This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at|http : //books . google . com/
Digitized by
Google
c
Digitized -by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
r
Digitized by
Google
If-pfyO^^r^X-^
\
c
Digitized by VjOOQ IC
A I
Digitized by
Google
AN ELEMENTARY
LATIN DICTIONARY
BY
CHARLTON T. LEWIS, Ph,D.
AUTHOR OF
"a latin DICnONABT FOR SCHOOLS" AND EDITOR OF "HARPERS* LATIN DICTIONARY"
NEW YOEK
HARPER & BROTHERS, FRANKLIN SQUARE
1894 Digitized by V^OOgie
v^\'
THE NEW YORK
PUBLIC LIBRARY
21309\
ASTOR. LENOX AND
TILDEN FOUNDATIONS
R i©ai L
Copyrighti 1890, by Harper & Brothxr&
AU fights ruerved.
Digitized by
Google
PREFACE.
This is substantially an abridgment of my < Latin Dictionary for Schools'
(Harper and Brothers, 1889). The vocabulary has been extended to include all
words used by Catullus, TibuUus, Propertius, and Tacitus (in his larger works), as
well as those used by Terence, Caesar, Sallust, Cicero, Livy, Nepos, Vergil, Horace,
Ovid, Juvenal, Phaedrus, and Curtius. On the other hand, space has been saved by
the omission of all detailed references to boo!ks and passages, only the name of
the writer being indicated as authority for each word or phrase ; and by limiting
the illustrative citations to those which are typical or peculiarly instructive. Proper
names, too, have been excluded, except those which, because of peculiarities of form
or of their derivations, require special explanation.
In all other respects, the plan of the * School Dictionary,' as explained in the
Preface to it, has been followed, as far as the smaller size of the present work
permits. In a few instances, errors which have been detected in the larger book
have been corrected in this ; and in two or three words, vowels, which were there
left unmarked, are now distinguished as long, on the strength of later researches.
I take pleasure in acknowledging the valuable aid rendered me, in the prep-
aration of this abridgment, by J. W. Marshall, late Professor of the Latin Language
and Literature in Dickinson College, by whom most of the illustrative phrases and
passages cited have been selected.
Charlton T. Lewis.
X«w YoBX, September 1^ 1890.
Digitized by
Google
LATIN AUTHOES CITED IN THIS DICTIONAEY,
WITH THE ABBKEVIATIONS USED.
Oaesar, C. Julius, Gs.
Cicero,' M. Tullius, G.
But every citation not followed
• by a reference to another
writer is from Cicero.
Q. Curtius Rufus,
Q. Horatius Flaccns,
D. Junius luTenaliSy
T. Livius,
Cornelius Nepos,
The abbreviation ap. (for apud) may be read quoted hy,
passage cited is found in a quotation by Cicero from £nniu8.
Gu. P. Ovidius Naso, O.
H. C. Sallustius Crispus, S.
lu. C. Cornelius Tacitus, Ta.
L. P. Terentius Afer, T.
K. P. Vergilius Maro, V.
Thus, 'Enn. ap. C means that the
OTHEK ABBEEYIATIONS.
acc,y accusative.
act.^ active.
cM.j ablative.
abwl,, absolute, L e. without ob-
ject.
<u^'., adjective.
oav., adverb.
Angl. Sax., Anglo-Saxon.
cf., confer (compare).
class., classical, i. e. in the best
prose.
collat., collateral.
comp.y comparative.
conj.y conjunction.
daty dative.
dem, or demonst^ demonstrative.
rfcp., deponent.
dim.^ diminutive.
disyl., dissyllabic.
dub., doubtful,
e. g., exempli gratift (for instance).
cUipt., elliptically.
Engl., English.
esp., especially.
etc., et cetera.
/. orfem.j feminine.
fig., figuratively.
fin., at the end.
Fr., French.
freq.y frequent, frequentative.
f%U.f future.
ffen.j genitive.
gen., general.
Germ., German.
Gr., Greek.
i. e., id est.
imper.y imperative.
imperf.y imperfect.
impen,^ impersonal
inch.^ inchoative.
inded.^ indeclinable.
indef., indefinite.
ind. or indiCj indicative.
inf.y infinitive.
intens.^ intensive.
interrog., interrogatirely.
ifUraru.^ intransitive.
Lat., Latin.
late, in writers after livy.
lit., literally.
m., masculine.
meton., by metonymy.
n. or neut,, neuter.
neg.y negatively.
nom.j nominative.
num., numeral.
06/., object
old, in writers before Cicero.
opp., opposed to.
orig., originally.
P. OT party participle.
jMEM., passive.
perf.y perfect.
perb., perhaps.
plur.y plural.
pleonast, pleonastically.
poet., poetical, poetically.
po8U,f positive.
praep.y preposition.
praegn., pregnant, pregnantly.
pra€8.y present.
prob., probably.
pron.y pronoun.
prop., in a proper or original
sense,
prov., proverb,
proverb., proverbially.
tW., relative,
res p., res publica.
subj.y subjunctive.
sfthst.f substantive.
«ttp., superlative,
syn., synonymn.
trisyl., trisyllable,
usu., usually.
v., vide.
«oc., vocative.
* An asterisk before a word means that it is not found in use, but is assumed to account for
some derived form.
[ ] Remarks in square brackets relate to etymology. Forms printed in capitals are references
to the Table of Roots at the end of the volume.
= The sign of equality before a Greek word means that the preceding Latin word is borrowed
from that form in Greek.
(...) A form in the vocabulary is enclosed in a parenthesis to show, if a substantive in the
nominative case, that it is used only in other cases ; if an adjective, that it is not used in the positive
degree ; if a verb, that it is not used in the present system. Forms of incorrect orthography, found
in some school-books, are enclosed in parentheses, with reference to the correct form.
— A dash in place of the genitive of a substantive, or of one of the principal parts of a verb,
indicates that this case or this system is not in classical use.
Digitized by
Google
ELEMENTARY LATIN DICTIONARY.
L A. a. as an abbreviatioD, (1) for the prae-
Domen Aulas. (2) for AbsolTO, on the voting-tab-
let of a judge ; hence C. calls A littera salutaris.
(3) for Antiquo on a voting-tablet in the Gomitia.
(4) a. d. for ante diem. (6) A. V. C. or a. n. o.
for anno urbis oonditae, or ab urbe condita. (6) in*
the Tusculan Disputations of Cicero probably for
Auditor.
2. a (before consonants), ab (before vowels, b,
and BODne consonants, cap. f, n, r, si abs (usu. only
before t and q, esp. freq. before the pron. te), old
ai^ praep. with M.^ denoting separation or depart-
ure (opp. ad).
L L i t^, in space, /rom, awaiffrom^ out of. A,.
With motion: ab urbe proficisci, Cs. : a supero
mari Flaminia (est via), Uadt : Nunc quidem pau-
htlum, inquit, a sole, a Uttfe out of the tun : usque
a mari sapero Romam proficisci, €Ul the way from ;
with names of cities and small islands, or with
domo, home (for the simple M, ; of motion, away
from, not out of, a place); hence, of raising a
siege, of the march of soldiers, the setting out of
a fleet) etc : oppidum ab Aene& fngiente a Troift
oonditum : ab Alesift, Os. : profectus ab Orico cum
claase, Gs. ; with names of persons or with pro-
nouns : cum a vobis discessero : videat forte hie
te a patre aliquis exiens, i. e. from his hou$e, T. ;
(praegn.): a rege munera repudiare, /rom, tent
iy, K. — ^B. Without motion. 1. Of separation or
distance : abesse a domo paulisper maluit : tum
. Brutus ab Romft aberat, S. : hie locus aequo fere
spatio ab castris Ariovisti et Gaesaris aberat, Gs. :
a foro longe abesse: procul a castris hostes in
collibas coDstltenmt, Gs. : cum esset bellum tam
prope a Sicilift ; so with fwmeraU to express dis-
tance: ex eo loco ab milibus passuum octo, eifflU
milet diatant, Gs. : ab milibus passuum minus duo-
2 bos castra posuemnt, len than two miles off, Cs. ; so
larely with substantives : quod tanta machinatio
ab tanto spatio Instmeretur, so far away^ Gs. — 2.
To denote a side or direction, etc., a<, on, tn; ab
aoistrft parte nudatis castris, on ths left, Gs. : ab
1
ea parte, qu&, etc., on that side, S. : Gallia Geltica
attingit ab Sequanis flumen Rhenum, on the side
of the Sequani, L e. their country ^ Gs. : ab decuma-
n& portA castra munita, at the main entrance, Gs. :
crepuit hinc a Glyceric ostium, of the house of G.,
T. : (comua) ab labris argento circumcludunt, on
the edges, Gs. ; hence, a f route, in the van ; a late-
re, on tA« Jlank ; a tergo, in the rear, behind ; a
dextro comu, on the right wing ; a medio spatio,
hddf way.— n. Fig. A. Of time. 1. Of a point
of time, after: Caesar ab decimae legionis cohor-
tatione ad dextrum comu profectus, immediately
after, Gs. : ab eo magistratu, after this office, S. :
reoens a volnere Dido^ fresh from her wound, V. :
in Italiam perventum est quinto mense a Gartha-
gine, i. e. after leaving, L. : ab his, i. e. after these
words,hereupon, 0. : ab simili clade domo profugus,
i. e. after and in consequence of, L. — 2. Of a period
of time, from, since, after: ab bora tertift bibeba-
tur, from the third hour : ab Sulla et Pompeio
consulibus, since the consulship of: ab incenso Ga-
pitolio ilium esse vigesumum annum, since, S. :
augures omnes usque ab Romulo, since the time of:
iam inde ab infelici pugnft ceciderant animi, /rom
(and in consequence of), L. ; hence, ab initio, a
principio, a prime, at, in, otfrom the beginning, at
first: ab integro, anew, afresh: ab . . . Ad, from
(a time) ... to : cum ab horft septimft ad vespe-
rum pugnatum sit, Gs. ; with nouns or adjectives
denoting a time of life : iam inde a pueritift, T. :
a pueritift : a pueris : iam inde ab incunabulis, L. :
a parvo, /rom a little child, or childhood, L. : ab
parvulis,Gs. — ^B. In other relations. 1. To
denote separation, deterring, intermitting, distinc-
tion, difference, etc., /rom; quo discessum animi
a corpore putent esse mortem : propius abesse ab
orto : alter ab illo, next after him, V. : Aiax, heros
ab Achille secundus, next in rank to, H. : impo-
tentia animi a temperantift dissidens : alieno a te
ammo fuit, estranged; so with adjj. denoting /rM,
strange, pure, etc. : res f amiliaris casta a crnore
dvili : punim ab humane oultu solum, li^ i(PPPi-
Digitizedby^ -^^'^'^^
dam) vacuum ab def ensoribus, Cs. : alqm pudicum
servare ab omni facto, etc., II. ; with ntbstt. : im-
punitas ab iudicio : ab armis quies dabatur, L. ;
or verba : haeo a custodiis loca yacabant, Cs. — 2.
To denote the agent, 6y; qui (Mars) saepe spolian-
tem iam evertit et perculit ab abiecto, 6y the agency
of: Laudari me aba te, a laudato viro : si quid ei
a Caesare gravius accidisset, at Caesar's handsy
Gs. : vetus umor ab igne percaluit solis, under^ 0. :
a populo R. imperia perferrc, Cs. : equo lassus ab
indomito, H. : volgo occidebantur : per quos et a
quibus ? by whose hands and upon tohose orders f
f actus ab arte decor, artifietal^ 0. : destitutus ab
spe, L. ; (for the sake of the metre) : correptus ab
ignibus, 0. ; (poet, with all, of means or instr.) : in-
tumuit venter ab undA, 0. — ^Ab with abl, of agent
for the dal.y to avoid ambiguity, or for emphasis :
quibus (civibus) est a vobis oonsulendum : te a roe
sostrae oonsuetudinis monendum esse puto. — 3.
To denote source, origin, extraction,/7W7i, of: Tur-
nus ab Aricift, L. : si ego me a M. Tullio esse di-
cerem : oriundi ab Sabinis, L. : dulces a fontibus
undae, V. — ^With verbs of expecting, fearing, hop-
ing (cf. a parte), /rom, on the part of: a quo qui-
dem genere, indices, ego numquam timui : nee ab
Komanis vobis uUa est spes, you can expect nothing
from the Romans^ L. ; (ellipt.) : haec a servorum
bello pericula, threatened by : quem metus a prae-
tore Romano stimulabat, /ear of what tlie praetor
might doj L. — With verbs of paying, etc., solvere,
persolvere, dare (pecuniam) ab aliquo, to pay
through^ by a draft on^ etc : se praetor dedit, a
quaestore numeravit, quaestor a mensa publicft,
by an order on the quaeUor : ei legat pecuniam a
filio, to be paid by his son: scribe decern (milia) a
Nerio, pay by a draft on Nerius^ H. ; cognoscere
ab aliqua re, to know or learn by means of some-
thing (but ab aliquo, from some one) : id se a Gal-
licis armis atque insignibus cognovisse, Cs. ; in
giving an etymology : id ab re . . . interregnum
appellatum, L — Rarely with verbs of beginning
and repeating : coepere a fame mala, L. : a se
suisque orsus, Ta.— 4. With verbs of freeing from,
defending, protecting, ^om, against: ut a proeliis
quietem habuerant, L. : provincia a calamitate est
defendenda: sustinere se a lapsu, L. — 5. With
verbs and adjectives, to define the respect in which,
tn rdation to, with regard to, in retpect to^on the part
of: orba ab optimatibus contio : mons vastus ab
naturfi et humano cultu, S. : ne ab re sint omissio-
res, too neglectful of money or property^ T. : posse
a facundift, in the matter of doquenee, T. ; cf. with
laborare, for the simple abl., inf for want of: la-
borare ab re frumentaria, Cs. — 6. In stating a
motive, /rom, out of on aeeount of in eonsequenee
of: patres ab honore appellati, L. : inops turn urbs
ab longinqn& obsidione, L. — 7. Indicating a part
of the whole, of out of: scato ab novissimis uni
2 abdioo
militi detracto, Cs. : a quibus (captivis) ad Se*
turn missus (Regnlus).'--8. Marking that to wh ^
anything belongs : qui sunt ab es disciplina : i. .
stri illi a Platone et Aristotele aiunt. — 9. Of a side
or party : vide ne hoc totum sit a me, makes for
my view: vir ab innocentia clemcntissirous, m
favor of — 10. In late prose, of an office : ab epi-
stulis, a secretary f Ta,
ybte. Ab is not repeated with a following pron.
interrog. or relat. : Arsinoen, Stratum, Naupactum
. . . fateris ab hostibus esse captas. Quibus au-
tem hostibus ? Nempe iis, quos, etc. It is often
separated from the word which it governs : a nul-
lius umquam me tempore aut comraodo: a minus
bono, S. : a satis miti principio, L. — The poets join
a and que, makine dque ; but in good prose que is
annexed to the following oM. (a meque, abs teque,
etc.): aque Chao, V.: aque mero, 0. — In com-
position, ab' stands before vowels, and h, 6, d, i
consonant, /, n, r, s ; aba- before c, q, i ; b is
dropped, leaving as- before p; d- is found in
dful, afore (inf fut. of absum) ; and au- in au-
fero, aufugio.
abaotus [P. of abigo], driven away, driven off:
nox abacta, dnven back (from the pole), i. e. al-
ready turned toxoards dawn^ Y. : abacta nulla con-
scientia, restrained by, H.
abacus, I, m., a table of precious material for
the display ofpUUe^ C. ; luv.
abalienatio, Inis,/. [abalieuo], in law, a trans-
fer of property, scde, cession^ C.
ab-alieno, &vl, fttus, are, to convey away, make
a formal transfer of, sell, alienate : agros vectiga-
lis populi R. : pecus. — Fig., to separate, remove^
abstract : ab sensu reram animos, abstracted their
thouglUs from, L. : deminnti capite, abalienati iure
civium, deprived of It. — In p a r t i c, to alienate,
estrcaige, make hostile, render disaffected: abalienati
soelere istius a nobis reges, /rom us, by his wicked-
ness : aratorum numerum abs te : periurio homi-
nes suis rebus, N. : totam Africam, estrange, N.
Abanteus, adj., of Abas (king of Argos) : Argi,
0.
Abantladea, ae, m., a con or descendant of
Abas (king of Argos), 0.
abavuB, I, m. [1 AY-], a grandfather's grand-
father, C. ; an ancestor (rare), C.
(abcido), a false spelling for abscTdS.
Abdera, orum, «., a town of Thrace, proverbial
for narrow-minded people, C, L.
abdioatio, onis,/. [1. abdico], a formal laying
down^ voluntary renunciation^ abdieatum : dictatu*
rae,Ii.
1. ab-dioo, AvT, fttus, are, to disown, disavow,
reject: ubi plus mali quam bom reperio, id totum
Digitized by V^OOQIC
abdioo I
-uico atque eicio: abdicari Philippum patrem,
— With M and obL^ to give up an oMce hifure the
.j(d term expiret^ retigny abmeaU (cf. depono, to
iST down an office at tbe expiration of the term):
dictaturft se abdicat, Gs. : Be consalatu : respondit
sedilitate se abdicaturum, L. — Once abtol, (of con-
suls), to abdieaie, resign^ G. — With ace. : abdicato
magistratu, S. : causa non abdicandae dictaturae,
lb
2. ab-^oo, dixl, — , ere, in augury, to forbid
htf an unfavorable omen, reject (opp. addico), 0.
abditofl^ adj. [P. of abdo], hidden, concealed,
secret : Tirgo, locked up, H. : sub terram : ne ea
omnia . . . ita abdita iatuisse yideantur, ut, etc.,
hidden beyond di»covery : copias abditaa constitu-
untf in ambush, Cs. : secreta Minervae, mi/sterioiut,
0. : latet abditus agro, hidden in, H. : (sa^tta) ab-
dita iutos Spiramenta animi rupit, buried, V. — ^As
nibet. H., hidden placet, Ta. : abdita renim (a Greek
idiom for abditae res), abiinue matters, H.
ab-dd, idl, itus, ere [2. do], to put away, remove,
set aside: impedimenta in sflvas, Cs. ; often with
se, to go away, betake onesdf: se in oontrariara par-
tem terrarnm : se in Menapios, to depart, Cs. : se
domum. — Praegn., to hide, conceal, put out of
tight, keep secret: amici tabellas: pugnare cupie-
bant, sed abdenda cupiditas erat, L. : sese in sil-
Tsu, Cs. : se in tenebris : ferrum in armo, 0. : alqm
intra tegimenta, Cs. : abdito intra vestem ferro, L. :
ferrum curvo tenus hamo, up to the barb, 0. : ar-
gentum Abditum terris, H. : caput casside, to cover
vith, O. : ToltOs f rondibus, 0. : hunc (equum) abde
domo, Ut ?um rest, V. : se litteris : lateri ensem,
buried, V. : sensQs suos penilus, Ta.
abdomen, inis, n., the belly, abdomen : abdomi-
ne tardus, unwieldy, luv. — ^Fig., gluttony^ greed:
iosaturabile : abdominis voluptates.
ab-daco^ diixl, ductus, ere {imper. sometimes
abdiice, T.), to lead away, take away, carry off, re-
move, lead aside: filiaro abduxit suam, has taken
away (from her husband), T. : cohortes securo,
Cs. : squalent abductis arva colonis, drafted (for
tbe war), V. : ipsos in lautumias ; (poet.) : tollite
me, Teucri, quascumque abducite terras (i. e. in
terras), Y. : pluteos ad alia opera, conduct, Cs. : ca-
pita retro ab ictu, draw back, V . — E s p., to take
home (to dine) : turn me convivam solum abduce-
bat sibi,T. — To take (prisoner), arrest: hunc abdu-
ce, Yinci, T. : e foro abdnci, non perduci, arrested
for debt, not enticed (by a love-adventure). — To
take apart, lead aside (for a private interview): lu-
gurtham in praetoriuro, S. — To carry away ford'
ily, ravish, rob: filia, vi abducta ab tibicine: so-
ceros legero et gremiis abducere pactas, steal be-
trothed damsels from their bosoms, V. ; in jurid.
lang. : anf erre et abducere, to take and drive away
(tuferre of inanimate things, abducere of living
t abeo
beings), C. — Fig., to lecul away, separate, distin-
guish : animum a corpore : divinationem a coniec-
turis. — To seduce, alienate: legiones a Bruto : equi-
tatum a consule : servum ab avo. — From a study,
pursuit, or duty, to withdraw, draw off, hinder: a
quo studio abduci negotiis: aliquem a quaestu:
ab isto officio incommode. — To bring down, reduce,
degrade : ad banc hominum libidinem me.
Abella, ae,/., a town of Campania, Y.
ab-eo, ix, itarus, ire (abin' for abisne, T.), to go
from, go ateay, go off, go forth, go, depart : ab
urbe : ex eorum agris : ex conspectu, out of sight,
Cs. : mater abit tempio, O. : abire fugft, to flee, V. :
in angulum aliquo, T. : uude abii, Y. : exsulatum
Tusculum abiil, L. : si periturus abis, to your death,
Y. : sublimis abiit, ascended, L. : telo extracto prae-
ceps in volnus abiit, collapsed, L. : quo tantum mihi
dexter abis ? whiUier so far to the right f Y. : nemo
Don donatus abibit, witlhout a gift, Y. : abeas par-
vis aequus 9\\xinn\A, show yourself favorable as you
go, H. : quae dederat abeuutibus, Y. : sub iugum
abire, L. : abi, nuntia Romanis, etc., L. ; of things :
cornus sub altum pectus Mt, penetrates deeply, Y. :
sol . . . abeunte curru, as his chariot departs, H.
— In p a r t i c, to pass away, disappear, vanish,
cease, die : a vitA : iUuc quo priores abierunt, Ph. ;
of time, to pass away, elapse, expire : abiit illud
tempus : tota abit hora, H. ; of other things :
abeunt pallorque situsque, pass away, 0. : inopia
praeceps abierat, S. : in aera sucus corporis, 0. —
Of change, to pass over, be transferred: abeunt il-
Inc omnia, unde orta sunt, return : in avi mores at-
que instituta, i. e. restore, L. ; hence, to be changed,
be transformsd, be metamorphosed (poet) : in villos
abeunt vestes, in crura lacerti, 0. : comae in sil-
vas abeunt, 0. — F i g., to depart from, leave off,
turn aside: ut ab iure non abeat: ne longius
abeam, wander from the point : ad istas ineptias,
have recourse to : illuc, unde abii, redeo, set out, H.
— To retire from an office: cum magistratn abis-
set : abiens magistratu, L. — Of a consequence or
result, to turn out, come off (of persons) : ab iudi-
cio turpissime victus: neutra acies laeta ex eo
certamine abiit, L. : impune. Ph. : ne in ora ho-
minum pro ludibrio abiret, i. e. lest he should be
made ridiculous, L. : ne inrito incepto abiretur, L.
— To turn out, end, terminate (of things) : mirabar
hoc si sic abiret, T. — To get off, escape: quem ad
modum illinc abieris, vel potius paene non abieris,
scimus, how you came off thence, or rather came
near not getting off. — ^In auctions, not to be knocked
down (to one) : ne res abiret ab Apronio, i. e. that
he may purchase, — To be postponed: in diem,T. —
The imper. abi is often a simple exclamation or
address, friendly or reproachful : abi, virum te
iudico, go to, I pronounce you a man, T. : Non es
avarus : abi ; quid, etc., well, H. : abi, nescis ine-
Digitized by V^OOQIC
abequito i
fleare hominefl, begone^ T. ; in imprecatious : abin
hiDO in malam rem ? (L e. abisne f ), vfiil you go
tmd be hanged f T. : in malam pestem.
ab-equito, avi, — , ftre, to ride away (once):
Sjracusas, L.
aberam, abesse, see absum.
aberratio, onia, /. [aberro], a reliefs diversion
(rare) : a dolore, a molestiis.
ab-err5, avI, — , are, to wander out of the way^
lose the toay^go astray: taurus, <|ui peoore aberras-
Bet, L. — Fig., in word or deed, to go astray^watider :
Bed tamen tiberro^ find diversion ; usu. with ab, to
miss: a propoBito: num aberret a coDiecturft opi-
nio, varies from a reasonable guess, — To wander in
thxnighlt turn away : animus aberrat a sententia
Buspensus curis maioribas : a miseria.
abfore, abforem, see absum.
ab-hino, adv, of time, ago, since, before now,
U8U. with ace. of duration : abhinc mensis decem
fere, T., C, H. ; very rarely with abl. : comitiis iam
abhinc diebus triginta factis, i. e. before that time:
quo tempore ? abhinc annis quattuor.
abhorrenfl^ ntis, adj, [P. of abhorreo], incon-
gniousy inappropriate: yestrae istae lacrimae, L. :
oratio.
ab-horreo^ ul, — , §re, to shrink back from, have
an aversion for, shudder at, abhor : omnes asper-
nabantur, omnes abhorrebant, shrank (from him).
— In weakened sense, to be averse^ be disinclined
to, not to wish: a nuptiis, T. : a caede: a quo
mea longissime ratio Toluntasque abhorrebat. —
I n g e n., to be remote from,vary from, differ from,
be inconsistent, be out of harmony with, not to agree
with: tem^ritas tanta, ut non procul abhorreat ab
insanii, differs little from: abhorrens ab noroinum
pronuntiatione os, inec^ble of pronouncing, L. :
consilium quod a tuo scelere abhorreat, is not con-
nected with: ut hoc ab eo facinus non abborrere vi-
deatur, to be unlike him : quorum mores a suis non
abhorrerent, were not uncongenial, N. : orationea
abhorrent inter se, are contradictory, L. : nee ab
ipsA canea Sesti abhorrebit oratio mea, will not
be unfavoiuible to: tarn pacatae profectioni ab-
horrens mos, not accordant with, L. : abhorrens
peregrints aoribus carmen, strange, Cu. — To be
free from: Gaelius longe ab ista suspicione ab-
norrere debet
abloiS (a usu. long by poeitlon) or abUcid,
iScI, iectus, ere [ab+iacioj, to throw from one,
east away, throw away, throw down : abiecit hastas,
has given up the fight: in proelio . . . scutum:
anna, Cs. : se ad pedes : ego me plurimis pro te
supplioem abieci, to many in your behalf: vastifi-
cam beluam, dash to the earth : se aUecit ezanima-
tus, he threw himself down as if lifdess : si te uret
Bareina, abicito, throw it away, H. ; of weapons, to
ablttdico
discharge, cast, throw, fling : priusquam telum abi-
ci possit (al. adici), Cs. : tragnlam intra munitio-
nem, Cs. — Fi g., to east off, throw away, give ftp:
(psaltria) aliquo abiciendast, must be got rid of
T. : salutem pro aliquo. — ^I n partic^^to throw
off, cast aside, give up, abandon : consilium belli f a-
ciendi : petitionem, to resigfi one^s candidacy: abL-
cio legem, / reject the technical defence: abiectis
nugis, nonsense apart, H. — To cast tiown, degrade,
humble, lower: suas oogitationes in rem tam humi-
lem: hie annus senatus auctoritatem abiecit. —
With se, to give up in despair: abiiciunt se atque
ita adflicti et exanimati iaoent. — To throw away,
sell for a trifle, sell cheap: agros abiciet rooecha,
ut omatum paret. Ph.
abiecte, adv. with eomp. [abiectus], ditptrited-
ly, abjectly : casum et dolorem ferre ; towly, mean-
ly: quo abiectius nati sunt, etc., Ta.
abiectio^ dnis,/. [abicio], a casting dawn; only
fig. : debilitatio atque abiectio animi.
abiectaa, adj, with comp. [P. of abide], low,
crouching: in herbis olor, i. e. dying, 0. — Fig., of
speech, low, common, without elevation : verba. —
Of rank or station, low, common, mean: familia
abiecta atque obscura. — Cast down, dispirited, de-
spondent : apparitor : abiecto Bruto ( pecuniam )
muneri misit, as a gift to Brutus in his distress,
N. : animus abiectior: abiectiores animi. — Con-
temptible, vUe, low : abiecti homines ac perditi.
abiegnuB^ adj. [ abies + GEN- ], of fir-wood,
deal : trabes. Her. : equos, i. e. the wooden ftorae
before Troy, Pr. : hastile, L.
abiea, etis,/. (poet abl. abiete, irisyi, obL abie-
tibus, quadiisyl.), the fir-tree, silver-fir: nigra, V. :
enodis, 0. : patriae, V. — ^E s p., tlie wood of the fir-
tree, fir, deal : sectil, V. — ^M e t o n., something made
of fir, a ship: uncta, V. ; a lance: long&, V.
abigo, egT, &ctu8, ere [ab+ago], to drive away,
drive off: alqm rus, T. : mercatorem, H. : muscas.
— ^E 8 p. of cattle, etc., to drive away (as plunder),
carry off: pecus: partum sibi medicamentis, to
force a birth. — F i g., to drive away, repel, expd .*
rauperiem epulis regum, H. : curas, H.
abilcio, see abicio. abin', see abeo.
abitid, onis,/. [abeo], a departure, T.
abitna, lis, m. [abeo], a departure, removal:
post abitum huius pestis : excruciarier eius abitu,
T. — An outlet, way of essit, passage out : abitum cu-
stode coronant, V. : vehicula sepserant abitus, Ta.
ab-iddloo, ftvl, atus, ft re, of a judge or tribu-
nal, to give judgment against, deprive by a judicial
dei^Mon, adjudge away: ob iniuriam agri abiudi-
cati, i. e. taking away their land by an unjust de-
cision, L. : res ab aliquo. — Hence, formally to
deny : ratlonem Teritatis ab boo ordine : liberta-
tem sibl
Digitized by V^OOQIC
abiuDgo
ab-inngo, ianxl, idnctus, ere, to unifoklf^ loose
/nwt AorMt.* iuvencum, V. — Fig., to remove,
pari : abtoncto Labicno yehementer timebat, tDoa
i^prehenshe for Labuuus^ cut off from him, 03.
ab-iuro, &▼!, fttua, are, to deny on oath, abjure:
credittim, S. : abiuratae rapinae, V.
ablatas, P. of aufero.
ablef^tio, 5nis,/. [ablego], a tending away,
tending o^(rare): iuventutis ad bellum, L.
ab-legOb avi, §tus, are, to tend off^ send out of
the way, banish, send into exile : aliquo mibist hiuc
ablegandus, T. : ab urbe, L. : a fratris adventu me
MegaLt,\.e. prevents me from being present: magna
pars ablegati, toere got rid of, L. ; (with sup. ace.) :
paeros venatum, L. — ^E s p., to distniss (from office
or employment) : honestos homines : consilium.
ab-ligoxxlo (-urio), IvI, — , Ire, to consume in
dainty living, wute in feasting (rare) : patria bona,
T.
ab-lndo, — , ere, to play out of <«rw.— F i g.
(once) : baec a te non multum abludit imago, is
nU very unlike your ease, H.
ab-lnd^ lul, latus, ere, to wash away, remove bv
muhing: Aeneae quaecamque obnoxia morti, all
that is mortal, 0. : ablut& caode, blood, V.— F i g. :
perturbatio animi placatione abluatur, removed
by propiiiaiion: perinria, 0.— 7b wash, deanee by
washing : pedes alicuius : manOs unda, 0. : me
flamine vivo, V.
ab-nego, avi, ataa, are^ to refuse, deny (poet.) :
tibl coniugium, V. : nee comitem abnegat (sc. se),
H. : nummoB, deny receipt of, lu. : medicas adhi-
bere mantts ad volnera, Y. : Abnegat inceptoque
haeret, refuses and abides by his purpose, V.
abnorxniB, e, adj. [ab+ norma], deviating from
rule, irregular (once) : abnormis sapiens crassft*
que Minerva, i.e.ofno school, H.
ab-xmo, nul, nuitflrus, ere, to refuse by a sign,
deny, refuse, reject, decline: plebs abnuit dilectum,
L. : regi pacero, & : nihil studio meo : imperium,
refute obedience to, L. : omen, not to accept, Y. : lin-
guam Romanam, disdain, Ta. : nee abnuerant me-
Uoribus parere, L. : abnuit Ampycides, denied (the
story), 0. : non rccuso, non abnuo. — P r a e g n., to
refuse a reguest; henoe, to forbid: bello Italiam
concurrere Tencria, V. : illi de ullo negotio, to deny
kim anvtMng, S.— F ig., not to admU of, to be un-
favorable to : quod spes abnuit, Tb. : quando im-
petas et subita belli locus abnuerct, Ta.
abnato, — ^ — , are, intent, [abnuo], to forbid
with emphasis (old) : quid te adirier abnutas, i. e.
forbid eqjproaeh to thee, Enn. ap. G.
aboleo, ole?l, olitus, ere [2 0L-], to destroy,
aboUsh, efface, put out of the way, annihilate: ma-
gistratnm alioui, L. : nefaudi viri monumenta, Y. :
5 abmmpo
dedecus armis, Y. ; of animals dead of the plague:
viscera undis, to diestroy the (diseased) /aA, Y.
abolesco, olSvI, — , ere, incept, faboleo], to de-
cay gradually, vanish, disappear, cue out: nomen
vetustate, L. ; tanti gratia f acti, V.
abolltio, onis,/. [aboleo], an abolition: tribu-
torum, Ta. — An annulling: sententiae, Ta.
abolla, ae,/., a manUe, doak, lu. ; (prov.) : fa-
cinus maioris aboUae, of higher grade, lu.
ab-dmlnor, fttus, aii, dep. ; orig. of bad omens,
to deprecate, wish to nullify : quod abominor, which
may God avert I 0. : bene facitis, quod abomina-
mini, you do well to deprecate it, L. — M e t o n., to
abhor, detest, execrate: aliquid, L.: parentibus abo-
roinatus Hannibal, H.: clade abominandam curiam
f acit, caitses to be dreaded as of bad omen, L.
Abonginefl, um, m. [ab+origo], the first an-
cestors of the Romans, L., S.
abortid, onis, /., the procuring of an untimdy
birili, abortion : uierces abortionis.
abortivus, cuij., prematurely bom : Sisyphus,
H. — Neutr. plur. as subst., premature births, lu.
— Me ton., tluU which causes abortion: aborti-
vum, lu.
aborta% tts, m., an untimely birth, T., C.
ab-rado, rftsl, rasus, ere, to scrape away, shave
off: supercilia penitus. — Fig., to take away by
force, extort, snatch : alii unde aliquid abradi po-
test, wlio can be robbed of anything, T. : nihil a
Caecina litium terrore.
abreptua, P. of abripio.
abripid, ripul, reptus, ere [ab+mpio], to take
forcibly away, snatch away, tear from, force off:
puella ex Attica hinc abrepta, stcleti, T. : filios e
complexu parentum : alqm de convivio in vincla
atque in tenebras: (milites) vi fluminis abrepti,
Gs. : aliquem ad quaestionem : iam intro abripie-
re, shall be dragged, T. : sublatis signis se, to run
away, L.— Of property, to dissipate, squander: quod
ille compersit miser, id ilia univorsum abripiet,
will snatch away in a lump, T.— Fig., to carry off,
remove, detach : tempestate abreptus : (filium) si
natura a parentis similitudine abriperet, L e. made
unlike Aim. •
abrogati5, onis,/. [abrogo], rqoca/ (once), G.
ab-xogo, av!, atus, Are, of a law, to repeal, an-
nul, abrogate: plebiscitum, L. : leges censere ab-
rogandas: alicui magistratum, to depose from: im-
perium regi, L. : de abrogando Q. Fabi imperio,
L. : quibua abroges fidem iuris iurandi responde,
refuse credence on oath : minium scriptis meis, to
detract from, 0.
abrotonmn (habr-), I, n., = a^porovov, an
aromatic plant, southem^sood (a medicine), H.
ab-nixnpos rflpl, ruptus, ere. to ^recJcoffJ>reak
Digitized by "
abmptlo i
atoay^ iear^ f*mdy hursi, sever : angues crinibus, 0. :
sua quaeque puppcs abrumpuut vincula ripis,
break off their hawsers from the bank, V. : ingemi-
nant abruptis nubibus igne8,/rom tlu rent clouds,
Y. : abruptis prooellis, 6y the sudden outbreak of
storms, y. : ad terras abrupto sidere nimbus It,
i. e. breaks through the sky, V. — F i g. : (legio Mar-
tia) se prima latrociiiio Antoni abrupit, first freed
itself: vitam, to break the thread of life, V. : fas,
to violate^ V. : medium sermonem, to ifUerrupt, V. :
omnibus inter yictoriam mortemve abruptis, since
all but victory or death toas excluded, L. : dissimula-
tionem, to throw off the mask, Ta.
abruptid, onis, /. [abrumpo], a breaking off:
corrigiae. — F i g. : ista (of a divorce).
abruptofl^ adj, [ P. of abrumpo ], broken off,
cut off. — Of places, ste^, precipitous, inaccessible:
locus in pedum mille altitudinem, L. : petra, Gu. —
Subst. : vastoB sorbet in abruptum fluctfls, into the
o6y«f, v.— F i g. : contumacia, rugged, Ta, : per ab-
rupta, i. e. defiantly, Ta.
abfl, see a.
ab8-oedo» oessi, cessus, ere, to give way, go off,
move away, retire, withdraw, depart : a moenibus,
L. : mihi ne abscedam imperat, T. : inde, L. : pro-
cul, 0.— Of troops, to march away, retire, depart :
longiuB ab urbe hostium, L. : Spai*tA, N. : absoedi
non posse ab boste, L. — Of things, to disappear :
quantum mare abscedebat, tanto, etc., the farther
ike sea receded from view, L. — F i g., of a purpose or
oflSce, to desist from, abandon, give up : muneribus,
L. — To get out of reach: Diauam Abscessisse mihi,
0. : tecto latere, to get off unhurt, T.— Of conditions,
etc., to pass away, disappear : ab eo ira abscedet,
T. : somnus; 0.
abaoessio, onis,/, <Uminution (once), C.
abaoeaaua, Qs, m., a going away, departure, ab-
sence: Rutulum, y. : continuus, Ta.
abacidifjEwr/. of absddo.
Ahaddi, perf. of abscindo.
abaoido, cidl, cisus, ere [abs+caedo], to aU
off, hew off: caput, L. : cervicibus f ractis caput
abscidit. — Fig., to cut ojf, separate, divide: absci-
8US in duas partis exercitns, Cs. — To cut off, take
away violently: alia spe undique abscisA, L. : om-
nium rerum reepectum nobis, L.: quia abscideram,
because J had broken off abruptly,
ab-aoind5, sddl, scissus, ere, to tear off, break
away, break off: tunicam a peotore, tore down:
umeris abscindere yestero, y. : abscissa comas,
tearing her hair, Y. — Esp., to divide, part, sepetrate
(poet.): pontus Hesperium Siculo latus abscidit,
y. : Oceano dissociabili terras, H. : inane soldo,
H.— F i g., to cut off, hinder : reditOs daloXs, H.
abaciaio, onis, /., in rfaet, a breaking off, in-
\ terruption, Her.
abaoltttua
abaciaaua, P. of abscindo.
abaciaua, adj. [P. of abscido], cut off, severed:
caput, H. — M c t o n., steep, precipitous : saxum, L.
abaoondlte, adv, [absconditus], of style, ob-
seurdy, abstrusely, G. — Of thought, profoundly :
disseri.
abaconditna^ adj. [P. of abscondo], concealed,
secret, hidden : gladii ; iusidiae. — As subst. : non ob-
Bcurum neque absconditum, i. e. no^ hard to see or
to grasp.
aba-condo, condl, conditus, ere, to put out of
sight, hide, conceal : alqd foveis, y. : quas (volu-
cres) alvo, 0. : Ante tibi Eoae. Atlantides abscon-
dantur . . . quam, etc., i. e. let the Pleiads hide from
you {set) at dawn, before, etc., y. : Phaeacum ab-
scondimus arces, leave out of sight, Y. : galea fa-
ciem abscondit, lu. — F i g., to conceal, hide, make a
secret of: quod ab istia et absconditur : banc ab-
soondere furto fugam, y.
abaena, entis, acff. [P. of absum], absent: quod
is non absens reus f actus esset: absenti senatui
plausns est datus : absentem alqm condemnare ;
absens peril, away from you, 0. : nobis absentibus :
ilium absens absentem auditque videtque, Y.:
postulo ut mihi tua domus te praesente absente
pateat, i. e. whether you are at home or not, T. : ab-
sente nobis turbatumst, in our absence, T. : plebs
tribunes plebi absentes Sex. Tempanium M. Asel-
lium fecit^ i. e. cUthough they did not appear as com-
petitors, L. — ^Poet of places: Romae rus optas,
absentem rusticus urbem toUis ad astra, H. — As
sidtst., an absent person : minitari absenti: absen-
tem defendere.
abaentia, ae,/. [absum], absence (rare): con-
fer absentiam tuam cum meA : legati, Ta.
ab-aimilia, e, adj., unlike (once): falces non
absiroili forma muralium falcium, Gs.
ab-aiato^ stiti, — , ere, to withdraw from, de-
part, go away : toto luco» Y. : limine, Y. : ab sig-
nis legionibusque, Gs. : ab ore scintillae absistunc,
btirst forth, Y. — F i g., to desist, cease, leave off: ne
absiste, do not give up, Y. : modo vos absistite, do
not interfere, O. : si non absisteretur bello, utdess
an end were put to the war, U : bello, H. : nee . . .
continuando abstitit magistratu, L. : ferro, from
battle, y. : benefaoere, L. : mover!, Y.
abaolute^ adv. with «iip. [absolutus], complete-
ly, perfectly, fully, absolutely: beati: partibus ut
absolutiasime utamur. Her. : yivere, purely.
abaolutio, 6nis,/. [absolve], in law, an acquit^
tal: virginum : sententiis decern absolutio confici
poterat, would have mads the acquittal complete. —
Perfection, completeness: rationis: inoratore.
abaolntna, adj. with sup. [P. of absolvo], eosn/-
^ete, finished: vita: absolutissima argumentation
Her. — Unconditional: neoessitudines.
Digitized by V^OOQlC
abaolvo
ab-aolTo. solvi, aolatus, ere. — Fig., to id free^
rdeatt, dueharge: a Fannio iudicio se absolTere,
to dwid the auit ofFanmu$ : donee se cacde bostis
abtoirat, i. e^from dUgrace^ hy killing^ etc., Tr. —
E^p^ judicially, to acquit^ dedare innocent ^ absolve:
Gitisa oognita possunt mitlti absolvi: pecuniam
06 absolvendum accipere,/(>r an acquittal: nemo
absoWIt, voted to acquit: honeste absolvi, to be €U>-
qtailed mihout bribery : alqm comitiis : iudicio ab-
solvi : alqm maiestatis, on a capital charge : te
improbitatis : culpae, 0. : ambitu : regni suspicio-
ne oonaulem, from sutpieion of aspiring to the
throne^ L. : de praeraricatione absolutofl : cedo in-
vidiae, dammodo absoWar cinis, i. e. provided my
imtegrity be recognized after deaths Ph. : bomi-
neni Veneri absolvit, sibi condemnat, abeolva him
from obligation to Venue, — To pay off, eatiefy^
pay. banc, T. — To complde, bring to au end: de
Gatilinae coniaratione paucis absoWam, S. — In
gen., to complete^ Jtnieh^ bring to an end: tectum :
opera, Cs.
al>-flOinis» eulj.f deviating from the right tone,
di»e*>rdant, inharmonious : vox: quidam voce ab-
soni. — Fig., not in accordance^ nnsuitaUey incon*
fiUent, ineongruoue: nihil fidei divinae originia,
L. : dicentis f ortunis dicta, not in keeping, H.
al>-aorbed^ bul, ptus, ere, to swallow down^ de-
vour : placentas, H. : decies solidum, i. e. Hie value
of a miilionj H. — To ^figjidf, swallow up^ overwhelm :
ueeanus vix tot res. — To engross: absorbet (tribu-
natus) oratiooem meam, i. ^.JiUs exdusivdy. — To
import : res ad victnm.
abap-f see asp-.
abaqne, praq>, with ahL; prop., apart fromy
away from ; hence in conditional clauses, apart
from (in thought), but for, were it fiot for : abs-
que eo esset, yidissem, etc., were it not for Atm, T. :
absque una hac f oret, but for this one thing, T. ;
(absque for sine is late and vulgar).
abateiiiiiia» adj., abstaining from drink, tem-
perate, abetemious, moderate : gaudet mens abste-
mios undis. 0. : abstemius herbis vivis, H.
abfi-tergeo, tersX, tersus, ere, to wipe off,deanse
by wiping: volncra, T. : oculos amiculo, Cu. — To
wipe away, remove by wiping: fletum, i. e. tears:
quasi f uligine absterea. — M e t o n., to strip, break
ojf: remos, Cu. — Fig., to remove, banish, drive
of, expd : senectutis molestias : luctum.
aba-terreo, rul, ritus, 6re, to frighten off, drive
away: canis a oorio numquam absterrebitur, H. :
ipsa solitudine absterriti, L. — Fig., to deter (by
fear) : Chremetem, T. : homines a pecuniis capien-
dis : teneros animos vitils, H.
abatinana, tis, atfj, [P. of abstineo], abstinent,
temperate, moderate : esse abstinentem, continere
cupiditates: oculos abstinentes habere: animus
abamn
abstinens pecuniae, H. — Esp., ^aste^ continent:
Hippolytem dum f ugit (Peleus) abstinens, H.
abBtinentar, adv., nnedjishly, modestly (rare):
versatus.
abatinentia, ae, /. [ abstinens 1 abstinence,
starvation : abstinenti& vitam finire, Ta. — Bdf-re-
straint, integrity: in Papinio fuit hac abstinentia,
in the case of Papinius : tentata eius est abstinen-
tia a Diomcdonte, N. : pro abstinentia krgitio vi-
gebat, S. : exccllebat abstinentia, N.
abatlneo, tinuT (tentus), ere [abs+teneoj/to
keep back, keep off hold back : vix a se mantis : vim
uxore et gnato,!!. : ferrum quercu, 0. : Gemltus,
screatus, suppress, T. : facis iniuriam illi, qui uon
abstineas manum, by not keemng your hands off,
T. : milites, restrain, L. : militem direptione, L. :
militem a praeda, L. : ab uno eo (agro) ferrum ig-
nemque abstineri iusslt, L.: duobus oronc ius belh,
refrained from exercising against them the rigfUe
of war, L. : eorum finlbus vim, L. — E s p. with se,
to keep onesdf from, refrain, abstain: ab eis se
vitiis : his se armis, L. — Intratis., to refrain (of. se
absiinere), abstain : neque facto uUo neque dicto,
S. : proelio, Cs. : pugn&, L. : maledictis : tactu, V. :
caelo, 0. : a ceteris coniurationis causis : ne a mu-
lieribus quidem atque infantibus, Cs. : aegre absti-
nent, quin castra oppugnent, L. : ut seditionibus
abstineretur, L. : non tamen abstinuit, hold his
peace, Y.
ab-ato, — , are, to stand off (rare) : longius, H.
abatractna, F. of abstrabo.
aba-traho^ trftxl, tractus, ere, to drag away,
draw off, pull away, detach : me a Olycerio, T. :
liberos ab allquo, Cs. : banc (navem) remulco, by
means of, Cs. : iumenta, L. — F i g., to draw away,
divert, withdraw, exclude, cut off: me ab illft cogi-
tatione : manibus abstracta piis : alqm a roalis : a
rebus gerendis : omnia in duas partes, torn cuun-
der,H.
aba-trudo, trflsT, trOsus, ere, to thrust away,
push into concealment, hide, conceal: se in silvara :
semina flammae abstrusa in venis silicis, Y. :
se latebrft, Ta. : in prof undo veritatem.
abatruana, adj. with comp. [P. of abstrudo],
hidden, concealed, secret : nummus : dolor : terra,
0. : homo, reserved, Ta. : disputatio abstrusior,
more prof ound.
abatali,/>0r/. of aufero.
ab-aum, aful (not abful), ftfutarus (aforem,
&fore), abesse, in general, to be away from, be ab-
sent : dam abs te absum, T. : qui nulla lege abes-
sem, i. e. si9iee my exile was unlawful: Athenis, N. :
hinc abesto, stand off. Ph. : omnia quae absunt,
unseen things, Cs. : Unus abest, is missing, V. : nee
Teucris addita luno Usquam aberit, will ever cease
to follow them, V. : barba dum aberat, i. e. until the
Digitized by V^OOQIC
AbBumo
beard grew^ 0. — With distance in space or time :
ab urbe abesse milia pasBuum dacenta: longe: pro-
cal, S. : cuius aetas a senatoriA gradu longe abes-
set, vdw far too young for : a quibus paucorum
dierum iter, Cs. : profectus mensis tris abest, three
months ago^ T. : neo longis inter se passibus ab-
sunt, V. : quod abest longissime, and that ia far
from the truth: tantum abest ab infamia, ut,
etc. : neque longius abesse quin proxima nocte
. . . exercitum educat, L e. nor vhu the time more
remote^ Gs. — ^In the phrase : tantum abest ut . . .
ut, so far from . . . that^ etc. : tantum abest ut
gratiam quaesisse videar, ut simultates intellegam
suscepisse, / am so far from being shown to have
courted popularity, that, etc. : tantum abest ab eo,
ut malum mors sit, ut yerear, ne, etc. — Hence, to
be away from, be free from : a culpa : ab eius
modi crimine. — To be removed from, be disinclined
to : ab istis studiis : tantum aberat a bello, ut, etc.,
he was so averse to war, that, etc. : ab hoc consilio
afuisse, took no pari in, Os. : ceteri a periculis
aberant, avoided, S. : paulum a fuga aberant, were
almost ready to flee, S. — To be removed frotn, be dif-
ferent from, differ: qui longissime a te afuit, i. e.
)iad Vie largest majority : abest virtute Messallae,
is far inferior to, H. — To be unsuitable, be inap-
propriate: scimus musicen abesse ab principis
persona, N. — To be wanting: quaeris id quod ba-
bes, quod abest non quaeris, T. : nusquam abero,
Y. : ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortu-
nam, that most had been negligent, aU unsuccess-
ful, Cu. : Donee virenti canities abest Morosa, H. :
curiae nescio quid semper abest rei, H. — Hence
with a negative or paulum (not parum), followed
by quin, not much, little, nothing is wanting that,
etc. : Deque multum abesse ab eo, quin, etc., Cs. :
paulumque afuit quin, Cs. : legatos baud procul
afuit quin Yiolarent,^^^ came very near, L. — Abes-
se alicui or ab aliquo, to be wcmiing to, fail, not to
help: longe alcui,0. : longe iis fratemum nomen
populi R. afuturum, Cs. : quo plus intererat, eo
plus aberat (tua virtus) a me, i. e. the more it would
have helped me, the more it failed me: iussis mora
abesto, 0. : neo dextrae erranti deus afuit, V. :
remo ut luctamen abesset, 90 that the rowing was
without effort, V.
ab-sumo, sumpsT, sumptus, ere, to take away,
diminish, use up, consume, exhaust : satietatem
amoris, T. : absumet heres Caecuba, H. : mensas
malis, V. : malls membra, to tear to pieces, V. : la-
crimis absumitur oninis, wastes away, 0. : rebus
patemis absumptis, H.---Often of time, to spend,
consums : omne id tempus consultando, L. : tempo-
ra cum blandis verbis, i. e. time and smooth words,
0. : inter has cogitationes biduo absumpto, Cu. —
To destroy, ruin, consume, kiU: cum ille et curft
ct sumptu absumitur, T. : animara leto, V. : ungu-
la in quince absumitur unguis, is lost in, 0.— -Of
d abator
persons, to kill, destroy: multi ferro ignique ab-
sumpti sunt, L. : qui gurgitibus absumpti sunt, L.
absurde, adv. [absurdus], inharmoniously : ca-
nere, — Absurdly, irrational^: fictum : dici potest.
ab-Biirdiia» adj. with eomp. and sup., out of
tune, discordant, harsh : vox. — ^F i g., incongruous,
inconsistent, silly : ratio, T. : absurdissima manda-
ta : bene dicere baud absurdum est, not without
merit, S.: quid absurdius dici potest? — WorthUsSj
stupid: ingenium baud absurdum, S.
abundansy tis, adj. with comp. and sup. [P. of
abundo] ; of rivers, etc., overflowing, full : si am-
nis abundans Exit, V. : abundanlissimus amnis. —
¥ig., possessing in abundance, rich, abounding, over-
flowing .• (via) omnium rerum, N. : vir laudibus :
abundantior consilio. — Masting in abundance,
abimdant, more than enough: pecunia.
abundanter, adv. with comp. [abundans], /W-
ly, eopiously : dicere.
abundantia, ae, /. [abundo], plenty, fullness,
abundance : omnium rerum : ilia, quae erat in
abundantia, libido permanet, the same as when they
were rich — Profusioti, lavishness, Ta.
abunde, adv. [ abundus ], in profusion, mors
than enough, abundantly, amply: facundus, S. :
abunde magna praesidia,S.: favere,0.: cui gratia,
fama, valetudo contingat abunde, H. : terrorum et
f raudis abunde est, there is more than enoitgh, V.
ab-undo, avi, — , &re, to overflow, stream over,
of a river or lake : aqua Albana, L. : Amasenus,
V. — ^Esp., to flow in profusion: rursus abundabat
fluidus liquor (of a dropsy), V. — F i g. : Neu desis
operae neve immoderatus abundes, overdo, H. —
"M. et on., to abound, liave in large measure, be rich
%n,posses8, enjoy: examine multo, V.: auxilio : ora-
tionis copia : quod his ex populis abundabat, the
surplus population of these nations, L. : egentes
abundant, are rich.
abuaio, onis, /. [abutor] ; in rhetoric, the im-
proper use of a word, C.
ab-usque or ab VLBqne, praep. with abl, aU
the way from : ab usque Pachyno, V. : a Tiberio
usque, /rom the time of, Ta.
abusus, tis, m. [abutor], an abusing, using up,
once, C.
ab-utor, lisus, 1, dq>., to use up, consume,
spend, exhaust: omni tempore: in prologis scri-
bundis operam abutitur, uses up his time,T. — ^Esp.,
to make use of for a purpose, apply, turn to ac-
count : ignoratione tuft ad hominis miseri salutem.
— ^Implying censure, to abuse, misapply, misuse: le<
gibus ad quaestum : per turpitudinem (divitiis), S. :
quousque tandem abutere patienti& nostra, out-
rage: hac lenitate me^prmime upon, — Eap., of
words, to misapply, force, 0.
Digitized by V^OOQIC
AbydenuB
Abj^den1lfl^ adj.j of Ahydia, a town in Myna :
sqoSfO.
ao, see atque.
Academia, ae,/., iha gymnaritan near Athens^
vkere I'lato taugJU, — Me ton., the doetrinea of
FiatOy the Aeadame fkUoaophy; the phUoxmhers
of the Acadenw ; a place near ruieoli^ where Cicero
itrote the Acadaniea ; Cicero's villa at Thieculum ;
a trtalite on the Academic philoeophy^ the Acade-
ouca,
AoademiouB, adj.^ of the Academy^ Academie:
fibri, L e. Academica. — As wbtL : Academioufl^
I, Ilk, an Academie philoeopher ; Aoademioa,
dnxm, ffi., the title of Cicerone treatiee on the Aea-
denue philoeophy,
AcademuB, I, m., a mythical hero of At/iene :
silTae Academi, L & Academia, H.
acalanthifl, idls,/., a small bird) the ffold-Jinchf
tkteOe-jSnch^V.
acanthus, l, rmutf., a plant, bear*»foot: mollis,
v., O. ; fem.f an Egyptian thorn: semper fron-
dens, V.
Acamanlone, adj,y of Aeamania (a country
of western Greece) : coniuratio, L.
AobazTiB (AgbamsX I, m., tlu local title of
the Arabian kings of Edeeea: rex Arabum, Ta.
acoed5 or ad-oedo^ oessi (perfeyne, aocSstls,
T.X cessams, ere, to go to^ come to^ come near, draw
near, {^iproaeh, enter : ad flammam inprudentius,
T. : ad oppidum, Cs. : ad hastam, to attend an auc-
tion, K. : ad numerom harum, joine, 0. : in oppi-
dum : iUo : qao, 8. : quocumque, S. : iuzta, 0. :
proxime deos accessit Clodios : propios tribunal,
Co. : urbem, Y. : Scyllaeam rabiem scopulosque,
Y. ; (poet^) : delubris, 0. : regno, shares, O. : sacris,
takes part in, 0. : accede, come here, 0. : deici nuUo
modo potaisse qui non aocesserit ; (impers,) : quod
ea proxime accedi poterat — E s p., to approach in
a hostile manner, attack: acie instructft usque ad
castra hostium accessit, Gs. : ad urbero, S. : ad ma-
num, to come to dose quarters, N. — Fig., to come
war, approach: baud invito ad aurls sermo mi
accessit tuos, T. : ubi accedent anni et, etc., wJien
the years shall come, in which, etc., H. — £sp.,
to come, happen, ^o£?; voluntas vostra si ad
poetam acoesseritjT.: dolor accessit bonis viris. —
With the idea of increase, to be added: ut ad cau-
sam novum crimen aocederet : ad eas navTs acces-
serant sex, Gs. : Medis adcessere Libues, S. : tan-
turn fiduciae Pompeianis accessit, their confidence
ro9e so high, Gs. : hue accedebant conlecti ex prae-
donibos, these were joined by, Gs. ; (poet) : in tua
damna, O. — Sep. with a clause or neuter pron., rep-
resenting a clause, as subject : ad faaec mala hoc
mihi aeoedit etiam: haec, etc., T.: accedet etiam
nobis mad, index est, etc. : accessit etiam, quod
9 aooenraa
ilia pars equitatfis se cum its coniunxerat. Gs. : eo
accedebat, quod iudices dati non erant : hue adce-
debat, quod exercitum habuerat^ etc., S. : hue ao-
cedit, quod occultior vestra cupiditas esset ; with
ut: accedit, ut eo facilius animus evadat: ad Ap-
pii senectutem accedebat, ut caecus esset : acce-
debat, ut tempestatem ferreut facilius, Gs. : ad hoc
detrimentum accessit, ut prohiberentur, etc., Gs.
— To cusent, accede, agree, approve, accept: ad eius
condiciones : ad hoc consilium, N. : suadentibus,
Ta. — (In appearance or character), to come near,
approach, resemble, be like : homines ad Deos nullft
re propius accedunt quam salutem hominibus dan-
do : proxime ad nostram disciplinam illam: Anto-
nio Philippus proxime accedebat. — To enter upon,
undertake: ad bellonim pericula: ad amicitiam
Gaesaris, Gs. : ad vectigalia, to undertake the col-
lection of: ad causam, the airection of a lawsuit :
ad invidiam levandam: has naturae partis, take
up, describe, Y. : ad rem p., to enter on tlte service
of the state: huic ego causae actor accessi, entered
upon as prosecutor.
acoeleratio, Onis,/. [accelero], a hastening:
orationis enuntiandae. Her.
accelero, or ad-celer5, avT, atus, ftre. —
7Vaw«., to hasten, speed, quicken, accelerate: iter,
Gs. : gradum, L. : cetera adcelei-antur, Ta. — Iti-
trans, to make haste: accelera, signifer, L. : adce-
leramus, Y. : si adcelerare volent : ad id quod
natura cogeret, N. : quantum accelerari posset, as
fast as possible, L.
accendo, or ad-cend5, cendi, cSnsus, ere
rad+* cando, act. of candeo], to kindle, set on fire,
ImM : faces : ignem, Y. : flamma ter accensa est,
flashed up, 0. : accensus ad sacrificium foculus,
L. : f ocoB, 0. — M e t o n. : lumina (of the stars),
Y. : acoensis comlbus, L e. bundles of twigs at-
tached to the horns, L. : aestCLs, tJie noonday heat,
Y. — ^F i g., to kindle, inflame, fire, excite, arouse, stir,
awcUlcen, stimulate, provoke, encourage, exasperate,
embitter : vim venti, L. : dictis virtutem, Y. : alqm
ad dominationem, S.: accendis, qua re cupiam ma-
gis illi proximus esse, you inflame my desire the
more, H. : discordiam, L. : animos in hostem, Y. :
studia ad consulatum mandandum, S. : bonum in-
genium contumelift, S. : accensus laudis amore, 0. :
certamen, L. ; (poet) : animos hello, to war, Y. ;
{absol.) : pariter accendit et ardet, 0.
aocensed, — , census, ere, to reckon to, count
among (rare) : accenseor illi, am reckoned one of
her attendants, 0.
1. accenBUs, T, m. [P. of accenseo], an attend-
ant of a magistrate, apparitor, orderly, 0., L. : Ne-
roni: Gabinii. — Plur. accensi, orum, nu, unarmed
supernumeraries of a legion, ready to fill vacancies :
accensi, minimae fiduciae manus, L. : velati.
2. aoeeii.u«,P.of^Wf»n^<^o.v^oogjg
acoeptio
10
aooipio
acoeptio^ OniSj/.Jhoapio], a taking, receiving,
aeetptifig : f iiimenti, S. : donatio sine acoeptione.
aocepto, &vl, fttus, &re,yr^. [accipio], to take,
receive : humo acceptante occultum opas, Cu.
acceptnm, I, n. [ accipio 1 the' receipt, in ac-
count-books the credit side : alqd in acceptum re-
ferre (alicui), to carry to the credit tide, pan to one^s
credit: codex accepti et expensi, ledger: tabulae
accept! et expensi : ex aoceptis et datis apparere,
fiom the receipts and payments,
acceptUB, adj. with comp. and sitp. [P. of ac-
cipio], vfelcotne, acceptable, pleasing, dear; with
dot. : plebi, Gs. : res populo R. : munus, N. : ac-
ceptior illi liber erit sanguis, 0. : dis acccptissimus
illius aevi, 0. : acceptissimus militum animis, L.
aocersd, see arcesso.
accessio, onis, /. [ aooedo ], a coming to, ap-
proach ; henoe, is suo labore saisque accession i-
bus consequebatar, ut, etc., by his personal appeals,
i/isits, — P r a e g n. ; a b s t r., an increase, enlarge-
ment, addition : accessionee fortunae et dignitatis :
paucorum annorum; concr., an addition, attg-
ment, contribution, reinforcement, appendix: quad-
raginta militum : nummorum : alqd accessionls
dare, conferre, by way of addition : decumae, an
addition to a tax : tibi etiam accessio fuit ad ne-
cem Platoris Pleuratus, i. e. you added the murder
of Pleuratw to tfiat of Plator,
acceaaoa, as, m. [acoedo], a coming near, ap*
woach : ad urbem nocturnus : ad urbero aooessus
honiinum multitudine florebat, i. e. wu escorted by :
ventorum, V. — M e t o n., a way of approach, pas-
sage, entrance : omnem accessum lustrans, V. :
alium navibus accessum petere,/or the ships, L.
AcoianuB, adj. [Accios], of the poet L. Aceius.
1, accido^ cidi, — , ere [ad + cado], to fall
upon, fall to, reach by falling : ut tela missa a
Gallis gravius acciderent, Cs. : tela ab omni parte
aocidebant, L. — Of persons, to arrive, come : de in-
proviso, had come unexpectedly, S. : alqd simulare,
quo inprovisus gravior aocideret, that his attack
might oe a surprise, and more formidable, S. —
£ 8 p., to fall before, fall at the feet : ad genua nc-
cidit Lacrumans, T. : ad pedes omnium. — Of the
senses, to eirike, reach, come: nihil quod ad oculos
animuraque accident : ad aurls tuas : unde nee ad
nos nomen famaque eius accidere posset, i*eaeh,
L. : auribns, L. : animo, T. — Absol., to come to Vu
ears, come, be heard, be reused: clamor deinde ac-
cidit noYus, L. : concitatior accidens clamor ab in-
crescente oertamine, L. : ut vox etiam ad hostes
accideret f with ace, and inf.), L. — To befit, become,
suit (poet) : istuc verbum yere in te accidii, was
true of you, T. — ^Fig., to come to pass, happen, oo-
fur, fail out, takepiacs, befall .* res eo gravius ferre,
quo minus merito aocidissent, Ca. : si quid mail
aocidiBset, S. : cum tantum periculi accidisset, Gs. :
quae victis acciderent enumeravere, the fate of the
conquered, S. : si gravius quid accident, t/ any co"
lamity occur, Cs. : casu accidlt ut : sic accidit, uti,
eta, thus it happened, that, Cs. — Pleonast. in
narrations : accidit ut esset luna plena, Cs. : neque
saepe accidit, ut, etc., Cs. — Of what is fortunate or
welcome : quid optatius populo R. accidere potuit,
quam, etc.? interea aliquid accident boni, T. —
E s p., si quid cui aocidat, or si quid humanitus ac-
cidat, if anything ehoidd happen to one (euphemist.
for die): si quid mihi humanitus accidisset : si quid
ei gravius a Caesare accidisset, i. e. if Ccesar should
put him to death, Cs. : si quid aocidat Romanis, if
the Romans are destroyed, Cs. — To end, mult, turn
out : contra opinionem, disappoint us, Cs. : peius
victoribus quam victis accldisse, Cs.
2. acoidd, cidl, cisus, ere [ad+caedo], to cut,
cut at, cut into, cut down, fell (rare) : arbores, Ca. :
accisa omus ferro, V. : accisis crinibus, with shorn
hair, Ta. — Po e t, to consume : dapes, V. — F i g.,
to impair, weaken, shatter : Latinorum etsi pariter
accisae copiae sint, L. : accisae Volscorum res, L.
— ^As adj., accisua, impaired, ruined, disordered,
overthrown, destroyed: res: robur iuventutls, L.:
opes, H.
aocingo, nxT, nctus, ere, to gird to, gird on, bind
on, put on with a girdle, gird round : lateri ensem,
V. ; pass. : accingitur ense, girds himsdf, V. : quo
(ense) fuit accinctus, 0. — Met on., to arm, equip,
furnish, provide : paribusque accingitur armis, V. :
gladiis, L. — F i g., accingere se or accingi, to gird
oneself prepare, make rwdy, be ready : adcingere,
make yourself ready, T. : accingere ! to your work, ■
0. : accingendum ad earn oogitationem esse, L. :
ad consulatum, L. : in hoc discrimen, L. — With
Or. ace. : magicas accingier artis, to have recourse
to, V. : accingar dicere pugnas, V. — Poet: ac
cingunt omnes operi, address themselves, Y.
aocio (ad-c-), civi, citus, Ire, to call, summon,
send for, invite: si accierit, accurram: Aenean ao-
ciri omnes Exposcunt, V. : ex Latio fortissimum
quemque, S. : acciti ibant, they went at t/ie sum-
mons, S. : in regnum Romam, summoned to reign
at Rome, L. : bello acciti reges, V. : alqm filio doc-
torem. — Supin. ace. : auxllia accitum mittit.
accipio, cfipX, ceptus, ere [ad+caplo], to take
wWiout effort, recdvCy get, acciBpt. — Of voluntary
taking, to take, accept, take into possession, receive :
obsides, Cs. : divitias, N. : aliquid a patre, inJierit,
N.: suspitio acoeptae pecuniae ob rem iudican-
dam (of a bribe) : pecuniam per Voloatium, by t?ie
hands of: alqm gremio, V. : milites urbe tectisve,
L.: sucos ore aut volnere, 0. — Fig.: oculis aut
peotore noctem, Y. — To admit, let in: armatos ia
arcem, Lw : alqm in amicitiam : (parentes) in civi-
tatem, to citizenship, L. — To take under protection :
Digitized by V^OOQIC
aooipio
11
aooommodate
(Tif^ein) aooepi, acoeptam aerrabo, T. : taedft ac-
ceptt iugali, i. e. toedded, 0. — To receive (u a guat^
eniertain, welcome: Laurentea Dymphae, accipite
Aeoean, Y. : quam DdoB orantem aocepit, 0. :
(eoffl) in vestram fidem, into your confidence. —
InNiieally, to enieriaiuy deal wiik, treat: indigois
iBodia, T. : quo te modo aocepisaeni, nisi iratus es-
fciii : earn male acceptum . . . ooegit, etc. (of a de-
feated enemy), N. — In busines, to collect (money) :
a praetore pecuniam. — acceptOB, P., received^
colUeUd: aocepta pecunia. — Esp. in the phrase,
rvferre acceptam (alqd), to credit^ give credit for:
ampUus sestertium ducentiens acceptum heredita-
tibus rettuli, entered to the credit of inheritance^ i. e.
owe to bequate: alcui yitam suam referre accep-
tam, acknovUedge that he owee hie life, etc. : salatem
imperi uni omnes acceptam relaturos, Gs. — In
lav : sponaionem acceptam f acere, to discharge the
bondf acknowledge payment of the epowtio. — Of in-
Toluntaiy taking, to receive^ get, be the recipient of
take, tubmU to, euffer, bear : volnera tergo, V. : gra-
Tiore volnere accepto, Cs. : cam semel accepit bo-
lem (leo), has felt the power of H. : hunc metum,
i. e. take this risk, T. : oontumeliaro, T. — E s p. of
places, to admits take in, receive, open to : Stropha-
dam me Htora primum Accipiunt, Y. : nullae eum
urbes aodpiunt, nulla moenia, L. : ilium unda ac-
cipit sinu Tasto, Y. — F i g., of perception and
thought : quae accepi auribus, T. : mandata auri-
bu3: quern ipse accepi oculis animoque sensum,
hone, etc., the impression I received. — I n gen., to
tate^ hear, attend to^ perceive, understand, learn :
Accipe DUDC Danaum insidias, listen to, Y. : sicut
e^ aocepi, as I have heard, S. : ut accepi a seni-
bus : accipite . . . Toterem orationem Archytae :
qaae postea aociderant, Cs. : reliquos ne famU qui-
dem acceperunt, have not heard of them, Cs. : si te
aequo animo ferre aocipiet, T. : hoc sic fieri solere
aocepimua : ex parente ita accepi, munditias ma4
lieribus convenire, S. : ut celeriter acciperet quae
tradebantur, understood, N. — Absol. .''non rccte ac-
cipis, T. : Tolenti animo de ambobus acceperant,
hadeagerly welcomed news ofboth,S. — In partic,
of a word or pledge, take: accipe daque fidem, i. e.
rzjf^uuige solemn assurances, Y. — Praegn., to take,
iutermty explain: ad contumeliam omnia, to re-
gard as an insult, T. : his in mains acceptis, being
txaggerated, L. : hoc in bonam partem, take kindly :
alqd durius: facinus seTere accipere, with dis-
pleasure: aliter tuom amorem atque est, T. : aequo
animo, S. — Acdpere aliquid in omen, to regard a
thing as an omen, accept the omen: id a plerisqiie
in omen magni terroria acceptum, L.; but accipere
oraen, to receive as a (favorable) omen, L. — With
elUps. of omen: Aocipio, adgnoscoque deos, / ac-
cept {the omen) and, etc., Y. — To accept, be satisfied
with, approve: doa, PamphiJe, est decem talenta.
Pom. Acdpio, T. : *equi te esse feri similem, dico.'
Ridemus et ipse Messius, * accipio,' I allow it, ex-
actly so, H. : ab hoste armato condicionem, Gs. —
2h take vpon one, undertake, assume, undergo: hel-
ium, quod novus imperator noster accipiat, m
which . . . succeeds to the command: causam : eos
(magistratQs) : indicium (of the defendant), stand
tlte trial: indicium accipere pro Qulnctio, i. e. agree
for Q. to stand trial.
aocipiter, tris, m. [8 AG- and P£T-], a bird of
prey, falcon, hawk : sacer (as a bird of augury), v .
aooiBua, aif;., P. of 2 accldo.
1. aocitna, P. of accio.
2. (acoitns, Vls), m. [accio], a summofts, call;
only a6/. sing. : istius, at his summons: genitoris, Y.
acclamatlo (ad-o-), onis,/. [acclamo], a call-
ing, shout, exclamation: acclamatione impediii:
adversa populi : adclamationes raultitudinis, L.
acolamo (ad-c-), ftvl, fttus, &re, to call to, shout
at, exclaim: hostis omnibus, qui acclamassent :
populus cum risu acclamavit, ipsa esse : (provin-
cia) cui acclamari solet: ne acclaraetur times?
cunctis servatorem liberatoremque addamanti-
bus, applauding, h.
acclaxo (ad-o-), ftvl, — , ftre [ad+clarus], in
the language of augurs, to make clear, reveal, dis-
close: uti tu signs nobis certa addaraasis (for ad-
clarayeris), L.
acolinatna (ad-c-), adj. [P. of acdino], recum-
bent, curved: colla, 0. : (vitis) Xeme, prostrate on,
0.
acclixila (ad*C-), e, adj. [GLI-], leaning on, in-
clined to : genitor . . . trunco, Y. : serpens surarao
adclinia mftlo Colla movet, 0.— Fig., inclined, dis-
posed to : f alsis animus, H.
acolind (ad-c-), AvT, atus, &re [CLI-], to cause
to lean on, stay upon : se in ilium, 0. : castra tu-
mulo sunt acclinata, L. — Fig., with se: baud gra-
vate se ad causam senatQs, inclined, L.
acoHvls (ad-c-), e (once acclivua, 0.), adj.
[CLL], up-hill, ascending, steep: leniter addiTis
aditus, Cs. : trames, 0. : tumulis adclive solum,
sloping in knolls, Y.
aooliTitaa» fttis,/. [acdivis], an ascent, rising
grade, acclivity : pari acclivitate collis, Cs.
acclivns, see acdivis.
accola, ae, m. [COL-], he who dwells near, a
neiglibor : pastor, accola eius loci, L. : Cereris (i. e.
her temple) : Tiberis accolis fluviis orbatus, tribu-
taries, Ta.
acoolo (ad-o-), colul, — , ere, to dwdl near, be
a neighbor to: ilium locum : fluvium: sainim, Y.
accommodate, adv. with comp. and sup, [ac-
commodatus],^fy, suitably, in accordance: ad ve-
ritatera: ad commune indicium acoommodatiua:
ad naturam aocommodatissime. , ^ ^ ^ , ^
Digitized by VjOOQ Ic
aooommodatio
la
aooQso
accommoditio (adc-),dnU,/. [aooommodo],
an adjustment^ aeconunodation : sentenUarum ad
inTentioDem. — Camplaiaancef regard: magistra-
tuum.
accommodatns (adc-), adj, with comp. and
tup. [P. of accommodoji^te/,^, suitable, adapted,
appropriate to, in accordance with: locus ad in-
flammandos calamitosorum animos: contionibus
seditiose concitatis accommodatior : reliqua illis
(navibus) essent aptiora et accommodatiora, Gs. :
exemplum temporibus suis accommodatissimum.
— P r a e g n., acceptable, useful : mihi maxime.
aocominodo ( ad-c- ), a.vl, atus, Are, to fit,
adapt, put on^ <ip[iy •' coronam sibi ad caput : la-
ter! enseiD, V. : insignia, Cs. — ^Fig., to adjuU, adapit,
make Jit for, aceommodate : puppla ad magnitudi-
nem fluctuum, Cs. : oratio multitudmis est auribus
accommodanda. — £ s p., to attribute, ascribe as fit-
ting: efiigiem dis, Cu. — To apply, bring forward :
testis ad cnmexL, produce suitable witnesses: se ad
rem p., devote onesdf: ad alicuius arbitrium et nu-
tum totum se, L e. comply with ; cf. ut ei de babi-
tatione accommodes, i. e. comply with his wish,
aocommodtiB ( ad-c- ), aefj., fit for, suitable
for : valles f raudi, V.
accredo (ad-o-), crsdidi, — , ere, 8, to accord
belief believe fully: tibi nos adcredere par est, H.
— Absol. : vix adcredens.
acoreaoo (ad-o-), crSvl, cretus, ere, to grow
progressively, increase, become greater: flumen su-
bito : amicitia cum aetate adcrevit, T. : invidia, H.
— Me ton., to come gradually into being, arise,
grow up: dictis factisque vana fides, L. — To be
attached to, bestowed on : unde etiam trimetris ac-
crescere iussit (iambus) Nomen iambeis, cum senos
redden t ictus, !. e. {the quickness of ) the iambus
caused the verse of six feet to be named trimeter, H.
accretio, onis,/ [accresco], an increase (once) :
lumiuis, i. e. the waxing o| the moon.
aocubatio, collat form of accubitio.
aooubitio, onis, /. [accubo], a lying, reclining
(at meals) : epularis amicorum ; absol. : accubitio.
accubo (ad-o-), — , ftre [CVB-], to lie at, lie
beside : Furiarum maxima iuxta accubat, Y. : ne-
mus accubat, stands near, V. : (cadus) nunc Sulpi-
ciis accubat horreis, H. — £ s p., at table : in con-
viviis, recline.
aconmbo (ad-o-), cubul, cubitum, ere [CYB-],
to lay oneself down, lie beside : mecum, T. : cum
suis, N. — ^Esp., to recline at table: in conrivio: in
epulo : epulis divQm, V. ; tU>soL : ut vir adcumbe-
ret nemo.
aooiunnlate (ad*c-), adv. with sup. [accumu-
lo], abundantly, copiously: alqd facere: aocumu-
latissime largiri, Her.
aootunnlator (ad-o-), dris, m., one who heaps
up: opum, Ta.
accnmtild (ad-o-), avi, &tus, are, to heap up,
increase by heaping, amass: auget,addit, accumulat
(pecuniam). — Fig., to add, increase, multiply: ca-
ras, 0. — To corner abundantly : alcui summum
honorem, 0. : quibuB non suae redditae res, non
alienae adcumulatae satis sunt, L. — To load, cover :
animam donis, Y.
accurate, adv. with comp. and sup. [accuratus],
carefully, precisely, exactly, nicely: causam dicere :
accurathia ad aestus vitandos aedlficare, Gs. : oc-
curatissime eius avaritiam accusare, N.: Saltern
accurate (sc. me fallcre debebas), you might at least
have taken pains, T.
accuratio, onis, /. [accuro], exactness, careful-
ness (once) : iu inveniendis rebus mira.
accuratus ( ad-o-), adj. with comp. and sup.
[P. of accuro], carefully wrotight, efaboratefinished,
exact: commentationes : adcuratissima diligentia:
dilectus accuratior, L.
accuro (ad-o-), ftvl, fttus, are, to give dose at-
tention to, be careful : alqd, S. ; with ne, T.
accurro (ad-o-), currl or cucurri, cursus, ere,
to run to, hasten to: ad praetorem : Maiius adcurrit
auxilio suis, to help, S. : accurrunt ad tempus tu-
tores. — Fig., of ideas, jw««i/ themselves, arise, C.
accursus (ad-o-)i fls, m., a running to, coming
to : Remi, 0. : tot provinciarum, Ta.
accusabillB (ad-o-X e, adj, [accuse], that may
be prosecuted, criminal: turpitude (once).
aocusatid, Onis,^. [aocuso] ; in judicial lang.,
afoi-mal complaint, tnMctment, accusation, prosecu-
tion : accusatio crimen desiderat, i. e. must contain
a charge : oonflare, devise : relinquere, abandon :
accusation! respondere, to defend against, — In
gen., a complaint, accusation : Hannibalis, against
Hannibal, L. — M e t o n., <A« office of prosecutor :
ut tibi potissimum accusatio detur. — The bill of
indictment, accuser's speech : accusationis libri, i. e.
the orations against Verres.
accusator, Oris, m. [accuse], the accuser, pros-
ecutor, plainiiff: acres atque acerb! : sui capitis,
L. — M e t o n., an accuser, betrayer : suus, N.
aocusatorie, adv. [accusatoiius], as a prosecu-
tor,in an accusing manner: dicere: agerecum alqo.
accusatoiiuSt o^'. [accusator], o/'aprosactt/or,
relating to a prosecution, making a complaint : lex :
animus : spiritus, h.
accuao, avi, fttus, ftre [ad + causa], to call to
amount, make oompfaint against, reproach, blame,
accuse: alqm ut hostem : aiqm graviter, quod, etc.,
Gs. : cum diis hominibusque aocusandis senesce-
ret, L. — Supin. ace. : me accusatum advenit, T. —
Me t o n., of things, to bkimf,^^<f^f^t with, throw
Digitized by '
18
Aohaei
At hlanu on: forttmas vestras: culpun aliouius.
— Ib law, to call to aeeoutUf bring to trials proteeuU,
aeene, arraign, indiet: aoousant ii, qui in forta-
Dashuius iiiTaserant: ambitils alteram: ante ao-
ttnun reram aocuaari, for prmiiouJ offencea, N. :
aoenaatos capitis, promaUea eoqntaUy, N. : earn
eeitls propriisque criminibiifl : crimine Pario aoca-
suas, of treaaon in the matter of Faroe, N. : ne
qoid accusandas sis, vide, T. : de pecuniis repetun-
dis: inter sicarios et de yeneficiis: Lysandram,
qnod . . . conatus esset, etc., N.
1. aoer, eris, n, [2 AC-], the mapU-trte, 0. —
£s p^ the wood of the mapU-tree, maple, 0.
2. acer, acris, ftcre, a^. with eomp. and eup.
[2 AC-] ; to the senses, Jiarpy piercing, penetrat-
ing, cutting, irritating, pungent: oculi: favilla non
acris, no longer glowing, 0. : acrior voltus, keener
look, O. : acrem flammae snnitum, Y. : acri tibi&,
H. : canes naribus acres, 0. : acetum, H. : stimuli,
V. : sol acrior, fetre, H. : stomachus, irritated,
H. : hiemps, aevere, H. : Aufidus, impetuoite, H. —
Of mind, etc, vioUnt, vehefnent, consuming, bitter :
odium : dolor, Y. : sappiicia. — Of intellectual qual-
ities, subtle, acute, patetrating, sagacious, shrewd :
animus : ingeniom : memoria, ready. — Of moral
qualities, active, ardent, eager, spirited, keen, brave,
zealous: milites: inarmis,Y. : aoerrimos armis,
V. : acer equis, spirited charioteer, Y. — Violent,
hasty, quick, hot, passionate, fierce, severe : cupidi-
tas : pater acemmus, enraged, angry, T. : acres
eontra me: toIius in hostem, H. : virgines in iu-
Tenes unguibns, H. : leo, N. — As suAst. : ridiculum
acri f ortias magnas secat res, more effectually than
snerity, H. — Fig.: prima ooitiost acerruma, i. e.
most critical, T. : amor gloriae, keen : pocula, eaD-
f€Msive, H. : eoncursus, (X : ^ug^i impkuous, Y. :
(tos) rapit vis acrior, an irresistible impulse, H. :
regno Arsacis acrior est Qermanorum libertas,
rM>re formidable, Ta.
acerbe, adv, with comp, and sup, [ acerbus ],
bitterly. — Only f i g., act,, harshly, severely, cruelly,
tharply^ inimically: diripere bona: cogi in sena-
tum : acerbius in alqm invchi : acerbissime dicere,
Cs. — Pass., painfully, grievously, with sorrow:
acerbe ferebaro, si, etc. : tuli acerbe me adduci,
etc. : acerbius inopiam ferrc, too severely, Cs.
aoerbitafl^ fttis,/. [acerbus], bitterness, harsh-
ness, sourness: fructOs magna acerbitate permix-
tos f erre, i. e. public rewards bringing also bitter
trials. — Fig., harehnets, bittemeas, rigor, teverity,
hostility, hatred: severitatem in senectute probo,
acerbitatem nullo modo : patria, L. : virus acerbi-
tatis, the poison of malice: nomen vestrum odio
atque aoerbitati futurum, an object of bitter hatred,
— Fiur., grief, sorrow, pain, angttish, affliction : la-
crimas inmeisacerbitatibuseffudisti: omnlsacer-
bitates perf erre, Cs.
aoarbo^ — , are [acerbus], to aggravate, make
vrse (rare) : f ormidme crimen, Y.
aoerbofl^ adj, with comp, and sup, [2 AC-]. — ^In
taste, harsh, biter, unr^ : u va, Fh. — M e t o n.,
to the senses, harih, sharp, bitter: friguSj H. : re-
citator, of harsh voice, H. — KeuLpiur. as adv,:
aoerba sonans, Y. — F i g., of character and con-
duct, rough, harsh, violent, rigorous, crabbed, severe,
repulsive, hard, morose: acerbus odistis et fugis,
H. : occupat spedem tacitumus accrbi, morose,
H. : convicium. Ph. — Neut. plur. as adv.: acer-
ba fremens, chafing with rage, Y. — Of things,
events, etc, premature, crude, unripe : virginis au-
res, 0. : f unus, Y. : mors, 0. — Grievous, bitter,
severe, oppressive, burdensome, distressing : dilectus,
a rigid conscription, L. : aoerba fata Romanes
aguntjH.: volnus, Y.: imperium acerbius, N.: lues
tus : mors acerbissima. — Subst. : quidquid aoerbi
tBi,allthe bitterness (of death), Y. : tot acerba, Y.
aoemufl^ adj. [1 Acev], of maple wood: trabes,
Y. : mensa, H. : eolium, Y.
acerra, ae,/ [I acer], a casket for incense:
plena turis, H., Y., 0.
acerxime, adv., sup. of acriter.
aoersecomeB, ae, m.,=: aKtpotKofiriQ, unshorn,
\,e. ever youthful, — ^As subst., a young favorite. In,
aoervalis, e, adj. [acervusj, only as subst,, a
conclusion by accumulation, sorties, C.
acervatim, adv. [acervus], by heaps, in heaps :
se de vallo praecipitare, BA, — Fig., briefiy, con-
cisely, summarily: reliqua dicere.
aoervo, &vl,-- ,&i*e [acervus], to heap up,pile up:
cumulos hominum, L. — ^Fig., to multiply : leges, JL
acenma, I, m., a mass of similar objects, pile,
heap: acervus ex sul generis granis: Bcutorum,
Y. : aeris et auri, H. : morientum, 0. : magnum
alterius frustra spectabis acervum, your neighbor's
abundant crop, Y. — F i g., a multitude, mass, great
number, quantity: cemo insepultos acervos civium:
facinorum, scelerum. — Poet: caedis acervi, Y.
— Absol.: ingentis spectare acervos, enormous
wealth, H. : quid habet pulchri constructus acer-
vus, accumulated hoard, H. : quae pars quadrct
acervum, completes the fortune, H. — E s p., in dia-
lectics, 1. 1., a seeming argument by gradual ap-
proximation: elusus ratioue ruentis acervi, de-
feated by the argument of the vanishing heap, L e.
a sorites, H.
acesco, — , — , ere [aceO ; 2 AC-], to turn sour,
sour, H.
acetmn, I, n. [2 AC-], vinegar : acre, H. : re-
tus, spoiled, H. : saxa inf uso aceto putrefaciunt, L.
— Fig., wit, shrewdness: Graecus Italo perfusus
aceto, ll.
Achaei, drum, m,, the inhabitants of the district
of Achaia,
Digitized by VjOOQIC
14
aote
of (^ kivffs of Ferna : dives, H.
AohaemeninOk adf. [Acfaaemenes], Perncm,
Parisian: urbes, O. : costam, H.
Aohaiae (poet Aohaiafl^ quadrityl\ adis,/.,
a (?reeit troman, 0. •
AchaicnOk adj,^ Achaean^ Grecian : m&nus, Y. :
ignis, H.: homines.
Aohai% idis or idos, o^*.,/., Oreeian: urbes,
0. — As ntbst. for Achaia, Greece^ 0.
AchaiUB^ adj.^ Oreeian : castra, V., 0.
AoharnanuBt adj,^ of Aehamae (an Attic
deme), N.
Aoheloiafl, adis, or Aoheloi% idis,/., daugh-
ter of Aehdous, 0. — Plur.^ the Sirem,
Acheloiufl^ adj.f of the river Achdotu: pocula,
fresh water, V. : GalUrboe, daughter of Achdouiy
O.
Acheron, tis, m. (Y., H.), or Aoheruns, untis,
m. or /. (C, N.), = 'A'^ptaVy a river of the lower
world. — Hence, the infernal regUmn, Y.
AcheruBins (-unsius), adj,, of the Acheron
in Bmttium : aqua, L. — Of the under-world, Enn.
ap. C.
AohiUeSi is (poet, also el or l; ace, ea; voc.
e ; all. I), m., = 'AxiXXevd a Grecian hero,
AohiUeus, adj., ofAchiUee, Y., 0.
Achivufl, adj., Achaean, Grecian, 0. — Hur. as
tubst., the Greela.
Acidalia, ae,/., an epithet of Venue, from the
fountain Acuhlia in Boeotia, Y.
adduB, adj. with eup. [2 AC-], eour, add, tart:
sorba, Y. : inula, H. — Fig., eharp, pungent, die-
agreeable : duobus, to the two, H.
acies, el (old form e : ace. aciem, di»i/l. Y. ; plur.
only nam. and acc.),f [2 AC-J, a eharp edge, point,
cutting part: sccurium: falcis, Y. — Fig.: horum
auctoritatis, the edge, i. e. ffflciency. — M e t o n., of
sight, sharpneu of visu»i,keen look: aciem oculo-
rum ferre, Cs. : f ugere aciem : cum stupet acies
f ulgoribus, the sig?U, H. — Brilliancy, brightneee :
neque tum stellis acies obtunsa videtur, Y. —
C o n c r., ^Ae pupil of the eye : acies ipsa, quft cer-
nimus. — Poet., the eye: hue geminas nunc flecte
acies, Y. : hue atque hue acies circumtulit, Y. — In
war, the front of an artny, line of battle, battle-ar-
ray: triplex, i. e. ^ legion in three ranks, Cs. :
duplex, Cs. : medift acie, Cs. : exercitfls nostri :
aciem instniere, Cs. : extra aciem procurrere, Cs. :
neque in acie, sed alio more bellum gerendum, S.
— Of a line of ships : products longius acie (na-
Tium), Cs, — ThebixUU-array, an army in order of
battle: hostium acies oemebatur, Cs.: nnius cor-
poris duae Bcies dimicantes, two divitiant of an
army: prima, the van, L. : tertia, Cs. : novissima,
the rear, L. — Of cavalry: equitum ades, L. —
Poet: Yolcania, a Hne of fire, Y. — A battle, m-
gagement: w acie Pbarsalici: in acie vincere, Cs.
— F i g., of mind, aeuteness, sharpness, force, power :
mentis : animi. — A verbal contest^ disputation, die-
cuseion, dthate: in aciem prodire.
acinacea, is, m., a scimitar, short sabre, H., Cii.
acinua, l, m., and -um, I, ft. (acina, ae,/., Ct.),
a small berry: acini vinaceus, a grape-stone : ari-
dum, H.
aoipenser, eris, m. [2 AC- + pinna], a sea-fish,
(esteemed a dainty dish), C, H., 0.
aolys (aclifl), ydis, /, a email javdin with a
strap, Y.
acoenonoetna, i, m., = dKoivovofiroct without
common-sense, lu.
aconitnm (-ton), T, n., a poisotunts plant,
wolf*s-bane, aconite, 0., Y. — Yo^t,, poison: luridn,
0.
acquiesco, aoqnird, see ad-qui-.
Acragaa, antis, m., = 'Ajc/oayac* Agrigentum,
Y.
aoratophoron (-umX l| *>•> = dKparo^6pov, a
vessel for unmixed wine.
aoredula, ae,/., an unknown ammoL
aoricnlna, adj, dim. [2 ficer], irritable : senex.
acrimonla, ae,^. [2 acer], sharpness, pungen-
cy ; only fig., seventy, acrimony, energy : ad resi-
stendum: causae.
Acriaidnena» adj., of Acrinus, Y., 0.
Acrisionladea, ae, n., a descendant of Acri-
sius, i. e. Ferseus, 0.
Acrisius, I, m., a king of Argos, Y., 0.
acriter, adv. with comp. &crius, and sup. ficerri-
me [2 acer], s/uirply, fiercely : caedunt acerrime
maleficium vindicare. — ^F i g., of the sight, keejdy
intueri. — Of the mind, keenly, sharply, accurately
intellegere : acrius vitfa quam recta videre, has a
keener eye for. — Of will, passion, action, zealously,
eagerly, earnestly : agere : elatrare, H. : pugnare :
acrius cupere, Cu. — Implying reproach, jooMuma/^-
ly, furicmly, severdy : inimicus: minari : exac-
stuat acrius ignis, the fire of passion, 0.
aoroama, atis, n., = dKp($afta,an entertainment
for the ear ; meton., a reader, musician, story-
teller, buffoon : actor et acroama : acroama audire.
acroasifl, is, /., =r djc/ooatrtc, prop., a hearing ;
hence, a discourse, lecture, C.
Aorooerannia, drum, n., = rd *AKpoMpauviat
a rocky promontory of ^JArus, H., 0.
1. aota, ae,/., = <bn^, the sea^ore, sea-beach :
in actft iaoere : in boI& actft, Y. — ^Meton., plur.,
a holiday, life of ease (at the sea-shore) : eius.
Digitized by V^OOQIC
acta
15
aoatus
2. acta, dram, n. ; see actum.
Act^Don, onis, m., = 'Axroiwv, ffrandson of
Cmdmus^ O.
Actaeofl^ adj,, prop, of Acte (the coast of At-
tica).— Hence, AUie, Athenian, V., 0.—Suh8t,plur,y
Actaei, drum, m., Uu people of AtHec^ N.
Acttaoua, adj., of AcHum: Phoebus, var-
flapped at AcUum, 0.
Actiaa, adis, adj.,/., = 'Acrcaci Athenian, V.
actio, dnis,/. [1 AQ-], a putting in motion;
h«Dce, o performing, doing, action : virtutis laus
iQ actJone consistit, in deeds. — ^E s p. : gratiarum,
a rtndering. — Of an orator or player, a rendering,
declamation: oonsulis. — Pitblic acte, offlcial con-
duet, achieoemenie : radicitus evellere omnls actio-
nes tuaa : celebrare actiones, make their policy
popular, L. : Ciceronis, S. : tribunicia, a measure,
L — A suit at la^, action, procees : actionem in-
Btitaere: causae: actionem intendere, to bring
suit: hac actione uti, this form of action: lenior.
— Permission to bring a suit : actionem dare ali-
coi : alterfl, at the second trial.
actito^ &vl, — , kre,freg. [ago], to conduct often,
U engaged in, act in: causas : tragoedias.
Aotiimi, I, n., = 'Aktiov, a promontory of
Aeamama, C, h.
Acting adj., of Aetium: ludi, V., H.
actor, oris, m. [1 AG-], a driver: pecoris, a
tkrpherd, 0. — An agent ^ doer, performer, actor:
hone actorem auctoremque habebant, teorker and
counsellor, N. : orator verborum, actorque rerum :
publicus, manager of public property, Ta. — In law,
an accuser, corr^ainant, plaintiff, prosecutor: huic
ego causae . . . actor accessi : constitutus, offlcial
prosecutor. — Be who delivers an oration, the speak-
er, C. — A player, actor ; tertianim partium : alie-
nae pereonae : suorum carminum actor, L.
actaazia, ae,/ [actuarius ; so. navis], a swift
boat.
aotiiaziola, ae,/. dim. [actuaria], a row-boat,
barge.
actoailiUi» adj. [ago], easily driven, swift : na-
Tigia, Ga. : naves, L.
actum, I, n. [P. of ago], a deed, transaction,
proposition, decree, law: alcuius: acta Gaesaris.
— /fur., acta, a register of public events, records,
icumal: ex actis alqd cognosse.
actnosi^ adv. [actuoeus], /xunona^y, eagerly
(once).
actiloaii% a^. [ago],yW; of life, active: par-
tes (orationis) : yirtus.
1. aetm^ P. of ago.
2. aotao^ tls, m. [1 AG-l a driving, impulse,
setting in motion: actu inflecttt feram: Fertur
magno mons acta, with a mighty impulse, Y. — >
Me ton., a right of way, right to drive through,
C. — ^E 8 p., a recital, ddivery : fabellarum, L. : car-
minum, eapremve gestures, L. — A part of a play,
act: modo, in quocumque fuerit actu, probetur:
primo actu placeo, T. : Iiic restat actus, i. e. this
crownifig achievement: cognoscere in actu (opp.
legere), i. e. to see done, 0.
aotutmn, culv., immediately, forthwith : aperite
ostium, T. : mortem actutum f uturam puto : actu-
turn in Italia fore, L.
acnleatuSt a^. [aculeus], with a sting. -^
Hence, stinging, sharp : litterae. — Cunning, subtle:
sophismata.
aonleas, I, m. [acus], a sting: apis. — Meton.,
a point, L. — Fig., a sting, spur, goad: severitatis
vestrae : orationis meae : ad animos stimuIandoB,
L.
acumezi, inis, n. [acuo]. — Prop., a point:
stili : lignum : sine acumine, 0. : commiasa in
unum tereti acumine crura, i. e. united in a taper-
ing tail, 0. — Fig., of the mind, etc., acuteness,
keenness, sharpness : ingeniorum : ingenii, N. : ar-
gutum iudicis, H. : admovere acumina chartis, H.
— ^P o e t., plur., tricks, pretences : meretricis, H.
aouo, ul, Qtus, ere [2 AC-], to sharpen, whet,
point, make sharp: stridor serrae, cum acuitur:
ferrum in me, Y. : sagittas cote craenta, H. —
Fig., of the tongue, to sharpen, exercise, practise :
linguam causis, H. — Of the intellect, to s/iarpen,
quicken, arouse, discipline, improve: multa quae
acuant mentem : illos sat aetas acuet, will nudee
them keen, T. — To stimulate, spur on^ stir, arouse,
incite, encourage, kindle: ilium: ad crudelitatem te:
alqra verbis, V. — To increase, embitter, strengthen,
ezasperate: iram hosti, L. : stridoribus iras, V.
aotiSt lis,/. [2 AC-], a needle: volnus acu puno-
tum : pingere acu, to embroider, V.
acute, adv. with oomp. and sup. [acutus], sliarp"
ly : hence, of sound, shrilly, in a high key : sonare.
— Fig., shrewdly, with discernment, pointedly: re-
spondere: conlecta crimina: acutius tractare : acu-
tissime scripta.
aontuliia» a^. dim. [acutus], rather keen : con-
dusiones.
aontum, adv., see acutus.
aoutUB, a^. with eomp. and sup. [P. of acuo],
sharpened, pointed, sharp, eiUting: sudes, Cs. : fer-
rum, H. : aures, poinlea, H. : acuta leto Saxa (L e.
ad letum dandum), H. — F i g., to the vsenses, shirp,
pungent, shrill: sonus acutissimus, highest treble:
aera, shrill, H. : stridor, H. : sol, oppressive, H. :
morbus, violent, H. — Sidtst. : acuta belli, violent
calamities, H. — Adv. : resonare acutum, shrilly, H.
— Of the senses, keen., sharp: oculi: nares, i. e.
rigid cmmmcm^, ^S^l^, e?6(^^^
ad
16
ad
ducermag^ p$Mtratinffy inidUgml^ aoffociouB, cun-
fdng: si qui acutiores in oontione steterunt: ho-
minum genus : studia, i. e. requiring a keen mind:
homo ad fraudem, N. — Ad», : acutum fyscni^keen-
Is, H.
adt^o^. with aec. [cf. Eng. at]. — Of approach
(opp. to ab^as tn to ex). I. In s p a c e, to, toward:
retorquet oculos ad urbem : una para vergit ad
septentriones, Cs. : tendens ad sidera paUnas, V.
— ^F i g. : ad alia yitia propenaior, more indined to.
— Eap., ad dextram, ainistram, or laevam, to or on
the right or lefl:\Ui9A dextram, T. : alqd ad dex-
tram conspicere, Cs. : non rectft regione . . . sed
ad lae^am, L. — Designating the goal, to, toward:
ad ripam convenire, Os. : vocari ad cenam, H. : ad
se adferre: reticulum ad narls sibi admovebat
(cf. accedit ad urbem, he approathee the city ; and,
accedit provinciae, it is added to the province). —
Ad me, te, se, for domum meam, tuam, suam (in
T. freq.): eamus ad me, T. — With gen.^ ellipt.:
ad Dianae, to the temple of, T. : ad Oastoris curre-
rc. — Used for dot. : Ittteras dare ad aliquem, to
write one a letter (cf. litteras dare alicui, to give a
letter to one) : domum ad te soribere : ad primam
(epistulam) scribere, to answer. — ^Hence, librum ad
aliquem mittere, scribere, to dedicate a book to one,
— In titles, ad aliquem signifies to, addreued to. —
With names of towns, ad answers to Whither? for
the simple aec., i.e,to tlte vieinitg of to the neigh
horhood of: ad Aquinum acoedere, approach: ut
cum suis oopiis iret ad Mutinam. — Of hostile
movement or protection, against (cf . adversus) : ve-
niri ad se existimantee, Cs. : ipse ad hostem yehi-
tur, N. : Romulus ad regem impetum facit (cf . in),
L. : clipeos ad tela protecti obiciunt, V. : ad hos
casfls provisa praesidia, Cs. — In war, of manner of
fighting: ad pedes pugna yenerat, imu /om^A< out
onfoot^ L. : equitem ad pedes deduoere, L. : pugna
ad gladios venerat, L. — Emphatic of distance, to,
even to, all the way to : a Salonis ad Oricum portQs
. . . occupavit, Cs. : usque a Dianis ad Sinopum
navigare. — Fig.: deverberasse usque ad neoem,
T. : virgis ad necem caedi. — Of nearness or prox-
imity in gen. (cf. apud), near to^ £y, at, dose by : ad
forla adsistere : lanum ad infimum Argiletum fe-
cit, L. : quod Romanis ad manum domi supple-
mentum esset, at hand, L. : errantero ad flumina,
V. ; and ellipt : pecunia utinam ad Opia maneret I
— Of persons: qui primum pilum ad Gaesarem
duxerat, Cs. : ad me fuit, at my house: ad inferos
poenas parricidi luent, among. — So, fig.: ad om-
nia nationes sanctum, in the judgment of, Cs. : ut
esset ad posteros monumentum, etc., L. : ad urbem
esse (of a general outside of the walls) : ad urbem
cum imperio remanere, Gs. — With names of towns
and verbs of rest : pons, qui erat ad Genavam, Cs. ;
and with an ordinal number and lapis: sepultus
ad quintum lapidem, N. — IZ. In time, about, tow-
ard: domum reductus ad vesperum, toward <
ing. — Till, untU, to, even to, up to: usque ad hano
aetatem : ad multam noctem : amant ad ^uoddam
tempus, until: quem ad finem? how long: ad
quartam (sc. horam), H. — Hence, ad id (so. tem-
pus), till then: ad id dubioe servare animos, L. —
At, on, in, by: ad horam destinatam, ett tfte ap-
pointed hour: frumentum ad diem dare. — IIT.
In number or amount, near, near to, almost^ about,
toward (cf. circiter) : talenta ad quindecim co^gi,
T. : annos ad quadraginta natus. — Adverb. : occi-
sis ad hominum milibus quattuor, Cs. : ad duo mi-
lia et trecenti occisi, L.~Of a limit, to, unto, even
to (rare) : (viaticum) ad assem perdere, to the last
farthing, H.: ad denarium solvere. — Esp., ad
unum, to a single one, without exception : omnes ad
unum idem sentiunt : exosus ad unum Troiano8,y.
— IV. In other relations, with regard to, in respect
of, in relation to, as to, to, tn«' ad honorem ante-
eel lere : nihil ad rem pertinet — ^E 1 1 i p t. : rectene
an secus, nihil ad nos : Quid ad praetorem ? quid
ad rem ? i. e. what difference does it mahef H. : qui-
bus (auxiliaribus) ad pugnam confidebat, Cs. : ad
speciem omatus, ad sensum acerbus: mentis ad
omnia caecitas : ad cetera paene gemelli, H. : fa-
cultas ad dicendum. — With words denoting meas-
ure, weight, manner, model, rule, etc., aooo^ting to^
agreeably to, after: taleis ad certum pondus exami-
natis, Cs. : ad cuistls lunae describit annum, L. :
canere ad tibiam: carmen castigare ad unguem,
to perfection (see unguis), H. : ad istorum normam
sapientes : ad specus angustiae vallium ( i. e. ad
specuum similitudinem angustae valles), Cs. —
With the cause or reason, according to, at, on, in
consequence of for, in order to: ad horum preces
in Boeotiam duxit, on their entreaty, L. : dictis ad
fallendum instructis, L. : causae ad discordiam, to
produce dissension, T. : ad facinora incendere, S. :
ad speciem tabernaculis relictis, /or appearance,
Cs. : ad id, for this use, as a means to that end, L. :
ad id ipsum,/ar that my purpose, L. : delecto milite
ad navis, marines, L. : puer ad cyathum statuetur,
H. : biiugi ad f rena leones, yoked in pairs with bits,
V. : res quae sunt ad incendia, Cs. : ad oommuoem
salutem tttiUu&— -In comparison, to, compared with,
in comparison with: terra ad universi caeli com-
plexum: nihil ad tuum equitatum, Caesar. — ^V. In
adverbial phrases, ad omnia, withal, to crown all:
ad omnia tantum advehi auri, etc.,L. — Ad hoc and
ad haec, moreover, besides, in addition: ad hoc, quos
. . . postremo omnes, quos, etc., S. — Ad id quod,
beside that (rare): ad id quod . . . ind^itate
etiam Romani accendebantur, L. — Ad tempus, at
a definite, fxed time, C, L. ; at a fit, appropriate
tim£, h. ; for some time, for a short time, L. ; ac-
cording to circumstances. — Ad praesens, for the
moment, for a short time, — Ad locum, on the tpot :
ut ad locum miles esset paratus, L. — Ad verbiun.
Digitized by V^OOQIC
17
moni for ward, UitraBif, — Ad sammain, ok ike
rkoie, ffemsralfy, in genaral ; in a word^ in tkort,
C^ H. — Ad extremum, ad ultimain, ad postremum,
ai the end, finally, a< last ; of pUce, at the extrem-
ihf^ai the top, at the end: ad extremum (teli^ unde
fcrram ezstabat, L.; of time, at hut, Jinallv : ad
extremam iocipit philoeophari : of orier, Jkudli^,
lattltf,- to the Uut degree, auite, h. — Quern ad
finein? to what limit f how jar f how long?
Note. — a. Ad rarely folloirs ita aee. : quam ad,
T. : quos ad, 0.: ripam ad AraxU, To. — ^b. In com-
poaition, ad- stands before Toirels, h,d^f,h,% con-
Boamnt^ m, n, q, v, and mostly before t, r, t ; ac-
before c / but very often ad- before d-, er-, and
CM- / mg- or ad- before g ; ap- or ad- before p ; at-
before t ; but a- or ad- before gn, tp, ee, et,
adactio, Onis,/. [adigo], a compelling, exaction
(once) : ioris iurandi, L.
adactns, F. of adigo.
ad-aeqne, adv., in like manner, eo abo, L.
ad-aequo, ftvl, fttua, ftre, to make equal, equal-
ise, level with : cum Tirtute fortunam : cum faml-
liarisaimis eius adaequatus, regarded as hi* efual:
raolibufl ferme (oppidi) moenibus adaequatia, on
a level with, Gs. : tecta solo, to level with the ground,
L. : operibus quidquaro, produce anything emud,
L. : se virtote nostris, Cs. — To attain to, reach hy
eqnaUing, with ace. : cursum alicuius, to keep up
witK, Gs. : ut muri aUitudinem aoervi armorum
adaeqoaient, Gs. — With elHps. of object: adae-
quare apnd Gsesarem gratift (sc. Aednos), Gs.
adaiiianteii% adj. fadamas], ?iard at eteel, ad-
amasitine, not to be brokefi (poet.) : nares, 0.
Mflfl'm^"^*""*> acf/,, =:.aiaftdvnvost hard ae
eteel, inJUaMe: clavis, H. : tunica, a coat of mad,
H. : iuga, Pr.
adnina^, antis, m., si Adaftac, adamant, hardest
iron, steel: soltdo adamante oolumuae,y. — Fig.,
of character : in pectore adamanta gerere, O.
ad-amOt &▼!, &tu8, &re, to/all in love with, eon^
ceive desire for, desire eagerly: cum signa pulcher-
rima Tidisse^ adamavit: agros, Gs. — Met on., to
admire exceedingly^ approve: patientiam: Plato-
nem, N.
ad-aperid, end, ertns, Tre, to throw open, open
wide, lay open: cunicutum, L. : ianuam, 0. — ^Fig.,
to open, expoee: ad criminationem aures,Gu. — To
diseioee, reveal, expoee: quae velanda erant, L.
adapertillflb e, adj. [adaperio], that may he
opened: latus tauri, 0.
adapertii% a^j* [ P. of adaperio ], open, wide
open : era, O.
ad-aqnor, — , arl, ig?., to obtain water, fetch
water (once) : adaqnandi causa, Gs.
ad-angeob aaxl, auctns, ere, to increase hy odd-
crowd together:
ing, augment : ne tua duritta adauota sit, T. : ma-
lefida aliis nefariis : crimen, magnify,
adaugeaoo, — , — , ere, inch, [ adaugeo ], to
grow, ina'ease : stridor scopulonim.
ad-bibo, bibi, — , ere, to take in hy drinking:
ubi adbibit plus paulo, lias dt-utik a little too much,
T. — Fig., to drink in, listen eagerly to: puro peo-
tore verba, H.
ado-, see aco-.
ad-denaed, — , — , ere,
eztremi addeusent acies, V.
ad-denao, — , — , ftre, in some edd. of V. for
addenseo.
ad -died, dixl, dictus, ere, to give anent. — ^In
augural lang., to he propitious, favor : nisi aves ad-
dixissent, L. : in Tcrmmi fano, L. — In law : alicui
aliquid or aliquem, to atcard, adjudge, sentence:
bona alicui. — Esp., of a debtor assigned to his
creditor UU the debt is paid : addictus Hermippo.
— Absol. : proliibeudo addictos duel, those ad-
judged hondsmenfor debt, L. — Iron ic. : Fufidium
. . . creditorem debitoribus suls addixisti, you have
a^udged the creditor to his debtors. — In auctions,
to award, knock down, strike off: alcui meas aedls :
bona Babiri nummo sestertio: bona alicuius in
publicum, to confiscate, Gs. — In gen., to sell, make
over: regna pecuni& : nummo ( fundiim ), /(/r a
penny, H. — Fig., to devote^ consecrate: senatus,
cui me semper addixi : roe, V. : Nullius addictus
iurare in verba magistri, H. : sententiia addicti,
wedded — To give up, sacrifice, sdl out, betray,
abandon : pretio habere addictam fidem : libidini
cuiusque nos addixit: gladiatorio generi mortis
addictus, destined; hence, poet.: Quid faciat?
crudele, suos addicero amoi-es, to betray, 0.
addiotio, 5ni8,/., an award, adjudging (rare) :
bonorum.
addiotofl, P. of addico.
ad-disoo, didicT, — , ere, to learn in addition,
gain knowledge of: cottidie aliquid : regimen cari-
nae flectere, O.
additamantoiii, l, n, [addo], an accession:
inimioorum meorum, i. e. reinforcement,
ad-do, didt, ditua, ere [ do ], to put to, place
tgifon, lay on, join, atta^: album in vestimentum,
i. e. appear as a canMate, L. : turrim moenibus,
O.: me adde fratemis sepulcris, lay me too in
my brother's tomb, O. : nomina (alcui), confer, 0. :
frumentis labor additus, i. e. a blight falls, V.-^
Hence, fig., to hring to, add to: netum ingenio
muliebri : addere animum (animos), to give cour-
age, embolden: mihi quidem addit animum, T.:
animos cum damore, 0. : verba virtutem non ad-
dere, impart, bestow, S.: iram, O.: viresqne et
comoa pauperi, H. : ducioribus faonores, V. : spa-
Digitized by VjOOQ IC
18
mantia addit Frena ienB^puta oit> V. : vaiibus ad-
dere calcar, apply the tpar, H.-^E 8 p., to add by
way of increaie^joitiy annex: tibi dleculam addo?
ffive a further rttpUe^ T. : yerbam si addideris, if
you say anotlier vsordy T. : adirount dtviti, addant
paupei-i, increase t/te poor marC$ liiHe, T. : addam
I^bienum, will name L. too : addita alia insuper
ignomiuia, L. : contumeliam iniariae. Ph. — Poet :
noctem addens open, ffiving also the night to the
work, y. : numerum divorum altaribas addit, i. c.
adde one to their numlWy V. : inceoto addidit iote-
grum, confounds with, H. : periturae addere Ti-oiae
Te, involve you aUo in^ V. : addit opus pigro, gives
more work^ H. : nugis addere poiidus, make much
of H. : laborem ad cottidiana opem, Cs. : ad ter
quinos annos unum addiderat, was sixteen years
oldy 0. : multas res novas in edictum, make essen-
tial additiotis to^ X. : addunt in spatia, !. e. add
course to course^ outdo themselves^ Y. : gradnm, L. :
addtdit, ut, etc (of an addition to a picture), 0. —
Introducing a supplementary thought, add to this,
consider alsOj remember too, moreover . . . .* adde
istuc sermones hominum: adde hos praeteroa
casfls, etc., H. : adde hue quod meroem sine f acis
gestat, H. — Poet: Imperiuroque peti totius
Achai'dos addit, 0. : Addit etiam illud, equites
non optimos fuisse : satis naturae (vixi), addo, si
placed gloriae.
ad-dooeo, — , — , ere, to teath in addition
(onoe): artes, h e. iitfw, H.
ad-dablto, avl, Atus, Are, to entertain a doubt,
incline to doti>t, hesitate, be uncertain : panlisper
addabitavit, an, etc., was in doubt whether, etc., L. :
illud addubitat, utrum, etc, leaves in doubt, N. :
parumper, an, etc., Gu. : re addubitata, left unde-
cided.
ad-dnoo, dfkxl, ductus, ere (imper, adduce for
adduc, T.—Perf addaxU for addflxistl, T.), to lead
to, bring to, bring along (usu. of persons ; cf . ad-
fero, of tilings) ; quos Maecenas adduxerat umbras,
broiigfU along, H. : eos ad roe domum adduxit :
lugurtham vinctum Romam, S. : in iudicium. —
Poet : dextris adducor litora reriais, reach, 0. —
Rarely of things : aquam adduxi, brought into the
dty : carmen ad umbilicum, to finish, H. : seduli-
tas adducit f ebrls, brings on, H. : Dicas adduotum
propius frondere Tarentum, the woods of Tarentum
btHJught nearer (Borne), H. — Esp., to bring by
drawing, draw, puB, stretch: tormenta quo sunt
adducta Yehementins : adduoto area, Y : funes,
Cs.: adduotia laoertis, 6dfi< (in rowing), Y.: oolla
parvis laoetils, to embra/es, 0.-^Hence, fig.: ha-
benas amicitiae, to tighten, — Of the skin, to draw
up, wrinkle, oontraet: adducit cutem roacies,
wrifUdee the skin, O. ; cf. sitis miseros adduxerat
artflB, Y. — ^F i g., to bring tOy bring into, bring un-
der: ad suam auctoritatom: rem in extremam
discrlmen : me in naoessitatem, L. — 7b brist^,
lead, prompt, move, induce, prevail upon, persuade^
incite: te ad facinus: me in summam exspectatio-
nem : in spem, S. : ad sosoipieudum bellnm, Cs. :
ad credendum, N. : adduci, ut capite operto sit :
hoc nondum adducor at fadam : quibus rebus ad-
ductus ad causam aooess€rim demonsferavi : neces-
sitate adductuB, Os. : adducti indices sunt . . . po-
tuisse, etc., were led to bdieve that, etc
adducte, adv. [adduce], strictly^ severely ; only
comp. : adductius regnari, Ta.
adduotusy <m^. [P. of adduco ], strict, severe :
Nero, Tu. : servitium, Ta.
(adpedo), edi, feus, ere, to eat away, gnaw at,
consume: iecur, L: favos, Y.~*Meton., of fire,
to consume: flamma postibus haesit adesis, Y. —
Of water: lapides adesoa, worn by water, H. —
Fig. : adesa pecunia, used up : fortunae, Ta.
Adelphi, orum, == 'AStkpol, Hie Brothers (a
comedy), T.
adempUo, dnis,/. [adimo], a taking away, de-
priving : civitatis, of citvsenship: bonorum, Ta.
ademptas, P. of aTdlmo.
1, ad-eo, il (rarely Ivl), itus, ire, to go to, come
to, come up to, approach, draw near : ad eum ? T. :
ad istum fundum : ad arbitrum, to submit a cause
to a referee : in conventum : in ius, to go to law :
ad praetorero in ius: eccum video, adibo, T. : cau-
tus adito, draw near, H. : an quoquam mihi adire
licet ? S. : Gades mecum, to accompany to, H. :
ambos reges, S. : qu& (fama) sol ft sidera adibara,
i. e. woe aspiring, Y. — Supin. abl. : munimentum a
planioribus aditu locis, easy of approach, L.— Eap.,
to approach, address, accost, ap^y to : aliquot me
adierunt, T. : vatem, Y. : deos. — To assail, attack,
approach: oppida castellaque mumta,SL: viram,
Y. — ^F i g., to enter on, undertake, set about, take in
hand: ad causas: ad rem p., to take i^fice. — To
undergo, submit to, expose oneself to : ad extreroum
vitae periculuro, Cs. — With ace. : periculum capi-
tis : adeundae inimicitiae pro re p. — Of an inherit-
anoe, to enter on, take possesion of: hereditatem :
hereditas adita.
2. ad-eo, adv, I. To designate a limit, to this,
thus far^ so far^ as far. — Of space, fig-: postreroo
adeo res Tedxit, finally it comes to this, T.--Of Ume,
so hng (<u), so long (till): nusquam destitit . . .
orare usque adeo donee perpulit, T. : usque adeo
in periculo fuisse, quoad, etc. — ^In comparison, in
the same degree . . . m wAmA ; so very, so much , . .
as (comic): adeon esse infelioem quemquam, ut
ego sum ? T. : gaudere adeo, quasi qui cupiunt
nnptia8,/iMf Kke those who dtsn^ marrUige, T. —
II. To give emphasis, so, so tnu^so very, to such
a degree: neminem adeo infatoare, ut orederet,
Digitized by V^OOQIC
19
adfeetiui
de. : adeoqae inopift est coactus Hannibal, ut,
etc:, L.: usque adeo ille pertimuerat, at, etc. :
aileoiie est f undata leviter fides, ut» etc., L. : Kon
ol)taiifla adeo gestaraus pectora Poeni, I e. not wo
UmU bvi thai we htoWf V. — Hence, adeo non ut
. . . adeo nihil ut . . . «o littU Uyai, to far from
. . . thai: adeo nihil moveniut quemquam, ut, etc,
had so Utile effect^ etc., L. : qui adeo non tcnuit
irazB, ut, etc, wan 90 far fi-om curbing hit anger
tket^ etc., L. — £ s p., atque adeo, and even^ yet
morCf or reUker^ I rnay even say, etiU further : in-
sector, poBco atque adeo flaglto crimen: ducem
. . . intra moeni» atque adeo in senatu videmus. —
Eodiiically after an emphatic word (cf. quidem),
fvm, indeed^ jiut, predtefy : Haec adeo iam Bpe-
raada foerunt, even tkuy V. : nulla adeo ex re fit,
etc, anutfrom mo oat(«« whatever, T. — Often to be
translated bj and^ andjuet, etc : idque adeo hand
sdo mirandamue sit, Cs. : id adeo, si placet, eon-
siderate,/i(i< thai: id adeo malum ex provocatione
natam, LL — ^After a pers. pron.: Teque adeo, te
ooasule, in no c^neulate but yours, V. : Tuque adeo,
tkoH eki^y, V. — ^With <t or nui, if indeed, if truly ^
eeen if: 8L Num illi molestae haec sunt nuptiae f
Da, Nil Hercle: aut si adeo, etc, or even if they
are a», T.— With adverb*: magis aideo id facilitate
qiiam eulpft me& oontigit: nunc adeo, /orf Aim(A,
V. : iam adeo, at this motnent, V. : inde adeo, ever
itMtf, T. : hinc tideo^juet at this point, V. : sic adeo,
tkiu it iff thai, V. : Vix adeo adgnovit, seareely even
rwognixd, V. — With adjectives, indeiedy even, very,
fuUy (cf. Tei): Trfa adeo inoertos soles errarous,
thne wkaU wacys, V. : Qninque adeo urbes, no less
ikoM /he, V. : Malta adeo geltd& se nocte dedere, Y,
— With the ^np. sive, out, etsijor isuieei, «r ratker,
or evfls, etc : tn virom me aut liominem deputas
adeo esse f «m» a kmman being f T. : ratio, qu& . . .
are adec^ qui, etc, or rather : et si adeo, and if
tven^ Vw->-Wlth the imperative, for emphasis, now,
I pray: propera adeo puemm toUere hinc ab
iann&, T. — Rarely with other moods: ibo adeo, T.
—Poet., imdetd, trmly, so very, so entirely: eias
fratrem repperisse, adulesoentem adeo notMlem, so
very moUe, T. : nee sum adeo informia, nor an^ I
so very wMy, V.-*BegittniDg a clause giving a rea-
son, JO, ikm (prop. elTipt., to suck a degree is it true
thai, so irme was ii thai, etc.) : adeo quanto renim
miuoa, tanto minos enpiditatis erat, indeed, the less
there was of property, the less of greed, L. : adeo
prope omnia senatns Hanniballs erat, sudi was the
prepomderauee of Hanmbats party in the Senate,
L — So introduciDg a parenthesis: adeo eivitates
eae perpeCao in Booianot odio certavere, L. — With
a negative after ne . . . quidem or quoque, still
2aK,Ta.
adep% ipia, esmrn., ike soft fat ofwom-runtsmat-
ing aw5Mflfe,/s4— M e to n. ; Caasi adipea, «9f7N*-
lenee.
adaptftOi dais,/, [adlpisoor], an obtaining, at-
tainment: boni; alicuius commodi.
ad-aquito, avi,— , &re, to ride to, gaUop to,
ride up : ad nostros, Gs. : in primos ordlnes, Ou. :
quo, L. : portis, L. : ab sals, L.
adefldfun, better ades dum (imper, of adsum
with dum), eome to me, stand by me (once), T.
adesus, P. of adedo.
adfabilis (aff-), e, adj, [ad-for], approachable,
courteous, affable, kind, friendly : in sermone om-
nibus : nee dictu adfabilis uUi, V.
adfabmtaa (aiT-), fttis,/. [adfabilis], courtesy,
affability: sermonis.
adfabra (aff-), adv, [ad+faber], cunningly, in
a workmanlike manner : (deus) factus.
ad-fatlm ( aff-), adv. [ 2 FA- ], satisfactorily,
sufficiently, abundantly: satiata: parare oommea-
tum, S. : vesd seminibus. — ^With gen, part. : ha-
betis adfatim lignorum, L. : pecuniae, L.
(adfatus or aff-), Os, m. [ad-for], an accosting,
tpeaking to ; only abl., V.
adfaotatio (aff-), Onis, / [adfecto], a daimr
ing : Germanicae originis, Ta.
adfactio (aff-), dnis, /. [ adfido ], a rdaiion,
disposition: ad res rellquas. — Esp., a temporary
state, pertitrbation : animl. — A frame, state, consti-
tution: animi: corporis. — ^Fig., of the stars, /xmi*-
tioti, aspect: astrorum: csi&Xu—^Ine&naiion, partir
ality: animi, Ta.
adfeoto (aff-), ftvf, fttus, kre,freq. [adficio], to
strive after, strive to obtaiti, aspire to, pursue, aim
at: imperium in Latinos, L.: honorem, S.: Gal-
lias, Ta. : immortalitatem, lay claim to, Cu. — E s p.,
to ding to, dierish: spes easdem, 0. : ad dominas
▼iam, win a way into favor with, T. : hi gladiatoris
animo ad me adfectant viam, set upon me, T. — To
enter upon, pursue: dominatto quod iter adfectet
yidere, what career it is entering on: viam Olym*
po, V. — To lay hold of, grasp : (na vem) dextrft, V.
— Fig. : morbus adfeetat exercttum, attacks, L. —
To in/luenee, win over: eivitatis formidtne, S.
1. adfectos (aff- ).a<f;\[^P. of adficio ], fur-
nished, supplied, endowed, provided, gifted : audncift,
T. : virtutibus. — P r a e g n., affeded, impaired,
weakened, infirm: animi« discouraged, L. : gravi
morbo: ita adfectus. ut si ad gravem valetudinem,
etc — Fig., disordered, embarrassed, impaired:
opem rebus adfectls orare, L. : res familiaris, L.
— In time,/<ir advanced, near an end: bellum ad-
fectum, et paene confectum. — Disposed, constitut-
ed, ino&ned, affected, minded: quonam modo te
ofFendam adfectam, in what mood, T. : sic adfecti,
ut, etc: eodem modo erga amicos. — Fig., die-
posedfjU, adapted: ad suum munus f ungendum.
adfeio 90
diapontion^ mood: an!m!: dubiis adfeetibus erra-
re, in vacillating tnoods^ 0. : adf ectu tactto laetari,
rapture^ O.^-A detirty fcmdiuu for: opes atque
inopiam pari adfectu ooncupiscuot, Ta. : si res
similis alfectibus esaet, lu.
ad-faro (aff-), attull Udtr\ adlatus (all-), ad-
feiTe (aff-X lo 6rwt^,/e^A, carr^^ corwejf, take^ de-
liver : magnam partem ad te, T. : RCTphos ad
praetorem: Curio pondus auri: nuntium ei: do-
num in Capitoliam : litterae ab urbe adlatae, L. :
litteras a patre : hue sojphos, H. : adfertnr mu-
raena in patinft, m aervea^ H. : peditem ako, Y. :
ad oonsules lecticA adfertur, L.*-Poet.,of a per-
son: te qui vivum castis attolerint,y. — Esp.,
with pron, re/lez.y to bettdce onetdf^ go, come: hue
te adfers, V.: urbem Adferimur, V. : te verus mihi
nuntius adfers ? i. e. pre$mt yovandf in your true
pereouy V. — ^Adf erre mantis, to lag on^tue foree,
do violence : pro se quisque mantis adfert, Je/ende
himedf foreihly. — ^Freq. with dai.^ to lay hands on,
attack^ aeaail: domino: pastoribus vim et mantis.
— With dot. of thing, to do violenee to, i. e. ro6,
plunder J pillage: templo : eis rebus. — F i g., to
Iring, introduce, carry, convey to, apply, employ,
uee, exert, exerciee: genus sermonum adfert exile,
i. e. employe : quod ad amioitiam populi R. adtu-
lissent, i. e. Had enjoyed be/ore the alUance, Cs. : in
re militari nova, i. e. to reorganisse the army, N. :
non minus ad dicendum auotoritatis, quam, etc. :
auctoritatem in indicium, exerciee: bellum in pa-
triam, 0. : Iris alimenta nubibus adfert, bringe, 0.
— ^E s p., vim alicui, to employ force againet, compel :
ut filiae suae vis adferretur, eompuUion: praesidio
arroato, attack, L. — To bring tuUnge, bHng word,
carry newe, report, announce: baud vana adtulere,
L. : ad Scipionem perductus, quid adferret, ezpro-
mit, esadaitu what newt he brought, L. : calamita-
tem ad aurls imperatoris : subito adiatum pericu-
lum patriae: inimico nuntium, notify: ad illam
attuILsse se aurum quaerere: attuferunt quieta
omnia esse, L. : rebellasse Etruscos adiatum est,
L. : calamitas tanta fuit, ut earn non ex proelio
nuntius adferret— 7b carry, produce, cause, ooca-
eion, impart, render, give : agri plus adferunt quam
acceperunt: detrimentum, Cs.: vobis populoque
R. pacem : suspicionem multis : parricidae aliquid
decoris, to lend luetre : difBcultatem ad consilium
capiendum, Cs. : aliquid melius, suggest: aliquid
oratoriae laudis, a^tom; quod iniquitas loci adtu-
lisset, i. e. the consequences, Cs. : tempus oonloquio
non dare magnam pacis desperationem adferebat,
Cs. : natura adfert ut eis faveamus, etc., brings it
about : ( id ) volvenda dies attulit, V. — To bring
foitoard, cMege, assign : causaro, T. : nihil adfe-
runt, qui negant, etc, say nothing to the point:
rationes cur hoc ita sit : aetatem, to plead in ex-
cuse: cur credam adferre possum. — Aliquid, to
contribute, help, assist, be of use: idhil ad oommu-
nem fractum: Tide si quid opts potest adferre
liuic, T.: precibus aliquid attulimus etiam noe,
have been of some assistemce by.
adflold (aff-), fScT, fectus, ere [ad -i- facto], to
do to, treat, use, manage, handle : exercendum cor-
pus et ita ad6ciendum, ut, etc. : quonam modo ille
vos TiTus adficeret, qui, etc^ i. e. how lootdd he treat
you if alive, etc. : ut ea, quae per eum fCaesarem)
adfecta sunt, perfects rei p. tradat, which he ftas
been conducting, — To treat, affect, visit, fkimish :
me carA, affUet, T. : exercitum stipendio, pay off:
alqm honoribus, to honor: morte, cruciatu, cnice,
to kill, torture, crucify: civTs iniuriJL, outrage:
ilium pretio, reward, V. : magnft difficultate adfi-
ciebatur, was brought into great embarrassment,
Cs. : adficitur beneficio, is benefited: poen& adficie-
tur, will be punished * verberibus adfecti, scourged,
Cu. — To move, influence, affect, impress: ut ita ad-
ficerentur animi, ut eos adfid vellet orator : varie
homines, L. — To attack, afflict, oppress, weaken,
impair : ut prius aestus, labor, corpora adficeret,
quam, etc., ll : Damasicthona volnus Adficit, O. —
To qualify, characterize, describe (with words):
dolorem verbis.
ad-flgo (aff-), fixl, fixus, ere, to fasten, attach^
c^fix, annex : Utteram ad caput : alqm cuspide ad
terram, L. : Minervae talaria : Prometheus adfixus
Caucaso : alqm terrae, L. : lecto te adfixit, con-
fined, H. : flammam lateri turns, V. : (apes) ad-
fixae venis, attached (bj their stings), V. : adfixa
est cum f route manus, pinned fast, 0. : clavum
adfixus et haerens Nusquam amittebat, dung
firmly to the lielm, V.
ad-fingo (aff-), finxi, ftctus, ere, to form as cm
addition, make bmdse, attach, affix, append: pars
corporis sine necessitate adficta. — Fig., to add,
contribute, bestow in addition: tantnm (discipulo),
ut, etc.-— E s p., to add falsely, invent besides : ad-
fingere aliquid, quo fadant, etc. : ut intelligatis,
quid error adfinxerit : nihil opinione ad aegritudi-
nem : addunt ipsi et adfingunt ramoribus, etc., Cs.
ad-flnla (aff-X e, adj. (abl. Tnl, C. ; once Ine,
T.), adjoining, bordering on ' fundo : gens MaurL*,
Ij. — ^F i g., rSated by marriage : Hesio nobis, T. —
Hence, subst. adfmia, is, m. and f, a connection
by marriage: si me alienus adfinem Tolet, wants
to marry into my family, T. : adfinem reppulisti.
— Connected with, sharing, accessory to, implicated
in : turpitudini : sceleri : illarum rerum, T. : huius
suspitionis.
adfinitaa (aff-), fitis,/. ^adfinisj, rdationsliip
by marriage: inter iios, T. : m aflSnitatem alcuius
penrenire, N. : adfinitatibus ooniuncti, Cs.
adfim&ana (aff-X antis, P. of adfinno.
adfirmate (aff-), adv. [adfirmo], with solemn
assurance* promittere.
Digitized by V^OOQIC
21
adfiilg«o
adfirmatio (mS-^Oxaayf, [adfinno],<m <^r-
maiiony tuaeveratum^ toUmn auuranee: religiofla:
de reliquis ciritatibus, Cs. : multa, Cu.
ad-finad (aff-X &vl, fttua, arei» to tirmffthm, —
Fig., Ho e<m^rm, meovrage: Troianis spem, L.—
Me to n., to confirm^ tiMtntotn, anery potUi»dy ai-
•ari, ffiv€ toiemm otmrance of: nihil : rem pro oei^
to, L. : 86 plus non datunm : Corneliam id bellum
g^asae^L.: de altera: ut adfirmatar, Ta.
adfunu, adj. [P. of adfigo], jWtteti; aitaehed:
mlhi esae adfixum, to keep dotte to me: In aeperri-
mia saxulis : causa in animo, impressed,
adflatas (ait>), Qs, m. [ad-flo], a blowing on,
Ireexe^ btast, breath : ex terra : vaporis, L : adflatu
nocent, bg the effluvia^ 0. : frondes adflatibaa (apri)
ardent, by his breaUk, 0. — F i g., inapiration : divi-
nos: furoris.
adffiotatio («ff-X <>nis,/. [%dS\QUy\ physical
pain, tortnre.
adflicto (aff-), ftvi, fttns, &re,/r«g. [adfligo], to
break to pieces^ destroy, shaUer, damage^ u^ure:
qui Catuli monumentum adflisit: navia tempeetas
adfllctabat, Cs. : quod (naves) in vadis adflictaren*
tur, toere broken in the shalhwSj Cs. — F i g., to ertuhf
pnt an end to: eiasdem furorem. — To trotible^ dia-
qvkt, distress, harass : homines gravius adflictan-
tur: adflictatur res p. — With pron. rejlex., to
grieve^ be greatly trottbled: ne te adflictes, T. :
cum se Alcibiades adflictaret — Pass.: adflictari
iamentariqae : de aliquft re : morbo, L.
adfixctor (aff-), oris, m. [adfligo], one teho
strikes down; fig., a subverter (once): dignitatis.
adflictaa ( aS- ), adj. with comp. IP. of adfli-
go], cast down, miserable, unfortunate, overthrown,
vretched, distressed': adfiictum erezit : ezcitare ad-
fiictos: amidtia: fortunae reliquiae': adflictiore
coaditione: res suae, ruined, S. — Dejected, discour-
aged, desponding: Sulla: adflicti animi fuit: ad-
fiictua Titam trahebaro, Y. : aegritudine. — Aban-
doned, bam, low, vile : homo.
ad-flis5 (aff-X ^^^ ictus, ere, to dash at, strike
upon, throw down, overthrow: statuam: monumen-
tum : si quo adflictae casu oonciderunt (aloes), Cs. :
ad quoa (scopulos) adflictam navem videres. —
Heton^ to damage, injure, shatter: tempestas
naves adflizit, ita ut, etc., Cs. — F i g., fo ruin, dam-
age, injure, harass, distress, overtfirow: senectus
me: ad adfligendum eqnestrem ordinem, humilixU-
ing: qni (milites) cnm uno genere morbi adflige-
reotur, were decimated: cum reflavit (fortuna), ad-
fligimur, we are shipwrecked: amissi eius desidcrio
adflictas, distretsed, Cu. : vectigalia bellis adfligun-
tur, suffer: causam susceptam, 1. e. abandon a
caiue once tmdertaken. — To cast down, dishearten :
animos metQ.
ad-flo ( aff- X A^^i — 1 ^^ ^ ^^^ ^ breathe
upon: terga tantum adflante vento, L.: me ful-
minis ventis, blasted with, V. : qui (odores) adfla-
rentur e floribus : taurorum adflabitur ore, i. e.
scorched by the breath, O. : (pennarum) iactatibua
adflata est tellus, is fanned, O. : Ho6 necat adflati
tabe veneni, jEx>uomnM breath, 0. : quidquid aurae
fluminis adpropinquabant, adflabat verier frigoris
vis, the nearer , , . the keener blew, L. : velut illis
Canidia adflasset, H. — Fig., to inspire: adflata
est numine . . . dei, V. : te adflavit £ tribus soror,
a P^ru has in/lamed thee, O. : gregibus amores,
Tb. — To breathe on, impart by breathing: laetoa
oculis adflarat (Venus) honores, breathed charms
upon, V. — To waft towards (only fig.): sperat sibi
auram posse aliquam adflari voluntatis, some ititi-
motion of good-will ; cf. cui placldus leniter adflat
amor, i. e. if propitioits, Pr.
adflnens ( aff- X eotis, adj. with eonuK [P. of
adfluo],^wt»i^, abounding, abtmdant, rich, copious,
affluent, Humet*ous, plenttjful : omnium rerum ad-
fluentibus copiis : adfluentior amicitia : paucl opi-
bus et oopiis adfluentes: homo vestitu, iii,/toi9tn^
garments. Ph. : domus scelerum omnium adfluens.
— As subst. n. : ex affluenti, profusely, Ta.
( adfluenter ), adv, [ adfluens 1, lavisldy, abun-
dantly ; only camp, : adfluentioa naurire : vivere,
N. : adfluentius solito convivium inire, Ta.
adfluentia (aff-X fte,/. [adfluo], a flowing to ;
hence, fig., effluence, abundance, copiousness : rerum
omnium: munditiem, non adfluentiam adfectabat,
e3oti'avagatu!e,JiJ.
adfluo (aff-X fltlxl, flaxus, ere, to Jhw to, flow
touHirds,jKow bv: amnis utrisque castris adfluens,
L. — ¥\Q., to glide quietly: nihil rumoris adfluxit,
i. e. was heard. — To stream towaids, in philos., of
ideas : cum inflnita imaginuro species a deo ad-
fluat; and of pleasure as streaming upon the
senses, C. — Of time: adfluentes anni,^iotf^ on,
H. — M e t o n., of a multitude, to throng^ock,
pour: comitum adfluxisse numerum, V. — To flow
in, abound: voluptatibus : cui cum domi otium
atque divitiae adfluerent, S.
ad-for (aff-X fttus, &rl, d^,, only praes. ind, ad-
fatur, adfamini; imperf adfftbar (once); imper,
adf Are ; infln, adf Arl ; part, adf atus.-—! n g e n., to
speak to, say to, address, accost : Pyrrham, 0. : hos
adfabar, V. : hostem supplex adfare superbum,
v.: licet enim versibus iisdem mihi adfari te,
quibus, etc — Esp., to invoke: deos, V. — To the
dead, to bid a last farewell : sic positum adfati dis-
cedite corpus, V. : te adfari extremum, V.
adfore, adforem, adfoi ; see adsum.
(adfulgeo or aff-X u^sT, — , ere (orAjperf stemX
to sJdne upon, beam, glitter, appear bright, be radi-
ant : voltus tuns Adfulsit populo, II. : caeli arden-
tis species adfulserat, L. — Fig.: Hoc senatas
Digitized by VjOOQIC
adftudo i
consulto facto, lux quaedam adfulsisse ciritati
▼isa est, li. : cum Saixiiniae recipiendae spes ad<
fulsit, datoned^ L.
ad-fundo (aff-X ^^^h ^^^^ ere, to pour tn^o,
adminlsUr: alicui veiienum, Ta. : Rhenuro Ooeano,
Ta. — Pom., to fall down^ prostrate oneself: Am-
plecti pedes adfusaque poacere vitam, 0. : adf usae
lacent iximwXo^ prostrate upon the tomby O. — To be
spread out (of troops) : ut eqaitum tria milia cor-
nibus adfunderentur, Ta.
adfutunUk -P- of adsum.
ad-g-, see agg-. ad-gn-, see agn-s
ad-haereo. — , — , Sre, to deave^ adhere^ stick
to: vincto in corpore, din^ to^ 0. : lateri qnft pec-
tus adhaeret, joins, 0. : quibus ( saxis ) adhaere-
bant, L. : lentis adhaerens bracchiis, U. : mantis
oneri adhaerentes, i. e. /roaen, Ta^ — ^F I g., to ding
to, be atieuhed: cui cants . . . cognomen adbaeret,
adheres, H. — 7b hang wi, keep dou^ be attached:
lateri adhaerere grarem dominum, ll
ad-haeresoo, haesi, haesus, ere, inch, [adhae-
reo], to deave, stick, adhere: tragula ad turrim,
Cs. : summusquo in margine versus adhaesit, i. e.
i0(u added on the verge cf the tablet^ O. : adhaere-
scere ad columnam (Maeniam), to be pilloried as a
fraudulent dd>tor : in me tela adhaeserunt : era-
terae limns adhaesit^ H. : f ronte cuspis adliaesit,
O. : nactiia lioo litiis adbaesi, remained, 0. : in
bis locis.— Pig^ to ding, adhere: ad quaracun-
que discipUnam: iusUtiae bonestatique, to be
devoted: oraUo ita libere fluebut, ut uumquam
adhaeresceret, never faUered, — To oorretpond to,
accord toith, fit, suit : omnia ad vestrum studium.
— To hang on^ trail after, be the last : tenesne me-
morift te extremum adbaeaisse ? hung on the end,
i. e. teere chosen last.
adhaealo, dnis,/, an adhering, dinging (once).
ad-llibeo» ul, itus, Sra [babeo], to hold toward,
turn to, applg, odd to: mauQs medicas nd volnera,
y. : ad panem adbibere, eat iDith : manOs genibns
adhibet, i. e. ckups, 0. — P i g., to furnish, produce,
bring forward, apply, bestow, administer: parti
corporis scalpellum : oratio, quae lumen adbibere
rebus debet : (oratio) ad volgus adbibenda : alicui
voluptates: oratorem, call to on^s aid: animuro,
give dose attention, V. — ^E s p., to bring to, summon,
employ: fratrem adhibet, Cs. : adhibitis amicis, S. :
leges, ad qnas (sc. defendendas) adhibemur, we
are summoned: adbibebitur heros, dicM be brought
upon tlu stage, H. : aliquem in partem periculi, 0.
— Witb ad or in consilium (coDoilium), to summcn
for cowud, consult : ueque bos ad concilium ad-
bibendos censeo, Cs. : illis adbibitis in consilium :
(plebes) Dullo adhibetur consilio, Cs. ; cf. adhibitis
omnibus Marcellis, qui tum erant. — Adbibere ali-
quem cenae or epulis, to invite to dinner, invite to
9 adiaoeo
a bimguet, entertain: adblbete Penatls et patrios
epulis, etc., V. : convivio neminem, L. : alteris Te
mensis dcum (when tutelary gods were invoked),
H. : mulieres in oonvivium^ — To treeU, handle, act
towards : viotu qoam libemlissime adhiberi : aJqm
severius. — Adbibere aliqnid, to put to use, apply,
use, employ for, use in : modam quemdam : adhi<
bit& andaoift et virtute, eaUing to their aid, Cs. :
belli neoessitatibos patientiam, L. : coram in vale-
tudine tuendft, N. : fidem in amicorum perieuUs :
modum vitio, to set bounds: memoriam contume-
liae, to retain in memory, K. — E s p. in phrase, ad-
hibere vim, to employ compmtnen, cotnpd : si banc
vim adhibes, quid opus est iudicio? — Poet.:
Munitaeque adhibe vim sapientiae, storm the de-
fences of wisdom, H.
ad«hiniil5, IvI, — , ire, to neigh to, whinny to :
equo, 0.-*P i g. : ad orationem, i. e. eicpressed de-
light.
adhortatiOi Onis,/. [adbortor], an emeostrage-
ment, ahortation: nostra: clamore conprobatay
L.: invioem, L. : mutua, Cu. — Plur,, L.
adliortator, Oris, m. [adbortor], otie who en-
courages : operis, to the work, h,
ad-hortor, fiUis, &rl, to encourage, exhort, stim-
ulate, rouse, urge: milites: me ad Rabirium de-
fendendum : Boios de re frumentarift, Cs. : adule-
scentes, ut turbulenti veliut esse: adbortor, pro-
pereut, T. : in bellum. To.
ad -hue, adv, of time, until now, heretofore,
hitherto, as yet : sicut adhuc fecerunt, speculabun-
tur : unde est adhuc bellum tractum, nisi, etc., all
this time: adhuc ignota precatur flumina, hUherto,
V. : qui me passus est usque adhuc facere, etc.,
always till now, T. — £ s p., to this poittt, to tids
place, hitherto, thus far: adhuc ea dixi, cur, etc.,
up to this point : satis adhuc nullum emolumen-
tum vidistis, long enough already, L. : erat adhuc
inpudens, qui tcncret, so. — Adhuc non, or neque
adhuc, not as ytt, not to this time: nihil adhuc,
nothing as yet, or not at all as yet: numqnam
adhuc, never as yet, never yet: maximis iniuriid
adfecti, adhuc non venenmt: Cui neque fulgor
adhuc nee dum sua forma receesit, Y. : quft pugn&
nihil adhuc exstitit nobilius, N. — For ctiam nunc,
yet, still: adhuc tranquitla res est, it is still quiet,
T. : exercitus ignotus adhuc duci suo, L. : si quis
adhuc precibus locus, Y. — Colloq. and late, stUI,
besides, in addition : et adhuc adfluebat omnis in-
ventus, Ta. : melius quldcm adhuc ene civitatea,
etc., etiU better is the condition of etc., Ta.
ad-iaoe5, cui, — , ere, to lie at, lie tiear, attain,
border upon, touch, bound: Tuscus ager Romano
adiacet, L. : adiacet undis moles, 0. : gentes, quae
mare illud adiaoent, N. : Etruriam, U : (regio) ad
Aduatucos, Cs. : adiaoentia, the neighborhood, Ta.
as
adhmotiw
adioid (prononneed adiidd X >^ MOtufl, ere
[ai+imoM>], to throw io^eatt to^fiUtg at^ put^ffid
to, mi fMar.* borddi Dam^io md summam tncici
■diecto; AdiecCoque cavae sappleniur soDgoixie
Tcnae, O. : telnm ex loois superiortbus ip litus, to
kmrlj Cfl. : aggere ad munitiones adiecto, throvm
ip before^ Gs.— F i g^ of the eyes, to oaU, throw :
ad omnia Testra cupiditatis oculos : oculum here-
ditati.— Of the mind, to turn, direct, /x: ad vir.
poem animum, T. : consilio onimam, L. — Esp.,
to add hy way of inereane^ ntperadd: ad belH-
oun landem lu^gaA gloriam: morem ritftsque
Mcronim, to uutUute oMo, V. : adici damorem (iu-
bet), *o be raised bendety Ta. : Adieeere plus artis
Athenae, emUribuUd (to my education)^ H. — To
edd a new thought: hue natas adice seplem, O. :
efi radios capitis aspici persuasio adici t, Ta. — To
do in addition: qai ad id adetcerat, at, etc., added
the offence o/*, etc., L.— In auctions, 1 1, to add to
a bed: liciti sunt osque adeo . . .; super adiecit
Aeschrio, madt a hig/ter bid.
adlectlo^ Onis,/ [adidol an annexation, addi-
tion : popnli Albani, L. : innberali adiectione, i. e.
ijr grudgi$tgUf adding (to his offerX L.
adlgo^ 6gl, ftctus, ere [ad + ago], to drive, urge,
bring hg force, take (to a plaee) : pecore ex longin-
qnioriboa vicis adacto, Gs.— -Of peiaons : te adiget
borsum insomnia, T. : aliqaem fulmine ad umbras,
V. : Italiam tos ? V. : arbitrum ilium adegit, com-
pdled to come before an arbiter. — Of things : tigna
iUtucis, to reun in, Cs. — E s p. of weapons, to drive
kome^ plunge, thrtut : ut telum adigi non posset,
reach ite mark, Cs.: Tiribus ensis adaotaS,y. —
Poet.: alte Tolnus adaetum, injlicted, V. — Fig.,
to dfine, urge, force, compel, bring (to a oondition
or act): me ad insaniam, T. : vertere morsQs Exi-
guam in Cererem penuria adegit edendi, T. : adao-
tia per vim gubernatoribus, preteed, Ta. — P o e t :
In fadem prorae pinus adaeta novae, brought into
the farm of a ehip, Pr. — ^Adigere aliquem ius iu-
raodufli, or ad his iurandum, or iure iurando, or
Sacramento (obL), to put on oath^ bind by oath,
cauee to take an oath, ewcar: omnibus ius iurandum
adactia, Cs. : ad ius iurandum populares, S. : pro-
vindam in sua verba ius iurandum, Cs. : populum
iure iurando, L. : adiorat in quae adactus est ver-
ba, i. e. taket the oath under compuleion, L.
e adido.
»A§wiiu% smi, gmptus, era [ad+emo], to take
away, take from, deprive of: Multa ferunt anni
eodunoda, Mnlto reeedentes adimunt, H. : metum,
T. : adimere acgritadinem hominibua, to free men
from oorrow, T. : qui das adimisque dolores, H. :
alcoi dntatem, to deprive of civil righte: a Syra>
cosania quae iUe dies rdiquerat: Quid Caecilio
daWt RomanuB ademptum Vergilio ? i. e. grant to
Casciliue, gel deny to Vergil, H. : Qui adimunt
diviti, rob, T. : adimara cantare sevens, wHl forbid
to write vereet, H. — Of persons, to enateh away,
carry off: banc mihi adimet nemo, T. : puellaa
adimia ieto,from deatk, H. : ademptus, dead, H.
adipatai^ adj. [ adeps ], fat, greaty, — Ptnr.
neut. as eubet., paetry prepared with fat: livida,
lu.-^f discourse, ooarwe, groat : dicUo.
adlpiBOor, adeptus, I, dep, [ad+apfsoor], to
come up with, arrive at, reach, overtake : Romani
adept! fessos, L. — F i g., to attain, get, obtain, ae-
quire, reach : senectutem : banc victoriam, Cs. :
tuam amicitiam, N. : ius nostrum, L. : rerum adep-
tus est, Ta. : adept! sunt, ut dies festos agitare
possent: iis adipiscendi magistratOs, they ihould
take public office: crimen, 0. — P. pate, : prope iam
adeptam victoriam retinere, S.
1. aditiu» P. of 1 adeo.
2. aditua, as, m. [1 adeo], a goin^ to, drawing
near, approach, acoete : urbis uno aditu atque ad-
ventu captas : temptare aditds, seek to approach,
v. : viri mollis aditOs novisse, how to approach
Ctly, V. — A privilege of admittance, aeceae : fad-
aditOs ad eum privatorum : aditum petentibus
oonveniendi dare, an opportunity of converting, N*. :
sermonis aditum cum Cicerone habere, Os. : In id
sacrarium. — C on c r., a way of approach, entrance,
avenue, entry: primo aditu vestibuloque prohibere:
aditu carentia saxa, inacceatible, 0. — ^Hence, a way
of approa^ meaiu of reaching: ad causam: ad
huias modi res.
ad-indlod, M, atus, ftre, to make a judicial
award, grant, award, adjudge: regnum Ptole-
roaeo : alcui magistratum, Cs. : alqd Italis adiu-
dicat armis, ad!it to the Roman ErMpire (poet, of
Augustas ), H. : causam aloui, to dedde in on^t
favor. — M e t o n., to atcribe, attign, impute : mihi
salulem imperi.
adiuarOi for adiuverO, see adiuvo.
adltimentiim, I, n. [for adiuvamentum ; adiu-
vo], a means of hdping, help, aid, support, assist'
once: adiumenta et subsidia consulatOs: adiu-
menta rerum gerundamm, natural advantages:
ignaviae, S.: nihil adlumenti ad pulchritudinem,
no artificial end, T.: mihi esse adluroento in causis.
adlnnctio, 5nis,/. [adiungo],ayofmn^, union,
conjunction: homim ad hominem naturae. — In
rhet, the connection of a predicate with several sub-
jects, C. — An addition to: virtutis.
adiunotor, oris, m. [adiungo], he who adds:
Galliae ulterioris, i. e. Pompey.
adiiinotiu, adj, with comp, [P, of adiungo],
dotely connected, joined, united: quae huius causae
adiunctiora sunt : huio fundo praedia. — As suJbsL,
n., a characteriatic, adjunct, estenticd attribute : in
adiunctis morabimur, H. t pietatis adiunctum.— >
Plur., coUateral circumstances. . ^ ^ ^ , ^
Digitized by VjOOQIC
34
adiiuigOt find, ftnetos, ere, tofaOtn on^J<nn ft>,
kameu: plostello mares, H. : ulmis Tites, V. : re-
mos lateribas, Ta. — F i g., to /mh, aUaeh : ad im-
perium populi R. Giliciaui : ( arbes ) consilio ad
amicitiam, wm wter by wm managemmt^ N. : se
▼iro, v. : agroe populo R. : urbem in societatem,
Lb : imperium . . . quod amicitift adiungitar, en-
forced by friendtihipy T. : comitem eia adiunotum
ease Volturdum : ut se, rege Armenioram adiunc-
to, renovarit, ^aifitfi <u a friend: multas sibi tri-
bOa : alqm beneficio, bind^ T. — To add^JQin^ amiez,
cuaociate: ad gloriam . . . divinitus adiuncta for-
tuna. — E 8 p., to tubjoin : aliquod dictum de vene-
no : his adiungit, quo fonte, etc, Y. — To attach^
apply^ dirtety confer : animum ad studium, T. : su-
apicionem ad praedara, conned with : honos populi
R. rebus adiungttur : hue aoimum, T. — Melon., to
bring dote: lateri castrorum adiuncta (classis), V.
ad-luro^ ftvl, — , are, to meear to in addition^
attest batidety add to an oath : praeter commune ius
iurandum haec, L. — To add an oath^ awear to^ con-
firm by oath : omnia : adiuras id te non esse fac-
turum : in quae adactus est verba, L. — To call to
witnetSy attest, swear by: Stygii caput, V. : te, Ct.
adiiito^ ivi, — , &re,/rey. [adiuvo], to help xeal-
outly^ serve, aid, assist ( old or late ) : senem, T. :
funus, to aid in, T. : eis (pueris) onei*a adiuta, help
them carry, T. : id adiuta me, T.
adiutor, 6ris, m. [adiuvo], a helper, assistant,
confederate: alcuius honoris: cuius honori sem-
per adiutor fuerit, Os. : his adiutoribus in re ge-
renda uti : ad res gerendas, L. : quis adiutoribus,
and vnth their aid, S. — ^E s p., an aid, €uljtttant, as-
sistant, deputy, secretary : dato adiutore Pharnaba-
xo, N. — In the theatre, a secondary actor, support :
in soena constitit, nuliis adiutoribus, loiih no sub-
ordinate actors. Ph. — Hence, fig.: haberes Mag-
num adiutorem, posset qui ferre secundiis, H.
adiutrix, Icis,/. [adiutorj, the that hdps, a fe-
male assistant : matres filiis adiutrices solent esse,
T. : Bcelerum.
adiutUBb P. of adiuvo.
ad-invo, itlvl (adiuero, old for adittverO), iiltus,
&re, to help, assist, aid, support, further, sustain:
fortis fortuna adiuvat, T. : roaerorem orationis
meae lacrimis suis : sua sponte eos, N. : pennis
adiutus amoris, 0. : in his causls : alqm ad per-
cipiendam virtutem : si quid te adiuero, poet ap.
€.: ut alqd oonsequamur, adiuvisti: multum eorum
opinionem adiuvabat, quod, etc., Cs. — With ellips.
of obj., to be of assistance, hdp: ad verum proban-
dum : non raultum, Cs. : quam ad rem hnmilttas
adiuvat, is convenient, Cs.^8upin.aec.: Nectanebin
adiutum profectus, N. — P. pass. : adiutus a I>emo-
Bthene, N. — ^Fi g. : clamore miiitem, cheer, L. : ad-
iuvat hoc quoque, this too is nsefttl, H. : curft ad-
iuvat illam (formam), sets off Ms beauty, 0.
ad-labor (>ll-)t apras sum, I, dq>., to glide torn-
ards, fioWf glide, iide : vico adiapsa sagitta, V. :
oris, arrise at, V. : auriB, raoeA, Y . : ouire cresoenti
adlabitur aesta, rolls tm as the Hde rises, Y. : ex-
trinsecus : ex ooculto, L
ad-laboro (all-), — , — , are, to labor, toil: ore
adiaborandum est tibi, nt, etc., H. — With doL, to
add to by labor: mjrUi nihil adlabores, H.
ad-laciimo ( all- ), — , — , Are, to shed tears
thereat, weep (once) : luno adlacrimans, Y.
adlapsus (all-X tis, m. [adlabor], a gliding up
to, stealthy approach ; plur, : serpentium, H.
ad-latro (all-), — , are, to bark at. — Fig., to
rail at, resile: magnitudinem African!, L.
adlatuma, adlatus, PP, of adfero.
adleoto (all-), — , kce^freq, [adlicio], to allure,
entice : ad (agrum) f ruendum : vanitatem, court.
adlegatio (all-), onis,/ [1 adlego], a sendistg^
despatching: ad istum.
1. ad-lego (all-), ivi, Stus, &re, to send on
business, despatch, eomnUssum, depute, charge : te
ad illos : homines aobitls : a me adlegatus senex,
instigated, T.
2. ad -lego (all-), Sgl, Sctiu, ere, to select^
choose, elect : augurea de plebe, L.
adleTamentom (all-), l, n. [adlevo], a mitiga-
tion, relief: sine nllo adlevamento.
adlevatlo (all-), Onis, /. [adlevo], an allevia-
tion : doloris diutumitatcra adlevatio conaoletur.
ad-levo (all-), ftvl, Stus, are, to lift up, raise,
set up: oculos, Gu. : (laqueis) adlevatl (milites),
S. : cubito artHs, O. — Fig., to lighten, ctlieviate,
comfort, console: aerumnam dictis: adievatum
corpus tuum, reeovered from nekness: adievor. —
To diminish in force, iessen: adversarionim oon-
firmationem.
ad-lido (all-), iSxl, lectns, ere [Ad-hlacio], to
allure, entice, attract, persuade, infiuence: multo-
rura opes ad miserioordtam : somnos, O. : bomi-
num Btudia : ad amicitiam (siroilitudo). — F i g. of
the magnet : fcrrum ad se, attracts.
ad-lido (all-), Ilsl, Ilsus, ere [ad-f-laedo], to
strike upon, aash against: ad scopulos, Cs. — ^F i g.,
to ruin.
ad-ligo (all-), &vT, &tu8, ftre, to bind to, tie to :
reliquos ad palifm. — Esp., to bind up, bandage:
volmiR, L. — 7h fetter, shadide: adligari se patitur,
Ta.— 7b holdfast: adligat anoora (navts), Y. —
Fig., to hinder, detain, keep back: illi filium, i. e.
keep at home, T. : popolom . . . novo qoaestionis
f^enere, to hamper: pains inamabilis nnda Adligat
(sc. eos), keeps imprtsoned^ Y. — 7b bind, oblige, lay
under wiga/ion : .n]qm beneficio: nuptiis a()ri(:a-
tus : lex omhis udligat : f urti se adlignt, convicts
Digitized by VjOOQIC
adUno
25
admUoeo
kiautf/^ T. — To w^ntpi, aceute: adligatum Oppia-
mei nomen esse. — Of words: ver^ oerlA lege
TBsQs, Inf afiaoed metrioal form.
ad-lind (all-), — ^ — , ere, to besmear: incomp-
ta (versibus) signom, L e. to eraae, H. — Fi g., to
flttocA, impart : sordes sententiis.
adlimifl^ P. of adlido.
adlooutio (all-), Onis,/. [adioquor], a comoU
iag^ comforting : Qu& solatus es adlocutione ? Ct.
adlocntns, P. of adioquor.
acQoqiiinm (all-), I, n. [adioquor], an exhorta-
fHMt, eneoutHtgement: benignum, U — PUur,^ aolaces :
aegrinioniae, H.
ad-loqnor (all-), ctktus, I, dep.^ to speak to, ad"
drmsj aalute^ greet : hominem, T. : huno claviger
adloqaitar, O. : patriam maestft voce, Gt — ^E a p.,
to exhort, rouse: milites, L.
ad-lndd (all-), flsl, — . ere, to play, sport, joke,
jot, do sportivelg : ad id, T. : vane et copiose : ad-
ladtt (Iqo Tauro), 0. : nee plura adludens, dwdling
longer on the jest, Y. : qui occupato adiuserit, jes/^
vHh him whUe busy, Pb. : Omnia quae fluctds ad-
ladebaot^ Ct. — Fig., of the waves, to play against,
dash upon : mare litoribus adludit : adludentibus
undis, O.
ad-lud (aU-X ul, — , ere, to Jhw near to, wasli
agaitist, bat/te: non adluuntur a mari moenia:
urbs man adluitur, L. : mare, quod adluit (Ita-
Kam) infra, V. — Fig., to beset: (Massilia) barba-
riae flactibas adluitur.
adluTTies (aU-), — , obL O,/. [8 LV-], an inunr
daOon, L. dub.
adlHTfio (all-), onis,/. [3 LV-], an inundation,
ad-matarOi — , — , Are, to mature (once) : se-
ditionem, Cs.
ad-metior, roensus, lii, dip., to measure out :
tlbi fnimentuin.
adminioulo, Are [adminiculam], to prop: vi-
tern (once).
admlxiiotiliiin, l, n. [MA-, MAN-}. — In vine-
jard9, a stake, prop: vites adminieula adprehen-
dunt: adminiculorum ordtnes. — In gen., a sup-
port, stay: ipsis adminiculis prolapsis, (he limbs,
L: corporis, Cu. — Fig., hdp, aid: id senectuti
suae adminiculum fore, L.
ad - miniatez; tri, m., one voho is at hand to
hdp, an assistant, minister, helper: administris ad
ea sacriiicia Dmidibus utuntur, Cs. : oonsiliorura,
S. — Esp., a 4o0l, instt'ument, pandar: Naevi:
istios cupiditaturo. — An engineer, attenda»U: opus
et admlnistros tutari, S.
ad-ministra, ae, /. [administer], a female as-
sistant, handmaid. — ^Fig. : artes administrae Tir-
totia.
admioistratio, onis,/. [administro], aid, hdp^
co-operation: liuniiuum. — JJirection, management^
administration : mundi : tormentorum, Cs. : por-
tas, Cs.
administrator, Oris, m. [administro], a tmrn-
ager, conductor : belli gerendi.
ad-ministro^ avi, Atus, ire, to manage, control,
gttide, superintend, execute, regulate, ride, direct:
provinciam : rem p., C, L. : bellum, Cs. : per ho-
mines honestissimos leges: legatlones per Dio-
nem, K. : alqd privato consilio, Cs. : inter vineas
sine periculo^ pursue their work without peril, S.
admurabillB, e, adi, with comp, [admirorl, ad-
mirable^ VHmderful: ciementia: m dicendo homi-
nes.— E s p., ftrange, like paradox,
admirabilitas, &tis, /. [ admirabUis ], admir-
aileness: magna.
admirabiliter, adv. [admirabilis], wondetful-
ly, admirably : laudari. — ParadoxicaUy : dicere.
admirandus, adj. [I\ of admirer], to be tooH-
dered at, admirable^ wottderful : homo : admiran-
dum in modum, N. : spectacula, Y.
admiratio, dnis, /. [admirer], admiration,
wonder: admiratione adfici: admirationis pins
habere quam gloriae. — Flur., expressions of ad-
mirtUion, applause: admirationes in oratoribus
efficere: copiose sapienterque dicentis: sui, N. :
viri, L. — Wonder, surprise, astonishment: roihi
admirationem moveri: in admirationem versus
(rex). It, : tarn ancipitis sententiae, L.
admirator, dris, m, [admirer], an admirer:
Stmonidis, Ph.
ad-miror, atus, arl, dep,, to regard with wonder,
admire : eorum iugenia, T, : ilium, V. : euro in
his, N. — To regard with wonder, wonder at, be as-
tonished: stultitiara, N. : quicquam, T. : in uno
homine tantam esse dissimilitudinem, etc., N. :
hoc maxime te ausum esse, etc : de roultitudine
indoct&: admirantium unde hoc exstitisset: ad-
miror, quo pacto, etc., H. : admiratus sum, quod
. . . scripsisses : admiratus cur, etc — Pass. : quo
magis pra vitas eortim admiranda est, S. — To gate
at passionately, strive after, desire : nihil : Nil ad-
miran prope res est una, etc, to be excited by noth-
ing,E.
ad-miaoeo, scul, xtus (mistus), «re, to add
so as to form a mixture, mix with^ admix : adraixto
calore: ille (a«r) roulto calore admixtns est:
aquae calorem. — Fig., to mingle, mix in with:
liuic generi orationis Ulud alteram : vei-sHs admi-
soeri orationl — To add, join, mingle, merge in,
scatter through : antesignanos, among the cavalry,
Cs. : Btirpem admisoeri Phrygiaro, that a Phrygian
stock is mixed ( with ours ), V. : his Antonianos
milites, Cs. — To implicate, mix uj[>: ne me admi*
sceas, T. — ^With se or pass,, to mix oneself up, in-
admlSMuiiui
26
admovtto
terfere^ meddle: ne te admisoe, T. : ad id ooDailittm
admiscear ?
admissariaSf l, m. [admitto], a staUion,
ad-misaum, I, n. [admltto], a volantary faulty
trespass, crime : nuUo admisso : tale, L. : gentis
dolosae, 0. : Poppaeae, Ta.
adnuBBUB, P. of admitto.
admistio^ adnustui^ see adinixtio, admixtua.
ad-mitto^ mlsl, missus, ere (admUtier, old for
admitti, \.\ to send to, let go, let loose^ let come^ ad-
nUi^ give access: te ad meas capsas admisero : do-
mum ad se filium, N. : lovis arcanU Minos admis-
suSy H. — E 8 p., to give access, grant an audience,
admit, receive : domus in qnam admittenda multi-
tudo : admissus est nemo : spectatum admissi, H. :
vetuit queraquam ad eum admitti, N. — Alqm ad
consiliam, to take into conference, consult : neque
ad consilium casus admittitur. — In numemro
alqm, to enroU among: horum in numerum nemo
admittebatur nisi qui, etc, K. — ^Alqm ad offioium,
to admit to : nemo ad id officium admittitur, nisi,
etc., N. — Of a horse, to let go, give reins: admisso
equo inruere : equo admisso accurriti at full ^ieed,
Cs. : per oolla admissa volvitur, i. e. over tlie neck
of the galloping steed, 0.: admisso passu, with
quickened pace, 0. : ubi se admiserat undo, had
gathered force, 0. — Fig., of words or thoughts, to
(et come, grant admittance, receive: nee . , . ad ani-
mum admittebat (with aec and inf), did not enter-
tain the notiofi, L. : animi nihil auribus (abl,) ad*
mittebant, L. : si placidi rationem admittitis, hear
calmly, lu. — Of an act or event, to let be done, al-
low, permit: sed tu quod cavere possis stultum
adniittere est, T. : non admittere litem. — Hence,
of birds which give a favorable omen, to be pro-
pitious, favor: ubi aves non admisissent, L. — Of
an unlawful act, to incur the blame of, become
guUtg of , perpetrate, commit: ea in te admisisti
quae, etc. : Tu nihil admittes in te formidine poc-
nae, H. : quantum in se facinus, Gs. : dedecus :
flagitium : pessimum facinus peiore exempio, L.
admiztid, onis,/. [admisceo], a mingling. —
Fig., association, union.
admiztufly P. of admisceo.
ad-modtun, adv. ; prop., to the proper limit,
to full measure ; hence, with numerals, /«&, quite,
at least, no less than : nootu turres admodum GXX
exdtantur, full, Cs. : equites, mille admodum, a
round thousand, Cu.; no more than, just, only
(late), Cu.— Of degree,/Wfy, highlg, eompletdy, en.
tirdg, altogether, very: admodum antiqui: admo-
dum amplum et exoelsum: neque hi admodum
sunt multi, N. : admodum pauci : natio admodum
dediOi religionibus, Cs.— E a p., with words express-
ing time of life, as puer, adulescens, iuvenis, senex,
etc. : admodum tum adulescens, then a mere youth:
non admodum grandis natn : paer admodum, L.
— With negatives, just, at all, u^tever: litteranina
admodum nihil scire : equestris pugna nulla ad-
modum f uit, L. — With adw. : raro admodum ex-
clanunt — With verbs: admodum mirabar quam
ob rem, etc. : alqm admodum diligere ; delectare.
— As an emphatic affirmative, yes, certainly, of
course: advenis modo? Fa. admodum, T.
ad-moUor, Uus, Iri, d^., to bnng hither : ra-
pes, Cu.
adomoned, nul, nitus, ere, to bring to mind,
remind, sugaest, put in mind of: te : (me) equo-
rum, O. ; alqm foederis, L. : admonitus re ipsft
recorder quantum, etc.: deorum ira admonuit,
aroused Atm, L. : de quo (proeUo) vos : de mori-
bus civitatis, S. : illud te esse admonitum voio, /
want you reminded of that: necessitas . . . admo-
net esse hominem, reminfk one that he is, etc. :
quae pars absit, O. — Supin. ace : admonitum veni-
mus te. — ^Esp., to remind of a debt, dun: potestas
admonendi. —With a view to action, to warn, ad-
monish, advise, urge^ wggest, ordet^ bid: ad the-
saurum reperiendum : me ut . . . deplorarem, etc. :
admonendi . . . ut morem servaretis, L. : hunc ad-
monet, iter caute faciat, Cs. : ut eum suae libidines
faccre admonebant: Matrem ratibus depellere tae*
das, V. : casu admoniti, omnia paravemnt, Cs. —
To goad, urge on (poet.) : telo biingos, V.
admonitio, onis, /. [admoneo], a suggestictn,.
reminding: via admoniiionis. — An exhortation^
admonition : in consilio dando.
admonitor, oris, m. [admoneo], an admomMher^
exhoHer: admonitore egere: operum, to labor, 0.
admonitam, I, n. [ admoneo ], a reminding^
warning, C, 0.
(admonitus), — , m. [admoneo], a reminding^
suggestion, request. — Only abl. sing. : admonitu Al-
lobrogum : tuo. — Reproof: acrior admonitu est,
more violent for the reproof, 0.
ad-morBUfl, P. [ad+mordeo], bitten, gnawed:
stirps, y. : bracchia colubris, Pr.
admotid, Onis, /. [admoveo], an application :
digitorum, to the chords.
ad -moved, mOvl (admorunt, V.), mOtus, §re,
to move to, move towards, biHng up, bring near, car-
ry, conduct, drive: fasciculum (florum) ad narls:
ora ad ora, 0. : exercitum ad urbem, L. : scalis ad-
motis, applied, Cs. : labra poculis, apply, Y. : an-
guls curribus, harness, O. : manOs operi, apply, 0. ;
but, manfts nooentibus, punish, L. : aurem, give
dose attention, T. : plutis aurfs, to bring more hear-
ers, H.: iam admovebat rex (sc. agmen), Cn. —
F i g., to apply, direct to : orationem ad sensQs in-
flammandos : stimulos homini, ^oaif: lene tormen-
tum ingenio, H. : nbt apes est admota recurslks, is
brought nearer, 0. : adplicant se et propius admo-
admnglo
d7
adomo
feat, i. e. enUr wU^ do9e intimaof .* ramis admotft
pnoe, by repmUd mtjppUealtum^ Ph.
ad-mnglo, — ^ — ^ Ire, to hw 1o^ beB&» to: tau-
ro,0.
adxnummratiot Snis,/. [admurmuro], a mur-
murittff, murmur : resin, : senatOs f requentis :
grata contionis.
ad-muimurOi AvT, fttos, ftre, to murmur^ mur-
mur at: valde: cum esset admarmuratum : ad-
luarmurante Senata.
adniscor, adnatos, adn5sco, see agn-.
ad-nato, — , — , Are, to twim up : certatini, Ph.
ad-nocto (ann-), nSxul, nexus, ere, to tie to,
kimd to, foMtan on, aUa^ atmex : scapha adnexa :
ntis adnexa vinculis, L. : rebus praesentibus f u-
turas: magnis domibus adnexa, o^m, Ta. — 7b m^-
join^addyT^
(adnexns or ann-), — , m. [ad-necto], a conr
nectian, as90ciatioH ; aduexu gentium florere, Ta.
adnians (ann-), P. of adnitor.
ad-nitor (ann-), olxus or nbus, (2^., to lean
agtttfvit, lean upon: ad aliqnod tam(|uam admini-
culum : aduixl haatis, Y. — F i g., to ttike pains,
make an effort, exert oiutei/, etrive : acrius ut, etc.,
& : pro ae quisque, ut, eta, L. : ad ea patranda,
Sl : de triumpbo : pro ullo, L. : ad versus earn ac-
donem, L. : mecum, S. : hoc idem de intercessori-
bus, L. : adnitente Crasso, S. : si paululum aduita-
tur, makee an additional effort, L.
ad-nizoB (ann-X P* ^^ adnitor.
ad-od (ani^X ^^^ — > ^^ ^ ewini to, swim up
to: orU, v.: oavibus, L : uavis, Cs. : adnabunt
thjnni, H. — ^Fig. ; ad urbem, approach, — To swim
Uiide: equia, Ta.
ad-noto^ avl, *-, Are, to observe, retnark : Ad-
Botabant periti, et&, Ta. : adnotatus est (with tn-
fin.). Til
ad-nnniero (ann-X &vl, &tus, ftre, to add, join,
count among: his libris adnumeraodi sunt sex. —
To count out, pay down, pay: argenturo, T.: alqd
Aprooio. — Fig., to count out: non adnumerare ea
(verba) lectori, sed appendere: tibi sua omnia,
deiiver by items, — To reckon, consider : in grege
adnu merer.
ad-nnntio (ann-), — , — , fire, to announce,
make known. — Passn with aec, and inf., Cu.
ad-nnd (ann-), ul (adnuerunt^ trisyL, H.), — ,
ere, to nod to, make a sign : sibi : adnueniibus ac
Tocantibus suis, L. — To signal, hint: an destrin-
geret gladinm, i. e. to ask by a sign, Ta. : ut consi-
derem, Co. — To ghe assent, signify approval, prom-
ise, grant: hoc ratam . • . Adnuit, et, etc., confirmed
bif a nod, v.: cum semel adnuisset, had promised,
K. : id toto capHe : quos iste adnoerat, pointed
out: coeptis,/avor, V. : adnuite nutum Campanis,
grant your eyaproval, L. : ni pater adnuisset Rebus
Aenaeae potiore dactoe Alite muros, H. : ubi pri-
mam Teilere signa Adnuerint superi, V.
adoleo^ olul, — , €re [2 0D-, OL-J, to turn to
vapor ; hence, to bum in sacrifice : Verbenasque,
V. : luDoni iussos honores, tne prescribed burnt-
offeringSf Y. : altaria taedis, to fire tip, Y. : flammis
Penatis, to fill with sacred fires, V.— P o e t., to de-
stroy by fire: ut leves stipulae adolentur, O.
adolMoena, adoleaoentia, see adules-.
1. ad-olaaoo (adnl-), olOvl, ultus, ere, to grow
up, come to maturity, ripen : sensim : simul atque
adolererit aetas, as sooti tu his age is mature, H.—
Fig., to grow, mature, become great: ingenium
brevi adolerit, S. : postquam res p. adolevit, S.
2. adoleaoo^ — , — ,ere, inch, [adoleo], to burn,
blaxe up,fiame : adolescunt ignibus arae, Y.
Adonis, is (dot. AddnidI, G. ; voc. AdOni, 0.),
m., a youth beloved by Venus, Y.
adopexlOi erul, ertus, ire, to cover, cover over:
capite adoperto, L. : Purpureo adopertus amictu,
Y. : lumina somno, buried, 0.
adoptatio, onis,/. [adopU>],an adopting, adop-
tion : tiliorum : adoptatione in regnum pervenis-
8e,a
ad^tiOi ^nis,/. [adopto], a taking as a child,
adoption: ius adoptionis: dare filium in adoptio-
nem, L.
adoptiTOflf a^, [adopto], of adoption : sacra,
obtained by adoption: nobilitas, 0. — Of fruits,
grafted, O.
adopto, &▼!, &tU8, ftre, to take by choice, select,
choose, adopt: alqm sibi defensorem sui iuris : eum
sibi patronum. — £ s p., to take into a family, adopt
as a child: eum adoptavit heredemque fecit, N. :
alqm in regnum, as successor to the throne, S. —
Poet. : fac ramus ramum adoptet (b? grafting), 0.
ador {nofn, and ace.), n., a grain, spelt, H.
adorea (not -ria), ae,/. (adoreusj, a prize of
valor (anciently a gift of gram). — Heucc,/»-atM,
glory: alma, H.
adoreufl^ adj. [ador], of spelt: liba, Y.
ad-orior, ortus, IrT, dep., to approach as an ene-
my, fail upon, assaU, assault, attack: a tcrgo Milo-
nera: hominem tumultuosissime : tribunum gla-
diis : impeditos, Cs. : urbem vi, L. : oppugnatio
eos atrocior adorta est, L. — To accost, a£ire8s:
oesso hunc ndoriri, T. — To attack, undertake, en-
gage in : nefas, Y, — ^With if^n, : dominam dedu-
cere, Y. : Tirginem perlicere, L..
ad-oxno^ avi, Atus, are, to provide, fu^mish, fit
out, equip, make ready: forum omatu: opnientia
armorum bellum, L. :|mvl|; Cs^^titionem con-
28
sulata?, to prepare: testium copiam: maria das-
aibus : haec adornant ut lave^ wtpart for her
bath, T. — To decorate, embdliah : insignl alqm
veste, L.
ad-oro, avl, fttus, fire, to call tmon, entreat, emp-
plicate, implore : preoe namen, Y. : adorati di, ut
bene eveniret, L. : maneat, adoro, Pr. : pacem deum,
i. e. (he favor of the godi, L. — To reverence^ honor,
vorehip: Pboebum, 0. : sanctum sidua, V.
adp-, see app-.
ad-quiefloo (aoqa-), evi, ere, to become quiet,
come to rest, reef, rtpoee : trls horas : somno, Ga. :
anno septuagesimo, to die, N. — Fig., to become
quiet, be at rest, have peace: ci vitas adquiescens:
rem famillaFem adquiescere, i. e. u no^ eeized, L.-->
To be content, be eatisfied, find pleasure : in tuo
ore vol tuque : Clodii morte.
adquird (aoqn-X quislvl, quisltus, ere [ad +
quaero], to get in cuidition, obtain betides, accumu'
late : nihil : novoa amioos, S. : armis opes, L. :
pauca (verba), L e. add (to the language), H. : de
possessione detrahere, adquirere ad fidem, add to
your credit: adquirendi votum, lust for gain, lu. :
virls eundo, gather force, V, — Poet., to wtain,
gain, win : sibi famam, Ph. : Tires bello arnicas,
for war, 0.
ad-rado, — , bus, ere, to scrape, cut short, shave :
conspexit Adrasum quendam, dose shaved, H.
adrectus (arr-), acfj. with comp. fP.of adrigo],
uprighty erect, standing : constitit in digitoa adrec-
tus, v. : squamae, Y. : Tollit se adrectum (equus),
roars, Y. — M e t o n., steep, predpitotis : pleraque
Alpium adrectiora, L. — F i g., on the stretch, excited,
eager : mentes Iliadum, Y. : amborum acies, Y.
ad-repo (arr-), rSpsI, — , ere, to creep to^ steal
up: ad istius amicitiam, tnatnuote himself: in
spem, ut, etc., H.
Adrla, etc., see Hadria, etc.
ad-rideo (arr-), risl, rtsus, Sre, to laugh, smile
at, laugh with, smile upon : alqd : cum dixisset
. . . arrisissetque adulescens: cum risi, adrides,
0. : omnibus, T. : ut ridentibus adrident, on those
who smile, H. — To be pleasing, please : mihi: qui-
bus haec adridere velim, H.
ad-rigo (arr-), exX, ectus, ere [ad+rego], to set
up, raise, erect : comas, Y. : adrectis auribus (of
horses), 0. — F i g., to roitse, encourage, animate, ex-
cite: eos oration e, S. : spes adrectae iuvenum, Y. :
adrectae stimulis irae, V. . certamen animoe ad-
rexit, S. : adrecti ad bellandum animi, L. : His ani-
mum adrecti dictis, Y. : adrige aurls, Pamphile,
prick up, T. : adrectis auribus adsto, i. e. csttenHve,
ad-ripio (arr-), ipul, eptus, ere [ad+rapio], to
snatch, catch hurriedly, grasp, seise : telum : arcils,
0.: manum, H. — To seise, lag hold of: alqm me-
dium, T.: quern adripait, /mm 6iif<tofiAoW,H.: alqm
coma, 0. : adreptus de pecuniis repetundis, arrest-
ed for: abeuutes magistratu, L. — To take, appro-
priate, seise, embrace: facultatem laedendi: sibi
imperium, usurp, Cs. : tempore adrepto, Y. : impe-
dimentum pro occasione, L.: (tellurem) velis,
make haste to, Y. : aliquid ad reprehendendum :
gestHs aliunde: cognomen sibi ex ima^uibus:
roaledictum ex trivio : tu mihi id, etc^ seize (as a
reproach) to me, etc — To seise t^pon^ learn with
avidity : haec : (litterarum) studinm, N. : celeriter
res: litteras adripui. — To ridicule, attack, satirize:
primores populi, H. : Nomentanum mecum, H.
adrisio (arr-), Onis, /. [adrideo], a smile of ap-
proval. Her.
ad-r5dd (arr-X s^i suSi ere, to nibble at, gnaw:
mures coronam adrosere, L. : rem p.
adrogans (arr-), antis, a€^\ (P. of adrogo), as-
suming, arrogant, haughty : si essent adrogantes :
Ghloe, H. : in praeripiendo populi beneficio, Cs. —
With dot. : minoribus, Ta.
adroganter (arr-), adv. with eomp. [adrogans],
presumptuously, arrogantly, haughtily: scribere:
facere, Cs. : consulere, Ta. : nihil dicam adrogan-
tius.
adrogantla (cirr-), ae,/. [adrogans], assump-
tion, presumption, arrogance: sine adrogantifi gra-
vis : ingeni. — Pride, haughtiness : eius : in ooulo-
quio, Cs. : in adrogantiam compositus, i. e. with
haughty indifference, Ta.
ad-rogo (arr-), ftvl, atus, fire, to add, associate
with: consuli dictatorera, L. — 7b appropriate,
daim: sibi sapientiam: quantum mini adrogo:
sibi cenanim artem, H. : alqd ex aliena virtute
sibi, S. — P o e t : alicui aliquid, to adjudge to, con-
fer upon : chartis pretium, H. : optatum peractis
imperiis decus, granted, H. : nihil Don armis, i. a
think everything must yield to, H.
ad-•o^ see asc-.
adseola (aaa-), ae, m. [for adsecula], a fol-
lower, attendant : praetoris, 1^.
adBectatlo (ass-), onis, ^. [adsector], a wait-
ing on, attendance : in petitionibus, personal soli-
citation.
adseotator (ass-), oris, m. [ adsector ], a di-
ent, follower : vetus.
ad-sector (ass-), &tus, &n, d^., to wait upon,
follow ; of clients, C. ; of a bore, H.
adsecula (ass-), ae, m. [adsequor ], a follow-
er, sycophant : alcuius : humilis, lu.
adainsio (ass-), onis,/. [adsentior], an as-
sent, agreement, approval: popularis ; plur. : ordi-
nis. — An acceptance as real, C.
adsensor (aa»>), i
Digitized by ^
d9
1. adsMWOfl (au-), P, of adsentio.
2. adsensni ( ass- ), aa, m. [ adsentio ], an
9gnenient^ amenta approwd, approbeUion : omnioin
idsensu iudicare: partis adsensibos implent,/r<2.
jS their dtUjf by a»0i/, O. — An ueeq)tanee as real^
C. — P o e t^ «» echo : nemorum, Y.
adaentatlo (asa-), Onia,/. [ad8eiitor],/a^-
6?ry, adulation: parasitonim : erga principera, Ta.
^Plur., C, L.
adaentatiiinenla ( aaa- }, ae, /. dim, [ adsen-
Utk>], a bit offlaUery.
adaentator (aas-), 6ri8, m. [adsentor], a
JlaiUrer^ fawner: peuidoaus: muUerum: regit, L.
adaentatoxie (aas-), adv.,famningly.
ad-sentio ( ass- ), sSnsT, s^nsas, Ire, to agree
withj astent, of^mrve : AdseDsere omnes, Y. : eias
Tolantatibus : de alila rebus, L.: multa . . . ad-
sensa, adenowUdged at real: si tibi non sit adsen-
earn.
ad-aentfor (ass-), sSnsus, Irf, dep.^ to give
aaent^ approve^ agree tbith : orones adsensi sunt, L. :
damori vestro: Sulpido: iltud: cetera Crasso:
adsentior tibi, ut, etc.
adaentor (ass-), atua, art^/re^. [ adsentior 1
to anaent eotuUmtly, jlatter, faim : iu adsentanai
(dc causa) facere, T. : (adulator) adversando ad-
sentetur : liuic, T. : qui ipse sibi adsentetur :
Omnia, in everything^ T. : nihil.
ad-aeqncM: (aas-), secatus, I, dep.^ tofoUow
up, overtake^ come vp with: adsequere, retine, T. :
m& — F i g., to gain, reach^ attain : Iionoris gradOs :
merita: alqd scelere.— 2b effect^ aecompii»h: alqd
Terbo : nihil, nid ut, etc. : non solum, ne, etc — Of
time, io inertake: istam diem, I e. compUU his
wn-k by thai day. — To reach, comprehend^ wider-
eland: alquid coniecturft : animo, Cu.
1. ad-sevo (a«a-), — , situs, ere, to plant at,
eel near: pdpulus adsita Limitibus, H. : adsitae
arbore8,Ct.
2. ad-s«i6 (aaa-), senil, sertus, ere, to claim,
lay daim to, appropriate (poet.) : laudes, 0. : roe
caelo, \,e,aM of heavenly origin, O. : lovem slbi
patrem, Cu. : Ttrginem in serritutem, ae hie slave,
L. : i^)>eraU illam causa manu, declare freed by
formal process, T.
adaertor, 6ris, m. T 2 adsero ], one who claims
(as roaster): pudlae, L— -4 defender, advocate, 0.
ad-aenrio (aaa-),— , — , ire, to help, assist,
strengthen (once) : contention! vocis.
ad-aexvo (am-), ftvl, fttns, &re, to watch over,
heep^preeervey guard: tabulae neglegentius adser-
Tatae: navls: portas, Gs.: cura adservandum
▼inctnm, hne him kept under close auard, T. : ins :
Yitrubiam in caroerem adservari iuflsit, cast into
and kqft in^lj.
(aaa-), Onis, /. [ adsideo ], a sitting
adaeaaor (aaa-), dris, m. [adsideo], an assist-
ant, aid.
adaeaaaa (aaa-), Qs, m. [ adsideo 1 a sitting
by: Turpior adsesttu meo, /rom sitting by me, Pr.
adaeveranter (aaa-). adv. with comp. [adse-
vero], earnestly, emphatically : loquL
adaeveratio (aaa-), onls, /. [adsevero], a ve-
hement assertion^ protestation: omni adseTeratione
adfirmo, most solemnly: magnft, Ta.
adaerero (oai^), fivl, itus, ftre [ad+seTerus],
to affirm, insist cm, maintain, assert, aver: se an
Oppianioo destitutum : ulla de re : utrum adseve-
ratur in hoc? le this seriously maintained f-^ To
show, prove: originero, Ta.
adaldeo (aaa-), 9di, — , ere [ad+sedeo], to
sit by, sit near : ibi, L. : nobis : huic : pullis (avis),
H. : valetudini, attend, Ta. : babes qui Adsideat,
H. : inseno, i. e. is to be classed with, H. : in carcere.
— 7b sit'with (in counsel or office): Lentulo: in
tribunali, Ta. — To settle, remain : in Tiburti : rure,
Ta. — To invest, fay siege to: muris, L. : adsidendo
artiorem annonam faciebat, L. : muros, Y.
ad4udo (aaa-), Sdl, — , ere, to take a seat, sit
down, resume on^s seat: adsidamus, si yidetur:
peroi-avit, adsedit, Burrexi ego : Adherbalem, took
a seat beside, S.
adaidne (aaa-), a<&. with sup. [adsiduus],
continually, constantly, uninterruptedly: ubi sum
adsidue, T. : canere : venire, Y. : voces audire :
adsiduissime mecum fuit.
adaiduitaa (aaa-X fttis,^. ^adsiduus], con-
stant attendance: roedici: adsiduitatem tibi prae-
buisse: valuit adsiduitate, had injluenee by: ali-
cuius in rem p., unremitting service: adsiduitate
perficere ut, etc., by persistence, — Constancy, fre-
quent recurrence : roolestiamm : dicendi.
adaidana (aaa-), adj. [ad+SED-, SID-], at-
tending, continually present, busied: filiua in prac-
du8, occupied : uffncoltie, diligent : dominus, a</«ri-
tive to his business : in oculis hominum, habitually,
L. : hostis, persistent, L. : custos, faithful, L. :
campus, Assiduis pulsatus equis, by the constant
tread,0, : incus, untiring, Iu. — Me ton., continual,
tmceasing, unremitting : labor. (7s. : bella : nubes,
0. — IHur., substanticU cUixens, solid tnen, tax-payers
(opp. proletarii).
adaignatio (aaa-), onis,/. [adsicno], an as-
signing, allotting : agrorum: novae adsiguationes.
ad-ngno ( aaa- ), avi, fttus, ftre, to mark out,
allot, assign, award: ad agrum adsignandum, L. :
agruro militibus. — To aUot, assign, appropriate :
apparitores : equiti alqd, L. — To commit, irUrusi :
quibua deportanda Bomam luno erat Adsignatii,
80
BitotipptAvm
the Uuk of trantportvug^ L.-*17b ateiiht, atkibute:
id homini : facta gloriae eius, Ta. : culpae fortu-
nam, impute mie/ortune/or etime,
adailio (aw-), — , Ire [ad+salio], to leap at,
tpring upon: moenibua, 0: tactus Adailientis
aquae, dcuMuff up^ O. — To past suddenlif: ad ge-
nus illud orationis. — To anauit: viaro, Ta.
ad-simiUi (ass-), e, a^j., like, nmUar: sai,
0.: spongiis: fratribus, 0.
adslmulatidi duis,/., a feigned anaU, Her.
adsimnlatas (ass-), adj, [ P. of adsimulo ],
feigned, pretended, fietUiom : ▼ittus: consuetudo,
ad-stmnlo (ass-, -simllo), avT, ftUis, are, to
make like, liken, compare : convivia f reto, 0. : for-
roam bipenni, Ta. : ia huiuant oris speciem, Ta. —
To copy, imitaie: litterae lituraeque adsimulatae,
extociCy copied: iubas capitis, V. — To counterfeit,
oMume the form of: adsimulavit anum, 0. : for-
mara adsimulata Camerti, V. — To counterfeit,
feign, pretend: uuptiaa, T. : odium, 0:: furere:
ab dextera venire me, T. : amicum me Tirginia, T. :
quasi exeain, T.
ad-sisto (ass*), astiti or adatiti, — , ere, to
etand by, take a stand near, attend: accede, adaiste:
Id oonspectu patris, i. e. appear^ Cs. : ad forls :
divinis, H. : lecto, 0. : ad epulas regis, serve. — To
station oneself, take a stand: propter hunc, T. :
contra copias in ponte : quern super adsistens, Y. :
Astitit, rose (to speak), 0. : ut rectus (talus) ad-
sistat, stand erect.
adsitus, P. of 1 adsero.
ad-soled (ass-^ — ^ — , 6re (only dd personX
to be aeeuslomed, be wont, be usual: quae adsolent
eigna esse ad salutem, T. : praebere vestigia aui,
L. : ludos, tanta pecunia, quantft adsoleret, facien-
dos, L. : ut adsolet, as is usual.
ad-sono (ass-), — , — , lire, to resound, re-
spond: plaagentibus Echo, 0.
ad-sp-, see asp.. ad-st-, see ast-.
adsuefaoio (assue-), f §cl, factus, ere [adsue-
tus+facio], to accustom, habituate, inure: quorum
sermone adsuefactl qui erunt : scelerum exercita-
tione : a pueris disciplinft, Cs. : pedites open, L. :
ad supplicium plebem, L. : equos eodem remanero
vestigio, Cs. : imperio parere.
ad-suesco (assae-), 6vl, etus, ere, to eueus-
totHy habituate: pluribus mentem, H. : animis bella,
make familiar, V. : caritas, cul adsuescitur, one
becomes accustomed, L. — P. pass., habituated, aecus*
tomed: mensae ertit, V.: homines labore adsiduo
adsueti: praedae adauetus amore,0.: Bomanis
Gallici turoultOs adsuetis, L. : invia ao devia ad-
sueti, L. : in omnia iura adsuetos, L. : muroe de-
fendere, Y. : Graecari, H.— /i«^raM.| io beeome ac-
customed: ad homines, Cs. : fremitum voce -vin*
cere : votis vocari, Y. : demittere se, 0. : quieti et
otio, Ta. : genus pugnae, quo adsueraut, L. : sic ad-
suevi.
adsnetado (assna-), inis,/. [adsuetus], cus-
tom, habit: longa, 0. : mali, L. : voluptatum, Ta.
adsuetos (assae-)^ o^'. [P. of adsuesoo], ac-
customed, customary, familiar: oculis regio, L. :
onus, 0. : antra, O. : Longius adsueto videre, fur-
ther than usual, 0. ; see adsuesco.
adsulto (ass-), ftvl, atus, t,Te,freg, [adsilio], to
leap at, attack^ assault : latera, Ta. : tergis, Ta.
adsultos (ass-), lis, m. [ad+2 SAL-], an at-
tack, assault.^Onlj abl. plur. : yariis adsultibua,
Y. : adsultibus uti, Ta.
ad-sum (assum), adful (afiP-), adesse (adsiet
for adsit, T.; adfore for adfutarura esse), to be at,
be present, be at hand: quia adea praesens, T. :
vos, qui adsunt : coram, Y.: ad portam : ante ocu-
los, Y. : portis, Y. : ducibus^ i. e. aooompany, 0. —
To be at hand, stand by, assist, support, aid, help:
amioos, ad banc rem qui adsient, T. : omnes quos
videtis adesse : dux suis aderat, Cs. : flentibus ad-
sunt Humani voltds, show sympathy with, H. : ad-
sis, o Tegeaee, favens, be near,\. : (testes) adsunt
cum adversariis: promissi testis adesto, 0. —
Hence, to come, appear : iam hie adero, am coming
immediately, T. : hue ades, Y. : cum hostes ades-
sent, L. — In law : ad indicium, to come into court :
edixit ut adesset senatus f requens, convene : adesse
in Capitolio iussit (i. e. senatum). — Fig., to be
present, be at ham: proeli tempns, 8. : aderat
ludicio dies, L. : cum iam partus adesset, 0. : quod
adest Componere, existing drcumetances, H.: ut
securitas adsit: hominum quis pudor paulum
adest, T. : vim adfore verbo Crediderat, Y. : quan-
tus adest viris Sudor, H. : adesse animo, to be pres-
ent in mind, give attention : adeste animta, be of
good courage.
ad-sumo (ass-), sampsi, sfimptus, ere, to take
to oneself, receive: socios, L.: dignos, H.: umeris
alas, 0. : eos in societatem, L, : sacra Gereris de
Graecift : socius adaumitur Scaurus, S. : voluptas
adsumenda est: equus pugnae adsumit amorem,
gathers, O. : laudem sibi : Adsumptum paijfem fa-
teri, i. e,falsdy claimed, 0. — To take bendes, obtain
in iButdition: pennas, O.: Butram tibi, invite be-
eides, H. : ventis alimenta, to gather for, 0. : ne
qui (socii) postea adsumerentur, L. — ^F i g., to take
in additio9i, add to : dioendi copiaro : robora, gr^w
in strength, 0. — In logic, to state t/ie minor premise.
— In gramm. : Adsumpta verba, epithets.
adsumptio (ass-), onis, f [ adsumo ], accept-
ance, adoption. — In lo^ the minor premise.
adsumptivus ( ass- \ aefj, [ adsumo ]. — In
rheL, extraneous^ extrinsi^
Digitized by VjOOQIC
81
adTanlo
«d-sii5 (aM-)i — ,— ,€re, to $tw on, patch:
moeptis Adsuitur pftonns, H.
ad -sorgo (am-X surrexl, sarKctos, ere, to
rm Y^, rtae, ttand up : ftdsurgite : querellia Haud
iwtis, Y. : arbore flttctum Yerberat adsurgens,
nwu/ to Ike oan, Y. : adsurgentis dextrft Aeneae,
ioteerinff^ Y. : quantus in cKpeura adsutgat, against
rA« (enemy's) diidd^ Y. : ex roorbo, i. e. recover, L. ;
aktii in curiam venienti, to W» (out of respect to) :
Tiro chorus omnis, Y. : Tmolius adsurgtt quibus,
i. e. yidd» the palm, Y. : decedi, appeti, adsurgi, i. e.
to meet wM mgn» of respect: cam adsurrectum ei
DOQ easet, L. — Poet: tnrres, Y. : septem in ulnas,
seseti ells Mgh^ Y. : adsurgens flucta Orion, Y. :
adnxrgunt irae, Y.
ad>t-, see att-. advlaxifl^ ntis, m., see adalor.
adulation Cnis,/. [adulor],a/atontn^..* canum.
^Flatiery, cringmg courtesy: in amicitiis pestis
. . . adulatlo : potentium, Cs. : in Augustam, Ta«
adulator. Oris, m., a sffcophani. Her.
adolatorituik adj.,Jtaiterwff: dedticas, Ta.
adnleacens (not adol-X ^^^^ U^- o^ adolesco],
adj. with comp., growinff, near maiurity, young,
youthful : admodum : adulesoentior Academia,
yonnger: homines, Cs.: filia. — As subst., m, and
/, a yovth, young man or woman (between pueri-
tia and senectus) : adulescentes bonft indole prae-
diti: optama, T. : Brutus adulescens, Jvntor, Ca.
adnleacentia (not add-), ae,/ [adulescens],
yoiU/i: mea: ineunte adulescentia. — louih, young
men: laeCator.
adnlefloentola, ae, /. dim, [adulescens], a
young maiden, littie girl, T.
adnieaoentnliis, l, m. dim^ [ adulescens ], a
very ^oung man: ab ada]escentulo,,^t>m boyhood,
a— PEw. -• staia.
adulo, — , — , fire, to fawn upon : sanguinem, to
wipe off fawningty. Ace. ap. 0.
adulor, fttu^, art, dep,^ to fawn : f erarum agmen
adulantam, O. — To fawn upon, flatter, cringe: ora-
Dis: aperte adulantem vldere, to detect an open
JtaUerer: plebi, L.
adulter, tera, adj, [ad +2 AL-1, adtdteroust «n-
d^aste : coniunx, 0. : crines, seauctive, H. — As
mlmL, m. and/., an adulterer, adulteress: sororis,
adulterous seducer of: Lacaena, i. e. Helen^ H. —
A paramour, seducer, H.
advltexinna, a<^'. [adulterl/o^/oi^ec^ counr
terfeit: nummus: signa, a/a&eaeo/.
advltezinm, i, n. [adulter], adultery, C, V., 0.
adnltero, ftvl, fttus, Are, to commit adultery, 0.
— TVofUL, to mtMle: adulteretur et oolomba mi-
loo, H. — To falsify, corrupt: ius otiile peounii,
for a bribe: iudidum veri.
adnltmi^ adj. [1 adolesco], grown up, mature^
adtdt, ripe : vii^o : orinis, Ct. : fetus (of beee), Y. :
vitium propago, mature, H. : aetas : rei p. pestts,
inveterate : res nondum adultae, L.
adumbratid, 5nis,/. [adumbro], a sketch, out-
line,
admnbratna, atff. [ P. of adumbro], sikdehed,
diodowed, in outline : dii : imago glorine. — Appar-
ent, feigned, unreal: oomttia : Pippae vir, pretended
kusoand: indicium, /cliVtotM information.
adumbro, ^vl, ttuj*, ftre [ ad 4- umbra ], to
sketch in shadow, outline, represeiU vaguely: res
expressa, non adumbrata. — To imitate, copy, Cu.
aduncitaa, atis, /. [aduncus], hookedness: ro-
strorum.
ad-uncus, ai^,, bent inwards, hooked: unguis;
nasus, aquiline, U. : ferrum, barbed, 0.
ad-urged^ — ^ — , ere, to pursue closely : volan-
tem Remis, H.
ad-ttro, ussi, flatus, ere, to set on fire, kindle,
scorch, parch, bum, singe : hoc, T. : panis adustus,
scorched, H. : ossa flammis, H. : sine gemitu adu-
runtur, endure burtUng. — To nip,freeze^ blast: ne
frigus adurat, Y. : Poma, 0. — Of love, to bum, in^
ftamc: te Yenus, H.
ad-naqua or ad uaqna, />ra«p. — ^Poet, dH
the way to, as far as: coluronas, Y. — As adv. : ad
usque, qui, etc., wherever, 0.
aduBtUBt adj. [P. of adurol with comp., sun-
burnt, brown : hominum color, L. : alqd adustioris
coloris, L.
advecticltiB (uot -titias), adj. [adveho], vn-
ported: vinum, S.
adTeoto, — , — , &Te,freg. [advelio], to ketp
bringing, import continually: copiam, Ta.
adTectaa^ tls, m. [advefao], a bringing hither:
deae, Ta.
ad-veho, vexl, T$ctus, ere, to bring hither,
carry to, conduct: ex agris Romam: sive diem
advexerit annus, H. — Pass., to be brought, arrive:
ista quae advecta est, T. : citato equo adrectus,
rode up at full speed, L. : cisio ad nrbem : adveo-
tum Aenean dassi, arrived with a fleet, Y.
ad-velo, — , — , are, to veU, wreathe : tempora
lauro, Y.
advena, ae, m. and /. [ad + BA-, YEN- la
stranger, foreigner, immigrant: advena anu8,T,:
possessor agelli,Y. — ^Fig. : in nostra patria ad-
venae, i. e. unskilled in our own department. — >
Strange,foreign, alien: exerdtus, Y. : grus, migreh
tory,VL.i SlWW, of a stranger^ 0,
ad*vaido, v€nl, ventns, Ire, to come to, reath,
\ arrive at: Delphos: hue, T. : in provindam:
I classem adveniens profligaverim, ^UJjP^J^^ a^
adTentiolus £
rivals Cs. : ixiihi adFenienti dextram porrigere, at
my approach: arbem, V. — With 9upin, aoe,: tne
aocuBatum advenit, T.: Numidiae partem tunc
ulcro adventuram, toill come into poueation^ S. — Of
time, to come, arrive: ititerea dies advenit.
adTanticlui^ ac^'.fadTenio], /oref^ gtranffe^
accidental: auxilia. — Foreign, extraordinary : pe-
cunia : f ructus, incidental, L.
adventOi — i — > &re, intent, [advenio], to ad-
vance, press forward, march on, approach : Caesar
adventare nantiabatur, Cs. : adventans senectus :
ad Italiam : Romam, S. : adventante dea, at her
coming, Y. : adventante urbi clade, as diecuter drew
near, L. : Parthis, Ta. : tempus adventat.
advantUB, as (gen, adventi, T.), m. [ad+BA-,
VEX-], a coming, approach, arrival: meus, S. :
iegionum, Cs. : noctumus ad urbem : in urbem
sociorum : consulis Romaro, L. : nisi eius adven-
tus appropinquasset, N. : Huius in adventum hor-
rere, at the prospect of his coming, V. : adventum
pedum audire, the approaching tramp, V. : lenire
(malorum) adventum, aUeviate them : mali.
advenazltui (advor-), adj, [adversor], oppo-
site, hostile, contrary: duces: raultitudinis temeri-
tati : rebus nox, unfavorable, Cs. : oratori opinio,
injurious, — As eubstt. m. and/., an opponent, ad-
versary, enemy : aoerriraus : multitudo adverSario-
rum, K. : mulierum : adversaria, a female oppo-
nent.— Plur. n., the opponent's arguments, C—
Memoranda, a temporary note-book: negligenter
scribere.
adTersatriz (advor-), Icis,/. [ adversator],
an opponent : in e& re mihi, T.
adversio, onis, /. [advcrto], direction, employ-
ment: antmi.
adveraor (adTor-), satus, ftrl, dep, [adversus],
to resist, withstand, oppose: adversante natura:
par in adversandum, i. e. <ible to resist, L. : legi :
huius libidini. — With quo minus, C.
adTersTzm (advor-), adv. and praep., see 2
adversus.
1. adversus (advor-), adj. with sup. [P. of
adverto], turned towards, fronting, facing, before,
in front: intueri solem: adverso sole, in ihiesiun-
light, Y.: dentea, fro7tt-teet/i : collis, Cs.; Ibat in
adversum hostem, 0. : adversi raedarium occidunt,
the men in front : in adversum os volnerari, Cs. :
procella Velum adversa ferit, in front, V. : adverso
oolle evadere, directly up the hiU, & : adversi spa-
tiis,/act9i^ one another with intervals, V. : adverso
flumine, up stream, Y. : adversissiml venti, directly
ahead, Cs. : pugnantia secum Frontibus adversis,
things incompatible, H. — ^As subst. advamnm, I,
ff., the opposite direction: hie ventus adversum
tenet Athents proficisoentibus, N. : in adversum
Romani subiere, directly to the hillf L.-*Fig., op-
I advooata
posed, contrary, hostile, adverse, unfavorable, un-
propitioiu: fortuna: mentes mihi: .bellum, a
faccrto-face quarrel, H. : adversft patrum volun-
tate, li. : res, misfortune, calamity, H. : casus, N. :
adversae rerum uudae, a sea of troubles, H. : Mars,
i. e. defeat, Y. : annus f rugibus, L. : valetudo, i. e.
sickn^, L. : adversft uocte, L e. since the night was
unfavorable, Cs. : qui timet his adversa, tlie oppo-
site fortune, H : quis omnia regna advorsa sint,
odious, S.— As sidtslt. 1. advarsua^ X, m., an enemy^
opponent : vir popuU partium, an opponent of the
aemocrats, S. — 2. advarsum, I, n., misfortune,
calamity, disaster: uti Advorsa eius per te tecta
sient,T.: nihil adversi exspectare: si quando ad-
versa vocarent, if misfortune should require, Y.
2. advantiB or advarsum (advor-), adv.
and praep. [adverto]. I. As adv., opposite, in op-
position: advorsum ire, to go to meet (him), T. :
adversus resistere, N. — II. As praep. with ace.,
opposite to, before, facing : paries adversus aedea
publicas, L. : vestigia te adversum spectantia, tow-
ards, H. — £ B p., in the presence of, before, face to
face with: adversus populum R. defendere: ad-
vorsum pedites hostium, S. : gratum adversum te,
in your eyes, T. — To, towards, in answer to : alqm :
adversus ea consul respondit, L. — Compared with^
in comparison to : bella adversus tot decora populi
R., weighed against, L. — Towards, in respect of^
against: quo modo me gererem adversus Caesa-
rem: est enim pietas iustitia adversus deos. —
Against, in opposition to: advorsum animi tui
libidinem, T. : adversum leges, rem p. : adversus
se missos exercitus, L. : quos advorsum ierat, S.
advert5 ( advorto ), U, sus, ere, to turn to^
turn towards, direct: In partem lumina, 0.: ag-
men urbi, Y. : terns proraro, Y. : classem in por-
tum, L.: hue carinam, O.: Scythicas advert! tur
oras, steers to, 0. : proram, to tum landward, Y. :
laeti advertuntur harenae, Y. — To direct, tum :
hue mentem, Y. : malis numen, your power to
(avenge my) wrongs, Y. : animum adverte, attend:
animum in eum : monitis animos advertite veatris,
0. ; adverte, give heed, Y. : animis advertite ve-
stris, Y. — Animum adverto is often used like
animadverto, as verb trans. : postquam id animum
advertit, Cs. : animum advortit inter saxa ooeh-
leas, S. : quam rem vitio dent, T. : magnas esse
copias hostium, etc., Cs. : tunc esset hoc animum
advertendum : quft re animum adversft, Cs.
ad-vasparascit, — , ere, impers., it approaches
evening, is twilight: cum advesperasceret.
advigil5, ftvl, — , fire, to watch, be watchful:
ad custodiam ignis : nepoti, Tb. : si advigilaveris,
T.
advooata, ae,/. [advooo], one called to aid, a
supporter : non desiderat fortitude advocatam ira-
cundiam.
Digitized by V^OOQIC
Advoomtip, <>^i^/. [advooo], a nrntmaninff at
eeunMei: maxiiiinruni rcrum ndvociiKones, i. e. con-
mltaiionM : iti a(ivocatioiiibii«, i. e «t on advocate.
—The advocaieay contntd^ bar, bodff of jiltaden : ca:
iagenis L. — A ddatffor fonmiUalion^ C.
advooitOi^ I, m. [advooo j, oru called to aid. —
In law, a friend who tnpportM a party in a trial,
an attendant, admMer: ademe adrocatos nobis, T. :
in adrocati looo : adcsse sioe advocatia, L e. wUhr
oitf 7iU gttard — A pleader, advocate^ Ta.— F i g., an
aid^ helper: ad investigandum.
ad-vooo, avi, &tud, ftre, to call, tunmum, intfiU:
coatiooeiu : coinplures senatorii ordinis, Ca. : eo
ttiiatuiD, S. : populum ad tribuuuro, L. : Ut norU
quibud advoceris GaudiU, to what fdeastiret you
art invited, H.: viroe in consilium.-* In law, to
call oA a cotuuellor or wineta: amioos: aliquot
mihi Aniicos, T. : viros boiioa; aderat . . . advoca-
bu, tumnwnedfnend9.—To collect, recaU: aiiimum
ad se. — To call upon, invoke: deum, Ct. : deo3, L.
—To call to aid, employ: arma, V. : arils, 0.
advolataa, Qs, m. [ advolo J, an approach by
fyiny: tristi advolatu (onoe), C. poet.
ad-volQi ftvl, fitua, &re, to fiy to, fly towards:
avis ad avea. — To hasten to: Lariuo Komain:
ebasem adroUtarani esse, Ca. : Aeneae, V. : ad
arbeni: roatm.
ad-volvd^ voIrT, volmus, ere, to roll to, roll tout-
ardgy brinff by rolling: congeata robora foci!<, V. :
oruofl montibofff/rom the moun/atfi«, V. — To fall
prostrate before: genibus oinuium, L.
advoramn, advorto^ etc. ; see adver-.
adjtain, i, n., = o^vrov. — Usu. plur., the in-
mo^ raceu, holiest place : ady tt iiicolii, H. : penc-
tral'ia, V. : inoa, the inmoet part of a tomb, V.
aedaflk is,/. ; aedea^ aediuro,/. ; see aedia.
aedicmla, ae, /. dim. (aedes), a mnall temple,
diapel, niche, C, L. — Mur., a small dwellinff, T., C.
aedifioatio, onta, /. [aedifioo], the process of
bmhRng: tnientii^sa. — A buiUUng, structure, edi-
fiee : omnia.— iVfir. ; privatae, Ta.
aadifioatianciila, ae,/. dim, [aedifioatio], a
Uttte building.
aedlficator, ori^ m. Taediflco], a builder:
Bondi. — One fond of building : nemo mtnut, N.
aedUlciiUD, I,n. [aedifioo], a building, edifice,
structure: aedificiia incensis, Ca. : exstniere.
aedifioo^ ftvl, atus, ftre [ aedifex ; aedes + 2
FAC-], to bnild, erect a building: ad aestOs vitan-
dofi, (U. : a^ificandi descriptio, /)/an; diruit, aedi-
fieat, H. — To build, eonstruct, erect : urbem : naTes,
C*. : alia (aedifida), S. : eqnuin, a ioooden horse^
y. : aHnm caput, L a headdress, lo.— 2b build up,
nen p.
8
3 aegre
a^^mioltia ( not -tiua ), adj, [ aediKs ], of an
aedUe: oittnus. — As subst., m., one who has b^t an
aedile.
ae^BIlai is, m. [aedes], a eommissioner ofbuUd-
ings, aedile, magistrate for public works,
aadilltaa, iX\», /. [ aedllis ], the office of an
aedile, aedileship: aedllitatem petere: aedilitate
fungi.
(aedDitluaX see aedilicius.
aedia or aedaa, is ( ace. plur, usu aedb ), /.
[AID-], a dwelling of tlu gods, temple, sanctuaiy
(usu. a single edifice without partitions, while tern-
plum is a larger structure): Mitiervae: acdl^ sa-
eras incendere : in aede soiiare (of poeina), to be
recited in the temple, H. : vacua Roman is vati-
bu?, i. c. the Library in the Palatine Temple of
Apollo, H. — E s p., a private chape/, sanctuary in a
dwelling : decora, U,^Sing., a room, aparintent,
Cu. — Plur., a dwelling for men, house, /iubitatiofi •:
mntrona in aedibua,T.: regiae: ex aedibiia Ce-
tbegi alqd ferre: dorous salutantnm totis vomit
aedibus undaro, i. e. from all paiis, Y. : ciivae
aedes, tlte vaulted mansion^ Y. — ^Poe t, the cdls lot
becsXV.
aedltlmiia (-tuiniia), adj., old for aedituus.
aodltona, 1, m. [aedes +2 TV-], a custodian of
a temple, sacristan, C. : quails Aedituos babeat
virtus, i. e. poets, H.
Aegaeua, adj., Aegean: mare, aequor, the
Aegean sea, Grecian archipelago, V., 0. — ^Aa subst.
»k, tlie Aegectn sea,
aeger, gra, gnun, adj., unwell, ill, sick, diseased,
suffering, feeble: uxor, T. : homines morbo: aegro
corpore esse : volneribtis, K. : pedibus, S. : anhe-
litus, sliortness of breath, V, : sues, V. : seges, V.
— As subst., a sick person: aegro adhibcre medici-
nam: non acgris facultas quietis datur, C;«. —
Troubled, dejected, diMcmpered, agitated: animus,
S. : acgris animis leguti, i. e. dittsatisfed, L. : mor>
tales, i. e. miseri, V. : animus avaritia, S. : ends,
v.: aeger animi, despondent, L. — Of the sute,
weak, frail, feeble : rei p. pars : acgri aliquid in re
p., L. — Causing pain, unfortunate : amor, V. :
luclus, 0.
aegil^ idis, /., the shield of Jupiter, with the
head of Medusa borne by Minerva, V., H. — At
shidd, defence, 0.
aegre, adv. with comp. aegrius, and tup, aeger.
rime [aeger], /wtn/W/y, distressingly: audire, T.:
aegrest, it is annoying, T. : ferre, to feel distr»s. —
With dij^culty, hardly, scarcely: divelli: bellum
sum! facile, aegerrime desinere, S. — With grief,
rductantly, unwillingly: carere, to suffer for want
of: baud aegre pati, without impatience, L : ha-
ben (with a^. atul m/^J^^^ ^^ V^OOglC
a«fr«too I
••griioo^ — , — , er« [aeger], toftUmek: sol-
licitiidine, Ta.— To grow vone^ be exatperaUd:
violeiitia medendo, V.
aegrimdnla, ae,/. [aeger], anxiefy^ iroMe, C,
H.
aegritudo, dinis,^. [aeger], sieknefi, grief ^ a/-
fiidion^ ntelaneMg: in aninio: ira et aegritudo
perinixta, S. : acHor : lenior.
aegrotatld, 6nis,/. [acgroto], eickneUf disease:
in corpore : animi, a morbid date,
aegroto, &▼!, — , Are [aegrotns], to be rick, lan^
guitifi^pine: graviter: morbo, H. — Of cattle, U. —
To BHjfer : animus aegrotat : animi yitio, H.
aegrotUBp adj. faeger], nck^ dinated: corpus,
H. : leo, H. — As 8ul>st.^ a uicipernn^ invalid: con-
slUa aegrotis damus, T. : aegroto, dura anima est,
spes esse dicitur : animus, T., C. ; res p.
Aegyptiiifli adj,^ Egyptian, C, N. — Aa mbtt,
an JSgyplian, Cs., C.
a^noBp I, m., sr oZXtvoc, a dirge, O.
aemnlatid, 5nis, jjf [aemulor], rivalry, emtda-
Hon, competition : inter alquos, S. : gloriae, L. :
honoris, Ta. : vitiosa. — Ptur., Jcalotuies, C.
aemulator, dris, m. [aemulor], a xeaiom imita-
tor, CAtoiiis.
aemtdfitiUy lis, m., rivalry, jealowy^ Ta. —
Fiur., Trt.
aamulor, &tus, Ail faemulus], to rival, vie with,
emulate, strive to exca: etus instituta : Agamem-
nonem, N. : studio, L. : virtutes, Ta. — To envy, be
jealous of: iis qui, etc. : mecum, L. : inter se, Ta.
aemnlnfl, adj, [2 IC-, AIC-^, striving eametHy
after, emulating, rivalling, vytng witli, emuhuit:
laudls : studiorum : itinerum Berculis, L. — En-
vious, jealom, grudging, malicious : Triton, V. —
Aawubst.,a rival: alqm tamquam aemulum remo-
vere. — Of things, Availing, comparable, similar:
tibia tubae, H. : Carthago inperi Romani, S.
▲eniiafli affi- [Aeneas], of Aeneas, V., 0.
aenetta (alien-), atff. [aes], of copper, of bromae:
galea : aeneus ut stes, i. e. in a statue, H. : prolef>,
the age of brass, 0. : hie mnrus aOneus esto, a bul-
vark (of character), H.
aenigma, atis, n., =r alvtyita, a figure, allegory,
C.
aenlpes (ahen-), edis, adj. [aSnus+pes],
bronse-footed, 0. .
aenus (ahen-), ac{f. [aes], of copper, of bronze:
thorax, V. : lux, lustre, V. — As suM. n,, a brazen
vessd, kettle: Tyrium, a dye-kettle, 0. — Fhir., for
warming water, V. — Strong, firm: manus, H.
Aeolioa, acH, X Of Aeolus, the god of the
winds: venti, To. : viigo, i. e. Ame or Canaee,^^
2. Of the Aedians: pueUa, i.«. 8t^p^9, H.: Iwra,
0. : plectniiD^ Pr. %
aequabillBp e, adj. with eomp, [aequo], li)^,
simitar, eqttal, uniform: ins: praedae partitfo:
satio. — Consistent, equable^ constant, unvarying :
nihil ea iurisdictiun^aequabilius: fortuna, without
vicissitude : pulveris vis, permanent, S. : fama, S.—
Of %iy\t, sustained: orationis genus.
aequabUitiflt fttts, /. [ aequabilis], equalUy,
uniformity, evenness: motHs : yitae. — r ig., equity,
impartiality : decemendi : iuris. — Of stjie, ii»£-
formity: orationis.
aeqaabiliter, adv, with comp. [ aequalnlis ],
equally: praedam dispertire: frumentum emere ab
civitatibus. — Indiseriminatelu : in rem p., in priva-
tos . . . inrucbat — Uniforrmy, unvaryingly: mare
conglobatar : omnes eitint eiiis modi : aequabilius
res humanae se liabcrent, S.
aeqnaeTOfl^ adJ, [aequus + aevum], of equal
age : rex, V.
aequalla, e, ot^'. with eomp, [aequo], equal, like,
even, on apar: tirtntes inter se: els genus, elo-
quentia, aetas aequalin, S. — Of the same age, equal-
ly old: chorus aequalis Dryadum, V. — As subst.,
a contemporary, fellow : aequali suo inservire, T. :
dilexi senen>, ut aequalem : Aristides Themistocli
(jgen.), N. — IJving at the same time, contemporary,
coeval, and fiiAs/., a contemporary: Ennio : tempo-
ribus illis scriptor, L. — Coeval, eoextstcfU : benevo-
lentia ipsius aequalis aetati, as old as hitnself:
urbis mortal! oorporl, lasting only as long as, L. :
aeqiuili tecum pubesoeret aevo, V. — Uniform^
level, even, steady : loca, S. : terra ab omiii parte,
0. : aequali ictu freta scindere, 0. : sonitus . . .
aequalior accidens auiibus, L. : nil aeqoale homini
f uit IIU, no consistency, H.
aequalitaai fttis,/. [aequaKs], equality^ sani-
larity, likeness: fimtema: vesXtsu^^ Equality of
civil rights, Ta.
^ aaaualiter, adv, with eomp. [aequalis], evenly^
equably: dealivis, uniformly, Cs. : ingrediens : ster-
nere undam, O.^^Equally, equitably : distribuere :
aequalius duci parebant, Ta.
\ aeqtianlmltaai &tis, /. [ aequus + animus ],
gtstpd-will, kindness, T.
aeqnatiio, onis,/. [aequo], an equal distribu-
tion, community : bonorum: iuris, L.
aequatofl, adj. [ P. of aequo], letfei, levelled,
even : agri planities : (mensam) tersere, O. : aequa-
tis procedere velis, with even sails, i. e. before the
wind, y. : aequatis rostris, side by side, V.
aaqtia, eidv, with eomp. and sup. [aequus],
equally, in like manner, just as, in an equal degree^
to the same extent: Utin omnes eadem aeque sto-
deant, T. : honore non aeque omiura mnt; aequo
Digitized by VjOOQ IC
«eqqiU|nltafl I
k(]gae, Cs. : Dovi aeqae omnia iecum, T. : jiiai
i^ue amiooa et iiosniet ipsos diligamus, our
frietidM ag outtdveB : quod . . . aeque neglectnm
poena eenibusque nocebit, H. : id quod Aeque
pauperibud prodest, locupletibus aeque, H. — Aeque
... ac, at . . . cu / as, as much as : hebes aeque
ac pecus, Att ap. G. : iiumquam aeque ae modo,
never so rntich as of late, T. : qui illia aeque ^c tu
ipse gaudei-et: iumenta aeque nitiila, ac si, etc.,
«i jusi as good amditioit, N. — Aeque . . . quaro,
as ... as^ as well . . . as: optatum aeque, quam
ut, etc, a* aecffaable as, etc., L; : Expalluit aeque
quam puer ipse deus, 0. — Kllipt. : nihil est
aeque qnod faeiam lubena, jo ^uerffiUy, T. : qui-
bi» noB aeque eat cognitus, not so well knoion : Ca-
milliia aeqoe procpero eventu pngnat, L. — Juttly,
eqailably: lex aequissiroe acripta: societatem
aeque tueiuB : ferro qoam fame aequius perituros,
hater, ^
aeq[aililMita% itia,/. [aeqnuflH- libra], eqm-
fOUtS.
e, adj. [aequinootium], egut-
caeli furor, CL
aeqoittciotinm, l, fi. [aequus+nox], Uu equi-
nn : dies aeqainoctii : Temun, L.
aeqnlpero, &vi, atua, ftre [aequus+par], to
compare, liken : cum fratre gloriam : lovis equie
dictatorera, L. — To equal, come up to, rival: alqm
bbore, X. : arbem dignitate, N. : voce magiatrum,
?.
aequltaBt atls, /. [aequus], uni/ormiti/, even,-
ness ; with auimi, calmness, repose, equability, equate
imily: animi in morte, calmness: iiovi moderatio-
nem anlmi tai et aequitatem : ut animi aequitate
piebem oontlneant, Cs. : raira populi R,, itidijer-
enee. — Equality, equal Hghts : iniquissima. — Equi-
ty^ faimess, fiMmanSly, kindness: pro aequitate
contra iua dicere: belli, in war: iustitia et aequi-
tas, N. : aeqiutate rem p. curare, moderation, S. :
defensioiiia : oondidonum, Cs.
aeiiac^ Asi, Uua, &re [aequus], to make equal,
equalise : auaa opea cum potentisaimia aequari,C8. :
niimeram (corponim) cum naviboa, V. : fortunam
antroia, L. : teeta caelo, fxuse, V. : illi . . . amorem,
reiumM equal tote, V. : imperium terris, animos
Olnnpo, extend, V. : aolo aequandae aunt dictatu-
rae, ^balUked, L. : nocii ludum, i. e. play all night,
V. : Ibant aequati numero, i. e. kept step to the
*ong^ V. : aequato omnium peiieulo, Cs. : aequato
If arte, L. : ear noii omnia aequantur f l e. equally
vested M the two parties, L. : eaelo te iaudi^Mia,
raise, V. : laborem Partibua iustis (abL), tUstribute
eqnaUjh ^- - focdera cum rifpdia aequata Sabinis,
L e. made on eqwd termsif U« — 7b place oh an
equality wiSK eompare: scelera cum aliis. — Of
pisLcea^ to make lafk,e9feii, smooth: UM9am,Ca.: area
aequanda eyiindro, V. : pumice omnia, Ct : ae!em,
i. e. make as long as the enemy\ L. : nee tamen
aequari frontes poterant, L. — To become equal,
equal, eome up to, attain, reach: illis se: caelum,
to reach, O. : cum sulooa aeqnant sata, i. e. p-ow
as high as the ruhes, V. : facta dictis, i. e. speak
worthily of the achievements, L. : lacrimis laborer,
lament adequately, Y. : regum opea animis, i. e.
rival by his spirit, V. : duoem passibus, keep pace
wUh, V. : sagitta aequana ventos, as swift as the
winds, V. : Yellera nebulaa aequantia, i. e. as fine
as miU, 0. : munia oomparis, i. e. draw even with
hermaie,'E,
aequor, oris, n. [aeqUus^, an even surface^ level :
catiiporam aequora : campi, V. : Libyci aequoris
harcnae, V. — In ending a lonjt poem : inmensum
spatiis confecimus aequor, V. — Esp., t/ie sea,
ocean: Aegaeum, 0. : ingeus, H. : saeva aequora,
v. : aequora cingentia terras, O. : vastum maris,
v.: teilus et aequora ponti, V. — Poet., of the
l%ber: sternere aequor aquis, smooth the turf ace
teith his waters, V. *
aequoreui^ adj. [aequor], of the sea, marine:
rex, Nqahme, 0. : Britanni, islanders, O. : genua,
i.e./«/*.V.
aequnin, I, n., a plain, level: in aequo campi,
iM-^Fairness, Justice: utiUtas iusti prope mater et
acqui, 11. : eas (iniurias) gi«vias aequo habere, to
fed too deeply, 8. : potua lai'gius aequo, H. : aequo
violentior, O.
aeqttvui, adj. with comp. and sttp. [2 IG-, AIC-],
even, plain, level, Jlat: locus: acquiore loco consti*
terat, Cs. : campus, V. — Equal : ex provinclA
aequam partem sumere: scquitur non pnssibua
aequis, V. : Abietibns iuvenes acqui, as tall as, V.
— Even with, on a Uvd with: eive loquitur ex in-
feriore loeo, sive ex aequo, i. e. an the floor of the
Senate: pede congredi aequo, i. efface to face, Y,
— Favo§xtble, advantageous: locus ad dimicnnduro,
Ca.: locus sui8,N.: temfMB.'^J*<avorable,fiiefidly,
kind, humane: nobis: pun- is RiuxtmiB, propitious,
H. : teroplum non aequae Palladis, ttnpropitious,
V. : a6r non aequus, unwholesome, V. : non aequa
fata, hard, O. : aequi iniquique, /HrndSr andfoeg^
L. — Eqtuil, proportionate, like: utiiiam esaet mihi
pars aequa amoria tecum, i. e. that I had a fair
returfi, T. : aequJi manu disoedere, after a drawn
battle, SL : aequo Marte pugnare, indecisive, h. : '
aequura volnus utrique dedit, 0.— Of persona,
fair, equitable, impartial : praetor: aequissiroua
itidex.--Of thlnf^f emitabU, reasonable,fair, lumor-
able: postulatio : id, quod aequisaimum est^ ut,
et&: quae Uboram aeire acqmim est adulescen-
tem, T. : aicnt aequHm est, dicamus, etc : ex aequo
et bono iure rem iudieari oportere, equitably aud
kindly: fit reus OMgta ox aequo et bono, quam ex
iure gentium, S. : durus eat praeter aeouomqne
Digitized by VjOOQIC
aor
86
et bonaro, exceitMy, T. : id non fieri ex aequo et
bono, in a spirit of moderation^ T. : qui neque ins
neque boiium ntque aequom sciunti /mm no aenm
of right or rtaton^ T. : istuc aequi bouique facio,
T. : si tu aUquam partem aequi bouique dixeris,
if tfou propose an^Mng reammable^ T. : auimus
nieus totum istuo aequi boni facit, i. e. i» content
with : * melius aequius,* i. e. quid melius et aequius
sit iudicatur. — Equable^ calm^ composed^ tranquil:
Borti pater aequus utriqiie est, V. : oculis aspicere
aequis, V. : auimus : Aequam Scrrare mentero,
H. : aequo animo, wiih equanimity^ patietUfy, ealm-
///, toifh indifference : alqd ferre aequo animo : emo-
ri : servitutem tolerai-e, S. : alqd uuimo aequiore
ferre : animo aequissimo nummos adfert : aequis-
simis animis : audite meutibua aequis, impartial'
aer, fteris^ aec. Sera, m., = drip^ the air, atmoB"
pftare, skyy esp. 1M lower air: nudus in aere, in the
open air : aera vincei^ summum arboris, i. e. t/ie
eummit, V. — A mietf vapor: densus, H. : obscurus,
♦V. — Thetoeather: crassus: purus.
aeraria, ae,/. [aerarius], a mine.
aerarium, i, n. [ aerarius ], part of the temple
of Saturn at Rome^ in which the pubUe treaenre
wa* kept, the treasury: referre (pceuniam) in aera-
rium : pecunia data tibi ex aerario. — ^Hcuce, the
public Ireaeureyjinaneee : cum effudisset aerarium :
commune, N. : pecunia utl ex aerario, Cs. : ratio-
nes ad aerarium referre, to render an account to
the treasury, — Here tlie public arcliives and the
standards were Icept: tabulae testimenti . . . ut
in aerario ponerentur, Cs. : signa ex aerario
prompta, L. : aerarium sanctins, a fund reserved
for extreme public necessity^ Cs., C. : privatum, a
special fund, ^,: militare, Ta.
1. aerarlUBp aiff, [ aes j, of copper, of bronxe,
made of copper ; lience, of copper money : fabula,
a twopenny story, — Of mines : stmcturae, Cs. —
Of money ^ pecuniary : ratio, the inite of exchange,
current value of coin, — Of tine public treasury :
tribuni, in charge of diebursements,
2. aerariuBp I, m., a resident who pays a poll-
tax, but cannot vote nor hold office. The censors
could degrade citizens to this class ; hence, aern-
rium alqm faoere, L. : alqm in aerariis relinquere :
qui te ex aerariis exemit.
aeratii% adj, [aes], </ bronze: cuspis, 0. —
jntled with brome: lecti, Jiaving bronze feet:
naris, with a bronze beak, Cs. : acies, in armor, V.
: — Supplied with money^ lieh (once) : tribuni.
aereuBp adj. [aes], of copper, of bronze: signa,
L. : clipeus, Cu. : vectes, V. : clipeua, V. : puppis,
1. e. vcith bronze beak, V.
aerifer, fera, fenim, adj., bearing bronze, i. e.
carrying cymbals {once): manus,0.
L
aerlpSa, edis, adj» [aes +pea], with feet
bronze: cenra,V.: tauri, 0.
aeritis (quadrisjl.) or aerefUi, adJ,, pertaining
to the air, aerial: swie?, i. e. tfu clouds, V. : vola-
tUs avium : cursus, through the air, 0. : aerias ten-
tasse domos, tfte heavens, H. : met, i. e. gathered
from dew,y, — JUsing aloft, aerial, lofty, high:
Alpes, v., 0. : Phaeacum arces, i. e. i/u mountain
topSfV.: quercuSjV. : cupressus, Ct.
aerugo, inis,/. [aes], rust of copper, verdigris,
-Ruety gold,lM.-
-P o e t., a corroding passion :
auimos aerugo Cum imbuerit^
mera, etivy] H.
avarice, H.
aerumna, ae,/. [of. Ira], toil, hardship, distress^
trouble, tribiUation: alqm expedii*e his aerumn^,
T. : rem p. servare aerumna : multae, U. : mors
aerumnarum requies, S.
aenunnosim, aeff. with sup, full of trouble,
miserable, wretcfied, distressed: salum: pater: fe-
lix et aerumnosus : aerumnosissima mulier.
aeSi aeris, n., crude metal, Ixise metal^ copper :
uU aere pro nummo, Cs. : aeris metalla, V. —
Hence, bronze, an alloy of copper and tin: ex aere
statua. — As symbol of indomitable courage: aes
triplex Circa pectus, U. ; of durability : monumen-
tum aere percnnius, H. : quae (acta) ille in aes
incidit, i. e. engraved on a copper tablet for deposit
in the aerarium: in aere incidere: oera legum,
i. e. t<tblets inscribed with the laws. — Flur., teorks
of art in bronze, bronzes : grata aera, H. : aera
voltum simulantia, a bust, H* : aere ciere viros, a
trumpet, V. : aeris cornua flexi, 0. — Hur., cymbals^
H. : aei-a micantia cerno, i. e. arms of bronze, V. :
spumns sails aere ruebant, with the prow, V. : in-
quinavit aere tempus aureum, 1. e. degeneracy, H. :
aes exigitur, i. e. money, H. : mcret aera, earns
money, H. : gravis aere dextra, V. : danda aera
militibus, L. : octonis refercntes Idibus aera, i. e.
carrying the teacliei'^sfees, IT. — ^Esp. in the plu-ases,
aes alienum, another's money^ i. e. debt : aes alie-
num suscipere amicorum, assttme: in aere alieno
esse: conflnre, S. : aere alieno premi, Cs.: di»9oI-
vere, discharge: solvere, S.: te aere alieno libe-
rare : ex aere alieno laborare, to be oppressed by
debt, Cs. : nexus 6b aes alienum, bound for debt, L.
— Henco, libr&que et aere liberatus, released from
the debior^s bond, L. — Aes mutuum reddere, bor-
rowed money, S. — ^Aes suum, one^s own money ; meo
sum pauper in aere, I. e. I am poor, but not in d^t,
H. — ^Fi g. (colloq.) : te in meo aere es^e, i. e. at my
service. — The ^mit of the coin standard (cf . as) :
aes grave, the old heavy money, a pound of copper :
denis roillibus aeris gravis reos condemnat, L. —
And aes aloue and in the gen. sing, (cf assium) :
aeris miliens, tridens, C, L.— Fig., wages earned:
antma aera habes, L. ; hence, military service :
istiuB iiera ilia Vetera, <
Digitized by ^
le
«6Miilatttm
87
aestiM
UBflonlitmii, I. n. [aesculus], afareU o/oaka,
aesonleofli adj. [mscuIus], of thA oak: frona,
0.
aeflcnlim, I, /., the JtaUan oak ( with edible
leoms): niaxuma,y.: rigida, H.
Aaaopinfli adj. [Aesopus], Aaopian: fibulae,
likt Aem>p\ Ph.
aestafli &ti8>/.. summer : aestate ineunte : ini-
ti, Cs. : media, midsummer: summa, the height of
ttmuner: aestatm extretniim, S. — Me ton., ine
mmmerair: liquida, V. — Summer heat: aestatem
ptti, S. : ignea, H.
aestiliBr, era, eram, atff.^ heat-bringing^ eaudng
hat: canb, V.
aesttmabili% e, adj. [aestimo], tBorthg of ai-
Uan.
aestimatio, onis,/. [aestimo], the determina-
tim of value, value, valuation^ appraiaement : aeiiti-
Dutione factft, Cs. : potestas aestimationia haben-
dte : f nimenti, the determination of a rate of duty :
ent Atheuis quasi poenae aestimatio, i. e. a com-
mutation. — Esp., in law, litis or litiura aestima-
iio, a valuation of tine matter in dispute, assessment
of damages^ lex de inultarum aestimatione, t/ie
cottunutaiion offiius in kind, L. : posBessionum et
lenim, i. e. an appraisement of real and personal
otatc Cs. : praeditt in aestimationem accipere, to
eteept at the appivisement : aestimationea Tendere,
L e. property received at a Itigh appraisement :
lestinMiioiiera accipcre, to suffer injury (by taking
piopcrtjr at too higli a valuation). — ^Fi g., a valu-
ation, estimation: lionoris, L. : necta, Tn. : propria
Tirtutis, intrinsic worth. — Esteem: aestimatione
dignus.
aeatfmator, Oris, m. [aestlmol one who values,
on appraiser: fnimenti. — Otie who esteems: sui,
Ca. : incantior fidei, L.
aastimo (older aestumo), &vi, fitus, fire, to
determine the value of, estimate, value, rate, ap-
praise: argentam: quanti haec signa aestimen-
tur¥: mandpia tanto pluris, L. : tritici modios sin-
gnWis temis denariis: haec aestimate pecunia,
aihna/e in money: a liquid tenuissime, at t/ie loweet
fywe: sestertitim ad tridens litem: Catoni se-
ttertium oeto milibus lis aestiroatA est, damages
ere oMeessed against: ea lis L. talentis aestimata
est, X. : arbitri, qui litem aestument, Cs. — In
criminal law: litem aestimare, to assess a penalty:
in litibns aesttmandis: de pecuniis repetundis
litem; also, /o commute a fine: nt lis haec capitis
ae^timtretur, thai this eapital charge be commuted :
Kte« maiestatis. — Fig., to estimate, value, rate,
weipk, hold, esteem : expendunt et aestimant volnp-
tates, they weigh and rate their pleasures : sicut
tgo existimo, according to my estimate^ S. : Volgus
ex Teritate panoa aestimant, value according to
trutii: aliqnem ex artificio comico, according to
his art as a comedian: amidtias non ex re, sed ex
commodo, S. : ▼irtutem annis, according to age, H. :
aliqnid per ae, according to its own importance, L. :
aliquoa pro sociis, non pro hostibus, to regard as,
Cu. : quanti est aestimanda virtus ? valued: mag-
ni pecuuiam, atta^ great value to : alqd parvi, L. :
alqd minoris, N. : maximi alqd: sapientiam non
magno : aestimare aliquid vlti, as dear as life,
Cu. : ilU multo gravius, Cs. : levins tempestates,
Cs.: iuste aliquem, Cu.
aaaiiwa,, Omm, n. [aestivns; so. casira], a
summer camp, summer resort : praetoris, a pleasure
camp. — M e to n., time spent in a summer camp, a
campaign : aestivofum tenipus, season for military
operations, S. — (8c. loca X summer pastures for
cattle, — Poet: morbi corripiunt tpta aestiva,
whole pastures, i. e.Jloeks, V.
aestivtis, adj, [aestas], of stmimer, as in sum-
me7;9Hmmer-iike, summer: tempus, Ob. : dies: sol,
V. : aura, H. : umbra, 0. : per aentlvos saltOs,
sutnmer pastures, L. : aves, summer biixls, L. — Ad-
verb. : aestivum tonat, lu.
aestaarium, T, n. [aestus], a tract overfowed
at high tide, salt marsh : itinera coucisa aestuariiSi
Cs. — An inlet oftlie sea, Cs. — A bay,firtlt,, Ta.
aeatuo, &vl, Atus, ftre [aestusl, of 6i*e, to rage,
butti : Aestnat ignis, V. — To he warm, be hot,
bum, glow : ager aestuat herbif, V. : erudirc iu-
ventutem algendo, nestuaudo : sub pondcre, 0. —
Of the sea, to i-ise in waves, surge: Maura semper
unda, H. : gurges, seetlus, V. ; cf. nebulft specus,
i. e. smokes, V. — To undulate, swell, be tasted, luave :
in os8ibus umor, Y. — F i g., of passion, to burn, be
excited, be in/amed: aestuare illi, qui dc<ierant
pecuiiiam : quae 'cum aestuans agitnret, S. : in
corde pudor, V. : rex in ill& Aestuat, /or her, O.—
7b waver, vacillate, hesitate, be in doubt : dubita>
tione : Aestuat et vitae disconvenit, U.
aestiioae^ adv. with comp. [acstuosus], ^?oi0-
inglyt hotly : inarsit aestuosius, 11.
aestuosaa, adj, [aestus], burning hot, glowing:
via : Syrtes, H. — In violent ebullitiun : f reta, il.
aeatua, Qs, m. [AID-], an agitation, glow, heat,
rage of fire: furit aestus ad auras, V. : quia oleam
momorderit aestus, H. : labore et aestu languidi,
S. : ad aestQs vitandos aedificarc, Cs. : Aestibus
fnediis, in midday heat, V. : Caniculae, H. : side-
reu.««, 0. : ulceris aestw, fever: aegri aestu febri-
que iactantur. — Poet, summer: medio in aestu,
0. — Of the sea, a /leaving, swell, surge : f ervtt
aestu pelagus ; cf. expultant aestu latices, boil up,
V. : aeqiioris, breakers, V. : ingreditur f erven tes
aestibus undas, O. — 7%c waves, billows, sea : del-
phines aestum secabant V.: iwiritiij^eftTf^tQs'
aatoft
98
maximos in ooeano effioere, tide$: ininueiit^ aesto,
at low tick, Ca. — F i g. : qnantos aestiks habet ratio
coiDitiorum, tidet o/paation: dTUis belli aeatus,
H. : qua9i aeatua iDgeni. — Irretolutiony unteriain'
ty^ hmtation: qui tibi aestus, qui error: amor
irarum fluctuat aeatu, V. : aestOs graves, H.
aetas, iitis {gen, phtr. -turn ; sometimes -tiam,
L.),/. [for older ae vitas], the life ofman^ age^ life'
time^ yeam: amicitia cum aetate adcrevit, T. : acta
netaa hoiieste: expecteraus Tartessiorura regis
aetatem, i.e. « life at hiig: satis aetatis habere,
to be old enough : aetatis quod reliquum est nieae,
tJie reti of my life: vix ullum diaeriroen aetatis,
L. : tertia, i. e. century^ O.-^Age, time of life: dum
aetas prohibebit (sc. te scire), T.: ab ineunto
aetate, /ro»i Am entrance ixto'life: prima, MtVii-
hood: puerilis, Cs.: aetatis flos, yoitsthful vigor:
puius aetas a seuatorio gradu longe abesset, i. e.
youth: propter aetatem eius, Cs. : qui aliquid
aetatis babebant, i. e. t/ie yoiith : quarta, ue, the
fourth yeary V. : rcspice aetatem tuam (i. e. se-
iiectutem), T. : lam adfectiis aetate : xnorbo atque
aetate oonfectus, S. : exacta aetate, t» old age,
L. : aetatis excusatio, plea of age^ Cs. : id aeta-
tis duo filii, of HuU age: cum id aetatis filio:
cum illud esset aetatis: ad hoc aetatis a pneritia,
8. — Of plants : adolescit frondibus aetas, V. — Of
slieep : par aetas, haedi, 0. — M c t o n., a Rpace of
time, age, period, generation, time: heroicae aeta-
tes: aetas succedit aetati: nee ulla umquam
aetas : aetatis suae primi, N. : Veniet lustris la-
bentibus aetas, cum, etc., Y. : prior, 0. : crastina,
the future, H.-— -Of tlte four ogee of the vwld (the
golden age, silver age, etc.), 0. — litne, the^ight of
time, advancing age: te aetas mitigabit: fugerit
invida aetas, H. : omnia fert aetas, V. — Men of an
age: cum vestrft etiam aetate, toUh young men:
V09, acrior aetas, O iuvencs, 0. : militaris fere
aetas omnis, L. — The age, men of the age: nos
dura Aetas, H.: Inventum omnis quern credidit
actus, etc., V. — ^In aec. of time : me aetatem censes
velle, etc», forever f T. : an abii| iam a milite?
lam duduni, aetatem, an age, T.
aetatnla, ae,/. dim* [aetas], a tender age,
aeternltaa, fttis,/. [aeternus], eternity, endlene-
ne», immortality: tempiis, pars aetemitatis: ani-
morum. — Fig., immortality, enduring renown:
mibi aeternitatem donare : ad raemoriam aetemi-
tatis, for perpetual remembrance,
aetemo, — , — , &re [aeternus], to perpetuate,
immortalize: virtutes in aevom, H.
aetemum, tubst, and adv., see aeternus.
aetemna, adj, [ for • aevitemus ], of an age,
lasting, enduring, permanent, endlese: inter nos
gratia, T. : hostes, L. : sollicitudo, S. : vincula :
audaciae monumentum: ignis, the veekdfire, — Of ,
aU time, everhtting, eternal, petpdued, inunoi^Skl:
deus: rerum Potesti.s, Y.: meutes: supplieia:
ignes^ i. e. the heavenly bediee, Y. : puer, Baeehtu,
0. : Te ex aeterno patientem mortis efficere,/>-«»
iiivnorial make morttd, 0. : urbs, i. e. Rome, Tb.
— Neut. as eubet., perpetuity : urbs in aetemum
condita, L. — Adverb, : aetomum salve, forever^
V. : vivere, 0. : latrans, perpetually, Y. : servire,
H. : aetemo, 0.
aether, ens, m., = al^p, the upper air, sky,
firmament: rex aetheris luppiter.Y.: liquidus, H.:
mantis ad aetbera tollens, 0. : aethera recludam,
Juavenly thingtt, 0. : fama super aethera notus, V,
— Air, atmoepfiere : liquidum trans aethera vectus,
Y. : gelidus, Y. : aethere in alto (opp. the lower
world), Y. — P e r s o n., Heaven, i. e. Jupiter : pater
omnipotens Aether, Y.
aethexitia, adj,, s= ai^ipioc, of the upper air,
Juavetdy, ethereal, cdeetial: post ignem aetberia
domo Subductum, H. : arces, 0. : aura, Y. : setnine
ab aetberio (equi^ ofceUetieil breed, Y. : tumultus,
a tliunderttorm, O.
Aethlopa, opis, m,, = AlBio^l (bumt-face), an
Ethiopian, negro : stipes, a blockhead of a negro.
— Aaj., EthiojHon : lacfts (plur\ 0.
aetbra, ae,/., the ether, sky, air: Sliderea, Y.
aevitaa, atis,/. [aevnm], old for aetas, a^,
time of life, XII Tabb. ap. C.
aeTum or (older) aevom, I, n,,^edilltr, never-
ending time, eternity: aetemum, 0. : in aevum,/<!>r
all time, H. — £ s p. , period of life, lifftime, life, age :
in armis ngere : in silvis exigere, Y. : extentutn,
proloftged, H. : natura aevi brevis, S. : meum, m^
age, H. : aevo apta, things suitable to tfteir yearx,
U. : maximus aevo (i. e. natu), 0. : flos aevi, the
bloom of life, O, : aequale tecum aevum, Y. : oc-
ciilto arbor aevo, i. e, vith no signs of age, H. — Old
age: aevo confectus, Y. : annis aevoque soluti, O.
— Age, generation, period : Livi scriptoria, H. :
venturi inscius aevi, the future, Y.: in omne no-
bilis aevum, H. : durare in hoc aevi, to our own
times, 0. — The age, men of the age: veniens, pos-
ierity, H. — Time: aevi vetustas, Y. : vitiaia den-
tibus aevi omnia, 0.
Afar, Afra, Afruro, adj., African, — As tuhsi.y
m,, an African : dints, i. e. Hannibal, H. : te Af ris
praefioere: discincti, Y.
aff-k see adf-. afore, aforem, see absum.
Africa, ae,/. [a Carthaginian word], Libf/a, the
Carthaginian territory, C, S. ; the province of
AfHca, C. — Africa (the continent), S.
Afrioanu% adj. [Africa], of Africa, African :
bellnm : possessiones, N. — Flur.f. as srubsL, arum
(sc. ferae), pantlters, L.
ry\i^i^*™=
ctkse, I e./rom tke mnUAwmtr H. — Ab wbit,^ m,
{m Tentnsj^ ih* mmikweU wind, V., H.
mf^ifld, onifl, m^ a driver^ hottler, L., Cu. — A
age, agite^ imper. of ago, freq. as intenj.^ eome^
goto ; see ago.
agellQlus, I, m. <&n. [agellua], a very tmall
JuUi, Ci.
ftCftl^"^ I» m..dim. [ager], a imatf eite^«^ little
JSdd: Ageili pauluin, T. : agelli stngulorum.
agema, atts, n., ^ aytifta^ thejlawer of the (Ma-
oedoniaii) oava/ry,L.,Gu.
Agenor, oris, m., a X*tii^ of Pkoenieia : Ageno-
m wvh^ i. e. Carthage^ V. — Ageuore natus, L e.
CW«tu«,0.
aganfl^ entis, 04^. [P^ of ago], ejfedtine^ power-
Jul: imagmefl.
mger, gri, m,, prodvetwe Icmd^ afidd^farm^ te-
lete^ arable land, pasiure : agniia mercari, T. : fer-
tili9, fnictuosaa : agri solum, tke hare ground^ Gs. :
agros findere aareulo, H. : conserere, V. : agri ter-
minoa, of an ettate, H. : situs agri, ofthefarm^ H.
^A territory, dittritt, domain: Hirptoua: Helve-
tin?, Ca. : his ciritaa data agerqae, L. : Apollinis,
tke domain of ApoUefe temple, V. — E s p. : nger
Bomanua, tJie Roman poueetione in land: publicus,
ptMic domain: privatoa a^roa publicil pecunia
coeroere, private eitaiee, — Tkejieldt, the open coun-
try, the eountry: neque agri neque urbis odium,
T.: homines ex agris ooncarrunt : per agros per-
qoe viaa, 0. : domas qui prospicit agros, U. : mille
pedea in fronte, treoentoa in agnim dare, i. e. m
dtptk, B.^A plam, valley, ehampaiyn (opp. mon-
ies) : campmtria, L. : montea agitiaque salutat, O.
aggmno (ad-g-), — , — , ere, to groan at, lament
Offer (poeL) : malis, O.
aggar, ens, m. [ad4-GES-], a mam, hmp, eol-
kctkm, pile : aggere paludem explere, Cs. : longias
etat ag«;er petendus, Cs.: fossas aggere conplent,
V.~^ heap ofrubbieh, pile ofatonm, bank, mound,
dam, pier, iioode, wall, dike, mole, rampart : agge-
ribus niveia iDformia terra, with emm^rifte, Y. :
proelta mjaoent Aggeribua marorum, V. : moKri-
qae aggere tecta, a etoekade, V. : aggeribua ruptis
amnis exit, dSoma, V.; muniti a^jj^sre portOa, a
hreabeater, O. : viae agger, a eawieway, V. — Poet :
aggeres Alpini, 1. e. mtnmtainM, V.—A funeral pile,
O.—A platform (for a speaker), 0. — In war, a
nwmd erected before a betieyed city to eustain bat-
ttriny cnginee: vinels ad oppidum actis, aggere
iacto, Os. : aggerem iaeere, 8. : promorcre ad nr-
bem, to bring near to ike city, L. ; usn. of wood ;
bence, nt agger, tormenta flamroam coociperent,
Cf. : aggerem ae Tineas incendium hausit, L. —
H g. : eaaet agger oppttgntndae Italiae, a rampart
\ agiUa
for attacking, -^Freq. of motinds or terraces fn
Rome, built for defeuoe, and afterwards used as
promenadea, a boulevard, terrace: raaximaa (Ti&r-
quinii): (Servios) aggere circumdat urbem, L.:
Aggere in aprico spatiari, H« — A mound to protect
a aamp: aegea aggere cingit, V.
1. aggaro (ad-g-), gessi, gestus, ere, to bring
tqf, carry, eonv^ to : adgeritur turonlo tellus, V. :
quadmutea patriraonio, to keep adding. Ph. : pro-
bra, Ta.: aggenintiir inaootibua periculoaa, Ta.
2. aggero, avi, — , ire [ agger 1, to make a
mound of, heap up, pile: Cadavera, V. ; Laurentis
praemia pugnae^ V.— Fig., to pile up, inereaee,
Btimulate: iras dictis, Y. — To fill with earth: spa<t
tium, Cu.
aggestna (ad-g-X Os, m., a bringing in, collect-
ing : oopiarutti, Ta. : pabuli, Ta.
age^omero (ad-g-), — , — , &re, to wind on,
add by wiftding : ae lateri nostro, attach themsdvee,
V. : cuneis se, throng to the battalions, V.
ageJutiiid (ad-g-)t —> — 1 Are, to glue to, atick
on, lig. : prooemium.
aggraveaoo (adg-), — , — , ere, to inereaee in
weigfU,grow violent: ne morbus adgravescat, T.
aggraTO (ad^«), — , ntus, ftre, to tnake heavy,
— F 1 g., to embarraee further, inereaee in oppree-
mveneee : rea, L. : dolorem, Cu. : curam eurft, Pb.
aggredior (ad-g-), gressus, l, dep, [ad+gra-
dior], to approach: aliquo. — Esp., to approacJi,
apply to, adareee: legates aggreditur, S. : iudicera,
to iftjtuenee: mortalea pecunia, with bribee, S. : Ve-
nerem dictis, to aeeoet, V. : astute, make advances,
T. — 7\> go agamet^faU upon, attack, aeeault : eos
impeditos, Cs. : milites, S. : bene comitatum : alqm
ferro, O. : muram scalis, S. : comminus, 0. : ad-
greasi inidunt vincula, attacking, Y. — Fig., to tet
about, undertake, aeeume, begin, attempt, try : de
qaibaa dicere adgrediar: avellere Palladium, Y. :
oppidum oppagnare, Cs. : mollire iropetum, L. : ad
crimen : ad pethionem oonsulatfls, to become a can-
didate: ad faciendam iniuriam : ancipitem cau-
sam : maiora, S. : alift vift, try another way, T. —
lb lay daim to, teite (poet.) : magnos honores, Y.
aggrago (ad-g-), avi, atus, kre, to add to a
flock, bring together in a flock. — Fig., to atta<^
Join, indude: te in nostrum numerum, count you
oneofue: se ad eorum amicitiam, Joyn«(f their al-
liance, Cs. — To connect : filium ad patris interitum,
i. e. to imolieate in, — To colleet, bring togdher,
make one body: se: eodem naufragos.
aggraaalo (adg-X Onis,/. [aggredior], an ao-
eault ; fig.: prima, the introduction (to a speech).
aggreaaa% R of aggredior.
agfUa, e, adj. [1 AG-], nimble^ quick, agile, live-
40
num, H.: Quae drcomyoliUs agilis tbjmftf H.:
remud, 0. : rota, 0.
agUitaii atU,/. [agilis], nimblmim, aHhUj^,
quickMu: naTium, L.: roCanim, Cu.-— Fig.: nap
tunie, a pliahU Umper,
agitiblll^ e, adj. [aglto], mmhf moved, HgfU:
aer,0.
■gititld, dnifl,/. fagito], numemeiU, motion,
agiiaiiim : fluctaoin : leoticae, L. : linguae : armo-
rum, \u — Fig.: mentis. -^ Pmtmt, proteaUion ;
atudiorum : roagnarum rertioL
■gfttitor, dri0, m. [acito], a driver: aaellif Y. :
eqiiof um Achillifl, i. e. ekarioleer, V. — Eap., a eom-
petUor in the eirene, C.
aglte, imper.plw\ of ago.
Agito, Avl, atnt, kre^/reg. [ago], t0 9eiin noUrU
motion, drive onward, move-, impel, urge: (Harena)
magna vi agitata, & : greges, dnve to paalure, Y, :
equum, V. : iugales (dracoues), 0. : (trireniem) in
portu agitari iubet, rowed aoout, N. — To hunt,
cfiase, pursue: aquiln alias avis agi tans : dammas,
O. : cenros in retia, 0. — F i g., to drive, urge for-
ward, prene, support, innei on : agrarium legem :
hoc uiium ogitaro, esse, etc., kem preming tfue one
point: paoein an bellum, S. — 7b attend^ kem, ed-
Arate : Dionysia, T. : festos dies. — 7b etmree,
obey, carry out, exerciee: praeoepta parentis roei,
S. : secreta consilia, L. — Of time, to pam, tpend yi-
tarn sine cupiditate, 8. : apud aquam noctem, S.
— Abeol., to live, abide, be: Varius atque incortus
agitabat, B. : pro niuro dies noctlsque, remaitt, S.
— To move to and fro, $tir, agitate, ehake, dieturb,
to9$ : corpora htic et illuc, S. : hastam, braudieh,
0. : scintilla agitata {vem\*'),f aimed, 0. : habenaa
manibus, wield, 0. : caput, nod, 0. : mare ventoruro
vi ngiiari : freta incipiant agitata tumesoere, Y. :
Zephyris agitata Tempe, H. : agitata numina Tix)-
iae, lotted on tbe sea, v. : agitantia f umos Nubila,
toeeing up spray, 0. — F i g., to etir, route, agitaU,
atimulate, excite, goad: hunc, T. : plebem, L. : mens
agitat molem, antmatee, V. — To vex, disquiet, dis-
turb, dlstrest : nationes : Furiis agitatus Orestes,
V. : rebus agitatis, m timee of disorder : metu at-
que libidiiie divorsus agitabatur, was distracted by,
8. : te agitet cupido, H. : fidem aut gentis, to dis-
turb the loyalty, etc., V. — 7b insult, ecoff, rail at,
deride, revile: rem roilitarem: meafastidia verbis,
H. : (poeinata) expertia frugis, H. : ea belle agita-
ta ridentur, neatly mocked — 7b prosecute, occupy
oneself with, engage in, keep going, stir : cuncta,
ketp active, 8. : mutas ai-te», V. : iocos, 0. : eo modo
agitabat, ut, etc., so conducted himself, S. : scaenis
agitatus Orestes, i. e. represented, V. — To pursue,
consider, deliberate on, meditate: secum multum,
8. : haec mecum, H. : in animo bellum. Lb : agita-
re coepit, si posset, etc., L. : ut mentc ogitaret, bel-
lum renovare, N. — 7b discuss^ debate, sift, investi-
gate: omtori omnia tnetata, agitata, t e. si/ppd^
discussed: omnia ex tabulis, by the aecounls: me-
natus de seoessione plebis agitat, h. — Impers, :
Romae de facto agitari, there were discussions, S.
icemen, inis, n. [ago], tJuU which is driven, — >
In gen., a multitude, throng, host, troop, crowd,
number, band: perpetuum totius Italiae: ingens
muHerum, L. : puerile, of boys, V. : Eumenidum
agmina, V. : navium, a line of ships (for a break-
irater), L. : gnuiifernm, ants, O. : agmina eervl
fuga glomerant, V.: (stellanim) agmina, O. —
E 8 p., an army on the march, column : inedium
hostium, tlie centre, L. : novissimum hostium . . .
nostrum primum, rear, van, Cs. : extremum, rear
guard, Cs. : confertissimo agmine contendere, in
dose array, Cs. : oertum agminis locum tenere,
place in tlu column: transverso agmine, by a
Jtank movement, h, : agmine tacito, i. e. without
signals, L. : agmine quadrato accedere, tn solid
column : quadrato agmine inoedere, tn a square,
S. — An army, host, troops (cf. exercitus, acies) : in-
stnicto agmine, L. : agmina curru Proterit, V. :
hoiTentia pilis, H. : ooniurata undique pugnant
Aginina, 0. : venti, velut agmine facto, as if for
battle, V. : agmen ageiis, t/te naval line of battle^
v. : rudis agniinum, i. e. tn fwir, H. — A course,
train, line, stream, succession : leni fluit agmine,
V. : immensum aquarum, V. : agmine loiigo for*
raicae, tn a long line, O. : agmine remorum oeleri,
witJi a quick stroke of the oars, V. : extremae ag-
mina CHudae, nwvements, V. : agmine certo, in a
straight litie, V. — Of an array, a passage^ progress,
mardi : de castris, de agminibus . . . dicere : id
agmine, on the march, 8. : in agmine principes
facti, to lead, 8. : educenda dictio est medium in
agmen, before the public.
agna, ac,/ [agnus], a ewe lamb, H., V., 0.
Agnalia, ium, n,, see Agonalia.
agnaaoor (ad-gn^), Uus, to be bom in addi-
tion Q, e. after a father's will was made) : constat
agnascendo rumpi testamenturo ; see aguatua.
agnatio <adg-> dnis,/. [agnaaoor], consan-
guinity on tfu father's side: iura agnationnm.
1. agnatua, P. of agnascor.
2. agnatua (ad-g-). I, m. [agnascor], a rdch
tion on the father^s side, C, — Plur., chilaren born
after the father has made Ids will, Ta.
agmna, ac, /. [ agnus ], the flesh of a lamb^
lamb,E.
agiiitio,5nis,/. [agnosco], a knowing, knowl-
edge: animi.
agnoaoo (ad«gn- or ad->n-X i^ovl, nitua, ere,
to recognise, identify, make out : ilia reminii^^ndo:
nomine audi to virum, L. : veterem araicum, V. :
non agnoscendum os, O. : hominem, Pli. : Aupiati
laudeSyjDratM appropriate to Augustus, H.: aocipiO/
Digitized by V^OOQIC
41
Dosooqae deot, acce/d th$ omen^ and diieem the
^d of ike jKN&) V. : adgnoecuut BpoHa inter se,
I ^^ by the apoih tdeuiify tht dtad^ V . : Ipse cei'te
agDCMcet, witf rteoyniu (the picture I drevr of
hiro): rirtos cum siium lamen agnovit in alio, a/»-
preciated, — To dedare^ rtcoffniu^ acJaunoledffe as
on^sown: milii tantum Iribui quanlum nee agno-
SCO neo poatnlo, admii at dm to me : queni ille
Datum non agnorat, eU hu birth, N. : prolem, 0* :
Bie dticem, L.-^i\i«. .* cuitia (Iovi«) oraculo ad-
gooBcor, at /<M •on, Cu. — To aeknovMgB ae true^
neognite, ament to, approve : me non esse inopem :
faeti gloriam : crimen. — Wilh ez, to acquire knowl-
edge bjf^ know through : Deum ex operibua eiua :
ignoeco ex me^from m^ own experience, — To tin-
intafid^ mark, perceive tlie meamug of: verbum:
eemiiam,V.: 8onitum,y.
i^nfli I, m.y a lamb: villa abundat haedo
t^o : ara avet spargier agno, H., V., 0.
ago^ igl, ftctus (aU in/, pan. agier), ere [1 AG-],
to put in motioHj move^ lead, drive, tend, coftduct :
bos Romam actai, L. : capellas, V. : pecns visere
monila, H. : ante se Thynm, N. : in exsiHani, L. :
Iris nabibua acta, borne on, V. : alqm in crucem, to
erueify: Iliom aget Fama, will carry, H. : quo
liiac te agia t whither are you gotny ^ T. : ae pri-
maa agebat, etrode in front, V. : capeilaa potum,
y. — Pro V. : agas aaeiluin, i. e. if you canH afford
oa oz, drive an au.-—'PaHt., to go, tnardi: quo
muliitudo agebatnr, L. : citiua agi vellet agmen,
mtfrcA on quicker, L. : raptim agininc aeto, L. —
£b p^ to wive away, carry off, £eal, rob, plmtder :
pecons pniedaa,S.; freq. wilb/e}T«,/o rob, plun-
der: ferre agere plebem plebii^que rea, li.: rea
sociorain fern agique vidit, L. — To cluuCf pursue^
hutt: aproB, V. : cervum, V. — Fig.: dum liaec
criinina agam oatiatim, track out from houte to
houae: ceteroB ruerero, agerero, T. : palanila Troaa,
T. — To move, pren^ puih forward, advance, bring
vp: multa undique portari atque agi, Ca. : vineis
ad oppidnm actia, puehed forward, Ga. : moles,
Oi. : cloaca maxima aub terram agenda, to be ear-
tied under ground, L.: cuiiioulos ad aerarium,
drive: per glaebas radici.bus aeiis, 0.: pluraa in
cutem radices egerit, etruck deep root, 0. : vera
Ijl^oria radioes agit: teliua Fissa agit nmw, opene
in feturea, O. : in litus navia, beached, L. : navem,
to aleer, H. : currOa, to drive, 0, : per agmen limi-
tem ferro, V. : via^, make way, V. : (sol) amicum
Tenapus agen^, bringing the welcome hour (of sun-
ael), H. — To throw out, ttir up: spumaa ore, V. :
^puniaa in ore: se laetaa ad auras Pnlmes sgit,
<^on/« up inio the air, V. — Animam ngere, to ex-
pire: nam ei agere animam et efflaro dicimna;
ct et gestiim et animam ageres, i. e. exert youredf
in yetturing etnd ri$k your life. — Fig*, to lead,
mcf,^dlr;.(poemata), animam auditoria, H. —
' To move, impel, excite, urge, prompt^ induce, fyyuee,
drive: quae te Mens agit in facinus? 0.: ad ilia
te, H. : eum praeoipitem : viros ape praedae diver-
SOB agit, leade aatray, S. : bonitas, quae null is caai-
bus ngitur, N. : quemcunque inscitia veil Caecum
agit, biindet H. : quibus actus fatis, Y. : aeu te dis-
cus agit, oceupiee, U. ; nos exquirere terras, V. :
desertas quaerere terras agimur, V. — To pursue
for hartn, pereecnte, disturb, vex, attack, auaif:
raginam BtimuUs, V. : agentia verba Lycamben,
H. : diris agam voa, H. : quam deus ultor agebat,
0, — To pursue, eatry on, think, refiect^ ddiberatt^
treat, rmreseni, txhibii, exercise, practise, act, per-
form, adiver, pronounce : nihil, to be idle : omnia
per nos, in person: agendi tempus, a turn for
action : induatria in agendo : apud primos agebat,
fonglU in the van, S. : quae contiuua bella agi-
mus, are busy with, L. : (pes) natus rebus agen-
dis, the metre appropriate to dramatic action, U.:
Quid nunc agimua? wftat shall we do nowf T.:
quid agam, habeo, i. e. / know what to do, T. : quid
agiturf /lOw are youf T. : quid agia, dulciaaime
rerum ? i. e. how 09*0 youf H. : vercor, quid agat
Iiio, what is to become of: quid agia ? wluit do yon
meanf nihil agia, it is of no wie,T.: nihil agia,
dolor, quamvia, etc. : cupis abire, sed nihil agis,
usque tenebo, uou cannot succeed, H. : ubi b]andi>
tiis agitur nihil, 0. — Es p., hoc or id agere, to give
attention to, mind, heed: hociue agia, an non ? are
you attending f T. : id .quod et agimt et moliuntur,
ilteir purpose and aim : qui id egeruut, ut gentcm
conlocarent,etc., aimed at thin : sin autera id actum
eat, ut, etc., if it was their aim : suromA vi agen-
dum esse, ut, etc., L. : certiorem eum fecit, id agi,
ut pona disaolveietur, it was planned, N. : Hoc age,
ne, etc., take care, H. : alias res agis, you are not
listening, T. : aliud agens ac nihil eius modi cogi-
tans, bent on other jUane : animadverti eum alias
res Bgere, paid no attention: vides, quam alias res
agam us, are otherwise occupied: popiilum aliud
nunc agere, i. e. are indiffcraU. — To petform, do,
transact: ne quid negligenter: suum uegotium,
attend to his own busineu : neque satis constabat,
quid agerent, what they were at, Cs. : agentibus
divina huroanaque consulibus, busy with auspices
and affair*, L. : per Ktteras agere, quae cogitas,
carry on, N. : (bellum) cum feminis, Cu. : couven*
turn, to hold an assise: ad conventus agendos, to
preside at, Cs. : census actus eo anno, taken, L. —
Of public transactions, to manage, transact, do, dis-
cuss, speak, deliberate: quae (res) inter eos agi
coeptae, negotiations begun, Cs. : de condicionibus
pacis, treat, L. : quorum de poenA agebatur, L. —
Hence, agere cum populo, of magistrates, to ad-
dress the people on a law or meamre (of. agere ad
populum, to propose, bring before i/ie peofJe) : cum
populo de re p. — Oif a speaker or >?riter, to treat,
discuu,«ar,-aU: id qu«J^a^^^^|^lU»
per quartum iam volumen, L. : haee dam agit,
during this speech^ H. — In law, to plead, proseeute^
advocate : lege agito, ffo to law, T. : canaara apud
iadicea : aliter causam agi, to be argwd on other
ffroundt : earn de bonis et de caede agatur, in a
canae relating to, etc. : tamqoam ex* ajngraphi
agere cum populo, to litigaie: ex aponso egit:
agere lege in liereditatem, aue for: crimen, to
trreee mi aeetimtion : partis lenitatis et miserioor^
diae, to plead the canae of mereg : ii per qiios agi-
tur, the counsel : causas, i. e. to practise law : me
agente, while I am counsel : ii apud quos agitur,
the Judges ; lience, of a judge : rem agere, to hear :
reos, to prosecute, L. : alqm fnrti, to aoense of theft.
— Pan., to be in suit, be in question, be at stake:
non capitis eius res agitur, sed pecuniae, T. :
aguntur iniuriae sociorum, agiturvis legum. — 7b
represent, act, perform, of an orator: cum digni-
tate. — Of an actor : fabulam, T. : partia, to as-
sume a part, T. : Balllonem, the character of: ge*
stum agere in scena, appear as actors : oanticum,
L. — Fig.: lencm mitemque senatorem, act the
part of, L. : noluit hodie agere Roscius : cum
egerunt, when they have finished acting: trium-
phum, to triumph, 0. : de classe popuii R trium-
plium, over, etc. : ex Yolscts et ex Etrurift, over,
etc., L.: noctu vigilias, keep waieh: alta ailentia,
to be buried in silence, 0. : arbitria Tiotoriae, to ez-
erase a conqueror^s prerogative, Ott. : paenitentiam,
to repent, Gu. : oblivia, to forget, 0. : gratias (poet,
grates) agere, to give thanks, thank: maximaa tibi
gratias: alcui gratins quod fedsset, etc., Os. : gra-
tes parenti, O. — Of time, to spend, pass, viae, Uve
through: cum dis aevom: securom aevom, H. :
dies festos, celebrate : ruri Titam, L. : otia, V. :
quartum annum ago et octogesimum, in my eighty-
fourth year : ver magnus agebat orbis, was expe-
riencing, V. — Pass. : mensia agitur hie Septimus,
postquam, etc., going on seven months sifwe, T. :
bene acta vita, w^l spent: tunc principlum anni
agebatur, L. : raelior pars acta (est) diei, tt past,
V. — Abseil., to Uve, pass time, be: ci vitas laeta
agere, rejoiced, S. — M eton., to treat, deal, confer,
talk with: quae (patria) tecum sic agit, jd^mk^.*
haec inter se dubiis de rebus, V. : OalliaR quidam
egit cam Gimone, ut, etc., tried to persuade C, K. :
agere varie, rogando altemis suadendoque coepit,
L. — With bene, praeclnre, male, etc, to deal well or
ill with, treat or use well or ill: praeclare cum eis :
facile est bene agere cum eis. — Pass, impers^ to go
well or ill witli one, be well or badly off: intelleget
secum esse actum pessime: in qutbus praeclare
agitar, si, etc., who are well off, if, etc. — P o e t. :
Tros Tyriusque mihi nullo disorimine ngetur, will
be treeied, V. — Pass., to be at stake, be at hazard,
be concerned, be in peril: quasi mea res minor
agatur quam tna, T. : in quibus eorum caput aga-
tur: ibi rem frumentariam agi cement^ L.: si
sua res agerelar, if his inUrssis were tuvo/cM^
agitur pars tertia niundi, is at risk,(k: non agit^e-
de vectigalibua, 3^— P raegn., to finish, eompUtk:
only pass. : actA re ad fidem pronius est, after it
is done, L. I iocundi act! labores, /nm< ; ad impe-
diendam rem actam, an accomplished fact, L. —
P r o V. : actum, aiant, ne agas, i. e. oonH waste
your efforts, T. : acta agimus: Actaa est, it is all
over, all is lost, T. : iam de Servio actum rati, 1*. :
II eta haee res est, tt lost, T. : tanti mobilitate sese
Numidae agunt, behave, S. : ferocius agunt equites,
L. : quod nullo studio agebant, beeauss they were
careless, Gs. : ctim simolatione agi timoris iubet,
08. — Imper. as interj., come tww, well, tip .* age, da
veniam filio, T. : en age, rampe moras, V. : agito
(luin, L. : age porro, tu, cur, etc. ? age vero, con-
siderate, etc : age, age, iam daoat : dabo, goad, T. :
age, sit ita factum.
AgonaUs, e, adj., of the festival Agonalia (in
honor of Janus, on Jan. 9th) : lux, 0.
agoniuin, I, n., a victim, beast for sacrifice^ O.
— I^lur, for Agonalia (see Agoualis), 0.
agrirhlflk a^y. Imager], pertaining to land: lex,
a law for the divuion of land, G., I* : laiigitio, a
gratuitous land-grant^ L. : agrariam rem tentare,
to agitate for a distribution of land by law.^-As
subst. : Agriili, drum, m., the agrarian party, sup'
porters of agtxirian laws, C, L — agraria, ae, f,
(sc lex), an agrarian law, G.
agreatifl^ c, adj. with comp. [agerl ofthefidds,
belonging to the country: palmae, wild: poma, V. :
frande?, H. : bestine: pabes,y.t pnedti, from the
fidds, L. — &dMt. agreatU, is (gen. plur., -turn, V.,
0.), m., a eonntrymau, peasant, rustic: agreatls in
spem rnpinarum impellere: convcntus agrestlnm,
assembly of the rftral population : agrestlbus in
urbem accepti8,L.: agrestis imagine, <i» the form
of a peasant, O. : numlna agrestum, worshipped by,
V. : agrestem confertnm in arta tecta, ths ooimfry.
folk crowded, etc., L. — Of a moose: agrestero pel.
lere, the ntstie, H. — P r a e gn., wild, unefdHmated:
silva, 0. : baeiihim, rude^ O. — Rustic, rude, wmeulti-
voted, clownish, bootish, coarse, wild: homo: vita;
esercittts oonlectus ... ex agresti luxarift» i. e.
profiigate boors: Gyclops, H.: qnas (causas) agre-
stioribus Musis reliqaerant (of the language of
the bar): genus hominum, S. : voltus, brutiA, O. :
asperitas, H.: barbaria,«tifttrt/fa0ef: Latiuro, U.
agrioola, ae, m. [ager+GOL-], a htubandman,
agricuhurist, ploughman, farmer, peasant: adsidui :
diligentisftimus : f ortunati, V. — ^P r a e g n. , a rustic,
boor, clown, G. — P o e t. : caelitis, rustic deities, Tb.
agrloultio^ agrionltor, agiioultoni, prop,
written agri cultio, etc
agrlpeta, ae, m. [ager+PET-], « colonist, one
who seeks land to eMvat^ C./
Digitized by >^J
AgyioDS 4
.igyieHB, — , 9oe, Agylea (trisylX an epithet
W.ApoUoy <u guardian of etmtiM, H.
ill or a, xnitrj. — Of distress or pity, ah ! alas f
H,— Of reproach or admouitioo, oA / oh/ V. — Of
saiprise, Ohf leeef H,
thenellfl^ aheniis. see aSn-.
li := at, interj^ ala$^ only 0. (once).
aienB (disyl.), ntia, P., see aio.
aio^ V. defect, [for *ag-iO| AG-]; in Wdypraee,
mi. aio, ai^ alt, ftiunt ; tuiff. aios, Aiat ; imperf
iiebam throughout, colloq., aibam (disyl.) ; part.
liens (C. twice), to tay yeSy astetit^ affirm: negat
qus ? nego : ait ? aio, if one says no, I say no ; if
yo, / say yes, T. : Diogenes ait, Antipater negat :
It quibtis creditam non sit negantibus, isdem ere-
ditur aientibus : ne faciam Omnino versOs f aio,
/«y so, H. — I n ge n., <o asserf, e^rm^ aver, say,
idiy relate: crimen ais te metuiMe : Tarquinium a
Cicerone inmissuro aiebant, S. : nescto quid velle
kqui te uebas mecam,you im»v saying, H. : quem
secum aianl portare Penatis, tl^ey say, V,i a me
deceptuA ait Hirtium et Gaesarem (anx esse). — With
attraction : vir bonus alt esse pamtus, H. : ' buno-
one,' aiebat, * qoem,* etc., L. : ' loris non uteris,'
tio, H. : ' 0 te felicem,' aiebam tacitus, said to my-
tdf H.: secum ait, 0.: Talia dicenti, 'tibi* ait
*reirocamina' corvus *Sint precor/ 0. : Causa op-
ttmast, nisi quid pater ait aliud, T. : Haec ait, V. :
Sic ait, et dicto citius tumida aequora placat, V. :
Tita Titalis, ut ait Ennius, to adopt the phrase of:
tti mos Tester ais, H. : ut ait in Syiiepbebis, as
(the author) says. — ^Aiunt, ut aiunt, quem ad mo-
dnm or quod aiunt, in quoting a current phrase,
as they say, as is said, as the saying is : ut quimus,
aiaot, quando, ut Tolumus, non licet, T. : se Massi-
liam, ut aiunt, non in haeo castra conferet : Iste
daudufi, quem ad modara aiunt^ pilam : conspexit,
at aiunt, Admsum quendam vacuft tonsoris in
ambri, fl. : ain tu ? (for aisne) ain tute? ain tan-
dem ? am yeio ? a oolloq. phrase, expressing sur-
prise, do you really meanf indeed f reaUyf is it
poudbief often only an emphatic whatt Ain-tu
tibi hoc incoinmodum cvenisse iter ? T. : ain tan-
dem ? inquit, num castra vallata non habetis ? L. :
ilern, quid ais, scelus ? vohat do you mean ? T. :
Quid tu aiii, Gnatho ? nam quid habes quod con-
temnas ? what say you f T.
Aiua, I, m. [aio], the speaker; in full, Aius Lo-
cutios, L., or Aius Loquens, G. ; a deity supposed
to have notified the Romans of a coming invasion
^ the Gauls.
i}B,ae,f. [for *azla; dvn. of axis], a ving:
squila suspensia demissa lentter alls, L. : strideo-
t«s,V. — Fig.: mors alia circurayolat atris, H. :
fonrt, Tb. : iocunda, Pr. : fulminis ocior alls, V. :
timor addidit slasyle. ipeedyY. — Of sails: velo-
I Albttla
mm pandimus alas, V, — In man, the arm^, L.:
aliquid sub alft portare, H. — Of an army, the wingti
usu. including the cavalry and the auxiliaries, 0.,
L. — A division of cavalry: Gampanorum, L.:
mille ferine equitum, L. — Poet. : Dum ti^pidant
alae, while the troops are in hot pursuit, Y.
alaoer (m. alacris, T., V.), oris, ere, adj. with
comp. [AL-J, livdy, brisk, quick, eager, excited, glad,
Jiappy: quidve es alacris? why so excited f T.:
Yidebant Gatilinam alacrem atque laetura, active
and joyotts : ex alacri atque laeto erat humilis
atque deraissus: (Dares) alacris stetit, in high
^rits, V. : alaoer gaudio arma capiebat, tit high
glee, L. : miles animis, fresh, h. : alaciiores ad
pugnandum, Gs. : ad rem gerendam, N. : equus,
G. : clamor, L. : alacrior clamor, Ta. — Poet. : vo-
luptas, a lively pleasure, V.
alaoriti% atts, /. [ alacer ], liveliness, ardor,
eagerness, alacrity, cheerfulness, encouragement:
quantam niihi alacritatem . . . concursus adferret :
alacritate ac studio nti, Gs. : ingens, Ta. : animi,
Gs. : rei p. defendendae : mira ad pugnandum :
canum invenando. — Joy, delight: inanis alacritaa,
id est, laetitia gestiens : clamor alacritate perfect!
operii sublatus, in their delig/it, L.
alapa, ae, f., a box on the ear, blow with the
open liand: aupam sibi duoere, Ph. : ridera Ma-
iiiercorum akpns, mock slaps (on the stage), lu.—
Given in the ceremony of emancipation, hence:
multo maioris alapae mecum veneunt, i. e. freedom
sdls higlier, Ph.
alaria, e, aclj. [ala], of the wing (for alarius) :
cohortcs, L.
aXariim, adj. [ala], of tJie wing (of an army);
cohortes, Gs. : equites, L., Ta. — Plur. as subst,^
auxiliary troops: ad speciem alariis uti, Gs.
alatiiB, adj. [ala], winged, Jiavivg wings (poet):
plantae (of Mercury), V. : equi, 0.
Alauda, ae, m. TGeltic], a soldier of the legion,
Alauda (lark), which Caesar raised in Gaul, G.
albatna, adj. [albus], white -robed, clothed in
white : epuli domiiuis : natalis (dies), II.
alMli% ntis, a^;. [ P. of albeo ], whiienkng,
wlUle: spumae, 0.: tempera canis, 0. : ossa, Ta. .
albeo, — , — , 8re [albus], to be white: campi
ossibus, v., 0. : albente caelo, at daion, Gs.
albeaoo, — , — , ere, inch., to become white^
whiten : mare albesclt : fluctus vento, V. : albe-
scens capillus, H. : flammarum tractus, brightens^
v.: \\\x,dau}ns,y.
alblod, — ^1— , ftre [albus], to he while: prata
pniiuis, H. : albicans litus, Gt.
albida% ac{j. [albus], whitisli, white: spuma, 0.
Albiila, ae,/., old name of thej^^&l^.
■Iboltiii 4
albnltui, adj. dim, [albos], wkUith: oolumbus,
Cl
album, l^ n. [albus], white eolor^ whiUnmt: in-
signia albo, V. : eolumnas poUre albo, L. — M e-
ton., a white tablet an which the Pontifex Maxi-
mus registered tfie principal evente of the year (cf.
Annates maximi): in album referre, to enter i»ij
C, L. — A list of nanue: aenatorium, the roll of
eenatore^ Ta,
albosi adj. f white (without lustre, opp. ater ; cf.
Candidas, opp. niger) : color : hedera, V. : plum-
bum, i. e. tin, Cs. : parma, L e. wutdorned, V. : cani-
ties, 0. : vitis, britony^ 0. : pallor, |9r/u»(/y, H. : lapis,
marbUy H. : pedibus venire albis, i. e. with chalked
feet (as of slaves for sale), lu. : Stella, propitiouay
fi. : Notus, deary li.-— Pro v. : avis alba, a white
bird (i. e. a rarity) : filius albae gallinae, a white
haCe eouy 1. e. a eon of fortune, lu. — Ater an albus,
black or wliitCy i. e. I eare not wJio or wIuU: unde
ilia scivit ater an albiis nascerer, Ph. : is qui albus
aterve fuerit ignoras. — Equis albis praecurrere
alqni, ffi'eatly to eurpau (in allusion to the trium-
phal chariot), H.
alce% is,/., the elky Gs.
Alcides, ac, m., a deaeendant of Aleeue ; esp.
hiM grandeon IfetrtUeey V., H.
Alcinoua, T, m., a king of the Phaeaciane : in-
ventus Alcinui, i. c. voluptuarieSy H. : Alcinoi sil-
vae, i. e.fruit-tree$y V.
aloydn, onis, or aloyone, §^, /., = oXcvwi',
tlie kingfutfieTy V.
alea, ae,/., a game with dice: in nleft teropus
oonsuinere : exeix:ei*e aleam, Tu. : ludittir pernox,
lu. — Chance^ liatardy risky fortune^ venture: dubia
imperii servitiique, L. : dare in aleam tanti casQs
se i*egnumquc, tet at risk, L. : periculosac plenum
opus aloae, H.
aleator, oris, m. [alea], a player with diee^
^gameeter,
aleatoriUBp adj, [aleator], of a gameeter:
damna, in gaming*
alec, see allec.
JUeotd (All-), — , ace, to,/., ='AXi}cnir, om of
the tfireefnriee (only iiom. and acc,\ V.
aleo, on is, m., a gameetery Ct
alOB, alitis, gen.plnr. ftlitiim, and poet, llituum,
adj. and nubst. [alaj. I. Adj.y winged: avis: deus,
i. e. Afercuiyy O. : minister fulmhiis (i. e. aquila),
H. : (Venus) purpureis ales oloribus, borne on the
wings of briglU swansy H. — Quick, haetyy rapid,
swift: rutili tres ignis et alitis Austri, V.: passus,
O.—II. Subst. m, and/., a bird: fulvus lovis*, i. e.
aquila, V. : Phoebelus, the raven, 0. ; albus, the
swan, H. : Aetheria lapaa plaga lovls ales, V. :
regia, 0.~£ s p., in augury, alites are birds whose
I aUbl-
flight is ngntfieamt (ef..oeoen, a bird whose soM ^
18 regarded in augury). — Hence, auguryy oni^ ^
sign: lugubriSyH. : potiore alite,H. — ^Alcs caiio-^*'
rus, a swan (of a poet), H. : ICaeonii carminis, i. e. «
the singer of a Maeonian (Homeric) song, H. ^
alg;a, ae,/., sea-weed, H. — Pro v. of worthless-
ness : proiecta, V. : inutilis, H.
algeo, alst, — , 6re, to be cMyfed odd: si alge-
bis, tremes : erudiunt iuventutem algendo : sudavit
et alsit, H.: algentis manus, O. — Fig.: probitas
laudatur et alget, left out in the cold, lu.
algasoo, alsT, — , ere, inch, [algeo], to catch
cold: ne ille alserit, T.
alsidasi a^f. [algeo], cold: nix, Ct
algor, oris, m. [algeo], cold, chiUinees: corpus
patieos algoris, 8.
alias, adv, [orig. aecplar.f, of alius], of time,
at another time, some ot?ur timty at other timet:
Nil oriturum alias, nil ortum talc fatentes, H. : et
alias et in consuktHs petitione vincebar: nom-
quam ante alias, L. : non nmquam alius ante, L.
— ^E s p., repeated : alias . . . alias, at one time . . .
at anoUur ; once . . . another time ; sometunee , . .
sometimes ; now . , . noio, C. : cum alias bellura in-
ferrent, alias inlatutn defenderent, Cs. ; cf. alias
. . . plcrumque: interdum . . . alias, C— With a
case of aliuF, or with aliter, at one time one . , , at
another time anoUur ; now in one way, now in an-
other: illi alias aliud isdem de rebus iudicant,/MM
different judgments at different times : (deos) non
semper eosileiii atque alias alios solemus . . .
prccari, different gods at different times: alias
aliter : alias in aliam rem. — With sacpe, at
many other times, often besides: quod cum saepe
alias, tiun nupcr: fecimus et alias saepe, et uuper
in Tusculano. — Raro alias, L. — Non alias, never
besides, at no other time: Non alias caelo cecide-
runt plura sereno Fulgnrn, Y. : non alias militi
familiarior dux fiiit, L. — Non alias . . . quam,/br
no ot/ier reasott, in no other way than, Ta.
alibi, adv., elsewhere, sotnewhere else, at another
place (cf. alio loco) : Catulo alibi reponamu3,^/?M<2
anotlur place for : a\\h\ servaturi auferuntur, Ta.
— ^E s p., alibi . . . alibi, in one place ... in another;
here . , . there: alibi preces, alibi minao audicban-
tur, L. ; cf. Hie segetes, illic veniunt felicius uvae,
Arborei fettis alibi, V. : alibi . . . deinde, Cu. —
With alius or aliter, one here, anot/ter there ; one
in tJiis, the other in tfuU manner: exprobrantes
suam quisque alius alibi militia m, L. : pecora di-
versos alium alibi pascere iubet, L. : alias ... ce-
tera, tn some parts . . , tJa rest, Cu. — With a nega-
tive, nowhere else, in no other place: Nee turn
pracsentes alibi cognoscere divos, V. : nusquam
iilibl -^ Alibi quam, indicating comparison, dee-
where than, ooij^mfgn\g^^(A neg., now/tei^ eUe
aUMW
46
allBMIltlUII
■» tK .* ne ■libi qaam in armis, L. : muqaam alibi
liiKam in armis, L. — With inteirog.: num alibi
i^l^oam in Capitolio? L. — If e ton., oiAerwm, in
• aometJ^ng «2»e, in another matter^ in olha' tItingBy
f n other rupecU : nee spem salutia alibi qimm iu
I pice, L. : alibi qiiaro in innocentifl apem habere,
} L—EUew?ter^, with tome oiher penon: alibi ani-
DOS amori deditus, T. : alibi . . . alibi . . . invenio,
I in MMie anthon , , , in oUuny L.
aUcnbi, ado. [oM aljqudbl], at ang fiaee^ wmt-
nkcrf, anywhere: uUnam hie prope adsit alicubi,
T.: liic aiicubi in Crustumenio.
alicnndei atb, [ ali- + cnnde ( ande ) ], ftcm
tomewhere, from any place : Tenire, T. : decedere.
— Ucton. : non qnaeaiyii procul aiicunde, /tiom
my other m>urce : alieunde sumere,/rom Aomeftodfy,
T.: alicunde obiectns labor, /rom anything, T.
■llenatio, dnis,/. [alieno], of property, a trana-
ffr, Murrender: sacrorum, i. e. a tranefer of the
mn-ed riiee to another getu. — F i g., a separation^
^mation, breach: consulum: patnii, Ta. : amici-
Uie : tua a roe. — Deaertion : ezercitCLs, Cs.
■lienatii% P. of alieno.
aHifcwig^tia ae, m, [nlieaua+GEN-], one bom
u a foreign land^ an alien. — As ac[j.fjbreign^ of
notfur land: homo: bostcs: teaiets. — As enbet,:
qsid alienigenae loqui aoleant : ipse alienigena, N.
alieno, ftvT, Atus, Are [alienos], to makeetrange,
make another^ tranji/er, make over, part with: de
T«ctigalibus alienandia : a Tobis alienari (sc res) :
parvu pretio ea. — To make eubjeet to another, give
1^ lou : urlM niazima alienata, i. e. subjected to a
foreign poteer, S. : pars insulae alienata, L. — Figi,
to alienate, estrange, set at variance : omnium suo-
ram volnutaies, Cs. : quae alienarat: omuls a se
boDOA : a dictatore mililum animos, L. : voluntate
alienati, S. : me falsa suspicione alicnatum esse,
ati-anged, S. : gentium regem slbi, L. — Pass, with
sb, to liare an aversion for, shritik from : a falsi
adsensione alienatos esse. — To alienate, deprive of
reason^ nuike delirious, drive mad: alienatus ani-
mo, L. : alienatft mente, Cs. : alienato ab sensu
toimo, L. : alienatus ad libidinem animo, L.
aUennm, l, n., see aliSnus.
-alleniia [aliosjj. I. Adj, with comp. and sup.,
o/awother, helongmg to another, not one^s own, for'
tign, alien, strange: res: puer, (he child of an-
^her, T. : mos, T. : menses, of other dimes, V. :
pecuniae : in altenis finibus decertarc, Cs. : salus,
»/ others, Os. : alienis manibus, by the hands of
others, L. : insolens In re alienft, in dealing wUh
either men*s property: mills ridens alienis, i. e. a
f erred laugh, H. : mulier, another mmi^s wife:
fllieni Tiri aermonefl, of another woman^s husband,
L. : Testigia Tin alieni, one not my hnsbarui, L. :
JsAnia, intended for another, V. : alienam perso-
nam ferre, to eusunu afeUse character, L. : oomua,
i. e. those of a stag, O. : alieno Harte pugnare
(eqnites), i. e. on foot, L. : aes alienum, another's
money, i. e. dd>t : aes alienum alienis nomiuibus,
diebis contracted on the security of otlters, S. : recte
facere alieno metu,/«ir of anotlier, T. : crevit ex
metu alieno audacia, atiothtr's fear, L. : sacerdo-
tiura gcnti baud alienum, /<m*«^ to, L. — Alien
from, not related, not allied, not friendly, strange :
ab nostri famllli, T. : omnia alienlssimls crcdide-
runt, to utter strangers, Cs. : nc a litteris quidem
nlienus, not unversed \n. — Strange, unsuitable, in-
congruous^ inadeouate, inconsistent, unseasonable,
different from : aignitiitis allcuins: ncqne aliena
eonslli (domus), not inconvenient for consultation,
S. : ill! causae: alienum maiestato suft: aliena
huius ezistimatione suspicio: domus magis his
aliena mails, /rver/rom, H.: alienum a viti mcfi,
T. : a dignitate : non alienum esse videtur, propo-
nere, etc., Cs. : non alienum videtur, . . . docere,
N. — Averse, hostile, unfriendly, unfavorable to :
rCaesar) a me : voluntates, unfriendliness : mens,
hostility S. : alieno a tc animo : a causa nobilita-
tis, opposed to: a Murenft null! re alienhs, in tw
respect unfriendly: alienum ^is rationi bus, <fan-
gerous to %i$ plans, S. : alieno esse animo in Gae-
sarem, Cs. : alieno looo proelium oommittunt, un-
favorable, Cs. : alienissimo sibi looo oonflixlt, N.
— Of time, unfUtina, inconvenient, unfavorable, un-
seasonable: ad iudicinm oorrumpendnm tempus:
ad oommittendum proelium alienum esse tempus, «
Cs. : alieno tempore defendisse : alicnore aetale,
at a less suitable age, T. — Of the mind, estranged,
diaordered: illis aliena mens erat, qui. etc., 8.— >
II. Substt. : alieniiB, \,m.,one of another house, a
stranger to the family , foreigner, alien: eioctus ad
alienos * alienum post mortem expetunt, a for*
eigner: in alienos, in sues inruebat: heres hie
alienior institutus est, this more dietant relation.
— alieDum, I, n^ the propeHy of a straitger, an-
othev^s possessions: alienum appetcre: alieni appe-
tens sui prof ugus, S. : necessitas ex alieno prae-
dandi, L. : exstruere aedificium in alieno : aliis
sua eripere, aliis dare aliena. — Plur,: aliena ut
cures, the affairs of strangers, T. : aliena ut melius
videant quam sun, T. : aliena ao nihil profutura
petere, unmeiiahle things, S. : ima petit volvens
aliena vitellus, the foreign matters, U. : aliena \<h
qui, to talk strong Jy, 0.
aligar, gera, gemm, adj. [ala+GES-], bearing
wings, win^: amor,V. : aginen, i. e. of 6trdi«, Y.
allmdntariua, adj., pertaining to nourishment:
lex, /or distributing food among the poor, Cael. ap.
C.
alimentam, I, n. falo], nourisJunent, nutriment,
aliment : corporis : alimentum famae, Ta. — Plur.,
ulinmilim 4
0* : ]«.crimfteei ftUmenta fuere, tear^ wer^hiM/fodt
O. — The return due to parente from cfuldren^ C—
Fig.,/bo<^.' vitiorum, 0. : addidit alimenU ramo-
ribuB, tuppori, L.
alimdnium, T, n., ftourishmenty ewUHanee, Ta.
alio, adv. [old dai. of alias], to aiwiher place,
to another^ dnewJiere. — Of place: profectus alio,
T. : translatoa alio roaerebifl amores, U. : alio
traduci, L. : Arpiiiumne mibi eundum sit, an
quo alio, to eome other place: Romam aliove qao,
L. — Of persons or things : illi suam animum alio
conferunt, T. : alio narrata referunt, 0. : vocat
me alio vestra cxspectatio, to another wbject : alio
properare, S. — Of purpose or design: hoc louge
alio spectnbat, liod a very different purpose, N. —
Alio . . alio, in one wau , . . in anot/ur ; hii/ier
, . . thif/ier (cf. hue . . . lUuc): alio res fauiiliaris,
alio ducit Immanitas. — Alius alio, etxch in a differ-
ent way, one in one toay . . . anoUier in another : et
cetert qiiidem alius alio : dilapsi passim alii alio.
— Willi a negative and ^Kam, or in questions with
fdni: plebem nusqnnm alio natam quam ad scr-
yienduin^/or noUung eke^ L. : quo alio, nisi ad noB
confugereut? L.
alloqui (less correctly alioquin), adv., in an-
otlier toay, in other retpeeUiffor the reetj otherwiee :
alioqui acceptam dis bostiam esse, L. : vitiis pau-
cis Mendosa natura, alioqui recta, H. : triurapha-
tum de Tiburtibus, alioqui mitia victoria fait, i. e
. aUJwugh in other reepeet* the victory toos, etc., L.—
If e t o n. , t» general, in any ca»e, eUwayt : ira cuiot
alioqui potens non erat, Gu. : validua alioqui sper-
nendis honoribus, Ta. — With et . . . et ; cum . . .
turn, etc, both in general . . . and, in other retpectB
. . . and: et alioqui opportune situm, et transitus
eA est in Labeates, L. : mors Haroelli cum alioqui
misei-abilis f uit, turn quod, etc, U
aUorBnm, adv. [contr. for allo-rorsum], in an-
other direction, in another manner, in a dijfferent
tente: aliorsum atqiie ego feci, T.
alipefl» edia, a<(/. [ala+pea], with wingi on tlte
feet, wiug-footed. — Of Mercury : alipedis de stirpe
dei, 0. : mactatur Aliped! vitulus, i.e. to Mercury,
0.— P o e t., ewifi, fleet, quick: equi, V.
atiptes or alipta, ae, m., s=r oXciimic, ofM who
anoitUed wrestlert, a wreetling-tnaeter, C, lu.
aliqua, adv,, by any toay, in any direction, atiy
fshither: aliquA evolare: evadere, h,-^In nonie
way, somehow: id aliqua reftciaoere, T. : nocere, V.
aliquam, adv. laee.f of aliqul ; so. partem! ^^
9ome dufiyree, mmewhat, pretty, moderately, to a de^
g}-ee. — With diu (often aliquamdiu), awhile, for a
while, fn' eome time: allquam diu iaoolumiat ibi
certatum, & : nlqm tenere, L. : cunctati aliquam
diu 8unt» deind^ etc, L. : aliquam diu pugnae ste-
tii, tandem, etc, L. — ^Wkh muAt, a good mm^^t.
vettrura aliquam mulU. \
aliq[aamdi€, see aliquam. >>j
aliquando, adv. [ali-+qaando], of time, a/ i
9ome titne or other, once; at any ti/ne, ever: quia
civis meliorum partium aliquando? inlucescet ali-
quando ille dies : si aliquando esset osurus : Sere,
veruni aliquando tamen, 6ii^ yet once: Forsitan
aliquis aliquando eius modi quidpiam fecerit — Si
forte aliquando or si aliquando, if at any time, if
ever, if once, if at one time^ if one day: si quid liu-
ius simile forte aliquando evenerit, T.: quod ai
aliquando raanus lata plus Taluerit, etc--Of an
indefinite past, or future tme, once, formerly, eome
day, hereafter: quam concedis adhue artem om*
niuo uou esse^ sed aliquando, etc. : aut quisquam
nostri misereri potest, qai aliquando vobis ho-
stis fuit? S. — He ton., tometunett, now and iJ\en:
utilitatem aliquando cum honestate pugnare:
sitne aliquando mentiri boni viri? baud senaper
errat fama; aliquando et elegit, Ta.^^ o li o q^
onfe, for once, on tlue occaeion, now: nostit)
more aliquando, non rhetorico ioquamur, now
in our own way: dioendum enira aliquando est,
etc., I mutt for once my it.^-ln requests or wishes,
at length, now at last : audite quaeso, indices, et
aliquando miseremini sociorum : ut (luppiter) ali-
quando f ulmina ponat, O. — Implying de\Ay,flnal/y,
at lengtli, now at Uut : quibus ( quaesUouibus )
flnem aliquando fecit: aliquando tandem hue
animum ut adiangas tnom, T. : tandem aliquando:
aliquando iam, now est length.
aliquantisper, adv., for a moderate period, a
while, for a time, for some time : Quor non ludo hunc
aliquanUsper f T. : ooncedas aliqnoaliquanti8per,T.
aliquanto, adv., by tome little, in a degree, some'
what, ratlier : aliquanto liberius refutare: plus
cogitare: aliquanto felicior fuit: carinae aliquanto
planiores quam, etc, mwh flatter, Gs. : maior ali-
qunnto nunienis, S. : ad mams aliquanto certamen
redit, L. : aliquanto ante quam : post autem ali-
quanto surrexit, some time afterwards: terra etsi
aliquanto specie differt, etc : intra legem et qui-
dem aliquanto, considerably.
aliquantnluin, I, n., a little, trifle: adferre, T.
— ^As adv., somewliat, a little : tibi parec, T. : de-.
flcxit de spatio consuetude maiorum.
1. aliquantuin, I, n. [nent. of aliquantus], a
little, some, a considerable amount, something : ex
cottidianis suroptibus : auri : itineris, Gs. : muri,
L. : equorum et armorum, S.
2. aliquantum, adv., somewhat, in some dar
gree, connderMy, not a little: oommotus: ill ius
eonatOs reprimere: modum ezcedere,L.: intell^
gere. — With covt^ : ad rem avidior, T. : praedi
spe maior, h.
Digitized by V^OOQIC
•HqmmtiMt «{r^ of -mii indefinite qimntUj,
MBDie, tonndtrable, moderaU: sigoorura tiamenis,
8. : timor «liqujintai| Md BpeB anpUor, S. : spA-
L.
aliqoi, aliqaa, aliqnod, ffen. alicfliiis, dot. and
abl, plur. aliqula or allquibus, pronotn. adj. tndff.
[ali- + qoi]« aome^ auy: si est aliqui seiisiis in
morte praeclaroram vifonini: evadit in aliquod
magnum maluin^ T. : s'tgniftcatio yirinti^ : atiqiiam
failaciain portare, T. : uomen Palaroedis, anif itt-
mor of tke namf, V. — As tntbtt, : Mliqut Oppiaiu-
cam gratis conderonaTit : ex eo quod aliqni feoerit.
— E 8 p., mine one, one or another : ut aliquam pro-
ducteiD nioram, T. : Iiaec altquft ex parte hal)ere :
ad aliquod oppiduin venire : non cupiditate aliquA
inductuji. Bed, etc : non fine aliqu& spe : ire in
aliquas terras, eome other eoyntrite: mercaturas
facere aut aliquam ob causani navigare, for any
other pwrpoae. — ^P r a e g n., aomey cormderaJble, im-
portatU : quod Italiam sine allqno volnere cepis-
sent, without eerioua /ow, Cs. : nianca sine oliquA
aecessioDe firtus, imper/eet without eome addition :
aliquod nomenque decu^qtie, i. c. no mean, V. —
With numerals : tres aliqui aut quattuor, eome
three or /our.
aliqoid, adv^ 9omewhatj in wnething^ in any-
tkinff, at attain tome degree^ to eome extent : succen-
sere: in me oifendere: officere aliquid libertati
vestrae, L.
aliqiil% aliqna, aliquid, noniw and aee,plur.neut.
aliqua, dot, aliqals or aliquibus, pron. inde/., eome
one, anjf one, anybody^ one or another ; neut.^ eonu-
thing, anything, L As pron, eubtL : Qnom ex te
esact aliqois, qui te appellaret patrero, T. : aliquid
f aoerem, ot hoe ne f aoerem, T. : demersae sunt
leges alicuius opibus: si te aliqui tintterunt:
unusqaiK|iie aliquid fmudans se, L. : Buno aliquis
dicat roihi : Qaid tu ? H. : Si qua tibt sponsa est
. . . Haee tibi sive aliqaa eat, O. : inslgiie aliquid
facere, T.: esse aliquid naturft pnlehmm: in quo
est aliquid extremam, any «MdL— With tmiM, tome
one fiMR, aoBw one: ad anum aliquem eonfugie-
bant : sin ahqnis exeellit unus e multis.— Partit. :
aliquis ex barbatis litis: suorum aliquis: princi-
piim aliquis^ Ta. : cum aliquibus principum, L ;
aliquid ciedito esse eaosae, be eure there ia aome
reouMt^T. : falsi: virinm.— With a/toiia»<29, em-
phasizing the indefiniteness : quia dieo aliquid
aliquando: si qui feeerint aliquid aliquando.-^In
oonditional clauses : si aliquid dandum est volup-
uti: si aliquem nacti sumus, cuius, etc: nisi
aiicui sttomm negotinra darat, N.— In negative
daoses : ne aliquid vm timeretis : ne aliquia dicat,
etc., N< — Collect with a pfur, perh. : aperite ali-
quis actutum ostinro, T. — With aliua, aliud, aome
other, any other, aonuthing dae, anything eUe: dum
allud aliquid flagiti confieiat, T. : per aUnm ali-
quem tfr ipsum uldaei. — P ra egn^ aomebody^ «
thing^ eonaiderabte, important: atque fac, ut roe
velis esse aliquem, to be aomebody : si vis esse ali-
quis, lu. : Meas ease aliquid pntare nugas, Ct. :
Eat aliquid ... A Diomede legi, O. : est aliquid
Uuius sese dominum fecisso laoertae, lu. : dicere
aliquid, to aay aomething worth the while: adsequi
aliquid, to eteeomptiah aomething, — So, in colloq.
lang.: fiet aliquid, aomdhing {great) will happen,
T. — One atul another, a few, aome: dixerat aliquia
leniorem seutentiam, ut prime Marcellus, Cs. :
dicet aliquis, noli, etc — II. As adj. (cf. aliqui):
nus quibus est alicunde aliquis obieotus laboS| T. :
ut aliquis meius adiunctis sit ad gratiam.
aliquo^ adv, T aliqui f old dot. ], to aome piace,
aomewhere, anywhitlier : quae aliquo abicienda, T. :
eum aliquo impellere. — P ra egu., aomewhere elae,
to any other place (cf. alio quo) : dum proficiscor
aliquo, T. : ab eorum oculis aliquo coucederes.
aliquot, indef* nvnL inded., aome, several, afew^
not many^a number: dies, T. : aliquot nbacorum:
aliquot de causls, Cs. : aliquot me adierunt, T. :
aliquot occidere, multos ferro, etc.
aliquotiSnji or aliquotieBp adv, [aliquot],
aeveraf timea^ at different timea : causam agere :
nudissc : defensus aliquotiens, N. : in campum
descendere, L.
alii^ alid, old for alius : quod non fortior ausit
alia? CU: Quid est alid liberulitas? Ct
alltar, adv, [alls], in another mansur, otharwiae^
v* any other way, differently. — With atque, ae,
quam or ut, otherwiae than, different from what :
sed aliter atque oatenderam facio: aliter ac noa
▼ellemua: de quo tu aliter sen lias atque ego:
aliter quam velim : alitor ut dixi.^— Non or liaud
aliter^no^ otherwiae^ juat aa; with quam ai, ac m,
quean eum, quam^ exactly^ juat aa. if: Non aliter
quam si mat Karthago, V.: profectus furtim,
baud aliter quam si, etc., L. : baud aliter quam
cum, etc., O. : Non aliter quam qui iembum subi-
git, v.— Non aliter nisi, by no other meana, on no
other condition, not otherwiae, exeqd: qui aliter
obsistere fato fatetur «e non potuisse, nisi, etc^
Without a comparative clause expressed, oilier^
wiae, in another manner, i$i other reepeeta: tu si
aUter existtmes, nihil errabis : non f uit faciendum
aliter: Ergo non aliter poterit dormire? lu.: ali-
ter haud facile impel 11 posse, S* : baud aliter Ru-
tulo Ignescunt irae,,/iMl so, V. : Deque Mordaoes
aliter diffugiunt sdlioitudines, i. e. by oilier meana,
H. : fieri aliter non potest, T. : fieri non potuit
aliter.-— P r a e g d.> otherwiae, in the contrary man-
ner: rerum aliter evenire multo intellegit, T. : ne
aliter quid eveniat, providere, otherwiae, &. : dia
aliter Tiaum, V. : aliter cunrans bracubia, in the
oppoaite direction^ 0. : qui aliter fecerit, who wUl
not do tliot, S. — With eaae, to i^ <>/L« ^^«*<
Digitized by VjOOQTC
48
naluref be differently eonatituUdj be othenoUe Ji»-
voted: ego isti iiilo sum aliter ac fui, T. : verum
longe alicer est, uiliil horum est. — Othsrwue^ ebe^
in any other caee : ius enim semper est qimesUam
aoquabiie: neque eniin aliter easet ius: aliter
sine populi iussu nullt eariim renini oonsuli ius
est, S.: aliter non Tiribus uUis Yincere poterls, Y.
-—Like alius, distributivelf, in one way . . . t it <m-
other: aliter cum trranno, aliter cum amico vivi-
tur : aliter ab allis digeruntur, one in one way, an-
other in another : aliter apud alios ordinatis mi^-
stratibus, L.
alinm (allitun), T, ti., garlic : edere, H.
aliunde, adv., from anotlur, from anotlver
eotirce, from eUewhere : * adsumplo aliunde uti
bono : non aliunde pendere : aliunde quani : Qui
aliunde stet semper, aliunde sentiat, mpporte one
jx^^rly^ tympathizee with the other, L. : afiis aliunde
est periculum, different peopte are in diffn-ent dan-
gert, T. : qui alii aliunde coibaut, L.
aliiMi a, ud (gen, alius ; or m. alii, /. aliae, all
rare, alterlus is used instead: dot, alii ; itom.plur,
alii, rarely all), adj.pronom. [2 Alr'],attother,other^
different: in alii eau8ft(opp. in hacT^f ^^s^'t civi-
tatibus: coudemnatus aliis criminibus: utrum
banc actionem habebls ... an aliam quaropiara :
ne quam aliam quaerat oopiam, T. : si alius legem
tulisset, any one dee: (hoc) allum, non roe, exco-
gitasse, eome one dee: num quid est alind ? Quid
aliud tibi vis ? T. \ Sed qnis nunc alius audet prac-
ferre? etc., lu.— >Alia omnia (not omnia alia),
everything dee: alia omnia falsa sunt, yirtus una,
etc : aliaeque volucres et Proone, and in particu-
lar^ V. — P r a e g n. (indef. won, understoodX 9(mie
other, any other, eomeboay elee, eomethiffg dee:
etiam si melius aliud fuit, tamen, etc. : utar pout
alio, si invenero melius, eomething dee: siti magis
quam ali& re accenditur, S. — Hence, ' alio die * di-
cere, of the augur, who, deeming tlie omens un-
favorable, postponed the Gomitia to eome other
day, — In comparisons, other than, different from :
alium esse censes nunc me atque olim, T. : potest
aliud mihi ac tibi videri: alia atque antea senti-
ret, N. : lux longe alia est soils ao lydmorum, ie
very different : nihil aliud nisi, nothing dee but,
only: amare nihil aliud est, nisi eum diligere, etc.,
ie eimply: ut nihil aliud nisi de hoste cogitet: si
provincia alii quam Mario traderetar, 8. — Nihil
aliud quam, nothing elee than, only : hoetes quidcm
nihil aliud quam perfusis vano tlmore Romania
abeunt, L. : is intromissus . . . nihil alind quam
hoc narrasse fertor, L. — So, quid aliud quam?
what dee than f : quibus quid alind quam admone-
mus dves nos eomm esse, L.: num quid aliud
praeter hasce insidias ? : aliud, praeterqnam de quo
retulis8ent,dicere,L. — In distributive clauses, alius
• . . alius ; aliud . . . aliud, etc., one , , , another,
i Uii
the one , , ,the other: alios exclttserant, alios |«]«>
cerunt : ut alias • . . aaferretur, alius . . . oocide-
retur. — Plur., eome . . . othere: quid potes dicera
cur alia defendas, alia non cures : cum alii foosas
complereut, alii defensores vallo depellereut, Cd.
— Partim, pars, or quidain often corresponds to
alius : principes partim interfecerant, alios in ex-
siliuin eiecerant, N. : nos alii ibimus Afros, pars
Scythiam veniemus, Y. — Also with aliquis : putat
aliquis esse voluptatem bonum ; alius autera po-
cuniam. — Sometimes aliud .. . aliud, simply, one
thing , . . another, different (Hinge : aliud est male
dicei^, aliud accusare : longe aliud esse virgiiiea
rupere, aliud pugnare, L. — Connected by atgue
or -que, the one and the other; now thie, tiow
that ; different: eadeni res . . . alio atque alio ela-
ta verbo: milites trans flumen aliis atque allis
locis traiciebant, L. ; cf. alias delude alias morne
causos faoere, S. — In abridged expressions : f oce-
runt alii quidem alia quam multa, different men
have done very many different thinge : alius ex alia
parte, /^-om different quartere: dies alios alio de-
dit ordine Luna ^elicls operum, Y. : quo facto
cum alius alii subsidium ferrent, one to another^
Cs. : alius alio more viventes, each in a different
way, S. : cum alii alio mittei*entur, in different di^
rectione, L. — Alius ex alio, super alinm, post altuni,
one after another : ut aliud ex alio incidit, T. : alias
ex aiiis nectendo moras, L. : nos alia ex aliis in
fftta vocnmur, Y. — Me ton., praegn., of another
kind, different : nunc hie dies aliam vitam defert,
alios mores postulat, T. : Huic aliud mercedis erit,
Y. : longe alia mihi mens est, & : aliusqne ei idem
Nasoeris, H. — Hence, of a vote : in alia omnia ire
(sc. vota), to go againet (a motion), vote the other
way. — With ipeam : iuveuis longe alius ingenio,
quam cuius siroulationem induemt, L. : non aliA
qunm, H. — With eomp, abl, (poet): Neve putes
alium sapiente bonoque beatum, H. : alius Lvaip-
po, H. — Of that which remains of a whole, t/ie
reet, the remainder (for reliquus, ceteri) : .aliae na-
ves, Y. : (venti) praeter lapyga, H. : ex aliia ei
roaximam fidem habebat, Gs.': inter primos atrox
proelium fuit, alia raultitudo tei-ga vertit^ L. ; cf.
ut omittam leges alias omnls.— j1 aeeoii€l,tfte other
(of two), another: els (Catoni et Caesar!) gloria
par, sed alia alii, 8. : duas (leges) promulgavit,
unam . . . aliam, Gs. : duo deinceps reges, alius
aliA vi&, civitatem auxerunt, eaeh in a different
way, L. : alias partes fovere, the other eide, Ta. :
alius Achilles, a eeeond, Y. — With a enbet., express-
ing tlie species, beeidee, aleo : virginitate aliisque
caeremoniis venerabilis, and other (claims to re-
spect, namely) obeervancee, L. : Inde alias animas
Deturbat, the reet, the ehadee, Y.
al-1-, in words compounded with ad, see adt-.
aUeo (IMOI), «cls, n,,affd^^au^, BL
Digitized by
AUeoto
49
altar
AUeoto^ see AJecto.
Aing««i«^ e, acfi- [ AUia 1, of the rwer AUia
(where the Romans were defeated by the Gauls) :
dies, the battle day of AUia (July 18, a dies nefa-
stes),C.,L.
Allifanim^ adj., of AUifae (a town of Sam-
mom) : ager. — Plur. n. as mbtL, large driiddng-
etpe made at AUifae^ H.
alllnm, see alium. .
Allobrox; ogis, aec oga, m., one of the Alio-
kroget^ a varUke people of OaitL — ^M e t o n., a bar^
6arkXft, lu.
almns, adj. [1 AL-XnouritkirMffruUfulffood-
fjmng (poet) : Ceres, v. : ager, V. — F i g., kind,
mktUnu, ^Tuntiful, favorable : Fides, Eon. ap.
C: Venus, H. : adorea, H.
alnnSk if /• [I ^^]j ^ alder: crassis paludi-
bos alni Nascuntur, V. — P o e t, a boat (of alder-
wood) : cavatae, Y. : undam levis innatat alnus, V.
alo^ alal, altus or alitus, ere [ 1 AL- ], to feedy
mofuriekf eupport^ SKStoin, maiMtam: altus mter
tnna, L. : canes ad Tenandam, T. : exercitum :
nagnom numemm equitatOs, Gs. : quos lingua
perinno alebat, S. : publico all, at the publie eoet,
N. : amniB imbres Quern super notas afuerc ripas,
kate fUedj H. : infelix minuendo corpus alebat,
I e. wntriihed kunrnlf by hie own flesh, 0. : panico
Tetere ali, Gs. : ignem, Gu. : flammas, 0. : statu-
nm, Gs. — F i g., to nouruA, cheriahy promote, t»-
trecuey eirengthen : honos alit artes : in qua alta
at eloquentia : civitatem, i. e. came to proepery Gs. :
nolo meis impensis illorum all luxuriam, N. : Yol-
Dos Tenia, Y. : si diutius alatur controversia, Gs. :
po^Um, H. : spem sententiis : iDgenium : bellum.
aloe^ es,/., = dXdii, the aloe. — ^F i g., bittemeta :
plus aloes quam mellls, lu.
alpha, It. inded,y z= aX^, the first letter of the
Greek alphabet: hoo discunt ante alpha et beta,
L e. before the alphabety la,
AljanoM, adf. [ Alpes], of the Alpe^ Alpine:
rigor, O. : nives, Y. : gentes, L.
(almuX ^- ['^S^]* ^^i ckHly (only eomp. n. ) :
intio nihil alsius.
altarla, inm, n., plur. [altus], a high altary altar
for taerijiee to the great gods : ab altaribus f uga-
tiu: altaribus admoius, L. : amplexus tremulis
altaria pahnis, O.: En aras duas altaria Phoebo, as
high altars to PhoebuSy Y. : castis adolet dam alta-
ria taedis, i. e. Mocrifiees, Y. : unmt altaria flam-
iMe,Tb.
alt^ adv. with con^. [altus], highy on high, from
eioHy hflilg : omentum alte toUens pugionem:
dextram alte extuHt, Y. : puer alte cinctus, H. : se
toUere altios : altius praecincti, H. — H e t o n.,
defpy deeptfyfar: ferram hand alte in corpus de-
soendlsse, L. : alte volnus adactum, Y. : frigidus
imber Altius ad Tivum persedit, Y. : sulcus altius
impressus. — Fig., highly, loftily: alte spectare:
altius se eiferre. — beaiy, profoundly: altius aspi-
cere : aliquid repetendum altius.— Aom afar, re-
motdy: alte petitum prooemium,/ar-/<ifoAea .* ora-
tio tam alte repetita: altius expedire, /rom the bo-
ginning, Ta.
alter, tera, terum, gen, teif us or terius, dot. altert
(/. rarely alterae), nronom. atfj, [2 AL-], one, an-
other, the onsy the other (of two) : necesse est sit al-
teram de duobus : altera ex duabus legionibus, Gs.:
alter oonsulum, L. : in alterft parte fluminis legatum
reliquit, on the other side^Cs. : ut consules alter am-
bove cognoscerent, one or both: absente consulum
altero ambobusve, L. — Alter . . . alter, the one
. . .the othery the former . . , the latter: curemus
aequam uterque. partem; ut alterum, ego item al-
teram, T. : quorum alter exercitum perdidit, alter
▼endidit: nee ad vivos pertineat, nee ad mortuos;
alteri nuUi sunt, alteros non attinget : quoram al*
ten adiuvabant, alteri, etc, Gs. : qui noxii ambo^
alter in alteram causam eouferant, L.— Unus . . .
alter, one.,, the other: Ph Una iniuria est tecum
. . . altera est tecum, T. : uni epistulae respond!,
yenio ad alteram. — 0pp. to other distributiye
words : alter gladiator habetur, hie autem, etc. : la-
teris alter angulus ad orientem solem, inferior ad,
etc., Gs. : ne alterater alterum praeoccuparet, N. :
uterque suo studio delectatus contempsit alterum :
neutrum eorum contra alteram iu?are, Gs. — ^Esp.,
as a numeral, the second, next (cf. secundus): pri-
me die . . . alter dies . . . tertius dies : proximo,
altero, tertio, reliquis oonsecutis diebus: sire ite-
ram Sulla sive alter Marius : alteris Te mensis ad-
hibet deum, i.e.at the dessert, H. — So^ altera die,
the next day : altero die quam, on the next day aftery
L. — With praepp. : qui tum regnabat alter poet
Alexandream conditam, next after: Fortunate
puer, tu nunc eris alter ab illo, the next after him,
Y. — ^In compound numbers : litteras altero vicen-
simo die reddidit, on the ttoenty-second day. — Of a
number collectively: hos libros alteros quinque
raittemus, a second series of five: Aurea mala decern
misi ; eras altera (sc decern) mittam, Y. — lu the
phrase, uuus et alter, unus atque alter, unus alter-
que, the one and the other. — ^Usu. of an indef. num-
ber, one and another, a couple, one or two : Unus et
item alter, T. : unum et alteram diem desiderari :
versus paulo concmnior unus et alter, H. — Rarely
of a definite number, two : unus et alter dies inter-
cesserat — ^Alteram tantum, asnutch m&re, as much
again, tioiee as much : altero tanto longior, N. : nu-
mero tantum alteram adiecit, L. — Of quality or
character, a second, another y i. e. very like: Verres,
alter Orcus : alter ego : amicus est tamquam alter
idem, a second sdf. — The one of twOy either of two
(for alterater) : non uterque sed alter : sine alte-
altaroatlo
60
alQta
ris veBtrum vivere, L. — Me ton., ono^W (for
alias) : ?icti8 non ad alterius praescriptum impe-
rare, Ca. : si nullius alteriuB nos pudet, wAody ehe,
L. — Hence, a neighboTf/dlousereaiure: ex inoom-
modis Alterius sua ut conparent commoda, T. : ni-
hil alterius causA faoere. — 27ie other^ the opponU:
alterius factionis principes, thi$ leaden of the cp-
potite party f N. — Different^ changed: quotiena et
specula Tideris alterum, H.
cdteroatid, Anis, /. [alteroorj, a debate, diecm-
«ton, alternate dieeouree: Lentuh et Caninii : mag-
n& de re cum Velleio : altercatione oongredi, L.
altered, ftvl, — , *re, to wrangle: cum patre, T.
alteroor, itus, ftrl, dep, [alter], to alternate in
dieeumon^ diepute, wrangle : cum Vatinio, Cs. :
inter nos, L. : in altercando par, a match in de-
bate,— Poet. : Altercante libidinibus pavore, H.
altemLi, adv. [altemus], aUemately, by turns:
rogando alternis suadendoque, now regtieeting, now
persuading, L. : altemls fidens ao diffidens, L.
altemo, &vl, — , &re [altemas], to do by turfts,
interchange: vices, to exchange parte, 0.: alter-
nant! potior sententia visa, heettating, V. : alter-
nantes proelia mi8cent,^A< by tume, V,
altemufl, a^. [alter], one after the other, alter-
nate, in turn, reciprocal: ex duabus orationibus
capita altema recitare: alternis trabibus ao saxis,
beanu alternating with stones, Cs. : pes, H. : alterni
si congrediamnr, every other one ofuSy V. : in hoc
altemo pavore, i. e. panic alternately in citha*
army, L. : fratrem alterna morte redtmere, by dy-
ing and reviving with him in turn, V. : alternis
paene verbis laudans, with almost every other
word, L. : amant altema Camenae, responsive song,
y. : altemis aptum sermonibus, dialogue, H. — Of
▼erses, alternate hexameter and pentameter, elegiac :
pedes altemos esse oportebit: canere altemo car-
mine, 0. — In courts the parties took turns in
challenging judges ; hence, altema consilia reice-
re, to reject by turns: reiectio iudicum altemoram.
alter-uter, utra, utrum^^m. alterutrlus (rarely
X*ate, altera utra, etc.), pronom, adj., one or the
, either this or that, one of two : necesse erat
altemtram esse hostem : ut si in alterutro peccan-
dum sit, malim, etc. : ne alteruter alterum prae-
occuparet, N.
altloinotua, adj. [alte+oinotus], high-girded,
i. e. active^ brny. Ph.
altilla, is, a^. [I Ah-], fattened, fat.-^Aa subst.
f, a fattened bird: satur altilium, H.: anseribus
par,Iu.
altisontis, CK^'. [alte+sonus], of lofty sound:
luppiter: Maro,Iu.
altitonaxi% ntis, a^j. [ alte + tonans ], high-
thundering: pater, L e. Jupiter.
altitudo, dinis, /. [altus], height, altitude:
aedium : montium : muri, N. : altitudines, heights,
I/. : in altitudinem pedum LXXX, Gs. — ^M e t o n.,
depth: spelunca infinitft altitudine: maris, Cs. —
F i g., height, devotion, loftiness: oraUonis : gloriae :
animi, nobleness, L. — Depth, reserve: animi, i. e.
serenity : ingeni, secrecy, S.
altivolins, ntis, a(Q. [alte+volans], high-Jiv-
ing, soaring (poet.) : altivolantes, as suost., birde^
Enn. ap. C.
altor, Oris, m. [alo], a nourisher, sustainer^ fba^
terfeUher: omnium rerum : altore reoepto, O.
altzi^ Icis,/. \9\Uyv\, a foster-mother, cherisher^
sustainer : eorum terra altrix dicitur : Ulixi, V. :
altricis limen Apuliae, H. — A wet-^urse, O.
1. altum, T, n. [altus], height: ordo edltus in
altum : genitum demisit ab alto, i. e.froni heaven,
V. — M e t o n., depth, the deep, the sea: terris iacta-
tus et alto, v.: in altum Vela dabant,y. : urget
ab alto Notus, Y. : aditus ex alto : naves in altum
provectae, Cs.: in altum rapi (of a river), Ix —
Fig.: imbecillitas in altum provehitur iraprudenfi^
into deep water: ex alto repeili^ far-fetched: quid
causas petis ex alto ? V.
2. altum, €uh. [altns], deeply : dormire, lu.
altus, adj. with comp. and sup. [ P. of alo ],
nourished, grown great, high, lofty, tau: attior illis^
taller, 0. : montes, V. — Me t o n., deep : attissimao
radices : altissima flumina, Cs. : altior aqua^ Cs. :
volnus,y. — ^Fig., high, elevated, lofty: altissimua
dignitatis gradus : rex aetheris luppiter, Y. : Cae-
sar, H. : Itoma, 0. : te natura altum genuit : qui
altiore animo sunt : alta sperare, greatness, Li. —
Of the countenance, proud, stem, disdainful j Re-
iecit alto dona Yoltu, II. — Deep, prof fnmd : som-
nus, H. : quies, V. : dissimulalio, Cu. — Ancient,
old, remote : altior memoria : genus alto a sangui-
ne Teucri, y. : Sarpedon, y.
aluoinor (not hftlttcinor, hallQ-^, fttus, ftrl, dep.,
to wander in mind, talk unreaaotuMy, ramble in
thought: suspioor huno alucinari: epistulae no-
strae debent interdum alucinari, induce in vagus
digressions : quae alucinatus est
alumna, ae,/. [alo], a foster-daughter^ pupil :
aquai dulcis alumnae ( of frogs ) : civitatis quasi
alumna eloquentia.
alumnus, I, m. [alo], (ifoster-son, ward, nurs-
ling : Carus, y. : dulcis, Bf. : hos ustls praestet
tibi alumnus, i. e. this wilt be your reward for
bringing him up, 0. : legionum, brought up in the
camp, Ta. : coram agrorum alumni : (nee sentient)
dulces alumni grave tempus, H. : alumno numine,
0. — ^Fig. : ego itaque pads, ut ita dicam, alum-
nus : Platonis, disciple : disoiplinae meae^
aluta, ae,/., a soft leather prepared with alum:
alutae tenuiter,fiQn|^ta§,i^¥HlfcqM>n., a «Aod-
)^Bl8^<f^Li«n3^6°
alvariiun
61
ambigo
laiehei: niTea, 0. : nigra, lo.-^^ P^'^'^i poueh:
tamida superbos alutfi, lu. — A patch on me face,
0.
alvaxliiin or alveiilum, I, fi., a beehive : lento
alFearia (quadrisyl.) vimine texta, V.
alveolus, I, m. dim. [ alveus ], a tray, trough^
hasin: ligneus, Pb., L., Ta. — An oil jai\ lu. — A
iiee-board, C. — The bed of a email river, Ca.
alvetifl, I, m. [ aWaa ], a hoQoWy cavity, excava-
tion : vitiosae ilicis^ V. — E 8 p., of a river, a bed,
thaimd : flumiDia, V. — M e t o n., a trough, tray :
fluitans, L. — Of a ship, a hold, hull : alvei navium,
S. — A email ship, boat : accipit alveo Aeneam, V .
— A balhroom, with a aUp at the bottom, which the
bather could uae aea seat : in balneum venit . . .
Qt in alveam descenderet. — A bathing-tub, baUtr
bi6 .• alTeus impletur aquis, O. — A bee-hive, Tb.
alTiia, I, /. [ AL- ], the belly, paunch, bowels,
womb: pnrgatio alvi: spem in alvo oontinere:
matris, H. : in snam sua visoera eongerit alvum,
jfoiTurdk, 0.— 77U hold (of a ship), Ta.
Alyattea, el, m., ='AXvarn;c> a king ofLydia,
father of Croetue : regnuni Aljattei, H.
ainabniii> e, adj. with comp. and sup. [amol
worthy of love, lovdy, amiable, attractive : filiola
tna : inaania, H. : frigus, refreshing, H. : carmen,
a pleasant song : amabiUor Velia : amabiliasimiiB
modas amicitiae.
amabiliter, adv. with comp. [amabilis], loving-
ly, pleasantly, ddigTufuUy : in me cogitare : ludere,
H. : spectet amabilius iuvenem, 0.
amandatio, Onis,/. [amando], a sending away.
a^mando^ avl, Atus, ftre, to setid away, remove :
earn in altimas terras : hominem quo ?
amandtifl, adj. [P. of vmo\, pleasing: vox, H.
amanai ntis, adj. with eomp. and sup, [P. of
sm6]^fond, loving, affectionate: homines amantes
tai: cires patriae: tui amantior: nos amantissi-
mi tui. — As subst., m. and /., a lover, one in love:
Amantiom irae, T. : aliud est amatorem esse, aliud
amantcm, to be susceptible, . ..to be in love. — F i g.,
friendly, kind, affectionate : nomen amantius :
amaDdssima verba.
amanter, adv. with comp. and «up. [ amans ],
lovingly, affectionately, amiably: meum adventum
Tidere : amantius (facere), Ta. : quocum amantis-
sime vizerat
amaracnw^ i,/., := AftdpoKoct marjoram: mol-
lis, y. : Suave oiens, Gu
amarantiifl^ l, n., = afiapavrocj the amaranth,
0.,Tb.
amaiitiefl^ — , aee. em,f., bitterness : dulcis, Ct.
amaror, oris, m. [amarus], biltemess (poet.), V,
amama^ adj. with eomp., bitter, ptmgent: sail
oes, v. : calices amariores, Ct. : Doris, i^ e. the
brackish sea, V. — ^Fi g., bitter, afflicting, sad: casAs,
0. : amores dulcea, V. — Plur. n. as subst., bitter-
nesses, bitter things : amara Temperat risu, H. :
curarum, H. — Bitter, caustic, severe: dicta, 0. —
Eelentless: hostis, V. — Morose^ ill-natured: mulie-
res, T. : amariorem me senectus facit.
AmazyUiak idis or idos,/., aec, Amaryllida;
voc. Amarjlli, = 'A/iopvXXic, a shepherdess, Y.
amata, ae,/. [amo], a bdoved toomon (once), L.
Amathnaia, ae,/., Venus (worshipped at Ama-
thus in Cyprus), Gt., O.
amator, Oris, m. [amo], a lover, friend: noster :
urbis, H. : antiquitatis, K. — A lover, one fond of
wometi : adulter an amator : vinosus, amator, H.
amatorie^ adv. [amatorius], amorously: (epi-
stula) scripta amatorie.
aiiiatO]iiia» aefj. [amator], loving, amorous,
amatory: Yoluptas: poOsis.
amatii% P. of ama
Amazon, onis, /. [ Scythian 1, an Amazon. —
Plur., Amazons, a tribe of warlike women on the
river TTiermodon: Threiciae, V. : ezsultat Ama-
zon, V.
Amazonia, idis,/., an Amazon, Y.
Amazoniua^ atfj., Amazonian : securis, H.
ambaotoa, I, m. [Celtic], a vassal, dependant:
circum se ambactos clieutesque habet, Cs.
(ambagea, is), /., only abl. sing, ambage, and
plur. ambagea, um [ambi-f-1 AG-], a going
around, roundabout way: variarum ambage via-
rum (of the labyrinth), O. : doloa tecti ambages-
que resolvit, V. — ^Fig., of speech, digression, cif^
cumlocution, evasion: ambages mihi narrare, T. :
per ambages et longa exorsa tenere,y. : pueris
dignae, L. : missis ambagibus, without circumlocu-
tion, H. : positis ambagibus, 0. — A riddle, enigma,
dark saying : immemor ambagum auarum, 0. :
tacitae, a dumb show, L. : e& ambage Chalcedonii
monstrabantur, Ta. : per ambages effigies ingenii
sui, an enigmatical symbol of, L.
ambedd, §dl, esus [ ambi -f- 1 edo ], to eat
around, waste, consume : flammis ambesa Robora,
V. : ambesae mensae, V. : quidquid, Ta.
ambi-, abbrev. amb-, am-, an-, insepar.
prep., around, round about, only in composition ;
before vowels usually amb-; ambages, ambedo,
etc. ; but amicio (for amiicio) ; once amp- : amp-
ulla ; before consonants, am- : amplector, amputo ;
or amp- : Ampsanctus ; but before e, q, h, /, an- :
anceps, anf raotus, anquiro, etc.
ambigo, ere, only present stem [ambi-f-ago],
to go about, go around, avoid: patriam, Ta. — F i g.,
to hesitate, waver, (ftw^, .6d^t»^^,.^fyrt>- ius,
ainbl£(iio
(0
unbmo
quod ambigitur, of which there ia a doubt: Quale
quid sit, ambigitur, is uncertain: adspici volu-
crem, non ambigitur, cannot be doubted, Ta. : ne
quis ambigat deoua earn habere, Ta. — To argtie^
dispute, contend, debate : de vero : cum eo : de quo
(fuudo) nihil ambigebatur, there vku no dispute,
ambigue, adv. [ambiguus]) equivocally, doubt-
fidfy: loqui: scribere: nee amibigue victus, de-
cisively, L. : certare, Ta.
ambignitaSk fttis, / [ambiguus], ambiguity,
equivocalnesSf double sense: norainis : verbi, L.
amblgaaOk acff. [ ambi + 1 AG- ], going two
ways, wavering, uncertain : per ambiguum f a?orein
gratiam Tictoris spectare, by ehowing equal favor
to both sides, L. : Proteus, assuming different forms,
0.: Ambiguam tellure nova SaUmiua futuram,
i. e. the name would be of double application, H. —
F i g., wavering, vacillating, uncertain, doubtful: si
dudum fuerat ambiguom hoc mihi, T. : baud am-
biguus rex, L. : Ambiguum Clymene precibus
PhaSthontis, an irft Mota magis, uncertain whether,
O. : imperandi, Ta. — Of speech, obscure^ dark, am-
biguous: verba: oracula. — Of character, uncer-
tain, not trustworthy, doubtful : fides, L. : domus,
y. — As subst.n., doubt, uncertainty, a dark say-
ing : servet in ambiguo luppiter, H. : ambiguorum
complura sunt genera.
ambid (imperf. ambibat, 0., L., Ta.), ItI and il,
Itus, Ire [ambi-Heo], to go round, go about : terrara
lunae cursus: Siculae fundamina terrae, 0. — To
surround, encircle, encompass : ambitae litoiti ter-
rae, 0. : Thracam ambiat Hebrus, U. : moenia.
Quae flammis ambit amnis, V. : yallum armis, Ta.
— Fig., to canvass for votes: sineulos ex senatu,
S. : ambiuntur, rogantur cives. — To secure by can-
vassing, win by solicitcUion, entreat, solicit, cowi :
senis amicos, T. : oonnubiis Latinum, V. : te prece,
H. : nuptiis ambiri, to be sought in marriage, Ta.
Ambtoxiz; Igis, m., a chief of the Eburones, Gs.
ambitlo, Onis, /. [ambio], a going about, —
E s p., of candidates for office, thi soliciting of
votes (by lawful means) : mea me ambitio cogita-
tione abstrahebat : tanta exarsit ambitio, ut, etc.,
L. : Quid de nostris arobitionibus loquer? — A
striving for favor, courting, flattery, adulation :
ambitione adducti: in Scipione ambitio maior,
vita tristior : Platouem magnft ambitione perduxit,
ostentatiously, N. : ambitione relegatft, wiihcnd flat-
tery, H.: ius sibi per ambitionem dictum, /avortV-
iam, L. — A desire for honor, thirst for popularity :
ambitio honorumque oontentio : mala, S. : misera,
H. : inaniSfH. : funerum, pomp, Ta.
ambitiose, adv. with eomp, [ambitiosus], am-
bitiously, ostentaHou^y: de triumpho agere : petere
regnum, L. : ambitiosius faoere, quam, etc.
ambltiosaa, adj. with comp, [ ambitio ], sur-
rounding, encompassing, entwining : laaoivia hede-
lis ambitiosior, H. — Fig., ambitiotis, eoneiUatary,
eager for honor, solicitous of favor: pro nato ma-
ter, 0. : in Oraecos : malis artibus, Ta. : ita ambi-
tiosus ut omniB salutet : rogationes : mors, ostent^t-
tious, Ta. : ornamenta, excessive, H. — Competed for,
soug/it in rivalry: honor, 0.
1. ambitoa, F, of ambio.
2. ambitoa, Us, m. [ ambio ], a going round,
moving about, revolution: aquae per amoenos
agros, H. : saeculorum, Ta. — ^F i g., of speech, cir-
cumlocution: circa unam rem ambitOs facere, Lu
— M e t o n., a circuit, dreumferenee, border : castra
lato ambitu, Ta. — In rhet., a period : Terborum. —
£ s p., a suing for office, canvassing for voles (usu.
by unlawful means): legem ambitOs flagitasti:
accusare alqm ambitOs : ambitQs largitiones, N.
ambo, ambae, ambo, <tec, m. ambo or ambos,
num. [cf. ambi-], both (of a pair or couple) : duae
res . . . quae ambae : (duo) senatores, qui ambo :
ut eos ambos fallam, T. : ambo florentes aetatibus.
Arcades ambo, V. : Se satis ambobus Teucrisqoe
venire Latinisque, V. — For duo : partis ubi se via
findit in ambas, the two, Y.
Ambraoia, ae,/., a town of Epirus, Cs., L., O.
ambrosia, ae, /., = auppoffia, ambrosia, sus-
tenance of immortal life, food of the gods : ambro-
si& deos laetari : orator ambrosii aleudus, i. e.
divine. — P o e t. : (equos) ambrosiae suco saturos,
0. : ambrosift Contigit os fecitque deum, O. : am-
brosiae odor, V.
ambroaitiak adj., = dfippooioQ, divine, ambro-
sial: comae, V.
ambnbaia, ae,/ [SyriacJ, a Syrian girl,fltUe-
pHayer and dancer : ambubaiarum collegia, U.
ambulatio, 5ni8,/. [ambulo], a walking about,
walk: pomeridiana. — A walk, place for walking.
ambulatftmotila, ae, dim., f. [ambulatiol, a
short walk, little promenade. — A portico : tecta.
ambulo, ftvl, atus, fire [am- (for ambi) -HBA-],
to walk, walk about, take a walk : ambulando con-
trivi diem, T. : in sole: satis ambulatum est. — To
go, travd, march: biduo septingenta milia pas-
suum. — To traverse: roaria: vias, 0. : in ius am-
bula, go to law, T. — Of gait, to march around, strut
about : superbus, H. : tunicis demissis, H.
amb-nro, UssI, astus, ere [ambi+uro], to bum
round, ecorch, singe, consume : hie ( Verres) socio-
rum ambustus inoendio : Terret ambustua Phae-
thon avaras Spes, H. — Jestingly : tribunus ambu-
stus, singed: libris Ambustus propriis, on a funeral
pile of his own books, H. : torris, i. e. stiU burning,
V. — M e t o n., to injure by cold, benumb : ambusti
vi frigoris, Ta. — Fig., P. pass., singed, injured,
damaged : fortunarum mearum reliquioa : damna-
tione ooUegae prope ambustu
Digitized by' "
^"iS^bg
le
88
flT^f^lT"■| l, m^ pmpU ItaHan ttarwort^ Y .
a-mena, ends, adj. with eomp, and tup. [ab+
mens], cvt of (m^a »rnwi^ mad^frafdic^ dittrcKted:
arms amens capio, Y. : homo amentiflsimas : metu,
L : magnitndine periculi, Gu. : animi, V. : malls
oor.L. — yoolithj stupid: aroentissimum Consilium,
multo amentiores : furor, Ot
amentatiiflk cidj, [amentum],^mMAe(2 mth a
ftrap: hastae.
amentia, ae,/. [amens], want of rMwon, mad-
iMft, 9enadeune8$: Quor meam senectutem huius
BoUicito amentift? T.: amentift atque audacia prae-
ditus: tanta tIs amentiae, L. — FoUt/: si quern
amentia yerset, H.
amentam, l, n., a strap, thong : epistula ad
amentum deligata, Cs. : amenta torquent, Y.
Amenniu^ adj, [Ameria], of Anuria (in Um-
bria): munioepa retinacula, lot^^ tmgtfor tying
upvtiics, Y.
amea^ itis, m. [1 AP-], a fork for spreadinff
nda: levis, H.
axnethystiirafl, adj., = Afit^wrrtvoi:, of the
amdhytt, violet - colored: amythjstina (sc. vesti-
menta), violet cloaki, lu.
amethystoi^ I,/., = Afii^wrroct an amethyst,
0.
amfraotna, see anfractus.
arnica, ae,/. [1 amicus ], a female friend, T.,
0., lu. — A mistreuj eoncubine, 0., T.
aznice^ adv, with sup. [amicus], in a friendly
: facere : cum illo amioissime vivere.
amiciob — ^ ictus, ire [am- (for ambi-) +iacio],
to throw aroundy wrap about: quo (pallio) amictus
est: Telis amicti: nube umeros amictus, H. —
Fig., to cover, wrap, surround: quidquid cbartis
unicitur, H. : ulmi amicti vitibus, 0.
amicitia, ae,/. [amicus], /nem&Asj^.* Per no-
stnm amicitiam, T. : inter aliquos: esse in amid-
tiA cum aliquo, N. : iungere : parere, N. : dedere
8eanucitiaealicuius,Cs.: intima alicuius, N. : iura
amidtiae: deficere ab amidtift alicuius, N. — A
league^ alliance: qui amicitiam fecerant, Cs.: po-
puli R, Sl : yetustior amicitia ac societas, L. —
Jf^iends, a eirde of friends: adflicta: ex intima
eins amicltift, Ta. : paroet amicitlis.
L amiotua^ P. of amicio.
2. amlotna^ Qs, m. [amicio], a throwing on,
throwing around; hence, amictum imitari alicuius,
ttf^ of dress* — Heton., an outer garment : sta-
tnam esse eiasdem, amictus declarat : duplex, of
double tejEture, Y. : Phrygius, ue.the Ti'ofan chla-
m3«,Y. — Poet: nebulae, V.
amioiila, ae,/., dhn. [arnica], a loved one, mis-
trm: de amionlft rizatus.
amiculmil, I, n. [amido], an outer garment,
mantle, doak : amicae : purpureum, L.
amictilna^ I, m., dim. [2 amicus], a pet friend,
crony: mens : quae censet amioulus, U.
1. anucnB, adj. with comp. and sup. [AM-],
loving, friendly, kind, favorable: tribuni nobis ami-
ci : tyranno, N. : luto bus, H. : mihi nemo amidor
Attico : rex amicissimus rei p. : erga te animo
esse amico, T. : male numen amicum, unfriendly,
Y. : coniunctissimuB et amicissimus. — Fig., of
things, kindly, pleasing, acceptable, favorable: im-
bres, V. : eidua, propitious, H. : voltus, 0. : portds,
of friends, Y. : tempus, wdeome, H. : nihil est mihi
amicius solitudine : Brevitas mihimet amicissima :
Nee dis amicum est te Abire, is it pleasing, H.
2. amiona^ I {gen.plur. amlcQm, T.), m. [1 ami-
cus], a loved one, lovitig one,ffiend: communia
esse amicorum inter se omnia, T. : tria paria ami-
corum : novus, vetus : patemus ac pemecessarius :
niimeri maioris amici, the most of his friends, 0. —
A patron, p'otector: potens, H. : magnus, lu. — A
companion, colleague: fugam exprobravit amico,
0. — Of the state, a friend, ally : Deiotarus ex ani-
mo amicus : a senatu populi R. amicus appellatus,
Cs. — Of a prince, a coutisellor, courtier, minister:
regis, Cs. : reges ex amicis Alexandri, N.
a-migro, — , — , are, to migrate: Romam, L.
Aminaeoa (-ana), a^j-t of Aminaea, a town
of the IHceni : vites, a favorite kind of vine, Y,
amiaaid, 6nis,/. [ftmitto], a losing, loss: oppi-
dorum: dignitatis: liberorum.
amiaamn, l, n. [amitto], a loss: amissa recipe-
rare. Cs.
1. amiaaQa^ P. of amitto.
2. amiaana, tls, m. [amitto], a loss: Siciliae, N.
amita, ae,/., a father's sister, C, L., Ta.
a-mitto, Isl (amisti, for amisisti, T.), Issus, ere
[ab+mitto], to send away, dismiss, part with: abs
te filium, T. — To let go, let slip: praedam ex ocu-
lis, L. : praedam de manibus : clavum, Y. — ^F i g.,
to loose, let slip: occasionem, Cs. : tempus : fidem,
to break one's word, N. — M e t o n., to lose : consi-
lium cum re, T. : litem : classes : pecuniam, S. :
patrimonia, S. : optimates, the support of the aris-
tocrats, N. : Si reperire Tocas amittere certius, to
bemore assured that s/ie is lost, 0.: colores, H.: ani-
mam, S. : vitam : filium.
amnioola, ae, m. and /. [amnis+COL-], thaf
grows near a river : salioes, O.
amnicvluak I, m., dim. [amnis], a rivulet, L.
amnia, is {abl. amne or amni, Y., H., L.)) m.
[8 AC-, AP-], a river: Tiberinus, L. : si amncs
exaruissent : navium patiens, L. : tadtumus, H. :
secundo amni, downrstream, Y. — ^Fig. : abundan-
tissimus amnis ^Hiu^.^l^^^^j^f^ ruunt
amo
64
ampleotor
de montibas amnes, Y. : Oceani amnis, the oeean-
ttream, Y. — Of water in vessels: aquai Fumidus
amniBy the ttreaniy V. : fusus, V. — A river-god:
Convocat amDis, 0. : domus magni Amnis, 0.
amo, ftvl, atus, are [AM-|, to love: magis te,
quam oculos, T. : unice patnam : dignus amari,
Y. : noil diligi solum, verum etiam amari : a suis
et amari et diligi : nescio, ita mo di araent, to hdp
me the gods^ T. : sic roe di amabunt, ut, etc, T. :
quam se ipse amans sine rivali I in lave with him-
eelf: nisi nosmet ipaos valde amabimus. — To be
in love, have an amour: roeum gnatum rumor est
Amare, T. : insuevit exercitus amare, S. — F i g.,
to hvey be fond o/^Jind pleaetire in: voltum) inces-
sum alicuius : litteras, N. : ea, quae res secundae
amant, S. : nemus, H. : amat ianua limen, i. e. is
constantly closed^ H. : focos, i. e. to make homee, Y. :
Litus ama, keep dote to^ Y. — With infin,: Uic
ames did pater atque princeps, H. — Amare ali-
qucm, to be obliged to, be under obligation^ have to
t/iank: ecquid nos amas de fidicinS istac? T. : et
in Attilii negotio te amavi : bene facis, merito te
amo, T. — Colloq., amabo or amabo te (never vos,
etc.), / e/iall be under obligation to you^ and in en-
treaties, be so goody -^fwoy, I entreat you : id, ama-
bo, adiuta me, T. : cura, amabo te, Ciceronem no-
strum : amabo ut illuc transeas, T. : amabo te, ne
improbitati meae adsignes, etc. : ego me amavi,
teas wdl satisfied toiUh myself, — Met on., amare
with tit/., to oefondy be vontf be accustomed: cla-
roore, voltu, aiiis omnibus, quae ira fieri amat, S. :
Aurum perrumpere amat saxa, H.
amoenitaB, atis, /. [amoenus ], pleasanttiessy
ddightfulnees : hortorum: cuius (domtls), N. : ur-
bium, L. : vitae, Ta. — Plur. : litorum.
amoenna, adj, with comp. and mp. [AM-],
pieasanty delightful^ charming : locus : loca, S. :
piorum Concilia, V. : vireta nemorum, V. : rus,
H. : latebrae dulces, etiam, si crcdis, amoenae, de^
lightfU in themselves^ H. : amoenissima aedificia,
Ta. : templum fontibus, L.^— iVur. n, as subst,,
pleasant places : per amoena Asiae : amoena lito-
rum.—Of abstr. things : vita, Ta. : ingenium, Ta.
— Of dres9, luxurious^ showy : cultus amoenior, L.
amolior, Itus sum, Irl, dep, [ab+molior], to re-
uiovcy move away: obstantia silvarum, Ta.: vos
amolimini, take yourselves off, T. : onera, L. — F i g.,
lo avertyput awaVy remove: dedecus, Ta. : nomen
in^Mmy jpnU out of consideratioti^ L. : uxorem, Ta.
amomnm or 'On, lyn.,=zdfjuaftov,an aromatic
shrub, used in making balsam: Assyrium, V., 0.
amor, oris, m. [AM-], love, affection, strong
friendly foeUng: amor, ex quo amicltia nominata:
amor erga me: amores iiominum in te: patrius,
for a son, Y. : f ratemas, for a brother, Os.— E s p.
•f Mzual love: in amore haec sunt vitia, T. : an-
cillae, H. — Plur., love-adventures : Solis, O. — PI g.,
an eager tletire, passion : consulatQs amor: amici-
tiae : vini, L. : auri, Y. : habendi, Y. : scribendi,
H. : tantus amor casus oognoscere nostros, Y. : in
long^m ducis amores, my desire (for a song), Y. —
Me ton., mosi\y plur., a beloved object, one's love:
Pompeius nostri amores: suos addioere amores,
0. : primus, my first husband, Y. — A cha)'m to exr
cite love : matri praereptus amor, Y. — P e r s o n. :
Amor, the god of love^ LovCy Cupid: Paret Amor
dictis, Y. — Plur., Cupids, Loves : nudi, 0. : lascivi,
H.
amotio, Onis,/. [amoveo], a putting etway.
a-moveo, ovi, otus, ere [ab-|-moveo], to move
awayy take away, remove : testem abs te, T. : vir-
gas a civium oorpore : alia ab hostium oculis, L. :
ilium ex istis locis. — E s p., with pron. reflex., to
take onesdf off, retire, withdraw : bine te, T. : e
ooetu se, L. — To get away, cdfstraet, steal: boves
per dolum amotas, H. — To remove by banishment,
banish : amotus Cercinam, Ta. : iudicio senatOs,
Ta. — ^F i g., to lay aside, set aside, get rid of: amoto
metu, T. : amoto ludo, jesting apart, H. : bellum,
avert, L. : odium, invidiam.
amphibolia, ae,/., = ofi^ipokia, ambiguity.
AmphiotyoneSk um, m., the asseml^ of the
confederated Oreek States, Amj^ietyons, C., Ta.
Amphidn, onis, m., =: 'Afi^iuw, a son of Jupi-
ter, Y., H., 0.
ampUtheatmm, I, n., = Aft^i^tarpov, an am-
phitheatre, oval building for puMic spectacles, Ta.
amphora, ae (gen. plur., in common lang., am-
phorilm)^/., = dfx^opivc, a large oblong vessel for
liquids, with a lu^ndle on each side, flask, jar, flagon,
tntcher : amphora coepit institui, H. : deripere
horreo amphoram, i. e. the vnne, H. — Me ton., ati
amphora (a liquid measure, nearly equal to 1 galls.
Engl.): vini.— Ships were measured by amphorae,
as with us by totis: navem, quae plus quam tre-
oentarum amphoranim esset, L.
Amphrj^situi, adj., of Ampkrysus. — Poet, of
Apollo : vates, the Sibyly Y.
Amphr^sas or Amphrf soa, l, m., = 'A/i-
fpvabQ, a small river of Thessaly, Y., 0.
ample^ adv. with comp. and sup^ [amplus],
largely, brocuUy, abundantly y epaeiouAy, extensively:
exornare triclinium: oohortem donis amplissime
donavit, Gs. : militibus amplissime (agri) dati. —
F i g., liberally, magnifleently, splendidly, handsome-
ly: amplissime triumpharc: quam amplissime
efferri, in the greatest pomp ; see also amplius.
ampleotor, extis, I, dep. [am— Hplecto], to twine
around, encircle, encompass, embrace: manibus
saxa, to grasp, L. : ansas acantho, Y. : urbes muro,
H. : illam in somnls, T. : me: Nox tellurem ampleo-
titur alls, owra^«j*,y^i^^f^[i^ mind, to
■mptaBO
66
funpUns
wAraet^ vndentami^ comprehendf me thnnigh:
oomia oonsilio. — ^In Bpeecn, to comprehend in die-
dOROfi, diaeuas partiadarfy^ handle^ treat: quod
(trgumentum) verbis: ree per scripturam: concU
mds TersibaSfV. — To turn up^ treat eummarUy:
omnia oratores: omnia oommuniter, L. — To com-
prehend Wider a name : alqd virtutis nomine. — To
aHbraee with love^ tdeem^ vcXue, honor^ ding to:
qaem (filinm) mibi videtur amplecti res p. : amore
possessiones : hoc so amplectitur Mno^piqueekim'
tdf on, H. : rem p. nimium (of one who robe the
treasury )l— Of military operations, to cover, occupy:
qaindecim milia passuum circuitu, Cs. : Brigan-
tiom partem victoria, Ta.
amplexd, — , — , ftre (rare for amplexor):
anctoritatem amplexato.
amplezor, atns, &rl, dep, iniena. [amplector],
to embrace: mitto aroplezari, T. : mimicum. —
F i g., to be fond of, vahte^ etteem : me : otium.
1. amplexam, P. of amplector.
2. amplexofli Qs, m. [ amplector ], an encirc-
Umg^ ettrrowuHng, circuit: serpentis amplezu:
ezuit amplezOs, ti^ embraee, 0. : Occopat (ser-
pens) loDgis amplexibus illos, 0. : oceanus, qui
orbem terrarum amplezu finit, L. — E s p., a loving
anbraee, careu: Cum dabit amplezQs, V.: alqm
impedire amplezu, O. : tenere alqm amplezu, Ta.
ampUfioatio^ onis, /. [ amplifico ], an extend-
ing, enlarging: pecuniae: rei familiaris.— F i g. :
honoris. — ^In rhet, an ornate deacription, amplifi-
cation.
ampUficator, Oris, m. [amplifico], one who en-
large*, a decorator, ampHfier : rerum : dignitatis.
amplifice, adv. [amplificus], aplendidly: Testis
decormta, Ct.
amplifloo, ftvT, &tus, i&re [ ampins + facto], to
broaden, eadaid, enlarge, inereaae, make wide, give
apace to : urbem : urbs amplificanda, L. : divitias :
Testrfs iodiciis amplificatam (auctoritatem) : Ae-
duomm anctoritatem apud Belgas, Os. — In rhet,
to make conapiewma, amplify, render impreaaive:
rem omando : orationem.
amplio, ftvl, fttus, are [aroplus], to widen, exr
tend, inereaae, enlarge, amplify: rem, H. : serviiia,
Ta. — ^In law, to delay a judament, adjourn, reaerve
a deeiaion (by the technical word amplius) : cau-
sam: potestas ampliandi. — With ace person, to
defer om^a bu»ineaa,piut off the caae of: bis amplla-
tus tertio absolutus est reus, L.
ampUtado, inis,/. [amplus], wide extent, width,
amplitude, breadth, aiwe, bulk: simulacrum modicft
ampUtudlne : urbis, L. : soli, Ta. : amplitudines
boQomm. — ^F i g., greatneaa : animi : rerum gesta-
rum, N. — Dignity, grandeur, conaequenee: in qui-
bos summa est: Aeduoe in amplitudinem dedu-
cere, Gs. — ^In rhet, c(^aiouaneaa of easpremion : Fla-
tonis.
ampliuflk indad, [oomp. n. of amplus], orig. a
neut. acfj, used with indef. subjj., or substantively ;
also as adv, ; and with numerals, etc., without
grammatical construction. I. As cu{j, — ^Witb »i-
def. aubjj., nihil, quid, hoc, etc., more, further, be-
aidea, in addition : quid faciam amplius ? T. : Num-
quid nam amplius tibi cum illft fuit? T. : quid a
me amplius dicendum putatis?: Quid tibi mea
ars efficere hoc possit amplius ? T. : nee rei am-
plius quicquam fuit, T. : nihil amplius dicam quam
victoriam, etc. : et hoc amplius censeo, make thia
further motion: nihil amplius, that ia all: Exce-
dam tectis, an, si nihil amplius. obstem ? i. e. if I
can do no more, 0. — H. As auoat,, more, a greater
amount, larger aiun : acdilis, hoc est paulo amplius
quam privatus, aomething more: nescio an am-
plius mihi nogoti contrahatur : si sit opus liquid!
non amplius urn&, H. : at ego amplius dico, make
a broader €taaertion : Segestauis imponere amplius
quam ferre possent: amplius frumenti auferre:
si amplius obsidum velit, dare poUicentur, Cs. :
alii plures (uxores) habent, sed reges eo amplius,
i. e. aa many more aa they are able to have, being
kinga, S. : at ne quos amplius Rhenum transire
pateretur, no more, Cs.— E s p., with comp, abl. of
space, time, and number: uti . . . non amplius
quinis aut scnis mllibus passuum interesset, no
greater apace, Cs. : ab CapsS non amplius duum
millium intervallo, S. : cum iam amplius horis sex
contincnter pugnaretur, longer than, Cs. : amplius
uno die morari, S. : non amplius duobus milibus
habere, more, S. — III. As adv., more, further, be-
aidea, beyond: ut esset amplius populo cautum,
give further aeeurity: non luctabor tecum am-
plius: vadari BxapMuB, to exact additional bail: quo-
niam amplius arma valuissent, S. : neo amplius
armis, sed votis . . . exposcere pacem, no longer,
V. : nee se celare tenebris amplius . . . potuit, V. :
in illo exercitu cuncta fuere et alia amplius, S. :
felices ter et amplius, H. : neque amplius potesta-
tem faciundam, nisi de eo indicaret, S. — ^E s p., in
court, in postponing a cause: amplius pronuntiare.
— IV. Idiomat, mostly with numerals, more than :
amplius viginti urbes incenduntur, more than
twenty, Cs. : amplius annos triginta tribunus fue-
rat, S. : me non amplius novem annos nato, N. :
noctem non amplius unam, V. : non amplius milia
passuum decern abesse, Cs. : spatium, quod est
non amplius pedum sexcentorum, Cs. : amplius
sestertium diioentiens : amplius centum cives :
cum mills non amplius equitibus, S. : binas aut
amplius domos continuare, i. e. occupy two or more
reaadeneea mcA»S.: medium non amplius aeqnor
Puppe secabatur, not more than half-way, 0. r at
reioiendi quidem amplius quam trium iudicum. . .
potestas (the phrase ^^m<^^^^^»t.
ampins
06
an
ed aB a nam.): non ampUos qoam tetna milia .
ezpenBnm, N.
amplna^ a<&*. with eomp. and mp. [ am- ( for
ambi-) +PLErj, of large extent^ great^ ampUy tpa-
eiautj roamg: domus, Y. : civitas, Cs., C. : porticfU,
y.: ter amplam Gerjonem . . . compescit, H. :
amplum et ezcelsum signum, broad and tall: ool-
lis castris parum amplus, not broad etiough^ S. :
amplissima curia. — M e t o n., abundant^ numerous^
great^fuUy eopiom^ large: res familiaris: divitiae,
H. : dimiBsis amplioribus copiis, the greater part
of the troope, Os. : ampliores copias expectare,
iarger reinforcements^ Os. : ut is amplior numerua
esset: commeatus spe amplior, S.: amplisaima
pecimia. — Fig., ample^ great^ atrong^ violent : mor-
bus amplior factus. T. : metus : spes, S. : pro am-
plissimis mentis (honos). — Of external appear-
ance, etc., magnificent^ epundid, glorious : praemia :
f unus, N. : res gestae, S. : honores, H. : occasio
calumniae: orator, eminent: munus aedilitatis
amplius : ut ampliore quam gerebat dignus habe-
retur (sc potestate), S. i f unere ampliore efferri,
L.: monumentum quam amplissimum facere:
mihi gratiae verbis amplissimis aguntur, in the
homdwmest terms, — ^In opinion or judgment, iUus^
triousy noble^ renownedj distinguished, glorious : fa-
milia: Etruscae gentis regem amplum Tuscis
ratus, a proud thing for, L. : sibi amplum esse
urbem ab se captam frequentari, L.: par?i et
ampli, small and great, H. : amplissimo genere na-
tus, Os. : honos et nomen : ut quisque est genere
oopiisque amplissimus, Os. — E s p. : amplissimus,
most honorable (of a high office or an illustrious
man): amplissimum collegium decem?irale: res ge-
stae: vir.---Of an orator, copious; see also amplius.
Ampsanotus (Am-), I, m, [see ambi-], dllhalr
lowed (sc. lacus), a lakeofJtaly, noted for pestifer-
ous exhalations. — Poet.: yalles (of the entrance
to the infernal regions), Y.
ampulla, ae,/. fambi+olla], a vessel for li-
miidSf toith two handles, a flask, bottle, jar,~-0{ in-
flated discourse, swelling words, bombaai : proicit
ampullas, H.
ampuUor, — , — , i.n, dep, [ ampulU ], to talk
bombast^ H.
ampntatio, Anis,/. [ampato], a pruning^ lop-
ping off: sarmentorum.
am-puto, &Tl, atus, are, to cut around, cut
away, lop off^ prune: yitem ferro: quicquid est
pestiferuuL— Fig^ to curtail, shorten, diminish:
amputata inanitas, removed. — ^In rhet : amputata
loqul, disconnectedly,
Bmwroa,UaBnxggL),ne,f,szSLfUpyii, the waste
in pressing olives, dregs of oil, V .
Am^olae, ftrum, /., = 'AfivieKat. I. A town
of Laconia, O.-^U, A town of Latiwn^Y,
Am^laeoa [ Amydae, I. ], of Amydae^ La^
oonian,'^,
amygdalum, I, n., ;= dftvySaXoy^ an almond,
almond kernel, O,
amyvtifl, idis,/., = d/ivart^^ the emptying of a
cup at a draught, a bumper, H.
an, conj, I. Prop., in a disjanctire qaestioo
introducmg the latter clause ; in Engl, represeoted
by or and the interrog. form of the clause. — ^After
utrum, in direct questions: utrum has corporifl
an Pjthagorae tibi roalis virls ingeni dan ? : at-
rum superbiam prius commemorem an cnidelita-
tem ? : utrumne iussi persequemur otium, an, etc,
H. — ^In indirect questions, whether . . .or: ioteUe-
gere utrum pudor an timor yaleret, Os. : quaero^
utrum Clemens an inhumanissimus yideatur : agi-
tamus utrumne ... an, etc., H. — ^Af ter enclitic -ne
in direct questions : yosne Domitium an yos Domi-
tius deseruit ? Os. : uter . . . isne, qui an ille,
qui? etc. — Annon (an non) in the latter clause
simply negatives the former : hocine agis an non f
T. — ^Indirect, whether . , , or: agitur liberiue yiya-
mus an mortem obeamus: quaeso sitne aliqoa
actio an nulla. — Rarely annon: Roga y^tne an
non uxorem, T.» After a clause without oorrel.
interrog. particle, in direct questions : ipse percus-
sit an aliis occidendum dedit ? : eloquar an nleam ?
y. — So with -ne pleonast : obtrectatum esse, Ga-
binio dicam anne Pompeio, an utrique ? — By ^/ml
of yerb, an becomes simply disjunctive between
two words : cum Simonides an quis alius pollice-
retur : cum id constaret, iure an iniuriA eripiendos
esse reos, L. — Indirect : yivat an mortuus sit, quia
curat?: hoc quaeramus, yerum sit an falsum? —
With eUipB. of verb : neque, recte an perperam
(sc. fiat), interpreter, L. ; cf. discrimine recte an
perperam facti confuso, L. — The former interrog.
clause is often implied in a previous affirmation,
and the clause with an expects a negative answer :
quid enim actum est? an litteria pepercisti? {was
it as I have saidf), or did you, eta, i. e. you surely
did not, etc. : at Pompeii voluntatem a me abalie-
nabat oratio mea. An ille quemquam plus dile-
xit? or rathe}': sive vetabat, *an hoc inhonestum
. . . necue sit addubites?* (where an addubites
asks a direct question, and hoc ... sit an indirect
question dependent on it), H. : quas Kalendas la-
nias expectasti ? an eas, ad quas, etc ? : an Scipio
Gracchum interfecit, Oatilinam . . . nos perfere-
mus ? or (if what I have said be questioned) while
Scipio slew . . . are we to tolerate Catiline f — After
a question, with num, an introduces a new ques-
tion, correcting or denying the former, or rather:
num iniquom postulo ? an ne hoc quidem ego adi-
piscar , , .^ or rather am I not even to get, etc.,
T. : num Homerum coegit obmutescere senectus ?
an stttdlomm agitatio vitae a^qaaluL fuit? or i
Digitized by '
anabftthra
57
anfraotuft
met rather f etc.— Sometimes the former interrog.
cbuee, to be sapplied, expects a negative answer,
and the clause with an is an implied affirmation :
a lebna gerendis senectus abstrahit ? Quibus ? an
lis, etc. : ande ordiar f an eadem atUngam, quae,
etc. — So often annon foriaUnoitof hem quo
fretufl aim . . . annon dixi, et&, T. : annon sensi-
stis triamphatnm hodie de Yobis esse? or have
WW not/ etc., L. — Ellipt: cuium pecus? an
Jleliboei ? Meiiboeus'Sy I tuppote^ Y* — ^IL Me ton.,
without disjunctive force. — ^With expressions of
doubt, ignorance, uncertainty, the former interrog.
clause is regularlj omitted, the latter with an ex-
pressing the belief or opinion of the speaker, /
know nci but^ 1 incline to think^ leu^ct, perhme^
probably: hau scio an quae dixit sint vera, T. :
res nescio an maxima, L. : dubito an Apronio data
sit meroes: baud sdam an ne opus sit quidem,
etc^ pomily it may not be desirable: is mortuus
est, nescio an antequam, etc: Qui scis, an, quae
iat>eam, sine vi faciat» T. — In indirect questions,
^tether: quaesivi an misisset: quae in discrimine
faenint, an uUa poet banc diem essent, L. — With
aa repeated: animo nunc hue nunc fluctuat illuo,
an sese mncrone . . . Induat . . . Fluctibus an ia-
dat, y. : temptare an sit Corpus an illud ebur, O.
anabathxa, drum, »., = dvafia^pof raieed seats
(in a theatre). In.
AnagnfniiB^ adj^ ofAnaynia (a town of La-
thim). — JMet, : ADsgninam, an estate near Ana-
anagnostea^ ae, m., = ivayvvarnCf a reader,
one who reads <Uoud(lAi,\eGior): noster.
analeptzia, idia, a thoulder-pad (to improve
the figureX O.
anapaeatlca, orum, fi., = ivairaurrucd, ana*
paestie verses (once ; al. anapaestos).
anapaostofl^ o^f., ^ <ivdira«9roc : pes, Mtfono-
paest (a metrical foot, w w ^). — ^As subst, m, (sa
pesX ff*^ anapaest, — As subst. n. (sc. carmen), a
poem in anapaests.
znam, anaUs,/., a duek: anatum ova: flavialis,
wild^tuek, O.
anatlciila, ae,/. dim. [anas], a duckling.
anatoclamna, l, m., =s iLvaroKwpbQf interest
i^xm interest, eompound interest.
aocepa, dpitis, abL cipiti, adj. [an- (for ambt-)
+CAP-], that has two heads, two-headed: lanus,
0. : acomen, two-peaked, 0. — ^H e t o n., double, two-
nded: aecuris, two-edged, 0. : bestiae quasi anci-
pites in ntrftque sede viventee, amphibtous: anci-
piti oontentione district!, on both sides: ancipiti
prodio pagnatam est, t e. both in front and <» the
rear, Gs. : andpiti premi perioulo, N. : periculom
anceps (eratX Sl : ancipitem pngnam hostibus fa^
ceve^ le.by horse andfoot^ Ta. : metus, et a|> dve
et ab hoste, twofold, L. : munimenta, /oommp both
ways, L. — F i g., double, twofold • propter ancipitem
faciendi dicendique sapientiam: ius, the uneer-
tainty of the law, H. — Wavering, doubtfid, uncer-
tain, unfixed, ambiguoue, undecided: fortuna belli:
oraculum, L. : proelium, L. : Mars, indecisive, l^. :
helium ancipiti Marie gestum, L. : fides, Cu. —
Ellipt: sequor hunc, Lucanus an Apulus, an-
ceps (sc. ego), I e. of uncertain origin, H. — ban-
gerous, hazardous, perilous^ critical: locus : viae,
0. : periculum, Ta. : quia revocare eos anceps
erat, L.— As subst. n., danger, hazard, peril: faci-
lius inter ancipitia darescunt, Ta.
AnohTaea» ae {abl Anchisft, V.), m., = A7X(<^C>
father of Aeneas, V., 0.
Anchiseiu^ aefj. [Anchises], of Anehises, V.
Anchisiadefly ae, m. patr^ son of Anchises,
Aeneas,Y.
anoile, is {aen.plur. -Ilium, Ta., once, -iliorum,
H.), n., a small oval shield, Y. ; usu. the shield said
to have faUen from heaven in the reign of Numa,
and on the preservation of which the prosperity of
Home teas declared to depend, H., V., L., 0.
ancilla, ae,/. dim. [ancula, a female attend-
ant], a maid-servant, handmaid: aere empta,*T.:
ancillarum comitatus : mulier ancilla, S.
anoillariflk e, adi. [ ancilla ], o/* a female ser-
vant : artificium, a handmaid*s service.
anoUlula, ae,/. dim. [andlla], a yo%mg female
slave, handmaid: ex Aethiopift, T. — Fig.: elo-
quentiae.
anoora, ae, /., ^ Ayievpa, an anchor : dente
Ancora f undabat naves, v. : ancoram iacere, to
cast anchor, Cs. : tenere navem in ancoris, N. : ad
anooram constitit, lay at anchor, Cs. : toUere, to
weigh anchor, Cs.: praecidere, to cut the cables:
alii resolutis oris in ancoras evehuntur, i. e,push
against the anehois, L. — ^F i g. : ancora non tenet
ulla ratem, 0.
ancorale, is, n. [ancora], an anchor-cable: an-
coralia incidunt, L.
anoorariiiak adj. [ancora], of an anchor : f u-
nes, cables, Cs.
andabata, ae, m., a gladiator, who fought
bUndfold.
androgyniu^ l, m., = dvipdywog, a man -
woman, hermaphrodite.
anellua ( ann- ), l, m. dim [ anulus ], a little
ring,R.
anethum, T, n., =r dfyij^ov, eUU, anise: bene
olens, V.
anfraotBB, tis, m. [am- (for ambi-) +FRAO-],
a recurving, turning, bending round: quae (figura)
nihil indsum anfractibus habere potest : soUs, a
anglportmii
68
atili^H^^
flt nullus anf ractus interoederet, Cs. : longior, N. :
litorum, L. — Fig., of style, drcurrdoeuHon^ prolix-
ity,— Intricacies : iudiciorum.
angiportnm, i, n., or anglportoa, Qs, m.
[ANG' + portus], a narrow street^ lane^ alley: viae
angiportusque : ia solo angiporta, H. : in angi-
portis, Ct.
ango, — t — , ere [ ANG- ], to draw close, press
tight, squeezey compress, throttle, choke: sanguine
guttur,V. ; Tussis sues angit, V. — Fig., to tor-
mail, torture, vex, tease, trouble : cura angit homi-
nem, T. : angebat spiritus virum, L. : meum pec-
tus, H. : animos, L. : consulis animum, L. : si ani-
mus . . . neque tot curis angeretur: cruciatu
timoris angi : veliementer angebar, virum esse,
etc. : angebatur animi, quod, eta : de Statio ma-
numisso angor.
angor, oris, m. [ ANG- ], a strangling, suffoea-
tion : gens aestu et angore vexata (i. e. by dust
and ashes), L. — F i g., anguis/i, torment, trouble:
ut dilTert anzietas ab angore : pro amico capien-
dus : confici angoribus, by mdanehioly,
angulcomus ^quadrisyl.), adj. [anguia +
ooma], with snaky hair (poet) : Gorgon, 0.
angniculufl, X, m, dim, [ anguia ], a small ser^
pent.
angoifer (trisyL), era, erum, aiff. [anKui8+
FER-], serpent-bearing (poet.) : caput, 0. : Gorge,
Pr.
anguigena, ae, m. [anguis+GEN-1, engendered
of a serpent, i. c. spnmg/rom dragons* teetli, 0.
anguilla, ae,/. dim. [anguis], an eel, lu.
angoinetui, o^^'., of serpents, snaky: Gorgonis
comae, 0.
angolnus (trisyl), adj. [anguis], of serpents,
snaky: capillus, Ct.
angoipes f trisyl.), cdis, a<fi. [ anguis +pe9],
serpent-footed (poet.) ; of giants, 0.
angalB (disyl.), is {obL angue ; rarely anguT), m.
and/. [A}iG-'], a serpent, snake: os cinctom angui-
bus : tortus, 0. : cane peius et angui vitare, i. e. most
anxiously, H. — E s p., in fable as an emblem : of
terror, the snaky head of Medusa, 0. ; of rage, tlie
serpent-girdle of Tisiphone, 0. ; of art and wis-
dom, the serpent-team of Medea, 0. ; of Ceres, 0.
— P r o V. : latet anguis in herb&, a miake in tJie
grass, V. — M e t o n., of a constellation, of Draco,
the Dragon, V., 0. ; of Hydra, the Hydra, water-
serpent, 0. ; Hie serpent held by Anguitenens, 0.
Angttitenens, entis, m. [anguis +teneo1, sei*-
pent-ltolder, the constellation Serpent-bearer, C.
angnlatui, atff. [angulus], with comers, angi*-
lar: corpuscula.
angnlQS, I, m. [1 AC-], an angle, comer: ad
pares angulos fern, at right angles: huius lateris
alter, Cs. : eztremus, the farthest comer, O. : proxi-
mus, H. — Met on., a secret place, nook, corner^
lurking-place: in angulum aliquo abire, T. : pro-
▼inciae : Ille terrarum, H. : puellae risas ab angu-
lo, H. : ut de his rebus in angulis disserant. — Of
a little country-seat : Angulus iste, H. — F i g. : ad
omnis litterarum angulos reTocare, i. e. /leMy cIm-
eussions.
anguste, adv. with comp. and sup. [angustus],
narrowly, within a narrow space, Josely: sedere,
in dose quarters : angustius so habere : angustis*
sime Pompeium continere, Os. — F i g^ concisely : '
scribere. — M e t o n., pinchingly, stintingly : re f ru-
mentarift uti, Cs. : frumentum angustius provene-
rat, i. e. more sparingly, Cs. — With difficuUy: xz
milia transportare, Cs.
angustia, ae {sing, very rare), and augOBtlae.
Erum,/. [angustusj, narrowness, straitness: iti-
neris, Cs. : loci, S. — M e t o n., a narrow piace^
narrow part, neck, defile, strait : Graeciae : angti-
stiae saltibus inclusae,jE>aM, L. — Of WmQ,shorin/a8:
ut me temporis angustiae coegerunt: angustiae
quas natura nobis dedit (sa temporis). — Fig.,
scarcity, want, poverty: aerarii; pecuniae publicae:
rei f rumentAriae, Cs. : pro angustia rerum, Ta. :
ex meis angustiis illius sustento tenuitatem. —
Difficulty, distress, perplexity : in angustias addud:
cum in his angustiis res esset, Os. : petitionis. —
Narrowness, nucmness : pectoris tui : orationem in
angustias compellere, narrowness of view : verbo-
ruin, verbal triking. — Of style, brevity, suednetmess:
angustia conclusae orationis.
augusto, — , — , &re [angustus], to make nar-
row, straiten : iter corponm> acervis, Ot.
angustom, I, ». [ angustus ], a narrow place:
viarum, T , : res adducta in angnstum, brought into
narrow limits, — F i g., a critical condition, embar-
rassment, difficulty, danger : rem esse in angusto
vidit, Cs. : in angustum venire.
angaatua, adj. with comp. and sitp. [ANG-],
narrow, strait, contracted: iter,S.: fines, Cs.: rima,
H. : mare, a strait .' angustissima portus, Cs. —
F i g., short, brief: dies, 0. : spiritus, breathing. —
Ne^y, pinching, stinting: pauperies,H. : Te&, pov-
erty, lu. : cum fides totft Italift esset angustior,
shaken, Cs. — Critical, difficult: rebus angustis ani-
mosus, H. — Of character, narrow, base, little, petty:
animus : defensio angustior, less honorable. — Of
thought or argument, narrow, trifiing, subtle, hair-
splitting: concertationes : interrogatiunculae. — Of
style, brief, succinct : oratio : quae angustiora pa-
rietes faciunt, i. e. less discursive than tn the forum,
anhelituflk fis, m. [anhelol, a difficulty of
breathing, panting, puffing, deep breathing : a lasso
ore, 0.: vini, drunken revUing: sublimis, H.:
aeger, Y. — ^M e t o n., etn o&o^iofk t{ajM>r ; terrae.
Digitized by VjOOC
aiLhelo. ftvl, &ta8, fire [anhelas].— /n/rayi«., to
brtothe with diffiadhf^ 9<'*P't P^'^'^i P^ff ' con^^g^i^
uibelaiiteixi domum, T. : anhelabat sub vomere
taania, O. — Me ton., of fire, to roavy eratk: for-
Dsdbus ignis anhelat, Y. — TVofu., to breathe out^
exkde^ b^athe forth: anhelati ignes, 0. : verba
anhelata graTias. — F i g., to breathe <nU, pant
After : sceliis : crudelttatem ex pectore, Her.
aiilielii8k a^, [ see AN- \ out of breathy short
of breathy patding^ J'H^^i Qoeping (poet) : senes,
V. : cursus, that eatue panting^ 0. : tussis, Y.
anicnla, ae,/. dim, [anus], a lUUe old vtoman^
TToiiTiy, T. : minime Buspiciosa.
Afileniria, e (C, L.), or Anlenns (Y.), a^j^
[ Aaio], of the Anio,
aziili% e, adj. [anus], of an old woman : Toltus,
v.: passos, O. — Old-womanieh^ anile^ tiUy: inep-
taae: fabellae, H.
aniHtaii, atis,/. [anilis], the old age of a wom^
or: cana, Cl
aniliter, adv. [anilis], like an old woman : di-
cere.
anima, ae,/. [AN-], atr, a current ofair^ breeze,
bnaih,fcind: impellunt animae lintea, H.: ignes
acimaeque, Y. — E a p., the air ; utnim (auirous)
sit ignis, an aniina : semina terrarum animaeque,
V. — Breath : animain oompressi, T. : animaoi re-
cipe, take breath, T. : animam puram conservare :
icimas foTent illo, corred their breath, Y. : inspi-
nnt graves animas, 0.: anima amphorae, the
fianea of wine. Ph. — M e t o n., life : animam ex-
eunguere, T. : deponere, N. : Tomere, Y. : de libe-
roram anima iudicandum est: anima nostra in
dnbio est, S. : Mortalls animas sortiri, H. : et ani-
mam agere, et efflare dicimus, to give %tp the ghott :
Don eodera tempore et gestum et animam ageres,
I e. exert yourself in gesturing to the point of death,
—Pror. : quid, si animam debet? is in dAtfor
Aw life f i. e,for everything, T. — P o e t, of a dear
friend : animae dimidium meae, H. : animae pars,
H. — A life, living being, soul, person: egregias
animas, quae, etc., Y. : animae qualea nee candi-
diores, etc., H. : magnae animae, Ta. — The shades,
departed spirits, manes: tu piaa laetis animas re-
ponis Sedibos, H.: animam sepulcro Condimus,
T. — 77ie rational soul, mind: rationis consilique
particeps : decent Don interire animas, Cs.
anbnSbDia, e, atfj. [anima], enlivening, animat-
img: natara (of Uie air; al. animalis).
aniiiiadvenlo, 5nis,/. [animadverto], investi-
feiion,inqmry: nostra in civem est, L. — Percep-
tion, notice, observation : hoc totam est animadver-
sionis : excitaoda anlmadversio, ut ne quid temere
agamos, self-hupeetion. — Reproach, censure: eifu-
gere animiulTerBioDem : in Apronium. — ChasHse-
memt, pumshmeni : patema : Dolabellae in servos :
vitiorum. — ^E s p. : censorum (usu. called nota cen-
soria) : animadversiones censoriae.
animadveiBor, oris, m. [animadverto], a om-
sor (once) : vitiorum.
animadverto or -vorto or (older) animum
adverto (constr. as one word), tl, sus, ere [ani-
mum-Had verto], to direct the mind, give attention
to, attend to, consider, regard, observe : tuam rem,
T. : eadem in pace: sed animadvertendum est
diligentius quae sit, etc. : animum advertere de-
bere, qualis, etc., N. : ad mores hominum regen-
dos, L. : illud animadrertisse, ut ascriberem, etc. : -
consul animadvertere proximum lictorem iussit, to
call attention to the consul's presence, L. — To mark,
notice, observe, perceive, see, discern : horum silen-
tiura : puerum dorroientem : quod quale sit :
Postquam id vos velle animum advorlerom, T. :
innocentes illos natos, etc., N. : haec . . . utcum-
quc animadversa aut existimata erunt, whatever
atteidion or consideration be given, L. : his anlmad-
versis, Y. : illud ab Aristotele animadversum, the
fact observed by. — To attend to, censure, blame,
chastise, punish: ea ab illo animadvortenda iniuria
est, deserves to be punished, T. : 0 f acinus animad-
Tortendum, worthy of punishment, T. : vox ... in
qufl nihil animadvei'ti possit, there is nothing cen-
surable: neque animadvertere . . . nisi sacerdoti-
bu8 permissum, Ta. : verberibus in civis, S. : si in
hunc animadvertissem : cum animadversum esset
in indices.
animal, fills, abl. anim&ll, n„ [anima], a living
being, animal : omne: providum: perfidiosum:
sanctius his animal, 0.: Cum prorepserunt primis
animalia terris, H.
animalia, e, adj. f anima ], of air, aerial : na-
ture. — Of life, vital: cibus. — Animate, living :
intellegentia : exemplum.
animana, antis, adj. \P. of 1 animo}, animate,
living: decs. — Subst,, a living being, animal: ani-
mantium genera. — -Of man: baud petit Quem-
quam animantem, H.
animatlo, onis, /. [1 animo], an animating. —
M e t o n., a living being (once).
anlmatua, adj. [P. of 2 animo], disposed, wi-
dined, minded: sic ut, etc. : ut in amicum : insulae
bene,/atH>ra6^, N. : animatus melius quam para-
tus.
1. animo, fivl, fitus, are [ anima ], to etUiven,
quicken, animate : stellae divinis animatae menti-
bus. — P o e t. : guttas in angues, 0.
2. animo, avi, fitus, fire [animus], to dispose,
inspirit : ita pueros : Mattiaci solo ac caelo acrius
animantur, are inspirited, Ta.
animoae, adv. [ animosus ], spiritedly, eoura-
geoudy, eagerly: id fecerunt: vivere, tfui^jMfufsR^
^ Digitized by V^OOgie
anlmoftiis
00
1. animSsoBi adj. [anlma],/W{ of airy airy:
guttura, through tohteh the breath paueSj 0. — FuU
of life: 8igiia,Pr, — VioUnt: Euru8,V.
2. anlznosoBt adj. with comp, [ animus ], fuU
of courage^ bold, spirUedy undaunted : pugnis : ani-
roosior senectus quam adulesceutia, sAounr more
courage: (equorum) pectus, V.: Rebus angustis
animosuB appare, H. — Proud: parens, vobis ani-
mosa creatis, of hamng borne you^ 0. — Bold, au-
daeioue : corruptor, Ta.
fluiiYiiilii^ ae, /. dim, [anima], a breete. — A bit
of life: mibi quidquam animulae instill are.
anixnaSk I, m. [AN-1 the rational soul (cf. ani-
ma, the physical life) : oumanus : Corpus animum
praegravat, H. : deos sparsisse animos in corpora
humana: discessus animi a oorpore: permanere
animos arbitramur. — Fig., of beloved persons,
90uly life : anime mi, T. — Of the mind, the mental
powers^ intelligence^ reason^ inUUeet^ mind: meoum
in animo vitam tuam oonsidero, T. : animo medi-
tari, N. : oonvertite animos ad Milonem, atteiUum :
revocare animos ad belli memoriam: perspicite
animis quid velim : in dubio est animus, T. : ani-
mus, cui obtunsior sit acies, whose discernment: et
animus et consilium et sententia civitatis, the whole
intelligence of the community: cui animum inspi-
rat vates, Y. : omnia ratione animoque lustrari. —
Of bees : Ingentis animos angusto in pectore ver-
sant, V. — OftJi^ memory: Scripta ilia dicta sunt
in animo, T. : an imprimi, quasi oeram, animum
putamus? — Conedoueneee^ recollection^ eelfpoeees-
don : reliquit animus Sextium acceptis volneribus,
Os.: Una e&demque via sanguis animusque se-
quuntur, V. : timor abstulit animum, 0. — With
conscius or conscientia, the eonecienoe: quos con-
scius animus exagitabat, S. : suae malae cogita-
tiones conscientiaeque animi terrent. — Opinion^
judgment^ notion, bdief: meo quidem animo, in
my judgment: maxumi Preti esse animo meo, T.:
ex animi tui Bententi& iurare, to the best of your
knowledge and belief — 77u imagination^ fancy :
cerno animo sepultam patriam: fingite animis,
sunt, etc. : nihil animo videre poterant. — Feding,
sensibility^ affection^ inclination^ passion, heart :
Qtio gemitu conversi animi (sunt),y. : animum
offendere : animus ubl se cupiditate devinxit, the
character, T. : alius ad alia vitia propensior: tan-
taene animis caelestibus irae ? Y. : animo concipit
iras, 0. : mala mens, malus animus, bad mind, bad
heart, T. : omnium mentis animosque perturbare,
Cs.: animum ipsum mentemque hominis: mente
animoque nobiscum agunt, Ta. : bestiae, quarum
animi sunt rationis expertes. — Disposition, indina-
tion : mens animus in te semper : bono animo in
populum R. videri, well disposed, Cs. : Neo non
aurumque animusque Latino est, both gold and the
disposition (i. e. to give it), Y. : regina quietum
Accipit in Teucro6 animum mentemque benignam,
a kindly dispontion,y, — Esp., in ^e phnuie ex
animo, /rom the heart, in earnest, deeply, nnoerely :
ex animo omnia faoere an de industrift ? /rom im-
pulse or with some design, T. : sive ex animo id &%
sive simulate : ex animo dolere, H. — ^In the loeeU.
form animi, with verba and adjj,: Antipho me
excruciat animi, T.: exanimatus pendet animi:
iuvenemque animi miserata repressit,/H/^w^ him
in her Iieart, Y, : anxius, S. : aeger, L. : infelix, V. :
integer, H. — ^Meton., disposition, character, tem-
per : animo es MoUi : animo esse omisso, T. : ani-
mi molles et aetate fluxi, S. : sordidus atque animi
parvi, H.— F i g., of plants : sllvestns, wild nature,
Y. — Courage, spirit (freq.in plur,): mihi adders
animum, T. : nostris animus augetur, Os. : clamor
Romania auxit animum, L. : mihi animus accen-
ditur, S. : Nunc demum redit animus, Ta. : Pallas
Dat animos, 0. : in hac re plus animi quam con-
sili habere : tela viris animusque cadunt, O. : bono
animo esse, to be of good courage: bono animo fac
sis, T. : satis animi, courage enough, 0. : magnus
mihi animus est, fore, etc., hope, Ta — ^F i g^ of the
winds : Aeolus mollit animos, the violence, Y. — Of
a top : dant animos plagae,^v« it quicker motion,
Y. — Haughtiness, arrogance, pride: vobis . . . Sub-
lati animi sunt, your pride is roused, T. : tribuni
militum animos ac spiritOs capere, bear the arro-
gance and pride, etc. — Passion, vehemence, wrath :
animum vincere : animum rege, qui nisi paret Im-
perat, H. : (Achelous) pariter animis inmanis et
undis, 0. — In the phrase aequus animus, an even
mind, calmness, moderation, equanimity: concedo
. . . quod animus aequus est — Usu. M. : aequo
animo, with even mind, contentedly, resignedly, pa-
tiently: aequo animo ferre, T.: non tulit hoc
aequo animo Dion, N. : aequissimo animo mori :
alqd aequo animo accipit, is content to believe, S. :
opinionem animis aut libentibus aut acquis remit-
tere : sententiam baud aequioribus animis audire,
L. — Inclination, pleasure: Indulgent animis, O. —
£ B p., animi cau8a,/ar the sake of amusement, for
diversion, for pleasure: (animalia; alunt animi vo-
luptatisque causa, Cs. : habet animi causft rus
amoenum: animi et aurium causa homines ha-
bere, i. e. employ musidans. — Will, desire, purpose^
design, intention, resolve: tuom animum intellege-
re, purpose, T. : persequi lugurtham animo arde-
bat, S. : hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut,
etc., Cs. : habere in animo CapitoUum omare, to
intend: fert animos dioere, my plan is, O. : nobis
erat in animo Ciceronem mittere, it was my pur-
pose: omnibus unum Opprimere est animus^O.:
Sacra lovi Stygio perficere est animus, Y.
Anio, enis, m,, a tributary of the T^bsr, Y., H.,
C.
1. annaHii, e, cufj. [annus], rdatit^ to a year :
lex, which faced the age r
Digitized by '
61
ante
2. f^t^pgn*^ is, abL annall, m, [1 annalis ; sc.
nber], a record of evetita, ehromdeB^ annah, — ^The
PoBtifex MaximuB each year used to record public
crents on tablets, called Anualee Maziml ; hence
fairtoiical works are called Annales : scriptum est
in tao annali : in annali suo scriptum reliquit, N. :
in nono mnnali, Hu fdtdh book of armaU : haec
monumentis annalium mandantur.
an-ne, see an and 2 -ne.
anneotOb annezoBi see adn*.
anaionluflk cuff, [annus], of a year^ yearling:
▼irgo.N.
anmtor, see adnitor.
annivenarius [annus +Terto], returning ev-
ery year, annual, yearly : festi dies : arms, annual
warm, L.
azmo^ azmodo, see adn-.
an-non, see an and non.
ffn"^"i», ae,/. [annus], the year^e produce : vec-
ti^l ex salarift annonft, out of the annwd eupply^
h. — Means of aubmtenee, provisions, com, grain,
crop: Tom annona carast, is dear, T. : caritas an-
nonae, scarcity: perfugia nostrae annonae, re-
sources of our market: vilitas annonae, abundance.
— M e t o n., /A« price (ot grain), market : iam ad
deDarios quinquaginta in singulos modios annona
perreoerat, Cs. : vetus, former prices, L. : anno-
nam lerare, to rdisve seareUy : ad Tarietates an-
nonae faorreum, a storehouse against Jluctuaiions in
prict, L. — Fig.: Yiiis amioorum est annona, the
market price, U,
annosuB* adj. [annus], /u// of years, aged, old:
anus, O. : bracchia (ulmi), Y. : omus, Y. : comix,
H.
anndtiinu^ ad^. [annus ; cf . diutinus], a year
Ud, of last year: naves, Gs.
myiiMKfca^ animmerd^ axmno^ see adn-.
flpwTiM, I, m. [1 AC-], a year (orig. ten months,
from Martins to December ; after Numa, twelve) :
annoa sexaginta natus es, T. : se annum posse vi-
Tere : ad annum octogesimum pervenire, N. : an-
nos habere quattnor, to be four years old: anni
fogaoes, H. : piger, H. : anni breves, H. : initio
anni, L. : anno exeunte : extreme anno, L. : proxi-
mus, S. : flolidus, a f%dl year, L. : gravis annis,
with age, H. : pieno anno, at the dose of, H. — In
adverb, uses : anno senatum non habere, during a
year, L. : m&ximam uno anno pecuniam faoere :
ter in anno, eadi year: ter et quater anno, H. :
matronae annum eum luxerunt, a whole year, L. :
fadendum cat ad annum, a year hence : prolatae
in annum tea, for a year, L. : differs curandi tem-
pos in annum ? H. : provisae f rugis in annum C!o-
^iti,for a year, H.: in unum annum creati, /or a
single year, L. : inter tot annos, during so many
years: per tot annos: per hos annos: arva per
annos mutant, every year, Ta. : omnibus annis,
every year, H. : omnes annos, perpetiudly, H. :
post aliquot annos, some years kUer: abhiuc duo
annos, two years ago.^^'iieion., a season: nunc
formosissimus annus, now the year is most beauti'
ful, Y. : pomif er, H. — The produce of the year :
nee arare terram aut exspectare annum, Ta. — The
age required for puMie office (see annalis): anno
meo, i. e. as soon as I was eligible. — In astronomy :
magnus, the period in which the signs complete a
circuit.
annutui, acff. [annus], of a year, lasting a year :
tempus : qui (magistratus) creatur annuus, Cs. :
reges, N. : cultura, H. : labor, a whole year's toork:
signorum oommutationes, during the year. — Year-
ly, annual: Sacra, Y.
anquiro, sivi, situs, ere [am- (for ambi-} +
quaero], to seek on all sides, look about, search
after: aliquera: omnia, quae sunt, etc — Fig., to
inquire dUigenily, examine into: alqd: conducat
id necne: quid valeat id, anquiritur: de alio. —
E 8 p., to conduct a judicial inquiry : de perduel-
lione, L. — To prosecute (with ^en. or abL of the
punishment) : cum capitis anquisissent, L. : pecu-
nift anquirere, /or a fine, L,
ansa, ae,/., a handle, haft: canthari, Y.: po-
culi, O.^The catch of a shoe-string, H.— Fig., an
occasion, opportunity : reprehensionis : sermonis
ansae, dews: ad reprehendendum.
anser, eris, m. [cf. Engl, gander], a goose;
sacred to Juno, C, L, H.
ante, adv. and praep. [ ANT- ]. I. Adv., of
space, before, in front, forwards : ante aut post
pugnandi ordo, L. : positum ante pullum Sustulit,
served^ H. : non ante, sed retro. — Usu. of time, be-
fore, previoudy : nonne oportuit Praescisse me
ante, T. : fructus ante actae vitae : ante feci men-
tionem: ut ante dixi: ut saepe ante fecerant:
non filius ante pudicus, hitherto, lu. : multis ante
saecuiis, many centuries earlier: paucis ante die-
bus : biennio ante : paulo ante, a little while ago :
ante aliquanto: tanto ante praedixeras. — ^Followed
by quam, sooner than, before : ante quam ad sen-
tentiam redeo, dicam, etc. : memini Catonem anno
ante quam est mortuus disserere : ante quam ve>
niat in Fontum, mittet, etc. : ante . . . Ararim Par-
thus bibet . . . Quam . . . labatur, etc., Y. : qui
(sol) ante quam se abderet, vidit, etc. : ante vero
quam sit ea res adlata: nullum ante finem pug-
nae quam morientes fecerunt, L. — Rarely with a
suhst. : neque ignari sumus ante malorum, earlier
ills, Y. : prodere patriam ante satellitibus, to those
who had been, etc, L. — ^IL Fraep. with ace., before,
— ^In space: ante ostium: ante fores, H. : ante
aras, Y. — Of persons : causam ante eum dicere,
plead before his bar: ante ipsum Seiupini : ante
Digitized by VjOOQIC
ora patram, Y. : ante ocuIob Testros: togati ante
pedes, (u iervaniSy lu. : equitatum ante se mittit,
Os. : ante signa progreesus, L. — Fig. : pone illam
ante oculos viam, recall: omnia sunt posita ante
oculos, made dear, — Of esteem or rank, before:
facundia Graecos ante Romanos fuisse, S^ : me
ante Alexandrum . . . esse, superior to, L. : lulus
Ante annos animum gerens, superior to, V. : ante
alios gratus erat tibi, more than, 0. : (virgo) longe
ante alios insignis specie, L. : f eliz ante alias virgo,
v. : ante omnis furor est insignis equarum, V. :
longe ante alios aoceptissimus militum animis, L. :
maestitia ante omnia insignis, above all things, L. :
dulces ante omnia Musae, V. — In time, be/ore:
ante brumam, T. : ante lucem venire : ante noo-
tcm, H. : ante lucemas, lu. : ante me scntentias
dicere, S. : tot anuis ante civitatem datam : ante
id tempus duces erant, untUy V, : neque umquam
ante hunc diem, never till now, T. : iam ante &>cra-
tem, be/ore the time of: qui honos togato habitus
ante me est nemini, before my time : Ante lovem,
v. : ante Helenam, H. : per hunc castissimum ante
regiam iniuriam sanguinem iuro, L. : ante mare et
terras, 0. : ante cibura, H. : Hoc discunt omnes
ante alpha et beta, before learning ABC, lu. : ante
istum praetorem, before hie praetorahip : ante banc
urbem conditam, before the founding of this city :
ante Epaminondam natum, N. : ante te cognitum,
8. : ante conditam condendamve urbem, i. e. buiU
or planned, L. — Poet., with gerund: (equi) ante
domandum, before they are broken, V. — E s p. in
phrases: factus est (consul) bis, primum ante
tempus, before the lawful age: Filius ante diem
patrios inquirit in annos, before the destined time,
0. : Sed misera ante diem, prematurely, V. : dies
ante paucos, a few daye sooner, L. : nobis ante
quadrennium amissus est, four yeare ago, Ta. —
Ante diem (abbrev. a. d.) with an ordinal number
denotes the day of the month, reckoned inclusive-
ly, e. g., ante diem quintum (a. d. V.) Kalendas
Apriils means, by our reckoning, the fourth day
before the calends of April: ante diem XIIL Ka-
lendas Januarias, the 2Qth of Dec. : ante diem
quartum idQs Martias, the 3a day before the Ides
of March, t/te I2th of March, L. — The entire
phrase, as the name of the day, may be preceded
by a praep. : in ante diem quartum KaL Dec. di-
Btulit: caedem te optimatium contulisse in ante
diem V. KaL Nov^ to the 28/A of Oct,
antea (archaic antidea, L.), adv., before, ear-
lier, formei'ly, aforetime, previously : antea, cum
equester ordo i'udicaret : ac fuit antea tempus,
cum, Gs. : cum antea semper factiosus f uisset, N. :
si numquam antea cogitasset, tamen, etc. : semper
antea . . . turn : clipeis antea Romani usi sunt,
deinde scuta fecere, formerly , . . afterwards, L. :
Quis tuum patrem antea, quia esset, quam cuius
gener esset, audivit ?
3 antahao
AnteK^anem, m^ transl. of npoKOm^, Proeyon^
the forerunner of the dog (Sirius), tester dog-star,
ante-oapio, cdpl, ceptus, ere, to obtain before^
receive before: anteoepta informatio, an innale
idea. — ^Esp., to seise beforehand, prsoeeupy : quae
bello usui forent, S. — To anUHpaie: noctem, S. :
ea omnia Inxu, S.
antecedena, entis, adj. [P. of anteoedo], /ore^
going, preceding : hora. — ^In philosophy, the ante-
cedent: causa. — JPlur. as subst.^ the premises (of '
reasoning).
ante-ced5, essi, — , ere, to go before, get the
start, precede : ad explorandum, L. : antecedentem
scelestum, H. : magnis itineribus, Gs. : legiones. —
F i g., to precede : si huic rei ilia antecedit, is a lo^
ical condition of: haec (dies) ei antecessit, T. — To
have precedence of, excd, surpass: quantum natura
homlnis pecudibus antecedit : eum in amiciti&, N. :
scientift reliquos, Cs. : aetate. — To be eminent, ex-
cel: honorc.
ante-cello, — , — , ere [2 CEL-], to be promi-
nent, distinguish oneself, excel, surpass, be superior :
longe ceteris : ubertate agrorum terris : omnibus
glori&: vestrae exercitationi ad honorem, with
respect to lumor : perigrinam stirpem, Ta. : omnes
fortunft, Ta. : militari laude.
anteoeptua, P. of antecapio.
anteoeaaio, 6nis,/. [anteoedo], apotn^ 6«/bre,
preceding. — M e t o n., an antecedent.
antecuraor, oris, m. Fantecurrol. — ^Prop., a
forerunner ; onlypluT., tne vanguard, pioneers, Cs.
ante-eo, ivl or il, — , ire (anteit, disyl., H., 0. ;
anteirent, trisyl., V. ; anteat, O. ; antlbO, Ta. ; an-
tissent, Ta.; antisse, Ta.), to go before, precede:
strennus anteis, H. : ubi anteire primores vident,
L. : Te semper anteit Neoessitas, H. : praetoribus.
— F i g., to take precedence of, surpass, excel : erum
sapientift, T. : aetatem meam honoribus, L. : aetate
illos: candore nives, V. : iis aetate. — To anticipate,
prevent, avert : damnationem anteeit, Ta. : pericu-
lum, Ta. — To resist : auctoritati parentis, Ta.
ante-ferOb tull, Ifttum, ferre, to bear in front,
carry before: quod fasces anteferrentur, Cs. —
Fig., of estimation, to place before, prefer: alqd
commodis suis : paoem bello : te Grais, fl.
ante-fixna, adj. [ante+hgo], fastened before:
truncis arborum antefixa era, i. e^ shiUs, Ta. —
Plur. n. as subst,, little images on the front of a
house or temple, L.
antegredior, essus, I, dep. [ante+gradtor], to
go before, precede: solem. — In time; cum ante-
gressa est honestas : causae antegressae.
ante-habeo, — , — , ere, to prefer : quieta tur-
bidis, Ta. : incredibilia veris, Ta.
ante-hao (disyl, H.), adv, of time, before this
Digitized by V^OOQIC
anteliioantis
68
antiitiU
Hmgy befcTt now, formerly^ hitherto: fecit, T.:
aacehac uti solebai, etc. : antehao nefaa (erat) . . .
dam, eta, H. — Before that tims^ earlier^ previoualy :
flMpe ontehac fidem prodiderat, S.
antelnoantifl, adj, [ante+lax], before lights
before dawn : tempofl : oenae, huHng au night,
uxte-mexidlaxiTia, <«(/., before mid-day , of the
forenoon: sermo: ambulatio.
ante-mitto, prop, written ante mitto.
antenma or antenna, ae, /. [ ante + TA-,
TEX-], a ship's yard: antemnas ad malos destina-
re, Cs. : antemnae gemunt, H. : oomua antemna-
nim,V.
ante-ooonpatiOb onis,/.— In rhet, an antieir
palion (of objections).
aiita*pM^ edis, m^ the forefoot, C. (poet).
ante-inlanTifl, i, m., a soldier of the first two
rajtib, in front of the triariij L. .
ante-pond^ posal, positus, ere, to set before:
propognacula anteposita, Ta. : equitum Iocob sedi-
libns, Ta. — Fig., to prefer, value above : araicitiam
omnibiis rebus : gloria f ormuHs anteponenda est :
gloriam potentiae, S. — In tmesis : mala bonis po-
ait ante.
ante-qnam, see ante.
antea^ lum, m., rows (of vines), Y.
ante aignanun, l, m. [ante+sisnurol a leader
s battle: in acia — Fbir. m. as sfMsL, the soldiers
whofostghi in front of the standards, Cs., L.
(ante-sto]^ see anti-stA.
antestor, fttus, &rl, cUp. [an- (for ambt-) +te-
stor], in Uw, to eaU as a witness, summon to testify
(the summoner said, licet antestari? the sum-
moned offered his ear to be touched) : Licet ante-
itari ? Ego rero Oppono auriculam, H. — I n g e n.,
to call to witness, invoke : te.
ante-venid^ veni, Tentus, Ire, to come before, get
the start of, anticipate : exerciUiro, S. : consilia (ho-
stiuro), thwart, S. : ne . . . Anteveni, V. — Fig., to
ezeeed, surpass, exed: per virtutem nobilitatem, S.
ante-vorto (-vor-), tl, — , ere, to take a place
before, go before, precede : turn antevertens, tum
subsequena. — F i g,, to anticipate : huic, T. : mihi.
— To prefer, place before: omnibus consiliis ante-
rertendum ezistimaTit, ut, etc., that ihispian must
be adopted in preference to others, Cs*
aw^hiaa^ ae, m., an unknown sea-fish, O.
antiolpatio, onis, /. [ anticipo ], a preooneep-
tkm, preconceived nation: deoruro.
anticipo^ ft^T, atus, ftre [ante+CAP-;|, to take
before, anticipate: rei roolestiam: antlcipata via
est, traveled more quickly, O.
antuma, a(/- [ANT-],tii/fwrf,/or«ioi<: pars;
see also antiquus.
antldea, adv., see antea.
antidotnm, I, n., =<ivri^orov, a remedy against
poison, Fh.
antaquaria, ae, /. [ antiquus ], a female anU-
quarian (once), lu.
antlquailaa, I, m., an antiquarian, Ta., 0.
antique, adv. with comp. (^antiquus], like the
ancients, in the old fashion : dicere, H. : antiquius
perroutatione mercium uti, the old method of bar-
ter, Ta.
antiquitaa, &tis,f. [antiquus^, age, antiquity:
generis. — Ancient time, antiquity : factum ex
omni antiquitate proferre. — Ancient events, the his-
tory of ancient times, antiquity: tenenda est omnis
antiquitas : antiquitatis amator, N. — Men of for-
mer times, the ancients: antiquitatis memoria:
antiquitas melius ea cemebat — Venerableness,
reverend character : eius f ani.
antiqultaa, adv. [antiquus! in former times,
of old, anciently, long ago : Belgas Rbenum anti-
quitus traductos, Cs. : tectum antiquitus constitu-
tum, N. : insita pertinacia familiae, L. : panicum
paratum, long before, Cs.
antiquob &▼!, atus, are [antiquus], of a bill, to
refect, not to pass: legem antiquari passus est:
legem tribOs autiquarunt (opp. iuserunt), L.
antaqima ( -ions ), aofj. with camp, and sup,
[ante], ancient, former, of old times: tua duritia,
former severity, T. : causa antiquior memoria tuft:
patria, L. : urbs, V. : antiquae leges ct mortuae.
— Flur, m. as subst., the ancients^ ancient writers :
antiquorura auctoritas : traditus ab antiquis mos,
H. — Old, long in eaaetenee, aged: hospes, T. : ge-
nus, N. ; Graiorum antiquissima scripta, H. : anti-
quissimum quodquo tempus spectare, i. e. long-
established rights, Cs. : antiquum obtinere, to hoid
fast an old custom, T. : morem antiquum obtines,
T. — Fig., old, venerable, reverend, arUhoritative :
fanum lunonis : teropla deum, H. : longe antiquis-
simum ratus sacra faoere, etc., a most venerable
custom, L. : antiquior alia causa (amicitiae), more
original. — (Hd-fishioned : (cives) antiquft virtu te,
T. : homines : vestigia antiqui officii. — Comp.,
more desirable, preferable: ne quid vita ezistimem
antiquius : antiquior ei f uit gloria quam regnum :
id antiquius consul! fuit, was of more pressing im-
portance, L.
antiatea, itis, m. and /. [ ante -f- STA- 1, an
overseer of a temple, lUgh-priaU, priest of a nte or
a god : caerimoniarum : sacri eius, L. : lovis, N. :
sacrorum, lu. — Fern. ( for antistita ) : adsiduae
templi antistites, unremitting attendants cU, L.—
M e t o n., a master : artis dioendi.
antiatita, ae, /. [antistes], a female superin-
tendent (of a temple or worship), high -priestess :
fani : Phoebi, 0. , ^ ^^ . ^
Digitized by VjOOQ IC
ftOtlfltO
64
apioatas
antisto (not antes-), steti, — , are [ante+sto],
to atand be/ore^ only fig., to ezcd^ ntrpoM, he tupe-
rior: quanto antistaret eloquentia innooentiae,
N.: si (quaeritur) ratio . . . Pompeius antiatat:
alcui aliquft re.
Antoniaater, tri, m., a tervile imUator of the
orator Antoniue.
AntoniuB, a genliJU name. — ^As a^,^ of the tri-
umvir Antoniue : leges.
antrum, T, n., = dyrpovt <i ^v'* eavemy grotto
(poet) : gelida antra, V. : sjlvestria, 0. : Pierium,
H. — M e t o n., a hollow : exesae arboris, V. : clau-
suro (of a sedan), lu.
anolariua, i, m. [anulos], a maker of rings,
annlus, l, m. dim. [1 anus], a rtng.ftnger-ring,
teal-ring^ eignet-ring : de digito anulum detraho,
T.: gemmati anuli,L.: sigilla anulo imprimere:
equestris (as worn only by knights), H. : anulom
invenit (i. e. equea factus est).
1. anna, x, m. [AS-]. — ^Prop., a ring; hence,
the fundametit.
2. anua^ as (rarely -uis,T.),/.,. on old woman^
matron^ old wife^ old maid: prudeus, H. : pia, 0. :
lunonis anus templique saoerdos, aged prieeteea^
V. : delira. — £ s p., a female aootheayer^ eibyl^ H.
— As adj.y old: cerva anus, 0. : cbarta, Ct
anzii, adv. [anzius], anxiouely: ferre alqd, S.
anadetafl^ &tis,/. [anxius], anxieig, solicitude:
animi, O. : perpetua, lu.
amdfer, fera, ferum, adj. [ anxius + FEE- ],
bringing anxiety ^ distressing : curae, C. poet.
anzitiido, dinis,/. [anxius], trouble^ distress.
anzius, adj. [ANG-], of a state or mood, anx-
iouSj troubled^ solicitous! neo, qui anxii, semper
anguntur : mentes, H. : suam Tioem, magis quam
eius, L. : animi, S. : animo, S. : erga Sdanum, Ta. :
de curis, Cu. : pro regno, 0. : inopift, L. : furti, 0. :
ne bellum oriatur, S. — Causing anxiety, trouble-
sonUy afflicting : aegritudines : curae, L. : timor, V.
— Prudent, catUious: et anxius et intentus agere,
Ta.
apage, inter;., =r dvayt, aieay with thee / 6^-
gone/ away! off with! (comic andcoUoq.): apage
te, T. : apage sis, T.
apeliotes, ae, m., ^ iLtrnXi^rni, the east wind.
Ct
aper, aprl, m. [2 AP.], a wild boar: ingens:
spumans, V. — As a delicacy, H.— P r o ▼. of folly :
liquidis inmisi fontibus apros, Y.
aperio, erul, ertus, Ire [ab+2 PAR-], to un-
cover, lay bare: caput : aperto pectore, toith bared
breast, 0. ; ingulo aperto, with his throat cut, 0. :
partus, brina to ligfU, H. : apertae pectora matres,
with bared breasts, 0. — To open, uncover, imdose,
make visible, discover, display, show, reveal: ostium,
T. : foils, 0. : sociis viam, Y. : f eno iter, B. : lo-
cum . . . asylum, as an asylwn, L. : speeds, Ta. :
his unda dehiscens Terram aperit, disdoseSf Y. :
aperitur Apollo, comes in sight, Y. : nondiim ape-
rientibus classem promunturiis, L e. while ihsfieei
was still hidden behind them, L. : omnia quae latue-
runt : f atis on, for the utterance of, Y. : f enestram
ad nequitiam, T. : annum, to begin, Y. : f uste ca-
put, i. e. to cleave, lu. — Of places, to lay open, ren^
der accessible: Troiam Achivis, Y. : armis orbem
terranim, L. : gentis ao reges, Ta. — ^Fig., to dis-
pose, unveil, reveal, make hiown, unfold, essoin,
e3q)ose: hominum mentis: fabulae partem, T. :
coniurationem, S. : locum suspicioni : casils apo-
rire futuros, to disclose the future, 0. : ooacti ae
aperiunt, show what they are, T. : ne semet ipse
aperiret, betray himself, L. : dum se ipsa res ape-
riat, y. : quid cogitaret : quia sim, L.
aperte^ adv. with eomp. and snp. [ apertns ],
openly, manifestly : vincere, in open fyhty O. :
odisse : alqd venale ostendere, without disguise, H.
— Of language, trithout reserve, plainly, clearly:
tibi fabulari, T. : apertius dicere : apertissime ex-
plicare.
apertUB, adj. with comp. and sup. [P. of ape-
rio], without covering, uncovered: magna corporis
pars, Os. : locus: naves, not decked: caelo inveo-
tus aperto, unclouded, Y. : aperta sercna prospi-
cere, Y. — Unclosed, open, not tJaU : nihil non istius
cupiditati apertissimum : (militea), without breast^
works, Os. : aditus ad moenia, L. : aequor, 0. :
latus, exposed, H. : Alpes, i e. a way through^ Y. :
noBtros latere aperto adgressi, on the exposed dank,
Gs. — ^P o e t : Mars, an open fight, 0. — As subsL n^
the open, a dear space : per apertum f ugientes, H. :
castris in aperto positis, L. — F i g., open, avowed,
plain, dear, manifest: latrocinium: simultates:
pericula, Y. : rabies, H. : quis apertior in iudicium
adductus? more plainly guilty : rivi, common (opp.
Pindaricus fons), H. : magis magisque in aperto
esse, to be evident, S. : agere memoratu digna pro-
num magisque in aperto erat, easier, Ta. — Of
character, /ranA;, open, candid: pectus: oognovi
te apertiorem in dioendo. — OtUspoken, cmdcMOUs:
ut semper fuit apertissimus.
apez, icis, m. [1 AP-], the extreme end, point,
sutnmil, top : lauri, Y. : montis, 0. : sublimis (of a
headland), lu. : levis, a tongue offiame, Y. — A hat,
hdmet, crown : regum apices, H. : summus, the top
of tlie hdmet, Y. : hino apicem Fortuna Sustulit,
the crown, H. : dialis, the fiamen's hat, i.e.the
priestly office, L. — Fig., the highest omamsnt:
apex est senectutis auctoritas.
aphraotns, l, /*., =s AApasroc ( uncorered ), a
ship without a deck, open whmL
apioatoflt atfj. [apex], wearing a fiamenU esp :
DiaUs, 0.
Digitized by V^OOQIC
apis 6
api% ifl (ffen, jdur. apiam, later apom),/., a be$ :
apis acoleas : czamen apum, L. : melliferae, 0. :
glabrae, H. : parcae,/ru^a^ Y. : sedula, hugy^ 0. :
bsidant floribus, V.
apiBOor, aptas, I [ AP-], to reaek^ attain to^ get,
ftin .* deorum vitam, T. : maris apiscendi causa :
spes apiscendi summi honoris, L.
aptnin, l, n. [apis], pardey^ with the fragrant
leaves, V. : rivax, that wng rcmolfu gretn^ H. — ^A
parsley wreath was the prize in the Isthmian and
Xemean games, lu.
apliistre^ is, n., ss d^Xiirrov, on wnuimtni of
SDoa on the item of a Mp: victae triremis, lu.
apooleti, drum, m., = <Ssr6cXi|rot, a eommisdon
cf tke Aetolian Uagtte, executive eommitiee^ L.
apodj^teiliilli, I, n., = avotvnipiov^ an tm-
drmttg-room (in a bath-house).
ApolUnaxla, e, adj. [ApoUol o/ApoUo^ eaertd
fo ApoUo: laurea, H. : aedes, L. : ludi, in honor
of ApoUo.
Apollo, fniB, m., ApoUo. — Po e t. : nautis ape-
ritor Apollo, i. e. the temple of ApoUo, V.
apologa% I, m., =s droXoyoc, a fable after the
maftner of Aeeop, an apologue,
apqproegmenoii, !,«., = arovpoiiyivov ; in
philos., that vhieh ietohe rejeeted*
apotbeoa, ae,/., = dvo^imit a rq^mtory^ store-
iouee, magazine, warehouee^ C. ; esp. for wine, H.
apparite (adp-X ado, [apparatus], ernntftuove-
Ijf: edei-e et bibere. — Of speech, eUtborat»if, nice-
ly: eonpositum. Her.
apparatio (adp-), dnis,/. [apparo], a prepar-
ing: munerum. — ^Fi g., of an ov^Uiv^ preparation,
1. apparatus (adp-V, adj. with oomp, and tup.
[P. of apparo], preparea, ready. — Of persons : ad
cansam. — Of things, si^jplied^ furnished : domus
omnibus apparatior rebus. — H e t o n., magnificent^
eplendid, ewnptwnu : epulae, L. : ludi apparatls-
simi. — Elaborate^ nice : oratio, Her.
2. apparatus (adp-), fts, m. [apparol, a pre-
paring^ pt-ovi^ng^ preparation ^ getting ready : ope-
ns : strepere apparatu belli, L. : belli apparatOs.
— Apparatui, tooU, irnplemente^ engines^ euppliet^
material, inttruments : ingens belli, L, : apparatus
et munitiones, military engines, N. : oppugnandar
ram urbinm, L, : auzillorum apparatus, L. — Mag-
idfieenee, tplendor^ pomp, state: prandioram : Per-
aoos odi apparatus, H. : apparatu regio uti, N. :
ladonim. — Of siTle, diapiay^ daftoration: dicere
Dollo apparatu.
apparens^ ntts, a^, [P, of appareo], vieible,
ikonifett: tjmpana, O.
appareo (ad-p*X ^^ Hflrua, Sre, to appear,
eome in sight, make an appearance: ille nusquam
( appallo
apparet, T. : Apparent rari nantes, are seen, Y. :
huio question], at this trial: in his (subselliis):
de sulcis, 0. — "Rap., to be evident, be apparent, be
visible, be seen, show oneself, be in public : f ac sis
nunc promlssa adpareant, T. : ubi campus Leonti-
nus appareat, what there is to show for: nihil ap.
paret in eo ingenuum: (iambus) apparet rarus,
occurs, H. : apparet vetus cicatrix, 0. : Rebus an-
gustis Fortis appare, show thyself, H. : non appa-
rere labores Nustros, are not appreciated, H. —
Fig.: res adparet, is plain, T. : apparuit causa
plebi, the reason was clear, L. : apparebat atroz
cum plebe certamen, was evidently on Jutnd^ L. : ut
ad quandam rationem virendi (membra) data esse
appareanL — Impers.^ with sidfj. dattse, it is evident^
is manifest : cui non apparere, id actum esse, ut,
etc., L. : adparet serrom huno esse domini paupe-
ris, T. : quid senserit apparet in libro, etc : Nee
apparet cur, etc., H. : quas impendere iam appare-
bat omnibus, N. — To appear as servant, attend,
serve: sacerdotes dlis apparento, lictores consu-
libus, li. : sepiem annos Philippo, N. : loris ad so-
lium, Y.
apparitio (adp-), dnis, /. [appareo], a senh
ing, service, attendance: longa. — Meton., p/un,
domestics, servants,
apparitor (adp-), Oris, m. [appareo], a serv-
ant, jniblie servant J lictor^ deputy, secretary,
apparS (ad-p-), ftvf, atus, ftre, to mrepare,
make ready, put in order, provide : cenam, T. : con-
riviam : dapes, H. : aggerem, Gs. : spatium adpa-
randis nuptUs dabitur, T. : ad liostes belium, L :
crimina in alquem : dum adparatur, T. : hoc fa-
cere, Cs. : pedes apparat ire Oomminus, Y.
appeliatiS (adpO, bxA%,f, [2 appello], an ad-
dreseing, accosting: appellationis causa, &.— ^n
appealing to, appeal: ooU<^e, ue. of one of the
decemmri from the me^crity, L, : tribunorum, to
the tribunes: toUendae appelUtionis causa; the
i-ight of appeal^ h. — A name, title, appellation:
iuanis : reguin. — A pronunciation : litterarum.
appellator (sdp-), oris, m. [2 appello], one
who oppeaU, an appellant,
appellitOb — , atus, are, /r^. [2 appello], to
name liabitually, call usually, Ta.
1. appello (ad-p-), pull, pulsus, ere, to drive
to, move up, bring along, force towards : ad litora
iuvencos, 0. : (turiis) ad opera Gaesaris, Cs. : post-
quam paulum appulit unda (sc. corpus), 0. — Of
vessels, to bring in, land, put in : ad earn ri||^am
navis : in Italiam classem, L. : classis est Pach y-
num appulsa : Emporiis classem, Ij. : appellit ad
eum locum, lands, Cs. : hue appelle, bring to here^
H. : ad insulam, L. — To drive to, put ashore at :
me vestris deus appulit oris, Y. : nos tempestns
oris, Y. : alios ad ^liam appu'
Digitized by
appello i
ei qui essent appulsi nayigiU : triremis terrain ap-
puUt, Ta. — ^F i g. : animum ad scribenduni, brinff,
T. : rationes ad aoopulos, doth againti : mentem
ad philosophiam.
2. appello (adp-), ftyl {per/. tM. appell&s-
818 for appcU&veris, T.), &tU8, &re, to addrettt, tpeak
iOf apply to^ aeeott : patrem, T. : Timm, 0. : mili-
tes alius alitim laeti appellant, S. : a Viridomaro
appellatus, Oa. : ne appellato quidem eo, without
tpeakinff to kim^ Ta. : nomine 8pon8UiD, L. : homi-
nem verbo graviore : crebria noa litteris, write to
often: legates snperbios: centnriones nonainatiin,
08. — 7b eafl uporiy npplif to, entreaty request^ beg^
advite: tos: qui deus appellandas est?: quern
appellct, habebat neminem : quoa appellem ? S. :
de proditione alqm, approach, tamper leUh, L. : ap-
pellatus est a Flavio, ut . , . vellet, N. — In lair, to
call upon, appeal to : a praetore tribunos : regem,
L. : praetor appellatur : de aestimatione appella-
re, G). — To make a demand upon, dun, press: me
ut Bponsorem: appellatus es de pecunia: merce-
dein, claim, lu. — 7b sue, complain of, accuse, sum-
mon : ne alii plectantur, alii ne appellentur qui-
dem. — To call by name, term, name, entitie: me
istoc nomine, T. : multi appellandi, called by name:
alquoa hoc looo, mention : te patrem, T. : unum te
eapientem : quem nautae adpellant lichan, 0. :
victorem Achaten, V. : id ab re interregnum ap-
pellatum, L. : rex ab suis appellatur, Cs. : appel-
lata est ex viro virtus. — To utter, pronounce : no-
men: litteras.
appendlcula, ae, /. dim, [appendix], a p^y
addition, litUe supplement: causae.
appendix, ieis,/. [appendo], an addUion, ton-
tinuation : maioris muneri?, L. : Etrued belli, L.
appendo (ad-p-), dl, ens, ere, to weigh out :
ei aurum : tibi sua omnia : ut appendantur, non
nuroerentar pecuniae : auro appenso, L. — Fig.:
▼erba, i. e. weigh,
Appenninlcola, ae, m. [GOL-], an inhabitant
of the Apennines, V .
Appenxunigena, ae, acjf, [6EN-] : Thybris,
bom on the Apennine*, 0.
appetens'(ad-p-), entis, a^. with comp, and
sup. [P. of appeto], striving after, eager for, desir-
ous o/.* gloriae; alieni, S.: nihil est appetentius
similium sui : appetentissiroi honestatis. — £ s p.,
absoL, grasping, avarieiom : homo.
appetenter (adp-), adv. [appetens], greedily,
gratingly.
appetentia (adp-), ae, /. [appetens], desire,
longing: laudis: effrenata.
appetitio (adp-X dnis,/. [appeto], a grasping
at : soils. — F i g., an earnest longing, desire, strong
inelination: naturalis: principatUs.
I appono
1. appetitna (adp-), P. of appeto.
2. appetitua (adp-), as, m. [appeto], a long^
ing, eager desire: vebementior: voluptatis: ut ap*
petitds rationi oboediant, the appetites,
appeto (ad-p-), IvI or il, Itus, ere. — Trans,, to
strive for, reach after, gra^ at : (solem) manibua :
salutari, appeti : mare terram appetens : mnnitio-
nibus loca, talcing in,L. — Esp., to fall t^xm, attack^
assault, assail: umerum gladio, Cs. : oculoe roetro,
L. : ferro corpora, V. : ignominiis. — F i g., to strive
after, long for, desire, week, court: populi R. ami-
dtiam, Cs. : bona natnrft : inimicitias potentiomm
pro te : nihil sibi : agere aliquid. — Intrans,, to
draw nigJi, approach, be at hand: dies appetebat^
Cs. : nox, L.: fatum, Cu.
appingo ( ad-p- ), — , — , ere, to paint upon
(very rare) : Delphinum silvis, fluctibus aprum, H.
— Fig., to add, subjoin: alquid novi.
Appiua, I, m,, a family name in the gens Clau-
dia.— As adj., Appian: via, the Appian Way^
from Borne to Capua. — Called Appia via, h1 :
Appia, H., C.
applaudo (ad-p-), si, sua, ere, to strike upon,
beat, dap : latus, Tb. s applauso corpora palmis, O.
appUoatio (<idp-), onis, /. [applioo], an in-
dinatUm: anlmi. — 7%e relation of a client to his
patron, dientship: ius applicationis.
applioatua (adp-), tuff, [P. of applico], eU-
tacfted, dose, cmnexed: minor (ratis), L. : colli Leu-
cas, L. — ^Fi g., indined, directed : ad se dillgendum,
indined to self-love: ad allqnam rem.
applioo (adp-l &vl or ul, ftlus, are, to Join,
oonneet^ atUkh, add: ooipora oorporibua, preu
dosdy, L.: nt ad honestatem applicetur (volup-
tas). — Fig., to apply, direct, turn: animum ad
alqd, T. : se uniraus applicat ad alqd : se ad vos,
T. : ad alicuius se familiaritatem : se ad philoso-
phiam: adplicant se, cusociaie together: rotis
amicas aures, to give attention, H. — M e t o n.,
to bring, ptt, place at^ apply to: Capulo tenus en-
sem, drives to the lull, V . ': ad eas (arbores) se^
lean against, Ca. : «e ad flammaro, draw near: flu-
mini castra, L. — To drive to, cUreet to: regionibus
angues, 0. : boves illuc, 0. — £ s p., of ships, to
direct to, bring to: navim ad naufragum: ad ter<>
ram naves, Cs. : Ceae telluris ad oras Applioor,
O.: applioor ignotis (terris), 0.: oris (te), V.:
cla88em in Erythraeam, L. — Intrans., to arrive,
put in, land: quocumque Htore applicuisse naTea,
L. : quo appllcem? Enn. ap. C.
apploro (ad-p-), ivi, — , are, to bewail, deplore^
weep : applorans tibi, H.
appono (ad-p-), posul, positus, ere, to p^d at^
place by, lay besuie, set near : appositne menBae,
0. : machina adpoeita: notam ad ver^nm: statio
portae apposita, L. — E 8 p.. to serve, sH before : pa-
Digitized by VjOOQIC
apporrectus
67
apto
telUm : appbsitis (Tinls), H. : iis, qobd satis esset :
his exta, U-^To pnt iipon, applif: epposltft veU-
mr ianua Uuro, O. : scalis appositis, againat the
walis^ L. : candelam Talvis, to »el on Jire, lu. — Ih
put awttif, latf down: rastros, T.: hunc (pnenim)
inte ianoam, T. — To add^ give in addition (poet) :
Ktas illi Apponet annos, H. — Fig., to appoint^
mtiffn^ dm^tuUe: costodem TuUio me: accusator
■pponitar civis: magister oonsulibus appoaitus,
L : alqm custodiae, Ta. : appoeitum, ut, etc., it
mas beMm ordered^ Ta.— To set on, instigate: oa-
kmniatores: alqm qui emeret. — To set down,
ddem^ regard, consider, aeoouwt : poatulare id gra-
tiae adponi aibi^ T, : (diem) lucro, H.
apporrectiui (ad-p-), adj. [ad+ponigo],
^eteked out at hand: draco, 0.
apporto (ad-p-X &vl, fttus, are, to carry, con-
vof, bring along: quid nam apportasf T.: virgi-
aem secum: signa populo R. — Fig.: ne quid
mall, T. : ail viti tecum: nuatlum tibi,T.
appoflco (ad-p-), — , — , ere, to demand be-
odes: taleota duo, T. : plus, H.
apposite (ad-p.), ode,, fitly, suitably, appro-
priatelg : dlcere ad persuasionem.
appositafl (adpp-), adj. with eomp. and sup.,
wUigvous, neighboring: castellum flumini, Ta.:
Demua, O. — Fig., bordering upon: audacia fiden-
^^—-FU, proper, snitable, appropriate: homo ad
aadaciam : multo appositior ad f erenda signa : ar-
gamentatio appositissima.
appreoor (ad-p-), atus, Aii, dep.^ to pray to,
9onhip: deoa, fi.
appreheado (ad-p-), dl, sus, ere, to seise, take
hold of: aliae (aUMoi) alias: (me) paUio,T. : intra
moenia hostia, S. : Hispanias : quicquid ego ap-
prehenderam, i. e. took up as an argument
apprame (ad-^), adv., first of all, in the high-
est digrte, ddefy: in vita utile, T.: boni, N.
apprimo (ad-p-X press!, pressus, ere, to press
dote: dextram alcuius, Ta. : scutum pectori, Ta.
approbatio (adp-), onis,/. [approbo], an ap^
prosaL, approbation: approbationes movere: in-
geni bonunom, L. — A proving, proof: assump-
tionis.
approbator (adp-), Oris, m, [approbo], one
who approves: profectionis.
approbo (ad-p-), ftti, Stns, ftre, to assent to,
fawr, approve: id si non fama adprobaf, T. : ora-
lionem, Os. : falsa pro veris : approbata sententia :
ita fieri oportere : dis approbantibus : illud cla-
iBore. — To make aeeeptabte, obtain approval for:
iddid oiBcinm : rudimenta Paulino, served accept-
Mf to, etc, Ta. : opus, Ph. : in approbandA excu-
latioae. in making good his excuse, Ta.
appromitto (ad-p-), — , —, ere, to protnise be-
sides, join in a promise.
appropero (ad-p-), avi, atus, ftre.— TVaiw., to
fiosten, accelerate : opus, L. : intercisis venis mor-
tem, Ta, : portas intrare, O.-^Jntrans., to liasten,
make haste : ad facinus : approperate !
appropinquatio (ad-p-X unis,/. [appropin-
quo], an appj'oach, drawifig near: mortis.
appropinquo (ad-p-X &vl, atus, are, to corns
near, approach, draw nigh : ad aquam : finibus
Bellovaoorum, Gs.: suspicio adlata hoftem appro-
pinquare, N. : cum locis esset adpropinquatum,
Os,— Fig.: hiemps, Cs. : imperii oocasus: illi
poena, nobis libertas: primis ordinibos, i. e. to be
near promotion to, Cs. : ut videat, L e. to come near
seeing.
appugno (ad-p-X »^»» — , *ro, to fight against,
attack, assault : castra, Ta. : classem, Ta.
1. appulsuB (ad-p-X -P. of 1 appello.
2. appalaiui (ad-p-X as* m. [1 appello].— Of
ships, etc, a landing, bringing to land, approach:
litorum, L. : paraU adpulsui f rons, Ta. — Plur. :
faciles, Ta.— In gen., an approach, action, infiu^
enee: adpulsu soils : frigoris.
aprioatio, Onis, /. [apricor], a basking, sun-
ning.
apricor, — , arl, dep, [apricus], to sun oneself,
bask in the sun.
BpxiouB,a^„exposed to the sun, warmed by sun^
thine, sunny: hortus: campus, H. — As subst,:
in apricum proferre, to bring to liglU, H.— Poet,
delighting in sunslUne: arbor, 0. : mergi, V. : flo-
res,H.
ApxiUfl, is, adj. [aperio], of April: mensis:
Nonae. — As subst., April, 0.
aptatoa, adj. [P, of apto],^, suitable.
apto, adv. with sup. [aptus], closely, fitly, suit-
ably, rightly : cohaerere : (pilleum) capiti reponit,
L.: inter se quam aptissime cohaerere. — Fig.,
fitly, suitably, properly, duly, rightly: quid apte
««♦• casura fcrre: equite apte locate, L.: adire,
fiat:
opportundy, 0. : ad rerum dignitatem loqui : fabri-
cato ad id apte ferculo, L. : ut pendeat (chlamys)
apte, becomingly, 0.
apto, avT, atus, are [aptus], to adapt, fit, apply,
adjust : lacei-tos, V. : dextens enses, H. : nervo
saglttas, V. : habendo ensem, for wielding, V. —
With abl : se armis, L. : ensem vagina, V. — To
accommodate, adapt: Nolis bella Aptari citharae
modis, i. e. be cdebrated in, H. : fidibos modes, H.
— To make ready, pr^re: arma, L. : pinum ar-
mamentis, 0. : silvis trabes, in the woods, V. : for-
tunae te responsare (i. e. ad responsandum), H. :
idonea bello, H. : ad arma aptanda pugnae, L. :
se pugnae, V. Digitized by V^OOgie
aptos
ts
Aim
aptni^ P. and adj. [P. of •apo; cf. apiaeorl.
I. As party f€utened^j<nned^fitted^ bounds aiieu^ua:
gladium e setft. — Kig., depending upon^ armnff
from : causae aliae ex aliia aptae : ex verbis ius :
vita apta virtute: rudentibus fortuna, dependent
on cables. — Jfttied together, connected, joined: apta
dissolvere . . . dissipata conectere : omnia inter se
apta et oonexa. — Poet., adorned, fitted : caelnm
stelHs, studded, Y, — IL As adi. with comp. and
sup., suited, suitable, proper, ready, fit, appropriate,
adapted, eonformable: locus ad insidias aptior:
castra ad bellum ducendum aptissima, G. : ^nera
dicendi aptiora adulesoentibus : dies sacrificio, L. :
portQs puppibus, O. : amicis, servieeahle^ H. : pinus
antemnis ferendis, O. : formas deus in omnes,
easily changed into, O. : aptior persona, quae loque-
retur : apta (ficus) legi, 0. : saltQs eligit aptos,
promisif*g, O.: lar, satis/aetorg, H. : exercitos,
ready for battle, L. — Of style : oratio.
apnd, older apnt, praep. with aec., vfith, at, by,
near. I. Of persons, before, in the presence of, to :
apud alquem sedere: me: alquem apud aliquos
vituperare: cansam apudiudicesdefendere: verba
apud senatum fecit. — Among, toith: quae apud
eos gerantur, cognoscere, Cs. : apud quos consul
fuerat: apud exercitum esse. — At the house of:
apud me sis volo, T. : apud Doroitium cenare:
apud quern erat educatus, in tehose family: apud
ae in castris, at his quarters, Cs. — F i g., with, in
*he view or mind of, among, over, in the opinion
of: Itane parvam mihi fidem esse apud te? T.:
apud Helvetica nobilissimus, Cs. : apud alquem
multum valere, N. — In the power of, in tlie pos-
session of, with esse: omnis graUa, potentia, honos
. . . apud eos sunt, S. : par gloria apud Hannibalem
. . . erat, L. : erat ei . . . apud me relicuom pauxil-
lulum Nummorum, a balance due him, T. : (signa)
deposita apud amicos, — With pron. refUx^y at home,
w one^s senses, sane (coUoq.) : non sum apud me,
T. : fac apud te ut sies, T. — In the tcritings of:
apud Xenophontem Cyrus dicit: apud quosdam
acerbior in conviciis narrabatur, Ta. — In the time
of, among: apud maiores nostros. — IL Of place,
at, near^ in: apud forum, T.: apud Tenedum
pugna navalis: nuntius victoriae apud Cannas,
L. : apud oppidum morati, Cs. : non apud Anie-
nem,sed in urbe. — Fig., of time: apud saeclum
prius, T.
aqua, ae ( poet, also aqu&l, V. ), /. [8 AC- ],
water: aquae pluviae,ram-i0a^.' gelida: plnvia-
lis, 0. : aquae fons : deterriroa, most unwholesome,
H. : perennis, L. : fervens, boiling : in aquam
ruere, into th$ river, L.: aquae ductus, an aque-
duct: aquae iter, the rigid of way for water:
medicamentum ad aquam iutercutem, againtt
dropsy. — Esp., in phrases: qui praebet aquam,
the Mst, H. : unctam convivis praebere aquam,
grsasy waUr, H. : aqua «t ignis, L e. fAtf i
of life; hence, alicui aquft et ieni interdici, io
be excluded from civil society, be banMed. — Me-
ton., the sea: ad aquam, on the coast: naviget
alia linter aquft, L e. treat other themes, O. — A.
brook, ad aquam, Cs. — Bain: comix augur aquae,
H. : aquae magnae bis eo aono fuerunt, L — Mnr^
waters, a watering-place, baths: ad aquaa venire,
i. e. to JBaiae. — A water^oek: ex aquft mensurae^
measures (of time) by the water^oek, Cs. — ^P r o ▼. :
aqua haeret, i. e. there is a hitch, I am at a toes.
aqnariuB, adj. [aqua], of water, watery: pro-
vincia, of aqueducts. — As subst. m., a water-eajrier^
lu. — A conduit 'matter, Gael. ap. 0. — 7%b eon-
stellation Aquarius, the water-carrier.
aquatious, adj, [aqua], growing in waier^
aquatic: lotos, 0. — bringing rain: Anster, O.
aquatlli% e, ai^. [aqua], lieing m footer, aquat-
ic: bestiae.
aquatic^ Mis,/, [aquor], a watering, obtaining
water : aquationis caus&, Cs. -^A ss^jply of water,
watering-place: hie aquatic.
aquator, onis, m. [aquor], a water-carrier, Gs.,
L.
aquila, ae,/., an eagle: suspensis demissa alis,
L. : f ul va, V. : feroces, H. : ales lovis, V. — P r o v. :
aquilae scnectus (because it was fabled to renew
its youth), T. — In war, an eagle, standard of a
legion (carried by the senior centurion of the first
cohort): decimaeIegionis,Cs.: argentea. — Poet:
locupletem aquilam tibi adferre, i. e. the office of
first centurion, Ju. — In architecture, an ornament
of the pediment, Ta.
aqnlUfer, ferT, m. [ aquila + FER- ], an eagle-
bearer, standard-bearer, firsi centurion of the first
cohort in a legion, Cs.
aqoilo, Onis, m., the north wind: ventns, N. :
densus, V.: impotens, H.: vtctus Aquiloiiibns
Auster, 0. — P r o v. : agi aquilone secundo, tofiy
before the wind, i. e. to be extremely prosperous, H.
— The north: ad aquilonem conversus.
aquilonina, adj. [aquilo], northern, northerly:
regio.
AquinaB^ &tis, ac(j., ofAquinum : fucus, H.
aquor, fttus, &rl, <fep. [aqua], to fetch water:
aegre, Gs. : flumen, unde aquabautur, L. — Si^n.
ace. : miles aquatum eg^ressua, S., L. — Of bees, V.
aquoBUB^ adj. [aqua], abounding in water,
rainy, moist, watery : campus, L. : hiemps, rainy
witUer, V.: nubes,' rain -clouds, 0.: languor, i. c
dropsy, H. : Piscis, rainy, 0.
aquula, ae,/. dim. [aqua], a little water, small
stream.
ara, ae,/. [AS-], a structure for eaerifiee,aitar :
ex .ril .ume T»be^ T^c^j^^tjJ^^E.p, of
Aattm
eo
AnyntiiBi
altars to the Penates, in the impluvis, while the
lAres had a focus in the atrium ; hence, arae et
foci, haarth and home, aUan andjires : regis arae
focique: de vestris aris ao foeis decemite: pro
iris atque focis suis cemere, SL — Supplicants fled
to the altars for protection: cum in aram con-
fngisset: eo ille oonfogit in arftque oonsedit, N.
— An oath was confirmiBd by laying the hand on
the altar: qui si aram tenens iuraret, crederet
nemo: iurandae tuum per nomen arae, H. : Tango
aras, et numina testor, V. — F i g,fpro(eciionj re/-
uge^Adter: aram tibi parare,T.: ad aram legum
conf ugere : ara sepulchri, a funtral pile, Y. : se-
pulchrales arae, O. — The Attar (a constellation) :
pressa, i. e. lovo in the south, 0. — A momtment :
ara virtntis.
Arabfl^ abis, adj., Arabian. — Ptur., the Arabe.
aranea, ae,/., =apdY^, a tpidef: antiquas
exercet teias, 0. : invisa Mincrvae, V, — A spider't
tee6, cobteeb : summo pendet tigno, 0.
aranaola, ae,/. dim. [aranea], a smaU tpider,
aranedoius a(fj.,JuU of epiden* webt; Situs,
Ct.
aranenm, d, n. [aranea], a cobweb, Ph.
aranenflk l, m., = iipaxyn^ a npider, Ct
Aratens (Arati-), adj^ of the poet Aratue:
carmina.
aratio, Snis, /. [aro], a filoughing, eulliuation
of the aoii, agrtadture: quaestaosa.^-^ plottghid
Jidd, arable land, pMie farm : fructuoeae.
arator, oris, si. [aro], a piUnighman, G. : mlra-
tnr arator tauros, O. : neqne gaudet igni, H. : cur-
Tus, bending to the ploueh, V. : taurus arator, 0.
— A cuUivaior of public lande: aratorum penuria.
aratrnm, I, n. [aro], a plough ; subigere terram
aratrls : imprimere aratrum muris, i.e.to deetroy
utUrhh H.: aratrnm circumduoere, to mark the
houndariet (of a colony) : urbem designat aratro^
V.
arbiter, tri, m. [ad+BA-, VA-], a epeetaior,
beholder, hearer, ege-wilneee, totouw; oedo quem-
lis arbitmm, T. : ab arbitris remoto loco : arbi-
tris proeul amotis, S. : arbitros eieit, L. — ^Poe t :
locus maris arbiter, L e. commanding^ IL — ^In kw,
kevho hmn anddeddeea eanee, an umpire, judge^
arbiter: Me cepere arbitrum, T.: quia in banc
ren fait arbiter! — A judgt, arbitrator, umpire:
inter Aeademiam et Zenonem : pugnae, H. : oon-
eordiae eivium, mediator ^ L. — A govenwr, lord,
ruler, maeter : armorum (Mars), 0. : bibeadi, H. :
fiadriae, ruler, H. : elegantiae, Ta.
arbitra, a«,/. [arbiter], afemmk witaete, H.
X. arbltritaa, R of arbitror.
2. ( arUtratii% lis, m. ), only abl. [ arbitror jj,
mediation^ arbitration : cuius arfoitratu de negotiis
oonsuleretur, &.-^Will, pleasure, free-wUl, choice:
(sententias) ezposui arbitratu meo : suo arbitratu
vendere.
arbitTium, I, w. [arbiter J. In law, aftSfment,
decision of an arbitrator: ludicium est pecuniae
oertae: arbitrium incertae.— </u^m€»/, o/>mum,
decision: vestrum, T. : de te faoei-e arbitria, pass
judgment, H. : arbitria belli pacisque agere, L. :
opinionis: usus, Quern penes arbitrium est lo-
quendi, H. — Mastery, dominion, authority, power,
ufia, free -mil, choice, pleasure: in eius arbitrium
venire : ad suum arbitrium imperare, Gs. : (loris)
nutu et arbitrio regi : rerum Romanarum, Ta. : ad
arbitrium tuum testis dabo, all the witnesses you
require: quid suo fecerit arbitrio, L.: popularis
aurae, dictation^ H. : id arbitrium negavit sui esse
oonsilii,/or his consideration, N. : optandi Mune-
ris, O. — An eqapraisement, apportionment: eius
arbitrio sezagena talenta quotannis sunt conlata,
N. : satis vendendi, L e. monopoly, L. : arbitria f u-
neris, easpenMes (fixed by an arbiter).
arbltro« avi, — , are, coUat form of arbitror, to
consider, brieve, suppose: deesse arbitrato *deo.
mm.' — I\us. : ut bellum oonfectum arbitraretur :
teneri ab adversariis arbitrabantur (portus), Cs.
arbitror, Atus sum, an, dep. [arbiter].--In Uw,
of witnesses, to testify on information and belief,
depose to on£s best Icnovdedge: ut 'arbitrari' se
dioeret, eUam quod ipse vidisset : fratrem mor-
tuum inde arbitrari, L. : arbitrerisne 6«aipronium
in tempore pugnam inisse? In your judgment, dUd,
eta, L. : in consilio arbitror me fuisse, cum, etc.,
L. — In gen., to be of an opinion, beiieoe, consider,
think: arbitror, oertum non scimus,?.: si huno
noris satis, Non ita arbitrere, not merely, T. : ut
arbitror, in my judgment: non arbitror, / think
not: arbttratus id belium celeriter oonfici posse,
Cs. : non satis tuta eadem loca sibi arbitratus, N,
arbor, poet also arbofl^ oris, /. [1 AL-. AB-],
a tree: multae istarum arborum : ingens, V, i fe«
llx, frui^-bearing, L.: abietts arbores, ^f*.^rMi, I^.
—Poet: lovia, the oak,0.: Phoebi, the laurel,
0. : Herculea, the poplar, V. : mali, a mast, V. ;
arbore fluctlls Veriierat, the oar, V« : Phrizeam
peUit Pelias arbor ovem, t/ie ship Argo, 0. ; arbori
infelici suspendito, on the galmss,
arboretti^ adj [arborlo/a tree: frondes, 0. ;
umbra, 0, : fetus, fruit, \, : coma, foliage, Pr, :
comua, branching, V.
arbastam, \, n. [arbor], a place where trees are
planted, plantation, vinetfard planted with trees, C.
v., H.— P/«r., trees, shrubs, V„ 0.
arbiiataa, adj, [arbor], set with trees: ager.
arbateflB, adj. [ arbutus ], of the arbutus: ffr>
tns, fruit, O. : virgae, V.
arbutm
70
aiciui
tu8^ trild Hrawbeny : dant artmta si Wad, V. — The
arbuhu, Urawberrif'trH : f roDdeDtia, V.
arbutus, I,/. [1 AL-, AR-], the wild Hrawbeny^
tree, arbvtue, V., H., 0.
iroa, ae,/. [ARC-], a place fw 9afe' keeping,
cheat, box: ex oleft facta: cui vestis putrescat in
arc&, H. — A mofuy-hox, coffer, eafe: nummos oon-
templor in area, H. : ferrata, on ironed money-
cheat, lu. : arcae nostrae oonfidito, rdy upon my
puree. — A emaUpriaon, ceil: in areas conici. — A
coffin, L. — A bier: cadavera locabat in arcft, H.
Arcadicua, adj., Arcadian: urbs, L. — He-
ton., ruttic, etupid: iuvenis, lu.
aroano, adv, [arcanus ], eea^etly, in private:
cum alquo oonloqui, Ca. : legere.
iroanoa, at^. [area! eeeret, truaty, aUeni : nox,
0. — Hidden, doae, aeera, private, concealed: consi-
Ua, H. : Littera, 0. : senstts, Y. : sacra, myateriea,
H. — Poet, of Ceres, H. — As aubat.n.fa secret,
myatery: nox arcanis fidissima, O. : aroaiii Fides
prodiza, H. : si quid arcani fuerit, L. : prodere,
lu. : latorum arcana, V. : lovis, aecret decreea, H.
Aroaa, adis ( ados, 0. ), adj., Arcadian : rex,
Evander, V, — As aiubet., an Arcadian, C, 0.
aroed^ coI, — , ere FARC-], to ahtU «p, endoae:
alvus arcet quod recipit: famulos vindis, conjme:
arcebant vincula palmas, Aompered^V.-^Fig., to
confine, raatrain: audaciam. otii finibus. — To pro-
hibit acceaa, ketp away, hold off, keep at a diatance :
hostium . oopias : somnos, 0. : voigus, H. : ferro
contumeliam, avert by the aword, L. : hunc a tern-
plis : a munimenUs vim, L. : aliquem ab amplexu,
0. : eum ab illeoebris peccantium,/»*o/«c<, Ta. : te
illis aedibos : agro, L. : Virginiam matronae sa-
cris, L. : aroeor aria, 0. : patriis peoatibus, to ban^
iah, 0. : aliquem funesto vetemo, to protect, H. :
Aenean periclis, V. : progressu: huno (oestrum)
pecori, to keep off V. : arcuit Omnipotens, averted
(the blowXO. — 7b hinder, prevent : quae (dicta)
clamor ad aures Arcuit ire meas, 0. : alqm alqd
ad urbis oonferre, Ta. : illos, quin ascendant, L. :
coUis aroebat, ne adgrederentur, L.
1. aroeatttua, P. of aroesso.
2. (aroeantna, fls), m. [arcesso], a calling for,
aiimmona ; only abl. aing. : ipsius arcessitu venire.
aroeaao or colloq. aooaraOk ivi, itus, ere {paaa.
sometimes arcessIrlV, vitena. [accedol, to cause to
come, call, aefid/or, tnvite, avtnmon, fitch : ab ara-
tro areessebantar: sacra ab exteris nationibus
arcessita: ex oonUnenti aocersi, Os. : Qabinium,
S. : Agrippam ad se aroessi iossit, K. : plaoere
patrem arcessiri, L. : Ityn hue, 0. : 8i melius quid
(yini) babes, aroesse, order it brought^ H. — ^F ig. :
(quies) molli strato arcessita, i$witid^ L. — ^E s p. in
law, to aummon^ arraign before a court^ accuae,
proaeeute: huno boo iudicio: alquos eodem cri-
mine in periculum capitis: alqm capitis: pecu-
niae captae, S. — M e t o n., of time : iustum pugnae
tern pus, to anticipate, Y. — Of mental objects, to
bring, fetch, aeek, derive: ex medio res, H. : arces-
situm dictum, /ar-/c/cA«£
arolietypa% adj.^ = dpf)firvwot, Jirst snade^
original : Cleanthae, L e. statues of CUanthes, lu.
Axohlaoo^ adj., made by Archias (a cabinet-
maker) ; hence, diap, common : leoti, H.
Archiloohxua, adj., like Archilochua. — ^Hence,
aevere: edicts.
arohiina{;ini% I, m., s= apx^fioyupoc, a head-
cook, lu.
arohipirata, ae, m., = dpx^wtiparnt^ a pirate
captain, 0., L.
arohitector, fttus, ftrl, dep. [ architectus ], to
build, conatruet. Her. — ^Fig., to devise, invent: vo-
luptates.
arohiteotiira, ae,/. [architectus], the art of
building, architecture.
arohiteotoa, I, m., =r Ap^riKriav, a master-
builder, architect. — Met on., an inventor, deviser,
contriver, author, maker : legis: soeleris.
arohon, ontis, m., = Apxiav, the highest magis-
trate of Athens.
Aroitanena (A^q^t-), ntis, adj. [arcu8+
teneo], holding a bow, bow-hearing : deus, Apollo.
— As subsL : Apollo, Y. — ^As a constellation, the
Archer.
axota, see art$.
Arotophylaz (acisX m., a constellation, Bootes.
Arctoa, I ( ace. Arctofi, Y., 0. ), /, the Great
Bear (Ursa Major) : geminae, t/M two Beara, 0. :
gelidae, Y. : Arcton exoipere, to be eaqiosed to, look
towards, the north, H.
aroturoa, I, m., =: ipKrovpoc (bear-ward), the
brightest star in Bodtea, Y.
arotiuk see artus.
aronataa ( arquu- ), atff* [ arcus ], bow- like,
arched (rare) : currus, L. : curvamen, of the rain-
bow, O.
aronla, ae,/. dim. [area], a email box, casket:
muliebres.-^Fi g., treasures (of language).
arena, Os {^en. \, once, G.),m. [ARO-], a 6 v:
intentus in me : adductus, Y. : arcum tendere, H. :
tela Direxit arcu, H. : pluvius, the rainbow, H. :
arcus sereno caelo intentus, L.: nubibus areas
iaoit oolores, Y. — Po e t : niger aquarum, 0. : in-
mensos saltu sinaatur in arcQs, O. : sinus cnrvos
falcatus in arcOs, bays, O. : EiBciens humilcm
lapidum compagibus arcum, on arch, 0. : via quin-
que per arcOs, cirdes of the earth, 0. : ad arcum
sellae, Ta.
Digitized by V^OOQIC
71
srgiuik0iitor
axdea, ae,/., (he hirw^ V.
ardeliob onis, m. [cf. ardor], a hmybody^ Ph.
ardena^ entis, a^, with eomo. and $up. [P. of
aideo ], giowing^y fi^t ^^ o^Ja^tf ; eaeluni, L. :
(lona) ardeatior iliia, O.: sagittae, H.: ocuH,
tforklxmg^ V. : imdiis Incis nubea, gUaammg^ V. :
■pea aorOyV. : ardentis Falerai Pocula,,/6ery, H. :
■ti faneea, L. — Bntnimg^ arduU : iuvenis ardentis
inimi, L.: studia aaoram: miserere ardentia
(amore), O. : avaritia: oratio, unpamAoned: orator.
ardantor, ad». with ctunp. [ardens], hotly, ar^
ietdljfj vektmttUly : cujpere : ardeatias sitire.
ardao^ ST, sas, dre [8 AR-J, to be &n fin^ huniy
Uazty be humed: septem tabernae arsere, L. : arsu-
las oomas obuabit^ V. : hospes Paene arsit, H. :
■rsuri ignibiis artOs, 0. — ^F i g., to JUuih^ tparkle,
Aine: ardebant oculi. — Of colors: Tjrio inurice
laena, V. — Of passion, eta, to bum^ glow^ be in-
jtamed, be afire: cum ifuror arderet Antonii: in-
placabilis ardet, V.: amore: Iracundift, T. : cum
bello Italia arderet : ir&, L. : in ilium odia cWium
ardebant : furore, L. : studUs equorum, with teal
for racing, H. : animi ad wlciscendum ardebant,
were full of fury, Cs, : in anna magis, V. — ^P o e t.,
with inf., to detire ardently : mere utroqae, 0. —
Esp^ to be afire with loee^ bum with love: captis
mentibns, O. : non alia magis, H. — Poet, with
ace. : Alexin, Y. : adulter! Crines, H.
ardescOi arsi, —^ ere, inch. [ ardeo ], to take
fire, kintUe, be infiamed: ne longus ardesceret
axis, O. : ut imagine Largior arserit ignis, H. —
F i g., to gleemi, light up : ardescunt ignibus undae,
O. : Toltu, ooulis, Ta.---Of passion, to be infiamed,
take fire, grow furiom : in iras, O. : f remitusqne
ardescit equorum, growe furiowt, V. : arsit Tirgine
npt4,H.: ardescente pugnft, Ta.
Lrdor, 6ri«, m. [8 AR-], a burning, flame, fire,
heat : caeK : solts ardores, 8. — F i g., of the looks,
firt^ briglitnete, animation: oculorum: voltuum.
— Of feelings, etc., heat, eagemese, zeal: mentis ad
glo/am: animi, L.: ardorem compescere, Tn. :
edeiidi, O. — E s p. of lore : pulsus residerat ardor,
O. f pnellae, H.~ Hence, the beloved, fiame : tu pri-
mus illi eris, O.
ardmun, I, ft. [arduus], a eteep place, steep:
ardua eradere, L. : in ardua montis ite, 0. : per
an*'Mim scandere, H. — ¥ ig., difficulty: nil morta-
Hbdd ardoi est; H.
aidnoB, ae[i> [AL-, ABS>H-\ eteep: ascensus,
Cs. : ria.— P o e i., high, elevated, Vifty : aether, 0. :
ceryix equi : sese anduus infert, i. e. on hie eteed,
V. : Ardaua arroa tenens, high in the air, V. —
Fig., diffiadt, arduoue, hard,' nihil arduum sibi
esse, Oa. : facto, L. : ▼icioria, O. : Tirtutis via
arduae, H. : ardnom Tidelur, res gestas soribere,
&: re«i hardahipe t rebos in arduis, H.
area, ae, /. [ 8 AR- ], ground (for a house), a
building - eite : Pouendae domo quaerenda, H.:
lovis templique dus, L. — An open epaee, court,
play^grcimd: campus et areae, H. — A race*
ground, 0. — A threahing-fioor : Libjcae (as prov.
of abundanoeX H. : frumentum ex area metiri. —
F i g., a field for effort: scelerura.
arena, arenaceufl, see har-.
arena, entis [P. of areol, dry, arid, parc/ted
(poet.): saxa, 0.: rivus, v.: harenae, H. —
Parched, thirtty: Ora, 0.: fauces siti, L.: sitts,
parching, 0.
are5, ul, — , ere [8 AR-], to be dry, be parched
(poet.) : aret ager, Y. : fauces arent, 0.
Areopagua (Ario-), I, m., Mara* Hill at
Athena, on which the highaat court eat.
areeod^ — , — , ere, inch, [areo], to become dry,
dry up: lierbae: lacrima: aresoens unda, Ta.
aretalogua, I, m., = (ipcraX((yoc, a prattler
about virtue : mendax, lu.
argentirlus, a<(;. [argentum]. of moru;y; cnra,
care of money, T. : taberna, a baitker'a ah<w, L. —
As aubat. m., a money - clianger, banker, 0. — As
atibat.f. (sc. taberna), a banking-houae, bank, L. —
(So. ars) the buaineaa of a banker: argentariam
facere. — (Sc. fodina) a ailver-mine, L.
argentatUB, adj. [ATg^nium], plated with aUver:
milites, with aUueroi ahielda, L.
argenteos, adj. [argenturo], ofailver, made of
ailver : aquila : vusa, U. — As anbat. (sc. nummi),
ailver coina : numerus argenteorum, Ta. — M e t o n.,
adorned with ailver : scaena: acie9,L. — Of a ailver
color, ailvery: niveis pennis Ales, 0. : anser, Y. —
Of the ailver age : proles, O.
argentiim, l, n. lARQ-],aUver: puntm, lu. : cae-
laturo, wrought: factum atqne signatum, wrought
and coined: fulgens, Ct. — Silver ^te, ailver work :
Ridet arsento domus, H. : expositum in aedibus.
— Coined ailver, ailver money: argenti pondo xx
milia,€s. — ^In gen., mon^.* aduumerare, T. : ar-
genti sitis, H. : uere solvere, S.
argestes, ae, m,,s:rdpyiaTiiCt Ihe weet-aouth-
west tmid, 0.
Argi, orum, m. [Argos], the Argivea, Oreeka, Y.
argllla, ae,/., = opviXXoc, white clay, potter's
earth, marl: ex argilU nctus: fusilis, Os. : uda, H.
argitia, idis,/., a vine with white grapea, Y.
argumontatid, Cnls, /. rarguroentor]. — In
rhet, a proving, reaaomng. — If e t o n., proof
argnmentor, fttus sum, itrl, dep. [argumen-
tum ], to adduce proof: quo peoania pervenerit :
facult&s argumentandi. — To adduce in P'^>of:
ilia quae sunt graria : mnlia proibiibiUter, L. — To
draw a conchmon : de eius Tolantaie. ^ ^ , ^
Digitized by VjOOQ IC
72
argnmentam, l, n. [argaol an argunynd^ tvi-
dtnee^groundyWpportf proof: Dthenium siue argti-
metito daninare: ad huiua innooeDtiam : fabella
sine argumento, untupported atofy: argumento sit
dades, L. : libertatis, Ta. : argumenti sumebant
looo, non posse, etc., aceepied aa a proof, Oa, — A
iifftij markf token, ^ndenee: argumenta atque in-
dicia sceleris : animi laeti argumenta, indication$,
0. : non sine argumento male dicei*C} i. e. plausible
, ground, — Of a composition, the matter, content*,
ntbfeet, tfteme, burden, argument : f abuIaO) T. : ar-
gumentiim narrare, T. : argumento fabulam serere,
upon a theme^ i. e. a pilot, L. : ex ebore perfecta
argumenta, tuAjeda modeled: (craters) longo cae-
laverat argumento, 0. : ingeus, Y.
arguo, ul, tltus, ere [ ARG- 1 to make known,
tihovi, prove, manifest, diedoae, declare, betray: ge-
nus areuitur voitu, 0. : Degeneres animos timor
arguit,y. : amantera silentium Arguit,II. — Paee.
re/lez., to betray onesdf: Laudibus arsuitur vini
vmosus Homeiiis, H. — To accuse, complain of, iii-
form against, charge, blatne, denounce: servos:
ambigue dictum, censut^, H. : quid arguis ? What
is your accusation?: ea culpa quam arguo, L. :
facinoris : sceleris : culpae rcgem, L. : occupandae
rei p. argui, Ta.: me timoris, v.: te hoc crimine:
quo (crimine) argui posset, N. : id quod me arguis :
de quibus verbo: civis Romanes necatos esse:
pulsum (me esse), V. : me patrium temerasse cu-
bile Arguit, 0. : animalia mensis Arguit imponi,
cengured ths practice, 0. : oocidisBe patrem argui-
tur.
argutatio^ onia,/. [arguto], a creaking: lecti,
Ct
argute, adv, with comp, and sup, [argutusj, in-
geniously, impressively, subtly : respondere : dicere
argutius: argutissime disputare.
argQUae^ &rum,/. [argutus], liveliness, anima-
tion : digitorum, lively movements. — Fig., bfnglU-
ness, aaUetiess, subtlety, loit : Hyperidi. — Shrewd-
ness^ cunning : alqd persequi suis argutiis.
arguto, — , — y &re, to prattle, prate: mihi
ignes, Pr.
argutnlu% adj. dim, [argutus], somemhai sub-
tle: libri.
argutua, adjj. with comp, and sup. [P. of arguo],
extive, quick, expressive, lively : manus : oculi : ca-
put (of a horse), graceful, V, — To the hearing,
piercing, sharp, shrill ( poet. ) : hirnndo, chirping,
V. : ilex, rustling, V. : nemus, ecJioing with song,
y. : Keaera, melodious, H. : serra, gt'ating, V. :
pecten, rattling, V. — Of style, explicit, detailed:
litterae. — Of omens, distittet, dear, striking: argu-
tissima exta : omen, Pr. — Sagacious, acute, witty,
bright: in sententiis argutior: poema arigutius:
acumen, H. — CuHnir^,»y, artful: calo, H.
argyraapidMt um, m. plur.,^6pyvpdawUsc9
soldiers with silver shields, a mteet body of Mdce^
donian infantry, L., Cu.
arldulua, adj. dim, [ aridus ], somewhat dry :
kbellae, Ct.
aridua, adj. with wup. {|S AR-], dry, arid^
parched: materies, Cs. : folia: tellus leonum no-
trix, H. : nubila, rainless, Y. — As tubst. «., a dry
place, dry land: naves in aridum subduoere, Cs. :
(urbores) humi arido gignuntnr, S. — Of feelinf^,
making dry, burning : sitis, O. : f ebris, V. — Of
sound: fragor, a dry, cracldittg noise, Y. — With-
ered, shrivSlea: crura, O.: uutes, H. — Mea^re^
scanty, poor : Tictus : vita. — Fig,, of style, ary,
j^une, poor, unadorned: genus sermonis : Iibri
aridissimi, Ta. — Of a man, dry, stingy: pater, T.
ariea (poet, arids, disyl.), ietis, fn,, a ram, C,
Y.— Meton., M«i2am (a constellation), O. — ul
battering-ram: ab ariete materia defendit, Os.:
arietibus aliquantum muri discussii, L. — A break-
water : (sublicae) pro ariete subiectae, Cs.
arieto (arietat, trisyl., Y.), ftvl, Itus, ftre [aries],
to strike violently, ram ; in me, Att ap. C. : in por-
tOs, Y. : hi terrara, Cu.
ariola, arlolor, etc., see hario-.
ariata. ae,/. [2 Aa], the top of an ear, beard
of com: munitur vallo aristarum: tenerae, Y. —
An ear ot grain : pinguis, Y. — Of spikenard, O. :
solae aristae, i. e. oidy crops of grain, Y.
arlthmetica, Orum, n., = (ipid/iiiruea, arith-
metic,
anna, Orum, n, [1 AR-], implemmts, outfit, h%-
struments, tools : cerealia, for makisuf bread, Y. :
(coloni) operis, O. : omne genus: annorum, Ga.:
Conligere anna iubet, the ship^s tackle, Y. — Armor
fitted to the body, defensive armor (the shield, coat
of mail, helmet, etc) : arma his imperata, galea,
cUpeuro, ocreae, lorica, omnia ex acre, L.: auro
caelata, L. : Lausum super anna ferre, on his
shield, Y. : caelestia, quae ancilia appellantur, L. :
se collegit in arma, covered with Att shield, Y. — In
gen., implements of war, a}'mSf weapons: alia ad
tegendum, alia ad nocendum: belli, T.: pugnis,
dein . . . Pugnabant armis, H. : arma capere : ferre '
posse, Cs. : aptare, L. : induere, 0. : armis accingi,
Y. : vocare ad arma : ad arma ooncurri, Cs. : armis
ud : in armis esse, under arms, Os. : cum alqno
armis dimicare, N. : deponere, Cs. : amittere, Y. :
deripere militibus, H. : ad bellum polliceri, L. :
armorum atque tek>nim portatSones, R — Fig.,
means of protection, defence, weapons: pnidentiae:
mihi Stertinitts arma ( i. e. praeoepta ) dedit, H. :
contra Borean, i. e. covarittg, 0, : quaerere conscius
arma, i. e. ways of attaekmg me, Y. : silent leges
inter arma, in war: oedant arma togae : externa
erat, foreign, L. : dviUa, Ta. : inferre Italiae, N.:
ad horrida promptior arma, O. : oompoaitia armiS)
Digitized by VJjOOQLC
78
ni
H. : Atnift Tinimqne cano, V. : in ama feror,
i-:tf{2e, V. — A ride, party in wtr : isdem in armia
fvir^Soldien, tro^jm: noatro supplkio Uberemus
Ronana arma, L. : machina Feia armis, V. : auxi-
liiria, auxUiary troopt, 0.
amiaiiuucay ae,/., =<fcp^afui{a, a cohered Per-
MB ckarioi (eap. for women and cbiklren), Cu.
armamenta, ^vrxm, n. [anno], impUmenU,
lOaui/s. — E 8 p., the egiapnieni of a thip, tackle :
aneorae reUquaeqoe armamenta, Ca.: demenda,
L: aptmri pinnm armamentis, O.
annamentizium, I, n. [armamenta], an ar-
laaij armory: publica: armamentaria caeli, lu.
— M e t o D., a dockyard: Atheniensibua faoere.
axmazimii, I, n. [arma], a doeet^ cAm^, eafe:
iftaediboa.
annatara, ae, /. [ anno 1 armor^ tquipmmU :
leria, Ca. — Me ton., armed men^ troops: levia,
}i^ infantry, C, Gb.
1. aimatiu^ <m^'. with tup. [P. of armo], arm&i,
tifiipped,inarme: oonanliarmatuaobetitit: plebea,
&: classes, V. : oohora, Ta. : milia armata quin-
qqagenta, eoldierSj Cs. : quasi armatissimi f uerint :
licibas, L. : nrsi unguibas, O. — As andftt. m., armed
wn, eoUierw: in eo k)oo contoeati: daoem milia
umatonuBB, N. — Fig., under arma: animum re-
tiiere, hoUUity.-^FumiAed, equipped, provided:
puati, armaii animis : apoliia Latreua, 0.
2. (aniiatii% lis), m. only obL ring, farmo],
vnwr, etfariprnmi: hand dispari, L. — Me ton.,
mmedmenytroope: graviore, L.
annentalla, e, a^. [armentmn], of a fterd, one
vfaherd: equa, V.
annentailm, l, m. [annentom ], a herdmum,
neatkerd: Afer, V.
azmentinii, I, n. [aro], cattle for pioughitiy, —
In gen., neai cattle, horned cattle, oxen: greges
annentomm reliqnique peooris : boa armenta (ae-
qoilnr): baeera, 0.: armentum aegrotat in agiia,
H.— Me ton., a drove^ herd, of horses: bellam
Inec armenta minantnr. V.— Of stags : hos (oenros)
tota armenta sequuntnr, V. — Of seals : immania
(Keptani) Armenta, the momtroue eea-herd, V.
annite; era, emm, at^, [arma+FER-l, arme-
hearing, armed^ warlike : Minerya,0. : Leieges, 0.
azniiger, ex% m. [arma+GJBS-], one who bears
erm (late), Co. — An armor-bearer, eMeld-bearer
(poet.): regis, 0.: lovis, i. e. aqaila, V.
ttmlgara, ae,/. [anniger], a female armor-
,0.
ttmOla, ae,/. [amras], a bracelet, armlet, arm-
fwy: anreae, h,
•nninitiia, adj. [ armilla ], decked with braee-
tdt: canea, Tr,
AnniltutnuB, I, n., a place in Rome, where
the feetival Armiltutrium (consecration of arms)
wae celebrated, L.
ar^plpotena^ entis, a<ff. rarma+poten8],/K>w-
erful in arms, valiant, warlike : Mara, V.
annl80liu% adj. [ arma + SON- ], resounding
with arms: Pallas, Y,
atmo, ftvl, atits, are [arma], to furnish with
weapons, arm, equip: multitudiuem : milites, Ca. :
ut quemque casus armaverat, S. : mands armat
aparua, V. : in dominoa armari : in proelia f ratres,
y. : Archilochum rabies armavit iambo, H. : ar-
mari, to take arms, Oa. — £ s p., to fumisli^fit out,
equip : navem aumptu auo : ea quae aunt uaui ad
armandaa navla, Cs. : armata clasaia, L. — Poet. :
calamos veneno, V. : equum bello, for war, V. —
F i g., to arm, equip, furnish, strengthen, help :
quibus eum (accuaatorem) rebus aiTDaret,j9roo/<:
ae iroprudentift alicuius, N.: irft, O.: nngia, with
nonaense, H. — To maee to arms, excite, rou$e, stir:
regem aidversns Romanoa, N. : dextram patris in
filiam, L. : tos in fata parentis, movee you to kill,
O. : Arcadas dolor armat in hostes, V .
Annorioae (Arem-), &rum,/. adj, [Geltio],
maritime: dyitaiOB, of northwesterti Oaid,Oi,
annua, I, m. [1 AR-1, the shoulder: ex nmeris
armi fiunt, O. : leporis, li. : equi fodere calcaribos
armos, tlie ride^ T. : basta per armos Acta, the up-
per «f7l», V.
Bxbj &vl, atus, ftre [2 AR-], to plough, till: ter-
ram : in fundo, T. : piger optat ararc caballua (i. e.
rather than carry a rider ), H. — P r o v. : arare
litus, to teaste labor, 0. — In gen., to adtivate:
quae homines arant, navigant, etc., i. e. SMCcese in
agriculture, etc., B. : quicquid arat Apulua, obtains
by cultivation, H. : in Sicilift. — Of a ship, to plough :
aequor, V. : aquas, 0. — Of Alecto : f rontem rugia,
V.
arqnitenens, aee ardtenens.
arrabo, Onia, m., = ipfrnptHw, eamest-ntoney, a
pledge, security: relicta arraboni, as security, T.
arrepo^ arrideo^ airogo, etc., see adr-.
axB, artia,/. [1 AR-], practical skill: manus et
ars: arte laboratae vestes, V. — Esp., skill in a
sperial pursuit, a profestiony burinees, art : musics,
poetry, T.: magica,V. : ( artes ) militares et im-
peratoriae, L. : civiles, polities, Ta. : dicendi, ora-
tory: belli, L. : arte canere, O. — Poet.: artes
Infra se poaitaa, i. e. inferior ability, H< — Science,
learning, knowledge: Oraecae: optiroae, N. : in-
ventor artium (Mercuriua), Ca. — TTieory, general
principles: alqd ad artem et ad praeoepta revo-
care. — A work of art : exquiaitae : clipeua, Didy-
maonia artes, V. : Quaa (artis) Parrhaaius prottilit,
H. — Conduct, practice, ^raeter : yeteres revo-
cayit artis, anrient tftrft^^H.^^artis bonae fiama,
aite
74
Sw: arteB ezimiae: Nihil istac opus e»t arte, sed
eis . . . Fide et taciturnitate, the iervice I want it
not cookery, but, etc., T. : artium Gratarmn fades,
chamUfiff mannertf H. — Cunning, artifice, ttrata"
ffcm, trick, fraud, deceit : arte tractare vinfhi, T. :
capti artie, L. : novas artls versare, V. : nocendi,
tneatu, Y. : dolosae, O. : arte ducis elasi, Ta. — An
elementary treatise, irutruetion-book : praecepta in
artibuB relinquere : artem soindes Theodori, In.
arte, adv. with eomp. and ntp. [artus], doidy,
fatt, firmly: continere alqd, Cs. : aclem statuere,
8. : tigna artius inligata, Gs. : qnam artissime ire,
S. — Fig. : dormire, wundly: alqm colere, i. e.
stingily, S.
art^ria, ae,/., = iprripla, the windpij)e,^An
aiiery.
arthriticaa, adj.^ =apdpiTtK6t, gouty: cocus.
articulatim, adv. farticulos], piecemeal, Poet
ap. C. — Distinctly, in dear sequence: dici.
axtioulaa, l, m. dim. [2 artus]. a Joint, knuckle:
crura sine articulis, Cs. : quo iungitar capiti cer-
vix, L. : sarmentoruDi. — £ s p., f^^^^'i ^ fingers:
labella abstergere articulis, Ct.-^Fig., of discourse,
a part, mcnibei'. — Of time: in ipso articulo tern-
pons, at the nick of time : in ipso articulo, T.
artiliBa^ icis, m. and /. [ ars+FAC-^ a master
of an art, professional man, artist, oHificer (used
of a sculptor, musician, actor, etc.) : artifices im-
probi, i. e. quacks, L. : dicendi, an orator: morbi,
fcofer, Tb.— ul maker, builder, author, contriver:
roundi: operum, L.: figurae, 0.: caedis, 0. — A
trickster, cunnina deceiver, cheat: Artificifl scelus,
i. e. the vficked device, Y. ; cf. artificis scelus, i. e.
artifex scelestus, Y. : 0 artificem probum ! T. —
Apposit., a fnaster, skilled, clever, ingenious, dexter-
ous : artifices manlls, 0. : talis negoti, S. : ad cor-
rumpendum ingenium. — Artistic : boves, Pr.
artificioae, adv. with comp. and stip. [artificio-
bus], skilfully, artistieaUy, in an orderly manner:
dicere: id artificiosius efficere: artificiosissime fa-
cere, Her.
artificioaua, adj. with eomp, and sup. [artift-
cium], full of skill, skilful, artistic : rhetores ar-
tificiosissimi. — Skilfulfy torought, artistic: opus:
est artificiosius (with inf.), Rw^-^ Artificial : ge-
nera divinandi : raemoria, Her.
artifiolum, I, n. [ artifex ], a profession, trade,
employment, art : tenue : opera atque artificia, Gs.
— Tluory, system: de iure. — Skill, knowledge, in-
genuity : singulare : eubematoris, Gs. — Art, craft,
cunning, art\fice, trick : alqm artificio pervertere:
vicisse artificio, Gs. : simulationis. — A toork of
art: arUfici cupidus: haec opera atque artificia.
artiTia, see 2 arte.
arto, ilv1,&tuB,&re Fl tirtxa],to eoniract,straiten:
artato f reno, tb. : in nonoribus omnia artata, L.
artolaganna, i, m., = iproXayaifov, a knui o/
cake,
artopta, ae,/., = dprowr^g^ <i breadpan, lu.
1. artua (not arctns), adj. with eomp. and 9tip,
LI ARr], dose, strait, narrow, confined, sh^ori:
quei : saltus, L. : eompages, Y. : nexus, O. : UigR,
narrow, H. : oonvivia, L e. eroiwded, H. : artiorea
silvae, denu, Gs.: custodia, Ta. — As subsL n.^ a
ndirrow place, naa-row passage : in arto,L.: ia ar^
tius coire, Gu. — Fig., sti*aitened, scatUy, snsdsU^
dose, binding: vincula amoris artissima: ▼incu-
lum ad asuingendam fidem: commeatas, L. — As
subsL : ne spem sibi ponat in arto, diminish eacpec-
tation, 0.: desilire in artum, into straits, U. —
Needy, indigent, stiHtitened: artis in rebus, O. — As
subsi. : ne in arto res esset, L. — Of sleep, <i0^.'
artior somnus. — Narrow, frugal: animus, H.
2. artua, uuro, m.plur. [1 AK-}, joints : dfgi-
torum : dolor artuum, gout. — M e t o n., M« limbs .'
artubos omnibus : arsuri, i. e. the body, O. : per
artfis Sudor iit, Y. : singulos artOs, eoA Umb, Ta. :
aniro& seducere artiis, Y.
anila, ae,/. dim. [ara], a small aUar.
arundifer, arundo^ see harun-.
ariiiqpez, aruapiouma, see hanisp-.
BXvmBL,s.t,f., grease, fat, lard: pingai8,Y.
arvuxn, T, n. Tarrus], an arable fidd, euUivaied
land,fidd,fiouglud land,glebe: optima, Y.: arvo
8tudere,S.: fundus ArTopaacatenim,H.: fertQia,
L. — Fhir., fields, plaisu, country, regions: Skmla,
Y.: Qu&rigatarTaNilii8,H.— Poet: Neptunia,
the sea, Y.^^A shore, coast: anra tenebant, Y.
arroa, aey. [2 ABr],plottghed,areMe: agri.
arz, ards (jdur. only nom. and ace.),f. [ARC-],
a castle, citaak, fortress, stroughoid : (monteni)
murus arcero efficit, Gs. : munire arcem: areem
tradunt, N. : hostium, L. — In Rome, prop., the
southwest summit of the Capitoline hill ; in gen.,
the CapitoUns hill, the Capitol: aroem habere, L. :
de arce capti nuntii, L. ; where auguriee wene
talcen : deductus in arcem, L. ; often with Capito-
Uum, G. — Hur,, of the seven hills of Rome : bea-
tae,H. — Poet: roe in arcem ex urbe remoTi,
refuge (u e. his villa), H. — P r o v. : arcem faoere
e cloacft, a mountain of a molehill. — ^P o e t : snm-
mft in arce, at t/u very top, 0. : Paruasi, 0. : Quae
pater ut summft vidit Satumius aroe, O. : caeli
quibus adnuis aroem, Y. : Dexterft sacras iacula-
tus arces, H. — F I g., a protection, rrfuge, bulwark:
omnium gentium: arces libertatis tuendae, L.:
caput atque arcem totius belli, head and froni,h,:
legis.
ia, assis, m. [2 AG-], one, a whole, imt^ y henoe
(late), ex asse heres, of the entire estate, — E s p.,
t/u unit of money, orig. one pound of copper ; re-
Digitized by V^OOQIC
75
•ftPMT
faed by depreciations to half aa ounce ; a p&my :
mtm dare : Tilis, H. : ad assem, U> ths latt copper^
R: assem negat datanim, afarihmg,
ascea (aooia), ae,/^ on axe,
tscendo (adao-X scendl, scCnstis, ere [ad +
acmdo], to mouni, dimb^ tucend^ Hale^ go up : hi
eqium : in caelum : ad Gitanas, L. : Delphos, to
D^ii, L. : navem, T. : iugum raontis, Gs. : illuc,
Q.: si rooDS erat ascendendus, Gs. — Fig., to me,
sMt9</, OBcend, reacA ; virtate in altiorem locum :
ii honores : super nobiles, i. e. to wrpamt^ Ta. :
gndaiim ascenders vocem,to become louder: gra-
cious magistratuum : summum locum ciyitatis.
aaomiaio (ad-ao-), dois,/. [asoendo], a ritmg,
— Fig. (oDce): oratorum, TM'oi^rran.
1. aaoenaoa (adao-), P. of ascendo.
2. aacenana (adao-), lis, m. [ascendo], a
ahnbing^ aaeent: primes prohibere ascensu, Gs. :
^cilis, L. : mollioris ascenstts Tia, L. : fastigia
isenso supero, V. — ^Fi g., a rimng: ad civiuitem,
t9 cUizauh^. — A way up^ approaek^ a$eeni : agger
ueensum dat Gallis, Gs. : arduus : in ctrouitu, i. e.
vmdmg, Gs. : riget Tmolus in ascensu, O.-^P i g. :
iavirtute multi sunt aacensQs.
aaola, ae,/, see ascea.
aado (ad-acid), — ^ — ^ Ire, to recehe^ adopts
aiecl: socio8,V. : centurionem, Ta.
aaciaoo (ad-ao*), scin, sdtus, ere, to tak$ to
mndf^ adopiy accept : leees : alia (ciTitate) ascitft,
ly accepting citumMp «sewherty N. : si non esset
(dTis), asciacendum faisse, ought to be made one:
iocios sibi ad bellum, Gs. : in ciritatem et patres,
L : inter patricios, Ta. : alqm civem : (Aenean)
{leneram urbi, V. : superis asdtus Gaesar, 0. —
To atneiate with onadf^ take into eueociation^
vctpt, win ever: alquem ad sceleris foedus : ho-
nine«, S. : Toluntarios ad spem praedae, L. : 6pem
Aetolum in armis, m the alliance^ Y. — To receive^
(cle, appropriate^ <itdopt, approve : sacra a Oraects :
Coroniden sacris urbis, ada by adoption, O. : ritfts,
L : nora verba, H. : Tacuitatem doloris, to eeek ae
a good. — To daim^ atpire to^ lay claim to : impe-
tiarn, L. : mihi sapientiam.
aacitiia (ad-ao-X <»(/• [^- o^ Asciscol adopted^
foreign, aetumed: miIites,Gu.: lepor, K.
aaciibo (ad-acr-), Ipsl, Iptus, ere [ad+scri-
bo], to write tfi addition^ add: ad extremum al-
qind: in lege, 'ai quid,' etc. : nomini r^is titulum,
Co. — To enroHf entiatf enter in a liet: ascriptus
Hencleensis : Pnteolos ascriptl ooloni, «n the col-
<M3f o/P., L. : ciTitatibus ascriptl : se in civitatem :
in mitetibus ascriptus: militiae,Ta. — To inaeribe
Oatc): marmori Praxitelem (i- ^« eius nomen),Ph.
— To appoint, amgn : ^Iqm tutorem liberis (by
^): tutorem his rebus (by decree): ascriptus
poenae dies, Ph. — F i g., to impute, axeribe, attrib-
ute: inoommodum alcui, hold retponeible for: so-
oium me tuis laudibus, aeeigne me a thare in: aibi
exemplum, to refer. Ph. — To numJber in a dam^
indude among : Satvris poetas, H. : nationes Ger-
manis, Ta. — To add, join: ilium sibi conlegam :
ad hoc genus narrationes : me in talem numerum.
aaoiiptioiua (ad-aor-), a^. [ascribo], received
by enrolment (once) : oiTes.
aaoriptio (ad-aor-), Onis,/. [ascribo], an ad'
dition in writing, G.
aaoriptor (ad-acr-), oris, m. [ascribo], one who
adde hit name, a Kupporter : legia : tuus.
aaoriptoa (ad-aor-), P. of ascribo.
aaalla, ae,/. dim, [asina], a email ehe-au: tur-
piSjO.
aaallna, I, m. dm. [asinus], a little aet, ate^s
colt : tardus, V. : onusUis aura
aailua, l, m., a gad-Jly, horte-Jly, V. ^
aaintia, l, m., an ate, G., L. — ^F i g., an ate, 6tocik-
A^ck/, (/o^.* germanus.
aaotaa» I, m., = douroc, a libertine,
aaparagna, x, m., = doTcapec^oc, a^paragut, lu.
aapargo (adap-), see 2 aspergo.
aq;)aotabilia (adap-), e, a<(/. [aspecto], vieible,
aapaoto (adap-), &vi, fttus, ire, intent, [aspi-
cio], to look at attentivdy, gate iipon .- me, T. : sta^
bttla, y.-— Of places, to look towarda, overlook:
colliB adspeotat aroes, 7.— F i g., to heed: iussa, Ta.
1. aapeotoa (adap-), P. of aspicto.
2. aapectua (adap-), lis (dat, aspectCL Y.),
m. [aspicio], a teeing, looking at, tight, view, glance,
look: uno aspectu Intueri eoe : situs praeclarus ad
aspectum : aspectum amittere, tight : civium : in
aspectu popuU positum : te aspectu ne subtrahe
nostro, v.: Mortalls aspectOs rellquit, V. — Ap-
pearance, look : urbis : multitudinis, Gs. — Atp^,
mien, eowntenanee : homints: horridiores aspectu,
Gs. : ut ipso aspectu inicere admirationem, N.
aapello (aba-), — , — , ere [abs+pello], to
drive away : ab liac me, T. : a leto numine aspel-
lor, Att. ap. G.
aapar, era, erum (poet., cM, pHur. aspris, Y.),
adi, with comp. and tup. [ab+spes], toithout hope,
aaverte, calamUout, troublevome, cruel, perilout:
tempora : oppugnatio, Gs. : mala res, spes multo
asperior,. S. : yenatus, Y. : fata, Y. — As tubtt. :
aspera multa pertulit, fiardahipt, H. — Of nature
and character, rough, harth, hard, violent, unkind,
cruel: homo natura: luno, Y.: iuvenis monito-
ribus. H. : asperrimi ad coudidonem pads, L. : re-
bus non asper egenls, Y. : cladibus asper, exat-
perated, O. : doctrine asperior: fores, i. e. of a
crud mittrett, H.: Asperior tribulis (Galalea),
Digitized by V^OOQIC
76
astotno
more unfeding^ 0. — WiH Mvagt^ fierce: (anguis)
siti, v. : Ucta leo, H. : f acetiae.--Of climate, hareh,
mwtre: caelo Germanta, Ta.: hiemps, S.: aaper-
rimo hiemis, in ihi dtpth^ Ta. — Of style, Kareh:
oratio. — Rough, unewn : regio : loca, Cs. : nira
dumia, V. : rubu8,p>*tdWy, V. : aeqnora yentia, H. :
pocula Bignis, i. e. vtrougtd in relief, V. : frona cor-
nu, 0. : capilli ^. e. hirsuii), H. : maria, «<ot*my, V. :
viuum, haritky T.: pronuatiationU genua, rough:
littera, i. e. (he letUr r, 0.
aspere, €uiv, with comp, and mip, [aaper], hareihr
/y, eeverdy^ sternly : in homines invehi : asperius
scribere : ius dicere, L. : asperrime loqui, harsldy.
— Coarsely: Testitus.
1. aepergo (ads-), ersi, ersus, ere [ad + spar-
go], to scatter^ strew upon, sprinkle^ spatter over:
guttam bulbo: pecori virus, V, — To sprinkle
toUh, besprinkle, bespatter, bedew: aram sanguine:
sanguine mensas, 0. — ^Fig., to throw upon in ad'-
ditwn, fasten on besides, <^fflz: viro labecttlain: ge-
nen orationis sales : Aebutio seztulam, otvet as a
sprinkling (of an inheritance). — To defile, spot,
taint, asperse, stain: Titae splendorem maculis:
patrem suspicione, L. : aspergi infamia, K.
2. aapergS (adap-, -argo), inis,/. [1 asper-
go], a sprinkling, besprinkling: aquarum, O. : ten-
guia aspergine tinierat herbaa, O. — TheU which
is sprinkled, drops: salsa spumant aspargine,
spray, Y. : caedis, the sprinkled blood, 0.
asperitaa, atis, / [aaper], unevenness, rontgh-
neu : viarum : looorum, S. : omnia aaperitatea su-
pervadere, the obstacUs, S. : soni, harshnesSy Ta. :
f rigorum, severity, Ta. — F i g., roughness, hars/mess,
severity, fierceness, coarseness : naturae: avnnculi,
N. : verborum, 0. : aspcritatis corrector, H. —
Coarseness, roughness, austeritu : (Stoioorum):
agrestis, H. — Adversity, difflemty: asperitates re-
rum: belli, S. — Harshness, rudeness: contentionis :
Terborum, 0.
aapematio, onis, /. [aspemor], disdain, con-
tempt: ratiouis.
aepemor, &tus, arl, d^. [ab+spemor], to dis-
darn, reject, despise : familiam, T. : vos animo : con-
silla, L. : Toluptatem ratione : yelut diis aspeman-
tibus placamina irae, L. : f urorem a suis aris :
alqra militiae dare, refuse, Ta. : baud aspematus
TuUius, consented, L. : non aspemante senatu, with
the consent of: a philosopbo, to be averse, — Pass. :
hand aspernanda precare, V.
aeparo, ftvl, dtua, are [asper], to make rough:
aquilonibua undas, Y. : sagittas ossibus,/wtn^,Ta. :
pugionem saxo, to whet, Ta. — ^Fig., to exdte, exas-
perate: huDc in saevitiam, Ta. : iram, Ta.
aapenid^ onis,/. [ 1 aapeigo], a ^[rrinklmg:
aquae.~Of colors on a tablet : fortnita.
a«p«»iu, P. of 1 aapergo.
aapioio (ad-ap-), ezi, eotus, ere [ad+ftpecio]
to look at, look upon, behold, look: ilioo, T. : potc
stas aspiciendi : inter seae, one another : £ius for
mam, T. : eorum forum, L. : nos, Y. : alqai in. acie
toface,lf, : nee servientium litora aspicieates, 7to
in sight of, TsL. : pennns exire per ungues, O. : und<
aliqua fori pars aspici potest: quasi eum aspic
nefas esset. — To observe, examine, inspect:- opus
0. : in Boeotift res, L. — Of places, to look to^ Hi
toward: terra quae Noricum aspicit, Ta. : Ltumen
to see the light, i. e. live : lucero, to be bom : lucem
to go abroad. — Fig., to observe, consider^ te^iffh.
ponder: qui aspexit, quantum, etc., H. : ^spioe
faetentur ut omnia, Y.: si quid loquamur, H. :
qaantaa ostentant vires, Y. : primordia gentia, O.
— To regard, respect: eum militee aspiciebant, N.
—To investigate: l^gatus ad res aspiciendas, ll
arairatio (ads-), onis,/. [aspiro], a breathing
on, blowing upon : aSris. — i i g., a rough breathing,
aspirate. — Exhalation, evaporation: terrarum. —
Infiumee: caeli.
aapiro (ad-sp-), &vl, atua, &re [ad+spiro], to
breathe at, blow upon: adspirant aurae in nocCem,
freshen, Y. : pulmonea aspirantes, eathaling^ —
Poet: ventoa eunti, smds favorabls breezet^ V. :
dictis amorem, imparts, Y. : amaracus ilium Flo-
ribus adspirans complectitur, breathing (odors) on
him, Y. : adspirare et adesse choris, aceompantfy
H. — Fig., to strive for, seek to reach, aspire to,
draw near: bellica laude ad Africanum, to rival:
ad aiienam causam, to maddle: ad eum : in cu-
riam: equia Achilkfl, Y .-^To favor, help (poet.) :
adapirat f ortuna labori, Y. : coeptis meia, O.
aapia, idis,/., an asp, viper.
asportatio, Onis,/. [asporto], a canying away
(once): signorum.
aaporto (aba-p-), ftvl, atus [abs+porto], to
carry away, carry on, transport, remove: (simula-
crum) e signo : ex Sicilia litteras : sua omnia Sa-
lamina, N. : (rehiculis) regum res, L. : ad virum
uxorem, L. : hino comttem Greiisam, Y.
aapreta, 6nun, n. [asper], rough places, L.
1. assa, ae,/ [aasus, ac nutrix], a dry nurse,
In.
2. aaaa, Oram, M.,jD2ifr., see assus.
aa-ae-» in words compounded with ad, see ad-ae-.
aaaer, eris, m. [ad+2 sero], a stake, post: cu-
spidibus praefixi, Cs. : longi, L.
aa-si-, aa-att-, in compounds of ad, see ad-s-.
aaaa% adj. [for arsus ; 8 AR-], roasted: mergi,
H. — As SHOsL «., a roast, roast meat: vitnlinom.
— Plur., H. — Heuoe, aol, a basking in the aua with-
out anointing.
aat, eottj., older and poet for at
r^^r^t
astipvlAtor
77
at
tme on, (once): adsternuntar 8epalcro» ihanm
t^iaelves aoum vpon^ O.
afitipolator (ads-), Oris, m. [astipulor]. — In
Uv, an auociaU in aeeepiin^ a verbal contract. —
Bence, an auutaniy hdper (in a trial). — I n gen.,
A follower (in opinion): eorum (Stoicorum).
aBtipnlor (ad-ot-X itus, ftrl [ad+stipulor].
—In law, to Join the principal^ in accepting a ver-
hd contract, — Hence, f i g., to agree wit\ humor :
eoisuli, Ij.
aatitL I. Perf, of adsista— IT Perf, of asto.
astttno (ads-), ul, atus, ere rad+fitatuo], to
jUcty 9tation : reum ad ledum, Ucr.
a-«t5 (ads-), iti, — , are [ad+sto], to stand aty
kkepiace near : acoesai, astiti, ttood hy^ T. : astat
tcliinua, it at hand, H. : portis, V. : hie, T. : procul,
0.: sedibus, 0. : ad Acbillis turaulum : in con-
spectu meo : ante aras, 0. : aupn caput, Y. : cum
^re, T. : adstante totA Italiii, looking on: adrec-
a auribiM, V. — To ttand np, aiand erect : squamiii
i^antibus, V. — To exiitt, remain^ be in exiaienee :
idstante ope barbarica : sedea relictae adstant
aatrepo (ad-st-), — , — , ere, to make a noise
It rtKund in retponee : adstrepobnt volgna, Ta. —
To auent loudly^ appland : clamore^ Ta. : baeo
dioentifTa.: etAem, approve Umilg^TtL
astiicte, adv. [astrictus], rigidly^ by ttriet met-
neal rules : numerosa oratio.
aatzlctiu; adf. with comp. [ P. of astringo ],
irtuni together, narrow : limen, O. — F i g., spaiing,
parsunoniovs : pater, Pr. : auctor, Ta. — Of lan-
guage, narrow^ concise^ compact: verborum com-
prefaensio : eloquentla : numeria astrictior panlo.
astringo (ad^st-), inil, ictus, ere, to bind on^
tie fasty fasten to, bind up: ad statuam astrictus:
TiQcala, O. : hederft adatringitur ilex, twined voith^
H. : cortex aatrictua pioe, fatitened^ H. : CerTioe
adstricta, wiih a haUer round his neck, lu. : non
utricto 8O00O, hose (i. e. in style), H. : rotam mul-
to f aCBamine, ^iecks, la. : comae astrictae, O. :
femim Aatrictum mora, i. e. rusted^ 0. : ventis
placiea astricta,/r(M»i, 0.: (calor) venas (terrae),
V. — F i g., to bind, put under obligation, oblige :
popalum lege: alqm religione: alqm condicioni-
bus ; militea ad forroulam, Cs. : ad adstringendam
fidem : tibi fidem, T. : f raus aatringit, non disaol-
vii perinrium, /zoi the guilL — To occupy, confine
(the attention) : illis studio suorum astrictia, S. :
iQgurtha maioribos astrictus, S.— To check, repress:
lingua astricta roercede. — To fix, confirm: offici
senrituteni testimonio. — To embarrass^ bring into
ttraits: milites, L. — Of language, to bind, limit:
orationem nameris. — 7b compress, abridge: bre vi-
ler argumenta.
sstrologia, ae,/., = aaTpoKoyia, the science of
the heavetdy bodies, astronomy.
astfOlogOS, I, m,, = dorpoKoyoif an astrono-
mer: novua. — An astrologer, C, lu.
astram, I, tt., r= dorpov, a heavenly body, star,
eonsteUatioti : aatri reditus : Caesaris, the comet of
B.0. 48, V. : natale, H.— iYwr., the stars, sky, heav-
en : oculoi sub aatra tenebeX, fixed on the sky, V. :
noz caelum sparsemt astris, 0. — Poet : sic itur
ad aatra, i. e. to immortality, Y. : animum edudt
in astra, H. : Quem pater intulit astris, 0.
astmd (ad-st-)i Ax', tlctus, ere [ad+struo],
to build in additidn, add to (a structure) : super
oontignationero, quantum . . . (tanturo) adstmze-
rnnt, Cs. — To add, confer besides: consulari al-
quid aliud, Ta.
1. astu, n. inded,, = Aarv, a city, T., C, N.
2. astn, see astus.
astupao (adiSt-), — , — , Sre, to be amaxed at :
sibi, O.
•stiiSk ils, m. ( 8 AC- ], adroitness, craft, nm-
wing, — Ustt. abl. svtg, (of manner) : rem tractare,
cunningly, T. : Id sollerti f urtim astu cepisse, 0. :
▼ersare doles, Y. : Punico, L. — A stratagem : ho-
Btium, Ta. : astfts oppugnationum, Ta.
astute, adv, [astutus], craftily, cunningly : ab
eft labefactarier, T. : reticere alqd.
astutia, ae, /. [astutus], adroitness, shrewdness,
craft, cunning : intellegendi, Pac. ap. 0. : ad rem,
T. : confidens. — Plur,, tricks, cunning devices:
Hem astutias, T. : tollendae.
astutus, adj, with eomp. [astus], VMiry, shrewd,
sagacious, eoqtert : ratio : me astutiorem fingere. —
Crafty, cunning, sly, artftd: homo: volpes, H. :
gens, Ta.
asumbolus (asym-), adj., = dcvftPoXog, not
contributing, scot-free, T.
asylum, I, «M = acvXov, a place of refuge,
sanctuary, asylum : templa, quae asyia Graeci vo-
cant, L. : in iilud asylum conf ugere : lunonis^ Y. :
asylum aperire, L. : statuere, Ta.
ajqrmbolusi see asumbolus.
at or (rarely) ast, conj., but (introducing a con-
trast to what precedes). I. In a transition, but,
but on the other hand, but meanwhile: oomminus
pugnaturo eat ; at Germani impetus gladiorum ex-
ceperunt, Gs. : alius alii varie ... At Gate, eta,
S. : paret Amor dictis ... At Yenus, etc., Y. : ap-
pellatus est Atticus ... At ille . . . respondit, N. :
At regina, etc., Y. — Sometimes at simply empha-
sizes a word : Bellona, si hodie nobis victoriam
duis, ast ego templum tibi Yoveo, J for my part,
L. — £s p., interrupting the thought: metuebat.
At buno liberta divisit, etc., H. : dapibua epulamur
opimis. At subitae adsunt Harpyiae, Y. : at quem
ad modum cornipisti?: at quam caeca avaritia
est ! : hue armati tendunt ; at tu, pate^ ^Ip^ Jiiuc
Digitized by VJv
Atabnlus
78
atqtie
aroe liofltes, L. — After a negative daaae, at some-
times iatroduoes a qualification (a contradiction
would require ted or verwn) : non placet Antonio ;
at placnit Serrilio, and yet: quoniam . . . at tu tuo
I supplicio dooe, etc., yet at lead^ L. : si te nulla
movet . . . imago, At ramum agnoscas, V.— £ s p.,
after m, eto., introducing a qualification, but yet,
neverthdesiy yet: quod si se abstulerunt, at exemp-
lum reliqaerunt: si oblivisci non possumas, at
tacere : quod si nihil relinquitur ... at ego ad
deos conf ugiam, L. — Introducing a manor premise,
M (it is also true thatX wno : at nemo sapiens est
nisi fortis, ergo, etc — Repeated with emphasis : si
non virtute ... at sermone, at humanitate eius
delectamini : at est bonus, at tibi amicus, at, etc.,
H.— ^Beginning a discourse : At o deorum quicquid
. . . Quid iste fert tumultus ? H. — H. Introducing
a direct opposition, Imt^ but an the contrary: iste
civis Romanos (coluit)? at nullis infestior fuit:
brevis vita ... at memoria sempitema : ut videre
piratum non liceret? At contra . . . hoc iucun-
dissimum spectaculum, etc : illi delubra decora-
bant.. . . at hi contra, S. : apud nos ... At apud
illos e contrario, N. : at etiam sunt qui dicant, but
there are even wme^ etc : an sine me ille vicit ?
At ne potuit quidem, but it was not even ponible :
esto, nihil laudis adeptus est .• . . at vero, etc., but
assuredly. — Introducing an objection: quid tan-
dem te impedit? Mesne maiorum? At persaepe,
etc., i. e. surdy iwi^for, etc. : at non est tanta . . .
credo, sed, etc., but, it will be urged: at valuit
odium, fecit iratus . . . Quid, si, etc, but^ it may be
said, etc — Strengthened by enim or enim vero, but
indeed^ but surdy : at enim non fuit ab Oppianico
const! tutus, but no, for (it is objected), etc. : At
enim vero nemo de plebe consul fuit, but most as-
suredlyy it is objected, L. — In an ironical objection :
at vero Pompei voluntatem a me alienabat oratio
mea: At, puto, non ultro . . . Me petiit? 0.
AtabolUB, I, m., the southeast wind, SiroecOj H.
atat, inter;., see attat.
ataviis^ I, m. [ ad + avus ], a fffond/athsr^s
grandfather, 0. — An ancestor, forefather: atavis
potens, y. : atavis editus regibus, H.
AtallanuB, adj., of Atdla (a town of Cam-
pania), C. : fabella, a kind of farce, first eMbited
at Atdla, L. — As suhst.f, a comic farce, L.
ater, tra, trum, a^. [AID-], black, coal-black,
gloomy, dark (ct niger, glossy-black) : panis, T. :
carbo, T. : alba et atra discernere : noctes, Ta. :
tempestas, V. : mare, gloomy, H. : lictores, clothed
in Mack, H. : oorvus atro' gutture, Ct. — F i g.,
black, dark, gloomy, sad, dismal, unfortunate: ti-
mer, V. : mors, H. : fila trium sororum, H. : "alae
(mortis), H.: serpens, V. — Esp. : dies atri, wn-
Ivicky days (marked in the calendar with coal):
si atro die faxit inscieus, probe factum esto, L. —
Malevolent, maHctous^ virulent : versus, H. : dens,
poisonous, H.
Athenae, ftrum, /., ='A^$vai, Athens^ C, Xj.,
H.,0.
athlata, ae, m., = dSXtiHis, a wrestler, athle€^
combatant in jpMic games: se ezercens in curri-
culo : athletarum studia, H.
atomna, l,/^ = Srofio^f an indivisiNe partici^
atom,
atque or (only before consonants) ac, oo9tf.
[ad+que], «nrf (like -que, it connects words or
thoughts which form a whole, but unlike -q^te
gives prominence rather to what follows, and is
rarely repeated). I. Copulative. A. Connecting
single words and expressions, and, as well as^ to-
gether with: restituam ac reddam, T.: infamia
atque Indignitas rei, Cs. : honesta atque inbonesta,
S. : parere atque imperare iuxta, L. : acies in spe-
ciem simul ac terrorem constiterat, Ta. — P o e t.
tor et . . . et: Atque deos atque astra vocat eru-
delia mater, V. — Very rarely after one or more
words of its phrase: heder& Gaudere pullft atque
myrto, H. — In the phrases : unus atque alter, one
and another, one or two, S. : alius atqiie alius, otte
and another, successive : alift atque alift de causa,
L. : etiam atque etiam, ageun and again, repeated-
ly : semel atque iterum : iterum atque iterum, V. :
hue atque illuc, hither and thither : longe atque
late, far and wide. — Adding an emphatic expres-
sion, and in fact, and that too, and even, and in-
deed, and in particular : iter in provinciam nostram
atque Italiam, Cs. : dis inmortalibus gratia atque
ipsi lovi: hebcti ingenio atque nullo: res tauta
atque tarn atrox, S. : Fy. oognoscitne ? Ch. Ac
memoriter, yes, and tliat too, etc, T. : uno atque
eo perexiguo tempore, and that too: atque eo ma-
gis, and so mudi the more: atque id eo magis, and
that the more, Cs. : duabus missis oohorUbus, at-
que his primis, etc, Cs. — With adeo or etiam :
consilium atque adeo amentia, afui in fact : cupide
accipiat atque etiam bene dicat, and even, T. : at-
que adeo etiam, and even, L. — B. Connecting
closely related thoughts, mtd so, and even, and . . .
too (usu. beginning the clause): atque eccum!
and there he is too/ T,: African us indigens mei ?
Minime . . . ac ne ego quidem illius, and I too am
not: Punic& rellgioue servata fides est, atque in
vincula omnes coniecit, L. — After a word in its
clause : fun us atque imagines ducant, etc, H.-«
Adding an emphatic clause : exsules adlicere coe-
pit: ac tantam sibi auctoritatem oomparaverat,
etc, Cs. : vos pro llbertate non . . . nitemini ? at-
que eo vehementius, quod, etc., S. — With a nega-
tive : si fidem habeat . . . ac non id metuat, ne,
etc, and does not rather, T. : quasi nunc id agatur,
quis . . . ac non hoc quaeratur : ut civem, ac nou
potius ut hostem. — Adding an adversative clause,
Digitized by OOOQIC
ttt^ttl
70
ftttonttts
ad j/et^ attd ne99rthda$: Quibns nune sollicitor
Rbas ! . . . atqae ex me hie natiu non est, T. :
Doi dicere pro nobis poesuot ; atqae haec a nobis
petnnt omnia: nitiil praeterea est magno opere
d»endana. ac tamen . . . pauca etiam nunc dicam.
—la transitions, etc. : locum delegerunt. ac pri*
BO adveotu, etc., Cs. : Atqoe ea di versa, dam ge-
nDtar, V. : Atqoe hie tantos Tir, N. : nomen el
op Alpiam inditom tranagressum, L. — II. After
vwda of comparison, a»^ than^ than a$: nihil
acque atque illam vim requirit: neqae mihi par
noo cum Lucilio est ac tecum fait : pariter ac si
iMKtes adessent, S. : castra movere iuxta ac si ho-
ettt adessent, S. : protnde ac de hominum est yitA
aerita : cum totidem navibus atque erat profeo-
tBi, N. : similiter atque ipse eram oomrootus : fit
liSad atque existimaiis : aliter causam agi atque
itte existimaret: non secus ac si meus esset f ra-
ter: simulacrum contra atque antca fuerat con-
wtere: siinul atque adsedisti: liaud minus ac
iflKi facia nt, V. : Non tuus hoc capiet Tenter plus
le meus, H.
at-qm (at^qnin), conj,, btU womehow, hvt in
(mxf wtM, but yei, however^ and yely and neverihden :
■odum statoarum baberi nullom placet? atqui
Ubeatar neoesse est: milii numqnam renerat in
sentem optare . . . atqni fuit optandum : narras
fix credibile. Atqui sic habet, H. : atqui sciebat,
E — E 11 i p t. : bunc ego non diiigam ? . . . atqui
.% accepimus, etc., {a Mtrange doctrine) but m, etc. :
atqui non Massica Munera noouere, but it tool not
{iA TOO might suppose), V.
atramentimi, I, n. [aterl a black liquid: atra-
menti effosio : sutoriuin, btaehing for leather (a
poisonoas liquid). — Ink^writingAnk : labem remit-
nint Atramenta, H.
atritiUi» ttdj. [ater], dothtd in black: plebes,
Ta. : equi (of the son), Pr.
Atride% ae ( voc. -da, H. ; -de, 'B..\ nu pair,,
nn of AtreuB,
atileiisifl» is, m. [atrium]^ a iteward^ chief aer-
fant.
atTiolmii, I, n. dim. [atrium], a small hall, ante-
fkamber.
atrinm, I, it. [AID-], a room which coniaint the
dearth, fore-court^ hall, principal room, H. — Phir,,
of one room (poet.) : longa, V. : marmore tecta,
0. — In a temple or palace, the main haR: Uber-
tatis : reglam, L. — An auction room : roiscrare in
atria, lo. : atria auctionaria. — JHur., a dweUing,
iotue (poet): atria restra raent, O.
atrooitafl^ fttis, /. [tXTO(i],fierceneM, harshness,
enonnitjf: ipsius faoti: soeletis, S.: poenae,L.'
Barbariijf, moerity, rigidOy : animi ista taa.
atrooiter, adv. with con^. and «u/>. [ atrox 1,
farcdif, cruiUy^ harshly, indignantly: minitan:
agitare rem p., S. : atrocios in alqm saeTlre, L. :
atrocissime agituf.
atro:^ Ocis, adj. with comp. and st</>. Jater],
savage, fierce, toild, cruel, harsh, severe : Tydides,
H. : luno, V. : odium exeroebat alrox, 0. : animus
Gatonis, resolute, H. : odii Agrippina, in hatred,
Ta. — Grud, horribU, violent, raging, perilous : res
tarn atrox : lex : hora Ganiculae, U. : facinus, L. :
spectaculum, Ta. : pugna atrocior, L. : atrocissi-
mum crimen. — Violent, bitter: genus orationis.
1. attaotii% F. of attingo.
2. attaotaa» — , m. [attingo], a touch, eontaet
(only abl. sing.): Volvitur attactu nuUo, V., 0.
attagen, enis, m., =■ Arrayriv, the heath-cock, H.
Attalioua, adj. [Attains], of Attalus (king of
Pergamus) : condiciones, I e. rich, H.
at-tamen, conj., hut nevertheless, H.
attat (atat), intetj. of surprise, 8o ! hey-day, T.
attegia, se,/., a hut : Haurorum, In.
attemperate (adt-), <^v. [ad+tempero], op-
portufuly, m the nick of time (once) : evenit, T.
attempto (adt-), or atteqto (adt-), ftvi,
fttus, are [ad+tempto], to make tried of, tamper
Vfith, seek to infittence, solicit: praeteriri omnino
fuerit satius qtiam attemptatum deseri: omnium
inimicos: Cnpuam ab illft manu attemptari. — To
attack, assail : alqm vi, Ta. : ne sun fides insidiis
attemptetur : iura, L e. attempt to sfioke, H.
attendo (adt-), tendi, tentus, ere [ad -htendo],
to stretch toioard, direct. — With animum^ give at-
tention, attend to, consider, give heed: cum animum
attendens, on careful observation^ : animos ad ea:
quid Telim, T. : sermo agresti an urbano propior
esset, L. — With ellips. of animum : postquam at*
tendi Magis, T. : audi atque attende : versum, lie*
ten to: stuporem hominis, mark: hostium res, S. :
de necessitate: Tersfls pars attenditur: illud a se
esse concessum : adtendere, quae res, etc, S. : at-
tendite num aberret: quid petam aequo animo
attenditc, T.
attente (adt-), adv. with comp. and swp. [at-
tentusl, earefidly, considerately, heedfully: ofttcia
fungi, T.: audire: attentiusauditum: attentissime
audiri.
attentio, 5nis, /. [attendo], application^ otteH'
tiveness: animi.
attento» see attempto.
attentus (adt-), adj. with comp. and sup. [P.
of attendo], attentive, intent, engaged: animus in
spe, T. : Caesaris aurls, H. : index : me attentissi-
mis animis auditis: attentissima cogitatio. — In-
tent on, striving after, eareftd, assiduous: nimis
attentus, H. : facere attentiorem : attentiores ad
rem, more frugal, T. : in i-e hereditaria : quaesitis^
80
ftttVMlO
attenuate (adt-), adv, [attenuaius], of style,
cf/'y/y, without ornament : dicere.
attenuatio (adt-X onis,/., a leaaemng: snspi-
tionis, Her.
attenuatna (adt-), adj. with nip. [P. of atte-
quo], enfeebled^weak: amore, O.: fortuna attenua-
tissiina, Her. — Of discourse, tkin^ drtf: oratio.
attenuo (adt-), AvT, fitus, ftre [ad+tenuo], to
make thin^ attenuate^ lesseUy diminish: iuveiinm
corpora, 0. : sortes attenuatae, the tablets had di-
minished (a sign of adversity), L. — Fi g., to reduce^
impair, lessen, duninisk, vfeaken : insignem, to
alKise, H. : (legio) proeliis attenuata, Gs. : caede
▼ires, L. : bellum ezpectatioue, make lets formida-
ble : voragioe ventris opes, waite, 0. : curas, 0.
aUero (adt-), trivi (atterui, Tb.)i tntus, ere
[ad+tero], to i*ub against, rub away, wear: attri-
tas hareDas, 0. : lierbas, to trample, V. : Cerberus
atterens Caudam, i. e. fawning, H. — Fig., to de-
stroy, waste, impair, injure: alteros, S.: (Grerma-
nos), i. e. exhaust by exactions, Ta. : magna pars
(exercitus) temeritate ducum attrita est, S. : opes,
S.
attestor (adt-), — , 4rf [ad + tester], topt^ve,
confirm : hoc. Ph.
attezo (adt-), — , teztus, ere [ad+texo], to
weave to, join closely: loricae ex cratibus attexun-
tur, Cs. : barbarorum agris attexta ora.
attilce, adv, [Atticus], in the Attic style,
AttiOUfl, eu(j,, =r 'Arruedc, Athenian, Attic,
attineo (adt-), tlnul,— , ere. I. Trans., to
hold fast, detain, delay: quam attinendi dominates
sient, how retained, T. ap. C. : Romanos spe pacis,
S. : dextram vi, Ta. — II. Jntrans., to stretch, reach:
Bcjthae ad Tanain attinent, Cu« — F i g., to belong
to, concet*n, relate to, be of consequence : ea nil quae
ad te attinent, T.: quod ad te attinet, as far as
you are coneerntd, T. : quod ad me attinet, /or my
part: tamquam ad rem attineat quicquam, H.:
quid attinebat quaeri de eo, etc., of what conse-
quence was it ? : uec victoribus mitti attinere puto,
of any importance, L. : Te nihil attinet tentare, <hes
you no good, H. : dicere quae nihil attinent, mat-
ters of no concci-n, H.
attingo (adt-), tigl, tftctus, ere [ad + tango],
to touch, come in contact ^dth: prius quam aries
murum attigisset, Cs. : telas putris, to handle, V. :
Maenalon, set foot on^ 0. : men to aquam : pedibus
terram, N. — To ioucfi, strike, lay hands on, seize:
illam, T. : (fanum), to violate: si Vestinus attinge-
retur, wei-e aUacked, L. : herbam, erop,Y,^To ap-
proacJi, reacJi, arrive at, attain to: Italiam : lumi-
na, i. e. life, V. : arces igneas, i. e. divine honors^
H.—-Of places, to be near, bofder 07i, adjoin^ touch:
(regio) Ciliciam : eorum fines Nervii attingebant^
Cs.— Fig^ to touc?i, affect, reach: dignitatem tuam
eontumeliA: quoe ea infamia attingeret^ L. — Qf<
speech, to ioudi upon^ mention, refer to: quern
slmul atqueatUgi: genera breviter: tantiun mode
summas, N. : ea, tamquam volnera, L. — To under^i
take, enter upon, engage in, take in hand, naan-
age: causam Murenae: forum, L e.publie ajfain:
Graecas litteras: poeticam, N. : arma, to ttrns
themsdvesj L. : alqd extremis digitis, i. e. have liUle
experience in, — To reach, attain: auctoritatem
loci : haec. — 7b come in contact with, fte reialad to^
belottg to, resemble: cfBoiis populum: Res gerere
. . . Attingit solium lovis, the administration, of
the state borders on^ etc, H.
attoUo (adt-),—.—, ere [ad+tollo], to Uft
up, raise up, raise, elevate: natum« 0.: pallium
(i: e. accingere), T. : f racto cnire planum, H. : ami-
oum ab humo, Y. : oculos humo, 0. : ocaloe con-
tra, i. e. look in the face, 0. : mare ventis, Ta. : ad
lumina lumen, 0. : manHs ad caelum, L. : attolitur
unda, V. : capita caelo (of trees), V. : in aegrum
se femur, to rise upon, V. : se in auras, 0. : fluTio
se, out of the river, V. : ex strage se, L. : se ab
casu, L. : in caelum attoUi, to rise, Ta. : attoIUfe se
Lacinia, comes into view, V. — Of buildings, to erect,
raise : aroemque aitoUere tectis, by means of {high)
roofsy y. — To raise, lift up, devote, exalt: animos.
v. : vires iu milite, Pr. : ad consulatos spem ani-
mos, L : alqm praemiis, Ta. : iras, to rise in anger
(of a serpent), V. : privati homiuis nomen supra
principis, Ta. : alouius progeniem super cunctoe, Ta.
attondeo (adt-), tondl, tdnsus, ere'[ad+ton-
deo], to sfiave, shear : vitem, to prune, V. : Tirgulta,
to crop, y. — F i g. : laus attonsa, d^predaied (poet.).
attonltus (adt-), adj. [P. of attono], thunder-
struck, stunned, astounded: magna }^tb, struck with
ten'or, L. : animi, y. : talibus visis, V. : turbine
rerum, 0. : miraculo, L. : domus, awe -struck^ V. :
voltQs, Ta. — Inmired, frensied : Baocho matrea,
y. : rates, H. — Fhmiic, demented: Proetides, O.
attono (adt-), ul, itus, are, to thunder at, afmi,
terrify: mentes, 0.: Attonitus est oommitti po-
tuisse nefas, 0.
attorqnao (adt»), — , — , Sre [ad+torqueo],
to hurl upwards: iaculum,y.
attraho (adt-X tr&xl, tractus, ere [ad+traho],
to draw, puU: lora, 0. : arcum, O. — To attract :
ferrum aid se. — To drag before, hale: adducitor
atque adeo attrahitur : tribunos ad se, L. : quos
(canes) f ugit^ attrahit una, carries along, O. : atr
tractus ab alto Spiritua, dftiwn de^,y. — ^Fig., to
draw, allure, lead: me ad hoe negotium: alqm
Romam: discipulos, 0.
attrectatus (adt-), — , abl. 0, m. [attrseto], a
handling, feding, Pac ap. 0.
attrecto (adt-), avi, atas, &re [ad+tracto], to
touch, ftandle: signum. L.: Penates, y.: Ubros
Digitized by VjOOQIC
•ttfifeVIO
81
anotoritu
m libufl. — ^/HM. o/ee.: ACremn ftttreetatam ad-
M H. — To bu9ff tmaeif with: feralia, Ta. : quae
4 i obtineret, Ta.-^7b /ay hM of^ appropnaU:
« Lttribao (adt-X w'l tltu9,ere [ad+tribuo], to
M i^n, idiot, medte over: hifl (gladiatoiibus) equos,
tti : legioni eqnites, Gd. : cui sit Apulia attributa
W a proTince): buie Rniiliimy placet under hie
mmiandy d. : pecuniam redemptori : pecunia at-
Ibuta, numerata eat. — 7b give in tharge^ eommU,
mijCde^ iniruti : no8 traddandoe Cetfaego : ei sacra
oania, L. — Fig., to eonfer, bedow, a«t^ give:
^m (timorem) mihi natuim attribuit: caram
Ikminio, L. — To eUirHnUe^ a»anhe^ impute: si nni
Mribuenda culpa sit: alqd Utteria. — To add: ad
wissioaem amiconim miseriam.
attiibatid (adt-X Onis,/. [attribuo], an ae^
mfnment (of a debt)i — In grammar, a predicate^
^tribute.
attribatum (adt-), I, n. [attribuo], ia gram-
oar, an attribute, predicate,
attritoa (adt-X adj, with comp, [P. of attero],
nbbed^ mom awag: ansa, V. : mentum paulo at-
aidns. — ^F i g., hardened, impudeni : f rons, In*
an ( ban X ifderj^ of pain or surprise ( ante-
aa88.X Oh! t.— Of remonstrance, rww 1 T.
ancepfl^ npis, m, [avis-l-CAP-l a bird-catcher,
fouder: callidus, 0. ; a povitrg-deaier, H. — ^Fig.,
• enapper-^p, carper : s.vllabarum.
{axiotSi), adv. [auctus], bounti/uUg, only eomp, :
loctius Bi f eoere, H.
aiictid^ onis,/. [AVG-l, an inareaee: fnimenti,
Ta. — A tale bg inereaaing bide, av^ion^ vubUe eale :
■uctionem consUtnere: vendere, to Aom ; fortunae
legiae, L. : in auctione vSnirCk
aactidnariiu^ at^. [aoetio], of an auction:
itria: tabulae^ eolo/oi^tMi,
anctioiior, fttna, arl J^auctioX to hold a public
wU^ sell bg auction: qui auctionatus sit: hasta
postta : difficnltates auctionandi, Os.
anctito^ — , — , axe,/req^ to increase greatlg:
pecnnias faenore, Ta.
anctinOk adv., see aucte.
anoto^ — ^ — , ^x%freq. [augeo], to ifiereaee
noidkjproaper: te lupiler auctet, Ct
aoctor, 6rtis m^ rmrely/. [AYG-], a promoter,
producer, fatker, progenitor: auctores generis:
mihi Tantalus anctor, O.: auctore ab illo ducit
ori^nem, H.: sanguinis, Y.-^il builder, founder
Troiae,y.: anetor posuisset in oris Moenia, 0. —
A truatwortkg writer, autkoritg: satis certus, L.
TaUe bonos : indicia prolerre Herodoto auctore
eamunis, H. : reram Romanamm, an hietorian
aoctorai eitare, L. : sunt qvl male pugnatum ab
his anctoroa iint, i c w^ Msnf, L.-*^n origina-
0
tor, performer, doer, caute: iuiuriae: auctorem
odimus, acta defendlmus : culpam auctores ad ne*
gotia transferuDt, S. : nee auctor facluori deerat,
JLi. : Tolneris, O. : muueris, the giver, 0. : quis ele-
gOB emiserit auctor, who toot the flrvt to produce,
H. — A retpontible person, autkoritg, narrator,
teaefier : in philosophift, Gratippo auctore, versaris,
as gour teacher: hoiuiuibus auctoribus uti, cite at
enUhoritiet: crlminis ficti, 0. : auctorem rumorem
habere : non sordidns Naturae, H. : de cuius morte
Thucydidem auctorem probamus, N.— ^ voucfter,
guarantor, teeuritg: gravis roagnae rei (i. e. testisX
L.: non si mihi lupplter auctor Spondeat,y.:
auctores sumu.*, tutam ibi maiestatem fore, etc.,
we vouch for it, L : nnbit nuUis auctoribus, with
no atte&titig witneetet: quod a malo auctore emis-
set, i. e. a teller without title: auctor benefici esse,
L e. hold hinuelfretpontiNe for : mulier sine tutore
auctore, a guardian at voucher. — Ah example^
model: Latinitatis: dicendi Pkto: tui facti, pre-
cedent; habeo auctorem, quo facias hoc, U.-^A
counteUoTi odviter, promoter: publici consili, i. e.
a ttatetman: mei reditus: audeudi, who advite
boldnete, Y. : meritorum auctore relicta, deterting
the prompter of gour expioitt, 0. : auctor est, ut
agere incipiat, advitet: mihi ut absim, auctor est:
te auctore quod fecisset, under gour injiuenee, T. :
me duce et auctore, bg mg influence and advice :
idne estis auctores mi hit Do gou advise itf T. :
Ille populis f uit auctor transferre, etc., 0« : regem
populus iussit, patres auctores facti, i. e. ratified
it, L. : id sic rotum esset, si patres auctores fie-
rentfL.
aQOtdramentam, l, n. [auctoro], earnest -
moneg (late). — F i g., a pledge, guarantg : servitude,
auctoritan, &tis, /. [auctor], origination, pro-
duction: eius (facti X — Power, authorUg, suprem-
acy : in re p. : populi R. : legum dandarum : lega-
tes cum auctoritate laxii^T^, plenipotentiaries. — A
deliberate judgment,^ conviction^ opinion, decision^
resolve, will: in orationibus auctoritates consigna-
tas habere: omissis auctoritatibus,optnionii aiuie;
antiquorum: senatQs: senatQs vetus de Baccha-
nalibus, decree: respondit ex auctoritate senatils
consul, L. : legati ex auctoritate haec rcnuntiant
(sc. senattis), Os. : ad ea patranda senatQs aucto-
ritate adnitebatur, bg decrees, S. : populi R. : cen-
soria: collegii (pontificumX L. — Warrant, assur- .i
anee, trustworthiness : in tcstimonio : somniorum :
cum ad Tanitatem accessit auctoritas. — Responsi-
bilitg, aceountabilitg : quam ego def ugiam auctori-
tatem consulatfU mei. — A voucher, teeuritg : cum
publicis auctoritatibus convenire, eredetitials : auc-
toritates praescrlptae, attesting signatures: aucto-
ritates principum conllgere, responsible names. —
In law, a prescriptive title (to property), HglU bg
postession: usus et auctoHtas iunjliV^^r^u^
Digitized by '
.ejfibgr"
•uotoro (
bofltem aeterna: iare aactoritatis. — An exampU,
modd, preeedmt : omnium auperiorura: alicuius
auctoritatem sequi: totius Italiae auctoritatem
sequl, Cs. — * Ou>im/, advice, ptmuuum: omnium
qui coQSulel>antur : ut vostra auctoritas Meae
auotoritati adiutrix sit, T. : quorum auctoritas
apud piebem plurimum valeiit, Cs. : quorum auc-
toritas pollebat, S. : auctoritute su& alqm coramo-
vere.~Of persoDS, inJlitertM^ weigJU, dignity^ repur
tatioHj authority : tauta iu Mario f uit, ut, etc. :
auctoritatem habere apud alqm : aleui auctorita-
^m addere, L. : facere, to create : ia re milttari,
preetigcy Cs. : a tantft auctoritate approbata, by a
perBon so inJluentioL — Of things, imporlanoe, eig-
uifieaneey forces wdghi, power ^ worthy eonsequenee:
Quliius (legis) apud te: in hominum fidelitate:
huius auctoritatem loci attingere, dignity.
(anotoro,), — i ftto«, «^re [auctor], to biitd, obfige
(only pass.): ferro necari Auctoratus, i. e. hired as
a gladiator^ H. : pignore auctoratus alcui, bound,
L.
attotmnnallfl, Ruotaininu, see aut-.
1. (auctas), adf, [P. of augeo], abundant, am-
ple (only conw,) : honore auctiores, richer in, Cs. :
maiestas . . . Ruction, L.
2. auotUB^ Os, m. [augeo], increase, accession :
fluminum, Ta. : (civitatem) maxumia auctibus
cresoere, L. : imperii, Ta.
aucupium, % n, [auoeps], bird-catching, fowl-
ing: hoc novomst auoupium, a new kind of fowl-
ing, T,: aucupia omne gi^nw, game -birds, Ct —
Fig.: delectationis : vcrborum, a quibbling,
ancupor, fitus, &r1, dep. [auceps], to be a bird-
catcher, c/uue, hunt, strive after, cat^: tempus:
epistulis matris imbecillitatem : utilitatem ad di-
cendum: nimorem: verba.
audaoia, ae,/. [audax], daring, courage, valor,
bravery,boldness,intr€pidihf : inbello,S. : audaciae
egere, S. : rairaoulo audaciae obstupefecit hostis,
L. : si verbis audacia detur, if I may speak boldly,
O. — Daring, audacity, presumption, temerity, inso-
lence: bominis inpudens, T. : Tnnt& adfectus au-
dacia, T.s (vlr) Bummft audaci&, Cs. : consilium
plenum audaciae : intolenindaj S. : in audaoes non
est audacia tuto, 0.: quautas audacias, daring
deeds: non humanae ao tolerandae audaciae (ho-
minum sunt).
audaoter (rarely audaoiter), adv. with comv.
audacius and sup. audftcissime [audax], boldly,
courageously : te roonere, T. : subsisterc, Cs. : au-
dacius dlsputabo : dictatorcm creare, with confi-
dence, L. — Form audacitcr : de aliqua re laturum
-esse, L. — Rashly, audaciously, desperately: multa
facta: audioius exsultare: scelera audacissime
facere. — Form audacHer: facere: negare, L.
I ftcis, a^. irith comp. and sup, [I AY-],
daring, bold, eourtageeiusly, spirited: poeta,H.
dacissimus omni De numero, 0. : viribus, V. : pi
liis Liber, H.: ad faoiuus audacior: coasiliuiny|
paupcrtas, H. ; nialae, V. — A ndacious, rash^
sumptuous, foolhardy, violent: homo, T.: u.i|
tiosus et audax, H. : de improbis et audacil
animus, S. : audacissimus ex omnibus : omnia
peti, H. : facinus, T. : lioc (factum) audacius
impudeutius : volatus, 0. : supra vires ad coiil^
dum, L. — As subst. : audacium scelus.
andena, entis, ae(;. witli ron^. and sup, [^ : ol
audeo], dating, bold, intr^nd, courageous : auil eli-
tes deua ipse iuvat, 0.: Tu ne cede malis led
contra audentior ito, Y. : audentissimos quis^ue
miles, Ta.
(andenter), adv., only comp., boldly, fearlessly,
ras/Uy: audeutius progredi,Ta.
andentia, ftc, /. [audens], daring, boldness:
privata cuiusque, Ta.
aadeo, ausus sum (subj.perf. aus!m), ere [I
AV-], to venture^ dare, be bold, dare to do, rith:
tantum faciuns, T. : nihil : f raudem, L. : ultima,
desperate measures, L. : proelium, Ta. : pro vita
maiora, Y. : res est andenda, L. : ausum Talia
deposcunt, him who dared so much, 0. : ausurum
se in tribunis, quod, etc., tM dealing with ti-ibunes,
L. : multo dolo audebantur, L. : audendum dextr&,
now for a daring deed,\.: nil muttire, T. : alqd
optarc: loco cedere, S. : sapere aude, have the
resobUion, H. : vix ausim credere, 0. : ad auden-
dum impudentissimns : si audes, fac, eta: nee
quia audent, sed quia necesse est, pugnare, L.:
Auctor ego audendi, Y. : audendo potentior, 1^. :
longius ausuri, Ta. — Of style: feliciter, fi. —
Poet: in proelia, to be eager for battle, V.
andiendUB, adj. [P. of audio], to be heard,
worth hearing: si quid loquar, H.
audiena, ntis, adj. [P. of audio]. — As stAst., a
hearer, listenet*: animis audientium : cum adaensu
audientium agere, L.
andientia, ae,/. [audio], a hearing, attention:
facit ipsa sibt audientiam oratlo, covimMnds : ao-
dientiam orationi facere.
audio, I VI or il, ItU8,Ire [2 AY-], to hear: quae
vera audivi, taceo, T.: verbum ex te, T. : de te ex
te, your account of yourself : ista de maioribos:
ab ipso, H. : eum querentem, N. : boo roaiores
natu dicere: a maioribus natu mirari solitum,
etc.: Audiet civis acuisse femim, H. : Bibulus
nondum audiebatur ease in Syria: Cur ita credi-
derim audi, II. : audi Quid fenit, H. : id ex eo au-
divi, cum diooret, etc. : do Psaltrift bac audivit, T.:
illoe de quibns audivi : quin iu lioc audi, listcHf T.:
audin' (for audisne ?), do yom heart T. — Supin, aec.:
vocat (roe) hie auditum scripta, EL — 8upin* obL : 0
rem auditu crudelem.— P.;w«t. .* oui non aunt audi-
Digitized by VjiOOQlC
andltio C
I Demostheuis yigiline : non uni militi sed unirer.
\ audiantar, L. : Audita arboribus fides, H. : nu-
A advertitis cursum, already hnwon by r«pori, V.
VSubat,: nihil habeo praeter auditum, heamay:
|fert audita, what lie had heard, 0. — To listen to,
f attenlioH to : etsi a vobis sic audior, ut, etc. :
di, luppiter, et tu, lane, L. — To hear, be tattght
L learn from: te annum iam audientein Gratip-
Vm : audiendam sibi de ambito, i. e. mwA exam-
! t/ie charge: de pace audisse, entertained pro-
i/ji, L. : dolor, inveetigate, V. — To liiiten to,
' an eary regard^ hear^ grant: di nieas preces
jidiverant: neque preces audiri iuteIIegit,Cs.: si
»}»nsi8set aaditad preces, L. : Audiit et genitor In-
ti)iiuit,y.: paellas Ter vocata audis, H. — To hear
miih amenl, aecepL, agree vnih, approve^ yield to,
grant, ailoto: fabulas: turn id audirem, si, etc., /
9ould aeaent to U, if, etc. : audio, nunc dicis all-
<[nidy granted: non audio, Ida not admit it, — To
obey, heed: sapientiam: roe, L.: te tellus audit
Hiberiae, H. : neque audit currus haben;is, V. —
In the phrase, dicto audiens esse, to obey: sunt
ili quidera dicto audientes: dicto audientes in
tantft re : dicto audiens esse huic ordini : TuUio
iobere popnlum dicto audieiitem esse, L.: dicto
audiens fait iassis, X. — 7b be eailed^ be named, re-
ported^ regarded: si curas esse quod audis, H.:
Id audire, to bear that name, Y. : bene aadire Telle,
tobenraieed: bene a parentibus : male audies, yov
riU be in bad rqoHle, T. : insuetus male audiendi,
X. : minos oommode aadire, ue,to be injured in
reputation.
au^tio^ 5nifl, /. [ audio ], a hearing, liidening
to : fabellaniro : hoc solum auditione expetere, by
heaitay, — Talk^ nanor, report^ fietn: levis, Cs. :
si aocepisaent famft et auditione, esse, etc. : fictae
auditiones : falsae, Ta. : auditionibus pennoti, Cs.
auditor, oris, m. [audio], a hearer, atuUtor:
attentus: scriptorum, U. — A pupil, tcholar, die-
ciple: Zenonia.
anditoxliixii, T, n. [auditor], a lecture-room^ Ta.
1. aaditiia, P. of audia
2. ancBtoa, fts> m. [audio], the hearing, aenee
of hearing: audita percipi, tier.: semper patet.
—A heatwg^ lietenhig: auditu oompertum habere,
Co. : plurium audita acdpi, Ta.
aaliBro, abetoll, ablfttus, auferre Fab+fero], to
take awag^ hear off, carry off, vitharaw, remove:
istaec iotro, T. : e proelio auferri: mnlta domum
nani : liberi per deleetfls aufenintur, Ta. : caput
domino, Y. : Ille aibi ablatus, robbed of hie own
formy O. : illi Tertiee erinem, taken from her head,
v.: aaferri e oonspecto, to disappear, L. — Of
waves, wind, etc, to carry away, waft, bear, whirl :
ilqaem ad soopulum e traaquillo, T. : auferor in
soopalos, Ol: in ailTam pennis ablata, Y. — To
) angiiralia
carry off, snatch away, rob, tteal: a nobis hoc, T. :
ab hoc abaci vasa omnia : pecuniam de aerario.
— 7o sweep away, destroy, kill,day: abstulit mors
Achillein, H. : quidqaid mora aufert, L. : alqd
Mulciber abstulerat, had consumed, O. — Fig., to
carry off, gain, obtain, get, receive : intiltum uum-
quam id auferet, T. : paucos dies ab aliquo : ut in
foro statuerent (statuas), abstulisU, i. e. have pre-
vailed.— To carry away, learn, understand: hoc
non ex priore actione, posse, etc. — To get off, «-
cape: baud sic aufereiit, T. — 7b take away, snatch
away, remove: hi ludi dies quindecim auferent,
take up: iinperium indlgnis, /rom the unworthy,
L. : conspectum eius contioui, deprives, L. : vitain
senibus: spem: fervorem, L. : roetQ9,Y.: somnos,
H. : me velut de spatio, /roni my subject, L. : for-
tassis et istinc abstulerit aetas, wUlfree me from
them, H. : poilicitationes aufer, away with, T. :
aufer Me voltu terrere, desist, H.
aufiigio^ f ugi, — , ere [ ab + f agio ], to flee
away, run away, escape: die roilii, aufugistin ?'T. :
propter furtura : ex eo loco, L. : aspectum paren-
tis, jff««/i*ow.
angeo^ auxl ^nuxitis for auxeritis, L.), auctus,
€re [AVG-], to increase, augment, enlarge, spread,
extend: in augends re, accumulating : iudusLriam,
T. : bencToIentiam : vim morbi, L. : uumerum :
annos, 0 : copias, S. : flammam, feed, 0. : volu-
crum turbam, to be clianged into birds, 0. : lem bo-
nis rationibus: grati& posscssiones, K. : (dona)
meis renatibus, i. e. offered additional gifts, V. ;
teiTam imbribus, to efirich : secando vomus, Cu. :
amnis imbribus auctus, 0.: aucto in barbarum
cognomento, lengthened, Ta. — Supin, aec. : licen-
tiara auctum properatis, S. — F 1 g., to magnify,
exalt, praise, extol: quae vellet: munus suum: \io-
stium Tim. — 7b exaggerate: fama (proelium) mul-
tis auxerat partibus, had exaggerated, Cs. : multi-
tudinem, Cu. : aucta est apud hostes fama, Ta. —
7b furnish abundantly^ enridi, load: bonis aucti-
bus (ea omnia) auxitis L. (old prayer) : te scientift :
auctus praed&: senectus augeri solet consiiio:
augeatur isto honore is vir: damno auctus, enriched
by a loss, T. — 7b honor, advance: te augcndum
putavi: honoribus auctus, U.
augMOO, — , — , ere, titc&. [augeo], to grow, in-
crease: uva calore solis augescens : roihi augescit
aegritiido, T. : tantis incrementis, L.: corpora
lente, T. : ceteris auimi, S.
augur, uris, iw. and /. [ avis + GAR-], a seer,
soothsayer, diviner, augur : inolitus, L. : lovis, i. e.
a member of the College of Augurs: Apollo, V.:
Quod si non desipit augiir ( i. e. the poet ), H. :
Yana vox auguris, 0. — Fern.: aquae augur An-
nosa comix, H.
augurilio, e, adj. [augtir], of divination, sooth-
saying: libri : insignia, of an augur, L. — As subst.
aQeamtio 84
n., ihi part of the camp where the general took
augwriee: ante augurale, To.
aitisiiratld, unis [auguro], a divining (by au-
gury): ex passeribns.
augtirato, see anguro.
1. auguratua* P, of auguro and of auguror.
2. augnratcui, fls, m. [augurorj the office of
augur: insigne auguratOs: auguratu praeditus,
Ta. : scientia auguratils. — Plwr.y Ta.
auguxium, I, m. [ augur ],'fA€ obeervanee of
omenSy interpretation of omens^ divination^ augury :
in aroe augurium agere: capere, L.: alcui dare
St Apollo), V. — An omen^ aign^ event interpreted
augury: Kemo augurium venisse fertur vol-
tures, L: dare, V. — A predtdion^forecaet: augu-
ria rerum futurarum: coniugis, 0.: saeclorum
futuronmj,/orc6oflKw^.' tu rite propinques Augu-
rium, i. e. the fidjilment^ V.
augnxlas, adj, [ augur ], of an angttr^ of the
pt'ofeesion of augur : ius.
augnro, firl, atus, fire [augur], to act as augur^
take the auguries of consult by attgury : sacerdotes
salutem populi augtiranto. — Abl. absol, impers.:
augurato, after augury, i. e. under the sanction of
augurieSyh, — To imagine^ con jedurCy forebode: si
quid veri mens augurat, V. — To consecrate by
auguries: in augurato templo.
augnror, fitus sum, ArT, dq>. [au^r], to ad as
augury augury predict, foretell : alcui ex alitis in-
volatu : ex passerum numero belli anuos : Critiae
mortem : pugnao fortunam cantu, Ta. : (diem) non
procul auguror esse, 0. — To surmise, imagine, con-
jedure, suppose : contentos auguror esse dcoa, 0. :
quantum ego opinione auguror.
auguste, adv. with oomp, [augustus], reverent-
ly : venerari : dici augustius.
1. augOBtuSy adj, with eomp, and sup, [augeo],
consecrated, sacred, reverend: Eleusis: fons. — Ven-
erablcy nvnestie, magnificent, noble: templa, L.:
moenia, Y. : mens, O. : forma m augustiorem, L. :
Tir, L. : augustissima Testis, L.
2. Augustas, I, m. [1 Augustus], a cognomen
given to Odavius Caesar m emperor; his majesty,
— Hence, As adj., of AttgttatuSy of the emperor, iw-
perieU: caput, O.: mensU, the month of August
(Sextilis),Iu.
aula, ae (gen. aulai, V. ), /., = «rfXr/, a court,
fore-eonrty yard: immanis ianitor aulae, I. e. Cer-
berus, H. : medi& in mulft, 0. — For cattle, H. — An
inner court of a house, haU,Y. : leotus genialis in
aula est, H. — A palace, residenee, royal court: illft
3e iaotet in aula Aeolus, in las rdidence, V. : in-
videndus, H. : laeta Priami, H. : disoors, i. e. the
courtiei's, Ta.: puer ex aula, a page, H. — ^Poet,
of the cell of the qiteen-bee: aulas et cerea regna
I
. St?
veStagantyY, --^Prineely power, royalty: anctori
aulae.
aulaeuxn, I, n., =iab\aia, embroidered sir
tapestry, — A curtain, canopy: suspensa aulaea^ I
superba, V. — The €U}*tain of a theatre (lowei
to show the stage, and drawn up to hide it)
laeum tollitur : premitur, H. : mittitur, is dropp
Ph. — ^The figures seemed, as it rose, to lift it : .
Purpurea intexti tollant aulaea Britanni, Y. — *A
covering for beds and sofas, tapestry: aulaeis
superbis conposuit, V.: Cenae sine aulaeis
osiro, H. : piclae aulaea togae, the vast folds, I\P,
aulious, I, m. [aula], a cowtier. — Plur., N. J
auloedus, X, m., one who sings to the flute, {
aura, ae (al, V.),/., =: avpa, the air (in motioii),
a breeze, bn-eath of air, wind, blast: me . . . omniess
terrent aurae, V. : ▼entosi murmuris aurae, V. :
rapida, 0. : flammas exsoscitat aura, the breathy O.
— ^Fig., a breath of air, wind: ramoris: famae,
y . : spf i, L. : voluntatis defensionisque, infiuence :
fallax, i. e. the fickle wind of favor, H. : popularis,
popular favor, C, L., H. : aura favoris popularis,
L. : gaudena popularibus anris, V. : aura, non con-
silio ferri, the favor of the mob, L. : divinae parti-
cula aurae, i. e. ^ soid, H. — Sn^ asr, atmosphere,
vital air (poet.) : auras Vitales carpis, V. : vcsci
aura Aetheria, to live, V. : captare naribus auras,
to snuff the air, V, : Ubertatis anram oaptarc, a
hnpe, L. — Hetght, heaveUy tlte upper air : adsurgerc
in auras, V. : telum contorsit in auras, tgawards,
V. : Stat ferrea turris ad auras (poeL for ad altaX
rises, V. — The %ipper world: Eurydice superaa
veniebat ad auras, V. : pondus ad auras Expulit,
i. e. was ddivered of, 0. — Daylight, publicity : om-
nia ferre sub auras, to make known^ V. : f ugcrc
auras, to hide, V. — An odor, exhaUUion : illi Dnlcis
compositis spiravit crinibus aura,y.: unde anri
aura refulsit, spilendor,Y.
aurarla, ae,/. [aurum], a gotd-mine, Ta.
auratui^ adj. [aurum], adorned wiUi gold, cov-
ered with gold, gilded, golden : tecta : tempora, teiih
a lielmd of gold, V.: vestes, O.t milites, with
shields of gold, h.: monilia, 0.: peUis,Ot.
aureolus, adj, dim. [aureue], golden : malum,
Gt.'^Jieftdgent, splendid: libellus: pedes, Ct.
aureus (poet anrea, aureS, aurels, disyl.X adj.
[aurum], of gold, golden : imber, T. : corona (a
military distinctioa), L. : vis, of turning into gold,
O. : nummufl, a gold coin, piece ( worth $5.10 or
£1 ]a.).-^As subsL m. (so. nummus), L., Gu. —
Golden, oimamented with goldy gilded: sella : cin-
gula, v. : CQSpis, O. : Pactolus, with golden sand,
V. — Pi g., glittering like gold, golden : color, O. :
YenvByWitli golden hair, Y.: luna,0.: oaesarieSfY.
— Beautiful, golden, magnifieenty excellent : aether,
0. : mores, fi. : vaedvionfM^^^^^ mmuy H.
Digitized by
86
Aetas, tiU goldm age^ O. : tempus, H.
adj. [ aiirum 4* ooma 1, gcidm^
fetus (arborisX with gcldm fcitagt^ V.
^uxicnla, ae, /. dvai. [aaris], iht exienuU ear^
' mordicua aaferre : Oppono auricularo, H. :
culft infimft xnollior, the ear-lap: Praeceptiim
ftculis instillare, H. : molles Auricutae, sensiUve
[mzlfer, era, erum, adj, [aurum+l rER.],^oW.
'ing: arbor, L e. bearing golden apples: amuis,
Tagus, 0.
knxifez; icia, m. [aomm+FAC-], a golfbmitli,
amiga, ae, m. and /., a charioteer^ driver, Y. :
tarigae ex proelio excedunt, Cs. — Fem. : aurigam
sororem, V. — An ottUr, groom, V.— TAtf Wagoner
(a oooatellatioD), C — A pilot, 0.
aiizigeiia, ae, m. [aurum +6EN-], tpmngfrcm
fold (of Peneafi), 0.
amiger, era, erum, adj. [aurum+OES-], gold-
bearing : taari, with gilded home, G. poSt.
amifl, 18,/. [2 AV-], the ear (as the organ of
bearing) : aurTs adhibere, to be attentive: admovere
urciD, to listen, T. : tibi plurla admovere auns,
bring more hearers, H. : erigere : applicare, H. :
praebere aurem, to give attention, listen, 0. : auri-
bus acdpere, to hear : bibere aure, 11. : alqd aure
Etsarrat, i. e. in the ear, 0. : in aurem Dieere pue-
n>, i. e. aside, H. : ad aurem admonere: in aure
(fictare, lo. : Cynthius aurem Yellit (as an admoni-
tk>nX V. : auribus Yari 8erviunt,/a/^er, Cs. : in au-
rem utraroria dormire, to sleep soundly, i. e. be un-
eoncemed, T. — Plur., the ear, critical judgment,
*Mte: offendere aures: elegantes: alcius implore,
to satisfy: in Maeci descendat aures, H. — The ear
rf a plough, earth-board, V.
anzitalofl^ I, m. dim. [auritus], an ass. Ph.
anntiUk adj. [ auris ], vtiih ears, having large
ears, long-eared: feporea, V. — Listening: quercus,
n.
atironi, ae,/. [AVS-l, the morning, daum, dag-
break : nibescebat stelhs Aurora f ugatis, V. : ad
primam auroram, L. — Me ton., the goddess of
morning (Gr. 'n«c), V., 0.— 2%e 3xst, Orient : Au-
rorae popuH, V. : Eiirus ad Auroram reoessit, 0.
annuii, I, n, [AYS-], gold: auri pondus : auri
▼enae: carior auro, more precious than, Ct. —
Pro v.: raontls auri polliccri, T. — TTie color of
ffold, golden lustre, brightness : spicae nitidum, 0. :
•Dguis cristifl praesignis et auro, 0. — 77ie Golden
Ape: redeant in aurum tempora priscum, H. : ar-
gentea proles, Auro deterior, 0. — An ornament,
implement, or vessel of gold: plenum, a golden gob-
Id, y. : andllae oneratae anro, golden jewellerg, T. :
faule, neeklaee, O. : aesUYom, a light ring for sum-
mer, In. : f ulynm maudunt sub dcotibus aurum, a
golden bit, Y. : auro potiri, the golden Jleece, O.—
Coined gold, money: auri iodigere: Auri sacra fa-
mes, Y. : otium non venale auro, E,-^A gilded
yoke,Y.
atuoultator, driS| m. [auscuico], a hearer.
aoeciilto, ftvi, ttus, ftre [* auseulta for auricu-
la], to Iiear with attention, listen to, give ear to :
auseulta pnucis, T. : populum, Ct. : lamdudum au-
sculto, have listened long, H. : quod super est auda-
ciae, T. — To heed, cfieg: seni, T. : mi hi auseulta.
aiiaim, see audeo.
auspex, icis, m. and/, [avis + SPEC-], an in-
terpreter of omens given bg birds, diviner, augur,
sooUtsayer: Providus, H. — An author, founder,
director, protector, favorer : auspices legis : divia
Auspicibus ooeptorum operum, Y. : auspice Mu8&,
H.: Nil desperandum auspice Teucro, H. — Plur.,
at a marriage, the responsible witnesses, persons who
gave away the bride: nuptiarum auspices: nubit
nullis auspicibus.
auflpioato, adv. [auspicatus], after taking the
auspices: urbem condere: instruere aciem, L. —
In good time, auspiciously : hue me attuli, T.
aaapioatoa* adj. with comp. and sup. [P. of
auspicor], inaugurated, consecrated by enupices:
locus: impetas Koatros, U. : oomitia, L. — Fortu^
nate, favorable, auspicious: Yenus auspicatior: au-
spicatissimum initium, Ta.
anspioiimi, I, m. [auspex], divination by the
Jlight of birds, augury from birds, auspices: co-
mitia auspiciis iropedire : auspicia habere, author-
ity to take the auspices^ L. : observare, L. — A sign,
omen, divine premonition, indication by augury :
optimis auspiciis ea geri : alitem auspicium fecia-
se, L. : melioribus auspiciis, under better omens,
Y. : cui (diviti) si libido Fecerit auspicium, i. e. an
impulse, H. — Since only the chief in command
could take |lie auspices for the army, command,
guidance, auHiorily: ductu auspicioque eius res
gerere, ll : tuis Auspiciis coufecta duella, H. : II-
lius auspiciis moenia Tiota, 0. : maioribus ire au-
spiciis, i. e. o/ Jupiter hinuelf Y. — JUght, power,
incli$iation,wiU: meis ducere vitam Auspiciis, Y. :
populum paribus regamus Auspiciis, Y.
auspioor, fttus, firl, dep. [nuspex], to te^ee the
auspices : tripudio : auspicari posse, L. : auspican-
di gratift, Ta. ; see also auspicate.
auater, trf, m. [AYS-], the south wind: portua
ab austro tutus, Cs. : vehemens: turbidus, H. :
pluvius, 0. : frigidus, Y. : floribus austrum inmisi,
have exposed to the parching blast, Y. — The south
country, the south: in aqutlonis austrive partibua:
mundus Libyae devexus in austros,aoti<A of Libya,
Y.
austere^ adv. [austerus], severely, morosely:
agit mecom Cato. ^ ^ ,.^^^ ^^ V^OOglC
anstdnw
86
aiifltenifl» adj. with comp., = avanipSc^ 9evere,
riffidy moroee : austero more ac modo : uusterior
et gravior. — Of stjie : suavitas, teriow : poemata,
H. — BurdcMome : labor, H.
auBtrilio, e, adj. [ auster ], aouthem : regio :
ciDgulus, the tortHd xone : ora : polus, 0.
auatxiniuiy o^;. [auster], totUhem: calores, V.
austmi, I, n. [audeo], a bold deed^ reckU» act:
fortiii aiisui, V : auao potiri, to succeed in boldnetSf
V. : ausi paenitet, 0.
auBiia» jP. of audeo.
aut, conj.y introducing an antithesis to what
precedes, or: omnia bene sunt dioenda . . . aut
eloqueutiae nomen relinquendum est : quibusnam
manibus aut quibas viribus, Cs. : cita mors venit
nut victoria laeta, H. : ruminat berbas aut sequi-
tur, V. — So introducing successive alternatives:
quo iure aut quo mure aut qiiA lege, or , , , or:
Uispanorum aut Gallorum aut Threcum mille. —
Introducing two alternatives, aut . . . aut, eitJier
. , ,or: ubi enlm potest ilia aetas aut calescere,
aut ref rigerari ? : per unam aut vivam aut moriar
sententiam, T. : aut morte aut victoria : ne imma-
nitas aut extitisse aut non viiidicata esse videatur :
neque enim sunt aut obscura aut non multa post
coromissa : nihil est tam aut fragile aut flexibile,
quam, etc. — Introducing three or raoi-e clauses:
aut equos Alere aut canes ad venandum, aut ad
phtlosophos, T.~With two pairs of disjunctive
claujies : ne aut de Laelii aut do huius generi aut
arte aut glorift detraham. — Praegn., adding an
emphatic alternative, or surdy^ or at least : quae-
ro, num ininste aut improbe fecerit, or at least un-
fairly: profecto cuncti aut magna pars fidem
mutavissent, S. : quid ergo aut huno prohibet, aut
etinm Xenocratem, etc. : aut libertatem aut certe
inpunitatem adeptus, L. — ^Emphatic, or dse^ other-
totM, in the contrary case: Redduc ^xorera, aut
quam ob rem non opus sit cedo^ T. : nunc manet
iiisontem gravis exitus: aut ego veri Vana feror,
V. — Correcting what precedes, or^ or rather, or
more accurately : de hominum genere, aut omnino
de animalium loquor. — Beginning a sentence:
Aut, ita qui sentiet, non apertissime insaniat f or
is not rathei\ etc. — With potius: erravit, aut potius
insanavit Apronius? — Neque . . . aut (for neque
. . . neque): nee coniugis umquam Praetendi tae-
das aut haec in foedera veni, V. : nee litore tenus
adcrescere aut resorberi, Ta. ; cf. non eo dico, quo
niihi veniat in dubium tua fides^ aut quo, etc.
autem, eon/., nn adversative particle which
regularly follows an emphatic word, or two or
more closely connected words, Intt, on the other
luindy on the contrary^ however: hostium vim sese
perversurum putavit, pervertit autem suam : cum
hie Roscius csset Aroeriue, T. autem iste Roscius
Romae : moleste enim tulerat . • . ego autem xi||
rooleste fero. — In contrasted conditions, «t . .
autem; si or Mm . , , sin autem: si non Yeu
quid attinet ? si autem venit, quid attinuit ? — |i
a condition in contrast with a preceding negatif
or question: nobiscum neo animo certe est
corpore. si autem domi est — Ellipt. : T/L
Ego non tangam meam ? CA. Tuam autem, f urt
fer ? YourSj say you f T. : peril, quid hoc auten
roali ? T. — In exclamations : ecoe autem alteniJn^
T. : eccui autem non proditur revertenti ? — Inf a
correction or explanation: num quis testis Porit-
humium appellavit? Testis autem? non accusa-
tor?: In Africam transcendes. Transeendcs ati-
tern dico, L. : ab hostibus captae. quibas autem
hostibus ? nempe iis, etc. — ^In a transition, Imt^ and
now: atque haec in raoribus. de benevolentia
autem, quam, etc: de inferendft quidem iniurii
satis dictum est. praetermitteiidae autem, etc. —
Introducing a parenthesis : quod ritium eflfugere
qui volet (orones autem velle debent) adhibebit,
etc. — Resuming a thought: honestum autem id,
quod exquirimus. — ^Adding a new circumstance or
a climax : tulit hoc graviter filius ; augebatur aa-
tcm eius molcstia, etc: magnus dicendi labor,
magna res, magna dignitas, summa autem gratia.
— In a syllogism, to introduce the minor proposi-
tion, nowj but, G.
authepsa, ae,/, = aw&«\f/j|c, an urn, boiler.
autor, antoritaa, see aucto-.
autunuiiUs (not auct-), e, adj. [autumnos], of
autumn^ autumnal : aequinoctium, L. : pruna, Pr.
1. aatamnuB (not auct-), T, m, [A V-], autwnn :
gravis, C?'. : pomifer, H. : letifer, sickly, lu. : per
autumnos, H. : inaequales, changeaUe^ 0.
2. autUmnuB, adj.^ autumnal, of the autumn:
f rigus, 0.
autumo, avi, — , &re [alo], to say aye, assert,
aver, affirm, say: facturum automat, T. : insanom
(cum), H.
auxiUSriB, e, adj. [auxilium], aiding, helping,
assistant, auxiliary : uudae, 0. : dea, i. e. Lucina,
0, : carmen, in aid of /ason^ 0. : acra, sounded to
drive away an eclipse, 0. — Of troops, auxiliary:
cohortes, C^. — As subst. sing, and plur., an auxilia-
ry soldier, Ta. ; auxiliary troops, Cs. — Hence, sti-
pendia, the pay of auxiliaries, Ta.
auxiliariUB, adj. [auxilium], assistant, auxilia-
ry: coI)oi*s: cquites,S.
auadliator, Oris, m. [auxilior], a Jidper : hand
inglorius, Ta.
aiucillor, fttus, ftrT, d^. [auxilium], to give Mp,
aid, assist, succor: facultas auxillatidi, Cs.: alcui
nil, T. : mihi, 8. : (podagram) aquis, to cure, 0.
atucUitun, I, n. [ AVC- ], help, aid, assistance,
tuppoii, twccorj. a^d jij^xi^i^)^^^. : plurimis
87
averto
^ Jfe : ab alquo expetere : Jaboram, meant
t saaioff
^ ^- ^> ,
r Gran'^ife^, V. : auxilia portare, & : magna duo
L the t.' y^vrett o/oid^ L. : Mittat ut auxilium sine
5 chatki^inr^ mtxiliary troopt^ auxiliariea: barba-
a cha A odventicia : Pompeio mittere : cogere, V. :
r- Atf^ci in mediam aciem coniectis, Ca. — Military
^ Of ^ troops: infirma, Cs.
i . ^are, adv. with eomp. [avarus], greedUy^ covet'
^%(^y •Hngily: preiium statuere arti, T. : nihil fa-
c:^idum: imperitare victis, L. : avarias bellare, L.
^▼aritta, ae, /. [ araruB 1 inordmat$ desire,
p.mtl, avarice, eoveUjueneta : gloriae, Cu. : hians et
-^Aiiineus, gaping and eager: aniens: claeseni
ritiH perdere : animas aeger araritiA, 6. : pro-
da, S. — /Y»r. : omues, every kind of aeffiafinevu
.vanU| adj. with camp, and sup. [1 AY-], eager-
degirom, grasping : roare, H. : Tenter, rav^yioiK,
i| : laadia, H. : pecuniae, Ta. : avArae Spes, too
^AibitiouSj H. : praeter laudem nulliua, eager oti!y
N r glory^ H« : Agrioola, asalowt, Y . — Avatieious,
a veiousy pennrioue : meretrix, T. : homo roiniroe :
qi antum dificordet parcna avaro, H. : in rapacltate
» idk>r f : homo aTarisaime : Htus, Y. : Troia, 0. —
i ) eubet.^ a mtser, eovetous men: Semper avarus
aveho^ Texl, Tectos, ere [ab+veho], to carry
oiT, take away: quos turbo alias avexerat oras,
V. : dona domos, L. : equites Aegyptum, L. : citato
equo ex proelio avectus, L. : Greditis avectos
hostes ? have sailed away, Y. : avectua ab suis,
rode ateay, L.
avello (vclU), rolsus or vulsus, ere [ab+rello],
to tear away, rend off^ pluck, snatch away: pom a
ex arboribnis r\ : alqd a corpore : f i-ondes, 0. : le-
porum avulsos arraoe edere, H. : avolsum umeris
caput, Y. : tnineiB corpora, 0. : tibi mavis pre-
tium arellier? H. : sibi avelli iubet spiculum. —
To tear away, remove hy force : ab eA sese, T. : de
niatris hunc eomplexu : ut sperem posse avelli, he
Mfparaied, T. : neque avelli po^sunt, leave, the place,
v.: coroplexa avulsus luli, Y. — To pluck away,
rtaate : hunc convitio a tanto errore.
avena, ae, /., oats, Y. : steriles avenae, wild
oais,y.: si avenam videris, i. e. weeds. — An oat-
strav, straw (in a shepherd's pipe) : structis cnntat
aveniii, O. — Hence, an oaten pipe, pastoral pipe:
tenui Muaam meditaris avenft, Y.
1. aveo (hay-), — -, — , Sre [AY-], to wish for,
kmg after, desire earnestly, crave: avena Ponere
signa praeceptia, H. : propins accedere, 0. : scira
quid agas.— Of things: aret (ara) Spargier agno,
U. : parto quod avehaa, H.
2. (aTed), see (haved)L
AvemaUak ^i odj. fAvernusl of Lake Aver-
nw: aquae, H. : nymphae, 0. : Sibylla, Pr.
ATdmiiB, adj., ss dopvoc ( prop., birdJess, be-
cause its exhalations destroyed life ). — Hence
( with or without hicus ) : Avernus, a lake near
Ctunae, the fabled entrance to the lower world, C,
Y, \j,—Of Lake Avernus: freta, portus, Y.— 0/
the lower world, infernal: stagna, Y. : luno, i. e.
Froserpirui, O. — Plur. n., the region about Aver-
nus, v., O.-'T/te lower world, Y.
averro, — , — , ere [ab + verrol, to sweep away :
carft piscTd mensA, L e. to clear the {Jislinionger^s )
table at a high price, H.
a-Terrunco, — , — , Are, in religion, to avert :
dii averruncent: averruncandae deum irae victi-
mas caedere,/of' averting, L. : prodigia, L.
1. averaor, atus, ArT, dep, intens. [averto], to
tw-n from, turn away, shHfik from : aversari ad-
vocati et iani vix ferre posse: haerere homo,
averaari. — 7b repulse, scorn, dedine, shun, avoid:
tilium, L. : aspectum alcius, Ta. : scelus, Ou. : pre-
cea, L. : honorem, 0.
2. aTeraor, Oris, tn. [averto], a tkief, embezzler :
pecuniae.
aversns, adj. with sup. [P. of averto], turned
away, turned back, on the back side, behind, back-
wards: et adversus et aversus impudicus es:
nversum hostem videre, tlie backs of tfie enemy,
Cs. : ne aversi ab hoste circumveuirentur, shut
off in the rear, Os. ; quern aversum transfixit, in
the back, N. : aversos boves caudls in speluncam
traxit, L. : porta, in tlie rear, L. : porta aversis-
sima, farthest back, L. — Plnr. n, as snbst., the
hinder part, back:, per aversa urbis fuga, L. : in-
snlae, L. — F i g., withdrawn : milites a proelio, Cs. —
Disindincd, alienated, unfavorable, opposed, averse,
hostile: a Musis: aversissimo a me animo esse:
a propoaito, L. : aversii auribus questa« to deaf
ears, L. : Deae mens, Y. : amici, H. — ^With <iat. :
nobis, Ta. : mercaturls, H. : lucro, not greedy of, H.
a-verto ( avor- ), ll, sus, ei-e, to turn away,
avert, turn off, remove : flumina : se : a DohibellA
pecuniam : iter nb Arari, turtied aside, Cs. : a
ceteris in se oculos, attracted, L. : eo itincre se,
Cs. : Capuft Hannibalem, L. : ItaliA regeni, Y. : in
fugam clossem, L. : ab bominibus ad deos preces,
L.: rcgnum Libycas oras, Y. — Peus.: aversa est
Xata lovis, turned away, 0. : a iudicibus oratio
revertitur. — Poet., with ace,, to turn from, shnn:
fontes avertitnr (equus), Y. — 7h turn away, retire,
withdraw: avertens roseA cervice refulsit (sc. seX
Y. : prora avertit, Y. — To carry off,pfm*Unn, steal,
embazle : pecuniam : a stabulis tauros, Y. : prac-
dam domum, C«. : pellem Colchis, Ct. — Fig., to
turn, divert, withdraw, keep off: a me animum : ut
nee vobis . . . averteretur a certaminc animus, L. :
Hannibalem ab incepto, L. : Sabinos (sc. a pugnA),
L. : sanos sensOs, to charm, inflame^^^^^^ a^t^
^▼•to.
88
h9pdbaf
"Wird off, turn away: morbos, H. : hoc omeD : An-
toni oonatuB a re p. : periculum victimft, Ph. — To
alienate^ ettrange : auimos, S. : legiones a C. An-
toni scelere : civitates ab eius amicitia, Ga.
aveto (hav-), inUrj., see (haveo).
avla, ae,/. [avus], a grandmotJi/er : anus, Cu.
aviarinm, I, n. [avis], a pouUry-yard^ C—
Plur. : inculta, th/B tnld haunts ofbii'dsy V.
avide, adv, with comp. and mtp. [avidusl eager-
fy, greedily : adripere htteras : pransns, H. : avi-
dius so in voluptates mergere, L. : avidissime ex-
spectare alqd.
avidltaa, fttis,/. [avidns], eagemeu fwy avid-
ity, longing, vehement deeire: animi, Gu. : cibi:
sermoDis : legendj. — Chreed of gain, oovetoutnen,
avarice : ingeni : iuflammati aviditate.
avidos, adj, wilh eamp^ and mp, [1 AV-], tong-
ing eagerly, deeirom, eager, greedy: libidines: por-
ca : amplexus, 0. : oursOs, V. : cibi, T. : laudis :
potentiae, S. : novarum rerum, L.: ad pugnam,
L. : f uturi, H. : avidi, mne-^nbbers, H. : avidior glo-
riae : avidissima caedis, 0. : avidi committere pug-
nam, 0. : in pecuniis : in direptiones manus, L. :
Volcanu8,/cry, H.: legiones, ca^er /or hattle,TA.
— E 8 p., greedy of gain, avaricious, covetous : pater,
T, : animus : manUs heredis, H. : ad rem avidior,
T. : gens avidissima, Cu. — Voracious, ravenous,
gluttonous : avidos f unus Exanimat, H. : canes, 0. :
oonvivae, H. : mare, insatiable, H. : ignis, 0.
aviB» is {obL avi or ave),/. [8 AV-], a bird:
cantas avium : Velaiur avibus, i. e. eloihed with
feathers, 0. — Collect. : Candida venit avis, the
iirds, y. — M e t o n., nnoe omens were taken from
birds, a sign, ometi, portent : malft ducis avi, H. :
Ite bonis avibus, 0. : secundis avibus, L.
avitiis, o^p. [avus], of a grandfather, ances-
tral: possessiones : nomen, 0.: solium, V.: ma-
lum, hereditary, h. : nobilitas, Ta.
avin^ a<ff. [ab+¥ia], out of theway,^^ ^ ^^^
trackless, untrodden :_ vii'gulta, V. : monti _ Jl
itinera, by-ways, S.— /Yur. n, as subst,, unfreq^Qih^^
places, solitudes : avia oursu Bum sequor, V, ^h
Avia, 0.: nemorum, trackless woods, 0. — M^d \^'*si
a way, impassable : avia oommeatibus loca, f, L—
P o e t, of persons : in rooutes sese avius ab<)f jji;
by a pathless route, V. : volat avia longe, far ^^id
of the way, Y. Jj
aTOoatio, Cnis,/. [avoco], a dtvertian, distrdwt^
tion : a oogitandil molestifi. [ |
a-TOOd^ ft VI, fttus, ftre, to call off, call awa^:
populum ab armis, L.: partem ezercitfis ad h^
lum, L. : pubem in aroem obtlneudam, L. — F i i ^
to call off, withdraw, remove: a rebus occult is
philosopbiam : ad Antiochum animos, L. — j ''o
call off, divert, turn: aliquem ab aliquA re v o-
luptas avocat : Pompeium a Oaesaris coniun ^
tione : quos aetas a proeliis avocabat : avoca ri
ab spe, L.
a-TOlo, ftvl, fttQrus, lire, to fly away: sublime r.
per umbras, Gt — Tojiee, hasten away: nescto qu< k
hinc: citatis equis Bomam, L. : iuvenis avolat ips \
v. — ^Fig., to flee away, vanish: voluptas avolail:
me hinc arolaturum, quit this world entirely,
avonouliuii I, m. dim» [avus], a maternal unde,
mother*s brother: tuus : eius, L. : magnus, a great-
uncle,
avus, I, m. [1 AV-], a grandfaHier: huius;
maternus, L. — Of bees, a grandsire^ V. — An an-
cestoy,forefatIier : paternus, H. : avi atavique, V.
asda, is, m. [1 AG^], an axle, axle-tree: faginus,
y. : ab nxibus rotarum, L. — A cltariot, car, wagon:
tonan8,y. — Hur., a wagon, O. — 77w axis (of the
world ) : caeli. — The pole, C, Y. — Tlie heaven :
Btellis aptus, y. : longus, 0. : sub axe, under the
open sky, Y, — A region, clime: hesperius, tlu wot,
O. — A board, jplank: trabes axibus religare, Cs.
Babylo, onis, m., a Babylonian, i. e. Kabcb, T.
baca (not bacca), ae,/., a small round fruit,
berry : bioolores, 0. : lauri, y . : ebuli, y. : oleae,
an olive: olivae, H. : bioolor Minervae, the olive,
0. : bacae amarae, i. e. of the wild olive-tree, 0. :
silvestres, y. — A fruit of a tree: (arborum):
rami bacarum ubertate incurvesoere. — A peati:
Onusta bacis, H. : aoeto Diiuit baoam, H.
baoatofl, adj. [baca], set with pearls, Y,
bacoaxia (baooh-), &ns, /., =pdKKapic, a
plant whose root yielded a fragrant oil, Y.
Baooha, ae,/., = BaKxt, a Bacchante.
baoohabundiu, adj. [bacchor], raving, riot-
ous: agmeUjCu.
Baoohanal, illis, t». [Bacchus], a place dedicated
to Bacchus, L. — Plur., the feast of Bacchus, revd-
ries of Bacchus, L., C. : vivere, to live riotously, lu.
bacohantos, urn, /l [F, of bacchor], bacchan-
tes, piiestesses of BaccMu: Bacchantum ritu, O.
bacohatio, onis,/. [bacchor], plur., orgies,
revelries: nocturnae.
Baooheua (-ohaiiiaX or BaoohicuB, 09
BaochiUB, adj., = B^kycioc, or Boicxuroc* or
BoKxtoc, Bacchus, of BaeiXus : sacra, O.: ululatus,
0. : serta, 0. : Baccheia dona, i. & wine, Y.
baoohor, fttus, ftri, d^ [Bacclius], to eelebraU
the festival of Bacchus, rave like Bacchae, ret»d:
quanta in voluptate, emUt: in vestra cajede: non
Digitized by V^OOQIC
80
tattanw
» Huiofl Bd6iii8, H.: per arbein, fwm» in frtimf^
\ v.: Faina per arbem, rtina vsildy V.— With aee, :
Grande carmen, lo. ; cf . Euhoe baochantea, raising
k the cry of Bacehtu, Ct. — Poet: virginibus bac-
r cbata(i«gft)»>-e.yrf9ii«ii/erf6y <A«r«r«&,V.: Bao-
t diatam iagis Naxon legimus, i. e.wiih vine -dad
I kilU, v.: bacchante vento, holdirig revdfy, H. —
Of extraTagance in language : f urere et baochari.
BaochiiBk I, m., = Ba«^oc, (he ton of Jujnier
and SemeU, the god of wine, of intoxieation and
ini^firation. — Hence, me erjf or invocation to JSac^
ckue (lo Baocbe !) : andito Baccho, Y. — The vine:
Bacchus amat coUea, V.: fertilis, H.-^Wine:
molto hilarans oonyivia Baccbo, V. : verecundua,
in moderaUony H.: pocula Bacchi, V.
baoifer, fera, feram, aty. [baoa+1 FBB-],
hearing olioee: Pallas, O.
bBCilltun, I, n, dim. [ baculus ], a vand, C. :
dextram subiens, lu.— E s p., a lictor^e rod^ 0.
Bactrloflk adj., ofBaciria (in Asia), 0.
bacnlmn (or poet, baonlus, m., 0.), l, n.
[BA-], a tticky daff^ walking-eOek : bticulo susttnet
artOx, O. : baciilo oculos alcai tundere : baculo
iDQixna, O.: bacolum qoem lituum appellarunt,
L — A eceptre: auream, Cu.
Baiae ( disji. ), ftrnm, /., a wUenng-'iilaee in
Campania: Baias iactnre, i. e. luxurioue holidaye.
baialo^ — ^ — , are [baiulus], to carry (of a
heavy burden) : sarcinas, Ph.
baiultuife I, m., a porter^ carrier,
balaena (ball-), ae, /, = ^oXoiva, a whale, 0.
bilaJMk ntis, m, and /. [P. of balo], a bleater,
eheep (otHypUr, ; poet for oves), V.
balamui, i, /, = ^ovoq ( prop, an aoom ;
hence), a fragrant tiW, bennnut, H.
balatro^ oois, m., a babhter^jeater, buffoon^ H.
balitcui, Os, m. [balo], a bleating: Palatum
exercere, V. : tener, 0. : aegri, 0.
balba% adj. [BAL-, BAR-], ttammering, attU-
tering : Demosthenes : os, H. : verba, Tb.
balbutio, — 1 — , Ire [balbus], to etammer^ etut-
ter^ epeak thildiehly : perpauca: de natura: ilium
Balbutit Scaurum (i. c. balbutiens appellat), H.
balineam or balneum, i, ft., or balnaae,
&ram,/., =:i3aXivciov, a baih^ baihing^pHaee : ba*
lineaque enervaverant corpora, L. : balineum cal-
fieri iubere: e balneo exire: in balneoa venire,
Her. : balnea vitat, H.
baliata, see balk baUaena, see bala-.
ballista or baliata, ae,/., an engine for hurU
ing: balistae emiasiones lapidam habent : aaseres
bftllistis missi, Cs. : porta ballistis instructs, L.
balnea, balnaae, see balneum.
balnearlua, a^, [balneum], of bathe, at bathe:
fur, Ct — Piur. n. as «n6«^., a oatii, bath-room.
balneator, oris, m. [balneum], a bath^keeper.
balneolnm, l, n. dim. [balneum], a email bath,
lu.
balnenm, see balineum.
balo, avl, — , ftre [ BAL-, BAR- ], to bleat, 0. :
balantea hostiae, i. e. oves, Enn. ap. C. : pecus bo-
lans, lu.
balaanram, l, n., s: fiaXuaftov, the baUam-tree:
balsami umor, Ta. — ^JFYur., a fragrant gum, baUam,
v., Ta.
baltens, l, m. vlur. poet baltea, drum, n. [cf.
Engl, belt], a girdle, belt, sword-belt^ shoulder-band,
baldric: auro caelatus, 0. : (phnretram) cii*cum-
plectitur auro Balteus, a guiver-bdi, Y. : verutum
in balteo defigitur, Cs. : quotiens rumoribus ulci-
scnntur Btiltea, i. e. aveitge strappings by slattdere,
lu.
barathrum, l, n., = Papa^pov, an abyss, chasm,
gulf pit : inmane, V. : imus barathri gurges, Y. :
barathro donare alqd, i. e. throw away, H. — ^Of a
greedy man : barathrum macelli, an abyss of the
buic/ur's staU, H.
berba, ae,/. [Engl, beard], tlie beard: pro-
missa, hng, L, : inpexae barbae, Y. : prima, In. :
barbam tondere: ponere,H. : metire, lu. : rcci-
dere, 0. : submittere, Ta. : barbam vellere alicui,
to pluck one by the beard, H. : sapientem pascere
barbam, i. e. to study the Stoic philosophy, H. :
barba maiore : maxim& barb& : incipiens, 0. : dig-
nus barba Maiorum, i. e» like an old Roman, lu. —
Rarely of animals : luporum, H.
barbare, €idv. [barbarus], ruddy, incorrectly:
loqui. — Ro^tgUy, cruelly : Laedens oscula, H.
barbaria, ae (nom. also -lea, ace. iem),/. [bar-
barus ], a strange land, foreign country ( opp,
Greece and Italy): barbariue helium iiiferre:
Quid tibi barbariem . . . numerem ? 0. : Graecia
barbariae conlisa, i. e. Phrygia, H. : quae barbaria
India vastier. — Rudeness, savageness, barbarism :
ista quanta barbaria est, savage state of society :
inveterata : domestica, corrupting influence. — An
uncivilised people : quale bellum nulla barbaria
barbariona, adj., foreign, strange: supellez,
L. : aatante ope barbaricJl, Eastern^ Enn. ap. C. :
ope barbarica Yictor, with Eastern hordes, Y.
barbariea, see barbaria.
barbariamua, l, m., = PapPapuxfioc, *^n «m-
propriety ofspeec/i, barbarism, Her.
barbarua, adi. with (poet) comp., = ^fiapoq,
of strange speech, speaking jargon, unintelligtble :
lingua, S. : sum, quia non iutellegor ulli, 0. —
baitMtalns
00
teUlgwo
nor Roman: mixta Oraiis turba, 0.: regeff, H. :
geiites, the Oermaru. — As wbtt, : multa miiia bar-
baroruiD, L. : apud barbaroa in honore : barbaro-
mm soli Germani, etc., Ta. : quae tibi virginurn
barbara serviet f H. — Of things : carmen, PAry-
<;ian (opp. Dorium), H. : Prora, 0. : tegmina cru-
rum, V. — Like a/oreiffner^ rude^ tmculHvated, iff no-
raniy uneivilixed: homines: supcrstitio. — Savage^
crvd^ barhai-om, fierce : in edictis: pirata: con-
suetudo : mos, H. : sacra suo barbariora loco, 0.
—As tmbst. : exsultat barbaruSf the barbarian^ 0.
barbatnlttB, adj. dim, [baibatus], loith a small
beard: muUi: iuvenes, i. e./oppwA.
barbatUB, adj. [barba], liaving a beard, beard-
ed: luppiter: hirculus, Ct. : equitare Si quern de»
Iiectet barbatum, a grovon man, H. : nondum, i. e.
fohOe a boy, lu. : bene unus ex barbatis illis, i. e. the
oldJiomaM(\y\\o wore full beards). — ^Of animals or
fishes : muUi : hirculus, Ct. — As subet., a goat, Ph.
— Since the Stoics wore long beards: magister,
teacher of philosophy, lu.
barbltos, I, m., a lyre, lute: die Latiuum, Bar-
bite, Carmen, H.
barbula, ac, / dim, [barba], a Uttle beard,
barditus or baxitUB (baxr-), I, m., the war-
9ong of the Germans, Ta.
barduB, adj., = fipadvQ, stupid, duU,
baria, idos,/., ^ fiapis, a small rouhboat, Pr.
barituB, see barditus.
bard, onis, m., a simpkton^ blockhead.
baxTUB^ T, m. [Indian], an elephant, H.
bascauda, ae, /. [ cf. Engl, basket ], a teoven
mat, dish holder of basket-vtork, lu.
baaiatio, Onis,/. [basic], a kissing, kiss, Ct.
baailica, ae,/, = j3o<riXiic^ (sc. <rrod), a porti-
co, basilica; in Rome, a public building ^ssedfor
a merchants' exchange ana for the courts, batUica :
basilicas spoliis ornare : neque enim turn basilicae
crant (B.C. 212), L.
baaid^ avi, &tus, are [basium], to kiss : oculos,
Ct : alqm multa basia, Ct.
basia, is, /, = fiaaiQ^ a foundation, base, sup-
port, pedestal: villae: (statuft) abiecta basini
manere: Scipionis, i. e. of his statue, — A base:
trianguli.
baaium, I, n., a kiss : da mi basia mille, Ct. :
basia iactare, to throw kisses oftlu hand, Ph., lu.
batillum (vatilluin), I, m. dim., a fire-pan,
chafing-dish : prunae, H.
battuo (batu-), — , — , ere^ to beat (vulgar).
heite, adv. [beatus], Aoppi/y: vivere: est mihi
bene nc beate, quod, etc., ut
beatitifli atis, or baatitadOb inis,/. [beatus],
feUeity (each word coined by C. and used but
once),
beataxn, l, n. [beatus], happiness, felicity.
beatUB, acfi* with comp. and sup. [P. of beo],
happy, prosperous, blessed, fortunate : beatus, ui
unum hoc dcsit, T. : Beatus ille, qui, etc., U. : nihil
est ab omni Parte beatum, H. : beatissima vita:
res p., L. : quo beatus volnere, H. : dici beatus,
0. : quicquid scripsere beati, exulting, H. : DiTitiis,
H. — As subst. : quod est optabile omnibus bonis
et beatis : beatius arbitrantur, think it a lutppier
lot, Ta. — Opulent, wealthy, rich: mulier : Phyllidis
parentes, H. : Persarum rege beatior, H. : homines
non beatis8imi,/ar/rom WcA, N. — Fig., of things,
rich, abundant, excellent, splendid, magnificent : ga-
zae, H. : arcea, H. : sedes, ofhapfnness, Y. : beatis-
simum saeculum, most pi'ospet'ous, Ta.
bellanai ntis, m., see bello.
bellator, oris, m. [ bello ], a warrior, soldier^
fig/ding man: do re p. : primus, L. — ^E 8 p. in ap-
position for an adj., warlike, ready to fight, martial,
valorous : bellator Turnua, V. : deus, tlie war-god
Mars, y. : equus, spirited, V. : bellator equus, the
war-liorse, Ta. ; cf. feroci Bellatore sedens, lu.
bellatriz; Icis,/ [bellator], a female warrior;
freq. in apposition for an a^., tsarlike, skilled in
war, serviceable in war: Penthesilea, V. : Mineira,
0. : bellatrix iraoundia, warlike rage.
belle, adv. with sup. [ bellus ], prettily, neatly,
well : belle ot festive (in appUuse) : sc habere, to
be well: minus belle habere, to be not quite well:
bellissime esse : hoc non belle, a fault, H. : cum
hoc fieri bellissime posset, would have served the
purpose perfectly: cetera belle, everyt/ting else is
well enougli.
belliooBUB, adj. with comp. and sup. [bellicus],
warlike, martial, valorous, given to fighting : gen-
tes: b^llicosissimae natlones: naturft gena, &:
provinciae, Cs. : quod bellicosius fuerit, would
have been a greater achievement, L. : bellicosior
annus, a more warlike year, L.
bellicum, I, n. [ bellicus ], the war - trumpet,
war-signal ; only with canerc, to call to arm*, sig-
nal for the onMt: rootus novus bellicum canere
coepit : bellicum me cecinisse dicunt, began Itoxtil-
i^««t.— Of style: canere quodam modo bellicam,
sounds like a trumpet.
belliCOB, adj. [belluml of war, military: bel-
licam rem adniinistrare : disciplina : laus, military
glory, Cs. : caerimoniae, L. : casOs, the chances of
war: tubicen, O. : naves, Pr. — Warlike, fierce in
war : Pallas, 0. : virgo, 0.
beUiger, era, erum, adj. [bellum+OES-], war-
like, marticU, belligerent : ensis, 0. : gentes, 0.
belliserob — , itus,
Digitized t
balllpoteiiB
dl
«ar, leage war : nee caaponantes benum, sed bel-
Hgerantcs, i. e. tit eomes/, Enn. ap. 0. : cum for-
tana: tomultoatom Terias qaam belligeratain, L.
bellipotexu^ ntis, atfj, [ bellum + potens 1,
miff/Uy in battle^ Enn. up. C. — Subtt., u e. Mars, V.
bellow avi, &tum, ftre [ bellum ]» to wage rear,
cany on toar, war: cum Aetolis: adversum pa-
trem, N. : pro Samnitibus adversua Romanos, L. :
ad bellandum profecti, Ta. : bellura a consulibus
bellatuna, eondwied, L. : cum mulierculis bellan*
dum. — JSupin. ace. : AgesUaum bellatum mittere,
K. — P, as ntbMi. : quem (deum) adesae bellantibus,
warrwr^TtL — To Jiaht^ contend : quem prohibetit
anni bellare, O. : bellante prior (boste), triumphr
inff over, H.
Bellona, ae, / [bellum], the goddeu of war,
titter of Mart, L., Vl, H., 0.
bellor, — , arl, dep., to waryfiyhi (rare for bel-
lo) : pictb ai-mis, V.
bellna, see belua.
beUnm, old and poet, daellmn, I, ». [DVA-,
DY I-], war. — Form dnellum : agere rem duelU,
C. (lex) : purum piumque, L. (old record) : victoria
duelli, L. (oracle): Pacem duello miscuifc, H. —
Form bellum : Germanlcum, againgt (lie Oet*mant,
Ci. : Sabinum, L. : regium, againtt kings : civile,
Ci. : Helvetiorum, against the H., Gd. : Pyrrhi :
com lugurtlia: cum Samnitibus, L. : adversua Ve-
stinos, L. : contra patriam : in Peloponnesios ge-
rere, N.: in Asia gerere: gerere apud Mutinam,
K. : civifcati bellum indicere*: patriae facere : pa-
rare, L. : parare alcui, against, N. : decemere ali-
cui : indicere, L. : facere alicui : sumere, to under-
take, Sw : facere atque instruere, carry on: difficul-
tates belli gerendi, Cs. : Hannibale duce gerere,
L. : trahere, to protract, L. : bellum non inferre,
sed defenders not aggressive but de/entive, Cs. :
depouere, to diteoniinue, S. : velut posito bello, L. :
positis bellls, V. : oomponere, to end by treaty, S. :
sedare, N. : oonficere, to end succett/uUg: finire, to
irrminaie, L. : f utura bella delere, make impotti-
hit: legere, to read about: consentire, to ratify a
dfdaration of war, h.: ad privatum deferre, to give
the command in : mandare alcui, L. : alcui bellum
gerendum dare: bello iroperatorem praeficere:
alqra ad bellum mittere: ad bellum proficisci:
bellum in Gallifl coortum est, broke out, Gs. : exor-
tum. L. : spargi bellum nequibat, be waged by de-
Uukmentt, To. — In expressions of time, manner,
etc.— Belli {toe. case), in war, during war : magnae
res belli gerebantur ; usu. with domi : belli domi-
que, & : rel belli rel domi : in bello, in war-time,
L: in civil! bello: in Yolsco bello, L. : bello Ro-
manoram: res bello gestae, during ^war, L.: res
pace belloque gestae, L. : princeps pace belloque,
L. : bello doEsiqae, L : omnibus Punids bellis :
victor tot intra pauoos dies bellis, L. : mos int«r
bellum natus, L. : iustum, righteous, L. ; also, reg-
ular warfare (opp. populabundi more)^ L. : belli
eventus, the retmt : belli exitus : bella incerti exi-
tfls, indecisive, L. : fortuna belli, the chances of war,
L. : varia, L. : belli artes, military skill, L. : iura
belli, the law of war: genus belli, the character of
the war, — Me ton., of animals or things, %oar:
parietibus bellum inferre : pbilosophiae . . . bel-
lum indicere : ventri Indioo bellum, H. : mlluo est
bellum cum corvo.^^Afeudy private hottilUy: cum
eo bellum gerere quicum vixeris : hoc tibi iuven-
tus Romana indicimus bellum, L. — P ersonified
(for laiius) : sunt geminae Belli portae, etc., V. :
Belli postes portasque, H. — Flur,, an army: Ne-
reus Bella non transfert, 0. — BatUs : bello ezoe-
dere, S.: laus eius belli, L.: Actia bella, V. — A
history of a war : gaudebat Bello suo Puuico Kae-
vius.
bellu% adj. with sup. dim. [for *bonu1ns, from
bonus]. — Of persons, jJr«f/y, handaome, neat, pleas'
ant, fine, agreeable : puella bellissima : fac bellus
revertare, in good spirits : homines, gentlemen,^
Of t\\m^,cfioice,fine, nice, charming: pietatis si-
mulatio : pueris locum esse bellissimum : non bella
fama, undesirable, II. : quara sit bellum, cavere
malum, what ajbie thing: frons ac voltus, cheer*
ful : epistula : fama, H.
belua (not bellua), ae, /., a beast, wild beast,
monster : fera : saeva, H. : Lemae, the Ilydixi, V. :
in usu beluarum: quantum natura homiiils pecu-
des reliquaque belua, lower animals. — £ s p., the
elephant, T. : beluarum manQs, Gu. : Oaietula, lu.
— Fig., a beast, brute: age nunc, belua, T. : in hac
inmani belu&, in the case of: taetra.
beluoBiu, adj. [belua], a6oum^/9i^ in monsters:
Oceanu.s, H.
bene, adv. with comp. meliua, and sitp. opU-
me [bonus ; for ♦ bone]. — Of manner, well, better,
best • ager bene culius : olere, agreeably, V. : suc-
cedere, prosperousli/, T. : optione vcndcre, dear :
emere honorem, eheapiy, V.: habitare, in good
style, N. : optime video Davum, tnost opportune-
ly, T. : Optimo suos nosse, thoroughly, N. : mo-
nere, advise well, T. : nuntias, your news is good,
T. : putas, aright, T. : partes descriptae, cteeurats-
ly: melius cemere: melius inperatum est, there
was better generalship, L. : pugnare, successfully,
S. : naturft oonstituti, we// endowed: instituti, edu-
cated: de re p. sentiens, jEM/Wo/f« ; sentiens, with
good intentions : animatus, favorable, N. : quod
bene cogitasti, laudo, your good intentions : consu-
lere, to plan well, & : Si bene quid de te menu,
have served you, V. : vivere, correctly : mori, with
honor, L. : ea bene parta retinere, honorable ac-
quisitions, S. : iura non bene servarc, faiihfuUy,
0.-In paitleular ph^8^ji[i^l|3^tj]g)gi vales,
bene dioo
n
bene est^ i.e, lam glad: optnmest, very wU, T. :
beoe est, nil ampUos oro^ / am taHMjiei, H. :
inrmt bene soUs esse maritis, are well off^ H. :
spero tibi melius ease, thai you art better : mihi
bene erat pullo, L e. / enjoyed a meal t^MMs H. :
bene habet^ it it well: bene dicere baud absurdam
est, S. : alcai bene dioere, to pratM: rertere Ad
bene dioendum, I e. etdoyy^ H. : nee bene nee male
dicta, eheera wjt imprecation*^ L. : Bene dixti, you
are rights T. : bene audire, see audio: bene agere
cum aliquo, U> treat weff, T. : Di tibi Bene f aciant,
do you aood^ T. : bene sane f acis, sed, etc., many
ManJb, htty etc. : Bene factum, / am glad of it, T. :
bene facit Silius qui transegerit, / am glad tJuU :
bene facta male locata male facta arbitror,/am>ri.*
Quid bene facta iuvant, V. : bene factorum reoor-
datto, good deed* : bene gratia facti, V . : bene gesta
res p^ wdl adminittered: oocasio rei bene geren-
dae, a chafiee of sueceat^ Gs. : nee (res) gesturos
melius eperare poterant, L.: qui de me optime
meriti sunt, have done nu excellent service: de re
p. bene mereri, to be uae/iU to the etate: bene me-
litus dvis : quod bene verteret, turn out wdl, L. :
Bi Tortant bene Quod agas, bring out well, T. : bene
Pericles (sc. dixit) : melius hi quam nos (sc. facie-
bant) : quod (imperium) si (ei) sui bene credide-
rint civea, did wdl to intrwtt to him, etc, L. : me-
lius peribimus quam, etc., it mil be better Jor ue to
pertehy L. — Of intensity, ««ry, quite: sermo bene
longus : fidum pectus, H. : lubenter, T. : penicus,
very intimately : notus, widely^ H. : bene plane
magnus (dolor) videtur, exceedingly : bene ante lur
oem venire, «oi7ie time: mane, very early: tutus a
perfidift, eniirdyy L.: scelerum si bene paeuitet,
nearfily, H.
bene dioo^ bene dictum, bene Cacld,
bene factum, see bene.
beneficentla, ae,/. [beneficus], kindneu^ prae-
tiealgood-mlly philanthropy: quid praestantius be-
neficentia ? : adversus supplices, Tn.
beneficlaxii, drum, m. [ beneficium 1, soldiers
exetnptfrom common labor, a body-guard, Cs.
beneficium, I, n, [bene +2 FAC-], a favor,
benefit, service, kindness: Pro maleficio beneficium
reddere, T. : alcui dare : apud bonos beneficium
conlocare, lay under obligation: lugurtham bene-
ficii^ vincere, S. : in regem : crga me : Abe quivis
homine beneficium accipere, T. : adfici beneficio :
beneficio sum tuo usus, have received from you : be-
nefici memor esse, S. : beneficio tuo salvus, thanks
to you : nostri consulatus beneficio, by means of:
hoc beneficio, by this means, T. : sortlum beneficio
incolurais, by the lucky turn of, Gs. : alqd per be-
neficium civitatibus ooncedere, as a favor: (alqd
illis) in benefici loco deferendum, offered as a kind-
ness: codptatio oollegiorum ad populi beneficium
transferebatur, i. e. t^ power to choose was vested
in: in beoefidis ad aerariom dektos est, i. e. eun&mg
thoae who had done service to the state: ne qua ta-
bula benefid figerelar, no man posied as privileged,
— An honor, distinction^ 9ffi^ promotion : benefi-
cio populi R omatus : vestris beneficiis praeditos :
quae antea dictatorum f nerant beneficia, in the gift
of, L. : beneficia Tostra penes optomos f orent, S.
beneflcns (not benif-), adj, with wp, [benc+
2 FAG-I, generous, liberal, serviceable, bmejicent,
bountiful: viri: in amicum: Toluntas: nt ii sint
benefloetitissiinl
beneTole (not beniv-), adv, [bencTolus], kind-
ly: fieri : praesto esse alcuL
beneTOlen% ntis, <Hff. with eomp, and fujx,
friendly^ kind: illi benerolens, T. : benevolentior
libi : officium beneTolentissimL
benevolentia (not beniv-X <^/ [benevolas],
goodwill, benevolence, kindness, favor, friends/tip :
ad benerolentiam coniungendatn : beiievolenttam
capere : animps ad benevolentiam adlicere : alqm
benevolentiil complecti : quae benevolentiae esse
credebant, likely to conciliate, &: tna erga me:
sua in Aeduos, Cs. : cum alquo benevoiaiti& cer*
tare,Ta.
benevolvB (not beniv-), adj. [beoe+l VOL-],
wdlrwishing, kind, bountiful, friendly: alcui esse:
animus : servi, devoted — For cony, and sup., see ^
benevolens.
benig;ne^ adv. with comp and tup, [benignns],
in a friendly manner, kindly ^ benevolently, eourte^
ouslyy benignly : facece, T. : viam monstrare, cour-
teously : audire : respondere, S. : adloqui, L. : arma
capere, cfieerfully, L.: plurimis benigne fecisti,
luive renderei kindness : qnibus benigne videbitur
fieri, wlio shall appear to receive favors : benigne
dicis, you are very kitul, T. : benigne ac liberaliter
(ironical), kind atul generout : * At tu quantum yis
tolle.' ' Benigne,* no, I thank you, H. — Abundant-
ly, liberal/y, frfdyf generoudy : quod opus sit be-
nigne praebere, T. : praedam ostentat, in abund-
ance^ S. : benignius Deprome roeruro, H.
benignitae, fttis^. [benienus], kindness,friend'
liness, courtesy, benevotenee, oenignity : me sura ma
cum benignitatc auditis : benignitate adducti alqd
concedere : defim, L. — Kindness, liberality, bounty,
favor: ubi meam Benlgnitatem sensisti in te
claudier? T. : deorum benignitate auctae fortunae:
benlgnitatem comitate adiuvabat, L. : me beuigni-
tas tiia Diuvit, H.
bemgnne, adi. with eomp. [benc+GEN-], kind,
goodf friendly, puoMtig, favorable, benignant: ani-
mus in alqm, T. : numen, H. : oratio : benigniora
verba, L. — Beneficent, obliging, liberal, brntnteous:
fortuna mihi. H. : benigniores quam res patitur :
vini somnique benign us, a hard drinker and a lover
b«>
08
UliaiiniB
H. : eornu, H. : ingeni Benigna vena eat, H. : prae*
da, O. : messes terra benigoa daret» Tb.
bed^ &tT, fttus, ftre [cf. boons], to make happy^
fflaiiden^ bleu : te, (frahfif^ T. : caelo Mosa beat, re-
teanU, H. : Mnnere te, H. : Latittm divite liDguA,
H. : O £ictam bene, beasti, lam delighted, T.
bemllos (beryl-), T, m., = pnpvWoCt the beryl^
lu. — A ring leitk a herifl^ Pr.
bes, bessis, m. [for ^bi-assi-s], two thirds: te-
nas factum bessibus, l e. at two thirde of an as
per hundred each monthy eigHptr cent,per annum.
bestia, ae,/., a beast, animal: fera bestia, N. :
tametsi bestiae sunt (canes): bestiae toI acres,
birds : mntae, L. : ad bestias mtttere alqm, to fight
vith (in the public spectacles) : mala, Ae odor of
the aniqfUs (cf. capra), Ct,
besttaxiiiBk I, m. [bestia], one who fights with
wild beasts (in the shows) : duoenti.
bestiola, ae,/. dim. [bestia], a small animtd^
little Using creature.
1. beta, ae,/., a beet {k vegetable), C, Ct
2. beta, «., tiuM., the Greek letter B, In.
XAf^praep. insep, [DVA-], fwtee, double.
bibUotfaeea, ae (rarely 6r. aee. -6c<3n, 0.),/*
= )3t/3X(o3qici|, a library, room for boohs : abdo
roe in bibliotbecam. — A library, collection of books.
bibo, biU, -— , ere [BI-], to drink: vinam, T. :
mella diluta, H. : lac, to suck, 0. : geinma,/rom a
jzwdUd cicp, y. : caelato (sc pocuIoX lu. : Quod
iuftst ei dan bibere, to be given her to drink, T. : ut
bibere sibi tuberet dari, L. : lovi bibere miulstra-
re : sitis exsttncta bibcndo, 0. : ab tertfa horft bi-
bebattir: Graeoo more (i. e. propinando): Xan-
thum, 1. e. water from, V. : Caecubam uvam (i. e. vi-
nnm). H. — P ro t. : aut bibat aut abeat (at a feast).
— W ith the name of a river, to visits rea^frequent,
dwell in the region of: si Hebrura blbamus, V. :
Arsrim Partfans bibet, Le.the Parthians will come
to Oermang, V.: Extremum Tanain si biberes,
Ljoe, IL — ^"Bibere aqnas, i. e. to be drowned, O. —
)leton., to take in, absorb, imbibe: sat prata bi-
berant, have been watered, V. : (terra) bibit nroo-
rem, absorbs moisture, Y. : Amphora f nmum bibere
institute, H. — Of the rainbow: bibit ingens arcus,
V. — Fif;., to receive, take in, drink in: longum
aroorem, V. : Pngnas bibit aure, H. : aniroo Bangui-
nem, thirst for: Hasta bibit cruorero, drew, Y.
bibuluB^ a(fj. [bibol, given to drink, dritikinp
frteig : potores, u. : Falerni, H. — Of things, at
sorbent, thirsty: harena,V. : lapis, V.: talaria,
moistened, O. : bibuUs tinguebat murice lanas, 0.
biceps cipitis, adj. [bi- + caput], with two
heads, two-headed : pu^la : lanus, 0. : partus, Ta. :
Pamasoa, with two summits, 0.
bioolor, ons, ac^. [bi^+oolor], of two colors^
two-colored: equus, V. : baca,0.
Bioomiger, gen, m. [bi-+comiger], the two-
homed, L e. Bacchus, O.
blconiii^ e, adj. [bi-+comu], with two horns,
two - homed : caper, 0. : fauni, 0. : f urcae, two-
pronged, V. : luna, \.e,the new moon, H. : Rhenus,
with two mouths, V.
Isioorpor, oris, adj. [ bis- + corpus ], of two
bodies : manua, of a eentaitr, C. po^L
bldens, entis (abl. enti or entc ; gen. jHur. en-
tium or entum), adj. [bi-+den8], with two teeth:
forfex, two-bladed, Y. — ^As svbst. m., a heavy hoe,
mattock with two iron teeth: glaebam frangere
bidentibus, V. : bidentis amans, i. e. agriculture^
lu. — Fern., an animal for sacrifice: intonsa, Y. :
mactant bidentis Cereri, V. : caede bidentium, H.
— ^ sheep. Ph.
bldental, ftlis, n. [ bidens ], a place stmck by
lightning (consecrated by a sacrifice) : triste, H.
bidnum, I, n. [bi-+d!es], a period of two days,
two days : ooncedere, T. : biduist Haec 'sollicitudo,
is a matter of, T. : omnino biduum supererat, re*
mained, Cs. : eximere biduum ex mense : biduum
cibo 86 abstinere, N. : supplicationes in biduum
decretac, L. : uno die longior roensis aut biduo:
eo biduo, during those two days ; eo biduo, after
those two days, Cs. : biduo ante : biduo post, two
days later, Cs. : biduo quo haec gesta sunt, Cs. :
bidui vi& abesse, two days* marai, Cs. : biduum
aut tiiduum abesse, two or three days.
bienninm, l, n. [bi-+annus], a period of two
years, two years: per biennium: ad alqd bieunium
sibi satis esse, Cs. : provinciam obtinere, for two
years : comitia biennio habita, in the last two years,
L. : post biennium, after two years' delay : biennio
prope : biennio ante : eo biennio, Cs.
bifaiiam, adv. [bi-+l FA-], on two sides, 1. e.
twofold, double, in two ways, in two parts, in two
places, seveixUly : divisis copiis, L. : aequaliter dis-
tributa : ingressi hostium fines, L. : gemina rieto-
ria duobus bifariam proeliis parta, L.
bifer, era, erura, adj. [bi- + l FER-], bearing
twice : biferi rosaria Paesti, blooming twice a year,
bifidna, adj. [bi-+2 FID-], eUft, parted, split:
pedes, 0.
biforlfl, e, adj. [ hi- + foris ], with two doors,
folding : valvae, 0. : cantus ( tibiae ), i. e. of the
double tibia, V.
bi-foniiata8» adj., of two forms, double: im-
petus, C. (poet.).
bilonnia, e, eidj. [bi-*f forma], of double form,
two-formed, two-shaped: Minotauru8,y. : lanus, O.:
paUr, i. e. Chiron, 0.-J•Jj|.J^^^.^Jg^fJr^H.
bifirons
94
bU
fal-frona, ontis, acfj., with two foreheaeU, teith
two faces: lanuSyV.
biftzrous, adj. [bi-+f ureal having tvooprottgz,
two-pronged: ramus, two-forked, 0. : valli, L.
Inga, ae (verj rare), and bigae, Arum,/, [for
biiugae], a span of kones^ pair, two horses harness-
ed to an open car : raptatus bigis, V. : bigis in
albis, with white horses^ V. : citae, Ct — Sing. : ha-
benae bigae, Ta.
bigatus, acfj, [bigae], bearing the figure of a
two-horse car: argentum, L.— Henoe, as ««&«^., a
stiver coin stamped with a harnessed span of horses :
quingenti, L., Ta.
biiugia^ e, adj. [ bi- + iugum ], ^foked two to-
gether: equi, V. : biiugam CJolla lyncflm, 0.
bilugUB, adj, [bi- + lugumj, yoked two together:
leones, V. : oertamen, a dtartot-raee^ V. — Plur, as
subst. m. (sc. equi), two horses yoked abreast : .tclo.
Adtnonuit biiugos, V. : desiluit biiu^s, L c from
hi$ chariot^ V.
bl- libra, ae,/., two pounds: bilibria farris
emi88e,/or ttoo pounds of com each, L.
bilibris, e, adj. [bilibra], of two pounds; hence,
cornu, lioUUng twopinis^ BL
bilin^fl, e, a^. [bi-+lingua], two-tongued,
speaking a jumble of languages: Canusini moie, H.
— ^Fi g., double-tongued, hypoa-Uical^false : Tjrii,V.
bilia, is, ahl II or le,/., bile: aut pituita ant
bllis : purgor bilem, H.— Fi g., anger, wrathy choler,
indignation: bilem commoYere: mihi Bilem mo-
vere, H. : bile tumet iecur, H. : splendida, FI. : bi-
lem eflfundere, to vent, lu. — Atra, black bile, i. e.
melancholy, dejection : nigra.
bilix, Icis, adj. [bi- 4- LAO-, Lia], with a double
thread: lorica, V.
biluBtrlB, e, adj. [bi-+ lustrum], titat lasts ten
years : bellum, 0.
bi-maris, e, adj.^ between two seas: Corintlius,
H.: Isthmos, 0.
bi-maritU8, 1, m., the /tusband of two wives, a
bigamist (once).
(bi-mater, tris), a^., having two mothers (only
ace, sing.), of Bacchus, 0.
bimembris, e, adj. [ bi- + membrum ], witli
double members: puer, half man, ftalf beast, la.—
Of the Centaurs: forma,'0. — i^Mr.m. as «<&»«.,
the Centaurs: nubigenoe, V.: germani, 0.
bimiBtxis, e, adj. [bi'+mensis], of two months:
stipendium, L. ; porous, two months old, H.
bimnliiB, adj. dim. [bimns], only two years old:
puer, Gt
bimufl, adj, [bi-+hlems], of two winters, of two
ywu^^ two years old: morum, fl. : faonos, O. : sen-
teuUAy a commission for two years, Plane, ap. 0.
tnni, ae, a (gen. blnQra), num. distr. [DVA-],
two by two, two to ea^ two each, two at a time: ex
praediis talenta bina, eveiy year two talents, T. :
censores binos in singulas civitates : si uuicuique
bini pedes adsignentur, two to each : turres bino-
rum tabulatorum, Gs. : binos imperatores sibi fe-
cere, S. : Garthagine quot annis annui bini regea
creabantur, N. : inermes cum binis vestimentis
exire, L. : reges, two at a time, Ta. : Bina die sic-
cant ovis ubera, i. e. twice, V, — For duo, dottble,
two, in pairs (usu. with plur. tantum) : binae (ti^
terae), two: bina eastra: binae hostiuro copiae:
inter binos ludos : biuis centesimis faeneratas est:
binos (scyphos) habebam, a pair, two of like farm:
bina hastilia, V. : arae, O. : fetus, Y. : si bis bina
quot essent didicisset, tioiee two,
binoctium, l, n. [ bi- + nbx ], a space of two
nights, TtL.
(binomlnl^ e), adj. [bi-+nomen], bearing two
names, only gen, sing. : Ascanius, 0.
BioneuB, adj. [Bio], ofBion (a Greek philoso-
pher), i. e. witty, satirical: sermones, H.
bipalmi% e, adj. [bi- +palmus], two q>ans long:
spiculum, L.
bipartilto or bijpertito, adv. [bipartitus], in
two parts, in tieo divisions, in two ways : classcm
distribuere: signs inferre, to attack in two divisions,
Gs. : equitcs emissi, L. : ita bipartito f ueruut nt
Tiberis interesset
bi-partitUB, adj., divided: genus.
bl-patena, adj., urith double opening: portae,
foldifig, V. : tecta, with doors on both sides, V.
bi-pedallB, is, ac(j., of two feet, measuring two
^eet: trabes, two feet t/iick, Gs.: modulus, two feet
'ong,E.
bipexmifer, era, erum, adj, [bipennis + 1 FER-],
bearing a two-edged axe : Lycurgus, O.
bipennlBk e, adj. [bi-+penna], with two edges,
two-edged: ferrum, V. — As subsLf, (sc. secaris),
with ace. em (onoe -im, 0.), a6/. I (ouce e, Tb.), a
two-edged axe, double axe, battle-axe: oorreptA bi-
penni, V. : lata, 0. : ilex tonsa bipennibus, H. :
formam bipenni adsimulare, Ta.
bi-peB, pedis, adj., two-footed, biped: equi, V. :
asellus, lu. — Plur. m, as subst., bipeds, men.
bireml% e, adj. [bi-+remu8], vfifh two oars,
two-oared: scapha, H. — With two banks of oars:
lembi, L. — ^As subst. f, a galley with two blanks of
oars: bireraes impulsae vectibus, Gs. : Phrjgiae,V.
\Ab, adv. num. [ DVA-, D VI- ], twice, at two
times, on ttoo occasions : non semel sed bis : bis ac
saepius, N. : Ms mori, H. : bis consul, twice a con-
sul: tkte bis terre (litteras) acoepi, two or three
times: Quem bis terve bonnm miror, H. — Me-
ton., doubly^ twofold, in fw>wm.in a twofold
Digitized by VjOCJglC
f:
bisoloiu
06
bonne
r; bis facero atulte, T. : bis improbtu : Tar>
tarns Bis patet in praeoeps tantam, quantus, etc.,
twice at mndi as^ etc., V.*— With expressions of
time: bis in die, twee a day: bis die,y. — With
cardinal numbers, twice : bis mille equi, H. : bis
sex loci, v. : bis doo, Od— With distrit>utires : bis
bina, twice two: sestertiurn bis niiliens: quot an-
nis Bis senoe dies, V. : bis octoni anni, O. : bis
denis navibas, V. : bis quiuoe silet dies, Y.
bl-snlcnBt adj.^ having two fnrrowe^ forked^
cloven : lingaa, O. : pes, 0.
bitnmen, iuis, n., mineral pitchy Ifitumen : ni-
grum, V., H. : tenax, 0.
bitominenfl^ adj. [bitumen], of bitumen:
Tires, 0.
hMaB, adj. [bi- +Tia], of two ways, having two
approaehee : fauces, V. — As ntbtt. n., a place where
two roade meet : portae, the fork at tJu gate, V. : ad
biWa oonsistcre, L.
Idaesnflfe adj., = pKaia6Q, lUpittg: lingua, 0. —
Piur., ttammerere, i. e. drunken, In.
blanda^ adv. with eomp. and etqo. [ blandns ],
fitteringly, eoothingly, eourteously: bominem ad-
ui, T. : rogare: exeepti hospitio, Ll: blandlus
peiere: blandissime adpellare hominem.
blandiena, entis, m. [ P. of blandior ], a fiaU
terer, Ta.
blandiloqnentia, ae, f [ blande + loquens ],
fawning rpeecJi, £nn. ap. G.
blandimentnni, I, n. [ blandior ], flattering
worde, blandiehment, complimentary tpeech, flat-
tery: Ibi blandimentum sableyavit mctum,l^a. —
Vs\i.phsr.: blandiroenta ptebi ab senatii data, L. :
adrersos plebem, Ta. — F i g., an allurement^ pleae-
ure, charm : voluptatis : Titae, Ta. : sine blandi-
mentis cxpellunt famem, seasoning, Ta.
blandior, Itus, Iif, d^. [ blandus ], to fawn,
soothe, caress, fondle, coax : cessit tibi blandienti
Cerberus, H. : modo blanditur, modo . . . Terret,
0. : miht per Pompeium : patri ut duceretur, etc.,
L. : Totis suis, i. e. believes what he wishes, 0. — To
flatter, makejlatiering speeches, be complaisant : qui
litigare se simulans blandiatur : paTidum blandita,
tiimdly coaxing, 0. : miiii : eis subtiliter : patruo
800, 0. : ne nobis blandiar, i. e. to speak plainly, lu.
— Fig., U> please, soothe, gratify : quam voluptas
sensibua blandiatur. — To entice, alhtre, invite :
igooscere Titiis blandientibus, Ta. : suA blandttar
popolus ambrft, 0.
blanditia, ae,/ [blandus], a caressing, fond-
ness^ Jiattering, Jtattery : in aroicitiil pestis . . .
blanditia: popularis. — Plur., flatteries, blandish-
ments, aUwrements : btandltiis voloptatem explore,
T.: (beneyolentiam) blandltils oonligere: mulie-
bres, L. : pueriles, O. : Perdere blanditlas, to watte,
0.— F i ^ enticement, ^arm : Tolttptetom.
bUmditna, o^ [ P. of blandior ], agreeable,
charming: ro8ae,Pr.
blandus, adj. with comp. and sup. [MAL-], of
smooth tongtie, flattering, fawning, caressiftg : homo
blandior, T. : arnicas : adfabilis, blandus, N. : ca-
nes, V. : adrersus alqm : in publico, L. : blandus
fidibus Duoero quercQs, H. : chorus doclft prece
blandus, H. — Fig., flattering, pleasant, agreeable,
enticing, alluring, charming, seductive : oratio: vo-
ces, V. : preces, H. : verba, O. : iulecebrae volup-
tatis : manus Non snmptuosa blandior ho8ti&, not
more acceptable with a costly victim, II. : caudae,
0. : otiuin consuetudine in dies blaudius, L. : vo-
luptiites, blandissimae dominae, most seductive.
blatero, --, — , ire [BAL-, BAR-], to talk
foolishly, babble, prate : cum magno clamore, U.
blatta, ae, /., a moth: lucifuga,y.: vestis,
Blattaruiu epulae, H.
boarina or bovariaa, a«jfj. [bos], of neat cat-
tle : forum, the cattle market, C., L. : arra, Pr.
bdbua» dat. and M. plur. of bos.
Bocohar (-oar), aris, m., a king of Mauretania,
L. : Gum Bocchare lavari, a Moor, lu.
BoeotiaB» adj., Boeotian : mocnia, of Tfiehes, 0.
Boeotn% adj., Boeotian : tellus, 0. — Plur. m.
as tubst., tlis Boeotians (proverbial for stupidity),
L.,H.
boletna^ I, nu, ss ^XinfCt a mushroom, hu
bolna, I, m., = fiuXoc, a throw (of dice, etc.) ;
hence, a haul, piece of luck: mihi ereptus c fauci-
bus, a i^toice btt, T.
bombns^ l,m,, = fiofiPoc^ a hollow sound, hum-
ming, buzzing : raucisonus, Ct.
bomb^oinna^ adj. [borobyx], silken, lu.
bomb^ ycis, m., s= ^ofifivK ( sillc - worm ), a
silken gaiTnent : Arabius, Pr.
1. Bona dea, the goddess of chastity and fer^
tUity, C, 0., lu.
2. bona, drum, n., see bonus.
bonitaa, &tis,/. [bonus], goodness, excellence:
agrorum, Gs. : ingeni : naturae. — Of cliaracter,
goodness, honesty, intearity, uprightness, virtue,
blameUssness : fidem alicuius lx)uitatemque lau-
dare: potestatem bonitate rettnere, N. — Goodness,
kindfuss, friendliness, benevolence, benignity : nihil
est tam populare quam bonitas : odium bonitate
leu ire: mXMtsXis, kind-heartedness,^.', hereditates
bonitate consequi, N. — Parental love, tenderness :
in suos: erga homines: facit parentes bonitas,
uon necessitas, Ph.
bonna, adj. ^old doonus], good; as con^ in
use melior, ons [of. uaXXov], better; as stm.
optinina [2 AP-, OP- J, best: vir bonus, morally
good, perfect; rarely Ig^niiSgj^ri^^rorura bono*
)
"bonxm
t
rum numero haberi, honeti: qHem voles ▼inim
bonum nominator producam, rhpedabU: bone
aocUsator, lumorabU: eooer eiua tj^r multam bo-
nus est: vir optimus, mott w<trihif^ optimus olim
VergiUua, H.: iudej^jtmi: imperatpr, nkilfid^ S. :
consul, L.: opifez, H. : pater faroiliaa, thrifty, N. :
8ervu8,/atlA/W; vir, a good kutband,-lj. : custos,
T. : civia, a good ct/uen.— Of the goda : \.fata boat-
que divi, H. : pater optime (luppiter), 0. : in tem-
plo lovis Optimi Mazimi : 0 di boni, graeiom
gods : o mihi. Manes, este boni, propUiout, V. —
Of things, good, of good qualUg, weU-made, vm/uI :
scyphi optimi, most artistic: agrum Meliorem
nemo habet, more fertile, T. : nummi, eun-eiU :
yKMXA,goodlooks,0,\ Ji^sifgi^ixo, prosperous : tem-
pe8ta8,}fn« weather: ova suci mQ\\ot\%,fifu Jlavor,
H. : sietfiSy ifie prime of H/e: melior8en8us,^ee7t«r:
raentem vobis meliorem dnri, more sense, T. : bo-
nam deperdere famnm,^ooc? nmne, H. : otinm, val-
uable, S. : optimae fabulae : esse meliore condi-
cione, better off: essespebonA: meliora responsa,
more favorable, L. : aronis Doctus iter melius, less
injurious, H.: meliore Tempore dienm, more op-
portune, H. : librorum Copia, ample^ H. : meliorem
railitem id certamen fecit, L. : vobis eadem quae
niihi bona malaqiie esse, S. : bona bello Oornus,
vsefnl, V. : pecori bonus alendo (mons) erat, L. :
eloqui copiose melius est quam, etc. : optimum
visum est captives deportare, L. : constituerunt
optimum esse domum reverti, Gs. : optumum factu
credens ezercitum augere, S. : hoc vero optimum,
ut is nesciat, etc. — In particular phrases, with
venia: bonA venia, with (your) kind permissioti,
6^ (your) leave: abs te hoc bonA veniA cxpeto, T. :
oravit bonA venia Quirites, ne, etc., L. — With jmix;
cum bonA pace, or bonA pace, without dispute:
alteri populo cum bonA pace imperitare, bg com-
mon consent, L. : omnia bonA pace obtinere, L. —
With res: bonae res, comforts, luxury, prosperity :
bonis rebus morte privarl: omnibus optirois rebus
usus est, N. : bonis Rebus agit laetum oonvivum,
in luxury, H. : de bonis rebus in vita, de malis, of
moral good and eviL — With ars: bonae artes,
lumorahle conduct, S. : artis bonae famam qnae-
rere, an honorable acfiievement, S. : bonarum ar-
tlum studia, liberal studies: optimarum artium
Rtudia, the highest ctUtttre, — With fdes: bona fides
or fides bonA, good faith, sincerity, fairness : polli-
ceor hoc vobis bonA fide : ego defendi fide optimA,
in perfect sincerity: ad fidera bonam pertinere,
notum esse, etc., equity: quidquid dare facere
oportet ex fide bonA (in a judicial decree). — With
pars: metior pars, the bdter party, party in the
right : maior pars ( senatfts ) meliorem vicit, L. :
gratia melioris partis, the optunates, L. : (fait) me-
liorum partium, of the artstoeracy: bona pars, a
large part, good slutrs: bonam roAgnamque par-
tem ad te attatit, T. : aermoDis : liominum, H. :
8 Bom»onts
meltor pars aeta diei, mostyV. : in optimam psrti
accipere, fTiotf kindly: in optimam partem eogi
sci, most favorably.^— Wlih. mores: boni moK
morality, an upright life : propter eius suavissin
et optimos mores: ex optimo more. — With M
mus, good spirits: bono animo es, cheer up, 1
hoc animo meliore feme, more cheerfully, O. : b
num animum habere, L. : bono animo dioere, kiii
ly: bono animo in popuhim R. rideri, frietfd^
Os. — With ius: iure optimo, tot^A entire juMik
deservedly: quod ei optimo iure contigit. — i
s}d)st., of persons, a good man: nee cuique boa
mali qiiidquam evenire potest: Qui meliorem ti
cet in ius, a better man, H. : da locum melioribm
your betters, T. : apud bonos beneficinm conlocanl
Fortes creantur fortibus et bonis, H. — Plur., m
better dasses, aristocracy, rich : meam cnusam oiaJ.
nes boni susceperant : bonis invidere, S. : coroi-i
tantibus omnibus bonis, N. : bonorum consuetude^ i
of gentlemen: boni, my good friends, H. : me «»•
sulit, *0 bone,* good friend, H.: '0 bone, ne te
Frustreris,' my good fellow, H. : optimus quisque,
every good man, all the good: sua eonsilia optimo
cuique probare: dolor quern optimus quisque
suscipit : optimo cuique pereundum erat, all end-
netit dtizats: optimo et nobilissimo cuique omtio
gratissima, the patricians : imperium semper ad
optumum quemque transfertur, tits best man in
each case, S. : qui (aditus laudis) semper optimo
cuique maxime patuit — Of things : bonuin, a good
thing: siAiimum bonum, the chief good, end of
being: nihil boni nosti, nothing useful: gaude isto
tam excellenti bono : maximum bonum in celeri-
tate ponerc, advantage, S. : gratiam bono publico
quaerere, by a public service, L. — P r o v. : cui
bono? for whose advantage f — Plur,: tria genera
bonorum, maxima animi : bona tolerare, prosper-
ity, T. : bona mea deripere, my property. — With
aequum, fairness, equity: neque bonum atque
acquom scire, T.: alqd aequi bonique impetrare:
istuc Aequi bonique facio, regard cufair, T.
boo, — , — , Are [BOV-], to cry out, resound, 0.
boreal ae, m., = fiopkaiQ, the north wind: sae-
vus, Gt. : ventus, N. — The yortli: Boreae finiti-
mum hitus, H. — ^As a god, 0.
bordiu or boriias, adj., ^fiopnoc, northern:
axis, 0.
boa, bovis, gen. plur, bourn or bovum, dot. bo-
bus or bfibuB, m. and/., = /3ovC) on ox, bull, cow:
umeris sustiuere bovem : enectua arando, H. : fe>
mina, L.: eximiA, Li: torva,V.: boves vendere:
cura boum, horned cattle, V. : iuga demere Bobos
fatigatis, H. : est bos oervi figurA, eta, a wild ox,
Gs. — Pro v.: olitellae bovi sunt impositae, the
saddle is on the wrong horse : Optat ephippia bos
piger, envies the horse^ H.
Bosponu^ It m., ssBMnropoc [heifer*s ford,
Digitized by V^OOQIC
bcnauius
97
K-^Jsnue^WB pumge; ef. Oxford). I. Tht wtraU of
^etsConttanlinople, H. — H. (Sc. GimmeriusX the Cim-
t: kHerftOH Bot^fonu^ C, 0., Pr.
■^■^ bovaiioflk see boarius.
^7 bovfllua, adj. [bos], of homed cattle^ of neat
y doUU: grex, L. (in old formala).
boviflk gen. of bos.
:>: • braca, ae, /. (very rare), and braoae (braoo»),
• ftnim, /., trowaers^ breechee (of the Oauls, e(c.X O.,
: Pr.,Ta.,Iu.
bracatos ( braoo- ), adj. [ bracae 1, wearing
; hreeehee: Dationes: bracatorura pueri, Soye from
: Omtd^ la. : bracatae cognationis dedeous, even to
barbarian kindred,
braoobiolnm* I, n. dim.^ a email arm^ delicate
- arm: teres pneliulae, Gl
bracchlum (brieh-), l, n., = Ppaxi*>v, thefore-
onu, heser arm : bracchia et laoerti, 0. : (f eininae)
nudae bracchia et lacertos, Ta. — I n g e n., /A« arm :
' bracchium fregisse: diu iactato bracchio scutum
emittere, Cs. : collo dare braochia circum, V. :
bracchia Cerrici dabat, H. : Bracchia ad superas
extullt auras, V. : iuventus horrida bracchiis, H. :
matri bracchia tendere, 0. : tendens ad caelum
bracchia, O. : diversa bracchia dueens, i. e. eepa-
ralivg uiddg^ V. — P r o v. : dirigere bracchia con-
tra Torrentem, to ewUn against the current^ Fu. —
Of gestare: extento bracchio. — Of the Ojclopes
at work: bracchia tollunt In numeru^, keeping
iime, V. — ^F i g. : aliquid levi bracchio agere, to do
negligently: me molli bracchio obiurgas, gently:
Praebuerim sceleri bracchia nostra tuo, lend a
hand, 0. — U e t o n., of animals, the dawe of craw-
fiA^ 0. — The dave of the constellaiions Scorpio
and Cancer, V., 0. — Of trees, the branchee : in ra-
mo8 braochia crescunt, 0. — Of the vine, V.— -4n
arm of the sea: nee bracchia porrexerat Amphi-
trite, 0. — A fhip^s yard: iubet intendi bracchia
velis, V. — A leg (of a pair of dividers) : duo ferrea
bnicelua, O. — ^In fortifications, an outwork : brac-
chio obiecto, L. : muro bracchium iniunxerat, a
line of ccmmunieaiionj L. : bracchiis duobis Pi-
raeum Athenis iungere, valley L.
bractea or brattea, aeyf^metallie foil, gold-
leaf: tenuis, O. : crepitabat bractea vento, the
golden leaves, Y,
bracteola, ae, /. dim. [ bractea ], gold-leaf a
JUm of gold, lu.
brasoica, ae,/., eahbage, Pr.
brattea, see bractea.
brevi, adv. [abl. of 1 brevis], in a little while,
in a short time, soon: brevi pogtea, soon after:
brevi post, L; : uti equos brevi moderari consue-
lint^ soon, Cs. : fama brevi divolgatur, S. : tarn bre-
vi rem crevisse, L. : cunctatus brevi, after a little
7
delay, 0. — Briejty, in few words: id peroarram
brevi : definire : reepondere litteris.
breviloqnena^ entis, adj, [ brevis +loqaor],
brief, sparing of words,
brevlSf e, adj. with eomp. and sup. [BR£0-]. —
In space, shoi't : via, V. : brevier via, N. : cursus
brevissimus, V.: brevius iter, 0. : tarn brevis aqun,
so narrow a stream, 0. : soopulus, small, 0. : bre-
vibus Gyaris, lu. — Of stature, short, snuill, low:
index brevior quam testis : (puella) longa brevis-
que, 0. — Of height: ut pleraque Alpium, sicnt
breviora, ita adrectiora sunt, lowet\ L. — Of depth,
shallow : vada, V. : puteus, lu. — Plur. w. as subst.,
sluillow places, shallows, shoals: Eurus In brevia
urget, V. — Of the line of a circle : ubi circulus
spatiu brevissimus ambit, makes the shortest path,
0. — Fig., of life: vitae curriculum: vitae brevis
cursus: fila vitae breviora, 0. — Little, small : bre-
vibus implicata viperia, H. : caput, H. : alvus, V. :
folia breviora, H. : census, H. : sigillum, O.^As
subst. n. : scis In breve te cop, i. e. to be rolled up
closely (of a book), H. — Met on., of time, short,
brief little, short-lived : tempus: brevissimum tem-
pus, L. : anni, H. : occasio, T. : omnia brevia tole*
rabilia esse debent: vitae summa brevis (gen.),
H. : littera, a short vowel: syllaba, a short syllable,
H.: dactylus, qui est e longft et duabus brevibus:
aut omnia breviora aliquanto f uere, aut, etc., occu-
pied a shorter time^ L. : flores i-osae, short-lived,
H. : QexiVi, frugal, H. : ira furor brevis est, H. — Of
discourse, short, binef, concise: narratio: Grass!
oratio: quam brevia responsu!: cum se breves
putent esse, brief: brevis esse laboro, Obscurus
fio, H. : breve facere, to be brief: in breve coactae
causae, L. : tam in brevi spatio, in so short time,
T. : bi-evi spatio, a little while, S. : spatio brevi, H. :
brevi tempore ad nihilum venire, in a little while.
brevitas, &ti8,/. [1 brevis].— Of space, sliort-
nets: brevitas nostra, small stature, Cs. : spati, Cs.
— M e t o n., of time, shoi-tncss, brevity : diei, i. e. the
short days: temporis: vitiie: in eftdem brevitate
qua bestiolae reperiemur. — Of discourse, brevity,
conciseness : orationis : tanta in dicendo : Est bre-
vitate opus, ut currat senteutia, H. : brevitatis
causa. — Of pronunciation: pedum, syllabarum:
brevitates in son is.
breviter, adv. with comp, and sup. [1 brevis],
shortly; hence, of style, briefly, in brief, in few
words, concisely, summarily : multa breviter dicta:
rem breviter oognoecite: respondere: disserere,
S. : adfari, Y. : brevius dicere (opp. pturibus ver-
bis) : omnia Pacuvio breviter dabit ( in a few
words'), lu. : agam quam brevissume potero.— Of
pronunciation : Mn ' breviter dicitur, is pronounced
short.
BnaSSB, idos,/., a daughter of Brises, i. e. Hip-
podamia, H. ^.^.^.^^^ ^^ ^^OOglC
Bittttinioiui 96
Britannloufl, adj., JBrUantUc, Brituk
ike Brituk Channel: lingua, Ta. : balaena, lu.
Britannus, adj.^ of Britain: cauBidici, lu.:
esseda, Pr.
Bromiufl^ I, m., s=Bp^/uocy <> eumame of
Bacehue, 0.
brnma, ae,/. [for ♦brevuma, tup, of brcTis],
the ekoriest day in the year, the winter eoUtiee :
ante bramam, T. : solstitiae brumaeque, tke winter
time, winter: iners, H.: sub extremnm bruniae
imbrem, ifie last rain of winter, V. : per bnimam,
H. : brumae tempore, lu. : hibeniae frigora bru-
mae, Tb. : hibernae tempora bruniae, Pr.
brfunalia, e, adj. [bruma], of the winter aoleiice:
dies : signum, i. e. Capricorn,^ Wintry, of winter:
tempus : horae, 0. : irigus, Y.
brutOfli adj, [2 OAR*], heavy, inert, immovable:
teUus, H.-.i)t4 intensible, irrational. Her.
bubile, is, n. [bos], a ttailfor oxen. Ph.
bub5, onis, m. [BOV-, BV-], an owl, Jtomed
owl: ignavus, 0. : profanus, O.—Once/. ; sola, V.
bubnlcaa, I, m. [bubulusl an oxdriver, kerda-
man, V. — A ploughman, C, 0., lu.
buboliiB, adj. [ bos], </ neat cattle, of oxen:
fimuni, L.
babiu, dat. and abl. plur, of bGs.
bnooa, ae, /. [BV-l, the cheek (internal):
flueutes buccae : ambas Iratus buccas inflet, H. :
bucc& foculum excitat, i. e. by blowing, lu. : quid-
quid in buccam venit, i. e. what eomee vppertnott,
— A mouther, deelaimer : Curtius et Matho buc-
cae, lu. — A trumpeter : notaeque per oppida buc-^
cae, lu.
baccina, buooinator, see bQci-.
buooula, ae,/. dim. [bucca], tke beaver, mouth-
piece of a helmet: bucculas tergere, L. : fracta de
cuspide pendens, lu.
buceni% adj., = povKtpu^, ox-fiomed: ar-
menta, 0. -^
bnoina (not bucc-), ae,/. [for ^ bovicina ; bos
+ 1 CAN-], a trumpet, ^ont.— For military signals :
bucinft datum signum, L. : bucinarum cantus : bel-
lo dat signum Bucina, V. : ad tertiam buoinam, at
the thiixl watch, h. — ^For calling an assembly : bu-
cina datur, homines concurrunt, a trwnpet-^alL —
Poet: Bucina, quae conoepit ubi aera, etc., i e.
Triton*8 horn, O. — Fig,: f oedae bucina f amae,
dander'e trumpet, lo.
boolnator, Oris, m. [bacina], a trumpeter, Oa.
buooUoua^ adj., =s povKoXuc6ct pattoral, bueo-
lie: modus, O.
buotila (boc A ae,/. dim, [bos], a heifer, young
cow, y. : ex acre Myronis, tke braun hafer.
biilo, Onis, m. [BV-], a toad, V.
bolbaa, l, m., r= poXpo^, an onion (in a play
on the name Bulbus), 0.
buleateriOD, n., s= fiovktwiipwv, a tenale-
houee.
bulla, ae,/., a water-bubble, bubble: perlucida,
0. — A boee, knob (upon a door): bullae anreae. —
A ttud (in a girdle) : noUs fnlserunt dngula bol-
lis, V. — An am\ilet worn upon tFie neck by boys of
free birth {mostly of gold): sine buUft Tenerat:
filio bullam relinquere, L.— -Orig. an Etruscan cus-
tom ; hence, Etruscum aurum, lu. : bnll& dignis-
slme, i. e. childisli, lu. — On the forehead of a pet
8tag.O.
biillatiia» adj. [bulU], wearing a bulla : beres,
i. e. still a child, lu.
bumacitllB, I, /., = fiovfiaarot, a grape pro-
ducing large clusters, V.
buxiiy is, ace im, m., a plough -beatn, crooked
timber holding the ploughshare, V.
buataaxiuflk adj. [bustum], of a place for burn-
ing ifte dead: gladiator, who fought at a funared
pUe. 0
buBtum, I, n., ajiptce*bf burning and bttrying,
fimeral - pyre : semiustaslBusta, V. — A mound,
tomb: bustum everterQ^: Catibna^ ingens terrene
ex aggere, V."; a place in Rome was named bosta
Gallica, the tomb of the Oauls, h. : civilia busta (of
Philippi), Pr.— iY«r., of a single tomb : Nlni, O.
— F i g., of Tereus : so vocat bustum miserabile
nati, 0. : bustum legum, I e. one who anmUled tke
laws.
boxifer, l, adj, [buzus+l FEB-], bearing box-
trees : Gytorus, Ct.
biuram, I, n. [buxusl ^ %oood of ike boz^rte,
box-toood: torno rasile, v. : ora buxo Pallidion,
0. — An instrument of box, flute, pipe: inflati mur-
mur buxi, 0. — A top: volubile, V. — A comb: cri-
nes depectere buxo, 0. : caput intactum buzO| la.
— A writing4ablet : Volgare,Pr.
baxna, T, /., = vv^o^, the box-tree : densa f oUis,
0. : perpetuo Yirens, O.^-A pipe, flute: tympana
vox buxusque Tocant, Y. : longo fonunine, O.
Digitized by
Google
oabttlliui
09
oado
0.
caba]lill» I, m., a nag, padt-hone^ haek^jade:
▼ectari caballo, H. : Gorgonens, i. e. Peffonu, lu.
— P roT. : optat anire caballas, i. e. tsanU a change^
H.
cachlimatlo, 0m8,/.[cachinDo], vioieni lauffh-
tar, exeeuive langhUr.
cachizino, — , — , are, to laugh alovd^ laugh
immoderatdy.
ca^hfn'^^ffL t, ITU, a loud laugh^ immoderate
laughter^ jeenng : cachinnum sustulisse: ioUere,
H. : perversus, 0. : rigidus, meering, lu. — Of the
se^aplathiftg: leni resoDant plaogore cachiuui,
Ct,
caco» avi, atufl, ftre, to^o to stool, — Supin. aec.,
H. — ^With acc.y to pasty void, Pb. : cacata charta,
smeared wilh refuse, Ct.
caooetlie% is, n., szcaiedif&cc, « ^x^ liabity bad
wndUum: scribendi, an incurable passion^ lu.
cacnmen, inia, «., an extremity, powii I'm^*
top, Mummil : inoDtia, Ct : rupia, L. : arboris, V. :
niobroea caeamina, V. : praeacuta ( ramonim ) :
tmnulum cacumine rupit, O.: videsne cacumen
illud? peaky L. : Exaerit e tepida molle cacumea
hamO, O.
cacumind^ — , — , &re [cacumen], to make
pointed, sharpen : summas auils, 0.
cadaver, eria, n. [1 CAD-], a dead bo<fy, corpse,
coroatt.- aqua cmda?eribas inquinata: Unctam
oleo, H. : Informe, V. : paene in ipsis cadareribus
deoatue,CflL: ho6tiumcadaTera,SL: dtlapsatabo,
v.— F i 1^ of a worthleBS man, a carcass : eieotum
petebam t — M e t o n., ruins : tot oppidam cada-
ren, Snip. ap. C.
cadaTerooiu, adj, [ cadaver ], like a eotpse,
ghttstUf,cmUnarous: facie8,T.
CadmeiiB, adj., of Catbnus, Cadmean, Theban:
TjTOs, Pr. — Ab suist.f (sc arx), the citadel of
Thebes, f(.
Cadmeifl, idis, / adj, [ Cadmus ], of Cadmus,
Tkebeas: domus, an, matres, 0. — As suhst., a
daughter of Cadmus, Semele, O.
oadoy oecidi, casQrus, ere [CAD-l, to fall, fall
damn, daeend: lacmroae cadunt gaudio, T, : (apes)
praecipHea cadont, V. : caelo cedderunt sereno
Folgora, V. : a mento cadit maHus, O. : de mani-
bu8 arroa oeeidiaseDt : vela eaditnt, are furled, V. :
AUmb atqoe cadant imbree, Awn a greater height,
y.—To fail,faU down, fe& proi^raie, fall over:
De illc eeeiderit, hae had a fall, T. : Teiut si pro-
lapsus ceddiaset, L.: prolapsa in volnus mori-
boada eeodit^ L. : in pectus pronua, 0. : easura
moe&ia Tronm, 0. : caaarae aroes, Y.— Of beaven-
ly bodies, to set, go down, fall, sink: iuxta solem
cadentero, V. : qu& (nocte) Orion cadit, H. : oriens
mediasre cadensve Phoebus, 0. : primis cadenti-
bus astris, /uKfi^, i. e. at dawn, V.—lh fall off,
fall away, fall out, drop off, be shed: barba, Y. :
Prima (folia) cadunt, H. : gregibus lanae cadunt,
0. : poma ramis, O. : eiapsae roanibus oecidere
tabellae, 0.— Of a stream, tofaU, empty itself: in
sinum maris, Ll — Of dice, to be thrown, fait, turn
up: illud, quod eecidit forte, T. — Of ahadows, to
oe thrown, fall (poet): cadunt de montibus um-
brae, V. — To fall dead, fall, die, be slain : in acie :
Civili acie, 0. : pauci de nostris cadunt, Cs. : plurea
Saguntini cadebant quam Poeni, Ll : ante diem,
prematurely, V. : suo Marte (i, e. sua manu), 0. :
iustft If orte, H. : femineo Marte, 0. : a tanto viro,
0. : a centurione, Ta. : In pio officio, 0. : in patriA
cadendum est, tee m;ust perisli, — Of victims, to be
slain, be offered, be saerijieed, fall (poet) : Multa
tibi cadet hostia, V. : Si tener cadit haedus, H. :
Viotima vota cadit, 0. — Of a woman, to yield, Tb.
— F I g., to come, fall under, fall, be subjeet, be ex-
posed: sub sensuro: in conspectum, to become
tfisible: si regnum ad senritia caderet, into servile
hands, L. : sub imperium Romanorum : in delibe-
radonem : in suspieionem alicuius,N. — To belong,
be in eioeordance, agree, refer, be suitable, apply ^ fit,
suit, become: non cadit in boa mores ista suspitio :
cadit ergo in bonam virum mentiri ? : Heu, cadit
in quemquam tanturo scelus? V.: sub eandem
rationem.— Of time, to fall upon: in alienissimum
tempus: in banc aetatem. — To fall due: in earn
diem cadere nummos. — 7b befall, fall to the lot of
happen, come to pass, occur, restut, turn out^ fall
out: mihi peropportune : insperanti mihi oecidit,
ut, etc. : Sunt quibus ad portaa eecidit custodia
Borti, V. : Ut iliis . . . voluptas cadat, H. : verba
cadentia, uttered at random, H. : verba si Gracoo
fonte cadent, be derived from, H. : vcrebar quor-
sum id casumm esset, how it woiUd turn out:
praeter opinionem, N.: si quid adversi caderet,
L. : fortuito in melius easura, Ta. : curare Quo
promissa cadent, how fulfilled, H. : Vota cadunt,
are fulfilled, Tb. : tibi pro vano benigna cadant,
Pr. : Quo res cumque cadent, V. : si non omnia .
caderent secunda, Cs. : ut inrlta promissa eius
caderent, L.: libertas in servitutem cadit: in
hnnc bominem ista suspitio: ad inritum cadens
spes, turning out to be vain, L. — To lose strength,
fall, perish, be overthrown, drop, decline, vanish,
decay, cease: cadentem rem p. fuletre: tna laus
pariter cum re p. ceeidit: virtute Neronis Anne-
niiis eecidit, H. : non tibi ira oecidit, L. : animus,
to fail, h. : cadere animis, to 4M«^^'^MYr>eeci-
Digitized by "
r^/t n
i\Qfi
caddoeator
100
caedo
dere illis animi, 0. — To fail (in speaking), /after.*
orator cadet. — Causa cadere, to lite the eavte : ca-
dere in iudicio: Ut cecidii fortuua Pbrjrgum^O. —
Of the countenance or features: tibi tamen ocull,
voltus, verba oecidissent, i. e. aqprtaaed terror. —
Of words : Malta renaseentur, quae lam oecidere,
faUen into dieme^ H. — Of theatrical representa-
tions, to faii, be condemned: cadat an recto stet
fabula talo, H. — Of the wind, to abate^ mbnde^ die
away: cadit Eurus, O.: yenti vis omnis cecidit,
L.— -Of words and clauses, to be terminated^ end^
doee: Yerba melius in syllabas longiores cadunt:
similiter cadentia, having tJke eame mdinffe.
cadaoeator, Oris, m. [cadaceus], a bearer of a
eadwxua^ herald, messenger of tntce, L., Gu.
oaduoeos, I, m., = KtipvKtMV, a heralds staff
f orig. an olive branch), the token of a peaceful em"
bassy: caduceo omatus: oratores cum caduceo
mittere, L. : caduoeum praeferentes, L.
oaducifer, I, o^^*. m, [caduceus+1 FER-],
bearing a herali^s staff: Atlantiades, Mercwry,
0. — ^As sivhsi^ Mercury ^ 0.
caduoius adj. [1 CAD-l, that faUs, that has
fallen^ faiHng^f alien: frondes, V. : lacrimae, 0. :
poma, Pr. : lignum In domini ciiput, H. : fulmen,
hurled^ H. : bello caduci Dardanidae,/a/20n in toar,
V. : iuvenis, destined to die^ V. — Inclined to faU^
that easily falls ' yitis, quae naturft caduca est. —
F i g., frail, fleeting, peiHshabU, transitory, vain:
res humanae : fragile et cadacum (opp. stabile et
firm urn): tpee, futile, 0.: preoea, ineffectual, 0. —
In law, lapsed, vacant, having no heir : hereditates ;
hence, doctriuae possessio quasi caduca. — ^As eubst.
n.^ property without an heir, an unowned estate:
dulce, lu.
cadnrcuni, T, M.^Prop., of the Cadurci (in
Gaul) ; hence, linen (fi*om Gaul) : niveum, a white
bed-cover, la.
cadas, I, m., = Kaioi, a large vessel for liquids^
wine-jar^ jug : vina cadis onerare,V. : fragiies.O.
-^Wine (poet.): Chius, H., Tb.~-4 funeral ufn:
aSnus, V.
oaeoitaB, fttis, /. [caecas], blindness: horri-
bilis. — F i g. : mentis ad omnia : animi.
caeco, ftyl, atus, are [ caecus ], to make blind,
blind: largltione mentis imperitorum: ut (animi
ncies) ne caecetur erroribus : caecata mens subito
terrore, L. : pectora serie caecata laborum, 0. — Of
style : celeritate caecata oratio, made obscure.
Caeoubufl, acfj., of Caecubum (a plain of La-
tium, famous for wine): vina, H. — As subst, n.,
Caecuban wine, H.
oaeoias, adj. with (once in H.) comp. [SGA-],
not seeing, blind : qui caecus annos multoa fuit:
corpus, the blind part^ back, 8. — Pro v.: ut si
Caecus iter monstrare velit, H, : apparet id qui-
dem etiam caeco, a blind man can see thai, L. —
Fig., of persons, mentally or morally blind, blinded:
non solum ipsa Fortuua caeca est, sed eos eflScit
caecos, etc.: mater caeca crudelitate: cupidine,
S. : amentiA: qoem mala stultitia Caecum agit,
H. : mens, Ta. : ad has belli artes, L. : Hjpsaei
caecior, H. — Of wolves : quos ventris £xegit cae-
cos rabies, bUttd to danger, Y. — M e t o n., of pas-
sions : avaritia : praedae cnpido, 0. : amor sui,
H. : festinatio, L. : timor, Ph. — P r a e g n., blind,
at random, vague, indiscriminate, aimlau : caecae
suspitionis tormentum : caeca regens filo vestigia,
V. : consilium, r€uh: casus. — Not seen, not diseern-
ible, invisible, concealed, hidden, obscure, dark: val-
lum, Cs. : fores, private, V. : tabes, 0. : volnus, m
the back, v. : domds scelus, V. : viae, hUnd ways,
Tb. : res caecae et ab aspectas iudicio remotae :
fata, H. : eventus, V. : tumultus, secret contra-
cies, V. : stimuli in pectore, 0. : murmur, mt^Ud,
V. — Obstructing the sight, dark, gloomy, thick,
dense, obscure : nox, Ct. : caligo, V. : in nubibus
ignes, i. e. deepening the gloom,Y. : domus, without
windows: pulvis, V.: acervus, dtaotic, O.: quan-
tum mortalia pectora caecae Kootis fattbeni ! i. e.
dissimulation, O. : exspectatio, i.e. of an uncertain
resuU : crimen, that cannot be proved, L.
caedes (old oaedls, L.), is,/. [2 SAC-, SEC-],
a cutting-down : ilex per caedes Duett opes, gathers
vigor by the blows, H. — A killing, slaughter, car-
nage, massacre : civium: magistratunm : 'designat
oculis ad caedem unumquemque nostrum: lam
non pugna sed caedes erat, Cu. : ex medi& caede
eifugere, L. : homines Caedibus detemiit, H.:
magnA caede f actA, N. : caedem in aliquem ffeuxre,
S. : caedes et incendia faoere, L. : stemere caede
viros, V. : saeva, O. : arma MilUibus sine caede
Derepta, without a battle, H. : Nullum in caede
nefas, in killing (me), V. : studiosus caedis ferinae
(i. e. ferarom), 0.: btdentinm, H. — Heton.,^Kr-
sons slaughtered, the iJain: caedis aoervi, V. : pie-
nae caedibus viae, Ta. : par utrimqae, L. — 27te
blood shed, gore : tepidft reccns Caede locus, V. :
caede madentes, 0. : permixta flumina caede, Cl :
uod mare Non decoloravere caedes ? H. — A mw-
rous attack : nostrae iniuria caedis, on us, V.
oaedo, ceddi, caesns, ere [2 SAC-, SEC-], to
cut, hew, cut down, fell, cut off, cut to pieces : aiix)-
res: robur, 0.: silvas, Cs.: marus latius quam
caederetur ruebat, L. : lapis caedendus : securibus
vina (frozen), V. : oomam (vitisX '^^ • d^^i^ mon-
tis fodisse meduUis, Ct. — P r o v. : ut vineta ego-
met caedara mea, i. e. attack my own interests, H.
— To strike upon, knock at, heat, strike, cudgd:
ianuam saxis : verberibos te, T. : virgis ad neoem
caedi : flagellis Ad mortem caesus, H. : nudatos
virgis, L. : servum sub f urcm, L. : caesae peotora
palmis, i. e. beating, 0. : in iudicio testibus caedi-
Digitized by V^OOQIC
qu<
der
caelaiiMo
101
Casres
tar, i. e. it premed, — Of men, to ttrike fnorte%, iU//,
murder: illi dies, quo Ti. Gracchus est caesus:
caeeo Argo, 0. — ^Poet., of blood: caeso sparsuros
saDguine flammani, $ked, V. — Of battle, to day^
davghUr^ cut to pieeet, vangvUk^ destroy : eierci-
tus caesus f ususque : infra arcem caesi captique
maiti, L. : passim obvii caedebantur, Cu. : iugen-
tem cecidit Antiochuni, H. : placare ventos virgiae
caesAf V. — Of animals, to daugJUer (esp. for sacri-
fice) : greges armentorum : boves, O. : deorum
mentis caesis hostiis placare : yictimas, L. : binas
bidentia, V. : Tempestatibus agnam, V. — Fig.:
pignus caedere (in law), to dedare the forfeiture
of a security^ confiscate a pledge: non tibi ilia sunt
caedenda: dum sermones caedimus, c/top toordt^
chat, T. : Caedimur, cudgd one another (with com-
pliments), H.
caelamen, inis, n. [caelo], a bau-rdUf: clipei
caelamina, 0.
caelator, oris, m. [caelo], an artitan in batao-
rdievo, carver, engraver, C. : curvus, lu.
oaelatiUto P. of caela
caeleba (not ooel-X libis, adj. , unmarried, mngle
(whether bachelor or widower) : censores : (ego),
H. : Tita, the life of a bachelor, H. : platanus, I e.
mthaut a vMtf, H. : sine palmite truncus, 0.
(oaelea), itis, o^f. [caelum], heavenly, edeatial
(not in worn, dng.) : agricolae, Tb. : regna, O. —
/Yur. m. as mb^., the gods, C, Gt : rex caelitum,
H. : cedere caelitibus, 0.
caeleatia (not ooeU), e {abl. dng. -tl ; rarely -te,
0. : gen^rdwr. poet, -lam, V., 0.), adj. [caelum], of
Aanwn, frovn heaven, of the heavens, heavenly, edes-
Hal: aqua, rain^ H. : plagae, O. : aerii mellis dona,
V. : prodigia, L. — Fiur. n. as ntbst., the heavenly
bodies. — ^F i g., divine : numen, 0. : irae, L. : origo,
v.: sapientia, H. : auzilium, of the gods, 0. — Ffur.
m. as siUnt, the gods: in conciKo eaelestium : mm-
tia cadestes ita relle, L. : invisns caelestibus, V. :
bis Bex, the twdve great gods, 0. : magnitudo cae-
lestiuDi, the dimne majesty, Tn. — Hur, n. as subd.^
heavenly objects, divine things: baec caelestia sem-
per spedato : tentare, experience, i. e. be ddfied, U.
~ Celestial, divine, godJike, magnificent^ pre-emi-
nent: legiones: quem prope caelestem fecerint,
L: qoos Elea domum reducit Palma caelesUs,
^imfied, H.
caeUoola, ae {gen. phsr, -colOm, V.X m. [cae-
lum-I-OOL-], a deUy, god (poet) : caelicolae vita,
V. : potentes, 0. : couTivla caelicolarum, lu.
caeUfnr, era, erum, adj. [ caelum + 1 FER-],
supporting the heavens^ poet of Atlas, V.
caelo, avi, &tus [caelum, a chisel ; see 2 SAG-,
SEC.], to engrave in rdief, make raised teork, earve,
engrave (usu. in silver or copper) : speciem ai^en-
to: galeas acre : eaelata in auro facta, V. : flumina
Argento, 0. : scuta auro, L. : calvam auro, emboss,
L. : si quicquam caelati aspexerat, engraved work.
— ^Rarely of wood-carving : pocula Fagino, caela-
tum opus, V. — Fie., to adorn, finish: Caelatum
novem musis opus, oy the muses, U. : caelatus stel-
lis Delphin, decked, 0.
caelum, I, n. [2 CAY-], the sky, heaven, heavens,
vatUt of heaven: caelum teri-a maiiaque: quod te-
git omnia caelum, 0. : aliquod caeli signum, sign,
constellation: in caelo regere, H. : portae de caelo
tactae, druck by lightning, L. : caelum terraraque
miscere (of violent winds), V. : de caelo demiseis,
i. e. of divine descent, L. : albente caelo, at break
of day, Cs. : vesperascente caelo, in the evening
twilight, N. — In augury: de caelo servare, to ob-
serve the dgns of heaven : de caelo fieri (of celestial
signs), to appear, — ^P row.: quid si nunc caelum
ruat? (of a vain fear), T. : delabi caelo, to drop
from the sky (of sudden good-fortune): caelum
ac terras miscere, to throw everything into ctmfu-
sion, L. : findere caelum aratro (of an impossibili-
ty)! ^- — ^^ * pJfty o»i the name Caelius : caeli spa-
tium, the breadth of the sky (or of the grave of
Cadius), V. — A sky, dime, tone, region : caelum,
sub quo natus essem, L. : Caelum non animum
mutare, H. — 77k« air, sky, atmosphere, temperature,
climate, weather : foedus annus intemperie caeli,
L. : caeli spiritus iucundus: caeli morem prae-
disoere, V. : duoere animam de caelo, the open air:
Germania aspera caelo, Ta. : salubre : serttum,
V. : palttstre, L. : foedum irobribus, Ta. — Fig., of
well-being, heaven, the height of honor^ prosperity,
happiness : Gaeaar fertur in caelum, protW to the
skits : vos ad caelum efferre ruroore secundo, H. :
collegam de caelo detraxisti, deprived of his posi-
tion : in caelo sum, i. e. very happy: caelum acce-
pisse fatebor, 0. — Of things : omnia, quae tu in
caelum ferebas, extolled
caementnni, I, n, [caedo], an unhewn stone,
quan-y-^tone : in caemento valere : in insulam cae-
menUi convexit: caementa non calce durata, ce-
mented with mortar, L. : caementorum usus, Ta.
caena, caenaoulom, oaeno^ see cen-.
caenoBUfl^ adj. [caenum], muddy, foul: gur-
ges, the Styx, lu.
caenum (not coenum), l, n., dirt, filth, mud,
mtr«.* indices caeno obliti: Turbidus (Acheron)
caeno, V. : caeno eveUere plantam, H. : oorpore
infames caeno mergere, Ta, — ^Fig.,^^ dirt, un-
deanness: alqm opponere labi illi atque caeno,
vilefdlow : plebeium, Vi£ unclean mob, L.
oaepe (cepe), n. (only nom. and aee. ; nom,
once cepa,/., 0.), an onion, H., lu.
Caeres, itis or etis, adj. [Caere], of Caere: po-
pulu8» L. : domus, V.— The people of Caere were
Roman citizens, but withoutjot^^^^^^
oaartmonla
102
oaloe«flMixtiim
the roU» ofimperfeet eiiisunship, to itM^ Bomtmt
might be degraded by the eenaor^ H.
oaerimdnia (paere-), ae,/. [1 CER], a relig-
t'ottf ueage^ eaered fite, religioue ceremony : maxi-
mae : legationis caerimoniam poUuere : ludos cum
oaerimoniA facere: caelestes, L. : eorum gravissi-
ma, Gs. : libri caerimoniarum, the ritwU^ Ta. —
M e t o n., a holy dread, atee^ reverence, veneration
(expressed in forms): sacra summft caerimonift
conficere. — Sacrednete, eanctiiy : legationis.
caenileus, aJJ. Tfor * caeluleus, from caelum],
like the $ky, azure, btue, dark blue, dark green : co-
lor, Cs. : oculi, Ta. : glacies, V. : aquae, 0. : di, of
the eea, 0. : frater (lovis), Neptune, 0. : currus, of
Keptune, V. ; Thjbris, V. : angues, V. : guttae, 0. :
scutulata, a blue checked garment, lu. : Germania
pubes, blue-eyed, H. : pauis. mouldy^ lu. : cucumis,
Pr. — Dark, gloomy, $able, dim, pitchy (poet) : vit-
tae,V. : imber, V.
oaeruliaSi adfj. [ for * caelulus, from caelum ],
azure, blue, dark blue, eerulian : caeli templa : ma-
ter (AcbillisX i. e. Thetis, H. : color, 0. : colla, V. :
undae, Tb. — Plur. n. as tubsi. : UAlere in caerula
caeli, the depths, O. : caerula Terrunt, the blue (sea),
V. — Dark, gloomy, black, dim: bacis caerula tinus,
O. : coma (Tmoli), dim, shadowy, 0.
oaeaailefli — , ace. em, /., the hair^ Itead of hair,
locks (only sing.). — Of men : decora, V. : flava, lu. :
pectes caesariem, H. : nmeroe tegens, 0. : promissa,
L. — Of women : nitida, V. : Oaesariem excussit,
O.— Of the betad : longae barbae, 0.
caeBim, adv. [caedo], by etitting (in battle), with
the edge : petere bostero, L. : ensem deiecit, L. —
Fig., of discourse, in short douses: dicere.
caesiias, adj. [2 SAC-, SEC-], cutting, sharp
(only of the eyes) : oculi Minervae ; beoce, cat-
eyed, gray-eyed : virgo, T. : leo, Ct.
oaespes (not cSspes), itis, m. [caedo], a turf,
cut sod: non esse anna caespites, neque glaebas.
— For an altar : vivus, H. : Dis focos de caespite
ponit, 0. : ara e caespite facta, Ta. : Sepulcrum
caespes erigit, Ta. — A cot, hut, hovel: spemere
caespitero, H. — A bed {of plants): uno toUit de
caespite silvam, V. — A grassy afield, green field,
turf: de caespite virgo Se levat, O.
caestOB (not cestus), Os, m. [caedo], a gauntlet,
boxing-glove for pugilists, usu. a strap of bulPs hide
loaded witJi balls of lead or iron, wound around the
hands and arms: pugiles caestibus contusi : mani-
bus induoere caestQs, V.
oaesua, P. of caedo.
oaetra (oetra), ae,/. [Spanish], a short Span-
ish shield, Y., L. : brevis, Ta.
oaetritoflfe adj. [caetra], armed with a eaetra,
shield-bearing: oohortes, Cs., L.
(oalamlater), tri, nk [calamus], a tube of iron
for curling the hair, ewiing-iron, crisping • pin :
calamistri vestigia^ — ^F i g., of style, artificial orna-
ment, C, Ta.
oalamistratiu^ adj. [calamister], curled with
the curling-iron, crisped, curled: coma: saltator,
i, e. effeminate.
oalamitaa, atis,/. [SCAL-], loss, if\jury, dam-
age, mischief, harm, misfortune, calamity, diseuter :
ipsa nostri fundi calamitas, bane, T. : ut quaedam
calamitas pervadere : in calamitate fructuum,/at/-
nre: ita eam oppressit calamitas, T. : rei p. : pri-
vata : in calamitate esse, distress, S. : calamitates
perferre, Cs. — Poet.: nee repulsam tua sentiret
calamitas, you in your misfortune. Ph. — ^E s p., the
misfortunes of war, disaster, overthrow, defeat:
magnam calamitatem acocpisse, Cs. : Cannensi ca-
lamitate aeceptft : magna clades atqne calamitas,
S. : ilia apud Leuctra, N. : insignis, Gs.
oalamitoae, adv. rcalamitosu8],iifi/<>rfimafc/y,
exposed to disaster : virere.
calamitosufl, adj. with comp. and sup. [cala-
mitas], causing loss, damaging, ruinous, destructive,
disastrous, pernicious, calamit&us : pestis tempe-
stasque: calamitosissimum bellum: plebi incen-
dlum, S. : quid (hac clade) calamitosius t — Suffer^
ing damage, unfortunate, miserable, unhappy : agri
vectigal : calamitosum est bonis e^erti, calamito-
sius cum dedecore: faraa: oocurrere calamitosis,
to succor t/u unfortunate.
calamtis, l, m., =: cdXa/ioc» a reed, cane: caUt-
mi palustres, 0. : dispares, 0. — Me ton., of objects
made of reeds, a reed pen : bonus : transrecsus, H.
— Poet: levi calamo ludere, to tiifie. Ph. — A
reed-pipe, reed: calamo trivisse labellum, V. : agre-
stis, V. : curvus, Ct : hians, Pr. — An arrow : ca-
lami spicula Gnoeii, H. : levis, 0.: Per calamos
venatriois puellae,Iu. — A fishing-rod: calamo sa-
lientes ducere pisces, 0. — A lime-twig for snaring
birds, Pr. — A straw, stalk, blade: lupini, V.
calathiooias, l, m. dim, [calatlius], a small
wicker-basket: Wrgati, Ct
calathus, I, m., = raXa3oc« a wicker -basket,
hand-basket (for flowers, wool, etc.) : calathi Mi-
nervae, work-baskets, Y., 0. : oalathis peracta re-
ferre Vellera, lu. — A cheese-basket, Y. — A wine-
cup, Y.
calcar, ftris, n. [1 CEL-, CALC>], a spur : eon-
citat calcaribus equum, L. : calcaribus subditis,
Cu. : equi fodcre calcaribus arraos, Y. — ^Fi g., stim-
ulus, ineitement : alter f rents eget, alter calcaribus :
vatibus addere calcar, H. : inmensum gloria calcar
habet,0.
oaloatDa» P. of calco.
oaloeamentam ( oaloli^ ), t, n. [ oaloeo ], a
Digitized by V^OOQIC
oaleeo
108
oalleo
(oaloao), — , Atoft [odoeoB], to /wmUk mih
$hofj put <m tkoeij thoe: caloeati eC restid : cal-
oeandi pedes, Pb«
caloeolaflto I, m. dim, [caloeus], a little khoe.
oalceofl^ I, m. [1 CEL-, CALC-], a thoe, half-
boot (oovering the whole foot): calcei hablles et
apti ad pedem : laxus, H. : pede maior subvertet,
minor oret, H. — ^Because senators wore a peculiar
half-boot: calceos mutare, i. e. to become eenator,
oalcid^ caloiamentiim, see oalce-.
oaldtro^ — , — , ftre [1 calx], to kick, 0,— Fl g.,
to rentt, be refractory: calcitrat, respuit.
Calco^ &yT, itos, &re [ 1 calx], to tread, tread
upon, tratnpte: exstructos morientum acervos, 0. :
<^cata Tipera, trodden^ 0. : in foro calcatur, L. :
pede, Ta. : Hac ager dulcesqae undae ad plenum
calcentur, packed in, Y. : dnei^es ossaque legio-
num, Ta.— F i g., to trample upon, euppreu : hostem,
la.: libertas nostra, L. : amorem, 0. — Of space,
to tread, past over: calcanda semel via leti, H. : du-
mm aequor, the frozen tea, O.
calcolnat l, m, dim. [ 2 calx ], a email stone,
pebble : coniectis in os calculis. — Sinff, collect. :
dumosis calcalus arvis, in the fiddt, Y. — A ttone
uted in reckoning: calculis subductis, computed,
catt up, — A counter uted in piaying drauglUt, 0.
— F i g. : amicitiara ad calcufos 70care, hold to a
ttrict aceounl: si ad calcalos eum res p. vocet, L.
— A voting-pdfUe, ballot : calculus ater, i. e. for
€ondemnati4fti, O. : ad illos calculos revertamur,
L e. tlicte principlet of action.
caldior, caldiui. see calidus.
oalefiicto or calfaoio ( -fioio), ffici, factas,
ere, pott, caleftu, fieri [ caleo + facio ], to make
warm, make hot^ heat: ad calefaciendum corpus:
igne focum, O. : balineum calfieri iubebo : cale-
facto vi9L,fhuhed, V.—F i g., to exeUe (poet.) : cale-
factaque oorda Uimultu,y. — To vex, trouble (ool-
loq.): ealfaoe hominem: alqm luculente.
cale&ctd, — , — , are, intent, [calefacio], to
heat, make hot: lignis ahennm, H.
oalefSMtoflh oaleflo^ see calef acta
Calendae, see Kalend-.
caleo^ ui, — , 5re (P. fut. calitflrus, 0.) [3
GAL-], to be warm, be hot, glow: ut calere ignem :
terrae sole ^alentes, H. : tare calent arae, V. :
igmbuB arae, O. : sole caknte, Tb. : spoliant calen-
tia membra, while tUU warm, V. : febre, lu. —
Fig., to ^£ow, be routed, be warmed, be injtamtd:
inridendo calebat: ab recenti pugnft, L. : feminft,
to become enamoured of, H. : scribendi studio, H. :
dam ftnimi spe calerent, Co. : desiderio Coningie
abrepti, O.— 7b be troubled, perplexed.' te istic
iara cftlere polo: alio mentis roorbo, to labor vnr
drr,H. : cales venenis officina,/tiin« (like) a labo-
ratory, H. — To bt driven hotly, bt urged on teal-
oudy: indicia calent: satis calere res Rabrio visa
est, i. e. ripened: Veneris bella calent, rage, Tb.
oalesoo, ul, — , ere, inch. [ caleo ], to grow
warm^ be heated: calesoere apricatione: unda ca-
lescit, O.— F i g^ to become excited, glow, be inflamed
(poet.),T.: flamm& propiore,0.: agitante illo
(deo), to be tnepired, O.
calfacio^ oalfido^ see calefacio.
oallandnim, see caliendrum.
calidus and (poet.) oaldus^ adj. with comp. TS
CAL-], warm, hot : omue quod est calidura : caii-
dior quam aCr : cruor, 0. : de pectore fluraen (san-
guinis), V. — Plur. n. as tubtt. : Frigida pugnabant
calidis, cold with heat, 0. — Sing.f. as tubtt., warm
water : lavi calid&, Ta. — F I g., Jiery, rath, eager,
tpiriied, fierce, impattioned, tiliement: equus anl-
mis, of a fiery tpif-it, V. : redeinptor, H. : iuventft,
H. — ineontiderate, hatty, rath: Vide ne nimium
calidum hoc sit, T. : consilia : consilia calidiora,
L. : Caldior est, too quick of temper, II.
oaliendrum (oalian-), i, n., = KoXXvvrpoy^ a
high head-drett of f alee hair, H.
caliga, ae,/. [1 GEL-, GALG-], a t/we of leather,
half-boot, toldier^t boot, C. : offeiidere tot caligas,
L e. booted toldiert, lu.
caligatufl^ adj, fcaliga], wearing toldiert* boott;
hence, in liob-naued boott, roughthod, lu.
caligindsuA adj. [caligo], mitty, dark, obteure,
gloomy: caelum: Stella. — Fig., dark, obteure:
nox, U.
1. oaligo, inis,/. [2 CAL.1 a thick air, mitt,
vapor, fog : picea, V. : atra, V. : noctem eadein
caligo obtiuuit (i. e. nebula), L. : Boreas caligiue
tectus, L e. dtttt and doudt, 0. — M e to n., darknese,
obtcurity, gloom : cum altitude caliginem oculis
obfudisset, i. e. had catited ditzinett, L. : in tanta
caligine, L. : obscura: caeca, V.: inter caliginis
umbras, O. : caligo ac tenebrae, Cu. : quod vide-
bam . . . quasi per caliginem. — Mental darknett,
conffttion, ignorance : ilia, quam dixi : caeca men-
tem caligine consitus, Ct — Calamity, affliction,
gloom : caligo bonorum, tenebrae rei p.
2. oaligo, — , —, are [1 caligo], to tteam, reek,
darken: caligans (Centaurus): (nnbes) uraida
circum Galigat, V. — ^M e t o n., to M dark, gloomy :
caligans nigr& formidine locus, V. : sitae caligan-
tesque fenestrae, ditey, lo.
callx; ids, m. [2 GAL-], a cup, goblet, drinking*
vettel: maximi calioes: maiores, H.: plebeii, lu. —
M e t o n., wine, H. — A eooking*vettel,pot, 0.
called^ — , — , (ire [ callom ], to be callout ;
hence, f i g., to be experienced, be tkilfkd, be verted:
in ea, qnorum nsu calleret, L. — to know by «e-
periefice, be MIM •".^^w ^<A« ^"^P^f^ ?A '
oaUide
104
Mix
dertCand: illias BenBUin, T. : iara : nrtMnas rusti-
casque res pariter, L. : BODum didtis et aure, H. :
Duram pauperiem pati, to know Acno, H. : depren-
dere, lu. : quo pacto id fieri soleat calleo, T.
oallide, adv, with eomp, and nip. [oallidus],
dcUfuUy, ahrewdfyf etpertfy: hoo intetlegere, T. :
faoere: dieere: venari: cailidiua interpretari,
Ta. : callidissime dioere : de f utaris conioere, N.
— Cunningly y craftily: accedere: vitia sua oocul-
tatis, S.
oaUiditas, fttis,/. [callidus], tkrewdnett, skill,
readiness, aptness (rare): ingeni, N. : fori, Ta. —
Cunmng, era/t, slyness, artfidness: calliditas po-
tins quam sapientia : calliditate Poenos superare :
Graeca, L. : servi CalUditates, roffueries, T.
oallidofl, adj. with comp, and rap. [ calleo 1
practised, s/irewd, aeperi, experienced, adroit, skd-
ful,inffenious,prudentf dexterous: agitator: naturft
niliil callidius : Stamina euspendit callida (i. e. cal>
lide), O. : Gallidus huic signo ponebam milta cen-
tum, a co}inoisseur, U. : Ycterum iudex, H. : oalli-
dus Condere furto, H«: foramina callidiaaimo
artificio fabricari : inventum, N. : iunctura, H. —
Crafty y canning, artful, sly: ostendi quam sis cal-
lidus, T. : in isto artificio callidior: gens non
astuta neo callida, Ta. : ad f raudem : auceps, O. :
consilium, T. : ius : liberalitas, calculattna, N. :
malitia inimici, L. : iuris interpretatio, subtle.
Calliope, fis, or Calllopea, ae,/, = KaXkiStni
or KaXXiowcia (fine-voiced). — T/te Muse of epic
poetry, V., H., 0., lu. — ^M e t o n., poetry, 0.
calllB^ is, m. and /. [ 1 C£L., CER- ], a stony
footvfay, foot-path, monntain-path, pctss, defile: in-
viis caliibus, L. : angustus, V. : suum servare cal-
lem, O. : deviae, L. : vix singulis perrii, Cu. — A
mountain -pasturage, alp: Italiae callls praedari:
per occultos calles, V.
oallosoflk adj, [callum], hard-skmned^ callous:
ova, H.
callum, I, n. [2 CEL-, CER-], a Itardskin, thick
skin: mibi est calciamentum solorum callum:
dissiluit percusso lammina callo, O. — F i g., insen-
sibility, callousness: quasi callum obducere dolori,
vetustatis.
1. oalOp •—) &tus, ftre [ 1 GAL-], to call together,
summon^ convoke (only of religious assemblies);
hence, a calatis Gaviis, by the assembled gens Gavia.
2. oal5, 5ni8, m., a servant in the army, soU
dier's servant, Gs. : turba calonum, L. — A low ser-
vant, drudge : plurea calones Pascendi, H.
calor, oris, m. [ 8 GAL- ], warmth, heat, glow :
uva calore solis augescens : Dilapsus (in death),
v.: ficus prima calorque, the burtting heat (of
August), H. : annuae calorum varietates : ferre
aequos calores, 0.: mediis caloribus, in the midst
of summer, L. : oaloret anstrini, V.-^-F 1 g., thejht
of love: trahere oalorem, O.-^IHur^, H., Pr.
oaltha, ae,/., a yeUow flower, marigold, Y.
calumnia, ae, /., trickery, artifice, Aieanery,
cunning: cum omni calumnift senatOa aactoritas
impediretur : triumphare calumnia pauoorum, 8. :
res extracta variis calumniis. — A pretence, etfoeion,
subterfuge: in istft calumni& delitescere: ne qua
calumnia adhibeatur. — A misrepresentation, falee
statement, fallacy, cavil: cifugere aliouius calnm-
niam. — A false accusation, malicious charge, false
pi'oseeution : de teroplis spoliatld, L. : causam ca-
lumniae reperire : ab alquo per calumniam alqd
petere. — A perversion of justice, bad faith in an
action at law: personam calumniae civitatt inpo-
nere, the character of a malicious prosecutor : ca-
lumniae aocusationem relinquere. — A conviction
for malicious prosecution : calumniam eff ugere :
calumniam fictis eludere locis. Ph. : calumniam in
eum iurare, to swear that the proseattion is in good
faith, L.
calumniator, dris, m. [calumnior], a trickster,
malicious prosecutor, false informer, perverter of
law: scriptum sequi calumniatoris esse: calum-
niatores apponere: egens: Galumniator ab ove
cum petcret canis, Ph.
oalunmior, iltus, ftrl, dep, [calumnia], to accuse
falsdy, prosecute unjustly: calumnlandi quaestus,
of a false informer: calumniando omnia suspecta
efficere, L. : iacet res isto calumnlante biennium.
— To depreciate, misrepresent, calumniate, slander:
te : id unum calumnintus est rumor, Ta. : sed ca-
lumniabar ipse, i. e. I kept imagining accusations:
Giilumniari . . . Quod arfoores loquantur, cavU, Ph.
calva, ae, /! [calvus], the scalp, bald head: cal-
vam auro caelare, Ll
oalvitium, I, n. [calvos], baldness, a bald spoL
calvufl^ adj. [SGAL-], bald, hairless, lu., Ph.
1. cabc, cis,/. [CEL-, CER- J, tlie heel: (forls)
calcibus insultare, T. : uti pugnis et calcibus : fer»>
rata, the spur, V. : nudis calcibus anguem premere,
lu* : quadrupes calcibus auras Verberat^ i. e. th^
fore 'feet, V. : caloe petit, kicks, H. : ferire, O. t
calces remittere, to kick, N. : aut die aut aocipe
calcem, take a kick, lu. : calcemque terit iam caloe,,
i. e. presses dose in his footsteps, V. — P r o v. : ad-
vorsum stimulum calces (sc. iactare), to kick
against the pricks^ T.
2. calx, CIS,/., s=: xoX^f limestone, lime : in In-
salam calcem convexit: caeroenta calce durata,
L. ^ F i g., the goal of the race - course ( anciently
marked with lime): ad ealoem pervenire: ad car-,
ceres a calce revooari, i. e.from the end to the be-
ginning: video ealoem, ad quam cum sit decui^
sum.
Digitized by V^OOQIC
105
oandldatoB
,mtjf.j== Kapb&pOy a boat wiih ortMi
deck (in Pontas), Ta.
camella, ae,/. (ftm. [camera], a ffobletj cup^ 0.
camellia^ I, m., =r KOfifiXos, a camel, C, H., L.
Camena, ae, /. [1 GAS-], a Mme: acceptua
novem Cameiiis, H. : amant alteraa Gamenae, V. :
Daania, AptdioHy he, of JScraee, H. : veteres, 0. :
Mirabar, quidnam mane miaissent Camenae, Pr. :
CameniB lacum sacravit (Numa), L. — Me ton.,
poeiry, a poem, wng: sammft dicende CameDft,
H. : patria scripta GamenA, 0. : meae, Tb.
camera, ae, /., = ca/urpa, a vauU^ an arched
roof^ arch: lapideis fornictbus iuncta, S. : si came-
ram pereusti, hii the ceUinff, H.
Camerintiflfe I, a cognomen in the Sulpician
{•ens, L. — Hence, Gamerinoa curare, i. e. to court
the nobility, lu.
camixma, I, m., = Kdfuvoc, afiamaec, emeUing-
fwmaee, forge : pleni, O. : semper ardens, lu. —
Poet, d[« forge of Vulcan wuler Aetna, V. — A
fitmaeefor heating an apartment, H. — Mre: ca-
roino luculento uti : ramoa ureate camino, H. —
Pro v.: oleum addere camino, i. e. to aggravate
the nil, n.
cammania, l, m^ = icanfiapogt o Muter, lu.
campester, tri?, tre, adj. [campus], of a level
field, even, fiat, levd : loci, Ga. : iter, L. : raunltio-
nes,field'Vork$, Ga. : Scjthae, dwelling on plaint^
H. : )ioisX\A, fighting on die open plain, L. — Flur, n.
as tubet, : paoca campeatrium inaederunt, little of
the levd country, Ta. : ludua. — Of the Campua
Martius: arma, ueed in the gamee, H. : oertamen,
\.e.ofthe eomitia, L. : gratia, among the voters, L.
—As tubet. n, (sc. velamentum), a wrettUng-apron
(worn by athleteaX H.
campua^ I, m. [ SGAP-], a plain, field, open
anmiry, level place: caropi patentee : virentea, H. :
aeqoor eampi, V. : in aequo caropi, L. : oampoa
peragrmntes : redennt iam gramina caropia, H. :
canipt fmmenti opulenti, L.: pigri, H.: planua
lateqae patens, O. : in campo aui facere poteata-
tem, m the open field, N. : ut ignea in campo ob-
stare qoeratiir, in the open plain, H. : agroa cum
nib opimia campia : tantum campi, ao vaet a plain,
V. : A8ris in campia latis, U9. the Elyeian fidda,
V. : campia atque Neptuno super, on land and sea,
fl.— Eapw, a graaey plain in Rome, along the Tiber
(dedicated to liars; hence called Gampus Mar.
tins), the place of auenMage for the people at the
oomitia centnriata, L. : quorum audaciam reteci in
Ctmpo: Descendat in Gampum petitor, H. : con-
gqlaribos oomitiis conaecratus; it was uaed for
garnet, exercise, and military drilla ; hence, cam-
pua noster: ladere in campo, H. : uti Et ludia et
poat dedsa negotia Gampo, fl. : Qnantos Tirilm
Campus aget gemttOs (at the funeral of Marcel-
lus), v.— -4 levd mrfaee (of a sea, a rock, etc.,
poet.): campi liquentea, V.: campua aquae, 0.:
inmoti attollitur unda O&mpus (i. e. saxum), Y. —
F i g., a place ofadtion^fidd, theatre, arena : aequi-
tatia : magnua in re p. : campus Per quem mag-
nus equoa Auruncae flezit alumnus, i. e. the kind
of compoeilion practised by Lucilius [satire), lu. —
The eomitia lield in the Gampus Martius: fors
domina Gampi.
(oamur, ura, urumX adj. [GAM-], crooked,
turned inwards (once) : cornua, V.
oamoai X, m., =r iei|/«dct <> curb, used as an in-
strument of torture : civis tradere camo, H. dub.
oanalifl^ ia, m. [2 SAG-, SEG.], a pepe, groove,
channel, canal, passage for a fiaid, conduit : ilignia
potare canalibua nndaro, troughs, V. : canalibus
aqua inmissa, ditches, Gs. : (aedes) canal i uno dis-
cretae, L.
canoelli, orum, m. dim, [cancer (late), a lat-
tice], a lattice, enclosure, grating, grate, balustrade,
bars, railings, bar tii a court of justice: fori, the
barrier in public spectades. — F i g., boundaries, lim-
its: extra hoe cancellos egredi: forenses.
oancer, cri, m. [2 GAN-+GVR-], a a-ab, sea-
crab, river-crab: litoreus, 0. — The Crab (in the
zodiac ) : sidus Gancri, V., 0. — P o e t. : cancri
bracchia videre, to visit the far south, 0. : ferve-
bant bracchia cancri, i. e. tlu sun was in Cancer,
0. — A malignant tumor, cancer, 0.
oandela, ae,/. [GAND-], a wax-light, taUow-
candle, taper: brevis, lu. : candelam apponere
valvis, to sd fire to the doors, lu. — A cord covered
with wax (which preserved it from decaj) : fasces
candelia involuti, L.
candelabrum, x, n. [ candela ], a cafuffedick,
chanddier, lamp-stand: e gemmis perfectuin.
candeil% entia, adj, [ P. of candeo ], shining,
daxding, white, bright : luna : umeri, H. : cygnus
candenti corpore, V. : Phoebus, resplendent, V. :
ortus, Tb. : candenti elephauto, i. e. ivory, V.:
lilia, O. : de candentibus atra facere, to make white
black, 0. — Glowing, white-hot : fa villa, V. : carbo :
lammina, 0. : lamna, H.
candeo, ul, — , ere [GAND-], to be briUiarU, be
glittering, s/iine, glitter, glisten : ubi canderet Te-
stis, H. — F i g., to glow, be hot: aer fenroribus
ustus Gandnit, 0.
candeaco, — y — , inch, [candeo], to become
bright, grow white, begin to glisten : aer solia ab
ortu, 0. : caput cania, Tb. — To begin to glow, grow
red hot : currOs candeacere sentit, 0.
candldatorlus, adj. [candidatus], of a candi-
date for office : munus.
candldatUfl^ I, m. [candidus], a candidate for
offic* (clothed in a white t<^^^gria^ «
candldnliui
IM
candidate for the praeionhip: oonsuUris: aediliUs
aloui candidato data: mimia candidatonim : tri-
banicii, L. : officiosissima natio candidatoram.
candidultis, adj, dim, [candidus], ehining
white: dentes: porcus, lu.
oandiduB, adj. with comp, [candeo], shining
white^ clear^ hrigJU: luna, V. : Btellae, H. : Taurua
(the constellation), V. : Daphuis, V. : Gupido, Cl :
avis, i. e. the lUork^ V. : candidior cygnis, V. : ag-
nns, Tb. : equi, Ta. : altft nive candidum Soracte,
H. : nive candidiores equi, 0. : pOpulus, the white
or eilver poplar^ V. : lilia, V. : foliam nivei iigu-
8tri, 0. : tentoria, 0. ; vestia, L. — P ro v. : Candida
de nigris facere, to make black wlUtCy 0. : nigrana
ia Candida vertere, lu. — Splendid, f air ^ beautiful,
comely : Dido, Y. : puer, H. : puella, Gt. : cervix,
H. : ora, 0. — P o e t, of the winds : Favonii, clear-
ing, H. — Clothed in white: pom pa, 0.: Gandida
sententia, i. e. a white stone counted for acquittal,
O. — F i g., unblemislied^ pure, guileleee, honest, vp-
right, sincere, fair, candid, fratik, open : index, H. :
Maecenas, H. : ingenium, U. — Happy, fortunate,
prosperous : fata, Tb. : dies, 0. — Of discourse,
clear, perspicuous, artless: genus dicendi.
candor, oris, its. [GAyD-l, a dazzling whiteness,
lustre, clearnefs, radiance, brightness, brilliancy,
splendor : solis : candore notabUis (via lactea), 0. :
caeli : nivalis, V. : candore nives anteire, V. : can-
dore tunicarum f ulgens acies, L. — Fairness, beauty
candore mixtus rubor : candor huius et proceritas.
— Fig., brilliancy, splendor: fucatus. — Candor^
integrity, sincerity, openness, frankness (poet.): si
vestrum memi candoi*e favorem, 0. : Candore noto
reddas iudicium, Ph.
oanens, ntis, adj, [P. of caneo], gray, grayish,
hoary, white: Ganens molli plumfl senecta, V. :
lilia, O. : leto canentia lumina, dull, V.
oaneo^ ul, — , ere [canus], to be gray, be hoary
(poet, and late): Temporibus canebat senectus,
v. : canet in igne cinis, 0. : gramina, V. : mons
oUvfi, lu. : canent insignes, grow old, Ta.
oanephorofl,/. nom^plur. oe, ace. 6s, = cavj^
^6poq, a basket-carrier. — Mur., two statues, ran-e-
serUing maidens carrying bask^ on their heads, 0.
canesoo, — » — , ere, inch. [ caneo ], to become
hoary, grow gray, whiten : pabula canescunt (ca-
lore), 0. — Fig., to grow old: (quercus) canescit
saeclis.^— Of style: cum orado canesceret, toa«
grotoing feeble.
oanicula, ae, /. dim. [canis], tfte dog -star,
Siritts : flagrans, H. : exoritur.
Caniniua^ a, a Roman gens.
oaninus, adj. [ canis ], of a dog, earnne: ster-
•cus, lu. — F i g. : verba, i. e. cutting, 0,
canifl, is, m. and/. [2 CAY-], a dog: ater alie-
nus, T. : acer, H. : oanes Tenatiei : obBcena, shame'
less, Y. : Echidnea, i. e. Cerberus, O. : caeraleU
canibus resonantia saxa, the barking mouths {of
Scylla), Y. : Infemae canes, the dogs of Hecate, H.
— Sing, collect. : trudit multa cane Apros, a pack,
H. — ^P row.: cane peius et angui vitare aliquid,
H. : canis a corio numquam absterrebitur uncto,
will never be frightened from the greasy hide, H- :
canis timidus vehementius latrat quam mordet,
his bark is worse than his bile, Cu. — F i g., a term
of reproach, dog, T. ; of a backbiter, U. ; of a
miser, H. ; of parasites: multa canibus suis (opus
esse). — Me ton., the constellation, the Dog (canU
maior, or Sirius; and canis minor, or JProcyon):
adverso cedens Canis occidit astro, i. e. goes down
backwards, Y. — In pkiy, the worst throw (of dice),
dog-throw (opp. Yenus), 0., Pr.
caniBtnim, I, n., = Kavaorpov, a basket of
reeds, plaited basket, G., Y.
canitiefl, ace. em, abl. €,/. [canus], a gray color,
grayish-white, hoariness (poet, and late): lupi, O. :
rigidis htrta capillis, O. — Meton., ^m^ hair:
Ganitiem deformat pulvere, Y. — Of the beard:
inculta, Y. — Oray hairs, old age: Ganitiem sibi
promiserat, Y. : Donee virenti canities abest, H. :
usque ad canitiem, Ta.
canna, &^ /i = Kdyva, a reed, cane : palustris,
0. : septenis fistula cannis, 0. — ^Meton., a reed-
pipe, flute, 0. — A small vessd, gondola, lu.
Cannenaia, e, adj.^ Cannensian, of Cannae
(in Apulia, where Hannibal routed the Romans) :
pugna, L. : acies, L. : clades, L. — Hence, fig.: te
pugna Gannensis accusatorem sat bonum fecit,
i. e. the proscription of SuUa (in which many emi-
nent advocates had perished). — ^Of a revel : Gan-
nensis pugna nequitiae.
cano, cecini, — , eve{P.perf supplied by canto)
[1 CAN-]. I. Intrans., to utter melodious notes,
make music, sing, sound, play, — Of men : celebrare
dapes canendo, O. : tibicen sine tibiis canere non
possit : harundine, 0. : imitari Pana canendo, Y. :
Movit Arophion lapides canendo, H. : ad tibidnem
de virtutibus, etc.: ululantl yoce more Aaiatico
canere, to chant, use sing-song^ — P r o v. : non cani-
mus 6uvdis, preach to the deaf, Y. — Of birds, etc :
galli victi silere solent, canere victores, to crow:
gallina cecinit, interdixit hariolus (a bad omen),
T.— Of the owl, to Aoof, Y.— Meton., of instru-
ments or a piece of music, to sound, resound, be
played: canentes tibiae: cum in conviviis sym-
phonia caneret: maestae tubae, Pr. — Of signals,
to sound, be sounded, resound: serael bisnc sig-
num canat in castris, L. : repente a tergo aigna
canere, 8. : Signa canunt, Y. : classicum apud eos
cecinit, L. : receptui canere, to somnd a retnat, Cs.:
Hasdrubal receptui propere cecinit, L. : nisi reoep-
107
oaniM
revooftnteet reoeptui oanente senatu. — ^11. TVant.
with coffHoU aee., to ting^play^ rthtarue^ recUe^ com"
pom: id carmen: in earn carmina inoondito, L.:
▼ersns: verba ad oertoe modos, O.: praecepta,
H. : indoctam, H. : Haec super arTonim cultu, V.
— Of frogs: Teterem querellam, croaked^ V. —
P r 0 7. : Gantilenam eandeni canis, ever the old
ittne^ T. — ^With definite o^'., to mng^ celebrate in
aong^eitiffo/tpraiee: Tirorum laudes: suas laudes,
L. : regee et proelia, V. : Quas strages Turnus
Ediderit, v. : Herculem, Ta. : Liberum et Musas,
H. : plectTO graTiore GigantaSi 0.: arma virum-
que^y.: (fama) facta atque infeota oanit, trumpets,
V. — Vrov.i Tana surdis auribua, L. — Of oracles
or dirinere, to give reeponee (in verseX propheey,
foreitil, predict, utter: horrandas ambages, V.:
/era fata, H. : Arttfids scelus, V. : liaeo quae nunc
fiunt: Sibylla quae senis fata canit pedibus, Tb. :
te mater auctumm caelestium numerum cecinit,
L. : quae none usu Teniunt, N. : Hoc signum co*
cinit miflsunun creatrix (sc. se), V. : quaeque diu
latuere, O. : oednere Tates, idque carmen perve-
nerat, etc, L. — Of signals, to blow, eowid, give:
tobicines signa canere, give the signal for battle,
Sl : clasBicum apud eum cani iubet, Os. : bellicum,
call to arm» : Gallos adesse, eignaUed, V. — P o e t :
(budna) cednit iussos reoeptOs, 0.
oanor, oris, m. [ 1 CAN- "], tune^ mmnd^ $ong,
melotUf (poet and late): mulcendas natus ad
aares, 0. : aeris, V. : lyrae, O.
canonu^ adj, [ canor ], of melodg^ melodtoue,
harmonioue: quiddam habere canorum, a melo-
dioftit voice : modi, lu. : vox . . . nee canora, not
ting-eong: nugae, mere jingling, H. — Sing. n. as
siAet., mdody, charm (in speaking) : illud in voce.
— Producing melodg, sounding mdodiou^y, musical,
euphonious : orator : chorus, song and dance, In. :
Aeolides, i. e. Uisenns, 0. : animal (gal I us) : aves,
V. : olor, Pr. : fides, H. : aes, i. e. tubae, V.
CflntJJTPff^^, Inis, n. [canto], an incantation, Pr.
eanteiliUk see canthsrius.
cantharifl, idis, /., = cavdapic, iht Spemuih
fyj eaniharides : eantharidis v\B,power of poison:
cuitharidum sud, O.
cantbaraa, I, m., a wide drinking-vessd toith
handles, tankard, pot, H.: parvulus, lu. : gravis, V.
—A seaJUk, O.
cantberiiu or oanterioji, x, m. [Celtic], a
ffdding : albu — P r o v. : minime, sis, can then urn
ID fossan, do not (put) tJte hack in the ditch, i. e. act
perverselg, L.
canticnni, I, n. [cantus]. — ^In comedy, a musi-
cal monologue, recitative, monody: nostl canticura :
agere, L. — A song : chorus canticum Inaonuit, Ph.
—In an orator, sing-song,
oantllena, ae,/. [cantilo,to trill], a hackneyed
sang, old song : cantilenam eandem canis, ever the,
olcTsong, T.—^Silly talk, trite prattle, gossip (oolloq.) :
sua : ex scholis, a trite formula*
cantio^ Onis, /. [ 1 CAN- ], an incantation,
charm, spell,
cantito, — , &tus, fire, freq, [ canto ], to ting
often : ut habeas quicum oantites, to practise mtmc
toith, T. : carmina in epulis.
cantiunonla, ae,/ dim, [oantio], an alluring
strain. — Ptur,: (Sirenum).
oanto, &vl, atus, Sire. freq. [cano]. I. Intrans.,
of men, to produce melodious sourias, sound, sing,
play : Pamphilam Cantatum provocemus, T. : sal-
tare et cantare : Arcades ambo £t cantare pares,
y. : cantando victus, y. : non est Gantandum, i. e.
there is no occasion for Jiction, lu. : structis ave-
nis, O. : ad chordarum sonum, N. : tibiis, N. : ad
manum histrioni, to accompany the actor, L. : gal-
lis siguum dedisse cantandi, to croic^Ot Inatni-
menta, to sound, resound : Gantabat f anis, cantabat
tibia ludis, 0. — II. Trans., with cognate aec., to
sing, play, recite : Hymenaeum, T. : liaec versibus
isdem, drawl, lu. : Nil praeter Calvum (i. e. Galvi
carmina), H. : cantatum carmen, an incantation, O.
—With definite obj., to sing, celebrate, praise in song:
amicam, U. : pi*oelia virgin urn, II. : Ty thia (sc. cer-
tamina), H. : deum, Tb. : cantarl dignus, V. — To
reiterate, liarp upon, warn against : hanira mores,
T. : istum (Jaesarem : tot& cantabitur urbe, become
a byword, H, — To use enchantments, practise incan-
tations, enchant, charm: cantando rumpitur anguis^
y. : cantata Luna, exorcised by magic, Pr.
oantor, Sris, m. [1 GAN-l, a singer, poet: Om-
nibus hoc vitium est cantoribus, H. : formularum,
one who harps on: Thamyras, Pr. — A eulogist:
Euphorionis : Cantorum oonvicium, hired applaud-
ers, daque. — A reciter (of verses), ador, player:
donee cantor ' vos plaudite I* dicat, H.
cantnot fis, m. [1 CAN-], a musiecU utterance,
singing, song: cantus vooum: Sirenum: cantu
tremulo (i. e. voce anili), H. : cantu solata labo-
rem, y. : in dicendo obscurior, mu8ie€U play of
voice. — With instruments, a playing^ music: vo-
cum et nervorum: citharae, H. : tubarum, L.:
strepuerunt cornua cantu, y. : bestiac cantu flee-
tuntur, by music. — Of birds and insecta : avium
citharaeque, H. : seros exercet noctua cantas, y. :
CantQs lusciuii, Ph. : gallorum, crowing: sub galli
cantum, at cock-crow, H. : ales caotibus £vocat
Auroram, 0. : cantu rumpcnt arbusta cicadae, y.
— Esp., an oracidar song, incantation, charm:
veridicos edere cantQs, Ct. : cantflsqde artesque
magorum, 0. : cantu commotae Umbrae, y.
caiiiia, adj. [2 GAS-], white, hoary: aqua,
foamy, 0. : nix, H. : montes, y. : pruina, hoar-
capftoitas
106
oapio
criniB, 0. : caput, Gt. — Plur, m. as mt&if. (sc ca-
pilliX gray hairs: falsi, 0.: honorati, O. — OW,
Aoory, venerable: fides, of ancieni times, V. : se-
nectus, Gt
oapacitas, atis,/. [capax], space for holding,
capacity: in animo,
oapax, ads, acf}^ with comp, and stip, [GAP-],
containing much, wide, large, spacious, roomg, capa-
cious: conchae, H.: capadores scjphos, H.: pha-
retra, 0.: urbs,0.: drcu8capaxpopuli,0.: animal
mentis capadus, 0. : dbi vinique capacissimus, L.
— F i g., susceptible, capable of, good, able, apt. Jit
for : avidae et capaces (aures) : ingenium, great,
0. : animi ad praecepta, 0. : imperii, Ta.
oapedo (capudo^ oapp-), inis,/. [GAP-], a
bowl used in sacrifices*
capeduncula, ae,/. dim, [oapedo], a small
dish used in sacrifices.
oapella, ae,/. dim, [caper], a she -goat, V.:
graciles, O. — A piece of statuary, G. — Cajpdla, a
star in Auriga : sidus pluviale Gapellae, 0. : sig-
num pluviale, 0.
caper, prt, m., a he-goat, goat: vir gregis, V.,
H. : bicopnis, 0. — The odor of the arm-pits: trux,
0.,Ct.,E.-^A wild goat, 0.
capeaso, IvI or il, Itilrus, ere, desid, [capio], to
seize eagerly, snatch at, lag /lold of: cibum denti-
bus : arma, V. : principlum libertatis capesseiidae.
— Of places, to strive to reach, bdake onesdf to,
repair to, resort to: medium locum: tui-rts, V. —
F i g., to take hold of with zeal, take up, take in
Iiand, undertake, enter upon^ engage in, execute,
manage: bellum, L. : pugnam manu, Ta. : iassa,
to execute, V. : recta capessens, with upright pur-
pose, H. : partem decoris, L. : maffistratOs, Ta. :
audncia ad pericula capessenda,/actn^, L. : capes-
sere rem p., to enter political life.
capillatUB, adj, with comp. [capillus], having
hair,hairg: bene, with a fine head of hair: oapil-
latior quam ante : eapillato oonsule, i. e. in the
olden timCf lu.
capillus, I, m. [caput].— iSKri^. collect., the hair
of the head, hair: passus, T. : involare alcui in
capillum, T. : pexus : horridus : capiUo esse pro-
misso, long, Cs. : longus, N. : horrens, Ta. : niger,
H. : f ulvus, O. : capillum promisisse, L ; candente
carbone sibi adurebat capillum, the beard—Ot the
cony: cuniculi, CL-—Ftur., hairs, the hair: erant
illi compti capilli : uncti, H.
capio, cepi (capsis, old foi- ceperis, G.), captus,
ere [GAP-], to take in /land, take hold of, lag hold
of, take, seize, grasp: flabellum, T.: sacra manu,
V. : pocula, H. : baculum, 0. : pignera, L. : mani-
bua tympanum, Gt : lora, Pr. : arma capere alii,
seixed their aims, S. : ensem, 0. : tela, 0. : omnia
arma contra illam pestem, i. e. contend in every
way: Manliura arma cepisse, had begun hoMiHesi,
S. : capere arma parabat, was on the point of at-
tacking, 0. — Of food, to take, partake of: Cibum
cum ek, T. : lauti cibum capiunt, Ta. — To take
captive, seize, make prisoner: belli duces captoe
tenetis : unus e filiis captus est, Gs. : capta tria
rollia peditum, L. : alquos Byzantii, N. : captos
ostendere ciWbus hostes, H. : Num capti (Phryges)
potuere capi ? could they not, when taken, be taken
ionce for all)? V. : casus est enim in capiendo
sc. praedones). — To catdi, hunt down, take: pro
se quisque quod ceperat adferebat: cenrum. Ph. :
ilia pro lepuscnlis capiebaritur, patellae, etc. — To
win, captivate, diarm, allure, enchain, endave,fa9ci-
nate : ut te redimas captum (i. e. amore), T. : qui-
bus (rebus) ilia aetas capi ac deleniri potest : te
pecunia captum : quern snft cepit humanitate, N. :
liunc capit argenti splendor, H. : duloedine Tocia,
0. : (bos) herbft captus viridi, V. : oculis captis. —
7b cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude,
catch: Aut qu& yift te captent eadero ipsos capi?
T. : eodem captus errore, involved in : suis mise-
rum me cepit ocellis, Pr. : carmine formosae ca-
piuntur, Tb. : me dolis, S. : capi alcuius dolo, N. :
alqm amicitiae mendacis imagine, 0. — To defeat,
convict, cast, overcome ( in a suit of dispute ) : no
tui consultores capiantur : in capiendo adversario
versutus (orator). — To harm, lame, mutilate, maim,
disable, impair, weaken : oculis et auribus captus,
blind and deaf: membris omnibus captus: altero
oculo capitur, loses an eye, L. : capti auribus metu,
L. : lumine, 0. : numquam erit tam captus eque-
ster ordo : capta re p. — P. pass., of the mind,
deprived of sense, siUy, insane, crazed, lunatic, mad:
mente esse captum : virgines captae furore, L. :
capti et stupentes anlmi, L. — To choose, sded^
elect, take, pick out, adopt, accept : iudicem populum
R, L. : Me arbitrum, T. : inimicos homines, make
enemies, T. : sacerdotem sortito : Flaccus flamen
captus a Lidnio erat, L. — Of places, to occupy,
dioose, select, take possession of, enter into: loca
capere, to take up a position, Gs. : castris locum
capere : locum extra urbem editum capere, N. :
locum editiorem, S. : capto monte, Ga. : Aventi-
num ad inaugurandum templa, L. : montes fogfi,
for refuge, L. : tumulum, V. : terras captas de-
spectare videntur ( cycni ), to be settling down on
places sdected, V. — To take by force, capture,
storm, reduce, conquer, seize: pauca (oppida), S. :
Troia capta, L.: quod (agri) de Gampanis cepe-
rant : castra hostium, N. : oppida manu, V. ; cf.
oppressa capt&que re p. : patriam suam, L. — To
reach, attain, arrive at, betake oneself to : insulam,
Cs. : oti ilium portum. — Of property or money, to
take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get : agros
de hostibus : ager ex hostibus captus, L. : prae-
das, N. : ex hostibus pecuniam, L. : cape cedo,
give and take, T. ^ de w^p^lQ^i^ter gloriam.
eaplo
100
oftpra
N. : ex calamiute populi R. nomen oapere, Os. :
regnum Tiberinus ab illia Gepit, ntcoeeded to^ 0. —
With peevniamy to take iUtgaUy^ exactt extort^ ae-
c€pt a iribe, take blaebnail : contra leges peeuniam
cepisse ? : pecuniae per vim atque iniuriam captae :
aperte pecunias ob rem iudicandam : alqm pecu-
niae captae areesaere, S. — 2b take^ inherit^ oUain^
acquire, geL, accept : morte testamentove alcuios
alqd capere: a ciribus Romania bereditatea : si
capiendi loa nullum uxori, lu. — To collect^ reeewe^
obtain : ex eia praediis talenta argenti, T. : stipen-
dium lure belli, Cs. : ex quo (castro) taleuta, N. —
F i g., to take, eeize, obtain, get, enjoy, reap : Fruc-
Uim, T. : fnict&s auctoritatis : f ructum vestri in
me amoria: alquid ex ea re oommodi? T.: utili-
tates ex amicitift. — To take, aemme, acquire, put
ou: gestOs roltOsque novoa, T.: flguras, 0. — To
take, aaeume, adapt, cultivate, cheritIi,po88eta: peti-
tons personam: patris vim: patrium animum. —
To undertake, ateume, enter upon, accept, take up:
provinciam duram, T. : consulatum : honores, N. :
rerum moderamen, 0. : rem p., S. : magistratum,
L. — ^With dot. of person, to obtain /or, eeeure/or:
patres praeturum Camillo ceperunt, L. — To begin^
enter tipon, undertake : belUim : labores, T. : augu-
nam ex arce, L. : aliud initium belli, i. e. toar on
a new plan, Gs. : conatOa ad erumpendum, L. : nee
vestra capit diacordia finem, V. : ad impetum ca-
piundum spatium, to take a start, L. : somnum,
fail adeep. — Poet. :^ Unde nova ingressQs expe-
rientia cepit? L e. woa dmead, Y. — To eeiie, em-
brace, take (an opportunity): si quam causam
oeperit, T. : tempus ad te adeundl. — 7b/orm, eoti-
ceiee, entertain, come to, reach : sensum verae glo-
riae: ex lucri magnitudine oonieoturam furti:
consilium un» tecum, T. : consilium hominis for-
tonas evertere: consilium equitatum demittere,
Ga.: consilium ut exirem: legionis opprimendae
consilium, Gs. — 2b take, derive, draw, obtain : de
te exemplom, T. : exemplum ex aliquft re. •— 2b
take, entertain, conceive, receive, be e^Uijeeted to, suf-
fer, experience: miaeriam omnem, T. : angorem
pro amioo : ex huiua inoommodia molestiam : in*
famiam sine volaptate: invidiam apud patres ex
largitione, L. : timorem, V. : voloptatem animi. —
With a feeling as tybj., to seize, overcome, poeaeae,
occupy, ajfeet, take poeeeedon of move: Gupido
oepit miseram nunc me, proloqui, etc. : ut caperet
odium illam mei^ T.: nos oblivio oeperat: Romu-
lum cupido oepit urbia condendae, L. : animum
cara oepit, L. : meae si te oeperunt t^a laudis,
V. : dementia cepit amantem, V. — Of injury or
Ums, to auffer, take, be nd^eeted to : calamitatem :
inoommodi nihU. — ^E s p., in the formula by which
the senate, in great emergencies, gave absolute
power to magistrates : videant ne quid res p. de-
triment! capiat : senatus docrevit, darent operam
copsnles, ne quid, etc., S.— To take in, receive, hold,
contain, be large enough for : capit alveus amnea,
0. : terra feras cepit, O. : quid turbae est I Aedes
nostrae vix capient, scio, T. : unft domo iam capi
non possunt: Nee iam se capit unda, V. : Kon
tuus hoc capiet venter plus ac mens, U. : tot do-
mQs locupletissimas istius domus una capiet ? will
swallow up. — 2b contain, hold, suffice for, be strong
enough for, bear : earn amentiam : nee capiunt
inclusas pectora flammas, 0. : iram Non capit
ipsa suam, 0. : Nee te Troia capit, is too small for
your glory, V.— 2b take, receive, hold, comprehend^
graep, embrace: gratia, quantam maximam animi
nostri capere possunt: ille unus veram speciem
senatCli cepit, L
oapiB, idid,/. TGAF-], a bowl with one handle,
used in sacrifices, L.
capistratua, at^j. [capistrumi hametsed: In
capistratis tigribus, in a chariot drawn by, etc, 0.
oapistnim, I, n. [GAP J, a halter : mollia, Y. :
frenare ora capistris, 0. — Fig. : maritale, lu.
capital, ftlis. n. [capitalis], a capital offence,
crime punishable by death or eieile ( civil death ) :
quique non paruerit capital esto, G. (lex): prae-
sidio deoedere apud Romanes capital esse, L. : in
sella R^is consedisse capital foret, Gu. : capitalia
ausi plerique, L.
oapitale, is, fi. (late for capital), a capital of-
fence, Ta.
oapitalifl, e, o^'. with comjp, [ caput ], of the
head, chief , foremost^ pre-eminent, distingutslied :
Ingenium, 0. : ille, a unriter of the first rank: erat
capitalior, quod, etc., more distinguished. — In law,
of life, involving life, capital: accusare alquem rei
capitalia, of a capUal crime: cui rei capitalis dies
dicta sit^ L. : reus rerum capitalium : flagitia, T. :
noxa, L. : indicium trium viromm capitalium, wAo
had charge of the prisons and of executions. — F i g.,
deadly, pernicious, irreconcilable, bitter: flagitia,
outrageous, T. : hostis, a deadly enemy: ira, H. :
oratio, dangerous : nulla capitalior pestia.
oaplto^ onis, in. [caput], 0710 that has a latge
head, big-headed.
Capltolinii% adj, [Gapitolium], of the Capitol,
Cfapitoline: clivus : ludi, L. : querous, a crown of
oak awarded in the Capitoline aamet, lu. — Plur,
m. as subst., the directors of the OapitoUne games,
Capitolium, I, n. [caputl the Capitol, temple
of Jupiter, at Rome, G., L. — The hul on which the
Capitol stood, L. : Gapitoli inraobile saxum, V., U.
oapitalaUm, 04/. [caput], by luads, summari-
oapltolimi, I, n. dim. [caput], a little head,
darling, pet : lepidissimuro, T.
oapra, ae,/. [caper], a ehe-goat, G. : consimilis
I cprU figure Q. : Ur^^l^c^^^^^^ in
oaproa
110
oapat
Auriffa^ V. : iasana Caprme sidera, H. — l%e odor
of the armpiU: olidae caprae, H.
oaprea, ae,/ [capra], a tnld she-ffoat, roe^ H.,
v., 0. — P r o V. : lungentur capreae lupis, i. e. the
imponihle mil occur^ H.
capreolua, i, m. dim. [caprea], a wild goaty
c/iomoiSy roebwk, V. — ^M e t o n.^ p^w.^ short pieces
of timber for supports^ props, stays^ Ca.
Capricornuflk hnL[ caper + coma ], Capri-
com, a sign of the iodiac, G. : tyrannus uudae, H.
caprifiousy I. / [ caper + ficus ], the wild fig-
tree: magna, T. : erutae, H., Pr.
caprigenus, adj. [caper +GEN-], of the goat
kind. — Plur. as subst,^ goats : caprigeu&m peous, V.
oaprimulgUB, I, m. [caper +MARG-], a milker
of goats, countryman, Ct.
oapxinua, adj. [caper], of goats: grex, L. : pel-
lis. — Pro V. : rixari de lan& caprina, about trifles^
oapripea^ pedis, adj. [caper + pes], goai-footed
(poet): Satyri,H.: Panes, Pr.
oapsa, ae, /. [ capio ], a repository, box, booh-
ease, (1 : delatae, H. : aperta (for waste - paper),
H. : angasta (of a school-boy's satchel), lu.
oapsula, ae,/. [capsa], a small box, casket, Ct
capta, ae,/. [P. of capio], a female captive, T.
oaptatio, odis, / [ capto ], a reacIUng after,
catching at: verborum.
oaptator, oris, m. [capto], one who eagerly
reaches after, who grasps at : aurae popularis, a
demagogue, L. — A legacy-hunter, H., lu.
oaptio, dais, /. [capio], a deceiving, deoqfttion,
fraud, deceit : in parvolft re. — A fallacious argu-
ment, sophism, quibble, catch: istius generis captio-
nes: dialecticae: quanta in Terbis.-^^n injury,
loss: mea captio est, si, eta
oaptlose, adv. [ captiosus ], insidiously, deceit-
fully: interrogare.
oapttdsua, adj. with comp. and sup, [captiol,
fallacious, deceptive: societas. — Sophistical, mts-
leading: quo nihil capttosius potest did: captio-
sissimum genus interrogataonis : captiosa soWere,
detect sophisms.
oaptlunonla, ae, / dim, [ captio ], a quirk,
sophism, fallacy.
oaptiva, ae,/. [captions], a female captive,
woman prisoner, O.
oaptivitaa, Mis,/ [captivus], servitude, cap-
tivity: monstrata oomminus, shoton to be impend-
ing, Ta. : urbis, capture, Ta.— Pfwr. .• nrbiam, Ta.
oaptivus (-voe), adj. [CAP-], taJcen prisoner,
ce^ive: cives: servi: mnltitudo serrorum, L. :
pubes, H.: matrefl,0.— Cy captives: sedes: San-
guis, y. : hicerti, 0. — Caught, taken: pisoes, O.:
ferae, 0. — Captured, plundered, taken as spoil,
taken by force: naves, Cs.: pecania, L.: ve«tb,
V. : portatur ebur, captiva Corinthus, H. : caelam,
0. : captiva mens, i.e.by love, 0.— *As subst. m^ a
captive, prisoner : sine eis captivis: ut ex captim
comperit, Cs. : vendere captivum, H. : captiro Tie-
tor potitus, 0.
capto, AvI, atus, ftre, freq. [capio], to strive to
seixe, lay hold of, caich at, snatch, chase, hunt, ce^
ture: fugientia Flumina, H. : simuUcra fugada,
0. : laqueis fecas, V. : naribus auras, V. : aurtbus
afira, listen eagerly for, V.: captata Hesperie,
watched for, O. — Fig., to strive after, long for, do-
sire earnestly, caiclt at^ grasp: solitudines: quid
cum ilio consili captet, T. : plausfLs : risQs, pro-
voke : populi suif ragia, H. : incerta pro certis, SL :
nubis et inania, H. : tempus, (^jportunity, L. : oo-
casionera, to watch for, L. : prendique et prendere
captans,0.: laedere aliquem. Ph. — 7b watch for
craftily, lie in wait for, entice, allure : quft via te
captent, T. : emolumento alqm: hostem insidiis,
L. — To court, plot for : testamenta senum, H. :
Coranum, lu. — To take up, begin: ubi captato
sermone, etc, O.
1. oaptUB, I, m. [P. of capio], a prisoner, cap-
tive: inludere capto, V. : ex captorum numero, L. :
palam captis gravis, H.
2. oaptaa, Os, m. [capio], comprehension, ca-
pacity, esp. with ut est: ut captus est servonun,
non malus, i. e,for a slave, T. : civitas ampla atqae
florens, ut est captus Germanorum, by the German
standard, Cs. : prudentes, ut est captus hotuinom.
oapado, inis, see cap^do.
oapulOB, I, m. [capio], that which is grouped, a
handle, holder : aratri, 0. — 77ie hilt of a sword, C. :
capulo tenxis, V. : insidens capulo manus, Ta.
oapnt, itis, fu [CAP-], the liead: Capilius dr-
cum caput Reiectus, T.: caput obnubito, L. : capi-
tis nives, H. : capite operto: aperire : velare, ll :
abscindere oervioibus: capite demisso: attollere,
0. : extollere, to become bold: breve (equi ), H. :
ooronatum (bovis), Tb. : per caput pedeeque ire,
heels over head, Ct : dux cum exercitu supra caput
est, i. e. is ready to fall upon us, & : capita oon-
ferre, to lay heads togdher, i. e. <o confer in seerel,
L. : caput aut oollum petere, strike at the vital
parts: haec alias inter caput extulit urties, towers,
1. e. exeds, V. : aliena n^otia Per caput saliunt,
run through the head, i. e. the mind, H. : capitis la-
bor, mental exertion, H. — Met on., the head, top,
summit, pointy end, extremity : iocur sine capite
(of a saorifico), L. : in extis, 0. : Ugnomm, Cs. :
oornu duxit, dt>nec cunrata coirent oapita, the eiub,
V. — The origin, source, spring, head (of a river),
L.: cput unde^rum^it ^i^5^J^^Ui. «p«.
carbaaens
111
oareo
nrbibus exit, my mmrct wrings mwrng grtai etfiet,
y. — T%9 mouthy embouehwe (rare) : multis eapiti-
bas in Oceanam influit, G8.-~Of plants : didocere
terram ad capita, the rootty Y. : papavera deroiaere
caput, the headtj Y. : capitum ittgatio, braneha (of
the Tine). — Of moantains, the tummit: capita
aspera montia, V. — Of penons, a head^penon:
ridicalttm caput I T. : carum, V. : duo haec capita
taetenima: ignota, L. : di oaptti ipsiaa reaenrent,
for himadf^ Y. : capiti cane talia Dardanio rebua-
que tttis, L e. for Aeneaa and youneff V. : Perfi-
dam, H. : de aacrando cum bonis capita alcuius,
L. : ut capat lovi sacraretur, L. — With numerals :
capitom Helvetiorum milia CGLXIIIt tottU, Cb. :
nullum caput Proserpina f ugit, H. : in capita, to
each jxrmm^ L. ; cf. bus Triginta capitum fetAs
enixa,y. — Fig., /t/e,jpAvnca/ life: Capitis peri-
culum adire, to risk life, T. : caput obiectare pe-
ricUs, v. : capitis poena, capital pumielwnaii^ Cs. :
certaroen capitis et famae : ut capite dimices tuo,
L. : caput offerre pro patria : patrlum tibi crede
caput (i. e. patris Titam), 0. : aocusatus capiUs ab-
solvitur, of a capital crimen N. : Sthenium capite
damnare. — CVvw life^ptrmmaUtif, ctvU riff ht$y liber-
ty and cUizenehip : capitis causae, involving citizen-
Hop : iudicium capitis : capitis deminutio, /ots of
ciml riffhtMj Cs. — P o e t : capitis minor,^.~-Of per-
sons, a leader, chief guide: con<ntandorum Grae-
coram : capita nominis Latini, heads, ^liefe, L. : ut
Be Suevorum caput credant, cs^^^n^tf, Ta. : capita
coniurationiB securi percussi, L. : illic est huic rei
caput, oHthor, contriver, T. : ab illo fonte et capite
Socrate : corpori valido caput deerat, leader, L. :
ipsum Ezpumare caput, the great man himself ^^ H.
^A head, diief, capital : Thebae totius Graeciae,
frwt city, N. : Koroa, orbis terrarum, L. : castellum
eios regionis, principal place, L. : Romam caput
Latio esse, L. : ius nigrum, cenae caput, principal
dish: fundus, vestrae pecuniae, chief source of in-
come: caput esse artis, deoere, the note, charaeteris-
tie: ad consiHum de re p. dandum caput est nosse
rem p^Jirst quaUfioaiion: caput litteranim cum
alqao, reason for eorrmponding : Epicuri, chief
daigma: caput belli et summa, V.— In writings, a
dmnon, paragraph, chapter? legis: caput Annia-
nam de hereditatibus, passage m the will of A.—
Of monej, theprineipat sum, capUcJ, stock : quibus
ille de capite dempsisset, reAced their debts: de
capite dedudte alqd, L. : Quinas hlc capiti meroe-
des exseeet, eaelorl sbefyper centum^ H.
carbaaen% o^f.
Utien: vela: sinus.
fcarbasus],
I, ofoarbasus, ofjine
, \,f.,phir. carbasa, Oram, n., = Kop-
Teate^,fme fiax^iiM linen, Ct — Hence, a garment
ofJSne Unen, v.: carbasa, O. — A sail, canvas
(poet), v.: carbasa dedueere, 0. — As adj. : car-
basa lioa, embroidered doth, Pr.
carbatlira% see carpa-.
carb5, dnis, m. [CAR-], a coal, cJiarcoal: can-
deus: carbone adurcre capillum, burning coals:
In carbone tuo ponere, on your altar fire, lu. : cre-
t& an carbone notati ? i. e. with white or black f H. :
Proelia nibric& picta aut carbone, drawn wiUt, red
chalk or coal, H. — Prov. : carbon em pro thesau-
ro inrenire, i. e. to be deceived in one^s Iwpe, Ph.
carbtmoulaak X, m. dim, [carbo], a wnaH coal.
Her.
oaroer, eris, m., a prison^ jail : in caroerem
duci : carcerem ref ringere, L. : eff undere : priva-
tU8,L.: vindex scelerum : vincla carceris rumpere,
i. e. of the body. — P o e t, of the cave of Aeolus,
v., 0. — Esp., the Roman state-prison: inferior
career, L. ; cf. TuUianum. — M e t o n., as a term of
reproach, Mii^W, scape-gallows, T. — The barrier,
starting-place in t/ie race-course: effusi carcere cur-
ras, v. : cum carcere uterque Emicat, 0. — Usu.
plur. : cum carceribus seso effudere quadrigae,
V. : carceribus missi curras, H. — F i g. : ad caroe-
res a calce rerocari, i. e. to begin life anew.
oarohestnm, S, n., =: Kapxhoiov^ a Greek drink-
ing-eup^ oblong beaker with /landles, only plur,:
Bacchi, V. : manu mixta, 0.
oardacea, urn, m. [carda (PersianX warlike],
a dass of Persian soldiers; ace. Cardacas, N.
oardiacua, adj., = KapiioKoi', of tJie heart, of
the pit of the stomach : amicus, with heart -Imrfi,
lu. — As subst., one who lias stomadi-ac/ie^ C, H.
card5, inis, m. [ CARD- ], a hinge, pivot and
socket (of door or gate) : postis a cardine vellit,
y. : (ianua) movebat Cardines, H. : facili patue-
runt cardine yalrae, lu. : veniato cardine Egredi-
tur, opening the door, 0. — In astron., a pole: Ex-
tremusque adeo duplici de cardine vertex Dicitur
esse poluB, C, 0. — A boundary, limit : intra eum
cardinem (imperii), i. e. Mount 7'aunM, L. — F i g.,
a turning-point, aisis (poet.) : tantus rerum, V.
oardaii% I, m. [3 CAS-], the thistle, wild thistle,
y. _ ^
oare, adv, with comp, [carus], dearly, at a high
price : emit carius, eta : poema emere, H.
oaraotmn, I, n. [carex], ajleld of rushes, sedgs-
pht,Y.^
oareo (P. vraes, gen. plur. carentum, y.), uT,
ittlrus, dre, to oe without, be free from, be da^iute
of: illam, T. : culpft, T. : dolore: vitiis, H. : com-
muni sensu, H. : morte, to be immortal, H. : suis
flguri, i. e. exempt from transformation into, O. —
To do without, deprive oneself of deny oneself, re-
frain, abstain from : cibo, Cs. : lubidinibus baud
facile, Sb : amicorum facultatibus, N. : satiatis iu-
cuodlus est carere quam frui, abstinence, — Of
places, to hold aloof from, not to go to, be absent
from: foro: proTincift domoque: patrift, N.— Of
oarex
112
inanimate subjeetSf to be wUhmtt^ be void of ^ be free
from, idant : tempora carent crimine : nee lacrimis
caruere genae, V . : Quae caret ora cruore nostro ?
H. : aditu carentia saxa, inaeeeasibU, 0. : numerOf
to be eounilesSj H. : Lux caritura fine, 0. — To be
dqyrived of want, have lost (not of the necessaries
of life) : patriA, T. : ut Latio careat,/at/ to reach,
y. : consuetudine amiooruin : commodis omnibus :
Tate sacro, not to be celebrated by, H. : caret omni
Maiorum censu, hoe dimpated, ui. : tui carendum
quod erat, T. : Virque mihi dempto fine carendus
abest, 0. — To feel the want of mis8: carere signi-
ficat, egere eo quod habere velis : non caret is qui
non desiderat : in carendo patientia.
oarex, icis,/ [S CAS-], a reedffran, aedge, V.
Cavloa, ae, a dried fig, Carianfig, Q,, 0.
caries, aee. em,/. [1 GAR-], decay, dry-rot: te-
k (of a ship), 0.
carina, ae,/. [1 GAR-], a ked (of a ship) : ca-
rinae planiores, Gs. : carinas fixerant vadis, L. —
P o e i, a vesael, booty ship : statio male fida carinis,
V. : Trahunt siccas carinas, H.
Cannae, arum,/., the Keels, a quarter in Borne,
v., L., H.
cariosna, adj. [caries], full of decay: dentes,
Ph. — ^Fi g. : scnectus, dnei up, 0.
oaris, idis,/., = icapic, a kind of sea-crab, 0.
cariatla, drum, = jmpiarta, a family festival,
feast of harmony andlove^ 0.
caritaa, &tis,/ [carus], deamess, costliness, high
price: annonae: rei f rumentariae : annus in sum-
raft caritate fuit — Fi g., regard, esteem, affection,
love : caritatem oonciliare : inter natos et parentes :
erga patriam, L. : caritatem parare, Ta. : patriae
et suorum, affection for : liberam, L. : necessitudi-
nis, arising from: omnis omnium caritates patria
una complexa est, kinds of affection,
carmen, inis, n. [1 GAS-], a song, poem, verse,
oracular response, propJiecy, form of incantatioti,
tune, air, lay, straiti, note, sound (Tocal or instru-
mental) : canentes carmina, L. : Garmine vocali
clarus, 0. : lyrae, Pr. : per me concordant carmi-
na nervis, 0. : ferale, V. : cygnorum, 0. : citharft
carmina divides, H. : barbaricum, O. — Esp., a
composition in verse, poem, poetry, verse, song : can-
tQs et carmina, melodies and words : Maeonii car-
minis alite, U. : tragicum, H. : carmina Livi, H. :
Lydis remixto carmine tibiis, H. : famosum, abus-
ive, H. : canere, to compose: pueris canto, H. : oon-
dere, H. : contexere : fingere, H. : docere, H. : ad
umbilicum adducere, H. — Lyric poetry: Garmine
tu gaudes, hie delectatur iambis, H.: Garmina
compono, hie elegos, H. — A jio^iie inscription:
carminibus templorum aditQs exomare: tumulo
superaddite carmen, V. — A passage from a poem,
poetical extract: audiens tarn grande caroMti:
EuripSdeum illud. — An oracular responMe, propke-
cy, prediction : Cumaettm,y. : in Ubris SibyUiuis,
L. — A charm, ineantoHon : Garminibus Circe so-
cios mutavit UUxi, V. : venefioae Scientioris, H. :
Auxiliare, 0. — A form of speech, ceremonial phrase,
formtda (in religious or legal observances) : quae
(verba) longo effata carmine, L. : diro quodam
carmine iurare, L. : cruciatQs carmina : lex bor-
rendi carminis erat, of a dreadful form, L. : Appti
Gaect carmen, a proverbial saying : magisti-i, a
school-task for the memory : sacrum, L.
Carmentalia, e, adj., of Carmentis: flamen:
porta, near tlte temple of Carmentis, L.
Carmentlflk is (V.,0.), or Carmenta, ae (L.),
/. [1 GAS-], a goddess of prophecy, mother ofEpan-
der.
oamifex or camufex, ficis, m. [caro +
2 FAG-], an executioner, hangman: camificum
cruciamenta : iacens Inter carnifices, lu. : suus,
his destroyer : tuus, employed by you : 0 caniifex,
scoundrel. — A tormentor, murderer : meus, T. : ci-
vium, butclier : ad vexandam plebem creatus, L.
camifioina (camuf-), ae,/. [carnifex], the
rack, torture, torment, buteheiy: camificiaam su-
bire : in camificinam duci, L.
caxnifioo^ — , — , ftre [carnifex], to cut to pieces,
mangle: camificari (hostes) iacentes, L.
card, carnis (nom. camis, L.),/. [GRV-], ^/fieaA :
camem Latinis petere: alicui camem dare, L. :
lacte et came vivere, Gs. : ferina, tf^nuon, S. : iners,
tastdess, H. : viscera et cames, tn^ces of flesh, O. :
putida, i. e. an offensively stupid person.
carpatintui (carb-), atfj., = Kop^anvoQ, of
coarse leather, rustic : crepidae, Gt
oarpentum, I, n., a carriage, c/tariot (oorered,
with two wheelsX L., 0., Ta,, lu., Pr.
oarpd^ psT, ptus, ere [GARP-], to pick, pluck,
pluck off, cull, crop, gather : flores, H. : roaam, V. :
raanibus f rondes, V. : f rumenta manu, V. — 2h
take (as nourishment), crop, pluck off, browse, graze
on: gramen, V.: pabula, O. : (apis) thyma, H. :
Invidia summa cacumina carpit, 0. : (prandiam)
quod erit bellissumum, pick dainties, T. — To tear
off, tear away, pluck offpuU out (poet.) : inter oor-
nua saetas, V. : vellera, to spin, Y. : pensum, H. :
ex oollo coronas, to pull off, H. — F i g., to pluck,
snatch : flosculos (orationis) : luctantia oscula, to
snatch, 0. — To enjoy, seiee, use, make use of: breve
ver, 0. : diem, redein, H. : auras vitalls, Y. : quie-
tem, V. — 7b gnaw at, fear, blame, censure, carp at,
dander, calumniate, revile: maledico dente: mili-
tum vocibus nonnihil carpi, Gs. : alquem sermoni-
bus, L. : opus, 0. — To weaken, enfeeble, wear away,
consume, desbroy: regina oaeco carpitur igni, Y. :
invidia carpit et carpitur una, 0. : Tot tnoe labo-
118
f&d wjmy v^on, ^Mthtn^ karmm: ogmen
noram, Ob. : Tiret RomRiuM, L. : eztremit igminlfl,
L — To etd to pifeet, divide.* carpenda membiia
minutioribitt oralio: in multos partis exaroitum,
L.'^To take a/Mrt^ mmgU emt: ta non animadver-
ts in ounMS^aed «arpes ut velis : carpi paucos ad
ignomiiiiaiii.*^ ^ go^Ureaduponypam over, nam-
gote^ mil through^ take otu^ewag, viam, V. : aopre-
mom iter (L e. iDori), H. : gjnim, to go in, a darde^
T. : mare, O. : Garpitar acdivifl tramee; O.
ouptiiii, ode. [ carpo ], Inf pieeee, by detached
pertMy in parte^ eeparaUiy, piecemeal: res gestas
psfscribere, S. : pugnare, in a dettUtory manner^
L: eoiiTeiiire carptira partes, ^rt«lua%tii detack-
made, L. : aggredi, L. : dimissi, Ta.
oazptor, Oris, m, [carpo], a carver^ lu.
caxruflk \n^ya vagon for freight^ baggage-
Kogon (with four wheela), Os., L.
canmoula, ae, dim, [caro], a bit of JUth:
TitoHna.
camik adj» widi conux and enp,, dear, predom,
valued, eeteemed, beloved: meo eordl cario, T. : dis
caras ipsis, H. : apud ezercitum, Cs. : cariores Sa-
binas Tiris feeit^ L.: parentee: perfugae minume
can, leatt valued, S. : care pater, V. : pignora nati,
0. : f rater cariiainwia : habet me se ipso oariorem :
nihil apod animum carios, S. : corpus meo mibi
carias, 0. : ei cariora omnia qoam deous, & : si
nobis Tivere can (Tolumus), to each other (sc. inter
nos), H. — Preeiowt, dear, coetly, of a high price:
amor, T. : annona in macello carior : nidor, H. :
hareoae, coniammg gold, 0. : f ramentum : (agrnm)
cariasimis pretiis emere, very high.
oua, ae,/. [SCAD-], a tmaU house, cottage, hut,
cttbtH, Aed: casae aratorum : habitare cases, V. :
casae stramentia teetae, Cs. : in casis habitare, L. :
Aedificare casaa, to build baby-hoveee, H. — ^P r o ▼. :
ita fogias ne praeter casam, i. e. run beyond the
kidmg-plaee (in the game of hide«nd-6eek), T.
eaaoii% a4i' P 0A6-], M: qnos cascos appel-
lat Ennius.
oiMiii^I,m^dbMM^Os.: abondare laete : Pin-
gnu, V.
c«ri% ae, /., s maaia^ vaQd oniiamon, T.^-A
jregrant vMrtto, tnuereonf V •
oiirida. MBff [1 cania], a helmet (of metal):
iarea,V^Pr.
1. o«Ml% idis,/. [SCAD-], a hdmet of metal:
mulionee cum eaflnmbaa, Cs. : eqninis FuWa iubis,
0.: caelata. In. — ^Poet: aetas patiens cassidis,
lt,ofwar^hL
a. oaMd% is, m. [SCAD-j, a htmHng-net, tnare,
toil: viM> caaae,0.— UeiL^r. : (cerrot) caasibus
agitate, T. : ponere, C^^A epidir'e web : in foribos
koasaeirV.
8
nu, acfi. [ I CAR.], empty, void, hollow:
nux, a HtU-thm, H. : canna, hoaow, 0. : sanguine,
bhodlete : lumlne, t e. dead, V. : lominia enais.^
Fig., vain, empty, ueeUee, futile, fruitleee: quid-
dam : votn, V. : fertilitas terrae, 0. : ia oaaaum
preces mittorc, vainly, L.
Caatalta, ae, /., = KacrraXm, a fountain on
Pamaeeue, taeroito Apollo and the Afutet, H.
Castalini^ tuff. rCastalia], OaetaUan, of Cob-
taUa : antrum, L e. the oracular cave at Delphi, O. :
arbor, Pr. : umbra, Tb.
oaatanea, ae,/., the ekeetwuMree, V. — A cheat-
nut, v. : costaneae nuoes, V.
oasta^ adv, with eomp. and tup. [castus], /ncrd^y,
^Mtleeely, without stain, virtuoudy : virere: tueri
Tiriginem. — Pioudy, rdigioudy : haec tribuenda
deoram numini : castios sacra facere, L. : castis-
slme colere deoe: placare deos, 0.
oastellanna, a^, [cnstellum], of a fort, of a
cadle : triumphi, for the capture of a castle, —
IHur. m, as siU>st., the occupants of a castle, S.
oaatellatim, adn, [ castellum ], in fortre&ses,
like fortresses: dissipati, L e. tn garrisons, L.
oastellum, l, n. dim. [castnim], a cadle, fort,
dladd, fortress, stronghold: crebra, Cs. : castellia
ab ingressione propulsari : multa capere, S. : mon-
tana castella, V. : castella communit, towers (on a
wall), Cs. : castella ftLCts^ posts (for guards), Cs. —
Poet.: Korica Castella in tumulis, i. e. mountain
homes, V. — ^Pi g., a shelter, stronghold, defence, ref-
uge: latroeinii: oastellum omnium sceleitim, L.
Caatigatlo, onis,/ [castigo], a correcting, cor-
rection, censure, reproof: castigatio oonturoelift
▼acare debet: tadta, L: castigationibus adfici:
verborum, L.
oaatigatOTi Oris, m. [castigo], a corrector, ro'
prover: lacrimarum, L. : minorum, H.
oasttgataa, adj. [R of castigo], small, con-
tracted: pectus, O.
castigd, avT, fltus, iire [castus+l ACr-], to set
right ^ correct, chadise,jouinMh, blame, reprove, chide,
censure, Jlnd fault witn: pueros rerberibus: seg-
niores, Cs.: castigando proflcere, L.: Castigandi
potestas, Cu. : littens castigari, ut, etc., Cs. : in
hoc me ipse castigo quod, etc. : moras, V. : Titia^
lu. — To correct, amend, polish : carmen ad un-
guem, H. : amicae rerba, lu. — To hold in cheek,
restrain : quid ilium credis faotunim, nisi eum . . .
castigasf T. : castigatus animi dolor.
oaatlmonia, ae, /. [castus], purity of morals,
morality, C. — ^E s p., chastity, eibstinence: Tirorum
ac mulierum: decern dierum, L.
oaatttafl» atis, /. [ castus ], ;n*rify, dtattUiy:
feminamm: metuens alterius Tin, H^* jnmLTa.
Digitized by VliDOgiC
114
OAStor, Oris, m., ssKOffTwp, the caUor^ beaver^
0, ; aee. castora, Im
omaltaKmun, el, n. [1 castor], eaH&reum^ a
g^rong-mnelling aeerdion of the beaier : viix>8a,y.
oastra, see oastram.
oastrenaiBi e, adjj. [castra], of the eamp^ in the
camp : ratio : latrociniam, i. e. open rebdfion : cod-
silium, L. : iurisdictio, Ta. : pensa, Pr.
oastro, &vl, atus, &re, to emamdaU, lu., Ga.—
Fig., to enervate: rem p. (censored as low by C).
castnim, I, n. [8GAD-], a /<niijled place, ctutle,
fort, fortretf: ei Gmnium dederat in Phrygift
castrum, N. — Plur. oastra, drum, n., a military
camp, encampment (regularly a square surrounded
by a trench, and a wall with four gates) : stativa,
permanent : hibema, L. : navalia, an encampment
to protect a landing, Cs.: nautica, N. : biua:
quinis castris oppidum drcamdedit, Cs. : locum
castris antecapere, S. : capere locum castris, L. :
castra metari, Cs. : locare, S. : communire, Cs. :
movere, to decamp, Cs. : castra castris oouferre,
L. : castra castris oonrertere, Cs. : castris se te-
oere, Cs.: ex castris abire, S. — Me ton., a day't
march (since a camp was pitched each evening) :
secundis castris pervenit, L. : alteris castris, £.:
quintis castris, Cs. — HUitary service: castris uti,
non palaestra, N. : in castris usum habere, Cs. —
F i g., a reeling-place, abode (poet) : oerea, beehivee,
T. — A camp, army (of contending parties or
sects) : Hos castris adhibe socios, Mcure a» aUiee,
T. : Epicuri : nil cupientium, the party, H.
oastoSk adj, with camp, and sup. [ 2 CAD- ],
morally pure, unpolluted, tpotle89,guutlea$, virtuoue :
mentes: vita castissima: quia hoc adulescente
castior ? Y. : populus frugi castusque, H. : se ca-
stes senrare: castissima domus: signs, />roo^< <^
innocence, 0. : res familiaris casta a cruore civili.
--^Flur, m, as wiAei,: probrum castis inferre. —
Chade, unpolkUed, mrtuoue, continent: (roulieres)
oaatiores : Minerva, H. : roatres, Y. : poeta, Ot. :
ius matrimonii : voltus, 0. — Pioiu, religioue, holy,
eaered: Aeneas, H.: sacerdotes, Y.: qui castam
oontionem defendo, i. e. auspicato in loco : verbe-
nae, H. : crines, 0. : laurus, Tb. : nemus, Ta. —
Free from avariee, dieintereited: homo : castissl-
mus homo.
oaa€^ aebf, labLot casus ], by chance, catuaU^,
by accident, accidentally: casu Bomae esse: id
evenit non temere neo casu : sive casu sire oonsi-
lio deoruro, Cs. : aocidit casu ut, etc., N. : casu te
sortiri amicum, H.: si Pallerem casu, H.: casu
tenebant bracchia nati, 0.
oaaula, ae,/. dim, [casa], a cottage, hut;i\L
oamvLB, as (dot. casu, Cs.),f?t. [1 CAD-], a fall-
ing, falling down, fall: nivis casus terrorem adie-
dt, L : Antiqui memor casOs, 0. : graviore casu
DeddoBt, H. : casuque f nit miserabiie carmen, tn
hi* fall, 0. : conctdit casu gravi. Ph. : altior. In. :
loci casus, i. e. dettruetion (by an earthqaake>, O.
—Fig., of time, the etui: sub csffum hiemis, V.—
A lorn, fall, overthrow, rum, faUure: ex nosCio
casu banc vitae viam pertioiesoere: ingredi sine
casu aliquo,/aZM etep: gravis casus in servitiam
ex regno, S.: urbis Troianae^ Y.«^Of events, an
occurrence, event, aeddent, ^anee, emergency : novi
castis temporum : in eiusmodi casu, tueh an. enur-
gency, Cs.: ad talem casum perfugium, I^: si
quos locus aut casus ooniunxerat, S. : adversi, ee-
cundi, N. : magno accidit casu, Cs. : rariores : du-
bii, H. — A chance, occasion, opportunity: lioc ipso
tempore et casu, Cs. : casfU mortis habere : prae-
clari facinoris casum dare, 8. — An advene event,
misfortune, miehap, misehanoe, accident, calamity:
meum casum tam horribf lem : ne minimo quidem
casu {dot.) locum relinquere, Cs. : sive alius casus
lecto te adflxit, H. : Saturnini atque Graoehonim
casus, i. e. death, Cs. : cum tantum senatoram sui
quemque casds absumpsissent, L. : Bomilcaria, S. :
insontis amici, fate^ Y. — In gram., a case (of a
noun).
oatagnplni% .ot^'., ts Koraypa^, painied,
variegated: Thyne,Ct.
Catanutaa, l, m. [old for Ganymedes], Gany-
mede, the cup-bearer of Jupiter, — ^Ab an expression
of contempt for Antonius.
cataphraotea^ ae, m., = Kca'a^paxnic, a coat
of mail with iron ecalee, Ta.
cataphraotaa, adj., 7=^ tutrapftaxroQ, mailed,
wearing coats of maiL — Flur, m,, mailed eoldiert,
L.,Pr.
oataploB, I, fik, = KordwKovg, a landing: ille
Puteolanus, arrival at PuteoU.
oatapulta, ae,/., s KarawfXnie* a» emgiinefor
hurling nUsmles, catapult: per tabulate dispositae,
L. : saxa ex catapultis, Cs.
oatanuita, ae,/., ~ KarappiumtQ^ a drembridge^
porteullie, L.
oataata, ae, /., r= Koravrame, a eeajfoH on
whith davee were exposed for sale, Tb.
oata, adv, [oatus], sagaeioudy, dexterously,
cateia (trisyl.X ae,/. [Celtic], a barbed ^pear^
Y.
1. oatella, ae, / dim, [catulus], a femede
pf^fpg^ young bitA^ lu.
8. oatalla, ae,/ dim. [oateoa], a Httle cAotn,
H., L.
oataUna^ I, m. dim, [catulus], a little dog^ puppy,
tohelp, C, lu. : Some, catelle,fei; H.
oateoa, ae,/. [CAT-], a chaki, fetter, shadOe:
ferrea, Cs. : cateni vinetos, Ta. : ooUo inserta ca-
tena, Cu. : firma, L. : stridor iraetae oatenae, Y. :
Digitized by V^OOQIC
115
dooasae catenim Laribns, L e. to have hem a Aave^
H. — ^Usii-^tfr.; alqm vincire catenis, O.: in ca-
teiuu oonioere alqm, Ga. : catenaa inioere alcui :
alqm in eatenis Bomam mitterei JL : catenas alcui
ezsolvere, Ta. : rumpere catenas, H.— F i g., a con-
Mhrainiy/eUeTf barrier, bond: belaa oonstricta le-
gum sacrataram catenia: yalid& teneamur catena,
Tb. : mille adde catenae, dautee of obligation (in a
bood),£L
oatenatufli atfj. [catena], Gained, feUered:
Britannua, H. : iauitor, O. : tabema, fattened with
a chain, In.
oaterva, ae, /., a crowd, troop, throng, band,
mob (of men) : iuvenam,y. : cum caterva sua ve-
nire : atipatorum, S. : catervae teatium : magnas
Graecorum implere catervas, I e. add to the num-
her of Grecian foete, H. — P o e t. : Avium, Jlocke,
V. — A body of Kld&ere,^ troop, company, band:
conducticiae catervae, N. : f algentes aere, V. : Ly-
dae, H.: florentis aere catervas, infantry (opp.
eqaite8),y. : equitum turmae peditumque cater-
vae, H. — A company of actors^ troop : tota : cater-
vae atque concentus, I e. ^ dramatic ehorue,
oatervatiiii, adv, [caterva], in companies, by
troope : dare sUagem, V. : incurrere, in dieorderly
eqmde,^'. eurrere, L.
oaUiedra, ae, /^^radi^po, a chair, etocl,
cutMoned eeat, arm-chair: Discipuiarum, H.— ^
Utter, eedan chair, lu.— ^ teaeher'e eeat, profeteor^e
chair, lu.
oatilhis, I, m. cSm. [catinus], a tmeUl dieh, plate
of earthenware, H.
catiini% 1, m., a deep vesed of earthenware,
bowl,E,'^Apot,E.,la.
catoninm, I, n. [xarui], the lower world (in a
play on the name Cato).
oatiilm% I, m. dim, [catua, a 9ki],a yomg aiii-
fna2, wkdp: catoloa ferae Celent^H.; ol a lion,
H^ Y., O. ; of a cat, Ph. ; of a wolf, Y. ; of a bear,
O. ; of a serpent, Y. —-4 yowng dog, pappy: in
eane quam ia catalo: csaibua catuloa aimills No-
iam,Y.
catufl^ adj.\\ GA-l dear-eighted, intetUgeni,
eegaeioM, wiae: Aeli«s Sextua, Enn. ap. G. : cuHOs
bominma Yoce fomasti eatas, H. : eatua quan-
tomvia rustioQa, ahrewd, H. : iaculari, H.
canda or (low) coda [cf . caudex, codex], ae,
f., a taU: leonis: pavonis: Delpblnum caudae,
7.: picta (of a peacock), BL: tenaisfjma, the
tmaUeetpari^ 0. — ^P r o v. : caudam traher c, i. e. to
be moeted, BL: coda iUa Verrina.— 75i^ privy
■ r,H.
, icia, m, (cf. eauda], « trunk afa tree,
etock, atem: caudidbos sectis (in graftingX ^^"^
UeiQiLtablockhMd,T.i aee also codex.
h
oavlaa^ ftnim, /., a pamage, eniranee (of a
sheepfold), Y.
eanUs or oolia, m. [2 OAY-], a etalk, etem of
a flani: (dictamni), Y. — ^Esp., a cabbage - etaUr,
cabbage, eoUwort, G. : teneroe caulea, H. : Gole su-
burbano Dulcior, H.
canpo or (low) oop5, Onis, m. [CAP-], a pettv
tradetman^ huckster, innkeeper : ad cauponem de-
vertere : Perfidus, H. : copo de vi& Latina.
oanpdna, ae, /. [oaupo], a retail shop, inn,
tavern, G., H.
oanponor, &rT, — , <2(sp. [canpo], to irajftc in,
trade in : belium, Enn. ap. G.
cauponnla, ae,/. dim. [caupona], a small inn,
little tavern.
Caunia (Y.) or Corua (Cs., Y.), I, m. [SCY-1
the northwest wind
oanaa (oaoMa), ae,/ [ 1 GAY-], a cause,
reason, motive, inducement, occasion, opportunity:
te causae inpellebant leves, T. : obscura : accedit
ilia quoque causa : causa, quam ob rem, etc., T. :
satis esse causa, qu& re, etc., Gs. : si causa nulla
est, cur, etc.: causa quod, etc.: ea est causa, ut
cloacae subeant, etc., L. : quid causae est quin :
nulla causa est quin : causa quo mhius, B. : is, qui
causa mortis fuit: morbi, Y. : noe causa belli su-
rous, L. : rerum oognoscere causas, Y. : Yera ob-
inrgandi causiK T.^Poet. : Bacchus et ad culpam
causas dedtt (i. e. culparum causa fiiit), Y. : oon-
surgere in arma, Y. : quae rebus sit causa novan-
die, Y. : meo subscribi causa sepulehro, i. e. of my
death, 0. — In phrases : cum causa, wUh good
reason: sine causA, without good reaaon^ sine ulla
apertft causA: his de causia, Gs.: qui de oaus&
qu& ex causa : ea causA, S. : ob eam causam, Gs.
ob eam ipsam causam: quam ob causam, X.
propter eam quam dixi causam: in caus& haec
sunt, are respionsible: vim morbi in caus& esse,
quo, etc., L. : non paucitatem . . . causae fuisse
cogitabant, to have been tlie cause, Gs. — ^E s p., a6/.
with gen. or possess, aeff., on account of for the
sake of: alqm honoris causft nominare, with due
respect: omnium nostrum causft: vitandae suspi^
tionis causft: meft causa, T. : meftpte causft, T.:
vestrft reique p. eausft: veatranun aedam templor
rumque causft; cf. quod illi semper sni causft
feeerant: additur illius hoc iam causA, quicum
agitur.^M e t o b., oa apology, exams : non cauaam
dico quin ferat, eta, T. : causae nequiquam nectis
iaanlfl^ Y. — ^P o e t^ : Et geminaa, causam laorimie^
aacraverat aras, I & a piaee to weq), V.-^A feigned
cause, pretext, pretence: fingit causae na det, T.
BBorae eausas faeere, reasone for the delay, &
eausaa innecte morandi, Y. : interre causam, Gs.
belLandi, X« : per causam exercendorum remigum,
under t/ie pretext, Gs. .^j^^r^g^u^^^f y>elU.
116
L. : gntiain per banc causam conciliare.'— In law,
a cau8e^ judicial procat^ lawtmt: causam agere:
pabUcam dioere : prof erre : perdere : toMre, 0. :
causae actor accesei: cauaam dicere, to defind
(oneself or as adTOcate): Unguam causis acuere,
for fleading^ H. : extra causam esse, wii to the
ftwnt: plura extra causam dixisse : atoue peracta
est causa prior, i. e. the heating before the decision^
0. — A mdsy porty^ faction^ cauee : condemnare
causam illam: et causam et hgninem probare,
Os. : puMica, thB common ^»eal^ O.— j4 rdaHon of
frietubhip^ connection: omnes causae et neoessi-
tudines veteres : quae mihi sit causa cum Gaesare.
— A condUion, ttatey mtuation, rdatUn^ position :
num enim aliA in causa M. Gato fuit, alift ceteri,
etc. : in eftdem cau8& f uerunt, Gs. : in meliore
causa. — A commistion^ 6unnen tmdertaken^ em-
ptoyment: cui senatus dederst publioe causam, ut
mihi gratias ageret : super tali causft eodem missi,
N. — In rhet., aconereUquetitioi^ oomefor diteutdon.
oaiuaiiiui, I, m. [causal— In the army, on«
whopleadt Hi-healthy an invalid. — Ptur.y L.
oauBidioiiB, I, m. [ causa + DIG-], a pleader^
advocate^gpedal pleader yC,\ purpura vendit Gau-
sidicum, lu.
oauaor, Atus, arl, dep. [causa], to allegt aa a
reaifon, make a preitxt of plead^ pretend: omnia
Visaque, 0. : looum inmeritum, H. : animi pertur-
bationem, L. : negotia, Ta. : numquid oausare quin
abeas victus ? hme you anything to plead fi cau-
satus consulere reWe^ pretending^ h, : Gausando in
longum ducia amores, you make pretexte for putr
ting ojf^ V,
oaiuwa, see caosa.
oansnla, ae,/. cKnt. [cansa], a petty lawemL
oante, adv, with eono}, and «up. [cautus], eau-
tioudy^ prudently, carefuUy: iter facere, Gs. : di-
cere, guardedly: cautius adcuro, ne, etc., T.: cur
olivum Sanguine Gautius vitat? H. : Gautins te
credere Harti, V. : quam cautissime narigare.
cantei^ is, or (in plur,) ooteOi/. [1 GA-], a
pointed rock^ crag: obnoxia ventis, Tb. : saxa et
cautes timere, Gs. : durae, V. : scrupulosae cotes :
durae, Y. : iuviae, Gu.
oaatim, adv* [eautas], eautioudy, varUy^ T.
oantlo, OnSs,/. [1 GAY-], warineet, precaution,
caution, keedfkilneee, cireumipection : horum vitio-
rum una oautio est, nt ne, etc. : tua cautio nostra
oautio est, i. e. your eafety: ne resciscat cautiost,
L e. one muet take eare, T. : ei niihi ne corrumpan-
tur cautiost, I mtut take care, T. : habet multas
cautiones, i. e. (the subject) hae many dMruUiee :
quae cantionem non faabebant, could not be guard-
ed agoMMt.'^ln law, eecmHy, bond, warranty, bail :
chlrographi, m writing: huno omni cautione de-
vinxQTtLi, pix^
oaator, oris, m. [caveo], an tnnirer, averter:
alieni pericali.
oantQfl, adj. with con^. and m^. [P. of caTeo],
careful, circumspect, teary, cauttoue, provident:
cautus est, ubi nihil opust, T. : in periculis : in
verbis serendis, H. : lupus, ily, H. : monuerunt, ut
cautior esset: ad praesentius malum cautiores,
L. : adrersus f raudem, L. : erga bona sua, Gu. :
cautum dignos adsumere,H. : consilia cautiora:
manus, 0. : oanttssima senectus, Ta.-*j8Ss^tf, aeeure:
nummos, H. : quo mulieri esset res cautior, curap
Tit ut, etc., made more secure.
oaTatoa, aefj, [P. of cavo], hollow (poet.):
alnos, Y. : sub rupe cavatA, Y.
oavea, ae,/ [2 OAY-], an endoeure, cage, stall,
den, coop, beehive, birdcage, 0., Y., H., Gu. — In a
theatre, die audttorittm, mectator^s seats, benches:
ingens,Y.: prima, the front seats: in ultima,
among the lower classes. — A theatre, G.
oa^eo (vnper. cave for cavS, T., H., 0^ Pr.X
c&vl, cautus, Sre [1 GAY-], to be on one's guard,
take care, take heed, beware, guard against, avoid:
Faciet, nisi cavco, T. : erunt (molesti) nisi cavetis.
Gautum est,inquit: non fuisse difficile carere, to
take precautions, Gs. : cum animnm attendisset ad
cavendum, N. : metues, doctusqne cavebis, H. —
Gave, look otUf be careful / T., H. : ab istoe caren-
dum Inteliego, T. : ab emptionibus, Os. : caveo ab
homine impure : monent, ut ipeis ab invidift cavea*
tur, L. : sibi cavit looo, i, e, got out of the iMty, T. :
cares, ne videat, etc., T. : cavet ne emat ab invito:
cavere necubi iiosti oportunus fieret, & : ne sim
spemenda, Exempio caveo^ am warned bg, O. : ca-
vendum est, ne, etc. : non admissum . . . venio,
sed cautum ne admittant, to prevent, L. : quod ut
ne accidat cavendum est — Beware of, take eetre
not, be sure you do not: cave dixeris, T. : cave
faxis Te quioquam indlgnum, H. : oave sis men-
Uaris : cave rc^ te, H. : armia oononrtant arma
cavete, Y. : oaveri foedere, at, etc., that provision
should be made: cavisse decs -ut libertas defend!
posset, L.«— With aee., to guard against, be aware
of, beware of, provide against, keep dear of: tu,
quod cavere poMis, stultum admitterest, T. : ear
boo non caves?: cavebat Fompeius omnia, ne,
eto. : Valium, Os. : hunc tu oaveto, H. : hoc cave-
rat mens provida, had prevented^ H. : Fata cavens,
Y. : oavenda est etiam gloriae cupiditas: Quid
qulsque vitet, numquam homini satis Gantum est,
H. : in quibus cave vereri (L e. noli) : caveret id
petere a populo R., quod, eto, S. : occursare ca-
pro caveto, Y. : commisisse cavet, quod, etc., H.
— In law, to take care for, provide, order, decree,
dispose of stipulate: cum ita caverent, si: altera
(lex) ipsis sepulcris eavet : de quibaa (agria) foe-
dere cautum est : sibi se prtvatim nihil oavere, to
stipulate, L. : si cautum enet jBQM9^4PI0iiinin n<x^
Digitized by '
117
ease ^einiOB. — With ub, to make oneteff tecurt^
procure bail^ take mtrefy: obsidibus inter Be, Ob. :
nisi prias a te cavero, ne qiuB ampliiiB, etc. : nb
sese caveat nemmem eue acturam, etCi, take ee-
cmrily: qaid ita FUtio Bibi oaTere non venit in
mentem.— 7b fnabe eeeure, gwe eecurity^ guaroxUee^
C. : (dvitates) obsidibuB de pecaoia carent, 0%, :
qaoniam obBidibiu cavere inter se non poissint,
Ga. — With «fa/., to keep from^ protect^ have a care
for, make eafe, take care of: quod regi amico ca-
vet, non reprehendo : melius ei carere volo, quam
ipse aiiis solet: aliis cavit, non cavet ipsi sibi, 0.
caTonui, ae, f, [cavuB], a koUow^ caviiy^ eaee,
emem^ ffrotto^ hole: terrae cavemae : curvae, rocky
wmlttfV,'. caecae,0.: naviom, Ao/dt. — JHur^^ree-
ervoirSjCu,
cavillatlo^ 6niB, /. [ cayillor ], a jeertng, rail-
lery^ 9eoffimg, irony, GL : inter consuleB, L.
cairillator, dris, m. [cavillor], ajeeter, eatnUer,
cavillor, atus, arl [ cavilla, raillery ], to Jeer,
mock, eriiicUe, tatiriie^jest: cum ipso: togam eius
praeCextam : tribunos plebls, L. : in eo, aestate
grave ease, etc — To reaeon captiously, quibble, L.
ca^o^ ftvl, &tu8, &re [ carus ], to make hoUow,
koUow outt excavette: (scopull) pars cavatur Fluc^
dbos, 0. : naves ex arboiibus, L. : arbore llntres,
V. : pannam gladio, i. e. to pierce through, 0. :
Tegmina tuta cavant capitum, holloa out, i. e. bend
around^Y,
cacwua, adj, [2 GAV-I, hollow, excavated, con-
cave: concha, Y.: bucina,0.: cavernae,y.: trunci,
H. : saxa, H. : qu& cava sunt (pocula), on the in^
tide, 0. : tempora, arched, 0. : lumina, sunken, 0. :
ombra, emedoping, V. : flumina, deat'ehatinelled,
v.: imaeo formae, unsubstantial, v.— As subsL
nu, a hde: Tutos (of a mouse), H. — Plur. .- artt,
Ph. — ^As subU. n., an opening, hole: murum ere-
bris cavis aperuit^ per quae, etc., loop-holes, L. :
Inrentos cavis bufo, Y. : nuces cavis abscondere,
E
'Ce or -o (not -cce, -cc\ an enclitio partide,
vith demonstratiTe force (like colloq. Engl here,
there, with this or that) appended to many pronom.
words. — ^Form -ce : hice fold for hie), hoiusce ; see
hie. — ^Form -c ; Bee bie, haee, illio, istic, nanc, sic,
etc. — Form -ci-, where the enclitic -ne follows;
see hicine, sicineb
1. cedo^ cesBl, oessus, ere [ 1 GAD- ], to go
from, give jSaoe, remove, wUkdraw, go away, do-
pari, retire: oedam atque abibo: ex ingrat4 civi-
Ute : patrift : earinft, Gt. : per ora ^hominum), i. e.
(0 he seen, H. : Sidlift sibi omni cedi, to be evacuat-
ed, L. : cedere f oro, to leave the exchange, i. e. 6e
hankrupi. In. : alieui hortoram possessione, i. e. to
eeie,asngn: ut posBesBionibiu cederent: loco ce-
dese, io retreat, N. : ex acie, abandon, L. : locum
ex quo cesBerant repetunt, L. : oedenteB inBeqni,
the retreating enemy, Gs. — ^Fi g., to pass away, go
from^ drop out, vanish: vita, die: e vit*: borae
quidem cedunt et dies, elapse: memorlA, be for-
gotten, L. : flducia cessit Quo tibi, diva^ luei t Y.
— To come to, fall (as a possession), to fall to the
lot of, accrue: ut is quaestus hmo cederet: quae
captae urbi cessura forent, L.: regnorum cessit
Pars Heleno, Y. : undae cessenint pisdbus babi-
tandae, O. : summa rerum in dncem cessit, Tb. :
aumm in pauoorum praedam cessisse, L. : quod
cedit in altera iura, H. — To restdt, happen j turn
out,fall out, work: gesta quae prospere ei cesse-
nint, ufere successful, N. : neque itisidiae prospere
cessere, S. : prout prima cessissent, in proportion
to his success at the outset, Ta. : Qu& Parcae sine^
bant Gedere res Latio, Y. : neque si male cesserat,
neque si bene, H. — ^With in and ace., to take the
place of, supply the toani of , be a iubeliiute fort
poena in vicem fidei cesserat, L. : victoribus foif-
tuna in sapientiam ees8it| Ta. : epulae pro stipen-
dio cedunt, are taken in commuUxHon, Ta. — To
yield, give place,' quasi locum dare et cedere: pete
cedentem aera disco, H. : in tutum, L. i cedere
nescius, H. : pars cedere, alii insequi, S. : hue
omnis aratri Oessit amor, i,e.to warUke zeal, Y. —
With dot., to yidd to, retreat before, submit to, be
overcome by: Yiriatho exercitfls nostri imperato-
resque cessenint : hosti, N. : comites, quibus ensis
et ignis Cessenint, i. e. who were unharmed, 0. :
fortunae, S. : loco iuiquo, non hosti cessum, L. :
Tu ne cede malls, succumb, Y. — To yidd in rank,
be inferior: nullft re cedens caelestibus: virtute
nostns, Gs. : laudibus lanificae artis, 0. : in re
nuUft Agesilao, N. : ut non multum Graecis cedo-
retur, were not inferior. — To comply with, yield to,
obey, conform to: auctoritati viri: oessit tibi blan-
dienti Gerbenis, H. : deae, 0. : Gedo equidem, /
comply, Y. — To grant, concede, allow, give up, yidd,
permit : aliquid amicitiae : currum ei, L. : cessit
patribus, ut in praesentift tribuni crearentur, L.
2. cedo^ plur, oette, old inyper., hither with it,
give, bnna here: Puerum, mini cede, T. : senem,
bring hither, T. : cedo, quaeso, codicem : cedo ta-
bulas. — ^E s p., let us hear, tell, say, ^oeak, out with
it: cedo istuo tuom consilium, T. : unum cedo
auctorem tui facti : cedo, quoium puerum hie ap-
posuisti ? T. : cedo igitur, quid faciam, T. : cedo,
cui cognitor factus sit, etc : cedo, si oonata pere-
git^ what, if, etc, lu. : cedo dum, en umquam au-
disti, etc? come now, T. — Parenthefc., let me, by
your leave : ego, statim, cedo, inquam et quid, etc
— lx>ok at, mark, behold/ cedo mihi leges Atinias:
illius contionem.
oedni% I, /., ss KsSpoCf the cedar, juniper,'-^
Hence, cedar wood: odorata, Y. : effigies Antiquft
ex oedro, Y. — M e t o n., cedar oil (used to preserve
118
books from moths) : can&ina linenda oedro, i. e.
worih^ of pnaervaHot^ H.
Celaend, 118|/m= KeXaiyiu, one of ike Harpiea
dira, Y. : (uxor) nummos raptura Oelaeno, like a
harpy, lu.
oelatuflk P. of celo.
oeleber {moK, Celebris, Her.. Ta., Ca. \ bris,
bre, cu^j' with «<p. [ 1 CEL- ], /requerUed, much
vieiied^ thronged, crowded, pcpuloua, abounding:
forum : in celeberrimo urbis loco : nemo audierat
tarn celebri loco : celeberrimo virorum conveotu
eratalatio, 1. e. of a great muUvtude: mei^is un-
aae, 0. : celeberrima fontibus Ide, 0. — Honored,
renoumed, distinguithed, celebrated, famom: dies
omni caerimoniarum genere, L. : Daedalus iugenio
artis, 0. : quisque iogenio, Ta. : dies celeberrimi,
mott tolemn: res tot& SidUa celeberrima: nomen
ad posteroB, L. : Diana, H. — Numerom, frequent:
▼erba celeberrima, often repeated, 0.
oalebratio, Onis, /! [celebroj, a numeroue as-
tembiage, concouree: hominum coettts et celebra-
tiones: ooUidiana. — A festival: lodorum.
oelebrattui, ctdj, with oomp. and eup, [ P. of
celebro ], frequented, thronged, much visiim: fo-
rum, S. — Customary, usual, frequent : alqd in
Graeco sermone. — ^/rite, familiar, notorious: res
celebratissimae omnium sermone : caedes omnium
sermone celebnita. — Solemn, festive, brilliant :
dies, S. : supplicatio celebratior, L. — Famous, re-
noumed: dux factis fortibus, L.: Nomine quam
pretio celebratior ara, 0.
oelebxltas, fttis,/. [celeber], a great number,
multitude, throng, crowd, large assemJbly, concourse :
odi celebritatem : in maximft celebntate vivere :
in Baiarum ilia celebritate,j!;Mi&^ici^y; frcquentis-
8im& celebritate laetari : in celebntate versari, to
live in society, N. — Frequency, repetition : iudicio-
rum : periculoram, Ta. — A festal celebration, solem-
nity : supremi diei,/or the dead, — Fame, renown :
causa celebritatis : sermonis.
celebrS, ftvT, fttus, lire [ celeber ], to frequent,
throng, crowd, fUl: viae multitudine legatorum
celebrabantur : genus spectaculi omni frequently
hominum : alqm magistratum, Tb. : silras, 0. :
coetum celebrate faventes, V. — To do frequently,
practise, engage in, reiterate, dwell upon, repeat :
ad eas artes celebrandas: modus transferendi
verbi, quem iucunditas celebravit, made frequent :
popularem potestatem, kept in the foreground, L. :
seria ac iocos cum allquo, L. — To cdebrate, solem-
nize, keep: festos dies: (dies) celebratus per om-
nem Africam, S. : natales, H. : coniugia, V. : exse-
quias, L. : tot& oelebrante Sioili& sepultus est, N.
*-To fUl wiik, cause to resound : contionee oonvicio
cantorum : ripas carminei 0. : cuius nuntiis oele*
brantur aures meae, i. e. are fUkd, — To make
known, publish abroad, proclaim: factom esse
consuiem Murenam: quoid Tocibos malediet]M]iie
celebratum estw—- 2^ ?umor, praise, celebrate weith
praise, celebrate m song : Caesaris laudes : f ortiioa
res ounctas celebrat, S. : talia carminibus, Y. : se
remque p. haeo faeiundo, to make renowned, S. :
Yictoriam fam&, Ta.
oeler, eris, ere, adj. with eomp. and <HP- [ 1
CEL-], swiff, Jleet, quick, speedy: sagitta, H. :
Diana, 0. : turbo, Y. : venti, H. : naris, Ct : canis,
Tb. : pedes, Fr, : reraedia, swift, N. : sequi Aiax,
H. : excipere aprum, H. : lussa deae celeres pera-
gunt, 0. : iacolo celer, Y,: oderunt Sedatom oele-
res, lively people, H. : fata celerrima, Y. : mens, qua
nihil est celerius: oratio, hurried: consilium, T.:
motus, Gs. : lapsus, 0. — Bash, hasty, precipitate :
consilia, L. : Mors^ Tb. : desperado rerurn^ JL
Celeres, urn, m., the knights, the ancient naoae
of the equestrian order; given by Bomnlos^scc
to Livy, to (he king's body-gttai'd : trecentos anna-
tes ad custodiam corporis, quos Celeres appellaTit,
L. : tribunus Celerum, L.: Geler, chief of t/ie guard
of Romulus, 0.
celeripes, pedis, adj. [celer+pes], swift of
foot.
celerltaa, atis,/. [celer], swiftness, quickness,
speed, celerity: horum ( equitum ), Cs. : reditiis
eius : belli celeritatem morari : in re gerundft : ia
castris capiendis, Cs. : veneni, the quick effect : in-
credibili celeritate fama perfertur, Cs. : celeritate
uti, N. : celeritate opus est : ne susciptamus nimias
oeleritates: animorum: calliditas ct celeritas iu-
geni, quickness of device, N. : orationis : dicendi.
oelexiter, cwh. with comp. and sup, [ celer J,
quickly, swiftly, speedily, in haste, immediatdy,
promptly: concilium dlmittit, Cs.: antecellere
omnibus : navigare : si erat celerius recipiendum,
Cs. : mens celerrime multa simul agitans : quam
celerrime potuit, Cs.
celexiosoiile, adv. dim. [celer], rather too
qmddy. Her.
celero, — , — , ftre [ oeler ], to quicken, hasten,
accelerate: fugam in silvas, Y.r haec celerans,
swift in obeying thus order, Y. : celerandae victo-
riae intentior, Ta. — To make haste, be quick, GL,
Ta.
oella, ae, /. [2 CAL-], a place of eonoealmeni,
store-room, cell, graneny: penaria: Falemae, Y.:
avitae, H.— Hence, aliquid in oellam dare,<oyi<»--
nuA household stores : cellae nomine, as haus^wid
supplies. — A chamber, closet, cabinet, hut, cot: me
in cellam c(mcludam, T. : servorum in eeUis lecti :
angustis electa cadavera cellis, mean abodes, H. —
Flur., the cells (of bees^ Y. — A sanctuary (of a
templeX ^rine (where the image stood) : Conoor-
119
1. (coUa^ ere) [1 CBIi.], to iMb, only inoom-
2. (oeUOb ere) [S GEL*]» to me, tower, only in
P. oelsofl, and in eompoundk.
oellnla, ae,/. dtm. IceWtkJfatmattttore^room^T.
oelo, aTl, Atus, are [2 CAL-], to hide/rom, keep
ignorcuU of, eoneeal from : te partum, T. : yo8
eelaTi quod nunc dicam, T. : te sermonem : iter
omnis, N. : hominea, quid lis adait oopiae. — Pate.,
to be kept in iffnoranee of: noene hoc oelatos tam
diu, T. : quod te oelatum Tolebam : id Alcibiadee
celari non poiuit, N. : de armU celare te noluit ? :
de illo veneno celata mater. — With aec. of person
oolj, to keep ignorant, dude, hide from: lovia nu-
men: emptores: oelabar, excludebar. — To eonr
eeal^ hide^ coper, keep eeeret: tam iusperatum gaa-
dium, T. : aententiam : factum, Y. : sol diem qui
Promis et oelas, H. : ToltiU manibup, 0. : crudelia
coosUia dnlci formi, Gt. : periuria, Tb. : sacra alia
terrae, in the earth, L, : plerosqae ii^ qui receperant,
celant, Gs. : aliquem silvis, v. : diu celari (virgo)
non potest, T. : Gelata virtus, H. : parte tcrtift
(annorum) celatA, Gs.: quod celari opus erut:
celabitar anctor, H. : tempus ad celandum ido-
neiim : non eat celandum, no eeeret ie to he made
o/ii,S.
oeloae; Ocia,/ [1 GEL-], a swift ^eaiiing ehip,
entter, ffoeht, L.
celsnii^ adj. with eomp. and eup. [P. of 2 cello],
raiaed, elofaUd, Hfled, towering, high, loftjf : (deus
homines) celsos et ereeloa constituft: in cornua
eemis, O. : naves, V. : iurres, H. : si oelsior (ibtoX
0. — Fig^ %&, lofig, tieeaM, great: oelsus et
erectaseC 'omnia panra dacena: celsissima sedee
d^nitatit. — Uaughtg, promd, kigh-epiriied: tura
igaoranlem, ereetem et oelsum : celsi et spe fero-
oes, L. : Bamnes, U.
oena (not ooena, caena), ae, /., a dinner, prin-
apai meal ( aneiently taken at noon, afterwards
later): oenanm ars, H. : eaput cenae : eenae pa-
ter, H. : eenae deum, H. : Pontificum, H. : ante-
locinae, laaHng edl night: amplior, In.: dubia,
perplexing (by variety), T. : magna, H. : munda,
H. : prior, L a a preeioue invitaUon, H. : tic oena
ci ooqoebatnr, ut^ etc, N. : ducere, to prolong, H. :
prodooere, EL: inter oenam, at table: ad eenam
Teniat, H.: inviUre ad oenam: rocatus ad ee-
nam : redire a oena: ingena eena sedeCi, i. e. eom-
oenaoiiliiiii, I, n, [oma], an ^tpperetor/h 'upper
room, garret, attie: Koma oenaculis sublata: mu-
tat oenacala, kU hired garni, H. : venit in oena-
eQU,Ia.
oenitio^ onia,/ [eena], a dimng^room : rapiat
ocnatk) solem, L e. have a eunny exposure, lu.
oenatna» P. of oena
oinito^ — , — , hre^freg, [ceno], to dine oflen^
dime habitMoUg : foris; apud alqm.
ceno, ftrf, fttus, &re [cena], to dine, take a meal,
eat dinner: spes bene cenandi, lu. : bene, frugal!-
ter: lauto paratu,Iu.: apud Domitlum: un&: cum
cenatum esset, L. — P,perf,, cenatus, having dined,
after dinner : cum cenatus cubitum isset : te ce-
natum occidere: milites cenatos esse in castris
fubet, S. : amet scripsisse (verslis) cenatus, H. —
7b make a meal of, eat, dine upon . aves, H. : ap-
nim, H. : patinas omasi, H. : pisces, H. : ostrea, lu.
consul, oensus, ere, to tax, aetese, rate,
eatinuUe: oensores populi aevitates: censento: ne
abeeni oenseare : milia octoginu civium censa dU
euntur, L. : quid le vivere, quid in parte civium
oenseri, si, etc, L. : census eqaestrem Summam
nummoram, aimeed with a knights estate, H. : mi-
lites Bcribere, capite ceneos, asssssedfor their per^
sons, I e. paging only a poU-tax, 8. : frequentia
oonvonit oensendi causft, to attend the eenmts: ar^
bitrium formulae censendi, the scheme for taking
the eensMs, L. : sintne ilia praedia oensni oensendop
subject to the census. — Of a provinoe : quinto quo-
que anno Sioilia tota oenseturv— With the person
aasesaed aa subject, to value, make a return: in
quA tribu ista praedia oenauiati ? : Est inter oomi-
tes Marcia oensa suas, is assasedfor, I e. counts as
one, 0. — In gen., to value, estimate^ weigh: si
oensenda nobis res sit: nuxilio vos dignoa oenaet
senatua, L. — To esteem, appreeiate, veiue: ut ma-
neat, de quo censeria, amieua,/or whose sake, 0. :
un& adimo victoria Metius censebntnr, Ta. — Of
senators, to be of ofinion, propose, vole, move, give
judgmetU, argue, insisl, urge :A)ic, inquit ei (rax),
quid cenaea? tam ille . . . censeo, etc., I move, L, :
ita cenaeo deoemendum : Appius imperio consu^
lari rem ageadam oensebat, L : eas leges omnia
censeo per vim lataa : qui cenaet eos . . . morte
ease multandoa : aententia quae oensebat redden-
da bona, L. : de eA re ita censeo, uti consules dent
operam uti, etc : oenaeo ut iia . • . ne sit ea rea
fraiidi, si, etc : qui cenaebat ut Fompeiua profici-
aoeretur, Ga.: Fabiua eensnit . . . oocuparent patres
auum munua faoere, U-r-Ironic: vereamini
cenaeo ne . . . nimia aliquid severe statuiase videa-
mini, I c </ course, you wUl not be afraid, etc :
miaereamini censeo, I advise you to be merciful, S.
— £ 1 1 i p t. : die quid oenaea (i. e. deoemendum),
L. : senati decretam flt^ aicut ille oeneuerat, S. —
Of the Senate, to resolve, decree: cuius supplicio
senatua sollemnis religiones expiandas saepe ccn-
suit: senatua Gaelium ab re p. removendum cen-
suit) Cb. : quae bona reddi imtea censuerant (i. c
reddendaX L. : nuntient, velle et ceusere eos ab
armis disoedere, etc, & : ita censuerunt uti consul
rem p. def enderet : cum vero id senatus f requena
censuisset (sc. faciendum^^^^J^lum Samnitibua et
lao
pfttres oensaerunt et populus iussit, apcriiui the
SamniteSf L. — lb fwoipe^ be ofopinum^ determme,
decide^ vote^propotey niggeeiy admee : erant qui cen-
serent in castra Cornelia recedendum, Cs. : nunc
Burgendum censeo, / move toe a<(joum : ego ita
oenseo, legates Romam mittendop, L. : neque eum
locum quern ceperant, dimitti censuerant oportere,
CSs. : Hasdrubal ultimam Hispaniae oram ignaram
esse . . . oensebat, believed^ L. : oenseo ut satis diu
te putes requiesse : plerique oensebant ut noctu
iter f acerent, Cs. — E 1 1 i p t. : sententiis quarum
pars deditionem, pars eruptionem censebat (i. e.
laciendam), Ca. : ita uti censuerant Italici, deditio-
neni faoit, S.— Of commands : non tarn imperaTi
quam censut sumpttks deoemendos, etc^ mid, not
M «n ordeTy but <m$ an opinion thiUy etc : ita id
(foedus) ratum fore si populus censaisaet, L.— Of
advice: idem tibl oenseo faciendum : si videbitur,
ita censeo facias ut, etc. : Quam soit uterque libens
censebo ezerceat artem, H. : ibi quaeratis socioe
censeo, ubi Saguntina clades tgnota est, L. : ita
faciam ut frater oensuit, T. : Disce, docendus ad-
hue, quae censet amiculus, H.— I r o n i o. : si qua
putes . . . magnopere censeo desistas, / ttnmgly
adviee you to give vp that idea.^^^ opinions and
Tiews, to be of opinion^ think, beUeve, hold: Plato
mundum esse factum censet a deo sempiiemum :
nemini censebat fore dubium quin, etc. : sunt qui
nullum censeant fieri discessum : oportere delnbra
esse in urbibus oenseo. — ^E 1 1 i p t : si, Mironermus
uti censet, sine amore iocisque Nil est iucnndum,
Hr— I n g en., tojudye, thinky beHeve, euppoeey imoff-
iney expect : Quid te f uturum censes ? T. : neque
Tendundaro censeo Quae libera est, T. : eo omnem
belli molem inclinaturam censebant, L.: Caesar
maturandum sibi censuit, thxmffhJt he aught (i. e. ra-
eolved) to haeien^ Cs. : impudens posttilatio visa
est, censere . . . ipsos id (belluro) advertere in se,
to imaginey L. : Qui aequom esse censeant, nos a
pueris ilico nasoi senes, imagine that «m ought to
bey T. : civis civibus parcere aequum censebat, N.
—In questions, censes f Do yon thinky ^you evqh
poeef continue dan Tibi verba censes? T. : adeo-
ne me delirare censes ut ista esse credam ? : quid
censes munera terrae? . . . Quo spectanda modo?
H. : An censemus? ^r«tM tonmpoM^^-Ellipt.:
quid ilium censes? (so. faoere?) T. — Abeol., as an
approving answer : Ph, ego nis ibo . . . Fa, Cen-
seo, T. : recte dicit, censeo, T.
oensor, oris, m. [cf . censeo], (he title of a Roman
magistratey instituted B.C. 448. Tbe censors were
two in number (usually patricians of hij^h rankX
elected in the Comitja Curiata, originally every
five years. Their duties, which they swore to per-
form without favor or enmity, were to make a
census of the people, giving the age, property, and
class of each person ; to exercise general control
over public morals, with power to degrade any
dliien to a lower rank, to expel seoatora, and de-
prive the equites of horses and rings ; to admin.
ieter, under direotiaii of tbe Senate, the public
finances, to construct and keep in repair public
buildings, roads, and aqueducts, and to fumiah
victims for the sacrifices : Papirium Sempronium-
que censui agendo populus suffragfis praefecit;
censores ab re appellati sunt, L. : video anim&d-
vertisse censores in iudices : cum Satuminum cen-
sor notasset : qui eum ex senatu censor eiecerat :
quem censores senatu moverant, S. : quem censo-
res aerarinm reliquisse se subscripserunt. — M e-
ton., the title of a magittrate in a colony orprov-
inccy whoee duties were eimilar to those of the eentor
at Rome: censores in Sidlift creati : iurati censo*
res coloniamm, L. — ^Fig., a severe judge ofmorah,
censureTy critic : pertristis: castigator censorque
minorum, H.
GBuadxiuB, adj. [censor], of the censor, cenaori-
al: tabulae, the lists: Ux, relating to public build-
ings: locAtXOy a farming of revenue: iudidum no-
tioque : animadversio atque auctoritas : nota, L. :
ignoroinia : opus, a faidt punished by the censor :
homo, who had been censor, — Rigid, severe: gra-
vitas.
oensora, ae, /, [censor], the cffice of eenoor^
censorship: tristis,L.: ad censnram petendam:
magistra pudoris. — P r o v. : Dat veniam corvis,
vexat censura columbas, lu. — Fig., a judgment,
opinion : facilis censura cachinni, lu..
1. OQnsm^ P, of censeo.
2. 06I1A1UI, fis, fiu foenseo], a registering of
eitigens and property by the tensorsy oenmsy etp-
praisement : oensum habere : agere, L. : censo
prohibere, to exclude from the list of eitisens. — A
eountingy numbering: eorum, qui domum redie-
runt, Cs. — TTu register of the eensuSy censor's liat*.
— A fortune, estate, weatih, riches, property^ posses-
sums: homo sine censu: in senatoribus cooptan-
dis neque censOs neque aetates valuisse : Ars illi
sua census eni^ his fortune, 0.: Tulli, lu.: exiguus,
H. : cultus maior censu, beyond your means, H. —
Yo^X,y rich presents, gifts, 0,
oentaoreom, i, fu, s tcsmawpHov [Centauras ;
because used by Chiron to heal the foot of Hercu-
les], the centaureiumy a msdidnal plant of Thtssaly,
V.
CeiitaitiieiiB,a4^.[CeBtauni8],o/'(Atf Centaurs:
rixa, H.
1. Centavnui, T, m., a Ceniaur, a fahted men-
ster, half man, half horse,V,yU,y O.'-Esp,, Chiron,
H. — A ship^s figure-hsadyY* — A so^Uhsm eomstsl'
lotion,
2, Centaonui, i, A lA^ ehqt Centawr, V.
oentenua, ntmt. distrib. [centum], one hundred
times, one hsmde^/id^^^^^^Sh^^^^ rare):
ISl
Diqiie «rbore flaetom Verbent^ with a kimdrtd
oarty y. — Ptur.^ mm kumdred wk: iUos ceoleni
qnemqiie sequuntar iuTenos, Y. : pflditi in singu-
1m dftti oenteni (dentfUX L.-*Witb muU^tUc : HS
deeiens oentenamiliaDumaraBse: Dedeiis eentena
(m. milia sestertiam) due, H.
centeai]ini% nmn. ortHn, [oentom], the Atrn-
^h^dth: lux ab interitn Clodii. — As ntbat,/. (sc.
pars), the hundredth party one per centum : binis
cent^mis faenerari, at t%ooper cent, (a monthX i. e.
twenty-fovr per cent, (per annum).
centfcem cipttis, adj. [centum + caput], Aim-
dred-headed: belua, L e. Cerberoa, H.
oentiens or oqnttq% adv. [oentom], a hundred
time$: idem dictamat, T. : seatertium oentiena (ac.
oenteBa milia), i.e.ten fmtffonf.
Ofmtimnmia, adf, [ centum +manu8], with a
kmdred hands (ipoei.): QyM,n,,0,
emito, Onis, m. [2 CAN*-], a raff cusfiion, patch-
work quilt (as a defence against missiles), Gs.
centmn or C, num. indecLf a hundred: anni :
dies : viciens centum milia passuum, Cs. — I n d e f .,
a kundredy numjfy couHtieaa : mihi si linguae oen-
torn aint, Y. : centum puer artium, H.
oiitnnigwnitnfi% adf. [ centum +gemino8],
of muUifU form: Briareus, I e. wUh a hundred
armM,y.
eentamvirallBi e, adf. [centamTiri], of the
iudicium:
oeotmnTixi (Cvlri) or centmn yrtxi, Oram,
Ilk, the hundredmei% a tpeeial jury of three from
tack tribe^ dyaeen, amsuumy to fry, yimdtr a quaestor ,
itnpartaut dml suits, eipeeiaUy eonoemmg ifiherit-
auets: causam apud cenUim?iroa agere.
centnncnln% l, m. dim. [1 cento], a doth of
oentnxia, ae,/. [centum], a division of a hun-
dred, century^ eompany: centuriae tres equitum,
L. : milites einsdem centuriae, Cs. : pecus excrci-
toi per centurias dlstribuere, S. — A division of the
people, century (the constitution, ascribed to Ser-
Tias Tollius, divided the people according to wealth
into 198 centuries), L. They voted by centuries
in the oomitia centuriata : praetor oenturiis cunc-
tis renuntiatus: praerogativa. — A division of
land, tract.
oentoziatim, adv. (^eeatoria], by eompanies:
iuare, Ce. — ^ eentunes^ in eemiuries: citare po-
pabuD, L. : descriptis ordinibua.
1. centiiiiatiui» adj. [P. of 1 eentorio], divided
into centuries: comitia centuriata, the assemNed
teniuries of the people (held in the Campus M artius
to cbooee the higher magistrates, to deicree war or
', ete.): quod ad popalum ceotnriatis oomitiis
tuUt: oomitiis centnriatis alqm consulem renni^
tiare : lex, sanctioned by the Comitia Centuriata,
2. centorlatiifl^ Qs, m. [1 centurio], a division
into cetUuries : ad centuriatnm convenire, L.
3. oentnri&tiuiy ns, iti. [2 oenturio], the office
of centurion.
1. centnrlo, ftvl, &tu8, ftre [oenturia], to divide
into centuries, <usiffn to companies, organize (of in-
fantry): homines oentnrian: iuventutem, L. : oen-
turiati pedites, L.
2. oentniiS, Onis, m. [oenturia], a commander
of a century, captain, centurion (next in rank to
the tribunes of the leffion), C, S., L., H. : prfmi
pili, of the first maniple (of the triarii), the first
centurion of the legion, S. — Plur. : priroorum or-
dinuro, \.e.thesix centurions of the first cofiort, Ob. •
centarionatofl^ fis, m. [2 centurio], an election
of centurions, Ta.
oennla, ae,/ dim. [cena], a little dinner: he-
sterna.
cepa, see caepe.
oera, ae,/. [8 0ER-],t9aa:: flngere e ceril: ca-
lamoe oer& ooniungere, Y. — M e t o n., plur., the
wax cdls (of bees), V. — A writing-tablet, leaf of
wood covered with wax: ex illis tabulis cerilve re-
cltata, L. : vacna, 0. : prima, the first leaf H. : ex-
treroa. — A seal (of wax), C, 0. — A waxen image,
leax figure, family portrait: veteres, lu., S.
Ceraniion% l, m., = Kepa/iecc<$c (of pottersX
afield near Athens, in which eminent citizens were
buried
cerarlum, I, n. [cera], a seal-tax, fee for sealing.
cerastei» ae, m., = xtpdanic, a Jaorned serpent,
Pr.
oeraano, I, /., s= Kipaaoc, a cherry-tree, Y.^ui
therry: dulces, Pr.
oeratna^ a^j* [oera], covered wUh wax, waxed:
tabellae : pennae, cemented with wax, H. : taedae^
of wax, 0.
Cerbenxs (-ros), i, m., = Kipfitpoc, in fable,
Cerberus, who guarded the entrance of Hades, a
dog with three heads, Y., 0. ; or with many heads
(oenticepe), H.
ceroopithecna, I, m., = cc/ocoirt^coc, a long-
tailed ape: sacer (in Kgypt), lu.
oercumi* l, m., = KkpKovpo^, a light vessd (of
Cyprus), L. — A sea-fish : f erox, 0.
cerd5, onis,m. [idpSoc], a workman of the low-
est class, III.
Cerealis, e, adj, [ Ceres 1, of Ceres : nemus,
sacred to Ceres, 0. : papaver, V. — Of grain, cereal,
agricultural: rounera, 0. : herbae,0.: culmu8,Y.:
arma, i. e. implements for grinding and baking^ Y. :
solum, i. e. the cake laid on tlie ground, Y. — Plur,
19S
n. at 9ub8L : Gerealift, tAs/mthai of Cwn, C, 0^
I
oerebrdsii% oc^'. [cerebrum], hotrhMcUd, pat-
nanatey hasty: unua, S.
oerebnun, I, n. [2 CEL-], ilu brain : Dimmi-
nuetur tibi, T., V. — Undentanding : Putidius, H.
— Anger^ choler ; o te cerebri Felicem I L e. your
hot temper, H.
Cere% eris,/., ihs daughter of Saturn, goddeu
of agricuUure, V ., H., 0. : Deserta, secludedy V. —
Me ton., bready fruit, com, grain, food : fruges
Cererem appellamus, 0., T., v., H., O.
1. oereufl^ adj: [cera], vfaxen, of wax: nihil:
effigies, H. : neque proponi cereus opto, offered for
$ale in {a statue of) wax, H. : castra, 1. e. htmeu-
comb, V. : regna, realms of bees, V. — Wax-colored:
pruna, V. — Pliant, soft : bracchia Telephi, H.—
Fig.: cereuB in yitium fl^ti, easily persuaded, H.
2. oereua, I, m. [1 cereus], a wax-light, taper.
ceximonia, see caeriinonia.
cerintha, Ae,f,,ihe wax-floioer, eerinilu, V.
oemo^ crovl, certus, ere [2 CfiR^jL to separate,
part, sift: in cribris omnia cavis, 0. — Fig., of
the eight, to distinguish, discern, make out, perceive,
see: si satis cerno, T. : acutum, H. : ecu lis oerni,
N. : quae cemere et videre non possumus : haec
coram, to witness, Cs. : coram letum, Y. : acies a
nostris cernebatur, Cs.: Venus, nulli oernenda,
invisible, 0. : neque miBceri omnia cerneres, S. :
oemis ut insuUent Rutuli ? V. : cernebatur novis-
simos illorum premi vehementer, Cs. — To see men-
tally, discern, perceive, comprehend, understand:
eas (res) ingenio : ea quae erant vera : amorem,
T.: cerno animo acervos civium: fortis animus
cemitur, shoum itself — To decide, decree, determine,
resolve: quotcumque senatus creverit popul usque
iusserit: priusquam id sors oemeret, L. : certa
sorte, after the lot was decided, L. : Ferro oon auro
▼itam oemamus utrique: cemere ferro^ V. : potius
germauum amittere crevi quam tibi . . . deeseem,
Ct. : pro patria, S. — In law, with heretUtat&m, for-
mally to declare oneself heir to, accept, enter upon :
quam hereditatem iam crevimus: bereditatem
regni, L. — Fig.: f ratris amorem cum reliqua
hereditate crevisse.
oernnuB, adj. [2 CEL-1 stooping forwards,
headforemost: quadrupes, V,
(cero), see ceratus.
oeroma, atis, n., = Ktiputfia, an ointment for
wrestlers : femineum, lu.
oerdmatloua, adj., = lOfptafiaTucSg, smeared
with vHix ointment : collum, lu.
oerxitua, adj,, crazed, frantic, mad, H.
oertamen, inis, n. [ certo ], a decisive contest,
measuring of forces, struggle^ strife, dispute, dissen-
sion, rhii>*alry, compstiHon : inter olariBsimos duces:
de urbis ^iDosaetsione : cum i^qo : regni, L. : no-
strum : oertimnina domi finita, civil dissensions, L. :
inter mortalls viine an virtute, etc., S. : certamlna
divitiarum, H.— ^ battle, fight, struggle, combat^
engagement: ubi ree^od oertamen venit, S. : iu oer-
tamine ipso, L. : medfo in certamine, V. : ita vario
certamine pugnatum est, such were the changing
aepeets of the battle, Cs. : humanum, between men^
L. : pari certamine geri, with equal numbers, Ca. :
pugnae, 0. : navale, ¥• : non temptato certamine,
L. : me in oertamina poscere, challenge, Y. — A
trial, raee, matdi, contest, struggle : gladiatorium :
Instituit celebri certamine ludos, 0.:. celebrata
sancto certamina patri, Y.: caraQs, 0. : equus cer-
tamine primus, H. : ponam certamina classis,
make a nuitch, Y. : Yelocis iacuU certamina ponit,
Y. — M e ton., rivalry, competition, emulation, am-
bition, zeal: honoris et gloriae: pugna mediocri
certamine commissa: olli certamine summo Pro-
cumbunt, Y. : magni certaminis dimicatio, L. — A
prize: tanU certaminis heres, 0.
oertatim, adv, [2 certo], m rivalry, emuloudy,
zealously, with competition : quem amamus, vie in
loving : saxa mittere, S. : cantat nauta atque via-
tor, H. — Earnestly, zealously, eagerly: umeria in-
fundere rores, Y. : Actaeona clamant (comiieB),
0. : Delphi toti eji urbe ruentes, Ct. : conlucent
ignibus agri, rival one another in splendor, Y.
certatto, onia,/. [2 oerto], a eompetitionj con-
test, strife, rivalry: inter eos honesta, honorable
rivalry : iniqua, unfair. — A dispute, discussion :
relinquitur virtuti cum voluptate certatio : omisafi
multae cert^tione, the demand of a fine, L.
oerte, adn. with comp. [ certus ], really, surely,
assuredly, actually, certainly, as a fact : f uit oerte
id aequum: ea eerie vera sunt, admitted fads:
qui certius explorata referant, L.: Si reperire vo-
caa amittere certius, 0. : o dea certe, Y. : Certe
edepol nutricem video, T. — Esp., in answers:
estne hie ipsus f et oerte is est, T. : num is est
Cluentius? certe non est — In confirmation, n/o
doubt, of course, certaifdy : venerat, ut opinor, haec
res in indicium. Certe : atqui vis in foro versata
est. Certe, admitted.'-Ot belief, without doubt,
with assurance, confidently, surely, certainly: iste
certe statuerat non adesse : de casu Cottae certius
ex captavis cognoscit, Cs. — ^With scio, to have no
doubt, be sure: ex litteris certe scire potuistis:
(legiones) comprobaturas esse oerte scio. —
Ironic: Regium oerte genus Maeret, no doubt,
H. : credo fore qui . . . inponant, certe quibus vi-
detur, etc., fnen who no doubt think, etc., S. — ^Ro>
strictive, at least, yet certainly, but surely: Si non
ipsft re tibi istue doiet, simulare oerte est hominia,
T. : res fortasse verae, oerte graves : desilite, milt,
tea . . . ego ce^e.^mejt^ officium praestitero, Cs. :
oflfto
128
oecmMtiui
qw quid sii beatios, mihi ceiie in meiUeia Teoire
DQO potest : si tibl f ortooa non dedit ... at natu-
IE oerte dedit : maior haec praeda, sed ilia impu-
dentia certe non minor : hoc vero edictum certe
silenUo non potest praeteriri: vestrae quidem
oeite Titae prospidam, Cs. ( qmdem emphasizes
the preceding word, while oerte belongs to the
whole danae): bona femina, locaples quidem
eerie : sed alias nbi sit animus ; oerte quidem in
te est (quidem emphasises oerte).
1. oerto, adv. [certus], with certainiyy eertaitdy,
tiKreiy, of a truth, xnfatA^ rtaUy : nihil ita exspec-
tare quasi eerto futuram: ego rus abituram me
esse certo decrevi, T.— With fcto, / ibiow fu/ly, it
is beyond doubt : hoc eerto scio, aiebat, etc., T. :
haee omnia facta esse oerto scio.
2. cefto, ftvT, fttus, kre,fr«o, [oertus], to maUh,
vie with, fighi, eoniend, ttriffffu, eombal, do battle :
srmis cnm boste, an veneuiit t : piignia, calcibus :
proelio, S. : da salute, Ta. : de ambiguo agro hello,
U: acie,Y. : animis iniquis, V. : in Bruti salute
certatur: maxima ▼! certatur, S. — Fig., to cori'
tend, Umggle, strive: inter se qno lure certarent:
in centumTirali iudicio : provocatioiie, L. : si quid
8c iodioe oertes, H. : foro si res oertabitur olim, be
tried, H. : cui (multae) certandae cum dies adve-
niaset, L. : oertata lite deorum Ambracia, the suhjeU
o/ arifitratum, 0. : qulcum omui ratiooe certan-
dom sit: (carmioa) certantia iudioe Tarp&, recited
ia eonmtition, H. — To contend, eompde, wreette,
ttmggU, strive, vie, mat^h: cursa cum aequalibuSi
SL: si nantae certarent, quis eorum potissimum
gubemaret: die, mecum quo pignore oertes (in
musicX ^« • Carmine vilem ob hircum, H. : solus
tibi certat Am jntas, is your otdy HvaJ, V. : Oertent
et cjcnis ululae, V. — ^With inf. : Phoebum supo-
rare canoido, Y. : aequales certat superare legendo
(violas), O.: inter se eruere quercum, V. : praeilas
cenantes agere, with all their might, S. : Avidi
gloriae certan tee murum petere, striving to outdo
one another, S. — ^Fi g., to compete, vie, emulate, ri-
val: Benedictis si certasset, T. : cum civibus de
rirtttte, S. : cum aliorum improbitate : oontumacift
adversus nobiles, L. : vobiscum de amore rei p. :
Tirtate oportere, non genere certari. — Po e t : Tiri-
dique certat Baca Venafro, H. : decerpena Certan-
tem uTam purpurae, H. : (buno) tergeminis tollere
honoribos (i. e. tollendo), H.
oertimi, I, fi., and oertmn, adv. ; see oertus.
carton adj, with eomp, and sup. [P. of cemo],
del€rmin0d, rm)lved,Jixea, settled, purposed, certain:
« eoosUia, T. : Gerta res est, T. : illos ad certam
mortem addooere : omnia experiri oerturost prius
quaro pereo, it is determuud, T. : ita f aoere oer-
tamst, T.: certom est omnia dicere: cum diceret
■bi certom esse discedere, that he had resolved
mihi abiarare certius est quam dependere, / have
dstermmsd retthsr^ eta — Of persons, determined,
resolved, bent: certa mori, Y.: certi non cedere,
0. : certtts eundi, Y., 0. — Determined in thought,
sure, proved, true, established, certain : ut mi haec
certa attuleris, T. : cum ad has suspiciones certis-
simae res aocederent, Gs. : crimen ; oertum esse
ratus quod acceperet, S. : nee quicquam certi re-
spondes mihi, T. : id parum oertum est, L. : neque
certi quid esset explorari poterat, Cs. : neque cer-
tum inveniri poterat, Cs. : si quicquam humane-
rum certi est, L. : oertum habere, to regard as eer-
tain: pro oerto habetote tos decernere, be assured^
S. : pro certo poUioeor boo Tobis : id ponere pro
certo, L. : quot caesa miiia sint, quis pro certo
adfirmet? L. : pro certo creditur (Catilina) fecisse,
etc, S. — Of persons, informed, assured, certain :
oerti sumus periisse omnia ; Anchisen facie Oer-
tum, Y. : futurorum certi, 0. : Quantum potest me
certiorem face, inform me, T. : qui oertiorem me
sui oonsili fecit : Caesarem certiorem faciunt, sese
non facile prohibere, etc., Cs. : milites oertiorea
facit, paulisper intermitterent proelium, tm^mcte,
Cs. : ubi do eius adventu Belvetii certiores facti
sunt, C^. : facttis certior, quae res gererentur, Cs.
— Definite, precise, certain, specified, particular : ad
cartas res oonficiendas certos homines delectoe
habebat, for special purposes special agents : con-
cilium in diem certam indicere, Cs. : certum pre-
tium missionis conatituere: imperatorem certum
depoacere : signum, agreed, Gs. : domicilium,y£ze<f :
sunt certi denique fines, Quos ultra, etc., H. — De-
termined only m thought, certain, nameless, not
specified: de oertft causa nondum facere: oerto-
rum hominum avaritia : expositis oerlis rebns, a
few points, *- Of persons, trustworthy, consiststit,
firm: amicus oertus in re incerta oemitur: homo
oertus et diligens: honestissimus et certissimus:
hoatis nee spe neo animo certior (i. e. firmior), L. :
pectus, Y. : illud ex hominibus certis reperiel>am:
certissimus auctor (Phoebus), Y. : certi accusato-
ris ofBcinm. ^- Of things, settled, fixed, assured,
established, trustworthy, certain : certius argumen-
turn odi: cum ilia certisslma argumenta atque
iudicia soeleris, tnm multo eertiora ilia, conclusive:
certiores nuntii, more trustworthy news, Cs. : vecti-
galia populi R. certissima : quod salutis certa lae-
titia est, nasoendi inoerta oondicio: certisuma
▼ictoiia, complete, Cs. : oonviria, constant, H. : cer-
tiorem capessere f ugam, more decided, L. : certam
quatit improbus bastam, sure of aim, Y. : certo
subteroine Parcae, inexorable, B. : si certa pestis
adesset, sure destruction, S.
cenila, ae,/. dim. [cera], a bit of wax used in
erasing: miniata.
oenuwa, ae,/., white-lead, ceruse, 0.
oenuwituflk a^j. [oerussa], colored with white-
lead, painted white: buocae.
5l?tT£edbyV^OOgie
194
oanra, ae,/. [oervna], a Mndy O.-^In gen.
(poetX a deer^ T,, V., H., 0., Ct, Tb.
oervioal, ftlis, n. [cenrix], apUlaw, boUter, lu.
oervicula, ae,/. dim. [cervix], a «i7iaZ/ neck.
oerTinxMf adj, [cenrus], of a deer: pelli8» H. :
Tellera, 0. : senectus, i. e. ffreat age, lu.
oenriz; Icis,/. F* CEL-+VI-], a head -joint,
neek, nape: rosea, v.: sabacta ferre iugum, H. :
nadare cervioem, L. : erersae cervices taae, T. :
caput et cemoes tatari : parentis Fregisse cerri-
cem, H. : cervices securi sabicere, i. e. to commit a
eapUal crime : cervices Roscio dare, i. e. eubmii to
be judtctaUtf murdered by R. : praebenda est gla-
dio, lu. — Fig., the neck, ehoutders: Imposuistis
in cervicibus nostris dominum: dandae cervices
erant cnidelitati nefariae, mntst submit. — Theneek,
throat, life: a cervicibus nostris est depulsus An-
tonius : etst bellum ingens in cervicibus erat, tm-
petuUnffy L. : velut in cervicibas liabere hostem,
L : qui tantis erunt cervicibus recuperatores, qui
audeant ? etc., who ehaU have thejierceneuf
cervus, l, m. [1 CAR-], a ttag, deer: bos cervi
figura, Cs. : f ugaz, H. : surgens in oomua, V. :
Oeior cervis, H. — In war, a ntructure of eharp
itakee (lilce boms), chevaux-de-friee, Cs., L.
ceftpes, see caespes.
oessatio, onis, /. [ cesso ], inactivity, idlenemy
absence of oceupatton: otiosa.
oessator, dri8,m. [cesso], a lotterer, idler: in
Utteris : de libris : nequam et cessator, H.
oessid, onis,/. [1 cedo].— In law, a giving^:
in iure, i. e. in open court.
oesBO, avi, fttus, kve^freq. [1 cedo], to be remie$,
delay, loiter, cease from, stop, give over: paulum,,
T. : odiosa cessas, you are ddaying shamefuUy, T. :
in suo studio: ab apparatu operam nihil cessa^
turn, L. : Qnidquid apud durae cessatum est moe-
nia Troiae, whatever delay there was, Y. : audacla,
to lack spirit, L. : quid cessas ? Tb. : quor cessas ?
T. : cessas in vota? V. : ego nunc mihi cesso, i. e.
to my hurt, T. : pultare ostium, T. : mori, H.— ^f
persons, to be tnadtW, be idle, be unoeetqfisd, do
nothing: cur deos cessare patitur? si quid oessare
potes, y. : Dum cesaant aliae, O. : oessare et lu-
dere, H. : Cessatum usque adhue est, T. : Semel
hie cessavit, played truant, H. r amovi, to have /«-
sure for, Pr. — Of things, to be at rest, rest, be stiU,
be inactive, be unused, pause, cease, stopf quid ita
oessarunt pedes? Ph. : Cessat opus, 0. : oessat ira
deae, L. : cessasse ferunt aras, i. e. remaitted tm>
»o>ught, 0.: Cessantem arophoram, L c. hug un-
opened, H. : cessaturae casae, 0. : tonsas cessare
novalls, to lie fallow, V. • cessat voluntas ? i. e. does
he hesitate f H. : Cessata tempora cursu Corrigit,
makes up for lost time, O.-^Supifi. ace, i cessatum
duoere curam, lay at rest^ H.
Oestrocpliattdoiie, e8,/.,a:Kf<rrpo<r^y^ovir, a
military engine for hurling stones, L.
cetaxium, l, n. [oetos], ajlsh-pond, H.
cetarioa, a(fj. [oetos], of sea -fish: ludi, Ta.
dub. — As subsL m., a fishmonger, T.
oete^ see cdtos.
oetera, ads. [accplur, of ceterus],/or the rest,
otherwise, in all else: praeter nomen oetera igm*
rus populi R., S. : hastile cetera teres praeterquam
ad extremuro, L. : bac in re onA dissimiles^at ce-
tera paene gemelli, H. : cetera Graius, Y.: cetera
similes Batavis, nisi, etc., Ta. : egregius cetera, Ta. :
cetera parce, puer, beUo, Y.
oereroqiii (not -quinX adv. [ceterus+qui],/or
the rest, in other respects, otherwise : non poiSta «►
lam suavis, verum etiam ceteroqui doctua.
1. oetenun, I, ff., see cetems.
2. oetenun, adv, [aec n. sing, of ceterus], fo^
the rest, in other respects, else, Merwise : f oedera
aliaaliis legibus, ceterumeodem modo omnia fiunt,
L.: brevier via per loca deserta, cetemm diemm
erat fere decern, N. — In transitions, now, besides,
for the reel, T. : Ceterum ex aliis negotiis, etc., SL
— Restrictive, but, yet, notwithstanding, stiti, on the
other hand: id quidem (helium) spe omnium se-
rins fuit: ceterum, id quod non timebant, etc., L. :
multa cetemm levia, S. : multum laboris suscipere,
cetemm maxume tutos esse, S. — Otherwise, else, in
the opposite event: non enim oogitaras; ceterum
Idem hoc melius invenisses, T.
(oetems), adj. [2 CA-, CI-], the other, remain-
der, rest: oraatus: regie cultu, N. : cohortes vete-
ranas . . . cetemm exercitum locat, S. : multitudo,
S. : aetas, Y. : mums supra ceterae modum altitu-
dinis emunitus, L. : inter ceteram planitiem mona,
S. : pro ceterft cius audaclA : una iugi aqufi, ceter&
pluvi& utebantur, S. : vos curis solvi ceteris, T. :
amici, Cs. : praestare ceteris animalibus, S. : cete-
ramm reram pmdens : non abhorret a cetero sce-
lere, L. — Idiomat (with the genus instead of
the species), the others, besides, also: Ipse (consul)
vocat pugnas, sequitur turn cetera pubes, Y. : hi
ceteroram Britannorum fugacissimi (i. e. omnium),
Ta. — ^As subst. m., the others, all the rest, everybody
else: ceteri nihil suspicantes dant (ius iurandumX
Cassius, etc., S. — As subst. n. : cetemm omne in-
censum est, tfu rest, L. : de cetero, <»/'o'* Ihe rest :
nil egregie praeter oetera studebat, T. : ad oetera
addidemnt, falsam numemm deferri, eta, Cs. : in-
ter oetera trisUa eius anni, L. : Cetera de genere
boo, adeo sunt muUa, etc, H. : ut omittam cetera.
— Sspl, et cetera or oeteraque, and the rest, and
the like, andsofoiih: <mm scriptum ita sit ... et
cetera : ut illud, * Agaa asellum * et cetera.
cetoa, n., = r^roc) a sea^monster, plur.
niacetcY. -,-^^;,^^,^^\^oogl(>
vts
oStra, oetritoflk tee caet-.
oea, aeh, [oe+re], «, like M^jtrnt at: genas
omne natantum, ceu naafnga corpora, fluctus
Proluil, /tie, V. : Dims per urbes Af er Ceu flam-
ma per taedas, etc., H. : cea nubibos areas iacit
eolores, Y.— Followed by hand aliter, V. ; by ac,
V. : aliae torpes horrent, oeu Gum venit viator, <u
when, v. : lupi oea raptorea, V. : pars vertere ter^
g% Geu qnoodam petiere nle^jtut aa^ Y.-^At ify
at it wer€jjvMt a» if: per aperta volans^ oeu liber
habenis, Aequora, Y. : cea cetera nosquam Bella
forent, V.
ceTOO^ — , — , ere, to move the haunchoy lo.
chalcaspldea, dum, m., ='yaXie^iri^c£, with
braztn Aields (a diTision of the Macedooiao armjr),
Ta.
Chaldaeufli adj,^ ChaKdaeani grez, of tooth-
chalybSna, adj, [chalybs], o/eted: massa, 0.
olialybSk y bu» n^ ss xaXv^» <M • ▼olaifioas, Y.
ohannJi, es,/., ss xxmni^ a teaJUh^ 0.
(chaosX ^^ chfiby only aec.^ n., s x^^> ^ ^*^
formed world, voidf empty mace : ingens, inaae,
0. — The formUn man ofwiieh the nntMiw wcte
made, ehmoe: a chao, einee the ereeUioitt Y.
ohara, ae,/, a wild cabbage, Gs.
chaxlstla (car-X Orum, n., =s x<V'<'^a> afee-
tkat offamiiy peaee, held February 20M, 0.
Chaxiteflk um, /., s= XdfHtBC, the Charitetj
Graea^O.
Charon, ontis, m., =7 XApw^, the fenymim of
the Lower World, G., Y.
diarta, ae,/., = xopri^c* <» W o/^ Egyptian
papynae, pemer : quodcamquo semel chartis inle-
Terit, H. : chartas et scrinia posco, H. : dentata,
rnnooth, lu^-A writing, paper : chartae obsolue-
nxot, the recordi : ne cbarta nos prodat : finis
chartaeqoe viaeque^ H. : tribas chartis, books, Gt :
61 chartae aileant, /wem«, H.
obartaUi, ae, /. dun. [cbarta], a little paper,
CharyMi^ is laee. im or in, abl, I), /^ ss x&-
po^dtCt « wMr^ool between, Italy and Sicily, penoni^
fitd oM afemaU maneter, lu. : implacata, Y.— Fig.,
a dettroyert boooram, O., H.
Glietee, 2nim, /., =: TCtiXat, the arms (of Scor-
pio, which extend into Libra, hence), Libra, Y.
chetydnu, I, m^ = x^vipoc, a fetid water-
mpent, Y^ O.
cbel j% — t A^ chelyn, voe, chely, /^ s xA«c
(tortoiseX a eheU, lyre, harp, 0.
OihillOToili% ae^ nu, ^X'^^*^VX'ICt ^ commander
of 1000, Go.
oliillarolni% I, m., = xtkUtpxoc (commander of
1000).— -In Persia, the chancellor of state, N.
Chimaera, ae, /., ^ xjiuaipa^ a fabulous mon-
ster, C^ v., H., O.—A ship in thejleet ofAeneas,Y,
ChimaexUera, a^f. f [Ghimaera+1 FER-],
producing the Chimaera, 0.
o]]arographti]ii, I, n., =r x^'P^VP^^^^t ^ hand-
writing, hand: quo me teste convincas? an chi-
rographo?: chirographum primorom imitatas est,
— An autogn^i Gaesaris cbirographa defende-
re: falsa chirograpba,/orymei.
(ohironomon), — , ace, -l&nta, adj., = xcipovo-
fuiv, moving the hands signiJieanUy, gesturing, lu.
chiriirgla, ae, /., =r x^'P^pyj^ surgery : chi-
rurgiae taedet, i. e. violent remedies.
Cbxam, a4;.,sXioc. Chian, of C7Aiot.— As subsL
n. (sc yinamX Chian wine (a sweet wineX H.
Oblamydatiiflk a^. [chlamys], tn a mUiiary
doak.
ohlamya» ydis,^., ss xXa/Avc, a Grecian upper
garment ofwool^ military doak, state mantle: cum
chlamyde status : Tyria, O. : Pallas chlamyde con-
spectus, Y, — In g e n., a doak, mantle, Y^ H^ 0.
ohoTagtnro, I, m., ssxopoysoy*— Pro p., stage
eppearatus, scenery and costumes; hemoe, pomp:
gloriae. Her.
choranlea^ ae, m., s= xopai&hiSf a Jlute-player^
wlio accompanied the choral danee^ lu.
ohorda, ae,/., =5x>¥^4> ^'oKd^y <> etrit^ (of a
musical instrument): chordae intentae: resonat
(vox) chordis quattuor ima, i. e. most acute, H. :
Verba socianda chordis, by the lyre, H. : queruUe,
0.
ohorea ( rarely chorea X ao, /, =xop«»«» «
dance in a ring, dance to music, Y., H., 0., Tb., Pr.
ohoreuA or -iua, I, m., = x"^^^* ^ choree,
trochee (a metrical foot, — ^,
ohoroBi I, nu, =: x^P^* ^ dance in a ring, ^oral
dance, dance: Nympharum leres chori, H. : cboros
agitare, Y.— ^ troop of dancers, band of singers,
chorus, choir: comissationis : Fhoebi, v. : cano-
rus, la. — In tragedy : actoris partis chorus Defen-
dat, H. — Poet., of the deified daachters of Atlas:
Pleladum, Hi — A multitude, band, troM, crowd:
inventatis: philosophornm : Tstom, BL: noster
(}. e. MasarnmX 0. : la8ciTas,Tb.
chromlfl, is,/., = xpofuc, a sea-fish, 0.
ohrjhK>lithoa. I, m., =r xfnw<SXidoc, chrysoUU,
topaz, 0.
seorfish with a golden spot over each eye, 0.
oibaxla, Oram, n.
'riment.
id6
tfie^MO&yjDrooinofU, /br», rabhn^foidtr: eitn ribi
Bint ooDgesta cibaria, i. e. a bare comptUnee, H. —
Of Boldiere : trium mensum, Cs. : 4ecem dieram
cocta, L. : menstrua, mtnUhly wpplies: aiiBeribits
cibaria publioe locantur.
Qlbarlu% atff, [ctbus], ffiven <u nUiimfj made
as OH aUawance: pania, l e, the bread earved to
elavee.
olbdrluii], I, n., =s KtPvpiovt a driaking-cup, H.
oibaa, I, m.^/ood^ fnehtale^ mitrunent^ fodder:
Gibum capiet cum e&, T. : advoreua famem, non
lubidini erat, S.s suavitatem cibi Beatire: sumerer
N. : tantam cibi et potionis adhibcDdam : faciUi-
muB ad concoquendum : se cibo iuvare, Cs. : ani-
maUs, nourishment m the air: celare cibiB fallaci-
bus hamos, bait^ 0. : dcditi sorono ciboque, Ta. :
clbus omnia in ilk) Causa cibi est, causes hunger^
0. — P r o Y. : £ flammft petere cibum, i. e. to snaUh
vidualsfrom ajimeral pyrt, T. — ^F i g.,/ood^ nonr-
ishmeni, sustenance: humanitatiB: flammae, 0.
oioada, ae, /., ths cicada^ tree^cridctfj Y. : ex-
fipectate cicadas, i. e. wail for summery lu. -
oioatrix, Icis,/., a sear, cicatrice: dcatritiLs
Buas Ostentat, T. : plagam accepit, ut declarat ci-
catrix: adversae, tootifMb in front: ostentare cica-
tricea advorso pectore, S. : ubi primum ducta cica-
trix, when the wound began to heal over, L. -— In
plants, a mark ofincisiony V.-- In a shoe, the seam
of a patchy lu. — ^Fig. : refricare obduotam iam rei
p. cicatrioem, to open the wound afresh,
oioer, ens, n., the chickpea, H.
oiohoreum, l, n., = luxoptta, chiccoiy, endtve,
H.
Oioonia, ac,/, a stork, H., 0., lu., Ph.
oiotir, uris, cuJ/m <am0.* bestiae.
oiouta, ae, /., A^mZocX; (given to crimioals as
poisonX H. — tlur., H. — Used as medicine, H. —
A flute of hemlock stalks, shepherd^ s pipe, V.
ddarta, is,/. [Peraian], a diadem, tiara, Cu.
Oie^ dvl, cttuB, Sre fl CI>], to cause to go, move,
stir, drive: natura omnia ciens et agitans : animal
motu cietur buo : imo aequora f undo, stirs up, V. :
alquos e municipiis, Ta. : puppes siniatrorsum ci-
tae, H.— In law : ciere erotum, to divide the inherit-
ance.— ^F 1 g^ to put in motion, rouse, disturb : aurae
dent ^mare), L. : tonitru caelum omne ciebo, V.—
To cau by ncune, name, call, invoke : magna supre-
mum Toce ciemus, L e. utter the last ifwoeaUon to
the Manes, V. : numina, 0. : triumphum nomine,
i. e. to caU lo triumphe ! L. : patrem, i. e. show otie^s
free birth, L. — To summon, rouse, sUr, eodl: ad
arma, L. : aere viros, V. : ad sese alqm, Ot. : ille
cieri NareiBBum postulat, Ta. — 7b coil upon for
fidp, invoke, appeal to : noetumoe manes, Y. : ripe-
reaa aororeB^ tie Fkuies^ (k: foedera et dMa, L.—
To excite, stimulate, rouse, enliven, produce, i
occasion, begin : motlUi : tinnitOs aere, Ct : fletaa,
V. : murmur, Y. : pugnam, L. : pugnam impigre,
Ta. : bellum, L. : belli simulacra, Y. : tumultum,
L.: Martem,Y.
oiliciuai, I, ff., = KiXictov, a covering, original^
Ig of CUician goafs hair, used by soldiers and sea^
men, C, Ii.
CfliBBa, ae, a^.f, = KiXcotra, Oilieian: spica,
of crocus, O., Pr.
Cilbc, ids, a€{j,, =: KiXt^, CUician : Taurus, O.
— Ptur. m., the Cilicians.
cimex, ids, m. [SCI-], a bug, Ct. — As a term
of reproch, H.
clnaedoB, I, m., s= xlvaiSoc, one who practises
unnatural lust, lu., Ct. — As adj, with comp., wan-
ton, unchaste : cinaediorem, Ct
clnoinnatoB, adj, [cincinnus], with curled
hair, wearing ringlets: consul
cincinnao, I, m., ^ cinwoc, curled hair, a lock
of hair, curl: cindnnorum fimbriae. — Fig., in
rhetoric, artiflcial ornament: in poStae cincinniB
offenditur.
1. olnotufl^ P. of dngo.
2. dnotiM, 08, m. [ dngo 1, a girding : Gabi-
nus, a manner of girding the toga: incinctas
dnctu Gabino, L. : cinctu Gabino Insignia, Y.
dnotutas, adj, [2 ductus], girded, giH (rare) :
Luperd, 0. : Cetnegi, i. e. the ancients, E.
oinerarloB, I, m. [cluis], a Iiair-curler, Ct.
oingo^ xl, Inotu8,ere, to go around^ surramtd,
encompass, envii^on, gird, wreathe, crown : Cingatur
imens) corpore: ooron& consessus cinctus est:
navis) aggere cingit harenae, Y. : os cinctum ser^
pentibus. — To surround with a girdle, gird on,
gird ; esp. pass, with abL, to be girded, be encircled:
saoerdotes PellibuB cincti, in leather girdles, Y. :
Hispano dngitur gladio, L. : dngor fulgentibus
armis, Y. : ense latus dngit, 0. : cinctas resoWite
Testes, 0. : inutile ferrum CTmgitur, Y. : cinctae
ad pectora vestes, 0. : puer alte cinctUB, L e. f^atfy,
H. — Pass., to gird onesdf, make readv, prepeare:
Cin^tur in proelia, Y. — To eneir^ with a garland,
crown: tempera pampino, H. : tempora ramia, Y.:
de tenero flore caput, 0.---0f places, to surrrmnd,
eneirde, invest, enclose: dvitas cincta Gallomm
gentibuB : flumea oppidum cingit, Cs. : urbe por-
tuB ipse dngitur : mare, quo cingi terrarum orbem
fides, boun£d, Ta. : dnxerunt aethera nimbi, cov-
ered, Y. — Fig. : diligentius urbem religione quam
ipsis moenibu8,/>Wt/y. — In war, to surround, for-
tify, invest, beset, besiege: castra vallo, L. : equHa-
tus latent ciugebat, Cs. : urbem obsidione, to 6e>
siege,y. — Fig.: Sicllia multlB undique cincta
periculiB, beset: flammft Ee^am, mve£^ its the
Digitized by V^jOOv IC
ISB
Jkrt of lo9€, v. — 2b eteort^ aeeompaiw: regi pne-
tor et uaua ex pnrparatU latus cingebant^ L. :
cincta Tirgo matrum caterri^ O.
dnsnla, 5niiii, n. Mngo], a ffMU, heU: anrea,
y. : pueri, a twonUeU, V.— Of beasts, 0.
einsiilii% I, m. — ^Prop., a gMUe^ a tone (of
the earth).
dniflc^ tois, m. [dois+FLA-], a hatr-curler,
H.
dniB^ erifl, m., <uA«i, H. — Esp., of a corpse,
At aaksa : filii sui : Libabat cineri, V. : dum modo
absolvar dnis, i. e. after my death, Ph. : Poet cine^
rem dneres ad pectora pressant, after burning the
corpie, O. — Phtr. : ad dneres parentis, V. : matris,
H. — Of a burned dtj, the oAm: in dnere urbis
oonsules f aturi : cineres patriae, Y. — F i g., (ie-
wtrudum^ ruin^ annihilalum: patriae: deflagrati
imperi : abi omne Verterat in f umum et cinerem,
i. e. had consumed, H.
qlnnamqni (-monX i» fk, ss cit^vo^ov, einna-
moMf O. : dnnanion, Pr. — Flur., In^nehee of the
cutnaniiimrtree,0,
otppuB, I, m. — ^P r o p., a pale, slake, poet, pillar.
— ^H^ioe^ a pillar at a grave, H.— i^ur., in war, a
hdmark ofeharpened tiakee, cketfouat-de^friae, Gs.
oixca, adv, and vraep., later for circum. I.
Ade.^ ofiundy rouna about, aU around, near : gra-
inen erat drca, 0. : ripae Responsant circa, Y. :
ex roontibos qui circa sunt, which are around, L. :
led non paaai sunt ii, qui circa erant, wJio were at
hand, N. : mnltarum drca civitatum inritatis ani-
mia, the surrounding totms, L. : corpora multa
Tiram drca, Y. : farre ex agris drca undique con-
Tecto, off <tround, L. : cum circa omnia hostium
essent, L. — ^IL Praep. with ace, (sometimes after
or separated from the eiee.), — In space, ahout,
nromsd^ on the side of, surrounding, encompassina :
quam (Hennam) circa sunt flores : ligna contufe-
mitt drca casam, N. : aes triplex Circa pectus, H. :
qaem drca tigres iacent, 0. — Around, about,
mnong^ through: Romulus legates drca Tidnas
gentes misit, L. : drca domes ire, L. : circa dvi-
tates mtserat nuntios, L. — In the region of, near
to, near bg: urbis drca Capuam occupare: circa
litenmm poenit castra, in the neighborhood of, L.
— In vague designations of a place, in, at, about :
Circa ▼trcntis eampos, H. : cum amor Sacyiet drca
ieour, H. : quadridaum circa rupem consumptum,
L. : drca unam rem ambitus f acere, L. — Of per-
BOBS as attendants, around, with, attending, aecom-
nanging: canes quos drca se haberet: trecentos
niTenei drca se habebat, L.-^In time, about:
drca eandem boram, L. : Circa lustra decern, H.
-^Ib aumerieal designatioBS, abovt, nearfy, almost :
diea quingentos Romanomm, L. — ^F i g^ about, in
lio: ctica adfectatioiidin origiols, Ta.
otroainoexiiun, i, n. [drca+moerus, i. e. mu-
ms], the space about a wall, on both sides of a wall
(as a definition of pomerium), L.
Circe, ae (Y., H.), or «s (0., Iu.X aec. Ciroam
and Ciroen, C. ; abl. Circ&, H.^/., daughter of the
Sun, a sorceress,
OiroenBia, e, aiH.,ofthe Circus: ludi, the con-
tests in the Circus Maxiraus (ludi magni), C, L. —
As subst, : magni droenses, v.
Oiroino, — , — , ftre [circinus], to make round,
round: easdem circinat auras, i. e. traverses in a
cirde, 0.
ciroiJinBt I, m., s giprnvoQ, a pair of compasses :
flumen Dubis, ut cirdno drcumductum, Cs.
oiroltor, adv, and praep, [dreus]. I. Adv, of
duration or distance, with numerals, about, not far
from: diebus cirdter qnindedm perrenit, Cs. :
horft drdter did quarU, Cs.: drdter OCXX
naves, Cs. : drdter pars quarta, S.: drdter duum
milium intervallo, S. : cirdter parte terti& (armo-
rum) celat&, Os. : milia passum ex eo loco drdter
quinque, Cs. : decern cirdter milia ab hoste abes*
se, L. — II. Praep. with aec., of time, about, near :
circiter meridiem, Cs. : cirdter Idils Septembrls :
cirdter Kalendas lunias, S. : octavam drdter ho-
ram, H«
olroltia, see drculus.
oironeo, circnitld, see circum-.
1. oirouitUB* P, of drcumeo.
2. oiroaitQS or oiroiiinitiis, Qs, m. [ drcu-
meo], a going round, circling, revolving, revotu*
tion; solis. — A dreuit, compass, wag around:
quod interiore spatio minorem circui'tum habe-
bant» Cs. : panro circuitu locum petere, L. : in dr-
cttitu ascenstts, Cs. : omnem pererrat Undiqua
clrcuitum, Y. : drcuitu cunrantem bracchia longo,
0.— F i g., in rhet., a period: verborum.
ciroulator, 5ris, m. [drculor], a peddler, hawk'
er: auctionum, Asin. ad C.
cironlor, fttua, ftrl, [drculns], to form a circle,
gather in a company: ludex circulans, i. e.gossip'
ping: totis castris, Cs.
clroolnB, I (ace. plur. circlos, Y.), m. dim, [dr-
eus], a circiUar figure, cirde: qui kvkXoq Chnece
didtur : muri exterior, L.-^£ s p., in astronomy, a
drcular course, orbit : stellae circulos suos confi-
ciunt : ubi drculus axem ambit, L e. o^ the pole, 0.
— A cirde, ring, necklace, hoop, chain: Fle^s
obtorti auri, Y.: crinis subnectit auro, Y. — A
cirde, coning, social gathering: in ciroulis vdli-
cant: in drculum, N.: circulos conaectari: per
drculos locuti sunt, Ta. : sermones serentinm, L.
oircmn [ace. of circus], adv. and praep. L
Adv., arouna, round about, aU around: Arboiibus
clausi drcum, Y. : quae circnm^e8Bf»)H)!P«ef7i) Os. \
128
portis ciroum omnibiifl inttanl;, Y. : drcum tntae
sub moenibus urbis, nmnd ab(mi vnder tks toaiUy
y. : Gentibus circumqae infraqae reliciis, O. :
circom Undique oonvenere, on all ddet^ V.--^I.
JPraejx with €uc, (somedmes foUowing its case),
arotmd, cUxmt^ all around: terra circum axem se
convertit: novas circum feliz eat hostia f rages,
v.: circam caput Depoeuit radios, 0. — A&ut,
upon^ around^ near: capillus ciroum caput Reieo-
tus, T. : flexo circum tempora comu, 0. : flumina
circum, on the borders of the rivideiSy Y, : turba
circum te stante, II. : Circum claustra f remunt, V.
— Among^ around, throiwh, to: circum villulas
nostras errare, in our viUaa around: circum Me
vectari rara caballo, H. : pueros oircum amicos
dimittit, to frienda aroiund: ducebat eos circum
ci^itates : dimissis circum munieipia litteris, Os. :
circum oram raaritimam misit, ut, etc., L. : oras et
Utora circum Errans, Y.— >^ the neighborhood of^
aro/und, about^ at, near by : templa circum foram :
arbes, quae circum Gapuam sunt — Of attendants,
with, attending^ aecompanying : pauoae, quae cir-
oum illam essent, T. : Bectora circum, Y. : Circum
pedes liomines habere, i. e. <2civm. — IXL In com-
position, the m before vowels was not pronounoed,
and is often omitted; dreum with many verbs
forms a loose compound, and tmesis is frequent
in poetry (see circumago, circumdo, etc). Some
edd. have circum verto, circum volito, etc.
Circum-ago, 6gf , &ctus, ere, to drive in a circle,
turn round. — In tmesis : (navem) fluctus Torquet
agens circum, Y. ; quocuroque deus oircum caput
egit, i. e. fiaa made A»» vag^ V. — ^F i g., of time, with
M, orpoM., to roll on^ pate away, be eperU : circume-
git se annus, L. : prius circumactus est annus,
quam, etc., L. : annus, qui solstitiali circumagitur
orbe, L. — 7b tum^ turn abouty wheel around:
equos f renis, L. : aciem, L. : se ad dissonos cla-
mores, L. — Fig.: quo te oircumagas? whither
wHlvou turn? lu. — Pom., to be draped about, be
led from ploM to place: nil opus est te Circumagi,
i. e. elroutoith me, H. — Fig. : nee alieni momentis
animi ciroumagi, be tvoaged, L. : oircumagi ad nu-
tOs Hannibalis, be driven, L.
Olroum-aro, fivl, — , fire, to plough around^ L.
droumoido^ cidl, dsus, ere [circum +caedo],
to cut around, cut, clip, trim: ars agricolaram,
quae circumcidat : gladiis caeepites, Cs. — ^F ig., to
cut ojf, diminish, abridge^ cireumaeribe, get rid of,
aboheh: multitudinem : impensam funerl, Ph.:
drcumcisis quae in quaestum reperta, Ta.
otroitmciBua, atff. [P. of circnmoido], cut
aroundy cut off, atetp, preeipiloug, inaeeewible f
saxum: Henna ab omnl mdita: coUis ex omni
parte, Ca.
Olroumoludo^ si, sus, ere foircam+claudo], to
$hMi tfs eucloee, eurround: neduobvs droumclade-
retnr exerdtlbns, Ob. : (oorana) ab labris argento^
to mrrownd wUh a rim of miser, Os.: OaUlSna
consiliis meis circumolanM, hemmed in,
oirotiin-oolS^ — , -^ ere, to dwell round ^bout,
dwdl near: sinum maris, L. : paludem, L. ^
Oiroom-onrso, — , — , %,te,freq., to run around,
run about: Hac iliac drcumcursa, T. : hinc illinc^
Ct.
circtim-do, dedt, datus, are, to place around,
cause to suiTound, set around: moenibus ignes
circumdatosque restinximus: exerdtum hostium
castris, L. : lectis aulaea purpura, Cu. : collo dare
bracchia circimi, Y. : obsessum te dicis, sarmenta
circumdata: custodias: arraata circumdatur R.
legio, L. : exercitu circumdato, S. : turris toto
opere circumdedit, Cs. : cancelli, quos mihi ipse
circumdedi : maiora vincula vobis quam captivis,
L. : egregiam faroam pad circumdedit, L e. con-
ferred, Ta. — To eurround, encompass, endoee, en-
circle: portum moenibus, N.: regio insulis dr-
cumdata: canibus saltOs, Y. : domum spatio, Ta.:
(aurum) circnmdatum argento : stola drcumdata
palla, H..: circumdata corpus amictu, 0. : chlamy-
dem cireumdata limbo, Y. — E s p., in war, io tur-
round, encompass, invest, besiege: castris oppidum,
Cs. : vallo atque fossa moenia, S. : oppidum ooro>
na, L. : exiguis finibus oratoris munus, have dr^
cumseribed.
oirotun-dxico, dtlxl, ctus, ere, to lead around,
draw around: aratrum: suo iussu circumdud
exercitum, L. : cohortibus longiore itinere circum-
ductis, Cs. : agmen per invia circa, L. : praeter
castra hostium circumducit, marclies around, L. —
With ttm ace. : alquos sua praesidia, Cs. — In
tmesis : altaria drcum Effigiem duoo, Y. : drcum
in quaestOs ducere Asinura, Ph.
oirotun-eo or clrcaeo^ Ivl or il, circumitos or
circuitus, Ire, to go around, travel aroimd, marcA
around: flagrantis aras, 0. : fores, N. : urbem, L. :
manibus trunci modum, to surround, 0. : circumi-
tis iiostium castris, Cs. : \Uknm, surround, 0. : oleis
pacalibus oras, encircles, 0. : qu& re drcumirent^
make a circuit, N. — To go atvund, visit, in^Mct:
praedia : sancios, Ta. : vigilias, S. — In war, to
surround, endrcle^ enclose, encompass: urbem muro
circumiri, Cs. : multitudine circumiri, N. : ab
iisdem acies a sinistra parte erat circumita, Cs.
— Togo around, canvass: aciem, solicit, Cs. : ordi-
nes, Cs. : senatum, L. : veteranos, ut, eta : cir-
cumibat docebatque, L.— Fig., to surround, en^
compass, encircle, enclose: totius bdii fluctibus
circumiri : ne superante numero drcumiretur, Ta.
— To deceive, impose tqpon, cheat, circumvent: Sio
drcumiri, T. .
cizoniifc-eqiiitd^ — > — ^ fire, to ride arownd:
moenia,L.
oironm-teo^ tnU, 1
Digitized by ^
oiiomiTOOto
129
oiromnpoiio
carry around: nUatIt tIbo poeoUun . . . oirouro-
fereUir, L. : Banguinem ia pateria, S. : oodioem :
hoc atqae hue aciea circumtulit, V.: oculos, to
ead arottnd, O, : fA ut circumferatur, retolve, —
Fig., to spread around: bellum, L. : arma ad
nrbu, L. : circa templa ignes, L. — In religion, to
luMtraU, purify : Idem ter socios pura circnmtulit
unda, carried around water of purification^ V.
circum-fleotd, flfixl, flexas, ere, to bend, turn
about (of a charioteer) : longos cureOs, V.
ofrouin-flo^ — , — i ire, to blow around: ab
omoibus ventis invidiae circumflaii, to be aseaiied,
ciromn-fluOb flaxl, — ^ ere, to flow around: la-
toa drcomflait unda, O. : Spuma circumfluit lictQs,
0. — Fig., to omerflow, hone abundance, be rich:
omnibiis oopiis : giorift : circurofluere atque abun-
dare. — Of diction : ctroumfluens oratio, too oopioui,
drCQinflaiifl, adj. [drcaiiifluo],,/Coimf>^ around,
dreumfluent: amnis, 0. — Flowed around, sur-
wmtded with water : insuU, 0. : campi Tigre, Ta.
dronmlbrinena, acff. [circum + forum],
around the forum^ tdnnU the market -place : aes,
debt* (at the bankers). — Frequenting tnarkete:
pharmacopola.
cixcimirfiindo^ f adl, f asus, ere, to pour around :
mare drcomf usum voH^floming around, L. : gens
dnmmfusia invia flnminibus, O. : circurofu8o in
aeie, drcwnwanbient, 0. : circumfnsa nubes, V. —
To Mummnd, enoompamy eoner^ envelop: terram
drcomfundit a£r : (mortuuno) cer&, N. : terra cir<
eamfosa mari, encompaesed by. — In tmesis : circum
dea fodtt amictu, Y. — Ptus. or reflex., of a throng,
topreu, crowd around, throng, tftrround, ding: a
tergo se, L. : cireumfunduntur hostes, Gs. : equites
tb lateribua drcumfnsi, L.: hostes undiqne dr-
comf osi erant, B. : (Nymphae) drcumfusae Dia-
nara Gorporibus texere aula, turrounding, O. : cir-
eumfofla iurb* lateri meo, h. : drcomfundit eques
(se. leX Ta. — Poet: iuveni circum funditur, i. e.
dimge to Atm, 0. — ^Fig. : undique drcumfusae mo-
leitiae: periculum, ab circumfusia nndique volup-
tatibua, L. — 7b endoee, emfinm, eurround, over-
whdm: drcamfoana praesidiorum oopiis: circum-
fosoa bostiam ooncarau, N. — Fig.: drcumfusi
caligiiML
cirouoii'SOiiiOf "^i *-— } 0Ky to roar around:
drcumgemit nrsoa orile, H.
cixonm-gastS, — ', — , ire, to carry around:
epistiilam.
drcvuiipgiredior, greasua, I, dep., to go about,
eurround: exerdtum, S. : terga, Ta.
oirovm-iBOedk — , — , ere, to lie around, border
upon : (Ljoaonia et Phrygia) Europae, L.
oJicrnntoto or -lioiOb i^f Sectua, ere [circum
+iado], to tkrom around, catt about : TaUum, L. :
9
foaaam vertldbua iia, L. : oircumieeti multitndine
hominum moenibus, Ca. : quod anguis vectem cir-
cumiectua fuiaset, had wound Heel/ around: extre-
mitatem caeli rotundo ambttu.
1. dronmiectcui, adj, [P. of circuroicio], lying
around, surrounding: aedificia muris, L. : silvae
itioeri, L. : lucua, Ur— P/t«r. n. as eubet., the neigh-
borhood, Ta.
2. (cironmiaotns, ils), m. [circumicio], a coat-
ing around, surrounding, encompassing ; only abl. ;.
(aether) terram tenero circumieotu amplectitur,
with soft embrace, C. poet. : arduo.
oiromniiolo^ see circumicio.
ciroom inioio^ — , — , ere, to throw up aU
around: vallum, L.
oironmitio or circuitio^/. [circumeo], a gO'
ing round, patrolling, L. — ^F i g., a circumlocution,
indirection : nil circumttione usua ea, T. : quid
opus eat circumitione : drcumitione quidam deoa
loUena.
ciromn-llgo^ fivl, itue, ire, to bind to, fasten
around: natam hastae, V. — To bind, encompass,
surround: femim stuppft, L. : circumtigatua angui.
circum-litas, P., spread over, smeai'ed around,
besmeared: taedia aulfura, 0. : mortui cera: snxa
musco, covered, H. : (Midas) auro, bathed in gold, 0.
(oircum-lno), — , — , ere, to flow around: Rhe-
nu9 tergum insulae circumluit, Ta. : quo (mari)
pars arcis circumluitur, L.
oixoumluviOb 6nia,/. [circum + luo], ihe/orma*
tion of an island (by floods) : circumluvionum iura,
the law of title to alluvial lands.
olroum - mlttd, mXsi, roissua, ere, to send
around: legationea in omnia partis, Gs. : filium
cum roanu, L. : milites, L. : acapbaa, L. : iugo cir-
cummissus Ydena, L.
circTUn^nuniOb Ivl, Uua, Ire, to wall around,
fortify, secure: eoa vallo fosaaque, Cs. : paene ut
ferae circummuniti, hemmed in, Gs.
oiroummuxiitiOb ouis, /. [circammnnio], an
investing, cireumvallation : oppidi, Cs.
ciroumpAduitis^ adj. [circum + Padua], aboiU
the Po : carapt, L.
olroum -plaudOb — , — , ere, to applaud all
around: manibas, 0.
olroninpleotor, — , I, dep, [droum+plecto],
to da»p, embrace, surround, tneomvass: ooniunc-
tionea motu undique : domini patnmonlum : pha-
retram auro, V. : (collem) opere, Ga.
oixouxn-pUoo, ivi, itua, ire, to wind around:
anguem vectia : belna drcumplicata aerpentibua.
oiroum-pdno, posul, — , ere, to set around,
plaee around: nemus atagno, Ta. : piper catiHifl,
fi. : alquoa curuli sua^i^M^y^Wfel^ie
ctron pipot BOO
180
drinkififf
olroampotatio, dnis, /. [ poto ], a d
aroun<i, drinking in tum^ 6. (XII Tables).
circtonretltiui, P. [ circom + rete 1, endowed
with a netf ensnared: freqaentift populi K.
oirouin-rodo, — ^ — , ere, to gnaw around. —
Fig.: diidum enim drcumrodo, quod, etc., I. e.
haite long hentated to utter : Dente Theonino dvc-
cumroditur, i. e. is dandered, H.
cirotim-Baepid (not -sep-), saepsi, saeptus,
Ire, to hedge round, fence around, encircle, endose :
circumsaeptus lectis hominum viribus : armatls
corpus, L. — In tmesis : Glassis Aggeribus saepta
circum, V. — Fig.: yob Isdem ignibus oirouro-
saeptL
oircum-BOliido, — , — , ere^ to rend around,
ttrip {once): aliquem, L.
olxoiim-scribo, Ipsl, Iptus, ere, to encircle, eir-
cumscribe, endoee in a ring : orbem : Tirgulft stan-
tern : Tiiga r^m, L. — F i g., to define, eneompats,
endote, limits bound, dreunutribe: nullis terminis
ius suum : genus brevi ctrcumscribi potest : uno
genere genus boo aratorum, to con^rAend in one
date, — To contract, hem in, drewnteribe, hinder,
restrain, confine, limit: praetorem: de circum-
scribendo adulescente sententia : insolentia in cir-
cumscribendis tribunis plebis, Ga. — To deceive,
cheat, drcumvent, entrap, ensnare, defraud: iiiter-
rogationibus circumscripti : adulescentulos, cner-
reach: Pupitlos, lu. — To caned, annul, invalidate,
make void, set aside: omni tempore Sullano circum-
scripto: circumsoriptis iis seotentUs, quas posai.
cirotuUBOripte, adv. [ circumscriptus ], in pe-
riods : dicere : complecti singulas res.
circumsoriptld, onis, /. [ circumscribo ], a
boundary, nrde, limit, outline, contour, drcuit, com-
pass: terrae: temporis. — In rhet., a /^enW;
verborum. — F i g., a deedving, cheating, overreach-
ing, defrauding : adulescentiuro : aperta.
clrcttmooriptor, 5ris, m. [circumscribo], a de-
frauder, decdver, cheat, C. : ad iura Tocare Circum-
scriptorem, lu.
(^OtixUBOriptQ% adj. [P. of circumscribo]. —
In rhet, in periods, perioaie : Terborum ambttQs.
cironin-Beoo, — , — , lire, to att around: ali-
quid serrulft,* to saw around
oironm-seded, s6dl, sessus, ^re, to sit around,
surround, besiege, blockade, invest, enoompaas, beset :
Mutinam : te in castello : oppiduro, S. : in castello
ciroumsederi, N. : opem ciroumseasis ferre, L.^*
Figi to surround, beset, besiege: a quibus me cir-
cumsessum videtis : circumsessum blanditiis, L. :
circumsederi urbem ab invidia finitimorum, L.
(oixcvniBepid), see circumsaepio,
oirouniBeMdS, onis,/. [circumsedeo], a hostile
encompassivg, besieging.
oiicnmsaflMuik P. of oinamsedeo.
oirotimHudd, — , — , ere, to besiege: Plistiani,
L. : oppidum, S.
oirotimBUld, — , — , Tre [vircum + salio], to
leap around, dance around: circumsilit Morborum
omne genus, lu.
oironm-Bisto, stetl or stia, — , ere (in perf, like
circumsto), to take one^s stand around, surround,
^and around: hominem,C8. : cum singulas binae
naves circumsteterant, Cs. : curiam, L. : sex licto-
res circumsistunt : circumstitvrunt Tiatores, Ta.
oirouxn-sono, — , — , ftre, to sound, resound on
every side: locus circumsouat ultt1atibus,u,/S220(i^
L. : ad ciroumsonans claoior, L. — To surround
with sound, make to resound, fiU with sound: aurls
vocibus nndique : clamor faostes circumsonat, L. :
murum armis, V. : Soythio circumsonor ore, O.
oiroum-fMnaa, adj^ sounding around, fiSing
with sound: turba canum, barking around, O.
circnxnspeotio, onis, /. [oircumspicio], fore-
siglU, drcumspeotiony caution: aliqoa.
oircunuipecto, avT, ftlus, &re, i^itens. [circum-
spicio], to look about with attention, search around,
look after: bestiae ut in pastu circumspectent:
ora principum, L. : omnia: mare et silTaa, Ta.:
qu&nam ipse evaderet, L. : alius aliuro, ut pToe>
Hum ineant, circumspectant, L. — Fig., to look
abofU: circumspectans oratio: oircumspectantes
defectionis tempus, on the lookout for, L.
1. cirotunspectufl, adj. [P. of circumsplcio],
toell considered, guarded : verba, 0.
2. oiroiimapeota% Us, m. [circumspicio], a
looking about, regarding : ut distineret regem ab
circumspectu rerum aliarum, consideration, L. — A
view around, outlook: facilis est circumspectus,
undo ezeam : eo, unde circumspectus esset, L.
clroumBpioio^ 6xt (perf, circumspeztl, T.),
ectus, ere [circum +8peciol, to look about, east a
look around, observe, see: circumspicio ; nusquam
(sc. te video), T. : ooniunx ubi sit, O. : nee snspicit
nee circumspiett: nusquam circumspiciens aut re-
spiciens, L. — Fig., to exercise foredght, be cautious, '
take heed: esse circumspiciendum diiigenter, ot, i
etc. — To view on all sides, survey: sua circurospi-
cere quid secum portare posset^ Cs. : amictOs, to |
review^ 0. : turris circumsplcit undas, eotnmands,
0. — To descry, gd sight of discern: saxum, V. —
F i g., to view metitdliy, survey, ponder, weigh, con-
sido': consilia animo, Cs.: circumspectis rebus
omnibus: prooellas quae impendent: ctrcumspi-
cere, quibus necesse sit, etc. : animo, qui sint exi-
tQs rerum : quosnam consules faoemnt, L. : usque
cone te diligls et magniftce dronmsplcts ? are you
so haughty f -^7^ hok ahout for, seek for : tecU
.0 woeMum, L.^.lM.m|i,{i5l5.^^g
CliWIBlBtO
ISl
oiterior
ctromnHitOh stetl, — , ftre (in ptrf, like dreum-
nstoX to ttand around^ take jMoe around: spe
praedae addueti eireamsteteraDt, Os* : cireumstant
properi aurigae, V. : oircumstantes sUTBe, 0. — 7b
tmmmmi, eneampoMB^ enardis mHqaem, V. : (pup-
pim) circamsletit aequor, 0. : Benmtum : flellam, U
— To 9nrr<nmdy be$ttj betiege: tribanal : tribanum,
L. : regis tecta, T.— F ig., to dand atomtd, threat*
en^beal hand: ancepsque terror drcumatabat, L. :
ado meomm CircaiiBstare odia, Y.— 7b eurroundy
encon^Kua, oeeujnf, take poeaeanon of: cum nos un-
diqoe fata droouistent: ance^M proelium B. dr-
cumsteteraty L. : me circumBtetit horror, V.
circiiin-strepo, tins, ere [drcum+strepo], to
make a tioiee eawMdj din ab<iu : damore seditio-
sorum drcumatrepitur, Ta.— 7b ehout clamoroudy
around: atrodora, Ta.
drciun - tero, — , — ^ ere, to crowd aroumd:
bunCyTb.
circiim-teziii% adj., immh around: Tdamen
aca]itho,V.
cireiiin-tono, ul, — ^ &re, to thunder around:
Hunc, H.
elicmn^vado, vfef, — , ere, to attack on every
fide, eneom/Kus; heeel : naved, L. — Fig.: terror
cum dreomTaeaiset adem, had otferwheSned, L.
circmn-TagiiB, adj., teaiidering about^ Jtovsing
around: ooeanua, H.
drcum-TallS^ &▼!, &tu9, ftre, to surround voUh
a wdt, circumvaUate, blockade, inveet, eneompaee:
drcamrallare loci natura prohibebat, Cs. : castra,
L : Tot re« drcumTallant, betet, T.
circiiinTeotio, Onis,/. [circumTeho], a carry-
tug around — SoUs, the circuit, revolution,
dzomBTeotar, — , in, dip. \ drcomyeho ], to
ride abomiy mil around: oram, L— -Poet, to go
through, describe : BnigaXe^N,
dronm-Telior, Tdctas, l, to ride around, eaU
around: dasae ad Bomanum agrum, L. : naribus
drcnmveeti mitttes, Oi.: per infima divi, L. : col-
libofl^ Oi. : Brandisii promunturiam, L. : cireum-
TeheoB Peloponnesum, N. : banc oram, Ta.
diciiUi-Telo, — , — , ire, to veil, envelop, en-
fold: aurato drcumvelatur amictu, 0.
circiim-Teiiio, vSDT,7entus,lre, to come around,
ht around, endrde, eneompaee, eurround: circUra-
Tenti ftammi, Cs. : Cocytos circumrenit, V. : plar
nitiee loda paulo superioribas circamventa, S. :
fiogulas urbU, to go from city to eity, S.^7b eur-
rmaui, eneompem, brnet, iwveet : nofltroe, Os. t oon-
solem, N. : inaontla, S. : legio drearaYenta, L. —
Pig., to eneompaee, heeet, oppreee, dietreee, agtiet,
overthrom: drevmYenCua morbo te: aHquem per
arbitmm, i e. I» fay hoU of: potentta aliculus opi-
boa dfeaaiTeairl: falsis erimiaibaa, S. : ab inimi-
da, S. : aenem drcumTenlunt iticommoda, H.— 7b
deceive, cheat, defraud: circumrentua pecuaift: per
inaidiaa ab eo ciroumveni, betrayed into an an^ueh,
Ca. : fenore drcumTenta pleba, L.
Oiromn-Tmrto^ — <, — , ere, to turn around, re*
vclveon: rota cireiunrertitur axem, O,
droum-vestio^ — , — , ire, to clothe, cover over.
— Of language : ae circumveatire dictia, 0. poet.
oirotim-ToUto, ftvl, ^, ire, to fly around:
lacQa circumvolitavit htrundo, V. : thyma, H. :
circumvolitantca alifeea, Ta.
oirotun-volo, fi?I, atua, &re, to fly around:
praedam, V. : mora atria circumvofat alia, H. :
Spem auam, hie prey, 0.
cir6iim'>TOlTO^ — , — , ere, to roll around, re-
volve through: magnum aol drcumrolvitur an-
num, V. : rota perpetuum drcumvolvitur azem, 0.
CironOt 1, m. [ OVRr ], a ciretdar line, circle :
lacteua, the Milky Way, — An endoeurefor atldetie
gamee, raco-eouree, ring: longo deoedere ciroo, V. :
munera circo looantur In medio, V. : maritimua
(at Anagnia), K-^Eap. : Ctrcna Maximua, an
oval dreue between the Palatine and Aventiae lalle,
with room for 100,000, C, L., O. ; often called
Ciroua, G. : Fallax ( aa the ivaort of eoothaayers
and jugglera), H.— The Circoa FlaminiuB,'C. ;
called Oireas, 0.
oirta, ia, /;, ssmI/mc, a eea-bird, into which
Seylla woe changed, 0,
oimui, I, m., a lock, curl, ringlet, tuft of hair,
IVL.-^ A fringe (on a tunic). Ph.
ois, P^^- [2 ^^-]* ^^ ^** ^^' ^^ Tiberim
redire, L : Kuphratem : da Rhenum incolunt, Ca.
Cis-alpinus, adj., on (hie eide of the Alps, Cie-
alpine : Gallia, C., Ca., L.
fisinin, I, n., a light two-wheeled vehicle, cabrio-
let,
Gi»-rhenaniui, a4j. [da+JEtheaus], <m thie eide
of the Rhine: Germani, Ca.
data, ae, f., = tdani, a woven baeket, wicker-
work baekel, box, T., C, Ct, Tb., 0.— For booka, lu.
-^A money-eheet: effracta, H.
clatolla, ae,/. dim, [ciata], a ematt cheat, box, T.
oUtema, ae,/., a cietem (for water), Ta.
clstophomft (-os), I (^en,plur. Um, L.),m.,=
Ktaro^Spoc, an Aeiatic com atamped with a data,
wortli about four drachmae,
oitata% oifj, with comp. and $up, [P. of 2 citol,
quick, rapid, apeedy, awift, in haate, at full epeea:
equo citato, at full gallop, Cb. : ora citatorum
equorum, V. : nautae, Pr. : citato gradu, L. : axe,
lu. : citatiore agmine, L. : dtatiasimo agmine, L.
oitertor, Aria, and dtimua, adj. comp. and n^.
[etter from da], on thia aide: dterior provincia,
oithara
182
oiTto
Cs. : Hlsptnift, C, N.— JV^rr^, neset: (stella) ulti-
ma a caelo, citima terns. — F i g. : humana et cite-
riora ooDsident : ut ad haec citeriora ▼eniam.
oithara, ae, /., = Kt^dpa, the cUhara, eiihemj
ffuUar, InU^ V., H. : citharae peritus, Ta. — The
mime of the cithdra, art of jlfxying on the lute:
Apollo citharam dabat, V.: citharam docere
alqm, Pr.
oithaziata, ae, m., = vt^api^c, a pUyer on
the, ciiharcu
oithaxiatrla, ae, /., sr KtdapivrpuM, a female
plainer on the cUhara, T.
Cithariao^ — , — ^ are, v. n., == m^apiKvf to play
on the cithara, N.
oitbaroedna, i, m., = xt^ap^oc, one who dnge
to the accompaniment of the eiiharaj C, H.
oltimiia» see citerior.
1. oito (old oito), adv, with comv. dtins, and
eup, citiBsime [citusL quidcly^ epeeduy^ toon : abi,
T. : disoere : dicta Percipere, H. : taoitus citiua
audies, T.: obrepere earn (senectutem) oitios
quam putavissent : non via oitius proeredi ? Pb. :
dicto, H. : SeriuB aut citius, tooner or uUer, 0. : se
in carriis citlssime reclpere, Gs. — Comp.^ aooiier^
rather : oitius dixerim, iactasse se aliquos : Eripiet
quivis oculos citiua mihi, quam, etc, H. — ^Wlth a
negative, not eoon, not easily : Haud oito mail quid
ortum ex hoc, T. : neque verbis aptiorem cito
alium dixerim.
2. oito, fivl, &tU8, &re, intene, [oieo], to put
" , only in J\ perf. ; a
xn
quick motion^ route^ excite^ only in i^ petf. ; see
citatus. — Ih vrge^ adl, eummon: patres in curiam
citari, Ij. : centuriatim populuro, L. : iudices : citari
nominatim unum ex iis, etc. (for enrolment), L. —
In law, to cally eummon : citat reum : citat accusa-
torem . . . citatus aocusator non respondit : omnes
abs te rei capitis citantur. — To call to witnemf, call
tipon, appeal to : quos ego testis citaturus f ui, L. :
numina, O.^Fig., to call forth^ exeiie: motus
( animi ) opinione dtetur. — 7b appeal to, qitote,
cite: quamvis cttetur Salamis testis victoriae:
quos (libros) auotores, L. — To mention by name^
fiamcy mMUion, proclaim^ announce: Graeci, qui
hoc anapaesto citantur : victorem Olympiae citari,
N. : paeanem, to reiterate : io Bacche, call out^ H. :
cltarier ad suum munus, invoked^ Ct
oitra, adv. and prctep. [citer]. I. Adv., on this
sidejOn the hither side: (dextera) nee citra mota
nee ultra, neither this teay nor that^ 0. — On this
side, nearer : id a capita aroessere : saepe etiam
citra licet, not so far : paucis citra milibus, L. —
Fig.: citra quam debuit, less than, 0. — II. Praep,
with ace,, on this side of: esse citra Rhenum, Cs. :
citra Leucadem stadia GXX : dtra fiumen inter-
cepti, L. : natus maro citra, H. : ezercitum citra
flumen eduoere.— .fiS^or«, short of: nee a postremft
sjilab& dtra tertiam, before the third ^UAle.—
Fig., of time, before, wUhin: dtra Troiana tem-
pora, 0. — Short of, inferior to, leiihin, leas ikon :
Nee virtus citra genus est, mtworthy of the family,
0. : citra neoem oonstitit ira, O. : oitra fidem, i. e.
reason for distrust, Ta. : fines, Quos ultra dtraque,
eta, H. — Without, aside^ from, except: citra spe-
dem, not ornamental, Ta. : dtra Caledoniam (Bri-
tannia), Ta.
oitreoa, adj, [citrus], of the cUrus4ree, of cit-
rus-wood: mensa: sub trabe, H.
oitro, adv, [dot. of citer], to this side ; only in
the phrase ultro dtroque, ultro et dtro, or, ultro
dtro, hither and t?uther, this im^ and that, here
and there, to and fro, backwards and forwards, re-
dproeaUy : ultro citro oommeantibus : ultro citro-
que mitti, Cs. : dat& ultro citroque fide. L. : inpli-
cati ultro et citro oflSdis.
oitOB, a^. [P. of cieo], otiicir, swift, rapid:
classis, H. : navis, 0. : mors, H. : inoeMus, S. : via,
L. : quadrigae, Y. : solvite vela citi (i. e. dto), V. :
dtus denatat, H. : ite citi, 0. : equo, Ta. : remis, Ta.
oiviona, adj. [civisl, of citizens, civil, civic:
iura, H. : rabies, U. : bella, O. : aima pro trepidis
reis, i. e. defence, 0. : corona, the civic crown (of
oak-leaves, given for saving the life of a dtizen
in war), C, L.
oivflis, e, a€(j, with comp, f civis ], of citizens,
dvil, civic : bdlum : discordia, S. : acies, 0. :
aestus, H. : victoria, N. : mos oonsuetudoque :
clamor, L. : quercus (I e. corona dvica), V. — As
subsi. n. : si quioquam in vobis civilia esset, sense
ofptblie duly, L. — ^In the phrase ius civile, />ri-
vate rights, the law (kb protectmg dtizens): sit
erg«) in iure civili finis hie: neque naturall neque
d vili iure descripto : de iure dvili si qais novl quid
instituift, the CUnl Law: quod agas mecnm ex iure
civili non babes : civile Ius evolgavit, a code oj
procedure, L. : inteream si . . . novi dvilia iura,
legal process, H. — X e t o n., of the state, relating to
public life, political, public, state : BOwniiA, political
science: mersor civiiibus undis, Ht^^Civil (opp.
military): offioia: munera,L.: res, L. — Fig^
courteous, polite, dvil, affakie, urbane: quid enim
civilius illo ? 0. : sermo minime, L. : ingenium,
Ta. : parum dvile, unbecoming a private dtizen, L.
(nvQiterj adv. (dvilis], dtizenrlike, as becomes
a private citizen: vivere : vim facere : cenare, with
decent hospitality, lu.: fixeroet plus quam civili-
ter iras, excessively, 0.
chriM, is, abl, -vl or -ve, m. and /. [ 2 CI- 1, a
dtisen (opp. peregrinus^ : Bomanus : bcnus et f or-
tis : impii : dves cum civibus de virtute cwtabant,
S. : Attica, T. : Romana : O dves, oives I my fd-
low-diizens, H. : Irepidos dvis exhorior, O. : omnes
dves toi: unperare oorp^^t^^^ dvibus suis,
:e^^6\^.*
188
olarlUs
tubfeeiM. — Fig.: ciyis totfos mundi, a tUkm of
tkeworltL
civitii^ itis (ffen, vlur, -fttium or -fttum), /.
[ciris], the eondition of a citkeiij eUizenahip,/ree'
dom of the citify nunSbenihip in tlie eommunUy :
populi R.: donare al^m civitate: asciscere in
dvitatem, L.: recipere ia civitatem: relinquere
atqoedeponere: retinere: eripere nobkKHvitatem,
obUtin hijf forte: quibiui dvitaa erepta eM^wreeUd:
furari: ios ctYitatis: oommunio. — A eommttnity
of cUuenM, bodjMjoliiie, tiaie : aaota civitate mag-
nitudine urbis, L. : oiWtati persuasit, ut, etc, Cs. :
pennota, S. : io triomphe dicemus civitas omnis,
H. : dvitates condere : Helvetia, Cs. : aequissimo
iure : administrare civitatem : oomitia tot civita-
turn. — F I g. : nt iam mundas una eit
olades (oladis, L.X i^,/ [1 CEL-], degtntdum,
injury, miadiirf, harm^ mufortuM^ discuter^ lou^
dkriment^ ealamiiif: importuna civitatifl: Lucti-
fica : magna, S. : captae urbis, L. : agrum omni
belli clade penrastat, L. : orbs sine Hilonin clade
numqoam oonquietura, toitfuntt ruining MUo : pri-
▼atae per domes, the losses of paHictuar famdies,
L. : Cladibos paaoere nostrts, 0. : Troiae Fortuna
tristi elide iterabitur, H. — In war, a disaster^ de-
featj overthrow, diseomJUurSy massacre; magnam
cladem in oongressu faoere, SL : accipere cladem,
io be beaten, L. : magnam poputo R. cladem attu-
lit : Don Yolnns saper volnas sed multiplex olades,
L. : illios noctis, V. : sine clade victor, i. e. tnthoiU
lots, H. — A pesl, plague : in ipsos Erumpit clodes,
O. — A loss, maiming : dextrae mands, L. — A de-
eiroger, seourge, pesi : Libyae, V . — Oom^ion :
Hoc foDte denvmta olades, eta, H.
dam [2 OAL-], ado, and praep. I. Adv.,
eeeretig, prieatefy, covertly, in secret: Si sperat fore
clam, wU not be found out, T. : tum id elam, he
kept it a secret, T. : vel vi, vel clam, Tel preoario,
by framd, T.: Sychaeum Clam ferro superat,
eteedikUy, V. : eai te oommisit alendum Olam, 0.
— ^n. Pitup., mthout ihe knowledge of, nnknown
te. — With eM. : clam vobis salutem fagft petivit,
Ce. — ^With ace. ( old ) : olam evenire patrem, T. :
Neqne adeo clam me eat quam, etc., nor am I
ignorant^ T. : Non clam me haberet, etc, conceal
from me,T.
damator.'drifl, m. [clamo], a bawler, deeUnmer,
Clamito^ ftVT, fttns, ftre, freq. [clamo], to cry
9JUmd, bawl, eoeiferate: (passer) vano damitans.
Ph. : quid clamitas ? T. : haec, L. : He sycophan-
Um, eali, T. : clamitans, * Indignum facinus,' T. :
eiamitaa : * qoo uaqne ista dieis V\ * ad arma,* cla-
mitana, L. : falsa esse ilia : liberum se . . . esse,
Ga.: ebmitabat aodiret matrem, Ta. — Paes. im^
pete. : ' Thalassio ferri ' damitatnm, L. — F i g., to
prodaim, reeeal^ betray: supercilia damitare oalli-
. ditatem videntar.
olimo, ftvl, &tu8, are [ 1 GAL- ], iittrans., to
call, cry out, shout aloud, complain aloud: Non
clamas ? non insanis ? T. : de pecunift : anseres,
qui clamant : ( dcada ) clamare occoepit. Ph. —
JVane,, to call aloud, call upon, proclaim, declare,
invoke: comites, 0.: ora clamAntia nomen, 0.:
morientem nomine, Y. : Saturnalia, L. : se causam
crimenque, V. : alquem furem, H. : clamare,
' Adeste cives * : ' Persephone,' clamant,' 0. : * Ha-
ter, te appello,* H. : indignisslme Factum esse, T. :
dignam rem esse : damare coeperunt, sibi ut ha-
beret hereditatem. — Fig., to prodaim, declare:
eum beatiorem fuisse quam, etc : ( tabulae ) se
corruptas esse clamant: quid euim restipulatio
damat ?
clamor, oris, m. [1 CATi-], a loud call, shout,
cry: clamorem audivi, T. : toUere: ad aethera,
V. : prof undere : oompesoe, H. : magnus, 6. : in-
gens, v. : nauticus, V. : it clamor eaelo, V. — A
friendly shout, aedamation, apjplause: secundus,
V. : ooronae, H. — A hostile caU, clamor, shout, 0.
— Of birds or insects, a cry, sound: irruum, mer-
gonim, v. : apum, V. — A noise, sowtd, echo: sco-
puli clamorem dedere, V. : montium, H.
olamoana, atff. [clamor], damorous,fidl of
noise: pater, lu. : circus, resounding, lu. : Fhasma
Catulli, the noisy farce, * the Olutst,' lu.
olanoQlum, adv. and praep. [clam]. Z. Adv.,
secretly, privatdy: mordere, T. : id agere inter se,
T. — II. Praep. with ace.: clanculum Patres, in
secret from, T.
clandestinna, ae(j. [clam], secret, hidden, con-
cealed, clandestine: scelus: nuntii legationesque,
Gs. : foedus, L. : colioquia cum hostibus.
clangor, oris, m. [ 1 GAL- ], a sound, clang,
noise : tubarum, V. : dangorem f undere (of birds),
G. pottt. : oonsonus (pennarum)) 0. : cum magno
dangore volitare, L.
dare, adv. with comp, [clarus], brightly: ful-
gens, Gt. — Clearly, distinctly, plainly : eemere :
dicere, H. : clare, * tuemini,' iiiquit, Gs. — F i g., t7-
hMrioudy, hotwrably, splendidly: darius exsplen-
desoebat, N. : darius indicant Laudes, H.
. OlareOb — , — ^ §re [clams], to be bright, shine
(of the stars), G. po«t — Fig., to be renowned, be
iUustriotts : viri gloria daret, Enn. ap. G.
dareaco, — , — , Sre, twcft. [dareo], to grow
bright, Ta. — Fig., to become aucUble, sound clear:
sonitQs armorum, V. — To become illustrunts, grow
famous: facinore,Ta.
clarigatio, Onis,/., a fine, ransom (for trans-
gressing limits), L.
dartnoim% adj. [ clarus +SON-], dear-sound'
ing, Umd: vox, Gt. : aurae, G. poet
claritas, atis, /. [gl^uf J.b7€5ei>» ^^«««.
cUurltudo
184
tpiendor; henc«, of tound, eleameta: in vooe.—
Of repaUtion, edeMty, reruwm^ fame, splendor:
Dum te daritatis paenitebat? pro tut cl&ritate:
olaritate pnieBtantes, K.: Herculia, Ta.
daiitudo, inis,/. [clarus], brighiness: deae
(i. e. lunaeX Ta.— /fetiown, celebrity, spUndoTj/ame:
summa, S.: tanta, S.
olaro, — , — t are [clarus], to make bright, ex-
hihit, G. poet. — Fig., to tUustmte^ make famous,
H.
clartia, adj. with comp, and sup. [1 CAL-1 clear,
bright, shining, brilliant: lux, open dag: clarissi-
ma luce laetari : mundi luraina, V. : luccrna, H. :
nox, Ta. : pater clarus intonat, in the clear sky, V. :
clarissimae gemmae : vitrum, 0. : purpura rum ai-
dere clarior usus, H. : argento delphines, V. : gem-
mis corona, 0. : aquilo, clearing^ V. — Clear, loud,
distinct: clariasima vox : clarior vox, Os. : plangor,
0. — Fig., clear, manifest, plain, evifUnt, inielligtble :
haec certa et clara adferre, T. : omnia non prope-
ranti clara certaque erunt, L. : luce clariora con-
silia : id qnod est luce darius : somno clarius, O.
— Brilliant, celebrated, renowned, illustrious, honor-
able, famous, gloriotts: viri: oppidum: glorift da-
riores : vir darisBimus : pax clarior quam bellum,
li. : ad memoriam imperium, L. : faeundia, S. :
clarissima civitas, N. : agendia causis, H. : bello,
Ta. : ex doctrina : ob id factum, H. : Troianoque
a sanguine Acestes, V. — Notorious, noted, marked:
minus clarum putavit fore quod, etc. : populus
luxurift, L.
claBslirius, adj* [dassisl of the navy : oentu-
rio, captain of a ship, Ta. — Plur, m. as subst^ ma-
rines, naval forces, Os., N.
claasioola, ae,/. dim. [classis], a flotiHa, little
fleet.
olasalcmn, l, n. [dassicus], afieid signal, trum-
pet-call: cecinit, L. : cani iubet, Cs.: dasaico ad
contionem convocat, L. : classica sonant, V. : ex-
citatur classico miles, H. : necdum audierant in-
flari classica, trumpets, V.
clauious* adj. [classis], of the fleet, of the
navy : milites, marines, L. : bella, navcU, Pr. : legio,
Ta. — Plur. m. as subst., marines, Ta.
clasflia, is (abL e ; rarely I),/. [\ CAL-], a doss,
great division (of the people, formed, according to
property, by Serviua Tullius), L. : prima classis vo-
catur . . . turn secunda classis, etc. — F i g. : quintae
classis videri, i. e. of the lowest rank. — 7%c citizens
under arms, an army : Hortinae classes (i. e. co-
piae), V. — A fleet : nomina in classem dare, L. :
maximas aedificare classes: classis omandaecausfi,
L. : facere, Gs.: classe navigare, by skip: penatis
Glasse vefao mecum, V. : dassibus valent, Ta.
clatra, Oram, n. (Pr.), or clatri (-thri), Orum,
m. (H.), = KKijI^pa, a lattice, grate, bars.
(olavdeo), see 3 olaado.
claudicatio, onis,/. [claudico], a limping, C,
daudlco, — , — , &re, v. n. [claudus], to limp,
halt, be lame: ex volnere. — ^Fig., to halt, waver, be
wanting, be defective : tota res daudicat : in ullo
officio : si quid in nostr& oratione claudicat.
1. olaudo (oludo), si, sus, ere [CLAV-], to
shut, dose, sliut up: forem cabicuU: portaa, Os. :
rivos, to dam up, Y. : dausae f ot%B, Tb. : ostia,
Gt. : ocelloe, Pr. : clausae hieme Alpea, L. : pupu-
las : lumina, V. — ^Fig., to shut, close : dorous clausa
pudori : aurls ad voces : f ugam hostlbus^ to cut off,
L. : clausa oonsilia habere, i. e. to conceal : deum
clauaum pectore habere, 0. : animam laqueo, i. e.
to end one*s life, 0. — 5fb dose, end, conclude: lu-
strum, H. : opus, 0. : epistulam, O. : agmen, to
bring up the rear, Cs.— 7b sliut in, endose, encom-
pass, surround, imprison, hide^conflne : quae (urbs)
loci natur& clauderetur : stabulis armenta, V. :
claudens textis cratibus pecus, H. : rlvus clausua
ripis, L. : nemus claudit Silva, 0. : (apes) in arbore
inani, 0. — 7b encompass, invest, besiege, bhekade:
portus custodift clauses teneri, Cs. : urbem obsi-
dione, N. : multitudine, N. — To s/iut in, hem in:
bine Tusco claudimur amni, are hemmed in, Y. :
nemvnim saltas, Y. : tibi clauduntur rete capreae,
0. — To dose, limits restrict: Nolo tibi ullum com-
modum in me claudier, i. e. that you be deprived
of, T. : nee ita claudenda est res familiaris, ut, etc :
numeris sententias, to express in poetical form :
pedibus verba, i. e. to compose verses, H.
2. olaudo, — , — , ere [CLAY-]. — Prop., to
limp ; hence, f i g., to falter, hesitate, stumbU: etiam
si (vita) ex aliqu& parte clavderet : quid est cur
claudere orationem malint ? : si altera parte clau-
det res p., L.
claudtia^ adj. [CLAY-], linking, halting^ lame:
deus : altero pede, N. : pes, H. : para terpentia, Y.
-~P r o V. : daudua pilam, the lame man (holds fast)
the balL'—¥ i g., crippled, xmperfeet, defective : na-
ves, L. — Of language: oanniua altemo veran, i. e.
degies (the alternate verses short), 0. — Wavering,
untrustworthy : pars officii tui, 0.
clanstra, drum, n. [claudol a lock, bar, bolt :
revellere claustra: rumpere, v.: portanim, L. :
sub daustris rei p. positum rectigal. — A harrier^
bcnmds : obstantia rumpere daastra (the barriers
of a race - course), H. — A gate, dam, dike: Lu-
crino addita, Y. : portfls claustra, tntranee, Gu. —
A barricade, bulwark, key, defence, fortreu^ waif,
bank: ut terra dauatra looorum teneret: urbs
velut claustra Etruriae, L.: raontinro,/>aa8e«,Ta.:
Aegvpti, the key to £ifypt, L.: claustra contrahe-
Te,h e. the line of eireumvallationy Ta. — 'A har-
rier, hinderanoe: iata nobilitatis.
claurtmm. J,gn,.^§lg<>4^(5t!^g«<
it. form of
185
qUvomw
claiutn, a harrUr^ Mndranae: obicitur, i. e. a
cAaist, Ol — A fnyniitr fortrett, key, point of eonr
trol: iam perdomitorum, Gu.
clausula, ae, /. [ claudo ], a eUae^ condutiouy
end: in quo (mimo), a fitting end: epiaiulae. — In
rhet, i^ dote ofapmod,
ftlawOTwi^ f, n. [claudo], on eneUmire : in clauso
linqaere, in eonfinement, V.
clausQfl^ adj, [P. of claudo], eloae, reserved, Ta.
clava, ae,/. [1 CEL-], a knotty branch, rough
tiict, cudgely duB: sternentes agmina c1av&, v.:
male mulcati davia: Herculea, Vt,-^AfoU (for
exerdse).
davariiiiB, I, n, [clavus], money given tc tol-
dkn to buy ghoe^taiU, Ta.
davidila, ae,/. dim, [clavus], a tendril.
1. clavlger, gera, gerum, adj. [clara+GES-],
ehA-bearing : Volcani proles, i. e. Periphetet, 0. —
Of Hercules, the dvb-bearer, O.
2. olavi§;er, geri, m. [clavis+GES-], tJu key-
bearer (of Janus), 0.
clavia. is {abL vl or ve),/. [CLAV-], a key:
horreorum clavea : clavXs portis imposuit, L. : por-
uram. In. : adulterinae portarum, false keys^ S. :
cUvis adimere (uxori), to divorce. — A bolt: clavls
portis imponere, L. — An inttrument for driving a
top: adunca trochi, Pr.
clavns, I, m. [CLAV-], a nail: clavi ferrel, Cs. :
clavos figentes, L. : elavo ab dictatore fixo, L. : ex
hoc die clavum anni movebis, i. e. reckon the be-
ginning of the year : tamquam clavo clavum ei-
ciendom : beneficium trabali clavo figere, with a
epike, L e. fo dinch: Necessitas Clavos traballs
Oestans, H. — A rttdder, fieim: clavum ad litora
torqaere, V. — Fig.: davnm tantl imperi. — A
purple wtripe (on the tunic, broad for senators,
narrow for the eqnites) : lati clavi, L. : latus cla-
▼U3 (absurdly assumed by the praefect of a vil-
lageX H. — P o e t, a etriped tume : rautare, U.
demena, entis {ahl. -tl ; rar^y -te, L), adj.wMh
comp. and tup., mild, calm^ gentle: cleroentissimus
amois, O. — ^Fi q^ eabn, quid, gentle, tranquil, kind :
vita, T. : capio me esse clementem : satis in dispu-
tando. — MUd, forbearing, indttlaent, compaeeionate,
merdful : animo dementi in lUam, T : iudtces :
Tiro clenens misero peperd, H. : vir ab innooen-
tift clementiaaimus: legis interpres, L. : castigatio :
deaoentior aententia, L,^-Mtigatod, qualified: ru-
mor, &
dementer, adv. with romp [clemens], quietly,
jdaddfy, tranquilly, calmly : si quid est factum
dementer: hominem accepit. — By degreen, gradu-
ally: iaga dementius adire,Ta. : editum iugum,Ta.
-^With forbearance, mildly, with indulgence: ius
dieere, Oa. : dudis militibin, i. e. without plunder-
dementia, ae, /. [demeus], moderation, nUld-
n4ts,forbea7'ance, benignity, clemency, merey: de*
mentia in eoa uti, Gs. : nihil magno viro dignius
clementiA: vtctoris: roonimentum clementiae
suae : clementiA conoordiam ordinum stabiiiri, L.
depo, psl, — , ere [CLEF-], to eteal (rare) : sa-
cram qui clepsit (for depserit): si quis clepsit,
etc., L. (old law).
clepsydra, ae, /., ^ KXexjnidpa, an inelmmeni
for meaeuring time by water, water-glaee, water-
dock, depeydra ; used to mensura the time of a
speaker ; hence, craa erso ad clepeydram, by the
dock (of exerdses in declamation): ad clepsydram
latrare dooere, to rant
cliens, entis {gen. plur, -entlum ; rarely -entum,
H.), m. [for cluens, F. of clueo], a pervonal dtpend-
an4, client (a freeman, protected by a patron ; he
received from him an allotment of land or of food,
and accompanied him in wnr) : Koscii : Gliens ami-
cus hospes nemost vobia ? T. — A client, retainer,
follower : coegit dienils suos, Cs. — A companum,
favorite: iuvenum nobilium, H. — Of nations, «ti6-
jeet aUiee, dependanta, vamale, Cs. — Fig.: cliens
Bacohi, under the protection of Baechve, H.
clienta, ae,/. [cliens], a female client, H.
dientela, ae, /. [cliens], dientship, patronage,
protection, the relation of a client to Jm patron : in
clientelam Nobis dedit se, T. : in cuius fide sint et
dientdft, whoee clients they are. — IHur., diente, de-
pendants: amplissimas clientdas accipere a maio-
ribus : provinciales : esse Pompei clientelas in pro-
vincifi, bodies of dients, Cs. — Of nations : magnae
(Aeduorom) erant dientelae, allies, dependants, Cs.
dientnliis, l, m. dtm. [cliens], a poor client, Ta.
oUnatus, adf. [CLT-], bent, sunk, C. poet
Clio, as,/., = KXciw, the muse of History, H.,
0., lu. — A daughter of Oceanus, V.
Olipeatus, a^f. [clipeus], armed with a shidd,
shiddrbearing : agmina, V.: seges virorum, 0. —
Plur. as subsL : ad versus dipeatos, L.
cUpens (clup«), i, m., or cUpeam, X, n.
[GLEP-], a round shield of metal: speciem in-
clusit in clupeo : maxlmis dipeis uti, K. : clipeos
ad tela sinistris obicere, V. — P r o v. : clipeum post
volnera sumere, \.^.toad too late, 0. — Poet. : dei
(Phoebi) clipeus, i. e. the tiun*s disk, 0. — A fnetallic
tablet for a rdief, medalHon: argenteum, L.
clitellae, &rum,/. [CLI-], a pack-saddle, sump-
ter-saddle: clitellis alqd apportare: clitellas pone-
re, H. : mihi imponere. Ph.
olitellailiui, adj. [clitellae], bearing a pack-
saddle: mulua, C L., H., Ph.
diwsns, adj. [divus], hUly, full of hiUs
(poet.): rus, V. — Ststp, arduous: 'Juatiua (via),
lu.: Olympus. 0. digitized by ^^OOglC
oUns
186
oootflls
ollTUS or olxvos, I, m. [CLL], a <WtWty, ^cpe,
atcerUt Hill, eminence : CUtob deorsum voraum est,
T. : adveraus cliYum, up-hill^ Cs. : erigere in pri-
II106 agmen dtvos, the fooi-hilU, L. : Yiribas ute-
ris per cUtOs, H. : arduus in yailes cliTUs, deeeeni^
0. : Capitolinus, tUe higher road to the Capitol^ part
of Sacra Via, C, Cs. ; called Sacer, H. — P r o v. :
ciivo Budamus in imo, toe care but beginning^ 0. —
A dope^ pitch: meosae, 0.
oloaca, ae, /• [ 2 CLV- \ a canal for watte
liguidaf eewer^ dram, C. : alqd in cloacam iacere,
H. : maxima, the great eewer draining the Aven-
tinej Capitoline, and Palaiime hille, L.
Cloaoina or Cluacina, ae,/. [2 CLV-], the
purifier J a mmame of Venue^ L.
Olotho ( only nom. and ace. ), = KX«i»3w, the
epifiner^ one of the three Pareae^ 0., lu.
Clnaoina, see Cloacina. oludo, see claudo.
dueo, — J — , 6re [1 CLV-], to hear, be epoken
of be eaid (old) : ignis duet mortalibus clam din-
sus, AtL ap. C
oltLnla, m. and /., a buttock, haunch, — Phr,,
L., III. : sine clune palumbes (tlie choicest parts),
H.
clupeust see dipeus.
Cn., written for the praenomen Gnaeus ; e. g.
Cu. Domitius Alienobarbus.
Cndsius (Onoa-), a({/., = KvutautCt of Ouwt»,
the ancient capital of Crete ; hence, castra, of
Minoty 0. : regna, V. : Stella Coronae, i. e, of Ari-
adne, y. : calami splcula, Cretan, H.
coaoervatlo, Onis, /. [ooacervo]. — ^I n r h e t.,
an accumulation (of proofs, etc.) : universa.
coaoervd, avl, fitus, ftre ^oom- + acenro], to
heap together, heap up, collect tn a mate : pecuuiae
ooacervantur : tantam vim emblematum: cada-
vera, Cs. : hostium cumulos, L. : agros, to amase.
— ^F i g., to multiplg, heap : argumenta : luctQ^, 0.
coaoeaoOb acuT, — , ere, inch. [cora-+acesco],
to become acid, eour: ut vinum, sic aetas vetustate
coaeesoit — Fig., to deteriorate, become corrupt.
coaotor, dris, m. [cogoj, a collector (of money) :
perquiritur a coactoribtis. — In an army, the rear-
guard: ooactores agminis, Ta.
coacta, drum, n. [coqo], felted clothe, Cs.
1. ooaotna, P. of oogo.
2. (ooaota% Us), m. [oogo], eompulmon, eon-
ttraint (only M. eing,): coactu Istius, under com-
pidsion from him: civitatis, Cs. : meo.
ooaedifloo, — , fttus, are [ oom-+aedifioo ], to
build up, buUd upon: campum: loci coaedificatL
ooaeqao, ftvi, Atns, ftre [ com- + aeqno ], to
make equal, make even, level : montes, S. — F i g., to
equalize, drag down : ad libidines tuas omnia.
ooagmentatid^ dnis, /. [ ooagmento ], a Join-
ing, connection, union : corporis : non dissolubitis.
coagmento, &?T, &tus, ire [ coagmentum ], to
join, cement together, eorifiect: trabes, Os.: opus
SQum (natura). — ^F i g., to connect : verba : (verbo-
ruro) concursns coagmentatus : pacem, to conclude,
^ coagmentam, I, n. [cogo], a joining together,
joint: inter coagmenta lapidum, Gs.
ooagnlum, I, n. [cogo], an agent of eoagtda-
tion, rennet, runnel, 0. — Curde : liquefacta coagula
lacte, 0.
coaleooo^ aluT, alitos, ere, inch. [ com- + 1 AL-],
to grow firmly, etrike root, increaee, become etrong :
ilex ooalnerat inter saxa, had eprung up, S. : in
cortice ramus, 0. — F i g., to unite, agree together,
ooaleace: Troiani et Aborigines facile coalaermit,
S. : cum patribus animi plebis, L. : multitndo eoa-
lesoere in populi unius corpus poterat, L.: rem
coalescere concordiA, be a^fitled, L.: oonoordia
coalueraut omnium animi, L. : pace coalescente,
becoming eetabliehed, L. : coalescens regnum, re-
covering strength, L. : ooalita libertate inreveren-
iieL,foUered, Ta.
ooangOBtS, — , — , ftre [ com-+angustu8 ], to
limit, restrict : legem.
coarctatid, coaioto^ see coart..
ooarguo, ul, — , ere [oom--farguo], to over-
whelm vfith proof, refute, silence, expose, convict,
prove guilty : refelli, coargui putat esse turpissi-
mum: tot testibus coargui: Lentulum diasimu-
lantem ooarguunt sermonibus, S. : ut coram ooar-
guebantur, fassi omnes, L.: aliquem avaritiae:
commutati indicii. — To prove, demonstrate, «Aow,
estaUish, ei^aose, refute: fuga laboris desidiam
coarguit: crimen suspicionibus : improbitatem :
Laoedaemoniorum tyrannidem, K. : quam (legem)
usus coarguit, has proved injudicious, L. : domini
aures, betrays, 0. : Osos non esse Germanos, Ta.
ooartatio (ooarot-X dnis,/. [coarto], a ermed'
ing, pressing together: plurium in angusto, L.
ooarto (-aroto), ilvi, fttus, are [com- + arte],
to press togeUier, compress, contract, confine : angu-
stae fauces coartant iter, L. : in oppidts coartatus.
— F i g., to abridge, shorten : consulatum, Ta. : iter,
0. — Of discourse, to abridge, compress: haec
ooooinaa, a^j. [coocum], scarlet. ' laena, lu.
ooccnm, I, n., =; kokkoq, a berry yieidtna a
scaHet dye : rubro oocco tingere, irilh scarlet, H.
coclea ( cochlea ), ae, /., = coxXtac, a snail:
inter saxa repentes, SL : Axva, H.
Coclea, itis, m. rSCA-+oculus], one -eyed. —
E s p. surname of Horatios, who, in the tear with
Poj'senna, defended a bridge alone, L., C, V.
OOOtilla, e, adj' [coquo], bwmod; latercull,
Cu.: m\xn,of burned bricks, 6.
Digitized by VjOOQlC
187
oooiy% P. <Kf ooquo. oooiu, see ooqniM.
CbcftxiB (-ob), T, m^ = KwKvr6c (lamenta-
tionX a river of the lower WwrH C, V^ H.
o5da, ae,/., see canda.
oodeat; icis, tit. (for caudez), a Moek: Godice
mleao, O. — A log for pumahxng davee, tioeka : in-
mandns, Pr. : reaidens in codioe, lu. — A bhek
eawn inio iahUU^ book^ wriUngy mamteeripi, doett'
meiU (in leaves ; of. ToImneR, a roll) : mnltos co-
dices impIeTh: fakus. — ^Esp., an aeoouni-book :
accept! et erpensi, a ledger : in codicis extremft
cert, ike lent tablet: referre in codicem.
CodiclUi, orum, m. dim. [ codex 1 a writing-
tablet, note-book : sententias in codicillos referre.
— A note, bUlet, C. : codicillos ferre cum praecep-
to, Ta. — A petition, Ta. — An imperial rescript,
patent, Ta. — A will, testament, Ta.
(coelebs, coelo, ooelnm), etc., see cael-.
coSmo^ emi, Sroptus, ere [com-H-eino], to pur-
chaae, bug up,foreUall: multa, T. : carronim nu-
menim, Ca. : res pretiosas : frumentum, lu.
ooeiiq>tio, Onis, /. [co«mo].-^In law, a form
of mmrriage bg a pretmded sale, transferring the
voman, with her eUate, to the man (in manum). —
A fetitiotu marriage (to free an heiress from
special burdens).
coemptii% P. of coema
(ooeoa), see cena. (ooennm), I, see caenunw
ocriiOt iTl or il, itufl, Ire [ootn-+eo]f to go Uh
gethtr, eome together, meet, assemble, eoUeet: in
Firaeo, T.: matronae ad Ventoriam frequentas
ooSont^ L. : quo popolas coibat, H. : eertis diebos
(ad ooDcilium), Ta. : miiia crabronHm, O. : popuU
legatkmibus coeunt, 6v their repressntatises, Ta. —
To come together in battle, meet, eneounter : inter
se, y. : agmina, Gu. : cetera turba ooit, foitts t»
the attack, O.—To come together^ be united^ gather,
unite, combine: ooeundi in unom spatiura, L.:
manns coit omnia in unum, V. : qui unft ooierant,
C& : ut ooSat par lungaturque pari, H. : amnes in
artios eo^unt, Ga. : membra, O. : coit formidine
sanguis, congeals, V. : digiti co0ant,^rroio together,
0. : Tolnera ooiere mea, have dosed, Pr. : Inier se
capita (arcfUi),y. : ut placidis co^ant immitia, H. :
TDemini nobis verba ooisse, to have been exchanged,
Pr. — Fig., to unite, win together, assimilate, com-
bine, agree, aUg oneself, conspire: cum hoc: princi-
pes tarn una coierunt, Gs. : in foedera dextrae,
V. — Of a marriage contract : taedae quoque iure
ooissent, O. : conubio, nuptiis, Gu. : cum captivft,
Cu. : Hac gener atque socer co^ant meroede suo-
mra, i. e. in the marriage, V. — ^With societaietn, to
enter into partnership, make a compact, become art
alig, aasoeuite,form a league: societatem laboris :
com Obesare societatem : cam Lacedaemonils, N. :
socieialem soeleris : ad cam rem societas coitur.
(oospio), ooepi, coeptus, ere [com-+l AP-],
to begin, commence: non Prius olfecissem, quaro
ille quioquam eo^peret f T. : mecum cogitare, T. :
cum ver esse coeperat: Fluctus coepit albesoere^
V. : oppugnare, Gs. : alia fieri coepere, S. : cum
Lacedaemonils pugnari coepit, N. : urbanus ha^
beri, H. : res agi coepta est : ante petitam esse
pecuniam, quam esset coepu deberi: obsidione
coepti premi hostes, L. : beilo premi sunt coepti,
N. : mitesoere disoordiae intestinae coeptae, L. :
si quioquam hie turbae ooeperis, T. : iilud, quod
ooepimus, videamus: ilia quae coepta sunt ab
isto : ooeptum bdlum f oret, 8. : se non ante ooep-
turum, quam, etc., L. : perge quo ooepisti (sa ire):
dimidium facti, qui coepit, habet, H. : ita coepit
tyrannus (sc. dicere), L. : Ilioneus placido sic pec-
tore coepit, V. : coepit cura talia rates fsc. fari)^
V. — P. coeptus, bq^n, commenced, unaertaken :
consilium fraude coeptum, L. : iussis Garmina
coepta tuis, V. : quaedam (animalia) modo coepta,
in process of creation, 0. : mors, soug/U, 0, — Of
things, to begin, be b(^n, take a beginning, com-
mence, originate, arise: post, ubi silenUum coepit
. . . verba facit, etc, S. : cum deditio coepit, S. :
pugna coepit, L.
coepto^ — , — , &re, intens. [ coepio ], to begin
eagerlg, begin, undertake, attempt: contingere por-
tUs, G. (poet.): appetere ea. quae, etc : quid coep-
tas,Thraso? T.: insidias,ta.
ooepttun, I, n. [coepio], a work bmun, ban-
ning, undertaking : neo taedia coepti tflla mei ca-
piaro, O. ; audax, L. : audacibus adnue coeptis^
V. : temere ooepta, L. : coeptis meis, 0. : ne ennn-
tiare coepta, L
1. co6ptQ% P. of coepio.
2. (ooeptaSt Qs), m. [coepio], a beginning, tm-
derlaking, — Only piur,: suos.
ooto>ao^ cul, cttus, ere [com-+arceol, to en*
dose on aU sides, hold together, surrotma, encom^
pass: (mundus) omnia correct: Vitta ooercebat
capillos, 0. : virga oo^roes turbaro, H. — To re*
strain, confine, shut in, hold, repress, control: (am-
nis) nullis cofircitus ripis, L.: Buoina coilreuit
( undas ), 0. : frenisque co6rcoit ora, O. : vitem
ferro amputans ootfrcet: (operibus) intra muros
coflroetur hostis, L. : (mortuos) Styx oodrcet, V. :
Tantalum oo«roet (Orcus), H. : Messapus primas
acies, controls, V.—- F i g., of discourse, to control,
confine, restrain, limit : ( nos ) quasi extra ripaa
difSuentes. — 2h hold in cheeky curb, restrain, tame,
correct : cupiditates : procacitatem hominis mani-
bus, N. : suppUciis delicta, H. : in praetore co($roen-
do fortes : quibus rebus cofirceri milites soleant,
Gs.: pueros fuste, H.: animum,Ta.: co^roendi ius
(in contione), of maintaining order, Ta. : cannen,
quod non llulta dies ooSrcuit, corrected, H.
oo^roitio, Onis, /. [ co^rceo ], a restraining,
188
tettraitU^ eon^nUnion, ehtutitemmU: ootffeitionem
inhibere, L. : magtstratas, on the part of the maff-
ieiratet, L. : sine co6rciilonibua agere, Ta.
ooSrdtaB, P. of coerced.
ooetcui, Os, m. [for coitiu], a coming together:
amnium, Cu. — An oaeanbleMe^ crowd, company: in
omnl coetu concilioque : soTlemues ludorum : noc-
iumi, L. : socios in coetum Advocat, V. : coetu
solute, 0. : coetibus alqd saucire, Ta. : divious
auimorum. — B s p., a festival^ feaat : coetum cele-
brate faveiites, V.
cogitate, adv. [ oogito ], wik refedwn^ con-
eiderately: quae scripsisset.
OOgitatld, onis,/. [cogito], a thinking, consid-
ering, deliberatiug, 'Owught, reflection, meditation^
imagination: cogitatio in se ips& vertitur: coni-
mentatio et cogitatio: acerrima et attentissima :
simplices, magnas, Ta. : timoria praeteriti : occur-
rit cogitatio, qualis animus sit. — The facultg ojf
thought, reaeoning power : (homo) particeps cogi-
tationis : esse ingenio et co^itatione nulla, of no
intellectual force. — A thought, opinion, judgment,
renotution, design, plan, project: omnes meas cogi-
tationes in rem p. conferebam : mandare litteris
cogitationes suas: multaeet graves: sapientiores:
saeva, Ta. : reliqua belli, i. e. plans for continuing
the war, Os. : minor intervenit maiori, L.
Cdgitatum, I, n. [cogito], a t/iought, reflection,
notion, idea: acutius imperatoris, N. — Usu. plur. :
cogitata proloqui, T. : eloqui : patefacere, purpose,
N.: sapientiura.
c5gitataa, adj. [P. of cogito], ddibetate : iniu-
ria: verbum.
cdgito, &▼!, iltus, &re [com-+Bgito], to consider
thorougldy, ponder, weigh, '^^f^ upon, think : etiam
atque etiam, T. : animo, T. : rationem : roaiores
vestros, Ta. : te video, non oogito solum : Scipio-
nem, to call to mind: quid agam, T. : in quanta
oalaroitate aia, S. : quo loco sis : quantum in illo
seeleris f uerit : tantum sibi esse permissum, quan-
tum, eta : haec posse aocidere, Gs. : quern gentes
OBStiorem cogitavenint ? : de nobis. — To feel, be
inclined, be disposed: humaniter in me: si quid
amice de Bomanis cogitabis, are frtemdly to, N. :
Karthago male iam din oogtuns, hosHls in disposi'
tion. — To have in mind, intend, meditate, design,
plem, purpose, mean: hunc iu aedls Recipere, T. :
si liberi ease cogitaretis : ex fumo dare luoem, H.t
nihil nisi caedes : quid mali cogitari potest, quod,
etc: mecum rem, Cu.: latere arbitrabantur quae
cogitaverant, their purposes, N. : quid Cantaber
oogitet, H. : scelus, Iu. : quid oogitet Auster, V. :
ut altquid acquireret, Os. : ut haberet, quft f ugeret,
kV. : ne quam occasionem dimitteret, Gs. : dies ac
loctes de pemicie &\\\, plotted for : de nostro iiHc-
ritu : ia Pompeiamim oogitabam (sc ic^; eo die
cogitabaro in Agnanino (sc. manere).
cdgoita, ae,^. [1 oognalus], a /rma& relation,
kittswoman : ne m cognatam pecoes, T. : tuae, T.
odgnatiOb tois,/. [1 oognatus], blood-reUHon-
ship, kindred, connection by birth: f rater noster
cognatione patruelis : te maiime cognatione atttn-
gebat: oognationem iatervenisse, 8.: propinqu&
cognatione Hannibal! iunctus, L. : nulla tibi cum
isto : deorum (L e. cum dis). — Conor., kindred,
relations, persons allied by descent : homo magnae
cognation is, Gs.: dedeous oognationis. — ^Fig., re-
lationship, iusodation, connection, agreement, kin-
dred, resemblance, affinity: quibus (poetis) est
maxima cum oratoribus : studionim et artium : an
potest propior ulla esse quam patriae ?
1. odgnataa, adj, room*+6£N-], sprung from
the same slock, related by blood, kindred: mihi : pa-
tres, Oie relationship of ourfat/iers, V. : per cog-
nata corpora supplex, cu a kitisman, 0. : anguilla
cognata oolubrae, Iu. — Of a kinsman, of kindred:
latus, 0. : pcctora, 0. : nrbes, V. : sanguis, V. :
eaelom, 0. : faba P/thagorae (alluding to the doc-
trine of transmigration), H. — ^ig-i kindred, coit^
genial, related, connected, like, simuar: alqd roeo-
tibns nostris : vocabula, H.
2. oognatas, I, m. [ 1 oognatus], a kinsman,
blood-relation : his proxtmus, T. : araici cognatique
alcius: est tibi mater, Cognati? H.: cognatonim
aliquis, Iu.
cognltiOb Onis,/. [oom-4-GNA-], a becoming
aequainted with, aequirimg knowledge, knowledge,
acquaintanee: rerum: animi: orbis: cogiiitione
atqne hospitio dignos. — A conception, notion, idea -
deorum innatae cognitiones. ' — In law, a judicial
exanuniOtion, inquiry, eognixanoe, trial: ipsius cog-
nitio de existtmatione : captorum agrorum : vacan-
tium miUtiae munere, L. : inter patrem et filium,
L.: dies cognitionis, the day of trial: centurionum
Gognitio de milite, Iu. : tribuni, a decree, Iu. — Ree^
ognition, discovery: oognHio facta esse filium na-
tum, T. : de cognitione ut oertum sciam, to make
sure of the discovery, T.
cognltor, Oris, m. [cora'+GNA-]. — ^In law, an
advocate, attorney: cognitorem ascribit Sthenio:
qui cognitor est datus: qui cognitorcs homines
honestos daret, was represented by : iuris sui : ire
domum iube, fi comitor ipse, H. — I n g e n., a de-
fender, protector : hoc (Caesare) auctore et cogni-
tore huiusce sententiae. — A witness, voucher.
oognitus, a^. with comp. and sup. [P. of cog-
noficojjtnown, acknowledged, approved : res plane:
homo virtute cognitA : oognitiora (mala), O. : haec
esse cognitissima, Gt : nulli cognitius, 0.
oognoman, inis, n. [com-+6NA-], a smnuBme,
second-name, famity-Home (a^e^ jip, j^e name of
Digitized by '
laa
oolm^rto
the gens to dkHngaish the fvtally) : T. ManliuB,
qui Galli torque deirmcto cognomen (so. Torquati)
invenit: sapientb: Grassus oognomine Dives:
Mercuriale ImpoBuere mibi cognoineo, H»: natio-
nis inagis quam generia uti cognomine: Diodes
estyPopillus oognomine: duo quorum alteri Capi-
toni cognomen est: cognomen cui Africano ex
Tirtnte f uit, Gs. : Tardo cognomen piugui damus,
«e caU the slow tnau ttupid^a, — I n g e n., a fiame:
locos, Hesperiam Grai cognomine dicunt, Y. : Ghao-
nio3 cognomine campos a Chaone dixit, Y. : priaca
locorum, Pr.
cofpadmentmii, l, n. [rare or kte lor cogno-
men], a gumame: cognomento qui Qiooruvh^ per-
hibetur, Poet. ap. G. : Puteoli cognomentum a Ne-
rone adipiscuntur, Ta. — A ncum : (Rhenum) verso
cognomento Yahalem dicere, Ta.
cognominatcUk a<{f. [oognoroen], tifnonymout
(once): rerba.
( cdgnomiziis, e\ only abiU ting^ cognomine,
adj. [ cognomen ], like-namedy of the $ame name :
oognomine Insubribus pago, hearing tlie same
name, L. : gandet cognomine terra, Y.
cognoBCO^ gn6Tl (often oontr., cdgndsU, cdg-
nurd, cognosse, etc.), gnitus, ere [oom-+(g)no9cdj,
to became aequaitUed vnih, acquire knovAedge of,
aseertem, Itam^ perceive, unaerMtand ; per/,, to
know: regiones, Gs. : domOs atqne villas, S. : am-
aem, Y.: qnam (antiquitatem) habuit oognitam,
N. : cas^ uostros, Y. : miserias sociorum : quis
sim, ex eo, S. : per exploratores montem teneri,
C±. : f urto postridie cognito : quibus ( scriptis )
cognitis, after reading, K. : id se a Gallicie armis
cognoviase, knew by ihar weapons, Gs. : fide oogni-
t&, isMied, N. : ab his, non ionge oppidam abeise,
Cs^ : aed Metello experimentis cognitum erat, ge-
BOS infidom esse, S. : qoem plane petditam cogno-
rmt : vos fortis, S. : aliter ac sperarat rem pi se
habentem, N« : alqm magni animi : alqm paratis-
simo animo : tandem qui siem, T. : id socordi&ne
an casu acciderit, S. : cognito, vivere Ptolemaeam,
L. — ^Poet.: casus multis hie cognitus, experienced
bu. lu. — Supin. aec,: promissa eiiis cognitum ex
praesentibus misit,S. — Sujnn.abl. : pleraque digna
cognita. — To recognize, acknowledge, identify: In
eft re ntilitatera meam, T. : alii, ne coj^nioscerentnr,
ad necem rapiebantur : inter cetems Yeturiam, L. :
ostendimus Gethego signum, cognovit : signa sua,
S. : cognoscenti simtlis fuit, teemed to recognize
him, O. : pecus exceptum est, quod cognovissent,
identified, L. : neque currentem se cognoscit, is like
himself, V. : euro Syracusis, to identify.— To seek to
ibunp, inquire into, investigate, examine: Yerres
cogDosoebat, Yerres indicabat : accusatfonem cau-
saroqne: numenim militum: de agro Gampane:
de bereditate. — 7b eriiieise, apprecUde: at neque
spectari neque oognoeci
ise, appreci0t»: at neq
(fabula) potuerit, T. :
et
cognoseendi et ignoscendl peccati locus, T.-^To
reconnoitre, ^jd^, act ae aeoiU: qualis esset natura
mentis, qui cognoscerenti misit, Gs,
OOgo, co9gI, eoietoi, ere [com- + ago], to drive
together, eoUed, crowd, bring togeiher, summon, conr
gregate, convene: certe cogit is qui congregat ho-
mines : coaoti sont si, etc : pecos, Y. : talenta ad
qnindemm GoSgi, eolleeted, T.: peounias,to exact:
pecvniam a ciTitatibat, to extort : ad indicium fa-
miliam, Gs. : eonoilio eoacto^ Os. : (equites) ex La-
tic, levy, 8. : copias in nnam locum, Gs. : ingeos
ooaota vis navium est, L. : milites in proyinoiaro,
L. : ad militiam aliquos, 8. : auxilia nndtqae, Y. :
senatum, to convene, L. : cogimur in senatam : co-
guntur senatores gratia : in senatum acerbe cogi,
to be summoned: ovXs stabulis, Y. — Of fluids, to
thicken, condense^ curdle, coagulate, gather : caelum
in quo nubes co^ntnr: in nubem cogitur a6r, Y. :
frigore mella, VT : lac coactum, 0, — To contract,
narrow, straiten : saltus in artas coactus fauces,
L. : amnem in tenuem alvum, Gu. — To force, drive,
press: quercum cunels coaotis scindere, Y. : vitis
m snlcum, Y. — With agmen, to bring up the rear^
L. : ut nee agmen cogamns, are the last : stellae,
quarum agmiua cogit Lucifer, 0. — Fig.: in an-
gustum meae coguntur oopiae, my resources are
brought into straits, T. : me defensionis in seroiho-
rae curriculum, restrict. — To urge, force, compd,
constrain : coactus legibus Earn uxorem ducet, T. :
tarn vehemens fni quam cogebar: vis cogendae
milltiae, L. : huic l^es cogunt nnbere hanc, T. :
Orgetorigem causam dicere, Gs. : lugurtham spem
salutis in f uga habere, S. : vi ut rediret, T. : ut vos
eum condemuetis : vi, ut eos paterentur, etc., Gs. :
senatus cogitur ut decemat, ut, etc. : ingratiis ad
depngnandum omnes, N. : ad proelia, Y. : alquem
in deditionem, L. : et sds in breve te cogi (of a
book), are rolled up tightly, H. : finitumos armis
sub imperium suum, S. : quod vos vis cogit, id,
etc., T. : quod sua quemque mala cogebant, L. :
quid non mortalia pectora cogis? Y. : ad id, quod
natura cogeret, accelerare, N. : quidquid cogebat
ventris furor, lu. : Invitus feci, lex cofigit, T. : * non
licet.* At causa cogit: vagi qnas nox coegerat
sedes habebant, S. : nullo cogente, spontaneously,
0. : lacrimae coactae, forced, Y. : laerimae coac-
tae, uncontrollable, 0. : nihil feci nisi coactus, on
compulsion: coactus metu. — 7b conclude: ex qui-
bus id cogitur.
Oohaere]i% ntis, adj. [P. of cohaereo], adjoin-
ing, continuous: aedifieia, Ta. — Pig., consistent:
apta inter se et cohaerentia : non cohaerentia i^ier
se dicere, inconsistent assertions. — Harmonious:
oratio.
cohaerentia, ae,/. [cohaereo], a eoherence,
connection: mnudL
ooluMreo, haesi,
^^b«/fJ«?e)§r«^i
oohaereaoo
140
oollyxtain
to ^ififf together^ he united^ cohere: mundus apte
oobaeret — To conrist of, be compoeed of: alia
quibas oohaererent homines. — In thought, to be
eontieietit, agree toaether: Non oohaerent, T. : haec
naturft oohaerentia: sermo non cohaerebit, wiU
have no oonsieteni meanifUf.-^Th hold together, re-
main, exist, maitUain itself: qui ruunt nee oobae-
rere poeaunt : virtutea sine vit& beatft cobaerere
non possunt. — To eUng dosdy, adhere, be «o»<
neded toith, cleave to, be in eonUut fsith: deztera
ligno cobaesit, O. : aoopnioque adfixa cohaeait, O.
— ¥ i g., to be dosdy eonneetid with, be in harmomg
triih, be consistent with : oohaerens eiim omni oor-
pore membrum.
oohaeresoo, — , — , ere, inch. [ oohaereo ], to
hang together, cohere: atomi inter Be.
oo]iere% edia, m. and/. [oom-+here8l, a co-
heir, felloio-heir, sharer in an inJieritance, u. : filio
coberedes alquos adiungere : esse alicui, H.
cobibeo, ul, (itus), 6re rooin-+babeo], to hold
together, hold, contain, conjuu, embraee, comprise:
omnia naturas: Scjllam caeeia oobibet spelunca
latebris, V. : nodo crinem, H. : marem cohibent
(ova) yitellum, H. : auro lacertos, to encirde, 0. :
braccbium togft : partetibus deos, Ta. — To hold,
keep, keep back, hinder, stay, restrain, stop : muris
Turnuro, Y. : ventoa in antris, 0. : oervos area,
i. e. to kill, H. : nee Stygi& cobibebor and&, H. : ab
aliqu& re, L. : cobiberi quo minus, etc., Ta. — Fig.,
to stop, to hold in check, restrain, limit, confine, con-
trol, iceip back, repress, tame, subdue : motQs animi :
eius furorem : iras, V. : bellum, L. : non tu te co-
hibes ? control yoursdf, T. : manOs, animum ab
auro : suas libidines aliberis.
oo-honestdb Avi, fttus, Are [oom-+hone8to], to
honor in common, do honor to, honor, grace: exse-
quias : Btatuas : aliquid virtute, L. : funus lauda-
tione, Ta.
oo-horreBo5, homil, — , ere, inch, [com-+hor-
resco], to shudder, shiver : cquidem cohorrui : ex
quo (sudore) : quod litterae tuae adferrent, etc.
oohora, rtis (a<». cortem, C), f. [com- + HER-],
a court, enclosure, yard, pen, cattle-yard, 0. : babes
cortem in Palatio, i. e. your house, — A crowd, mul-
titude, company, throng, train: gigantum, H. : fra-
trum stipata, Y. : impura, vUlanous mob : febriuro,
H. — In the army, a company, division, cohort (the
tenth part of a legion, or aiz centuriae, about 860
men), Cs. : cum cohortibus expeditis ire, S. — A
train, retinue, body of attendants, staff, suite : prae-
tbria, the body-guard of the governor: praetoris:
HetelU: tota tua ilia: laudat Brutum laudatque
cohortem, H. : cf. soortorum praetoria. — Awaliary
troops, allies, S.
oohortati^ Gnis,/. [cohortor], an exitorting,
inciting, exhortation, encouragement: militum, N. :
legionis, Os. : iadioom ad hooeste iudicandom :
coiicitatuB cohortati<me alioaiuB ad alqd. — Piur^
Cs., C.
OO-bortor, fttus, ftr^ dep. {^ com- + hortor ], to
animate, encourage, <idvise, tneUe, exhort, admonish :
hac (eloquentift) cohortamur: vim habere ad oo-
hortandum : vos ad libertatem recaperandam :
noBtri oohortati inter se, Cs. : tob ut essetis sereri :
(Curionem), magno sit animo, Cs. — Of a command-
er, to exhort, encourage, address: cohortatus suos
proelium commisit, Cs.: exercitum ad pognain,
Cs. : oohortes, ut rem ad manOs adduoerent, Ta. :
ne labori sueoombant, Cs.
OO-lnqnlno, — , — , ftre, to pollute, contaminate:
matres coinquinari regum, Att. ap. C.
OOitlo, 6nis, /. [co€o], a coming together, meet-
ing: prima, T. : absterrere singulos a coitionibua,
L. — A conspiracy, plot, coalition : suspitio cottio-
nis: coitiones tribunorum adversus inventutem,
L. : coitlonem facere.
ooitiw, lis, m. [oom-+l I-], sexual union, O.
oolaphui, X, nu, r= KoKafoc, a blow with the
fist, cuff, box on the ear: quingentos colaphos in-
fregit mihi, T. : colaphum incutimus senro, lu.
colajE, acis, m., ajlatterer: parasitus colax, T.
ooleno, ntis, m. [F, of oolo], one who reoertt:
rellgionum colentes, reUgums men,
oollphia (coll-, OOl^-), drum, fk, = naXufui,
Jleshrcakes (food for athletes), lo.
oolis, see caulis.
ool-l- (for com-U), see conU
oolllfl, iB, m. [2 CEL- 1, an elevation, hioh
ground,hiil: iogum collis, us.: aequaliter decu-
yiB, Os. : leniter adcIiviB, Cs. : altuB, 0. : celsus,
Y. : septem colles, i. e, Rome, H. : Bumma oolCum
insederant, Ta.
coUooo, oolloqnor, etc., see conlo-.
collum, i,n.,the neck : in oollum invasit, fell
upon the neck: collo dare bracehia circnm, v. :
matemum, 0. : complect! laoertis, 0. : paenam
collo sustinere : colla fovet, i. e. rests, Y. : in la-
queum inserere : laqueo pressisse, H. : aptare vin-
cula collo, 0. : colla servitio adsuescere, Y. : caput
et collum petere, to ^rike at vital parts: cameli
adiuvantur proceritate collorum : sibila colla at-
toUens (serpens), Y. — Fig.: eripe turpi Colla
iugo, H.: obtorto collo ad subsellia reduoere:
alcui collum toi-quere, drag to prison, L. : posutt
oollum in PuWere Teucro, i. e.fell, H. — T?te neck ,
(of a flask or bottle), Ph. ; (of the poppy), Y. '
OoUyblul, I, m., = «$XXv/3oc, exchange^ agio.—
J%e rate ofexchaasge,
OoU^um, 1, «., =s KoXXv/Mov, a liquid eyo-sahts. j
Digitized by VjOOQ IC
oolo
141
OOlo^ ooliil, caltas, ere [COL-], to tiU, Und^
cart for, cuUivaie : agram, T. : agroe, Cfl. : oolendi
cansA in «gro ease: agti qai ooluntnr : hortoe, V.:
arbores, H. : f rnetfla, V. : f rages, O. : Pater ipse
ooloidi V. — To frmmU, dweuin, §iay tn, inhMt,
obidgy itwe^dmU: oolitar ea pars (urbis): urbem,
V. : regnaniy 0. : arra gelidumque Anienera, and
the bemkt of, V. : Rheni ripam, Ta. : angais Stagoa
ooUt, haunts, Y. : proximi Oattia Usipii oolunii
Ta. : circa ripam Rhodant, L. — Fig., of the gods,
to frtqueniy chmak, care for, protect, mtard, wUeh
over: quaa covdidit arces, Ipsa colat, V. : nymphis
oolentibus undas, 0. : luno, quae Veioa oolis, L. :
urbem, L. : terras hominumque genus, H. — To
honor, revere, reverence, worehip: Mercurium, Os. :
deoe patrios: Muaarum delubra: sacra: o oolendi
Semper ei cuiti, H. : colebantur religiones pie, L. :
numioa,Y.: caerimoniaBsepoIorornra: saerarium
summa caerlmonift, N. — To honor^ eeteenn, love,
adhere to, eUerisJi : DOS ooluit maxime, T. : a qui-
bos diligenter videmur coli : hunc virum, S. : po6-
taram nomen : in amicis colendis : plebem Roma-
nam, L. : alqm litteris, N. : nee illos arte, nee opu-
lenter, S. — To attend to, drese, clothe, adoi-n, etc. :
formaroqae augere colendo, by attire, O. — 7b cuUi-
vatCy cheriah, eeek, practise, dwote oneself to^ follow,
observe: etudia: fidem rectumque, 0.: ius et fas,
Ll : memoriam alicuius : bonos mores, S. : pieta-
tern, T. : ius bonumque, S. : orationis genus : pa-
trias artea, 0. — To experience, lies thnmgh, pass,
tpend: vium illam: Yitaro inopem, T.
oolooashun, l, *s = coXocdoiov, on Egyptian
hean, marsh-Hly, V.
ooloiia, ae,/. [oolonus], a countrywMian, 0.
oolonla, ae, /. [oolonusj, a colony, colonial
iomt, settlement: inoolumis: m coloaias mittere,
L.: oolooiaa oonstituere: in colonias deduci. —
Persons sent out for setUement, a colony, colonists,
planters: ooloniam deducere aliquo: ooloniis de-
docendifl tresTiri, S. : trans Rhenum oolontas mit-
tere, Gd. : Italiam ooloniis oecopare.
OOlSnlotm^ adj. [colonus], colonial: oohortes,
i. fc levied from colonies, Cs.
CQlomu, 1, m. [COL-], a husbandmanf tiller of
ike soil: opUmus, parciaslmus : Pauper ruris, tf.:
mandere vestros colonos,i. e. oxen, O. — A farmer,
peaeant: naTis suia colonis implere, Cs.: qui co-
nous haboit conductum f undum. — A setUer, colo-
mst: cokmoB novos ascribi: Chersonesum oolonoe
mittere, K.: Tjrti tenuere ooloni (urbem), Y.:
nfbem Aerisioneia f undasse oolonts, 1. e. Ay briny-
imy as mUlers subjects of Aerisius, Y.
color (old c61oa,S., L. ), oris, m. T 2 CAL-],
color. Am, tint : niTis, 0. : caerulens, Cs. : Tyrios
mirare, H. : flores mille coloram, 0. : color in
pomo eat ater, 0. : Yarioa mentiri oolores, Y. : souu
lectiasimis ooloribus distinguunt, Ta. : oolorem
duoere, to acquire color, Y. : Ducere purpureum
colorem, 0. — The naturcU color, complexion, tint,
hoe: qui color, vestitue ? T. : forroke dignitas co-
loria bonitate tuenda est: Yerus, T. : fucatua, H. :
egregins : Num eius color pudoris signum indicat,
T. : routem ooloree ? chanye color, H. : eius crebra
cokMris mutatio : la voltu color eat sine sanguine,
0*^Con^»lexion^Jinetint, beauty: nimium ne erode
colori, Y. : quo fugit Yenus, heu, quove color ? H.
— Fig., external form, state, condition, position,
outward show, appearance : civitatis : Omnis Ari-
stippum decuit color, L e. accommodated himself to
every condition, H. : oornicula Furtiris nudata co-
loribus, stolen pomp, H. : caeli, aquect, lu. — Of dic-
tion, character, fashion, cast, oowring, etyle : oma-
tur oratio quasi colore quodam: tragicus, H. :
operum oolores, H. : Claris coloribus picta poSsis.
— I^endor, lustre, brillianey: nuUus argento co-
lor est Abdito, H. : amissos colores referre, H. —
A pretext, pla^48ibility : causae, lu.
colorata% adj, [P. of coloro], colored: arcus.
— Swarthy, dusky : ludi, Y. : voltus, Ta.
coloro, &vT, l&tu.«, are [color], to give a color to,
color, tinge, dye : corpora. — ^F i g., of style : oratio-
nem ilforam (iibrorum) tactu quasi oolorari.
coloa, see color.
coloasoa, I, m., = Ko\otr(f6c, a gigantic statue,
colossus, lu.
coluber, bri, m. [1 CEL-], a serpent, snake, Y. ;
of the Hydra, 0. ; of Medusa, 0. ; of AUecto, Y.
oolnbra, ae,/. [coluber! a female serpent, ser-
pent, snake, H., 0., lu.— Of the hair of the furies,
O. ; of Medusa, O.
oolnbriier, fera, feram, ae^, [cohiber+FER-],
serpent^bearing : monstrum (i. e. Medusa), 0.
oolum, T, n., a vessel for straining, colander, Y.
oolunba, ae,/. [2 OAL-], a dove, pigeon, C. :
Yolucris, Y., H., O. : Cy thereiades ( as sacred to
Yenus), 0.
colmnbimui [columba], of a dove, of a pigeon :
pulli : OYuro, H.
ooliunbafl, I, m. [2 CAL-], a male dove, cock'
pigeon, Ct., H.
columella, ae, / dim, [columna], a small col-
umn, pillar, C. : pedum in altitudinem quinque, Cs.
COlumen, inis, n. [2 CfiL-], a pillar, column :
fax, quae magnum ad oolumen Yolabat, like an
ascending column: excelsum, a/Mdssto/; Phrtgiae
oolumina (of mountains), Ct. — Fig., of persons,
the crown,summit, first, chief: amioorum. — A sup-
port, prop, stay : familiae: reram mearum, H.
columna, ae, /. [ 2 CEL- ], a column, pillar,
post: columnam efficere: columnao tempia susti-
nent: ad perpcndiculjUi^^ggc^^umnaa exigere.—
OOll
14Z
Poet: ne pede proroas Stantem eolumnam, L e.
datro^ the cityy H. — ^E s p. : Golamiui Maenia, in
the Foram Romanam, beside which eat the tree-
viri capitales ; hence, ad oolnmnam pervenire : ad
eolumnam adhaereaoere, Le./(Ul into the ftantk
ofthejailei'M. — As the sign of a bookseller's shop :
non ooncessere columnae, H.— Since pillars were
set up for landmarks: Ck>lamnae Protei (i. e. fines
Aegjpti), y. : Hercolis oolumnae, I e. Galpe and
Abyla, Ta.
ooliunnariuin, I, ft. [columna], a duty on pU-
Ian in buiiding*^ pillarJax, Gs., C.
oolnmtts, adj. [for ♦ conilnus, from corylus],
of the hazel^ of ham-wood: verna, V.
ooltis (tis or I), ahl. cold or colQ,/. (m. Gt, Pr.),
adiitaff: tua, V,, 0., lu.
ool^liia, see cOllphia.
\r, praap.y old form of 1 cam.
, ae^/., = K<{/if|, the hair of the head^ hair :
calamifltrata : flava, H. : intonsa, V. : deciderint
comae, H. : composatae, 0. : comas religata^ H. :
positu variare, 0. : scisAa comam, V. : laniata oo-
mas, 0. : aurea, the golden fleece. — Foliage^ leaves
(poet) : redeunt Arboribua comae, H. : hjacinthi,
V. — 2%e woolonparefunent, Tb. — Sunbecana, rays,
Ct
oomSjiBf antis, adj, PP. of oomO, lire, from co-
ma], hairy y long - haired, covered vfUh hair : oolla
equonim, V. : saetae hircorum, bristling hair^ V. :
galea ( i. e. cristata), plwned, V. — Hairy, leafy:
Stella, a cornet^ 0. : sera oomans narcissus, late in
putting forth leaees^ V .
•comata, ae, adj.f, [coma], long-haired: Gallia,
Transalpine Gaul: silva, in leaf Ct
1. oom-bfbo (con-b-), bibi, — , ere, to drink
up^ absorb, imbibe: oombibunt guttara saoos, O. :
venenum oorpore, H.— 7b repress, conceal: lacri-
mas meas, 0. — To absorb^ take up, swallow, engulf:
ara cruorem Conbiberat» 0. : Combibitur Erasinus
in arvis, 0. : Conbibit os maculas, i. e. became
^tted, 0. — F i g., to drink in, acquire : artes.
2. oombibo (oonb-), Onis, tn., a pot -com-
panion.
combiiro (oonb-), flssl, Ostus, ere [PVR-], to
bum up, coneume: subsellia : navls, Cs. : legatum
virum : puerum. — F i g., to ruin : alqm iudicio.
oombu8ta% P. of combQro.
oom-edOi edi, esus or estus, esse or edero, to
eat up, eat, consume, devour : quid oomedent ? T. :
(venenum) comeetum : haec porois comedenda re-
linquea, H. — To waste, dissipate, qtend, squander:
nummos : patrimonium : nobilitas oomesa, ruined,
lu. : Hunc comedendum nobis propino, L e. that
we may feast at his expense, T.
, itis, m, and /. [com-+l I-], a compan-
ion, aseoeiate, comrade, partaker, sharer, ^
omnino sine comite veniase, quite alone : Comiutt
secutt sunt rirginero, T. : eius Rubriua : o socS
comitesque, H. : cui fides Achates it oomes« Y.o
Yictoriae Pompei, an aesodate in, Gs. : eius ameih*
tiae: mortis, 0.: patemae fugae, L.: data sua
comes Minervae, 0. : oomitem sororem SpreWsti,
V.~— ^ guardian, tutor: Illi me oomitem in anna
pater misit, V. : custos comesque luli, V. — An at,
tendant, retainer, dqtendant: Brundisium ducuU|
H. : duoeudus et unus £t comes alter, H. : comites
roazistratuum, retinue: eius: cornea Neroois, one
of Nero* s train, H. — ^F i g., of things, a companion,
attendant, concomitant, associate, consequence : mul>
tamm delioiarom saltatio : eventCU rerum comites
consiliorum : artes virtutis : culpam poena premit
comes, H.
comMwitlo, oome— ator, see oomiss-.
oomestoa, P. of comedo.
oometea, ae, m., =z Ko/i^nfCy ^^ comet, 0., T. :
sidus cometes, Ta.
oomlce, adv. [comicus], in the manner of eon^
edy : res tragicas tractare.
comiou% adj,, = Kw^icdc, of comedy, comic, m
comic style: po<$ta: artificium: res, the material
of comeify, H. — Rapreeented in comedy: senes:
adule8ceas.-*As eubst, m^ a comic poet, writer of
cdminna, see oomminua.
oomia, e, adj. with eomp, eourteoua, offabie,
kind, obliging, friendly, loving: homing : illo osa
sum benigno et comi, T. : quis Laelio oomior ? :
oonviva, H. : bonis, Ta. : erga aliquem : in uxorem,
H. : comi hospitio, L. : victus, courteous, Ta.
oomiaaabondiia, adj. [comissor], reveiHng,
riotoudy: incessit, L.: ezercitns, Gu.
oomiaaatid (oomeaa-), onis,/. [comissor], a
Bacchanalian revel, revelry, G., L.
oomiaaitor f coneaa-), oris, m. [comissor], a
reveller, iioter: baud commodus, T. : comisaato-
rum conspectus : commissatores coniurationia.
oomiaaor (oomm-), fttus, ftrl, dm., = kw^Cm,
to revel, make merry, hold camivat: ad f ratrem,
L. : in domum alicuius, H. : comissantium curm,
of revellers, L. — Supin. ace. : Phaedriam intromit-
tamus comissatum, T.
CO]liita% fttis, /. [comis], courtesy, kindnat,
friendliness, affability, gentleness : illius : oomitate
condlta gravitas : invitandi, L. : curandi, Ta.
1. oomitatnak ae(j. with comp. [P. of oomito],
attended, escorted, aoeon^fonied: parum, with few
attendants: bene: puero ut uno eseet oomitatior,
that his train was inereetsed by, etc.
2. oomitatnat fiSi m. [comitor], an aeeort,
train, retinue, suite : delicatus anoiUarum: profit
Digitized by V^OOQIC
OCHMiter
148
ooinip0nd>triat
dsci cam m^ao ocMnitatn : praedoBb : eqaitnm :
giadfis ipse oomiUitiiB habet^ Ta. : Irae Intidiae-
qae det oomitatos, V. — F i g. i <|uid Uuito virtatitm
comiuta (opus est) si? eta — A company^ hand^
troops cniwdy wtarm: Allobrogum oomitatlU do*
prefaendere, Le.ihe AUobroget and tAHr train^ S. :
magnum oomitatum drcumventum interficere, L.
cdmiter, cuio^ eintrteoudtf^ offMy^ kindly : me
adiuTare, T. : qui erranti oomiter monstrat Tiam :
munera missa legatut, L. : eictpitur, 0. : invitare
iuvenes, L. : maiestatem populi R. oomiter oonser-
raDto, wUh (hte courtety (in a treaty).
ocmitia, dram, n. [piur, ol oomitium], the
Roman peomU in aneniiyy comiHa euriata^ of the
patriciana, neld in the comitium, mainly to ratify
or veto decrees of the senate : comitia ficrent regi
creando, L. ; later only for taking the auspices, G.
— Centuriata, the general asaerMy of the Roman
peopU (uau. in the Oampus Martius, instituted by
ijerrios Tollias, and continued throughont the re-
public): oonsularia, /or electing tongtde: edioere
oomitia conaulibus creandis, L.«-Tributa, usu. in
the Foram, but for choosing magisimlea often in
the Campus Kartius, C, L. — Tribonicia, for eled*
ing tnbunet of the fiii^hr, quaestoria. — An
dedion : oomitiis f actis.
comitialifl^ e, adj. [oomitia], of an election^
proper for comiiia: dies, L. : biduum, Cs. : mensis.
comitlatiifli Qs, m. [comitia], an auembly of
the people in the eomUia: maumus: inataleB.
oonatttnm, l, n. [com- + 1-], a place of aaeembly^
flace of meeting: in oomitio esse Spartae, i. e. Vte
Iphorkmn^N. — Ssp.,aj92aM<u^'oif^»olAe^bnim,
m which the Comitia curiaia were hM^ the comi-
titoM, G^ Cs., L^ Ta. ; see also oomitia.
oomito^ avi, &tas, are [comes], to accompany^
attend^ foBow : nostros gradOs, O. : vestigia, 0» —
F. pose. .- (roulier) viris : Achate, V. : uno aut al-
tero amioorum, Ta.
oomitcn; itus, hn [comesl to join ae an at^
tendant^ accompany, aUcnd, foUou> : eos, Gs. : ho-
stiam, V. : iter alicuius, Y. : gressum, Y. : lanige-
ne comitantur oves, Y. : magnft oomitante cater-
Ti, wUhy Y. : intrayit paucis ooraitantibus urbem,
0.: loculis oomitantibus ire, teiih purees, lu.— 7b
aUend to the grave: alqm comitante exerdtu
hama re, N. : supremum honorem, Y. — F i g., of
tVmgs, to foUoWy accompany, attend: mentibus
Tirtus comitatur: huic viiae: eUam si nulla co^
mitetnr Infamia : nirabis comitantibus Desilit, 0. :
eomitante opinione, Ta.
oom-iiiaoiilo^ Atl, fttns, Are, to epoi, $tam, pel-
hde^ dtfSie : tCDgnine mantts, Y. — ^F i g., to diegraee,
itaht: se ambitu: se cum lugurthft miscendo, S.
oom-ttan^pidarifl, is, m., a edlAer ofiheeame
fie^mpltf brtmher in etrmM^ Ta.
oommeatus (oonin-), Gs, m. [ooromeo], a
going to andfro,paaeing back and forth : dodbus
commeatibus exercitum reportare, t. e. in two iripe^
Gs. — A leave ofaheence^fwrUmgh : totius aestatis :
sumere, L. : in oommeatu esse, to be on furlough,
L. : liberi oommeatOs erant, L.^^A train, cotwoy^
ampply' train: magni, C%. — /Vovmonc, ei^apUcij
eloree, a market: maximi, Gs.: commeatu et pu-
blico et privato prohiberi : spe amplior, S. : com-
meatu nostros prohibere, Gs. : ex montibus invectl,
L. : oonmeatibus paratis, S. : frumenti, L. : rel
frumentariae commeatfisque causA moratur, eup-
plies of tear, baggage, Gs.
oom-memlni (oonm-), isse, defect., to reeoUed
dearly, remember well: hominem : sic, T. : me mi-
serum (fuisse): Hac, si commeraini, die, 0.
commemorabilia (conm-), e, ac(j. [comme-
more], worth mentioning, memorable: pietas.
oommemoranduBi atfj, [P. of commemoro],
memorable: iudicia.
commemoratld (conm-), onis, /. [comme-
moroj, a reminding, conunemoraiing, remembrance^
mentioning : istaec, T. : uominis nostri : fortitu-
dinis : adsidua flagitiorum : sua : posteritatis, by
posterity.
com-memoro (oonm-), Avi, atus, are, to re-
call to memory, call to mind, be mindful of. keep in
mind, remember : quid dizerim. — To bring to
mind, remind of, recall : quid commemorem pri-
mum ? T. : ea (facta), S. : ad commemorandam
amicitiam missi, L. : rem commemorando renora-
re. — To make mention of, recount, relate : causas,
Gs. : societatem : alias ( urbis ) capias esse : se
pemoctasse cum Socrate, K. : qoalis e^ in hmic
fuerim, T. : de alcuius memoriA : de Alio, N. : al-
quae in regibus.
oommendabflla, e, adj. [commendo], worthy
of praise, commendable: merito,L.: apud Africa-
num, L.
oommendatiohiB (not -titius), adj. [commen-
do], eonunendatory : litterae, letters of reeommen'
datum, an introduction : tabellae.
commendfitio, Snis,/. [commendo], a eommii-
ting, commending, recommending, recommendation :
mea : tua fides fiduciam commendationi roeae tri-
bult, i. e. to the ti-ust I commit to you, S. : ad ceteros.
— Fig.: si commendatione oculorura anlmis tra-
derentur, i. e. were known by means of sight. — A
direction, suggestion : quae a natura nostri facta
est noh\i.-^&eellence, worth, praiee, a reeammen-
dation : istos Don commendatio aliqua conlunxit :
maiorum: probitatis: tanta orationlB, N.
(oommendatltiiui), see oommendaticius.
commendatriz, icis, /. [ commendo ], fAof
which commends : lex virtut^^y ^^ q qq [q
144
ooanmenditofli atfj, with eomp, and «t^ [P.
of oommeodo], comrMmM, rceommmdedf aceepta-
bUf apprwed: cui ciWUs sit huiuB studio oommen-
datior : a roe oommendatissimi
oommendo (conm-), ftvl, atus, ftre [ooin-+
1 mando], to commit for proteetiony tn/rtia^, oonfidey
dtpont toUh : Oratorera meam Sabino. — Fig., to
ifUrust^ eommUf confide: me tuae fldei, T.: histo-
riam immortalitati : Tita monimetitis ad memoriam
oommendata. — E s p., of the dying, to commend
(sarvivora to others) : parentes suos, Os. : tibi mo-
rions nos oommendavit senex, T. : tibi suos testa-
mento liberos. — To commend^ reeommdnd^ ask fa-
vor for, make agreeabU^ render aectptable^ ffraee :
se Gaesari, Cs. ; Orestillam, S. : civem Dationibus :
adseculae isUus a meretriculA oommendatt: (vi-
num) quod me oommendet amicae, H. : te iufimo
ordini : se tonsft cute, H. ^
oommentariolum, f, n. dim. [oommentarius],
« short treaHte^ brief commentary.
ooxnmentariaSk I, m. (so. liber), or oonunen-
tarlmn, I, n, (sc. vol amen) [commentor], a note-
bookf noteSf memorandum : rectta oommentarium :
quod de apparatibus belli fecerat, L. — Piur,, me-
moirs, records: quos scripsit (Caesar) renim sua-
rum, i. e. ^ works upon the GaUic afid civil toan :
rex volvens oommentarios Numae, L.
oommentatlo, onis, /*. [commentor], a dUigeni
meditation, study, careful preparaium : mortis : f e-
rendi doloris. — Plur. : accuratae ac meditatae.
oo]miientatu% atfj. [P. of 1 commentor},
thought out ; neut, plur. as sttbst.^ mental composi-
tions: sua.
oommentioias (not -tltius), at^. [commini-
Boor], thought out, devised, fabricated, invented,
new : nomina. — Feigned, pretended, ideal, imagi-
nary: dvitas Platonis: di: crimen, false,
1. oommentor, fttus, Art, intens, [commini-
scorl, to meditate, think over, study, deliberate,
weigh, prepare ( mentally ) : commentandi causa
oonvenire, ddiberation : aliquid : causam : f uturas
mecum misertas : de populi R. Ubertate. — £& p.,
of preparation for a speech : paratus, cum com-
pluris dies oommentatus esset — Of writings, to
prepare, produce, compose, write: mimos. — 2h de-
daim, exercise in specJcing, practise oratory: com-
inentabar deolamitans cum H. Pisone: cottidie:
pro meo iure in vestris auribus. — To meditate,
purpose: quod te oommentatum esse declarant
2. oommontor, Oris, m. room-+l MAN*], a
deviser, discoverer : UYae, i. e. Baoohus, O.
oonunentaiii, l, n. [oorominisoor], an inven-
turn, fiUnieation, pretence, Jietum, falsAood : ipels
ooromentum placet, T. : opinionum commenta delet
dies : miraculi, L. : milla rumorum, 0.
oommentaflt aeff, [P. of commlnisoor], dMasd^
invented^ feigned, fietttums: funera, 0. : crimen, L.
oom-meo (oonm-), Avl, atus, Are, to go and
come, pass to and fro, move bcKk and fortK, go
about : ultro citro : tuto ab hostiura incursu, Cs. :
qua riA omnes oommeabant, N. : illo man, T&. : ad
ea furta quae reliquisses. — 7b eome,have recourse,
make frequent visits, frequent : hue raro in arbeni,
T. : mlnime ad eoe,Gs. : quo omnes cum mercibua
oommeabant : illius litterae ad nos.
oommeroium (oonnip), I, n. [eom-+merx],
commercial intercourse, trade, traffic, commerce:
mare et lingua commercia prohibebant, S. : portiiB
per commercia cogniti, Ta. : lezati prohibit! oom-
meroio, L. — The right to traae, mercantile inter-
course, privilege oftr<0o: oommeroium in eo agro
nemini est: Latinis popuUs commercia inter ae
ademerunt, L. — Intercourse, commtmicatum^ eorret-
pondenee : plebis, with the commonalty, L.— F i g.,
correspondence, communion, fellowship: cum Mu-
sis: cum virtute: sermonis, L.: loquendi audien-
dique, Ta. : belli commercia, treaties, V.
oom-maroor (ccmm*), Atus, an, dep., to buy
up,pur^uue: arma, tela, S.
com-mereo (conm-), ul, itus, dre, to merit
fully, deserve, incur, earn: aliquam aestimatlonem :
ut caperet odium illam mei, T. : poenam, O. — To
commit, be guilty of, perpetrate : culpam, T. : alqd,
T.,0.
oom-mereor (oonm-), itus sum, Ari, dep., to
commit, be guilty of: numquam quicquam erga
me,T.
oom-motlor (oonm-), roAnsus, Itl, dq»., to
measure: aiderum ambitOs inter se numero. *-
F i g., to meaeure, proportion : negotium cum tem-
pore.
oommeto (oonm-), — ^ — -, Are, freq, [oom-
meo], to visit KabittwUy: ad muUercuIaro, T.
oom-migro (oonm-), AvI, Atus, Are, to remove,
migrate, enter : hue habitatum, T. : bno vknaiae,
T. : in tuam (domum) : Roman, L. : e Germania
in Oallias, Ta.
oommilitlnm, I, a. [ com* + militia], a cam-
paigning togettier, comradeship: in oommilitium
asctsoere, Ta. — F i g., fellowship, O.
com-milito, onis, m., a comrade, fdUmhooldier,
C. : commilitones adpellans, Cs., L.
oomminitld, onis, jf. [comminor], a threaten-
ina, menacing: orationis tamquam armorum. —
JPlur,: Hannibalis, L.
oom-mlngo^ minxl, mictua (minctoa), ere, to
pollute, d^: tectum potus, H. : oommieta lupa,
Ct : suavia salivA, CL
oouMnlnxaoor (oonn^), meatua, I, dep. [1
MAN-], to devise, invent, wnlnve:^^ adYersna
140
tale alqd, L. : v«etigal, L. *- ^ dmrimfsMify eon^
triwe^ inmni^/ngn: alquid, T. : bm me hoc oooh
mepfaim potet: deoe nihil ageptig: oociuTei\tia
Doeeio quae: crimen ex re fortuiU, L.
«)oiiMnlaor (oonm-), fttaa, ill, li^ l9 tAi'M<Mi
immaeeT pognam, L. : inter ee, L.
oom-minno (oooin-X al, tttns, ere, to divide
mfo vHoU parity break, erumble, crutA^ eplit : sca-
les, S. : anulam. — 7b totM, dunimsh : argent!
pondus, H. : opee civitatta. — F i g., to weaken^ im-
pair^ violaU: offldam. — 7o hunme^ redHce^ ctimA,
itmuiimiej proeirate : alqm: laerirais comminuSre
meie, cverfome, O. : Ylres ingenii.
oommlnna (not coin inus), adv, [com- + manus],
tit eloee etmttat, hand to fiand, at claee quarters :
acriter instare, S. : eminus hastia out comminus
gladns uti : unum ense ferit, 0. : oomrainua emt-
noe petunt, L. : locus pugnondi, Cs. : oonf crre sig-
na, L. : falcati enses, for hoM-to-hand JSghtiiw,
V. : in aproe ire, 0. : cervos obtruncant ferro, v. :
arra Inseqoitur, V. — F i g., al eloee guariere^ hand
Jo hand: agamua. — Ni^ at hand, near to, near :
aspidt Qetaa, 0. : monstttttA captivitate, Ta.
oom-misoeo (oonm-l miscui,mlxtus (mistus),
#re, to fiMX, minffle to^etMr, inierminffk: ignem
einn nrbis ineendio: frusta eoramixta mero, V. :
Ghio note si oommixta Falenri es^ H. : f umus in
auras Gommixtus, V. — F! g., to vnite, bring iogeth'
er,jom^ mingU: nnmqoam temerltas cam sapien-
lift oommis^tnr: terrorfbns Oommixtus clamor,
V. : Italo commtxtns sanguine SilTius, i. e. of an
MaBttntmolker,V,
oonuniaeratlG^ Qnis,/. [commiseror]. — In
r h e t., on appeal to compamon, C, Her.
com-miseresoo (oomn-X — <> — « ^^% inch^
to eomnueerate, kave tj^mpathy wiih, — Impere,:
ipeam Bacchidem eius commiseresceret, even Mae-
chi» would pity him^ T.
com-misMor (oonm-), &tus, an, (%»., to com-
muerate, pity, bewail: lortunam Graeciae,K. : cum
eommiseiari coeperit, to appeal for pity.
onmmiwrfo^ dnls,/ [eommitto^ « begieumff
of a conieat^ omml: ab ipeA oommiasione perseqni.
ornninTiiimm, I, «. [oommitto]^ on undarlakmg,
enierprioe: audaeter comroissttm oorrigere, li.^^A
tratuyrettion, offence, faxdjt^ crime: sacrum : turpe,
H. : ooDunissi praemia, O. : poena commissa laere,
ofencet, V. — A teeret, truei: enuntiare commissa:
commissa celare, N. : tacere, H. : retinere, H.
oommiasunw ^ /• [oommitto], a Joining to-
^«<A«r, joint, aeom, jvndMre, commisture: molles
digitorum: mirabiles ossium : plateornm, Ga.
oamadamaa, P. of oomaitto.
ooiift-»itt«o (oooiiii^K-*, — , tie, ftr tnake
mfi,meaom: labi aaodalio fli^t| T«
10
com - mitto (ooiii»- ), mm, missus, en. Z.
To brina toyd/ier,^in, eontUnei put iogetkmr, eonr
neet, unite: comiuissis operlbus, L.: fidibusqiie
commissa Moenia, O. : domus plumbo commissa,
patched, lu. : commissa inter se munimenta, L. :
▼iam a Plaoenti& Flaroiniae, li. : qua naria fnmti
committitur, ie joined, 0.: manum Teocris, to at-
tack, v. ; commissa in unum crura, 0. — To briny
together injight, match, aet together^ eet on : Aenean
Butulumque, make them fight, I e. deecribe their
contest, lu. : eunudio Bromiuro, lu. — Tojoin^ com-
mit, enter on, fight, engage in, begin: proelii com-
mittendt signtim dare, G6.: proelium statim, K.:
puguam oaestu,V. : ut proelium coinmitti posset,
S. : commidso proelio, when the gluing began, Gs. :
cum equitatu proelium, Gs. : nxae committendae
causa, L. — Of contests in the games: nondum
commisso spectaculo, L. : quo die ludi committe-
bantur : ludos, T. — Of a criminal trial : iudicium
inter sicarios hoc primum committltur. — To fight,
carry on, wage: puguam navalero: proelia per
quatriduum, L— IL 7b deliver, intrutt, eonaign,
place, commit, yield, resign, trust, expose, abandon:
me toae iide Idat), T.: suoe alcui fiberos, T.:
honor creditns ac oommissns: alcui calceandos
pedes, Ph. : quibus tota commissa est res p. : quia
commissi sunt eis magistrates: imperium alicui,
N. : caput tonsori, H. : sulds semtna, V. : verba
tabellis, 0.: se theatro: se pngnae, L.: pelago
ratem, H. : se mortis pericnlo: se civilibus fluctl-
bus, N. : tergum meum Tuam in iidem, T. : se in
id oondare : rem in casnm, L. : cum senatus ei
eommiserit, ut videret, ne, etc. : de extstimatione
suft alcui : ei oommisi et credidi, T. : universo po-
pulo neque ipse oommittit neqns, etc : venti, qui-
bus neoessario oommittendnm existimabat, Gs.—
Fro v.: ovem lapo eommisti, T.— 7b practise,
cesnmit, perpetrate, do, be guilty of: qui nihil com-
miserint: quod mox mutare laboret, H. : fadnus:
deliotttaiY Gs.: nil n^andum, O.: nefarias res:
f raudem, H. : multa in decs impie : quidquid son-
tra leges: aKquid adversas populura, L.: quasi
oommiftteret contra legem, o/fwuf; cum veri simile
erit aliquem oomraississe.-^With ut (rarely cur or
qud re), to be in fault, giwe eccaaion, be guilty, tn-
cur (ustt. with nag,): non comautlet hodie iterum
ut vapulet, T. : dvem oommittere, ut morte mul-
tsndus sit, incur: eommittendum non putabat, ut
did posset, etc, that he ought not to incur the re-
proach, etc, Gs. : negare se eommissuntro, oor
sibi quisquam imperium finiret» L. : neque com-
missum a se, quft re timensl, Os.— -Poet, with
inf : infelix oommittit saepe repelli, ineura re--
pulae, 0. — 7b incur, become liable to: multsaii
devotlonem capitis, ttteimvdL*— Henee, oominisrfaSi
foffeited, eoi\fiacated (as a penalty): bersditsMi
Veneri Eiydnae commissa : dvitas obUgata spoils
siooe flommissi, a broken coaenaaU^ L. OQIC
146
oommuKtiM, P. of oommiioeo.
oommodei <tdtf. with eomp. and wm, [commo-
due 1 dvly^ prttpeHy^ eampletefy^ tighUyy twff, bM-
fyUfyf neatly: saltare, N. : multa dicta: oogitare,
T. t non minus commode, jutt aa weUj Cs. : oora-
modias feoisfient, ai, etc.— Oonvenientfyy wiHtabft/^
cpportmtdy^fitiy^ cpUy^ appropiriatdy : mkgis com-
mode quam strenne navigayi : quo oommodissime
Talles transirl pomit, Cs. : Hoc ego commodius
quam tu vivo, H. : finge aliquid, eontutmily. — In
a frietMUy rnanneTf pleatantlyy kindly : loqui, T.
commodltafl, atis,/. [commodus], /E^nes^y con-
venience^ a fit occasian^advantaffe^ henefit: si corri-
gitur, quot commoditates vide, T. : ad faciendum
idonea : maximas commoditates amicitia coniinet:
cum commoditas iuvaret, L. — Of persons, com-
plaiaaneey cowieeyy forbearance : magnam mi ini-
cit suft oommoditate curam, T. : Yiri, 0. — Of dis-
oour8e,^tiett, adequacy^ appropriateneBs : commo-
ditati ingenium (est) impedimento. — Dexterity:
corporis aliqua commoditas. — ConveniencBj ease:
ob commoditatem itineris, L.
commodo, &vi, atus, &re [oommodus], to eerve
with, accommodate, grant, iupply, lend: alqd ilii,
T. : quioquid possit commodari : testis f alsos, to
fumiehf S. : nomen suum alicui : suas vires, aliis
eas commodandOy minuere, L.: peocatis veniam,
Ta. : culturae aurem, to Imd an ear to, H. : illia
benignis usus est ad oommodandum, their eourteey
in Imding: aicui aurum. — Of time, to grants al-
hto: rei p. tempus, L.— - To pleaae, be kind, be
obliging, eerve, favor: si tuam ob causam cuiquam
commodes : publioe oommodasti.
1. commodnm, I, n. [ oommodus ], a eonveni-
ent opportunity, favorable condition, eonvenienee:
menm : cum erit tuum, when it ehall be convenient
for you: spatium ad dioendum nostro oommodo
habere, at our eonvenienoe: quas (uavte) sui quis-
que commodi fecerat, Os. : auo ex commodo pug-
nam faoere, S^ : oopiaa per oommodum exponere,
iM'-^Advantage, profit, gains ex inoommodis Alte-
rius sua ut oomparent commoda, T. : oommoda
vitae, the goode of life: matris servibo commodis,
inUreate^ T. : amiciiiaB ex oommodo aestumare, S. :
valetttdinia : in publiea peooem, H. : populi oom-
moda, N. : hoc oommocU est, quod, etc, there is
tftu eai^faction, etc.: commodo rei p. facere, to
the adv€Mtage of: ai per oommodum rei p. posset,
coneietently wiA the intereete o/,:L. — A reward,
pay, stipend, salary, wages for public service : pro-
YindalibuB commodia depoaitis, emoluments: tri-
bttoatOs. — A loan: forum commodia hospitum
. X oommodnln, adv, [oommodus], just, just
then, just now (co^kif.): oommodum Enim egeraro
diUgentissime, had Just been arguing: id cum hoc
agebam oommodum, wot/Mt talkif^ of, T,
modom discesseras, cum Trebativs venk :
dam cum redisset
oommodus, ocff. irfth eom/>. and «tm. [cam-+
modus], with due measure, fuU^ complete, of fsA
weight: cyathis commodis nusoeBtar pocute, H. —
Of things, suitabkyJU, eomvement, opportune, earn-
modious, easy, appropriate, fanofiile, frieadlg:
curationi omnia commodiora, L. : eeges oommoda
Baccho, V. : hoc meae oommodum famae arbitror,
T.: lex omnibus, h.i commodissima belli ration
Cs. : ad curaOa Testis, 0. : loiigius oeterum oom-
modius iter, L.; commodissiuius in Britanniam
transiectos, Cs. : tempus, opportune, T. : coouno>
diore iudicio.— In the phrase oommodum est^tf
pleases, is agreeable: si id uon oommodum e9t,T.:
indices quos oommodum ipsi fuit dedit. — Of per-
sons, serving, useful, serviceable, pleasant, agreeahle^
obliging, neighborly^ friendly, polite, affabie, gentle :
Gatone commodior : aliis inhumanus, isti uni oom-
modus: meis sodalibus, H. — Poet., of iambic
verse : spondees in iura patema reoepit Oommo-
dus, kindly, H.
comHDidUor (oonm-), itus, in, d^, to set in
motioti, wield: dolnm, Caecil. ap. C.
oommone-faoio (oonm-), f ec^ factos» pom,
-ftO, -factusj -facieodus, -fieri [oommoneo-ffacio],
to recall, bring to ndnd: istius turpem praeturaio.
•— 2h remisui, put in mind, admonish, unpnoM
upon: te propter magnitudiuem provindae esse
commonefaciendum : qoemque benefici sui, S.:
tui soeleris oommonefieri; quae a Dumnorige sini
dicta, Cs. : sanxisse Augustum, Ta. : eum, ut ata-
tur, etc
oom-moneo (comn-), ul, itus, ere, to remind,
put in mind, impress upon, bring to recollection :
ut commoneri nos satis ^t : quod vos lex coramo-
net: de avaritift tuft commoneri: quam id mihi
sit facile, exempla commonent, T.
oom-monatro (oomn*), ftvi, fttus, ftrc, to
show, point out distinetly: parentis mihi, T. : com-
monstrarier Mi istnm volo, T. : aurum alicui:
viam.
oommoratlo^ ^^f [oommororl a iarryimg,
lingering, sc^fcmrmn^.-^Iii r h a t, a aweUing mi.
ooimmoirfitii% I\ of oommoror.
Com-morlentes, — , companions in death (a
lost play of Plautus), T.
oom-moror (oonm-), fttus, ftii, dep., to tarry,
linger, abide, sogoum, remain, tiay : ilfic tarn dlu,
T. : dies XX Y in eo loco, Gs. : Romae : apud
alqm : commorandi natura devorsorium nobis de-
dit : paulnlum, S. — ^Of discourse, to linger, insist,
dwell: ut in eftdem commoretur sentenlift : Ipsa
Veritas oommorarioogit.
oommdtio, tais^/. [eomsMveo], a rswiiy, ex-
citement, agitati^ffo^gc^tm^f^^ ioconditatis
147
in corpora: animoram: tempenintia modenlriz
commotlomiin, of tk§ pamona,
oommotiiiiiotda, ae, f, dim. [commotio], a
UttU dtttHrhaneBy dighi indispotiHon,
oonunotiifl^ adj, with comp. [P, of commoveo],
motfed, excited^ arouted: genus (dicendi) in agendo :
animas commotior : oommotius ad omnia turban-
da ooQsilium, L.
com-moveo (ooiiiii-)i movl (commorat, T. ;
commdritjH.; conimdssem, oommosset, commOsse,
C), rootus, Sre. I. To put in violent f notion^ move^
^ke, 9tir : alas, Y. : qnis sese commovere pHOtest ?
can ttir: oommovere se non sunt ausi, N. : si se
commorffit» undertook om/tHng^ L. : ha«tam se
commmMe, mooed apontaneo^uUf, L.— Fig., to
agitate^ diaorder^ ttir^ tou^ shake, digturhy unUttle,
eDcUe, dia^uiot: omnls nos, T.: vdiemeiLter me:
commoTeri necesse est, it mtut make an trnpree-
$ion: si quos fnga Gallonim oomrooTeFOt, Os. :
qui me oommoiit, flebit, provoke, H. : Keptunus
graviter oommotus, V. : pol ego istoe oommovebo,
aromte, T. : parriddanim teln, provoke: commotus
habebitur (L e. mente captusX eraud^ fi. : sed tu
at vitiia tuis oommoyeare, be affected: aliquem
nimia longinquitate locorum : oonmotus ir&, S. :
admooita oomroota ministrae, O. : Neque commo-
▼etur animus in ea re tamen, T. : yidi euim vos in
boc nomine, cum testis diceret, coromoTeri : in hac
commotus sum, i. e. in hve^ T. : ut me neque amor
CommoTeat neque oommoneat, ut servem fidem ?
T. : eommoto omnium aere atleno, i. e. crtd^ being
tkakeny Ta.— Of abstr. things, to rouee^ etir up, ez-
ait, produce, generate : tumiStum aut bellum : alqd
Dorae dissensionis: inyidiam in me: suspicio in ser-
vos commorebatur : dolovem : aleui miserioonHam.
—In diseoutse: nova qnaadtm, to atart nam doe-
trinea, adduce no9eliiaa.-^IL To remove, earrg away,
diiplace, atart, aet m tnotion, move, drive, impel,
rmtae: laaguentem: ooluranas: castra ex eo loco,
detampT maeaiyaatin motion, L. : koatem, dialodge,
L.: banc (cervam \ kant, V. : namoMim, i. e. to
turn: sacra, take ^rom the ahrinea (inreKgious
senrioes), V. : comnoia tremortbus orbis Flumina
prosiIioDt» eiartcd, 0. : glaebam in agro, to atir a
tiod.'^Vig.j to move, drive back, didodge, refiUe,
confute: ooavellera ea, quae oommoyeri non poe-
sunt : corana dispixtationia.
<^*MMiiiM^ IB, ft, [eommums], that wAuA ia
eanvaumz utoommunibas pro eommunibus utatur:
eommunia \anidMa,piMacUg, H. : sed ne commiinia
80I119 ooeopet, l&s aoU credit for common aefticM-
mcnia, O.: ias ststnere communi diyidondo.-*^
comatumiihf, atate: Milyadam: gentts Peksgae, O.
^n the phrase in«omraoiie,/oi* eommoin uae,fcr
eH,for a eomnum idijcbt,foT tkegeneral aduaiUage:
eoDsafera, T.: eonl^rre: yocajre honores, equally
upanpairiekma andpldmam, h, : qaodoamqoe est
lucri, halvee / Ph. : haeo in commune aocepimus,
m getieral, Th, : in commune Sueb! yocentur, i. e.
all, Ta.— I n r h e t., phir.^ commonplacet : quae ad
causam nihil pertinent
communioatio, Onis,/. [communico], a mak*
ing common, imparting, eommunieaiing : ciyitatis :
utllitatum. — I n r h e t, a eonaultation of the hear-
era,
oommiinlod (oonmp), &▼!, fttns, fire [commu*
nis], to divide wt^ eommunieate, impart, ahare:
alqd cum proximis: vobiscnm praemia laudis:
civitatem nostram vobiscura, L. : causam ctvium
cum servis, S. : At sua Tydides mecum communi-
cat acta, O. : cum finitimis ciyitatibos consilia, to
eonault, Cs. : cum plebeis magistratibus, L. : ea
quae didioorant, cum oivibus suia oommunicare :
alqd cum alio, Os. : de sooietate inter se multa :
quos inter res communioata est: sibi communioa-
tum cum alio, non ademptum imperium, L. : tibi
gloria cum Crasso communicata: nonne prius
communicatum oportuit? T : communicandae
laudis causft loquor : (res) adversas partiens com*
municansque leviores : gloriam, Ta. — To share in,
take part, partake, participate in : provinciam cum
Antonio: qui sibi cum iUo rationem communica-
tarn putat, regards that man^a cause aa his own. —
7h join, unitej add, connect : peconias ex suis bonis
cum dotibus, Cs. : id cum meft laude.
ScommuslcorX itus, ftrl, dep. [for communi-
, to impart, share: cum alquibus spem, L.
1. oom-munio (conm-), Ivi (ivlsti or isti),
Uu8, Ire, to fortify on all sides, secure, barricade,
intrench : castella, Cs. : castra, L. : suos locos, S. :
loca castellis idonea, N. — Fig., to make sure^
strengtJun * testimoiiiis causa communita : ius.
2. communlo, onis, / [communis], a com-
munity, mutual participation, felfowahip : inter al-
quos fegis : sanguinis : litterarum : parietum, Ta.
communis (comn-), e, adj. with comp. [liy-]»
common, general, universal, public : omnia inter
eos : communis natos habent, offspring in common,
v.: unum et commune peridum Ambobus eric,
v. : paries domui communis utrique, O. : altcrum
nobis cum dis, alterum cum beluis, S. : quid est
tarn commune quam spiritus vivis? : pemides adu-
lescentium, T : vitium non proprium senectutis,
sed commune yaletudinis : utriusque popnli finis,
S. : Oraeoiae causa^ of Oreeee as a whole, O. : om-
nium gentium bellum : ius gentium, K. : vita, the
etutoms of aodety: communi sensn caret, a sense
of propriety, H.: fama, rumor: proyerbia,/amtA>
iar: herbae, the common pasture, H. ; locti, public
places : loci, ^commonplaces, passages treating a gen^
eral topic. — Pig., of manners, accessible, familiar,
courteous, condescending, affable: Oatone commu-
nior: communis infimis, par principibus, N. — In
r h e t : exordium, ^jiMrf^ op
conmuuiitaB
148
commfinitafl, fttis,/. [eomraanis], eonununUy^
9odety,/tllomhip,frietuUif intereourwe: nulla cum
deo homini: deorum et homiDum: virtutes quae
in communitate cernuntur. — CcurUtf/f condeieen-
fion, affabiUty, N.
oommiinlter, ad». [commnnia], together^ in
commonJoinifyfgeneraUy : omnia cum Chrysogono
possidet : ira urit utrumque, H. : haec omnia com-
muniter cum oonlega (ac facta sunt).
oommnnitio, onis,/. [1 communio]. — ^Prop.,
Toad-making ; hence, in r n e 1, on approa^
commmiitiw, P. of communio.
oom-munniiror, &tus, &i1, dq>.^ to murmur in
company : secum ipse.
OommutabiUs (oonm-X e, oc^*. [commuto],
mtltiject to change^ €hangwbU: cera: oommatabilis,
yarius, multiplex animus : ratio yitae. — I n r h e t :
exordium, tgopropriale to either party,
commiitatlo (oomn-X Oois,/. [commuto], a
changing^ ehangcy alteration : tempestatam atque
caeU : temporum : magnae rerum, Cs. : tanta, S.
ooaormato (canin-), ftvi, fttus, Are, to alter
•wholly^ change entirely: signa rerum: quae com-
mutantur fiuotque contraria: leges. ^Fig.: ad
oommutandos aoimos. — 2b change^ exsehange^ inter-
change, replace, substitute, barter, trqffic: eandem
rem dicere oommutatis verbis : locura^ T. : capti-
yos : conmutatis ordinibus, reformed, S. : consilio
commutato : proprium (verburo) proprio : posses-
sion is inyidiam pecnniA: studium belli gerendi
agricuUur&, Cs. — To exchange words, discourse,
converse : tecum unum yerbum, T. : tria Verba in-
ter yos, T.
1. oomo, cOmpsI (msl)) comptu8,ere [com-+
emo], to comb^ arrange, braid, arese: compti ca-
plUi : crines, Tb. : caput, Tb. — To adorn, array,
deck : sacerdos comptus oliva, wreathed, Y. : pueri
eompti, H.
2. (oomo, — ^ *-, are), see comans.
oomoedla, ae, /., ss KunufiSiaf a eomedy: co-
moediam f acere, T. : agere, T. : scribere : antiqua :
yetus, H.
oomoadiifl^ a^», =3Kw/c^oc« of comedy ^ comic:
natio, given to acting, lu. — ^As subst, m., a comedian,
comic actor, 0^ lu.
Oom50a% adj. [coma], with long hair : f rons,
Ph.
compaotio, dnis,/. [compingo], a joining to-
gether: membrorum.
(oompaotimi, or conpectnm, i), n. [com.+
paciscor J, an agreement, only abl, us^, : compacto,
according to agreenyaU, by concert: oonpecto res
acta,L.
OOiiipiotii% P. of compiago.
(ooiip-),iSi/,[com-+PAO-],«/e>tia-
ing togdher, joint, structure: fiffieere lapidom ocm-
pagibus arcum, 0. : lazae laterum, V . : arUe, Y. :
compagibus aquani acdpere (of a 8hip),L.: aca-
torum, Ta. — Fig.: in his compagibus corporis,
bodily structures.
compagOb inis,/. [rare for compages], a join-
ing, joint, fastening: cerae, 0. : fixa tabemac, lu.
oom-par (oonp-), paris, a<(f. (obL I ; poet, also
e), like, eqiuU to, corre^onding : consilium consilio,
L. : tribuni tribunis compares, L. : conublum, L. :
compari Harte concurrerat, L.^-As subst, m., a
yokefellow, mate, H. — A consort, Ct, 0.
oonparabiUa (oonp-)^ e, adj, [% comparo],
to be compared, coa^rahle: species: mors triiuu
yirorum, L.
oompaxate^ adv, [2 coraparo],^ eon^Karistm,
compasiHedy: quaerere.
1. oomparatid (conp-), Onis,/. [1 comparol,
a preparing, providing for, preparation: novi bel-
li : yeneni, L. : dioendi. — A procuring, gaining, oo
ptiring: testinra: yoluptatis: criminis, i. e. o/" M«
materials for an accusation,
2. oomparatid (oonp-), 5nis,/. [2 comparo],
a comparing, comparison, inquiry oy comparison :
de duobus honestis utrum honestms : alqd in coro-
parationem rcferre, to challenge comparison, Ta. —
A relation, aspect : es^^em. inter se. — An agree-
ment, contract : provincia sine oomparatione datsi,
L. — ^In r h e t : criminis, a defence by a compari-
son.
oomparatiTua, adj, [2 comparo], of compari-
son, comparative : ludicatio.
oom-paroo, see comperoo.
Oom-pii0O (ooiip>), Ql, — ^ %re, to be eeident^
appear, be plain, be vtsiUe: yestigia, qolbos exitOs
eonim compareant: ut a nature incobata oompa-
reant, may be seen, — 2h be present, be at hattd, ex-
ist: signa et dona onmia: quorum exigua pars
comparet, remains, Lk : noa eomparens para, not
found, O.
1. oom-paro (oonp-*), ftvl, Stus, «re, to pre-
pare, make ready, set tn ordtr, fwrnish, provide :
ad magnitudinera frfgomm sibi remedium : se, to
get retSly: se ad iter, L. : se ad omnia casfte, Gs. :
insidias Habito : dolum ad capiendo^ eos, L. : in
aocnsatione oomparanda elaborsrez-aoousatorem
filio 8uo: fngain, Cs. : domioilium ibi, U: iter ad
regem, N. : Mlnm : exercitOs : dassem, K. : tem-
pore ad compamndum dato, N. : a& ita me oompa-
rem, Non perpeti, e^plmoe^r^fsdf in a condition,
T. : in Adati ire: Capnam molem oontra rem p. :
subaidium mihi diligentlam. — Wig,, to earrcasge,
appoint, ordain, estaSiA, constitute: natarA hoc ita
eomparatirai est^ ut, etc, L. : mora maionim com-
p.i.tiuD «.t,at^^^|^f^<^U^|)^ comprntom
149
oompMlor
eB^ quod ia Biorbis, ete. : quae le^^bUB oonpftvata
flint, Sb : sic faimus semper oomparati, ut, eto. —
To procurej ffety fwrthem^ 4fbtain^ prqwre^ make^
coiled : aurum, T. : faces ad inflammandam ur-
betn : sibi in Gallift auctoritatem, Cs. : (gloriam)
ex belllcis rebus, Gs. : cum annus Imbres oompa-
rat» H. : (tribunos) ad interoessionero, to gain over^
2. comparo (oonp-), avi, fttum, ftre [comparl
to brinff together om equaU^ conauet^ j^t'*! nuUd,
unite^join: dooom dono contra, to eet in oppour
tion^ T. : ea inter se: priore oonsuUtu inter se
conparati, L^ — To bring together^ malch^ oppose;
nt ego cum patrono comparer: Sctpio et Hanni-
bal, velut ad supremam oertamen oomparati duces,
L. — Fig^ <o count equal, regard m equaly ranJk
with: auctoritate cum his comparandus: an duces
da^boa oomparari (poterant)? L. — lb compare:
bomo sinulitudines comparat: causae inter se
oomparmndae: ut copiae oopiis conparentur nu-
mero^ L.: se turbae, BL: homiuem cum homine:
€astorem com Domitio : cum illorum superbia roe,
S. : ne oomparandus hie quidem ad iUumst, T. :
nihil comparandi causa loquar, / tptU inttUute no
comparimm: comparando, quam similis esset^ etc.,
6y eonetdering, L. : comparat, quanto plures deleti
sint homines, etc, 4how§ in comparison. — Of col-
leagues in office, inter se, to agree together (in the
divisioa of duties), come to an agreement : inter se
compararent Claudius Fulviusque, utri obsidenda
Capua, L. : inter se decemviri conparabant, quos
ire ad bellum oporteret, L. : provinciaa, L.
oom-paaoo (oon-), — , ere, to feed togetkcTj
feed in common: ius est compascere.
com^paflcmu^ eul^^ of common patiuraget com-
mon: ager.
oompectimi, see compao-.
eompedei^ see compes.
compellatio^ Onis,/. [2 compello], an accoet-
ing^ Her, — A reprimand, reproof
X, oom-ptflo (oonp-X pull, pulsus, ere, to
drive together, drive ta a Codg, coUtd,aetemMe: ar-
mentum in speluneam, L. : gregea ia unum, V. :
pecus totiufl proTioeiae: (navis) in portum, Cs. :
adrersarkw intra moeaia, N. — To drive, force : bel-
lom JledulUam, direct, L. : (hostes) eo, ut, etc.« N. :
Pompetum domum suam : (imaginem) virgft Nigro
gr^ H. — ^F i g., A» drive, bring, move, impel, incite,
urge, compel, force, constrain: ci?em domum v'l et
anais: aid arma: in huoc sensum oompellor iniu-
riis: in eandem meium, L. : atquem iussa oefanda
pati, O.: oeteraa nationes: periculis compulsus:
sngustus rei frumentariae, Od. : metu, L.
2. oompello (oonp-X hwi, itus, are [I com-
peHo], to aecoet, mddreat : alqm voce, Y . : Hersiliam
iusns Toctbns: Tauream nominei L.: Danaum
verbis amicis, V. — To addreas reproat^uUg, re-
proof chide, rebuke, upbraid, abute, take to taek^
call to account: ne compellarer inultus, H.: Hac
ego si oompellor imagine, challenged, H. : eum fra-
tricidam, K. : pro cunctatore segnem, L. : magn&
compellans voce cucullum, calUng (him) eudkoo, H.
— To aummon (to answer a charge), arraign^ <te-
ettee: Oiceronem edicto: hoc crimine ab inimids
oompellabatur, N.
oompendiailtia (oonp-), cuff, [compendium],
<Aor^, easy: via ad gloriam.
oompendlum (conp-), I, n, [com-+i>endo],
gain, profit: alquem cum compendio dimittere:
in quaestu compendioque versati : oompendii sui
causA : suo private compendio servire, C&. : priva-
tum oonpendinm (eos) in bostem acuebat, L. —
Fi g., shortnem, a ehort wag: mentis, a short cut,
O. : per compendia maris adseqni alqm, Ta.
oompensatld (oonp-), dnis,/. [oompenso], a
recompense, equivalent, compensation : hac uti con-
pensatione ut, etc.
com-penso (ooni>-), avi, atus, Are, to balance,
make good, compensate, counterbalance: cum uno
versiculo tot volumlna laudum : laetitiam cum do-
loribus : bona cum vitiis, H. : damna ab Isto aeta-
tis fnictu compensata, nmde up: tot amissis te
unum, O. : pecuniam compensari pedlbus, numeif
is an equivalent for nearness (in the purchase of
land).
oompeioo f-pnoo), persi, — , ere [com-+
parco], to save, hoards lag up : alqd, T.
oomporendinitnn as, m. (0.), and oompe*
rendinatlo, Onis,/. (Ta.) [oomperendino],in law^
an adjournment over one entire judieial dag (re-
quired by law after pleading and before judgment).
comporendino^ ftvi, atus, ftre [com^+perea-
dinus], to adjourn over an entire dag, eitefor the
third judicial dag : istum compecendiaatum iudi-
care, i. e. awaiting judgment: ut ante primos ludoc
comperendinem, I e. reach the end of the pleading,
oompexio^ pen, pertua, ire [1 FAB^], to obtain
knovslea^ of, find out, ascertain, team: oerto, T. ;
nihil de hoc : de scelere filii, N. : aliquid ex muU
tis : nihil tesUbus, nihil tabalis : ut postea ex cap-
tivis comperit, Cs. : nil ad Pamphilum attinere,
T. : banc gentem Clusium inde veniese, L. : oertis
auctoribus, oopias abesse, etc., Cs.: id misericor-
di&ne an casu evenerit, S. : unde causa (sit), Ta. :
f acinus manifesto compertom : oculis, L. : omnia
falaa comperta sunt: oompertus stupri, i. e. de-^
tetied in, L. : flagitii,Ta. : nondura oomperto quam
regionem hostes petisseni, L. : compertus publi-
cam pecuniam avertisse, Ta.
oompellor (oonp-), pertus sum, iri, dep. [for
comperiol to aseeriatn, learn, find out: ab hoc me
falli, T. : lietellum sapientem virum f uisse, B.
oomp^KtoM
. [P. of oomperio], atwiainsd,
\ de his daobus habuerint oom-
oonmertofl,
dearly Known: quod
pertuiq : nobis ea res parum oomperta eat, S. —
As tvbtt, n. ; de his baud facile oonpertum narra-
verim, exact in/artnaiion^ S.
(oompefl or oon-pei^ pedis),/, afeUer^ mHoc-
kU (for the feet ; usu. phir.) : habendae oompedes,
muti be i0orn^ T. : ille ex oompedibus : conipedi-
bus Tincire alqm, lu. — Sing, (onlj abL): durA,
H. : magna, lu. — ^F i g.,/<^^v» bandt, bande^ chains :
corporis, o/thephyncaiU/e : corapedes eas (urbes)
Graeciae appellare, L. : grata, H. : oivali, H.
oompeao5, pescul, — , ere [PARC-], to cor\fine^
hold in cheeky rqarett, curb^ retti-ain : eqaam f reoo^
Tb. : ramos fluentes, L e. to prune, Y, : bracchia,
0. : mare, H. — F i g., to mppreet, reprcae^ reKtram^
check, cubdue : sitim andft, 0. : clamorem, H. : ri-
sum, H. : ammum frenis, H. : vim suam ardorem-
que, Ta. : mores dissolutos vi, Ph. : culpam ferro,
i. e. by kiUing dieeated memhen of thejlock, Y.
competitor, 5ris, m. [oompeto], a rivals oppos-
ing candidate, competitor : a quo es victus: inter
dimicantes oompetitores, L.
OompetatriJ^ ids,/, [competitor], a female
competitor: scaena, a dtaptay of gamu by a rival
candidate.
oom-peto (oonp-), — , *^ ere, to coincide
with, happen at the $ame time : teropora cum exitu
Othonis, Ta.—- 7b be adequate, be mitable, bcJU : ad
arma capienda, L. : neque oculis neque aurifa^s, Ta.
oompilatio, Onis, / [compilo], a pillaging,
plundering/ sportively of a ooUeetion of docu-
ments, a compilation: Chresti.
oompilo, ATI, &tU8, ftre^ to plunder, pillage,
ri/e, rob/ fana: st malui compUari quam venire:
bortos : te, H. : Orispini sorinia, H. : ipsum (lo-
▼em), Ph. I ab iure oonsultts sapienttam, eteal.
oomplngo (oonp-), pegl, pftotas, ere rcom-+
pangol, to join together, frame, make by joining/
only A perf.: septem compaeta cicutis Fistula,
v.: harundinibus compaeta fistula, O.— Fig., of
the Stoic philos.: tam compositom taroque con-
pactum.-* 7b confine, lock t^,f oaten in. se in
Appuliam.— F i g. : oratorem in indicia oompingi,
limited,
oompltilla, iOrura [compitum], n., a festival
in honor of tlu Lares.
oompltalioiufli atifj, [compitalia], of the Com.
pitalia t ludi : dies.
COmpitam* I, n. [1 PAT-], a crossing of roads,
place cohere roads cross/ Anagninum. — Plur., a
cross-way, cross-roads^ comer, L. : in oompitis auc-
tionari: frequentia, H.
^^oom^l«,e6),placitus,.re.to;>^^,:
) 1
160 ookplM
ooiiHi»liil5v — , ftti\s. Are, to leeeiy make eesi
rase: domum. \
complaotiMr or ocnipleotor, plexus, i, dd
[PARC-, PLEG-], to dasp, embrace, grasp : mcli
rem, T. : patrem : nepotes, V. : dextram euntl
V. : pedes, Y. : membra lacertis, O. : inter non
inter se, L. : Te oomitem, Y. — 7b mra^, dam
seize, encirde, surround, compass, enclose : ( vitim
clavioulis quicquid est naota comptectitur : ami
racus ilium Floribns oonplectltur, Y. : spatium,!
indude (in fortifications^ Cs. : Ruris quantoii
aratro Gonplecti posses, i. e. plough around, 0.\
quoad stans complecti posset, grapple, N. : dextil
hofltem,Y. — Fig., of sleep, to seiee upon, enfoUi
sopor oomplectitur artds, Y. : me somnus. — Ti
grasp mentally, comprehend, understand: animua
oogitatione: alqd: animo: cum oonplector animo,
reperio, etc.: genus iudiciorum: formam anirai]
to consider, Ta. — 7b comprise, expren, dietcn^
repreeeni, esplain, indude, sum up, comprehend:^
facta oratione : hoc uno complector omnia : cauis^
ipsA sententiA, sum up in the motion itsdf.-^
Poet.: est talis complexa preces, summed up kef
wishes in, O. — In philos., to draw a condiuion^
make an inference, C. — 7b emhrace, tfolne, honor,
care for: eum beoeficio: te benevoIentiA : can-
tate clvis, L. : cunctam rem p. res tuae gestae
complexae sunt, have extended to. — 7b enuiraee,
indude: omnis omnium caritates patria una com-
plexa est : quo uno roaleficio scelera omnia com-
plexa esse videantur. — 7b seize, lay hold of, take
possession of: (philoBophiae) vis cum est idoueam
complexa naturam.
oomplementum, T, n. [oompleo^, that whuh
Jills up, a complemfcnt: numerorum (mania quae-
dam verba ) : accusationum, that gives them fuU
weight, Ta.
oompleo or oonpleob 6vl (complSmnt, oom-
plSase), etus, ere [com-+PLE-], to fill up, Jill ftiQ,
fin otU, make full, cram, crowd: bostes fossam
complent, Cs. : cum sanguis os oculosque comples-
set : metu, ne compleantur navigia, L. : oompletis
omnibus templis : non bene nrnam, O. : sarraenUs
fossam, Cs.: Italiam ooloniis: looa milite, Y.r
navis serpentibus, N. : Dianam coronis, to cover
the statue: oonviviumque vicinorum oottidie ood-
pleo: cum completus iam mercatorum career
esset — In milit lang., to con^ete (a number or
body), make ftdl, fill up: legiones in itinere, Cs.:
oohortis pro numero mtlitum couplet, S. — 7b man,
JUl with men: olassem sociis, L.t naves oolonis,
Cs. — 7h JUl, satiate, satisfy: cibo: omnium reruin
copiA exercttum, etmlied, Cs. — Fig., of light,
sound, etc., tofiK, make full: mundum luoe^/owf .
lunae comua lumine, V. : roce nemus, H. : vox
agmina coroplet, resounds through, Y. : completi
sont animi (vostri) me obsistere, etc., it has been
Digitized by V^OOQ IC
m
(Aol, eta: ckmor omnia
rodbiis complete L.: omnki vini odore.-— Poet.,
of lame : totom quae gloria oonpleat orbem, 0. —
Of feeling or passion, toJQl: reliquos bona spe,
Cs. : aliquem gaudio: omnia lacta, &— 7b eom^
plde, aceomp&h^ fi^fi^ ptrftct^ finitik : Annuas
exactis oonpletur menslbos orbis, Y. : nt ante me-
diam noctem (sacrum) conpleretur, L. : vitam. —
Poet: tempora Parcae Deblta,V. — Of time, to
JSniihj campUtey live tharotig\p<u$ : centum annos:
qulnque saecula Titae suae, O. : viz unius horae
tempos, L.
oompletcUk a^, [P. of eompleo], compUie^ per-
fect: Terborum ambitus.
ooiiiplttzio(ooap-X Gnis,/. TPARa, PLSC-],
a eombmaHmifamoeuUiam ciimulata bonoram.—
Of discoorse, a tummmg «^ eomprdunnoii r bre-
▼is totius negotii. — A MoUemee^ period^ uprernhn:
mira verbonim.— >Iii philosophy, a conetidoH in a
tyUogitm. — ^In rhetorio, a diUmma,
X oompleaniflt P. of complector.
2. complaxaa (oon-), lla, fit. [PABC-, PLSa],
a marroMM&nff, ewompaiunff, encirelinff, em&rae^
iftg, embrace, dagp^ gratp: (mundud) omnia com-
piexu Stto oontinet: alqm de couipleztt parentam
rapera: divelli a parontam eomplexu, &: com*
plezum aecipere, L : complexnm armorura son
(olerabant, «mm emnbaly Ta. : quia te nostris oon-
plezibus aroet? V.: (quefoum) complezibua am-
bit, afirmpuKp^ 0. : longis amplexibus iJloa necat
lot a serpentX O. — F 1 g., embrace^ qffeeiion, love,
ioeom: res p. alqm suo sinu oomplexuqae reci-
piet : genus (hominura) de eomplexu eius et sinu,
his chSien and boMtn friendt.
com-plico (coup-), iTi, &tus, are, to fold to-
gether^ fold up : epistularo. — F i g., to fold, roU up:
aiiimi coroplicata notio^ involved.
oomploratld (conp-), dnia, /. {oomploro], a
loud complainty conceited VKiiling^ lamentttUoti:
ItmenUbilis multerum, L.: sororis, L.: sui pa-
triaeqne, bewaUing^ L.
comploratUB (oonp-), Qs, m. [compToro], a
loud moaninff^ cofMrted voaUing^ lamentcUion : f a-
miliamm, L. : conpkiratu prosequi mortuos, L.
oom-ploro (conp-), &▼!, fttns, ftre, to bewail^
lament laudlg : penates, 0. : mortm comploraren-
Uir, Jm : morte ooroplomtft : oomplorata res est p.,
dt^fHtired of L.
oom-pliires (oonp-), a or ia; gen. ium, adj.,
more than one, not a/w, mmto^ a ntambeTf many :
flcriptores ante noa, N.s malieres, T.: boni, S.:
scypbonim paria : loca, L. : Compluris alios prae-
tereo, H. : ratibus oomplurifous factis, Ca.— B a p.,
as enbtL, aewy «/, man^ (peitons or things): Oraeoia
institutiottibos emdiii; oomplucea faciont impe-
iun : (ea) oonpldribua narrat^t, S. : einsdem g»>
naris complura, Cs.
oompluflOiiU (conp-), ae, a, acfj» dim. [com-
plures], a good many, not a fe^e : dies, T.
ooa>pon5 (oonp-X posul (-oo8lvl,Ta.)t positoi
(•postus, v.), ere, to bring together, plaee together^
collect^ unite. Join, eonneet, aggregate: in quo loco
erant ea composita, quibus, etc. : aridum lignum,
H. : duos amantes, Pr. : genus dispersum monti-
bua, V,— 7b pack up (tor a journey) : quae tecum
simul Ferantur, T. : aum tota doinus rued& com-
ponitur una, hx. — To oppose, coitple, pair, match:
uti non Gompositum melius (par sit) cum Bitbo
Bacchius, H. : pugnantta secum Froutibus adver-
sis, H. : Epicharis cum indice composita, confront-
ed, Ta. — To compare, contrast : parra magnis, V. :
Hetelll dicta cum factis, S. — To compose (of partsi
bring together, compound, make up, mix, eonstrud:
exercitus conpoeitus ex variis gentibus, S. : Hber
ex orationibus oompositus: venena, 0. — To con-
struct, build, frame, create: cuncta (of the creator):
urbem, Y. : (pennas) compositas parro curramine
fleetit, shaped, 0. — To eompaes, write, construct,
make: hoe de argento: interdietum: quieqoam
ctasae, H. : carmen : oratio ad ooneiliandoe aninxM
oonpoeita, L. : res gestas, history, H. — 7b plsM
aright, put away, take doum, lay aside : (teropus) ad
oomponenda aimamenta, L. : anna, H. : exerettu in
hibemaculis oonpoaito, S. : Conpoaito Scirone,/»i<
out of the way, O.— 7b store t^ put away, coUeet :
opes, y. : quae mox depromere posaim, Ii.-~7b
lay^ atfjust, arrange : oomposito et dalibuto capiUo :
togam, to lay in proper folds, U. : torum, 0. : rol-
tOs, 0. — Of the dead, to aefjust, lay out, ooUeot, in»
urn, inter, bury: cinerem, O. : omnia (meos), H.:
tomulo eodero, 0. : toro Mortua componar, 0.^-
7b lay at rest, compose, quiet, still: aquas, 0. : tba-
lamis se, Y. : placidft conpostus pace, v. : diem
oonponet Vesper, conduct to rest, V. — 7b compose,
pacify, allajfj settle, calm, appease, quiet, tranquil-.
Umc, reeoneue: averaos amleoa, ff. : neque potest
oomponi inter eas gratia, T. : si bellum conpoeitom
foret, SL : uti omnea controveraiae oomponantur,
Ga. : lites, V. : turbatas aeditione res, L. : id fieri
non potuit, utcomponeretnr.-— 7b dispose, arrange,
set in order, deviee^ prepare: (equites ) Conpo^ti
nuroero in turmas, arrayed, V. : quod adest, H. ;
oonpoeiUl re p. : neodum oompofiitis conailiis, L. :
aciea, to fortn, Ta. : ex sententift omnibus rebus
eonpoeitis, S. : auapieia ad utilitatem ret p.-^To
agree tg^m, appoiwi,fix, contrive, conspire to make :
res compositast, T. . dies composita rei gerendae
est, L. : paeem, L. : susurri Gompositft repetantur
bora, II. : omnes Gonpositae le^es, V. : ita causa
componitur, ut, etc. : conpositis niter se rebus, 5. :
conposito iam consilio, L. : quos dimitterent, quos
retinerent, L. : ooraponuat Oallofl oondre^J^: ut
Digitized by VjOC
15B
oompositam cma Marcio ermt, L. -^ 2b /«%«, m-
V0nt, devtMCy contrive: crimen, Ta. : risum mendMi
ore, Tb. : ruiDorem, To. : in adrocantiain oomposi-
ta0, oammMg the appearance cf^ Tiv.
com-porto (bonp-), fivT, l&tus, Are, to bring
tKy carry together , toSeel^ accuimdaie, gaUur: ar-
gentum ad ee: eo framentutn ex AsiA, Cs. : arma
in templum : ad aggerem caespitibus conportan-
die, Oa. : auram domum regiam, S. : citliaras in
uQum, H. : semper recentb praedas, Y.
oom-poa (oonp-), potis, adj. [com-+POT-],
maeter o/, powerfm over^ poeeemng^ participating
in : animi, eane, T. : mentis : sui, L. : rationis et
oonsili : eius doni, sharing tn, ll : huiua urbis :
me conpotem voti faoere, grant my wish, L. : voti
sententia compos, i. e. the expreuion of joy in sue-
eeeSf H. : aniroo et scientiA : corpore atque animo^
L. : praeda ingenti, L.
oompoBlte ( oonp- ), adv with con^, [ com-
pono ], in an orderly manner^ orderly^ regiiarly^
properly; dicere: casum rei p. miserati, & : com-
positius cuueta agere, with deliberationy Ta.
oompOBltlo (oonp-), onis, /. [oompono], a
pouting togetheTy connecting^ arranging^ ctm^poei'
tion : ungueotomm : membrornm : aimt, of Ike
calmdat. — A matching : gladiatorum.^-Fi g., con"
neetum^eohcrcnoefeyciem: di8cipliDae.-^il drawing
t^, conyaoeition: iaris.-*Iii rhet., a proper con-
neettonj arrangement : apta.—* iln aceommodationj
agreement^ compact : compositionis auctor : legates
de oompositione mitti, Os.
oomposlto ( oonp-), adv, [P. ahl. of oompo-
no], by agreement^ by conspiracy^ by preconcert:
Composito fkctam est. quo modo, etc., T. : compo-
sito fecisse, ut, etc., N.: nimpit vooem, as had
been arranged^Y.
oompoaitor (coop-), Oris, m. [oompono3» a
maker y composer: compositor aut actor (of dis-
course): operum,'0.
oompoaltnna (oonp* ), l, n. [ compoao J, an
agreement^ compact * ex composito orta vis, L., Cu.
oompoflitoft (oonp^ -postnii), adj. with
coeap, aud swpt, [P. of compono], well-ordered^
orderly, regtdar. Neo magis oompoaitum qaio-
quam, T. : aorior impetu quam oompositior ullo
ordine pugtia fuit, L. : litteralae ocmpositissimae:
Yoltus, peacefti, TtL,*^Fitfy dupoeed^ prepared^ JUy
qualified^ ready: at nemo umquam oompositior
ad iudicium venisse videatar: oratio: res pw: in
ostentationem (virtntum), L. : in maestitiam, with
a tad aspect^ Ta.
oom-potatlo, Onis,/, a drinking together,
oom-potor, Oris, m., a drinking-companion.
oom-potnz, Icis,/., a drinJang-compaman^ T.
oom-pranaor. oris, m., a boon companion.
oompnoatia^ Cnii, f* (eoiapioeorj, a gessa^ait
eapplieaiion: soUemnis deoram, L.
oom-preoor (oonp-% fttasi ArT, dtp,, to pray
to, supplicate, implore: deos, T.: caelestiim fideoiy
Ct. : Gjtbereia, compreoor, aosis Adsit, 0.
oom-prehando (oonp^), or comprendo^ dl»
BUS, ere, to hind together, unite : eas navls f unibua,
L. — To take hold of, seiae, catck, gratp, c^pprekend:
quid (opus est) manibus, si nihil comprehendeo-
dum est?: oomprehendunt utmmque et orant,
Gs. : oomprensa mantis eif ugit imago, V. : forcipe
Hnguam, 0. — To include: drcnitus rupis XKXII
stadia comprefaen^t, Ob. — To attach, seize, lay hold
of, arrest, catch, apprdiend, capture: hone pro
moecho, T. : hostem : fures, Ot : iiotores, L. : alqm
in farto: alqm in fogA, Os. — To detect, diaeoetar:
adulterium: res indicio. — Of places, to oocsga^
seise tqfon: aliia comprehensis ooUibns munitioBea
perfeoerunt, Gs.^-Of fire: ignem, to catch, CX:
flamma comprehensA naves sunt combustee, Ga. :
ignis robora comprendit, Y. : avidis corapreuditur
ignibus agger, 0. : comprehensa aedificia, L. —
Fig., to take in, grasp, perceive, con^ehend: opi-
nionem nentibus: omnia animis: sensn: alqd
memoriA, AoUL— 7b comprise, express, describe, ra^
count, narrate: breviter comprehensa sententia:
alqd brevi : aliqoid diotis, O. : (species) namero^
to enumerate, Y. : nnmeram, to redeon, 0. — To m-
dade, bind^ embrace: nraltos amicitia: onmibiis
officiis, per patrem, totam praefectursm.
oomprehanaThfUa foonp-), e, adj. [compre-
hendo], conceivable, inldligible.
oomprahenalo (oonp-), onis,/. [compreben-
do], a seizing, laying hold of: sessio, comprehen-
sio ; soQtium, arrest. — F i g., a comprehension, per-
ception, rerum. — A combining: consequentium
renim cum primis. — In rhet, a periodic form
of epeeeh, period.
oomprehanaoa (-prensoa), P. of oompre*
hendo.
oomprendo, see comprebendo.
(oompraaaa), adv. [comprimo], M^Sfi nusdnet-^
ly : only comp. . oompressius loqui.
oompreaaid (oonp-), Onis, /. [oompiifflo],
concise apression, condensation * reninu
1. oompraaaa% P. of oomprimo.
2 (oompreaana, as), m. [oomprimo], a com-
pression (only abl. sing,) : semen oompressu auo
diiBndit (terra).— ^a emhracf, T.
oom-prlmo (oonp-), pressl, pressos, ere, to
press together, brmg together, compress, dose : (diei-
tos) compresserat pognumque feoerat: labra, H. :
oculos (of the dead), O. : roarem, Ph. : oidSnea (of
the army), to dose, L.-*- To embrace, T., L. — ^P rov. :
oompresiis manibus sodere, with the hands foUsd,
Digitized by V^OOQIC
lOB
ttarb,' aninmin, fo koU the brtnik^ T. : manOs, to
ketp of^ T. : gressum, V. — To km baekf aupprea^
wihhoHoomceal: fnunentam: oelictoi lunam,
L. — Fi £^ to rutromf hinder^ cheeky repre$t, curb,
«i6dMtf; libidines: voluptates: aiiimos: oonatOB
alionim, L. : furores : Sddttionem, L. : voce m%na-
qne Marmura, 0. : amor compressus edendi, i. e.
miiufed,y.
oompgDbattS^ Onia, /. [oomprobo], tguproba-
iion^ofpromal: honeatatis.
oompKobatOK^ Oris, m. [oonprobo], an up-
oom-probo (ooinp-), ftvf . Miia, ftre, to approvey
amuU to, jonctiofs aekfujmUdgt : eeDteDiiam : (bel-
luin)ab omnibufl oomprobatur : orationem omnium
adseDBQ, L. : alqd pablioe, K. — To prove, eetablM,
atteatj make good, thow, confirm, verify. Vindicate:
nee hoc oratione aolnm, aed Tita : coraprobat ho-
minis eonsiliom forinna, Gs. : conprobato eorum
iodidoi, & : interiUi (serri) esse ab hoc comproba-
torn Yeiieniiro.
oompromlmmm, t n. [oompromitto], dm affree-
menl to abide 6y the award of an arbiter; laoere :
indicium dc coropromisso facere.
oom-promitto (oonp-), misl, mieaua, ere^ ^
agree to abide by the award of ar^ arbiter^
oomptns (ocMnt-X adf, with eontp. [P. of 1
oomo], m order, emoothed, adorned t in comptum
oonas religate nodnm, H. : lUTenes, with hair
brmehed,n^O,^t\g^otsty}t, ornate, embemOed:
oratao : oomtior oratio, Ta.
ooiiipiihni% P» of ooropello.
ooiiipiiiictii% P. of compungo.
oom-pongo (oonp-X nil, nctus, ere, to prick
tercrdg, eting, prod, puncture: collum dolone, Ph. :
compunctos noLis Threlciis, tattooed — Fig., to
prick, goad: se suis acuroinibus.
oom-pttto (oonp-), &▼!, fttus, ftre, to eum up,
reckon, compute: computarat^ peeoniam imperai-at.
—Fig., to count: fadcA tua computat annos, i. e.
reeeale^ IvL
oon-k see 1 cum.
odnamen, inis, n. [conor], an effort, exertion,
etmggle: magno conamine, 0. : suropto posita co-
namine ab hasU, O. : conamina mortis, attempte
at euSeUle, 0. — A eupport, prop: adiutis aliquo co-
nimine neiris, 0.
oonita, drum, ft. [1 oonatus], an undertaking,
attempt, venture, haiard, plan: perfioere, Os. : Car-
thaginiensinm, L : peragere, lu.
1. OQiiatii% P. of conor.
2. ooaatni^ Qs, m. [eotior], an attempt, effort,
undertaking, enterprite, endeavor: a«dax, L. : hoc
eonata deatiterant, Os. : princeps ad conatum enr-
clifls conparandi: conatom Antoni reppnlemnt;
de wp^ oonatnqne depnlsus: oompressi tnos eona.
tfka: multis fn»tra oonatibas captis, L. : in mediis
conatibns aegri Snccidimus, V. — Effort, eatertiony
etruggle, endeavor: quo maiore conatu aguntur:
ad hoetes magno oonatu profeotus, L. — A begw^
ning, undertwang: in ipso conatu remm circome-*
git se annus, L. : tantis fatam conatibns obstat,
O. — Fig., an impulee, inclination, tendency: cona-
tum hatere ad pastQs capessendos.
Oon-oao$, fttf, fttns, Are, to Mie with ordure,
cover withJUth : totam regiam, Ph.
oon-caadifl, ium,/., an abattie, barricade ^f
felled treee: latera concaedibus munitus, Ta.
<M>n-o«Xe£aoio^ f (kd, factus, ere, to warm tkoe\
oughly: braoohium: (concuisto corporum) ooa-
caiefacta.
OOn-oalMOd^ lul, -*, ere, to grow hot, glow:
corpora ardore animL— F i g. (of lore), T.
oon-oallMOQ^ oaUuI, ere [calleo], to grow
hard: manus opere . . . animus usu. — Fig., <o
become inuneibie : locus animi ooncalluit.
oonoavo, — , fttus, Are, to make hollow, round,
curve: bracchia in arclls, 0.
COn-ca^Ofl, a((j., hollow, concave,arched,vaidted,
bent, curved: aera, 0.: altitudines speluncarum:
saxa, y. : bracchia Cancri, 0.
oon-oedc^ oessi, cessus, ere. I. Intrane., to go
away, pose, give way, depart, retire, withdraw, re-
move: bidnom, T. : tempus est ooncedere, T. : su-
peris ab oris, V. : ad Manes, V. : huc« T. : Istuc,
T. : aliquo ab coram ocnlis: rus hinc, T. : O&rtha*
ginem hi hiberaa, L. : Argos habitatum, N. : !n
hanc turbam, to Join, H. : tumor et irae Gonoessere^
are gone, V. : ipsae oonoedite silrae (i. e. ralete),
V. — F i g., *> yield, eubmit, give way, euccumb : ut
roagnitudini medicinae doloris magnitudo conce-
deret : iniuriae, 8. : open roeo, 0. : naturae, i. e to
die, S. : hoetibus de victoriA oonoedendum esse, L» :
concessum de victoriA credebant, L. — 7h give jiaee,
be inferior, give precedence, yield, defer: concedat
laurea laudi : dignitati eorum : unis Suebis, Gs. :
raaiestati viri, L. : aetati, S. : magistro tantulum
de arte : Nee, si muneribus certes, concedat lollas,
V. — To iubmit, comply, accede: Ut tibi coneedam,
T.: concessit senatus postulationi tuae: Gaesar
. . . eonoedendam non putabat, Os. — To a$mu,
concede: mlhi, T. : liceat concedere yeris, H.— «2b
grant, give aUowanee, pardon, allow : aiienis pec-
catis : cul (ntio), H. — To agree, consent, aeeeni, ac-
quieece, go over to: in gentem nomenque imperan-
tium, to be merged in, S. : in paucorum potcutium
iu8, 8.: in deditionem, L. — H. Trans,, to grant,
concede, allow, consign, resign, yield, vouchsafe, con-
firm • de tuo iure paujul^mj^-j'. ^pj^^aximos
oonodstavo
IM
Agroa : hoc podori meo, nt, etc. : amiois qnioqutd
YeUnt : nihil mihi, 0. : md ccMMOrtem aepalohro, Id
9u thare^ V. : liifl liberUttem, Gs. : orimen gimtiae
conoedebas, oMuudfor tkt mike of favor: pecca-
ta alcui, to pardon him: natarae fonnam itli, ae-
hMvMge that it pouettm^ O. : oonoessit in inw
Ipse . . . genitor (klydona Dianae, gave over, V. :
'raedtocribua ease potftiB, U. : hiric ne perire qutdem
tadte conceditor: ut ipsi conoedi non oporteret,
tl,elUi.,iweonee8$iom^i(nUdbemadejCa.: Quomifai
fortunam, si noa ooncediUir nil ? H. : faiia nnm-
quam ooncesaa moveri Camarina, forldddeti to be
retnoved^ V. : ilia ooncedia lem esse : culpam ines-
80 ooncedam : concedatiir profecfco verum esse, ut,
etc.: concede tibi ut ea praetereas: beatoe esse
deo6 sumpsisti, concedimus : valuit plus is, con-
coAo^ffrarUed: quoniam legibus non concederetur,
permitted by law, N. — To grant ae a favor, for-
hear, give up, forgive, paixlon : petitionem alicui,
from regaid to : peccata liberum miaerioordiae :
nuic filium, N. : quod (peecatum) niai ooooedaa, H.
oon-celabrOy &▼!, atua, are, to aUmui in. nrnn-
here, frequent, celebrate, eoUmmee: funua, L.: at
rem conoelebrandam puuvit : dapes, 0. — To
honor, praiee: genium choreis, Tb. — To proeeeute
eaaerly: studia per otium. — To publish, prodaim,
eetebrcUe: virtutis concelebranaae caus&: fam&
▼ictoriam, Ca.
oon-oenatio (not -coen-), onis,/, a tupping
together, companionship at taJbie,
ooncenti5, bm&,f [con-+l OAK-], a tinging
together, harmony : clarissima.
ocmoantii% as, m. [ood-+1 CAN-], a concert,
eymphony, fiarmony, harmonioue name: oonoen-
tam servare: vocis Ijraeque, 0. : avium, V. : oon-
oentibus aera mulcent, 0. : tubarum ao eomuum,
L. — A choir, cliorue of eingers^-^Fig., concord,
agreement, ^tarmony, unanimity: actionura: virtu-
tis, Ta. : quid nostrum conoeotum divldat audi, H.
oonceptid, 6ni8,/.jroon-+CAP-], a eonctpHon,
beeoming pregnant. — F i g., ^ compoeing, drawing
up i^i formulas).
1. concaptns, P. of ctocipio.
2. conceptUB) us, m. [concipio], a conceiving,
eonoeption: hominum.
oonoeipd, psi, — , ere [coro-+carpo], to tear
in pieces, rend : epistulas: librum^L.
oonoartatio, ftnis,/. [concerto], a dupiito/ton,
ditpute, controversy: ooncertationom plenae dispu-
tationea : oonoertationia studiam.
oonoertator, oris [concerto], otmi^Ao competes,
a rival: Corbulonis, Til.
ooncertatoriiu^ adj, [concertator], controver-
sial: genus (dicendi).
OOn-oertO^ ivi, Atus, are, to contend warmly.
dispute Msaiously: alquid cam ere, T. : proeKo, Ca.
— To dispute, debate: com ApolUoo de tripode:
ano Terbo.
oonoeMio^ 6nia,/. [concede], a grantina^ con.
ceding : nostra : agronim.-— I n r h e t, a pUa of
eonfesnon and excuse,
1. conoaaaiis, adj. [P. of concedo], law/id,
permitted (rare) : Hartem oonoessis animalibos
placant, Ta. — Ftur, n, as subtt. : abhorrere a naa-
iorum concessia, i. e. the liberty followed by, etc.:
concessa petere, lawful oi^feets, V. : amare, O.
2. (oonoaflMMk Os), m. fconoedo], a eonoesmon,
permission, leave ; only aoL sing. : Caesaria oon-
oeaau, Oa. : oonceMu oramum.
conoba, ae, /., s c^rx*)* ^ bivalve, sheU-Jtsh,
mused: equalentea, V.: cavae, O.: marinae, O.:
viiea, H. — A miuesel'shdl . oatrea in conohis sais,
O. — Sheila were used as trampeia; henoe, poet.,
the trumpet of the Triton, V., 0. ; also as vessels
to hold ointment, H. ; or ealt, H. ; or wine, la. —
A pearl: Mnnera f^rt UK conchas, O. : lucida, Tb.
— A dye extracted from ahell-fish : concha 8ido-
nide tincta, 0.
oonoM^ is,/., ss «o7xoCf <> «>orse bean, la.
oonoh^liata% ae§. [conchjllum], of a purple
color, dyed purple: peristromata.
oonoh^Iilllli, I, n., :±s royyvXiov, a MU-fUh,
C. ; a purple shelLjkh, Gt -— fi sp^ on oyator.* ex-
structa mensa condiyliis : miaoere concShylla tar-
dis, S.— M e t o n.,vurpk color, purple : Testis oon-
chylio tincta. — /Yiir., purple garments, purple:
Coa,Iu.
1. oonoido, cidi, — , ere [cadoj, to fall topath-
er,fail down, tumble, fall to earth: conclave illud
concidit : urbs uno incendio : pinus bipenni, Pli. :
ad terram, V. : sub ouere, L. : concidere miratur
arator tauros, O. — To fall dead, be slain, faB: om-
nes advorsis volneribus conciderant, S. : sparo
percussus, K. : in proelio : yictima taunis Conci-
dit, 0. — F i g., to decline, fall, be overthrown, fedl,
be defeated, decay, perish, go to ruin, waste away,
cease : ooncidiint venti, subside, H. : falsum crimen
concidit : made, to shrivel, 0. : concidit augnria
domus, H. : concidit (Phocion) maxime uno cri-
mine, quod, etc., N. : scimus fidem concidiase, was
proirated: praeclara nomina artificum: omnia
ferocia, L.: senatOs auctoritaa: mente.
2. ooncido, cidl, cXsus, ere [oom-+caedo], to
cut up, cut through, cut to pieces, rtnn, destroy:
nervos: navTs, L«: magnoe scrobibus montis, to
break up mounds, V. —In battle, to cut to pieces,
cut down, destroy, kiU: multitudinem eorum, Cs.:
ab insciis conciduhtur, N. — 7b cut up, beat severe-
ly, eudgd soundly: virgia plebem: pngniai. In.:
concisua plurimia velneribaa— Pig., of diaooutae,
to divide mismtely, medbe ffxigmentm : s
Digitized by VjOOQiC
156
OQUOlplQ
—7b strike down, prodraU^ niM, dmtny^ ammd:
•Qdoritaleiii ordinis : AntoDium deoretas : Timo-
crmten totis volumimbtts, to con/tde,
coii>«i«d. flee 1 coBclo.
concillabtiliun, l, n. [concilio], a place of oi-
9embly^ public exchange^ market-place^ ll, Ta.
oonciliatiOy Snis, /. [^conciUo|, a connecHotij
tmion^bond: generis hommum: civilis. — ^Fig., a
eoneiliaHng^maJcingfriendlifjgainmg over: oouci*
liationis causa. — lu rbet, a gaining over, coti-
ciliadng (of a judge or audience). — I n p h i 1 o s.,
tfit inelinaiumj longing: bominia ad ea,quae, etc. :
natarae. — An acquiring^ procuring^ winning: gra-
tlae.
ooncUiator, dris, m. [concillo], he loAo jugoti-
atet, a promoter : nuptiaruin, N.: proditionia, L.
oonciUatrioulat ae, /. dim, [conciliatrix], a
mtnz 0/41 matchmaker: blonda.
ooDOillitiUE^ Ids, /. [coDctliator], one wAo
mediates, a promoter: aaiioitia&— Esp., a media"
trizy procureu : blanda.
oonoflifttiM> acfj, with eomp. [P. of condlio],
endeared, heUned: Hamilcari, L.: sibi, Co.: ad
rem accipiendam fiat condliatior.
concillo, avi, &tuB, fire [ concilium ], to bring
together^ unite, reconcile, make friendly, %Din over,
condUate : nos: inter nos legiones sibi pecunia:
homines inter se: homines sibi conciiiari amicio-
res, N. : civitates amicitia Caesari, Cs. : primori-
bus se patrum, L. : arma quae sibi conciliet, eeeke
at aOita, Y. : deoe homini, 0. : r^es, N. : aniroos
hominum : mihi sceptra loveroque, i. e. the throne
through the favor of Jupiter, V. — To procure, pur-
ehoM, obtain, acomre^ win, gain : prodi, male con-
ciliate, you baa bargain, T. : BS viciens ex hoc
uno genere, to extort : pecuniae concillandae cau-
82. — ^Fig., to cauae, bring about, procure, meditUe,
acquire, make, produce: pacem, T. : favorem ad
Tolgum, L. : quocum mihi amicitiam : vestram ad
me andiendum benevolentiam : maiestatem nomini
Bomano, L. : otium, N«— To commend: artes suas
ooncillTiiii, 1, n. [com-+l CAL-], a meeting,
rendez90u$: Gamenantm cum Egerii, L. — A col-
ieeOon of people, meeting, attembly: pastorum:
divinum animorum : amoena piorum, Y. : f era-
ram, O. — An amemNy for eoiuuUatum, couneU:
silTcstria, Gs. : ocmciiiam advocare : oogere, Y. :
dimittere, Cs. : iodicere, L. : venit oonoUio de me
agendi dies: sanctum Patnim,!!. — Fig^abond
ofuniony tie: mihi tecum, 0.
OODOinzMC adv. [ condnnus \ neatly, with rhs'
torieal art: rogare: distribota, with eound judg^
oonoinn1tii»> Ates, or ooiiolnnitSdo^ inis, /
[oondmms].— I n r h e t, ^fmmetry of ayle,fiiiuk,
elegance,
ooooiimo, ATI, fttus, Are [condnnus], to cauae,
produce ; quantum mail, Ph.
concinims, adf. with comp,, neat, pretty, ele-
gaeU, pleanng, itylieh: Samos, pretty, E. : tecto-
rium. — Of style : oratio : poSma : versus, H.— Of
persons; helluo: alii concinniores : in brevitate
respondendi, apt in repartee, N. : condnnus ami-
ds ut videatur, courteoue, H.
OOQOfno^ dnul, — -^ ere [com-+cano], intrane,^
to eound in concert, eing harmoniouely : condnunt
tubae, L. : oondnit albns olor, 0. — ^F i g., to agree,
harmoniee, accord: inter se: cum alquo: oonci-
neotls odlegas audhe, h.^Tran»., to wng, ctUbrate
m mmg, magnify: haec flebilibos modis condnun-
tur : laetos dies, H. : Oanmna, Gt : laudes Ioti,
Tb.— 7b ting prophetically, propheeys omen, Pr. :
(tmanti omina, 0.
1. oonola or oonoieo^ citI, dtus, ire or dre
r com-+deo], to bring together, call together, eol*
leat: bomines, L.: multltudinem ad se, I^: nunc
condenda ptebs, L.-^To move vioUnUy, shake, etir
up: ooncituB imbribus amnis, 0. : naris condta,
O.: coodta Tormento saxa,Y.: hostem condtus
auf ert» alfvU fpeed, V.— F i g., to rouee, excite, $tir
up^ provoke, inspire, instigate: quantas turbas, T. :
inter eos iram banc, T.: Etruriam in arma, L.:
bdlum, L. : imnaBi oondtus IrA, Y. : pulso Tbyias
concka tympano^ H. : tnsano oondta carsu, 0.
2. (oonoio, Onis), see contio.
oonoipio, cSpl, ceptns, ere [oom-+capiol to
take hold of, take 1^ take in, take, receive: inde
pabula terrae concipmnt, Y. : concipit Iris aquas,
draws up, 0. : terra Conoepit lacrimas, 0. : prae-
cordiis conceptam mortem continere: conceptum
motu ipnem ferre, kindled, L, : ubi silices Cond-
piunt ignem, 0. : flammam, Cs. : Bucina, quae
concepit aSra (by blowing), 0. : quem mens mea
concipit ignem ? 0. — To conceive, become pregnant:
cum concepit mula: ex illo, 0. : id, quod conoepe-
rat: alqm ex alqo: quem pluvio I)ana6 conoepe-
rat auro, 0. : omnia, quae terra concipiat semina :
concepta crimina portat, the fruit of sin, 0. —
Fig., to imagine, conceive, think: quae concipiun-
tur anbno : aliquid animo, L. : aethera mente,
grasps in imaginaHon, O. : qnicquid condpitur
nefas, H. — To understand, comprehend, perceive :
prindpia rerum ammo: alqd fieri oportere: lueos
illic esse, O.-^To adopt, harbor, entertain, con-
ceive: inimidtiae ex aedilitate oonoeptae, Cs.:
raente furores, 0. : spem, 0. : aoribus oupiditatem:
malum aut soelus: flagitittm cum allquo: duds
tu oondpe curam, i. e. assume, Y. — To draw up,
comprise^ express tsi words, compose: sicut verbis
concipi««r more "OWWfefS^TC^felWgfd"* ">•
oonotalo
166
OOIKKKiaO
imndmn, L. : verba, qaibua gratis agit, aformy O. :
coDceptis yerbifl peierasae: foedus, V.: sammas,
to r^fort definitdvy L. — To promuXgaikB^ d&eUre
formaUy^ phrate (in religiouB rites) : vota aacer-
dos, 0. : Latinaa (ferioa) sacnimque rite, L.
oonciaio, Onis,/. [2 ooaddo]. — In rhet, a
dividing into short datuea,
ooaoisiis, tuy. [P. of 8 concldo], cbmpt^ dwrt^
eoncite: sententiae: Thnajmndiw^ in thfU,
ooncitatid, Onis,/. [concito], a qttiekminff^
qui^ movement: remorum, L. — Fig., « mohnt
pastion: animi: animorum, L. — An ogUation^
iedilion, tumult: plebi contra patres: multitadi*
niSjCs.
ooooitator, Oris, m. [ooneito], a mover^ twdter^
ring 'leader^ agitutor: tmiiia (oontionia): turbae
ao tumultua, L. : tabemariomm.
oondtatiM, adj. with eomp. and sup. [P. of
ooDclto], rapid^ noiftj quick: equo oondtato vehl-
tar, «t/uil speed, N. : quam ooDcitatisaimoB equos
inmittere, L. : oonvenio caeli eoncitatior.— F i g.,
roused, excUed, vehsmeiU^ ardaU : oontio : oonciU"
tior clamor, L,
ooneito^ ivi, ftttts, krt^/req. [concio], to put in
quick motion, rottse, excite, urge, drive, incite, spur,
agitate, disturb : equum ealcaribns, L. : equum in
aliquem, N. : equos adversos, L. : navis maximll
celeritate, L. : telum ex insidiis, brandi^es, V. :
agmen, 0. : eyersaa Earns aquas, O. : gravis pin-
▼ias, 0. : se in f ugam, lo/ee keadtong, L. — ^Fig.,
to rouse, urge, impel, motte, injbtence^ stir^ instigate,
goad, stimtaate: te ipsuro animi quodam impetu
ooncitatnm : clvts : alqm iniuriis, S. : irft, L. :
aspectu pignorum suorum concitari, Ta. : servitia,
8. : multitudinem, N. : suos, Cs. : concitatus ad
philosophiam studio : (Oalliam) ad nostrum auxi-
lium, Cs. : Ad arma cessantis, 9. : exercitum ad-
versus regem, L. : vos captam dimittere Troiara,
O. — To rouse, excite, cause, occasion, produce, stir
up: facultas seditionis condtandae: nova conci-
tari mala videbam : odium erga Romanes, N. :
bellum pro Veiente, L. : in te invidiam : tumul-
tarn, Oa.
concitor, Oris, m. [ concio ], he who rouses, a
stirrer up : belli, L. : voigi, L.
ooncitUB, P. of concio.
oonclamatid^ onis,/ [oooclamo], a hud shouts
aecUmuUion : exercitiis, Cs.— /Ymt., outcries, Ta.
oon-clamo. ivi, atus, Are, to erg out together,
shout, make acclaim : ad qaomm casum gaudio,
L. : * procul este,* Conolamat vates, V. : a me con-
servatam esse rem p.: oeeasionem amittendam
Don esse, Cs. : docendam ad sedes simulacrum,
y. : quod Mithridates ae veiie dixit : laetum paea-
na, y : uti aliqui proderet, Cs. : conolamantibus
omnibus, imperaret quod vellet, Cs. — In phrases,
ad arma, to call to arms, signal /or an attack : nt
ad arma cottdamareCor, L. : oonclamatum ad amMi
est, L. — Vasa, to gioe the signal for packing up,
i. e.for decan^ng (ellipfc. for oonelamare, ut vmsn
colligantur) : lubet vaaa roilitari more ooDciamari,
Cs. : coBclamatis vaais, Cs. — To call for hdp:
sodos, 0. : duros agreetls, V. — To call toudlg, erg
violently, shout, exaaim : Italiam, V. : quid ad se
venirent, Cs. : conelamat vii;go, cries out, O. — Of
the dead, to call repeatedly by name, lament, bewail :
suos, L. — Pro v.: iam oonclamatum eat, all i*
lost,r.
oonolave, is (a5/L vl), n. [com-+cIavi8], a
room^ chamber, suite, apartment: ultimis in aedi-
bus, T. ; of a sleeping-room, C. ; a dining-hall, H.:
pro conclavibus plopinae sunt, dining-hauls.
oondado, si, sus, ere [com-+claudol, to shut
up, dose, imprison, enclose, conjlne: bestias : mul-
titudinem : me in oellam cum illA, T. : illam ali-
qao, T. : locum suieo, y. : Saave locus voet reso-
nat oonduaus, H. : oondosum mare, Cs. — ¥ \ g., to
include, compress, restrain, limit, restrict: tot raa
in unum diem, T. : omnia fere, quae sunt conolusa
nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fue-
runt : Ut hue ooncludar, be sluU up to this (mar-
riage), T. : me miserum, T. : (orator) concludatur
in ea, quae, etc. — Of language, to compress, include^
condense, comprise: uno volumine vitam viromm
oomplurium, N. : ea (vis) verbis interdicti noa
concludltur. — 7b end, dose, conclude: f acinus cm-
delitate perfectum atque oonclusum. — In dia.
course, to end, finish, condude, complete: huius
generis orationem : crimen (the discussion of) the
diarge : sententias, to round off: versum. — In
philos., to conclude, infer, make an inference, argue,
demonstrate: ex rebus concessis quod veils: argu-
mcntum : quo modo concludatur ratio : summum
malum esse dolorem, etc : hoc modo.
oonduM, adv. [condudo], with rhetorical fin-
ish : dicere.
oondualOb Onis [ condudo ], a shuttieig t^x,
shutting in, siege, blockade: diutina, Cs. : in hac
conclusione, during this siege, N. — ^F i g., a condu-
don, end: muneris. — In discourse, a eondudon,
dose, peroration: orationis. — A period, oompiete
sentence: verborum. — A condusion, it^ferenee:
mea: rationis.
oonoLufllimoala, ae, /. dim, [eondosio], a
captious eondusUm, sophism: minutulae.
conolfisom, I, n. {P. u. of ooncludo], a condu-
sion (of a syllogism), inference.
oon •color, col5ris, adj., of the same color:
cum fetu albo sua, y. : nmerat sinister dextro, O. :
populus festo, i. e. dothsd m wkUe, O.
con-coquo, c5xT, coctus, ere, to digest: con-
chas.— Fig., to endure, suffer,^
Digitized by^
conipQVfUpi
157
oaBQnnro
toUraie: eiiu iaU odU : alqm senatoreiD, L. — Jb
rtvolvt m ndndf think tQMMt, tof^^ 9*^/^ ^P^n^
conader tetU: tibi diu oooooqueudam eU, utruua,
etc : coDsilia, eoueocty U
OODCOffdia, M,/. [oonoort], am ogretrng t9^
gdker^ tmton, harmomf^ wmoord: oonoordi& parrae
res creseimt, S. : oinum : eqaites mnoordift oon-
iunctisaimi: (oonaUiis) oopulare oonoordiam, L.:
reoonciliatio ooDOordiae : iiiter|MreB oooeordke, L. :
nnplUe plenae coneordiae: cam PirithoOf lelU
eoneordift, Theseus, a Immtifid friaubkip, 0. : dis-
oofa coooordia fetibos apta est, Ukenem in differ*
emetf 0. : reram discon, H. : lenim agendarnm.—
FevBoiLjtkegoddtmo/ Caneord,(X,h.,l\L
ooncordlter, adv. with eomp, and «t^. [can-
cors], harmomoudy^ amicablj^^ in karmanff ;. exigit
aiiDos, 0. : ooncordioa helium gerere^ L. : quicum
ooQCordissime Tixerat
ooDOordo^ SyI, fttus, are [ooncorsl, of persons,
l9 ayrttj be umted^ be of one mini, harmonize:
cum ilia, T. — ^F i g., to ^ eontietetU^ be in harmony,
agree: cum eius iodicia opinioDeeqiie concordant:
canntoa nerris, O.
oonoorai cordis, eid, dT, a^. with eup. [com-
+cor], of persons, of the eame mindy united, agree-
tag, coneordani, harmomoue : Parcae, V. : anlmi,
L. : eft gratift, T. : cum concordlssimis fratiibus :
secum ipse, L. : mihi coniunx, Ta. — Fig., Aar-
moMibitt, uniied, amicable: amiottia: sonus, 0. :
cmtatis statas : pax, 0. : regnum, L. — Poet:
fffena ingo concord Unej peacefully, V.
ocm-creclo, didi, ditas, ere, to inimU, contign,
commit: rem suam alicoi: quibus obeessoa mu-
ros, y. : altcat nugas, H. : snatum Tentis, Ct. : no-
bis, to make me your confidant, Pr.
oon-oramo^ ftrl, atos, &re, to bum up, eon*
ntme: tIvos igni, L.: domos, L.
oon - orspo^ pol, pitus, arci to rattle, creaky
grate, eound, reeound, daeh: ostium concrepuit
aba te, i e. / heard your door open, T. ; scabilU :
nmltitado armis, Cs. : ooncrepuerc arma, clashed,
L. : Aeriferae ooncrepuere manOs, etruck the eymr
halt together, O. : simul ac decemviri concreptierint,
mapped their fingere : cvrobala concrepuere dco,
Pr. — P o e t, to rattle, etrike upon : aera, 0.
con-CTMOO^ crevi (concresse, 0.), cretus, ere,
to grow together, harden^ oondenae, curdle, aUffen,
cot^ieal: Concrescunt in flumine crustae, Y. : rigi-
do rostro Ora, etiffen^ 0. : Gorgone conspecla, to
hepetrified,0.i Goncreta radix, /roKti, V. : (aqua)
nire pruinaqae concrescerei : Frigora can ft con-
creta praini| M^ened by, V. : ooncretos sanguine
crinis, dotted, VT: a6r conoretus in nubU cogitur:
nanus concretus in Avtt^ ehortened, Pr.-*-To take
form, grow, inereaee: mundi orbis, Y. : initia unde
omnia concreta sint.
OOOontio^ dnis, /. [concreeco], a compacting,
eondenting, congealing i corporum. — Matter, tub'
etance: morialis.
oooorwtnm, I, n. [ concretas 1, hardneee, solid
matter: nihil ooncreti )wkbert»-^nard frott, etiff
froet (sc geluX V.
OonoretOfl, ac^. TP. of concresco], condensed,
hardened, thick, hard, etiff, curdled, congealed, clot-
ted: nihil sU animis ooncretam : aUr; spuma,0.:
lac, y. : sanguis O. : glacies, L. — ^F i g., thick, dim :
lam^n.—Inioeterate : labes,y. : Malta dio, inveter-
ateetfile^Y.: dolor, 0.
Oononbina, ae,/. [CVB-], a concubine, C, Ta.
ooxicubinufl, l, m, [CVB-], one who lives in
coucidnnage, Cu., Ta., Ct
OOlKmbitii% as, m. [CyB-l, a lying together,
concubinage: ferarum rita, L., 0., Y., H., Tb.
oonottbiiu, dMJr. [OYB-J, of lying in sleqf,-^
Only in the phrase, concubia. node, in the first
deep^ C, Ta. : roovare conoubift nocte, to march
early in the night, L.
oononloo, ivl, fttus, are [ com- + oalco 1, to
tread upon, tranuple: yirum.^-Fi g., to tread down,
trample, abuse, aespise, contemn: latum conculcan*
dum putaverunt : huic conculcandam Italiam tra-
dere: lauream: rem p. conculcatam ridere.
oonownbo^ cubnl, cubitus, ere [OYB-], to Ue
together, He wi^ cohMty T., C, 0., lu., Pr.
oon-otiplSna, entis, oejf., very desirous : regni,
Emi. ap. G.
oononpiaoo^ cuplvl {vpie, cuplstl, etc.)» Uus,
ere, tncA. [com-+cupio], to long for, he very de-
sirous of, covet, aspire to, strive after : alqd : pecu-
nlam : naec ad insaniam : domum aut villam, S. :
tribunes plebis, L. : eioquentiam, Ta. : maiora, N. :
alqd tale, H. : mundum omare : quo magis con-
cupiscei'et, Ta.
oon-curro, curri or cucurri, cursus, ere, to run
together, a8semble,flock together: concurrunt libra-
rii: licet concurrant omnes pbilosophi, un»^€.* tre-
pidae comites, Y. : summa cum expectatione con-
curritur : undique ex agris. N. : mi obviam, T. : ad
hos, Cs. : ad mortem : aa Perdiccam opprimen-
dum, unite, N. : ad Tocem, Y. : in arcena, V. : con-
curritur undique ad incendium restinguendum :
ex proximis castellis eo concursum est, Cs. — To
meet, dash together, clash, strike one another: ne
prorae eonenrrarent, L^ : conctttrit dextera laeme,
H. : aspere concurrunt litteraa— To eome together
in fight, engage in combat, join batik, fi(^: eqiii-
tes inter se, Cs. : inter se in modum iustae pugnae,
I*. : intfr sese paribus tells, y« : cum hoc, N. : cen-
tttrio cum centurione coneuirendam sibi esse scie-
bat, L. : adversus fessos, Ja : In aliquero, S. : audet
viris concurrere Tirge, Y. : CQmn4q^l^Jl^Xi• 0.:
Digitized by '
ooaoomtio
168
enm infestis flignif, & : ex inskiiii, Attodb, L. :
mihi Boli, V. ! utrimqne magno damora, S. : con-
curritur, the fighi beaim^ H. : ooDemrentis belli
minae, of the ovtbreak ofwar^ Ta.-- Jb tnak« ha$te,
run far help : ad AquiUam. — ^F i g., to meet^ ammut,
eoineide^ corupirey happen : multa eonourrant aimtti,
T. : saepe concurnmt aliquorum inter ipaos oon-
tentiones.
ooncuraatio, onia, / [ooacuno], a rumtmp
together, thronging : multa (populi) : peroontan-
tium. — A ooUmon, eonJUei: incideDtium alionim
in alios, L. : utriusque exerdtOa, Ca. : proelii, N.
— A running about, going to and fro : huiug con-
cureadones : (mulieram) inoerta, L. : decemviralis,
a travelling over the provineee, — A skimUehing,
tmft movemeni (of troops): maior qnam y\B, iL,
Gu. — F i g., coinadenee^ oorretpondmui : quae oon-
curaatio Bomniorumf
ooooimator, oris, m. [oonoorao], o Mrmither :
boetiSjL.: pedea, L.
oonotmdOy Snia, f (^concntToj, a eoneurrefieey
concourse: atomoruin: crebra Tocum. — Fig-, in
rhet, an emphatie repetition : in eadem verba.
oononiao, — , — , §Te,freq, [ooncurro], to run
to and fro, run aboult,fy around: urbe totft : dies
noctlaque: per Tiam, L: ooncursant praetorea,
travd about: in his admlniatrandia rebus quam
maxime ooncursari iubet, GB.^"With aec^to ramble
about, viritt traverse, frequent : donios omnium:
provinciam : roortalium lectos. — To fighi irregu-
tarlg, skirmish: in proelio, L.: ad concursandum
inter saxa apUor (cohora), L.
oonotirmuik Us, m. [concurro], a running to-
gether, eoncourse, throng, mob, ttanuU : hominum :
ooncura&s faoere: magni doroum ad Afranium
fiebant, Cs. : in forum a totft urbe, L. : ingena, V. :
undique, H. : in oppido. — An assault, onset, attack,
charge : exercitas, Cs. : acerrimo concursu pugna-
re, N. : lit noetris ooncureibus insonet aether, 0. :
ooncnrsOs philosophonim sustinere, assaidts: caeli,
thunder, 0. — F I g., a dashing together, encountering,
meeting, concourse, oolUsion: nubila Excutiant con-
curaibus ignes, O. : fortuftds (atomorum) : ut utra-
que (navis) ex concursu laborarent, Cs. : navium,
L.: asper Terborum, a harsh combination, — A
combination, union, coineidenee: studiorum: eala-
mitatum.
ooncoBSiuk P. of oonoutio.
oon-onatoditm^ P,, dosdg wUehed^ oarsfuUy
guarded: a draoone, 0,
oonontiOb cuasi, cosaas, ere Feom-+qnatio], to
strike together: frameas, Ta.— 7b shake viotenUy,
shake, agitate, smite, shock: templa aonita, T. : ter-
ra ingenti motu conouaaa, L. : ooeratos meesibus
agroe, 0. : nEM)enia, 0. : caput, O. : manum, to wave,
O.: TOMnnsavaMftokrmndi^Ot: lora, V. : ea frena
furenti concutit, with euch a bit drives her m A^
frenxg, V. : maiore cacfainno Concutitur, lu. — R
perf* : mugitibus aether, V. : coma, 0. : quercus,
V. : patuere fores, O. — F i g., to shake out, searehy
ransack, etanm^: te ipaum, num, etc, H. : fecnn-
dum pectiia, i. e. exhamt your ingenuity, V. — To
shake, shatter, cause to waver, tmpatr, disturb, ^oek^
distract: rem p. : regnum, L : opes, N. : concuMo
iam et paeae fracio Hannibale, L. — 7b ^ake,
agitate, exdte, terrify, alarm^ trouble: quod faotnm
primo popolaris coniurationis concusserat, S.:
caau ooncusaua acerbo, V. : ae concussere ambae,
spurred themselves, lu. : casu animum concoasus
amici, V. : Quone malo mentem ooncussa? H.
eon-daooro^ — t — , ftre, to grace, applaud^
honor: ludos soenicoe, T.
oondamnatio, Onis,/. [condemno], a convie-
tioH, condemnation : Oppianlci.
oondamnator, oris, m. [condemno], a prose-
cutor: Claudiae,Ta.
OQndamno^ ftvl, atua, are [oom«+damno], to
convict, condenm, sentence, fnd guilty: omnea sina
dubitatione condemnant: reum: alquem iudicio
turpissimo: hunc sibi, /or his own benefit: arbl-
trium pro socio ooodemnari, in an arbitration on
the partnership : alqm ambitOs: alqm capitis^eo-
pUally: ioiuriaruQi: pecuniae publicae: renim
capitallum, S. : sponsionis : eodem crimine Sopa^
trum: quadruple condemnari, be mulcted: alqm
de aleft : de pecuniis repetundia. — To condemn^
blame, disapprove: factum iudicio amicorum : ali-
quem inertiae: summae inlquitatis condemnari,
Cs. : hominem de litteris conruptis.--Of a prose-
cutor, to convict, prosecute successfully, prove guilty :
hoc crimine ilium : alqm f urti : istum omnium sen-
tentiia: iniraieum.
OOn-daiunuik adj., dense, dose, thick, crowded:
ades, L. : puppes Iltore, V. : columbae, Y. : vallis
arboribus, thieJdy covered, L.
oondloio (not conditio), onis,/. [com-+DIC-],
an agreemetit, stipulation, conation, compact, pron-
osUion^ terms, demand: pads : non lespuit coaoi-
donem, Cs. : ne si pax fieret, ipse per condicionea
traderetur, S. : de condicionibus tractat, X. : his
condidonibus oonpositft pace, L. : ex quA condi-
done, in conseguenee of, L. : Acdpe sub oertft con-
didone preoes, 0. : sub condldone, conditionatlu^
L. : eft enim condidone aoceperas : neque ullft
condldone addud ut, etc. , terms . his condidonibus
erit quisquam tam stultus, etc : iniquft condidone
causam dicere, at a dieadvantage : turbam prooo>
rum Condidone f ugat, by her terms, O. : hao con-
didone, ut, etc. : mihi d haec condicio consulatQs
data est, ut, etc, if the consulship is given on con-
diiion, etc : fedt pacem his condidonibus, ne
qui, etc, N. : iam vero ietft condidone dum mini
Digitized by V^OOQlC
169
oondono
lioeai neiisare, etc : Gui sit oondkio aine pnlTore
palmae, iMa amnrance, H. ^-ul marru^fe^ amiraei
of marrioffe^ nuUch : axoria : oondicionem filiae
quaerendam esse, L. : Aooepit oondicionem, t?u
rtioHon o/muiret$,T.: hinc licet condiciones le-
gfm, pick vp lo99 aid»€iditrm,^^^i ^ttaaoBypomHon^
Mtuaiion, eondOum, rank, P^<*^y tircumttonen: li*
beromm populonim: miMra vitae: oandicionem
ferve: infirma senromm: tolenbilis aervitutis:
ooDdicione meliore esse : testium : usi eft condicio-
ne fortiinae, at, etc. : GoDdicione super communi,
the tommon danger^ H. : Attalicae condiciones, i. e.
eiwrmow weaUk^ H. : servi condidonis huius, Ta.
— Of thiDgs, a Hhtation, ccmditum, nature^ mode,
mamur: agii: yXtiki^ manner of living : yivendi,
H. : abflentiae, Ta. : mortis, the licMUy to^ V.
oon-^oo, dixl, dictus, ere, to agi'ee^ make an
engagemmtj covenant^ promise: patri patrato, L. :
eic, Ta. : cum mibi condixiflse^ L e. had promited
todmemthme,
oondimeiitiiiii, I, n. [condio], tpiee^ eeawrdng :
cilH. — ^F i g^ epi^ ornament, eeammmg: amioitiaie :
senncHiiim facetiae: oondimenti Don nihil habere.
oondlOb itT, Itus, Ire fcondtis (oldX a butler j,
to make Mvory, maaon^ epict, cdnedet : faof^os : ius
male condltum, H. : puuDentaria, lu. — To make
fragrant: unguenta. — To embalm: mortaos. —
Fig., to cMvate^ ornament , teaeon, *p^i foften^
temper: orationem: vitia, to ui off: tristitiam, to
weiHgaie: graritatem comitate: ista condlta iu-
cnndfos, more amiable,
ooiidlflcipiilata% lis, m. £coDdis^alus], com^
panionahip in echool^ N.
oon-diflolpiiiliu^ I, m., a eehool -mate^ fellow-
pmpU: mens: generoai,N.
con-diaoo, didicff, — , era, to learn wU, learn
Hkorovgkhf: modes, H. : crimen a teneris annis,
O. : sopplieare : panperiem pad, H. : qui pecuniae
1. (conditio), 5nis, see oondido.
2. ooncCtio, onis,/. [ condio 1 a preserving:
frugam. — A ^pidng^ aeatoning : cxborum.
X. oonditor, dris, m. foondo], a maker, bmlder,
fraanery eetabHther, founder ^ amier^ eoenpUer : ar-
da, V. : eniuB (oppidi), SL : urbia, L. : noster, L. :
exH Oooditor arbe sua^ 0. : Boouuii anni, i. e. ou-
thor of the Faeti^ O. : oarminum. On. : Bonani
htria, L. : commnnis, tke mwmtaal creator^ lu.
2. ooiiffitor, 5ris, m. [condio], a eeaeoner^ piek-
ier: negotti (a pon ; cf. 1 oon<Htor).
1. oonditii% adt- [P' of oondo], doee, hidden^
eeeret: praecordia, H.
2. ootUStJUt, adj, with eoenp, [P. of condio],
eeaaoned^ eawory: oondltiora fadt haec: pyxis,
dmi of dntge, In. — F ig., of disooune»/x>&i^
oimamewled: sermo : oratio tepore condltior : nemo
suavitate condltlor.
oondo^ didi, ditos, ere [oom-+do], to put to-
geAer, make by joining, foind, eetablieh, bmldy eet-
tie: oppida, H. : nrbem : urbs oondito vi et armls,
L. : ante Romam conditam, before the foundation
of Borne: post nrbem oonditam : gentem, V. : op-
tato conduntur Thjbridis alveo, they eettle, V.-*7b
erect, make, eonttruet, butid, found: aram, L. : se-
pulcrum, H. : moenia, Y. — To compoee, write, tele-
brate, treaty detcribe: conditam ab Livio potftft
carmen, L. : po^ma : festa numeris, 0. — To et-
tablieh, found, be the avthor of, produce, make:
aurea saecula, Y. : collegium novum, L. — To put
away, lag by, lay tip, store, treasure: pecuniam:
f ructOs : (pocula) condita servo, Y. : quod mox
depromere possim, H. : Sabinum testft levi, H. :
mella puris amphoris, H. : messis, 0. : (piratas)
in carcerem, to imprison: captives in vincula, L. :
sortes eo : litteras in aerario : se (aves) in foliia,
Y. : domi conditus consulatus, i. e. safe: omne
bonum in visceribus medullisqtie. — To preserve,
pickle: coma in fa6ce,0. — 7b inter, bury: mor-
tuos cerft drcumlitos : animam sepulcro, Y. : to
humi, Y. : fratemas umbras tumulo, 0. : patrem.
Ph. : fulgura publica, i. e. things blasted, lu. :
tempora Notis condita fastis, i. e. recorded, H. :
longos Oantando soles, to bury, dispose of, Y.:
diem colllbus in suis, H. : l&strum, to con^fflete,
dose (by ofTering sacrifices) : idque conditum IQ-
8trum appellavit, L. — To conceal, hide, secrete, sup^
press: Sibylla condita: aetas condet nitentia, K:
caelum umbrft, Y. : aiiqntd iocoso f orto, make away
with, H. : ydtnm aeqoore, 0. : ensis, sheathe^ U. :
ferrum, Ph.: ocolos, skmt, O.: lumina, Y.: se in
viscera (terrae), O. : per omnia se portas, retire,
Y. : Numidarura turmas medio in saltu, place in
ambush, L.^^To strike deep, plunge, bury: in gur-
gitis ima sccptrum, 0. : digitos in lumina, 0. :
Pectore in adverso ensem, Y. : telnm iugnlo, 0. :
stimulos caecoa in peotore, 0.
oondooafiEUsid^ f€cl, factus, ere [oondoceo-f
facio], to train, teaeh, instruct, disdplins: bdwiB:
animum, ut, eta
condolesco^ lal* — » Sre» inch, n. [Gom.4-do>
leo], to fed severe pain, suffer much, be in dietress,
aehe : latus ei condoluisse : pes : paput, Tb. : temp-
tatum frigore corpus, H.
oondonatio, onis,/. [condono], a giving eneay:
bonorum possessionumque.
OOn-donq, ftvl, atus, are, togive,preseni, ddiver,
surrender, abandon : apotheeas bciminibus : bete*
ditatem alicui, to adjudge, — To remit, acquit of:
peounias creditas debitoribus. — With two aees.:
Argentum qnod babes, oondonarous te, T. : habeo
alia multa quae nunc condonabitur, T. — ^Fig., to
gins up, render, surrender^ ^^Jffbrmwii^ A-
Digitized by '"
1«0
V€i0: aliquid dieionl alioaim: Iniiat TiUm matris
crudelitati: codbqU Achaiam: seqne vitamqne
8uam rei p., S.: suum dolorem «ia8 Yolantati, Cs.
— 7b parcim^ rmnU^ inmiook, forbeor to j»imit4:
Crimea nobifl : uti soelus condoiiaretur, & : altering
labidini male facta, uo^mii of imhtiffeice to, S.:
trig f ratres non solum sibi ipek, aed etiam rei p.,
i. e./ar the $ake of: ttbi condonatas est ille: fill-
iim sibi, L. : Diyitiaoo frairi (DamDorigemX Gs.
oon-doxmld^ — , — , ire, to fall qmU adeep, Cu.
oon-dtioo, dUxI, ductus, ere, to draw together^
anemhle, coUectj gamer, unite : exercitum in Mnum
locum, Cs. : viginti milia peditum, lev}f, L. : clie'n-
tes eodem, Cs. : milites Id unum, S. : vineas : cor-
tice ramos, graft, 0. — F i g-i lo unite, combine :
propositiouem et adsumptioaem in unum. — To
nire,rent, borrow, emplog: navis conducta, T. : in
Paiatio domum: conductA tellure,y.: nummos,
H. : pecuniam, lu. — To hire, bribe, employ, induce :
qui ab eis conduccbantur, ut, etc. : vidua mercede
conducta, N.: consulem ad caedera faciendam:
pictorem magno pretio: operae conductae, hired
workmen. — To undertake, contract for, farm: co-
lamnam faciendam: praebeuda, quae ad exerci-
tum opus essent, to undertake the tuppUu, L. :
siccandam eluviem, lu. — To contribute to, be of
use, be profitable, profit, eerve: ad yitae commoai-
tatem : maxime rei p. : neque homini iniuste facta
oonducunt : proposito, H. : conducere arbitror au-
ris tuas circumsonare, etc., that it it utefuL
oonductioiuft (not -titius ), «4/. [condaco],
hired, mercenary : exeroitus, N. :• catervaei N.
pondnotlOk 5nis, / [eonduoo], a bringing to-
gether, reeapOulaiion, C — ^ hiring, farming:
(fundi) : (yectigalium), L.
oonduotor, 5ri8, m. [condnco], a hirer, leseee,
farmer, tenant.-^Plur,, Os.— ^ contractor: ope-
rls.
oondaotuni, I, n. [conduco], mmething hired,
the subject of a lease: alqd habere conduct!, a
hired eqxtrtntent,
(eonduottui, l), m. [P. of conduce]. — Only
plur,, hirdinge : operae conductorum : conduct!
ptorant in funore, H« — Mercenary soldiers: con-
ductorum III (milia), N.
oon-dtiplloo, ftyl, — , &re, to double: quod
boni promeritus fueris, T. : tenebrae conduplican-
tur : patrimonia, lu.
oonecto (not connecto), — , nexus, ere [com-
+necto ], to bind together, connect, entwine, join,
unite, link: omnia inter se conexa: (apes) pedi-
bus oonexae ad limina pendent, V. : nodes, O. —
Fig., to connect: amidtia cum voluptate conectl-
tor: discrimini patris filiam, to involve tn, Ta. —
In discourse, to connect, join, conmose: illud ex
phiribus oontimiataB oooeotitur: Verba, H. — In
phiios., to eondude, in^er: omne, quod ipeum
ex se conexum sit^ every tdentieal propimiion,
conezum, I, m. [conecto], a necessary conse-
quence, inevitable inferenoe: ratio conexL
oonexiw (not oonn«X o4j. [P. of cooeeto], md-
joining: aedificia, Ta.
con-fabnlor, Atus, ftrl, dep., to converse, have a
talk (old). — Supin. ace. : ad eam accedere Confa-
bttlatum, T.
con-farreo, — , fttus, fire, to marry by tJu cerv-
many of the cake (confarreatio, the offering of a
cake of spelt, of which the parties partook) : oon-
farreandi adsuetudo, Ta. : confarreatis parentibua
genite, Ta.
OQBrGitSliM,e,at{i,f associated by fate: res.
odnfeotio, ooifl, /. [conficio], a finishing, prv^
paring, composing, eon^plsHng: huius libri : anna-
fium: tributi, L e. on exaction,^— A consumpOtmr
escarum, a chewing.
oonfeotor, oris, m, (eoofieiol, an aeeoa^piisker^
finisher: negotiorum, ehargi tr affaires: bellL*-
A destroyer, consumer: omnium ignis.
oonfbotas, P. of confida
odnferolo, fre [oom-+faroio], see confertus.
con-fero, contull, conlfttus (ooll-]|, couferre. Z.
To bring together, coUeot, gather, unite, join: ligna
circa casam, N. : undique conlatis membris, fi. :
signis in unum locum conlatis, Cs. : dentes in oor-
pore, jotn, 0. : capita, 2ay heads together : gradum,
to walk together,'V, ^^7o pay in, contribute: aes,
0. : alqd in tuam statuam : aurum in publicum,
L. : mnnera ei, N. : tributa quotannis: (peeontam)
ad statuam: ad honorera iuum pecunias: sextan*
tes in capita, li.*- 7*0 bring together ymateh, set in
opposition, oppose, set together : cum Fonteio f er-
rum ac rnanu^ contulerunt: conlatis signis exer-
citOs superare : arma cum aliquo, N. : caaira com
hoste, L. : castris Scipionis castra conlata habare,
Cs. : pedem cum pede, to fight foot to foot,"L,:
pede conlato, L. : non poesum magis pedem oon-
ferre (in court): gradum, L.: pe^ctora luctantia
nexii pectoribus, 0. : manwn Aeneae, Y. : inter
sese oertamina belli, Y.c oonlato Marte, O.: me*
cum confer, tiitij^g^ vrith me, 0. : Utes, to quarrel,
H.«-F i g^ to hrmg together in thought, compare,
contrast: conlerte Verrem: ai oooferendum ex-
emplumst, eitsd^ T. : f aeiem moraque duarum, O. :
nee quiaquam iuventuftis oonf erri poiuit, U : omnia
summa diligentia conlata sunt : hanc pacem cum
iilo bello: cum Dracone nostras leges: cum Ulo
te dominandi cuplditate: vitam inter se utriusque:
parva magnis: nil iucundo amioo, H. — To consutty
confer, consider, deliberate, talk over : alqd cbram :
cum aliquo sermones, umte in : consilia ad adule-
161
Ti.: inter not, qaid fiais: quid tnimanmi HUpt^
Du enet, L. — 7b eompnu^ aMdg^, eandenm, mtm
%^ make hrUf: Academiam in quattuor (tibros) :
at in pauca oonferam : sua verba in doos verstUii
0.— To join in mootng, promm vmiUdl^ : cur eoim
Doo oonfertia, ne sit, etc., u—XL To bmr, ean%
tfMiMy, dxred^ take^ hri$%g: oopiaa in provinciam :
qoos CNodem audita clades oontulerat, L. — With m,
to betake Ofmadfy tumy have reeourte : quo me mi-
ser oonferam?: se suaque omnia in oppidum,
Cb. : quo se foaa acies, L : se in f iigam : me in
gregem sicariorum, ^otfi. — ^Fig., to enati^e, trane-
jorm, tHm^ metamorphote : aliquem in saxum, 0. :
oorpae in albam ▼olucrem, 0. — To hring^ tutn^
dirtet: verba st ad rem conferentur, be cKaiwed
for deede, T. : saspiUonem in Oapitonem. — With
M, to devote onetelf^ <^pphf^ enffa^e: me ad potitifi.
cem : se ad stadium scribendi : se in salutem rei
p.— 7*0 detote^ appljf, employ^ direct, eonfer, bettow
ypoitf ffive, laid, grant, tranefer: cum maxima
monera ei ab regibus oonferrentur, N. : f ructum
alio, T. : tempos ad obliTionem belli : orationem
ad miserioordiam : curas in rem p. : pecunlam in
rei p. terapuSf/yr tome aerviee : f ructum ingeni in
proximam quemque: Quid damnatio confcrt?
avail, lu. — To refer, aeeribe^ attribuie, impute, ae-
•iffH, throw blame, lay to the eharpe of: species
istas hominom in decs : mortis illius invidiam in
L. Flaocam: culpam in me,T.! in aiterum cau-
sam, throm the blame, L. — 7b trantfer, ataign, re-
fer, put off, defer^ poatpone: expugnationem in
nunc annum, JU : omnia in mensem Martium :
alqd in Iongioc<NB diem, Gs. : eo omnem belli ra-
tiouem conferre, to tranefer, Cs.
confertliii, ado, [oonfertus], in a eompaet body,
doaely: sese recipere,S.: pugnare, L.
ooofertofl* adj. with eomp. and sup. [P, of con-
fercio], preeted eUm, eromded, thick, denee : cum ita
oonferu unt omnia, at, etc. : plures slmuT, L. :
agmen, Y.-^Ciote, eompaet, in doee array : at con-
ferti proeliarentar, Os. : via inter oonfertas navls,
L. : oonfertoa In proella andere, V. : oonfertiores
steierant,- Lw : oonfertissima aciee, Cs.: quam
maxame ^^^-^Stuffed, fiUed fvU,fidl: turbft
templa,JL: cibo: yita volapCatibua
6oid&r9%tM, ferbal, — , ere, tncA. [com- +fer-
veo], to begin to boil, grow hot, — ^Fig. : mea cum
eonferboit ira, H.
oonfeflsio, 5nis, /. [oonflteor], a eonfemon,
aeknawUdgmaU : soa: senrorum: confessionlbus
ipsias patefacta parriddia; f gnorationfs : capCae
peooniae^ calpae, L. : ea erat conf essio caput re-
ram fiomam eaee^ L. : tadta, L.
o5nfc— wi, a4j. [P. of oooilteor ], eonfeeeed:
reQB,wkfO pleade giiilif,0,: gladiatoret.— iYttr. m.
as mboL, eriminaU who ham wnfemed: de oonfes-
Ms siqipliciiiai somere, & •— (hmfemed, aeknawl'
#4^ eeriedn: quam confeesam rem redimere
conetur : dea, manifed, V. : Toltibus ira, O. : oon«
fessam amplectitor, m her true form, O. — Ai
eubet, n. .* in confesao esse, atkuovMfed, Ta.
odnfestiiii, ode. [com-+FEK-], immediiddy^
epeedily, without delay, forthwith, enddenly : res
gerenda: consequl: hue advolare: rex patres
consulebat, L. : deletA materii, L. : alacres ad-
mittier orant, V. : ineliuatur acies, L.
oonflcienB, ntis, atfj. with tup. [P. of oonficio],
efieient, producing : causae: civitas conficientissi^
ma littei-aruin. — Plur. n, as aubU. : ( bonorum )
cohficieiitia, the aourcea,
oonfioiOb fed, fectus, ere [ com- + f acio ], to
metke ready, make, prepare, bring about, complete,
aceompliah, execute, contummaie, fulfil: soccos sua
manu : vestem : tabulae licteris Oraecis oonfectae,
written, Ca. : libri Graeco sermone confecti, com-
poaed, N. : iibrum Graece, N. : tabulas, to keep
aecounta: nuptias, T. : bcllo oonfecto, ended, 8.:
duella, U. : factnus : eaedem, N. : maudata brevi,
S. : spes confivieudi negotii, Cs. : quibus rebus
confectis, S. — 7b aettle, 3oae,finiah: cum ApellA
de cohimnis: de negotio. — 7b paaa over, aeeom^
pliah, traverae,go over, make: magno itiuere con*
fecto, 06. : iter anno, N. : ubi confecti cursAs, V. :
inmensum spatils aequor, V. : tecta facturi, ut
mille possuum conficiatur, covered — 7b diminiah,
leaaeii, weaken, aweep away, deatroy, kill, aubdue,
wear mU, conaume: Atheniensis, N. : provincias:
exercitOs, L.: me (sica) paene con fecit, killed:
dentes escas conficiunt, grind: cibam, L. : elbos,
to digeat: fame confici: patrimonium: suam rem.
— P. perf, impaired, weakened, overcome, reduced,
exhauatei: equus senlo, Enn. ap. C: aetate, S.:
aevo, V. : malis res p. : ▼oliieribus, Gs. : curft, T. :
confectus et saucius : (captives) ignominiis, worn
out, h. — 7b prqfare, fromda, procure, bring togeth-
er: tribum neoessanis suis, Utc votea of: armata
milia centum, Gs. : pauziUulum nummorum, T. :
pecunlam ex illft re: conficiendae pecuniae ratio-
ues. — F i g., to produce, cauae, make, bring about^
effect : aliquid gnato mali, T, : mot&s animorum :
aniipum mitem, renders, causae conficiunt, are
efficient. — Of time, to complete, finiah, end, apend,
paaa: sexaginta annos: noctis partem ibi: hieme
oonfect&, Gs.: vitae cursum. — 7b ahow, deduce:
ex alqu& re alqd : ex quo oonficitur, ut, etc. : id
quod conficiatur ex ratiodnatione ; see also con5ou
oonfiotio^ Onis,/. [oonfingo], a fabricating :
criminis.
ooiifiotiifl» P. of oonifaiga
oonfidenflt entis, acg, with aup. [P. of confi-
de], bold, daring, cottfident: senex, T. — Shamdeaa,
audacioua, impudent: Homo, T. : tumidusque, H. :
astutia: iuvenum conftdentissime, Y.
Digitized by ViOOQlC
108
oonndenter, aduf. with wn^, and 9up, [oonft-
dens], loidLy^ daringly^ vfilh inirqddUy: dicere
GonfidentiuA. — Audacioiulyf impudmUfy^ T. : oonfi-
deotissime reBisteiis, Her.
oonfidantla, ne, /. [confidens], €09\/ldenee,
boldness: oonfldentiam e( Yocem defiuMe. — Auur-
aneCf audacity^ impudenos : ingens^T.: quA oonfi-
denti& dicant.
oon-ndo, fisut, snm, ere, to (nutt confide, rely
upon, believe^ be assured: vestrae virtuti : causae
Buae: cui (equitatui), Cd. : fidei Romaiiaei L.:
Mario parum, S. : sibi confisi, I'elyinff oh themselves^
Gb. : si mihi ipse oonfiderem, dared trust : suae
Tirtutiy L. : yiribos, Ga. : dls iiimortalibtiB, S. : suis
militibuB, L. : auxtliiB de salute urbis, Gb. : corpo-
ris firmitate : (oratio) oonfidere videbatur invidift,
to be founded on: naturft loci, Gb. : alio duce, L. :
Bocio Uiixe, 0. : praeBidio legionum, Gs.— 7*0 be
confident, be assured: ilium Salvom adfuturum
esse, T. : mei rationem offlci esse persolntam :
(Romanos) re frumentarift intercludi posse, Gs. :
principetn se fore, S.: neo hoetibus dlutumum
gaudium fore, L. — To be confident, have confidence:
nihil nimis : satis, S. : adflictis melius oonfidere
rebus {abl. absol,), V.
Oon-figo, fixl, flxuB, ere, to Join, fasten to-
gether: trauBtra trabibus conflxa clavis, Gs. — To
pierce tlirovgh, transfix: capras sagittis: confixi
ceciderunt, K. : Gonfixl a sociia, V. — F i g. : eius
sententiis confixus, i. e. rendered powerless : duoen-
tis confixuB senatl consultis.
oon-findo, — , — , ere, to deave, splil: pontua
couBcinditur aere, Tb.
coa-fingd, finxl, ftotus, era, io fashion, fabri-
cate, invent, devise, feign, pretend: laorumae oou-
fictae dolls, T. : oausaa ad discordlam, T. : crimen:
oaosam, L. : id oogitatum esse.
oon-finla, e, <»{;., bordering, contemUnous, ad-
joining, contiguous: ager, L. : hi Senonibus, Ca. :
potentiori, 8. : caput ooUo, 0. : litora prato, O.—
Fig., nearly rdated, Uke, similar: carmina studio
veetro^ 0.
Oonfinitliii, 1, n. [oonflnis], a confine, common
boiundary, limit, border: Treverorum, Gs. : 6er-
maniae Raetiaeque, Ta. : in vicinltatibus ct con-
finiis aequua, in questions of: triplicis oonfinia
mundi, O. — ^Fig., a confine, boundary: breve artis
et falsi, Ta. — ^Usu. plur, : lucls, noctis, dawn, 0. :
oum luce dubiae noctis, i. e. tmlighi, O. : mensum,
0.: mortis^Tb.
oon-fio^ — , fleil, ootlat form for confloior, to
be brought together: ex quo summa meroediB con-
fieret, might be raised, I* — To be arranged, be ac-
complished, be brought about : id difficilius, Gs. :
quS ratione quod instat confieri possit, V.
oonlumaUOi OnU,/. [ponfirmo], a securing,
esiahUsking, confirmmg: auctoritatia : Ubertatis.
—In rhet^ an adducing cf proofs, G,^-~A con-
firmation, aamranetf eneovragement : animi, Gb.:
mea : perf agne, by a rouges, Gs.
oonfXrmator, dris, m. [oonflrmo], he who as-
mares: pecuniae, a iNrBTy.
OonfimiattUL a<{;. with comp [P. of confirmo],
encouraged, confident, courageous, resolute : animus :
confirmatiorem exercitum etRocve^Os^^Eatablished,
certain : quod eo confirmatius eiit, si, etc
oon-firmo, avi, fttus, &re, to make firm, maJke
strong, establish, strengthen: vires nervosque, Gb.:
confirmandi causft, Gs. — ^F i g., io strengthen, estab-
lish, reinforce, confirm: ao, to recover: valetudi-
nem : cum civitatibus paoem, Gs. : societatem, & :
suam manum : sese auxiliis, Cs. : Galliam praeai-
diis: regnum Persarum, N. : decretum,to ratify:
acta Gaesaris.-*- To confirm, animate, in^rit, cheer,
encourage, make bold: anioioa verbis, Gs. : confirm
mato auimo, iubet, etc, S. : timentes, Gb. : diffiden-
tem rebus suis : territoB, S. ; sese, Gs. : eos multa
pollicendo, uti pergereut, to persuade, S. : gladiato-
res spe libertatis, Gs. : oonfirmaut ipBi se, one an-
other. — To confirm, strengthen (iu purpose or
fidelity): Oppiaiiicum aocusatorem filio: confir-
mandorum horoinum causa, Gs. — To corroborate,
prove, demonstrate, support, establish : nostra argu-
mentis : hoc visum (esse), Gs. : hoc de omnibus :
crimen commenticium : bis confirmatis rebus, Gs.
— To assert, affirm, protest, give assurance, assure
solemnlu: ut possum confirmare: hoc, quod Intel-
lego: de re taut& nihil frustra, Gs. : illud iure iu-
rando daturum, etc., Gs. : fidem inviolatam fore,
S. : hoc, vitam mihi prius def uturam, etc. : inter se,
Gs. : iure iurando oonfirmari oportere, ne, etc, C-s.
oonfialo, OqIs, /. [confido], confidence^ assur-
ance: animi.
oonfisiut P. of oonfidoL
oonfiteor, feBsns, An, d^ [oom—hfateorl, to
adlnuneie(^, confess, own, enfow, concede, aiow,
grant : confitere, T. : eonfitentem andire alqro :
non infitiando oonfiteri videbantur: Oonfonoaa
manOs tendens, in «Nrr«itil«r, O. : BceloB: iimoreni
nutrioi, 0. : se victoa, Ob. : se^ revmd, O. : deun,
V. : ae hostem : hoc de atatuis : boo oonfiteor iure
Mi obtigisse, T.: sese plurimum ei debere, Ga.:
largitiouem factam esse: O cui debere aatutem
oonfiteor, O. — F i g., io reveal^ manifest^ show : oon-
fessa voltibus iram, 0.
odnf&za% P. of eonfigcv
oon-flagro, &▼!, fttns. Are, to bum, he wnsumod,
be on fire: impedimenta oonflagrare, Gs. : daaaie
inoendio oonflagrafaat: urbem oonflagisre velle:
urbs inoendio oonflagrata. Her. — Fig., to bs in*
famed, bum: amoria flammi. — 7b 6e destroyed,
OS exhausted: ubi tonflagraaBent Sididniy L.*^7b
Digitized by V^OOQIC
168
oooniiido
be cendemnedy be eomewnedf flagitioiiim invldift:
inTidtft Hierooytni, L.
odnlESotstos, P. of oonflictor.
oonfliotio, Onis, /. [coDfligol a eoUiehn, eon-
Jtict: causanim: renim contrartaram.
oonfiicto^ ftvl, fttuB, ftre, tntou. [confllgol to
come in eonfiict^ eolUde: cum malo, T. : per scelera
rem p^ to niwt, Ta.
cdpilictor, fttiis, art, <2g9i [confligo], to struggle^
wrettUy conflict^ erif/age, be afflicted: cum ingeniis
dusmodi, T. ; cum adrers& fortunfi, N, : inopia,
Os. : morboy N.: difficultatibus, L. : tempestattbus,
Ta.— 7b contend^ truggle, litigate: honestiore iu-
dicio, bff a more rtptUable proeem: iniquiasimiB
verbis, on a numt tanJ^atV itnte,
1. cosffiotttfl^ P. of eonfliga
2. (cdofiictiu, as), m. [confligo], a striking
together (only aU. wig.): lapidum.— ^ westUng,
etntggle: corponim.
con-I^G^ flixl, flictas, ere, to come into cotUeion,
datk together: illae (nares) inter se incitatae con-
flixerunt, Cs.— 7b be in conflict^ contend, f^ht, com-
bat: armis: angasto marl, N*. : mana cam hoste:
cum Antonio, 8.: cum rege secundo proelio, L. :
adversus dassem, N. : Adversi ventl Confligunt,
V. — Fi g., to 6e engaged^ be at war: causae inter
se ooofligant: mens sana cam amentit. — 7b dis-
pute, ttmlend: levfore actione: universA ratione
com Testra oonfligendum poto.— Wkh om,, io set
f'n etrong eontraet: cum seripto factum.
oon-llG^ ftvl, fttns, ftre, to blow up, kindle, light :
incendtam, L.: falces conflantur in ensem, are
emelted^y. — Fig., to kinMe, infiame: mihi invi-
diam: civile bellum conflatum tnS operft: seditio-
nem. — 7b bring togdlhgr, make up, compose, get tip,
raise: exereittim : pecaniam : aes alienum grande,
& : accnsationem : tudfcia domi, L. — 7b bring
abota, effect, aeeomplish, procure, produce, cause, oc-
casion: qnibus ex rebus oonflatur et efficHur id,
etc: : ex Male priDdpio funiKaritas Conflatast, T. :
consensus paeneconflatus^imttef: alicoi negotium:
in se tftDtum ertmen.
confiaenii^ entis, m. [P. of confluo], a place of
tcntofls eonjhienee, Junction, forks: ad confluentem
Hosae et Rheni, Cs. : ad oonfluentes conlocat, eta,
Ik
oonpfliio^ flftxl, — >, ere, io/ow together, run to-
getker: ibi amnes oonflnunt in unuro, U: (portOs)
in exita eoofluunL— F i g^ tojloek together, crowd,
throng, wtommUs^ hegathared: ad eum, Gsu : ad eius
triremefn, N. : Boraan, 8. : pluces ad haec etudia :
ut ad DOS pletmeqoe (causae) eonfluaot.
oaKt4(Mo, lodi, fbsaus, eiei^Propi., to dig
mp,digomr; hence, to tran^ttab,pieree: ibiquo
pagnaBS coofoditurj R: aliquot irolneribus, L.:
oonfossus, V. : alqm harpe, 0.— F i g., to trans/h:
tot iudiciis confossi, i. & hopelessly eoneided, L,
odnfore, t»t/: room-+fore, iuffut, of sum],
only impers., thatUwiUbe aeeon^ished: et spero
eonf ore, L e, <a succeed, T.
confonnatio, Snis, /. [oonformo], a sgmmet-
rieal forming, conformation, shape, form, fashion :
liniaroentorum : vocis, expression : doctrinae, i. c.
culture.-^¥ I g., an idea, notion, eoneqttion : animi :
ut res eonforroatio quaedam notaret.— *In r he t,
rhetorieal finish, eUxJboraiion: sententiarum.
con-«5nn3. avi, atus, are, to form, fashion,
shape: mundus a natura conforroatus. — Fig,, to
fashion, educate, modify, form: rocntem cogita-
tione: mores; vocem hortatn: liberos Bibi,Ta.:
se ad alcuius Tohintatem, to conform.
oonfatmna^ P. of confodia
oon-fragomuik adj,, broken, rough, uneven:
loca, L. : viae, L. — Plur, ti. as subst. : inter conf m-
gosa (sc loca), L.
con-fremo, ul, — , ei^ to resound, murmur
loudly: confremuere omnes, 0.
OOn-fricOb *vlf Atus, are, to rub vigorously:
caput uDguento.
confringo^ frfigl, fractus, ere [com*+frango],
to break in pieces, sfuUter: forls caedeudo^ L. : di-
gitos. — Fig., to defray, crush: oonsilia.
oon-lagia, fttgli — » ere, to/as, take refuge, run
for succor: domum, T, : ad te, V. : ad anim in
exsilium: Phylen, N.: in naves, Cs.: ad limina
supplex, 0. — Fig., to take refuge, have recourse,
resort: ad vim : ad Etruscorum opes, L, : ad meam
fidem : ab lure ad ferrum, appeal: illuc, ut neget,
etc. : habebam quo confugerem.
oonlngiiiiii, I, n. [com- +2 YVGA, a place of
refuge, refuge, shelter, O.
oop-fDodo, f Qdl, f Osus, ere, to pour together,
mangle, mix, blend: ius confusum sectis herbia, H. :
(veneaum) in pooulo confusum : Gomque tuis la^
orlmis nostras, O. : (Alpheus) Siculis confundUur
undis, mti^et, V.— 7b jnour out: oruor in fossam
oonfusus, H.— Fig., to nUngle, unite, join, combine,
blend: vera cum fal«is: vis toto confusa mundo:
res p. ex tribus generibus confuse: duo popuU in
unum oonfusi, U : Diversum confuse genus pan-
thera camelo, le,the giraffe, H. : Rnsticus urbano
conf usus, H.— P o e t : proelia eum Marte, H.— 7b
confound, confuse, JumbU together^ disorder: signa
et ordines pediUim atqae equitum, L. : foedus, to
vudate, V. : Iroperiuui, promissa, pieces In unum,
mti^l^ together, 0.: fasque nefasque, 0.: mare
caelo, lu. : ora fractis in ossibus, I e. make undis-
tinguishable, O. : voltum Lunae, to obscure, 0.— To
disturb, disconcert, confound^penlez: confusa me-
moriajL.: lRatiAum,U.^To diffuse, eufft»e,ftpi^iEd
1«4
oimt: dbofl In Teuam oonfunditur, diffu»t% %Mf:
aliquid in totam orationem.
oonfnae, cuSn, with ttmnp, [confuaus], C9t\ftt9ed-
fyfin tUaorder: loqui: agere: eonfusiua acta res.
oonfuaio^ onis,/. [confuscui], a inifiglin^, mta»-
ing^hlmdina: yirtutum. — A coit/owMtii^ cotiju-
don, disorder : temporum: auff ragiorum : vitae:
oris, L 6. a bltuh^ Ta.
odiifiisii% iufi. with eontp, [P. of oonfando],
mwffledf €on/u9Mf perplexed^ ditorderlu: stragea,
v.: oratio: verba, 0.: auffragium, U: clamor,
of dtmbt/vl oHffin^ L. — DUordered, confutd :
mens, V.: aaimo, L.: varii imagine rerum, V. :
animi, L. : os, hlvuhing^ 0. : oonfusior facies, Ta. :
ez recenti morso animi, L.
oonfato, ftvl, fttus, ftre rcom-+FV-], io cheeky
repren^ dampen^ nqupre$»^ diminiah: dolorcs roe-
moriA: audaciam. — To put down^put to iilenee,
confute, refute, overthrow : verbts aenem, T. : die-
tis coufatabitur, T.: ai^menta : verba rebna, L.
oon-latao^ — , — ^ ere, to eohaint with, Ot
oon-gelo^ ftvl, &ta», &re, io freexe together, con-
geal: cum duro lingua palato Crongelat, etiffens,
0. : alqd oongelat a^re tacto, iepetrined,0.'--^\g.,
to grow eUf: oongelaase amicum ono. — 7b freeze,
make eitiff: in lapidem rictOa aerpentia, 0.
oon-f^mlno^ ftvl, fttus, are, to redouble, muUi-
ply: ensibos ictOa, V.: 8ecurim,j9(y, V.
oon-gemo, ul, — , ere, to eigh deeply: conge-
muit senatuB : (omus) supremum Congemnit, v .
conger, grl, m., ssyoyypoc, « eea-eel, conger-eel,
T.
congeries ace, em, aU, S,/. [oom-+GES-], a
heap, pile, mate: dispoeita, i. e. chaoe, 0. : Congerie
e medi&, the mine, 0. : lapidum, L. : summa siU
oon-gexo^ gead, geatus, ere, to bring together,
cdReet, hetm yp, throw together: vim aurl in reg-
nnm : undique quod, etc., N. : congestis undique
aaocis, H. : tarea dona, V. : Tiaticnm : coneeatia
annia, 0.: in auam sua Tisoera alrum, 0. : Midae
In OS grana: scuta illi (virgini) oongesta, L. — To
make, build, con$truet, erect, pile: aram sepulcri ar-
boribus, V. : oongestum caeapite culmen, thatched,
y. : loons quo oongessere palumbes (sc. nidum),
y.*-F ig., in diaconrse, to bring together, eompriee,
maaei operarios omnes : (turbam) in hunc sermo-
nem.— 7b heap i^, pile, aeeumulate, impoee, load:
ad alqnem omnia omaroenta: beneflda in all-
quern, L. : apes in unum Te mea oooeesta, centred,
0. : mafedieta in aliqnem : iuveni tnumphos, Ta.
oongestioiQa, acfj. [congero], heaped, piled up,
thrown together : agger ex materift.
1. oongestui, i*. of congera
2. (oongesta^ fU), m. [com-4>Gfi6-], a brtng-
ing together, heaping, acewmdoHon (only eiiLeing^i
oopiarum, Ta. : avium: lapidum, Ta.
oongtarluin, l, n. [congiusL a kargem io the
poor of a congiue io each man (of oil, etc.) : con-
giariis multitndtnem delenlre. — A largeu m mon£gt
gift, dietribution : ab Antonio: plebi, Ta. : moli-
tum,Cu. : muIta,L.
OOiigiu% I, m., a meaaurefor liquida, aix aexta-
rit (nearly six pints English) : olei, L.
coa-jBllaoid, — , — ^ Sre, to freexe, congeal: aqua
conglaciaret f rigoribus.
Oonglobati5, onis, /. [conglobo], a crowding
together: fortuita (militum), Ta.
oon-globo, avl, fttus, ire, io gather into a baB,
preaa together in a maaa, roll ^ : mare oongloba-
tur undique: terra nutibus suis oonglobata: se
in unum, L. : in forum, L. : proditores conglobaU,
m a compact body, L. : conglobatae beluae, L. —
Fig.: definitiones conglobatae, accumulated.
OODf^utinatio^ onis,/. [conglutino], a cement'
ing, joining : verborum. — A unioti, compound :
recens.
oon-glutino^ sn, fttus, ftre, io join together,
unite, cement : amores nuptiis, T. — 7b compoee^
unite, frame together : horainem : amiciUaa : £x
his conglutinatus, oompoaed,
oon-gnLtulor, fttus, Arl, dtp., to wiahjoy, con-
gratulate : libertatem dvitati reatitutam, L.
OOngredior, gresans, T, dep. [oom-+gradior],
to come together, meet, have an interview : Gongre-
dere actutum, T. : ubi oongressi sunt : coram :
cum eo ad conloquium, L. : in itinere, Ga. — lb
meet in atrife, fgkt, contend, engage, join battle:
cum finitimis proelio, Gs. : acie, L. : cum fortiore,
N. : ueque bostem secum oongressum, L. : corn-
minus, L.: contra Gaesasem: Achilli, T. : locus
ubi congress! aunt : cum vellet congrederetur, Gs.
— Fig., of advocates, to atrive, contend: tecum:
meoum criminibus, jotn iaaue on tlte chargea.
congregaUli^ e, a^. [congr^o], mdal, gre
garioua : apium examina.
ooncpragatlo, onis,/. [congrego}, umon,aociety,
aaaoeiation: hominum.
oongrego, ftn, atus, are [com-+grex], to col-
lect t» a flock, awarm : apium examina congregan-
tur. — To eoUed, caaemhle, unite, join, aaaoeiate : ho-
mines : familiae congregantur : ae unum in locum
ad curiam : homtnem in hnne nnmerum : ae cum
aequalibus.^-Pa«., to aaamrMe : nnum in locum :
armati loois patentibas congregantur, L. : in nrbe,
Ta. — ^P r o V. : parea cum paribus fadllhna congre-
gantur, birda of a feather.
oongreflftlo^ teia,/. [oom-+ORAI>- J, « fNM^
tfi^, inlervieiw, conference, aaaoeiation, aocaeiy : no-
stra.: oongres8tope^di|^tt8|^^i^^ oongreeaio^
168
prohibere: in odngrenioiiibus lftiiiiUanim,m/«-
mtiiiar cireUg: imuia et f«miiiae.
1. congreMmSt P. of eongredior.
2. oonsraMnUj tks, m. [com- + GR AD-], a meet-
inff, as9em6ly, con/erentey eonvtnaiion, interview:
congreasttm tuum fagiunt: ad congressum eias
perrenire: cum illis eermone et congressu ooq-
hmgi : oongressu aequalium prohibitus, L. : sibi
cam deft oongreMtts nocturnoe esse, L. — A joitir
inffbaUU^wuet,€neounUrJiffkl: ante congressum :
cum his navibus dassi oongressus erat, & : mag-
nam dadem id oongressu faoere, S. : Tris uno con-
gressa (ferit), V. : alcuius durior, Ta.
ottugmen% entis, tuff, [P. of congrao], a^ree^
img^fit^ appropriaU, ntitMe, coruiatent^ conffruoui :
cam lis naiura : actio menti : genus dicendi : mo-
tas, appropriate gettvre^ L. : baec duo pro con-
gnientibas sumere: congruens videtur aperire,
etc., Ta. — Symmdrieal^ eoneisUnty harmoniovs:
concentos : clamor, L. : (alquis) cum e& disciplinft.
— Phtr. n, as mbtt, .- eongruentia his disserere, Ta.
coiiiprnenter, adv. ^congruens], agreeably^
JStty^ tmtabijf : naturae Tivere : ad alqd dicere.
cOD^mo, ul, — f ere, to eoineid^^ ^igree: dies
com solis ratkme : «t ad metam eandem soils dies
eoDgraerent, L. — Fig., to eoinddey wrreepond^ be
ntitedf be adapted^ offrie^ oecordy euUy Jit : alcuius
cum moribus, to be congenial: dicta cum scriptis,
U : inter se : sermo inter omnes oongniebat, L. :
oroni causae orationis genus : ad equestrem pug-
nam, Ta. — To agree^ harmoniu^ accord^ be in har^
mong, be like: inter nos, to be in communieation^
T. : de&m sententiae, N. : fingu&, moribus, L. :
animi corporum doloribus oongruentes, affected
by: in eum morem,/o&im}^, L. : eae res in unum
congnienteSj/NKM^tn^ to one eondusion^ L.
odnicio or ooicio (coniici6X i6(A, iectus, ere
room- + iacio]. I. To throw together, unite, coL
tect: sardnas in medium, L. — Fig., to draw a
comdwdoiL, conclude, infer, conjecture, gtieea : sexa-
ginta ut conicio, T. : eum regnum ei oomroississe,
K. — In augurj, to propheeg, foretdl, divine, inter'
pret: de matre samndA ex oraculo: mate oon-
iecta : quae tempestas impendeaL — H. To throw,
east, vrge, drive, hurl, thruat, put, place: tela, Cs. :
tbyrsos, O.: pila in bostes, Os.: alqm in caroe-
rem : reliquos in f ugam, G& : serpentls in vasa,
y.: cnltros in gnttura, 0.: se in signa manipu-
losqne, Ga. : se in f agam : se in pedei, to take to
ofie'< heelt, T. : se intro, T. : spolia igni, V.: faoem
hireni, V. : (tacnlun) inter Ilia eoniectnm, 0.-~
Fig^ to bring, direct, turn, throw, urge, drive,
force: me in laetitiam, T. : (Oatilinam) ex insldiis
in latrocioiam: se in noetem, to eommU: naves
hi noetem conieeCae, tklaged, Gs. : se mente in
▼ersum, io applg: oratioocm in clarissimos riros:
pecuniam in propylaea, eguander: calpasa in unum
▼igilem, U : malediota in eius Titam : crimen in
qua tempora, L. : omen in illam provindam : haec
in eoaleum odduntor, L a mm endure the reiek :
querelas absenti, Tb.: petltioDeB ita ooniectae,
aimed: id sub legis yincula, L. — To throw, place,
put, include: verba in interdictum: plura in ean-
dem epistulam.
oonieotio^ Gnis,/. rcom-4>IA-], a hurling,
throwing: telorum. — Fig., a putting together,
comparing : annonae et aestimationis. — A conjee-'
ture, interpretation: sbmniorum.
ooniaoto^ ft vl, fttua, &re, freq, [conido], to tn-
fer, conjecture, gueet.* alqd : rem eventu, L. : de
miperio, Ta. : eum Aegyptum iter habere, Gs. : ex
eo quid senUant, L. : yaletudinem ex eo, quod,
etc., Ta.
tenieotor, 5ria, m. [conido], a diviner, seer,
aoothaager.
oonieotnra, ae, /. [conido], a eot^oeture, gueee,
induction, inference: ex uno de ceteris: oonlectu-
ram f acere : ex voltu coniecturam f acere, quan-
tum, etc. ; num aberret a coniecturft suspitio, L e.
reaimMe inference: ooniectQrft nihil iudicare:
res non coniecturft, sed oculis teneri : mentis divi-
nae^ L. — In augury, a eonduaion from omens,
divining, soothsaying: somnil: futuri,0.
coniecturaUflk e, o^f. [ooniectura], belonging
to conjecture, conjectural: causa.
1. oonieotiifl* P. of conido.
2. coiiieotii% Us, m. [oom-+IA-], a throwing,
casting, prcjeeting, hur&ng : lapidum conieetu
f racta domus : terrae, L. : telorum, N. : venire ad
tell coniectum, within reach, L. — ^Fig., a turning,
directing : in me animorum oculorumque.
conifer, fera, fenim, ac(i, [conos+FEB-], 6€ar-
ing conical fnUt : cyparissi, V.
odnipw; gera, geram, cuff, [ooDtts+gero], bear-
ing eomial fruit : pinas, Gt
(ooniloio), see conido.
odniatuiy P. of conitor.
oonitor (not conn-), nisus or nixus, i [com-+
nitor], (2^., to put forth all one's strength, tnake an
^ori, strive, struggle, endeavor : omnes conisi bo-
stem avertunt, L: valido oorpore: dextrft, V.:
omnibus copiis, L. : uno animo invadere hostem,
L. : sese ut eriaant— Tbjprett t^xm, press toward,
struggle toward, strive to reach: summft in iugum
▼irtute, Gs. : in unum locum, U— 7b labor, be in
labor: Spera gregis conixa rdiquit, V. — Fig., to
endeavor, struggle: ut omnes intellegant: ratio
conixa per Be,putting forth her own energy: ad
oonrincendum eum, Ta. : omnibus copiis, L.
ooningilia, e, a^j. [ ooniunx ], of marriage,
conjugal: di,Ta.: amgfpllfe by V^OOg IC
166
oonliiifitio, Onis,/. [contact)].— ^Prop., a ami-
tuction; henoe, th$ etymological eonneetion of
words,
ooniasator, oris, m* [ ooiii- + IV- ], om who
vnitst: amoris, G(.
ooningiiliA, e, adj. rooniugtum], cf marriage^
eonnubiaf: lioedus, O. : lesta, 0.
ooningiiuii, I^ n. [com- -J- IV-]. — ^Pro p., a conr
neetiotiy union ; hence, marriage^ wedlock : Tulliae :
liberale, T. : coalugii dos, O.—Of animals, V. — A
hu^nd, v., Pr.— ^ mfe, V.
oon-iugo, ftvl, atus, are, to join^ unite: amici-
tiam, to form : cooiugata verba, etymologically re-
lated.
coniunote, adv. with comp, and sup. [conian-
go], in connection^ conjointly ^ at the same time:
ooniuncte re verboque risus moveatur: elat^ro
aliqaid, i. e. condUionaUy : agere. — In frimdehip^
intimately : ooniuncte vivere, N. : coniunctius vi-
vere : conionetisfllme Vivere.
coniSnctim, ach, [oonlungo], unitedly^ in com-
mon, jointly^ together : pecuniae conlunctim ratio
habetur, Cs. : petere auxilium, N. : rogationes ac-
cipere, L.
oonionotid, Onis,/. [oom-+IV-], a connect-
ing, uniting^ union^ agreement : hominum : adfint-
tatis : yeatra equitumque : mecum gratiae. — Mar-
riage, relationehip, affinity : sanguinis : fratrum :
adfinitatis. — FHendmip^ intifnacy: Caesaris: pa-
terna. — In phi I as., a connection of idM$.^^ln
grammar, a cor^unetion.
oonivnotiiiii, I, ^. [ oonhingo ]. — In rh et,
connection,
ooniunotuflk ae^. with comp. and tup. [P. of
coniungo], connected: ratis coniuncta crepidine
sazt Expositla Boalis, V.--Of places, at^ointhg, bor-
dering t^pon, near, doite: loca cash-is, Cs. : Paphla-
gODia Ciippadooiae, N. — Oonnected by inarriage^
married: dieno viro, V. — United by relatioftehip,
asaociatedy eSlied^ kindred, intimate, friendly : ci-
Tium omnium sanguis, kindred: cum aliquo vin-
culis adfinitatis: equites concordift coniunctissimi:
sanguine, S^: propinquitatibus adflnitatibosque,
Cs. : quis mibi debet -esse cooiunetior ? : ab stirpe
Atridis, V. : inter se oonianctissimi : Pompeium
coniunetam (sa nbi) non offendit, N. : sontibus,
Cu. : populo R. civitas, Os. : in re p., i. e. of the
same party^-^V i g., conneeiedj pertaining^ accord-
ant, agreeing^ conformable: esse qniddam inter
nos: nihil cum vlrtute: iuetitia Intellegentiae :
ranitati eoniunotior qtiam libenUitati : HMdo aoe-
lere : oonstantia inter augures, harmonioiit.
oon-iiing5, iHnxl, ianctus, ere, to fasten togeth-
er, connect, join, unite, gather : calamos oerft. V. :
earn epistulam cum hac : huic (navi) alteram, Cs. :
dextrae deztram, O.^-Fi g., to join^ unite, asnci-
ate: cohortes cam «xerettn,C&: alquem cum
deorum laude, i. e« put on an equality with : cum
reo criminum societate ooniungi: noctom diei,
€idded, Cs. : arma finitimis, L. : se in negotio : vo-
calls, to contract : belluro, to wage in concert : ne
tantae nationes coniungantur, Cs. : passAs, walk
together, O. : dictis facta, to add, Ta. : abstinen-
tiam Qibi, to persist in, Ta. — To compose, compound,
make up : e duplici genere voluptatis couiunctus :
conubia Sabinorum. — To connect, unite, attach,
ally : se tecum adfinitate, N. : tota domus conio>
gio ooniungitur: alquam alcui matrimonio, L. :
coniungi Poppaeae, Ta. : (enm) sibi, Cs. : Auso-
nios Teucris toedere, V. : amicitiam : societatem,
S. : bellum, to unite in: cum amicit iniuriani.
ooninnz or conloac, ingis, m. and/ [com- +
rV-li <i married person, consort, spouse, hueband^
wife: coniuges et liberi : roulier cum suo coniuge:
quo coniuge felix ferar,0. : mea: avara. — Of ani-
mals, the female, O.-^A betrothed bride, V^ Tb., O.
. OODifkratid, Onis, /. [coniuro], a. uniting in an
oath, sworn imion, alliance : nobilitatis, Cs. : de
bello, L. : (mulierum), common understanding, T.
— A conspiracy, plot, secret combinatum: Catilinae,
S. : impia, L. : ooniuratlonem patefaoere: ooniu-
rationis partioeps : nefanda in libtdinem, L. : de-
serendae Italiae, L. — A confederacy, band of conr-
epi%*cAoTs: perditoram hominum.
OoniuratUfl^ adj. [P. of coniuro], bound togeth-
er by an oath, associate, allied, con^ring : homines :
Agmina, 0. : rates, of allies, 0. : in proditionem,
L. — ^Poet., with inf.: Graecia coniurata rumpere
nuptias, H. : caelum rescindcre, V. — Plur. m, as
subd., conspirators : manus coniuratorum : de con-
iuratis deoemere, S. : quos ooniuratos haberet
dimittere. i. e. Am new levies, L.
oon-iuro^ ivl, atus, are, to swear together, smear
in a body (of a levy en masse) : nt iuniores Italiae
ooniurarent, Cs, — 7b swear tether, combine under
oath : omne Ooniurat Latium, V. : inter se nihil
acturos, etc., Cs. — Poet.: res (sc. cum alters),
combine, H. — E s p^ to form a conspiracy, plot, con-
spire : non defenderem, si coniurasset : inter se,
S. : cum aliquo in omne flagitium, L. : contra po-
pulum R., Cs. : adversus rem p., L. : de iuterfi-
ciendo Pbmpeio : ut m te erassaremur, L. : quo
stuprum inferretur, L. : patnam ineendere, S.
ooniu^ see coniunx.
ooniw^o (not conn-), — ^ ere, to shut the tues^
blink: somno: altero oeuk>. — Of the eyes, to dose,
shut, be heavy: coniventes ocult : (oculis) somno
coni ventibus. — ^F ig., to be dull, drome, be languid :
blandimenta, quibus eopita virtus ooniveret. — To
lease ufmotiped, aserlook, connive, wink: quibua-
dam in rebus : in tantis aoeleribus.
conbtoa, P. of conitor. ^ ^ ^ , ^
Digitized by VjOOQ IC
167
eon-labefiuyto (ooU-X -^i **-*» <^ ^ eowntUe^
hrmk down: Yastnm onus (montisX O.
con-labeno (ooll-X fuAua, fiett^/MiM., to /far//
A> p'eMi, 0Oi2/a/iM,M rvtiiei; ul (navis) oonlabefie-
let, 03. — F i g. : a Themistoele eonlab^factus, ovar-
ikrawn^N.
oon-labor (ooU-), Uipras, r, to fall ioffether,
fall in mtfw, erwnbU: moenia c(mla{»Ba ruinft
ssui, L. : urbes moia terrae, Ta. : pofltquam oon-
Up«i eineres, V. — Fig., to faUy sink: conlapBa
membra referre, V. : sMto doiore, O. : inter ma-
ntis alduiUy Cu.
oon-laoeratos (ooU-X «<ff., torn to pieeea:
corpus, Ta.
oonlaczimatiS (ooU-), onis, /. [conlacrlmo],
a tj/mpalKeiie yse^ng.
conlaoiimo (ooll-, -laoromo), &vl» — , &re,
to wm in Bympatkjf, lameni togeUier^ T,, C. — To
boBoil: easam meum : casum siium, L.
ocm-laotea (ooU-^ -tiaX ^e,/. [co0i-+1ao-
teofl], a fotter-ntler^ lu.
oonlapsiUi P. of conUbor.
oonlatio (oott-X ftnis,/. [conlatos], a Mng-
inff ioffdher, kotiile meeHnff^ eouidon: signoram. —
A c(mtrihUion, eoUeetion: deeimae^ L.: exempli
oonlationibiis, Ta. — ^F i g., a compariion, nmiUtude.
— ^In philoB.: xtLtiomaj the amaiojfif.
oonlatiui (ooU-), P. of eonfero.
oonhradatio (ooH-), 6m§, f [ oonlando ],
warmpraist, eulogy: hominis.
oon-lando (coll*), avi, fttus, &re, to prixe
highlffy extol T ftlium, T. : factum lois: inilitom
rirtutem, L. : alqm magnifioe^ L. : me, H. : conlan-
datis militibua, Us. : oonlaudandus, quod, etc.
ccmleota (ooll-), ae,/. [eonlectuej, a conirihi'
tion, eolleetion : a con viva exigere.
ooolaoticliM (ooU-; not -titiua), um, ^idj.
[eooleeiiiflJf^^AAvi t» hMte, huddled together:
exereitua^
coDleotlo (ooU*), Oniit /. [conlectua], a eel-
Ueting^gatAering: (membrorum). — Fig., in rhet,
a eumming up^ reeapilulalion,
conleotiu (ooll-), P. of oonligo.
oonlesy or oollaga, ae, m. [com- +8 LEO-J,
apartner in qfiee, colleague, amociaie, aneeeor: m
oengurft: impeciif Ta. : conlegan habere: post rae
•edet, H. : dax delectus eet, duo coilegae dati, N.
-^An oMeodate, companiofi^ fellow: Epicort aapien-
tiae ; a fe/low-^nember (of a club), C. ; a fahw-
actor, lu.
comegkuii or oollegiiixii, l, n. [conlega],
auodaiion in ojlee, eotleague^p: expertus mihi
coiicordi eollegio vir, L. : consul per tot collegia
expertus, L. — An official todg, oiknw/mmi, boards
benfkj college, gwUdf eorporation, eociebg, ttnlen,
eomptmg: oensorom: praetoruro: pontificuro:
augurum: mercatomm, L.: ambubataruro, H.:
tribuni . . . pro ooUegio pronuntiant, in the name
ofthebodg.U
OOD^ibertaB (ooU*), T, m., a feUow-freedman,
(oon-libet, oonlnbat, or collibet), buit or
bitum est, dre, impers.,Uj^aMee, ie agreeable (only
perf system) : si conlibuisset, H. : quae victoria
bus conlubuissent, S. : si quid ooulubitumst, T. :
simul ac mihi conlibitam est
oonlieio (ooll-), — ,— . ere [com-+lacio], to
mieleadj beguue : rae in breve tempus, T.
oonlido (ooU-), IXsT, lUus, erfi [ooro-+laed9],
to daahtofdeceSf shatter, batter^ crush: vasa conlisa:
umorem : anulus ut fiat, colliditur aurum, O. : col-
liduntur inter se naves, Cu. — Fig.: Graecia bar-
bariae ooiilisa duello, dashed upon, H.
oonlig&tio (ooU-X $nii>,/. [2 conUgo]« a can-
nection,—Plur.j C— Fig., a bond, union: causae
rum omnium : artior societatis.
1. oonligo or ooUico, Ugl, iSctus, ere [com-
+2 Iego]^--Of things, to gather, collect, aseembU,
bring together t atipulam, T.: radioes palmarum:
linrom ovo, L e. clear the wine, H. : horto olus, 0. :
de vitibuB uvas, 0. : fructOs, H. : aarmenta virgul-
taque, Gs. : aerpentia, N. : viatica, H. : oonlectae
ex alto nobea, heaped together, Y. : sparsos per
colia eapillos in nodum, 0. : nodo sintls conlecta
flueptes, V. : pulrerem Olympicura, i. e. to cover
hxmedf wilh, H. : equos, to cheek, 0. : sarcinas
oonligere, to put in order (before battleX S. : vasa,
to ptuk up (for a march) : vasa silcntio, L. : arma,
to take up the oare, V. — Of persons, to collect, at'
semble, bring together: exercitus conleetus ex seni-
bus desperatia : milites : reliquos e fug&, X. : con-
lectA iuvenum manu, L.-^7b contract, draw t^
compreee, collect, eoneenlrate: in spiram tractu se
oonfigit anguis, V. : orbem, L. : apicem conleetus
in unum, O. : se in arma, concealed, V. — To gather,
repair: in quo (rei p. naufragio) conllgendo: nau-
fragia fortunae.^-Fjig., to gather, coUect, acquire,
incur: irum, H.: niroonim ventoe: baec ut con-
ligeres, declamasti* eompom: vestigia Pythagoreo-
rum : repente auctoritatem, Gs. : famam clemen-
tiae, L.: invidiam orudelitatis ex eo: sitim, V.:
frigus, H. : agendo vires ad agendum, L. — To col'
leei^cotnpoee, recover: se: sui oonligendi facultas,
rallying, Gs. : se ex timore, Gs. : animos, L. :
priusquam conligerentur animi, U : meiitem, 0. :
ubi conlectum robur (tauri), V. — In thought, to
galher, collect, consider, deduce, infer: pancitatem
inde hoetium, L. : haec pueris esse grata : sic con-
lige mecum, H. : qualia in illft decor f uerit, 0. :
Nerelda sua danina mittere, O. : ex quo ducenti
anni oonUguntur, are reckoned, Ta,QQgi^
188
2. oonJigo (ooU-X avi, itog, are, (o Hnd to-
ffether^ He^ eormed^ bmdf tie up: maoae^ He the
fmeoner^e hande: eum miaeris modia, T.: soiitis
lotu piloram oonligatis, Ob. — ^IHg., to tmt/, cotn&tfM,
connect: homines inter se sermonm.yinolo: (res)
inter se oolligatae : annonim memoriam imo libro.
— To restrain^ cheeky etop^ hinder: impetum furen-
tia : Brutom in Graeoift.
oon- lined (ooll-), Avl, fttas, &re, to direct
etraiffht, aim aright: hastam aliquo : aliquando.
con-lino (ooU-X — ^ — , ere, to betmear, deJUe,
jEx>2/u/tf.' crineapulyere, H.
conllquefkotUB (coll-^, P. [oom-+Ilquefio],
diseolved^ melted: (veuenum) in potione.
conlxaoB (ooll-), P. of conlido.
Oonlooatl5 (ooUp), onis,/. [conloco], an ar-
rangement, collocation : aidenim. — In rhet. : ver-
borum : argumentorum. — An endowing, giving in
marriage: filiae.
oon-looo (coll-), avi, ittts, ftre, to eet right, ar-
range, etation, lag, put, place, net, eet up, erect: sine
tumultu praeaidiis ooniocatis, S. : rebas oonlocan-
dia tempus dare, Ca. : lecticae oonlooabantur : ae-
dea ac domicilitiin : chlamydem, ut pendeat apte,
0. : earn in lectulo, T. : in navi : Herculem in oon-
cilto eaeleatium : in hia locis iegionem, Gs. : inai-
diatorem in foro: iuvenem in latebria, V. : tabulas
in bono lumine: supreme In monte saxuro, H.:
aigna in aubaidio artiua, S. : oolonoe Oapuae : ae
Atbenia, eettle: oculoa pennia, 0. : ibi praeaidium,
Ga.: exeroitum in provinciam, S.: comltea apod
hoapites, to quarter: ante aunm fundum inaidtaa:
caatra contra populum R. : oobortia advorsum pe-
ditea, S. : inter mulieree filium. — 7b give in mar-
riage: Quocnm gnatam, T. : allcui filiam, N. : flliam
in familift: propinquaa auaa noptom in aliaa civi-
tatea, Ga. — Of money or capital, to lay out, inveet,
advance, place, empicy: in eft provincift pMSOuniaa:
Qt in eo fundo doe conlooaretnr : patrimonium
auum in rei p. aalute. -« F i g., to place, aet, eiation,
di^Mee, order, arrange, occupy, employ, put: aedi-
litaa recte collooata : ut rebua contoeandia tempus
daretnr, Gs. : verba oonlocata, i. e. fc> arrange in
eenUnoee: res in tato ut oonlocetur, T. : aese in
meretrici& Tit&, employ: in animis ▼eetris trium-
phoa meos : adalesoenttam suam in amore, spend:
alqm ad Pompeium interimendam : aenatum rei
p. eustodem. — To inveet, etore: apud istam tarn
multa pretia ac munera : (ot pecunia) sio gloria et
quaerenda et oonlocanda ratione est.
con-locnpleto (ooll-), &vi, — , ftre, to make
very rich, ennch : te, T.
oonlooutio (ooU*), Onis,/. [conloquor], a conr
vereation, conference, talk: hominum: familiaria-
aimue cum alquo.
(oonloqueoSi utis), m. [P. of oonloqtiorj, one
who coMfertee ; only plur, : oonloqiientibiu difflct.
lea, i. e. avoiding ifUerviewt, L.
oonloqutttin (ooll-), I, n. [oonloquorl a con-
vereation, conference, diecouree: eo ad conloquinm
venerunt, Gs.: in Antoni oooloquium venire: de
pace in conloquium venire, S. : per oonloquia de
pace agere, Gs. : in oonloquio esse, N. : occulta
habere cum aliquo^ L. : crebra inter ae habere, G^. :
petere, 0. : alterius : deorum, V. : oonloquia ami-
oorum absentiom, le.by letter.
oon-loquor (ooll-X cfttus, I, to talk, eonverve,
confer, parley, hold a conversation : mecum, T. :
cum homine: per Procillam ( interpretam ) cum
eo, Gs. : cum eo de partiendo regno, N. : inter noa :
de re p. multum inter se : conloquar, will talk (with
him), T. : ad se conloquendi gratift venire, S.: ex
equis, Gs. : inimioos cognosoere, conloqui: quas
(res) tecum conloqui ?olo, talk over, N.
oonliibet^ see oonlibet
oon-lnoeo (ooU-), — , — , 9re, to thine bright-
ly, be brilliant, gleam, glow : sol, qui conlucent :
conlucent ignes, V. : lampades undique, 0. : (can-
delabri) fulgore conluoere templum : moenia flam-
mis, y. : orani4 luminibas, L. : qui (mare) a sole
oonlucet — ^Fig., to thine, be retj^endent: vidi con-
luoere omnia f urtis tuis : oonluoent floribus agri,
O. : totua reste, V.
oon-ludo (ooll-), rt, — ^ ere, to play together,
tpoH with . paribus, H.— P o e t. : videbta in aquft
conludere plumas, move tportivdyy V. — Fig., to
have a tecret understanding : tecum.
ooa-luS^ lul, ~, ere, to moisten, wet: oro, O.
oonlusio (ooU*), onis,/. [oonludo], a secret
usiderttandhg, eoUiision: cum deoumania.
oonlnoor (ooU-), Oris, m. [conludo], a feffow-
gambler: auua.— -4 playmate: infana cum conlu-
sore catello, lu.
oon-luatro (ooll^), &vl, ttua, ire, to ilhemmt^^
brighten, enlighten: aol omnia luce oonlustrans : iu
picturis coulustrata, bright lightt. — ^Fig., towrMy,
scrutiniu, review : omnia oculia : onnota equo, Ta.
' Oonluvles, — , aW. 6, wakings, ojfscourings^
dregs (late for conluvlo) : magna, Ta. : rerum, Ta.
oonluvio (ooU-X Onis, /. Tconluo], wa»kings^
sM>eepings, dregs, impurities, effseourings : mizto-
rum omnia generia animantium, L. : ex hac conlu-
riono discedere : gentium, a vUe mivlnre, L. : om-
nium soelenim.
oon-m-v see corom-.
oon-necto, oon-nez», see cone-.
con-ni-, see conI% oon-nfi))-, aoe conab-.
oonopeum, & (Iu.), or odndpinm, I (H., Pr.\
ft., a gauze net, mosquito-curiaitit canopy: turpe,
109
oonaoientia
oonor, fttus, &1I, I0 undertake mdeavor^ uUemplj
<yy, venhar€y mik, otm, make an effoH, ^^^t make
tnal of: (mulieres) dam oonantur, annus est, T. :
aadax ad conaodum : conari desistis : oonari con*
soescere, N. : ego obTiam oonabar tibi, was going
to find yoUf T. : quicquam Fallaciae, T. : id quod
ooaantur consequi, their ende: tantam rem, L. :
multa Btulte, N. : plurima f rustra, V. : Ter couatus
utramque Tiam, V. : id ne fieret otonia conanda
esse, Lb : ius suum exsequi, C:i. : rem labefactare :
haec delere : f rustra loqui, 0. : f rustra dehortando
impedire, K. : si perrumpere possent, Cs.
oon-p-f see comp-.
ooaquaaro, see oonqulrd.
conqnaaMUo^ onis,/. [oooqaa88o]| a ehatUr-
itifft diUurbanee: Taletudinis oorporis.
oon-qnaasob — , Atus, ire, to ehake eeverefy:
jkppulia terrae motibus oonquassata.-*Fig., to
di^ter^diaiurb: nationes.
ooo-qneror, qoestua, I, d^., to complain, 60.
mtZ, lametUy deplore: Tooe ali&, T.: temporis ad
oonquerendum parum : Ck>nquerar an sileam ? 0. :
fortuoam : bonorum direptiones : patria in se sae-
Titiam, L. : ignaris nequiquam auris, Ct. : multa
conquest!, 0.: pauca de fortunA; ad saxa haeo,
make theee eomplaitUe : bis de rebus : apud patres
Tim dictatoris : alqd pro re p.
conquestio^ Onis, /. [conqueror], a complain-
ing^ beteailing^ complaint : Sulpicii : in senatu ha-
bitae. — I n r b e t., an appeal to tympathy,
1. OQnqaestiiflk P. of oonqueror.
2. (oonquestiUK Qs), »k [conqueror], a violent
complaint; only cM, ting,: libero^ U
oon-quleacob quiSvl (conquiCsti, G. ; conqui^s-
se, L. )« quiStus, ere, to find reel, reU^ repciey be
itBe, be tnadive : ut ne ad saxa quidem mortui con-
qatescant: ante iter confectom, to halt, Cs. : sub
armis, Os. : ex laboribus.«-7byo to fioep^ take re-
pom, take a nap: meridie, Os.— Tb/MiMe (iu speak-
mg): in conquiesceiido. — To pauee, atop: nunk
quam ante, qnam, etc. : nee oonquiesse, donee, eta,
L — To atop, pauae, reat, ceaae, be in r^poae : quando
illios sica oonquie?itt: navigatio roeroatorum, w
doaed: imbre conquieseente, L. : Italia a deleotu,
orbs ab annia. — Fig;., to reat, be at peace, et^oy
tran^iUity: nee nocte nee interdiu, L.: auree
coiivicio defeasae : in nostris studiis.
oonqniro^ qulslvi (slerit, C), quISItas, ere
[com-+qaaeTo], to aetk for^ hunt up, aear^ out,
proettre, bring together, coUeet : toto flumine navls,
Gt. : iubet omnbi oonqniri : qoam plurimum peoo-
ris ex agris, & : Diodomm tola prormoit : qnoe
potttit (oolonos), N. : bis ut oonquirereni (so. ho-
mines) impersTit, Gs. : pecuniam* L. j quen quis-
que notum habebat, Gs. : triuniTiii sacris conqui-
mdis, L. — Fig., to seek after, aaanhfor, go in
queat of: soaTitatee undique: voloptates, Gs. : iit-
terae oogitatlone oonquirendae : artis ad alqm op-
primendum, Ta. : omnia oontra senslls : aliquid
scelerifl, to seek to commit,
oonqniflitld, dnis,/. fconquiro], a aeeking out,
aaarch for, bringing together, procttring^ colUeting :
diligentissima, Ta. : piaeulorum, L. : pecuniarum,
Ta. — A levying, levy, conacription : durissima : in-
genuorum per agroe, L.
oonquisitor, 5ris, m. [oonquiro], a recruiting
officer, preaa-^aptain, G. : retentis oonquisitoribus, L.
oonqmaltiu, a<fj, with aup. [P. of oonquiro J,
aought out, choaen, meet : coloni : conquisitissimis
epulis.
oon-r-k see oorr-.
odn-Mi«ptiui (not cGnseptus), P., fenced
round, hedg«i in: oger: locus cratibus, L. — As
aubat, n., a fenced place, endoaure, L., Gu.
OOnMdutatio^ Gnis,/ [consaluto], a greeting,
mutual aalutation : forensis : inter exercitQs, Ta.
Oon-salutOk ftvl, atus, fire, to greet, aalute cor-
eRally : inter se : regero (multitudo), L. : eum dic-
tatorem, greet him a«, L. : earn Yolumniam.
con-saneflo5^ nul, — , ere, to recover, be healed
oon.«>ngnlnfWii> atff^ of the aame blood, re-
lated by blood, kindred, fraternal : homines, Ga. :
Acestes, hia lanaman, V. : umbrae, of her brothara,
0. : turba, the family, 0. — As aubat, n^, a brother,
C. ; /., a aiater, Ct — Plur,, kindred, kinamen : a
senatu appellati, Gs.
oonwrngnlnttii m, Atis,/. [consanguineus], Hn-
dred, relationahip : misericoraia consanguinitatis,
L. : ooDsangttinitaie propinquns, V.
oonsoeleratiui, adj. with «u/). [P. of conscele- .
ro], vficked, depraved • pirata : mens : mentes, L. :
impetus : exsectio linguae : oonsceleratisaiml filli.
— Flur, m. as aubat., vtretchea, vtUaina: in consce-
leratos poenae : consceleratorum manus.
oon-aoelero^ &▼!, &tus, ire, to atain with guilt,
pollute, diahonor, diagraee : oculos yidendo, 0. :
domuro, Gt.
oonaoendo^ endl, ^nsus, ere [com-+8cando],
to mount, aacend, dimb : Tallum, Gs. : equos, L. :
aethera, 0. : rogum, V. : in equos, O. — 7h go on
board, embark : navem : puppim, 0. : aequor na-
▼ibuB, to go to aea, V. : in navis, Gs. : in pbaselum :
veHm consoendas, ad meque venias : ab eo loco,
aet aail: Thessalonioae conscendere iussi, L. —
Fig.: laudis carmen, to riae to, Pr.
oonaoensio^ Snis, / [oonscendo], an en^rk-
ing: in navls.
odnooensofli P. of oonscendo.
oonaoientia, ae,/. [oonscio], jom/ knowledge,
conaciouaneaa, common knowledge, privity, cogni'
170
OOnMOtMllUI
wanee: oonscientiaecoDtagio: alqminoonscieDtUun
adsumere, Ta. : a coDseientiae auapitlone abeaae :
perfugit, Buam contoientiam neUiena, L. : con-
scientiae eius modi facinoniin: bomiiraiii : pla-
num, L. — ConseioummM, knotdedg^^ /Mm^^ 9m9e:
nostra : sua, L. : virium noatraruin, L. : puloher-
rimi f acti : acelerum tuoruoif Gs. : sprotorum (deo-
rum), h. I de culpa, S. : oouscieotia, quid abesaet
▼irium, deti-aotavere pugnang, L. : inerat cou8«ien-
tia derisul fuiase triumphuni, he was keenlif awat^^
Ta. — A sense of right^ moral sense^ conscience:
recta, a good conscience: egregia, L. : bonae con-
Bcientiae pretiuni, of set f • approval^ Ta. : Abacta
nu11& couscieiitiA, scruple^ H. : generis liumani, the
moral judgment, Tiu : mala, S. — A good conscience,
self -approval: maxiini acstimare conseientiam
mcDtia suae : ia gravi fortuna CQ00cieiitia sii& iiiti.
-^A sense of guilt, retnorse: fuga, et soelcria et
coDscientiae testis : oouscieatia convietus : angor
oonscientiae: mentem vastabat, S. ; aiiimi.«-With
ne, guiltgfear, Ta.
oon-soindo, idf, issus, ere, to tear, rend to
pieces: conscissft veste, T. : epistulam : ipsam ca-
pillo conscidit (i. e. illius capillum), T. — F i g., to
tear to pieces, calumniate : me : advocati sibilis
oonscissi, hissed at.
oon-«oio, — , — , Tre, to he oon»eiom,fed gwUy :
nil cotiscire sibi, H.
oon-floiflcdk scTvl (-sclsse, L. ; -sdsset, C), scT-
tns, Ire. — Of public acts, to approve of, decree, de-
tertnine, resolve upon: Senatus oensuit, conscivit
ut bellum fieret, L. (old formula) : bellum, L. : fa-
oinos in se foedum, L.-*-7b adjudge, apprapriaie :
mortem sibi, to commit suieide: neoera sibi : exsi-
lium nobis, L. : mortem (sa aibiX L. : more ab
ipsis conscita, L. : cousciscenda mors Toluntario.
o5niioiaBHfl, P, of conscindo.
odiUK»tii% P. of conscisco.
OonftOiufl, adj. [com-H-Bcio], knowing in com-
mon, conscious with, priny^ participant, accessory,
witnessing: tarn multis consoiis, when so many
knew it, N. : tarn audacts facinoris, T. : alius alii
tanti facinoris conscii, S. : horum eram conscius :
ante actae vitae, L. : flagitiorom : peoeati, H. : bu-
mina yeri, V. : quorum nox oonscia sola est, 0. :
qui fuere el consdi, T. : mendacio meo: conscram
iili f acinori f uisse : ooeptis, 0. : couubiis aether,
V. : roihi in privatis omnibus oonacius : his de re-
bus Piso : res multis consoiis quae gereretur, N. :
Quo neo conscia fama sequatur, tfuU knows me,
V. : conscia agraina iuogunt, of aiUss, V. — As
SiUkst., a partaker, accessory, accomplice, confidant,
witness : conscius omnis abest, 0. : ipsi tui con-
scii, socii : meorum consiliorum : illos (equos) con-
Bcios putant (deonim), Ta. : conscia, the confidante,
H. — Knowing, oonseiom: alicuiiw iBturlaa sibi,
Cs.: sibi nuUius culpae: mens sibi oonscia recti,
v. : Inpus audaeis faeti, V. : mihl, numqsam me
nimis cupidum f uisse vitae : ego, quae mihi sum
conscia, hoc scio, T. : virtus, V. : partim oonscii
sibi, aKi, €fi/c.,from a sense of gtsilt, S. : quos con-
scius animus exagitabat, guUty, S.
oonaoribillo^ — , *-*, Are, dim, [conscribo], to
mark by beating, mark with welts : manas, Ot.
oon-flozibo, IpsI, Iptus, ere, to write together^
write in a roll, enroll, enlist, levy: milites : exerci-
tOs, Cs.: cohortis, S.: sex milia familiaruni, L.:
cum vicatim homines conscriberentur (L e. for
briber}'). — To put together in writiug, draw up,
compose, write: edictum: legem: condiciones, ll :
epistula Oraecis litteris conscripta, Gs. : pro salu-
taribus movixienL^ prescribe: qui esset optimns rei
p. status : de quibus ipse oooscripst. — To write
over, cover: oonscripta vino mensa, 0. : conscrip-
tum laorimis epistolium, Gl
odnBoriptio, ftnis, /. [conscribo], a record, r«-
port: falsae qaaestionunif/ofyftf (i^osi^tORa.
oonaoiiptlia, I, m. [P. of conscribo], one en'
rolled : patres eonscripti (i. e. patres et conscripU),
fathers and eUd, i. e. the senate : oonscriptos in
novum senatum appellabani lectos, L. : '• Patres
conscript! ' (addressing the senateX & : pater oou-
scriptus : conscript! officinm, o/a senator, H.
con-seoOb cut, ctus. Are, to cut to pieces, cut
up: membra fratris, 0.
oonseoratio, Onis, /. [ consecro ], a religious
dedication, consecration: dornQs. — An apotheosis,
Ta. — An execration, denunciation : capitis: legia,
bylaw,
oonaeoratiuii adj, [P, of consecro], hallowed,
holy, sacred: locus, G&
OonaecrOb &v1, atus, &re foom.+sacro], to ded-
icate, devote, offer as saered, consecrate: agros:
locum oertis circa terminis, L. : lucos ac nemora,
Ta. : Gaesaris statuam, Gs. : candelabrum lovi :
Sidliam Gereri : fratribus aras, S. — To honor eu a
deity, place among gods, deify, glorify: Liberam :
beluae numero oonseoratae deonim : Aeacum di-
vitibus insults, eonshn, i. a immortaliae, U. — To
doom to destruction, dtnoU, make accursed, execrate :
caput eius, qui contra ftoerit: tuum caput san-
guine hoe, L.— lb surrender: esse (se) iam con-
seoratum Miloni, to the vengeance of — Fig., to
devote, attach devotedly, asenbe as sacred: oertis
quibuadam sententiis quasi oonsecrati: uiilitas
(artis) deorum invention! consecrata: (viros) ad
inroortalitatis memoriam. — To make imnydrtal,
immortaUse: ratio disputandi (Socratis) Platonis
roeroorii, oonaeci«U: ampUssimis monumentis
memoriasa nominis tui,
odiMeotiziii% euff. [oonseetor], that follows
logicaUy, consequent : illud minime. — /Vmt. n, as
subst,, fonc/«naiu^m^^«i^^Qgj^
ntTJiMotwtio
171
ouM<ot&tto^ 6ni8, /. [oonaeetor], m eoffer
ptmui^tirimnff ttfter: eoociniiitatis.
conpoctitriT, Icis» /. [oooseetator], an eager
jmnutr^adhertni: TolupUtis.
oonaaotid^ 6ma»/ [oonMoo]. a euUinp up,
cieaving topiecit: aHoorurn: eias (materiae), t. e.
iht art of/atMouingi
Oon-MCtor, atus, irl, dep^ to foUow eagerly,
attend eorUmualig, go after : nos, T. : rivuloa. — 7b
foUom up, perweaUe^ cnate, purtue, overtake, hwd :
ooetis, Cs. : per castella militcs; Ta. : iu montibos
peoora, L. : alqm olamoribus. -—Fig., <o parwtie
eagerly, etrwe after^foUow^ emtdate, imUaU: dolo-
rem ipsiim: ambraa faUae gloriae: verba.
odnaeoutio, oois,/ [consequor], an effect^ eon.
ceoMCMCtf.* consecutioiiem adfert voluptatia, hait
pteatwre em a couaegMonee .* causat reram et opn-
secutiooes videre* — In rh^i.^ order^oormecHon:
rerborum.
odoBedx, per/, of oousido.
oon-aeneaod^ nul, — , ere, tnM.^ to grow old
together^ grow old, become grag: otio rei p. : IIU
OBsft, O. : sooerorum in arnUs, H. : insontem in
ezsilto, L.— To woite oiKiy, mnk, dedine: in fiu-
tria greauo maerore^— Fig., to km reepeet: nuUo
adveraario. — To decay, degenerate, grow obeolete,
deeUne: illis annis omnia oonsennerant, S. : qaam-
via coDsenaerint vires : lex, L. : invidia : alcuius
cognomen.
ooDMiuddi 5nis, /. [ conaentio ], an agreetM
together^ agreement^ mnammUg, common aecord:
noraqoam maior populi R. : ratio, plena oonaen-
eionia omnium : omnium omni in re : taiita Gal*
liae oonsenaio fult libertatla vindioandaet Ca. : na-
turae, harmony. — A plot, combination, oon^raey:
insidianim: magna multorum, N.: aperta, Ta.:
globoB consenaionifl, i. e. of contpiratore, K.
1. QoaawmoM, P. of oonaentio.
2. oSnmSmmamt fa, m. [contentio], agreement,
aeeordamee, vnanimiiy, eoncord : veeter in oauaft:
dritatiam do meis meritis : ai omnium oonaensna
naturae vox eat : eonaensv omuinm locnm delege-
rant^ Os. : optimatnm, K. : civitatia, L. : Optimo
in rem p. eonaenau libertatem defendere: legionia
ad rem p. reciperandam : temptatae defectionia,
L: omnium veatrun oonaenau, at you all agree,
Cs.: omnium oonaen«u, wumhnaualy, C%,i Poeeor
consensu Laelnpa magno, beeel with de»nand$ for,
0. : apnd Chattoa in eonaenaam verUt» hoe become a
general cualom, Ta. : maiores natu oonaenau legn-
toa miaerunt, withane accord, Ge. : munoa consensu
iopingwit, L. — A pht, conapiraey: audacium.—
Agreement, hamwny : omnium doetrlnarum.
cdnsentaneafl^ adj. [oonsentio], agreeing, ae^
cording, tmted, becoming, meei,JU, proper : cam iis
littcria: mors eiua vitae : aotiones virtuti : oonsen-
taneam eat in iia senanm inease, w reamnaUe:
quid oonsentaneum «t el dioere, qui, etc. — Ffur.
H. as eubet, conemrrent dremMtancet : ex conaen*
taneia (argnasenta dncere).
OdilM«iitl5ii% entis, oSUL tl or te, a€ff, [ P. of
oooaentio], agreeing, etecordani, %enanimoue: sena^
toa : reram oognatio : hominum oonsentiente
auotoritate oontenta: elamore oonaentlenti pug-
nam poacnnt, L.
Oon-aentiS, sSnsI, sSnsus, Tre, Uragree, aecord,
harmonite, aaeeri unitedly, determine in common,
decree, nnUe t^Don : hunc oonsentinnt gentes pri-
marium fnisse: populo R. oonsentiente, with the
approval of: oonsensit et senatus bellum, 1. e. hoe
decreed war, L.; de amicitiae ntilitate: vestme
mentes cum populi R. voluntatibus : snperioribus
iudioiis: virtute ad communem salutero: ad con-
servandam rem p. : in qua causa omnes ordines : in
hoc, L. : in formara luctDs. L. : consensa in poste-
rn m diem contio, called by content, L. : senatus
consult oonsensit ut bellum fieret, L. (old formula):
bellum erat consensum, L. ; consensisse, ne dioe-
rent didatorem, L. : poaseesiones non vendere.—
To agree. Join, plot together, conepire, take part :
factum defendite veatrum, Gonsensistis enim, O. :
cum Belgis reliquis, Gs. : belli fadendi causft : ad
prodendam Hannibali urbem, L. — To accord^
agree, harmonize with,ft,9mt: in horoine omnia
in unum oonaentientia, tn on harmonioue whole, U:
cum voltus Domitii cum oratione non consentiret,
Gs.: inter se omnes partes (eorporis) consentiunt:
his principiia rellqua consentiebant : suis studlisi
approve, H. ; ratio nostra oonsentit, pugnat oratio.
ooiiflequenA, entia, adf, [P. of oonsequor], ae-
cording to reaeon, correspondent, eniiable, JU : in
verbis quod non est oonsequens : conseqnens esso
videtur, ut scribaa, eto,, ^ting.-^Following logi»
ealiy, conaegueni : alteram alteri.— Aa aubH, n^ a
conaequanoe, condutAon : f alsnm.— /¥i«r. : vestra.
oooaequentia, ae, /. [consequor], a eonec'
quence, natural euecettion : eventorum.
odn-aeqnor, secfltus (sequatus), I, dep., tofcl^
low, follow up, prete upon, go after, attend, accom.
pany,pur9ue: litteras suas prope, L.: se coniecit
mtro, ego consequor, T.: hos vestigiis. — To fol-
low, pureue (as a foe): copias, Gs.: (alitem) pen-
nis, O. : face lactatA Oonsequitur ignibus ignes,
makrn a circle of fire (to the eye), O.— In time, to
foUow, come after: Gethegum aetate: has res
oonsecuta est mutatio, N.: eius modi sunt tempe-
states eonsecutae, uti, etc., Gs. : reliquis oonsecu-
tis diebua: silentium est oonseoutum.*- To aver-
ttike, reach, come up with, attain to, arrive at : huno
fugientem : columbam, Y. : rates, 0. : ad vespe-
ram oonsequentur : reliqui legati sunt oonsecut!,
came np, N.: (telum) Gonsequitur quooumque
petit, kite, 0. — ^F i g., to follow, copy, imitate, adopi^
179
cb^: GhryBippum Diogenes oonieqneiis : Neoes-
sest oonsilia oonsequi ooBsimtlia, T.: mediftm
eonBili viam, L. — 7b follow^ «rmm, rendl, be tUe
cofuequencey arite from: ex quo oaedes eeset re-
strum coosecuta : dictum inTidia oonseouta est, N. :
quia libertatem pax oonsequebatur: illud natura
oonsequi, ut, etc. — 7b reaeK, ovfriakey obtain^ ac-
quire^ ffdf aUam : opes quam maximas : honores :
earn rem, Ga. : fructum amplissimum ex vestro
iudicio : omnia per senatum : suis mentis inpuni-
tatem : gloriam yictoriis, N. : in hao pernicie rei
p. gratiam: multum in eo se oonsequi dioebat,
quM, etc., that it wm a great advatdage to him^
N. : perverse dicere perverse dioendo, acquire had
habUa of epeaking. — To reach, come to, otfertakCf
9trike : matrem mors oonsecutasti T. : tanta pro-
sper! tas Caesarem est consecuta, ut, N.— 7b be-
come Uke, attain, come up to^ equal: aliquem maio-
rem. — 7b attain to, underetand, perceive, learn,
know; plura, N.: omnia illorum oonatQs: facta
memoria : tantam causam diligentlft : quid oopia-
rum haberes. — Of speech, to attain, be equal to, do
Juetice to: laudes eius verbis: omnia verbis.
1. odn-sero^ sdvl, situs, ere [com-+l sero], to
eow, plant : agros : ager diligenter oonsitus : ager
arbustis oonsitus, S. : pomaria, Ta. : Ismara BStc-
oho (i. e. vino), V. : arborem, L. : porous consita,
Tb.— Fi g^ to mrinkle, strew (poet) : orebris freta
consita terris, v.: caeeft mentem caligine oonsi-
tus, Ct
2. oon-flero, semi, sertnm, ere rcom-+2 sero],
to eonntet, entmne, tie, join, JU, bind, unite: Lorica
oonserta hamis, V. : Gonsertnm tegumen spinis,
pinned together, V. : sagum fibulA, Ta. — Fig. :
exodia oonserta fabelli8,L. — To join, bring togShr
er: latus lateri, 0.: siuils, Tb. — With manum,
manOe (rarely mantf V, to fighA hand to hand, join
battle: signs oontuht, manum oonseruit: oonse-
rundi manam copia, S. : manOs inter se, L. : con-
sertis deinde manibus, L. : dextram, V. : manu
oonsertum alqm attrahere, L. — ^F i g. : ibi ego te
ex iure manum oonsertum voco, Itummon you to
a tried face to /ac«.— With pugnam or prodium:
pugoam, L. : pugnam inter se, L. : proelium corn-
minus, L. — In other connections : sicubi oonserta
navis sit, woe grappled, L. : cum levi armaturft,
L. : belli artia inter se, employed in fight, L
oonaerte, ado, [consertus], in cUm connection:
omnia fieri.
odnsertaflk P, of 2 consero.
oonserTa, ae,/. [conservus], a {femaie)feaof¥y
dave, T.— P o e t. : oonservae fores, O.
ooDBervanSk antis, atff, [P. of conservo], pre-
servative : eius statCLa.
odnBervatid, Onis, /. |^ conserve ], a keeping,
preeerving: civium: deoorui: frugum.
odnserrator, oris, m. [eonservo], a keeper,
preaerver, defender : patriae : urbis.
oon««6nrd^ &vl, &tu8, &re, to retain, keep aafe,
maintain, preserve, ^re: te, T.: dvls: omnis,
Gs.: rem familiarem diligentift: simulacra aras-
que, N. : civis incolumis : animum integrum : in-
columis ab eo oonservatus est^ left unpuniehed, Gs.
— ^F i g., to keqt intact, preserve inmolate, guard,
observe: ius legatorum, Gs. : ius iurandum: disci*
plinam : voluntatem mortuorum : maiestatem po-
puli R. : pristinnm animum erga alqm, L.
oon-Mrvn% l, m., a feUow-slave, T., G., H., Ta.
oonaetaor, oris, m. [oonsido], one who sits bg,
an asseswr, associate, — In court: accusatoris. — ^Aft
a feast, G. — In public shows : paaperem oonsesso-
rem fastidire, L., G.
oonseMiui, Us, m. [consido], a collection (of
persons), a«sfm%; meorum iudicum: consessu
roaximo agere causam: consessum cUmortbus
implore, v.: a consessu plausus datus: se heros
Gonsesstt medium tulit {dot, for in oonseasiun),
V. : theatrales gladiatoriique : in ludo.
odmdderate, adv. with eomp, and sup, [oon*
sidero], eonsideratdg, deliberatelg : agere : id face-
re : alqd consideratius faoere, Gs. : quid fed noa
consideratissime ?
conuderatlo, onis, / [considero], contempla-
tion, consideration : naturae : aocurata.
oonsIderatnfl» adj. with eomp. and «ic^ [P. of
considero], maturely re/leeted vfwn, deliberate, con-
siderate : excogitatio f adendi aliquid : considera-
tius consilium : verbum oonsideratissimum.— 0»r-
cum^feet, cautious, considerate : index: unt in re:
tardum pro considerate vocent, L. : quis conside-
ratior illo.
oonaidero, ftvi, fttus, Sre, to look at dosdy, re-
gard attentivdy, inspect, examine, sftrvey: candela-
brum : spatium victt hoetis, 0. : alqnem, S. : Nom
exciderit f errum, 0. — ^F i g., to consider maturely,
refieet m/wh, contemplate, meditate: mecum in ani-
mo vitam tuam, T. : neglegentiam eius : pericula,
S. : aliquid ex su& naturft: his de rebus cum Pom-
ponio : de qu& (intercessions) : id, de quo oonside-
retur, inquiry is made: cum vestris animis : quid
agas : quid in alios statuatis, 8. : oonsiderandum
est, ne temere desperet : ait se oonsiderare velle.
oon-ttdOi sSdl (rarely sidf ; cAnSIderant, L.,Ta.),
seesus, ere, to sit down, take seats, be seated, settle:
poeitis sedibus, L. : eonsidunt armati, Ta. : in pra-
tnlo propter statuam : in arft, K. : examen in ar-
bore, L. ; ante fooos, 0. : mensip, at the tMes, V. :
tergo tauri, O. : in novam urbem^ enter and settle,
Gu.: ibiconsiditur: triariisubvexilltsconsidebant^
L.—- In assemblies, to take place, take a seat, eit,
hold sessions, be in session: in theatro: in looo
consecrate, hold court, Gs.: a)Kr4ije,.iudices, con-
178
oooslplo
•edittis: Benior Index coosedii, 0.-*» IHi meem^
pUeh a eamp, tak^ pod^ atation ammeif: ad oon-
flaentls iii ripia, L. : Bub radicibus moDtium, S. :
trans flumen, Gs.: prope Cirtam baud longe a
man, S. : ubi Tallis spem praesidi offerebat, Ca. :
cam coborto in insidiU, L.: ad insidias, L. — To
9dtU, take up an ohod/t^ tiay^ make a home : in Ubio-
rum finibufl, Cs. : trans Khenum, Ta« : in hortis
(rolacres), IniUdy H. : Aosonio portu, find a home^
v.: GreUe (locat), V.— 7b tettU, nnk down, sink
tn^gne way^wwhside^fall in: terra ingentibus ca-
Temis consedit, L. : (Alpes) iam licet conaidant ! :
in ignb Ilium, V. : neque conaederat ignla, O. —
Fig., to Mttiey $ink, be buried: iuatitia caiaa in
mcnte oonaedit: oonsedit utriuaque nomen in
qoacatat^ eank out ofnodoe: Gonaediaae urbem
locto, aimk t» grief, V. : praeaentia aatia oonaede-
rant, i. e. qmel woe oMnred^ Ta.— 7*o abate, nUmde,
citmtnM, be appeaeed, die out: ardor animi cam
oonaedit: terror ab neoopinato Tiao, L.«^f dia-
cwtney to eondude, end : varie diatincteqae.
ooa-ognd^ ftvl, fttoa, ire, to eeal^ aign^ subecribe,
set teal io : tabulaa aigiiia : laudatio oonaignata
creta. — ^F i g., to attest^ eeriifg, eetiMiak, ifouekfor :
aenatOa indicia pablicis popuU R. litteria oonaig-
nata : auctoritatea noatraa. — To note, intcr^ reg-
ieter, record: litteria aliquid: fundos oommenta-
riia. — Fig.: qoaal oonaignatae in animia notionea,
odnsUiaviofli I, m. [oonailium], a tounadlor,
advieer: fidelia: ad bellam, L. — An interpreter,
mjnitter: (aogur) Ioti datua.
oonsUiator, oris, m. [oonailior], a eounuUor:
malefieofl, Ph.
coDSlllo, ado. [aU, of oonailium], intentionaOg,
dedgnaUg, purpoeebf: aea forte, aeu oonailio, L. :
oibem Adferimur, Y.
OODBilior, fttaa, arl [oonsilinm], to take conned,
eonndt: conailiandi caoaft oonloqai, Ga.: ruraus,
Ta. : ooDailiantiboa dina, H. : haec conailiantibua
eia, comMering, Ga. -^ 7b eounad, adviee : bonis
amice, H.
ooQsUiiim, I, fi. room- +2 SAL-l a council,
bwfy o/eouneellort, diiberatipe aeeembfg: aenatum,
orbia terrae oonailium : aenatOa : lovia, H. : conai-
fiom Tiribos parat, L. : publicum, L e. a court of
putice: bac re ad oonailiam delatft, a council of
war, Gs. : aine oonailits per se solus, wWiout ad-
vitere, L. : Ilia Numae ooniunz conaiHumque fuit,
counaeRor, 0. — Deliberation, consultation, coneukr-
img together, couneel: rapere unft tecum, T. : aum-
mis de rebua habere, Y. : qoaai Tero oonaili ait
rea, ac doo, etCL, a queetionfor dieeueeion, Gs. : ar-
bitrium negavit aui eaae con8ili,/or hem to decide,
N. : qoid efficere possia, td oonaili est^ybr gou to
" r: nihil quod maioris oonsili easet : noctiir-
na, &: fai consilio est aedilibas, admitted to the
eouneeli, Io.-— ^ condueion, determination, reeolu^
tion, meaiure,plan,purpo9e, iniention, deeigntpoHf
eg: unnm totius GalUaa, Gs.: caliidum, T. : arca-
num, H. : salaberrima, Ta. : adeaodao Syriae, Ga. :
consili participea, S.: auperioria temporia, /orm«r
policg, Ga. : oonailium ezpedire, reedve promptlg,
L : certua conaili, in purpose, Ta. : incertua conai^
Iii, T., Go. : Gonailia in meliua referre, change her
policg, y. : quod conaillum dabatur ? resource, V. :
unde oonailium af uerii culpam abease, L. : eo oon*
ailio, uti, eta, thdr object being, G:t. : quo conailio
hue imna f T. : omnea uno conailio, teith one ao-
cord, Ga. : cum sno quisque oonailio uteretur, /mr*
stied his own course, Ga. : publioo factum oonailio,
bg the state, Gs. : alqm interfioere publico conailio,
i. e. bg legal process, Ga. : prirato conailio exercitl&a
coroparare, on their omn account : audax, L. : fide-
le : aapiens, O. : plenum aoeleria.— In phraaea with
alters or st*scipsre, to form a purpose,plany resolve^
decide, detenmne : neque, quid nunc oonaili capiam,
acio, De virgine, T. : legionis opprimendae oonsi-
lium capere, Ga. : obprimundae rei p., 8. : hominis
fortunaa evertere: ex oppido profufpne, Ga. : con-
allium oeperunt, ut, eto. : capit oonailium, ut nocte
Iret, L.^-With imre, to form a plan, resolve, con-
spire, determine: inita sunt oonailia urbia delen-
dae : iniit oonailia reges toUere, N. : oonailia inl-
bat, quern ad modum diacederet, Ga. : de recupe*
rand& libertate oonailium initum, Gs. — ^With est,
it is intended, I purpose : noD eat oonailium, pater,
Idorit mean to, T. : non fuit oonailium otium oon-
terere, S. : ea uti deaeram, non eat oonailium, S. :
quibua id oonaili fuisse eognoverint, ut, etc., who
had formed (he plan, etc., Gs. : quid sui conaili ait,
oatendit»Gs.-~Inwar,aj»2m,d(nftM,i(rato^0m: oon-
ailia cuiuaque modi Gallorum, Ga. : tali conailio pro-
fligavit hoatIa,N.: Britannorum in ipaos Teraum,
Ta.: te oonailium Praebente, H. — Ooimsd, advice:
recta oonailia aegrotia daroua, T. : fidele : lene, H. :
oonailio uti too, take gour advice: consilium dedi<
mus Bullae, u^ eta, la. — Understanding, fudg'
ment, wisdom, sense, penetration, prudence, disers'
lion: neque oonsili satis habere: a cousilio prin-
cipum dissidere: res forte quara conailio melius
gestae, S. : Simul oon^ium cum re amiati ? T. :
pari oonailio uti : Tir oonaili ma^l, Ga. : plua in
animo oonuli, L. : caterrae Gonailiis lurenis rerio-
tae, H. : tam nulli consili, T. : tam expers conaili :
misce atultitiam conailiia brevem, H. : oonallii ino-
pes ignes, indiscreet, 0. : tis consili expers, H.
oon-BimiliBk e, a<(^*., entirdg similar, verg like :
ludus, T. : laus : causa consimilia earum, quae,
etc. : formae morea consimilea, T. : f ugae profeo-
tio, Ga. : rem gerere, conaimilem rebua, etc.
oonalpio^ — i — , ere [oom-|-aapio], to be sane^
be of sound mind: mentibua, L. duhowi^r^ i />
•^ Digitizeci by VjDOQ IC
174
c6n*«isto^ BtitI, Btitnt, ere, to wtand Ml, dtrnd,
halt, 9top, take a tiand^poti ommif: hio, T.: Ubi
▼eni, T. : oonBisttmos, H. : Tiatores oonsistere co-
gant, Gs. : besdae cantu fleotnntur atqne oonsietuiit :
in oppidU : ire modo odiie, interditm conebtere^ H. :
in muro,^«t/ooltii^, Gsw : ad anm, 0. : ante domam,
0. : in aede, O. : cum boo, at the nde of: limine,
0.: rotacon8tititorbia,<(o0(/j^/;y.— 7bi<^Toio
hard, become oolid: frigore oonetitit unda, has been
/rogeriy O. : sanguis.—- 7b take a ttancl, take pan-
turn, ouutM ofi iUHtude^ etemd forth, ml immlf:
in scaenft, Ph. : in oommunibua anggeetta: medift
harena, V. : in digitoe adrectua, V. : inter duas
acies, L. : qnocumqne modo, in, whalever aUttude^
0. : quales qaercQs Gonstiterunt, ttand up in a
body, V.—Of troope, to etand, form, halt, make a
halt, take powtum, be potted, make a aland: in eu-
periore acie, Cs. : in flactibns, Os. : pro caatris,
form, S. : pari intervallo, Ga. : a fugft, L. : in oi^
bem, Gs. : quadratam in agmen (acies), Tb. : naves
eorum nosCris adversae conatitenint, Gs. -— To
abide, atay, eetde, tarry, have a place of bneineit:
negotiandi causft ibi, Gs. : loeus consistendi in Gal-
lift, Gs. : Latio oonsistere Tencros, room for, V. :
primft terri, on the very dwre, V. : ede nbi oonais-
tas, III. — F i ff., to paaae, dwell, delay, stop : in uno
nomine: pauiisper.-*-2fb be firm, atand tm^taken,
be steadfatt, eoiUiniue, endure, eubeiat,Jlnd a footing :
mente : in dicendo : in quo (viro) culpa nulla po>
tuit oonsistere, rett t^pott; Quos (finis) ultra eitra>
que nequit oonsistere rectnm, H. : si probibent
oonsistere vires, O.—- 7b agree: oum Aristone ver-
bis oonsistere, re dissidere. ^-Th be, exist, oeeur,
take place: vix binos oratores laudabiles oonatitis-
se: sed non in te quoque oonstitit idem Exitus,
O. : ct unde culpa orta esset, ibi poena consisteret,
fall, L. : ante oculos rectum pietasqoe Gonstite-
rant, elood forth, 0.— 7b eomitt in, eonriet of, de-
pend upon : pars victOs in lacte oonsistit, Gs. :
(rem p.) in unius animft : in ant virtote spes, Gs. :
causa belli in personft tuft. — 7b come to a wtand,
stand still, stop, cease t omnia administratio belli
consistit, Gs. : natura oonaistat neoeese est : con*
elstere usura debuit: bellum, L.: infraotaque cob-
sUtit ira, O.
oonsitid^ 5ni8,/ [1 consero], a sowing, plant-
ing.
odnsitor, Oris, m. [1 consero], a sower, planter :
uvae (!• e. Bacchus), O., Tb.
oonoitora, ae,/. [1 consero], a sowing, plant-
ing: agri.
odnsittUk P. of 1 consero.
oonsobzina, ae, /. fconsobrinus], a (female)
cousiftrgerman, first coimn, G., N.
oonaobrinus, I, m. [oom-+8oror], a mother' t
sister's son, cousin^german, first toasin : Boater, T. :
avuncuU filiua.
oonflooiatiS^ Onis,/. [oonsodo], a wAm, a»
sseiatisn: hominum: gentaa, U
ooiisodi&tn% atff, with «t^. [/*. of oonsocio],
united, itarmonious: dt, L.: eonsociatiasima vo-
luntas.
oon- socio, &vl, fttus, ftre, to make common^
share, associate, join, unite, connect : regnum, L. :
animos eorum, L : tJmbram (arbores), H. : (aide-
ni) consociata, 0. : cum amicis iniunam : cum ma>
leflco Usiim ullius rei, Ph. : omnia cum iia, L. :
rem inter se, L. : se in oonsilia.
OOiuiolabilifl, e, adi. [consolor], that may be
consoled, to be comforted: dolor.
oonflolatlo^ <)nis^/. [oonaolor], a consolinff^
consolation, comfort: nti consolattone : non egere
oonsolatione: seneotutem nnUft oonsolatione per-
mulcere: Utterarum tuamm: malorum: conaola^
tionibns levarL—- ^ consolatory dLsoourse: Gioezo>
Ti^M,'^ An encouragement, aUaoitttion: timoria.
oonsSlator, oris, m. [consoler], a comforter,
oonadlatorius, adj. [oonsolator], comforting:
Utterae, of condolence.
odn-aSlor, fttus, ftri, doK, to encourage, animate,
console, cheer, comfort : alqm, Gs. : alqm in mise-
riis: Piliam rods verbis, m my name: alqd con-
solandi tui gratia dicere: me ipse illo solacio,
quod, etc : se per litteras : consolando invero, T. :
offlcia consolantium : quo consolante doleres ? who
would console you f O. : consolatus rogat^ enamrag-
ing him, Gs.— 7b mitigate, allesiate, ttghien, relieve,
soothe: doloris diuturnitatem : brevitatem vitae
posteritatis memorift : desiderium tui spe.
oon-flono^ ul, -*, are, to sound together, smmi
aloud, re-echo, ring, resound: plausu Gonsonat ne-
mus, V. : adsensu populi Regia, 0. : consouante
olamore, by acclamation, L.
odn«ono% adj. [com- +S0N-1, sounding togeth-
er, harmonious: clangor, 0. — Fig., accordant, fit,
suitable : putare satis consonum fore, a, etc.
con-adplOk — , Itus, ire, to lull to sleqt, stuffy,
— Pass. : somuo oonsopiri sempitemo : a Luna.
con-ion^ Bortis, m, and /. I. A^^ having a
common lot, of the same fortune: pectora (L e. so-
rores), 0. : sanguis, a brother\ 0. : tecta, common^
v.: casOs: f ratres, /wWiiert : socius, H. — H.
SubsL^ a sharer, co-heir, partner, associate, colleague,
comrade: consortes mendicitatis : thalami, wife,
0. : frater et censors censoris, co-heir, L. : in lu-
cris : me consortem nati concede sepulchro, V. —
A brother, sister : Bemus, Tb.: lovis, 0. : suus, 0.
OOlMOitio^ Anis,/ [oon8ors],/«UpweUjDt, com-
munity, partnership, association: honuuia: socia-
bilis inter rrgva, L.
odnflortliiai, 1, n. [consors], fellowship, parHc-
176
P,.
1. ooiupectaSi adj, with amtp, [P, of oonspl-
cio], visihle, in full view : tumnlas nosti, L. — Strik-
ififf^ SttingfdJked^ anmetU^ noteworthy^ remarkahle :
Pallas in armis, Y. : herae In auro, H. : supra mo-
dam hominis priTati, L. : nc conspecfcior mors fo-
ret, Ta. : supplidum eo conspectius, quod, etc.,
n^No/^L.: crimen, ^2arin^, la.
2. odiiBpeotii% lis, m. room--f SPECH a tee-
ing^ loot, eighty vteir, ranffe o/mght^power o/vuion :
casnmsDC in oonspcetum animus : quo longisaime
oonq>eciam ocuU ferebant, U: oonspectu urbis
frai: Dan mi in conspecturo, T.: psene in con-
specta ezerdtflB, hefom the eyet^ Cs. : conspectu iu
medio oonstitit, be/ore all eye$f Y. : illam e con-
spectn amisi meo, T. : in conspectum venire, N. :
ex faomiaum oonspectu niorte deoedere, K. : 4(mons)
in conspeeta omnium excelsissimus, Cs. : conspeo*
tum f ogit, notice, 0. — Pre$eiuey proxmityy counte-
nanee, eight : sdoiore meum conspectum inrisum,
T. : hoic Testrum oonspectaro eripere, hoHtehfrom:
missis iu conspectu oeddere lapides, U : f requens
Tester, i. e. yoir ememhUipneince: procul a oon-
specia imperii: Telut e conspectu toll!, Ta. —
Appearmnoe: animi partes, quarum est conspectus
inlustrior: conspectu suo proelium restituit, L.-*-
F ig., a fnenteU view, gktnee, tumeg, coimderaUoa^
eomiemplatiKm: in oonspectu animi: ut ea ne in
eonspecta quidem relinqnantur: me a conspectu
malomm avertere, L.
cdnspeiiKO^ si, sus (sparsus, Pb.), ere [com-+
spargo], U) sprinkle, mouten^ betprinkle, beepatter,
threw: bumum aestuantem, Pb. : me lacrimis. —
Fig. : (oratio) conspersa quasi Tsrboram floribus.
conspemiBi P. of conspergow
coniqiiGleiidiuik a^, [P. of conspicio], worth
ueing, worthy of attention, dislinguielied: Hjas :
lormA, O. : cden equo, Tb. : opus, L.
coamplclo, sp«tl, spectus, ere [SPEC-], to look
ai aUen&oely, get tight of, detery, perceive, oUerve,
fx eyee upon: te in iore: procttl Tehicuhim e
monte: milites ab hostibos oonspiciebantur, Os. :
Iqcus ex insa1& conspidebatm', N. : inter se con-
specti, Ll : conspeetis luminibus crebris, L. : locum
hisidils, eepy, Y. : mgas in specuk), 0. : conspeotos
horrere nrsos, ai the tight of, 0. : si illud signum
forum conspiceret, /bm towiarde: (flHum) spoHa-
tam omni dignitate: loca multitudlne completa,
C«. : alqm humi iacentem, L. : hunc cupido lu-
mine, Ct. : nostros victores flumen transisse, Cs. :
frondere Pbilemona, 0. — To look at with admira-
tion, gaze upon, observe, contemplate: alqm cum
egn^^ stirpe, L. : alqm propter novitatem qma-
tfis, N. — Pota, to aitraet attention, be eonepieuons,
be noHoed, be dUtingmahed, be admired: yehi per
ubem, eonspid yeUe: se quisquo eonsplci prope-
rabat| S. : maxime conspectus ipse est, currn in-
veetus, L. : formosissimus alto caelo, aJdne, 0. :
infestis oenlis omnium oonspioi, be a markfor^^
F i g., to perceive, diacem : eum mentibus.
eonsplcor, fttns, ftrf, dfep. [com-+SPEC-], to
get sight of descry, see, perceive: his te regionibus,
T. : id conspicati sese receperant, Cs. : ignis, N. :
hunc conspicatae naves, Cs. : perterritos hostls,
Cs. : Tarquinium ostentantem se, L. : te in f undo
Fodere, T. : quae res gererentur, Cs. : cum Hetel-
lus conspicatur, L e. dttains a view, S.
conspioniu, a4j. [com-+8PEa], in view, irfei-
ble, apparent, obvious: res, 0.: late vertex, H. :
signum in proeliis, Fh.—StrikitM, conspicuous, die-
tinguislted, illustrious, remarkable, eminent: am bo,
0. : duces, Ta. : monstnim, In. : RomanLs conspi-
cuum eum facere, L. : cllpeo gladioque, 0. : fide,
0. : equi form&, Ta.
conspiraiifl^ ntis, adj. [P. of conspire], accord-
ant, harmonious: horum consensus : consilium.
ooiuipiratio, Oais,/ [conspiro], an agreement,
union, unanimity, concord, harmony: bominum:
bonoruin omnium : civitatum, Ta. : amoris : in re
p. bene gerend&. — A plot, combination, conspiracy:
hominum contra dignitatem tuam : ista Sardorum,
body of conspirtdors: mtlitaris, Ta.
oonsplratas, adj, [P. of conspiro], conspiring,
agreeing, in conspiracy : his oonspiratis f actionum
partibus, Ph. : pila coniecerunt, in concert, Cs.
oozi-«piro, avi, &tus, are, to blow together, sound
in unison: adsensu couspirant comua rauoo,Y.
— F i g., to harmoniu, accord, be unanimous, utiite,
cofnbme: populo R. conspirante : ad auctoritatem
defendendam : cum alquo. — To plot, conspire,
combine: priusquam plures clvitates conspirarent,
Cs. : in iniuriam, L : ne ferrent, etc., L.
oon-ftponsor, Oris, m., a joint surety.
oon-ftpao^ — , tins, ere, to ^ upon, bespatter:
oonspuitur sinQs, \.^he slobbers, Iu. — To betprin-^
kle, cover: nive Alpis, H.
oonspQt^ — , itus, hre,freq, [oonspuo], to spit
t^fon, insult grossly: nostros.
oon-stabilio^ IvI, — , ire, to confirm, establish,
make firm .* tuam rem, T.
Odnstails, antis, ac(j. with comp. and sup. [P.
of constoJ,^rm^ unchangeable, constant, immovable,
uniform, steady, fixed, stable, invariable, regular,
persistent 9 cursQs: constanti voltu, L.: aetas,
mature: pax, uninterrupted, L.: fides, E.^Oon-
sieient, harmonious • oratio : nihil did oonstantios:
oonstans pamm memoria bnins sinni, L. : hani-
spicum voce, unanimous: mmores. — ^Fig., trust-
worthy, sure, steadfast, constant, ftsithj^, unchang-
ing: amid: iiiimid,N. : omnium constantisdmas:
oonstantior In Titiis. H. i mr\n i f>
^ Digitized by VjOOQIC
oonstantor
175
oonotanter, adv. with eonw. and tup, [oon.
Btans], j^r??i^, immovably ^ Mlmduy^ eonMlantly^ rmo-
Udefy, in suscepta causi permanere: Titiis gaa-
dere, H. : ab hoatibus pugnari, Gs. : manere in
perapiouis constantius : cura&s constaotiagime ger-
vara. — Harmonioudif, evenly, uniformly, oonm$-
tently: sibi coQBtanter oonvenienterque dicere:
non oonstantissime dici : oonstanter omnea nun-
tiaveraDt manOs oogi, unanimMuly, Ga.— With
vAf-poweuion, Headily, calmly, tranq^iiUy, eedatdy:
ferre dolorera : constanter fit,
oSnstantia, ae, /. [constena], Headmen, firm-
new, constancy, perseverance : dictonim: vocis at*
que Tolttls, N. : quantum haberet in ae boni coo-
atantia, discipline, Cs. : Nee aemel offenaae cedet
oonatantia formae, H. — Fig., agreement, harmofty,
symmetry, consUtency : dictonim atque factorum :
ea constantiae cau&& defendere, /or consistency*s
sake : promissi, adherence to. — I^rmrust, steadfast-
ness, constancy, aelf -possession: veatra: eorum:
bine conataiitia, illinc furor : firmamentum con-
atantiae eat fidea : anlmi, O. — In the Stoic philoa.,
sslf-possessum, placidity .* sunt tres constantiae.
oonstantius, see constanter.
oonstat, see ooiiato.
oonstematlOi 5nia, /. [2 oonstemo], dismay,
consternation, alarm, duiuriance: aubita, L. : rau-
liebria, L. — Mutiny, sedition: volgi, Ta.: Bua,Cu.
1. oon-stemo^ atr&vl, atrfttus, ere, to strew
over, bestrew, thatch, floor, pave, spread, cover: altae
Gonaternunt terram f rondea, V. : contabalattonem
lateribaa, Ga. : omnia constrata telia, 8. : late ter-
ram tergo, cover, V. : conatratum claaaibua mare,
bridged, lu. : ratem pontia in modum humo iniectft,
L. : navia conatrata, covered, decked: Tehiculum :
nt omnea oonatratae (navea) eliderentur, Ga. — To
throw down, prostrate: aigna, L.
2. oonstemd, hvl, fttna, ftre, to confound, per-
plat, terrify, alarm, affright, dismay: animo oon-
etemati, 6s. : hoatia, etc., L. : constemati Timorea,
O. : metu aervitutia ad arma constemati, driven in
terror, L. : oonaternatae cohortea, panie^rieken,
h. : consteroatus ab aede suo, L. : equos, L. : Gon-
sternantur equi, 0.
oon-stipd, ftvl, &tua, are. to press together,
crowd closely: numerum hominum in agrum: se
sub vallo, d.
constiti, perf. of oonsisto and of consto.
odnstltao^ ul, atus, ere [com-+stataol to put,
place, set, station: eo (Helretios), /e their abode,
Gs. : impedimenta, put away, L. : bominem ante
pedes : vobis tauram ante araa, Y.-^To plaee, sta-
tion, post, array, form, draw up: legionem passi-
bus GG ab eo tumulo^ Gs. : oohortes in fronte, S. :
aperto litore navis, Gs. : legiones contra hostem,
Gb. : exercitum contra tos : exadTersum Atheuas
apud Salamina claasem, N.— 7b Aoft, castes to hall
step: agmen paulisper, S.: noTitate rei signa, L
— To form, constitute: legiones, Ga. : legio oonsti-
tuta ex veterania. — To erect, set up, build^ eon.
struct, flar^ found: turrls duaa, Ga. : oppidum, Cs. :
▼ineaa ac testudines, N. : locia certia horrea, Cs. :
moenia in terra, 0. : doroicilium aibi Magnesiae,
N. — Fig., to put, set, place: vobia ante oculos
aenectutem. — To prepare, make, establish, effect,
constitute: amicitiam: aocusationem : yictoriam:
ius nobis, civltati legem : iudidum de pecnniis
repetundis : indicium capitis in se. — To designate,
sdeet, assign, appoint: accusatorem: testis: locus
ab iudicibns Fausto non est constitutus, i. e. a
trial: alqm apud eos regem, Gs. : legibus agrarits
cumtores : patronum causae : constitutus impersr
tor belli gerundi.— 7b eslablisk, set in order, organ'
ite, manage, administer, regulate, arrange, dispose:
legiones, Gs. : civitates : maiestatis constituendae
gratia, S. : mores clritatis, L. : his constitntis re-
bus, after making these arrangements, Gs. : regnum
ei, N. — 7b flx, appoint, determine, define, decide,
decree: ad constitntam non venire diem, L. : tern-
pus constitutumst, T. : finis imperi singulis, 8. :
pretiam f rumento : conloquio diem, Gs. : tempos
ei rei, Gs. : in hunc ( diem ) constitutae nuptiae,
T. : tempos in postemm diem, L. : grandiorem
aetatem ad consulatum : bona possessa non esse
constitui: constitueudi sunt qui sint in amicitift
fines. — 7b appoint, fix by agreement, settle, agree
i^)on, concert : Tadimonia oonstitota : tempore ao
loco oonstituto, S. : die constituta, on the day op-
pointed, Gs. : venturum ad me domum, T. : (diem)
com legatis, Gs. : pactam et constitutam esse com
Manlio diem : cum quodam hospite Me esse, etc^
T. : cum hominibus quo die praesto essent : ami-
cae, make an appointment, lu. : sic constituunt,
9ueA is their cttstom, Ta. : introire, S. : in diem ter-
tium constituunt, S. : quid agi plaoeat inter se,
Gs. — 7b determme, take a resohUion, resolve: ut
aute constitoerat^ Gs. : his constitntis rebus, hav-
ing formed this resolution, Ga. : bellum cum Ger-
mania gerere, Gs. : desciscere a rege, N. : Quae-
rere,V. : oonstitutum esse Pompeio me mittere:
quid vectigalia Britannia penderet, Ga. : ut Aqnini
manerem : nt arbitri darentur, Gs. : optimum esse
reverti, Gs. — 7b decide, arbitrate, judge, decree: de
controTersiis, Gs. : de hoc solos, K« : sententUs
dictis, oonstitount nt, etc., Gs.
oonstitfitlo^ Onis,/. [constitooj, a disposition,
constitution, nature: nrma corporis. — A defini-
tion: summi boni. — Fig., in rhet, the issue, point
in dispute, G. — A regulation, order, arrangement:
rei p. : senatfis, L.: auctor constitntionis, Ta.
oomrtltatlllii, I, n. [constitotos], on agreanent,
appointment, compaet: ne congresso quidem et
oonstituto expenri, by arbitration: factum oun
Digitized by V^OOQIC
coDstttntus
177
oonsoatado
senris, at Tenirent: ad ooDBtitotam venire : alcuiut
ooofiUtuUs Did, Ta. : constitatam habere oum po-
dagr*.
Coiistltutu% adj. [P. of oonstituol eontiiiuted,
arranged, diapoud: bene corpus : Tin Dene naturi.
Con-fltO| stiti, statanifl, ftre, to agree^ aeeard, be
omtUieHtf corresponds JU : oonstetne oratio cum
re: humanitati tuae: ut idem omnibua aermo
oonnet, L. : sibi, to be eontistent : mihi, H. : sibi et
rei iudicatae : auri ratio constat, the account is
correct. — To ttandfirm^ be immovable: priusquam
oonstaret acies, doied their ranks^ L. — ^F i g., to be
JSmt, be unmoved, abide^ be unchanged, last, perse-
vere, endure: uti numerus legionum constare vide-
retur, Cs. : utrimque constitit fides, kept faith, L. :
dom sanitas constabit, Pb. : animo constat senten-
tia, V. : inente : auribus, L. : Burama omnia con-
stant, remain the eamt, O. : cuQCta caelo sereno, a
nerfeeUy serene skg, V. : non in te constitit idem
Exitus, with a different result in your ease, 0. — To
be certain, be oscertMned, be known, be settled, be
estaUis/ted: quae opinio constat ex litteris, is sup-
ported bg: praeoeptori Terborum regula oonstet,
6€ familiar to, lu. : cum hoc constet, Siculos pe-
tisse : dam baec de Oppianico constabunt : quod
inter omnis constat, as eeergbodg knows: constare
res incipit ex eo tempore, L : momenta per cur-
sores nuntiata constabant, Ta. : quod nihil nobis
constat, we have no posiHve information, Cs. : ante
quam plane constitit: Caesarem esse bellum ge-
sturum ooDStabat) there was no doubt, d. : mihi
Tirtutem cuneta patravisse, became satisfed, & :
omnibus constabat oportere, etc., were convinced,
Cs. : quae (maleficia) in eo constat esse, certainly
are: inter Hasdrubalem et Magonem constabat,
fore, etc, L. : in fontis vitium venisse, 0. : apud
animum, utrum, etc., L. — To be fixed, be determined,
be resolved: quae nunc animo sententia constet,
V. : mihi quidem constat, ferre, etc., I am re-
solved: Deque Bruto constabat, quid agereut, had
fully decided, Gs. : probarentne parum constabat,
could uol decide, S. — To exist, be extant, remain :
si ipsa mens constare potest: ut ad alterum R
Utterae constarent intc^rae. — To cotmst of, be
composed of: conventus, qui ex variis generibus
consUret, Gs.: Asia constat ex Phrygiii, Mysia,
etc : (virtus) ex hominibus tuendis : (ius) e duici
olivo^ H. : pecuniae reditua constabat in urbanis
possessionibus, loow derived from, K. : domOs amoe-
nitas silvft constabat, N. — To dqpend, be depe»utent :
Tictoriam in cohortium virtute, Gs. : suum pericu-
lam in alienft salute, Gs. — To stand at, cost : prope
dimidio minoris : quanti subsellia consteut, lu. :
navis gratis: quot viromm morte constare victo-
riam, Cs. : constat leviori belua sumptu, lu.
oonstrdtaji^ P. of 1 constemo. — JPtur, n, as
pontlnm, the board roofs, L.
12
odn-stringo, strinxl, strtctus, ere, to bind, fet-
ter, shackle, cKain : hnnc pro moecho, T. : (alqm)
quadrupedem, i. e. hands and feet, T. : trahere con-
strictoe curru, H. : Tu non constringendus (as in-
sane) ? : corpora vinculis : iilum laqneis : constrio-
tus camroarus ovo, i. e. sauced, lu. — Fig., to bind,
fetter, restrain: beluam legum catenis: coniura-
tionem horum conscientiA: fidem religione: orbem
terrarum legibus. — Of discourse, to condense, com-
press : (sententia) aptis constricta verbis.
oonstructio, onis,/. [construo], a putting to-
gether, building, construction: hominis. — Fig.) in
discourse, ajTangement : verbonim.
odn-8truo, straxi, strUctus, ere, to heap togeth-
er, pile up, aecmnulate : acervos nummorum apud
istuin : omnibus rebus pecuniam : divitias, H. :
mella, V. : dentes in ore construct!, arranged:
constructae sunt dape mensae, heaped, Gt — 7b
make, erect, build: mundum: aedificium: sepul-
crum saxo, L. : nidum sibi, 0.
odnstuprator, oris, m. [constupro], a debawh-
er, L.
oon-stttprd» avl, Atus, ftre, to violate, ravish,
debauch, defile : matronas, L. — Fig.: oonstupra-
turn indicium, /mrcAoMof by debauchery.
Cdiurailia, ium, n., the festival of Coneus, L.
oon-snasor, oris, m., a strenuous counsellor,
oonsnefaolo, fuel, f actus, ere [oonsaetus+
facio], to accustom, inure, habituate: Ea ne roe ce-
let, tilium, T. : filium recte facere, T. : Oaetulos
ordines habere, S. : nil praetermitto, consuefacio,
/ keep (him) at it, T.
odn-Bueaoo, su$vi (-suestl, -suSmnt, etc, G.,
Cs. ; -sudnius, Pr.), suetus, ere, to accustom, inure,
habituate : consuetus in armis Aevom agere : qui-
bus oousiietl erant ferramentiSf L. : consueti equi
evadere, S. — To accustom onesdf, form a habit,
familiarixe oneself: Rhenum transire, Gs. : in te-
neris, V. : Quam male consuescit, qui, etc, what
a wicked custom, etc., 0. — V%n. perf system, to
be accustomed, be wont, have a habit : peierare con-
suevit: obsides accipere, non dare, Gs. : alquo ire,
Gs.: reges tollere, H.: cum eo vivere, N.: quod
plerumque aocidere consuevit, as %oas usually the
earn, Gs. : pro magnis officiis consuesse tribui, Gs. :
eo (equo) quo consuevit uti : quo consuerat Inter-
vallo, sequitur, at the usual distanee, Gs. : ut oon-
suesti : quern ad modnm consuerunt : sicuti fieri
consuevit, is wont, 8. — To cohabit: illft, T. : mulie-
res quibuscum iste consuerat
oonsnetudo, inis, /. [ consuetus ], a custom,
habit, usSi usage, way, practice, familiarity, experu-
enee, tradition, precedent : exereitatio ex qua con-
suetude gignitur: consuetudine quasi alteram na-
turam effid : a maioribus tradita, the traditions :
popoli R. hanc esse con8aeCadipenvjaA^.r>Cto.:
Digitized by VjOOQlC
oonmietas
178
itineriB, way of marehi$tff^ G«. : non est meae con-
sudtudinis rationem reddera: maior tumaltus,
quam populi R. fert consaetudo, Ca. : oonsuetudU
nem tenere: oottidianae vitae^T. : yitae sermonia-
qae nostri, dailjf life and tpeeeh : communis sen-
ses : in proverbii consuetudinem Tenit, a familiar
proverb : in consuetudinem lioentiae venire, 60-
came tued to, Gs. : Gallica, toay of Hfe^ Cs. : sor-
tium, way of catting^ Ta. : mala, U. : (lingu&) lou-
ginqua consaetudine uti, long familiarity^ Cs. :
bene facere iam ex. oonsuetudine in naturam vor-
tit, by practice, S. : in oonsuetudine probari, gen-
erally : ex oonsuetudine, ae usual, S. : pro mea
oonsuetudine, according to my citstom : oonsuetu-
dine SU& civitatem servare, character, Cs. : consue-
tudine pro nihilo habere, familiarity, S. : praeter
eonsuetudinem, unexpectedly: in castris praeter
consaetudinem turottTtuari, unueual disorder, Cs.
— Customary right, common law, usage: retus ma-
iorum : oonsuetudine ius esse putatur id, etc. : ut
est consuetude. — In gram., a usage, idiom, form
ofspee^: Terbum nostrae oonsaetudinis. — Social
intercourse, companionship, familiarity, converses
turn: cum hominibus nostris oonsaetudines iun-
gebat : victQs oum multis : dedit se in consuetu-
dinem: oonsuetudine deTinctus, T. — An amour,
illieU love: parra, T.: hospitae, T.; cf. cum Ful-
▼ift stupri, S.
odnsuetuB, adj, with sup. [P, of oonsuesco],
used, accustomed, usual, ordinary, wonted, customa-
ry, familiar:, amor, T.: membra, V.: aurae, 0. :
lubido, & : pericula consueta habere, S. : tibi finis,
0. : consuetissima cuique Verba, 0.
oonsii], ulis, m. [com- +2 SAL-], a consul; the
highest magistracy of the Roman republic was
vested in two consuls, chosen annually : ordtna-
rins, for the full term (opp. sufifectus, to fill a
vacancy), L. : designatus, ^eet : consules creantur,
Gs. : me oonsulem fecistis : ne sufficiatur consul,
chosen to fill a vacancy: Consulis imperium, V. —
In dates, defining the year; usu. abl. absol. : Mes-
salft et Pisone consulibus, in the consulship of, Cs. :
a. d. y Kal. Apr. L. Pisone A. Gabinio consulibus
(i. e. the 2Sth of March), Cs. : nobis consulibus :
Consule TuUo, H. : Bibuli consulis amphora, H. :
XL annts ante me oonsulem : ante vos consules :
post L. Sullam Q. Pompeiura consules. — 8ing.
collet., the consuls, supreme magistracy: eo (iure)
oonsulem nsurum, L. : legatisque ad oonsulem
missis, L. : nullius earum rerum oonsuli ius est,
S. — In the title, pro oonsule (abbrev. proooB,), plur.
pro consulibus, a vice-consul, deputy-oonsul, magis-
trate with consular powers ; orig. given to a gen-
eral sent to command an army: pro consule
Quinctium subsidio castris mitti, L. : non oportere
mitti privatum pro consule. — Also, to a consul
whose military oommaud was prolonged beyond
his term of office : ut cam Philo oonsulatu abisaet,
pro consule rem gererei, L. —After 6ulla*8 time,
the consuls, when their year expired, assumed the
chief magistracy in provinces designated by the
senate, as pro consulibus : litterae a Broto pro
oonsule: ex litteris Bruti pro oonsule: qui pro
consslibus sint ad urbem, Gs. ; see also proconsul.
— A proconsul: mortuus Claadius consul erat, L. :
quaestor obtigit (Cato) consul i, N. — Poet.: non
unius anni, i. e. not by election, but by nature, H.
oonsalaxlB^ e, adj, [consul], of a consiU, eon-
sular : aetas, of eligibility (the 43d year) : comitia,
for the choice ofconsid: oflicium : fasces, L. : lie-
tor, H. : legatus, Ta. : res, foorthy of a consul, L. :
provinciae, assigned to retiring consuls, Cs. — Of
consular rank, who has been consul: homo : vir. —
As subst., an ex-consul, one of consular rank^ C. ;
an imperial legate, Ta.
oonsolariter, ddv, [consularis], as becomes a
consul: acta vita, L.
oonsiilatiis, Qs, m [consul], the office of consul,
consulate, consulship : honorum popnli finis est con-
sulatus : quo pluris est universa res p. qnam c»n-
sulatus, & : consuiatum petere : ipsi consulatilm
petenti, as a candidate, S. : mandaro alicui, & : adi-
pisd : gerere. — The consul's term of office, consular
year, consulate: in consulatu sno, Gs. : quinqne
oonsulatOs gesti, L.
oonsolo, lul, Hum, ere [com- +2 SAL-l, to meet
and consider, refiect, deliherate, take counsef, consult^
take care, have regard, look out, be mindfid : tern-
pus consulendi, T. : ad consulendum potestas, L. :
ut animi trepidarent magis quam oonsulerent, L. :
praesidium consulenti curiae, H. : inpensius, V. :
in longitudinem, to take thon*ghifor the future, T. :
in commune, /or the common good, T. : in medlam,
V. : de salute suorum : ut iUoram solitudo mu-
nita sit : custodi et consule longe (with ne), Y. :
ut urbi satis esset praesidii, consultum est : famae
tuae : reoeptui suo, Gs. : rei p., S. : timori magis
qnam religioni, Gs. : mi consultum optime esse,
T. : rerum summae, O. : male patriae, N. — To
take a resolution, resolve, conclude, determine,' de
uxore, S. : de nullis qnam vobis infestins, L. : gra-
vius in eum, S. : in humiliores libidinose, L. : in
deditos durius, Ta. — To consult, inquire of, ask for
advice, counsel with, apply to, queiion : spectatas
undas, quid se deceat, 0. : pro te hos : si publice
consuletur, Ta. : collegium oonsuU iussit, nam,
etc., L. : consults, qualem Optet habero viram,
ashad, 0. : te id, ask your opinion of it, — Stwin,
ace, : ut esset, quo consultum plebes veniret, L. —
To consult (a god, an oracle, etc) : Apollinem de
re : deam auguriis, L. : Phoebi oracula, O. : de ee
ter sortibus consultum, atrum, etc., Ob. : epirantia
exta, v. : numen nunc eztis nunc per aves, L. :
oonsultus vates, Y. — 2b take eomud (of a lawjerX
Digitized by V^OOQIC
ooimdtatio
179
oak admee: de iure ci?Ui consuli: qui ooiualnn-
tor, L e. akiUed m the law : lioet ooDsulere ? (a for-
mula of asking adTioe): oonsulere licebit? €k>ii-
sale, B.—To nfn' to (an authority, a legislative
bodj, ete-X comniit : senatam, S. : senatum de foe-
dcre, Ob. : popnlum de eius morte : plebem in om-
nia (trikmni), L. — To ddUteraU upon^ eonaOtr:
rem online, L. : consnlere et ezplorare rem : quid
agant, Gs. — To oAruie, eounad^ reoammnd: tun
oonaulis qiiicqnara ? T. — To reaolve upon^ dder-
mme, decide: potestaa oonsulendi quid relis, T. :
pessime istuc in te, T. : suae vitae durius, i. e. com-
mil addde^ Cs. : quae reges male consuluerint, 8.
— In the phrase, boni consulere, to regard favor-
ably, take in good part : tu haec oonsule roissa
boni,0.
consultation dnis, /. [2 eonsulto], a mature
ddkberation, conkderalion, eoruultation : Nulla tibi
hie est, T. : de eius oonsultatioiie quaerimus : per
aliquot dies tenuit ea consultatio, ne, etc., L. : qui
irent, L. : prolataudls consultationibus, S. — A tub-
Jed of amtuUation : de consultationibus suis di-
sputare. — In philos., a general principle (opp. a
particular case), C. — An a»hing of advice^ inquiry:
respondere oonsultationi meae.
coosoltei ado. with comp. [1 oonsultus], ddib-
eraidg^ eownderaULg: gesta, I* : aTidius quam oon-
sultius properare, Ta.
1. oonsoltOi ad», \M, of consuHum], ddiher^
aieUfypMrpoedy, deeignedlg: nihil eonsulto fuisse:
multa praetereo: bellum tnhere,& : longior insti-
tuitar oratio, Gs. : vires extenuare, H.
2. oSnsiilto, ftvl, atns, ftre, freq. [oonsulol, to
rejlectf eonaider nuUurely, contiulty take countef, de-
liberate: de officio: inter paucos de summit re-
rum, L. : de bello in oonviviis, Ta. : cum aliquibus,
Cn.: super re magnJL, Ta.: tempus consultando
abeumere, L. : ad cam rem consultandam, L. : con-
doeat id necne : quid in illis statuamus, 8. : quid
opus facto sit, L. — ^With dot., to take care, have a
care : rei p., & — To comuU^ advite loith^ a$k eoun-
id of: senes ad oonsultandum aroessunt, L.:
alqro, Tb.
oonsnltor, oris, f?i. [oonsulo], one who giim
counael, a omtnaeUor, advteer : in proelio^ S. : copi-
dine atque irS, pessumis consultoribus, grassari,
S. — ffe who oike eountd, a contuUer^ dient : sui :
consultor nbi ostia pulsat, H.
odnflaltnae; ids,/. [1 consultor], ahe who has
a earefor^ a provider: utilitatum (natura).
, I, fi. {oonsulttts], deHberaiioHy oon-
oonsiilto opus est, S,^-A decree, deei-
don, reaohUionf plan.' consulta sapientium: con-
snlta cum illo Integra habere, plema, S. : occulta,
L. : dam oonsolta petis, rei^MmBee, Y. : tua magna,
decreet, Y. : senatils, a decree of the eenate: hono-
rifica in eos (Aeduos), Cs. : consulta patrum, H. :
ne senattis consultum SicuU homines facere pos-
sent, of the couneiL
oonsulttu, adj. with 9up.[P, of consulo], well
conaidered, weigh^ deliberaieaypon^ maturely pon-
dered: ipsi omnia: consulta ad nos deferunt, —
Knowing, akilful, experienced, practiaed, learned
(esp. in Taw) : non magis iuris quam iustitiae fuit :
consultissimus vir iuris, L. : insanientis sapientiae,
H. : naturft, non disciplina. — As aubat. m^ a lawyer,
oounaeUor: ex isto genere consultorura: eris tu,
consultus modo, rusticus, H. — ^Esp., with turn or
iure: iuris consultorum auctoritas: qui tibi uni
est iure oonsultus.
(ooa'>mim), see confore.
con-sninmo, ftvl, fttus, &re [com-+summa],
to aecompliah, eompleie, fniah, perfect : eam rem,
L. : quae consummatur partibus una dies, i. e. an
interialarv day, O. : oonsummata eius belli gloria,
i. e. the glory offtmahing, L.
oon-«amo, sQmpd (-sQmpstT, Pr.), stlmptus,
ere, to we up, eat, devour: pabulum, Cs.: multa:
fruges, H. : mensaa accisis dapibus, Y. — Fig., to
eonaume, devour, waate, equander, annihilate, de~
atroy: nihil est quod non consumat vetustas: om-
nem roateriam, O. : harundo Oonsumpta in ventos,
waated away, Y. : omnibus fortunis socionim con-
suroptis, Cs. : aedls incendio, L. : viscera fero mor-
su, 0. — Of time, to apend, paaa, eonaume: aetas in
bellis consumpta : nox in exinaniundft nave consu-
mttur: partem diei, Cs. : tempus, L. : dies per du-
bitationem, S.: precando Tempora cum blandis
verbis, to waate, 0. — To uae, employ, apend, exhauat :
materiam fieti, O. : Oonsumptis precibus transit in
iram, O. : pecuniam in agrorum emptionibus, to
lay out : in armis plurimum atudit, N. : in re un&
curam, H. : si quid consili Habet, ut oonsumat
nunc, uaeit «dl,T,: multa oratione consumpti, S.
"rTouaevp, exhauat, impair: (actio) oonsumpta
superiore motu : consumptis viribus, Cs. : con.
sumpta membra seneotft, O. : cum terras oonsump-
serit, a^ra tentet, aooured, 0. — To deatroy, kill: si
me vis morbi consuropsisset: fame, Cs.: morbo,
N. : hie tecum oonsumerer aevo, Y. ^
oonsomptio, 6ni8, /. [ consume ], a waating^
eonaumption: sui.
odnBtimptor, oris, m. [consume], a consumer,
deatroyer: omnium ignis.
oon-snrgo, surrexl, eurrCctus, ere, to riae,atand
up, ariae, atart up, riae in a body, lift oneadf: con-
Burrexisse omnes ilH (seni): honorifioe consurgi.
tur (impera.) : ex insidiis, Cs. : ubi triarii consur-
rexerunt integri, L. : tonsis, Y. : In consilium : ex
consilio, Os. : In plausfls consurrectum est, Ph. :
toro, O. : ad bellum, L. : in ensero, Y. : studiis,
eagerly, V.: temo oM«^^r«.yr^^^ .d
OOaBQITMitiO
180
oontMttplor
Bcythiam Oonsargit, ti ^evaUd^ V. : oonsargunt
querctts, yrow tip, V. — 7b arittf tpring up^ origin
note: GoDsargant venti, V. : Ronnam, 0.
oonsmeotid, On»,/. [oonaargo], a danckng
np (to ezprefls afisent) : iudicnm : omnium.
Conmxs, I, m. [perli. from condo], an aneieni
deittfy god of teeret plaru^ L., 0.
oon-susiinro^ — , — , are, to tohittper ti>gether:
cum illo, T.
oon-tabeaoob tabal, — ^ ere, to watte away,
oontabnlatio^ onis,/. [oontabulo], a ttrueture
of ptanka^jlooringyjioor^ ttory^ Gs.
con-tabuld, &vi, atus, are, to Jtoor over^ build
in ttoriet: turrls, Gs. : turres contabulatae, L.:
murum turribus, cover with towere in atoriee^ Gs. :
mare molibus, bridge over, Gu.
1. oontAotOflk P, of contingo.
2. oontftotiuii Ha, m. [oom-+TAG-], a Umck-
ing^ touchy eontad: contactu omnia foedant, Y.:
sanguinis, 0. : potens, effectual^ 0. : viriles, 0. — A
contagion, infection: volgati contactu in homines
raorbi, L. : aegrorum, L. — F i g. : oculi a contactu
dominationis inviolati, Ta.
oontaglo, onis,/. [com-+TAG«], a touching,
contact, touch: pulmonum: oontagioue Romano-
rum, L. : contagio naturae valet, conneetion, — A
contact, contagion, infedion: pestifera, L.<— F i g.,
an infection, poUution, vidoue companionMhip, par-
iieipation, contamination: ne quid ex oontagione
inoommodi acclpiant, Gs. : ubi contagio quasi pe*
Btilentia invasit, S. : at seditionibus velut ex oon-
tagione castra impleantur, L. : dedit banc contagio
labero, lu. : criminis, L. : oonacieotiae : SBpectOs :
contagiones malorum, quae manaverunt, etc
( oontagiiim, l), ti. [com-+TAG-], infection,
contagion, taint (otAyplur., notn, and <tcc» ; poet) :
mala vicini peooris, V. : Nulla nocent pecori, H. :
terrae oontagia fugit, O. : per incautum seipant
Tolgus, v.— F i g. : lucri, H.
oontaminattut, acli. vrhh sup. [P. of contami-
noj, polluted, contaminated, impure, vile, defied,
statnM, degraded: se ut contaminates abactos
esse, L. : paw dvitatis, L. : superstitio: grex vlro-
rum, H. : flagitiis contaminatissimus. — Ptur. m.
as wbst.: contaminati, abandoned youthe, Ta. —
Plur, n. as eubet., adulterated things,
oontamino^ avi, atua, &re [ contamen, collat.
form of contagio], to bring i$Uo contact^ mingle,
blend, unite: Graecas (fabulas),!,— To corrupt,
defile: spiritum.—- F i g., to corrupt, defile, pollute,
9tain, spoil, taint: gaudium aegritudine, T. : se
Titiis : sanguinem suum lege (Ganuleia), L. : veri-
tatem mendacio : sese maleficio : se praeda, L. :
contaminati facinore,Gs.: tot parricidiis : iudida.
oonteotus, P.of contego.
oon-tego^ tSxI, tSctus, ere, to cover, roof burg :
piscatorias (navls), Gs. : locum lintds, L. : caput
amictu, Y. : se corbe : spoliis oontectum corpus,
L. : humo, 0. : cum anna omnia contecta essent,
Gs. : sedes ramia contecta, shadowed, Gu. : in ali-
quo ramorum nexa contegi, Ta.: qui (tomnlns)
corpus contexerat— >7b eoneeal by covering, cover,
hide, eoneeal: partla corporis: iniuriam, T.: Ubi-
dines f ronte : Gontegat lumina cortex, efface, O.
oon-temero^ ftvl, — , &re, to pollute, violate:
torum, 0.
oontemnendna, a<(f. [P. of oontemnoj, despic-
able, contemptible, trijiing, unworthy of notice : uos :
principes minime : (orationes) non contemnendae,
respeetahle: in dicendo: copiae numero, Gs.
oon-tenmo, tempst (-temsl), temptus (-tem-
tus), ere, to value little, esteem lightly, contemn, de-
spise, disdain, disregard, defy: ea, quae plerique
expetunt: exercitum prae Gallicanis legionibus:
paucitatem eorum, L. : paucitatem in hoste, Cm. :
tuom Gonsilium, T.: parra ista, L. : opes, Y.:
moi'tem: Antoni gladios, lu.: contempta fontis
lura maerens, the outrage upon, 0. : lippus inungi,
H. : ipsum vinci, regard as a trifle: (amplitude
auimi) eminet contemnendis doloribus : contemn!
se putant (senea): tenuissimum quemque: no-
atroa, Ga. : contemnSre miser, H. : Othone con-
tempto, tit defiance of, H. : se non contemnere, to
have a high estimate of: nee (Batavi) tribntis oon-
temnuntur, are humi&ated, TtL : quae res illia con-
temnentibus pemicii fuit, N. — 7b slight, ^peak
contemptuously of, disparage: Numquid biabea
quod oontemnas? any fault to find f T. : Murenae
genus: populi voces, Sic, H. — Fig., to defy, be
safe from, not to fear, to make light of, disregard:
(insulam) dedit contemnere ventos, i. o. sheltered,
Y. : contemnere ventos ( vitis ) Adsuescant, Y. :
raediam Gbarybdim, lu.
oontemjplatiOk onis, /. [contemplor^, a view-
ing, surveying, contemplation : caeli,— F i g., a re-
Jleetum, contemplation, smrvey, review: naturae:
virtutom, Ta. : vis contemplatione dignissima.
oontemplator, Oris, m. [contemplor], an ob-
server, one who rejteets upon: caeli.
1. oontemplataa, P. of contemplor.
2. ( oontemplattut, as), m. [contemplor], a
consideration, contemplation, — Only abl^ sing, :
mall, 0.
contemplor, fttus, &rf, d^,, to geae at, view at*
tenHvely, suney, behold, observe, contempiate: satis
ut cootemplata modo sis, T. : Gontemplator item,
cum, etc., Y. : unumquemque vestrum : oonlis pol-
cfaritudinem rerum: volturo, T.: litaras oodicts:
nummos in arcft, H.— Fig., to consider, regard,
contemplate: id animo quod oculis non potes: ali-
quid secom : causam : ompi acie ingeni, r^ect
Digitized by VjOOV^IC
coutesnptiDi
181
OOIlt6IO
contemptim (-t«mt-X ^^- foontemno], etm-
(emfiuoudy^ dighJ^ngly^ Mcom/ulfy: de Romanis
loquentes, L. : audire minas, L. : snooedentes ad
cutra Romana, L. : vagari, Ta.
oontamptid ( -temt- X onis, /. [ com- + 1
TEM-], a dapuinfff duregard, wniempi^ teom^ dU'
dmn: renim humananim : laborum: deonim, L.:
mortia. On. : hoatibus in contemptionem Tenire, to
he detpisei 6y, Cs. : haec res illis contemptionem
ad omnia attulit, in the sight ofaU^ Cs.
ooatemptor (-temt-X ^^j m. [1 oontemp-
tos],^ vho disregards^ a contemner^ despiser: di-
▼dm, Y. : saperQm, 0. : famae, L. : sui, regardUss
(frith prodigus alieni), Ta. : ferri, 0. : nostri, 0. :
lads animus, cartUss of life, V. : animus, a dis-
dttin/ui spirit, S.
contemptrut (-temt-), Ids, /. [contemptor],
she who disregards, a despiser : RaperQm, 0.
1. contemptus (-temt-X adi, with comp. and
sup. r P. of contemno ], despised, despicable, mn-
temptiUe, vile, abject : homo : vita : iare viderer,
S. : res, fl. : vox contemptior : oontemptissimo-
ram consalum levitas : per sordem exercitui, Ta.
2. oo&temptiu (-temt-), Os, m. [oom-+l
TEM-], a de^gising, contempt, scorn : alumnae, the
slight done to, O. : hunc apparatum sequebantur
coDtemptJla omnium, L. — A being despised, slight
received, disgrace: coutemptOs patieiitior buius,
0. : oontemptu tutus esse, insignificance, L. : Gallis
prae magnitudine oorporum suorum brevitas no-
stra contemptui est, <m object of contempt, Cs.
con-tendo, dl, tus, ere, to stretch, bend, draw
tigkt, strain : areuniy V. : tormenta : vincls, V. :
ilui rian, O. — To aim, draw, make rsadg: nervo
equino tdum, V. — To aim, shoot, hurl, dart, throw :
Mago hastam (i. e. in Magam), Y. : tdum in auras,
V. — Fig., to str€an, stretch, exert: nervos aetatis
meae: animum in curas, 0.: ad hunc cursum
(L e. ad huius imperium),/oi&io teaJUnuig, Y.— 7b
j^jieefor, press, pursue, prosecute, hasten, exert one-
sdf: id aibi contendendum existimabat, Cs. : hunc
(locum) oppugnara oontendit, tealoudg lays siege
to, Cs. : summa ▼! tranacendere in hoatium navis,
Cs. : in Britanniam proficisci, Cs. : litora cnrsu
petere, Y. : voce nt populus hoc exaudiat : remis,
ut earn partem insaUe caperet, Cs. : ne patiamini
imperatorem eripi: quantum maxima poesein,
eoDtenderem : oonio quantum Lynoeua, reach with
the sight, H.— 7b march, press om, seek, jour^ug
hastily, hasten : in Italiam magnb itineribus, Cs. :
hoc magno cursu, Cs. : ad castia, Cs. : Lacedae-
monero, N. : ad summam laudem maximis labori-
bos : quo oontendimns, penrenire : nocte un& tan>
turn itlneria. — 7b measurs together, compare^ con-
trast: cansas ipsaa: leges: id cum defensione
nostra: ostro vellera, £— 7b measure strength^
strive, dispute, Jighl, contend, vie: ptoelio^ Os. : ma*
gis Virtute quam dolo, Cs. : rapido enrsu, Y. :
Moriboa, H. : f rostra, Y. : iactu aleae de libertate,
play for, Ta. : is liceri non destitit; illi oontende*
runt, kq[ft bidding (at an auction) : tecum de ho-
nore: cum magnis lagionibus parvft manu^ S.:
cum victore, H. : humUitaa cum dignitate: Neo
cellia contende Falemis, compete wiih, Y : contra
populum R. armis, Cs. : contra vim morbi : de
potentatu inter se, Cs. : non iam de vita Sullae
oontenditur, the dimute is: proelio eauestri inter
duas acies contendebatur, Cs. — To demand, ask,
solicit, entreat, seek : a me (ut dicerem), qui, etc. :
a Pythio ut reuderet : a militibus ne, etc., Cs. :
hie magistratus a populo summA ambitione con-
tenditur: ne quid contra aequitatem. — 7b cusert,
affirm, insist, protest, maint<tin, contend: hoc con-
tra Hortensium: hoc ex contrario: oontendam,
eum damnari oportere: audebo hoc contendere,
numquam esse, etc : illud nihil nos . . . sdentes
f ttisse, L. : quae contendere poasis Facta manu,
you might swear, O.
oontente, adv. with eomp. [1 contentusl, ear-
nestly, with exertion, vehemently: pro se dioere:
ambulare contentins.
oontentio, «nis,/. [com- +2 TA-], a stretch-
ing, straining, exertion, tension, effort, struggle.*
rods: studiorum: ferre tantam contentionem :
dicendi: honorum,/or honors: Ubertatis, L. — A
contest, contention, strife, JigfU, dsqnite, controversy:
contentiones proeliorum: magna belli: in re pe-
cuniari& : tanta mecuro : contentiones, quas Aedui
secum habuissent, Cs. : adversus procuratores, Ta.
— A comparison, cofUrast: hominum ipsoruro:
fortunarum. — I n r h e t., formed speech, oratory, C.
— A contrast, antithesis, C, — Stress: vocis, i. e. the
arsis,
1. OOntentaa^ aefj. [P, of contendo], stretched,
strained, tense, tight, on the stretch: eontento fune,
H. : corpora (opp. rcmissa): contentft cervice
(boves), Y. : eontento poplite, i. & kneeling, H. —
Fig., eager, intent: eontento cursu Italiam petere:
mens Exiliis oontcnta suis, 0.
2. oontentas, adj, [P. of oontineo], content,
satisfied, pleased: domo suit: vestrft fortunft: his
ad beate yivendum virtus : peditatu, Ca : paucis,
H. : Yiverem uti contentus eo quod, etc., H. : sola
Dianft, Y. : quod mihi crediderunt : ne iutersimus
armis, L. : artis edididsse, 0. : non lacessi, Cu.
oon-terminiuit o^'., boidering upon, ae(ioin-
ing, neighboring, bounding : gens, Ta. : morua
fouti, 0. : Sybaris nostris oris, 0. — Aa subst. n, :
contermina Scythiae, the regions adjacent, Ta.
oon-tero^ trivl, tritua, ere, to grind, bruise,
pound, wear out : infamia pabula suds, 0. : ma-
nOs paludibns emnniendis, Ta. : ailicem pedibus,
lu. : viam, Pr. — ^F i g., of time, to consume, spend.
contezreo
183
oontineo
foatie^ tue^ patHj mnjilcy : Titem in qiiaerendo, T. :
f rustra tempas : ambuUndo diem, T. : diei brcvi-
Utem conviTiis: otiiim BooordiisS. — To exhavH,
tngrou^ expend: se in musids: oonteri iu caasis:
operam f rostra, T. — To detiroy^ aholiah^ annihi^
late: iniurias quasi obUvtone, obliterate: dignita-
tem virtutiB, make ineiffrnJieanL
oon-terreo, ul, itus, ere, to terrify, fri^hten^
tvhdue hy terror: ioqaacitatem vol to: aspectu
oonterritas, Y. : ingenium eo facto, L. : rex peri-
colo conterritofl, L. : GampanoSf ne bellom Romani
inciperent, L. : pulso pedom oonterrita tellos, Y.
conterritua, P. of conterr^o.
con-testor, fttus, an, dep,y to eall to vtUneee,
invoke, appeal to: deos, ot res feliciter eveniret,
Gs. : caelum. — Of a suit at law, to irUroduce, eet on
foot, set at iseue : litem. — Pass,: lite contestata. —
F i g., to prove, atteit, — F, poet. : contestata vii-tus.
con*texd, xuf, xtus, ere, to toeave, efUvnne,joif^
bind: (onum) villis contextis: haeo direotfl ma-
teria iniecta contexebantur, Cs. : simulacra, quo-
rum contexta viminibus membra, etc., Cs. — To
eompoeeyocmatruet, put together: trabibus contextus
acernis equus, Y. — Fig., to deviee: crimen. — To
recount, recite : longius hoc carmen, quote further :
allquos tanto cursu, ut, etc., fast enough, Iu.
oontezte, ad», [contexo], in doee connection.
1. oonteztos, adj. TP. of contexo], tooven to-
ffether^ ehtety eonneetea^ contimums: voluptates:
historia eorum temporum, N.
2. conteztOfl, Qs, m. [ com- + TEC-], connec-
tion, coherence : rerum : orationis. — llie context,
eegucl: (alia) in contextu operis dicemus, Tu.
oontioeaoo (-oiaoo), ticul, — , ere, inek [^oom-
+taceo], to become etiU, cease 9pedking,fall eilent:
conscientia convictus conticuit : subito^ 0. — 7b
keep eilenee: paulisper, L. — To be eilenced, cease,
be hus/ud: sermo: de tuis laudibus: conticuit
Ijra, H.: undae, 0.— Fig., to become still, cease,
stop, abate: cum indicia conticnissent : actiones
tribuniciae, L. : furor, L.
contignatid, onis,/. [contigno], ajhor, storey,
Cs. : tertia, L.
con-tigno^ — , Uus, &re [com-+tignum], to
join teit/i beams, furnish with joists, Cs.
OOntiguuB, adj. [ com- + TAG- ], bordering^
neighboring, adjoining, near, dose.* domos, 0. ;
Aventino, Ta. : tibi, 0. : missae hastae, within
reach of, Y.
1. oontinenB, entis, acff. with eomp. and sup.
{'P. of contineo], bounding, limiting, endosing:
itas, i. e. of the continent, L. : param locuples
oontinente rip&, H. — Bordering, neighboring, eon-
tiguous, near, adfeicent : silvae, Cs. : fundus f undo
eius : aer mari : ripae collis, Cs. : cum Cilicia. —
Holding together, cohering, conneded, eonitmunts,
uninierrupied : silrae, Cs.: grex, L.: agmen, L.:
ruinae, L.: terra, N.<»Fi g., in ^me,foUowiRg^ next,
consequent upon: continentibus diebus, Gs. : mo-
tus sensui iunctus et continens : tiroori perpetuo
ipsum malum continens fuit, L. — Continual, con-
secutive, uninterrupted : contiueuii labore omnia
superare, Cs. : imber per noctem totam, L. : e oon-
tinenti genere, in unbroken descent: continenti
impetu, without a pause, Cs. — In character, conti-
nent, moderate, temperate: hoc nemo fuit magis
continens, T. : continentior in vitfl quam in pecu-
nift, Cs. : Epaminondas, N. : contincntissimi ho-
mines.
2. oontinenB, ntis,/. [1 continens ; sc. terraj,
a mainland, continent: iu oontinentem legatis
missis, Gs. : ex continenti, Cs. : in continente, Cs.:
oontinentis regio, L. — Fig., in rhet, the thief
point : continentia causarum.
oontlnenter, adv. [1 continens], eonthnxumdy,
witMout interruption : bellum gerere, Cs. : tot&
nocte, Cs. : biduum lapidibus pluit, L. : sedere, in
a row, Ct, — ^F i g., temperately, moderatdy: virere.
contiiientia, ae, /. [I continens], a restraint,
abstemiousness, continence, temperance, moderation :
exemplum continentiae, T. : hinc continentia (pug-
nat), illinc libido : iliius in Tictu.
oontined, tinul, tentus, ere [com-+teneo], to
hold together, bound, limit, comprise, enclose, sur-
round, environ : ut trabes arts contineantur, Cs. :
oppidum pons continebat, made a connection with,
Cs. : hibema miRbus passuum G continebantur,
were comprised within, Cs. : loci naturA oontiuen-
tur, are shut in, Cs. : artes inter se oontinentur,
hang together : Zonarum trium contentus fine, O.
— To keep together, keep in a body: uno in looo
leglones, Cs. : navis ibi, Cs. : exercitum, L. — To
shut in, hem in, surround, hold: munitionibus oon-
tineri, Cs. : angustissime Pompeium, Cs. — To hold
fast, keep, hold in place, retain: qood reoepit:
merces (opp. partiri) : (naTes) copulis contineban-
tur, Gs. : parU a maioribus, Ta. — To keep, detain,
shut in, hold, restrain, rqtress t manOs, kegt hands
off, T. : undo manum oontiiuit? H. : sub pellibus
milites, Gs. : nostros in castris, Gs. : ora f renia.
Ph.: rentes carcere, 0.: antmam in dioendo: se
domi, to stay: suo se looo, Gs. : agrioolam si con-
tinet imber, keeps in doors, Y. : suis intra munitio-
nem, Cs. : alqm dextrft prehensum, Y. : deprensum
hostem, 0. : gradum, to halt, Y. — To comprise,
contain, eomprehend: in se vim caloris: genitalia
corpora mundus, O.— F i g., to hold together, keep,
retain : rem p. : fielgas in officio, Cs. : ceteros in
armis, L. : eius hospitio contineri, N. — To hold
back, detain, repress, check, curb, stay, stop, subdue:
adpetitiones animi: insolentiam suam: Etruriam
terrore, L. : animum a consuetft libidme, S. : hos
Digitized byVjOOC
188
oontloiutbiindus
flomina oootinebant, Gi. : mftnam iaTentus ICetn
deorum, H. : se male, 0. : vix me oontineo, qiitn,
etc, T. : Don poese milites oontineri, quin, etc.,
Cs. : Tix ooutineor, refrain^ T. : Quae vera aadivi,
ktep to myaelf^ T. : libroB, keep hack : odia tacitis
none discord iia oontinentiir, are confined toitkin the
limiiB of, — To eomprehend^ embraoey inelvde^ eom^
priae: liber oontinet res gestas regum, N.: (co-
toitia) rem militarem ooDtiDent (i. e. in their juris-
diction), L. : fabula continet aestito, H. : quo more
caerimonia condnetor, eonnaUy Gs. : quae maxime
rem continerent, the prineipal pomUf L. : fomm,
in quo aeqnitas eoniiuetiir.
1. ccmtiiigOb tigf, tictos, ere [com-+tangol to
tovehy rmcA, take nold of, eeixe: divae vittas, V. :
taunim, O. : dextras oonsulum (in greeting), L. :
dbum rostris : f uiiem roano, V. : terram osculo,
L. : roe ignl, teoreh, V, : (numroos) yelut sacrum,
to meddle vnth, H. : ut neque inter se contingant
trabes, Cs. : ut contingant (milites) inter se, Uand
dote togetheTy Gs. : granum, i. e. taeie^ H. : aquas,
0. — To touchy adjoin, border on, reaeh^ extend to :
ripas, Gs. : turri contingcnte Tallnm, Gis. : agrum,
L. : ripae flnminis, Gs. — To reaek, attain, eome to,
arrire at, meet itrith, etrike : metam cursu, H. :
£phjren pennis, O. : Italiam, V. : auras, to come
into'ihe air, O. : avem ferro, tohU,Y.i aurts fan-
do, wilh ace. and inf^ 0. — Fig., to Umdi, teixe
vpon, affect: quos publica contingebat cure, L. :
conXacti artOs, tevsed (by disease), V. : quam me
libido Gontigit ! If eft, O. — To be connected toith,
he related to, touch, concern : tarn foede interemp-
tos amidtift, L. : sanguine caelum, lu. : deos pro-
pios, have more ready aeeen to, H. : haec consulta-
tio Romanos nihil contingit, ooneeme not, L. — To
pofftUe, Mlain, defile, infeet, taint, corrupt (mostly P.
perf) : (Gallos) contactos eo scelere, L. : contacta
miias r:ibie inyenum, L.: (equi) nullo mortali
opere oontacti, Ta. : labelUs Pocula, lu. — To at-
tain^ readt, arrive at: naturam sui similera. — 7b
happen, befall, fall out, come, take place, turn out,
eome to paae, occur : tot propter me gaudia illi
ooDtigisse laetor, T. : si hoe contigit nemini : quam
rem pauds contigisse docebat, Gs. : quod ei merito
oontigit : cui Omnia contigerant, O. : Quod satis
est cui contigit, H. : speciosae (opes) contigerant,
he had a reepedMe fortune, Ta. : ubi quid melius
ooDtingit, H. : oeleriter anteoellere omnibus conti-
git: Non cui vis homini contingit adirc Gorinthum,
Am Me luck, H. : lovis esse nepott Gontigit baud
uni, 0. : utinam Gaesari contigisset, ut esset, etc.
2. con-ttngo (-gao), — , — , ere, to tnet, moiat-
en: (lac) sale, to sprinkle, Y. : corpus arourcft, V.
oontiiraatioy dnis,/. [oontinuo], a continuance,
prclonffotion: roagistratils, L. — A aeriee, amiinua-
Uxm^ tueeetdon : rerum : imbrium : in (rebus) pera-
gendis,L. — ^In rhet, a^wrioc^; verborum.
1. oontiiiuo, adv. [continnus], immediat^y,
forthtoith, atraiffhtway, directly, without delay:
mors continue ipsam oocupat, jua^ afterwarda, T. :
Hand mora, continue matris praeoepta facessit,
y. : Ut vel oontinuo patuit, H. : Egoraet continuo
mecum, / immediately aaid to n^df T. : spem
continuo adulescens superavit, eu aoon aa he grew
up : continuo ut vidit. — By conaequence, ruceaaari-
ly, of course: Gontinuo sic ooUige, quod, etc., draw
the immediate inference, lu. : non continuo, si . • .
sum sicarius, it doea not follow that: forsitan non
continue, sed certe, si, etc. : si malo careat, oon-
tinuone fruitur summo bono ?
2. oontinao, avi, fttus, &re [continuus], to
join, make eontinuotu, connect, unite : (aSr) marl
continudtusest: aediRcia moenibus, L. : Suionibus
gentes continuantur, border upon, Ta. : domes, to
ered in rowa, S. : f undos in agro, to biiy contiffuoua
traela: quae (atomi) aliae alias adprehendentes
continuantur, combine: pontem, ^nttA, Ta. — To
make coniinuoua, carry on uninterruptedly, extend,
prolong, draw out, continue : die ao nocte continu-
ato itinere, Gs. : diem noctemque itinere continu-
ato, L. : magistratnm, S. : alcui consulatum, L. :
dapes, aerve diah after diah, H. : (libertas) ad hoc
tempus contiuuata permansit: paci confestim
oontinuatur discordia domi, follow dose upon, L. :
damna damnis, Ta. — Of Ume, topaaa, occupy : diem
noctemque potaudo, Ta.
oontinaua» ac(j, [com- +2 TA-], loining, con-
necting, uhinterrupted, continuoua, unbroken : Leu-
cada coutinuam iiabuere ooloni, L e. a peninsula,
0. : ignis proxima quaeque et deinceps continua
amplexus, L. : roontes, H. : montium iugum, Ta. —
Of a person : Nerva principi, neareat, Ta. — F i g., of
time, auccesaive, coniinuoua: continuft nocte, the
following night, 0. : ex eo die dies continues quin-
que, Gs. : mensis octo : aliquot annos continues,
trithout intemqjtion, — Of events, in unbroken auc-
cesaion, coniinuoua : bella, L. : cursus proeliomm,
Ta. : incommoda, Gs. : iter, Gu. — Of persons, /wr-
aiatent, unremitting: aocusandis reis, Ta.
contio (not c6ncio), dnis,/. [for conventio]^a
meeting, aaaembly, conuocation, gaihering, audience :
advooat oontionem : habere, L. : populi, S. : mili-
tum, Gs. : plebem ad oontionem vocare, L. : ut
omnis oontio audire posset : rem in contione age-
re : laudare alqm pro contione, before the people,
S. : pro contione edixit, publidy, h. : oircumf usa
turlMt in contionis modum, L. : oontio, quae ex im-
peritissimis constat — ^ discourse, onUion, public
address, Jiarangue, apeedi : oontionem apud milites
habere : hesterna : libera, L. : in Gaesarem, Gs. :
contra Antonium : de roeft salute : in oontionem
ascendere, to come forward to speak: (populus) me
in oontionem vocavit, demanded a speeeli,
oontidn&bimdiui^ adj, rcontiop^i:]^
OOntlfkwaUM
184
OCMitlft
in pMie^ harangmng^ prodaiminff : haeo prope,
L. : velut oontionabundiiB interrogabat, Ta. : faaec
propalam, L.
oontl5niUfl| e, adi. [oontio], of a popular 09-
aembly^ mob^like^ vmgar: prope clamor, Wee a
nbob*B : hirudo aerarii : senex, a demagogue^ L.
conti5nariu8| adj. [contionor], of a public at-
aembly, rnob-like : popultig.
contionator, oris, m. [coutionor], an harang-
ueTj denuigogue^ agiUUor,
oontidiior, fttus, &tf, dep. [contio], to meet, eon-
vene^form an anembly: singuli uuiveraos oontio-
nantes timeat, L. — To make a speech^ deliver an
oration^ harangue^ address, declaim : ex turri : cum
es nudus contionatus : apud milites, Cs. : haec ve-
lut contionans, L. : caterra contionata est, *huic/
etc., dedaimed: contionatus est, non siturum, etc.,
declared before the people.
oontinnoiila, ae,/. dim. [contio], an harangue,
petty speech: in contiunculas detnidi.
con-torqneo, torsi, tortus, ere, to turn, tvfist,
twirls swing, tehirl^ brandish, t9t«^ hurl : globum
celeritate : proram ad undas, V. : silvas insano
vortice, V.— -Of weapons : hastam viribus, 0. : spl-
cula lacertis, V. : hastam In latus, etc., Y. : exous-
sae contorto verbere glandes, the sling, 0. — ^Fig.,
to turn, injtuence: (auditor) ad remiasionem animi
est oontorqnendus. — Of utterance, to hurl forth,
throw out: verba.
OOntx>rt6, adu, with comp. [contortus], perplex-
edly, perversely : dicere: oontortius concludi.
contortion 6nis,/. [com- +TARC-], a whirling :
dexterae, Her. — Intncaey, complication : contor-
tiones orationls.
oontortor, 6ris, m. [com--f-TARC-], a wrester,
perverter : legum, T.
oontortuluo, atff. dim. [contortus], somewhat
perverse: conclnsiimculae.
oontortus, adj. [F. of contorqueo], vehement,
energetic: oratio. — Involved, intricate : res.
contra, €ulv. and prcup. [eomp. of com-; see
1 cum]. I. Adv,, of position, in oppotiti^m, op-
po9iie,face to face, in front, on the other side: sig-
num contra animo finivit, Le. mentally drew a line,
L. : stare, lu. : ulmus erat contra, in front, 0. :
consistere, to make front, Cs. : poeita Hispani&,
opposite, Ta. : intueri, in the face, L. : oscula non
pervenientia contra, so as to meet, 0.— Fi g., of ac-
tions, in turn, in return, back, on the other hand,
likewise: Audi nunc, in turn, T. : Mettins TuUo
gratulatur, contra Tallus Mettium adloquitur, L. :
at tibi contra Evenit, ut, etc., you have your re-
ward, H. : cui latrans contra senex (i. e. respondit).
Ph. : si scias quod donum huic dono contra com-
paret, what counter-gift, T. : Faoere contra huic
aegre,T.: tibi contra gntiam Referre, T. — Of
opposition or strife, in opposition, on the other
side: obniti contra sufficere, to have strength to re-
eist, v. : pugnare, 0. : voeiferans, L. : pauca accipe
contra, H. : contra feriundt copia, meJdng a amn-
ter-attack, S. : quid, si da litteris oorruptis contra
venit? as his accuser: est contra tadicatum, an
adverse decision: lioere, to compete, Gs. : nihil qaod
contra peterent, to crnnpetsfor: qui contra feoerit,
the transgressor. — ^With verbs of saying, in oppoei-
turn, on the other side, in answer: cum contra die-
turns Hortensius esset, as opposing counsel : contra
qui dicit, the opponent : cum nemo contra diceret,
denied it : nihil contra disputabo priusquam dixe^
rit, make no objection : quid contra reus f says in
reply : contra dicentibus inimicis, Gs. : quid contra
dicerem meditabar, how to reply: id quod contra
diceretur refellere, the objections: quod in ea causi
contra dicendum est : dicitur contra, nullum esse
testamentum, the objection is made: respondit nee
contra dici quin, etc., there was no ohjeetion, L. —
Reversely, in an opposite manner, the contrary^ the
opposite : in stultitia contra est, with fools the re-
verse is true: quod contra est, S. : utrumque con-
tra accidit : alia probabilia, contra alia dicimus,
improb€J>le: cognoscere quid boni utrisque ant
contra esset (L e. roali), S. — On the contrary, on
the other hand, conversely : tu contra obicies : Ro-
manus conserere pugnam vellc, contra eludere
Poenus, L. : iusta omnia decora sunt, iniusta con-
tra indeoora: ut hi miseri, sic contra illi beatt
quoB, etc : imperavi nihil, et contra patribus pa*
rui, but on the contrary : non enim tua culpa est
. . . contraque summa htus : at contra : sed con-
tra : contra autem : falso queritur quod, etc : nam
contra, etc., S. : quin contra, nay on the contrary,
L. — ^Followed by atque or oc, contrary to, different
from, otherwise than: simulacrum, contra atque
ante f uerat, ad orientem oonvertere : contra atque
esset dictum, Cs. : si haec contra ac dioo essent
omnia: contra ac ratus erat, S.: contra quam fas
erat, contrary to the divine law : contra quam ipse
censnisset, contrary to its own resolution.
II. Praq>., with aoc. (in prose before its case,
except sometimes a rd. pron.), of position, before,
against, facing, towards, opposite to, contrary to,
over against : insniae latus est contra Galliaro, Gs. :
pacatis contra insulam suam terns, L. : Carthago
Italiam contra, V. — Opposite, towards, against, fac-
ing, over against: contra vos in contione consiste-
re, to face you: a f route contra hostem, Cs. : Al-
banos contra legionem conlocat, L. : quos agmina
contra Procurnint, V. ; contra banc Romara altera
Roma, a rival to. — F i g., in answer to, in reply to :
contra ea facturos clamitabat, etc., Cb. : contra ea
aiebat, etc., L. : contra postulata nuntios mittit,
S. : Quae contra breviter fata est vates, V. — With
valere, to weigh against^ counterbalance, avail
Digitized by V^OOQIC
185
oontrwltts
agamd : hac ratio oontrm oniiie iui iorandoin valet :
oontrmne laenim nil Tftlere Pauperis ingeniam f H.
— Of oppoflttioQ or strife, affomat, wiih, in hoMity
to^oM the etumy of: contra Oaesarem gerere bel-
lom : anna contra senatum tuU : armis contendere
contra populum R., Gs. : contra Crustaminos pro-
fectos, marched agamtt^ L. : nihil se contra Sequa-
nos consili inire, take lumtile measuree againd^ Cs. :
contra salotem urbis incitari : paratus contra eum :
agere contra faominero, p/(0a(/ o^atfu^ ; nihil satis
firmum contra Metellum, S. : contra difBcultates
prondere, S. : vi contra yim resistere, L. : defenato
contra vim : contra me sentire, hM an unfavora-
bU opinion: quem contra reneris antea, /or wlioee
advertanf you were eowuel: pugnandum contra
roorbam : (provinciam) contra Gaesarem retenturi,
« the enemy of: eae res contra no« fadunt, make
ogaimd, — Ayainat, m oppomtion to^ a$ the opponent
of: tibi contra nos dicendam putes: contra iuris
coosaltos dicere, ayainet their opimone: contra
caput dicere, to plead ayainU life : contra Epicu-
ram dictum est, in reply to: consuetude contra
decs dbputandi, i. e. ayainet the existence, — Jyainet,
ff^urioiua to, unfavorable to, to the diaadvemtaye of:
nihil contra me fecit odio mel : aliquid contra Cae-
saiem Pompeio suadere: contra se ipse misericors,
to hit own if^uryt Ph. : contra valetudinis commo-
dum laborare. — E s p., of offences, eiyainet, in vio>
ItHon of: pecuniam contra leges auferre : contra
fas : contra ins gentium, L. : contra verecundiam,
t» ditr^ard of: contra rem p. feeiase, to have been
yuUty of treason : vim earn contra rem p. lactam
decemere, L. : contra morem faoere : quod contra
legem esset: contra fldem. — Of opposition in
thought, €onir€try to, oppoeite to^ the reeerae of:
sed miht contra ea videtur, t/te contrary eeema true^
S. : contra ea Caesar putabat, otherwiae, Gs, : con-
tra ea benigne, on tlie other hand, L. : cuius a me
corpus crematum est, quod contra decuit ab illo
meum (sc cremari), whereaa: quod contra oporte-
bat deticto dolere, correctione gaudere, while, on
the contrary, — With an abstract noun, cotUrary to,
beyond, againat: contra omnium opinionem (L e.
contra ac rati erant), Cs. : contra opinionem lu-
gurthae, againat t/te eapeetation, S. : cetera contra
spem salva invenit, L. : contra timorem animi
praemia sceleris adeptus, 8.
contractio, onis,/. [com-+TRAG-], a draw-
ing together, contraction: digitorum: supercilio-
rom: frontis. — Fig.: anlmi in dolore, dejection.
—A shortening, ahortneaa : paginae : sjtlabae.
contractituioula, ae, /. dim, [ contractio ], a
trifiing dejeelion, aadtieaa: animi.
oontraoto^ are, see contrecto.
ooixtract(i% adj. with camp. [P, of contraho],
drawn together, compreaaed, contracted, ahort, nar^
row, reatrietcd, Umitid: narea oontractiores habent
introitfls : cuticula, wrinkled, lu. : frons, H. : vesti-
gia vatum, the narrow path, H. : ipsos in usQs lo-
cus, too fiarrotffi v. — Fig. : ambitus verborum,
brief: studia contraction, mor^ limited: pauper-
tas, atinted, H. : Contractus Icget, in retirement, H.
oontri-dioo, dizl, dictus, ere, to apeak againat,
contradict: sententUs aliorum, Ta. : contradicen-
tibus inimicis, Cs.
oon-traho, trftzl, tractus, ere, to draw together,
collect, aaaemble: exercitum in unum locum, Cs.:
copias eo, N. : navibus coaotis contractisque, Cs. :
viros, y. : undique fontia, 0. : utrumque ad col-
loquium, L. : contrahe quidquid animis vales, caU
to your aid, V. — To draw doae, draw in, control,
ahorten, narrow, leaaen, abridge, diminiali : pulmo-
nea se contrahunt: braccliin, V. : frontem, to
wrinkle: voltum, 0.: contractum caput, bowed,
H. : castra, Cs. : vela, to ahorten, H. : umbras, 0. :
mare contrahitur, ia narrowed, 0. : contracta
aequora sentire, to encroach on, H. : tempora veris,
to ahorten, 0. : tempestas contrazit caelum, nar-
rowed, H. : contracto frigore pigrae (apes), i. e. atiff
with cold, y. — F i g., to bring about, aeoonipliah, exe-
cute, contract, cauae, produce: amicitiam: negotium
mihi : numinis iram mihi (arte), O. : bilem tibi,
lu. : causam certaroinis, L. : porca contracta, due
(in expiation). — To tranaad, contract, bargain,
condude: cum rege rationem, an account: aes
alienum : ex rebus contraheudis : rerum contrac-
tarum fides, of contracta : res inter se, L. : cum
altero, deed, — To draw in, lessen, check, restrain:
animos : appetitOs : cupidinem, H.
OOQtririe, adv* [contrarius], in oppoaite waya,
in a diffa-ent manner: scriptum esse: relata
verba: dicere, Ta.
oontrarinin, I, n., see contrarius.
oontrirlnfli aeff, [contra]. — Of position, lying
over against, opposite : ripa : collis huio, Cs. :
Phrygiae tellus, O. : contrario ictu transfixus, by a
blow from the opposite direction, L. : volnera, in
front, Ta. — Opposite, contrary, opposed, conflict^
ing: defendere contrariam partem: inter se pug-
nantia studia: disputare in contrarias partis, on
both aidea : huius virtutis vitiositas : iura omnibus
aliis: aestus vento, O. : ex orationibus capita
altema inter se contraria : contrario motu atque
caelum, oppoaite to that of the aky. — As aubat, n.,
the oppoaite, contrary, reverse: contrarium est . .
ut frigus calori, the antithesis: lex imperans ho-
nesta, prohibens contraria: si ea volt ... sin
autem contraria, etc, N. : vocant animum in con-
traria, in opposite directions, Y. : in contraria ver-
sus, transformed: vitia quae sunt virtutum con-
traria, the opposites: ex contrario, on the contrary,
on the other nand, Cs. : hoc ex contrario contendo:
e contrario, N. — HostUe, inimical, antagonistic :
Tibi, Ph.: Utoralito^^^y^^ undis ignis, 0.
contreotetio
186
QQIlilinQO
oontrectatio (oontraot-), 6nl8| /. [oontreo-
to], a touching^ corUad : eqaae.
oontrecto (contraoto), ftvT, atus, Sre [com-
+tracto], to touchy handle^ come in wniad vfith,
feel: pectora, 0.: (liber) contrectatus manibas
Tolgi, H. : contrectata pudicitia, ffioiatedy Ta. : cor-
poB oculis volgi contrectandum, Ta.— Fig., to turn
over^ dwell upon : mente varias voluptates.
oon-tremiscov mul, — , ere, ine?L, to tremble,
shake, shudder : tota mente : metu, S. : omne Con-
tremuit nemus,y. — ^Fig.: cuins niimquam fidea
oontremuit, wavered: pericalum, shudder at, H.
oon-tremo, — , — , ere, to tremble, quake: cae-
lum tonitru contremit, Pac. ap. G.
oon-tribuo^ tribul, tribOtus, ere, to unite, in-
corporate, associate, enroll together: cum Oscensi-
bu8 contributi, Cs. : Phocenses iis contribuenint,
L. : C!orinthum in anticum gentis ooQcilium, L. :
urbes ad condendam Megalcn contributae, L. — To
join in giving, contribute, add: aliquid, 0.: pro-
priua tecum annos, share, Tb.
oontristOb ftvl, atus, ftre ^com-+tri8ti8], to
sadden, make gloomy, doud, dtm, darken: frigore
caelum, Y. : (Aquarius) annum, H.
oontiitas, adj. [P. of contero], worn out,
trite, common : praecepta : proverbium vetustate.
— Worthless: praemium.
controirerBia (-voniia), ae,/. [controversus],
a contention, quarrel^ question, dispute, controversy,
dAate : privata : rem in controvergiam rocare : re
in controversiam deductfl, Cs. : in controversiam
venire: dirimere controversiam: sedare: heredi-
tatis : de loco, Cs. : verb! : non erat, quin verum
dicerent : nihil controversiae f uit, quin, etc., L. :
Bine controvorsia, indisputably.
oontroverBiOBUS, adj. [controversia], much
controverted: res, L.
oontrdvexvaa, adj. [contro- (cf. contra) + ver-
sus], disputed, qwattionable, undecided: ius: res:
anspicium, L. — l>ispHtations : gens naturft (dub.).
oon-tmcido, &\l, atus, are, to cttt to pieces, cut
down, pttt to the sword: corpore contrucidato. —
Fig.: rem p.
oon-trtido, bI, sus, ere, to thrust, crowd togeth-
er: aliquos in balneas.
oontabenialis, is, m. and/. [com-+taberna],
a tent-companion, messmate (usu. ten men and a
decanus in one tent), C, Ta., Cu.— ^ perstmal fol-
lower, attendant : Pompeio. — A comrade, compan-
ion, associate, colleague : tui : meus in consulatu.
oontubeminm, l, fi. [com-+tabenia], com-
nanionship in a tent, the relation of a general and
fUs personal follower: oontubemi neoessitudo:
patris, S. : alqm contubernio aestimare, by intimate
eompanionsldp, Ta. : militum, with the soldiers, Ta. :
mnliebris mWtitLe, eoneubinage, — Of animals, a
dwelling together. Ph.— Of slaves, marriage, Cu. —
A common war- tent >* deponere in contubernio
arma, Cs. — An abode of slaves, Ta.
oon-tneor, uitus, 6rl, dep., to look on, gaze
upon, behold, survey : contueroini os, look him in
the face: alqm oculis: id novum contnena, observ-
ing this novelty, N. — Fig., to contemplate, regard:
a contuendis malis avocare aliquem.
( OontoittlB, Us ), m., a beholding, — Only abl.
sing. : parricidanim, Cu.
contumaoia, ae,/. [contumax], inJUaabilitu,
contumacy, obstinacy, stubbornness : ilia tua : in
voltu, L. : responsi : adversus principem, Ta. —
Jflrmness, constancy : libera.
oontmnioitM; adv. with eomp. [oontumax],
obstinately, stubbondy : soribere : omnia agere, L. :
contumacius se gerere, N.
oontumax, Acis, adj. with eomp. rcom.+ l
TEM-], insolent, unyieldmg, obstinate, sHff-neeked:
quis contumacior ? : animus, Ta. : voltus,Cu.:
lima, Ph.
contamella, ae,/. [com-+l TEM-], inamU,
abuse, affront, reproach, invective, contumely: ei
facere oontumeliam, T. : contumelias dicere, L. :
improboram : tam insignem in me aocipere, T. :
tantft adfectus: tant& aooeptA, Cs. : contumeliam
reroanere in exercitu sinere, diegraee, S. : addere
contumeliam iniuriae, Ph. : contumelias perferre^
Cs. : graves, H. : verborum : a quibus contumelift
perfugae appellarentar, Cs. : ingenium contumelift
adoensum, S. : quam sine oontumelia describo.— >
Person.: Contumeliae f anum. — Fig., if^wry,
assault, violenee: naves factae ad contumeliam
perferendam, violence, Cs. : praebere ora contume*
liis, to the blows, Ta.
contumelioae, adv. with eomp. and «t^. [con-
tumetiosus], abusivdy, insolently : hoc dioere : con-
tumeliosius facta iniuria, T. : oontumeliosissime ei
male dicere.
contumeUoBUBk adj. with eomp. [oontumelia],
full of abuse, reproachful, abusive, insulting : con-
tumeliosis vocibus prosequi, Cs. : in ediciis : te
esse dlcunt contumeliosum, quod, etc. : oratio :
quod contumeliosum in eos foret, si, etc, S.
con-tamuldv — ^ — , Are, to cover with a
mound, inter, bury : contumulari humo, O.
oon-tandov tudi, tflsus or tansus, ere, to beat,
bruise, grind, crush, poiund, break to pieces: pugi-
les caestibus contusi : Yos sazis, H. : pectus icto,
0. : flos nulto oontusua aratro, Ct : contusi inter
saxa, L. : nails a f ronte resimas, to flatten^ O. :
radicibus oontusis equoa alere, Os. : herbas, Y. —
Of gout: (oberagra) articulos, racA^d^ H. — ^Fig.,
to break, crush, destroy, subdue, put down, baffle,
elteck : populos f erocis, Y. : ^an^ [b^m, L. : opes
187
oohtmiIo
coQtnsae (opp. auctae), S. : praedoois a^idaciam :
regnm minas, H. : animoB, Ta.
ooiitan8ii% P. of contuodo.
contiirbatid, 5nis, /. [ contorbo ], confution^
ditquiet, canttemation : mentis: est metus exou-
tieus cogitata.
conturbatiu, adj. with amp. [P. of contur-
bo], distraeUd^ ditordered^ corfuted^ ditqttiettd :
oculus : homo : discedit, in cwifittum : m sori-
bendo conturbatior.
con-turbo, &vT, &ttis, are, to confuse^ duturb^
deraugey disorder, confound: ordines (militam), Sw :
rem p., S. — F i g., to disturb, diamtiet : mlhi Ratio-
nes, i^t my flans, T. : te. — Esp., in business,
with a/^. of rationes, to confound tuscounts, fail,
be insoivent, be bankrupt : me conturbare oportet? :
S5c Pedo conturbat, lu.
oontofs I, m., ;= Koi/r«$f , a pole, pike : conti bini
a ppora prominentes, L. — As a weapon, V. : contis
praeGxa capita, Ta. — A boat-hook, Y.
oontojraa, P. of contundo.
oonnbialis (not connll-), e, adj, [ connbiam ],
ofwedioek, amjugal: iura, 0.
contkbtom (not conntt-), n. [oom^+nnbo],
marriage, vedloek (as a civil institution; cf. con-
iogiam, the personal union), 0. : per oonubia 6ae-
tatoB flccum miscuere, S. : natae, V. : nostra, toith
nu, O. : Pjrrhtn' conubia senras f V. : conubiis
ambire Latinnm, i. e. for Ms daughter's hand, V.
— The right of intermarriage: conubia plebei cum
patribus sancire: patrum et plebis, L. — Sexual
union, O,
coxitia, I, m.,=z Kufvocy a cone.- coni forma. —
The apex of a helmet, V.
oon-valefloo^ lul, ere, inch,, to recover, regain
health, grow strong, gain stre^^h : ilico : ex mor-
bo: de volnere, 0. : hoc spatio, Cs.: in dies : ignis
convalait, O. : ut convalescere civitas posset :
mens, O. : opinio de aliquft re convaluit, Cu.
con-TaUlfl, is, /., a valley, ravine, ddL, C. :
magna, Cs. : interiectae eoUibus convalles, L. : de-
pressae, V,
oon-vaao^ ftvl, — , ftre rcom-+vasa], to pack
together, pack up : atiqnid, T.
oonveoto^ — ^ — , are, freq. [ conveho ], to
carry together, heap together/ recentis praedas,
V. : ligones ex agris, Ta.
oon-veotor, oria, m., a fellow-passenger,
con-Telio, TgxT, vSctus, ere, to carry together,
eoHeet, store : framentnm ex regionibus in urbem,
Cs.: frumentum Gapuam, L.: lintribus in eam
insulam materiem: ex ante convecto sufficere,
prerious stores, L. — Pass,, to be carried rapidly,
fy: per auras, v.
oon-vello, yeni, toIsos or tuIsus, to tear away,
pluck vp,psUl off, wrest, rend: veotibus saxa tur-
ris, Cs. : gradOs Castoris : acsculum, V. : glaebam
vomere, Ct. : repagula : signa, to pluck up (in de-
camphigX L. : simulaoniiQ e sacrario : ab humo
siWam, V. : robora suft terrft, 0. : Roma convolsa
sedibus suia : alqd duro ferro, cut off, V. — To tear
to pieces, cleave, rend, dismember, shatter, break:
dapes dente, 0. : Convolsum remis aequor, Y. :
(nares) oonvolsae undis, shattered, Y. — Fig., to
shake, ehatter, destroy, overthrow, nullify : consue-
tudinero : si eam (opinionem) ratio conrellet : rei
p. statum : acta Dolabellae : fata, 0. : fidem, Ta.
oonvenae, ftraro, m, and /. [ com- + BA-,
YEK-], assenMed strangers, refugees, vagabonds:
convenas congregasse : convenarum plebs, U
conveniens, entis, adj. \P, of oonvento],
agreeing, consistent, corresponding: hunc super-
bum habitum convenientes sequebantur contemp-
tUs aures, etc.. It, : recta et conrenientia nature
desiderat: sibi convenientia iinge, H. : nihil de-
cretis eius : omnia inter se. — F i g., fit, becoming,
appropriate, suitable: Sit bene conveniens toga.
0. : dies cum populi voltu, 0. : oratio tempori, L. :
Reddere personae convenientia cuique, H. : Yenus
annis nostris, 0. : ad res secandas : gratulatio in
e& vlctoriS, L. — Harmonious, wdl'disposed: pro-
pinqui optime.
oonrenienter, adv. [ conveniens ], fitly, suit-
ably, conformably, consistently: dici: cum ea (na-
ture) vivere: naturae, H.r ad fortunae statum
loqui, L.
oonvenlentLay ae,/. [conveniens], agreement,
harmony, symmetry : naturae : rerum in amicitia :
naturae cum extis.
oon-veniOy v§nl, ventus, ire, to come together,
meet, assemble, gather, come in a body : ex provin-
ciil, Cs. : ad Caesarem gratulatum, Cs. : ad eum
defendendum, S,: Romam Italia tola convenit:
unum in locum, Cs. : in consilium f requentes : in
unum, S. : dvitates, quae in id forum convenirent,
i. e. had their seat of jtistice in : clam inter se :
uno in loco. — 7b address, accost, meet, visit, obtain
an interview loith : Pamphilum, T. : Yerrem : euro
in itinere, Cs. : per Gablnium ceteros, S. : ut se
conveniri nolit : conveniundi patris tempus, T. :
aditum petentibus conveniendi non dabat, N. —
F i g., to come, fall: in mannm, under tutelage (see
manus), C. — To come to a decision, be concludea, be
agreed on, be settled: si in eo manerent, quod con-
venisset, Cs. : condioiones non convenerunt, N. :
id convenerat signum, Ij. : id modo non convenie-
bat, quod, etc., on that point only there was no
agreement, h. : pax conrdnit, S. : in eas oondicio-
nes cum pax conveniret, L. : quod (signum) con-
venerat, Cs. : Haec fratri meoum non oonveniunt,
T. : quod tempus inter eos coinmitumdi proeli
Qonr^mtitikxm
188
coDTeneratf Os. : qui ( iadex ) inter ad^emrios
conveniasct : paoem ooni^eatani f nistra f uisse, 8.
— Impers.^ it ts agreed^ w $eUUd: oonTeilit, reUqua
belli perfecta, u gmeraUy <U9tried, L. : quibua
ooDSuliboa interierit non convenit, N. : pacto oon<
yfinit, ut, eto., L. : omnia exercitus, at! oonvenerai,
deductus, etc., S. : tibi cum bonis dvibus : oonve-
niat miht tecum neoesse est, ipsum fecisse, etc.,
you and J mtui need» agreey tkat, eta : quern ad
modum (aedes) traderetur: inter oonsnles satis,
L.: sae^ia inter se oonvenit ursis, there ie har-
mony^ lu. — Tofit^ he adapted to: ad pedem apte:
Dicitur toga convenisse Menandro, to^ we// on^ H.
— 2b he fit^be euiiabU, become^ caneiet, (^Pfiyt he-
Umgy he appropriate: conveniunt mores, T. : Non
bene conveniunt ICaiestas et amor, agree^ 0. : in
hunc ordinem: ad mazimam partem: ad num-
mum convenit, agi-eee to a farthing: natura homi-
nis cum uni versa : quid posterius priori non con-
venit?: viris laborem convenire, S. : Kon hoc
conveniet Ijrrae, H. : Baud convenit^ ire, etc., T. :
quid vos sequi conveniat: confestim te interfec-
tum esse convenit: quo sidere terram Vertere
Conveniat, y. : sit tibi curae Quantae conveniat
Munatius, as dear as he ovg/U tohe^R.
oonventioius, adj. [ 1 oonventus ], of assem-
hling^ for attendanee ; hence, aa eubsL n, [ao, aes^
money paid for attending an, assembly,
oonventioiiliiiii, l, n, dhn. [ % couTentaa 1, a
petty assembly f association: hominum. — A plaee
of assembling : oonventicala exstruere, Ta.
conTentiov 6nis, /. [com-+BA-, VEN-], an
agreement^ compact^ oonventUm^ L., Ta.
conventom, I, tu [1 conventus], an agreement^
company contract, convention : stare conventis :
testes conventorum, L. : pacti et conventi formu-
la: Ck>nventum et pactum, a marriage eontract
and settlement, lu.
1. oonventufl^ P, of convenio.
2. conventufl, Us, m. [com-+BA-,VEN-], a
meeting^ assembly, throng: comitum, T. : virorum
mulierumque : primo conventu, S. : conventu pro
solitudine abuti: natum ConventQs trahit in me-
dios, V. : ridetur ab omni C!onventa, H. — A eon-
gress^ council: civitatium, L. : Arcadum, N. : gen-
tis, L. — A trading company, corporation : in pro-
vinda conventQs magni : Syracusanus : Ck>rdubae,
Ca. — A judicial session, court of justice: agere
conventum, to hold a court : ad conventQs agendos,
Cs. : per conventOs ire, lu. — An agreeing, agree-
ment : ex conventu, by agreement : clamare omnes
ex conventu, wUh one accord.
oon-verbero, avi, atus, Are, to strike, beat: os
Sttum, Cu.
oon- verro (-▼orro), I, — ^ ere, to sweep together :
alqd sabuli, Gu.— 7b gaUier in, gain: hereditates.
oonveirsatio^ Onis^/. [oonverso], /omi/tar in-
tercourse, association (isLto): mortslium, Ta.
oonveniov onis,/. [com- + VERT-], a tumit^
round, revolving, rswdution: caeli: mensium. —
Fig., a subversion, alteration, change: rerum:
tempestatum: rei p. — In rhet: in extremum,
rq>etitum at the end of a douse: orationis, the
rounding of periods,
oonverso, — , — , ftre, freq, [ conversus ], to
turn around: animus se ipse conversaua.
oon • Tersor, fttus, arl, to abide, frequent : in
re§p&,Cu.
oon-Terto (-▼ortoX ^ sus^ ere. — Thins., to
turn round, cause to ttirn^ turn btick^ reverse, direct:
in infimo orbe luna convertitur : vox Herculem con-
vertit, L. : ter se, 0. : vias, V. : caeli conversa per
auras, wheeledf Y. : conversae acies nituntur, face
to face, y. : conversis in eam partem navibus, Gs.:
haec (sica) conversa est in me : conversa cuspide
montem Impulit, cotn/M/ tfte spear and struck, Y. :
se in Phrygiam, N. : ad hunc se, Gs. : ooHa ad
freta, O. : legiones ab itinere ad suam poientiam,
withdraw . . . to reinforce, Gs. : tigna contra vim
fluroinis, Gs. : aspectum quo velleot.— Of an army,
to wheel, turn, ^ange the direction of: conversa
signa in bostes inferre, change front and charge^
Gs. : signa ad hostem converti, to face the enemy^
Gs. : sese, to retreat, Gs. : conversis siguis redire,
L. : itinere oonverso, by a fiank movement, Gs. :
acies in fugam conversa, routed, Gs.: oonvorso
equo, S. — Intrans,, to return, turn away: ad pe-
dites, S. : in regnum suum, S. ; ad uxorem Sil vlam,
Ta. — Fig., trans., to turn, direct, throw back:
risum in ludicem: haec ad sues quaestds: ani>
mum ad curam, L. : se ad timorem: subitam con-
verter in iram, 0. : animos : aculeum testimoni
sui : omen in ipsum, Y. : se ad eos, to their si^k
port, N. : omnium ora in me convorsa esse, S.—
To attract, Jlz, rivet, draw: volgi ora, H. : animoe,
L.— 7b change, alter, transform, turn, convert^ per-
vert: se ex homine in beluam : tellus Indnit con-
versa figuras, 0. : rem p., to bring into disorder:
animum avaritift, S. : civitatis lingua convorsa
conubio Numidarum, S. : castra castris, to change
continually, Gs. : conversa numina, alienated, Y. :
casQs conversi, w?ueh undergo a change of form :
ad salutem convorti hoc malum, T. : ludl ad funus
civitatis conversi: id ad salutem, N.: Deum in
hominem, T. : in classem nymphas, Y, : praemia
in pestem, S. : amicitiae se in graves inimicitias.
— To translate: aliqua de Graecis : libmm in La-
tinum. — Intrans^y to changSf turn, be changed, go
over, G. : imperium in superbiam, & : ad aUquem,
to the support of: ad sapientiora, Ta.
oon-vestio^ Ivl, Itus, ire, to clothe, cover, envel-
op: herbis prata conveatirier : domus luds oon-
vestita, surrounded: omnia bedecft ^^^ , ^
Digitized by VjUOQIC
ooaToxns
180
ooorlor
GoavoxaM, adj, [oonyeho], vauiUd, archtd^
rotmded^ cqnmz, eoneave : caelum, O. : trames sil-
▼ae, V. : foruuina terrae, 0.-— As wb§i, n., a vauU^
arcA, hollow: in oonvezo nemoniin, Y. : caeli con-
Texa, the vaulted areh^Y.: ut convexa revisant,
return to the mr^ V. — Jndinedf dojnng^ iteep : ver-
tex ad aequora, O. : iter, 0.
convioiator (ooinrit-)i ^^8, m. [convicior], a
railer, revUer,
convioior (oonirit-), ataa, &rl, d!». [convi-
ciam], to revtUy repi-oaeh^ taunt, rail a<, L.
oonvioiiim (not -vltium), I, n. [com-+VOC-],
a loud noutf ay, elamor, outcry: cum mazimo
convitio: alcui fit a senatu : caDtoram : Humanae
coiiTicia linguae, uttetaneet, 0. — Of frogs, Ph. —
WranffUnfff altercation, contention : aures oonvitio
defessae. — jbnporittnitu: alqd oonvitio efflagitare.
— A violent disapprooation, contradiction: om-
nium vestrum : grave : BenatQa. — Reproach, abuee,
reviiing, intuU: scurrae: oonvicio consulis cor-
repti, Cd. : acerbior in conviciis, Ta. : pueris con-
vicia Ingerere, H. : tranaire a conviciis ad tela,
Ta. : nemonim convicia^ picae, aeolde, 0.
conviotldidiiifl,/. [com-+VIV-], wnipanion'
tMp, intercourse, intinuuy, C. — A eon^nion: oon-
victiones domesticae.
oonviotor, driB, m. Foom- +yiV-], a table com-
pankm^ nutmwte,/amMar friend, H., G.
1. comrlotna, P. of convince
2. conTiotnOk lis, m. [com-+VIV-], a living
together, intimacy, eoeial tntercourte: tinmanns:
loDgi convictibus aevi, O. — A banquet, feast: con-
viGtibas indalgere, Ta. : sobrii, Ta. : omnis Con-
victos . . . De Ratilo, the talk of every dinner, la,
oon-viiioo^ vfd, vlctus, ere, to overcome^ eon-
viet, refute^ expose: me teste: paulatim convictus
veris, L. : oonvicti malctantur, when eowncted, Ta. :
te amentiae: convicti maleficii servi: facinoris,
8. : manifestis criroinibus : iudicio legatornm, S. :
coDscieniift: in hoc scelere: aliquid fecisse con-
vinci, L. — 7b prove ineonteetably, show clearly, dem-
oMtrate, expose: oonvincam si negas: inanditum
facinus voce convinci : haec po^tarum porteuta :
tTaritiam, Gs.: convicta ( praedla X />re>vA/ to he
iA6Len: quod apnd patres convictum, Ta.: quod
sive fateris sive convinceris: ne convincas esse
Hlom taom, T. : nihil te didicisse.
con-TiMh — i — ^ ere, to shine tqfton, G. poet
(oouvittum), see oooviciom.
convlya* ac, m, and /. [com-+VIV-], a table
companion, guest : ridere convivae : satur, H. : f re-
quens, O. : ebrios, O. : promissns, promised guest,
lo.
coniriTilli^ e, «(f. [oonvival of a gue^, festal,
co9tvivial: oblectamenta, L. : fabulae, Ta.
oonviTitor, Oris, m. [convivor], a host, enter-
tainer, master of a feast, U., L.
oonvivium, I, «• [com-+VIV-l, a meal in
company, social feast, entertainment, banquet : egit
vitam in conviviis, T. : muliebria: omare: in con-
vivio saltare : If utua convivia, V. : capilli propter
convivia pexi, /or company, hx.-^Ouests at t^le:
vinosa, 0.
ooa^ivor, &tus, ftrl, dep» [oonviva], to banquet,
revel, carouse together : urebro, T. : in publico, de
publico.
conTOoatio, Gnis, /. [convoco], a convoking,
calling together, assembling : popuh R.
Oon-TOOO, avT, iltus, ftre, to call together, con-
voke, assemble, summon : milites : senatum in
aedem : principes Treviromm ad se, Gs. : principes
pen^ Laecam, S. : convocato consilio, Ga. : ad
coiitionem, L.
oon-TOlnero» ilvl, &tam, are, to wound severe-
ly: iumenta, Cu.
Ocm-'TOlo, tvl, fttus, are, to fly together, come
hastily together, run together: populus convolat,
T. ; ad rostra : ad sellas oonsuluro, L.
oonvolana, F. of oonvella
oon-TOlvOi volvl, volatus, ere, to roU together,
roll up, roll round: se (sol): Lubrica terga (colu-
ber), v.: pennis convolvitur Ales. — To fasten to-
gether, interweave, interlace: testudo convoluta
omnibus rebus, quibus, etc., Gs.
oon-Tomov — ^ — , ere, to betpew, vomit vgpon:
mensas: maritum, lo.
ocmTtilnero» see convolnero.
oonvolsiis, P, of convello.
ooapexio, rul, rtus, ire [com- +operio], to cover,
cover over, overwhelm, bury: Gyrsilum lapidibus:
ab exercita lapidibus cooperiri, L. : atra nube oo-
opertum, Ta. — P, pass,, buried, involved, covered:
sceleribus : miseriis, S. : famosis versibus, H.
oooptatio, anis, /. [cooptoj), an election to
fee, appointment, choice : coUegiorum : censoria,
the censors: in Patres, L.
ooopto, ftvl, fttus, ftre [coro-+opto], to choose,
electa admit by election, appoint to office : senatores :
novum senatum : tribunos plebis, L. : atqm tribu-
num, U : magistnim equituro, L. : in conlegium
(augurum) : in locum auguratQs.
ooorior, ortus, Irl, dep, [oom-+orior], to come
forth, stand vp^ arise, appear, rise, break forth :
ignes pluribus simul locis, L. : bellum in Gallift,
Os. : certamen, 0.: seditio coorta, L. — To arise,
break out, bi^ : tanta tempestas coorta est, Gs. :
ventis coortis, V. — To rise in opposition, stand up
in hostility, rise, break forth: Romani ooorti pug-
nam edlderunt, L. : adeo infenaa e^t/;()^]|fffLj>lebs,
oophinus
190
ooram
ut, etc., L. : coortoe voces sunt, L. : ooorti in pag-
nam, L. : in agmen, Ta. : ad beilum, L. : adversua
alquos, L.
cophinuBk I m., = kS^voq, a hathdy lu.
oopia, ae,/. [com'+ops], an abundance^ ample
mppity^ptejity: fhimenu, Os. : navium magna, Cs. :
bona librorum, H. : nullft ferramentorum copift,
in the scarcity of^ Gs. — Refourcef^ wealthy mppiieSy
riehe8j prosperity : domesticis oopiis ornare oonvi-
vium: (civitas) copiia locupletior: circumflaere
omnibus copiis : se eonim copiis alere, Cs. : FasU-
diosam desere copiam, H. : inopem me oopia fecit,
0. : bonam copiam eiurare, i.e.to daim exemption
a« /)Qor. '(roilites) mizti copiia et laetitia, sharing
supplies^ Ta. : copia narium (i. e. luxus odorum),
H. : copia ruris honorum opulenta, H. — Person.,
the godikee of plenty : beata pleno cornu, H. : dives
meo bona Copia corau est, 0. — A mtdtitude^ nwm-
ber^ plenty, abundance, throng: (principum) in ca-
stris, Cs. : Tirorum fortium : latronum in ei regio-
ne, S. : quae sit me circum copia, lustro, Y. — A
force, army, body of men: eft copia ciritatom op-
pressurus : ex omni copia singulos deligere, Cs.-—
Usu. plur,, forces, troops, an army, men: armare
quam maximas copias, S. : cum omnibus copiis
exire, in a body, Cs. : pedestres, N. : omnibus co-
piis contendere, ioith the whole army, Cs.— ^F i g.,
ftdness, copiousness, mitltititde, abundance: rerum
copia verborum copiam gignit: dicendi copift va-
lere : ubertas et copia, fulness in expression, — Abil-
ity, power, might, opportunity, facilities, means :
facere civibus consili siii copiam : qui speotandi
faciunt copiam, T. : fandi, V. : aocietatis oonian-
gendae, S. : Ut sibi eius faciat copiam, give access
to, T. : sit tibi copia nostri, povier over, 0. : facta
est copia mundi, the world was open, 0. : quibus
in otio vivere copia erat, S. : nee te Adfari data
copia matri, V. : tecum sine metu ut sit copiast,
T. : si copia detur, veniam, 0. : dona pro copift
portantes, as each is able, L. : pro rei copift, S. :
ludi additi pro copift provinciali, L.
oopiose, adv. with comp, and sfip, [copiosns],
in great abtmdance, copiously, abundanUy, plenti-
fully : comparare pastum : profectus erat, richly
provided: omatus, by a large majority : Capito-
fium copiosius ornaturo. — Of discourse, copioti^y,
fully, at length: ab eo cultura laudatur: cauaas
def endere : invectus est copiosius in istum : oopto-
sissime dicere.
oopioftUB, adi. with eomp, and n^. [oopia],
furnished abundantly, well suppUsd, having abun-
dance, rich, copious, plentiful, aioufukng: familiae:
via copiosa omniumque rerum abundans, N. : sta-
tiva,L.: patrimonium: Tictus: fit causa oopiosior,
stronger: copiosissimum oppidum, Cs.: tu rebus
omnibus: a framento locos: homines: domus:
Brutiidius artibus, Ta. — Of disooune, rtcA, eopi-
con^
association.
ous, affluent, eloquent : non oopiosus homo ad di-
cendum : oratio : • homo copiosissimus. — Abundant^
profuse: liquor (putei). Ph. : rerum varietas, Ph.
oopis, idis, /., s= Koric, a ^rt, curved sword,
yataghan, Cu.
c5po, onis, m., see caupo.
oopula, ae, /. [ com- + AP- ], a band, rope,
thong, tie, fastening : copulft vinctus, N. : Copula
detrahitur canibus, 0. : copulis continebantor
(naves), grapnel-hooks, Cs. — A bond, tie: inrupta
tenet (of love), H. : talium virorum (of friend-
ship), N.
oopnlatio, Onis, f [ copulo J, a coupling,
neeting : atomorum inter se. — ^F i g., assodatit
odpulatno, adj. with eomp. [P, of copulo],
joined, united, connected: quaedam (opp. simpli-
cia) : verba : nihil copulatius quam, etc.
oopnlo, ftvl, fttus, ftre [copula], to couple, bind,
tie together, join, connect, unite: hominem cum
l>eluft : altera ratis huic copulata est, L. : copulati
in iuB pervenimu9,/a<» to face, — Fig.,tojoin^
connect, unite : verba : voluntates nostras, to tmite:
concordiam, L. : futura cum praesentibus : se cum
inimico : naturae copulatum somnium.
coquo, o5xI, coctus, ere [ COC- ], to cook, pre-
pare by cooking, bake, boil, roast, parch, ste^, mdt,
heat: cena et coquebatur, N. : cibaria,L. : coctus
dbus, S. : venena, L. : aere cavo, O. : liba in foro,
0. — 7b bum,pareli, bake, dry up: glaebas aoli-
bus, y. : flumiiia, V. : obsonia ( L e. putrefacite X
H. : cruor coquitur veneno, 0. — To ripen, make
tncUure: mitis vindemia, Y. : poma cocta. — To
digest: cibus confectus iam coctusque. — 7b pre-
pare ^ fire: Telum solidum robore cocto, fire-
dried, V. : rastra, to forge, lu. — F i g., to elaborate,
think out, mature, plan: consilia secreto, L. : hel-
ium, L. — 7b vex, harass, <Rsquiet, diUurb : quae
(cura) nunc te coquit, Enn. ap. C. : quam irae co-
quebant, Y.
coquus (ooqnoai cooiu), T, m. [COC-], a
cook : coqui, T., C, L.
cor, cordis ( no gen. plur, ), n. [ CARD- ], the
heart : sine conle esse : gemitils alto de corde pe-
titi, O. — JPlur., persons, soiUs (poet.) : fortissima,
Y. : aspera, Y. — F i g., tfie heart, soul, mind: meo
Cordi carior, T. : stupor cordis : cor tangere que-
relft, H. : nequeunt expleri corda tuendo, Y. : ex-
cute Corde metum, 0. : ferocia corda, /liHottf ton^
per, Y. — ^E s p., dot. predie., with esse and dot, of
person, to be at heart, pleaoe, be agreeable: uterqne
utriquest cordi, is dear, T. : quae vivis cordi fuisse
arbitrantur, loved while alive, Cs. : id eo roihi ma-
gis est oordi, quod, etc. : cui tristia bella cordi,
Y. : adeo exsiiiiguere vestigia urbis cordi est, they
are so bent oit, L.
odrajii, adv, and praep. [o9<Pxb$?]s I* Adv,
Digitized by
fd'Sb^^
oorbla
191
COIOOO
in the praenet^ before the eyee, in the fa/et, openly,
face to face: ooram in ob te Iftudare, T.: coram
me pnesente dioere : se ipse coram offeri, i. e.
before the toldien, h. : Teni, H. : adgnoecere Toltlls,
V. — I^reeetU, in pareon, penonaUy : illam hue ad-
dacam, T. : adesse, V. : fidem dare cum ipso coram
dace, L. : aadire, H. — H. Prcup, with ahl,, in the
face of before, in the preeenee of: genero dicere :
coram amicis verba habere, S. : populo, H. : la-
trone, lu. : te coram, H. : Germanico ooram, Ta.
CorblB, is, m. aud /., a basket: messoi-ia: ari-
stas Corbe tulit, O. : de corbibus mala, lu.
oorlnta, ae,/. [corbia], a ehip ofbitrden,
ooicodilii% I, m., see crooodilus.
oordatns, ae^. [cor], wiee, prudent, judicioue:
egregie homo, Eon. ap. G.
oordax, acis, m., = K6p9a^ (a wanton dance) ;
of the trochee, the dancing metre,
CcnintliiiiB, adj., of Corinth, CorintMaH, T.,
C^ L. : aes, a eoetfy bronze, an alloy of gold, eilner,
md copper: vasa: opus: Gorinthm (sc. vasa), L.
Cdtintlnw ( -ob ), l, /., = ILoptt^, Corinth,
T,, C, v., H. : nobilis acre, 0. : captiva, an entire
Corinth, i. e. a mats of bronze, H.
coriiiiii, T, n. [SC AL-l skin, hide, leather ,• bo-
vis, Ta. : (animantes) conis tectae : (turrls) coriis
intezeran^ Os. : sciita ex coriis, S. — Prov. : canis
a corio numquam absterrebttur uncto, i. e. habits
Mtiek dooely, H.
oomeolnfl^ adj. dim, [ 1 corneas ], homy^ of
horn: iDtroitus (auris).
1. oomeiifl» adj. [comn], of horn, homy: ro-
strmn : areas, O. : porta Bonmi, V.
2. cornenfl, atfj. [1 comosl of the eomeUree:
Tirgulta, V. — Of eomd-wood: bastilia, V., 0.
oomicen, cinis, m. [comu+1 OAX-], a horn-
blower, trumpeter, comet-player, C, S., L., In.
oormcnla, ae,/. cKm. [comix], a little crow, H.
comioiiliini, X, n. dim. [comu], a little Iiom, a
homrehaped ornament (on a helmet), L.
conaiger, gera, geram, adj, [coma + GES- ],
kan/ing home, horned (poet): ceryi, 0.: fluvius,
the river-god^ V. — ^As sibil, m^ the river-god Nt^
miciue, O.
oomipeo, pedis, o^fjcoma+pes], horn-foot-
ed, hoofed {^oet.): eqai,V.,Ct.,0.
oonuz, Icia,/. [1 CAL-, CAR-], a crow: gar-
rula, O. : Annosa, H. : novera saecula passa, 0. :
sinistra (a favorable omen), Y, — ^Pro v. : cornicum
oculoa oonfigere, L e. catch a weaed aaleep,
oomn, ils {ace. comum, T., 0.), n. (once m., C.)
[1 GAR-], a horn, antler: (animantes) comibus
armatae: taari, O.: oornu ferit (caperXV.: hic-
tantar oomibos faaecUyV.— Ab a vessel: bilibre,
H. — As a funnel : inserto latices tnf undere oornu,
V. — With eopia, the Itom of plenty (an emblem of
abundance) : beata pleno Copia cornu, H. : dives
meo Bona Copia cornu, O. — A homy eubetanee,
horn (poet.) : solido sonat ungula cornu, V. : ora
cornu indurata rigent, i. e. by t/ie growtli of homy
bille, 0. — A projection, protuberance, horn, point,
end: flexum a comibus arcum Tendit, i.e./rom
tip to tip, 0. : Coraua antemnaram, tips, Y. : coiv
nua cristae, the cone ( supporting the crest ), V. :
galeae, L. : per novem comua lunae, mont/is, 0. :
septem digestus in coraua Nilus, branches, O. : in-
ctusaro comibus aequor, capes, 0. : in cornu sede-
re, at the end (of the tribunal), L. — Of an army,
the wing, extremity, side: dextnim, sinistrum, Cs. :
equitatnm in comibus locat, S. — A bow : Par-
thum, v. — A bugle-horn, horn, trumpet : misit cor-
nua, tubas : Aerea cornua, V. : Berecyntium, H.—
The sides of the lyre (one. two boras holding the
strings), C. — ^In a constellation, TTie Horn : Tauri,
0. : Aries cum comibus. — F i g., a salient point,
chief argument : coraua commovere disputationis.
— The wing, flajdc." qui quasi coraua duo tenuerant
Caesaris, i. e. were his main dependence. — I\noer,
courage, strength, might: addis cornua pauperi, H.
1. oomum, I, n. [1 cornus||, ilte cornel -berry,
cornel -cherry, V., H., 0. — A javelin (of cornel-
wood), 0.
2. ooriiiim, I, ft., see ooroo.
oomiut, I {cUd, wmVL, 0.),/. [1 GAR-I, a cornel
cherry- tree^ V. — Comd-wood, 0. — A javelin (of
comel-wood), V., O.
corolla, ae,/., a little crown or garland, Ct., Tb.
oorollariom, X, n. [corolla] (prop., a garland),
a gift, present, douceur, gratuity : sine corollario
discedere: nummorum.
oorona, ae, /., s Kop&vtif a garland, chaplet,
wreath: coronam habere in capite: virtute parta:
laurca, L. : Necte Lamiae oorooam, H. — Worn in
offering sacrifice : Insignis gemmis, V. : tenuis, lu.
— A crown, diadem : duplex gemmis, Y. : species
coronae, 0. : aureae, Ta. — A chaplet (as a badge
of captivity) : sub coronft vendere, to sell as slaves,
Cs. : sub coronft vSnlre, L. — 27ie Northern Crown
(a constellation) : Gnosia Stella Coronae, Y., 0.—
A circle, assembly, crowd, multitude, audience, spec-
tators, ring : vox in coronam effuoditur : armato-
ram : clamor coronae, H. — A surrounding army,
besiegers, line of siege: milttum, Gs. : coroni val-
lum defendit, a cirde of defence, L. : spissa viris,
Y.—'An edge: angusta muri, Cu«
cor5niriiifl| adj, [ corona ],for a crown : aa-
mm, crown monny (levied for a victorious general).
corono, avt, atos, Are [corona], to furnish with
a garland, crown, wreathe: sedebat corooatus :
templa, O. : deos fragili myrto, H. : vina^- l epu-
Digitized by VjOOV Iv^
ooiporatiia
192
oomunpo
fignis) : pestes, i/i, V.— 0/
0. : dapes, 0. — Corporeal^ t
lae inibant coronati : alqm f ronde, H. : ooronatas
malobathro capillos, H. : coronari Olympia, to be
crowned hi the Olympic oamee, H. — To wrround,
eneompaae^ eneloee^ eneireU^ thut in : castra sugge-
stA humo, Pr. : 8ilva coronat aqoas, 0. : omnem
abitum custode, V.
oorporatno, adj, [corpus], materialy ientihU,
oorporeus, adj. fcorpus], of the bocb/yphyeical:
!S, i/i, V. — OfJUeKtfieehly: umerus,
'^ \ ntbetantial : res.
corpus, oris, n, [I CER-], a body (Hving or life-
less) : solidum et suci plenum, T. : requies animt
et corporis : ingenium sine corpore exeroere, S. :
corpus sine pectore, H.: Corporis ezigui, o/tmall
framej H. : dedit pro corpore nummos, to escape
fiogging^VL.i adrerso corpore, in front: oorpore
totu intorquet, mth aU hie miffht, Y . : gravi salu-
bris corpori, i. e. atomachy H. : volgatum, proaii-
tuted, L. — Plur.y for nnff, (poet.) : cruciata corpora
demittite nocti, 0. : Saneuine in corpora summa
vocato, tfie ekin, 0. — Fleui : ossa subiecta corpori :
corpus amisi : f ecisti tantum corporis, Ph. : pars
versa est in corporis usum, to eerve aeJUahy 0. —
A lifdeee body, corpee^ trunk: per eorum corpora
transire, Cs. : occisorum, S. : corpore ambusto :
ne corpus eiciatur. — Subetance^ matter^ reality
(poet) : Spem sine corpore araat, 0. : metuit sine
corpore nomen, 0. — A person^ itidividual: tuum
corpus domumque custodire: deleota yfram cor-
pora, V. : excepto corpore Tumi, V. : corpora ve-
stra, coniugom, etc., l e. you <md your wivee^ L. :
liberum corpus habere, retain civil riahte, S. : de>
fuDcta corpora vit& heroum, ehadee^ V.—Of ani-
mals : corpora magna bourn, headSf V. : septem
ingentia ( cervorum ), V. — A maes^ body^ frame^
eyetem, structure, community^ corporation : corpus
navium viminibus contextum,/ram«ioorA;, Cs. : to-
tum corpus coronft militum dngere, etnieture, Os. :
rei p. : civitatis, political body, L. : sui corporis
creari regem, L. : Romani iuris, L. — A part, par-
tide, grain : quot haberet corpora polvis, O.
oorpaaculuin, l, n. dim. [ corpus ], a puny
body: quantula bominum, lu. — An atom,partide.
corradd (conr-), si, sus, ere [com-+rado], to
scrape together, rake up : Minas alicunde, T. : ei
munus hoc,/or her, T. : omnia (for sale), T.
ooxrectio (oonr-), Onis, /. [corrigo], an
amendment, improvement, correction: philosophiae:
oorrectione gaudere.— In rhet, a restatement,
rqtetition in better language.
oorrector (oonr-), dris, m. [corrigo], an
amender, improver, reformer: civitatis: Correc-
tor ! T. — A censor, reprover : asperitatis, H. : no-
Bter : Bestius, i. e. a preacher of morals, H.
' oorreotiu, P. of corrigo.
oorrepo (oon-r-), psi, — , ere, to creep, ^ink:
in aliquam oner&riam. — ^F i g. : in dameta, to take
to the bush (l e. unintelligible arguments).
(oorrepte), adv. [correptos], «W%.— Onlv
eomp.: (syllaba) correptins exit, i.e. in a ^ort
vowel, 0.
oorrepttui, P, of corripio.
oorxlgia (oonr-), ae,/., a shoe-tie, shoe4atcheL
conlgo (oonr-), rdxl, rectus, ere [com- +rego],
to make straight, set right, bring into order: cor^
rectis ceris, smoothed out, 0. : cursum (navia), L.
— F i g., to improve, amend, correct, reform, rettore :
gnatuin mi, T. : te : (peccata) refellendo, T. : oon-
recta Mari temeritas, S. : mores aliorum : Quicquid
corrigere est nefas, H. : paterer vos ipsft re oon-
rigi, quoniam verba oontemuitis, S. : moram oderi
cursu, make up for, 0.: quod oecidit, id arte at
conrigas, make the best of it, T.— 01 discourse:
corrige sodes Hoc, H. : nosmet ipsos.
corripio (oonr-), ripul, reptus, ere [com-+
rapioj, to sevte, snatch up, grasp, eoUeet, take hold
of, arrest: quos oorripi atque interftci iusstt^ Cs. :
aroum manu, V. : fascibus conrepUs, S. : me^ to
start up,T.: 9, somno corpus, V. : Fiumina cor-
reptos torquentia mentis, carried away, V. — To
carry off, take as plunder, snatch away : in corri-
piendis pecuniis : effigiem, V. — To attack, teize,
catch, swe^, carry away : flamma Corripuit tabu-
las, V. : morbi Corpora corripiunt, V. : imbev
(segetes), 0. — To contract, shorten: numina oorri-
piant moras, 0. — To hurrv over, make haste over:
viam, V. : campum, V. — 7b quicken : gradom, H,
— F i g., to reproach, reprove, chide, btame : omnes
convicio Lentuli correpti, Cs. : correptos voce ma-
gistri, H. : huno dictis, 0. : oorrepti consules cum
pereunctarentur, under tkie rebuke, L. — ^ jeue
upon, attack: bunc plausus Corripuit, Y. : cor*
repta cupidine, 0. : militiA (i. e. miiitiae studioX
V. : imagine visae tormsie, fascinated, 0.
oorroboro (oon-r-), avi, atus, are, to strength-
en, mvigoratey make sti^ong, corroborate: vox cum
se corroborant: cum is iam se oorroboravisset,
i. e. was grown up. — Fi g., to encourage, fortify,
strengthen: virtutem: audaciam hominis.
corrodS (oonr-), si, bus, ere [com-+rodo], to
gnaw, gnaw to pieces: scuta: ossa, lu. — To wear
away (of a file) : ferrum, Ph.
oorrogo (conr-), ftvl, fttus, are [com-+rogol
to bring together by entreaty, collect, drum up, oi-
tain by soliciting : suos necessaries ab atriis: con-
venerunt conrogati : auxilia ab sociis, L. : vela
cum antemnis ex navibus, L.
corrngo (conr-), — ^,— , are [com-+rugo3, to
wrinkle, corrugate: nares, i. e. produce loathing, H.
ooxnunpo (con-r-), rapl, niptus, ere, to de&iro^,
ruin, waste: frumentum in area: (frumeatiun) in-
Digitized by V^OOQIC
i(m
cendio, C& : ooria igiii, C^. : ungues deiitibap, to
bUe, Pr. : se suasque apes, S. : opportuniutes, to
lotCy S. — To athiUeraie, corrtq^^ mar^ ty^vrf, 9poU:
pnndiain, T.: aqua facile oonrumpitur: aquaruni
fontes, S. : Corrupto caeli tractu, poUoned^ V. :
umor corruptus, /ermaUedy Ta. : lacrimis ocelloB,
ditfiffwrty 0. — F i g., to corrupt^ seduce, entice, mi^
fetui: mulierem, T. : (milttes) licentia, 8. — Toffttin
by ffi/te, bribe, buy over : alios, X. : centurioneSi
locum ut desererent, S. : indicem oecunift: doiiis,
& : Ck>rruptu8 Tanis reruni, detuaed, H. — 7b cor-
rupt, adtOterate, febify, spoil, mar, pervert, de-
grade: iudiciaro, Le. bribe tJie judges: ad senten-
tias iudicum oorruinpendas : mores civitatis :
acoeptam ( nobiliutem ), 8. : nutricis fidem, O. :
Bonen eoram, SL : multo dok>re oorrupta voluptas,
mbUiere^ H. : gratiam, tofor/eii, Ph.
comio (conr-X ul, — , ere [com-H-ruol to fall
together, foM down, fall, tumble, sink: aedes cor-
raerant: adducta fnnibus arbor, 0.: igne rogns,
0.: paene risa: exspirantes corruerant, L. : quo
loco eorraetat iota (Horatia), L. : in voItiuB, V. :
tibi victima, Pr. — F i g., to faU, dnk,fedl, go domn :
si uno meo fato et tu et omnes mei ooiiruiatis :
tamquam inexeroitati hitinoam, break down. — 7b
nan, destroy: in quo me corruerit genere, Ct.
omiupta^ <x^* ^ith comp. [ oorruptuB 1, per-
wndy: iodieare : corruptius tiamti, i. e. wnaer teas
restraint. Til
eormptela (conr-), ae, / [eomiptus], a cor-
rupting, corruptwm, seduction, bribery : mores hac
corruptela depravati : via comiptelae, L. : molie-
nim: serrL— ^ seducer, mideader: llberOm, T.
oormptid (conr-), dois,/. [oorrumpo], a cor-
rupting, bribery: militum, Ta. ^^ Illness, unsound-
ness: corporis. — ^Fig.: opinionum.
oouuptor (oonr-X oris, m. [corrumpo], a
nudeader, seducer, briber: iuventutis: (Biatrouae),
H. : tribus : amicitiae, a violator, Ta.
cormptnac (oonr-), Icis,/ [corruptor], on«
v^ seduces : Um comiptrice proviocia.
oocntptiui (oonr-), adj» with comp, and sup,
[P, of eorrumpe], spoiled, marred^ corrupted, bad:
hordeam, Cs. : iier factum eormptios imbrii H. —
¥ig,,badf comqid: mores, &: quia oorruptus,
qui ? etc; : iudex, H. : iudida : oonsuetudo, per-
serse: conruptissiflMim fMculum, Ta.
(oon^ cdrtiB,/.), see oohors.
cortex, icis, m. and /. [1 OAR-], the bark, rind,
Ml, hulL — Of plants : obduountnr cortice tninci :
Kutis ex cortice factis, Os. : Ora cortioibus hor-
renda cavatis, masks, V. : Sompta de cortice grana,
the hull, 0.-7^ bark of the cork -tree, cork:
astrictus piee, H. — P r o v. : nare sine cortice, i. c.
to need no more asmManet, B. : tu levior cortice, H.
ooitina, ae,/., a kettle, ealdron, tlte tripod of
18
ApoUo, in the form of a caldron, Y .—The primiem
ofApoUo: reddidit voeem, 0.»^ circle of hear^
ert,Ta.
oonilu% I,/., see uorylus.
Corns, T, m., the northfsest wind; see Ganrus.
cdrnflod^ — , -*, are [corascus], to move qukk-
ly, vibrate, sliake, brwidieh, weave, tremble (poet) :
duo Gaesa manu, V. : tcluro, V. : Jiiiguas (colu-
brae ), 0. : frontem, toss, lu. : Cunctauti telum,
brandishen at, Y.-^To be in quick motion, Jtit,JltU'
ter, shake: apes pennis coruscant, V.: (colubrae)
lingua, 0. : ubies, trembles, lu.— 7b flash, glitter,
gleam, eorjiecate: flamma inter nubis coruscat:
(apes) fulgure, V,
oornaous, adj., in wa/ving motion, waving, vi-
brating, tremulous : siWae, V. : ilices, V. — Flash-
ing, gleaming, glittering : ignis, H. : vis fnlminia,
C. poet. : sol, V. : radii (solis), O. : PyrrbuS talis,
V. : ci'istis capita alta corusci, V.
ooryna, I, m. [ i GAL- ], a reami: loquak, O. :
ovantes gutture corvl, V. : hians, H.— As a bird
of omen : Oscen, H. : Delius in corvo latuit, 0.—
Pro V. : in vriioe corvos paaeere^ to be hanged, U.
— A grappling-iron, Co.
Corybantes, ium, m. plur., s XopvfiavriQ, the
priests of Cybele, who served her with noisy muitic
and wild, armed dances, H., O.'—Sing. : de conviv&
Corybanta videbis, lu.
Corybantinfl, atfj., of the Corybantes: aera, V.
oorycns (oorl*), l, m., ^ KwpvKo^ (p^'op-* ^ *ock
of sand for athleUs), a maant ofexkrdss, sUseipline:
laterum et vocis.
coryletnm or oomletom, i, «i. [corylus], a
hazd-thicket, hasd-copse, 0.
corylus or oomlns, \,f, a hazd^tree, filbert"
tree, V., 0.
Corymblfer, ferl, adj. m. [corymbus+FER-],
bearing dusters of ivy^berries : Bacchus, 0.
oorymba% I, m., ss iro/ovfi/3oc« a duster of isy-
berries, cluster^ garland, V., O., Pr,, lu.
coryphaeus^ I, m.,ss sopv^aloi:, a leader, chief,
head: Kpicureorum.
cor^tos ( gor^-, -tus ), I, tn., s y^pvroc, a
quiver, V., 0.
COS, cotis,/. [1 GA-], a flint -done, whetskme,
grindstone: novacula cotem discissunis, L. : era-
enta, H. : subigunt in cote secures, V. -^ F i g. :
iracundiam fortitudinis quasi cotem esse: faugar
vice cotis, H.
oosmetfifl^ ae, m,, = aov/i^Cf <>*( adomer,
slave of the wardrobe. In.
cosmoe, m. jphir., s xovpoi (only nam,\ the ten
oaundllors of state in Crete,
OCta. ac, /.. a Hb:j^ -^^^^Q^ ^ =
IM
orebvMOo
Tern^ni deripiant ooiUa, V. : latenim ooetaa ver.
berat, 0.~iYtfr.» a tide, wall: aheni, Y.
COBtom, I, n., = vooroct an Oriental aromatic
plarU, E.,0.,Fr,
odtM^ ium,/., see oautes.
oothiimitii% adj. [oothornui], with ths eo-
thumuBf buslcmed^ tragic : deae, 0.
oothuxnus, I, fit., = vo^opvoct a high Orecian
thoe: cum pallA et ootliurnis. — A kusid hunting-
boot covering the foo/jV. — A btukin^ high $hoe
vfom bi/ tragic actor$^ H. : grandes oothumi, i. e.
tragedy^ H. : Sophocleus, the mum, V. : GecropiuB,
i. e. tragedy like that of Athenit, H. : cunctis gra-
▼iora oothurnis, lu.
ootidlannsi ootidie^ see ootudi-.
oottana, drum, see cottona.
oottidiano, adv. [oottidianus], daily: in fornm
desoendere.
oottidiSxiiiA or ootidlanua (not quot-), atfj.
[oottidie], of every day, daily : f ebris, T. : curae :
peocata: oonsuetado, Cs. : agger, made each day,
Gs.: Bumptu8,N. : usua et oultua corporis, S.-—
JSvery day, daily, utual, ordinary, common : f or-
iDae,T.: Verba.
oottidia or ootidie (not quot-X odv, [quot-+
dies], daily, everyday: minari : castra mo?ere, S. :
summa et cotidle maiora praemia.
oottona (-ana), Oram, n., = K&rrava [Sjriac],
email Syrian Jigs, lu.
ootumuc, Icis^/., a quail, 0., lu.
Cotyttia, 6rum, n., = Korvrrut, the festival of
Coiytto (goddess of lewdness), H.
CouB, adj,, of Cos, Coan : purpurae, H. : ve-
fltiB, Pr. : Venns, a picture by AfdUs.^^ITeut, as
wbet. (so. vinum), Coan wine, H. — Plvr^ Coan
garments, H., 0.
ooTxnaiiiui (ooTlnn-), l, m. fcovlnus, a war-
diarlot, Celtic], a driver of a scythe-chariot, Ta.
ooza, ae,/, the hip, lu.
orabrOt Onis, m. [GRAP-], a hornet, Y., O.
oramba, es, /., = xpafipti, a kind of cabbage,
— P r o V. : repetita, warmed over, i. e. an old story,
lu.
orapola, ae,/., =s Kpatirakiiyexcesnve drinking,
intoxication: oonvivii: crapulae plenus, L.: era-
pulam edormire : crapula graves, Cu.
artJ^adv., to-morrow: ras eras ibo, T. : saga
flumentur : donaberis haedo, H. : eras mane, early
to-morrow morning: eras est mihi ludicium, T. —
In tfie future, hereafter (poet) : Quid sit f uturum
eras, H. : neo quod sumus, Cras erimus, 0.
craaae, adv. [crassiis], thickly, grossly, rudely:
oompositum poiSma, H.
onualtfido^ inia,/. [crasans], tkiekness: parie-
tam pedes V, Cs. : in quo ( libraraento ) nulla :
fomicum, L. : stipifiea feminia i^rassitudine, Gs.—
Density: aeris.
oraaana, adj. [CART-], soiUd, thick, fat, gross,
stout: unguentum, H. : cruor, V.: ager: (homo),
T.: toga,H.: ^\vim,0.'^7^ick, dense, heavy: a6r:
caelum. — Fig., stolid, dense: Bosticus crassa Ml-
nerrft, H.
oraatinna, adj. [ cras ], of to-morrow, to-mor^
row^s: dies : GjnUiius, 0. : lux, V. : bora, V.: tem-
pera, H.: in crastinum diflen-e, tUl to-morrow:
pervenire, N.
oratar, dris {ace, -^rai m., s: Kpar^p, a miximg'
vessel, wine-bowl, punch4iowl ( poet ) : Sistitur ar-
gento crater, O. : yertant crateras allnoa, Y,: uniae
capaz, holding three gallons, lu. — X 6010/; fuso
crateres oUvo, V. — The Bowl (a constellation), 0.
oratera, ae,/., = aparifp, a mixing-vessel, miw-
bowl, punch 'bowl: pulcherrimae : yeta8,H.: dat
Grateram Aeneae, 0.-*^ bay near Baiae. — The
Bowl (a constellation).
(oratia, is),/. [GART-], wicker-work, a hurdle:
terga snis rari pendentia crate, kitchen-rack. In. :
cratis texant virgis, V. : Glaudens textis cratibos
peous, H. — A harrow: Timineae^ V. — A hwrdle
(for drowning criminals): crate supeme iniecta,
L-»In war, faseitics, Gs. — 77u ribs of a shidd
umbonum, V.— ^ i^tn^, rib (poet): pectoriai V.
lateram, 0. : spinae, the joints of the backbone, O.
farorum, honey-eomb, V.
creation Onis,/. [ereo], an electing, appoint,
ment, choice: roagistratoum.
oraator, Oris, m. [ oreo 1, a creator, author, be-
getter, founder: urbis: AcbilUs, /oM^r, 0.
oraatiVK, Icis,/. [creator], she who produeea, a
mother: diva, V.
oreber, bra, brum, adj. with eomp. crebrior,
and sup. crdberrimns [1 GER-], thick, dose, pressed
together, frequent, wtmerons, npeated: arborea,
Gs. : (venae) oorpore iqteztae : oreberrima aedifi-
cia, Oa. : ignes quam creberrimi, 8. : vigilias po-
nere, S. : tanto crebriores iitterae, Gs. : crebri
oecidere caelo lapides, L. : f nnale, i. e. matty torc^
bearers: 8onitus,y.: densis iotibus heroa pulaat,
v. : iactOs, H.: inpetoa, 8. : amplexlls, O. : anhe-
litus, quick, V. — Crowded, abmmhnt, abounisng:
harandinibus lucus, O. : prooellis Africua, V. : in
eo creber f uisti, you often said: in scribendo esaem
crebrior quam tu.
orebra, adv. [pUtr. n^ of creber], often, in qiwiek
succession : pede terram f erit, V .
orebraaoo, bral, -», ere [creber], to become
frequent, inereaae, epread eAroad: crebreacnnt
optatae aorae,V.: horror. Y.: senna Y.: seditlo^
Digitized byVjOOQlC
oitbritM
IM
orapttns
Ta. : crebreadi vivere Agrippam, U u ffentyaUy
crSMtim, &ti«, /. [ereber], thicknm, dounm^
frtquency: litierarum.
orabro^ <n2v. with eomp, crdbriafl^ and $tff, crd-
berrimS [ereber], in qutek mfCMSMcm, rmniadly^
often^ freqvindly^ many timei : niri ease, T. : cmn
crebro int^ri defessis auccederent, Ga. : personare
aaiem, H. : alqm nominare : crebriua mittas lit-
teras: crebriua qnam ex more, Ta.: cfeberrlme
cred«ndii% orMoiiB» PP. of credo.
oredibilifl, e, adj\ [credo], to be beluved, worthy
ofMirf^ Ukdy^ erediSfe: Hocine, ut, etc., T. : cn-
roen : narrationea : magnam narrna, vix credibile,
H. : non eat eredilnle, qu!d a!t, etc.: patiens aupra
qnam caiquam eredibile eat, S. : credibili maiora,
vuretRbiy ffreai, 0. : vix eredibile dictu, Ca.
credibilitei; ath, [credibilia], credibly,
creditoi; Orif, m. [ credo ], a erodiior: earn
cceditoribiia auia agere : vem oreditori aoWere, L. :
Damaaippi, H.
credltiiiiit I, M. [eredo], a loan: eolrere, L. :
abiurare,S.
credos didl, dltua, ere rCRAT-+2 BA-], to give
Of a loan, lend, make a loan: pecuniaa creditaa
aolTcre : qulbua peeuniaia— To commit, eoneian,
mtnui: alcniua fidel: mihi Buom animiim, T. :
militi anna, L.: ae auaque omnia alieniasimia,
Ca.: pennia ae cae1o,y.: te aequo Uecum aolo,
on fair ground, V.: arcana Ubris, H. — Poet:
non ita Creditum Poacia Qalntilium deoa, not on
tMck temm intnuted to them, H. : In aolea audent
ae germina Credere, V. — ^F I g., to trtmt, eonjtde in,
have eon/dmee in: vlrtnti atioram,6.: auia mili-
tiboa, L.: nuniam eolori, V.: aKia (^ncia) nuUe
creditor, H. : campo, open fighi, Y. — To hdune,
gae crtdenct, tmai: istue tibi, T. : Clu«f6ae Iniu-
rato: experto ciedite, quaotua, etc, «fM who knowe
by experience, V. : ne cui de te plua quam tibi ere-
das, H. : mihi cnede, tqnn my word: certe erede-
BDor, ait, ai, etc,0. : ora non credita, 0. : (Gamaor
dim) non erodifea Teueria, V.— 7b belieoei hold tme,
admit: quid iam eredaa? T.: quia hoe oradatY
0.: ne quid de ae, 8.: nee ait mihi credere tan-
Uun ! wtndd Icotdd dieeredU, Y. : dvitatem bellnm
faeere aoaam vix erat credenduro, Ca.: inridet
credentea, beUeuere, 0. : rea credi non poteat : arte
Sinonta Credita re8,V. : ant veraa furor, ant credi-
taa, O. — To be of opiwion, fhink, believe, euppooe,
imagine: timeo ne affnd credam atque aliud nun-
tiea, T. : id qnod rolant, Ca. : fortem crede, H. :
ae SygTOrum «ap«t,Ta.t pro eerto eraditur va-
ciiam 4omum feeiaae, 6.: divinitate creditft Car-
mentae, L. : Crtaaam non ignaram fniaee, 6. :
caelo eredidfaiws lovitn Begnare^ H. : vietoa ere-
derea, one might have imagined, L. : Crediderim,
would fain beUeve, Y. : in rem fore credena, cz-
peding, S. : quem (Atbii^peperiaae Limnate ere-
ditur, 0. : credi poaaet Latonia, be taken fo%\ 0. :
Credo inpctrabo ut, etc, leuppoae, T. : ai te inter-
fici iuaaero, credo, erit verendum, etc : quod Pom-
peiua, credo, non audebat, etc, Ca. : non enim,
credo, id praecipit, ufc, etc, I canH suppote lie
meant to teach, etc.
orednllt&a, atia, /. [ credulua ], ready belief,
credulity, rath oonfidinee: patria, O. : aua, 0.
oredulus, adj, [ credo ], that eaaily believet,
crmhUoue, eaty of Sdief, confiding^ unnumecting :
aenea : nimis : te fruitur creduloa aureA, fit. : piacia
in unda, 0. : illia, Y. : poatero (diei), H. : in vitium,
0. — Tnuiful, creduloue, eimple: Credula rea amor
eat, O.—AuUy bdieoed: f ama, Ta.
oremo, ftvl, atua, are [ 2 CAR- ], to bur% con^
mane by ire: igni creroari, Oa. : urbem, L.: her.
baa, 0. : Visa (eat) omatum flammft cremari, to be
ablaze in her head- dreee, Y. — - Of the dead : igni
volttit creroari : corpora lignia, Ta. : crematoa ex-
citare mortuoa, H.--Of aacriiicea, 0. : apolia loW,
ae an offering, L. : dona, Y.
oremor, Oria, m., a thick vegetable Juiee, O.
ereo, ftvl (creftaait for creftverit, C), Stus, ire
fl CER-], to bring forth, produce, make, create,
beget, give origin to : Aenean, L. : f ortea creantur
fortibua, H. : rapor omnia Bea creat, 0. : quicquid
mortale creamur, who are bom to die, 0. — P. perf,
with abl,, eprungfrom, begotten by, bom o/(poet.) :
Yolcani atirpe, V. : Haift, (he eon of, 0.— To make,
chooee, elect: oonaulea creantur Caeaar et Servi.
Haa, C^. : patrea, L. : lex de dictatore creando, L. :
interregem, L.: dncem gerendo bello, jL: In eo
numero creari, S.: augur in locum Germanicl
creari, Ta. : quoa (eonaulea) cum Gracchua crea*
ret, presided at the deetion of. — ^F i g., to produce,
prepare, cauae, occasion: aliquid Sthenio periculi :
luxuriam : errorem creat aimilitudo.
crepida, ae, /., ss ^fni^ict a oandal, sole with
Mtrape, half^ehoe, Oredan shoe, C, L., H., Cu.
or9plditii% aey, [crepida], wearing Mandak.
ereindo, inia,/. [crepida^, a foundation of
mmaonry^ bate: tamqnam crepidine quadam aufti-
neri— ^ eavaeway^ mole, pier : omnea urbia: aaxi,
Y.: baud faciliori aacensu, L.: magnae molia,
Cu. ; Nulla erepido vacat (to beg on), lu.
orepttOi — • — ♦ ire, freq. [ erepo \ to rattle,
creak, crackle, clatter, rwUle, rwnble, chatter, mur-
mur: tenui roatra, 0.: grnndine nimbi, Y.: ere*
piiana ealit grando, Y. : aiatrum crepitaua, Pr. :
incudibua enaea, to ring, Y. : f ulvo auro rami, O.
Icr6pitii% QSf m. [ crepo ], a rattlimg, creaking,
clattering, clashing, filing: dentium, Mattering :
IM
fulmine Dissultaai crepitus, V. : annonmi, L. ;
plaganim : nuiteriM flagraiitis, eroMwff^ L.
orepo^ ul, has, Href CREP-1 I. To rattle,
erackj creaky rustle^ clatter^ tinlde, jingle^ chink:
fores crepuenint ab eft, T. : crepet laurus adusta,
0. : crepante pede, H. : nubes subito motu, O. :
sinQs ci'epantes Chirbaaei, Y. — H. To cause to
9(mndy break out into: sonum, H. : manibus faastos
sonos, Pr. — F i g., to eat/ noiaUyy make ado about,
boatt of, fiarp on, prattU, prate : sulcos et viocta,
talk furrows, etc., U. : roifiUam, H.
orepnndia, Orum, n. [crepo], a child*^ raUU,
orepOBOulum, I, n. [creper, gloomy], twilighi,
duakf tha evenifw twilight : sere, O. : crepasculo
solotus, :Ph. -^ Dimtieet, obecuiHly^ dark : iter per
opaca crepuscula, 0. : dubiae lucis, 0.
CreSi etis, m., = Kp^c, a Cretan, C, Os., 0.
cr«aod^ crevi, cretus, ere, tneA. [ 1 OEK*], to
come into being, tpring up: crescit seges, 0. — P.
perf^ with abl., arisen, descended, bom, produced
(poet) : roortali semine, 0. : Alcanore, Y. : ab ori-
gine e&dem, 0. : Troiano a sanguine, V. — To rise,
grow, grow up, thrive, increase, swell, enlarge: ut
(ostrea) cum luiiA pariter crescant : (caulis) crevit
in agris, H. : cresoe, paer, 0. : Liger ex ninbus
credent, teas swollen, Cs. : in f rondem crines, to
grow into, 0. : manils in unguis, 0. : Oresoeret in
ventrem cucumis, swell, Y. ; Crescit hydrops, H. :
ut cliTo crensse putes, 0. : non mihi crevisse ami-
cos, increased in number : crescentls abstulit an-
nds*,1. e. A«r prime, 0.— F 1 g., to grow, increase, be
enlarged^ be strengthened i plagae crescunt, T. :
hostium opes animique: vires, L.: vim crescere
▼iotis, y. : (rem) maximis auctibus cresoere, L. :
primo pecuniae, deinde imperi cupido, S. ; inopia
omnium, L. : crescetis, amores, V. : Crescit amor
nummi, lu. : usque ego posterft Crescam laude
recens, H. : Crescit velut arbor Fama Marcelli, H. :
crescente vento, Ct : Aspera crescit hiems, 0. —
To rise, be promoted, proeper^ become great, attain
honor : ex .quibus poasein crescere : laboribus pu-
bes crevH, in gloiy, H. : de multis, at the expense
of: dignitate, gratia, N. : ex nostro maerore, to
take courage, 0. : date creeoendt oopiam (iis) qui,
etc., T. : orescendi in curift occasio, L.
GrMlus (Cress*), adj^ = Kpiimoc, Oretan,Y., O.
CreMa, acff, /, = Kpfjotra, of Crete, Cretan,
V. — ^As stiet., a Cretan woman, 0., IvL.-^Of pipe-
day : nota, made with ^alk, i. e. of a lucky day, H.
orSta, ae, /. [Creta], Cretan earth, pipe 'day,
duUk, as a cosmetic, H. ; for seals, C. ; for cement,
y. ; eaten by serpents, Y. : rapidus cretae Oaxes,
turbulent, Y. : cretft notati, i. e. with a mark of
approval, H.
cretatn% adj. [creta], marked with cAoft.* fa-
sciae : bos (as an offering), la.
orMo^ 9nis, /. [2 OBR-], a fomuU aeetptemce
of an inheritance.
orStosus, aclf, [creta], aboundivg in ehalk:
rura, 0.
oretnla, ae,/. dim. [oreta], white day, used for
sealing : signum in cretulft.
cretas, P. of cresco.
orev^ perf, of cemo, and of crescG.
ozibnun, I, ti. [2 C£B-], a sieve, riddle, C, O.
orimen, inis, n. [2 CER-l, a judgment, charge,
aeeusalion, reproach : crittini ovedidiSfe, T. : fidem
criminibus facere, L, : respondere criroiiiibus :
falsis criminibus circumventus, calumnies, S. : fic-
tum, 0. : cui crimina noxia cordi, scandals, Y. :
sermones plenl criminum in Patres, slanders, L. :
sceleris maximi : ubi est crimen quod reprehendi-
tis ? i. e. the point of the accusation : crimine verso
Arguit, etc., throwing back the charge, 0. : sciebas
tibi crimini datum iri ? would be made a reproach / :
Non tibi crimen ero, O. : Orimen, amor, vestrom,
a reproach, Love, to you (i. e. to Cupido and Ye-
nus), Y. : crimen inferre, oiferre : in quos crimeo
inteudebatur, L. : esse in crimine, to stand charged
with : Cum tanto commune viro, shared, 0. : sine
crimine, bhmdess, H. : poateritatis, the reproach,
0. : quae te mihi crimina mutant? danders, Pr. —
A crime, fault, offence: meum, L. : crimine ab uno
Disce omnis, Y. : cui f rigida mens est Criminibus,
numbed by, lu. : sere crimina belli, provocations,
Y. : malorum, the source, Y. — iYwr. tor sing. : video
tuum, mea crimina, volnus, 0. : impressA signat
sua crimina gemma, the recital of, 0.
onminatid, on is, /. [orimtnor], a* aeeusationj
complaint, calumnv: criminatione in me uti: tua:
speciosa, L. : ab sliquo adUtae.
orimlnator, fins, m., an aeemer, slanderer : in
alios, Ta.
oiimlnor, Stns, Stl, dep. [crimen], to accuse of
crime, complain of, impeack, calumniate: mo tibi,
T. : apud alqm nos: alios apud populum, L. — To
complain of, charge, dcntmnce : potentiani meam
invidiose: neselo quid de ilift tribu: (amidtiam)
a me violatara esse : GarthaginiensTs ante tempus
digresaos, S.
cnmlii5sS, adv. with comp, rcriminoeas3f **^
proachfuUy,danderoudy : de Dello loqui, S. : acta
res est : criminosios dicere.
oximinosii% a^. with comp, [ crimen 3t hring-
ing acaisations, reproachful, calumniating, slander'
ous: nomen : id mihi criminoeum esse^ « rcproo/di:
orationes, L. : iambi, H. : criminoaior oratio, Her.
orinali% e, «{^'. [crinis], of tha hair,* Titfca, Y.:
aitmrn, Y.— As sibtt. ik, a hair-pin : cuiram, O.
etinU, is, m. [2 CBL-], the hair, hair of the
Isniare,
head: demisso oriiie^
uigitizi
igit^ed by
197
OnMBtlM
O.: molieri praebere haeo in crislSA, haif^money :
prmesectis crinibua, Cb. : crinibufi pasaia, L, ; torti,
Ta.: aolatis erinibus, H. : splendidus oatro Crinia,
a loek^ 0. : nigro CriDe decorus, H. : longua, 0. —
The tail (ottk comet), V.
ciinitus, oflj. [crinia], covered with Aatr, Aatry,
with'JUming locks, long -haired: lopas, V. : dra-
eoDibaa ora, O. : galea tripHci iabA, V.
criao (cxino), Svl, — , are, to move the
AoimcAeKjIa.
oxisplBiiloaiu, adj. [criapua+sulco], rottffh-
furrowing, serpentine. Poet. ap. C.
crispo^ — , itaa, &re [crispua], to nring, bran-
dUh : Bina raanu hastilia, V.
Oii^Ems, a^. [SCARP- ], having curled hair,
curfy-headed, T. — Curled, uneven, waving, wrink'
led: parietea abiete criapl^ finn. ap. C. — Quiver-
ing, tremulout: pecten, lu.
crista, ae,/. [S GEL-], a tuft, comb, crett, lu.—
Of a lapwiDg, (X : angaia oriotia praeaigniB, a
golden creat, O. : criatia aureua deus, 0. : iUi aur-
gant crisUe, he earrim hie head high, lu.-— Of a
helmet, a creai,j)lume, L. : equina, Y.
cristito% adj, [criala], tuf^ creeled: ales,
O. : draco, O. — Creied, plumed: eaaaia pennia, 0. :
galeae, I.. : Achillea, V.
ciitioiia, I, ni., s= rpincoc, a judge, critic, C, H.
crooenfl^ a4j. [crocus], of saffron, saffron-col-
ored, yeUow, golden: odorea, V. ; flores, V. — Saff-
ron: Tithoni cubile, V. : amictus, 0. : fetus (visci),
V.
orodmifl, adf., =r cpoccvoc, of saffron : tunica,
aaffron-eolored, Ct — As mbtt. n., saffron-oU, Pr.
cxooodihui (C, H., lo.) or ooroodilas (Ph.),
I, m., =r cpiMc^c^oCt a crocodile.
crooota, ae, /., s KpoKuro^, a saffron-colored
dress, court dress (for a woman).
GTOcm% 1, m., = jcpococ, or oroetun, 1, n., =s
Kpoteov, the crocus, saffron : paaci crocum ruben-
tem, y. : redolent croci, 0. i Spirantes, lu. : cro-
cum floreaqae perambalaft, a parfumed ntagty H.
— Saffron-color: picta oroco veatia, V.
crotalistxia, ae,/., a castanet dancer, Pr.
Ciotalmn, I, »., =cp^aXov, a rattle, beU, Cas-
tanet.
cmciaiiieiitiixii, I, n. [cmdo], torture, tor-
ment: eamificam.
1. cniciatn% P. of emda
2. oniciatii% m. f cmdo^ torture, torttmU, a
torturing^ exeeution: m oruciatnm abripifT.: in
eoa cmciatas- edeie, Ob. : in dolore cruciatuque
moriens : animi cruciatOa et oorporia. — Piur.^ in-
struments of torture : laminae ceterique cruciatOs.
cnaoio. &▼!, fttaa, Are [enix\,toput to the rack,
torture, torment : fame cruciari : tribuooa cruciaii-
do occidit, L. : cum cruciabere Sanguine aerpentis,
0. — Fig., to affict, grieve, torment : gi-aviter adu-
lescentolum, T. : ae: crucior miser, am on the
rack, T. : crucior bolum mihi ereptum, T.
cradeU% e, adj. with comp. and si*p, [crudus],
rude, unfeeling, hard, unmereiftd, hard • liearted,
cruel, severe, farce: mulier: in calamitate hominis :
cenatus in conserrandA patria: in eos: in pa-
triam : gratuito, S. : eoquid crudelius ? : crudelior
in noB Te, H. : tanto amori, Pr. : cmdeliasimi ho-
stes : parricidae, S. — Of things, cruel, pitiless,
harsh, bitter : bellum : rea andito : poena in dves :
facinora, & : ame, of blood, V. : rerber, O. : cm-
dele, saoB addicere amores, 0. : amor U.nn, farce,
v. : crudelior mena, O. : manfls crudelissimae.
orudelit&a, atis,/. ^cnidelis], harshness, sever'
itg, cruidty, barbarity: in homines: in immanitate
punlenda : erga nobiles, N. : alicuins crudelitatem
horrere, Os. : ease singalari crudelitate : crudeli*
tatem exeraere in vivo : ultima, extreme^ L.
orudiliter, adv. with oomp» and wp, [cradelis],
erueUy, fiercely, in a cruet manner, 0. : excruda-
tus, Cs. : yictoriam exereebant, 8. : crudelius fac-
tum : amare, 0. : supplicium crudelisaime aumere.
orudeaoo^ dul, — , ere, in^ [oradus ], to in-
creaae in violence, be aggravated, grow worse: ooe-
pit crudescere morbus, V. : aeditio, Ta.
crndita% Atia, /. [ crudas ], an overloading of
thsetomaeh
oradna* adj. with com/). [GRV.], bloody, bleed-
ing, trickling with blood: Tolnera, 0. : exta, L. —
With full stomach, stuffed with food, dyspeptic : qui
de conviviia auferantur crudi : pili ludere inimi-
oum cnidis, H. : (homo) orudior : bos, H.^-'Uhripe,
immature, crude, raw : poma : equa marito, U. :
servitium, too new, Ta. — JPVesh^ vigorous: eeneotus,
v., Ta. — Unprepared, immature, raw, crude : cae-
stus, of raw hike, V. : rudis cortlce crude hasta,
y. : pavo, undigested, lu. : quia crudus f uerit;
hoarse. — Fig., rough, unfeeling, cruel, merciless:
ille precantem defodit Crudus humo, 0. : ensis,
y. : tyraimis, IiL
omento, avi, fttus, are [ cruentus ], to make
bloody, spot with bloody itain, cause to bleed: raanlls
sanguine, N. : mensam sanguine, L. : gladium in
pugni, S. : Os, 0.: oruentati redeuot) O^^Fig., to
wound: haec te cruentat oratto.
cmentua, euj^. [GEy-], epotted with blood,
bloody, stained: sanguine ci?ium: sangnine fra-
temo, H. : cadaver : yehiculum, L. : manus, S.-—
Plur. n. as eubsL : gaodena fiellom cruentis, in
gory deeds, H. — Delighting in blood, bloodthirsty,
cruel (poet.) : Mars, H. : bello cruentior ipao, 0. :
dens, of satire, H. : cos, pitiless, H. — Blood* red^
red: mjrta, y. ^^^.^^^ ^^ \^OOgie
ommena
198
oultooft
ommena (^^minaX ae,/. [SCRV-], a money-
hag^purw: non deficiente cramens, H., la.
cmor, Oris, m. [CRV-J, bloody blood$hed, gore, a
stream of blood: iiiimicL recentissimus : ci-uore
omnia conpleri, S. : cruor emicat alte, 0.: viperi-
nus, H. : siccabat Teste cruore?, blood^aim, V. :
arma uncta cruoribos, H. — ^F i g., Uoodshed^ mur-
der: civilis: httmanus, 0.: arma Nondum expia-
tis uncta cruoribus, H.
cruppellarii, drum [Celtic], among the Qaiiln,
armored foot-^oldUrB, Ta.
oroa, flrifl, n. [ 1 GEL-], the kg, shank, shin:
crura suffringera : dimidiam, broken, lu. : medium
impediit cms PetHbus, H. : (equus) iactat crura,
Y. — ^Tbe legs of crucified criminals were broken ;
heuce, prov. : perire eum non posse, nisi ei crura
f racta essent, he ihat ie bom to be hanged, etc. —
A foot: Laeva crura Ltlybaeo premuntur (poet.
plur.), 0. — Plur., props, piUars : ponticuli, Ct.
oruata, ae,/ [CRV-], a hard surface, rind,
shell, crust, bark: fluminis, a crust of ies, Y»-^In-
laid work, efiosing, embossed leork, stucco, mosaic:
eis (vasis) orustae detrahebantur : capaces Helia-
dum crustae, chased engx, lu.
oruatulum, l, n. dim. [crustum], small poetry,
eonfectionerg : pueris dare crustula, H., lu.
cruatam, T, n. [CRV-^, a hard loaf, cake, poe-
try: Crustis Tiduas venan, H. : fatale, V.
crux, ucis,/. [GVR-], a gaUows, frame, tree (on
which criminals were impaled or hanged), G. — A
cross: (mereri) cruoem, T. : cruci suffixi : in cru-
oem acti, S. : Non pasces ia cruoe corvos, H. : pre-
tium sceleris, lu. — Toriuref trouble, misery, destruc-
tion: quaerere in malo cruoem, T.— Golloq.: i in
malam crucem ! go and be hanged, T.
otypta, ae,/., s Kphimn, a vault, cavern, lu.
oxyBtallinum, I, n., = i^wrraKKivov (sc. vas),
a cryatalline vase : grandia, lu.
oxyataUoa, I,/.,s= rpvirraXXof, a crystal: ima-
go Solis orjstallo inolusa, Gu. : aquosa, Pr.
oubicularia, e, adj, [cubiculum], of a ^eqnng-
^lamber: lectus.
oubioxilaxiii% m. [cubiculum], a chamber-ser-
vatd, valet^le-chambre,
oublotiluin, I, n. [cubo], a room for reclining,
sleeping -chamber, bedchamber: altum: exire de
cubiculo : prinoipum feminartim, Ta.
CUlnle, is, n. [CVB-l a place of rest, couch, bed:
sunm : filiae : ( Fennis ) cubile humus, Ta. : pa-
triuin, 0. — 77ie marriage bed: Tidnum, 0. : sociare
cubilia cum alqo, contract marriage, O. — A nest,
lair, hole, kennel; of the vulture, lu. ; of dogs.
Ph. ; of wild beasts, G. : (alcibus) sunt arbores
pro cubilibtts, Gs. ; of the mole, V. ; of bees, Y.—
Poet: Solis, H.-— F I g. : avaritiae cubilia Tidere,
the very lair: (pecuniae), resting-place,
cubital, ftlis, n. [ cubitum ], a cushion, elbow-
cushion, H.
cubitali% e, acff, [cubitum], of a cubit, L
cubito, ftvl, — , are, /reg. [ cubo ], to lie down
often, be accustomed to lie: tecum semper.
oubitam. I, n. (rarely oubita% i, m.) [CYB-],
the dbow : cubito adnixa, Y. : cubito presso, H. :
in cubitum se reponet, lean upon, H. : cubiti fran-
git Ossa, 0.: ferit (me) cubito, joy*, lu. — The
arm: cubiti sinuantur in alas, 0. — As a measure,
a forearm, elf, cubit: cubitum nullum procedere.
ouba ul («*y- cub&ris, Pr.), itum, are [GYB-],
to lie down, recline: in lecticft: argenteia lectis,
Gu. : in sponda, H. : in faciem (opp. supinus), lu.
—To lie asleep, eUep: cubitum Ire. — To rtdine at
table: nemo gustavit Cubans: Cubans gaudet, H.
— 7b He sick, be sick: haeo cubat, ilia valet, O. :
trans Tiberim, H. — Of places, to siope: Ustica
Cubans, H.
onbna, I, m., = r^jSoc* o mass, guonHiy : modi-
cus, 0.
1. ououllua* 1, m. [2 GAL-], a hood, cowl, cap
on a doak, lu.
2. ououUua (-uIob), 1, m., a cuckoo, H.
ououmia, eris, m., a cucumber, Y.
cuourbita, ae,/. (prop., a gourd), a cupping-
glass (from its form), lu.
cud5, — , — , ere, to strike, beat, pound, knock.
— P r o ▼. : istaec in me cudetur faba, i. e. I shall
smart for that, T. — To hammer, stamp, coin:
argentnm, T.
oiilaa, fttis, jwwi. interrog. [2 GA-], whence f of
wfuMt country t from what place? quis et cuias,
L. : cuiatem se esse diceret
ouioulmodi, adv. [euphon. for cuiuacuius-
modi ; gen. of quisquisH- modus], of whatever kind,
of what sort soever: cuicuimodi es: sunt
ouiua (old quoioa), acj^'. [ 2 G A- ].— I n t e r-
r o g., of whom f whose f virgo quoiast f T. : cuium
pecus ? an Meliboei ? Y.— R e 1 a t, ofwhom^ whose :
is, cuia res sit
ouluadam modi, ouiua modi, ouiuaqua
modi^ see quidam, quis, quisqufi.
culoita, ae,/, a bed, cushion^ piUow.
(culeua, I, m.), see onUeus.
culeae, ids, m., a giyU, midge, H.
oulina, ae,/ [2 GAR-], a kitchen: yetns, H.—
A table, food: praebens cu1inam,H.: nidor coU-
nae, lu. : magna, splendid, lu.
culleUB (cQleus), I, m., = roXcoc (Ion. Kov\t6Q)i
a leather bag^ sack for.lii
^* Digitized by ^ "*
tr
Parriddes
onUami
199
were sewed up in bftgs and drowned : insutuB in
eakum, C, lu.
oolmui, mifl, «». [for colomen], tht top^ wmmU^
roo/^ ffMe: meme calmina villae, 0. : tuguri, Y . :
I eedis, L. : culmina honainuiD, deomm, i. e. o/homm
I and ten^dmy Y. ; Alpioin, Ca. : aommum hominis,
tkt crmon o/ths head, L. : inane fabae, tk» UaJUtt
I tlalk^ O, — ^F i g., the wmmit^ hmgkt^ poini of eubnu
natitm : f oiiunae, L. : rait a onlmine Trota, Y.
culmiia, 1, m. [2 CEL-1 a $ialk^ tiem^ itraw^ G. :
Cerealis, Y. : Romuleus, the thatched roof of, Y. :
toTum stemere culmo, la. : ita culmo surgeret
(Geres) alto, i. e. the grain^ H.
culpa, ae, /. TSGARP-], a fault, error, blames
ffuUl, failure, defect: delicti: omnes culpue istius
aTaritiae, maiestatis, crudelitatis : quicquid buius
factamst cuIpA, T. : In culp& est, to hlame^ T. : non
est ista mea culpa, sed tempomm : qui in eadem
culpa %mi,thare: in quo est tua culpa nonnulla,
you are not without fault: a culpft vacuus, S.:
conscia eulpae, 0.: ne penes ipsos culpa esset
cUdJa, L. : culpa, quae te est penes, T. : extra cul-
pam esse : elus rei culpam in roultitudinem conie-
I cenint, Gs. : suam culpam ad negotia transferre,
S. : in culpa ponere aliqoem : Si mora pro culpA
est, O. : tua aetas emovit culpas, H. : fata, quae
nuinent culpas, H. — Person.: ludus erat culpft
potare magistra (L e. a game in which the loser
' must drink), H. : Gulpam Poena premit comes,
H. — ^Poei.: Huic uni succumbere eulpae, temp-
tationyY. — Unehattitif: Yirginuro, H. : hoc prae-
texit nomine culpam, Y. — Bemieeneee, neglect : rem
facere culpa minorem. H. — The nUschievoua tiling,
nuMchief: oontinuo culpam (sc. ovcm aegram) ferro
compcsce, Y.
calpataOi a<g, [P. of culpo], blamable, deunh
tug rqnroach: Paris, Y.
oolpd, &▼!, atas, are [culpa], to rqfroaeh,
blame, eenture, reprove, dimpprove, condemn: quoe
colpavi, O. : culpatur ab lUis, H. : faciem deae,
O. : ▼erslks daros, H. : culpetne probetne, 0. : de-
fendere (amieum) alio cnlpante, H. — 7b throw
blame upon, J!nd fault wBtih, compUin of: arbore
nunc aquas Galpante, H. : culpaatur calami, H.
cnlte, orum,*!. [1 oultus], o|!itfi<a^ns^/02ab of
grain: nitentia,Y. : pinguia,Y.
cnlte^ adv. with comj^ [cultus], degantlg: lo-
qui, 0. : cultius dicere, Ta.
ooltellTUk I, m. dim, [ culter 1, a email knife,
H., lu.
colter, tn, m. [ 1 GEL- ], a knife, butcher'e
knife : ab lanio eultro adrepto, L. ; used in sacri-
fice, Y. : tonsorii, rasoore: cultros in guttura Goni-
cit, 0. : sub cuItro, L a f n eadtreme peril, H.
cnltioii onifl,/. [GOL-], a tfuAtM^ion, pr^ra-
(ion: igii, agriculture.
OQltor, dris, m. [GOL-], a eultivator, tiller:
agri, L. : vireutis agelli, H. : vitis, a vine-dreeeer,^
A huabandman, planter, farmer: ut agercultorem
desiderare videretur: (loca) oultoribas frequenta*
bantnr, S. : frequens cultoribus popalus, L. — An
inhabitant^ dweller: terrae, 8. : coUis, L. : nemo-
rum, Y. : ooUis Heliconii, Gt. : aquaruui, 0. — ^F 1 g.,
a foeterer, eupporter, diompion : bonorum, L. :
imperi, L.: veritotis: belli, S. — A worehipper,
rwereneer: deorum, H. : religionum, L.
onltria^ Icis,/ [cultor], a cultivator: rerum
quas terra gignlt augendarum.— ^ /emaZe inhabi-
tant: nemorum, Y. — Fig., a wormpper: cultrix
haec aetas (i. e. me colens), 0.
cultura, ae,/. [GOL-], a cultivating, care, culti-
vation: agri, Gs. : agri deserti a cultura homi-
num : vitis : non uUa est oleis, not needed, Y. —
Agriculture, tillage, huebandrjf: longior annua, H.
— Fig., care, culture, cultivatum: animi : culturae
commodare aurem, H. — An lionoring, courtittg:
amici, H.
1. oultaOk aeff. with eomp. and eup, [ P, of
oo\o],euUi»ated, tilled: ager cultissimus ; fundus,
H. : materia : cultiora loca, Gu. — F i g., neat, tvfy,
weU-dretted: bene puella, 0.: femina cultisaimaf
0. — Polished, elegant, cultivated: animi : cultiora
tempora,Gu.: cannina,0.
2. OQltlus tks, m, [GOL-], labor, care, cultiva-
tion, culture: agricolamm: agrorum, L. : fructum
edere sine cultu hominum: corporis: frequens,
constant, Y. : praediscere patrios cultQs, traditional
m^hode of kutbandry, Y.— P i g., trainiftg, educa-
tion, culture: malo cuitn corruptos : animi, mental
diedpline: pneritiae, meane of education, 8. : ho-
nestarom artium, Ta. : Recti cultfis, H. : Quis ne-
que moe neque oultus erat, civiUMation, Y. — Style,
care, way of life, cultivatioti, dvilieation, refinement,
luxury: a cultu provindae abesse, Gs. : huroanus
ctvilisque: (sequar) cultOs artlsque looorum, O.r
Ittbido ganeae ceterique culttu, fUetipation, 8. : in
neutram partem cultfts miser, i. e. neither by glut-
tony nor by etingineee, H, — An honoring, reverence,
adoration, veneration : deorum : cultu venerantur
numina, 0. : sui, Ta. : mens, for me, Tn^-^AtHre,
dreet, garb : miserabtiis, 8. : forma Tiri miseratfda
cultu, Y. : yirilis, H. : Dianae, 0. : nulla cultQs
iacUtio, diMfloM in armor, Ta. : cultOs dotales,
bridal array, Ta.
cnlullua, T, m., a large drinking-veeael, beaker,
bowl: aurei, H. : alqra muttis urgere culullis, H.
onlua, T, m., the fundametU, Gt.
1. com (with jMra^iroM., and with unemphatic
relat. pron., *oum endit. ; in compounds, oofll-),
praep. with abL [for « scorn; SfiG-], with, together
with, in the company of, in eonneetton with, along
with, together, and: cum yeteribva^mi«r¥IK^<x>B*
Digitized t
'gIiftS'^^«»&^*
900
iungere, Cs. : anteft cnm uxore, turn sine e& : ' si
cenas mecom, in my homsy H. : errar« cum Pla-
tone: cam lacte errorem saxtsse: qui unum ma-
gistratum com ipsis habeant, Cs. : foedera quibus
etiam oum hoste devinoitiir fides: sentire eom
r^e, on the Me of^ L. : Tolentibus cum magnis
dis : ▼ivitur cum lis : cum quibus aroicitias iunze-
rant, L. : ut te di cum tuo inoepto perduint, T. :
oracio habenda cum multitudine: Ita cum Gaesare
egit, Cd. : agere cum oivlbus : quid mihi cum istft
diligeotia?: tempus cum oouiuratis coDSultaodo
abenmunt, L: quibuscum bellnm gerunl, Ca.:
cum Volscis aequo Marte discessum est, L. : cum
coniuge distractus : cum Gatone dissentire : hauc
rationem dicendi cum imperatoris laude compara-
re : voluptatem cnm cupiditate deliberare, against,
— ^Of time, aty toithy aJt Hw same time wUh^ at the
time of: cum primft luce domum venisse : pariter
cum occosu solis, S. : cum sole reliquit, Y. : exit
cum nuntio Grassus, Gs. — With abl. of circum-
stance, manner, etc., vnthy in, under^ in the midst
ofy among^ to^ at : cum ratione insanire, T. : cum
dis bene auTantibus arma capite (i. e* dis adfuvan-
tibus), L. : cum summft rei p. salute: magno cum
periculo provinciae, Gs. : magno cum gemitu clvi-
tatis : speculatus omnia cum ourft, L. : illud cum
pace agemu8,/»ed<»/ii%.* bona cum venia andia-
tis: cut sunt inauditae cum Delotaro querelae
tuae? iha retnomiraneeB you made: servHte fidem
oum hoste, the faiik pUdged to, — ^Es p., after idan :
tibt mecum in eodem est pistiino vivendum (i. e.
in quo vivo) : in eisdem flagttiis mecum versatus.
— In the phrase, cum eo, with the circmnMtancey
under the condUion : sit sane, sed tamen cum eo,
credo, quod sine peccato meo fiat: oolonia missa
cum eo, ut Antiatibus permitteretur, si, etc., L. —
Witli primity with theforemoeiy eminently ^ etpeeial-
ly: homo cum primis locuples. — ^With an ordinal
number, of inorease, "fold: ager effidt oum octavo,
cum decimo, eight/old. — ^Praegn., wit?i, poeeees^
ingy holding, wearing, owning: baud magnii cum
re, Enn. ap. G. : iuvenes cum equis albia, i^xm :
consul cum volnere gravi, L. : cum tunica pulU
sedere: vidi Gapidinem oum lampade, holding:
cum eisdem suis vltiis uobilissimus, vi(A all hie
fauUe, — In oompounds eom- was unchanged be-
fore 6, jD, m, and in comes and its derivatives; m
was usu. assimilated before r, sometimes before /,
but was usu. dropped before n; before other oon>
sonants m became n, but conicio was written lor
coniicio. Before a vowel (or A) m was dropped.
2. cum or (earlier) quom (not quum), conj.
[1 GA-]. I. Prop., of time (cum teraporale),
constr. with tncKe. in an mdependent assertion ;
with mebj. in a subordinate statement. — Fixing a
point of tame, when, at the time when : Lacnimo,
quom in mentem venit, now that, T. : auditis, oum
ea breviter dtcuntur : eo cum veuio : Postera oum
lustrabat terras dies, V. : com contionem habait:
cum proximo fiomao fui : cnm Italia vexata est:
cum Stellas f ugarat dies, V. : quom noo potest
haberi, cupis, T. : tempus cum pater iao^wt : eo
tempore, cum ueceese erat: memtni noctis illius,
cum pollicebar: tunc, cum adempta sunt anna^
L. : etiam turn, cum verisimile erit, latratote, not-
until: oum peioraro, turn requiratis : com a^om
dedero, tum invadiie, L. : sese, oum opua esaeii
signum daturum, Gs. : sua bona, cum causae di-
cendae data facultaa sit, tum se experturum, L. —
Fixing or .defining a period of time, when, while,
during the time mat, ae, ae long as, after : Alium
esse censes nunc me, atque olim quom dabam ?
T. : risum vix tenebam, cum comparabas, eta :
tum, cum ilium exteLininari volebam, putabam,
etc : Hasdrubal, cum haec gerebantur, apud 8y-
phaeum erat, L. — Of repeated action, when, whai-
ever, at times when, as often m, always . . . when,
if: omnea, quom valemus, recta consilia aegrotia
damns, T. : cum permagna praemia sunt, est
causa peccandi: Gum furit . . . Plx>fuit aestOs
avertere, V. : cum oogniti sunt, retSnent caritatem:
cum rosam viderat, tum inoipere ver arbitrabatnr,
never until. — In clauses stating a fact, the point
or period of time fixed bj the main sentence (cum
inversum), when, at the time when, and at this time,
and meanwhile, and yet : longe iam abieraro, quom
sens!, T. : dies nondum decem intercesserant, cnm
filius necatur : Vix ea fatus erat, cum scindit se
nubes, Y. : multum diei processerat, cum etiam-
tum eventus in incerto erat, S. : nondum luoebat,
cum scitum est: iamque hoc facere apparabant,
cum matres procurrerunt, Gs. : Et iam phalanx
ibat . . . flammas cum puppis Extulerat, Y. : anni
sunt octo, cum interea invenitis, etc : cum interim
milites domum obsidere coeperunt: nondum cen-
tum anni sunt, cum lata lex est. — ^Describing a
time by natural events, when, uMe, as soam as:
ipsi, cum iam dilucesceret, dedocantnr: cum lux
adpropinqoaret—^In narration, describing the oc-
casion or circumstances of an action (cum histori-
cum), tohen, on the oeeasion that, under the etreum^
stanees thai, while, after. — ^With imperf: Magi-
stratus quom ibt adesset, occeptast agi, T. : Marios,
cum secaretur, vetoit se adligari : Gaesar cum ab
Iioste non amplius abesset . . . legati revertuntur,
Gs. : heri, cum vos non adessetis : cum ad tribum
Polliam ventum est, et praeco cunctaretur, < cita,*
inquit, etc., L. : Socrates, cum XKX tjranni essent,
pedem port& non extulit, as long as: vidi, Oum tu
terga dares, 0. : is cum mterrogaretur . . . reepon-
dit. — ^With maximeyjust aSyprmsely when : Oaesar,
cum maxime furor arderet Antoni, exercitom com-
paravit: cum maxime agmen explicaretur, ado-
riuntur, L. — With perf. : hie pagus, oum domo
exisaet, Gassium interfeoerat, Gs. : cam donios
vacuas f ecissenti iunguntur nimtiicLJL: cum far
20t
nnra exi^Ua^isset, oaTigabat Byracu8t8.^0f re*
peated oocAsions, «Aok, vAm^mt, on eveiy oeauion
that, aa ofltn «i — With imptrf. : dispersos, com
lonj^ns prooedMeot, adoriebalur, Gs. : saepe, earn
ftliqaeni Tideret, etc, on 9mviuf, N. .* Dumquam eal
oonspectna, oum veniret -^With ipbiperf. : Cum
eohorMs ex aoie proeuottrriiaenft, NumUlae eif ugie-
bant, Os.: qui cum in eon vi Worn Teoissetf quan-
tam obfait nraiti8,coni feoiseeat, eto.—- Desoribiiig
a time named in the prineipal aenteocev wkaiy tuek
that, in lekieh : Si nllum f uit tempus quom eco
fuerim, etc., T. : fait antea tempug, oum Gftlli
superarent, Cs, : Tigeaimo anno^ cum tot praetores
in proTinci& fuissent: eodem anno, cum omnia
iiifida essent, L. : biduum supererat, cum frumen-
turn metiri oporteret, in tokuJiy Cs. : f uit cum arbi-
trarer, etc : audivi cum diceret, etc. — II. Me ton.,
of identical actions, when^ in that, by the fact thai :
Qui quom hunc accusant, Naevinm accusatii, T. :
quae earn taoea, nulla esse conoedis : 'qaod cum
fadt, iudicat, etc : senatum intueri videor, cum te
▼ideor, I* : Joco ille moiuji est, cum ex urbe eat
depobua : quod earn dederia, illud dederis, ut, etc :
ilia eoeiera, cum eius domom eTertistt (which you
oommitted) in vprwUMff: pui^gatlo est oum lao*
torn oonoeditur, culpa removetur.<-*-Iik hjrpothesis,
assmning a fact, when, if: ad cuitts fidem confu-
giet, cum per eioa fidem laeditur, etc— Contrary
to fact, when, if, if at nuh a time : haec neque
com ego dicerem, neque* cum tu aegares, magni
moment! nostra esset oratio : quod esset iudioiutn,
cum ires . . . adsedissent ? — ^Explainiiig a feeling,
etc, that^ became, for: Dis habeo graUam, Quom
adfuemnt liberae, T. : gratulor tibi, cum tantum
ralea. — As connective, correl. with turn, while^
when ; cam . . . tum, as . . . «q, both . . . tuid, and
beddee, whUe . . . e^pedally: Quom id mihi place-
bat, turn omnes bona dicere, T. : cum omnes eo
convenerant, turn navium quod ubique f uerat co$-
gennt, Cs. : qui cum multa providit, tum quod te
consulem nou Tidit: movit patres cum causa, tum
aoctor, L. — In the adrefb. phrase eum maxlme,
with diipe. of predicate, m the tngheet degree, moei:
hanc Aroabat, ut quom maxime, tum P4mpiulus,
a» fmuh a$ ewer^ T. : ea, quae iiunt /sum maxima,
i. e. at thvi very moment : sed cum maxime tamen
Ik>c 8ignificabat,/>re(»td[y thi$: quae raultos iam an-
Dos, et nunc cum maxime, cupit — HL Praegn.,
giving a cause or reason ( cum causale ), wun,
Unee, because, inavnuch as, seeing that, in t/iat, in
mew of the fact that: baud invito sermo mi acces-
Ht tuoe, Quom . . . intellcgo, T. : Deod quaeso ut
sit superstes, Quom yeritost faoet^ ete., T. : an
pater familiarissimis suscensuit, cum Sullam lau-
darent?/or predsing: quae cum. ifta slbt, videa-
mua, etc : earn longinqua Instet militia, commea-
turn do, Lk, : cum taata multtludo tela oonicerent,
potestae erot^ etc, Cs. : cum easet egens, ooepit,
etc : Caesar earn oonstituisset hlemare in conti-
nent!, obsides imperai, Cs.**-^ often nunc cum,
mne that^ since: ub faat : nunc veto oum sit unue
Pompeina<-Often with praeoertim, mpedaUy since,
mors than all when ; nam puerum non toUent . . .
Pracsertim quom sit, etc, T. : cum praesertim vob
aliam miseritis.^— With gwippe, since endoUlyfmnee
ofeowrse: nibil est virtnte amabilius . . . quippe
eum propiter virtutem diligamua, etc — In eon*
timstB, whemy wkUs, whereas, white on tlie contrary^
and yei (cam adversativiMn) : iinem faciam dioun*
di, quom ipse finem non facit ? T. : quo tandem
ore mentionem facitis . . . cum fateamini,etc:
com maximia eum rebus liberares . . . culpam re-
linquebas: simulat se confiteri, cum interea aliud
machinetur. — In concessions, when, although, not-
withstanding ( cum ooncessivum ) : nil quom est,
nil defit tamen, T. : pecuniam facere cum posset^
non statuit: cum aquae vim vehat ingentem
(Druentia), non tamen navium patiens est, L. :
patrem meum, oum proscriptus non esset, ingula-
stis : quam causam dixerat, cum annos ad quin*
quagiota natus esset ?
omnba or oyxnba, ae, /, = Kvpipri, a boat,
«ifc}^, vessel, C, V., 0., lu. — ^E sp., the boat in which
Charon transported the dead, H. : fermgiDea, V. —
F i g. 7 Noii est ingenii oymba gravanda tol, 1. c.
meiUe not with themes above your powers, Pr«
oumera, ae, /. [ CAM* ], a i^eeptacle for ecm^
granary (made of woven twigs), H.
ouminttm ( oym- ), l, n., = xvfuvov, cumin :
exsangue (its decoction produced paleness), H.
cumque (not cunque), adv. [2 cum + que],
whenever, always: mihi cumque vocanti (i. e. quo-
tienscumque voeavero), H.
ciunulate, adv* with comp. and «vp. [cumula*
tus ]. in rich abundance, abundantly, copiously :
omnia plana facere: praeroia persolvere: cumu-
latius augere : curoulatissime referre.
GfanmlatOB, aefj. with comp [F, of cumulo]^
heaped, increastfd, augmented: roensura cumula*
tiore : gloria cumulatior, L. — Filled, full, complete^
perfect: augere quod cumulatum videbatur : virtus.
omnolS, ftvl, fttus, lire [cumulus], to hsap, ao-
cumulate, pUe: anna in acervum, L. — Tofiufull,
fill, load, pile, cover .- locum strage muri, L. : cu-
mulatae nore ministrae, 0. : altaria donis, V. :
struem rogi odoribos, Ta.-^Fig., to augment, in-
crease, heap, amass, accumulate: invidiam, L. : aes
alienum usuris, L.: gloriara eloquentift.— 7b^/,
overload, overwhelm, crown, complete : alqm laude :
civitas oumulata tois hiiuriis : meum cor cumula*
tur irft: alio soelere hoc scelus: ad omnuUmdum
gaudium: Quam (veniam) oumulatam morte re-
mittam, 1. e. «m^ by my death do a greater favor in
retum,\. Digitized by V^OOg IC
908
oumnliis, I, m. [ 2 GAY- ], a heap, pile, mam,
aeaunulatioH : Gailoruni camuli, i. e. of t^n, L. :
armoram oumulos ooaoervare, L. : ftqaamm, O. :
harenae, Y. : inseqaitur cumulo aquae roona, foL-
hum with 0$ mam, Y. — F i g., a mam, aeeummk^
Hon : acervatanim leguro, L. — M e t o n^ a muytUtt,
overphu, aeeanofi, addition, ineream : at ad illam
praedam damnatio Roscii Telut cumulus aooedat:
roeroedis : dierum, additional number: aooeaseriut
iu cumalunif a* an addilioH: aliqoem eumulum
arUbus adf erre : perfidiae, O. : cladis, a$ the crown
of woe, 0.: gaudit
cftnabola, drum, n. [cunae], a eradU. G. : in
cunabulis oonsules factt, i. c. by noble birth, — The
edU (of bees), Y. — The cradle, earliest abode : gen-
tis nostrae, Y.
oimae, arum,/., a cradle: in cums vagire:
Ilium primis cunis Educat, from infancy, 0. : cu-
narum labor, chUd'e work, 0. — Of birds, a neet, 0.
cnnctabimdaa (oont"), <u(j, [cunctor], Un-
gering, loitering^ delaying: niilites, L., Ta.
ouiiotana» a<(/. [P. of cunotor], dilatory, pro-
craatinating : natura ac senecta cunotantior, Ta. :
de rebus, Ta.
onnotanter, adif. with eomp, [canotor], elowly,
with delay, L., Ta. : venia data cunctantius, Ta.
cunotitid (oont-), Onis,/. founctor], a dday-
ing, lingering, tarrying, delay, hesitation, doubt:
cunctatione otiam araittere: superiorum dierum
SabinI, Gs. : maior invadendi, h. : insita ingenio
raeo, L. : propior constantiac, Ta. : abiect& cunc-
tatione : sine canctatione : de morte hominis, lu.
— /Yttr.,Ta.
ounctator (cont-), Arts, m. [cunctor], a de-
layer, loiterer, lingerer : ex acerrimo bellatore fac-
tus, L. : ( Fabium ) pro cunctatore segnem com-
pellabat, delihcrate, L. : naturS, Ta. : populus, L.
Cimotor (oont-X atus, &rl, dep,, to delay, linger,
loiter, hesitate, doubt: cunctando restituit rem,
Enn. ap. G. : cunctando bellum gerebat, L. : omnia
si cunctor amitto: qui cunctatus fuerit, L.: dolo
an Tere, S. : militibus cuncUntibns, Desilite, in-
quit, etc., Gs. : alius alium ezspectantes cunctaml-
ni, S. :^diutius in vita : inter metum et irain, Ta. :
super tanta re, Ta. : Gunctatusque brevi, after a
moment of fiesitation, 0. : (apes) partis cunctatur
in omnis, i. e. threatens, Y. : propius aooedere, & :
anna capere, L. : cunctamiui, quid faciatis ? S. :
Don cunctandum quin deoertaret, Gs. : cunctatur
amnis, lingers, Y. : corripit Gunctantem (ramum),
reluctant, Y. — Pass, impers, : non est cunctandum
proftteri, etc. : nee cunctatum apud latera^ Ta.
ounctus, adj. [contr. for con-illnctas], all in a
body, aU together, the wliole, oH, entire : ordo : seoa-
tus populusque, L. : Gallia, Gs.: plebes, 9. : terra :
oppida, Gs. : quin cuncti Tivi caperentur, Gs. :
cuncti aut magna pars Sicoensium, S. : aiuilia rei
p. eunotis senattks sententiis, by a unaninwus
vote: cunctis lectl na^ibus, i. e. some from every
ship, y.'^Mur. n, as smbsl. : cunota agitare, every-
thing at ones, Q.: Gioero cnncta edoctus, <Atf vAo/«
story, S. : Inter cuneta^ at all timm, H. : cuncta
tibi fatebor, Y. : ab his oriantur ooncta, the uni-
verse, O. : oanota sub imperium aecepit, i,em the
Roman world, Ta.— With gen. : hominum cuncti,
0. : cunota lerrarum, everything on earthf H. :
cuncta campomm, Ta.
cuneitlztt, adv. [cuneatus], in the form of a
wedge : hostes oonstiterunt, Gs.
ouii«ataa» <m{^'. with comp [ cuneus ], like a
wedge, wedge-shaped: collis acumine longo, O. :
iugum mentis in dorsum, L. : forma scuti ad imum
cuiieatior, L.
cuaeolua^ I, m. dim. [cuneus], a little wedge,
onnawi, l, m. [1 GA-], a wedge: cuneoa inse-
tens: cunets soindebant lignum, Y.: iamque la-
bant ounei, i. e. t^ i^*? ^ ^ ^^^ ^' - Bnt^^'nia
in cuneum tenuatur, Uke a wedge, T^-^A wedge-
shaped body of troops, wedge: cuneo facto, <X :
rupere cuneo viaro, L. : cuneis ooactis, Y. : ados
per cuneoB oomponitur, Ta. : Maoedonius, the pha-
lanx, L.— ^ division of seats in a theatre (widen-
ing from the stage), V., Iu.^i%(r., the spectators.
Ph.
onnionlOMUS aeg, [cunicalus], etbounding in
rabbits: Geltiberia, Ct
ctmioulaflk l, m. [Spanish], a rabbit, cony, Ct
— A passage underground, mine, exeavation : cuni*
culos agere ad acrarium : cuniculis ad aggerem
actis, Gs. : per cunlculum Gallorum ascendit : in
arcem agi coeptus, L. — ^F i g. : ea (res) oeculte cu-
niculis oppugnatur, 1. e. 6y secret devices.
CUiillua, I, m., the female pudenda (avoided, as
obscene, G.), — A fanale: belli Gausa, H. — An
unchaste woman, H.
oupa, ae,/. [CYB-l a cask, tun, barrel: taeda
refertae, Gs. : vioum de cupft.
onpad-, see cupped*^
CapenonOk T, m., a priest of the Sabinm, Y.
cupide, adv. with comp. and stip. [ cupidus ],
eagerly, sealoudy, passionatdy, vehemently, ardent-
ly, gladly: alienos (agros) appetere: cupidius
agnaen insequi, Gs. : cupidissime populi amicittam
adpetere, Cs,—Amhitioudy, in a partisan ipirit:
nihil agere : quid a senatu fit ?
Capidineu^ acfif of Cupid: tela^ 0. : sagit-
tae,0.
onpldlti^ fttis {gen, pbtr. -tfttum, rarely ^ti-
tlum, G.), /. [capidus], a longing, desire, passion,
eagemem: ainris oonndere propter cuplditatem:
insatiabUis reri Tidendit peeunlae, Gs. : libertatia:
Digitized by VjOOQIC
OBIitdO
906
pagnandi, N.: mUHani, aealj d,: ad reditom:
popnlaris^ a demagogue* amiiiifm.'^Etcemiffe cCf-
atre, /naC, paadon: vita difliuDcta a oupiditate:
caeca dominatruL animi : niala, T. : co^rcere omuls
cttpidiutea : ardena in cupiditatibiia, &— ^twrtos,
cfqMUy^ ewekmaum: nisi ipsos caecos redderet
cupiditas. — An olfjed o/detire: alicuius ex fauci-
bus capiditatem en^re.-^Partimnshiptpai'iialUjf^
um/aimeu : cupiditatis atque inioiiciiiarum suspi-
cio: diasimalatio cupiditatis: cupiditas ao stu-
dium, partialUjf and prejudice^ L. : omni carens
cupidltate, etc., i. e. wUhoui perfonal fMng,
X, cii|»do, inis,/. (poet also m. ) [GVP-], a
denre^ wm^ longingy eagemem^ pamon : cepit me
proloqiii : urbis ooudendae, U : somni, S. : gloriae,
S. : cupidinibus statuere modum, H. : si Tobis ou-
pido Gerta sequi, resolve^ V . — Exeemve dmre^ pot-
non^ greed: sordidus, H. : Respoiiiiare cupidimbus
Fortis, H. : honoris, S. : pmedae caeca, 0. : (oppi-
di) potiundi, S. : (rerum) inmodica, L. : ferrl, pot-
nonfor hioodthed^ V. : an sua cuique deus fit dira
capido, hit ingphration^ Y. — Love, desire^ lust : tur-
pis, V. : Tisae yirginis, 0. : femiDeus,/or a woman^
O.: muliebriSjTa.
2. Cupido, inis, m., the god oflme^ Cupid^ son
of Venus, C, V., O., n. — Fiur.: mater Cupidi-
num, H.
oupida^ adj. with comp. and sup, [ C VP- ],
longing^ denring^ dmroue^ eager , zealous^ wishing,
loving^ fond: eius Tidendi, T. : bellandi, Cs. : te
audiendi : tui, devoted to : oontentionis cupidiores
qaam veritatis : cupidissimus litterarum, X. : cu-
{Mdissiuus omnibus, eager for battle, Os. : moriri,
O. : tuaa componere laudes, Tb. : in perspicienda
rerum naturft. — Mxeeasivdy detirotu, patsUmats,
^ff^7 9T^yy l*itt/vl^ covetout: animum cupidum
inopi& incendere, T. : cupidos moderatis antefcrre :
emit homo : pecuniae : rerum noyarum, Cs. : ani-
mi rixae, H. — Amorous, loving, longing: amantes,
O. — Poet : Eurjdicem cupidis amplectitur ulnis,
0. — Avarieimu, covetout: homo. — Prejudiced,
partisan, partial: quaestores vehementer ( Verris) :
multi cupidi tut sunt,/KirfiMfM; cupidior index.
oiipieil% enUs, adj. with tup. [ P. of oupio ],
dmrovt, longing, eager: iiovarum rerum, Ta. :
liberonim, Ta. : cupientissim& plebe consul fac-
tns, at the eameti desire of, S.
ciipiOb I VI, Itus, ere [CVP-], to long for, desire,
with: Qui cupic, i. e. is possessed hy a master-pas-
sion, H. : omnibus cupientibus ad castra couten-
dit Cs. : naptias, T. : domum alius, alius agros, S. :
triumpfauro : cupio omnia quae vis, vour vnskes
art mine, H. : imperia minime cupiun(ia, S. : corde
cupitos, Enn. ap. C. : banc visamque cupit potitur-
que cupita, 0. : quidquid capitum foret, L. : Emori,
T.: audire: Ttdm, qui aodeat 4ieere : quid pos-
sent pempici, Gs. : baberi formosus, H. : me esse
clementem : me non mendacem putari : et se cupit
ante Tideri, Y. : ut peooot etc. : cuperem ipse
adesset (i. e. vellem), Y. — To he well disposed, he
favorcdde, favor, 19mA wU, he interested for: ipsi
Gljoerio, T. : Helvetiis, Cs. : quid ego Fundanio
non cupio ? — With eaiusA (alcuius), to be at the ser*
vice of, he devoted to, he sealom for : alquem su&
causa : qui te neque velle sua causO, nee, si cupias,
posse arbitrantur : cuius causA omnia cupio, to
whom I am wholly devoted,
onpitor, dris» m. [cupio]^ one who desires: in-
credibilinm, Ta.
oupitna^ P. of cupio.
ouppedia ( o€p- X ae, / [ cuppes, dainty ],
dainttnest, liekerishnets,
cuppedinarius, l, m. [cuppes], a maker of
daintletf confectioner, T,
oupresMtum, I, n. F cupressus ], a grows of
cypress-trees, cyprets wood.
cmpvaa&am, adj. [cupressus ], of cyprets, of
cypress wood: signa lunonis, L.
onpressiler, fera, ferum, ac(f. [ cupressus +
fEK-jy cypress-hearing : Erymanthus, 0.
CUpresSQS, l (abl 0, Ct, 0.),/, = Kwapiaaoc,
the cyprets (an evergreen tr*ee, sacred to Pluto) :
impulsa Euro, H. : funebris, H. : feralis, Y. : metas
imitata, i. e. cone-thaped, 0. — A box of cyprets
wood: levis, H.
our or (older) quor, adv. [quoi+rei]. L In-
to r r o g., whjt ^ wherefore f for wliat reason / quor
amat? T. : Me. Non pnossum. Ck Quor non ? T. :
cur ego plebeios magistratQs . . . video ? etc., L. :
Obsequium ventris mihi perniciosius est cur ? fi.
— ^ImpIying dissatisfaction : Sed quid ego ? quor
me excrucio ? T. : Cur me querelis exauimas tuis ?
H. : Eheu me miserum, quor non aut istaec mihi
Aetas et formast, etc., T. : cur ego tecum non
sum ? : quor simulas igitur ? T. : cur enim, inquies,
etc.-->With potential suhj., in excuse or deprecat-
ing censure: cur aliquos amitteret? etc., Cs. : ^at
propinquis placuit.' Cur non placeret, cum, etc.
— ^Implying a logical conclusion: aniino si isto
eras, our non cecidisti, etc., N.— II. Relat.,/or
what reasoUf wherefore, why, to what purpose,from
what motive: duae causae sunt, cur tu debeas,
etc. : causa nulla est, cur : Est vero cur quis no-
lit, etc? if there any reason why? 0.: quid est,
cur tu sedeos ? : ne cui sit vestrum mirum, cur,
etc., T. : demiror, cur dicas, at your saying. — On
account of which, by reason of which, wherefore,
that : Quid obstat, quor non fiant, T. : Erat nihil
cur properato opus esset: en cur arator factus
sit: quid sibi (Caesar) vellet, cur venirett etc.,
what did he ttant, tluU he thotdd come for it f eta.
com
204
inff ihat^ eta, H. : superest, cur vivere BOBtioeftm,
proles, /or whote $ake, 0.
oura, ae, /. [ CAV- ], troMt, eart^ aUerUum,
paitviy industry^ dUigence^ ex^ertion: magnft cum
cur& tueri, Os. : in aliquft re curam ponere : c6n-
sulam in re p. costodienda : sandos cum curft
reficere, S. : cura adiUTat (formam), art teU off^
0. : lentiB, cuUure^ V. : bourn, rearing, V. : eo
maiore cura illam (rem p^ admmistrari, S. : in re
un& consumere curam, H. : give cnra illud Bive
inquisitio emt, friendly interest^ Ta. : Garaque fini-
timoB Tincere maior ^rat^ fnor$ preuinff bmainrng^
0. : nee sit mihi cura roederi, nor Id mi try^ Y, :
TOB curia Bolvi ceteriB, T. : difficilis tenim ailena-
mm, manaff€ment: Iranarum rerum, o^tenttoti to^
S. : deer urn, servieey L. : Caesaris, H. : peculi, V. :
de publica re et privata : tamquam de SamnitibuB
caram agerent, aa if the btunneu in hand wert, etc.,
L. : non tam pro Aetolis cura erat, quam ne, etc.,
L. — In dot. predicat, : Gurae (alcui) esse, to be an
object of {one's) care^ to take care of attend to, 6«-
etow paine upon : poilicituB est, Bibi earn rem cnae
futuram, shotdd be hit 6tMtfMM, Gs. : rati seBe dis
curae esse, S. : nulliua salus curae pluribua Jtuit :
Quin id erat curae, that tsjuet how Ivku occupied^
H. : dumque amor est curae, 0. : magis vis morbi
curae erat, L. : Gaesari de augenda meft dignitate
curae fore: de ceteris senatni curae fore, S. : pe-
titionem suam curae liabere, S. : curae sibi habere
certiorem facere Atticum, etc., N. — Adtninistra-
Hon, charge^ oversigJit, command^ office : rerum p.
minime cupiunda, S. : navinm, Ta. : legionifl ar-
mandae, Ta. : tempora curarura remissionumqae
divisa, Ta. — Poet., a guai^ian^ overseer: fidelis
harae, i. e. the swine-herd Mtmaeus^ 0. — Studgy re-
flection : animus cum iiis habitans curls : cura et
meditatio, Ta. — A result of study, work : reoens,
0.: inedita, 0.: quorum m manfts cura nostra
▼enerit, Ta. — A means of healing, remedy: dolo-
ris : Ilia fuit lacrimis ultima cura nieis (of sleep),
Pr. — Anxietyy solicitude^ concern, dtsquiet, trouble,
grief sorrow : maxima : gravisslma : cottidianft
cura augere animum, T. : curae roetdsque : neqne
curae neque gaudio locum esse, S. : gravt saucia
cura, V. : edaces, H. : de conioge, 0. : quam pro
me curam gerls, V. : curae, quae animum divorse
trahunt, T. — The care of love, anxiety of love, love:
iuvenum curas ref erre, H. : curft removente sopo-
rem, O. — A loved object, mistress: tua cura; Lyoo-
ris, y. : iuvenura, H. : Venerit iustissima, worthiest,
V. : tua cura, palunibes, V.— Pe r s on., Care, H. :
Gurae, Cares, Anxieties, V.
ourabiUa^ e, acfj. [euro], requiring treatment,
serious : viudicta, lu.
ouralium, !,»., = KopaKXiw {kov^\ coral, O.
-—Plur., 0.
ourandufl, ouraii% PP. of curow
(onrite, o^'.), onlj comtp., carefully, dUigwUy:
coratiuB disBerere, Ta. : 1^, beiwem the Unes^ Ta.
oSratlo, onifl, /. [euro], a caring for, admiirie-
tration, oversight, care, management, charge: cor-
poris: Taietudinis. — Public duty, adnUnisiratum,
charge, office : muneram : Bacronim, L. : rei p., L. :
regia : altior fastigio buo, L. : regni, the regency,
Cb. — A means of healing, remedy, cure: morbis
curationeB adhibere: inter primam curationem
ezspirare, the first dressing, L.
oiirator, oris, m. [euro], he who takes cliorge,
a manager, overseer, sttperintendent^ keeper, com-
miesioner, delegate: iirbis Indorumque: Tiae JPla-
miniae : fidoB negotionim, S. : rei p., S. : maris
refictendis: legibus agrarii8.^il guardian^ cura*
tor, tmetee: a praetore datUB (to an incompetent
perBon), H.
curatuxa. ae,/. [euro], care, treatment, T.
ouratai, adj. with sup [P. of euro], carefully
regarded, anxious: curatissimis precious prote-
gere, Ta.
curculio, Onifl, m. [G VR-], a corn-worm, weevil^
V.
Cureteflk um, m., =r Kovp^rcc, ancient priests
of Cybele in CreU, V., 0.
Curetia^ idis, /., cuff., of the Curetes ; hence,
Cretan : terra, 0.
curia, ae, /. [SGV-], a court, curia, assoeiation
(each of tlie three patrician tribes contained ten
curiae), L. — A house for the religious services of a
curia : prisca, 0. — A senate-house, place of meet-
ing of the senate (usu. the Guria Hostllia built by
TuUus Hostilius), L. : (curiam) incendere, C., S.,
v., 0. : Pompeia, built by Pompey : Syracusis :
Troiae, 0. : Saliorum, the official building of the
Salii on the Palatine Hill. — ^F i g., the senate .- sum-
mum auxilium omnium gentium : alqm in cariam
introducere, L. : Martis, i. e. the Areopagus, lu. —
As emblem of law: stante urbe et curift: pro
curia inverslque mores t H.
oiizialia, is, m. [curia], a member of the same
curia : in suos curialls hospitalis.
curiatiin, adv. [ curia ], by curiae : populum
consulult.
curiatoa, a^. [curia], of the curiae: comitia,
the assembly of patrician tribes, voting by curiae :
\tx, passed'by the curiae, L.
ciirio, 5nis, m. [curia]], the priest of a curia:
maxim us, over all the curtae, L.
(ciiiloae), adv. [curiosus], carefully, atteniivdy.
-^Comp. : curiosius animadvertunt ea. — Curiows-
ly: conquirere.
0Uii5fiitaa» atis, /. [ curiosus ], eagerness for
knoioledge^ itiquisUiveness.
euxidonfli m^, frith comp, and sup. [cura], 6#-
Digitized by V^OOQIC
M5
tlomnff eart^ ptnH9Uiin»ff^ ears^ SHgetd, AottgkH^
ftU^ detoied^ aUenHve: in oroni historic: ad iave-
stigAndum curiodor.— -Jk^ntriiy M^vrfil^t curiom,
inqMimiim: nemo, T. : in re p. : euriosiMiiiii ho-
mines : oealL— IMdSKeMiM^ pffidam^ cMrfOM, pry^
mff, inguiaitiife: patere ma esse ourkMum : homa
oturia (qniris), Itis [Sabine], a $pear^ 0.
card (old forms, coeret, coerarl, coerandl, CX
AtI, jitag, are [cura 1 lo care fo}\ take pains witk,
be ioliciioui for^ look to^ attend io^ regard: diligen-
ter praeceptura, N. : magna di curant, parva ne-
glegunt : alienam rem 8U0 periculo, S. : te curastl
molliter, have taken tender care of^ T. : corpora,
refretk, L. : membra, H. : genium roero, inaulge^
H. : curat! cibo, refrethed^ L. : prodigia, $ee to^ i. e.
avCTf, L. : nihil deoa, V. : praeter animam nihil :
altud cora, L e. dotCt be anxious about thot^ T. : in-
Tentam tibi curabo Pamphilum, T. : res istas
scire : leones agitare, H. : verbo verbum reddere,
H. : crinls solvere, 0. : ut natura diligi procreatos
non curaret : utres oti fierent, S. : cura ut valeas,
take tare of your health: omnibus rebus cnra et
pro%''ide, ne, etc : Ourandura inprimis ue iniuria
fiat, lo. : iam curabo sentiat, quos attentarit. Ph. ;
hoc diligentius quam de rumore : quid sint conu-
bia, O. : euraski probe, made preparations^ T. :
eurabitur, il shall be seen to, T. : neo vera virtus
Curat reponi deterioribus, H. — With ace. and
gemndivf, to have done^ see to, order : pontem f a-
ctundum, Gs. : pecuniam solvendam : f ratrem in-
terfidendum, N. — 7h administer^ govern, preside
over, command: bellnm, L.: se remque p., 3.:
provinctara, Ta. : ubi quisque legatus curabat,
commdmded^ & : in eA parte, S. — 7b heal, cure:
cum neqne curari posset, eta, Cs. : adulescentes
gravios aegrotant, tiistias ourantur : aegram^ L. :
aliquem herbft, H. : volnns, L. — Fig.: provtn-
ciam : reduviam.— -STo attend to, aefjusi, settle, pay :
(nummos) pro signis: pecuniam pro frnmento
legatis, L. : me oui inssisset caratnrttm,pay to his
order: Oviae cnranda sunt ifi3 G.
cuitiouloni, Ij n, dim, f currus ], a small ear,
chariot, racing ear: quaurigarum curriculum:
Gurricalo pulverero Gollegisse, H. : elfundit habe-
nas Curricnio, lu. — A wagon : in amnem praed-
pitare curricula, Gu. — A running, course : Gnrri-
culo perenrre, ai fidl speedy T. — A race: se in
onrriculo eiercentes: equontra, L.^A race-
ground, raee^eourse: in eodem curriculo esse.^
F i g, a course, eareer : vitae : Boctis, V. : oonsue-
tudinis : haee curricula mentis*
cuxro^ cucunT, corsns, ere [1 GEL- ], to run,
move quiekfy, hasten : propere, T. : per totum con-
clave pavidi, H. : fugiens hostem, H. ; Plus ho-
mine, with superhuman speed, 0. : ad vocem prae-
oeps, 0. : eoadem eursfls: eurritur ad praetovium.
—With aee, : qui stadium ourrit, rtm$ a rmes: iter
aequore, V. : aequor. V.-— P r o v. : currentem in-
eitare, to spur a ts'dling horm: asellum currere
dooeas, i. a you labor to no purpose^ H. : per flam-
mam, to go through fire,--!? o e t, of rapid motion,
to mil, fiyyhadeiL, move rearidly: per omne mare,
H. : meroator ad Indos, H. : medio ut liraite cur-
ras, loare, 0.->-OI tilings, to run,Jhm, roll, spread,
eademd: amnes in aequora eurrunt,V. : flomina,
O.: currente rotA, H.: rubor per ora,y.: livis
cun-entia vina,y. — Fig., to run,Jlow, tr^ ad-
vance, nwve, pass away: proclivi currit oratio:
versus incomposito pede, H.: nox inter pocula
cur rat, Pr. : Aetas, H. — Witb ace., to run, traverse:
eosdem cursQSi adopt the same policy, — Poet:
Talia sa^*la currite (i. e. currendo eificite), V.
ounrvoi^ tie,/,, a hedge -^Mtrrow, i. e^ cuckold,
III.
oamiflk Us (dot, O, gen. plur. Urn, V. ), m. [1
GEIL-], a chariot, car, tMtn, wagon, C, Y. — Plur.,
of one wagon (poet), V. : non curribos utere no-
stcis, 0. — A triumpJud car, C., H., 0. — A war-
chariot, Cs. : inanis, V. : curru proellari, Ta. — A
triumfh, G. — A team of Iiorses, tpan f poet) : ne-
que audit currus habenas, Y. : curru dat lora se-
cundo, V. — A ship, boat (poet), Ct. — A pair of
small wheels under the beam of a plough, Y,
OUraim, cuiv. [ curro ], quickly, swiftly, hastily,
speedily: agmine acto, L. : dioere aliena : pergere.
onrsitOt ^, — > ire, fi'eq. [curso], to rtm, about,
run hither and thither: sursum deorsum, T. : hue
et illuc, H. — Of atoms, to vibrate: casa et temere.
onno, — , — , Are, frvg. [curro], to rtm Mther
and thither, nm constatUly: ultra et citro: ad
istam, T. : per foros : cursari nirsum prorsnin, T.
onraor, oris, m. [1 CEL-], a runner, raoer, com-
petitor: Ut cursor frena retentat equi, 0. — A
cowner, post, N. : per disposltos cursores nuntiare,
Ta. — A lackey, errand-boy : Gaetulus, lu.
ounuflk fls, m. [ 1 GEL- ], a running, course,
way, march, passage, voyage, jwimey : cursum
quom institeris, T. : navium, Gs. : ingressus, cur-
sus, accubltio : curau cum aequalibus certare, S. :
cursu oontingere metara, H. : se curau miratur in
ipso, 0. : quique pedum cursu valet, V. : hue
magno cursu Intenderunt, atfuU speed, Gs. : cursu
Troas agebat, V. : carsu in hostem feruntur, ad-
vance at a run, L. : cursum in medios dedtt,
rushed, Y, ; eif uso cursu, L. : eodem cursu conten-
dere, tight onward, Gs. : tam brevi tempore tantos
cursCks oonficere: curanm direxit, quo tendebat,
X. : iterare cursQs reKctos, H. : Hnno morem cur-
stks docuit, sort of race, Y. : Gursibus decemere^
in racing, V. : Quo cursu deserta petiverit, /t^A/,
V. : in hoc medio corsu, i. e. halfway across, Gs. :
seonndisstmo rente cursum tenere.--Of things, a
course, way,Jlow: stell^n^^ bT*^^ *"~ flomina
owto
006
cunOs, nu>9emaUy V. : CursibuB obllquU fluens,
O.-^A pamage: curaam ezspedare, i. e. a fair
wind. — ^Poet. : et vi ctirsus in altum Vela vooet,
V.—- Fig., a <x>i(rM, progrea^ direeUon^ vfa^y pa*-
M^ aeeetSf tuecatUm : renim : Yitae : quem dede-
rat cunam fortona, V.: temporum: oontinaiu
proeliorum, Ta. : ▼ocis per omnia aonoa : invecttts
oontezere curea, \,e,ui a breathy lu. : In euraa
meua dolor est, i. e. iMpermamnty (X : reoto depeU
lere oarsu, /rom vtr/«e, H.
oorto, &vl, atiia, are [ curtas ], to lAorfm, eon-
iume: Qaantulum suramae curtabit qnisque d!e-
runi, H.
onrtns, adj,^ ihorterudy mutilated^ broken, ehori :
vasa; In. : testa, 0. : temone iugum, lu. : ludaei,
i. e. Hreiimicited^ H. : equua> cattratedj Pr. : miilos,
vfith cropped tail, H. — Fig., lenened, impaired, de-^
feetive,poor: ree, H.: sententia: fides patriae,
la. — Of disoonrse, inoompttte.
onruliB (curr-X e, a4j, [currus], of a chariot :
equi, the horeee provided at the puhUe eo^for the
gamee, L. : sella, the cui^tile cAatr, official chair (of
consuls, praetors, and curule aediles), C, L. : ebur,
a tfurone of ivory, Ta. — As tmhst.f, the eunUe
chair, Ta.: summas donare curulls (sc sellas),
magvUracieit, lu. — Occupying the curule chair, of
curule rank: aedilis, L.: aedlUtas: ebur (i. e.
sella), the eonttdahip, H.
{cnrwSanBn, inisX a. [curvo], a bending, bend,
ffaulting (only abl. eing,, nam. and ace. piur.) : pa*
triae enrvamina ripae, 0.
ourratura, ae,/. [ourvo], a bendi rotae, I. e.
the rim, 0.
ounro, ftvl, &tus, ftre [curvus], to crool\ bend,
bow, cui've, round: Gurvarl mantis et crescere in
unguis, 0. : flexile cornu, 0. : lances, I e. 6y ite
weight, H. : Fronte curvatos imitatus ignis lunae,
the faming tickle, H. : cnrvata in montis faclem
unda, rolling, V. : curvato gurgite, arched, V. : Nee
curvarent Aeacon anni, eauae to ttoop, 0. : currata
sents membra, Ta. — ^Fig., to make to yield, bend,
move: te, H.
ourviui (-vos), acg, FCVR-], crooked, atrved,
betU : aratrum, V. : liami, 0. : faloes, V. : rates,
Pr. : litora, Ct: flumen, vtru&'n^, V.: aequor,
awellinq, 0. : arator, atooping, V. : caeUtor, lu. —
As amat. n. ; curvo dignosoere tectum, (moral)
crookedneaa, H.
OWqfUi^ \dAA,f.^a point, pointed end, blade, head:
asseres ouspidibus praefilzi, Gs. : acuta teli, 0. : pro
longft cuspide rostrum, aword-blade, 0. — A apear,
javeUn, lanee, V. r tremenda, H. — A trident (of
KeptuneX 0. : triplex, 0. — A aetptre (of Aeolus^
V. — A ating (of a soorpionX 0.
onstodla, ae,jf. [enstos], a watching, watch,
guard, eeuna,proteetioti: Ada canum: dura matmm,
09^raight, H. : naWam, Cs. : ilia (se. pontisX N. : mil-
quid private cnsiodiA continere: suae custodiae
oausft habere, aa a body-guard, Cs. : navis ad cu-
stodiam posita, Cs. : fida iustitiae : fidelis memoriae
rerum gestarum, L. : masni oensfls, lu^— ^ gward^
weOeh, aentinel (mostly ^vr.) : colonia meis cuato-
diis, Tigiliis munica : (testis) yi custodiisque reU-
nere. — Sing, collect. : custodiam eo suis VI milia
hominum reliquerunt, Cs. — A auarded pUace^
gftardJiouae, watch-atation : haec (urbs) mea est
custodia: in hac custodift et tamquam speoulft:
familias in custodiis habere. — A watching, guard-
ing, cuatody, reatraint, ward, confinement : eius. Lb :
in hostium custodias numerum cirium includere :
ipsos in custodiis habere, & : in Iiber& custodia,
i. e. under arreat tnthout impriaotwunt, aurveil"
lance, L. : In liberis custodiis, S. — Fig.: (elo-
quentiaX saepta liberali custodift. — A place ofconr
jinement, priaon, hold, keep: in custcxiift necatur,
Cs. : te in custodiam dare. — F i g. : corporis custo-
diis se liberare.
OuatodiOb UI, Itus, Ire [custos], to watch, pro^
teet, keep, defend, guard: provinciam : tuum cor-
pus : me dvitatls oculi custodiunt : custodiri su-
spects, be garriaoned, Ta.: castra, ne quia elabi
posset, L. : ne qua manus se attoUere possit, V. :
ut ebibat heres custodis? hoard, H.: quanto ae
opere oustodiant bestiae, are on the vnUch : dili-
gentissime te ipsum : templum ab Hannibale, N.
•—7b keep, preaerve, regafii, heed: alqd animo et
memorta: dicta litteris. — 7b hold bctek, preaerve^
keep: multorum te oculi non sentientem ciisto-
dient : aliquem, ne quid auferat, watch, — To hold
in cuatody, hold agative: duoem praedonum: bo>
▼em, V.
Oiwto% ddis, m. and /. [SCV-], a guard, watch,
preaerver, keeper, overaeer, protector, defender, at-
tendant : corporis, a bodyguard, L. : nostri, Ca. :
portae : pontis, N. : cum custodibus venire, under
guard, Q,: gregis,y.: pecuniae quam regni me^
lior, L.: puellae, O.: custos Quoi eommendavi
filium, tutor, T. : custodis eges, a guardian, H. :
Virtutis, H. : del custodes urbis : rerum Caesar,
JEL— Of dogs, v. : finis custode tueri, outpoata, Y.
•— ^ keq)er of the ballot^toz, i$utpector (in charge
of the voting-tablets): tabellarum: tribUs nuUo
eustode sortitua.-^^ watch, ^y: Dumnorigi cu-
stodes ponit, ut, etc, Gs. : custodem Tullio me
apponite: num nam hie relictu*s custos, Nequis
oiam curset, etc., T. — A jailer, keqoer: praefectus
custodum, {^f jailer, N. : te sub custode tenebo,
H. — ^F i g., a keqper, guardian : dignitatis (fortitu-
de^ : sapientia totlus hominis. — A reeqptadc, aafe,
holder: ebumea Telorum, ^ver, 0. : turis, on t'ji-
cenae4H)x,0,
outibnla, ae,/. dim. [cutis], ike akin, lu.
oyathns
107
pelliB, lu.— ProT.: curare eatem, l«. to make
much of anaeify H.
qyathnSi X, m^ s cvo^ac* ^ cim^ dnnhng-^up^
gUu: cyatlKM sorbillans, T.Ji., lu.^^ metmare^
Ike liikpart of a mxtarhu, H.
cjbaeiUk adj, [Ki>Pn\ round-hufledj with 9wdl'
inff body: navb, a mereKarU-veesd : de cybae& re-
epondere (sa navi).
Cybel0 and (poeL) Cybebe, es,/., a Phrygian
ffoddaa^worMppedMmotharoftheffods: Cybele,
v., O., Ct. : Cvbebe, V., Ct, Pr^ Ph.
o^ola% adifl, /., sr cvcXaCi o dreular, white or
jNtfTife «la^ro6e, wiih a border^ Pr., lu.
o^eltoiu, a<(f., =r KvcXicoc, o/ a ey^^is.* scrip-
tor, a cyeUepoef, fme of the auihm of the cycle of
Cjolopflk 6p>a (<i^- -opem or -Spa), m^s=
KvcXm'^ (roand-eve), a Cydope, otteof thejfabiuo^ie
giants om the coiut of 'SicUy, C, v., H., 0., lu.:
Cjclopa nitare, to imttaU hy pantomime^ H. : mo-
▼eri, H« — Plur^j in later fable, the aseietants of VtU-
can at hie forge under ActnOy V.
cyonios (0^91^-), <»&'•) ss kvkvuoc, of a swan :
Toz et oratio, Le. the lad speech.
Cfomam or 0^8011% l, m., s K^cypc, M« awon ;
celebrated for its singing, esp. when dying; con-
secrated to Apollo; a bird of good omen, V. ; at-
tached to the chariot of Venus, 0.*— P r o ▼. : cer-
tent cjcnis olalae^ Y.— ^ singer : Diroaeus, L e.
Pindar, IL
oylindnis, dri, m., s cvXct^oc, a cylinder. —
A cylindrioal stone for lepeUing, roller , \. — A pre-
cious stone in the form of a cylinder, lu.
CfyUinfi, ^s, and ae, /l, a monntetin of Arcadia,
sacred to Mercury, V., O.
Cyllenlna, adj., of CyUene: proles, i. e. Mer^
ctiry, V. : ignis, tne planet Mercuiy^ V. — As subst.
m., Mercury^ V., 0.
oymba, see cumba.
oymbaluni, l, n. {gen. phtr, Cjmbalam, Ct), =
ctMi/SoXov, a cymbal ; two hollow pleUes of brass,
which ring whm struck together (used in festirals):
cum domus cymbalia persooaret, V., O., Cu, Iu«
oymhinm, I, n., = cvfi/SiW, a small drenMng"
vessel^ eup, bowl, V.
oynions, adf.,:sKwu:6cj Cynic: instituUo, the
Cynic philosofJiy, Ta.— As suhsL m., a Cynic phi-
loscpher, Cynic, 0., H., lo. : nudus, I. e. J)iogenes,
lo.
07llOO«p]udll% t, m., rs Kwocc^Xoc, an ape
Willi a dog's head
Cynosttra, ae,/., = Kwoeovpa (dog's tall), the
Lesser Bear (a constellation), C, 0.
ojpaxiaanm, T,/, s Ktnraptaeo^, a cypress4ree.
— Jnitr. : coniferae, V.
oytlsni^ I, m., = cvrKToy, a kind of dooer,
shrubby clover, V.
CytOTJaoq^ a4j*^ of Chorus, Cyforian: pec-
ten, i. e. of boxwood^ 0.
D.
Dacicil% I, ffk, a gold coin of Ihmitian, eon*
queror of the Ikwiems, lu.
daotyliouB, cufj., = ^ocrvXue^Ci dactylic: nu-
merus.
dactylui^ I» f^^i « faxrvkoQ (a finger), a dactyl
d— dmlq«» adj., s Jai^oXoCf ekilful, emsning:
Circe, W.-^AHfJUy contrived, skilful: tecta, V.
Dima, ae, m., a sUts^s name, H.
damiorgiiB (dem-), 1, m., = dfifiiovoyot (Dor-
ic, caff), a magistrate, one of ten eottncilfors of the
Achaean league, L. — A comedy by TurpUius.
<i— tiw ( not dAma), ae, /. ( poet also m. ),
[ DOM- ], a deer, buck, doe, antdape, chamois ( a
general name for the deer tribe), v., H., 0., lu. —
Venison: nil damma sapit, lu.
danmitio^ onis, / [ damno ], oondemnation,
eonmctum: \uLac damaatioiiem duel non oportere:
reoTum acerbisairaae: damoaUonem anteire Tene-
00, Ta. : ambitto : tantae pecuniae, to so large a
fais: hae pecuniae tibi darnnstioni esae debennt.
damii&toiiiiSy acfj. [damno], damnatory, con^
demnatory: iudicium.
damuitai, adj. with comp, [ P. of damno ],
condemned, under sentence, convicted: contra dam-
natum dicere: ut damnati in integrum restitnan-
tur : exsilium damnatis permissum est, S. — Rep'
rebate, abandoned: manOs, Pr. : quis te damna-
tior?
damno^ ftvl, atus, are [ damnum ], to adjudge
guilty, condemn, convict : ream : damnarent an
absolverent : delicta mariti, i. e. believe him guilty,
0. : causa damnata, decided unfavorably: contra
edictum fecisse damnari : ambitfls damnatus, Gs.:
furti : 00 crimine damnari : Clodio interfecto, eo
nomine erat damnatus, Cs. : ezistimatione dam-
natus, by public opinion: de maiestate damnatus:
damnatus, quod praebuisset, etc., L. : ducent dam-
natum domum, wiU condemn and drag home (as a
f raudnleni debtor), T. : daiAnatum poenam le^ui
oportebat, if convicted, Cs.— 7b sentence, doom:
cpitis, C: octupU damnari, «,^jta^yg^te«
aas
capltalis poenu, L. : falm dmmnati orhnitte mbv-
tts, V. : longi laboriB, H. : teiti& parte agri, L. :
morti, L. : a Popilio docem roilibiis aeris, i.e, prose-
cuted by P., and Jitud, L. : gladiatorum dare €en<
turn Damnati paria, i. e. bound 6y the toiUy H. — To
condemn, Harney dieappt'oveyr^eet: nimios amorea,
0. : facto daiDDaDdua in uno, 0. : saa lumina, the
evidence of, 0. : consilium, Cu. — To consecrate, de-
vote, condemn <u a sacrifice : caput Oreo, Y. : Quern
damnet labor (so. leto), V.-^With voti (poet, afeo
vo(is)y to ffrant one's ;9ray«r (and tbaa eanet fulfil-
ment of a vow) : dixit Banc demam se voti ease
damnatnm, K.: ut damnarentur ipsi votorunii L. :
damnabis tu quoque vetis (agrioolas), Y.
danmose^ <'idv. [damnoaas], rutMiid^, dmtrme-
tivdy : bibimus, i. e. «o a« to ruin the host, H.
damnosaoi adj, with comp, and 9up, { dam-
num 1, injvriottSy deetrficHvey pemUious: ingenia,
L,: Venus, H.: Kbido, H.: artes,0.: belluni Bo-
roanis, L.: discordia damoosior rei p., L.: res
di^mnosissima divitibos, L. : virtbi duobin, 0. :
canes, the worst cast of the dice, Pr. : dies, tiaUy the
dsstroyety H. : pagina muha daronosa papjro, t. e.
costly y lu. — As stist, m^ aprodigal^ T.
danuiTim, I, n. [ 8 DA- ], huH, harm, deamagey
it^uryy loss: hoc lucri quantum el damni adpor-
tet, T. : damna aleatoria : civitatum damna : amissi
corporis. Ph. : cohortium, Gs. : post damnum sio,
etc., after yonr ruiny H. : aliena levare Damna,
misfortuneSy 0. : damnum eius inieriCu fecerutit,
suffered: damna ferenda arbitrari! accipere, H. :
pati, to put up withy L. : Damna tulit, sufferedy O. :
ex quft (pace) ad rem p. damna pervenerint, S. :
cum damna damnis oontinuarentur, defeatSy Ta. :.
naturae, natural defect, L. : egestas facile habetur
sine damno, i. e. hits nothing to foscy S. : nee slbi
darono foret, H. : Lingua fuit damno, 0. — A lost
object ( poet ) : mater circum sua damna volans,
her stoim brood, 0. — A fine, mtdct, penalty : dam-
num inhibere, L. : tanto damno senatorem cogere:
eos morte, damno coeroent (leges). — In law : dam-
num iniuria (datum), i. e. damage wrongfully done,
trespass: ab Sabellio multam lege Aquilift damni
iniuria petere : infectum, not suffered, L e. threat-
ened; hence, satis dare damni infecti aficut, to
give security against loss,
(daps), dapis, / [8 DA-], a solemn feast, sacri-
ficial feast.' adhibiti ad dapem, L.: obligatam
redde lovi dapem, H.:. pro grege ferre dapem,ybr
the protection of thefhck, Tb. — A feast, banguet,
meal, viands, victuals .* amor dapis, H. : humana
dnpe pavit equas, 0. : cremaatur dapes, Y. : dapl-
bus mensas onerare, Y«
daUio, OnU, f[lDk-],a ghring.- legam, the
prerogatim of legtstation^^J^ right to wmreg^
right of alienation, L.
dator, Oris, im. [1 DA*], a giver: laetitiae Bac-
chus, V.
1. dS, adv. ; flee susque deque.
2. de, pratp., with aU, — Of separation, in
space, from^ away fromy down from, out of: de
finibus suis exire, Cs. : decedere de provincia : qui
de castris processerant, S. : ferrnm de manibus
extorsimus : de muro se deiecerunt, Cs. : de iugia,
quae ceperant, funduntur, L. — Fig., from, away
fromy out of: exire de vitft: de priscis Latinia
capta oppida, L. : de sententift deiectus. — In time,
of immediate sequence, after^ directly. (^fter: sta-
tim de auctione: diem de die proepeotana, eUtg
after day, L.-«Of duration, ditring, in the course
of at, by : de nocte : mult& de nocte, late at night :
de medi& nocte, Gs. : de tertlft vigillA, in the third
niglU-watch, Gs. : adparare de die convivium, in
open day, T. : medi& de luce, H. : navlgane de
mense Deoembri, in December. — Of origin or
source, of, fromy from amongy out of proceeding
from, derived from: caupo de via Jjatinft: nescio
qui de circo maximo : homo de scholft : aliquis de
ponte, L e. a beggary lu. : Priami de stirpe, V. :
recita de epittulS reliqua : hoc audivi de patre :
discere id de me, T. — Ot the whole, of fromy from,
among, out of: hominem misi de cemitibaa naeis :
pereussus ab uno de iliis: quemvis de iis qui
esaent Idonei : accusator de plebe : unus de lega-
tis : partem solide demere de die, H. : expers par-
tis de noetrift bonis, T. : si quae sunt de eodem
genere : cetera de genere hoc, H. — Of nuOerial,
of out of from : solido de marmore templum, V. :
de tempio caroerem fieri : de scurra divitem fieri
?osse: fies de rhetore consul, lu. — £sp., of a
und out of which oosts are taken: potat, olet
unguenta, de laeo, T. : de suo : stipendlana de pu-
blico statuit, L. : non solum de die, sed etiam in
diem vivere, on the day*s resources. — Of oause,/br,
on account of, by reason of, because of from,
through, by: quft de causA, Cs. : oertis de cauais :
de quo nomine ad arbttnim adtsti : de gestn Intel-
lego quid respondeas : incessit passu de vohiare
tardo, O.: de Attieae febrieuU valde dolni. — Of -
measure or standard, according to, after, ta eueord-
ancewith: De eius consilio velle se facere, T. : de
amicorum sententift Komam conftigit: de more
vetusto rapuere faces, V. — Of relation, of, about,
coneemingyin respect to: multa narrare de Laelio:
senatufl de bello acoepit, learned of S. : Consilium
flummifl de rebus habere, Y. : legatl de pace ad
Caesareih Tenetant, Cs. : de bene vivendo dispu-
tare : de me experior, in my own ease,— I n gen.,
tfi referents A>, wt<4 respek tOs cmoemu^^ tst the
matter ^: aon est de veneno oelata mater:
Aedois de iniuriis satiataoere, for, Os. : quid de
bis fietl plaoeat, Sw : conoeasum ab nobilttate de
oonsnle plebeio, I*. : nt acdanMiald^^obia f ato-
Digitized by '
809
ram flit: de argento aonmiitm, a«ybr ih€ manejf,
T. : de beneT<dentia, primam, etc. : de SamnitiboB
trinmphare, over, — In adrerbUl expresakxiB, de
iDtegro, oiiMp, afrahj onee more: ratio de integro
ineonda est mibi, T. : de iutegro funus iani sepul-
to filio facere. — De improTiso, unexpectedly: ubi
de ioprovisost interventam mulicri, T. : de impro-
▼iso Tenire, Gs. — De transverse, unezpeetedly : de
tnTerso L. Oaesar at ▼eniara ad se ro;^at.
dea, ae {dot. and abl.flur. deftbus, C.),/ [dens],
a goddese : di dcaeque, T. : ab love ceterisque dis
deabasqiie peto : bellica, Minerfta^ O. : venatrix,
i. e. Diana, O. : siderea, i. e. N^hi, Pr. : triplices,
Le,tke Faii^ 0. : novem deae, Ute Muks, O. : The-
Bpiades deae, 0.
de-albo^ — , fttus, ftre [de+albus], to whiten,
whitewa^ platter : eolomnas.
deambnlatiob dnie,/. [deambulo], a walking
abroad^ pnanena^ng^ T.
de-ambfilo, — , fttnm, ftre, to walk abroad^
take a walk, promenade. — Supin, aee,: eamus
dearabulatam : Abi deambulatnm, T.
da-amo^ — , — i ftro, to be in love with : te, lam
freatfy obUged to you, T.
de*azinata8, P., disarmed: exerdtus, L.
da-bacchor, atus, arl, dep^^ to rave, revel wildly:
satis, T. : quA parte debaccbentar igues, roffe, H:
daballator, oria, m, [debello], a conqueror,
tubAter: ferarum, Y.
de-bellob ftvT, atns, ftre, to fighx out, fight conv-
pUtely.fimeha war: cam Ferentanis uno secundo
proelio, L. : debellari eo die enm Samnitibus po-
toisse, L.: proelioque uno d6bellatum est, L.:
quasi debellato, at if the war were over, L. : rixa
snper ixiero debellata, fought ofd, H. — 7\> van-
mM,tubdue: superbos, Y.: debellata India, C:
bostem clamore, Ta.
(dabanSi ntis), m. [P. of debeo], a debtor / only
plur, : fides debentium, L.
' debe<x nl, Uus, ere [for dehibeO ; de+habeo],
"io withhold, keep back: alqd tibi absienti : tibi hoc
video noD poese deberi, i. e. you will not content to
remain my creditor, — 7b owe, be in debt : illis qui-
bas debtii, T. : ut ilH qnam plurimi deberent, S. :
qui se debere fateantnr (1. e. debi tores esse), Gs. :
(argentam) Baccfaldi, T. : pecnniam Cluvio : pecu-
niam pro dome: grandem pecuniaro, S. : Quid si
aniinam debet, it over head and eart in dit, T. :
pecimb iamditt debita : legionl f rtimentuin deberi
•ciebat, Gs. — With ace., to owe, be under obligation
to ^Mv, be bound to render: hoc tibi pro servitio,
T. : d res p. gratiam debet: patriae quid debeat,
what are hat dutiet, H. : dies Longa videtur opus
debentibus, t» labmrt, H.: nil oaelestibua, Y. :
Karis, quae debes YergiUttiii, art retpontibU foTy
H.^Witb inf., to be bound, be under obligaHon,
ought, mutt, thould: ferre contra patriam arma
debueruDtf: Africam sorte obtinere, C& : hoc re-
scribere, H. : KUinmne ne iniquitatis condemnati
debere, si, etc., Gs. : dici beams Ante obitum
nemo debet, 0.: Nee quft debebat (sc. aroare),
aronbat, wUhin the boundt of duty, 0. — Pott,, to
be due, be owing: Yeneri reliquum terapus deberi
arbitrabatur : hoc nanc Laus Uli debietiir, 11. —
To be bound, he destined, be fated, owe by fate:
fatis iuvenescere debent geniti, 0. : Urbein ceriio
debere nepotes, ea*e dettined to ftmnd, 0. : ventis
ludibriuin, H.: cui regnuro Roroanaque tellus De-
bentiir, Y. ; Debemus morti nos nostraque, H. :
Omnia deL>entuf vobis, 0. — Fig., to owe, be indebt-
ed for, have to thank for: beneficiuro Maximo:
vobis omnia, Gs. : quantum cuique deberet, N. :
Priami plurima natis, Y. : fac me multia debere,
am under obligations: tibi nos debere fatemar,
Quod, etc, 0.
debiliBk e, acfj. with eomp. [de+habilis], lame,
disabled, crippled, infirm, debilitated, feeble, frail,
weak: senex: merobris omnibus: Ille umero, lu.:
equi, L. : Membra metu, T. : ferrurn, Y. — F i g.,
disabled, tveak, helpless, feeble : parte animi: duo
corpora esse rei p., unum debile: praetura: in-
genSo debilior, Ta.
debiUtaa, fttis, / [debilis], lameness, debility,
infirmity, weakness, hdplessness : linguae : pedum,
Ta. : subita, L. : debilitate carere, lu. : a se de-
bilitates repellere. Pin, — Fig., toeakness: animi.
debUitatiOb Onis,/. [debilito], a laming, weak-
nett: animi.
debilito, ftvi, fttns, ftre [dehilisl to lame, crip-
ple, maim, debilitate, unnerve, disable, weaken : de*
bilitati inter saxa, Lb : oorpore debilitantur (aaucii):
vim ferro : opes adversarionim debilitatae, N. :
Debilitaturum quid te petis munus, 0. — P o e t. :
oppositis pnmicibus mare, i. e. datliei, H. — F i g.,
to weaken, break, eruth, cripple, disable: hunc de-
biliUtum viderem: recitatis iitteris debiiitatus,
disheartened: debilitati a iure cognoscendo, hetp-
lett to discern : membrum rei p. debilitatum : ani-
mum luctu : senectus Debilitat virls animi, Y. :
versus.
debitio^ Onis,/. [debeo], an owing, indebted-
ness: pecuniae etgratiae: dotis.
debitor, Oris, f?i. [debeo], a debtor : credltorem \
debitoribus suis adaicere: causft debitorum sn-
sceptft, Gs. : aeris, H. — ^F i g. : vitae tibi suae, in-
debted for, 0. : manet officio tuo, i. e. bound to
fnlfil,0.
debitnm, T, n. [debeo], what it owing, a debt.*
debita consectari : Fundanio solatum esse : debi-
to fraudari.-^Fig.: morbo naturae debitum red-
dere,/)ay the debt to nature, i. e. die, N. : (beneficiis)
ut debiUi uti, r^ve ^m^^OOglQ
aio
debttOB, adj. [R of debeo], due, mtnnff, appro-
priate^ beoonrng: honores quasi debitoB repetere,
ae a right, &: praemia, Y.: alimenta, 0.: Kjm-
pbis corona, vweed^ H. : debit& sparges lacrimft
favillam, H.— i>oonMd, deeHned, fated : Pergania,
V. : Debtta iara te maneant, the law of fate, H. :
morti, L. : fatis, V. : hoetis mihi debita Progne, O.
de-oanto, fivl, fttus, &re, to sing off, keep ting-
ing: miserabiles elegos, H. — 7b repeat often,
harp on, prattle of: mihi pervolgata praecepta :
Nenia, H. — To have done v/ith tinging.* iam de-
cantaverant, i. e. were through with lamenting.
de-cedo, cessi (t»/. decesae, T.), cessus, ere,
to go away, depart, withdraw, retire: do alterft
parte (agri),C3. : de praesidio: ex Gallia Romano .*
e paatu decedere campis, V. : Africa, S. : praesi-
dio, L. : naves suo cursu, i. e. went out of their
coui^ee, Cs. — To retire, withdraw, retreat, fall hack,
abandon a position : nisi deoedat atque exercitum
deducat, Cs. : inde, Gs. : Italift. — Of a provincial
magistrate, to retire, surrender (oflSce) : de pro-
Tinct& decessit : ex Syria : provincia : te decessu-
rum f iilssc : Romam, S. : Romam ad triumphum,
L. — To give place, make wag, retire, yield: servo
in via Decesse populum, T. : serae nocti, i. e. at Ike
approach of, V. : calori, to escape from, V. : cani-
bus de via, avoid: his omnes decedunt, avoid, Cs.
^Fig., to depart, disappear, die: de vita: ex in-
gratorum horoinum conspectu morte, N. : cum
pater familiae decessit, Cs. : in paupertate, N.—
Jb depart, go off, abate, subside, cease : f ebres, N. :
nuntiatum est aestum decedere, L.: De summa
nihil decedet, he wanting, T. : de causa periculi
nihil: quaestioni materia decessit, L.: I>dcedet
iam ira haec, T. : neque Decedit aerata triremi
cura, H. : postquam invidia decesserat, S. — P o e t. :
sol decedens, setting, V. : lux, Urde decedere visa,
0.: decedentia Tempora, ;Nunf>^ seasons, H.— 7b
depart from, give up, resign, forego, yield, swerve:
de suis bonis : de meo iure : de sententia : de foro,
to retire from publie life, N,: de scena: de officio
decessnm, L. : iure suo, L. : poema si paulum snm-
mo decessit, has fallen shoH of, H. : cum (senatus)
nihil a decretis deoesserit — To depart, deviate : de
via, i. e. from rigid : institute suo, L. : fide, L.—
7b give way, yield: deoede peritis, be guided by,
H. : ubi nou Hymetto Mella decedunt, are not in-
ferior, H.
deoem (often written Z), num. : roinae, ten,
T. : horoinum milia, Cs. : anni : deoem novem, Cs. :
decem et ooto, Cs. : de tribus ei decern f undis : de-
cern primi, the presidetUs of a colonial senate.-^
Aft a round number : vitia, i. e. a dozei^ H«
P«0«mber, bris, bre, a4j, [decem], of the tenth :
mensis, the tenth month (from March), December
(of 81 deys),— As mibsL m. (sc mensis), C, Ln
H., 0.— Ppet: Hie tertius, the third full year.
H. ; cf. me qnater vndenos implevisse Decembrea,
H. — Hence, of December: a. d. VIII Kalendas
Decembrts : Nonae, II. : Idlbus, L. : libertas, i. e.
of the JSatumalia, H.
deoempeda, ag, /. [decem + pes], a tenrfoct
pole, measuring-rod, 0., H.
deoempedator, Oris, m. [decempeda], a land-
measurer, land^urveyor.
deoemplex, icis, aefj. [decem + PARC-], icn-
/o^: numerus hostium, X.
deoem piimi, onim, m^ the heads of the ten
decwriae forming the senate in a colony or mtmia-
pal town.
deoem-scalmna, adj\, ten-thowled, having ten
oars: actuariola,
decemvir, see deoemvirL
deoemviralis (xviralla), e, a^. [deoemviri],
deeemviral, oj the decemviri: leges, of the 7\Behe
Tahles,L.: anuus: odium, L.: collegium.
decemvirataa (zviratoe), as, m. [decem-
viri], the deeemvirate, office of a decemvir: honor
decemvirattls : perpetuus, L. — Plur., L.
deoem Tiri or deoemviri (zviri), am or
(in L.) 6rum, m. I. Flur., a commission often men,
coiUge of ten magistrate^, decemviri, decemvirs, —
1. The composers of the Tkoelve Tablet (chosen
B.C. 461) : ut xviri maxima potestate sine provo-
catione crearentur. — 2. A tribunal for ded^j^
causes involving liberty or cUieenMp, called de-
cem viri stlitibus iudicandis. — 3. A commission
for distributing public lands; le^bus agrarils
curatores constituti sunt . . • xvin: decemviros
agro Samniti creare, L.— 4. A college of priests in
<Xaige of the Sibylline hooks: decemviri sacro-
rum, L. : sacris faciundis, L. — ^11. Sing. : decem-
vir or xvir, a member of a decemviral college: ut
is xvir sit : lulius decemvir, L.
deoena, entis, acy. with comp. [P, of deoet],
seemly, becoming, decent, proper, fit : amictus, 0. :
motus, H. : quid verum atque decens, Q. : (habi-
tus) decentior quam sublimior, Ta. — SymMnOrieal,
wdl-formed, beautiful, noble: malae, U.: Venus,
H. : qua nulla decentior, 0.
decenter, adv, with ctmp. [decens], becoming'
ly, decently, properly, fidy: Singula quaeque locum
teneant sortiu decenter, H. : maesta, 0. : ^ulsare
decentlus, H.
deoentia, ae,/. [deoeos], eomelinsss, decency.
(deoeo, cul), — , — , ere (only tdpers.) [DBC-1,
to be seanly, be eomefy, become, beseem, behoove, be
fitting, be suitable, be proper: dobitabant quid de-
oeret*: quid deceat et quid aptnm sit personis:
neo scit quod angnrem deeet: Arta deoet coml-
tem toga, H. : omnis Aristippam color deeuit, H. :
civiUtem quia deceat 8tMs,^^*r9f)^^^l^ ^P^
Digitized byVjU\J*7Ev:
211
d«oido
riri,quaiD 86 alien* deoeani: ista deoent umeroe
gesUmioa nostroa, 0. — Jmpen,: heia, baud sic
decei, T. : fedsti ut decaerat, T. : minus severe
quam decuit: nude minime decuit vita erepta est,
S. : perge, deoet, V. : ita uti fortis decet MHites,
T. : ita nobis decet, T. : exemplis grandioribus
decait uti : Kuoc decet caput iropedire mjrto, H. :
banc macalam noe decet £cf ugere, T. : oratorem
irasci minime decet : me Soeptra tenere decet, 0.
deceptaflk P. of dedpia
de-cemo^ cievi (often decreram, decrSrim,
etc), cr^toa, crp. — Officially, to decide^ determine^
vrmtoumee a dednon, jud^e, decree, resolve^ vote:
inter qune iara decreverat decreturaque routabat,
alias, etc. : si caedes facta. Idem (Druides) decer-
nant, i. e. pan judgment, Cs. : non decrevi solum,
Bed etiam at tos decerneretis laboravi : qui ordo
deercTit invitos, on eampuldon: dierum viginti
supplicationem, Cs. : vindicias secundum servitu-
tem, in favor ofdaoery, i. e. restore the ^ave to hU
master, L. : triumphum Africano : praemtum servo
libertatem, S. : tres legates : id quod senatus me
aactore decrevit: provinciae privatis deoemuntur,
Os.: mek diligentiA patefactam esse coniuratio-
nem decrevistis : *feapplicium sumendnm decreve-
rat, had voied, S. : aenatas Romae deerevit, ut, etc.,
L. : mea sententia tibi deeemit, ut regem reducas,
etc. : senattts deerevit, darent operam consoles,
at, etc^ S. : ita censeo deoemendum : aoerbissime
d«cemitar, On : in parricidas rei p. decretam esse,
S.: libece decemendi potestas, of voting freely,
Os^ — Ib gea.t to decide, determine, JudgefJ!x,Mei-
tie: rem dubiam deerevit vox opportune emissa,
L : atri uiris imperent, sine magnft elade, L. : Duo
talenta pro re nostra ego esae decrevi satis, T. : in
quo omnia mea posita esse deorevi : mihi decre-
tam est, with ace. and inf., J am fully convinced,
Ta, : alqm hostem, to pnfdaim an enemy: omni*
bus quae postnlaverat decretis, S. : pauci ferooius
decemunt, hmst o» harsher measures, S. — Of bat-
tle, to decide hg combat, fghl out,figkt, combat, coi^
tend: Samnia Bomanusne Italiam regant, decer-
namos, L. : gladiatorium certamen ferro deoerni-
tor: ne armia deeematur: ooruibus inter se, V. :
acie, L. : dasse decreturi, N. : iutegriore ezerdtu,
N.: laceasere ad decemendum, L. — In gen., to
contend, compete, struggle: decemite criminibus,
nox ferro decreturi, Lu : cursibus et crudo caestu,
T. : de salute rei p. : pro me& famA. — To decide,
ddermine^form a purpose, resolve: num quis quio-
qoam deeemit invitus ? : Bhenum transire decre-
verat, Cd.: deeretumst pati, T. : certum atque de-
eretum est non dare signum, L. : aetatem a rei p.
procnl habendam, S. : praetoris imperio parendum
esse: hie deeerstt ut miser sit: quA suit opem
ferrentfL.
deceipo^ psi, piosi ere [de+carpo], to pluck
off^ tear awag^ break off, pluck, erop^ gather: poU
lice florem, 0. : poma manu, 0. : ficum, lu. : Undi-
que decerpta oliva, H. : fetQs arbore, V. : oscula
rostro, snatch, Ct — F i g., to pluck off, take away :
animus dccerptus ex mente divinft, drawn : ne
quid iocus de gravitate decerperet^ detract.~~To
eiyoy: ex re fructOs, H. : nihil sibi ex idt& laude
centurio decerpit.
deoMtatio, Onis,/. [decerto], a decisive strug^
gle : renim omnium consulibus conmiissa.
de-oerto, ftvl, atus, ftre. — In battle, to go
through a eotitest, Jighl out: pari condicione belli
secum, Gs. : proello, JIgkt a decisive battle, Cs. :
proeliis cum acerrimis nationibus : vi contra vim :
armis pro me& salute : ferro in ulUma, O. : manu :
de imperio in Italift. — ^I n gen., to contend, strive,
ditpute, vie : non disoeptando deoertandum, armia
fuit dimicandum : cum consulibus : Africus Deoer*
tans Aquilonibus, H.
daoeMio^ Gnis, /. [decedo], a going euoay, de-
parture: tua: tarda. — A withdrawal, retirement
(from office): molesta. — A decrease, diminutionj
abatement : de summft : capitis.
deoeflsor, dris, m. [decedo], a retiring officer,
predecessor, C., To.
deoessna, Us, m, [deoedo], a going away, dcm
parture : Dlonysii, K. — A withdrawal, retirement
(from office): Bruti. — A subsidence, ebbing: aesitU,
Cs. — Decease, death : amicoruoL
deoet. see deceo.
1. deold5, cidi, — , ere [ de + eado ], /o fall
down, fall off, fall away: auguis deoidit de t^u«
lis, T. : poma ex arboribus : e flore guttae, 0. : ex
equia, N. : equo, 0s» : in terrna sidua, 0. : in pu-
teuro auceps, H. : in turbam praedonum hio f u.
giens, H. : in praeceps» 0. — To fall down dead,
sink down, die : Deddit exanimis vitamque reli-
quit in astris, V. : nos ubi decidimus. Quo pater
Aeneas, mused to that bourne, li <— F i g., to fall,
drop, fail away, fail, sink, perish : quantft de spe
decidi! T. : a spe societatis Prusiae, L. : ex astris;
toto pectore, out of one's affections, Tb. ; in hano
fraudem: ficta omnia eeleiiter tamquam flosculi
deddunt: non virtute hostium sed amicorum per^
fidia decidi, N.
2. deoid5, cldT, ci3tts,ere rde*f eaedo], to cut
off, cut away: virpim arbori, Ta.: Te decisa dex*
tera quaerit, V. — P r o v. : pennaa, to clip, H»—-Fi g.,
to decide, dOertnine, settle, terminate, put an end to:
sine me: pro se: rebua actia atque decisis: de>
eiaa negotia, H. : quid iis ad denarinm solveretnr:
de rebus omnibus.^- To agree, come to an. ogres'
ment, adjust, compound, compromise: de totA re
cum Boseio: cum accusatore: decidere iactu coe-
pii cum ventis, by throwing overboard (the cargo),
lu.: iniu8er.«ng..la^^,^e,U5^gig
deciens
818
Acoootft-
deoiens or deciefl^ num, adv. [ decern ], ten
Hmea: HS dedena centena milia: deciens centena
dedisses Huic parco ( sc. HS ), H. — E 1 1 i p t. (sc.
centena milia), a nvulion: HS deciena et octln-
genta milia, i. e. 1,800,000 sesterces : supra CCC
usque ad deciens aeris, L. — Ten timet, many times^
often : carmen castigare, H. : haec decies repetita,
H. : lectis tabellis, lu.
decima, see decuroa.
decixnaiina, see decumanus.
deoixnam, adv. [decimus],/or the tenth time^ L.
deoimns or (older) daonmnis atfj. [decern],
the tenth (of a series) : mensis, T. : lioiu diei : sep-
tuma (dies) post deoamam, ue^the aeventeenth^ V. :
legio, Cs. : unda, 0. : cum decumo efficit ager, i. e.
tenfold, — 7i^ tenth (part; L e. one of ten equal
parts): vix deoum& parte die reliquft^ &: pars
praedae, L,
deoipio^ cdpT, ceptus, ere [de + capio], to catchy
enenare^ enti-^ beffuUe, elude^ deeetvCt cheat : eo de-
ceptus, quod neque, etc, Cs. : etsi minlme decere
videtur decipi: Croesum: deoeptus a me: per
conloquium decepti, Cs. : per fas ac fidem, by the
pretence ofL,: in primft spe decepti, L. : cupi-*
dine falso, H. : specie recti, H. : amor deceptam
morte fefellit, bereavedy V. : dulct laborum decipi-
tur sono, is beguiledy H. : diem, 0. : Decipiam ac
non veniam, T. : ab tergo et super caput decepere
insidiae, i. e. were hidden^ L. — Fig., to deceive^
dude: exspectationibua decipiendis: oculos, qui
dedpit, inoitat error, 0. : specimen Istud virtutis
deceptum imagine deooris, i. e. caUed forth by a
faUe nation^ etc, L.
dapisld, dnis,/ [ 2 decide], a dediMn^ mttie-
meiUy agreement : Roscii: nostra de aequitate:
alcui decisione satisfacere.
deol&piatio, dnis, /. [ declamo ], practice in
public speaking^ oratorical exerdee^ declamation:
in cottidiana : ut declaroatio fias, a theme for de-
clamatory exerciseSy lu. — Loud talking^ noisy talk :
volgaris.
deolamator, Sris, m. [declamo], a speaker for
shotOy eheutionist^ dedaimer: de ludo: Vagellius,
the ranter, lu.
deolamatoxiusy a^, [declamator], dedama-
tory^rhttorieed: opus: studium, Ta.
deolisnito, &vl, atus, are, fi-eq. [declamo], to
practise declamation^ declaim : cum risone : cau-
sas, to plead for practice, — To talk violently, btvs-
ter: de aliquo.
de-olamo, &\i, fttus, are, to practise pMie
speaking^ exercise in oratory, declaim : ad fluctum :
Komae, H. : declamare dooes ? are you a rhetor f
lu. — To speak vnth violence, dedaim, bluster: ve-
hementissime contra me: aliquid ex ali&oratione.
dooliratld, onis, /. [declaro], a making deoTy
disclosure, declaration: voluntatis a populo: aino-
ris tui.
de-olar5, Avf, iltus, ire, to disdose, make evi-
dent, reveal : praesentiiim saepe divi suam decla-
rant : ducis nave declarata suis, N. — To announce,
pi^odaim, declare (as cliosen to office): hominis
voce declaratus consul: ad bellum Gallicum al-
quos consules, L. : dedaratns rex Numa, L. : tri*
bunatum roilitarem, S. : Yictorem magna prae-
conis voce Cloanthum, V. — F i g., to make dear,
manifest, demonstrate, reveal, disdose, prove, show^
explain : ut declarat cicatrix : tot signis quid velit :
volatibus avium declarari res futuras putant:
gaudia voitu, Ct. : omnia per nuntios oonsnli, S. :
se non terrorem inferre: quoiusque ingenium ut
sit, T. : his lacrimis quft sit pietate : utrum, etc.,
Cs. : quanti fecerlt pericula mea, S. — Of language,
to egrets, mean, signify : verbum quod satis de-
clararet utrasque res : propriam cuiusque (generis)
vim dcfiuitione : alqd Latine.
deolinatio, onis,/. [decline], a bending aside,
turning away, averting : tuas petitiones parva de-
clinatione effugi: atomi: corporis, Cu. — Fig., a
turning away, avoiding, awndanae: a malis natura
decUnamus; quae declinatio^ etc : laboris. — In
rbet., a dighi deviation (from the direct argu-
ment) : a proposito : ad amplificandora. — A nyee-
tion, qualification (of a word or phrase).
deoUnd, ftvl, atus, are [CLI-], to bend aside,
turn away: ad dexteram de vift: si omnes atomi
declinabunt (i. e. oblique ferentur) : via ad mare
declinans, L. — 2b defect, turn awa^: agmen, L.:
cursQs, O.^Tb avoid, evade, s^iun : urbem : ictum,
L. — To lower, dose, lit sink: duld Inmina somno,
V. — Fig., to turn aside, deviate, turn away, di-
gress : de statu suo : a religiono offid : aliquantu-
lum a proposito : ut eo revocetur unde hue decli-
navit oratio: quantum in Italiam dedinaverat
belli, L. : paulatim amor, decreases, O. — To turn
aside, cayise to differ: mulier dedinata ab aliarum
ingenio, differing, T.— 7b turn off, ascribe: adversa
in inscitiam Paeti, Ta. — To turn from, avoid,
sfiun : (oratio) dedinnt impetum : laqueos iudici :
vitia : societate culpae invidiam, Ta.
decHvla, e (neut.plur.d&cllvUL; once dedlva,
0.), adj, [de+clivusl, tWtm'n^ downwards, dop-
ing : in declivi loco, Cs. : vallis, Cs. : latitudo, t. c
a broad depression, S. : Olympi, 0. : arvum Aesu-
lae, H. : flumina, 0. : via, 0. : iter senectae, 0.—
Neut, as subst., a dedivity, dope: haec declivia
cemebantur, Cs. : per dedive sese redpere, Cs. :
per declive ferri, 0.
deoHvitaflk &tiB./ [declivis],a slope, decHvity,
Cs.
deooota, ae, /. [ deooctus ; sc aqua ], wafer
boiled down, a i
le
d66O0tOr
218
d«oarro
daoootoz; oris, m. [ deodquo ], a tpendthrift^
ruined man, bauknqft.
deooctno, acfj. IP, of decoquo], W/m, mellow:
EoaYitos (olmUMisX
de^^lor, Oris, oc^'., deprived of color, dieeolored,
faded: Mnguis : Indus, ewarthy, 0., Pr. : here*,
colored^ dark. In. : decolor fuliffine, lu. : sanguine,
ttmnedj O. — F i g., degenenUe^ depraved : aetas, V. :
fama, O.
deooldritio^ Onis,/. [deooloro], a diieeolonng :
ex aliquA contagione.
de-coloro, Avi, — , ftre, to discolor^ stain : mare
(caedes), H.
de-coqapi coxT, coctus, ere, to boil atoatf, boil
doten, diminit/i by boUing : pars qaarta (argenti)
deoocu erat, lo&t (in testing), L. : musti umorem,
V. — To boH, cook: bolus, H. : ardenti aeno, la. —
Fig., to mm oneedf beioma bankrupt : tenesne
ineiiiori&, te deooziase t
dacor, Oris, m. [ DEC- ], eomelinete, elegance,
grate, beauty, dwrm, ornament : Mobilibusque de-
cor naturis dandus, H. : sign a decoris, V. : ovibus
soa lana deoori est, 0. : imperii, Ta. : oris, Ta. —
An ornament, decoration : iactura decoris, 0.
daodre^ adv. [decomsl, nUtablg, properly, be-
eomingljf, decoroudy: ea faoere: res p. gesta, & :
f onnata species, worthily.
dacorOi ftvl, fttus, Are [decus], to adorn, embd-
lith, gract, beautify, decorate: te, H. : quem deoo-
ntum vidifltis, arrayed in epoiU, h. : oppidum ex
pecnniA soA monumentis: dissignatorcin lictori-
bus, aurroundt, H. : nostris decoratus insignlbus,
L. — Fig., to decorate, distinyuith, honor: quam
(rem p.): bene nummatum decorat Suadela Ve-
Dusque, H. : me lacrumis : animas supremis Mu-
oeribus, y. : alquem honoribus : delubra pietate,
S. : Kec prave &ctis decorari veribus opto, H.
decomm, X, n. [decorus], seemlinese, propriety.
deodnifl^ oiff, fdecor], becoming, fitting, teemly,
proper, ndtable, aeeoroue : color deo : virginitati,
L: ad omatum: decorus est senis sermo: si-
lentinm, H. : Daloe et decorum est pro patria mori,
H.: decorum erat ipsis capessere pugnam, L. —
OmamenUd, adorned, fine, beautifd, handsome:
aedes, H. : galeae ensesque, V. : arma, S. : palae-
stra, nobte, skilful, H. : duetores ostro, V. : Medi
pharetrt, H.: deaformft,0.
deorepitiifl* adj., very old, decrepit: Eiiau-
cfaus, T. : anas, T. : decrepitA (aetate) mori.
de-crSooOb cr§Ti, cretus, ere, to grow less, be-
come fewer, decrease, diminish, wane, shrink: non
mihi abeenti decrevisse amicoe: ostreae cum luna
ptriter decrescunt: decresoentia flumina, H.: cor-
noa decrescant, diseyipear, 0. : tantum animorum
nobis in dies deerescit, L.
deoratnm, l, n. [decerno], a decree^ decision,
ordinance, vote, resolution : Hoc decreto eum con-
sul senatu prohibuit, in pursuance of, Cs. : decreta
▼endere : reoito decretum : decurionum : decretum
fit, uti, etc., S. — A resolve, determination, plan :
inter haec decreta, & : decretum consulis subvor-
tere, Sw — A principle, doctrine, dogma,
d€Oit%tam, P, of decerna
deonma or dedma, ae,/. [deelrous ; se. pars],
a tenth part, tithe, land-tax : hordei : Sardiniae bi>
nae decumae f rumentae imperatae, L. : alquid sibi
decamae dare: decumas Tendere: prtndia decn-
mae nomine, L e. a feast under the name of tithes
to the gods.
deotunanus or decimanua, adj. [decimus],
i^the tenth part, of tithes: ager, that page tithes:
f rumentum, a tithe of the produce. — Collectino
tithes, farming titlies: roulier, a tithe-farmers
wife. — As mibei. m., a tUhe-farmer, tax-collector. —
Poet: acipenser,/^ for a tax-co9eetor, L e. of the
largest sise, LnciL ap. C — Of the tcnik cohort, iu
the phrase, porta decumana, the main entrance
of a Roman camp, where the tenth coliort of the
lecion was stationed, Gs^ L. — Hur. m. as sstbsL,
smdicrs of the tenth legion, Ta.
deomnataa^ ium, atff. [decimus], subject to
tithes, tributary: agri, Ta.
deoiunbo, cubui, — , ere [GVB-l to lie down,
recline : prior dccumbas, take place (at table), T. :
in triclinio, to fall, sueeum/}, yield (of gladiators) ^
honeste.
deomnua, see decimus.
decaxla, ne,/. [decem ; cf. centuria], a division
of ten, deeuria, decade : hence, in gen., a division,
company, class, deeuria (of judges, summoned by
the praetor to try causes ) : iudicum : senatoria :
tertia equitum, Ta.
deooriatio, ouis,/. [1 decurio],a dividing into
decuriae: tribuliuro.
daotulatvui, Qs, m. [decurioj, a dimding into
dccutiae: ad decuriatum oon venire, L.
1. ddooxlo, AvT, Atns, Are [deeuria], to divide
into decuriae: decuriatl equites, L. — To divide
into companies, enroll in dubs (for bribery): cum
▼icatim homines deouriarentur : improboe.
2. deOQilo, 5nis, m. [deeuria], the chief of a
deatria, comtnander of a deeuria of cavalry, Cs. —
A member of a municipal senate: decurionum de-
cretum, Cs.
de-cnrro, cucurri or curti, cursus, ere, to run
down, hasten down, run, hasten : rus, make an exeut^
sion: de tribunal!, L. : summA ab arce,y. : iugis^V. :
Monte decurrens amnis, H. : tuto mari, to sail, 0. :
pedibus siods super sum ma aequora, 0. : ad na-
VI., 0..: ia mare, L-3V»,^nm oti^js^^^^^A.
d6omiUi
214
traverte: septingetita milia passaum deenraa: de-
curao Bpatio: decuras noTissima meta est, patted,
0. — E s p., of troops, to marth, effect a movemetUy
move, manauvre: crebro, L. : ex monttbus in Tal-
lem, Os. : ab arce, L. : incredibili celeritate ad fla-
men, Cs. : in amis, L.— Of a formal procession,
to mareh,move: exeroitum decucurisse cum tripu-
dils Hispanorum, L.: oircum aoceosos rogoa, V. —
Of ships, to land, come to Umd: Syracusas ex alto,
L.— F i ^, to come, come away, haeUn : omnium eo
sententiae deounrenint, ut, etc., L. : decurritur ad
lenioiem sententiam, ut, etc., L. : eo decursum
eat, ut, etc, the condueion. wu reached^ L. — To
poM, travene, run over, pate throvgh: aetate de-
carsa: inceptum una decurre laborem, Y. : ista,
quae abs le breviter decurea sunt, treated,^To
betake onadf, have recourte: ad haec extrema
iura : ad miseras preces, H. : alio, H. : decurritur
ad illud extremum, S., C, Cs.
1. deoorsiifli P. of decurra
2. deounUk ^y m. [deourro], a running down,
downward eourte, deteeni: aquarum, 0.: rapidus
(amnium), Y.--^ deieent, attack: subitus ex colU-
bus, L. : in litora, Ttu-^An evolution, mancewtre:
ittstus, L.: legionum, Ta.— -4 rmminff in armor
(at a festivalX L. — Fig., a eourte, career: mei
temporis: si forensium rerum labor decursu bo-
norum constitisset, L e. after every grade of office,
de-oiixtatii% acf}^ etd off, curtailed, mutilated,
—Of style: quaedam deourtata.
deca% oris, n. [DEC-], gr^ice, glory, honmr, dig-
nity, tplendor, beauty: eius decus sustinere: Te-
rum decus in Tirtute positum est: regium, S. : mu-
Uebre, chattily, L. : casti pudoris, 0. : sine decore
perfugere, in dithonor, 8. : decus enitet ore, Y. :
Inmemores decoris pectora tuudunt, beaiUy, 0. —
An ornament, glory, boatt, decoration, adornment,
honor: decora fanonim: senator decus iudicio-
ruro: senectutis: equitum Maecenas, H.: super
positum capiti, L. : Pilnmno quos ipsa decus de-
dit, Y. : imperatori decori esse, a : Yitis arboribus
deoori est, Y.—Mortd dignity, worth, virtue, Aon-
or: virtutis: pnbticum, of ike ttate, Ta.: civita-
tis: Oblitus decoris sui, v.: Yirtus, fama, decus
BiTitiis parent, H.— i^nr., deede of honor, honora-
ble achievementt, exploitt: cum multo referret sua
decora, L. : militiae decora, L. : nunc vestra de-
cora recensete, Ta. — Ohriout ancettort: longa
decora praeferentes, Ta.
decuaso, ftvl, fttus, &re [decussis (decem+asX
a coin stamped with x ], to divide mmwiee (in
tne form of an X), decuttate,
deonasaSi P* of decutio.
deovtio, cussi, cussus, ere [de-fquatio], to
thake off, ttrike down, cart off: ense caput, a:
lilia, 0. : summa papaTentm capita baoulo^ L, :
mella foliis, Y. : silvis bonorem (i. e. fnmdem),
H. : turres f ulminibus decussae, L. : ariete decuaai
muri, L.
(de-deoeoX cul, — , ere, to be unteemfy, miabe-
come, ditfigure, duigraee (only Zd pert,; mostly
impert,) : ut, si quid dedeoeat, Titemus : neqae ta
Dedecet myrtus, H. : preces, quorum me dedeoet
usus, 0. : Oratorem simulare non dedecet : Quam
nee ferre pedem dedecuit, H.
dedeoorp^ avi, ttus, are [dedecus], to disgrace,
dishonor, bring to thame: familiam, T. : Be flagi-
tiis, 8.: urbis auctoritetem: neque dedecorant
tua de se iudicia, H.
de-deconxB, a^/^ ditikonoring, dttgraeeful:
maioribus suis, Ta.
de*deotia» 6ris, n., ditgraee, dithonar, infamy,
thame: sumptOs eflfusi cum dedecore: indicia
operta dedecore: domus plma dedecoris: vitam
per dedecus amittere, dithonorably, 8. : ob tanttim
dedecus amens,Y.: nihil est detestalHlius dede-
core.— A caute of thame, ditgraee, blemuh^ re-
proach, dithonor: tantum, Cs.: dolw meos re-
strum dedecus haberetur : prodere visum dedecus,
e3^)o$e the unnatund feature, 0. : quod tantum
evenire dedecus potest?: si una hnic dedecorist
parum, T. : ampla domus dedecori domini fit: na-
turae. Ph.— ^ deed of thame, outrage, ditgraceful
act: Omni dedecore infamis: in dedecora incur-
runt : Dedecorum pretioeus emptor, H.
dedicatlQ, onis, /. [dedico], a conteeratum,
dedication: sacerdotis: templi: aedis, L.
de-diod» avI, fttus, fire, to dedicate, eonteerate,
tet apart: templa Romae: aedem Caatori: aedis
Satumo dedicata, L. : simulacrum lovis : Aridas
frondes Hebro. catt, H.— Fig., to honor with a
dedication: ut Fides, ut Mens, quas in Capitolio
dedicatas videmus (i.e. quarum aedes): lunonem,
L. : Te Concordia, dedicat aede, 0.— 7*0 dedicate,
interibe: alcui librum. Ph.— 7b return, ^>eeify,
litt (property) : haec praedia in censum.
de-dignor, atus, ftrl, <2^., to r^eet at \m-
worthy, ditdain, toom, refute : alquos maritos, V. :
virum, 0. : genibus procumbere lovis, O. : Tenire,
Ta.: sollicitare, 0.
de<UacQ» didid, — > ere, to wnkam, forget:
multa: haec Terba: disciplinam populi R., Cs.:
loqui : amare, 0. : (amor) dediscitur nso, 0.
deditioiiu^ I, a<$. [deditus], turrendtred: qui
si deditidus est, a— -«ur. m. as tubtt^ pritonert
of war, captivet: Tcstri, h. : multitudo deditkio-
rum, Cs.
deditlQ^ ikns,/ [dedo],« giving ^^ narrender,
capitulation: de deditione agere,Cs.: omnia in
dediUonem acoepit, Cs. : Cretenaibua spem dedi-
tionis adimere: ad deditnnem inpellecei a: de-
Digitized by V^OOQ IC
316
dUkmis oondido, C&,: in deditiooem Tenire, to
wrrmder^ Gs. : omiasft deditioM, S. : ad Roroanog,
U : eonim deditionem TiTonim hosti faeere, L. :
dediiioaes oofaortium, Ta. : aui, Cu.
deditaa» adj. [P. of dedo^ pkfm t^, wrrei^
dtrtd: senatam paenituit dedtti prindpis.— jRf»r.
m. as tmUk, primmen of loar, ctqMivet: inoolumi-
Utem dedilis polliceri, Os. : adrogantor in deditoe
ooDsulere, Ta.— F i g>, gwm ttp^ adtkcUd, dnot^d^
engasied in^ mtger^ a$nducm^ diUgent : opUmia y iris :
nimia equestri ordini : studio liUerarum : animus
libidini: haio lodicra, L.: ¥entri atque soiudo,
S.: quaestui atque Bainptai, &: vita Titiis: in
mal& adolteri, Ct.
dd-dOb didl» ditos, ere» io giv atoav^ give up,
surrenier, ddiver^ eontign, yield, abandon, render:
Andllaa^ T. : te in piairinuni, T. : aliquem kosti-
bos in cruciatutn, Cs. : servum ad suppliciuro :
neci, Y. : milii iurencum iratae, H. — In war, to de-
Iher up, turrender: illas res dedier mibi exposco,
L. (old form.): Icgati ad dedendas res roissi, L. :
se suaque omnia Caesar], Cs.: se in arbitrium
popali K., L. : sese sine fraude, Cs. — Fig., to give
vp, tfidd, devote, dedicate, turrender, con$ign, aban-
don, apply: Davo istuo negoti,T. : aurls suas poe-
tis: animum sacris, L.: se peiiitus mnsicis: se
amiciciae eomm, Cs. : se lotos Ubidinibus : dede
neci, V. — P. per/,, in the phrase, deditft operft,
pvrpoteiy, on pttrpoMj dmgnedly, intentionally:
Quasi dediUk operft doroi erent, T. : has ad te lit-
teras inisi: dedttft operi propnlsa pecora, L.:
operideditft: facere.
Ae-doceo, ere, UI, ctus, to eauM to unlearn, un-
teach, teach the opposite of: aliquem ceometriam :
(virtus) populnm falsis Dedoeet uti vocibus, H. :
cum a 2^none fortis esse dididsset, a dolore de-
doctua est: ut coercend! magis quam dedooendi
esse videantur.
de-doleo, ul, §re, to eeam grieving, 0.
d«-dvoov dflxl, ductus, ere {imper. deduc, C. ;
deduce, T.), to leadoMay, draw out, turn ande, tU-
9erif bring out, remove, drive ojf, draya down: aio*
rocs de via : earn contionari conantem de rostris,
drag doim, Cs. : aliquem ex ultiinis gentibus:
summft vestem ab or&, 0. : Cantando rigidas mon-
tibos otnoa, V. : canendo oomua lunae, i. e. bring
to UM (from eclipse)* 0. : dominam Ditis thala.
mo, V. : tota carbasa malo, i. e. unfurl, 0. : febrls
cotpore, H. : molUunt olivoe, ut eiephanti deduci
poisent, L. : rivoa, t e. to dear out, V. : aqua Alba-
na dedacta ad utilitatem agri, conducted of: iro-
brea deducunt lovem, i. e. Jupiter dmoende in, etc.,
H. : crinis pectine, to comb, 0. : vela, 0. : deductae
est faUada Lunae, Pr.: bnnc ad militero, T. : suas
tcsOb umero ad pectora, Q. : in mare undas, 0. :
alqm in coospeciuro (CaesarisX Cs.: ab augure
dcdnctBi in aroem, U: aliquem in caroerem, &
mediA sulcum deducis barenil, i. e. are dragged to
execution, lu. — Of troops, to draw off, lead offunth-
draw, lead, conduct^ bring : nostros de valle, On, : ab
opere legioiies, Cd. : fiiiibus Attali exercitum, L. :
praesidia, Cs. : legionibus in hibema deductis,Cs. :
in aciem, L. : neque more militari vigiliae dedu-
cebantur, S.«-Of colonists, to leadfoHh, conduct:
coloni lege luli& Capuam deduct!, Cs. : roilites in
colonias : triumvir colonils deducendis, S. : illi qui
initio deduxerant, ttu fonndere, N. — Of ships, to
draw out (from the dock): ex navalibus eorum
(iiavem), Cs. : Deducunt socii navis, V. — To draw
down, launch : oelooee viginti, L. : neque multum
abesse (uavls) ab eo, qutn paucis diebus dedud
possent, Cs. : uavls litore, V. : carinas, O. : dedu-
cendua in mars, eet adrifi, lu. •— Ih bring into
port : navis in portum, Ca.— In weaving, to draw
out, epin out : poUioe filum, 0. : fila, Ct. : stamina
colo, Tb. — ^Poet: vetas in tela dedudtitr argu-
iiientum, u irUerwoven, 0. -— Of personal attend-
ance, i n g e n., to lead, conduct, eeoort, aceompany :
te domam: me de domo: deducendi sui causA
populum de foro abducere, L. : quem luna solet
deducere, lu. : deducam, wiU be hit eteort, H. — To
conduct a young nuin to a public teacher : a patre
deductus ad Scnevolam. — Of a bride, to lead, con-
duet (to her husband): uui nuptam, ad quero
virgo dedncta sit, L. : domum in cubiculum, to
take home, T. : quo primum virgo quaeque deduc-
ta est, Cs.— 7b lead in procettion, conduct, thow:
deduci superbo triumpho, H.— In law, to eject, ex-
clude, pa out ofpottetsion (a claimant of land):
ut aut ipse Tullium deduceret aut ab eo deduoe-
retur: de fundo deduci. — To eapel, exdttde : alqm
ex possessione, L. — To tununon, bring (as a wit-
neffl): ad hoc iudiciuro. — To take away, tubtract,
witfubtiw, deduct, diminith : cibum, T. : addendo
deduoendoque videre, quae reliqui summa fiat:
de capite, quod usuris pemumerainm est, L.—
F i g., to bring down, lead away, divert, withdraw,
brwg, lead, derive, deduce, reduce : alqm de animi
lenitate: alqm de fide: me a verA acousatione:
mos unde deductus, derived, H. : nomen ab Anoo,
0. : alqm ad fletum : rem ad anna, Cs. : ad bu-
rn um maerore, bowt, H. : ad sua flagra Quirttes,
tubdue under, lu. : in eum casum deduci, Cs.:
rem in controversiam, Cs. : rem hue, ut, etc, Cs. *
audi, quo rem deducam, what I have in view, H.:
Aeolium carmen ad Italos modes, transfer, H. :
in patriam deducere musas, V. — To mislead, to-
duce, entice, induce, bring, uutigate: adulescenti-
bus oratione deduct!^ Cs.: a quibus (inimicis)
deductus, Ct^. — To spin out, string out, compose
(poet.): tenui deduota po($mato filo, H. : mille die
versOs, H. : nihil expositum, lu. : carmen in actOs,
H. — To remove, expd, cure: corpore fcbrls, H. :
haeo (vitia) deducuntur de corpore, I e. men try
to remove.
Digitized by V^OOQIC
doonotio
916
dednotio, Onto, /. [ dedaoo ], a leading away,
eonduding off: rirorum a fonte : Alban&e aqaae.
—Of colontats, a leading forih^ etiablithingy eolo-
nizing: in iiitoa agros: tnUituni in oppida. — In
law, an ^eetum^ expvitixm : poBtulaRse, ut moribus
deductio fieret — A <HmintUu>n, aMradum, dedue-
Hon: ne qua dednctio fieret: ex omni pecunift. —
F i g., an inference^ coune of reaeomng : rationis.
deductoa, ati^. [P. of deduool lowered^ unam-
bitiomy modett (poet.) : carmen, V . : vox, Pr.
de-erro, &vX, are, to toander atoay^ go astrag,
lo$e the wag : in itinera : caper deerraverat, V. :
aors deerrabat ad parum idoneo8,/etf upoti inv-
proper pereoru^T^
dSfatigatlo or defetigitio, «nia,/. [defati-
co], a wearging, tiring oul^ wearineu, fattgtte, ex-
hauition: membronUB: boettam, Cs. : defetiga-
tione caedere desistere : mifleriarum.
de*fotigo or defetigo, &▼!, Atos, ftre, to wearg
otUj Hre^ fatigue, exhauat: se, T. : exercitum itine-
ribus, Cfl. : opus faciam iit defatiger, T. : diuturni-
tate belli defatigati, d, : indices : numqoam de-
fatigabor ante, quam, etc.
defection ouiiJ, /. [ deficio ], a failing, failure,
want, lack, dieappearance : virium: auimi roei,
despondency : solis et lunae, edipee, — A defection,
tleurtion, rebellion, revolt : facta datis obaidibua,
Cfl. : in defectione esse, L. : Pompei : conscientia
defectionis, Ta.: a rectft ratione. — JBxhauetion:
manifesta, Ta. : defectionem fugere, i. e. tedioue
prolongation.
defector, Oris, m, [deficio], a deeerter, apoatate:
patris sui, Ta.
1. defeotuSt ^'- [ P* of defioio ], weak, worn
out, enfeebled: defecto poplite labena, 0. : corpus,
Ta. : amor, 0. : annis. Ph.
2. defisotiia, Ua, m. [defioio], a falling away,
detertion, revolt: Spartanorum, Go. — A diminu-
tion, failure: aquarum, L. — An obeeuration,
edipee: solis, V. — Hur.: eius (lunae).
defend5, dl, sos, ere, to ward off repel, avert,
keep off: bell urn, Gs. : ad defendendos ictfis, Cs. :
solto ardores: frtgus, H. : vim, Ca. : furorem, V. :
crimen, to answer, L. : ignem a tectis, 0. : solsti-
tium pccori, V. : aestatem oapelHs, H. — To defend,
guard, protect, cover: aroicos, Gs. : se armi?, GS. :
oppiduro, Gs. : scribam apud praetores : illnm de
ambitu : scelus : oomrounem sahitem : vioem rhe*
tons, to euetain, H. : aedes Vestae rix defensa est
(sc. ab inoendio),^reMrt;«(i^ L. : aper, quam Defen-
dit palus, protect V. : Defendens ptocfs mare,
H. : se Boaqne ab its, Gs. : gladio se a multitudine,
8. : proTinciam a metu calamitatis : myrtos a f ri-
gore, V. : ab inoendio lapis defendit, Gs. : sese
adversus populnm: aactoritatem contra omnls:
quae (navis) defenderet ne provincia spoliaretur :
paucto defendentfbns, Gs. : ntrum moeotbiis de-
f enderent, an, etc, make a ttand at, N. — Of speech,
to defend, n^oport, maintain, ineist, allege in de-
fence: cum idem defenderet quod Aocius: me id
maxime defendisse, ut, etc, have chiefiy etriven
for : id reote factum esse defendes ? : eos omnia
liberoa esse : quae cur non cadant in sapientem. —
To refute, repel: crimen : noxiam, T.
defSsifllo^ *n»«» /• fdeftondol, a defending^ de-
fence : urbis, Gs. : defensionis locom relinquere :
defensionem in novo consiHo parare, & : criminis :
contra crimen : causae suae: scripta: pro Gorae-
lio, N. : ad istam orationem bravis.
defeneito, *vl, — , are, freq. [defense], to de-
fend often, practise defending : causas : senten-
tiam.
defemiS, ftvl, itus, ire, intene. [defendo], to de-
fend diligently, protect : alios ab hosttbus, S. :
umeros, 0. : sua, Ta. : dum defensamus (sc ar-
mentum), O. : defensantes, the guards, Ta.
defensor, Oris, m. [defendo], an averter, pro-
lector against : necis : calamitatum. — A defender^
protector, advocate: quern defensorem paro, T. :
tribuni defensores mei : illius, H. : culpae, apolo-
gist, lu. : iuris : causae : oppidum vacuum ab de>
fensoribus, without a garrison, Cf, : muros defen-
soribus nudare, L. — Fig., of things, plur., the
guards (sublicae) of a bridge, G^. : nee defensori-
bus istis Tempus eget (sc. telis), V.
de-faro^ tull, Utus, ferre, to bring away, carry
off, take down, carry, take, remove: quae (dolia)
amnis defert, V. : secundo Tiberi deferri, L. : ra-
malia arida tecto, 0. : argentum ad earn, T. : litte-
raa ad Gaesarem, Gs. : natos ad flnmina, V. : Ger-
mani ad castra Romanorum delati, Gs. : aurum in
aerarium, L. : acies in praeceps deferri, L. : defe-
ror hospes, drift, H. : praeceps in undas deferar,
shall throw myself, V. : alqm in barathrum, Gt. :
puerum hue, T. : himc sub aequora, i. e. submerge,
O. : hue impetus illam (hastam) Detulerat, drwe,
V. : qnod (iaculnm^ detulit error in Idan, O. — To
drive away, drive aown, drive, force: una (navis)
delsta Oricum, Gs. : ( Labienus ) lougius delates
aestu, Gs. : quern tempestas in desertum litas de-
tulisset. — Fig., to bring, lead, carry: fortunae
pignora in discrimen, L. : hac re ad consilium de>
latft, into consideration, Gs.— •?<> bring, give, grant,
confer, allot, offer, transfer, driver : ad hunc totiua
belli summam deferri, Gs. : omnia ad unum : sibi
a Gaesare regnum civitatis deferri, Gs. : bonores
mihi: de pace deferenda hostibus, L. : si quid
petet, ultro Defer; H. : Delatls capsis, i. e. deposited
(in a public library), H. — To give aeeouni of, re-
port, announce, signify, state: rem, Gs. : falsura
numerum equjtam, Gs. : nostra consilia ad adver-
sarios : defertiir ea res ad Osesarem, Gs. : haeo
Senecae, Ta. : id Oarthaginem, N. ; ad Gaesarem,
Digitized by V^OOQIC
217
deOiiitQB
me pAenitere oonmH mei : armari classem, V. : de-
latum eat ad voa, quem ad modura fecerit — In
beginning a proaecutton, with nometiy to report
one's name (to the praetor), mUei, impeaek^ oom-
piain of, aeeu$e: nomen huiua de parricidio: de
pecuniis repetaudU uomen cuiuspiam: Sopatro
eiusdem rei nomen, bring the tame charge against
SopaUr: cur tibi nomen non deferrem? — ^With
crtgneMj to lodge an acctuation : quod crimen, cum
primum ad me delatum est : criinina in doroinum
deUturum se esse. — With caiisam (poet), to pre-
9enl, report : ai iustae defertur causa querelae, lu.
— In gen.: quae apud voa de me deferunt, the
charges theg make. — To register^ return^ enter for
registry (in the public archives) : horum (iudlcam)
nomina ad aerarium : censum Romam : in bene-
ftclls ad aerarium delatos est, reeommeiuied among
the hemefidaries of the state: senattks consuUum
factum ad aerarium, L. : senatQs consulta in
aedem Gereris, L. : alqd in oensum, to reham for
eppnutaly L,
de-fervaaoo^ ferrl and f erbol, — ^ ere, to cease
raging, cool down, be aliaged^ be amuaged: duro
deferreecat ira : Spersbam iam defervisse adule-
aoentiam, T. : cum cupiditates deferbuissent :
quasi defenrerat oratio.
defiMSiB% odL [ P. of def etisoor ], toom oW,
v€ary, exhausted: verberando, T.: diuturnilate
pugnae, Cs. : volneribus : bello, S. : cum integri
defessts auooederent, Ca. : Aeueadae, V. : aocusa-
lio, ejfete.
defetigo, see defatigo.
de-fetisoor, fessus, l, dep,, to become tired, grow
wearg, faint: Xeque defetiscar experirier, T.
deficld, fdol, fectus, ere (fuLptrf, defexit, old
form, in U— /\ut., usu. deflcior ; dSfit, T^ £nn.
tp. a, v.; defierl, T.; defiet, L.) [de+facio].—
/a/roiu., to teiihdraw^ revolt, desert, fall off: civi-
tates quae defecerant, Ca. : milites ne deficerent,
S.: ab Aeduis, Cs.: a re p. : a patribus ad ple-
bem, to go over. L. : ad Poenos, desert, L. — Of
things, to be wanting, be absent, fail, cease, disap-
pear, be lost, run out: non frumentum deficere
poterat, Cs. : ex arboribns frons, Cs. : ne (mihi)
vox Tiresque deficerent : non deficiente cmmenft,
n.: ne Defioeret navis, be overwhelmed^ V. : quod
plena luna defecisset, was eclipsed: ignero Deficere
ridebat, dging oHt,Y. : quft deficit ignis, ceases to
destroy, V. : Deficit an, t« ejehausted, 0. : nil apud
me tibi defieri patiar, T. : Lac mihi non aestate
noTum defit, V. : nunqoamne causa defiet, cur,
etc ? L. — Of persons, to fail, sink, faint, be in-
sugleient, be missing: quod multi GaHicis tot bellis
defeoeraot, had been hst^ Cs. : siquid deficias, i. e.
need aid, T. : deficientibus animis, L. : 0 dubiis ne
deficc rebus, /at/ (me) in perpUxttg,Y. — To fail,
be bankrupt: Hatho deficit, In.: te memorare,
cease, Tb. — ^Fi g., to withdraw, depart, forsaire, (m
parted, abandon, desert: a virtute: si utilitas ab
amiciti& defecerit. — To fail, be wantina,fall short:
animo, be disheartened, Cs. : ne un& pTagft accepta
patrea deficerent : in limine primo, V. : illis legi-
bus populus R. prior non dcficict, si prior defexit,
etc^ prove false, violate, L. (old form.): neque
comminus pugiiando deficiebant, Cs. — Trans., to
leave, desert, fail, abandon (of things): cum vires
nostros deficerent, Cs. : me Leontina ci vitas : me
vox, latera deflciant, si, etc. : cum deficit orbem
(8oI), u eclipsed, 0. : sol defcctus lumiue, Tb. : si
quem proles defecerit omnis, i. e, perish, V. : cum
aquilifer a viribus deficeretur, Cs. : mulier ratione
deficitur : animo defici, Cu. : defecta vigore cervix,
0. : nee me deficiet rogitarc, etc., nor will /fail, Pr.
de-flgo, fixl, ftxus, ere, to fasten, Jix, set, drive,
set up, plant: cnicem ad civium supplicium defigi
iubes : sudes sub aquA, Cs. : asseres in teiT& defi-
gebantur, Cs.: sicam in corpore: cultrum in
corde, L. : telluri hastas, V. : terrae defigitur
arbos, V. — To J!x, fasten, render immovable : de-
fixa caelo sidei-a, H. : aciem in his vestigiis, Ta. :
defixa relinquit aratra, at rest, V. — F i g., to fz,
fasten, centre: alqd in mentibus vestris: omnia
rei p. subsidia in hoc iudicio defixa. — To turn in-
tently, fx, direct: in cuius possessiones oculos:
Aeneas defixus lumina, V. : in eo roentem : cunts
in rei p. salute : Libyae defixit lumina remis, V. :
defixi ora tenebant, in rapt altentioti, V. — To strike
nuUionless, stupefy, astound, astonish : oronis admi-
ratione, L. : omnium aninios, L. : silentio defixi,
L. : ob metum defixus, Ta. : Defixis oculis torpet,
H. — To declare unalterably: quae augur vitiosa
defixerit. — To bewiicJi, encliant : nomina cerft, 0.
de^fingo, nxl, — , ere, to disfigure, deface, mvdi
die : Rheni luteum caput, H.
dS-flnio, Tvl, Itns, Ire, to bound, set bounds to,
limit, terminate, define: fundi extremam partem
oleae ordine : orbem terrarum (loca) : huius gene-
ris orationem, bring to an end. — Fig., to limit,
define, explain: genus brevi definiri potest: unum
hoc definio, tantam esse, etc., this only I dedare^
etc — Tb fix, determine, establish, appoint : aedls
sibi : ut suus cuique locus erat definitus, Cs. : ante
quem diem iturus sit, Cs. : cum esset omnibus de-
finita mors. — To limit, bound, restrict, confine:
amicitiam paribus oflSciis ac voluntatibus.
deHnite, adv. [definitus], />reci«e/y, explieiUy,
definitio, Gnis,/. [ definio ], a limiting, define-
ing, definition, explanation: hominum et tempo-
rum: iudiciorum.
defiiiitlTiifl» adj. [definio], definitive, explanO'
lory: conatitutio: causa.
definitao* adj. [P. of definio], limited, precise^
definite: q«^tion«m^|.n«,^: ^^^gj^
ma
(dsfio), d§fit, etc., rare pusive for defictor.
defuniB, P. of deflgo.
deflagration Onis, /. [deflagTo]|, a burning up,
eonflagration: futura caeli. — Fig.: deflagratio-
nem Italiae minari, destruction,
deflagro, &vX, atus, ire, to bum dovmy be con-
9unied by Jive : incensa domos deflagraTit: aedes,
L. : Faua flarama deflagrate. — Fig., to perish, be
destroyed: commuui incendio: delagrare omnia
pati, L. : in cinere deflagrati imperi, — To bum out,
be allayedf subside: denagrare iraa vestras posse,
de-fleoto, fl6zl, flexua, ere. — TVans., to bend
<iside^ turn away, divert : tela, T. : amnid in alium
cursnm : ad Romauos ciiraum, L. : novam viam,
to build tlie road in another direction^ L. — F i g., to
turn away, lead astray: lumina, 0.: priDcipea de
via: ad verba rem, i. e. interprei literally: te de
curricnlo petitionis, to wUJidraw. — Iwtrans., to turn
aside, deviate, digress: de apatio: de recti regione:
a veritete.
de-fleo, Svl, Ctus, (Sre, to weep over, lament, de-
plore, bewail : meum discessura : haec satis diu
defleta sunt : Numam, 0. : membra deflete, i. e.
the dead, V. : Haec ubi deflevit, uttered this la-
metU, V.
deflextuit P. of deflecto.
d»>floreaoo^ ml, — , ere, to drop blossoms, fade,
wither, decay, decline: flos tenai carptus angiii, Gt
^-Fig.: deliciae deflorescunt: cum seoectA res
defloruere, L.
de^fluo, flfixl, fluxus, ere, to Jhw down: (Rhe-
nns) In plurts defluit partis, Cs.: Defluit saxis
umor, H. : in Tibcrim Orontes, lu. — To glide
down, sUde, /ally descend: iam ipsae defluebant
ooronae : pedes vestis defluxit ad imos, V. : toga
defluit male laxus, hangs carelessly, H. : secundo
amni, to swim down, V. : coliors relictis Ad terram
defluxit equis, dismounted, T. : iu lattis a dextro
armo, 0. — F i g., to fiow, come, past gradually : a
necessariis artificiis ad elegantiora : ad levls ami*
citias defluxit oratio : ne quid in terram defluat,
be lost: multoque merces tibi defluat aequo Ab
love, ^10 to thee in abundance, H. — To fiow out,
run dry : Rusticus cxspecUt dura defluat amnis,
H. — ^I>' i g., to cease, vanish, pass away, disappear, be
lost: ex Qovem tribuuis unus defluxit,^ desert-
ed: ubi per aocordiam vires defluxere, S. : nuUus
defluat inde color, Tb. : Defluxit numerus Satur-
nius, become obsolete, H. : tibi vacuo exaaimo, to be
forgotten, Pr. : comae, 0.
de-fodio, fodi, fossus, ere, to dig deep, dig up,
make by digging: gpecus, T.: terram, H. — To
bury, cover with earth: tbesanrum defossum esse
sub lecto: signum in terram, L.: novaoulamin
oomitio : alqm humo, 0. : iaoent defossa talenta.
V. : abdita ac defossa (sc. loca), i. e. eaves, Ta.~-
To hide, conceal, cover: defodiet (aetas) condetqae
nitentia, H. : Defossa in loculis sportula, Iu.
delbra^ fut. inf, of desum.
defSrmatlon 6niB,/. [2 deformo], a defonmmg^
disfiguring, defacing: tantae mdestatis, L.
de-formlo, e, adi\ with comp, [de + forma},
misshcmen, deformed: deformem esse natum.^-
FormJusSy toithout shape: animae, 0. — Unsightly,
ugly, hideous, loathsome: qui senes ac deformes
erant : iumenta, Cs. : agmen, L. : barundo, Y. :
campus Leontinus, <2efo/a<0.' acgrimonia, H.: de-
formior species civitetis. — Utdtecoming, humiliate
X oratio sibi, L. : obsequium, Ta. — Mur, n. aa
., disgracefm conduct : deformia meditari, Ta.
defonnitafli fttis,/. [defonnis], ugliness, de-
formity, hideousness : insignia ad deformitatem
puer: in tant& deformitate, L. — Fig., baseness,
vileness, turpitude: animi : fugae : ludicra, i. e. M«
disgrace of appearing on the stage, Ta.
1. de-lormd, ftvi, atus, are, to bring into sktgte,
form, depict, describe : quem supra deformavL
2. deformo, ftvl, iitus, ire [ de + forma ], to
bring out of shape, deform, disfigure, spoU, mar :
deformatus corpore : aerumnis deformatus, & :
voltum, v.: parietes deformatos reliqnit — ^Pig.,
to mar, spoil, deteriorate, disgrace, dishonor : homo
vitiis deformatos : deformandi huius caus&dicere:
imago viK deformata ignominift : victoriam dade,
L. : domum,y.
defoaano, P. of defodia
. de-fraudd or defrudo^ ftvi, atos, ftre, to de-
fraud, overreach, cheat : insuper (me), T. : Sooni
genium, i. e. by self-denial, T. : alquem ne andabatft
quidem : ne brevitas defraudasse aurls videatur.
de-frenatti% adj., unrestrained: cursu, O.
de-frico, cul, cJitus, are, to rvh off, rub down,
rub hard: dentem, 0., Ct. — ^Fi g. : sale multo Ur>
bem, i. e. cause to smart, H.
defrlngo, frSgT, fractus, ere [de+frango], to
break off, break to pieces : ex arbore pUntas, V. :
ramum arboris : ferrum summ& ab hajtA, Y.
defrndo, see def raudo.
defiratmn, I, fu [de+FYR-], must boiled down,
Y.
dS-ftigldb fflgl, — , ere, to run off, fiee assay,
make an escape: ripa, quo sinistrum oomu defa-
git, L.: inturias fortunae defugiendo relinquas,
i. e. by death. — F i g., to fiee from, shun, avoid, es-
cape from : proelium, Cs. : contentiones : indicia.
— 7b decline, shtink from^ shun: aueCoritatem
consulatQs mei : sin timore defugiant, 06.
defuncta% P. of defungor.
dafando, f adi, f dsus, ere, to pour doton, pour
Digitized by V^OOQIC
219
mti : odorem, V. : Tinam, to Aeaniy H. : pelvis, lo
tmpty^ la. — Esp., in libatioiis: te prooeqoitur
mero Defuso pateris, H.
da-fongor, fftnetuA, I, to have doitu wUK, aeguU
mutelfof, duehargej per/arm^ finish: omni popu-
lari ooncitattone : periculis: bonoribus: proelio,
L. : uDiiu poenft, L. : laboribus, H. : defuncta oor-
pora vitS, dead, Y. : terra, 0. : parro viciu, to be
eotUetU vfith^ Ga. : deftmctum bello barbiton, din*
ckarffodfrom aervtoe^ H. : Def anctus iaro sam, i. e.
out ofdanfftr,T.: utinam bic sit roodo 0efano-
tam^'ihat tkia were the end, T.— 7b dU^ Ta., Co., O.
AHaXSL\xm,adj.,exha9t9ted: puelIa,Ct.
de-gener, is, adj. [de+ genus], inferior to an-
calort, degenerate : Neoptolemum, V. : bi iam de-
generes sunt, mixti, L. : dignitate forroae, Ta. —
Unworthy: patrii non d^gener oris, i. e. inheriting
a foiker'% doqiumxt, 0. : patriae urtis, 0. — ^F i g*,
UKuoortKg, dtgeoMrate^ ignoble, ba$e: Afer, L : ho*
stts: d^neres amnios tiraor arguit, V.: voltus,
Ta. : preoes, Ta. : ad pericula, Ta.
degeneratnin, i, n, [P, of degenero], baeeneu,
degenoracy: in aliis, L.
dagenoo^ ftvl, atus^ ire [ dcgener }, to be in-
farior to emeettors^ dedine, be degenerate: a vobis :
Pandione nata, depneras ! 0. : Macedones in Sy-
K» degeneranint, L. — F i g., to faU off, decline, de-
ffem/BTote: utconsuetudo eum degenerare non sine-
Mt : ab hae Tirtute maiorum : a gravitate pateruA:
a parentibns, L. : in Persarum mores, L. : ad thea-
traics artes, Ta. : in perpetiendis suppliciis, Ta. —
Poet, with aee*, to dithonor, di$gra«e, fall ehort
of: banc (personamX 0. : propinquoe, Pr. : fiquus
degenerai palmas, L e. ha» lost the victorious spirit,
O.
dego^ dggi, — , ere [de+agn], of tbne, to tpend,
pass: cam uno aetatem, T. : inter feras aetatcm :
expertem sine crimine vitam, Y. : otia !n thalamo,
Ct. : vita, quae cum yirtute degatur : aetatis de-
gendae ratio: laetos deget, lives, H.
de-grandlnat, impen., it etope hailing, 0.
de-gr«TO^ — , Atus, are, to weigh down, over-
rrr, burden : caput, 0. : circumventum cornu,
onere degravati, Ph. — Fig., to drag down,
burden, incommode: peritos nandi rolnera degra-
vant, L. : gremiam, 0.
dSgredlor, gressus, I, dep, [de+gradior], to go
down, march down, daeend: paulum ex eo loco,
Cs. : ex aroe, L. : monte, S. : in aequum, Ta. : ad
pedes, to alight, dismount, h.
de - gnumlo^ — , — ^ Ire, to grunt out, do his
gnmHngtFiu
de-giurto^ ftti, Itos, ftre^ to taste: inde (se. de
sanguine), &— P o e t : (lanoea) summum degustat
volnere oorpas, i. e. grim, Y. — F i g., to ^ as a
V, taste, Iry, make trial of, test: genus hoc
exerdtationam : ex qaft (oralioDe) pauoa : altqoid
ex eitts sermone speculae, obtain a gleam of hope:
latum oonvivam tuum.
de-hlno (monosjL, Y., 0.), adv., from this time,
henceforth, hereafter, for the future: nunc dehinc
spero aetemam inter nos gratiam Fore, T. : ne
exspectetis argumentum,/or the rest, T. : Tarqui-
nium quacanque dehinc vi possim, exsequi, L.—
Hereupon, afterwards, next, then: Eururo vocat,
dehinc talis fatur, Y. : absistere bello ooeperant,
H. — In enumerations, then, next: bellum
scripturus sum, primura quia . . . dehinc quia,
etc., 8. : post eos . . . dehinc, & : primum . . . de>
bine, Y. — In sueeession: ut spcciosa dehinc mira-
cula promat, i e. make impressive by proper order,
VL,^^Henee, accordingly: nic dies alios incites po-
stulat, dehinc postulo, etc., T. .
de^hisodb — , — , ere, to part, divide, nUit open,
gape, yawn : vel tellus mihi dehiscat, V. : terrae
dehiscunt, Y. : rimis dehisoit cumba, 0. : dehiscens
interrallis hoetlum acies, L.
dehonestimentnm, i, n. [ dehonesto ], that
which disfigures, a blemiah, msgrace, dishonor:
oris, Ta. : nullum insigne, Ta.
de*honestO, — , — , are, to disgrace, dishonor:
famam, L. : proavum infami opera, Ta.
de-hortor, fttus, arl, dep., to advise to the coiu
trary, dissuade: me : me a Tobis, /rom your cause,
S. : me ne darem, T. : plura scribere me, S.
deido or delicio, iSd, iectns, ere [de+iaclo],
to throw down, hurl down, predmtate, prostrate,
rate, fdl, cut down, tear down, destroy: alqm de
ponte in Tiberim : alqm de saxo (Tarpeio), L. : a
cervicibns iugum : se de muro, leap, Gs. : saxi de-
iectae vertice caprae,Y.: se per munitionea, leap
over, Cs. : venti a monttbus se deiciunt, L. : volne-
rato equo deiecCus, Gs. : statuas veterum bomi-
num: naves deiciendi operis roissae, to destroy,
Gs. : monumenta regis, H. : mnros, L. : ut omnes
Hermae deicerentur, X. : deiectA turn, Cs.: caput
uno ictu, Y. : libellofi, to tear down : sortXs, to cast,
Gs. : deiectis \wsr\mh,shed, Pr. — Poet, with dot. :
Gynn leto, Y. — Pro v. : de gradu deici (orig. of a
gladiator), to be thrown off one*s balance, i. e. lose
one's head. — To drive out, dislodge, expel: nostri
deieoti snnt loco, Cs. : praesidium ex saltu, Gs. :
Gallomm agmen ex rupe TarpeiA, L. : praesidium
GlatemA. — To drive out, turn out of possession^
aeet, dispossess : nnde sis deiectus : ex eo loco.—*
Jroas. ; deici, to be driven out of one's course : na-
ves ad inferiorem partem insulae, Cs. : classis
tempestate vexata ad Belearls insulaa deicitur, L.
— Tb lay low, strike down, kill, slay, daughter:
paucis deiectis, Gs. : quern telo priraum Deicis ?
Y. : (viperam) Deioe, crush, Y. : super iuvencum
ctotooOo S
pren .* in pectora mentam, 0. — ^F i g., to cad dbmi .*
oottloB : voltum, V. : deieotus ocukm, trith dounu
east eyes, V. : Deiecto in humum voltu, 0.-— 7b re-
tmnte^ averts (Uvert^ Ivm awai/, repel: huno metum
Sioiliae damnatione iBtiofl: oculoe a re p. : quan-
tum mail de humana oondicione: Titia a se ratione :
eum de sententia. — To prevent from obtaimn^^
deprive^ rob of: de posseaaione imperi tos, L. :
principatu, Gs. : e& ape, Gs. : deiecta ooniuge tan-
to, y. : uzore deiecta (ae. oonlugio), Ta. : hoc de-
lectOi after Ms fall^ N. — In electiona, to defeat^
dUappoini^ prevent the choioe of: me aedilitate :
eiufldem pecunia de honore deici: civia optimus
praetura detectua : deteotia honore per ooitionem,
deieotid, Gnia,/. [deiciol. — In law, an Section,
dUpoaaeseion : deiqptionem faoere.
1. deieotoa, atfj, [P. of deicio], thrown down ;
hence, of places, hw^ waOun^ dtpreeted : loca, Ga.
—Fig., east down^ defected, dispirited: haud de-
iectua, V.
2. deiectm^ Oa, m. [deicio], a throwing down,
feUing^faU: arborum,L: gravia undarum, 0.—
A dedivity^ descent: oollia, C^. — Ptur,: ooUia de-
iectOa habebat, Ga.
delero (not -iOrd), &vl, atua, are [*deierua ; de
-fias], to take an oath, swear: peraancte, T.: ne-
roinem tradidiaae, etc., N.
deilcio, aee d6ici6. dein, aee deinde.
delnoeps (diayl, VL.\adv. [dein+GAF-].~-In
space, one after another^ in order^ in succession :
cum deincepa ex primia yerauum lltteria aiiquid
conectitur: prima Gurone eat, ao deinceps duae
Syrt^ S. : tree deincepa turree prociderunt, L. —
I n t i m e, oiM after another^ successively^ in imme-
diate succession: duo deinceps regea civiutem
auzerunt, L. : at deincepa qui accuharent cane-
rent, etc. : ut alios alii deincepa ezciperent, Ga. :
Redde quae deincepa riaiati, H. : deinceps fuit
annua, quo, etc., the very ntxL — I n o r d e r, m reg'
tUar order, continuously, without interruption : de
iuatitiS dictum eat: deinceps de beneficentift dica-
tur : annates Enni ut deinceps legi possint : cae-
dem tjranni ostendit, i. e. goes on to rdate, L. :
prima causa dicta . . . deincepa inde multae. — In
an enumeration, next, next in order: primum eat
offieiuro, ut, etc., deinceps, ut, etc. : prindpes pa-
rentes . . . prozimi liberi . . . deinceps propinqui :
qui primus eorum, qui aecundua, qui deincepa
moriturus esaet : tum deincepa, L. : poatea dein-
ceps, L.
deinde (in poetry two ayll), or dein (in poeir
ry one By 11.), adv. [de-{- local, auffiz -im -{-demonstr,
•de].-*I n space, then, next, t/tereafler, thence : via
interest peranguata, deinde paulo latior pateacit
campus, L. : duo binis pedibus indsim, dein mem-
K) d^leetetto
bratim, etc. : iuxta Hermanduros Narisd, ac dein-
de ICarcomanni, Ta. — ^I n t im e, theree^ter, afier^
wards, then, next, immediately : compluria occide-
runt, deinde se in oastra receperunt, Gs. : latae
deinde leges, L. : alia deinde alia loca petere,
roam from place to place, S, : unguibua et pugnis,
dein fustibua, Pngnabant, H.: deinde factundi
lieentia, of r^eating the ofence, S. : primum suo,
deinde omnium ex conspectu remotis equia, Cs. :
. . . deinde . . . deinde . . . post . . . tum rero:
deinde postea : post deinde, T. : deinde postremo :
deinde ad extremum.— Of future time, next, the
next time, then : quas ad te deinde litteras raitte-
mua : Quae nunc deinde mora eat? any longer,\,
— Adding a new fact or argument, afterwards,
next in order, then, besides, also : deinde etiam ve-
reor, ne, etc : primum . . . deinde (three times) :
primum . . . deinde (eight times) . . . poatremo,
G. : excellente tum Gr^so, deinde Phllippo, post
lulio, in the second rank. — Tlien, therefore, natu-
raUy, of course: qnalis nostra virtus fuerit, talem
deinde fortnnam urbis fore, L.
de-labor, lapsus, T, dep., to fall, sink, sHp damn,
glide down, descend : in mare (fiumen), H.: medios
delapsus in hostis, V. : gradibus, by the steps, O. :
signum de caelo delapsum: de manibus cirinm
delapsa anna : ex equo, L. : ab astris, V. : per
auras, O. : caelo, V. : Olympo, 0. : capiti (i. e. de
capite), v.: flumen in mare, R. — Fig., <o come
down, sink, descend, fall, slide, stoop, eowhscend: a
sapientium familiaritatibua ad volgaris amicitias
oratio delabitur: eo, ut diceret, etc.: ad aequiCa-
tem, incline: in idem genus raorbi : in hoc yitium:
eo magis delabor ad Glodiam, I indine to Clodia,
— Of sounds, to descend, be derived: ab his delapsa
plura genera (vocum).
de-lamentor, — , arl, dep,, to lammt, bewail:
natam ademptam, 0.
delapsusi P. of delabor.
de-laaeo, -*, — , are, to toear^out, tire: Fa^
bitim, H.
deiatlo, Onia, /. [de+TAL-], an accusation^
detmnciation : noroinia, an indictmetit: ne haec
mihi delatio detur : aodus delationis, Ta.
delator, 6ria, m. [de+TAL-], an informer, de-
nouncer : criminum, L. : amici, lu. : cum plena
litora multo Delatore forent, lu. : maiestatia, of
hightreason, Ta.
delatofli P, of defero.
delectabilia, e, a4j. [deiecto], deUghtfyl^
agreeable: dbua, Ta.
delectamentom. i, n. [ deiecto ], a delight^
amusement, sport : aibi me pro deleotamenfeo pu-
tat, T. : deltxstamenta puerorum.
deleotatio, onia,/. [deiecto], a delighting, de-
light, pleasure, amusement. *^^H/^i^f<Ppt**i B^^^^ ^^
Digitized by vJrOO^lC
fm
T.: ocaloram: ridendi: ooDYivionim : mira in
oognosoeodo : suae delectationia eauaft.
dSlaoto^ arl, atos, kre, tfitou. [ de+lado ], to
ailmre, attraei^ ddighl^ charm, pUtutj eHiertain, m-
tertBt: haec stadia delectant domi: volunt deleo-
Ure poetae, H. : me : delectari multis rebus : im-
periOi Gs. : criminibus inferendis : iarobis, H. :
berba spe delectat agrestis, 0.: ab eo delectari
facilius qiiam decipi : in boc dclector, quod, etc. :
me magis de Dionjsio delectat : quam deleetabat
earn d^ecdones soils praedicere : Aediflcare casas
S qaem delectet, H. : Vir bonus did detector, H.
1. deleotaa, adj. [P. of 1 deligo], picked,
choice, $ded, chotm: legio, Os. : iuventus, V. :
eqnites, & : cum delectis tentare omnia, picked
nwR, S.
2. deleotan, fts, m., see dileotns.
delagatio, dnis,/. [del^], an aatiffmnefd (of
debt), tnbtHiuium, : a raancipe.
1. de-lego, ftvl, atus, &re, to tend aunty, de-
tpatch: Plemintom in TuMianum ex senatas con-
solto, L. : studioflos Catonis ad iltud volumen, re-
fer, N. — To commit, give in eharffe, confide: nee
anciilis delegantur ( infantes X Ta. — To atiiffn,
treaufer, refer: (rem) ad senatiim, to refer, L :
delegate triumTiris ministerio, Ta. : obsidlone de-
legata in curam coll^gae, L. : Quinto delegabo, si
quid aeri meo alieuo superabit. — F 1 g., to attribute,
imput€, awribe: hoc crimen optimis nominibus:
omne rei gestae decus ad Volumnium, L.
2. delego^ see deligo.
delemmentimi, I, n. [deleniol a btandiehmerUf
aUurement: animis obicere, L. : delenimenta vitio-
nun, i. e. effamnaU luxuriee, Ta.
de-lenio, Ivl, Itus, ire, to toothe, aoften, ^arm,
captivate, entice, cajole, faaeinate: se donis : mili-
tes blande appellando: Midan carmine, 0.: in-
stramento voluptatum militum animos, L. : dolen-
tem, U. : dolorem remediis, Ph.
delenitor, driti, m, [delenlo], a toother, charm-
er: cuius (iudicis) orator.
deleo^ Sri (delerat, C. ; d§l6sset, L.), Stus, 6re
[de+LI-], to eroJie, efface, obliterate, blot out: epi-
stulas : cum tabulas prehendisset, diglto legata
delevit: Non delenda carroinn, H*: tabellas, 0. :
tabnlaa, lu. — In gen., <o aboliah, dmtroy, annihi-
late, overthrow, raze, extinffuith : urbis : ante Gar-
thaginem ddetam, S. : VoUoum nomen, L. : sepul-
crom : dispersis ao pene deletis hostibus, Gs. :
eopias moUis proeliis: homines morte deletes:
Carionem: toto animante deleto. — Fig., tojinieh,
pia OM mi to, eztinguieh, aboliah, annid - belta:
decreta: ad delendam priorem ignominiam, L. :
morte omnia deleri: omnia improbitas delenda:
operis famara, 0. : leges una rogatione.— 7b bht
ont, obliterate, efface: memoriam discordianim
oblirione: soapicionem ex animo: tarpiiadinem
f ugae virtate, Gs.
deltoia^ lets,/, [delco], a deetroyer: imperi.
deliberibandiu, acfj. [dellbero], pondering,
reflecting: relut dclibei-abundus, in a brown etwty,
L.
deliberation <Vnis,/. [delibero], a deliberation,
coruultation, consideration: de re p. : haec deli-
beratio, quemnam, etc. : habet res deliberationem,
needs consideration: consili capiendi, upon the
measure to be adopted: fuerit ista eius deliberntio,
for him to consider, L. : disceptationes delibera-
tionum, i. e. in ddiberaiine assemblies,
deliberatiTafl, adj. [delibero], ddiberative:
genus (rerum), stibjects requiring deliberation:
causa.
deliberator, dris, m. [delibero], one who pof^
ders, a delayer : 11 le, that man of Kesitation.
deliberatofli adj. with comp. [P. of delibero],
resolved upon, determined: Deliberatft morte fero-
cior, H.: neqiie ill! quicquam deliberatius fnit
quam, etc.
de-Uberd^ ftvi, &tum, ftre [de+ libra], to weigh
well, consider maturely, deliberate, ponder, meditate,
take counsel, consult, adviss t^xm : re deliberata,
Gs. : hoc, T. : de summft reram, Gs. : de bello :
quid intersit su& : amplius deliberandum censeo,
T. ; diem ad deliberandum sumere, Gs. : cum cu-
piditate, take eomnsei of: deliberont, dum fingere
nesciunt, Ta. : delibemtur, incendi plaoeret an de-
fend!, Gs. : neque roaueatis aut abeatis deliberari
potest, L e. there can be no hesitation, h. — To con-
sult (an oracle) : Dclphoe deliberatum missi, N. :
deliberanttbus Pjthia respondity N. — To resolve,
determine: eerie statuerat ac deliberarerat non
adesse : si iam tibi deliberatum est quibus, etc. :
sic habuisti cum animo deliberatum, reicere, etc.
de-Ubo^ ftvl, fttus, ftre, to take, eniou, phck,
gather: flos delibatus popnW, the picked flower :
omnis undique flosculos, cull: nomm honorem,
L. : oscula, V. : artis, 0. — 7b take away, detract,
subtract, remove: de biude homiuis quicquam:
alqd de honestate.
de-lllnro, — , fttus, are [de+4 liber], to take
off the rind, bark, pod : (iirborum) delibratis ca-
cuminibus, Gs.
delibuta% at(f. [de + LI-], anointed, besmeared,
stained, defied: roedicamentis : capillus: atro
cniore, H. — Fi g. : gaudio, unctuous with joy, T. i
delioate, adv. [dclicatus], d^Ueaidy, elegantly,
luxuriously : vlrere : recubans : odiosa multa fe*
cit, N.
deUoatao* adj. with comp. and sup. TP. of
• dSlicO, to clear up], aUnring, charming, pleasing,
Might/Hi, /«»«m»^^.^,5|^p^ J3gg4eliowiW
strao Htore : bortali, Ph. : pneronini comitatna :
delicatiores in cantu flexiones: poella delieatior
haedo, tofltTy Ct -^ Qwea to plecuurey UuMtioWy
geminate: pueri: iurentus: capella, Ct. — Nice^
aqumnmh,' tarn, quam Ute : fastidium.
deUciae, arum,/, [de+1 LAC-], a ddighi,
fleaxure^ charm, aUuremeiU^ Iwa/ry, voln^j^ttinu-
neta: deliciarum causa: delidis dii&uentes: Ion-
gissime a talibus delieUs abesse: amores et hae
delioiae quae vooaLniw, pUaturm .' muliebres, Ta. :
educationis, tmdemetiy Ta. : tibt in deliciia fuit, a
favorite: in deliciia viperam itiam habere: non
talium animus deliciarum egens, H. : Nee tibi de-
liciae faciles contingent, no cheap boon, O.^A
favorite, delight, darling, eweetheart, beloved: ve-
strae, Antonius : Volcatius, tuae tuorumque deli-
ciae : Ck)rjdon ardebat Aiexim, Delicias domini,
V. : delicia? hominis, a preciotu fellow ! lu.
deliclolae, anim,/. dim. [deUciae], a darling :
nostrae, Tulliola.
delioiaxn, i, n. [de + 1 LAO-], a swethe^, Ph.
deliotum, I, n. [de+LIG-], a fauU, offence,
tretpate, crime, tranagremon, vn'Ong, defect: de-
lictum admiflisae in me, T. : maiore oomraisso de-
licto, Gs. : leve : leriora, Ta. : distinctlo poenarum
ex delicto, Ta. : quo delictum maius est, eo poena
est tardier : delicti oonscientia, 8. : animus delicto
obnoxius, S. : defendere delictum, H. : quibus (de-
lictia) ignoTiase velimus, H. : sua, O.
1. deUffOp ICgT, iSctua, ere [de+1 lego], to
choose, pick oiti, eeleet, elect, dengnate, tingle out :
ad eas res conficiendas deligi, Ca. : quoa Romae
relinqueres: ex civitate fortisaimum quemque:
ex legionibua fabros, Cs. : delect! Latfo, Y. : me-
limela Ad lunam delecta, H. : ordine ab omni
Centum oratorea, Y. : atbi domicilio locum, Ca. :
alqm sociura aibi imperi, L. : Yertumnum aocium,
O. — To pick out, separate, remove 9 aenes ac fesaaa
aequore matrea, Y.
2. de-llgo, ftvl, jltaa, ftre, to hind together. He
vp, hind fa^, fetter, make font : hominem deligari
iubet: naviculam ad ripam, Cs.: epistulam ad
amentum, Ca. : deligati ad palum iuvenea, L.
(de-lino), — , litua, ere, to rub off, remove: ex
qua (oolumna) tectorium delitum ait
dd^linquo, llqui, llctua, ere, to fail, he wanting,
fall short, trespass, err, commit a fault, do wroruf,
transgress, offend: quod populi ad versus P. R.
^ deliqnerunt, L. (old formula) : ut condemnaretur
oefUua si pater detiquisset f : quid tanto opera de-
diut ? : in viUl: si quid : iracundtft, S. : per ambU
ry omem, S. : paulum, H. : ut nihil a me deUctam
-de].-A^ : maiora, quam quibus ignoaoi posset, L. :
intereat\j quae duo deliquerant, Ta.
campus, Km^qmoo^ licul, — , ere, to melt awa^^ dis-
solve, melt: Hyrie flendo delieutt, 0.--Fig.: qui
nee alacritate futtili geetiens deliquescat
delirfitio, 5Dis, /. [deiirol, giddiness, at2Ssien,
follg, dotage, madness: incredibilia.
deliro, — , — , are [delirua], to he crazy, be do-
ranged^ he silly, dote, rave: decipi tam dedecet
quam delirare : timore, T. : in extia totam Etro-
riam delirare : Stertinium deliret acumen, H. :
quicquid dellrant reges, whatever folly the kings
commit, H.
delirium acfj. [de+lira], silly, doting, crazy:
aenex : anua : mater, H.
delitesod, aee delitlacfi.
de-litigo^ — , — , are, to scold, rail: tumido
ore, H.
delitiflco (-efloo), tnl, — , ere [de+latesco],
to hide away^ conceal onesdf, lie hid, lurk: beatiae
ut in cubilibua delitiacant: hoatea noctu in silvia,
Ca. : ailva, 0. : ut eo roitteret amicos, qui deliti-
acerent. — To skulk, seek shdter: in istft calumnift :
verbum unura, ubi delitiacam.
delitii% P, of delino.
delphizras, 1 (C, H., lu.^ or (poet) delphin,
inla (v., 0., Pr.), m., a dolj^in.—'The Dolphin, a
conatellatioo, 0.
delubmm, T, n. [de + 8 L Y-], a place of deans-
ing, temple, shrine, softetuary .« audita ex delnbro
vox, L. : delnbrum ciua in oppido dedicavenint :
ex alto delubri culmiue, Y. : deorum delnbra.
de-liido, aT, ana, ere, to play false, mock, deceive,
make sport of, delude: in hac re me deludier,T. :
deludi Toamei a tribnno patiemini ? : dolia me, T. :
animum reaponao, Y. : qua (Hnguft) aum deluaa,
0. : quae aopitoa deludunt aomnia aensCba, Y. :
quein apea deluait, Ph.
delumbo, — , — , &re [de+lumbua], to ener-
vate, ufeaken : aententiaa.
delusua, P. of delude.
de-madeaco, madul, — , ere, to ffocome wet, be
moistened, 0.
de-mando^ &vl, &tua, Are, to give in duirgs^
intrust, commit: pueri unius curae denuuidaban-
tnr, L. : curam (aauoiorum) legatia, L.
da-mano, — , — , ftre, tojlow down, glide down,
Ot
da^mena, entia, at^. with oomp. and m^Ky ovt
of OM^s senMs, insane, demsnted, mad, raiviftg, fool-
ish, distracted: Adeon est deroens? T. : nnm quia
eat igitur tam deroens, qui^ etc. : quid est milm
dementiua, quam, etc.?: Athamante demeatior:
deroens ludicio volgi, sanus tuo, H. : in tranqiuilo
tempestatem adversam optare dementis est : non
tiicui deroen$i, Y. : omnia demena Cradis, foolishly,
O.: manus, Tb. — Distracting, vileLfoob^ redt-
Digitized by V^OO^IC
»8
lm$: tfiscordift, y . : fltrepitna, H. : niiDM^H.: ra-
tio, N.: cftuaa Bid dementiflnmt oonsUL
damemmiii, I, n. [demensus], tm n^owanee^
ration (of sUvee), T.
demensiiflk P, of demetior.
dementer, ado. (demeus], jfoolishlff madly:
res tam demeiiter credita : amoribus uti, 0.
dementia, ae, /. [demens], imamty^ fnadnm$,
dairaeiionf fiiljf : ut est Dementia, to mad u Ke^
T. : O banc demeotiam, T. : ezspectare . . . sum-
mae dementiae esse iudicabat, Cs. : per demen-
tiam cnncta agere, S. : quae te dementia oepit ?
y.: solve me dementift, H.: eios dementias oon-
temnere, folHea.
de-meieo^ ul, — ^ ere, to detervt wdl of:
Grimiiiete meo,'0.
de-mereor, itas, Srt, <lsp., to deurve wU of^
Inf vmder obUffotion,: benefioio dvitatem, U; dum
daneremur, lAHa we try to oblige^ Ta.
de-mergo^ si, bus, ere, to Hnk, wbrnerge,
pUaiffe, dip, immene^ bury :*^pnt: demersis ro-
stris, y. : in Tusci demersus fluminis nndis, 0. :
naTea, L. : orbes (of the sun), i. e. to tet^ 0. : dapes
in alvum, 0. — Fig^ to plvmge, cant down, lower,
o^trwhdm: animus caelestis quasi demersus in
terram: quem extulerat, demergere est adorta
(fortuna), N. : patriam demersam extuli: demer-
sae Iqges alicnius opibus: plebs aere alieno de-
mersa, L. : domus ob lucrum Demersa exitio, H.
demems, P. of demergo.
, P. of demeth. '
(de^metlorX mfinaus, frt, dep., to meamtre ojf,
mEomut ouL — Only F. perf. : Terba vetbis quasi
de-meto, messul, messos, ere, to mow, reap, cut
of, ffotker, crop, harrmt: tempera demetendis
f roctibas accommodata : deroeaso f ramento, Cs. :
alicaraa agros: poliice florem, to pluck, y. : huic
ense eapot, to behead, 0.
de-metor, see dl-m6tor.
demlgratiOb 6ni8, /. [demigvo], an emigra-
tion, H.
de-mlgro^ ivi, Mas, ftre, to migrate, emigrtde,
move, depart^ remove, go away: ex his aedifidis,
Cs. : in nrbem ex agris, L. : In alias terras : ad
Marcellnm : aliquo: hinc, i.e.to die: demigrandi
caosa, Gs. : ex hominnm Tita ad deorum religio-
nem. — ^Fi g., to remove, be driven : de meo statu :
slrnmae ab ore improbo demigranxnt
de-miitno, ul, atus, ere, to make smalUr, lemen,
dammJi: deminutae copiae, Cs,: militum Tires
iDopia fmmenti deroinuerat, Ob. : de bonis, i. e. to
afiMto tfi part: praedia. — Fig., to tahe eaeay,
<Aate, leuen, redute, remit, impair: de htrins prae*
sidiis : ne quid de legibns eorum, Gs. : de sui in
AeduoB benevolentift, Cs. : quicquam ex regiA po-
teetate, L.; alieui timer studia deminuit, Cs. :
partem allquam iuris : nihil eius (maieetatis), L. :
imperium populi B. — With capite, to deprive of
eitigenthip: roulier, quae se capite numquam de-
minuit, I. e. by marriage: deminuti capite, en-
daved, L.
deminutio (^Hm-), 5ni6,/. [deminuo], a dtmi-
nution, decrease, leuening, abatement: Inminis:
ciTium: Tectigalinm: ae bonis priratorum: pro-
Tinctae, of the term of <Mee. — In law : datio de-
minutio, the right of aHenation, right to convey
(all or part of an estate), L. — Fig.: libertatls
yestrae, an encroachment upon .• sui, a eacrifice of
dignity, Ta. — E s p., in the phrase, capitis deminu-
tio, the loee of eivil rights, forfeiture of freedom,
civil death, Cs. •'
de-miror, — , ail, dep.y to wonder, be amazed:
(haec Tos) sperasse me consule adsequi posse
demiror: hoc, qui potueris, etc., I cannot imagine,
T. : Quid sit, etc., T. : cur, etc
demiase, adv, with comp. and sup. [demissus],
low: demissius volabat, 0. — Fig., humbly, mod-
estly, abjectly, meanly : senUre : haec demississime
exponit, Cs.
demiaalo, onis, /. [demitto], a letting down,
sinking, lowering : storiarum, Cs. — ^F i g., d^eetion :
animL
_i% adi, with comp [P. of demitto].-*
Of places, lovaered, sunken, low-lying, low : looa, Cs.
— Drooping, fallmg, hanging down, low : Demissis
umeris esse, T. ; labia, T. : si demissior ibis,^^
too low^ 0. : demlsso capite : demisso voltu, S. :
demisso crine, 0. : Dido voltum demissa, y.—
F 1 g., downcast, deeded, dispirited, low : animus :
demissA voce loqui, y. : nihilo dcmissiore animo,
L. : videsne ilium demissum? — Lowly, humbls,
unassuming, shy, retiring: roultum demissus
homo, fi. : sit apud yos demissis hominibus per-
fugium.—- Of stjle, modest, reserved: orator orna-'
mentis demissior. — Humble, poor : qui demissi in
obsoui-o vitam habent, S.
de*imtig5, — , — , are, to make mild: oottidie
demitigamur, grow more lenient.
de-mitto, ralsT, missus, ere, to send down, let
downy drop, lowo', put doion, IdfaU, sink : lacrimas,
shed, y. : ubera, let down, Y. : ancilia caelo de-
missa, L. : latum clavum pectore, H. : Mala geni-
turn derolttit ab alto, y. : ab aethere currum, 0. :
anrls, H. : crinem, 0. : tnnicaro, H. : se ad aurem
aliouius, bend: se ob assem, stoop, H. : vallis, qua
se demlttere rivi Adsuerant, O. : (matres) de mu-
ris per manOs demissae, letting themsdves down,
Ob. ^ da caelo demiBsos, 1. e. of heavenly origin, L. :
torn demM populo^faiK^^i^jg^gj^l'j. ca^
SM
down^ oast, throwy thruti^ plunge, drw* : Demiasa
tempestas ab Euro, H. : per peetora tela, O. :
equum in flomen : in earn locum demissus, S. :
ICanla deam ad imos, V. : hoatem in ovilia, H. :
ferrum in ilia, 0. : soblicas in terram, Ga. : hue
stipites, Ob. : nummum in loculos, iopntj H. : fes-
sas navis, i. e. from the high «mu, V. : narem se-
cundo amni Scodram, L. : puteum alte Ib Bolido,
nnjb, V. : corpora SCjgiae nocti, O. : aliquem Oreo,
V. : ferrum lacubus, 0. — Of troops, to send dounij
lead down: in loca plana agmen, L: in inferio-
rem campum equites, L. — With «i, to descend,
march down: cum se pars agminis in convallem
demisisset, Cs. : in aequum locum sese, Cs. — F 1 g.,
to cast doion, depress, let sink, let fall: quA se
(incipit) molU iugum demittere clivo, Y. : demis-
sis in terram oculis, L. : voltum metu, 0. : anU
mos : mentes, V. : ne se admodum animo demit-
terent, Cs. : hoc in pectus tuum deroitte, impress,
S. : voces in peetora, L. : dicta in aurls, Y. : Seg-
nins inritant aniinos demissa per aurem (i. e. in
animum), received, H. : me penitus in causam, to
engage tn: me in res turbulentissimas, to meddle
wtth : eo rem deraittit, si, etc., concedes so much. —
F,pass., derived, sprung, descended (poet) : ab alto
Demissum genus Aenei, H. : ab love gens, Y. :
lulius, a magno demissum nomen lulo, Y.
denunrgaa* see damiurgus.
demo, dempsT, deroptus, ere [de+emo], to take
atoay^ take off, subtract, remove, withdraw : haec
(epistala) ad turrim adhaesit . . . dempta ad Oice-
ronem defertur, Cs. : semper alqd demcndo : Can-
dae unum (piluro), H. : aurum sibi, T. : qoibus ille
de capite dempsisset, had reduced the principal
(of their debt) : de oapite medimna DC : securis
de fascibus : partem de die, H. : fetOs ab arbore,
0.: fetus arbore, 0.: illi pharetraa, 0.: quae
dempsistis vitae tempora, 0. : Tires sibi, lay aside,
O. : Deme supercilio nubem, H. : Yincla pedibus,
O. — ^Fig., to remove, take away: metum omnem,
T. : curas his dietis, Y. : ex dignitate popuH, L. :
fldem, withhold, Ta. : ut demptum de vi magistra-
tOs populi libertati adioeret, what was taken away,
L. : mihi et tibi molesUam, T. : plus yirium patri-
bus, L. : silentia f urto, L e. disdose the theft, 0. :
quantum generi demas, detract, H. — To count cut,
exetpt: crimina Phoci, 0.: dempUs corporis to-
Inptatis, without : dempto auctore, apart from, L. :
dempto fine, without end, 0. : si demas velle iuvare
deos, except the disposition of the gods to help, 0.
de^molior, Itus, in, <%>., to throw dowti, tear
down, raUy demolish: banc (domum): atatuas:
signum: tjrannidis propugnacula, N. — Fig., to
aSoliJi, demolish, destroy: Bacchanalia, L.: aevi
prioris Robora, O. : iua, L.
demolitld^ 5nis,/. [demolior],a tearing down,
demolishing : ea (atatuarum) : atgnorum.
damonstratiS^ Onla,/ [demonatro], a skoie-
ing, pointing out^ deser^ation: geatua aententiam
demonatratione deoiarans: oonveraam habere.—
An exposition, explanation : buius generis: quem
ad modum quidque fiat — Demorutrative oratory,
eulogy,
demon8tratavn% adj. [demonstro], detig-
nating, demonstrative: genus (oratlonis), a bran^
of rhetoric employed in depicting a person,
demonstrator, oris, m. [demonstro], one who
points out, an indicator, guide: uniua cuiusque
sepeliendi.
de-monstro, avi, &tus, are, to point out, indL
eaie, designate, show: figuram digito: ubi habitet
(mihi) demonstrarier, T. : itinera: quid ubique
eaaet : fiiiTa, i. e. to deliver possession (of land) : de-
monstrant astra aalebraa, Pr. — F i g., to detonate,
indicate, show, prove, demonstrate, esttMish : audisti
quam villam deroonatravit f T. : alterius peocata :
istiuscupiditatem: causa illiademonatrati: earam
(navium) modum formamque, Ga. : aibi nihil esse
reliqui, Cs. : culpam in te fuiase : quanta praedae
faciendae facultaa daretur, si, etc, Cs. : qu& iste
oratione usus esset: verba demonstrantia ea,
quae, etc., expressing, — To mention, ^peak of,
name^ describe: cum essent in quibus demonstrari
angustiis, Cs. : res, quam ante deroonstravi : cum
esset Caesar in hibernis, ita uti supra demonstra-
vimus, Cs. : naves, de quibus supra demonstratum
est, Ca. : quem missum in Hispaniam demonstra-
tum est, Cs. : flumen, quod esse post castra de-
monstratum est, Cs.
(de-moiior), mortnua, l, to die off, die (oat of
a number): aaoerdotea demortui aunt novique
saffecti, L.: ex vetemm nomero senator: emere
in demortui locum: in demortui locum oeDsor
aufBoitur, L.
de-moror, itua, an, dep., to retard, detain, de-
lay: voa : hoate iter demorante, Ga. : Teucroa ar-
mia, restrain from batik, Y. i fando Auatroa, Y. :
annoa, i. e. I'emain aline, Y. : mortalia ama, L e.
await, Y. : nihil demoratua, Ta.
demortaiuk P. of demorior.
de-moTeo, muvl, mutna, ere, to move away,
put away, remove, expel, drive out : demoveri de
loco : ex poaaeasione rem p. : hoatcs gradu demoti,
driven back, L. : vestri facU praeiudicio demotus,
forced to yidd, Ca. — Fig., to drive, r^pd, divert, '
tum away: a meia oculia tuoa, T. : aliquem de
verft aententiA: ab ae aceleria auspicionem: te
lucre, H. — To discharge, remove (from office):
alqm praefecturft, Ta. : Genturionea, Ta. ; aee also
dimoveo.
dempta% P. of demo,
dimusitiifv adj, [ de + mugio ], beUowit^^ r^
>8'
825
de*iiiiiloeo^ — t -^, 9re, to Mhyyke down, stroke
emtmmngUf: tibi capot^ T. : doraum^Ii.
demnin, adv. [de with «up. ending], at lenffth,
at Uat, not tiU tha^put, preeudy, only: is demuni
est tustos triumphtts : is demum mihi vivere vide-
tar, qui, etc., no one but him^ S. : exsilium quantum
demam a perpetnft peregrinatione dilfert?: sci-
seiundo co demum pervenit, ut, etc, L. : placidft
ibi demnm morte quievit, V. — Witji nwic, now^
mom at lenffth, at loit, not till now : nunc demum
intellego : nunc demum resoribo iis litteris, quas,
etc— With turn, then at length, then indeed, net tUl
then: turn demum ilia omnia victa ridebantur,
cam, etc : tnm demum inpulm Latini, L. : Turn
demum stagna rerisuntyV. : quod si conTcnerit,
tnm demum deoebit, etc. — With niodo, only now,
not till now : modone id demnm senstl ? Do you
juet b^in to see f T. — With ibijjwt there: Ibi de-
mum ita aegre tulit, etc., T. — with eic, to at laxt,
thu* finally: Sic demum socios oonsumptft nocte
reviso, V.— With aid. of time, Jtu^, not till, at last :
decimo demum pugnavimns anno, 0. : quarts vix
demum exponimur horft, H. : his demum exactis,
T. — In assurance, in fact, in very truth, aseuredly,
certainly, indeed: ea demum firma amicitia est, S. :
ea sunt enim demum non ferenda in mendacio,
quae, etc
de-muneror, — , htl, dep., to fee, bribe: ancil-
las.T.
de-sumnnjo, — , — , Are, to mutter over : car-
men,0.
demvtatiQi Onis,/. [demnto], a degeneracy,
ptrveruon : morum.
de-mnto^ &vi, fttus, are, to change, alter: placi-
tam * instituto flamtnum nihil demutari,* Ta.
denaiios {gen, plur. -iftm; rarely -iGruro),
ae^. [deni], contaitdng ten eadk ; hence, worth ten
(sases) : nummus, a silver coin, originally of ten,
afleneards of sixteen asaes {aboni So., $0.16): pen-
dere denarios nummos quadringenos, L.— As subst,
(sc nammus) : denarii treoenti : ad denarios L in
sinpiloa modios annona pervenerat, Cs. : ad de-
narium solvere, to pay in silver: spea denarii, of
money.
de-nairo^ — , — , &re, to tell^ relate, narrate:
Haec illi, T. : matri, nt, etc, H.
de-natog — , -^, Are, to ewim down: Tosco al-
Teo,H.
de-negOb &▼!, &tas, Are, to reject, refuse, deny:
denegaodi pudor, T.: conloquia denegata, Cd. :
mihi, to eay no : quod antea petenti deuegaaset,
Ga: quod iracandiae denegavisti: hooorem ho-
mini : operam rei p. : se oommissorum mihi Gna-
tam uxorem, T. : dare, H. : deneget esse miser, Pr. :
ilia meam mihi se iam den^gat, Pr.
ae, a (gen. dAnOm, C; dAnOrum. L.),
15
num. distrib,, ten each, ten at a time, by tern : uxo-
res habent deni inter se communis, Gs. : nzorea
denas habere, S. : pueri annorum septen&m de-
ntxsL^'Ten (poet for deoem) : Bis denis oonsoendi
navibus aequor, Y. : Ante quater denos annos, O.
denloallB, e, adj, [de+nex], jwtj-i/^tn^ yVom
deaili : f eriae, a service for purijlcatton^ after a
death in the household
denique, adv., and thenceforward, and there-
after, at last, at length, finally, lastly, only, not
until: denique Hetuebant me, T. : Metui, quid
futurum denique esset, T. : post biennium denique
appellas : octavo denique mense, Gd. : mortuo de-
nique, not till after his death. — With nunc, now at
last, only now, not till now : nunc denique incipiunt
credere — With turn, then at last, only thni, not till
then : turn denique nomen referemus : tum deni-
que interficiere, cum, etc — In enumerations, be^
sides, thereafter, finally, lastly, in fine : ut nomen
deterrent, ut aocusatorem compararent, denique
ut pugnarent: proximo, altero, denique reliquis
consecutis diebus. — Followed by postremo, G. — In
a summary or climax, in a word, in shoft, in fact,
briefly, to sum up, in fine, even, I may say: lit ad
pauca redeam . . . Haec dejiique eius fuit oratio,
T. : nobis est domi inopia, mala res . . . denique
quid reliqui habemus ? £L : omnia sua iura, com-
moda, totam denique libertatem : non curia, non
domus, non denique haec sedes honoris : denique
liaec fuit altera persona, in a word, N. : Denique
sit quidris simplex, H. : Titavi denique culpam,
Non laudera merui, merely, H. — Ironical, in fine,
forsooth^ indeed: ii denique, qui tum concursa-
baut, Roscio obicient, etc — Restrictive, in fine, at
least, certainly: nostros praesidia deducturos aut
denique iudiligentius servsturos, Gs. : eosdem (li-
beros) bonS aut denique aliqua re p. perdere : Ke
uummi pereant ... aut denique faraa, H.
de-n5niiiid^ avi, atus, are, to call, name: (ab
Lamo) Lamiae denominati, H.
de^nonno, — , •— , are rde+ norma], to diefig*
ure, make irregular: (angulus) agellum, H.
de-noto^ ftvl, Atus, Are, to mark out, point out,
specify, indicate, designate: civis Romance tnid-
dandos: Icilios denotante senatu, L. — Fig., to
take note of, mark, observe closely: denotandis
hominum palloribua, Ta. : res, quas non habeat
deuotataa.
densi dentis, m. [ED-], a tooth : dentibns in
ore constnictis : eorum adversi acuti . . . intimi,
qui genuini vocantur, M^/ron^ teeth . . . grinders:
puer, noodum omni dente reuato, In. : dentis ex-
acait sus, tusks, V. : viperei, 0. : ebumei, dejpkaudi:
Indi, ihs dejphanCs, 0. : gemmae et denies Indi,
tvory, 0. : Libyous, iewy, Pr.— .^ tooth, point, spike,
prong, tine,fiuke: aratri, V.: |f0^^^p3*e)f
286
0. : Snseoti peetine denies 0. e. iniectus dentibus
peeten), 0. : tenax (anoonie^, V. : curvus Saftunii,
the pruninff- hooky V. — Fig., a toaih: maligno
dente carpunt, of hatred: in^idaa, H. : ator, H. :
TbeoninoB, i. e. JatuUrous ionffue^ H. : tangere sin-
gula dente aaperbo, ariitocratic daifUine$»t H. :
dentes aevi, 0.
(denseX odv, [densus], doBsljf^ in qtiiek nicee§-
9iorL — Only comp.: idem apud alios densius:
Nulla subeunt mihi tempora densius istis, 0.
denaeob — , — ^ 6re [densus], to make thiek^
thickerijpaekf doee^prets: farilla corpus in an urn
densetur, O. : luppiter Denset eranl quae rara,
y. : peetine opus, 0. : Aginina densentur campis,
v. : hastilia, hurl a thower o/, T. ; ictOs, Ta. : iu-
▼enum densentur funera, H.: densetur caelum,
darkeiUy 0.
densob — ^ i^^^^, ftre [densus], to make (hick,
thicken, preUf vaek, doee: oatervas, Y. : densari
ordines iussit, L : scutis super capita densatis, L. :
corpus in unum densatur, O. : obtent& densantur
Docte tenebrae, V. : male densatus agger, L.
densuB, ac^. witb comp. and «u/>., thick, doee,
compact, dense, crowded: silra: deusiores siWae,
Gs. : densissimae silvae, Gs. : densum umeris vol-
giis, H. : IHus, eandy, 0. : oaligo, V. : densissima
OCX, pitch-dark, 0.: pingae, j^-m, Y.: Austri,
dottdy, Y. — Poet, with aW., thickly set, covered,
full: loca siWestribus saepibus densa: specus
▼irgis ao viroine, 0. : fious pomis, 0. : traroea ca-
ligine opac&, 0. — I n space, thick, doee, eet doee :
densissima castra, Cs. : apes, Y. : rainistri, 0. :
densior suboles, Y. : nee scnu densi Deponunt,
tohen thronging, Y. — In time, thick, fremtent,
eonlinuoue (poet): ictOs, Y.: tela, Y.: plagae,
H. : araores, Y.
dentalla, turn, n. [dens], (he thare-beam (of a
plough), Y.
dantatns, adj. [dens], having teeth: serrula:
male, 0. — Foliahed with a tooth : charta.
de-niibo, llpsi, tlptus, ere, to marry dway, go
away in marriage : in uUos thalamos, O. — To
marry beneath ont^e rank: in domum Blandi. —
Ofamoek marriage: in modum solemnium con-
f ugiorum, Ta.
de-nudo, avi, atus, ftre, to layhare^ make naked,
dentide,ufieover: denudatis ossibns : nedenudeter
a pectore.— Fig., to diadoee, reveal, detect, betray,
es/poee : indicia sua, L. : mihi suum consilium, L.
— To etrip, plunder : suo (ornatu ) earn (scientiam).
denuntiatio, onis,/. [denuntio], an indieation,
announcement, dedaration, proclamation, threat:
denuntiationi parere: oalamitatum: belli: testi-
rooni, a ewnmone to teeti/y: pericult, a menace,
Cs. : terroris,L. : sentitflB, an ordinance, h,: Cati-
linae: paocoram, an uniyenae ci?itatis, L.
de-nuntiob ft^ AtoSt &r^ *o announce^ declare,
denounce, mmace, threaten, isUimate, order, com-
mand: iniranntias mihi: popnlo R. servitutem:
ab amico timer denuntiari solet ? : sese procura-
torem esse: eos cayendos esse: quid de summa
rei p. sentires : mihi, ut ad te scriberem : ante de-
nuntio, absUneant, etc. : venisset, si esset denun-
tiatum. — In public life, to announce, intimate^ dt^
darefpronou$iee, proclaim, direct, order, command:
bellum, quod denuntiatum indiftumque non esset;
se non neglecturum, etc, Cs. : se scire quae fie-
rent, Cs. : populo, Aemilium pugnasse, etc., L. :
Grallonio, ut excederet Gadibus, gave orders, Ca, :
per yicos urbXsque, ut comiueatQs expedirent, L. :
ei senatus, ne oppugnaret, etc. : venerant denun-
tiatum Fabio senatOs verbis, ne, etc., L. : Gallicis
populis, multitudinera snam domi contineant, L. :
ceiiturionibus exsequi, Ta. — In religion, to por-
tend, threaten, foretell, warn, direct: quibus por-
tentis magna populo R. bella denuntiabantnr :
Celaeno tristis denuntiat iras, Y. : a deo denunUa-
tum, ut exeamus e yita. — In lav, to give formal
notice: iudici : domum, to serve notice at the house :
testimonium eis, summon them as vninesses: in
iudiciuni,^v« notice to attend: fratres saltern ex-
hibe : * non denuntiayi,* /have not summoned them :
de isto f undo Caecinae, to serve notice of an action :
in foro denuntiat fundum ilium suum esse, makes
daim. — F i g., of things, to give notice, make knoten^
signify, indicate: terra adventOs hostium multis
indiciis ante denuntiat: ilia arma non periculum
nobis denuntiant: Caenileus (color) pluviam de-
nuntiat, Y. : hoc data arma denuntiant, Ta.
denuo^ adv. [de+novol, once more, a second
time, anew, afrah, again : Etruria rebellans, L. :
Sioilia censa denuo est: recita denuo: lube mi
denuo Respondeat, T. — In turn, again (ooUoq.) :
metuo ne denuo Miser exeludar, T.
denoflk adj. [for *dec-nus; of. deoem, Sita],
tlie tenth: luna, 0.
de-onero, ftvl, fttns. Are, to unload, disburden:
ex illius invidia aJiquid et In te traicere.
deonmn or deonoB, adv, [de+vorsum, voi^
sns]. — Of motion, downwards, down: pondere
fem.>-With sursum, up and down: Ne sursum
deorsum cursites, T. : naturis sursum deorsum
oomroeantibus.— Of position, down, below : dxvoa
deorsum vorsum est, right down before you, T« :
Nostin porticum hac deorsum f T.
depaolioor, see depedscor.
de^pifloo^ pftvl, pSstus, ere, to feed down, feed
of, give for food: saltas,0.: luxnriem segtBtam,
V. — To feed upon, grate, consume : agros : ( tinri)
summa Lycnei, Y. : saepes Hyblaeis apibos florem
depasta salicti, Y.— -Poet: depasto altoria, liU
dspasoor
227
dopono
Inxaties stilo depascenda. — To dedv^^ watte :
poBsessionem Aoademiae.
de-pasoor, pftstus, l, dep., to eat up, feed on^
coMume: morau artiis,y. : piscis I>epastus riva-
ria. III. — 7b woiUy dekroy: artfls depasdtar fe-
bria. V.
depecXflcor, pectna, or d^paolscor, pactus,
I, dep.^ to bargain for, agree upon : tria praedia
gibi: cum iUo partem 0uam. — To make an agree-
ment: cam eifl, tir, etc. : ad oondidonem eius, aa-
tent, — ^F i g., to bat-gain, make a bargain : depecisci
morte cnpio, i. e. am content to die, T. : cur non
hoDeetissimo (pcriculo) depecisd velim P
de*pectd^ — , pexus, ere, to comb off, comb
down^ cotnb : crinis buxo, 0. : depexus crinibus,
O. : vellera foliiSjV. — To comb <hwn,Jlog, curry
(colloq.).T.
depectOBk P. of depecisoor.
depecnlator, Oris, m. [depeculor], a plunder-
er, embesder: aerari : ftuus (i. e. eoram).
depeonlor, itus, ftri [cf. peoulium], to deapoU,
plunder, drip: delubra: ApoUonium argento. —
To embesde, acquire by fraud: laudem famlliae.
de-pello^ pull, pulsus, ere, to drive out, drive
aicay, remove, ejqid, put out, put off, turn aside :
Tenientem in forum virum vi : de Falerno Anse-
res : earn de prorincia, N. : alqm urbe, to banish,
Ta. : ab aria et focis ferrum flammamque: tantam
molem a oerricibus nostris : f renum ore, H. : tela,
avert: depulerant Aurorae lumina noctem, 0. :
quo solemua OTium depellere fetOs, to drive down,
V. — In war, to drive out, ejspd, dislodge: defenso-
res vallo, Cs. : tnde vi depelli, S. : ex his regionibus
praesidia, N. — To thrust out, remove, ditplaee:
principes depulsi loco: iterum ab eodem gradu
depulsos est, N. — To wean: a lacte agnos» V. : de-
pulsi haedifV.: lacte depulsus leo, H. — Fig., to
avert, put away, drive off, remove: cibo fames de-
pulsa est: frigus, H. : morbos, Gs. : pestem augu-
rio, V. : mortem f ratri, 0. : ab se mortem opinione
mortis: ratibus taeda8,V.: curas vino, Tb.: cri-
men : auditiones falsas, Ta. — To depose, remove :
alqm tribunatu: alqm senatu, Ta.: alqm de pro-
TineiA, N. — To deter, divert, dissuade, drive, force:
alqm de susoeptft causi : de spe depulsus : magna
spe depulsus, L.: sibi turpitudinem : te ex ill&
ratione ease depulsum : Caesar a superioribus con-
biliis depulsus, Gs. : aliqaam recto cursu, H.
de-pendeo^ — , — , fire, to hang from, hang on,
hang down: ex umeris nodo dependet amictus,
V. : galea ramis, V. : serta teetis, 0. : laqueo, L. :
Licia dependent, 0. — Fig., to be dependent on,
wait for: Dependet fides a veniente die, 0. — To
depend, be derived: ' augurium * dependet origine
▼erbi, O.
de-pmdo^ dl, — , ere, to pay: dapendendum
tibi est, quod mihl spopondisti. — Fig., to pay,
render: rei p. poenas.
d6*perd5, didi, ditus, ere, to destroy, ruin : su-
tor inopift deperditus, i. e. impoverished. Ph. : de-
perditus alqua, desperately in love with, Pr. : in
alqua, Gt: fletu, exhausteii, Gt. — To hse: bona,
houestatem : tantum eius opinionis, Gs. : usum lin-
guae, 0. : alquid de libertate : alquid SammA, H.
de-pereo^ il, itnrus, ire, to go to ruin, perish,
die, be lost, be undone: tempestate deperierant tin-
yes, Cs. : exercitCLs magna pars, Cs. : qui deperiit
minor uno mense, H. : sens hominum vitio depc-
ritura fuit, 0.— 7b be desperately in love: aniore
mulierculae, L. : hanc, T. : alqm amore, Gt.
depexn^ P, of depecto.
depiotao, P. of depingo.
de-pingo, pinxl, pictus, ere, to dqfnct, portray,
paint, draw : pugnam, K. — F i g., to portray, repre-
sent, describe, imagine, conceive: probe horum fac-
ta, T. : vitara huiusee: minute quaedam nimium-
que depicta, too elaborately dejined: quidris cogi-
tetione, U a to imagine,
de^plango^ nxl, — , ere, to bewail, lament (by
beating the breast, ete.) : palmis Deplanxere do-
mum, 0. : deplangitur Ardea pennis, O.
de-ploro, ftvl, atus, ftre, to toeep bitterly, moan,
wail, lament, complain: lamentabili voce : de isdem
rebus esse dolentlus deplorandum. — With ace,, to
bewail, lament, deplore : ad saxa haec : damnatio-
nem illam: domum inoensam: deplorati publico
luctu, L.: quae de altero deploreiitur : multe de
Gnaeo. — 7b give up for lost, abandon, resign :
suam quisque spem, L. : deploratur in perpetuum
libertas, L. : vote (coloni), 0.
de-plno, uT, — , ere, to rain down : Multus nt
in terras deplueret lapis, Tb.
de-p5no^ posuT (-poslvl, Gt.), posituB,ere, to lay
away, put aside, set down, lay, place, set, deposit :
lectic& paulisper deposita : corpora sub ramis ar-
boris, y. : mentum in gremiis mimarum : onera
iumentis, Gs. : depositis armis, Cs. : arroa umeris,
y. : anulos, L. : argenti poudus defossa terra, H. :
plantas sulcis, y. : Onus naturae, i. e. to give birth
to. Ph. — 7b lay, wager, stake, bet : vitulam, y. — 7b
lay up, lay ande, put by, deposit, give in ^rge,
commit, conjlde, intntst : gladium apud te: tebu-
las apud Pompeium, Gs. : (peeunias) in publicft
fide, L. : liberos in silvis, Cs. : HS LX in publico,
Cs. : saucios, Gs. — P, pass. : depositus, laid down,
despaired of, aiven up, dead (because the recent-
ly dead were laid on the ground) : lam prope de-
posiuis, certe iam frigidus, i. e. dead, 0. : Deposi-
tum me flere, O. : parens, y. : rei p. pars. — F i g.,
to lay down, lay aside, put away;give up, resign, get
rid of: atudia de roanibus : ex memorii insidias :
personam aocusatoris : certamimi, I^^^^y^, 0. i
Digitized by ' "
depopnlatio 2!
timorem : imperiam, Ob. : proyinciam : nomeo, 0. :
sitim in und&, quench^ 0. : prius aniiiiam quam
odium, L a to dttf, N. : clavum, to Um ihs rank of
tenatoTy H. — To depotU, intrutt^ commit: populi
iu8 in yefltrft fide: quae rimoaft deponuntur in
aure, H. : aliquid tutis auribus, H. — 7h fix^ direct:
in Damalin oculos, H.
dSpopnlatio^ onia, /. [depopulor], a laying
UHutBf manmdinffj pilloffinff : agrorum: aedium:
ad depopulationem profecti, L. : Iter Antonionim
quid habuit nisi depopulationes ?
depopulator, Oris, m. [depopulor], a maraud-
eTjpiUaffer: fori.
de-populor, fttus, arl, dep.^ to lay wasie^ ravage^
plunder J pillage : Ambiorigis finis, Os. : agros, L. :
extrema agri Romani, L. : doinoa, fana: omne
mortalium genus (of pestilence), Ta. — P. pass. :
depopulatia agris, laid toaste^ Cs. : regiones, L. —
I'o wattey destroy (poeL) : Cerealia dona, 0.
de-portO, avl, fttns, are, to carry down^ carry
offy Uuce away : f nimentum in castra, Cs. : ex
Sicilia litteras in Verrem : ossa eius ad matrein,
N.: partem exercitfis eo, Cs. : oranem exercitum
ex Hispania, evaauUty L. — To tramporty banieh
for life, exile: in insulam deportari, Ta.: ItaliA,
Ta. — Of masistrates quitting a province^ to bring
liomCy take along j carry away : signa ex urbibus :
victorem exercitum : mhil domum. — Fig., to carry
off, bring homey britig away, derive^ acquire : trium-
phum tertium: crimen Romam ex provinciA: ex
Asit dedecus.
de-pofloo^ poposci, — , ere, to demand, require,
request eamdtly, caU/or: unum ad id bellum im-
peratorem deposci: imperatorem Caesarem: sibi
navis, Cs. : pericula, Ta. : sicut semper depoposci-
mns, Cs. : omnibus pollicitationibus deposcunt,
qui belli initium faciant, Cs. — To demand^ requevt^
claim (a duty or office): sibi id muneris, Cs. : tibi
partis istas: sibi procurationem incendendae ur-
bis. — To demand (for punishment): aliquem ad
mortem, Cs. : alqm morti, Ta. : Pompeium inter-
flciendum : auctorem culpae, L. : ausum Talia, 0. :
altera me deooscere putabatur, to demand my
death, — To eaU OMt, challenge : Yolsoos sibi, L.
depoaitniii, I, n. [depositus], a depoeity truet,
bailment : reddere depositnm. — ^F oe t : arra iussit
Fallere depositum, i. e.faU of a harvest, 0.
depoaitiii^ P. of depono.
depraendS^ see deprebendo.
depravate. adv,y corruptly, perverady: iudi-
care.
depravatid, onis, /. [depravo], a dUtorOon:
quaedam(membivHnim): oris. — Y ig,y a pervernon,
corrupHony vitiation: anlmi: oonsuetucUnum: no-
Btttky perversity.
8 d«pr«h«iido
depravOb — , fttus. Are [de+prayns], to dU-
torty disfigure: quaedam contra naturam depra-
yata. — F i g., to perverty seducs, corrupty dq/rave,
spoil: nil est Quin male narrando possit depra-
varier, T. : at ea quae conrigere yolt, depiayare
videatur : (Campanos) nimiae rerum omnium oo>
piae deprayabant: deprayatos Pompeios inyidia,
Cs. : magna pars gratia deprayata, S. : plebem
consiliis, L. : solent domestici depravare.
dapreoabundaB, adj, [deprecor], earnestly
entreating, Ta.
ddprecatio, Onis,/. [deprecor], an overHng by
prayer, appeal, intercession, plea, apology: periculi :
quae deprecatio est ei reliqua, qui, etc. : aequitatis,
on the ground of : pro illis, Cu. : deprecatione deo-
rum commoveri, ths sanction of an oath : adgre-
diar ad crimen cum ilia deprecatione, sic at, etc. —
In rhetoric, a deprecation, aefereniial remonstrance,
depreoator, Oris, m. [deprecor], an averlcr,
intercessor : miseriarum : pro illius periculo. — An
advocate, mediator : sui : apud consulem depreciu
tor yobis adero, L. : salutis meae : ut eo depreca-
tore a Sequanis impetrarent, Cs. : uti dcprecatori-
bus Remis, Cs.
de-preoor, atus, irf, dep., to avert by prayer,
deprecate, plead against, beg to escape, seek to avoid :
ailam ab sese calamitatem : a me patriae queri.
moniam: nallum genus supplici: mortem, Os.:
inimici imperinm, S. : sui periculi deprecandi fa-
cultas, Cs. : ignominiam, L. : primum deprecor, ne
me, etc. : unum, ne se armis despoliaret, Os. : non
deprecor, quin, etc., Ct : illam, L e. curse, Ol — To
pray, plead with, apply to, solicit, offer a plea :
quem deprecarere ? : patres, ne festinarent deoer-
nere, L. : erraase reg^ra deprecati sunt, plead in
excuse, S. : pro filio patres deprecamur : neque
ilium se deprecari, quo minus pergat, L. : rogei,
deprecetur : merui, nee deprecor, inquit, V. — Su-
pin, ace,: ad me deprecatum venire. — 7b prety
for, intercede in behalf of: moltonim yitam a
SuIlS : quos ad pacem deprecandam raiserat : me
a yobis.
de-prehondo or deprendo (-praendo), di,
BUS, ere, to take away, seize upon, catch, anaich :
deprehensus ex itlnere Magius, Cs. : oomitatQs in
ponte, S. : litterae deprchensae, intercepted, L. :
nayls, to seize, CS. : Argolico mari deprensos, i. e.
storm-stayed, V. : Deprensis statio tutissima nau-
tts, y. : in aequore nayem (Auster), 0. — To catth,
overtake, surprise, apprehend, deteit,find oftU, dis-
cover: deprenendi in manifesto scelere: sineduce
deprehensis hostibas, Cs. : Deprendi miserom eat,
H. : qui, cam venenam dare yellet, deprehensus
est: factum: factnora: (yenenuro) datam, L.:
Agrioota nantio deprehensus, surprised, Ta. — To
eonfitte, catch, bring into a strait: flaroina Cnni
deprensa f remunt silyiflu I j^, jsoj^fi/n^d^ V. : yiae
Digitized by ^
'^d^S^""-'-
depreliMifllo
889
deiigo
deprensus in aggere serpens, V. — ^Fi g., to eompre-
kend^ pereehfe^ undentand^ detoet^ diteoiwr, diteem,
c&terve: tea magnas in miniroU rebus: aloiiias
factnora ocalis, opinione : quid si me stultior ipso
deprenderisf H.: In feris deprensa potentia mor-
bi, 0. — To bring into a draii, endKoran: depre-
bensnm me plane Tideo : se deprehensum negare.
drarehensio, Snis, /. [deprebendo], a catch-
ing^ Steoverjf : manifestei yeneni.
depiehensiui (-prensiui), P. of deprebendo.
deprendo, see deprebendo.
deproflSii% adj. witb eomp, and wp, [P. of
deprimo], tMmhaty low: domus: oonvalhs, V. :
flibra) depressior orbe, Tb. : locus duodecim pe-
des hum! depressus, S. : vox depressissima, Her.
depilmo^ pressT, pressas, ere [de+premo], to
preu doant, weigh down^ 9ink down^ depre$t: ter-
ram: ad mentum depresso sapercilio: depresso
anitro,y. — To tink (in water): partem navium,
Gs. : earinam, 0. : classis depressa. — Fig., to
prtn down^ depress, overwhelm: improbitate de-
pressa Veritas emergit: alinm, I*: bostem, L.:
preces, to mlmee, N. — To depredait, disparage:
meam fortnnam.
(de-proelior, — , aril), dip. — P. praee., warring
violemilg: Tentoe aeqnore Deproeliantis, H.
de-promo^ prdrapsi, promptus, ere, to draw
oMl, Oram forth, Imng out, ftUh: pecuniam ex
terario : tela pharetris, V. : venenum sino, Ta. —
F i g., to draw, derive, dtain : e quibus locis argn-
menta : alqd yd a peritis vel de libris.
de-properob — , — , ftre, to hasten, prtpare
koMtUg: coronas, H.
depflo, — , — , ere, io knead.
depndet uit, 6re, impers., to cease to shame:
depoduit, shame has departed, 0.
depvgifl Cdep^gis), is, a<(/. [puga], withoiU
InUtodcs, thin buttochM, H.
de-pu|piO^ ftvi, Atus, are, to fight decisivelg,
fight out, join battle, combat: signis conlatis, L. :
ade instructA, Cs. : cum civibus : ad depugnan-
dum, X.: ante depagnabitur : depugnatum cum
Gallis est, U — Fig., to contend, quarrel: unum
par qaod depagnet : depugnare parati, H.
depnldo, Onis,/. [de+1 PAL-], a driving of,
driving awag, repelling^ warding off: mail : ser^
Titutis. — A defence, answer (to a charge), C— ^
■ lowering^ sinking: laminum.
depnloor, Cris, m. [de+1 PAL-], a destroyer:
dominatils.
depalmu^ P. of depello.
de-pQto, ftvl, Atus, Are, to cut off^ prune : um-
bras (i. e. nimos), O. — To reckon, estimate^ esteem,
fOTuider : meam esse operam parvi preti, T. : malo
se dignum depntaL
dereote, adv. witb eomp. [derectus], directlg^
straight: dicere: derectius gubemare.
derScto, adv. [derectus], directly, straight:
trabls inicere, Cs.: deorsus ferri. — Fig., simply,
directly, unambiguously : dicere: arma petisse, L.
dereotoA (direotiis), atf;, [P. of derigo],
straight, direct, level, upright, perpendicular: (iter)
simplex et derectum: tuba derecti (aeris), 0.:
fossam derectis lateribus ducere, Gs. : iugum emi-
nens in mare, C«. : Henna ab onrni aditu drcum-
dsa atque derecta est — As suhst. n. .* in derectum
nitentes, straight forward, L. — Fig., straightfor-
ward, direct, simple, plain, right: yivendl via : ra-
tio : senex : denuntiatio belli, L.
dereliotio, onis, /, [derelinquo], an abandon^
ing, disregard, neglect : communis utilitatis.
dereliotofl. adj. [P. of derelinquo], solitary,
deserted: angulus provinciae : solum.
de-rellnqao^ Uqul, llctos, ere, to forsake whol-
ly, abandon, desert : Graoohum a l^lberoDe derelic-
tum videbamus : arationes : ab omni fortunA de-
relict! : filium privatum derellquerat, S. : oppida
pro derelicto babere, abandoned, ownerless,
de-repente, adv., suddenly, on a sudden : ab
eA sese avellere, T. : rabere, G. po6t.
de-repo, rSpsI, — , ere, to crawl down, sneak
down: ad cubile suis, Pb.
direptii% P. of deripia
de-ridad, si, sua, Sre, to laugh at, laugh to
scorn, scoff at, deride, mock: omnis istos: te, H. :
derisum esse credo hominem : alqd, H. : derisus
semel, hooted off: derideat Aetbiopem albus, lu. :
merito, T. : deridet, cam iubet, ete., he is mocking,
— Supin. aec. : ultro derisum advenit, T.
de-iidioiilnii^ a^., very laughable, ridiculous:
deridiculum esse se reddere, etc., L. dub. — As
subst. n., an obieet of ridicule, laughing stock, mock-
ery: deridioulo esse, Ta.: per deridiculum audi-
tur, Ta. : corporis, IwHerousness, Ta.
(de-rigesco), dSriguT, or dIriguT, — , ere, inch.^
to become stiff, grow rigid, fix, curdle (only perf.
system): formidine sanguis deriguife, V.: deri-
guere ocuU, were fixed, V. : birsutae comae, 0.
deilgo or derego or dirlgo, rdxl, rAotus, ere
fde+rego], to lay straight, set straight, arrange,
lay out : baec directA materiA iniecta oonsteme-
bantur, Cs. : cratis, Cs. : derexerat finem Philippo
veterem viam regiam, L. : opera, Cs. : vices, L. —
To draw up, form (a line of battle) : adem, Cs. :
Derexere acies, V. — To direct, send, aim, drive,
steer: ab iisdem (Etesiis) cursQs (navium) deri-
guntur: iter navis, 0.: quA te ducit via, derige
gressum, V. : ex vestigio vela ad castra, Cs. :
equum in ipsum consulera, L. : dentis in ing^uina,
0. : cursum per auras in luoos, Y. : alquo cursum :
decipio
280
d— oripta
navem eo^ N. : huo greesain, Y. — • Of weapons,
to otm, direct^ diteharffs: spicula cornu, V.: tela
arou, H. : tela Corpus ia Aeacidae, V. : bastam
in te, 0. : Ilo hastam, Y. — F i g., to direct^ ffuide^
define^ limits regulate: noeas cogitationes noa ad
illam Cynosuram : ad quae (exempla) oratio dei^
gatur mea : yitam ad rationis norraam : ad tllius
similitudinem manuiu: omnia yoluptate: utilita-
tem honestate: (divinatio) ad veritatem saepissime
derigit, pfdnts the way.
deripiOb ripul, reptus, ere [de+rapio], to tear
off, tear away, uuUch away, remove violently, puU
aown : cothumos, Y. : de nianu Ccreris Yictoriam :
▼estein a pectore, 0. : yelaroina ex umeris, 0. : ei
yitae omainenta deripi : spolia Laiinis, Y. : signa
derepta postibus, H. : ensem yagina, O. : dextram
ense, Y. — Fig.: quantum de mek auotoritate de-
ripuisset
derioor, oris, m. [derideo], a moeker, teoffer:
semper eris, H. : populi, lu. : imi lecti, H.
1. daruma, P. of derideo.
2. demtUL OS, m. [ derideo ], mockery, eeom^
deiiition : facile ad derisum stulta leyitas ducitur,
Ph. : derisui fuisse triumphum, Ta.
derivatid, Cnis,/. [derivo], a leading off, turn-
ing away: (lacas), L. — Pltir.: fluminum.
darivo^ ftvl, &tU3, ftre [de+rivus], to lead off,
turn away: aqua ex flumme derivata, Cs. — Fig.,
to draw, derive, bring: nihil in suam domum inde:
Hoo fonte deriyata clades, H. — To divert, turn
aude, tranM/er: in nie iram senis, T.: derivandi
oriminis causi: partem in Asiam curae: alio re-
sponsionem suam.
darogitidb Onis,/. [derogo], a partial abroga-
turn, limitation (of a law).
da-xogo, ftyl, fttus, Are.~In legislation, to re-
peal in part,- reatrict, modify: neque derogari ex
nao (lege) aliquid lioet : de lege aliquid derogare.
— I n fien.,to take away, detract, duninith, impair,
withhold: de magniflcentia qulddam: de testinm
fide: si quid ex hac (aequitate): fidem alioui:
certam derogat yetustas fidem, L.
da-roaua, P., gnawed away, nibbled: olipe! a
muribus.
da-ruOb nil, — , ere, to take away, detract: cu-
malum de laudibus alicuius.
da-mptna, adf, with eomp., broken, precipiiout,
tteep : angustiae, L. : in deruptiorem turoulum, L.
— Piur, n. as e»ibet.,precipicea, L.
da-aaavio, ir, — , ire, to ravefurioudy, rage : in
aequore, Y. : pelago hiems, Y. : tragicft in arte, H.
de-Boando, dT, sus, ere, to dimb down, oome
down,de$eend,/all,nnk: iixeq}io,to€Uight: roonte,
S.: de palatio: caelo, H.: e caelo, lu.: vertioe
montis ab alto, Y. : ab Alpibus, L. : aroe Mouoeci,
Y. : per oliyum, (X : In oampom : in yentrem, I
60 eatm, H. : caelo in nndas, Y. : ad nayicuUi
Ad mare, H. : Sacrft yift, H. : aotscitatum deos di
scendunti L, : luppiter hieto descendet imbri, Y,
0 testa . . . Desoende (I e. ex apotlieca), H. — To j
down^go, come (to business, etc.): in forum am
lucem : ad forum, L. i f uge, quo descendere gesii
H. : de palatio: hodie non desoendit Antouiud
quod non descenderet tribjmus, L. : in causam, li
engage, — Of troops, to mardt, down : ex superioribtti
locisinplanitiem,Cs.: quft (so. de monte), S. : iudi
(so. de arce), L. : in aequum, L. : omnibus copiis in
campum descensum est, L.: ad iaeyaro,8. : praeda4
turn in agros Romanos, L. : descensum in aciem e^tjl
the battle began, L. : in certamen : Ad pngnam rbeK
torici ab umbr&, lu. — To tink down, penetrate : fer- ,
rum alte in corpus, L. : toto in ilia ferro, O. : toto.
corpore pestis, Y. : in iudicis auiis, U. — F i g., t9\
go down, descmd, mnk, penetrate: verbum in pec>
tus altius, S. : cura in aniroos patrum, L. : descen-
dere ad ipsum Ordine perpetuo, follow the line
of dcBcent, 0. — To lower oneaelf deecend, 9toop,
yield, agree to: senes ad ludum adulescentiura
descendant: ad calamitatum societates: ad eius
modi consilium, Cs. : ad ultimum rei p. auxilium,
L. : preces in omnis, Y. : yidete, quo descendam.
deaoSnaio, 5nis,/. fdescendo], a deeeending:
Tiberina, the sail down the 2V>er,
deaoanaua^ lis, m. [descendo], a descent, way
down: quft illi descensus erat, S. : facilis descen-
sus Ayerno, Y. : difficilis et artae viae, L.
de-acnaoo, in, Itus, ere, to withdraw, leave^
revolt from, desert, go over: ab Afranio, Cs. : a
populo: quibns invitis descitum ad Samnites
erat, L. : aperte, L. •^ I n g e n., to depart, deviate,
withdraw, faU off, be unfaithful: a se ipse: cur
Zeno ab hac antiquft institutione desciyerit : a Qa>
turft, N. : a yitft, kill onesdf
da-aoribo, Ipsf, Iptus, ere ( often confounded
with discribo ), to copy off, transcribe, write cut,
write down : a te librum (i. e. a tuo exemplo) : de-
scriptam legem adferunt, the draft: in foliis car-
mina, Y. : in cortioe Carmina, carve, Y. : ius ab
antiquft gente, copy, adopt, L. — To sketch, describe^
draw, d^ct, r^irisent: formas in harenft: caeli
meatOs i-adio, v . — F i g., to represent, ddineate, de-
scribe: res yerbis describenda: dignus describi,
qnod mains ao fur, etc., H. : yolnera Parthi, H. :
cum pluvius describitur arena, H. : facta yersibusi,
N.: YotivS descripta tabella Yita senis, H. — To
define, prescribe, fix, assiffn: iurafinium: rationem
totius t>elli : classls ex ceusu, L. : vices (poetae),
H. : in quattuor urbanas tribils libertinos, L. : in
duodecim mensis annum, L. : vecturas f rumenti
finitimis civitatibus, Cs. : suum cuiqne munus.
daacxipta, adv, [ descriptus ], tn an orderly
manner: digerere.
Digitized by V^OOQIC
d6>OriptiO
m
. otrifl (often oonfaanded with di-
Kriptio),^. [deaeribol, a marking oirf, ddintation^
oopy, tranmertjot^ draft: eaeli, etrentf : Ubulanim :
ilqd d€scriptioiiibas ezplieare. — Fig., gryraMU"
te^ion, deiinettiifm, deaetydum: aedilloandi, /»2ast ;
ferroram: regionom, lopot^rrapA^.* nomlnis, d^ni-
fton. — ji proper digpoiition^ wdtr^ arrtmgemmt :
rin descriptiooU atque ordinis (in oratione): oen-
tarianim dASfliumqae, L. : temporum. — In the
sense tUUrUnUion, divisionj the proper form is dU
scriptio.
d.eac]ipta% adj. with eomp. [P. of describe],
pTMseljf ordered, properly arranged: materies
orationis: ordo verborum: Datura nihil est de-
scriptiua.
de-sec6h cul, ctus, ftre, to cut off, cut away:
aaris, Gs. : cervice desectS, L : particulam un-
dique, H. : hordeuro, Cs. : desecta cum stramento
^ef^es^ H : Desectum gramen, 0. — F i g., to pnme
off^ rrjtet: illud (prooemium).
de-oero^ rul, rtus, ere, to l&aa^fwnahe^ aban.
dofL, deteri, give up : exercitum, Cs. : castra, L. : ca-
stelUs desertis, Ob. : f ratrem, V. : thalamoe pactos,
V. : Mensa deserit toros, w removed from^ 0. :
RAro scelesiiiin Deseruit poena, /ai^ to follow tip,
li. : qui noti desenieram, revolted^ N. — Fig., to
leave, tleaert, abandon^ foraahe^ leave in the lureh:
hoc timet, Xe deseras se, T. : me in his malis, T. :
noQ deserit sese, armat familiam, etc., Os. : suum
itis: desertanim rerum patrocinium soscipere:
qoae faciebam, ea ut deseram, the coune of eon-
dmet, S.: inceptum, Y. : vitae reliquum: yiam
rirtatis, H. : deseror coniuge, 0. : desertus suis,
Ta. — E 8 p., in Uw : vadimonium mihi, to forfeit
kis reeoguiganee: vadimonia deserere qnam iUuro
exercitum malaenint — Of things, to /ai/,/orsiiike:
tempos quAin res matorius me deseret, 8. : donee
te deseret aetas, H. : nisi me lucerna deseret:
foenndia deseret hone, H. : deserts (natura) dese-
ret ignis, Ui die, 0. : leo desertus viribus, rh. : a
fortuDi deseri, Cs. : a tribuniciS voce.
desertor, Oris, m. [desero], one whoforaakee, a
demi^: amioonim: communis utilitatis ant salu-
tid. — In war, a runaway, deaerter^ Cs., L., Ta. —
Poet.: Amoris, 0. : Asiae, V.
desertuflk a^. with eomp, and tup, [P. of de-
sero], deeertfd, daert^ tolitary^ lonely, waste: anei-
portu9, T. : anus, T. : planities penuria aquae, S. :
loea, Cs.: urbes: via: portOs, V. : vetustas, long
(fifatt^H.: reditus desertior: nihil desertius: orae
desertlssimae : solitudo. — Plur, n. as tubst., desert
plaees, deserts, wastes: Libyae deserta, V. : fera-
rara, the lonely haunts, Y.
de-aervid^ — , — i Ire, to serve sealously, be de-
voted, be mibjed, be of service: cnivis desenriant:
Tobis operi deservire : si oiBcis, si operae, si vigi-
liae deserviunt amicis : divinis rebus.
(daaes), idis, a^, [de+SED-], inadiive, indolent,
idle: sedemus desides domi mulierum ritu, L. :
longi pace desides, Ta. — Fis.: nee rem Boma-
nam tarn desidem umquam fuisse, L.
deflideo^ sddl, — , fire [de+sedeo], to sit long,
sit idle, remain inactive: totum diem, T. : aquila
ramis, Ph.
dettderabUifl, e, a<y, [desidero], wanted, de-
sirable: niiiildesiderabileconcupisount: suisvitiis
desiderabilem efflcere avum, i. e. missed, L. : prin-
cep?, Ta.
deiideratid^ dnis,/. [desidero], a desiring,
longing, missing: (voluptatum) dub.
deaidttratoa, P. of desidero.
dettderium, l, n, [ cf. desidero ], a longing,
ardent desire, wish, want, grief, regret : Athenarom,
T. : ttrbi8,Aom€>fdhu!M.< ooniunctissimi yiri : tarn
cart capitis, H.: pectora din tenet desiderium,
Enn. ap. C. : Ita magno desiderio f ult ei filius, T. :
Desideri pocula, love-potions, H. : desideria imperi-
tonim comroovere : lidelia, IT. — Want, need, neees-
sity: cibi naturale, L.: hae maniis suffecero desi-
derio meo, Cu. — A request, petition: desideria
militum ad Gaesarem ferenda, Ta. — F i g., of a
person, a desire, longing: Nunc desiderium, cara-
que non levis, H. : valete, mea desideria.
dettderob §▼!, Stns, ire [cf. considero], to long
for, ask, demand, call for, msh for, desire, require,
expeet: me, T.: tribuni imperium, Cs.: ea (bene-
floia), 8. : quod satis est, H. : ullam rem ad se
inportari, Cs.: alqd ex vobis audire: ab milite
modestiam, Cs.: desiderando penddre animis : nul-
1am aliam meroedem laborum : Oapitolium sic or-
nare ut templi dignitas desiderat — To miss, ladt^
feel the want of: alqm, T. : quid a peritioribns
rei roilitaris desiderari videbatur, Cs.: alqd in
oratione: Sextilem totnm mendax desideror, am
waited for, U. : viiis adulesoentis. — To lose: at
(exercitus) ne unum quidem militem desiderarit:
in eo proelio CC milites, Cs. — Pass., to be missing,
be lost, be wanting: ut nulk navis desideraretur,
Cs. : perpaucis desideratis quin ouncti caperentur,
almost every one, Cs. : neque quicquam ex fauo
desideratum est.
desidia, ae, /. [deses], a sitting idle, idleness,
inactivity, sloth: ab industrift ad desidiam avo-
cari : pro labore deeidia, 8. : Utrocinia desidiae
minuendae causft fieri, Cs. : improba Siren, H. :
invisa prime desidia postremo amatur, Ta. : (to-
bis sunt) desidiae cordi, Y.
desididana, a^'. with sup, [desidlal, slothful,
indolent, lazy, idle: Qui nolet fieri oesidiostts,
amet, 0. — Causing idleness, making lasy: inlece-
brae cupiditatum : desidiosissimum otium.
de-aido, sidl, —, ere.— Of places, to aink, set-
tle down, fall: ut multis locis ^0rr^4^^i?nt:
Digitized by
983
ad Manls imoa, V. — ^Fig., to deUrioraU: dasiden-
tea morea, L.
dengnfttio, ftoia, /. [deaigno], a marking out,
apedficaiion (cf. disaignatio) : peraonaram et tern-
porum. — A demgnaiion to office: annua, of eon-
t«/!t»Ta.
design&tor, see diasignator.
Maignfttaa, P, of deaigno.
dS-aigno, avi, jltua, ftre, to mark out, point out,
trace, designate, define (often confounded with dis-
aigno) : urbem aratro, V. : moenia fosaft, V. : tem-
plo loviB finis, L. : cireo designatus locus est, L. :
Europen, depicts ( in a web ), 0. — F i g., to point
out, mark, denote, designate, describe, represent,
brand: haec verbis deaignata : liac oratione Dum-
norigem deaignari, Cs. : oculia ad caedem unum-
quemque nostrum: quern (mnndum) deum. — To
appoint, choose, elect (to office) : consul ea deaig-
natus : comitiia deaiffnatus aedilia : sperans ai de-
aignatus foret, etc., S. — P.perf., elect, chosen (to
an office): consul: tiibnni plebis : xvir: praetor.-—
Of a child unborn : designatus civis ; see dissigno.
desiliOi ilul, ultus. Ire [de+ salio], to leap down,
dismount : de navibus, Ca. : de raeda : ex equis,
Gs. : ab equo, V.: ourru ab alto, 0.: bliugis, V.:
aitis turribus, H. : in mediae undaa, O. : ad pedes,
to dismount, Os. : deailite commiiitones, jump onfer-
board, Gs. : Besiluit, dismounted, 0. — P o e t. : unde
loquaces Lymphae dealliunt, H. : aetheriA domo
(of lightning), Pr. — ^Fig., to Imp headlong, venture
Medlessly : in artum, H.
dMino, aiT (rare ; d^stitl is used instead), ai-
tns, ere, to leave off, give over, cease, desist, forbear :
laoessere, T. : de compositione loqui, Cs. : f urere :
indicia aevera Romae fieri desierunt: ut auctor
Besinat inquiri, 0.: artem, ^'w up: yersfis, V. :
plora, sag no more, V. : dominam, abandoti, 0. :
Teterea orationea a plerisque legi sunt desitae:
contra eos desitum est disputari : tunc bene de-
slnitur, 0. — To cease, etop, end, dose, make an end,
have done: deinde desinet (sollcitudo), T. : liben-
ter desino: beliura sumt facile, aegerrume desi-
nere, S. : quo (puero) ferrea primum Besinet gens,
at whose birth, V. : desierant imbres, O. : ut Besi-
nat in piscem mulier, end in, H. : desine quaeso
communibus locis : querelarum, H. : A te princi-
pium, tibi desinet (carmen), V.— Of speech : de-
sinendi modus : Vix bene desierat, 0. : Ah desine,
cease, T. : Besine, iam conclaroatumst, T. : ilia,
quae similiter desinunt, etc., like endings.
dMlplena, entis, adj. [P. of desipio], /oo^u^
sUlg: adrogentia: ita desipiens, qui, etc
dealpio, — , — , ere [de+sapio], to be void of
understanding, be siUg, act fooling : licet me de-
sipere dicatis : si non desipit augur, H. : Bulce est
desipere in loco, to trifie^ H.
da-ateto, atiti, atitua, ere, fo Imo# o^ MOM, ^
c/veTy desist from: de quft (patitione) ne aliqnid
iurarea deatitiati : de petiftione, L. : a defensione,
Ga. : ab oppugnatiooe, S. : litibua, T. : hoc conato,
Gs.: auaoeptft eansA: inoepto, L.: ter in primo
destitit ore aonus, stuck in my throat, O. : pognae,
v. : hoc peroontarier, T. : oonari ac velle : peco.
niam poUioeri, Gs. : sub occaaum soils destiterant
(i. e. interficereX Gs. : non deaistam, give up my
purpose, H.
deflitna, P. of desina
de-8olo, ftvl, &tus, &re, to leavs alone, forsake,
abandon, desert : agros, V. : desolatae terrae, O. :
desolatus servilibua ministeriis, deprived of Ta«
despeoto^ — , — ^ ftre, intens, [despicioj, to look
down upon : terras, Y., 0. : Palantis homines pro-
cul, 0. — To overlook, command: quos despectant
moenia, V. — To despise: liberos, Ta.
1. deapeotuft, adj, with sup, [P. of deapido],
contemptible, scorned : maxime natura eiua,Ta.:
despectissima para servientium, Ta.
2. despaotns, As, m. [despicio], a looking
down upon, view, prospect : ex oppido in campum,
Gs. : ex omnibus partibus deapectits habere,
points of view, Ga.— ./In object of contempt: nt
(rea R.) Treyeria despeotui sit, Ta.
desperanter, adv, [despero], hopelessly, de-
spairingly: loqui seoum.
deaperatlo, 5nis,/. [despero], hopdessness, de-
spair : summa, Os. : ad desperationem adducti,
N. : a desperatione iram accendit, L. : desperatio-
nes eorum, qui, etc.: vitae: nimis celer rerum,
L. : magna pacis, Gs.
deaparfttna, atfi. with eon^. and sup. fP. of
deapero], given up, despaired of, irremediable, des-
perate : res p. : desperatas pecunias exigere :
fuga. — ^Proy. : desperatia adhibere medicinam:
haec nunc multo deaperatiora : deaperatiasimum
perf ugium. — Without hcpe, desperate : homines,
Gs. : senes.
de-apero, ftvl, fttus. Are, to be hopeless, have no
hope, d/upair of, give up .* de se : de pugnA, Cs. :
de toto ordine : de aumraa rerum, L. : honores :
rem p. : vitam : yoluntariam deditionem, L. : sire
restituimur, sive desperamur: Nil desperandum
Teucro duce, H. : desperatis nostris rebus, Ga. :
desperatus ab omnibus: non despero fore ali-
quern aliquando, qui, etc. : quae Besperat tractata
nitescere posse, H. : diffideiis et desperans rebus
tuis: suis fortunis, Ga.: saluti: sive habes ali-
quam spem de re p. sive desperas : hostibus eoque
desperantibus, quia, etc., Ta.
deaplQatid, dnis,/. [1 despicatus],Mm/enip^—
Only plur., sentiments of contempt.
1. dHplcata^ orf^^^jri.^^ [de+SPEC],
dented: nos nostramqne adule-
abent despieatam, T. — Contemptible,
despicatiBsiroiis homo.
2. (dei^iloatiia» lis), m. [de+SPEC-], am-
terr^ — Onl j dot. : despioatui dnci, to be despUed,
desplclens, entis, adj. [P. of despicio], con-
temptuout: tarn aui, of to little edf -esteem.
desplcleiidiifli a^. [P. of despicio], contempt-
despicientia, ae, /. [despiciens], a detpUing,
contempt: rerum humanaruro : animi.
deaplcid, eil, ectus, ere [de+specio], to look
down ypon: de vertioe moQtia in Tallls, 0. : colles,
qaA despici poterat, in the range of view, Gs. —
With ace. (Bome read dispido in these passages) :
gentis et urbis : aethere summo mare, V. : omne
nemus, O. — ^Fig., to be inattentive, be off guard:
simnl atque ille despexerit. — With ace., to look
down vpon, despise, disdain: omnis: a populo R.
dcsptci : divitias : ignobilitatem lugurthae, S. :
despecta paucitate impetum faciunt, Ce. : neque
nilum laborem despiciens, refusing, Cs. : Despec-
tos tibi sum, V. : homines despecti : huic despecto
salati fait, N. — 7h disparage, express contempt for:
Gaesaris copias, Gs.
de-spoliOb &VI, fttus, are, to rob, plunder, de-
ipoit: se armis, Gs.: ut cum Siculis despoliaretur:
despoliari triumpho, L.
de-flponded, spondl, sponsus, ere, to promise
to give, promise, jJedge : librum alicut: Komanis
imperiam Orientts, L. — To promise in marriage,
beiroth, engage : ei filiam siiam : rirgo despoosa
nni ex Curiatiis, L. : tibi lanthen, O. : Desponsam
eise dicito, call it an engagement, T. : intus de-
tpondebitur, T. — ^Fig., to betroth: spes rei p. de-
tpondetur anno consuIatOs tui, i. e. is linked with,
— To give up, yield, lose: animos, be despondent, h.
de-spunS, — , — , are, to skim off, skim : foliis
nndam aSnl, V.
de-spno, — , — , ere, to spit oiU, spit upon : ubi
despui religio est, L. : in mollcs sibi sinCLs, Tb. —
7b rejeet, abhor : preces, Ct
de-atillo or di-«tillo, — , — » ftre, to drip,
trickle down : destiilat ab inguine virus, V. : Illius
puro destillent tempora Nardo, Tb.
destination onis, /*. [destino], an assignment:
partium, L. — A resowe, determination : baud du-
taa, Ttu: destinationis oertus, resolute, Ta.
destinatam, I, n. [destinatos], a mark, target,
Ll, Gu. — ^F i %., a plan, purpose: copias ad destina-
tnm edaut, L. : tuis destinatis adversari, Ta. : de-
stinata dare, the dispositions (of a wiil), Ph.
deatlnatna, adj. [P. of destino], /»»/, deter-
mined, destined, inemtdude : sententiae : hora mortis :
Orci finis, H. : destinatos obdura, resohttdy, Gt.
8 desQdo
deatln5, kv\, fttos, ftre [STA-], to make fast,
make firm, bind, fix, stay: antemnaa ad males,
Gs. : rates ancoris, Gb. — F i g., to ^ in mind, de-
termine, resolve, design, assign, devote, appoint, op.
propriate: eum ducem,^ their minds on him as,
etc., L. : quae agere destinarerat, Gs. : morte sol*
vinci, L.: thalamis removere pudorem, 0.: operi
destinat, detailed, Gs.: qui locus non erat alicui
destinatus ? : roe arae, Y. : eorum alteri diem ne-
cis : tempore locoque ad oertamen destinato, L. :
si destinatum in aniroo est, L. : sibi destinatum in
animo esse, sommittere, etc., he has determined, L.
— 7b aeleet,mean to choose: omnium consensu de-
stinari, L.: quod tibi destinaras trapezepiiornm,
meajtt to buy. — 7b appoint, fix upon, designate:
imperio Numam, O. : regnum sibi Hispaniae, L. :
provinctam Agrioolae, Ta. : marito uxorem, H. :
se coUegam oonsulatui, Ta. : destinari imperio,
Ta.: alqm eonsulem, L. — 7b ^ upon, aim at:
alquem locum oris, L.
destiti, jD^. of desisto.
destituo, uX, atus, ere [de +statuo], to set down,
set forth, put away, brvig forward, leave alone:
alios in convivio (in mockery) : ante tribunal re-
gis destitutus, L. : ante pedes destitutum causam
dicere, L. — 7b leave, abandon, forsake^ fail : cum
alveum aqua destituisset^ L. : ut quemque dcsti-
tueret vadum, lost his footing, L. — ^F i g., to for-
sake, abandon, desert, betray : ab Oppianico desti-
tutus : f unditores incrmis, Gs. : eundem in septem-
viratu : defensores, L.: alicuius consiliis destitutus :
morando spem, L. : destituti ab oroui 8pe, L. : si
destituat spes, alia praesidia molitur, L.: deos
Mercede pactA, i. e. defraud of t/ieir stipulated re-
ward, H.
deatitntidi onis, /. [destituo], an abandon-
ment^ desertion, disappointment : destitutione iratL
destltutna, P. of destituo.
destxictus, adj. [P. of destringo], severe, rigid.
— Only eomp. : destrictior accusator, Ta.
de-Btxlngo, in XT, ictus, ere, to strip off: tunica
ab umeris destricta est. Ph. — 7b unsheathe, draw :
gladios in rem p. : gladiis destrictis impetum fa-
cere, Gs. : ensem, H. : in se destrictis securis, bran-
dished, L. — 7b touch gently, graze, skim, skirt
(poet): Aequora alls, 0.: corpus, 0. — Fig., to
criticise, censure, satirise : mordaci carmine quem-
quam, 0. : alios oontumelia. Ph.
de-stmo, dxl, actus, ere, to tear down, rase,
demolisli : navem : moenia, Y. — F i g., to destroy,
ruin, weaken: id(hisXL.: senem,0.: ho8tem,Ta.
de-snbito or M snbito, adv., on a sudden,
suddenly: bolus ereptus e faucibu8,T. : funus or-
natum.
de^Qdd^ — , — , ftre, to sweat, make great eaer*
tion: in his (sc. exercitationibus ingen^[^
detnieliMtiu
d84
detaskabllls
dMae&otaB, wfi' [ desuetua + f Actos ], es-
tranffed: muUitudo a ooationibus.
dasuetudo, nis,/. [desuetus], dimue, want of
pracHee: armorum, L.: desuetutliDe tardi, 0.
d6-8netnfl, adj.^ dintsed, laid aside, unfamiliar,
cvi of iMe, obsolete : arma diu, V : res, L. : desueta
sidera cerno, 0. : verba, 0. — Out of practice, unae-
customed, unused: triiimphia Agmina, Y. : corda
(amori), v. : Samnis clamorem pati, L.
desultor, oris, m. [de+2 SAL-], a vaulter,
eircus-rider: desultorum in modum, L. — Fig.:
amoris, i. c. inconstant, 0.
deBultdxios, adj, [desultorl, of a vaulter:
quasi desultorius, like a circits-rider's horse,
de-Biun. f uT, esse (in poetry dee- is one svU. ;
perf, defuerunt, trtsyl., O. ; fui, inf, dSfutQrum
esse or defore), to he awajf, be absent^ fail, be
wanting, be missing: quasi desit locus, T. : Non
ratio, yerum argeutum deerat, T. : si forte desit
pecunia: conlectis omnibus una Defuit, V.: Qui
lacriment desuiit, 0. : omnia deerant, quae usui
erant, Gs. : cui omnia ad usum defuissent, Cs. :
nihil tibi a me defuit, toas vithKeld: in qua (causa)
oratio deesse nemiiii possit: Verba animo desunt,
O. : quantum sentendae deesset animi, Cs. : Ncu
desint epulis rosae, H. : hoc ad fortunam Caesari
defuit, Gs. : id rebus defuit unum, i. e. to complete
our misery, Y. : nee defuit audentia Druso, Ta. :
Deest iam terra f ugae, to fly to, Y. : ut neque in
Antonio deesset hie ornatus orationis : quas sibi
res, quo minus in foro diceret, defuisse : ne tibi
desit? lest you come to wantf H. ; cf. quod non
desit habere, i. e. enough, H. — To fail, be wanting^
abandon, desert, neglect : nee rei p. nee araicis : ne
tibi desis, betray yourself: dignitati suae : senatu
reique p., Gs. : Timotheo de famft dimicanti, N. :
hulc rei, Gs. : operae, H. : ne tcmpori deesset, lose
the opportunity, L. : occasioni teroporis, Cs. : nos
consules desumus, are in fault.
dMumo, Umpsl, — , ere, to take, choose, seleet :
tibi hostis, L. : sibi vacuas Athenas, H. — To as-
sume, undertake: sibi consules adservandos, L.
de-Buper, adv. — Of motion, /rom above, from
overhead: (alqm) yolnerare, Gs. : nemus imroiuet,
Y. — Of rest, above (poet) : imposuere togas, 0.
de-snrgo, — , — , ere, to rise: cenA, H.
de-teg5, exT, ectus, ere, to uneover, expose, lay
bare, unroof: aedem, L. : Caci detecta regia, Y. :
iuga montium detezerat nebula, L. : caput puer
deteetus, wUh bare head, Y. : ossa, 0. : detecta
corpora : arcana prof ana manu, 0. — ^F i g., to dis-
cover, disclose, reveal, betray, detect : cladem, L. :
culpam, 0. : detecta omnium mens, Ta. : alqm,
Cu. : forraidine detegi, to be betrayed, Ta.
de-tendo^ — , sus, ere, to unstretch: taberoa-
culis detensis, struck, Gs. : tabernacula, L.
detantna, P. of detioeo.
de-torgao (piur. once detergunt, L. ), si, bus,
ere, to wipe off, wipe away: lacrimas pollice, O. :
nubila caelo,'i. e. to eUar, H. — To wipe, cleanse:
volnera mappft, lu. : cloacas, L. — To strip off,
break off: remos, Gs. : asseribus pinnas, L. — Fig.,
to sweep off, get (colloq.) : prime anno LXXX.
deterior, ius, a4j. comp, with sup. deterrimus
[ de ], lower, worse, poorer, meaner : tempus, less
favorable : status : vectigalia sibi deteriora face-
re, Gs. : muraena came, H. : aetas, Y. : quo (pe-
ditatu^ erat deteriore, i. e. in which he was weaker,
K. : video raeliora, I>etertora sequor, 0. : proles
Auro deterior, 0. : in deterius mutare, Ta. — JPtur.
m, as sub^., the degenerate, H. — Hur. n, as subst. :
pronus deterioribns princeps, Ta. — Sup. : ilium
esse quam deterrimum, T. : genus rei p. ex bono
in deterrumum oonrersum : color, Y. : aqua, H. :
homo omnium deterrimus : patronus.
detexinfl^ adv. [deterlorl, worse, less: scripta:
interpretari, unfavorably, Ta. : si placeant spe
Deterius, H. : nilo detenus, nevertheless, H.
detarmlnatio, 5nis, / [determmo], a bound-
ary, condasion: mundi: orationis.
da-tanninob Avi, Atus, are, to enclose, bounds
limit, prescribe : regiones ab oriente ad occaaam,
L. — To fix, settle, determine: spiritu, non arte,
ends (his sentences) : Omnia doterminat annus, C.
post.
da-tar6. trivl, trltus, ere, to rub away, wear
away: detritae aequore oonchae, 0. : pedes (via),
Tb. : a catenA coUum detritum, Ph.— Fig., to les-
sen, weaken, impair: laudes Gaesaris culpa ingeni,
H. : Exiguis ( rebus ) aliquid, lu. — To Jile away,
prune: sibi multa, H.
da-tarrad, ul, itus, fire, to frighten off, deter,
discourage, prevent, hinder: reliquos magnitudine
poenae, Gs. : testis verbis : pavidam ense, O. : de-
territis tribanis, L.: in deterrendft liberalitate .
adulescentis a dioendi studio : a proposito, Gs. : ab
pcrsequendo hostis, S. : a turpi meretricia amore,
H. : Stoiooe de sententift : reges proelio deterren-
tur, 8. : Silvestrts homines Gaedibus, H. : hominem
verbis, ne auctionetur ; multitndinem, ne f rumen-
tum conferant, Gs. : Suessiones quin cum his con-
sentirent, Gs. : sapientem qno minus rei p. consu-
lat : eius Ubidines commeroorare pudore deterreor:
agere metu deterrebar. — To avert, keep off: ut vis
a censoribus nuliius auctoritate deterreri quiverit,
L. : nefas, 0. — To repress, control: (iras) neque
Deterrct ensis, H.
detarsos, P. of detergea
detastabllis, e, a^. with eomp, [deteetor],
execrable, abotruHolUe, dtteeUMe: omen : nihil esse
tam detestabile quam voluptatem : exemplum, L.:
detestabilior immanitas. . r^r^^tr^
Digitized by VjOOQ Ic
285
detiimaatiun
deteotandnii^ €uff, [P. of deftostor], exeertAU:
f irnos, Ta.
detestation finis, /. [detestor], the invocation
of a cyrm: eft detestatione obstricti, L. : dire, H.
-^An tmeriing by meriflee, deprecation : soeleram.
detestatna, adj, [P. of detestorj, aecuned,
haUfuL, abomifyabU: detestata omnia eius modi re-
pudiianda sunt : bella matribus Detestuta, H.
de-testor, fttos, ftrl, dSep., to erne, exeeratCj
abominate: (te) tamquam auspiciam malum : om-
nibus predbos Ambiorigem, Cs.: caput euntis
liostili preoe, 0. : cannen detestandae familiae
oompositum, for an imprecation on the hovee, L. :
exitum belli. — To caUaown upon^ denounce: peri-
cula in caput eonim, L. — To averts ward off ^ depre-
cate: a roe patriae querimoniam : memoriam con-
sulatas tut a re p. : invidiam : boc omen.
de-texd, — ^ xtus, ere, to weaue, plait : aliquid
Timinibus, V. : fiscellam vimine, Tb. — ^F i g. : de-
texta prope retexantur,^nMA«dl
detlneo^ tinul, tentus, 9re [de+teneo], to hold
off, keep back, detain^ cheek : a quo inoepto me
ambttio detinuerat, S. : me detinuit morbus, T. :
cirium numeram tam bonis rebus: contionibus
detinenda plebs, L. : roe bis oris, V. : nisi quid te
detinet, if you have time^ H. : me Oretft oompede
Hyrtale, U. : noTissimos proelio, Cs. : amor me
Hartia in arrois detinet, V. : in eft lesatione de-
tentus, Ta. — ¥ I g^ to hinder, prevent^ delay : Gal-
Ixae vietoriam, Cs. : se nonum ad diem, to prolong
hie Ufe.TfL. — Qlt time, to lengthen, fill : tempus,
0.: euntero sermone diem, 0.— 7b keep, occupy,
engage, buey: in alienis negotiis detineri: Nos
FkUas deuoet, O.
de-tondeo^ — , tOnsus, 6re, to ehear off, cut
off, dip, Aear: criuls, 0.: detonsae frigore fron-
des, i. e. etripped off, 0.
da-tono^ nl, — , ire, to thunder doten^ thunder :
(Inppiter) ubi detonait, 0. — To have done thunder-
ing: nubem belli, dum detooet omnis, Sustinet,
akauet He rage, V .
detdiunifl, P. of detondeo.
de-torqueo^ si, tus, ere, to bend aaiJe, turn off,
turn away, tuntj iSreet: ponticnlum: Ora dextra
eqoorum, V. : lumen ab illft, 0. : volnus, averted,
V. : alqd in dextram partem : ad regem curstls,
y. : oervioem ad oscula, K.^-To twiet, diMtort,put
cmto/ehape: partes corporis deiortae. — Of wonis:
paroe detorta, H. — F i g., to turn aeide, divert, per-
vert: animos a Tirtute: quae (voluntas testium)
nuUo negotio flecti ao detorqueri potest : te alio
pravum (I e. ad aliud vitium), H. — To dialort, mie-
npreeent: calnmniando omnia detorquendoque
SQspecta efficcre, L. : verba prave detorta, Ta.
detiaotatio, detraotator, see dfttrecia-.
detnu>tidk Onis, /*. [detrehol a taking away,
wreeting, withdrawal, removal: (Praxitelia capita)
efficinntur detraciione, cutting away: alieni: oibi,
apurgittg,
detraoto, see ddtrectd.
detraotor, oris, m. [de-^TRAG-], a dieparag^
er: sui, Ta.
detractOB, P. of detraho.
de-traho, traxi, tractus, ere, to draw off, take
down, pull doum, take away, remove, withdraw,
drag, bring : soccos detrabunt (servi), T. : detrac-
tis insignibus imperetoris, Cs. : vestem : pcUem,
H. : slquem in indicium : ducem ad certaraen, L. :
de digito anulum, T. :' de liis (mulis) stramenta,
Cs. : Hannibalem ex Italift, L. : vestem tibi, T. :
anulos liberis snis : illi coronam, H. : me mihi, 0. :
tegumenta scutis, Cs. : frenos equis, L. : altft ilice
virgam, 0. — To remove, withdraw, take away, de-
prive, etrip, rob : detmctis cohortibns duabus, Cs. :
eidem Anneniam : illi Haerentem capiti coronam,
H. : animis errorem, 0. : ex tertift acic singulas
cohortis, Cs. : ut (reroigum) pars ab nostris detm-
heretur, i. e./rom the •hipe, Cs. : aliquid ab homine.
— Fi g., to pull down, drag down, Itnoer : conlegam
de caelo: regum roaiestatem ab summo fastigto
ad medium, L. — To withhold, divert: tantum tem-
pus ex re militari. — To lower in estimation, dispar-
age, detract: detrahendae dignitatis gratis : de se:
de absentibus detrahendi causa dicitur : de ipso,
qui scripsit, detrahi nihil volo : quod tibi ille de-
trahit : multum ei detraxit, quod, etc., N.
detreotatio (detraot-)» Onis,/. [detrecto], a
declining, refuting: militiae, L. : sine detrectatio-
ne,L.
detraotator (detract-), dris, m. [detrecto], a
dimimaher, disparager : laudum suarum, L.
detreoto or de-traot6^ avl, fttus, ftre, to de-
dine, refuse, reject, shirk: militiam, Cs. : pericnla,
Ta. : certamen, L. : iuga, V. : vincla pedum, Tb. :
alcuius iussa, Ta. : num consulto detrectarent, L.
— ^F i g., to lower in estimation, depreciate, dispar-
age: bonos, S.: virtutes, L. : bene facta maligne,
0.
detximento8a% adj. [detrimentum], hurtful,
detrimental : discedere detrimentosum esse, Cs.
detrimentom, l, n. [de+l T£R-], that winch
is worn away: ergsstuli detrimenta (of men),
wrecks of the work -house, Cu. — VFear and tear,
loss, damage, detriment: exercitOs, Cs.: militum,
Cs. : cxistimationis, N. : de te fieri detrimeiitl nil
potest, T. : detrimenta communia : Detrimenta
ridet, losses (of property), U. : adferre, to cause,
Cs. : magnis inlatis detrimentis, Cs. : accipere, to
suffer : militum, Cs. : res p. detrimentum fecit : in
bonum vertere, Cs. : sine inagno rei p. detrimento:
alia facinora praedae nu^is quam detrlmBpio>fore,
detiitiui Z
S. : amlcitiam populi R. sibi non detrimento erne,
Cs. : quae detrimento nobis esae posaint — ^E a p.,
in the formula, by which unlimited power was in-
trusted to magistrates : dent operam oonsules, no
quid res p. detriment! capiat, Cs. : ne quid detri-
menti res p. accipiat — Tke lou of a haUle^ defwt^
overcrow: tot detrimentis acceptis, Cs.: parru-
lum, Cs.
detritOB, P. of detero.
de-trudo, si, sus, ere, to thrust away^ thrutt
dbion, push dovon^fnuh off^ strip off: in pistiinum :
in solidam acumina ( pedum ) terram, 0. : caput
sub Tartara teio, V. : sub ioania Tartara, 0. : na-
vis scopulo, v. : scutis tegumenta, Cs. : vi tempe-
statum Cythnum insuUm detrusus, driven^ Ta. —
To drive aioay, didodae^ dispossess : Quinctius de
saltu a servis vi detruofitur : alii f urcis detrudeban-
tur, L. : finibus hostem, V. — F i g., to drive^ hringy
reduce: me de mea sententia: ex quanto regno ad
quam fortunam, N. : in luctum detrusus. — To put
off, postpone: oomitia in mensem Martium.
de^txiuioo, avi, atus, are, to lop, cut off: arbo-
res, L. : caputs 0. — To muiHate, maim, behead:
gladio detruncate corpora, L.
detru8n% P. of detrudo.
de-turbo, avi, atus, are, to tJirust dovm, heat
dovon, expel, overthrow, tear down, hurl, strike down :
ex turribus propugnantis, Cs. : ex praesidiis Mace-
donas, L. : lapidibus coniectis deturbati, dislodged,
Cs. : nitentis per ardua hostis, L. : Treboninm de
tribunali, Cs.: aedificium: In mare praectpitem
puppi ab alta, V. : caput orantis terrae, V. : ate-
tuam. — F i g. , to dispossess, drive out, deprive : alqm
de sanitate: de fortunis deturbandus : possessione
deturbatus.
de-tknz, flncis, m. [de+uncia], eleven twelfths:
habet Gillo deunoem, lu. : heres ex deunoe.
de-uro, ussT, ostus, ere, to bum up, consume,
destroy: deusti plutei turrium,Cs. : vicum, L. — Of
frost : hiems arbores deusserat, L.
deuB, I (nom. plur, dl, dil, rarely del ; gen. deO-
rum or deum, poet also divdm or divQm ; dot, dis,
dils, and later dels), m. [DI V-], a god, deity : deo-
rum inmortalium numen: consilio deorum, Cs. —
In ejaculations : di ! T. : dl boni ! T. : di inmorta-
les ! T. : Pro di inmortales ! T. : per decs inmor-
talls!: di magni! O. : di vostram fidem! T.: pro
deflm fidem I T. : Pro deftm atque hominum fidem !
T. : pro deClm inmortalium ! T. — In wishes, greet-
ings, and asseverations : di bene vortant, T. : uti-
nam ita di faxint, T. : quod di prohibeant, T. :
quod di omen KyertBHiij the gods forbid: di melius
duint, T. : Di meliora piis, Y. : di meliora velint,
0.: di meliora I god forbid!: di melius, 0.: Di
tibi omnia optata ofterant, T. : Ut ilium di deae-
que perdant, T. : Di tibi male fadant, T. : Ita me
6 deTMtloiiliim
di ament, T.: cum dis volentibas, by the god^
help: dis voientibus, S. : si dis placet, anH pUam
the gods^ T. : di homlnesque, i.e.aUthe world : dis
hominibusque invitis, in tpite of everybody. — 7%e
divine power: deum ire per omnTs Terras (dicunt),
v. : Incaluit deo, 0. — A goddess (poet) : duceiite
deo (sc Yenere), Y. : Audentis deus ipse iuvat (so.
Fortuna), 0. — Of persons, a god, divine being : te
in dicendo semper putavi deum : Plato quasi deus
philosphorum : deus ille magister, Y. : deos quo-
niam propius oontingis, the powers that be, R. :
deus sum, si hoc ita est, my fortune is divine, T.
de-utor, — y Htl, dg?., to maltreat : victo, K.
de-vasto, — , atus, ftre, to lay waste, devastate:
fiuls, L. : Marsos, L. : agmina ferro devastata, O.
de-veho, v3xl, vSctus, ere, to carry down, carry
off, convey, take away: (carinas) carris iunctis
milia passuum a castris XXII, Cs. : legionem
equis, Cs. : maximos oommeatfis Tiberis devexit,
L. : devecta cremate sarmenta,Y. : aurum, lu. :
(triticum) ad marc, L. — Pass., to go away, go down,
descend: ego Yeliam devectus: arma in yillam
devecta Tiber! : flumen, quo frugea devehantur, L.
de-Tell6, see divello.
de-velo, — , — ^ are, to unveil^ uncover: Ora
sororis, 0.
de-veneror, atua, arl, dq^,, to reverence, worship^
deos preoe, 0. — To avert by prayer: somnia, Tb.
d6-V8ilio, vSnl, ventarus, Ire, to come, arrive,
reach : alquam in partem, Cs. : ad eam necesaario :
in victoris manQs : in eum locum, L. : in Scythiam,
0. : quo, H. — With ace. ; devenere locos ubi, etc.,
Y. : speluncam eandem, Y« — ^Fig., to reach, arrive,
come: tantum devenisse ad eum mali, T. : ad iuris
studium.
de-Tsrbero^ &vi, — , are, to thrash, cudgel
soundly: homines usque ad necem, T.
de-veroor (-iroraor), atus, irl, dep., to tarry,
put up, lodge as a guest : Athenis apud eum :
apud Ninnios, L. : hac in dome tarn diu: domi
suae: parum laute.
deverodflolixiii, i, n. dim. [ deversorium ], a
small lodging-place. *^
devenSrlam (d«¥or»> divera-X i, n. [de-
versor], an tnn, loaging-ltouse: commorandi: ho*
spitale, L. : flagitionim omnium : nota, H.
deverttonlnm (di▼6rt^ derort-X T, n. [de-
verto], a by-road, Inhpath, side-way : quae deverti-
cula quaesivisti ? : tfbi ad ipsum veni devorticu-
lum, T. — An inn, lodging-house, tavern: omnia
loca deverticuli protraherentur, L. : nrbis deverti-
cula pererrare, low haunts, Ta. — F i g., a deviation,
digression: deverticula amoena quaerere, L. : a
deverticulo repetetur fabula, lu. — A refuge, re-
treat, lurking-place: fraudis eMn4^]:^ni.
Digitized by ^
dmv^tto
287
dbVQVO
de-rerto or diTOito, tl, -^-^ ere, to htm oioay,
tttm tuide^ turn in, put up, betake <madf, go to
lodge: Tia devertiti tmn the way, L. : ad coponem :
eius dornum : in Tillam Pompei. — ^Fig., to digren:
redeamus illuc, nnde devertimua : iude, L.
devertor or davortor, sua, 0, dep [oollat
form of deyerto], to turn atoay, turn anok, turn m,
P^ «p,yo to lodge: itineris causa: locus quo de-
Terterelur: qua nulla Castaliam molli devertitur
orttta clWo, V. : apnd alquos, L. : domum, T. —
fi^to betake oneedfy reeorty have recourse : meas
adartea^O.
devexofl, adj, [de^eho], indiningj^ eloping^
ahdving^ eteep: lucus a Palati radice In novam
Tiun : mundua in Austros, V. : amnis, V. : haec
declina et devexa, Os. : arra, 0. : Orion, 1. e. tow-
arde hie aOHng, H. : raeda, on itt way down, lu. —
Poet.: flnit devezo pondere cervix, bent under
the toad, V. — ^F i g., mimed, prone : aetas a labor!-
bus ad otium.
deriotoflk P. of deyinoow
de-Tinolo, nxl, nctus, ere, to bind fast, tie up,
fetter^ danip : aliquem fasciis: opercults plumbo
devinctis, L. — Fig., to bind faet, unite eloedy,
oblige, lag under obHgatioti: (Italiam) omnibus
Tinclis derinctam tenere: ab isto donis devinciri :
Hispania beneficiis deviucta, Gs. : snos praemiis :
le com aliquo adfinicate : Coniugio liberal! devino-
toa, T. aetenio deyinctus amore, V. — In rhet.,
to comprise^ condense: verba coroprehensione.
de-vlDod^ vld, ylctua, ere, to conquer con^tUte-
Ig, oeercome, subdue : Galiiani, Os. : CSftpuam : Poe-
noe elaaae : deTictI regea, H. : deviotA Asia, V. :
devicto (mihi) restart, 0.: devicta bella, vie-
torioudy concluded, V. — Fig., to supersede, over-
power: a quo ipsius victoriae condicio devicta
est : bonam publicum privat& gratift devictnm, S.
de-vinctafl| atfj* with comp, [P. of devincio],
devoted, strongly attached: studiis a pueritiA : alcui
me devinctior, H.
devitfttlo, onis,/. [devito], an avoiding: le-
gionom.
de-vitOi Avlf fttua, ftre, to ovoid, skun: procel-
1am temporis : Quae (mala), T. : repulsam, H.
devini^ (uj;. [de+via], off the road, out of the
wag, devious: iter, a bf-wag: oppidum: calles,
L: rura, O. — Retired, sequeetered: Anagnini:
gens, L. : mihi devio libet, etc., wanderii^ in by-
wags, H. : avis, \,e,ihs solitary owl, 0. — Plur, n.
ts subsL, bg^ways, Tb. — ^F i g., inconstant, erroneotts,
ineomistent,/ooli^: quid tarn devium, quam ani-
mus eius, qui, etc. : in consiliis.
de-TOOO^ htU &tu8, ftre, to call off, call away,
recall: earn de provincift : ab tamulo auos, L. : ex
praesidiis, L. : refixa sidera caelo, H. : lovem ad
auxiliam, L. — ^F i g., to call off, allure, bring down :
philosophiam e caelo: auas fortunas in dubium,
to endanger, Oa.
de-TOlo, — , fttflrufl, ftre, tojty down: Iris per
caelum, V. : sibl de caelo devolatura in sinum vic-
toria, L. — ToHy away: turdus devolet illuo, ubi,
etc., H. — To nasten down, hasten away,Jty: prao-
cipites pavore in forum, h. : ad florentem aliam
(amicitiam).
de-TOlTO, volvf, volQtus, ere, to roll down:
saxa in musculum, Cs. : Aurataa trabes, V. : toni-
tnia (i. e. balls to make scenic thunder^ Ph. : cor-
pora in humum, O. : magnos corpora moutls, O. :
fusis mollia pensa, i. e. to spin off, Y. : monte
praecipiti devdutus torrens, tumbling, L. : scalis
devolvi, Ca : iumenta cum oneribus devolveban-
txiT,/ell headlong, L. — Fig., to roll forth: per
audads nova dithjrambos Verba, H.: ad spem
inanem pacia devoIuti,«iifii;.- devolvere retro ad
stirpem, creqf> back, L.
de-voro, avi, &tus, ire, to swallow, gulp down,
devornr, consume: id quod devoratur: Pro epulis
auras, 0. — To ewdllaw up, ingulf, absorb : devorer
tellttris hiatu, 0. : vel me Gbarjfaldis devoret, 0.—
To seiu greedilg, swallow eagerly, devour: spe
praedam: spe devoratum lucrum. — To repress,
suppress, check: laorimaa, 0.^-7b conaume, waste:
pecuniam: benefida Gaesaris.^-Fig., to swallow,
bear patiently, endure : hominum ineptias: mole-
stiam. — To accept eagerly, ei^oy: illos libros: ver-
bum (voluptatia) : eius oratio a multitndine devo-
rabatur.
deTonor, deyorto^ see dSver-.
devoitiiim, l [deverto], a by -way: devortia
itinenim, Ta. (aL div-).
d•▼otic^ 5ni8, /. [devoveo], a vAf-vaerifiee,
offering: eius devotionis convictus: vitae: capi-
tis.— A cursing, exeeraiion, outlawry: eius devo-
Uonis memoria, N. : in quibus (pilis) scripts, N. —
A formula of execration, Ta.
deTOtna, adJ, [P, of devoveo], bowed, devoted,
accursed: arbos, H.: periuria, Ot. — Devoted, at-
tached, faUhful : tibi cliens, lu. — As suibst.: cum
DO devotis, faithful followers, Cs.— F i g., givett,
abandoned: vino, Ph.
de-Torao, v5vT, vStus, ere, to vow, devote,
offer, saerijlee: Harti ea, quae bello oeperint, Gs. :
Dianae alqd pulcherrimum : gnatam pro mutft
agnft, H. : se ipsos dis pro re p. : se pro patrift,
L. : se aris, V. : auspicio se : devota morti pecto-
ra, H. — Fig.f to devote, give up, attach: vobis
animam banc, V. : suos annos soli tibr, 0. : se
amicitiae alicuius, Gs. — To mark out, destine, ap-
point, doom : Annio hostiam : pesti devota f uturae
Phoenissa,V. — To curse, execrate: se, N. : natum
suum,0.: suas artis, O.— To bewitch (poet): ali-
quem traiectis lania, 0. . r\r\n i i>
^ ^ Digitized by VjOOQLC
daxteUa ^
deztella, ae, /, dim. [ dextra ], a Utile ri^ht
hand: Q. filius Uhus est dextella.
dexter, tera, terum, and tra, tnim, adf. with
comp. dexterior and sup, dextimus, to the rtght, on
the riffht eide^ right (opp. IaevQ0, sinister) : manus :
umeri, Gs. : latus, H. : hostium, Gs. : oomum, T. :
oornu, Gs. : acies, L. : dextris adducor litora remis,
rowing to the right, 0. : Quo tantum dexter abis ?
90 far to the rights V. : Lyncea dexter Occapat, on
the right, V. : Dextera Sigaei ara est sacrata, on
the right, 0. : dexteriore parte, 0. : Neu te dexte-
rior (rota^ decUnet, 0.: apud dextimos, on the ex-
treme right, S. — Handy, dexteroue, tkilfkd, oppor-
tHHey mitable: Marias soripti dexter in omne
fj^nus, 0. : quTs rebus dexter modus, V. : tempus,
H. — Of good omen, favoreibUt propitious: dexter
stetit, H. : dexter adi, Y. : tempus, H.
dextera or dextra, ae,/. [dexter, so. manns],
the right hand: Gedo dextram, T. : eins dextram,
prendit, Gs. : per dexteram te istam oro : dexterae,
quae fidei testes esse solebant: fidem dextrft dare,
N. : si Pergama dextrft Befendi possent, i. e. by
valor, V. : ut suft urbs periret dexterft, L e. 6y
civil war, U. : rubens, H. <-- The right side : bine
ab dextera Venire, T. : erat ab dextrft rapes aspe-
ra, & : dextra sinistrft omnibus oocisis, on every
side, & : dextrft iaeyfique, 0. : oonoede ad dex-
teram, T. — • Tfie hand: omne sacrum rapiente
dextra, H. — F i g., a pledge of friendship : quae
(Graecia) tendit dexteram Italiae.
dextere and dextrft, adv, with comp, [dex-
ter], dexterously, skilfully: obeundo offlcia, L.:
nemo dexterius fortuua est usus, played his cards
better, H.
dexterlta% itis,/. [dexter], dexteri^j aptness:
ad omnia ingeni dextehtas, L.
dextimiifl, sup. ot dexter.
dextra, jitraep. [abL of dextera], on the right
of: dextrft viam stratam, L.
dextrorsum or dextronraa, adv. [dexter +
yorsus], towards the right side, to the right: dex-
trorsum abire, H. : dextrorsus pergere, L.
1. di, plur. nom. of deus. 2. di-^ see 8 dis-.
diadema, fttis, n., =: SMtfta, a royal head-
dress, diadem: conlegae diadema imponere: tu-
turn, H.
diaeta, ae,/., = ^lotra, a regular mods ofliv^
ing, diet: diaetft oanirL
1. dialectlca, ae,/. [sc. ars], dialectics, logic
2. dialectlca, drum, it. [ dialecticus ], logical
discussio7i, dialectics,
dialectice, adv. [dialecticus], logically, dialec-
tically: disputare: dicta multa.
dialectioni^ adj., = iuiKamKdt, belonging to
8 dioo
disputation, dialectic: captionefl.-»As subst. m., a
dialectician, logician,
Dialls, e, adj. [divas, for divftlis], of Jupiter:
flamen, the priest of Jove, L. : Flamen ad haec
(sacra), 0. — As subst.: Dialis (sc. flamen), 0. —
Of thejlamen Dialis i coninnx, O.
dialogna, t, m., ^ SiaXoyoc, a discussion, treats
ise in conversational form, dialogue,
Diana or folder) Diana, ae,/. [for * Div&nal,
the goddess of light and of the moon (identified with
"Aprc/iic) : ad Dianae venire (sc. templum), T., C,
v., H., 0. : quern urguet iracunda Diana (i. e. an
epileptic), H. — 7%^ moon: noctumae forma Dia-
nae, 0.
(dlarimn, I), ft. [dies], a daily ration (only
plur.): diariis militum ceferitatem incitat: cum
servis diaria rodere, H.
dibaphua, I,/, = diPa^g (prop, double dyed),
a purple robe, magistrate's state-robe.
dica, ae,/, ^ iimi, a lawsuit, judicial process,
action : omnibus dicis diem distulit, a^oumed all
anions. — In the phrases : dicam scribere, to bring
an action : tibi scribam dicam, against thee, T. :
iuiuriarum mihi scriptam dicam, T. : Dicam tibi
inpingam grandem, bring a heavy action, T. : sor-
tiri dicaa, to select the jury by lot.
dioaoita% fttis, /. [dicax], biting wit, raillery.
dioatid, Onis, /. [1 dicoj, a formal dedaroHon
(in changing one's citizenship).
dicax; ftcis, acff, with comp, [DIG-], talking
sharply, satirical, sarcastic, acute, witty: Demo-
sthenes: Satjri, loonAm, H. : dicacior naturft, L.
dichorSiiB, I, m., = ^txopeioc, a double trochee.
(dido), onis,/ [ DIG- 1, dominion, sovereignty,
authority, sway, control, rule (only sing. ; no nom.) :
Oram Romanae dicionis fecit, brought under, L. :
regna virQm dicioni permissa: civitates in dicio-
nem popuU R. redactas,G8. : se dedere in dicionem
populi R., L. : Delates in ius dicionemque reoepit,
L. : sub illorura dicione esse, Gs. : nationes, quae
in eorum dicione sunt : terras omni didone tenere^
y. : dicione premere populos, V. — Influence^ con-
trol, jurisdiction, authority: res p. in pauconim
ins atque dicionem concessit, S. : sub dicione eius
magistratOs (sa otdnsorts), L.: contra dicionem
alicuius: istum in suft potestate ac dicione tenere.
dicing gen. rDia].--0n1y in the phrase dids
causa, /or /brm^< sake, for the sake of appearance :
iilis aliquid dicis causa dare: quae (pioWndae)
iis dicis causfi datae erant, N.
1. diod^ avl, utus, are [^'dicns; Dia], to dedi-
cate, consecratr, devote : donum (lovi) dicatum : ara
oondita atquu dicata, L. : tibi aram dicatnra iri,
L. : tcmplum lovis, O., L. : tcmpla sibi (patri), V. :
dioo
288
dioto
aOaek.' hanc operam tibi, T. : <Uem ttbi : se Oras-
fio : seBemifl in clientelam, Gi. : se alii civitatl, to
beeomt afreedmhen: in aliam se oivitatero. — 7b
inUiaUj tnauffuraie : ill! acie nova signa, Ta.
2. £co, dixl, dictiis ( imper. die ; per/, often
sjnc dixtl; P. praes, aen, plur, dlcentam for dl-
centium, O.), ere [DIC^], to My, tpeak, utler^ t^
metUionj relate^ affirm^ deeUtre^ ttate, antrt: ille,
qnem dixi, nufdioned: stuporera horoinis vel di-
cam pecudis attendite, or rather: neque dicere
qnicquam pensi babebat, S. : in aurem Bicere ne-
scio qoid puero, whisper, H. : Quid de qnoque viro
et cui dicta, H.: qnam tertiam esse Galliae partem
dizeramufl, Cs. : dico eins adyentu copias instruc-
tas f uiflse : derectos se a Tobfs dicnnt, Cs. : qni
dicerent, nee toto eos adituros, nee, etc., L. — Pau. :
de hoc Verri dicitar, haliere eum, etc., it is rqjorted
to Verres that, etc. : dicttnr, ad ea referri omnes
nostras oogitationes, they say: quam (partem)
GaUos obtinere dictnm est, fhave remarked, Cs. :
nt supra dictum est, S. : sicut ante dictum est, N. :
Facete dictum, smartly said, T.: multa facete
dicta : centum pagos habere dicuntur, Cs. : qui
primos Homeri libros sic disposuisse dicitur : ubi
dicitar dnxisse Semiramis urbero, 0. — Sujnn.
aJbL: dictn opus est, T. : nil est dictu facilius, T. —
P r o V. : dictum ac factum, no sooner said than done,
T. — To assert, affirm, maintain : quem esse ne-
gas, eandem esse dicis. — Of public speaking, to
pronounce, deliver, rehearse, speak: oratio dicta
de scripto: sententiam: qui primus sententiam
dixerit, ffoted: sententiae dicebantur, the question
was tmt: testimonium, to give evidence: causam,
to mead: ina, to pronounce Judgment : ad quos?
be/ore whom (as judges) ? : a4 ista dicere, in rej^
to: dixi (in ending a speech), 1 have done, — To
describe, relate, sing, celebraie, tell, predict: maiora
bella dicentur, L. : laudes Phoebi, H. : Alciden
poerosque Ledae, H. : te carmine, V. : Prima dicte
mihi (kunena, H. : yersOs, V. : carmina fistula,
accompany, H. : cnrsum mihi, foretell, V. : fata
Quiritibus, H. : hoc (Delphi), O. — 7b urge, offer :
non causam dico quin ferat, / have no objection, T.
—7b pronounce, utter, articulaie: cum rho dicere
neqniret, etc. — 7b call, name: me Caesaris mili-
tem did yolui, Os. : cui Ascanium dixere nomen,
L : Quem dixere Chaos, O. : Chaoniamque omnem
Troiano a Chaone dixit, V. : Romanes sue de no-
mine, V. : Hie ames did pater, H. : lapides Ossa
reor did, O. : dictas a Pallado terras Linquit, 0. —
ProT.: did beatus Ante obitum nemo debet, 0.
—7b name, appoint (to an office) : se dictatorem,
Cs. : magistrum equitum, L. : arbitrum bibendi,
B. — 7b cqjpoint, set apart, fix i^xm, settle: pecu-
niam omnem siiam doti : hie nnpUis dictust dies,
T. : ^em operi : dies conloquio dictus est, Cs. :
locum oonsdis, L. : legem his rebus : foederis
aequas lege?, V. : legem tibi, H. : legem sibi, to
give sentence tq^on oneself, 0. : eodem Numida iner-
mis, ut dictum erat, accedit, S. — In phrases with
potest: non did potest quam flagrem dcsiderio
urbis, ii is beyond eaqn-ession : quantum desiderium
sui reliqnerit did vix potest, can hardly be told —
7b tdl, bH admonish, warn, threaten: qui dice-
ret, ne disoederet, N. : Die properet, bid her hasten,
V. : die Ad cenam veniat, H. : Tibi ego dico an-
non ? T. : tibi equidem dico, mane, T. : tibi dici-
mus, 0. : dixi, / have said it, i. e. you may darnid
iwon itf T. : Dixi equidem et dtoo, //iav0 said and
I repeat it, H. — 7b mean, namdy, to wit: non
nuUis rebus inferior, genere dico et nomine : Cae-
sari, patri dico : cum dico mihi, senatui dico popu-
loque R.
diorotmn, I, n., s Jicporov, a galley with two
banks of oars,
dlctamnus, l, /., = iutrcuivoc, dittany ( an
herb),C.,V.
diotata. Crura, n., things dictated, lessons, ex-
ercises: orationem tamquam dictata perdiscere:
haec, H. — Precepts, rules, lu.
dictator, oris, m. [dictoj. — In Rome, a dicta'
Unr, chief magistrate witli unlimited power (in
great emergencies, superseding ordinary magis-
tracies) : lex de dictatore lata, Cs. : nomen dicta-
toris sustulisti : creandi dictatoris mentio, L. — In
otlier cities, a dieteAor, absoltUe ruler: Lanuvii:
dictatorem Albani Mettium creant, L.
dlctatoriiis, a^, [dictator], of a dictator, dic-
tatorial: stilus: maie8ta8,L.: iuyenis, i. e. <A« Mti
of the dictator, L.
dlotatura, ae,/. [dictator], the office of a dic-
tator, dictatorship: perpetua: dictatura se abdi-
cat, Cs. : abdicata, inita, L.
dlctio, 5nis, /. [ DIC- J, a saying, speaking,
uttering, delivery: iestimoni, i. ^the right of giv-
ing testimony, T. : causae, a pleading, — £ s p., in
the phrase, luris dictio, the adtninistralion of jus-
tice: ut' luris dictionem cum ferro conferatis:
praetnrae iuris ^cWo, juriMHetion. — Style, diction:
oratoriae: popularis: dictioni operam dare, ora-
tory.— A conversation, eoUoquy, TtL.-^An oracular
response, prediction, L.
diotito, ftvl, &tua, ftre, intens, [dioto], to say
often, declare, maimiarn, assert, itteist: non es
Quem semper te esse dictitasti ? T. : qui ita dicti-
tatfiis esse metuendum, etc. : si te populus sanum
dictitet, H. — To olead frequently: causas.— 7b
allege, pretend, ojfer as a pretext : ut dictitabat,
Cs. : dictitabant se egere, etc, Cs. : Romulum in-
sepultum perisse dictitans, L.
dicto, ftvl, &tus, lTe,freq. [2 dico], to dictate,
sttggest, remind: tu idem, qui iliis orationem dic-
tayisses, put in their mouths : Mercemur servum
qui dietet nomina O.QC..^noj[|ei^latorpq0i H. : Ti-
diotmn
840
dlM
roni (opp. ipse eoribere) : dacentos yeraOs, H. :
Haec tibi dictabam, (addressed) to yoM, H. : Car-
inina, memini quae mihi OrbUiiim dictare, H. :
Carmina dictant, i. e. eompote, H. : Non unus tibi
rivalis dictabitur heres, appointed^ dm^natedy lu. :
quod tu numquam rescribere poesis, i. e. direct the
charge (on his books), H.
dlotum, I, If. [DIO-1, eometMng said, a eaying,
wordy auerii^m, remark: mihi Scripta ilia dicta
sunt in animo, T. : quod dictum graviter ferebant,
Os. : Metelli dicta cum factis couposuit, S. : fero-
cia, L. : inurbanura, H. : dicti studiosus, i. e. of
poetry^ Eun. ap. C. : birsuta sua dicta, i. e. hooke,
Pr. — P r o V. : dictum sapienti sat est, T. : res dicta
secuta est, 0. : dicto citius, on the word, V. : dicto
prope citius, hr^A saying^ maxima proverb : Gato-
nis. — A witttf eaying, boMTuU : quae salsa sint ea
dicta appellantur : in te dicta dioere : adytis haec
tristia dicta reportat, prophecieSy V. — An order,
command: exercitus dicti audicus, Cs. : dicto pa-
ruit consul, L. : dicto parens Cupido, V. : contra
dictum suum pugnare, L. — A promise^ asiurance:
Don dicto capti, N.
diotris, P. of dico.
di-do, dididi, diditus, ere, to give out, epread
abroad, dineminaie, distribute, scatter (poet) : dide
ac dissice, Caecil. ap. C: dum munia didit (sc.
servis), H. : Biditur per agmina rumor, V. : tua
terris didita fama, V.
di-^ucOt daxi, ductus, ere, to draw apart, part,
^it, separate, sever, sunder, divide, undo, rdax:
digitos : risu rictum Auditoris, H. : nodes manu,
0. : arva et urbis, V. : fores, Ta. : scopulos (Han-
nibal), lu. : vestem, lu. — To divide, distribute, dis-
perse, scatter : diductis nostris paullatim navibus,
Cs. : acies diductam in cornua, L. : chores, V. :
snas copias propter extguitatem non facile diduci,
Cs. : diducta manu hostium, 6. : ut hostem didu-
cerent, Ta. — Fig., to part, sever: cum diducaris
ab alquo: vastius diducuntur verba, are pro-
nounced separately: Diductoe (amantis) cogere,
H.*-7b divide: assem in partis centum, H. : di-
ducta dvitas at civili bello, divided into parties,
Ta. : animus varietate rerum diductus, distracted,
diduotio, Onis, /. [didnco], a divergence, op-
posite conclusion: rationis.
didnotas, P. of diduoa
diecula, ae,/ dim. [dies], a Uttls whUe^ rmpiU,
T.,C.
dies, gen. diel or did (rarely diei, disjl., T., or
dil, v.), m.; sometimes in sing./. [DIV-], a dag,
civil dag : Quae tot res in unum condusit diem,
T. : eo die, Cs. : in posterum diem, Os. : pauoos
dies ibi morati, Cs. : alter et terUus dies absumi-
tur, Ta. — Fem. (in prose only of a fixed term) :
diebos YXX, a qu& die materia caesa est^ Cs. :
posters die, & : suprema, H. : atra, Y. : tfJrda, O.
— In phrases : paucis aute diebus, a ffm dags
earlier, S.: paucis post diebus, S.: postrillie eius
diei, the next dag, Cs.: post diem tertiilm elos
diei, tfie next dag but one, h. : diem ex dieiexspec*
tabam, /rom dag to dag: diem de die pros|)eciana,
h. : in dies, everg dag, Cs., C. : in diem rapfo ririt,
L. : cui licet in diem dixisse Vixi, etc., m—Abi
die, in a dag, in one dag, V. ; rarely die (L e. cottidie
or in diem), dailg, V. — In dates: ante diem XII
EaU Nov., the twentg -first of October: in ante
diem V Kal Dec, tiU Kovember 28.-4 «< dag,
appointed time, term : hie nuptiis dictus est dies,
T. : pecuniae, C., L. : lis oertum diem oonyeniendi
dicit, Cs. : die certo, S. : negotio proxumum diem
constituit, S.: conloquio decrctus, 0.: ad diem
praestitutum yenire, L. : die tuo exspectabam, etc.,
gour fever dag : supremus vitae : obire diem su-
premum, die, N. — Fem, (only sing.): deportandi
dies praestituta : certa eius rei coustituta, Cs. :
stata, L. : ubi ea dies yenit, Cs. : praeteriUl die,
qua, etc., Cs. : esse in lege, quam ad diem pro-
scriptiones flanL — In the phrase, diccre diem,
with dot., to impeach, lag an accusation against .-
diem mihi, credo, dixerat : Bomitium Silano diem
dixisse scimus. — A dging-dag, time to die, destined
time (poet.) : Stat sua caique dies, Y. : Hio dolor
ante diem Pandiona misit ad umbras, prematuro-
Ig, 0. — A nattaral dag, dag (opp. night) : cam
hora diei decimil yenire: quantum scribam die
(opp. noctibus), in the dagtirne: die et nocte con-
coqui, in a sittgle dag and night: multo deniqae
die, late in the dag, Cs. : in diem (somnom) extra-
here, Ta. : exercere diem, vtork bg daglight^ Y. :
curr&s rogat In diem, for a dag, 0. : diem noc-
temque procul navem tenuit, a dag and a night,
N. : Saturnalia diem ao noctem clamata, alt dag
and all night, L. : diem iioctemque, uninterrupted-
Ig, Cs. : Dies noctlsque me ames, T. : dies noctlsque
iter faciens, X. : uoctis ac dies : et noctis et dies. —
With iter, of distances, a da^s march, dag's jour-
neg: huius silvae latitude novem dierum iter ex-
pedite patet, /oreerf marches, Cs. : quinque dierum
iter aberant, L. — D<^/break, dag: cum die, O. :
ante diem, H. — An anniversary: quo die ad
Aliam pugnatum, a clade Aliensem appellarunt,
L. : diem meum scis esse III Non. Ian., birthdag.
— M e t o n., a dag's work, event, dag : is dies bo-
nestissimus nobis fueral in senatu: dare illiua
diei poenas : ille dies Etruscorum fregit opes, C^ :
imponite quinqua|jlnta annis magnum diem, Ta.
—.4 time, ^9ace of time, period, interval: diem se
ad deliberandum sumpturumt Cs. : diem tempus-
que forsitan ipsum leniturum irsA, L. : ut aexenni
die pecuniae solyantur, Cs.: in longiorem diem
conlaturus, a later dag, Cb, : perexigua, a brief
interval', nulla, 0.: (indutiarum) dies, the term,
L. : messis, season, Y. : Optoma aevi, period (L e.
Digitized by V^OOQIC
Mi
yoM), y. : Sole dies referente sicoOB, Moaon, H. :
dieni adhiere aegritodinem hominibuB, T. : diem
feetum lUmee per triduum agi, a fetiiviU^ L. :
malum in diem abitt, io m /kt^e time, T. : noa
in diem Tirimus, /or tk$ momad.-^IAghi of day^
dajfii^ (poet.) : Inmiiaaa quo diee terreat um-
bras, 0. : Tolumina f nmt Inf ecere diem, O. : ortens
oeddnusque dies, tki Stud and the Wat^ i. e. the
world^O. — Personified, the ffod of day, 0,^^
Ftnu: Venus primo Gaeio ei Die nata.
Diespiter, iris, m. [cf. Aic irar^p], Jftpiter, H.
(dilfamo), — , atos, are [dis-+fama], to make a
•amdal of dtmdge: adulterium diffamatum, 0. :
praTa,Ta. — To malign: viros procadbus scriptis,
Tk.
d]lfereIltU^ ae,/ [difterol, a difference, diwer-
n'fy.* bonesti et deeon: in prindpiis. — A epedee:
(opp. genus).
dUiferd. distult, dll&fcns, ferre [d{8-+fero], to
tarry apart, itpread abroad, eeatter, dieperse, eepa-
rate: venti magnUudine ignem, Cs. : Nubibi, V. :
rodentia (EurasX H. : in rersum ulmos, i. e.pfant'
ed, V. : M ettum in di versa, tore to piecee, V. — P i g.,
to di$traet, JSequiet, disturb, confound: (Orationei
te, T. : differor doloribus, T. — To spread abroad,
pMish, report, circulate: male oommissam liber-
tatem populo K. sermonibus, L. : ruraores, T. : ce-
leri rumore dilato, N. : alqm rumoribus, maix no-
torious, Ta. : alqm drcura pucllas, Pr. — To dtfer,
put off, postpone, adjourn, protract, delay : rem
ootidie: bellum: iter in praesentia, Cd. : pleraqne,
H. : radimonia, to adJoHm court. In. : dutalit !ra
sitim, O. : difTerri iam bora non potest : diem de
die, L. : impetus, i. e. make no rask attacks, Ta. :
qoaerere distuli, H. : nibil dilaturi, quin, etc., L. :
in postenmn diem: vim doloris in postenim: in
aliud tempus, Gs. : (diem edicti) in a. d. IV Kal.
Dec. : cnrandl tempus in annum, H. : id ad cm-
delitatis tempns: quas (legationcs) partim distulit
Tarraeooem, till he showd reach, L. : ooatentiooem
totam post bellum, L. : Differ ; habent comrooda
morae, 0. : differendnm negat, says there muet be
no delay, L. — Of personal objects, to put off, get
rid of,kegpoff,keq^: me in tempos aliud: differri
non posse adeo condtatos animos, Ij. : decumum
quos distulit Hector in annum; V. : vivacem anum,
L e. to poaipom^ her dealh, O. : bi repulsi in spem
impetfandi tandem bonoris dilatt, L.: legati ad
novos magistraifls dilati, L. — Intrans, (only praes,
tyt^fBi), to differ, vary, be different : verbo differre,
re esse uouro : paulnra : q«id enim differty bara-
throne Dones quioquid habes, an ? etc, H. : a
vobts vestitu: multum a GallicA cuusuetudlne,
Cs. : at in nulla re (domiis) dilEerret ooiusvis ioo-
pis (acL a domo), N. : bi (populi) omnes lioguft
inter se diffemnt^ Gs. : non multum inter summos
et mediocrls viros: cogitatione inter se: (occa-
16
sio) oum* tempore boc diftert: pede oerto Differt
sermoni sermo, H. : tragico differre colori, H.
differtixfl, acff. [di8-+fardo], etuffed, crammed,
crowded, swarming: provincta differta eziictori-
bus, Cd. : corpus odoribus, Ta. : differtum fontm
populumque (I e. forum differtum popiilo), H.
difflcillA, e, adj. with com/>. and stip. rdi^+ fa-
ct lis], hard, difficult, troublesome, impracticable, fa-
boriotis, perilous : res, T.: facilia ex diffidlUmis
redigere, Gs. : opus: locus: in locos diffidlls abire,
S. : valles, G.s. : oppidum diilidii a.«K;eusu : tronsi-
tu8, Gs.: aditQs, H. : tempus anni diffidllimum,
Gs. : difficili rei p. tem^re, peril: casus difficilior,
S. : difflcilioribns usi tempestatibus, Gs : adversns
(res) ferre di£9cilo esset : non fuisse difficile en-
vere, Gs. — ^Prov. : difficile est, crimen non pro-
dcre voltu, 0. — With supin, abl. : diffldle facto est
non probare : quo de genere diffldle dtctu est. —
As etibet, n, : pati vel diffldllima, the greatest hard-
ships: in difficili esse, em6arraaierf, L. : ex difficili
pctenda, O. — Hard to manage, obstinate, captious,
morose, surly : parens in Uberos: Diffidtem oflvu-
det garrulus, H. : senes: avunculus difficiilima
naturft, N. : diffidli bile tomet iecur, H. : Penelope
prods, H. : predbus, 0. : terrae, intractable, V.
difSdliter, aeh, with eomp. and sup. [difficilis],
with difficulty: a vero intemosci: difflcdius, con-
fieri, Gs.: quae diffidilime praecaveutur,
difflonltas, Stis (gen.plur. -t&tinm, L.),/. [dtf.
fluills], difficulty, trouble, Setress, poverty, waiU,
embarraMement: discendi: navigandi, Gs. : factuii-
di pontis, Gs. : loci, S. : veoturae : summa navium :
rei f rumentariae, Gs. : nummaria, scarcity of mon-
ey: iiomesHetL, distressed circumstances: iu agen-
do: res ad receptum difficultatem adferebat, Gs.:
ad consilium eapiendum, Gs. : contra tantas diffi-
cultates providere, & : erat in magnis Gaesaris
difficultatibus res, ne, eta, Gs. — Obstinacy, cap-
tiousness, morosensss : difficultatem exsorbuit
dUBciilter, adv. [diffidlis], with difficulty,
hardly: fiebat^ Gs. : haod difficulter persoasum
Latinis, L. ; see diffid liter.
dJiridanter [diffldensl, distruMfuUy, diffident-
ly: diffidenter attiiigere aliquid: agei*e, L.
dlffidentia, ae,/ [diffideos], mistrust, distrust,
diffidence: fldentlae contrarium est: rei, S. : non
tam diffidentifi, futura quae imperavisset, quam,
etc., &
diirido, fisus sum, ere [dts.+fido}, to distrust,
be d^dent, be distrustful, despair: iaeet, diffidit:
sui,S.: sibi aliquft ratione: dns Add: suis rebuit,
Gs. : exerolttti, 8. : summae rd, Gs. : annis, V. :
cur U. Valerie non diffideretur, L. : me posse
(tutum esse) : Gaesarem fidem servaturum, Gs.
difflndo, fidf, fissus, ere [dis-+iindol to cleave
asunder, ^plit, divide: saxo difflsso: difflsa4^nat^^
M3
H. : tempora plnmbo, T. : porUs nnmerilmt, L e.
to open, H. — ^F i g., to ddraet : nihil hino difflndere
possum, can deny no pari of i<, H.— To rmder
uteUn: omen diem diffidit, i. e. compdUd acffoun^'
mentfh.
diffingd, — i — J ere [di«- + fingol, to tramform^
remodel, make anew: ferram iDcude, H, — Fig.:
alqd^ alter, U.
difflMOS, P. of dii&ndo.
diffimu, R of dilBdo.
difllteor, — , 6rl [dis+fateor], to ditavow,
deny: opas, 0.
diffluo, flQxI, — , ere [di8-+fluo], iojtow in dif-
ferent directions, flow away: in plurls partis
(Khenus), brancheBy Gd. ; cf. nos quasi extra ripas
difflueatls coercere. — To he ditiolvedi iecur, L.:
sudore, Ph. — To be abandoned to: luxurift et la-
scivia, T. : delictis : vires tempos ingenium difflu-
xere, waated away, S. — In rhet.: diffluens ac
solutum, looee^ not periodie,
diffngio» f ilgl, — , ere [dis- + f agio], to fly ajMii,
flee in mferent direetione, ditperm, eeatter: metu
perterriti diffugimus: Diffugimus yIsu exsangiies,
V. : diffiigiiin.t steliacy 0. : nives, ditappeary H. :
sollicttodines, H. : in vicos passim suos, L : omnis
campis diffugit arator, V.
diffngiiim, I, n. [dis +2 FYO-], a dUpenion,
•^Plur, : proximorum, Ta.
dlfiimdOb fadi, fOsas, ere [ dis- +f undo], to
spread by pourinp, pour out^ pour forth : sanguis
in omne corpus diffunditur: turn freta diffundi
iussit, O.: Tina iterum (console) Taaro diffusa,
bottled, H.: in alqm venenum, i^feely 0,-^To
wreadj eoattery diffuee^ extend: toto caek> luce
diffosjl : signa caelo, H. : rami late diif unduntar,
Gs. : dederatque comara diffundere Tentis, V. —
Fig., to epready diffuet, eeatter , extend: error late
diffosus: flendo iram, to temper^ O.: doloriem
suum flendo, to give wnt to, Q, : oblivionem sen si-
bus, H. : a quo diffunditur gens Per ^tium,
branches out^ V. : Uudanti animam in arma cm-
ore, pours out, v. — To cheer up, gladden, exhila-
rate: animos, 0.: Tolttls, 0.: ut et bonis amici
quasi diffundantur : lovem diffusum uectare, 0.
diffnse, adv, with eomp. [diffusus], in a seal-
tered manner: res dictae. — Copiously, fully : di-
cenda diffasius.
diffusuo, atfj. [P. of diffundo], ^aread abroad,
extended, wide :■ pUtanus diffusa ramis. — Fig.:
ius civile, proUx: vocis genus, protracted
diffatutUA, aS^., exhausted by indulgenee, Gt.
dlgamma, atis, n., ss Hyafifui, the diyamma:
tuum, your letter F (for fenus), i. e. your tnterest-
book.
di-gero, gessi, gestus, ere, to force apart, sep-
arate,dhide,dislribuU: In <
GerberuB, O. : Nilos septeoi in oornua, I
novem yolncrls in belli difcerit annoa/j
prels to mean years, O.^To di»tributh, t
duipose, set m order: quaa (tabulas): f
oodioem: ospillos, O. : carmina in nun
— F i g., to distribute: poeiiam in omnia, 1
pora, 0. : annum in totidem species, Ta.4
ranytjset in order, distribute: rem p. beii
data : omina, itderprets : ias civile In i
quid quoque anno actum sit, fi.
digestlOb onis,/. [digero], an enttmeration.
digitnln^ I, m. dim. [digitus 1, a little finger,
T. :. aniculae oollum digitulis oblidere.
digitiu, I, m. [DIG-], a finger: de digito ana-
lum dctraho, T. : digitos impellero, ut SOTiberent:
Indioe moostrare digito, H. : illam digito uno at-
tingere, to touch gently, T. : alqd extremis digitia
attingere, to touch lightly : attingere caelum digito,
to be exceedingly happy: digiii, per quos numerare
solemus, 0. : in digitis suis singolas partis causae
oonstitucre : si tiios digitos novi, slnll in recktmr
ing: si digitis concrepuerit, 5y a snap of the fin-
ger : digitura ad footis intenderc, to point : qui
digito sit Itcitus, bid at an auction:, digitis nu tu-
que loqui, by signs, 0. : digito cooipesce labcllom,
hold your tongue, lu. : monstror digito praetereun-
tium fidicen, H. : demonstravi digito Galium* —
Pao v.: ne digitum quidem porrigere, not to move
afatger.-^A toe: oonstitit in digitos adrectusi V.
— A finger^ s breadth, tt^A (the sixteenth part of a
pes), Gs. : clavi digiti pollicis crassitudine, Gs. —
Pro v.: digitum trausversum non discedere,
swerve a Anger's breadth: ab ai^nto digitum dis-
cedere : digitis a morte remotua Quattuor, lu.
di-gladior, atus, Art, dq>. [gladios], to fight for
life and (kath, contend fiercely : cives inter se sids.
—Fig.: de alqua re: digladientur ilU per me
licet
onis,/. [ dignor ],^bfior, ranis: de
[dignor],
dignatione laborat : pnncipum, L. : principis, Ta.
^Bgne, adv, with con^, [dignnsi, wortkilg, fitly,
becomingly: laudarl satis digne: mioriara perse-
qui : Martem soribere, H. : Peocare cmoe dignius,
H.
digiiitis, fttls, /. [dignus], worth, merit, desert^
character: tantum apnd me dignitas potest, Gs.:
honofl dignitate impetratus: oonsularis, a daim
to the consulship: pro dignitate laodare.— »(?r«o/-
ness, majesty, dignity, grandeur, authority, rank,
distinction, eminence, reputatioit, honor: oonsulis:
snmroa in te : personarum : vostra, S. : oelsiasima
sedes dignitatis. — Setf- respect, personal dignity,
honor : apud alium prohifaiet dignitas, T. : agere
cum dignitate: neqne soam pati dSgiiitatem, at,
etc., Gs. : corporis, presence, N. — One in high cjftce,
an eminent man,^<^i^^' ^9^;ft^^t Aproniua,
848
telapldo
noTa^fignilu puUleaai : cam difcnitates abesfent,
L.— Of things, worthy valuej ejeedlmee : plena dig-
nitatis dontis: portus at urbem dignitste aequi-
parct, N. : Tcribonvn.
digno^ — k — , ftre [dlgnus], to deem worthy:
cQDCCas BominevG. po9t.: laude dtgnsrl: obnisgio
Veneris dignate, y.
digiiMr, &tii8, fill, dep. [dignns], to deem wfnihf,
houoTy doffti, eoHdetoendL tali me honore, V. :
quaecumque (loca) adventu, Ta.: alto te fuuere,
V. : Bis septem ordinibus qaam ( sunimam ) lex
uignatar OUionis, requirm for a kiuglU^ In. : Ver-
ba conectere di^er, thaU I atoop, H. : Cui se viro
dignetur iungere Dido, V. : inter amabilla ponere
Toe choros, H. : si quern dignabitur Lata virum,
ofttplM, 0. : f ugientem baud est dignatus Steroere,
diadaified^ V, : alite verti, 0.:^ambire pulpita, H.
dignoflk at^' ^^^ comjx. and tup, [BKC-l
worthy, daervingy meritoriout, de»erv^, mitabfe^
filing^ beeoming^proper : quod te dignumst facere,
T.: Tir maloribos suis dignlssimus : adsentstio,
quae ne libera quidem digna est : O fons, Dulci
digne mero, H;: quod dignum meraorift visum,
Osl : quioquid dignum sapiente bonoque, H. : di-
cere CinnA digna, V. : dignum factis suis exitium
inrenit, 8w: digna, quol oommittas roulierem, T.:.
Tidetar, qui imperet, dignus esse : digna res est
obi tu nenros intendaa tuos, wmih yomr ytmoit «x-
erHotk^ T. : dignos ease, eonim agram Bolanum
esse (L e. at eorum esset), L. : una perire, O. : oon-
cedere, Ct: fuiase coniunz, O. : amari, V. : legi, H. :
digna res Tisa, at simulaorum pingi iuberet, L. :
qoidquid putabit dignum esse memoriae. Ph.: Di
tibi id quod dignus es dtiint, T. : amicus, dignus
huic ad imitandurti: si dtgna poena pro facds
eoram reperitar, &: Dignum praestabo me pro
laude merentis, H. : oausa, L. : dignior heres, H. :
dignas graUs persolrei^ V. : digna gloria rnris,
V. : id, cum ipse per se dignns putaretur, impe-
tmrit: ex malft eooscientift digna timgteyjmt ret-
ribution, S. : dici ut dignumst, at w proper^ T. :
quid minus est dignum quam videri, ete. : rem
miuas aegre quam dignum erat tulisse, L. : eerius
qaam dignum populo Ri fait : ut probae dignum
est, 0. : cum auctoribus, quibus dignius credl est,
L — With wpin, abL: nihil dignum dictu, L. :
di«na relatu, 0. : agere digna memoratu, Ta.^As
cite. : noils OMiiumelia est, qaam faoit dignus :
diligere mn dignos: exenplum ab dignis ad in-
'iigaos tmnsfettnr, & : dignis ait esse paratns, i. e.
(to help) the dmrvwg, H.
digradlbr, VfsuMj I, dep. [dis-+gnidior], to go
mrf. g» eumnder^ eeparate, party go awag^ depart :
Ho9 digrediens adfabat, at parting^ V. : deni dl-
grediens, 9tq>ping mide, & : lona tdm oongrediens
com aole, lum digrediens: Digrediraur paulum,
0. : ttttmqaaas est a ikie digiessas: a paiontibus,
S. : ab nuntiis, L. : ex eo looo, Os. : belto e tanto,
V. : domo^ 8. : ambo in sua castra digressi, 8. : in
urbem ad capesseudos magistratfts, Ta. — F i g., to
go ande, deiiatef depart : nostro oflScio, T. : de
causa: a causa. — To digren: ab eo, quod propo-
sueris : unde hue digressi sumus : ab epistula di-
gressa est oratio : Post hino digressus iubeo, etc.,
V.
digrestflo, Onis, /. [digredior], a parting, eepa-
rating: nostra. — Fig., a digremon: a propositft
orations.
1. digrenraa, P. of digredior.
2. digressus, ils, m. [ digredior 1, a parting,
eeparatitig^ departure : meus : amici^ lu.
(di-gnmnio), see degmnnio.
diL 1. JVom.jE)^ur.of d^us.— 2. Oen, of dies.
dilndloatiOk onia, /. [diiudioo], a judging, de-
ciding,
di«iadio5^ avi, atus, are, to diUimgweh, know
apart, diecem, perceive the difference : vera et falsa :
vera a falsis : inter has seutentias. — To judge,
diacem, decide, determine: dicam, quod roilii in
mentcmst, tu diiudica, T. : Aliena melius quam
sua, T. : verbis controversias : litem, H. : neque
diiudicari posset, uter uti-i auteferendus, Gs. : diiu-
dicaUi belli fortuua, Gs.
ditunot-, diimiso, see dislun*.
di*labor, kpsas, T, dep., to fall agunder^ go to
pieeee, mdt enoag, diuotve : glades dilapsa: nix,
L. : Volcanus (i. e. ignis), H. : Fibrenas, et divisus
aequaliter rapidequo dilapsus, flowina apart : un-
guis in quinos dilapsa unguis, divided, O. : (Pro-
teus) in aquas dilapsus abibit, melting, V, : dlla-
bente aestu, retiring, 1^a. «- 7b move apart, fiee,
eeeape, ecatter, diepene: exercitns dilabitur, 8.:
intellegebat (coptas) dilapsuras, N. : ab signis, L. :
vigiles e stationibus dilapsi, L. : in sua quemque
dikbi teota, L.— 7b fall to pieee9,4eeag, tumble:
(aedes) vetustate dilapsa, L. : cadavera tabo, V. :
corpora foeda, 0. : fax in oineres, H. — ^F i g., io go
to decay, go to ruin, perish, be lost: male paita
male dilabuntiir, light come, Ught go, poet. ap. G. :
ne omnia dilabantur, si unum aliquod effugerit:
divitiae, S. : vectigalia publica negligentia dilabe-
bantur, L. : de mca memoria, vanuh: dilapso tem-
pore, in the lapee of time, S.
di-laoero, svl, atus, are, to tear to pjeeee, tear
apart : dominum, 0. : corpus tormentis, Ta.— F i g.,
to tear to piecee, waete : ad dilacerandam rem p. :
opes, 0. : acerbitatibus dilaceratus, Ta.
di-laiil5» avi, atus, are, to tear to pieeee, nrnti-
late: (cadaver) canibus dilsniandnm: alqm tor-
mentis, Ta. : membra, 0.
di-lapldo, — , — , are, to throw atoay, eqttander^
' *^°«* •»»°?^ Jfed by V^OOgie
\ '
844
dilapsni, ^. of dilAbor.
di-l«rglor, Itas, Iii, dep., to give liberaHy, lav-
Uh: omnia quibUB voluit: foedera sociis, Tn.
dDatlo^ 6ni8, /I [diS'+TAL-], a putting of,
postponemertty dday: vel minime temporis: comi-
ttorum : nulla, L. : per dilutiones belUim geri, L.
dDato, Avl, atud, ftre, freq, [dilatus], to tpread
out, dUaU\ broaden, ttreiehj enlarge, extwd: ma-
num: funduin: castra, L.: rictOs, 0. — Fig., <a
epread, amplify, dilate, extend: orationem: haec:
gloriam : litteras, to pronounce broadly,
dilator, oris, ma [di8-+TAL-], a delayer, dila-
tory pertotty Em
dilatiia, P. of diifero.
di-laudOk to dittinguith by praite, eulogize:
librae.
-1. dneotiu» adj. [P. of diligo], hved, bdoved,
dear: Maecenas, H.: SuperiB,0.: 8orori,y.
2. dfleotaa or delSotai» Qs, m. [dis- or d6 +
1 LEG-], a ehoomng, picking out, edeetwg, telecHon,
choice, distinction: ad quod delectus adhibetur:
iudicum: dignitatis: non dilecta allquo ducitur
ad iudicandum: sine ullo delectu: coire nnllo
dilectu, inditcriminately, 0, — A levy, recruiting,
enrollment, conscription, draft (of soldiers, etc.):
per legatos delectura habere, Gs. : delectu totft
Italift babito : qoam aoevrinmay L. : mlssas ad di-
lectQs ageodos, Ta. : perditissimorum dvium.
dillgfma, entif , adj, with eomp. and st^ [P. of
diligo], indutlriouM, . careful, amidaoue^ attentiMe,
diligent, accurate, eerupmaue, faithfml: diligentia-
eimi aiutores : homo, thrifty : servi : in re here-
ditaria: in oetentis animadvertendis: diligentior
ad dassera omandum: omnis offici diligentissi-
mus : yeritatis, N. : equis adsignandis.— Of things,
laborious, fai^ftd: relaUo eonsulis: scripturar
oonquisitio, Ta.
dilige&ter, adv. with comp, and sup. [diligens],
industriously, attentively, d&igenAy, aniduouely:
iter facere, Os. : omnia agere : percipite quae
dicam: diligentius (libelH) sunt t«o6nditi: quos
diligentissiroe conAervaTit, Os.
diligentia, ae, /. [diligens], attenUveness, ear-
newness, diligence, industry, amduity, care, faith-
ftdness: non roediocrem diligentiam adhibere,
Os. : Bumma in re p. : erga pecuuiam, Ta. : Tostra,
T. : qua diligentift fuerit ! : nihil de dillgentifl re-
mittere: dignitatis, rf^Mirrf/or. — JEeonomy^ frugat-
ity: res familiaris debet conservari dillgentia.
dxligo^ l6xT, lOctus, ere [di8-+2 lego], to single
out, value, esteem, prise, love: alqm : se ipse : inter
Be : civitates eum diligebant, Gs. : magno dilectus
amore, V. : Lalage, Bilecta quantum, etc., H. : te
in fratrifl looo,T.— ProT.: Solus est quern dili-
gant di, i. e^fortunt^e favorite^ T. : Diligitur nemo,
hIbI eol fortana aecvnda est, O.— 3
ai^firs to, be content wth, esteem, ap^
rem: kxsam: obsenrantiam hoininiB:
ingenia : alcuius consilia :
mediooritatam, H.
di-lorioa^ —, itus, ire, to tear opent
di-ltioeo, — , — , ere, to be dear. A*
diluoere id quod erat ooepit, L. : rea patV
dilQOMOO^ iQxI, — , ere, inch [ dil«
grow light, begin to shine, dawn: Omn^n crede
diem tibi diluxisse supremom, U. — Impers. : ciim
iam diluceseeret : iam dilnoesoebat, com, «tc, L. :
diluxlt
dSlnolde, adv, [dilucidus],jp/atnfy, evidently,
distinctly: expedire ludicibus, T. : expiicare: re-
spondeo.
dQuoidnflk a^, with eomp. [diluoeo], dear, dis-
tinct, evident : oratio : omnia dtlucidbra facientos.
dUuOQlam, I, n. [diluceo], daybreak, dawn.
dfladiniii, I, n. [ dis +Iudus ], a resting - tune,
intermission.^'Plur,, H.
di*lttO^ ul, atuB, ere, to wash away, dissolve, di-
lute, wash, drendi : ne aqua lateres dilaere posset,
Cs. : sata laeta, V. : unguenta lacrimis, O. : diltita
labella guttit, tnoitUnsd, CL^Jh dissolve, tanper,
dilute, miXf ^^- ^^^num, L.: favoa laete, V.:
melU Falemo, H.— ^ i g., to weaken, lessen, itnparr,
extenuate: res letlB crimen: molesttas omnis:
boram mero, O.: quae Popilius obieoerat, L.:
unaqoique de re.
dilutaa, adj. [P. of diluo], thin, weak, dHuie.^
Comp. : dilntius poturi (sc. vinum).
dlluTies, — , aec. em,/, [diluo], an inundation,
Jlood, dduge : ten, H.
dildvium, I, «. [ diluo ], an inundation, food,
dduge : Oiluvio miscens (telhirem), Y^ O. — ^ig.,
desolation, destruction : illud, V., lu.
cHmaAhli, &ram, m.,sshfiAxah mounted in-
fantry, dragoons, Ou.
di-misS, St!, — y fire, to spread abroad: ad
existimatSonem hominum latins.
dimenaio, onis,/. [d{s- + l MA-], a msasur-
ittg : quadrat!.
dimanawii P. of dimetior.
di-mitior, mfinsuB, Iii, dax and pass^ to meas-
ure, measure out, lay out : syAabaa : oaehim atqoe
terram : campum ad oertameii, V. : poaitGa aide-
rum, Ta. : digitis peccata sua, to count ojf.-^Pass^
/b be measured, be planned^ be adapted (onljr perf
system) : a quo essent ilia dimensa atque descrip-
ta : opere dimenso, laid out, Gs. : tjgna dimeDsa
ad altitudinera fluminis, Gs. : oertis dimenaoa par-
tibus orbis, V.
)&Sb^€^-
dkoiofttio
M5
fo mMnnv otrf, mark out : eomm cunHfl dimeUti
cognonmitftr—fViaiv to ^ mrati^r«j ouly bt marhad:
locttm ctstm dimetori iu8ii(» L. : dimeUta tignft
(aL demetataX
dimlcmtlo^ ooifl, /. [ dimioo], a fighty combat,
lintggU^ emcamUer : maxima, Ot. : bellam rogonti
dlmicatione geritnr, L. : prionim dimicadonum
f ractus, Ob. : proelii : univenae roi, a petural tfii-
gagemaU^ l*.-^A eombatinff, ttruggling^ eontaty
rwalry : erepti sine dimicatione : in rem p. : oum
dimicatio propoelta elt, L: Titae dimicationea,
perilouM eantaia : capitifl.
di-mlooi avl (dlmiouisae^ 0.), atus, Sre, to fight,
druggUf contend : armis, Ob. : armia cum aliquo,
X.: pro sua quiaqoe patria ferro, L. : in acie, in
the openJUld, Cs. : equitatu, N. : pro te : anclpiti
proelio dimicatur, Cs. : adversus se tam exiguis
copits, N. — To ttrtiggle, strive, contend : omni ra-
tione: dimicantes competitores, riv<d candidates,
Ll — 7b be in oonjlict, be in peril, nm a risk, risk,
hazard: de capite, de fami : de vita gloriae causa,
to be in mortal peril: de repulsa, L e. 6« m danger
of defeat^ Gs. : capite tuo, U
dimidiatiui, adj. [ dimidiom ], halved, divided
ta the middle: menais : partes yersiculorum.
dunidiimi, f, n. [dimidiusl, the half: Tlxdum
dimidium dixeram, was hanug half through, T. :
at ne minus dimidiura ad ilium perveniret : quos
dimidio redderet stultiores, bg half: Hibemia di-
midio minor quam, etc., Gs. : Maior diraidio, H. :
minus dimidio hostium quam antea occisum, L.
— P r o ▼. : Dimidiam fact!, qui coepit, habet, well
begun is half done, H.
dioddiiiBt a(ff. [dis-+medius], liolf, otu half:
pro dimidia parte : rex dimidiae partis Eburonuni,
Cs.— F i g., of descent : dimidius patrum, dimidius
p]f\MB,halfpatrician and half tMeian, L. — Broken
til two, broken: cms, lu. : voItQs, mutilcUed, lu.
di-miniio, see dimminuO.
^imJMrf;^ onis, /. [ dimitto ], a sending out,
tending forth: libertorum ad provincias. — A dis-
mimng^diseharge: propugnatorum.
1. dlnttasiiflk P. of dimitto.
2. (diilii«Ri% ils), m., a dditeranee.^' Only
dsL : bane quaestionem dimissui sperant f uturam
(dnb.).
^mltto, misl, missas, ere, to send different
«ayi, send out, send forth, send about, scatter, dis-
tribute: littems circam municipia, Cs. : litteras
per proTindas, Cs. : certoe per litora, V. : nuntioe
tota civitaie Aeduorum, Cs. : legatos quoqtie vcr-
8ani, Cs. : dimissos equites pabulandi causft, Cs. :
aoimuro ignotas in artlj>, directs, O. : aciem (i. c.
oculos) partis in oronls, O. : per provincias, to send
despatches, L. — 7b break up, dissolve, dismiss, dis-
eharge, disband: senatom: attxili%S.: exerdtum.
Cs. : plarfs mafiQs, Cs. : nondum oonvivio dimisso,
broken u^ L. -*- 7b send awag, let go, discharge,
dismiss, rtleaas: himo ab se: nxorem, divorce:
Allium inoolumem, Cs. : impunitiim, 8. : me in-
castigatum, H. : equos (to fight on foot)» Ta. : be-
luam inclusam, let loose: hostem ex manibus, Cs. :
eum e manibus (i. e. eius libnira), lag down : nun-
tios ad Centrones, CB. : Manlium Faesulas, S. : ab
armis Ascanium. — 7b rdinqui^ leave, desert, give
^ abandon, omt, let sl^: iooam,quem oeperant,
Ob. : captam Trolam, O. : fortimas morte: patri-
moninm: speratam praedam ex manibus, Cs.:
quantum dimissa petitia praestent^ H. : kis tribtt-
ta, remit, Ta. — F i g., to renounts,give up, abandon,
forego, forsake, let go, lote, leave: rem frustra ten-
tatam, Cs. : oocasionem rei bene gerendae, Cs. :
tantam f ortnnam ex manibus, Cs. : nullam tem^
pus, quin, etc : oondidones paois, Cs. : snum ius :
in amicitiis dimittendis: quaestionem: fugam,
means of flight, V. : ooeptum iter, 0. : iniuriam
inultam : iracundiam rei p. dimittere, sacrifice, Cs.:
oblito pectore cuncta, Ct. : dimissa in discrimen
dignitas, exposed, L.
dtmminno^ — , — , ere [dis-+minuo], to break
to pieces, shatter, break : tibi caput, T. : Dimmi-
nuetur tibi cerebrum, T.
di-moTeo^ dvl, dtus, ere, to move asunder, part,
put asunder, separate, divide : terram aratro, V. :
glaebas aratro, 0. : auras, V. : dnerem foco, 0. :
rubum, i. e. creep through, H. — 7b separate, dis-
perse, scatter, dismiss : nmentem polo umbram, V. :
obetantis propinquos, IT. : turbam, Ta. — 7b move
away, separate, remove: rem p. de suis possessio-
nibus: alquoe a p!ebe,S.— Fig. : alqm numquam
dimoveas, ut, etc., entice enoag, in ardsr to, etc., H.
Dindymene, 6»,f., = Atvivfifivfi, Cghele, H.
di-nO(K)Ob — , — , ere, to know apart, distin-
guish, discern: vera bona, lu. : (gemiiios) inter
se similes, 0. : civem hoste, H. : dominum et ser*
vum delidis, Ta. : curvo rectum, H.
dannnieratid^ 9nis,/. [dinumero], a counting
over, reckoning up, enumeration: noctiom ac die-
rum. — As a figure of speech, 0.
di-nmiMro^ !▼!, itus, are, to count, reckon,
enumerate, compute: Stellas regis annoe: tem-
pera, V. : generis gradiis, O. — 7b count out, pay:
yiginti minas, T.
dioa06sl% is, /., =s iioiiaiats, a governor's
jurisdiction,, distrid,
dioecetea, ae, m., =; Bioiiatrh(t ^"^ <^9erseer of
the revenue, rogal treasurer,
Dion^sia, onim, n., =r A40iaw«a» ths festival
of Bacc/ius, the Bacchanalia, T.
didta, ae,/, ^*8uini [two-eared], a two^
246
dlplOBia, atis, n., = ^iirXtf^, a tetter of reo*
<mfnendati(m^ Utter of av/Uwriiy^ C, Ta.
1. Dira, ae, /. [dlru«], a pvry, V.^Plur., the
An«, goddeuee of retfenge and remorse^ V.
2. (dira, ae), /. f dinia], a bad omen (only
jrfttr.) : dirae, aicut cetera au^picia, etc. — A ctiree^
execration : Diris agam tos, H. : compositae, Ta.
3. dira, 5rum, n., see dirua.
^roota, adv. with comp, [dlrigo], in a etraight
Une^ precUelg, ejoadfy: ad perpendiculum, Gs. : di-
rect! us gubemare: dicere.
direoto, diriotiui, tee derect-.
1. diremptus, P. of dinmo.
2. diremptua> a^«t "*• [dirimo]| a etparadon.
direptio, onis, /. [ diripio ], a pluudering, pit-
laging^ eaek : Bocioram: fanoram; urbis, ()3. —
Flur,: aratorum.
direptor, ^ris, m. [diripio], a plunderer:
nrbis.
direptna, P. of diripio.
diribao, — , itus, ere [di8-+babeo], to separate,
eort, canvaee ( ballots ) : dum de te tabellae diri-
beantnr: diribitae tabellae.
diiitattid, Onis,/. [diribeo], a eeparation^ aort-
ing, canvoM (of ballots).
dlribltor, Sris, m., a 9ortet\ canvataer (of bal-
lots): tabellarum.
1. dirigdi rdzl, rectus, ere rdis-+reffo], to i/m-
tribute, ecatter: volnera (i. e. tela), V. — To lay oul,
arrange in lines: regiones urbis: vicos, L e. the
rows of houses, L.
(2. dizlgo), see derigo.
diximOt Sml, ^mptus, ere [ di8-+eiD0 ], to take
apart, part, separate, divide, cut off: diniiri (oor-
pu9) distrahive ; dirimit Suebiam montinm iugiim,
Ta. : urbs flnmine dirempta, L. : a continenti ur-
bem, Cu, : si quern dirimit piaga solis, whom the
torrid gone parts (from us), V. : infcstas acie?, inis
(i. e. iratos), to stand between, L. — ^Flg., to break
ojf, inttirriJA, disturb, put off, d^ay : proelium di-
rimitur, Cs. : proelium nox diramit, S. : proelta
voce, V. : yeDerunt ad dirimendum bellum, L. :
certamina, 0. : oontroTersiom, to end: rem arbi-
trio, O. — To separate^ €hssolve, break off: coniunc-
tionem civium : caritas dirimi non potest, etc. :
dirempta pax, L. : couubium, L. — To inierrypt,
disturb, break up: conloquium, Gs. : ut concilia
populi dirimerentur, L. : actum est niiiil, nox dire-
mit. — To destroy, frttstrate, bring to nauglit: au-
spicium, L. : rem susceptam : consilium, S.
diripIS, ul, eptus, ere [di8-+rapio], to tear
asunder, tear in pieces : Cum diripereris equis, O. :
membra roanibos uefandi8,0. : dapes, V.^Tb lay
waste, ravage, spoil, plunder, pillage: bona eorum,
Ot, : oppidum, Ob. : captas urbis; L. : dirlpiendas
clvitatas dare, Gs. : direpta domus, V. : praadas
imperatorea oum paucis dlripiebant, seiitd and
divided, S. : aras, strip, V. : roella, steal, V* — To
tear away, snatch away: Vagina eoseoi, Y. : di-
repta leoni Pellis erat^ O.
^KHtaa, fttis, / [ dirus ], misehirf, misforiunr,
calamity: inTecta casu, G. po^L — Fiercet^est, cruei-
ty : omnI diritate taeterrimus : quanta in alquow
di-rompo or dia-rumpo, rUpI, niptus, ere, to
break to pieces, break, sliatter : partem ( nubia ) :
homo diruptus, tfiat has a rupture: dirupi me
paene, nearly bursts my lungs: Disnimpor, T. :
disrumparis licet: plausu dinimpi. — ^Fig., to break
offi stmder, sever: amicitlas olTensione: huroani
generis societatem.
di-mo, rul, rutus, ere,' to tear asunder, over-
throw, demolish, destroy : maceriam lube dirui, T. :
urbem : muros, N. : nova diruunt, alia aedificant,
S. : post dinita Pergama, O. — To scatter, diq>erse^
destroy: agmina vasto impetu, H. : omnia Bac-
chaualia, L. — Esp., to dqnive (of payX )*»'»•
aere dirutus est, his pay was stopped: homo dini-
tus, bmikrtipt.
diruptua, P. of dirumpo.
dirua, adj, with comp., ill-omened, ominous,
boding, portentous, fearful, awful, dread: coroe-
tae, v.: quibus nihil dirius: roortalibus on»en,
0.: tempus: exsecratio, L. — Plm*. ». as subst.:
in dira incurrimus: Dira canere, 0.: dira alcui
precari, Tb. — Dreadful, cruel, fierce, fdl, reUnt-
less : sorores, tlu furies, V. : Dea, i. e. Circe, 0. :
Hannibal, H.: mens, V.: hvdru, H, — Dreadful,
dire, horrible, awful : dapes,0.: venena, Q. : hel-
ium, v.: cupido, insane, Y. : sollicitudines, H. :
superbia, 0. : Temporibus dins, in the reign of
terror^ lu. — Fturi\ n. as adv. : dira fremeii8,/m^-
fully,\,
dirutua, P. of diruo.
1. dia, dltis, neut. due, adj. with comp, dltior
and sup, dltissitnus [DIV-], WcA, wealthy, opulent,
piH>viaed, abounding : dis quidem esses, T. : Gra-
tini huius ditis aedes, T. : domitp, H. : patre ditf,
N. : Mycenae, H. : delubra donia, O. : stipondia,
L. : res p. bonis exoniplls ditior, L. : dmn tie sit
te ditior alter, H. : apud Helvetios ditissimus, Cs. :
terra, Y. : Bovianum armis, L,
2. IMa, Itis, m. fDI Y-], orig. deity; hence, Jupi-
ter of the infernal regions, G., Y., 6., Ttk. — Of the
Geltio ffod of night, Gs. : atri ianua Ditis, i. c. of
the Mtulerworld, Y. : domina Ditis, i. e. Proserpina,
Y.
3. dla- or iSl-,praep., insefiarable [DYA-], dis-
before e, p, g, s, t, dl- before d, g,l,m,n, r, and r
(but usn. dimminuG, sometimes disi-umpo), dif- be-
fore/. Befoi'e a vowel dis- becomes dir- ; before
Digitized by V^OOQIC
dts
947
fl coD8oa«ot, sometiiaes dl, aometioMS dii-. lacio
makes dUlcid or dissiviu.— iln<iMi(?r, apart^ oioay, in
dijferent dirtdiona ; pee dilBndo, diaoedo, dimttto,
di^'ido, etc. — Beiveen^ among^ thro/ugh / see dino-
8CO, diiudico, diligo, etc. — F i g., not^ un- (reversing
or negaUv'mg the primitive) ; see diffldo, displiceo,
dissoHdeo, etc. — JSxeeedingly, tUieriy ; see differtus,
dlUudo, disperea
4. di8» see deiis.
dis-oedo^ cet^^I, eeuot, ere, to go apart ^ pari
OMimdery dunde^ teparate^ ditperm^ scatter .* ex hao
fngft auxilia disoeeeerant) Ca, : ligDatioiiifl cau8&
in sUtss, 0*, : at sodalitates decutiaiiqae discede-
rent: cam diaoedere populam ioitisseot tribuni,
L,: in duas partis, &: cam terra discessisBet:
caeiuro, cpew : scaena at vereis disoedat f ronti-
bttfi, open, v.— 7b go awtg, dtpart, leave : petebat
at discedere lioeret, Os. : misere discedere qiiae-
rens, H. : ab exercitn, Gs. : a seals latere : e Gal-
III : ex eontione, Cs. : de foro : tempio, 0. : longius
ab agmine discedl, Col : de coUoqoio discesBum,
L. : in loca occulta, & : ad arbeni, V. : ex castris
domain, Cs. : domoe saas^ N. — Of troops, to march
of, nuarch a»ag, decamp : disceesit a Brundisio,
Csu: ex hibertilA, Gs. : Tarraoooe, Cs. : ab signis,
to leave the atandard, Cs. : exercitus ab sigiiis dia-
oessit, diebanded^ L. : ab amis, to lajf dowti tfteir
amiff, Cs. : in itinei-e ab eo, daert, Cs. — From a
battle, to get away, come away, come off, be left, re-
main : se supeiiores discessisse existimare, Cs. :
victor discessit ab hoste, H. : yictas, S. : graviter
▼olDeratus, S. : at inanes disoederent: aequA
raann, S. : aequo Harte, L. : sine detrimento, Cs.
— From a trial or straggle, to come off get off be
lejt, remain : iit spoltis ex hoc iudicTo omati di-
soeiiant: se siiperiorero discessunim: Ilberatiis,
N.: si iatiua linec iniuria inpunita discesserit:
polchre, T. : tarpiasime : a iodicio capitis maximfi
glorti, N. : Dtsoedo Atcaeas puncto illius« he votes
me an Aleaew, H. — Fig., to depart^ deviate, swerve
from, leave, /oraake, give up, abemdon .* nihil a
BUtu naturae : a fide : a soA senteiitia, Cs. : ab
omicts in magiift re peccantibus. — To pom away,
fHUiiah, ceaae : audivi qiiartanam a te discessisse:
ex aiiimo illius mcmoria : bostibus spes potiuadi
oppidi disoessit, Cs. : ubi has sollicitudines diacea-
sere, L. — In the phrase, in sententiam discedere,
to adopt a view, pass over to a party, vote for a
meature : senatns in Catonis sententiam discesait,
SL: senatus in alia omnia discessit: in banc sen-
tentiam ut discederetur, L. : illud SC, quo num-
quam ante discessura est, Cs. — To leave in l/iouglU,
depart : cum a vobis discesserim, i. c. except yon :
at cum ab illo discesserint, me habcant proximum.
dlaoeptatlo, dnin, /. [dtscepto], a diepnte, die-
ptitalum^ debate, diaeuitioH, disquisition : cum qui-
bus omnis nobia diaceptatio est : (causa) in discep-
tatione Teraata : privata: ilia disoeptatio tenebat,
quod, etc., the point in dispute was, L. : iuris : di-
cendi : verborum, L.
diaoeptator, oris, m. [diacepto], an umpire,
arbitrator, judge .* criminia : populo B. discepta-
tore uli *. de auo iure ad Caeearem diaceptatorem
venire, Ga. : inter patrem et filium, L.
diaoeptitnac, Tcis,/. [diaoeptator], an arbi'
trator : dialectica veri et falai.
dlflOeptOy&vI, fttus, &re [dls.+capto], to decide,
determine, jutfge, arbitrate, sit at umpire : haec
iuate': causara in foro dicere diaceptante te : exer-
oitu diaceptante, L. : inter populum et regem in
re praeaeuti, L. : eorum contruveraUa : eoa ad di-
sceptandum ad amiooa vocare, /or arbitration, h.
— To debate, dispute, discuss, strive : erat non di-
aceptando deoertandum: cum palaeatritia aequo
iure: de contraversiia iure apad ae potiua quam
inter ae armis, Cs. : de foederum iure verbis, L. :
de iure publico armis : si coram de condicionibua
disceptetur, Cs. : ut coram Iraperatoro disceptare-
tur, L. — F ig^ to be at stake : in uno proelio omnis
fortuna rei p. disceptat.
dis-oemo, crSvI, cretua, ere, to separate^ act
apart, mark off^ botmd, part, (Uvide : muro di
scern! a nobis : dlscrimina, quibua ordlnes disceme-
rcntur, L. : mons, qui finis eorum discemeret, S. —
Poet: ( saxum ) telas auro, to interweave wUh
gold, v. : limes litem ut discerneret arvis, i. e.
keep away, Y. — P. per/,, divided, separated : urbea
magno inter se spatio discretae, L. : ubi discretaa
insula rumpit aquas, 0. : aedes piorum, retired, H. :
septem in ostia Nilus, 0. : nee mors discreta fuis-
set, nor had we been divided in death, 0. — F i g., to
distinguish, discern, know apart : alba et atra : in-
sidiatorem et petitum inAidiis, L. : diem noctemque
caelo, V. : fas atque nefaa, H. : auos, Cs. : quid sit
eiasdem generis : pecuniae an famae minus parce-
ret, S. : nee dlscernatur, iussu iniussu pugnent, L.
difloerpo^ psi, ptus, ere. [di8-+carpo], to tear
in pieces, rend, mangle, mutilate : animus nee divi-
di ucc discerpi potest: diacerptum regem mani-
bua, L. : membra graia, H. — Poet.: aurae Omnia
discerpunt, Aca^tor, V. — Fig.: divolso et quasi
discerpta contrectare, treat in fragments: alqm
dictis, Ct.
discesoiot Onia, /. [discedol a sepaixUion, di*
viaton : Si eveniat discessio, a divorce, T. — Of the
senate, a division, formal vote: senatus consnl-
tum de BUpplicatione per diacessionem fecit : sine
ull& varietate, a unanimoits vote : quiunquam di-
scessio facta nun esset, no vote was taken.
1. diaoeaaufl, P, of discedo.
2. diaoessiia, as, m. [di8-+l CAD-], a going
asunder, parting : non longinquus inter nos: caeli.
i. e. lightning. — A going away,
Digitized D\
/
918
difloora
withdrawal: tuns: ftb urbe: o vitft: latronis:
meas, 6anuAm«iU .* disoessa mugire boves, Y. :
boHb aoceasfls discessQsqae. — A mareMng aitoy,
nuitvlUnff ojf!, deeampinff : BelgBtrum, C«.
diMldinm, I, n. [dis-+2 SAG-} a partihig,
atparatioH, dimfffwmemty dimenmon^ dUwra : inter
1108, T. : nil, quod sit ditddio dignum, dtvarce^ T. :
Gupido Si tibi diacidii eet, 0. : iDanento memoriA
in diflcidio foederuin, L, : civile, Ta. : belli. —
IHur. : amioorum : adfinicutum, Ta.
difloinotoi^ a4j, [P, of discingol ungirt^ wUh-
out the s^'dU : discincU ludere, in toou <lr«ft, t e.
at AMC, H. — VoUiptmmy effeminate^ dinolute : Af ri,
v.: nepoSjU.
di-0Oindo, cMl, cUsns, ere, to tear otMmder^ cttt
apart, cleave, dmde^ rendy tear : Vestem, T. : tuiii-
oam : purpureos amictfks mana, Y. : labram, T. :
artfis, Y. : novaculA eotem, L. : amicitiae diacin-
deiidae, rt«2e/y broken off.
diB-cingo» nxl, nctus, ere, to wtgirdy deprive of
the girdle : ocnturiones discinctos deatitui iussit,
i. e. to loae tlieir mantlee^ h. : dlscincta tunicft, H. :
Afros, i. e. etrip utterly, lu. : neque ego discingor,
i. e. relax in n^fiiendfy offleee,
dlBdipliiia, ae, /. [dlscipulus], indruelion, tu-
ition^ teaching, training, edaiation : puerilia : adu-
leacentls in discipliuam ei tnidere : te in discipli-
nam meam tradere: in disciplinam (Druidum)
oon venire, d. : res, quarum est disci plina, the ob-
jects of inttntetion : quae (inconimoda) pro disci-
plinft et praeoeptis habere possent, Cs. — Learning,
i'nowledge, science, discipline, culture : homo (sum-
niA) discipllDa ; a pueris nuUo officio ant disciplin&
adduefacti, Gs. : luilia plena Omecarum disci pli-
narum : his discipUnis institiitus : miliibie, tactics :
bellica : niilitaris, military discipline, L. : oocidere
non disciplinA, sed impetu, Tu. : uavalis : rei p.,
statesmansfiip : vetus regum, seventy : familiae
gratis : maionim, S. : certa virendi, orderly way :
populorum, the art of governing: phnosopiiiao, a
system: tres trium disciplinanim prlncipes. — A
custom, habit: Nam disciplinast eis, derounerarier,
etc^ T. : imitari avi mores discipHnaroque : fami-
liae.— A school: itinera disclplinarum : philoso-
phorum disciplinae, sects, T.
diaoipula, ae,/. [discipulus], a female scholar,
disciple, H.
dlooipulus, I, m. [ disco ], a learner, scholar,
pupil, disciple, student, follower : Num immeinores
discipuli ? Have the pupils forgotten (their lesson) ?
T. : Platouis : laboris et fori.
disoismu, P, of discindo.
discludo^ si, sus, ere [dis+olaudo], to hep
apart, divide^ shut off : Neroa ponto, Y.: quibus
(tignis) disclusjs, kdd asunder, Gs. : iram et cupi-
ditatem locis, to eutign: moratts rcoboria, rdax the
/MUA,Y. \
disoltumu, P. of dlsohtdo.
diaoo^ dldid, — , ere [DIG-], to leam^ learn to
know, acquire, become aeouainted with : litteras :
ins civile : dialectica ab atiquo : id de me, T. : vii^
tutem ex me, Y. : quae illi litteris, ego militando
didici, S. : per laborem usom militlae, 8. : omnis
crimlne ab uno, Y. : txnde ius eivile discatar : quae
(artes) non sine otio diaoaDtur: Pater ease diaoe
ab illia, T.: aenatai parere: miaeria aaocurrere,
Y. : ittstitiam et non temnere divoa, Y. : Litavicum
ad aollicitandoa Aeduoa profectura, Ga. : nihil ease
foadina sertitute: quid ait vivere,T.: hoc quam
nihil ait: quantum in Etrurii belU eaaet, L.: Unde
ait infamis, O. : qui diaount, pupHs, Gs. : illo diaoen-
di cauaA proficiaci, to study, Gs. : voluntaa diaoendi :
diacebant fidibus antiqai ^accanere). — ^Poet.,of
things, to be taught: Nee aiaoei mentiri lana colo-
rea, Y.— 7b stut^ for aetimg, present, produce (on
the atage): haa partis, T. : Novas (fabukaX T.
dls-oolor, Oris, adj,, of another color^ not of
the same color : auri per raraoe aura, Y. : nntrooa
roeretrici, different in dress, H.: Teatia fatia disookx-
alba meia, O. — Party-colored, of different colors :
signa : miles, black and i$hite (in dranghtaX O.
dis-conireiiio, — , — , ire, to disagree, be huxm-
sistent : vitae ordine toto, H. — Impers. : eo dis-
oonvenit Inter Heque et te, H.
diaoordia, ae, /. [discors], disunion, disagree-
ment, dissension, vaiiance, discord : confingis cau-
saa ad discordiam, T. : ctvilis, 8. ; facultas disoor-
diae concitandae : duas ex una civitate diacordia
feoerat, L. : perfecta tibi bello, Y. : fi-atnim, O. :
inter ipsos, L. : crga alqra, Ta. : non aedebantur
dlsoordiae : tacitae : incertac mentis, ineonmatena/,
O. : Idae et Pliocbo, Event filia, the subject of
strife, Pr. — Mutiny, rebellion, Ta, — Person., the
goidess of discord, Y.
diaoordiomia, ae^. [diMeoTdvs], full of discord,
intractable, quarrelsome : volgus, S.
diflOordOb — , — , Are [diaoors], to be at vaW-
anee, differ, quarrel: inter ae, T. : cupiditates in
nnimis cUscordant: animus secum dtscordana: pa-
tria, Ta. — Poet., to be unlike, be opposed: quantum
discordet parous avaro, H.: Si disoordet cquea,
protests, H. — 7b mutiny, IW.
dls-oors, cordis, <M{f. [dls+cor], — Of persons,
discordant, disagreeing, inharmonious, at variance :
homines ambitione : ad alia discordes in uno con-
sentirc, L. : gens, L. — Po e L : Tanais discors, i. c.
tfis Parihians, H. : fetus, hybrid, 0. — Inconsistent,
warring, eontrady^ry, inharmonious: inter se
reaponaa, L. : semina rerum, O. : venti, Y. : renim
Concordia, H. : aymphonia, U. — Unlike, discordant,
different : ora 8op9, Y. : luMtea muiibus, Cu.
Digitized by V^OOQIC
949
dlflor«pi]|% Mftb, P. of discrepo.
diBorepantla, ae,/. [discrepo], dueordante^
dinunilarily, ditcnpaney : rerum, Terborum.
disorapatlQ^ 5nia, /. [ disertpo ], a duagr^^-
ment^ ditpttU .• inter oonsiiles, L.
dis-orapob uT, — y ftre, to cRffer in wttnd^ he dit-
fordantyfml to harmtmm .* (fide») paohiin.— Fi g.,
to duoffree, be tneotuutent^ be differeniy vary^ differ^
he «t odde .* si qnid diMiepei: qtiM inter ooiile-
gas discrepare videatis : tree duces diaerepantcs,
prope ni defeoerint, U: nee maltum diecrepat
aetas, Y. : nulla in re : in eo inter ae : oratio vei^
bis discrepat, sententiis oongniena : de oeterii re-
bos: ab aliorum iudiciis: facfcam a seutentift
legis: facta cum dictis: eibi: Vino acinac«s di-
screpat, H. : Priino ne medium discrepet, H. — To
be dupiued^ he in ftteelion : Causa Intend! diacre-
pat, O. — Itnpere, : cum de Icgibua conveniret, de
Ifttore tantura diicreparet, L. : inter auctored : nee
discrepat, qnin, etc^ L : cum liaud ferme discrc-
paret, quin, etc^ hareBy a doubt remained^ Gs.
diaoretiiB, P. of diaoemo.
di-floiibd, acrlpaX, aortptus, ere, io dietribute^
divide, apporUott, aeeigu: (aigentum) illis, T. :
civitatibna pecuniarum summas: urbis partlfl ad
iocendia: duodena in singulos homines iugera:
pretio inra : Sedea diaeriptae piomm, H. : militi-
bas in l^ionea diacriptia, L. : diacriptla per faml-
llam ministeriia, Ta. : non melius potuit discribere,
L e. calcuUUe,
dlflcrimen, iuis, n. [dia-+2 CER-I that which
parte, an intervening epaee^ ittiervalf aiatanoet divi-
tion, eeparation : cum (maria) pertenui discrimine
tepararentur: diacrimina costis spina dabat, z»aW-
A/,y. : fiuem atque initiiim Incis exiguo discrimine
iuternoecaa, Ta. — Poet.: Fossarumque morae,
Wti dlHcrimina parva, i. e. the brink of death, V. :
lenue leti, Y^ — ^F i g., a dietinction, dyferenee, die-
erwUnaiion : hoc inter gratiosos oivis atque foi"-
il3 : sine discrimine armatoa inermis caedunt, L. :
Discrimen obacurum solutis Crinibus, i. c. of eez,
H. : sui alienique, L. : diWnarum humanarumque
reram, h, — ^P o e t. : septem diserimiaa voeam, the
»nea intervale (of the scale), Y. : parri discriroinis
umbrae, dighiUf varying (of color), 0.^-^ deeieive
point, turning -poind, erUieml moment, detemnna*
lion, dedeion .• res in id discrimen addoota est : in
di^rimine est humanum genua, utrum, etc., L. :
belli, Cu. : haec haud In rnagno ponam discrimine,
regard ae of great moment, L. — Poe t. : discrimine
aperto, the tmt, 0. — A deeiawe moment, crime, perU,
ruk, danger, haeard : in ipso discrimine periculi,
L : in summo rem esse discrimine, Gs. : salus so-
ciorom summom in discrimen Tocatur : In yeteris
f'trtanae discrimen adducitnr: patriae: res p. in
discrimen committenda, L. : quae multa vides di-
scrimine tali, Y. : discrimine Titae Goniugium pe-
tere, O. : ire obriam discrimini, Ta. — A deeieive
batHe: Tehemens,Gu.
dlicrlmlno, ivl, fitus, Ire [ discrimen ], to di-
videj paH, eeparate : Etniriam discriminat Gassia :
late agros, Y. : rigiliarum somnique tempora, op-
poriion,h,
disoripti$, oiiis, /. [discribo], a divieion, die-
tribution, apportionment, aeeigriment : ciritatis:
populi : poesessionum : per urbem caedis (cf. de-
Bcriptio).
dift-omcld, — , Stus, ire, to rack to pieeee, tor-
/tire.— Only pom, : Bruturo, Gassium discruclatos
necare : Discrucior animt, am distracted, T. : di-
scrucior, fundum a Gurtilio possideri.
diflonmbo, cubul, cubitus, ere [CVB-l, to lie
down, recline at table: discubuimus omnes, took
our placet : toris pictis, Y. : discumbere iussus,
invited to dinner, lu. : discumbitar. — To lie down
to eleqt : oeuati discubuerunt ibidem.
dis-cuplo^ — , — , ere, to desire greatlg, long :
se vendere, Gt
dl«-oarr5, carrl and cucurri, cursus, ere, to
run different wage^ rtm to and fro, run about^ wan-
der, roam : in muria armata ci vitas, Gs. : deus in
montibus alUs, 0. : circa vias, L. : per omnis siU
vas, 0. : Olli discurr6ro pares, Y. : ad rapiendas
virgines, L. : in muroe discurritnr, Y. : ad suff ra-
gium ferenduffi, L. : praedatum Romam, L. :
(Nilus) septem diacurrit in ora,Y. : fama toti
urbe discorrit, Cu»
1. dlBOursus, P. of discurro.
2. dlAOuniia, fls, »i« [discurro], a running to
and fro, running about, etraggling : continere ab
discursu militem, L. : vallem discursibus impleat^
0. : subito discursu, a double flank tnovemeuty Ta.
di«Oil% I, m., 3s SioKoc, a quoit : pete ceden<«
tern a^ra disco, H. : Indoctus disci, H. : discum
audire quam philosophuin malunt
dtaowMHB, P. of discutio.
diaoutio, cusd, cussus, ere [dis+quatio], to
strike asunder, dash to pieeee, ahatter : columna ad
imum f ulmine discussa est, L. : arietibus aliqnan-
tum muri, L. : latericium, Gs. : tempera ictu, O. :
nubls, 0. : discussae iubae capiti, Y. : snxa, Iu.-»
To break up, scatter, disperse, dissipate, remove, dis-
pel: coetfks, L.: discussa est caligo: discuss!
nive, Gs. : nmbras, Y. : somnum sibi lymphi, Pr. :
soporem, Gu. — Fig., to remove, eeaiter, daitrog,
suppress: caedem: canctationem eius: earn rem
litterae discusserunt, L. : periculum conailip.
disaite, adv. with sup, [disertus], dearlg, <2t>-
quentlg, expreeelg : hoc scribere : disertissime
scriptum, L.
diaertas, atfj. with eomp, and m^^jyqi(^di0-
260
eertus; P. of diasero], akUfiil, char, devery well-
apoken, fiueni : homo, T. : disertos cogiiosse me
nonnullos: adulescens: ad Tinum: callces quem
non fecere disertum? H. : laudare disertos, men af
adhurty lu. : disertior Socrates : dUertissimus po^-
ta: homo nostrac civitatis. — Of discourse, dear :
oratio : disertissima epistula.
diaioio or dlMJolo (diaiicio), iSel, iectus, ere
[dis+liicio], to tlirow <unindet\ drive OMunder^teal'
ter, dUperfey break vp, tear to pieces : lute disiectis
moenibus, L. : disiecta spaitio urbs, L. : nubU,
O. : ostcndcns disiectis vohiera merobris, i. e. the
wounded bodif with limbs torn off^ 0. : disicc cor-
pora ponto, V. : rails, V. : passim navis, L. : dis-
iecti membra po^tae, H. — To rout^ disperse^ scat-
ter : ea ( phalange ) disiecta, Cs. : quos mcdios
cohors disiecerat, S. : barbarorum copiis disiectis,
N. : pulsos in fiigam, Ta. — To dash to pieces^ min^
destroy: arcem a f undamentis, N. : moenia urbium
disiecta, dilapidated, N. : dide, dissice, Gaecil. ap.
C. — F i g., to thwart, overthrow, frmtrate, hrirtg to
naught: pacem,y.: conaUia ducis, L.
diflieotuB, P. of disicio.
XdiBiuncteX o^v. [disianctus], separatdv, with-
Old eonnection,~-Oti\y comp. : disiuuctius dici.
diftiunctio or diiunctlo, dois,/. [disiungo],
a separation : moorura.— X variation, deviation :
animorum: sententiac. — A loaical opposition. —
In r h e t, tugndeton^ a succession of clauses with-
out eonnedives.
difliunctus (dliunc-), adj, with eomp. and
sup. [F. of disiungo], parted, separcUe, distant, re-
nutte: disiunctissimae terrae: Aetolia procul a
barbaris disiuncta gentibus. — Fig., apart, dijfer-
ent, remote, disconnected, strange : rita maxirae a
cupiditate: homines longe a nostrorum gravitate:
nihil est ab eS cogitatione diiunctius: ratio, quae
disiuncta coniungat, oppoaiies, — Of discourse : eon-
curstts, abrupt,
dlB-lungo or diinngo, Qnxl, Qnctus, ere, to
unyoke : iumenta : Ikm disionctus, H. : fessos iu-
vencos, 0. — To disunite, sever, divide, separate,
part, remove : (fons) munitione diiunotus a man :
lugurthae Boochique r^^um (flumen^ S. : equi-
tatus a laevo comu diiunotus, L. : Italls longe dis-
iungimur oris, V.—F i g^ to separate, part, divide,
estrange: eos (oi-atorem et philosophum) : ilium
ab illfl, T. : populum a senatu : alqm a oorpore :
honesta a commodis : yeterem aroicitiam siba ab
Romanis, i. e. old friends, L.
difl-palatns, adj., straggling, astray : in agris,
N.: iiDultitudo, N.
di»-par, aris, adi., unlike, dissimilar, different,
unequal, iU-matched: disparcs mores disparia stu-
dia sequentur : pari gratia sed genere dispari, Cs. :
certabant, ipsi pares, ceterum opibus disparibus,
S. : rebus et ordinc, in enhjeftt emd arranffemen\
H.: male dispari inicere manOs, one no match for
him, H. : habitus animorum, L. : disparibus Kep.
tern compacta cicutis Fistula, Y. : his alii : iiui-
trona meretrici, H. : quicquam dispar sni atqne
dissimile : mos in dispar, towards another spedes,
H. : transfertur in mqlta disparia.
diapar&tiim, I, n. [disparo]. — ^I n r h e t, a di-
rect opposition.
dis-parllia, e, a^,, dissimilar, different : ad-
spi ratio terrarum.
dis-paro, ilvT, &tus, &re, to pojf, separate, di-
vide: eos disparandos coraTit, Cs. : (clasps) iu
ut, etc.
dispeotas, P. of dispicio.
dis-pello, pull, pulsus, ere, to drive asunder,
scatter, disperse: pecudes dispulsae: per undas
nos, V. : aiquos aequore turbo, V, — F i g., to drive
away, dispd : sole dispulsa nebula, L. : ab animo
caliginem : tenebras calumniae, Ph.
dif pendiuni, I, n. [dispendo], expense, cost, loss :
sine suo dispendio, T. — Plur,, rr. — ^F i g. : morae,
loss of time, V.
dispensatlo, 5nis,/. [dispenso], management,
charge, diredixm, superintendence, provision, stew-
ardship : aerari : anuonae, L. : inopiae, Cs. : regia.
diapeiuiator, oris, m. ^dispenso], a steward,
attendant, treasurer, C.: dispeusatpre Armigero,
Iu.
dlBpenso, AvI, atus, ire, to diAurse, pay out :
qui dispensat, the steward. In. : nlqiiem eligere ad
dispensandiuii pecuniam, as paymaster, N. — To
distribute, dispense, share: oscula suprema natos
per omnis, 0. : inrenta iudicio : rem : dispensari
laetitia inter eius (populi) anlmos potuit, L.:
mortalia fata, 0. : consilium dispenaandae victo-
riae, i. e. the fruits of victory, L. — F i g., to manage,
husband, adjjust : (domesticas res) : fllnm cande-
lae, to trim, Iu. : (annum) intercalaribns mensibua
interponendis, L. : recte, H.
dla-perdo, didi, — , ere, to spoil, ruin : posses-
siones : carmen, V. : me (puella), 0.
dia-pereo, il, — , Ire, to ^ to ruin, be widone^
perish: fandum populi R. disperire pati: tui la-
borea, Ct — E s p. coUoq., in exclamations : dispeni,
peril miaara, ifs all oner with me, T. : dispeream,
ni Sommoaaea omnia, may I die, but, etc^ H., Cl
Pr.
dispargo or diapargo, al, sua, ere [dia-4-
apargo], to scatter, ^tread abroad, dUqfferae: tibi
cerebrum, T. : per agroa passim oorpaa : mem-
bromm oolleotio dtaperea : diaperaa inmittit silvis
incendia, V. : quae (duo milia eToeatoruro) tota
acie, Ca. : in omnia partia dispersa multitudo, Cs.
— B 8 p., P. perf, scattered, straggling : ut homines
disperai vagarentur: disj^raor XMUt^) aubito
261
adoftns, Gb. : clbpeni a iuis pan oedere^ eto^ S. —
To be^nrM-ie, bipaiUr ; oerebro Tiain, T.— F i g.,
to aeaiier, eondud witkoui order f duperte: partis
arguroeDtandi ooofiue : bellam tam longe Uteque
dispenum: plebU vis disperaa in multitudine,
itiUwut orffammiion, &: vitani in auras, V.— To
gprtad abroad: falaos ruOMires, Ta.
^BspexvS, ado. [dfaperaiis], hen arid there, oe-
taahnalfy: dictae res: muitis in locis diota.
dlspenlo, oniB, /. [dispergo], a destruction :
urbis (dub.).
ffispexBtLfl, P. of dispergo.
dispeitlo, Ivl, Itus, Ire [dis-+partio], to die-
tribute, divide : inter manipulos f UDditores, S. :
pecuniam iudicibus : exercitum per oppida, L. :
mensam servis, N.: portas tribuiifs, assign^ S. —
Fi g., lo dimde^ apportion: tempora vdupCatis hi-
borisqne: initia vitae atqne riutas homlnibus:
tot in cams dispertiti aniui, dielraeted, L,
dispevtior, — , in, dep. [di!i-+partior], to die-
tribute, xtpportion: belli administratioDem inter
se, L. : alqd in infinitum, i. e. rejhe.
dljq;>ertitlo, 5nis,/. [dispertio], a destruction:
urbis (dub.).
dispido, spexl, spectus, ere [SFEC-], to deserif,
discern^ perceive, make out, diettnguiek, detect (by
the sigbt): ne scintillam quidem ullam ad dispi-
ciendum reliquerunt: acie mentis: catuli, qui
iam dispecturi sunt: summo ab aethcre terms,
0. : dispecta est et Thule, Ta. — ^F 1 g., to perceive,
diecem, discover, detect (by the mmS\ : libertatem
ex serritute: verum: quorum nihil cum dispe-
xisset caecata mens, L. : quid velit : quod spe-
rem. — To consider, rejtect upon, look about, regard:
iam aliquid dispiciam, T. : res Romanas : iusidia-
torem, L.
diq>Uoeo, ul, itua, ere rdii>-+p!aoeo], to dis'
piease, be unaaHefaetortf : mini : si displicebit vita,
T. : verbum vehementer displicet, / disliks ex-
tremefy: mihi non displioet (propulsare, etc), /
atn inclined: totus displieeo mihi, am discontent^
ed, T. : cum mibimet dispKcerem, wasfret/uL
(dift-plodoX — , Osus, ere, to burst, cause to ex-
plode.— Only />. per/, : displosa vesica, H.
di*-poiio, posiil, poaitus, ere, to place hers and
there, array, eSsifibute, set in order, arrange, die*
poee: Homeri libras : ocdines in quinconoem, Gs. :
oomas« O. : ends per berbam, V. — • In military
operations, to set in order, arrange^ draw up, ar^
rag^ poet, assign: sio erant disposita praeakiia,
at, etc : cosiodias, Gs. : aciem, Gu. : per dispoaitoa
equos pervenire, bg relays, L. : tonnenta in muris,
CL : nav^ in litorei, Gs. : praesidia cis Rhenam,
Cs. — F i g^ to arrange, cuyust, order, ditpose : in
omatu (orationis) lumina: consilia in omnem
fortunara ita disposita, L. : diem, in watches, Ta. :
modod, 0.
diqpoattd, adv, [dispontus], orderly, methcdi-
eo/Zy; aocusare latum.
dlsposltid, Cnis, /. [dispono], a f^egular diepo-
stlion, arrangement : argnmentomm.
1. dloposltus, P. of dispono.
2. (dlsposiins, GsX m., a <Usposition, arrange-
ment— Only oW. sing, : civilium renun, Ta.
di*>piiA«t, — , ere, impers., U skames, is shame-
ful: &o mihi data esse verba, T. .
dispulsiiflk P. of dispello.
diqjyotatio, onis, /. [disputol an argument,
diseuswion, debate, (Wprnte: roagis facilis qnam
neoess^ria: isti disputationi flihil est loci: in
utramque partem, Q&. — Plur,, G.
diqmtitor, ofis, m. [disputoj^ a disputer,
disputant: subtilis.
dlB-pQto, ivl, atus, ire, to weigh, examine, in-
vestigate, treat, discuss, explain : de singulis sen-
tentiis breviter: ad id: malta de sideribus, Gs. :
do omni re in contrarias partes : esse in utramque
partem disputatam, Gs. — To argue, maintain, in-
sist: palam: copiose: non ita dispute, such is
not my argttment: qui contra disputant, oppo-
nents: pro omnibns et contra omnia: isti in eo
disputant, 0>ntaroinari non decere fabulas, T. :
nihil contra: contra te: quod disputari contra
nullo pacto potest, cannot be disputed: quid desi-
derem, non quid riderim, the question is, etc.
disquiro, — , — , ere [dis--f-quaero], to inquire
diligently, investigate : mecum, H.
disqiiitttid, Onis, /. [disqniro], on inquiry,
ineeetigatiofi: in magnis disquisitionibus : in dis-
quisttionem venit, ne, etc, L.
dismmpo, diamptUB, see dirumpo.
dift-saepio (not -sSpid), psi, ptus, ere, to paH
off, separate, divide: limitibus omnia certis, 0. —
F i g. : tenui muro alqd.
di«-«imino, avi, fttus, are, to spread abroad,
disseminate: omnia in memoriam sempiternam :.
malum.
dissensid, 6nis,/. Tdissentio], dijh-ence of,
opinion, disagreement, dissension, discord, strife:
regum, S, : inter eos magna : parva est mihi te-
cum dissensio?: amicorum disiuiictio disscnsio-
nem facit : alqd dissensionis oommovere : civilis :
huius ordinis,/rom,* etc. — Plur. : ci\'ium : quft ex
re nascuntur, Gs. — Fig., of things, disagreement,
incompatibility: utilium cum honestis.
1. dissenaas, P. of dissentio.
2. (diaaanaus, Os), m. [dissentio], dissension.
disBantanens, adj. [diese^tio], dieoffrerinff,
contrary : alcui rei.
dis-flentid, seuBl, sSnsosi, Ire, to Sfir^ diatmt^
disagree^ be at oddty corUradid^ quarrd: a te die-
senUens senator : ab iudioio omnium : in hoo : a
ccterarum gentium more: inter fe: qui dissen-
tiunt : nisi quid tu BiBsentis, H. : tarn Talde r^li-
quiim tempu8 ab illo die dissensisse : oondicioni-
bus foedis, H. — To be ntdike, differ,' affectio a
se ipsa dissentietis, incofme^eni.
( dtMerenisco \ §tI, — , ftre, inek, impert.
[did + serene], to clear up, grow dean cum un-
dique disserenasset, U
1. dl«-sero, — , — , ere, to piatU here mid
there: taleae intermissifl apatiiB disaereliantur, Ca.
2. dis-serd, rul, rtus, ere, to examine, argue,
diwun, tpeak, harangue, dieeouree, treat: mecum :
piuribus verbis sit (|isserendum : pkiloeophlae
pars, quae est disserendi: de omnibus rebus In
oontrarias partis: pro legibus, U: aoBtra ista:
permulta de eloquentift cum Antonio: haec subti-
liiis : alquae in oontione hiuuscemodi verbis, & :
libertatis bona, Ta. : nihil esse in auspiciis.
dissertio, onis, /. [2 dissero], a gradual de-
itrttction, abolition .* iuris humani, L. (dub.).
disserto, ftvT, fttus, Sive,/req. [dissero], to die-
cuet, debate^ treat: vim Rom'anam, Ta.: rectius de
alquA re, Ta.
diflsideo, edi, — , ere [dis-+8edeol to ttU
apart, be remote: sceptris quae (terra) libera
nostris Dissidet, V. : quantum Hypanis dissidet
Eridano, Pr. — Fig., to be at variance, dutagree,
differ: non consiliis, aed armis: dissidentibus
consulibus: a populo R.: a Pompeio in tantis
rebus: leviter inter se: cam Cleantlie multis re*
bus : virtus dissidens plebi, H. : Pissidet et varlat
sententia, 0. : Medus luctuosis Dissidet armis, ia
distracted, H.— Of things, to be unlike, be dissim^
ilar, differ, disagree: scriptum a sententit: yerba
cum sententift scriptoris : si toga dissidet impar,
L e. eiU awry, H.
diudgnatid, 6nis, /. [dfssigno], an arrange-
ment (v. I. for designatio).
diaugnator (not deslg-), Oris, m.
an undertaker, manager (at a funeral),
dia-aigno, ftvi, &tu8, are, to unseal, disclose:
Quid non ebrietas dissignat ? H. — Fig., to ar-
range, dispose, regtdate, set in order (only v. 1. for
designo).
diaailio, ul, — , ire [di8-+8alio], to leap <Mim-
^^ifiy opart, burst, break up, ^it: mucro ictu
dissiluit, v.: aera (sc frigore), V.: Haec loca
convolsa ruina Dlssiluisse ferunt, V. : Caput dis-
siiire nenia, H. — Fig., to be broken, be dissolved:
Gratia fratrum geminornm dissiluit, H.
dia-atmllla, e, a^j. with eomp. and sup,, unlike,
dissimilar, different: duo dtsaimUia genera, leuo-
num et latronum : dissimilis est rolHtum causa et
tua: liac In re una MuHum disslmilee, H.: quod
est non dissiroile atqne Ire, etc: haec sunt con-
silla non dissimilia, ac si qots, eta, L^ : tui : san-
guis dissimillimorum sui oivivm: homo tnm sui
dissimilis, not himsHf: sui disiimilior fieri coti-
die: dissimillima l^is ea(lex): bomini,qui,eu:.:
huic iudicio ilia contontio : tarn fortilws austs, V. :
et inter se dissimiles et aliorum.
diaaimilitar, adv. [dissimilis], differently^ in a
different manner: efficere voluptates: oppidum
situm, S. : baud dissimiliter navibus Tagis, L.
diaaimilitudo, iuis,/. [dissimilis], unlikeness,
difference, iUssimUUude: temporis: studiorum.
diiaimnlantar, adv, [dissimulo], dissembUng-
ly, secretly: verba ooncluaa : adservari, L.
dlaaimnlantta, ae,/. [dissimulo], a tUssen^
bUng.
diMimulatio, onis,/. [dissimulo], a disgms-
ing : sui, Ta.— ^ ditsernbUng, eonceaknent^ dsmn^
ulation: dissimulatione tecta improbitas: cupi-
ditatis, irony.
diaaimulator, oris, m. [dissimulo], a dissemr
bier, concealer: alcuius rei, SL: opis propriae, of
my own influence, H. : amoris, 0. : alienae culpae,
Ta.
dta-aimul5, avT, Stus, are, to make unlike, dis-
guise: tauro dissimulante deum, concealing the
divinity, 0. : se, to assume another fonn, O. : ca-
pillos Dissimulant plumae, L e. take the place of,
0. — To dissemble, hide, conceal, keep secret : etsi ea
dissimulas, pretend that it is not so, T.: dlssimu-
latus amor, T. : neque dissimulari tantum scelus
poterat : rem diutius, Gs. : oocultam febrem, H. :
gaudia, 0. : se scire, etc : quin delecter : de con-
iuratione, S. : quae rebus sit causa novandis, Y. :
Ridens dissimulare, pretend not to take my mean'
ing, H. : dissimulant, rqiress their fedings, Y. —
To disregard, pass unnoticed, ignore: Aeolla sine
supplicio dissimulata, Ta.: consdentii belli Sa-
crovir dlu dissimulatus, Ta.
diaaipabilla, e, aeff, [disdpo], that may be dis-
persed: Ignis et aer.
diaaipatio, Onis,/. [dissipo], a scattering, dis-
persing i civium: praeoae, i. e, plundering. — De-
strudion, anmhilation: oorporum.-^In rhet.,
the ttse of contrasted adverbs of place in parallel
clauses.
diaatpitna, «kff- [P- of dissipo], scattering,
incoherent: oratlo: olssipata ooneetere: In in-
struendo (orator).
dlaaipo or diasitpo, Svl, Stus, fire [di8+
*8upo, throw], to spread abroad, scatter, disperse:
ignis se dissipavlt, L. : fratris memb^ : dtssipatos
igi ize y g^
bomines oongngare: Tcnamm per oan, 0.: in
mille curias dUsipaU res pb, L.— 7b diipene^ra^
teaUer^pMi toJUgkl: ordinet pttgnantaum, L.: in
fugaiii dis^ipnri, L. : obliquo latrantid ictu, 0. —
In P. perf.^ diaordtr^ teatiered: dissipata fuga,
L : cursus, L. — To aemoluhj overthrow^ destroy,
t^uandcTf dunpaie : fltatuam : ignis cuncta didtl-
pat: a maioriboa posaessiones relicCas: rem fami-
iiarem. — ^F i g., to dUpene^ ipread abroad^ circulate,
du»eminatey toojlter : famam : sermones hiiiusmo-
di, roe ease deduetam, etc.: diBaipatum pasaini
beUoni, L. — To drive away: Cants, H.
dlitiiOOlaWHa, e, adj. [dissociol teparating^
dividing: 0<jikniu, H. — IrrtooncilaMe : res, Ta.
dlflflooi&tio, onis^y. [didsocio], a separation :
§piritiEs oorporisqne, *».
dis-flooio, £ti, atiM, lire, to put out of union,
diijoiH, dittmite: Dissociata locia concordi pace
ligarit, O. : montes ni dissocientur opaca Valle,
H. — Fig.» to separate in sentiment, disunite, set at
varianeej estrange : amicitias: homines antea dis-
sociatos conligavit : oopias, divide in factions, Ta. :
disertos a docds : cauaaro suam, to isolate, Ta.
dissolubilia, e, a^j. [di-ssolvo], that mag be
dissolved^ lUssoluble : ooagmentatio : animal.
fli— alfito, adv, with eonyx [diaaolntua], looselg,
diseomnectedlg : dicere. — Fig., /odfy, negHgentlg,
cardesdg: decumas vendere: alqd factum.
diMOlntio, doifl, / [diasolvo], « e^mshing,
destroying, breaking np, dissoltttion: naturae, i. e.
death. — Fig., an abolishing, dtstruetion: legiim
omnium: imperii, Ta. — A refutation: criminum.
— In r b e t., a wani o/ conneetum, asyndeton, C. —
Of character, looeeness^ effeawnacy, dissoUiteness :
aoimi: indicioram.
dlMfilfJtw. ae^. with comp, and sup. [P. of
dtnolvol. — Of discourse, di/gointed^ loose, iiseon-
ntUed, C.— I n r h e t, as suhit. n., asyndeton, C. —
Fig., of character, lax, remiss, negligent, careless,
dmdute^ abandonsd: oegli^re ... est dissoluti,
etc : in tantis rei p. periculis : omnium homiaum
dissolatissimns: liberalitas dissolutior: Graeoo-
rum consuetado: mores. Ph.: luxu mens, Ta.
dU-sol^o, solvi, solatos, «re^ to take apart,
disunite, part, destroy: opus suum natura dissol-
rit: pontem,N.: nAvem,Pb. : animus, si est har-
monia, dissoWetur. — To take to pieces, analyse:
Qaem (versum), H. — To pay, discharge: aes aVie-
num dissolutnm: orone quod debuit: pecuniam
pro iis rebus, Cs. : poenam : damna. — To free
from debt: dissolvl nullo modo possnftt. — rig.,
to dissolve, abolish, abrogate, anntd, destroy : amici-
tias : societatem : religiones, L. : leges Gaesarls :.
iudida pnblica: regiS potestate diraolutfi, N. :
rem p., L.: frigus, H.: mortalinm mala, S.: ple-
rosque senectus dissolrit, S.-^7b refatt, reply to.
answer i oriminatio tota dissoluta est: (orimina)
iadicio. — To release, disengage: Dissolvi me, ut,
etc., T.
dl«*Mniil% adj,, dissonant, discordant, eon-
fused: ciuRKwes, L. : iUis Tooes, L. : questus, Ta.
— Diaagresing, dijfersnt : gentes sermone, L. : ab
Romani re, L : exereitas Unguis, Ta.
dis-aon, rtis, adj^ of a different fate, not in
eommon : ab omni milite gloria, O.
dls*silid«5b su&sl, BuAsus, ire, to advise
t^n&t, dissuade, oppose by argmnent, resist, ob-
ject : cum ferret legem, dissuasimus noe : dissna-
dente Yerclngetorige, Cs. : quam (legem) : pacem,
L.: captivoe remittendos: de captivis: suis hel-
ium, 0.~^8upin, ace. : multis dissuaaum prodeun-
tibus, L.— P o e t. : Hinc dissuadet amor, O.
dlMQiaia^ dnis,/. [SVAD-], a remonstrance,
dissuasion : rogationis elus.
diivaaaor, oris, m. [SVAD- ], an objector, re-
monstrant, opponent : consili ! legis, L.
diMmlto, --> — , ki^freq, rdissilio], to leap
apart, fly in pieces, burst asunder : dissuftant n-
pae, y. — ^F i g. : f uhnino Dissultant crepitOs, V.
dis-mio^ — ^ Qtus, ere, fo rip open: dtssuto
sinu, torn open, O.-^F i g. : amicitiae dissuendae,
i. e. gently severed,
dlMupd, see dlssipa dissutna, P. of dissuo.
dla-taadet, — , — ^ ere, impers,, it is wearisome,
is disgusting : cum hoc distaedet loqui, T.
diatimib ntis, acfj. [P, at disto].— In spaoe^ re-
mote^ far opart, far away, distant: tarn distanti-
bus in locis : spatio distante, O. : legio millo pas-
suum interrallo, at a distance, L.: loco ripae,0.:
trabes inter se Unos pedes, Cs.*— Fig., ^fi^^ren/,
unlUce, remote : a severitate comitas : exactis mi-
utmiim distantia, H.
diatantta, ae,/. [disto], remoteness, dtsereity:
inter eos morum.
dla*tend5, dl, tus, ere, to stretch asunder,
stretch out, extend,: braccliia, 0. : novem lugcri-
bns distentus, O. : hostinm copias, U ^ 7b swdi
out, distend, stuff, JUt : liorrea, Tb. : ubera lacte,
V. — 7b lUvide, separate: copias hostium, L. —
Fig., to divide, distract, perplex: in duo bella
ouras hominum, L. : animos, L
1. diatentua, adj, with eontp. [P, of distendo],
distended, full : lacte capellae, v . : distentius uber,
H.
a. dlatentna, adj. with sftp. [P. of distitieo],
engaged^ busied, occupied: negotiis: distentissimus
de Buthrotiis : mens.
dla-tamilnd^ Avi, fttiia, lire, to divide, /tmil,
pari: (stellas) interraUum binas distenniniit, C.
poet.: (fluraeii) Dahas Ario-tqueJ^Qgi^
354
distindte^ adt. [dtstinctas], wtk tfreMmi^ di9-
iinetfy, clearly: dioere: ooncisa brevltas.
distlnotio, Onis, /. [STI6-], a dittingHithinff,
diacrimination : rerum inter ea: reri a fulso:
poenanini ex delicto, Ta. — A (fi^erowe, ditlineium,
variation : ia visis : lunae : eiuedem verbi eaepiug
positi, in m«antii^.— In grmni.,/nm6^«a/toM.
1. distlxiotiUK a<ff, with oomp. [F.ot ^attin-
giio], teparijUedy separate^ dtMlinct: genera delte-
torum: acies diflUnctior, ex pluribua paitibus
constans, L: oonoeotus ex distinctis souis. —
Jkcoratedj adorned^ ttudded^ impremve: pocula
geromiB : herbae fioribus, 0. : orutio expolitione :
lu utroque geuere Gato, emment.
2. ( difltiiiotas, as X m. [ STIG- ]. —Only M,
dng.ytarietff : pinnarum/l^a.
disttxiea, tinui, lentiis, ere [dU-f teoLOo], to
keep atunder^ aeparafe^ /m»I'^, hold back: UgQa
biiiis utrin^que fibalis distinebantur, C^: duo
freta Isthmos, 0. : alqrii a domo, H. : bostcro
Agger, V. — To keep baek^ kinder, detain^ occttpy^
' engage, employ, divert : manOs hostinm, Ge. : oopias
Caesaris, kepi from ' uniting, Os.: Volsooa, L. : in
multitudine iudicionim distineri : diatincri litibaa,
N.: ad omnia tuenda multifarian diatineri^L. —
To hinder, delay, fnU off, prevent: paceni: victo-'
nam, Cs.: rem distinebat^ quod, etc., L.— Fig., to
diMiraci,perplex ,* distineor dolore : factiones aena-
tum distinebant, L.
di-Btlngao, nxT, iictU9, crc, to- separate, divide,
part : onus includum numcro eodem, 0. : qui ta-
bulft distinguitnr und&y la,: qui not disttdxit,
eata&lished the divimon (of ranka in the theatre),
lu. — f\g.,todittiHgui^€li$criminate,^ieciJy: ea
(ei'imina): servos numero: voluntaCem a faoto,
L. : vero falaum, H. : qoid intersit, non distin-
guitar. — To mark, di^inguiehy make eoftepieuone,
eet off, decorate, adorn: urbs deiubris dittincta:
pocula gemmis : raeemoa colore, H. : varietatibus
distinguendo opere, L. : nigrana medio frontem
distinctus ab albo Harpalus, I e. made eovapicttoue
by tlie coiUrad, O.
di-sto, 7-, — i &re, to ^Umd apart, be separate,
be dietani : quantum tignorum iunctura diatabat,
Gs. : Nee longo distant ( regna ) curaii, y. l inter
se, Os. : noa amplius pedum milibus II i^b oastris
castra distabant, Os.: tanto, O. :'foro nimium di-
stare Oarlnas, U. — In tim^ : quantum ab Inaplio,
H. — 2h differ, be diffe}'erU, be unlike: quantum
distet argumentatio ab re: ultima distant, O.:
Sorjidus a tenui victu distabit, I^.: stoica dogmata
A bynicis tunicft distantia, lu. : Paulam distat
inertiae Oelata virtus, H. : aera lupinis, H. : facta
minis, 0. — Impers., there is a difference, it makee a
difference, is vnportani : ut distare aliqvid yidea-
tur, ittrum, etc. : Stultiti&ne erret, nihilum distabit^
an ira, H.
dto-torqueo, rtl, rtos, ere, to turn awry, twiut,
distort / oe, T. : oculoa, H.
dtetortio, 5ni8,/. [ distorqueo ], a distorting,
contortion: raembrorum.
distortus, adj. with comp. and sup. [P. of dia-
torqueoj, distorted^ misshapen, deformed, dwarfish :
electa Imguft : crura, H. : si dlstortissimi (sapien-
tes) sint. — Fig.: nuUum (geuus enuntiaudi) di-
stortius, more perverse,
diatraotio, Onis,/. [dis+traho], a pulling
asunder, dividing: humaitorum animorum. — F i g^
dissension, discord, disagreement: cum tvraunis
(opp. societas).
difltraotas, F. of distraho.
dia-traho, axl, actus, ere, to pull asunder, tear
in pieees,part, divide: (corpus) quod distrahi non
possit : corpus passim distrahendum, L. : turbatis
distractus equis, V.: aciem eius distrahi pati,
broken^ Cs. — To sdl in parcels: agixw, Ta. — To
tear away, draw away, part, separate, remove : ab
eis membra: illara a me, T. — ^Fig., 7o divide, dis-
tract, petplcx: haec opinione: anirai in contrarias
senteutias distrahuntur: res p. distracta, L. : amo-
rem, T. : rem, to frustrate, Cs.-: fam& distrahi, i. e.
to be in iU repute, Ta. : controverslas, to adjv^:
voces, L e. fo leave a hiatus. — 7h part, disconnect,
estrange, alienate : sapientiam ab eft (roluptate):
a me servatorero.
dia-tribiio, ut, Qtiis, ere, to divide, distribute,
apportion, spread : id (dimidium minae), T. : partis
Italiae : oopias in tris partis, Gs. : (milites) circum
familias, quartered, Ga. : Numldis hibema in proxi-
mis urbibus, L. : pecunias exerdtai, G& : pecuniam
in iudices : ex captivis tpto exercitu capita singula
praedae nomine, Gs. : leges in x>mnis terras distri-
butae.
diatribute, adv. with eomp. [ distributos ],
orderly, methodieally : ecribere: distributiofl trao-
tare.
di8tiibatio,oniB,/. [distribno], a dioMon, dis-
tribution: invidiae et crimiiium: qnadrip^ta
aocusationis.-— I n r h e 1, the resolution of a state-
ment or idea into several
diatiitmtiia, P. of distribuo.
diatzlctas, adj. with comp. [P. of dietringo],
drawn in opposite tdays, hesitating : districtus esse,
quod, etc. — Harassed, distracted, busy: indicio:
ancipiti conteutione : labore vita : omni Sollicitu-
dine, H. : a causis districtior.
di-striago, nxl, ctua, ere, to draw asunder,
stretch. outs radiU rotarum districti pendent, V.
— To make a diversion against, dUtract the atten-
tion of: ad distringendoe Romanos, L. : oopias
i-egias, L.
dJAtaibtttio
855
diToraiM
distorbatlo, dni«,/. [disturbo], d$Uru€fion:
Curiiithi.
dlA-torbo, iri, atna, ire, to drive anmder^ sepa-
rate by violeTue, throw into dRmjrder, didnrb : rl-
distis cotttioneni gladiis dlsturbari: Bortls. — To
demoHsK^ daitnfy : ad disttirbandas nuptias, T. :
ignia cnncta disturbat: opera, Cb. — Pig., to frus-
trate^ thwart, rwin : Titae Bocietatem : legem.
ditesco, — , — , ere, inch, [1 dis], to grow rich^
H.
ditliyTBiiibicilfi, adj.^ = Si^vpafipu:6it dUhy-
rambie: po^ioa.
dithyiamboji, l, m., s dMpafifiot, a dilhy-
rwnb^ tUthyrambic poem^ C. : audaces, U.
ditiae, anim,/[l di»], wealthy richa, T.
(ditlp),8eedicia
ditlor, ditiwdnrao, etm^. and m^. of 1 dia.
dxto, ill, atas, ire [I dis], to enrich : ditandi
es hoBte militia cum, L. : me, H. : ditari atodebat,
L. — Fig.: cum Itngna Gatonis Sermonem dita-
Tcrit, H.
diu, adv, with eomp. dl&tius, and 9ftp. dtfitisaime
[DIV-ldy ditiy, all day:, dlu noctuque, eoidimtaUy^
S. — AU day, a long time, lottg while, long : Hand
diust, T.: diu oonaultum: ad podea iacoil: Ut
docai te aaepe diaque, H. : diu atque acriter pug-
Datum eat, Gi.: neo diutiua vixit qoam locuta eat:
suaiinere impetlkay Os. : ubi se diatina dud iiitel-
lexii, put off inJelimtely^ Ob.: paulum diutiua
abeaae, a Uttie too long, L. : Deque illia diutius eA
(Tictoria) uti licuisaet, ii : (Gato) qui senex dlutiasi-
me f uisaet, Cs. : quam diulissime virerc : satis diu
naturae Vixi, long enough : cur tarn diu loquimur ? :
mm diu. dum urbis moenibus continebatur, m long
a$ : ne tarn diu quidem doroiuus erit, dum, etc.,
eren long enough, etc. : tecum f uit, as Iwig as :
nnmquam quicquam iam diu Ml evcnit, this long
time: audivimuB hoc iam diu: Neque diu . . . liuc
oommigranmt, Umg ago, T.
dtuiniis, adj, [BIT-], of the day, by day : fur:
laboreB : itinera, Cs. : merum, i. e. drinking, H. :
curma, i. e, Ae ^rioi of the sun, 0. — Iktuy, of
one day, of each day: aetatis fata, i. e. of only
one day, O. : cibua, rations, L. : mercede dium§
conductuB, H.— 'As sithst, n., an account 'hook,
day - hook : loDgum, lu. — Flur., (Raries, records,
minutes, Ta.
ditu, adj. [for 1 dWuBJ, godlike^ divine, womhip-
ful, €ulorabU : Camilla, v.: profunduro, 0. : seu-
teiiiia Catonis, H. — For mo dius fidius,Bee fidius.
diutinii^ adj. [diu], of long duration, lasting,
long: roaaaionea Lemni, T. : aervitua : labor, Ga. :
militia, L.
dintiii% dlvtiMliiie^ oomp. and «^ of diu.
dHLtuiuitii^ itia,/. [diotamns], kngth of
time, long duration, durability t dtutnmitate ex*
atingui: temporis: pacis, Cs.: memoriae.
diatumtis (diu-, 0.), adj. with comp. [din], of
long duration, lasting, long: usus : pax : quies, S. :
labor: non potes esse diutumns, i.e. ^v^ur/xnoer.
— Comp. : molestiae, of longer duration : Hie vel-
lem diutumior esset, longer-lived, 0.
diva, ae,/ [ 1 divus ], a aoddess, L., V. : divi
divaeque, L. : mca, i. e. my baoved, Cl
di*Taxioo, — , itUB, are. to spread asunder^
stretch apart: in eft (statu*) hominem.
di - Telld, Telll, toIbub or rulaus, ere, to tear
apart, rend asunder, tear in pieces, separate violent-
ly, tear: res a natnrft oopulatas errore: corpus,
V. : mordicuB agnam, H. : uodos roanibus, witie^
v. : divulsa remiB Unda, 0. — To fear away, wrench
off, wrestf tear, separate, remove: ab eis membra:
IiberoB a parentura complexu, S. : dulci amplexn
divelli, V. : ramum tmnco, 0.— Fi g., to tear apart,
destroy, sunder, distract: comnHxIa civium: rem
divolsam conglutinare : amorem querimotiiis, H. :
divellor dolore. — To remove,party sever, estrange:
Me (a te), H. : ab eo divelli : sapientiam a volup-
tate.
di-vendOb — , ditas, eve, to seH out, sell piece-
meal, retail: bona, Ta.: rectigalia: divendita
praeda, L.
di-Tarbaxo^ — , atus, Are, to strike asunder, eut^
cUave, Aside: aagittA auras, V. : flactOs, Go.
di-verbliim, l, n. [rerbum], a diaiog^u, colloquy
(in a comedy). — Ptur., L.
diverse or divozM, adv. with comp, hi differ-
ent directions, different ways, hither and thither:
divorsius oonddere, S.: discedore, N. — Fie.:
animum trahere, T. : de c&dem re dici, variaiMy,
di^enitas, Atis,/ [diversus], contrariety, dis^
agreement : mira naturae, Tu. : inter exercitum im-
peratoreroque, Ta. — Variety, difference: eupplici,
Ta.: consiliorum, Ta.
divonor or dev«mor, dris, m. [deverto], a
guest t caupo cum quibusdam diversoribus.
diweraoxiimi, see deversorium.
di^emts or diTonnui, adj. with sup. [P. of
dtverto; dis+Terto], turned different ways, oppo-
site, contrary : in dlversum iter equi concitati, L. :
iter a proposito, Cs. : dirersam aciem in duas par-
tie constituit, with a douUe front, Cs. : dno (cin-
guli) maxime inter ae dirersi (i. e. the two polar
circles ) : procurrentlbus in diversa terris, Ta. :
auditis dirersi rnlle mugitibus, from opposite
qttarters, O. — 7\tmed away, apart, separate: di-
Tenri pugnabant, separately, Cs. : iam antea diversl
audistis, individually, S. : dlvcrei dissipatique in
omnis partis fugere, Cs. : f uga, L. : dirersi con-
BulcB diBcedunt, L. : quo diyersuB abis ? away, V. :
diT«rtifim 206
dlvlnwi
\
in locis maitme divenis, very widdy aeoaraUd:
regio ab se, remotely ^ L. : diveraiflainiifl locis, L.<
diverao itinere, by a ntU-path^ Cs. — As tuUt, n, t
ex diverso caeli, /rom another quarter^ Y. : ex di-
verao Teniemus, from differexd directiotit, Y. : di-
versa seqiientes, other purtuUM, U.^-Jtemole, J^ar-
dtttarU : Aesar, I. e. m a far country, 0. : exsilia,
V. — F i g., differetUy diverge, oppotite, contrary, con-
flieting: naturae studia: inter se mala, S. : con-
silia, Cs. : Est huic diveraam vitio vitium prope
maiufi, H. : reges diversi pare ingeniam, alii oor-
pas exeroebantj/mmitN^ oppotUe touran, S. : fata
duorum, Y. : utrum ... an ... in diveramn auc-
tores trahaiit, there U a conflict of authoritiee, L. :
a te totus di versus CBt, dieaenta entirely: par in-
genio, roorum diversus, Ta. : indices per diversa
implacabiles, /or opposite reaeont. To. — UnaetHed,
irretolute^dietraeted: Metu ac ltbidioe,S.: animi,
Ta.: diversi inconstantia voigi, Tb. — Different,
wdike, dteetmilar, distinct: genera belloram: filii
longissinie diversa ratio est : flumina diversa locis,
Y. : ab bis divorsae litterae, &
di^ertinin, see divortium.
di^erto, etc., see devert*.
di^es, itis, with eonm. and tup. (no neut.p^ur.,
nom, or aec\ acfj. [DI V-], WcA, wecdthy, opulent :
homo divitissimus : solos sapientls esse divites:
ex mendicis fieri divites : Crassus, cum cognomine
dives turn copiis : asrifi, H. : antiqno censu, H. :
triumphis, Y. : pecoris, Y.: optttn^Y. : artium,H.
— As mbet. m, : adimunt diviti, T.---Of tilings, rich,
aumpttunu, costly, epUfidid, precious: divitior mihi
videtur esse amicitia: Capua, Y.: racnsae, H.:
lingua, H. : templum donis, L. : Africa triumphis,
Y.: cultus, O. — Abundant, plentiful, fruUfnl:
vena (poetae), H. : copia flendi, 0. : stipendia, L.
dl-vezo, — , — , lire, to pull asunder, destroy^
violate : reliquias meas divexarier, Pac. ap. €. :
agroe civium.
diTidd, vTsi (divisse, H.), visus, ere rYID], to
divide, force asunder, part : Europam Libyamque
(unda) : hunc securi, H. : frontem ferro, Y. : insii-
laro, L. : Gallia est divisa in partis trfs, Gs. : divi-
sum senatum (esse), Gs. : Hoc iter, i e. yave two
days to, H. : ut ultima divideret mors, part (the
combatants), H. : gemma, fulvum quae aividit au-
rum, \,e,is set in gold, Y. — To divide, distribute,
apportion, share: bona viritim : Yinum, Y. : equi-
tatum in omnis partis, Cs. : regnum inter lugur-
tham et Adherbalem, S. : (pecuniam) iudicibus :
agnim cuique, L. : in singulos niilites trecenos
aeris, L. : bona publicata inter se, N*. : praerala
mecum, 0. : in dividendo plus oifensiooum erat,
L. : Bividite (sc armaX 0. : sedes adhuc nulla po-
tentift divisae, appropriated, Ta. — To break up,
scatter, destroy : concentum, U. : muros, Y. : ven-
tis fomcnta, H. — To separate^' divide, part^ remove:
agnim Hdvetium a Oermanis, C^. : qui locos
Aegyptum ab Africa dividit, SL : Scythes HadHi|
Di visus obiecto, H. : divisa a corpore capita, L. :
Divider (i. e. ab uxors), O. : parens quem nunc Ar.
dea DiviiUt, keqm avmy, Y. — Fig., to part, divide,
distribuie, apportion, arrange: annum ex aeqtio,
0.: tempora curarum remissionumque, Ta. : ani-
mum hue illuc, Y. : cithara carmina, i. e. siftg by
turns, H. : sententiam, to divide the question : di-
visa sententia est : sic belli rationem esse divisaro,
ut, etc., regtdated, Cs. : ea (negotia) divisa lioe
modo dioebantur, etc., S. — To separate, dietin^ish :
legem bonam a mala: bona diversis, H.
dividnus, a^, [YID-], divisible: omne ani-
mal.— Divided, separated : dividuom face (totum).
divide up, T. : raunus, II. : aqua, 0.
divinatio, unis,/. [divino],ffitra«Mibtts lemotrl-
edge, propheUe inspiration, foresight, divination :
ut nihil divinatione opus sit : quantae divinationis
est, scire, etc : si divinatio appellanda est bonius,
N. — In law, a proceeding to determine wlto shall
conduct a prosecution,
divlae^ ad», with eomp. [divinus], by divine in-
tqfiration, prophetically : plura praesensa. — Ad-
mirably, divinely,
divinitai^ Stis,/. [divinus], ^sdftsad; tSvinity:
stellis divinitatem trlbuit: post mortem (Romnli)
credita, L. — The power of divining, divinaOou :
mentis.-*i>miM quality, exetilenee, of the orator.
diVl]]ita% adv, [ divinus ],yrom heaven, by a
god, by divine influenee, from a deity, by inspira-
tion : alqd factum : super ripas Tiberis eflTusua, T^ :
multa providi : illis Ingcnium (datum), Y. — Di-
vinely, admirably, excellently : iui-a comparata.
ffi^dno^ avi, atus, are [divinus], to foresee, di-
vine^ foretell, predict, prophesy, espect, dread, con-
jecture: haec: nihil boni, L.: animus divinan«.
prophetic, 0. : permulta a Soorate divinata : de
cxitu, N. : se rediturum : non mitiorem in se ple-
bem futuram, L.: quid in castris obycnisset^ L.:
vis divlnandi : Divinare mihi donat Apollo, H.
diviniiflk a^. with compi and sup, [divus], of a
god, of a dmty^ divine: numen : stirps, Y. : origo,
L. : sine ope diviua, Cs. : animos esse divinoa, L e.
of divine origin: religiones, L.: causa divinior:
divinissima dona, i. e. most worthy of a deity: rem
divinam facere, worship, T. : rem divinam tnre ac
vino fecisse, L. : rebus divinis praeesse, religion,
Cs. : acere divina humanaque, religious and secular
duties, h, : divina humanaque Divitiis parent, the
whole world, H. : omnium divinarum humanarutn
reram oonsensio, i. e. union in all interests and fil-
ings: divina humanaque soelera, som/e^ and out-
rcMc, L. : rerum divinarum et humanarum scientta,
physics and morals: dtvinum Ins et humanam,
wUural and positive law: (homines) soli dirino-
Digitized by V^OOQIC
957
do
ram eapMM, lu. — IHnnefy intphred, prcphOk:
ammns dmnior: cam ille potiuB divinus faerit,
K.: Ttttes^H.: pofita, V.: f atari Sententift, H. :
Imbrium atis imminentiam, H. — As mbtt. m., a
aooiAmiferyprophti: Descioqoi illedivintts: divine
tu, ioaugura, ll : adeisto diviDis, imk^ ihe/oriuni»
ttUer^ H. — OodUike^ tuperhummn, Mbmrabley exed-
lent .' geoQB bomtnam : legkmee : fides : senatus
admunnuratio : qui (ratione) nihil est in homine
diviDios: domua, i. e. ti»pma(, Pb.
divifllo, onid,/. [VID-], a divtsion, diUr^uium:
agri : orbis terrarunif S. — F I g., a rhetorical dhi-
tion.
diTisor, oris, m. fVID-], otie who di^iibuteB :
Italiae. — £ s p^ a aUtrUiter of bribes^ election
agent : divorsum indicia.
1. diYUiUb P. of dirido.
2. (divimu, ftsX m. [divido], a diviaion, di»-
trihtttian^ — Only dot, mng, : bona divisui ftiere,
I* : divisui facilis Macedonia, eaaly divided, L.
^▼itiaa, arom,/. [dires], rtehee, wealth : pos-
Bessores divitiis augere : divitiis incambere reper-
tis, Y. : exstraetae in altum, H. : certamina divi-
tiaram, rtpolriee, H. — Prov.: supero Crassum
diritiis, am richer than Craeem, — IVcasuree^ or-
namenie : temploin inclatam divitiis, h. : demite
divitias, 0. — ^F i g., ncAfiMt, eopioutneee, qffliience :
ingeni: oratioois.
diYOlgitos (dlTQlg-X ^j' ^^b ^P* [^« o^ ^^'
TolgoX wideepread, common: divulgata veris ante
habere, Ta.: magistratus divolgatissimus, made
common,
di-Tolgo or di-TOlgo, ivl, atus, are, to mead
at/u>nff the people^ make common^ pMiehy Seiray,
divulge: libnim: consilium Domiti, Cs. : res ge-
stas qao modo actae forent, S. : de te iam esse
perfectam. — To make common^ degrade: tempus
, ad omnium libidines divolgatum.
diTolsoB, P. of divello.
diTortiiim ( diTer- ). 1, n, [ dis-+VERT- ], a
WTting^pointofeeparation^fork: ad divortia nota,
v.: itloenim, L.: aquarum, a water-shed: inter
Europam Asiaroque (1> «• the Hellespont), Ta. — A
divorce, diemdtttion of marriage (by agreement) :
subitum : cum mima. — ^Fig., a divinoiif difference:
doctrinaram divortia.
(divnxiif i), n, [1 divusl the skjf, — In phrases
with eub : sub divo, under the tky, %n open air : sub
diTo carpere somnos, V. : mori, H. : Sub divum rap
pere, eipooe^ lay bare^ H,
1. divas, I, cud, [DIV-], of a deity; hence, god-
like, divine: lulius, det/Sfla . creatrix, Y.
2. diwSy i {ffen,plur, dlvom or divfim; rarely
diTorum), m. [1 divas], a god, deity, divine being;
ii divas (i. e. ApoUoX L.^ Div«i quern, etc., fiU:
17
Mortalin' deouit violari volnere divuro * Y. : boni
divi, H. : praesentid oognoscere divos, Y. : divom
pater atque hominum rex, Y. : pro divom fidem,
T. : praesens, a god among men, H,
do (old eubf. diiis, duir, dnitit, etc.X dedl, datus,
are [1 DA-], to hand over, deliver, give up, render,
fumi9li,pay, BHrrmdn*: die quid vis dari tibi,T. :
pretium : Apronio quod poposcerit : pecuiiiam
pnietori: pecuniaro ob ius dicendum: pecunias
eis f aenoH : abrotoiium aegro, odmiHteter, H. : ob-
sides, Cs. : ad sepulturam corpus : manibus lilia
pleiiisi, by handfuU, Y. : ne servi in quacstionem
dentur : catenis monstrum, H. : obsldibus quos da-
bant acceptifl, offered, L. : cai Apollo citharam da-
bat, toot ready to give, Y. : Da noctis mediae, da,
etc (sc cyathos), i. e. wine in honor of H. —Of
letters, to intrnat (for delivei7), eend: litteras ad
te numquam habni eui darero, by whom to tend:
ut ad ilium det lilteras, may write: tum datae sunt
(epistulaeX cum, etc., wa$ written: ad quas (litte-
ras) ipso eo die dederam, anewered, — To give, bo-
ttow, preeent, grant, confer, make a preeent of: dat
nemo largius, T. : vasa legatis muneri data, T». :
roultis beneficia, S. : Os bomini sublime, O. : cra-
tera, quem dat Dido, a preeent from, Y. : divis
Turn, offer, H. : nmnus tnritamen arooris, 0. : pre^
tium dabitur tibi femina, 0. — To give up, eurrei^
der, yidd, ahandon, devote^ leave: diripiendam ur-
bera: (flltam) attaribus, lu.: Siculos eorura legibus:
summam certaminis oni, 0. : dant tela locum, let
paee, Y. : dat euntibus silva locum, makee way, Y. :
ut spatium pila coioiendi non daretur, left, Cs. :
tribus horis exei^itui ad quietem datis, Cs. : amori
ludam, H. : unum pro multis dabitur caput, Y. :
MIlie ovium morti, H. : se rei fnmiliari : sese in
cruciatum : se vento, Gs. : da te populo. — With
manme, to offer (for fetters), i. e. to eurrender, yidd:
qui det roanus vincique se patiatnr: donicum vioti
manils dedlssent, N. : dat permotus roanQs, yidde,
Cs. : do manOs scientiae, U. — To grant, give, con-
cede, yidd, reeign, furnish, afford, preeent, award,
render, confer: dee veniam oro, H. : Si das hoc,
admit, H. :* pluiis sibi auras ad reprehendendum :
facultatem per provineiam ttineris faciundi, Cs. :
hostibus occasionem pugnandi, 8. : imperium Gae-
sari : mihi honorem : datus tibi plausus, H. : dex-
tram iuveni (as a pledge), Y.: senatus utrique
datur, a hearing, 3. : si verbis audacia detur, O. :
peditibus suis hostis paene vietos, turn over, S. : •
nnam ei cenam, entertain at dinner, T. : Dat som-
nos adimitque, Y. : Dat veniain somnumque dies,
i. e. leave to rest, H. : Qua data porta, Y. : Das ali*
quid famae, make a concession, H. — To permit, suf-
fer, allow, let, grant: Da mihi contingere, etc., 0. :
Di tibi dent classem reduoere, H. : cur Non datur
audire, etc., Y. : da, femina ne sim, O. : date vol*
nera lymphis Abluam, Y. : ille dedit quod non . . .
et ut, ete., d »« »/«. Wy^ 0^055.^ ^^bU
do %
111 ras dant «eie, ita, f^,^juKt aa circum$tanee$ per-
mil, T. : Multa melitts se noote dedore, MueeeeJ, V.
— 7b ^Mrty give yp, concede^ mrrmulerj forpiue :
da hunc populo, ipare/ar the mike of: non id pe-
tttlanttae suae, aed Verginio datum, L. : aanguini
id dari, that eoncemon u made^ h, — To rtUaae, let
pOj give <nU^ relax, tpread: curru lora, V. : frena,
0. : in altum Vela, eel tail, V. : relrorsum Vela,
turn back, H. : ooaveraa domum lintea, U.-^Me-
ton., fo $et, put, place, bring, cauee: ipsiim gestio
Dari mi in coiiapeotum, T. : ad eundem numerum
(milites), Cs. : corpora in rogos, 0. : oqIIo braccbia
circum, V. : braccbia Cervid, H. : multom cruoria,
thed, 0. : in laqueum Tcstigta, lu. : te me dextera
Defensum dabit, V. — With ee, to preeerU oneself,
pUmge, ruth : In roediaa aese aciea, V. : aaltu sese
in flaviam, Y. — To bring forward, eauee, produce,
gield, preeent, tnake, dieplay (poet) : quas turbas
dedit, T.: omnea Dant cuneum, /orm, V.: terga,
turn, V. : aetaa Terga ded\i,paaiedaway, O. : Vina
dabant animoa, 0. : ex f umo lucem, H. : partu pro-
lem, v.: liberos, Ct.: aegetes frumenta datiirae,
H. : ore colorea, V. : patientiae documentum, Ta. :
Ludentis apeoiem, H. : spectacula Marti, H. : Da
mihi te talem, 0. — To repreeenl (on tlie stage),
produce, bring out : Menandri Pbasma, T. : fabu-
lam. — 7b impoee, auign, apportion, allot, appoint,
in/iict: eibi damnum : finem laborum, grant, Y. :
If omina ponto, H. : Yolnera ferro, 0. : genti meae
data moenia, fated, Y. : dat negotium Oallia, uti,
etc., Gs. : quae legatis in mandatia dederat, G«. :
hospitibna te dare iura, are the lawgiver, Y. : detur
nobis locus, amgned, H. : Tolnera hosti, O. : Haec
data poena diu ▼iventibus, impoeed, lu. : dnt (auri.
bus) posse moveri, tnakee nuwable, O. — To excite,
moaken, produce! aibi minus dubitationis, Gs. : rt-
sflsque iocosque, H. : ignis (amorisX 0.— F i g., of
expression, to give eaqn-eerion to, give, utter, an-
mounee: in me indicium: legem, enact: ei consi-
lium : dabitur ius iurandum, Te esse, etc., PU take
my oath, T. : fidem, 0. : signum recipiendi, Gs. :
raaponsa, Y.: cantQs,Y.: Undis iura,0.: requiem-
que modumqne remis, O. — £ s p. : noraen, to give
in, L e. eidiet, Gs.— 7b tell, conmiunieate, relate, in-
form (poet.): quam ob rem has partiis didicerim,
paueis dabo, T. : iste deus qui sit, da nobis, Y. :
Sen Aeneas eripuisse datur, 0. — 7b applg, beatow,
exerciee, devote: paululum da mi operae, attend, T. :
imperatori operam date, Gs. : Tirtuti opera danda
eBt.---Of a penalty, to give, undergo, suffer, endure:
oonsules poenas dederant, S. : Teucris det sangui-
ne poenas, atone with his life, Y. — With verba, to
give (mere) vfords, attempt to deceive, pretend, mis'
lead, cheat: Quoi verba dare difficilest, T. : verba
dedimus,decepimu8.— ^With dat,predic, to ascribe,
impute^ attribute, reckon, regard: quam rem Title
dent, T. : laudem Roscio culpae : quae tu eommi-
•isti Yerri crimini daturus sum.
dooeo, ui, ctua, dre [DIG-], to cause to ksum^
make aware, teach, iiuirutt, inform, show, prore^
convince, tell: atudioaos discendi : at doctti te» H. :
omnia, T. : faloes, quaa captiri docuerant, faoere,
had Aown (how to make), Ga. : Munua et oflS<aum,
U. : popuios orbemque, describes, Y. : quod de
lacu Albano docuiaaet, U : te litteras : me lutnc
causam : pueros elementa, H. : Motus doceri, U. :
puerum Romam portare doCendum Artis, H. :
Rullum tacere : asellum currera, H. : Socratem fidi-
bus (sc canere) : alqm docendum curare annis,
L. : resonare Amaryliida Silvas, Y. : docemur do-
mitas habere libidines : equi variare gyros doeen-
tur, Ta. : Graece loqui docendus : qui doceant,
nihil factum, etc., Gs. : similom (errorum) cunctam
insanire, H. : de his rebus doceri : senatum de
caede fratris, S. : eum, qui vir Roscius fuerit: tos
quem ad modum acta defenderet. — P o e t. : docuit
post exitus ingena, jDrovorf (tlie truth of the omen),
Y.--^f a play, to teach, rmearse, produce, exhibit:
mnltas (fabulas) : praetextas, H. — 7b be a teacher^
give instruction: apudalqm: meroede.
dochmitUi, !, m., =r i&xt^oct the dochmim (a
foot in verse, ^ _i i. w i.).
docillB, e, adj. [doceo], easUg taught, teaehahle,
tractable, docile: alqm docilem faoere: equorum
genua, L. : te masistro Amphion, H. : ingenium,
N. : equus tenera docilis cervioe, H. : ad banc sen-
tentiara: imitandis Turpibus omnes, In.: modo-
rnm, H. : pravi, H. — Iradable^ manageable: ca-
pilli, O.^InteUigibU: ueOs, Pr.
dooilitas, atis,/. [docilis], teachableness, docil-
itg: bumana: ingenii,N.
(docte), adv. [ doctus ], only comp. and sup^
learnedly, cleverly, skilfully : luctamur doctiua, H. :
litteris doctisaume eruditus, S.
doctor, oris, m, [DIG-], a teacher, instructor :
sapientiae : ThalUe, fl.
dootnna, ae, / [ DIG- ], teaching, instruction,
learning: puerilis: sumere doctrinam quandam
iuventuti, a lesson : Yirtutem doctrina paret, H.
— Science, erudition, learning : animos doctrin&
excolere : studiis doctrinae dediti : doctrina excel-
lens : auctor doctrinae eius, L. : malae doctrinae :
id fecit doctrina, X.
dootas, adj. with comp. and sup. [P, of dooeo],
learned, skilled, versed, experienced, trained, clever :
vir : adulescentes doctissimi : abs tc abire doctior,
T. : ex disciplinS Stoicorum : mulier litteris, S. :
fandi doctissima, Y. : Docte sermones utriusque
linguae, H. : dukis modes, H. : sagittas tenders
Sericas, H. : tibiis canere, Ta. : ludere doctior, H. :
ad malltiam, T. : ad delinqnendum doctior, 0.—
As fu^ m, : doctus in ae semper divHiaa habet.
Ph. : doctorum eat lata conaaetudo, the learned:
docti aoQua, a man o/ culture, H.— Zeormd^ sage, \
Digitized by V^OOQIC
docaawntmn
969
tkiiftd,' maiiQfi, O.: fiontes, i. e. a poei^s, H.;
voces Pythagoreorum : ora, O. — Taxight : doct&
prcce blandos, i. e. the preteribed farm of tunpli-
eaUony H.
docmnentam, l, n. [DIC-1 a Uwm, example,
t7ut<aux, pattern^ warning, evidence, proof, tpeei-
rwn.' virtutis (Rutilius): fidei dare, L.: quarum
rerum maxuma doeamenta haec hnbeo, quod, etc.,
S. : adTcraas aliquid, L. : satis ego documenti in
omnis casus sum, L. : dederas, quara contemneres
popularls insauiiis, maxima : quantum in bello
fortima posset, ipiii essent dooumento, C«. : se do-
earoeoto futurum niram . . . an, L. : dooumentnm
esse, nc^ L. : ne rem Perdere quis relit, H. : ad
praecaTeodaa simitls cladls docamento esse, L. :
tnnsfagis docamentum esse, L.
Dodona, ae,/., a dty ofSpirue^ with an orade
ofjupiur in an oak-grove, C, N., V., 0.
dodrana, antis, m. [de+quadrans], a quarter
off, three fcurtht, nine iwdflht : aedifici rdiquus :
heres ex dodrante, to three fourthe of the eetate^
^- — Of land, thi'ee fourihi (of a iugerumX L.
dddzantailua, a4j. [dodransl, of three fourths:
tabulae, under a law cancelling three fourths of all
debts.
dogma, atis, »., = doy/ia, a pliilosophic tenet,
doctrine.' Testra dogmata: stoica, lu.
dolabra, ae, /. [1 dolo], a maUoek, pickaxe :
ad sabraendam muram, L. : munire castra dola-
bri,Io.
dolaii% entia, adj. with comp.[P. of doleo],
touting pain, distressing.' alia (dicere) illis dolen-
tia, S.: nil dolentios, O.^Aj/Ucted : lenire dolen-
tem, to comfort the sufferer, V. ; dolentem Delenit
osuSfH, : dolentes, t£; f»o»m«rt, O.
dolenter, adv. with comp. [dolena], painfully,
riihpain^ with sorrow : hoc dicere : dolentius de-
plorari.
doleo. HI, itarus, ere [D AL-], to feel pain, suffer,
^ in pain, adie : facere quod tuo viro oculi do-
leant,?.: pes oculi dolent: Auriculae sorde do-
lentcs, H. — To grieve, deplore, lament, be sorry, be
^ctedj be hurt, take offence : nescis quam doleam,
T. : dolent gaudentque, V. ; pro glorig imperi, S. :
0 nnroquam dolituri, incapable of feeling, V. :
eansa dolendi, the smart, 0. : id factum : trta exer-
citQs interfectos: Bionis mortem: Quid dolensf
V. : Quaerere quod doleam, a grievance, 0. : se a
stiia superari : liberos abstractos, Cs. : me victam,
v.: Tinci, H.: rebus contrariis: clade aoeepta,
I*.: nostro dolorG,y.: in volnere: in amore, Pr. :
pro gloria imperi, a : de Hoiiensio : rapto de f ra-
tre, B.: ex eommutatione reram, Cs.: ex me:
quod beaefieium sibi extorqaeretur, Gs. : doliturus,
81 plaeeant spe deterins aostri, H.— Of things, to
pxepaisk^t^glset,- Ut hoe tibi doleret, ut mihi do-
domcwtloiia
let, T.: nihil cuiquam dolult— //»;>««,, U pains,
gwes sorrow, one is grieved: tibi qnia super est
dolet, T. : si egebis, tibi dolebit, Oaeo. ap. C. : do-
let dictum (esse) adulesoenti, etc., T.— Pro v. : cui
dolet meminit, the burned child dreads the fire.
doUolum, 1, n. dim. [doHum], a smaU cask, L.
dollum, I, n. [ DAL-1. a large, wide - mouthed,
globular jar .• Relevi dofia omnia, T. : inane Ijm-
phae, H. : c/nici, lu. : de dolio haurire, i. e. fiew
wine.
1. dolo, avi, atus, are [DAL-], to chip with an
aee, /lew : robur : stipes falce dolatus, Pr. : robore
dolatus. — To cudgel, bdabor, drub : f uste, H. —
Fi g., to rough-hew, hack out / opus.
2. dolo or dolon, 6nis, m., s= doXuv, an iron-
poiniedstaff,pike, sword-stick : saevi, V.— ^1 etinq,
Vh.—Thefor^topsaU, L. ^'
dolor, oris, m. [DAL-], pain, smaH, ache, suffer-
tng, anguish : Laborat e dolore, T. : differor dolo-
ribus, T. : corporis : cum dolore emori : de cor-
pore fugit, Y.-^ Distress, grief, tribulation, affUc-
tum, sorrow, pain, woe, anguish, trouble, vexation,
mortification, cliagrin : (est) aegritudo crucians :
animi: dolorem ferre moderate: dolore probibeor
pronuntiare, Cs. : magnis doloribus liberatua : pre-
mit altum oorde dolorem, V. : finire dolqres, the
torments of love, H. : speciem doloris voltu ferre,
Ta. : Est lactura dolori Omnibus, 0. : magno esse
Qermanis dolori Arioviati mortem, Cs. — Indigna-
tion, wrath, animosity, anger, resentment : suum
dolorem condonare, Cs. : veniam iusto dolori date :
ingenuus : dolor quod suaserit, H. : repulsae, on
account of, Cs. : iniuriae, L. : coniugis amissae, 0.
— F i g., a grief, objeet ofg^ief: Tu dolor es faoi-
nusque meura. O.— I n r h e i.,feeUng, pathos.
dolos^ ado. [dolosns], eraftUy, deceUftdly.
doloaua, a4j. [dolus], craflu, cunning, deceit^
ful: muIier,H.: gens, 0.: consilia: Ferre iugum,
H. : taurus (Jupiter in disguise), H. : volpes, Ph. :
cims, treacherous, H.
dolua,!, m. [cf. ^oXof], a device, artifice, con-
tnvawse ; in the phrase, dolus malus, wilfid wrong,
fraud, malice : Dolo malo haec fieri omnia T •
in vi dolus malus inest, the crime of violence im-
plies malice.-^ Guile, deceU, deception, cunning,
trtckery: quom nil obsint doli, T. : dolls atque
fallaclis contendit, S. : ne cui dolus necteretur, L. •
dolo divom viota, V. : ad pemitiem elus dolum
quaerere, 8. : dolo factum negat esse suo, i. e. any
fault, H. : dolo pugnandum est, dum quis par non
est armia, N. : conailio ettam additus dolus L. •
dolis instructas et arte, V.— ^ snare: tendit Wr-
dis dolos, H. : doli fabricator £peo6, Y,
domablUa, e,adj [dorooj, tamable, yielding:
Oantaber, H. : nulla flammft, O. -» *^ v
domestlona, aeff. [domus], of the house :^i^
rietes: Testitus, to wear in the home.' tempus,
^Mnt at home : domesticufl otior, i. e. at home^ H.
-^ Of the family y domettie^ familiar ^ honaehofd:
homo : lecCus : cum Metellis qsus : clades, L. :
iVLdlcium, of their own famiUeejCA,: ioed^famify
alliance f L. — Plur. m. as eubet., the memben of a
family y inmatee of a hottsehold: Antoni : inter
domesticos infida omnia, L. — DomesHcy noHve^ pri-
vate^ internal : opes, Cs. : forenses domesticaeque
res : bellum, eivU^ Gs. : malum : facta celebrare,
of their own country ^ H. — Plur, as aubet.: alieni-
genas domesticis anteferre. — Proper^ personal^
one's own: ipsorum inoommodum: periculum:
Furiae) in himedf
domtoilimn, I, n. [domus+2 CAL-], a habiia-
tion^dwellinfff domicile^ abode: dorafcilium Romae
habere : domidlia regis : locum domicilio deUgere,
Cs. — ^F i g., a teaty hmne^ dwdling-place : honestis-
simum Benectatis : mentis : sermonum domiciliam
in aaribus eius oonlooare : lovis.
domlna (domna, Ct.), ae,/. [dominusl a mis-
tresSf dame^ lady, she who rules (esp. in the nouse) :
rem dominae indicavit : famulae dominaeque suo-
rum, 0.: iuncti currum dominae subiere leones
(i. e. Oybele), V. : Ditis, wife, Y.—V i g., a mistress,
lady: Fors domina campi: humanarum rerum,
Kortunar: voluptatesblandissimae dominae: Roma,
ir.— ^ sweetheart, Tb., Pr.— Poet: hasta, thai
which conveys ownership, the auction spear, lu.
dominant antis, a({;. [P. of dominor], nding,
bearing sway ; hence, nomina, used in a literal
sense, H. — As subsL m., a ruler : cum dominante
sermones, Ta. : avaritia doroinantium, Ta.
dominatiS, Onis,/. [dominor], rule, dominion,
reiffn, lordshxp, tyranny, despotism, suprema^:
SuUae : servi : iniusta, L. : dotninationis certamen,
S. : ad dorainationem adcensua, S. — Plur. : novae.
— Control, supremacy : omnium rerum: iudicio-
rura: regia in indiciis: rationis in libididem. —
Flu7\, riders: anae,Ta.
dominator, 5ris, m. [dominor], a ruler, lord.
dominatnx; Icis, /. [ dominator ], a female
ruler, tnistress : animi cupiditas.
dominatno, lis, m. [dominor], rule, command,
sovereiynty, mastery, tytinny : regtua : fit in domi-
natu serTitus: in superbissimo dominatu esse:
legiones ad saam dominatam oonvertere, Gs. —
F i g., mastery, control: permittls iracundiae domi-
natum animL
dominium, l, n. [dominus], a feast, banquet:
huius argento dominia vestra omari.
(dominoX — » — t ire [dominus], to rule ; only
pass.: dorous quam dispari Dommare domino!
Poet.ap.C.
domtnor, Stus, ail, dep. [dominnsl to be lord,
be in power, have dominion, bear nde, domitiMr:
Aleiandriae : lubido dominandi, 8. : iadicum ordo
dominabator, L. : Urbs multos dominata per an-
noa, V. : femina dominatur, Ta. : in fortutiis bomi-
num: in exercitu, L. : in adversarios, L.: inter
quos, etc., Gs. : summa dominarier aroe, Y. — To
rule, be supreme, prevail^ extend: Pestis io moeni-
bus urbis, O. : inter nitentia culta arenae, V. :
nusquam latius mare, Ta. — Fig^ to rule, be jw-
preme, reign, govern: longinquitate poteetas (sc.
oensura) dominans, L. : senectus si dominatar in
suos.
doinlnna, I, m. [2 DOM-], a master^ possessor,
ruler, lord, propri^r, owner: aedium, T. : aerros,
Quo! dominus ouraest, T. : neo imperante domino:
fugitivi ab dominis : Gontemptae rei, H. : bonus
adsiduusque, householder. — A master, lard, ruler,
commander, chief, p9\)prielory owner, despot, tyrant:
oondicio omnium gentium domini : summi doroini
numen: populi, quem Graeci tjrannum Tocant:
dominum Aenean in regna recepit, Y. — Fig.:
gravissimi domini, terror ac metus : rel f uturus,
who must decide: nee prosunt domino artes, 0.:
Urget non lenis, i. e. passion, H. : vitee necisqoe,
arbiter, lu^^Ths maxUr of a feasi, entertainer,
host, G. : dominorum invitatio, L. — The matter of
a public show, G. — A title of the emperor, master.
Ph.
domiporta, ae,/. [domna +porto], the homes
carrier, snail, Poet ap. G.
domitOb — y — , are, freq. [ domo 1, to tame,
break in : boves, V. — P o e t : currOs, £rive, V.
domitor, oris, m. [2 DOM-1 a tamer, breaker:
equorum.*— Ji siMuer, vanquisner, conqueror: ar-
morum: Persarum: maris, ru^,y.
domltrix, Icis, / [domitor], a tamer, subduer:
equorum, V. — Poet : ferarum clava, 0.
1. domitor P. of doma
2. (domitaa, tis), m. [domo], a taming; only
abUsing.: quadrupedum.
domo, ul, itus, ftre [ 2 DOM-], to domesticate,
tame, break, subdue, master: feras beluas: pecus,
S. : viCulos, y. — 7b subdue, vanquish, overcome,
conquei', red»tce: gentis barbaras: hostis Yirtute:
omnia circa se domita armis habere, L. : quae ta
cumque domat Venus, H. : ilium Gura domat, V. :
domita fluminis r't, h. : Ulos longa domant ieiunia,
destroy, 0. : domitas habere libidines : virtus om-
nia domuerat, S.: spiritum, H. : prelo UYmm, press,
H. : partem tergoris f erventibus undis, boil soft, 0.
domna, gen, f^ or (older) i, loeat. doinl, rarely
dom5, domul; ilat. domul or domd; eM. domo^
rarely domtt ; pher. nam, domlis ; gen, (rare) doind-
rum or domuum ; doL and M. doroibos, f.[\
DOM-], a house, dsseUsng-house, building, mansion,
palace: Gaeearia : te pater doma sua eieeit : thet-
tram ooniunctmn domui^ Os. : Ponendae domo
Digitized by V^OOQIC
donaximn
261
area, R : paries domui coaununis utrique, 0. :
tecU domonim, V. : ad praetoria domum ferre:
ID domoa atqae in teeta refugiebant, L. : ex ilia
domo emigrabat: in domo sua faoere myateria,
N. — A homey dwdUng^ abode^ residence: una domus
erat : cum Bomae domus eius, uxor, liberi essent :
adulescentiae prima: In privata domo furtum. —
I n ge D., a buildinffy edifice, structure, abode (poet.) :
labor ille domQs, the £abyrinth, V. : OsUa domOs,
grotto, y. : aperite domos, eaves (of the winds), 0. :
si lex . . . nidia domus opportuna, nte, V. : animae
novis domibus Wyunt, i. e. bodies, 0. — A household,
family^ house: unast domus, T. : domu3 te nostra
tola salatat: felix: in singulis domibus factiones,
Cs. : multae higubres domUs, L. : Tota domus duo
sunt, 0. : Stat fortuna domQs, Y. : Cecropia, H. —
Adverbial uses, loeai., domi, at home, in the house :
Xuptiaa domi adparari, T.: includit se: manet:
apud me ponere : Est mihi pater, V. : domi suae
derersari: id domi tuae est: domi Gaesaris de-
prehensus. — Form domo (rare): domo se tenuit,
N. — Aee., home, homewards, to the house: Abi do-
mum, T.: Tiros domum renisse: domum reditus
erat eius modi : Ite domum saturae, V. : domum
meam venire: nnutiat domum fill: cum omnea
domos omnium concursent: ut suas quisque abi-
rent domoe, Li — AbL,/rom home, out of the house:
me in Capitolinm domo ferre : exire domo mea. —
F i g., a native country, own city, home, abode: hie
qaaerite Troiam, Hie domus est vobis, V. : Hie
domus, haec patria est, V. — Of a school or sect :
remigrare in domum reterem: plurimum domi
atqoe in reliqui Gallia posse, Os. : homo virtute
domi suae princeps : belli domique, in war and
peace, S. : domi militiaeque, at home and in the
field: nallnm factum aut milttiae aut dorai : im-
peria domum ad senatum renuntiare: (reditus)
prins in Galliam quam domum : (Galli) ut domo
Kmigrent, Ga. : legatua domo missus: Qui genus?
unde domo? v.: Domi habuit nnde disoeret, a<
hand^ T. : id quidem domi est
(donaximn, l\ n. [donum], a place of o[
temple, sanctuary, altar. — Only plur. : alta,
ooQtingimus manibus donaria, 0.
donatio, Onis, /. [dono], a presenting, giving,
donation : bonorum : ex praedi. — A gift, dona-
tion : ante oculos rersantur donationes.
donativnm, I, n. [dono], a largess, distribution
of money to the army, Ta.
donec^ eonj, [shortened from donicuml as long
as, while: Donee canities abe8t,H.: (efephanti)
nihil trepidabant, donee ponte agerentur, L. : do-
nee quisquam supersit, L — Until, till at length :
hand desinam Donee perfecero hoc, T.: neque
finis fiebat, donee populus senatum coegit, etc. :
donee re^t^ silentium f uit, Lk : canit, Cogere do-
nee oTis lossit Vesper, V. : Danuvius plnils popu-
los adit donee erumpat, Ta. : coma duxit, donee
eoirent capita, V. : moveri vetuisse puerom, donee
experreotus esset, L e. before, L.— With usque, all
the time until: usque adeo donee, T. : usque eo
timui donee ad reiciendos iudiees TOnimus: eo
usque rivere donee, etc., L. : usque Sessuri, donee
cantor ' Vos plaudite ' dicat, H.
ddnicmn, eonj., until, till: beUum persequi,
donicum vieissent, N.
dono, ftvit fttue, ftre [donum]. I. Ih give as a
present, present, bestow, grami^ vonchsmfe, confer:
non pauca suis adiutoribus: praedam militibus,
Gs. : uxorem cum dote, H. : (aurae mandata) nu*
bibus donant,y. : caput lunoni, <200o^ O. : mer-
cedes oonductoribus, remitted, Gs. : arma Lauso
Donat habere umeris^ Y. : f rui paratis, H. — F i g.,
to give np, sacrifice: amlcitias rci p. — To forgive,
pardon, remit : alcui aes alienum: Gulpa preci-
bus donatur saepe suorum, 0. : noxae damnatus
dona tar popolo K,for the sake of the people, L.
-~II. To present, endow, gift: oohortero donis,
Gs. : eum coron& : a Gaio dvitate donatus est, Gs. :
Laurea donandus Apollinari, H. : non donatus,
without a gift, Y. : ego te quid donemf T.
donnm, I, n. [ DA-]|, a gift, present: regale:
deonim : proximos donia oonnipit, bribes, & : emit
earn dono mihi, T. : (virtus) neque datur dono, ne-
que accipitur, S. : Defensi tenebris et dono noctis,
darkness and the boon of niaht^ Y. — A present to
a deity, votive offering, sacAfiee : donum v eneri de
Sthenii bonis : turea, of incense, Y. : ultima dona,
obsequies, O.
dormio, IvT,ltum,Tre,,to sleep: dormiunt: istos
oommovebo, T. : In nive, camp out, H. — Supin,
ace, : dormitum ego (eo), H. : dormitum diraitti-
tur, H. — Pass, impers. : minimum dormitur in illo
(lecto), lu. — Pro V. : non omnibus dormio. — ^Fig.,
to rest, be eU ease, be inactive, be idle : quibus bene-
iicia dormientibus deferuntur.
donnito, ftvT, — , are, intens. [dormio], to be
sleepy, be drowsy, fall asleep : ad lueem graviter :
Aut dormitabo aut ridebo, H. : lam dormitante
lucemft, I e. g<MMg out, 0. — ^F i g., to nod, drowse,
be dull : quandoque dormitat Uomerus, H. : dor-
mitans sapieutia.
doranm, i, n., or (old) dorsos, i, m., the back
(ot a beast of burden) : impositi dorso, on horse-
back, Y. : gravius dorso onus, H. : tauri, O. — A
back, ridge: dorsum esse eius iugi aequum . • .
silvestrem, Gs. : in dorso (mentis) urbs, L. : prae-
rupti nemoris, dope^ H. : speluncae, i. e. rock, Y. :
Saxa . . . Dorsum inmane, cliff, Y. : duplici aptan*
tur dentalia dono, projecting irons^ Y.
doo^ Otis,/. [1 DA-], a marriage portion, douf-
ry: dos est Decern talenta,T. : filiae nubili dotem
oonfioere: uxorem cum dote peeunia donat, H.-*
DoMomiifl 9<
Poet: Pauperiem sine dote qoaero, apotMf , H.
— Plur,: quaesitae sanguioeyV. — A ffifi^prment,
offeritig, eidowmnU, ialeniy quality : artem Terbo-
rum dote locupletasti : dotem, quam in dvilibos
malia aoceperant : Goniugi, a wedding pre$erU^ 0. :
Dos est magna pareotium Virtus, H. : dotes in-
genii, 0. , , *
Prmftnnwii, i, m., a down (in Plauttts), H.
dotalia, e, acf;. [dos], of a dowry, yitfen <u a
portion, dotal : praedia: regia^V. : agri, H.
dotatoo, adj, with tup. [P. of doto], well en-
dowed, gifted, frovided: Aquilia: coniaiiz, H.:
Chione dotatissima form&, 0.
ddto, avT, &tiis, are [dos], to endow, portion :
sanguine Troiano dotabere, V. : funeribus, 0.
draohma or dragma (old draohumaX ae,
/!, = hpaxjiiiy a draJima, draehtn (a Greelc coin,
worth $0.19 or 9K), T., C, H.
draod, 9ois, m., = dpagwv, a Merpent, a large
tgrpent, dragon: patrimonium circumplexus, quasi
draeo : squainosus, V. : cristatus, O.-^A condeUa"
tion, 0. (poet.).
draoonigeiia, ae, /. [draco +6EN-], dragon-
bom : urbs, i. e. Thebet, 0.
dragma, see draohma.
dromaa, adis, m., = ipoyiaQ, a dromedary^ L.,
Cu.
Dmidea, um {Pb.\ or Droidae, arum (C,
Ta.), m., the Druide, prieste of the Oatds,
Dryadea, urn, /., = A/ma^ec, wood-nymphe,
dryads, V., O., Pr.
dubie, adv,, doubtfully, uncertainly [dubius] :
signum datum : gauderc, 0. — ^Usu. with a negative
(haud, less frequently non or neoX withtnU doi4l4,
certainlyyunqueeiionably : non dubie nuntiabatur,
etc. : neo dubie ludibrio esse, etc., L. : baud dubie
iam victor, S.
dabitabUla^ e, a4j, [dubito], doubiftU, to be
doubted: verum, 0. : virtus, 0.
dabitan% atj^, [P. of dubito], wavering, irres-
olute,— Plur. m. as eiubet, t dubitantes oogit, Cs.
dubitanter, adv. [dubito], dovbttngly, with
doubt: dicere. — Hesitatingly, with hesitation: il-
ium rocepisse.
dubltatld^ dnis,/. [dubito], uncertainty, doubt,
perplexity: in oausft : in eft dubitatione omnium :
dubitationem adrerre: eo sibi minus dubitationis
dari, quod, etc., Cs. : sine ulU dubiUtione, i. e. cer-
tairdv: omnem dubitationem adventHs legionum
expellere, Cs. : iuris (i. e. penes quem esset ins) :
de omnibus rebus: quidnam esset actum: nulla
fuit, quin, etc. — A doubt, question, considering:
indigna homine. — A wavering, hesitating, hesitan-
cy, irresolution, delay: belli: aestuabat dubiu-
dablna
tione: inter dubitationem et moras senatfls, S.:
nulla interposita dubitatione legiooes edacit, Cs. :
sine ulla dubitatione, unhesitatingly: angunt me
dubitationes tuae.
dabito, avi, fttus, ftre, freq. fdubins], to water
in opinion, be uncertain, be in doubt, be perplexed,
doubt, question : ut iam liceat non dubitantem di-
cera: de indicando: de quA (legione) non dubi-
taret, hadfuU confidence, Cs. : de armis dubitatum
est : si dubitatum est, utrum, etc., L. : haec non
turpe est dubitare philosophos: Hoc quis dubi-
tet ? 0. : si quod illorum dubitabitur : res miuime
dubitanda : dubitati tecta parentis, 0. : qualis sit
f uturus (eventus belli), Cs. : quid fecerit : hone-
sturone factu sit an turpe : Recte necne, etc., H. :
si dubitet an turpe non sit, inclines to think: du-
bito an hunc primum pousun, perhaps, N. : an dea
sim, dubitor, 0. : non dubiut, quin sit Troia peri-
tura, has no dovht: neque dubitare, quin liberta-
tem sint erepturi, Cs. : qui potest dubitari, quin,
etc.: non dubito, fore plerosque qui, etc., K. :
baud dubitans Romanes abituros, L. : aut vinoere
aut, si fortuna dubitabit, etc., waver, L. — To delib-
ci'ate, consider, ponder : dubitate quid agatis : re-
Stat ut hoc dubiterous, uter, etc. : percipe Quid
dubitem, meditate, V. : an sonlls mergeret, O. —
To waver, be irresolute, hesitate, delay : illi nubere,
&: omnia ventre metiri: tiansire flumen, Cs. :
baud dubitans, without hesitation: eos hostis ap-
pellare dubitamus ? : non dubitaturus quin cede-
ret : turn dubitandum non existimavit, quin pro-
ficisceretur, Cs. : quid dubitas ? Cs. : perterritis ac
dubitantibus ceteris, S. : nee res dubitare reuut-
tit,0.
dabtnik adj. [DVA-], momng two ways,fiHctu-
atsng: fluctibtts dubiis volvi coeptam est mare,
L. — ^F i g., ^wavering in opinion, doubting, doubtful,
dubious, uncertain: animnm in causa dabiom fa-
oere : visi ab dubiis, qnlnaro essent, L. : spemque
metumque inter dubii, V. : dubius, vert>ia ea vin-
oere magnum Quam sit, wdl awars how hard it
is, v.: dictator minima dubius, bellom patres
iussuros, L. : mentis, 0. : sententiae, L. — Wdverii^
in resolution, ii-resoltUe, undecided, hesitating : dubii
confirmantur, Cs. : dubio atque haesitante lugur-
tha incolumes transeunt, S. : hostibus dubiis in-
stare, S. : spem dedit dnbiae menti, V. : consilia,
Ta. : quid faciat, 0. : Mars errat in armis, V.—
Doubted of, uncertain, dotAtful, dubious, undder-
mined: fortuna scaenica,T. : quae dubaa BtDt,ea
sumi pro certis : haec habere dubia, to leave in
mtesiion: salus: victoria, Cs. : proelia, Ta. : baud
dubius rex, sen . . . seu . . .,by a dear title, L :
auctor, unknown, O. : gens dubiae ad id volants-
tis, L. : lux, i. e. twilight, O. : sidera, lu. : caelum,
i. e. overeant, V. : lanugo, hartRy visible, O. : se-
quitur annus J^a^dd^,u^(3©gl^ *"^"'^
att
dooo
, L. : fortanain inter dubia iiiimenre» Ta. :
hora, i. e. IA« umceriainfiUurey H. : dubia oena, i. e.
perpUemg with warUtiff U. : an dubium id tlbi
est? it it not eertainf T. : ut de ipsiui facto du-
bliiin esse Bemiai poaait : hoc nemini dubium est,
quid iudicarit : luatitift dubium Yalidiane poCeotior
arniis, 0. : kaud dubiumst mihi, quia poasim, etc.,
T. : Don ease dubium, quia poasent, etc, Cb, : pe>
riiaae rae uoft baud dubiumat, T.: iu dubium vo-
oare, to mil in gue^tion: uon quo mibi veoiat in
dubium tua fides, is qutationod: Dum iu dubio eat
animus, in dmtbt, T. : ut in dubio poDeret> utruro
... an, etc, L. : sine dubio, eertaifdy : cum te to*
gatia omnibus sine dabio anteferret . . . sed, etc,
doMUm . . . 6ic< .' procnl dubio, L. — Douhtftd^
dmlnoHM^ preoarioiu^ danfferot^ critical^ eUficuU^
advenes fortuna (oppi secunda): res, 8.: mona
asoensu, Pr. : scire bunc lumen rebus noatris du-
biis f uturum, I* : dubiis ne defioe rebus, our notd^
V. : tempora, H. : aeger, th€ man in danff^r of
death, O. : Ifea in dubio yitast, t* t» dang^, T. :
libertas et anima nostra in dubio eat, S. : euas
fortunas in dubium non devooatumm, Cb.
duceni, ae, a, ffm, ntlm [ducenti], num, diUr,^
two hundred eadi^ two hmdrtd: talenta: milia, L.
dnoenteslmus, a^. [ducenti], the two hun-
dredth : lapis, Ta. : annus, Ta. — As rubat. f, (sc.
pars), one two hundredth^ a half per cent, (as a
UxX Ta.
dnoenti, ae, a, or CC, gen. tftm (tftrum, K-X
ntuit. [duo-Hcentum], two hundred: sestertia, S. :
milia, S. : habere ducentoa servos, I e. very many,
H.
dncentieiis (-ieaX adv. num. [ducenti], two
hundred times, C. — P o e t, many timeSj Ct.
ducOb an (daxtl, Ct., Pr.), uctns, ere [0V&],
to lead, eonduct, guide, direct, draw, bring, fetch,
eKort: aecum mulieroulas: vix qii& singuli earn
ducerentur, G:«. : Curru Victorem, U. : ducentedeo,
under the eouduet of, Y. : mucronem, from the
eeabbardyV.x ferrum vaginl,0.: bracciiia (of the
bow), bmd, v.: sora docitur: ductus Neptuno
aorte sacerdoe, for Neptune, V. : pondtis aratri,
draw, O. : reraoa, row, O. : lanas, tjnn, 0. : ubera,
miik, O. : frena manu, govern, O. ; ilia, i. e. be
broken-winded, H. : os, make wry facet: te magna
inter praemia, to great glory. V. : sibi quiaque
docere, trahere, appropriate, S. — Of a road or
patli, to lead, conduct: qua te ducit via, V.: iter
ad urbem, 0.: via quae sublicio ponte ducit ad
laniculum, Lb — With tte, to betake onewlfgo: se
duxit fonts, T. — Of offenders, to take, arrest, lead
away, drag, earry off: in ius debitorera, L. : duci
in carcerem: ad mortem: Fuficium duci iussit,
to be imprisoned: ductnm se ab creditore in er-
gastulum, Gs. — Of a wife, to lead home, take, mar-
ry: mapem (uxorem) domnm^ T,: uxorem filiam
Scipionis: filiam Orgetorigis in matrimonium, Ca. :
ex qu& domo in matrimonium, L.: tibi dueitur
uxor, V. : qui ducat abest, the fnidegroom, 0. :
Conlegam Lepidum, wedded, H.— Of a commander,
to lead, guide, cause to move, march: locia apertis
exercitum, Cs. : oohoras ad eam partem, etc., Os. :
sex legiones expeditas, led forward, Cs. : navem
contra pmedones: per triumphnm alquem ante
currum (of a prisoner): qunm in partem aut quo
consilio duoerentur, nuirrA, Cs. : ducit quam proxi-
me ad hostem potest, moves, L. — To lead, com-
mand, be commander of: quft in legalione duxit
exercitum : primum pilum ad Caesarem, in Cae-
sar^ s army, Cs. : exercitus partem ipse ducebat,
S. : agmina, V. — To lead, be leader of, be the head
of, be first in: familiam: ordines: toros, 0. — To
take in, inhale, drink, quaff, imbibe: spiritum : tUra
naribus, H. : pocula, H. : somnos, V. : ab ipso
an i mum ferro, H. — 7b produce, form, construct,
make, fashion, shape, mould, east, dupose: parietem
per vestibulum sororis, to erect: muroe, H. : val-
lum ex castris ad aquam, Cs. : voltOs de marmore,
V. : aera, H. : (litteram) in pulvere, draw, O. :
mores, Iu. : alapiim sibi gravem, Ph. : epos, spin
Old, H. : carmen, 0. : Pocula duoentia somnos, H. —
Of processions, etc., to conduct^ marshal, lead, ac-
company: funus: triumphos, y. : chores, H.: Iu-
dos et inania honoris, Ta. — To receive, admit,
take, get, assume: ubi primum ducta cicatrix (i. e.
obducta), L. : rimam, 0. : colorem, V. : pallorem,
to grow pale,0.'. Canentem senectam,y.: nomina,
H. — Fig., ^o leady guide, draw, conduct: quo te
sapientia duceret, H. : Ad strepitum citbarae ces-
satum ducere curam (i. e. ut cessat), H. : Trtste
per augurium pectora, i. e. fill with forebodings,
V. I totum poema, carries off, i. e. makes acceptable,
H. : series rerum ducta ab engine genti8,/o//ir>wetl,
V. — To draw, deduce, derive: ab aliquft re totius
vitae exordium : ab dis inmortalibus priucipia:
genus Olympo, V. : utrumque (amor et aroicitia)
ductnm est ab amando. — To lead, move, incite, in^
duce, allyre, charm: me ad credendura: ducit te
species, H. : Quo ducit guk, H. : lumina in erro-
rero, 0. : si quis earum (statuaruro) Iionore duei-
tur.— To mviead, cheat, deceive: me istis dictis,
T. : lino et hamls piscis, 0. — In time, to draw out,
extend, protract, prolong, spend: bellum, Cs,: in
ducendo bello tempus terere, L. : longas in fletum
voces, y. : rem prope in noctem, Cs. : ut ita tem-
pus duceretur, ut, etc. : vitam, live long, V. : ubi
se diutius duci intellexit, put off, Cs. : aetatem in
litteris, spend. — To calculate, compute^ reckon :
quoniam XC medlmnam duximus. — To reckon,
consider, hold, account, esteem, regard: eum homi-
nem, T. : filium adsistere turpe ducunt, Cs. : peri-
cula parvi esse ducenda : ea pro falsis ducit, S. :
si quis despicatui dueitur: deorum numero eoe
ducunt, Cs. : mode8tia^m.^m^<g>nscientiam, construe
dnoto
9M
a«, Sl : nil rectum nisi qaod plaooit Bibi, H. : Sio
equidem duoebam animo f uturum, Y. : omnia tua
> in te posita esse: quae mox usu fore ducebat,
m^OBOted^ S. — To regard, eare /or, have retpect to
(only with ratumem) : suam quoque rationem du-
ceife, ofWe own advantage: non ulUus rationem
8ull conimodl
/Tducto, ivi, fttujt, hre^/re^. [duoo], to lead, draw,
wndnct : restitu, T. : exercitum per loca, S. — To
take home, accompany: meam (ancillamX T.
^ ductor, 5ri8, m. [DVC-], a leader, commander^
chief, general, officer: exercitilB: itineris, guide,
L. : Danaam, Y. : Ductores ^iaventoti8)| ringlead-
ere (in games), Y. : classis^/n^of, Y.
1. duGtofly P. of duco.
2. duota% 08, m. [ DYG- ], a leading, conduct-
ing : aquae : aquarum : muri : oris, lineamenU, —
Military lead, cottduel, generaUhip, command: rem
ductu suo gerere: se ad doctum Pompei applicare.
dadmn, adv, [diu+dnm], a short time ago,
little while ago, not long tinee, but now : quae tu
dudum narrasti, T. : quod tibi dudum videbatur:
BerolSn reliqui, V. — Be/ore, formerly, of old, once :
nt dudum ad Demosthenem, sic nunc ad Grassum
pervCnimus: Incerttor sum quam dudum, T.: baud
talia dudum Dicta dabas, Y. : quam dudum ? how
long ago? T. : iam dudum, (hie longtime; see iam.
duellum, see bellum. dulm, see do.
daloe, adv. with comp, and tup, [dulcis], agree-
ably, charmingly, delightfully : ridens, H., Ct : dul-
cius canere, Pr. : historia scripta dulcissume.
dnloedo, inis, /. [ dulcis ], eweetnete, pUaaant-
neee, agreeablenees, deRghifulneBt, charm : f nigum,
L.: dulcedine sensum movere: orationis: tocis,
0.: amoris, Y.: inertiae, Ta. : bibendi, Cu.
dnloesoo, — , — , ere, tncA. [dulcis], to become
sweet : uva dulcesdt.
. dtilcictilUB» adj, dim. [dulcis], sweetish: potio.
dulcis, e, adj, with comp. and sup, [GYOR-],
sweet : (animal) sentit et dulcia et amnra : vinum,
II. : duicior uva, 0. — As subst. n. : Dulce dedit, a
sweet drink (i. e. mulsum), 0. — F i g., agreeable, de-
ligh/fid, pleasant, charmi7tg, dear, soft, flattering :
orator: nomen libertatis: po^mata, H. : auditu
nomen, L.: amores, H.: Dulce est pro patrift
mori, H. : cui patriae salus duicior quam conspec-
tus f uit : dulcissima epistula. — As subsi. n. : Duloe
satis umor, a delighi, Y.— Of persons, /ncmi/y,
pleasant, agreeable, charming, kind, dear: amici:
amicitia duicior: liberi, H.: dulcissime Attice:
dulce decus meum, H, : quid agis, dulcissime re-
rum? H.
dulciter, adv, [dulcis], agreeably, sweetly, pleas-
antly: sensus movetur.
dnloitudo. inis,/ [dulcis], sweetness.
1. doan, eukf. of time, the wkife, a whiU, now,
yel^-Only as enclitic; see etiamdum, nondum, ni-
hlldum, etc. — With imper. (ooiloq.): Soeia Adea-
dum, panels te toIo, vtop a moment, T. : abidam,
T. : facitodum, T. : age dam, T. : agedum, eonferte,
etc., come now: agite dam, L. : o^odam, T.
2. dliiii, eonj. [1 dvm], whUe, whilsi, at t/te Hme
that, during the time in which, where : dam conan-
tnr, annus est, T.: dum de bis dispnto iudidis:
dum ea conquimntur, ad Rhennm oontenderant,
Gb. : Haeo canebam, Gaesar dum Fulminat, Y. :
haeo dum genxntor: dum oa parant, L.: dam
tempuB teiitar, repente, etc., L.: dum Appium
omo, Bubito^ etc.: ne betlum differretur, dom
aeger conlega erat, L. : dam is in aliis rebus erat
occupatus : qui, dum asoendere oonatus est, yinit
in periculum : dum oeulos hostium oertamen arer-
terat, eapitur mums, L. : dum ad se omnia trahant,
nihil relictum esse, L. : at, dum sine periculo lice-
ret, excederet, Gs. : dum intentus in earn Be rex
totus averteret, eta, L. : ilia, dum te fugeret, non
vidit, Y. — Of a period <yf time, while, aU the time
that, as long as : TixH, dum Tixit, bene, T. : dam
ego in Sicilift sum, nulla Btatua deiecta est : baec
civitas dum erit laetabitar: causae innecte mo-
randi, Dum desaevit biemps, Y.: dum longius
aberant Galii, posteaquam, etc., Os. : dum auxilia
sperastis, postquaro, etc., L. : se duces, usque dum
per me licuerit, retinuisse.— Of immediate succes-
sion, to the time wlien, all the time till, until: at
me maneat, dum argentum aufero, T. : Tityre,
dum redeo, pasce capellas, Y. : mausit usque* ad
eum finem, dum indices reiecti sunt : non exspec-
tandum sibi, dum penrenirent, Gs. : Multa passus,
dum conderet urbem, Y.: differant in tempus
aliud, dum defervescat ira. — In restrictive clauses,
as long as, if so be thtU, provided that, if onfy : dom
res maneant, verba fingant : oderint, dum metoant:
laborem pati, dum poenas caperent, & — With modo
(often written dummodo): mea nil re fert, dam
patiar modo, T. : feram Hbenter, dum modo vobis
salus pariatur: quftlibet, dam modo tderabiU,
condioione transigere.— With tamen : firmissimum
quodque sit primiim, dum illud tamen teneatur,
etc. — With ne, so long as not, provided thai not, if
only not : dum arator ne plus decuma det : peo-
cate, dum ego ne imiter tribunes, L.
dumeta (dumin-X Gram, n. [ dumns ], thorn'
bushes, a thorn -hedge, thicket: saeptum dumetb
sepulchrum : tondere dumeta, Y. — ^Fi g., ifUrieaey,
obscurity : Stoicorum : in dumeta conrepere.
dummodo or dum modo^ see 2 dum.
dumoftus (dumm-), <^&'. [dumu8],>W/ of
thorn-hushes, bus^y : rupes, V. : saxa, O.
dumtaxat or dum tumt (not dani-), adv.
[ dum + taxo J. — Prop., white one examines ;
{.•nee, to Ou «^-f. -gJH^^t^O^C" ^'^ "
806
dozitia
ikU: boe racte domtazat: Bini isU pulohriom
dum taxat aspectu.— ^Sfrtc^/y q)9akinff^ prwMy^
nol morty oniSy, 'if'vhfy "MreTy; oogitaus cosQb
dumUuuU hamaDOs: species awn Uxat obiciiur
quaeiiam : peditaiu dumtaxat ad speciem utitur,
equites,etQ., Cs.: sesoentoe equites dumtaxat scri-
bere, L. — StrieUjf ^ieaking^ <U least: in iuo dum
tazat periculo : eo nomine dum taxat (I e. oerte) :
sit qoidris simplex dumtaxat^ H.
(dvmiia, IX m^ a thom4mtk^ 6raM6(c •— Only
plvr^ a ikulut: e dumis emlnens : silvestres, V.
dno^ ae, o {jen. duGnim, duftrum, often duttm ;
aee. mate, dace and duo), num. [ DYA- 1 two : po-
cula : menses : milia nummttm : duo quiAque corn-
scant Gaeea manu, two mc^V. — The tmo^ both:
duo consules: Roscii: nocuh sua culpa duobus,
O. : qui duo populi, L.
doodeoieiiB (-iesX ^^' ^^^"^ l'^^' duodecim],
tweive times.
dnodecim or XTT, nian, [ duo + decern },
iyedve: dies: Tabulae, the laws of the Tw^ve
Tabfee: cetera in xii (sc. Tabulis) : post xii, nnc«
t/te eu<M€tment of,
dnodfloimH^ tu^, nuin, onL [ duodecim ], the
twelfth: legio,Gs.
An^%ASmn ae, a, o^. nvm. <U»tr. [cf. duodecim],
twelve each, twdpe apieee : uxores habent deni inter
se communis, Gs. : in singulos homines iugera :
Per dnodena astra, twelve each year, V. : signs, O.
dno-de-qnadrageslmiui, adj. num, ord., the
thirty-eighth : anno, L.
dno-de-qnadraglnta, num^ thirty^ht,
diio-de-qtiinqiifigesimuB» adj. num. ord.^ the
forty-eiffhth : anna
duo-de-trioieiia» adv. nttm., twenty-eight times,
HS (ac. centena milia).
dno-de-trlginta or duo de xxx, adj. num.,
twenty^ht : castella, L.
dno-de-viceiii, ae, a, aeff* mim. distr., eighteen
each: denarii, L.
dno-de-Tigliiti, mtm,, eighteen : pedes, Os., 0.
dao-at-TicMbnani, Orum, m., soldiers of the
twenty-eeeond U^ion^ Ta.
duo - et - ▼iCMiimuik ^j-y the twenty • second :
legio,Ta.
(duaviratiiB or) H Tiratos, ace., urn [duo-
Tiri], the office of a duumtfir: II viratum gerere.
duo Tin, duorlri or H viri (less correctly
duiiiiiTiriX onm, m., a board of two persons, an
extraordinary criminal court, duumviri (selected
by Tullos fiostilius to try Horatius), L. ; (by the
people to tiy Ifanlius), L. ; (to try Rabirios), 0. :
sacrorum, keaters of the Sibylline boohs, L. : na-
Talea, to build ana equip a fieet^ L. : ad aedem
faciendam, to build a tenuplcj h.-^A board of coh-
nial magtUrateSf Cs. — Each of the duo viri is
called II vir or duumvir, L.
daploz, icis (abl. id ; rarely ice, H.), acf;. [duo +
PLEC-], twofold, double : murus, Os. : vallum, Cs. :
rates, in double rows^ Cs. : dorsum, consisting of two
boards, V. : pannus, doubled, H. : ficus, cloven, H. :
amiculum, of two thicknesses, K. : gemmis auroque
corona, of twofold material, V. : Latonae genus,
the two children, Y. — Twice as long, twice as great,
double: stipendium, Gs. ; modus: dedecus. — Two,
a dunce of two : duas esse vias dupliclsque cursQs:
opinio. — Poet, a pair, both: palmae, Y. — Com-
plex^ compound: duplicis iuris Natura,H.--Pig.,
double-tongued, deceitful: Ulixes, H.
duplioaiiufl, I, m. [ duplex ], a soldier under
double pay, L.
daplloiter, adv. [duplex], in two ways, in two
senses, for two reasons: dici : delectari.
duplioo^ iivl, fttus, &re [duplex], to double, mul-
tiply by two, repeat : numerum obsidum, Cs. : oo-
piae duplicantnr, L. : duplicato eius dici itinere,
Cs.: verba. — Of words, to compound: ad dupli-
canda verba, L. — To double, enlarge, cnwrnent, in-
crease: sol decedens dnplicat umbras, V. : dupli-
cata noctis imago est, 0. : bellum, Ttu—To double
up, bow, bend: duplicato poplite, Y. : virum dolore,
V. : duplicata volnere caeco, 0.
duplufl, aclf. [DYA-+PLE-], double, twice as
large, twice as much: intervalla: pecunia, L. — As
subst, n., the double, twice as much : dupli poena : in
duplum ire, have a (new) trial for twice tlie amount,
dupondiufl, I, m., ti. [duo-hpondus], two asses,
two-pence: tuus.
durabilifl, e, aclf. [duro], lasting, 0.
dnratufl, F. of duro.
diire^ adv. with comp. [ durus ], hardly, stiffly,
awkwardly: pleraque Dicere, H. : durius incedit,
0. : quid fusum durius esset, H. — HarsMy, rough-
ly, sternly, rigorously: dicere: suae vitae durius
oonsulere, i. e. kill themselves, Cs. : aocipere hoo.
durefloo, ruT, — , ere, inch, [durus], to grow
hard, harden : durescit umor : campus, Y. : ora-
que duruerant, 0. : dareeceiite materia, Ta.
dOYitSflk atis,/ [durus], harshness: orationis.
dUxiter, adv. rdurus], rougldy, coarsely : vitam
agere, T.— F i g., harshly, sternly: Factum, T.
duxltia, ae (^acc, duritiem, 0., Ct.),/. [durus],
hardness: Duritiam tacto capere ab aere, 0. : fern,
Ct.: pc\\\s,0.— Tig., ha^-dness, austerity: duritiae
student, Os. • virilis: consuete, S. — Absence of feel-
ing, insensibility: animi sicut corporis : duritiftfer-
rum ut superes, 0. — Harshness, strictness, rigor:
tua antiqua, T. : Dnritiae agi reus, 0.-^ Oppressive-
ness: imperii, Ta.: cagH,mi]f^a|qug^^ie
duritlMi
M6
^ftoHnm
(dmlties), see doritia.
dnro, avi, atus, Are [durus]. I. 7Vans.ytomake
hard, harden^ wlidify : f amo uvam, dry, H. : calor
durat (terramX V. : caementa calce durata, L. : boIo
nives, H. : undam in gUciem, TtK — ^F i g., to harden
with me, make hardy, inure: membra animumque,
H. : umeros ad volnera, V. : hoc se labore, Os. :
adherens mala duratus, L. — 7b render hard, make
VMendble, dull, blunt: ferro (luppiter) duravit sae-
cula, H. — To bear, endure, reitist: laborem, V.:
Vix durare carinae Possunt Aequor, H. — II. In-
trant., to grow hard: Turn darare solum Coeperit,
V. — To be inttred, be patient, wait, persevere, endure,
hold out: bic, T. : in labore sub pellibus, L. : Du-
rate et vosmet servate, V. — Pom. impert. .• rec
durari extra tecta poterat^ I* -^ To hold out, con-
tinue, last, remain : totidera per annos, V. : duret
geutibus odium sui, Ta. : duraote origtois vi, Ta. :
eadem horam durare probantes, H. : durando sae-
cula vincit, V. : in banc saeculi lucem, to survive,
Ta. : durant coUes, i. e. extend, Ta.
dorufli adj, with comp. and 9up., hard (to the
touch) : silex, V. : f errum, H. : bipennes, H. : cutis,
0. : corpus, impenetrable, 0. : dumeta, i. e. rough,
0. : gallina, tougli, H. — As aubst. n. : nil extra est
in nuce duri, 7io skeU, H. — Hard, liareh, of a taste :
sapor Bacchi, V. — Of a sound, C. — F i g., rougJi,
rude, uncultivated : oratione et rooribus : poeta
durissimus : durior ad haec studia : virtus, Ta. :
gens duro robore nata, V. : componere versus, H.
— Hardy, vigorous, rottgh : Spartiatae : in armis
genus, L. : vindemiator, H. : ilia messonim, H. :
iuvenci, 0. — Harsh, rough, stem, unyielding, un-
feeling, pitiless, insensible, obstinate: pater, T.: se
durum agrestemque praebere: durior Diogenes:
index durior: duri hominis vel potias vtx iiominis
videtur : nos dura aetas, H. : Os, shameless, impu-
dent, T. : ore durissimo esse : f errum, crud, V. :
aures, V. : flectere (me) Mollibus lam dunim im-
perils, H. — Of things, Kard, severe, tmlsome, oppres-
sive, distressing, burdenaonu, adverse: provincia,
T. : fortuna : hiemps : venatus, O. : duriasirao
tempore annl, inclement, Gs. : valetudo, H. : dolo-
res, y. : iter, V. : pixjeiia, V. : Durum : sed levtus
fit patieiitii^ etc., H. : hi, si quid erat durios, oon-
currebant, a difficulty, Gs. : si nihil esset darius,
Cs. — Flw, n. as subst^ hardships^ diffiadHesc Sio-
cis omnia dura deus proposuit, H. : multa, V. : ego
dura tuli, 0.
duumvir, duumviratns, duumviri, see
duovir-.
dua; duels, m. and/. [DVC-I, a leader, conduct-
or, guide : itineris pericunque, S. : locorum, L. : iis
ducibus, qui, etc., guided by, Cs. : Teucro duce, H. :
Hac (bove) duoe carpe vias, 0. — Of troops, a com-
mander, general-in- chief: Helvetiorum, Gs. : ho-
stium, S. — A lieutenant-general, general of division
(opp. imperator), Cs. — In gen., a commander,
ruler, leader, chief, head, autkor, ringleader, adviser,
promoter: ad despoliandum Diane templum: roe
uno togato duoe: optimae sententiae: femina
factl, V. : dux regit examen, H. : armenti (I e. tau-
rus), O. : Te duce, while you are lord, H. — ^F i g., a
guide, master, adviser, eouneeUor: natura bene Vi-
vendi : Sine duoe uUo pervenire ad banc improbi-
tatem : quo me duce tutor (i. e. magister), H.
dyiuuitMt ae, m., =: iwaornQ^ a ruler, prince,
petty monarch, C, Cs., N. — Of the triumvirs at
Kome, C.
e^^a^., see ex.
1. ea, see is.
2. ea, adv, [abl.f of is; sc vi&], on that side,
that way, t/iere: eft proximo accedi poterat: eft in-
trommpere, Cs. : transitum eft non esse, L.
eadem, adv, [abL f. of idem ; so. vift], by the
same way: ventum est, eftdem qn&, etc. : revertens,
L. : escendens descendensque, S. — At the same
time, likewise, T.
eapropter, adv. [for propter - eft], /or that
reason, therefore. — Followed by quod, T.
eatenua, adv. [abl.f of is+tenus], so far, so
long, to such a degree : eatenus, quoad, etc : verba
pei-sequens eatenus, ut, etc.
ebenuB, see hebenus.
e-bibo, bl, — , ere, to drink up, dreAn : quid
ebibent ? T. : ubera lacttmtia, 0.~P o e t. : Nesto-
ris annos, i. e. a glass to ea^ year, O. : haec, spend
in drink, H.-*Of things, to suck in, absorb : amnls,
0.
e-blandior, Uus, M, dep,, to persuade hyjiat-
lery, obtain by coaxing : eblandire, effice ut, etc :
omnia, L. — r.pass. : eblandita suffragia.
eblletaflk fttis, / [ebrius], drtmk^nness, inton-
cation: ut inter ebrietatem et ebriositAtem interest:
in proelia trudit inermen, H. : si indnlseria ebrie-
tati, Ta.
ebxloaitaa, fttis,/. [ebriosus], habi^ drunk-
enness. .
ebrioaufl) a^, with comp. f ebrius 1,^'vcn fo
drink, sottis/L — As subsLm^ a drunkard^ ^^FuU
ofdrink^ drunk: ebriosos Bobriis (insidiarit ma-
giatra ebriosior, Gt : aoina,/»«€y, Gt.
««*»* -^J^JfM «^ (with d,*):
•balUo
867
edepol
quom ill eris ebrius, T. — ^htll of drinky drunk^ «n-
Uxdeakd: semper: iacebat ebrius, «oatd!0ieuiHlrMfiJt
— PluT, as mib$t. : domus plena ebriornin.— Fig. :
Regina foitunft duld, intoxieaUd, IL : pueri ooelli,
imtancaied with Iwe, Gt
e-bulllo^ — , — , Ire, to boil over: quod (die-
tiim) solet ebollire. — ^With ace, : yirtutes, i. e. with
pkritam about virtw^ etc
ebQltun, I,n. [AMBR-], Dane^worty chear/Mert
V.
ebar, oris, n., ivory: ex ebore factum: puer
quale Lucet ebur, V.: ebur coemere, workt in
ivory : maestuin, Mtatut^ of ivory^ Y. : Inflavit
ebur, hUw the tibia^ V. : ense vaouum, vcabbard^
0. : curule, cAair, H. — An dtphant^ lu.
ebumaolrui, adj. dim. [ ebumeus ], of ivory :
fistula.
ebnmeas, adj. [ebur], of iv^ry: dentes, de-
phant^ tueks: siguum : colla, white at ivory^ O,
ebunniBy adj. [eburj, of ivory : scipio, L. : lecti,
H. : ensis, with ivory hdt^ V.
eo-, an indefpart.^ onlj in compounds.
icastor, iiUerj. [old iriterj, S + Castor], by Cas-
tor, T.
eocam, i. e. ecce earn ; see ecce.
ec-ce, adv. demonc^r. «• Calling attention, lo/
mel behold! there/ look/ ecce autem video senem,
T. : Eoee processit Caesaris astrum, Y. : adspice
ToItOs Ecce meos, O.— Esp., to announce the
presence of an object, here^ lo : Ecce, Areas adest,
0. : Ecce me, T. : ecce tuae litterae de Yarrone. —
In a transition, emphatically introducing a new
object or tluHight : ecce tibi alter : eoce ex inpro-
▼iso lugnrtha^ S. : ecce autem repente nuntiatur:
haee dnm agit, ecce, etc^ H. : ecce aliud miraou-
lum, L. — Combined with a pron.pere, (old and col-
loq.) : eceum Ipsum obviam (L e. eoce eum), here
heit,^.'. eocam ipsam (i. e. eoce earn), T. : ecooe
(L e. eoce eos), T.
aooere, interj. [ecce + rem], look / lo/ there / T.
eccnm, ooocmk see ecce.
ecdicna, I, m. [cc^ucoc], a syndiCy eolieUor of a
community.
eclatiu^ aofero, eofor, ecfiitao, etc., see eff-.
eohend% idis,/, s; ixtvnki the eueking-fkhy
remora, O.
echidna, f^f^ = cx<^ya, an adder, viper.-^-Ot
the hair of a Fury, 0. : Lemaea, the Lemaean
hydra, O.
Bohidneofl^ adj., of Echidna (a monster, moth-
er of Cerbems): canis, Cerbeme, 0.
•chinas, t, m., a? ivtvoCf a tea-urehtn, H., lu.
— A vetvel for the taSie, skp-bowly rtnsing'Jbowl :
Vilis,H.
•ClOga, ae, /., ss IxXoy^, a eeUetiony ehort
poem, edoffue (often as a title of Y.'s Bnoolio
poems).
eologarii, Orum, m. [ecloga], edect paeaagee,
eo-qnando, adv, interrog., ever, at any time :
eoqvando te rationem redditurum putasti 7 : quo-
tiens hoc agitur, ecquandono nisi ? etc. : quaero
ecquando oreatt sint, etc., whether ever.
•o-qtd, eoquae, ecqua, or ecquod (no^m.), jwwi.
interr, adj. — Direct, it there anyf Anyf ecqui pu-
dor est ? ecquao religio : ecquae seditio umquam
fuit ? hospitem ecquem hic babes f T. : ecqno de
homine hoc audivistis? — Indirect, w/ul^^r any:
quaerere ecquo modo condemnare possent.
ecqoid, adv. interrog, [neut. of ecquts].— Direct,
at all} ecquid te pudet? T. : ecquid vides, quos,
etc. : ecquid sentitis ? etc, L. : Ecquid animos ex-
citat Hector? Y. — Indirect, wJiether, if at all: pe-
tisde, ecquid banc rem valere oportcat.
eoqiiinam, quaenam, quodnam (ho^^tl or dot.),
pron. vnien-og. adj. [ecqui + nam].— Direct, /« there
anyf anyf ecquodnam principium putatis? etc.
—Indirect, whet/ier any, tf any : dubium, ecquae-
nam fieri possft acoessio.
eoauis, ecquid (no yen.), pron. interrog. — Di-
rect, fa tlkere any one? anyf any onef anybody f
anything f ecquis audivit?: eoquis est, qui . . .?:
eccui non proditur?: ecquid respondetur? — In-
direct, whet/ier any one, if anybody: hue evasit
. . . Ecquis cum e&, T. : experiri ecquid valerent.
— As adj. (for ecqui). — Direct, anyf Ecquis erit
modus ? Y. — Indirect, wtutfier any : respondeat,
ecquis populus defecerit, L.
•oqnUnam, quidnam (no gen. or dot.), pron.
interrog. etihst, [ecquis + nam]. — Direct, any onef
anybody f Ecquisnam tibi dixerit, etc. — Indirect,
w/iet/ter any one: iuterrogare, ecquosuam posset
nominare.
eoquo, adv. interrog. [ecqui], to any point f to
any result f ecquo te pro?ehere ?
ecnleoa (equu-), I, m. dim. [equus], a younq
Jioree,foal, colt : in equo quam in eculeo. — A email
egueetrian statue: eculeos argenteos aufert. — A
rack, torture-liorse : facti in eculeo quaestio est
ecus, see equus.
edacltas, atis,/. [edtix], gluttony: morbus eda-
citatis.
edaz, acis, acff. [ED-], greedy, voracious, glut-
tonous, rapacious: hospes: dominns, H. — Devour-
ing, destructive: ignis, V. : imber, H. : curae,^rnaii?-
ing, H. : tompus rerum, 0.
edendiun, I, n. [P. of 1 edo], victuals, food:
penuria edendi, Y.
edepol, interj. [old interj. e+deu8+ Pollux!
by Pollux: Bene edepol narras, T. : Certe edepol,
T- Digitized by ^OOgie
edera 2
(edaxm, ae,/.), see hadera.
e-diod, dlx^ dictus, ere {imper. edice for 6dlc,
V.).--Of a mtgistrate or officer, to deektre,pubH»h,
make knoum^ proeUum^ order^ mtabliMK, decree^ or-
dain : edictft die : diem comitiie, L. : diem ad con-
▼eniendum miliUboB, L. : iuetitium : senatum in
diem postenim, a $emon o/, L. : ut eenatus ad ve-
etitum rediret : edicto, do quis ioioMU pugnaret,
L.: cum edizissent, eenatas adesaet: eociis, arma
capessent, V. : sese iudicium noa daturum. — Of
the praetor, to atuumnoe a policy^ make an iiuzu-
ffttraladdreu: est tibi edicendum quae sis obser-
vaturus. — 7b make known^ announcet declare, <qh
point, eetablieh, order, ordain, warn: Hoc, H.: ne
vir ad earn adeat, T, : uti turba veniant, H. : no-
strum esse filium, T. : mergos suavis assos (esse),
H. : iuBsus quae sciret edicere, S. : quid repreheu-
dere Soipio solitus sit : herbam Carpere ovis, V.
edlotam, i, n. [edico], a prodamaHon, ordi-
nance, edict, manifttto (of a magistrate or general-
in-chieO •' consul praetor nova edicta proponunt :
civem edicto eicere: proconsulis, L.: rex £dicto
▼etuit ne quis, etc., H. — E s p., of the praetor, an
edict, inavgural address (declaring the principles
on which he will administer justice}: praetoris
edictum legem annuam esse : finem edicto praeto-
ris adferunt Kal. Ian. : in edictis praetoriis pni-
dens, i. e. learned in the law cu defined by iucceedve
praetors: iudicium ex edicto dare. — An order,
command: tuom, T.
e-cUooo, didici, — , ere, to learn thoroughly,
learn by heart, commit to memory: aliquid eius
modi, some such phrases : po^tas : numerum ver-
suum, Cs. : diebus ediscendi fasti, I e. a calendar
to learn by luart — To learn, study: btam artem
(iuris) : ritQs pios populi, 0. : modos vitae, H. :
quem ad modum tractandum bellum foret, L. : tri-
stia posse pati, 0. : edidici, quid Troia pararet,
i e. nave ejqperieneed, 0.
e-diasero, rul, rtus, ere, to setfo^ih in full, re-
late at length, dtcell iipon, unfold, explain, tell:
eadem, L. : res gestas, L. : mihi haec vera roganti,
y. : in edisserendo subtilior : edisseri a nobis quae
finis familiae fiat.
e-dif»erto, — , — , Are, intms, [e-disscro], to set
forth in full, explain, relate: quae edissertando
minora vero fecero, L.
editicius, a^. [editus], set forth, proposed :
iudices, a list of proposed jurors (to be reduced by
the challenges oi the accused).
editio, onis,/ \% edo], a statement, aeoouni:
tam discrepans, L — In law, a designation : tribu-
um (from which judges should be taken). — A
piblisliing: libri.Ta.
(editum, I), «. [editus]. — Only plur. — Heights,
dwaHom : montium, Tk, Qvu—^Commands, orders :
Tbaomaotidos, 0.
editus, adj. with eomp. [ P. of 2 edo]. —Of
places, elevated, high, lofty : locus : mons in inmen-
sum, S. : (campus) austro, i. e. exposed, V. : tamo-
lua editior, Os.— Fi g. : viribus editior, stronger, H.
1. ed5, edi, esus, ere, or 6sse (est for edit;
esses, esset, for ederes, etc, V., H., O., lu. ; Sstnr,
O.^Bulbj, : edit for edat, H. ; edint, a) [ED-], to
eat, consume: de symbolis, T. : ut biberent, qno-
niam esse nollent: ut edint de patellfi, i. e. offer-
ings to the gods : amor edendi, hunger, V. (cf . eden-
dum).-^Prov.: multoe modios salis simul eden-
dos esse (in a long friendship). — Of things, to eat
up, consume, destroy : ut mala culmos fisset robigo,
V. : oarinas lentos vapor (t e. flamma), V. — ^Fi g.,
to corrode, consume, divotir: si quid fist animum,
H. : Nee te tantus edat tadtam dolor, V.
2. 6-dOb did!, ditus, ere, to give out, put forth,
bring forth, raise, set up : animam, i. e. <m : vitam,
to end: spiritum: clamorem, tt/t^; vooes: que-
sttis, 0.: Maeander in sioum maris editur, dis-
charges, L. : oixlo editus in altum. — To bring forth,
give birth to, bear, produce, beget : partum : quem
partu edidit, V. : geminos, 0. : Electram Atlas
Edidit, V. — P. pass. : in luoem, C. po0t : parto,
0. : de flumine, 0. : Maecenas atavis regibos, H.
— To produce: (tellus) Edidit species, O.: utnim
alios terra ediderit, L. — 7\> put forth, publish: de
re p. libros : delere lioebit Quod nou edideris, H.
— To set forth, publi^ relate, tell, utter, announce,
declare, disdoee: quid in magiatrata gesserint:'
carmen post rem actam editum, L. : bominis no>
men, H. : veros ortQs, 0. : mea fata tibi, O. : ora-
culum: haec ex oraculo edita tibi: ilium iactura
per inane, 0. : auotorem doctrinae falso Pythago-
ran, L. : (hunc) filium ediderim, am tneUned to call
him, L. : opinio in volgus edita, spread abroad,
Cs. : in volgus edit, profectum, etc., N. : editia
hostium consiliis, dividged, L. — To give out, pro^
midgate, proclaim, ordain: verba: iudicium: man-
data edita, L. : quid fieri vellet, L. — To daignate,
name: hosUae, quibus editum est diis, cacsae, L. :
iudices editi (cf. editicii) : sibi eum edidit socium.
— To bring forth, show, display, produce, perform,
bring about, cause, inflict : oves nullum f nictum
edere possent : oontemptus hostis croentom certs-
men edidit, L. : ingentem caedem, L. : trepidatio-
nis aliquantum, L. : fsxknv^ perpetrate : (scelus)
in me : munus gladiatorinm, embU. L. : exemplum
severitatis : in te exempla, make an example of
you, T. : In eoe omnia exempla craoiatllsqiie^ Ob.
e-dooeo^ ont, ctus, Sre, to teach thoroughly, in-
struct, inform, apprise: oausam meam hnperilos:
inventutem mala fncinora, S. : cuncta edoctus, S. :
vir omnis belli artis edoctus, trained tii,.L. : Ad-
vectum Aenean, Y, : edoctus tandem deos esse,
Digitized by VjOOQIC
•dolO
960
•ffoio
L.: alqiKM, quae did vellet, Ga.: id imde (titX
edooe, T. : ante edocti, quae interrogati proaim-
tiarent, Gb. : ut tot ciadibua edocti croderent, etc,
L. : Phanium edocebo, Ne quid Yereatar, T. : gea-
tern caslkfl aperire fataros, O. : ordine omnia, L. :
acta, S. — Of things, to ieiteh, thow^ prove : fama
edocaerat, riam tantum Alpla esse, L. : edocuit
ratio . . . ut, etc. : avaritia superbiam edocuit, S. :
avaritia deoe neglegere edocuit, S.
e-ddo, AtI, — ^ are, to hew out^ toork oui,fiu$h :
quod iusseras edolavi.
e-domo^ ul, itus, &re, to conquer^ aubdrte:
(Roma) edomito sustulit orbe caput, 0. — To over-
come^ ntbjed : natura ab eo edomita doctrinS : lex
edomuit nefaa, H.
e-donnio^ m, — , ire, to sleep out^ deep off:
cumque (vinolenti) edormivenint, etc : crapulam.
— Poet. : Iliouam, i. c to slea> tkroitgh the part
edormiflco, ere, inch, [edormio], to deep out^
deep off: hoc yilli, T.
education dnis,/. [2 edaco], a rearin^^ trains
wff, edueaiion : puerilia : educationia deliciae, Ta. :
fei-as Later se edncatio conciliet.
educator, Sris, m. [2 educo], a foBter^f other,
C. — A tutor, pedagogue^ Ta.
ednoatrix, ids,/, [educator], a nwne: earum
(rerum) Bapientta.
1. e - doco, dQxI, ductus, ere, to lead forth,
draw out, brUig off, take away: eos nobiscum:
(medicam) tecum, L c to your province : impedi-
menta ex castris educi lussit, carried, Cs. : gla-
dium, draw, Cs. : gladiis eductis : cor post tela
edocta ref rixtt, 0. : ex urna trls : corpore telum,
V. : navis ex porlu,pt4^ to »ea, Cs. : eqnos ex Ita-
lia, export, L. : me eduxi foras, went out, T. — In
lav, to bring, mmmon (before a court) : Sthenium :
in ius ipeuro : ad consules. — Of troops, to lead
forth, march out, conduct, take away : exercilum
in expeditionem : praesidium ex oppido, evacuate,
Cs. : ab nrbe exerdtnm, Cs., L. : copias e castris,
Cs. : oq>ia8 castris, Cs. — To mtme mU, tMnh out,
march away: ex hibemis, Cs. : tribns simul por*
tts, L. : ad legionem Pompel duplid acie eduxit,
Gb. : in aciem, L. — Of children, to bring vp, rear :
adalefloentuloe libere, T.: quern eduxeris, eum
vestire: paer in domo e parro eductus, L. — To
bear,giee lArik to (poet) : alqm tibi, V. — To raiee,
lift up, draw vp: signa (on a stage curtain), O. :
(roe) Bub aaras, O. — To rear, er^ build: turns
lub astra Edocta, Y.: molem oaelo,y. — ^Fig., to
aaU: viris in astra, H.
2. edvoo^ 4tI, ituB, ire [DVC-1, to bring vp,
rear, train, educate : una a pneris eduoU, T. : apud
alqnem : illnm primis cunis, 0. : are dicendi ea
educat, deuelope: educata buius nutrimentis elo-
qoentia.— 7b produce, euppori, raiee: quod pon*
tuB, quod terra eduoat, O. : herbas, 0. : Tractus
uter lepores eduoet, H.
ed^lls, e, adj, [ED-], edibU: capreae, H.
e-duro, — , — , &re, to laet, continue, Ta.
e - duni% «(/., very hard: pirus, V. — F i g.,
crud: 08,0.
eftiroid (-feroid), --, fertus, ire [ex+fardo],
to etuff.fiU out : interralla Baxis eifarduntur, Cs.
efritnm (aof-X I| ^ [effatus], an utterance,
axiom.
eff atns, P. of efiPor.
effectlo, onis,/. [ex 4- 2 FAG- J, a performing,
practising : artis : recta. — I n p h 1 1 o s., on efficient
cause.
effeotor, oris, m. [ex +2 FAG-], an effecter^
producer, cause : stilus dicendi.
efiiBOtziac Icis,/ [e£Fector], a producer, cause:
voluptatum.
effeotum, I, n. [P. n. of effido], an effeeL
1. eflfootus, P. of efficio.
2. effoctoflk Qs, m. [ex+2 FAC-], an effecting,
execution, accomplishment, performance: peccare
sine effectu, i. e. an outward act : operis, L. : opera
in effectu eraiit, nearly done, L. : spei, L. — An
operation, effect, result: (berbarum) efifectum ri-
dere : eloquentiae : sine ullo effectu, L. : Huic
effectu dispar amnis, O. : effectfis impedire. Ph.
effeminate, tulv. [effeminatus], effeminately,
effeminatoflt adj, with eup, [P. of effemino]f
womanish^ effeminate: ne quid effeminatum sit*
languor effeminatissimus : vox stupris efifemiuata*
effemind, ftvl, atus, are [ex+femina], to make
feminine, represent as feminine: eum (a^rem). —
Fig., to make womanish, effeminate, enervate: ti-
rum dolore : corpus, S. : animos, Cs.
efferatuft (eof-), adj, with eomp. [P, of 2 effe-
ro], wild, savage, fierce : multa: mores efferatio-
res, L.
efferitaa (eof-), &tis,/. [^erua], wildness, bar-
barism : omnem ecferitatem expuli.
1. efford or eofero, extull, elatus, ferre [ox+
fero], to carry out, take out, bring forth, take away,
remove : tela ex aedibus : extra aedls puerum, T. :
frumentum ab Ilerdft, Cs. : signa portis efferri
yidit, L. : pedem, escape, V. : p«dem porta : sese
tectis,y.: Furium longius extulit oursus, L. — To
carry out foi* burial, bear to the grave, bury : Ec-
fertur, T. : filium: eum quam amplissime: extulit
earn plebB, i. e.paid his funeral expenses, L. : auua
Ex testaroento data, H. : Per funera septem Effe-
ror, i. e. with a seven-fold funenU, O. *— 7b bring
forth, bear, produce: quod agri efferant: aliquid
ex sese : cum ager cum decumo extuliaaet^ ten-
•ffero
270
fM: (Italia) genus acre Tiram Bztttlit, Y.— To
lift upf eUvaU, raise : hos in muium, Cs. : para
opens in altitudinem tarns elata, Gs. : pulvis ela-
tus laoem aufert^ L. : dextrs ensem, V. : caput
antro, 0. : Lucifer Extulit Os sacrum, ntM^ V. :
ubi ortus Extulerit Titan, V.—F i g., to tet forth,
gpread abroad, uUer, pMuh, proclaim, express :
verbum de verbo expressum, translate literaily, T. :
si graves sententiae inconditis verbis efferuntur :
in volgum disciplinam efFerri, Cs.: hoc foraa:
Dedecus per auras, O. : in volgus elatum est, qn&
adrogantta usus, etc, Os. — To carry away, trans-
port, excite, elate : me laetitia.— -i'. pass, : milites
studio, Cs. : tu insoleotia. — To bury, ruin, destroy :
ne libera efferatur res p., L. : ne meo unius f une-
re elata res p. esset, L. — To bring ovt^ expose: me
ad gloriam : alqm in odium, Ta. — To raise, ele-
v<jUe, exaU, laud, praise, extol: horoinem ad sum-
mum imperium : quemque ob facinus pecunift, S. :
patriam demersam extnli : consilium summis lau-
dibus, Gs. — With se, to rise, show oneself, appear:
quae (virtus) cum se extulit, etc. — 7b lift up, elate,
puff up, inflate, inspire : animum (fortuna) flatu
suo, L. : alqm supra leges, Ta. : quod ecf eras te
insolenter : sese audacift, S. : se in potestate, be
insolent i*i office : (fortunati) efferuntur fere fasti-
dlo : adroganti& elati, Os. : ad iustam fiduciam, L.
— To support, endure: laborem : malum patiendo,
do away with,
2. effaro, avi, atus, are [efferus], to make wHd,
make savage, barbarize, brutalize : terram immani-
tate beluarum efifcrari : speciem oris, L. : gentes
inmanitate efFeratae : efferari militift animo?, L. :
Thebanos ad odium Romanorum, exa^>erate, L.
efTarta^ a^, [P. of effarcio], crammed, rich :
arva Asiae, poet. ap. C.
eiferufl, adj. [ex+ferusl very loild, fierce, sav-
age: Dido,V. : mensOaci,V.: facta tyrauni, V.
efCBnresoo, ferbul, — , ere [ ex + feiTcsco ],
inch., to boil up, boU over: aqiuie effervescunt ig-
nibus. — F i g., to ferment, effervesce, rage : undae
comitiorum ut mare: si cui nimium efferbuisse
videtur bulus vis : incautius, Ta. — To liglU up,
glow : Sidera toto caelo, 0.
ei*fervo, — ^ — , ere, to boil up, boil over : in
agros Aetnam, y. : apes ruptis costis (boum),
swarm out, V.
efletom aty. [ex + fetus], jtMst bearing, exhaust-
ed, worn out : aetas parentum, & : corpus : vires,
y. : saeclis senectus, y. : viri senectus, undiscem^
ingoftruth,Y.
nffloioiti% iUs, /. [efficax], sffMeney: corpo-
ris.
(effloadterX adv. [efficax], ^ficaesomsly, effeo-
tuaUy. — Only eomp. : efficacius agere, Li : obligari,
Ta.
effloi;^ ftcis, adj. with comp, and sup. [ez+
2 FAC-1, effleaeiaus, effectual, powerful, effidesU:
scientia (magica), H. : ad mnUebre ingenium pre-
ces, L. : necessitas efflcacior quam ratio, Co. : in
quibuB (rebus) peragendis continuatio efficaciflm-
ma, L. : amara Gurarum eluere, H.
effldeno, entis, ad^. [ P. of efficio ], effective^
efficient, producing, active: res: Tirtus efficiens
utilitatis, the producer: ea, quae sunt efficientia
vdiuptatum.
effloienter, adv. [efficiens], efficiently.
effloientia, se, /. [ efficiens ], efficient power^
^icieney, influence : eius (solis).
efficio (aoficio), feci, fectus, ere fex+facio],
to make out, work out, bring to pass, bring about,
effect, cause, produce, make, form, execute, Jihish,
complete, accomplish: mi has nuptias, T. : effectum
dabo, rU attend to it, T. : quibus efPectis, Gs. :
facinora : omni opere effecto, Os. : Mosa insulam
effidt Batavonim, Gs. : unam ex duabus (legionl-
bus), Os. : unum consilium Gralliae, unite in pur-
pose, Gs. : quantum viribus efficene potuerunt, as
far as their strength permitted, Gs. : milites ala-
criores ad pugnandum, Gs. : hunc (montem) murus
aroem eiBcit, Gs. : inritum Quodcumque retro est,
i. e. undo, E. : comraeatfls ut portari poesent, Gs. :
ut intellegatis : elfice, coeamus in unum, O. : ne
cui molesti sint publicani: efficiemus, ne nimis
acies vobis cordi sint, L.: ut effici non posset,
quin eos oderim : quo is magis ingenio suo gaude-
ret, h. : se ad effictendi utilitatem referre, useful
application. — 7b produce, bear, yield: qui (ager)
plurimum efficit: ager efficit cum octavo: quoad
se efficere posse arbitrabantur, make a profit. — Of
number and amount, to make out, make aijn, amount
to, come to : ea (tributa) vix, in fenns Pompei quod
satis sit, efficiunt: quibus coactis XIII coborUs
efficit, Cs. : ad duo milia boum efifecta, L. — 7b
make out, ^w, prove : quod proposuit: animos
esse roortalls : ita efficitur, ut, etc., iifoUows.
effiota% P. of effingo.
effigiee, ace. em,f. [ex+FIG-], a copy, imita-
tion, eomUerpart, HkenesSf semblance, effigy: deus
hominis : deorum, O. : quem cuperent evextere,
eius effigiem servare, his mere ^JPgy.^-^An image,
statue, figure: avorum ex cedro, v. : Neronis, Ta.:
Saxea baochantis, Gt : Lanea, H.-^Fi g^ an image,
ideal, symbol, eapremon: consiliorum ac virtutum
effigiem reliiiquere: reliquit effigiem probitatis
suae filium, the image: sui ingeni, symbol, L. : ad
effigiem insti imperi scriptus : ut res ipsas rerun
effigies notaret
efflngo^ f r xl, fictus, ere [ex -f flngo], to stroke :
manQs, 0. — 7b wipe dean, wipe out: spongiis
sanguinem.— -7b form, fashion, mould: in tabali
oris Hniumenta : sui dissimilia : casQs in auro, y. :
Digitized by V^OOQIC
iffHnCttfllifiT
271
gressfkB evntis, timtafe, Y. — ^F i g., to esmrmt, rept^
9tnl^ portray : nostras mores in alienis personis:
msgnitndo, quae ilia possU elBngere, i. «. contain
the r^rmeniaiumM,
elllaeitatid^ 5nU,/. [effl&gito], an urffent ioUe-
UaiioH : ad sodetatem : intempestWa, Ta.
(efBagitatnfl, Qs), m. [efflagito], an urgent to-
lintation.—-On\j €tbl. tinff. : roeo.
efflagito» arl, fttus, are [ex+flagito], to de-
mand urgently, request earnestly^ eolicUy insist : tri-
bonicia potestas efflagitata est: notum ensem, Y. :
ab dodbos signum pugnae, L.: epistulam banc
dBagitarant <»dicilii tui, required: a Dolabellil,
ut se mitteret: a multis eflAagitatus, dixit, etc.
elllxgo^ flixl, — , ere [ex+fiigo], to strike dead^
kill, destroy: ad effligendum Pompeium.
efllo, an, fttos, &re [ex +flol, to blow out^ breathe
out, exhale: ignis faucibus, Y. : qaem animam
efflaniem reliquisset, his last breath : ( anguem )
Abicit efflantem, dying,
offloraaoo (aof-), ml,— , ere [ex+floresoo],
tndL, to bloom, fiourish, abound t ex rerum cogni-
Uone efllorescat oratio : ( utilitas ) ecflorescit ex
amidti& : (aetas) ingeni laudibus.
elBao (ecf-), flftxl, — , ere [ex+fluo], to Jhw
out, Jlow forth, run out: cum sanguine vita: ne
qua levis efflaat aura, escape, 0. : Effluxere umae
manibus, dipped from, 0. — F i g., to tranxpire^ be-
tome known: Utrumque hoc falsum est; effluet,
T.: effiuunt multa ex vestrd disdplinft. — To drop
out, pass away, disappear, vanish: ex lis (intimis),
be aduded: ex animo tuo, to be forgotten: quod
totum eiBaxerat (sc. ex meroorift meft).
aSiiTiiim, I, ft. [effluo], an outlet : lacas, Ta.
eSbdio (eatf-, eof-), fodi, foesus, ere [ex +
fodio], to dig out, dig up, mine, excavate: ferrum :
ope/, O. : stgniim, L. : de limite saxam, lu. : terram,
L. : effossis eonim doraibus, ransacked, Cs. : portOs,
I e. make by digging, V. : oculi illi ecfodientur, will
be torn out, T. : singulis effossis ooulis, Os.
(allbr or eofor), fitus, &i<T, dep. defect, [ex+
for], to tpeak out, say out, utter, tell: effatur talia
sapplex, V. : 0 ▼irgo, effare, V. : Indpit effari, V. :
Haec effatos pater, Enn. ap. C. : Sto effata, Y. :
celanda effando, L. — Pass. : Non potest ecfari
quantum, etc., G. poSt. : rerba longo effata car-
mine, expressed, L.-— Of augurs, to define, set apart,
consecrate: ad templum effandum: loeus tempio
effatus f nerat, L. — In argument, to state a prop-
osition: quod ita effabimur, /onnii/a/«.
effrenata^ ado. with eomp, [effrenatus], unre-
strainedly , violently : indtari: effrenatius in adem
innipere.
efEronitio^ Anis,/. [effrenatus], unbridled im'
petuosity: impoteaUs animL
affr«natnfl» a^lf. with eomp [ex4*frenatus],
unbridled, without a rein : equi, h. — F i g., ungov-
emed, unrestrained, unbridled: homines secundis
rebos: libido effrenatior, L.: cupiditas: effrena*
tier Tox : ecf renati Hbidine.
etbexMM, acff. [ex-f frenuml, unbridled: eqous,
L. — F i g., unrestrained: gens, V. : amor, 0.
effringo^ fregl, f rftctus, ere [ex+frango], to
break off, break open : foils : valvas : (ianuftj ef-
f ractft : clausa, S. : cerebrum, V.
efiugid (ecf-), fttgl, — , ere [ex+fugio}.—
Intrans., tofiee away, get away, escape: hue foras,
T. : e proelio : ad regem, Cu. : Numquam hodie
effugies, Y. : vift Nolam ferente, L. : ne quid
simile paterentur, L. — Trans., to flee from, escape,
avoid, shun: pericula: mortem, Cs. : equitatum,
Cs. : vincula, H. : haec morte effugiuntur : peti-
tiones corpore effugi, i. e. barely: beatus futnra
effugisse, the evil to come, Ta. — To escape the notice
of , be disregarded by : nihil te effugiet: nullius ret
cura Romanes effugiebat, L. : meas effugit nun-
tius aurlfl, Y.
efiilgium, I, n. [ex+2 FVG-], a fleeing, flight,
escape, avoidance, way of escape, means of flight:
mortis: pennarum, by means of: naves perltis
nandi dedissent effugium, L. : ad effugium navem
habere, L.: in publicum, L. : reperire effugium
malo, PIi. : poenas ob nostra reposcent Effugia, Y.
effulgeo, si, 6re (once ere, Y.) [ex+fulgeo], to
saline out^ gleam forth, flash out: nova lux oculis
effulsit, Y. : Faleriis ingens lumen effulsisse, L. :
auro, Y.-*F i g. : effulgebant Philippus ac Alexan-
der, L. : audadfi aut insignibus effulgeus, Ta.
efftiltas, P. [ex+fultus], pi-o/pnf, supported:
stratis Yelleribus, Y. : foliis, V.
effimdo (eof-), fadi, fosus, ere [ex +f undo],
to pour out, pour forth, shed, spread abroad: lacn-
mas : flettls, Y. : pro re p. san||piinem : fluroen in
Propontidem se effundit, 1$. : JS'os effusl lacrimis,
Y. — To pour out, pour forth, drive out, cast out^
send forth : telorum vis ingens effusa est, L. :
Ascanio auxilium castris apertis, /or A8canius,y.
— To hnrl headlong, throw down, prostrate : equus
o^nsulem effudit, L. : effusus eques, Y. : ipsum
portis sub altifl, Y.— -Of a multitude, to pour out,
spread abroad: sese multitudo ad oognoscendum
effudit (sc. ex urbe), thronged, Cs. : omnibus portis
ad opem ferendara effundi, L. : effuso exerdtu,
scattered, S. : quae via Teocros effundat in aequum,
i. e. by what way can they be forced, Y. — To bring
forth, produce abundantly : herbas : Auctumnus
f rages effaderit, H. — To lavish, squander, waste:
patrimonium per Inxuriam: sumpt&s: Effusus
labor, wasted, Y. — 7b empty, exhaust, discharge:
mare neqoe effunditur : earcorem in forum : mc-
cos nummonun, H. — Fig., to pour otU. a
Digitized by VjOOQK
272
frmiy^ apend, vent, exkcnmt: vobis omni*, qnfte
sentiebam : talis voces, V. : camiiii% 0. : vox in
turbam efFanditur : questOs in a<Sra, 0. : f urorem
in alqm : omne odium in aazili spem, L. : qaan-
tumcumque virium habait, L»: Tirls in uno, O. —
To giv€ up, let go^ abandon^ reeiffn: gratiara bo-
minis : animam, V. : manibua omnis elf undii ha-
benas, V. — With ee, to abandon onetel/^ give up,
yidd, indulge: se in aliquft libidine. — P, pan,,
ahandoned, giveti up : milites in licentiam effnsi,
L. : in nos suavissime effiisus (Pompeius), teithout
reserve: in adulationem, Ta.
effuse^ adv. with eomp. [effusasl/ar epread,
in dieorder^ at random: ire, S. : fugfentes, L. : ae-
qui, L. : effusius praedari, Ij. — F i g., pro/ueelg,
lavisMy, extravagantly: donare: vivere: animus
exsultat : hospitiis effusius indulgere, Ta.
effoflio^ onis,/. [ex+FV-], a povring forth,
outpouring, ehedaing: atramenti: aquae. — A
thronging out: hominum ex oppidis. — Profu-
sion, lavwuiess: pecuniarum effusioncs: effusto-
nea fieri, extravagant displays : liberalttatem effu-
aio imitatur. — &travagance, abandonment : animi
in laetiUft : ipsius in alios, unreserve.
effuaiis, adj. with comp. and eup,, poured out,
extensive, vast, broad, wide: late mare, H. : loca,
Ta.: incendium, L. — Relaxed, slackened, loosened,
dishevelled: quam potuit effusissimis habeiiis, L. :
comae, 0. : (nymphae) Gaeaariem effusao per col-
la, y. : cursu effuso, at full speed, L. — Straggling,
disorderly^ scattered, dispersed: agmen, L. : turba,
V. : f uga, L. — F i g., unreserved, profuse, lavish : in
largitioneeffusior: suroptus: opes, L. : Ucentia,L.
efiTuUo, — , Itus, Ire [FV-], to blab, babble, prate^
chatter: ista: levls verstks, H. : de mundo: ex
tempore : foris, to tell tales out of school, T.
effdtno (eof-), — , fltus, ere [ex+futuo], to
exhaust by indulgence: ecfututa latera, Gt
e-gelidiiB (ecg-), ad^., chilly, chill, cold: flu-
men, V. (al. et gelido). — Lukewarm, tepid: Notus,
0.: tepores, Ot.
egens, entis, oe^'. with eomp. and «t^. [P. of
egeoj, needy, necessitous, in want, poor: egena re-
Hctast mtsera, T. : egentes abundant : delectus
egentlum, Cs. : nil magnae laudia, not craving, Vf:
non rationis, not destitute of, Y. : nihil illo q^n-
tius : egentissimus ganeo : egentissimis largiri, L.
•genui^ adj. [egeo], needy, neeessiUms, in want,
destitute: in rebus egenis, V.: omnium corpora,
L, : aquarum regio, Ta. : castcllum oommoatu, Ta.
•geo, ul, — , ere [EG-1, to be needy, be in want,
be poor, need, want, uuk, have need: egebat 7 immo
loouplea erat: Semper avartu e^t, H. : omnibua
rebus, Os. : medicinft : auxilio, S. : auapioia non
egent interpretatioue: auzilt, CSa.: audadae, S.:
ewn classis egeret ( Aeneas ),¥.: ai quid moni-|
toria egea tu, H. : tantoU quanto eat opaa, H.—
To be without, be destitute of, not to have: quibus
(rebus) noe aappeditamnr, c^ ille, aenatu, etc :
auctoritate semper eguit^
^g«rdk geaai, geatua, ere, to carry out, bring
out, take away, remove, diseharge: oumulata bona,
L.: praedam ex hoatium tectia, L.: fluctOs (e
naTi), 0.: tantum nivis, L.: aquam vomitu, Cu.:
egeritur dolor, is assuaged, 0. — To empty, make
desolate: avtdis Dorioa castra rogis, Pr.
egeatas, atis,/ [egens], in^ence, penury, ne-
cessity, woftt : summa : domestica : in egestate per-
manere, Cs. : mortali8,y. : egestates tot egentissi-
morum hominum: frumenti, S. : curae mortalis,
human protection,y.: pabuli, S. — ^Fig.: animi tui,
meanness.
ego (old and late, ego), gen, mel ; dat. mihl,
oftener mthi or ml; aee. and abl. m% ; phw.^ nom.,
and aec. nds ; gen. noetrftm ; gen, obj. usn. nostii ;
dat. and a6/. ndbis ; pron.pers. [cf. iyw, l/cl, rwc],
/, me, we, us (expressed only for emphasis or where
distinction or contrast is auggeated) : his de canais
ego exsttti, eta : ai Yobia videuir, iudioea, ego ad-
fero, etc : nt noe . . . aic ille : para met, H. : Para
melior mei, 0.: mei imago, V.: amantes mei:
causa restituendi mei : omnium nostriire Titae :
unus quisque nostrilm : odium nostri : mihi defe-
rens: mihi carior: nova mi faciea aargtt, V.:
nobia tradiu : nobia certandum est : me audiase
snspicatur : me accuset : 0 me miserum : nos di-
cere oporteat : contra noa dicendum : uti me de-
fensore: me consule: me digna vox: prae me
tuli; quid nobis laboriosius ? : nobis absentibus:
nobiscum actum iri. — With special emphasis : ego
idem dixi : ab eodem me confici : me ipsum egis-
se : nemo erit praeter unum me : noe, nos oonsulea
desamua: Me, me, io me oonveitite ferrum,y. —
lu dat. pleotiast., to ausgeat the spealcer^a interest
or feeling (ethical dative) : quid enim mihi Pauli
nepos quaerit, / should like to know: Quid mthi
Oelaua agit? H. : hic mihi qniaquam miaericor-
diam nominat? must I hear f etc, S. — With ab
or ad, my house, our house: quia a nobia egredi-
tur ? T. : venit (Pompeiua) ad me in Gumanum ;
cf. apud me, at home, V. — ^With the prwp. cum,
alwaya written mecum, nobiacum, see 1 cum. —
/Ywr. for sina., often in official language, or poet: >
nobis oonaulibtts: Noa patriae finis linquirouj
( opp. tu ), y. — Henoe, absento nobis, in my ah-
senoe, T. : insperanti nobis, Ct. : nobis mereuU,Tb.
egomet, aee -met
egredlor, greasus, l, (ftp. [ex+gradior]. I. In-
trans., to go out, come forth, march out, go awmf:
ad proeliuro, Ob. : per medias hostinm stationed,
L. : extra finis : ex aula finibua, Ga. : e portu, set
sail: a ndMS foma, T.: portia, Ga.: RomA: fat
urbe egreaaia tumulus, just outside, Y,: unde
Digitized by VjOOQ I
378
elabormtna
ennt egreasi, Gk : cam flenalam egressam tScH,
mifoumed,"^ To dUembark^ land: ex naW, Oi.:
ratibus, 0. : ad egredienduro looos, Gs. : in ter*
nm. — To ^ yp, dunby mount, ascend: Boalia, 8. :
ad aammain roontis, S. : in tamulum, L. : altiua^ 0.
— Fig., io diareUy deoiaU: a proposito. — H.
TVosu., io go beyond^ pau cut of, leave: mtinido-
nes, Gb. : flumen, S. : arbem, L. — ^F t g. : roodunif
to traneffrem, Ta. : praeturam, to reeHh a higher
honor ikan^itu
egrecie, adv. with comf. [j^regius], excellently,
emimentfy, marpamngiy, apUnaidly, aeeidmyly, «tn-
ymlarly: Btudere, T. : feoerat hoc: Yinoere, brill-
itmify, L. : Dizeris, H. : oordatus, Enn. ap. G. :
faetus : munitam oppidom, Ga. : Tictoria parta, L.
— C^ntp. .* egregiua oenat, lu.
egregins, aefj. [ex +gpex], eeleet, extraordinary,
ditiinffttiMhad, mvrpamng, eaoeeUent, eminent : inge-
nium ad miseriaa, T. : diligentia : facta, S. : Tir :
senataa, U : par conaalum, L. : corpus, i. e. in
heatfty, H. : ■ileDttam, maniellout reserve, H. : vir-
tiiB, Ca.: in artibus, S.: forma, V.: bello, Ta.:
conianx, V. : antmi, V. — Aa tidtet, n. ; ut alia
egregia tua omittam, S. : publicum, gkry, Ta.
1. egreMua, P. of ^(redior.
2. egressiia, Hs, tn. [ egredior], a going out,
going away, egreee, dqiaHure : Tcatrom egreaaum
ornaodo: aroet egreaau (ventoa), O. : egreaafks
eina explorat, traaea hie movemenU, S. — A dUem-
harking, landmg: optimum ease egreaaum, (jS. —
An, enqftying, mouth ( of a river ), O. — F i g., a
digrtanon: libero egreaau memorare, L e. to ea^po-
tiaie «|MMi^Ta.
ellMii, interf^ hat what/ (in delighted aur-
priae) : ehem, tun hic eraa ? T.
eheu, inter}., ah ! aloe ! (in I^ln or grief), T. :
Eheu sceleris pudet, H. : eheu me miaerum, S.
tiho,intefj,, look lure/ look you/ holla/ eoho/:
Eho tu, emin ego te ? T. : £bo tu inpudens, T. —
With eneUt. dtan., tee here now, jutt look here/:
efao dum bone nr, T.
1. m,pron,per9^ doL of ia.
2. ei, intefj., oA / aloe / .* Ei, vereor nequid,
etc., T. : Ei nihi, quod, etc., O., V., Gt., Tb.
eia,aeeh«ia.
e-iaoQlor, fttos, ftrt, dep., to thoot cut, throw
out: aquaa, 0.: ae in altum, 0.
elcio (pronouDced but not written S-iicio), iSd,
iectus, ere [ex+iacio], to coat cut, thrtut out, drive
<iwty,put out, eject, apel: linguam : eiecto armo,
duloeated, Y. : ex aenatu eiectus : hunc de civi-
tate: a auts dia penatibua: flnibu8,S.: cadavera
cellia, H. : in exailium Gatilinam. — To drive into
exUe, banieh: a me eiectoa: rerocemua eieotoa:
l^uininm eieotom accipere, from exile, V. —
18
With ae, to rttah out, aally forth : ae ex caatria, Oa. :
ai ae eiecerit aecumque suos eduxerit: ae foraa,
L. — Of ahipa, etc., to bring to kmd, land: navia,
Gs., L. — To nm aground, coat aahore, strand, wreck :
navIa in litore, Ga.: clasaem ad insulas, L. — Of
persons, P. perf, wrecked, ahiptereeked : hanc eiec-
tam recepieae, T. : commune litus eiectis : eiectum
litore Excepi, V. — Fig., to «zpe/, drive away, free
cneadf from: aollicitudines : amurem ex animo:
memoriam ex animis, L.— With u, to break fortli,
break o*it: voluptatea ae eiciunt universae. — To
hoot (off the stage), condemn, refect, disapprove:
cantorum ipsoruro rocibua eiciebatur: quod tum
exploaum et eiectum eat
eidem, dot. of idem.
iieotamentum,!, n. [eiecto], refuse,jetsam. —
Ptur. : cetera maris, Ta.
eieotld, $nis, /. [eicio], a easting out, banish-
ment, exile.
eiaoto, fivT. fttus, hTe,freq. [eicio], to coat out,
throw up : harenaa, 0. : cruorem Ore, V.
eieotus, P, of eicio.
eiero or eiuro, avl, atua, ftre rex+IY-], to re-
fuse upon oath, reject by oath, abjure: id forum
aibi iniquum eierare, make oath that the tribunal
is prejudiced: me iniquum : bonam oopiam, i. e.
make oath of insolvency. — To resign, abdicate :
maglstratum, Ta.—- 7b renounce, e^^ure: eiuratft
patria, Ta.
(alicid), aee eicio.
eiulatio, 5nis, /*. [eiulo], a wailing, lamenting:
lugubris : non virilia, H.
einlatiui, plur. nom., us, m. [eiulo], a wailing,
loud lamentation : Pliiloctetae.
eiulo, — , — , are [2 ei], to waU, lament,
iluro, aee SierO. iiiui, pron, pars., gen. of ia.
eiusdem modi, eina modi, see modus.
e-labor, elapsus, !, dep., to slip away, glide off,
fail out, get off, escape: anguia ex columnft elap-
sus, L. : ffexu sinuoao, V. : haec elapaa de mani-
bua noatria : elapsae manibus talxillae, 0. : quic-
quid incidit faatigio muaculi elabitur, Gs. : cuspia
super galeam elapsa eat, dipped, L. : ignis frondla
elapaua in altas, eraat up, \. : elnpaoa in pravum
artOa, i. e. didoeated, Ta. — To dip off, gH dear,
escape : ex proelio, Gs. : telia AchiTom, v. : inter
tnmultum,L.: mediia Achiris, V. — Fig., io dip
away, be lost, escape: animua elapaua eat JB^cchidi,
i. e. became estranged, T. : rei statua elapaua de
manibua. — To get off, get dear, escape: ex tot
criminibua: omni auapicione.— 7b dip, fall, glide:
in aenritutem, L.
elaboratna, adj. [ P. of elaboro ], highly
wrought, Jinished, labc^^^j^^-^eoamuitas:
•laboio
274
•ligo
non elabontus pes, I e. a mmjpiU ttrtdn^ H. : alqs
in verbis, Ta.
e-laboro, ftvl, atus, ftre, to labor^ endeatfor^
struggle^ make an effort^ take pains : in ea scien-
tift: in hoc, ut omnes inteliegant: ut prosim
causis : ut (in roe) esse possent, mihi est elabo-
ratnm. — To take jMtne with^ nmrk out^ elaborate:
non dapes elaborabuut saporem, H.: quioquid
elaborari potuerit ad beiievulcntiam concilian-
dani : elaboratum industria.
e-lamentabilifl» e, a((j.^ very lamentable,
e-langUMOO, langul, ere, tit«A., to grow faint^
fail^elaeken^ relax: alienft ignavi&,L.: proelium
elanguerat, Cu. : diflFerendo elanguit res, L.
elapsna, P. of elabor.
elate, adv, with wmp, [elatos], h/tilg^proudfy:
loqui : elatius se gerere, N.
elatio, onis,/. [elatus], a transportf exaltation,
devotion: animi: orationis.
e-latro, — * — , &re, to bark otrf, vUerfiercdg:
quod placet Acriter, H.
elatos, a4j. {P. of effero], exalted, lofty, high :
animus : verbn, highrsoundirtg : animis superbis,
y. : insula opibus, N.
eleote, adv, [electus], with selection.
eleotio, dnis, /. [electus], a choice, selection :
verborum : condicionum, of aUemativeSy L. : lega-
torum, Ta.
eleotnim, I, n,, =: fiKaerpov, eledrum, an aUoy
of gold and silver: liquidum, V. : attooitus pro
Electro, his plate, lu. — Amber, a foml gum fivm
the Baltic sea, 0.— Pf»r. ; Pinguia, V.
1. eleotas, a€(j. with oomp. and sup. [P, of
eligo], picked, select, choice, excdlent : sexaginta
(milia armata), picked troops, Cs. : mllites, Os. :
exercitfis, Ta. : eleotistima verba : scripta, C(. —
As eubet. m. .* cum electo populariuro, Ta.
2. (electus, Us), m, [eligo], a choice. — Only abl.
sing. : necis, 0.
elegans, antis, atff. with eomp, and eup. [for
diigQos, P, of eligo], accustomed to select, fastidi'
ous,nice, delieate: heia, ut elegans est! T. : qui
se elegantls dici volunt: elegantissimus po^ta, N.
— 8dect, choice^ neat, finished, tastejfvly elegant: a
te elegantiora desidero : elegantissimae familiae :
opus: genus (iocandi).
eleganter, adv. with eonux and sup. [elegans],
with good judgement, tafArftdty, neatly, findy, grace-
fully, elegantly: lautiores aooepti: acta aetas:
causam dioere : psallere et saltare elegantius, S. :
elegantitts faoturos dixit, si, eta, becomingly, L. :
elegantius loca cepisse, judiciously, L. : loqui ele-
gantissime.
elegantia, ae, / [elegans], taete, propriety, re- \
finement, grace, elegance: Attica, T.: Indorom:
?erborum Latinorum: cum sommA elegantiA vi-
vere: convi?ionun, Ta.
elegeia, ae,/., r= jAfye/a, an elegy, degiae song:
elegeta cantet Amores, O.
eleg^ Orum, m., =r iktyot, degiae verses^ ^V9i
H., Tb., Pr., 0., Ta., lu.
Bleleides, — ,/. [Eleleus], the Baccluu, O.
Bleletis, — , m. [iXcXcv, the cry of the Bac-
chantes], a surname of Bacchus, 0.
elementum, %n.,a first principle, eimple sub-
stance, dement : elemento gnitulor (1. e. igni), lu. —
Plur., (X, 0. — Plur., the first principles, rucUments:
puerorum: prima, H.: sueUiVis,\.e.ofctUture,0. —
The beginning, origin: prima Romae, O. : capidi-
nis pravi, H. : vitiorum, lu.
elenohus, I, m., = iXeyxoc, a cosify trinket, ear-
pendant, lu.
elephantiiflk I (very rare in nom. dng.}, and
(mostly nom. sing.) elepb&s or elephans (an-
tis), m., =: iXi^Q, an dej^umt : prooedebat ele-
phantus in pontetn, L. : elephans albas, H. : vires
elephanti.— P/tir. : Indici, T.^Ivory,'y.
e-levo, — , atus, &re, to lift up, raise: contabu-
lationem, Gs. — ^P o e t : aura elevat prece9,'«irm«
aioay, Pr.-^Fig., to lighten, alleviate: aegritudi-
nem. — To make light of, lessen, diminish, impair,
trifie with, diuforage, attract from: causas offen-
siouum : quoa esset ab eo obiectom : res gesus,
L. : aegritudinem : alqm : elevabatur index indi-
ciumque, L.
elioio, licuT, — , ere [ex+lacioj, to draw out,
entice out, lure forth, bring out, dteit: hostem ex
paludibus, Cs. : omnis citra finmen, Gs. : hosteio
ad proelium, L. : praemiis ex dvitatibus optimum
quemque. — 7b ai^ down, evoke, raise, conjure up:
caelo te, luppiter, 0. : inferorum animas. — To
draw forth, extract, produce : vocem: terra elicit
herbescentem ex eo (semine) viriditatem : femim
e cavemis : lapidum conflictu ignem : cadum, H.
— F i g., to extract, dicit, excite, bring out : causas
praesensionum : miserioordiam, L. : ad ea elicien-
da lovi Elicio aram dicavit,/or interpreting, L.
Slleios, I, m. [ex + LAG-], a surname of Jupi-
ter, as god of ometis, L., 0.
eBdo^ si, BUS, ere [ex-hlaedo], to strike out,
dash out, tear otU, force out, squeeze out: auriga e
curru eliditur : nubibus ignis, 0. : spuma elisa,
dashed up, V. : herbam, 0. : nervis morbum, EL—
To dash to pieces, shatter, crush : caput saxo, L. :
fauces, to strangle, 0.: navl^ Cs. : anguls, to
strangle, V. — F i g., to break down, destroy : nervos
virtutis : aegritudine elidi.
eligo, Ifigl, lectns, ere [ex+1 lego], to pludt
out, root out: stirpes ^^f^tf^lpf^ digendte
,,*(S0(5§r
eUmino
275
em
sunt : berbas, Go. — F i g., to root wU : superstitio-
nis stirpes. — To pick ou/, eAooM, eleet^ telect, tiftffle
Ota : iudices ex civitatibos : quemvia media turba,
E, : formas quasdam nostrae pecuniae, have a
preference for, Ta. : a multis commodissimum
quodqae, Jrom many atUhora: equos numero
omni, V. : feras, Ta. : ad minima malorum eli-
genda: urbi oondendae locum, L. : utrum velis
factum esse necne : fictum Esse lovem roalis, an,
etc., O. : baud temper errat fama, allquando et
elegit, i. e. makes a true »deeiion, Ta.
elimino, — , — , ftre fex+Ilmen], to pnU out
of doort : dicta foras, to hlah^ H.
e-limS, avi, atus, ftre, toJSe off, polish^ JinUh:
catenas, O. — Fig.: ratioues ad tenue elimatae,
minuldy.
eUngniii^ e, a4j, [ex + lingua], tongueUes, voUe-
las^ 9peechle$a : testis : ex elingui facundum con-
sulem habere, L. : Fannius.
elira% P. of 6lldo.
eli^ icis,/. [ex+1 LAC-1 an ariifieial waters
courwe, ditch: prospexit ab eUce perdix, O.
elims, adt. [ex+LIC-], thoroughly boiled,
Hdhed: assis Miscueris elixa, H. : venrex, lu.
ellam, for en illam ; see en.
ellebonui (liell-), i, m., or eUebonun, i, n,,
= HKkifiopoQ, hellebore (a remedy for mental dis-
eases) : Expulit elleboro morbum, H. : triste, Ct
^Flur, : graves, V.
ellnm, for en ilium ; see en.
e-looo, &vT, fttus, ftre, to lei, farm out: fan-
dum : gens ekicata, tributary,
dootltio^ onis,/. [ex +4 LAO-], oratorical de-
livery, elocution,
elogiiiin, I, fi., = IXeycMv, an tUterance, ehort
toying, maxim: Solonis. — An epitaph: in sepul-
chro rei p. incisum. — A clause (in a will): de
testamento.
elooutn^ P, of eloquor.
eloqaenBk &ai\B, adj. with «t^. [P. of eloquor],
eloquent: disertos se vidisse multos, eloquentem
neminem : homo eloquentissimi : auctores, Ta.
eloqaentla, ae, jf. [eloquens], eloquence:
summa : quS eloquentift praeditus.
eloqniwii, I, n. [eloquor], expresnon, utterance,
tpuch: insolitum, H. : tona eloquio, Y.^-- Elo-
quence: £loquio virum Molliet, 0.: eloquio Ne-
stora Tinoere, 0.
e-loqnor, dlocatos, I, dep^ to tpeak out, apeak
plainly, utter, pronounce, declare, state, express:
Eloquar an aileam? V.: cogitata pnieclare: id
quod sentit : unum elocutus, ut tenerent, etc., Cs. :
(tratum elocuta oonsiliantibus Iimone dlvis ' llion,
Ilion,* H. : culpetne probetne, 0. : quidnam pro
magnitodine rerum : ornate, copiose.
a-looeo, axl, — , €re, to shine out, shifie forth,
gleam: inter flammas circulus elucens: Elucent
aliae (apes), Y. — Fig., to shine out, be apparent,
be cofispicuous, appear, be manifest: scintilla in-
geni eluoebat in puero : in eo ingenium : virtuti-
bus (Pausanias), N.
a-luotor, fttus, ftrl, tlep., to struggle out, force
a way out : aqua oronis, Y. : velut eluctantia
verba, i. e. uttered with effort, Ta. — ^F i g., to sur-
mount, overcome: locorum difficultates, Ta. : tot
eluctandao manOs, L.
e-luoubro, Avi, fttus, ftre, to work out at night,
toil over : librum, Ta. : causae tamquam elucu-
bratae, well prepared.
eluoubror, fttus, arl, dep. [elucubro], to work
out at nig/U, toil over : epistulam.
e4a€l6^ si, bus, ere, to stop playing, cease to
sport: litus, quft fluctus eluderet. -> Tb parry,
elude, avoid: quasi rudibus eius eludit oratto (i. e.
in a sham fight): elusa volnera, 0. — To escape,
'avoid, shun : oeleritate navium nostros, Cs. : Orsi-
lochum fugiens, Y. : Satyros sequentis, 0. : contra
eludere Poenus, avoided a Jight, L. — To make vain,
frustrate : bellum quiete, quietem bello, L. : his
miraculis elusa fides, i. e. denied, L. — To delude,
deceive, cheat : eludendi oocasiost senes, T. : elusa
imagine taurl Europa, 0. : eludebas, cum, etc., you
were making a pretence, — To mock, jeer, make
sport of, trifle with, insult : quamdiu furor tuus
no6 eludet?: ilium vicissim: per licentiam, L.:
gloriam eius, L. : alqm oontumellis, L.
e-lugeo, Qxf, — , fire, to have done mourning :
quid, cum eluxerunt, sumunt? L. — 7b mourn for,
be in mourning for: patriam.
elumbifl, e, adj, [ex+lurobus; prop., weak in
the loins'] ; of an orator, without energy, To.
e-luo, ul, atus, ere, to wash off, cleanse by wash- .
ing: corpus, 0. — To wash away, remove by wash-
ing: macula elui non potest: ut sanguis eluatur.
— F i g., to wash away, remove, blot out, get rid of:
libidinem sanguine : eluitur scelus, Y. : aroicitiae
remisslone usOs eluendae : amara curarum, H.
elosiw, P. of eludo.
(elatns), adj, [P. of eluo], watlked out, watery,
— Only eomp, : inriguo nihil est elutius horto, H.
Siuriwt, — , em, ft,/, [ex +8 LY-], an overflow,
inundation : eluvie mons est dednctus in aequor,
0. : maris, Ta. : eluvies iter morabantnr, Gu. — A
leashing away, discharge: oonducere Siocandam
elu viem, removal of sewage, lu. — F i g., of a ruinous
lair: civitatis.
eluvlOi on IS,/, [ex +3 LY-], an overflow, tn-
undation: aquarum: terrarum.
tibi, therms for you, TL)igitized by
«i^^'
•manoipo
376
e-manolpo or emancupo^ Avi, &tu8, ftre, to
put out of the paternal atUhoriiy^ declare frte,
emancipate: filium, L. : filium in adoptionem. —
To give up, eurrender^ abattdon : (senectas) si ne-
mini einancipata est : emancipatus f eminae, H.
e-manoi ftvl, Stus, are, to flow out: fons unde
emanat aqaal : ex quo fonte virus emauat, Cu. —
Fig., to epring out, ariee, proceed, enuincUe: alio
ex fonte praeceptores emanavenint — To spread
abroad, eiiend: mala latius. — To become Imotpn,
come out: oratio in volgus: indicia coniurationis
Romam emanarant, L. : quae suspicio iude ema-
navitf quod, etc, L. : multis indiciis, fratrem ne
adsurrexisse quidem, L.
e-maturescoi nil, ere, inch,, to ripen, to grow
mild, be mitigated: ira Gnesaris, O.
emaz, acis, atfj. [EM-], eager to bug, fond of
buying: non esse emacem vectigal est: nemo
minus, N. : domina, 0.
emblema, atis (abljftur. matls), n.,=llfip\fffia,
embossed work, ^fiirf^ raised ornaments: pocula
cum emblemate. — tessellated work, mosaic: yer-
mlculatum.
embolinm, I, n., = ififi6\u)p, an interlude.
emendabilis, e, acfj. [emendo], rtparable, ect-
pable of correction : error, L.
emendate, adv, [emendatus], /aii2r/en/y, /wr-
fectlg: loqui.
emendatio, Gnis,/. [emendo], a correction,
amendment, improvement: philosophiae.
emendatx>r, 6ris, m. [emendo J, a corrector,
amender: civitatis: nofiter.
emendatrix, ids,/, [emendator], she who cor-
rects, a reprover : Titlorum lex.
emendatua, adj. [P, of emendo], correct,
fatdtless, perfect : mores : vir, H. : locutio : car-
mina, H. : emendata maxime.
e-mendo, ft?T,fttu8,are [ex+mend\im],to/rM
from faults, correct, improve, amend: civitas
emendari solet contiiientiA principum : consuetu-
dinem : res Italas Legibus, H. — To correct, revise :
annalls suos. — To atone for, compensate for :
vitia emendata virtutibus, N. : facta priora novis,
0. : arte fortanam, H.
emenana, P. of emetior.
e-mentior, Itus, Irl, dep., to tpedk falsdy, K^,
f^9^ folbrieate, falsify, pretend: in historiis:
quantum sit ementita opinio, i. e. had ert^: au-
spicia : ementiundo invidiam conflare, & : vanitas
ementiendae stirpis, L. : me beneflcio obetrictum
esse : natam e terrft sibi prolero, L.— P. pass. :
de omentitis auspiciiSj/oii^PM^ lying.^Aa subsL n, :
ementita et falsa.
e-mercor, atus, &rl, dtp,, to buy iip, brU>e:
hostes, Ta. : avaritiam praefecti, Ta«
e-mereo, ul, itus, ere, to obtain by service^
eajm, merit, deserve : vinim, 0. : bonores, Pr. :
eroeruit vocis habere fidem, 0. — To serve out^
complete (a term of service): spes eroerendi sti-
pendia, L. : homines emeritis stipendlis, disdiarged
veterans, S. : tempus (magistratiis) emeritum ha-
bere : emeritis medii temporis annis, O. — F i g. :
tamquam emeritis stipendiis libidinis: emeriti^
exiret cursibus annus, O.
e-mergo, si, sus, ere, to bring forth^ bring ta
light, raise up: e guigite voitOs, Gt.: sum viaus
emersus e flumine. — Fig., to extricate onrndf,
raise oneself up^ rise: ex mails se, N. : emersus •
ex tenebris : velut emerso ab admiratioDe aaimo,
L. — Jntrans., to come forth, come up, eome out,
arise, rise, emerge : equus emersit e flumine : de
paludibus, L.: ex Antiati in Appiam, to egeape:
aves, quae se in mari mergerent : quae cum emer-
sissent: sonus (solis) emergentis, Ta. — Fig., to
extricate oneself, rise, escape, come forth, free one-
self, emerge, get dear, appear: quft ex vitA emeiBit :
ex patemiis probris: ex omni saevitii fortanae
( virtus ) ememura, L. : inoredibile est quautam
civitates emerserint, devoted themselves: Haud fa-
cile emergunt, quorum, etc, become famous^ lu. :
depressa Veritas emergit: res, unde emergt non
potest, T. : ex quo magis emergit, quale sit, etc.
e-meiitaa, a<^'., that has finished work, past
aertrtee.* equi,0.: aratrum,0.: acua, Iu.^/Yt4r. m.
as subsi., discharged veterans, Tu.
emeraiia, P. of emergo.
MnMor, mensus, in, dep., to measmre out:
spatium oculis, V. — To pass, pass over, traverse:
tot inhospita saxa, V. : iter, L. : longitudinem
Italiae, L. : spatium pcdibus, Ta. — P. pass,, passed
through, traversed: multo maior pars itineris, L.:
Emenso Olympo, V. — To survive: tres princlpes,
Ta. — P. pass.: emensae in luoem noctea, lived
through, 0. — To impart, bestow: aliquid patriae,
H. : voluutatem tibi.
e-metOi — *f — i ere, to mow away, mow down:
plus frumenti agris, H.
e-xnioo^ cul, cfttu^ ftre, to spring out, paring
forth, break forth, leap up: Emicat ex oculis flam*
ma, O. : scaturiges, U : sanfiruis in altum, O. : te-
lum nervo, 0. : in currum, V. : saxa tormento, L. :
caroere, to escape from, O.-^To stand out, profed:
scopulus alto gurgite, O. — F i g., to A« prominent,
be conspicuous: verbum emieait decorum, H.: cla-
ritate rerum, Gu.
e-mlgro, ftvl, — , Are, to move, depari, emigrate :
ex ills domo : domo, Gs. : e vitA.
emineni^ entis, a({f. with comp. [P. of emineo],
standing out, proieding, prominent, high, lofty :
oculi: promunturia, Gs. : saxa, 8.: genae leniter:
trabes eminentiorea. Gs. : per inaeqii^^m^r eminen-
6iiiln6iitla
277
nnptaB
tia ropis, irregtdar apun^ L. — Fig., prominerUy
distinefive : Bpedes, quae nihil hab^t eminentis.
— £muunl, tuttinguithed : eminentior eloquentia,
Ta. : oratorea, Ta. — Hur, m. aa nUmt.: ainistra
erga eminentia ioterpretatio, Ta.
eminentiat ae^/. [eminens], a diatineHtfe feature,
cfnupienout part : nulla. — Tkt lighU (in painting).
emineo, ul, — , ere [ex + 2 MAX-], to ttand cui^
prcjtdL, reaek ypmard: eminene et procul videri,
<X : vetaatae radioea, S. : haata in partia ambaa,
O. : ingum in mare, Ca. : ex terra in altitudinem
xzx stedia, Cu. : belua ponto, 0. : at per coataa
f errtun emineret, L. : ades extra proelium, L. —
Fig., to 6e prwninetti, ttand out, he eorupictunu :
quomm eminet andacia: ex ore crudelitaa: pri-
rata ioter publicoa honored studia, L. : aupra ce-
tera, L. : desperatio in Yoltu, L. : vox eminet una,
M dUtineliy heard, O. — To di$tinffuiah oneeelf, be
eminent: inter omnia in omni genere dicendi : tan-
turn, L.: altiua,N.
^<»"« ado, [ez+manua]. — Of fighting, a2oo/,
beifond amord reach, at a distance, a ^ar*9-ihrow
off: eminua telis pugnabatur, Ca. : sauciari, S. :
oertaie, Ta« : Dryopem ferit iiaata, Y. : faces in
aggerem iaciebant, Cs. : fer opem,/roi7i afar, 0.
e-miror, — , art, dep., to gase at in wonder, Btand
aghoMt at : aeqaora, H.
^miiiafiqm, I, n. [emitto], an outlet, drain,
emiflsariraa^ l, m. [emitto], a eeout, epy,
enussid, onia, f [emltto], a projecting, hurl-
ing: telorum graviorea eroissionea habere. — A
letting go, releasing : aerpentia.
emiasuSf P. of emitta
e-mitto^ misl, mlaaua, ere, to send out, send
forth: eaaedarioa ex ail via, Ca. : equitatu cmisao,
Cs. : pabttlatum emittitur nemo, Cs. — 7b drive,
force, hurl, east, discharge: aculeoa in horainem:
pila, Ga. : faaatam in finis coram, L. — 7b drive out,
expel: aba te emiaaua ex arbe: hoatem.— 7b send
out, publish: tabalaa in provinciaa: aliquid die-
num noatro nomine: emiaaua (liber), H. — To ut
go, let loose, rehase, drop, let out : hominem e carce-
re : scutum manu, abandon, Cs. : ex lacu Albano
aqua emiaaa, L. : animam, ea^re, K.— 7b let slip,
suffer to escape: emiaaua hoatia de manlbua, L. :
hostem manibua, L. : alqm anb iugum, i. e. on con-
(Mtion of passing under the yoke. It, -^ To set free,
emancipate (uau. with mani4) : emiaaaat manu, T. :
domini eoram quoa manu emiserat, L. : quin emitti
aequom aiet^ T. : libr& et acre liberatum emittit
(of a debtor), L. — With se or pass., to start, break
forth : tamquam e caroeribus emiasua sis : utrum
armati an inermea emitterentur, evacuate (the city),
L. — F i g., to utter, give utterance to : vocem : ,semel
emissum verbum, H. : argimienta. — 7b let slip,
hse : cmisaa de manibus res, Ou opportunity^ L.
emS, 6ml, Smptus, ere [EM-], to buy, purpose:
domum: mulierem a sectoribua: bene, cheap:
male, dear : care, H. : tabemaa in publicum, for
the public, L. : fundum in diem, on credit^ », :
quanti emptaat, T. : emit tanti, quanti voluit, eta :
ant non minoria aut pluria : bona doobua miUbua
nummuro. — Fig., to buy, buy up, purchase, pay
for, gain, acquire, procure, wtain: apem pretio,
T. : fidem: ludicea, to bribe: Te aibi generum
Tethjs emat undi8,y. : me dote, 0.: pulmenta
laboribua empta, H. : percussorem in alqm, Cu.
a-moderar, — , — , arl, dep., to moderate: dolo-
rem verbis, 0.
e-modulor, — , — , ftrl, dq>,, to sing^ celebrate :
Muaam, O.
emollmentuiii, I, see emolamentum.
e-molUo, il, Ttus, ire, to make soft, soften:
areas, L. — Fig., to soften, make mild, enervate:
mores, 0. : exercitum, ll : quoa nondum pax emol-
lierit, Ta.
emolTimentum (emoU-X I, n, [ex+MAL-],
gain, profit, advantage, benefit : nullum ad Seaman-
drum venturum: nullo emolumento impelli in
f raudem : ut quam maximum emolumentum novis
sociis esset, L. : emolumenta communia.
e-moneo, — , — , ere, lo admonuK: te ut con-
sequare, etc. (dub.).
a-morlor, — , I (old, Irl, T.), dep,, to die off, die,
decease: miserabiliter: emori aatiua est, T. : maxi-
roo cum dolore : per virtutem, S. : ante emoriar,
quam, etc., 0. — Fig.: quorum laus emori non
potest, ^poM away: amor, 0.
eonoveo^ movl ( emostia, L. ), m5tus, Sre, to
move out, move away, remove, expel, dislodge : rout-
titudinem e foro, L. : cis VoUurnum emovendi,
L. : magno emota tridenti Fundamenta, stirred,
y. — F i g. : pestilentia ex agro Romano emota, L.
(old form.) : dictia curae emotae, Y.
empirloua, I, m., = IfimipiKot, a physician
guided by experience, empiric,
emporium, I, n., = f^frdocov, a place of trade,
market-town^ market, mart : Pnteolanorum.
emptio^ Onia, /. [ EH- ], a buying, purchase :
falsa : bonorum : mancipiorum, Ta. — A purchase,
thing bought : illae emptionis.
emptito, &vl, atus, are [ emo ], to buy, pur-
chate: operam, Ta.
emptor, dris, m. [ EM- ], a buyer, purchaser:
bonorum: emptorem reperire: faians, H.: Dede-
coram pretiosus, who pays dearly for, H.
emptom, I, n. [emplus], a purduae, contract
of purchase: quae ex empto aut rendito contra
fidem fiunt, in buying and selling,
emptus, P. of emoligitized by VjOOglC
emnlseo
378
•aloiTero
e-mulgeo, — , ulsus, $re, to drain <nUf aehawi :
emulso sero, Ct.
emunotiu, F, of emungo.
emnngo, nxl, nctiu, ere, to wipe the nose, blow
the nose: etniingeris, In. — ^In the phrase, emunctae
naris, dean^noeed^ i. e. of nice diBeemment^ of fine
taste, E.y Ph.— 7b efuai^ 9windle: emuncto Simone,
H.: argento senes, T.
e-muilo, il, Itu8, ire, tofortify, eecurty wall off,
itrenffiJien : locus arcis in modum emunitus, L. :
oblcc poBtes, y.: mnnis supra ceterae modum
altitudints emunitus, built up, L. — To dear^make
passable: silvas ac paludes, Ta.
en, interj., calling attention, or expressing sur-
prise or indignation, lof behold/ seel there! : en
crimen, en causa, cur, etc. : en ego, V., H. : en
roemoriam sodalis: en causam cur, etc: en hoc
illud est : en cui Uberos committas : ipse en ilie
incedit, L. : en quid ago ? V. : en cur, etc — ^With
umqwim (often written enumquan:): Gedo dum,
enumquam audisti ? etc., say, did you ever f etc.,
T.: en umquam fando audistis, etc., have yon
never heard) L. : En umquam mirabor, etc., OA,
shall I ever t V. — With imper.^ come ! here I : en
accipe, V. : en age Rumpe moras, V. — In crasis
with ilium, illam: elluro, there he is^T.: Ellam
intus, T.
enarrabilis, e, adj. [enarro], that may be ex-
plained, vnteUigible: textus clipei, V.
e-narr5, ftvl, atus, ftre, to extflainfuUy, recount,
describe, interpret : rem seni, T. : res tuaa gestas :
alcui Bomnium.
e-aaaoor, natus, I, dep,, to grow up, grow out,
rut, spring up, arise: laurea in pnppi enata,
rami enati, shot out, Cs. : in aede capillus, L.
e-nat5, ftvl, — , Are, to swim away, escape by
swimnung : f racUs enatat exspes Navibus, H. :
pauci enatant, Ph.— F i g. : reliqui enatant tamen,
ffi^off.
enatua, P, of enascor.
e-navigo, avi, — , &re, to sail away : e scrupu.
losis cotibus. — To traverse : unda omnibus enavi-
ganda, H.
endo, praep, [old form of in], in : endo caelo,
C. (XII Tabb.).
endoploratii% P. [endoploro, old for imploro],
to cry for help : endoplorato, ut, etc., a cry for
help having been raised, G. (old form.).
endromla, idis,/.,=r tv^po/iif, a coarse woollen
doak, at/ilete's wrapper, lu.
e-neoo or enioo, — , ctus, ftre, to kill off, ex-
haust, wear out, d^roy, torment, plague: enectus
sill : squalore enecti, naif dead^ L. : bos est enec-
tus arando, H. : me rogitando, T. : enicas, yon are
a plague, T. — Fig.: pars animi inopii eaecta,
overcome,
eneotii% P. of eneca
enerwatua, a4}» [P. of enervo], umn^rt^ed,
weakly, effeminate, unmanly : homines : ratio et
oratio: sententia.
enarvla) e, aef;. [ex+nerrus], nervsleu, weak:
orator, Ta.
enerwo^ ftvl, fttas, are [ex+nerrus], to enervate,
weaken, make effeminate, deprive of vigor : me
enervavit senectus : epulae enenraTerant corpora,
L. : undis artQs, 0. : vires, H. : nt enerretar ora-
tio compositione verborum.
eniofi^ see eneco.
enim, conj. ( usu. after the first word in its
clause). I. In explaining or specifying, ybr, /or
instance, namdy, that is to say, I mean, in fart .-
similis sensus exstitit amoris . . . nihil est eiiim
virtute amabilius: non Tidetur celare emptores
debulsse ; neque enim id est celare, etc — In a
parenthesis, /or, in fad, observe: ut antea dixi
(dicendum est enim saepins): Hie tibi — fabor
enim . . . — ^bellum gcret, V. — In a transition to
an explanatory fact or thought, /or, in fact, now,
really: quod scelus unde natum esse dicamus?
lam enim ridetis, etc. : nihil est enim tam popu-
lare quam bonitas. — Often in exhortations, etc. :
attendite enim cuius modi edicta sinL — IX. In
giving a reason, /or, the reason is that, because:
toUe hanc opinionem, luctum sustuleris. Nemo
enim maeret suo incommodo. — E 1 1 i p t, giving a
reason for sometliing implied, /or, o/coui^, natu-
rally, but: qui multa praeclara dicit; quam enim
sibi constanter dicat, non laborat, ue.bui thai goes
for little, for, etc : ne tibi desit ? Quantulum enim
summae curtabit quisque dierum, si, etc, i. e. that
is no reason, for, etc., H. — ^Without a verb : quid
enim ? why not f what obfedion can be made f : quid
enim? fortemne possumus dioere eundem ilium
Torquaturo ? : Militia est potior ; quid enim ? oon-
curritur, etc, H. — III. In confirming; tn fatt, ta-
deed, truly, eertaitUy, assuredly, to be start: quid
illaa censes (dioere) f nil enim, nothing at all, T,:
Gaes&r . . . interfici iussit, arbitratus . . . Ille enim
revocatus reaistere ooepit, and ta fact, Cs. : Sed
neque . . . nomina quae sint Est numerus ; neque
enim numero conprendere refert, and truly, V. :
quis est, qui velit . . . vtvere? Haeo enim est
tyrannorum rita. — With imper., come, now: atten-
de enim paulisper \ — In replies, of course, certain-
ly, no doubt: A, quid refert? M. Adsunt enim,
qui haec non probent.
enim-TSro or enim ▼ero, €tdo,, yes indeed,
yes truly, assuredly, of a truth, to be sure, indeed:
Enim^ero Chremes cruciat adulescentulum, T.:
enim vero ferendum hoc quJ4Wr^A<^ ^^ : hio
Digitized by '
fm
enlrn Tero ta ezdainaA, etc. : tsm enimveio deorum
ira admonuit, etc., L. — In replies : Pa, Inoommode
herele. CA. Immo enimTero inf eliciter, T.
ani»nii, P. of enitor.
e-niteo^ tul, — , fire, to lAtne forth, shine outf
gleam, hriglden: Fruges enitent: egregio decus
enitei ore, V. — F i g., to shine forth, be eminent, be
dittfdatfed, be distinguished: (Athenae) cuDCtis
p;eiitibu8 enitebant: tantam suam Tirtutem eni-
tuisse, L.
eiiiteaoo» -nitul, -^, ere, inch, [eniteo], to shine
forth, become bright, be distinguished : ta enitescii
pakfarior multo (Barine), H. : bellum, ubi virtus
eniteacere poeset^ dispUsg iieelf S. : eloquentiae
glorift, Ta.
e-nitor, -nlxos or -nbas, T, dep., to force a way
out, struggle upwards, mount, dtmb, aseend: pede
aut maun, L. : iu asoensu tion facile, G«. : id altio-
ra, Ta. : impeta capto enltuntur, scale the heiglU^
L. : Enisus arces attigit igneas, U. : Viribus euiti
qoarum, by whose support mouniing up, Y. : agge-
pem, to mount, Ta. — To bring forth, i>ear: pliiiia
enisa partus decessit, L. : fetfls enixa,V. : quem
Pldas enixa est, 0. — To exert oneself, make an
efforts struggle, strive: tantum oeleritate navis eni-
6US est, ut, etc., d, : eniti, ut amici aninaam excitat :
ab eisdem sttmmA ope enisum, ne tale decretum
fieret, & : gnatum mihi corrigere, T. : usui esse
popalo K., S. : in utroque : ad dicendum.
eoixe, a^. with comp. [ enixus ], slrenuouslg,
etamestlg, teahuslg : cauaam siiscipere: Oaesarein
iuvabat^ Gs. : enixius ad bellam adiuvare, L.
aiixii% a^. [P. of enitor], stremunu, earnest,
zealous : studium, L. : rirtus, L.
e-no^ ivl, — , ftre, to swim out, swim away, es-
cape by swimming: e ooncbA : in terrain, L. : Dae-
dalus cnavit ad Arctos,^w, V.
en5date^ adv. with eomp, [enodatua], lucidly,
explicitly : narrare : enodatius explicare.
enoditid^ onis,/. [enodo], an unfolding, deveU
opnunt, explanation : nominum.
enodatiu, P. of enodo.
enodlA, e, adj. [ex+nodos], free from knots,
smooth : truDci, Y . : abies, 0.
enodo, SvT, fttus, are [enodisl, to free from eh-
seurity, ejiplain, elueidate, unfold: nomina : prae-
cepta.
endmil^ e, adj. [ ex H- norma ], out of rule,
»hapti£ss, irregular: spatium terranun, Ta. : vici,
Ta. — Immense, hiuge: gladii, Ta.
• •notMOo, notm, — , ere, to become known:
qood abi enotoit, Ta.
enalger, gera, gerura, atig. [ ensis H- 6ES- ],
pBordrbearing : Orion, O.
inato, is, m., a two-edged sword, brand, glaive:
funestus, G. po<St : later! adoommodat eusem, Y. :
vanus, L. : strictos, O.
entfa^mema, atis, n., —ivbviaiiUL, a condensed
syllogism, logical argument, Iu.
e-aubo, nflpsl, — , ere, to marry away, marry
(to a stranger), L. — To marry out of one's rank:
filias e patrtbus, L.
enucleate, adv, [enucleatus], plainly, without
ornament: diuere.
ennoleatua, adj. [P. of enuoleo], pure, dean :
suifragia,/ree//tMn tmdue influence: genus dicen-
di, unHidomed.
enuoleo, — , — , are [ ex + nucleus ]. — F i g.,
to lay open, explain in detail: haec nunc: argu^
menta.
e-numeratlS, Snts,/ [enumero], a counting
up, enumerating : argamentorum. — 1 n r h e t., a
recapitulation.
e-numero, ftvl, &tus, Hre, to reckon up, eotmt
over, count out: id, quod ad te rediturum putie?,
T. : dies, Cs. : quid praeco euumeraret, listed. — To
redte, tell at length, recount, relate, detail, desaribe:
istius facta: siipendia, ean^Mrigns, L.: plurima
fando, Y. : familiam a stirpe ad hano aetatem, N.
en-umquam, see en.
enuntiatio, Onis,/ [enuntio].— In logic, a
proposition, enunciation.
enuntJatom, i, n. [ P. of enuntio ], a prop'
osUion.
e-nunti5^ ftvl, atus. Are, to speak out, say, cae-
press, assert: cum verbo res eadem enuntiatur
ornatius: sententias bre?iter: plane quid sen-
tiam. — Jh divulge, disclose, reveal, betray : myste-
ria : lure iurando, ne quis enuntiarei, sanxerunt,
Gs. : sociorum conailia adversariis : rem Helvetiis
per indicium, Gs.
enuptio, onis, /. [enubo], the right to marry
(out of the gens) : gentis, L.
e-nutrio^ IvI, — , ire, to bring i^ nourish, twp-
port: puerum, 0.
1, eo^ IvI or il {Zdpers. rarely It, Y. ; inf Ivisse
or Isse ), itQrus ( P. praes. iSns, euntis ; ger, eun-
dum), Ire [1 I-], to go, walk, ride, sail, fly, move,
pass : In in malam rem, T. : subsidio suis ierunt,
Gs. : qnocumque ibat : in conclave : eo dormitum,
H. : animae ad lumen iturae, Y. : It visere ad earn,
T. : quo pedibus ierat, on foot, L. : eauis, to ride,
L. : quos eunUs mirata iuventus, as they ride, Y. :
Euphrates ibat iam mollior VLnd\&, flowed, Y. : ite
vinm: ibis Gecropios portfls, 0.: hinc ibimua
Afros, Y. : Exsequias, T. : pompam f uneris, 0.—
To go, march, move, advance (against a foe) : in-
festis signis ad se, Gs. : equites late, pedites quam
artissume ire, S. : ad jfOfi|ee^y\l, ^versus quem
980
ibfttur, L. : in Gftpitolium, aiiaek^ L. — • 7b _
tum^ be tran9finmed: Sanguis it in sucoa, O.— -
F i g., to ^o, pasty proceed, move, advance, enter, be-
take Qfietelf: in dubiam imperii servitiique aleam,
L. : in lacrimas, V. : per oppida Rumor it, epreads,
0. : it clamor caelo, rieee, V. — In the phrase, ire
in sentcntiam, to accede to, adopt, vote for, folloio :
ill earn (sententiaro) se ituraro : in sententiam eius
pedibus, L. : in quam sententiam cum pedibus
ii-etur, L. : ibatur in earn sententiam, the decision
was. — With supin, aee., to go abottt, set out, pre-
pare: gentem universam perditttro, L. : servitum
Gi-aifl matribus, V.: bonorum praemia ereptnm
eunt, S. — Impel'., in mockery or indignation,^
then, go now, go on: I nunc et nomen habe, etc.,
0. : ite, oonsules, redimite civitatem, L.— Of time,
to pass by, pass away : quotquot eunt dies, H. :
Singula anni praedantur euntes, as they fiy, H. —
Of events, to go, proceed, twn out, liappen : incipit
res melius ire quam putaram : prorsus ibat res :
Si non tanta quies iret, continued, V. — Of persons,
to fare, prosper, be fated: sic eat quaecunque Ro-
mana lugebit hostem, L.
2. eo, adv. [old dot, and ahl, oipron. stem I-].
I. Loeat. and <U>1, uses, there, in that place: com
tu eo quinque legiones liaberes. — F i g. : res erat
CO iam loci, ut, etc., in such a condition, — There-
fore, on that account, for that reason: lassaro
aibant tum esse ; eo ad earn non admissa sum, T.:
dederam litteras ad te: eo nunc ero brevlor: quod
eo Tolo, quia mihi^ utile est: quin eo sit occisus,
quod non potuerit, etc. : eo scripsi, quo plus auc-
toritatis haberem: hoc eo facit, ut ille abesset:
quod ego non eo vereor, ne mihi noceat — With
words of comparison, so much, by so much: quae
quo plura sunt, eo meliore mente : quanto longius
abscederent, eo, etc., L. : eo Mors atrocior erit,
quod sit interfectus, etc. : eo libentius dixit, ut,
etc. : quod quo studiosius absconditur, eo roagis
emiuet : eo minus veritus navibus, quod in littore
molli, etc., Cs. : ego ilia extuli et eo quidem magis,
ne putaret, etc.— IL Ikit, uses, to that place, thith-
er: eo se recipere coeperunt, Cs. : eo respectum
habere, a refuge in thcU quarter: ubi colonia es-
set, eo coloniam deducere : Ibit eo quo vis, etc.,
H. — Thereto, in additiony besides: eo accessit stu-
dium doctrinae: eo accedebat, quod, etc. — To that
end, with that purpose, to this restdt : res eo spec-
tat, ut, etc. : eo maxime incumbis : hoc eo valebat,
ut, etc., N. — To that degree, to such an extent, so
far, to such a point: usque eo commotus est, ut,
etc.: eo magnitudinis procedere, S.: ubi iam eo
consuetudinis ^dducta res est, ut, etc., L. : eo
inopiae venere, ut vescerentur, etc. — Of time, up
to the time, untU, so long : bibitur usque eo, dum,
etc. : usque eo se tenuit, quotid legati venerunt.
eodem, adv^ of place [ old dat. and loeat, of
idem]. Z. Loeat, use ; with loci, in the mmuplaec:
res eodem est loci quo reliqnisti. — IL DeU. uaea,
to the someplace, to the eame point, thither : dien-
tes suos eodem conduxit, Cs. : eodem piratas oondi
imperarat : eodemque honores poenasque oongeri,
i. e. upon the same man, L. — To the same thing,
to the same point, tliereto, besides : quid, si accedit
eodem ut, etc. : eodem incumbunt municipia, are
zealous in the same cause : eodem pertinere, Ga,
Sos (only nom.\f.y s'Hwc, the dawn, O.
SouB or Sdofl, adj., :=*E^ or 'H^, of
dawn, of the morning: Atlantides abscondantur,
I.e. set in the morning, Y.— As subet. m., the momr
ing star, V.— 7%« £hst, orient, Pr., O.-'Of the east,
eastern, orient, V., H., 0. — Flur. m. as eubsL, the
Eaetem warriors, Y .
e-pastos, adj., eaten ^ : escae, O.
ephebaa, I, m., = iftiPoc, a youth (strictly a
Greek from 16 to 20 years of age): gr^es
epheborum : amans, H. : exoessit ex ephebis, L e.
reached manhood, T.
ephetnerio, idis,/., ^i^/upic, a day-book,
diary, ephemeris, C, N., 0.
epliippiataa» adj. [epbippium], rieUng with a
saddle: equites, Ga.
ephippimn, !, n., s= l^mnov, a pad-eaddle,
eapariaon, rug (as a rider's seat) : ephippiis uti,
Cs. — P r o ▼. : O^tat ephippia bos piger, i. e. enmes
the horse, H.
ephoms, I, m., = ifofiOQ, a JS^rtofi magistrate,
one of the Jive J^iAori, C, N.
epiodpaa^ acfj*, = iwiKmwot, furnished with
oars: phaselus, a roi0-6oa/.
epioua, adj., =iivm6g, epic, heroic : poeta.
epidiottooa, atfj., ^'KiiivertKoz, for display,
declamatory : genus (dicendl).
epigramma, atis, fi. {dat.plur. -atis, C.}, =tin'-
ypafifui, an inscription : incisum in basi : tripodera
ponere epigrammate inscripto, N. — An epigram:
in eum facere.
epilogua, I, m., r= iinKoyoQt ' p^wxMon, epi-
logue: rhetorum. — Flur.: miserabiliores.
epimenia, drum, n., =siwififiyta,provinonsfor
a month, rations, lu.
eplredia, drum, n. [ liri + raeda ], traces, lo.
(ace. to others, carts, wagons),
epiatola, see epistola.
epiatoUmn, I, n., = ImarSktov, a short letter,
note: Conscriptum, Ct
epiatola or epiatola, ae,/.,=lir«rrDX4,aim^.
ten cornmunieation, letter, anstle : Graecis h'tteris
conscripta, Cs. : Yerris ad Neronem : epistuiam
6]rftaplilos
981
epttephiM, 1, m., =i«ird^ioCi « funtrol wo-
^ttome (oDoe -ma, C), 6s, /., =<inro/i4, an
abridgment, qntome,
epode% um, m., a A;t»ui of iea-Juhf 0,
Epona, ae,/., the godden of nnuU-drweny lu.
epopa^ opts, m., =ls'o<fr, a hoopot, 0.
epos (onij ace.X n., =lxoc, a A^rou; /)o«m, H.
§-p6tiu, P., dhmA; o^, drained^ exhautted: Ye*
nenum : medicameDtam, L. : epoto poculo : am-
phora, emptv. Ph. : flumina, drunk dry^ lu. : Ter
fretum, twauotped up^ 0. : terretio Lycus hiatu, 0.
epulae, arum,/., viands, tumplvovafood, dUhet^
mtaU: mensae epulis exstruebantur : vino et epu-
lis onerati, S. : exempta fames epulis, Y. : vestis,
Blattanim epulae, H. : Viscera ( voltur ) rimatur
epulis, ranndcsfrrfood, V. — F i ^.^food^ mpport :
booarum cogitationum. — A feati, banquet, enter-
taiumenit/ea$Ut dinners : (carmina) in epulis can-
Utata: neque modus est epularum: regum, H. :
ampliflsimae, Os. — E s p., of religious festivals :
sepulcrum epulis oelebrare : Yoyeram dalels epu-
las Libera, H.
ap«ilaxifl» e, adj, [epulum], of a /eaei, at a
banquet: accabitio amioorum : sacrificium.
epulo^ Onis, m. [ epulum ], a gue&t at a fio^y
feaster, carotuer, C. — A boon compamion: Vale-
rius.— ^E s p. : Tresviri or Septemviri Epulones, a
toUege ofprieds to conduct eacrifieial banqueter C,
L. : Manlins, triumvir epulo, L.
epolor, fttus, ftrt, dqs. [epulum], to feaet, ban-
quet, dine: epulantur milites: de die, L. : divisit
ad epulandum militibus, L. : dapibns opimis, V. :
Ascanium epulandum ponere mensis, aa a dish, V.
epulum, I (only sing,\ n., a sumptuous meal,
banquet, feast, dinner: magnificentissiroum : epu-
lum populo dare: lovis epulum fuit, L. : epulum
dare alcui. In.
oqna, ae,/. [equusl, a mare: nobillissimae :
Apta quadrigis, H. : Eliades,V.
eqiie% itis, m. [equus], a horseman, rider:
equiiee, qui litteras attulerant, L. : equus docllis
Ire Tiam qua monstret eques, H. : equitem docuere
eub armis Insultare solo, i. e. the horse and his
rider, Y, — A horse - soldier^ trooper, eavalryman,
koneman: equitum milia erant sex, cavalry (opp.
pedites), Gs. : equites virique, L. — Sing, coueet. :
equiti admoti equi, L.— ^ knight, one of the eques-
trian order (between the Senate and the Plebs) :
Romanus: equites Bomani: equitum centuriae:
tnnna equitum R., S. — - J^g. eolleet, : omnia, the
equestrian order, O.: Si disoordet eques, tA^ipeeto-
torsinthe knights' seats, H.
equester (-tris, L.X tris, tre, <k^'. [eques], of
a horseman, equestrian: statoae. -^ O/* cavalry:
proelium, Os.: tumnltus, L.: copiae. — Of the
knights of the equestrian order, eqttesirian, /might-
ly: ordo: locus: ius: familia: nomen: census
equestrem summam nummorum: anulus,fl.: dig-
nita8,N.: nobilitas, rani;, Ta.
equidaon, adv, fold inter;, e+quidoml. — In
corroboration, verity, truly, indeed, at all events
( usu. with Isi pers. sing. ) : id equidem ego certo
scio, T.: iocabar equidem, T. : equidem negare
non possum, etc.: equidem cum viderem, etc.:
Certe equidem audieram, V. : lam pridem equi-
deim nos amisimus, etc., & : vanum equidem lioo
consilium est, S.: equidem si nobis religiones
nuUae essent, L. — For my part, as far as I am
concerned: equidem me Caesaris militem dici to-
lui; vos me, etc, Os. : equidem doleo, etc. — In
concession, certaiiUy, by aU means, of emirse, to be
sure, indeed, no doubt : equidem istuc factum ig-
noscam, verum, etc., T. : amo te equidem, verum,
etc. : vellem equidem vobis plaoere, sed, etc., L.
equiniui, a^j. [ equus ], of a horse, of horses :
saeta, a horse-hatr: cervix, H. : nervus, a bow-
string of horse-hair, V.
equlxia, drum, n. [equus], annual races in the
Campus Martius, in honor of Mars, 0.
eqnitabilis, e, a^j. [equito], ft for riding^
smooth : planities, Gu.
equltatiu, os, dat, ul or fl, m. [ equito ], cav-
alry: magnus numerus equitatfls, Cs. : nuUus:
magnos equitatQs exspectare, large bodies of cav-
alry, Cs. — The equestrian order, knights: ille: in
equitatu recensendo, L.
equito, ftvl, &tu8, are [ eques ], to ride, be a
horseman, pradise riding: in exercitu: uti mos
gentis est, S.: Exiguis campis, range, H. : ilia
(certatio) qua tu contra Alfeuum equitabas, ma-
noeuvred.— P o e t, of the wind, to ride, career, H.
equuleus, see oculeus.
equus or eoua^ I {gen. plur. equ5m or equUm,
v.), m. [S AC-], a horse, steed, charger: fortis:
cquis uti: cadere de equo: inanis, without a
rider: in eqno, mounted: ex equo pugnare, h. —
Fig.: conrigam tarditatem cum equis, turn qua-
drigis, i. e. tnll use extreme diligence: equis, viris
subvenire, vi^A horse and foot, i. e. with miaht and
main: equis virisqne, i. e. with their whole force,
L. — Plur.y a chariot (poet.): Semper equos cane-
bat, V.: consoendit equos, 0. — A sea-horse: bipe-
dum currus equorum, V. — 77ie Trojayi Horse: Tro-
ianus : trabibus oontextus, V. : Equus Troianus, a
play of Limus AndronioM. — Fig. : intus est equus
Troianus,!. e. treason, — The constellation Pegasus,
era (not hera), ae, / [ems], the mistress of a
house, mistress, lady, T. : errans, Enn. ap. G. — A
mistress, ruler ; ei-a Fors, Enn. ap. C. : Tritonis,
Gt.-^ sweetheart, O., JJ^^ized by V^OOglC
eradioo
aripio
eradioo, — , — ^ ^^ [ex+iftdix], to root out,
exHrpale^ aHnikUaie: te, T.
e-rado, ri, — , ere, to tercqte off, shave : genag,
Pr. — To €r€Ute: Merulam albo senatorio, Ta. — To
aboUthy eradieate, remove: Guram penitaa corde,
Ph. : eradenda cupidinis sunt elementa, H. : vitae
tempora, eotuign to oblivion, 0.
BreboB, l, m., ='£pc)3oCf the god of darkneu,
C, v., 0.-7^ lower world, V., 0.
ereotaa^ adj. irith comp. \P, of erigo], aet mjd,
upright^ elevated, lofty: (homines) erectos constU
tuit : voltus, 0. : prorae, Cs. — ^F i g., devoted, lofty,
noble : ceUus et erectus : ingeniam, Ta. : si quia
est paulo erectior. — Haughty, arrogant, lofty : va-
gantur erecti toto foro : erecto incessu, Ta. — In-
tent, attetitive, eager, aroueed, on the alert : anirois :
ad libertatem recuperandam : pleba expectatione,
L. — Animated, encouraged, retolute: alacri animo
et erecto : multo aum erectior.
e-repOy reps! {pluperf erSpsSmua, H.), — ,
ere, to crawl over, make a way out of: qooa (men-
tia), H. : totum agrum genibua, lu.
ereptio, onia,/. [ex + RAP-], a forcible ieixure,
robbery.
ereptor, oris, m. [ex + RAP-], a robber, plun-
derer: bonorum: Ubertatia.
ereptus, P, of eripio^ erea, aee h^rea.
erga, praep. with aec., towards, in respect of, in
relation to : animia te erga, T. : Teatra erga me
volantas : erga populum R. fidea, Ca. : favor erga
noa deorum, Ta. : Quae numquam quicquam erga
me commeritaat, done me wrong, T. : odium erga
regem auacipere, N. : erga bona aua cautua, Ca«
ergastulum, I, n., a workhouse, house of cor-
rection, penitentiary : hominca ex ergaatulia emp-
ti : ductuB In ergastulum, L. — Plur., t/ie inmates
of a workhouse, penitentiary convicts : quibuadam
aolutia ergastulis, Ca. : insoripta, branded gaUey-
slaves, lu.
eilSO (ergo, 0.), subst, and adv. I. Aa abl.
foUowiDg a gen,, in consequence of, on account of,
because of, for the sake of (old): leaaum funeria
ergo habcnto, G. (lex) : doDO militari rirtutia ergo
donari, L. (SC.) : illiua ergo, V. — II. Aa adv., est-
aetiy, precisely : D, Mihin? 8. tibi ergo, /mea»»
just you, T. — Consequently, accordingly, therefore,
then: Unua homo restituit rem . . . Ergo viri nunc
gloria claret: Aristoteli ea prima viaa aunt, ergo
nata eat aententia, etc : itaque ergo incenduntur,
etc., L. — In a logical concluaion, consequently,
therefore: eequis igitur qui factum improbarit?
omnea ergo in culpft : num ergo dubium eat quin,
etc., 1. e. have I not ftdly proved, etc — In auccea-
aive inferenoea : igitur . . . ergo . . . ergo . . . igi-
tur, C. — In an argument, c contrario, dun, there-
fort, so then, it is true then (aliraya beginning the
sentence) : ergo ilium maiores in dvitatem rece-
perunt ; noa hunc eiciemua ? — In a question ask-
ing an explanation, than, do you sayP do you
meanf : ergo in iia aduleacentibua bonam spem
eaae dicemua, quoa ? etc : dedemua ergo Uanni-
balem f dioet aliquia, L. : cum, quid ergo ae fa-
cere vellent, percunctarentur, L. — With quid, why
thenf: Quid vos malum ergo me sic luditicamioi ?
T. — In the phrase, quid ergo? what thenf what
follows f: quid ergo? inimici oratio me movit*:
quid ergo? audaciaaimus ego?: quid ergo est?
how then does the case stand f — In a command or
exhortation, then, ftow, accordingly: vide ergo,
banc concluaionem probaturusne ais: desinite
ergo loqui, Ca. — In reaaming a thought, eu I was
saying; I say, then; well then: tres viae sunt ad
Mutinam . . . trea ergo ut dixi viae — In begin-
ning a speech, then, tune {i. e. as the occasion r»>
quires) : accipite ergo animia, V.
erldaa, I, m. [er, a hedgehog], a beatn set with
^nkes, chevaux-de-frise : obiectus portis, Ca.
exlioga (heii-X ^^ m- [eru8-f-2 FVG-], a run-
away: famuli, Ct.
erigo, rexl, rectua, ere [ex-l-rego], to raise up,
lift, set up, erect, eleveue: arborem: hastas, ll:
manu mftlum de nave, V. : in cUvum aciem, lead
1^, L. : oculos : turns, build, Ca. : viUaa, lu. : totam
aciem, i. e. stop, L. : conituntur, ut sese erigant, to
rise: erectos in auras, rising, 0. : ubi lumen sub
auras ^n^inr, qnings f^Y. : quicquid montium
erigitur, Ta. : Pho^thontiadas . . . solo erigit al-
nos, i.e. tells of their transformation, Y. — Fig;^
to arouse, excite, stir, instigate, animate: mentis:
animos ad audiendum: exapectatione senatum,
L. : Erigor, et civis exhortor, 0. — To raise up,
cheer, encourage : animum demiaaura : provindam
adflictam : rem p. ex tam gravi casu, L. : ae in
spem, L. : erigimur, we take courage, H.
erilia (not herllis), e, adj. [erusl of (he head
of a family, the master's, mistress s : filius, T. :
gressum oomitantur erilem, V. : pensum, H. : no*
men, 0. : sanguis, 0. : peccatum, H.
Sxxnys (not -innys), yos, /, = 'BpivvCf « P*^ry,
goddess of revenge, Remorse^., 0., lu. — Plur., Pr.
— Poet.: Troiae communia, ^ scourge, curse,
V. : feror, quo triatla Erinys (vocat), fury, V.
eripiob ipul, eptoa, ere [ex+rapio], to tear out,
snatch away, wrest, pluck, tear, take away: vela,
armamenta, oopiaa, Ca. : quae nunc hebetat visi&s
nubem, V. : omamenta ex urbibus : sacra ex aedi-
bus : arma ab alils : ab igne ramam, O. : vagina
ensem, V. ; oonsuli caput, L. : classem Caesari,
Ca. : mihi Seipio ereptua: ereptns rebus huma-
nis, Cu. — To rescue, deliver, free (fugitivam),Ga.:
patriam ex hostium manibus, L.: hos ex morte:
istum de veatrft aeveritate : me^hia jpalia, Y. —
Digitized by VJiODg^lC j
ezogttio 9
With j9n)it. rejUt,^ to break away, raciu <mmlfy
MM^.' per eos se, Cs. : ex pagna se : me e com-
plexu patriae : leto me, V. : te morae, H. — F i g.,
to take away, match away, take vudently, removey
deprive, free: (vocem) loquentis ab ore, caught up
tagerly, V.: hominis aspiciendi potestatera: ut
nsiis narium eriperetur, iffos lod, Cs. : erepto se-
menstri imperio, Git. : libertatem lictori : diem
Tencronim ex ocolis, V. : Tempora certa modos-
que, H. : anni Eripuere iocofl, H. : Tatibus Ert-
pienda fides, O. : Eripe fugam, /lee, V. : Posse lo-
qui eripitar, the power of speedi, 0. : Vix tamen
eripiam, veils quio, eta, / ekail aearody deetroy
your desire, etc, H.
erogatio^ dnis, /. [erogo], a paying out, dietri-
Inttion: pecuniae.
e-rogo, ftvl, attts, are, to appropriate, pay out,
pay, expend (usu. from the public treasury) : pe-
cunia ex aerario erogata: pecu.iiam in classem:
in eod sumptiis, L. : ei in sumptum.
errabandiui, atfj, [1 erro], watidering about,
vagrant, at random: errabundi domos pervaga-
rentur, L : vestigia bovis, V. : agiiien, Cu.
erraiifl^ ntis, P. of 1 erro.
eiratioiUk adj. [1 erro], wandering, roving, er-
ratic: Deloe, O.: lapeu erratico (vitis).
erratio, dnis,/. [1 erro], a meandering, raffing
about : bac minor est erratto, T. : nulla in caelo
est, nothing moves at random.
errator, oris, m. [erro], a wanderer (of the
Meander), 0.
exratam, I, fi. [1 erro], an error, mittake,fault :
eommune : nullum ob erratum : minimum : errata
offiaiB fluperes, S. : errata aetatis meae.
(erratns, tU), m. [1 erro], a wandering, wind-
ing.— Only abl,plur. : longis erratibus actus, 0.
1. erro, avl, atus, are, to winder, stray, rove,
roam: cum vagus et exsul erraret: non oertis
passibus, O. : ctrcum villalas nostras : per urbem,
I*.— -Paw. impers. : aolis erratur in agris, V.— Of
things: quae (stellae) errantes nominarentur,
planets: Stellae sponte sua iussaene errent, H.:
ubi flextbus errat Mincius, V. : pulmonibus errat
Ignis edax, spreads, 0. : extremus si quis super
halitns errat,/ai^^«rt, V. : errantibus oculis, waver-
ing, V. : relegens errata retrorsus Litora, V. : er-
ratss dioere terras, 0. — To miss the way, lose one-
self, go astray: qui erranti monstrat viam, Enn.
ap. C. : errare via, V* — ^F i g., to wander, stray at
random: ne errare cogatur oratio: errans sen*
tentia: dubiis adfeotibus errat, 0.: netuus erret
honos, he in doitbt, 0. — To he in error, err, mis-
take, go wrong, go astray : de nostn-s verbis, T. :
tota via, T. : non tota re, sed temporibus : procul,
S.: valde: cum Platone: errare, si sperent, etc..
18 emcUtoa
Cs. : te errantem peraequi, S. : errans in afienos
fetas natura, producing monsters, L. : Teneo quid
erret, T. : errabant tempora, in chronology, 0.-—
Pom. impers, : si fuit errand um, 0. : si eriulur in
nomine : et in cognomine erratum sit, L.
2. eiTO, Onis, m. [1 erro], a wanderer, vaga-
bond: fugitivus erro,H. — A wanderer in love,ib.
error, dris, m. [cf. 1 erro], a wandering, stray-
ing, strolling .* ad quos Ceres in illo errore venisse
dicitur: civinra: die Errores tuos, Y.: fioem ro-
gant erroris, 0. : pelagi erroribus actus, V. — A
going astray, missing the way: iumenta errore
delata per quattuor stadia, Cu. : (iaculum) detulit
eiTor in Idan, O. — A winding, meandering, masse,
intricacy: fessae erroribus undae, 0.: flexus, 0.
— ^Fig., a do^tbt, nneertainty, ambiguity: nomi-
num, L. : errores abetalit ilia meos, 0. : viarum,
ignorance, L. : Graianim iubarum, confusion, Y.
— A going astray, going wrong, error, mistake, de-
lusion: mentis: rapi in errorem: errorem toUere:
oui demptus per vim mentis error, H. : pro errore
venia, Ta. : me malus abstulit error, infatuation,
Y. : quoniam novus incidit error, Pr. : aiiquis latet
error, »%are, Y. — P e r s o n., ddumou, 0.
e-mbSeco^ bul, — , ere, inch., to prow red, red-
den : saxa erubuisse rosis, O. — To blush with
sham/e,fed ashamed: Erubuit^ salva res est, T. : in
alqua re : ernbuere genae, 0. : non est res, quft
erubescam, si, etc., L. : rustic^ dote corporis, O. :
engine, Ta.: conlegam habere, L.: silvas habi-
tare, Y. : iura, to respect, Y. : te Non erubescendis
adurit Ignibus (amoris), i. e. honorable, H. : id urbi
Romauae fore erabescendum, L.
eriica, ae,/., a kind of cole-wort, H., lu.
e-ructo, — , are, to heUHi forth, vomit, throw
ta>: saniem,Y. : gurges Cocyto eructat harenam,
Y. — Fig.: sermonibus suis caedem bonorum,
make drunken tlireats of.
emdio, ivi, Itus, ire [ex+rudis], to educate, in-
struct, teach, polish : studiosos discendi : alqm in
iure : filios ad maiorum instituta : alqm discipIinU,
N. : eniditi artibus roilitiae, L. : me de re p., keep
me informed: te, satis esse, etc. — To teach, com-
municate, instruct in : alqm damnosas arils, 0. :
percurrere telas, 0. : qua possint arte capi, 0. :
oculos ut fleant, O.
(erudite), adv. [eniditus], learnedly, with eru-
dition.^—On]y comp. and «m/>. ; eruditius disputare :
litterae eruditissime scriptae.
emditio, 5nis, /. [erudio], an instructing, in-
struction : eius. — Learning, erudition : praeclara.
enxditalua, atfj. dim, [eruditus], somewhat ex-
perienced, Ct.
eniditiUi adj. with comp. and sup, [P. of era.
dio], instructed, educateda^ le(mied^coomplishedf
6raBipo
d84
b^formed^ tkUiedy acperienced: qu&s (artis) qui te-
nent eruditi appellantur: Graeculus: rebus ge-
8tb : litteris eruditior quam Curio : disciplinft iuris
ciTilis eruditissimus : utilia hooestis misoere, Ta. :
minus erudita saecula : aurea : Graeeonim oopia,
ftdfun of Greek learning,
e-rompo, rQpI, ruptus, ere. I. TranM.y to eenue
to breaJs forthy emit, throw otU: Cania erumpit
ignis, C. poet. : portia ae fonts, Ce. : unde ae
erumpit £nipeus,y. — To break through: nubem,
V. : vis piscium Pontum enimpens, Ta. — F i g., to
powr forthj wreak : in me atomachum : in eas
(navls) iracuudiam, Cs. : iram in liostia, L. — ^H.
IntraM,^ to break out, buret forth^ eaUy forth:
dato signo ex castris, Cs. i (ignes) ex Aetaae ver-
tice eruropunt : portis, S. : uoctu, Cs. : per boetis,
L. — Fig., to break out^ buret forth: com ilia con-
iuratio ex^latebris erupisset: ai erumpunt omnia?
are tUadoaed.: erumpat me digna vox : erupit de-
inde seditio, L. : erumpunt saepe vitia in amioos :
ne ifitaec fortitudo in ner?um erumpat, L e. end
in bringing you to the atocka^ T. : rem ad ultimum
seditiouis erupiuram, L.
e-mo, ul, utus, ere, to eaet forth^ throw out,
root up^ dig out, take: bamum, O. : sepulcris ca-
prificos, H. : segetem ab radicibus, V. : niortuum :
aquam remis, to plough up, 0. : ilium, to hunt
down : quemvis media turbii, H. : Eruitur ooulos,
hie eyea are torn out, 0. — To root out^ deatroy ut-
terly : urbem a sedibua, V. : Troianas opes, V. —
F i g., to draw out, bring out, elieit: mihi qui legati
fuerint: ex quibus (locis) argumenta: si quid
obrutum erit : Sacra annalibus eruta, O. : Obscu-
rata (verba), reacue from oblieion, H. : memoriam
exercitatione : difficuUas pecuniaria, qu& erui, etc.,
to be freed: hoc mihi erui non potest, L e. canH be
talked out of me,
eruptio, onis,/. [ex + RAP-], a breaking out,
buratiftg forth : ignium : ex oppido, a aaUy^ Cs. :
in hostes, L. : ab eruptionlbus cavere, Cs.
emptaa^ P. of erumpo.
exuB (not herus), I, m. [ES-I, the maater of a
houae, head of a family ; opp. umuli, C, V., 4 —
A maater, lord, owner, proprietor: propriae tellu-
ris, H. : fundus pascat erum, H. : tuus, I e. hua-
band, Ct. : caelestes, the goda, Cu
erutiUi P. of erua
•rvum (her-), T, n., a puUe^ bitter cwIcA, V., H.,
0.
erythinufl, l, m., =: Ipv^lvoQ^ a red aea-muUet,
0.
esoa, ae, /. [ ED- ], a diah ( prepared for the
^^^^)t f<x>d, vtduala, vianda, meat, bait: tempe-
ratae escae : contemptissimae : dulcis, V. : prima,
eourae, H. — ^Fig. : Plato escam maloram appellat
voluptatem.
esoiria, Grum, n. [esca], diAea, plate, la.
Sfloendo (ozs-X endl, ensus, ere [ex +scaQdo]
to dimb up, mount, aaeend: in caelum : in roetrai
quo cum escendlsset, L. : equos, S. : Oetam, L. : rw
stra, Ta. : Ilium a mari, to go up^ L. : Delphos, L.
esoenaio, dnis,/. [ex+SCAND-], an aecenaionji
mounting, cUmbing^ going up: eecensionem a Pa^
sto facere, L. : ab navibus in terram, a landing^i
L. : quibus (classibus) esoensionea in agroa fActae
erant, ineurauma, L. '
(esoensuB, dsX m* [ex+SCAND-], a aeaiing.\
— Only abL aing. : capta escensu munimeota, by i
«torm, Ta.
efloulentufli adj, [esca]. Jit for eaiinff, good to ,
eat, edible: frustra. — Plur, n, an $ubet,,food.
esoont; old for erunt ; see sum.
ease, inf. of sum. esse, inf. of 1 edo.
eaaedarltiB, I, m. [ essedum ], a fighUr in a
war<hariot, C, Cs.
esaednm, I, n., and ( poet. ) eeseda, orum
[Celtic], a two-wheeled war-chariot, car (of Gauls
and Britons ), Cs., L, Y. ; sometimes displayed at
Rome,C.,H.,0.
eesein, see sum. eases, esset; see 1 eda
est; see sam. est, estar, see 1 edo.
esmlo^ — , Itflnis, ire, deaid. [1 edo], to deaire
to eatf euffer hunger ^ be hungry,hunger : esurien-
tibus ceteris : num esuriens fastidis omnia ? H. :
est spes nos esurituros satis, T. : Nil quod nobis
esuriatur, 0. : divitiae, quae esurire cogunt, Cu.
esQiitio, onis,/. [esurio], a hungering, hunger,
Ct
et, ado. and eonj. I. As adv,, adding to a fact
or thought, alao, too, beaidea, moreover, likewiae, aa
well, even : Ph vale. Pa. et tu bene vale, T. : * tu
tuom negotium gessisti bene.* Gere et tu tuom
bene : et Caelius profectus . . . pervenit, Os. : et
alia acies f undit Sabinos, L. : nam et testimonium
saepe dioendum est: qui bellum gesserint, quom
et regis inimid essent : id te et nunc rogo : Ro-
mulus et ipse arma tollens, L. : amisso et ipse
Pacoro, Ta. : spatium non tenent tantum, sed et
iroplent, Ta. — ^11. As cofy., and, as the simplest
connective of words or clauses: cum constemus
ex animo et corpore : dixerat et conripiuut spa-
tium, V. : Xerxes et duo Artaxerxes, Macrochir et
Mnemon, N. — After a negat., but: portOs capere
non potuerunt, et infra delatae sunt, Cs. — After
an emphatic word : hoc et erit simile, etc. (i. e. et
hoc) : Dana&m et . . . Ut caderem meruisse manu
(i. e. et meruisse ut DanaUm manu cederem), V. :
vaeus et sinistrA Labitur ripS, H. — Regularly,
either et introduces the second and each following
word or clause, or no connective is used : Alco et
Melampus «t Tmolus, AUo, Metanuma and Tnuh
Digitized by VjOOQ^IC
Ws ; et ipse bonus vir f nit, et mttUi Epicurei et
f'uerunt et hodie sunt et in amicitiis fideles et in
>mm vita constantes et gmves : Signlni f uere et
^orbani Saiiciiianique et Fregellani et Lucerini
it, etc. (sixteen times), L. : sequebantur C. Carbo,
Z. Cato, et minime turn qaidem Gains f rater, etc.
— But tbe rule is often violated : consulibus, prae-
Loribus, tribuuis pL et nobis . . . negotium dede-
rat : f uere autem C. JOuelHus P. Decius Mus M.
Paptrius Q. Publilius et T. Aemillus, L. : abi,
qtiaere et refer, H. : It, redit et narrat, H. — After
tuiJH^plHrimij toi (where no conj, is used in Eng-
lish) : inultae et magnae Gogitationes, many gre<U
thonghU : plurima et flagitiosissuroa facinora, S. :
tot et tantae et tarn graves civitates. — Repented,
bf^th . . . tmdf as weU . . . at, oa M« one htmd . . .
on the other, not only , , ,but aUo : et haeo et alia:
et in cireo et in foio : lovis Et soror et coniunx,
V. : et publico et privatim: et est et semper fuit:
et oratio et voluntas et auctoritas, as wXL , , , as
. . . and, — ^The second or last et often introduces
a clioiax, both . . . and in particular: homo et in
aliis causis versatus et in nac mnltum versatus, —
Corresponding with neque, both , . . and not, both
not . . . and: via et oerta neque longa: nee sa-
pienter et me invito facit, both unwMy and agai$ist
my proiai : quia et consul aberat nee facile erat,
etc, L. — Corresponding witii -que, deinde, turn, in-
stead of another et: et Epaminondas oecinisse
dicitur, Themistodesque, etc : uti seque et oppl-
dum tradat, S. : tela fauutaque et gladius, Ij. : et in
ceteris . . . turn maxime in celeritate : et publioani
. . . deinde ex ceteris ordinibus homines. — After
a negative, uniting two words or phrases: non
errantem et vagam, sed stabilera sententiam : Nee
ptetate fait nee bello maior et arrais, V. — Uniting
iwo words which form one conception : habere ad
CatilinAm roandata et litteras : pateris libaraus et
aaro,V.: oemes nrbem et promissa Moenia,y.:
omnium artium ratio et diseipllna, systsmaHe eul-
tivoHon: quam (medidnam) adfert longtoqnitas
et dies, time : orescit oratio et facultas (i. e. dioen-
di facultas): a similitudine et inertia Oalloram
separari, from resembling their lack of enterprise,
Ta. — Et non, and not, instead of neque : patior,
ludices, et non moleste fero : exempla quaerimus
et ea non antiqna: uti opus intermitteretur et
milites contineri non possent, Cs. : pro deoore
Untum et non pro salute, L. : tantummodo in
arbe et non per totam Italiam, S.: me ista curasse
e£ non inrisisse potius, etc. ; cf. otioso vero et
nihil agent! privato: teraere et nuUo consilio:
heredes sui cuique liberi, et nullum teatamcntum,
Ta. — Adding a general to a special term, or a
whole to one or more parts, and the rest, and all:
Chrjsippus et Stoici, and the Stoics in general : ad
Tictum et ad vitam : procul ab Syracusis Sicilift-
que, L. — Adding a special to a general term, or a
S «tUun
part to a whole, and in particular, and especially:
si te et tuos cogitationes et studia perspexeris:
tris ^navls) In brevia et Sjrtis urguet, V. : regnum
et dnidema, H. — Adding an explanation or en-
largement of the thouglit, and indeed, and in fact,
ana moreover, and that, and besides : eiTabas, Ver-
res, et vehementer errabas : hostis et hostis nimis
ferus : cum hostis in Italift esset, et Hannibal ho-
stis, L. : te enira iam appello, et ea voce, ut, etc :
id, et facile, effici posse, N. : et domi quidem cau-
sam amoris habuisti : pictores, et vero etiam po^.
tae. — ^Introducing a parenthesis : ad praetorem —
et ipse ita iubebat— est deductus, L. — Adding a
result after an imper., and then, and so: Die qui-
bus in terns, et eris mihi magnus Apollo, V. — In-
troducing a strongly contrasted thought, and yet,
and in q>ite of this, and . . . possibly, but etill, 6u4 .*
et dubitas, quiu sensus in roorte nullus sit ? : ani-
mo non deficiam et id perferam : in amioitia nihil
fictum (est), et quicquid est, id est verUm. — ^After
an expression of time, introducing a oontempora-
neous fact, and, and t/ien, when, as : haeo eodem
tempore referebantur, et l^ati veniebant, Cs. :
eadem hor& Interamuae fuerat et Romae: simul
consul de hosUum adventu cognovit, et hostes
aderant, S. — Introducing an immediate sequence
in time, and then, when: Tantum dSatus et in ver-
bo vestigia torsit, Y. : vixdum ad se pervenisse et
audisse, etc, L. — Introduoins the second term of
a comparison, as, than, and: Nunc mihi germanu^s
pariter animo et corpore, T. : quod aequo promp-
tum est mihi et adversario meo: handquaquam
par gloria sequitnr scriptorem et aotorem, S. : ali-
tor docti et indocti. — ^Adversative, but, yet: gravis,
severus, et saepius miserioors, Ta. : magna corpora
et tantum ad iropetum valida, Ta.
et-enim, oonj., adding an independent and em-
phatic clause, as a reason, expianntlon, or corrob-
oration, ^or, for truly, and indeed, beoamse, since:
etenim iste non audebat, etc : etenim quid est,
quod amplius exspeotcs ?— In tmesi : Et memini-
stis enim, Y.— Introducing a parenthesis : legatto-
nis prinoeps est Heius (etenim est primus civita-
tis), no foite, etc-^After a word (poet.): Divinare
etenim mihi donat Apollo, H. : Tutus bos etenim
rura perambulat, H.
etesiae, ftmm, m,,s:lTii<nai, JStesian winds,
trade-winds, N. W. winds whichprepail in summer
in the eastern parts of the Mediterranean Sea :
venti : etesiis tenebatur, Cs.
ethologus, a4j., = n^oKoyoQ, imitating man»
ners, mocking personal peculiarities : mimi.
etiam, adv, ( rarely cor^. ) [ et +iam ]. I. 0 f
time, now too, yet, as yet, even yet, still, even now:
incertus sum etiam quid sim facturua, T. : cum iste
etiam cubaret, introductus est: Invalidus etiamque
tremens, etiam inscius aevi, Y. : quamdtiu^^t^m.
Digitized by VJV
6tiWhUhlllX
S86
ovmdo
how much longer: non dioo fortaiwe etiam quod
Bentio : cuius iam etiam nomen invitua audio, to
this day. — Adding a fact or thought, and aUo^ and
/nrlhimnore, oIm^ likewue, betidu, and aa wdl:
Ad haec mala hoc mihi aooedit etiam, T. : Uuum
etiam donis istis Adicias, V. : caret epulis, caret
ergo etiam vinolentia: quae forsitan alii quoque
etiam fecerint: ut in pace semper, sic tum etiam
in bello, then too: non modo auctorttate?, sed
etiam imperium. — U. P r a e g n., to introduce a
stronger statement, cmd even, nay, even : quae om-
nes docd summa, quidam etiam sola bona esse
dixerunt : satis armati f uerunt, etiam nullis armis
datis : ci vitas improba antea non erat ; etiam erat
inimica iroproborum, nay, rather: Immo etiam,
qui hoc occnltari facilius credas dabo, T. — To
heighten the force of a comparative, yet, still: an
quid est etiam amplius ? T. : die etiam clarius :
ad Alesiam magna inopia, multo etiam maior ad
Avaricum, Os. — ^UI. M e t o n., in affirmation, cer-
tainly, granted, by aU meant, yes indeed, yet : Pa.
Nil aliud dicam? Ba, etiam, T. : aut ettam, aut
non respondere: An. Num quid subolet patri?
Oe<> nil etiam, nothing at all, T. — Now, what f
pray t : Etiam oaves, ne videat te aliquis ? are
you on your guard, pray f T. : is roihl etiam glo-
riabitur ? etc., it he going to boost after thit f — At
imee, forthwith, now: Vide etiam sodes, ut, etc.,
T. : etiam tu hinc abls ? T. — In the phrase, etiam
atque etiam, again and again, eonttantly, repeated-
ly, persistently: etiam atque etiam cogita, T. :
etiam atque etiam argumenta cum argumentis
compararet promissa adfirmare, L. : adspice, H. —
IV. With enclitic particles. — With dum, Mtherto,
even till now, stiU, even yet : neque etiam dum scit
pater, T. : cum poteris igitur ( vent ), quoniam
etiamdum abes.— With num, still, even, yet: cam
tristis hiemps etiamnum saza Rumperet, Y. —
With nnne, yet, till now, still, even tiow, even to this
time, even at this time: Etiam nunc hie stas? T.:
vos cunctamini etiam nunc, quid faciatis ? S. : du-
bitate etiam nunc, si potestis : homo tribunatum
etiam nunc spirans, L. : nullo etiam nunc usu rei
militaris percepto, till that time, Os. : sparsis etiam
nunc pellibus albo, V.*^With si, even if, although,
albeit : Etiam si dudum fuerat ambiguum. Nunc
non est, T. : ego etiamsi omnia dixero, nequaquam,
etc. : etiam si lex faciat potestatem, tamen existi-
ment, etc — With twnn, even then, even, at the time,
till that time, till then, still: etiam tum patrem in
hominum uumero putabat: etiamtum Agricola
Britanniam obtinebat, Ta. : quod acres sint etinm
tum, cum, etc., even at times wJten. — With tune,
even at that time, even yet: Haanibalem armis
etiam tunc invictum voluptate vicit
( etiamdTtm, etUmnam, etiamnimo, eti-
~, etiamtum), see etiam IV.
~, eonj. I. Introducing a concession, though,
although, albeit : Etsl scio ego meum ius esse . . .
ego tamen, etc., T. : etsl non inlquum est, tamen
est inusitatum: etsl aliquo accepto detrimento,
tamen, etc., Cs. : etsi nihil aliud abstulissetis, ta-
men oportebat, etc : etsi priore foedere staretnr,
satis cautum erat, L. : Id etsi antea iam consecra-
tum esset, tamen tum se dare, etc., although^ as he
pretended, etc. : etsi non iniquum certe triste sensr
tQs consultum factum est, L. — U. Introducing a
correction or limitation, although, and yet, but,
though I know that: virtutem si unam amiseris —
etsi amitti non potest virtus, sed si, etc.
en, interj., =£v, bravo/ well! well done.': Sa
nostef, laudo, T. : * eu !' thafs rigid, H.
eaini, see eubans.
eilgae (enge), interj., = e5ye, bravo ! weU done!
good! hurrah!: eugae habeo optumam, T. —
Ironic: eugae, iam lepidus vocor, excellent ! T.
euhfixM or enans, antis P. (the cry of the
Bacchantes), crying euhan! Ct., Pr.— Poet with
ace. : euhantis orgia Ducebat Phry^as, celebrating
the rites of Bacchus with tlie cry etwan ! V.
Eobiis or Buiifl, adis,/., =e&tdQ, a Bacchante,
H.
Suhius or Eoliu (not Evius), I, m., = ESioc>
a surname of Bacchus, C, H.
eiihoe or euoe (disyl. ; not 6voe), tTUerf.^
= eifot, the cry of reveUers at the festivals of
Baeehut^ V., H.^ 0., Ct
Bumenides, um, /., z=EbutviSeQ, the Paries,
0.,H.,V.
ennnohuB,!, m., =c^vo£yoc, a eunuch, T., Cs.,
C, lu. — Fern., a comedy of Terence,
euoe, see euhoe.
euiipuB (-OS), I, m., =z&9ptToc, a channel, strait^
narrow sea,
evaduB, a^. [euros], eaeiem, orient : fluctus, V.
euroflk I« m., =cd/)oc» the southeast wind, H.—
Plur., v., 0. — The east wind : Eurus ad Auroram
rocessit^ 0. — Wind : Rhipaeus, V.
e-vado, si (evAstl, H.), sus, ere, to go out, come
out, go forth : ex balineis : oppido, S. : undis, V. :
in terram, disembark, L. — With ace, to traverse,
pass, leave b^und : viam, Y. : vada, O. : castra,
L: silvaSjTa.: amnem,Ta. — To rise,climb,mount,
ascend: ex atklitis sedibus: ad summl fastigta
culminis, Y. : in mnros, L. : gradfts altos, mounM,
Y. — To get away, escape : ex insidiis : ex f agl,
Cs.: e manibtts hostium, L.: advorso colle, 6.:
nostras manlls, ei^ajMjY.: loca mortis, 0.: angu-
stias, L. : pugnnc, v . — ^F i g., to go out, pass out^ get
off, come awft% escape: ex corpore: neoem, Ph.:
illud tempus, Ta. — E s p., to tttm out, beocme, come
to, result, prove to be, end in : ex istis angustiis
ista evaserunt deteriora quam, etc: oratores:
Digitized by V^OOQIC
•▼•1^
987
0V6rto
iaveius evasit vere faidolis regiae, L. : eri lenitas
Verebar qnonQin evaderet, ni&uld end im, T. : mi-
ramur id, quod somniarimus, evadere? happen * ne
haec iAetitia vana evadat, L. : hucine (benefioia),
eud in tkUf S. : Ulaec lioentia evadii in aliquid
malum, T. : in morbos longoe, L.
e-vagor, fttus, arl, dep., to wander forth, mareh
to and/ro, manoeuvre : effuse, L. : ad evagandum
^patium, /or evolutumMyL, — Fig., to epread, es>
lend: qui appetitfis longins evagantor: late vis
morbi. Lb — With ace..* ordinem Rectum, tran»-
ffrat^n.
e-val«flOO^ IttI, — , ere, tnM., to grow tirong : ut
quaeque gens eraluerat, Ta. — Fig., to grow, de-
tdop, ripen : multa secatura quae adusque bellum
eralcscerent, Ta. : nationis nomen evalutsse, came
inio vogue, Ta. : tempus in suspicionem evaluit,
i. e. wot tuA at to eauae, Ta. — With infin., to
avail : medicari cuspidls ictum, Y. : perrincere
sonnm, H.
e-valldnfl, adj., very ttrong, mighty : spina.
e-Taneoco, nul, — , ere, tn«A., to vaniah, pau
away, die away, diecqopear : (vinum) vetustate, to
become vapid : Gornua lanae, O. : in tenuem ex
ocnlis evanuit auram, Y. — ^F i g., to pan away, he
forgotten^ perieh, be watted: Ne cum poStft scrip-
tura eranesceret, T. : sententiae Aristonis evanue-
rant: nimift glorift ingenium, L. : omnia Herbaruro
Tirtua, O. : bella per moras, Ta«
evanidiis, adj, [ YAC- ], vaniehing, passing
away: pectora,0.: amor, 0.
e-vasto^ a?I, fttus, are, to lay utterly waste, de-
vastate : urbLi,L. : culta evaatata aunt bello, L.
eraotoflk P. of erebo.
e-veho^ vdxl, vectns, ere, to carry out, bring
forth, convey out, lead forth : omnia ( algna ) ez
fania evecta: ex plania locis aquas, L.: incaute
se erebentls ezcipiebat, rushing out, L.— 7b carry
vp: in collem erehi, L. — Pass,, to be borne forth,
move forth, proceed, advance, sail, drift: evectus
effreno equo, L. : f reto in Oceanum evectus, sailed
out, L. : in altnm, L. — F i g., to carry forth, spread
abroad, carry away: e Fimeoo eloquentia evecta
est : inter dicendi contentionem inoonsultius evec-
tus, L. — To Uft vp, raise, devote: alqm ad deoe,
U.: quos evexit ad aethera virtus, Y. : ad oonsu-
latum, Ta. : in caelum, lu.
e-velld^ velll, volsus or vulsus, ere, to tear out,
pluck out, extract: linguam Catoni: ferrum, Gs.:
arbor, qaft evolsS, L. : spinas agro, H. : PoUicibus
fauces, O.: emblems, to tear oioay. — Prov.:
Caeno plantam, H. — Fig., to root out, extract,
eradicate, erase: oonsnlea ez memorift: ex animo
scrupalnm: aospiciooem.
e-venid^ veni, ventua, Ire, to come out, come
forth: Meraea prof undo, pulofarior evenit, H. —
Fi g., to fall out, come to pass, happen, befaV^ be-
tide : si Ubi evenerit quod raetuis tie accldat : ut
alia Romae eveniat saepe tempcstas: ubi pnx
evenerat, had been conduded, S. : ne idem eveniat
in meas litteras, befall: Genucio ea provincia sorte
eveuit,/!^ to, L. : tibi hoc incommodum evenisse
iter, has been a hardship, T. — Impers., it happens:
evenit, senibus ambobus simul Iter ut essct, T. :
forte evdnit ut ruri essemus : at tibi contra Eve*
nit, ut, etc, H. — To proceed, follow, result, turn
out, issue, end (of things): quorsum eventuram
hoc siet, T. : ex sententifi, T. : (auspicia) sibi se-
cunda evenerint : cuncta prospers eventura, 8. :
mihi feliciter : bene, S. : oontra ao dicta sint
eventom, I, fi. [P. n. of evenio], an occurrence,
cluinee, event : causae eventorum. — l^hat which be*
fidU, experience, fortune : te ex nostris eventis
communibus admonendum: pendere ex alteriua
eventis. — An issue, consequence, result, effect: con-
silia eventis ponderare: stultitiae poeuam ferro
gravius quam eventi.
eventura, 5rum, n. [P. n. of evenio], tliat which
will happen : eveutura precor, I e. my prayers shaU
eventUB, ills, m. [ex+BA-], an occurrence, aed"
dent, event, fortune, fate, lot: fore eos eventds re-
rum qui acciderunt : ex eventu navium, Ca. : duels,
Y. : qui quosque eventQs exciperent, Ci. : impio-
rum f ratrum, L. : eventOa illos meruisse, 0. — The
issue, consequence, result, end: eventus est alicuiua
exitus negoti: eventus in incerto erat, S.: ad
eventum festinat ( po6ta ), H. : cogitans incertos
eventOs valetudinis : certaminum, L. : belli pro-
sper, L.: eius diei, Gs. — Pro v. : stultorum magi-
ster est, L.— -^ success, good-forttme : atque ilii
modo cauti prompt! post eventum erant, Ta.
e-verbero, — , — , ftre, to strike violently, beat :
clipeum alis, Y. : cineres alls, 0. : hastis os, Gu.
e-Terg5, — , — -, ere, to send out, cause to me-
ander forth: ut montes evergerent rivos, L.
everrioulnm, I, n. [ ex + YAR- ], a broom,
eweep, — Only fig.: malitiarum omnium, drag*
nd: huiusoe modi (a play on the name of Yerres).
e*veiTO, verrl, versus, ere, to sweep out, — Fig.,
to dean cut, drip, plunder: fanum eversum relin-
quere : paratus ad everrendam provinciam.
eversio, Onis,/. [ex+YERT-], an overthrow-
ing, subverdon : columnae: rerum p.
eversor, oris, m. [ex+YERT-], a subverter,
dedroyer • regnorum, Y. : rei p.
eversus. 1. P. of everro. — 2. P. of everto.
e-vertS or evoxto, tl, bus, ere, to overturn,
i^itum, turn %^}side down : navem : aequora ven-
tis,Y.: nquns, 0. : eversas cervicTs tuas abstine.
evosUgatns
986
overthrow^ ujmely throw dovn: bustam in foro:
atatuum: pinum, V.: tecta ia dominum, 0. — To
turn outy drive out^ acpd^ ^eet: papillum fortonis
patriis : hunc f unditiu bonis. — To overthrow, m^
vertj datrojf : urbis: castellum, H. — ¥\g.,to over-
throWf rut'n, ntbveri^ deUroy, abolish : proTincias :
l^ges Caesaris : testamenta, iura : eveno sucour-
rere saeclo, V. : disciplinam, L. : spem, 0. : Cras-
soSf Pompeios, ruin, lu.
e-vestigataa, P., traced out, dteeoveredy 0.
evxotns, P. of evinco.
e-Tidens, adj. with comp. and nip,^ looking out,
ohviouSy apparent, manifest^ plain, clear, evident :
si quid est evidens^de quo inter omnls conveniat:
res, L. : numen, L. : quid est evidentius ? : evtden-
tissimum id fuit, quod, etc., L.
evidenter, adv. [evidens], evidently, mani/ett-
ly, obviously : paenitere, L.
e'videntia, ae,/. [evidens]. — ^In rhet, c^it-
tindness, vivid presentation,
e-visilo, avi, atus, Are, to he vtakefvl, he vim-
lant: in studio. — To vtateh over, vyatch through:
tua consilia quam evigilata cogitationibus, utith
what vigilance matured: nox evigilanda, Tb. : quos
( libros ) studium evigilavit, i. e. nocturnal Uitdy
produced, 0. — To have dotte watching: nobis evi-
gilatum fere est.
e-Tilesod, lul, — , ere, inch,^ to become vile,
grow worthlen: cuius criminationibua eviliussent
pericula sua, had been depreciated, Ta.
e-vinoipi nxl, nctus, Ire, to bind up, wind
around: diademate caput, Ta. — Usu. P. pan.:
evincti bracchia duces, fettered: viridi oliva, gar-
landed, v.: Puniceo suras cothuruo, V.: vitta
crinis, 0. : palmae, bound with the caestus, V.
e-vinoo, vici, vlctus^ ere, to overcome, eongue»',
eubdue, vanquish, overwhelm: evicit omnia miles,
L. : laciimis evicta meis, Y. : blandimentis vitae
ericta (i. e. ad Tivendum), Ta. : evinci arobitu in
gaudium, to he forced, Ta. : Aeduos, Ta. : somnos,
to resist^ 0. : amnis oppositas e?icit gurgite moles,
V. — 7b pass in safety : remis Charybdin, O. :
f return, 0. — Fig., fo prevail over: solis imago
ETicit nubXs, breaks thro/ugh, 0. : evincit miseratio
superbiam, L. : platanus caelebs BWnoet ulmos,
supplant, H. — To bring to pass, prevail, evincunt
instando, ut litterae darentur, L. — To prove, evince:
Si puerilius his ratio esse evincet amare, H.
evinctaa^ P. of e-vincio.
e-Tiro, &vl, — , are [ex+vir], to emasculate:
corpus, Ct.
S-viscero, — , atus, &re [6x4- viscera], to de-
prive of entrails, disembowd, eviscerate: corpus,
Enn. ap. 0. : columbam pedibus uncis, mangle, V.
evitabiUi^ e, adj, [1 evito], ovoMiad^.* telum^O.
1. e-vitOk AvI, fttus, ftre, i
Evitata rotis, H. : fraxiaum, O. : cauaas supicio*
num : tela amiotu, Ct
2. evito^ &vl, — , ire [ex+vital to deprive of
life, hill: Priamo vi vitam evitari, Enn. ap. G.
(JBtIiuX see Eabius.
evoofttor, Oris, m, [evoco], a summoTier, re-
cruiter, one who drums up • civium perditoram.
evooatus, atfj, [ P. of evooo ], called aut.-^
Pfur. m. as subst,, reinlisted veterans, Gs., S.
e-vooo, AvI, &tus, &re, to call out, call forth, ^
summon^ evoke: te hue foras, T. : miUtea ex hi-
bemis in expeditionem, S. : virum e curia, U :
testis hue: nostros ad pugnam, challenge, Gs.:
deus evocatus sacratis sibi finibus, removed by in'
vocation, L. : animas Oreo, V. : centuriones, Cs. :
viris fortibus nominatim evocatis, Gs. : alqm Itt>
tens : nostros ad pugnam, challenge, Gs. : ad arma:
ad praedam, Gs. : manis : alqm ab inferis : proa-
vos sepulchris, O. — Fi^, to caU forth, bring out,
elicit, stir, raise: probitas non praeroiorum roer-
cedibus evocata: familiam e tenebris in tucem:
sic te iis (litterie) evocatam, aj^[)ealed to : (cogita-
tiones) in medium, L. : praedae cupiditas multos
longius evocabat, led on, Cs.
6-volgo (-vulgo), ftvl, atus, Sre, to make com-
nionly known, divwge : civile ius, L. : sic evulgari
iussit, laurum additum (esse), etc., Ta. : evolgatus
pudor, i. e. public exposure, Ta.
6-volo^ ftvl, atus, ftre, to fly out,Jlu away,fy
up: ex quercu (aquila): sic evolat ales, O. — To
come forth quickly, rush forth, hasten oiut: ex
omnibus partibus silvae, Cs. : e conspectu : e
poena, to escape: rus ex urbe. — Fig., to escape, fly
away, flee: ii, quorum anlmi, spretis oorporibiis,
evolant foras . ex istonim insidiis. — 7b nwunt,
ascend, rim: altius, reach a higher rank: sic evo-
lavit oratio, ut, oto.
eTolaio (evul-), Ms,f [ex+2 VEL-], apuli-
ing out : dentis.
evolaos, P. of evello.
evolutio, onis,/. [ex +8 VOL-], an unrMng:
poS(arum, reading,
evolutus, P. of evolvo.
5-volvd, voM, volfltus, ere, to roB cstt, roll
forth, unroll, unfold: amnis ... in mare evol-
vendo terram, etc., L. : vestis tyranni,0.: Tolumen
epistularum : aquas per caropos, to ^pnread, Oa. :
In nuire se (Xantbus), discharge, Y. — Pua, ts
glide, creep: species (anguis) evoluta repente, L.:
per humum evolvuntur, Ta. : ad aures raiiitom
dicta ferocia evolvebantur, spread, Li— Of books,
to unroll, read, peruse, study: diligenter libmm:
fasios, H. : poStai.— 7b roU out, qrin ostt: fuaos
meoe (of th« FatesX 0.--Fi&. to «i/b«, makt
Digitized by VjOUQIc
cbsr, diteUm, rtMol: anlrol sai notionem: natu-
nun reram : leriein fatl» O. : haec, invod over, V.
— 7b /re«, crfnoa^ Mtrip: me ex his turbis, T. :
eTolutus intfegumeBtis diMimulationia. — 7b drive
Ojf, r^pd: istoe ex praedA, L. — 7b produce^ dt-
wiop: exitom criminis: Qoae poetquam evolvit
(dew), O.
e-vomo^ Hi, itas, ere, to 9pew out, vomitforih :
eas (conchas) : partem maria ore, 0. — To spew
cut, ejtdy expdy dufforge : quod (urbs) tantam po-
stern evomaerit : Faucibiu f umum, V . — F i g., to
wenl^dugorge: iram in eoe, T. : in me orationem.
e-Tulso, see evolgo.
eralflio, evnlBns, see Svol-.
ez or (only before consonants) e, praep, with
abL, out of ^ from within (opp. in). I. In space,
mU of, from: stgna ex urbe tollere: solem e
mundo tollere: ex hoc fondculo tantumdem su-
mere, H. : ex Aetbiopift Ancillula, T. : ex urbe
sicarii : eiua ex Africa reditus : ex Hispania qui-
dam, C^ : puer ex au1&, H. — P^m, down from,
from off: ex speluncfl saxum in crura eius inci-
disse: equestribus proeliis saepe ex equis desi-
liont, from harmbaek, Gs. : cecidisse ex equo dici-
tar. — Upfrom^ tdtove, out of: ooUis paululum ex
planitie editua, Ga. : globum terrae eminentem e
marl — I n gen., from, down from, at, in, upon :
ex cruce Italiam cemere: ex equo pugnare: ex
loco superiore oonsptcatus, etc., Cs. : ex hoc loco
Terba fecisti: ex vinculis causam dicere, L. —
Esp., in adverbial phrases: ex itinere, on the
march, wilhotU halting, S. : ex f uga, during the
fight, Os. : portus ex adverso urbi posttus, oppo-
eite, L. : erat e r^one oppidi oollis, over against,
Cs. : ex omni parte perfectum, eniiretg : aliqiia ex
parte ineommodis mederi, in mme meature : im-
petiis ex maxima parte servorum : e vestigio, ttid-
Jetdjf, — II. In time, of succession, /rom, imme-
diaidg after, directly after, after, following : Gotta
ex consabUa est profectus in OaJliam : tanta vili-
tas annonae ex inopla oonsecuta est: ex magfiis
rupibus BActuB planitem, Gs. : Aliam rem ex alift
cogitare, T. : alia ex aliis iniquiora postulando, L. :
diem ex die exspectabam, day after day, — Of dii-
nUon, from . . . onward, from, since, beginning
at: ex ea die ad hanc diem : ex eo die, quo, etc :
ex oerto tempore, after a fixed date: ex aeterno
tempore: Motum ex Metello oonsule (bellum), H.:
oetavuB annus est, ex quo, etc, nnce, Ta. : Romae
vereor ne ex Kal. Ian. magni turoultHs sint, after.
^With the notion of escape or relief, from and
after, from: se ex labore reficere, Gs. : ex illo
metu mortis recreatus : animus ex miseriis reqiiie-
vit, 8. — Bsp., in phrases: ex tempore effutire,
offhand, wtihout refieetion: ex meo tempore, /or
my conveniemee: in quibus (quaestionibus) ex tem-
pore olBdam quaeritnr, aetirdimg to ciratmttaneee :
19
ex intervallo conseqHi, after a while: ex tempore
aliquo. — III. Fig., of the point of departure,
away from, from, out of, of: amicitiam e vita
tollunt : e f undo eiectus, diepoaeeseed of: agro ex
hoete capto, L. : ex populo K. bona accipere, S.
— ^Partitive uses, of a whole or class, of, out of,
from among, among: alia ex hoc quaestu, i. e.
trade, T. : non orator unus e multis, i. e. no com-
mon: aoerrimus ex omnibus sensibus: ex primo
hastato (ordioe) legioni:), one of the first division,
Gs. : multum ex ripi colere, Ta. : altitudo pup-
pium ex navibu?, C^. — Of the means, out of by
means of, with: ex ineommodis Alterius sua ut
conparent commoda, T: : ex caede vivunt : largiri
ex alieno, L. ; cf. ex iure hestemo panem vorent,
dipped in, T. — Of the origin or source, from, out
of, bom of arising from: bellorum causae ex rei
p. contentione natae: ex pertinacift oritur seditio:
ex animo amicus, heartily. — ^E s p. with verbs of
sense, inteliigenoe, etc: quA re negent, ex me non
audies : ut ex amicis acceperam : ex quo intelle*
gere posset: ut ex lis quaeratur: video ex litte-
ris.--<)f the material, of, out of: statua ex acre
faota: (homo) qui ex animo oonstet et oorpore:
milites mixti ex conluvione gentium, L. — Of a
oondition or nature which is ohauged, /t'om, out
of: di ex hominibus facti : ex exsule consul : duas
ex unA civiute disoordia fecerat, L. — Of the
cause, from, througli, by, in conseouence of, by
reason of, on account of: gnivida e rarophilo, T. :
mfirmus ex morbo : e vi& languere : ex gravitate
loci volgari morbos, L.: ex ilia ipsa re, for that
very reason : e quo efficitur, non ut, etc : ex hac
clade atrox ira, L. : ex legato timor, Ta. — /rom,
after, on acconni of: cui postea Africano cogno-
men ex virtttte fuit, S. : nomen ex vitio positum,
0. : urbero e suo nomine Roroam iussit nomlnari.
— Of measure or rule, cuxotxUtig to, after, in con-
formity with, in pursuance of, by: ex aliarura in-
gentis me iudlcet, T. : dies ex praeceptis tuis ac-
tus : ex consuetudine 8u&, C», : e virtute vivere :
ex senates sententift: ex Benientih, satisfactorily,
T. : ilium ex artificio comico aestimabat. — Esp., in
the phrases, ex re, according to the fact, to the ad-
vantage, to profit : oratio ex re et ex causa habita :
Non ex re istius, for his good, T. : garrit Ex re
fabellas, apt^ H. : quid tam e re p. fuit f for the
public benefit : ex usu, ocfvanto^eoiit; ex usu quod
est, id persequar, T. : rem ex usu Oalliae accidisse, ^
Gs. : e re natA, according to circumstances, T. — Of
manner, mostly in adverb, phrases: res ex libidine
magis quam ex vero celebrarc, arbitrarily . . .
justly, S.: dicam ex Animo, outright : ex compo-
sito, by agreement, L. : ex facili, with ease, Ta. —
IV. In compounds, ex stands before vowels and
h, and before e, p (except epoto, epotns), q, s (ex-
cept escendere, escensio), t ; et { sometimes ec )
before /; A before b, d, g, i con
Digitized by^
•■'G^b^p'
ezaoerbo
290
exlex), m, n, tf. For exs-, ex- alone is often writ^
ten (exanguis for exsanguis, etc.).
ez-aoerbo, ftvl, itus, ftre, to extuperaie, irritate^
provoke: ut ira exacerbarentur animi, L.: contu-
meliia hostes, L.
ezaotio, onis,/. [ex+1 AG-], a driving otU^
easting: (reguro).— -4 driving, conduct, tupervis-
ion : openira publicorum. — F i g., « colleding, ex-
action : pecuoiae : earum (pecuniaram), L. : f ru-
menti, Ta. — A tax, tribute, impoet: acerbissiina
capitum atque ostioram, poU and hearth tax.
exactor, oris, m. [ex-Hl AG-], a driver -out,
expdUr: regum, L.— Fig., a detnawUr, exactor:
BuppUci, an executioner, L. : promissorum, L. : cum
ipse ut exactor circumiret, oversee)^ L. — A collector
of taxes, tax-gatlterer, Cs., L.
ez&otOB, aty, with wmp, [P. of exig^], precise,
accurate, exact: numerus, L.: fides, 0.: morum
exactior, 0.— P/ur. n. as eubst. : sociis exacta re-
ferre, V.
•z-aoa5, ul, atus, ere, to sharpen, make point-
ed: valloe, v.: spicula, V. — Fig., to sharpen,
make keen,stimdaU, exeiie, inflame: mucronem in
nos: iogeni aciem ad bona diligenda: plurimos
Ir», N. : animos in bella, H. : exaouct sapor pala-
tum, 0.
eac-adversnm (-▼orsom) and ez-adver-
■ns (-voraua), adv, and praep,, over against, op-
posite.—Aa adv. : pistrilla, et exadvorsum fabrica,
T. : exadvorsum ei loco Tonstrina erat, T. — As
preup. with ace. : exadrersus eum locum : exad-
versum Athenas, N.
ezaediflcatio, onis, / [exacdifico], a finish-
ing, complfiiivg (of a building).— F i g. : posita in
rebus et verbis^.
6X-aedifiOO, flvT, fttus, ftre, to finish building,
complete, erect, build, construct : oppidum, C«.: do-
mos, S.: terapla deum, L.: mundum. — Fig., to
fini^ complete: opus.
ezaequatio, Onis,/. [exaequo], a likening,
uniformity (of dress, eta), L.
ez-aequo, &vl, fttus, ftre, to make equal, place
on a level, equal: se cum inferioribus : tironi sese
exaequari sinere, L. : militibus exaequatus oum
imperatore labos, S. : iura pretio, le.tosdl alike.
— To equal, attain equality with: facta dictis, tdl
worthily, S. : tetricas Sabinas, 0.
ezaeresimtiB, adj., = i^atpiotfiog, that may
be taken out, to be omitted: dies, intercalary,
ez-aestuo, avi, atus, fire, to boil up, foam up,
ferment : exaestuat mare, L. : unda ima vertici-
bus, V. : mens ira, V. : ignis (amoris), 0.
ezaggeratto, Onis,^. [exaggero].— Only fig.,
devotion, exaltation : animl
ez-aggero^ ftvl, fttus, ftre, to heap, pile, load.
fit: planitiem aggestS humo, Ga.: tpatium, Co.
— To heap up, aceumulaie : fortunas: opes, Pfa.
— F i g., to exalt, amplify, haghien, magnify^ exag-
gerate : sextttlam suam nimium, i. e. «aiim too
m;uch: animus virtutibus exaggeratus: oratio ex-
aggerata : beneficium verbis : virtutem.
ezagitator, oris, m. [exagito], a severe critic,
censurer: rhetorum.
ez-aglto, ftvl, fttus, ftre,/r<7., to rouse, keep in
motion, disquiet, fuirass, perseaUe, disturb, torment,
vex : Istius iniuriis exagitatt : ab Suevis exagitati,
Cs. : rem p. seditionibus, S. : di exagitent me. Si,
etc., H.: quos egestas examtnbat, H. — To rail at,
censure, criticise, satirixe, raUfy: hi oonvicio oonsu-
lis conrepti exagitabantur, Cd. : cum Demosthenes
exagitetur ut putidus : exagitabantur omnes eios
fraudes. — To stir up, irritate, rouse, excite, stimu-
late, incite : senatum criminando plebem, S. : dis-
putationibus exagitattis orator : volgum, S. : mae-
rorem : furores corde, Ct. : vis hominis exagitanda,
S. : manes, Pr.
ez-albeaco, buT, ere, inch,, to turn pale : metu,
£nn. np. C. : in principiis dicendl
ezalo. see exhale.
1. ezamen, inis, n. [ez+1 AG-], a multitude
fiying out, swarm : apium : vesparum, L. : cum
prima sui ducent examina reges, V. — A multitude,
croud, thoal, swarm: examinibus suis agros ope-
rire, L. : iuvenum, H.: servorum.
2. ezamen^ inis, n. [ex-f2 AG-], ifie tongue
of a balance: aequato examine lances Sustiuet,
V. — Fi g., a weigfUng, consideration: legem, 0.
ezamlno, ftvl, fttus, are [2 examen], to weigh:
(a€r) tamquam paribus examinatns ponderibus:
ad certum pondus, Cs. — ^Fig., to weigh, ponder,
consider, examine, try, test : omnia verborum mo-
menUs, non rerum ponderibus : verborum ponde-
ra : male verum, H.
ezanolo (not -antlO), avI, fttus, ftre, to exhaust,
suffer through, endure: tot belli annea, G. poet :
multa, quae oorpore exanclata atque animo pertu-
li ! : omuls labores.
ezangnlB, see exsanguis.
ezanimatio, 5ni8,/. [exanimo],/ai»/iMv, ter-
ror: metum subsequens: in exanimationes ind-
dere.
ezanimatofl, P. of exanimc.
ezanimls, e, acfj, [ex-Hanima], lifdess, dead:
(columba) Decidit exanimis, V. : .ut exanimem la-
bentem ex equo Scipionem vidit, L. : artQs, 0.—
F i g., breathless, terrified, diemayed: legiones vice
unius, irt^ suspense for the fate of, etc., L. : Audiit
exanimis, v.: metu, H.
ezanlmo^ ftvl, fttus, ftre [exanimns], to put out
of breath, tire, fatigue^ weaken, ahenuL—OnXj
Digitized by VjOOQIC
^OOgl
201
poMs.: Qt cam milites exanimarentar, Gb.— 7b
breathe forik: eziliier verba. — To tUprive of life,
kiUj wear ctU: taxo se, Gs.: volnere exaDimai'i
nimio gaadio, L. : oircumveDti flamma exaniman-
tar, Oa. — ^F i g., to deprive of 9df'jtotaemon^ terrify^
offUate^ 9tun, vear out, tUiheartm: me metu, T. :
te metQs exanimant iudiciorum : me quet^lia tuia,
H. : avidoa f anas Exanimat, H. : exanimatus Pum-
philus amorem indicat, out of hU tnU, T. : cum
exanimatus ipse adcurrit : Troia agmina, V.
exaniiniu* adj. [ ex + aoima ], UfeUm, dead:
iaT6ols,V. : strata corpora, euiTMei, L.
(exantlo), see exanelo.
ex-ardMCO, Srsl, arsns, ere, inch., to bUae out,
kindle^ take fire: roateriee facilis ad exardeseen-
dum. — Fig., ia be kiruBed, be inflamed, break out,
be exa^fferated, be proifoked, x^e : iracandiS ac
stomacho : dolore, Gs. : infestius, L. : Haud secus
quam taurus, 0. : ad spem llbertatis : ad bellom,
L. : Talibas dictis in iras, V. : ex qao exardescit
amor : ambitio, L. : violentia Tami, V. : importa-
nitas seeleris : altercatio ia contentionem auimo-
rum exarsit, L.
ex-areocob ml, — , ere, inch,, to dry up, become
dry: amnes : fontes, Gs. — Fig., to dry up, wither,
perieh: exustus flos siti veteris ubertatis exaruit :
Tetustate exaruit (opinio).
ex-axmo^ — i — ^ &re, to diearm : cohortes, Ta.
ex-aro^ ftvl, Atos, are, to plough out, dig up, dig
out : sepulcra : puerum. — To raite, product, ob-
toia by tiUage, harveKt : tantum labore suo fru-
menti: decern medimna ex iugera — Fig., to
mark on tablelewith the etyle, write, note, §et tiown :
prooemium. — 2b furrow, wrinkle: Gum ragts
Fn>ntem aenectus exaret, H.
ex-aipero^ avl, atus, Sre, to make rough,
roughen .- exasperato fluctibus mari, L. : f return,
0. — Fig., to irritate, provoke, exaeperate: durati
tot malis exasperatiqve, Ij. : animoe, L.
ex-aaotord, titi, Atus, ftre, to diecharge from
ternee, reUam from ike military oath : exercitus
T«lat exauctoratus morte ducis, L. : milites exanc-
torati, L. : se, L e. toguU the eervice, L. : exaucto-
rati tribuni, AiaUtfred, Ta.
ex-audio^ Ivl, Itus, f re, to hear clearly, dittin^
g^dth, diecem, hear: voces : sonitum remorum,
Cs. : voces mulienim, L. : maxim& voce, ut omnes
exaadire possint, audible to aU. — 7b hear, perceive,
uitierttand, attend to, regard: multa : Non exau-
diti sanguis vatia, 0. : monitor non exauditns, un-
huded, H.: exaadi, voltOsque attolIe,^«« heed, 0.
—7b Ueten to, heed, regard, grant: preoes et vota :
dirae exauditae ab omnibus dis, L.
•x-^ugao^ — ^ ^ ere, to increaee greaily, con-
furm: opinionem mihi animo^ T.
ezanguratio^ onis, /. [exauguro], a de§eerau
ing, profaning s saoeUonim, L.
ex-augnro^ — ■, — , Are, to deteerate, make pro-
fane: fana sacellaque, L.
ex^oaeoo, AvI, &tus, are, to blind, make blind:
no& — 7b put out of tight : Flumiua excaecata,
loet underground, 0.
exoandoaoentia, ae, / [ excandeaoo ], kind'
ling wrath, an outbreak of anger, Gs.
ex-oandaaoo, dul, — ^ ere, tnM., to grow hot,
kifidle, — Fi g.: nisi it€ excanduit fortitudo.
ex -canto, — , atus, Are, to charm forth, en-
chant: sidera excantata, H. : paellas, Pr.
ex-oarnlfloOb — , Atus, ftre, to tear to pieeee,
butcher : me, L e. torment, T. : Anaxarohum.
ex-oavdb — -, fttus, ftre, to hollow out: ex anft
gemmft trulla exoavata.
ex-oedo, cessi ( exoftssis for excSsseris, T. X
ceflsus, ere, to go out, go forth, depart^ retire, with-
draw: abiit, exoesstt : metu, L. : quoquam ex istoc
loco, T. : ex tenebris in laoem: ex itinere, Gs. :
acie, Gs.: bello, S. : urbibus, L.: urbem, L.— 7b
projeet, reach : rapes auattuor stadia in altitudi-
nem excedit, Go. — 7b be in exoeee: ut nulla pars
excederet extra, i. e. destroy the balance of Uie
whole. — F i g., to go out, depart, leave, withdraw,
dieappear: aniroi cum ex oorpore excessissent :
palmft, yidd the victory, V. : excessit e vita, died:
Quom e medio excessit, T. : excessit quinquageai-
mo anno, Ta. — Of things : cura ex corde excessit,
T. : cognomen memoria excessit, L. — 7b po 6e-
yond, exceed, pam, extend, attain, pam over: post-
quam excessit ex ephebis, T. : ex pueris : ad pa-
tres etiam et ad publtcam querimoniam excessit
res, L. : insequentia excedunt in eum annum, qui,
etc., L. : paululum ad enarrandum, etc, digreee,
L. : eo laudis excedere, quo, etc, attain euehfame,
Ta. — 7b iurpate, eiieeed, overtop^ tower above :
summam octoginta milium, L. : fidem, belief 0.
excellent entis, a^. with eomp, and enp. [P.
of excello], towering, prominent, duting^defCed, mu-
perior, eurpatdng, esuxUent: animus ac virtus:
vir virtute : inter tot unns : studium, C». : eycnus,
ofeurpamng beauty, V. : nihil illo excellentius in
vitiis, K. : excellentissima virtus, Gs.
exoellenter, adv. with comp, [excellens], esM^
lently, exceptionally well: quae gesta sunt: pro-
nuntiare, K. : se excellentius gerer&
exoelleiitia, ae, /. [excellens], euperiority, exr
eellence: animi. — Plur,: (in amicitift).
excello {praet, exoellet, Gu.),-^, celsus, ere [2
GEL-], to be eminent, be tuperior, turpaee, excel: qui
(artifex) excellit: haee (flagitia) quae exceliunt,
your mott eon^rieuoue crimet : super ceteros, L. :
ceteris: ingenio scientiftque: dignitate principi-
bus: in omnigeoereartium. « r^r\ni^
® Digitized by VjOOQIC
(6Z0elM)i adv. [exoeleusl tfi an devaUd tone,
loftily. — Only comp. : excelsius dicere.
ezoelsitUk fttis,/. [excelsus], loflmeu, ateend-
ency: aDimL
ezoelstui, adi. with eomp. and sup. [P. of ex-
cello], elevated, lofty, high : locus, T. : mona, Cs. :
vertex mentis, V.: gigntim: in excelsiore loco:
cornu excelsius, Ca. : mons excelsissimus, Os. — As
nAat^ ft., a height : simulacrum in exoelso oonlo-
oare : ab excelso, 0. — ^F i g., high, lofty, diitingiHeh'
ed, excellent, noble: te natura excelsum genuit:
animus : gloria, Ta. : orator quodam mode excel-
sior : excelsissima sedes dignitatis. — As eubet. n.,
an elevated etation: in exoelso aetatem agere, S. :
excelsa sperare, L.
exoenaio, see eaoensio.
ezceptio, onis,/. [ex+GAP-], an exception,
rettynction, limitaiion : sine ulift exceptione: im-
peritare nullia exoeptionibus, i. e. tnth abeohUe
power, Ta. : in lege.— E a p., in law, a Umitaiian
(in a declaration or complaint), C— ^ protest, ob-
jection, C, Ta.
ezoepto^ ftTi, atus, tire,freq. [exdpio], to take
otU, take vp, cakh: barbatulos de pisctnft: bos
(milites), Cs. : auras, to ennffup, V.
exoeptns, P. of excipio.
eac-oemo, — , cretus, ere, to eift out^ eeparate,
part : ex captorum numero excreti Saguntini, L. :
excreti a matribus haedi, V.
exoerpo^ psi, ptus, ere [ex+carpo], to pick
out, extract : semina pomis, H. — ¥ i g., to pick out,
choose, edect, gather : ex ipsis (malis), si quid in-
esset boni: nomina ex tabulis, L. — To take ont,
leave out, except, omit: eo de numero : me iilorum
numero, H. : id, quod bonist, T.
ezcessns, Ha, m. [ 1 CAD- ], a departure, de^
mise : e vitft : Romuli. — A digression, Ta.
ezcetro, ae, /., a snake, serpent, dragon, C.
poet. — In reproach, of a woman, L.
eacoidiam (ezsci-), i, n. [2 SAC-], overthi-ow,
demolition, subversion, nUn, dettruction : urbis, L. :
Troiae, Y. : gentis, Ta. : arces excidio dare, V. :
petit urbcm excidiis, V.
1. exoidOb cidi, — , ere [ex4-cado], to fallout,
drop doion,fall away: sol excidisse nuhi c roundo
videtur : dentis Excidcre videre, H. : roihi Excidit
cera, from my hand, 0. : Paliiiurus Exciderat
puppi, y. : in flumen (sc. e rate), L. : Tinclis, to
elip OtU, V. : ut cuiusque sors exciderat, fell out,
L. — ^Fig., to fall out, fall away, elip out, eecape:
verbum ex ore huius: scelus ore tuo, 0.: quod
▼erbum tibi non excidit fortuito: vox per auras
Excidit, y. : in ritium libertas excidit, sinks, H. —
To pass away, be lost, perish, disappear, be forgot-
ten : neque verendum est, ue quid exddat : virtus.
)2 exolpio
cum semel excidit, etc., H. : excidit omnis lueiiis,
0. : arcis memoria, L. : animo, y. : miht ista ezet-
derant, /^<f/or^o<f0ii: oogitatio, cum mihi exci-
disset : excidit, ut peterem, etc, i. e. I forgot^ O. —
Of persons, to be deprived of, lose, mm, forfeit^ fail
to obtain : ems uxore excidit, T. : magnis excidit
au9i8,0. : regno, Cu.
2. excido, Idl, laus, ere [ex+caedo], to cut
out, cut off, hew out, cut down : arbores, Cs. : exdsa
arbor : columnas rupibus, y. — To raze, demolish,
lay waste, destroy: aedia : Troiam, Y. : Sogambros,
Ta. — F i g., to drive out, extifpate, banish: tempos
ex animo : vitium irae, H. : causas bellorum, Ttt.
ex-oieo and ex-oio^ Ivl, Kus and itua, ire,
rarely Gre {vnperf exdbat, L.), to call out, summon
forth, roiiee: consulem ab urbe, L.: animas se-
puloris, y. : artifices e Oraecift, Cu. : Andocbam in
Oraeciam, L. : ydscos ad expugnandam Ardeam,
L. : principibus Bomam excitis, L. : molem (L e.
tempestatem ) in undis, excite, V. : aonitu exdti
(i. e. e somno), S. : excivit ea caedes Bructeros,
Ta. — To call forth, excite, produce: molem, i. e.
high wavee^ Y. : alcui lacrimas, Ta. — ^Fig., to rontse,
awaken, distut^, excite, frighten^ terrify: exdta
anus, Eun. ap. C. : dictatorem ex somno, L. : hor-
ribili sonitu exciti, S. : conscientia mentera exci-
tam vastabat, S. : concursu pastorum excitus, L. :
omnium civitatium vires, Ta. : Hinc aper exeltoji,
0. — 2h stir up, excite: terrorem, L. : tumnltum, L.
exclndd, see exscinda
excipio, cSpifCeptus, ere [ex -Hcapio]. Z. To
take out, withdraw: alqm e marl : clipeum sorii, Y.
— F i g., to rescue, release, exempt : servitute exeep-
tus, L. : nihil libidini exoeptum, Ta. — To except,
make an exception, ttipulate, reserve: hosce homi-
nes : raentem, cum venderet (servom), H. : de anti-
quis neminem : cum nominatim lex exdperet, ut
liceret, etc. : lex cognatos excipit, ne eis ea potestas
mandetur: foedere esse exceptum, quo minus
praemia tribuerentur : omnium, exceptis vobis
duobus, eloquentissimi : Exceptor quod non simul
esses, cetera laetus, H. — II. To take up, catchy
receive, eaptftre, take : sanguinem patera: ae in
pedes, i. e. iprii^ to the ground, L. : filiorum po-
stremum spiritura ore : tela miasa, u e. wetrd of
(with shields), Cs.: (terra) virum exoeperit : ambo
benigno voltu, L. : reduces, welcome, Y. : aliquem
epulis, Ta. : equitem conlatis signis, maet, Y. : suo-
ciso poplite Gygen, toound, Y. : speculator exoeptus
a iuvenibus mulcatur, L. : servos in pabulatione,
Cs. : incautum, Y. : aprum latitantem, H. : aves,
Cu. : exceptus tergo (equi), seated, Y. : Sucrooem
in latus, takes, i. e. s/om, Y. — Of places: Priaticus
campus eos exoepit, ihey reached, L. — To come
next to, follow, succeed: linguam excipit stomachus:
alios alii deinceps, Cs. : porticus excipiebat Aic*
ton, looked out towards, H. — F i g^ to take i^, catdt.
Digitized by V^OTjQlC
ezoisio S
inUretpi^ obiain, be eapated to^ receive, tnevr, meet :
genus dmnatioois, quod snimus exdpit ex divini-
tate : impetftB gladioram, Ga. : 7im frigortim :
fatom, Ta.: praecepta ad excipiendas homiDum
Tolantatea, /or lakii^ eaptwe : invidiam, N. — To
receive, teeleome: excipi cfainore: alqm festis voci-
bas, I^ : plausu pavidos, V. — Of events, to befaU,
owrtaiDe, meet^' qui quosque eventQs exciperent,
Cs. : quia te oasus Excipit, V. : excipit eum len-
tioa spe bellum, L. — To oateh up, take up eagerly,
liMten tOy overhear : maledicto nihil citius excipitur :
sermonem eorum ex servis, L. : rumores : hunc
(clamorem), G& : alqd comiter, Ta. : adsensu po-
poli excepta vox, L. — To follow, succeed: tristem
hiemem pesUlens aestaa excepit, L. : Hercults vi-
tain Immortalitas exoepiase dicitur: hunc (locu-
turn) Labienus excepit, Ga. : luppitei' exoepit, re-
plied, O. — Toeuceeeato, renew, take up: memoriam
illius viri excipient anni oousequentes : tit integri
pugnam excipient, L. : gentem, V.
excXaid^ ouia,/, [ex +2 SAG-], a deetroj^;
tectornm: urbium.
excaana, P. of 2 exddo.
ezcitatii% adj. with comp, [P. of exdto], Uve-
Itf, vehemeni, excited: souus : clamor ezcitatior, L. :
f ortana, rieinff.
ezctto^ avi, Uus, kve^frco. [excio], to call cut,
eumman forth, bri^g out, wake, route: me e som-
no: Bopitam mere regem, Gu.: scuto offenso ex-
citatus vigil, L. : reum consularem, eummem : testIB
ab inferis : cervum latibulia, Ph. — To raiee, stir
up: (vapores) a sole ex aquis excitantur: ventus
harenam huroo excitavit, S. — To raise, erect, buHd,
eonttrwi, produce, kindle: vetat sepulcnim e laplde
excitari : aras, V. : nova sarmenta culturft exci-
tantur, arv /hkn^mcmI.* ignem, Gs.: sopitas ignibus
aras (i. e. ignis sopitos in aria), V. — ^Fig., to raise
i9>, comfort, arouse, awaken, excite, incite, stimulate,
enlieen, inspire: iaoentem animum: animos ad
laetitiam : Gallos ad bellum, Gs. : studia ad utili-
tates nostras: sonus excitat omnis Suspensum,
startles, V. : hoc maxime ad virtutem excitari pu-
tant, the strongest incentive to virtue, Gs. — To ap-
peal to, caU upon, die: ex annalium monimentis
testis: moltos testis liberalitatis tuae. — To^ound,
eatise, occasion, excite, kindle : quantum mail ex e&
re, T. : quibus f undamentis hae tantae Uudes ex-
dtatae sint : ris&s : iras, V.
ezcitas and excitna, P. of excieo and excia
ftyo]iiiHflt1<>, onis, /. [exelamo]. — In r h e t,
an exdamation, G., Ta.
esc-clamo, ftvl, Htns, Are, to call out, cry aloud,
exdaim : contiones saepe exclamare vidi, applaud
hmUg: ilia exdamai, * minume gentium,* T. : La-
tine exclamat nostros frustra pugnare, S. : excla-
mavisse, at bono essent antroo, etc. : ut equites
desilirent, L. : Giceronem exclamavit
fS ttCOTUOlO
ezoludo, 8l (exdastl for excldslstx, T.), bus,
ere [ex+daudo], to shut out, exclude, cut off, rS'
move, Mparate : aliquem e portu : ab re f rumen-
taria Roroanos, Gs. : Gapua impios civls exclusit:
laurea Exdudet ictQs (soils), H. : locum, L. : ^p
Excluder, ille recipitur, T. : amator Exdusus, H. :
alqm colloquio, L. — To hatch: ex ods puUos. —
Fig., to exclude, except, remove, hinder, prevent :
trls legates decernit, nee exdudit Pompeium:
ilium a re p. : anni tempore a navigatione excludi,
Gs. : reditu in Asiam excludi, N. : angustiis tem-
poris exduduntur omnes : diet tempore exdusus,
Gs.: vitia, to render impossible: eorum cupidita-
tem : excludat iurgia finis, H.
exoloBlo, onis,/. [ex+GLAV-], a s/iutting out,
exclusion, T.
exdustui, P. of excludo.
exoootiui, P. of excoquo.
ezoogltatid, onis,/. [exoogito], a thinking
out, contriving, inventing: excogitationem non
habent difficilem, mag be thought out without diffi-
cultg.
exoogitatiui, P, of excogito.
ex-oogito, ftvl, &tu8, Are, to think out, contrive,
devise, invent : nihil contra rem p. : quid mail aut
scderis excogitari potest, etc. : ad haec : multa ad
avaritiam excogitabantur, Gs.: in rebus excogi-
tandis, N. : excogitatum est a quibusdam ut, etc.,
N. : excogitat acute, quid decemat
ex-oolo, colul, cultus, ere, to cultivate, improve,
ennoble, refine, perfect: omni vitft atque victu ex-
cultus: excultus aoctrin& : lanes rudes,0. : regio
ad luxum exculta, Gu. : vitam per artes, V. : ora-
tionem, Ta. — To wonhip, hottor: decs. Ph.: te
ipsum, O.
ez-ooquo, cuxl, coctus, ere, to boil out, melt
out, dry up: Tarn excoctam (andllam) leddam,
dried up, T. : ignis vitium metallis exooquit, 0. :
omne per ignis vitium, Y. : ferrum, quod exooquit
ignis, tempers, 0.
ezoors, cordis, aeff. fez+cor], without inteUi-
gence, without understanding, senseless, silly, stupid:
anus : hoc qui non videt, excors est : admodum :
turpis et exoors, H.
exorementnm, l, n. [ex +2 GEB-], an excre-
tion : oris aut narium, Ta.
ez-orMOO, — , — , ere, to grow up: m. hos
artOs, Ta.: haedi,V.
ezcretUB, P. of excemo.
ex-omoio, &vl, &tu8, &re, to torment, torture,
rack, plague : servos fame,Gs.: vinculis excrucia-
turn necare : ipsos crudditer, Gs. — F i g., to distress,
afflict, harass, trouble, vex, torment : meae me mise-
riae excruciant : honore Hari excruciatus, S. : me
excrudat animi, T.: excrucior, am in torment, Gt.
ezoubiae
294
ezedziimi
ezcublae, ftram,/. [ex+CYB-J.a lying <mt en
ffttardf watching^ keeping watch: cuius ezcubias
et cuBtodias mei capitis cognovi : vigil um canum
Tristes, H.— ^ waten^ wUchmen : Yigilum excubiis
obsidere portas, Y. : dirom aeternae, V.
ezonbitor, Oris, m. [ex+CYB-], a itatehman,
guardf tentmd: (castella) ezcubltoribus teneban-
tur, Cs.
ez-cubd, bul, bitum, ftre, to lie ovi of doott^
camp out : in agro. — To lie out on guard, keep
watehf watch : pro castris, Cs. : ad mare, Cs. : per
muros, v. : excubitum in portas cobortis mittere,
S. : (Cupido Ghiae) Pulchris excubat in geniSi
lurke, H. — F 1 g., to watch, be watcJifvi, he vigilant,
be on the alert ; ad opus, Cs. : in navibus, Cs. :
animo : pro aliquo.
eac-oud5, dl, sus, ere, to ttrike out, hammer
out : silici scintillam, V. — To fuUeh out : pullos
ex otIs. -^ To forge, mould : spirantia aera, V. :
gladioB, lu. — To prepare, make : ceras, V. — F i g.,
tooompoee: alqd: librum, Ta.
exonloo, — ^ — , ftre [ex+calco], to tread
down, ttampfirm, Cs.
exonltna, P. of exoolo.
ez-otirro, cucurrl or cnrrT, cursos, ere, to run
out, nm forth, hapten forwards : excurrat aliqais,
qui hoc nuntiet: ad me: in Pompeiannm, tnake
an excureion: excurso spatio, traversed, T. — Esp.
in war, to aallg forth, make an ineurnon : in finis
Romanos, L. : ex Af ricA. — To go forth, tmuefnih ;
animi spretis oorporibus excurrunt foras. — To run
out,prMect, extend : ab intimo sinu pacninsnla ex-
currit, L. : (Sioania^ in aequora, 0. — F i g., to run,
epread, ettmd, diijiag itsdfc campus, in quo ex*
currere virtus posset : cum sententift pariter, keep
pace with: ne oratio excurrat Iongiu8,^/>it>/»a:.
ezounio, 5nis,/. [1 CEL-], a running out,
running forth . ( oratoris ) moderata eaque rara,
i.e.a etepping forwarde. — A ealltf, exeurnon, in-
road, invasion, expedition : equitatQs : ex oppido,
Cs. : finis ab excursionibns tueri : oram infestam
exoursionibus faoere, L. — ^F i g., an outset, opening:
prima orationis.
ezconor, oris, tn. [1 C£L-], a skirmisher,
scoutySpy: istius.
1. ezcnrsiu, P. of excurro.
2. ezoursas, Qs, m. [1 CEL-], a running out,
running forth, excursion: excut-sdsqiie brevis
tcmptant (apes), V. — A sallg^ duirge, inroad, in-
vasion : militum, Cs. : subiti, Ta.
ezouAabilifl, e, adj, [excuse], that mag be ex-
cused, excusable: delicti pars, 0.
(ezousite), adv. [ excuso ], without blame. —
Only eomp, : excusatius excipere, Ta.
exousatlo, Gnis, / [excuso], an excusing, ex-
cuse: turpts: iu8ta:*Aeduui dat veniam ezeusa-
tionemque accipit, Cs.: iniuriae: Pompei, Cs.:
excusatio Sulpici legationis obeundae, a declining:
aetatis: valetudinis: excusatio, quA usua es, cur,
etc. : ulla, quo minus adeaaet, etc. : habent ex-
cusationem legitimam, exsiii cauaft solum vertisse.
excuso, avi, atus, are [ex +• cause; 1 CAV-].
— With pers. obj., to excuse, make an excuse for:
Atticae me : se de oonsilio, Cs. : me apud Apn-
leium : ut excuser morbi caus& : si index excusetur
Areopagites csae, pleads as his excuse: dixi, cur
excusatus abirem, H. : Titium exeusavit,quod, etc :
oognatione Lidni se, L. : verba excusantia, apolo-
gies, 0. — To excuse, apologize for : Yarroni tardi-
tatem litteraruro : missos ignis, O. — To aUege in
excuse, plead, excuse oneself with: propinquitatem :
inopiam, Cs. : verba excusandae valetudini solita,
L. : Philippo laborcm, H. — To dedine, refute, ez-
cuse the refused of: reditum Agrippinae ob bie-
mem, Ta. : in c(^nitionibus se (iudicesX Ta. : alcui
rei excusari, to be relieved of, Ta.
ezonaaua, adj. [ P. of excutio], stretched out,
stiff: lacertus, 0.
esoutio, cussT, CU86US, ere [ ex + quatio ], to
shake out, shake off, oast out, drwe out, setid forth :
(litteris) in terram excussis, shaken out: equus
exoussit equitem, threw off, L. : Exoutimur cursu,
Y. : lectis utrumque, H. : gladiis miasUia, parry,
Ta. : exoussos laxare rudentls, uncoil and let out,
Y. : ignem de orinibus, ^ke off,0.: si excntitur
Chlo^, be cast off, H. : alqm patrift, Y. : me domo,
take myself off, T. : oomantis ccrvioe toros, shake,
Y. : excussaque braccbia iacto, tossed, O. : lacru-
mas mihi, T. : sudorem, N. : excutior somno, am
roused,y, — To prefect, throw: teIa,Ta.: glandem,
L. : f acinus ab ore, i. e. the poisoned cup, O. — To
shake out, search: te. — Fig., to shake out, thake
off, force away, discard, remove, west, extort: om-
uls istornmdelicias: aculeos orationis meae: corde
metum, 0.: excussa peetore luno est, Y. : (n^otiis)
Excussus propriis, H. : risum sibi, excite, H. : foe-
dus, reject, Y.^-^To search, examine, investigate,
scrutinize: illud excutiendum e8t,ut sciatnr, etc :
f reta, O. : puellas, O. : quae delata essent, Cu.
exeo-, see exsec-.
ez-6d8, Sdl, Ssus, ere, to eat up, consume, de-
vour : tibi omne est exedendum, i. e. take the con-
sequences, T. — To prey tqxm, consume, destroy: al-
quem adsidue, consume the property of, T. : id vis
aliqua exedet : urbem, Y. : Exesa rubigine pila,
Y. : exesis partibus versiculorum, erased: exesae
arboris antrum, hollow, Y. — F i g., to congume,cor-
rode: aegritudo exest animuro : cura medullas, Cl
exedni, ae,/., = lU^pa, a hall furnished with
seats, parlor.
exedxlam (ezlie-), l, n., ^iliiSptou, a sitling-
room, parlor : ezedria nova m j^i^li.
Digitized by * ""'
295
•xsroltns
essmplar, ftria, n, [ ezemploin ], a inxMeripty
copjf: (libri). — An imiage^ Hkmeti: sui. — A pat-
UrUf models txtmplar, original^ exampU: ad imi-
undum mihi proposittim : aniiquae religionis : vi-
tib imitabile, H.— Plfur. .* Graeua, H.
exempliuil, I, «t. [ Etf * ], a tampU^ mecimm •*
hominum exemplii, i. e. repraentaHvea of the race^
0. — An imitaiian, image^ portrttUy draught, tran-
Bcriptt eopg: earum (litteranimX S.: epistulae. —
A pakam^ models origmal, exampU, precedent, inci-
dent, ease: Biioulacruni ab animali exeraplo trans-
fcrtur: litterarum, a draft: exeropla ad imi-
landum: naturae et Teritatis: Ex boo numero
(araioorum) nobU exempla samenda aant: vir
exempli recti: in oculia exeraplura erat Fabius,
L. : exeoaplum a me petere, L. : qui exemplum et
rectores habebantur, Ta. : spinas Tmxit in ex-
eiDplain, O.: habuenint virtutea apatiuro exero-
pionim, L e. room to ehow themielv($, Ta. : quasi
exempli causA, as an exampU : sequimur exempla
deorum, 0.: sententiae exempio baud salubres,
L e. 6y beeommg a precedent^ L. : mala exempla
ex rebos bonis orta sunt, S. : illo exempio oon-
firmat, etCL, bg that instance : Venit in exemplum
furor, jM-wvf at a lenon, 0. : exempli caus& paucos
nominari, for example take : exempli gmtift. —
A wamiMff example, warning, leuon, penaUg : £x-
emplnm statuite in roe, ut, etc^ T.: simile seve-
ritatis toae: in eos omnia exempla crudat&sque
edere, Cs. : ea in civitatem exempli edendi facul-
tan, L. : in eum indigna, T. : esse in exempio, to
$erve at a warning, 0. — A way^ manner, kind^
nature: more et exempio populi R. iter dare, C^. :
eodem exempio quo, L. : exempio nubia aquosae
Fertttr, aj%er the tnanner of, 0. — A tenor^ purport,
eonUnte: litterae auo exempio : scribere bis eodem
exempio: hoc exempio, cu/oZZoim.
ejcMDptofl, P. of eximo.
eac-ed, il (exit, V. ; exisse, C. ), itns, Ire, to go
out, go Jorth, go away, depart, withdraw, retire .* ex
oppidOyCa.: e patrii: ab ThAide^from the hoiwe
o/,T,z ad me, L e, to tneit me, T. : ab urbe, L. :
domo eius : in proTinciaro, Ca. : in terraro : Exit
ad caelum Arbos, rieet, V. : coltes exire Yidentur,
O,: de viUL: e TitA tamquam e theatro: limen,
n,T.: Averaas valha, O. — Of lots, to /ail out,
-awn .* cum de oonsularibus mea pnma sors
exissel — To march out: de tertift Yigilia, Ca. : ad
pugnaro, Y. : ex Italia ad bellum civile : praeda-
turn in agros, L.: non posse clam exiri,G8. — To
Jlow, gush, pour forth: exire cruorem Passa, 0. :
saxo exit ab imo Rivus, 0.— F i g., to go out, escape^
be freed : ex potestate, L e. to loie eetf-poieeeifum :
de eonsilio, de mente : acre alieno : modnm, to ex-
ceed, 0. — In time, to run out, end, expire : quinto
anno exeante : indutiamm dies exierat, L. — 7b
pan away, perish : memoriA, L. — To go forth,
istue, turti out, remit : currente rot& cur uroeua
exit? H. — Togo out, become public : libri ita exie-
runt : f aroa exiit, N. — To go out of the way of,
avoid, evade, ward off: tela oculis, V. : vim Tiribua,
to repel force with force, V.
ezeqniae, exequor, see exseq-.
ezeroao, ul, itus, ere [ex+arceo], to drive, keep
busy, keep at work, oversee, work, agitate : tauroa,
V. : te exercebo hodie, keep agoing, T. : (Maean-
droe) Incertas exercet aquas, Q. : vomere collls,
V. : rura bubus, H. : humum in messeniyV. : agros,
Ta. : telaa (aranea), 0. : arra exercenda, Ta. : un-
das Exercet Auster, H. : diem, i. e. employ in labor,
V. — ¥ i g., to engage busily, occupy, employ, exercise,
(rain, discipline: quid te exercuit Pammenes?
copias, Ca. : exercenilae memoriae gratift : in bello
alqm : in gramineia membra palaeatria, V. : vocem
et villa in hoc: Litibus lingtias, 0.: exerceri in
venando: se in his dictlonibus: ae genere vena-
tionis, Gs.: cui (lovi) se exercebit,tn whose honor .*
ceteris in campo exeroentibua : exercendi conaue-
tudo, of exercising ourselves: pueros exercendi
cauaA producere, lj,-^Th practise^ follow, exercise,
employ oneself about, make use of, ply: medicinae
exercendae cauaii: artem, H. : palaestras, Y. :
arma, Y. : vanos in alSra morsOs, 0. : acies pueri-
lea, mock fights, lu. — To follow up, follow out,
prosecute, carry into effect, practise, administer:
iudicium : latam legem, L. : impcria, Y. : cum illo
inimicitias, S. : odium in prole, 0. : facilitatem
animi: avaritiam in socioa, L.: acerrume victo-
riain nobilitatis in plebem, S. : foede victoriam
in oaptia, L. : odium, 0. : pacem et livmenaeoa,
solsmnue, Y. — To disturb, disquiet, vex, plague:
me vehementer: te exercent numinis irae, Y. :
aniraoe hominum, S. : simultates et exercuenint
eum et ipse exercuit eaa, L. : toto exerceor anno,
0. : curia exercita corpora, 0.
exeroio, see exsaroia
eaceroitatid, 6nia,/. [exercito], exercise, prac-
tice^ training, diseipUne, experience: corpora exer-
citatione recaleacunt: incredibilia in armia, Ca.:
factum eat auperiorum pugnarum exercitatione,
lit, eta, Ca.: dicendi: (opua) eget exercitationcw —
Plur.: virtutum.
eaceroitatos, a<^. with eomp, and tup. [exer-
cito ; freg, of exerceo ], well exercised, pntetised,
versedL trained, experienced, disciplined: ad banc
rem, T. : in re roilitari : auperioribua proeliia, Ca. :
exercitatiores ad bene promcrendum: in re p. quia
exercitatior?: in roaritimia rebua exercttatiaaimL
— Troubled, disturbed, worried: curia animus:
Syrtea nolo, H.
ezercitium, l, n. [exerceo], training, exercise:
eqiiitum, Ta.
1. exwoita.. a<(,;|P. of e^^^gY5JP'«K
ezeroitiia
2M
experienced^ vened: miles: ad omne flagitinm,
Ta. : cousaetudiae velare odium, Ta. : miiitift, Ta. :
eloquentia, of a praciued epeaker^ Ta. — Vex/ed,
haraued: omnibus iniquiutibus. — Kexaftoitt| te-
vere: quid magis exercitum.
2. ezercitos, fls {dot, ft, Cs., L. ; gm.pUw. torn,
L.) [exeroeojt a dueiplined body ofmen^ army: ter-
resiris, \u : tiixii L. : pcdester, N. : exercitum di-
mittere, T. : comparare : pat-are, S. : scribere, L. :
contrahere, Cs. : ducere : cum exercitu vciiit : ex-
ercitum equitatumque castiis co&tinuit, infantry^
Gs. : exercitQs oonveDiuQt, S. — A multituie^ hoit^
twarm^Jioek: corvorum, V.
ezaro, ezerto, see exser-.
ezemis, P. of exedo. ez-lntuo, see elf utus.
ezfaalatio, Guis, /. [ exbalo ], an exJuilation,
vapor: exhalatioiies teirae.
ex-halo (ezalo), Avi, ut^s, &re, to breathe
out J exhale^ evaporate : nebulam, f umos, V. : edor-
mi crapulam £t ezhala, i. e. get eober : animam,
<&«, 0. : vitam, V. : Hio illic exhalantes, expiring^
0. : (aura) de gelidis exlialat vallibusi, riutf 0.
ex-haurid, hausi, haustus. Ire, fo draw out^
empty^ exhaust: sentinaro: vinum, drink up: ex-
hausto ubere, V. — To draw oui^ make etupty^ ex-
hauat: terram manibus: humum Iigonibus, H. :
aenirium : exhaustft paene pharetm, 0. : exhaustis
tectis, pillaged^ L. : reliquom spiritum, deatroy:
Bomptu exhauriri, impoveriehed: Quo magis ex-
haustae fuerint (apes), V.: socios commeatibas,
L. : facultates patriae, N. — F i g-, lo take away^ re-
move: partem ex tuis (luudibus): sibi manu
TJtam: exhau3ta vis aeris alteni e:it, cleared off,
L. — 7\> exhauat^ bring to an end: ut (amor) ex-
hauriri nulla posset iniuria: (multa) sermone, i. e.
to diacusa thoroughly: deinde exhauriri mea roao-
data, be fulfilled: labores, endure, L. : pertculm,
y. : labor Cui numquam exhausti satis e^t, i. e.
never finiahedy V. : poenarum exbaustum satis est,
inflicted^ V. : Plus tamen exhausto Fuperest, more
than has been done^ 0. : exhaustus clicus, worn out,
lu. : inter labores exhaust!, L.
exhaustoa, P. of exbauria
exhedrium, see exedrium.
exlxarido, avT, fitus, ire [exheres], to diain-
kerit: fratrem: filium.
ex-heroi^ Sdis, adj., diainherited : paternonim
bonorum filius.
exhlbeS (exib-), ul, itus, Sre [ex+habeol, to
holdforthy tendeVypreaenty deliver, give up, produce:
omnia sibi Integra : librarium legum : servum : to>
ros, i. e.fw-niah, 0. : tesCem, Cu. — To ahow, dia-
fiay, exhibit : geroino praesignia tempora comn,
0. : se alctti nudaR, 0. : linguam patemam, i. e.
uae the language of her father, 0. : quorum virtus
exhibet solidum deous, jiroMt, Pb. : vias tutaa, i. e j
render, 0. : quid me puias populo uostro exhibi-
tanim ? what tAow AaU I make / ; formam removit
anilem, Palladaque exhibuit^ revealed, O, — To ex-
hibit, employ, oeeaeion, eauaa .- mibi molesiiam.
ex-hilarfttiia, adj,, cheerful, merry,
ex-horreo, ul, — , ere, to tremble before, akud-
der at, dread: mortem, lu.
exhorreaod, rut, — , ere, inch, [exhorreo], to
tremble, ahudder, be terrified: in alquo: metu:
aequoris instar, 0. : voItQs amioos, dread, V.
exJiOStatio, Onis,/. [exhortor], an exhortation^
encouragement: mutua, Ta.: ducum, Ta. — PUir,,
Ta.
ex-hortor, itus, iri, dep.^ to exhort^ eneowntge:
civiis in hostem, O. : sese in anna, V. : Materoum, ^
ttt converteret, etc, Ta.
exibeo, see exbib-. exioo^ see exseoOi
exigd, egl, iotus, ere [ex+ago], to drive out,
puah fortfi, thruat out, take out, eaqtel: reges ex
civitate : hostem e campo, L. : post r^es exactoa:
easdem (uxores), divorce, T. : suam (uxorem), turn
out of ^ houae : exigit Hebrus aquas, /x>wr> into
the aea, 0. : exactum ensem Fregit, by the thruat,
O. : ensem per medium iuvenero, V. : (hasta) Cer-
▼ice exacta est, paaaed through, 0. — To drive Awai[f
hiu off (the stage) : (fabulae) exigendae vobis, T.
— To require, enforce, exact, demand, collect : ad
pecunias exigendas legatos misimus : aoerbissime
pecuniae exigebantur: noroina sua: pedituro do-
merum a civitaUbus, Gs. : viam, demand the eott^
atruetion of: auspiciorum adhuc fides exlgitur,
further confirmation, Ta. — To export : agrorum
fructtls, L. — To act rigid: ad pcrpendiculum co-
lumnas, aet predady uptnght. — Fig., to require,
demand, claim, exact, inaiat : magis quam rogare :
a teste reritatem : ius iarandnm, L. : Has ezegit
gloria poenas, haa coat, lu. : de volnere poenas, O. :
a violatoribus piacula, L. : ex te ut responderes :
id ipsum, ut pereat, O. : a quoquam ne peieret,
lu. : in exigendo non aoerbus.~<)f time, to lead,
apend, paaa, complete, fiMi, dose : cum maerore
graviorem vitam, S. : exacti aetate mori, after a
long life : banc saepe exact! aetate usurpasse to-
cero, in old age, L.: per exactos annoe, at the end
of every year, H. : tribus exaetis ubi quarta acoes-
serit aestas, V. : spatiis exegit qoattoor annum,
O.— -7b conduct, auperintend : aedls privatas velut
publicum opus, L. — To bring to an end, conclude,
Jimah, complete : monumentum, H. : opus, O. : His
demnm exaetis, V.— 7b deiermine, aaeertain,JM
out : sociisque exacta ref erre, diacoveriea, Y. : Kon
prius exacti raiione saporum, before he haa aacer-
tained, H. : non tamen exactum, quid agat, O. —
7b weighj try, prove, meaaure, examine, ae^uat, cati-
mate, conaider : ad vestraa leges, quae Laoedae-
Digitized by V^OOQIC
•sdgae
297
^X^a^yff^
mone fiunt, estimate by the ekmdard of, etc., L. :
cultu ad loxuriam ezacto^ directed^ Cu. : ad cae-
lestia ritfU humanos, O.-^To eontidei\ deliberate
oHj take couMd vpon : tempus Becuin, V. : talia
secam, O. : non satia exactum, quid agam.
ezi^e, ad», [exigunsl nhortUf^ dightltf^ teanii'
/y, aparingly^ exactingly^ barely^ meagr^y: niinis
exigtie ad (»lcuIo8 revocare amicitiam : Fraebent
jKuraptum, T. : frumentum exigue dierum XXX
habere, Ca. : epistula scripta.
exignitas, Atls, /. [exiguusj, eeantineee^ emall-
Nen, liUieruee, thortnete, vm^icieney, eeareUy: co-
plas propter exiguttalem non facile diduci, Ca.:
oaatrorum, Cs. : temporis, Ga.
ejdgQQB, ad[}. with eup. [ 2 AO-], etriet^ exact,
Konty^ MtnaU, lUUe, petty ^ eltort^ poor, mean, inade-
quate, iHa>nsiderable, paltry : cor : me Corpona
exigai, etc, H. : maa, Y. : oratorem in exiguam
grmm oompellitia : finia, H. : caatra, Cb. : toga,
H. : elegi, H. : copiae amicoram: cibua. In. : facul-
tates, Gs. : cenaua, H. : pulvia, a little, H. : pars
aestatis, Ca.: laaa: nee ulli Exiguua populo eat
(locua), too email for, 0. : para exigtii^siina, 0. —
Aa embtt. n., a little, trijle : exiguum cam pi ante
caatra erat, L. : exiguo adsueta iuventua, V. : tem-
poris, O. : deterere exiguia aliquid, i. e. the rem-
nant. In,
eadliJi, e, acH. ffor ^exigilia; 2 A0-], etrict,
narrow, thin, Jender, lank, email, meayre, poor :
cor : femur, H. : legionea, incomplete : digiti, 0. —
Fig., thin, poor : aolum. — Cheerleaa, comfortleee :
domua, H. — Worthless, insineere : plauaHa. — Mea-
gre, dry, inadequate : genua aermonia : (dicta) de
rirtutia ▼!.
ezQitas, atia,/. [ exilia ], thinness, meayretiess,
letahten, poorness : m dicenda
esdliter, adv., thinly, meaardy : rerba exani-
mata : annates acripti : ad calculoa revocare ami>
cttiam, illiberally.
a'srfHwTw^ see exailium. ezim, aee exin.
ezfinie, adv. [eximiusl^exeeedififfly, very much,
uncommonly, eieaLenUy : "^tium (tilexit : cenare,
lu. : poHioeri omnia, L.
azlmiafl^ adj. [EM-], taken out, excepted, exempt:
eximium neminem habere, none who is an excep-
tion, T.: te ilU unnm eximium, cui eonauleret, fuia-
se. — SeUetj choice, dittinyuished, extraordinary,
uncommon, excdimt : iua noatrae civiutia: Pompei
Ttrtoa: mulier facie: opinio ▼irtuti8,Ca.
eztmo, Gml^ emptua, ere [ex+emo], to take
out, take away, remove : exempta apinia de pluri-
bus una? H.: ex reia eximi: Phraaten numero
beatorom, H. — To free, release, deliver : te inde,
Ift yoH off, T. : eum e vincalia : adveutu f ratria
obaiUione eximitur, L. — F i g., to take away, remove.
banish : diem ex menae : ex reram naturii bene*
Toleotiae coniunctionem : mihi atraa curaa, H. :
earn religionem (augares), L. : exempta famea epu-
lia, V. — To excqfit, make an exception of : alqm:
ai maieatatia quaeatio eximeretur, Ta. — To free,
release, ddiver : alios ex culpi: ae crimirie, L.:
rem miraculo, L.: Sjracuaaa in libertatera, L. :
alqm morti, Ta. : de proscriptorum numero, N. :
agrum de vectigalibua, exempt. — Of time, to con^
Sterne, waste, lose .* horam in cive liberando : diem
dicendo, 0. : calumnift dioendi tempua.
eadn or (old and late) ezim [for exinde], adv.
— ^In place, thence, after that, next in order, next:
(mare) . . . exin adr: exim ventum £lepliantinen,
Ta. — After that, thereafter, then : Exin compellare
pater me voce videtur, Enn. ap. G.— Tfun, next, fur-
thermore: inoenditque animum: Exin bella me-
morat, Y. : primum . . . exim, Ta.
ez-lnanid, IvI, Itua, ire, to empty, make empty,
desolate.- navem: domes: civitatea, Gs.: gentibua
exinanitia.
ez-lnde, adv., after that, thereafter, then : ad
Mundnm exinde caatra mota, L., Y. — After that,
next, furthermore : pmetorea exinde facti, L.
eadflse, infperf. of exeo.
( esstimantes), ium, m. [P. plur. of existi-
mo], critics, critical judges.
e:oBtimatio (e:oBtiim-), 5ni8, /. [existitno],
a judging, judgment, opinion, supposition, decision,
estimate, verdict .* vostra, T. : praetoria : omnium,
Ga. : tacita: est quidem ista vestra existimatio,
sed iudicium certe parentia, that is your opinion,
but the father is the proper judge : non railitis de
iroperatore existimationem esse, sed populi R.,
etc. — Reputation, good name, honor, character :
bonne existimationis causa: homo sine existima-
tione : ofTensa nostrae ordiiiis : hominuro, regard:
ad dcbitorum tuendam existimationem, i. e. credit^
Gs. : ulcuius existimationi consulere.
eirifitiinfttor (esstam-), oris, m. [existimo],
a judge, critic : ut existimatores loqui : iniustus
rerum: metuendus.
exiBttmo or esistnmo, 5v!, Stus, are [ex +
aestimo], to value, estimate, reckon: vita tanti
existimata : magni operam eius, N. — To appre-
ciate, value, esteem, judge, consider, suppose, think,
expect : vitae conauetudinem, pass judgment on,
T. : alqd nullo modo: eum avarum: se parem
armia, S. : Fulciniua honestua existimatus est : se
minus timidos existimari Telle, Gd. : utcunque
(haec) existimata erunt, L. : quern ad modum
existimes, vide, your habits of tluyuglU : te non
existimas conflagraturum ? : praecavendum existi-
mabat, Gs. : disciplina in Galliam translata esae
existimatur, Ga. : ita intellegimus volgo existi-
man: Quanto labore gai^um^^Tv^^^^,^
Mdsto
d98
plans sint, S. : atrain ... an existimari iion
poterat, be determined, Gs. : de alqoi caasS, L. :
quid de imperatoribus ezistiment: aliter de sa-
piente, qutn, etc. : existimari de ingeniis eonim
potest, an estimate may he formied: in hoetium
numero existimari, he regarded ae an enemy,
exiflto, see exslsto.
ezitiabills, e, adj, [exitiam], dentructive, fatal,
deadly: bellum civibus: tyrannus, L. : telum, 0.:
in suos animus, Ta.
exitialii, e, adj. [exitium], deairudive^ fatal,
deadly: exitfis: litterae, L. : donum, Y.
eJitiosufl, adf. with eomp. [ exitium ], dettrue-
Hve, penUcioue, deadly : coniuratio: quod exitio-
sum fore videbam : rei p. exitioeior, Ta.
ejitiam, l {yen.plur. exitifim, Enn. ap. G. ), n,
[ex+1 I-], deetritdion, ruin, hurt, miackief: dig-
num factis (tuis), T. : urbis: Titae, m^ S. : Unius
iniseri, Y. : omnibus meis exitio fuero, the eauee
of ruin, 0. : Exitio dedi Thoona, 0. : Exitium
superabat opem, destructive power, O. : Exitium
est avidum mare nautis, H. : civitatum adflictarum
extremi exidorum exitCls: res Exitiis positura
modum, Y.
1. exitus, jP. of exeo.
2. ezitna, Qs, m. [ex+1 I-], a going out, going
forth, egress, departure: omiii exitu interulusi,
Cs. : liominum exittts adservare, Cs. : ne exitus
inclusis ab urbe esset, L. — A way of egress, outlet,
passage : angustus portarum, Cs. : de multis nul-
fus, lu. : insula exitaa niaritimos liabet : septem e
domo, L. — Fig., a way out, end, dose, conclusion,
termination : orationis : adducta ex exitum quae-
stio est: magnarum initia rerum facilem exitum
habuerunt, Cs. : cnsQs habent in exitu simills
(?erbn): Hinc omne princlpium,huc refer exitum,
H. : in exitu iam annus erat, L. : oppugn atiotiifi,
Cs. : fabulae, catastrophe : vitae, N. : tristTs exitas
habuit consulatus : causae, quae plurimos exitCLs
dant ad eius modi degi'essionem, i. e. opportunities.
--^End of life, end, death : Caesaris : hie exitus
ilium tulit, etc., Y. : saevus, In.: bonos exitds
habere. — A means, method, vay, device, soltUioH .-
exitus ab utroque datur regi: defensionis. — Au
issue, result, event : incertus belli ; huius diei : de
exitu rerum sentire, Cs. : futuri temporis, H. :
spei, iiccomplisliment, L. : sine exitu esse, withotU
result, L.: ingens, Y. : meliores habere exitiis:
(fortuna) Belli secundos reddidit exittls, H. —
rrov.: Exitus acta probat, the event justifies the
deed,0.
ex-lex, 6gis, adj., beyond the law, houjui by no
law, lawless : exlegem esse Sullam putare : specta-
tor, H.
ezodiom, I, n., ssi^6Stoy, an after-play, farce,
L. : Dotum, lu.
ex-oleeoo, oISvI, etns, ere, inch., to grom mU
of we, become obsolete, pass away, cease : cam pa-
tris favor exolevisset, L. : exoletis annalium ex-
emplis, L. : exolescunt Graeci amictiks, Ta. : ne
disciplina per desidiam exolesoeret, Ta.
ezoletUSi T, m. [P. of exolesco], a boy favorite,
ex-oner5, rvl, atus, are, to free^ disburden, un-
load, empty: turb& regnum, (b: pleuas coloa, O.:
plebeni exonerataro praestare, I e. relieved from
overcrowding, L. : multitudinem in terras, Ta. —
Fig., to r^ieve,free, discharge: ciTitatem metn,
L. : exonerati fide mei, L. : conscientiam, Co.
ezoptatusi adj. with comp, and sup. IR, of
exoptoj, greatly wished, earnestly desired, longed
for : nuntius : parens, Y. : nihil exoptatins ad-
▼entu meo : exoptatissima gratulatio.
ez-optdb avl, atus, are, to wish earnestly, desire
greatly, Umg for: sibi gloriam, S. : Siiromttum ad-
ventum, L. : tibi pestem, wish you: te videre : at
laudi tibi sit tribanatus.
exorabilie, e, acfj. with comp. [exoro], easily
entreated, influenced by prayer: populus: in se:
auro, H. : numen, lu. : missus tamquam exorabi-
lior, Ta.
exorator, oris, m. [exoro], one who obtains by
entreaty, T.
ex-ordior, orsus, Til, dep., to begin a web, lay
the waip, prepare to weave: pertexe modo, Anto-
ni, quod exorsus es : ante exorsa, the web they had
bagfun. — Me ton., to begin, commence, make a be-
ginning: in bent exordiri ita, ut, etc. : preoes, 0. :
Unde exordior nariare, T.: turn dicere exorsus
est : de quo scribere exorsi sumus, N. : ab ipsa
re : bellum ab causiK tarn nefanda, L.
exordium, i, n. [ex +ordo]. — 0 rig., the warp
of a web ; hence, a beginning, commencement, ori-
gin : mail : a Bruto capiamus exordium : priraae
ptignae, Y, : dicendi. — An introduction, exordium,
proem, preface : quo utar exordio: quae prima
exordia sumat ? Y.
ex-oxior (exoritur, Y. : exorerentur, L. ; imper.
exorere, T.), ortus, Irl, d^., to come out, cotne forth,
spring up, rine, appear: Canicula exoritnr: exo-
riens sol, Y. : exortus est servus, qui, etc : rex
exortus est Lydiae: Exoriare aliquis nostris ex
ossibus ultor, Y. — F i g., to begin, take origin, arise,
be caused, be produced: A Myrrhina, T. : bella
aliis ex locis, L. : nullam exoriri moram posse,
Cs. : exorta aliquS offensione : Exoritur clamor
▼iram« Y. : de Praenestinorum defectione fama,
L. — To recover onesdf, take courage: paulum.
exornatio, 6n\»,f. [exomo], an adorning, em-
bellishment: sine ulli cxomatione, speaking for
display.
Digitized by V^OOQIC
exomator
209
•zptllo
ezomator, 5ris, m. [exorno], an odomeTj em-
hdlifher: reram.
ez-omo, 5vl, itus, ire, to fit out, eguip^ fur-
nithy tvppfi/^ provide : vicinitatem armis, S. : Teste
Hominem, Ph. : pro rei copia satis proridenterf S.
^To deek^ adorn, tmbtUiih: yariS veste exorna-
tus, T. : mihi in palaestri locum : triclinium am-
ple : adeo exomatum dabo, ut, etc^ i. e. wiU give
him a dressing down, T.-^F i g., to adorn, decorate,
§a off, laud: Graeciam aitibus: mors honesta
Tttam turpem exomat.
ez-dro, avi, itus, are, to move, presaU ^i^xm,
persuade bg entreaty, induce, appease: Qui mihi
exoraodus est, T. : alquem ut peieret : deos, 0. :
Lares farre, lu. : populutn, H. : gnatam ut det,
ore, Tixque id exoro, T. : quae vicinos concidere
bris Exorata solet, in spite of entreaties. In. : non
exoratae arae, inexorable, O.— Jb obtain bg prag-
er: pacem divOm, V.
ezorsa, 5rum, n. [1 exorsus], a beginning, com-
mencement : longa, preamble, V. : sua cuique ex-
onia laborem ferent, V.
1. exdrana, P. of exordior.
2. exonufl, Os, m. [1 0L-], a beginning, com-
mencement: orationis.
X ezortns, P. of exorior.
2. exortas, Us, m. [ 1 OL- ], a coming forth,
ridng: solis exortfks, L. : lucis, Cu.
ez-MOulor, — ^ art, dq),, to kiss fondlg^ kiss
eagerly: manum, Ta.
ezooBO, — , — , are [exossis, ex +2 os], to de-
prive ofbimeSfbone: (congrum), T.
exostra, ae, /., s i^tiarpa, a movable stage
(in the theatre) : ia exostra, i. e. without conceal'
exosns, P. [* ex-odi], hatvsg^ detesting: patrios
more), Cu. : pugnas exosa relinquo, with horror, V.
(ez-palleaooX Inii ere, inch., to grow pale,
turn pale (onlj perf); toto ore, 0. — To thread,
think from: fontis haustOs, H.
ex«patro, avi, — , ftre (once), tofinish, squan-
der in volnptttousness, Ct
ex-pavefloo, pavi, — , ere, tfu^A., to be terrified,
fear greatly, dread: ad id, L : muliebriter ensem,
H. : frigus, lu.
eaq}eotati5, ezpeoto, see ex-spec-.
ezpeotoro, — , — , are [ex+pectus], to drive
front (he breast : sapienUam mi, Enn. ap. G.
ezpedio, Ivl, Itus, Ire [ex + pes], to extricate,
ditengsge, let loose, set free, liberate : nodum : ex
nnllo (Uqueo) se : mortis laqueis caput, H. : flam-
mam ill ter et hostis Expedtor, make my way, V. :
erraDtoa nemori, 0. : sibi locum, make room, Cs. :
iter pef\ rupee, L. — To fetch out, bring forward.
procure, make ready, prepare : vela, 0. : Tir-
gas expediri iubet: cererera canistris, V. : narfs,
Cs. : legiones, Cs. : exercitum, L. : se ad pugnaro,
L. : lus auxili sui, exercise, L. — To despatch, hurl:
trans finem iaculo expedito, H. — Fig., to bring
out^ extricate, release, free: me turba, T. : impedi-
tum aiiimum,T. : haererem,ni6i tu me expedisses :
Quas (roanOs) per acuta belli, help throuah, H. :
me multa impediverunt quae ne nunc quidem ex-
pedita suoU-^Tb/w^ in order, arrange, set right,
aeffust, settle : rem, ut poteris : rem frumentariam,
Cs. : nomiua meA,pay: exitum orationis: quod
instat, v. — To explain, unfold, make dear, clear
ftp,disdose, r^ate: pauca tibi dictis, Y.: rei ini-
tium, S. : ea de caede, Ta. : Promptius expediam
qaok, etc., i. e. could sooner recoutU, lu. — To be ser-
viceable, be projitable, be advemtageous, be usefid, be
expedient, profit: nihil expedire quod sit iniustam :
non idem ipsis expedire et multitudini : Caesari
ad diutumitatem Yictoriae: expedit bonas esse
vobis, T. : omnibus expedit salvam esse rem p. :
Cb si ita expedit, velim, etc
expedite, adv, with comp, and sup. [expedi-
tns], without impediment, without difficulty, readily,
promptly, qjnehy: explicans quod proposuerat:
expeditius navigans : te expeditissime conferas.
expeditlo, onis, /. [expedio], an etiterptise
agaimU the enemy, expedition, campaign : hibema,
L. : milites in expeditionem misit, Cs. : in expe-
dttionem proficisci, S. : adsuetus expeditionibus
miles, Ta. : in expeditionibus, marchee, L.
expeditoa, adj. with comp, and snp. [P, of
expedio], nnfettei'ed, unimpeded, unenatmbered,
without a burden : in Galliam proficisci : Sagana,
tucked up, H. : legiones, without baggage, Cs. :
expedito exercitu pervenit, Ta. — Masc. as subst, :
norem dierum iter expedito, a nine days' forced
mareli, Cs. — Ready, free, prompt, easy, uvembar"
rassed: expedito nobis homine opus est: ad di-
cendum. — Convenient, at hand, ready, commodious :
lis expedito loco actuaria navigia relinquit, Cs. :
via expeditior ad honores: Caesaris victoria,
compile, Cs. : reditum in caelum patere expedi-
tissimum : pecunia expeditissima, readiest. — Neut.
as subit. : In expedito habere oopias, L.
ex-pello, pull, pulsus, ere, to drive out, drive
away, thrust out, peet, expel: plebem ex agris : do-
minum de praedio : navis ab litore in altum, L. :
agris expulsi, Cs. : finibus expulsus patriis, V. :
me civttate: potestate expulsi, N. : Oonlatinum,
banish : porti Esquilina pecus, drive out, L. : sa-
gittam arcu, slioot, 0. : genis oculos, O. : se in
auras (pondus), /otca/ itself oid, 0. : ex matrimo-
nio filiam : te, disown, T. : expulsa filia, refected
(as a wife): expellere tendunt, didodge (in battle),
V. : segetem ab n'dicibus, V. : Naturam furcfi, H.
— F i g., to force out, drive out, drive away, expel.
ejcpendo
800
•aqiilator
banUhy remove: alqm vitS: per volnera animam,
0. : morbum helleboro, H. : Bomnum, V. : benefi-
oiorum memoriam, Cs.
ex-pendo, endl, Snsus, ere, to vmgh out, weigh :
ut iam expendantur, non numerentar pecuniae. —
To pay out, pay, lay out, expend: expensam est
aari pondo centum: nummoe noroinibus cerU^
H. — P, perf^ in the phrase, alqd ferre expensum
or pecuniam ferre expenaam, to eet domi, enter,
tharge, reckon, account at paid: minus quam Yeiv
res illi expensum tulerit: pecunia aut data ant
expensa lata sit: quibus sine fenore pecunias ex-
pensas tulisset, i. e. had Unt, L. — ^F i g., to *^h
mentally, ponder, estimate, eontider, jttdge, decide:
ea (argumenta) : in iudictis testem : omnia castks,
V. : causam mentis, to decide, O. : quid conveniat
nobis, lu. — To pay, eufer, undergo : poenas lovi :
SuppUcia, V. — ToexpuUe: scelus, V.
expensum, I [P. ft. of expensus], money paid,
a paymetU : codex accepti et expensi, receipte and
diabureemente : tabulae accepti et expensi.
earoergefaoio, fdcT, factua, ere [ex-pergo+
facioj, to arouse, ttir tqit, excite,
experg^or, perrdctus, l, <kp. [ex-pergo,
arouse], to be atoakened, awake: si dormis, exper-
giscere : somno experrectus, S. — 7b awake, be
alert, bestir oneedf: expergiscere, T. : experrecta
tandem virtus viri.
experiene, entis, a^, with txtp^ [P, of expe-
rior], experienced, enterprising, active, industrious,-
homo: vir, L. : expenentiaaimua arator: genua
experiena laboram, used to, 0.
eiqperientia, ae,/ [experiens], a trial, proof,
experiment: vcri, 0. — ^ort, endeavor : aegritudi-
uem suscipere pro experientia, instead of effort:
nova hominum, device, V. — £aperimental knowl-
edge, practice, experience: apibus quanta experien-
expeximentnm, i, «. [experiorl a proof, test,
trial, experiment: maximum: Metello experimen-
tis cognitum erat, esse, etc., S. : parti exercittls in
experimentum praefecit, Ta. — Experience: (vir)
nullis castrorum experimentis, Ta.
experior, pertus, in, dep. [1 PAR-], to try,
prove, test, experience^ endure: hano nunc experia-
mur, T : eos (imicos) : vim eius (veneni) esse in
servo : eandem belli fortunam, Cs. : laborcm, V. :
procos priores, seek to win back, V. : quidve ferat
Fors, Virtute experiamur : quantum audeatis, L. :
experiundo scies, T. : experiendo cognovi : In ex-
periundo ut essem, i. e. might have a full trial, T. :
exorablle numen Fortaase experiar, may find, lu.
--In perf, to have tried, have learned, have esme-
rienced, know by experience: expertus es istius
perfidiam : quod genus nullo telo traici posse,
' Gs. : metum feoerant expertis Gallica clade, L. :
expertus (eum) fidelem in Ganymede, H. : exper-
to credite, quantus adsurgat, V. : expertus bellia
animus, Ta. — To measure strength with, contend
with: ut interire quam Romanes non experiii
mallet, N. : Tumum in armis, Y. — To try, under-
take, attempt, make tried, undergo, experience: Bis
terque expertus frustra, H. : Omnia priusquam
armis, resort to everything before using, T. : omnia
de pace : extremum auxilium, the last resort, Cs. :
extrema omnia, S. : ^terram) oolendo facilem,^ni,
V. : iudicium popuh R, submit to, L. : experiar
certe, ut hinc avolem: ut sine armis reduceret,
etc., N. : vi contra vim experiundnm putavit.—
To try by law, go to law: Gaecinae placuit expe-
riri : alqiiid summo iure, submit to trial.
experrectus, P. of expergiscor.
expers, tis, adj. [ex + pars], having no part in,
not sharing in^ not privy to: partis de nostria bo-
nia, T. : communia iuria : Britanui pugnae, Ta.—
Destitute of, devoid of, free from, without: crudi-
tionis : nuptiarum, H. : doloi-is, 0. : (vinum) maris,
without sea-water, H. : domus cladis, Cu. : virtutis,
v.: vitae para turpitudinis expers: vis consili,
H. : famS atque fortunis, S.
expertus, adj, [P. of experior], tried, proved,
kfiown by experience: vir expertae virtutis, L:
libertatia dulcedine nondum experts, L. : miles,
Ta. : per omnia, L. — Experienced in: belli iuve^
nes, V.
expetendttS, adj. [P. of expeto], worth striv-
ing for, desirable: gloria.
expeten% entia, adj. [P. of expeto], desirout,
eager: in voluptatibua.
expetitufl^ P. of expeta
ex-peto, IvT, Itua, Ire, to seek after, strive for,
aim at, demand, ask: me: auxilium, T.: expetita
conloquia, Ca. : unum ab omnibus ad id Inillom
inperatorem expeti: poenaa ob bellum, L.:/ mor-
tem pro vitii civium, meet eagerly : vitam,i
tempt one^s life : ne legaretur Gabiniua ~^
expetenti, at his request .- Amor, qui me
urere, H. : virum cognoscere, 0. : mare
terrae locum expetena, tending towards A
amicus ut essem, Ta. — To desire, long fori
quem quisque odit, periisse expetit: glorifl
tute augeri : hoc scire expeto, T. : vincer
fall, be visited : ut in eum expetant clades I
expiatio, Snis,/. [expio], satisfactu.
ment, expiation : scelerum in homines :
rupti, L.: fanonim,jpro/)tf{a/ton, L. — Plur,\
expldtus, P. of expingo.
eocpilatio, onis,^. [expiloL <
dering . Aslae : sociorum.— Ai*
expllator, 5ris, m. [ expilo ], a ^
*«r .• don.ua. ^ ^ ,.^^^ ^^ V^OOglC ,'
'tur.
ezpUo
801
•sqiloratio
•z-pilo^ ivl, StDF, ftre, to pStage, rob^ plnnder :
■enrium, & : ad expilandos socios : fanum Apol-
linlB : genia oculos, pluck, 0. — ^F i g. : ii, a quibas
expilati sumus.
ex-pin^ — i plctoa, ere, to depict^ dueribe to
the life : rootus hominam expictus.
ezopid* avi, itua, are. — ^In religion, to make
amendt for^ atone for, p^t^fy^ expiate, purge by
nerijke: tua scelera in uostroe milites, i. e.
avenge : filium pecunia public^, L. : quae Tiolata
sunt, expiabuntur : arma Kondum expiatis uncta
cruoribna, H. — To avert, dewtroy the force of (an
omen or carse) : quem ad modoin ea explentur :
prodigium, L. : dira detestatio NuIIli expiatur vic-
tima, H. — To make amende for, repair, make good,
compeneaie: anperioriB aetatis exempla Oraccbo-
mm canbua, Ca. : legatoram iniuriaa, L.
ejqpaxb, see exspira
ex^pAmooTf fttas, arl, dep., toJUh out, search out,
f»d out .' proinde expiscare, quasi non nosses, T. :
nihil, to tM^tiire no further.
(nplanate), adv, [explanatua], plainly, dear-
ly, dtetimetly. — On\ J eonyx: definire rem.
ezplanatiOb onis,/. [explano], on aq)lanaium,
vtierpreiaiion: religionis. — Plur.: interpretuni :
portentoram. — ^As a rhet figure, G.
ozplanator, dris, tn, [explano], an interpreter,
ezplanatos, aelf, ^ P. of explano ], plain, die-
tinet : vocom impressio, i. e. ability to articulate,
esEplino^ AtI, fttua, ire [ex+planus], to make
plain, make dear, expirnn : qualis differentia sit,
etc : rein definiendo : de hominis moribus pauca,
S. : carmen, L.
ozpleo, 8vl (ezpleris, 0., Y. ; expl6Ment, L. ;
explteae, Y.\ «tufl, Sre [PLE-1, to fU tq^, fil fuU,
JUlytiuff: fossam aggere, Cs.: rimas: bovem
frondibus, H. : locum («>horte8), G8.-^0f number
or quantity, to Jill, make 199, eomfide: numerum,
Cs. : ut numems legionum expleretur, L. : ceniu-
rial, hone the full number of votee, L. : iastam
mori altitudinem, Cs. — To eupply, make good :
Hia rebva id, quod Avarici deperierat, expletur,
Co. : cetera, quae f ortuna minuerat^ L. : quod utri-
que defait — To traverse, pan over, go through :
orbis cursu, V. : urbla erroribua, Tb. — F i g., to Jill
up, eon^dele,Jiniih,perfeetf accomplish : vitam bea-
tam : annum : aupremum diem, Ta. : sententias
roollioribus numeria. — To supply, make good, make
up for: partem relictam : darana, L. — To fill,
saOsfy, sate .- me unum, T. : animum gaudio, T. :
scribendo te: amioos muneribus, S. : ut expleti
decederent: animum Ultricis flammae, V. -* 7b
^ appease, Jin, satisfy, glut, sate : sitim : odium fac-
I
tis dictisqoe, L.
Ucrimis dolor, O.
aTaritiam pecnniS: expletur
patrias sanguine poenas, Y. —
To fulfil, discharge, execute^ perform^ aecompHA :
amicitiae raunus : meum opus, O.
ezpletidb dnis,/. [expleo], a satisfying : natu*
rae.
6xplotti% aefj. [ P. of expleo ], full, complete,
perfect: rerum oomprehensio : undique forma
nouestatis.
esEplioate, adv. [expUcatus], dearly : dicere.
explioatio, onis, /. F explico ], an unfolding,
uncoiling: rudentis. — Fig-* ^^ unfolaing, ex-
pounding, expontion, ea^anation: rerum facilis:
fabularum.
a3^>lioator, 5ris, m. [ explioo ], an expounder,
explainer: rerum.
«zplioatnx, ids, /. [explicator], she that ex-
plains : vis dicendi, explioatrix orationis.
1. ezplioatixs, a^, with eomp, [P. of explico],
spread out : pianissimo in looa — Well orderea:
causa: provincia.— iYatn, dear: solutio: quibus
(litteris) nibil explicatius. — Assured, certain: ratio
salutis suae.
2. e3q>lieatiis, As, m. [explico], an unfolding,
exposition: difficills explicatfis habere.
(ezplioitos), adj. [P, of explico], unobstructed,
practicable. — Only eomp, : (consilium), Os.
ex-pUcd, AvI and ul, atus or itus, Are, to un-
fold, uncoil, unroll, unfurl, unclose, spread out,
loosen, undo : explicata veste : volumen : f rondes,
Y. : f rontem solUcitam, smooth, H. : seria oontrac-
tae f rontis, H. — Refiex., to extricate onesdf, get
free: te aliqua vift: se angustnm, lu. — To spread
out, stretch out, extend, deploy, display : aciem, L. :
ordines, L. : coiiortis, Y. : se turmatim, Cs. : per
obstantis catervas sua arma, II. : forum ad atrium
Libertatis : ( in serpente ) orbis,. 0. — ^F i g., to un-
fold, set free, release: intellegentiam tuam: Sici-
fiam cinctam periculis. — To disentangle, set in
order, arrange, regulate, settle, adjust, rescue: eius
negotia: rationem salutis: de hortis: consilium
hia rationibus explicabat, his plan was governed
by, Cs. : re explicate : rationes, balance accounts :
namen, satisfy : pecuniam: nihilo plus explicet ac
si Insanire paret, make no more out of it, H. — To
explain, unfold^ set forth, exhibit, treat, eonveg, ex-
press: vitam alterius totam: funera fando, Y. :
philoeophiam : breviter quae mibi sit ratio: de
rerum naturft.
explodo, si, sus, ere [ex+plaudo], to drive
out, hiss away, hoot off: Aesopum explodi video :
explosa Arbuscula, H.— 7b r^eei, disapprove:
quod turn explosum est: sententias.
explorate, ado. with eomp. [exploratns],/or a
certainty, seeurdy, surdy : baec scril>o : explora-
tius promlttere.
exploratiS, onis, /. [ exploro ], an examtna-
tion: occulta, Ta. i r\r\nio
^ Digitized by VjOOQIC
/
eaeplontor 8
ezplorator, 6ris, m. [exploro], an eapUnrer^
tpy^ 90(nU: per exploratores oertior f actus, Ctf. :
iter hostium ab exploratoribus edoctus, Ta.
expldratufl, adj. with comp, and 9up, [P. of
exploro 1, oMctrlamedy etiUMUksd^ mUUJ, eertaifi,
wrty mife : lam id ezploratumsi, T. : ooosulatue :
victoria, Cfl. : litterae exploratae a tiinore, i. e.
affording certainty: de quo mihi exploraUim est,
ita esse, / am certain : cum esset miiii exploratis-
simum (with ace, and tn/*.): exploratam habere
pacem : pro explorato habere (with <ux. and inf.\
Gs. : exploratior devitatio legionum fore videtur,
etc.
ez-plor5, ftvl, fttus, Are, to eavt»e toJtowfortK,
bring out, search out, examine, investigate, explore :
rem totam : fugam domini : caecum iter, 0. : looos
novos, v. : idoneum locum castris, select, Gs. : de
voluntate aid us, N. : ea, quae, eta: ne quid Coiv
rnat, 0. : Poetquam exploratum est labare, etc., 0.
— 7b spy out, reconnoitre, examine: quo transire
possityOs. : itinera egressOsque eius, & : Afrtcam:
ante explorato et subsidiis positis, L. : explorato
profectos esse amicos, Ta. — Stqain, aoe, : explora-
tum praemissi, S. : lugurtha quid agitaret, explo-
ratum misit, S. — To try, prove, investigate, test, put
to the proof: explorat robora f umus, Y. : regis
animum, sound, L. : cibos, taste, Ta. : iusidias, try,
V.
explosuB, P. of explodo.
expolio^ IvI, Ittts, Ire, to smooth^ polish, finish,
adorn, embelUsh, refine, ^iiborate : nox te expolivit:
Dionem doctrints omnibus.
e»olitio, Onis, /. [expollo], a smoothing off,
wilisfdng,iinishing, embellishing : urbana, i. e. oj^a
house in the city. — Plur, : utriusque noetrQm, i. e.
of both our houses, — ^F i g. : inest in numero expo-
litio.
azpolitna, adj. with eomp. [P. of expoliol,
polished, smooth : expolitior dens, Gt — AfinM:
vir YitA.
ex-pono, posul, positus (expostus, V.), ere, to
put out, set forth, expose, exhibit : vasa : argentum
in aedibus : ratis Expositis stabat scalis, laid out,
v.: alqd yendidoni, Ta. — Of children, to e:^X}se,
abandon : Is quicum expoeitast gnata, T. : pueros,
L. — To set on shore, land, disembark: milites ex
navibus, Gs. : socios de puppibus altis Pontibus, by
bridges^ V. : expositis copiis, Gs. : in Af ricft, L. : ibi
Theroistoclera, N. : exercitum, Gs. : quarts exponi-
rour horft, H. : advexi f ruroentum, exposui, un-
loaded: exponimur orbe Terrarum, are excluded,
0.— 7b offer, tender, be ready to pay: ei DGGG.—
7b leave exposed, eaepose, lay open: ad IctQs, L. :
rupes exposta ponto, V. — Fi g., to exhibit, expose,
reveal, publis/i, offer, set forth : causa ante ooulos
exposita : exposit& ad exemplum iiostr& re p. — 7b
*st forth, ex/tibit^ relate, explain, expound : sicuti
a eaepximp
exposui: quae adhuo exposui: rem breviter:
Africae situm paucis, & : causas odii, 0. : artis
rhetoricas : eadem multitudini, Gs. : animos rema*
nere post mortem : res qnem ad modum gesta sit:
quid hominis sit : plura de alquo, N. : exposito,
quid iniquitas loci posset, etc., Gs.
ex-ponigo, — , — , ere, to spread out. — Only
imper. : exporge f rontem (i. e. exporrige), smooth,
T.
exportation dnis,/. [exporto], a carrying out^
exportation: rerum: nis exportationibus HS LX
perdidisse.
ex-porto, &Tl, fctus, &re, to carry out, bring out,
convey away, send away, export: aurum ex Italia
Hierosolymam: frumentum in fame: vim mellis
SjrracusLs : corpora tectis, V. : sua omnia, Cs.
ex-pofoo, poposci, — , ere, to ask oamestly^
beg, request, entreat, implore: quam (misericor-
diam) : signum proeli, Gs. : pacem precibus, L. :
pacem Tcucris {dat), V. : alqd deos, L. : Aenean
acciri, v.: audire labores, V. : precibus plebem,
sibi civem donarent, L. — 7b demand, require the
surrender of, daim (as a prisoner, or for punish-
ment) : ad expoecendos eoe missi, L. : ab Athe-
uiensibus exposci publice, N. : alqm ad poeoam,
Ta
•xpoaitlo, onis,/. j^expositusl, a setting forth^
exposition, narration, citation, exptanalion : rerum :
sententiae suae : surami boni.
ezpositiui, aeH* [ P. of expono], open, l
ble: Sunion, 0. : Zephjris Lilybaeon, 0. — Fig.,
common, vulgar: nihil expositum deducere, lu.
eacpoatolation onis,/. [expoetulo], a presung
demand: bononim : singulorum, Ta. — An ej^oetu-
lotion, complaint: tua: cum esset expoatalatio
facta — Plur. : cum absente Pompeio : suae, h.
ex-poBtuld, ftvl, &ttts, are, to demand presmng-
ly, insist on: alqd, Ta. : ut Hiberi decedant, Ta. :
Armeniam vacuam fieri, Ta. — 7b find fault, dis-
pute, eamostulate, eon^olain of: iracundiaa: com
eo iniuriam banc, T. : nihil tecum de his reboa :
locus esse ytdetur tecum expostulandi : se esse
relictas: our, eta, Ta.
ezpoatafl^ see expono. ezpotoa, see epoto.
expresaus, adj. with comp. [P. of exprimo],
clearly exhibited, distinct, mantfei, dear, plain, ex-
press : species deorum, quae nihil habeat express] :
litterae lituraeque. — Fig., distinct, real: signa
virtutum: sceleris Testigia: haec expressiora:
litterae expressae, articulated with precision.
axpximo^ pressl, pressus, ere Fex+premo], to
press out, force out, squeeze forth : (lacrimulam)
oculos terendo, T. : nubium conflictu ardor ex-
pressus : hna (turrls) cottidianus agger expresse-
rat, had carried up, Gs. : expresso spinae curra-
miue, protrudittg, 0.: sucina solis radiis expressa,
Digitized by V^OOQIC
ezpiobinitlo
808
itio
Ta, — To form 6y prmam^fcmn, modd, portray,
exhibU: anguk, H. : Testis artOs expriniens, Ta.—-
Fig., lo wring oMi, exiort, wrmt, tlieU : ab eis tan-
tarn fnimenti: Tocem, Gs. : deditionem iieoessU
tote. Lb : peconia vi expressa : Espressa arbuato
eonvicia ( in allusion to tiie wine - press ), H. : ut
ne^rei, eomtrainetL^To imitate^ copy, represent^
portrojf^ detcribe, ea^ew: magnitudine auimt vi-
tam patris : Hbidines Tereibus : Inoessas vol turn.
que, O. : ut Euryalum exprimat infans, may resents
hUj la. : dioendo sensa : nemo expresserat, posse
bomiDem, eta : quae vis subieeta sit, etc. : orato-
rem imitando: in Platonis libris Socrates expri-
mitur. — To render, translate: id LAtine: verbum
de Terbo, T. : fabellae ad verbum de Oraecis ex-
pressae. — To pronounce, artieulale : litteras puti-
dtus.
exprobratlo, onis, /. [exprobro], a reproach-
ififfy ^^raidinff : heneM^T, : cuiquam fortunoe,
L.
ezpxofaro, &vl, atus, are rex+probrum], to
reproach teith, blame for, find fault, iJuirge, up-
braid^ rtproach: exprobraodi caus& dicere: suam
qoisque militiam, L. : beneficia apud roemores,
L : casfts bellioos tibi, throw the blame of: fugam
amioo, O. : ▼erberura notas, Ta, : de uxore mihi,
X. : nihilo plus sanitatis in curi& esse, L. : quod
in Tits maneam.
ez- promo, prompsJ, promptus, ere, to ekoio
forth, diecover, exert, pracfiae, exhibit, display:
Bupplicia in civft : apparatOs suppltcii, L. : vigi-
Undt Uborem in cenis. — To give utterance to, utter,
diseUm, express, state : apud alquem omnia, T. :
maestas voces, Y. : oausas, O. : roente querelas,
Cu : quid dici possit : quid sentirent, L, : reper-
tum (esse) specum, Ta.
eaqproinptii% adj. [P. of expromo], ready, at
hand .* roalitia atque astotia, T.
ezp€gnabllis, e, ac(;. [expugno], that may be
taken by assault, assailable: urbs, L. : arx magnis
exercitibus, Ta.
expngnitid, Onis,/. _
assault, storming: urbis,~Cs~:
aedificiomni.
lo], a takina by
lOStUis. — Plur. :
eapngnator, oris, m. [ expugno ], a stormer,
eapturer: urbis. — Fig.; pudicitiae.
(eaep'ogna^ flcisX ae(j, [expugno], victorious,
effeduaL — Only comp : expugnacior iierba, O.
eae-p€gnd, ivT, fttus, ire, to take by assault,
dorm, capiwe, retbtce,tubdne: urbIs per vim, Gs. :
CaiMm armis, & : quara (turrim), V. : iuTenum
domes, H.: ipeum caput, i. e. the old man in per-
«»S H. — To subdue, overcome, break down, break
throuffhfSweip awayt navis, Cs.: villas, S.: Phi-
lippum et Kabin, L. : yiri cum cohortibus expng-
nati, Ta.— Fig., to conquer, subdue, overcome.
l,ej>
achieve: nihil quod non expugnari pecnnia possit:
pudicitiam : pertinadam legatorum, L. : coepta,
aecompliah, 0.: sibi legationem, extort: Spartam,
i. e. rol>bed (of Helen), V. : expugnasset, ut dies
tollerentur.
expulsio. ouis,/. ri PAL.], a driving out,
puleton: Laenatis. — Muk: civium.
expulmor, Sris, m. [1 PAL-], a driver out, ex-
peUer: boDorum: tyranni, N.
•zpnlmia, P. of expelio.
ezpnltrix, Icis,/ [expulsor], she that expels:
pbilosophia vitiorum.
expno, see exspuo.
ez-porgo, ftvl, atus, Ire, to purge, cleanse, pu-
rify: me, i. e. cure of poetic ecstasy, H. — Fig. :
expurgandus est senno.— 7b clear from censure,
exculpate, vindicate, justify, excuse: me, T.: sese
parum, fail to vindicate, S. : expurgaturum (ob-
iecta) adseyerans, Ta.^8upin, abl. : non facilest
expurgatu, T.
eacqoiro, sivl, sTtus, ere [ex +quaero], to sear A
out, seek diligently, inquire into, scrutinize, inquire,
ask: ex te causas diviuationis : haec nimis a
Graecis, to be too exacting in .• Aucillas cruciato,
T. : securo, quid peocatum sit : sententios, Ca. :
eorum tabulus,ra««kafc; matrem, wcA:, V. : pacem
per aras, implore, V, : itinere exquisito per Divitia-
cum, ascertained, Cs. : singularls honores, devise:
vescendi causa omnia, S.
ezqtdsite, adv, with comp, [exquisitus], care-
fully, accurately, particularly, excetlentiy: de eo
crimine disputare: quae (rationes) exquisitius
oonliguntur.
ezquudtufl^ aefj. with comp and sup, [P, of
exquiro], carefully sought oiU, ripely considered,
choice, au^eni, exquisite : senteniia: iudicium lit-
terarum : munditia nimis : exquisitius dicendi ge-
nus : laudari exquisitissimis verbis.
•x-Bacrlfico (-crufloo), — , — , are, to saeri.
fice: hostiis balantibus, £im. ap. C.
63C-Ba6vlo, — , — , Ire, to cease raging: dum
reliquum tempestatis exsaeviret, L.
ez-flanguis (axang-), e (no gen. or dat, ; in
plur, only nom.), atf;\, without blood, bloodless, life-
less : corpora mortuorum : umbrae, V. — P^, wan,
exhausted, feeble : genae: exsanguis et mortuus
concidisti : metu, 0. : visu, V. : volneribus, Cu. :
senectua, Ta. : Calvus, lifeless (in oratory), Ta.—
Making pale: cuminum, H.
ex-aarcid or exeroio, — , rturus, ire, to paUh,
mend, repair: sumptuni suom, repay their cost, T.
ex-aatio, avi, itus, are, to satisfy, glut, sate:
exsatiati cibo, L. : clade exsatiata domua, O. : pa-
truum sanguine domOs, Ta. , ^ ^ ^ , ^
Digitized by VjOOV? Ic
ezsaturabilis
804
ez-iequor or eacequor, cQtus, i, dlep., to fd-
low to the ffrave: Hunc oroni laude, C. poSt. —
F i g., io followj foUow afUr^ aeeompany^ ffo after,
fmrtu$: dadem illam fugamque: fatuin illiiu,
i. e. ihare: suam quisque spem, L. : sectam meam,
GL—To foUow up^ proaeeute^ carry out, mfcrce,
jper/<nmyexeeuUtaee<mipji^fvlJU: alqd primom,
T. : maDdata regis officia : incepta, L. : lussa di-
vdm, V. : armia iua suum, Gs. : mitero orationem :
mortem, i. e. kUl tme&dfy Ta. — TofoGow «p, invea-
HgaUy examine : veram rationem, T. : 8uiiim& om-
nia cum cui-S inquirendo, L. : quem looaro ipse
captarns esset, L.— Tb^o thrmtffh, rdate^ de$ertbe.
My, tell: quae vix verbis exsequi possum : omnia,
L. : dona mellis, V. — 7h follow up.punith^ avenge:
omnia scire, non omnia exsequi, Ta. : deorum vio-
lata iura, L. : Tai-quinium ferro, L.
ez-Bero, mi, rtus, ere, io etreleh out, thruai oui,
putforth^ take out: manum ad mentum, L. : bnic-
chia aquis, 0. : via quft se exsereret, cotne/orth^ O.
— ^F i g. : se aere alieno.— i*. per/., tknui ovi, pro-
irudwg, hare, uncovered: dextris umeris exsertis,
Os. : Unum exserat lalus pugnae, one breast bared
for battle, V.
exserto, — , — , Krcfreq, [exsero], to atret^
out, thruet forth: Ora, V.
ezserttts, P. of exsero.
eac-slbilo, — , -p ftre, to hiss outy hia/rom the
stage: histrio exsibilatur.
exaicoatns, adj. [P. of exsiooo], dried t^, dry,
jejune: orationis genus.
ez-siooo, avi, Etus, are, to dry up, make dry:
arbores. — To drink vp .* vina culuUis, H.
ex-slgno, — , itas, are, to write out, note down :
sacra omnia exsignata, L.
earailio or eadlio, ilul, — , Ire [ex+mlto], to
spring out, spring forth, leap up, start up, bound:
ad te, T. : de sella : domo levis exsilit, U. : proti-
nus, 0. : (anguis) in siocum, V. : gaudio : exsilue>
re ocnli, started out, 0.
exailium or ezflimn, I, n. [exsul], banish-
ment, exile: exsili poena: confugere in exsilium:
civiuro, L. : civTs in exsilium eicio : in exilio aeta-
tem agere, S. : esse in exsilio : quendam de exsi-
lio reduoere : revoeare, L. : Exsiliis contenta snis,
0. : Collecta exsilio pnbes, /or exile, V. — A place
ofeale, retreat: his optatius quam patria: Felix,
exilium cni locus ille f nit, O. : diversa quaerere,
Y.^Plur, : plenum exsiliis mare, i. e. eiaies^ Ta.
ez-Bisto or ezisto, stitl, — , er^, to step out,
come forth, em/srge, appear: e latebri8,L.: ab in-
feris : (bovis) a media f ronte comu exsisiit, Oi. :
nympha gurgite medio, O. : occultum malum ex-
sistit, com£s io light. — To spring, proceed, arise,
jzaequiallB (eacequ-), e, adj, [cxsequtae], of become, be produced, turn into : dentes natura ex-
a funeral, funeral: carmina, <^ty;^ef, 0. Isistere: ex luxuria exsistat avaritia: ex amicis
Digitized by V^OOQIC
•30MiturabiHB» c, adj. [exsaluro], that may be
sated: uec exsaturabiie pectus, insatiate, V.
ex-saturo (exat-), — , fttus, are, to satisfy
eaOate, eate : belua cxsaturanda visoeribus meis,
0. : exsaturata lubido. Poet. ap. C. : eius supplicio
animum : odiis exsaturata quievi, V.
ezacendo, ezaoenno, see esoen-.
eac-acindo or excindo^ idl, issus, ere, io ex-
tirpate, annVulate, destroy : templum sanctitatts :
quae urbs se exscindi pateretur: finis tuofi, L.:
ferro gentem, V. : virtutem, Ta.
ez-Bonbo (eacor-), Ipsi, Iptus, ere, to wriU
out, write off, copy : tabulas : exscribendi potestas.
eac-BCulpo or ezoulpo, psi, ptus, ere, to dig
out, cut otU, chisel out, carve: nescio quid e quercn.
—-7b scratch out, erase: versOs, N.— Fig., to elicit,
extort : ex aliquo verum, T.
ez-aeoo or ezeoo, cul, ctus. Are, to cut out,
cut away, remove: vitiosas partfs: linguam: comu
exsecto f rons, H. : tiervis urbis exsectis : Lichan
iam matre perempta,V.— 7b cut, castrate : alqm.
—7b deduct, take ottt, extort: quinas liic capiti
mercedes, H.
ezBacrabllla (oxecr-), e, acfj. [exsecror], ac-
cursed: fortuna,L. — Cursing, execrating: carmen,
L. : odium in bis captos, i. e. bitter, L.
ezsecratid (ezecr-), 5nis, /. [exsecror], an
execration, malediction, curse : Th yestea. — An oath
with imprecation : hunc exsecraUone devinxerat :
post execrationem degustare, S.
ezsecratoa (ezecr-), adj. [P. of exsecror],
aecur9ed,execrcd>le, detestable: populo R.: columna.
exsecror or execror, Stus, arl, dep. [ex+
sacro], to cures, utter curses, execrate, abhor: te:
Catilinae consilia, S. : terram Ulixi, V. : in se, L.:
haec in se : ut pereat Atreus : verba exsecrantia,
0. — To take an oath with imprecations: Phocaeo-
rum exsecrata civitas, H. : Haec exsecrata civitas,
having sworn to, H.
exsectid (exect-), onis,/. [2 SAC-], a cutting
out, excision: linguae: fundi
exaectua, R of exseco.
exsecutio, Gnis, /. [exsequorl, an accomplish-
iftg: negotii, Ta. : Syriae, i. e. atiolute power in,
Ta.
exaeoutTiBt P. of exsequor.
exaeqoiae or exeqtilae, &ratn,/. [SEC], a
funeral procession, funeral obsequies: convenire
ad exsequias coiionestandas : Ante urbem exse-
quiae Significant luctum, 0. : fertur in exsequiis
matrona, 0. : exsequiis rite solutia, V. : exsequias
ire, to attend a funeral: iusta exsequiarum.
80ft
inimiei exaistunt, Gs. : pater •xstitit ( Gmmf )
hoias, 0. : ezsistit hoc looo quaestio sobdiffieilis:
exsistU illod, ut, etc.) /ol^wt. •— To be visibU, be
mamfe&if exieiybe: sic in animis exsistant varieta-
tea : ai exstitisaet in rege fidee : niai Ilias ilia ex-
atitlaset : tanto in me amore exatitit : timeo, ne
in earn exaiatam cradelior.
exBolntnfl, P. of exaolvo.
ez-aolv5 or ezolvo, aolvi, soldtua, ere, to
loo9e^ wdooee, eel looee^ release^ deliver^ free: te, T. :
Tenas, to open^ Ta. : toto paulatim ae corpore, Y.
-~Fig., to aolvff resolve: nodurn erroris, L. : obsi-
dum, raise, Ta. : faroeni, eatiufy^ 0. — To release^
free, set free, liberate: me vituperatione : animoa
retigione, L. : te auspicione, T. : plebem aere alie*
no, L. : coria, V. : alqm poenS, Ta. — To dUduLrge,
pay: nomina mea: maltiplici iam aorte exsoluta,
L: pars multae regi exaolvitur, Ta. — To tUs-
tharge, pay, fn/JU, keep : qood promiaerat: vota,
L.: iua iurandum, L.: praemia, poenaa alicai,
award, L. : gratiam recte factia, L. : culpam, atone
for, Ta. : fidem, L. : promiaaum suum, Ta.
exflomnis ( eacom- ), e, atfi- [ ex + somnua ],
deq)ies8,walehful: Veatibulum aervatjY. : Eubiaa,
H.
ex-«orbeo or ezorb«Op ul, — , gre, to suek
out, suek up, drain, drink: Pectora linguis, 0.:
civilem aanguinem. — F i g., to seise areedily : prae-
daa. — To exhavst: Wroa, lu. — lo meet eagerly,
wdeome.' diffieultatem.
ex-soTB or exors, aortia, adj,, wUhotit lot, not
assiffned by lot: te Toluit exsortero dueere Iiono-
rea ( i. e. praeter ordinera ), V". ( al. honorcm ). —
Having no sJiare in, free from, derived of: dulcis
vitae, V. : amicitiae, L. : cos aecandi, incapable, H.
ezspargo, aee exspergo.
ez-R>atior (ezpat-), atna, arl, dep,, to wander
from the way, spread^ extend: exspatiantnr equi,
0. : Exapatiata flumina, i. e. overflmeing, 0.
exspeotatio or ezpeotatio, Onis, /*. ([ex-
apecto J, an awaUing, expecting, expectation, kmgtng,
desire: caeca: praeter exspectationem, ttn^^ee^
edly: magna: cum samroa exspectatione populi
R. : exspectationlbns decipiendis : Funarobali, T. :
eventOs, S.: boni, mali: aadiendi: crebras ex-
spectaUones nobis tui commovea : plenua sum ex-
apectatione de Pompeio: malor exspectatio, qut-
bnsnam rationibus ea vis comparetur.
eanpectatns, a<2;. with snp. [P, of exspecto],
anxiousfy expected, longed for, desired, welcome:
cams omniboa exapectatuaque veniea : seges, V. :
exapectati ad amplisatmam dignitatem fratres, i. e.
tkoMffht worthy of the highest offices : exspectatis-
umae litterme. — Aa snbst. n. : Ante exapectatnm,
sooner than was anticipated, Y.
OMpeoto or «aq>«€ito» ivi, Stna, ire, to look
Ota for, await, wait for: diem ex die, ut atatue-
rem : aliua alium exapectantea, S. : eventum pug-
nae, Ca. : ultima aemper Exapectandi dies homini
eat, 0. : cenantea oomitea, i. e. iiU they have done
eating, H. : seu me tranquilla senectus Exspectat,
H. : exspectaudus erit annus, / mitst wait a year,
lu. : quid velia, awail your pleasure, T. : iitn vic-
toria sit data regui, Enn. ap. C. : quid liostcs con-
aili caperent, Ca. : quam mox ooroiiia edioerentur,
L. : dum cognatua veuiret, T. : dum hostium co-
piae augereutur, Ca. : exapectem, libeat dum proe-
lia Turno pati ? Y. : exspectavere eutn fata, dum,
etc., respited him, Cu. : quoad ne vestigium quidem
relinquatur: si nostri transirent, hostes exspeo*
tabant, Cs. : mea lenitaa hoc exspectavit, ut id
erumperet : exspectaverant, uti consul comitia ha-
beret, L. : exspectat-i diutiua non oportere, quin
iretur, there ihimld be no ddqiy in going, Cs. : Ear-
thagtne qui nunc Exspectat, loiters, v. : cum ex-
pectaret Aetolos in fidem sunm venturos, L. — To
hope for, lona for, expect, desire, anticipate, fear,
dread, apprehend: ubi te expectatum eiecisaet
forna, after waiting in hope of yonr death, T. :
(rem) avidiasime: tinem laborum, Cs, : fama mor-
tia meae exepeotata eat, L. : nescio quod exspecto
malum, dread, T. : miaeriia auia reraedium mortem,
S. : qui dassem exspeetnbant, wltose minds were
fixed on, Ta. : Exspectate solo Laurenti, Y. : ex
sua amicitia omnia: a te hoc: quae (pauca) ab
sua liberalitate, Cs. : quam ob rem exapeutem non
fore? T. : te ita illud defeudere: Silvanimque
aliae presses propaginia arcda Exspectaut, awaii,
(for their growth), i. e. need, V.
ezspersns, P. [ex-sparsus], sprinkled, gash-
ed: aanieque exapersa natarent Limina, Y.
ez-spes, adj. (only nom. sing.), without hope,
Jiopeless : inops, exspes, 0. : enatat exspes, H.
ezspiratio ( ezpir- ), 5nis, /. [ exspiro ], a
breathing out, ex/ialation : terrae.
ez-spiro or ezpiro, avi, atus, are, to breathe
out, emit, blow out, exhale, give^ out : medios animam
in ignis, 0. : flammas pectore, Y. : Vis ventorum
Exspirare aliqua cupiens, escape, 0. — To breathe
one^s last, expire: exspirans Adloquitur, with her
last breath, Y. : ubi exspiravero, H. : iuter primam
curationem, L. : in pupa, L. : dentibus apri, lu.
— ^Fig., to expire, perisli, come to an end, cease:
mecum exspiratura res p. erat, L.
ez-splendesoo^ dul, ere, inch., to shine forth^
be distinguished: clarius, N. v
eac-ipolio, &vl, jitus, are, to spoil, pillage, plun-
der: urbem : hos vestro auxilio, Cs. : virtutem re-
rum selectione.
6ac««puo, ul, Htus, ere, to spii out, spit: vina,
In. : hamum, 0.-->F i g., to eqM^ banish : miseriam
ex animo, T.
Digitized by V^OOQIC
63nt0I11O
806
eacatMrno, ivl, fttns, 4re [2 STAR-], to Uarrify
greatly, affright: alqm luotibus, Gt. : (lo) se ex-
Bternata refugtt, 0.
ez-stiUo or eztSlo, ftvT, itus, ftre, to trieJde
axoay, melt : lacrumis si extillaveris, T.
ezatlmulator (ezt-), oris, m. [exstimulol on
incitei', instigator: rebellionig, Ta. : Vergiuii, Ta.
ez-8timul5 (ezt-), ftvl, &tu9, &re» to goad on^
instigate, ttimulate: vlrum dictis, 0.: Tigris Ex*
stiroulata fame, 0. : fata cessantia, i. e. hatten
death, 0.
ezatinotid^ Odis,/. [STIG-], extinetum, anni'
hUcUion.
ezstinotor, dris, m. [STI6-], an extinguiefur :
inceiidi. — An annihilator, euppreator: patriae:
latrocint.
ezBtlnctas (ezt-X ^^'> [^' o^ exstioguo],
dead: Exstinctus amabitur, H. : Amphion, 0. —
Fiur. m. as mbet, : yiolare exstinctos, 0.
ez-8tlngao or eactinguo, nxi (exstiDxsti for
exstinxtsti, exstinxem for exstinxissem, V.), nctus,
ere, to put otU, quench, extinguisfi : lumina : ignis
exstinguitur, goet out: ignem, V. — To deprive of
life, kSly destroy : Seni animaiD,T. : haDc volnere:
iarenem morbo, L. : primo exstingtior in aevo, 0.:
intra annum exstinctus est, Ta. : aquam Albanam
dissipatam rivis, get rid of L. (oracle).— F i g., to
abolieh, destroy, annihilate, annul: tTrannis insti-
tutis leges omnes exstinguuntur : improbitas ex-
stinguenda est : exstinotae potius amicitiae qiiam
oppressac, died out: exstinctis rumoribus, Cs.:
nomen populi R. : infamiam : patrem Com genere,
v. : te propter Exstinctus pudor, loet, Y.
eac-sttxpo ( ezt-), &vr, fttus, are, to root out,
eradicate, extirpate : arbores, Gu. — Fig.: vitia :
ex aninio humanitatem.
ez-Bto or ezt5, — , — , are, to etand out, stand
forth, project, protrude, extend above, tower: (mi-
lites ) cum capite solo ex aquft exstarent, Gs. :
super aequora celso eollo, O. : summo pectore,
Gs. : ferrum de pectore, 0. — Fig., to be promi-
nent, stand forth, be conapi(uou» : quo magts id,
quod erit illurainatum, exstare videatur. — To ap-
pear, be extant, exist, be, be found: auctor doctri-
nae eius non exatat, L. : Sarmenti domina exstat,
still lives, H. : locus exstat, may still be eeen, O. :
exstant epistulae Philippi : video nerainem, cuius
non exstet in me suom meritum: quem yero ex-
stet eloquentem f uisse, it it knoum .* apparet atque
exstat, utrum ... an, etc.
•acstraotlo or extructio, 5nis,/. [exstnio],
a building up, erecting, structure : ea, quae, etc.—
Plur.: tectoruro.
exBtraotnm, I, n. [exstruotus], a lofty seat:
exfitructoque resedit, Y.
itmo or eztmo, flxl, ftotus, ere, to pile^
heap up, aeeumulale: materiam pro vallo, G«. :
acervum (Ubronim): exstniotos disiedt montis,
Y.: exstructis in altam diritii*. H. : tapetabus
altts Exstructus, on a pits of, V. — To load, heap
fnU^ cover: roensae epulis exstroebantur : focum
lignis, H. — To build up, raiae, rear, erect, construct :
exstnii Tetat (Plato) sepulcrum altius quam, etc. :
aedificium in alieno: tumulos, Gs. — To JUl with
buildings, build up: in exstruendo marl, S. — F i g:,
to dqrict, build m imagination : civitatem. — 7b
erect, produce by labor : animo excellentiam rirta-
tum: exstructa disciplina.
exauctOBt P. [ex-sugo], dravm out, extracted^
dried : medulla, H. : Ossa exsucta medullis, lu.
ezHiiido or ezndo^ ftrl, Atus, ftre, to oa»,
exude: exsudat inutilis umor, Y. — To perform
with sweating, toil through^ undergo: caueas, H.:
oertamen, L.
ex-BUgo, see exsuctus.
ezaul or ezoL ulis, m. and /. [2 SaL-], a ban-
ished person, icanaerer, exile : capitis damuati ex-
sulesque, Gs. : exsules restitnti : pauper et es»u],
fwmeleea, H. : patriae quia exsol Se quoqae f ugit ?
H. : mundi, 0. : nunc vero exsul patri&, domo, S»:
mentisque dom&sque, estranged, O.
ezBulo or ezulo, ftvl, &tum, ftre [exsul], to be
an exile, be banished, live in exile: Romae: in
Yolscos exsulatum abiit, L. : apud Pruslam : Pro-
tei ad usque columnas, Y. — 7\> be absent, be a
stranger: domo, T. : animo.
exBultaiui (exult-), ntia, <tdj.lP. of exsulto],
boastful, vainglorious : animus, Ta. : supra mo-
dum, Ta.
ezBUltatiS (exolt-X onis,/. [exsulto], a leap-
ing for joy, exultation, L. : Athumantis : par, Ta.
eiESUltim, adv, [2 SAL-J, leaping about, frisk-
ingly .' ludit exsuUim, H.
ezBUltS or axolto^ ftvl, — , ftre, freq. [ex-
silio], to spring vigoroudy, leap up, jump up:
equi ferocitate exsultantes : taurus in herbft, 6. :
in limine Pyrrhus, Y. : exsul tant aestu latices, Y. :
exsultantes undae, dancing, 0. — F i g., to move
fredy, ea^Mtiate: campu5, in quo exsultare poesit
oratio: in reliquis (orationibus). — To exult, rejoice
exceedingly, run riot, revel, vaunt, boast : exsultan-
tem te reprimere: insolentia, tWt«^« ; animis, Y.:
in suam famam gestis, Ta. : quod, etc : in quo
(facto) exsultat oratio roea : copiae per catervas
exsultabant, Ta.
ezauperabllls (exup-), e, a^j, [exsupero], to
be overcome: nou exsuperabile saxum, Y.
ezmiperantU (eanip»X&«t/[ez8upero],/»^
eminence, superiority: virtutis.
ez-siip^ro or nxvpmto, ivi, 4tua» &i^ to
Digitized by V^OOQIC
807
•xtonnu
nunuU If), Unw: exsapennt flammtet V. — 7b
turmoimt,pau over : iugum, V. : solum Helori, V.
— Fi g., to be et^aeriory preuail^ be eorupicuou»^ excel :
si non poterunt exsup^rare, cadant, 0. : Virtate,
V. : viofentia TurnI ex3Qperat magis, V. — To sur-
patty exceed^ ezcel: ezuperat eius stultitia haec
omnia, T. : Tarquinioa superbia, L. : morum no-
bilitate genus, 0. : (summa) operum f undamenta
exsuperatura, i. e. exceed the cott o/^ L. : cuncta ex-
superana patrimonia census, lu. — 7b be too much
for, owerp09oerj overcome: summum lovem, C.
poSL : aeusum oiuoem talis damni, L. : virls meas,
0. : moras (so. scalarum), obstaeUs, V.
exrardo^ — ^ — j arc [ex+surdus], to dm/eny
dull, blmtU: palaUuD, H.
ez-raxgo or earargot surrexl, — , ere, to rim
Mp, rtm^get vp^ etand up: earn exsurgeret, simul,
etc: exflurge quaeao: ex iusidiis, L.: temere, Ta. :
aliior, v.— ^f the sun, Ta. : preaso tellus aratro,
Tb. : cam geminis exsuigat mensa luoemis, i. e.
in fancy, In. — Fig., to riee up, nw, recover
ttreitffth: auctoritate Testri res p. exsnrget: ad-
versus alcuins mentom, Ta.
ez*«uoitd (•xoflO-X &%% fttus, are, to route
from eleep, awaJeen : te gallorum eantus exsttsci>
tat — To kUuBc: flammas aura, 0. : incendium, L.
— ^F i g., to elir i^, route up, excUc : animos : aui-
mnm diotia.
ezta, 5rum, n. [gup. for *ecista from ex], tTu
ddef inUmal orgoM of the body^ dgnificant orgaia
(in prognostication): exta interpretari: dare, L. :
inspicere : reddere Marti, V. : lustralia, V. : victi-
mae,Ij.
ez-tabteco, bul, ere, ttiM., to pan away com-
pLddjfy dUappcar: corpus macie extabuit, Podt.
ap. G. — F i g. : opiniones diuturnitate.
extemplo, adv. [ex+*tempulum, dim. of tern-
poi;], immediaielyf straighlwayy forthwUh, without
delay: quid fingat extemplo Don habet: haec ex-
templo in inTidiam, rerterant, L. : Dixit et extem-
plo sensit, etc, at once, Y. : prudentlam dictatoris
extemplo timuit, from the firety L. : ut impulit
Extemplo, etc., Y. : Postquam adveni, extemplo,
etc,T.
extemporalls, e, adj, [cx+tempus], offhand,
on. the spur of the moment: audacia, Ta.
ex-tendo, tendl, tentus or tdusus, ere, to
stretch out, qiread out, extend: extensis digitis:
Buten haren&, stretch prostrate, Y. : capita tigno-
niro, Os. : Haiores pennas nido, H. : aciem latins,
Cu. : Iabellam,/Km<, la. : fgit^rM, forge, In.: lussit
extendi ctnipos,^prAid^ O. : toto ingeos extenditur
antra, Y. : per extentum funera posse ire, oit a
tight rope, l e. to psfform dexterous feats, H.—
F i g, to eximd, increase, enlarge, leagtieH, spread:
agrosy GL : famam f actki, Y. : nonen in uUimas
oras, H. : cnpiditatem gloriac, L. : extentis itineri-
bus, by forced marches, L. : cursHs, proceed, Y. :
faenus in uanras, i. e. compound intemt, Ta.— 7b
exert, strain : se magnis itineribns, Cs. : se supra
vires, L. : magis ille extenditur, is excited, Iu.^7b
extend, prolong, continue, spend, pass: curas Te-
nientem in annum, Y. : luctOs in aevora, 0. : ex-
tento aevo vivere, H. : non longius qnam . . .
extendi, last, L.
eacteoBUS, P. of extendo.
extentua, a(ff. with sup. [ P. of extendo 1 ex-
tended, extensive, wide: latius Lucrino Stagna lacu,
H. : extentissima vallis, L.
•zteiraatid, dnis, /. [ extenuo ], a lessening,
diminution, extenuation (as a figure of speech).
extennatas, a^f. with sup.fP, of extenuo],
trij/tittOy faint, weak: vestigia, Ct. : oratio, Her. :
(copiolae) extenuatissimae. Brut ad G.
ez-tenuo, avT, atus, are, to make small, reduce,
diminish : aSr extenuatus, rarefied: in aquas, 0. :
mediam aciem, L.: extenuata acie, S. — Fig., to
(HminiMh, lessen, weaken, extenuate, detract from :
taudea verbis: cuiusque oensHs: molestias: fa-
mam belli, L. : vires, H.
(exter or externa, tera, terum), a^. [ex], on
the outside, outward, of another country^ foreign,
strange,-^ Only plural ius nationum exterarura:
civitatea : regna, Y. ; see also exterior, extimus,
extrerous.
(ex-terebro), — , atus, ire, to extract by boring,
bore out: an rum.
(ex-tergeo), — , sus, ere, to stHp dean, pluii-
der: fanum extersum relinquere.
extezlor, us, adj. comp [exter], outward, outer,
exterior: vallus, Ga.: contra exteriorem hostem,
Ga. : comes exterior, i. e. on (Jiejeft side, H.
extexluA, adv. [exterior], on the outer side^
t0t(Aou<.' sitae (urbes),0.
extennino, ivi, Itus, are [ ex + terminus 1, to
drive out, drive assay, expd, exile, banisli: Mai-ceUum
ex urbe : oppugnatores rei p. de civitaie. — F i g., to
drive out, put away, put aide, remove : auctorita-
tem vestram e civitate : quaestionee phjrsioomm.
exteni5, see exstema
extemns, a^. [exter], outward, external: visio :
vir rebus cxternis Iaudanans,/om^ relations, — A.H
subst, m, : odium in externos, towards strangers.-^
As subst, n. : extemi ne quid, H. : ilia externa, out-
ward goods.-' Of another country, foreign, strange :
opibus extemis auxilio confidere, Gs.: religio:
gens, Y. : amor, /br a foreigner, 0. : timer, of a
foreign enemy, L.^-As subst. m. : Arcebat exter-
nos finibus, O. : cum extemo se applicare, L. — As
subti. ft : externa Ubentius reoordor, f&fefgn ex-
'^^' Digitized by V^OOgie
exteio
808
^JEtrMEIIU
eZ'tard, '— , -*, ere, to tread dawif ertuh: ni-
ves, 0.
ez-temo, ul, itoa, ere, to strike mth terror^
frighten^ affright : praeter modum exterreri: ur-
bem nuntius extemiit, Ta. : volta legiones, Ta. :
propria exterrita voce est, 'u^lotther voice through
frighty 0. : ImproTisa species exterret utraroque,
H. — i*. perf,y terrified^ dismayed^ paniestntck :
repentino periculo, Gs. : hosttam inonrsu, Gs. : mon-
stris, y. : timuitque exterrita pennis A\eB,Jluttered
in terror^ Y. : (anguis) exterritus aestu, made wildj
v.: amnis, V.
ezterstui, P. of extergea (extoms), see exter.
ez-timefloo, mul, — , ere, inch,, to be greatly
afraid, fear greatly, await with fear^ dread: equi
repentinis sibilia extimescebant : de fortunis : ne
id evenerit: Non extimui, quod, etc., V. : si filius
▼enisset, posse extimesci infectum, Ta. : patrem,
T. : adventum nostrum : casus navibus extimescen-
dus, Cs. : a quo periculum extimescendum est.
eztimtis or eztomus, ae^j. «up. [ ex ], outer-
most, farthest, most remote: orbis. — Ftur, n, as
subst. : umor Extuma possedit, 0.
eztinguo, see exstinguo.
eztispez, icis, m. [exta+SPEC-], an observer
of entraus, diviner, soothsayer.
ez-toUo, — , — , ere, to lift otU, lift up, raise,
elevate: iacentem: caput: pugiouem, Ta. : in gre-
roium liberorum ex te genus, Enn. ap. G. : gurgite
palmas, Pr. — ^F i g., to raise, exalt : novos, S. : opi-
bus et honoribus extoUi, Ta. — To raise, excite,
elevate : animos : ira promptum animum, Ta. : ho-
minem oratione, S. : se, to grow proud. — To extol,
laud, praise: fortunam: Planci roeritum verbis:
Hannlbalis fortunam, L. — To adoim, beautify :
hortos,Ta.: piscinas, Ta.
eac-torqtied, s7, tus, 6re, to twist out, -wrench
out, wrest away: ferrum e nianibus: honim gla-
dios : dextrae mucronero, Y. : in servilem modum
extorti, wrenched, h, : extorque,^ii< me to the tor-
ture, T.^Tb obtain by force, extort: ut pecunia
Staieno extorta sit: vi et metu extortum: a Gae-
sare per Herodem talenta : obsidibus summa cum
contnmelia extortia, Gs. — Fig., to wrest out, force
away, obtain by force, tear away, extort: detews
libertatem, S. : suff ragium populi per vim, L. :
mihi hunc errorem : cui sic extorta voluptas, H. :
extorsisti, ut ttiterer, forced me to: poSmata (of
the years), H.
eztorxls, e, acfj. [ex+terral, driven out of the
country, exiled, banished, homeless: hiuc extorres
profugerunt: agro Romano, L.: patria domo,S.:
extorre bine Punicum nomen, driven from this
land, L. : extorrem populum R. agere ab solo, L^
eztortor, oris, m. [TARG-], an eiUorter : Bono-
rum, T.
eztortiu, adj, [F, of extorqneo], deformed:
puella, lu.
extra, adv. and praep. [exter]. I. Adv, (for
eomp. see exteriiis), on the outside, without : extra
et in tus hostem habere, Gs. : et in corpore et ex-
tra: ilia, quae sunt extra, outward goods. — In the
phrase, extra quam : extra quam fiat, etc., except
in the case that, etc., G. (lex): /extra quam qui
eorum, etc., excq)t those of them who, etc., L. : ex-
tra quam si nolint fame pcrire, unless. — H.
Praep., with €u:e., outside of, without, beyofid •
Iliacos intra mnros peccatur et extra, H. : extra
portam GoUinam. — Apart from^ aside from, out of
the way of, beyond : esse extra noxiaro, T. : extra
famam noxae, L. : extra ruioam esse : extra coti-
diauam oonsuetudinem, eonirary to, Gs.: extra
locum, j«8^i;^ apart: extra gloriam, im(Aou^ Ta.
-—Except, excepting, besides : optumam progeniem
Priamo peperisti extra me (i. e. me except£), Enn.
ap. G.: extra unam aniculam, T.: extra ea care
vocem mittas, L.
eztraotnfl, P. of extraha
ez-traho, axl, actus, ere, to draw out, draw
forth, pull out, drag: telum e oorpore: telum de
volnere, 0. : puerum alvo, H. : oonsulem ex tectis :
rure in urbem, H. : senatores vi in publicam, L. :
extractos ad certamen f udit, L. : (eum) turbfi Op-
positis umeris, H. — Fig., to withdraw, extricate,
release: urbem ex periculis maximis: (scelera) ex
tenebris in lucem, L. — To extract, eradicate: ex
animis religionem. — To draw out, protract, pro-
long: res variis calumniis: certamen usque ad
noctem, L. : somnum in diem, Ta. : exti-ahi rem
ex eo anno, i. e. into the next year, L. : dicendi
mor& dies, i. e. waste, Gs. : triduum disputationibus,
Gs.: extrahi se putare,^<< off, L.
eztranens, adj. [exter],/rom without, strange:
nullum extraneum malum est: omamenta. — ^As
subst. m., a stranger, L. — Plur., Ta.
eztra - ordiQariua^ a4j., out of (he common
order, extraordinarif, uncommon : pecuniae : reus,
to be tried out of the usual order : cohortes, sdeet.
L. : porta (i. e. praetoria), L. : pefcitio conaulatus :
imperium : periculum, Gu.
eztrarlna, ady. [extra], outward, external, ex-
trinsic : res ( opp. in oorpore ). — As subst. m., a
stranger, T.
eztrelinitaa, fttis,/. [extremus], the extremity,
end^ terminus: mundi. — In geometry, the surface.
eztremo, adv. [extremus], at last,finaBy:
Hamilcarem imperacorem feoerunt, N.
eztrimQiii, adv. [extremus], at last, finally, C. :
liquefacta Tabuit, O. — For the last time: te ad-
fari, Y. : Adloquor amioos, O.
eztremas» adj. sup. [exter], outermost, utmost,
extreme, farthest, last: oppidum Allobrogam, Gs. :
Digitized by CjOOQIC
extdoo
809
MTOTltini
finis proTinciae, L. : Indi, H. : in codicis extremA
ceril : extremi lineft amare, i. e. to make love at a
diUaneey T. : Tinitor, i,e,atthe end ofkis task, Y. :
cultores, m remotest laruU, Y. — The last part^ end
tipy extrmUjfy bowidary, SHr/aee (with a subst,^ de-
noting the whole) : quihua (litteria) in extremis, at
iia aid: in extremo libra tertio, at the end of: in
extremo ponte, Gs. : cauda, t^ Y, : extremis digits
aliqaid attingere. — As subtt, h. : quod finitum est,
habet extremnm, an end: teretes, praeterquam ad
extremnm, «U the end, L. : mondi : pravinciae, Os. :
extrema agminis, L.— -Of time or order, latest, last:
mensis anni Februarius : finis vitae, L. : manus
extrema non acoesait operibtts, ^mt^ii^ tou/ekes:
«xtr«num illnd est, at, etc., it remains only: ad
extremam aetatem, old age^ N. : extremo tempore,
at lasty N. : pueritia : extremo Peloponnesio bello,
X. : Extremus galeaque ImA subsedit Aoeste8,L e.
the lot o/^Y. — As sibeL m. : Extremi primorum,
extremis usqae priores, H.: Oocupet extremum
scabies, daril take the hindmost, H.— As stibst, fK :
die extremum erat, S. : extremo anni, L. : in ex-
tremum (durareX 0. : ad extremum incipit philo-
sophari, at last: testis ad extremum resenratus, to
the last: Extrema gemens,/or the last tima, V.—
F i g., tUmoat, highest, greatest, extreme : fames, Cs. :
ad extrema iura decurrere: extreroae dementiae
est (with injin.), the height of madness, S. : in ex-
tremis suis rebus, tUmost danger, Gs. — As sttbst,
n. .' audendi extrema cupido, Y. : ad extrema vcn-
tum foret, ni, etc., L. : res p. in extremo sita, S. :
non ad extremum perditus, utterly, L. — Last, least,
lowest, meanest: Haud Ligurum, V. : ifga\a,fiieker-
ing, Y. : extremi ingeni est, qui, etc, U
ez-trico, ftvl, atus, ft re [ex+tricae], to disen-
tangle, extricate, dear, free: extricata densis Cerva
plagia, H. : nummos unde nnde, procure with d^
adty, H. — ^F i g., to unravel, dear up : nihil, Ph.
eztrinaeons, adv, [exter+secus], /rom with-
out, from abroad: obiecta terribili re: spiritum
adducere: imminens helium, L. — Without, on the
outside: inaurata (oolamna).
ex-tnidd^ st, sns, ere, to thrust out, push forth,
drive out, drive away: me foras, T. : Polluoem, get
rid of: extradi a senatn in Macedoniam : extruso
mari a^ere, shut out, Gs. : meroes, toseUoff,R,
extxno, see exstnio.
eztrtlsTis, P, of extmdo.
eztmnefactai, adj, [ex-tumeo+facio], swol-
len : (pars animi) potu (6. & E.).
ex-tnndo^ tudi, — , ere, to beat out, strike out,
forge out : nobis banc artem, devise, Y, : ancilia,
famion in rdief, Y. ; calcibus f rontem, crush, Ph. :
fastidia, drive off, H.
ez*tiirb6, kn, Atus, &re, to drive out, thrust out,
drive away, thrust away: homines e possessioni-
bus: alqra foots patriis: pravincift exturbatus:
caede animas, 0. : spem pacis, L. — To drive away
(a wife), divorce: Octaviam, Ta.
eac-iibero^ — , — , Are [uberj, to grow luxuri-
antly, be t^undant, abotmd, overflow : luxuriA folio-
rum exuberat umbra, V. : alte spumis amnls, V. :
pomis annus, Y. : ex eruditione eloquentia, Ta. :
animus fenore, rends, Ta.
exQ], see exsuL
eacouloero^ Avl, atus, are, to make worse, exas-
perate, embitter: quae sanare nequeunt: exnioe-
ratus animus.
eznlo, see exsulo.
ez-ulnld^ — , Atus, are, to howl, cry out, howl
violently, O. — F. pass. : (Bacohis) exolulata iugis,
after howling, 0. : mater, invoked with screams, 0.
ezQltiiii, eztdtS, see exsult-.
ezundani, ntis, adj. [P. of exundo], overflow-
ing, abundant : ingenii fons, lu.
ex-nndo^ ivl, — , Are, to flow out, overflow:
tura ill litora exundant, are washed up, Ta. — ¥ i g. :
exuudat eloquentia, Ta.
exao, ut, fltus, ere [4 AY-], to draw out, take
off, null off, put off: pharetram umero, 0. ; iugum,
shake offiL. : caestus, Y.— To undothe, divest, free,
put forth : pellibus membra, H. : ossa lacertos-
que, bares, Y. : ex his te laqueis : se iugo, L. :
unum exuta pedem Tinclis, Y. : comua exuitur, 0.
— To strip, despoil, deprive: copiae armis exutae,
Gs. : se agro patemo, L. — Fig., to lay aside, cast
off, divest onesdfof put away : huroanitatem : sil-
vestrem animum, Y. : mores antiques, L. : tristi-
tiam, Ta. : ius fasqae, Ta. : hac (pinu) hominem,
I e. turn into a pine, O. : ex animo exui non po-
test, esse deos : Leptdum, get rid of, Ta.
exapero, see exsupero. exurgo^ see exsurgo.
ex-uro, ussi, Ostus, ere, to bum out, bum iw,
consume: vivus exustiis est: yicos: classem, v.
— To dry up : loca exusta soils ardoribus, & : pa-
ludem, Y. — To consume, destroy : aliis scelus exu-
ritur igni, Y. : comua, O. : exustos flos ubertatis.
^To inflame (with Io?e) : deos, Tb.
exnstlo^ 5nis, /. [exostus], a burning up, con-
flagraiion : exustiones terraruro.
exustus, P. of exuro. exutaa, P. of exuo.
exaviae, Arum,/. [4 AY-], that which is strip-
ped off, dothing, equipments, arms: pyram Erige
exuviasque omnis super imponant,Y. : (coluber)
posittB novus exuviis, his dough, Y. : leonis, skin,
Y. : ferarum, 0. : devotae verticis exuviae, fiair,
Gt. — JS^ioils, booty: locus exuviis nautlcis omatus:
?iri, Y. : ho8tiles,Tb. : bellorum, lu. : ornatus exu-
viis huius.
exaTiom, !, n. [4 AY], spoUs, booty : exuTio
plenus ab hoste redis, gp^i^i,^^ ^y V^OOglC
fal^
810
iMetiu
F.
tjalia, ae, / [ FAG- ], a bean, horaeJtean, C, V.,
H., Cl — Pro v.: Istaeo ia me cudetar faba, i.e.
I shall have to mart for t/, T.
fabalis, e, adj. [faba], of beans : stipulae, 0.
f abella, ae, /. dim. [ fabula ], a Hide hutorv,
ehort tlonf^ idle tale: yeteris poetriae: oommenti-
oiae labellae, f ablet : vera, Ph. — A ehmi fabUy
tale: aniles, U. : narrare fabellam asello, jttmcA
to a stone, H. — A sJtort play ; a te acta.
1. laber, bil (ffen, plvr. brftm ; rarely brSrnm,
C), ni. [2 FAO-], a workman, maker j former, smith,
artificer, ecarpenter, joiner : Marmoria aat eboris
aut aeris, H. : homineiu pro fabro emere: fabri
ad aedificandam rem p., laborers : praefectus fa-
brUrn, chief engineer, Gs. : ex legionibus fabros
delegit, artisans, Cs. : His fabris crescunt patrimo-
nia, i. e. these smiths add to their patrimonies, lu. :
volans (t. e. Icarus), In. : tignarius, carpenter, —
P r o ▼. : tractaot f abrilia fabri, H. — A aory, tun-
2. faber, bra, brum, adj, [2 FAO-], eotistructive,
workmanlike : ars, aixhitecture, 0.
fabre-faotua, adj,, skilfvlly made, artisHcaliy
wrought : ad id navigia, L. : aes.
fabrioa, ae,/. [1 faber}, a joiner^ s shop, smithes
shop, tDorksfiop: fabricae praeesse. — An art, trade,
pursuit, industry, craft: aeris et ferri. — Ai'cfii-
tecture: pictura et fabrica ceteraeqne artes. — A
skilfid production, fabric, structure : admirabtlis
membrorum. — F i g., a crafty device^ wUe, trick,
stratagem : ad senem aliquam fabricam fingere, T.
fabxloatio, onia,/. [fabricor], a structure, am-
struction : bominis. — F i g., of speech, structure,
skilful construction.
fabricator, oris, m. [ fabricor ], an artificer,
framer, contriver : operis : muudi, 0. : opuacalo-
rum : doli Epeoa, Y.
fabrloo, ftvl, fttas, ftre [fabrica], to make, build,
construct, erect: banc (crateram), 0. : quae (arma)
fabrica verat usus, H. : ralem, Ph. : fabrioata fago
pocula, carved, 0. : Tela manibus fabrlcata Cjclo-
pum, forged, 0.
fabricor, Stus, Sn, dep, [ fabrica ], to make,
frame, forge, construct, build : signa ; Capitoli f a-
stigium : gladium. — To pj'epare, foiTn, fashion^
constrttct : homioem : auimal omne : verba, coin.
fabxilia, e, adj. [faberl, of an artificer: scalp*
mm, L. : opera ad fabrilia surgere, V. : dextra,
0. : erratum, of the sculptor. — Flur. n. as subst.,
tools, implements: tractaot fabrilia fabri, H.
fabula, ae, /. [1 FA-], a narration, narroHoe,
account, story, tale : potfticae, L. : longa, H. : de te
Fabula narratur, H. : et fabula lias, the common
talk, H. : volgaris, O. : nova, news, lu. : a diverli.
culo repetatur fabula, let us return to our story,
lu. : fabulae conviviales, amverwrfwn, Ta. — An
affair, concern, matter, talk : quam niihi surdo
narret fabulam, how deaf I am to his talk, T. :
quae haec est fabula f what does this mean f T. —
A fictitious narrtUive, tale, story, fiction, fable : ut
ad fa'bulas venlamus : f abulia credere : a f abulis
ad facta venire : non fabula rumor lite foit, O. :
fabulae! tales/ T. : fabulae Manes (i.e. fabulosi),
H. — A dramatic poem, drama, pbay: in prima fa-
bula, when the play opens, T. : primus fabulam do-
euit : Securus, cadat an stet fabula, H. : neu sit
quinto productior actu Fabula, H.: in fabults
persona. — A fable, story with a lesson : fabularum
genus. Ph. : quae (res) vel apologum, vel fabulam
contineat. — ^Prov. : Lupus in fabula, te/A; o/ M«
devil (of a person who comes while talked about),
T. — A plot, action, story (of a play or poem), H.
fabulor, atus, arl, dep. [fabula], to speak^ con-
verse, talk, gosstip, chat : aperte tibi, T. : noli fabu-
larier, don't be chattering I T. : quid Galba fabule-
tur, L. : apud alqm, Ta.
fabnloBUBt adj. [fabulal/utt of fables, rich in
myths: carmina, Ou. — Cdeorated in fable : Hjda-
spes, H. : palumbea, H.
liBU)esBO, cdssl, Itus, ere, iniens. [facio], to de-
r/i, perform, execute^ accomplish, fulfil: iussa,
matria praecepta, V. — lb bring on, cause, oc-
casion, ereaie: audire ei negotium faoessitum:
innocenti perioulum. — To make off, go away, re-
tire, dqnrt : ut Haec bine facessat, T. : ab omni
societate rei p. : urbe finibusque, L. : operae fa-
cessant, aervitia sileaut : hinc ocius, Cu.
faceta, adv. with comp. and 9up. ffaoetus],
findy, gracefully, neatly : dictum, T. — Pleasantly,
vitttly, facetiously : dicere: multa conligere: fa-
cetius eludimur: faoetissime dare.
facetiae, ftruro, /. [facetua], wit, witty sayings,
witticiims, pleasantry, drollery, fntmor, faediout-
ness : homo f acetiis praeditus : omnes facetiis su*
perare: multae facetiae multusque lepos inerat,
S. : facetiarum quidam lepoa : facie raagis quam
facetiis ridiculus.
facetaa^ ao(j. with sup. [I FAC-], fine, courte-
ous, polite, gentle : mulier, T. : quemque facetus
adopta, H. : qui (ambulet) facetua, in fine parade,
H. — As subst. n., elegance, grace : facetum Vergilio
adnuerunt Garoeuae, H. — Merry, witty, jocose, hu-
morous, facetious : Socn^ ^^IR17^to^e9 : facetua
Digitized by ^
811
^^\ff
ene ▼oluisti: iooo mortleale, lu. : faMliaiimiM
poiSU : ioeandi genas : inmU.*^/Yiir. n. m tub§i. :
faeeca innamerabUia.
UtdSm, ace. em, alX, 6, fiom. and aec, ptur. 69
n FAC-], appeemmoe^ form, figwre^ thape^ hmld,
decora (eqooram), H. : fuctem roatatUB eC orn, V. :
parentis Anchisae, ikade, Y. : longa qui bus fades
ovis erie, H. : Adparent dtrae fades, appariiioMt,
y. : Terte omDis tete in fades, i. e. try every ex-
pedient^ Y. — A faee^ vUagt, eounienaneey look : non
DOT! hominis f adem, know by eight, T. : egregia,
of rare beauty^ T. : Insignis fade, Y. : fadem eius
ignorare, S. : in fade voltuque Tecordia inerat,
£: mea laudata, beauty, 0.: adfers fadem no-
ram : (nymphe) Rara fade, 0. : nee fadem litore
demoTei, H. : recti fade loqui, boldly, lu. : (volu-
cris) armata, beaked, O. — Fig., extenud form,
look, condition, appearance, atpeet : aenatus fadem
secum attulerat P. R. : eoiitra belli fadem, «u if
there teere no war, S. : publid oonsilii facie, pre-
text, Ta. : nrbis, S. : maris, Y. : iioctis, 0. : arbos
fadem simillima lanro, Y.-^^ kind, eort, date:
Qune soelemm fades ? Y. : laborum, Y. : scele-
nim, Y. : pugnae, Ta.
fiicile, adv. with eomp. and sup. [facilis], eaeily,
wUh ease, readVy, wit/tout diflcuUy: recta consilla
aegrotis dare, T. : haec facile ediscere ? : quo fa-
cilius otio perfruantur: id hoc fadUus eis per-
suasit, quod, etc., d. : facillime fingi : facillime
mederi inopiae, Cs. — With snperlatives or words
of superiority, certainly, unqueetionably, without
contrMUetum, beyond d'Upute, by far, far: facile
hie plus malist, quam illic boni, T. : doctissimus :
pecunift primus: fortuitam orationem cogitutio
facile yincit. — ^With numerals, quite, fidly: here-
ditas facile ad HS tricies. — ^With a negative, not
eatUy, hardly: non facile dixeriro, quicquam, etc. :
hand facile ad negotium inpelli posse, S. : baud
facile lubidinibus earebat, S. — ReadUy, willingly,
promptly^ without hmtoHon : otnnes perferre, T. :
Domo laborans: nnguibua fadle illi in oottloa in-
Tdlem, T. : loons, ubi fadlius esse possim quam
Astome. — Fleaeantly, agreeably, weU: cogites,
Qnam tos fadllume agitia, T. : oopias propter exi-
guitatem non fadle diduci, eafely, Cs.
fitcillSt ^ ^J' ^ith comp, and sup, [2 FAC-j,
easy to do, easy, without difficulty: res (opp. diflSci-
lisj,T. : fadlia ex difficillimis redigere, Cd. : causa:
cursus : aditus, Cs. : somnus, easy to obtain, H. :
saeritia, easily overcome, H. : tLune, gentle, 0. : iac-
tnra, light, V. : cera, yielding, O. : vicCus, eopUnu,
Y. : cursus ad deos fadlior : qnod ei f uit fadlli-
mum: materies facilis ad exardescendum : haec
ad iudieandum sunt fadllima: faciles ad recep-
tvm angnstiae, L. : crepido baud fadlior in asoen-
som, L. : eaivis fadle sdtu est, T. : (Cyclops) Nee
visa fadlis, Y. : nihil est dicta fadlius, T. : factu
fadllimam, S. : materia facilis est, in te dicta di-
«ere: fadlis yineere ac yind yoltu eodem, L.:
quod illis prohibere erat fadle, Cs. : Quis facile
est aedem oonduoere, lu. : terra peoori, suitable,
Y. : campus operi, L. : divisui (Kacedouia), L. :
hominea bello, Ta. — In adverb, phrases : cum exi^
tOs baud in facili essent, not easy, L. : ex facili
tolerantibus, Ta. — Of persons, ready, quick: ad
dicendum : fore facilem yictu per saecuU gentem,
lead a happy life, Y. : homines in bella, Ta. : amo-
ri, Tb. : aurem praebere pudlae, Pr. — Easy, good-
natured, accessible, compliant, willing, yielding, eour-
teous, enable: pater: fadlem votis ut praebeat
aurem, H.; auris,Iu.: mores faciUimae : aroicitift,
& : sermone, Ta. : in rebus oognoscendis : in suum
cuique tribueudo : ad concedendum : in tua vota
di, O. : impetrandae yeniae, L. — FavoraUe, pros-
perous: res et fortunae faciliores: vestrae res,
L. — Easily moving, quick, nimble: oouli, Y. : raa-
nOs, O.
faoilitia* Atts,/ [fadlis], easiness, ease, facility,
readiness: in bonis rebus: partiendi spatia, Ta.:
posoendi, priviiege, Ta. — Willingness, readiness,
goodwiture, courteousness, affability, accessibility:
Patris inepta,/oo^MA indolence, T. : amicitia ad
omaem facilitatera procliyior: in audiendo: ani-
mi : sermonis : actio facili tatem siguificans.
faoiUnSk adv., eo(kp, of fadle.
facinorSsai or faoinerosus, adj. with sup.
[fadnus], crimhial, villalnofts, atrocious, vicious:
vita: fauineroaissimi sicarii: mantis. — Flar. m.
as subst., scoundrels.
faoihuB, oris, n. [2 FAC-], a deed, act, action,
acfUevernent : magnum, T.: pulcherrinium, T. : ne-
farium, Cs. : forte, 0. : mtrabilia fadnora : ingeni
egregia faciiiora, S. — A bad deed, misdeed, outrage,
villainy, crime: audax, T. : facinus est vincire
civem : facinoris tanti consdi, S. : ad vim, fadnus
caedemque delect! : niliil facinoris praetermittere,
L. : ne fadnus facias: committere: in se admit-
tere, Cs. : facinoribus copertus, & : incendia alia-
que fadnora belli, S. : lenius, H. : libidinis, lu. :
maioris abollae, i. e. of a teadur, lu. : facinus
excussit ab ore, L e. the poisoned cup, 0. — Plur.,
crinwuds, abandoned men: omnium facinorum
circum se stipatorum catervae, S.
faoio^ f 6cl (old fut. perf f axo ; subj. faxim),
factus, ere; imper. fao (old, face) ; pass, ftd, fieri ;
pass, imper. fl [2 FAC-], to make, construct, fasli-
ion, frame, build, erect, produce, compose : Lectulos
faciundos dedit, T. : navis : candelabrum factum
e gemmis: de marmore signum, 0.: pontem in
Arore, Cs. : (fanum) a civitatibus factum,/ottnd«j;
L. : duumviri ad aedem faciendam, L. : statuam
faciendam locare : (valvae) ad cludendum factae :
comoedias, T. : sermonem : epigramma : verburo,
speak: carmina, In. : scutis ex. co^i^f^tis, Cs. :
^yHS^'Sg*''
ftl<?<ff
B19
fMOtito
auri pondera fact!, wrmtghl^ V. — Of acdona, to db,
perform^ tnake^ carry o», execute .• Opus, T. : offi-
cium, T. : Si tibi quid fed quod plaoeat, T. : proe-
littm, join^ Cs. : iter, Gs. : clamores : clamor fit :
eruptiones ex oppido, Gs. : gradam : imperata,
Cs. : promi88umi/ti{/E^; iudieium: deditionem, S. ■
fao periclum in litteris, ptU (him) to tfu te&t^ T. *
me advorsum omnia, oppow me in everytMng^ T. :
omnia amici cansft : multa cradeliter, N. : initium,
heffin : praeter aetatein Facere, teork too hard for
your years, T. : perfacile facta ease, conata perfi-
cere, C:*. — 7b make, produce, eay»e, oeeaeion, bring
ahout, bring to pan : turbam, T. : ignem ex lignis :
iniuriam, <^. : caasas morae, S. : dacis admiratio-
nem, excite, L. : loxuriae moduro, impoee, S. : fu-
eam ex ripa fecit (t. e. fugimt), L. : somnum, tn-
auce, lu. : metum insidiarum, excite, L. : silentio
facto, L. : ne qua eiua adrentQs 8tgni6catio fiat,
become known, Cs. : faciam ut intellegatis : facito,
ut sciam : putasne te posse facere, ut, etc. ? : fieri
potest, ut recte quis sentiat, U may happen: ita
fit, ut adsint, it happens : faciendum mihi est, ut
exponam, is incumbent : me Facit ut te rooneano,
compete, T. : facere non possum, quin mittam, etc.,
I cannot forbear : di faxint ne sit alter (cui, etc.):
fac ne quid aliud cures, take care : domi adsitis,
facite, T. : ita fao cupidas sis, ut, etc., be eure:
iam faxo scies, T. : nulla res- magis talb oratores
videri facit, quales, etc. (i. e. ut viUerentur) : hoc
me Flere facit, 0. — To make, acquire, obtain, gat/tr
er, aceumtdate, gain, take, receive, incur, suffer:
rem, T. : praedaro, Gs. : pecuniam: stii>eudia,
earn, S. : corhortis, /orm, Cs. : corpus, gnow fat.
Ph. : viam sibi, force, L. : alqm suum, mn as a
friend, T. : terram suam, i. e. conquer, Gs. : vitae
lacturam, Gs. : naufragium : damnum. — To make,
render, grant, give, impart, confer: arbltrta, H. :
potestatem dicendi : sibi iure iuraudo fidem, give
assurance, Gs. : Roraanis animum, itispire, L. : co-
piam pugnandi militibus, L. : audientiam orationi:
cui si libido Fecerit auspicium, \. e.if the whim
seize him, H. : cognomen colli, L. : mihi medici-
nam, administer: nobis otia, V. : alcui dolorera:
desiderium decemrtros creandi, L. — To celebrate,
conduct, give, perform, represent : cenas : res di-
vinas : sacra pro civibus : cui (lunoni), make of-
ferings : Titulft pro f rugibus, make sacrifice, V. :
cum pro populo fieret : ut fieret, edcre, U — To
practise, follow : naviculariam : rocrcatura8.^7b
make, depict, r^jresent, assert, say, pretend: in Hbro
te exeuntem e senatu : pugnam ex auro, Y. : roe
onum ex iis feci, qui, etc., pretended to be : ex in-
dustrii factus ad imitationem stultitiae, L.: in-
pendere apud inferos saxum Tantalo : Fecerat et
f etam Procubuisse luparo, V. : facio me alias res
agere, make as i/.— 7b suppose, assume, grant, ad-
mit (only imper. with obj. clause): fac audisse
(Glauciam) : fao ita esse : fao (me) velle, V.— '7b
make, oonstitute, <^oose, appoint, render: senatnm
firmiorem Testrft auotoritate: beredem fiiiaro : ex-
ercitum sibi fidum, S. : iter factum oonnipttus im-
bri, H. : hi coosules factt sunt : ex ooriis otres fie^
rent, 8. : Candida de nigris, 0. : si ille factus esset,
had been chosen (consul) : alqm certiorem facere,
inform ; see certus : ne hoo quidem sibi reliqui
facit, ut, etc., does not leave himself so much char-
acter,— Pass., to become, be turned into, be made:
fit Aurum ingens coluber, V.: sua cuique deus fit
dira cupido ? V. — 7b put in possession of^ subject
to, refer to: omnia quae mulieris fuerunt, viri
fiunt: omnom oram Roroanae dicionis fecit, L.:
dicionis alienae facti, L. — 7b value, esteem^ regard,
appraise, prise: parum id facio, S.: te maxumi,
T. : quos plurimi faciunt : voluptatem minimi :
dolorem nihili: istuc Aequi bonique facio, am
content with, T.«7b do (resuming the meaning of
another verb) : cessas ire ao facere, i. e. db oa /
say, T. : oppidani bellum parare : idem nostri fa-
cere, Si : * evolve eius librum ' — ^ Feci meheroule f
bestiae simile quiddam faciunt (i* e. patiuntur) :
aut facere aut non promisse, Gt : Sicuti fieri oon-
suevit, to happen, S. — 7b do, act, deal, conduct one-
self: Facere contra huic aegre, T. : tuis dignum
factls feceris, will act like yourself, T. : bene :
adragauter, Gs. : per malitiam, with malice: aliter,
S. : facere quam dicere malle, <ict, S. : mature
facto opus est, prompt action, S. — 7b act, take
partf take sides : idem plebes facit, & : idem sen-
tire et secum facere Sullam : cum Veritas cum hoc
faciat, is on his side: nihilo magis ab adversariis
quam a nobis: eae res contra nos faciunt: ad-
versus quos fecerint, N. — 7b arrange, adjust, set:
Vela, spread, V. : podem, brace, V. — 7b be fU^be
useful, make, serve, answer, do : Ad talem f ormam
non facit iste locus, 0. : ad soelus omne,0.: Stem-
mata quid faciunt f avail^ lu.
faoteon, a^*. [FAC-+-rcoc]: alqd non flocci,
one must count worthless (a wora coined in jest)L
faotio, finis,/. [2 FAC-1 a making, doing, pre-
paring: testament!, the rtght to mahe a wuL — A
taking sides, partisansh^, faction: per vim et fae>
tionem : nobilitas faotione magis poHebat, party
organisation, S. — A eomptsny, association, doss,
order, sect, faction, party: pauoorum, Gs. : mors
partium et factionuin, S. : in singulis domibns
factiones sunt,Gs. : factionum partes, Ph. — An
oUgarchy,%uurping faction: triginta illorum : prin-
oeps factionis, L.
faotiosua, a^. [faotio], partisan, factious,
sediliqus, revolutionary, oligarchical: adulescens,
S.: largitores et faotiosi: factionc cum factioso
oertare, S.
factito, &vl,.atas, aTe,freq, [facto], todofrt-
ouently, do habitually, practise, make persistently:
Idem lioc, T. : quod ne Graed^qiiixbm^ f actiuve-
818
fatentw
rant : in Scilli faetiutom est hoc : aooQsationem :
delationem, Tk. : yen^^keepwriHnff^U,: alqnem
heredem, rtcoffnue as heir.
foctmn, I, ft. [ P. neut, of facio 1 a deed, aet^
exploit, achievement: horum facta aepingere, T. :
te pro istis factia Ulciscar, T. : Dimidium facti,
qui coepit, habet, H. : famam extendere factis, V. :
egr«g!um : inlustria et glorioea : mortalia, of mor-
toZt, H. : tota notissinla Cypro Facta, the etory, 0. :
recte ac turpiter factum, Cs. : bene facta, benefits :
recte facta, services^ L. — An event : paulo post id
factum, Ga. : mirabile, 0.
fagtniH tuff, [ P. of facio }, daboraie, finished,
artitUe: oratio: argentum, silver- tears : negare
Versiculos magis faotoB, H. : ad unguem Factua
homo, complete, H.
ftiOPla, ae,/. dim. [fax], a little torch, Pr.
fiunxltaB, atifl (gen. plur, faoultAtum, C.),/
[ f acilis ], capafnlitif^ possUnlity, power, means, op-
portttnity, skill, akility: poiStica: ex ceteris rebus
comparata : dum est facoltas, whXU you can, Os. :
sumptaom : f ugae, Cs. : pariundi, T. : suscipiendi
malefici : facultatem iudicandi faoere : ittneris fa-
ciundi, Utme to ffo,CB,: ad dicendum : ad ducen-
dorobeUuift,Cs.: tuaindicendo: iogenifacultates:
bominis, capacity: L. Quinctius oblatam sibi facul-
Utem puUvit, ut, etc— ^ sufficient number, abun-
dance, plenty, supply, stock, store, goods, riches,
property: nummorum: navium: virorum, Cs. :
anquirant ad facultates rerum atque copias, etc. :
matiiandis facultatibus et commodandis : ne maior
benignitas sit quam facultates : Italiae facultates,
rtmurtes, Cs.
facnnde, adv. [facundus], doquently, persua-
sivdy: adloqui, L. : casum raiseratur, Ta.
facnndia, ae,/. [facundus], eloquence, fiuency,
command of language: tantum posse a facundift,
T. : facundift Graeoos ante Romanos f uisse, S. :
praesens, H. : praeceps, H.
GaunduM, a^j. [1 FAC-], speaking easily,
fiuentj eloquent: Sulla, S.: nepos Atlantis, H.:
facandum fadebat aroor, 0.: ingenia ad suam
caique leyandam culpam, U: liogua, H. : Os, 0.:
Toz, 0. : Gailia, lu.: oratio, S.
ttLtGem,plur. of faex.
foecula or ieonla, ae,/. dim. [faex], burnt
vine-crttsl, salt of tartar, H.
foeles, see feles.
fiienebris (fen-X e, «{/. [f aenus], of interest,
of usury: leges, L.: fenebrem rem levare, i. e. in-
debtedness, L. : malum, Ta.
ia«neratio (fSn-X onis,/. [faeneror], a lending
on interest, usury : pecuniae publicae. — F i g. (opp.
beneficium).
fiMii«rator (fen-), 5ris, m. [faeneror], a money-
lender^ capitalist, usurer: quaestOs faeneratoram :
crudelitas faeneratoram, S. : fugati ex inaulft fae>
neratores, U : aoerbissimu
fiienero^ — , atus, ftre [faenus], to lend on in^
terest, invest: faeneratum beneficmm, i. e. richly
repaid, T. : ne faenerare liceret, L. — To bring in*
terest, bring profit: Ne non tibi istuc faeneraret,
T.
foenexor (len-), Atus, art, dep. [faenus], to
lend on interest : Quid faenerari ? : pecunias suo
nomine : (peouniam) binis centesimis, at two per
cent, (per month). — To waste by usury: ad faene-
randaa diripiendasqne proTiucias. — To put out at
interest : benefidum, i. e. practise for gain.
laenilla [fen-], ium, n. [faenum], a hay-loft :
Claudes faenilia bruroft, V., 0.
feeniun or fentim, l, n. [FEN-], hay: recens,
0. : faenum alios aiebat esse oportere, ought to
feed on hay, i. t. are stupid as oxen : faenum habet
m corau, i. e. is dangei-ous (as an ox whose horns
were bound with haj), H.
&enuB or ienus (not foen-), oris, n. [FEV-],
the profit of capital, interest, usury: magnum:
grande : pecunias eis faenori dabat : renovato in
singulos annoB faenore: faenus ex triento Id.
Quinct. factum erat bessibus : positis in faenore
nummis, H. : faenore omni solutus, H. : pecunias
faenore auctitabant, Ta. : duas faenoris partes in
agris conlocare, \.e.ofthe capital, Ta. : lato fenore
exuberat, L e. wide -spread investments, Ta. — /n-
crease, gain, profit, advantage: reddere cum fae-
nore : venit magno fenore amor, Pr.
foes; faecis, /., grounds, sediment, leee, dregs :
poti faece tenus cadi, H.: peruncti faecibua ora,
H. : terrena, earthy deposit, 0. — Burnt tartar, salt
of tartar, H. — The brine of pickles, 0. — A wash
for the face, H., 0. — Fig., dregs, refuse : ci vita-
turn: urbis: in Romuli faece: de faece hauris,
L ^from bad orators.
fagineiui» ae^. [fagus], of beech, beeclien: frons,
0.
faginufly aefj. [fagus], of beech, beeehen : pocula,
lagtui, I,/. [FAG-], a beech-tree: sub tegmine
fagi,V.,C8.,0.
lala or phala, ae, /. [FAL-], a movable tower,
used infighting (in the oircus), lu.
fjalarlca (phal-), ae, /. [fala], a fire-brand fas
a missile in war), thrown by the catapult, L. ; oy
hand, v., L.
fiEdoaiitts, I, m. [ falx ], a sickle-maker, scythe*
maker: inter i9\es.no^ scythe-makers^ street.
£aloatus» adj. [falx], armed with scythes: qua-
drigae, L. : currus, Cu. — Sickle -sliaped, hooked^
curved: enses, V. : cag^^Q^ ^y V^OOglC
fideifer
8U
fiOoifer, fera, ferum, adj, [falz + 1 FER-],
tiekleiearinffj holding a iCjftAe: manus, 0.
FalenraSp at{j.y Falemian : ager, a dittriet of
Campania, famous for wine, G. : vitis, H. : cellae,
y. : tribus, L. — As mtlmt. n, (ac vinum), FaUrnian
wine, FaUrnian, H.
fallaola, ae, /. [ fallax ], deceit, trick, etrtijice,
tiratagem, craft, intrigue (only plnr, in prose) : ex
fraude, fallaciis eonstare: dolis atqne falladis
contendifc, 8.: sine fuoo ac faUadls.-— ^i^. ; fin-
gant quandam inter se fallaciam, T. : ubi nulla
fugam reperit fallacia, Y.: Consilium vertit ad
fallaciam, hoe recoune to, Ph. : sumptae Testis, 0. :
tecti. tfu labyrinth, 0. : fullucia Alia aliam trudit,
one lie begete anot/ier, T.
fidlaoiloquuBp adj. [fallax +4 LA.C-],speaInng
dfceit/tdlg, false : malitiae, Att. ap. C.
fallaciter, adv. with eup. [ fallax ], deceitfully^
faUely: ne quid fallaciter (fiat): vobis se falla-
cissinie vcndiiare : omnia transit, 0.
fallax, ftcis (gen. plur, falUcum, OL), a^. with
eomp. and mp, \\ FAL-J, deceitful, deceptive, faUa-
doits: astralogi: homines: voltus, hypocritical,
0. : fallacis imago tauri, 0. : herbae : cibi, bait,
0. : herba veneni, V. : spes : nocendi ratio : cir-
cus, H. : fallacior undis, 0. : oculorum fallacissimo
sensu iudicare.
CeQIo, fefelll, falsus, ere [1 FAL-], to trip, cause
to fall: glacies fallit pedes, L. : alqm, Cii. — Fig.,
to deceive, tricky dupe, cheat, elude^ail, disappoint :
alquem dolis, T. : falli te sinas Techinls, T. : Nee
sidus regione viae (nos) fefellit, misled, V. : cre-
dentem puellam, 0.: sui fallendi causa factum,
Cs. : nisi me forte fallo: nisi me fallit animus:
nisi me omnia fallunt, unless I utterly mistake:
neque eum prima opinio fefellit, Cs.: nisi quid me
fallit : mentis monstro, Y. : cum raaxime fallunt,
id agunt, ut, etc. : non in sortitione fallere : ne
fnlleret bis relata eadem res, lead into error, L. :
ut de indutiis fallendo impetrarent, Cs. : numquam
faltentis termes olivae, H.: nescia fallere vita,
without guile, Y. : cas fallam, ut ab illis fallimur,
T. — Pass, refiex., to be deceived, err, mistake, deceive
oneself: Falsus es, T. : neque ea res falsum me
habuit, did not deceive me, S. : errore quodam falli-
mur: quA (spe) possumus falli: deua falli quo
potuit? : nisi fallor, Y. : aut ego faUor, or I am
far wrong, H. — Impert., with acc», to mistake, be
deceived: nisi me fallit: nee eum fefellit. — To
violate, break, betray^ deceive, disappoint: fidem
hodti datam: mcam spem: si res opiniouem
meam fefellerit: mandata mariti, 0.: foedus ac
fidem, L. : promissum, Cu. : tu faciem illius Falle
dolo, put OH, Y. : retia, avoid, O. : quS signa se-
quendi Falleret error, confound, Y. — To dxeive in
sweanng, swear faJedy, be perjured: si sciens fallo:
81 falleret, precatus Deos, ita se mactarent, L. :
expedit matris cineres opertoa Fallere, swear faU^'
ly by^ H. : dominonim dextims, faith pledged to,
etc., Y. — To lie concealed, be wusen, escape notice,
remain undiscovered, elude: per biennium, L. : ne
quid falleret Yoltumo ad urbem missum, L. : ne
falleret ad urbem inoedens, arrive secretly, L» : qui
natus moriensque fefellit, in obscurity, U. : veneno,
infuse undetected, Y. : bonus longe fallente sagitta,
Y. : nequiquam fallis dea, escape recognition^ Y. :
neque hoc te fallit, quam multa sint, etc, nor do
you fail to eee : custodes, L. : deos, 0. : nee nos
via fallet euntis, Y. : me nee fallunt iussa lovis,
nor do I fail to recognise, Y. : nee quicquam eos
fallebat, L. : segetis fides meae Fulgeniem Fallit
sorte beatior, i. e. if a happier lot, though he knows
it not, etc., H. : neutros fefellit hoetis appropin-
quare, L. : in lege nulla esse eiusmodi capot te
non fallit: neque vero Caesarem fefellit, qoin,
etc., Ci.^7b lighten, appease, silence, beguile : me-
diae sermonibus horas, O.: somno curam, H.:
austerum studio fallente laborem, H.
falalparena, ends, eu(i. [falsus + parens], hop-
ing a pretended father, Ct.
fal85, adv, [ falsus ], untruly, unfait/ifHlfy, de-
ceitfully, falsdy, erroneously: alquem inaimulare:
memoriae proditura: nuniiari, Cs. : censere, T.:
qniescere, i. e.Jlnd a delusive peace, Ta.
jalwim, I, n. [ falsus ], an untruth, fiJsehood,
fraud, deceit : finxisse fiilsi quicquam, T. : vera
an falsa audierim, T» : Falsa iurans, 0. : falsum
scribere : vero distingucre, U. : Acdiuis falsis ani-
mus, H.
^Edsufl^ adj. [P. of fallo], deceptive, feigned,
spurious, deceitful, false, pretended, ddusive, un-
founded: nuptiae, T. : facrimula, T. : indices:
testes malitia : spes, misleading : viri species, O. :
crimen, Y. : pater, supposed, 0. : rumores, Cs. : lit-
terne, forged : opprobria, undeserved, H. : falsi
SimoSntis ad undam (i. e. simulati), Y. — Deceived,
mistaken : ne ill! falsi sunt qui expectant, etc, & :
vates, L.
fabc, f alcis,/. [F ALC-], a curved blade, pruning-
knife, prunifig-hook : vitis incidere falce, Y., H.,
O. — A sickle, reaping-hook, scythe, C, Y., O. — In
war, a hook, wall-hook: falces parare, Cs.: ma-
rales, Cs. — A scythe, war-sickle (on the axle of a i
chariot), Cu.
f ama, ae, /. [1 FA-], a report, rumor, saying,
talk, traditioti : nac famft inpulsus, T. : a Brun- |
disio nulla fama venerat: tristis a Mutina: fama
ac nuntius adferretur, Cs. : alqd famS accipere, to
hear of, Cs. : fama est obscarior annis, Y. : vaga,
0. : ut fama est, Y. : vetns est nt fama, H. : ita I
fama ferebat, 0. : duplex inde fama est, a twofold
tradition, L. : Komae oonstans fama omnium erst, j
esse, etc., L. : fama incerta duos equites venisse, |
a vague ria»or,J^. ; fi^naiOSfi^i^f fijels, Hdenum
•'L?rgiiizl9'?fvS?!R!^l^"
810
regnare, Y. : de interitn Glodi : istlus suspieionis :
inoerta aeris aKeni, L.— Person.^ Rumor: Fama,
malum qua non aHud Telocias uUuin, Y. : Faroa
tenet domum, etc, 0. — Public opinion^ the popular
voice^ fame, repute^ rfpatatian : id 8t non fama
adprobat, T. : adversus famam rumoresqiic homt-
num, L. : contra famam omniump Cs. : turpis, tV
famy^ S. : mala, S. : popaloHs, favor : pudica,
Pr. : bona bonorum : bene loquendi : vappae ac
nebolonis, U.'^Fair famt^ reputation^ renarni^
fame, ffood repnie : Taa fama in dubiom ▼enieCi
T. : f undamentnm est famae iastitia : famae con-
salere, Sb : ingeoi : populi R., L. : fortuna, famS
Buperiores : fama decus Divitiis parent, H. : msig-
nam famam attulisse Fabio, glory, L. — Ill-famey
blame, reproach, scandal : famam in se transtulit,
T. : me fama atqae invidia vexabat, S. : Toierom
malonim, V. : neque famam patieris iualtae, the
ditgraee of remaining unaveagei, V,
fameUcviB, adj. [fames], suffering from hmi-
ger, famished, starved : alqs, T. : iumenta, Iu» :
canes, Ph.
UaaeB, is (abl. famS), /. [ 2 FA- ], hunger : ut
periclam a fame mihi sit, T. : cum cibo fames de-
pulsa est: fame confecti: (avU) fame enecta,
starved to death : patientia famis : famcm explere,
sate: cibus adversus famem, S. : extrema, Cs. :
dura, H. : levare, to assuage, 0. : vetitorum tanta
ciborum, O. — Famine, dearth, want : in Asifl : in
fame fruraentum exportare: ad famem hunc rei-
cere, turn out to starve, T. — ^Fig., a violent long^
ing, greedinas, greed, avidity : Auri sacra, Y. : ma-
iorum, H. — Of speech, poverty of aspreimon, C. —
Person., hunger : malesuada, v., O.
fawtina^ ae (with pater, mater, filius, the old
gen. familias is freq.)»/. [famulus], the slaves in a
household, a household ettablishnient^ family ser-
vants, domestics: famflla, quae constet ex servis
plaribus: emere familiam a Oatone: armare fa-
miliam, Cs. : Aesopus domino solus cum esset fa-
milia, hit one servant, Ph. : Martis, serfs of the
temple: omnera suam familiam undique oogere,
vassals, Cs. — An estate, family propeiiif, fortune :
lierciscundae familiae causam agere : decem die-
nim Tix milii est familift, mAi?i« of support,^. —
A houiNihM, family ; genit. (familias or familiae),
with pater, mater, or filia : pater familias, head of
a family, hxnuehotder : sicnt unus pater familias
loquor, aa a plain citizen : pater familiae, Cs. :
panci militea patrcsque familiae, Cs. : patres fami-
lias, qni liberos habent, etc. : patres familiarum :
mater familias, a mairony mistress of a hovi^old :
mater familiae, L. : matres familiae, Cs. : roatribus
familias vim attulisse : matres familiarum, 3. : filii
familiarum, minors, sons in tutelage, S. — A family,
family connection, kindred (as part of a gens):
tanta,* T.: nobilissima: familiam dedecoras, T. :
dedecus familiae: primus in earn familiam attnlit
consulatum : familia prope exstincta, S. — Afaa^
ily^ the members of a household : Philippi domlls
et familiae inimicissimi, 1^,*^A company, seet^
school, troop : sin^ulae familiae litem tibi inten-
derent : tota Peripateticorum : familiae dissen*
tientes inter se : gladiatoriae, S. : Lucius familiam
ducit, is first : familiam ducit In iure civili, stands
highest,
familiaxifl, e, a^/. with comp, and sup. [fami-
lia], of a house, of a household^ belonging to a fam-
ily, nouseliold, domestic, private : res familiares :
suam rem familiarem auxisae, his estate, Cs. : co-
piac, L. : f unus : parricidium, i. e. committed on a
member of the same f amity: Lar. — Flur. m. aa
subst, : quidam familiarium, of the slaves, L. —
Familiar, intimate^ friendly : videmus Papum Lu-
scino familiarem f uisse, etc. : amicitia, S. : voltus
file : conloquium, L. : iura, rights of intimacy^ L. :
familiarior nobis propter, etc. : homo amantissi-
mus familiarissimuB. — As snbst. m., a friend, iTiti-
mate aequaintcmee, companion : est ex meis inti-
mis f amiliaribuB : familiarem suum oonloquitur,
Cs. : familiarissimi eius. — In augury, one's own
(of tliose parts of the yictim which related to the
party offering): (haruspices) fissum familiare
tractant: ostentum,L.
famiUirltas, titis, / [familiarisj. familiarity^
intimacy, familiar intercourse, friendskipf intimate
a€qtiai7Uance : magna cum eo, T. : intima : ut nihil
sit familiaritate nostrft coniunctius: memorabilis
Laeli et Scipionis : familiaritatem consuetudo ad-
fert: hunc in familiaritatem recipiebat: e prae-
clpua familiaritate Keronls, Ta. : adulescentium
familiaritates adpetere, S.
famillarlter, adv. with comp. and sup, [fami-
liaris], intimately, on friendly termx : mouere, T. :
cum Boccho agere, S. : loqui : familiarius cum
domiufl vivere: cum Yerre familiarissime yivere:
huius mortem fert tam f amiliariter, as that of a
dmrfriend, T.
fimoBiis, adj. [fama], much talked of, famed,
celebrated, famous^ renowned: mora, H. : virsccun-
dis (rebus). Ta.— •/ft/omous, noUsfrvnts: ad famosas
aooedere, womien of ill repute, Po^t. ap. C. : largi-
tio, S. : Hymen, O.-^Defamatory, slanderovts, scan-
dalma: carmen, a lampoon, H. : li belli, libels, Ta.
famola, ae,/. [famulus], a maid-servant, hand-
maid, female stave: virtus famula fortunae: fama-
lae lovis aves, Iu.—.^ti attendant in a temple: tibi
banc famulam voveo, V.
fEunularia^ e, adj, [ famulus ], of servants, be-
longing to slaves : vestis : iura, i. e. slavery, 0.
famulatiUt \iA,m,[iamv\or],slavery,servittids:
in famulatu esse : miser yirtutia servientis volup-
tati: vetere, Ta. ^.^.^^^^ ^^ V^OOglC
fimmlor
816
fiwttdio
fiunnlor, — , &1I, tbp. [famalus], to be a dlave^
ierve: alcui,Gt.
fiunulaa^ a^j. [ 2 FAG- ], aervinff, tertneeabU :
aquae, 0. : vertex, 0. — Aa tubat. m., a $ervatU^ ai-
tendant : parare famnlos : famuli operum Boluti,
H. : Idaeae matris famuli : sacrorum, 0. : famu-
lam manus, V. : parentis, i. e. a demon aUendarU,
y. : redemptor cum famulis, tearhnen, H.
fanatiOTiSi adj, [fanum], intpiredy enthtuiaatic :
oestro Percusaas, lu. : carmen, L. : agmen, Ta. —
Frantic^ furious, mad: homo : iactatio corporis,
L. : error, H.
fandna^ cufj. [P. of * for], to be uttered; hence
(opp. nefaudus), riffht^ juat : respersae fando ne-
f andoque sanguine arae, i. e. of both sacrifice and
murder^ L. — As subst. n.i memores fandi atque
nefandi, riffhteouaneaa^ V. ^
fantun, I, n. [* for], a ahrine^ aanetuary^ temple :
Cereris : fanum, id est locus templo effatus, L. :
de fanis ac templis : propter fani religionem.
far, farris, n. [ 1 FEE- ], a sort of graui^ spdt
(roasted and ground), L. — Com, grain: flara far-
ra, y. — Coarae meaiyffrita: olus ac far, H. : Molli-
vit Penates Farre pio, saerifieuU mecU^ H., y., Tb. :
torrida cum mic& farra, 0. — Bread: non sine farre,
H. : una Farris libra, H. : caninum, coarse bread
for dogs^ lu.
faroiOk — , fartus. Ire [FARC-], to stuff, cram .
pulvinus ro8& fartus.
ijEurina, ae,/. [far], /our, meal: solida, lu.
fario, fator, see • for.
fjEuragS, inis, /. [fart mixed fodder, mash:
crassa, y. — A medtei/, hod^e-podge : 11 belli, lu.
fjEuratas, adj. [far], made of com : omnia, jor^
arationa of meal, lu.
fartor, Oris, m. [FARC-], a fattener of fowls,
poulterer, T., H.
fartus, P, of farcio.
fsM ( only nom, and ace. sing. ), n^ [1 FA-], the
dictates of rdigion, divine law : ius ac fas omne
delere : ius ac fas colere, L. : exercere Fas et lura,
y. : nee te portare Cretlsam Fas sinit, the tUvine
vnll, y. — Person. : audiat fas, L.-^ustiee, equitg,
righty that which is prftper: fas atque nefas Dis-
oernunt, H. : fasque nefasque Conf usura, 0. : ultra
Fas trepidare, H. : fas orane abrumplt, obligation,
y. — With est, it is lawful^ is proper^ is permitted:
Nee fas esse, voluptate fi-ui,T. : sicut fas iusque
est, L. : quoad fas esset : buic leg! nee obrogari
fas est, neque licet, etc. : neque fas esse existi-
mant, roandare, etc., Cs. : Fas omne est, fidere,
etc., there is every reason, Y. : cui litare fas habent,
Ta. : anserem gustare fas non putani, Gs. : me
natam nulli sociare, fas erat, y. : si hoc fas est
dictu : quid, quod homini fas esset optare ? : mibi
iussa capeasere fas est, lam bound, y. : tibi Imb
animum temptare, ifou are permitted^ Y.
fafloea, liucoola, see fasd-.
faaoia (faaoea), ae,/. [FASG-], a band, band-
age, swathe, girth, fillet: devinctus erat fasciis:
lecti cubicularis, a bed-girth: Bruttia calidi fascia
v\sci,pitcli placer, lu, — A streak of doud: nil fa-
scia nigra minatur, lu.
faaolcnliuik l, m. dxm, [fascisl a small bundle,
packet: epistularum: Ubrorom, H. — A nosegag.
faaofno, — , — , are [fascinum], to enchant., be-
witch, fascinate: teneros mihi agnos, y. : basia, Gt
fosoinum, X, n., =PaffKavov. — P r o p., a charm,
enchantment ; hence, for membrum virile, H.
fasoiola (Umoe*), m, f dim, [fascis], a small
bandage, H. : purpureae f asciolae, ^aW6r«.
faaoia^ is, m. [FASG-], a bundle, fagoi, fascine,
packet, parod: sarmentorum, L. : comites in fasce
iibelli, lu. — A burden, load: Romanus Iniusto sub
fasce, i. e. soldiers' baggage, V. : { apes ) animam
sub fasce ded6re,y. — Plur,, a bundle of rods with
an axe, cairied before the highest magistrates, as an
emblem of authority: imperi populi R. fasoes:
anteibant lictores cum fascibus bin! : fasces prae-
toribua praeferuntur : turn demissi populo fasces,
lowered before the people : fasces versi (at a con-
suPs funeral), Ta. : Marius cum fascibus laureatis.
— F i g. : cum tibi aetas nostra fascis summttteret,
yield precedence. — High office, supreme power : fa-
scibus conreptis, i. e. usurping the government, S. :
tllum non populi fasces, non purpura regum
Flcxit, y. : si Detulerit fascTs indigno, i.e,the con-
sulship, H. : fasces meruit, the throne, lu.
fasBUfl, P. of f ateor.
faati, drum {aec. pi. fasttis, H.), m. [fastus, sc:
dies J, a register of judicial daya, court calendar
(orig. kept by the pontifioes, until Cn. Flavins
posted a copy in the Forum) : fastos proposuit, ut
sciretur, etc., L. — A list of the daya of the year,
calendar, almanac, anncUa: cum diem festum de
fastis suis sustulissent. — A register of events in
chronologiocU order^ annals : per titulos memores-
que fastos, H. : fastos evolvere mundi, human his-
tory, H. — Tlie (ffidal registers of the JugJier magis-
trates (fasti consulares): enumeratio fastorum:
in codicillorum fastis: paginas in annalibus ma-
gistratuum fastisque percurrere, L. : hos consules
fasti uUi ferre possunt ? — The title of a poem on
the JRoman festivals, 0.
fastidio, IvI, Itus, Ire [fastidium], to feel die-
gust, ahrink, flinch, loathe, didike, despise : infan-
dam tibi Fastidienti poculum, H. : omnia praeter
Pavonem, H. : pulmentarium, Ph. — Fig., to be dis-
dainful, be scornful, be haughty, disdain, despise.
scorn: m recte
^^h^^i<^(y^^'
817
filtlffO
faitidifly feni, Ph. : e'ras amidtiam : riros apertoe,
H. : preoes akniiis, L. : si te bic fastidit, V. : som-
niis DCMi bumilb domos Fasddit, Mhuru, H. : Nod
fastidittts si titii era, O. : rooorum legere genus,
Ph. : nos in saeerdotam numeram acoipere) L. :
se inspiciyL.
DastidloaS^ ocip. with eomp. [ fastidiosus ],
tqueamUhfy^ woomfuJ&y^ diadainfuUy^ fattidioruijf :
etomachans : iudicare : recipior in coetum, Ph. :
fastidiosius ad hoc genus sermouis accedere.
fastidioBOA q4J' with comp, and «u/>. [ fasti-
diam],yu^ ^ditgutt^ iouetonuk, dttdain/ul^ seom-
fui : mentes civium : lastidlosior Crassus : (litte-
nram) Latinaram : dominus terrae, H. : aegrimo-
nia,'H. — yauBeom^ loaJthMome^ dUyuttinff: copia,
H.
fewticUiua, T, n., noiMeo, MiMomttAnen, UMth-
iitff^ duUuUy tnenum : cibi : Magna movet stomas
cbo fastidia, H. : Teteris quercfts, la. : oculorum.
— ^Fi g., dialike, avermon^ diMffmt^ fatHdiouanm»t ex-
eentoe niettbf: ab aliqaA re fastidio quodam aba-
Ueoari: est fastidi delicatissimi : audiendi: inso*
lens domeatioanim rerum : fastidio esse alquibus,
Ta. : nee id fit fastidio meo: spectatocis fastidia
ferre saperbi, H. — Seornful contempt^ haughiina»y
pride: quoram noQ possum ferre fastidium: ef-
f erri fastidio et contumacia : superba pati fastidia,
y. : Oderunt fastidia divi, Tb.
fEUrtic;ate^ adv, [fastigatus], having a dope like
a gablt: (tigna) statuebat, Cs. : structo tecto, Os.
feBtigataa^ adj. [of. fastlgium], poinied^ sharp^
ioedge-^iaped : testuuo, 1*. : collis in modum me-
tae, h. — Sloping^ descending: collis leniter, Cs.
faatigiom, I, n., the top of a gable^ gable end^
pediment : Capitoli : fastigia templorum, L. : Eva-
do ad summi fastigia oolrainis, Y. : ut haberet
fastigiam, t e. a tempU in hu honor : ignem ad
fastigia iaotant) to the roof, V. — A tap, height^
ewnmity edge: coUes pari altitudinis fastigio, Cs. :
fontis, Cs.: muii, Cu. — FUr., depth; scrobibus
quae sint fastigia quaeras, what ahotdd be the
depth of the trefi3imy Y. — A slope^ dediuitg^ dmeeni ;
locus ienoi fastigio yergebat^ Cs. : iniquum loci
ad decliTitatem, Oi. : oloacis fastigio in Tiberim
dactis, by a gradual deeeeni, L. : scrobes paulatim
angustiore ad infimum fastigio, ue, gradually nar-
rowing^ C& — Fig., a finSh^ eonipUtum: open
tamquam fastigium inponere, crown the work,-^
EUvaiiony rank, dignity: dictaturae semper altius
fastigiam fait, L. : alii cives eiusdem fastigi, L. :
mortale, Cu. : muliebre, womanly dignity, To, :
fortunae, the height^ Co. : Quales ex humiU magna
ad fastigia rerum EztoUit Fortuna, lu. : summa
sequar fastigia rervim, great outlinee, V.
1. fBMtUM, o/^. \P^\ *^ forbidden; hence,
with dite^ a day on which the praetor'e court wat
open, JikUeial day: fasti dies:
see also fasti.
fastus (dies), 0. ;
2. fiEitt1i% Os, m., eeomfid contempt, disdain,
hauffhitnete, arrogance, pride: inest pulchris, 0. :
ad fastum parentis Optare sibi, a9nbition, H. :
Stirpis Achilleac fastOs tuHmus, V. : regius, Cu. :
erga patrias epulas, Ta. : tanto te in fastu negas,
Cu : omnis odit faatOs, Tb.
3. (GmtOM, Os), Hi., see fasti.
fatalis, e, acff. [fatam], of fate, ordained by
deatiny, decreed, deetined, fated, fatal: Caesaris
mors : neoessitas : continuatio ordinis sempitemi :
annua ad interitum urbis : deae, the Faiet, O. :
libri, i. e. the Sibylline, L. : tLrm, promised by fate,
V. : lex, i. e. fatum, 0. : labor, H. : ora fluminis,
destined, 0.: tam fatale est medicum adhibere,
quam convalescere. — Dangerous^ destructive, dead-
ly: bellum: machina, V. : monstnxm, H. : iudex
(I. e. Phris), H.
fatallter, adv. [fatalis], according to fate, by
destiny : omnia definita esse : hastft cadis, 0.
fatoor, fassus, «rl, dep, [for], to confess, own,
grant, acknowledge: ut non solum fateri, sed
etiam profited videatur: leno sum, fateor, T.:
nuUine faterier audes? H.: da yeniam fasso, 0.:
fatebor enim, Y. : falsum : rei inopiam, S. : pan*
pertatem, 0. : Cunota tibi fatebor yera, Y. : Ego
me amare hano fateor, T. : contra rem p. se fe*
cisse : se debere, Cs. : hominum igltur causft eas
rerum oopias oonparatas fatendum est: fateor
petiisse penatis, Y. : quae agitet fortuna, Y. : de
facto turpi : de se, L. — Fass. : qui ager publtcos
esse fateatur.— To discover, show, indicate, mani^
fest: yoltu fassus Telamonias iram, 0.: mora
sola fatetur, Quantula, eta, lu.
fatieaniifl or fatidnna, a<{/. [fatom + 1
C AH'], prophetic: 6s, O. : sortes, O.
fatldicuBt atfj. [ fatum +DIC-], prophesying,
prophetic: anus : deus, I e. ApoUo, 0. — ^As svbst,
m., a prophet.
fatlfer, fera, ferum, a^j, [fatum+1 FER-], that
brings death, death-dealingy destructive: arcus, Y. :
ferrum, 0.
fatigatio, Onis, jT. [fatigo], weariness, fatigue :
equorum atque hominum, L. : laboris, Cu.
fittigo, ftvl, fitas, &re [«fatis (2 FA-)+ago], to
weary, tire, fatigue, vea^ harass, fret: dentem in
dente, 0. : (armenta) sole, Y. : pugnft atroci semet,
L. : sonitu yicina, 0. : lolium tribulique fatigant
messis, mar, O. : (sicarii) sunt yinclls et carcere
fatigandi : (nulites) aestu fatigati, Cs. : Daedalus,
0. — Fig., to weary, fatigue, im^^ortune, harass,
plague, torment, vex, lay siege to: prece Yestam,
H. : singulos predbus, L. : sapientium animoe, S. :
Consiliis aiiimum,H.: remigio noctejmque diem-
fatUoqnas
818
fitvUU
que, toear out, V. : neqae alkid se faiigando nisi
odium quaerere, S. : dolis fatigari, S. : denique
saepiuB fatigatus lenitar, S.: HersUia (Httcibus
raptanim fatigata orat, etc., L,^To vex with rail-
lery^ jeer, hanier, lu.
fatiloquufl, a^. [fatum+4 'LkC'\ prophesy-
ing^ prophetie: alquam fatiloquam mirari, a$ a
prophetess^ L.
fatifloo, — , — ^1 ere [*fatiB ; 2 FA-], to open in
chinks^ fall apart^ tumoU to pieces: (naves) rioiis
fatiscunt, V. : Area ne pulvere victa fatiscat, V. :
ianoa, opent, Tb. — F i g., to grwo weak^ beoome «x-
haiutedydroop^/aint: doiieo fatiflceret 8edUio,Ta.:
copi& (scriptores), Ta.
fatultasp atis,/. [fatuu8],/offy,/aft<%.
fatum, I, n. [P. n. of * fori, an utterance^ pro-
phetic declaration^ orade^ preaidion : Apollo latis
f audis dementem invitam ciet : ex fads quae Yei-
entes scripta haberent: Oblitus fatorum, Y. —
That which is ordained^ destiny, fate : necessitas
fad: fato fieri omnia: plenum superstitionis fati
nomen : neque si fatum f uerat, effugisseC : prae-
ter fatum^ beyond the natural course of events:
tibi cura Caesaris fatis data, H. : Quo nihil maius
terris Fata donavere, H. : caeca, H. : insuperabile,
O. : fata regunt homines, lu.: fatorum aroaoa,
0. : fuit hoc sive meuro sive rei p., ut, etc. : si
fata fuissent, ut caderem, V. : eo fato ne, etc :
hnio fato divOm proles Nulla fuit, I. e. will, V. :
fatis contraria noetris Fata Phrjgum, V.— *Prov. :
fata Tiam inyenient, nothing can resist fate, Y. —
Bad fortune, ill fate, calamity, mishap, ruin : exiti
ac fati dies : suum fatura querebantur, Gs. : ez-
tremuro rei p.< — fcUe, deam: Hortensi vox ex-
stincta fato sno est : fato obire, Ta. : omen fati :
tnexorabile» Y. : perf unctos iam fato, L. : se lati
dixit iniqui, most unfortunate, 0. : fatum proferre,
i. e. to prolong life, Y. : ad fata novissima, to the
last, O. — Apest,'plague,ruin: duo ilia rei p. paene
fata, Gabinius et Piso. — A symbol of fate : Attol-
lens umero fata nepotum (represented on the
shieldX Y. : fata inponit diversa duonim, ike lots,
Y.— P era on., The Fates, Pr., lu.
fattia,P.of *for.
fktauB^ a^. [fatus], speaking by insjnratum;
hence, insane, foolish, silly, simple : fatuus est, in-
sulsus, T. : fatuus et amens es: monitor: bipen-
nis, clumsy, lu.— As subst. m. : fatuos uon invenit,
/oo2i,Iu.
fiiiioea, ium, /., the upper part of the throat,
pharynx, throat, gtUfet: bolum mihi ereptum e
faucibus, T. : russae, Enn. ap. 0. : fauces urit sitis,
H. : laqueo innectere fauces, strangle, 0. — F i g.,
the throat, jaws: cum Taucibus premeretur, \. e.
was hard pressed: premit fauces defensionis tuae,
throttles z Oatilina cum exereitu faucibus urguet,
S.: popuH fauces examerunt libertatis sitL*— if
narrow way, narrow inlet, strait, enirancet dejile^
pass : Corinthus. podta in faucibus Gkaeciae, «f»-
tranee: angustissimae poitQs, Gs. : in valle arti,
faucibus ntrimque obsessia, Xl : Avemi, Y. : Hel-
lesponti, straits, L. : patefactis terrae faucibus.
Fatinus, I, m. [FAY-], a mythical king of La-
Hum, worsf^ped as the Italian Fan, &, H., O. —
Plur., the fauns, gods of the groves, C., H., O.
fanste, adv, [faustus], /avora^/y, beneficently:
evenire.
Fauatltaa, fttis, / [faustus].— Ay a goddess.
Beneficence, Fertility, H.
faaatu% ae^, [FAY-J of favorable omen, weU-
omened, fortunate, favorable, auspicious, lucky:
*quod bonum faustum felix esset': Udle sit
faustumque precor, 0. : omen, L. : i pede faueto,
H. ; dies ! T. : nox urbi !
fantor, 6ris, m. [FAY-], a favorer^ furtherer^
promoter^ patron: eo fautore uti : laudabit pollice
ludum, applauder, H. : dignitatis meae : vetenim,
H. : illius flagiii : eius honori esse fautorea.
fkutrix, tcis, /. [fautof], a patroness, proiee^
tress: amicitiae : regio suorum : vtri, 0. : naturam
fautricem habere in tribuendis virtutibus, N.
(faux; faucis), /. only abl., the throat, guBd
(poet for fauces): Arente fauce, H. : elisa, 0.:
inproba incitatus, voracity. Ph.
favens, ntis {jgen. pi. tam, Y.), adj. [P. of fa^
veo 1, favorable, propitious : Adsis favens, Y. :
▼enti, 0. — Plur, as subst., applauding witnesses,
applauders : turba faventium, fl. : clamor f aven-
tium, L.
faveo, fivT, fautdrus, ere [FAY-], to be favor-
aile, be well disposed, be indined towards, favor,
promote, befriend, countenance, protect : illi Tirgini,
tike,^,: Hetretiis, Gs. : favisse me tibi fateor:
honori, Gs. : sententiae : Oatilinae inceptis, S. :
(D^alli) favent faucibus russts osntu, i. e. indtdge,
Enn. ap. G. : hac pro parte, i. e. be concerned for,
0. : illi aetati favetur: index qui faret, is partial:
si favet alma Pales, O. : Favete, listen kindly, T. :
o faveas, 0. : adseribi fkctis tuis se favet, I e, de-
sires, 0. — 7b be favorable, be propitious: (terra)
Altera f rumentis favet, promotes, Y. : Dum fsvet
nox, H. : ventis faventibus, O. : auspicium favens,
0. — With Unguis, to abstain from ill -omened
speedi, keep stilt, be silent : ut faverent lingins im-
perabatur : En deus est ! linguis animisque favete,
O. ; cf. Ore favete omnes et cingite ten^xx^ ^'
mis, Y. : lingua favens adsit (diei natali), O. : fa-
yete adeste a<K{uo animo (i. e. taoete), T.
faidlla, ac,/ [FAY-], cinders, hot a^es, ^w-
ing ashes, embers: favillae plena (psnltria), T. : can-
dens, Y. : cana, O.-^The ashes of the dead: Yafiis
Digitized by V^OOQIC
Favoaivs
S19
lalix
amici,H.: bibulft,y. : yirgioea, 0.— Fig., a^tiii-
mering spark, btffianinff: Tentttri mali, Pr.
Favonlno, I, m. [faveo], the west ^nd^ C, fi.,
0., Ct.
favor, oris, m, [FAV-], /aror, ffood-will, indi-
naUony partiality : favore populi duci: exercituB,
Ta. : illi favorem humiHtas addiderat S. : Vole-
ronem amplexa favore pleb?, L. — Praiis, approval,
opplatt^e : Yatum, H. : suis non rcspondere favo-
rem meiitis, H. — Acclamalum, applause: quem
faTorem secum in scenam attalit ? : iam favor
mentes tenet, Ph. : magnd palma favore datur, 0.
fovdrabiliflb e, adj. [favor], /avor«e/, in favor:
civitaa, Ta. — Winning fanor^ pleating : oratio» Ta.
Ikvna, I, m., a honeycomb, C, Y., 0., Tb. —
P(ur., honey, Y.
fiuc facia,/. [1 FAC-], a torch, Jlrebrand^Jlam-
beau, link : faces de muro eminus iaciebant, Cs. :
faces nndiqne ex agris oonlectae, L. : ambulare
cam facibua, H. : faces iam acoensas ad Qrbts in-
cendium exstioxi: ardens: faces ferro inipicare,
V. : dilftpsa in dneres fax, H. : arcana, L e. carried
in the Elensinian mysteries, In.— ^ nupHal-iorek
(carried in the wedding procession) : novas incide
faces, tibi ducitur uxor, Y. : face nuptiali digna,
I e. of marriage, H. : nuptiales : roaritae, O. — A
funeral-toreh (with which the pyre was Icindied) :
Fanereas rapuere faces, Y. — As an attribute of
Cupid, the torch of hve, O., Tb., Pr.— As an attri-
bate of tlie Fanes, tfte torch of wrath: madefacta
i^anguine^O. — Of the heavenly bodies, a light, orb:
Fhoebi fax, G. poSt— ^ Jierg meteor, Jire- ball,
^ooling-^tar, comst : visac noctumo tempore faces :
Stella f acem ducens, i. e. a torch-like train, Y. :
stellae, a comet, L. : faces visae ardere sub astris,
meteom, O. — F i g., a torch, light : facem praeferre
pudendis, i. e. mike deeds of shame conspicuous,
Iq. : Btndii m&, guide, O. : aduiesoentulo ad libidi-
nem faoem praeferre. — A torch, Jhe, flame, in-
niement, sHmidus, cause of ruin, (^ruction: cor-
poris facibas inflammari ad cupiditates : me torret
face mntu& Cik]ai9, flame of love, H. : dioendi faces,
flaming eloquence: subicere faces invidiae alicu-
ias : inde faces ardent (a dote), lu. : Antonios
incendioram, instigator: belli, L.
fa-^wt fazo, old for fecerim, fecer5; see facio.
6udtnr, oM/kms. for factum erit, L.
febtioiila, ae,/. dim, [febris], a slight fever:
iodpit: febriculam habere.
febnonlosUB, adj. [ febricuhi ], /evmt^ sick
of a fever : scorturo, Ct.
febilBk ^8 (^<?- 5m or em ; ahl. I or e),/., a fever:
ooUdiana, T. : febrim habere: febriiactari: febri
carere: in febri : in febrim inddere : Febrecalere,
lo. : olim domestica, settled, In. : arida, Y. : ter-
tianae, quartanae : opclla forensis Addudt febres,
H.— P 6 r s o n., ^A« goddess Fever,
febma, drum, n., expiatory rites^ offerings for
purifleation, 0. — A festival of puriflcation, cele-
hrated February 16th, O.
Febmazlaa, adj. [ februa ], of purifying, of
elation : mensis, l/ie month of the Fdrua, FA-
ruaty, C. : Nonae, of February, C, S.
fdoula, see faecula.
leoimdltafl» itis, /. [ feoundas 1, fruitfubiess,
fertility, fecundity: terris feounditatem dare:
agrorum: mulieris. — Person., the goddess Fer»
ttlity, Ta.— Fig., of style, luxuriance.
fecundo, — , — , are [fecund us], to make fruit-
ful, fertilize : Aegyptum harenft, V.
leoundaa. aty. with eomp. and sup. [ FEY- ],
fruitful, fertile, productive: fit multo terra fecuu-
dior: tellus, Y.: fecundissima studia, Ta. : fron-
dibos ulmi, Y. : lepua, H. : sue . . . nihil genuit
natura fecundius : Amathus metallis, 0. — Rich^
abundant, abounding, overflowing, teeming : calices,
H. : legere fecundis coltlbus herbas, 0.: fecunda
poenis Viscera ( Tityi ), i. e. ever renewed, V. —
Making fruitftd, fertilizing: imber, Y. : dextra,
0. — Fig., fruitful, fertile, proHfie, teeming, pro-
ductive^ abundant : pectus : labor fecundior, lu. :
gens latix)ciniis, Ta. : culpae saecultv, H.
fel, fellis, n. [ cf. yfi\o^\, the gall-bladder, gaU,
bile: Pectora felle virent, 0. : gallinaceum: exar-
serat atro Felle dolor, i. e. rage, V, — F i g., bitter^
nees, animosity, Tb. — Poisonous liquid, poison :
vipereum, 0. : vencni, Y.
files or faeles» is,/ [FEY-], a cat: faelem
violare : Fele soror Phoebi latuit, 0.
feUciBsime, sup. of felidter.
felicitas, atis,/ [1 felix], /i?r/t/i^y, happiness,
felicity, good -fortune, luck: in summo impera-
tore inesse felicitatem : incredibili felicitate, by a
toonderftd piece of luck, Cs. : non modo sapien-
tiae, sed etiam felicitatis esse: rerura gestarum,
Cs. : nisi felicitas in socordiam vertisset, Tit, : bo-
nae Felicitates, T.: incredibills huic urbi felici-
tates adferre. — ^P e r s o n., Good Fortune.
lelioiter, adv.mth eomp. and sup. [felix],/rut/-
fuUy, abundantly: illic veniunt felioius uvae, Y.
— Au^ncioudy, fortunatdy, favorably : ut ea res
mihi bene atque feliciter eveniret — Luckily, hap-
pUy, successfidly : vivere: navigare: audet, tf:
ob ea feliciter acta, S. : dictum * feliciter,* congrat-
ulations offered, lu. : ossa felicius quiescant, 0. :
bella felicissime multa gessit
feluc, Icis (ahl. Id, once Ice, C.\ adj. with eon\p.
and nip. [FIB^^-X fruitful, prod%tetive: arbor, L.:
rami Feliciores, H. : Massica Baccho, in vines, Y. :
felidor regio, 0.: \{mXi%,fertiliting,V^^Qfinging
820
ffood'luekf of ffood cmen^ autptciout, favorable^
rn'opUunti, fotiunaU^ protperinay fdieito^ dies,
T. : quod tibl mibiqae sit felix, redoo, L. : omen,
0. : Sis bonus o felixque tuis 1 V. : sententia, O. :
(dies) ponere vitein, V. — Luchf^ hyapy^ fortunate^
prctperotta, nioce$8ful : liominem, T. : Polycratem
felioem appellabant : ab onini laude felicior : feli-
cissimus omnium, S.: exercitus magis strenuus
quam felix, S. : morte, V. : tempora, lu. : arma,
vietory^ V. : malum, whoUaome^ V. : vobis corrum-
pendis, auceeaa/iU, L. — Poet: o te cerebri Feli-
cem 1 H. : dies operum, Y. : felicior Unguere tela,
sueceM/ul tn, V.
lemella, ae,/. dim, [femina], a young female^
girl, Ct.
(fomoxi)i inis ; see femur.
fSmlna, ae, /. [ FE- ], a female, woman : pri-
maria, lady, T. : pudicissima : decreU super iu-
gandis Feminis, H.: varium et mutabile semper
Femina, V. : feminft duce exurere coloniam, Ta. :
tu mihi femina semper, i. e. unmatdy, 0. : reparata
est femina, the female eex, 0. — Of beasts : aliae
mares, aliae feminae sunt : dabitur femina tauro,
0. : femina anguis.
femlneos^ adj. [femina], of a woman, tooman-
ly, feminine, female : manus, C. po^L : sors, sex,
0. : stirps, 0. : vox, 0. : plangores, V. : femineo
Marte cadendus, by a wmian^i hand, 0. : cupido,
for a woman, 0. : Kalendae, i. e. thejiret of March
( the Matronalia ), lu. : ceroma, for womeiCe use,
lu. — WomanMh, effeminaJLe, unmanly : rolnus, 0. :
amor praedae, V.
femur, oris or inis, n., the (high, upper part of
the thigh: frons non percussa, non femur: utrum-
que femur tragulft traicitur, Cs. : Et corpus quae-
rens femorum, 0. : stipites feminis crastitudlne,
Cs. : ocius ensem Eripit a fcmine, V.
Iiii0bil% see faen-. fener-^ see f aener-.
fenestra, ae,/. [1 FA-], au opening for light,
window: fenestrarum angustiae: bifores, 0.:
iuncta, doaed, H.: patulae, O.: animi, i. e. the
S0fiMC — An opening, loophole^ hreaeh, orifice:
fenestrae ad tormenta mittenda, Cs. : ingentem
lato dedit ore fenestram, a 6rM«A, V. : molles in
aure fenestrae, i. e. holeefor fietga, lu.— *Fig., an
entrance, admimion^ opportwnty, inlet^ oecation:
ad nequitiem, T.
lenum, fe]iii% see faen-.
fers, ae, /. [ fenia ], a wild beaai, wHfl animal:
leo atque aliae ferae, S. : multa genera ferarun,
Os. : formidulosae, H. : fera saevit, the eea-montier,
0. : laqueis captare feras, wild birde, V.
(feriolterX «*. [ f erax I /rui/yW/y. — Only
comp. : feradus renata urbs, L.
BnJiM, e, cdj, ll FEB.], of a fmtral, of
funeral riiee^ of the deadjun/ereal : munera,/or
the dead, O. : cupressus, v. : yittae, 0. : carmen,
v.: umbra, as of death, Ta.: papilio (often on
tombs, as symbol of the soul ), 0. : dies, of the
festival of the dead (celebrated in February), O. —
Neut,plur. as suW., the festival of the dead (on the
17th or 21st of Febniary ), C, L., O.-^Deadly,
fatal, dangerous : dona, O.
feraz, acis, adj. with comp. and sup, [I FER-1,
fruit-hearing, fruilftd, fertile, productive, abound-
ing: campus: agri, Gs. : segetes, H. — Abounding
in, productive of: Iberia venenoruro, H. : Pepa-
rethos olivae, 0. : Ilia (terra) ferax oleo est, Y. —
Fig., rich, fertile, fnUtful: feracior in phikwophU
locus : nihil est feracius ingeniis: prolis lex, H.
fercultun, n. f 1 FER- ], a means of earrying,
frame, barrow, titter, bier: spolia fabricato ad
id apte fercalo gerens, L.: pompanim fercula,
built for proceesiotu : triumphalia. — A disfi, mess,
course: Multa de magna cena, H. : fercula septem
cenare, lu.
fere, adv. [8 FERp], doseiy, quite, entirely, fidly,
altogether, just: graudicula, T. : omatus fere miU-
taris, yuiU : paria esse fere peccata, H. : lainqoe
Ut^juet at this time^ Y. : turn fere. — Of time, in
general, usually, commonly, mostly: ruri fere Se
eontinebat, T. : Fit fere, ut, etc. : quod fere liben-
ter homines id, quod voluut, credunt, Cs. : Nigra
fere terra, Y. : quod non fere ante auctumnum
solet, etc., not ueually, Cs. : non sunt vitioaiores,
quam fere plerique, qui, etc — Of degree, nearly,
almost, wed-nigh, witMn a little, for the moet part,
about : abhino mensis decern fere, T. : quinta fere
hora: tertia fere yigillA, Cs. : mens fere aeqaalis:
totius fere Galliae legati, Cs. : fere omoes, C& :
mihi fere satis est quod vixi : tantum fere, almod
only: hoc fere ab reliquis differunt, quod, chiefly,
Cs. — With n^^atires, srarM/y, hardly: nee rei fere
sane aroplius quioquam fuit, T. : nemo fere saltat
sobrius : (Catone) erat nemo fere senior.
ferendno, P. of f ero.
ferentarius, I, m., a dam of light-armed troops,
--^Sing. collect,, Ta.— Pfw., 8.
Ferentiniuil, I, n., a small U)wn of LaHum:
Ferentinum ire, i. e. Co an obeeure viUa^^ H.
Feretriii% T, m. Tferetrum], god of trophies, a
Mumame of Jupiter, L.
feretmin, l, n. [1 FER-;], a Utter, bier (for dis-
play in a procession) : pars mgenti subiere feretro,
Y. : feretruro parabant, O.
lexiaeb &nim,/ TFES-], de^ of rsrf, keUdmys,
feativale: decrevit habendas triduum ferias: La-
tinae, Cs.: forensea. — Peace, leisure: longae, H.
Ieri«tii% aeU, [ feriae], heepi^ koUde^ unoc-
cupied, idle: Deos: a negoftiit pnblids
TroeSyH.
Digitized by V^OOQIC
881
teo
fmnaa, adj, [ fera ], of ftild €mimal» • Toltus,
0. : caro, vmimmf ffome, & : vellen, O. : Ue, V. :
in ferinas ire domos, i. e. bodiM, O. — Aa nib§t, /.,
tkeJUth of wUd animali^ ffome, V.
leiip, — , — , Ire [2 FER-], to tirikt, tmiU, beat,
knock, €ut^ tkrud, kU : velut si re yerA feriant, H. :
ooma ferit ille, buUg, V. : alqm : parietem : mu-
rum arietiboa, baUer, &: oalce ferttur aselli, 0.:
mare, V. : frontem, beat the brow, i. e. be provoked:
Sublimi aidera vertioe, kU, touch, H. : bis spectris
etiam si oculi possent feriri, etc. : feriuntque sam-
nios Fubnina monies, H. . tabalae latenim feriun-
tar ab undia, O : Sole radiis feriente cacumina,
0. : ferit aethera clamor, V, — To kill by etriking,
give a deathMow^day, kill: hostem : (eum) securi,
b^ead: telo orantem malta, V. : te (marituro), H. :
leonem, S. : Frigore te, L e. cm< yon dead^ H. — To
daughter^ offer, eaerijke: agnam, H. : porcum, L.
( old form. ). — With foedua, to make a compact,
csnenafd, enUt imto a treaty (because a sacrifice
was offered to confirm a coyenant ) : is, quicam
foedos ferirl in Gapitolio ylderat : amomm turpis-
Bimomm foedera f erire, form ilUcU conneetiong :
Iang;it opes foedoaqae ferit, V. — ^F i g., to Hrike,
reaA, affedt, imprett t multa In viti, quae fortana
feriat: verba palato, eotn, H. : bhiis aut temis fe-
rire yerbia, make a hit. — To eoun, cheat, gull, trick
(oolloq.): Geta Ferietur alio manere, T.
foritai^ 4iia, /. [ ferus ], wildneee, fereenm,
roM^neu: bduae: taari,0 : nimium feritatis in
ilk) est, O. : ex feritate ad iustitiam transduoere :
insita, Ta. : neqae ipse mantis feritate dedisset,
v.— Of placea: Scythicl loci, O.
fimne, adtr, [for * ferimd, ncp. of fere], doedy,
quite, entirely, fuUy, altogether, juat : iam f erme
moriens me yocat, jiat dying, T. : quod f erme di-
mm in tempns cecidere llatinae. — Of time, in gen-
eral^ tttually, commonly: parentam iniuriae Unius
modi sunt ferme, T. : quod ferme evenit : inculta
ferme vestiuntar virgultis, L. — Of degree, nearly,
almost, wdlrnigh, about: ferme eadem omnia, quae,
etc,T.: pars ferme dimidia,Lu: aberat mons ferme
milia yiginti, & — ^With a negative, hardly, ecarce-
Itf: hoc non ferme sine magnls principum yitiis
erenit: nee ferme res antiqua alia est nobilior,
L : ut eo nihil ferme qnisquam addere posset
fenneiitimi, I, n. [FVR-], a means of fermen-
tation, yeaet : pania nullo fcrmento^ Ta. — A fer-
mented drink, malt liquor, beer, V. — ^F i g., a provo-
catum: istud Fermentum tibl habe, i. e.jt>u^ that
in your pipe, lu,
fero, toll (tetnll, T., CL), I&tus, ferre [1 F£R- ;
TAL-], to bear, carry, support, lift, hold, take up :
iliquid, T. : arma, Gs. : sacra lunonis, H. : cada-
ver umeris, H. : Pondera tanta, O. : oneri ferendo
tfi,able to carry, O. : pedes ferre recusant Corpus,
H. : in OspitoUnm faces : ventrem ferre, to bepreg-
81
nant, L. : (enm) in oculis, to hold dear. — To carry,
take, fetch, move, bear^ lead, coftduet, drive^ direct :
pisciculoB obolo in ceuam seni, T. : Gaelo supinaa
manOs, raieest, H. : ire, pedes quocumque ferent,
H. : operta lecticft latas per oppidom : signa ferre,
rin motion, i. e. march, Cs. : hue pedem, come,
pedem, «/tf*, v. : fenint sua flamiua clnssem,
v.: vagos gradOs, 0. : mare per medium iter,
pureue, Y. : quo ventus ferebat, drove, Cs. : vento
mora ne qua ferenti, i. e. wfien it ehould blow, Y. :
itinera duo, quae ad portum ferebant, ^ Gs. : si
forte eo vestigia ferrent, L. : corpus et arma tu-
mulo, Y. — P r o V. : In silvam non ligna f eras,
coale to Newcastle, H. — ^With ee, to move, betake
oneself, haeten, rueh : mihi sese obviam, meet : me
tempestatibus obvium: magn& se mote ferebat,
Y. : ad eum omni studio incitatus ferebatur, Cs. :
alii perterriti ferebantur, ,/Cerf, Gs. : pubes Fertur
equis, Y. : (fera) supra venabula fertur, springs,
Y. : quocumque feremur, are driven : in eam (tel-
lurem) feruntur pondera : Rhenus per finis Nan-
tuatium fertur, ^/Coiw, Gs. — ^P r a e g n., to carry off,
take by force, snatch, plunder, spoil, ravage : ra-
piunt incensa feruntque Pergama, Y. : puer fertur
equis, Y.— 7b bear, produce, yield : quae terra
f ruges ferre possit : flore terrae quem ferunt, H.
— To offer, bring fas an oblation) : Sacra matri,
Y.: tura superis, 0. — To get, receive, acquire, ob^
tain, earn, vfin: donum, T. : fructtts ex sese : par-
tem praedae : crucem pretium sceleris, lu. : Plus
posoente, H. — ^F i g., to bear, carry, hold, support :
vina, quae vetustatem ferunt, i. e. are old: Soripta
vetustotem si ferent, attain, O. : Insani sapiens
nomen fen%, be called, E.: finis alienae personae
ferendae, bearing an aasumed eharaettr, L. : secun-
das ( partTs ), support, \.e,aet as a foil, H. — To
bring, take, carry, render, lead, conduct : mi auxi-
Wvixxk, bring help: alcui subsidium, Gs. : condicio-
nem, proffer, Gs. : matri obviae complexum, L. :
fidem open, procure, Y. : mortem illis : ego studio
ad rem p. latus sum, S. : numeris fertur (Pindar)
solutis, U. : laudibus alqoem in caelum, praise:
(rem) supra quam fieri possit, magnify : virtutem
ad caelum, S. : in mains inoertas res, L. — 7b
prompt, impd, urge, carry away: cnidelitate et
scdere ferri, be carried away : f uriat& mente fere-
bar, Y. : quo animus fert, inclinaiion leads, S. : si
maxime animus ferat, S. : fert animus dicere, tm-
pele, 0. — To carry off, take away, remove: Omnia
fert aetas, Y. — ^With se, to carry, conduct i Quem
sese ore ferens I boaaHna, Y. : ingentem sese cla-
more, jMracM, Y. — To bear, bring forth, produce:
haec aetas oratorem tulit : tulit Gamillum pauper-
tas, H. — To bear away, win, carry off, get, obtain,
receive: omnium iudioio primas: ex Etruscft civi-
tate victoriam, L. : laudem inter sues, Gs. : centu*
nam, triblis, get the votes : Omne tulit punctum,
H. : repulsain a populo, eagoerience: Hand inpune
teo 81
feres, aMajM, 0. — To bear^ nmport, meet, experience^
take^ put ftp viih, euffer, toferaie^ endure: alcius
desiderium : voltum atque aciem oculorum, Cs. :
multa tulit fecitque puer, U. : iniurias ciFium, N. :
qaem ferret, si parentem noo ferret auom ? 6rooA:,
T. : tui te diutius non ferent: dolores fortiter:
inittrias tacite : rem aegerrume, S. : tacite eius
verecundiam non tulit sehatas, qnin, etc, i. e. did
not let it paee^ mthmd^ etc., L. : servo nubere D?m-
pha tuli, 0. : rooleste tuliati, a me aliquid factum
esse, etc. : gravissime ferre se dixit me defendere,
etc : non ferrem moleste, si ita accidisset : oasum
per laraeuta, Ta. : de Leiitulo sic fero, ut debeo :
moleste, quod ego nibil facerem, etc : cum mulicr
fleret, homo ferre non potuit : iratus atque aegro
ferens, T. : patior et ferendum puto : non tulit
Alddes animis, control himtd/^ V. — Of feeling or
passion, to bear^ eaq^erieneey diedoee^ ekowy exhibit:
dolorem pauIo apertius: id obscure: baud clam
tulit iram, L. — In the phrase, Prae se ferre, to
manifeety profete^ ehow^ dUplay^ declare: cuius rei
facultatem secutum me esse, prae me fero : noli,
quaero, prae te ferre, vos esse, etc : speciem dolo-
ris voltu prae se tulit, Ta. — Of speech, to report^
relate, make known, amert, cdebraie, eay, tell : haec
omnibus ferebat serroonibus, Ca. : pugnam laudi-
bus, L. : quod fers, oedo, m^, T. : quae nunc 8a-
mothraoia fertur, it caUed, V. : si ipse . . . acturum
se id per populum aperte ferret, L. : homo ut
ferebant, acerrimus, as they eaid: si, ut fertur, etc,
as is reported: non sat idoneus Pugnae ferebaris,
vtere accounted, H. : utoumque ferent ea facta mi-
nores, will regard, Y. : hunc inventorem artium
ferunt, they eaU, Ga. : muUa eius responsa acute
ferebantur, were current: quem ex Hyperboreis
DelphoB ferunt advenisse : qui in contione dixisse
fertur.— Of votes, to east, yive in, record, usu. with
sutfragium or sententlam ! de me sufPragium:
sententiam per tabellam (of judges) : aliis audien-
tibus iudicibus, aliis sententiam ferentibus, i. e.
passing judgment, Gs. : in senatu de bello senten-
tiam.-~-Of a law or resolutiou, to bring forward,
move, propose, promote: le^m: lege latA: nihil
erat latum de me : de intentu meo qnaestimem :
rogationes ad populum, Gs. : te ad populum tulis-
se, ut, etc.,, proposed a bill: de isto foedere ad po-
pulum : cum, ut absentis ratio haberetur, fereba-
mus. — Impers.: lato ad populum, ut, etc, L. —
With iudioem, to offer, propose as judge: quem
ego si ferrem iudicero, etc. : iudioem i\\\, propose a
judge to, i. e. ao to law with, L. — ^In book-keeping,
to enter, set down, note: minus quam Verres illi
expensum tulerit, etc., i. e.«tf down as paid, — To
require, demand, render necessary, allow, permit,
suffer: dum aetatis tempus tulit, T.: si tempus
ferret: incepi dum res tetulit, nunc non fert,T. :
graviora verba, quam natura fert: sicut liominom
religiones ferunt : ut aetas ilia fert, as is usual at
that time of life: si ita oommodum Testnim fert*
si vestni voluntas feret,«/tiio& be your pleasure :
uti fors tulit, S. : natura fert, ut, etc
ferdcia, ae,/. [ferox], rnidness,fiereeness, epirit,
courage, bravery: iuvenum : Romana, L.: ferociam
animi in voltu retinena, & : equi, Ta. — Barbarity,
ferocity: intoleranda: gladiatoris.
ferocitas, &tis, /. [ferox ], wildness, fiereene^
courage^ spirit, intrepulity : equi ferocitate exsul-
tantes. — Fierceness, barbarity ^ ferocity, fury: tua:
Troianorum.
ferociter, adv. with comp. and sup. [ ferox ],
courageously, valorously, braoely: facta in bello,
L. : ferociiis decernunt, S. : ferocius adcucurrere,
Ta. : ferocissime pro Romanft societate stare, L.—
Fiercely, savagdy, itisolently : dicta : dictae sen-
teutiae, L. : paulo ferocius (exagitatus).
Feronia, ae,/. [Sabine}, an early Italian god-
dess of groves cmd fountaws, patroness of f reed-
men, L, v., H., Ta.
forox, dcis, at(f. with comn, and sup, [2 FER-l,
wUd, bold, courageous, warlike, ^nrited, brave, gJi-
lant, fierce: Eone ea ferox, quod, etc., T. : naUiri,
S. : gens, warlike: Latium, U. : miles, H. : animi,
S. : bello, Ta. : ad bellandum, L.: virtus, V. : fe-
rocissimi iuvenes, L. — Savage, headstrong, fierce,
insolent, cruel: Numidae secundis rebus, S. : viri-
bus, L. : mentis, 0. : soelerum, Ta. : stolide, L. :
serpens, Y. : quibus aetas animusque ferox erat,
S. : patribtts ferox esse, haughty, L. : victoria eos
ferociores reddit: Aetas, ^t^ H.
fiorramenta, dram, n. [ferrum], implements of
iron, tools shod with iron^ trons: agrestia, L. : p«-
ditem super arma ferraroentis oneraiv, oxei, Ta. :
bona, swords: ferramenta Teanum ferre, tools, H.:
nulla ferramentorum copia, Gs.
ferraria, ae,/. [fernim], an iron^mine, Cs., L.
ferratos. adj. [ ferrum ], furnished with iron,
iron-shod, ironed: Belli postes, Y. : orbes, iron-
bound wheels, Y. : hasta, L. : calx, armed with a
spur, Y. : agmina, i. e. in armor, II. — Mur. m. as
subst,, harnessed soldiers, cuirassiers, Ta.
forrena, adj. [femim], made of iron, iron:
clavi, Gs. : mautks, Ca. : anulus, Ta. : irober, Y. :
ager, i. e. glistening with weapons, Y. — ^Fig., hard,
unfeeling, hard-hearted, cruel: virtus: quis tarn
fuit ferretis f : praecordia, 0. : os, shameless: pro-
les, i. e. the iron age, G. poSt. — Firm, fixed, rigid,
unyidding, immovable: in patienti& laboris co^
pus, L. : vox, Y. : iura, Y. : Somnns, L e. death, Y. :
decreta Sororum, O.
fazTuginoiia, a<(^*. [ferrugo], of an iron gray
color, duSty: cymba,Y. : hjacintln,Y.
ferrugOb inis, /. [fermm], iron -rust, the color
of iron^, <far^^d,,5*<^j^ «for;
Tiridis f emgine barba, O. : obscarft tinctae f emi-
gine habenae, O.: Sol caput obscnrft nitidum fer-
rogine teut, gloom^ V. : Uibera, P^^^t V.
fermin, l, «., iron, C, Oa., H.— P o e t : gerere
ferram in pectore, i. e. cntdiy^ 0. : durior ferro,
0. : de duro est ultima ( aetas ) ferro, 0. : f erro
durafit aaecula, H. — An iron, tool of iron, iron
impiemaU: ferro proacindere campum, plouffk-
ihare, 0. : ferro ctciudimus aequor, V. : feiTO miti-
get agruiD, axe, H.: Petita ferro belua, dart, II. :
Adaucuro, arrow-fiead, 0. : hastae brevi ferro, head,
Ta. : Deztra tenet ferrum, Ht/lua, 0. : longos ferro
resecare capillo:*, thean, 0. : foedare crinls Vibra-
tos calido ferro, curling -irons, V.: stridor ferri
tractaeque catenae, iron chain, V. — A tword: ieT-
ro iter aperiundum est, S. : aut ferro aut fame
interire, Cs. : uri virgis ferroque necari, H. : ferro
inter se eomminus deoertare : cemere ferro, Y. :
ferro regna lacessere, with war, V. : huic urbi ferro
ignique minitantur, i. e. with fire and sword: fe-
ront fermmqae ignemque In Danaas classes, 0. :
igni fenoqae. — ^Fi g., iki age of iron: ad ferram
YeBtitiaab«iira,0.
tetlll% e, adj, witb eomp. and st^. [1 FER-],
fndtfid,/ertile : Asia : ager, S. : terra, L. : arbos,
V. : Baocbus (I e. vinum), H. : fertilior seges, 0. :
iaveucis seges, Ifv the labors of, Y. : serpens, i. e.
the Hydra, procMcing suecennve heads, O. : dea,
ferHHung (L e. Geres), O. : fertilissima loca, Cs. :
ubere eampns, Y. : agri fructuum : liominum f ru-
grnnque Gallia, L. : peetas,protftie£to«, 0.
fertilita% atis,/. [fertilisj, yrut</Wf««§,/«rt*t
ity,abundanee: agronim: loci, Gs. : (Rhea) indo-
liiit fertiliute sua, 0. : barbara, i. e. of the Oriental
fenila, ae,/ [2 PER-], a reed, whip, rod, ferule,
ttaff: ferala caedere, H. : manum ferulae subdu-
cere, lu. : feni1& ebrius artOa sustinet, 0.
fenu, a4i. [2 FER-lt «^ untamed, unaMfat-
ed: beloae: leoues, H. : fmettks,Y. — As subst.
fli..* hastam in feri alvum contoralt, o/ ^A« horse,
V. : Pectebat feram, the stag, Y. : ut vidit ferum,
the lion, Ph. — ^M e t o n., of places, waste, wUd, des-
ert: montes, Y. : silrae, H.— F i g., wild, rude, unr
cultivated, savage, barbarous, fierce, cruel: hoetis :
genus hominum, S. : Nemo adeo ferus est, ut non
miteacere poaait, H. : Britanni hospitibus, H. : mo-
res : sibi f eta sacra parari, death ^ sacrifice, O.
ferroiaotiUk <«&'• [P- of ferrefaciol, made hot,
mdted,redhot,hot : pix,Cs. : iacula, Cs.
fervens, entis, adj, witli camp, and sup. [P. of
ferreo \ boiling )u)t, glowing, burning, singeing :
aqua: fusili ex argilla glandes, Cs. : volnus, smok-
ing, 0. : Toltus modeato Sanguine, lu. — Fig., lu}t,
heated, inftamed, vioUnt, impetuous, furious : ani-
mus ferrentior : rapido ferTentius amni Ingenium,
B fertlmitlo
H. : fervens ira oculls, sparkling, 0. : mero fer-
vens, drunken, lu.
fenreo, — , — , 6re [ FYR- ], to be boiling hot,
boil, ferment, glow, steam : Quaecumque immundis
ferrent adlata popinis, H. : stomachus fervet vino,
lu. — To be in a ferment, swarm, throng, sur^e:
opere omnia semita fervet, Y. : fervent examina
putri De bove, 0. : Fervet opus, is hotly pressed,
Y. — F i g., to bum, glow, be heated, be in/lamed, be
agitated, rage, rave .* usque eo fervet avaritia, ut
eta : Fervet avaritia pectus, H. : animus tumidA
fervebat ab ira, 0. : equus cui plurima palma Fer-
vet, shines, lu.
fervidno, atfj. with eomp. and (late) sup,
[FVR-], glowing, burning, fiery, fervid: pars
mundi tot& natur& fervida est : aestus, suUry, H. :
aequor, raging, H.: sidus, H.: fervidius merum,
H.: diei fervidissimum tempus, Cu.— Pig.,^/oMv
ing, fUry, hot, vehement, impetuous, violent, hasty :
florente iuventa Fervidus, H, : puer (1. e. Cupido),
H. : Fervidus tngenio, O. : mortis fratemae irft,
Y. : fervidi anlmi vir, L. : genus dioendi : fervi*
diororatio: Dicta, Y.
fervo, — t — , ere [FYR-], to boil, be 7u>t, glow,
rage, blase (old or poet for ferveo) : Qnom fervit
maxime, T. : videbis fervere litora flaramis, Y. :
hostem Fervere caede nova, Y. — To swarm, be
thronged, be in a ferment: Marte fervere Leucaten,
Y. : cum litora ^rvere late Proeploeres, Y.
fervor, Oris, m. [FYR-], a boiling heat, violent
heat, raging, boiling, fermenting : mundi : maris :
mediia fervoribus, in noontide heat, Y. — F i g., heat,
vehemence, ardor, fury : pectoris, H. : aetatis i
oceani : fervore f urentea, Y. : icto Aocessit fervor
capiti, i. e. tn/oceioo/ton, H.
Foflotnuiiiaa, adj., of Feseermia (a city of
Etruria) : acies, Y. : versiis, a rude form of dra-
matic or satiric verse, L. : lioentia (i. e. of the Fe-
soennine verses), H.
foamui, ac^. [2 FA-I, wearied, tired, fatigued,
exhausted, worn out, weelc, feeble, infirm : opere ca-
strorum, S. : fesaum inedift recreare : militia co-
hortes, H. : caede, Y. : annis, 0. : vomere tauri,
E. : Hubos fessi pervenimus, H. : fessi rerum,Y.:
ab undis, Y. — Exhausted, worn (fut, enfedtled, fee-
ble: volnere corpus, L.: Corporis artfts, nVit, *H. :
vox loquendo, 0, : naves, Y. : res, misfortunes, Y.
fostiniiui, antis, adj. [P. of festino], heaty, in
haste: haec festinans scrips! in itinere.
festinanter, adv. with eomp. [festinans], hastu
ly, speedily, quickly: dictum: festtnantlQ8agere,Ta.
festinitlo, Onis,/. [festino], a hastening, haste,
hurry, despatch, speed: tanta : mea tarda, Cu. :
causae : omni festinatione properare : tempus f e-
stinationis an oti : ne in festinaUonibus suscipia-
ma. nimUs celeriut«„g,.^^^ byV^OOglC
liastlno
824
fide
fostino, ft7i, &tua, ftre rfestiniis], to hatten^ main
Kaate^ b€ in hatie, huny^ m guick: quid festinas ?
T. : dies noctlsque, S. : omnibus roodis, S. : plura
scripsissem, nisi tui festinarent: qnaestOs sui
causa : Festinate, viri, V. — To make ktute iwM,
hatten^ hurry^ acederate^ drive^ do gpeedUy : migra-
re : abire, S. : ultum ire iniurias, S. : aram Conge-
rere arboribus, Y. : nl id festinaret, S. : ad beilam
cuncta, S. : poenas, H. : iussa Sibyllae, promptly
execute^ V. : animo cupienti niliil satis festinatur,
S. : nee Tirgines f estinantur, are not married early,
Ta. : festinatae mortis solacium, premature, Ta. :
reeXiB, prepare haetifvt 0. : mors gladiis festinata,
prematurely inflieted, lu.
liMtiira% adj, [FEX-], hasty, kattening, in
haste, quick, speedy: cursu festinus anhelo, 0. :
noctes diesque, V.
fastiTa^ ad». [festivus], humorousty, facetious-'
ly, wittily : agere fabellam : tradere elementa lo-
quendi. — In applause : * belle et f estiFe.'
festiKvitaik ^^^/ [festivus], good-feUowhip,
generosity: patris, T. — Of speech, htunor, pleas-
antry, jocoeenese : oratio festiritate oonditior: bis
festivitatibus abutitur, witticisms,
fSstiYUa, adj, with eomp. and sup. j^festus],
itgreeaUe, pieasiny, pretty: poeroa: oopia libro-
rum, a fair nwnber, — Jovial, jocose, agreeable,
dear : quibus (paeris) nihil potest esse f estiriuB :
homo: pater festiTissime! T.: caput, T. — HumoT'
oui, pleasant, witty: sermo: acroama.
lismiB, I, n, [festus], a holiday, festival, fettal
banquet, feast: festum profanare, O. : lovi fesUun
parare, O. : fiestiB Quinquatribus, H.
fMtil% adl [FES-], of holidays, festive, festal,
solemn, joyful, merry: dies: tempus, H. : sabbata,
Itt. : oonma,0. : frons^V. : dapei,H.: k)ca,Ta.
fetialiflk c, adj.,meaking, negotiating, of an emr
bassy, diplomatic: fegatus, L.: caerimoniae, L. —
As sulftt, m. (sc. saoerdos), a priest of the diplo-
matic eorpe^ who made dedarations of war and
treatise of peace, L., C. — Of the diplomatic college,
of the fetial priests, fetiaX : ius : caerimoniae, L.
ISttdiui (fbet-X adj, [FAY.], of on m smdl,
9iinking,feltd: os.
fetor (f6et-X oris, m. [FAY-], a bad smeB^
stench: Graecorum.
IStun (not foet^X ae, /. [FEY-], a bringing
forth, beartng, breeding: aetas feturae habilis^yu
for breeding^ Y. : Si fetura gregem suppleverit,
V. — Young, offspring, brood: ubertas feturae:
minor, 0.
1. fetus (not foet-X a^f. [FEY-], JOUd with
young^pregnanty breeding, with young: Lenta sa-
fix feto pecori, V. : volpes, H. — Frtntful, produc-
tive: terra frugibos : loca palustribos undis, 0. —
Filled, fvU: machina armis,Y.— TTb/Aot brought
forth, newly delivered, nursing: lupa, Y.: Uxor,
lu.— /%*r./. as subst,: temptabunt pabula fetas,
mothers ofthejtoek, Y.
2. fetas (not foet-), as, m. [FEY-], a bringittg
forth, bearing, hatching, producing : (bestiarum)
in fetu labor: quae frugibus atque bads terrae
fetu profunduntnr. — Young,^ offspring, progeny,
brood: quae (bestiae) multiplicls fettls procreant:
oervae lactens,/at9n, 0. : Germania quos horrida
parturit Fetas, the German brood, H. — If^U,
produce: roeliores fetfts edere: Nutriant fetus
aquae, E. : mutatis requiescunt fetibus arva, V. :
gravidi (of grapes), 0. : Crescent! (aibori) adi-
munt fetfts, Y. — Yi^., growth, produe^on : ube-
rior oratorum : animi.
fi, in^per. of fio,/M«. of facio.
flbra, ae,/. [2 FID-], a fibre, filament: omnia
radicum fibras erellere : retunsae radicla, O. : quid
fibra valeat, accipio. — Entrails: bidentes, O.:
Caesarum boum, 0. : minaces, ominous, Y.
fibula, ae,/. [FIG-], a fattening, da^ buckle,
pin, latehet, bivce, brooch : ubi fibuU Testem oo«r-
cuerat, 0. : aurea, L^ : fibula crinem Auro inier-
nectat, Y. : trabes fibulis dlstiiiebantur, Mxices,
Cs. : t^men fibul& oonsertum, Ta.
fioedula or fioella, ae,/ [ficus+ED-], afig-
psdeer^ beeafieo, lu.
fiotS, adv. [Actus], feignedly, fictUiously, for a
pretence: populares esse : reoonciliata gratia.
fictUie, e, a4j, [FIG-], made of day, earthen,
fietUe: figurae: vasa. — Subst. n.: Omnia fictili-
bus (ponuntur), earthen veseds, O. : FlctUibus oe-
nare, earthenware, lu. : deorum, earthen figures, L.
fictor, 5ri8, m. [FIG-], a moulder, sculptor, im-
age-maker, statuary: deoe eA fade noTimua, quft
fictores Toluerunt : fandi fictor Ulixes, master of
deceit, Y.
fictriz; Ids,/ [fictor], a ehaper, fashioner.
fictam, I, n. [P. of fingo], a deeeptiom, falsehood,
fiction : ficta locutus, S. : ficti tenaz, Y. : Materia
ficti, 0. : ficta rwnm, pretences, H.
fiotos (finctos, T.), adj. [P. of fingo],/<^yud;
Jtetitious, false: si ranum aut finctum8t,T. : in
amlcitlft nihil Actum est: in re ficti (opp. in ver&):
imago, 0. : di : y ox, falsehood, 0. : in rebus fictis :
gemitus, 0. : ficto pectore fatur, Y. — Of a penon :
pro bene sano fictam vocamua, false, H.
fioxi}ma,at(i.[^cQs},ofafig4ree: tnincii8,R
ficna, I (fls, lu. ; oW. fica, C, H.X/., « fig-tree: ,
suspendisse se de fico. — A fg: fisdna fioomm: '
ex fid grano: prima,<A«,^ r^^^H.: do- j
plex, split, H. >
(fJde), adxf. [fidu8],/«»«VW%.— Onlj sup:
quae fidissime proponuntur.
Digitized by VjOOQIC
fidelli
825
flao
fidellB) e, a*Ij. with comp. and «i4j9. [1 fides],
truHift truatworthy^ faithful^ tineere^ true : medi-
cus, H. : catuUa cerva fidelibas, H. : sociis malto
fidelioribus utimur: fidelis&ima conittnx: mttliert
vir, T. : quein sibi fidelem arbitrabatur, Gs. : ani-
mus in dominmn : in amioos, S. — As tubtt. m., a
trwty penon^ confidant: si quern tuorum fidelium
voles. — Dntsttoartliifj ture, aa/e, true, strong, fif^
durable: ager: navis: lorica, Y. : oonsilium:
opera Commi fidelt, Cs. : silentium, H.
fidelitafl, fttis,/. \M^B\faUkfuiMn,fiddUy:
amicorum: tua.
fideliter, adv, with eomp. [fideli8],/at^A/u%,
tntaiiiy, eeriaudy^honeiily : in amicttift permanere,
L. : Tivere : sua antea fidelicer acta, S. : retinent
commissa (aures), H. : servit fidelius aegro, 0.
lidena, entis, (tdj. [P, of fidol confident, count-
getme^hold: homo: animus: fidens fer pectus in
bostem, Y. : antmi, Y. : animo et viribus, L.
iidenter, adv. with comp. [fidens], confidently,
feariady, Mdly: oonfirmare: fidentlus illi re-
spoDdisse.
fidentia, ae, /. [fidens], confidence, bddnem, C,
lo. •
1. fides, ffen. (rare), usu. fidS (H., 0.), once fiddl
(Enn. ap. C), once fidei (disyl, T.); dot. fide, B.,
H., fidei (dUyl., T.),/. [1 FID-], trust, faith, con-
fidence, reliance, credence, belief: si ?isis fidea non
est habenda : alcui summam omnium rerum fidem
habere, (^.: habebunt verba fidem, si, etc,, find
acceptance, H. : testimonio fidem tribuere : ubi
prima fides pelago, as soon as they can trust, Y. :
orationi adfert fidem: fidem facit oratio, com-
mands belief: aliquamdin fides fieri non poterat,
Cs. : vati 8i qua fides, may be believed, Y. : omni-
bus abrogatur fides: imminuit orationis fidem:
Multa fidem promissa levant, H. : addat fidem,
ffive credence, Ta. : fac fidem, te nihil quaerere,
etc, evince: fides mi apud bunc est, nil me istius
facturum, T. — In business, a^edit: cum fides totft
Itali& esset angustior, Cs. : fides de foro sublata
erat: fidem abrogare, L.: fides defioere coepit:
nisi fide staret res p., opibus non staturam, L. :
quonim res fidesque in manibus sitae erant, i. e.
entire resources, 8. — H e t o n., trustworthiness,
faithfulness, conscientiousness, credibility, honesty,
truth, yood faith: fundamentum iustitiae est fi-
des : fide vestrft f retus : homo antiquft virtute ac
fide, T. : prisca, Y. : homo sine fide : hinc fides,
illinc f raudatio : regni : in fide manere, Cs. : Ubii
experimento fidei conlocati, because of their tried
fiddUy, Ta. : praestare fidem : prodere, S. : muta-
re, S. : de pace cum fide agere, L : periura patris,
perjured faith, H. : omnem tabularum fidem re-
signare, credibility : fides eius rei penes auctores
erit, S. : maiora fide gessit, betfond belief, 0. : se-
getis certa fides meae, faithfulness (in produc-
tion), H. — Fulfilment, faithfulness (to a promise):
Dicta fides sequitur, 0.: promissa ExMbuere
fidem, toere fulfilled, 0. : en haec promissa fides
est? thefdfilnuaU oftheoradef Y.^In the legal
phrase, ex bona fide, or ex fide boni, ingoodfcSth,
with sincerity, without guiie; cf. mala fides, decep-
tion, dishonesty. — Praegn., a promise, engage-
ment, word, assurance, confirmatwn: fidem hosti
datam fallere : inter se fidem dare, Cs. : obligare
fidem vMBf plight one's faitli: fidem servare,Cs.:
fides iuris inrandl cum hoste servanda: fidem
suam liberare, /)er/orrH his promise: fidem exsol-
vere, L. : fidem amittere, N. : istius fide ac potius
perfidia decepti : quantum mea fides studii mihi
adferat,/>/^7i/«i word: oontioni deinde edicto ad-
didit fidem, confirmed, L. : fide rerum tradere, toith
accurate knowledge, Ta. — A promise of protection,
pledge of safety, safe-conduct, assurance, guaranty,
protection, guardian care: fidem ei publicam iussu
senatOs dedi : si fides publica data esset, S. : pri-
vatim praeterea fidem suam interponit, & : fide
acoepta a legatis, vim abf uturam, L. : quaere in
cuius fide sint: in fidem Achaeorum castella tra-
dere, L. : in alicuius fidem ac potestatem venire,
Cs. : civitas in Catonis fide locate : alqm in fidem
suam recipere: iura fidemque Supplicis erubuit
(Achilles), due to a suppliant, Y. : deftm atque ho-
minum fidem implorabis. — EUipt., in exclama-
tions : Di vostram fidem 1 by the protection of the
gods I for hea»en^s sake / T. : pro detlni fidem, T. :
pro deorum atque hominum fidem. — Person.,
Faith, Truth : Fidem violare : Cana, Y. : albo rara
Fides Yelata panno, H.
2. fidea, is,/., a chord, string (of a musical in-
strument); hence, plur,, a stringed instrument,
lyre, lute, cithern: voces, ut nervi in fidibus, ita
sonant, ut, etc. : canorae, Y. : fidibus canere prae-
olare : fidibus Flacare deos, H. : fidibus discere :
fidibusne Latinis Thebanos aptare modes, i. e. to
imitate Pindaric odes, H. — In sing., a stringed tfi-
strument, lyre (poet.) : Sume fidem, 0. : Tela, H. :
si blandius moderere fidem, H. — A oonsteUaOon,
the Lyre: clara, G. poet
fidicen, inis, m. [S fides +1 CAN-], a lute-
fXayer, lyrist, minstrH, harper: nobilis: Latinus,
lyric poet, H. : Romanae lyrae, H.
fidiolna, ae^. [ fidicen ], a female lute-player,
lyrist, harpist, T,
fidioulae, iruro, /. dim. [ 2 fides ], a small
stringed instrument, small lute: sonantes.
Fidlafl, 1, m. [I fides], the god of faith, a sur-
name of Jupiter, O. — ^In the oath, me dius fidius
or medius fidius, ellipt. for ita me dius Fidius
invet, so help me the god of truth, by the god of
truth,
fido, fisus sum, ere [1 FID-], to trust, confide,
put confidence in, rely upon: nostras causae:
fidnoia
836
finso
nocti, V. : pestilentiae, L. : paer Bibi fidens : Hac
(Cjnosur&) fidunt duce: ope equina, O.: pictis
puppibus, Ji.: suis rebus: fidis enim manare
poetica mella Te solum, H.
fiduolo, ae, / [ fidus ], truai, confidence^ reli-
ance^ oMuranee: fides tua fiduciam commenda-
tioni meae tribuit, S. : humauis quae sit fiducia
rebus, Y.: cuius flduci& provindam spoliaret:
suarum rerutn, m At* fortune^ Gs. : salutis, eueur-
ance^ L. : vitae nostrae, O. : voti, Ta. : unde tanta
fiducia sui victis, L.: Tu, nostrarum fiducia rerum,
prop, 0. — Self-confdence, boldneuty courage^ pre-
sumption : fiduciae pleni proficiscuntur, Gs. : ho-
stis, L,: nimia, N. — In law, a deposit^ P^^^y
tecttrity^ paicn, mortgage: fiducia accept & . . .
fiduciam committere alicui : iudicium fiduciae.
fiduolariufl^ iidj. [ fiducia ], intnuUdy held in
tnat : urbs, L. : opera, Cs. : iroperium, Cu.
fidii% adj. with eomp. and *up. [1 FID-], tru$iyy
trtutworthy^ faUkftd^ sure, credible: ingenium:
ezercitus sibi, S. : sodales, H. : ludex, impartial,
H. : interprea, H. : fidiora genera horoinum, L. : ca-
numcustodia: Moau\mo,Uead/ast,h,: (servum)
domino fidissimum, L^: Nee tibi fidam promitte
Lacaenam, 0. : ne quid usquam fidum proditori
esset, no faith should be kept, L. : regina tui fidis^
aima, towards you, V. — Sure, certain, safe, imst-
w>rtiiy : aures, O. : spes fidissima TeucrUm, V. :
ensis, trusty,^, : statio male fida carinis, V.: Nox
arcanis fidissima, 0.
figo, fixl, fixus, ere [FIG-], to fix, fasten, drive,
thrust in, attach, affix, post, erect, set up: mucrones
in cive : dayum, L : leges in Gapitolio : flxit leges
pretio atque refixit, V. : quam cruoem serris fixe-
ras, erected: donioe, build, Ta. : feracis plantas
humo, set, Y. : Glaros verticibus, H. : veribus tre-
mentia (frusta),^ on spits, Y,: mucronera tem-
pore, 0.: Tims in venas per volnera, injects:
Testtgia,/)/afite,y. : arma ad poetem Hercults, H. :
olipeum postibua, V. : spolia fixa domi habere, L. :
lutenm opus celsa sub trabe, O. : sedem Gumis, to
fix his abode, lu. : in virgine voUas,/se», V. : fixae
dbo pupulae, H. : oecula dulcia, V. — To pierce
through, transfix, pierce : hunc Intorto telo, V. :
Olli fixo stetit hasta oerebro, V.: aprum, lu. :
Figar a saglttft, 0.— Fig., to fix, fasten, direct,
sets alqd animo: nostras intra te fige querelas,
lu. : nequiUae fige modum tuae, H. : mentem om-
nem in Milonis oonsulatu : mea dicta, take to heart,
Y, — J\> sting, taunt, rally: alqm maledictis.
flguluB, I, m. [FIG-l a potter, lu.
flgunw ae,/. [FIG-], a form, sh4^, figure:
noTa oris, T. : corporis nostri : hominis : uri sunt
specie et figura tauri, Gs. : partim figuras RettuUt
antiquas, animal forms, 0. : muUebris : navium,
Gs. : Morte obitfl quales fama est voUtare figuras,
pfuintoms,Y, — Beauty: fallax, 0. : confisa fign-
rae, 0. — ^F i g., a quality, kind, form, style, nature,
manner: optima dioendi: pereundi mille figurae,
ways, 0. — I n r h e t, a figure of ^Deeeh^ amament
of style: dioendi: tres figurae (orationis).
fignratua, atfj, [P. of figuro], formed, shaped:
bourn terga ad onus aodpiendum : ita corpus.
figuro, ayl, atus, are [figura], to form, fashion,
shape: se: (mundum) ea formi, etc. : in toIucHs
aniid, 0. — ^Fig., to form, train, educate: Oa pueri
poSta figurat, H.
filia, ae {dat. and oM.plur, filiabus, or filils),/.
VP^-^adaughler: fratris: conlocatio filiae: matrc
nlia pulchrior, H. : virgo filia : auctus est filia,
Ta. : pinus, Silvae filia, H.
filioatasj adj, [filixl, adorned with fern: pa-
terae, i. e. with engraved fern-leaves : lances.
filiola, ae,/. dim. [filia], a little daughter: sua:
duce filiola Gurionis (of an effeminate man).
filiolui^ I, m. dim. [fiUus], a little son.
filius, I, m. [F£-], a son: enWa, T. : maior,
minor, L. : maximus natu, Ta. : Hard : terrae, L e.
an unknoton man: fortunae, a child of fortune,
H. ; of. gallinae albae, lu. : filius familias, aee fa-
milia.
filJbB;icis,/.,/dm.* filioum manipli, Y. : nrenda
(as a weed), H.
filam, 1, n., a thread, string: Gaeca regens filo
vestigia, Y. : deduoens poUice Slum, 0. : Ganddae,
wick, lu. : tineae, 0. : soronim trium, the thread
of fate, H., Y., O. — ^Pro v.: Omnia sunt horoinum
tenui pendentia filo, i. e. are precarious, O. — A
fiUet of wool (on a priest's capX priesCs fillet : ca-
pite velato filo, L. — A string, cotxl, filament, fibre :
lyrae, 0. : croci, i. e. sttmien, O, : Fila sectiyi porri,
shreds, lu. — ^Fi g., of speech, texture, sort, quality,
nature, style: munasculum crasso filo, of coarse
texture : argumentandi tenue : tenui deducta poe-
mata filo, H. : orationis tuae.
fimbriae, ftrum, /. [ 2 FID- 1 fibres, ^reds,
fringe : dncinnorum, i. e. the curled ends,
fimufl^ I, m. [FAY-], a reeking substance, dung,
manure (only sing.): saturare firoo pingui sola,
Y. : bubulus, L : immundus, mire, Y. : apecOs fimo
onerare, Ta.
finotUB^ see fictos.
findo, — , fisstts, ere [2 FID-], to deave, split,
part, separate, divide : hoc quasi rostro finditar
Fibrenus : rostris terram, Y. : tellua, qoam Fin-
dunt flumina, H. : sit! anra : partis se yia flndit in
ambas, Y. : lingua In partis dnas, O. : lignum, Y.
-F i g., to diwde: Qui dies mensem Findit, H.
fine, abl. of finis.
837
flmie
droiXf twdi ffmtiy: corpora linguS, V.: manlls
niAnibus, O. — To forniy fashion, frames thape^
mould, moddt make: homiuem: ab aliquo deo
ficti: alqd e cerft: homullua ex argillft fictus: po-
cula de humo, 0. : fiii^ndi ars, statuary : ima-
gines inarmore, Ta, — To set to rigJUs^ arrange^
adorn, dress, trim : crinem, V. : fingi curft niuUe-
rum, Pli. : ritem putando, V. — Of the Gountenance,
t0 alter, change, put on, feign: Toltum, Oa.: volttu
liomiDum fingit scelua, i. e. makes men change eoun*
tenanee, T. — ^F i g., to form, fashion, make, mould,
give eharaeter to, compose: animos: ex alquS
re me, shape my course: ea (verba) sicat ceraiu ad
nostrum arbitrium: volium, compose, 0.: lingua
▼ooem ^n^i, forms: Garminai 11.: finxit ie na-
tura ad virtutes magnum homioem: me pusilU
animi, H. : mea minora, i. e. disparage, H. — To
form hg instruction, instruct, teach, train: mire
filium, i. e. catise to play his part, T. : voce patema
Fingeris ad rectum, H. : equum docilem Ire viam,
H. — Tofvnn mentally, represeni in thought, imag-
ine, conceive, think, suppose, egress, sketch otU:
animis iraaginem condicionis meae : ex sua natu-
ra ceieros, conceive: utilitatum cau8& amicitias:
in suraroo oratore fingendo, depicting: ex suft na-
ture cetero8,/tMf9W.' me astutiorem: ne finge,<fi>
not think it, V. : finge, aliquem nune fieri sapien-
iem, suppose: interfecti aliqai sunt^ finge a nobis,
assume, L. — To contrive, devise, invent, feign, jtre-
tend: fallaciaa, T. : causas ne det, T. : verba, u e.
talk deeeiiftdlif, S. : (crimina) in iatum: non visa,
H. : dolorem in hoc cam, la. : malum cirem Ro-
sciom fuisse.
linigw^ nti9, m. [P. of finio], a boundary, hori-
son, only plur,
fmio, iTl, Has, Ire [ finis ], to limit, bound, en-
dose within boundaries : popnli R. imperturo, 0^. :
signnm animo, L.: lingua finita dentibus. — To
st^, dost, shut : cavemas, O. — F ig.,toset bounds
to, restrain, ekeek: loqui de eupiditatibus finien-
dis. — To prescribe, ddermme,Jbc, set, appoint, as-
sign: sepulcris novis modum: spatia temporis
numero noctium, Gs. : mors est omnibus finita:
fsiira) non aliter finiri potest, l e. has no definite
boundaries, Gs.: finire senatfis oonsulto, ne, etc.,
L.: de pecania finitur, Ne maior oonsumeretur,
etc, L. — To put an end to,jMish, terminate: hel-
ium, Cs. : nigris prandia moris, H. : dolores morte:
sitim, H. : ut sententiae verbis finiantur, end mth
verbs: Sic fuit utilius finiri ipsi, die. — To make an
end, come to an end, cease: paeone posteriore:
rmierat Paean, ceased speaking, O, : sio finivit,
di<d;Ta.
fixii*, is, m. [often/ in sing., C, V., H., 0.) [2
FID-l ^ai which divides, a boundary, Umit, bor-
ders loci : imperi, S. : hand proeul Argivorum fine
posltis castris, L. : arbiter Nolanis de finibns : in-
ter eos finis, quos feci, L. — A mark, starting-point,
goal : finihus omnes Prosiluere suis, V. : trans
finem iaculo expedito, H. : Solus superest in fine,
at the goal, Y. — Borders, territory, land, country:
iter in Santonum finis faoere, Cs. : his finibus eieo-
tus sum, Sb : alienos populari finis, L. : Atlanteus,
the remote land of Adas, H. — Abl. with gen,, up to,
as far as : matres pectoris fine prominentes, Gs. :
Fine geufls succincta, 0. — F i g., a limit, bound:
ingeni sui fines : finem aequitatis transire : finem
potentia caell Non habet» 0. : sunt ccrti denique
fines, H. : intra Naturae finis vivere, H. — An end,
termination, dose, condusion, period, stop : finem
iniuriis facturus, Gs. : orandi finem face, T. : scri-
bcndi : vitae : orationi finem facere : operum, H. :
Imperium sine fine, everlasting, Y. : Poscens sine
fine Oseola, 0. : usque ad eum finem, dum, etc.,
until the time when : quern ad finem sese iactabit
audacia? tillwltenf: quern ad finem? how Umgf
— An end, death: invidiam supremo fine domari,
H.: quem tibi Finem di dederint, H. — An end,
extremity, highest point, greatest degree, sttmmit :
omnia : fines bonorum et malorum, i. e. supreme
good and evil: honorum: aeqni iuris, Ta. — An
end, purpose, aim, object : domtks finis est usus :
Quae finis standi * Y.
finite, adv. [finltus], within limits, moderately:
avarus.
finltimas or finltomufl, acfj. [finisl, border-
ing upon, adjoining, neighboring: Gain Belgis,
Gs. : a^r man : latus Boreae, i. e. bordering upon
the north, H. : provincia, Gs. : Marsi, H. : finitimis
inperat, next neigfibors, S.: finitimi ac vicini. —
¥ i g., bordering upon, nearly rdated, like, kindred^
associated, connected: virtuti vitium: falsu veris:
po€ta oratori: historia huic eeneri: artium quasi
finitima vicinitas, closest : malum.
finitor, Oris, m. [finio], a limiter, surveyor,
finitns. adj, [P. of finio]. — I n r h e t , rounded,
rhythmical: apta et finita pronuntiare.
fio^ fieri, used aa pass, of facio ; see fado.
firmuneD, inis, n. [ firmo ], a prop, support:
trunci, 0.
firmamezitain, I, n. [firmo], a strengthening,
sttpport, prop : tigna, quae firmamento ease pos-
sint, Gs. — ^F i g., a sujpport, jfrop, stay : ordinum :
accusationis : imperi: disciph'nae: legionem in
primam aciem firmamentum ducit, as a support,
L. : firmaroenta rei p., auspicia et senatus. — Of an
argument, the main point.
firmator, dris, m. [firmo], a eoufirmar, estab*
lisher: Missus paci firmator, Ta.
finnatii% P. of firmo.
fixme, adv. with comp. and sup, [firmus],^rm-
ly, steadily, definitely: conciperq anp^ps^^ustinere
Digitized by ^
flmitui 81
adsenstts saoB : Finnius coire, 0. : aDimum tenere,
Ta. : firmiflsime: adseverare.
firmitij^ fttis,/. [^rmnsj.Jirmnm, durobUUy,
9trengthy vigor: materiae, Gs. : gladiatoria oorpo-
ria. — F i g., firmnien, tteadfattneu^ endurance^ am-
daney: animi: sapientiH: minimum firmitatis ha-
bere.
lirmitor, adv. [firmug], aUadfattlyy immovably^
Jixedly : insistere, Gs. : in suo gradu oonlocari.
flrmitudo, inis, /. [ firmus ], firmfuuy dura^
bUityy ttrength : tanta in eis (naTibua), Gs. — F i g.,
firmneu^ constancy, tiability : haec consUtutio ha-
bet firmitudinem : animi, Gs. : firmitudinem aimu-
lare, Ta.
finao, avi, atu8| are [ firmus ], U> make firm,
Hrengtha^ fortify, nutain: corpora firman labo-
re Toluerunt : corpora cibo, L. : vestigial V. —
F i g., ^o fortify, Urengthtn, secure, confirm, assure,
reinforce, make lasting: urbem oolonis: locum
munitionibus, Gs. : adiiOs urbis, V. : aciera subsi-
diis, L. : vocem: firmata iam aetate, maUir^:
pacem, L. : pro flrmato stare, L. — To strengthen
in resobiHon, encourage, animate: animum consi-
lio : nostros, Gs. : plebem provocatione, L. : ani-
mum pignore, V. : firmato voltu, wt/A a resolute
countenance, Ta. — To confirm, establish, show,
prove, declare, make certain : fidem, T. : id (cri-
men) argumentis : foedera (dictis), V.
firmiUii adj. with comp. and sup. [8 FER^],
strong, slUadfaat, stable, etubtring, powerftd : rami,
Gs. : robora, V. : flrmissimi populi, Gs. : firmissi-
ma Tina, V. : mihi placebat, si firmior esses, etc :
parum, H.: area firma templis sustinendis, L.:
adversis, Ta. — ^F i g., firm, fast, constant, steadfast,
immovable, trusty, lasting, strong, true, fdithful :
nuptiae, T. : gener, T. : copiae : conoordi populo
nihil esse firmius : f undamenta defensionis finnis-
sima : spes : firmior oandidatus, with better pros-
pects: Mttertie^ trustworthf: vir in susceptft causa
firmissimas: firmissimus ira, 0.: pectus, V. :
(consolatio) ad veritatem firmissima, most effect-
ual: exercitus ad bellum, L. : contra Metelium,
S. : fundus nee pascere firmus,/^, H.
fiflcella, ae, /. dim. [ fiscina ], a smaU tooven
basket, v., O.
fisoina, ae,/. [fiscus], a woven basket: ficorum :
texatur fiscina virgft, V. — A wicker hamper, crib :
frondis, 0.
flaooB, T, m. FFASG-]. — Pro p., a wovenrbashd ;
hence, a moneyiatket, money-bag, purse : fiscl cum
pecunia : multus in area Fiscus, i. e. mitch money,
lu. — l^he public ehest, state treasury, public reve-
nues: quatemos HS in cistam transferam de
fisco : qui flscum sustulit. — The imperial treas-
ury, emperor's privy purse (cf. aerarium, the pub-
Uo treasury), Ta., lu.
finUlB, e, oiifj. [2 FID.], that may be cUft, cleft:
robur, v.: lignum, V.
ilMld, dnis,/ [a FID-], a cUaving : glaebamiD.
fiMtun, 1, n. [P. n. of findo], a deft, fissure (esp.
of the liver) : in extis : ieooris.
fiMUfl^ P. of findo.
flstuoa, ae, /., a rammer, ram, beetle, Gs.
tiataia,ie,f, a pipe, tube, water-pipe: fistolas
praectdere: ferrea, L. — A reed -pipe, shepherd's
pipe, pipes of Pan (of reeds differing in length
and calibre): disparibas septem oompacta cicutia,
v. : tibiae oarmina non sine fistula, H. : ebumeo-
la, a pitch-pipe (to fix the pitch for an orator's
voice)! — An ulcer, fistula, N.
fistulator, dris, m. [fistula], a piper.
fisos^ P. of fido.
fucu% a4j. [P. of t^oi^, fixed, faet, immovabie:
illud m.ineat et fixum sit: flammae, 0. — Fig^
established, settled, fisDsd, fast : Testigia (int^riu-
tis) ad memoriam, etc. : noa ita fixum, ut ooDvelli
non lioeret : consilium : animo fixum aedere, V. :
illud fixum in auimis vestris tenetote.
fl&beUulimi, i, n. dim. [flabeUum], a Httle
fan,T.
flabellnm, I, n. dim, [flabra], a small fan, fiy-
flap, T., Pr.— F i g. : seditlonis, eTbciter.
flablllSi e, adj. [flo], airy, breath-Hke.
flabra, orum, n. [flo], blasts, breezes^ wimds, V.
flaooeo, — , — , Sre [flaoous], to befiaccid,fiag,
droop: Messala fiacoet, loses courage.
flaooeaoo^ flaccul, — , ere [flacceo], to wither,
droop, languish : flaccesoebat oratio.
flaoouik <K&'* [uncertain], /a66y,/a^p-«iridL
flagoUo, — , — , ire [flagellum], to scourge, laA .-
parte caudae robora (arboris), O.
flasellnm, I, n. dim. [flagrum], a whip, scourge:
fiagella rettulit: horribili sectan flagello, H. : ac-
cincta flagello Tisiphone, V. — A riding-whip, V.
— A thong (of a javelin), V. — A young bnmeh,
vine-shoot, V., Gt — The arm of a polypus, O. —
Fig., a /ash, sting, goad: flagello Tange Ghloen,
H. : Occnltum (of conscience), lu.
flagltatio, 5nis,/. [flagito], a pressing request,
demand, imporUmity : tua.
flagitator, oris, m. [flagito], an importunate
asker, dun : pugnae, L. : adsiduus et acer.
flagitioae, adv. with sup. [flaj^tioaus], shame-
fully, beuely, infamously, fiagitioudy: vivere:
imparati: desciscere ab aliquo: aliorum amori
flagitiosiseirae aerxiebat.
flagitiosaa, adj. with conyi}. and sup. fflagi-
tiurol, shameful, disgraeefMl infamous, prwgaU,
dissolute: homo -flagitiosissimus : civitaa flagiiio-
Digitized by V^OOQIC
fla§|ltlii]ii 8
aiaima, S. : res : libidines : aoooidia flAgitlosior,
S. : fama flagitiosiflsimft, Ta. : pro honestis flagi-
tiosa exspectare, dugraen/kU aequisitiwu, Ta.
fl&sitiiim, I, n, [2 FLAG-], a nhmneftd ad, pas-
sumaie deed, ouirage, burning ehame, duffraeeful
thinff : Flagitium facimtis, T. : domestica : flagi-
Uis Yita iDqaioata : homo flagitiis contaminatus :
nihil flagiti praeiermittere, L. : tanta flagitia fa-
cere et dioere. — A ehamefid thing, ekme, die-
grace : Flagiti principium est, nadare, etc., Enn.
ap. C. : Xonne id flagitium est, etc., ia it noi a
ekamef T. : haec flagitia concipere animo, <tUurd-
iiiee. — A diegraee, raeeal^ eooundrd: omnium fla-
gitiomm ctrcum se habebat, S. — Shame^ diegraee:
factum flagiti plenum : Peius leto flagitium timet,
H. : flagitium imperio deroere, L.
flac^to, an, atum, lv%freq. [2 FLAG-], to de-
mand urgenily, require, entreat, eolicit, press, im-
portune, dun : sed flagitat tabellarius : ineto, po-
aoo, a^ue adeo flagito crimen : consulis auxilium :
ne eios soeleris in te quaestio flagitaretur: cum
stipendium ab legionibus flagitaretur, Os. : admo-
nitum Tenimos te, non flagitatum : a propinquo
sno sooenim soum : id ex omnibus partibus ab eo
flagitabatur, Gs. : id, quod ille me flagitat: amicum
Largiora, H. : semper, ut convocaremur : (stomo-
chos) penia Flagitat refici, H. : quae sint ea nu-
mina Flagitat, V.
flagranB, antis, adj, with eomp. and aup, [P. of
^M!gro\,JUuning, biiuing, burning, giowing: dorous,
0. : telum, V. : Canieula, H. : flagrantissimo aesta,
L. — OUUering, ekining: cUpeo et armts, V. —
F ig., glowing with paman, ardent, eager, vehement :
orator studio flagranti: in studils cupiditas: tu-
multus, V. : flagrantior aequo dolor, lu.
flagranter, adv. [flagrans], ardentfy, vehement-
ijf. — Only sup, : flagrantissime cupere, Ta.
flasrantia, ae,/. [flagro], a glow, ardor: oca-
lorum.
flagro^ iYi, atoms, are [2 FLAG-], to/ame, blaie,
bum : flagrantes onerariae : crineroque flagrantem
Kxeutere,y.: Flagrabani ignes,0.— Fig., to be
isifiamed with pateion, hUae, glow, be excited, be
stirred: flagrabani vitia libidinis apud ilium: ut
caiusque studiam flagrabat, &: homo flagrans
cupiditate gIoriae,/r«a .* pognandi oupiditete, K. :
imroortalitatis amorc: Italia flaffratura bello:
oonvivia quae flagitiis flagrabunt : flagrabant vitia
apud ilium: flagrante etiam turn libertate, Ta.-^
To be afficted, be vex^ wuffer: invidia: rumore
malo, H.
fiagmni, I, n. [2 FLAG-], « uihip, scourge, lash :
eaesa flagro, L. : Ad sua qui domitoa deduxit fla-
gra Quirites, i. e. to servitude, lu.
1. flamen, inis, m. [2 FLAG-], a priest (of one
^ii),flamen: divis singulis flamines sunto: fla-
0 flaTana
minem lovi oreavit, L. : Hartialis : flaminem pro-
dere : inaugurare, L.
2. flamon, inis, n. [flo], a blowing, blaet, breete,
wind, gale: Berecynthiae tibiae, H. : ramis sine
flamine motis, 0. : ferunt sua flamina dassem, V. :
ingens, 0.
flaminioa, ae, /. [ 1 flamen ], the wife of a
Jlamen, 0., Ta.
flAminlnm or flamonium, i, n. [flamen], the
office ofjlamen, 0., L.
flamma, ae,/. [2 FLAG-], a blazing Jire, bUue,
Jleune: undique flamm& torrerentur, & : flamnuun
concipere, take fire, Cs. : circumrenti flamma, Cs. :
effusa flamma pluribus locis reluxit, L.: inter
flammas circus elucens, blazing stars: flammam
tenebat Ingentem, a torch, Y. : flammas cum pup-
pis Extulerat, y. : extremameoi-um^/iin^raZ/ortrA,
v. : modum Ponere iambis flammft, H. : flammS
ferroqoe absumi, fire and sword, L. : mixta cum
f rigore, heat, O. : stant lumina flammft, glare, Y. :
flammae latentis Indicium rubor est, fever, 0. —
Prow.: E flamma petere cibum, i. e. suffer ex-
treme hunger, T. : Prius undis flamma (sc. misoe-
bitur), sooner wiU fire mingle with water : Unda
dabit flammas, O. — Fig., thefiame of passion, fire
of love, glow, fiame, passion, wrath : amoris : con-
ceptae pectore flammae, O. : Digne puer roeliore
flamm&, H. : oratoris: ultrix, V. — A devouring
fiame, danger, destruction, ruin : qui ab aris flam-
mam depellit : ex illft flamma evolavit : implaca-
tae gulae, i. e. raging hunger, 0.
flamfwawM flflmwi5»w^ PP, of flsmmO.
flammeoltun, I, n. dim, [flammeum], a small
bridal veil, lu.
(flanunetun, I), n, [flammeus], a red bridal
veil : flammeum capere, Gt : sumere, lu. : flam-
mea oonterit, i. e. keeps changing husbands, lu.
flammeiUi eu{f. [flamma], /amt9iy,^*y; std-
lac nature: lumina, bkmng, 0. : Testigia, Gt.
'flammifer, fera, ferum, adj, [flamma 4- 1 FER-],
flame-bearing, buming,fierg : pinus, 0. : vis, quae
me ezcruciat, Enn. ap. 0. : crinis (stellae), 0.
(flammo,), Svl, fttus, are [flamma], to kindle,
inflame, blaze, bum : flammantia lumina torquens
(anguis), V. : aetherio flammatus luppiter igni, G.
poet.: omnes fiammaverat adrogantia, Ta. — ^Fig.:
flammato corde, inflamed with anger, V.
flammnla, ae,/. dim, [flamma], a little flame.
flatiMk fls, m. [floj, a blowing, breathing, snort-
ing: complere seililia flatu (sc. tibiae), H. : flatds
austri, Gt : flatu secundo Garbasa mota sonant, G. :
sui flatOs ne sonet aura, cavet, of his breath, 0. —
Fig., a breath, brteze: prospero flatu fortunae uti,
— Plur,, pride, haughtiness: flatHs remittat, V.
flaTens, ntis, a^, [P. of flaveo, from flams],
380
florwM
goUen yellow, light yelUnoi cerae, 0. : calU, V. :
Clytius prima lauugine inalas, V.
flavMCo^ — , — , ere, inch, [flaveo], to become
goiden yellow^ turn light yellom : flavescet campus
arisU^V.: Stramuia,0.
flavnfl, a4j. [2 FLAG-], oolden yellow, reddith
yellow, Jlaxen- colored, blanae: aurum, V. : fiava
comas, 0.: arva, V.: Phyllis, H. : Tiberis, H.:
Tiberinus harena, V.
flebilis, e, €tdj, with eomp. [FLA-], to be wept
over, lamentable, deplorable: species: luo, H. :
Flebile principlum melior fortuna secuta est, 0. :
multis flebilis occidit, NuIIi flebilior quam tibi,
H. — Caufing teare: ultor, O. — Wearing, tearful,
dtdeful: gcmitus: vox: aegritudo: modi, H.
flebilitor, adv, [flebilis], moumfutty, doleful-
ly: respondere: lamentari: gemere, H.
flecto, flexl, flexas, ere [FALC-], to bend, bow,
cttrve, tunij tw^ round: equos brevi, Cs. : de foro
in CapitoHum currOs : habenas, 0. : cursOs in or-
bem, O. : iter ad Privemam, L. : flexa In buriro
ulmus, V. : arttip, L. : ora retro, 0. : geminas acies
hue, direct, V. : lumioa, avert, V. : salignas cratis,
weave, V. : flexi fractique motOs, contorted: flexum
mare, a bay, Ta. : (silva) se sinistrorsus, Gs. : (mil-
Ttts) Flectitur in gynim, wheels, 0. : flector in an-
guem, wiml myae^ into a make, 0. : Cera multas
Flectitur in f ocies, it moiUded, 0. — To turn, double,
pau around: in flectendis promunturiis : Leuca-
tam. — To turn from, avoid, turn out of: viam,
C, L. : iter, V. — To turn, go, divert one's course^
march, paea: laevo flectentes limine, Y. : ex Gabi-
no in Tusculanos flexere colles, L. : ad Oceanum,
L. : ad sapientiam, Ta. — ^F i g., to bend, turn, direct^
sway, change: animum,T.: teneros et rudli : suam
naturam hue et illuc: Tocem, modulate: flexus
Bonus, i. e. melancholy: mentis suas ad nostrum
imperium : aliquem a proposito, divert, L. : ani-
mos, quin, etc, L. : antmos ad carmina, 0. : Quo
vobia mentes sese flexere via! ? Enn. ap. C. : Ce-
reus in vitium flecti, H. : flexo in meridiem die,
Ta. : vcrsils, qui in Tiberium flecterentur, i. c.
might be applied, Ta. — To bend, move, persuade^
influence, prevail upon, overcome, soften, appease:
quibus rebus ita flectebar animo, ut, etc. : flectere
moIUbus lam durum imperiis, H. : Superos, V. :
fata deum precando, V. : ingenium alicuius avor-
sum, S. : si flectitur ira deoram, 0. : ad deditionero
aniroos, L.
fleo^ flevi (flemns, Pr., flSsti, 0., flemnt, V.,
flSsse, L., 0.), fletus, ere [FLA-], to weep, cry, shed
tears, lament, wail: quid possum aliud uisi'flere:
ab eis flens petivit, with tears: multa fleturum
caput! H.: Flebit, shall smart for it, H.: de filii
morte : ob nostras (vias), Tb. : ab insidiis, Pr. :
Troilon, bewail, H.: serritutem, Ph.: amorem te-
stadine, H. : me discedere, V. : flemns, nl nos (lex)
divideret (i. e. ne), Pr. : multam fleti ad Buperos,
lamented, V. : Graecia fienda, 0.
1. fletus P. of flea
2. fi6tii% fls, m. [FLA-], a weeping, waiUng,
lamenting .• Nemo funera fletu Faxit, Enn. ap. C. :
fletus gemitusqne: mulierum: cum singultu:
magno fletu auxilium petere, Cs. : largus, V. : nul-
lis ille movetur Fletibns, V. : fletu super ora re-
fuse, L e. tears, 0.
floxanlmoi^ adj. [1 flexus +antmus], moving^
affecting, touching : oratio, C. poSt : amor, Ct. —
-^Touched, affected, Pao. ap. C.
fiezibiUa, e, a<fj. [FALC-], pliant, flexible, yidd-
ina: materia rerum: arcus, U. — Fie., pliant, flex^
ible, tractable .* genus vocis, easily nuxUJted: oratio :
quid potest esse tarn flexibile, inconstant.
flexili8» e, adj. [FALC-], jMant, pliaUe,flexibre:
circulus, chain, V. : cornu, O.
flexUoquufl^ adj. [1 flexus +4 LAG-], ambigu^
ous, equivocal: oracufa.
flezlOk Onis, /. [ FALC- ], a bending, swcafing,
bend, turn, curve : virilis laterum. — Fig., a turn-
ifig, indirection: quae deverticula flexioueaque
quaesisti! — A tnodulalion^ is^teetion, change : vo-
cis : in cantu : modorum.
flozlpes, pedis, adj. [ 1 flexus + pes ], wilh
crooked feet: hederae, e2a^9i^, 0.
fl«xaoaii«» a^. [2 flexus]«/iitf of turns, wind-
ing, tortuous, crooked: iter habere.
1. fleara% adj. [P. of fiecto], bent, winding:
lacerti, O. : error, 0.
2. flexa% Qs, m. r FALC- ], a bending, turn,
winding, curve : aures habent introitOs multis cam
flexibus : oenricis, 0. : inplicatae flexibua viae, L.:
tardis flexibus errare, V. : pati fiexOs (i. e. flecti),
0. : uno flexu dextros (equos) agunt, Ta. — F i g., a
ttHMsition, change, ciisis: rerum p.: aetatis.
(fliotiUi» Os), m. [1 FLAG-], a striking, clashing.
— Only obL : scuta Dant sonitum flictu, V.
flOb fl&vl, flfttos, are [FLA-], to blow: belle no-
bis Flavit ab Epiro yentus : scintillam flando ac>
cendere, L. : inflexo tibia oornu Flabit, sound, O. :
classica, Pr.: tibia flatur, w blown, O. — To coin,
mmUd, cad : ratio flandae pecuniae.
(flooona), I, m. [FLA- J, a lock, Jiodc: ilium
flocci facere, to value a hair, regard as worthiest,
T. : nee tamen flocci facio, care not a straw for:
totam rem p. flocci non facere: ego Don flocci
pendere, T.
florena, entis, adj. with eomp. and ti^. [P. of
floreo], blooming, flmeering, in bloom: cytisus, V. :
herbae, V. — Abounding ifi flowers, flowery : Hy-
mettus, O. — Shining, Bright : catervae aere^ V. —
Iloreo
881
p9iU^ exedtent: qoos ego florenUa Biae ferro vice-
ram : aactor florentissimus, S. : adulescens^ d. :
grati& : Ambo oetatibus, V . — Plur, as tubat.^ the
pro^forous, N. — Of thinga : rea p. floreDtissima :
modus nullus est floventior, etc. : fortuna irapera-
toris : florentis8iini& rebus domos relinquere, Gs. :
floreotXs res suas cam lugui'thoe perditis miscere,
^ : opes, L. : florente iuveiita Fervidus, U. : aetate
f CMinaque, in youih/ul beautify Ta.
floreo, ttl, — ^ Sre [flos], to Moom, hlowomyfiow-
er: baec arbor ter floret: imputata floret usque
vinea, H. : narcisso floreat atnus, V. : si bene flo-
reat aunufs 0. — To froth: Vina in cellis Florent,
0.~7b be fiUedy cimmd: muUis Hybla thymis,
O. : autumno Floret ager, i» splendid, V. — F i g., to
JlouriA, be proeperoue, be in good repute, be emi-
nent, be diatinfftiiehed : in 6raeci& musici fiorue-
mnt: (magna Graecia) nunc quidem deleta est,
tune florelMit : gloria generis floroc : iuvenum i-itu
florent modo nata (verba) vigentque, H. : sua pa-
trift multis virtutibus floruit princeps: acumine
ingeni : quae (familia) viris forttssimis floruit: in
re militari Epamlnondas, N. : vir in re p.
floresoOp — , — ^ ere, ifhcL [floreo], to bioeeom,
JUmer^blowa : puleium.— F i g., to begin to flour-
isA, rim, grow into repute: ad summam gloriaro:
hunc floresoentem pervertere.
floreas* c^. [flos], of flowere, flowery : serta,
Tb.: nira,V.
floridiiliu^ adi, dim. [flortdus], e&mewhat
blooming: ore fiondulo nitens, Ct.
floridiu^ adj. with eomp, [flos], in bloom, floW'
ering : pinus, V. : ramuli, Ot. — Of flowen, flow-
erg: ezpones quae spectet florida et varia: serta,
O.: corollae, Ct. — ^Fi g., blooming, beautiful: puel-
la, Ct. : aetas, Ct. : Galatea Floridior pratis, O. —
Of style : Demetrias est floridior, more florid.
floriloguOk adj. [flos + 1 LEG-], flower-euUing :
apes, O.
floms, adj. [flos], bright, gleaming: crines, Y.
flo% Oris, m, [FLA-], a bloeeom, flower : sepul-
chrum floribus omatum est: reeentes, H. : qui
Todores) adflarentur ex floribus : flores rosae, gar-
lands, H. : piabant Floribus Genium, H. : orocum
flore?:qae perarabulet Fabula, the stage strewn with
flowers, H. : caput impedire flore, H. : floribus
oras explent, i. e. honey, V. : prima genas vestibat
flore iuventas, ths first down (of a youthful beard),
V. — Fig., a flower, crown, ornament, prime, b^
part,frahness,promue: veteris ubertatis: nobili-
tatis ac iuventutis: quod floris in iuventute fue-
rat, L. : Graedae, most flourishing condition : gra-
tia aetatis flore conlecta : in flore virium esse, L. :
flos ipsus (sc. aetatis), T. — Of speech, a flower,
embeffishmentf ornament : conspersa (oratio) quasi
verborum floribus, etc. : eloquentiae.
floBOUlUB, I, m. ditn. [flos], a liUle flower, flow-
eret: Acta omnia tamquam flosculi decidunt. —
F i g., the flower, pride^ ornament : vitne, i. e. youth,
lu. : luventiorum, Ct. — A flower of rhetoi-ic, oma-
meni: flosculos carpere.
flnotnatio, onis,/. [fluctuo}, a wavering, vaeil'
lotion : animorum, L.
fluctud^ ftvl, atus, are [fluctus], to move in
waves, wants, undulate, fluctuate: quadriremis in
salo flnctuans : commune mare fluctuantibus, waits*
tossed: fluctuat Aere tellus, swims in light, Y. —
Fig.y to be restless, be unquiet, rage, swell: magno
irarum acstu, Y. : ira intus, Y. — To waver, hoi-
tote, vacillate, fluctuate : acies fluctuans, L. : animo
nunc hue, nunc illuc, Y. : fluctuante rege inter
spem metumque, L. : fluctuans sententia.
flttOtuor, fttus, arl, dep. [ fluctus ], to waver, be
in doubt, liesitate: animo, L. : utrum, etc., L.
fluotOB, tts, m. [FLY-], a flood, flow, tide, wav$f
billow, surge: maximi: sese fluctibus committere:
puppes ad magnitudinem fluotuum acoomroodatae»
Cs. : Luotans fluctibus Af ricus, H. : mulcere fluc-
tus, Y. : revomere salsos fluctOs pectore, Y. : qui
(fons) fluctu totus operiretur, nisi, etc. : Fluctua
ut volutus Ad terras sonat, Y. : ad fluctum de-
clamare, to the waves. — ^Prov.: excitare fluctCto
in simpulo, a tempest in a tea-pot. — Fig., tfvr&w-
lenee, commotion, disturbance: in bac tempcstate
popuU iactemur et fluctibus : rerum Fluctibus in
mediis, H. : fluctOs civiles, N. : irarum fluctus, Y.
fluoiM, entis, adj. [ P. of fluo ], lax, relaxed,
lank: buocae. — F i g., tax, relaxed, enervated, effem-
inate : Campani luxu, L. : membra, Cu. — Flowing,
fluent: oratio. — Leu, unrestrained: dissoluta et
fluens oratio.
fluenta, 5rum, n. [fluo], a flow, flood, stream,
river: Xanthl, Y. : raaca,V.
fluentiaontiB, adj. [ fluenta +SON- ], wave-
resounding : litus, Ct.
fluldoci, adfj. iFLV'], flowing, fluid, moist: li-
quor, Y : humano sanguine rictfls, 0. — Soft, slack,
lax, languid: lacerti, 0.: corpora, L.: calor, de-
composing, 0.
flnitOb avi, — , hre,freq. [fluo], to float, flow:
Fusile per rictQs aurum fluitare videres, 0. — P,
praes. : rei p. navem fluitantem in alto tempesta-
tibus, tossed: alveus, L.: transtra, Y. : corpora,
Ta. — jTo wave, undulate: funes fluitabant, i. e.
were slack, Ta. — P. praes. : vela summo fluiiantia
malo, 0.: vestis, ^oiwn^, Ta. — Fig., to be uncer-
tain, waver: neu fluitem dubiae spe pendulus ho-
rae, H. — P. praes.: creditur Caecinae fides fluitas-
se, Ta. : haec (mala) caeca fluitantia sorte, H.
flumen, inis, n. [FLY-], a flowing, flood, stream,
running water: rapidus montano flumine torrena,
Y.: languidum,H.:^.v^vo^gei|fu^(^^e,L.
fltminotui 8
Becundo flumine iter facere, down stream^ Gs. : ad-
verso flumine proficisci, up $treain, Os. : flamina
fontiB, 0. : a labris sitiens f agientia capiat Flumi-
na, H.: Scamandri flumina, U. — A river: ut flu-
inina in oontrariaa partis fluzerint: moratus ad
flumen, Cs. : flamen est Arar, quod, ete., Gs. : Ta-
nain prope flamen orti, H. : Tiberinutn, V. : Hi-
mellae, V. — P e r s o n., a river^ riverbed: Oonve-
niunt fluinina, O. : flumine Oange Edita, 0. — A
ttream^ flood: umectat flumine vol turn, of teara^
v.: pressis manabunt flumina mammis, o/ mt£k,
v.: Jactis, nectaris, 0. — Fig-, « flow^ fluency^
Hream^ affluence : ingeni: orationis.
flumlneofl, adj, [flamen], of a river, river-:
aqua, 0. : ul?a, 0. : cygnus, 0.
fluo, fluxl, fluxus, ere [FLV-], to flowy stream,
run: in contrarias partis : flumen quod inter earn
et castra fiuebat, Cs. : naturS: fluzlt in terram
Remi Cruor, E. : sudor fluit undique rivis, V. :
fluunt lacrimae more perennis aquae, O.: fluit
ignibus aurum, m«to, 0. — 7b flow^ owrflovny run
down, drip : madidaque fluens in veste JMlenoetes,
y. : fluentes buccae, dripping : tantum, yidd (of
the grape), Y. : cum fluvius sanguine fluxit : su-
dore, O. — To flow^ 8trea$n, pour, throng^ glide: no-
doque sinils conlecta fluentTs, V. : ramos compesoe
fluentis, spreading, V. : Ad terram fluit devexo
pondere cervix, droops, V. : relictis Turba fluit
ca8tris,jw)Mr /or/A, V. : ad terram fluens, sinking,
V. — 7b pass away, fall away, fall off, vanish :
fluent arma de manibus: poma, 0. : Gunota fluunt,
are changing, O. — F i g., to flow, spring, arise, come
forth, go, proceed: ex eius linguft melle dulcior
nuebat oratio. — To roll, flow, move, spread: doc-
trina longe lateque : de libris nostris sermonem :
Hoc fonte derivata clades In patriam fluxit, H. :
res ad voluntatem nostram fluentes. — Of persons :
(Herodotus) quasi sedatus amnis fluit — Of speech,
to be fluent, be verbose, be monotonous: efficiendum
est ne fluat oratio : Gum flueret lutulentus (Luci-
lius), H. — To pass away, dissolve, vanish, perish:
tarda fluunt tempera, H.: moUitift: lassitudine
yires, L. : voluptas coiporis : Spes DanaQm, Y.
fluTialifl, e, adj, [ fluvius },of a river, rivet*-,
fluvial: undae,Y.: anas^O. : harundo,Y.
fluvlatillB, e, adj. [fluvius], of a river, river-:
testttdines: naves, £.: pisds,Gu.
fluviiui, I (fluviorum, trisyl., Y.), m. [FLY-], a
river: apud Hypanim fiuvium: fluvio Rubicone
circumscriptus : fluvio flecundo Defluere, Y. : fluvii
Hibema nlve turgidi, H. — Running water, stream :
fluvios praebere recentls, Y,
fluzufl, adj. [P, of fluo], flowing, loose, slack :
habena,L.: crini8,Ta.: anna,Ta. — Fif^., lax, loose,
dissolute, careless: animi aetate, S. — Frail, weak,
fleeting, transient, perishable: res nosXvSie, decayed:
3 Ibediui
res humanae, S. : corpora, Ta. : fides, S. : mens
senio, Ta. : studia inania et fluxa, Ta.
f5cale, is, it. [faux], a neck-doth, H.
fooolna, I, m. dim, [focus^, a sacrificial hearth^
flre-pan,brasier : foculo positoin rostris: accenao
ad sacrificlum foculo, L. : bucc& foculum excitat,
flre,l\x,
foetus I, m. [1 FAGO, aflre-place, hearth : Ugna
super foco reponens, H. : ad focum sedens : ex-
struere lignis focum, jm^ on wood, H. : dnerem et
confusa ruebant Ossa fociSy the funeral-pile, Y. :
Dis tribus focos ponit, altars, O. : Grateresque f o-
cosque ferunt, i. e.flre-pans, V. : vivi toci,flres, Pr.
— A hearth, home, family : domi f ocaque ut me-
raineris, T.: patrii: agellus, habitatus quiaqae
foci8,/amt7M»,H.
fodico, — , fttus, &re [FOD-], to dig, jog, poke t
laevum latus, H. — ^F i g. : fodicantes res, worrying.
fodio, fodl, fossus, ere [FOD-], to dig, dig up,-
in f undo, T.: fodit, invenit anri aliquantum: nu«
mum, Y. — To dig out, make by digging, excavate,
mine : puteos, Gs. : cubilia (taipae), Y. : argeutam,
L. : murum, uruUrmine, O. — To prick, pierce,
wounds thrust, stab : equi calcaribns armos, V. :
ora hastis, L. : militem hastft, Ta. : Noli fodere,
jog, T. : aquas (ungulft), 0.— Fig., to goad, sHng,
disturb : te stimulis.
(foecnnd-X see fecund-.
foede, adv» with comp. and st^. [foedu8],/otf£[y,
cruelly, basely, horribly: foedissime stipatua anna-
tis : Gaesa manus iuvenum, Y. : perine, S. : exer>
cere victoriam, L. : foedius inde pulsus, L.
fb6derata% adj. [2 foedus], leagued, confed-
erated, allied: civitates: populus alquos facere:
solum : foederati, aUiet.
foedifragua, adj. [2 foedus + FRAG-], leagu^e-
breaking, perfidious : roent.
foeditaa^ &tis,/. [1 foedus], /ou/n«»,^Mtn«sK,
hideousness, ugliness, deformity: odoris, stench : ve-
sUtus, meanness : tanta spectaculi, L. : volneram,
li. — F i g., bcuenees, deformity, repulsiveness : homi-
nis flagitiosa : foeditate turpitude deterrel
foedo, ftvl, &tus, ftre [1 foedus], to make foul,
defile, pollute, disfigure, mutilate, mar, deform : con-
tactu omnia f oedant Inmundo, Y. : volttia Pulvere,
0. : ora, Ta. : ferro volucrls, Y. : foedati agri, laid
waste, L. — ^F i g., to disgrace, dishonor, mar, suUy^
desecrate: sacella turpltudine: procerum conubiis
mixtis, Ta. : clade foedatus annus, L.
1. foedus, adj. with comp. and sup. [ FAY- 1
foul, filthy, loathsome, repulsive, ugly, unseemJ^,
detestable, abominable, horrible: foedissimum mon-
strum : volucris, 0. : caput Impexa porrigine, H. :
volnus, 0. : tergum vestigiis verberum, L. : pesti-
lentia homini, <^^irw^i^e^l^^f^)f([tL iis, quae
fiMdHS
888
foris
eabidebantnr oculis, nuntiare, L. : res 'viau : foe-
dum reUtu, 0. — ^F i g., ditgrcLceftd^ hoMe^ ditKonor-
abUj viU, thamefuly infamow, foul : facmufl, T.:
ille foedior in Pompeio aocusando, etc*: homo, S. :
carmeDyH.: faga,S.: mon: genus interitOs : mi-
nisterial V.: inoeptu,L.
2. foedna, eiis, n. [ 1 FID- ], a league^ trta^j
compact, aUianeet foedus facere ; pacto iam fo9-
dere provincianim : navem imperare ex foedere r
Ambiorigem sibi foeder^ adiungunt^ Ga. : socie-
tatem foedere oonfinnare : f oedera, quibus inter
se pacisoerentar amicitias dvitatee, L. : Bomanttm,
vntk the RomafUy L. : rnpta foedera, L. : tarbare,
V. : contra foedus facere : aequum, L. : iuiquum,
L. — A compact, covcneaU, agreement, stipuUUion,
bargain : foedus fecerunt cum tribuno, ut, etc. :
amorum turpissimorum foedera ferire : amicitiae,
O. : foedere pacto Ezeroentur, 6y a fixed agreement^
V. : tfaalami, !. ^marriage contract, 0. : coniugiale,
0. : non aequo foedere amare, L e. withovt return,
V. — A law (poet) : aeterna foedera certis Inpo-
suit natura locis, v.: foedere certo Et premere et
laxas dnre habenas, Y. : potentis Naturae, 0. : Par-
caniro, O.
(foen-), see ffin. (foet-), see fSt.
loliatiixii, T, n. [folium], an ointment of leaves
oftpUkenard, nard-oU, lu.
folinm, I, n, [FLA-], a Uaf(ol a plant): in
arboribus folia: foliis ex arboribus strictis, Gs. :
amara, H. : arida laureae: olivae, V. : foliis notas
mandat (Sibylla), V. — ^Prov.: Credite me yobis
folium redtare SibjIIae, L e. goepel truth, lu.
foUiCDlua, I, m. dun, [foliis], a email bag, little
tack: foUiculis fnimentum yehere,L.: os obvolu-
tum folliculo.
foUiflt is, m. [FLA-1 apairofbdlotea: (formas)
effici sine follibus: foUe fabrili flando accenderunt,
L. : ventoeis follibus auras Accipiunt, V. : cavi
(causidlci) follea, /m^<x{ cA«eib. lu. — A leathern
moneg^g: tenso foUe reverti, lu.
fomentom, I, n. [FAY-], a toarm cmplieation,
poultice, fomentation : fomenta paret, H. : (iiiTant)
fomenta podagram, H. — A bandage: fomenta vol-
neribus nulla, Ta. : fomentfs iuvas volnera, O. —
F i g., a lenitive, mttigaOon, alleviation : dolorum :
foititndinis fomentts dolor mitigari solet: Frigida
curarum fomenta, L e,purtuit9 vMch chUl the heart
rtith cares, H.
lome% itis, m. [FAY-], kindling-vood, tinder:
Bapuit in fomtte flammam, Y.
fonB, fontis, m. [FY-], a epring, fountain,
wtU^ wurce : aquae dulcis : rivorum a fonte de-
ductio: qui fontes aestibus exaresoebant, Gs.:
locus fontibos abnndans: fontinm qui celat ori-
gines, Nilaa, H. : Yini, H. : Timavi, Y. : fontemque
ignemque ferre, goring vater, Y. — A mineral
spring, healing walere: fontes Glusini, H. — Fig.,
a fountain-head, source, 07-igin, cauee: aequitatia:
movendi : Scribendi recte sapere est fons, H. : ab
illo fonte et oapite Socrate: maeroris: is fons
mali huiosoe fuit, L. : Pindaric! f on lis haustOs,
i. e. Pindar's verse, H. — P e r s on., as a deity, C.
fontanus, adj. [ fons ], of a spring, from a
fountain, spring- : ora, 0. : numina, 0.
fontlciilaB, I, ffk dim, [fons], a little spring, H.
(for), f&tus, fan, defect. (In use are fatur, fantur,
f abor, f ftbitur ; P,.perf, f&tus ; perf fatus sum or
cram ; imper. fare ; inf f ftrl ; old, f &rier, Y. ; ye-
rund, fandl, fando ; eupin <M, f&tQ ; P.praes, fans,
fantis, fantem) [1 FA-I, to epeak, say: Nescios
fari pueros (i. e. Infantes), H. ; ita farier infit, Y. :
copia fandl, Y. : fandl doctlssima, Y. : ne fando
quidem auditum est, etc., by hearsay: baud moUia
fatu, Y. : fari quae sentiat, H. : Yix ea fatus eram,
Y. : dehinc talla fatur, Y. : Fare age, quid renias,
Y. : fabor enim, etc., wiU prophesy, Y.
forabUlfl, e, oc/j. [1 FOR-], that may be pierced,
vulnerable : nullo ictu, 0.
forimen, inis, n. [ 1 FORp], an opening, aper-
ture, orifice^ hole: in eo (scuto) foramina, Gs.:
tibia simplex foramina pauco, H. : foramina tectis
Addidit, 0. : foramina quae patent ad animum a
oorpore : operculi foramina, L
foras, adv. [1 FOR-1, out through the doors, out
of doors, forth, out: filium foras mittit: se poi;^a
proripere, Gs. : Fer dneres, Y. : pestem proioeris :
(scripta) foras dare,)tnf6/iiA.
forcepa, cipis,/. [2 F0R-+CAP-1, « pair of
tongs, pincers, forceps: yersant tenaci fordpe fer-
rum, V. : oompressa forcipe linguA, 0.
fordua, acfi, [ 1 FER- ], with young, pregnant :
bos, 0.— As subst,f (sc. bos), 0.
fora, foram, see sum.
forenaia, e, wf;. [ forum ], of the market, of
the forum, public, forensic : oratio, in the forum :
certamen: rhetorica: labor: sententia (opp. do-
roestica) : yestitu forensi, ta out-of-doors dress, L. :
facUo, idlers, L.
forea^ see 1 foris.
foxica, ae,/. [tomm], a public privy, lu.
1. foria, is,/ [1 VOR-l-^ Bing,, a door, gate:
quid nam foris crepuit f T. : ad geminae liniina
prima foris, 0. : forem virga percutere, L. : forem
cubiculi clauserat: Exolusus fore, H. — Plur.,
fores, the two leaves of a door, a folding - door,
double door, entrance : in liminibus aedium : a no-
bis graviter crepuerunt fores, T. : ad foris adsi-
Btere: Invisae, H.: Asperae,H.: semiapertae, L. :
diyae, in the vestibule of the temple, Y. — A door,
ing, entrance: in lateribus (equi). — Fig., a
approach: amicitig^.^.^^^^^^QQgie
ioaU
884
ftm
2. foris, adv, [I foris], out a^ f A« dborti out of
doon, abroad, wtikoiU: exspecUtus : et iatm val-
1am et foria, N.: te Foris flapere, L e./or other
people, T. : cenitare : stadia non impediant foria,
tfi public life : f nictum ferre, i. e. beyond the eenate:
vir clarus: aactoritas rettaetar, abroad: Talde
plauditur, amana the people: ecere, foria esse Ga-
binium, L e. in debt, — From ynuunU^from abroad:
aut sumere ex suft vi, aut adsumere foris : auxi-
liam peteadum : petita Verba, /om^, H.
forma, ae, /., a form, contour, fg^tre, shape, ap-
pearance, looks: homines inter se formft similes:
liberalis : eximia pueri : virgines formft excellen-
tes, L. : formli praestante puellae, 0. : formae lit-
teranim: rauraiium falcium, Cs. : forma et situs
agri, U. : formae, quas in pulvere descripserat, L. :
clarissimorum viroram formae,^^reii; igneae for-
mae, appearances: forma nostra reliquaque figure,
cottntenance : formae deorum, i. e. tfte gods, 0. : ursi
Ac formae magnonim luporum, V. — Afineform^
beauty: formae morea oonsimUes, T. : formae glo-
ria, S. : Dt tibi formam dederant, H. : formarum
spectator, of beauties, T. : potens, a beauty, Pr.—
An outline, flan, dmgn, sketch : cum formam vide-
rim, quale aedificium futurura sit, scire possum. —
A model, pattern, stamp : pecuniae, Ta. : Si acaipra
et formas non sutor (emat), Uuts, H. — F i g., shapes
foi'm, nature, manner, kind: totiua rei p. : quaai
formae diceadi : forma et species tyranni : redacta
iu formam provinciae, eotuUtion, Ta.: scelerum
formae, V. — In pliilos.,a sort, kind: Genus et
formam definire : eius (generis) duae formae.
ftMmioa, ae,/., an ant, pismire, C, V., H., Pr.
fozmidablll^ e,adj, [1 formido], eoiMff^ /aar,
terrible, formidable : lumen, O.: (non)alli, 0.
1. fonnidd, &vl, itus, Are, to fear, dread, be
afraid, be terrified, be frightened: omnia: illins
iracundiam : te, H. : formidata Parthia Roma, H. :
quo aatietas formidanda eat magis: plerumque
formidataa, intpiring terror, Ta. : naribus uti, H. :
f ormidatis auxiiiari aquis, hydrophobia, 0.
2. toaxdddi, inia, /., fearfulmess, fear, terror,
dread, awe : tanta : f ormidinem suam alquibua ini-
cere: mortis, H.: formidinesoppooantur: ioconi-
modorum« — ReUgioue dread, reverence^ awe: silva
prtscjl formidine sacra, Ta. : saevi Martis, awe, V.
— P arson.: atra Formidinis ora, V. — That which
produces fear, a frightful thing, fright, horror,
terror: caligans nigrR formidine lucus, V.: defen-
sorlbus formidinem ostentare, i. e. to threaten, S. :
quibus formidini essemus, S. — A scarecrow, bug-
bear: Cenram saeptam formidine pennae,y.: fu-
nim aviamque, H.
fonnidtilose (-doloao), <uf«. [formiduloeas],
fearfully, terribly.
Ibmudaloatui or fonnidoloim% a(&'. with
comp, and (Iu/). [2 formido], producing fear, dreacL-
ful, terrilie, terrific : loca, S. : alqs illi : ailv«c. FT. :
belium )lbrmidulosis8lmam. — Afraid, timid, (iff»-
oroia.-<'exercitus formidoloaior hoatiuro, Ta.
fo:.in5, &vl, fttus, ftre [forma], to shape, fashion^
forn, build: materiam, signum in muliebrem fign-
ram : in Idft Classem, V. : signum e marmore, O. :
fomiatua cum comibua, depicted, O. — Fig., to
jutpe, form, regtdate, diepoee, direct, prepare, eotn-
pose: verba aicut cerami ea quae inter se discre-
pant : consuetudinem : I^raonam, inoent, H. : pue-
rum dictia, H. : poStam, H. : ae in morea alcuiua;,
Li : gaudia taciCA mente, imagine, O.
fSxmoae^ ade, with comp. [ formosus ], grace-
fuUy: saltare,Pr. : sui^re formoeius, Pr.
lonndsitafl, Atis,/. [formosus], beauty.
fonnosua (fonnoiunia), atfj. with comp. and
<i^ [ forma 1, jmely formed, beautifid, I
pyramidia (forma) videtur esse formoeior: vir-
ginea f ormoaissimae : Via f ormoaa videri, H. : For-
mosi peooria cuatoa formoaior ip8e,V.: omnium
aetatia auae formoaiasimua, N. : tempus (i. e. ver^
0. : oculis, 0.: nihil est virtute formosius. — Aa
substnf. : formosae nomen habebam, the beauty, 0.
^nnula, ae,/. dim. [forma], a form, draft,
contract, covenant, agreement, regidation: antiqaa
iuris, L. : miiites ex formulS pareti, L. — A ride,
principle: formula oonstituenda est: certa disci-
plinae : haec formula regea tenet, H. — In law, a
form, rule, method^ prescription, formula (for
judidal proceeding): pacti et convent!: in testa-
mentorum formulis veraari: antiquae: postola-
tionum: sunt formulae de omnibus rebna consti-
tutae: cogik\tion)afiheruleofemdenee,h,
fiomaoalla, e, a^. [f omax], of ovens :' dea, L e.
the goddess Fornax, 0.— i%ir. n. aa eubsL, the festi-
val of Fornax, baking festival, 0.
fcnnioQla, M,f.dim. [fomax], a small oven,
little furnace, Iu.
fiomax, acia,/ [2 FOR-], a fumact, oven, kUn :
in ardentibua fomacibus : recoquunt patrios for-
nacibus ensis, V. : undans ruptia f omadbus Aetna,
craters, V. — P e r s o n., (^ goddess ofo9ens,0.
fomloataa^ a^j. [fornix], vaulted, arched: pa-
ries : via (leading to the Campoa Hartiua), L.
fomiT, ids, m., an arch, vault, ceUar: huius
(Verris) in foro Syracusia: camera lapideis fbroi-
dbua vincta, S. : adverse fomioe, V. : fomioes in
muro ad ezcurrendum, vaulted openings for sallia,
L. : Gael! ingentes, Enn. ap. G. : Fabius or Fabia-
nus (G.) or Fabli (0.), a triumphal <zreA in the
Sacra Via.^^ covered way, h.^-A brothd, H., Iu.
toitn, fOrtid (only nom, and ohL excqyt in the
name Fora Fortona),/ [1 FER-I, tkenos, hap,
luckf hatardf accident: Quod fors feret| feremusi
Digitized by VjOOQIC
Ibraan
885
fortiiiift
T. : Bed hftee^nt fore tulerit : quam sibi sortem fore
obiecerit, H. : nti qaosque fore conglobayerat, S. :
forte quidam Tiberis effusos, L. : Fore f uat pol !
ma^ U detOfT. — Vernon.yikBgodden of Stance:
Fors omnia venat, V. : dea Fore, 0. — ^E s p., Fore
Fortuna, GoodForintu, with a temple on the Tiber,
outside of the city : aedis Fortifl Fortunae, L. :
Fortunae Fortia bonores, O. : casu aut forte for-
tune.— Ellipt.: for fore sit, U miffhi happen^
pertAanee^ perhaps pera4ifeniurt : tu fore, quid
roe fiat, parri pendia, T. : £t fore aequaf is oepis-
eent praemia rostria, Ni, etc., Y. : nunc ille Fore
et Toca f adt, V. ; see also forte.
Gnum, ade. f ellipt for fore sit an ], perhaps^
perchanciy perottverUure : nliquia nie foreitan Pu-
tet non putare hoc Terum, T. : forsan et haec olim
meminisae iuTabit,V.: forsan aliquem verum ser-
monem anctorea tndiderint, L.
fonBit; adv. [for fore siti/MrAa/w^ H.
loTBitaa, adv. [for fore sit an], perhapt^ per-
adventure^ U may he that : roihi parram habeat
fidem, T.: forsitan qnaeratia, etc: Foreitan .• . .
quae sint faatigia quaeraa, V. : illud foreitan
quaerendam ait, num, etc. : nimiam foreitan haec
ilii mirentur: liberius loqui quam foreitan ipai
relint : querellae, cum foreitan necesaariae eruut,
L.: te iam tenet altera coniunx Foreitan, 0.:
multa tulimufl alii spe forsitan recuperendae li-
bertatia : illius facto, primo foreitan dubio, etc.,
L. : forsitan post paulo morbo interiture vita, S.
fortaiiie, adv, [for fortaaaisl, perhap$^ perad-
venture, probably^ poenbly : AudiaU fortasse, T. :
hie tu fortasae eria diligens : fortasse dixerit quia-
piam: iia incommodia mederi fortasse potuiase:
res fortaaee reree, certe graves. — With numbere,
about: trigiuia fortasse Teretls: Fompeiua bien-
nio quam noe fortasse maior : ager, fortasse tre-
centis, Aut . . . nummonim milibus emptus, H.
fortasslB, adv, [for forte an si vis], perhape^
probahiy^poiaibly^it may he thai : quaeretfortasais
quispiam, dlspHceatne, etc. : cum sis quod ego et
fortaasis nequior, H.
loite, adv, [ahl of fore], hy chance^ by accident,
cantaUy^aecidentaOy : forte, temere, casu : captivi,
pare forte pan consiiio oblati, L. : cum casu Pu-
teoloa forte venissem: cum cenaturo forte apud
ViteliioB eaaetyL. : fit forte obviam Mihi Phormio,
T. : forte erenit, ut, etc : eret forte bmmae tem-
pos, L. : quam saepe forte temere Eveniunt, quae,
etc^ T. : nee quicquam nptim aut forte temere
egeritta, L. — Onee^ once on a Urns: Forte per an-
fTustam Yolpecula rimam Repseret, H. : Ibam forte
Vii Sacrft, H. — Perhaps^ perehanee, peradventure :
»i forte freter redierit viso, T. : si quis vestrum
forte miretnr, etc: : si forte eo Testigia ferrent,
L.: quod si forte oeciderint: certare sagittft Inri-
tat qui forte velint (1. e. si qui foiie Telint), V. :
nemo sal tat sobrius, nisi forte insanit : qui me-
tuo, ne te forte flagitent: metuens, ne forte de-
prehensus retreheretur, L.: Forte quid expediat
communiter quaeritis, H. — Unlem indeed, vnleee to
be sure: criminatio dissoluta est, nisi forte ex-
spectatis, ut, etc. : nisi forte me animus fallit, S.
fortlculuBt adfj. dim. [fortis], eomewIuU boH
rather brave : forticulum se praebere.
fortl% e, acfj, with comp, and a^tp, [ 8 FER- ],
strong, powerful, mighty: equus: ktus, youthfid
vigor, H. : ligna, Cs. : castra : ulmi, Y. — Strong^
vigorouM, firm, eUadfaet, tUnU, courageous, brave,
manly, valiant, tiold,feaa'lees : vir, man ofhonm; T. :
forlis et constautis est, non perturbari: necessitudo
timidos forlls facit, S. : Rebus angustis animoaus
atqiie Fortis appare, H. : horum fortissimi sunt
Belgae, Qs, : sen quia capit acria fortis Pocuia,
H. : in dolore : ad sanguinem civilem, L. : contra
audaciam fortiaairous : Scriberis fortis, a hero, H. :
manu, i. e. personally bi-ave, N. : si fortes f ueiitia
in eo, had proceeded with vigor: fugacibus, 0.:
Trectiire serpcntes, H. : aurum Spernere fortior,
H. — P r o Y. : fortis f ortuna adiu vat, T. — Of things,
strong, spirited, brave, bold, enduring, impetuous:
senectus fortior: oculi, 6o^: animi impetus: ut
paulo fortius factum, Gs. : facta, & : opera, seryiiee,
L.: fortior centre dolorem disciplina: fortissi-
mae sententiae : oretio (opp. placida). — As au&af.
n. .* seree ad f ortia vires (sc. facta), Y. : fortem
ad fortla misi, 0.
fortiter, adv, with comp, and svp, [fortis],
strongly, powerfully, vigorously : utere loris, O. :
arserunt fortius ignes, O. — Strongly, powerjfidly,
boldly, intrepidly, vidiantfy, bravely, manfully : res
forUter gestae : sustinere impetum militum, Cs. :
fortius refutare dicendl iioentiam : fortiua pugna-
re, Gs. : rei p. partem fortissime auscipere : for-
tissime restitit hoati, Gs.
fortitadd^ inis,/. [fortis], strength, force: hir-
coram. Ph. — Firmness, manliness, fortitude, reso-
lution, bravery, courage, intrepidity : quae est do-
lorum laborumque contemptio, etc. : in periculis :
pro gloria fortitudinis, Cs. : domesticae fortitudi-
nes (opp. militares), />roo/< ofvahr.
fortnito, culv. [forte], by chance, aeeidentdUy,
fortuitously, catueily : quid casu et f ortuito f utu-
rum sit : non enim temere nee f ortuito creati su-
mus : non fortuito aut sine consiiio, Cs.
loftnitus (once trisyl, In.), aeff. [fore], hap-
pening by chance, casual, accidental, fortuitous :
concureio rerum fortuitanim: caespes, H.: bo-
nuro : naufregiuro, Ta. : sermo, Ta. — Plnr, n, as
subst., accidents, casualties, Ta.
fSxtnna, ae, /. [ fore ], chance, hap, luck, fate,
fortune: volublllUs ^o^^uj^^ |j^|3grtunam
fortniiAte 81
quam consilium valere : fortanae rotam pertime-
Bcere : secunda Haud adyersa, V. : rei p. f alalia :
belli fortunam temptari, Cs. — Person., the god-
deu of/ate^ Luck^ Fortune, T., 0., V. : Fortunae
filius, fo7'iune*8 favorite^ H. : Fore Fortuna ; see
fors. — F i g., ttate, condition^/ortune, circumstaneeef
fate, lot^ ^mttorty rank : fortunae comniutatio, Ca. :
prospera adversave: miserior, Cs. : servorum: po-
puli R. conditione socii, fortuna servi: inferior
fortunft : si eo meae fortunae redeunt, ut, etc., T. :
Buas fortunas eius fidei permittere, Cs. : cui cessit
triplicis fortuna regni, the lot^ 0. — Goodluck^pood-
fortune, proeperity, tuoeen: 0 fortuna, ut uum-
quam perpetuo es data! T.: Marcello propter
fortunam saepius imperia mandata: fortuna rei
p. Ticit, S.: superbum se praebuit in fortunft: a
fortuna deseri, Cs. : fortunam habere, ettceeed, L. :
Dum fortuna fuit, V. : Sed fortuna f nit, i. e. is
gone, Y. : Ut tu fortunam, sic nos te feremus, H. :
summum fortunae, H.: quae sit fortuna facilli ma,
vfay to euccete, V. — lU-luek, nUthapy mU/ortune,
advenUy : quoniam sit fortunae cedendum, Cs. :
Troiae Fortuna tristi clade iterabitur, H. — iVo^
erty, poneuione, good»^ fortune : Quo mihi fortu-
nam, si non conceditur uti ? H. : concessa aliis,
0.: cum fortuna crevisset, N. : fortunas morte
dimittere : fortunis sociorum consumptis, Cs.
fortunate, cufo.ffortunatua], jDTotperoujrfy: vi-
vere : gestum esse, L
fortunatus, a4j. with comp. and 9up. [P, of
totivmo], prospered, protperouiy lucky, happy, fort-
unate: foris aperis fortunatus, T. : comitatu no-
bilium iuvenum : fortunatior Fortuna : Ingenium
fortunatius arte, U. : fortunatissimus haberi : for-
tunatus laborum, in his achievements, V. : res p. :
▼ita, H. — P 0 e t : neroora, groves of the blest, V.
— In good circumstances, well off, wealthy, rich :
gratia fortanati et potentis: insipiens: quibus
licet esse fortunatissimos, Cs.
fortuno, ftvl, fttus, &re [fortuna], to make pros-
perous, make happy, speed, further, proteper, bl^ts :
tibt patrirooninm dei fortunent: quod faxitis,
deo8 velim fortunare, L. : tibt horam, H.
fomll, orum, m. dim, [forus], a hook-case, lu.
forum, i, n. [1 FOR-], an open space^ public
place, court, market-place : forum, id est, vestibu-
lum sepulcri : per font loqui, Ta, : Pare forum cele-
brant, 0. — A market-place, market, enclosure for
seUing, exchange : fora exstruere, Ta. : rerum ve-
nalium, S. : cui fora multa restarent, had many
market-places to visit: boarium, the cattle-market
(adjoining the circus), L.: liolitorium, the vegeta-
ble-market, L. : piscatorium, the Jlsh-market, L. —
P r o V. : Scisti uti foro, i. e. to act for your advan-
tage, T. — A market-place, formn, public sgtiaref
eicchange (in each city, the centre of public life) :
Nunc forum quem spectat, i. e. all the people, BL :
statua eius (Anici) Praeneste in foro statata, L. :
mane forum pete, H« — In Rome, esp. Forum Bo>
manum, or Forum, an open space between the Cap-
itoline and Palatine htlls, mrrounded by porticos
and shops : toto quantum foro spatium est, L. :
adripere ?erba de foro, pick up in the street : ca-
ruit foro Pompeius, i. e. was compelled to avoid:
filiam in foro sua manu interemere: fonimqne
Litibus orbum, H. : ut primum forum attigerim,
i. e. engaged in public affairs : studia fori, Ta. :
forum Mandabo siocis, i. e. affairs of state, H. :
ut forum et iuris dictiouem cum ferro et armis
conferatis, the courts: cedat forum castris: In-
sanum, Y. : forum agere, hold court : fori hare-
na, lu. : civitates, quae in id forum oonvenerant,
that court-district : extra suum forum vadimonium
promittere, jurisdiction : annos iam triginta in
foro verearis, in trade : sublata erat de foro fides :
hunc in foro non haberemus, i,e.he would have been
bankrupt : Cedere foro, become bankrupt, lu. : Fo-
rum Augustum (with an Ivor? statue of Apollo),
0. ; called forum, lu.-^As nam. propr. of many
market and assize towns. — ^E s p. : AppI, a markd-
towH in Zaiium, on the Yia Appia, C, H. : Anre-
lium, a small town on the Yia Aurelia, C.
foruB, I, m. [1 FOR-], a gangway (in a ship):
per foros cursare : laxat foros, Y. — A row of seats
(in the Circus), L. — A c«ff (of bees) : oonplere fo-
ros, Y.
fossa, ae, /. [fossus], a dUch^ trench, foase:
fodere fossam, L: ut aditus fossft cingeretur:
▼alio atque fossft moenia oircumdat, 8.: Tallo
foss&que munire, Cs. : cingebant oppida fossae, O. :
fossas inplere, Y. : institutae fossae, Os. : cruor
in fossam confusus, H. — A river-bed, watercourse:
Rheni. — A gutter, water-way, Y. — A furrow (to
mark foundations) : designat moenia fossft, Y.
foaiio, onis,/. [FOD-], a digging: reoens:
fossiones agri.
ibsaor, 5ris, m. [FOD-I, a digger, ddver, dit^
er: robustus, V. : Squalidus, lu. — Poet., a bump-
kin, CU
fosaufl^ P. of f odio. fotua, P. of foreo.
fovea, aCj/., a smaU pit: (cadavera) fo?eis
abscondere, V. — A pitfeal, pit: belua, quae in
foTeam Incidit, etc. : metuit foveam lupus, H.
foved, fovl, fotus, ere [FAY-], to warm, keep
warm: pennis (pullos): puUi a matribus foti:
ignes manu, i. e. keep up, 0. : nomen in marmore
aperto pectore, warmea with her naked breael, O.
— To cherish, foster, fondle, foment : corpus, O. :
volnus lymphft, bathe, Y. : gremio (puerum), Y. :
anhelans Colla fovet, i. e. leans ogainH the tret,
Y. : castra fovere, ding to, Y. : hieroem luzo, sit
the vfinter through, Y. — Fig., to cherish, earees,
lovSf favor, support, assist^ eneonrage: hano: (du-
Digitized by VjOOQ IC
887
frmus
ces) pngiwntlfl Bpe, eneoyroffe, L. : utram pArlem,
L. : fovendb boniiiium mfintiix^ bif pamperinff :
Tota animo, 0. : perditam spein, L. : Cupidine bella,
proiomged hy OSpid** Q^mof^ V. : dolores, polUaU :
famam inauem, i. e^ an Mnfmmded rtptUation, V. :
hoc regnam dea gentibua esse tenditque foTeique,
fondly ttrUm, V .
friotQ% aeU. with comp, [P. of f rango], inier-
rtipUdt irr^gmar: murmur, Ta. — Fig., wiidBened,
wmtk^ feMty faifd : spes amplificandae fortunae
fraeiior: toz, Ta.
fraemuD, see fren-^ frigSf Me fragum.
fragiUs, e, oA*. [FRAO-l MU»/y broken, brittle,
fragile: rami, v.: mjrtu8,H. : aquae, i. e. tc«, 0. :
f ragSlls incende laurcis, araekUng, V. — Wtak, per-
tMhabU^ frail, fickU : corpus: res humanae: for-
mae gloria, S. : anni (of old age), O. : Pediatia,
the ddieaU Mim Pediatvi, H.— As tubtt. n.: frsr
gill inlidere dentem, H.
fraglHta% atis,/. [fra^liB],yra^iV^, weaknesB,
frailty : naturae : humani generis.
fragmen, inis, n. [ FRAG- 1, a broken piece,
fragnunl: iogens montis,y.--Most]7/>/t<r.,/ray-
mcnila, rui$a, wreck: mucroniSfV. : navigii, O.:
f ragmina poni Imperet, cAtjM, 0.
frigmentoni, l, n. [FRAG-l, a piece broken
off^ pieee, remnant^ fremment: iapidis: acutum,
U — Fiur. : tegularum, L. : Ramea, Y.
fragor, oris, m. [ FRAG- ], a craehing^ crash,
notse, din : fragorem Siva dai, 0. : tectorum, L. :
Fit f ragor, a thunder-peal, 0. : subitoque f ragore
Intonuit, Y. : terra adventOs lioetlum quasi f ragore
qoodam denuntiat
fragoaoflk atfj, [fragor], broken, rough, uneven :
tSlrme, O.-^Craihing, roaring : torrens, Y.
fragrans, ntis, adj, [P, of fragro], eweet-emelU
ing, fragrant : mella, V. : odore domus, Ct.
( fragnin, l ), n., a ttrawberry, — Only piur. :
liomi nascentia, Y. : montana, 0.
framea, aAi/. [ Germ. ], a tpear. Javelin, Ta. :
llartis, lu.
frango, f rSgi, frictus, ere [FRAG-], to break in
pieem, dath to pieeee, ihiver. Matter, fradure : ova :
aoulos fracins est: navibus fraot&, Cs.: navem,
anffer ehipmreck, T. : lanua f rangatur, H. : corpora
Ad sazom, Y. : laqueo gulam, etratujie, S. : brao-
cbiam : Si fractns inla£itar orbis, H. : in arbore
oomu, O. : te, tigris ut aspera, tear in pieeet, H.:
diem meiti, ehcrien, H.— 7b break up,grind^ bruiee,
crush / glaebam Bidentibus, Y. : iruges sazo, Y.
— To break (of waves): tamquam fluctum a saxo
frangi: arcus aquarum Frangitur, 0. — Fig., to
break down, eubdue, overcome, erueh, diehearten,
weaken, diminith, violate, eoften: alqm, ut, etc.:
Danallm f raetae Tires, Y. : qnem teitet inmensa
28
laborum Fregerit, 0. : proeliis fractl, Cs. : te ut
uUa res f rangat ? : pudore : alqm patieotift : oronis
res mea fracta est, my fortune was loet, H.: res
f raetae, coiomi^iet, Y.: Fmnnmur fatis, Y. : frangi
aspectu pignornm suoruin, Ta. : bellum proeliis:
praedonisaudaciam: consilium alicuiua : doll fran-
gentur inanes, come to naught, Y. : foedus : man-
data,/ai/ in, H. : dum se calor f rangat, nibeidet,
frater, tris, m. [ cf. Engl, brother ], a brother :
maior, elder, T. : fratres gemlui, twin brothert :
gemelli, 0.: germanus, /tm brother: coniurnti
fratres, Y.: cum fratre Lycisce (of a dojr), 0.:
volo, mi frater, f raterculo too credas (of a friend) :
Eheu pudet f ratrum, i. e. fdlow-citixent, H. : per-
fusi sanguine fratrum (in civil war), Y. — Plur.,
brethren ( 1. e. allies ) : a senatu appellatt, Cs. -^
With patruelis, a coutin^fret coitein, father' b broth-
er*8 eon: hie illlus frater patruelis: Luci fratris
nostri mors (so. patruelis). — F i g., of things: posi-
toB ex ordine fratres (i. e. libros), O.
fraterculuB, I, m. dim, [frater], a little brother:
Gigantis, i. e. earth-bom, lu. — Of a friend : frater-
culo too credas.
fratexno, adv, [frater], in a brotherly manner :
faoere: amari.
frAtemitaSi Stis, /. [ f ratemus ], brotlterhood,
fraternity^ Ta.
fratema% adj. [frater], of a brother, brother-
ly, fraternal: amor,Cp. : \\i\iA, a brother's: Scelus
fratemae necis, fratricide, H. : Mores, of Zethue,
brother ofAmphion, H. : uudae, of Neptune (broth-
er of Jupiter), 0. : invidia, towards a brother, S.
— Of a kineman: Frater erat, fratema peto, a
eovein^e arms, O. — Fraternal, doedy allied, friend-
ly : nomen populi R., i. & tlu lionor of alliance
with, Cs. : amor: foedus, U. : abiungens fratemA
morte iuvencum, of a yokefellow, Y.
fratrioida, ae, m. [frater +2 SAC-], a brother*e
murderer, fratricide, C., N.
fraodatio, dnis,/. [fraudo], a cheating, deceiv-
ing, deceit, fraud ; opp. fides : sine f raudatione.
fraudator, Oris, m. [fraudo], a cheat, deceiver,
defrauder : creditoriim : praedae, L.
frandatua, P. of fraudo. — Plur. n. as subst.,
stolen money, Cs.
fraadd, ftvl, fttus, fire [fraus], to cheat, b^uile,
defraud, rob : socium : creditores : fraudatis lu-
cemis, H. : magnA pecnnifi f raudari : roilites praeda,
L. : (puerum) regno, Y. : amantem spe, 0. : f ran-
dans se ipse victu suo, L. — To embeszle, purloin,
steal: stipendium equitum, Cs.
frandiilantn% adj. [fraus], duating, deceitfd,
fraudkdeni: Karthngt menses : venditiones.
fraiUK fraudis (gen. plur. fraudium, 0.),/. [2
F£R- ], a cheating, deceit, impoeitipnjfjmf: ad
Digitized by VjOOQ
fraxinens
888
fnudem callidi: cum fraude fiat iniuria: fraus
fidem in parris sibi praestniit, L. : occaaianem
fnudis quaerunt, Ci.: p«r aummam fraiidem:
Litavici fraude perspecti, Ca. : quod f Faudem
leg! fectaaet, L. : ii, quibus per f raudem full uU
(inperiis), i. e. hav0 cUained wrai^gftdLy^ S. : aeae
uedere sine fraude, i. e. uneondiJtionaUy^ Cs. : be-
stiaecibum ad f raudem suam poaitum aspernuntur,
!#.: exagitabantur omnea eiua fraudea, deemiioiu:
fona frandium.— Of persons, a thnU^ deceiver^
fraud^ T. — A bad action^ offence^ crime: impia:
soelus f rauaque : priscae Testigia fraudis, Y. : no-
citura Postmodo natis, H. : fraudes inezpiabiles
ooncipere. — A 9d/-deeiptum, ddution^ error^ mw-
take: Inperitoe in f raudem inlicis, T. : in f raudem
deduoere : in fraudem in re p. delahi : Fraude loci
et nocUs Oppresaus, ignorance of^ Y. — Injury^
diriment, damage^ hurt, harm: Tentosa ferat cui
gloria fraudem, Y.: id milil fraudem tulit: esse
alicui fraudi aut crimini, tend to his injury: ne
Senrtlio fraudi easet, quod, etc., L.: quod sine
fraude me& fiat, f acio, wt/Aoti/ Aam, L.: dies, ante
quam sine fraude liceret ab armis discedere, S. —
Person., Frauds the god of deceit,
frajdnons, adj,\\ fraxinus], o/aMhwood^aMhen:
sudes, Y. : trabes, v . : hasta, 0.
1. frazintuik I,/., an ath-tree, ash, Y., H., O.—
An athen spear, oMeti javelin, 0.
2. fraxlnUB, adj. [ 1 fraxinus ], of aeh-wood,
€uhen: virga,0.
fremobondtuik adj. [fremul, muttering, mur-
muring: tanta moles, Att ap. 0.: alquis, 0.
fremeiifl» ntis, P. of fremo.
frWDidOMyadj. [FR&U-],murmuring: turba,0.
fremltaa, fis, m. [FREM-I, a rushing, reeound-
ing, murmuring, humming, loud noiee : Af rorum
f remitu terrere me : maris : eorum, qui veniebant,
Cs. : ex noctumo f remitu, Gs. : si dtsplicatt sen-
tentia, f remitu aspemaatur, Ta.: fremitu Tiram
Consonat nemus, Y. : frementis Yerba volgi, 0. :
equorum, neighing, L. : (apum), hummitig, V.
fremo, ul, — , ere [ FREM- ], to roar, reeound,
growl, murmur, rage, snort, howl : (venti) Circum
olaustra fremunt, Y. : saxa concita mural i Tor-
mento, whiz, Y. : Laetittft ludlsquo viae, resomid^
Y. : leo Ore,Y. : equus^ neighs,Y. : fremant omnes
tkel, mutter : magno circum olamore, appiauded,
Y. : antmis,Y.: Stabat acerba freroens Aeneas,
Y. : rumor de tibicine Fremit In theatro, Ph. — 7b
murmur at, grumble because of, complain loudly
of: consulatum sibi ereptum : uno omnes eadem
ore fremebant, Y.: alqd, L., H. — To demand an-
on/y, cry tivreateningly : Anna amena fremit, Y. :
Pedum delendum, L.
fremor, dria, m. [FREH-], a low roaring^ mur.
mur: varius, Y. |
(frendo,— ,— ,ere) [JB.h], to gnash, gnash
the teeth (only P. praes,) : leo Freudeus, C. poet :
graTiter» V. : tumida f randena Hayortiua iri, O. :
frendente Alexandra eripi aibi victoriam, Cu.
freni, 9rum, jDftfr. of frenum.
freno or fraeno, ftTi, Atus, ftre [ f rennm J to
furnish with a bridle, curb, bridle : equos, Y. : equi
f renato est auris in ore, H. : ora oervi oapistris,
0. : Frenato delphine aedens Thetis, 0,-^To bridle,
curb, restrain, eheek: Teotos, Y.: cum hiems gla-
cie curstks frenaret aquarura, Y.-*F i g., <o 6rti£^
curb, chedt, resh'win^sfoeem : f urorea l^bua : im-
petum (scribendi), Ph. : lusUtlA gentis, Y. : ttaaore
frenari, quo minus, etc, L.
frenum (frae-), l, n^pber. fr«nl, Grum, m.» or
frfina, Orum, fi. [8 FESr], a bridle, curb, hit: fre-
numque (equus) recepit, H. : non frenum depulit
ore^ H. — Pro v.: frenum mordere, take the hit in
one^s teeth, \,e.resist, — Phar.: sonipea frena mandit,
Y. : f renoe audire, Y. : inhibuit f renos, L. : aaellum
docere currere f renis, H. : f renoa p«U, Ph. : ea
frena furenti (Sibyllae) Concutit Apollo, Y. — ^F i g.,
a bridU, curb, means of governing, restrainty dteek,
limit : Ni frenum aocipere et ricti parere fatentur,
Y. : f uToHs : date f renqa naturae, give the reins to,
L. : pinus, cui victa remisit Frena rector, ihe helm,
0. : frena iicentiae Inioere, H. : caloaribua in Epbo-
ro, in Theopompo f renis utt : prosiliet frenta uatu-
ra remotis, H.
(frenua^ i, m.), see frenum.
frequonB, entis, adj. with eomp. and sup.
[ FARC- ]. — Of persons, often, regular, constant,
repeated!, assiduous: Gum illis unft aderat froqnens,
T. : erat Romae frequens, much at Rome: Plato-
nis auditor, aMt(iiioif8 .* ad signa ease, L. : te andiri :
filium frequentiorem prope cum illis quan aecnm
cemebat, L. — Of things, repeated, ofUn^ freguent,
common, usual : pocuU : iambus : fanuliaritaa, N. :
f requentior fama, L. : rarus f erri, frequens f uatium
us us, Ta. — In great numbers, full, crowded, numer-
ous: cives atque socii : f requentior legatio, L. :
senatus, S.: senatus f requentior: frequentissimo
senatu : f requentes venerunt, Cs. : hue <iuam fre-
quentissiroi oonveniant, Os. : frequens redemptor
cum famulis, i. e. with a throng of attendants, H. :
telrs frequentibus hisUro, Y.— Of places,/^
full, eriwded, popuUim, much frequenM, well
slocked: frequentiasimum theatrum: nulla (pne-
fectum) toU lulift frequentior : Nnmldia, & : em-
porium, L. : ludi, H. : tectis urbs, L. : herbis cam-
pus, Y. : utra pars frequentior Tiois eeset, L.
froqnontatid, 5ni8,/. [frequento], afrequenf
use, crowding : argumentoruro.
fivquentataa, adj. [ P. of frequento ], full,
rich, abounding : genus (brationis) sententiis.
fr^qoanUr, adv. with eonw, and it^ [fre-
Digitized by V^OOQlC
ftttquMHtla
889
MvolvM
qnens], oftm^ frtqunUhf: adema nobiB: Kon
alias miasi oecidere freqoentias ignea, O. : trahi-
tione frequeotiBsiine ati. — In great numben^ by
many: ea (urbis) habitatur f i^eqoentiBBime : Bo-
znam inde frequenter migratum est, L.
freqventtsu ae,/. [frequens], on ammbUng
m greai nuanbern^ coneownej muUitude^ ero^
tkrimg: reduoi cam mazimft fcequenttft: non usi-
talft frequealift stipati aamiu: civiuiu: summa
hoouiittiii : volgi, N. : Thocydidea ita creber est
renun f reqaentia.
fraqineiito, ivl, aUis, Sre [fTeqaens], to imU
frtqmetdly^ Jrequent^ retort to, do frequently, r*-
peat .' domum meam : arva, V. : Marium, oflen
reeort to, S. : coeta aalatantium frequentarif Ta. :
* Hjmenaee * frequentant, keep eaUing^ O. : verbt
translatio freqaentata delectationis (caiisft).— Of
persona, to aeeanbie in throngs, bring together^
crowd: quoa eum caaa hie dies ad aeiarium f re*
qoentasset, etc. : populam: acervatiinitaQlta: est
lominibiis freqaentanda oranis oratio sententia'
rum. — ^Of places, to Jill with a nudiitude,jUi^ crowd,
peopieyttoek : orbes frequentari,60jMopiM/.' Tem-
pla freqoentart Nane decet, 0. : oontiones legtbus
agrariis, to draw a crowd by proclaiming, etc, L.
— To eeUbraU, ke^ i» great numbere, obeeree in
mnttitudee: ladoe : ad triumphum frequentandam
dedttcti, Lb : saefa,0.
fret£iiflte, e, adi. [f retam], of a narrow eea:
mare, i. & ^rak of Sicily,
fretom, I, II. (dbL also frettk, m., C.) (FVB-], a
eirail, mmnd, channd: fretorum angustiae: freta
inter currentia turres, H. : in f reto Oceanif narrow
aea, Ta. : ISdUense, the Strait of Meenna : Siciliae,
Ga. : ab Italift frelo diianctas : actus freto Neptn-
nius Dux (sc Siciliae), H. : fretum nostri maris et
Oceanl, t & <&« Strait of QibraUar, ^^The eea:
fretum puppe seeare, 0. — riur. : In freta dum
flurii current, V. : f retis acrior Uadriae, H. — F i g.,
a eiraii, narrow eea: perangusto freta dlvisa
iara. — A gulf edfyee: in illo aeris alieni tamquam
fretu.
1. freCn^ a4f- [ ^ ^^K* 1 leaning, supported,
rdying, dreading, trusting, waring, confident : ma-
Iiti4 sui^T.: Antoat copiis: me& prudentii: iu-
▼entA, V. : ferro et animis, L. : muUitudo nuUi
rei, L. : satis f retua esse etiam nunc tolerando
certamini legatum, L.: excipi posse (hoalcm), Cu.
2. (fretiu, fis), m., see fretum.
ftioo^ — ^ f rictus, ire [FRI-I to ruh, rvb down:
arbore costaa, V.: frictas ocelli Angulus,Iu.
friotns. r P. of frico.— II. P. of frigo.
tc^S^ — , — , ere [FRIG-], to be cold, becbilly,
freeze : totaa friget, T. : corpus laTant frlgentis,
he. of the dead, V. : f rigent in corpore virea, V* —
Fig^ «» ie twfftiwy be Ufelm, be languid, flag.
droop: ne frigeas in bibemis: IJbi friget, bno
evasit, haUs, T.^Tb be coldly received, be coldly
treated, be slighted, be disregarded: hisce homines
f rigent, T. : discipulus f rigens ad populum : plane
iam, Brute, frigeo: ooniio Pompei frigebat, re-
mained unnoticed: cum omnia consilia frigerent,
were of no effect,
frigero, — , — , are [frigus], to cool, refresh
with coolness: Frigerans Aganippe, Ct
frigesoo, — , — , ere, inch, [ frigeo 1 to grow
cold, be chilled : f rigescere pedes intelleget, Ta. :
frigesoens volnus, Gu.
frigldiiluB» adj, dim, [frigidus], chiUy, some-
what faint : singult&s,CL
friglLdvLB, adj. with eomp, and sup. [FRIG-],
cold, cool, chill, chilling : nee ullum hoc f rigidius
flumen attigi : ut nee Frigidior Thracam ambiat
Hebrus, H. : loca frigidisslma, Os. : Praeneste, H. :
sub love f rigtdo, H. : vesper, V. : anguis In herbft,
V. : quartana, ague, H. : annus, winter, V. : Ilia
StygiS nabat iara frigida cymbft, cold in death, V. :
membra nati, 0. : mors, V. : circum praeoordia
sanguis, i. e. dread, Y. : cui frigida m«ns est Cri-
minibus, whose eontdenee thiMci's, lu. : rumor,
chilling, H. : horror, V. — Plur, n. as msbst, .• calida
et frigida, cold and heal : Frigida pugnabant cali-
dis, O. — F i g., cold, indifferent, remiss, fed)le : in
dicendo : accnsatorious frigidtssimis uti : Frigidut
Aetnam Insiluit, in cold b&od, H. : belto Dextera,
feeble, V. : (apes) frigida tecta relinqnunt, dull, V.
— Without force, flat, iitsipid, dtUl, trivial, frigid,
vain : calumnia : verba f ngidiora.
frigOb — , f rictus, ere [FRIG-1 to roast, parch,
fry : fal>as, 0. : f rictum deer, H.
ixigfi% oris, n. ^RIG-], cold, eold»ees, coolness,
chilliness: patientia frigoris: frigus operiri, S.:
opacum, v. : amabile, H. : tantam f uit f ngus ut,
etc : ad magnitudinem frigomm remedium: prop-
ter frigora frumenta matara non eran^/ro^ C^
— The cold of wiuler, winter, frmt,' Lac mihi non
f rigore defitp V. : Ante foeam, si frigus erit, T. :
Per medium frigus, H. : loea reraissioribus f rigo-
ribtts, Cs. : intolerabilia frigora, L.-^A chill, fever,
ague : (emptatum f rigore corpus, H. : qui Frigus
eonlegit, H.—- rAtf ooMncu of death, death: letale,
0.: illi solvuntur f rigore raembrs, V. — ^ cold
shudder: Aeneae solvuntur f rigore membra; In-
gemit, etc., V. — A cold regiou, cold place : non
habitabile, O* — Fig., dowucsc, imaetivity, 0. — A
cold recq^ion, coolness, indifference, disfaeor: ne
qais Frigore te feriat, BL
iiitUlii% \ m. dim. [FRI-], a Utile rattling box,
dice-box, lu.
frxTolllfl* adj. [FRI-], trifling, frivolous, pitiful,
sorry, wordless : aura. Ph. : insolentia, Ph. — Plur,
frondstor
840
finuEMntttiiis
fronditor, Sris, m. [1 fronsl, cm itiho Uript
off Uavetj a dreiBer^pruner^ Ct, v., 0.
frondaob — , — , fire [1 frons ], to put forth
!eave», be in leaf, become grem: frondent siWae,
V. : f roiidentU Arbuta, V. : Dicae f rondere Taren-
turn, H.
fr5ndaiOO» — , — ^ ere, inch, [frondeo], to be-
come leafy, put forth leaves^ shoot: arbores frou-
descere, Ean. ap. C. : alia verno tempore tepefacta
froDdeacunt : Virga metallo, V.
frondoiuik adj. [ 1 frons ], covered with leaves,
leafy : neroora, V . : tecta, L e. treea in full leafy V. :
asa, embowered, O.
frdndomam, adj. [1 fron8],/a^ of leaves, leafy:
rami, L.: Yitis^Y.
1. froDM, Ondia,/., a leafy branch, yreen bouyh,
foliage: saligna, 0.: Nigra, H.: Neo saturantur
f ronde capeuae, V. : via interclusa f rondibus :
Spargit tibl silva f rondes, H.— ^1 garland of leafy
bougJis, leafy ehaplet : alqm victoiia f ronde coro-
net, n. : delubra deam f estfl velamus f ronde, V.
X froDM, frdntia,/., the forehead, brow, front:
froDtem contrahere, to knit: Exporge frontem, T. :
explicare, H. : ut frontem teuM, smite: ferro inter
tempora frontem Dividi^ Y. : tenuis, a low fore-
head, H. : (bovis) a modi& fronte, etc., Gs. : ovis,
0.: frons turgida comibus, H. — TKe brow, front,
eounienanoe, esqjretnon, face, look: ex voftu et
fronte amorem perspioere: verissima fronte di-
cere, truthful: reliquiae pristinae frontis : laeta,
Y.: urbana, H. : durior, shamdeas, lu. : saivft
fronte, without shame, lu.: tabella quae frontis
aperit hominum, mentis tegit — The forepart,
front, facade, van, face: castrorum, Cs. : ianuae,
0. : tabemae, Gt. : scaena ut versis discedat f ron-
tibus, Y.: oohortls, S. : una fronte castra muniunt,
on/y in front, C», : recta, the centre (of an army),
L. : prima, L. : dextra, Ta. : aequft fronte ad pug-
nam procedebat, L. : Hille pedes in fronte, breadth,
H. : inpulsa frons prima, vanguard, L. : superasse
tantum itineris pulchrum ac decorum in frontem,
L e, favorable for an advance, Ta.: Fronte sub ad-
versA scopulis pendentibus antrum, Y.: a tergo,
fronte, lateribus tenebitur,tn /ronf: a fronte at-
que ab utroque latere, Gs. : f rontes geminae, i. e.
Vi/e ends (of a rolled manuscript), Tb., 0. : nigra,
0. — F i g., the outside, exterior, external quality^ ap-
pearaneet Scauro stndet, sed utrum fronte an
mente, dubitatur: decipit Frons prima multos.
Ph.
frontal6b 18, n, [2 frons], a frontlet, metal bemd
for the forehead, — Flur, (of elephants), L.
fronto, 5nis, m. [2 frons], one with a large fore-
head,
frnotabmiM, atfj, with ti^. [fructusl abounding
in fruit, fruitful, productive, proJUaale, advanta-
geous : ager : praedia : locus fractooatssimns, Oa. :
arationes. — ^F i g., fruitful, advantageous, gainful :
virtutes generi hominum : fnietaosum est, witli
infin,
1. firaotna^ P. of fruor.
2. firuotofl, lis (frilctl, T.), m. [1 FVO-], etn en-
joying, enjoyment, delight, satisf action : volupta-
tum : beneHcium ad animi mei fmotum permag-
num, mental enjoyment : pecuniae maxtmus : fmo-
tum oculis ex eius casu capere, feast their eyes on,
N. — Proceeds, produce, product, fruit, crops : Fruc-
tum quem reddunt praedia, T. : ut cum decomo
fructus arationis peroeptus sit: frumenta oeteri-
que f ruetOs, Ta. : oonsita omnia amoenis fnictibus,
fruits, L. : calamitas fnictuum : ( oves ) f nictum
edere ex se, young.-^Produee, profit, income, yield:
quae noatros minuit fructfks vUitas, T. : aplbus
fmotum restituo suum, Ph. : (pecuniae) fmctibus
exerdtttm alere, interest: fructfis pecuniae senran-
tur, it adumulated, Gs. : f uerat ei magno f ructui
mare, L.: (pecunia) ex fructu metal lorum, L.:
totius anni : in f ructu habere, to regard as usefuL
— Fig., fruit, consequence, effect, result, return, re-
ward, success .- vitae : f ruct&s ex re p. non laetos
tuli: amoris et iudid: gloria est fructus virtutis:
ex re decerpere f ructOa, H. : Hoane mihi f mctiU
refers? O.
(frugeJlM, e), adj, [frux], thrifty, temperate, fru-
gal, provident, worthy (only comp, and si^x / see
frugi ) : ut f rugalior sim, quam yolt, T. : Yentri
nihil novi frugalius, lu. : colonus f rugalissimus :
homines frugalissimi.
firuga]ita% t&tis,/. [frugalis], economy, tenqter-
anee, thriftinees, frugality : frugalitatem virtu tern
maximam iudico: fmgalitatis existimatia — Self-
control, wortJi, virtue: summa.
fragaliter, adv. [frugalis], temperately, thrifti-
ly, frugally, eoonomicaUy : signa domum depor-
tare : vivere, H. : loqui.
frugos, um ; see frux.
Irugi, adj. inded, [dot, predic of frux], useful.
Jit, proper, worthy, honest, discreet, virtuous, tem-
perate, frugal ^f or eomp. and eup, see frugalis) :
frugi es ; ubi ? T. : frugi hominem dici : homines
plane frugi ao sobrii: Hominis frugi officium, T.:
frugi dicatur, H. : Sum bonus et frugi, H. : manci-
plum, H. — Of things : cenula, lu.
frugifor, fera, ferum, adj, [frux + 1 FER-],
fruit-Searing, fruitful, fertile : agri: messes, O.:
arbores, Ta. : alimentis insula, L.— F i g.,fryitfvl,
profitchle: philosophia: illud in oognitione re-
rum,!*
finagUegai»<»lr* [frux+l LfiO-],/rMtt^«<A<r-
ing : formicae, O.
Ihiitanifl» P. of f mor.
frumentaxliu^ adj. [ ^r^^.^iffjfj> ^f com,
.%[^W^
fruBMiitatio
841
laoiw
ng tn corn^ Cs. : subsidia ret p., gronarieB :
inopia^Cs.: navis, «for9>«A^ Cd. : lex^/or dislrib'
uting grain: caoaa. — Aa nibd. m^ a comrdBoUr^
C.,L.
firomantatid, dnis, /. [f rameiitorl, a pnmdigig
of eom^/cragiag. — Sla^, aad^wr., Ob.
frumentator, Sris, m. [framentor], a provider
of corn^ pfwrduuer ofgrtein. — Plur.y L. : ytLf^^for-
agen^ L.
frmnentor, fttus» &rl, dep. [f rumen turn], to fetch
coTfLt foroige^ purvey : erat frumentari necesse^Cs.:
in proptnquo agro, L.: fromentandi causA pro-
gress!, Ob. : legione frumeDtaiam mi86&, Gs.
frwnentom, I, «. [1 FVG-], com, grain^ har-
tested grain : dierum triginta, enough for, Ga. :
f rumenturn ex Aegypto Bcmiain mittere : f rumentt
aoenrufl, H. : advectum ex Campania, L. : teflsera
FnimenU, a ticket in the pMie dietribvUon of
com, III. : hordeom ac frumentum, vheatt Ta. :
grandia trudant f ramenta, grains of com, V.—-
Standing com^ growing grain (uau. plur,) : luzu-
riosa: framenta Id agrU matura, Cs. : /rumen tis
labor addatuBf V. : Condita poet f rumenta, harvett^
H.: oonlatio fromenti, L.: framenta non serunt,
cropt^Cs,
frnor, friictiia (P. fut. fruitflrus, C), I, dep. [I
FVG-], to derive enhgment from, enjog, ddight im
fraare, dam lieet, T. : ars f ruendi, H. : illius com-
modis, T. : id est cttiusqae propriura quo quisque
fruitur: maritimiB rebus: omnibus in vitA com-
raodis una cum aliquo, Cs. : deorum Conloqnlo,
V. : Bomno, O. : frui paratis, i. e. contentment, H. :
te, jfour wodety: Attioo, N. : ingcnium, T. : de ve-
stris Tectigalibua fruendls: iustitiae froendae
cauj& : quem ( florem . aetatis ) patri f ruendum
pnebult, L. : fades fnienda mibi, 0. — In lanr, to
hate the %t$e and er^oyment of, have the uenfmct :
Httic demus (agellura) qui fruatur, T. : certts f un-
dis : agram f ruendum locare, L.
frostra, adv. \2 FER-], in deception, in error :
Ne me in laetittam f rustra conicias, T. : uti illi
f rustra sint, S. : f nistra babitus, disappointed, Ta.
— Without effect, to no purpose, usd^y, in vain,
for nothing: auzUium suum implorari: o f rustra
meritoraro oblite meoruro, O. : tantum laborem
sumerc, Cs. : id tnceptum YolBcis f uit, L. : legati
discessere, disappointed, S. : cruento If arte carebi-
mas, H. : fortissima Peetora, V. : Expers belli, O. :
Fnutrs, nam, etc., H. — Wtthoui reason, causelessly,
grovndlesdy: te non f rustra scrlbere solere: dis-
patatio ne frostra haberetur : conterrita, Ta.
frustratlo, 5nis,/. [frustrorj, a deception, die-
uppoinlment, rendering vain : dilatus per f rustra-
tionem, L. : Gallonim, hy the Gauls, K : tantae rei,
L : ranis f mstrationibus periculo exempts, Ta.
fruAtror, itus, ftrl, d^, [frustra], to deceive, di»
appoint, trick, elude, frustrate: diflerendo sped
impetum, L. : me ipsum : custodes, L. : lugurtbaa
Bpes frustrata, S. : sat adhuc tua nos f rustrstast
fides, T. : numquam frustrata vocatOs Hasta meos,
failed to obey, V. : inceptus clamor frustratur
hiantis, u e. (Ues on their Ups, Y. : Cocoeius Tide ne
f rustretur. — Pass. : adeo frustrata spes est, ut,
etc., L. — To miss the mark, throw in vain : paud
in pluribus minus frustrati, S. — 7b make vain,
make nselen: parentum gaudia lacrimulis, Ct:
rami lento vimine frustrabantur ictOs, Cu.
frustom, X, n. [2 FERr], a piece, bit: cadere
frustum ex pidli ore: viscera in frusta secant, V. :
semesa lardi, H. : capreae^ In. : f rosta rogare^
scraps, lu.
fruteac Icis, m. [FVR-1, a shrub, bush: genus
omne f ruticum, Y. : texit Ora f rutex, 0. : Contexit
(asellum) f rutice, Ph.
frntloatiiin, I, n. [f nitez], a thicket, covert, H.
fratioor, tix\,'~^dep, [fnitex], to put forth
shoots, sprout, become biuhy: arbor, quam frutioe-
tur, Tides: fruticante pUo, lu.
fratioosas, ad(j. \fx\ii^'\,fuUofshnAs, buiky:
yimina,0.: 1itora,0.
(fk:ux),frftgis,/. [1 YXQ-^fruU, produce, pulse,
legumes ( no nom, sing. ) : tosta, 0. : ilex MuU&
fruge pectts iuTet, H.: terra feta fruglbus : fruges
serimus: frugum peroeptio: iuTentis frugibus:
LenUscus Ter fruges fundens: (gens) dnloedine
frugum capta, L. : salsae fruges (l e. mola salsa),
V. : medicatae, nu^tc herbs, v . — ^F i g., result, suc-
cess, value: industnae: se ad frugem bonam rece-
pisse, i. e. reformed: expertia f rugis (so. po^mata),
worthless, H. : permodestus ac bonae frugi, I e. of
real merit ; see also f rugu
fuat. see sum.
fSoatas, adj. [P, of fuco], painted, colored, fal-
sified, counterfeit : internosci omnia f ucata a sin-
ceris: naturalis non fucatus nitor: candor: Isdem
ineptiis fucata sunt ilia omnia.
fnoo, &▼!, atus, ftre [1 fucusl to color, paint,
dye: Tellera hjali colore, Y. : color Stercore fuca-
tus orocodili, i. e. paint made of crocodile^s dung^
H. : f ucandi cura colons, L e. um <^ cosmetics, O.
foooana, aeji, [1 fucus], pain<«f, colored, bcau'
tijied, counterfeit^ spurious: merces: Ticinitas:
amicitiae.
1. fiioaa» I, m., = ^vkoq, rock-lichen, orchil (a
red dje for woollen goods); hence, a dye-stuff,
red €^, red color : Lana medicata f aco, H. : po-
tantia Tellera fucum, H. : Tjrius, 0. — ^4 reddish
juice, bee-glue, Y. — ^F i g., ptitence, disguise, deceit,
dissimulation: fucum faoere mulieri, T.: Tenusta-
tis non f uco Inlitus color : puerilis :
facUge.ta^ H.: m« (,'>^,^,'^^^^gic
842
a. f6oil% I, m. [FBV.], a dron^ Y^ Ph.
ftienun, ftsoro, Bee Bum.
fosa, »«,/. [2 FVG-], a/ewny, «^Ai, mnjitii^
away ; adornare f ugam, T. : ab urbe tuq)i8Bima :
deflperata : exerdtiU foeda, S. : dant sese in fu-
gam niUitea: fugam capere, Cb.: parare: hostis
daro in fugam, out to Jlight^ Cs. : in fugam coni-
cere, Cs. : impellere in fugam : cum terrorem fu-
gamque feciBset, cauaed a panic, L. : fugam ex
ripft fecit, drove (the foe), L. : fugam faciunt, take
night, S. : neque hostium fugam reprimi poase^
le cheeked, Cb. : opportunior f ugae collis, S. : na-
ves eiuB fugft se Adrumetum receperunt, after
hiejiight, Cb. : quantne in periculiB fugue proxi-
Tnorum : celeres f ugae, H. — Expatriation, exile,
haniehment: Be in fusam coniecisBe: AriBtidi;
exsilia et fugae, TtL,^A Jlying, twift eouree, rapid
motion, speed : Rarpalyce rolucrem fugS praever-
titur Hebrum, V.: facilia, a swift voyage, V.:
(KeptunuB) fugam dedit, a ueift paenage, V. ;
fugam dani nubila oaelo, Jtc$ away, V. ; tempo-
mm,JUghl^ H. : (equus) Clara ante alios, lu.— ^
place of haniehment, re/iige: toto quaeret in orbe
fugam, 0.~^A meane of removal, remedy: morbi,
H. — F i e., a fleeing, avoiding, avoidance, ahunning,
MoatM ; laborum: turpitudtnis : alia honoris, Aon-
oraMe way of eaeape, L. : leti, H.
fugaoiiis, adv, comp, [fugaz], timidly^ in read-
ineaa for flight : geriiur bellum, L.
ftigatiWy P. of f uga
Ihgaa^ fleis, adj. witli eon^. and ttg}. [2 FVO^],
emt to flee, fleeing, timid, thy : lynces, H. : Gaprea,
V. : vir, H. : Pholo($, coy, H. : f ugacissimus hostis,
L. — Fleeing, swift, fleet: Lympha, H.: ventis fu-
gacior, O. — Vig.t,/Ueting, transitory: haec om-
nia: Labuntur anni, H.-^With gen,, fleeing, shun-
ntng, avoiding : ambitionis, 0. : rerum,0.
fogiendns. adf. [P. of f ugio], to be avoided, —
JPhtr, n. as tubst, : non f ugienda petendis Immi-
scere, H.
ftlglens, entis {gen, plvr, f ugientum, H.), a^.
[P, of i\k^o\, fleeing, fleeting : Italia, receding, V. :
\\xiXkm, fermenting. — iYtir. n. as tiiftW. : fugientia
eaptat, i. e. what is hard to obtain, H. — Fleet,
rapid: penna, H. — Fig., avoiding, averse to," la-
boris, Cs.
ftigiS, fflgl, — (P. fit. fuglttlros, O., Cu.), ere
[2 FVG-], to flee, ny, take flight, run away, make
off: e conspectu illco, T. : ego fugio, am off, T.:
cum roagtti pecuniA: a Troift: oppido, &.: e
manibus : ex proelio : longe, H. : Keo furtum feci
neo fugi, run away (of a slaTe), H. — Pro v.: Ita
fagias ne praeter casam, beyond shelter, i. e. too
/ar, T.— With ace.: qui currebat fugiens hostem,
H. : me inermem, H. : otIs fugiat lupus, Y. — To
become a fugitive, leave the eotmiry, go into exHe :
ex patri&, N.: A patril, 0.: in exiliom, la. —
With ace, : patriam, V. : Teuoer SaUmina Cnni
f ugeret, H. — Ih pass quickly, speed, hasten, fUt
awety: fugiens per gramina rivus, Y« : aitiena fn-
gientia captat Flumina, H. : fugiunt dies, 0. : f u-
git inreparabile tempos, V. — To watis^ djmpptiir,
pau away, perish : e pratis pruina f ugit, O. : f o*
?;iunt nubes, H. : Fugerat ore oolor» 0. : memoriane
ugerit in annalibus digerendis, an, etc, L. — To
Aeefrom, avoid, slum: oonventOs hominum, Ga. :
bunc iudloem : neminero, L. : Yesanum po4$tam, H. -
urbem, H. : vina, 0. — To flee from, av<nd,get away
from, escape : Acheronta, H. : Cuncta manOa f ugi-
ent heredis, H. : Se, H. : nullum caput Proserpina
fugit, spared, H. — Fig., to flee, avoid, shun: ab
omni, quod abhorret, etc. : Hoc facito, hoc f ugito,
T. : ooDspectum multitudinis, Ob. : laborem, Y. :
maioris opprobria eulpae, H. : iu^idum senatOs,
L. : simiii insdcDtiA mors fugitur : quod si curam
fogimus, Tirtus fugienda est : esse f ugiendam sa-
tietatam.«-With ir^,, to avoid, omit, fov^ear, be-
ware: turpiter faoere: Quid sit futarum eras,
f ttge quaerere, H. : buic triomphum deoorare f u-
gienduro fuit — To escape, get away ftrmn, elmde,
forsake: ut (animus) fugiat aciero: quoa hand
ulla Tiros vigilantia fusit, Y. : tox Moerim fogit,
Y. — To escape, escape the notice of, be tmohserved
by, be unknown to: vidtt id, quod fugit Lycargam :
quern res nulU fugeret : non fugisset hoc Graeoos
homines, si, etc. : huius v'm soientiaro : ffligit me
ad te antea scribere, I forgot: illud te noa arbi-
tror f ugere, quin, eta
ftlgitiiui, antis, adj, [P, of fugito], enoiding,
averse to : litium, T.
fagitiTas, aclj. [2 FVQ'], fleeing away, fugi-
tive : serros, S. : piscis, lu. : argentum, T. : fugi-
tlvus et erro, H. : a dominis. — ^As eubst, m,, a run-
away, fugitive dave, deserter ; ea res per f ngitiros
hostibua nuntiatur, deserters, Gs. : f ugitiroram in-
Bolentia.
ftigitOb &▼!) fttus, kre,freq. [fugio], to flee ee^
fytflee in haste, avoid, shun : miserrumus Fui fu*
gitando, T. : patrem, T. : quaestionero : neoem. Ph.
— With inf., to avoid, forbear: alqd facere, T.
lago, iri, atus, &re [fuga], to eauss io flee, put
to flight, drive off, chaee away, rout, diseomflt : ho-
mmes inernras armis: hostis, 8.: fugato omni
eqoitatu, Cs. : f ugatis equilibns, & : Indootum doo-
tumque f ugat reoitator, H. : astra Phoebus, H. :
audaoem f ugat hoc poistam. Quod, ete.^ H. : f n-
gat hoe (telnm), fadt illud araorem, eto^ O. : nisi
me mea Muaa fngaaset, banished^ O.: Satoino
rege fugato, exiled, Tb.
All, ftdnm,perf, of sam.
ftilcnmen, inis, n. [fuldo], a prop, support,
piUar: Terra nuUo fuldmineJiin^p^
Digitized by^ ^^^'^*^'^'^
848
ftmnift
liitoildkfttki»fultai, lf^U> prop ^,iBetp%^ by
frvp$t ttay^ muppoH: portiottm: caelum ▼ertioe,
I V. : viUb, nisi f alto m^ fertiir ad terrain : praviB
I f oltns male Ulia, tupporUd^ H. : f uUua toro me-
liore, retHmg on, la. : oapul f ultom, bokUnd, V. :
I foltoa obiee pQatIa,/MfefMdl V.: pedibua pruioaa,
to pret$, Pr. — Fig., to ntpport^ suttain^ ftphold:
amicom kbeatem : prope eadentem rem p. : ood-
aalom nunas virtute: totia Tiriboa falta hoatium
I acaea, L,: reoentiboa aubaidiia fulto aciea, L.:
eaoaft gnTiaaUnia rebua eat lulta.
ftilonuD, I, ft. [ faleio], a btdpoat, foot of a
uek, O.: ebarnam, Pr.: aorea falcra, V«— ^
cdimA, bMaunge^ Pr., la.
fulgens, ntifl, a4j. [P. of f algeo], shining, bright^
ddxzding^ fflutetUnff : ocali, H. : areas, H. : signia
Ckstrm, H. : Aere caput, with gleaming hefmet^ V.
— ^F i g., UhuirionM^ ^ri<ni» : imperio Af ricae, H. :
aacerdodo, Ta. ,
fdlgeo. falai, — , «re (fulgere,V.) [2 FLAG],
to Jlatk^ Ughien : ai folaerit, ai tonaerit: fulaere
ignea et aether, V.— Of oratory: (Periclea) fulge-
re tonare dictoa. — To Jta»k^ glitter, giean\ glare,
glialm^ Mne: purpara: eaelo luna sereno, H. :
mieaolea falaere gUdii, L: puerl Agmlne ful-
gent, v. : Argent! quod erat solia f ulgebat in ar-
mia, lu. — Fig., to thine, glitter, be eontpicuoua, be
illuatrioua: (virtoa) fulget hoaoribua, 11. : f ulge-
bat in adaleaeentulo indolea virtutia, N. : quae
aangvine falget lali, la.
(ftdgoX ere; flee folgeo.
folgOE; 5ri0, m. [2 FLA6-1 lightning, a JUuh
of lightnktg : Ttbrataa ab aethere, V.: notam ful-
gore dedit, O. : dextria f algoribus, C. poet. — Flaith,
glitter, gUam, brightneae, eplendor: (candelabri)
falgore oonlacere templum: veatis, 0.: fumum
ex f uigoce dare, H. : maculosoa auro, i. e. epota of
f^eaming gold, V. : aori, Ta. : atupet aciea f ulgo-
ribaa, gUtter (of plate), H. : qui dicitur loTia, i. e.
daaUng etar. — Fig., brightnee*, eplendor, glory,
renown: famae,0.: honorum, Ta.
fajgfoa, aris (plur. once fulgora, C,\ n. [2
FLAG-],/aaAtn^ Ughtning, lightning : inroixto f ul-
gara Tentia, 0. : de folgurum vi dubitare : f algura
Interpretantes : ad fulgara pallent, la.: fulgure
terrait orbem, 0. : feriunt Fulgura roontea, tkun-
derbolte, H. : publiea fulgara, i. e; things hUuied by
lightning, lu.
folgurallik e, at^. ffulgar], of lightning, of
thmnderboUe: libri, ofughuUng a$ an omen.
ftilgiurator, Oria, m. [falguro], an interpreter
of Ughtning.
lalgiirQ, — , — , ftre, impert. [fulgur], to light-
en^ (X : loTe f ulgorante, augur ap. 0.
follca, ae,/ [2 FAL-], a coot, 0., V., 0.
ISl2go» inla,/. [FAY'], eoU : fuligine al
fuUgine mgri, V. — Blaek paint: madida,
abatenil:
poetea
lu.
falls, leia,/. [2 FAL-], a coot, C. po«t.
lalmen, inia, n. [2 FLAO-l a lightning flath,
ttroke of Ughtning, ^re, ihxmderbolt: lovi fulmen
fabricati: ictu fulniloia deflagrare: falmiiie too-
tuji, 0. : f ulmine percusaua : f ulmiiiis ictOa £va-
dere, lu. : minister fulminis, H. : coatemuere ful-
mina, lu.— F i g., a thunderbolt, destructive power,
crushing Mqw: fulmina fortunae contemnere :
diototorium, L. : iusturo, lu. : Fulmen habent in
dentiboa apri, O. : duo fulmina noatri imperi,
Scipionea : verborum meoruni, i. e. resistless might.
folmlneiis, a^j. [fulmen J, of liahtning : ignea,
O. : ictus, H.— F ig., sparkling, splendid, briUiawt :
Mnestbeaa fin arms), V. — Destructive, murderous,
kilUng : da (apri), 0. : ensis, V.
folmino, — , — , are [fulmen], to lighten, hurl
lightnings; fnlminaoa luppiter, U. : Boreae de
parte truci8,y.— Fig., to thwtder: Caeaar fulmi-
uat bello, V.
fdltura, ae,/. [fulcio], a prop, support: aoee-
dit stomacho f ultura, H.
Iiiltii% P. of fulcio.
lolTHS, adj. [2 FLAG-], deep yeUoss, reddish
yellow, gold -colored, tawny: mater, H. : tegmen
lupae, Y. : cassis equinia iubis, 0. : Gaesariea, V. :
arbor comam, O. : Gamera, 6^9iMb, V. : viigae, Le.
withering stalks, 0,
fuoMnu, ntia, P. of famo.
fumeuai adj. [f umua], /Wf of smoke, emoky:
Lamina taedis, V.
fumida% a<{^*. [fumus], full of mnoke, emoky,
smoking: Taeda, v.: altaria,0.: amni8,V.
ffimlfor, fera, femm, adj. [famus-hl FER-],
producing smoke, smoking, steanUng : ignes, V .
fnmifiotis, adj. [fuma8+2 FAG-], emoking,
steaming: rougitas (tourorum), 0.
lumo^ — , — , ftre [ fumua ], to emoke, eteam,
reek, fume: navea: fumare aggerem, Gs. : cruor
furoabat ad aras, V. : ara Fumat odore, H. : do-
roiis fumabat, reeked Twith banquets^* villarum
culmina fumant, i. c. the evening meal is prepar-
ing, v. : villae incendiis fumabant, L.
fomosvui, adj^ [furaus],/u// of emoke, smoky:
tocta, V. : arae, 0»^Smok«i, emoke-dried: imagi-
nes : magiatri equituin, lu. : perna, H.
famiifl, I, m. [FAY-]« emoke, aieam,fume : f umo
excruciatua : fumi incendiorum procul videbantur,
eoLmnme of emoke, Ga. : fumo ai^ifieant haad pro-
oal abeaae, L : ater, Y. : Amphorae, oldjlavor, H. :
plena fumi ao poUinia Goquendo, T. : fumum ex
falgore dare, H. : Quae (terra^ exhalat fumoa, Y»:
omne Yerterat in {umam.haa eonettmed, S^^
844
fonilab Ut n* rfonis], a wax (oreh^ taper: delec-
Uri crebro fanali: noctem flammiA funalia vio-
cant, y. : locida, H. : Lampadibus densum, a ean^
delabrumyO.
fonambulas, I, m, [fants+ambulo], a rop$'
dancer: in funambulo Animum oocupare, T.
fanotio, Onis,/. [fungor], a dueharffing^ per-
foniianee^ exeeuHon : quaedam vel animi vel cor-
poris : muneris lllius.
fSnctiiflk P. of f ungor.
fonda, ae, /, a ding, T., C, O. : fimdis hoetes
propelli iuBsit, Cs. : fuiidft mittere glandes, L.:
stridens, V. — A caetinff-tut, drag-net : f uDda Tor-
berat amnem, V.
fundamen, inis, n. [8 fundo], a foundation:
f undamine magno Res Komana valet, O.^^Plur, :
ponere fundamina, V. : Si^ae terrae, 0. : rerum,
0. •
fondamontnm,!, n. [2 fundo].— i7un, afoun-
dationt ground -work^ hatU: agere fundamenta:
prima urbi iaoere, L. : Cartbaginis altae locare,
Y. : urbis, V. : Albam a fuiidamentis proruere,
uUerly^ L.-— Fig., a baeis^ ground, eupport, eub-
ttancey beginning : pietas fundamentam est virtu-
turn : iustitiae fides. — Plur. : consuIatOs tui : se-
nectus, quae f andameDtis adnleseeatiae oonstituta
est : iacere pacts fundamenta : col causae funda-
menta iaciantur : verecundiae.
f undator, Sris, m. [2 f undo], a/ounder s urbis,
V.
f unditii% atff. with «iq9. [P, of 2 f undo], eeiab-
litiud, fated, firm: fortunae: f undatissima familia.
fandltor, 5ris, m. [funda], a ilinger, Gs., S., L.
-^Sing. collect, : Balearis, L.
f unditii% adv. [f undus],/iioin the bottom^ from
the foiundatum: monumentum delevit: Oarthagi-
nero sustulerunt : evellere, by the roote, Ph.«-F i g.,
utterly f entirdy, totally, completely: disddiis ever-
ti : amicitias tollere e vitft : dictaturam ex re p.
tollere : occidimus, V. : perire, H. : virgo concepit
fiBmxa»m,profoundlyj Gt.
1. Aindo, fadi, f Qsus, ere [F7-J, to pour, pour
out, shed : sanguinem e paterft : Iiquorem de pa-
terft, H. : vinum inter comua, 0. : Tiiium super
aequora, 0. : lacrimas, V. : pammne Fusum est
Latini sanguinis f eplii, H. : sanguinem de regno
( i. e. propter regnum ), Ou. : ingentibus prooellis
fusus irober, pouring, L. : fusus labris amnis In-
ficit (i. e. fusa in labra aqua), Y. — To make by
melting, coit, found : quaerere, quid fusom durius
esset, H. — 7o pour from, empty, pour: duo cftr-
ehesla Baocbo hnroi, V. : pateram vaocae inter
comua, v.— 7b pour forth in abundance, eeatter,
catt, hiad, spread, extend, diffuee: segetem corbi-
bus in Tiberim, L.: res, quibns ignis excitari
potest, C».: quas (maeulas) incuria fudit, hat
ecatterod, H. : in peotorn odores, 0. : luna se per
fenestras, V. : ne (vitis) in oranis part|s fandatnr,
epread out: latlus inoendium, Cu.: fusus prope-
xam in pectore barbam, Y. : fusis circum armis,
in fuU armor, Y.— 7b bring forth, bear, produce
abundantly, yidd richly : flores : quern Maia f adit,
bore, Y. : te belnam ex utero. — 7b ihrow damn,
caet to the ground, proetrate: (hoetee) de iugis
funduntur, L. : septem Corpora (oervomm) humi,
Y. : puero fuso, O. — 7b oi/erthrow, overcome, roui,
vanguieh,put tofiight: hoetis: Oalios a delobris
vestris, L. : Ladni ad Yeserim fusi : quattaior ezer-
citOs^ L. : omnibus boetium copiis fusia, Oa. —
F i g., to pour out, pour forth, give iq», teade, Umes
verba, T. : vitam cum sanguine, Y. : opes, H. — 7b
spread, extend, dieplay: se latius fundet orator,
vfill display himedf: superstitio fusa per gentls.
— Of speech, to pour forth, utter: inanis sonos:
verba poiStarum more : carmen : ore loquelas, Y. :
vocem extremam cum sanguine, Y. : prcces, Ta.
2. fondo, &vl, fttus, ftre [fundus ], to lay the
bottom, make a foundation, fo^md, b^n: poppis
fiindata carinft, O.: sedes Fundatur Yeneri, u
founded, Y. : dente tenaci Anoora f undabat navls,
fattened, Y. — F i g., to founds eetablieh, fix, eon-
firm: imperium: res p. praeclare fundata: legi-
bus urbein, Y. : suas opes, Cu. : nitidis fundata
pecunia villis, utdl laid out, H.
ftindaa, I, m, [FVD-], th^ bottom^ Umeet part :
armari fundum exseouit: maria, Cu. : Kerens del
aequora fundo, Y. : largitio fundum noo habet,
there is no end of giving.-^ A piece ojf land, fann^
estate: mancipio fundum accepi: in fundo Fo-
dere, T.: latis otia fundi8,Y.: cultus, H.: nostri
fundi calamitas, T. : pulcherrimus populi R. —
Fig., a bottom, foundation: Phrrgiae res vertere
fundo (i. e. f unditus), Y. — In public law, an author-
ity, approver : nisi is populus fundus factus esset
fanebrla^ e, ac(j. [funus], of a funeral, funeral^
funeral: epuluro: eupreesijH.: contio^ — ^Pfwr.ii.
as subtt., funeral ritee, C,~»Deadly, mortal, fatal^
crud : bellum, H. : sacra, i. e. human offerings^ O.
funerana, ocj/. [funus], of a funeral, funeroat:
f(Kce&^ fHneral'torche8,y, : frons,t9r4a/A ofeyprets,
Y." fatal: torris,0.: bubo^dtama^O.
(funero), — , itus, are [funus], to bury: prope
funeratus Arboris ictu, kiued, H.
funeato, &vl, &tus, ftre [funestus], to pollute
with murder, defile with daughter: aras bostiis:
contionem contagionecaraificU: gentem, dta^raec,
lu.
fiineatua, adj. with eomp. [funus], causing
death, deadly, fatal, destructive, pernicious, caUam^
tous,moumfw',dHmal: eiussecuris: teroplisfune-
stos ignis iiiferre: tabes vcneni,0. : taxus,0. : sce-
lus, Ph. : f unestior dies pqgn%e,v-9^em funeatam.
S46
foiilMmdiift
BettataL — FUUd mih mUf&rtun€, faial^ moum/W^
9md: -eapilli, O. : manOs, I e. </ a mowmtr^ 0. :
familia Fabi morte, in numming^ L. : annales, i. e.
UtU of tha deadfJj,: littera, mtrnminff^ O. : oin«n,
Pr. : f unestum est a f QrU viro iugulari, f uneatiua
ab eo, etc.
fdngor, fdiictais, 1, dtp, [1 FVQ-], to bu^ one-
ml/^ be engoffedf perform, txeeute^ lukninuier, dut-
duaye, cbiervey do: maneribos oorporis: virtutis
monere: btrbaronim more, obaerve, N. : officio,
perform T Yerniliter offlciis, CL: dapibus, haee
done with^ 0. : caede, murder^ O. : morte^ die, 0. :
Biraalacra functa sepulcris, i. a who have had ez-
periemee of Imrial, 0. : Yioe eotis, eerve at, H. : ter
aeYo functus senez (Neslor), eurvwedf H. : Virtute
fundi duces, tahoee dtUy u done^ H. : possunt oculi
fungi suo munere : officium, T. : mlUtare munus,
N.: a]qd muneris in rem p., render; muneris fun-
gendi gratia : ad suum munus fungendam.
fimgina, T, m., = airoyyoci a munhroom^fungui :
prateujiis, H. : pluviales, 0. — A eandle-wnuff^ lamp-
black on a trick, V .
fonlcilliuik I, m. (2im. [ funis ], a dender rope,
cord.
fOnis, is, m. [1 FID-], a rope, eheet, line, cord:
ancorarias, Cs. : pro funibus catenae, Cs. : per ex-
tentum funem ire, the tight-rope, H. : religatas ab
aggere, O. : ab litore funem mmpitc, v. : iubet
solTi fonem, V.— F r o v. : Ne curren te retro funis
eat rotA, leei the whed run back and the cord come
off, H. : seqiil potins quam dooere funem, i. e. to
foUow than to lead, H.
fwillB» eris, n. [ FAY- ], a funeral proeemon,
funeral ritee, burial, funeral : funus interim Pro-
cedit, T. : adiutare funus, atieful, T.: ezsequias
iUiue funeris prosequi : maeror f uneris : acerbissi-
mum : oelebrare, L. : patemo funeri omnia iusta
solrere: militare, L.: tuum, H. : funerum nulla
ambitio, Ta. : viromm fortium f unera : nee te, tua
f unera mater Produxi, thee (or rather) thy funeral,
V. — A dead body, corpee : menm, Pr. : lacenim, V. :
senum ac iuvenum funem, H. — The ehades of the
dead, manee, Pr. — Death, violent deat/i, murder:
ICaturo propior fanerf, H. : crudele, Y. : qui pa-
trios foedasti funere voltQs, Y. : quae f unera Tur-
nus Ediderit, Y. : praetexero funera sacris, i. e.
euieide, Y. — Fig., deetruetion, ruin, fall: rei p.:
Capitoiio Funus parabat, H. : tot funera passi, Y.
— Of persons, a pent, deetroyer : duo ret p. funera.
far, f flris, fit. [ 1 FER^ ], a thief: noctumus :
fnres aerari, S. : magnus ex Sicilia, i. e. extor-
tioner.— As a term of abuse, thief, rascal, rogue,
knave: u( cum fure disputabo: audent cum talla
fures,Y.
(foxioitor), adv. [furax], ihieviehly; onlj st^. ;
domos f uraeissime scrutari.
fSritoSt adj. [P. of f arorl in eeeret, by eteaWk :
patri quos Circe f urata oreavit, Y.
foraac, Scis, <u(^'. with eup. [ 1 furor], given to
Uealifig, thievish: servus: furacissimae manOs.
fnroa, ae,/. [1 FOR-], a two-pronged fork:
bicomes, Y. : valentes, Y. : furcis detrudi, L. —
P r o V. : Naturam expellas f urc&, tamen usque re-
corret, with violence, H. — A fork-thaped prop, ^it
stake, triangular brace: furcis spectacula sustinen-
tibus, L. : furcas subiero oolumnae, O.—- ^ wooden
yoke (on the neck of a slave, for punishment) :
per circum furcam ferens ductus est : servus sub
f urea caesus, L. : sub furca vinotus, L. : Itrfs sub
furcam, H.
fnroifer, eri, m. [furca + 1 F£R-], a yoke-bearer^
gallows rogue, hang-dog, rascal, T., 0.
furoiUa, ae,/. dim. [furca], a little fork, pUch-
fork : f urclIU eztrudimur, i. e. violently,
fttrcula, ae,/. dim. [furca], a forked mrop:
suspenso furculis ab hoettbus muro, L. — Plur., a
narrow pass: Oaudinae»L.
InreiiB, ntis {gen: plur. ntom, Y. ), atff. [P. of
furo], raging, wUd, mad, furious, distract^: in
iambos Misit furentem (me), H. : sponsa, inured,
Y. : f urens animi, v. : animis, Y. : flammae, Y.
forenter, adv, [furens],/iirtot»(y; irasci.
furfures, um, m., bran : Furf uribus conspersus
panis. Ph.
tuiiSL, ae, /, [FYR-], a fury, scourge, curse:
furia ac pestis patriae (Clodius): iuvenem tam-
quam furiam huius belli odi, L. : voces furiarum
duarum, witches, H.— In plur., violent passion, rage,
madness, fury (poet.): ob noxam et furias Aiacis,
Y. : ubi concepit furias, becmne furious,Y ,\ Erao
omnis furiis surrexit Etruria \ustAa,just wrath, Y.
— The three goddesses of vengeance, Furies (Alecto^
Hegaera, and Tisiphone) : ut eos agitent Furiae :
scelerum Furiis agitatus Orestes, Y. : demens ac-
tus Furiis, driven mad by, H. — Avenging spirits,
tormenting spirits : furiae Catilinae : amens, agi-
tantibus furiis sororis Tullia, L.
furialio, e, at{j. [furia], of the Furies, like the
Furies, furious, ragtng, dreadful, fearful: taedae:
Alecto furialia membra Exult, Y. : caput Cerberi,
H. ; arma, i. e. of the Bacchantes, 0. : vox : carmen,
L. : caedes, 0. : Testis, driving mad, C. po^t.
fnxlalitttr, adv. [ f urialls ], /Mmus/y, madly:
odtt,0.
fnxiatus, adj. [P. of furio], enraged, maddened,
wild: mens, Y. : fgnes (amoris), O.
ftuibuudus, adj. [FYR-], raging, mad, fu-
rious: homo: taurus, O.: latronis impetfks: Dido,
y.~^ Filled with prophetic inspiration, inspired:
vatum praedicUones:^^|l^(V^oOgie
Idilo
8M
ftitlito
forio, — ^1 Atu8, ire [furia], Co drive mad^ mad-
den, infuriate : matres equorum, H.
furiosa, adv. [f uriosus], madfy * alqd faeem
fnxlosns, «<(/* ^'^ conw, uid jvp. [furia],y«2{
ofmadnesf, mad, raging, p/triom : ego te non fu-
noBum putem ? : inulier Bcelere : bello Thrace, H. :
genus dioendi : inoeptum, L. : f urtosior amor, 0. :
furiosius peccatum, H. : alqs furiosisBimus : tibia,
maddening, 0.
fumns, I, m. [2 FOR-], an wen : f amis torre-
bant farra, 0. — A bakery: a fumo redeuntes, H.
— AJire-place: f umoa laudat, H.
(faro), — , — , ere [FVIU], to rage, rone, he
out of onie mind, he mad, he furioue : valetudi-
nia vitio : inquirara, quid sit f urere, etc., H. : re-
oepto Dulcc mihi f urere est amioo, plag the fool,
H.: luctu filii, he distracted: dolore, 0.: Inachift,
to he madly in love with, H. : furebat, se vexatum,
eta: te reperire, is madly eager, H. — Poet.:
hone sine me f urere ante f urorem, V.— ^f things,
to rage, he furious: furit musitibus aether Con-
CU8SU8, y. : ignis in stipulis, v . : Stella leonis, H.
1. faror, &tns, &rf , dtp, [fur], to steal, purloin,
pilfer: alqd: orone genus furandi: in furando
manibus suis uti (of literary {heft) : (libram) abs
te: dvitatem, obtained by fraud: leases oculoe
f urare labori, i. e. vfithdrate, Y. : speciem alcuius,
i. e. asstime, Pr. : patii equos, take away secretly,
Y, : furandi melior, i. e. in stratagems, Ta.
2. furor, oris, m. [ furo ], a raving, rage, mad-
ness, fury, passion : cuius furor oonsederit : Ira
furor brevis est, H. : furore impuhius, Os. : Catili-
nae, S. : luno acta furore, V. : se ooroitem illius
furoris praebuit : iam hie conticesoet furor, excite-
ment, L. : civilis, dissension, H. : multitudinis : siro-
plexne furor (est) Perdere ? etc., is it not worse than
folly f lu.: Mille puellarum furores, /xiwioTU /or,
U. : ut tibi sim furor, a cause of anger, Pr. : maris,
rage, Tb. : caeli, Ct— Prophetic fren^, intpiration :
ea (praesagitio) furor appellatur : Ut cessit furor,
v.: Taticinos concepit mente furores, 0. — Pas-
sionate love, eager desire : caeca furore, Ct. : equa-
rum, v. : mille puellarum furores, H. — A loved
one, flame: sive mibi Phyllis esset Seu quicoroque
furor, V. — P e r 8 o n., Mtf god of madness, Bage :
inpius, V.
f5rtim, €ulv. [f nrtum], by stealth, secretly, priv-
ily, furtively, dandestiniy : inter se asptcTebant:
profeotus clam furtim, L. : Huno mandarat alen-
dum regi, V. : ilium Educat, 0. : senatQs consul-
turn factum, L. : fuilim roagis quam beUo,'Ta.
furtive, odv, [furtiTUs], stealthily, secretly, fur-
tively: data munera, 0.
fSrtiTos, adj. [ f urtum 1, stolm, purloined, pU-
fsred: lana, H. : colores, H. : an noctn, tamquam
lurtiva (signa) deportabuotur? as if stolen, L,-^
Sservt, hUden^ toncmled, fisfHiH^ dastdettUux iter
per Italiam: amor, V.: quern Rhea FurtiTom
partu edidit, V.
fart5, euh, [ fartmn], by stealth, sservtiy: tibi
oognita, 0.! (obeidee) subduxistis, L.
fiirtnm, I, n. [1 FERr], theft, robbery: doml
fnrtum fecit : furtt se adligare, T. : in farto eon-
prehensns, Os. : ubi ores f urto periere, H. — A
stolen thing : oogi f urtum reddere : dum (poer)
furta ligurrit, H. — A secret action, crafty deceit^
trick, artifice, stratagem: hoatibus panra farta
temptantibus, L. : hand furto melior, Y. : forto
laetatus inani, Y.: furtis dedpit hotten, O. —
Secret love, intrigue: narrare dulcla furUy Y. :
Hoc f urtum nescire, O. : .tanri, Y.
faraiioula% I, m. dtm. [fur], a petty, thief, pU-
ferer,
furvus, a4;. [ FYR- ], dark, gloomy, ssoarihy,
black : Proserpina, H. : antra, 0. : gens {l e. Mau-
rorum), lu.
fluoina, ae,/., a three-pronged spear, frideni:
dant (deo) f uscinam : Gracchi, lu.
ftiBOO^ — , — , Are [fuscus], to make swarthy,
blacken : ooipora campo, 0. : dentes, O.
iusoa% adj, [FYR-], dark, swarthy, dusky, taw-
ny: purpura : comix : Andromede, U. : alae (noc-
tis), \,^^Husky, hoarse : vocis (genus).
fama, adv, with eomp, ffusus], eopioudy^ dijuse-
ly: multa dicere: haec dispntantur fusius.
fnsilia, e, <«&*. [FY-l, molten, fiuid, liquid: au-
ram, O. : argilla, soft day, Os.
InalOb Otiis,^. [FY-], an outpouring, ^Mon:
eius (dei) animi oniYersa.
failti% is, m. [FEN-], a knobbed stick, eu^gei,
staff, dub: recisos Portare fastis, H. : non opus
est verbis, sed f ustibas : mttlae caput f uste dolare^
H. : f uste aperire caput, lu. : alqm fusti necare,
Ta. : formidlne fustis redaeti, H.
fostuarinm, I, n. [fustis], a cudgdUnff to death
(for desertion, etc) : fustuarium merore : f ostua-
rium mereri. L.
1. fasaa» atfj. [P. of fundo], stretched out^ ly-
ing, recumbent, prostrate : in herbA, 0. : humi, O.
— Spread out, extended, broad, large, ample : (a€r)
f usus : Galloram f usa corpora, fuU, L. : crines,
fiowing,Y,: fosus in pectore barbam, Y.— F i g.,
copious, diffuse, flowing, free: genus sermonia. —
At ease, cardess : per moenia Teucri, Y. : per her-
bam,Y.
2. fvmuM, 1, m., a ^nndU, Y., Ot, Tb., 0., la.—
Of the Fates, Y.,0.
fiitUo, futiliB, futllltaa, see futti-.
luttila, is, II. [FY-1, a water-vessel, broad above
and pointed bdow^ used inj
Digitized by
ftitftllto
M7
ftittUis or fatlliB, e, «fr. [IT.], Oai 4miUy
jxmn out^ thai eaimoi eoniam : oanes, that 9&id
their exerement through fear^ Ph. : glades, hrittU^
y . — F i g^ HnUm^tworA^^ votn, worihUn^ ftUUt t
Serros, T. : haruspices : oonsiliia habkui non fuU
tilia auetor, y . : aenteatiae: laetitiae: lingua, Ph.
fnttmtis (futU-). atift,/ [futtilisj, y>arthle8$'
ne$tf enqjHnem, vanity : plena futtilitatn.
futnSb — *» -", ere, to Amw carruU eonmetiom^
ftstiirus, a({^. [P, of sum], going to be, yet to be,
to eome^/ttture : res: tempus: pesti devota futa-
rae (Dido), y. : Tindicee, expected, L. — As ntbtt, n.,
thefuhtre: ignarus futari, L. : baud igiiara f ata-
ri, y. : fatura prospicere.
fotutiOb onis,/. [futuo], topulation^ Ct
Gt.
gaesam (gM-X ^> ^ [Oeldc], a heavy ironjave-
Uh (of the Gauls), Gs., L., y.
galbanfw, a<(f. [galbanum ss xaXjSdyq, the
sap of a S^an plant], of galbanum: nidor, v.
gidbina, drom, fi. [ galbos, greenish - yellovr ],
paie grtem garmenU (se. ▼estimenta), la.
galea, ae,/. [2 GAL-], a hdmet, head-pieee (usu.
oC leather): ad galeas Induendas, Gs.: galeae
Yirikm, y., T^ — Of bronie: aerea, y.: galeae
aeneae : Idres, H.
galoatus, adj. [galea], helmed, wearing a hel-
met : Minerva.— As aabet. m., a helmed warrior, In.
galeritna, adj, [galerus], wearing a hood, ruttie
w attire, Pr.
eap : f uWos fupi de pelle galeros, y. : longus.
galems, I, m. [galea], a conical cap of leather,
fnt eap : f uWos fupi de " ' •• .
lu.— ^ wig : flavus, lu.
1. Oalla, ae,/. / see Gallns.
2. galla, ae,/., a gaU-appU, g<dl-mU (an exores-
oeace on the oak, caused by insects), y.
OaOi, oraro, m. I. See 2 Oallns.— IL 7^
prieate of Oybele (noted for effeminacy), Lt, H., O.
"-In jest called Gallae, Aram, Gt
OalUea, ae,/., a OalHt ehoe, gtdoeh,
g«]lf««, ae,/. [1 gallusl, a hen, domettic hen,
0^ G., H.: Galhna. ceeiuit (a prodigy), T.'—
P ro r. : gallinae ftUus albae, i. e. of fortune, lu.
gallinaoena, odL [gallina], of hnu, offomU :
ffdias, a pouliry^codt,
gallinariua, I, m, [gallina], a keeper of poultry.
1. gallua, X, m. [1 6 AR-], a cock, domestic cock :
gallinaceos: gallorum cantus, crowing, H., lu.
2. GaUiuv adj., of Gaul, Oallie, G8.--As euhd.
m., a Oaul, Gs.— iYiir., ths Oaule, Gs., G., L.
ganaa, ae, /., an ealing-houte, eook-ahop, ordu
mary (of bad repute) : ganearum nidor. — bieewo'
Hon : ganeis cdiifectus : libido ganeae, S., L., Ta.
ganao^ dnis, m. [ganea], a ghUUm, debau^ae,
T.,G,,&,Ta.,Iu.
ganemn, X, n., an eating'home: abdnctus In
gsneom Aliqno, T.
gangaba, ae, m. [Persian], a porter, Gu.
Qangetloiia, adj., of the Oangee : Ugris, 0.
gauinio, — , — k Ire, to bark, marl, growl: Quid
illeganuit? T., lu.
Qaramantla, idis,/. ocf^'., of the OaramanUe:
nymplia, I e. African, V.
garon, see garum.
gwrdOf — > — t iro [1 OAR-], to chatter, prate,
prattle, chat : 6arri8,^u talk tdly, T. : impunitas
garrieudi : quioquid In buccam : anills f abellas, H.
garnilitas, &tis, /. [garnilus], a diatiering,
babbling, prating, garruuty : Bauca,0.
gamUna, a^. [1 OAR-], Mattering, prattling,
prating, talkative, gamUoue : garrulus est, a chat*
terboz, U. : garrula ilia, teU-tale, T. : ales (i.e. cor-
nlx), O. : hirando,y. : hora, of goetip, Pr. : rivus,
0. : lyra, Tb. : perioula, exadUu Udee of peril, lu.
gamm or garon, x, n., ss yapov, a rich eauee
made of email Jieh, H.
gandena, entis, adj, [P. of gAndeo]joyfid, glad^
cheerful: animo gaudenti : Amor,y.
gandeo, gftylsus, 6re [OAy-], to refoiee, be
glad, be joyfid, take pleasure, be pleased, delight :
gaudeat an doleat, H. : dubie, 0. : si est uUus gau-
dendi locus: salvoiu te advenire, T.: qnem socii
venisse gaodeant: beneficium accipere, T.r MotOa
dooeri lonicos, H. : gaudet tuens (equos), sees with
deUght, y. : Qaudent scribentes, H. : quod erat eo
nomine: gaude, quod spectant oculi te mille, H. :
in puero, Pr. : malis, T. : aequitate iustitiaque :
inperio nirois, S. : sorte tuft, H. : (Aiace) inhumato,
gloat over, H. : de Bursft : hunc scio roea gavisu-
rum gaudia, T. : videte, quid se gavisum dicat :
quod gaudere posset, hoc fuit, O. : Gaudes, si ca-
merom percusti forte? H. : mi hi gaudeo, te aroo,
as for myself: gaudet se attollens Appenninus,
y. — With in sinu, to r^oice at Jieart, be secretly
glad: ut in sinu gaudeant: in tacito 8inu,Tb. — In
salutation : Gelso gaudere refer, greet for me, H.
gandium, I, n. [GAy-], inward joy, joy, glad-
ness, ddight: gaudmm atque laetitiam agitabat,
S. : Prae gaudio ubi sim nesoio, T. : lacrimo gau-
dio, T. : gandio compleri:
>conti-
848
nere gaudium non potaerunt, quin, etc, L. : nox
gaudio Ueta victoribus, To. : gaudiam peruniloai
saltfiB Buperati, L. : feminanim gaudia insignia
erant, eqoreinofu of ddight^ L. : qaibus gaudiU
exsultabia?: ^udia quanta fuerunt! fl. : mea
gaviaunis gaadia, T. : scin me in quibus aim gau-
diia? T. — Pro 7.: Gaudia prtncipiam nostri aunt
doloris, 0. — ^Person. : mala mentis Gaudia, i. e.
Malice, Y. — Seiuual pUature, et^oyment (usu.
plur.) : pestiferum, L. : dediti corporis gaudiis, S. :
impermissa, H. : gaudia sumit, 0. : Gaudia quanta
tuli I enjoyed, 0. : quanti sibi gaudia oonstent, lu.
— A joy, caute of jew, wuree of pleature, deliffht :
duci false gaudio, T. : eaudium clade foedatnm
est, L. : fugiunt tua gaudia, O.
gauaape, M. e, plur. a, n., s ya
rough wooUen doth: purpureum, H., O.
gavimis, P. of gaudeo.
gaaa, ae, /. [Persian], a tretmire, royal treof-
ury: regia, N., Gu. — A treasure, richee, wealth:
ab auro gs^Sque regift manfts oohibere : Hieronis,
L.: agrestis, store, y . — Plur,: beatae Arabum, H.
gollde, adv. [gelidus], coldly, indifferently:
ministrare, H.
gelidua, a4j. with eomp, fgelu], icy cold, very
cold, iey, frosty: Lirem gelldlorem faoit: aqua:
prulnae, V. : loca propinquitate montis, L. : Hae-
mus, H. : foci, L e.JlreUes, 0. : tyrannus (i. e. Bo-
reas), 0. — ^As eubet./. (se. aquaX ice-cold water, ice-
water : foribusque repulsum Peif undit gelidS, H. :
oalidae' gelidaeque minister, lu. — Icy cold, cold,
etijf: corpora, 0. : artQs, 0. : senectS Sanguis, V. :
fngore pectus, 0. — ChiUing, etiffening: mors, H. :
metus, 0. : tremor, V.
gelo^ — , — , are [gelu], to freeu, congeaL-—
Fig.: pavldo gelantur Pectore, etiffened, lu.
(geluX (tbL gelQ, /roff, cold, ice : membra torn-
da gelu, L. : gelu Flumina oonstiterint, H. : Rura
gelu turn olaudit hiemps, Y. : tarda gelu senec-
tU8,V.
gemebtindtia, adj. [gemo], groaning, eighing,
0.
gemelllpani, ae, a<y.f. [gemellus +2 PAR-],
twin^bearing, mother of twine : dea, 0.
gemellna, aefj. dim. [geminus], bom together,
twinrbom, twin- : f ratres, 0. : fetus, 0. — As eubet.
m., a twin : gemellos conixa reliquit, V., Ct., 0. —
Paired, doMe : legio, fonned of two legions, Gs.
— Beeembling, very like: par fratrum atnore ge-
mellum, H. : cetera paene gemelli, etc., H.
gemeiu» P. of gemo.
gemlnatldb onis,/. [gemino], a doubling: ver.
borum.
gemlnatuB, a^. [P, of gemino], twinned,
equal: cacumina, ll : consulatQs, consecutive, Ta.
gaailno^ ftvl, Atns, &re [geminus], to doMe:
victoriae laetitiam, L. : facinus, rqoeat, 0. : consu-
lattts, rmeated, Ta. : nisi caves genynabit (ac fa-
cinus), ao it e^in, T. : sole geminato : ita gejni-
uata urbe, L. : voh^iiarO. — To pair,'cmaUe, join,
unite: u( Serpep4vuribu8 geminentur, H. : acuta
aera, strike U^ethef^.
gominiu^ qjjj^tbom together, twin-hom, twin- :
f ratres : sbro'res,^. : pueri, V. : partus, L. : Nee
gemino bellum Qinlitur ab o?o, x, t. the two^eggn
laid by Leda as tfewttn, H. : Quirini, lu. — »Ptur,
m. as subet., twine: geminorum formae : qudniain
gemini essent, t^— ^Paired, double, twofold, both,
two : lucemae luinen : nuptiae, T. : Somui portae,
V. : voragines ^finr. : acies, eyes, V. : cruor, i. e.
tiso deaths, O. : Chiron, of two natures (a centaur),
0. : Cecrops, i. e. fudf Greek, half Egyptian, O. :
geminis ezsurgit mensa locemis, seen dcmbU, In. —
Keeembling, similar, like: nequitil: DolabeUa et
AntonittS, geminum in scelere par: illnd oonsiliis
Catilinae et Lentuli, common.
gemitna, lis, m. [gemo], a sighing, sigh, groan,
lamentation, complaint : ut urbe tota gemiius fie-
rce: civium gemitu commoveri : clamor permixtus
gemitu, &: GemitOs abetine, T.: extremos ciet
gemitOs, Y. : ad gemitas volneruro, L. — Pain,
sorrow : Danai gemitu atque irS conlecti, Y. — Of
things, a groan, hoaree sound: gemitum dedere
cavemae, Y. : dat tellus gemitum, Y.
gemma, ae,/. [GEH-], a bud, eye, gem: tur-
gent in palmite gemmae, Y.— A precious stone,
jewel, gem: gemmas oo^mere: pocula gemmis
distincta: omatus ronltis gemmis: maior, lu. — A
wrought gem : ut gemml bibat, a gMet carved of
a predoue stone, Y. : signat sua criroina gemma,
seal-ring, O. : Aj^it ipsorum quos littera gemma-
que, lu. — An eye (of a peacock's tail), 0.
gemmaii% ntis, a4j. [P- of gemmo], dseksd with
jewels, jewelled : sceptra,0.
gemmatna, ac{;. [P. of gemmo], set with jewels,
jewelled: roonilia, O. : anulus, L. : pocula, lu.
gammana, adj. [gemma], eet wUh gems, jew-
elled: trulia: iuga,0. — Glittering, jewdlsd: cauda
(of the peacockX Pb.
gammifer, era, erum, adj. [gemma +1 FER-],
pi-oducing gems : mare, Pr.
(gemmo), — , atus, &re [gemma], to put forth
buds, bud, gem: gemraare Tites dicunt
gemo^ ul, — , ere [GEM-], to aigh, groan, la»
ment: quis tum non gemuit?: cum templa ge-
merent, were in mourning g extrema gemens, in
the death agony, Y. : quadrupes soocessit gemens
stabttlis, panting, Y.-^With aec, to sigh over, be-
moan, bneail, lament : haec : flebiliter Itjn, H. :
Amyci casum, Y. : casQs urbis, lu, : una voce om-
nium gemi : paucis ostendi gfsmi$vJ(-A arbor fia-
Digitized by VjDOV IC
840
gellari gemait sua robora, 0. — To moan: nullo
gemit hie tibicina oornu, lu. : Neo gemere oeua-
bit tni-tur ab almo, V.: Doctua gemait, Pr.— 7b
groan^ creak: gemens Bosporus, H.: gemuit sub
pondere cyraba, V. : gemetis rota, V.
genao^ Arum,/., ike eheehi: eminentea: ex-
sangiies geoas : Eff usae genis lacrimae, V. : siccat
genas, O. : mihi prima genas vestibat flore iaven-
ta, V. : Expilat genis oculos, 0.
Senealosm^ I, m., s yeveoX^yoc, a genealoffiti,
Seaar, eiii m. [GEN-], a daughUr'a kwAandy
mm-iu'law: Ulnm generum capimu8,T.: generi
nuptwe: cum sooeris generi non lavantur: suus,
Ga. : gener auxiliam Priamo ferebat, I e. vMing
toUa aflw<«/aip, Y.— ^ 9ifUt^$ kutband, brothmr-
in4aw : regis, N.
geiiMrilia» e, adt, [genus], of a tp$emypen€ne :
caDMdtxHao,^~Of iUl, ffmenu: quoddam decorum.
generaliter, ath. [generalis], in ffeneral^ gm-
eraUy: definire.
ge&eratizn, <id», [genua], hy kinds, by tpeeiet,
in dauet, in detail: ab uniyer8& provinciS genera-
timque ab singulis eius partibus dtlig^tar : eopias
eduxenint, i. e. by natiotUy Cb. : omnibus graiias
agit, to each appropriaidy, Ce. : sacra perpensere,
h.'-OeneiroUy,tn gmBral : singillatim potius quam
generatim loqtii : omnia amplecti.
generator, 6ria, m. [genero], a btgetter^ pro-
dueer : suus : Acragas equorum, v.
genero, avi, Stns, are [genus], to begnty proere-
ate, engender, produce, create : nominem : quem
generasse Telon Sebethide Fertur, V. : Unde nil
niaius generatur ipso (love), springe, H. : generati
a naturi: generatus ab illo, O. : aliam ex aliS pro-
iem, V. : seraina, unde essent omnia generata :
seminata generanUa ranas, 0. : generandi gloria
mellis, y. : exemplam generaium (opp. aetemnm).
( genexoee ), ode, [ generosus ], nobly. — Only
eomp. : generosius perire, H.
gener5sii% acff, with eomn, and eitp, [genus],
of noble birth, wdl-bom, nobfe, eminent: stirps:
sanguine Teucri Anaxarete, O. : nemo generosior
est te, H. : existumo fortissimum quemque gene-
rosissimnm, S. : atria, O.— O^ a good kind, noble,
ffiperior, exceUent : pecus, V. : generosum requiro
(vinum), H. : fios, 0. : Insula metalHs, V. — F i g.,
ttoble-minded^ magnanimous, aenerous : rex: gene-
rosum dioere hunc, lu. — NMe, dignified, htmora-
ble: ortus amicitiae : virtus: forma.
, is,/., ssytvfoiC (birth), a natal-star,
inspectft genesi, lu.
I (-nieta), ae,/., ihs broom^plant, V.
genetiTlul (not geni-X a<fj, [genitus], of gen-
eration, of birth: imago, original nature, O. :
nomina, L e. o/ a family, 0.
genetviz (not geni-), leis,/ [genitor], she that
has borne, a mother : Paret dictie genetricis, Y. :
magna deQm, Cybele, Y. : frugum, i. e. Ceres, 0.
ge&ialie, e, tulj. [genius], of generation, of
birth, nuptial, genial: lectus, <& OrtddZ-M: torus,
Y. — As mibst, m. (sc. lectus) : in hortis Sternitur,
Iw. : detracta ea geniali, h,—Of enjoyment, pleas'
ant, delightful, joyous, agreeable, festive, genial:
festum, 0. : dies, lu. : hiemps, Y. : serta, O. : pla-
tanus, i. e. under vfhieh festivals were held, 0.
genialiter, adv, [ genialis ], jotfio/Zy, merrily,
genially: festum egit, 0.
genioulatas, aeff. [geniculum], having knots,
knotted: culmus.
genista, see genesta.
genitalia e, a^. [genitus], of generation, of
birth, fruitful, generative : quattuor corpora, the
four elements, 0. : semina, Y, : arvum, Y. — As
subst,f,, goddess of birth, a surname of Diana, M.
(genitivus), see genetivus.
genitor, oris, m. [ GEK- ], a begetter, parent,
father, creator, sire : sui : dubius, 0. : Pelopis, i. e.
Tantalus, H. : profundi, Hq^iune, 0. : Quirine Ur-
bis, 0. — A source, cause, origin: quae (vocabula)
genitor produxerit usus, H.
(genitiiac), see genetiix.
genttnms, genitoa, PP. of gigno.
genius, T, m. [GEN-], a tutelar deity, genius :
loci, Y. : genio (popnli K.) bostiae caesae, L. : eras
genium mero Ourabis, H. : acceptus geniis De-
cember (because of the Saturnalia), 0. : te oro
per genium tuom, T. : te per genium obsecro, H.
^■^Taste, inclination: Soom defrudans geniom,
T. — Ihvphetic skill: Nemo mathematicus genium
indemnattts habebit, lu.
genOb — ^1 — t ere [GEN-], to beget, bear. — Pass.,
to be bom: si mihi nllus genitur, old form. ap. C. ;
see gigno.
gens, gentis,/. [GEN-], a race, dan, house (of
families having a name and certain religious rites
in common): Minucia: darissima Comeliorum,
S. : patres malorum gentium : minorum gentium
patres, L. : gentis enuptio, the right of mai'rying
out of her gens, L. : peritirus, sine gente, i. e. of no
family, H. : roaioram gentium di, of the highest
rank: dii minorum gentium, of the inferior or-
ders: raaiorum gentium Stoicus, i. e. eminent. — A
descendant, offspring, representative: deCkm gens,
Aenea, Y. ; of. herotfs, deQm gens, Ct : (equos) in
spem submittere gentis, Y. — A tribe, brvod, crew :
ista Ckxiiana. — A race, spedes, breed: liumana,
C, H. : haec (i. e. volpes), 0. — A race, tribe, peo.
pie: eiusdem gentis (esse): Suebi, quorum non
una gens,Ta.: exterae gentes: exerottus oomposi-
to. ex T.rii. gentlbug^,^^: J^r|^oij5{5g^J20ppi.
890
dum TheBSalite, quae gens miBerftt, etc,
/y, Gs. : omnee etui gentia civea, N. : ine gentium :
ubicumque terrarum et gentium, tn (he world:
ubinam gentium sumus? on earth: nusquam
gentium, T. ; tu autem longe gentium, /ar awap
m the world: minime gentium, 6y no means^ T.^-
Flur.f foreign naHxme^ foreignere : duretque gen-
tibus amor nostri, Ta. — A region^ eountrg: qui
Gataoniam tenebat : quae gena iaoet, etc
gentloiu, a4f» [i{®°"]t P^cuUar to a nation^
national: more genuco, Ta.
e^entilioiiui (-tiiuiX <'4i- [gentilisl of a elan,
hJonging to a gen9 : sacra, L.: sacriwda.
gentnis, e, adj, [gens], of a dan, of a gent:
Sumunt gentiles arraa manOa, I e. M« warriors of
the Fabii, 0. : domOs donum, Ta. — As evbet, m.
and /., a member of a gene, one of the eame dan,
kineman, namesake: gentiles sunt, qui, etc.: cum
gentilibus clientibusque, L. : deorum. — Of a na-
tion, national: solum, fuxA'vtf, Ta. : utilitas, Ta.
gentilltas, Stis,/ [gentilis], the relationship
between members of a gena: gentilitatis ius: gen-
tiliutum iura.
conti, tis (gen. gena, 0. ; plur. genua, iUegl, Y.),
n, [cf. y6w]y a hue: Fine genfis restem succineta,
O.: aquam genfls tenus alta, L.: genu terram
tangere : dumque virent genoa, H. : genuum iuBO-
tura, knee-joint, 0. : genuum orbis, kn^Mfon, 0. :
ad genua accidit, T. : genua amplexus, V. : nixi
cenibus, on thdr kneee, L. : genibus minor, !. e.
kneding, H. : genua inoerare deorum, L 6. place
tabid* with prayere, lu.
ff enaalia, ium, n. [genu], garters, 0.
1. geiminiu, adj, [GEN-], tfmo^c, natural t
Tirtutes.
a. genninus, adj, [genae], ofth$ eheek: den-
tea, baek-teeth. — As su&t, m. (sc. dens), lu,
1. ffe&QS, eris, n. [6EN-], a race, stodk,famUy,
birth, descent, origin : haec Indigna genere nostra,
T. : nobili genere nati : amplisslmo'genere natas,
Cs. : generis socia, sister, 0. : genere primus : pa>
tricium, L. : genus unde AtU duxere, V. : fortuna
non mutat genus, H. : plebei generis, L. — Adverb,
ace,: Qui genus (estis)? Of what racef V. —
Birth, noble birth, high descent: propter genus
rem p. tenere : Et genus et virtus, nisi cum re,
▼ilior algft est, H. : iactare genua, H.: Gui genus
et nomen fuissent, V. : generis praemium, L. — A
race, line, descendants, posterity .' liberofum ex te,
Enn. ap. G. : Tantali, H, : nefflectum, I e, the Bo-
mans, H. — A deseendasU, child, son, offmring : deo-
rum, V. : audex lapeti, Promdhms, H. : ab alto
Demissum Aeneft, L e. OdaimwM, H. — ^ race,
stock, doss, sort, ^eeies, genus, kind, rank, order,
dividon: humannm: bominum, 8.: omnes roor-
tales omnium genenim: inter id gsnns, plebeians,
L.: Rowanam i Maoedonum, L.: qui (conreotas)
ex variis geoeribus oonstaret, Gs. : iudicum genos
et forma: inritabile vatum, H.: hominum virile,
sex J Femineum,«ex,V.: consulare,ranik.* militare,
order, L. : eorum hominum . . . genera sunt duo,
Gs. — Of animals, a kind, dass, sort, meciet : alti-
TolantumyMr(it,£nn.ap.G.: pi8cium,U.: malefid
generis animalia, &: Diversum confusa genus
panthera camelo^ H. : varia genera bestianim. —
Of things, a kind, sort, description, dass, order,
character, dividon: omnia in suo quaeque genere
naves omni genere armorum omatisaimaft, Ob.
cibi, Gs. : omne commeatlls, L. : triplex rerum p.
dulce orationis: dicendi: praeda omnia generis,
L. : poenae novom, S. : lett, O. : Aesopi, manner.
Ph.: genera dvkacnm: machinae omniam gene-
rum, & : nugae Hoc genus (i. e. huius generis), H.:
aliquid Id genus soribere: quod genus virtus est:
te oottidie in omni genere desiderem, in every way :
domus in omni genere dilisens : in aliquo genere,
tn any reiped wuUever, — ^In philosophy, a general
term, logical genus : formae dicendi specie dispa-
res, genere laudabiles.
a. ffoniu, — t «., collat form of genu, a knee
(only nom, and ace.), G. potft '
g^Ofpnpldm, ae,/., = yeii»ypa^'a, geography,
goometrM» ae, m., = ysw/tirptfCf o geometer^
Gi,Iu.
geSmotiia, ae, /., = yiwfterpia, geometry.
geometxicnfl, adi,, = yBw/ttrpueoc, of geom^
dry, geomdrieal.'^Piur. n. as subsL, geometry.
G^dr|;loa, 5n, «., ssycMpyicd, poems of Aiit-
bandry, the title of a poem by Vergil.
gerenfl, ntis, adj. [P. of gero], ma$^ng^ com-
duding : sui negoti bene. — As subd. m. .- negoti
gerentes, budness men,
germina, ae, /. [germanus], a full sister, own
sitter, Enn. ap. C., V., O.
gennine, ode. [germanus], dneerdy: rescri-
here.
Oenninioil% a^., of the Qermans, Oerman:
bellum, with the Germans, Gs., Ta. — As enbd. m.
(sc. numrous), a gold coin of Domitian, lu.
germSnitifl, atis,/. [germanus], the relation
bdween children of the same parents, brotherhood,
sisterhood: te moveat germanitas: germanitatis
memoria, L. : ea (of colonies), L.
genninas, a4j. with sup. [ cf . germen ].~0f
brothers and sisters, fuU, own : mihi animo et
corpore, T. : f rater amore germanus : aoror : hi-
membres (L e. GentauriX 0. : soror (of a nurse).
Enn. ap. G. — As siAd. m., an own brother, fdl
brother: O mi germane! T.: Sryx tmu, your
mother^s son, V. — Oenmne, real, actmal, true:
httius artis magistri: asinuse iustitia: ironia:
geiinanissimus Stoicus. , ^ ^ ^ , ^
Digitized by VjOOQ Ic
851
g9nnmiKVBaAtn^a9pnff^ojf9haoijtprMi,biid:
tlieDl ex arbore, V. : In novos loles genninA Cre-
dere, Y.: generoBom, rvM, O.
gennino^ — t — , ire [germeo], to apron/, fturf;
Germmat termee olirae, U.
gero^ geui, gestus, ere [ GES- }, to fteor abaui^
beoTf carry, wear, have, hola, eiutam: vestem, N. :
ferarum pellee, Ta. : anguls iiimixtOB crinibus, 0. :
in capite galeam, N.: ftpolia ducis, L^: dextri
soeptnim, Y. : Yirginia os babitamqae, Y. ; oomua
matres Oesaerant, i. e. became cows, O. : tempera
tecta pelle,0. : squalentem barbam gerens, im/A,
Y. : diatenthu uber, H. : Sea tu qnerelas sive geris
iooos (of a jar), contain, H. — To bear, carry ^ briny :
saxa in miiroe, L. : cam pro ee quisqne (terram)
gereret» L. — To bear, brwy forth, produce: arbo-
res, O. : m&los, Y. : qaos gerit India lacos, Y. :
Terra Tiroe gerit, 0. — F i g., io bear, have, keep,
entertam, ehSrvih, experience: pro Doxiis inis, T. :
fortem animum, & : mixtum gaudio animum, L. :
Ante annoe animum, Y. : personam, support a
character: Mores, O.: aliquod nomenque decns-
que, Y. : veteres inimicitias cum Caesare, Ob. : de
amicttift gerendft libri : in Romanos odium, L. :
aliter atque animo gerebat, respondit, i. e. teith
dvteinuiUUion, 8. — To exhibit, display, aeeume: in
adversis Toltam secnndae fortunae, L.: prae se
qoandam utilitatem. — To carry out, administer,
manage, regulate, rule, yooem, conduct, carry on,
«aye^ traneact, aceomptUh, do, perform : rem p. :
res p. egregie gesta est, L : magistratum : terrft
rem, i.^ to be in command, L. : se et exerdtum
more roaiorum, S. : male rem, manage bueineee :
dum ea geruntnr, nManvAi^, Cs. : dum baec Ro-
mae geruntur, happen, S. : etsi res bene gesta est,
the war, £nn. ap. G. : in oonspectu Gaesaris res
gerebatur, the actum, Gs. : occasio rei bene geren-
dae,yor a euceeteful blow, Gs. : gladio commlnus
rem gerit, ^A^ Gs.: gestis aequanda pericula
rebus, exphUe, lu. : a rebus gerendis senectus ab-
stxiXiii, public affaire: quid negoti geritur ? : bello
geeto, ll: auctores in gerendo probabiles: a spe
gerendi abesse : intus Digna geri, off the stage, H. :
geram tibi morem, gratify : gerere mibi morem,
pUoM mysdf, T. : ut homost, ita morem geras,
every man to his humor, T. : ut utrique a me mos
pestus esse videatur. — Witb se, to bear, act, behave,
dfpori oneself: nos summissius: truculentius se
quam oeleri : se turpissime : me in hoc magistratu :
ita nos, nt, etc. : se medium gerere, remain neutral,
L. : pro oolonLs se gerere, Saim to be,h.: se pro
eive : Dia te nunorem, i. e. revere, H. : meque tos-
que in omniboa rebus iuxta, treat you as myself,
S. : nee tecum talia geesi, ireai you thus, Y.
Serro (onis), m. [gerrae, trifles], a irijter, T.
gmlm, I, m. [GES-], a carrier, porter, H.
gesta, drum, ii . [P. of gero], deeds, acts, achm&'
ments: obscuriora, N. : singuloruro, L.
gestimen, inis, n. [gesto], a burden, load,
weight: clipens Abantis, Y.: gestamina deoent
nmeros, arms, O.— -^ litter, sedan, Ta.
gestiens, ntis, adi. [P, of 2 gestio], wnbridUd,
rapturous, exidtant: laetitia: animus rebus secun*
dis, L. : hac (eloquendi vi).
1. gestio, dnis, /. [ GES- ], a managing, per-
forming: negoti.
2. gestio, IvI, — , Ire [2 gestus], to gesticulate,
eseprees strona feeling, leap, be transported, exult, be
Joyful, be dJighted: sic, T. : cum laetitia gestiat :
studio la vandi, Y. : ? oluptate nimtA : otio,L. — To
desire eagerly, wish passionately, be eager, thirst,
long : scire ista omuia : divitum Partis linquere,
H. : ipsum gestio Dari mihi in oonspectum, T.
gesto, ftvl, Atus, ftre,/r0;. [gero], to bear, carry,
have, wear, wield: alqm puerum in manibus, T. :
spicula manu, Y. : laevi taurorum tergora (i. e.
scutum), 0. : electra nuribus gestanda Latinis, 0. :
Non obtunsa pectora, Y. : mercem sine f ucis, H. :
caput adfixum gestart iussit in ptio: portieus in
qnft gestetur dominus, to air himself, lu. — ^F i g. :
gestandus in sinu, i. e. to be dearly hved, T.: te in
ocuKs, to cherish, T. — 7b carry, furnish, present :
ciboe pugnantibus, Ta.
1. gestns, P. of gero.
2. gestas, (to, m. [GES-], bearing, carriage,
posture, cUtitttde, motion, gesture, movement, a^ioti,
sign : vitium in gcstu : gestus mibi est capiundus
noTos, T. : gratificatur mihi gestu : gestum roanus
Geycis habebat, 0. : nee braccbia reddere gestils
(possunt), 0. — Of actors or orators, gesture, action :
gestum agere : agit hunc vcrsum Roscius eo gestu :
histrionis : histrionum gestOs.
gesam, see gaesum.
gibbus, I, m,, a hmch, humjf: gibbo tumens,
lu. — A wen, tumor: in naribus ingens, lu.
Oigantens, adj^ sz-j^ydvruo^, of the giants,
O. : triumphus, over the Chants, U. : tropaea, 0.
Qiffis, antis, m., =r yhoQ, a giant, one of the
fabled sons of Earth ana Tartarus, 0. : fraterculus
gigantis, i. c. of obscure birth, lu.—Plur., G., H., O.
e^gnentia, ium, n. [ P. of ^gno ], productive
things, plants: loca nnda gignentiumyO/'v^etafion,
&
e^gno, genul, geoitus, ere [6EN-], to produce,
give birth to, beget, bear, bring forth : quem loppi-
ter genuit : liberos, S. : qui te gennere (i. e. pa-
rentes), O. : pisces ova gennerunt : omnia quae
terra gignat: ut dens urbem banc gentibus ge-
nuisse rideatur : ut in gignendo appareat : quae in
terris gignuntur : nuper erat genitus, 0. : paelice
genitus, son of, L. : Dis mmte,.et|ge^i^i|t4|sgs, Y. ;
Digitized by
De alquo geniti, 0. : (vacca) e ten* genita, 0.—
F i g., to produce^ oeeamon, eauw, begin : Indus ge-
nuit treptdum oertameo, U. : in hac urbe diceudi
copiam : cum aui geueris initium ab se gigni vel-
let, tpring : reliquae perturbationes omnes gigiiun-
tur ex eft, graio : odia etiam gigni sempiterna, arise :
eas gigni negat, are created: gigni alicunde, i. e.
to have a begxnning.
gllTtui, adj,^ pale yellovf : equus, V.
2;ing^va, ae, /., a gwii (of the jaw) : inermis,
tooOdm, lu.— P^wn, Ct.
^aber, bra, brum, a^j, [GLAB-], tmooth: eunu-
chi, beardleuy Ph.— As wbet. m., a beardless dave, Ct.
Slaoialifl, e, atfj. [glacies], icy, froxen, fuU of
tee: hiemp8,V.: frigu8,0.: Ooeanu8,Iu.
glaoies^ ace, em,/., ice: aspera, V. : Iners, H. :
Lucidior glacie, 0. : via lubrica glacie, L. : Maeo-
tica, lu.—Flur, ace, : glacies, iee-fidde^ V.
^oio, — , atus, are [glacies], to turn into ice,
freeze: ut glaciet nives lupplter, H.
gladiator, oris, m. [gladius], a tiaordsmaf^
gladiator, Jighter fin public games): gladiatorum
spectaculum : gladiatoribus imperari : in ludo ba-
bei-e, Cs. : potentia huius gladiatoris, cutthroat. —
fYwr., a combat of gladiators, atadiatorial exkibi-
(ion : rumor venit Datum in jjladiatores, T. : gla-
diatoribus, at a sliow of gladiators : gladiatoiies,
quod spectaculum, etc., L.
aladiatoriua, aclf. [gladiator], of gladiators,
glcSiatoi-ial: ludus: pugnae: familia, a band of
gladiators : munus, L. : consessus, spectators at a
show of gladiators: locus, a seat in the show: cor-
poris firmitas : animus, i. e. desperate, T.— As subst
n, (sc. auctoramentum), tlie hire of a gladiator, L.
gladiatura, ae,/. [gUdiator], afyht ofgladia-
tors, Tn.
gladius, I, m., a sword: vagina vacuus, draten :
gladlis res geritur, S. : gladlos strinxerunt, drew,
Os.: gladiis destrictis, Cs. : gladium e vagina
eduxit: Nudare gladios, 0.: cum gladiis sequi
consulem: Proxuma quaeque metit gladio, V.:
gladiorum impuniUs, i. e. of murder: magna est
gladtoram Ucentia. — Prow.: Suo sibi gladio
huno iugulo, hoist with his own petar, T. : plum-
beo gladio iugulatus, i. e. easily refuted,
glaeba ( gleba ), ae,/. [ GLOB- ], a lump of
earth, dod: glaebis aliquem agere: neculli glaeba
uUa agri adsignaretur, L. : rastris glaebas f ran-
gere, V. ; Yersare glaebas, H. : ornare glaebam
virentem, i. e. an aUar of turf Ivl— Land, soil .-
Sicula, 0. : Terra potens ubere glaebae, V. : duris
Aequicula glaebis, hard soil, V.— -4 piece, lump,
mass: sevi ac picis glaebae, Cs.
glaebola (kleb-), ae,/. dim, [glaeba], a liUU
piece of earth, bit of land : talis, lu.
g^aevnm or glMWii, l, n. [of. Engl, glass,
gloss], anUier, Ta.
glandifer, fera, ferum, adj, [glans+FER-],
producing acorns: quercus, C, 0.
glans, glandis,/. [GAL-], an acorn, nut : glande
vesci : quae deciderant lovis arbore glaudea, 0. :
quema, Ta. — An acom-thaped ball, mvfsile : ex
argillft glandes iacere, Cs.: glande pugnare, S.:
glande configebantur, L. : glandes plumbi, Y.
glarea, n»yf,, gravel: eo loco pulvis, non gla-
rea iuiecta est: viae glareft substruendae, L. : ie-
iuna ruiis, Y.
glaredsus, «^'. [glarea],yW^ of gravel .• saxa,
L.
glauCUS, euy., ss yXavKoc, bright, qtoMing,
gleaming, grayish: aroictus, Y.: lumen (oculo-
rum),Y.: ulva,Y.: equa8,Y.
gleba, e^ebtila, see glaeb-.
glestim, see glacs-.
glisoo^ — , — , ere [cf. glaesum], to swell, spread
gradually, grow imperceptibly: invidia gliscens, L. :
seditio, L.: (multitudo) glijicit immensum, in-
creases, Ta. : numeit) legiones, Ta. : gliscit violen-
tia Turno, Y. : glisoere alqm pati, to grow m
power, Ta.
globosus, adj. [globus], round as a ball, spher-
ical, globular : stelUe: mundus: saxa,L.
globus, 1, m. [GLOB-], a round body^ ball,
sphere, globe : quae terra dicltur: Lucens lunae,
aide, Y. : in eo (caelo) animadversi globi,/vi06a^
— A ghbxdar mass, ball, globe : Flammaramque
globos volvere, Y.: sanguiniis, O. — Of men, a
throng, crowd, body, m<us, gathering, knot : circa
Fabium globus increpabant dictatorem, L. : mili-
tum, Ta. : mulierum, L. : nobilitatis, clique, 8.
glomero, avi, fitus, are [glomus], to wind into
a ball, gather up, i^oll togdher, collect: lanam in
orbes, O. : terram speciem in orbia, 0. : grando
glomerata, L. : equitem docuere gressQs glomerare
superbos, i. e. mahe the horse prance, Y. — 7b gather
together, make a knot of, collect, crowd, assemble:
agmina fuga, Y. : apes glomerantur in orbero, Y.
— To make by gathering, colled, make up, produce :
manum bello, V. : tempestatem, Y. : noctem, Y. —
F i g., to roll up, gather, accumulate : Omnia fixa
tuus glomerans determinat annus, C. poet.
glomus, ens, n. [GLOB-], a cUw, ball made by
winding: lanae, H.
gloria, ae, /. [ 1 CLY-], glory, fanu, renown,
praise, honor: Lahore alieno parta, T.: virtutem
tamquam umbra seqoitur : militaris : bello quae-
ritur gloria : sit in aeternft glorift Marios : gloria
aetemi fierent, S.; interdum cumulatlor redit, L.:
militavi non sine gloria, H. : Hetello hodie est
maximae gloriae : belli gloni^n^i^i;if^ repperi, T. :
Digitized by^ ^
nomiiuB Testri: dicendi: veloeis gloria plantee,
Iq. : maiorain, S. : penes eosdem glorite eraiii,
I e. a numopol^ o/giaiy^ S. — Thirti for ghry^ amr
biHon^ vainglory^ pride^ vaunting, boasting, vanity:
gloria duei : studio et gloria : gloriA elati, Ca. :
Tentosa, V. : vana, L. : eenerandi mellis, V. —
Spiendor, riehnest: runs, v. — An ornament, pride:
Lapithaeae gentis, Caeneu, 0.: taaras pecoris,
Tb. : annentia gloria frootts, i. t^fine home, Ta.
gloiians, P. of glorior.
gloriatio, onis, /. [glorior], a glorying, hoaat-
ing, exulting: gloriatione digna vita.
gloriola, ae,/. dim, [gloria], a bit o/ghry, little
fame: nostra : gloriolae insigoia, I e. a petty office,
gloxlor, &tu8, an, dep, [gloria], to booA, vaunt,
glory, brag, pride onael/: apud te : gloriaadi
(caasA) loqai: nee mentitur in gloriando: idem
qnod Cyrus : haec, L. : beata vita glorianda est :
evenisse ex sententiA, T. : mibi, se magistrates
adsecotum : ae alteram fore Sullam, Gs. : roulier-
culam Yincere moUitie, H. : nominibos veterum :
victoria insolenter, Ca. : decepto rege, L. : sooero
iilo, f A kim as faihei-'in-law, 0. : de tuia divitiia :
in eo gloriari, quod, eta : in virtute recte : ad ver-
sos te,L.
Sloziose^ adv, with comp, and sup, [glorioaus],
gloriously, magnifieently: triumphare: alqd glo-
rioeissime conficere. — Boastfully, vauntingly, pom-
pously: exoraus es: mentiri: de me ipso glorio-
sioa praedicare.
Kloriosns, adj. with tomp, and sup. [ gloria ],
/«& of glory, gtorious, famous, renowned: factum :
glorioaiaaimum : quae glorioaa modo neque belli
patrandi cognovit (ac eaae), brilliant, not ^eotual,
Sl : dies glorioeissimua, Ta. — To be proud of, to be
gloried in: illud Romania bominibus glorioaom
est, ut, etc. : bene de re p. mereri gloriosum est :
miilto gloriosius duxit, si, etc., N.: dies. — Vain-
^orious, boasting, haughty, eorieeitedy ostentatious :
miles, braggart, T. : philosophia.
glabo^ — , -—, ere.— Prop., to bark, peel;
hence, to rob : Beroi nepotea, Ct
gluten, inis, n. [ GLA-1, glue, beeswax : collec-
tmnque haec ad munera, V . : lentam, V.
glutlnator, dris, m. [gluten], a bookbinder,
glatio or glattiov IvI, — , Ire [GVOK-J to
saaUow, gulp, gorge : Epulaia, lu.
Qnaeufl, I» m., a praenomen, uau. written Cn.,
Ga.
gnanu (nanuiX ^'- [ONA-], knowing, skiUed^
praeOsed, expert^ versed: rei p.: ooniurationia,
prieyy Ta. : Latanae linguae, L. : gnarum, quibua
modia, etc : satis gnaruSi Hannibalem tranaitOs
nercatum, L. : cuatos^Ta. — Known: id Caeaari,
Ta. : oonspicai eoque gnari, rvoognised^ Ta.
8 gntans
gnata, see nata.
Gnatho, dnia, m., the name of a parasite, T.—
Hence, a parasite.
gnatua, aee natua. gnav**, aee niv-.
gobio (hi.), onia, or gobliia» I (0.), m., s m^
^ioi't a gudgeon.
Gorgo, onia, /., =r Fopyw, a Oorgon ; phtr,
Gk)rgone8, the three daughters of Phorcus, Stheno,
Euryale, and Medusa, with beautiful faces, snakes
for hair, and a petrifying look, C, V., 0., lu.
gor^toa, aee corytos.
grabatua, I, m., s= Kodparoc [Macedonian], a
low couch, camp-bed, paUet^C, Ct
graoilia^ e (plur, f gracilae, T. ), adj., thin,
dight, slender, sHm, meagre, lean : virgo, T. : pllier,
H. : Indi, lu. : capella, O.: equi hominesque, L.:
cacumen, 0. — F i g. : materia, a slight (heme, 0.
gracilitaa, Atis, /. [gracilis], slendemess, thin-
nesH, leanness, meagreness: corporis. — Piur.: cor-
poris.
graoulua, I, m,, a jackdaw. Ph.
gradatim, adv. [ gradua ], step by step, by de^
greeSy little by little, gradually: (honores) adsequi :
ascendere: respondena.
gradatid, onis,/. [GRAD-], a dimaz.
gradior, greaaus, !, dep. [gradus], to take stepe,
step, \oalk, go, advance: gradieiido accedere : quas-
dam (bestiaa) eaae griulientea: longe,y.: lente,
0. : trans alpla, Ct : fidenti animo ad mortem :
pariter gresai, V.
GradiTua (once Oradn, 0.), I, m., a surname
o/ifor«,L.,V., 0.,lu.
gradua^ Ua, m. [ GRAD- ], a step, pace, gait,
walk: gradum facere: Suspenao gradu ire,T.:
quieto et placido gradu aequi. Ph. : citato gradu,
L. : concito gradu, Ph. : pleno gradu, at a guiek
step, S. : preaso gradu, at a moderate pace, L. : gra-
dum celerare, hasten, V. : oonripere, H. : addere,
L. : aistere, V. : aoatinere, 0. : revocare, V. : re-
ferre, 0. : ferre per agmen gradas, charge, 0.— -4
station, position, ground: atabili gradu impetum
excipere, L. : In gradu atetimua, 0. : hostes gradu
demoti, L. — Plur., steps, rounds, stairs: in gradl-
bus Concordiae stare : templi : cui (teroplo) gra-
dibns Burgebant limina, V. : ai gradlbus trepidatur
ab imis, lu. — Fig., a step, stage, degree, grade : ex
aedilitate gradam ad cenauram fecit, L.: bunc
gradum md reditQs esse, quod, etc., towards my
return: primes gradQa vicina fecit (of love), 0.:
gradu poat me sedet uno, H. — An approaeh, ad-
vance, progress, march : Quern mortis timuit gra-
dum ? form, H. : imperi : apondeus habet non
ezpertem dignitatis gradum, nusrth, — A step, de-
gree, grade, stage, rank, interval: • ciris hoc gradu :
Digitized by V^OOQIC
8M
senatorius : grada amptusimo digniasiiiniB
BOQonim, noUi: totidem gradlka disfcamos ab illo,
0. : per omnia honorum gradOs : alttor dignitatis :
asoendens gradibus mag^tratuum : sonorum gra-
das, intervals: peocatoram gradOs: oognominis,
dutmtium, O. : Per gradOa (i. e. gradatim), O. : Hi
plerumque gradOs, stoffet (of ruin), Ivu^-Sdf-path
atmUm : de gradu deici, 60 dueoneerUtL^^A poti-
tion, rtlatian : gradu depulaus, overthrown, N. :
gradum filii apud te habere, L.
Ghraeoe, adv, [Graecusl in the Oreek language^
inOredc: legere: Bcripsitnistoriam: loqui: scire:
omnia Graeoe, lu.
gmeoor, atus, &rl, dep, [.Graecil to imitate the
Oredce, live in the Oreek moitner, H.
Qfaeoostaalfl, ifl,/., = 7paiffo<yraaic, a buHd-
ing in which foreign ambaeaadore awaited deeiaione
o/thteenate,
Oxmeonlns, adj, dim. [Graecus], Grecian,
Oreek: ineptum sane negotium et Graeculum,
thorough Oreek: oontio: liomines.— As eubet, m.
and/., a Oreekling, 0., lu., Ta.
OraaouSya^/., = rpaucdctofthe Oreeke, Oreek,
Grecian: res: litterae: lingua: testis: more bi-
bere, i. e. to drink healthe. — ^As eubst, m. ; Graecus
apud Graecos: ignobilis, L. — As eubet. n., eing.,
the Oreek language: librum e Graeco in Latinum
oonvertere.— iYur^ Oreek writinge : Graecalegun-
tur.
Griiugena, ae, m. [Grains +GEN-], a Grecian
hf Ifirth, Greek, Pac ap. 0., V.
OkiittS ( disyl. ), adj., of the Greeks, Grecian,
Greek: homo, V. : nomen, T. : Gamena, II. — As
subst, m., a Greek, C, Y.^Flvr. : GrM, 5nfln or
Urn, m., the Grecians, Gredcs, C, Y.
grameii, inis, fk [8 GAR-l, grass: iacdre in
gramine, H. : cerrus graminis fmmemor, H. : gra-
minis herba, Made of grass, L. : quocumque de
gramine, pasture, lu. : neo gramina rivis saturan-
tur, the sod, V. ; redeunt gramina campis, H<— ^
plant, herb: oerinthae^ V.: incognita capris Gra-
mina, V.
grgminaii*, atff, [gramen ], of grass, covered
with grass, grassy: campus, V. : sedile, V. : coro-
na, L. : hastae, i.e,of bamboo.
granunatioa, ae, f.,zsypajifiarutii, and granu
matioa, 6rum, n., = ypcitfutTucd, grammar, phu
lologg.
gnunmatloiM, o^^., as ypafifuavcoc, of gram-
mar, grammaiieal : tribCto, i.e, of the grammari'
ans, H.— As subst. m., a grammarian, philologist :
grammaticum se professus: grammatioi oertant,
doctors disagree, R,
grinixla, 5nim, n, [granom], a storo-hmise for
com, granary, C, H.
gnmdaaviUk mIf. [grandk+aevom], in goeara,
old, aged : Nereut, V. : pater, O. : senes, Ta.
grande, adv. [ a. of grandis ], loudfy : sonare,
lu.
grandesoo, — , — , ere, tficA. [grancUs], to be-
come great, grow: triplid fetu, G. i^L
gnmdioulna, adj. dim. [grandis], rather large,
pretty well grown, T.
grandifer, era, emm, <M{r. [grandis +1 FSRp],
bearing largely, productive : anitiones.
grandiloqaus, I, m. [grandis +4 LAG-], speak-
ing loftily, grandiloquent'^riur, m. as sutit. : isti,
boasters.
grandis, e, adj. with eon^. [ 2 GAR- ]. — Of
things, full-grown, large, great, full, edntndant:
tumulus, Cs. : vas : fetds grandiores edere : ilex,
S. : grandiores libri : litterae : cothurni, H. : pecu-
nia, a large sum : faenus : aes aliennm, 8. : pon-
dus argenti: eleroenta, massive, O.^Ot persons,
grown up, large, big, tall : virgo, T. : puer. — Ad-
vanced in years, aged, old: homo grandior, T. :
grandiorem aetatem ad oonsulatum constituere:
non admodum grandis natu: tam grandis natu:
iam grandior aevo genitor, 0. — F i g., large, great,
strong, powerful, weighty, severe: dicam tibi inpin-
gam *grandem, T. : de rebns grandioribus dicere :
Bupercilluro, lofty, lu. : ingenium, 0. : praemia me-
ritoruro, H. : carmen, lu. : alumnus, noble, H. —
Flur, n. as subet. : metit Orcus Grandia cum par-
vis, H.: nee Gonamur tenues grandia, H. — Of
style, great, lofty, dignified, noble : genus dleendi
grandius: rerum gestarum pnmuntiator : causi-
dicus : oratores verbis.
granditaa, Stis,/. [grandis], ^r<m<2wr, «if6^uii-
ify: Terborum.
(granditer), adv. [grandis], loftily. — Only
eon^. : grandius sonare, O. (dub.).
(grandinaonla, error for grandicula, T.)
grandOb inis,/., hail, a hailstorm, 0.,Jj., V., H^
0. : terrere animos grandinibus.
granifer, era, erum, adj. [grannm+1 FE&-],
grasHrbearing : 9ffBen, of anU, 0.
grannm, 1, «. [S GAR.], a grain, seed, small
kernel: f romenti : fici: uvae, 0.: turem, O.—
Com, grain: ex provinda nullum habere.
graphifun, I, n,, = ypa^ov, a writing-stj^ 0.
graaaan^ F. of grassor.
graaaator, 5ris, m. fgrassor], a disorderly per-
son, rioter, foo^Mulf bmy, 0., lu.
graaaor, atns, Srt, dep. intens. [gradior], to go,
move, ^ about: redo limite, O.— 7b loiter, idle,
riot: luventus grassaas In Subura, L. : per omnia
scdera, L. — Fig., to go, proceed, aet, move: ad
gloriam Tirlalis ^iy-b^Hfe^^lC^g f«^^ «~-
fpnttmom
856
Smlulto
fluidani ntat, L. : eopidine atque Iri, be aduaUd
6y, S.: obseqak), maJtc uqrprotauhm obteqmomlyy
H. : cmdeliUs in capt& iirbe mfnta est, Co, —
7b advaneij take meaturet, ma£r an attack: ferro
grassatur cupido, lu. : in te hao via, L. : in poa*
seaaionem agri, L.
grataii% P. of grator.
grateb <><^- ^i^b eomp. [gratas], wUh pUaturt,
agrteabiif^ gMijf^ fffiUingly : praeterita mtminit:
Natalia numecaF, H.: Gratiua ex fonte bibuntur
aquae, 0,^T%B^fiiUy, graUfmUy : alqd faoere.
Sratas (no ffen^lf. [GBA-], tharnkty ihmJa^
ffhrinff (eap. to the gods) : diia gratea agunt, L. :
aJqm gmtibua venerati aunt, Ta. : gratea tibi ago,
samme Sol : o quaa dioere gratea parem ? V. : agia
GarminibttS gratea, O. : At tibi pro scelere di Per-
eoWant gratea dignaa, pay you, V.
gratia, ae,/. [ gratua ], ;Jawr, etteem^ regard,
Ukwff, looe, /riendtnip, partiality : aetema inter
noa, T. : falaam gratiam inire, eurry favor, T. :
gratia florena bominum: Fompei gratiam mihi
conciiiari putare : oaan inimioo reditus in ipatiaai,
reeoneiliaikm: fidea reconciliataegratiae: ai auam
gratiaaa Eomani velinti Ca.: a bouia omnibus
anmmam inire gratiam: apad regem inita, L.:
cum populo R. in sratift ease : istuc impeiro cum
natii, with a gooa gTrace^ T. : aumma inter suoa,
Gs. : fratrum geminorum, harmony^ H. : male
aarta, xwtarruptMjriendMhip^ H. : quantum gratia
▼alent, Ca. : improba, partiality^ lu. : cum gratia
imperatoriai to the aatisfaetion of, L. : provincia
multaa bonaa cratias attulit, iohma of fanor,^^
Ckaarmy htandy^Undiwen : formae, O. : neque abest
faeundii gn^tia dictia, O. — A favor, kindneu,
courtety^ 9ennoe, obligtUion : bane gratiam ut eiibi
dea, T. : petivit In loco gratiae, nt, etc. : Boocho
delicti gratiam facit, foryvotie, 8. : pugnaturi in
gratiam dads, io pitam, L. : data in praeteritam
iudici gratiam, for the favor dwwn mm on the
trial, \j.^-ThemM, thankjMlnet$,yratihide, aeknowU
eigmadt eat dis gratia, com ita eat, / thank, T. :
veteria atat gratia facti, T. : illi debetur a me
gratia malor, H. : annonae levatae gratiam tulit,
reeeifotA, L. : dia gratia, thank heaven, T. : ac Bjro
nil gratiae, n» thanke io, T. : mirificaa tibi apud
me gratiaa ^t, exprtaaed: ei gratias egimua,
tkardud himt et non neglexiaae hBbeo gratiam,
am yraie/y, T. : sibi gratias habere, L. : maximas
vobia gratiaa et agere et habere : alqd in gratiam
habere^ take as afavor,S,: meritam dis inmorta-
libns gratiam bonoribus persolfere, expreae. — A
rttiim, reamiial, reeompenae (for a favor) : pro eo
(beaefido) grailam repetere, L.: Nee nulla eat
iaaratae gratia terrae, Y. : tulieaa potiua imuriam,
qoara retanaae gradam, reqmied : praeolaram po-
pak) R. refers gra^m : omnibus referendS gratii
Brtisfaew^^fy iwontpenae; referre gratiam aliam
non pease, quam, etc., L. : nt pro tantis eonun
in rem p. meritis gratiae referantur.— P arson.,,
usu. phtr., the graeea, three goddeaaea ofhvelineaa^t
attendanta of Fciua (Aglaia, Euphrosjne, and/
r\iK\\a),}1.^8ing.eoUect,: non illi Gratia lecto,0.
~Fig., a eauae, reaaon, yromad, oceaeion, motive^
take, — Onlj aU., usu. after a yen,, in favor, on ac-
count, for the eake,for: beatiae hominum giatia
generatae : Nuptiamm gratii haec aunt facta, T. :
negoti gratia properare, a : dolorom effugiendo-
nim gratii: plaeandi gratii, &: exempli gratii,
for itutance : verbi gratia : ei gratii Simulavi, ut,
etc, /or thai reaaon, T. : id ei gratii eveniebat,
quod, etc., & : qui gratii Te arceaai inaai, auscul-
ta,/or whatpurpoae, T. : Sxdudor, ille recipitur,
qua gratia? whyf T.— Of peraoos, a favorite: ut
unus gratia noalra forea, 0.
gratlfioatio, 6nt8,/. [gratiflcor], obliyinyneaa,
compUdaance: Sullana: iopudena.
gratifioor, atus, irt, <2n>. [mitu8+2 FAC-], to
do a favor, obliae, groHfy, pUaoe : mihi gestu:
Romanis, court ^ favor of L.: populo potestas
honeete bonis gratificandi: qui gratifloantur cui-
quam quod obsit illi, do aa a favor: odiis Seiani,
Ta.— 7b give up, aurrender, yield, aaerifee, concede :
populo et aliena et sua : potentlae pauoorum li-
bertotem auam, & : qood popali ait, L.
gratli% adv. [obL plur, of gratia], vMoiU re-
ward, for nothing, gratia: si non pretio^ gratiis, T.
atiOBii% ad^. with comp, and m^ [gratia],
of favor, in favor, pcpular^ acc^UMe, be-
agreeable: Pknciam gratioaum esae <Ueo:
homo gratiosior quam Oalidius : adFersarius gra-
tiosisainuis: apud Globulum eratioaior, in higher
favor: gratiosissimos inprovmcia : causae: mis-
sio, through favor, L. — That ahotoa favor, obliging^
complaieant: scribae in dando loco: ad officium
necessitudinis.
gratii^ adv. [for gratiis], out of favor, throuah
kindneaa, without reeompenae^ without pay, for
nothing, gratuitoualy, gratia: f rumentum dare : ne
gratis in provincii male audirea: lei p. serviie:
praetor factus eak
grator, atos, irt, d^. [gratua], to manifeatjoy,
with joy, congratulate, refoice with, rejoice: aorori, .
y. : toto mihi pectore, 0. : Gratatur redueea (i. e.
eoa redueea esse), on their return, V. : praebet se
gratantlbus, Ta. : in Tieem inter se, L. : Nescia,
gratentur oonaotentume pareniem, O. — 7h give
ihanka, eapreaa greftitmde: Iliaeia fools, O.: tem-
plum gratantea adire, L. : ad grataadum sese ex-
pedire,Ta.
gratuitSi adv. [gratnitns], without pay, for
naught, grestia, graitdtoualy : causas defendens:
clTitotem hnpertire, for no particular reaaon :
cnidelis erat, wantonly, a .d by V^OOglC
grai
f^o
Led,:
Smtiiitiui
856
gmvU
Sratnitos, tuff, [gratia], done wUhtndpay, not
for reward, freej tponianeofUA, voluntary, ffriuui-
tous: liberalitaB: amicitia: suff raffia: furor, Jpon-
taneom,h,\ crudelitas, unjorovcMM, L. : praeterita
parricidia, in vain, L.
gratulabnndiis, adj, [gratulor], oongrahdai-
ing: muUitudo,L.
gratulatidt onis,/. [gratalor],« mamfutaiiUm
ofj<^f ^Bi»h^ Joy, eongraiulathn, r^oicing, jog:
quanta : nnius diei : (imago) laureata in sua gra^
tulatioDe, in his honor: populi, L.: summa cum
gratulatione ciyium: laudia noatrae tua: victo-
riae gratulatio ab Remis Labieno fieret, Gb. : hie
parent! suo gratulationi in viotoria fuit — Ajogftd
festival, pMic thanksgiving: quaestor! gratulatio-
nem deorerit: gratae die immortalibua gratula-
tiones : patefacta gratulationi templa, L. : dvita-
tern in gratulationibus ease, L.
(gratulator, Oris), m. [gvatulor], ons who con^
gratuUUes (in a spurious passage).
Sratulor, atus» iri, dep, [gratus], to manifed
joy, be glad, cotigratvlats, r^oke: keto Tolttt:
tibi: ipse mibi gratulatus sum: mihi de filia: de
iudicio ambitOs : ei voce maxima victoriam : tibi
pro amicitia nostra, 8. : tibi in boo : qua in re
tibi: ei recuperatam Ubertatem est gratulatus:
adventum gratulantur (sa me esse), T. : tibi ing»-
nium non latuisse tuum, 0. : mibi quod habitunis
essem amicum : quod abes : tibi, cum tantum va-
les, etc. : gratulor Tictoriae suae : inter se cives,
quasi vicissent, gratulabantur. — Supin. aee. : ad
me venire gratulatum: ad Caesarem gratulatum
convenerunt, Cs. — 7b give thanks, render thanks,
thank : decs gratulando obtundere, T.
gratOB, adj. with comp. and sup. FORA-], be-
loved, dear, acceptable, pleasing, agreeable: factum
ommbus : optimo cuiqne oratio gratissima : nihil
patri gratius facere : id gratum accepturoque ha-
bendum: supplicia eorum gratiora dis arbitran-
tnr, Cs. : hedeta est gratissima Baocho, O. : conri-
va, wdeome, H. : carmina, H. : Gratior pulchro in
corpore virtus, V. : parentibus error, V. : Si quod
adest gratum iuvat, aeeeplable, i. e. wUh content, H.
— ^As subst, n, : feceris nobis gratum omnibus, do
us a/avor: gratisaimum mihi feoeris, si, etc., a very
great favor: quae rebus grata erant, gratiora verbis
facere, L. : Gratum elocutA oonsiliantibns luuone
divis, something pleasant, H. — With supin. obL :
his gratiora dictu alia esse scio, L.«-Of persons :
Yenus, H. : iuvenom gcatissime Grantor, 0 : vates
dis gratissima, O.—Jnankful, grateful, thtmkwor*
thy, deserving, procuring thanks: cognovi te gra-
^ tissimum omnium : re ipsa atque animo gratissi*
mus : si bene de me mentis gmtum me praebeo :
erga me : gratissimis animis prosequi^ etc. : ho-
ram grata sume manu, H. : quom gratum mihi
esse potuit, le,il might have procured tne ^mnks.
T. : qnam dt re pnlchmm, benefido gratum, tfnui*
num oocidere,/9ro<liM:^ve of gratitude,
grayinfl» ntis, P, of gravo.
gravanter, adv. [gravans], rdudantly : Tenire,
L.
gravate, adv. [gravatus], with dUficuUy, reluc-
tantly, unwillingly, grudgingly: non gravate re-
spondere: ille prime: concedere, L.
gravattm, a<lv. [gravatus], reluetantfy, umnlU
ingly: socia anna Rutulis iunxit, L.
graTatna, P. of gravo.
graTe, ode. [gravis], strongly, ranMy: olens,
gravedlnoaiui^ cbdj. [gravedo], subject to eolds^
taking cold easily.
gravedo^ inis,/. [gravis], a cold, catarrh.
gravesoo^ — , — , ere, inch, [gravis], to becosne
burdened, grow heavy: fetu nemus gravescit, V. —
P i g-i lo 9''o^ ^fforse : valetudo Augusti, Ta.
graviditaa^ fttis,/. [gravidus], jpnj^iMUMy.
(gravidoX — , fitos, are [gravidas], to load,
impregnate: (terra) gravidata seminibus.
gravidas, adj. [2 GAR-], laden, filed, fuU,
swollen: corpus^mt^toeim, G. poet.: nubes, O. :
aristae, loaded, V. : uber, V. : semine terrae, O. :
ubera vitali rore : pharetra 8ag!ttl8,H. : urbs bel-
lis, Y. : Italia imperiis, Y. — Bttrdened, pregnant,
with child, with young: ex te, T. f de semine lovia,
0.: uxor: pecus,Y. : (equae) vento, Y.
gravis, e, adj. with comp. ^vior, and n^ gra-
vissimus [2 GAR-], heavy, wetghty, ponderous, bur-
densome, loaded, laden, burdened: gravi onere ar-
morum oppressi, Gs. : ooipus : Ipse gravis graviter
Gonddit,Y.: bullae aureae : navigia,Gs.: agmen,
L. : gravius dorso subiit onus, H. : robur aratii,
Y. : tellus, Y. : naves spoliis graves, L. : aere
dextra, Y. : imbre nubes, L. — ^Af ter the as was
reduced in weight : aes grave, heavy money, money
of the old standard (a full pound in each as), h,
— With young, pregnant: saoerdos Marte, Y.:
uterus, 0. — Of sound, deqt, grave, low^ bass : sodob,
H. : gravissimus sonus : sonus auditur gravior,
Y. : f rsgor, 0. — Of smell or flavor, strong, ttnpleas-
ant, oj^nsive: hircus in alia, ranJL H.: ellebori,
Y. : odor caeni, Y. : sentina, lu. — Burdening, op-
premve, serious, gross, ind^/estible, unwholaume,
noxious, severe, sick: cibus: cantantibus umbra,
Y. : anni tempore gravissimOiMoaon; aotumnus
in Apulift, Gs. : virus, H. : tempus, weaAer, L. :
graviore tempore anni acto, season, L.: morbo
gravis, sick, Y.: aetate et viribus gravior, U:
vino, 0. : spiritus gemitu, difficult, Y. : oculi, heavy,
Y. — Fig., hard to bear,heavy, burdensonte, ego-
pressive, troublesome, grie9om,pamful, hard, harsh,
severe^ dieagresaSbie^ w^HeoMoU : paapertas, T. : la-
Digitized by V^OO^lC
867
liores : gnvissima hiemps, Cs. : Tolnus : numquam
Cibi senoctatem gravem ease : Appia (via^ tardis,
M. : miaerior graviorque fortana, Gs. : Pcmeipum
amicitiae, cppre$KV6y H. : si tibi gra7e non erit, a
tnmbUi in Gaesarem oontione^ kodiU, Cs.: ver-
bum gravius : ne quid gravius in f ratrem statue-
rety Cs. : gravius est Terberari qoam necari, S. :
edictuin, £ : grayiora (pericula), more serious^ V. :
<)iio inproTisus gravior accederet^ mere formidable^
S.: adversarias imperi. — As wbet, vl: 0 passi
gr^yionij ffreaUr hurdahipey T. — Of things, tirong^
^eeighhf^ important^ ffrave^ in/iuential: inperium
gravius, T. : quae mihi ad spem obtinendae Teri-
tatis graTissima sunt: gravissima caerimonia,
moat toUmtiy Gs. : nihil sibi grsTias esse fticiea-
dam, quam ut, etc. : exemii^ttm, H. : craTissima
civitas.— Of charaoter, of weight, of mMority, em-
ineniy venerMe, great : animus natu grarior, T. :
anctoritate grayiores: omnes grsTioris aetatis,
more aettUd, Gs.: homo, eober: graTifl Entellum
dictis oastigat (i« e. graviter), V.
gncvimAme, see graviter.
gnvitam, Atis,/. [gravis], weighty heavineu:
per loaoe moveri gravitate : navium, Gs. : ignavft
nequeunt gravitate moveri, 0. — Pregnaney^ 0. —
UnwhoUmmenem^ opprestivenese^ eeveritg^ kiatiftest^
duineae: eaeli: 1oci,L. : morbi: sopori8,0.: seni-
lis, O. : annonae, deamete, Ta. : odoris, diaagree-
abUnattf Ta.«-2>iMase, Mdbtcst.* corporis: mem-
broram. — Fig., keanrinemy eUmnem: linguae. —
JKsrrtiMM, atverUg: belli, L. : crudelitatem gravi-
tati addidii, L. — Of things, feeighly importance:
provinciae GaUiae : civitatis, Gs. : sententiarum :
versus gravitate minores, H.— Of persons, weight,
digtdtg^ gravity, preeenee, in/luenee : inauditft gra-
vitate praeditus : comitate condlta gravitas : cum
gravitate loqui : oris, L. : Incolumi gravitate, toith-
out /oM of dignity^ H.
graviter, ado. with eomp, gravius, and eup,
gravisslme [gravis], weightilg, heavily^ ponderoue-
ly: tela nt gravius acciderent, Gs. : cecidi, 0. — Of
taae, deqilg: sonare: sonat ungula comu, Y. —
Vehem^ntlg, ttronglg, vioUiUlg: crepuerunt fores,
T. : ferire, V. : adflictae naves, Gs. — F i g., vehe-
mmtlg, molentlg^ deeply^ eeverelg, harthlg, vnpleae-
onilg^diMagreeabiy^eadlg: aegrotare: saucius: se
volnerare, Gu. : gravissime terreri^ Gs.: tibi iratus,
T. : gravius hoc dolore ezarsit, Gs. : elves gravis-
sime disaentientes : tulit hoc, took to heart: cum
casiis miseriarum graviter accipiuntur: ilia gra-
vius aestimare (i. e. graviora), Gs. : in ilium dicere,
T. : de viris gravissime decemitur, Gs. : agere : ut
non gravius accepturi viderentur si, etc, aorrow-
fidly^ Lb : se non graviter habere, to he not very
iU: BpinnB^vrith poieonom breathy V. — With dig-
nity, weightily^ impreuively, gravely, aeriowly, vfith
propriety: his de rebus conqueri: de vobis illi
eravissime indicamnt, i. e. were greatly injtueneed
oy you, Gs. : res gestas narrate : locum tractare.
gravo, ftvl, fttas, ftre [gntvis], to make heavy,
had, burden, weigh down, weight, opprete: membra
gravabat onus, 0. : poma gravantia ramos, 0. :
vino somnoque, L. : semper gravata lentiscus,
loaded with fruit : papavera phivia gravaBtur,y.
— F i g., to burden, oppreae, ineommode: offidum,
quod me gravat, H. : gravari militift, L. : somno
gravatus, V. — To make more grievoua, aggravate,
inereaae: fortunam meam, 0.: faenore gravatum
aes alienum, L.
gravor, atus, ftri, dep. Tpaaa. of grave ],to be
burdened, feel incommoded, be vexed, take amiaa,
bear with rduetanee, regard aa a burden, heaitate,
do unwillingly: ne gravere, T.: gravari coepit,
quod, etc : ego vero non gravarer si, etc : nee
gravatus senex dicitur locutus esse, etc, L. : non
esse gravatos homines prodire in campum: in
oonloquium venire, to be loath, Gs. : sua ad enm
postuUta deferre, ahrink from bringing, Gs. : tibi
reddere rationem, L. : quae voce gravmris, mente
darss (sc dare), V. : Pegasus equitem gravatus,
L c throwing off, H.
gregalifl, e, atfj. [grex], of a Jloek, of the aame
Jlock,^^H.ew»,piur, m. as wubaL, eaniadta, eomr
panuma,fellowa: tui: gregalibus illis amissis.—
Of a common aoldiar: sagulum, L. : habitus, Ta.
£;regailus, adj. [grex], of the herd, of the com-
mon aort, common: milites, j9riMte: miles, L.:
eques^Ta.
grogatiiii, ado, [grex], in/oeka, in arowda, in
thronga: dves coniecti.
grMntam, l, «., a 2an, boaam : misisse in gre-
mium imbrem aureum, T. : vomens gremium suum
inplevit : hostem gremium ante suum aulert, V.—
A hoaom, lap, heart, centre : tern gremio mollito
semen excipit: Graeciae.— Fie., a Up, hidxiM-
i^aee,proleetion,affeetion: Gaenilen8(NiliX<i9'M«,
V . : Quis gremio Enceladi adf ert Quantum meruit
labor ? i. ^.paya, lu.: haee sunt in gremio sepulta
consulatQs tui: in fratris gremio oonsenesoebat :
In vestris pono gremils, I e. in your care, Y .
1. graMoa, F. of gtadior.
2. greaaa% lis, m. [ORAD-], a Pepping, going,
atep, eourae, way : (endere gressum ad moenia, Y. :
conprime gressum, Y. : presso gressu, dowly, 0. :
gressOs glomerare superbos, Y. : hue dirige gres-
sum, i. c ateer, Y.
grex, gregis, m,, a flock, herd, drooe, awarm :
pecudes dispulsae sui generis sequuntar greges:
greges armentorum: knigeri, Y. : Dux gregis,
ram, 0. : balantHm, Y. : avium, H. : armenta gre-
gesve, 0. — P r o V. : grex totus in agris Uuius
scabie cadit, lu. — A company, aodety, troop, band,
crowd, throng, aet, <rfiytg.;.^an§ijla|gigp^
gmis
808
flimorum bomi&om greges : Scribe tui gregis hunc,
i. e. your tn/tmafos, H. : grege facto iDrumpere, in
a hody^ S.: ego forsitan propter multitudinem
patronorum in grege adDumerer : indocilis, H. —
A company ofadon: alius, T.
gnii% 18, see grus.
grflnditiui (groniiitiMX ^i ">• [gnmnio], a
gruiUmg: suis.
fprannio^ ItI, — ^ ire, to grwU^ la.
^riui ( nom. gniis, Ph. \ gruis, m. and /. [ 1
GAR-], a crane^ C., V., 0. ; a delicacj, H.
8Ij^% grf pw» "*•! = yp^i^f <"• ffnffi^ (* fabulous
four-legged bird). — P r o v. : lungeutur iam grjpes
equis (of an impossibility), V.
C;abeniacmlixin ( poet, -naclnm, V. \ i, n.
[gubemo], a kdm, rtidder : ad gubernaculum ac-
cessit: Ipse gubemaclo rector subit^ V.— P/ur.,
guidance, diredion, control, ffovemment: rei p.:
ereptis senatui gubemaoolls : ad gubernacuU rei
p. sedere, C, L.
«ib«niatid, Onis, /. [gubemo], a steering,
pifoHng: in gubematione negtegentia. — Diree-
tion^ managemcfitj govemmeni: senatOs, by the
unate: summi imperi: civitatis.
gubeniator, dris, m. [ gubemo], a §Uer$manj
hdmnnan, pilot : claTum tenens: tcientift guber-
natorum oonfisi, Gs.-— .^ diredor, ruler, governor :
rei p. : oivitatis.
gabematriaE^ Icis, jT. [guberaator], « cm-
duetren, du^edreee, T. : civitatum eloquentia.
gaherao, ftvl, itus^ are, =r KvptpvAm, to deer,
pilot : 81 nautae certarent, quia eorum gubernaret
— P r OT. : e terrft, L e. vnthout akari$$g the danger,
L. : quillbet nautarum iranquillo mari gubemare
potest, L. — 7b dired, manage, eondud, govern,
gtttde, control : qui eos guberaat animus, T. : or-
bem terrarum: navem rei p.: omnia pradentift:
tormenta gubemat dolor: qoooiam ratio non gu-
bemat
gala, ae,/ [OVOR-], the guild, weaeand, throat,
neck : obtortft gulft : laqueo gulam f regere, S. —
The pcdaie, maw, throat, appdite: o gulam insul-
sam : inritamenta gulae, 8. : gulae parens, elave to
appdite, E,: inplacata, O. : plorante guli, lu.
galdaiia, a^. [gula], appdisAng, Uauriom,
dainty: fictile, i. e. with dainty food, lu.
gumia, ae, m. [GEM-], a glutton, Ludl. ap. C.
gmninaaiiixii, see gymnasium.
gurgea, itis, m. [GVOR-], a raging abyee, whirl-
pool.gulf: Rheni fossa gurgitibus illis redundans:
turbidus caeno, Y. : per medios gurgites, L. : hau-
riebantur gurgitibus, L. : Stygius, 0. : caenosus,
the Styx, lu. — Waters, a dream, eea : Iberus, V. :
gurgite ab alto, abyee, V. : Herculeos, I e. the At-
lantie, In.— F i g., an abyee, gulf: libidiwim : qui
est gurges vitiorum : patrimoni, ependtkrifl.
gurgnlio, Oni% m. [GVOR^], the gullet, weaaattd,
windpipe,
gurguatlmn, n. [gorges], a mean dwelling,
hovel, hut.
guatatoa, Us [gustol the fade, eenee of taeie:
gustatus, qui sentire debet, etc. — A taste, Jlavor:
pomorum iucundus: (uva) peracerba gustaUu —
F i g., flavor, er\foyment : verae laudis.
guato^ ftn, &tus, arft [gustos ], to tatie^ tetke a
HttU of: aquam : lep<H«m, Gs. : aliquid de san-
guine, Iu*-^To take a dight m^eal, take hmckeott,
eat a little: quorum nemo gustavil ct^Miia. —
F i g., to taete, partake of, ei^oy: eivileiD saogui-
nem: partem liquidaevoioptatia: praeoepta: aum-
matim rerum oausas : Metrodorum ilium, L e. heard
for a while : lueellum, H. — ^P r o ▼. : piimis labna
gustare, I e. learn a little of,
guatiia, lis, m., a tading: epulaa ezplorare
gustu, Ta. — A light diah banning a meal^ ante-
pad, whd, rdieh: gustOs elementa quaerunt, lu.
gQtta, ae,/^ a drop: numerus in cadentibus
guttis : guttae imbrium : liquuntur sanguine gut*
tae, v.: Sanguinis in facie non haeret gutta, L e.
Utieh, lu. — P r o T. : Gutta cavat lapidem, O. —
S^Mte, tpecke : Nigraque caeraleis Tariari corpora
guttis, 0. : (apium) paribua lita corpora guttis, T.
gnttiir, nris, n,, the guUet, throat, neckf fun-
dens e gutture cantos : haesit sub gutture Tolnua,
y. : Senile, H. : (Cerbems) tria guttura pandens,
V. : magni Gutturis exeropluro, ue. of gluttony,
IiL— i%ir. for ting. : guttura coltro Fodit, O.
gntna (gattua), I, m., a narrow^nedeed ftaek,
crud, oUfiask, H., lu.
gymnaaiarohua, I, m., =: yvfivanapxoct <^
master of a gymnaeium,
gymnaaium (gnmlna-, Ct), I, n., = yv/iini-
Oiov, a Orecian school for gymnadie training,
gymnasium, C. ; as a place of honorary burial, N.
— A Grecian eehool, high-edtool, eoUege, C, h,:
transi Gymnasia, the mere schools (of vice), lu.
gTmnlooa, adj,, = yv/ivicoc, of bodily eurdse,
gymnastic: ludi: certamen.
gynaeoemn (-oiium), I, n,,=rYvvauBtior, Uw
women^s apartments, inner roome, T., G.
gynaeoonitla, idis, /., =: ywautennrt^, (he
women^s apartments (of a Grecian house), N.
gypaatua, adj. with sup. [ gypsum ], covered
with gypsum, plastered: gypsati crimen pedis,
chalked for sate (as a slave), 0., Tb. : manibus
gypsatissimis (of an actor in a woman^s part).
gypaum, l, ru, =7v^oc, white Ume plaster,
gypsum: OhvjBippx, plader vnage». In.
Digitized by V^OOQ IC
880
raund^ rwff : see equi TArUre gyros dooeatur, Ta. :
gjroe dedere, Y.: aoguia gyros traxiti Y.— F i g.,
a dreU^ drcuU, earmr, wuru: braro* niralem In-
teriore diem gyro trahit, H. : similiqne gyro veni-
ent aliorum Tioefli arcml (of timeX Pb. : mtionia.
Im I vnUrj^ see hahahae.
habena, ae, /. [HAB-], a hMer^ KalUr, rtm:
laera, H. — CJsu. jAur, : equorum per colla Excutit
liabenaa, O. : omuls effundit habenas, Y. : elf asis-
simis faabenis, L.— ^ ihong^ tirap : (turbo) aeias
habeni, Y. : metaens pendeotis habenae, L e. <^
laak, H.-^Fig^ only ptur.^ tks reirUy diredion^
manoffenunl, gcvemment : regum, G. poilt : Flami-
aibua totas inmittite babenas, ^m the reiH» to^ 0. :
f urit iomiaais Yglcanus habebis, Y. : classi inmit-
ti( babenas, Y. : laxissimas habenas habere ami-
citime: popaIi,0.: remm, o/ M« sla/0, Y.
haben% ocfr*. [P. of habeo], ^mnihg, ndk*-As
mte-ifi. ; inTidere habenti, Y.
, Hi (old perf, nAf. habessit for habaerit,
G.X itas, ere [HAB-], to Aove, hM^ 9ttppart^ earry,
arma: anulum: arma hie paries habebit,
H. : ooronam in eapite : soooos et pallium : cate-
nas : Faenum in comu, H. : aqullam in eierdtu,
S. — To have^ hold, eomtain : quod (fanum) habebat
auri : non me Tartara habent, Y. : qiiem quae sint
habitnra deorum Oonclliaf eta, Y. : Quae regie
Anchisen habet? Y.: quod habet lex in se: suam
(notricem) einis ater habebat, Y. — To have, hold,
oecttpg^ inhabit: nrbem, 8.: arcem: qua Poeni
haberent (se. castra), L. : Hostis habet muros, Y.
— Of relation or association, to have: in matri-
monio Caesenniam: eos in loco patrui: uxores:
patrein : (legionem) secum, Gs. : apis in iubft : me-
cum acribas : quibus rendant, habere, Gs. : conle-
gam in praetnri Sophoclem: civitates stipendia-
rias, Cs,: oognitum ScaeTolam: iniraicoa civls:
dooa amiciaaimos : enm nuptlis adligatum : quem
pro quaesiore habuit. — To have, hefwndeked mUh :
▼okttm boBuro, & : pedes quinque: Angastos adi-
tOa, Y. : manicas, Y. — To have, hoU keep, retaifi,
detain : haec cum ilUs sunt habenda (opp. mit*
tenda ), T. : si quod accepit habet : Bibulum in
obaidione, Gs. : in liberis castodiis haberi. S. : in
Tinculia habendi, S. : mare in potestate, Gs. : in
custodiam habitus, lodged, L. : ordines, preserve,
S. : alios in ea fortuna, ut, eta, L. : exercitus sine
inperio habitus, S. : Marium post principia, Ua-
Hon, S. : Loricam Dooat habere viro, givee to keep,
Y. : inclusum senaturo. — Of ownership or enjoy-
ment, to have, own, poteen, be master of: agros:
Epicratis bona omnia: in Italia fundum: quod
non dcsit, H. : (divitias) honeste, m/oy, S. : (leges)
in monumentis habemus, L e. are extant: sibi
hcreditatem : lllam suas res sibi habere iussit (the
formula of dlToreing a wife): in Testrft amidtaa
divitias, S. : noa Amaryllis habet, ha$ my love, Y. :
habeo, non habeor a Laide : habet in immmis, in
praediis, is rich: ad habendum nihil satis esse:
amor habendi, Y. : Unde habeas, qiiaerit nemo,
sed oportet habere. In. — To have, gei, receive, ob-
tain: a me vitam, fortunas: imperium a populo
R. : habeat hoc praemi tua indignitas : granum ex
provinoia: plus dapis, H. : Partem opere in tanto^
a place, Y. : ffraviter ferit atque ita fatur, Hoo
habet, it reaches him, Y. : oerte captus est, habeil
a. e. Tolneratua est) T.— 7b Jind oneself, be,fed^
he situated, be off, come off: se non graTiter : bene
habemus noe : praeelare se res habebat : quo pacio
se habeat provincial bene habent tibi principia,
T.: bene habet, it is well: atqui Sic babet» H.:
credin te inpune habiturum ? escape punishment^
T.: virtus aeterna habetur, a^u2e«, 8. — To make,
render: uti eos manifestos habeant, 8.: paseua
publica infests, L.— With Rperfpass^ periphrast.
for perf. act. : vectigalia redempta, has brought in
and holds, Co, : domitas libidines: quae conlecta
habent Stoici : de Gaesare satis dictum : pericula
consueta, & : neque ea res falsum me habuit, S. ;
edita facinora, L. — 2b treat, use, handle .* duriter
se, T. : equitatu agmen adversariorum male, Gs. :
exercitum luxuriose, & : eos non pro ranis hosU.
bus, sed liberaliter, S. : aaucii maiore ourft habiti,
L.— 2b hold, direct, turn, keep: iter iiac, T. : iter
ad legiones, Gs.— 2b hold, pnmounes, deliver, utter,
make: orationem de ratione oensoria: oontionem
ad urbem : post liabitam oontionem: gratulationi*
bus habendis oelebramur: quae (querelae) apud
me de illo habebantur : verba.— 2b hoU comfene,
conduct, cause to take plaes: comitia haberi situ*
rus: senatum, Gs.: oensum: Gonsilium summis
de rebus, Y. — To hold, govern, administer, manage,
wield: rem p., S. : qui cultus habendo Sit peoori,
Y. : animus habet cuncta, neque ipse habetur, S. :
aptat habendo Ensem, Y. — Of ranic or position, to
hold, take, oceuptf: priores partis Apud me, T.:
Statum de tribus secundanum.— F i g., to Aavt,
have in mind, entertain^ cherish, experience, ejehibit,
be actuated bg: n quid connili Habet, T. : alienum
animum a causft: tantum animi id audaoiam:
plus animi quam consili: amorem in rem p.: in
coDsilio fidem : gratiam, gratias habere ; see gra-
tia.— To have, have in mind, mean, wish, be <£le :
haec babebam fere, quae te scire vellem, this was
in substance what, etc. : haec habui de amicitia
quae dicerem : quod huic responderet non habe-
Digitized by V^OOQIC
luibUlA
860
bftt : haec fere dicere habui de, etc. : illud adfiiv
mare pro certo habeo, L. — ^Prov. : qua digitum
proferat non habet — ^With P. fyi, pern., to have,
60 bound: utrumne de furto dioendum habeas,
Ta. : Bi nuno primum statuendum haberemus, Ta.
— To have^ have in mind, know, be aeguainted ivit?i,
be informed of: regis mati'em habemus, ignora-
mus patrem: babes consilia nostra, euch are: In
memoria habeo, / remember^ T. : age, si quid ba-
bes, V. — ^With in animo, to have in mind, purpoee,
intend, be inclined : rogavi, ut dieeret quid baberet
in animo: istum eiheredare in animo habebat:
hoc (flumen) transire, Os. : bello earn adiuvare, L.
—7b have in mind, hold, think, believe, esteem, re-
gard, look i^wn .* neque tos neque deos in animo^
8. : haec habitast soror, T. : alquos magno in ho-
Dore, Cs. : luniuro (mensem) in metu, 6e afraid
of: omnis uno ordine Achivos, all alike, v. : hi
numero inpiorum habentur, Cs. : quem nefas ha-
bent nominare : deos aetemos : habitus non f utti-
lis auctor, Y. : cum esset habendus rex : non nauci
augurem : cuius auctoritas magni haberetur, Cs. :
id pro non dicto habendum, h, : sic habeto, non
esse, etc. : non neoesse habeo dicere : eam rem
habttit religioiii, a matter of eonscienee : ludibrio
baberi, T. : duritiam FoluptatI, regard as pleasure,
8. -^ 7b have, have received, have acquired, have
made, have incurred: a me beneficia, Cs. : tantos
progressiis in Stoids.— With aa/tt, to have enough,
be content, be satiefied: sat habeo, T. : a me satis
habent, tamen plus habebunt : non satis habitum
est, quaeri, etc. — 7b have, be charaeteriied by, ex-
ereiee, practise: salem, T. : liabet hoc virtus, ut,
etc, this is i^racteristie of merit: locus nihil ha-
bet religionis : celerem motum, Cs. : neque modum
neque modestiam, S. : silentium haberi iussit, ob-
served, S. : habebat hoc Caesar, quem oognorat, etc^
this vas Caesar's way: omamenta dicendi. — 7b
have, involve, briny, render, occasion, produce, excite :
primus adventus equitatOs habuit interituro : ha-
bet amoenitas ipsa inleoebras : latrocinia nullam
habent infamiam, Cs. — 7b ?kold, keep, occupy, en-
yage, busy, exercise, inspire : hoc male habet virum,
vexes, T. : animalia somnus habebat, Y. : sollicitum
te habebat oogitatio periculi : Qui (metus) maior
absentis habet, H. — 7b take, accept, bear, endure :
eas (iniurias) gravius aequo, S. : aegre filium id
ausum, L. — 7b keep, reserve, conceal: Non clam
me haberet quod, etc., T. : secrete hoc audi, tecum
habeto. — 7b keqt, spend, pass: adulescentiam, S. :
aetatem procul a re p., 8. — With rem, to have to
do, be intimate: quocum uno rem habebam, T.
habilifl^ e, atf;, with eomp. [HAB-], easily han-
dled, manapeable, handy, suitable, Jit, proper, apt,
nimble, sw^: arma: tigura corporis: ensis, V. :
arcus, V. : vigor, Y. : brevitate gladii, L. : gens
equis, expert, L. : ita in eisdem rebus, ut, etc., apt:
calcei ad pedem : ingenium ad res dlversissimas
habiiiufl, L. : (naTea) velis, Ta. : (bos) f etarae,^
Y. : vicina ten! non babiUis, ill-mat^id, H. : lateri
cUpenB, fitted, Y.: capessendae rei p., Ta.
habiUtU, Itis, /. [ habilis ], e^vde, abtiUy :
habilitates corporis.
habitabili% e, adj. [habito],^ for an abode,
habitable : regiones : oinguU (terrae) : noil habita-
bile f rigus, 0.
(habitana, ntis), m. [P. of habito], an inhabi-
ta$U; only plur. yen,: habitantum, O.
habltatid, Onis,/. [habito], a dweUsng, habiia-
tion: ei de habitatione aooommodare: sumpcoa
habitationis : meroedea habitationum annoaa,
house^ent, Ob.
liabititor, 5ris,m. [habito], a tenant, oen^xtnt,
inhabitant: (domum) habitatoaes conduzeront:
tumultus habitatorum, L. : testa vidit in ilia Mag-
num habitatorem, lu.
habito, «vl, Stus, Are, fireg. [habeo], to dweB,
abide, reside, live : in aediculis habitat: inTii,<m
the high-road: in Sidlii: Uljbaei: lucia opads,
Y. : sub terra : ad Lepidum : apud te, T. : cam
aliquo : alibi, L. : hie, Y. : magnifice, be houaed:
bene, N. : sic, so ^endidly, lu. : nobis habltandi
locum dare : habitandi caosft, Ob. : Rus babitatum
abii, T. : habitari ait in Iun&, that the moon is vi*
habited: vioorum, quibus frequenter habitabatur,
L. : urbes magnas, Y. : humilis casas, Y. : aioem,
L. : ea pars (urbis) habitatur frequentissime: tei-
lus habitata vuris, O.: raria habiuta mapalia teo-
tis, Y. : habitandae piadbus undae, 0. : proavis
habitatas linquere silvas, lu. — To be halntuallf,
stay, remain, dwM, ke^: in foro, frequent : m
oculis, in public: voltur habitat sub alto Pectore,
Y.— F i g., to abide, HfMsr : in hac ratione tractan*
da: in U>nis suib, dwJl upon : qui potest babiure
in beatft vitft metus?: quorum in voltu habitant
oculi mei.
habltudOb inis, /. [ 1 habitus ], condition, ap'
pearance: corporis 1 T.
1. habitna, aey. with Mmp. [P. of habeo], dis^
posed, inclined : ut patrem tuom vidi esse Ihabi-
tum, T. — WW/ kept,ftoshy, eotpuUnt: (virgo) ha-
bitior. T.
2. ]iabitiia» Qs, m. [HAB.], a condition, state,
plight, ?uM, deportment, egopearance, presence,
mien : vir optimo habitu : corporis opimi : medio*
cris : oris et voltOs : habitOs corporum varii, Ta. :
signa virginal! habitu atque vestitu: Punicus,
a^f>tU, L. : muliebris. — Of things, condition, habit,
appearance : armorum, L. t temporum, L. : gentes
variae habitu vestis, Y. — Of places: loconim,
mtality (of the soil), Y. : Italiae, L — Dress, eUtire:
Punicus cultus habitusque, L. : ubi Dardanios ha-
bitas vidit, Y. : lELomtaio {I e, the toga), E. : pasto-
rum, L. : nee alius feminis quam virb, Ta. : longos.
Digitized by VjOOQ IC
liao
861
habitfts Bumit, la. — ^F i g., qualUyy naiurey e^rae-
Ur: iuBtitia est habitus antmi, etc. : rationis: Suo
habita vitam degere, Ph. : orationi& — A dale of
feeUn^y dupoiiHtm : ex praesenti eoe aestimat ha-
bitu, L: quts habitus provineianim t Ta.»-lQ
philos., moral aiUttre*
liao, adv, [abl. /. of hie; sc. Tift], this way, on
this side, here : hae atque illao perfluo ^i. e. pas-
&im)f T. : Sequere hae roe intus, T. : adire : Hac
nostris erat receptus, Gs. : Hac iter est, V. : Hac
f ogerent Grai, Hac Phryges, V.
hic-tenus (hac . . . tenas, V., 0.\ adv., as far
as tkuy to tide place^ so far^ tkits far : Hacteuus
crater erat asper acantho, 0. : hactenua ia occi-
dentem Gerroaniam noriinus, Ta. : Hac Troiana
tenus f aerit Fortuna secuta, V. : quia hactenua
iassum, heeoMse he was not ordered to qo farther^
Ta. — Of discourse, thiis far^ to this pointy no far-
ther : hactenus mihi Tideor potuisse dicere, etc. :
de hoc quidem hactenus : in hunc diem hactenus,
thtu far for to-day: sed haec hactenus, so mveh
for this: Hactenus haec, H. : sed hactenus, prae-
serttin, etc : de litteris hactenus : Hac AreUiusa
tcDus, O.— F i g., in time, ttp to this ttme^ thtts far,
to hitfff tiil now, hitherto^ no longer: hactenus
quietae staUones fuere^ postqnam, etc, L. : Hac
celebrata tenus certamina, V. — To this extent, so
muehf so far, as far: hactenus existimo . . . quoad
certlor fieres, etc : haec artem hactenus requirunt,
at omentur, etc. : curandus autem hactenus, ne
qaid ad senatum, etc : hactenus consultans, vene-
Do an ferro, etc, Ta.
bae^ baac, see hie Baedi, see haedua.
baedinii% atff, [faaedus], o/'tf kid: pelliculaei
baednltu, I, m. dim. [haedus], a little kid, lu.
baedna (not hoedus), I, m., a yofmg goat, kid,
CL, v., H., O.^JHur. : Haedl, the Kids, two stars
in the hand of the Wagoner (Auriga), C. : pluvia-
leSjV. — Sing.: oriens,H.
baered-; see hered-.
baereo^ haesT, haesQnis, Sre [HAES-], to hang,
stick, cleave, ding, adhere, hold fati^ be fixed, sit
fastt remain dose .* lingua haeret metu, T. : terra
radicibus sais : scalamm gradOs male haerentes,
holding : Haerent parietibus scalae, T. : in equo,
keep his seat: pugnus in malft haeret, T. : tergo
rolacres haesere sagittae, V. : haerens corona
Crinibus, H. : leo haeret Visceribus, V. : os fauce
cum haereret lupi. Ph. : haerentes litore naves,
H.: in limuae eoniunx Haerebat,y. : greroio in
lasonis, O. : foliia sub omnibus, V. : duo turmae
haesere, I e. failed to break through, L, : oratio
haeret in salebrft, i.e. is at a loss. — Fig., to hold
fait, remain attached, be fixed, keep firm, adhere,
inhere: cum illad dictum haerere debeat, hit the
mark: in te haeret culpa, T. : scrupus in animis :
quae mihi in Tisoeribus haerent, i. e. fixed in my
heart: mihi in medullis: hi in oculis haerebunt,
i. e. ^ present: in te culpa, cleaves, T.: in eis
poenis, tneur: fama haesii ad metas, hung back:
haereret ilia rei p. turpitude : infixus haeret animo
dolor : haerent infixi pectore Toltas, V. : in Toltu
patris, gau upon, 0. : cui omnia vaenum ire in
animo haeserat, S. : neu quid intercinat. Quod non
liaereat apte, i. e. finds its place, H. — To keep near,
ketp close,ioin, attach onaelffollow : apud Thai-
dem, T. : haeret pede pes, v. : in tergo, pursue
closely, L. — 7b renuiin fixed, abide, continue, kea>
at, stick to: hie haereo: hie terminus haeret, m
ilEzed^ y. : sedibus in isdem, adhere to his purpose,
V. : in praetorum tribunalibus, loiter : ut boni
quod habeat, id amplectar, ibi haeream : macula
haesura, lastina, lo. — To stick fast, be brought to
a stand, be embarrassed, be perplexed, be at a loss,
hesitate, be suspended, be retarded: haereo Quid
faciam, T. : haerebat in tabulis publicis reus : in
multis nominibus: physici cum haerent aliquo
loco, etc : haeret, an haec sit, 0. : haeres £t dubi-
tas, lu. : Hectoris manu victoria Graium Haesit,
i. c was retarded, V» : tox f aucibus haesit, V. :
in hac difficultate rerum consilium haeret, L.
haere% see heres.
baereals. is, /., = alpioic, a sect, school of
thought: ea : Vestoriana, i. e. eraft, trade.
baeaitana, ntis, atfj. [P. of haesito], stammer^
ing: verba.
baeaitantia, ae,/. [haesito], a stammering:
linguae.
baeaitatio, Onis, /. [ haesito ], a hesitating^
stammering : quanta. — Fi g. : mea, irresolution.
baeaito, ftvl, Atus, &re,freq. [haereo], to stick
fast, remain fixed: (eos) haesitantes premere, Cs. :
w vadis, L. — P r o t. : in eodem Into haesitare, I e.
to be eaq)Osed to the same danger, T. — F i g., to hesi-
tote: linguft, stammer. — To be at a loss, hesitate,
be irresolute : dubitant, haesitant : haesitans in ma-
iorum institutis, not well versed in : ob earn cau-
sam, quod, etc. : inter spem et desperationem, Cu.
babae I or bahabae ! interj., ha ha IT.
ballaeetCM (baly-), I, m., =aXia/eroc> an
osprey, sea-eagle, 0.
balitaa, Os, m. [halo], breath, exhalation, steam,
vapor: eflBavit extremum halitum,/itt last breath:
tenuis, breete, V. : oris, lu.
bailee, see allec (balluoinor), see ftlQc-.
balo, ftTi, fttus, ftre [AN-], to breathe, emit va-
por, be fragrant : halantes floribus horti, Y. : arae
sertis halant, V.
balticinatiov balaoinor, see ftlac-.
bama (ama), ae,/., = dfiti, a water-bucket,fire^
^^f^^- Digitized by V^OOgie
haMorndxyaB
M8
hamadryaa, adis, /., = aftaipv^Cp a wood-
nymphy hamadryady dryad^ V., 0., Pr.
hamataa, adj. \h9LmvA\ furnuhedwUk a hook^
fiooked : unpes, 0. : hanindo, O. — Shaped like a
hooky hooked, crooked: corpora : ensla, O.
hamuB, I, m., a hook: ferreae, Cs. : Lorica
oonserta hamis, ofnehoorky Y. : pars pulmonis in
hamis Eruta, the barbs (of an arrow), 0. : hami
curvi, tahnSy 0. — AJuh-hook^ angle: Occultus,
H.: praeroso hamo, after nibbling at the bait^ H.
Hannibal (Ann-), aHs, =s 'Awipact a Car-
tliaginian natne: novus, i. e. an irreconcilable foe:
ad portas (proverb, of imminent danger).
hara, ae,/. [HER-]« a pen^ eoop^ tty: Gaudor
harft, 0. : ex hara producte.
harena (arena), ae,/ [2 HAS-], eand: hare-
nam fluctds trahunt, S. : bibula, Y, : sterilis, T. :
omnis Tagi, i. e. the gold, la. : nigra, eUme^ V. :
carae harenae, golden aande, 0, : arentes, H. —
P ro ▼. : Quid harenae semina mandas ? 0. — Sandy
eande, a eandy place : barenam aliquam emere.-^
IHtar.^ sandy daert, waste : Librcae, (X : nigrae, Pr.
— 7%« shorCy beaehf coast, strand: hospitio prohi-
bemur barenae, V. : potitur dassis haren&, O. —
A sanded place, ground marked off for combat,
omphWieatre, arena : f ulva, Y. : Albana, lu. : cum
et luris idem oontingat harenae, i. e. to the gladia-
tors, lu.
harenaria, ae,/. [harena], a sand-pit,
harenosua (arSn-), adj, [harena],/u// of sand,
sandy: terra, 0. : Litus, Y. — ^As <u&. n., a sandy
plaee,S.
liaxlolatio (ar-), onis, / [ hariolor ], a sooth-
saying, prophesying, Enn. ap. C!
hariolor ( ar- ), an, &tu8, d(p. [ hariolus ], to
foretell, profAesy, divine: non bariolans, sed con-
ieetura prospiciens : quaestfls causa. — 7b speak
foolishly, talk nonsense: hariolare, T. : hoc hario-
lor, am dreaming, T.
hariolus (ar-), I, m. [HAR-], a soothsayer,
prophet, T., C, Ph.
harmonia, ae, /, = apuovia, an agreement of
sounds, consonance, concord, harmony,
harpago, Onis, m., =: apn&pi, a hook^ grap-
pling-hook, grapple, drag, Cs., L.
haxpe, es, /, =£pin}, a sickle-shaped sword,
falchion, cimeter, O.
Harp^a (tri8yl.),ae,/,a Harpy: Celaeno.V.
— Usu, fiur., ="Af9irviac, the Harpies, rapaeUms
monsters, half bird and half woman, Y., H.
harundifer (ar-), fera, feruro, adj. [han]ndo+
1 FER-], reed-bearing, crowned with reeds : caput,
0.
harundineua (ar-), adj. [hanindo], of reeds,
reedy: silva, V. : ctLvmcn, a sh^pherd^s song, 0.
harundinomw (ar-), aeg., abcmndmg tn roeds :
Gnidos, Ct
harondo (aron*), inis,/, a rmd, earns: longa,
0. : fluTialis, Y. : casae ex hamndine testae, L. :
hamndinum radices, Ob.— A fishing-rod: capiat
harandine piscfs, O. : moderator hamndinis, O. —
CoUoet., limed twigs for catching birds, Pr. — A
wreath of reeds: crinis umbroaa tegebat hanindo,
Y. : redimitus harundioe crines, 0. : in vertice
(Priapi) fixa (to frighten birds), H. — An arrow-
shaft, arrow : habet sub hamndine plumbum, 0. :
letalis, Y. — A reed pipe, shepherd's pipe. Pan-pipes
(of reeds, joined with wax) : iunctisqoe canendo
Yincere harundinibuB, 0. : tennis, Y.: fissa,Pr. —
A fiute : hamndine victus, 0. — A comb of reed
(for setting threads of a web): stamen secerait
hamndo, 0. — A hobby-horse, cans-horse: eqnitare
in hamndine, H.
harnapez (ar-), icis, m. [EAR- +4 SPEC-], a
soothsayer, diinner, inapedor of the entrails of wis-
time: haruspices ex totftEtrarii: Tjrrhenae gen-
tis, 0. : ex prodigiis haruspices respondiasent^ Si :
longaemSfY. — Aprophst: Armenius, In.
haruspioiiiiu (ar-), tuff, [hamapex], rdating
to soothsawf^, of dtvination: iibrl— As subsLf.
(sc ars), ahfinaium,
haruspicinm (ar-), \, n. [haraspex], in^p&£on
of victims, divination: Per8icum,Ct
liasta,ae,/[l EAS-], a staff, rod, pole:
of bet
mineae, reeds of bamboo: foliis intexere hasUs,
the thyrsus, Y. : foliis praesuta, 0. : pura, i. e.
wiihout a head, Y. — A spear, lance, pike, javdin:
eminus hastis utl: erelli iussit hastam: iactare:
contendere, to hMiri, Y. : Tersa iuTeneam Terga
fatigamus baatft, i. e. km <u a goad, Y. : hastam in
fines emittere (as a declaration of war), L. — A
spear set up as the sign of a public auidion (orig.
of booty taxen in war): praedae partem sub hasti
vendidit, L.: hastA positi, cum bona Tenderet:
hastft positi pro aede: empUo ab hasta: oomtti-
bus sub hasta venditis, L. : qni hastae hnins gene-
ris adsueverant, Le.to a fmblie bidding for con-
tracts, L. : ius hastae, of auctions, Ta. — A littU
spear (an ornament in the hair): reeunra, 0.—
F i g.yplur. : abiecit hastao, i.e.lost oowrags.
hastatUB, a^j. [ hasta ], armed with a spear:
currGs, Cu. — JHur. m. as subst., the hastati, mtar-
men, first line of a Roman army in order of battle,
L. ; consisting of ten ordines or companies, 0.—
Of the hastati, of the first line: ordo, the tenth
company, L. : cum signifer primi hastati (sc. o^
dinis) : signifer secundi hastati, L. — ^As subtL m.
(elllpt. for centurio ordinis hastati^ captain of s
company of hastati : Fulginius ex prime hast&to,
late first eentitrion, Cs.
haatile, is, n. [hasta], amear^d^fl, jaivHtn-
Digitized by VjOOQIC
868
hedyobnun
<Aa/^ .* ferram ex basdli, N. : hattiU nii«s : tekm
haatili alH^DO,L. — A itpear Javelin : Bina manu
crispaDa haatilia, Y. : Torquere hasUIia lenta, 0. :
curratam, In. — Apiece of wood like a thafl^ fritmcA,
pole^prop: densa, T.: rasae haatilia Tirgae,Y.
1. haQ (anX interj. (of pain or grief), Oh! ah!
T.
2. liao, see haud.
hand or haat (hau, T.), acftr., fiof, not at all,
by no means: haud sane intellego, quid, elc. : res
haud sane difficUes : haud ita iueai, T. : band sic
decet, T. : aliter, Y. : diu, T. : minus, L.: sed haud
fadle dixerim, cur, ete. : difliculter, 8. : cito, T. :
Haud temere est Tisum, Y. : haut dubie victor, & :
saepe, S. : secus, L. : homo haud inpurus, T. : me-
diocris : mirabile, T. : bio se ipsus failtt, hand ego,
T. : hand pol ine quidem, T. : baud muto factum,
T. : ne ille baud sdt, quam, etc, T. : turn ille baud
dubitavit, etc. : baud mora, uautae torquent, with-
o^dday^Y.
hand - dnm, «<&., not eU all at yet, not yet:
cum patris favor hauddum exolerisset, L. : hiemps
bauddum exacts, L.
hand-qiiaqvam or hand qaaquam, Ity no
means tohateeerj not at aU: haud quaquam id est
diffidle Crasso : mediocre : par gloria, S. : certa*
mine ambigoo^ L. : dictis violentia Tumi Fleet!-
tur, Y.
hanxlo, banal, hanstus {p./uL bausfirus, Y.),
Ire [HAYS-], to draw vp, draw out, draw : bausta
aqua de puteo : palmis bausta duabus aqua, 0. :
aquam, H. : de dolio sibi baurieDdum putet? —
Pr OT. : tu quidem de faece bauris, i. e. draw from
the dregs, L e. take the worsL — To drain, drink yp,
spUl, shed: totlens hanstus crater, 0. : spumantem
pateram, Y. : ad meum sangniDem bauriendum
advoiaYerunt: cmorem, 0.: hauriendus ant dan-
dns eat sanguis, L. : alvens baurit aquas, draws in,
O.: inimicns et bauserit ensis (i. e. their blood),
Y. — To tear up, pluck out, draw out, take, swallow,
desour, consume, exhaust: terra bausta, O.: peo-
tora f erro, O. : buie gladio latus, Y. : inguina ictu,
L. : latus eius gladio, Gu. : lumen, pluck out, O. :
cineree hanstos, i. e. scraped up, 0. : bausto spargit
me pnlvere palmis, gathered, 0. : sumptum ex ae-
rario, draw: quos (senroe) lacus baurit, engulfs,
Ta. : ex parvo (aeenro) tantundem, etc., H. : suspi-
nius, fetching a deep sigli, 0. — F i g., to drink in,
take eagerly, seize tgnm, imbibe, exhaust: oculis
if^em^ jfeast on, Y. : auras, Y. : lucero, eyoy the
light, \ . : dicta auribufl, 0. : oculis gaudium, L. :
Pectore ignea, imbibes, O. : sol orbem Hauserat,
I e. had travmed Y. : Cum baurit Gorda pavor,
eduatsts, Y. — 7b draw, borrow, take, driedk in,
dense: ilia ex quo fonte bauriam: eodem fonte
baurire landes snas: (legem) ex naturft ipsi: li-
bertatem sitiens bansit: calamitates: unde labo-
ris Plus baurire est, H. : sine hoc animo bauri, be
taken to heart, Y. : meram libertatem, revel in, L. :
studium pbilosopbiae, Ta.
1. hauatna, F. of banria
2. haiiatii% Qs, m. [HAYS-], a drawing: pu-
teus fscili diff unditur haustu. In. : aquae hanstus,
the right of drawing. — A drinking, swallowing,
drawing in, drink, draught: exiguis baustibus
bibi, in small draughts, O. : haustu sparsus aqua-
rum, Y. : aquae, O. : sanguinis, i. e. stream, 0. :
Esse apibus hauattto Aetberios, i e. breatli, Y. :
peregrinae harenae, a handful, 0. : Pindarici fon-
tis qui non expalluit haustQs, L e. to imitate, EL
haut; see baud.
(havao or aved^ — , — , 6re), imper, have,
havetd [1 AY-], to be weU, fare wdl, be happy
(only in salutation), S., Gt.
hebdoma% adis, /., =ipdofidc, seven, the
seventh day : quarta (critical in fever).
hebanua (ebe-), l,f, =(/^oc, the ebon tree,
O.^Ebony: niger, Y-
hebeo, — , — , fire rhebee^, to be blunt, be dull:
ferrum nunc bebet f L— F ig., to be duggisk, be
inaetise : Sanguis hebet, Y. : sensu, 0. : viri, I^
hebe% etis, atff, with comp., blunt, duU: tebi
bebetiora: ictus, 0.: ferram, lu. — DuU, dim,
faint: aures bebetiores: color, 0. — Fig., duU,
obtuse, sluggish, heavy, doltish, stupid: sensfis:
homo: memoria: dolor: exercitus, S. : ad susti-
nendum laborem miles, Ta. : spondeus hebetior :
ingenio bebeti esse : bebedora ingenia.
habeaoo, — , — , ere, incK [ bebeo ], to grow
blunt, become dull, lose vigor, faint: mentis acies
bebescit : hebescere sidera, Ta. : bebescere et lan-
gnere nolumus : hebescere virtns, regaSrdfor char-
acter declined, S.
hebeto^ ftvl, fttus, &re [hebes], to make blunt,
dull, blunt, dim, deaden, weaken : bastas, L. : fer-
rum hoetium, L. : vistLs tibi, Y. : sidera, Ta. : tau-
rorum flammas, quench the fiery breath, 0. : alcui
vistks, Y. — Fig. : Lethe hebetans pectora, stupefy-
ing, 0.
heoatombe; 6s,/., —iKar6npti, a sacrifice of
a hundred oxen, hecatomb, lu.
hedera (ed-), ae,/. [EED-\jyy, ivy-vine (sa-
cred to Bacchus, used m garbnds) : alba, Y. :
tabemacula protecta hedera, Gs. : doctarum hede-
rae praemia f ronUum, H. : victrix, H. — Plur., ivy'
vities : nexiles, 0., Y.
hedexiger (ed-X gera, gerum, a^. [hedera +
(j1S&''], ivy-bearing : Maenades,Gt.
hederoaua (ed-); a^j, [hedera], yWZ of ivy:
antrum, Pr.
hedyohmm, l, n., = i^ivxpow, a fragrant oint'
ment, cosmetic balsam. , ^ ^ ^ , ^
Digitized by VjOOQ IC
bei
864
teri
hel, itUefj, (of grief or fear), ah! voef oh
dear/: HeimihilY.
beta (filaX intetj,, of joy, haf ifoodt met T,
— Of eagerneM, Aa/ eeet qwckl Y., H.
Heliadei^ um, /., = *HXla^cc, dattghien of
HeUoe, changed intopoplare, 0. : nemmi Heliadum,
i. e. po^r-grovet 0. ; their tears became amber,
henoe, Heliadum laorimae, i. e. amber^ 0. : capaoes
Heliadam criwtae, L e. o/ amber, lu.
helioa, ae^/., = ihiaiy a wharL
bellebonui, see ellebonis.
heUuatio (hela-^ odIb,/. [helluor], a gor-
mandizingy gluttony.
hellad (helaoX dnis, m., a gormandixer, glut-
ttm^ equanderer, T. : |>atrimoni.
helluor (helnorX atna, ftrl, dtp, [hellno], to
gortnandixe^detfour: cumGraecis: meopericulo:
tecum simul rei p. sanguine: parum, Ct
helops (elops), opis, m^ ss tXXmp, the eword-
Jith: pretiosus, 0.
helnatiOb helaOb heluor, see hellu-.
belvella, ae,/. dim, [helvna, yellow], a email
potherb,
Helviiia, ae,/., • eu^Mme of Certe, In.
hem, intery, (of surprise), oho/ indeed/ todl/
vdl, to be more / hah / : hero, quid ais, scelus ? T. :
audistin ? hem Scelera, T., C.
hemeiodromiui, I, fm, = rifitpoSp6itoc (all-day
runner), a courier, L. — Plur. : bemerodromoe, N.
hemioyoUiim, I, n., = ^fuMKunf, a eemidrele,
eendeireular recess, teith eeate.
hendeoasyllabi, Orum,m., = it^e«z0rvXXa/3<M,
vereee of eleven sgUabUe, Ct.
hepterle, is,/., ^IwriipnQ, a gaSeg vnth seven
banks of oars, L.
(hera), see era.
herba, ae,/. [ 1 F£R- ], an herb, grass, green
blades, herbage, turf: in molli oonsedimus herba,
v.: abicere se in herbft: fusus per herbam,
V. : corona ex asperis herbis : herbas omnis con-
diunt : herbis Viyis et urticft, H. : (Fennis) victui
herba, Ta. : herbae fortes, 0. : salutares, 0. : her-
bis curare Tolnus, L. : fallax venenl, a poisonous
plant, V. : graminis, a blade, V. : f rumenti, young
shoois,y. — ^Fig. : laus velut in herbft praeoepta,
Le,g€Uhered too soon, Tau^—V tot.: adhuc tua
messis in herbft est, 0. — Weeds, useless plants:
officiant ne f rugibus herbae, V. : sterilis, Gu.
berbeaoena, ntls, adj. [herba], appearing in
green blades: viriditas.
berbldus, a^. [herba], .^ of grass, grassy:
campus, L.: £pih)s,0.
herbifer, fera, femm, acM. [ herba +1 FER- ],
producing grass, grassy : colles, 0. : Acis, 0.
herblsradtia, adj, [herba+ GRAB-], ^oii^ in
the grass (of the snailX G. poSt.
herbosna, a<(j. [herba], abounding in graaOj
grassy: campus, H.: flumen, with grassy banJas,
V. : moretum, made with herbs, 0,
herbnla, ae, /. dim. [herba], a little herb.
herolaoo, — , — , ere, tfuA. [cf. herctum], to di'
ifide an inheritanee: arbiter zamiliae herciscun-
dae.
herole, inter}, [contr. for hercule], by Uerculet,
amuredly, indeed: Puer herclest, T., G.
herotnm, I, n. [* herdo; cf. heres], an inher-
itance, patrimony: herotum ciere, to demand a
partition.
hercule, interj. [voe. of Hercules J, by Heredes,
assuredly, indeed: tum hercule conhtear. — Often
with me: vero me hercule hoc dicam.
Herculea, is (rarely I, G., Ta.),m., a son of
Jupiter and Alcmena, and god of strength, S., Gil,
a, v., H., 0.— As iiUerj., by Hercules/ assuredly,
indeed: yalde hercules vobis laborandnm est —
With me: ego me hercules hac sum suspickme
percussus.
Herculeua, adj. of Hercules, Herculean : ma-
nus, H. : coronae arbos, i. e. the poplar, V. : urbs,
built by Hercfdes, O.
here, adv. [for heil], yesterday, G., H., 0.
hereditariua, acfj. [hereditas], of an inherit-
ance, inherited, hereditary: omamenta: cogno-
men: controversia.
hereditaa, fttis {gen. plur, -titnm, rarely >tf-
tium),/. [heres], h^rship, inheritanes .' nobilitas
non bereditate relicta, S. : equum hereditaie pos-
sidere. — ^it inheritanee: hereditatem persequi,
T. : hereditates mihi negasti venire : heroditatem
adire: possessio heieditatis: de hereditate con-
troversia, Gs. : caducae hereditates. — ¥ i g., on m-
heritanee, descent: cupiditaturo : q>tuma hereditas
gloria Tirtutis.
herediiim, I, n, [heres], an hereditary estate,
N.
herea, Mis, m. and /. [HER-], an heir, heiress:
te ipso herede, T. : muner f acit heredem ex deunce
Gaecinam: In testamento heredes scripti, Cs.:
testamento fecit heredem filiam: ex parte dimi-
dift: cur viigini Vestali sit heres?: repentious:
secundus, next heir (if the first should die), &:
possessio heredum secundorum : tanti certaminis
(i. e. armorum Achillis), 0. — ^ sneeess&r, after-
growth: gemino cervix herede valentior (of the
heads of the Hydra), 0. — Fig., an heir, successor:
eius ( Academiae) : regni, L.: Iaudi8,0.
BOD liemft: heri Tesperi; opp. hodie^ 0.— Zoldj^,
a short timt ago, Gt^ Pr.
(hexilisX M« tnXiA,
beroiono, adj.^ = i}pw7roc, of htron^ heroic,
mythical: tempora: personae.
heroini^ ae, /. {plur, Inae, Pr. X = ipf^tnif ^
demirgoddeu^ heroine^ Pr.
h«ro% 6i8, aec. da, m., = 4p«i»c« ^ demi-god,
hero: beroum casQs: magnanimi heroes, Y.:
Aeneas, V. : Laerdas heros, t. e. Ulguei, O. — A
herOy itlusirioiHt man : noster Gato : cum heroibas
nostris (i. e. Bruto et Oastfio).
herdiu^ a4i^ = VP*^t </ <> ^^''^i ^^^roie : ver-
soB^epie: pes.
(hexuaX ^e ems.
Hesperia, ae,/. [Hesperius; sc. terra], the
land of the weit, Italif,Y.,E.: ultima, L e. i$aifi,
H.
Hespeilii idis, /., = 'Eamplc, of evening, of
the weU^ weetem^ V . — IHur, as eubtt^ the daughterg
of He^perue^ guardioM of the garden with golden
flRpte,C.,V.,0.,Iu.
Hespeiiiifl, o^^*., of ffefperue, of the weet^ wetf-
em,R^O.: terra, i. e. Italg, V : Latium, Y.
Hesperus or -o% I, m^ sz*'EffirtpoQ, the eeen-
tii^«ter,0.,Y.,O.
hestennis, «&*. [ HES- ], of yeeterday, getter-
dag*8: dies: disputatio: ins, T. : convmum, L. :
fereala, H. : laccfaos (i. e. Tinam), dnmk yeeterdag^
v.: LtTftoorth^ppedgetterdagyy.
lwtaeiloo% S, on, /*., = IraifHKdc, ofeomradee :
equitum ala (in the Macedonian armj), N.
hen ! interj., of grief or pain, oh! ah I alaef:
hen nefas ! H. : heu me miserum ! : heu t miser,
0.: Heu me! H. : Heal heul Y.
hens ! inten,^ calling attention, ho! ho! tJwre !
lo ! hark I howM ! Syre, Syre, inquam, heus, heus,
Syre, T. : Heaa, etiam mensas consumimus ? Y. :
hens tu, Rnfia
hexameter, til, adj.y = llhpKrpoqy of eix feet,
hexameter: rersns.
hexapyloii, l, m., = llairvXov, a gate of £^-
cute with tixpaae&geByL,
heacerl% is,/, = U4p9Cf o £«^y vith m hanh
ofoars^ L.
hiaspl% see iaspia.
hlitii% Us, m. [bio], on epemmg, aperture, dtft:
oris : terrenns, 0. : atris innwnis hiatibus Hydra,
open mouthM, Y. : personae psllentU, lu. : repentlni
tenamm hiatOa: fontis, L e. hami^ O. : Quid dtg-
ran tanto bkta? L^ opening {ot mouth )|H.:
hio
Sophocleos, lu.— uln eager derire, longing: prae-
mionun, Ta. — Of language, a hiahit,
lubema, Gmm, n. ; see hibemus.
hibemaonla, Orum, n. dtm. [ biberna ], tentt
for winter -quattert, an encampment for winter,
winter tentt: exercitu in hibernaculis conposito,
S. : legionibas in hibemacula deductis, Gs. : hiber-
nacula aedificari ooepta, L. : adrersariorum, N.
hibenio^ ftvl, fttUrus, ftre [hibemus], to pate the
winter, winter, oceupg winter-quartert: ezeroitum
in agrum hibematum duzit, Xj. : Pellae, h. : in
sicoo (naresX L. : quem ad modum milites hiber-
nent: ubi sis hibematurus.
hlberans, aefj- [hiems], of winter, wintry, win-
ter- : tempus anni : annus, 1. e. winter -time, H. :
ignis: grimdo, O. : soles, winter tunthine, O. :
aequor, H. : pulris, I e, a dry winter, Y. : rergens
in oocidentem hibemum, i. e. eonth-weit, L. — Plur.
n, as tubet. (sc. oastra), wkUer-quartere : legiones
ex htbemis edacity Os. : hibema aedificavtt, L. :
neque f rumen ta in hibemls erant, winter-ttoret,
Cs. : dum Terns transierint hibema, i. e. three
wintert, Y.
faiblsotini, I, tft.| = Ifiimot, the marth-medlow :
gracilis, Y.: Tiridis,Y.
hibrlda, see hybrids.
1. hio or hio,/. haec, n, h5c or hoc (old, h5ce,
T.\ gen, hllius (old, haiusce, T., C.),plur. hi (hisce,
T.), / hae (old, haec, T., Y.), n. haec, aen, horum
(borunc, T. — ^With the enclitic ne, usu. hicine ; i. e.
• hice-ne)» pron, dem. — Of that which is at hand ;
in space, thit . . . here, thit : hae fores, T. : hio
locus : Quincti huius f rater, of my dient : hie pa-
ries, 6. : quis homo hie est ? *H. — As eubtt. : quid
hie faciet, T. : pro his dicere : huius non faciam,
tha^n't care that, T. — I n t i m e, thit, the pretent,
the current, the actual: hie dies, T. : tertium iam
hunc annum r^nans, Gs. : ad hoc tempus, till
now, S. : hae quae me premunt aerumnae, S. : Hie
tertius December, H. : hi ignavissumi homines, of
the pretent day, S. — As tubtt. : haec vituperare,
the pretent time: si hoc non fuga est, what we are
doing, L. — Of that which has just been described
or named, thit: quae haec est fabula? T. : hoc
negotium, S.: his de causis: haec edicta: haec
quae scrips!, S. : hoc timore adductus (i. e. huius
rai timore), Gs. — ^As tubtt. : hoc agam, tfiff make
it my butiiett, T. : id egit Sestias, did to : pluris
Hoc mihi eris, to miccA, H. : Nil me paeniteat hu-i
ius patriSyMicA, H. : laudabit haeo Illius fonnam,! *
tu huius contra, of the latter, T. : in his undis iao-
tari : Oooupat hio collem, cumbft sedet alter, O.—
Of the principal subject of thought : tibi nuptiae
haeo sunt Oordi, T. : quidquid huius fed, have
done in thit affair, T. — In antithesis, of the prin-
cip.1, thoagfa not U.t.^Mje|^^jg^(»jg'jp.«r,
bio
8M
the one: et mittentibus et missiB laeto, nam et ilUs
. . . et hi (I e. mittentesX h. : Mullam . . . lopos
. . . illis (lupis) ... his (mallisX H.— Of that which
is about to be described or named, thU^ ihsfoUouh
ing, the one: hoc quod sum dicturus : si haec oon-
dicio consulatQs data est, ut, etc : documenta haec
habeo, quod, etc., S. : Regibus hio mos est, ubi,
etc., H. : his verbis epistulam misisse, N. — As
tvbet. : haec facere, ut habeas, etc., T. : Quanto
melius hie qui, etc, H. : hoc modo locutum, 8. :
hoc faciiius, quod, etc, 08.-^In antithesis : orator,
non ille volgaris, sed hie excellens, etc ; of. lauda-
tur ab his, culpatur ab illis, 9ome . . . othen^ H. :
Hie atque ille, otte and another^ H. : hie . . . hie,
otu . . . another^ H. : Carmina componob hio ele-
gos, cawthery H. — Esp^ thie moit, myeelf: Hunc
hominem tradere, H. : hoc latus (i. c meum), H.
— With gen. : mi hoc n^^oti dedere, ut, etc (u c
hoc negotium), T. : capit hoc oonsili : hoc tamen
boni est, eo mneh of good: hoc oommodi est, quod,
etc, tha^ it this oomfort — With tm/wn. vetb :
Ludscit hoc iam, lo/ how it grow light/ T. — In
the phrase, boo est, that u, that it to aay, namely,
I mean : id Fannius societati, hoc est Boscio, de-
bebat : ad nobilitatem, hoc est, ad suos transisae.
— ^In the phrase, hoc erat, quod . . . ? loae it for
thie thai . . . / ; Hoc erat quod me per tela Eripis,
ut? etc.,V.
2. hio (with the enclitic ne, written hldne or
hlcin), adv., in thie place, here: ego hie adsum, T.:
non modo hie, ubi . . . sed nbicumque, etc : hie
dux, hie ezercitus ; i. e. be/ore ue are, Ta. : Hie ubi
Deucalion adhaesit, etc, 0. : hie plus malist, quam
illic boni, T. : Hie segetes, illic veniunt felidus
uvae, v. : hie viciniae, T. : hicin libertatem aiunt
esse aequam omnibus J ieit here that, etc, T. — In
thie affair, on thie occaeion, in thie particular, here-
in, here: nil pudent hie, Ubi opust; illic, etc, T. :
hie, quantum in bello fortuna possit, cognosd po-
tuit, Gs. : hie miramur, hunc hominem tantum ex-
cellere ceteris?: hie iam plura non dicam. — Of
time, now, here, then, next, hereupon, at this time, at
this juncture: hie reddes omnia, T. : hie cum uter-
que me intueretur: Hie regina gravem poposcit
pateram, Y. : hie Laelius (Inquit).
(hloe, baeoe^ liooe), older form of hie, haec,
hoc
1. hioine, see 1 hie 2. hiclnt, see 2 hie
h<mnall% e, euff. [biems], of winter^ wintry:
hiemaii tempore: vis : nimbi, 0.
blemo, ftvl, Atllrus, ire [hiems], to winter, pose
the winler, keep winter-quarters : quot annis : me-
diis in undis, H. : in Andibus, take up quarters for
tfte winter, Cs. : legionem hiemandi oausft oonlo-
care, Cs. : sdre ubi sis hiematuras. — 7b be wintry,
be froeen, be stormy: hlemantibns aquis, S. ; hie-
mat mare, storms, H.
htenui (htonqw), emis,/. [cf. ysH'^^ ^ i"^
ter, winter time, rainy season: hieme aomma, in
the depUi of winter: gravissimft hieme, Cs. : acris,
H. : hiems appropinquabat, Gs. : hieme confeeta,
Gs. : Stridebat hiems, lu. : mentis hierae et aest&te
peragrantes, L c tn all seasons: Sol Nondum hie-
mem contingit equis, V. : vim f rigorum hiemum-
queezdpere: Est ubi plus tepeant hiemes? H.:
matnrae hiemes, Os. : post certas hiemes, H. *.
multas hiemes vidit, lM.^^The god of storms, win-
ter: mactavit Hiemipecudem,y.: gUcialis, 0. —
Stormy weather, storm, tempest: hiemi navigatio-
nem subicere, Os. : maritimos cursfLs praecludebat
hiemjs magnitude : narem ex hieme senrat, N. :
imber Noctem hiememque ferens, V. : Eois into-
nata fliictibus, H. — Fig-t cold, frost: ietalis iu
peetora renit, a deadly chill, 0. : Pessima mutati
ooepit amoris hiems, eold, 0.
hllare, adv, with eomp. [hllams], tkeerfutty,
gayly, joyfully, merrily: sumamus dmn, T.: res
seyeras tractare : hilarius loqul
hilaiifli e, adj., = iXap^Ct cheerful, of good
cheer, lively, gay. Withe, merry, iocmid, joyful:
Oderunt hilarem tristes, H. : voltus : dies, Iu. :
umbrae, Iu.
hilATitafl, fttis, /. [hilarisjl, tAeer fulness, gcfyety,
joyousnets, merriment, hilarity : hifaritatem illam
amisi : hilaritatis plenum iudidum : in Laelio.
hilard^ &vl, &tus, &re [hilanisl, to make cheer'
ftd, cheer, gladden, exhilarate: Fericlis suaviute
hilaratae Athenae: anlmum, Gt : Hos ubi tuavox
hilaraverit, 0.
hilanilii% a^j. dim, [hilaris], cheerful, con-
tented.
hilmnm, aefj. with comp., ^katrfvX, gay, merry,
blithe, jocund, joyful : Hilarum lac te, c^eer up,
T. : convivae: voftus: Saturnalia: multo hiUrior,
T. : hilariores ocnlL
hillae^ ftrum,/. dim. rhira ; HAB-], a kind of
sausage, smoked sausage, H.
SQlotae (Bo-), &rum, m., = BiXdrac, the bonds-
men of the Spartans, Hdots, N., L.
hHam, l,n.,a shred, tri/le (only with a neg^
tive) : neque proficit hilum, a whit, Ludl ap. C.
Illno, adv., from this j^aee, hence: quae (na)
est hino in Indiam : bine Romft venire: Illam hine
dvem esse aiunt, T. — ^With iam, from this point
onward, henceforth : roalora iam hino bella dioeii-
tur, L. : iam hino populi R. res gestas peragto,
L. — ^In antithesis to nine or illine, on one side . . .
on the other, here . . . there, on this side . . . oa
that: hino iidiw, ilUno fraudatio, eta : podor est,
qui Btiadeat tUine ; Hioc disfuadet amor, O. : hbe
atque ilUno veUmribus aoceptis, on each side,!*,:
hiao pt^., Woo Tta-^5«^gf^lnc ^
liiimitaB
Wr bodie
hine ropes mfnantar, on eUhar md^ V. — From thia
toterce^ from tki$ came, henee^ en thia aeeouni : hino
sicae, hinc falaa testamenU nascuntur : Hinc illae
laenimae ! thaf$ vhafa the matter / H. : Sed eocam
Sjrum . . . ! hiDC 0cibo,/rom him, T. : Hinc canere
iQciptam (i. e. ex his), wul take my theme^Y. — Nexty
afterwards: hinc in urbera digressus, Ta.
himutufl^ Qs, m. piiDnio], a neighing : ezaudi-
rit hiDQitam : acutus, Y. : tollit binnitum equa,
H^iYwn, O.
hinmilAiui, I, Ilk [hiimus], a ymmg etag^ young
roAuck^ CL, Pr.
blOb &TI, mtus, are [ HI- ], to open, stand open,
gape : (calor) venas adstringit IiiautIS, V. : ooucba
hians : floe hiat pratis, Pr. : hiaati ore, Cu.— 2b
open the fnosUk, gape, yawn: inoeptus clamor fru-
nratar hlantls, Y . : leo inmane hians, Y. : lapos
bic Gapius hiet, H. — F i g., of speech^ to leaps a
hiatus, be loosely eonneded: qui (poetae) saepe
hlabant: ooncurslU biantes : bianUa loqui: hians
compoaido, Ta. — To gape mth wonder, bs eager,
leng, be amaxed: utrum ea (domtts) patere an biare
ac poeoere aliquld videtur ? : corram deludet hian-
tern, i. e. the l^a^fJtunter^ H. : ad magnitudinem
praemiorum, Ta. : cannen blare lyrft, breathe, Pr.
hippasoc^ «c tts,/., = Imrayuyoif vessels for
carrying horses, ea9alry4ran^Mnis, L.
hippoeentauniB, I, m., = cinroravravpoc, a
fabuiMtsereaiwre,half horse and half man, hippo-
centaur.
bippomanefly is, n., = Imropavkc, a humor
from a mare, used as a drug to excite passion, Y.,
Tb., Pr. — A membrane on thefor^ead of a foal,
used in love-potions, Y., lu.
hippotozotae^ ftrum, m,, = linroro^irai,
mounted ardurs, Gs.
hippnnUk I, m., =cinrovpoc»a/«A(nn1cnowD),
0.
Mnnniu; ^K^'^blrens], of a goat: foUes, i. c.
of goats leather, H]
hiroii% I, m., a he-goal, buck: ISvis, H. — ^As a
prize for tragic poetry : vilis, H. — P r o ▼. : mnl-
gere hiroos, Y. — In allusion to its rank smell :
cubet bircos in alls, H. : olet Gargonius bircum, H.
tairsatiuy a^'- ^^^^ eomp. [ cf . birtus ], rough,
fhaggy, bristly, prickly, hvrsute: (aDimantium)
aliae spinia birsatae: crista equinft, Y. : Hiems
canos birsata capillos, 0. : saetis leonis Yellera,
0. — Y\^,rude^unpoUehed: nihil est birsutius
illis (tonaUbiuX 0.
l^til% a^, [ HORS- ], roughs hairy, Aaggy:
anres, Y* : tonica, N. : setae in oorpore, 0.: capel-
lae, 0.— F i g., rude, unpoUshed: Ingeninm, H.
hirado^ inis, / rjSER-], a leech, Uood-eueker :
plena cnioria, H. — ^F i g. : aerari.
hirandd, inis,/. [HER^], a swallow, Y., H., 0.,
lu.
liiBoe, liifloiiia, see 1 bio.
luflco, — , — , ere, inch, [ bio ], to open, gape,
yawn : tellus, ait, bisce, 0. — To open the mouth,
mutter, murmur, make a sound, say a word: aut
omnino biscere audebis?: adversus dictatoriam
vim, L. : quotiens sinit biscere fluctus, Nominat
Alcyonen, 0. : raris vodbus, Y. : alqd, lu. : regcs
et regum facta, Pr.
hispidafl, adj., rough, shaggy, hairy, bristly,
pricJUy: facies, H.: 8us,Ph.: agri, I c/om/ with
ram,H.
historla, ae,/., =2<rropia, a narrative of past
events, history: historia testis temporam: histo-
riamscribere: belli: illorum temporum,S.: Rorna-
na : quidquid Graecia mendax Audet in historift,
lu. : ementiri in bistoriis : pe<iestribtts Dices bis-
toriis proelia Gaesaris, H. — A narrative, account,
riport : alqd bistoriA dignum : peccare docentes
bistoriae, E.-^A theme of story: nobilis, Pr.
histoiioiui, aefj., =^itrropue6g, of history, his-
torical : genus ; sermo : fides, 0. : homines, versed
in history.^-AA subst, m., a unriter of history. Ids-
torian: oratores et bistorici: Pelopidas, magis
bistoricis quam volgo notus, N.
histrlo, onis, m., a stage-player, actor : neque
histrioni, ut placeat, peragenda fabula est: neque
bistrionem ullum babeo, keep, S. : pessimus : Quod
non dant proceres dabit bistrio, lu.
hlBtrionalii, e, adj, [bistrio], of actors : modi,
Ta.: studium, /oi< ac/orv, Ta. : favor, Ta.
hiiilce, adv, rhiulcusl of speech, in a gaping
manner, with a freguenthialus: loqui.
hiiilo^ — , — , &re [tiiulcus], to cause to gcq)e,
open in chinks : agros, Gt
biulcuB, <w&*. [bio], gaping, split, deft, opened,
open : siti arva, V.—P i g., of speech, gaping, not
well connected, forming an hiatus : eorum (verbo-
nim) concursus: voces.
1. hoc or hoc, see 1 bic.
2. hoo, adv. [old dot. (for boioe), abl and ace,
of bic]. — Dot, use, hither, to this place (old for
hue] : hoo advenire, T. : Hoc descendit, Y. — AhL
use, with a comparative, by this, by so much: hoc
Laus illi debetur maior, H. : boo audio libentius,
quo saepius: plaga hoo gravior: quod hoc mira-
bilius debet videri, quia, etc. : hoc magis properare,
ut, eta, Gs.— ^06. use, as to this, on this account,
for this reason: Hoo nutritor olivam, Y.: Non
tuus hoc capiet venter plus ao meus, H«
hodle, adv, [*ho (I e. hoc)+die], to-day: ne-
gat hodie: eras mane putat: hodle mane, this
morning: Nonae sunt hodle Seztiles : hodie trice-
sima sabbata, H. : faciam hodie, ut, etc^^u^Tb-
hodiamna 8
dby, at the pretent day^ at tkii time, now, in ihae
timet: qu& (sententift) hodie usob es, to this day:
rem p. hodie teneremus? : tit est hodie^Iu. — ^With
-gue, and etiU^ and to thin da^: hoc facere coepe-
runt hodieque faciunt — With etiam or quoque,
wen to tide day, even now : leges quibos hodie
quoque utuntur : ei studio etiam hodie praesunt :
hodieque for hodie quoque (lateX Ta. — To-day,
11010, at once, immediately: hodie itura, on the point
of going, T. : Kon dices hodie, quorsum? etc., will
you be all day coming to the point / H. : si hodie
postulem,etc. — With numquam, never in the world,
never at all : numquamne hodie concedes mihi ?
T. : numquam omnes hodie moriemur inulti, V.
hodlemUB, adj. [hodie], of thxe dav, to-da^e:
edictum : summa, H. — With dies, this day, to^y:
hodierno die mane : ante hodiemum diem.
(hoednflk hoednliu), see haed-,
holas (olns), eris, n., kitchen herbe, vegelablet,
cabbage, turnips, greens : rarum in dumis, v.: do-
nee Deooqueretur holus, H. : prandere, H., 0.
holtwcaluiii, I, ft. dim, [holus], a smaU herb,
little cabbage, G. : Uncta holuscula lardo, H., In.
homicida, ae, m. [homo +2 SAC-], a man-
slayer, homicide, murderer: homicidaene, an Tin-
dices libertatis, C, lu. — ^Poet, of Hector, riayer
of men, U.
homloidium, I, n. [ homicida ], manslaughter,
homicide, murder, Ta.
homo, inis, m. and/., a human being^ man, per-
son : Monstrum hominis, T. : grandior, T. : doc-
triua eniditus : hominum homo stultissime, T. :
genus hominum : more hominum evenit, ut, etc.,
as usual, T.: homo'st Perpanoorum hominum,
associaiss, T. : cum inter homines esset^ was alive :
qui numquam inter homines fuerit, mv the world:
neo vox hominem sonat» L e. mortal, V. : ut eam
nemo hominem appellare possit: Quae (lo) bos
ex homine est, 0. : die ipsa, * homo sum,* lu. —
Collect., man, the human race, mankind: quft baud
scio ad quidquam melius sit homini datum. —
Pleonast, in addresses : nisi caves tu homo, etc.,
fiHotD, T. : tu homo adigis me ad insantaro, T. —
In apposition : filius homo adulescens, T. : senrom
hominem, T. : ocuU hominis histrionis.— P r o v. :
Quot homines, tot sententiae, many men, metny
minds, T. : Homo sum ; humani nil a me alienum
puto, T. — A man, reasonable creature, lord of crea-
tion T si homo esset, earn pottns legeret : nox te
ezpolivit hominemque reddidit : homines visi su-
mus : si esses homo, ify^ had a man^s sense, T. :
nihil hominis esse, noming of a mam^^A mem,
servant: homo P. Quincti, Qwntm^s man, — Plwr.,
foot-soldiers, infantry (opp. cavalry): homines
equitesque, Os. — IHur,, bcdies, cotjms: cumulos
hominum urebant, U — The man, fellow, creature,
he, this one (oolloq. for a pron, dem.) : ibi homo
ooepit me obaecrare^ Ut, etc., T. : itast homo,T.:
venas hominis incidere : persuasit homini, N.
homullati, I, m. dim. [homo], a little man,
mannJctnm
homunciS, 5nis, m. dim. [homo], a Utile man,
dwarf, manikin: Ego homuncio hoc non faoerem?
T.: hic(opp. deus): similis dis, lu.
homunoulns, I, m. dim. [homo], a little man,
manikin: unus e multis.
honestift, fttis,/. phonos], Aonor received from
others, repute, consideration, honor, reputation,
character, reijpeetabUiiy, credit: adipiscendaeque
honestatis caus&: honestate spoliatus : aUena,L.:
honestatem omnem Amitbere, re^oect: honestatibus
alqm privare (i. e. honoribus).*-Pi^., honorable
men, men of standing: causa, in qua omnes bo-
nestates dvitatis una oonsentiunt — Of things,
beatUy, grace, merit : testudinis: in rebus. — Fig.,
uprightness, honor, honesty, probity, integrity, wr-
tue, character : propter se expetenda.
honeste, adv. with comp. and sup. [honestus],
decently f becomingly, properly, creditably, virimeus^
ly: vivere,T. : unde Mundior exiret vix libertinns
honeste, H. : ne non procnmbat honeste, Bespidt,
0. : quae fiunt honestissime : oum possit booestius
tremere, lu. : fastiginm honeste vei^git in tectum,
etc. : geniti, i. e. nobly, L.
honosto, &vi, fttus, &re [honestos], to honor,
dignify, decorate, adorn, grace, embelUsh: honors
honestati, S. : quantA (laude) me: ad eum hone-
standum : si uno basilicae spatio honestamur, art
escorted with honor : arma (corpus) honestabant,
L. : domino domus honestanda est.
honofttum, l, n. [honestos], honesty, integriiy,
virtue : facies honesti : qni turpe seoernis hone>
stum, H. : nee si quid honesti est, lacta^ beauty,
H. : legens honesta, i. e. select in his associates, H.
honestas, a^. with eon^ and stcpu [ honos 1
regarded with honor, respeded, honored, of high
birth, distinguished, honorcMe, respectable, noble:
is mihi vidctur, etc : imago, L. : cum honesto
aliquo homine : loco natus honesto, of good fam-
ily, Cs. : eques In primis, eminent: milites hone-
stissimi sui generis, Cs. : quia deus auctor culpae
honestior erat, L. : dies honestissimns nobis: om*
nium honestamm remm egens, befitting his rank,
S. — As subst. m. .* tnrpis honesto (eonf asns), H.—
Noble, fine, handsome, beautiful: facies, T.: formi
praeter oeteras, T. : caput, V. — F i c., deserving
honor, honorable, respectable, creditable, worthf,
deeeni, proper, becoming : at (dviom vita) vittala
honesta sit ; postulatio : prMScriptio, Os. : aaUtio:
homines honestissimi: censor, eonscientiemn, H.:
soror, ^aste, H. : mors, Ta. : honesUus est labo-
rare, quam, etc. : neque qaioqnp^p^i^ booestum
Digitized by
800
poBtolare : femlDU Iiuere hoBettam esti Ta. : mo-
res honesUM tndere, fa.
hoDor^ see honos.
bondrabflis, e, adj, [ lionoro ], that procuret
koHOTf edinuMe^ honorable,
honorarlofl, adj. [honor},/or tlie sake of honor,
honorary : f rumentum : arbiter, L e. chosen by the
parties : arbitria (opp. iudicia legitima).
hondrate, adv, [honoro], honorably, Ta.
1. honoratoa, a^j. with comp, and siyp, [P, of
hoDoro], honored, reipeeted, honorable, remeetable,
distinguished: imago, L.: viri: Achilles, H.: prae-
fectura: ns^yraniedasamarkofhonoryO.: apud
me houoratior : spes honoratioris militiae, L. : ho-
Dontissimae imaginis vir, L. : honoratissimum ad-
sensiis genus, Ta. — Honored by a public effieeyfil-
iiigapoko/hiOSunr,koinoTalUe,reipietable: praetor,
0. : consul honoratus yir, 0. : oomae, i. e. of a high
mayistratef 0.: senes, Tti, -^ Oon/erriny honor:
hoDoratissimum decretum, h.
2. hoooratns, P. of honoro.
honoilfioe, adv, with eomp. honorificei\tiua and
sup, hondrificentissimfi [ honorificus ], honorably,
wUh honor, vith reapeet : respondere alicui : con-
surgitar: nihil in se honorifice factum, that no
honors had been shown him, L. : honorificentius
tractari : aliquem honorificentissime appellare.
bondrlficma, adj, with eomp. -ficentior, and sup,
-fioentissimoB [honos +2 FAC-],/A/x< does honor,
honorabU.' senatfls eonsulta in eos,Os. : mentio
de me: honorificentiasama decreta (senatOs) : ho-
norificentius est, N.
honoro, 9,tl, atos, are Phonos], to honor, respect,
adorn, omamefU, embeUish, decorate : mortem lao-
to: honorandl potestas: Amphiaraum sic: ali-
quos sellia curolibus, h. : diem, to ceUbrats, h. :
qnem (diem) hoooratam habebo, in honor, V.
hononUh adj. [honos], con/erring honor, hon-
orable: ormiio^ Ta.: bonora de Germanioo diase-
rebat,Ta.
lioiio% or honor, oris, m. — Of persons, honor,
repute,e$liem,repiitation,praise,dieiinetion: honos
alit artis : honoce aactus, Gs. : sunm cuique hono-
rem reddere: sommo in honore: lovem quanto
honore f uisse, etc : Geniis, ylory, Y. : pugnae,
niliiary ylory, V. : Quem multo conpellat honore,
deference, V. : magno sunt apud eos honore, Gs. :
nkserrit honori, l e^ asnbiUon, H. : honori summo
Miloni fait qui, etc : quod apud Numidas honori
dudtur, & : Baooho dioemas honorem, praise, V. :
mortalis vitae,/am« oMwtrai tn, Y. : Plena hono-
rom munera, H. — Of things, honor, eUeem, value :
physicae tributns idem est honos: Quae nunc
Bont in hoDore ▼ocabula, are approved, E.-^ISdh
He honor, <^/kial dignify^ 9fi^ P<^ prefsrmeni :
24
borrcndiis
indignus UIo honore (i. c con8ukita),S. : equites in
tribunidum restituit honorem, Gs. : hie honos de>
latas ad me, 1$. : ad inperia et honores niti, & :
tempus honoris, the term of office, lu. : hominibus
novis honores mandare: honores dare iiidignis,
H. : honoribus amplissiinis perfungi : rapti Ganj-
medis, i. e. qfiee, Y. — In the phrases, lionoris
caus&, oiU of reepeet, to show lumor : qiiem hono-
ris causa nomino: honoi-is caus& ci vitas data, L. :
vestri honoris causft,/or your sake, T. : praefari
honorem, to say by your leave, begin with an apol-
ogy: honos praefandus est — Person., a deity,
worshipped with uncovered head, G., H., L. — A
mark of honor, honorary gift, reward, acknowledge
ment, recompense, fee : ut medico honos habei*etur,
fee: geminum pugnae proponit honorem, ^n«e,
V. : nee Telamon sine honore reoessit, 0. : divom
templis indicit honorem, saerijiee, Y. : nullos aris
adoleret honores, O.: sepulturae: mortis honore
carentes, funeral rites, Y. — An ornament, decora-
tion, grace, charm, beauty: silvis Aquilo decussit
honorem, Y. : regius, array, Y. : laetos oculis ad-
flarat honores, Y. : copiaRuris honorum opulenta,
H. — A magistrate, office-holder : summus, lu.
hora, ae,/., =&pa, an hour (one twelfth of the
day between sunrise and sunset) : Dum haeo dicit^
abiit hora, T. : horam araplius moliebantur : ho-
ram durare, H. : in horft saepe ducentos TersUs
dictabat, H. : boras tris dicere : qnattuor horarum
spatium, Gs. : hora quota est? what o^dockt H. :
nuntiare quot boras, the time of day, lu. : hora
seconda pHDStridie: post horam primam noctis:
clavum mutare in boras, every hour, H. : in diem
et horam, l c eontinwdly, H.— P r o r. : in horam
vlTere, /rom hand to mouth. — Flur., a horologe,
dial, dock : moveri videmus boras : mittere ad
horas, send to ask the time. — A time, time of year,
season: quamcumque deus tibi fortunaverit ho-
ram, H. : recte Tivendi, H. : crastina, Y. : venii
temporis,H.: Ganiculae,i.cmt(2nimfiur,H.: Quae
rapit hora diem, i. e. time, H. — Person., the
Hours, attendants of the sun: positae spatiis ae-
qualibus, 0. : Nox Horis acta, Y.
hordeum, l, n., barley: hordei decumas emerei
G.,L.,Gs.,Ta.,Y.,0.
homotinai^ acff, [homus], of this qiring, ihia
year's: f rumentum.
hon»ia» adjj. [ho- (stem of hic)+vemusl, of
this spring, this yeai^s: Tina,!!.: psilea,H.: agni,!^.
horologiiim, I, n., = itpoKbyiov, a dock, horo-
loge, sun-dial, water-dock,
horrendum, adv. [horrendus],<2fea(//u%,/9ar-
f ally, horribly : stridens,Y,: intonet, lu.
hoirendoa, ae^. \P, of horreo], dreadAU, ter-
rible, fearful, horrible: monstrum, Y. : silva, L. :
dilunes, H. : carmen, h. : adspectu^^^y^^ relatu»
879
0.: d!ctu, v.: larenU ParthiB, n,^W<mderM,
awful, venerable: Sibylla, V, : Tectam Bilvia, V-
horreno, ends, ae{j. [P. of borreo], 6i-is%,
Aagffy, rauffh : Terga suum, Y. : umbra, V.
homo, ul, — J 6re [HORS-], to Uand on end,
gland erect, brittle, be rcfugh: ut horreret in arria
Garduus, y. : horrentibus basils, V.: ri^dis sae-
tis, 0. : squamis, 0. : cautibus borrens Caucasus,
y. — To thake, tremble, efdver: corpus borret, 0. :
borrens servus, lu. — To tremble, thudder, quake,
$hudder at, tremble at, be afraid of, dread: totus
borreo, T. : adrectls auribus, 0. : borrere soleo,
am deeply moeed: victoriam : Ariovisti crudelita-
tero, Cs. : pauperiem, H. : aciem ac tela, L. : illam,
quam, etc., to loaJOyt, lu. : in buno locum progredi :
borret animus referre, L. : quern ad modum ac-
oepturi sitis: eo plus borreo, ne, etc., L. — To be
friffhtful, be terrible, be deeolate : terra (opp. flo-
rere): umbra, y.: tempestas, 0.
horresod, borrul, — -, ere, inch, [borreo], to riae
on end, stand erect, brittle up, grow rough : bomie-
runt comae, 0. : segetes norrescunt flabris, Y. :
saetis, 0. — To begin to shake, shudder, tremble, be
terrified, fear, dread : borresoo semper, ubi, etc.,
T. : ferae horrescunt : visu subito, y. : procellas,
H. : morsds f uturos, y.
horreum, I, n., a stonhouse^ bam, granary,
magazine, cdlar ; davis borrei : si propno condi-
dit borreo, Quicquid, etc., H. : Illius inmensae ru-
perunt borrea messes, y. : deripere borreo am-
pboram, H. : floribos borrea texent (apes), hives,
y. : mus borrea fecit, y.
honltxUiik ^1 ^' ^Hb eomp. [borreo], terrible,
fearful, dreadful, horrible : rei p. pestts : species,
Cs. : BonituB, & : tempestas : leonis mala, H. : bor-
ribile est dicere, borrtbiltus, etc. — Astonisliing,
amanng: borribili ▼igilantiA esse.
honide, adv. with eon^. [borridus], roughly,
sawtgelg, severefy, sternly: vixit: omamentis nti
borridius: dicere, laamieaUy.
honidulai^ a^. dim. [borridus], roughish,
rttgged, rude. — Of style: tua ilia borridula mibi
visa sunt: orationes Oatonts.
horridnOt adj. witb eomp. [HORS-], standing
on end, rough, shaggy, bristly, prickly .' barbula:
caesaries, 0. : Horridior rusco, y. : densis bastili-
buB horrida myrtUB, V.^^Bough, r^ide, crude, rug-
ged, wild, sastage : peeudis ieour : postor, 0. : Ace-
*stes in iaculis, y. : Silvanus, H. : Sedes Taenari,
H. : Hiemps tremulo venit borrida passu, 0. :
luppiter austris, y.: stiria,y.: fluctus, H. — Urv-
kempl,with dishevdUd hair: OiipillQS passus, ipsa
borrida, T.: mater, lu. — Fig., tn cbaracter or
manners, rough, rude, bbmt, stem, w^folished, un-
eouth: TitA, oratione : miles: FidenB iaventus bor-
rida brnccbiis, H. : gen8,y. : borridus irft (Boreas),
0.: borridiora verba: namenis Satumiua, H.—
Causing tremor, exciting horror, ierrible,fright/ul,
horrid: borridioreB aspectu, Gb. : acies, V. : Tirga
(mortis), H. : iussa, y.
horrifer, fera, ferum, a^. [borror+1 FEB-I,
that causes tremJbling, exciting terror, terrible, dread'
ful, horrible: Aquilonls stridor, Att ap. C. : Bo-
reas, 0. : aegis, y.
horrifico, — , — , ilre [borrificus], to rufie,
make rough: borrificans Zephyru.<', CL — 2b strike
terror, appal: Terribilt monitu, V.
hoirificnB, a^. [borror+2 FAC-], exciting ter-
ror, dreadful, frightful: letum,y.
horrlaomis, adj. [horror +S0N-1, resounding
terribly: f retum, G. pottt. : fremitus, v.
honor, oris, m. [HOBS-], a shaking, trembling,
shudder, chill: tremulo ramos borrore moveri, O. :
mibi frigidus horror Membra qaatit, y.: sine
borrore esse. — A shaking, Juddering, quaking,
trembling, dread, terror, horror: qui me horror
perfudit ! : me luridus occupat horror, 0. : armo*
rum, dread dash, Y.: saevus, y. — Fig., dread,
ffeneraiion, rdigions awe: cum perfusus horrwe
venerabundus adstitissem, L.
honam, adv. [bo- (for hoc, buc)+vorsiim],
hilherwards, hither, this way: peigere, T.
hortamen, inis, a. [hortor], an ineUem^nl, <n-
couragement, exhortation: longum, 0.: ad omnia
audenda, L. — Hur., Ta.
hortamdntum, l, n. [hortor], am incitement,
encouragement: Romania hortameato esse^ &—
IHur., L.
bortatid^ dnie^/. [hortor], an moouragement,
exhortation: mibi grata: damor permixtus hor-
tatione,S.: remigum,U
hortator, oris, m. [hortor], em ineiter, enamr-
ager, exhorter: boriatore son egetls: scelenmi,
y. : animorum, 0.
(hortatcui), Os, m. [hortor], indttment, eneour-
agement, exhortation : vox huius hortatu oonforma-
ta: suorum omnium, Cs.: mutui borlaiOs iora-
bant, Ta. : solitis hortatibas agmen inatigaiit, 0.
hortor, Stus, ftrf, dm.freq., to urge^ press, incite,
instigate, encourage, cheer, exhort: hortandi cansa
dlsBerere, S. : bortante yercingetorige, Gs. : mili-
te8,S. : equos, 0. : alius alium bortari, 8. : enndera
yerbis, quae, etc., H. : ad laudem milites : paribus
Messapum in proelia dietis, y. : in amicitiam im-
gendam, L. : de Aufidiano nomine nihil te : Li-
bonem de condliandS pace, Oa^: Fompeiom ut
fttgiat: Toe bortari tantam possum nt, etc:
(Nervios) ne occasionem dimittant, Gs. : alqnos . . .
ad eom diem revertantnr, Os. : sin ta (quod te
iam dudom hortor) exieris : paoem amidtiamqae,
N.: cam legati h^^tutj^A^i^f^m (monera),
bOftutOB
871
hui
N. : sequl, 0. — ^Prov. : hortari oarrentem, to tpur
a wtiUmff hoTBe, — F i g., to impd, induce^ largt : do-
lor animi Tiram hortabatur: hortante Ubidine:
(rei p. dignitas) me haec relinquere hortatur.
hortoliis, I, m. dim, [hortua], a HUU ffarden,
Ct, la. : boTUkli^ fforden-groundi^ €1 park,
hortiu, I| m. [HE^, a ffarden^ pUawre^ar-
dm: in horto,T.,H. — Hur.^apark: hortos pere-
grare : Epicari, in which Spicarm taught : magni
Seneeae, In, — A fruit -garden^ kitchen -gardm:
alienus, H. — OarJenrttuJl vcgetabUSf H.
hoapes, itis {gen,ptur, hospitiam, L.), m, (rare-
ly/., O.) [ho8tw+FOT-l an entertainer, hoet (as
& f riena) : devertisse ad hospitem : sedulus, H. :
hospiiia adfecta salutare, with a hoaCt poliiene$$,
la. : luppiter (L e. hospitalis), 0. : milttes tantum
hoepitibua metuendi, Ta. — A eojoumer, vidUyr,
ffueet: in quam (domuro) hospites multi recipien-
di : libri tamqoam hospites reeipiendi : et hostem
efc hospitem vidit: meus: vespertinas, H. — A
friend, ana bound by tiet of hoepUality : antiquos,
t. : fluos notes hospitesque quaerebant, Gs. : homo
mnltonim hospitum: non hospes ab hospite tu-
tns, 0. — A ttranger, foreigner : urbis : in urbe
peregrinantes tamqnam hospites : sagaces fallere
hospites, strangers, H. : in consueCadine ciyitaiis
hospes, unacquainted with.
bospita, ae,/. [hoetis+POT-], the who en-
tertaine, a hoeten (fern, of hospee): lineamenta
hospitae: Helene, H. — A visitor, guett, friend :
Hoiusoe oonsuetudo hospitae, T. : ego sum bio
hospita.
hsmpitSHa, e, a«i^, with sup, [hospes], of a
guest, of a host, hosjniahle : mensa : domus : cubi-
ealum, gueU • Camber, L. : umbra, H. : luppiter,
patron of homiiality : dii: caede3,o/'a^rues<, L.:
homo hospitalissimus : Tibi pectus,' H. — Plur,n,
as subst., the dues of hospiialiig, U
]]oi^>itaUtafl» atis,/. [hospiUl'is], hospUatUy,
hospitiliter, ads. [hoepHalis], hotpiiabfy, as a
gued: inviteti^L.: voeareyL.
hospltiiiiii, 1, ^ [ hospes ], a hospitable reeep-
lion, entertennment : agreste, modieum, H.: (alqm)
domum nd we bospitio reoipere, Cs. : honpitio in-
Titabit: deoram, L.: hospitiis iodulgere, Ta. —
ffospitaliJty, tie of hospiiality, relation of host and
gued, friendship : cum Hetellls erat ei hospitium:
de hospitio Tiolato queri : iungimus hospitio dex-
tras,y.: soUere hospitiis animum, H. : renuntia-
re, L. : hospf tiam cum Comelio fecerunt : publice
priTatimqne hospitia iungere, L. :' testatus Hospitii
deos, 0. — A place of entertainment, lodging, inn,
guest 'Chamber: Fifliae paratom: (milites) divisi
in hospitia, L. : imperatoris, L. : miserabile, lu. :
Umga deserta sine ulUs Hospitiis, Y.
{ho&pltnM\ adj, [hoetis+POT-], only/, sing.,
and (once) n. plwr., hospitable, friejuUy : Unda
plaustris, i. e. froeen over, V . — Strange, foreign :
aequora, V. : navis, 0. : terra, Y.
hostia, ae,/. [ 1 HAS- ], an animal saerifieed,
victim, sacrifice : quibus hostiis immolandum cui«
que deo : maiores, L. : hostias ad sacrificium prae-
bere : per hostias deis subplicans, S. : sumptuosa,
H.: humanae: multa,Y.
hosttma, adj. [ hostis ], of an enemy, hostile :
tellus, 0. : moenia, H. — As subst, fi. (sc. solum) :
castra in hostico posita, L.
bostifionfl* a4j. [hostia+2 FAa], hostile : hel-
ium, lG.as of a foreign foe,
boataliB, e, adj. [hostis], of on enemy, enemy's,
hostile: terra: manus: nares, H. : oadayera, 8.:
metus, of the enemy, 8. : clamor, L. — Practised by
an enemy, usual with an enemy, inimical, hostile :
hostilem in modum : odium : ne quid ab se hostile
timeret, S. : omnia hoetilia esse, L. — Plur, n. as
subst. : fngam aliaqne hostiiia portendant, S. : ho»
stilia audere, L.
hostiliter, adv. [hoettlisl, like an enemy, tntm-
ixdly: alquid faoere: aooeaere, S., L., 0.
hostifl, is, m. and/. [I HAS-], a stranger, for*
eigner ; old for peregnnus, 0. : civem dinoscere
hoste, H. — An enemy, foe, tmblic enemy: nos sta-
tuit ille non inimieos sed hostis, not personal but
public foes: slbi inimicus atque hostis: tam dis
horoinibttsque hostis : fas est et ab hoste doceri,
O. — Collect. : hostem rapiuis prohibere, Gs. : alie-
nigena, L. : Terrft marique Tictos, H. — ^Poet : ali-
tem in ovilia Demisit hostem, H. — Fern, : nupta
meretrici, T. : capta, L. : mihi debita, 0.
H8., see sestertius.
hdo, adv. [*hoi (stem HO- of hic)+-ce], to this
place, hither: commeare, T. : venisse : hue reverti :
magno cursu contendere, Gs. : hue adesse : Hue
ades, i. e. come near, Y. : ausculta, T. : hue viciniae,
into this neiphborhood, T. : ne cursem hue illuc,
hither and thither : dum hue illuc signa yertunt,
L. : tum hue, turn illuc volant : Ut ora rertat hue
et hue, H. — Hither, to this, to this point, so far:
hue animum ut adiuugas tuom, T. : ut hue te pa*
res, haec cogites : hue omnis aratri Gessit amor,
for this purpose, Y. : rem hue deduxi, ut, etc. :
verses te hue atque illuc necesse est, tn different
directions. — ^With ne, in the form hfldne ? hither*
tof to thisf so far f: hucine tandem omnia reci-
derunt, ut, etc. : hucine beneflcia tna evasere, result
in this, S. — To this, in addition, besides f acoedat
hue suavitas oportet : Multa hue navigia addunt,
add to these, Gs.
hooine (hac+-ne) ; see hue.
fanl, inierj., an exclamation of astonishment or
admiration, AoA/ ho! oh! T.. 0. ^OOglC
hnivifloemodl
879
htiiiisoe4nodi, hoitu-modi, of tku 9ort, of
mch a nature ; see modus.
humani, ado, with comp. and wp, [hamaniis],
humanly^ agreeoMy to hitman nature, ae beoomes
humanUy: pati, T. : intenralla commoda, charm-
inglyt H. : morbos ferunt : aliquid faoere huma-
Diua. — Humaudy, plecuarUly^ courteotuly, kindly,
yetUlyy politely: fecit: humanissime locutus.
humanitasi atis,/. [humanus], htmSi nature^
humanitu: magna est vis humanitatis: humani-
tatis socletas : iura humanitatis : erratum ex hu-
manitate communi. — 77^ human race^ mankind:
commune humanitatis corpus. — Humanity^ phi-
lanthropy^ kiyuUineaSy kindneee, eympathy^ good nat-
ure, pdiieneea : humanitatis parum habere: sen-
Bus humanitatis: ex animo exstirpata: pro toa
humanitate: summa erga nos. — Cimliution, cuUU
vation, yood^reedinffy eUycmce^ rtfittement : proTin-
ciaCf Os. : politioris humanitatis ezpers : yita per-
polita humanitate : ea quae multom ab humanitate
discrepant, ut^ eta, good mannen: humanitate
omnibus praestitisse, /^o^uAei language: alioaios
humanitatem adamare.
humaaiter, adv, [ humanus ], humanly, like a
man, a$ heeomee a man : Tivere. — Humandy, oour-
teoudy, kindly: fecit. — ^For comp, and $up, see hu-
mane.
hamanitas, adv. [ humanus }, humanly, after
the manner of men : si quid mihi humanitus aeci-
disset, i. e. eSovid I die, ^- Humanely, kimUy, ten-
derly: alqm tractare, T.
hiimintm, atff, with comp, and rup. [homo], of
man, hamdk: species et figura: caput, a human
head, H. : hostiae, human aacrifieee: caro, lu. : ge-
nus, the human race: omnium dimarom bumana-
rumque rerum.consensio: cultus: humanissima
Toluptas : maior imago Humana, of euperhuman
eize, lu. : soelus, againai men, 1$. — As tubet, n. ; si
quicquam in robis humani esset, of human fed-
ingy h. : Homo sum, humani nil a me alienum
puto, T. : humano maior Romulus, euperhuman^
0. — Plur,, human affaire, coneeme of men, events
of life: omnia humana, quaecumque accidere
possunt : si quicquam humanorum certi est, L. —
Hitmane, phUanthropic, kind, gentle, obliging, po-
lite: Gyrus erga Lysandrum: homo bumanissi-
mus. — Of good education, well • informed, learned,
polite, refined, civilized: Ubii sunt humaniores,
Cs. : gens: homines.
hoinatto^ Onis,/. [humo], a burial
(home*, home*), see tkme-, ume-.
hmni, adv. [loeai. of humus], on the ground, to
the ground: Humine ? (so. adponam puerum), T. :
iacfire : requiescere, S. : serpere, H. : deflxa mens,
fiud on the ground: morientia corpora fundis?
Y. : Spargere dentes, 0. : stratus palmes, la.
(homldiui, hninlte), see nmk
homlllfl, e, adj, with comp, and st^ [hnmus],
low, Undy^ rnnalJ, dight : casae, V. : salictum, lu.
ea quae sunt humiliora : humilior munitio, Ge.
( naves ) hnmiliores quam, etc., Os. : domns, H.
Forentum, in the plain, H.: (avis) humilis volat,
fliet low, V. : fossa, ahallow^ V. — F i g., low, baee,
mean, humble, obteure, poor, needy, ins^nificani:
homines : humiliimus homo de plebe, L : humi-
liores possessionibus expellere, Cs. : satis super-
que, L. : Oleonae, 0. : ex humili loco ad dignitatem
perducere, Cs. : res : ars : vestitus, N. : agna,/)oor,
H. : domus, lu. — ^As eubeL n. : ex humiu potens,
obecurity, H. : Quales ex humili Extollit fortuoa,
lu. — Of language, low, common, colloquial: aermo:
rerbum: humin modo loqui, H. — Of character,
low, lowly, mean, baee, alfject: apparitor: Non hu-
milis mulier, H. : obsecratio : pavor, V.
homilitaa, fttis, /. [humilis], lownem, email
stature, depression : ( navium ), Cs. : arborum, S. :
quanta humilitate luna feratur, terram paene oon-
tingens. — Fig., lowness, meanness, insi^nificante :
obicere humilitatem alcui, L. : ex humilitate sua,
Cs.: generis, S. — Littleness of mind^ meanness,
baseness, abjectness: habet humilitatem metos;
opp. adrogantia, Cs. : causam dioentium, L.
hnmiliter, adv, [ humilis 1, baedy^ meanly^ ab-
jectly, humbly : sentire: Bervire,L.
hnmilllmiii^ sup, of humilis.
htuno^ ftvT, fttus, ftre [ humus 1, to cover with
earth, inter, bury: eum: corpus humandum, Y.:
militari honestoque funere humarerunt, jwrformtfe?
his funeral fiUs,}!l.\ solamen humandi, tn/twMfv/
ceremonies,Y,
(humor), see nmor.
hnmnflk I,/, [cf. xafiaj[\, the earth, ground, soU:
infecta sanguine, S.: subacta atque pura: Fossa
repletur humo, 0. : humum momordit, bit the
ground, Y. : f erads figere humo plantas, Y. : semi-
na Spargere humo, 0. : Delecto in hnmnm iroltii,
0. : humi pabulum, i. e. grass, S.— 'Poet. : sermo-
nes Bepentes per humum, H. : Titat huimun, H.—
A land, country, region: Punlca, O.
hunolne (old ace, hunoe+-ne); see 1 hie.
hYftolntlilnttfl, adj, [hyacinthus], of the hya-
cinth: flos,Ct
hTadnthiis (-osX I> ^i = voku^oc, the Ays-
cinth, blue iris, Y.
hyaena, ae,/., =s Cotvo, a hyena, O.
hyalttfl, I, m., •= {f oXoc, glam : hyali oolor, L e.
glass-green eolort V.
hybilda (hibr-X ae, m, and /^ a mongrel, half-
breed, child of a Roman and an AsiaHe, H.
hydra, ae,/., = fff9pa, a waUr-mrpeni, O. : Le^
naeaa pugnet ad hydras, L e. is ogpomi to greai
hydnralns
878
laotatio
danffen, Pr.— E 8 p., a moMUr with fifty hdatk, at
tkegaief of the Lower World, Y.
hydxatilas, 1» m., = <;3fNiv\oc, a uxUer-organ,
hydiia, a^/, = vipui, ajyg, ewer, urn : aigen-
teae : in bydriam Bortls oonicere.
hydroplciu, acfj,, =z vdfmwtKot^ drapeUal^ H.
hjdxopm, dpis, ffk, = ^ptayl/, the dropey: di-
ms, H.
hydros (-osX I, m., = S^poc* a water-aerpeni,
etrpeiU^ snaie^ V., 0. — ^In the hair of the Furiea,
of Medusa, etc., V., 0., lu.
Hymen (H^mixi, 0.), — , =*Y/4^y, the god of
marriage, godofweddinge, Ifymeti (only nam, eing.) :
Volgus ^ Hymen Hymenaee' voeant, O., Ct.
1. hymenaeiui (-ob), T, m., =:vfdvaios, the
nuptial hymn, wedding eong : hymenaeon canere,
0., T. — A foediHng, marriage ceremony, bridal, nnp-
tiaU : hie hymenaeas erit, V. : petere inconcessoB
hymenaeos, V. — Of animals, V.
2. Hymenaens, I, m., = 'Tfiivatoc, the god of
marriage, god of weddinge. Hymen, Ct, 0.
hyperboreuB, adj., szimppspiog, northern,
polar, arctic, V., H., 0.
hypodldafloalii% l» m., = vwodiidoKokoc, an
undler-teacher.
I (J).
I, L This letter represents, in Latin, I. The
Towel wfaoee short and long sounds are heard in
the English word deceit^'^A Before a, e,o,OTu
in the same syllable, the consonant which begins
the English words yam, yet, yon, yoH^ The char-
acter J, j, which represents the latter sound in
some school-books, is an indention of the seven-
teenth century, and is not found in MSS., nor in
the best texts of the Latin authors.
laochiui, I, fit., ='Ia«xoc» .BaeehMie, C, Ct, V.,
O.— Wine: hestemus,y.
isLOeDM, ntas, acfj. [P. of lanxoXprostrate, fallen :
domus: statuae: hoetis, H. — jFiur. m. as eubet,
the fallen, dead, €»,—'¥ \g.,eaet down, fallen: vol-
tiis, 0. : oculoe, 0.— Of words, at htuid, in common
UK.
lAceo, eul, — , 6re [IA-], to He, he recumbent, he
prottrate, lie at rest: m limine: quorum ad pedes
iacuit stratus : mihi ad pedes : in harenft, V. : sa-
xnin campo iaoebat, V. : gremio mariti, lu. : somno,
V. : humi : lentt sub vite, V. : super corpus, O. —
ToUe iU,he iU: l^ iaoente.-^ To lie dead, have
fallen: Corpora per campos iacebant, V. : inultos
imperatores iaoere sinere, L.: Arge, iaoes! O. :
iacuit Gktilina cadavere toto, lu. — To lie long,
Unger, tarry, atop: BrundusL — To lie, he eituaie:
campi, qui Faesulas inter Arretiumque iacent, L. :
somrao in vertioe mentis, V. — 7b lie low, be fiat,
be level: despiciens terras iacentis, Y.: quaeque
iacent Talles, O. : Poetquam iacuit planum mare,
vat etHled, In. — To lie in ruine, be broken dowfi :
f ractae et distectae ( arae ) iacent, Enn. ap. C. :
Thebe iaoet, lu. — 7b hang tooee : crinee per oolla
iaoebant, 0. : iaoentla lora, looee on the neck, O. —
F i g-, to red, be inactive, be in retirement : in pace :
septiiDum annum. — 7b he eaet down, be dejected:
nt totas iaeet: militnm iacere animos, L. — 7b lie
prottrate, be powerlem : Ticta iacet pietas, 0. : mea
nomioa iacent, V. — To fall, he reftded, be dieproved,
fail: suis testlbus: Sacet ratio Peripatetioorum.
— 7b lie dormant, be dieneed, be neglected, be of no
avail: omnis hie delectus iacet: iustitla iacet:
tibi pecunla. — 7h he low, be dtepML, be in no
esteem: cum iacerent pretia praedionim, lo^r^ low:
iacere regem pati: pauper ubique iacet, 0. — 7b
lie idle, be neglected: cur iacet hoc nomen in ad-
versariis, i. e. ie not potted.
iaoio, iecl, iactus, ere (^lA-l to throw, caat,fiing,
h/tirl: tela, S, : lapides iaciendos curare : in alquem
scyphum : in murum lapides, Cs. : pilam ponto,
y. : sese Fluctibus mediis, Y. : plumbum Funda
iacit, 0. : ancoris iactis, Cs. : talum : Yenerem. —
7b tlirow up, lay, set, ettablith, build, found, con-
atruct, erect: aggerem, S.: urbi fundamenta, L.:
aggere iacto, Cs. : muros, Y. : in mare iactis moli-
bus, Cs. — 7b tend forth, emit, produce : igniculos.
— 7b throw away: Tcstem procul,0. : humi anna,
0. : rudera, L. — 7b tlirow, acalter, aow : semina
iacta, 0. : iacto semine, Y. : flores, Y. : oecula, Ta. :
arbor poma iacit, 0. — F i g., to throw, throw up,
coat, bring as an accuaation: contumeliam in ali-
quem : aduUeria : Hoc in me, H. : convicia, 0. —
7b lay, act, eatabUah: gradum atque adilum ad
rem : in hac arte salutem, Y. : causae fundamenta,
to prepare for: rei p. fundamenta, found. — 7b
throw out, ietfall, intimate, utter, mention, dedare:
iaciuntur enim voces, quae, etc. : illud obscure :
vera an vana, L. : lugurtha iacit oportere, etc., S.:
Talia Yerba, O. : in alcius caput verba, Pr. : per
ambages de lacu, expreaa oneadf L.
iaotanfly antis, a<(/. with eomp. [P, of iacto],
boaatfid, vainghrioua: iactantior Ancus, Y., H.
iactanter, adv. with comp. [iactans], oatenta-
tioualy, boaatftdly: Utteras eomponere, Ta.: iac-
tantius moerere, Ta.
iaotantia. ae,/ [iacto], a boaating, diaplay,
oatentation: militaris, Ta. : Terbonim,Ta.
iaotatio, Onis,/. [iacto], a^t^^^^king.
iaotatns
874
lam
agitation, motion : corporig, ffetticuladon : Tolnerifl,
L.: ex magnft iactatione terram videre. — F t g.,
agitation: iactationes animorum incitatae: popu-
laris, stirring the populace, — A boasting^ ottenta-
tion, display, vanity: est Toluptas gestiens et se
efferens insolentias : caltflB, Ta.: virtutis, Gu.:
iactationem habuit in populo, wu applauded.
laotatiUi CIS, m. [iacto], a throwing to and fro,
tossing, — Plur. : pennarum, 0.
laotitdt — , — , ftre,/r«y. [iacto], to make a
show of, display : ridicula intexta versibus, h. :
officium, Pb.
laoto, &vl, fttus, ftre, freq. [laciol to throw, east,
hurl : semina per undas, scatter, 0. : bastas : de
muro Testem, Cs. : cinerem per agros, V. : Saxa
saxis (i. e. in saxa), 0. — To throw aoout^ toss about,
shake, JUmrith: diu iactato braccbio, Gs.: tinnula
manu, 0. : oeryiculam : bomines f ebri iactantur :
corpus in suo sanguine, wallow, 0. : bidentea, swing,
y. : a facie mauQs, throw kisses, lu. : basia, lu. :
lumina, 0. : iugum, i. e. he rebellious, lu. — To drive
hither and thither, drive about, toss: tempestate
in alto iactari : te in alto, H. : biems iactat viros,
0.: iactor in turbft. — To throw away: passim
arma, L. : lactatur rerum utilium pars, thrown
overboard, lu. — To throw out, emit, spread: odo-
rem, V. : voces per urobram, V. — F i g., to torment,
disquiet, disturb, stir: morbo iactaii eodem, H. :
clamore et oonvicio : inrita iurgia, stir up, Y. :
iactabatur nummus sic, ut, etc., i. e. fluctuated in
value, — To consider, examine, discuss: eas res iac-
tari nolebat, Ga. : multa variis iactata sennonibus
erfint, i. e. talked about, L. : pectore cures, V. — To
throw out, make prominent, pronounce, utter, speak,
say: querimoniae ultro citroque iactatae, L.: te
beatum, H. : Talla iactanti, etc., Y. : banc autem
iactari magis causam quam yemm esse, is made a
pretext, L. : minas : haec incondita Montibus, Y.
—With prae se, utter confidently, Y.— 2b boast of,
vaunt, plume oneself upon: gratiam, Gs. : et eenus
et nomen, H. : Romam tos expugnaturos uicta-
batis, L. : lucus, quo se plus iactet Apollo, delights,
Y. — With se, to exhibit onesdf, show off, make a
display, boaet, take pride: intolerantius se : iactan-
tibus se opinionibus inconstanter,'con^i^f7i^.- te
maritae, 0. : legatis regis eum se iactasse, i. e. im-
pose on the legates, L.: se in pecuniis, maJce a
prodigal display : se de Galidio : Ullo se alumno,
v.: se formosum, Pb. — To be officious, be active
in, devote oneself to : se in causis : noatrum hoc
tempus aetatis forensi labore iactari: tribuniciis
se acUonibus, L.
lactnra, ae,/. [lA- J, a throwing, throwing away,
throwing overboard: m man facienda equi: nau-
fragtum iacturi redimit, Gu. — A saetifics, outlay,
expense, cost: non magna iacturft factft. — Loss,
damage, detriment : vitae, Gs. : iactura« rei fami-
liaris: senioram, L.: sepulcri, want ^i V. — A
dismissal, throwing over : clientis, lu. — ri g., a lom^
diminution, sacrifice: ma^a causae: iacturam
criminum facere, i. e. omit in the accusation: dig-
nitatis atque honoris, Gs. : par?A taetuia uecepti,
L. : humani generis, 0. : famae, Id.
1. laotiUk P. of iacio.
2. iaotUB, tts, m. [ lA- ], a throwing, easting,
hurling, throw, cast: fulminum: Pulveri8,Y.: teli
iactu abesse, a spear's throw, L. : femineus, L e. ^
a woman, 0. : quatere fenestras lactibus, i. e. ^
throwing stones, H.— Of dice, a throw, east : talo-
rum : in tessemrum prospero iactu, L. : extremos
ac novissinras, Ta.
iacQlabUla, e, aefj, [iaculor], to be hurled, fit
for throwing : telum, 0.
iaonlfttXMT, oris, m. [iaculor], a thrower, caster,
kurUr: audax (trttnoonim), H. : Inaximns, a crack
shot, lu. : Lyootaa, the spearman, 0. — Fkir.^ light-
armed soldiers, carrying javelins, L.
laoiilatriz, lois,/. [iaeulator], a javelin throW'
er, huntress: (Diana), 0.
laoalor, fttus, ftrl, dq>JaLCu\um], to throw, east,
hurl: e nubibus ignem, \, : silicem in hostl?, 0. :
puppibus ignes (!. e. in puppTs), Y. — 7b throw the
javdin, fight with the javelin: laudein consequi
iaculando: totnm diem: in latus dextrom, L. — 7b
throw at, strike, hit: cerroe, H. : dextera arce8,fi.
—Fig., to aim at, strive for : multa, H.
iaoulum, I, n. [lA-J, a dart, javelin : iaculorum
multitudo : iacula eminus emissa, 8. : (litterae) in
iaculo inligatae, Gs. : iacuU certamina, Y. : trans
finem expeditum, H. — A casting-net, fishing-net, 0.
lam, atfj. I. Of time, at the moment^ at tlte
present moment, now, at this time, just now, at
present : iam satis credis sobrium esse me, T. :
salt&s reficit iaro roscida luna, Y. : lam melioff
iam, diva, preoor, Y. : iura ipsa iam oerta propter
vetustatem : iam iam intellego quid dicas, wnc,
precisely now: Iam iam nulU ram est, Y. — At
this moment, just, at the time spoken of, then, now:
iam ut limen exirem, T. : iam invesperasoebat,
L. : Helvetii iam traduxerant, etc., Gs.— Jto^, but
now, a moment ago, a little while ago: primum
iam de amore hoc oomperit, T. : hiems iam pne-
cipitaverat, (X : domum quam tu iam exaedifica-
tum habebaa. — Just now, forthwith, immediaiely^
presently, straightway, directly: iam adero, T.:
cum iam te adventare arbitraremur : iam faciam
quod voltis, H. : Accede ad ignem . . . iam cale-
8068, T. : iam hie oontioesoet furor, L. : Iam te
premet nox, H. : Sed iam age, carpe viaro, Y. :
Iam iam f utunis rustious, H. : iam inde a princi-
pio,/rom the vsry beginning: iam inde a conso-
latu meo, ever stnce, — Already, by this time, ere
now, so soon : (animi) aut iam exhausti aut mox
Digitized by V^OOQIC
876
ibi
exhanricndi, L.: quia losemt lam olim iDe lu-
dum, T. : TCM, quem ad modam iam antea, defen*
dite : aDtea iam, 8. — At Uut^ now, only now : iam-
que earn ad sanitatem roTerii arbitrabatar, Cs.:
iam tandem, L., Y . — Already, by ihit time, en now,
till now, hUherto: amino iam tempore: quoe iam
letaa a proeliia ayocabat — UntU fiow, ever, all the
time: dederaa enim iam ab adulescentiA docu*
menta : iam ab illo tempore, cum, etc., from the
tery time when, etc : iam inde a puero, T. : iam
ex quo, ever eince, L. — With a neff., no longer: si
iam pnncipatum obtinere non possint, Cs. : al iam
Don potesUa : cum iam defenderet nemo, Cfl. : cum
nulla iam proscriptionis mentio fieret: Kullane
iam Troiae dicentur moenia? never more, V. —
With comp.,/rom time to time^ gradually : infe-
riora habent riros et iam bumauo cuUu digniora
loca, L. — In phrases, iam iamque, onee and again,
coniinuaUy, every moment: iam iamque esse rao-
riendum, thai death i» alwayt impending: Caesar
adventare iam iamque nuntiabatur, Os. : iam lam-
qoe tenere Sperat, O. : iam iamque magis, more
and more, Y. : iam nunc, Juet now, at thie very
moment, even at this time: quae cum oogito, iam
none timeo qaidnam, etc. : dux, iam nunc togatus
in urbe, L. : iam pridem (iampridem), long ago,
kmg einee, a long time ago : ad mortem te duci
iam pridem oportebat: erat Iam pridem apud me,
etc, T.: cupio equidem, et iam pridem cupio, ete.,
thit long time: veritns ne traderetur Philippo,
iam pridem hosti, L. — With dudum (iamdudum,
ianduduml long tince^ long before^ a long time
ago, thie wng time: Iam dudum dixi idemque
nunc dico, T. : quem iam dudum exspectat : iam
dudnm fle^m, had long been weeping, O. — Forth-
with, immediately, at onee, directly (poeL) : iam du-
dom snmite poenas, Y. : expuisi iam dudum monte
inrenci petnnt, etc, O.— With tum, at that very time,
even then, then already: iam tum erat suspitio,
etc, T. : M iam turn gessisse pro cive : iam iam
(tidone tenebaf Sarrastis populos, Y. — With tunc,
at that very time, even then : nisi iam tunc omnia
negotia confecissem. — With diu, thie long time, see
dio. H. Of assurance, in a conciueion, now, then
ntrdy, tlien, at onee, no doubt : si oogites, remittas
iam me onerare iniuriis, T. : si iubeat eo dirigi,
iun in porta fore classero, L. : iam hoc scitis :
quae cum ita sint, ego iam hinc praedioo, L. — In
transitions, now, moreover, agttin, once more, then,
hmies: iam de artificiis . . . Iiaec fere accepimus:
iam illud senatna consultam, qnod, etc : at enim
iam dieetis virtutem non posse oonstitui, si, ete.
—In enumerations, beaidee, too : et aures . . . item-
qoe nares . . . iam gustatus . . . tactue autem. —
Repeated : iam . . . iam, at one time . , ,at another,
now . . . now, at thie time . , , at that, once . . .
ogoin : Qui iam contento, iam laxo f une laborat,
B.: iam secimdae, iam adrersae res, L.^-For em-
phasis, now, prededy, indeed: quem iam our Peri*
pateticum appelleok, nescio : cetera iam fabulosa,
Ta. — With et : et iam, and indeed, and in fact :
et iam artifez, at ita dicam, stilus : et orare et
iam liberiua aocosare. — Barely with ergo: iam
eigo aliqais Gondemnavit, in very tntth^hfim
non modo . . . sed, now, even, J me^ eay: non cum
senatQ modo^ sed iam cam diis bellum gerere, L.
— In climax, now, even, indeed, really: iam in opere
quis par Romano miles? U: iam ilia perfugia
minime sunt aodienda.
Iamb0li% adj., =r laftfieto^, iambie : trimetri, H.
lambiia, I, m,, =ia^0oc> an icanbie/oot, tofn-
bne, H., G. — An iambic poem, iambic poetry : quem
Hipponactis iambus laeserat : modum Pones iam-
bis,H.
iam dttdtmi, iam iam, iam iamque, iam
pridem, iandndum, see iam.
lacdouliim. I, n. [lanus], one of the hiOs of
Rome, eite of the mythical cUadel of Janue, C, h.,
Y.,0.
xanitor, Oris, m. [ianoa], a door-keeper, porter,
janitor: caroeris: Orispini, H.: Caeli, i. e. «/af»iM^
0. : ingens, Cerberue, Y.
ianua, ae, /. [IA-], a door, houae-door : nostra,
T. : Cioeronis, S. : frangere, H. — An entrance, gate,
door: infeml regis, Y. : urbs AsiM, the key: gp"
mini vasta maris, 0. : lanua Baiarum est, on the
way to^ lu. — ^Fig., an entrance, approacJi, acceet:
qua nolui ianuft sum ingressus in causam.
Ilnaarina, adj, [lanus], of Janxte: mensis,
January, — As eubat, m, (sc. mensis), a. d. YII. Idtls
lanuari, Cs. — Of January, of the month of Jatiu-
ary: Ralendis Ian uariis, on New-year^e Jay: No-
nae, Cs.
laxraa. I, m. \lkA, an eld Italian deity, god of
doore, paeaagee, ana entrancee, of aU beginninge,
and of the month of January : nnceps, %oith two
facee, 0.: bifrons, Y.: lanus Quirini, U.—The
temple of Janue: ad infimam Argiletum, L. — An
arched paaaage-way, covered paeeage, arcade: tran-
sitiones perviae lani nominantur: dexter lanus
portae, Cs. — £sp.,/our arched paeeaaee in f!ie
Forum, the exchange for merchante and bankere .•
medlus: summus,H.
lapys, ydis, acf;., of the lapydee (in HI jria), V,
lapyz, ygis, adj., of lapyz, lapygian, Apulian,
CalaSrian: equus, V. — As eiJ>8t.: Daunus, \. c
king of Apulia, 0. ; (sc ventus), the wind from
Apulia, v., H.
iaaplB, idis,/., =r laamg, a green preeiom stone,
jasper: fulva,Y. : praeclara, lu.
xbam. ibat, imperf, of eo.
M. or ibl, adv. [2 I-], in space, in thai place,
there .• ibi tum filius aderat, T. ; f ajn| X%iAHUii<»
Digitized by VJV
876
et ibi suas fortonaa oonstituit: quA in parte ad-
f uit, ibi pugnatum, S. — Of time, on ihe ^, then,
thereupon: Ter conatus ibi oollo dare bracchia
drcum, V. : ibi infit, etc., L. : ibi cum alii morea
eorum eluderent, L. : cum Aebutina minaretur, ibi
turn postulasae, etc. — Of otlier relations, there^ in
that matter^ en that oeeationy in that condition :
credas animum ibi esse, that At< heart itinUjT.:
si quid est, quod ad testis reservet, ibi nos quoque
paratiores reperiet : bella, caedes . . . ibique iu-
ventutem suam exercuit, in these thinge^ 8. : snb-
sensi IIIos ibi esse, on handy T. : ibi fore imperium,
i. e. in that $taUj L. : Duxt uxorem ; quam ibi mise-
riam Tidi I with her^ T. : Nil ibi maiorum respeo-
tus, lu.
llndem, adv, [ibi+-dem (demonstr. suflSz)], in
r;e, in the eame place, in that very place^Jvat
e, on the spot: teque ibidem pervolvam in
luto, T. : Tel proemissis vel ibidem relictis Mauris,
S. : alqd ibidem custodire. — Of time, on the epoty
in that very moment : Deinde ibidem homo acutus,
cum iliud occurreret : ibidem ilico. — Of other re-
lations, in Vie aame matter: laesit in eo Gaecinam,
sableravit ibidem (i. e. in eo ipso) : si quando da-
tur (auris), custos adfixus ibidem, lu.
ibia, idls (ace. Ibim, C, Tbin, 0., lu. ; phtr. Ibes,
C, ace. Ibis, C.),/., =Ij3ic, the ibis (a water-bird
of Egypt).
Ibiscum, see hibiscum. ihd,fut. of eo.
Ibrlda, see hibrida. ioolroo^ see idciroo.
Idmenmoxi, onis, m., = lyvdjinttv^ an JEgyp-
tian raty ichneumon,
(iool Id, ictus, ere (in class, prose onlj per^.
system) [1 IC-], to ttrikcy hity smUSy stab, sting: m
proelio telo ictus : lapide ictus, Ce. : in turbft ictus
cecidit, L. : icta securibus ilex, V. : vix icto a^re,
hardly stirred, 0. : e caelo ictus, by lightning,-^
F i g., of the feelings, only P.perf,^ sirucky smitten :
Desiderits icta fldelibus, tormented^ H. : nov& re
consules icti, disturbed^ h. : pestifero eidere icti
pavebant, panic • stricken, L. : domestioo volnere,
family affiictiony Ta. : icto Aooessit fervor capiti,
1. e. tipsy, H. — ^With foedm, to make a covenant,
enter into a league : foedus, quod meo sanguine
iceras: consul nobiscum foedus icit, L.: ictum
iom foedus, V.
loterlouB, a4j.i = iKrepveoQ, jaundiced, lu.
1. ictoJS P. of ico.
2. lottu, iU, m. [1 IC-], a blow, stroke, stab, cut,
thrutt, bite, sting, wound : uno ictu eecuris : gla-
diatoris : scutis uno ictu piloru'm transfixis, Cs. :
non caecis ictibus Tolnerari, L. : medicari cuspidis
ietum, V. : arboris, H. : apri, 0. : obliquus, H. :
validi incudibus ictfla (i. e. in incudibus), V. : va-
stis trerait ictibus puppis, strokes, V. : fulminis,
hghtning : gravis ictu viator, in striking, V. : mi-
seere ietiLs,^A< hand to hand, Ta. : lauraa fervi- !
dos Exdudet ictOs, nmbeams, H. : ictibus aOra
Txaapxtyjets <^ water, O. : oonoipere ictibus ignem, i
by Mision, 0. : telum sine icta GoDiecit,/MT€; Y. I
--Of voice, a heat, imputes, strese .* cam senos red- i
deret ictds (iambus), i. e. iambic feet, H. — ^F i g., «
stroke, blow, attack, shock : novae calamitatis : to- ,
Ittt uno ictu rem p. exhausit, Ta.
Id., see Idus.
idciroo or iooirc5, adv, [id-+aM. of circus],
on that account, for that reason, therefore : neque
idciroo minus, sed pariter incedere, 8. : data venia
est po^tis ; idcircone vager ? H. : Sed noa idciroo
posuere, etc, for all that, Y. : idciroo arcessor,
quod, etc., T. : quia videbat, idcirco longius pro-
gressus est: non, si . . . idcirco, eta: iddrco ve-
nisti, ut, etc : idcirco videlicet, ne condemnaretur:
idcirco Ambitiosa, ut dona Indueret, 0.
idem, eadem, idem (gen. fitusdem; plttr. nam,
eidem or Idem ; dat. and abL eisdem or Isdem ; the
forms eOdem, eadem, eundero, etc, often disyl. in
poetry), jDrofi. [2 I-4-dem (demonstr. suiBx)], the
same : lUe . • . praesens absensque idem erit, T. :
iisdem legibus utl, Cs. : semper idem voltus : eodem
modo omuls causas agere: ad causae similUmas
vel polius easdem : eodem tempore, Gs. : Non
eadem est aetas, is changed, H. : tamquam alter
idem, a second self: idem velle atque idem nolle,
S. — Introducing an additional predicate, at the
same time, likewise, also, furthermore : hoc idem
reliquis deinceps fit diebus, Gs. : oratio grandis et
eadem in primis faoeta : vir innooentissimus id^n-
que doctissimus: hiemes redudt luppiter, idem
Submovet, H. : (Epicurus) cum optimam naturam
dei dicat esse, n^iat idem esse in deo gratiam,
nevertheless : Aedificas . . . et idem rides, etc, H.
— ^With emphatic pronouns, oho, the aame, very,
besides, at the same time : idem ego ille . . . idem
inquam ego recreavi, etc : ego idem, qui, etc :
cedo nunc eiusdem illius inimici mei de me eodem
oontionem : idem rex ille, qui, the very rnsme, H. :
cum et idem qui oonsuerunt et idem Ulud alii de-
siderent : idem iste Mithridates : ut verset saepe
eandem et unam rem. — ^In comparisons, the same
CLS, identical with, of the eame meaning as .- haec
eodem tempore mandata referebantur, et legati
veniebant, Gs. : vitast eadem ac fuit, T. : qui id^n
ornate ac graviter, idem versute et sabtiliter dice-
rent, eU the same time: eisdem fere verbis, ut
actum disputatumque est: eftdem ratione qua pri-
die resistitor, Gs.: idem abeunt, qui venerant:
non quo idem sit servulus quod familia: tibi idem
consili do, quod, etc : fit idem, quasi natus non
esset omnino : tibi mecnm in eodem est pistrino
vivendum: Invitum qui servat idem facit ooei-
denti, H. : quod non idem illis oensuisaemus.
identtdem, adv. [idem+et+ideml again and
Digitized by V^OOQIC
idM
877
ignava
<^am^ repeatedly^ o/ten^ now and then, at intet^al^^
ever eoManon^ eonHmtalfy, eontiantfyj habUually :
referebam ocalos ad terrain identidem : identidem
in oaasft quaerere, etc : revoWor identidem in
Tosculanum : legem Aemiliam recitare, L.
id - eo, adv.y for that reaaoHy on that account^
there/ore: neque ideo est causa deterior: atque
ideo ad Pompeium contendit, Cs. : fugacissimi,
ideoqae tam diu superstites, Ta. : nee cellis ideo
contende Falernis, Y. — With appos. clause giying
& reason : re quidem ipsS ideo mihi non satis fa-
do, qaod, etc : ne me foliis ideo brevioribus omes.
Quod timuif etc, H. : sed quia roaius est benefici-
urn, ideo peto, ut, etc : vestrae sapientiae est, non,
si causa iosta est, ideo putare, etc-^ With a clause
denoting a purpose: ideone ego pacem diremi, ut^
etc : an ideo aliquid contra mulieres scripsiti ne,
etc : non, quin breriter reddi responsum potaerit,
ideo potiuB delectos misses, quam, etc, L.
idiota, ae, m., = i^citfnfc. an uneducated man,
ignorami perwon^ layman^ outtider .- nos, quos iste
idiotas appellat : ludos nobis Idiotis relinquet
Idonee, adv. [idoneu8],^/y, witabHy.
idoneuB, adj,^ fit, meet, proper, becoming, suit-
able, apt, capame, convenient, tujftcient : rerum ini-
ttum, T. : quoa idoneos ducebat, consilium liabet,
Sw: anctor, responrible : minus idoneum bominem
praemio adficere, i. c deserving : idoneum visum
est dicere, etc, pertinent, S. : minus idoneis (ver-
bis) uti : aetas ad haec utenda, T. : ad amicitiam :
ad narium multitudinem portlls: ad agendum
tempora : idoneus, quero fallere incipias, T. : ido-
neus non est, qui impetret, etc : res, de qua quae-
ratur: non natus idoneos nrmis, Pr. : novis rebus,
&: arti Guilibet, H.: castris locos^ Os.: patriae,
urviceabU, lu. : Fons rivo dare nomen, i. c large
enouah, H. : Si torrere iecur quaeris idoneum, £L
— Fimr. m. as su&st. : in deligendis idoneis : cum
idoneis oonloontus, L.
Idoo, iduum, /, the ides, middU of the month
(the fifteenth day of March, May, July, and Octo-
ber; the thirteenth of every other moDth): res
ante Idus acta sic est; nam haec Idibus mane
scrips!: Iduum Martiarum consolatio: Idibus
Martiis : ad Id. April, reverti, Cs. : a. d. YII Id.
Ian., on the *lth of January, Os. — Debts and inter-
est were often pajrable on the ides: omnem rede-
git Idibus pecnniam, H. : diem pecuniae IdQs Ko-
vembrls esao : octonis referentes Idibus aera, fi.
iecnr, leooris, or iocitr, iocinoris (L.), n., the
liver : cerebrum, iecur . . . domicilia vitae : In-
mortale (Tityonis), V. : Tityi, H. : caput iocineris,
L. : anaeris, H. : Non anctlla tunm iecur ulceret
alia, heart, H. : quantS siccnm iecur ardeat irS, lu.
lecnsouliiiii, I, n. dim. [iecur], a littU User.
iefone^ oc^. with comp. [ieiunua], meagrelg,
^^^^if^fyy vfilhota ornament, spiritlessly:
tare : diet ieiunius.
leinnitafl, atis, / [ ieiunus ].— -P r o p., a fa^
ing ; hence, f i g., of speech, dryness, poverty, mea-
greness : ieiunitatem et famem malle quam, etc :
bonaram artium, destUuHon,
ieiunimn, I, n. [ ieiunus 1, a fasting, fast-day,
fast : instituendum Cereri, L. : Tonga ieiunia, 0. :
leiunia indicere, H. — Hunger: ieiunia pascere, 0
•^Leanness, poorness (of animals), V.
. liiunas, adj, with comp., fasting, abstinent,
hungry: plebecula: canis, H. : serpens, Pr.: cor-
pora, L. : lupus ieiunis dentibus acer, H. : fames,
extreme, lu. : odium, L^,onan empty stomal lu. :
ieiunae n^re aquam, thirsty, Fr.—Dry, barren,
unproductive: ager: glarea, V.— /Scan/y, wiw^t/i-
cant: Summaque ieiuua sanie infuscatur hareni,
V.-— P i g., poor, barren, powerless : nimis animus :
animus malevolentia. — Insignificant, trifiing, eon-
temptible, mean, low: oognitio: calumnia. — Of
speech, meagre, dry, feeble, spiritless: in orationi-
bus ieiunior: concertatio verborum.
Igitur, cory, {I AG-], introducing an inference,
tlien, therefore, thereupon, according^, consequently:
sequitur, ut nihil obstet; ergo omnia prospere, igitur
beate : finglte igitur oogitatione, etc. : noli igitur
dicere. — Weakened, then, tell me, say: dolor igitur,
id est summum malum . . . qui potest igitur babi-
tare, etcf : huic homini parcetis igitur?: ubi igitur
locus fuit errori deorum?: dicet aliquis, Haec
igitur est tua disdplina?: Uiacas igitur dassls
sequar, V. — After a digression or pause, then, as J
was saying: cum Metellus causam diceret, ille . . .
hoc igitur causam dicente, etc : scripsi etiam (nam
etiam ab orationibus diiungo me fere . . .) scripsi
igitur Aristotelio more, etc : est prof eoto ilia vis
... ea vis igitur ipsa, quae, etc. — ^In summing up,
I say then, so then, as I was eaying, in short : est
igitur haec, indices, non scripta, sed nata lex : haec
igitur cum cemimus, etc
xgnama, a^j. [ 2 in + gnarus ], ignorant, not
knowing, unacquatnted with, unskilled in, inexperi-
enced, unaware: tu roe ignaro, neoopinante, insdo
notes, etc : ubi imperf am ad ignaros pervenit, etc,
S. : obpressit neoopinantes ignarosque omnes, L. :
quisnam ignarum noetris deus appnlit oris? Y. :
cum per ignaros errent animalia montis, which
knew them not, V. : Fors, Nind, 0. : barum remm,
T.: artis, T.: poliendae orationis: belli, a: ante
malorum, Y. : flumina belli ? H. : quid gravitas
valeret: quanta invidiae immineret tempestas, L:
multos studiose contra esse dictnros : ignari ve-
nlsse dictatorem, L. — Not known, strange, un-
known: lingua, 8.: montes,Y.: proles ignara pa-
rent!, O.
ignawe, adv. with comp. [ignavns], sluggishly,
igoavia
878
isnoio
tiothftiUy^ mthout tpirit: ne quid faciamus : dioere
multSL^Jlatly, H. : carpere ignaviua herbas, V.
xgnavia, ae,/. [ignavus], inaeUvityt Uainen^
idlmeta^ ahthy littletsneBtj eouHxrdiee, worthlenneu :
nemo ignavia inmortalia factus eat, S, : contraria
fortitudini: per luxum aique ignariam aetatem
agere, S. : quod istic cum ignavift est scelus (i. e.
ill te), L. : quae tanta animia ignavia veDit ? v.
xniavuB, Offj. with comp, and aup, [2 in+gna-
vns J, iimdive^ la^^ tloihfid^ idle^ duggUh^ IMeu^
wUhout tpirit, cowanUy,,aa8tardly : adeon me igna-
Tom putas, Uty etc., T. : homo ignavior : miles :
ex ignavo strenuum exercitum fieri, S. : ignavissi-
mus ad opera hostis, L. : legionea operum, Ta. :
canis adversum lupos, H. : senectus : animo, Ta.
— As suhst, m. : in bello poena ignavis ab impera-
toribus constituitur : in victoria vel ignavis gloriari
licet, S. — Poet.: nemora, i. e. un/ruit/tUy V. :
otia, 0. : lux, an idle day^ lu. — That renders doih-
fid, making inactive: ni\o, relaxing : genua hoc
uiterrogationis : frigus, 0. : aestus, 0.
ignesoo, — , — , ere, inch, [ignis], to take fire,
become inflamed^ &um, kindle: ut mundus imesce-
ret. — Of passion, to blaze out, take fire : Rutulo
Ignescunt irae, Y .
igneus, adf. [ignis], of fire^ fiery ^ on fire, bumr
ing, buming-hot : sidera : arces (i. e. caelum), E. :
vis caeli, etfiery 0.: vi3,^r0 (as an element): Chi-
maera, toith fiery breathy H. : celeritas, motus. — Of
color,/ery, V. — F i g., burning^ fervid, ardent, vehe^
ment : furor, 0. : vigor, V. : Tarchon, V.
Ignloiilna, I, m. €Um, [ignis], a little fiame,
spark: igniculum si poscas, lu.— Fig.,/r«, ve^
menee: desideri tui: viriutom igniculi, sparks:
iacii igniculos virills.
xgniler, era, erum, at^, [ignia+l TER-], fire-
bearing, fiiery: axis, O.
ignigena, ae, m. [ignis + GEN-], the fire-bom,
son of fire (of Bacchus), 0.
ignlpes, pedis, adj. [ignis +pes],^y/<x)(«ii 0.
Ignipotena, entis, adj, [ignis +potens], potent
in fire, ruler of fire: deus (Vulcan), V,
ignia or (once in H.) igiiia» is {otL Xgnl ; rarely
Tgne), m. [1 AG-], fire: igoem^ex lignis fieri iussit:
ignis restinguere: templis ignis inferre: sobditis
ignibus aquae fervescunt : casurae inimicis igni-
bus arces, y. :' ignis fieri prohibuit, Gs.: ignem
operibas inferre, Gs. : urbi ferro ignique mioitari :
gravis, a conflagration, Ta. : ignibus significatione
facta, signaCfires, Gs. : ut f omo atqne ignibus sig-
nificatur, toaiehfires, Gs. : quorandam igni et equus
adicitur, tke funeral pyre, Ta. : fulsere ignes, light-
nings, V. : missos luppiter ignis Excosat, thunder-
bolt, 0. : inter ignis Luna minores, i. e. stars, H. :
clarior ignis Auditur, the crackling of fire, V. :
Eumeniduro, torches, lu. : emendus, i. e. fu^ In. :
eacer, St. Anthony's fire, erysipdas, Y. : aqoa et
ignis, Le,the necessaries of life, — Fire, bri^inest,
qiUndor, brUlianey, lustre, glow, redness: curvatoB
imitatus Ignis lunae, H. : nox caret igne suo, star-
light, 0. : positi sub ignibus Indi, the sun, O.—
F i g.,fire, glow, rage^fury, love, passion: exarsere
ignes animo, Y. : huic ordini ignem novum subici:
caeco carpitur igni, secret love, Y. : tectus magis
aestuat ienis, 0. : socii ignes, i. e. nuptials, 0. —
A beloved object, flanu : Accede ad ignem hunc,
T. : mens, Y. : puJchrior, H. — An agent of de^me-
tion,fire,fiame: ne parvus hie ignis incendiom
ingens exsuscitet (i. e. Hannibal), L.
xgnotxUiik e, aifj. [2 in+(g)nobilis], unknown,
unrenowned, undistinguished, obscure: ad supre-
mum diem perventurus: dvitaa, obscure, Gs.:
otium, inglon<ms peace, Y. — Of low birth, bass-
bom, ignoble : f amiiia : virgo, T. : volgus, Y. : reg-
num Tulli, H.
ignobilitaa, Uia,/. [ignobilis], want of fame,
obscurity: ignobilitaa aut humilitas: virorom,0.
— Low birth, mean origin: lugarthae, S. : generis:
paterna, L.
ignSminia, ae, /. [2 in+(g)nomen], disgraee,
dishonor, ignominy : nominis Romani : nisi boDos
ignominia putanda est: admonebat conpluris igno*
miniae, S. : ignomini& mortuum adficere : gravior
omni volnere, lu. : ignominiis adfici : senatus, in-
fiided by the Senate: amissarum navium, Gs.:
familiae, N. — As a legal and military term, degra-
dation, infamy, disgrace: censoria, inflicted by a
censor: homines ignominia notati : alqm ignominii
notare, Gs. : milites cum ignominift dimissi, L.
ignominioana, adj, [ ignominia ], disgraeefid,
shtanefid, ignominious: agmen, L.: dominatio:
fuga, L. : dicta, H. : (anulam geatare) ignominio-
anm genti, Ta. — As subst, m. : nee concilium inire
ignominioflo fas, an infamom person, Ta.
xgndrabUia, e, a^J- Pgnoro], unknown,
ignorana, antis, adj, [P. of ignoro], not know-
ing, ignorant : Povit volnus lyropba Ignorans, with-
out knowing its power, Y. : eventus belli, Gs.
xgnorantia, ae, /. [ignorans], want of knoi^
edge, unacquaintanoe, ignorance: ignorantiam a
sapientia removebat : lectomm, N. : sancta, quid
sit, eta, Ta. : loci, Gs. : sui : recti, Ta.
ignoratto, onis,/. [ignoro], want ofknowledgi,
unacguaintanee, ignorance: looorum: iuris: regis,
Gu. : de aliquo.
igndratlUk aefj, [P, of ignoro], undetected, vn-
perceived: Romanoa adgreditar, S. — InvolmUarif
(opp. volnntariua).
ignoro, ftvi, fttus, Sre [*ignonis ; 6NA-], net
to know, to be unacquainted, be ignorant, mutake.
Digitized by V^OOQIC
879
'iUe
mimtndeniand: ut vos, qui ignoratis, scire possitis :
fii me ignoras, miitake me, T. : igaoras te f your
own fauUi^ H. : causam : exercitu ignoranti du-
cem, L. : motOs astrorum, lu. : ignoratur parens,
u wiknovniy T. : credis te ignorarier ? art unrecog-
nixedy T.: Archimedis ignoratum a Syracusanis
sepalcrum : ignoratae artis crimen, of tBant of
tinlly H. : fiuctds quietos, to he deceived 6y, V. :
Mutatam ignorent ne semina matrem, i. e.fail to
thrwe when trantplctrUed, Y. : quis yestram hoc
ignorat did?: id quam Tere fiat: uter eorum
esset Orestes : monstrumne densne Ille sit^ O. :
non ignorans, qoanta, etc., toeil aware^ Cs. : de
filio: quis ignorat qnin sint, etc.: servare Tices
si neqneo ignoroqoe, H. — To take no notice of,
paif no attention to, ignore, ^Rtregard: qaoram
benevolentiam erga me : quid sidus minetur, In.
(IgnoaceiiB, entis), adj. [P. of isnosoo]. — Only
comp.^ forgiving, placable t auimu4 Ignoscentior, T.
I^nosoo, ndvl, n5tus, ere [2 in+(g)Qoeoo], to
pardon^ forgive, exeitse, overlook, aUma, inMge,
make oUotBance: Ignosce, T.: i^osoendi ratio:
dis ignoflcentibus ipsis, i. e. eoinnwing, lo. : Igno-
tnm est, taciturn est, T. : nihil petit nisi ut igno-
scatur : si paulo altins ordiri Tidebor, ignoscite :
Cor ego non ignoscam, si, etc. : Tuomst mi igno-
soere, T. : mihi, quod ad te scribe : mibi, si, etc :
ignosoendo malis bonos perditnm ire, S.: fasso
( mihi X O. : et vos Tobis ignoscitis, make exeuaee
for, lu.: festinationi roeae: Cethegi adulesoentiae,
S. : ut non siet peocato mi ignosci aequom, T. :
deprecatores, quibus non erat ignotum: maiora
deliquerant quam quibus ignosci posset, L. : istuc
factum, T. : ea ( culpa ) quin sit ignoscenda, T. :
ignoscendi peccati locus, T. : dementia Ignoscenda,
V. : ignoeoere quam persequi malebant^ S.
1. igndtas, P. of ignosoo.
2. ignotoa, adj, with comp. and eup. [in +
(g)notU8 ], unknown, strange, unrecognized, unfa-
miliar: locus, T.: ignotior gens, L: adversus
ignotos inter se, L. : fa«lla, oftmeertain result, Y.:
favos ignotus adedit Stellio, unnotieedj Y. : mortes,
inglorwut, H.: alter (dies) in Tolgus ignotus:
milicibns loca, Cs. : nomen popula — ^As «i^. m. ;
tamquam ignoto lacrimam daret, a eiranger, O. :
notaro ignotamque disoemere, Ta. — ^As tibst, n. ;
Hand ignota loquor, Y. : si profanes ignota, un-
famiiiar themes, H. : Omne ignotum pro magni-
fico est, Ta. — Unknown, obscure, toithont repute,
mean: hie ignotissimus Phryx: homa — Of low
birth, ignoble, low-born, base, vulgar: ignota matre
inhoneatns, H. : naso suspendis adunco Ignotos,
H. : Achivi, O. — Unacquainted with, ignorant of :
producere ad ignotos (alquem): ignotos faUit,
notis est derisui, Ph. : ignoti contemnebant, K.
^, is, ikX see ilia.
Heac; icis,/., am oak, holm -oak, great searUt
oak : grandia, S. : secta, Y., H., 0.
Ola, drum, a., the abdomen below the ribs, groin,
flanks: demisit in ilia ferrum, O. : ducere ilia, be
broken-winded, H. : rumpere ilia, Y. — P o e t., ^
entrails, H., lu. — Sing, gen, : ili pondera, the pri-
vates, Ot dab.
maotw, flkjf., of Ilium, Ilian, Trojan, Y. H., 0.
ilioet, adv. [ire+Hoetl let us go, have done, T.
— All is over / all is lost/ amen I : actumst, ilicet,
Peristi, T. — At once, straightway, immediately, in-
stantly, forthwith: fugit ilicet odor Euro, Y.
iUoo (not illico). adv, [in+loco], in that very
place, on the spot, there: consiste, T. — Of time, on
the spot, instantly, immediately, directly: a pueris
nasd senes, T. : qnem ilico mittit^ S.: artes ilioo
oontioescont
iligiras, a<fj. [ilex], of holm-oak, oaken : pedes,
T. : glans, H.: canale8,Y.
1. fUum or tlion, i, n. (C, Y., H., 0.), ='IXtov,
or Hios, I, / (H., 0.), ='IXioc, Jlium, Troy.
2. (iUam, I, n,), see ilia.
mi, adv. [abl.f of ille, sc Tift], in that way, in
that direction, there: Oceanum illi tentavimus, Ta.:
revertebar ills, qua, etc., 0.
Ula-, in compounds with in ; see inia-.
Ulao, adv. [abl f. of Ulic, sc yi&l tltat way^ on
that side, there: hac atque iliac perfluo, T. : omnis
iliac facere, belong to that party: nunc hac . . .
nunc iliac, on one side . . . on the other, 0.
Ula, ilia, illod, M. illioB or illius (old forms:
daL olU, C, Y. ;. phsr. olU, olUs, C, Y. ; olios, olU,
G.),j9roii.(ffln."-^In reference to something remote
from the speaker, or near or related to a third
person, that: sol me ille admonuit, yon sun: in
ilia Tita. — ^As subst., he, she, it: tum ille, Non sum,
inquit, etc. : de illius Alexandres discessu : ne illi
sanguinem nostrum largiantur, S.— 0pp. to hie, of
that which is more remote, or less important:
huius (Gatonis) facta, illius (Socratis) dicta lau-
dantur: hie enim noster (Ennius) ... at vero ille
sapiens (Solon). — In partial enumeration : hie et
ille, one and another, one or two, a few : non dicam
illinc hoc signnm ablatum esse et illud. — In em-
phatic reference : in quibus etiam, sive ille inri-
dens, sire ... me proferebat : Sic oculos, sic ille
manfls, sic ora ferebat, Y.— P r a e g n., that, the
ancient, the utell-known, the famous: Antipater ille
Sidonius : auditor Panaeti illius : testula ilia mul-
tatus est, that weU* known custom of ostracism,
N.: ille annus egregius: idem ille tyrannus.— In
phrases, ille aut ille, such and luM, one or another :
quaesisse, nam ille aut ille defensarus esset-*-
With gmdem, followed by sed, autem^ or verum,
certainly . . . but still, to be mire^^^however,
Digitizedby VjOOv I
iUe-
880
Imbar
Meed ,,.lnUyet: pbiloeophi qaidam, minime mali
iUi quidem, sed, etc : ludo autem et ioco uti illo
qaidem Uoet, sed, etc— Bz illo (sc tempore^ /rom
thai time, tinee thmty Y., 0.
Ule-, in words compounded with in ; tee inle-.
nil, adv, [old locat of illel there, therein: Nam
illi haud lioebat loqul, etc, T. : praeclara illi lau-
dator bia8pi8,Iu. — Fig., in that affair: ego illi
maxnmam partem feram, T.
iHiberalifl, lUiberallter, see inllb-.
1. ilUo, illaec, illuo, pran, [ille+oe], he, the, it
yonder, that: Illuo est sapere? T.: Ubi ilUc est,
that fellow, T. : Illancine mulierem alere, T.
2. illio, adv, [illi+ce], in that place, yonder,
there: melius, hie quae Hunt, quam ilUo, scio, T.:
plurls illic oifendisse inimioos, quam hie reliquisse :
IJtque aer, tellus illio, 0. : illic, ubi nulla incendia,
lu. : qui illic negotiarentur, C^ — Yonder, in an-
other world, Pr., 5. — Of persons, %nth him, among
them: non isto vivitur illic modo,with Maecenas,
H. : severa illic matrimonia (i. e. apud Germanos),
Ta.— 7fi thai matter, therein: illic, ubi nil opust,
T. : res p. mitite illic Tacet, Lew thai toar, L.
iUioine, see 1 illic
illioio, lUido, illigo, see inU
iUim, adv, [iWe], from that pU^ee, thenee: me
illim abstrazi, T.: amorem abiecisse illim, I c
from her. — Of time, ^eneeforth: usque ad no-
stram memoriam, SL
illino, adv. [illim +ce],/rom that ^aee, thenee,
from yonder: lUinc hue tran8ferri,T.: disoessi.
— From that perwon, from that quarter, from that
tide, thence: si illiuc beneficiam non sit: iUinc
omnes praestigiae (i. e. ab his): hino atque illinc,
on both iidee, v .
lUlno, iUittaratUB, see ink
illo^ adv. [ille], to that place, thither: advenio,
T.: adit,Cs.: aooedere.
Uloo, adv. [old for iUnc], thither, T.
lllotua, see inlotus. illti-, see inln-.
Dlno, ocfo. [illic], to that place, thither: hue vel
illuo inpelli, T. : hue illuc agitare, S. : hue atque
illuc intuens : hue et illuc cursitant, EL : illuc ez
his yinculis, i. c into the other world: illuc Ire,
ubi, etc., lu. — To that end, to that point, thereto:
illuc redi, quo coepisti, T. : animum nunc hue,
nunc dividit illuc, Y. : illuc, unde abii, redeo.— To
that pointy to etieh a pitch : illuc usque fidus, Ta. :
illuc Decidit ut malum ferro summitteret, tu.
Imiginiziiw, aefi. [imago], teeming, fancied:
fasces, pretended authority, L.
Imajginatio. <>nis, / [imaginor], a fancy, tm-
agination: secretae, Ta.
imaginor, atns, Sil, dtp, [imago], to picture io
onetelf, fancy : paTorem eorum, Ta.
imaginoaos, aelf. [imago], yWif of fancies (of
a girl): solide, Gt
imago^ inis,^. [2 IC-], an imitation, copy, im-
age, representation^ likeness, statue, bust, picture:
tabularum, exact copy: cereae, H. : macra, Io.:
genetiva, natural figure, 0. : sine imagine tellus,
shapeicss, 0. — An ancestral image, mask (of a man
who had been aedile, praetor, or consul) : ius
imaginis : avi tui : clarum hac fore imagine, L c
would become an aristocrat, L. : f umosae, smoky
ancestral images: nullae sunt imagines, quae, etc,
ancestors of distinction : imagines non habeo, & :
imagines familiae suae: homo multarum iraagi-
num, S.: funus imagines ducant triumpfaales
tuum, U.^A phantom, ghost, a^aparition^ vision :
magna mei sub terras ibit imago, shade^ Y. : vana,
H. : inhuman! oopiugis, Y. : natum falsis Ludis
imaginibus, phantoms, Y. ; mortis, 0. : somni, a
dream, 0. : noctumae, Tb. — A reverberation, echo:
resonare tamquam imago: vocis ofFeosa resultat
imago, Y.: iooosa montis, H. — Fig., on image,
conception, thought, imagination, idea: Scipionis
imaffinem sibi proponere : antiquitatis, an image
of Ukc Men time: proconsularem imaginem tarn
saevam faoere (i. e. by cruelty in office), L. : tan-
tae pietatis, Y. : poenaeque in imagine tota est, O.
-^A figure of speech, similitude, comparison, C. z
haeo a te non multum abludit imago, U. — ^n
empty form, image, semblance, appearance, sluidow :
adumbrata gloriae: equitis Roman!: rei p.: his
imaginibus iuris spretts, L. — A reminder, sugges-
tion: quorum (temporum) imaginem video in re-
bus tuis : genitoris imagine capta, Y.
rimbooiUe), adv. [imbecillus], weaJdy, fesNy.
— Only comp. : imbocilUus adsentiri, with hesita-
tion,
imbeoillitas (inb-), &t!s,/. [imbecUlus], hdp-
lessness, imbecility, toeakness, feebleness : corporis:
sororis : materiae, Gs. : animi, Gs. : magistratuum.
imbaoillioa, see imbecillc
tmbeoilliia (inb-), aefj. with comp., weak, fee-
ble: homo: senes: aetas, H.: imbecillior est mc^
didna quam morbus : simulacra roltSia, perishable,
Ta. : regnum, S. : animus : imbectlliores fortona.
— Plur. m. as subst, : ignavi et imbecilli.
imbeUia (inl>-), e, adj. [2 in +bellnm], i
like, unfit for war, peaceful, fond of peace: Tideri :
turba, non 'Combatants, L.: oolumlM, H.: Indus,
i. c sMtued, Y.: rebus iniustis iustos mazime
dolere, imbellibus fortis: telum,/N>iMr£0n, Y. : la-
certi, 0. : Tarentnm, quiet, H. : clthara, H. : plec-
trum, 0.: annus, L.
imber, bris, abl. imbri or imbre, m. [AJIB-], a
irain, l^cavy rain, violent r^K^^biiWP'^ pouring I
Digitized t ^^^^^
ImbwrbU
881
inuncmor
GoatlDuatio imbriam, Cb. : mAximns: imbri
frameDtom conrampi: lactis: sanguiais: imbri
lapidftTit, Lw : tamquam lapides ^fluderit imber,
lu. — A rainrdoud^ tiorm^hud: caeruleua, V. —
7%e sea, watery waves: {ntivea) Aocipiunt imbrem,
V.^^ showery fall : ferreus, V. : aureus, T.
Imberbls (inb-), e, adj, [2 in+barbal wUh-
(mi a beardf beardless: pater: quae Imberbea di-
dioere, H.
iinbeibafl» a^, [8 in+barba], wUhout a heard^
beardless: adulescentalas : iuveiiis, H.
imbibo (In-b-), bl, — y ere, to drink m, imbibey
eoneeivsy form, — Only fig.: opinionem animo :
Gertamen animis, spirit of hostiUtyy L, : iinmemor
eitu, quod imbiberat, of the purpose he had eon-
ceivedy L. : spem poeae se peitlucere, etc.
imbrez, icis, / [ AMB-J, a hollow tUe, gutter-
tiU, pantiUy leader (for rain), V.
imbrifer, era, erum, adj. [ imber + 1 FER- ],
roxh-brifigingy rainy: Anstri, O. : ver, V.
imbao (inb-), ui, Qtus, ere [see P0-], to wety
moistmySoakySteepy saturate: palmulas m aeqaore,
Ct. : imbati sanguine gladii : sanguis imbult arma,
V. : imbuta sanguine vestis, 0. : munos tabo im-
batum, H. : oscula, quae Venus Quintli parte sui
nectaris imbuit, H. : aram imbuet agnus, Y. —
Fig., to JSUy sleepy stain^ tainty infeety imbuey im-
Imte: gladinm scelere. — P.perf with abl.ytainiedy
iouchedy ajfeetedy tinged: nullo scelere imbutus:
religiooe: Romanis delenimentis, L. : hac ille
cnidelitate. — To instruct superficiallyy coloTy HngSy
inurey iniiiatey imbue: studiis se: dialecticis ne
imbutus qaidero : servilibus vitiis, L. : nos ita a
maloribus imbuti sumus, ut, etc. : parentum prae-
ccptis imbati : (vema) Litterulis Graecis imbutus,
H. : S0C106 ad ofBcia, Ta. : Imbuis ezemplum pal-
mae, i. e. you are the first to lotn, Pr. : opus tuum,
hegiHy 0. : Ilia (nayis) rudem cursu prima imbuit
Amphitriten, L e, first traversed the <ea, Ct.
imitabili% e, ae{j. [^imitorj, tluU may be imi-
iatedy imttable : orationis subtiUtas: exemplar yi-
tiis,H.
imltamen, inis, n. [imitor], an imitation, like-
neuy image: Somnia, quae yeras aequent imita-
mine formas, O.^Flur.y 0.
(Imitamflntiiin, l), n, [imitor], an tmitofum,
enpy. — Only plur.: yettrum Bomanorum, Ta.:
tristitiae, Ta.
imitation onis,/. [imitor], a eopyingy imitation :
virtQtis: virtus imitatione digna: nihil oeteota-
tkmis imitationis adferre, affectation,
imitator, oris, m. [imitor], an tmilatory eopyi^y
mimic: imitatores faoeti: neo desilies imitator in
artum, H. : laborum meorum : stulti sapiens, 0.
imltatxiz, Ida,/, [imitator], she that imitates :
boni(yofaiptas): ^riae.
imitatiui, a^. [P. of imitor], ^t^ioiM; simu-
lacra : yoluptas, 0.
imitor, &tus, Sireyfreq. [2 IC-], to imitatCy act
like, copy after y seek to resemble^ eounterfeity mimic:
genus ad omnia imitanda aptissimum, Cs. : in
gloria Paulum : aliquem imitando effingere : imi-
tari quam invidere bonis malebant, S. : in adeun-
dis periculis consuetude imitanda medicornm est :
habere ezemplum ad imitandum : iroitatur ianua
portas, resenAleSy lu. : yox sonltHs iroitata tuba-
rum, V. — To imitatCy representy eoqiresSy hit off,
eopyy portray : luctum peniciUo: chirographum :
antiquitatem : sine imitandorum carminum aotu
ludiones, not expressing by gestieulalion, L. : mu-
tatA iuyenem figurft, tusume the form of, H. : putre
solum arando, i. e. meUce friabUy Y. : Stipltibus
femim, sMgaply the place ofY. : gaudium, L e. <K»*
fjfay, Tb.
(immadeaoo or in-m-), dul, — ^, ere, inehf to
beeome wet, — Only perf : sanguine terram, O.
immana (inm-), oiv. [iramanls], frightfully,
fieredyy savagely: leo hians, Y.: sonat fluctus,Y.
Immanlii (Inm-), c, adj, with comp, and sup.
[1 MA-], monstrouSy enormouSy immenscy huge^ vast :
corporum magnitude, Gs. : praeda : pocula : tea-
men leonis, v. : studium loquendi, exeessivcy 0. :
avaritia, S. : impulsae praeoeps inmane ruinae,
the vast erashy lu. : Imroane quantum diserepat,
va^lyy H. — Fig., monstrouSy frightfuly inhuman,
finxSy savagSy wud : in ceteris rebus : gentee : Cer-
berus, H. : istius natura : facinus : dira atque in-
mania pati, lu. : inmaniores canes: scelere imma-
nior, Y. : hie immanissimus verres.
immfinitfia (inm-X &tis, /. [ immanis ], mon-
strous size, hugeness, vastnesSy excess: yitiorum. —
MbnstrousnesSy enormity, heinousnesSy savageness,
JkrcenesSy crudty, barbarism : immanitate bestias
yincere: gentes immanitate efferatae: in tanta
imnuinitate yersari, among such barbarians : bar-
bariae: facinoris.
inunanaaettia (in-m-), adj, with sup., vn-
tamedy wildy savage : Cyclops, 0. : (ventus) imman-
suetissime, 0.
immatSxltaa (inm-), fttis,/. [immaturus],
untimely haste : tanta.
immattkrus (in-m-), adj.y untimelyy unripCy im-
maturCy premature: mors: tibi inmaturo vita erepta
est, S. : filius obiit, H. : amor, unseasonablcy L.
immedioabilis (in-m-), e, adj,, incurable:
yolnus, 0. : telum, i. e. fatal, V,
immemor (in-m-), oris, abl. orl, acfj., ^mmind-
fuly not thinking^ forgetful, regardUsSy negligent,
heedless: ingenium: mens, Ct : Instamus tamen
inmemores, Y. : rerura a me gestarum : benefici,
T. : coniugis, H. : in testando nepotis, L. : herba-
rum (iuyencaX Y. : pectus, unfeding^i.
Digitized by VjOOQ IC
iimnoiBOVAtuft
888
fmmemor&tas (In-m-), adf., uhmenHonsdf
untold: iavat immemoraU ferentem legi, L e. nov-
ImmftTiritr?* (Inm-)* itiB, /l [immensttBl tm-
meagurabUneet^ immauUy : Uutudiiiam. — iHur. .-
camporum.
X. Imnif^!^'™™ (Imn-), I, n. [ immeDsus ], a
baundlets exUiU, vtuineu^ tmnMiuify: per immen-
sam actus, 0. : mons in immensum editus, S. : ad
immensum mulUtudinis spedem augere, L.
2. immenaiiiii (inm-X <i^* [immenaus], wUh-
out end, exeeedinfffy, immensely : creveFat, 0.
immensns (In-m-), adj.^ immoeuurable, bound-
Uu, endlest^ vatt, immense: magnitudo regionum:
domuB, 0. : fines ingent : aiigenti pondas et auri,
H. : agmen aqnarum, Y. : tempore immensa —
Fig., vast, measureless, boundless^ limitless: Curri.
enlum gloriae: fletuB,0.: vorago TitiorttOi: Ian-
dam eapido, Y, : immensna niit prof undo Pindar
niB ore, faihomles$f H. : immenaum eat, erratas
dicere terras, there is no end of reeounting, O.
immareiui (In-m-X c^^is* ^t undeservinff,
innocent : dominus, H. : offerre imuriam tibi in-
merenti, T.
Immergo (In-m-), si, bus, ere, to d^ plwtge,
sink, immerse, sHbmerae: iromersus in flnmen : yi-
mm spumosa unda, v.— Fig. : se in AaaTi oon-
Buetttdinem, to imsimuUs,
lmmerit5 (Inm-X ^uh, witli s^ [immeritns],
undeservedly, unjustly, withmii cause: aocusare me
inmeritissumo, T. : si immerito, si misera, etc
immeritOB (In-m-), adj., undeserving, guilt-
less, innocent, mthout fault: Delicta maiorum im-
meritns lues, H. : gens, Y. : paries, H. : inmeriti
nltor parentis, O. : immeriti mori, who deserve not
to die, H. — Undeserved, unmerited: laudea, L. : im-
merit& ope, 0.
immersabilis (Inm-), e, adj. [8 in+merso],
not to be sunk, unconquerable: adversis undis, H.
Immersna, P. of immergo.
immetatas (in-m-), adj. measurdess, vast:
ingera, U.
immisro (In-m-), avl, itus, Sre, to remove, mi-
orate, change abode : in domuro. — F i g., of words :
unmigrasse in suum (locum) diceres, L e. have
fouvM their appropriate um.
immineo (in-m-), — , — , Sre, to project over,
lean towards, hang doten over, overhang, overarch:
Qaos super silez Immlnet, Y. : imminente lunii,
Mning overhead, H. : in ore impuri hominis im-
rainens, bending towards: gestn oroni imminenti,
bent towards hun ; oollis urbi Imminet, commandt,
Y. : moenibns tnmnlns, L. : caelumque qnod im*
minet orbi, O. -^ 7b be near to, touch on, border
wqjon, follow up: Imminet hie, seqnitnrqne pa-
rem, 0. : career imminens foro, adjoining, L. : im-
minentee domini, L e. future, Ta. — To thteaten,
menace: instabat agmen atqne mdrersora iminl-
nebat, Os. : Imbrium divina avis imminentam, H. :
cum Earthago huie imperio immineret : immiaeat
reges Asiae: Parthi Latio, H. — Fig., to strim
eagerly after, be eager for, long for, be inlent upon :
avaritia imminenti esse: in exerdtOs oppriznendi
occasionem, L. : ad caedem : ei potestaU, L. : ezi-
Uo coniugis, O. — To be at hand, impend: ea, quae
oottidie imminent: mors, quae oottidie imminet:
imminenttum neacios, Ta.
Immiinio (in-n&A nl, tltas, ere, to lessen, di'
nuniah: oopias.— To weaken, impair, enfeAle:
mcnte inminut&, & — Fig., to lessen, dmxnitk,
abate: tempns mora inminnerat, S.: imminnttur
aliqnid deyoluptate: ae dolor imminnit,0.: ver-
bum imminutom, oonttebdedj-^To entroath upemy
violate, it^jure, wbvert, ruin, wear out, deshroy:
auctoritatem : ins iegaiionis: libertatem: Bocchi
pacem, & : Damnosa quid non imminuit dies ? H. :
se imminu» querebatur, wa$ slighted, Ta.
inuninutid (inm-), onis, /. [imminuo], a les-
wning, weakening, impairing, injuring : corporis,
L e. mutilation, — Fig. : dignitatis. — £ s p., as a
figure of speeoli, understatement, extenuation.
imminutos (inm-), adf. [P. of imminno],
weak: mens, narrow, Ta.
immiooeo (in>m^), miscnl, mlxtus, fire, to mix
in, intermix, intermingle, blend: niTes caelo prope
inmixtae, L. : summis ima, 0. : se nubi atrae, Y.
— Of boxers : mantis manibns, entwisie,Y. — Patt^
to be mingled, be associated, join : f eminas metus
turbae virorum immiscuerati L. : inmixti turbae
militum togati, I* — ^With se, to join, associate with:
se peditibus, L. : se conloquiis montanorum,/(niMii
in, L. : se nocti, to disappear in, Y. — Fig., to min-
gle, mix, confound, blend: fugienda petendis, H.:
immixta rota timori, 0. : Tariis casibus inmixtis,
L. — Pom., to take part in, concern oneadf with,
meddle with : rebus Graeciae inmisci, L. — With ee,
to take part in, meddle with : foro se, L.
immiserabiliA (in-m-), e, acfj., tmpUied : esij^
tiva pubes, H.
immisericorditer, <u£v. [immiserioors], un-
mercifully: factum a vobia, T.
immiaeilooni (in-m-), ordis, ocfp^ pitilest,
merciless*
Immittdo (inm-X ^^ / [inmitto], a letting
grow, letting alone: sarmentoram.
immiuos (inm-), P. of immitto.
imTnTliii (in-m-), e, adj. with eon^., not md-
low, hareh, vHripe, sour: uva, H. — Hough, rude,
harsh, hard, severe, stem, fierce, savage, vnexoreme :
Gljoen, H.: oenli, O.: caed^ L. : cafoato Imnii-
tior hydro, 0. : uroi, l.e.ofthe inexorable deeUUm^
O.—'Pktr. ft. M tubit. : at placidis ooSant immitia,
teild crtaturee wUh tame^ VL : inmitia ausae, bar'
haroue acU^ O.
immltto (In-m-), UT, Issus, ere, to Bend tn, let
in, throw tfi/o, admit^ introduce: immiBSUs in ur-
bm : serroB ad Bpoliandam fanom : oorpos in
nndas, O. : in terrain (naTemX '^^^ff^ded^ L. : oana-
liboB aqoa inmiBsa, Cs. : f eraoes plantae inunit-
tontur, itre engrafted, Y. : lentam filU immittitur
aorenm, tf ifUerwovenf O. : nais inmittitur undis,
fhtngea into, O. : lomittor harenae, reocA, 0. : im-
miasa (ttgna) in flumen defigere, driven down^ Cs. :
immiasi alii in alios rami, intertvfined, L.-^To tend
offaintt, let looeejBet on, eaute to attackj incite: servi
in tecta nostra imniasi : completas navls taedl in
daaaem, Cs. : immittebantnr illi canes: in medioe
Fe bostiB, threw himedf. — Th dtechargey project,
tknm at, caet among : pila in faostis, Os. : Lancea
oostts inmiaaa, om^roltn^f, 0.: ooronam caelo,
hwrle iOy O. — 7h let go, let loose, reUaa, daeken,
drop: immlflsis frenia, V.: inmissos liederS oon-
lecia capillos,/oi0ff^, 0. — Fig., to ieutaUyf/ut in
pomemion : in mea bona quos yoiea.— 7b xnfiH :
iniartam in alqm: fugam Teucria, ttruek utith
psMc,Y. — To inetigate, eubom: a Cicerone in-
iiu88us,8. — To admit, commit: corrector inmittit
ipse senarinm, lets escape him,
immixtai^ P. of immisceo.
immo (not Im5), ad», [for * ipeimd ; ipse]. L
Id contradiction or denial, no indeed, by no means,
on the contrary, nay, in reality: An. ubi f domin f
CA. iiumo apud libortam, T. : diotam puta, Nempe
.., SS, immo allud, nay, something very different,
T.: ubi fnit Sulla? num Romae? immo k>nge
afait, oh not: silebitne filius? immo vero obse-
erabit patrem, ne id faciat: an . . . quos nuper
subiecit, Dolopes? immo contra ea, L.: Immo
haec Carmina deecripsi, thtos (i. e. not such as you
caU for),V. — Expressing impatience, no indeed,
nay verily : Idnest yerum ? immo id hominumst
genus pessimum, eta, it that straightforward f ah
ao/T. — ^n. Extending or qualifying what pre-
cedes, yes indeed, assuredly, nay more, by aU means,
and that too, and even, yes^—but : St.. Quid, hoc in-
tellextin ? . . . Da, immo calUde, T. : vivit immo
Tigetque, L. : quid tu ? Nullane habes Titia ? immo
alia, H. : num quid est aliud ? Immo Tero, inquit,
est — In emphatic correction, nay rather, 1 may
esen say: simulacra deum, deos immo ipsos abla-
tes esse, L. : virit? immo vero etiam in senatum
Tenit: Immo ego videar tibi amarior, eto.,y.: cui
tantadeo penmssa potettaat Immo . . . Ifortalem
eripiam formam (L Cb at eripiam, etc), Y. — In the
pbase, immo al aduK^Ahf if you only hnew^ T.
immobOls (Inrm-), e, aifj. vith eomp^ tmmov-
able: terra; His immobilior soopnlis, A«ar^Aatiii.
€d,0.-^F I g.f unmoved: ardet Ausonia immobilia
ante, Y.
Immoderate (imn-), adv, with con^. [immo-
deratus], without measure, by no rule: tox profu-
sa. — Fig., immoderately, extravagantly: rirere:
abuti nostra facilitate : ferre iminoderatius caanm.
Immoderatio (1mm-), onis, /. [immoderatns],
want of moderation, txcess : yerborum.
immoderatOB ( In - m - ), adj,, boundless, imf
measurable: aether. — Fig., unrestrained, unbru
died, excessive, immoderate: homo: ne inmoderatus
abundes, unduly officious, H. : fortitudo, S. : potus
et pastus : tempestates. — Flur, n. as subst, : inmo-
derata semper cupiebat, S.
limnodeste, adv, Hmmodestus], immoderatdy,
shamelessly: gloriari, L
imjnodestia (Inm-), ae,/. [immodestus], tn-
temperate conduct^ insubordination : publicanorum,
eztoWt<m,Ta.: miUtum,N.
ImmodeetQS (in^m-X <»(;•» unrestrained, exees-
sivcy shameless : in yino, T. : genus iocandi.
immodioe, adv. rimmodicus], beyond measure,
exeessivdy: gloriari, L. : potestate uti, L.
immodloiui (iiMn-X «<&'•« beyond bounds, enor-
mous, huge: rostrum, 0.: tuber, 0. — ^Fig., exess-
sive, unrestrained, extravagant, immoderate: in
numero augendo, given to exaggeration, L. : linguft,
L.: ketitiae, Ta. : animl, Ta.: immodicae Bixae,
H. : decreta ad honores sociorum, L.
Inmodnlatiui (In-m-), aclj,^ unrhythmiealj
inharmonious : po^mata, H.
imjnolatio (imn-), onis,/. [immolo], a saeri"
fieing, saerifiee : immolationis tempus : immola-
tiones nefandae, Ta.
Immolitor (in<4n>X dris, m. [immolo], a saeri-
ficer : immolatoris fortuna.
Immdlitoji (In-m-), P., bwlt up, eroded, —
I%ur, n, as whd, : in loca publica inaedificata im-
molitaye habere, buildings or dructures, L,
immolo (in-m-), &n, fitus, fire, to sprinkle with
sacrificial meal; hence, to make a sacrifice^ offer,
sacrifice, immolate : cum SulU immolaret : Musis
boyem : animalia capta, Cs. : homines, Cs. : cum
pluribus dis immoUtur : quibus hostiis immolan-
dum cuique deo : te hoc yolnere, Y.
(immordeo or in-m-), — , sus, 6re, to bite
into. — Only P. pass. : immorso collo, Pr. : stoma^
chus pernft immorsus, i. e. stimulated, H.
immorior ( in-m- ), mortuus, l, to die in, die
upon, fall upon in death: sorori, 0.: ipsia aquia,
0. : immoritur studiis,;»fies <tway over^ H.
immortna, P. of immordeo.
immortalia (inrm^,.i^^t^.y undying, immor-.
imnortaUtM
884
Ud: corpus: diy the god8,Ci,^0,i prodeQm immor-
talium I T. — Lnper&habU^ eUmal, endlett : (impe-
ratorum ) memoria : laudes, Ta. : fructus Testri
ia roe amoris : opera, L. : nemo ignavift inmortalls
factus est, 8. : Immortalia sperare, H. : immortalis
ero, si| etc., i. ^perfeetly happy ^ Pr.
Immortalitas (inm-), atis, / [immortalis],
exemption from death, inunortamy, endUu life :
animorum : vita immortalitate oedens caelestibus.
— Ftur. : hominum, immortal naluree, — Imperish-
abUnees, imperiehahle fame, undying renown, im-
tnortalUy: mors quam immortalitas oonsequatur:
virtute parta, L.: gloriae: aliquid immortalitati
tradere : mi inmortalitas Partast si, etc, L e. /
ehall be perfectly happy, T.
Immortaliter, adv. [immortalis], infinitely:
gaudeo.
ImmotOB (in-m-), adj., unmoved, immovable,
motumless: (arbor) immota manetj'V.: Geres, 0. :
mare, Ta. : voltus, Ta. — F i g., unmoved, unsliaken,
undisturbed, steadfatl, firm : manent inmota tuo-
ram Fata tibi, V. : animus, Ta. : adversus tnrmas
acies, L. : Si mihi Don animo fixum immotumque
sederet, Ne, etc., uneha$tgeabU, V. : pax, Ta.
immugio (in-m-), il, — ^ Tre, to bellow in, re-
sound inwardly : immugiit Aetna caTemis, V. :
regia luctu, V.
(immnlgeo or in»m-), — , — , ere, to miUc
into. — Only P. praee, : ubera labris, V.
immnndtui (ln-m«), a^. with eomp., uneUan,
impure, dirty, fUthy, foul : ancillula inluWe, T. :
canis, H. : nilo inmnndior, Ct. : frandatis lucemis,
i. e. with lamp -oil, H. — Piur. f as sttbti., unclean
women, C. — Of language: dicta, obscene, H.
immnDid (Inm-), Ivi, — , ire, to fortify : prae-
'^ sidium, Ta.
t Immiinlii (imn*X e, a^'. [2 MY-], not bottnd,
* free from obUgatioti, disengaged, unemployed: non
est inhumana virtus neqne inmunis, wnaocio/.* se-
^'s ad pabula, idle,y, : tell us, unOlled^ 0, : ope-
rum famulae, 0. — Making no return, withmtt pay-
ment: te meis Immunem tingere poculis, ^ra^u,
R.-^Making tto contribution, utiburdened, untaxed,
not tributary : piratas inmuula habere: sine foe-
dere civitates : militiA, L. : eorum (portoriorum)
Romani, L. : neque eras inmunis, neglected, 0. —
F i g., fu>< eharing, free fiom, devoid of, without,
apart from: urbs belli, V.: bos aratri, 0.: necis,
exempt from, 0. : aequoris Arctos, not setting in,
0. — Ouiltlese, pure : manu8,H.
tmwnnitaa (Imn-), &tis {gen. plur. tAtium, C),
/. [immunis], exemption from burdens, immunity,
privilege: omnium rerum, Cs. : provinciae.— Fig.:
magni muneris.
ImmunituB (in-m-), adj., unfbft^Ud, unds-
fmded: oppida,L.: via,
immnnmirS (in^m-), — i — , ftra, to murmur
at, murmur against: silvis immurmurat Auater,
V. : totum immurmnrat agmen, mutter reproach'
f^iy.o.
immutabilis (in-m-), e, oc^. with comp^ un-
changeable, unalterable, immutable: causae: spa-
tia : ratio, L. : concordi populo nihil immutabilius.
immutabilitifl (inm-), fitis,/. [immutabilis],
unduingeableness, immuiabdity,
immntatio (inm-), onis, /. [immuto], em tn-
terchange, stdmtitution : rerborum: ordinis. — In
r h e t, a metonymy, transferred meaning,
1. immutatUB (in-m-), at^., unchanged, un-
altered,
2. immutatua^ P. of immuto.
immuto (in-m-), avi, atus, Are, to change, alter,
transform: inmutarier £x amore, T. : me inmutt*
tum videt, my mood, T. : inmutata urbis facies
erat, S. : isti color immutatus est: me tabi: meam
figuram, 0.: aliqmd de insUtutis prionun. — To
use in a transferred meaning: immutata (verba),
metonymies: immotata oratio, otfe^ory.
(imo), see immo.
impaoatos (inp-), adj. [2 in+pacatus], not
peaceable, warlike: Iberi,y.
impaotOB, P. of impingo.
Impar (in-p-), aris {aU. imparl ; twice impare,
Y. ), adj., uneven, unequal, dissimilar: numeras,
odd : numero deus impare gaudet, Y. : Husae, H. :
ludere par Impar, odd or even^ H. : mensae erat
pes tertius impar, 0. : toga, awry, H. : forraae, H. :
sibi, H.: 8mas magnitudine, S.: acer ooloribus,
i. ^.party-colored, 0. — ^Fig., ill- matched, uncon-
gmial: Forraae atque animi, H. — Unequal to, not
a match for, unable to cope leWi, inferior, weaker :
imparl numero impetus snsUnet, Cs. : tibi miles
impar, U. : bellator hosti, lu. : tarn durae virtuti,
Ta. : matemo genere impar, S. : nee fades impar
nobilitate fuit, O. — ^As s^nt, : iuncta Imparl, to an
inferior in rank, L. : imparibus oertare, unworthv
rivals, H. — Of a contest, unequal, unfedr, iu-
matched, beyond one*s strength: certamen : pugna,
Y.— F i g., inequitable, unjust : eon, L.
imparatus (in-p-). aefj. with sup., not ready,
unprepared, unprovuled, unfurnished: TJt ne in-
paratus sim, T. : res p., S. : adgredi ad dioendum:
inermem atque imparatnm Mioriuntur, of hit
guard: breve tempus longum est imparaUs: om-
nibus rebus imparatissimis, Cs.
impariter, adv. [impar], unequally: Yerstbus
iunctis, i. e. tn hexameters and pentameters, H.
impurtna (in-p-), a^., unfed, hungry : leo, Y.
imj^tiena (in-p-), entis, adj., that eannot
bear, intolerant, imvatient, eubmiss&ve s riae, 0. :
885
a : inw» mtigoi9etnM9^ O. : corpoa tobonim, O. :
(t«nm) arboram, TtL,
Impatienter (in-p-), adv. with comp.^ voiih
tius timere, Ta.
iinpatientia (inp-), ae,/. [impatiensl trnpo-
tiemx^ incapacity: Bilentii, Ta.: ad impatientiam
delabi, L e wealatetij Ta.
impa^de^ adv. {im^Yidns]^ ftarieufy, hUrep-
idhf: exhaasto pociuOi L.
impavldiui (In-p-), adj^ fearlen^ undaunted^
intrepidfUnterrificdf pneri,V.: ImpaTidam (ilium)
ferient niinae, H. : pectora, L. : gens ingenio, L.
impedxmentiuii (inp-X h ^ [impedio], a
hinderance^ impediment: impedimenta naturae
diligentia superare : esse impedimenti loco^ Cs. :
mi inpedimento estia, T. : Kbertati tempora sunt
irapedimeiito. — Ptur.^ iravdling equipage^ luggage :
ob Yiam fit ei Glodius, ezpeditus, nullis impedi-
mentis : ibi inpedimenta locare, the baggage^ S. :
impedimentta cascrisqoe nostri potiti sunt, Cs. :
magnum nnmerum impedimentorum ex castris
prodaci iubetf/NurJk-Aonef^Os.
Impadlo (lnp-1 M, itus, ire [PED-I to en-
tangle, erunare, aiaeide, hamper ^ hindery hold fagt :
Impedinnt vincula nulla pedes, 0. : illis Grara, 0.
•^To daap, bindy eneircU^ embroM : narrare paran-
tem Impedit amplexn, O. : caput myrto, H. . equos
frenis, bridle^ 0. : clipeum informant . . . septe-
DQsqoe orbibua orbis Iropediunt, mcirW^ V. — To
block vp, make inaceemUe: saxa iter impediebant,
Ol : munitionibus saltom, L. — F i g., to entangle^
embarran : impeditum in e& (re) expedivi animum
menm, T. : ataltitiA 8u& inipeditiu : roe et ae liisoe
Duptiis, T. : mentem dolore: aententia neu se Im-
pediat verbis,* H. — To be in the wag^ hinder^ detain^
cbetruetf cheeky prevent, impedes omnia removen-
tar, quae impedinnt ; nisi rei p. tempora impedient :
de Fausto iropedit tribunas, interponet a veto^ Cs. :
me ootidie aliod ex alio impedit : aetate et morbo
impeditus : metns rem inpedtebat, 8. : sinistra im-
pedita, Cs. : somno et metu inpedita f aga, & : a
re p. bene gerendii impediri : se a suo munere :
a populo B. in suo iure impediri, Cs. : eloquentia
Hortensi ne me dioendo impediat: alquoa ad
cnpiendam fugam, Cs.: impeditua a tribonis ne
portaret^ etc, S. : ne rem agerent, bello inpediti
sunt, L. : ut nulla re impedirer, quin, etc. : neo
aetas impedit, quo minus, etc. : impedlor religione,
qao minus exponam, eta : me ea improbare : me
haec exquirere.
inqMditio (Inp-X Onis,/ [impedio], a hinder-
nee, obtiruetioui cnrarum.
ImpaditQS (inp-)» odj. with eon^ and eup, [F.
of impecfiol hindered, embarrmeed, obetmeted, en-
cvmbered^ bmdemed, impeded: Inipeditia botlibiis
25
propter onera, Gs.: comitatos: agmen, L,: mag-
nam partem eonim impeditam interfeoerunC, Gs. :
malis domesttcis impediti. — Inaceettible, hard to
pose, difficult: saltds, L. : navifl;ntio propter in-
scientiam locorum, troMe9(mu^ Cs. : impeditissima
itinera, Cs. : long! us iwpeditioribus locis secuti, Cs.
— F I g., engaged, bueg,preocatpied: impedito ani-
mo. — Embarraeaing, difficult, intricate: tempora
rei p. : disoeptatio, L. : cum victoribus nihil impe-
ditum arbitrarentur, Cs. : quid horum non impe-
di tissimum ? a great encumbrance,
Impello (in-p-X pull, pulsufi, ere. L To strike
againet, path, drive, smite, strike, reach : moutem
Impulit in latus, V.: inpulsas tentavit pollice
cbordas, 0. : manu portas, V. : Impellunt anin^ae
lintea, swell, H. : auraa musntibus, 0. : antemnas
impulit ignis, lu. — To breai, put to rout, smite:
hostem, £. — F i g., to strike, injliet a blow upon :
praecipitantera igitur impellamus, ytve a push to:
Solus hie animum labantem Impulit, ftas mastered,
v. : legentero Aut tacitum quovls sermone, disturb,
H. — XL To set in motion, drive forward, move,
urge on, impel, propd, tneid: biremes subiectis
scutulis impulsae, Cs. : Inpulerat aura ratem, 0. :
Zephyris impellentibus undas, V.: arma, clash,
V. : nervo impulsa sagitta, dischai'ged, V. — F i g.,
to move, impel, incite, urge, induce, instigate, stim-
ulate, persuade: qui nullo impellente fallebant:
cum praetor lictorem impellat, lu. : Bellovacos
impulses ab suis principibus defecisse, Cs. : hac
famft inpulsus venit, T. : lodutiomari nuntiis inv-
pulsi, Cs. ; cum bellum Impelleretur, Ta. : eum in
earn mentem, ut, etc : in fraudem obsequio in-
pelli : plebem ad f urerem, Gs. : serTum ad accu-
sandum dominum: me, haec ut crederem, T.:
alquem, uti eat, S. : Germanos impelli, ut in GaU
liam venirent, Cs. : animus, hue vel illuc inpelli-
tur, T.; Toluntates impellere quo Telit: alquos
capessere fugam, L. : quae mens tam dira Impulit
his cingi telis ? V.
impendao (In-p-), — , — , «re, to hang over,
overhang: at (gladius) impenderet ilKos cervid-
bus: saxum Tantalo? iter difficile; mons altissi-
mus inpendebat, eommatuted (it), Gs. — ^F i g., to be
at hand, be near, be imminent, ^reaten, impend:
quae Tero impendebant, ea depellere: dum im-
pendere Parthi yidebantur: ea contentio quae
impendet : Tento impendente, V. : licet omnes in
me terrores impendeant : quantum periculi consuli
inpendeat, S. : quidsibi impenderet, suspicari: no-
bis neoeseitudo impendet, pretms upon, S. : inpa-
ratum tanta te impendent mala, T.
Impandlo (inp-), adv, [abl of impendium], 6y
a great deal, very mwA ; magi8,/ar more, T., Cf!
Impandlam (inp- X i) «• [i™P^<)o], moneg
laid out, OfuUay, cost, charge, espenee : quaestum
aibi institaere sine in8ff»diyBytet!>lt)gP«<««
tmpwndo
886
Tktoria stetit, Gu. — Monej^ paid far a loan, in-
terest ueury: plebet iropendiiB debiiitaU*^— F i g. :
impendiis augere largitatem tui miineris.
impends (in-p-), pendl, pSngus, ere, to weigh
out, lay oW, expend: operam in eas res : oertus
eumptus impenditar : de vestrOf L. ; aegram galli-
nam amico, lay out the value o/, lu. — To expend^
devote^ employ^ ^"ppl^y t<M.* ad inoertam casum la-
bor iropenditur : nil sanguinis in 800108,0.: vitam
rerOf etake upon, lu.: alqd opens, ne, etc. : omnls
Impendunt curas distendere, etc., V.
impenetribilia (in-p«X «> «<&% '*<'< ^ l^
pierced^ impenetrable: sllex ferro, L. : tegimen
adversus ictfis, Ta. -~ UnconquerahU : pudicitia,
Ta.
tmpeiuKi (Inp-), ae,^. [impensas; sc. peca-
nia], dieburaemenif expenditure, outlay, eoet, charge,
expenee: impensam fecimus in macrocola: nulla
impensi^ without cott : nostra, 0. : pecuniae, L. :
parcere impensae, economize, la. : turpes : oena-
mm, H.: meis impensis, at the expense o/tnyrefm-
taiion, N. : inpensas conferre, rnake contribution,
lu. — Outlay, coetf waete: oruorls, 0. : operam, Y. :
officiorum, L.
impense (lnp>), adv, with comp. [impensns],
exceedingly, greatly, very much^ eartiestly, eagerly,
uahutly: invidere, T.: eo facio id impensius,
quod, etc. : agere gratias, L. : consulere, V. : vene-
rari numina, 0. : accendi certamina in castris, L. :
impensius raodo, more than ever, S.
impensas (inp-), adj, with comp. [P, of im-
pendoY ample, eontideraie, great : impenso pretlo,
dear^ Gs., L. — As nubet, n. (sc. protio) : Lusciniae
impenso coemptae, H. — Oreat, etrong, vehement:
Toluntas bonorum : erga eos yoluntas, L. : impen-
sior cura^ 0., Ta.
imperanB (inp-), ntis, m. [ P. of impero], a
maeter, conqueror^ ruler^
imperatSr (inp-), 5ris [impero], a eommander-
in^ie/, general ; imperatoris virtus, T. : invictus :
partes imperatoris, Gs^ : id est dominum, non in-
peratorem esse, & — Imperator (a title conferred
on a Tictorious general): Pompeius eo proeUo
Imperator est appellatus, Gs. — ^ eommaeuler,
leader, chief, director, ruler, matter: (Bomani) bi-
nos imperatores sibi feoere, i. e. conm/ds, S.: inpe-
rator yltae mortnlium animus est^ S. — An epithet
of Jupiter, G., tkr^An emperor, chief of the empire :
Traianus, Ta.
imperatoriue ( inp- ), adj. [imperator], of a
general: labor: paries, Gs.: consilium: anlor
oculorum, commanding, — Of the chief of the em-
pire, imperial : virtus, Ta.
imperitrix (inp-), Tcis,/ [imperator], ehe
who commands, a mittrest,
imperitnm, I, a. [P.of impero], a command^
order: imperatam fadt, odeye, Gs.: impermla U-
cere, Gs. : ad imperatam non fenire, aeeordit^ to
orders, Cu,
imperoeptna (ia-p-X ff^j-f unperceived, unde-
tected: mendacia, 0.
imperonaana (in-p-), otfj^ not atruek: pedes,
i. e. noiseless, 0.
imperditua (in-p-X ad/., not destroyed^ mot
slain: corpora, V.
imperfeotoa (in-p-X adj., unjiniehed, incom-
plete, imperfect, immature: n^iiquum corpus im-
perfectum reliquerunt: inperfecta re redire, having
failed, Co.: infaqs adhac,0.: pars manebat,V.:
cibus, i. e. undigested, lu.
imperfoaana (inp-X <"&*• P in+perfossus],
unpierced: ab omni ictu, 0.
imperioena (inp-X adJ, with comp. and sup
[ imperium ], possessed of command, far-ruling,
mighty, powerful, puissant : urbes : dictatura, L :
virga, i. e. the fasces, 0. : slbi qui imperiosus, lord
of himedf, H. — Atintrary, dimineering, tyranni-
cal: domina: Proserpina, resistless, H. : imperio-
sius aequor, H. : familia imperiosissima, I*.
impente, adv, witli comp, and sup, [imperitusl
unskUfully, ignorantly, awkwardly: tacit: quid
potuit dici imperltius f : imperitissime dictum.
impeiitia ( \aip- X ae, /. [ imperitus ], inexpe-
rienee, ignorance, awkwardness: Iegati,S.: pugnam
imperitift poecere, Ta.
imperit5 (inp-X 1^> ^^ns, ire,/re^. [impero],
to command, govern, rule, be ntpreme: decern im-
peritabant, L. : plerSque Africa, 8. : magnis legio-
nibus, H. : nemori, Y. : alteri populo cam boni
pace, L. : aequam Rem imperito, tny deerM iejuet,
H. : eadem, Ta. : saperbe imperitatam vicUs esse,
L.
imperitoa (in-p-X odf- with con^ and n^^.,
inexperienced, unvened, unfamHiar, not knowing,
unaeouainted with, unekilled, ignorant: homo^T.:
callidum imperitus fraudasse dicitur: ne quis im-
peritior ezistimet, me^ etc. : mnltttado, L.: homo
monim, with no experience of life: tarn imperittn
rerum, ut, etc., of so little experience, Cs^—Flur. m.
as eubet. : sermones imperitorum, the vmlgmr: cam
imperitis manOs oonserere, 8. : contio quae ex isi-
peritissimis constat, etc
impexiom (inp-X ^ ^ [Impero], a command,
order, direction, injunction: meum Inperium cxe-
qui, T. : imperio parere, Gs. : loris, Y. : imperiis
deQm expositis, L. : Naturae imperio gemimus,
cum, etc., lu. — Command, authority, control, power,
ascendency, sway: mitto imperium, T. : tenere im-
perium in suoe : Reges in ip«08 imperiam estloris,
H.: mater, quoiua snb imperiost, mala, T.: pro
imperio submorere, ar^UrarHy, L.: domesticam:
aroesse, ml imperium fer^give the wder yowndf,
Digitized by OOOQIC
impvAmmtnm
967
Uo^tAffQ
H. : imperio pueri l«onem tradere, 0. : Di, quibus
imperiam est animarum, V. : rerum imperlia bo-
miauinque minor, iutjeet to, B.,-^8upreme pomWy
$over€igniy, *wa^, cfomtmon, empire, nypremaey,
authority: r^um, S.: capidua imperi aingularia,
tole donwnon: Caesaris, Ca. : imperiam extra or-
dinem dare : sub populi R. impenum dicionemque
cadere : Imperiam Dido regit, Y. : de imperio di-
micare : ciritati imperiam totius provinciae poUi-
cetor, Cs. : auctoritate magis quam imperio regere,
L : Romanonim Imperia perferre, clcmiraony Cs. :
iniperia legam potentiora quam hominum, L.:
graridam imperils Italiam regere, mnerei^^ee^ V.
— ^ ptibUc €ffice^ magittraty: cuius (oonsulis) in
imperio, Urm: nee imperia ezpetenda: gessi ma-
xima imperia. — Commant^in-chirfy tuprtme com-
mandj mHitary mUhority: cum imperio ease:
anum impenum cum ipsis habere, be under the
tame military head,Cs, : roercatorem cam imperio
ac securibus misimus. — A dominion, realm, em-
pire: urbes inimictssimae huic imperio : contra im-
penum populi R. pugnare, Cs. : Imperium Oceano
qui terminet, V. : auspicia imperi Bomani, Ta. :
luiuria imperii, Le.ofthe court, lu. — Of persons,
an avthoriiy, officer, general : sine imperio oopias
relinquere, Cs.: imperia et potestatea, military
and civil atUhoritiea : Erat plena lictorum et im-
periorum provincia, Cs.— F i g., rtde, control: vide,
si in animis hominum regale imperiam sit : coac-
tie Imperio aezQs, L e. ambition, lu.
ImperioratoB (in-p-), <x<fri h <^A«^ *k> f<^
oath i$ taken : aquae (of the Styz^ O.
impezinaflsiis (in-p-X <><{;., unlawful, forUd-
den: gaadia,H.
impero (inp-), Svi, &tas, ire [1 in+paro], to
eommand, order, e^oin, Hd, give an order: Pa, lu-
besne ? Ch, lubeam ? oogo atque impero^ T. : si-
cati inperabatur, oonsistunt, S. : velut deo impe-
nnte, Ta. : adeo ad iroperandum, /or ordere (i. e.
to receive ordere) : alqd mibi, T. : te cogam Quae
ego inperem faoere, T. : utqoe Imperet hoc natura
potens, H. : arma imperata a populo R., L. : Ani-
mo otioso esse impero, T. : iungere equos imperat
Horis, 0. : has omnia actuarias imperat fieri, Cs. :
Flectere iter sociis Imperat, V. : ex oppidis deduci
imperantur : Haec ego procarare imperor, H. : im-
perabat, quid facto esset, T. : his, uti oonquirerent,
Gs.: consultbus designatis Imperavit senatus, ut,
ete., L. : mihl, ne absoedam, T. : suis, ne, etc., Ca. :
huic imperat, quas possit, adeat civitates, Cs. — To
eurtue attthority, command, rule, oontrol, govern :
eootarbatia omnibus, 8. : imperandi modus : omni-
bus gentibos : its, quoa Tioiasent, Cst : oroni Ku-
nidiae, Sb — 7b 60 matter, rule, control, govern:
animus, qui nisi paret, Imperat, H» : Dis te mino-
rera quod geris* imperas* yow are eovereign, H. : li-
beris, T. : cupiditatibus : animo, qain, etc, I* :
arvis, make productive, V. : Imperat aut servit
peounia cuiaue, is mooter or man, H. — To gi9e or-
dero/or, make reguieiiion/or, levy, require, impote,
demand: obsides: arma, Cs. : quantum imperavi,
Date (bibere),/>rMm6«(f, T, : ex praediis tributum:
cui (puero) cenam: omnibus imperatae pecuniae,
Cs. : obsides reliquis civltatibus, Cs.
imparterritiM (Ui»p-), a€fj,, unterrijled, daunt-
/aw, V.
impcKrtio (lap-), in, itus, Ire [in+partio], to
ehore with, give a part, commwuiate, beetow, tm-
part: si quid noristi leotius istis, Candidus im-
perti, H. : oneris mei partem nemini : aliquid tibi
sui consiii : tibi multam salutem, oalutee thee hearti-
ly: talem te et nobis impertias, wouUkt show:
aliis gaudium suum, h.-^To beetow, direct, aoeign,
give : unum diem festum Mareellis : aliquid tem-
poris huic cogitation!, devote : nihil tuae prnden-
tiae ad salutem meam: huic pUostts mazimi a
bonis impertiuntur. — To take as a partner, eauee
to ahare, prevent with: salute Parmenonem, T.:
doctrinis, quibus puerilts aetas impertiri debet, N.
imDertior, — , — , Iri, dep. f oollat form of ira-
pertio], to take a» a partner, make a eharer in:
eram hoc malo, T.
impertata, drum, n, [P. of impertio], favon,
eoncemone : pro his impertltis, L.
impertorbatus (In-p-), atfj., imdietuthed, un-
ruffled, calm: 68,0.
impenriiui (in-p-), a^., not to be travened,
impaeoable: amnis, O.: lapis ignibus, /i-e-jDroo/',
Ta.
(impes or inpea, petis), m. [in+PET-], vio-
lence, vehemence^ force (only ahL eing,): impete
yasto ferri, 0. : certo impete, 0.
impetibllis (inp-, impatib-), e, at(j. [ip+
patibilis], insufferabU, itUoUrahle : dolor.
impetrabilia (inp-), e, adj, with eonm. [imps-
tro], to be obtained, attainable, practicable : venia,
L. : lunoni Totum facere impetrablle, Pr. : quo im-
petrabilior pax esset, L.
impetratio (ixH;>-X onis, /. [impetro], a»» ob-
taining by regueet; hence, an eiUreaty: nostrae.
impetiia, ^, --, ire, detid, [impetio]^ to eeek
through omene, inquire for ^ auepieee : avibns
res impetriri selebant : qui impetrire Tolit
impetro (inp-\ &vi, &tus, &re [in+patro], to
gain on^e end, acheve, bring to pate, effect, get, ob-
tain, procure (by request or influence): si oonten-
disset, impetraturum non fuisse, tueceed: ab proxi-
mis, Cs. : ad impetrandum oausa, S. : id si inpetro,
T.: ei civitatem a Caesare: istuCi quod postulo,
T. : ea, quae vellent, Cs. : pacam, H.: inpetrabo,
ut prodat, etc, T.: ut ne iurent: Sequanis, ut
patiantur, etc, Cs. ; ut referretur^ imp^t^rUnon
Digitized by ' ~
tmpcfeiui
888
impiie^tmi
potoit, 08. : ab aDimo, ut, etc., to pertuade himtelf,
L. : ne cogerentur, Oa. : de soi salute, Gs. : de ag^
re8titueii£>, L. — • Abl. ab$ol. : impetrato, ut mane-
rent, L.
impetus (inp-), fla, m, [1 in+PET.], an at-
tack, ataatUt, onset : armatorum : impetum faoere
in curiam, S. : ad regcm, L. : hostea impetu facto
Bostroa perturbaTerunt, Ca. : impetum avBtinere,
09. : terrere eum impetu, Sw : me in hos impetOs
obioere : oonCinenti impetu, wtkout a pammy Os.
~^An impulKy rapid motiony itnpetUB, impduomJty^
violmeej/ury, ruM, ve^e/nmce, vigor, farce: eo im-
petu milites ierunt, ut, etc^ Oif. : f ugati terrore ipso
impetuqae liostium, Os.: caeli, i.e. rapid motion:
illaro (navem) fert impetus ipse Toiantem, V. : quieti
corpus nootomo impetu Dedi, \,e,inthe night, Att
ap. U : tantos impetilt ventorum sustinere, Os. —
F i g., impuUe^ veKemence, ardor^ passion : repentiuo
qu(^am impetu animi incitatus: impetu magis
quam conaiUo, L, : in oratione : dimus : si ex hoc
impetu rerum nihil prolatando remittitur, L. : fa-
mae» Ta. : Est mihi impetus ire, I feel an impulse,
0. : imperii delendi : animalia, quae habent suos
Impet^ impulsee : non recti impetOs animi: offen-
sionis, i. Q. freshness, Ta.
Impexos (ln-p-)> ^'-t uncombed: barbae, Y. :
porrtgo, H. — Unpoltshea: anttquitas, Ta.
impie (inp-)* odv. [impius], irreligunulyy nn-
diUifuUy : in nos facere : deserere regem, Ou.
impietas (inp-), ft Us,/, [impius], irreverence,
ungoeUinesSy impiety, didoyaUy : imptetas et scelus :
impietatis duces, treason : in parentem, & : in deos
inpietates.
impiger (in*p-), gra, gram, a^., not indolent,
diligent, active, quick, unwearied, indefatigable, en-
eraetie: roercator, H.: ingenlum,S.: m scribendo:
ad labores : militift, L. : militiae, Ta. : hostium Ye-
xare turmas, H. : Impiger constitit, i. e. ajter a
rapid JUght, 0.
impigrek ade. [impiger], actively, quickly, read-
ily : hostium res attendere, S. : consulem sequ!,
L.
impigiitis (inp-), fttis,/. [impiger], acHvity,
indefatigabteness,
impingo (inp-), pdgl, pftetus, ere [I in+pan-
go], to dash against, throw on, thrtist at, fasten
upon : alctti lapidem, Pb. : ui|cu8 impaetus est f u-
?itivo iUi: agmina mnris, Y.: ho»tea in Tallum,
a. : clitellas ferus impingas, H. : cum eaede mag-
na (hostem) in acieni inpefEere) L. — Fig. : Bicam
tibi inpingam grandem, wSl bring agaSut you, T.
— To farce upon, press upon: buie oalix mulsi im-
pingendus est,
impius (in-p*), <M^'., of persons, irreverent, un*
godly, uffduUful, unpahiotie^ abandonod, itricked,
impious: impium fle esse fated: Baasidea, H.:
miles, Y.^-As subst. : has esse in impios poenas:
numero impiorum haberi, Os. — Of things, wicked,
shamsless, impious : l>elhim : ooniuratio : f acinus,
S.: cervix, H.: caodes, H.: furor, Y.: verba iu
deos, Tb. : venenum, deadly, O. : Tartara, Y.
implaoabilis (inpl-), e, a^. [2 in+placabi-
lis], unappeasable, implacable, irreconcHMc : se
mini implacabilem praebere : Fabio, L. : numen,
0. : iracundiae : ira, 0.
( implacabiUtar ), adv,, implacably. — Onlj
comp. ; implacabilius irasci, Ta.
implaoatus (in-pl-X ^'-t unappeased, insa-
tiable: Obarjbdis, Y. : guU, 0.
implaoidns (in-pl-), atff., ungentle, savage,
fierce: genus, H. : fores, Pr.
impleo (in-pl-), @vT (often implerunt, implesse,
etc., for implSverant, etc.), 5tu», ere [PLE-], to fill
up, fi!l faU, make faU, fill: libros: (harena) ora
inplere solet, S. : f rustis esculentis gremium suum :
mannm pinu flagranti, ^nup, Y. : gemrais caudam,
cover, O. : delubra virorum turbft inplebantnr, were
thronged, L. : ventis vela, Y. : codices eanim re-
rum : oUam denarioruro. — To fill, sate, satisfy^ sa-
tiate: Implentur veteris Bacchi, regale themselves,
Y. : vis impleri, In.— Tb/ff, make fieAy, fatten:
nascentes implent conchylia lunae, H. — To make
pregnant, impregnate : (Thetidem) Achille, O. — To
fill up, complde: Luna implerat comibus orbem,
0,-— Fig., to fill, make full: acta Hereulis impie-
rant terras, 0.: nrbs impletur (sc. oontagkme
morbi), L. : oeras, cover wUh writing, Iu. : urbem
tumultu, L. : milites praedft, satisfy, L. : lacrimis
dolorem,Ta. : sese sociorum sanguine: te ager viti-
bus implet, enriches, Iu. : sermonibus diem, spetids,
0. : Hinyae clamoribus implent (lasonem), i. e. m-
flame, 0. : inpletae modis saturae, perfe^ set to
music, L. : aduleseentem suae temerttatis, L. : mul-
titudinem religionis, L. — To fill up, make out, com-
plete, finish, end: annum, O. : quater undenos De-
eembrfs, H.: impleta ut essent ti milia armatonim,
L. : numerum, Iu. : Oraeoorum (poetarum) cater-
vas, complete (by joining), H. : finem vitae, Ta.—
To fulfil, discharge, execute, satisfy, content : id
profiteri, quod non possim implere: partSs adsen-
sibus, 0. : vera bona, Ta, : faU, L.
impletus, P. of impleo.
imx)lexu% P. [ in + plexus ], interwoven, en-
twinea: implexae crinibus anguls Eumenidea, Y.
^-Involved: luctu continue, Ta.
implioatio (inpl-),onls,/.[impUoo],ai» inter-
weaving : nervorum. — An itwsrtion, insorporation :
locorum communiuDL— ^n etUai^ling, embarrass-
ment: r^ familiaria.
implioitns (inpl-), aeff. [P. of impUeo], en.
tangled, involved, oonfamd: neo in adnnoiie quic-
quam : paries orationis.. .
Digitized by VjOOQIC
889
inportiiniui
ImpUoite (inpl*X ^i^* [implicitus], iniiHcaieltf,
impUdtas (inpl-), P. of implico.
implioo (in-pl-), ftvi or ul, fttus or itus, ire, to
mfola^ involve^ enJtangU, eniwine^ inwrap^ mvtiap^
mcircU^ embrace, clatpy ffnup: incertos orbla, v. :
quam flamine curro Implicait Oephisos, 0.: co-
TDAm \AeyrtLyffra^Dedy V. : pedes, Y. : inter ae aoies,
V. : aciem, S. : (lues) oesibaa Unplicat ignem, Y. :
braochia ooUo, O. : Canidia brevibos implicata yi-
peris Crinea, H^— Fi f., to aUaeh dotdy^ coimtct is^
timatdyy tmife; ataoetate^ join (only dom. or with
k): qui noatris familiari&atibua impUcantur: im-
plicata inscientiA impudentia est : Implicatua ami-
dtiis: haec ratio pecuniarom implicata eat cum
illis pecuniis, etc. — 7b enianpU, implicate^ involve^
modop^exnbarras^ engage: di Wm suam homlnum
naturis implicant: alienia (rebus) nimis implicari:
ipse tuft defensione implicabere ; nisi irae impli-
caverint animos vestros, confounded^ L. : tanti er^
rores implicant temporum (sc. scriptoreroX 9wih
cmfttttd chronology^ L : multis officiis implicatum
tenere: quae quattuor inter se conligata atque
impUcaU: eripere atris Litibna iaplidtum, H. —
P. perf,^ in the phrase : implicitus morbo or in
inorbum, tick^ disabled by aieinen: morbo impliei-
turn exerdtum tenere, L. : graviore morbo impli-
citus, Cs. : implicitus in morbum, N.
Imploratio (Inpl-), ania, /. [imploro], a eatt
for help, imploring : deomm et hominum, upon
gcdt^ etc. : illius aoerba.
imploro (in-pl-), avl, fttus, ftre [in+ploro], to
ituoke with lean : nomen filii (L e. mium nomine).
—To eaU to hetp, call for aid, appeal to, invoke, be-
setch^ entreat, implore: alqm : deos deasque omnis:
iDilites, ne, etc., Cs. : fidem vostrara, T. : cuius ho-
minis fides imploranda est? : iura libertatis. — To
F^^y for, beg earnestly, implore : auxilium a po-
palo R., Cs. : auxilium urbi, L. : Caelestis aquas
doctft preoe, H. : Romanos irapioratoa auxilium,
etc., L. : cum me res p. implorarit.
implnmis (inpl-), e, adj. [2 in-f pluma], tftf/i-
outfiothers, unfledged, callovo: puUi, H. : fettts, Y.
implad (In-p-), — , ^, ere, to rain upon:
summis adspergine siMs, 0.
implayimn (inpl-), I, n, [impluol a email
court open to the eky (forming the middle wall of
a Roman house, and surrounded by covered gal-
leries): Anguis in impluvium decidit de teguUs,
T. : columnae ad implunum.
impolite, ado, [impolltus], uiUhoul ornament.
impolxtos (In-p-). adj., unpoHehed, rough,
xndegant, unrefined: forma ingeni: res, i. e. un-
fnuhed: Timaeus oompositione Terborum.
impollntOB (in-p-), adj,, wutained: yirgiui-
tas,Ta,
impSno (In-p-X po^^ poeitus (inpoatui, Y),
ere, to place upon, tet on, impote, ettabUth, inirO'
duee, eet, place ; MeteUum In rogum : In ignem
impositast, fletur, T. : quo praeaidium impoeue*
rat, S. : eo muUerea imposuerunt (i. e. in raedaa)^
Cs. : molemque et montes inauper aitoa, Y. : in
eis urbibua praesidla, S. : tegumenta galeis, Cs. :
conlegae diadema: serta delubris, lu. : iuvenes
rogis, Y.: quos (artfts) mensis, 0.: Impositus
mannia, H. : aroes Montibus impMita*, H. : super
aggerem inpositis turribus, S.: quidvis oneria
impone, impera, T.: oenrici imponere nostrae,
place thyedfY. — To put on board, embark: na-
ves, quo maior nnmerus miiitum posset imponi,
Cs. : exercttum Brundisl imponere: equitibus in
navls impositis, Cs. : nos cymbae, H. : scaphas
contexit, eoque milites imposuit, Cs. — 7b tef up,
place high, raise: (Romulum) ablatum terris cae-
fo, O. — F i g., to put upon, impose, inJUet : paoia
morem, dieUUe conditians, Y. : onus obaervantiae
Bruto : sibi Ubores, Cs. : mihi honorem, Sw : mihi
personam banc, ut, etc.: rei p. volnera: saevas
imponite leges, ut, etc., lu. : Cui tolerare vltam
colo Inpositum, is incumbent,Y, — 7b assign, tm-
pose, set, apply, give: praedae cellae nomen : filiis
duobus nomina, L. : vocabula rebus, H. : nomen
avitum, 0. : extremam manum bello, Y. : modum
alicui, L. — Proy.: Imponit finem sapiens et re-
bus honestis, lu. — 7b set up, set over, constitute:
dominum, Y. : quasi nullo inposito, S. : alquem
yilicum : consul est impositus is nobis, quera, etc. :
Atheniensibus viros, SL : si domini miUtes impe-
ratoribus imponantur, L. : Hasinissam in Syphacis
regnum, L. : in ceiTicibus nosttis dominaro.— Of
taxea, etc, to lay, impose, assess, exact: ceteris veo-
tigal : stipendium yictis, Cs.—- 7b impose upon, de-
ceive, cheat, trick, — ^With dat. : Catonl egregie : si
mihi imposuiaset aliquid, has misled me: regi, lu.
Importo (in-p-), ftvl, fttus, ftre, to bring in,
introduce, bring from abroad, import: commeatlla
in oppidum, Cs. : vinum ad se importari sinere,
Cs.: acre utuntur importato, Os. — ^Fig., to intro-
duce, bring about, occasion, cause: (perturbationes
animi) important aegritudines : fcaudem aut peri-
culum, L. : pestem regibus : odium libellis H.
importunS (inp-), adv. [importunus], unsuit'
ably, ruddy, violenuy: iusistere.
importiuiitas (|np-), atis,/. [importunus],
UMuitableness, unfitness : anicufae, T. — Unman-
nerliness, incivility, rudeness, insolence: molesta:
homo incredibili importunitate : animj.
importunns (inp-), adj, with sup. [1 PER.],
unfit, uneuilable, inconvenient: tempus: yi regere
patriam inportunum est, S. : machinationibus lo-
cus, S. — Troublesome, grievous, distressing : paupe-
ries, H.: Caphareus, stormy, 0. — Unmannerly,
rude^ harsh, dturlish^ cruel, savage: tyrannus :^u-
importiicwtts
890
iuipi'oviflo
lier: 8enex,T. : importunitsimus hostis: dWes et
importunus, H. : eiipiet curule Cui volet importa-
nxM ebur, H. : ▼olncres, V. : Inportunus transvolat,
ete., the unffovemabU yovth^ H. — Crttd^ toortklets,
ynMdied: libidiiies : olades ctvitatis.
ImportaoBUS (Inp-), adj. [2 in+portuoeas],
toithout a harbor : mare, S. : litora, L.
impoaitoe, Impostus, P. of impono.
impotens (in-p-X entis, adj, with oomp, and
nip., powerUt9^ impoUrU, loeaA;, feeble, hkpleu;
homo: ad opem: (luno) cesserat impoteos Tel-
lure, H. : gens rerum suarum, not master of L. :
rogendi (so. equoe), unable to control^ U : irae, «n-
bruUei tn, L. — Wttfiout edf-eontrol^ uttbridled, un-
reetrained^ headUrong^ vioUiU : alqa, T. : Aquilo,
H. : victoria eos impotentiores reddit : homo iro*
potentiBsimoa : quidlibet impoteoa Sperare, H. :
impotentissimuB dominatua : impotentior rabies, L.
(impotentarX adv. [ impotens ], weakly^ inef-
fectuaUy, — Only eomp. : impoteotiaa regi, L.
impotantla (inp-), ae,/. [impotens], hdhUsa-
iieM, toeaknen : sua, T. — Utiffovernablenesa^ violence^
furyy unbridled passion : animi: muliebris, L. :
sine impotcntiil, Tu. : astri aestuo8a,,/S;fry violeficSy
Impraesentiarain (inpr-), adv. ^ for the pres-
ent, under present circumstances, novo: bellum
componere, N. : quid oonduceret, Ta.
impransuB (in-pr-), adj., that has not break-
fastea, fatting : impransi mecum disquirite, H. :
magister, H.
ixnprooor (in-|pr-), atus, ari, to call dawn upon,
imprecate: aloul diras, Ta. : Litora litoribus oon-
traria, ue, pronounce tlie curse o/emnity upon, V.
ImprewdS, dnis,/. [1 in+PREM-], an onset,
assault, attack, charge: in shiistrum coma, L. :
dant iropreaaionem, L. — In rhjtbm, beats, C. — In
speech, ortiadaHon: ezplanata vocum. — Fig.,
an impression, perception.
1. ImpreMUS (inpr-), P. of imprimo.
2. Impressoa ( in-pr- ), a^., unpressed, not
milked: ubera, Pr.
imprimis or in prinuB, see primus.
imprimo (inpr<), pressi, pressus, ere [1 in +
premo], to press upon, press against : Stamina
impresso pollice nentes, 0. : Itnpresso genu nitens,
V. : inpressa tellurem reppullt hasti, i. e. raised
herself, 0. — To stamp, imprint, impress, mark :
vestigium, jo/an/ ; hum! litteram: Inpressa signat
sua crimina geromft, 0. : signa tabellis, H. : (Dido)
oa impressa toro, V.: sulcns altiua impressus,
drawn. — To engrave, stamp, mark : signo suo
imprcssae tabellae, sealed, L. : an imprimi quasi
oeram animum putamus? takes impressions: pon-
dem baltel, Inpressumque nefas, embossed scene
of crime, Y. — F i g^ to impress, engrave, stamps
mark: in auimis notionem: motds hi oratore im-
pressi : memoria publica tabulis Impressa. — To
stamp, mark: flagitiorum vestigiis municipia.
improbatio (inpr-X dnis,/. [improbo], disap-
proval, blame : ista omnia : hominis.
improbe ( inp- ), ado, with comp, and sup.
[ improbos ], badbf, wrongly, wickedly, recklessly :
multa feciati: did: improbius fieri: qoas (res)
improbissime fecit : deoerpera osoula, Gt.
improbitaa (inpr-), fttis,/. [improbus], wick-
edness, depravity, dishonesty: singalaris: calam-
niae : illo admirabilis aevo, L e. rare, lu. : simiae,
^'ogwskness,
improbo (in-pr-), ftvl, atua, are, to disapprove^
blame, condemn, reject : qui si improbasset (SC.),
Gs. : iudicium, overrule : per improbaturum haec
lovcm, H. : potestas probandi improbaudique (fru-
menti), rejecting: has (nymphos), derides^ 0.
improbuloa (inpr-), a<fj. cUm, [improbus],
somewhat wicked, a trifle impudent, lu.
in4>robaa (in-pr-), aiff, with c(m^ and ss^
not good, bad, wicked, reprobate, abandoned, vile,
base, impious, bold, shamdess, wanton : nequam et
improbus : longe post natos homines improbissi-
mus : f ugit improbus, the rogue, H. : fit ubi negle-
gas malus inprobior, S. : anguis, vorcLcious, Y. :
annis, by his youth, lu. : Fortuna adridens infan-
tibus, misdiievous, lu. — Of things, wicked, shame-
less, outrageous, base : verba improbissima : oit
(leonls), V. : divitiae, H. : oratio, C». : dicta, licen-
tious, 0. : lex improbissima : testamenturo, illegal.
— Hestless, indomitable, persistent : lubor, V. : im-
probo Iracundior HadriS, untamable, fl. : ventris
rabies, insatiate, V.
• improceras (in-pr-X a({/., of small stature,
undersized : peoora, Ta.
improcUotiu ( in-pr- X <><&'-i *^ postponed:
dies.
impromptus (in-pr-X odj^t unready, hesitat-
ing: lingua, L. : Arminius, Ta.
improperatos (in-pr-), adj,, not hasty, Un-
gering : vestigia, V.
Improsper (in-p-), era, emm, adj,, unfortu-
nate, unprosperous : fortuna, Ta. : GUritado ge-
neris, Ta.
tmprdspere (in-p-X adv^ unfortuneOely, Tk.
improvide^ adv. [improvidus], recklessly, im-
providently : se in praeceps dare, L.
improvidus (in-p-), adj., not foreseeing, of
guard: improvidos hostia opprimere, L. : futuri
certaminis, L. — Heedless, reckless, eardess, regard-
less : senes : pectora, Y. : festinatio improvida est,
L.: consilii, Ta. : futuri,Ta.
impro'TOO ( in-p- X adv, [ improvisns ],one
ImprovisiM
a»i
inpuntoM
sudirn^ umaqjeeiedljf: pagum adoiiri, Gs. : at tem-
pestates improTiso ootidfeuitar : appaniit ignit,
V. : repertos, O.
improTisus (In-pr-), adj. with emui,, not
fortaeen, unfortneen^ utuxpeetmi: malum, S. : 8a-
pienti nihil improvisom accidere potest: pupiili
calamitas : adventus : vis leti, H. : Improviiii ade-
runt, y. : angais, wnetaUd, V. : qtio improvisior
pestis fuit| Ta. — As whtt, n., in the phrases, de
im proviso and ex improviso, unatpecttdly^ on a
rudden : Quasi de improviso respioe ad eum, T. :
acoessit ex improviso aliud incommodum, Gs. :
ecee ex inproviso lugurtha, ete., S.
impradins (in-pr-), entis, adj.^ not foretee-
inff^ not expecting^ withoui knowing^ unaware^ unnu-
pedinfff ignarani^ inc&rmdertUe, heediesSj inadver-
tent: dico omnia, T.: iroprudentis hostis ndgredi,
C^.: milites, off their grtard, Cs.: libellus, qui me
imprudente et invito excidit : adulesoens, inexpe-
rieneed, T. : numquid ego illi Imprudens faciam f
inadvertenily, H. : numquam imprudentibos imber
Obf uit, unwamedy V. : harum rerum, T. : legis, ig-
norant: impendeotium malorum, without appre-
henrion : f rons laborum, not experienced in, Y .
imprudentar ( inpr- X adv. with comp. pm-
pnidens], without foretigfU, ignoranily, inconsider-
atdjf: puUnt: facere, N. : accessit imprudentius, T.
Imprndsntia (inpr-), ae,/. [imprudens], want
of foremffhij inconnderatenmB, tAtprudenee, igno-
rcnet^ inadoertenee : imprudentia admissam faci-
noa, S. : eventOs, L. : inpmdentia cursu deoedere,
Gb.: cum id imprudentia aocidere potuerit: per
imprudefitiam errare, by inadvertenee: teli emissi,
ttimlemnem,
imptibes (In-p-), eris (C, Ga., 0.), and impG-
bia, is(H.,V.,L.,O^Ta.),a<^'. [2 in+pubes], wwfer
agt^yovthftdy beardtetB: filium impnberem neeatum
esse : servi omnes ad irapoberes, Gs. : oomes im-
pabis lull, v.: impubem Troflon Flevere, H. — As
ttthit. m. .- prodoctis omnibus elegisse impubis did-
tor, the 6^19, L. — Of things : corpus, H. : roalae,
beardlett, v. : impubibus annis, in childhood, 0. —
CdHfote, virgin, chaste : impuberes permanere, Gb.
impndens (In-p-), entis, adj. with comp. and
tup, without ehame, ihamden, impudent : pudens
impudentem (fraudat): quis impudentior ? : Im-
pudens liqui patrios Penates, H. : audacia, T. :
largitio, S. : furtum : impudentisslmae litterae.
impudenter (Inp-), adv. with eomp, and eup,
pmpudens], ehamdettig, impudently : facere, T. :
foqui: impadentius ab aociia abstulit: impuden-
tiasiine mentiri.
impadentia (inp-), ae,/. [impudens], ehMM-
Umnen, inmudenee : quae perturbea baec tuft in-
ptidentii, T. : vicit tamen inpudentia, S. : inpu-
deotia f retas : tenare cuiva inpudentiae est ? CJi,
impudioitia, ae,/. [impadicus], «AaiiMf«Mncif,
imnwdeaiy, impurity : sua.
Imptldioiui (iii'p-), adf. with sup., tkameleee,
impuaent, without rnodetty : omnes impuri impadi-
cique : et consul et impudioiasimvs : muUerea.
inmngnltio (Inp-), onis,/. [impugno], an
attack, asaauU,
impugno (ia*p>), AvT, Atus, ire, tofght againet,
attack, auail : acriu^, Gs. : terga hostium, L. — To
attack, aeeaU, oppoee, impugns tempus impugnan-
di : acerrime regem, S. : nostra, H.
impnlaio (inp-), onis, /. [1 in+1 PAIi-],«B-
terma pressure, itijluence : aliqua. — Pig., incite-
ment, instigation, impulse: ad omnem animi mo-
tum : ad hilaritatem, pleasantry.
Impolsor (inp-X oris, m. [1 in+1 PAL-], one
who incites, an inciter, ingtigaiort Syras, T.: im-
pulsores et socii soeleris iUius : nie inpulsore, T.
1. impulaiui (Inp-), P. of impello.
2. imptilmu (inp-), tls, m. [1 in+1 PAL-1,a
striking against, push, pressure, shock, impulse:
impulsu scuiorum copiae pulsae: alieno impulsu
moveri: dimotis inpnlsu pectoris undis, 0.— Fig.,
incitement, instigation, influence : inpulsa duxisti
roeo, T. : cuius inpulsu deditionem oeperat, S. : taft
sponte, non impulsu meo.
tmpiina (inp-), adv. with eomp. [impunis],
without punishment, unpunished, with impunity ,*
haeo faoere, T. : facere (iniurlam) impune si pos-
sis: iniuriaa tulisse, injlieted, Gs.: occidi, uju
avenged: iniuriam accepisse, S.: at non inpune
feremus, O. : recitare, without retaliation, lu. : ere-
derera mihi inpanius Dicere, T.: quo impunios
dicax esset : Emicat hie impune patans (sa se boo
facturum), V. — Safely, Hnharmed, without danger:
impune in otio esse, with safety: alterios ramoa
Vertere iu alteriua, unharmed, V.
tmpiinis (inp-), e, adj, [2 in + poena], unprni-
ished: neve hoc inpune fuisset, 0. : scclus, O.
imponitaB (inp-), atis, /. [impunisj, freedom
from punMment, safety, imptmity: illi inpunita-
tern concedere, S. : maximam iniecebram esse pec-
candi impunitatis spem : peccatorum. — lituhness^
ineonsiderateness : gladiorum: iuvenilis dicendl
impnnite, adv, [impunitus], with iaipuniiyf
facere.
impunitus (in-p-), adJ, with comp,, unputi'
ished, unrestrained, free from danger, safe, secure :
iniuria : scelus, S. : nee diu proditoribus impunita
res f uit, L. : qui tu iropunitior ilia obsonia captas ?
H. : quo inpunitior sit (AppiusX L.—'Unrestrained^
unbridled: mendaciuoL
impuratns (inp-), adJ, [impuras], defiled, in-
famous, abandoned, vile : ille, that vite wretch, T. :
hu.0 inpuratum UIci«^J. ^^ ^^ i^OOglC
impura, 4idp, with tiip. [ impuiiii ], boidif,
fhamefuUyy vildy^ in/amaudy: impure atqtte flagi-
tiose vivere : a quo impurissime haoo nostra for-
tuna despecta est.
ImpiiiitaB (inp-), atis,/ [impuras], uneUan-
neBt^poUutiofif impurity : caeni : omnlA imporiUttes
susciperc.
impurus (inp*), tuff, witli eomp. and $ttp. [2
in+purus], ttficMan,^Ay, /om/.' iiiipurae matris
prolapsus ab alvo, O. — V i g., undean, defiled, im-
pure, infamous, abandoned^ vile: vox: historia,
0. : animus, 8. : persona : 0 hominem impurum !
T. : anus liaud impura, decent, T. : illo impurior :
quadrupedum impurissimus.
1. imputatuB (inp-X ^' of imputo.
2. Impat&tnB (inp-), euifj. [2 in+patatos],
vnpruned, untrimmed: vines, H.
impntd (inp-), avT, 5tus, Sre [1 in+pato], to
reckon, attribute, make account of, charge, aeeribe,
iff^ffute : data (munera), Ta. : beneficium mihi, Pb. :
natum imputat illis, ( the fate of ) Aw eon, 0. :
exercitui moras belli, Ta.
imtduB) a^. dim. [imus], ihe hweet : auridlla,
Ct
imuB) adj. tup. (oontr. for infimus], the loumt,
deepest, last : ab imis unguibus usque ad vertioem
summum : penetralia, 0. : ima verrit vestigia
Cauda, tip, V. : fundo in imo, at the very bottom,
y. : vox, the highat treble (opp. sumraa, the bass),
H. : oonviva, at the foot, H. : ad imaga quercum,
at the foot of the oak. Ph. : currQs, low wheels (of
the plough-team), V. : deorum Gratus imis, of the
lower world, U. — ^As subtt. n., the bottom^ depth,
lowest part : murus ab imo ad summum, L.: locus
ab imo aoclivis, Cs. : lanus summus ab imo,/rw»
end. to end, H. : vertere ab imo moenia, uttetiy, Y.:
(aurls) instabiles imo faoit, at the roots, O. : aquae
perspicuae imo, to the bottom, 0. : medio ne discre-
pet imum, the end, U. : Dormiet in lucem ... ad
imum Thraex erit, at last, H. : inter Ima pedis,
clefts of tlie hoof, V. : iroa summis Hutare, turn
the lowest into the highest, H. : qui regit ima, t?ie
under world, O. — F i g., of time or rank, the last
(poet.) : meusls, 0. : po^ma, SI paulum summo
decessit, vergit ad imum, from the sublime . , , to
the ridiculotts, H.
1. in ( old Indu ), prtp. with ace. or abl I.
With ace., in space, with verbs impl,fing en-
trance, into, to : in Epirum venire : in flurnen del-
cere : in Ublos legatos mittere, Gs. : Thalam perve-
nit, in oppidnm magnum, S. — Fig. : in memoriam
reducere : in animum inducere, L. : dicara quod
mi in mentemst, T. — With verbs of motion, up to,
to, into, down to : in caelum ascendere : in aram
conf ugitis ad deum, up to the altar : vas in mantis
sumere, into his hands : se in manOs Romania tra-
didiifle, L.^With verba of rest or plftdng, m:
adesse in aenatum iossit: Minuoiua in custodiam
habitus, thrown into prison and kept therej L. :
propinquaa suae nuptum in alias civltates oonk>-
casse, Gs. — Of direction or local relation, towards^
in front of, over against : in orlentem Germaniae
obtenditur, Ta. : coram in os te laudare, T. : castra
movet in Arvernos versus, towards, Cs. : in Galliam
versus movere, S. — In time, into, till, for : dor-
miet in lucem, aU broad day, U. : in multum diei,
L. : e somno, quem in diem extrahunt, Ta. : indu-
tias in trigiuta annos impetraverunt, /or thirty
years, h.: in omne tempus,/or«9«r.- hominem in-
vitavit in posterum diem, ^or the following day.-^
In adverbial expressions with words of time : san-
cit in posterum, ne quis,etc, hereafter: res dilata
est in poster.um, to a later day : et in praesenUa
hi et in futurum metum oeperunt, L. : in perpe-
tuum fore : non in tempus aliquod, sed in aeter-
num, L. : ex raptis in diem commeatibus,/or tm-
mediate use, L. : fundum emere in diem, i. e. «
fixed day of payment, N.: in dies singulos, each
succeeding day : in dies, day by day, L. : nos in
diem vivimus,/or (he moment : in diem et horam,
every day, H. : in horas, hourly, H. — Of reference,
in rdation to, about, re^Metifng, towards, against:
id, quod est in philosophos dictum, eoneemsHg:
carmen, quod in eum scripsiseet: in liberos no-
stros indulgentia: impietatee m deoB, against : in
dominum quaeri, as a witness against: invehi in
Thebanos, N. : hominia definitio una in omnis va-
let^ applies to : in obsequtum prouus, H. : in utrum-
qne paratus, V. : in incertum, ne, etc., in view of
the uncertainty, whether, L.--^f purpose, /or, wUK
a view to : haeo civitas mulieri in redimicuium
praebeat : Regium in praesidium missa legio, as a
garrison, L. : in gratiam sodorum, to gratify, L. :
Quos audere in proelia vidi,V.: praemia, in quo-
rum spem pugnarent, L. : in spem pacis solutis
animis, L. : Ingrata misero vita duoenda est in hoc,
nt, etc^ H. : satis in usum, /or immediate wants, L.
--<)f result) to, unto, so as to produce: in familiae
luctum nupsit: Excisum Euboicae latus ingens
rupis in antrum, V. : commutari ex veris in falsa.
— In the phrases, in tantum, so far, so greatly:
nee In tantum spe toilet avos, V. : in tantuxn suam
felioitatem enituisse, L. — In rem esse, to be useftd,
avail: si in rem est Bacchidis, T. : imperat, quae
in rem sunt, L. : in rem fore credens universos
adpcllare, S. — ^Of manner, according to, after : ille
in earn sententiam versus, to this effects in ntram-
que partem disputat, on both sides: eives aervilem
in modum cruciati, like slaves: vaticinantis in mo-
dum canere, L. : virtittem in mains oelebrare, SL :
in banc formulaiB iudijcia : ao. in haeo verba £io-
tum, L. : in untversum, in general, L. : in univer^
sum aestimanti, ttpon a general view, Ta. — Of dis-
tribution, iniOffoTy moeordiMg to ; Gallia divisa est
Digitized by VjiOOQLC
in pnrtla tib, Os. : describebftt ceoflores binos in
singulas dvitates, i. e,for Mdk $taU: flextantibos
ooiilatis in capita, a head, L. — Pr a e gn. : in eorum
I potestatem portaro futunim intellegebant. wndd
I faR: in potestatem Locrenstom esse, L.
I II. With obLyOt apace, in^wUhin: in cere-
bro animi esse sedem : quae res in noatris castris
gererentur, Os. : in foro palam Sjrrecasis: (caedes)
in via facta : nupta in domo, L. : oopias in castris
continent, Gs. : in tua sedecnli sedere : Heri ooT-
mus in Piraeo, T. : navis et in Caieta parata. — Of
poaition, om, "upon^ inter, umoHg, hefort, in^ vender:
in eqao sedens, on hora^xick: in eo flumine pons
eit^ oveTy Gs. : multa te in rosS nrget, H. : Oaesaris
in barbaris erat nomen obscurias, among^ Cs. : in
BruUis praeesse, L. : in manu poculum tenens :
e^t in manibus oratio : gloria in oculis sita, S. :
populari in oculls eios agros, undery L. — /n, mtK,
wearinffy under y dady covered: in reste candidft, L. :
in logiibri veste, On. : homines in catenis Romam
mittere, L. : in viola aut in i-osa, garlanded : legio-
Des in armifl, Gs. — Of a multitude or number, iuy
among, of: In his polSta hie nomen profitetur
suom, T. : sapienlissimus in septem : earn in tuis
habere : iustissimus unus in Teucris, V. — Of writ-
ings, in : in populoram institutis aut legibus : in
Timaeo dicit : perscribit in litteris, hostls ab se
disoessisse, Gs. : in Thucydide orbem modo oratio-
nis desidero, in the atyle of, — Fig., of mind or
character, hi : in animo habere : quanta auctoritas
fnit in Hetello ! : in omni animante est summum
aliqoid. — In phrases, with mawibue or manUy at
hand, under control, within reach: quamcunque
rem habent in manibus : neque mibi in manu f uit
lagurtha qualis foret, in my /x>toer, S, : cum tan-
tQin belli in manibus esset, on their hantUy L.:
quomiQ epistulas in manu teneo. — With loco : in
€0 loco, in that state, in tnch a eondUum : in eo
eoim loco res sunt nostrae, ut, etc., L. : quo in
loco res esset, cognoscere, Gs. : quod ipse, si in
eodem loco esset, facturus fuerit, L. — In eo esse
nt, etc., to be in «imA a eondmony etc. : oum in eo
esset, ut, etc., the mtuation was siteh, L. — Of time,
tA, during, in t/ie course of, within: in tempore
hoc, T. : in tali tempore, L. : in diebus pauds, T. :
Tani in brevi spatio,T. : in omni aetate: in totA
vitft inoonstans.-*/!?, whiUy ditring : fit, ut distra-
liatur in deliberando animus ! in di?idendo partem
iu genere numerore: in agris va8tandi8,tn laying
vastey Gs. : cum in immolandft Iphigenia tristis
Calcbas esset^ — ^In phrases, in tempore, in timey, at
the right tinUy seaaonablg : ipsuro video in tempore
hue 8c recipere, T. : spreta in tempore gloria in-
terdum cnmulatior redit, L. — In praesentia, at
present, now, for the moment, under existing dr-
cumntances: sic enim miht in praesentia occnrrit:
id qnod nnaro roaxiroe in praesenti4 desideraba-
tur, L. — In praesenti, jibr the present: haeo ad te
in pcaesenti scripsi, ut, etc.: talenta centum in
praesenti, downy L.--Of condition or occupation,
in, subject to, affected bg, experiencingy engaged m,
involved in: magno in aere alieno: torpescentne
dextrae in amentift illftf L. : diem in laetitii de-
gere, T. : oi vitas, quae tibi in amore fuit, beloved:
in iavidia esse, L. : quod in sumrois tuis occupa-
tionibus voluisti, etc., when engrossed by: in eo
magistratu pari diligentia se praebuit, N.-. esse in
vitio, in the wrong : hoc est in vitio, perhorresosre,
etc., is wrong.^-In the ease o/y in relation to : num-
oubi meam fienigniutem sensisti in te claudier ?
m your ease (i. e. towards yoii), T. : facere in eo,
cuius, etc., in the case of this many Gs. : iu f uribus
aerari, 8. : Achilles talis in hoste fuit, Y. : in hoc
homine saepe a me quaeris, etc., in the case of —
In phrases, with summdy in idly in a wordy in me :
in omni sumroa me ad pacem convcrto. — With
neut, sing, of an adj. (expressing more abstractly
the quality) : cum exitds hand in facili essent (i. e.
baud faciles), L. : in obscuro vitam habere, S. : in
dubio esse, L. : in integro esse : in tuto esse, L. :
in aequo esse, L. : in aperto esse, & : in promisco
esse, L. : in incerto haberi, S.
III. In composition, in retains its n before
vowels, and before h,c,dyf, y, consonant i, n, 9, «,
ty V, usually also before / and r, and very frequent-
ly before m, byp. But the n is usually assimilated
before m, byp, and often before /, r.
2, in-, an inseparable particle [cf. Gr. a-, dv ;
Germ, and £ng. un-], which, prefixed to an a^.,
negatives or reverses the meaning : impar, un-
equal: intolerabilis, iin6«ara6/e: immitis, ntthless.
— In tmesis : Hanc . . . Inque salutatam linquo,
V. In composition 2 in- has the same forms as
the praep, 1 in, but loses the n before 5^91-.
in-acooBftua^ adj., unapproached, inaccessible:
lucus, V. : spelunca radiis, Y.
in-aceaco, — , — , ere, inch., to turn sour at,
sour upon. — F i g, : tibi per senslis, i. e. imbitter
yoUyO.
in-adanetti8» adj., unaccustomed: equi, 0.
in-adfisttw, adj.y unsinged: corpus, 0.
in-aedifioo, ilvl, fttus, are, to buUd as a super-
etrueturcy erect as an additiony erect, construct : in-
aedificata in muris moenia, Gs. : in qua (domo)
sacellum : quae in loca publica inaedificata habe-
bant, L. — 7b build up, wall up, close by walls :
vicos, Gs. : portae inaedificatae, barricaded, L.:
sacella inaedificata.
in-aaquabilis, e, adj.y uneven, unequal : solum,
L.: varietas.
in-skeqvuklim,e, adj., uneven: ]oca,Ta.: pbiala,
Iu. — Unequal, unHke .* portfls, of different siseSy
0. : calices, H. : antumni, ehangeablcy 0. : Yixit in-
aequalis, clavum ut routaret In '
iiuiaqiuditar
IM
ixwnspioatiui
U, : tonsor, that aUa unevmiy^ H. : proeelUe, that
nmghen the Ma, H.
inaeqaaliter, adv, [inaeqaalis], unequaUyy dia-
proportumately : deprimere alios, alios eztollere,
L : campus sinuatur, Ta.
in-aeqnataB, adj.^uneguat: onus^Tb.
in-aequo, — , — ^ are, to make even^ level : haec
cratibus terr&que, Cs.
in-aeotimabilla, e, a<(/., not to be judged of,
unaccountable: animi multitudinis, L. — Ineaiimar
Me, invaluable^ incalculable : e grege se velut in-
aestimabilem secemere, L.: gaudium, L. — Not
eeUmahle, valudeea.
in-aestad, — , — , Are, to boil in, rage uiithin :
inaestuat praecordiis bills, H.
in-amabills, e, adj., wdovdy, unattractive, re-
pugnant, repulsive, odious: pafus undft, 1. e. the
Styx, V. : regnum (of Pluto), 0.
in-amareaoob — ^ — , ere, inch., to become bit-
ter : epulae, H.
in-ambitiosiia, adj., unambitioua, modest
rum, 0.
Inambulatio, onis, /. [inambulo], a wdkiny
up and doum, C. — A shaking, swaying: leeti, Gt.
In-ambnlo^ — , — , ftre, to walk up and down,
pace to and fro : ante lucem domi ; in porticu :
per niuros, L.
in - amoenna, adj., unpleasant, disagreeable,
gloomy : regna (of PlutoX 0.
inane, is, n. [ inanis ], an empty apace, void,
open apace: ad inane perTenire, L. : nullum: va-
cuum, V. : audito sonitu per inane, 0. : rapti per
inania vento, 0. — Fi g., vanity, worthlessness: inane
abscindere soldo, H. : inania captare, H. : inter
inania belli, as an idle show, Ta.
in-animalia, e, €ulj., witlumt life, inanimate:
animalia inanimaliaque omnia, L. (al inanlma).
inanimua» adj. [ 2 in+aniraa], lifeless, inani-
mate: inauimum est omne, quod, etc : natura.
inania, e, adj. with comp. and sup., empty, void:
Tas : domum reddere inanem : naves (opp. onu-
stae), Cs. : naves, dismantled: tumulus, cenotaph,
V. : sepulchrum, 0. — Void, stripped, deserted, aban-
doned, unoccupied: civitas: egentes inanesque
discedere, empty-handed: eqvLUi^ mthout a ruler:
Absint inani f unere neniae, without a corpse, H. :
▼enter, hungry, H. : quod inani sufficit aivo, lu. :
laeva, without rinaa, H. : litterae, empty : paleae,
light, v.: eorpns, lifeless: galea, i. e. Aarm/«M, V. :
umbra, 0.: Yerhn, a semblance o/ speech, Y.i Gau-
ruB (an extinct volcano), lu. : epistula inants aUq«&
re utili : ager centum aratoribus inanior est, less
populous^: Sanguinis pectus inane, 0. : Ijmphae
dolium, H. — F i g., empty, useless, worthless, votM,
unproJitabU: Laborem inanem capit,T.: honesti
inane nomen esse : elooatio : damnatua inani iudi-
oio, lu. : minae : multae res, ut gloria, unsubstan-
tial: causal nectis mtLVUs, pretexts, Y,: simulatio,
Cs. : faraa, unfounded, V. : Tempus, leisure, V. :
omnia plena oonsilionim, inania verborttm, poor
in words: quae inanissima prudenttae reperta
aant.-^f persons, vain, puffed up, worthless, petty :
bomo^ & : inanis Hoc iuvat^ empty heads, H. : ani-
mus : inaniom ingenia, L.
inanitaa, fttis, / [ inanis 1, emptiness, empty
space : per inanitatem ferri.^-F i g., worthlessneas,
inanity: sumraa.
inaniter, adv. [inanis], vainly, idly, uselesdy:
exsultare : pectus angere, H.
in-aratua» acfj., unploughed, untitled, fallow :
terra, V. : tellus, H.
in-ardiaoo, &rsl, — , ere, inch., to kindle, take
fire, bum, glow : nubes Soils inardescit radiis, V. :
aestuosius, H.— ^F i g. : amor specie pFaesentis in-
arsit, 0. : cupidine vindictae, Ta.
in-aasaeta% see inadsuetus.
in - attennatna, atff., undiamnished: fames,
unappeased, 0.
In-audu; ftds, aeff-, not dariaig, timorom:
raptor, H.
in-andi5» Tvl, Itus, ire, to hear whispered, gtt
an inkling of: re Gadibus inauditft fore ut, etc,
it liaving been rumored amottg, etc. : numqaid de
quo inandisti ?
in-anditna, adj., unheardof, untisual, strange^
new, incredible: agger novi generis atque inaudi-
tus, Cs. : scelus : incredibilis atque inaudita gravi-
tas : cui sunt inauditae querellae tuae ? : volucres,
Ta. — Unheard, not brought to trial: alqm inaa-
ditum damnare, Ta.
inaugurato, adv. {P. of inauguro, aU. absol.\
after taking auguries, with regard to omena: id
inaugurato facere, L. : consecrare locum, L.
in-anguro, ftvl, fttns, Are, to take omena frm
the flight of birds, practise augury, divine : ad io>
augurandum templa capiunt, L. : divine tu, inaa>
gura, fierine posinr, L. — Tb hallow by atigitnf,
consecrate, inaugua^ate, install: vide, qui te into-
guret : augur in looom eius inaognratus est, h.
Inaurataa, adj. [P. of inaurol, gUded, golden:
statua : quem inanratum in Capitolfo f uisse, etc
(i. e. cuius stataam) : acanthus, 0. : Herc^le^ In.
in-anro, — , Atns, ftre, to overlay with gold.—
Fig., to gild, enrich: a Caesare inaurari: ut (e
liquidus fortunae rivus inauret, H.
in-auapioato, adv. [ iuauspicatus ], withnit
consulting the auspices: pomoerium transgredi.
in-aoapioatiia, adj., without eonsuUing the
auipites: In, passed wiSsk
Digitized by ^
8»e^
in-a1lB1Il^ acff^t nui ventured^ tmoHm^fUd: nil
lioquere inausam, V. : quid iiiEasaiii Tobis? Ta.
in-b-, see imb-.
in-ca0diiiu» atff.^ tmeut^ noi felled: lucus, 0.
in-oaleaoo^ calal, — , ere, ineh^ to grow warm,
he kMied, glow: faicalescente sole, L. : inoaluit vU
ilia mail (i. e. TeneniX 0. : vino, L.— F i g., to glow,
kmdle^ be ttupired: deo, 0. : acres Incaluere animi
(eqaorum), O. : ad magnas cogUakiones, Ta.
in-oalfiioiS^ — , — i ere, to warm, heat: culmos
Titan incaifadt^ 0.: euUros, 0.
incalllde, mir. [ incallidos ], unekUfuUy: non
meallide, eleverfy,
in-caUidus, ac(j.^ vntkUful, unintelligent : ser-
rus non incatlidus : homines.
ifl-candeflOOb dul, — , inch., to grow warm, be
heated, glow, kindle: illud (plamhiim) incandescit
eundOfO.: spumis incanduit undu,Ot.: Tempestas
Autumni incanduit aestu, Y.
(in-canefloo), canal, — , ere, inch., to become
wldte, turn grag, grow hoarg (only per/.) : omusque
incanuic albo Flore pin, V.
In-canto, — , fttus, &re, to enchant, fix a epdl
ypon: incantata vincula, love-dkarme, H.
in-canns, adj., gray, hoary : menta, V. : labra
Yunh,palUd, 0. : saeeula, hoary eenturiee, Gu
In-caaBum or in oaBsmn, adv. [see cassus],
in vain, to no jmrpoee, uselenly : f urere, V. : tot
IMiti laborea, V. : misaae preces, L. : studio gestire
Itvandi, wantonly, V.
in.castis&tiM» adj., vnpiiniahed, unrepfwted, H.
incaata^ adv. witli eomp. [ incautus ], ineau-
Uovdy, ineoneiderately, reektemy : stulte omnia et
incaute : pugnare, L. : incautius custodiae disposi-
tae, Cs. : raurum incautius subit, L.
in-cantlUli a^. with eomp., ineautioue, improv-
ident, inconsiderate, heedless, recklete: homo: in
ipAum incautum incidere, Cs. : ab secundis rebus
incauti, L. : ad credendum pavor, L. : studio eundi,
0. : roorte sodalis, made reckless, V. : Sychaeum
Clam ferro incautum supera^ while off hisgtiard,
V. : a fraude, unsmpieums of, L. : f uturi, H. : in-
caotior fuissem, nisi, etc. : iu?entft incantior, L. —
Unforeseen, unexpected : iter hostibus, Ta. : alqd
incautum atque apertum habere, treat wi^kout cau-
tion or reserve, L, : Sic est incautum, quidquid ha-
betur amor. It. not to be guarded against, Pr.
in-cedo, cessf, cessus, ere, to advance, march,
proceed, stride, move, stalk, strut : Virura incedere
Video, T. : socioa per ipsos, V. : Per meos finis,
H.: tot4 in urbe, 0.: qu&cumque incederet: si
pedes incedat, on /oo<, L. : omnibus laetitiis : per
ora Testra magnifici, 8. : ego quae divQm incedo
regina, lealk in majesty, V. : meo nunc Superbus
inoedis inalo, H. — Of troops, to move, advance,
marcA, make way : in pereulsos Romanos acrius,
S. : infestior in erumpentis incessit, L. : munito
agmine, S. : usque ad portas urbis, L. : scaenam,
to tread, Ta. : f ontem nando, to traverse, Ta. —
F i g., to advance, go on : facilius ad inveutionem
animus incedet, si, etc — To come, happen, befall,
attack^ approadi, arrive, appear, occur : No?a nunc
religio uode istaec incessit ? T. : tantus eo facto
timor incessit, Cs. : super haec timor incessit Sa-
bini belli, L.: lasdria atque supeibia inoecaere,
S. : anni principium incessit, Ta. : exercitui omni
tantus incessit ex incommodo dolor, ut, etc., Cs. :
quibus belli Umor insolitns inoesserat, S. : giavior
cura patribus incessit, L. : ipsum ingens cupido
ince&serat Tarenti potiuudi, ll : tantus terror Tar-
quinium incessit, ut, etc, L, : pestilentia incedit in
castra,L.
In-oelebrataa, adj., net spread abroad, Ta.
Inoendiariiu, 1, m. [incendium], an incendiary^
Ta.
incendium, l, n. [in +OAND-], a burning, fire,
oonfiagration : oalamitosum, S. : in inoeudiis fa-
ciendis, Cs.: frumentum flumine atque incendio
conruperunt, Cs.: nihil cogitant nisi incendia:
neglecta solent incendia sumere virls, H. : inoen-
diA gentes In cinerem vertunt, 0. : socios incen-
dia poscit, i. e. firebrands, V. — ¥ig.,fire,fiam£,
heat, glow, vehemence : in suas fortunas excitatum :
incendio alieni iudid conflagrare, L. : cupiditatum
inoendiis inilammatus: inoendia jmiiA, gentle pas-
sions, O.
inoendo, dl, sas, ere [CAND-], to set fire to,
kindle, bum : cupas taedft ac pice ref ertas, Cs. :
odoribus incensis : lycbnos, V. : urbem, S. : aedi-
ficia ricosque, Cs. : narls : aedls, lu. : vepres, V. :
cum ipse circumsessus paene incenderere, wcut
consumed. — To light up witJi fire, kindle .• aras
votis, i. e. in purtttanee of vows, V. — To brigfUen,
illumine: eiusdem (soils) inoensa radiis luna: auro
Squamam incendebat f ulgor, V. — ^F i g., to kindle,
infiame, set on fire, fire, rouse, incite, excite, irritate,
incense, enrage : Loquar ? incendam ; taceam ? in-
stigem, T. : bominem gloria : roe, ut cuperem, etc. :
me tuis querellis, V. : plebem largiundo, S.: ani-
mum cupidum inopia, T. : odla improborum in
nos : pudor incendit virls, Y. : rabie iecur inoen-
dente, lu. : iustum odium : incendor ira, esse au-
sam facere haec te, T.: amore sum incensus:
incendor oottidie magis desiderio virtutum: in-
cendi ad studia gloriA: in spectaculum animo
Incenduntur, L.
inoenaid, Onis,/. [1 in+CAND-], a setting on
fire, burning: Gapitoli : incensione urbem liberavL
1. inoinaufl, adj. [ P. of incendoj, infiamed,
fiery, hot: incensos aestfts aTertere,y.: in medi-
*«n<>0- Digitized by V^OOgie
d06
2. inoensuflk adj. [2 In+census], noi aauned^
unregi»lertd : hominem inoensQin Tenderes popu-
lu8, L — Plur. m. as tubit, : lex de inceiiBis lau, L.
inceptio, ODifl,/. [1 in + CAP-], a beginning^
undertaking: tarn praeclarl operis. — An enterprise,
undertaking: est amentium, non amantium, T.
incepto, — J — , Areyfreq, [iuctpio], to begin,
attempt: fabulam, T. — To begin, get into a quar-
rel: cum illo homioe, T.
inoeptor, 6m, m. [1 in+GAP-], a b^finner:
meartim voluptatum, T.
inceptum, l,n,[P. neut. of incipio ], a begin-
ning: iuoepta gravla, H. — An attempt, under"
taking: illud, T.: contra patriam: a quo inoepto
roe detinere, S.: cuius neque inceptum ullum
f ruBtra erat, S. : absistere inoepto, L. : Abnegat
incepto, V. : piget incepti, V. : Catilinae inoeptis
favere, S.: di nostra incepta secundent, Y. — A
purpose, subject^ theme : ad inceptum redeo, S. :
nos ab incepto trahere, S.
1. inoeptns, P. of incipio.
2. (incepttifl, Qs), m. [I in+GAP-], a begin-
ning, undertaking (only abl. sing.) : turpe inceptQst,
T. : foedum inceptu, foedum exitu, L.
(in-cemo), — , cretus, ere, to sijt in, add with
a sieve, — Only P.perf. : piper album incretum, H.
in«cerd^ — , fttus, ftre, to cover unth wax: genua
deorum (i. e. with wax votive tablets), lu.
1. incertnni, I, n. [inoertus], an uncertainty :
ne cuius incerti vanique auctor esset, L. : scribere
legiones ad incerta belli, eontingeticies^ L. : Hand
Sncerta cano, Y. : bona omnium in dubium incer-
tumque revocabuntur: praefectus in inoertum
creatus, for an indefinite time, L. : postreroo fu-
gere an manere tutius foret, in incerto erat, S. :
Auctor in incerto est^ O.
2. inoertuin, adv. [neut, of Incertus], doubt-
fuUy: Tigilans, half awake, 0.
in-oertaa, adj, with eomp. andn</>. — Of things,
not fixed, unsettled, undetermined: consilia,T. : cum
incerta bellum an pax essent, L. : securls, Ul-aimed,
V. — Abl. absol. : incerto quid peterent, L. — Of per-
sons, irresolute, hesitating, undecided, doubtful, at a
loss: Inccrtior sum multo quam dndam,T. : plebes:
varius incertusque agitabat, S. : quid dicam Incer-
tus sum, T. : animi Incertus, anne, etc., T. : quid
potissuroum facerent, S. : summamm rerum : con-
sili, T. — Unascertained, unproved, doubtful, uncer-
tain : alia certa, alia incerta esse dicunt : eventus
reliqui temporis : ambiguae testis Incertaeque rei,
lu. : incertus masculus an femina esset, L. : tIc-
toria, Cs. : morlendum certe est, et id incertum,
an, eta : Quia deus, incertum est, Y. : cuius Ora
puellares faciunt incerta capilli (i. e. make the sex
doubtful), lu. : incertum habeo, pudeat an pigeat
magifl, eannoi theide,&,: clanserant portas, incer-
tum vi an voluntate, L. — Of persons, uninformed,
not assured, doubtful, uncertain : cum incertus sum,
ubi esses : Incerti quo fata ferant, Y. : sententiae,
L. : rerum multitudo, L. — Ve^ue, indefinite, unset-
tled, obscure, dim : spes, T. : nt incertis temporibns
iretur, unexpected, Gs. : luna snb luce malignii, Y.:
voltus, disturbed, 8. — Pig., unirustworthff, incon-
sistent, fickle: aetas (puerilis): nihil est incertios
▼olgo : menses, Y. : Filiam dare in incertas nup-
tias, haxardous, T. : arbor, the unsteadjf dup, lu.
inOMsd, — , — , ere,freq. [incedo], tofaU «/»»,
assault, assailj attack: vagos suos lapidibus, L.:
telonim iactu, 0.: iaculis saxisqne inoessi, U:
vidit Incessi muros, beset, Y, — ^F i g., to rejnvaek,
revile, assail: reges dictis,0.: Celsum criminibos,
Ta.
inceflftOB, fks, m. [1 in + 1 GAD-], a going, walk-
ing, pace, gait: Seplasia dignus : citus, tardus, S. :
vera incessu patuit dea, V. : Incessum fingere:
Turbonis in armis, H. : morbnm incessu fateri,
lu. : tot hominum iuraentorumque IneeBSii dilapsa
est (nix), tread, L, : incessu tacito progressus,«i<9>,
Y. : Exprimit incesstts, peculiarities of gait, O.—
An advance, approach : sacerdotes incessu furiali
militem turbaverunt, L. : incessOs hostis claudere,
Ta. — An attack, hostile approach : Parthorum, Ta.
inoesta, ae,/. [inoestus], a paramour, lu.
inoeftte, adv. [inoestus], impurelg, with pollu-
tion : f acere sacriticium Dianae, L. : ea (aquft) uti.
inoesto, ftvl, — , ftre [inoestus], to pollute, de'
file : funere dassem, Y. : filiaro, Ta.
inoestnin, l, n. [1 inoestus], inynous unehastitif,
incest: incestum supremo supplicio sancire: fa-
cere : ab inccsto id ei loco nomen factum, L. —
IHur., G.
1. incestus, a4j. [2 in+castus], not religious-
ly pure, unclean, impure, polluted, dtfUed, sinful,
anminal: virum incesto ore lacerare: incesto ad-
didit integrum, punished the good with the bad^ H. :
an triste bidental Movent incestus, impiously^ H.
— Vncliaste, lewd, lustful, ineeOuous: index, i. e.
Paris, H. : medicamen, O. : sermo, L. : corruptor
et idem Incestus, lu.
2. (inoestaa, Qs), m. [2 in+2 GAD], un-
chastity, incest. — Only abL : quaestio de incestu.
(inotaoo), see incoho.
1. inoldo^ cidl, — , ere [1 hi+43ado], to fall in,
fall, light, strike, reaeh,find the way: vmeri sar-
gunt qua tegmina surama, inoidit O^^^X ^- • ^"*
cidit spatlum rhomb! Implevitque sinOs, i. e. hap-
pens into a net, lu. : in foveam : incidentibus
vobis in vallum, L. : in laqueos, lu. : incidit ictoi
ad terraro Tumus, Y. : (turns) super agmina late
Incidit^ Y.: incidens portis exercitus, nM/un^r oA
U: caput inoWk «e^^O^,jg|^^ cpiO-
Inoido
807
inolto
bas incident, L. : navigiis incidit Sums, Y. : hi
amnes ineidant flumini^/a// tn/o, L. : modo sericiB
incidis (sol) ondis, tink wukr^ O. — To light vjExm,
meeiy come upon^fall in with: in me: in ipsam
Caesarem,Gtf. : inter catenras armatoram, L. : ho-
mini irnproviao : Incidit buio bellator, V. — To
fall upon, attack^ aamndt : in hoetem, L. : ultimis
incidebat Bomanus, L. — ^Fig., to fall into, iruur,
conti'ttct, become involved: in , malum, T.: in mor-
biim : in aes atienum : in hanoris oontentionem :
qui inciderant (sc. in morbum), L. — To fall upon^
befall, strike, affect, vitit, occur : aeu valetudo inci-
dent sea senectas, H. : pestilentia incidit in nr-
ban, L. : Ut nomquam amori incidere possit ca*
laroitaB, T. : terror incidit eius exercitai, Gb. : ut
nihil incidisset poetea civiuti mali, quod, etc. :
fortes quibus bellum incidit, H. : Animo deus in-
ddjt, v.— Of the mind, etc., to/aff, ligJd, be led:
casu in eoram mentionem incidi: in Tarios ser-
monefl : fortnito ad tuam omplitudinem meis ofiU
riis amplectendam incidisse. — Of a subject of
thought, to eom$, oecttr, be preeented, be recalled,
ariee : qaodcumque in mentem indderet : utinam
ne Phonnioni id Boadere in mentem incidisset, T. :
poCantibuB his apiid Tarquinium incidit de uxori-
bus mentio, L. — 7b fall out, happen, occur : si qua
beila inciderintfftreairoti^Cs.: calamitas inoidisse
Tidetur : eomro, quae honesta sunt, potest incide-
re contentio : forte ita inciderat, ne, etc, L. : om-
nia in noetram aetatem inciderant : in eadem rei
p. tempora : in Kalendas : in te praetorem, L e.
your term, — To fall in with, coinade^ agree with:
in Diodoram.
2. incido, cTdl, diBus, ere [1 in-|-oaedo],to cut
into, cut through, cut open, cut away: venas horoi-
nis: teneris arboribus iucisis, Cs. : pinnas, dip:
Tites falce, V. : pulmo incisus, divided: Hnum,
uver. — To cut upon, carve, engrave : indsa notis
marmora publicis, H. : tabuU bis incisa litteris,
L. — To make by cutting, cut in, carve, engrave, tn-
eeribe: ferro dentes, 0.: faces, V.: incidebantur
domi leges: id in acre incisum: in qu& basi
grandibua litteris nomen erat incisum: carmen
incisum in sepulcro: leges in aes incisae, L.:
verba ceris, O. : amores arboribuSjV. : leges ligno,
H. : alquid titulis, i e. among your tiuee, lu. —
F i g., to break off, interrupt, etop, put an end to :
po^mn ad Caesarem : noyas lites, Y. : ludum, H. :
▼ocis genus crebro incidens, interrupting (the
speech) : aequaliter particulas, i. e. short daueee.
—To cut off, cut short, take away^ remove : media :
ipe oroni reditOs indsi, L.
intiinotoflk P. of incingo.
in-eingOb ^zl, Inctus, ere, to gird, gird about,
surround: (aras) Terbenis, O.: nitidAque incln-
gere lanro, i e. crown thysdf, O. : ineinctus dnotu
Gabino, L* : (Furiae) caeraleft incinotae angui :
(Njrmphae) indnetae pellibus, V.: Lares, O. :
(fons) Margine gramineo patnlos indnctus hiatOs,
enclosed, O.: moenibus urbes, 0.
Indus, — , — , ere [1 in+canol to cause to
sound, strike up .- varios ore modos, Fr.
inciplo, c€pl, ceptufl, ere [1 in-f-capio],to take
hold, Iclke in hatid, begin: ut incipiendi ratio fue-
rit, ita sit desinendi modus: Incipe, et consere
dextram (i. e. the fight), V. : unde incipiam f : sic
rex incipit (i. e. to speak), S. : Incipe, Mopse, prior,
v. : sic incipit (with direct quotation), H. : Incipit
huic, in answer to, O. : sapere aude, Incipe, H. :
priusquam incipias, consulto opus est, S. : noTi
Negoti (alqd), T. : tarn prava, S.: bellum, L.:
Maenalios yersfts, V. : Nuptiarum gratlft haec sunt
facta atque incepta, T. : duobus inceptis verbis :
incepta oppugnatio, Cs. : proelium incipitur, S. :
iter inceptum celerant, V.: Inceptos iambos Ad
umbilicum adducere, H. : In re incipiundft, T. : a
tantis princeps incipiendus erat, 0. : a love incl-
piendum patat : ab illis indpit uxor, In. : unde
potius incipiam, quam ab eft civitate ? : ante quam
dicere incipio : rem frumentariam expedire, Cs. :
cum primum pabuli copia esse indperet, Cs. : ef-
fari, V. : donaire, fall asleep, lu. — To have a be-
ginning, begin, originate, arise : tum incipere ver
arbitrabatur : Narrationis indpit mihi initium, T. :
iucipiente febricula.
incioe, adv. [incisos], in short dauses: dicere.
inoisiin, adv, [incisus], in short douses: haec
ineisim, deinde merobrsctim : tractata oratio.
inciaio, onis,/. [2 SAG-]. — In rhet, a divis-
ion, member, dause,
Inoisum, i, n. [indsus], a section, division,
dause (in a period) : quae.
Inolmis, P. of 2 incldo.
Inoitamentmn, I, n. [incite], an incitement,
inducement, incentive, stimulus: periculonim, i. e.
to endure^-vA se tuendum ingens,Gu.: incitaroen-
ta Tictoriae, Ta.
(Inoitate), adv. [indtatasl. — Onlj comp., of
speech, vehemently, rapidly : fluit indtatius.
Indtatio, Onis, /. [incite], an inciting, incite-
ment, rousing, instigating: languentis populi:
acris el rehemeiis. — Aipu^, ^oeed: qui (sol)
tanta incitatione fertur, ut, etc — ^F i g., vehemence,
ardor^ energy : animi, Q).: orationis.
Ineititiiifl, see indtate.
Inoltatas, adj. with comp. and sup. [P. of in-
dto], hurried, rapid, swift, at full tpeed: equo in-
citato se in hostes Immittens : cursu incitato, Gs. :
mundi iodtatissima conversion — ¥ig., vehement,
ardent, rapid: cursus in oratione indtatior : Thu-
oydides incitatior fertur.
In-cltd^ ftvl, fttus, ftre, to set. in ^
Digitized by VJV
InoitDB
808
urge on, kurry^ hoiUn, aeeeleraU, quicken : vehe-
mentiua eqaos incitare, Cs. : stellarttm raotOs in-
citantur : lintreB magno lonitu remorum incitatae,
Cs. : ex castris sese, ttUlv <ntl^ Cs. : cum ex alto
se aestus inoitavisaet, hgdrvtahed in^ Ca. — Pr o t. :
incitare currentem, spur a willing horte, — To
arouse, ausfmeni : lubernU (amnis) incitatus plu-
viis, 9u>ollen^ L. — F i g., to incite^ encourage, etimu-
late, foitftf, excite, epur on: me imitandi cupiditate :
ingenium diligentia ex tarditate: oculos incitat
error, 0. : 8uos sensQs voluptuarios : Caesarem ad
id bellum, Cs. : ad bellum iDcitari, L. : cuius libl-
dines ad potiundura iiicitarentur: incitabant (ani-
mum) oonrupti civiUitis mores, S. — To inspire:
nam terrae vis Pytliiam incitabat. — To excite,
arouse, stir up : Catonem iniraicitiae Caesaris in-
citant, Cs. : istos in me : opifices contra tos inci-
tabuntur: milites nostri pristini diei perfidift !n-
citati, Cs. — To stimulate, excite, increase, enhance :
Gonsuetudo eloquendi celeritatem iucitat.
in-citus, a4f . \.^- ^^ * io-cieol, in rapid motion^
rapid, swift: Delphinl: hasta^ V.
in-Climo, avi, &tu8, ftre, to give a cry, make a
call, appeal, invoke: ut, si indamaro, advoles, call
out: nemo inclamavit patronorum: volai incla-
mare, sed, etc., 0. : Curiatiis, uti opem ferant fra-
tri, L.: comitem suum: Fulvium nomine, L. — To
exclaim against, erg in remonetranee, rdnJre : ' quo
tu tarpisflime,* roagn& Inclamat voce, H. : alios,
quid cessarent, L.
in-olaresoo, ruT, ere, to grow splendid^ heeome
famous : nee tua gloria inclaruisset, Ta.
in-demena, entis, adj, with comp^ unmerciful,
rigorous, harsh^ rough, eevere : dictator, L. : non
senatus inclemeutior f ulL
inolementer, adv, with eomp, [ indemenfi ],
rigorously^ harshly^ roughly, severdg: increpantes,
L. : dictum in se inclementius, T. : inclementius
in te invefai, L.
indementia, ae, /. [ indemens ], unmereiful-
ness,harslme9s^unkinaness: div1lm,V.: mortis, V.
inolinatio, 5nis,/. [inclino], a leaning, bending,
inclining: corporis. — Fig., inclination, tendency,
Idas, favor: ad roeliorem spem: voluntatum: ani-
morum, L. — An alteration, change: temporum. —
In rhet: voctSfjt^y.
indinitiiB, a^. with comp. [jP. of inelino], in-
clined, disposed, prone : plebs inctioalior ad Poenos,
L. : animus ad pacem inclinatior, L. : inclinatU ad
suspicionem mentibus, Ta. — Depressed, sunken:
vox, huf. — Fig., sunken, fallen^ broken^ deterio-
rated: ab excitatl fortuna ad indinatam: do-
mu8,y. : oppida,6.: oopiae»N.: acie8,Ta.
inelino^ &vl, fttus, are [CLLI. I. IVans,^ to
cause to leien, bend, ineline, turn, mpert: ?da «on-
trahit malosque inclinat, L.: genua harenia, 0.:
super arces cursOs, 0. : sol meridie se Incllnavit,
I e. turned back, L. : inclinato iam in postmeridia-
uum tempus die: Saxa indinatis per humum
qunesita lacertis, lu. — To turn back, r^dse, dtivs
back : Romana inclinatur acies, L. : quasdam acies
inclinatas iam et labantes, Ta. : inclinatum stag-
num, receding, L. — Fig., to turn, indine^ divert,
transfer : ut me paululum indinari timore vide-
runt, yidd : se ad 8toioo8 : culpam in conlegam,
lay, L. : haec animum inclinant, ut credam, eta,
L. : indinari opes ad Sabinos videbantur, teethe
SaUnes woM be dominant, L. — To change, alter,
abase, cause to decline: se fortuna inciinaverat^
Cs. : omnia simnl inclinante fortunA, L. — H. /n-
trans,, to bend, turn, incline, dedine, sink: sol
indinat, lu. : indinare meridiem sentis, H.: in
vesperam incUnabat dies, Ou.— >7b yield, giee way,
retreat : ut in neutram partem indinarent acies,
L. — Fig., to incline, be inclined, be favorably dis'
posed: quocumque vestrae mentes indinant: is
Btirpem regiam studiis, Gu. : amicus duicis pluri*
bus bisce . . . indinet, H. : cum sententia senatus
inclinaret ad pacem: eo indinabant sententiae,
ut, etc., L. : indinavit sententia, suum agmen de-
mittere, L, — 7b ^ange, turn: si fortuna bdli in-
dinet, L.: omnia repente ad Romanos inclinave*
runt, favored, K
inclitOB, see indutus.
inolttdo^ si, BUS, ere [1 in+daudo], to shut v^
skut in, eotijiste, enclose, impiison, keep in: incla-
sum atque abditum latere in occulto : Fila name-
rata porri, lu. : Heracleae sese, L. : alios secum,
y. : Teucii densft incluscre corona, dosed thdr
rtuiks around (him), Y. : haberaus SC indusum
in tabuHs : dum sumus inclusi in his compagibos
corporis : Indusae in pumice apes, V. : (animus)
inclusus in corpore: includuntur in carcerem
conderonati: inclusi parietibus: duces carcere,
L. : minora castra inclusa maioribus, Cs. : inclusa
tela pharetiB, 0. : suras auro, sheathe, Y. : incla-
sus carcere nassae, caught, lu. : corpora furtim
Includunt caeco lii'teri, Y. : hue aliena ex arbors
germen Includent, ingraft, Y. — To skut off, ob-
struct, hinder, stop up : limina portis, 0. : Pars in-
clusa caloribua Mundi, H. : dolor indudit voo»n :
splritum, Xj, — To interweave: Inclusae auro Te-
stes, inwrought, Y.: Inclusum buxo ebur, Y.~
Fig., to inaude, endose, insert^ embrace, comprt-
hend: illud, (|uod in iuris consultorum induditar
formulis: ammorum salus inclusa in ipsA est:
in huius roe oonsili sodetatem : eos in eam fo^
mam : odium inclusum sensibus : oraUo libro in-
dusa, L. : (tempora) fastis, ehrosnde, H. : quaeris
antiquo me indudere ludo^ H.: alqd orationi:
intus inchisnm periculum eet^Tb restrain, con-
trol: Toliiptates inclusae diutius : impentor nal-
Digitized by V^OOQIC
8W
lis ions inclums angnstiis, Lb-«^ e2oM, endf for-
Bitan indadet onstina fata diee, Pr.
inoluslo^ 5018,/. [1 in+CLAY.], a thuitinff
up, eonjinemeni : cuius (Bibuli).
iiiolvBii% P. of indudo.
inolatOB and Inditas (not indytas), aefj. [1
in+CLV-], edebrtUedj renoimud, famoui, iUHiiri-
ovt, ffloriow: UHxes, H. : fainiliae roaxime, L.:
UctlB, O. : moenia Dardauidam bello, V, : magni-
tudine mons, L. : gloria PulamodU famft, V.
iiioootiia» P. of incoqua
in-oogitaiii^ antia, tudj., tho/ughUem^ weonrider-
ate: ni fuissem iacogitans, T.
in-cogito^ — , —-, ape, (o contrive, dmiffn:
fraudem socio, H.
in-oognitns, adj,, not examined, wniried, not
iweeeiigated: de absente incogniU causa statuere,
&: de incogniUl re iudicare: saj^tta incognita
tranailit umbras, wUraced, Y. — Not known, un-
known: incognita pro cognitis habere: consilium:
quae omnia fere Gallis erant incognita, Cs. : ter-
tic (die) incognita sub liastft veniere, the uneiaimed
property, L. : palus oculis incognita nostris, i. e.
uaeeen, O. : res animos incognita turbat, etrange-
run, Y. — Unknown, wiparaUeled, enormous: ser-
pens, O. : longi mensura incognita nervl, lu.
Incoliattis, adj, [P. of incoho], b^gun, unfin-
itked, ineomplete, imperfect : Yeneris partem, quam
Apelles incohatam reliquisset, absoWere : rem tam
praeclaram inoobatam relinquere.
iiicoh5 or (less correctly) inchoo, avi, atus,
are, to be^in, commence: signum ab alio incohatum
absolvere : initium sedis ab saltu, Ta. : Stygto regi
aras, i. e. begins to sacrifice, Y. : spera longam, en-
tertain, H.— -Of a writer or speaker, toessau to treat,
open, begin to discuss, propose : res attigit hie versi-
bas atque incohavit: alqd mihi nuper de oratori-
bos: nil altum, Y. : incohante Caesare de, etc.. Ta.
inoola, ae, fn. and /. [1 in+COL-], an inhabi-
tanty resident (opp. adyena): de Africft et eius in-
colis, 8. : ut hue noyus incola yenit, H. : incolae
paene nostri, almost our countrymen : Idumaeae
Syropboenix portae, lu. : Caroeren inoola turba
yocant, the natives, 0. — An inhabitant : aquarum
incolae : rana stagnf, Ph. : me obicere incolis aqui-
lonibns, native, H. — A foreign resident, sojourner,
immigrant: peregrini autem atque incolae offi-
dnro: inoola a Tarquiniis, L.
in-oolo, luf, — , ere, to be at home, chide, dwell:
trans Rhennm, Cs. : inter mare Alplflque, L. : ubi
incolere oonsueTermt, 8.—* 7b inhabit, dwM in:
nrbem : laeito loooaque : terras : finis, H. : pattern
Galliae, Os. : patrlam, L. : (Insnlaram) pars a f eris
natkmibiis ineolitur, Cs.: inoolitur urbis 0ed€0,
Y. : qui (lod) a qoibusque ineolebantar.
iilOoliiiDi% e, ae^. [SCAL-], wtimpaired, tmsn*
jured, unharmed, safe, sound, entire, w^iole : inco-
lumera sat-sdo fore me, siyCtc., T. : civls incolumis
seryayi : incolumem exercitum transducere, Cs. :
incolumes omnes peryeniunt, Cs. : rem p. tradere
incolumem : Dum stabat regno incolumis, in quiet
possession, Y. : incolumes non redeunt genae, H. :
nulla inoolumi relicta re, L. : a calamitate iudid.
incoltunitas, fttis,^. [mcolnmisj, freedom from
harm, safety, security : iucolumitati ciyium consu-
lere : incolumitatem deditis poUicebatur, Cs. :
eorum, quibus salutem dedisti.
In-oomitatuo, <ulj,, unaccompanied, unattend-
ed, alone : Andromache, Y. : virtus incomitata bo*
nis, 0.
tn-oommendatUB, adj., not commended;
hence, given up, abandoned: tellus (sc. rentis), O.
inoomiiioclft, adv. with comp. and sup. [inoom-
modus], inconveniently, unsuitably, unforttmatefy,
unseasonably: yenire: acddit,C8.: adyersari, L. :
cum illo actum optime est, mecum incommodius :
incommodissime nayfgare.
inoosunoditaa, atis, / [incoromodus], incon-
venience, unsuitableness, disadvantage, damage, in-
jury : incommoditas denique hue omnia redit, T. :
alien ati animi : temporis, unseasonableness, L. :
Quot incommoditates accipies f T.
inoommodo, &yT, atus, are [incommodus], to
occasion inconvenience, be inconvenient, trouble, an"
noy: scientia, etiam si incommodatura sit, gau-
deant : mihi, T. : nihil alteri.
incommodmn, l, n. [incommodus], inconveni-
ence, trouble, disadvantage, detriment, injury, mis-
fortune, loss: ex incommodis Alterius sua ut con-
parent commoda, T. : incommodi nihil capere : ex
his incommodis pecunia se liberare : propter ma-
iorum incommodorum metum: miserans incom-
moda nostra, Y. : Multa senem circumyeniunt in-
commoda, H. r f erre incommoda vitae, lu. : accidit
inoommodum, tanta enim tempestas cooritur, ut,
etc., Cs. : id inoommodo tuo (facere) : quid iniqui-
tas loci habeat incommodi, Cs. : sine maguo in-
oommodo ciyitatis: valetudinis.
In-conunodaB, adj. with comp. and sup., in-
cotivenient, unsuitcible, unfit, unsetuonable, trouble'
some, disagreeable: iter,T.: non incommoda aestate
static, Cs. : yaletudo: non incommodiore loco,
quam, etc. : seyeritas morum, L. : nayigare in-
oommodumst, T. : aestimatio aratori : naves pro-
pugnatoribus, L. : in rebus eius incommodissimis :
patremincommoduro esse fi\\o,troubUsomie.
iii-oommiitabill% e, a^., unchangeable, toi-
mutable: status rei p.
in-compertcus a<(/., unascertained, unknown:
inter cetera vetustate incomperta, I*: id irtrum
. . . an . . . inoompertom est, U ^r\nio
Digitized by VjOOQIC
400
Incf ipwitom
inoompoeite^ adv. ( inoomposltua 1, wikout
ordeTf disorderly : Teniens, L.: fugere,Cu.
ln-comx>OBittui (incon-), adL unformed, out
of orde}\ disordered^ diiarran^M, irregular : ag-
men, L. : incompositi ad versus equestrem procel-
1am, L. : motQs, uncouih^ Y. — Of style : incompo-
sito dixi pede currere versus Lucili, irregular, H.
in-comptas (incdmt-), a4/*t disordered, die-
Iievelled, unkempt, unadorned: capilli, H. : caput,
H. : nuda, nudis incompta capillis, 0. : apparatus,
Ta. — F i g., of speech, arilaa, rude, unadorned :
oratio : ars : (versfts), V., H.
in-^^onoessoB, affj,, not aliotoed, unlawful, for-
bidden: hjmenaei,y. : ignes, 0. : spes, 0.
inKSoaoinniui, a4f,, indegond^ ungraeefiU, awk-
ward: alquis : asperitas, H.
i]K)OnouMni% adj^ untkakenjirm, unehamged:
proximorum ceriaininibus, Ta. : pax, Ta.
incondite, adv. [inconditus], confusedly, trith-
out order : incoDdite fundit quantum potest.
in-conditna, adj., without order, irregular, dis-
ordered: acies, L. — Fig., confused, unformed,
rude, disordered : ius civile: genus dicendi: car-
miun, L.: haec incondita Montibus iactabat,V. :
libertas, L. — Sing. n. as subst. : alicuius inconditi
sententia.
inconfliderantia, ae, /. [inconsiderans], want
of reflection, inconsidercUeness : alcuius.
inconuderate, adv. [ inconsideratus ], incopi-
tiderateiy, rashly : agere : dicere.
in-<}onuderatU8) a^. with comp. and sup^ not
conMdercd, luadstrong, thoughtless : cupiditas : in-
oonsideratissima temeritas. — Of persona, thought-
less, heecUess, inconsiderate: alquis: inoonsideratior,
quam, etc, K.
in*oonadlabilia» e, <m{^., inconsolable r volnus
(mentis), O.
in-constana, antis, adj. with comp., changeable,
fickle, capricious, inconsistent: ridicule: quid in-
oonstantius Deo ? : litterae.
inoonstanter, adv. with sup. [ inconstans ],
capriciously, inconsistently : iactantibus se opinio-
nibus : negare, L. : haec dicuntur inconstantlssime.
inoonatantia, ae, /« [inconstans], iiu!onsistency,
inconstancy, changeaiUness, fickleness : hominis:
levitate implicata: inoonstantiae famam vereri:
rerum, 0.
inconaulte, adv. with camp. [ inooosttltas ],
unadvisedly, inconsiderately: dioere: oommisBura
proelium, L. : inconsultius prooedere, Cs. : paulo
inoonsultius adgredi, S.
in-oonanltiUk a^., nist consulted, unasked: ia-
oonsulto senatu, L. : Inoomultt abeunt, without
advice, Y. — • Unadmsed, isieonsiderate, iiuSvereet:
homo : inconsultus haberi, H. : ratio : pugna, L.
in-OonsumptiM, adj., unconsumed, undimuu
ished: turis pars, O. : iuventa, t e. eternal, O.
in • oontaminatnB, a^., umUfiled, pure: ne
quid incontaminati sit, L.
in-oontentna, atfj.^ unstretched, relaxed: fides,
out of tune.
in*oontinSn8, tfs, adj., incontinent, immoder-
ate, intemperate : Tityos, H. : manus, H.
incontinenter, adv. [ incontinens ], immoder-
atdy, intemperatdy : nihil esse fadendttiii.
inoontinentia, ae,/. [incontinens], ^rwcliiien,
incontinence: de iucontineutia disserere.
in-oonveniena^ entis, ac(i., not accordant, un-
suitable, dissimilar: corpus. Ph.
in-ooqnS, cOxI, coctus, ere, to boil down, boil,
seethe: inulas, H. : radices Bacciio, in wine, V.:
niic snoos, 0. — To dye: vellera Tyrios inoocta
ruborefl, V.
in - correctxia» ac^.^ uncorrected, not revised;
opus, 0.
incormpte, adv, with comp. [incorruptus], un-
corruptly, justly : iudicare : inoorniptius iudicare.
in-oorraptna (inoonr- ), a^j. with sup., un-
moiled, uninjured, uncorruptfod : sucus: templa,
L. : litterae, not tampered with. — Fig., unspoiled,
uncorrupted, unadtdterated, genuine, pure : aensta :
iudidum, upri^JU: fides, H. : genus disciptinae,
L. — Unbrtbea, unseduced, incorruptible : testes :
amici, S. : custos incorruptissimus, H.
in-crebreaod (-beaco), brui, — » ere, to quidt-
en, girow, increase, rise, spread: ventus : auster io-
crebruit, Cs. : increbresoente vento, rising, h. :
nemorum murmur, V. : si increbruit aura, II. : na-
merus : rem ad triarios redisse, proverbio incre-
bruit, grew into a proverb, L. : quae (disciplina)
increbruit : late Latio increbrescere noroen, V.
in-CrSdibilia, e, adj., not to be believed, incredi^
ble, beyond belief extraordinary, unparaflded: leni-
tas, Cs. : res : rerum fama, V. : incredibile hoc mi
obtigtt, T. : incredibile est, quam multa fuerint:
incredibili modo, H. : incredibile memoratu est,
quam, etc, 8.
incredibiliter, adv. [incredibilis], incredibly,
extraordinarily: delector: pertimuit.
in-oredolua, unbdievit^, ineredulous : odi, H.
inoriawntam,!, n. [1 in+l CERp ], prcwM,
inei*ease,augmmtaticn: vltiam inerementa: mul-
titudiniB, L.— F i g., arowlh, inereewe : inittriae, qua-
rum incremento beuiim exarut, Iw^An adHem,
increment: summo bono adferre IncremeBtom:
rea tantis augesoere inorementia, L. : incremento
renovari, rw^of^omseiU^ Go. : magnum lovis, adSr
Digitized by V^OOQ IC
Inorapito
401
Inomiosiui
Hem to ike family (i. t,fotUr<hUd^^ V. : domHSv to
an etiat^y lu. — A tramUtff'^ehool, diteiplitu: da-
cam incrementa, Ga.
increpito, — , — , *re, freq, [inerepo], to ke^
ekidinff, urffe, Bcoldj naff, haran with woriU: quid
increpitas ? Y. : Tocibaa, Gs. : verbis, L. : Belgas,
Cs.: aesUtem seFam, mock ai^ V. — To urge^ «n-
eaurage: turn BiUae dedit ioerepitaaa, V.
in-crepo, ul, itiis, &re, to aoicM/, remmady nutle,
paUer^ ratiU, whiz: disciu inorepuit: Gorronim in*
crepuit exerdtaa alia, Y. : Increpait mftlia (cania),
mapped, Y. : tuba terribilem sonitum locrepuit, Y.
— To tranqrire, be noiaed abroad: increpuit suspi-
tio taraultllfl : si quid inereparek terroria, L. — To
eavm to remnmd^ mah$ eraah : cum loppiter atraa
Increpoit nobis, 0. : ut credam pectus increpare
carmina, ditturb, H. — To upbraidy ehide^ teold^ it-
bnlrej reprove: gravioribua probris, L. : Caesarem :
maledlctis omnia bonop, 8. : equos ietu Yerberis,
O. : me lyrft, Ne, etc., H. : eanctantis arma capere,
HTffedf L. : ad contionem, to apeak angrilv^ L. :
praefecii graviter increpiU, nAuked^ L. — To «n-
Mor, imveigh againet: Ylri disceasam: fugam.
in-CTMOO^ 9vl, -— , ere, to grow upon: euti
squama* increaoerei 0. : aaxum incresoere ligno,
grow over (I. e. eneroaob upon), 0. — To grow^ swell,
be swollen : lacrimis quoque flamina dicunt Inore-
▼isse suiSyO. — To grow into: segea iaculis incre-
Tit acatis, Y. — F i g., to inereaae, ff^^% ^ augmenl-
fd: audacia, L. : animia discordibus irae, Y,
IncretoB, P. of inoemo.
in-cmentataa, adj., not made bhodg, vn-
wounded: Inque cruentatus Caeneus, 0.
in-cmentiis, adj^ bloodUtBy wiihout bloodahed:
Tictoria, 8. : exercitu incruento, withotU loee, 8. :
Darium incmentus devicit, L. : pax, Ta.
ia-oruato, — , — , ftre, to coaly inenut: vas, H.
in-cabo, ul, itos, ire, to lie upon, reat on : Pel-
libua atratia, Y. : umero inoubat hasta, reata ttpon
her ahaulder, 0. : caetria superpositis incubantes
flamen tranavere, L.: aper Erymantho Incubat,
Uea deady O. — ^F i g., to brood over, wakh jealoualg
over: pecuniae spe atque animo: dintiis, Y. : pu*
blieia tfaeneanria, L. — 7b aettle on, brood over :
pooto nox incubat atra, Y.
(in-rado), — y SOB, ere, to forge with the ham-
mer.— Only P. per/, : lapis, an indented atone (of
aliandmin),Y.
InOQlco, avi, atus, Sre [in+caico], to tread tn,
*Tead down ; henoe, in discourse, to force in, drag
tK>: Graeca rerba : inculcata invenias inania rer-
ba, i. e. auper/luoua. — To force upon, impreaa on^
ineadeaUy vmat : id quod inculoetur, perdpere :
ocnlia imaglnea: ae anribua nostris, intrude: in-
eukatom est Metello, te aratores evertisse: ut
nominaret^ eUi
In-onlpitaa, a<{^, blameleaa : vita fldesque, O.
inculte, adv, witii comp., without r^nement,
eoaradg : vivere : incultius agitare, S.^Of speech,
roughlg, rudely : dicere.
1. in-oliltil% adj» with comp., untilledy unculti-
vated : ager : solum : loca, S. — /Yur. n. as aubat, :
culta ab Incultis notare, JU — Wild, uncuUiioated :
sentes, Y« — Neglected, unpeopled, abandoned : via :
quid incultius oppidis ? — undreaaed, unadomad,
diaordered, unpoiiahed, neglecled, rude : corpus :
canities, Y. : genae, diefigured, 0. : homo vita : in-
docti incultique, without edueationy S. : homines,
L. : versOs, rude, H. : ingenium, H.
2. in-cultua, Qs, m., want of eulOvation, neg*
leet: inciiltu foeda eius (loci) nicies, S. : honores
desertos per incuUum, L.
inoumbo, cubul, cubitus, ere [GVB-], to lay
onetdf, leany preaa, aupport oneadf: in scuta, L. :
in gladium, fcJU, on : toro, Y. : validis incumbers
remis, bend to, Y. : tecto incubuit bubo, perched
on, 0. : f erro, fall on, 0. — To leany indine, over-
hang: silex incumbebat ad amnem, Y. : ad vos,
0. : laurus Incumbens arae, Y.^In war, to preaa
upon, throw oneadf: in hostem, L. : unum in locum
totam periculi molem incubuisse, L. — Fig., to
preaa upon, aettle on, burdeUy oppreaa, weigh upon:
incubuere (venti) roari, Y. : tempestas silvis Incu-
buit, Y.: febrium Terris incubuit cohors, H. — To
make an effort, apply oneadf y exert oneadf, take
paina with, pay attention to : Tum Teucri incum-
bunt, Y. : nunc, nunc incumbere tempus, 0. : hue
incumbe, attend to thia : et animo et opibus in id
bellum, Gs. : omni studio ad bellum : acrius ad
ulciscendas rei p. iniurias: ut inclinato (iudici)
incumbat oratio, influence: fato urguenti, i. e. ac-
cderate, Y. : sarcire ruinas, Y. : suis viribus incu-
buit, at, etc., L. — To incUnSy chooaay be indined to,
lean towarda : eos, quocumque incubuerit, impel-
lere, whitheraoever he may try : eodem incumbunt
municipia, tare indined: inclinatio incubuit ad
virum bonum : in cuplditatem.
in-ounabnla, 5rum, n., a cradle: puerorum:
Bacchi, 0. : ab incunabulis imbutus odio, i. e.from
childhood, L. — A birthplace : nostra, Enn. ap. G. :
deorum : lovis, 0. — ^F i g., the dementay beginninga:
oratoris: doctrinae.
iiipouratna, acff., uneured: ulcera, H.
Inourla, ae,/. [2 in+cura], want of earcy nag^
ligenee, neglect: militea populi R. incurift fame
consumpti : vel tolerantia, Ta. : maculae quas in-
curia f udit, H. : rei maxime necessariae.
Inouriose, adv, with comp. [incuriosus], care-
leady, negligently .* castra posita, L. : iucuriosius
agere, Ta.
In-oiuloaiis, adj,, eardeaa, negligent : suorum
I aetas, Ta. : serendis frugibus, Ta. ^^^ . ^
Dig^zed by VjiOOQlC
tnouiTO
400
In-ounro, currl and cacurri, curBtlnis, ere» to
run iniOf run upon^ nt»h at^ make an attack : Co-
nixi incurrunt hastis, V. : ainens in columnas : in
hostis, S. : in Macedonian], invade^ L. : in ine, run
Offaifitt : armentis incurrere f oitibus, 0. : levi ar-
natnrae hostiom, L. : Maoris, S. : Romano (i. e.
Romanis), H. — To extend to^ border on: agn, qui
in publicum Oampanum incurrebant. — Fig., to
run against^ fall intOf incur, meet: in maxiroaro
fraudem, /a// tn/o ; iu difficultatem: non solum
in oculos, sed etiam in voculas malevoloram. — To
run against^ strike affainsi^ offend, Humble : qui in
tantis tenebris nusquam inearrat ? : in eum.-~ To
befall, liappen, occur to: casus, qui in sapientem
potest incurrere : in ipsos etesias.
inctirfiio, Onis, /. [in+1 CEL-], a runvifig
against, onset, assault, aUaek: atomorum: sedi-
tionis, outbreak: arroatoram. — A hosiiU inroad,
incursion: in JBnis Romanofl iocursionem facit,
L.: Sueboe ab GhenisciB incursionibus prohibere,
on the fide of, Ca.
inotixft5, ftvl, fttus, tire,freq. [inourro], to rtm
into, run against, strike against, assault, attack:
agroe, L. : in agmen Romanum, L. : agmen incur-
satum ab equitibus hostiom, L. : delphines altis
Incursant ramis, 0. : Rupibus, run upon, 0. : in-
cursabit in te dolor mens, i. e. vnU vent itself,
inonTBUB, Qs. m. [in+1 GEL-], a running to,
hurried approach, rush, dash: ad defendendum,
Gs. : aquaruro, 0.: Ventorum, 0,-^An assault,
attack, onset: equitum incursas suslinere, Cs. :
primo statim incursu, at the very first onset, L. :
luporum, V. — F i g., an impulse, effort : JncursQs
animus vanos habet, 0.
InctinratiUk adj. [P, of incurvo], bent, crooked,
bowed: bacillum: membra dolore, 0.
incnrreaco (-"viaoo), — , — , ere [incunrus],
to begin to bend: bacarum ubertate, Enn. ap. G.
incurvo, ftvl, fttus, &re [incurvus], to bend, 6010,
curve : flexos arcQs, V. : remoe, Gt.
In-ourvuflk atfj., bent, bowed, crooked, curved:
adcurrit Incurvos tremulus, T. : statua senilis:
lateres, S. : bacillum : aratrum, V.
incufl, adi0,/.[in+GyD-],aM anvil: sine foUi-
bus et incudibus : Impositos incudibus ensis, V. :
poBitis incudibus, i. e. having estMished smithies,
V. : nova Incude diffingere ferrum, H.^P r o v. :
eandem incudem tundere, hammer away at the
same thing. — Fig.: incudi reddere versas, re-
touch, H. : in ipsi studiorum incude positi, i. e.
UiU occupied with their education, Ta.
incoBatiOf dnis,/. [incuso], a blaming, denun^
ciation: vitiorum.
inooad^ ftvl, fttus, ftre [1 in+causa], to accuse,
complain of, Jlnd fault vfith, blame: te absentem,
T.: Belgas, qui se dedidissent, Ga.: alqro graTi-
ter^ L.: alqm luxOs, Ta.: Multa se, qui non acce>
pent, etc., V. : foedus violati liospiti, L. : iniurias
Romauorum, L. : angustias stipeadii, Ta. : se pro-
ditos, L. : in Blaesum multa, Ta.
1. Incuuufl, P. of Inoutio.
2. (incnflBiifl, Qs), m. Hncutio], a shock, dasK
ing against (only abl, sing?): armorum, Ta.
in-oaatddltoa, not watd^ed, unguarded: ovile,
0. — Neglected: dierum obsenratio, Ta. — Not con-
cealed: amor, Ta.
incoBUft, P. of incuda
incntid^ cussi, cussus, ere [in +quatio], to meld
against, ccntse to strike: imber grandinem incu-
ticns, Gu. : colaphum servo, box the ear, Iu. : Gallo
scipione in caput inoosso, L. — ^Fi g., to strike into,
inspire with, inflict, excite, product : timor ineutitar
ex ipsonim periculis : terrorem rationis expertibus:
tibi pudorem, make blush, H. : consuli foedum nun-
tium, bring bad news, L. : vim veniis, V. : animis
f ormidiuem, Ou. : negoti tibi quid, tnake trouble, H.
Indagatio, dnis,/. [1 indago], a tracking out,
investigation: initiorum: veri.
tadigitriz, Icis,^. [1 indago], she who investi-
gates, a searcher: pbitosopbia Tirtutis.
1. indago, ftvl, fttus, ftre [indu+1 AG-], to
trace out, track : canis natus ad indagandum. —
Fig., to investigate, explore, hunt for, trail: qnod
in causft quaerendum est : indicia exiti : de re p.
2. indago, inis,/. [indu + 1 AQ-^anendrding
with toils, surrounding : salttls indagine cangimt,
v.: indagtnis modo silvas persultare, Ta. : velut
indagine Samnites agere, hunt like game, L.
Inde, adv, — Of place, /rom tfiat place, thence:
si te inde exemerim (i. e. ex pistrino], T. : mansi
Galibus, inde has litteras dedi : in proTindam
exire, atque inde contendere, Gs. : band procul
inde ubi est, etc, I* : seae recipere inde quo, etc.,
Gs. : nihil inde Obatabit, etc (i. c ab Ausonia), V.:
inde degustare (1. e. de sanguineX B. — Of peraons:
nati filii Duo ; inde banc adoptavi, of them, T. :
rege inde sumpto (i. e. ex Sabinis), L.— Of source
or cause, thence, therefrom, therefore: ex avaritii
. . . inde omnia scelera gignuntur : Inde fit ut,
etc., H. : Inde genus durum sumus, O. — Of time,
f-om that time, thenceforward, since: inde usque
repetens, etc. : haee nuper notitia est, Inde adeo
quem, etc., T. : sue iam inde vivere ingenio coepit,
L. : iam inde a pueritia, from our very boyhood,
T. : iam inde ab ortu, ever since. — After that, there-
after, thereupon, then: victi Rutuli, inde Tumus,
etc., I4. : altera castra sunt adorti, inde tertia,deiD-
oeps reliqua, Gs. : inde loci, next.
in-debitua, a<(/., not owed, not due: non isde-
bita posco, only my rights, V. : praemia, O.
Digitized by V^OOQIC
indoolliiBtiui
408
In-daolmatiui, adj.^ undumg^d^ eoMtant: aml-
00,0.: amidtia, O.
Indecora^ adv, [indeconu], tmbecwninffly^ tn-
deeenlly: facere: baud indeoore, Ta.
indeoozifl, e, <ufj. [2 in+decus], unteendy^ in-
fflorious, ignoble^ dishonorable^ cowardly: non inde-
corera te reliquit, V. : Non erimus regno indecores,
wo duhtmorj V. : aliae Nee genus indecores, V.
indecoro, — ^ — , are [2 in + decus], to disgracty
dufi^re : Indecorant bene nata culpae, U.
in - deconxfi, adj,^ unbeeomingy unseemly ^ un-
affhily : motOs, ti, : Non indecoro pulvere sordidi,
i. e. MnorabUy H. ^ IHur,f. as subst., ill-favored
Kornen, — F i g., without fanUy of no rtpute : Tre-
belliua, Ta.— > Unbeeoming, disgraceful: indecorum
est locis uti oommtmibus.
in - defioBUfl, atff., unprotected, tundef ended:
Ckpaa, L. : inaaditos et indefensus, Ta.
in • defessnfl, adj.^ unwearied^ indefatigable:
dextra, V. : agendo, 0. : German! ob prospera, Ta.
in-defletaB, a^.^ unlamented: animae, 0,
in-deiecta% adj.^ not throvm down : domus, 0.
in-d§lebili%e,a4f.,tmp«ruAa6^.* nomen^O.
in-dttlibatiiB, a<(^'., untoudted^ intact: opes, 0.
indenmatOB, adf. [2 in+daronatus], uncon-
donned^ unscntencea: indemnatum necare, S. :
elves : hoc inderonato indicts causa, L. : mathe-
maticus, lu.
in-deploratu%a<(^'., Hnv<^.' me,0.
in-deprenmui) adj^ undetected: error, Y.
indeptoa, P. of indipiscor.
in-deoertiifl, adj.^ not deserted: regna, 0.
in-destrictofl^ adj.^ untouched^ unhurt : abibo,
0.
in-detonsiifl, adj\ ieith unshorn hair, 0.
in-devitatna, adj.j unavoided, sure: telum, O.
index, dicis, m. and /. [in+DIC-], one who
poinis out, a tUseUmer, discoverer^ infoirmer^ wit-
wu: falsuSfS.: baec omnia indices (letulerunt —
An informer, betrayer^ spy : vallatus indicibus :
septus annatis indicibus : silex, qui nunc dicitur
index, traitor's stone^ 0. — An indeXy sign^ mark,
indication, proof: complexes, benevolentiae in-
dices : Tox BtuUitiae : auctoris anulus, 0. : lanum
indicem pads belUqne fecit, L. — A title, super-
9cription, inscription: deceptus indicibus libro-
nim : tabala in aedem cum indioe hoc poslta ast,
L. — A forefinger, index finger : poUex, non index :
indiee monstrare dtgito, H.
in-dicena, ends, adj., that does not say: Non
roe indicente haec iani,noi without my telling, T. :
ine indioenle, L.
Indioiiun, l, n. [ 1 in+DIC- ], a notice, infor-
mationf discovery, tRsdosure, charge, emdencs: id
anus mihi indicium fecit, T. : falsum, S.: crimen
indicio Avilli oomprobabatur : res per iadioium
enuntiata, Cs. : iudicii poena, 0. : sed ipso depre-
hensus indicium profitetur, turns state's evidence,
S. : indicio permisso, qui ager . . . indict praemium
constitutnm, L. : infanduro, calumnious, V. — A
permission to give evidence, immunity as informer :
reus erat indicium postulaturus : tibi mdicium
postulas dnri. — A sign, indication, marh^ token,
proof evidence : certissima sceleris : corrupt! in-
dici : insigne meae erga te benevolentiae : Indicio
de se ipse erit, serve ta proof T. : ei rei sunt in-
dicio sedecim volumina, N. : versis viarum indiciis,
tracks, V. : Indida reoenUa, novel words, H. : mihi,
quale tngenium baberes, indicio fait ontio, T. :
quam rere foret indicatum, oratio indicio f uit, N.
1. tadloo, iivT, fituB, ftre [index], to point otit,
indicate, inform^ show^ declare, dispose, make known,
revealy betray : de ooniaretione, S. : eausam pestis,
L. : indicatis deprehensisque intemnntiis, Cs. : ali-
quid in yolgus, make known : rem dominae : scu-
torum multitude deprehendl posse indieabator:
ut libelli indicant: lacrirois dolorem, N. : hoc rea
ipsa indicat, T. : mc tabula indicat Suspendisse,
etc., H. : Id esse verum parva baec fabella indicat,
Pb. — To betray, accuse, inform against: se: oon-
scios delendae tyrannidis : me Tobis. — To appraise,
valuCfput a price on: ut sibi fundus indicaretur.
2. in-dxco, dixl, dictus, ere, to, declare publicly,
prodaim, publish, announce, appoint: concilium
in diem certam, Cs. : forum, V. : ieiunia, H. : dies
indicta pagnae,L.: funus ut indicatur, ^/io/ invita-
tions be itmed: div6m templis bonorem,a thanks-
giving, V. : dis beilum indictum : Aeneadis bella,
v. : in diem certam ut ad lucam oonveniant, L. :
qui ipfli sibi beilum indixissent, are their own ene-
mies.— Of an assembly or march, to sumenonf con-
voke, order: Galliae concilium Bibraete indioitur,
Cs. : exercitus omnia Aquiloniam est indiotus, L.
— To tmpoM, enjoin, inflict: tribute populo indic-
to, L. : pondus argenti alcui, Ta. : iter ad regem
Latlnum primis iuvenum, V.
1. indiotuflk P. of 2 indioQ.
2. In-dictua, adj,, not said, unsaid: Quod dic-
tum, indiotnmst^ T. : ea ut indicta sint, revocare,
L. : carminibus nostris indlctus, unsung, Y. : in-
signe, adhuc Indictum ore alio, H. : indicta causa
interfecii, without a hearing, Cs. : indicta causa
damnati. — P/tir. n, as suOst,: proferre indicta
prins, novel themes, H.
Indlova, adJ,, of India, Indian, T., H., 0., lu.
fndldem, adv. [inde], from the same place:
qnos homines ? indidemne Ameri& an ex urbe ? :
Thebis, likewise from JTiebes, N. : additi erant
Bruttiomm indidem perfugae, also from Sicily, L.
Digitized by V^OOQlC
404
InrtinTtm
^-From the $ame thmff^firom the same tovrce : unde
simile duel potest indidem yerbum : venena, L.
in - differenfli etitis, adf.^ not to be nught or
ehtmnedj indifferent^ neither good nor evil,
indlgena, ae, ocj^*. [indu+GEN-], aprungfrom
the landf native^ inalgenoue: milea, L.: Fuuni
Nymphaeque, Y. : apri, 0. — ^As eubst, m., a native^
eon of the aoU : maiores eorum, L. : hoc indigenae
yivebant more, aborigines^ lu.
Indigent, ntis, adj. [ P. of indigeo \ in vant
of needing: mei: alienarum opum, N. — Ftur, as
eubst.: indigentibos benigne facere, <A«jMK>r.
Indigentia, ae, /. [indigens], need^ toantj indi-
gence.' ab iDdigentift orta amicitia.~*/9i«a^a6^
new, insatiable desire : est libido inexplebilis.
indigeo^ Ql, — , Sre [iiida+egeol to need, want,
stand in need of demandf require: Dona existima-
tione: pecania,X.: rebus, quae ad oppugnationem
sunt USUI, Cs. : huius patris, T. : bellum indiget
celeri tails : quorum indiget usus, V. — To hngfory
desire : auri : tui oonsili.
1. Indiges, etis, m. [ indu+GEN- 1, a defjied
hero, patron deity (of a country) : Indigetem Ae-
neam . . . Deberi caelo, V. : Indigetes di ( old
prayer), L.
2. indiges, is, a^, [indu+EG-], nedfy, indi-
gent, Pac. ap. C.
in-digestUB, adj., unorganized, without order,
confused: moles, 0.
indignabtindvui, adj. [indignor],yv«2/ of indig-
nation, enraged: muliebriter, L.
Indignandua* a^, [P. of indignor], to be de-
spised, deserving contempt : (vestis) lecto, 0.
Indignans, antis, a^, [P, of indignor j, trnpa-
tient, reluetant, indignant .* Tenti, V. : ursi, O.
indignatlo, dnis, /. [indignor], displeasure, in-
dignation, disdain : liberrima, H. : indignationem
movere, L. : publieae, eigsressions of indignation,
L. — I n r h e t., an appeal exciting indignation. —
A provocation, occasion for indignation : ne qua
indignatlo desit, lu.
Indignatu^ adj. [P. of indignor], angered, re-
luctant : Vita f ugit sub umbras, V.
Indif^e, aeh, with comp, and sup, findignus],
unworthily, undeservedlg, dishonorably, shamefully:
Facis Iniuriam iUi,T.: indignios obtrectatum esse,
ne, etc. : indignissime interire, Os,^Angrily, in-
dignantly: neque indtgne fero, quod sperevit,
etc. : eum sibi anteponi, indlgne ferebant, took it
ill, N. : vobis quid hoe indignius ferendum ?
indignitas, atis,/ [indignus], unworthiness,
vilenessy shamefulness : propter inmgnitatem repu-
diatus : rei, C8.--Unuforthy conduct, insult, indig-
nity, outrage, baseness: Omnis indignitates per-
ferre, Cs. : inpensios iis indignitas cresoere, si,
etc., L. — Indignation, resentment: tacita: indigni-
tate angere animum, L.
in-dignor, atus, Sii, dep, [ indignus ], to deem
unworthy, be indignant, de^piM, resent, be offended:
ea, quae indignentur adversarii : suam yicetn, L. :
pontem indignatus Araxes, disdaining to bear, V. :
indigoantes milites, quod, etc., Cs. : quod sola ca-
reret Munere, Y. : vinci, 0. : parere clienti, lu. :
Indignatur narrari cena, etc., i. e. is not Jit, H. :
regem ad causam dicendam evocari, Cs.
In-digntta, aeff. with comp, and sup., unworthy^
undeserving, unfit : senator yoluerat fieri, quamrij
indignus : indfgnissimi candidati, L. : poeta, in-
competent, H. : te omni honore indignissimum iudi-
cat : magnorum ayorum, Y. : indigni erant qui
impetrarent ? : indignus quern mors tarn saera
maneret, lu. : ut a Tobis redimeremar, L. : indigni
fraternum rumpere foedns (i. e. quoe non deoet),
H. — Not deserving, undeserving: calamitates ho-
minum indignorum, undeservedly suffering: Cur
eget indignus quisquamf H. : indignus iniurii
hac, T. : indigna laedi Crura, O. — Of things, tin-
worthy, unbecoming, shameful, intoUrahte, severe,
cruel, AariA.* iniuria, T. : uotoribuB indignam iu
modum mulcatis, L. : indignis modis acceptos, T. :
indignissima mors : aliquid pro indignissimo ha-
bere, L.: hoc uno sol quicquam non vidit indignius :
amor, not relumed, Y. : nulla vox populi R. ma-
iestate indigna, Cs. : nihil facere fide sua indignum,
N. : studiis labor, lu. : digna atque indigna relatu
Yodferans, Y. : id alditn dioere indignum, L :
indignum est a pari Tinci, indignius ab inf eriore :
Nee f uit indignum superis, bis, etc., L e. deemed
too seuerCf Y. : indignum I shame I 0. — Plur. n, as
subst. : indigna pati, outrage, L.
indigaa, adj, [1 in+£G-], needing, in want:
nuUius, S. : nostrae opis, Y.
In-diligenB, Us, affj. with comp., eardess, heed-
less, negligent : nimium, T. : pater familias, N. :
si indiligentiores fuerint, Gs.
indnigentar, adv, with comp, nndiligens],
cardessly, heedlenly, negligently : nihil ab eo (fac-
tum) : praesidia indiligentius servare, Cs.
indillgentia, ae,/ [indiligens], cardessnat,
heedlessness, negligence : liiterarum missarum : Ae-
duoruro, Cs.
indipifloor, eptus, I, dep, [indu+apisoor], to
obtain, attctin, reach, seixe : navem,L.
In-direptiM, adj», unpUmdered: OapitoUum,
Ta.
in-diaoretua, a^ undiutinguishable, net bunen
apart : proles suis, V . : voces, confused, Ta.
Indlaiecte, not eloquently: oonlaadare.
i]i-dlaertaa» adj., not eloquent: Aoademicus:
prudentia, at a loss for ^^prds.
Digitized by VjOOQ IC
indispoaltiw
405
Indttotlo
in-dispoflitafl, m^., toithmU orders eonfuud:
Ipud Yitelliam omnia, Ta.
in-disaolabUis, e, adj,^ tndetiruetibU,
in-dlstinctaa» atfj.^ uncUUinffuUhedj confuted:
corolUe^Ct.: defensio,Ta.
inditiis, ^j'[^' o^ indo], put an^ laid cn^ tm-
pfmd: YiDcula, Ta.: cu8todeB,Ta.
IndiTidanzii, I, n. [individuuB], an atom^ indin
twbU particU.
in-^vidiras, adj.^ ituUvisihle: corpora.
indo^ didl, ditas, ere [1 in + del to put into^ inr
Kfi: digitofl (in the thongs of the javeliD), 0.:
veneniim potiooi, Co. : noToe rittts, to introducey Ta.
—Fig., of a name, to ffive^ a^^i corner: aitifloi-
bos . . . noroen bistrionibua inditum, L. : ab inopiA
Egerio, L. : qaibus nomen ex re inditum, S.
in-docUiB» e, adj^ not (eaehabUj not to be taught,
indocile: nimis: collum (tigrium), tamdeu^ H. :
pauperiem pati, H. — UntaxMht, utdeamed, igno-
rant,- genus, v.: yiae,Pr. — Unpclithed^rude: In-
docili numero moUit opus, 0. — Not to he taught^
xneommumeabU : usOs disciplina.
In-doota^ adv. [indoctus], wnlearMdlyy untkiU
fvUjf: faoere.
in-doctofli atiff. with comp,, untttught, tin-
leamed, tminfhMeted, ignorant, unekUful: malti«
tudo: liabitus indoctior: Cantabram indoctum
ia<^ ferre nostra, H. : pilae discive trochive, H.—
Stvt. adverb : canet indoctum, without elnfl, H. —
Ab tub9t.m.: non apud indoctos loquor: Kon tu,
indocte, aolebas, etc, V.
indolentla. ae,/ [in-dolens (2 in-yi freedom
from pain, intinmbility. ^
indoles is,/, [indu+l OL-l, an inborn qual-
ity, natural qualUy, nature: m frugibus pecu-
dibosqae, L. — Native quality, nature, character,
^ui, diepodtion : adulescentes bonft indole prae-
diti : nrtatnm atqne Titiomm, L. : tanta, Y.
Indolescd. lul, — , ere [* in-doleo], to feel pain,
tmart, ache, be grieved, be digressed: Indolui, 0. :
qui non indoioerit : successurumque Mioervae in-
dolait^ 0. : malis, 0. : id ipsum indolnit luno, O.
in-domltiui, adj., untamed, ungovernable, wild:
equus, H. : indomitft cervice feri, H. — Unsubdued,
unrettrained, indomitable : pastores, Cs. : agrico-
Ue, v.: dextra, uneonquered, 0. — Fig., unre-
drained, wAridled, indomitable: undae,H.: lioen-
tia, unbridled^ H. : capiditates animi : irae, V.
in^loniiid^ in, Itas, ire, to fall adeep on, dsep
vpon: coDgestis undique saods Indormis, H. : In-
donuit unctis cubilibus, H. — F i g., to deep over, do
nfgligently, be carelets cAout : in islo homine colen-
do: tantae causae : malis suis, Gu.
in-dotatii% a(}., unportioned,portionUn : (vir-
i), T. : soror, H. — ^F i g., unadorned, poor : an.—
oet: corpora, iot(Aoii<y«n^a/AofM>ri,0.
Inda, old for 1 in ; see indipiscor, indoles, in-
duperator, industrius, indutiae.
In-dubito^ — ^t — ; Are, to throw doiuU tyon, «e-
preu dutrust of: Viribus tuis, V.
in-dublufl, adj., not doubtful, certain: iimo-
centia, Ta.
(induoiaeX Me indutiae.
fn-duoo, dQxi flodfixtl for indftxisti, T.), duc-
tus, ere, to lead m, bring in, introduce, conduct, lead
up, bring forward : metuens induceris (1. e in do-
mum), U. : legioBis principes (sc in urbem), L. :
turmas indudt Asilas, heads, V. : hostis in curiam :
oohortem in medios hostIS, S. : principes in comua,
lead against, L. : mensorem arvis (I. e. in arva), Y.
— 7b bring forward, exhibit, represent: a me gla-
diatorum par inducitur: fabula quern miserum
▼ixisse Inducit, H. — To put on, clothe: tunicam in
lacertos : manibus caestQs, Y. : tunicaque induci-
tur artas, Y. — To draw over, spread over, overlay,
overspread: super lateres coria, Gs. : ubi sues
Aurora induxerat ortUs, Y. : pontem, Gu. : pulvis
yelut nube inducta, etc, L. : Inducto paliore^ i. e.
turning pale, O. : Tarias piuraas, H. : terris Um-
bras, H.: humanam membris formam, O. : senta
pellibus, cover, Gs. : fonds nmbri, Y. ! fontibus
umbras^ Y. : (victima) inducta oomibus aurum, O.
—Of words in a wax tablet^ to smooth over, strike
otst^ erase: nomina: senatfls ooosultam, repeal:
ut indttceretur locatio, be cafi«eU«l— Fi g., to bring
in,introduce: thiasos Baeohi, Y.: morem iudicio-
rum in rem p. : pecuniam in rationem, set down
in the aceownt: ager ingenti peooniA vobis indu-
cetur, wUl be cAat^edL— In spealcing, to inirvduce,
r^tresent, describe: Gjrges inducitur a Platone:
Tiresiam : oonsuetudinem. •— Jb move, excite, per-
suade, induce, mislead, seduee: emptoivm, H. : ani*
mum in spem : animum ad meretricem, T. : pretio
indactus, Y. : promissis aliquem : OarthaginiensiS
ad bellum, N. : quern, ut mentiaUir, inducere pos-
sum.— In the phrase, in animom inducere, to per-
suade oneself, resolve, determine, oondude: nemo
alteri concedere in animum inducebat, L.: po-
stremo Gaesar in animum induxerat, laborare,
had determiued, S. : oonsules ut pronuntiarent, in
animum inducere, L. — In the phrase, animum in-
ducere, to bring one*s mind, resolve, conclude, sup-
pose, imagine : id quod animum induxerat pau-
lisper non tenuit: animum inducere, contra ea
dicere : cantare, H. : qui huic adsentari animum.
induxeris, T. : inducere animum, ut oblivisceretur,
etc — To entrap, ensnare, ddude: socios.
indnotidb Onis,/. [1 in+DYO-], a bringing
in, introducing^ production, adnvistion : aquarum
inductiones: liorum (ii^ye|^|^i^ Jn. cinnim),/of ea»>
4oe
hMHon, Li-— F i g., a purpo^e^ r€9oluiim^ deUrmi-
ntUion: aoimL — An mcivMUum^ leamng: uiinii.
— I n p b i 1 o 8., induction^ reaaoning ft-om inUanceSj
generalization^ G. — I u r h e t.» in the phrase, perso-
narum ficta inductlo, personification^ tpeaking in
on asnuMd eharacUr: erroria indof^o, a mtf-
guiding^ pertuanon to error*
Indaotiis, P. of induco.
indalgenB, entis, adj» with comp, [P. of Indai-
geo]i indulgent^ kind^ tender^ fond: DomeQ liidul-
gentius maiernum : ministri iranim, L. : obaequiain
peccatis indulgent : sibi hydrops, U. : civitas in
captives, li.
indulgenter, adv, [indulgenal indulgently,
kindly^ tenderly: loqni: bestiae multa faciunt.
Indnlgentia, ae,/. [indulgens], a yielding, in-
dtUgence, forbearance : Caesaris in Be,CB. : mea in
ilium (conlegam) : corporis. — Tendemeee, fond-
ness, affection, favor : patria: in huius (matris)
indulgentift educatus, Ta. : Capua luxurians indul-
gentift fortunae, JU : ninteriain sibi duels indul-
gentia quaerit, lu. : caeli, mUdnees, Y. : qui iudul-
gentia filiarum commovemini, etc
indulged^ nisi, ciltvs, ere, to be eomplaimni^ be
kind, be tendieTf exereiee forbearance, incline, yield,
imMge, eoneede, grant, allow: Hacfenus indulsiaae
▼acat, tkua far then I ean yieldj V. : Aeduorum
ciTitati, Gs. : sio sibi indulsit, ut, etc., took such
liberties^ N. : irae, L. : sibi, lu. : ipsa sibi imbecil-
litas indulget : legionum ardori, giw eeope, L. :
Philippi odio,' encourage, L. : ordinibua, give room,
V. : cuius anois fata indu1gent,/atM>r, V. : te, T. :
nimis me, T.— 7b giee onmdf vp,.be addicted^ m-
dtdge : Vestitu Dimio, T. : novis (amidtiis) : Tino,
y. : lacrimis, 0. : animo, anger, O. : Indulge ho-
spido, giveftiU ccmrae, V.: si aWditati indulgere-
tar, L. — To concede, allow, grant, permit, give up,
bettow, oofnfer: soporem, Iu« : nil animis in corpo-
ra iuris Natura indulget, gremte no power, lu. :
basia plectro, In. : Teniam pueris, make allowance.
In. : sese tribuno, give yp, lu. : aanguinem meum
sibi indulgeri aequum censet, L.
Induo, nl, tltus, ere [indu+4 AV*], to piU on,
aeeume, drees in : Meam (restem), T. : vestes In-
dutae,y.: lugubria^O.: Herculi tunicam : galeas,
Cs. : albos crinls, V. : scatas, shouldered, 0. : raptae
insignia Bacchi, 0. : sibi torquein : unam ( ve-
stem) iuveni, V. — To dothe, dress, cover, toraf, deck,
array : se in florem, V. : quos Induei-at Circe in
▼oltfis ferarum, V. : cum venti se in nubem indue-
rint : toris lacertos, 0. : pomis se arbos Induerat,
y. : earost indutus (vestem) ? T. : galeam Indui-
tur, y. : Quidlibet indutus, dressed as it happens,
H. : Indutus Caplti, y. : indutus Troas agebat,
wearimg (the helmet), y. — To entangle^ impale,
pierce: ae atimulis inopinantes induebant, Cs.:
80 hastis, Lb : An sese mucrone Indaat, i. e, pierce
y. — Y\%.,to pui on, assume: personanci iudicis
cuius simulationem induerat, L. : iellus Induit ho
minum figuras, 0. — To entangle, involve .* se ac<
tione: sua confessione induatur necesse est» <n-
tangle himsdf: se in captiones : non se pui^garit,
sed induit
induperator, Oris, m. [tndupero, old for im-
pero], a commander-in-chief, emperor: barb&rus,
lu.
indnratna, adj, [ P» of induro ], harden^. —
Fig.: induratus reaistendo hostium timor, L.
in*dnreacd^ ul, — , ere, inch,, to grow hard on^
stiffen upon : Stiria inpexis indumit barUs, V. :
saxo indumit tumor, to stone, 0. — ^F i g. : miles i ndu-
ruerat pro yitelUo, had become firmly attached, Ta.
In-duro^ — , — , are, to make hard, harden :
uiTis, 0. : ora oomu Indurata, O.
industria, ae,/. [industrius], diligence, activity,
ctssiduity, industry, seal: poStae ad scribenduni,
T.: ingeuium industrii alitur: naturam industria
▼inoere, S. : in scribendo tnntum industriae po-
wAm, pains: magna, N. : illi numquam super in-
dustriam fortuna f oil^ surpaamd hie assiduity, S. :
maxima^ the noblest employment, S. : noTis indu-
strius honores mandate^ L e. services rendered by
men ofchseure oriain. — £sp. abL, usu. with de or
ex, diligently, assuntously, deHbereUdy, on purpose,
purpoidy, intentionally: de industria in odium
inruere : ex industria, L : onus ferre industrii.
Indnatxla, adv. [industrius], diligently, Gs.
tadustriufl, adj. [indu+STRy-1 active, dili-
gent, assiduous, industrious : primo indnBtrios esse,
deinde, etc., S. : homo : in rebus gerundis : armis,
lu.
indaUae (not -nciae), ftrum,/. [indu+1 1-\, a
suspension of hostilities, truce, etrmtstici : dies in-
dutiis petitus, Cs. : triginta dierum cum hoate
pactae : indutias facere : tollere, put an end to,
L. : agitare, S. : per indutias, during the truce, L. :
indutiae, Bellum, pax nkrsum (of a lovers' quar-
rel), T.
i. indutna, P. of induo.
2. (indiitaa, Qs), m., a putting on.— Only dot. :
quam (vestem) indutui gerebat, Ta.
in-ebrio, — , — , Are, to make drunk, intcadeate :
miseram aurem, drendi, lu.
Inadia, a«,/. [2 in+ED-], an abstaining from
food, fasting : inediae patieits, S. : f essus inedii.
in-editaai adj., not made known, unkmmn :
cure, 0.
in-elegana, antia, adj., not choice, indegant:
orationis copia.
ineleganter, adv. [inelegans], not chokdy,
indegarttly: scribere: dijrid^
Digitized by '
inaliietabUis
407
in-elactabUlA, e, a<{p., noii^be eteaped^ intvi-
table : tempuB, Y. : f atum, V.
in-emorior, — , l, to die upon : dapis speota-
calo, to ttarffe in tight of a feoMt^ H.
in*emptii8 (inemtus), a^.^ unboughi, unpur-
chaoed: dapes, V.: corpus inemptmn Reddito,
wniAont a nmtomy O.: oonsulalua, Ta.
in-enaxrabllii^ e, o^., wdeteribabU : labor, L.
ln-enodablli% e, adj\^ inexplicabU: res.
in-eo, ivl and il, itas, Ire, to go itUo, enter:
illios doiDam : urbero, L. : Tiam, bigin ajottmeif:
ineuDt proficaeoia ]udi, come on the eiage^ V. : ne-
moB nullis illud iuUur equis, 0. : in urbem, L.—-
F ig^ <0 come in^moke a begituwig^ begin: ineunte
Tere: ioeunte adalesceDti5.-:-2ro enter upon,beginf
undertake, engage in: magistratiun : oonsulatuni,
L^ : proelium, & : somDuni, V. : benefidum verbis
Initum, T. : bellum com rege Philippe initum est,
L. : init^ aesUte, in ike beginning o/, Cs. : som-
num, to fall a»Uep^\, : tua raunera, undertake, V. :
decQS hoc aeW, te consule (puer), inibit, wiU enter
an this golden age, V. — With numerut, to go into,
enumerate: nuroenis iDterfectorum baud facile
iniri potuit, L. : naineras inibatur, Cs. — With ro-
tio, to enter into, form, detfiae: iuit& subductaque
mtione, 4tn eetimate: quom rationem ineas, quani,
etc, coiuider, T. : tnihi ineunda ratio, quA poBsim,
J mmet contrive: rationem de re: ad hunc inter-
ficiendam ulem intit rationem, p£m, N. — With
conaUium, to engage in, deoiee, meditate: de sammis
rebus ooiisilia, C&: ooDBUiuni,/orm a plan, 0.:
ooDsilia Inibat^ quem ad modum, eta, deliberated,
Cs. : contra cuius vitam consilium facinoris inisse.
— With graOam, to gel into, acquire, obtain: sum-
mam ab Gaesare gratiam, Gs. : pi u res ineuntur
gratiae, si, etc., the favor of many ia gained: apud
regcm initam gratiam volebant, L. — With vi4im,
to find oui, device: ineamus viam aliquam, quA de-
cern! possit, etc., L.
iiMpte, adv. f ineptns], in^^roperlg, impertinent-
ly, abturdlg: disserere : dioere : nil molitur inepte,
U. : fantor (i. e. fkvens), H.
ineptia, ae,/ [in€|>tas], eUlinem, folly, abturd-
ity: tua, T. — fiur., eillinem, fooleriee, tri/ee, ab-
aurditiee: omnium ineptiarum an nlla sit maior,
quam, etc: paene aniles: meanim ineptiarum
lectores, Ct
ineptio, — , — , Ire [ineptia], to be abturd, trifle,
piay the fool: ineptis, T.: desinas ineptire, Ct.
ineptnst ^J- ^i^^ eomp^ [2 in+aptus]. — Of
persons, ahiurd, awkward, tiUy, inept, impertinent :
Quid est, inepta, quid vis? T. : ineptus £t iactan-
tior hie paulo est, without tact, H.---Of things, ab-
turd, untuitable, unfit, impertinent: ilia coneedis
inepU esse : causa, T. : iocs : chartae, wutopaper^
H. : ri9u inepto res ineptior nulla est, Ct. : quid
est ineptius quam, etc.
in-equitablllai e, a€(f,, unfit for riding over,
impatttAle to hortemen : campi, Cu.
inermU, e, adj, [2 in+arma], tmarmed, trith-
out weapons, defen^lett: tribunus: milites, Os. :
latfones, 8. : inermis Constitit, V. : ex agro inermi
ac nudo praesidiis, L. : me lupus Fugit inerraero,
H.: bracchia,0.: gingiva, toolA^, lu. — ^Fig.: in
alterft philosophiae parte, unverted: iustitia, un-
armed, lu. : carmen, without a sting, 0.
inermufl, o^r. [2 in+arma], tmarmed^ without
weapons: alquos inermos timere, Gs. : pectus, V. :
cum paucis inermis.
ln-«rTan% tis, adj., not wandering, fixed: steU
lae.
In-erro, — ^ — , Are, to wander, err : si versus
noster suinmo inerret in ore, i. c tt repeated inae-
curately, Tb.
iaei:% ertis, atfj. with eomp. and sup [2 in +ars],
without skill, unskilfid, incompetent : artes, quibua
qui carebant, inertes nominabantur : scriptor, H. :
superando inertis, 0. : homo non inertissimus. —
Helplett, weak, inactive^ indolent, sluggish, Uforth-
lest : gerro, iners, etc, T. : ezercitus, S. : senectas :
homo inertior : Corpora, non-combatants, V. : in-
ertissimum otiom : inertissima segnitia : genus in-
terrogationifl^ idle : umor, stagnant, Y. : pondus,
dead, 0. : passus, sluggish, O. : glebae, without cul-
tivation, Y. : terra, motionUss, H. : borae, leisure,
H. : palmae, unarmed, Y. : oculi, expressionless, Y. :
versfts, dvU, H. : querellae, L. : neque quicquam
inertius habetur, effeminate, Cs. : caro^ insipid, H. :
f rigus, benumbing, 0.
Inertia, ae, /. [ iners ], want of art, unskilful-
ness, ignorance, rudeness : adfecti artibus, inertiis.
— Inactivity, idUneis, lazineas: auimi, S. : turpis:
hominum: laboris, aMrnon to: opens, L.: stre-
nua, H.
In-emditoa, adj,, unUamed, illiterate: Epicu-
rus.— Crude, ineonnderate : illud tam ineruditum
respondere.
ineaoo, Avi, Atus, Are [ 1 in+esca], to allure
with bait, entice: velut inescatam tcmeriutem con-
sulis, L. — Fig., to entice, deceive: homines, T. :
specie benefici inescamur, L.
in-e^tabilU, e, adj., unavoidable, inevitable:
fulmen, 0. : fatum, Cu. : crimen, Ta.
In-ezcitoa, adj., unmoved, calm : Ausonia, Y.
in-ezouaabillB, e, adj., without excuse : (tu),
H. : tempus, affording no excuse, 0.
In - ezeroitataa, adj., untrained, umkitj^,
vniltout experience : miles: copke, N.
In-azhanstna, adj., not u>asted : pobertas, not
enfeebled, Ta. : roeUUa, inexhaustible, Y)glC
408
ln-exorabill% e, ae(f.t not to be movei by en-
treaty yUnyidding^ inexorable : ingenium, T. : iudl
ces : Acbilles, H. : in ceteros : adversus te, L. ;
leges rem inexorabilem esse, L. : odium, 0. : fa-
tura» V.
InezpectatiUk see inexspectatus.
(ta.ejq;>edittui), adj., not free, entangled, oon-
fused. — Only eomp. : pugna inexpeditior, L.
in-experrectns, adj., unawakened, 0.
in-ezpartOB, adj., vnthout experience, unprae-
tiled: exercitas bonis inexpertus, L. : animus ad
contomeliamf L. : Ihilcis inexpertis, H. — Untried,
unproved, untested: fides, L. : legiones, Ta. : Ne
quid inexpertum relinquat, Y. : Si quid scaenae
oommittis, novel, H.
in-ezpiabillflt e, adj., not to be atoned for, in-
exmahle : religiones : scelus. — Implacable, trreeon-
euable, obstinate : se mlhi iuexpiabilem praebere:
odium, L.: bellum. .
in-ezplebUlB, e, atfj., not to be satisfied, ineati-
able: popoli fauces : cupiditas: vir virtutis, L.
in-enletUB, adj.y not filled, unsatisfied: lu-
men, eye, 0.: inexpletus lacrimans, incessantly, Y,
ln-ezplioabilifl» e, oc^'., not to be loosened, in-
extricajble, intricate: vinculum, Cu. — Obstrttcted,
not to be traversed: viae imbribus, L. — F i g., itiez-
plieable: o rem inexplicabilem ! : facilitas, i. e.
teith no reetdt, L.
inexpl5rato, adv, [abl. of inexploratus], with-
out previous examination : prof ectus, L. : angustils
stipeititis, L.
in-ezploratus, o^/** uneagiilored, unknown:
▼ada, L.
in-ezpugnabillB, e, adj., not to be stormed,
impregnable: arx, L.: gramen, not to be rooted
out, 0. : pectus Amori, invincible, 0. : via, impas-
sable, L. — ^Ft g., wnaesailahle : alqs.
in-ezspectatus (inezp-), acfj., unlookedfor:
in armis Hostis adest, 0. : vis.
in-exatinctao, aefj,, unextinguished, unextin-
oiUshable : ignis, 0. : nomen, impetishable, 0. :
ubido, insatiable, 0.
in-ex8uperabili« (inezup-), e, adj. with
comp, not to be crossed, insurmountable: Alpes,
L.: ripa, L.: inexsuperabilior saltus, L. — Fig.:
vis fati, invincible, L. — IHur. n, as subst. : inex-
superabilibus vim adferre, overcome impossibilities,
1m
In-extiioabUla, e, atfj., not to be unravelled,
inextricable : error (of the labyrinth), Y.
in-labre, adv., unskilfully^ rudely : vasa non
infabre facta, L. : sculpture, H.
m-fiabrioatufl, at^., unwrought, unfashioned:
robora, Y.
inftoetUe (infio-), firam,/., eoanejoke^, tads-
less attempts at wit, Gt
in^oetiis ( Infio- X ^j- ^^th eomp., wiihovt
wit, dull, stupid: neo infacetus: non inficetam
mendacium : Idem infaoeto est infacetior rure, CL
in-laoiindiifl, atff. with eomp., not eloquent:
vir, L. : infacundior, shw of speech, L.
infiunatoflk aefj, [F, of inf amo], of iU r^mUe :
dea, 0.
TnfBinla, ae, /. [ infamis ], ill fame, ill report,
bad repute, disMnor, disgrace, infamy : rei, Os. :
ne infamiae Ba res sibi esset, T. : in'dibia operu
infami&: mendax/ea/wimy, H.: infamiam ferre:
infamift aspergi, N. : se eripere ex infamift : latro-
cinia nullam habent infamiam, Gs. : movere, L :
sarcire, rtpair, Os. ; quid enim salvis infamia nura-
misf lu. — A reproaek, disgrace: Gacus silvae,
reproach, 0. : nostri saeeii, O.
infamtii, e, o^f. [ 2 in + fama ], of ill repute,
diareputable, notorious, infamous : mulier : auctor
deserendae Italiae, L. : scopuli, H. : flagitiis in-
famem fieri, T.: homines omni dedecore: capu-
rum pecuniarum suspicione, L. : mensa adpenserc,
H. : terrae caede virorum, 0. — Bringing reproaeh,
disgraceful: vita: nuptiae, L.
infamo, ftvl, atus, are [infamis], to bring into
HI rqnUe, disgrace, dishonor, defame: aliorum in-
iuriam: huncinfamatum,6raiufed^N.: infamandae
rei oauaa, of making notorious, L.
in-fandufl, a^,, unspeakable, unutterable, un-
heard of, unnaturid, snoeking, abominable: f aci-
nus, T. : res : epulae, i. e. of human flesh, L. : amor,
Y. : bellum, Y. : stuprum, L. — Hur. n. as snibsL :
infanda f urens, Y.-^8ing. n. as exclamation : navi-
bus, infandum ! amissis, oh, woe unutterable, Y.
infaiui, fantis, adj. with comp. and sup. [2 in
+ for 1, that cannot speak, witnout ^oeeA, mute,
speechless: statnae, H. : filiuro, cum infans esset,
locutum. — Poor of speech, not doquent : homing:
pudor, i. e. embarrassment, H. : nihil aocusatore
infantius : ne infantissimus existimarer, tnaunbU
of speaking,-^Not able to speak, young, Uttte, ta-
fant pueri: pupilla: puella, H. : ova,/rM&,0.~
As subit. m, and /., a Utile aiild, infant, babe : na-
tura movet infantero: infantibus parcere, Gs.:
rusticus, lu. : infantumque animae flentes, Y.:
formosissiraus, 0. : in utero matris, L. — Ofati in-
fant, infaniine: Pectora, O. : os, O. : umbrae, of
departed vtfants, 0. — Childish, siUy: ilia omnia
fuere infantia.
Infantia, ae,/. [infans], inability to ^jeak, vmnt
of eloquence: iiicredibilis. — ChUdhood: nostra, la.
— Second childhood, childishness : madidi nasi, lu.
iniatud, — , — , Sre [* in-fatuus ], to make a
fool of, if^atuate: homiaem meroede : nemineoL
409
inftto
m^Komltam, adj.^ of til qtm^ imfoftWMte^ tm-
propiiimm: puppea, V.: gradus, O.: dies, Ta. —
Ot penonSytm/orhmaU: beUi8,Ta.
infeotor, oris, m. [2 FAC-], a €fyer.
1. infeotiu, atiy. [2 iu+factas], not done^ wi-
vrouffM, unmade^ uneUme^ unaccompUthed^ unfin-
uked: pro infecto haberi : omuia pro infecto sint,
be regarded, L. : infectttm reddet quod, etc., undo^
H. : infectjl pace dimissi, wUhiAa Maimng^ L. :
satis det damni infect! ei, qui, etc., anticipated:
infectU iis, quae agere destinaverat, Ca. : inlectft
re abire, t/ieir work undume^ L.: injfecto negoUo
reTorti, dteapppirOed, S. : ai^ntum, uneoinad, L. :
facta atque iofecta, i. e. true andfatMe^ V. : infecta
penaa reponunt, unfiniehed^ 0. — Impoesible: nihil
iam infeiftvih'MeteUo credens, S.
2. iideotaB, P. of Inficia
ioiecaiidltaa, fttia,/. [infecnnduB], im/rtit</iJ-
nets : terrarum, Ta.
in-faoimdaB, adj., tmfruU/ul: ager arbore,
S. : Sponte sua quae se tollunt . . . Infecunda, Y.
infelioitaa, fttis,/. [infelix], imttek, miefor-
tune: quid hoc inf elicitatis ? T»: tua: gravior, L.
infSlioiter, adv. [infelix], unhappily, un/artu-
naidyx fit mihi obviam, T. : tentata res, L.
in-lellz, Icis, a^, with eomp. and mp^ unfruiU
ful, not fertUe, barren : lolium, V. : tellus f rugi-
bus.V. : foliis oleaster, V. : arbori infelici suapen-
dere, hang on the aceurted tree, hang, crucify, L. —
Unfortunate, ill -fated, unhappy, mieerahle: adu-
leacentulua, T. : ego, S. : crux infelici oomparaba-
tur: homo infelicisaimus : animi Phoenissa, V. :
faber opens summa, H. : Infellx, qui non Andierit,
etc., V. : infelicior domi quam militiae, L. — Cave-
ieg mirfortune, unlucky, ealamiioue: Erinya, 0. :
meA,propheteat of ill, V. : erga plebem atudium,
L : paupertas, In. : alqa rei p.
QnfenaeX odv, [infenaua], tnth hoeOUty, bitter-
ly: inyectos, Ta. : laocrati adveraatoa infenaiua :
iofenaiua pagnare, L.
infinao, — , — , ire [infenaua], to treat in a
hottile manner, ravage: hello Armeniam, Ta. — To
be hoetUe: quasi infe«aanttbiis Dia, Ta.
Tnfensoa, adj. with eomp. [FEN-], hostile, inim-
ieoL, enraged: Me infenaua aervat, T. : infenso
animo Tenire: ignia, Y.: mentea mihi: Drances
TamOfY. : infenaioriboa in ae quam in illam iudi-
ctba8,L.: ad infenaiua aerritiam, Ta.
iafefdo^ — , — , ire [1 in+farcio], to ttuff in,
forte in : infeiviene verba,
infeii, onim, aee inferua.
infeilae, &rum, /. plur. [inferua], eaerijieet in
honor of the dead: Inferiae cadunt dneri, O. : cui
inferias adfernnt : Abaenti ferat inferiaa, Y. : ne-
potea Rettttlit inferiaa lugnrthae, H.: minibus
dare, 0.
inferior, ina, adj. [eomp. of inferua], lower, fur-
ther doum : apatium, Oa, : locua (opp. superior) : In
inferiua ferri, downwarde, 0. : Africae pan, i. e.
nearer the am, S. : caelum aidet inferiua mari, H. :
effigiea, emaller, H.— F i g., eubeequeni, later, latter :
aetate inferiorea paulo quam luliua: inferioria
aetatia eaae. — Inf erior, lower : genua hominum:
ordinea, Ca. : dignitate, gratia non inferior, quam
qui, etc. : naFium numero, Ga. : hoc ipso inferiua
ease suum foedua quam ceterorum : in iure civil!.
— ^Aa eubet. : inferiorea extoUere : aupplices infe-
rioreaque : non inf eriora aecutua, naught inferior^
Y. : hia non inferiors ioqui, Uee proud (worda), 0.
inferiiifl, aic{j. \neut. of inferior], lower, further
dawn: Inferiua *terraa (cremabia), too low, 0. : in-
feriua aula fraternoa currere equoa, 0. — With
quam,0.
infemilA, adj. [inferua], lower, under : aeae in-
femia de partibus erigit Hydra: atagna, L. — Un-
derground, of the lower regume, infernal : auperi
infemique di, L. : rex, Fluto, Y. : gurgea, 0. :
aapectus, revolting, Ta.
in-fero, intuU, inlfttua (ill-), Inf erre, to bring in,
introduce, bring to, oarry in : nihil pati vini inferri,
be imported, Ca. : peregrinoa pecunia mores Intu-
Ht, introdueed^ lu. : pedem, nuike an entrance : hue
pedem, H. : greasfls, Y. : ilium in equum, set upon,
Ca. : Scipio lectioala in aciem inlatua, L. : deoe
Latio, Y. : ratea arria, Y. : Ignem gentibua, H. :
Bcalaa ad moenia, set against, L. — To bring ^or
burial, bury, inter: alienum. — 7h bring agatnst,
direct, wage, throw upon : hoatibus inlatus, Ta. :
ae atupentibua Romanis, L. : an manu stipata In-
ferar? Y. — Freq. in phraaea, with signa, arma, W-
lum, gradum, or pedem, to make an attack : conver-
sa aigna in hoatls inferre, wheel abo^U and attack,
Ca. : trepidantibua inf erunt aigna Roman!, L. :
aigna patriae urbi : aigna inferri iubet, N. : arma
In Italiam, invade, N. : pedem, advance, L. : hel-
ium, make war wxMh: helium inferre . . . inlatum
defendere, invade . . . r^ invasion, Ca. : helium
contra patriam : arma, begin hostilities, L. — With
se, to betake oneself, repair, gg into, enter, present
oneself: ae ipae inferebat: Talia ae infert, marches,
Y. : hoatem r^ ae, Y. : mediam ae matribus, Y. :
ae in periculum capitis, eigDOse oneeelf: ae in me-
diam oontionem, L. — Of fire, to throw tqjon, apply,
set: aggeri ignem, Ca.: tectia et tempiis ignis in-
ferre conati aunt^Tb offer, sacrifice, render: An-
chiaae honorea, Y. — In an account, to give in,
enter: aumptum civibua: ralioneB falsas. — Fig.,
to bring forward, adduce, introduce, produce, make,
excite, occasion, cause, injtiet : iniuriam, Cs. : in re
aeveri aermonem : mentionem, mention, L. : aliua
aliS eaosi inlati, ««^i|g^^.^'^o«,^|fjg{^C.:
iB§9mM
410
iniuriiB in Bocios inferendU: pericalura eivibua:
sibi dedecuB, 0. : more inlata per soelos Isdem :
peatileDtiam agris, L. : impeditU Tolnera, wmnd,
Cs. : aliis proditiouU crimen. — To condudt^ i^^f^t
draw an inftirtMt,
inlisnui^ adj. with comp. (see Inferior) and tim.
(see infimua and Imas) [cf. infra], hdfm^ beneath,
underneath, lower: ut omnia snpera, iufera, vide-
remus : mare, t!u Tmcan Sea, — As nibet. n. •• navi-
gatio infero, upon the Tuecan Sea (opp. superum,
thB Adriatie). — Underground, of the lower world:
dt, T. : ad inferos (deos) pervenisse. — Plur. m. as
eubet., the dead, eltadet, inhaUiante of the lower
world: apud inferos: ab inferis exsistere, to riee
from the dead^ L. : ab inferis excitandus, to be
raited from the dead: ad inferos poenas luere, in
t/ie infernal reffumt: nee ab inferis mortuos exci-
tabit, i. e. ^seak in the peraone of tlu dead.
in-fervesco, f erbul, ere, inch, [ in-ferveo ], to
boil, stew, eimmer : Hoc ubi inferbuit, H.
iDfestOb adv. with comp. and eup, [ infestus ],
inimicaUy, violently, outrageouefy: quae in nos fe-
cerint, L. : infestius circumscindeiVi L. : infestis-
sime contendere.
infeato^ — , — , are [ infestus ], to annoy, die-
turb, infett: latus dextrum, 0.
infestufl, adj. with eomp. and eup, [P. of * in-
fendo], made uneafe, disturbed, nwteeted, infeated,
unquiet, uneafe : via excursionibus barbaroruro :
omnia serpentibus, S.: sua tuta omnia, infesta
hostium, L. : vita: infestnro agrum reddere, make
uneafe, L. : sibi Teucri, Y. : infestior salus : in-
festior TuUi senectus, L. : infestissima pars Cili-
ciae. — Plur. n, as eubet. : infestis (i. e. infestis re-
busX when in qfflietion, H. — Tfiat renders uneafe,
hoetile, inimical, troubieeome, dangerous: infestis
signis ad se ire^ Cs. : ante vallum infestis signis
oonstatei^e, L. : infestis pilis procurrere, threaien*
ing, Cs. : infesta tela ferre, Y. : infestis oculis
coospici : te animo infestisslmo intuetur : numen,
lu. : regi plebes, S. : provincia victoriae : gens in-
festissim$i nomiui Romano, S. : nautis Orion, H. :
virtntibus teropora, Ta.
infioio, fsei, fectus, ere [1 in+faciol to etain,
tinge, dye, color : (vestXs) quarum gramfnis ipsum
Infecit natura pecus, i. e. whoee wool hoe taken
color from the paeture, lu. : diem, darken, O. : ora
pallor inficit, overepreade, H. : se vitro, Cs. : bamns
infecta sanguine, S. : infectus sanguine villos, 0.
-— ?b infect, etain, spoil : hoc (dtctamno) amnem,
Y. : Pocula, poison, Y. : pabola tabo, Y. : Altecto
infecta venenis, imbued^ Y. — F i g., lo imbue^ in-
struct: infici iis artibus: animos teneros. — 7b
spoil, corrupt, vnfeet : desidift animum : inficimnr
opinionum pravitate : principum vitlis infici solet
civitas : Infectum eluitur soelus (I e. quo se infe-
cerunt), Y. : bland i mentis infectae epistulae, Ta.
iii-fldell% e, adj. with sup., not to he trusted,
unfaithful, faithless: fides infidelidata: qui ante
erant per se infldeies, Cs. : arbitrae, H. : infidclis-
simi ( socii ) : Novis rebus AUobrox, m times of
change, E.
mfideUti% Atis, /. [infidelis], uufaithfulness,
faithlessness^ infidelity: infidelltatis suspicio, Cfl. :
quantae infidelitates in amicis.
infidelitar, adv., faitlUessly, perfidunidy: nee
aliqaid seoatui suadere.
in-fidufl^ adj., not to be trusted, unsafe, faith-
less, treacherous, false : aroici : nihil stabile quod
infldum est : genus Xumidanim, S. : scurra, H. :
pax, L. : gens ad occasiones, Ta.
in-figo, ftxl, ftxuB, ere, to fasten, implant, drive
in, affix .' ferreis iiamis infixis, Cs. : portae infigi-
tur hasta, Y. : signura : infixum volnus, i. e. deep,
Y. : laevo infixa est later! manus, was nailed to,
Y. : sagitta infigitur arbore, Y. : Haerent infixi
pectore voItOs, seated, Y. — F i g., to infix, impress,
imprint: cura infixa animo, Matef.* religio infixa
anitno, L. : Yologesi vetus infixum erat vitandi,
etc, had a settled purpose, Ta.
infimtis or iiifama8» adj. sup. [cf. inferos],
lowest, last (cf. Imus, but of the lowest of several
objects, inflmus is used): radices montis, Cs.:
cum scripsissem haec infima: arft, lowest pari:
sub infimo coWe, foot, Cs.: oollis passiis diciter
CC infimus apertus, at the bottom, Cs. — As subtt.
n., the lowest part, bottom : ooUis leniter ab infimo
acclivis, eU the foot, Cs. : ad infiroum, at the bottom,
Cs. — F 1 g., lowest, meanest, basest : esse infra infu-
mos Homines, T. : quisquam : f aex populi : infimo
loco natus : summos cum infimis pari iure retine-
bat: preoes, most humble, L.
in-findo, fidi, ftssus, ere, to cut into, deaee:
teUuri suloos, Y, : sulcos (in sailiogX Y.
infiiiitifl^ fttis,/. [2 in+finis], boundletsnesi,
endlessness, if^nity: in iofinitatem omnem pere-
grinari (se. animo) : locorum : naturae.
infinite, euiv. [infinitus], without bwinds, without
end, infinitely: ne iuflnite feratur ut flumen em-
tio: quod faeiendum est in perorando, witho^
restraint.-'Wfthout exeqjtum, universally: res in-
finite posita.
infinitid, onis,/. [infinitus], boundlessness, ta-
Jinity : ipsa.
in-finiUUK a^f. with Mmp., not limited, infimte,
endless, boundless, unlimited: altitudo: imperiam:
domini infinite potestate, L. : sin cuipiam nimis
infinitum videtur, too vast: quos erat infinitum
nominare, an endless lank. — Innumerable, countless:
occupationes, numberless engagements, N. : rouUi-
tudo libronim : hominum multitude, Cs. — Mef-
inile: res est infinitior: conexa, indefinite eon-
diitonal sentences. § r^r^r^ir>
Digitized by VjOOQ IC
Inllo
411
inllo
(in-fioX aee infit.
infinnatio, onis, ^. ^
invalidating: Beram ludn
iatioH.
infimie, adv, [infinnn8],/atii//y, «At^Atfy : ani-
Eitarum : ratlonis, refu-
Inflmilt&ik Atis,/. [infirmos], wmt of wtrtn^th^
weakness^ feebUnsn : Taletudinls: eorpom—TTk^
veaieer mz; patiendam hulc iiifinnitati eBt^quod-
cumque, etc., L. — F i g.,/««6/«MM, infirmUjf : Quid
babent infirmitatis nuptiae ? defect, T. : naturae,
S. : animi, want of qni^ : Gallorum, quod, etc,
inconstancy^ Cs.
infirmo, avi, Stus, are [infirm us], to weaken, in-
validate^ d^Mfrcm^ rejfvU, impair , annul: legiones,
Ta. : res tarn levls : ad iudicem fidem teatia : cete-
las (legesX U
in-finniifl^ a<ff. witli eomp, and m^, not strong,
weak,feebl€y infirm : vires : oorpua annia, S^ : claa-
sia: ovea, H.: ex gravi roorbo, iil: infirmi ad
reaiatendum, Cs. — F i g., weak^ mperttiticmn, fmtil-
hnimaus, tneonttant, light-minded: animus, Cs.:
sum pauIo infirmior, U.: quorum concursu ter-
rentur infirmiores, Cs. — Of no weiglU^ teeak, trivial,
inconcluaive^ invalid: nuptiae, T. : ad probandum
res : cautiones : infirmiore vinculo (amicitiae) cou-
trahi, L. : de causis condemnatua infirmissimis.
in-fit; defect., begim : ita f arier, V.— jSScp'iu to
tpeak ; hla Tocibus infit, V. : ita Tullus inht : Ro-
mani, eta, L. : ibi infit, se agere, etc., U : causam
scitantibua infit, 0.
(infitiae^ arum),/. [2 in+1 FA-],<fciMW.—
Only ace, in the pliraae, infitiaa ire, to deny :
quod Demo it iufitias, N. : neque infitias eo, nos
dedisse, etc, L. : ille infitias ibit, T. : infitias eunt
mercedem ae pactos, L.
ipfl11#^*^ e^ adj, [infitiae], negative, consisting
in denial: quaeatio.
Xnfitiatid, onis,/. [infitior], a denial.
infitiator, 5ri8, m. [infitior], a denier, repudUh
lor, shtfffler : ille : lentus, a had debtor.
mfitior, itns, irf, dep. [infitiae], not to confess,
to contradict, deny, disown : non inntlando oonfiteri
Tidebantar : cam id posset infitiari, repente con-
fessus est : in quS me non infitior esse rersatum.
— Pass. : Progenies hand infittanda pafenti, O. —
Of a debt or deposit, to deny, Repudiate : quid si
infitiatur?: deposltunf, lu. : prettum, 0.
infunUi P. of infigo.
inflammatio, Snis, /. [inflammo], a kindling,
firing: inflammationem agris inferre. — Fig. : ani-
moram.
in-flanund^ ftvl, fttus, ftre, to set on fire, light
up, kindle: taedas ignibus: urbem: olaasam:
tecia, L. — F i g., to inflame, kindle, reuse, excite :
oontionibtis invidiam senates : inflammari cnpidi-
tate hononnn : animum amore, V. — P. perf. :
inflammatua ad gloriam : libidinibus.
^inflate), adv. [1 inflatus]. — Only comp., haugh-
tily, proudly, pompously : inflatius commemorare,
Cs. : haec perscribebat, with exaggeration, Cs.
inflatio, Onis,/. [inflo], a puffing up, flatulence :
habet infiationem {ts\is), produces ficimenee.
1. inflfitna, a^. with comp. [P. of inflo], swelled
up, swollen^ puffea up: serpens inflato collo: am-
nes, L. — F i g., puffed up, inflated, haughty, proud:
animus : regis pollicitationibus, Cs. : promissis :
iactatione, L. : his opinionibus animus, L. : iuvenis
inflatior, L.
2. inflataji, as, m. [inflo], a blowing in, blast:
(tibiae) si inflatum non recipiunt: prime inflatu
tibicinis. — Fig., a breathing into, inspiration :
divinus.
in-flecto, SxT, exus, ere, to bend, bow, curve, turn
cum ferrum se inflexisset, Cs. : iuflexura
aratrum, V. : sinus ad nrbem inflectitur, curvet :
suo squalore veetros oculos, turn aside. — F i g., to
change, alter, infiect : dicere inflexA (voceX modu"
lated. — To change, infiuenee, affect, alter, pervert :
oorrigendus potius quam leviter inflectendus : hie
sensQSjV.: orationem, sfyfo ; magnitudinem animi,
leesen : preeibus inflectere, be moved, V.
3n-fleta8» adj., unwept, unlamented : turba, Y.
inHezio, 5nis,/. [1 in+FALC-], a bending:
helicis : latenim fortis, vigorous attitude.
1. inflexas, P. of infiecto.
2. inflexas, its, m. [1 in+FALO-], a bending,
curving : vicorum, lu,
infliotuit P. of infligo.
inffigo, 1x1, Ictus, ere [1 in+*fligo; 1 FLAG-],
to dash upon, strike againU : rei p. securim : cra-
tera viro, 0. : puppis iuflicta vadis, T. — F i g. : cum
ex eo ^rerbo) in ipsum aliquid infligitur, w hurled
at. — To infiict : mortif eram plagam ; tibi turpi-
tudinero.
Xn-flo, ftvl, &tu8, &re, to blow into, blow, inflate,
swell: simul influvit tibicen: paulo inflavit vehe-
mentius, i. e. wrote in a loftier style : calamos levls,
V. : (bucina) oecinit inflata receptils, 0. : pellem,
Ph. : illis ambas Iratus hwcosA, puff out his cJueks
at tliem, H. : tumidoque inflatur carbasus Austro,
is sw€Ued,\,\ Inflatus venas laccho, V. — To pro-
duce by blowing, blow: sonum. — To make loud by
blowing : verba inflata, uttered with violeiU breath :
a quibus (modis) aliquid extenuatur, inflatur, is
pitched low or high, — ^F i g., to inspire, encourage,
dale : poetam divino spiritu inflan : spectator se-
dulus inflat (poetam), H. : mendaciis spem regis,
L. — To puff up, infiate: animos ad superbiam,
L. : Crescentem tumidis sermonibus ntrem^H.
Digitized by VjOO vICl
413
inftioatiui
in-fluo, fM, uxuB, ere, to Jlow tn, run in: at
iDfluat in urbis sinQm portus : locos qui In flumea
influit, Gs. : mare, quo Rhenas influit, Gs. : hue
Samris influit, 0. — To Mtream in, tkrw^ tn, in-
vade: infiuentes in Italiam Gallorum copiae. — 7b
make way ffenUy, pour in : in uni venorum animoB,
steal: oratio in sensQs eoram influat
in-fodio, fddl, fouus, ere, to bury^ inter: sqaa-
lentls conchas, y. : taleae in terram infodiebantur,
Cs. : corpus procul ab eo loco, N. : infossus puer,
H.
in-fonnatio, onis,/. [inforroo], a represenia-
Hon, idea^ cotioeption : antecepta animo rei : del.
informatas, P. of informo.
xnfomiis, e, atff, [2 in + forma], wiikoutform^
unformed, ahapele8$: aWeus, L.: materia/Ta.—
Unshapely, misshapen, deformed, distorted, hideous,
horrible : raonstrum, Y. : hiemes, H. : letum, dis-
figuring,Yr. aggeribus Terra, V. : ossibus ager, H.
in-formo, avi, atus, are, to shape, mould, fash-
ion : clipeum, V. : His informatum manibus Ful-
men erat, forged, V. — ^F i g., to constitute, organize :
animus a natura bene inforroatos. — To inform,
instruct, educate: ad indicium M\im,put$ up to:
ad humanitatem. — ^In the mind, to concsiiie,form :
in animis hominum informatae deorum notionea :
quod ita sit informatum mentibus nostris, ut, etc,
the preconception is such, etc. — To represent, de-
lineate, desaibe : in summo oratore fingendo.
in-fortunatas, cuff, with comp,, unfortunate,
ill-starred: senex, T. : nihil me infortunatius.
infortunitim, I, n. [2 in+fortuna], a misfort-
une, calamity: ferres infortunium, toouldst come
badly off, T. : habiturus infortunium, L.-^Ptur. :
tua me Inedent, H.
inlosatui, P. of infodia
1. infra, adv, [for infers, sc. parte], on the under
side, bdovB, underneath : infra nihil est nisi mor-
tale: partes eae, quae sunt infra quam id quod
devoratur : infra Quam solet esse, 0. : exemplum
infra scriptum est, S. : onerariae duae . . . paulo
infra delatae ennt, further along, Cs. : mare quod
adiuit infra, he.onthe South, V. : prope me Viscus
et infra Varius, below (at table), H.
2. infra, ^a^. with ace, [1 infra], below, tmder,
^ beneath : infra oppidum : infra caelum nox cadit,
Ta. — Of time, later than : Homerus non infra
superiorem Lycurgum f uit — Of size, smaller than :
mognitudine paulo infra clephantos, Cs. — Fig., be-
low, beneath, inferior to : infra esse infimos omnls
Homines, T. : omnia infra se esse iudicare : Lucili
ingenium, H.
infraotio, onis,/. [1 in+FRAC-], a breaking,
weakening: SLU'imi, deq>ondency,
Snfraotus, acfj. [F. of infringo], broken, ex*
hausfed, weakened, subdued: infractos antmos ge-
rere, L. : oratio, L. : fama, injured, V. : Latini,
broken, Y.— Of speech : Infracta et amputata lo-
qui, €Usconnectedly.
ui-irmffiiB,e,atfi., strong, unwearied: voXfO.
Jin-fromo), ul, — , ere, to make a noise, ^rowl,
ow (wAj psrf)\ infremuitque ferox, Y.: quo-
tiens Lttcilius Inf remoit, raged, lo.
1. in-frenatus, adj., without a bridle : equites
infrenati, on unbridled horses, L.
2. infrenatoa, P. of infrena
( in-frendo, — , — , ere ), to gnash, — Only P.
praes, : dentibos infrendens gemitn, Y.
fwfrania, — , a^, [2 in+frenum], without a
bridle,.tmbridUd : equa8,Y.
in.fr end, — , fttus, ftre, to put on a bridle, fur^
nish wiih a bridle, bridle, harness, curb : non in-
f renatos eqnoe habere, L. : curriks, to harness ths
horses to, Y.— -F i g., to curb, restrain .* inf renatos
oon0elenti& scelenim.
infreniia, adj. [2 in+frenum],imMdZecf .* Ko-
midae, riding wtthimt bridles, Y.
in-fre^ aens, tis, adj, with comp. and sup., not
crowded, tn small numbers : copiae hoc inf reqoen-
tiores imponuntur, tit smaller numbers, Cs. : sena-
tus, with no quorum : causa, thinly attended : in-
f requentissima urbis, the least popXUons parts, L :
signa, wiih few followers, L. : sabini inftvquentes
armati,/(no of them armed, L. : sum et Romae et
in praedio, with few attendants: pars (urbis) in-
freqoens aedtfieiis,L. — ^In time, rare, infrequest:
deorum coltor, H.
Ih-freqaenUa, ae,/., a small number, thinnm,
scantiness : nee agi quicquam per infrequentiam
poterat senatQs, want of a quorum, L. : summi
infrequentia (sc senatOs): locorum, lonelinsss, Ta.
infringo, frCgl, friU^us, ere [ in + franco], to
break off, break, bruise : infractis omntbos bastis,
L. : infracta tela, Y. : Tiolas Liliaque, O. : quibos
(liminibus) latos, 6rvtM on <A« threshold, H. : in-
fraotus remus (broken, to the eye). — To infUet:
Homini oolaphos, T. — ^F i g., to break, subdue, over-
come, cheek, weaken, mitigate, assuage : ut vis mili-
turn inf ringeretur, Cs. : florem dignitatis : animos
eorom, L.: infractae ▼ires, Y. : fortia facta soil
modis, tPMibm, 0.: neo fatis infracta (luno), op-
peased, Y. : inf ringitur Ule quasi verborom am-
bitus, is broken off,
infroos, ondis, a4}, [2 in+frtms], without fo-
liage, destiiuU of trees : agri, 0.
in-fraotnosna, adj., firuiiless, unproJUable:
militia, Ta.
in-fuoatoa, a^f., painted over, varnished : vitia,
faults (of style) hidden bsfiornamei^i i i>
Inlala
418
incwo
inliila, ae,/. [2 FAL*], a band, bandoM : in in-
f uUs rem depingere. — A taered fi&d (a woollen
band, white and red, worn upon the forehead by
priests, victiiss, and sappliants, as a badge of con-
secration): aacerdotes Gereria cum infulis: sacer-
doB Infula cui redlmibat tempera, Y. : cum infulis
suppUoefl manOs tendunt^ Gs. : velata infulis na>
TIB, L. — A murk of di$tinctum, hadg€ of honor :
his infulis imperi Tenditis (state lands).
in - fdndo, ftldl, f&sus, ere, to pour tvi, pour
upon : in ali(}yiod yas ea : oleum extis, V. : ani-
mas forraatae terrae, i. cpecple^ 0. — To pour out,
adminUUrj preBent : filio veiienum : tibi poculum,
H.: iomentis hordes, IxL^Topour €ui,eatt^ tkrmo ;
Nix inf usa, Y. : Goniugis Infusus gremio, Y. : ob>
ruebatur (navis) infoso Ignt, L. : umerls infusa
capillos, *pread over, O. — To prmt tfi^ crowd, in :
Infusus popolus, Y. : agmina infusa Graecis, Gu.
— To mix, mingle : in alienum infundi genus. —
F i g., to pour into, spread over, commumcaU, tm-
part: orationem in aurlB tuas: vitia in civitatem.
in-faood, &tI, fttus, ftre, to make dark^ darken,
obicure: vellera, Y. — Fig., to obecure, nUly, cor-
rvpt. stain: nee eos aliqua barbaries infoscaverat,
tomtpted their ^eth: sanie infuscatur harena, Y.
in-la8Ci8» P. of infundo.
in-gemino, avi, fttus, Are, to redouble, repeat,
reiterate: dextrft ictQs, Y. : vox adsensu nemorum
ingeminata remugit, Y. : Me miserum ! ingeminat,
0. — To redouble, multiply, be redoiMed, inerecue:
ingeminant austri, Y. : clamor, Y. : curae, Y.
ingeimsoo^ — , — , ere, inch, [ingemo], to utter
a groan, heave a ngh, groan over : pueri non inge-
miscunt: qnantum ingemiscant patres nostri, si,
etc, Lu: in quo tu ingemiscis: ulli malo: (luce)
repertfl, Y.: Dolabellam : ingemisoendum est,tl ie
deplorable (with aee. and injin,),
in-gemo^ nl, — , ere, to groan over, tigh at,
Ttioum over^ lament, bewail, mourn, groan, wril:
tuom interitnm, Y. : in aliqua re : genitoris amo-
re, Y. : cuius morte ingemuit rex, Gu. : cuius (ur-
bi8| minis, L. : aratro, Y. : laboribus, H. : agris,
fM-work,TeL,i ingemuit solnro, O.
In-generOb avi, fttus, ftre, to implant, engender,
produce: amorem in eos qui, etc. : haec astro in-
generata, i,e.bg desting: non ingenerantur homi-
nibns mores. — 7b generate, create: animum esse
ingeneratum a Deo.
ingenioae, adv. [ingeniosus], aeutelg, uittUy,
ingetwnulg: nihil (ezoogitat): electas res conlo-
care,Iu.
ingeniosafl (Ingenn-), adj, with eomp. and
W. [ingeninml/ii// of inteUeet, mperior in mend,
able, inteOeeiual, eUver, ingenious : adulesoens : quo
quisque est ingeniosior : homo ingenkMissimus : in
paenM, 0,-^ Adapted, apt, JU: defensio: vox mu-
tandis ingeniosa sonts, 0. : ad segetes ager, 0.
ingenitost adj. [P, of ingigno], innate, inborn.
ingenium, 1, n. [1 in + GEN], innate qualUjf,
nature, temperament, constitution: locorum bonii-
numque in^enia, L. : arvorum, Y. : ferae bestiae,
praecipitia ingenia sortitae, Gu. — Natural disposi-
tion, temper, character, bent, in^ination : est inge-
nio bono, T. : In liberos lene, T. : inverecundmn
antmi : vera loqui etsi meum ingenium non mone-
ret, L. : redire ad ingenium, natural bent, T. : Yol-
seis leratis metu suum rediit ingenium, L. : yirile,
S. : mitis ingeni iuvenem, L. : temperare suum,
temper, L. : elusdem ingeni est, tradere, etc. — Nat-
ural eapaeUy, talents, parts, abilities, genius : quid
abest homini ? an ingenium ? : ingenio abundare :
excellens ac singulare : praestantissimum : durum,
H. : in promptu habere, S. : celeres ingeni motQs :
vigor, O. : docilitas, N. : qui ingenio parum pos-
sum: ingeni aouendi causa: ea Testris ingeniis
committo : ingenia ad intellegendum aptiora. — A
nature, character : ut owgistratus mansueto per-
mttteretur ingenio, L. — A gemus, man of genius,
clever person : excellens : id in magnis ingeniis
plerumque contingit: idem ad res diversissimas
habilius, L. : Praemia ingeniis posuere, i. e. poets,
Y.
Ingens, tis, adj. with comp. [2 in+GE^-], not
natural, immoderate, vast, huge, prodigious, enor-
mous, great, remarkable: agere gratias mihi In-
gentls, T. : magnitude corporum, Gs. : praeda :
pecunia, exorbitofd : aes alienum, S. : pinus, H. :
telum, Y. : gloria, L. : flagitia, T. : vir famft in-
gens, ingentior armis, extraordinary, Y. — F i g.,
great, strong, powerful: virtus, S. : ingentis spiri-
ttis vir, L. : Gui genus a proavis ingens, Y.
ingenuib adv. [ingenuus], as becomes his birth,
liberally, frankly : educatus: confiteri.
liigeiliiiti% fttis,/. [ingenuus],/m birth: ius
ingenuitatis. — Fig., generosity, ingen%tousnets,
frankness: prae se probitatem quandam et ioge-
nuitatem ferre : praestare ingenuttatem.
ingenmu, <m&'. [1 in + GEN-], native, indige-
nous: tophus, ln.^Natural: color, Fr.-^J^'ee-bom,
of free parents: mulieres: duobus ingenuis ortus,
L.: parenteSyH. — Subst.: quid est turpius inge-
nao, quam, etc : ingennam naetus es (sc. uxorem^
T.-^Jjike a freeman, noUe, vpright, frank, candid^
open, ingenuous : nihil apparet in eo ingenuum :
vita : Ingenui voltOs puer, lu. : aperte odisse ma-
gis ingenui est, quam, etc : ingenuum volpes imi-
tata leonem, H. : vires, tender, 0.
iii*gero (imper. inger, Gt.), gessi; gestus, ere, to
throw in, pour in, heap upon: quioquid vinei olei-
que erat, oribus ingerebatur, Gu. : ingesta est in-
sula membriSy 0. : aloui calicei aimfiqf^j Gt.-
(fg?V5»?5§;^'
414
To injticty hurl, eatt, throw upon^ amaU wUh: pug-
nos ID ▼entrem, <fai/, T. : lapides, tela, S. : hastu
in tergum fugieiiUbii% Y.: saxa tn.subeantu, L.
— Vig.j to pour forth^ utier laviaMy^ load with:
mala malta, T. : pueris con? ida, E, : Terbonim
quantum voletts, L — To force upon, load with,
lavUh: huiusmodi recuperatores ( Agyrinensibus) :
bis se Ingerit (Fortana), lu.
{in-t^ipxb), genuT, genitus, ere, to implant^ en-
gender: cupiditatem homini: animaatibas conser-
Tamil 8ui custodiam.
inglorliM, adj, [2 in + gloria], without fame,
unkonored, ingloriom: qui sunt ioglorii: vita:
parma albia. ineon^pieuom, Y. : militiae, Ta. : re-
meabo inglorius, witfiout trophiee^ Y. : inglorium
arbitrubatur (with inJUu), Ta.
iiiglavie% — , aee. em, obL %,f [GYOR.], the
crop, maw : hie piBcibus atram ingluviem explet^
Y. : parentis stringere Inglune rem, gluUom^, H.
ingrati^ e^dv, [ingratoB], umplea»atUhf : Sunt
quibua Ingrate indulgentia serFlt, O. — Umthank'
fully, ungratefulfy: neoessUudinis nomen repa-
diare.
ingratifiooa, adJ, [ingratus + 2 FAG-], un-
thankful, ungrateful: Ai^vi.
in^atiis (T., C.) or inHsratis (a, X.), ado,,
without thaftke, unwilUnfflif, involuntariltf, on com-
pultion : coacta ingratiis, T. : ingratiis ut dor-
miam, T. : nisi plane eogit ingratiis : dicent quae
necesse orlt, ingratis : ad depugnandum oogi, N.
in-gratU8» a<fj\ with eomp. and sup., unpleatant^
di*agreeabU, unaeceptabU: litterae: labor, S.: lo-
cus, O. : oratio Gallis, Ct. : Yeneri superbia, H. —
Unthankful, ungrateful: in te : in deeerendo : in
referenda gratia, Cs. : quid esset ingratius quam,
etc.: ingratissimi elves, Cu. : salutis,/oriM'eM)'oa-
Uon, Y. : ingluvies, 1. e. tntatiabie, H. — Thankleti,
bringing no thanks, unprofitable, unacknowledged:
isnoscea tamen Post, et id ingratum, wUl g&t no
Winks, T. : ad volgua iadiciom, L. : pericla, Y.
in-gravefloo^ — ^ — ^ ere, inch, [ingravo], to
grow burdensome, be wearied: corpora exercitatio-
num defatigatione IngraTescunt — 2b tncmife, be
aggravated, grow worse: morbus ingravesoens : in*
gravescens aetas: in dies, becomes oppressive: an-
nona ingravesoero oonsuevlt, to grow dearer, Cs.—
1\> grow in importance t hoc stadium oottidie in-
gravescit, becomes more engrossing.
in-gravo^ &vl, fttus, ftre, to weigh down, oppress,
molest : annis ingravantlbus, Pa. — To render
worse, aggravate : ingravat haec Dranoea, Y. : meos
casas, 0.
ingredior, essns, I, dM, [1 in+gradior], Is ad-
vance, go forward, mareA, proceed: si stae, ingre-
dere; si iiigrederis, eurre : Ingredere, o ductor, v. :
pedes per nives et glaciem ingredi ooapit, Gu. :
tardius: qnlconMiafl^ O. : 8o1o,L. : Testigiis patris:
per titukM taos, O. — To go into, enter : in tem-
plum : in castra, L. : mare, T. : Kwnidiam, 8. : iter
pedibos : cariam, L. : lucom, Y. : intra fineni eins
loci : caatris ingressns Etmscia, Y. — Vlg., to enter
t^Mfi^ engage in, begin, undertake, applg oneself to:
in vitam tamqaam in viam : in sermonem, Gs. :
viam Tivendi: dispntatiooem meeum: magistra-
tum, S. : restigia patris, foQom, L. : ad discendum :
ad ea quae voltis : eas res mandare monumentis :
aliquid describere : versare dolos, Y. : Sic contra
est ingressa Yenus, began (to sp^), Y. : tibi res
antiquae laudis Ingredior, Y.
IngraariS^ onis,/. [1 in +GRAD-], a gov^ into,
entering : fori, eHtramoe.-^-Oi speech, a beginning,
eaotrdium: in oratione moderata.
1. ingramiM^ P. of ingredior.
2. ingreasaSk Qs, m. [1 in+GRAD-], an ad-
vancing, walking, gait: ingressus, cnrsos, accubi-
tio : prohiberi ingressu, cotdd not stir, Cs. : insta-
bilis, L. — Fig.: ingressQs capere, begins, V.—A
going in, entering: in forum: ingressOa hostties,
inroads, Ttu
ingmob ul) — I «i^ [C^A-I^]f ^ break m, come
violaUtg, assaidt in force, fall upon: fert Ingniere
hoetis, Y. : Italis, V. : si bellom ingmeret, Y. : fer
reus ingmit imber, Y. : ingruere morbi in remiges
coeperunt, L. : ab euniculo ingruens pericnlum, L
Ingfi^n, inis, n. [ANO-], the proin: destillat ab
inguine virus, Y. : Candida snocmcta inguina (Scjl-
la^ Y. : rentrero atque inguina hausit, U — A sueU-
ing, tumor. — The privy parts, H., 0., lu.
ingnrgito^ ivi, itus, &re [ 1 in + gorges 1, to
gorge, stuff: se. — F 1 g., with se,to be absorbed in,
adeket onesdf to : se in flagitia.
in-ga8tatO% atfj., not tasted before: ilia rhom-
bi,H.
in-habiUo, e, a€(j., unmanageable, unwieldj/:
navis inhabilis prope magnitudinis, L. : multitude
ad consensum, L. : hostibas, awkward, Tk.
in-habitabilia» e, ac(f.f unisthabitable : regio-
nes.
in-liaereo^ haeel, haesus, ere, to stick fast,
cling, cleave, adhere, inhere: quorum linguae inhae-
rerent : inhaesuro similis ( canis ), as if about to
fasten on her, 0. : dextram amplexus inhaesit, Y.:
animl, qui corporibus non inhaerent : constantior
quam nova oollibus arbor, H. : ad saxa inbaeren-
tes: in visceribus: in rei natur&: quod (telum)
inhaeserat illi, 0. : umeris abeuntis, O. — ^Flg., to
ding, adhere, engage deeply, be inherent, be dosdp
connected: opinatio inhaerens : inhaeret in menti-
bus quoddam augurium : virtotes semper volupta-
tibus inhaerent: Voltibna tnis, gass upon, O.
inhaaraaoo^ — , — , ere, intA. [ inbaereo ], to
416
inieotus
obi ignis hostium inhaeresoeret, G8.-*F i g. : poe-
tae inhaerescant penitas in meniibus.
in-bald^ ft? I, — j ftre, to breathe upon : nobis
popinam, the tmdl of food thai hat been eaten.
infaibed, ul, Itus, ere [1 in +habeo], to hold in,
hold backy keep back^ reairainj eurbj check : tela, Y. :
frenoSy L. : craorem, 0. — To row backwarde: cum
inhiberent Rbodii, L. : remis, Cu. : retro narem,
L — To elop rowing: cum remiges inhibuenint,
retinet naTis motum. — To restrain, hinder^ pre-
ttnt : te : iropetum victoris, L. — To exercvte, prac-
tiet, perform^ uee, oop/y, inflict : imperium, L. :
damnum, L. : coercitionem, L. : imperinm iii dedi-
tos, L.: eadem supplicia nobis: inhibito modo
potestati, L.
InhlbitiOi 5ol9,/. [inhibeo], a reversing: re-
migum, rowuig backwarde.
iii]ilbitiifl» P. of inhibeo.
in-hid^ avi, fttns, are, to stand open, gape, gaze^
beamaxed: inhians Cerberus, Y. : attonitis inhians
animis, Y. : uberibua luptnis inhians : posUsiy gape
at^y, — To gaze eagerly y regard longine^g: con-
gestis undique aaods Indonnis inhians, H.
inhoneste, adv. [ inhonestus ], diehonorabfyf
diegraeefuUg : parere divitias, T. : accusare.
inhonesta — i — » are [inhonestus], to dielum-
or^ disgrace .* palmas adeptas, O.
in-honestiM, o^^'. with sup,^ tUshonorable, die-
jneefyl^ shameful: ignot& matre, H. : Tita, S.:
mors, L. : Tolnus, Y. : lubido, S. : homo inhone-
stissimus. — Uhssemlg, repulsive: meretrioes, T.
in-honorattui, adj. with eomp. and sup., im-
honored, disregarded: vita: inlronoratior trium-
phnsjL. : dea, 0. — Without reward, unrewarded:
regem inhonoratnm dimittere, L. : gentium inho-
noratissimi post Tictoriara, L. : nos, O.
in-honomfl, adj., unsighUy: signa, defaced,
Ta.
in-horreo, — , — , ere, to stand erect, bristle:
baud secus qnam ratio saepta inhorrerai aoies, L.
in-horresoo, ul, — y ere, inch,, to stand erect,
bristle up, rise in points, roughen, ruffle: inliorre-
scit mare : inhorruit nnda tenebris, Y. : aaobilibUs
vepris inborrait Ad ventos foliis, H. : aper inhor-
niit armos, bristled up, Y. — To move tremulowly,
^uiser, diake, shudder, tremble: pennis agitatus
inhorruit aer, O. : domus principis inhorruerat,
Ta. : horum severitatem.
in-hospltalli^ e^ adj^ inhospitable: Caucasus,
H.
inhospitilitifl^ Atis, /. fuhospitalis], inhospi'
tality.
in-hoflpitiis, ae(;., inho^jitable: teota, 0.:
8&xa, Y. : tesqna, H.
inhumine^ adv. with eomp, [inhomanus], crtt^-^
ly, inhumanly: cruciat adulesoentuluro, T. : inhu-
manius dioere.
inhamaxdt&B, Atis,/. [ihhumanusl, inhuman
conduct, barbarity : immoderata. — Incivility, rude-
ness, brutality: quod ego non superbift ueque
inhuroanitate faciebam: omni aetati roolesta. —
Uhkindness, disobligingness: nulla iuhumanitatis
culpa. — Niggardliness (opp. prof usae epulae)^
Inhiimfiniter, adv. [inhumanns], undvUly,
discourteously: fecisse: respondiL
in-humimis, adf. with eomp. and stip., rude,
savage, barbarous, brutal, inhuman : quid tarn in-
humanus, qui, etc. : tox : scelas, L. : tesUmentmn,
unjust. — Unpolished, unsocial, uncivil, without cult-
ure, unmannerly, ill-bred, coarse, brutal: quis cou-
tumacior, quis iuhumanior : nee inhumani scnes :
neglegentla : Camena, H. : homo inhumanissimus,
T. : aures, tmcw/^tvo^eef .* \oc\ia, uncivilized.
ia-hxauL^OBtUedniried: nee inhumati nee de-
serti : Coniunz, Y.
in-ibi, adv., therein, in that place, there : su-
perbia nata inibi esse videtur (i. e. Capuae). —
Fig.: ant inibi esse, aut iam esse oonfectum, jiw^
at hand,
inioio (ini{ci5), ied, iectus, ere [1 in+iacio],
to throw in, put in, hurl upon, put on, east on, set
into: domus ardebat ignibns iniectis: eo militi-
bus iniectis (i. e. in navis), Cb. : dextram accenso
foculo, L. : iniecto ter pulvere, H. : ignis tectis,
L. : mihi terram, bury, Y. : se in medios hostfs :
sese medium in agraen, Y. — To form by throwing,
heap up, build: velut aggere aut ponte iniecto,
L. — To insert, build in: eo super tigna sesquipe-
dalia iniciunt, Cs. — To put on, throw over, impose,
ofiply: inici catenas imperat: eique laneum pal-
lium iniecit: braecbia caelo, i. e. aUack, 0. : ipsis
ex vincula sertis, Y. : iniecti nmeris capiili,/a//tn^
over, 0. — In the phrase, manum inioere, with
dai., to lay hands on, seize, take possession of:
▼irgini, L. : ipsa mihi Teritas manum inicit, i. e.
checks: Iniecere manum Parcae (ec. iuveni), V. —
F i g., to bring into, in^re, suggest, impress, infuse^
occasion, cause : teri-orem mortis: cunctationem,
L. : Btimulis iras, Y. : scrupulum homini, T. : tu-
multuro civitati : studium pugnandl exercitui, Cs. :
▼obis causam deliberandi, ^misA ; plaga iniecta
petitioni, given : puellis curam, H. : in alqd se ini-
ciens animus, dwelling on. — To throw out a hint,
mention, suggest : Bruto cum saepe iniecissem de,
etc: meum nomen imperitis: mentio de furtis
iniecta, H.
inicnflk see inlquus.
inieotu^ P. of inicio. (iniioio), see inido.
(inieotlUiX Us, m, [inicio], a easting on, throw-
ing over. — Only M. : muUae Testis, Ta.
Digitized by VJiOOQlC
416
ininoco
Inimloa, adv, with compk and wp, [iDimicus],
aa an entmy^ inimiedUy: teoam agere : insectari :
iDimicius oousulere, L. : inimicissime ooDtendere.
inimicitia, ae,/. [inimicus], enmitt/. hoatilUy:
inimicitia (est) ira ulciscendi, etc. — Usu. plur. :
inimicitias capere in familiam, T. : erant ei vete-
res iniroicitiae cum Rosciis : inimicitias mihi de-
nuntiare: inimicitias rei p. oondonavit: inimici-
tias temporibus rei p. permittere : nobiles inter
eoB, wdl known^ L. : nobilissimae, L. : inimicitias
babebat ex aedilitate conceptas, Ob. : cum illo ini-
micitias exercere, & : mortalea, trandetU, L. : Tete-
res Caesaris, Gs.
inimiod, — , — , ftre [inimieus], to make hoBtiie^
mt at variance: miseras urbls, H.
inimiouSk adj. with comp, and tup, [2 in + ami-
cus], uvfriendlyy hostile^ inimical: capere inimicos
homines, incur the enmity of^ T. : inimicior eram
huic quam Caesari : animo inimico venisse : Pum-
peio, S. : sibi omniB esde inimicos, Gs. : Hannibnl
nomini Romano, N. : Dis inimice senez, hateful, H.
— As nibst.^ an enemy ^ foe : populi B. inimici; Gs. :
quis plenior inimicorum f uit Mario : tamquam ini-
micum insectari, h. : eaiusquam : inimictssimua
suus, Am greatest enemy : auimorum motQs inimi-
cisaimi mentis tranquillae. — 0/ an enemy, hos-
tile: nomina, V. : insigne, ipoiU of a vanquithed
foeyY. : inter omnia Inimica infestaque, L. — Hurt-
ful^ injuriouMy damaging: (naves) aocipiunt inimi-
cum imbrem, V. : lux propinquat, un/avorable, Y. :
odor nervia, H. : nee quidquam inimidus qaam
ilia (oratio) veraibas.
Inique, ad». with eomp. and tup, [iniquus], un-
equally : Quam inique oomparatum est, T. : ini-
quius Gertatio comparata, more uneqwUly mailed,
T. : iniquissime oomparatum est.— Fig.,tin/aiWy,
w^ustly: damnati: occldere, L.: paoisd: locum
immeritum causari, H.
Iniquitmfl^ fttis,/. [iniquus], inegualityy uneven-
neee : loci, Gs. : in talibus iniauitatibus locorum,
L. — Fig., unfavorahUneeey aifflcultyy hardness:
loci, L. : rerum, Gs. : temponim. — On^aimess^ in-
justice, unreasonableness: praetoris, S.: iudici:
iniquitatis condemnari, Gs. : vestram iniquitatem
accusatote, unreoBonalde demands: deClm, L. : ad
obtinendas iniquitates, enforcing unjust meaaures^
To.
iniqutia) adij, with eomp, and «i^ [2 in +
aequus], uneven^ Wanting ^ ateep : puppis dorso dum
pendetiniquo, y.: subire iniquo ascensu, L. : locus
iniquor, Gs. : mens, 0. — Unequal, iU- matched:
pugna, y. — Sxeeaaive: onus, L. : iuiquo pondere ra-
stri, y. : sol, oppreaaive, y. — Deficient^ inadequate :
spatium, too nenrrowy Y. : ventres modio oastigare
iniquo, with short meaaurcy lu, — Unfavorable, die-
advantageouaf dangeroua: iniquissimus locus, Gs. :
litus, H. : tempus, lu^Hurifidy injunoua, unfortu-
nate: consilia cum patriae turn sibi capere, N.:
casus, miafortune^ Y.-^Unfair, unjuat : patres in
adulesoentis iudioes, T. : quid hoc iniquius dici po-
test: pax,y. : leXfH.: quis iniquae Tam patiens
nrbis, ut, etc., lu. — ha atAat. n. : num iniquom po-
stulo ? T. : iusto secemere iniquum, H. — Inimieal^
hoatUe, adoerae, unkind t quae nunc in me iniquast,
T. : caelestes, O. : te animo iniquissimo intneri :
iniquissimis verbis oonflictari : fata deam, Y. : se
fati dixit iniqui, child of misfortune^ 0. : homines
omnibus: vitiis, H. — ^As ««63rf. m., an enemy^foc:
nonnulli nostri iniqui : omnibus iniquissimis meis.
— Unwilling, impatient, discontented: istnc Urn
iniquo pati animo, T. : iniquissimo animo mori :
iniquae mentis asellus, H.
initio, ftvl, fttus, are [initinm], to begin, initiate,
consecrate, admit: Ubi initiabunt* ( puerum ), T.:
initiari eo ritu Gereri : initiari Baoclus, L.— Fig. :
quae (sioa) abs te initiata sacris.
initinm, 1, n. ri ln+1 1-], a going in, entranee:
Remorum, I e, of the country, Gs. — ^F i g., a begin-
ning, commencement: Narrationis, T. : anooram,
Gs. : bonis inltiis orsus tribunatns, tristis ezttos
habuit cousulatus : belli, S. : dicendi initium sa-
mere : initium fugae factum a Dumnorige, was the
Jirat to flee, Gs. : caedis initium faoere a me: quod
ab initio petivi : querellae ab initio tantae ordien-
dae rei absint, L. — AW,, sing, aimerb., in the begin-
ning, at Jirat : tametsi initio laetus, tamen post-
quam, etc., atjlrat, S. : initio locum tenere, Gs.:
dixi initio, iudioes. — Plur., cotutUuent parts, de-
ments : tnitia, et tamquam semina, nnde essent
omnia orta. — FUtt principles, elements: ilia initiA
matiiemaUoorum : operum initia tradere, Cs.—
Autpieea: novis iniUis et ominibus opus est, Le.
a new reign, Gu. — Secret aaered ritea, aaered myt-
teriea : initia Gereris, L. : mysteria initiaque ut
appellantur : tua, mater, initia, L e. inatrwnenit
ttaed in celebrating the rites, Gt.
1. initDS, P. of ineo.
2. initufli Us, m. [1 in+1 1-], an entrance, 0.
(inimounde), ado. [iniucundus], unpleamtnti4/.
—Only eomp, : res iniucundios acue.
ininoimcHtia, fttis, /. [ iniocandua ], unpUes-
anineaa: ne quid habeat iniucunditatis oratia
in-inonndna, aeff., unpleaaant, diaagreeMe:
minime nobis labor : adversus males, harah, Ta.
in-inngo^ Qnxl, Qnctus, ere, to join, faaten, at-
tach : tignos in asseres, L. : vineas moenibua.--
F i g., to injtiet, impom, enjoin, oecaaion, brn^ uptm :
civitatibus servitutem, Gs. : privatis onus, L. : in-
iuriam a nobis repulsam aliis, L. : delectOs, Ta. :
iniuncta militia, L.: quorum (inimicorum) ipse
maximam partem iniuiixerat Gaesari, i. e. who had
become Caeaar^a enemiea on hia aecowni, Gs.
Digitized by V^OOQIC
intamtOA
417
inUbatus
lii-lfiratiui» o^^'., tifuwom, not %tndar caUk : oum
dicit iiiiuntos : iarati inturatique f ugiont, L.
ini^ria, ac,/. [inioriua], an injuatiee, wrong,
outrage, injury, mndis (flhos) carens patria ob
meas iniurias, harth treatmmU, T. : paterna, T. :
iDiuriam sibi imponere: priFataa iniorias uUub
&t, Cs. : in populum R., L. : a praetore iniuriaa
aocipere : imperatoris iniuriaa defendere, Cs. :
Hueboa ab Ciieniscis iniuriis prohibere, protect
from outrage on the tide of, etc., Cs. : neque cui-
qaam iniuriae suae parvae videntur, hit wronge,
S. : Tumi, threatened bg, V. : vos noetrae iniuria
caedis subigat, etc., i. e. €U its punishment, V. :
tontine iniuria cenae? the insult of a dinner, la. :
Helretionim iniuriae popuK R., to Home, Cs. : qua-
rum (mulierumX L. : spretae formae, V. : thalami
Dostri, O. — In lair, wUawfui vioUnee, assault, tres-
pass: iniuriarum mibi scripta dica, T. : iniuriarum
damnatus. — In language, an insult, affront, almse:
meonerare iniuriis,T. — Vfith per: senros abduce-
bat per inimiam, uniustlg, outrageou^g: per sum-
mam iniuriam. — Ail, uf^justl^, undeservedly, cause-
Itsdy, wrongfully: me meis civibus iniuria suspec-
tnm Tidere : non iniuria (gaudebas), T. — An unjust
acquisition .* ad obtinendam iniuriam, L. — A dam-
a^,harm, injury: Curandum ne magna iniuria
fiat Fortibas, lu.
Iniuriose, adv, with eomp, [iniuriosus], ut^ust-
ly^ufdawfuUy : in alqo decemere: tractati.
inimiomUt a^. [ iniuria ], unjuat^ wrongful,
harmful : in proximos : ab invito emere iniurio-
8om esse : pes, H.
ininziuSk ^j- [2 in+iusl, unUnoftd, injurious,
wrongful, unjust: sibi esse mlurius videri, T. : Id
p(»8um ferre quamquam iniuriumst, T. : quia sit
ininrium: indictft causa damnari abaentem iniu-
Hum esse, L.
1. in-iuoMi^ atg^ unbidden, voluntary, ofomis
own accord: cantare Iniussi numquam desistant,
H. : iniussae veaiunt ad mulctra capellae, H. : in-
iussa Tirescunt Gramina, ^n/an«ntf, V. — Flur, n.
as whtL. : Kon iniussa tMXiXi, forbidden themes, Y.
2. (ia>i1lssiu» OsX m., without eommand-^Onlj
obi: iniusau suo et oivitatis, Cs.: iniussu prae-
toria : signa refenint, without orders, L.
fn^fiatf, ode, with «iip. [iniustua], without right,
uiyustiy: facere: totum dueit poema, H.: iniu-
fitia8ime,S.
inlQatltia, ae,/. [iniustus], injustiee, unfair-
ness: iniustitiae duo geaeim sunt. — Severity, harsh-
ness: Eiun ego hinc dad iniustitia mek, f.
iii4tLrtii% adj. with comp, and st^,, unreason-
abfe, unsuitable, oppressive, excessive, improper,
unere, burdensome: iusta iniusta omnia obsequi,
humor yoM in everything, T. : onus : fascis, V. :
8appUcia,S.: faetiu8,L. — Unjust, wrongful: noli
27
tarn ease iniustus: iioverca, V. : arma, L. : iniuito
carpere dente^ envious, 0. : quid autem hoc iniu-
atios qaam, etc : rogatio ininstissima : iniustaque
regna tenebat, usurped^ 0. — ^As subst. n, : lura in-
▼enta metu iniusti, injustice, H.
in-labefaotua (ill- ), adj., unbroken, uninter-
rupted: adfinia vtncula, 0. : oonoordia, 0.
in-labor (111-), lapsus, 1, dep., to flow in, glide
in, fall, sink : Si fi-actus inlabatur orbifl,/a// to
ruins, H. : quo (in storoachum) priroo inUbuntur
ea, etc. : mediae urbi, V.— Fig., to ^ow in, pene-
trate : ad eoe (sensus) : animis nostns, V.
in-laboro (ill-), — , — ^ Sre, to work iipow, work
at: domibus (i. e. aedificandis), Ta.
in-lacesMtus (ill-), adj., unprovoked, unat-
tacked: pacem inlacessiti nutrierunt, Ta. : Britan-
niae pars, undisturbed, Ta.
in-laorimSbilla ( ill- ), e, adj., unwept, nnla-
mented: omnes inlacrimabiles Urgentur Ivocte, H.
— Not moved by tears, pitiless : Pluto, H.
iBlaoximo (ill-), avi, Stus, ire [1 in+Iacrima],
dep.^ to weep over, sorrow for, bewail, lament : qui
dicitur iiilacrimans dixisse: Sic ait inlacrimans,
V. : gaudio, L. : inlacrima patris pestibus : casu,
N. : maestum inlacrimat templis ebur, i. e. the
ivory statues drop tears thereat, V.
ijilaoximor, atus, ArT, dep. [1 in+lacrima], to
weep over, lament: iulacrimare, H. : cuius roorti.
in-laasuB (HI-), a^., unhurt, unharmed, un-
mutUated: inlaeso corpore, 0. : partes, O.
in-laetabilla ( ill- ), e, a^., cheerless, joyless,
gloomy, sad: ora, V. : murmur, V.
in-laqnao (ill-), — , atus, ire [1 in+laqueus],
to ensnare, entrap, entangle: munera navium inla-
queant duces, H. : inlaqueatus legum periculis.
iiilatiia» P. of infero.
in-laudataa (ill-), a((;., unpraised, infamous:
Busiris, V.
in-laatii% see inlotus.
inleoebra (ill-), ae,/ [1 in+1 LAai, an en-
ticement, inducement, attraction, charm, allurement,
baii,lure: ad quam inleoebram cum comroovere-
tur nemo, etc., L. : suis te oportet inlecebris virtus
trahat: inlecebris erat roorandua Spectator, H. :
dttlces, y. : voluptas turpitudinis : vitiorum.
1. inlaotaa* F. of inlida
2. in-leotaa» aefj., unread: flcriptum, O.
inlepide (ill-), adv. [inlepidus], impolUdy,
rudely^ indegantly: (poema) Compositum, H.
in-lapidaa (ill-), adj., unmannerly, rude, dis-
agreeable: parens, Caecil. ap. C. : deliciae, Ct
in-lxbatna (ill-), adj., undiminished, unim^
paired: divitiM: Tire^I^yig^i^^^^gie
inUbenlis
418
Inliwtre
in-liberalia (ill-), e, a^'., iyncbUy ungeMrom^
vulgar^ 9ordid^mean^duohliff%ng! quaestOB: fad-
nufl, T. : iocandi geous : Servoe, T. : in me, dU-
obliging, — Niggardly^ peliy: adieciio^Ii.
inliberalitaB (iU-), fttis,/. [inliberalis], mean-
iMM, ttinginen: inliberalitatis fiuspiota
inlibaraUtar (iU-), ad». [inliberalis], ignMy,
ftngeneroualp^ meanly: factum a vobis, T. : aesti-
mare, i. e. ttingiiy.
inliolo (111-)* lSxi> lectus, ere (inlexe for in-
Idxisse, Att ap. C.) p in+lacio], to aUure^ entice^
'aUraei, Btduce^ inveigle, decoy: ooniugem i» stu-
prum : Imperitoe reram in f raudem, T. : inl«cti
ad prodittonem, S. : ab eisdem inlecti Bumus, mif-
M: raercatorem, ut sequatur, L. : inlectus duoere
uxoremi Ta.
inlioitator (ill-), oris, m. [* inlicitor}, a sham-
bidder, bidder-in^ mock-purchoBtr : non iiilicitato-
rem apponet : ponere.
in - licitns ( ill- X ^j't ^^ allowed, unlawful,
iUieU: amor, Ta.: exactiones, Ta.
inlido (ill-), 81, sua, ere [1 in+laedo], to dash
against, muh against: caestQs effracto in 08sa
oerebro, v.: ad toIqus manfts: pila vadis inlisa,
v. : repagula ossibus, 0. : dentem f ragili (oorpori),
H. — To entsh: fierpena inlisa morietur.
in-Ugo (ill-), ftvl, atus, &re, to bind on, tie on,
fasten, attach: tauris iuga,H.: inligata tigna te-
nere, Cs. : manibus post tergum inligatis, L. : em-
blemata in poculis: litterae in iaculo inligatae,
Cs. : lunae motOs in sphaeram, add to the celestial
globe: iuvencis inligata aratra, H. — To fetter, en-
cumber, entangle, impede: inutilis inque ligatua
Oedebat, V. : Viz inligatum te triformi Pegasus
expediet Chtmaera, H. : 86 locis impeditis, Ta. —
F i g., in speech, to weave in, intersperse: orationis
genus, in quo omnes Terborum inhgantur lepores :
sermonibus personas gravis. — To connect, associ-
ate, bittd, limit, entangle, fetter: non lis oondicioni-
bus inligabitur pax, ut, etc, L. : multis pignorlbus
Lepidum res p. Inligatum tenet : Bociali foedere se
cum Romanis, L. : aogustis et concisis disputatto-
nibtts inligati.
inUmis (ill-), e, od;. [a in+limus], without
mud: f ons, I.' e. d^r, O.
in -lino (ill-), l6vl, litus, ere, to smear over,
spread upon, lay on: oculis oollyria, H. : nivis
agris, spreads, H. : alqd ohartifl, has written, H.—
To besmear, bedaub, anoint: malleolos stuppae
pice, L.: texta Neseeo veneno, 0.— Fig.: venu-
Btatis non fuco inlitus (1. e. Infucatus).
in-Uqaefi&otiui (ill-X <»&m nielted, liquid: yo-
]uptate8.
inlians (ill-), P. of inlido.
inlitteratiui (ill-), adj^ unlettered, unUamed,
without euUure, ineleganig multi: In
multa: ner?!, H.
inUtiui(m-),P.ofm]lna
in-lotns (iU-X or ln-laiitiu» adj., unwashed,
unclean, dirty: toralia, H. — Not washed away:
sudor, V.
in-IucSsoo (ill-), Itixl, — , ere, inch,, to grow
light, begin to shine, break, dawn: Inlucesoet ali-
quando ille dies, cum, etc. : cum tertio die sol in-
luxisset : alios Inluxisse dies, V. — Perf impers., it
was light, day had dawned: ubi inluxit, L. — Fig. :
cum populo R. auctoritas coosulis inluxerit.
in-ludo (ill- V, 8l ( inlfldseria, C. ), sua, ere, to
flau at, sport with: haec luludo cbartis, ^mrtive-
ty throw on paper, H. : Inlusae auro yeA\^gayly
imerought, V. (al. inclusae).— >7b tnake ^Mrt, make
game of, mock, jeer at, ridicule: quod dixeram
controversiam esse, etc. : me, T. : miseros : artem,
in quft exoellis : verbis virtutem superbia, Y. :
artem inlusus omittaa, baffled^ H. : Inlusi pedes,
i. e. staggering, H. : borum virorum dignitati : re-
bus Humanis, H. : capto,V. : impune in nos, T.:
dicere in Albncium inludens : ' idonei. In quibus
sic inludatia, T. — To foci ttway, waste, ruin, abuse:
turn variae iuludant pestes, Y. : vitam filiae, T. :
cui (frondi) uri adsidue Inludunt, V.
inlnminate^ill*), adv,, clearly, lunwunuii/:
dicere.
in-lumino (ill-X S^i* ^^^^ ^^ ^ %^ HP>
make light, illuminate: luna inluminata a sole.—
Fig., in rbet., to set off, illustrate: tamquam stel-
lis orationem : illuminata sapientia.
inlvaio (Hl-X onia,/. [LVD-], a mocking, jter-
ifig.
(inluatre), adv, [inlustris], dearly, manifest.
— Only comp. : inlustrius (vidi me amaii).
inlfistrls (ill-), e, «&*. with comp. [LVC-],
lighted, bright, light, lustrous, briUiani : domicilia :
caput, 0. : soils candor inlustrior est quam ullius
ignis. — Fig., clear, plain, distinct, evident, mani-
fest : ad cognoflcendum omnia, S. : factum inio-
stre notumque omnibus : inlustriora f nrta, mare
eonepieuQus, — DieiingmMhsd, renowned, f amove,
honorable, noble, illustrious: homines maxime io-
lustres: adulesoens, Cs. : f ami. f atisque, V. : inlo-
striore loco natus, Gs. : nomen quam Solonia iolo-
strius : vitae ratio inlustrior. — Memorable, note-
worthy: maior atque inlustrior res, Gs.
inlofltriua, see inlustra.
in-lustro (ill-X ivi, Atus, Are, to light up, mske
light, illuminate: qua sol Inlustrat oraa, H. — ^Fig.,
to make dear, dear up, duddate, UlustratSy iUsdost,
explain: ut ea oonsilia inluatrarentar : ai modo id
patef actum et inlustratum eat: aigna, quibus Veri-
tas inlustrarl sol^t. — Of style, to brighten, adorn,
Digitized by VjOOQIC
in1n«i»
419
inoblitiui
emhdluk: inlnstnuit earn (orationem) transUta
verba. — To render famom^ditiinguith^iUutiraU:
populi K. nomen : Quid prioa inlustrem satiria ? H.
InluMfl (Ul-X P. of inludo.
inluvles (iU-), — , oW. «,/. [1 iii+8 LV-l, an
over/low^ tmuidaHon: gravesqiie currfla iolaTie
haerebant) in the mudy Co. — A wmA, offeeouring^
dirtjJUth, undeannen : inmunda inluvie, T. : pec-
tus iulurie scabrum : mluFie peresa Tellera^Y.
In-m-k see imui-.
innabUlo^ e, atfj. [2 in+NA-], in wAteA <ms
cannot emm : unda, 0.
in-naaoor, n&tus, I, dep., to be bom in, grow
upon, tpring up in: filix innascttur agris, H. : in-
nata nipibus aitia Robora, 0. — F i g., to arise m,
originate in, be produced in : copiditas belli ge-
rendi innata eat, Cs. : in hac elatione animi cupi-
ditas prindpatlls innascitur.
in-natdy AvI, fttus, are, to etoim in^Aoal upon:
lactuca innatat acri stomacho, H. : undam innatat
alous, ewinu the atream, Y. : innatat unda freto,
fiovn over^ 0. — To ewim into : in concbam.
innatas, acy, [JP. of innaacor], native^ inborn,
inHote^ inherent, natural: cupiditaa scientiae:
amor, Y. : murax, native, 0. : Teoordia quoiquam,
T. : iugeniia aemioa virtutum : alacritas naturali-
ter omnibus, Cb. i in nobis oognitionis amor.
in-navigabllifl^ e, adj,^ not navigable: Tiberis,
L.
in-neoto^ nexul, nexus, ere, to twiet^ entangle,
bind up, veeave in, gather together, weave: ooroas,
v.: ramum olivae (in erinld), Y. — To join, bind,
attach, connect, fatten to, weave about : palmas ar-
mis, Y. : tempora sertis, deck, 0. : fauces laqueo,
endrde, O. : Tincula rupit, Queis innexa pedem,
etc., Y. — F i g., to weave together, frame, contrive:
causas morandi, Y. : f raodein clienti, Y.
in-oitor, nixos (-nisus, Ta.), i, dep., to lean
vpon, etqfpori oneeeif bg: innititur hastae, 0.:
moli, 0. : bcqUs innixif Cs. : hastA innixua, L
in -no, ftTi, fttos, Are, to ewim in, float tqxm:
Partim submeraae, partim innantea beiuae: inna^
bant pariier flucttksque secabant, Y. : aquae, L. :
npaeia fluTios, Y. : fluTinm, Y. — To^low againat,
wth: innaatem Maricae littoribus LiriiD,H.— To
tail upon^ navigate i Stygios lacOs, Y.
in-noo&Ui entis, aelj. witb eomp, and eup.,
harmltsi, inoffenelve, innoxioui: epistula: inao-
oentis pocula Lesbii, H. — Blanuien, guMtu, tn-
i^oeewt: ionooeiM si accusatus sit: tu innoeentior
qoam Meleiliis?: innooentissimo patre privatus
est; sanguis, Ta.: fsetoram, Ta.— -As wbeit.: ne
iunooenles pro nocentlbus poems pendant, Os. :
viu tnnooentis defenditiir. — Es p., diii$ttereited,
vprigkt: psaetores.
innooanter, adv, with eomp, [innooens], bUune-
leufg, innocently: opes paratae, Ta.: innocentius
agere,Ta.
in-nooentia, ae, /. [ innocens ], blameleseneae,
innocence: eius innocentiam ostendere: soU in-
nocentiA vivere, i. e. irt^A no other support, L. —
Uprightness, integrity, disinterestedness: quantA
innocentiA debent esse imperatores: suam inno-
centiam perpetuA vitA esse perspectam, Cs.—-
Innocent persons : innocentiam liberare.
innoona, adv,, innocently: Tivere, 0.
in-nocnns, adj., harmless, innocuous: herbs,
0. : litug, safe, Y. : iter, undisputed, Ta. — Uiu
harmed, uninjured: sedere carinae Omnes inno-
cuBe,V. '^Inoffensive, innocent: Yiximus innoouae,
0. : agere causas innocuas, defend the innocent, 0.
in-notesoo, tul, — , ere, inch., to become known,
be made conspicuous: quod nbi innotuit^ L. : f raude,
Ph. : nostris innotuit ilia libelUs, 0.
(in-noTo), AvT, — , Are, to renew^ restore: te ad
tuam intemperantiam, i. e. return,
in-nozitu\ adj., harmless, innoxious: anguis,
Y.—'Not guilty, blameless, innocent : nominat mul-
tos innoxios, S. : ilium innozium plecti, N.: Terba,
Y. : tactu flamma, Y. : criminis innoxia, L. : initi
consili in caput regis innoxius, Cu. — Unharmed,
unhurt^ uninjured: ipsi innoxii florentes, S. : (na-
vigia) in ripam innoxia expulsa, Ou.
in-nubo, ntkpsT, nClptus, ere, to marry into : ea,
quo innupsisset (the rank), into which she had
married, L. : thalamis nostris, i. e. take mff place
as wife, 0.
innnbtu\ adj. [NEB-l, unmarried, single, vtr*
gin : vivere, 0. : laurus (into which Daphne was
changed), 0.
in-numarabUiSt e, adj,, countle8s,innumerable,
immeasurable, immense: copiae: pondusauri: fru*
menti numerus : annorum series, H.
innumarabilita% Atis, /. [ innumerabilis],
countlessness, infinitude: mundorum: atomorum.
innomarabiliter, ocAr. [innnmerabilis], tn-
numerahly,
in-nnmama, a^., countless, innumerable, num*
berless : gentes, Y. : pynie, Y. : sagittae, 0.
Innuo^ ul, — ^, ere [2 NY-], to nod, give a sign,
intimate, hint : Ke mora sit, si innuerim, T. : ubi
innuerint, L. : coram licet innuat, lu. : mi, T.
in-nuptu% a(y., unmarried, unwedded, single:
puellae, Y. : Hinenra, virgin, V. — As subst, f, a
virgin, Y., Gt, Pr. — P o e t^ : inauptae nuptiae,
i. e. unhappy.
in-nutritoi^ P,, nourished in, educated to:
Caesar pesslmis, in aU vices, Ta.
Inobmtfis
in-obrtitna, 04/., not averwhdnudj 0.
in-obfterrabillSk e, adj., unavoidable, undia-
eover<Me : error, Ct.
in-obBanratiifl| adj., vnobierved,unperceived:
ille in herbis, 0. : sidera, 0.
in-oflfeiiBUSi adj,^ unolainteted, unhindered, un-
inUrrupted: niare,y.: \\\A^ptae%d,0^
in-oflBciosuA, adj., unduUfid: tesUmentuin,
i. e. vioUUing -natural affedion, — JHaobliffing: in
bos.
in-oleaoo, — , — , ere, to grow, grow upon:
gennen udo inolesoere librOyV. — Fig., to nnk in,
become inveterate: Multa iuolescere, Y.
in-dmlnatcui, adj,, ill-omened: cubilia, H.
inopla, ae, /. [inopsj, vtant, lack, scarcity :
gumma omniam rerum, Cfs. : loci, L. : atgnmen-
torum. — Want, need, indigence, poverty, eoarcUy,
famine .• Inopia Coacta, T. : propter inopiam in
egestate esse: amicitia ex iuopia nata: inopiam
vitandae caasa, Gs. : manuum mercede inopiam
tolerare, S. : illius animum inopiS incendere, i. e.
by keeping uneatiefied, T. — A ecant eupply, scarcity :
bononim, S. : loci, L. : dispeusatio inopiae, L. —
Want, hdpleeeneu : inopi& coactus, embarraument :
praesidio esse solitudini atque inopiae, the unpro-
tected.— Of mind or style, /)ov€r/y, barrennees: ino-
pia et ielanitas : sermonis.
in-opinans, antis, a^., not ei^pecting, taken by
eurpriee: inopinantes nostri re novft perturbantnr,
Cs. : inopinante Gurione, Gs. : rex in potestatera
inopinanti (ei) Tenerat, N. : sufa inopinantibas, L.
inopinato, adv. [inopinatus], unespeetedly : in
castra inmmpere, L.
in-opinataSk adj., not expected, unexpected, mr-
prieing: tibi haec inopinata: neque inopinatum
mihi sit, L. — As enbet, n. .• nihil inopinati accidit :
ex inopinato, unexpectedly.
inminiia, a^. [2 AP-], unexpected: quies, Y. :
fors, v.: visus, 0.
inops, opis, a^. [2 in+ops], without resources,
kdj^ess, weak : inopes relicU a dace: nihil iuris
human! relinquitur inopi, L. : soiare inopem, Y. :
ab amicis: laudis conscendere chnaea, unskilled,
Pr. — Without possesions, poor, destitute, needy, it^
digent: coloni, H. : aerariuro, empty : cupido, Kn>
sated, H. : domus cuiusyis inopis, N. : turba, Y. :
humanltatis,iM<Aoti/; amicorum, cKss/i^t^ o/'.* men-
tis, O. : consili, L. : patemi laris, stripped, H. —
F i g., fVMafi, wrdched, contemptible, pitiful: inopis
animi esse, H. : nostras inopes noluit esse vias,
O.— Of speech, jM)or, meagre: non erat abundans,
non Inops : lingua : versas rerum, H. : Terbis.
in-oratua, adj., not pleaded: re inoratA rever-
terunt, without presenting their case,
in-ordlnatas, aclj., not arranged, diiordered,
0 Inqiiiro
irregular: milites, L.: inordinati m proelium
ruunt, L. — As subsL n.: idque ex inordinato in
ordinem adduxit^ disorder.
in-omatlUk adj., unadorned, without ornament:
muHeres : capilli, O. : nomina et verba, /i^tn, H. :
Non meiB Chartis inomatos, tmoMraied, H.
inp-, see imp-.
inqnam, defect, (only praes. : inquam, inquis,
inquit, inquimus, inquiunt; imperf. inquiebat;
perf. inquil, inqulsti ; fuL inquies, inquiet ; imper.
mque), to say (after one or more words of a quo-
tation) : 8y. cecum me inque. CI. cecum hie tibi,
T.: desilite, inquit, milites, Gs.: te ipso, inquam,
teste: qui ubi me Tiderunt, ubi sunt^ inquiunt,
scTphi?: Romulus, luppiter, inquit, tuis iussus
avibus, etc., L. : macte . . . inquit sententia Gato*
nis, H. : ne faciam, inquis, Omnino versas ? (I e.
facias), H. : tum Quinctius, en, inquit mihi, haec
ego patior cottidie. — ^In emphatic repetition, /aajr,
1 insist : in foro, ne quis ... in foro, inquam, Syri-
cusis : tiias, tuas, inquam, suspiciones ; cf. ad te,
inquam, H. — Plur., they say, it is said: noluit, in-
quiunt, hodie agere Roscius. — Sing., introducing
an objection, it is said, one says, reply is made :
nondum gustaverat, inquit, vitae suavitatem (sc.
aliquis ) : nt purpurft f ulgeamus, inquit, L. : non
nosti quid, inquit, Ghrysippus dioat, H. — Repeated,
or with other verbs of saying: hoc adiunxit : Pk-
ter, inquit, meus, N. : dicam equiden, Gaesar in-
quit, quid intellegam ; vos inquit, mementote.
In-qniea, €tis, adj., restless, unquiet .- Genua-
Btx8,Ta.: animo,Ta.
inquietd, — , — , Are [inquietus], to disturb:
victoriam, Ta.
in-quietna, wfj., restless, unmnet, disturbed:
animus, L. : nox, ll : praecordia, H.
inquilimia, aefj, [for *incolIno8, iaoola], 0/
foreign birth .* oivis urbis Romae, S. — As wbst.,
a sojourner, lodger, immigrant : te inquilina
inqninata^ adv, [inquinatus],/ttAt/y, impure-
ly: loquL
InqulnatiMk a^, with eongx and ai^x [P. of
Inqnino], foul, befouled, polluted : aqua cadareri- 1
bus. —rig., defiled, eontaminaied, impure, Jilthy,
base: versus: nihil hoe homlne inquinatius: ratio j
inquinatissima: quisinvoluptatibusinquinatior?:
sermo inquinatissimus : dextra inquinatior, Ct j
inqaino^ ftvl, Atus, ftre, to befoul, stain^poBute,
defile: merdis caput inquiner albis Gorvorum, H.: I
inqninet arma situs, O.-* Fig., to pollute, defile,
eorrt^ eomtaminate, debem: amidciam nomine I
oriminoBo: splandorem honestatis: seoatam, L:
famam alterins, L. : se vitiis : nuptlas et genua et I
domes, H. : acre tempus aareum, fi. !
Inquiry «^gt1iS^t«!ft9ft^> •«'«. « H
IfKTnlritiff
421
IndUtio
in+qoiiero], la 9eik afier, mureh far : oorpui fu-
nerifl causa inquisitum, L.— 7b uareh inio^ exam-
ine, investigate, tcnUinite: bonestas, quam natora
maxime inquirit : omnia ordiue, L. : Titia taa, H. :
rem iDquUitam ad oonaulem detolit, afler invesii'
gating it, L. : inquire in ea quae, etc. : patrios in
annos, haw long the father will live, 0. : obstttit
oceanus in se simul et in Hercuiem inquiri, Ta. :
quid sH f urere, H. : Cui placeaa, O. : in eum quid
agat iDquiritur, etc. — In law, to make an ifweetiga-
tian, seek growide of aeeueation : diem inquirendi
postuUre : de rebus capitalibus, Cu. : iuquisitum
missi de iis, quorum, etc, L.
inqnitttlo. Onis,/ [QyA£S-],aMeiK:if^,«0arcA-
ing, ezaminatum, investigation : veri : adempto per
inqaiflitiones loquendi oommercio, espionage, Ta.
— ^In law, an investigation^ legal m^iMit/ton .- accu-
satoris: annua, Ta.
inquisitor, oris, m. [ inquiro], a searcher, an
tTupeetor, examiner: algae, lu. — ^In law, on investi-
gator, collector of evidence : Achaicus.
inqniflitni^ P. of inquiro.
inraticeflco (Inr-X ntueli — t ere, tncA. [1 in+
raucusj, to become hoarse: paulum.
In-reUsatiM (Ixr-X ^-^ unbound: comas, O.
inreUgidse (irr-X <k^- [inreligioens], impious-
ly: diacere, Ta.
In-raliglofliui (irr-), acfj,^ irrdigious^ impious :
irreligiosam imtus ire, etc, Li
In-remeabilis (ixr-), e, atfj.^ not to be retraced,
from tohich there is no return: error, V. : unda,
le,the8tyx,Y.
in-reparabill« (irr-), adj., irreparable^ irre-
trievable: tempus, V.
in-repertUB (irr-), a(^'., undiscovered: aurum,
H.
in-repo (irr-), repel, — , ere, to creep in, slip in,
be stealtkilg inserted, steal in : eloquentia inrepit
in sens&B : in tabulas municipiorum ; animos, Ta.
in-reprehenaiis (irr-), adj., Uamdess^ without
bUune: probita8,0. : responsa, <ru«, 0.
in-requietnui (irr-), adj., unquiet, restless, with-
out repose: Enipeus, 0. : Charybdis, O. — Disquiet-
ing, eaMsUtg unrest : sors mea, O. : bella, 0.
in-resectuft (irr-), a<{f., uneut^ unpared: pol-
ler, H.
in-r«solutiM(irr-),a(ir.,MO< loosened: vincula,
0.
ioretio {in-^lvJ, Itos, ire [1 in+rete], to catch
in a net, ensnare, entangle: beloam inretitam te-
nere. — Fig., to entrap, catchy entangle, ensnare,
involve: tacentem te: alqnem corruptelanim in-
lecebris : dlsputationum laqueis inretitUB.
in-retortus (irr-X <u&'-i ^^ turned back : ocnlo
inretorto, without looleing back, H.
in-reverentia (irr-), ae,/., irreoereneej dure-
spect : iuventuUs, Ta. : adversus fas nefasque, Ta.
in-revooabilia (irr-), e, adj. with comp,, not
to be recalled, irrevocable, unalterable t in casnm
inrevocabilem se dare, L. : semel emlssum Tolat
inrevocabile verbum, H. : quo obscurior eo inrevo-
cabilior, implacable, Ta.
in-reroeatiia (irr-), a^.^ not caUsd back, with-
out an encore, H.
in-rideo (irr-V rlsl, itsus, ere, to laugh at, joke,
jeer, mock, ridicule .• in re tantA, T. : ex muro, Cs, :
mihi : inridentes responderunt, N. : per iocum deos :
vatem, V. : inrideor, T. : prooos inrisa experiar,
v. : quae inrideri ab imperitis solent : Inrisa sine
honore ratis : semel inrisus, made a fool of, H.
in-ridioula (in>), adv.^ without wit, Cs.
inrigatio (irr-), onis,/ [inrigo], a watering,
irrigation : agrorum.
in-rlgo (irr-), &▼!, atus, Are, to water, irrigate,
flood: AegTptum Nilus inrieat: Circus Tiber!
superfuso inrigatus, overflowed, L. : fontibus hor-
tulos : inrigat culta auro, V. : inrigatus venas nec-
tare. Ph. — To pour out, shed upon, water with :
amioos imbrls, v. — Fig., to diffuse, shed upon:
Ascanio per membra quietem, Y. — To refresh :
f essos sopor inrigat artOs, V.
in-rigana (irr-), adj., watering, supplgitwwater,
living: fons,y.: aqua, 0. — Supplied wiUmoater,
wdl-watered: hortus, H. : mero corpus, soaked, U.
iziriaio (irr-), 5nis,/. [RID-], a deriding, mock-
ing, mockery : oivitas subiecta inrisioni tuae, scoffs :
omninro.
inriaor (irr-), 5ris, m. [RID-], a derider, mocker,
scoffer : orationis, C, Pr.
1. inriana, P, of inrideo.
2. iiirisiia (irr-), iXs, m, [RID-], a scoffing,
mocking, mockery, derision: inrisui fore, be a
laughing-stock, Cs., Ta. : linguam ab inrisu exse-
rens, out of mockery, L.
inritabilia (irr-X e, ac(;. [inrito], excitable,
irritable: animi: genus vatum, H.
inritamen (irr-), inis, n, [inrito], an incite-
ment, incentive, provocation : opes, animi inrita-
men avari, O. : sua (tauri) tnritamina Poeniceae
▼estes, O.
inritamentnm (irr-), I, m. [inrito], an incite-
ment, incentive^ provoc€Uion, inducement, stimulus :
inritamentis iras militum acuere, L. : gulae, S. :
paci8,Ta.: opes, inritamenta malorum, 0. : posita
Yeno inritamenta luxui, inducements to indufyence,
Ta.
inritatio (irr-), 5nis,/. [inrito], an incitement,
stimulus: conv{riorum,Ta.---H^raM,afi^r«r, imto-
tion: animoium, L. Digitized by V^OOglC
Isrito
428
iiiMtiAbUls
Inrito (Irr-), ftvl, atus, lire, to incite^ exciU,
tttmidaley trutigate^ provoke^ txatperatey irriiate:
magis inritatus, T. : ▼! virum : Terra, iri inritata
deorum, Y. : tribunos ad certamen, L. : pectus
inauiter,. H. : cam fera diluvies quietos Ixiritat
aronia, mragety H. — To ttir up^ ncUe, produce :
sibi simultates, L. : flammas, kindle^ 0.
inrltos (UncA a4j, [2 m+ratiis], wukeided^
unsettled^ invalid^ void^ of no effett : quod modo
erat ratum, iDritum est, T. : tcstamcDtum : quae-
que augur dira defixerit, inrita infectaque sunto. —
Vain^ u9de89,vdthoHt effect, ineffectual : omissa in-
rit& re, td>andoninff the uadeu effort, L. : tela, V. :
labor anni, 0. : oblivio, L. : ioritum Quodcumque
retro est efficiet, worthleee, H. — As tubtt, n., not/t-
inffnessy vanity, tDorthleteneee : spes ad inritum re-
daeta, L. : cadere in inritum, Ta. : inrita dioere,
ueeleu words, O.—Of persons, aakiny in vain, ac-
compUtildng nothing, baffled, failing: variis ad-
sultibus inritus urget, Y. : venit inrita turba, Tb. :
inritis hostibus, Ta. : spei, vainlg hoping, Cu.
Inrpe^atio (irr-), onls,/. [inrogo], an impo^,
aefjudieating : muttae.
in-rogo (irr-), ftvT (Inrogassit for inrogaTerit,
C), atus, are. — In law, to propose in opposition :
privUegium: leges privatis hominibus. — 7b im-
pose, appoint, ordain, inflict: multam: centum
milium multa inrogata erat, L. : peooatia poenas,
H. : ejfbimet mortem, Ta.
in-r5r5 (irr-), ftvT, atus, &re, to bedew : terras,
Y. — To moisten/betpirinkle, wet : extreme inrorat
Aquarius anno, brings rain, Y. : caput, 0. : crinem
aquis, 0.: lacrimae misero de corpore Inrorant
foliis, 0. — To sprinkle upon : liquores oapiti, O.
innimatio (irr-), onis,/., beastlg obscenity, Ct.
inmmo (irr-), ftvi; fttus, are [1 in+ruma
(breast)], to give suck, aimse obscenely, Gt
in-mmpd (irr-), riipl, ruptus, ere, to break tn,
press in, force a way in, burst into, rush at, fall
upoti: inrumpere oonari, Cs. : dixit et inrupit, 0. :
hostes pluribus agminibus inrnpturi, Ta. : quo-
cunque, 0. : in castra, Cs. : in aciem hostium :
cum telis ad sese, S. : oppidum, Cs. : domfls limi-
na, Y. : thalamo, Y. — Fig., to break in, enter, in-
trude, invade, interrupt : imagines in animos per
corpus inrumpunt: luxuries in domum inrupit:
in aeyum nefkiB, 0.
in-mo (irr-), ml, — , ere, to rush in, invade,
oren into, make an attack: quam mox inniimus ?
T. : ferro, Y. : in aedls, T. : vi in tectum : ne ille
hue prorsus se inruat, T. — F i g., to force a way
in, rush into, enter eagerly upon, seize : in alienas
possessiones : in odium populi &, inatr. — Of a
spealier : ne quo inruas, i. e. trip thnmgh haste,
inraptio (irr-), Onis,/. [RYP-], a breaking]
in, invasion, incursion: armatonim in doiniim:
etiamsi inruptio facta nulla sit
1. inmptas (irr-), P. of inmmpo.
2. in-raptos (irr-), a^,, unbroken, unsevered:
copula, H.
in-aalftbria, e, adj., unwholesome.' cibi, Co.:
fluvius potui, Cu.
in-Mdatataa» at^., fmgreeted, unsahaed (in
tmesis) : Inque salutatam linquo^ Y.
in - sanabiliSk e, a^, with comp,, not to he
heeded, incurable: morbus. — Fig., irretrievable^
without remedy, hopeless : contumeliae: nihil in-
sanabilius, L. : caput tribus Anticyris, H. : scri-
bendi cacoethes, lu.
Insane, adv, with comp. [insanus], madly, in-
sanely : in silvam non ligna feras insanins, H.
inaania, ae,/. [insanus], unsoundness of mind,
madness, frenzy, folly, sensdessness : haec ad insa-
niam concupiverat, madly: adigis me ad insa-
niam, T. : quae tanta insania, cives ? Y. : summa,
H. : nudus agas, minus est insania turpis, lu.:
hominum piignandi cupidomm insaniae. — Per-
son.: trepido yoUu, 0. — ^Fi g., madness, excess, o-
travaganee: libidinum: quam ab sano Initio res
in banc insaniam venerit, L.: mota vino, 0.—
Poetic enthusiasm, inspiration : amabiliB,H.
inaanienst ntis, adj. [P. of ixmsauo},fbolith,
nnreasonable : ssipientSk^thsfooUshnms of wisdom,
H.
inaanio (imperf : Ins&nlbat, TX Iri, Itus, Ue
[insanus], to be of unsowid mind, be senseUst, be
without reason, be mad, rave: homo insanibat, T.:
insanire omnibus videri: ex iniurift insaniens ex-
ercitus, L. : cum ratione, with method, T. : oerta
ratione, H. — To be violent, be absurd, be extravor
gant, be wild: Insanire libet quoniam tibi, Y.:
Insaniens Bosporus, H. : errorem, H. : in liberti-
nas, H. : quft me stultitiA insanire patas? H.:
sollemnia,/MAtona5(^, H. : seros amores, Fr.
fnaanltai^ fttis, /. [insanus], unsoundness, dis-
ease: mentis: animi.
in-8anu% a/^. with eomp» and sup,, of unsound
mind, mad, insane: quod idem contigit insanis:
maritus, lu. — Violent, absurd, raging, fooluK,
frantic: homines ex stultis insanos facere,T.:
homo insanissimus : uter est insanior borum?
H. : insanior cupiditas : insanissima contio : amor
Martis, Y. : sidera, H. — Outrageous, monstrout, '
extravagant, excessive: snbstructtones : montes,
L. : labor, Y. : trepidatio, L.-^ReqU, inspired: n- i
te8,Y. — Maddening: tiCin9i,0. '
in-satiabilia, e, adj. with oomp., not to be tat- j
isfed, insatiable : avaritia, S. : crudelitas : huma- I
nus animus, L. : acquirendi roturo, lu. — UnsaOns,
not doying : Tarietas ; insatiabilior spedes.
fniatliMUfr
4S»
iiiMiro
InsatlabUltar, adv., tntaOabfy, Ta.
m-BatnrabiUflk e, adj., inaoHable : abdomen.
uuMtiiTabiliter, ad», [insaturabiUs], inaaHo'
biy.
inacendo, — , — , ere [1 in+scando], to dimb
tip, mount, aaeend : in rogum.
in-acienSy ends, a({^*., vnknowinff, vfithoui
knowUdge^ unawtre: Insciena feci, T. : inseienti-
bus ipsls, Gs. : utrum inscientem . . . f ecisse, an
sdentem ? : abi sia, insctens, aimpUion, T.
inscienter, adv, [insciena], ignaranily, inad-
ttrtenily : f acere : tuba inflata, L.
in-aoientia, ae, /., want of knawledgt, igno-
ranee, inejperienee: implicata: Tolgi,G«.: ducum,
L.: locorum,C8. : l>elli, N.: pbilosopliiae.
Inacite, adv. [ inscitus ], wukUfidly, clumnly,
awkwardly : ooroparari : facta navia, L : turpem
putat lituram, H.
inocitia, ae,/. [inacitoal, ignorance, ineaperi-
enee, unakiljvlnesi, awkwardSieu: voa non f acere
inscitiast^ T.: id ioacitia eat: inacitift exercitam
perdacere,etc.,L.: temporta: veri, H.: aedifican-
di, Ta. : inacitia, qui aut unde adFeniaaent, U
in-MntaSk aeff, with eon^., ignorant, foolish,
Uusndenng: Inacitum offerre iuiuriam iniquomat,
T. : quid eet inacitiua qaam, etc
in-aoiiifl^ adj, [2 SAG-], not knowing, ignorant:
quern tos inacii ad mortem miaiatia, igtiorantly :
inscioB inopinantlsque Menapioa oppreaaerunt,
Ca. : atupet inaciua pastor, V. : omnium rerum :
laboram, H. : eaae utilitatem iu hiatori& : quid in
Aeduia gereretur, Ga. : unde vitam aumeret, H.
in-acribo, IpsI, Iptus, ere, to write upon, in-
teribe: in basi tropaeonim inacribi: ait inacrip-
tum in froute quid de re p. sentiat: ai quae
essent inscriptae litterae: in illia libellia: eum
solera inscriptum ease Tidi, hit name: Littera In-
scripta eat foliia, 0.: roonuroentia nomen: in-
scripti nomina regum flores, V. — To ineeribe,
fwrnith with an ineeription: inaeripai ilioo Aedia,
placarded, T. : (libeUoa) rhetoricoa, give the title
to: liber, qui Oeoonomicua inacribitur, u entitled:
inseripta lintea, L e. atrtaine ueed aa eigne, Iu.—
Fig., to aeeign, attribmte, appropriate: aibi boo
nomen : decs aceleri, aeeribe crimee to the gode, 0,:
nea dextera leto Insoribenda tno eat, thv death ie
to be aeeribed to my hand, 0. — To make known,
mark: ana quemque deomm Inscribit faciea, 0.:
versa pulvia inscribitur baata, V.-— 2b brand,
place a brand upon: inacripta ergastula, Iu.
Inaczxptio^ dnia,/. [SGARP-], an ineeribing:
nominis. — An inscription, legend, title : atatua cum
inscriptione : plenior.
iiiaoiiptii% JP. of inacribo.
in-aoulpo (inaoalp-), pal, ptua, ere, to cut in.
carve «|Mm, engrave: titulua Chttecia Utteria in-
aenlptua, L. : aummam patrimoni aaxo, H. : Gor-
noa Poatibua, 0. : oolumnA aenea ioaculptum, L.
— F i g., to engrave, imprint : natura inaculpsit in
mentibua, ut, etc. : in animo quaai inaoulptnm.
in-aeoo, cul, ctua, 8re, to cut into, aU vp: gur-
gulionibua inaectta: cutero, L.: inaecti pectine
dentea, notched, 0.
inaaotatlo, dnia,/. [inaector], a pursuing,
pursuit: hostia, L. — Fig., a railing at, deriding,
abuse: principum, L. : insectationibua petitu8,Ta.
inaaotator, oria, m. [ inaector], a persecutor:
plebia, L.
Inaector, lltua, arl, dep,freq. [inaequor], to pur-
sue, follow up: exercitum : herbam raatris, I e.
ezHrpate, V. — F i g., of apeecb, to pursue, attack,
rail at, inveigh against: ultro Inaectere Telut me-
lior ? leehtre, H. : etiam et etiam : nuliiua calami-
tatem : carmina Livi, H.
iiiaaotua» P. of inaeco.
in-aenaaoo, nul, — , ere, inch., to grow old in,
^pend a life upon : libria, H. : malia, 0.
in-aepiiltiia» a^f,^ unburied: aoerri diium:
membra, H. : inaepultoa pioieeit» L. : tepultura,
without funeral rites,
inaaquana, entia, aeff. [P. of inaequor}, /o//^-
ing,next: annua, Ga.: diea, L.
in-aeqtior, cQtua (quIlUia), l, dep,, to follow,
follow after, come next: huic, V. : Orphea, H. :
fugientem lumine pinum, keep in view, 0.— ^In
time, to follow, succeed : hunc proximo aaecAlo :
mea quern aetaa Insequitur, approaches, V.-^Tb
pursue, follow up, press upon: in abditas rej^nes
aeae, S. : cedentes, Ga. : ad hostem insequendum,
L.: Reliqniaa Troiae cineres, Y.: ilium gladio:
iaoto aemine arva, traverse, V. : ora manibua, keqts
striking, 0. — Fig., to follow up: improborum
facta auspicio insequitur. — 7b strive after, en-
deavor: te rhetoricia libria, ut erudiam. — To pro-
ceed, go on: pergam atque inaequar longiua:
hunc, prosecute, H. : lentum convellere vimen In-
aequor, y. — To overtake: at mora inaecuta eat
Gracchum. — Of apeecfa, to pursitCf censure, re-
proach: accuaatorem: turpitudinojn vitae. — In
order, to follow, come next : nisi vi^lis inaeque-
batur.
1. in-aerOb aevl, aitua, ere, to implant, ingraft :
piros, v. : fiss& roodo cortice virgam Inserit, O. :
ramos, H. : videmus insita mSIa Ferre pirura, V. —
Fi g., to implant, ingraft, fx: num qua tibi Titio-
rnm inseverit olim Natura, H. : animoe corpori-
bus : ex GaTi borreo in Galatinoa insitus, trans-
planted,
2. in-aero, serul, aertua, ere, to put in, tntro-
inMffte
484
ImlcnitMr
f enestrae, Y. : treoentos (in nmyem), H. : ooukM
in pectora, 0. : oaput in tentoria, L. : f alces inaer-
tae longuriia, Ga.: aubtegmen radiia, 0.: mare
montibuB inwrt^Jlawi nmong^ To. — ^Fig., to bring
in, introduce^ attooiaie, jaittf mroU: iua eat^ qaod
quaedam innata via inseruit: minimia rebua re-
llgio inaerit deoa, L. : me vatibua, H.
inserto, — , — , are,/rey. [2 insero], to put in^
isuert : olipeo Binistram Inaertabam aptana, V.
inaertu% P. of 2 inaero.
in-servlo, — , itus, 6re, to be wrviceabUy he de-
toted, be eubmimife^ eerve: filium amico Video in-
aerrire, T. : plebi, cui inaervitum erat, the tUmod
drferenee had been thown^ L. : auia oommodia, at-
tend: temporibua callidiaaime, aeeomniodate him-
edf^ N.: bonoribus: nibil est a me inaenritum
ternpom cauaA, yielded: regea inaervientea, Ta.
uiaessQ% P, of inaideo.
in-ubilo, — , — , &re, to tohutle vnthin : obi in-
aibilat Eurua, 0.
inaideo, aOdl, — ^ ere [I in+aedeol to eit Mxm,
eettU on: equo, L.: ubi Gena iugia inaedit Etru-
aoia, v.— Fi g., to take piaee, eettle, bejixed, adhere :
cum in locia aemen inaedit: at in animo crimen
inaideret : nunc inaidet in optimo qaoque virtaa.
— 7b take poetettion o/, occupy: locum, U: ea
loca, inhabit, Ta.
inoidiae, &rum,/. [SED-], a enare^ trep: non
lupna inaidiaa explorat, V. : caprum Excipere in-
aidiia, Y. — In war, an ambueh, ambmcade: aigna
aenea in inaidiia ponere : inaidiaa intravisae, Ca. :
eiua vitae a me iaaidiae poaitae : inaidiae tendun-
tur alcoi: Miloni inaidiaa conlocare: ex inaidiia
petere, L. : locum inaidiia conapeximua, for a ee-
eret a/tecit, V.— -Fig^ aHiJSee, crafty deifice, plot,
enare: Inaidiaa noatne fedt aduleaoentiae, T.:
nimis iDaidiarum ad capiendaa aurls adhiberi vi-
detur : noctia, Y.— In abl, or in pbraaea with per
or ex, by artifice, by etratoffem, craftily, ineidumiy :
inaidiia ciroumventi, & : Maroellua inaidiia intei^
feotua est : f raude et inaidiia ciroumventua, L^ :
per inaidiaa circumToniri, Ga. : ex inaidiia.
(insidifina^ ntta), m. [P, of insidior], a teayiay-
er, man in am6iM^.---0nly j»hir., S.
inaidlator, Oria, m. [inaidior], one who liee in
wait, a lurker, waylayer: in foro conlocatur: eiua
(imperi), N. : insidiatorea Maaairae parare, S.
inaidlor, fttus, &rl, dep [inaidiae], to lie in am-
buehy lie in wait for: ex occulto, Ca. : mihi: dolia
▼itae auae, S. : lupua inaidiatua ovili, Y. : in lega-
tia iDaidiandia.— F i g., to watch for, plot againtt,
eeixe stealthily: Hiscine contra, T.: Bomno man-
torum : tempori, L.
Inaldidae, adv. with wp, [inaidioaua], cunmnff-
ly, deeeUfuUy^ intidiomly : redire: mei
me tractavit
inaidioaua^ atfj, with comp, [ inaidiae ], cun-
ning, deceitful, treacheroue, dangeroua: leno, H*:
quia inaidioaior (eat) f : aermo.
in-aido, aedl, aesaaa, ere, to mt in, eettU on:
apea floribua inaidunt, Y. : inaedit vapor Apuliae,
H. : credit digitoa inaidere membria, eink into, 0.
— To occupy, keq> potaemon of: ailvia, Y. : insda
Inaidat quantua miaerae deua, poteeetee, Y. : cine-
res patriae, Y. : tumulos, L. : militibua : arcem,
L. : ut viae hostium praesidiis insiderentur, L :
aaltua ab hoste inseasua, L. — F i g., to be faced, re-
main, be rooted in, adhere to: ia memorift : in ani-
mo inaedit oratio.
Inaigne, is, n, [insignia], a mark, indication,
proof, sign, token, signal: quod erat inaigne, enm
facere, etc. : Minerva aingulare est inaigne eius
mnasi : clipei insigne decorum, L e. con^ticuout
' " Y. : maeroris, mourning: morbi, U. — A
badge, garb, decoration : regis, Y. : quo (reatita)
insigni uti oouauerat, Gs. : fortunae : nee vestis
habitu nee alio nllo inaignl diiferentea, eta, L.—
Usu. plur,, attire, uniform^ eoetume, regalia: cum
insigoibus regiia : inperi, S. : imperatoris, (3a. : sa-
cerdotes, suis insignibus velati, L. : tectia ina^ni-
bua suorum, orticunents of the helmets, Gs. : vods,
costtime of a singer, lu. : patemum, coat of anm,
Y. — A stafidard: navem Bruti, quae ex insigni
facile agnosci poterat, i. e. thefaig (of the admi-
raPa ahipXGs. — A signal: quod erat inaigne, com
oporteret, etc., Gs. : noctumum trium luminuro, L
— Fig., an honor, distinction: insignia virtatis
adaequi. — A gem, brilliant passage, fine saying:
orationia: rerborum et sententiarum ; cf. dicam
inaigne, a glorious song, H.
inugnio {in^perf Inslgnlbat, Y.), IvT, Itns, Ire
[insignis], to mark, make eompicuous, dististguitk:
clipeum Auro, Y. : tropaeis agros, Y. : com annus
funeribus insigniretur, was remarkable for, Ta.
inauinia, e, adf, with eon^. [1 in+dgniim],di»>
tinguitXed by a mark, renmrixMe, noted, enmnent,
(Ustinguithed, fmnninBiU, eiBlsttordinary : alae,V. :
veatia, L. : insigniora monumenta, L. : virioa: vis:
atudium en^a me : insignia tota cantabitur urbe,
notorious, H. : calamitaa, Ga. : honorum pa^na,
glorious^ lu. : insigne aliquid facere eia, i. e. make
an example of, T. : macnlua insignis et albo (i. e.
maculia albia)^ Y. : notia tnrpitudinia : prmeclaro
nomine, lu.
Inmgnite, ads, with Mma. [inaignitna], remarh
ably, atraordinarHy, notably: improlMia: inaigDi-
tioa probari, L.
inmgnitar, adv. with eomp. [inaignia], remark-
ably, ejaraordtnarily^notsAly: amiooa diOgere: in-
aigniua omari, N. . nir\nio
Digitized by VjOOQIC
426
inflolontlA
inngmtaii €U^. with comp. [P. of insignisli
marked, dear, plain: utendum imagiDibus insigm*
tU: notae Yeritatis. — Dittinptithedy tiriking, re-
markttbU, notable : ignominia insignitior, L. : TacQs
nomen inBignitius, L. : iDsigDitius flagitium, Ta.
izudllo^ 111 (inaillTl, h.), —- » Ire [1 in+salio], to
leap tn, epring up, Ihnm oneedfvpon, houmd, mount:
hue, O. : in equom, L. : in phalangaa, Gs. : undas,
0. : Aetnam, H. : prorae, 0. : tergo oentaari, O.
msiinYilatlo (Insimil-), Onia, / [inmmnlo], a
charge, aecuealum : probroram : criminia.
in-siintilo, avi, atas, are, to make eutpeeted,
charge, aeeuee, blame, impeach : tu me insimulas,
bring a charge against : GrimiDibas Tiram, 0. : vi-
licus cum impulso tuo iDsimulatos esaet: insimn-
latoa faUo crimine seDatus, L. : Yerrem avaritiac :
proditionis inaimulatua, Gs. : insiraulani liominem
f randandi causa disceaaisse. — To bring ae a charge :
id quod ego iniuratus insimulo : neque aliud quam
patienda insimulari posset, be laid to hia charge, L.
in-aincenia, atfj., epoiled, corrupted: cruor, Y.
xnalniiattd^ OdIb, /. (^inainuo]. — In rhet, a
condUation of favor, ineinuating etgU.
in-slnno, &vi, fttna, Are, to thnat in, pueh in,
make a wag: poteatas in forum insinuandi: qua-
camque data interralla easent, insinuabant ordines
8U0B, puehed forteard their JUee, L. — With pron,
rtftez., to find a vag in, creep in, steal in, intrude,
vuintiate oneaelf, make a toay : ae inter equitum
tannas, Cs. : qu& te insinuaveris, L. : quft se inter
vallls flumen insinuat, teinds along, L. — Fig., to
penetrate^ enter, steal in, win one'e v/ay, become fa-
fniliar : in ipsius consuetudinem : in causam : no-
rus per pectora cunctis Insinuat payor, Y. : subti-
litcr eis, curry favor with, etc. — With se, to mn
one'a way, enter, steal in: ae in familiaritatem Mo-
tel li : ee in familiarera uanm, L. : callidus ille ne
se ioADuet, curry favor: plebi se, L.
uudpieius entis, adj. with eomp, [2 in + sa-
piens], unwise, foolish : fortanatoa: ego insipieu-
tior quam ilU ipaL
inslplenter, adv. [insfpiens], unwisely, foolish-
ly: sperare.
molpieiitla, ae,/. [in8ipien8],ttnwMdbm,/o//y;
aDimi.
in-siBto^ stiti, — , ere, to set foot, take a standi
$tand on, stq> on, tread on: firmiter, hold their
ground, Gs. : ut proximi iacentibus insisterent,
stepped upon, Gs. : restigiis abeuntium, L. : huic
(saxo) insttterat f rustra, 0. : clamoso ciroo, occupy
a plaee in, lu. : insistebat in manu Gereris dextrft
Kimulacruro : cingulns australis, in quo qui iusi-
stunt: digitis, on tiptoe, 0. : limen, step upon, Y. :
▼estigia plantis Institerat, Y. : cineres, H. — To
make a stand, halt, pause, stop, Uand Ml : atella-
rum motOa insSstunt: ut aut oitius insistendum
sit, aut longius procedendum: ille non poterit
eodem modo insistere? hesitate: insistit, secum-
que oorde volutat, Y.— 7b enter on, pursue, follow:
quam insistam viam, T. : qua quaerere insistam
mm r where shall I go to find ^him) ? T. : iter,
quod insistis, approbo^ L,^Tof owns, pursue, press
on: acrius hoatia insiitit, N. : fugientibua, L —
F i g., to follow, pursue : viam domandi, Y. : ratio-
nem pugnae, plan, Gs. : vestigiis laudum suaruro,
li. — To follow up, pursue, persist, insist, press vig-
orously, apply onesdf, be busy about: sic institit
ore, Y. : importune : ad spolia legenda, L. : mu-
nus : Tiventi, H. : obsidioni, Gu. : orare dictatorem,
ut, etc, L. : flagitare senatus institit Gomutum, ut,
etc.: lulium tueri, N. — To press upon, urge: dila-
taque tempora taedae Institerant, were at hand,
0. : id bellum ipsis institit moenibus, was at, L.:
singulis, dwdl upon,
mwitLb, onis,/. [1 in+1 8 A-], an ingrafting,
grafting : delectant msitiones. — ZVw time of graft-
ing, 0.
iaaitiTXM, a^j. [ insitus ], ingrafted, grafted :
pira, H. — ^Fig. : Qt^icq\i\x%, pretended: disciplinae,
imported: liberi, <purtoiM, rb.
ixmitor, oris, m. [1 SA-], an ingrafler, Pr.
inflita% a^. [P. of 1 insero], ingrafted, graft-
ed: mala, Y. — ^Fig., implanted, inborn, innate,
fixed : deomm oognitiouea : penitus opinio : vis,
H. : menti oognitionia amor : feritaa, L.
in-flOOiSbUifl, e, aefj., without social ties, not to
be bound in friendship, unsociable: gens, L. : ho-
mines omni generi humano, L.
insolabillter, adv. [solor], inconsolably : do-
lens, H.
in-solenSi ntis, adj., unacaistomed, unusual^ not
used, contrary to custom : Quid tu Athenas inso-
lensf T.: aspera aequora Emirabitur insolens,
H. : in dioendo, ineaqaerieneed: infamiae: belli, Gs.
-^Exeetsive, immoderate, haughty, arrogant, ineo-
lent : insolenti alacritate gestire : exercitus, H. :
in re notft : vietorift factus, S. : victoria natura :
Indus, H. — Hietravagant, prodigal : in aliena re:
in pccuniL
inaolenter, adv, with eon^, fmsolens], unttsu-
ally, contrary to custom : erenire. — Immoderately,
hmtghtily, insolently: laete atque insolenter ferre,
with insolent exultcUion : hostis noetros insequens,
Gs. : Bc insolentios iactare : nostros premere, Gs.
anaolentia, ae, /. [insolens], unusuahesSf
strangeness, noveUy : fori iudiciorumque : itineris,
S. : Toluptatum. — Of language, novdty, strangeness,
affeetednets : orationis : verborum. — Want of mod-
eration, haughtiness, arrogance, insolence, extrava-
gance: tuasingularis: insolentiam suamoqntinere:
Digitized by VjOOQ^IC
iiiBoleaoo
426
instsiDfmtlo
ex secundiB rebus, S. : gloriae, N. : in circumscri-
bendiB tribanU, Gb. : nozioram inaolentiae, Ph.
Xn-floleaoo, — , — , ere, i nM., to grow hai^hty^
become dated: per licentiam aoimus insolescit, S. :
rebus secundU, Ta.
in-aolidii% adj,^ not toUd, Under: herba, O.
in-SQUtiUk o^'., unaeeuelomed^ wnued^ unfa-
miliar^ Urange: lemiDae in Tirorum conTentum:
insolitae fu<^unt in flumina phocae, i. e. contrary
to their cuttom^ Y. : ad laborem, Cs. : rerum belli-
carum, S. : etus tumuHOs equi, L« — Unusual^ un-
common, Urange : verbum : tumnltufl, 6. : motus,
v. : roihi loquacitas : talibus labor, S. : novam et
moribus veterum insoHtum, eomeihing unknown^
Ta. : macbinae, insolitum sibi, a etrange thing, Ta.
insomnia, ae, /. [iosomnis], eleepleeenevt, want
of$Uep^ watching: te adiget horaum insomnia, T. :
insomniis fatigari, S. : insomniis carere.
In8omni% e, 04/. [ 2 in + soranus ], sleepleee,
wakeful: ille noctes insomnis agit, H. : draco, 0. :
nox, V.
1. insomnlnm, i, n. {1 in+somnus], a dream.
^Sing., Ta.— P/wr., T., V., Tb.
2. insomnlnm, i, n. [2 in+somnus], Heepieat'
nesi, — Only plur. : insomnia portare ocellis, Pr.
in-sono, ul, — , ftre, to retound: Boreae cum
spiritus Insonat Aegaeo, roars over, V. : caeli de-
lapsa per auras Insonuit, retounded, Y. : pennis,
rustle withy O. : calamis, make music with, 0. : in-
•onuitque flagello, cracked his wh^ Y. : Yerbera,
cracked, Y.
in-sons, ntis, adjf,, guiltless, innocent: amicus,
Y. : publici consili, L. : si r^gni crimine insons
f uerit, L. — As subst. m. : insontes sicuti sontes clr-
cumvenire, S. — Harmless .• Cerberus, H, : casa, 0.
in-sopitus^ adj., sleepless, wakeful: draco, 0.
(Snspeoto^ — , — , S^e),freq, [inspicio], to look
at, observe, view.— Only P.praes. : ipsis inspecUn-
tibus, before their very eyes: inspectante exercitu:
inspectante ipso, Gs.
inspeotus» P. of inspicia
^nsperans, ntis), adl, not hoping, not expect-
ing.—OuXy dat. and ahl: salutem iusperantibus
reddere, beyond their hope: insperante hoc atque
invito Pampbilo, againU the hope and vrish, T.
in-speratns, adj., unhoped for, urdooked for,
unexpected, unforeseen: gaudium, T. : praesidium:
tellus, Y. : pluma, unwelcome, H. : omnibus consi-
lium: nihil tarn insperatum aooidere potuit, L. —
As subst, n. : ex insperato, uneipeetedly, L.
inspergo, spersT, spersus, ere [1 in+spargo],
to sprinkle over, scatter : molam ac vinum : insper-
808 reprehendas corpore naevos, H.
inspicio^ spexl, spectus, ere [1 in+specio], to
look into, look tQDon, inspect, consider, contemplate,
examine, survey: in vitas omnium, T.: eupiditas
inspidendi : cum Romam inspexerit Eos, O. : ur-
bis, H. : ranamm visoera, lu. : leges : Unde quod
est usquam Inspicitur, 0. — To look at, in^teet, op-
praise: candelabrum: Indomm 8amptas,0. — To
tfupeet, examine: anna militia : arma viros eqoos
cum cura, L. — To examine, spy out: domoe, Y.—
7b consult, impeet: libroB, L. : de ladis, eta (ac
librosX !«• — ^Pig-* ^ coemder, examine, investigoie,
inspect: res aociorum, L. : te a puero : aes alienoni,
L. : fidem, 0. : Inspid si possum, etc, H.
inspico^ — , — i ere [spica], to cut in the form
of an ear of com, sharpen : f erro faces, Y.
m-S|nro^ ftvl, fttus, Sre, to blow upon, breathe
into, inspire: conchae, 0. : Se (Fames) viro inspi-
rat, 0. — F i g., to inspire, excite, inMame: oocnltum
ignero, Y: animas, 0. — To instil, implant : Tcne-
num Morsibus, Y. : virus, 0. : fortitudinem, Co.
in-spoUatos, acf;., not plundered, not made
spoil: arma, Y.
In-StabiUs, e, aeff., not steadfast, unsteady, vn-
stable, tottering, not firm: inmssus, L. : cjmbae,
Y. : naves, Cu. : acies, shaien, L. — Oimng no
support: tellus, 0. — Fig., unstahlef inconstant,
changeable, fiMe: instabilem motam habere, Ca:
ooniuginm, lu. : animus, Y.
Tn^t^fia^ antis, a4j^ with oomp. [P. of insto],
present, immediate: quae venientia metnuntar,
eadem efflciunt aegritudinem instantia: bellom.
— Pressing, urgent: periculum, K. : species insUn-
tior, Ta.
(mstanter), ad»^ eamestfy, pressingfy.—Onij
comp, : instantius concurrere, Ta.
instantia, ae,/ [insto], an impendence, ep-
proach : f utura quorum vera erit instantia.
instar, n. inded., an image, likeness, resemblance,
appearance: terra quasi puncti instar obcinet,
looks almost like : parvura instar eomm, quae ooc-
cepisset, a small specimen, h. : omnia tix minimi
moment! instar habent, the semblance ofanMvn-
portance whatever: quantum instar in ipso! H'A«<
a presence / Y. — With gen., like, in the form of,
equal to, as large eis, worth : Erana, non vici insur,
sed urbis : ut instar mnri hae saepes munimentum
praebeant, Gs. : instar mentis equus, as large at,
v.: nomina ea partinm urbis et instar urbino
sunt, L. : unus ille dies mihi iromortalitatis instar
fuit, as good as: Plato mihi unus instar est om-
nium, worth them alL — About, nearly: cohortrt
quaedam, quod instar legionis videretur, Gs. : mili-
tes dati duarum instar legionum, L.
instauratiOi onis,/. [instauro], a renewing,
r^Dstition: ludorum : ludi ex instauratione paras*
tur, L. Digitized by V^OOQ IC
Ingfuitivm
4S7
InflttttttQin
Instaurativoflk ac^. [instaaro], inUituitd anew,
btffwi ajrah : ludi.
inBtanro, &▼!, fttus, are, to tUablith^ ordain:
choros, V. — To renew^ ^i^P^^i retume: mstaaran-
dae caedis potestas: novum de integro bellum,
L. : infesds pugnam sagittia, la. : diem donis,
eeUbratei vfUh repeated offerings, Y. : lodia biduum
instauratum, €uuled by repetiiums, L. : pervigilea
poptnas, Sequent anew, lu. : Inataurati animi, re-
freshed, V. : di, talia Grais Instaarate, repay, Y.
in-stemOy atrftvl, str&tus, erCi to cover, cover
over, spread upon : insternor pelle leonis, Y. : pon-
tic %\tos,Jloored (i. e. constructed'^, Y. : palpita tig-
nij, laid the stage over a scaffolding, H.
inetigator, on», m. jrinstigo], a stimulator, in^
stigator: sibi quisque, Ta.
iiutigitrix, Icis, /. [ inatigo ], she that insti-
gates: adTersum alqm, Ta.
ina^o, ilvl, attis, &re [STI6-], to goad on^ urge,
stimulate, stir, set on, incite, instigate : si hie non
insanit satis 6uA sponte, insUga, T. : instigante ie,
at your instigation: sequentem Btiidiia, Y. : Roma-
noe in Hannibalem, L. : agmen, O. : oonacientiA
facinoria Instigari, Gs.
In-Btillo^ sTi, fttus, are, to pour in by drops,
drop iny instil: lamlni o]eum: (oleum) caulibus,
H. — To drop upon, fail on: guttae saxa iDStiUant.
—Fig., to tnstU, infuse: tuae litterae mihi quid-
dam quasi animulae instillarunt : praeceptum
aariculis, H.
xiiBtixiiiilator, oris, m. [instimulo], a stimula-
tor: seditionis.
in-ctiJiiiiio, — , — , &re, to goad, urge on, stimu-
late: Bacchas sonis, 0. : Yeuerem verbis, O.
instiiictor, oris, m, [STIG-], an instigator:
eceleris, Ta.
1. instinotiu, P. of instinguo.
2. (instinctaii Us), m. nnstinguoj, instigation
(only abL sing.): instioctu divino, 6y inspiration,
(inwrtiiigao), — , Btinctua, ere, to instigate, in-
cite, impel (only P.pass.^: furore et audacift, tm-
pelled: vocibos, animated, L. : furiis, inspired, L,
instita, ae, /^ a border, JUnmcs of a lady's
tunic: Qoarum subsnU talos tegit Instita veate,
H. : longa, O. : nalla, L e. no lady, O.
inatitl I. Ferf, of insisto.— 11. Perf, of in-
8t0.
institlo, onis,/. [STA-], a standing stitt: stel-
lamm.
institor, dtia, m. [STA-], a factor, broker, huck-
ster, hawker, peddler: chirographornm : amata
multum institoribus, H. : ipse mercis, peddler of
his own wares, L. : hibemae tegetis, lu.
institao, ul, fltus, ere [1 in+statuo], to put in
place, plant, JSz, set: vestigia nuda sinistri pedis,
V. : hominem in animum, he, to set one's heart on,
T. — Of troops, to draw up, arrange: duplici acie
institutA, Gs. : quam (aciem) sex cohortium, Gs. —
To set up, erect, plant, found, establish, arrange:
abi institui vineae possunt : ofBcinam Syracusis :
Amphora fumum bibere instituta, set, H. — To
make, build, fabricate, construct : navis, Gs.: tur-
ris, Gs. : amphora coepit Institui, H. : delectum,
Gs. — To make ready, prepare, fiimish, provide :
pilorum numerus instituitur, Cs.: dapes, Y.—-
F i g., to institute, found, establish, organize, set up :
alii illis domi honores instituti, S. : instituta sacri-
ficia, Gs. : magistratum : noatro more institutos
exercitus, orgofiized: Saturnalia institutus festus
dies, L. : sacros ludos, 0. — To constitute, appoint,
designate, sinale out : eum testamento heredcm, S. :
ut ille fill us mstituatur, be adopted: tutorem libe-
ris. — To ordain : Arcesilas instituit, ut ii, qui,
etc. : institutum est, ut fierent (quaestores), L. :
antiquitus institutum videtur, ne quis, etc., Gs. —
To undertake, begin, commence: ut instituirous,
pergamus : pontem instituit, biduo perfecit, Gs. :
historia neo institui potest sine, etc. : iter, H. :
cum populo R. amicltiam, S. : mutare res inter se
instikuerant, had opened commerce, S. : institui To-
pica oonscribere : si quae mulier conviviis uti in-
stituerit, made it a practice. — To purpose, deter-
mine, resolve upon: decernite, ut instituistis : ut
instituerat, according to his custom, Gs. : ab insti*
tuto cnnn, purposed : quos habere secum institue-
rat, Gs. — To order, govern, administer, regulate,
control, direct: Sapienter vitam, T. : libri de eivi-
tatibua instituendis-^Tb teach, ifuiruct, train up,
educate: sic tu instituis adulescentis ? : ita Helve-
tlos a maioribus institutos esse, uti, etc., Gs. : cala-
mos cera ooniungere, Y. : artibus hunc, lu. : de
isto genere, to give instruction: eoe ad maionim
instituta : alquem sic at, etc. : uos, ne quern oole-
remus, S.
inatitCltio, 5ni8, /. [ instituo ], disposition, ar-
rangemsnt: renim: institutionem suam conser-
vare, custom. — Instruction, education: doctoris:
de aliqua re : Graecis institutionibus emditi, learn-
ing.
inatitutiun, I, n. [P. of instituo ], a purpose,
intention, design : consulatas tui : pauca de insti-
tute meo dioere : huius libri. — A practice, custom,
usage, habit : hi lingua, institutis di£ferunt, Gs. :
meretricium : utor faistitato meo : abduci ab insti-
tutis buIb, principles : aliornm iostitnto fedsse,
precedent: contra omnium instituta, ^*ec«i0i^ :
mstituto suo oopias eduxit^ Gs. : militem ex insti-
tuto dare, according to usage, L. — An institution,
ordinance, decree, regulation : praetoris : instituta
roaiorum domi militiaeque, S. : omnia traditis in-
stitutis acta : patriae, N. : duarum vitarum insti-
ixuiliiitius
4d8
tnta, plans. — FIuk^ principles, dements: philoso-
phiae.
inBtitutiui» P. of instituo.
in-Ato, Btiti, stAtQrus, &re, to stand upon, take a
position : iugiB, V. — To draw niffh, approach, he at
hand, impend: partus iDStabat prope, T. : nox in-
Btabat, S. : ea quae videntur instare : instant ludi :
cum illi iter instaret : quidquid subiti instat, lu. :
illud quod instet agi oportere, the subject in hand:
quod instat, i. e. our purpose, V. : cum legionibus
instare Varum, Cs. : quantae caedes Laurentibus
instant, Y. — To press upon, harass, molest, menace,
threaten : comminus acriter, S. : rursus, Ca. : ferro:
hinc Pallas instat, Hinc contra Lausus, Y. : hosti-
bus dubiis, S. : noli mihi instare : praecedentlbus,
H. : cedent! instaturus, L. : instantem regi come-
ten videre, lu. — F i g., to urge, press^ insist, pursue :
quam ob rem urge, insta, perfice : addit et instat,
H. : ille instat factum (esse), insists upon the fact,
T. : accusatori — To folUno up eagerly, joursue, he
intent upo7\, urge forward, drive : vox domini in-
Btantis, lu. : Instant ardentes Tyrii, Y. : instant
operi, Y. : talibus instans monitis ( parens ), lu. :
non ignarus instandum famae, Ta. : Marti cumim,
to work hard at, Y. — To detnatul earnestly, solicit,
insist upon : num ego insto ? T^: unum de indu-
tiis, make one demand, Ca. : quod te instante faciet,
at your instance: instat Scandilius poacere recu-
peratores : tibi instat Hortensius, ut eas in consi-
lium : profecto, si instetur, suo milite vind Bo-
mam posse, L.
1. xn8tratii% P, of instema
2. in-BtratOfli adj., not covered: cubtle, ufi-
spread,y,
instravi, per/, of instemo.
in-fltremnMk ae(j., sluggish, spiritless : animus,
T.
in-Btrepo, u!, itus, ere, to resound, rattle, creak :
sub pondere faginus axis Instrepat, Y.
(in-Btrlngo), — , ictus, ere, to hind, fasten. —
— Only P. pass. : Instricta fides gemmis, inlaid, O.
^instruote), adv., with great proration. —
Only comp. : ludos instructius facere, Ij.
instruotio, onis,/. [STRY-], an array: in-
Btructione aspectuque signorum pulsus.
instruotor, oris, m. [instruo], a preparer:
convivi.
1. instruotufl, adj. with eomp. and sup. [P. of
instruo], furnished, provided, supplied: domicilia
rebus ii8,etc.: instructae ornataeque naves: de-
cern vitiis instructior, H. — F i g., arranged, pre-
pared, ready: in corde consilia, T. : res satis scite
mstructae: ad dicendum instructissimus. — In-
structed, taught, versed: in iure civil! : a iure civili,
ab hiBtorift instnictior. I
2. (instraotufli ilB),m. [STRY-], arrangement,
preparation. — Only abl. sing.: oratio eodem in-
fltruotu comitata.
iiiBtrumanitam, I, n. [STRY-], an implement,
utensil, tool, instrument : tela et cetera instrumenta
roilitiae,S.: crudelia instrumenta neci8,0. — Col-
leet. in sif^,, ittstrtiments, i^pparatus, material, stock,
furniture: instrumentum ac omamenta villae:
militare, Cs. : aratorum : nauticum, L. : artis, fl.
— Store, provisum, supply, means: quid viatici,
quid instrumenti satis sit, 1. e.for a journey: in-
strumenta ad obtinendam sapientiam : virtutis.—
Ornament, embellislunent: felioes oment haec in-
strumenta libellos, O. : anilia, attire, 0. — A com-
mission, authorisation: tribunatus.
in-stmo, tixl, ttctus, ere, to build in, insert:
Earn (contabulationem) in parietes, Gs. — Of troops,
to form, set in order, draw up, array : ad iDStraen-
dum spatium, L. : bosce, T. : exercitum, S. : adem:
aciem instnictam habere, ut, etc., Gs. : lostnicti
acie Teucri, Y. : in quo (loco) insidiaa, lay an am-
bush: acies circa vallum, L.: ad hunc modum
acies instrueta, Ca. — To prepare, make ready, fur-
nish, provide, €qtiip,fit out (freq. in P. perf): aa-
dierunt muros mstrui, N. : parato atque instmcto
exercitu, Gs. : domum : mensas, Y. : agrum, stock,
L.: instruit focum provincia, lu. — Fig., to pro-
cure, provide for, prepai'e : aocusationem : in in-
struendo (orationem) dissipatus, arranging : sine
viribuB illis Bella infltructa, 0. : instruendae f raudi
intention, devising, L. — To inform, teach, instrvd:
testis : orientia tempora Exemplis, H.
in-aiiavia, e, adj. with eomp. and sup., unpleas-
ant, disagreeable : vita : baberi, H. : InBuavissima
littera.
in - sad5, — , — , are, to sweat on, etain with
sweat: quis (libellis) manus insadet volgi, H.
Insnefactufl, adj. [ insuesco + facio ], accus-
tomed, habituated (adsuetus) : equi, Gs.
in-Buesod^ su§vi (-suerat, Ta.), suetas, ere, to
habituate onesdf, hewme accustomed, he inured:
mentiri, T. : amare, S. : militem victoria frui, L—
To accustom, habituate : hoc me Ut fugerem, IL:
ita Be a pueriB insuetoe, Li
in-raetna, aeff. [P. of insaesco], unaeauloiMd,
unused, inexperienced: contumeliae : huios geoerij
pugnae, Gb. : navigandi, Gs. : male audiendi, N. :
vera audire, L. : acies inferre pedestrls, Y. : mirt-
tur nemus insuetum Scuta, Y. : moribus Romanis,
L.: ad tale spectaculum, L.: corpora ad ooen
portanda,Gs. — Unusual, strattae : insueta tibene
civitati species, L. : limeu Olympi, Y. : insuetos
foetfls animalia edere, nwmsters, L — Ptur. n. as
adv. : insueta rudentem (i. e. insolito more), Y.
inaula, ae,/. [1 SAL-], an island, isle: Deloe:
Rbeni amniB, !^,^^^ t?f5^(^tZ^^^ ^
imwilaiw
4S»
intagwr
the 7%ber^ O.—A pari of 8yraeu$e eutoffhyan
arm of (U iea.'L^ G. — An endowed courts tmemeni
for poor famtlieB : Clodi.
iii8iilaira% I, m. [insula], an idander,
uuralsa^ ado. [insalaus], tastelettly, iruipidlyj
fooliMy^ abstmUtf: omnia fieri: non insulse in-
terpretari, not without mt,
XDMvlwXtBM, &tis, /. \\u9\x\BVLB\.iait4ieunetB^ in-
tipidity^ nUineat^ want of wit : eoram : harum re-
rum : orationis.
insnlBtis, adj. with tup. [2 in+sahusl untaU-
*,: ^?i,^V\g.^ bungling^
avkward: bipennis, lu. — Tastden^ insipid^ HUy^
ed, without taste, coarse:
absurd: Fatuos est, insulsufi, T. : in rerbo non in-
sulsum genus (ridiculi): adoleacens: InfliilsiSBi-
mus homo, Gt — Fiur, /. as subtL ( sc. mulieres ),
nlly creatures,
insulto, avi, atus, ire, A^. [insilio], to mring
at, leap tqixm, leap, bouna, jump, jpring : fremit
aequore toto Insultans sonipes, V. : busto, H. :
Fluctibus insultavere carinae, 0. : istas (forls) cal-
cibus, T. : nemora avia matres Insultant thiasis,
Y. — ^F \g.^tobe insolent, scoff at, revile, abuse, taunt,
ifisfUt : Tehementiiis : tibi in calamitate : impane,
L : Cemis ut insultent Rutuli, exuft, V, : moltos :
8ibi per oontnmeliaa, L. : Huio capiti, Y. : in rem
p.: in omnis: morte met, Fr.
in-Bum, Tnful, inesse, to be in, be upon: ibi ine-
rat pictura (L e. in conclavi), T. : Hie . . . minotaa-
nis inest, Y.: in urbe: quae (fercula) inerant
canistris, H. : inerant lunaria fronti Gornua, 0. —
F i g., to be contained in, be in, belong to, appertain
to : inest tamen aliquid : praecipue pedum pemi-
citas inerat, L. : inerat contemptor animus, S. :
inerat oonscientia, derisui f uisse triumphum, Ta. :
In amore haec insunt Tida, T. : in voltu Teoordia
inerat, Su : qoibus autem in artibus prudentia in-
est : huio homini non minor yanitas inerat, 8. :
mihi cora inest, H. : inest hoe tempore odium.
in-sfiino, siimpsT, sQmptus, ere, to take for,
apply, expend: ut nullus teruncius insumatur in
quemquam : non est melius quo insumere possis,
H. : Kullum ultra verbum, quin amares, etc., waste
no word, to hinder, etc, H. — F i g., to apply, employ,
bestow: null* operft insumpta, irt/Aou< ^or^ .* fru-
8tra operam, L. — To take to oneself, assume: in-
terficiendi domini animum, Ta.
in-and, ul, fttus, ere, to sew in, sew into, sew up:
insutus in culeom: terga bourn plumbo insuto,
i. e. ^ cestus,V, : patrio (infans) Insuitur femori,
0. : instttom restlbus aurum, embroidered, 0.
m-Boper, adv., above, on the top, overhead: in-
super bipedalibus trabibus immissis, Cs. : montis
insQper altos ImpoBuit,Y. : cumulatis in aquas
sarcinis, insnper incumbebant, L. : circumyelari,
O^^Firom eiove: iugum insuper Imminens, L. :
(speoQs) insuper firmo onerant, Ta. — Over and
above, moreover, besides: insuper scelus Yestem
discidit, T. : si id pamm est, insuper poenas ex-
petite, L.: ilia insuper quam quae pacta erant
fadnora, L. : haec insuper addidit, Y. : Insuper
his, quod, etc. (i. e. his addam insuper, etc), Y.
in-BUperabillB, e, adj., that cannot be passed
over, insurmountable : Alpium transitus, L. — In-
vincible: genus bello, Y. — Inevitable: fatum, 0.
in -mrgo, surrexl, surrectus, ere, to rise up,
rise, lift oneself: attoUi et insurgere, Ta. : (serpens)
arduns insuigens, Y. : Altior insurgens heros, Y. :
Ostendit dextram insuigens Entellus (for the
blow), Y. : insurglte remis, rise on your oars, Y. :
suit insurgere reenis, i. e. to seise, O. — To rise,
tower, stand high, os lifted : inde colles insurgunt,
L.: acuta silex Speluncae dorao insurgens, Y. —
Fig., to rise, increase, gather fores: Insurgat
Aquilov H. : Yastius insurgens impetus undae, 0. :
Caesar paulattm insurgere, rose to power, Ta,
in-sasarro, an, fttus, Are, to whisper to, Hutn-
uate, suggest: alteri: ad aurem f amiliariter : in
aurem: mihi cantUenam : navigandi nobis tempus
msutnt, P. of insuo.
in-tabesoo, bul, — , ere, inch, to tsaste away,
pine away: cum semel fixae cibo Intabuiasent
pupulae, H. : videndo, Co pine vrith envy, 0. — To
mat away, dissolve: ut mtabescere Igne cerae
Solent, 0.
in-tfiotns, eu^. with eomp., untouched, unin-
jured, intact : cervix iuvencae, not broken to the
yoke, Y. : boves, H. : nix, L. : exercitus, L. : in-
tactis adsidere muris, L^ : nemo intactus profugit,
S. : Britannus, unsubdued, H. : religione animus,
L. : vires, unimpaired, Cu. : caput buxo, lu. : in-
tactae segetis per summa Tolare ( I c quae vix
videatur tangi), Y. — Untried, unattempted: hel-
ium, witho%U combat, S. : saltOs, Y. : carmen, H. :
admovere mantis intactis thensauris, L. : intactis
opulentior thesauris Arabum, H. : esurit (Statins)
intactam Paridi nisi vendat Agaven, not yet put
on the ttage, lu. — Untouched, und^filed, chaste:
Pallas, H. : cui pater intactam dederat, Y. : virgo,
Ct : intactior omni Sabina, lu.
intamiiiatiis, ac{j. [TAG-], unsullied, undeJUed:
honores, H.
1. inteotus, P, of intega
2. in-teotiis, a«^., uncovered, unclad: cetera
intecti, with no other covering, Tti.—Uneoneealed,
frank, Ta.
integellna, adj. dim. [integer], pretty safe, in
fair condition: alqm praestare : alqd,Gt
integer, tegra, tegrum, acff. with eonq>. integrior
.nd »up. iniegerrlmu. gb.+T^^^^^^^
int«go
490
intenpMaiu
unhurtj entire, whole, compiete: anntts: integro
die, i. e. wiih ilu day before m^ H. : quarum (su-
blicaram) pars inferior integra remanebat, Us.:
signa ( litterarum )f ufdnroken. — Unimpaired^ un-
injured, unhurt, unwounded, unmuiUated, unex-
hausted, eound, freak, vigorom: aetate integrft, in
her flower, "Y.: cam integri defessis suooederent,
Ga. : florentes atque integri : integros pro sauclis
arcessere, S. : Pelops, entire, 0. : cecidit Cethegus
Integer, unmutilated, In. : opes (opp. aocisae), H. :
integer aevi sanguis, the vigor of tfouth, V. : gens
a oladibus belli, L. — Not worn, frith, new, unused:
ad integrum bellam cunota parare, S. : pugnam
edere, L. : ntl caosft hao integr&, this pretext as a
fresh one, T. : euro Plautus locum reliquit inte-
grum, not imitcUed, T. — In the phrase, de integro
or ab integro, anew, aftesh: potius quam redeat
de integro haec oratio, be told oner again, T. : re-
lata de integro res ad senatum, L. : columnam
efflcere ab integro novam: Masnus ab integro
saeclorum nascitur ordo, V. — UtUainted, frmh,
sweet: ut anteponantur Integra oontaminatia: fon-
tes, H. — ^In the phrase, in integrum restituere, to
restore to a former eondiUon, pardon, forgive:
quod te absente hie filius Egit restitui in integrum
aequomst, i. e. be undone, T. : in integrum restituti,
pardoned: nonnulloe ambit&s damnatos in inte-
grum restituit, Cs. — F i g., new, open, undecided,
undetermined: rem integi'am ad reditum suum
iussit esse : ut quam integerrima essent ad pacem
omnia, Cs.: quid hao quaestione dici potest inte-
grius?: quoad erit integrum, still in my power:
non est integrum Pompeio consilio iam uti tuo,
open: si integrum daretur, \,e.ifhebe unfettered,
— Inexperienced, ignorant: me discipulum inte-
grum aocipe. — Healthy, sound, sane, unimpaired:
animi, H. : mens, H. : integrius indicium a fnvore,
L. — Unbiassed, impartial: integrum se servare,
neutral: arbiter, lu. : soopulis surdior Icari Voces
audit, adhuc integer, heart-whole, H. — Blamdess,
irreproachable, spotless, pure, honest, virtuofts: ilk>
nemo integrior: integerrima vita: testes: 'fitae,
in life, H. : virgo ab se, T. : a ooniuratione, not
impHeated in, Ta.
in-tego, tSxI, tectus, ere, to cover over : reliqua
pars scrobis yirgultis integebatur, Cs. : cum prima
luce densa nebula saltum intexit, L. — To protect:
vidit yallo etiam integi Romanes, L.
integrasoo, — , — , ere, inefi. [integro], to begin
anew, break out afresh: hoc malum inlegrascit* T.
integratio, onis,/. [integro], a renewisig, re-
storing : Amantium irae amoris integratio, T.
integre, adv. [ integer ], purely, correctly : di-
cere.— -F i g., irreproachably, nonestly, without prej-
udice: iudicare: araritiam alcuis mutareiTa.: ubi
integre egit, disinterestedly, Ta.
; integritiA, fttis, /. [ integer ], eompieteness,
soundness: corporis: valetudinis. — Fig.,^tcH^,
eorredtness: Latin! sermonis. — Elamdasness, tn-
nocenee, integrity: vitae, S.: integritas atque in-
nocentia : yitae, N. : mulierem smnma intcgritate
existimari, chastity.
integro, &vl, fttus, &re [integer], to make whole:
artas in pravum elapses, i. e. set, Ta. — To renew,
begin again : lacrimas, L. : carmen, V. — F i g., to
recreate, refresh: animus admiratione integratur.
integumentnm, I, n. [integol, a covering:
lanx cum integumentis, lids, L. — That whidi con-
ceals, a covering: frontis: flagitiorum: nequitia
frontis involuta integumentis.
1. intelleotiiB, R of intellego.
2. inteUeotns, lis, m. [1 LEG-], a perceptum,
discernment : hiems et ver uitellectum ac Tocabula
habent, i. e. are recognized, Ta.
intellegens, entis, a4j, [P. of intellego 1 tn-
ielligent, discerning, appreciative: vir: iudicium:
dicendi existimator: cuiusvis generis: in hisee
rebus, versed,
intellegentar, adv, [inteUegens], ifUdUgently,
appreciatively: audiri.
inteUegentU (intellig-),ae,/. [inteUegens],
discemmentf underetanding, inteUigenee : pars ani-
mi, intellegentiae particeps : in quibus (gustu et
odoratu) est intellc^ntia. — Understattding, knowl-
edge: iuris: Earn calamitatem vestra intellegentia
Sedabit^ discriminaiion, T. — Art, skill, taste, con-
noisseurship : in rusUcis rebus: in homine intelle-
gentiam esse, non avaritiam. — A cmicq>tioH, ap-
prehension^ notion: capere intellegentiam : renim
mtellegentias mente concipere.
intaU€«;o (not intelligo), §xl (intellfiztt, T., C ;
intellegit, S.), dctus [inter + lego], to come to Armnr,
see into, perceive, understand, discern, compr^und,
-gather : quod ubi intellexi : id quod omnes intelle-
gunt: cum sententia interdicti intellegatur : noo
intellecta vox, 0. : magna ex parvis : ut quid agam
intdlegas, T.: utnim spud nos officium an timor
valeret, Cs. : Quanti me facias, H. : corpus qaid
sit: ferre roe posse intellego: facile intellecta
est, N. : intellegi neoesse est, esse deos. — Colloq.:
intellego, / uMerstand, take, T. — To understand,
be master of: Faciuntne intellegendo ut nihil in-
tellegant? i. e. criticise so keenly, T.: noD multum
in istis rebus: linguam avium: quantum ego
Graece scripta intellegere possum. — To see, per-
ceive, discern: qufi re hostis adesse intellegitnr,
S.: ubi neque cohortationes suas neque preeei
audiri intellegit, Cs. : intellego, quid loquar.
(intelligo), see intellego.
in-temeratizs, adj,, inviolate, chaste, pure:
Camilla, Y. : munera, of pure wine, T.
in-temperane, antis, aejf. with comp, and wjn,
Digitized by VjOOQIC
int«iiip«nuiter
481
iatepeo
wUhtmi Beff-conirol^ tmrmlrainedf eaOrawiffafUy im-
moderate, tntemptraU: intemperantis esse arbitror
scribere, etc : f ui in te intemperantior, quam de-
boi : in aogendo eo iotempenuittor, h, : intempe-
ranttsstmae perpotationes : ^nn, profUgoi^ : ada-
leseentia : intemperantissima pecus.
intemperanter, adv, with comp, [intemperans],
immoderatHy^ extravagantly ^ iniemperateiy : abuti
Olio: intemperantios opibus suis uti: ayidiute
caedis intemperantius secuti, too rashly^ Gs.
intemperantla, ae, /. [intemperans], waiU
of moderation^ excess^ extravagance^ intemperance :
menti inimica : vini, immoderate use, L« — Arro-
gance, in»olencey inetibordinatum: Pausaniae, N. :
sua intemperantift, nimi&que licentift, K.
intemperate, adv, [ intemperatas ], intemper-
ately: vivere.
In-temperatiis, adj,, exee$aive : benevolentia.
( in-tempexiea ), — ( only aec, and abL X /?
leant of moderation, irregularity^ excets, indemen-
cy: caeli, L. : aquarum, immoderate raint, L. —
Fig., of conduct, excess^ outrage, fury: amici:
onias: cohortium, Ta.
in-tempestive, adv. [imtempestivas], uneea-
umably^ inappropriately: aceedere: agere, L. :
forere volnera mentis, 0.
In-texnpestiTHS, adj., untimdy, unMea$onable,
inopportune: amicitia numquam est: Minerva,
L e. unteaaonable spinning, 0. : honos, Ta.
intempestiia, adj, [2 in+tempuB], uneeaeon-
eible, unpropitioU8f dark : nox, the deaaof night. —
Person.: intern pesta silet "if ox, dismal Night
( mother of the Furies ),Y, — Uwoholesome, un-
heaithy: Qravisoae, V.
1. intemptataa (intent-), P. of inteinpto.
2. in-temptatns ( intent- X ^j-i untouched,
untried, unattempted: miseri, quibus Intemptata
nites, H. : nil intemptatum linquere, H. : sors re-
rum, V.: iter, Ta.
in-tendo, dl, tus, ere, to ttreteh out, reach forth,
extend: dextram ad statoam: mantis, 0.: iubet
intend! bracchia Telis, V.-— 7b stretch, spread out,
lay, fatten, extend: intendentabus tenebris, spread-
ing, L : tabemacula carbasais intenta velis, pitched:
coronas Poetibus, 0. : dnro intendere braochia ter-
go, bind, V. : loonm sertis, endrded, Y, : vela se-
cundi Intendant sephjri, sufsll, V. : numeros nerris,
V. — 7b bend, aim, direct : aroam : arma temptare,
intendere, S. : tela in patriam. — ¥ig., to strain,
extend, dir^ bmd, turn, aim: officia, to be Msalous
in, S. : aciem acrem in omnis partes, turns keen
looks: digna res est nbi tu nervos intendas toos,
ycur energies, T. : qnonam hostes iter intendissent,
direct their mareh, L. : ooeptnra iter in Italiam,
L. : quo nunc primnm intendam, tehiihsr shall I
turn t T. — To turn, direct, assail mth, aim : inten-
denda in senemst fallacia, T. : ubi Hannibal est,
eo bellum intendis ? L. : mihi actionem perduel-
lionis : litem tibi. — To urge, incite : eum ad ca-
vendi omnia curam, L. : se ad firmitatem, brace, —
To direct, turn, give, lend (often with animus) : in-
tentum animum tamquam arcum habebat, kept on
the stretch: quo animum intendat, facile perspicio:
ad bellum animum intendit, S. : animum studiis,
H. : ubi iugenium intenderis, valet, S. — To in-
crease, magnify, intensify : vocem, raise, V . : spiri-
turn, Cu.: formidinem, quod, etc., Ta. : huic nega-
tus honor gloriam intendit, Ta. : vera, exaggerate,
Ta«*-7b give attention to, purpose, endecwor, in-
tend: quod consilium primum iiitenderam, T. : in-
fecto quod intenderat negotio, S: : quod animo in-
tenderaty perficere : quo ire intenderant, & : altum
petere intendit, L. : ut eo quo intendit, perveniat
(sc. ire) : quocumque intenderat^ S. — To maintain,
assert : Earn sese esse, T. : quo modo nunc in-
tendit.
intentatas, see intemptatus.
(intente), adv. with comp. fintentns], toith
earnestness, attentivdy, intently. — Only comp. : cum
delectus intentius haberetur, L : intentius premere
obsesses, Ta. : alqm admovere ut, etc., L.
intentio, Onis,/. [2 TA-], a stretching, strain-
ing, tension : corporis. — F i g., an exertion, effort,
application, attention : animi : lusas, to play, L. —
A purpose, intention: adversariorum.
intento, ftvl, fttns, Are, intens. [intendo], to aim,
direct, utield in hostility, stretch threateningly : do-
lor ardentls faces intentat: pauci Romanum im-
perium intentantes, i. e. holding up as a threat, h,:
haeo sica intentata nobis est : Praesentemque viris
intentant omnia mortem, threaten, Y. : arma Lati-
nis : m Appium mantts, L.
1. intentus, adf. with comp. and sup. [P. of
intendo], attentive, intent, waiting, eager : Romani
intent! festinare, S. : milites pugnae proventum
exspectabant) Cs. : intent! ora tenebant, V. : in-
tends oculis contemplari: in e& re intentis ani-
mis, Gs. : aliis negotiis, S. : dimfcationi ultimae,
L.: celerandae victoriae intentior, Ta. : quern pueri
intent! ludo exercent,y. : aliqno negotio intentus,
S.: intent! quam mox signum daretnr, eagerly
awaiting, L.: intent! paratique si lacesserentur,
i. e. to see whether, etc., L. : intentus, sive . . . sive,
etc., watchfid, L. : eo intentior ad victoriam niti,
S. : intentiore eum custodia observare, L. : inten-
tier discipUna, stricter, Ta. : intentissima conqui-
sitio, L. : omnia intentlssimft cura acta, L. — Of
stjle, vigorous, nervous : sermo : pars orationis.
2. intentus, lis, m. [2 TA-], a stretching out :
palmarum intentQs.
in-teped, — , — , 5re, to be lukewarm : lacjis, Pr,
Digitized by VjOO^'
intepeaoo
482
IntenMdo
in-tepefloo, pul, — , ere, ineh., to heamu Inke-
ttarm, he warned : strata membris tais, 0. —
Poec: Ut Bemel intepuit mxiato^fdt bhodfV.
inter, praep. with ace, [ANA-], between^ behnict:
(mons) inter Sequanos et HetVetios, Gs.: inter
rae et Brundisium esse. — With more than two
objects, amonffy amid, in the midst of, surrounded
6y: inter hostium tela versari: inter maltos
saucios relictus, L. : inter ingentis Bolitudines, S. :
inter rarias oolumnas, H. — With an extended ob-
ject, in the midst of, surrounded by: erat inter ce-
teram planitiem mons, S. : inter purpuram atque
aurum, L. — Amang^ into Ike midst of: inter den-
sas fagos veniebat, V. : te venisse inter falcarios,
into tike street of the Hythe^makert. — Of time, in
relation to two dates, between: dies zlt inter
binos ludos : inter Laviniam et Albam deductam
coloniam zxx interf uere anni, L. — With a period,
during, in the eotiree of, within, for, by, at : inter
haec negotia, S. : inter annos zinz tectum non
subissent, Cs.: omnia inter decern annos facta:
inter noctem lux orta^ lb — ^In phrases, inter haec,
meanwhile, during this time, L. : Inter cunota, at
aU timse, H. : inter quae, Ou. — In the course o/,
while, during: inter vias cogitare, on the way, T, :
inter f ulmina et tonitrua : inter agendum, Y. :
media inter carmina, during the play, H. — Dur-
ing, in spite of, notwithstanding: inter eas moras,
S. : nobis inter has turbas senatns tamen f requens
flagitavit triumphum. — Fig., in discrimination,
between, among: inter bonos et malos discrimen,
S.: iudicium inter deas tres: inter Marcellos et
Claudios patricios iudicare: inter has sententias
diiudioare : inter fugae pugnacque consilium, L. :
quid intersit inter popukrem civem et inter con-
stantem. — Of reciprocal relations, between, among:
regnum inter lugurtham et Adherbalem dividere,
S. : quos inter magna f uit oontentio, N. : oompo-
nere lites Inter PeUden et inter Atriden, H. : oer-
tamen iniectum inter priroores civitates, L. — In
phrases with pronouns: novisse nos inter nos,
one another, T. : res inter eos agi coeptae, mutual-
ly, Cs. : conloqui inter nos, with one another: inter
se fidi, &: pueri amant inter se, one another:
furtim inter se aspicere : complecti inter se, L. :
haec inter se cum repugnent, are inconsistent:
disGonvenit inter Meque et te, H. : complexiones
atomorum inter se, m^utual: collls duos inter se
propinquos occupat, near one another, S. — Of a
class or number, among, in, with : summft gratia
inter suos, Cs. : inter hostXs variae f uere senten-
tiae, L. : homines inter suos nobilos : inter ama^
bills ponere me choros, H. — After a sup.: ho-
nestissimus inter suos numerabatur: plurimum
inter eos valere, Cs. : maximum imperium inter
finitimos, L. — Praegn. with mvnouns: oonsula-
tum nobilitas inter se per ma.i1i8 tradebat, within
their own order, 8. : quod inter nos Uoeat dioere,
i. e. eonJidsnUally. — ^In phrases, inter manOa, aee
manus: qnaestio Flamini inter 8icalA^ ^, ova a
charge of assasstnaiion : cum praetor qu. tionem
inter sicarios exercuisaet, sat to try assassins .* eos
inter sioarioe defendere: inter exempla ease, to
serve as an example, Ta. : inter paucas memorata
clades, i. e. eminently, extremely, L: secuti inter
cetera auctoritatem Pausistrati, eminently, espe^
dally, h, : inter cetera etiam vigilils conf ecti, u cl
more than by aU else, L.
In composition inter is unchanged, except that
r is assimilated in intellego and its derivatiTes. —
Between : iotercedo, interpono. — At intervals, f rem
time to time: interaestuo, intermitto, interviso. —
Under, down, to the bottom: intereo, interficio.
interimenta, orum, n. [inter], the interior
woodwork (of a ship of war) : naTium, L.
inter-areooo, — , — , ere, inch., to become dry,
dry up, decay: nihil interarescere debet.
IntaroalarU, e, adj, [intercalo], of insertion,
to be inserted, intercalary : Kalendae, of an inter-
calary month: Kalendae priores, of the fast inter-
calary month (Caesar introduced two).
interoalarltui, aefj. [ intercalaria ], for inser-
tion, intercalary: mensis, L. : Kalendae, of an in-
tercalary month, L. — As subsL (sc. mensis).
inter-calo, &▼!, itus, ftre, to proclaim em inser-
tion in the calendar, insert, intercalate (a preroga-
tive of the pontifioes): ut pugnes, ne intercaletor.
— To put off, postpone: intercalata poena, L.
intercapedo^ Inis,/. [intercapio], an inter-
ruption, interval, retpite : scribendi.
intar-cedo^ cessi, cessus, ere, to come between,
intervene, be between: palus, quae interoedebat,
Cs. : inter singulas legiones impedimentorum nu-
merum intercedere, (Js, — To occur, happen, corns
to pass: neque ullam rem intercessisse me in-
dignam, T. : saepe in bello panris momentis mag-
ni casils interoedunt, Cs. : inter bellorum curas
intercessit res parva, L.: nullum dictum interces-
sit: huic continentia bella intercesserant^ C&^
Of time, to intervene, pass: ut spatium interoede-
ret, dum, etc., on tnlmNil, Cs. : nox nulla interces-
sit-—In order or rank, to come between: etai nemo
interoedebat, etc^Fig., of personal relations, to
intervene, come between, be reciproceU: ira inter eas
intercessit, T. : at « com genere humano quasi
civile ins interoederet: inter nos ofBcia paria in-
teroedunt: inter quos aemulatio interoedebat, K.:
huic cum reliquis civitatibus bella intercesserant,
Cs. — To interpose one^s credit, become surety : pio-
misit, intercessit, dedit: pro aliquo magnam pe-
cuniam, guaran^,—'To interpose, intercede, bring
about as mediator: cum vestra auctoritas inte^
cessisset, nt ego regem tuerer. — To oppose, with-
stand, protest agaisiMt (eep. of the tribunes, mgaiost
Digitized by V^OOQIC
interoeptio 4
a deem (^ ifae senate) : intercedit Antonius, Os. :
rogatidM ;, ea aactoritas, cui scis interceasnm esse :
senatfi^^CQnsalto, L. — 7b obairuet, hinder, inter-
rupi .• hmc gaudio, T. : non quia intercedendam
putem imaginibos, Ta.
intnoeptid^ dnis,/. [CAP-], a taking etway:
pocali.
interceptor, oris, m. [CAP-], an intereepter^
ufurper, embezzler: praedae, L. : donativi, Ta.
interoeptna, P. of Intercipio.
interoessio, dnis,/. [ 1 CAP-], a mediation^
^uretifzhip: mea intercessio parata est — An in-
tervenium, interponiion^ protezi^ veto: tribunicia,
Cfl. : empta: remlttere intercessionem, L.
intercesflor, oris, m, [1 CAD-], one who inter-
po9e9^ a mediaiorf zurety : intercessorem quaerere :
tsto intercessore iegati non adienint, through hit
inier/erenee : rci malae. — An inter/erer^ protester,
advermury, preventer : sCultitia intercessoris (of a
tribune who exercises his veto) : legis, L.
1. Interoido, Idl, Isus, ere [inter +caedo], to
cut asunder, divide, cut throuffh, cut down: lavus,
interclso monte, defluit: pontem, L.
2. interoiddb idi, — , ere [inter +cado], to fall
between : inter arma corporaqne Intereidente teio,
L. — To occur meeaiwhile, happen: si quae inter-
cideruDty etc. — ^F i g., to fall to the ground, perizh :
pereant amici, dum una inimici intercidant^ Poet,
ap. G. — To drop out, be lozt, be forgotten: memo-
rift, L. : nomen longis interddit annis, 0. : Quod
St interciderit tibi nuuc aliquid, ezcapee you (i. e.
jour memory), H. : intercid^re nomina, Ta.
interolno^ — , — , ere [inter +cano], to zing be-
tween : neu quid medios intercinat actOs, H.
interoipid^ c€pl, ceptus, ere [inter +capio], to
veae tn pazmng, intercept : quod nos capere opor-
tet, T. : pila intercepta reroittere, Cs. : Tenenuro,
take the poizon intended for another: numerum
iumentoruro, Cs. : ab suis interoeptus, cut off, L.:
Terga caput tangunt, ooUa interoepta videntur, to
be wanting^ O. : Qnam (hastam) Rboeteus inter*
cipit, v.— To inierrvpt, kinder, cut off, preoeeupy,
predudt: itinere interoepto, L.: opportuna loca,
L : spem anni, O. — > To take away^ znatch, rob :
eom a populo R., L. : If yrrba Interoepta neci est,
0. : interceptus Teneiio, carried off, Ta.
interoifle, adv. [1 intercido], piecemeal, inier*
ruptedhf : dictum (oppw directe).
interolSdo^ tisi, llsus, ere [inter +c1audo], to
thvt out, tJtut off, c^ off, Mnaer, ztop, block up,
intempt: virtus voluplatis aditOs intereludat ne-
ceese est : interolusis itineribus, Cs. : illos ponti
Interclusit hiemps, Y. : viam, L. : cum Pontum
cerricibus interclusnm suis sustiuerent : multitu-
dinis f ngam, Os. : hisce omnia aditfks : his reditu
tS interdictum
interclusis, Cs. : interclusus itinere Caesar, Cs.—
To ehut off, cut off, stop, hinder, prevent : commea-
tfts hostibus, L. : spiiitum, Cu. : dolor iiitercludit
yocem: aestu anima interclusa, eti/led, L. — With
perzon. obj,, to cut off, zeparate, divide, shut off, in-
tercept: ne viros ititerclusos opprimeret hostis,
L. : Pompeium ab eo, Cs. : interclusi ab suis, L. :
tribunes a plebe, L. : hostem Hibero, Ci?. : oom-
meatibus nostros, Cs. : ille reliquis copiis inter-
cludendus. — To ehut in, blockade, hem in: ne iam
intercluderour, ut cum velids exire, non liceat:
veriti, ne angustiis intercluderentur, C», — To hin-
der, prevent: intercludor dolore, quo minus, etc.
InterolQflid, 6nis,/. [interoludo], a ztopping,
entire zu^penzkm: animae (in speaiLiug).
interol€sii% P. of intercluda
intercolnmnitun, I, n. [inter+columna], a
zpaee between two columnz, intercolumniatUm.
inter-oiirxo, currl, cursus, ere, to run between^
intervene, mediate: qui intercurrerent, misimus
trls principes civitatis. — Of time, to hazten mean-
while : ipse interim Veios intercurrit, L. — Fig., to
mingle, be azzociaied: his laboriosis exercitationi-
bua dolor intercurrit.
inter-duniS^ — , — , are, fi^, [intercurro], to
run in, intervene: interoursantibus oarbaris, h,
( intercnrstui, Qs), m. [1 CEL]. — Only abl
zing., a running between, intervention, interposi-
tion: periculum intercursu filii propulsatum, L. :
consulum intercursu rixa sedata est, L.
intercii% cutis, acff. [inter + cutis], under the
skin^ intereutaneouz : t^qutty dropsy,
inter-dioa dixl, dictus, ere, to interpose by
s^)eaking,forbid,prohibit, interdict: praetor iatBr>
dixit: non tulit ut interdicatur : quae interdiola
sunt: interdicta voluptas, fl. : Cassivellauno ne
nooeat, Cs. : praecipit atque interdicit, omues pe-
terent, etc., Cs. : neque enim est tnteidictum . . .
ut ne, etc. : interdixit hariolus incipere, etc., T. :
interdictum mare Antiata populo eat, L.: si qui
decreto non stetit, saerificiis interdicunt, Cs. : pa-
tribus oomroercio plebis, L. : Qallift Bomanis, Cs. :
feminis purpurae usu, L.: male rem gerentibus
patribus bonis interdici solet — In the phrase,
interdicere alicui aqu& et igni, to forbid one Jtre
and water, I e. banizh: tonquam si illi aquft et
igni interdictum sit-^Pazz,, with abl and dot, :
moribus eorum interdici non poterat socero genero,
N.— 7b enjoin, command (implying also a prohi-
bition) : te faroiliae valde interdicere ut uni dicto
audiens esset — Of the praetor, to make a provi-
zional decree : praetor interdixit, eo restitueMtur.
interdictlo,((nis,/. [DIC-1 a prohibiting, for-
bidding: aquae et ignis, baniznment: flnium, L.
Interdiotum, l,n. ^.^^ygterdioo], a forbid.
intordia
484
den thinff: si interdicta petes, H. — A prohMium:
deoratn. — Of the praetor, a proviitonal decree,
interlocutory ordtr^ prohitdtion^ interdict : praeto-
rum interdicta toUeutar: tjrrannica interdicta tua :
interdicto huic omne adimat ius Praetor, L e. sub-
ject to a guardian^ H.
Interdiu, ado, [DIV-], during the day, in the
daytime^ by day: nee nocie nee interdiu, L
(interdnotiui, fls), m. [DVG-], inUrpwHiua'
tion ; only abL
inter-dtim, adv,, someOmeSf oocadonaUy, now
and then: Pecuniam neglegere est interdum lu-
erum, T. : saepe gratift interdum iargiis trahendo
tempos, S. : lacriroas tenere, Os. : dicere : inter-
dum . . . interdum, now . . . moid, ai one time . . .
at another^ O. : mode . . . interdum, S. : lAterduni
...alias.
Inter-ea, adv., meanwhile, in the meantime, in
the interim: saepe interea mihi senex Narrabat,
T. : dies advenit : quietus erat, S. : interea loci, in
the meaniifne, T. — Meanwhile, neverthdeee, how-
ever: tu interea non eessabts: nee nulla interea
est gratia, Y. : cum interea : tamen interea, Ct.
inter-eino, see interimo.
interemptas (-emt-), P. of interimo.
inter*eo, il, itarus, ire (perf, interlsee, C), to
go among, be loat : ut intent magnltudine maris
stilla muriae. — F i g., to perish, go to ruin, decay,
die: pauci interiere, S. : statuae intereunt tern-
pestate : tormentoniro usum spatio propinquitatis
tnterire, be destroyed, Cs. : fame, Cs. : omnia fato
Interitura, 0. : pecunia, N. : Ne genus interest, be-
come extinct, 0. : Novaeque pergunt interire lunae,
H. : Interii 1 our id non dixti J lam ruined/ T.
inter-equitS, — , — -, Are, to ride between : ipse
interequitans, L. : onlines, L. : agmina, Cu.
interest, see intersum.
interfatio, 5nis, /. [interfor], a ap&aking be-
tween, interruptiotu
interfeotor, dris, m. [inter+2 FAO-], a eiayer,
murderer, aemutin: eoram, C, L.
interleotnz, Icis,/. [interfeotor], a murderess:
nepotis, Ta.
interfeotaa, P, of interficia
interfioio, fScI, feetos, ere [inter +faeio ], to
put out of the way, destroy, bring to naught:
messXs, y. — To kill, day, murder: interfiei quom
perpeti me possum, L e. c^ia willingly, T. : insidiis
interfectus est : Tirum dolls, S. : eonsulum inter-
ficiendorum eausft : se, commii suidde, Cs.
Inter-flno, — -, ^) ere, to iow between : quan-
tum ioterfloit fretum, L. : media moenia, Ou. : Bo-
manos Cheruscosque, Ta.
inter-for, fttus, &rl, dep,, to interrupt in speak-
ing: Venus sio interfata ett^Y. : prinsqaain pe>
stulatum perageret Appius interfatur, L. : JPhae-
neas interfatus, intemi^ing, L.
inter - Inlgena, P., gleaming amidst, — With
dot, : eumulo rerum, L. dub.
inter-fSsns, a4j., poured between, interpoaed:
Dido maculis trementis interfusa genas, ateuned,
Y. : Styx ooeroet (animas), Y. : interfusa nitentis
aequora Cycladas, H.
interfaturae, P. of intersum.
inter-iaoeo, ul, ^-^f dre, to Ve between: spatio
quod vacui interiaoebat campi, L. : castra Punica
ac Romana interiacebat campus, L. : campus in-
teriaeens Tiberi ac moenibus Romania, L.
inteiloio, iSd, iectus, ere [inter +iaeio], to
throw between, set between, intersperse, join, inter-
mix: legionarias intericiunt eohorte% Cs.: id in-
teriecit inter individuum atque id, quod, etc : his
maestis laetitia intericltur, Ta. : preoes et minas,
to intervene witii, Ta. — Mostly P. pass,, placed be-
tween, interposed, interspersed, inserted, intervening,
intermingled, intermediate : longo fnterrallo inter-
ieeto: brevi spatio interiecto, after a short tV
terval, Cs.: quo (anno) interiecto, after a year:
paucis interiectis diebus, after a few days, L. : in-
terim, hae mora interieetA, during this deUiy, Gs. :
nasus oeulis interiectus: aer inter mare et cae-
lum: inter has personas me interieetum. — PUr,
n, as subsL : interiecta inter Romam et Arpos, h,
(interiectus^ fls), m. [inter +IA-]. — Only d«r,
and abl, sing,, a coming between, intervention : lona
interiectu terrae repente deficit. — An interval:
temporis, m«(maoA«/tf, Ta. : dierum, Ta.
interim, adv. [inter + old ace, from 2 1-], fiMan-
while, in the meantime : interim Roma subtto pro-
fectus est : interim ootidie Caesar Aeduos f nunen-
tum flagitare, Cs. : interim dura, etc., T. : et tamen
interim, 8,^-However, nevertheless : interim relim
mihi ignosoas : in agmine multis adeese, iieq[ae in-
terim laedere, eta, &
interimo or interemo, emi, fimptna, or Smtoi
[inter +emol, to take from the midst, take away,
do away vitk, abolish : interimendonim saeronim
eausft.— -jTo destroy, day, kUl: intersmptam opor-
tuit, T. : plures eo proelio interempti, S. : Aban*
tem, Y.: td»dio civem: Hasdrubale. interempfto,
H. : se. — 7b distress intolerabfy, aJHct : me inte-
rimunt hae voces Milonis.
interior, ius, gen. Oris [inter], tniMr, interior,
middle : aedium pars : spatium, O. : In interiere
parte ut maneam, i. e. in the women*s apartment,
T. : domus, inner part, Y. : epistula, boify : room
cietur interiere et sue : nationes,/ar(A«r tn^fidL—
Plur. n. as subsL^ the i»iner parts, middle : aedium :
regni, L. — Ptttr. m. as subst, : plerique, of thou
fartlter from the sm, Cs. ijnj^f^ap^ fosaaa ex-
Digitized by'
486
intMlMOlTOt
plent, the gmruon^ Ob. — ^In the race-coitrae^ ntanr
dugoal, on Uu left: rota, 0. : gynw, H. : Ilie . . .
Badit iter laeyam interior (to shorten the courseX
'V. -^Nearer: toto oorpore interior periculo volne-
ris f actus, i. e. /oo noar to be toounded, L. : ictibus,
ttUhin reach o/^ L. — Inner: nota Falemi, i. e. hnp-
eat in the ceilarj H. — Fig., deeper, mare piercing :
ttmor. — More hidden^ mare reeondiie, m/ore pro-
/ound: nunc interiora Tideamus : oonsilia, K. :
haec interiora, more /Mrsono/ (opp. ilia externa).—
Deeper, more intunate, doeer : vicini : amicitia, L. :
litterae, mere conJidenHaL
interltld, dufs,/. [inter + 1-], deetrwtion, rutin :
aratonim.
intaxitna. lis, m. [inter+I-], overthrow, f<dl,
ruin, deetruction, afmihilation : interituro rei p.
lugere : &miliam ab interitu Tindicare : omninin
rerum interittls : exercitHs. — Death : Sabint, Cs. :
▼oluntarius : tuum ingemuisse interitum, V.
inter-tango^ — , dnctus, ere, to join together,
daxp : dextrae interiunctae, L.
X. intexinflk a^,, neut. of interior.
2. intexinflk ode, [neui. of interior], in the in-
ner pari, on the intide, in the middle, within : ora-
tio ne insistat interius, L e. halt too eoon : recon-
dere, V. — Fig. : attendere, to look doeely, lu.
inter-labor, — , I, dep., to Jtow between, — In
tmesis : inter enim labentar aquae, percolate, Y,
inter-lego, — , — , ere, to pluck Jiere and there,
odL — ^In tmesis : Carpendae f rondes, interque le-
gendae, V. •
inter -Uno, 18 vl, litas, ere, to smear between,
spread between, join with: caementa luto, L. : mu-
ms bitumine interlitus, Gu. — To make ei-aeuree in,
edter by eraeing : testamenturo.
inter-loqnor, locfltus, T, d!sp., to interrupt in
tpealdng : niihi,T.
inter-lnoeo^ ICM, — , ere, to shine t;» eA« midst:
quaedam animalia interiuoent (in arnber)^ Ta.-— 7b
lighten at intervals, shins irregularly, — Jmpers, :
nocta interinxisse, L. — F i g., fo ^ manifest, be
plainly visible: ordtnee, qnibus inter gradas dig-
nitatis aliquid interluoet, by which distinctions are
made, L. — To be tran/parent : interluoet corona
(militum), T.
interlnninm, l, n» [interlunis], the time of new
moon, — Flur^ H.
intez4ii6^ — , -^, ere. — Of streamy <o> wash
Wider, Jlow between: pontus arva et urbis interiuit,
V. : quoeqne secans interluit Allia, V. : saxa in-
terluens unda, Ou.
ixAiK'mieDatxnxM,adj,, between months: tern-
pus, the change of mootu
in-teiininata% aeff,, unbounded, endless: in
omiixB partii magnitndo r^onnm.
Inter-minor, fttus, arl, dep., to lhreatm,forUd
with tlireats : Istucine tibi, T. : interminatus ci-
hua,forbidden, H.
inter -miioeo^ miscul, mixtus, ere, to mix
among, intermix, mingle: turbabant cquos peditea
iutermixtf, L. : tibi undam, V. : patrits petita Ver-
ba foris, H. : intermixti hostibus cogaoscunt, L.
intermiaeio^ onis,/. [intermitto], a breaking
off, intermission, interruption, discontinuance : fo-
rensis operae : sine ulla intermissione : per inter-
missiones has, h. ; epistultirum, of corretpondence :
verborum, i. e. abruptness,
inter-mitto, misl, missus, ere, to leave off, in-
termit, omit, suspend, interrupt, neglect : iter, proe-
lium, Gs.: hoc intermisi, quoad non licuit: labo-
rem, 0. : Intermissa diu belia, H. : litteras mitte-
re: non intermittit caelum mitescere, ete. — P,
pass, : ludi, iwlerrtipted: yentos, intermittent, Cs. :
bella, H. : pars' oppidi, quae, intermissa a flumine
et a paludibus, etc., where an interval was left, Gs. :
per intermissa moenia, a gap in, L. : verba ab usa
cotidiani sermonis iamdiu intermissa, i. e. disused,
-^Of space, to leave unoccupied, leave vacatU: me-
diociibus intermissis spatiis, Cs. : cvstodiis loca,
L. — To leave an interval, pause : spatium, qua flu-
men intermittit, does not flow, Gs.---Of time, to let
pass, suffer to elapse^ omit, leave unimproved: unum
diem, Quin Yeniat, T. : plurls dies, Cs. : dies inter-
missus pertnrbat omnia : nocte intermissi, having
intervened, Cs. : nulla pars noctumi temporis ad
laborem intermittitur, Gs. : diem. — To leave off,
cease, pause: hostis neque subeuntes intermittere,
Cs. : sic adsidue canere, nt nihil intermitterent
intermixtna, P. of intermisceo.
Inter-moxior, mortuus, i, dep., to die off, die
out : intermoriuntur reliquiae coniurationis : ignis,
Gu. : intermori civitatem sinere, L. : officium apud
me intermoriturum, i. e. to be forgotten,
intennortane, adf, [P, of intermorior], dead,
Ufdess, faint: intermortuus exsplravit,/affU(M(; h,
^Fig. : oontiones: memoria generis sui.
intermnndia, orum, n.plur, [inter +mundus],
spaces between worlds,
inter-muraliai e, adj., between the walls: am-
nis, i. e. dUeh, L.
(inter-nasoor), nfttus, l, dep,, to grow between,
spring up in the way : intemata virgulta, L. : inter-
natae saxis herbae, Ta.
Intemecio (-nioio), onis,/. [inter -M NEC],
a massacre, daugJUer, carnage, extermination, de-
struction : internicione civis liberare : bella ad io-
temecionem gesta, N. : ad intemecionem caesi, all
put to the sword, L, : ad intemecionem redigi, Gs.
intemeciYa% adf, [intemecio], mwrderous,
destructive: belium, of extermina" " '
Digitized by^
latemaoto 41
Inter-neotOi — , — « ere, to bind togetJUr^ bind
up: ut fibula crinem Auro internectat, V.
intar-nltao^ — , — , ere, to thine through^ thine
at intervaU: si qua aidera internitebaiit, Cu.
Inter-nodinm, I, n. [inter + nodus], the tpaee
beltoeen ttoo Joints: qu5 facit internodia poples, 0.
inter-noflco^ novl, notus, ere, to know apart^
distinguish, diacem: fures: blandus amicus a vero
internosci potest: mendaoem verumque amicum,
H. : visa vera sint^ anne falsa.
inter -nuntia, ae, /., a mediator^ messenger:
aves internuntiae lovis : ludaea : caeli, lu.
inter-nuntio^ — , — ^ fire, to exchange messages^
negotiate: utrt transgrederentur, L.
Inter -nuntiufl^ I, a .mediator^ mstsenge}\ go-
between: Nequia intemuntius ad istam curset, T. :
interountiis uliro citroque missis, Gs. : totius rei,
L. : lovis interpretes internuntiiiiuei i. e. the au-
gurs,
intemiui, a^. nnterl, tntwin^ tniemal: arae,
O.— F i g. : mala, domesfte, S. : disoordiae, Ta.
in-tero, ttf vl, trltus, ere, to rub tn, cnunbU in.
-»Prov. : Tute hoc intiisti, tibi omnest exeden-
dum, you have your own mess to swcUUno, T.
interpellatia dais,/, [interpello], a speaking
between^ tnierruplioti,
inteipellator, diis, m. [interpello], an inter-
rupter^ cnsturber: se oblectare sine interpellatori-
bus.
interpello^ &vl, atus, ire [1 PAL-], to inier-
rupt, break in upon: interpeUando trahere tem-
puB, S. : Interpellandi locus erat, H. : alqm ingres-
sum in sermonem, Gs. : nihil te interpellabo:.ab
alqo interpellari, Go. — To urge as an objection:
quod priore actione interpellavit. — 7h disturb^
hinder, obstrt*ct, molest : in suo lure se, Gs. — To
hinder, prevent, obstruct : alveolum, Gu. : partam
iam victoiiam, Gs. : poenam, L. : haec res inter-
pellata bello refrizerat: Pransus quantum inter-
pellet inani Ventre diem durare, H. : tribunis in-
terregem interpellantibus, ne, eta, interpose their
veto,L.
interpolOb avi, atus, fire [interpolus (old), fur-
bished], to polish, furbish, dress up : togata prae-
textam, dge an«to.--Of writings, to interpolate, alter,
falsify: altquid.
inter-pondi posul, posltus, ere, to put between,
place among, interpose, insert, intersperse : ubi spa-
tium . . . pilae interponuntur, Gs. : ne Interpositi
quidem elephant! militem deterrebant, L. : lateri
vinculum lapides sunt, quos interposuere, ut, etc.,
Gu. — In time, to insert, interpose^ introduce: inter-
calariis mensibus interpositts, L. — In speech, to
introduce, insert : hoc looo libet interponere , . .
quantae, etc., N. : paucis interpoBitiB venibus :
verbam nllam. — Of time, to let pass, permit to
elapse, leave, interpose: spatium ad recreandos ani-
mofl, Gs. : tridui mora interpoaitl, after a dday of,
Gs. : spatio interposito« some time after: hac io-
terpositfi nocte, L. — With personal objects, to in-
troduce, make an associate of: quam sancta sit
soeietas civinm, dis inmortalibus interpoaitia, etc.
— Of writings, to make insertions in, falsify, alter:
rationibus populorum non interpositis. — F i g., to
introduce, interpose, put forward, adduce, allege, ute
as a pretext, yirge as an objection: decreta: iudi-
cium suum : neque ulla belli saspicione interpositi,
Gs. : aocuaatorem, medce a pretext for delay : oaa-
sam interponens oonlegas exspectare, K. : operam,
studium, laborem, apply, — To pledge, give, inter-
pose: sponsio interponereter, L. : interposita fide
publicfi, S. : in eam rem se suam fidem interpooe-
re, gave Ms word, Gs. — With se, to inlerfere^ inter-
medtUe, intrttde, engage in, come in the way: ni se
tribuni plebis interposuissent, L. : semper se inter-
posuit, Imt his aid, N. : te invitissimis his : se quo
minus, etc., G., L. : te in istam pacificationem : roe
audadae tuae.
interpoaitia onis,/. [interposltus], an inser-
tion^ introduction: penonaram: una (of words).
1. inteipositaa, P. of interpono.
2. (interpoeitna, as), m. [interpono], a put-
ting between, interposition. — Only aoL sing. : luaa
interpositu terrae deficit.
interprea, etis, m. and / [PRAT-], a middie-
man, mediator, broker, factor, negotiator: iuterpre-
tes corrumpeudi iudici : pacis, L. : divuin, met-
senger (i. e. Meroury), V. : harum curanim luno,
I.e. of the anxieties of love, V. — An explainer, ex-
pounder^ translator, interpreter : iuris: caeli, <it-
tronomer: mentis oratio: interprete lingua, H.:
mctus interpres semper in deteriora indinatus, L :
oomitiorum, L e. ^ Haruspices (who tell whether
the oomitia are properly held) : portentoram, a
soothsayer: nee convert!, ut interprea, sed ut ort-
tor, translators fidua, literal, H. : veridica de&m,
L. — An interpreter, dragoman: fidi interpretes
adhibentur, S. : isti nobis cum interprete andiendi
aunt
inteipretatiOk tois,/. [interpretor], an expie-
nation, exposition, interpretation: egere interpreta-
tione.: faoUis, L. : foederis, .fiMoiuf^/ sinistra erga
eminentis, Ta.
int<»rpretitna, a^. [P. of interpretor], ez-
plained, translated: nomen: haee ex Graeoo ca^
mine, L.
interpretor, fttus, arl, dm. [interprea], to ex-
plain, ea^Mmnd, interpret, unieriemd, eoncaide, in-
fer, comprehend: si interpretari velis : religioQes,
Gs.: aomnia: sententiam tusm: ad Toluntatem,
L. : ut plerique quaererent &nMunu puici interpn-
llltBfpilllOtll^
487
iiit6raiu&
tarentur, undentood^ Ta. : libcyratum se eue tare
iurudo, interpretabatur, inf$rred: oonsiliom ex
neoessiUte, volmitatem ex vl— -i^iM. .* ex quo ka
illad somnium esse interpretatam, nt, etc — To
dseide, determine: recte an perperam, L. — To
trandaie: recte senientiam. — P<ts». impert, : uti
ex ]ibri8 Punicis interpretatum nobis est, S.
interpunctiOi onis,/. [interpunctus], a ptmc-
tttation, aividon by poiwU: interpunctiones verbo-
rum.
intar-puootaa. <idj.^ weil dtvided: narratio in-
terponcta sennoDibus. — Ftur, n, as tnbet.: inter-
puncta Terbomm, pemeee,
inter-qniesoo, qii6vT, — ^ ere, to rest awhile,
pavte: paululam.
inter -rogmmi, 1, n., an inierval between two
reign*^ interrtgnnm: interregni ineondi ratio: id
ab re interregnam appellatum, L. — In the repub-
lic, a vacancy in the contulate (between the death
or departure of the consuls and the choice of their
succesimrs) : res ad interegnum venit: interreg-
num inire, to become interrex, L.
inter -rex, regis, m., a temporary king^ vice-
roy^ regent^ interrex^ h. — ^In the republic, a tempo-
rary adef magietraie, viee-eontul, regent (during a
vacancy of the consulship): L. Flaocus interrex
legem de SullA tulit : interregem peodere, appoint,
in-teTxltn% adj,, undaunted^ undiamayed, un-
terrified: Braccbia interritus extulit, V. : clossis,
fearleMj V. : mens leti, not afraid^ 0. : voltus, Cu.
intenositio. 5nis, / [interrogo], a queatioH'
ing, interrogation^ quekion: roea: staitisshnae.—
A judicial immdry, ecamtna^tpn, 0. : tribuni, L. :
testiuro, Ta. — ^In logic, a condutionfrom quettione,
tyUogiem : genus interrogation is igoayum.
interrogitiunonla, ae,/. dim. [interrogatio],
a ehort argument^ eyUogitm : minutae.
inter -rogo, ftvl, atus, Are, to ask, question, in-
quirCy interrogate : recte, T. : interrogandi facul-
tas : testem : illud, suf this queatioti, L. : nil pins,
haee no more to ask, lu. : quendam quaedam geo-
inetrica : interrogans, solerentne, etc., Gs. : inter-
rogas me, num, etc : interrogatus, quid sentires :
tone sententiae interrogarl ooeptae, L.—- 7b inter-
rogate judkiaUy, examine, go to law with, sue : bene
testem, cross-examine: legibus interrogari, L. : eon-
soles I^bus ambitQs interrogati, S. : Oapitonem
repetandarum (i. e, reum faoere), Ta. — • P. n. as
fni>st. : ad interrogata respondere, to inquiries,
inter-rampOk rflpT, ruptus, ere, to break apart,
break off, intern^, break to pieces, break ^tp: pen-
lem fluminis, dairoy, Gs. : pontem ferro, igni, L. —
To break through, divide, scatter : interrupta acies,
L : extremum agmen, Cs. : Interrupti ignes, scat-
tered, V. — Fig., to break off, interrupt : oratio-
nem, Gs. : iter amoris: tenorem renun, L.
intermpte, ode, [interruptus], interrvptedly :
non interrupte narrare, continuously,
intermptiiflk adj. [P. of intermmpo], broken,
terruptea: oflBcium : voces : opera, V»
inter -saeplOb saepel, saeptas, 9re, to fence
eAout, hedge in, stop up, enclose, secure: foramina
intersaepta: operibus quaedam, L. — To shut off,
cut off, obstruct: iter: vallo urbem ab aroe, L^
inter-aoindo, scidi, scissua, ere, to tear asun-
der, break down, divide, interm^ : pontem: agg^
rem, Cs. — To cut off, separate^ part : Ghalcis arte
intersdnditur f reto, U
inter-aero^ — , — , ere, to place between, inters
pose, add: oscula mediis verbis, 0. — ^Fig. : oausam,
se esse, etc., eUlege as a pretext, N.
interq>iratio^ 5nis, /. [interapiro], a catching
of breath, pause for breathing.^Sing, and plttr.
interstincto^ P. [STIG-], chequered, spotted:
fades medicamlnibus, Ta.
inter-som, ful, futQrus, esse, to be between, lie
between: quas (segetes) inter et castra unus coUiB
intererat, Gs. : ut Tiberis inter eos et pons inte-
resset : via interest perangusta, L. — To intervene,
elapse: inter primum et sextum consulatum sex
anni interfuerunt : inter Laviniam et Albam Lon-
mm coloniam deductam interfoere, etc., L. — To
be different, differ: ut Inter eos ne minimum qui-
dem intersit, there is not the dightest difference:
inter hominem et beluam hoc maxime interest,
quod, etc., differ chiefly in this : in his rebus nihil
omnino interest, there is no difference whatever:
Hoc pater ao dominus interest, there is this differ-
ence, T. : tantum id interest, veneritne an, etc., L.:
negant (ea) quidquam a falsis interesse : quod ab
eo nihil intersit, etc : stulto intellegens Quid in-
terest? T.: ut matrona Intererit Satyris paolum,
H. — To be present, teUce part, attend, assist, inter*
vene: audierunt alii, qui interfuerant : Neo deus
intersit, nisi, etc, H. : epulis : lacrimis patris, Y. :
populo Quirini, live tnth, H. : proelio^ Gh. : in con-
vivio : in testamento faclendo. — dd pers, impers.,
it makes a difference, it interest, it concerns, it is
of interest: quasi paulum intersiet, T. : Panlttm^
interesse censes, ex animo facias, an, etc, T.: ne-
que interesse . . . -ne . . . -ne, makes no differ"
enee, Gs. : novis coniunctionibus interest, qualis
primus aditus sit: Divesne natus Nil interest an
pauper, H. : quid interfuit utrum hoc decemeres,
an, etc., what mattered it t nihil interest nunc, an
violaverim, etc., L. : quantum interesset Glodil, se
perire : quid eius intererat ? : me& video quid in-
tersit : quod ego et mei et rei p. interesse arbi-
tror: illud rae& magni interest, te ut videam:
utriusque nostrum magni interest ut te videam :
ad honorem interesse: ad beate vivendum; cf.
with defin, subj,: non quo mea interest natura
lod, u o/Uaereri to m*,^ ,.^^^ ^^ V^OOglC
intertejoo
488
(intar-tezo), — , teztus, ere, to ivUertwine^ in-
teneeave. — Only P. per/, : floras hederis intertextif
0. : chlaiDTB auro intertexta, Y.
intertriiiLeiitiiixi, l, n. [1 TER-], Ion hy aUri-
Hon, waaie ; in auro, L.— F i g., Urn, damage : sine
magno intertrimcnto, T. : nullum intei'trimenti
restigium.
intar-tnrbo, ^» — , Sre» to make disturhanee, T.
inter-Tallum, I, n. — Prop., the epaee between
palieadet^ an intermediate tpaee^ interval, distance:
pari interval lo, at an equal di^anee, Cb. : quo con-
suerat intervallo, at the tuual distance^ Cs. : videt
niagnts intervallis sequentes, L.: unius sign! : ex
intervallo, /rom o dutaneey L.: longo proximus
intorvallo, V. : ab Capsa duQm miliam interrallo,
g^ — In time, an interval^ intermianon, respite:
annuum regni, interreffnxuny L.: sine intervallo
loquacitas, ineetaant: dolor dat intervalla, rdaxea
eometimes: ex tanto intervallo, L. — A paiue:
trochaeus temporibus et intervallis est par iambo:
intervallo dicere, after a pause: in cantibus inter-
Talla, musical pauses, — Fig., difference, dissimili-
tude : quantum sit interiectum inter, etc
inter-Tenld, vSnl, ventus, ire, to corns bettoeen^
come t^is come tii, intervene, interrupt .* dum se-
demus, intervonit, T. : oasu equitos iuterveniunt,
Cs. : ex occulto: quotiens lasoivum intervenit
illud, eta, is introduced, lu. : sponsae pater inter-
venit, T. : oration!, L. : nonnullorum querelis. —
Pass, impers. : si interventum est casu : Ubi est
intenrentum mulieri, vas taken by surprise^ T. —
To inter/ere^ interruptypnt a step to: ni nox proe-
lio iutervenisset, L. : verbo intervenit omni plan-
gor, 0. : dies ludorum qui cognitionem intervene-
rant, Ta. — To taks place, happen, occur: Nulla
mihi res postliao potest iam intervenire tanta,
quae, etc., T. : c^us rotrlficus quidam intervenit,
has taien place: sapienti: intervenit his cogita-
tionibus regni cupido, L. — To stand in the way,
oppose, hinakr, prevent, disturb : res negitare ^ foe-
dus intervenisse, S.: bellum coeptis intervenit, L.
IntenrBiitor, Oris, m. [BA-], a visitor, intruder:
▼acuus ab interventoribus dies.
interventoa, Os, m. [BA-], a coming in, in-
tervention : alicuius : hominum, L. — An interven-
tion, occurrence: noctis, Gs.: malorum.
inter-verto (-vorto), il, sus, ere, to turn aside,
divert, intercept, embezzle, squander: receptum (con-
sulaturo): interversS aedilitate, i.c./MMnn|^ over:
interverso regali hoc dono.
inter -loso^ — , — , ere, to look after, inspect
secretly: ipse crebro interviso. — To visit at times:
nos: manipulos, Ta.
Intaryolito, — , — , KTe,freq, [intervolo], to
Jhttter around: imbrem (camis) intervolitando
rapnisse (of birds), L.
in-testahilia, e, a^f. with comp.^ in/anumt,
execrable, detestabU, abominable: homo, 8.: saevi-
tii, Ta. : intestabilior et saevior, Ta.
intestato, adv, [abl» of intestatns], trithaut a
trill, intestate : mortuus.
in-tastatUflt adj., who has made no trill, intes-
tote : 81 intestata esset mortua : ad oenam ire, lu.
inteBtinuflk adj, [intus], intMird, internal, intes-
tine : malum : bella, rivil, S. : caedes, of kindred,
L.— F i g., in the mind, subjective (opp. oblatus).
inteatiiram, I, n. [intestinus], a gut : loto ter-
ram ferit intestine, lu. : medium, mesentery: imum,
rectum, N. — J5%\x. jplur., the intestines, entrails, bo«-
els: laborare ex intestinis : intestiua poetae, lu.
In-tezOb texuljtextus, ere, to weave tn, inweave,
interweave, plaits join together, interlace, surround,
enveiop : scutis viminibos iutextis, CSs. : abiete ca-
stas, v.: Vestibus intexto Phrygiis spectabilis
auro^ 0. : pjra, cui f rondibus Intexunt latera, V. :
intextus puer regius, embroidered, Y. — To weave,
make by weaving .* tribus mtextum tauris opus, of
hides, V. — Fig., of speech, to interweave: parra
magnis: fabulas: Yarronem.
inttbnin, I, n., endive, sucoory.^-Hwr,, Y., 0.
intime, adv, [ inUmus ], inwardly, intimately,
cordially: uti intime HorleBSio, N.: oommendarL
intimoA or intmniui, a(ff. sup, [ANA-], in-
most, innermost, deepest, profound: in eo sacrario
intimo : abdidit se in inUmam Maoedoniam : angu-
lus, H. : Tartara, Y. : praecordia, 0« — As si^Asl, n. :
se in inUmum conioere {balnearam): finium, L
— F i %,, profound, iffwara^ deeped, nunoet : sensus
civitatis : oogitationes : senno^ i. e. soliloquy : ars :
amioitia, N« — Of persons, intimate, near, dose :
familiares: sets qnam intumum Habeam te, T.:
eoruni oonsiliis, T. : Catilinae. — Flur. m. as subsi^
iniunate friends: unus ex roeis intimis: regis, N.
(in-tlngd or in-tinguo), — ^ Inctus, ere, to dip,
soak.^^nly F, perf. : intinotae (faces sanguine),
0.
in-tolerabilifl, e, adj, with comp^ irresistible:
vis Romanonim, h, — InaupportaoU, intolerabU:
frigus: potentia: regium nomen Romae, L.: vi-
tium,Iu. : roulto intolerabilior : Intolerabilius nihil
est quam, etc., lu.
ill^tolerandtt% adj., inst^sportahle, intolerable:
audacia, S. : exemplum : iioentia rerum : hiemps,
L.
in-tolerino, antis, adj. with comp. and sup.,
not enduring, impatient, intolerant : vir aeqnaltum,
Ta. : seoundarum reram intoleraotior, L. : corpora
intolerantissima laboris, h, — Intolerable: quanto
intolerantior servitus victus, Ta.
Intolenmter, adv. with comp. and sup. [in-
tolerans], intoUrabbi, immoderately, exoesrively:
intoteantia 4J
dolere: intolenmtiiui inseqai, Os.: intolerantii-
sime gloriaii.
intolerantia, ae,/. [intolerans ], inwfferabU-
nstf, intolmoe: superbia atque intolerantia : regis.
in-tond, Id, Atus, Are, to ihimkUr: Intonat (lup-
plter), O. : pater ter intonuit, Y. : intonuit laevam,
V. : £o'» intonata fluctibaa hiemps^faUen in thui^
der ^qion^ H. — To remntne^ raUJUi clipeum super
intonat ingens, Y. — F i g., to cry ond vehMmentiy^
thunder forth: intonait vox tribuni: intonet hor-
rendam, In. : silvae intonuere, Y. : cum haec ia-
tonuisset plenus irae, L. : ininas, 0.
in-tonsns, adj.^ tiruAo)*f», undKavtn^ with l<mg
hair, bearded: coma, Att. ap. C. : capHli, II.: caput,
O. : era, L e. not yet sJtaved^ Y. : Cnto, bearded, H. :
comas Helix, 0. — Leafy, covered with foliage:
montes, Y. : capita (arborum), Y. — Fig., unpol-
ished, rude: homines, L.: Getae, 0.
in-torqneo, torsi, tortus, ere, to twisty wind
aboHty fold, wrmckf dittort: paludaraento circa
bracchium mtorto,L.: mentum in dioendo: ocu-
lofl, V. : intorti capillis angues, entwined, H. : in-
torti fanes, twitted, 0^^¥ i g. : verbo ao litterft Ins
omne intorqaeri.^-7b ktni, launch, eatt^ aim: te-
lara in hostem, Y. : tergo hastam, at the baek, Y.
— ^Fig.: aHemis Yersibus intorquentur inter fra-
tres contumeliae.
1. intra, adv, [* interns ; ANA-], on the ineide,
within: Nil intra est oleft din% H. (al. oleam)^—
For comp, and aup., see interias, intime.
2. intra, f>r^, with aee, [1 intra], within: intra
silvaa seeo continere, Cs. : intra parietes meos:
iactum teli, within a javelin^e throw, Y. : Apenni-
nam, L. : intra oceanuro magis, doeer to, S. : intra
moenia,«n/Atn the city: intra parietes, in the f am"
ily : intra me deus est, 0. — Within, in, into : intra
quas (regtones) venere: qui intra finis suos Ario-
Tistom recepissentf Cs. : eompulso intra moenia
hoste, L. — Of time, within, during, in the eour$e
of, in lets than: intra annos quatnordecim, Os. :
intra dies pancos, L. : intra morae breve tempus,
0.: intra deciraum diem quam, etc., i. e. wUhin
ten day$ after, L.: lucem intra, Ta. — Fig., ieu
than^ fewer than, within the limits of: intra een-
tnm, L. : epulari intra legem, i. e. lete expennndy
than the law aOowe: intra Natarae finis irivere, H.
intrabOia, e, <u&'. [2 intro], inaeeettible: Os
amnis, L.
in-tractabiliB, e, acfj., unmannpeabley intracta-
ble: genus bello, Y. : brumae, wild, Y.
l]i-traotatoa» a<(^'., fuU managed, uattamed,
wad: equus, wii^lm. — Untried: ne quid in-
tractatum soeleris f uisset, Y.
In-tremo, nl, — , ere, to tremble, ehahe wUhin,
quake to the centre: intremere murmure Tfina-
introitna
criam, Y. : intremuit malus, Y. : tellus, 0. : genua
intremuere, 0. : (clamore) intremuere undae, Y.
intrepidi} adv, [intrepidus], undauntedly, tn*
trepidly, L.
in-trepidua, ac{;., undiaken, undaunted, in-
trepid: dux, L. : pro se, 0. : altaria tangere, lu. :
voHtts, 0. : biemps, i. e. without dieturbance, Ta.
in-trltna, adj., not worn out, not exhaueted:
cohoi-tes ab labore, Cs.
1. intro, adv, [* interns ; ANA-], to the ineide,
within, in : intro ad nos veuit, T. : intro est itum,
Cs. : vocari : vocata oenturia, L.
2. intro, &v}, atus, &re [* interns; ANA-], to
go into, enter : limen : olearum ordinom : domum^
N. : portas, L. : id (fluroenX S. : fluminis ripas, to
come bdween, Y. : ut dorous est intrata, 0. : ante
quam (animus) in corpus intravisset: in portHs,
0. : in CapitoHum : intra praesidia, Cs. : protinus
ad Alexandrum, Cu. — To penetrate, pierce, enter,
force a way in : alquo, Cs. : alqm locum, Cs. : ad
munimenta, L. — Fig., to penetrate, pierce, enter,
reach, attain : Si intravit dolor, intrude, H. : pro-
piuB accedo . . . intrabo etiam magis: quam (do-
mum), L. : intravit animos pavor, Cu. : in posses-
sionem bonorum : in tuam familiaritatem penitvs,
become your intimate friend,
intro-dnod, daxi, ductus, ere, to lead in, bring
tMy introebtee, conduct within, admit : Chremem, T. :
noctu militeSy S, : praesidium, Cs^ : suas copias in
finis, Cs.: in cubiculam introduotus: ad reeem,
Co.: eo navis, Cs.— Fig., to bring in, iniroauce:
pbilosophiam in domfks : ambitionem in senatum.
— ^In spealiing, to introduce, I'epreaent, bring for"
ward: Catonem senem disputantem: introducta
ret 8imilitudo.^-7<> bring forward a$ an ateertion,
ineiet, maintain: Datum mnndnm.— To inetituie,
found, eetabUah: bac introducta coosuetadine :
noTum in re p. exemplum, eet, Cs. : exemplum a
patqpio homine introductom, L.
ii^rodnotio, dnis, /. [introduotus], a leading
in, introduction : aduleseentulomm.
introdnctna, P. of introduco.
intro-eo, Tvl, — , ire, to go in, enter : introire
neminero Yideo, T. : locum hostibus introeundi
dare, S, : hostis, si introire vellent, vocare, Cs. : in
domum : in tabemaculum, S. : ad amicaro, T. : ad
Ciceronem, & : domum tuam : Syracusas, N. : filius
introiit videre, quid agat, went in to tee, T. — F i g. :
ui prius introieram, sic prius exire de vita.
intro-fero or intro faro, — , latus, ferre, to
carry in, bring in : liberis suis cibum : lectic& est
introlatus, L.
intrSgredior, essus, I, dep, [intro +gradior], to
step in, enter: introgressi, Y.
introitiu, (ks, m. [intro +I-], asmff^Mi>^tder^
IntraUtus
440
invzo
ay, mUranee: militnni, Cs,: noa introitu quem-
fbfn prohibere. — An entrance^pa$tag€: ad omnes
introitas, qua adiri poterat : omnes introitOs erant
praeelusi, Cs. : aedis, N. : macelli, ltx,—A begin-
ning^ introduction^ prehide: fabulae: defensionU.
introlatUB, P. of introfero.
intro-mitto, misl, missus, ere, to tend in^ let in,
admit: heri intromissus Don est, T. : ut intromis-
SU8 me trucidaret : legiones ( in oppidnm \ Cs. :
sex milia peditum Nolam, L. : ad Senecam alqm,
Ta. — With mpine <teo. : Phaedriam ooraissatum, T.
Intrdrsmn, adv. [intro+versum], towardt (he
inside^ inwards^ toithin : hostem introreum in roedia
oastra aceipiunt, L, — Inwardly^ vitkin^ on the tn-
ride: turpis, H.
intrOTBUS, adv. [intro+Tersns], inwardt^ mth-
in : non facile introraua perspici, Cs. — Inwardly,
within : nihil introrsus roboris esse, L. : lacrimae
obortaCf O.
Jntro - mmpo, rapl, ruptus, ere, to break ui,
enter bjf force : hue, T. : ea, Cs.
Introspioid, spSxl, spcctus, ere [intro+spe-
cio], to look into, look at: tuam domum: caaas
omnium. — F i g., to intpeet^ examine^ observe attmr
tivdy: penitus in omnU rei p. partes: penitas
ceterorum mentis : fortunam suam, Ta.
in-truddi — > — y ere, to thruat in, force in: se.
in-tueor, itus, Sri, dtp., to look upon, look dote-
Ig at, gaze at: imagines, & : capite demisso ter-
ram, Cs. : solem : omamenta rei p. : hue atque
iUuc : ora omnium atque oculoe : me, H. : faciero
alicuius, N. : nutum illius diligenter, watch : in te
intuens. — Fig., to regard, observe, contemplate,
consider, give attention to : tota mente Crassum :
voluntatem eonim: potius, quid se faoere par
esset, intuebatur, quam, eta, had more regard for,
N. : tempeatatem impendentero : quo intuens : tu
in ea intaona te oontinebis : ad finiendnm bellam,
L. — Pass. : non tam veteranos intuendos nobis. —
To regard with admiration, admire^ %conder at: te:
sicut aliquem de oaelo delapsum.
In-tameflod, mul, — , ere, inch., to swell %m,
rise: Amnis . . . inquit ^Intumui,' 0. — To rise, be
elevated : nee intumescit viperis humus, H. — Fig.,
to sweU up, grow louder : quo plenior vox reper-
cussu intumescat, Ta. — To become angry: Intu-
muit luno, 0. : vati, 0. — To be inflated, swell in
pride: Intumuit numero turba, 0.
in-tamolatiiBi a4/., vmburied, 0.
intuor, — 1 1 [ 1 in+tuor, rare for tueor], to
gage upon: qui intuitur nos, T.
in-torbidus, adj., undisturbed: eztaniis rebos
annus, Ta. : iuventa, Ta. — Not turbulent: vir, T.
intna, adv., on the inside, within f intns est ho-
Btis: estne f rater intus? T.: Format natura nos
intna, H. : in animis: in lede, L. : extra et intns
hostem habere, Cs. : clausi (Uuri), in the staiis, Y.:
intns Digna geri, i. e. tn private, H. : adductos in-
tus agere equos, closer to the goal, 0. : tall intus
tempio, V. — ProT. : omnia intus canere, on the
infur side (of the eitbara), L e. to oneself: hoc ear-
men non ▼obis sed sibi intns canit, i. e. seeks his
own interest. — 7b the inside, into, within^ in: duct-
tur intus, O. — J^^om within: obsera oetiuiD, T.:
unde nisi intns Mooatiatam f Le.by instinct, H.
In-tutaa, euff., unguarded, unsafe, dangerous :
castra Gallorum, L. : intnta moeninm, insecure
parts, Ta. — Untrustworthy : amicitia, Ta.
intda, ae,/., eleeampane, H.
in-olttta, adj., without satisfaction, unavenged,
unrevenged, not vindicated: perire, S. : Karius ne
inultus esset: ne Inultos imperatores suos iacere
sinerent, L. : numquam moriemur inulti, V. : ne
compellarer inultus, H. : dolorea, 0. : preoes, un-
availing, H. : mortem aoam ne innltam pateretur :
iniuriae. — 6^vtfi^ no satisfaction, unpunished:
cur Asellinm esse inultum tam diu ainia f : hoetI9
inultoB abire sinere, &.: scelua, S. — Unharmed,
unhurt, safe, with impunity: inulto Dieere qnod
sentit permitto, H. : At ne illud baud inultum, ei
▼ivo, ferent, T. : et catnlos ferae Oclent Inultae, H.
—F i g., unaated, unappeased, insatiable : odium, H.
in-umbrS, ftyl, itus, ire, to overshadow, dark-
en : Yestibulum, V. : toros obtentu f rondis, V.
inSnotna, P. of innngno.
in-undo, ftvl, fttus, &re, to overflow, inundate:
quS fluvius solito magia inundaverat^ L.: banc
(terram) inundet aqua: agros, L.: cuius mihi san-
guis inundet Outtur, 0. : sangnine foasas, V. — Of
a throng, to spread, overrun: inundant Troes,
cover (the plain)) V. : multitude inundarerat cam-
poe, Cu.
in-unguo (-nngo), — , ttnetus, ere, to anoint:
Non contemnas lippus inungui, H. : oculis inunc-
tis, H.
inurbane, adv. [inurbanus], inelegantly, with"
out wit: non inurbane.
in-urbanna^ atfj., rustic, ungraceful^ unman'
nerly : habitus orationia.— Of atjle, inelesfant : in-
urbanum lepido seponere dicto, H.
in-nroy usal, flatus, ere, to bum in, bum : notas
et noniina gentia, V . : ▼olnere sanguis inuatua, O. :
inustis barbararum litteramm notis, Cu. — Fig.,
of persons, to brand, mark: oensoriae seTeritatis
notS inuri. — To brand upon, bj-and, imprint, affix,
attach indelibly: ne qua nomini suo nota turpitn-
dinis Inuraturiacerbiasimum aloui dolorem : mihi
iup«rbiae inf anoliam : alqd istnc, L. : nota turpitu-
dinis inusta vitae tuae. — To curl by heat / hence,
of style : ilia calamiatria inurere, polish of uM
curling-irons*
Digitized by V^OOQIC
441
l&vontuni
infiaitito, adff, with tomp, [inuutataB], tm-
leonfofiy, UMUuaUy^ ttrangdy : epistolae soriptae :
inusiUUius oontrahere.
in-tisltatiu» ocff. with eomp,^ ummial, uneom-
tnouy extraordinary^ very rare: belli ratio: nosti-is
ontoribus lepos : est inusitatum regem reum esse:
quid tam iDusitatom, quam ut, etc. : species (na*
yiam) barbaris innaitatior, Cs.
tnnstas, P. of inuro.
in-utilla, e, a^. with comp., tfteZew, tinMmc«-
alfle, improJU(Me : homo: ille,V. : dum meliorem
ex ducibus inutilem volnus faceret, L. : ad rem
gerendam, Gs. : rei p. : rami, H. : non inutilis ad
capiendam consilium tempestas, aJU oceaaian^ Cs«:
impedimenta, L. : ferrum, V. : lingua, O. : alga, H.
— HuHftd^injwrwite: cins: Sed sibi inutilior, 0.
— InexpedierU^ nnproJUablej unavaiUnff^ hurtful:
haec inutile est subire, etc. : oratio sibi, L. : arbi-
triuro, O. — With supinieM. : hoc inutile factu, H.
IxiQtilitas, atis, / [inutilis], kurtfuinete^ inju-
rumsnesa: facti.
inntiliter, o/dv, [inutilis], tonopurpoeey ueeleaa'
}y: responsum non inutiliter esse, L.-^^Dieadvan'
Utgeondy^ it^uriovdy: alqd senatui suadere.
Inniub, I, m., on o2i name of Lupercue (Pan), L.
In-vad5, vasl, vftsus, ere, to go irUo, enter : ig-
nis, quocumque invasit : urbem, L. : viaro, enter
upoti, y. : tria millia stadiorum, to accomplUky Ta.
— 7b enter violently, move ogainBty ruA upon, fall
upon, ateail, aeeault, ctUacky invade : in transversa
latera invaserant cohortes, L. : in coUum (mulie-
ris) !nva8it,/(^/ upon her neck : in Oaecinam cum
ferro: Romanes, S. : aciero, L.: Pompei oopias,
N. : portQs, Y. : in lecto cubantem, N. : madida
cum Teste gravatum, V. : sperans, hoBtIs invadi
posse, S. : undique simul invaditur, S. — Fig., to
fall M/xm, Mu«, take povteasion of twirp : in mul-
tas pcK^unlas : in eius viri foitiinas : in arcem illius
causae: regnum animo, S, — To make an attack
OR, MSf, lay hold of attack^ befall: contagio inva-
Ett, civitas immutata, S. : tantus rcpente terror
invaBit, ut, Cs. : cupido Mariuro, S. : Me tremor
inrasit, O. : in pbilosophiam : in corpus meum vis
morbi, L. : furor invaserat improbis. — To take
hold of undertake, attempt : Martem clipeis, Y. —
To assail vnlh voorde, (ucoat: continue invadit, Y. :
alqm minaciter, Ta. : consules, cur, etc., Ta.
in-valefloo, valul, — ^ ere, ineh.^ to became
atrong, grow powerful : haeo defensurus, prout in-
valuiflseut, Ta.
iifvaUdiia, adj,, not strong, tn/Erm, impotent,
weak^Mde: ad munera corporis senectA, ll : vol-
nere,Ta^: 8ene8,Y.: qnidquid tecum invalidum,
y.: corpus, 0. — Weak^ inademuUe, unsuitable:
Btationea pro castria, L. : ignea, lovf, Ta.
Inwasua, P. of invada
inweotio, onia, / [ YAG- ], an importisig, tm-
portation : (remm) quibua egeremus.— ^ sailiuff
in, arrival: eodem flumine.
in-weho, vdxl, vSctus, ere, to carry in, bring to,
introduce: tantum in aerarium pecuniae: quas
(opes) mare litoribua invehit, Cu. — Paaa,, to be
carried in, ride into, drive to, be borne in, enter:
dictator uii>em invehitur, L. : mare invecta (IjraX
carried into the •m, 0. : in portum ex alto invehi :
dassls invectas Tibridis undam, Y. — To ride on,
drive vpon^ be carried by, drive over: equo invec-
ttts, L. : Quattuor est invectus equis, Y. : domitis
invecta leonibus, 0. — To fall upon, assail, make
an aaaauU : equitum aoies invecta in dissipatos,
L. : cum utrimque invehi hostem nuntiaretur, h, :
ordines . . . multft caede bostium invehitur, Cu.—
With ae, to assault, aaaail, fall upon : invehebant
se hostes, L. : quantum se invezit acies, L. — Pig.,
to introduce, bring in, bring upon: quae (mala)
tibl casus invexerat: ut quemcumque casum for-
tuna invexerit, ftinViy* tnth it: divitiae avaritiam
invexere, L. — l^iaa., to attack with voords, inveigh
againat: invectus est copiosius in istum: vehe-
mentius in causam principum: multa in Tbeba-
nos, N. : aperte in te invehens.
ta-wenio, veni, ventus, Ire, to come upon, find,
meet with, light upon: in agro populabundum bo-
stem, L. ( navis ) paratas ad navigandum, Cs. :
oratores. — Paaa,: rex Inventus focis, /owu2^ Y. ;
Scis, Pampbilam meam inventam civem ? turns
out to be, T. : ipsis durior inventus est, proved to
be, Cs. : Primus invenior circumposuisse, etc., H. :
unus inventus qui id auderet — F i g., to find out,
invent, effect, discover, devise, contrive: quandam
(fallaciam), T. : dolis casum victoriae, S. : Inventae
artes, Y. : neque quid ponis dicere invenio, make
out: quo modo crimen confirmaret: quid agat,
non invenit, is at a loaa, 0. : animis inventum poe-
ma iuvandis, H.— 7b find out, diaeover, aaeertain,
learn: ex captivis, flumen abesse, etc., Gs. : inve-
nitur ea serrula pervenisse, etc, it ta aseertaaned
tluU. — 7b aemtire, get, earn, reach: Sine invidift
laudem, T. : noe cognomen: ex quo illi gloria
opesqne inventae, S. : manu mortem (i. e. pugnaii-
do),Y.
inventio, Onia,/. [BA-l, the faculty of inven-
tion : ilia vis quae investigat occulta, etc. — In
r h e t, inventum : exoogitatio rerum, etc.
inventor, firis, m. [in+BA-], a contriver, at*.
thor, discoverer, inventor : voluptatum, T. : olei :
omnium artiuro, Cs. : scelerum, Y. : legis Yolero,
propoaeryJj.: BuAcomm, fowider,
Inventrix, Icis,/. [inventor], alie that finds out,
a discoverer: omnium doctrinarum inventrices
Athenae : legum : oleae Minerva, Y.
inventum, I, n, [P. n. of invei
Digitized by
5i^»^
Inventiui
4tf
Invldeo
ii4m: inventis abstinet^ H.— ^ device, eonirivanee,
mtfention : te omnes di cum istoo inrento perduint,
T. : inventa Zenonis : medkiDa meuin est, O.
InventuB, F, of invenio.
in-TenustUB, adj., wiikoui eharm, unaraeeftU,
unattractive : actor : res, Ct^-^Wtthout V^titf, un-
fortftnate in love : homo, T.
in - verecnnduB, adj., teilhoiU thame, unre-
ierved, shameless, immodest: deus, i. e. Bacchus, H. :
animi ingenium, Poet ap. C.
Ixi-verg5, — ^ — , ere, to incline, pour upon: in-
vergens charchesia mellis, 0. : frouti viua, V.
inverflio, Snis,/ [VEET-], an. inversion: ver-
boruro, u e. irony,
inversus, P. of inveilo.
in-verto (-vorto), vertl, versus, ere, to turn
upside down, turn about, upset, invert, reverse : so-
lum, plough up, v. : AlUfanis Tinaria, empty, H. :
alveos navium invorsos pro tuguriis habere, S. :
submovere Euros Pellibua inversis, turned inside
out, lu. : inversum contristat Aquarius annum, re-
curring cgde (of the sun), U. : cum in locum anu-
lum iuverterat : loca satis dentibus (i. e. ad dentes
serendos), V. — Fig., to invert, transpose, clumge,
reverse: ut invertatur ordo. — 2\> pervert, abuse:
inrersi mores, corrupt, H. : virtutes, misrepresent,
H. : quae invertere supersedeo, i. e. to paraphrase,
Ta. — Of words, to misapply, use ironically : Invert
tuntur verba, ut, etc. : Inversa verba, ambiguous,
T.
in-vesperaflcit, — , ere, tmpers,, it becomes
evening, evening is approaching: cum invespera-
sceret : iam invesperascebat, L.
InvesUgatid, Onis, /. [investigo], a searching
into, investigation : rerum : veri.
investigator, oris, m, [investigo], lie tJiat
searches into, an investigator: rerum: antiquitatis.
In-vestigo, avl, atus, &re, to track, trace out,
search after : ad investigandum sagacttas narium.
— F i g., to trace out, find out, discover, investigate,
search into : neque ille investigatur. Qui eat eius
pater, T. : canes investigabant omnia : de Lentulo
diligentius : ubi Lentulus sit : illorum conatQe.
in-veteraaoo, ravl, — , ere, inch,, to grovf old,
become fisud, be eetabUsked, continue long: qnibus
quisque in locis miles inveteraverit, Cs. : exercitum
inveterascere in Gallift moleste ferebant, establish
themselves, Gs.: (fabulas) feci ut inveterascerent,
had a long run, T. : aes alienum inveterascit. — To
become faced, grow inveterate, be rooted : ut banc
inveteruficere consuetudinem nolint, Cs. : invetera-
▼it opinio perniciosa rel p.: spes est in primis
diebus, nam si in veterarit,. actum est: intellego in
nostra civitate inveterasse, ut, etc., has become a
cuetom: inveterascet hoc quoque, Ta.
I, an inwelerate
inveteratiob Sois, /. [invetero],
disease, dironie enl»
inveteratns, adj. [P, of inveteror], vnelerate,
old, of long stamding : odium: invidia: lioeotia,N.
invetero, AvT, atus, Sre [in+retna], to make
old, give age to: peregrinam tiovitatem, Cu. —
Pass., to grow old, become rooted: una cum saeclia
hominum inveterari : inveterate g1ori&, N.
in-vicem or in vicem, adv., by turns, in turn,
one after another, altemaiely: hi rursns in vioem
anno post in armis sunt, Gs. : cum timor atque ira
invicem sententtas variusent, L. : nos cantabimus
in vioem, in my turn, H. — One another, each other,
mutually, reciprocally: Aricini atque Ardeates
multis invicem dadibus feasi, L. : multum sangui-
nem invicem hausimus, Gu. : se anteponoido, Ta. :
inter se gratantes, L.
in-Victas, adj. with sup., unconquered, unsub-
dued, unconquerable, invincible : Germani, Gs. : ex-
ercttus: gente8,V. : invictus roorior, K. : invictis-
simua civis : res p. : adamas, impenetrable, O. :
Medea, inexorablct H. : invictum se a labore prac>
stare : a civibtts animus, L. : ab hostibua, S. : cor-
pus a voliiere, O.: advoraua divitias animus, S.:
armis ; viribus, Y. : caestibos, 0. : iiiliil invictum
sic ad helium vcnientibus, Ta. — Plur. n, as subst. :
invicta sibi quaedam ci vitas fecerat, inviofabU
limits^ L.
invidendos, ac{j. [P. of invideo], enviable:
aula, H.
invidens, entis, ac^. [P, of invideo], envious:
nocere invidenti.
invidentia, ae,/. [invideo], envy, jealousy.
in-video, vidl, visus, ere, to look askance at,
cast an evil eye upon : florem liberQm meum ? Att.
ap. G. — F i g., to be pr^udiced against, be inflttenetd
by prejudice: iudex, qui invidet: cui nisi invidis-
set is, etc — To envy, grudge: mihi: Noa equidem
invideo, Y. : invidit Glytie, 0. : Gaesari : bonis, S. :
invidet ipsa sibi, 0. : suae virtuti, Gs. : iiuio luese
gloriae : Arabum Gazia, H. : honori, Y. : Omni^
tunc quibus invideas si lividulus sis. In. : ia qua
(purpura) tibi invideo, quod, etc : uequo ille Se-
positi ciceris invidit, H. : non inviderunt laude
suft mulieribus viri Bomani, L. : spectaculo proe-
Hi, Ta. : id quod muUi invideant : usum lignoram
tibi, H. : filiam fratri, L. : mihi senectus Invidet
imperium, Y. : id quod multi invideant, feel envg
on account of, N. : Liber invidit oollibus umbras,
is niggardfy of, Y. : ego cur, acquirere pauca Si
possum, invideor ? (i. e. cur mihi invldetur), am I
envied f U.: in eo, cui invidetur: Libarais (uavi-
bus) invidens dedud triumpho^ refusing with dis-
dain, H.— !7b hinder^ prevent, refuse, deny: Flari-
ma, quae invideant pure apparei^tibi rem, E:
tene invidit foituna mihi, i
Digitized by *
j^tfejie
Invldia
448
In^tufl
Invidia, ae,/. [inTidus], awy.ffrw^tyjmhutyt
ili^fwiU, prejvdiee: Invidim abducU, Os.: invidiam
sequi, S.: virtas imitatione digna, non invidia:
Sine invidia laudem invenirei ungrudgiMfffy, T. :
iuYidia ducum perBdiSque militum Antigonu est
deditus, N. : nobilium, L. : invidia atque obtrecta-
tio land is suae, C8.->Per8on^ i^nvy, O.—Bnvy,
iU'Will^ odhtm^ tmpopularity : glorifl invidiam vi-
ciati, S. : ullft esse invidift, to incur: mortis iilias :
res in invidia erat, S.: habere, to be haied: iu
summam invidiam adducere: in earn . . . invidia
qnaesita est: Non erit invidiae victoria nostra
f erendae, i. e. itill Irriiig me intolerable hate^ 0. :
venire in invidiam, N. : cumulare invidiam, L.:
invidiae nobis esse : pati, O. : intacta invidia me-
dia sunt, h. : Ciceronis invidiam leniri, tmpopu-
larity^ S. : absit invidia verbo, be it eaid without
hoaUing, L. : vita remota a proi*elIis invidiarum.
— ^Fig., envy^ an enviou* man: Invidia infelix
metuet, etc., V. : invita fatebitur usque Invidia,
ctc^ wiil reluctantly cofifeu, H. — A cause of envy :
aut invidiae ant pestilentiae possessores, 1. e. of
land$ whether desirable or pestilential : summa in-
vidiae eins, L.: Quae tandem Teiieros eonaidere
. . . Invidiae est ? i. e„why is it odiotts, etc^ V*
invidiOM, ad9. [ invidiosns J, omoiiWy, hate-
fully: criminari.
invididoiu, adi. with eomp. and nip. Tinvidia},
full of *Hvyy invidious: vetimtas, 0. — IHvr, m. as
tii&<^. .' omnium invidioeorum animos frangere.
— Exeitinff envy^ envtabUy envied, eausiny odium :
possessiones : nee caris erat (Pactolus) invidiosns
harenis, envied for, 0. : invidiosior mors, O. : spes
procoruna, lonoed for, O. : solacia, In,'^ JSxeitiny
katred, hatedy hateful, odious : damnatio: lex: no-
mina, L.: laudatrix Venus mihi, 0.: neque id
dioo, ut invidiosam sit in eos, etc., to excite prefu-
ike ayainst: quod fuit in iudicio invidioeissimum.
invidiUi, adj. [in+VID-3i envious, envying:
imperator : invida me spatio imtum ooercnit, 0. :
populus, N. : aegris, H. : Inndis iuvidus. — As
stAst., an envious person, hater: Invidus aiterius
macrescit rebus opimis, H. : istos invidos di per-
dant, T. : ea agere inter invidos, S. : mei : nox
coeptis, unfavoraJble, O.: fatum, Ph.: .Et iam
dente minus mordeor invido, H.
in-vigilo^ avi, 8tns, fire, to watch over, be de-
voted, be intent : rei p. : malis, 0. : Namque aliae
victu invigilant, V. : noatris pro casibus, O.
in-violabilis» a(fj», inviolable: pacis pignus,
Y. ^Invulnerable: alqs,Ta.
Inviolate^ adv. [inviolatus], inviolably: memo-
nam nostri servare.
in-vlolatiis, adj., unhurt, inviolate : involne-
mi inviolatique : aroieitia : Visam inviolatus am-
nem, H. : f ama, tokkomt reproach, 8. — hvidabls :
legati, nomen ad omnis inviolatum : temp) urn, L. :
fides publics, S.
lll-^8ltatiu» adj^ vfnseen, unknown: forma:
acies, L. : alienigenis, L. — Extraordinary, uneom-
num, nem, strange: supplida: formae Itominum,
L. : simulacra, Go.
in-viso, Bl, — , ere, to look after, go to see, visit :
sacrificium: res rusticas: urbis, V. : simul haec
invtsent lumina colle8,^e< sight of^ Ct
1. Inviana, o^'. with comp, [P. of invideoj,
hated^ hateful, detested: persona: alios in vises effi-
cere, L. : penates, O. : (Helena) aris invisa sede-
bat, V. : invisos nos esse illis, T. : omnibus. S. :
horainibus in visius animal : Minervae,y.: in visum
plebei Claudium facere, L. : quo quis versutior
est, hoc invisior : vobis mea vita, T. : cupressus
(i. e. funebris), H. : dis oratio : regna dis, V. : filix
aratria, troublesome, V. — Hostile, malicious: invi-
sum quem tu tibi fingis, V.
2. in-'navSk ^ffj^y unseen : res, Cs. : sacra ma-
ribus invisa.
invitameiitain, I, n. Tinvito}, an invitation,
allurement, incitement, inaucement : invitamenta
urbis, attractions: (bcmos) non' invitamentum. ad
tempus est: ad luiiriamyL.: temeritatis, U '
Iniritatio, Snis,/. [ invito ]r an invitation, in-
citement, chaUetige: fit invitatio, ut biberetur: ad
dolendum : benigna, i. e. to a banquet, U : invita-
tiones adventnsque nostrorum hominum.
(inwitatna, fisX m. [invito], an inviting, invita-
tion.— Only abL : invitatu tuo.
(invite)) adv. with eomp^ against on^s will,
wiwiUingly : cepi Gspoam : invitius accedere.
inwito, ftvl, Atus, *re [for •invocito,/«g. of
invoco], to invite, treat, featt, entertain : horoinem,
T. : Buos in castra invitandi causa adducunt, /or
entertainment, Gs. : te domum suam : alius alium
domes suas invitant, S. : senatorem tecto ac dome:
moenibus hostem, V. : aliquem ad prandium : ad
consulem, L. : utruroque in hospitium, L. : enm,
ut apud me diversetur. — To invite, summon, chal-
lenge: a Caesare liberaliter invitor in legationem
illam: praemiis. — To ask, request, urge : Germa-
nos, uti, etc., Cs. : eum per litteras, ut, etc. — Fig.,
to incite, allure, attract : quibus rebus invitati, Gs. :
ad te improbos : invitat hiemps curasque resolvit,
y. : ipsam ( adsentationem y, encourage flattery :
somnos, court, 0. : culpam, allure to transgression,
0. : pretiis animos, arouse, V. : cum tc fortuna ad
dignitatem invitet: Vicina invitet decedere ripa
calori, V.
invitaa^ adj. with sup., against the will, unwill.
ing, reluctant, perforce, on compulsion : Invitus
feci, lex coegit, T. : neque senatus provinciam in-
vitus dederat, S. : invitus feci, ut, etc : nt viatores
invitos consistere coganti Gs. : eum ego a me in-
iixTios
444
▼itisfiimus dimisi, much offointt my wiU: nihil in-
vitia fidere divis, i. e. against their mil, V. : invito
patre, in spite of, T. : se invito tnuMire, agaiuri
hU will, Gs. : inntiMimis eis: invita Minerva,
against one's natural bent, C, H. : quod et illo et
me invitissirao fiet, altogether against his indinii-
Hon and mine, — As suOst, m, : elicere veraro to-
cem ab invito. — Rduetant, unwillitig: invita in
hoc loco versatur oratio : Invitae anni apein cre-
dere teri'ae, Y. : verbaque proviaam rem non in-
vita seqiientur, H. : ignea, 0. : ope, i. e. furnished
involuntarilt/y 0.
lxiTiu8» acfj. [2 in -f via], withotU a road, im-
passable, not to oe traversed^ insttperable : luatra,
V. : saltus, L. : maria TeucriSf V; : virtuti nulla
eat via, 0. : nil virtuti invium, Ta. — Plur. n. aa
subst.y impassable places : per invia iter, L. — Jnao-
eessible, impenetrable: regna vivia, V. : templa, 0.
1. invocatos, P, of invoco.
2. in-irooatiiJi^ adj., uncalled, without « sum-
mons: ad dormientem veniunt (imagines) invoca-
tae. — Uninvited, without an invitation: ut mi hi
. . . invocato ajt locua, T. : ut quoa invocatos vi-
diaaet in foro, omnes devocaret, N.
m-vooo, ftvl, fttus, Are, to call tipon, invoke,
€^)peal to: in pariendo lunonem Lucinam: deoa
teaaa, L. : agmiua matrum, summon, 0. — To call,
name, address: quern invocant omnes lovem: ali-
quem dominum, Cu.
(involatns^ fla), m., aflging,JUght ; only akl, :
ex alitis involatu auguror.
invollto, — , — , *re, freq, [involoT, iofy over,
fioat over : umeria involitant comae, H.
in-volnerataa (inYul-), atfj., unwovnded.
in-volo, avi, atus, Are, to fly at, rush upon : in
oapiUum,/y at his hair, t. : in possessionem,
make a forcible entry,
Involiicmni, r, n. [8 VOL-], a wrapper, cov-
ering, ease, envelope: oandelabn. — ^Fig., a cover,
mask: aimulationum.
involutua, €u{j. [P, of involve], involved, intri-
cate, obsatre: rea.
in-volvo, vi, dtua, ere, to roll, roU upon : Oaaae
involvere Oljmpum, V. : montea, 0. : armenta ae-
cum, sweep away, V. — To roll about, wrap up en-
velop, involve : InvolvSre diem nimbi, V. : prodire
involuto capite ; ainiatraa aagia, Cs. : involvi f urao,
0.---7b cover, overwhelm: aquft navem, V. — Fig.,
to inwrap, wrap, infold, envdop, surround: ae lit-
teria, devote : pacia nomine bellum involutum : Ob-
scuria vera, V. : mea Virtute me, H. : fraudibusin-
voluti, Ta.
invorto, aee invertow
in-vulneratna aee invoU.
io, tW^'.— Expressing joy, ho t hutsa t hurra I
lotriumphet H.— In a sudden call, hoUal look!
quick/ suoounrete, iol cives, H.: iol matres, ao-
dito,V.
Iooatl5, 0ni8,/. [iocor], a joking, joke, jest.
iooor, fitua, arl, dm, [iocus], to jest, joke : tu
banc iocari credia? T. : duplex iocandi genus:
voluit Fortuna iocari, lu. — To say in jest: haec:
in faciem permulta, H. : nescio quid, Ct.
loodaat adv, with comp., jestingly^ jocosely:
enmque luai iooose aatis: iocoaiua acribere.
iooosna, adj. [ iooos ], full of jeUing, jocose,
hwnorous, droll, facetious, Sportive: Maecenas, H.:
Muaa,0. : res: verba, 0.: furtttm,H.: Nilafl(i«e.
of the merry Egyptians), O.
ioonlaris, e, ac(j. [ioculus], facetious, jocular,
laughable, droll: audacia, T. — Plur. n. as subst.,
jests, jokes, H.
iocnlariuB, adj, [ioculus], ludicrous, droll:
malum, T.
iooolator, oris, tn. [ioculor], a jetier, joker :
senex.
(ioonlor), — , ftrl [ioculus], to jest, joke ; only
P.praes,: quaedam railitariter iooaUuites, L.
idoand-, see iftcand-. ioonr, see ieoar.
iooQS, I {plur. also ioca, iocorom, n.), m. [lA-l,
a jest, joke : iocum movere, S. : ioci caueii, /or the
sake of (he joke: ioca atque seria cum humilHmis
agere, S. : seria ac iooos celebrare, L. : conviva
iooo mordente faoetus, lu. : agitare iocos cam ali-
quo, O. : 8ea tu querelas sive geris iocoa, H. : ne
ioco quidem mentiretur, K. : ioco seriove, L. : neu
sis iocus, a lemgHng-stock, H. : extra iocum, bellua
eat, joking aside, — Person.: quam locus circum-
volat et Cupido, the god of jests, H. — A trifle, jest:
Ludum iocumque dioet fuisse ilium, dUuTs play,
T. : ne tibi Indus et iocus fuisse Hispaniae tuae
videbuntur! L.
lota, n, indee., = /wra, (he name of the Greek i,
iota: ut iota litteram tollas.
IpM (old Ipsas, T.), a, am, ^m. ipslus (rarely
ipsius, v., disyl. T.), dot, ipsi, pron. denumstr. I.
In gen., to express eminence or emphasiSw A.
Self, in person (often rendered by an empha^ hs,
or by very, just, precisely); adest optume ipse f ni-
ter, T. : ille ipse Marcellua: ipsa virtaa: rex ipae
Aeneas, V. : in ipsa aroe habitare, L. : naturu
quaa luppiter ipse Addidit, V.: AudentIS deus
ipae iuvat, 0. : ego enim ipse cum eodem isto non
invitus erraverim: eaque ipsa cauaa belli fait,
the very cause, L. : cui tutor is f uerat ipse, L. :
iam id ipsum abaurdum: Tullius eos ipsos de-
duxit, L. : eorum ipaorum facta : quid iuvat quod
. . si ipsum, quod veni, nihil iuvat? tKs mere
faet.-^AB subst, : atque ipsis, ad qnonim oommo>
dum pertinebat, durior inveotus est Oa«li«s, G& :
Digitized by VjOOQ IC
ipM
445
Irmtns
ex IpflS qufteram : agrum dare ipsi, qtii aooeplMei,
Im : ipsi omnia, qnonim negotium est, ad noe de-
f erant. — ^B. To empbaeiie one of the subjects of a
common predicate.—* With ei, he too, kumel/ in
penon^ even he: deseret eos, cum habeat praeser-
tim et ipse oohorOs triginta ? : credo ego voe^ so-
<ni, et ipaos oemere, L. — With fuqut (of. ne . . .
quidem) : pauca, neque ea ipsa enucleate dicta :
primis repalsis lEaharbal missus nee ipse erup-
tionem oohortium sustinuit, L. — With etiam: ipse
etiam Fufidlos in numero fuit — With quoque:
quia plebs 8G solvit, ipsi quoque solutiim voltis,
L. — Hig/or hiM part, he ioo^ alao^ oe well: litfierae
adiatae sunt a Clodii, quae ipsa transiit, cUeo in
penon : tris ipse excitavit recitatoree, he too : Hoc
Bhipeas, hoc ipse Djmas omnisque iuveutus Laeta
facit, V. — H. £ 8 p. A. As tiubet,^ of an eminent
person : ipsus tristis, the mcuter^ T. : Pythagorei
respondere solebant, ipse dixit, i. e. Pythagoras :
lectica Mathonis piena ipso, the great fnan^ lu. :
anseris ante ipsum iecur, hefwe the host, lu. — ^B.
Of oneself, nontaneousltf : de manibus delapsa
anna ipsa cedderunt : Ipsae lacte domum referent
distcnta capeIlaeUbera,y. — C. Excluding otliers,
b^ oneself, alone, mere, very: haec ipse suo tristi
cum corde rolutati V. : ipso terrore ordines per-
turbant, Cs. : qui ipso nomine ac rumore defende-
rit : aestimando ipse secum, L. : ipsam aequitatem
et ius ipsum amare,/or \Jts ovon sake: nunc ipsum,
jtui now : turn \pBum,Just then. — ^D. With numer-
als, j'tM^, exactly, precMg: triginta dies erant ipsi,
cum, etc. : ipsas undecim esse legiones : Jpso ▼!-
gesimo anno. — ^B. In a reflexive clause. — With the
stthjeet emphat^ opposed to other agents: non
egeo medicinA, me ipse consoler: Artaxerxes se
ipse reprehendit, N. : ipsa se virtus satis ostendit,
8. : ut non modo populo R, sed etiam sibi ipse
ooodemnatufl videretur: qui ipai sibi beUum in-
dixissent — With the object: omne animal se
ipeum diligit: Lentnlum, quern mihi ipsi antepo-
no. — In place of se or smts, — For emphatic dis-
tinction : cum omnee se expetendos putent, nee
id ob aliam rem, sed propter ipsos : quos, quid-
quid ipsis expediat, facturos arbitrabimur : pra-
TJtas consulum discordiaque inter ipsos, L. — To
avoid ambiguity in the use of se or suus: ne aut
suae magnopere yirtnti tribueret aut ipsos despi-
ceret, Ca. : legates mittit, qui tantum modo ipsi
liberisque ritam peterent, S. : nihil umquam an-
divi . . . nihil de re p. gravins, nihil de ipso mo-
destius. — ^For se or sUn : inexperta reroedia baud
inioriA ipsis ease sospeota, Cu. : rex propiua ipaum
conaidere atoieos iubet^ Cu. — With abL absol.:
cum dies Yenii, eavsA ipse pro se dlctA, damnatnr
(i. e. cam causam Ipse pro se dixisset), L. : amisso
et ipse Paooro, Ta^ — With aU, of gerund: depo-
nendo tutelam ipse, in se unum yuls oonvertit,
L.: agendo ipse, U
Ipcemet, see -met Ipsiuit old for ipse.
ira, ae,/., emger, wrath, rage, ire, passion, indig-
nation: ira inflammatos: Ira furor brevis est^
H. : irae suae parere, N. : ir& conmotus, S. : iram
in eos evomere, T. : in hostills domos Iram verti-
te, H. : quorum non suflScit irae Occidisse aliquem,
lu. : irae indulgere, L. : iram ponere, H. : dum de-
fervescat ira : ira inter eas intercessit, T. : in Ro-
manes, propter obsides nuper interfectos, L. : ira
deorum, 0. : victoriae,yu7^.« diremptae pads, L. :
ereptae Virginia, V. : dicti sibi criminis, O. : Aman-
tium, quarrels, T. : pro levibus noxiis iras gerunt,
T. : veteres in populum B., L. : horribilTs exerce-
re iras, V. : inde irae et lacrimae, lu. : irae impe-
ratorum, against, L. — An indignant desire : subit
ira cadentem Ulcisci patriam, v . — A cause of an-
ger, provocation: Quibus iris inpulsus ? T. : die all-
quam, quae te mutarerit, iram, 0. — An object of
anger: iustae quibus est Mezentius irae, Y. — An
expression of anger: Pestis et ira deum (Harpyiae),
v. — ^Person.: Iraeque Insidiaeque, dei (Mavor-
tis) comitatos, V.
Iraonnde, adv, with eomp^ [iracundusi, angrily,
passionately : agere cum aliquo : iracundius expo-
stulare.
iraoundla, ae»/. [iracundus], a proneness to
anger, hasty temper, irascibility: permitto aliquid
iracundiae tuae. — Anger, vrath, rage, passion, vio-
lence : prae iracundift non sum apud me, T. : coti-
die aliquid iracundiae remittebat: suam rei p.
dimittere, sacrifice to thestate^ Os. : iracundift exar-
descere : indiligentiae suae ao doloris, excited by,
Gs. : sine iracundift dico omnia, dispassionately :
iracundiae inplacabiles.
fractmdius <><&'• with comp. pro], irascible, ir-
ritable, passionate, ^uderic, angry, ireful, easily
provoked: proterve, T. : homo, Cs. : senes : leo-
nes, O. : iracundior est psmlo, H. — Of things : vic-
toria: Iracunda lorem ponere fnlmina, the thun-
ders of\i» wrath, H.
iraacor, Iratus, 1, dep. [ira], to be angry, he in a
rage: minume deoet, S. : numquam sapiens irasci-
tur : Irasci celer, H. : Irascens, quod, etc., 0. : qui
nesciat irasci, lu. : taurus irasci in comua discit,
gather his rage into his horns, V. : nostram vicem,
on our account, L. : tibi iure, T. : huic : grayiter
inimicis, Ob. y patriae, N.
trate^ adv. [iratus], angrily, Ph.
iratlia» adj. with eon^. and sup [P. of irasoor],
angered, enraged^ <iM^t t{folent, furious: animus,
T. : nihil feci iniAus, in anger : quid imti sentire
possant ? in their tsrgth^ Cs. : tibi graviter, T. : ad-
versario index : Qrals Achilles, H. : vilico iratior :
in ilium, T. : Caesar illis f oerat iratissimus : mare,
raging, H. : venter, remmng, H. : preoes, i. e. curses,
H.: si8trum,Ia. . ^^^ixo
Digitized by VjOOQI^
Ira
446
latiiio
I
ir«, Ixi, injin, of eO.
Irifl» idia (««r, Irim, V., voc, Iri, 0.), /., ss'Iptc,
the ffodden of the rainbow^ mtneitger of the god»^
V.,0.
Sronia, ae,/., = e/ptovna, irony t sine ullft iro-
nift loquor.
Irr-, see Inr-.
la, ea, id,^m. 6ius (sometimes monosji. in poe-
try), doL ei (rarely el or roonosyl. ciX pitm. (2^
mofu^r. [2 I-]. I. As a weak demonttr. in simple
reference. — As subai.f he^ «/ie, ity the one mentioned
(without emphasis): fait quidam senex Mercator:
navem is f regit, T. : venit mihi obviam tuus puer ;
is mihi litteras aba te reddidit : sine eius offensio-
ne animi, hwtin^ his fedvu^e, Gs. — As <uJ(j,^ thi$^
that, the: ea res est Helvetiis enuntinta, Cs. : flu-
men est Arar ... id flumen, etc, Cs. : ante eam
diem.— II. Specialuse s. — Attracted to the fol-
lowing subat, : exsistit ea quae gemma dicitur (I e.
id, quod) : quae pars maior erit, eo stubitur consi-
lio (i. e. eius), L. — Pleonast.^ After an obj.
tvbet. : urbem novam, oonditam vi et armts, iure
eam condere parat^ L. — In the phrase, id quod,
referring to a fact, thought, or clause : ratus, !d
quod negotium poscebat, as the situation required,
S. : id quod neccsse erat acctdere,^M«< as toot un-
avoidable, Gs. : si nos, id quod debet, nostra patria
delectat, and it must be the ease ; cf. id de quo, L.
— With ety oue, atque, neqfie, in explanation or cli-
max, and that too, and in fact: inquit . • . et id
clariore voce, and that, Gs. : cum unft legione
eftque vaeillante : vincula et ea sempitema : legio,
neque ea plenissima, and not even, Gs. — In place
of the rejCtxive pronoun: persuadent Ranraeis, uti
ana cum iis proficiscantur (t e. secum), Gs.— With
emphasis, as correlative to gui, he, ske, it, t/uU, the
one, that one: is, qui erit adductus: baec omnia
is feci, qui sodalis Dolabdlae eram : qui magister
equitum fuisse tibi viderere, it ooearrisU, etc—
NetU. as subst., that : idne estis aactores mihi ? do
you advise me to thatf T. : quibus id consili fuisse,
ut, etc, who had formed the fdan^ Gs. : quando
verba vana ad id locorum fuennt, hitherto, L. : ad
id quod natura cogeret, i. c death, N. : id temporis,
at t/iat time: homo id aetatis, of that age^ — Abl.
with a comparative, so much, by so mxteh: eo plus,
quo minus, etc., the more, — Ace adverb., therefore,
for that reason, on that account : id operam do, ut,
etc,T. : id ego gaudeo. — In phrases, aliquid id ge-
nus scribere (i. c eius generis), of that sorts ad id
quod sua quemque mala cogebant, evocati,/or that
purpose, it. : ad id, quod . . . erat, acoendebatur,
etc., besides thefatt, that, etc, L. i in id fide a rege
acoeptft, to that end, L. : quod ad me de Lentulo
scribis, non est in eo, is not eome to that : cum iam
in eo eeset, ut, ebc.,just on the point of, etc, L. : to-
tum in eo est tectorium, ut sit conciunum, depends
on that: ex eo, quod, etc.,/rom thefaet that : d-
vitas data, cum eo, ut, etc, with the stipuiation that,
etc, L. — TIT. Praegn., that, su^A, of such a sort,
of the tharader, so great : in id redactus sum lod,
ut, etc, io such a pass, T. : neque is sum, qui te^
rear, Cs. : itaque ego is in ilium sum* quern tn me
esse vis : is status erat rerum, ut, etc, L. : quae
causae sunt eius modi, ut, etc : ea mecum conaoe'
tudine coniunctus est, quod, etc, such intimacy,
istio, adv. [abl. f. of istie, sc vift], there, thai
way: Abi istac, T. — Fig., t» that way, in siuk
wise: Nequaquam istuc istac ibit; magna inert
certatio, £nn. ap. G.
iataec, see istio.
late, a, ud, yen. istlus (poet istius, V. ; istins,
disyl., T. ; istJ, T.), pron, demonsir. Z. Referring
to that which is at hand or present to the person
addressed, this, tJiat, he, she: At tu pol tibi istas
comprimite manQs, those ofyours,T. : istae minae,
those threats of yours, h.-. de istis rebus exspecto
tuas litteras, Uiose affairs of yours,: ista subselUa,
those seats near you : quae est ista praetura ? thai
prcetorsfdp of yours : tuus iste Stoicus sapiens.
— n. In gen., as a strong demonstr,, that, this,
the very, that partiaUar, he, she, it : erat enim ab
isto Aristotele, a cuius inventis, etc : ista divina
studia : nee enim ab isto officio abduci debul : cre-
dls quod iste dicat, T. : istius ipsius in dioendo fa-
cultatis. — m. Praegn., such, of such a kind:
qua re cum ist& sis auctoritate, etc : animo isto
esse, N. : Egon quicquam cum istis factis tibi re-
spondeam ? T. — That (in irony or scorn) : non erit
ista amicitia, sed mercatura : animi est ista molli-
tia, non virtus, Gs. : iste tuus vates, 0.
Isthmia, Qrum, n^ =..Td 'lo^fuOf the Isthmian
games (every five years near Gorinth), L.
Xsthmtui or ofl, I, ffk, ss 'lod^oc, the bthmrn
of Corinth, Gs., G., L., a
iBti, old for 2 istic, there, V. (Ribb.X
1. istio, aec, oc and nc (with -ne, istocine)|
pron. dsmoTtstr. [iste+ce]. — Referring to that
which is at band or related to the person ad-
dressed, that of yours, that mentioned by you:
istaec res, T. : circum istaec loca oommorari. — As
subst, : istuc quidem eonsiderabo: istoc vilius,T.:
istuc fractum: Ist^cine interminata sum hine
abiens tibi t T. : Ego istuc aetatis, T. — ^As a strong
demonstr.tihis same, this, the very : quid Istic nar-
nkt,thatfelloio,%
2. iaGo,etdv.,there^in that piaes^wkite you art:
quid istio tibi negotist? T. : qu<miaai istic eedes:
quooumque istic loco constitisU, iM-^Merem^ m tkU
affair, on thi* oeoasion .* Neque istic, neque alibi,
T. : Istio sum, lam with you, T. : istio sttia, inquit,
I am listening*
istliiftmo^
447
iter-
fftmart: istinc exoludere, T. : qui ietinc Yoniant:
Iftare age uun i8tinc» i. e; tinthout maviNff^ V. : bi
istiDc f raoB et audaeis est, hino pudor, on the other
aide .,,on ihU : fortaasis et ictino Laii^iter abetu-
lent aetas (i. e. de bia vUiia), E.
istiiw mckU, see modoa.
Isto, ^uh, [iste], thUher, to you^ to where you
are: ti minifna causa est properandi isto rathi. —
TkertitUOy in that nuUter: Tmbatium Isto sdmi-
acere*
istSo, aeh, fistic], thither^ thai way, yonder :
accede illuc ; Nimium istoc abisti, T.
Istonmm, adv, [i8to+ versuni], thiiherwarde^ T.
Istac, adv. [iatic], tkUkett ^ y^ ^ vhtre you
are^ in that diroetion: Concede istuc paululum, T. :
istuc sunt delapsi: istuc mens animosque Fert^
H.— 7b that thing, to that miiffeet: istuo ibam, T.
Ita, adv. [2 I-]. I. I n g e n., referring to what
precedes, in thie manner, in thie wee, in nteh a
ttay, ac, thtta, aeeordingly, as hait been aaid: des
operam at inrestiges sitne ita : Ita atunt, T. : bis
rebus ita actis, S. : factum est Ita : ita di^i^rtt omi-
na Galchas, nidi it his interpretation, V. : quae
cum ita sint, and tinee this is so, and aceordtnyly:
quod cum ita sit. — Referring to what follows, thus,
in tfufoUovring manner, as fcUows, in this way:
ita censes ; publicandas pecunias, etc., S. : is ita
cum Oaesare egit ; si, etc., Cs. : ita constitai, for-
titer esse agendum. — In affirmation, yes, it is so.
Just so, true: quid btic tibi negotist? Dav. mi-
bin*? /SE. Ita,T.: an laudationea? ita, inquit Au-
tonius : DaTusne ? ita, H. : itast, T. : non est ita :
ita prorsus : ita plane. — In interrogations, expect-
ing an affirmati?e answer: itane? really f truly f
is it so f: Itan credis ? T. : itane est f : itane tan-
dem ? — In the phrase, qnid ito? implying reproach
or surprise, why sot how is tluUf what do you
meanf : accusatis Sex. Rosciuro. quid ita ? : quid
ita passus est Eretriam capi f L. — II. £ s p., in
comparisons, «o, thus, just, in the same way: ita ut
res sese habet, T. : ita vero, Quirites, ut precamini,
ereniat : ut homo est, ita morem geras, T. : ita lo-
quor, quasi ego fecerim, etc. : me consulem ita f e-
ctstis, quo modo paud fact! sunt : castra ita posita,
tamquam procul abeeset hoatiay L. — C o r r e 1. with
yt, in parallel clauses t in paoe Ita ut In bello,
oHka in peace, etCL, S. : ut Eurytthei fllios, ita sues
ooDfigebat, his omiy as well as, etc. — la oalbs or
empluitio wishes, so, if it hi true : Ita me dt ament,
noQ nil tineo, i. e. so help mSf T. : soUieitat, ita y\-
vam, me tua ^aletudo : ita me referat tibi lupptter,
v.: tecum ease, ita mihi lomnia q«a« opto contin-
gani, Bl Tefaementtr .velim. — * III. P r a e g n., of
kind or qoality, as^ smek, of this naiure, of this
kind: ita sant res nostrae: ita Inqoam (i. e. hoc
dico).-— Of a Datnral eonsequenoe or inference, so,
thus, accordingly f under these eircumstanees, in Uds
manner^ ther^ore: ita sine periculo, etc., Cs. : ita
praetorium mlssum, L. : ita lovis illud sacei'do-
tium per banc rationem Theomnasto datur : ita fit
ut animus iudlcet, etc., Vius it comes to pass: ita fit
ut deus llle nusquam prorsus appareat, lience it
follows, — In restriction, on the condition, on the
assumption, in so far, to such an extent, only in so
far : haec ita administrabat, ut, etc., Cs. : cuius
ingenium ita laiido, ut non pertimescara : pax ita
oonvenerat, ut Etruscis Latinisque flurius finis es-
set, h. : ita admissi captivi, no taroen iis senatus
daretur, L. — Of degree, so, to such a degree, so very^
so much: ita fagavit Saronites, ut, etc., L. : indices
ita fortes tamen fuerunt, ut . . . vel perire malue-
rint, qiiam, etc : ita acriter . . . itaque repente, Cs.
— With negatives, not very, not especially : non ita
noagnus numerus, Cs. : non ita lato interiecto
mari : aocessione atuntur non ita probabili : post,
neque ita multo, N.
Italioiui (C, a, Cs., L., Ta.) or ftalis, idis, /
(V., O.), or Italu (H.) or Italos (U., y.),adj.,
of Italy, Italian,
ita-qne, conj., and so, and thus, and according-
ly: Si cetera ita sunt ut vis, itaque ut esse ego
ilia existumo, T. : ita oonstitui, itaque feci. — lu
inference, and so, accordingly, therefore, for that
reason, consequently: falsa existuroans . . . itaque
oensuit, etc., S. : itaque ipse mea legens, sic adfi-
cior interdum : itaque rem euscipit et a Sequanis
impetrat, Cs.: versis itaque subito voluntatibus,
L. : none itaque, H. : itaque ergo amantur, T.—
In resuming an interrupted thought, accordingly,
thus, and so: itaque turn Scaevola, etc.
item, adv,, likewise, besides, also, further, mars-
over, too, as widl : Unus et item alter, T. : Lentulua,
itemque ceteri, S.: Romulus augur cum fratre
item angure : Contemplator item, cum, etc, Y.-*
In the phrase, non item, but not, but by no means:
maxaroas Mihi agebat (gratias); aliis non item,
T. : oorporum offensiones sine culpa accidere poti-
sunt, animorum non item. — In comparison, ^'f<«<
so, in like manner, after the same memner, likiewise,
also: si sis Natus item ut atuut liinerram esse,
T.: fecisti item uti praedones solent: uti optio
item esset, quasi dedisset, etc., L.
iter, itineris, n. [I-], a going, walk, way : dicam
in itinere, on the way, T.— ^ ffoing, journey,
passage, march, voyage: cum ill! iter instaret et
subitum et longum : ut in itinere copta f rumenti
suppeteret, Cs. : in ipso itinere confligere, L. : ex
itinere litteras mittere, S.: iter ingressus: tantum
itineris contendere, hasten: in Italiam intendere
iter, L. : iter, quod constitai, determinsdi^Dan: Iter
in prorinciam convertere, direct, Cs. : agere in reo>
torn, 0. : flectere, ehm^ the course, Y . : iter ad
regem compamre, P^rs^J^'^'^i^cy^f^^^
itarati
448
looiiadiis
break off^ Gs. : classe tenere, V. : die ao nocte
oontinuato itinere, Gs. : rumpere, Q. : Boi ex iti-
nere nostros adgressi, Gs. : terrestri itinere duoere
legioiies, b^ latui, L. : Unde iter Italiatn, Y. — A
journey, march (as a measore of distance) : cum
abessem ab Amano iter unius diei, a day's jour-
ney: quam maximis itineribus oontendere, /oro0c/
marches^ Gs. : confecto iusto itinere eius dxei^fuU
daif$ march, Gs. — A way ^panage, path, road: iti-
neribus devils proficisci in provinciain : erant iti-
nera duo, quibus itineribus domo exire possent,
Gs. : in diversum iter equi concitati, L. : ut devils
iUneribus milites duceret, N. : vocis, pavtage, V. :
neque iter praecloserat onda, cut off, 0. : iter pate-
fieri volebat, opened, Gs. — A right of way: aquae-
ductus, haustus, iter, actus a patre sumitur : iter
alcui per proviociam dare, Gs. — Fig., a road,
path, way: declive senectae, 0. : vitae diversum,
lu. — A way, courte, custom, method, means : patia-
mur ilium ire nostris itineribus: terum gloriae:
amoris nostri : salutls, Y. : fecit iter soeleti, O.
iteratio, finis,/, [itero], a repetUion: verbo-
rum.
IterS, ftvl, fttus, Sre [ itenim ],to do a second
time, repeat: cum duplicantur iteranturque verba:
eaepe eadem, L. : iterata pugna, rettewed, L. : ubi
Phoebus iteraverit ortds, has risen a second time,
O.: cursus relictos, H. : aequor, embark again
upon, H. : Muricibus Tyriis iteratae vellera lanae,
efyed twice, H. : nullis iterata priorum lanua, reached
again, O. : agro arato . . . iien.to, ploughed a sec-
ond time: tnincie Lapsa cavis iterare mella, cde-
hrate, H.
itenixn, adv., again, a second time, once more,
anew: hue revorti iterum, T. : duxit iterum uxo-
rem : Lepidus, imperator iterum : Pennus, iterum
(consul), L. : bis rem p. servavi, semel gloriA, ite-
rum aerumnft meft: cum his semel atque iterum
armis contendisse, Gs. : iterum atque tertium trt-
buni, L. : itenim et saepius : iterum atque iterum
spectare, again and again, H. : iterumque iterum-
que vocavi, Y. — In turn, again, on the other hand:
sinu effuso, fiaving loosed again the fold, L. : iterum
accusandi causae, Ta.
itidem, adv. [ita], in like manner, so, jusi, in
the same way: tibi quae dixi, dicam itidem illi,
T. : temperantia in suas itidem ree, et in oororounes
diatributa est : itidem in hao re, ut in aliis, T.
itio, onis,/. [T-], a going, walking, travelling:
itiones crebrae, T. : reditum ac domum itionem
dari.
Ito, — , — , SLTt,freq. [eo\, to go: ad cenas.
itufl, us, m. [I-], a going awt^, departure: ne-
ater.
nedc
inba, ae,/. FDIY-], a mane,Jhwing hair on the
' : equus ille iubam quatiens, G. po<St. : iubae
equorum, Gs. : luduntque iubae, etc., Y. : eqmnae,
0. — A crest: triplid crinita inba galea, Y. : iubas
Divini adsimulat capitis, i. e. ths helmet, Y. — A
beard: muUorum, lu.
iubar, arts, n. [DIY-], radiance, light, splendor,
brightness, sunshine: iubare exorto, V.: Qaintus
nitidum iubar extulit Lucifer, 0. : Hanc animam,
Fac iubar, i. e. make into a eonstell<Uion, 0.
iubata% ac^j, [iuba], crested: anguia, L.
inbed, iussi ( iOsti, for iussisti, T. ; iilssO, for
iusserO, Y. ; iflsse, for iussisse, T.), iftsaus, ere, to
order, give an order, bid, tell, command: iubesne?
iubeo, cogo, T. : non iubeo : defessa iubendo, 0. :
sic iubeo, stat pro ratione voluntas, lu. : revert!
iubet : Flores ferre iube, give orders, H. : iobes
renovare dolorem, Y. : hunc iubet sine ouri esse:
eos suum adventnm exspectare, Gs.: alquem ne-
cari, S. : pontem resdndi, Gs. : ut haec quoqoe
referret, etc. : ut classem traiceret, L. : senatus
decrevit populusque iussit, ut, etc: iube, mihi
denuo Respondeat, T. : iubentee in Africam traice-
ret, L. : litterae non quae te aliquid iuberent, sed,
etc : Nero iussit scelera, Ta. : lUud ad haec iubeo,
U. : lunoni iussos adolemus honores, Y. : uti iu£si
erant, S. : quod iussi sunt faciunt, Gs. : pendere
poenas iussi, Y. : Slellae sponte suft iussaene va-
gentur, H. — To wish, desire, entreat, bid: sperare
nos amici iubent: Dionjsium iube salvere, aa/u/^
him for me : iubeo Ghremetem (sc salvere), T.~
Of a proposed law, to order, decree, ratify, approve,
enact: quae scisceret plebs aut quae populus iube-
ret : dioere de legibus iubendis aut vetandis: cives
prava iubentes, H. : rogationem promulgavit, ' vel-
lent, iuberent Philippe regi bellum indici,' etc,
put it to vote, did they decree, etc — 7b designate,
appoint, assign : Tullum regem populus iussit, L.:
alquem imperatorem, S. : ei provinciam Kumidiam,
cdlot, S. : lussa mori, <u a sacrifice, Y. : perire ios-
sus, H. : si volucres habuissem regna iubentes, 0.
— In medicine, to prescribe, order : Quod iussi ei
dari bibere, date, T« : aegrotus, qui iusaus sit vinmn
sumere.
ittoonde (ioo-), adv. with eomp, and sup. [la-
cundus], agreeably, delightfully: vivere: oeoam
producere, H. : bibere iucundius: iucundissime
vivere.
lucimditaa (ioo-), atia, /. [ iucondas ], agree-
ableness, pleasatUness, Might, enjoyment: agri:
epistnk plena iuconditatis : dare se iuoundiiati,
to enjoyment : ea est in bomine iucvnditas, ut.
elieerjvlness : plurimae iuae iuconditates, good
offices,
laoondna (ioo-X adj, with ooimm, and sup*
[DIY-], pleasant, agresable, delij^tfwl, pimtmg:
est mini iocanda vestra erga m« volaolas: id
vero militlbaa toM iuoundom, Ob.: praemia, H.:
Grispi iuconda seneotiu /I e^Benn.iucujidiis), lo.:
449
Ivgato
epolit lacnndiorA, & : oiBda iacuiidion : bonum
incondius viti, lu.: oonspectus Tester est mibi
nmlto iueundissimos. — Plur, n. as mtbtt.: et iu-
cttDda et idonea dioere vitae, H.
Indaioiui or Z€da«loo% adj^JeioUh ; anniin :
bellam, Ta.: insula.: ptanSj unleavened^ Ta,
iiidezv icis, m. and/. [ius+DIG-], a jvdge^
jvrw: rerissimas: neqaam et levis: severisstmi
atqae integerrimi : te ipsum habebo iudicem:
qoem si ferrem iudioem, proposed: ferre Volsoio
ittdioeni, L. : iudioem dioere, L e. whmit to trialy
L. : dare iudioein, to prani a judge (of the prae-
tor): optimam quemqae in selectos iudioes re-
ferre, the jury, — Fi g., a judge^ decider ^ umpire:
iniqui sunt patres in adules($entl8 iudices, T.:
aeqaiseimua eorum studionim : me iadice, in my
jvdgmeniy O. : Grammatioi oertant et adbuc sub
iudice lis est, H. — A eritie, eonmneteur^ aeholar:
ludieis argutam acamen, H. : subtilis veterom,
H. : roorum, he. a cmsor, lu.
IndicitlOf SniB,/ [iadioo], a judging^ invetti-
gating: Longi snbselH. — A judicial examination :
ludicatio est, etc. — F i g., a judgment^ opinion ;
iudicatio se scire quod nesciat.
iadicatam, %n,[P.n,ot iudico ], a deciaion,
judgment, decree: iudicatam facere, to carrg out,
•^An awardyfine : solvere.
1. iudioatufl, adj, [P, of iadtoo], decidsd^ deter-
mined: res XMdAcaktA^a precedent : inlirroatio rerum
iudicatamm. — As euoet,, a condemned pereon:
iudicatam duel
2. iudloatmi^ fis, m. [ iudico ], a judgeehip^
fiffce of judge: isti ordini ludicatus nou patebit.
iidloiall^ e, a^j. [ indicium ], of a court of
judiee^ judicial: ius: tabella: genus (dicendi),
jundicai pleading.
iudioiaxliuik at(j. [ludicium], of the coui%
judiciary: lex: quaestus: oontrorersia.
iacUdillil, I, n. f index], a judgment^ judicial
invettigatian^ trials legal proeem, sentence: omnia
iadicia reperta sunt, etc : dignitatis meae, cofir
eerning: de me& fide: inter Bicarios,/or aseaeei'
nation: vooare in indicium, avmrnon into court:
ID Lureonis libertum iudicium ex edicto dedit,
granted a trial: iudicium acdpere, undertake a
trial: ^i\§ubndtto: iudicium summum habere,
jwiedietiomf S. : damnatus inani iudicio Marina,
la.: in indicium Tenit, came into court, N.— ^
judgment, dedaAon, opinion, conviction : eius iudi-
cio permitto omnia, T.: animi, S.: omnium mor-
taliam: de alquo optimum facere, Cs.: iudicium
facere, qnanti quisque sibi faciendus esset, <£s-
cid^: de quo homine tanta et tam praeclara iudi-
cia f eeistis, i. e. have conferred to great honors :
Qt indiciis fmai' Udem, principlee, H. — The power
of juc^^ing, judgment, diteemment : subtile, H. : si
quid mei iudici est, if I can judge of it : meo
iudicio, in my judgment : id iudicio facere, i. e.
urith discretion : copias iudicio conducere, Gs.
ludioo, ftvl, fttus, &re [ iudez j, to examine /ti-
diciaUy, judge, be a iudge^ pass judgment, decide :
cum magistratus iudicassit : ordo alius ad res iu*
dicandas postulatur: iudicandi potestas, ^'urisdic-
Hon : iudlcantem vidimus Aeacuro, H. : recte et
ordine: causa iudlcata: inclytum iudicium. — To
condemn : quoad vel capitis vel pecuniae iudlcas-
set privato, L. : indicati pecuniae, L. : Horatio
perduellionem, eonmct of treason, L. — To judge,
judge of, form an opinion upon, pronounce judg-
inent : illos ex tuo ingenio, X. : aliquid oculonim
fallacissimo sensu: ex quo iodicari posse, quan-
tum, etc., be inferred, Os. : sibi me non esse inimi-
cum : COS contra rem p. fecisse, 8. : love aequo,
i. e. sanely, H. — To dedare, proclaim : te fortuna-
tam, T. : alquoe hostIS, B. : iudicetur non consul
Antonius : cuius rei exemplum pulcherrimum in-
dicarem, Os.— >7b deternnne, resolve, conclude: de
itinere, Cs. : mihi iudioatum est deponere, etc.
IngalU, e, adj, [iugumj, of a yoke, yoked to-
gether : equi iumentaque, Gu. — Flur, m. as subst.,
a team: gemini, V. — Meitrimonial, nuptial: ne
cui me vinclo sociare iugali, Y. : dona, O.
lugarius, a^., of luno luga (goddess of mar-
riage) : vicus (in which stood her altar), L.
lugatio^ dnis,/. [iugo], a binding.
iugatiia» adj. [P. of iugo], conneeted, dqmulent :
Yirtutes inter se : verba, iamdred.
lagarum, I, n. / gen. plur. iilgerllm ; dot. and
abl. iageribus, n. [IV-], an acre,juger (containing
26,000 square feet): decnmanum: quaterna in
singulos iugera, Gs. : nescio quotenorum iugerum :
per tota norem iugera Porrigitnr, V. : immetata
quibus iugera Fruges ferunt, i. e. lands, H. : novem
lugeribus distentus, O.
1. ivgia» e, acH. [HT-], joined together: auspi.
cinm, i. e. of a yoke of oxen.
2. l€gifl, e, adj. [YIV-], fre^ living, perennial :
putei: aqua,S., H.
Inglana, glandis, /. [ lovis+glans], a toalnut,
walnut-tree : iuglandium putamina.
tagOi AvI, fttus, are [iugum], to bind, marry :
alcui intactam, Y. : decreta super iugandis Femi-
nis, H.
IngociUk adfj. [iugum], mountainous: silvae, 0.
lugulo, fi7T, &tU8, 5re f iugulum ], to cut the
throat, kill, slay, murder: finis iugulandi, S. : civi^
iugulari iussit : homines, H. : turn rite sacratas In
flammam iugulant pecudes, slaughter and throw,
Y. — F i g., to destroy, overthrow : Pompeianornm
causa totiens iugulata: Hemnona, murder {in bad
verse), H.— 7b choke off, eonf
Digitized by
iugalum
480
bominem, T. : io^alari su& confeasione : Suo sibi
gUdio hunc iogalo, foil with hia own devicet, T. :
gladio plumbeo, i. e. wilhaut d^iadty,
iugalam, I, n. (iii€iiliu> 1, m., Iii.), dim, [iu-
gum], the eoilar'bone, JtoUow part of the neck : ia-
gula oonoa^a haberet — The throal^ neck : mucro-
nea a iugulis veatria deiecimua : recludere atricto
ense, 0. : iuguloa aperire auaurro, In. : dare iugu-
lum Clodio, o/^«r. — Fig., a alaughter^ murder:
Electrae tugulo ae pollaere, lu.
ingmn, I, n. [IV-], a yoke, collar: in iago in-
aiatere, Ca.: beatiia iuga iroponiraua: (bos) iuga
detractana, v. : iuga deinere Bobua, H.— «4 yoke^
pair^ team: ut minus multia iugia ararent: in-
miaaa iuga,/M(tr o/AarMt,y.: curium temone iu-
gum, Iu. — A yoke ( of apeara, the aymbol of de-
feat): legionibiis noatria aub iugum miaaia: aub
iumim abire, L. : Heaperiam aub iuga mittant,
siAjugate^ V. — The eontteiiaium LUra : in iugo
cum eaaet luna.— 2%e beam of a weaver'e loom:
tela iugo rincta eat, 0. — A benA in a ehip (for
paaaengera): per iuga longa aedere, V.-*^ Mighty
eummitt ridgCy chain of mountains : in inmeuaia
iugia, 0. : montia, V. : iugia pervenire, Ca. : aepa-
ratis in iugia, H. : auapectum iugum Cumia, Iu. —
Fig., a pair: iugum impiorum nefarium. — A
yoke, boTukjlmrdenf fetters: cuiua a cerTicibua iu-
gum servile deiecerant: aSneum, H. : exnere,
shake off, Ta. : ferre iugum, the yoke of marriage,
H. : iactare iugum, \,%,tobe restive. In.
Inleaa, adj. I. Named from lulus : lulei avi,
0. — II. Named from Julius Casar; hence, of the
month of My : Kalendae, O.
lullns (poet, aometimea qnadriayi.), adj., Juli-
em, of Julius: domua, V., 0. : lex, Os., 0. : edieta,
of AuyuUus, H. : unda, a harbor of Campania,
buHt by Augustus, V.
Imnentum, l, n. [IV-l, a beast for hauling,
draught-animal, beast of ourden, horse, mule, ass:
iuroenta onerat, S. : iumento nihil opus est (i. e.
equo) : aaroinaria, beasts of burden, Ga. : aervi ut
taoeant, iumenta loquentur, Iu. — JSing. eoUecL : iu-
mento et canibua relictia, Iu.
iunoeiUk oeH. [iuncna], made of rushes: yincu-
la, 0. — ^Fig., Jim, lender: alquam reddunt iun-
oeam,T.
luncosajik adj, [iuncu8],/v//o/ru«A«8; litora, 0.
iunctio, 6nia,/. [IV-]» a joining, uniting,
lunotura, ae,/. (IV-], a joining, uniting, Jimc-
tui'e, joint: tignorum, Gs. : iuncturae Terticia, sut-
upes, 0.: laterum iuncturaa fibula mordet, the
united ends of the girdle, V.— F i g., a connection :
generis, i. e. consanguinity, 0. — Of words, a joiur
ing together: caUida, i. e. a happy phrase, H.
iunotns, adj. with con^. and sup, [P. of iungo],
united, connected, associated, kindred: iunotia Fron-
tibus, in a line^ V. : Per diea et iunctaa nocUa*
following, 0. : caoaa cum exitu iunctior : iunotia.
aimua illi oomea, most eittaehed^ 0. : ad iunctisaimoa
pertinere, the nearest of kin, Ta.
limoiUi I, m., a nii& .- limoima, Y. : aeutft cn-
apide iunci, O.
iungo, Hnxl, tknotoa, ere [IV-], to join together,
u$Ute, connect, attach, fasten, yoke, harness : Narda-
Bum et florem anethi, V. : oetia, j^ut, la. : iunctaa
quatere feneatraa, H. : oacula, eicchange, O.: da iun-
gere dextram, datp^ V. : Ticitaum ponte, span, L. :
ratibns flumen, brufye, L. : iunctae umbone phalan-
gea, Iu. : pontls et propugiincula, i. e, connect the
bulwarks by bridges, V. : hoc opus ut aedificio iun-
gatur, Gd. : Humane capiti oerrioem equinam, H. :
mortua corpora yivia, V. : ae Romania, L. : Ne ca-
stria iungant (i. e. ae), V. : tigna bina inter ae, Ca. :
corpora inter ee iuncta : erat cum pede pes iunc-
tua, 0. : digitia medio cum pollioe iunctia, O. — To
harness, yoke, attach : angues ingentea aliiea iuncU
iugo, Fac. ap. G. : iunge parea, i. e. m pairs, V. :
grypes equis, V. : curru Equos, to the car, V. :
rneda equis iuncta: iuncta vehicula mille, L. — ^In
P. pass., adjoining, continuaus with: iuncta piiare*
tratia Sormatis ora Getia, 0.— Of troops, etc., to
join, unite: cum fratre eopiaa, L.: agmina, V. —
To add, give in addition : Commoda praeterca
tungentur multa caducia, Iu. — To make by join-
ing : camera lapideia fomicibua ioncta, built teith,
S. — To bring together, join, unite: com hominibus
oonauetudinea : an virtua et voluptas inter se iungi
poaaint— Of persona, tojoin^ unite, bring together,
associate, attach, ally: noa aibi amicoa, T. : ae te-
cum omni acelere : ae Romania, make an allianee
with, L. : (eam) conubio,^M in marriage, V. : me
aibi, marry, V. : variia albae iunguntur columbae,
0. : ai populua R. foedere iungeretur regi, L. : ho-
apitio cum iungeret abaena (i. e. ae), V. — To make
by joijung, enter into : cum hominibua amicitias:
Bocietatem cum populo R., L. — Of words, to join,
unite, make by joining, compound: iuncta verba:
carmina, compose, V.
iunior, comp, of iurenla.
Innipanui, l,/., the juniper-tree, Y.
lunb, Cnis,/., a daughter of Saturn, sister and
wife of Jupiter, goddess of marriage, 0., V., H., 0. :
luno Lucina, T. : urba lunonia, i. e. Argos, 0.—
ProT.: lunonia sacra ferre, L e. to walk as in
solemn procession^ H. — luno infema, i. e. Praser'
pine, V. ; called Avema, O.
lunonalis, e, a({f., of Juno: tempos, I e. <A<
month of June, 0,
lanonicola, ae, m. [luno+COL-], a wmiup-
per of Juno, 0,
lunonigana, ae^ m. [luno+GEN-], bom of
Juno, i. e. Vulcan, 0.
Digitized by V^OOQIC
itaiottiiis
461
iuMitin
ItednlTUk CK&M of Jvmoy Jnmmian^V.y O.
Inpplter (lapi-X lovis, m. f DIV- 1, Jupiter^
Jwt^ 9on of Saturn^ urotlier and htubana of Juno^
cMe/ofthe godi,godofthM sky, Os., C, L., H., V.,
0. : I<y?ia stella, the planet Jupiter, — Heaven, sky,
air : sab love frigido, H. : metuendus (i. e. pla-
yiusX V. : sub love, in the open air, 0. : loci, fowip
ferHure, O.: luppiter Stjgius, i. e. IHtUo, V.:
loris aniibuB ifita Servas, i. e. of Anffwtui, H.
ifirator, dris, m. [iurol a swearer, cueiitant of
the censor, sworn rensus-eferk, L.
inratiu, adj. [P. of iuror], svoom, under oath,
hound by an oath: qat iuratus apud vos dixit:
homines, ^rors.' testis, lu. : in eadem arma, 0. —
As subst, m. : huiuB iurati testimoniam, witness, —
As subst. n. .' iurata, solemn vows.
lore, see 2 ius.
iure-oonsiiltaSk see consultus.
Inrgliim, I, n. [ius+l AG-], a quarrel, strife^
diipute, alterealioH, contention: inde ad iurgiuro,
T. : iurgiis tnhendo tempus, S. : benevolorum
conceitatio iurgiatn dicitur : iurgia iaotare, quar-
rd, V. : viciDa refusere iurgia, H. : pavidus contra
mea iurgia, reproa^ss, Y. : altema iurgia, lu.
lQrg5« 5vl, ituB, ire [•ittrigus; IV-], to quar-
rd, brawi^ fUipmte, scold: Cedo, quid iurgabit te-
cum? T. : iargare vicinos, non litigare: haeo iur-
gans agebat, with exposluiatum, L. : istis lurgatar
verbis, it reproached, H.
iorldidallB, e, a^, [ioridicus], rdaHng to
riffht, of justice: genus: quaestio.
ioiU ooiumltaflk a lawyer; see consultus.
ioxis diotio, see dictio.
iozls peritUA, teamed in the law ; see peritus.
inro, an, Stus, are [ 3 ius ], to swear, take an
oath : si aram tenens furaret : ex animi tui sen-
tentia, wUhout reservation: Boeotum in crasso
iarares afire natum, H.: falsum, swear falsdy:
vere : testari deos per quos iuravisset, S. : per lo-
vem, by Jupiter : aedilis, qui pro se luraret, in his
stead, L. : idem omnis exercitus in se quisque iu-
rat, i! e. each soldier individually, L. : Kumquam
ducturum uxorem, T. : se eum non deserturum,
Cs. : veriasinaum ius iurandum.— With in and aee.,
to swear to observe, swear allegiance, vow obedience,
adopt under oath: In legem : in leges, L. : in haec
verba tarat ipse, takes &is form of oath, Gs. : cur
in certa verba iurent : in haec verba lures postulo,
m this form of words, L. : in verba magistri, echo
the sentiments, H.— 2b swear by, attest, call to wit-
ness: Terrain, Mare, Sidera, Y. : lovem lapidem :
quaevis libi numina, O. : Samothracum aras, lu. :
lurandae tuum per nomen arae, H. : dis iuranda
palus, the 8tyx, by which the gods swear, 0. — 2b
swear to^ eUiest by an oedh: morbum, to the foot of
sickness: id (nomen) iurare in litem, ewear to a
debt, — ^With person, ofr/., to ewear, bind by an oath,
cause to swear (only perf pass.); iudici demon-
strandum est, quid iuratus sit : lex, in quam iurati
sitis : iuratus se eum interempturum, iu^-To Con-
ors : In me, 0. : in facinus, 0. — In the phrase :
iurare calumuiam, to swear that an accusation is
not malicious, L.
(luror, atus, art, d^.), see iuro and iuratus.
1. Iu8, iaris, n. [ lY- ], broth, soup, sauce: he-
sternum, T. : fervens: tepidum, H. — In a pun:
Yerrinuro, liog-broih (the justice of Yerres).
2. iuB, iaris (dot. iQre, L. ; plur. only nom, and
ace.), n. [IY-], tliat which is binding, rigid, justice,
duty: ius hominum situm est in societate, etc :
obtinere, maintain: de iure alicui respondere, lay
down the law : client! promere iura, H. : qui Ro-
mae ius dicit, sits as judge: iura populis dare, Y. :
publicum, common right, T. : 'iura commuuia, emial
rights: %entmm,univeriiallaw: si ab iure gentium
sese (popultts R.) prohibuerit, the law of nations,
SL : civile, civil law : coniugialia, 0. : iuris nodos
solvere, lu. : hoc iure molesti Quo fortes, i. e. on
the same principle as, etc, H. — Abl. adverb., by
right, ri^fuUy, with justice, justly : tibi iure ira-
sci, T. : iure ac roeribo: optimo iure: iusto iure,
h. : non agam summo iure tecum, i. c with the
utmost rigor: 'summom ius,summa iniuria.' — A
place where justice is administered, court of jus-
tice: in ius ambula, before a magistrate, T. : in ius
ire,N.: ad praelorem in ius adire: in ius acres
procurrent, H. : raptus in ius ad regem, L. : de
oontroversiis iure disceptare, Gs. : Iura magistra-
tOsque legunt, ^'udE^tis, Y. — Justice, justness : cau-
sae, L^ — Legal rig/it, power, authority, permission,
prerogative : omnia Pro meo iure agere, eaoert my
authority in, T. : sdo menm ius esse, ut te cogam,
/ have the right, T. : nuUius earum rerum consul!
ius est, S. : materiae caedendae, L. : civitatis,
ciiiMenship : capiendi, lu. : testandl, lu. : patrium,
the power of life and death over on£s children, U :
(homo) sui iuris, his own master, independent.^»An
oeUh : iuris peierati poena, H.
Ius iurandum (often as one word, iuaiur-),
iuris iurandi, an oath : Dabo ius iurandum nil
esse, T. : ad ius iurandum populans adigere, SL :
idem ius iurandum adigit Afranium, made him
take, Gs. : iure iurando civitatem obstringere, bind
under oath, Gs. : iure iurando teneri, be bound by
an oath,
iuaao, for iilsserO ; see iubeo.
iUMUm, I, n. [ P. neut, of iubeo ], an order,
command, ordinance, law: deorum immortalium
iossa : iussis vostris oboediens, 8. : horrida iussa,
Y. t iussis carmina' coepta tuis, Y. : efflcere, exe-
cute, S. : capessere, a«^ J^. : fecl^e^i^^^r/, Y.
iusans
452
bBkVQ
minister iussonim meoruni, 0. : popnli nofttri ius-
8um. — A jAynciatCs preaeription : iuBsa medioo-
rum ministraref 0.
1. iuMm% P. of iubeo.
2. (ifiMCUit tLs), m,, an order, command, decree,
ordinance (only cM. wng.): restro iussu coactus:
lecti iussa populi, L. : sine populi Iubbu, S. : dei,
V. : Nerouis, lu.
lute, ode, with eomp, and «up. [iustus], right^
ly,iu»tly, equitably, duly : accusare : Ambo miseri,
sea iustius ilia, toith belter catue, 0. : oraare hunc
iustissime.
ii&Btlficaa, adj, [iustu8+2 ¥ AC-], thai acts
juatly : mens deorum, Gt.
iuBtitia, ae,/. [iMaiua], justice, equity, righieoue-
ness, uprightneee : labore atque iustitift res p. cre-
▼it, S. : summa hominis : erga deos. — P e r s on.,
Yl : potens, H. — Clemency, compaanon: pro eius
iustitift impetrare, Cs. : tua, T.
iOstitinin, n. [2 ius+STA-1, a su^pennon of
the courts, jtulicial vacation, holiday: iustitiam
edici oportere : quadriduum, L. : iastitium remit-
titur, L. — A public mourning, Ta.
iuBtilfl, adj. with comp. and nip, [2 ius], juai,
upright, righteous: iudex: insocios: qui omnium
iustissimus fuisse traditur.— /n accordance toith
law, right, equitable, just: lex: supplicia: bella,
0. : lustisaimos triumphos videre.— iaw/W, right-
ful, true, proper: uxor: hymenaei,V. : iust&ma-
tre familiae ortus (opp. paelice), L. : iustissima
(causa transeundi), Cs. : iustissimum imperium, Cs.
— iYttr. fi. as subst., tHghis, privileges : nosoere Tua
iusta, T. : serais iusta praebere. — Due ceremonies,
formalities: omnia iusta in deditionem perfecu,
L. : iustis omnibus hospltalibus fungi, L. — Funeral
rites, obsequies: illi iusta magnifice facere, S.:
iustis f unebribus confectis, Cs. : omnia paterno
funeri iusto aoiyeie, ^ Proper, perfect, complete,
reasonable, suitable, eujficient, rtght: excusatio:
proelium, fair, L. : iter, a regular day's manJi,
Cs. : duo iusti exercitHs, eonwlete, L. : eloquentia,
true : po«ma, H. : querellae Haud iustae, unfound-
ed, Y.— Moderate, mild, gentle, easy : ut iusttoribus
utomur us, qui, etc. : Apud me servitus, T.— As
ntbst. n., that which is right, the just, justice: sen-
tentia iusti ac yeri legendi : plus iusto, more than
is right, too much, H. : (tellus) iusto Laetior, too
exultant, Y. : gravius iusto dolere, 0. : iustorum
iniustorumque dlstinctio.
iutufl, P. of iuvo.
Invenilifl, e, a^}, [iuvenis], youthful, juvenOe,
suitable for young people: amor, V.: ludus, L. :
anni, O.—Plur, n. as subst., youthful games, Ta.
iuvenillter, adv, [ iuvenalis ], in a youthful
manner, youthfully : lecit aunun, O.-^Bawy, vm-
providently, 0.
tavanoa, ae,/ [iuvencus], a young tow, kdfer:
f ormosa, V . : votiva, H. — A girl : Grata, L e. Melen,
0. : tua, H.
iuTeooiuik I, m. [iuvenis], a young buUoek:
aratra iugo referunt suspeusa iuvenei, Y* : fes»
iuvenci, 0.: Te suis matres metuunt iuYencts,
young men, H.
iuTaneflOOi — » — , ere, inch, [iuvenis], to at-
tain youth, grow up: Titulus . . . largis iuvenescit
herbis, H.— 7b grow young, regain youth : Pylius
iuyenescere posset, O.
iiiTeiiiliB, e, adj. with comp. [ iuvenis J, of
youth, youthful, juvenile: dioendi impunitas:
membra, lu. : suis semper iuvenilior annis, 0.:
sidus iuvenile nepotes, a youthful constellation, 0.
— Plur. n. as subst. : iuvenilia lusi, 0.
iuveniliter, adv. [iuvenilis], after the mamter
of youth: exsultare.
iiaveniB, is, adi. with comp, iflnfor (onoe iuve-
nior, Ta.) [DIY-], young, youthfid: filius, Ta.:
iuvenes anni, 0. : iuvenes premere Hedos, lu. :
toto iunior anno, H. : dis iunioribus permisit ut.
etc. : quamvis luvenior, adligari se patttur, Ta.—
As subst. m. and /., one in the Jlower of age, a
young person, youth (i. e. between twenty and
forty years): inOrmitas puerorum, et ferodtas
iuvenum : simul ac iuvenes esse coeperunt : iure-
nes fervidi, H. : St iuvenis vetulo non adsurrexe-
rat, lu.: Telluris iuvenes, sons, H.: iuvenes ipaius
consulis, sons, lu. : edicitur d^ectus : iuniores ad
nomina respondent, L. : iuuiorum centuriae (under
forty-six years of age).— i^«n. • pulchra, Ph.
iuvenor, — , — , arl, dep, [iuvenis], to ad with
youthful indiseretion, wanton: teneris versibus,H.
iaventa, ae, /. [ iuvenis ], the age of youth,
vouth: membra decora iuveutll,Y.: prima a parte
luventae: ita se a iuventS gessisse, L. : dtra iu-
ventam, tn boyhood, O.-^ Youth, young folk: do-
dlis, H.— Person., the goddess ofyoiuk, O.
Inventas, fttis,/. [iuvenis], the age of youth,
youth, Y. ; of the eagle, youthful vigor, H.— Per-
s o n., youth, the goddess of youth, C. : oomis, H.
iuventOBi atis,/. [iuvenis], the age of youth,
youth (from twenty to forty): quae iuventute ge-
runtur et viribus : iuventutem suam exercuit, S.
— Young persons, youth: pleraque, S.: omnia:
Troiana, v. : Alcinoi, i. e. i^iaeaeians, H. : alloa
caedit sua quemque inventus, ^/»&, lu.: fa vis
emissa, brood (of bees), Y. : prmceps iuventutis,
first among the knights,
luvo, iavl, iatus (iuv&tarus, S.), are [DIY-], to
h^p, aid, assist, further, serve, support, benefit : aut
consilio aut re, T. : non multum ad summam vie-
toriae, Cs.: alquem oommeatu: domum atqoe
liberos, H.: te portuque loooqae, by ckfortUng
harbor and house, 0. : Aadeii1^^^^rf9|ift iavai, Y.;
Digitized by '
468
labo
noetroB commeAtlks perioulo sno^ furthtr: qai
salutari iuvat arte fessos^ H. : dels iovantibos,
wUh the hdp of^ 8. : roe, dis iuvantibus, ezspeeta :
quid te iuvat iadicium ? : Kos aliquid, a littte^ Y. :
quorum opiboa iuyantur, Cs. : viatico a me iova^
bitur, L. : iuvat Ismara Bacoho Conserere, iiuaf
tue, y. : quid docuisse iuvabatf 0. — 7b ddighi,
gralifyyfleoM: qnod iuvat, id faclant, S.: Non
omuls arbusta iuvaat, V. : neo me vita iuvaret,
L. : Hultos castra iuvant, H. : iuvit me, tibi toas
litteraa prof uisse, / w(U ddighuA : haec olim me-
miniBse iuvabit, tnU be aj)leasure, V. : thure iuvat
Placare deoe, H.
1. iozta, ado. Ffor * iQgistft, abf, /. ntp. from
ingis], near to, niff\ near at hand, near^ near 6y,
hard by^ doee to, by the tide of: legio, quae iuxta
oonstiterat, Gs. : sellam iuxta ponere, S. : furiarum
maxima iuxta Accubat, Y. : accedere iuxta, 0. —
Jn like manner y equally^ alike on a par : eorum
ego vitam mortemque iuxta aestimo, S.: ceteri
iuxta insontes, L. : res parva ac iuxta magnis dif-
ficilis, L. : iuxta eam rem aegre passi patres, qnam
cam viderent, etc., i. e. werejttet a$ indiffnant^ L. :
iuxta mecum omues intellegitis, S.: abBentium
bona iuxta atque interemptorum divisa fuere, L. :
iuxta ao si meus f rater es8et,/tM^ at if: iuxta ac
si hoetes adessent, 8. : litteris Graecis atque La-
tinis iuxta eraditus, 8.
2. iiizta, praep. with aoc. [I iuxta], very near,
doee to, near to, hard by: iuxta eum castra posuit,
Ca : iuxta focum agunt, Ta. : banc (aram) iuxta,
N. : vicina Ceraunia iuxta, Y. — Next to, immediately
after, beside, on a par with: iuxta divinas religio-
nee, humana fides colitur, L. — Near, approaching
to, like, aknoet the same as: velocitas iuxta formi-
dinero, cunotatio propior constantiae est, Ta. —
Along with, together with: inimicitiae iuxta libei^
tatem, among a free peopk, Ta. — In consequence
of, in aoeoraance with : huio ooosaetttdo iuxta vi-
daitatem cum Aebutio f uit, L.
BCalendae (Cal-; often written E), ftnim,/.
[1 CAI*-], the day of mvelamaHon, Calends, first
day of the month : Kalendis Decembribus, on De-
cember 1 : pridie Kalendaa Maiaft, the last day of
April: tristes Kalendae, i. e. pay-day, H. : celeres,
0. — ^The Kalends were sacred to Juno, and the
first day of the year, Kalendae Kartia& was the
festival of married women, the Matronalia : Mar-
tiis caelebs quid ag»m Kalendis, H.: femineae,
lu. : SexUe, the Calends of June, O. : Neo totidem
veteres, quot nunc habuere Kalendas, i. e. m^mihs.
labasoob — , — , ere, ineK [ labo ], to wooer,
yield : Labascit vietus uno verbo, T,
labeoula, ae,/. dim. [labes], a slight stain, re-
proach : viro labeculam aspergere.
labe&cio, f ^, factus, ere ; pass. labeflO, fao-
toB, fieri [labo+facio], to cause to totter, tkake,
loosen, make ready to fall : dentis mihi, T. : par-
tem man, Ob.: Charta a vinclis non labefacta
suis, opened, O.: labefacta iugera, L e. de^y
pUntglted, Y. : calor labefacta per oesa cucurrit,
rdaxed,Y. — Fig., to caiuse to waver, shake: al-
quem : animus vario labefaotus volnere, 0. : pri-
mores, to shake in allegiance, Ta. : magno animum
labef actus amore, disouieted,Y» — To shake, weak-
en, overthrow, ruin, aestroy: (res p.) labefacta:
quo iiira plebis labefacta essent, L.
labefaoto, £^, fttus, kre,freq, [labefacio], to
cause to totter, shaix, overthrow: signum vectibus.
— F i g., to shake, throw €lown, overthrow, destroy,
ruin, weeUcen : illius dignitatem : ad iudicem cau-
sam labefactari animadvertunt : labefactarat ara-
tores superior annus: fidem pretio. — To weaken
in purpose, move: ab e& astute labefactarier, T.
labefiEU>tiui, labefio, see labefacio.
1. labeUvun, i, n. dim, [1 labrum], a litHe lip:
Platoni eum apes in labellis oonsedissent: calamo
trivisse labelluro, Y. : extendere,j9o«<, lu.
2. labelltun, i, n. dim, [ 2 labrum ], a small
basin (for libations).
labea, is,/ [2 LIB-], a falling, sinking in,
subsidence: ut multis locis labes factae sint:
terrae, L.—A fall, stroke, ruin, destruction: irnio-
oentiae: prima mali, /Srst stroke ofmisfortwie,Y.
-^A spot, blot, stain, blemish, defect (poet.): tractata
notam labemque remittunt Atramenta, H.: Yic-
tima labe carens, ^poUess, O.— Fig., a stain, hlot,
stigma, disgrace, dueredit: domestica: Ubem in-
tegris inferre: domus sine labe, lu.: vita sine
labe peracta, O. : conscientiae labls in animo ha-
bere.— A cause of rtitn, disgrace, scandal, re-
proach: (Yerres) provinciae, scourge: civitatis
(of a bad law): labes ilia atque oneaum, filthy
wretch.
lablmii, I, n. [1 LAB-], a lip: tremnlus labiis
demissis, T.
laba^ &VI, Atus, ftre [2 LAB-T, to totter, be ready
Digitizi^d byVjOOQ IC
Mxnr
4M
tofaU^ begin to mnk^gwe i0ay, he loonetud: illud
(fiignum) labftbat : labat ariete crebro lanua, Y. :
labant naves, roll^ 0. : littera labat, it imh^m^,
O. : tarda tramenti Genua labant^ $ink, V, : egrossi
labant vestigia prima, V.— 'F i g., to wctver^ Se «m-
Mtable^ be undeeuhd^ hetUate : Bcito, labare meum
consilium : labamus mutamusque sententiam : ap-
paruit labare plebls animos, L. : labantes consillo
patres, H. : socii labant, vfaver in Jiddity, L. : ex
nimia roentem pietate labare Sensit, 0. : memoria
labat, beeomea weak^ L. : acies labantis restituere,
Ta. — To iink^/aU to pieeee, go to ruin : omnia rei p.
partis labantis confirmare : labante egregia quon-
dam disciplinft, L. : cum res Troiana labaret, O.
1. labor, lapsus, X (l&bier, H.), dep. [8 LAB-],
to glide, tHde, move^ eHp^Jloat^ paea^Jlow : Per sinfls,
in/olda^ 0.: lUe inter vestis et levia pectora lap-
sus Volvitur, y. : Ut rate felici pacata per aequo-
ra labar, O. : sidera, quae vngft i-atione labuntur :
Labere, nympha, polo, fn^m heavertf V. : e mani-
bus custodientium lapsus, escaped, Cu. — To sink,
fall: Labitur ezsanguis, V.: super terram, 0. :
in riyo: levi sanguine, Wtp, Y.: pede lapsus,
ttumbling, H. : umor in genas Furtim labitur, H. :
Perqne genas lacrimae labuntur, 0.: multa in
silvis Lapsa oadunt folia, Y.: labentes oculos
condere, /o/^Mi^, 0. — Fig., to move gently^ he led
ineeneiblgy glide, past, elapse: sed labor longius, ad
propositum revertar, am led: ad opinionem : in
vitiuro, H. : oratio placide Inbitur : labi somnum
sensit in artOs, 0. : nostro illius labatur pectore
voltus, he lost, Y. : Ebeu fugaoes Labuntur anni,
H. : lustris labentibus, Y. : forte lapsa vox, Ta.
— To sink, indine, decline, begin to/all^go to nnn,
perish: quibns de rebus lapsa fortuna aocidnt,
£nn. ap. G. : equitem Boraanum labentem exoepit :
eo oitius lapsa res est, L. : fides lapsa, G. : lapsis
quaesitum oraeala rebus,/or our rtiined condition,
Y. ; bac spe lapsus, deeewed in, G%,^^To faU into
error^ be mistaken^ err, mistake, commit a fatdi :
rex lugurthae scelere lapsus, S. : in aliquS re :
propter inprudentiam, Cs. : in officio.
a. labor (old laboa, T., S., Gt.), Oris, m. [S
LAB"], kUfor, toil, exertion: ingenium ab labore
proolive ad lubldinem, T. : quanto labore partum :
non intermissus remigandi, Gs.: res est roagni
laboris: ad incertum oasum labor impenditur:
roultum operae laborisque oonsumere: laborem
exandaro : se in magnis laboribus exercere : pa-
tiens laboram, 8. : summl laboris esse, capable of
great exertion, Gs.: magni formica laboris, U.:
victus suppeditabatur sine labore : quantum me-
ruit labor, lu. : numerentur laboree, be wstued, lu. :
quae (loca) capere labor erat, a hard task, L. —
Drudgery, hoposh^, fatigue, dietrees, trouble, pain,
suffering : ex eo quern capit Laborem I T. : Mox ct
frumentis labor additas,Y.: secondis laboribus
^l
pubes erevit, sueeessfiU battles, H. : castromm labo-
res, lu.: Lucinae labores, Y. : iucundi act! labores:
labores solis, eclipses of the sun, Y. : Innae labores,
Y. — Gf plants : huno perferre laborem, the work
of growth, Y. — A work, product of labor : its
multorum mensium labor mteriit, Gs. : Hie labor
ille domOs, Y.: PoUcliti Multus, lu.— Person.:
Labds, Toil, the genius of toil, Y.
laborlfer, fera, ferum, adj, [2 labor-f 1 FEBp],
laborU^earing, toU-enduring : iuvencus, G.
laborioae, adv. with comp. and sup. [laborio-
8us], laboriously, with fatigue: est alcui laboriose,
it goes liard with, Gt. : dooere laboriosius : laborio-
sissime accusare.
laborlSaua, adj. with comp. and sup. [2 labor],
ftdl of labor J laborious, toilsome, wearisome, diffi-
cult, troublesome : dearobulatio, T. : nihil laborio-
sius : opei-um laboriosissimum, L. : fabula, hard
to enact, T. — Inclined to labor^ laborious, industri-
ous: aratores laboriostssimi : cohors Ulixei, U.—
Troubled, harassed : quid enim nobis duobus la-
boriosius ?
laboro^ ftvi, Atus, Sre [2 labor], to labor, take
ins, endeavor, exert oneself, strwe : ne labora,
: sibi : f rustra laboret Ausus idem, H. : in spam,
G. : quid est, in quo se laborasse dicit f in duri
huroo, G.: in omni gente, in behalf of, lo.: pro
salute meft : laborabat, ut reliqoas civitates adinn-
fferet, Gs. : id laborare, ut deberent, etc, S. : at
nonore dignus essero, laboravi : te ut miretur t1l^
ba, H. : et sponsio ilia nc fieret, laborasti : quern
perspexisse Uborant, H. : si sociis fidelissimis pro-
spioere non laboratis : brevis esse, H. : ne quae-
rere quidem de tanta re, N. — With aec^ to work
out, work at, produce by toil, elaborate, form, make,
prepare, cultivate: quale non perfect! us Heae la-
borarint manQs, H. : Arte laboratae Testes, Y. : la-
borata Geres, 6rM<2, Y. : frumenta oeterosque frao-
tOs, Ta. — To suffer, labor under, be oppressed, be
afflicted, be troubfed: sine febri : e dolore, T. : ex
pedibus: exrenibus: ex insclentift: ex aere alie-
no laborare, be oppressed with debt, Gs. : a re fni-
mentaria, Gs. : laborantes utero pnellae, H. : bo-
ruro morborum aliquo : pestilentlJL laboratam eft,
L. — To grieve, be in troMe, be vexed, be concerned,
be solicitous, be anxious t nihil laboro, nisi at salrus
sis : sponsio ilia ne fieret laborasti : de qoibas epy
antes laborabam, ne, eta : his de rebus eo magis
laboro, qaod, ete. : tuft causa: Neglegens ne qua
populus laborat, H. : in re familiari : in ono, l e.
love, H. : cuius manu sit percussus, non laborx do
not concern myself. ^—7h be in duiress, be in difi-
eulty, undergo danger: suis laboraniibus succor-
rere, Gs, : Uborantibus suis auxilio fore, S. : uc
utraque ( triremis ) ex conoursu laborarent, Gs. :
cum luna laboret, is eeUpsed: laboranti suceorrere
lunae, lu. : SUvas labonuit«^,^^i;p^^^^^, H.
Digitized by ' "
labM
455
labos, oris, see 9 labor.
1. labnim, T, n, [1 LAB-], a Up: apes, in la-
bris Platonis consedisse : discidit ubrura, T. : lu-
perins, the upper lip^ Gs. : (poenlis) labra admoye-
fp, v. : labra incana situ, O. : Conipressis labris,
H. — Pro v.: primis labris gustasse physiologiaro,
to have ffoi a wmatUring of» — An tige^ tiuifyiit,
brim: sainmae fossae labra, Cs.: interiore labro
(fossae) maram obiecit, L.
2. labrmn, T, ft. [8 LV-], a h<mn, Uih, baihtub^
vat: labrum si in balineo non est: a«na,y. : mar-
raorea duo labra ante fomicem posuit, L. : spuraat
plenis Tindemla labris, in the fitU vats, V. : labra
Dianae, bath, 0.
labruBca, ae,/., the wUd vine: SiWestris, V.
labyiinthem^ a4^« lob^nthme, ifUricate: fle-
xus,Ct.
labyxinthns, I, m., ss Xa/3vpc«^oc« a labyrinih,
bmkUnff vitk wnding pauagee.-^!^ s p., that buiii
by I>aedahi$, near Onoetm^ m Crete, V., O., lu.
lio, lactis, n., mUk: nutrids: lacte Teed, &:
lacte vivere, Cs. : lactis Gantare rivos, H. : lao
pressnm, ekeeee, V. : coactum, O. : Qui plus lactis
quam sanguinis habet, of tender age, lu.— ul mUkg
juiee, fni& (of plants): herbae nigrt cum lacte
reneni, Y. : herbarum, 0. : cetera lactis erant, i. e.
white, O.
Zrficaeiia, ae,/., ocj;., S^Mtrian, Lacedaemonian:
Tirginea, Poet ap. C. ; V. — Aa wubtt., a Spartan
leoiNOA, C, Y.
lacer, era, erttm, adj. TZ LAC-], mangled, laeer-
ated, torn : corpus, L. : Deipliobum lacerum cm-
dellter ora, mutilated, Y. : funus, mangled eorpee,
V. : laoerum comu caput, i. e. deprived of a him,
O.-^Rending, lacerating: morsos, 0.
laceratio, onis,/. [lacero}, a tearing, rending,
mangling, laceration, mutilatton : corporum, L. —
Plar,: genamni.
lacema, ae,/. [3 LAG-], a doak worn over the
toga, hooded eheuol, laeema, travelUng-eloak, miliia-
ry doak: cum nnllis nee GalHcia nee lacenA:
caput obsourante laoemA, H. : scissa, lo. : nostra
facta mauu, 0.
lacematiuik ^'* [laeema], wearing a laeema,
cloaked: amica, lu.
laoardb avi, fttus, are [laoer], to tear to pieeee,
mangle, rend, mulileUe, laeerate: Quin laceres quern-
quam nacta sis, T. : lacertum Largi : membra
■liena. In : tergum virgis, L. : Quid miserum la-
oeras ? Y. : ferro, H. : Lacerari morsibus saevis
canuro. Ph. — To break vp, wreck, ehatter: navem
Ulixis, O.: navTs, L. — To waste, plunder : orbem,
lu. — F\g.,to wound, hurt, distress, torture, pain,
ojffkct : intolerabili dolors lacerari : fame, 0. : roeus
me maeror laoenit — 2b ruin, destrog, dsempaie.
squander, waste: patriam soelere: peconiam : bona
patria mann, ventre^ Sl^— 7b •eensure, tear to pieces,
dander, asperse, abuse, rail at: invidia, quae solet
laoerare plerosque : laceratus probris tribunus, L. :
roe Tosque male dictis, S.
laoeita, ae,/., a litard: Tirides, H., O., lu. —
P r o ▼. : Unlus sese dominum fecisse lacertae, i. e.
of the smallest home. In. — A seafisk,
lacertSsua, <»^*.[1 ]acertu8],mii«eu&ir, brawny,
powerfid: centuriones: colonf, 0.
1. laoartua, X, m. [2 LAG-], the museidar part
of the arm from the shoidder to the elbow, upper
arm: subiecta laoertis Bracchla sunt, O.-^An
arm (esp. as brawny, muscular): nam scutum in
onere non plus numerant quam lacertos : laoertos
Impooere oollo, O. : adducto laeerto, Y. : secto re-
quiem sperare laoerto, lu.— Of bees : aptant laoer-
tos, i. e. make trial of, Y. — ^F i g., musde, strength,
vigor, force: in Lysii saepe sunt lacerti: arma
Gaesaris Augnstl non responsnra lacertis, H.
2. laoertus, X, a lizard, Y.^A sea-fish, lu.
laoesad, ItI, itus, ere [lacio (obsol.), 1 LAG-],
to excite, provoke, challenge, exasperate, irritate:
f erro Tirum : yirum voce, Y. : me amabis et scripto
aliquo lacesses, i. e. force me to write in return: si
non lacessisset prior, T. : hos|is proelio, i. e. assaU^
Gs. : te iniuriS : Saguntini nee laoessentes nee la-
cessiti, L. : leonem, H. : aera Sole lacessita (i. e.
percussa radiis soVia), struck with the sunbemns^
glitter, Y. : taums ventos lacessit ictibus, tosses
defianee, Y. — 7b urge, arouse, exdte, stimulate,
shake, move: ad philosophas seriptiones : .ad pug-
nam, L. : aurigae roanibus Incessunt Pectora plau-
sa caviSfpo/ thdr breasts, Y. : bella, Y. : deos (pre-
cibus), importune, H. : pelagus carina, defy, H. —
7b call forth, arouse, produce: aennones: ferrum,
Y.
Zrfioheiia, is, /., =: Aaxc^Ci one of the three
Fates, O., lu.
lacinia, ae,/. [8 LAG-], a lappet, flap, edge,
hem: illud eenua obtinent, atque id ipsum lacinift,
by the hem,\ e. hardly at aU,
Iaoo or Ziacoil, 0nis, m., ss Aaco/v, a Loco-
nian, Lacedaemonian, Spartan, C, H., 0., N., L. :
fulvus, i. e. (he Syrian dog, H.
Zrficonictia, adf,, = AaxutrutoQ, ofLaeonia^ La-
eonian, Lacedaemonian : agcr, L. : purpuras, H. —
As subst, n, (sa balnium), a sweating-room, sweat-
ing-bath,
Irficonifl, idis, /.' adj., = AiurwviV, Laconian,
Lacedaemonian: mater, 0,
laorima (old, laonmia), ae, /., a tear: dto
exaresdt lacrima : lacriroam dare ig^oto, shed a
tear for, O. : horoini lacrimae cadunt gaudio, he
sheds tears of joy, T. : lacrimis oeuloe sufPusa ni-
tentls, her eyes moistened with tears, Y. : neque
Digitized by V^OOQIC
laorimabUls
466
laittttU
prae faorimig iam loqui poisam, cannot Bjptakfar
Uarts lacrimas viz tenere, retirains mtilttB cam
lacrimis obseorare, Cb. : lacrimis opptet os lolum
Bibi, T. : lacrimas mitte, awi»f wth tear*, T. : lacri-
mas profundere : ciere, to eau»e iofiow^ Y. : lacri-
mas ezcussit mihi, /oroM^/rom me, T. : quia talia
fando Temperet a lacrimis, V. : his lacrimis vitam
damus, (mored) 6y Um lament^ Y. — ^Prov.: hinc
illae lacrimae, T. : inde irae et lacrimae, lu.-*^
teir, gum-drop (from plants) : Narcissi, Y., 0.
laorlmabilifly e, a^j. [lacrimal, worthy ofteart^
lamentable^ moving^ mournful: nil laorimabile oer-
niA, O. : gemitus, Y.
laozimabiindtis, at(j, [lacrimo], bur$ting into
(ean, L.
lacrimo (old, lacmmo), &vf, fttos, are [lacri-
ma], to thed toors, weep: neqaeo quia lacrumem,
T. : Quid lacrumas? T. : lacrimana mater, tn tear»:
oculis lacrimantibuB : Hulta super nata lacrimans,
Y. — 7b bewaily lament: Num id lacrumat Yirgo?
T. : Lacramo quae posthac futurast vita, T.— Of
plants, to weep, drop, distil: mille locis lacrimavit
ebur, 0. : lacrimatae oortioe royrrhae, 0.
laorimSBUfli acg. [Iacrima],/u2/ of teart, tear-
fult weeping : lumina yino (i. e. oculi), 0. — Caus-
ing tears, moving ^ tears, Uunentwle, dole/ul:
fumus, H., 0. : Troiae f unera, H. : po^mata, H. :
Yocea, plaitUive, Y.
lacrimula, ae, dim, ^lacrima], a little tear^ tear-
let : una falsa, T. : lacnmulam Yidere.
laoruma, see lacrima. laotan^ P. of 1 lacto.
lacteni^ adj. [P. of * lacteo from lac], taking
milk, suckling : Romulus : ritulus, 0. : hostiae, L.
— As subsi. : lactentibus rem divinam facere, L. :
viscera lactentia, i. e. sucklings, O. — Yidding milk,
full of milk: uber, L. — MUkg, sappy Juiof : sata
teneris lactentia sucis, 0. : (annus) lactens Yere
novo, i. e. tender, juicy, 0.
lacteolna, a^. [lac], milk-white: puellac, Ct
lactescS, — , — , ere, inch. [♦ lacteo], to turn
to milk : cibus matrum lactescere incipit.
lactena, adj, [\sLc],ofmilk,milky,full ofnUlk:
umor, O. : ubera, Y. — MUk - white, milk - colored,
mUky: coUa, Y.: circus, the Milky Way: via,0.
1. (lacto, — , — , are) [lac], to give milk, give
ttuck.'--On\j P.praes,: Ubera lactantia, 0.
2. lacto, ftvl, — , are, freg, flacio^ 1 LAG-], to
allure, wheedle,fatter, dupe,caj<He : animos, T. : me
amantem, T.
lactuca, ae,/. [lac], lettuee, H.
lacuna, ae^. [lacus], a ditch, pit, hole, pool,
pond: cavae, Y. : tenet ima lacunae salix, 0. : cae-
cas lustravit luce lacunas. — F i g., a gap, void, de-
feet, want : rei familiaris : in auro.
lacunar, aria, n. [ lacuna ], a wainscoted and
gilded ceiling, panel-eeUing, ceiled roof: anreom
Meft in domo, H. : gladium e lacunari demitti ius-
sit. — ^P r o V. : spectare lacunar, Lcbe unobservant,
lu.
laouno^ — , — , are [lacuna], to pond, chequer,
0.
lacunoaua, adj, [lacuiia],/^^ o^AoUowt.- niiiil
lacunosum, no gap,
lacua, Qs, m. [2 LAC-], an epening, koUow, lake,
pond, pool (of living water): apud ipsum lacum
Est pistrilla, T. : Albanus : ad spurcos lacQs, lu. :
lacu Fluvius se oondidit alto, in the water, Y. :
Quo te oumque lacus Fonte tenet, thy body of
water, Y. — A reservoir, tank, cistern (for storing
water) : lacOs sternendos lapide lucare, L. : a f ui^
no redeuntes lacuque, H. — Pro v.: siccus lacos,
i. e. sotnething useless, Pr. — A basin, tank, tub, vat,
reservoir : de lacubus proxima musta tuis, 0. : alii
tingunt Aera lacu, oooHng-trough, Y. : gelido la-
mina Tincta lacu, O. — Fig.: quasi de musto ac
lacu ferrida oraUo, i. e. still in its fresh fervor,
laado, si, sus, ere, to hurt, wound, injure, dam-
age : f rondcB laedit hiemps, O. : hominem vd-
nere, 0. : me dente, Ph. : robigine ferrum, Y. :
oollum, i. e. hang oneself, H.— Fi g., to troMe, ou
noy, vex, injure, insult, offend, affiui, grieve, hurt:
quia laesit prior, T. : verba laedendi : iuiuste ne-
mincra laesit: Caecinam periurio suo, attack: Vi-
sonem, rail at: nuUi os, insult, T.: tua me infor-
tunia laedunt, H. : quo numine laeso, Y. : numen
deorum, H. : ego lacdor, 0. — To break, violate, be-
tray: fidem: Laesft praenitere fide, H. : laest te-
status foederis aras, Y. : laesus pudor, 0.
laena, ae,/., =: x^o^ya* a woollen mantle, shawl,
doak, Y., C, lu.
laesio, Onis,/ [hiedo], a hurting, injuring, per-
sonal attack,
laeaua, P. of laedo.
laatabilla, e, adj. [ laetor], joyful, glad, ^ad-
some: nihil: factum, 0.
laetana, antis [P, of laetor], joyfid, glad:
animus.
laetatlo, onis,/ [laetor], a r^oicing, exulta-
tion, joy : diutina, Cs.
laetataik adj. [ P. of laetor], with joy, glad:
mentem laetata retorsit, Y.
laete, adv, with eomp. [\tLeUiB],joyfiilly,gladkf,
cheerfully: auctorem erstinctum laete tulit: quo
faciant id laetius.
laatifico, hvJ, fttus, ftre [ laetificus ], to duer,
aladden, delight : sol hietlficat terram : Indus agros
laetificat, i. e. fertilizes,
laetificu% aij, [laetus+2 FAC-l, gladdening,
glad, joyful, joyous : vites, £nn. ap. C.
laetor
457
lamia
gladnittf pleamtre, delight: magna liietUia nobis
est, qaod, etc., S. : laetitii frut : diem in laetitift
degere, anmd jagfMfyy T. : laetitiae dator, i. e.
Baeekus^y.: oomitia me laetitiA extulertint, have
trtauported: laetitiam oapere oculis, m;<iy : altera
ciroensis turbae, outinreak ofjo^f^ L. : Ut hanc lae-
titiam neo opinanti primus obicerem domi, ihu
came ofjoy^ T. : omnibas laetitiia laetus, Po^t. ap.
C. : torpor ezpelUt ex omni pectore laetttias, Ot.
— Peraon.: Tana,0.
laetor, itos, firi, dep, [laetas], to njciee^fed
joy^ he josful^ he ^ad : nuptiis, T. : bonis rebus :
|»uen fato, O.: iuTenifl specie, lu.: in omnium
gemiiu: de oommuni salute: ex perfidiA Uetati,
S. : etiam quo^ laetere habeo : illud mibi laetan-
dam video, quod, etc, heeanee that : laetandum puto
casum tuum, S. : Istuc tibi ex sententia tua obti-
gisse laetor, T.: quae perfecta esse laetor: Alci-
den me Accepisse, Y. : se laetari, quod effugissero,
etc. : incolumis laetor quod vivit, H. : nee veterum
memini laetorre malorum, V.
laetafli adj, with eomp. and nip.,joKfid, eheet'
fyl.glad, gatf.joycm^ r^owing, happg, pleased, de-
lighted, fm of jog: Laetus est neseio quid, T. :
abusres laetique: ladt laetiores: dies laetissimi:
senrauun ob navem, V. : de arnica, T. : laboram,
V. : fratri obtigisse quod volt, T. — CJieerfid^ ready y
willing, eager : senatua subplementum etiam lae-
tus decreverat, S. : Vela dabant laeti, gladly, Y. :
fatebere laetus Nee surdum esse, eta, lu. — De-
lighting, taking pUature : £t laetum equino san-
guine Concanum, H. : munere, 0. : plantaribus
horti, la.: classis praedft, eati^fied, L.: Glande
sues, filled, Y. — Giving joy, conferring delight,
pleating, pleasant, grateful^ proeperoue, oeatUtjfxd,
charming t omnia erant facta laetiora: vitium
laetissimi fructfis: si laeta adei-it Venus, ^'o;n-
HouM, H. : saecula, Y. : vitc quid potest esse f ructu
laetius? : pabulum, L. : colles frondibus laeti, Cu.:
pascua, y^-ft/e, H.: lucus laetissirous umbrae, V.
— Ptur. n. as suhet. : Sollicitum aliquid laetis In-
tervenit, prosperity, O. — Of style, rieh, eopi&tu,
agreeable: genus verborum.
lae^a, ae,/. paevus], the left hand{BC manus) :
petit dextra TaevSque berestum, Y. : Cognovi clV
penm laevae gestamina nostrae, 0. — 7%e left side,
left (se. pars) : Laevam cohors petivit, Y. : laevam
pete, go to the left, O. — Abl. as adv,, on the left
side, on the left: dextra montibus, laeva amne
saeptus, on the left, L.
laeve, adv, [laevus], lefl-handedlg, awkwardly:
non laeve, cleverly, H.
laeTda, lae'vltaa, see 2 levis, 2 iSvitfts.
laevna, adj., = Xoioc* left, on the left side :
manas : auris, O. : Pootns, to the left, O. : iter, V.:
habena, H. : laeva parte, on tke left, 0.— As svbst.
n., the left: fleximns in laevum curstis, O.: In
laevum oonversus, lu. : in laeva Itallae flexit iter,
L. : Laeva tenent Thetis et Helite, the left, Y. —
yeut. as adv., on the left: Intonuit laevum, i. e.
propUumdy, Y. : laevum extendere comas, lu.—
Fig., awkward, stupid, foolish, silly: mens, Y.: o
ego laevus, H. — Of ill omen, unfavorable, ineon-
venient, unfortunate, vnheky, haa, pernicious : Si-
nus laevo contristat lumine caelum, Y. : Teque nee
laevus Tetat ire picus, H. : Numina, unfavorable
gods, hostile deities, Y.— In the language of augurs,
fortunate, lucky, propitious ( because the augur
faced the south, and the east or propitious side
was on the left; see sinister) : omina : tonitni, O.
lagaxmm, l, n., a cake ofjlour and oil (eaten
by the poor), H.
lageoa, l,/., =s X&yuoQy a species of vine, Y.
lagoana and lagona (not lagSuaX ae,/., =
\6yyvo^, a vessel of eartlienware vrith rounded
body, handles, amd narrow neck, flask, flagon, bot-
tle: inanes: f racta, H., lu.
lagol% idis,/., = Xayui/ci « kind of bird, heath-
cock, grouse : peregrina, H.
lagona, see lagoena.
lama, ae,/. [2 LAC-], a slough, hog, fen: Viri-
bus uteris per lamas, H.
lamho,— ,—, ere [l LAB-], to lick, lap, tou€h:
hi canes, quos tribunal meum vides lambere : la-
gonae coHuro, Pli. : manOs, 0. : crustula, lu. : vol-
nera, Y. — Tojtow by, wash, bathe, lick, play upon:
quae loca Lambit Hydaspes, washes, H. : Aetna
Attollit globes flammarum et sidera lambit, Y. :
CIuviam,/on(if«, lu.
lamenta, orum, n. [1 CAL-], a wailing, moan-
ing, we^ng, lamentation, lament: Telle mortem
suam lamentis vacare: lamentis lacrimisque ex-
tinctoa prosequi, L. : lamenta ac lacrimas ponunt,
Ta. : in lamentis luctuque iacSre : Lamentis gemi-
tuque Tecta f remunt, Y.
lamentabiUs. e, adj. [ lamentor ], mournful,
lamentable, full of sorrow: vox: mulierum oom-
ploratio, L. : regnum, Y. : tributum, dqdorable, 0.
lamentatio, onis, /. [lamentor], a wailing,
moaning, weeping, lamenting, lamentation: lugu-
bris: cotidiaiiae lamentationes virginis: multis
cum lamentaUonibus.
lamentor, atus, arl, dep. [ lamenta ], to wail,
moan, weep, lament : praetor ceteras, T. : audie-
bam lamentari uxorem. — To bewail, lament, be-
moan: matrem mortuam, T.: vita, quam lamentari
possem : ad lamentandam tanti imperi calamita-
tem : non apparere kbores Nostros, H.
(lamentom, I, n,), see lamenta.
lamia, ae, /., szX&fua, a witch, sorceress, vam-
pire: lamiae vivum pjjei^m^ ^xtrahere alvo,H.
458
lamina or laminina or lamiui, ae,/., « tMn
sliee, plate^ Itaf, layer^ lamina: cum lamina eaaet
iQTeiita: tigna lam'mis davisqae religant, Os.:
aenea, L. : Laminae ardentes, red-hat pkUa (for
torture) : candens, H. — A blaik : argutae lamina
aerrae, v.: Lamina diasiluit, the blade of the award,
O. — Maney^ ann : argeuti, 0. : f ulva, a gM pieee,
0. : inimicus lamnae,/M to monejf^ II. — Thi tender
ehell of im, unripe mU, 0.
lampaa^ ftdis,/., = Xa/urrrc, a light, torch, flam-
beau: inlatae iampades, AtL ap. C. : argenteus
Gupido cum lampade : Salmoueus lampada quas-
sans, V. : comscae, tar^Aee, O. : aeuea, Uanp, lu. :
praednctae lampadea aui^ O. : Phoebeae lampa-
dia instar, tJie eun, V. : cum prima luatrabat lam-
pade terras dies, earlg dawn, V.
lamyruB, X, m., a •ea-fiah (anknoirn), O.
lana, ae,/., tooo/; quid lanae abstulerit?: la-
namtrabere^Iu.: Iana8ducere,«ptn woo/, 0.: lanas
tingere murioe, dye, 0. : lanam f ucare veneno^ Y. :
medicata f uco, H. : aurea, the golden, JUeoe, 0. :
Tenuia lanae Tellera, u e. JUocy cUntde, V.-^P r o f. :
rixari de lan& caprina, i. e. diepvie about trijlee, H.
— A working in wool, afinmng : lanft ac tela vie-
turn quaeritans, T. : LucreUa lanae dedita, L. :
lanam facere, 0. : Te lanae . . . non citharae de-
cent, H.
lanataii adj, [Una], bearing wool, woolly: ani-
maliti, lu. — Plur,f, as eubet., ikeep. In.
lancea, ae, /., a Spanish lance, light epear,
lance, npear: lanceas portare, S. : lata,!, e. with a
broad head, Y. : duas lanceas dextri praeferens,
Cu. : miles lanceis adsultans, Ta.
lancea, see lanx.
lancino, — , atus, are, ta equander, diaeipate:
bona lancinata sunt, Ot.
lanena, adj, [lana], ioooUen, of wool: pallium :
infuio, V. : efligies, H. — F i g., aojft as wool, velvety :
latusculum, Ct.
langaefeoio, — , ^-, ere [ langueo+faoio], to
tnakefaitil,weai'y: excitatoe.
languena, ends, adj. [P, of langueo ],/atn^,
weak, feeble, inert, powerless, inactive, languid: in-
citare languentEs: manus, O. : vox: hyacinthus,
drooping,Y.: cor, heavy, Ct.
langaao, — , — , ere f LAG- ], to be faint, be
weary, be languid: nostns languentibus, Os. : c
vii, to be fatigued: per adsiduos motHs, to be
wearied, 0. : Inachift minus ae me, H. : flos lan-
guet, droops, Pr. : tristi langucbant corpora raorbo,
were faint, V. — F i g., to be languid, be dull, sink,
be heavy, be listleas : languet inventus : ncc eam
solitudinem languere patior, pass in idleness:
paululum, to be without energy, S. : recursui Lan-
guentis pelagi, i. e. ebbing, V.
langneaeo, gal, — , ere, tiuA. [langueo], to be-
come faint, grow wiuk, dnkf be enfeebled: corpore
languescit: luna languescit, is obscured, Ta.: com
flo0 Languescit morien% droops, V. : Bacchus io
amphora Langueacit, mellows, H. : Nee mea laa-
guescent ODrpora^ languish, O. — Fig., io grov
languid, become listless, sink, dedine, decrease: coo-
aensus populi« si nos languescimus, debilitetar
necesse eat : ereseunt ignisque dolorque, Langue-
scunt iterum, 0.
langnide, adv. [ langnidus ], fainiiy, feebly,
slowly, ^piritUsHly. — Only camp.: languidius in
opere versa ri, Cs. : dictum languidius.
langnidvlna, adj., somewhat feeble: somnus,
of faintness, Ct.
languidua, a^fj, with eomp. fL AG-l/oiW, weak,
dull, sluggiah, languid : vino languidt : labore et
acstu, S. : uxor, languvihing, lu. : boves Gollo tn-
hentes hmguido, H. : flumen, sluggish, E. : aqaa,
L. : aura Noti, gentle, 0. : hostes laiiguidioribos
nostris vallum scindere, w?ule our troops grew
weaker, Cs. : vina, i. e. mare mellow, H. — Weaken-
ing : voluptates. — F i g.,* faint, feeble, poweriem,
inactive^ listless, sluggish t senectus: languidiores
facti sumus: animus, Cs.: languidiore studio in
causA esse : nihil languidi neque remiss! pati, S. :
quies, V,
langaor, 6ris, m. \IjA.G-], faintness, fetblenets,
weariness, sluggishness, languor, lassitude : me de-
ambulatio ad languorem dedit^ has fatigued, T. :
corporis: languore militnm periculum aagetur,
Cs. : ficto languore, feigned illness, O. : aquosna,
dropsy, H. : Languorem peperit cibus imperfectas
lu. — ^Fig., dullness, eqmihy, inactivity, listlessness:
exspectatio quantum adferat languoris aniniis:
bonorum : amautem languor Arguit, melancholy,
H.
1. laniatuB, P. of lanio.
2. laniatua, Qs, m. [lanio], a tearing in pieces,
lacerating : f erarum. — F i g., anguish, remorse, Ta.
(lanioinm), see lanitium.
laniena, ae,/ [lanius], a buteker^s stall, L.
lanifiona, at^. [lana+2 FAC-l that works in
wool, spinning, weaving: ar8,0. : rarcae,lii.
laniger, gera, gerum, adj, [lana+GES-l wad-
bearing, fleecy : pecus, Att ap. C. : greges, v.— As
subst. m. : effetns, a ram, 0. : timens, a lamb. Ph.
lanio, ftvT, &tus. Are [lanius], to tear in pieces,
rend, mangle, lacerate: hominem : corpora a feris
laniata: lanianda viscera praebere, L.: vestem,
0. : laniatus corpore toto, V. : Lavinla rowas
laniata genas, Y. : comas, 0. : flamisa mundam
laniant, O. — ^F i g. : laniarunt carmina linguae, 0.
laniata, ae, m., a trainer ofgladieetors,fena»g'
ms\ rena. verf«g«jfe^e, lu.-^
Digitized Dy VJV
450
laar
ineUer,in»iiffatoryaffUaior^ ringleader: aciee^ lani-
sta Cioeroae, dimicanteB: lanistis Aetolis dimi-
care, L.
lanltliim (linio-), I, n. [lana], wool, V.
lanina, r, m. [8 LAC-], a hiUeher: ab lanio
cultro adrepto, L.
lantema ( not l&tema ), ae, /, s Xafnrrnp, a
lanieni, lamp, torch : liiMa : caolia olera Lanter-
Danif la.
iantemazius,!, m. [lanterna], a lantem^bearer,
guide: Catilinae.
lanngS, mis,/, [kna], woolly wb&tainee, down:
flaFens prima lanugiue malaa, V. : dabia, 0. : te-
aera, V.
lanx, lands, /! [S LAC-], apUxte, platter, charper,
di$h: in filicatu lancibas : caelabi, 0.: oneratae
lances, V. : rotundae, H. : aqailla distendat poctore
iancem, lu.— Of a balance, a scale : cum in alteram
lancera animi bona inponat, in alteram, etc. : duas
aequato examine lanoes Sustinet, V.
lapathnm, I, n. ( H. ) and lapatlms, I, m.
(Lnctl. «p. C), =Xaira^pf sorrel,
lapicida, ae, m. [lapis +2 SAC], a quarryman,
9lo?i/^cuiier, L.
lapioidinae, 5ram,/. [lapicida], elone-quarries,
lapidat, see lapido.
lapidatio, Onis,/ [lapido], a throwing of
itonet, ttanxng: magna, fidl of ttonee: lapida-
tiones persaepe vidimus.
lapldator, 5ria,m. [lapido], a thrower oftUmm,
lapideilB» ai^. [lapis], of ttone, conneting of
ttoneit, Ktone- : lornices, S. : imber, a shower of
stones : muros, L.
lapido, Svl, fttus, &re [lapis], to stone, throw
stones ; class, only 8d pers, tmpers., it rains stones :
de caelo, L. : imbri, L. : quod de caelo lapidatum
esset, L. — P. neut, as subsi, : propter de caelo la-
pidatum, L.
lapidosuflk a^, [lapis], /iitf of stones, stony:
montea, O. — Hard as stone, stony: panis, H. :
coma, V.
lapfllna, I, m. dim, [lapis], a little stone, pehble :
lapilios Toilunt (apes), v., O. — A voting pebble,
ballot (white for acquittal, black for ooudero na-
tion) : nivei atrique lapilli, 0. — A precious stone,
geniyiewd: inter niyeoa viridesque lapilios, i. e.
pearls and emeralds, H. : Libjci, hits of Nnmidian
marble, H.
lapis, idis, m., a stone: undique lapides in
murum iaci coepti sunt, Cs. : eminus lapidibus
pugnare, S.: lapides omnis flere ac lamentari
ooegisses: Ossa lapis fiunt, 0.: bibuhis, vMmtM-
stone^y.: Parios, Parian marble,Y,: lapides va-
rios radere, mesaiOy H.: lapide diem candidiore
notare, to mark as a lueky day, Gt. — As a term
of reproach : i, quid stas, lapia ? Quin nccipis ? T.
— A monument to mark distaneSy mile-^tone (at
intervals of 1000 paces): seztus ab urbe lapis,
0. : intra TJoensimum lapidem, L. — Tlu auction'
eer's stone at a slave sale, platform : praeter duoa
de lapide emptos tribunoa. — A landmark, 6oim-
dary-stone: sacer, L. — A grave-^one, tomb^one:
liis scriptus notis, Tb. : ultimus, Pr. — A precious
stone, gem, jewel, pearl : gemmas et lapides, H. :
dari lapides, U. — A statue: lovem lapidem iura-
re, the statue of Jupiter: albua, a marble table,
H.
lappa, ae,/., a bur, V., 0.
lapalOk ouis,/. [2 IiAB-1.— Prop., a sliding;
hence, f i g., readiness to fail,
lapao, — , — , kve^freq. [1 labor], to slip, sUde,
fall: in sanguine, V. : lapsantibus equis, Ta.
1. lapsa% P. of 1 labor.
2. lapana» ds, m. [2 LAB-j, a falling, faU, sUp-
ping, sliding, gliding, ntnntng, flowing, flight:
equi lapsu iacens, Y. : lapsiks Tectomm adsiduos,
In. : locus recenti lapsu terrae abruptns, a land-
slide, L. : (stellae) certo lapsu spatioque feruntur,
course: medio volvuntur sidera lapsu, V.: rolu-
crium \9}^%\is, flight : celeri per atfra lapsu, 0.:
rotarum, i. e. rolling wheds, V. : morari flumlnura
lapsas, H.— Fig., a failing, error, fault: ab omni
lapsu continere temeritatem, i. e. refrain from
blundering credulity: populares multi Tariiquo
lapstt^, ways of losing popdarity.
laqnearia, \nm,phjLr. n. [laquens], a panelled
ceiling, fretted roof: aurea, v .
laqnaatna^ adj. [ laqueus ], panelled, fretted,
ceiled in panels : Tecta, H. : tectum pulcherrime :
templum auro, with gilded panels^ L.
la^ueua, I, m. [1 LAG-], a noose, snare : saza
laqiieia vinciebat, S. : laqueis falces avertebant,
Gs. : collum in laqueum inserere : inicere laqueum,
throw "upon, L, : laqueo gulam freeere, strangled,
S. : Fortunae Handare laqueum, bid go and be
hanged, lu. : laquei, quos callidus abdidit auceps,
O. : laqueis captare feras, ana|^ Y. : roetuit acci-
piter Suspectos laqueos, H. : dabit in laqueum
vestigia, step into a snare, lu. — Fig,, a snare, gin,
trap : Non mortis laqueis expedies caput, H. : iu-
dici laqueos declinans : laquei Stoicoram, subtle-
ties: verbi laqaeo capere.
Lar, Laris, m. ; plur. Lares, um, rarelj ium (L.)
[LAS-]. I. Plur,, the gods of places, protecting
deities. Lares (local tutelar deities): praestites,
guardian gods of the city, O. : permarini, tutelar
deities of the sea, L. — £sp., the household gods,
guardians of the house^ domestic deities, Lares:
aedes Larum : immolet porcum Laribus, H. : La-
ribus tuum miscet num^wip Hg-^H{^n<7. and plur,,
lardtun
400
lftt9
a hearihj houtey dwelling, hottiehold,famUyy abode:
ante suos Lares familiarls, at his very hearth:
Lar fatniHaria, C, S. : xnutare Lares, H. : ayitus
apto Cum lare fundus, H. : parvo sub lare, H. :
deserere larem, 0. : pelli lare, 0. : avis in ramo
tecta laremque parat, a home, O.
lardum, I, n. [old l&ridum ; of. Xopcv^], cured
^ stoine'tJUsh^iMieon, lard: pingae, H., lu. : pinguia
larda, 0.
Larentalla, ium, n., a ftetival celebrated Dec
23d, in ^ionor of LaretUia^ nttne of Homuliis
and Remuty O.
Lares, see Lar.
large, adv, with comp, [largus], aJnmdandyy
plenii/ully^ bouniifuUyy liberaUy : large dare : par^
Uri praedam, L. ; ligna super foco Large repo-
nens, H. : dare largius, T. : largius suo usi, S. :
potus largius aequo, H.
largificufli a^. [largus +2 FAC-], howUiful:
Qrando mixta imbri largifico, Pac. ap. 0.
la'^gior, itus, Irl, dep, [largusl to give bounti-
fullyj lavish, betlow, attpeneey dteiributey impart:
de te largitor, be yeneroue with your own, T. : bona
aliena, S. : alqd aliis : praedam munifice, L. : utri-
que fortuna regnum est largita: quidquid sola-
men humandi est, Largior, V. : Gallis multa ad
copiam, Cs. — To give largeneSy bribe: largiundo
pollicitando niagis incendere, S. : largiendo de
alieno popularem fieri, L. — ^F i g., to grant, coneed^ij
yield: plusculum amori: mihi, ut repuerascani.
largitaa, Stis, /. [largusl, abundance, bounty,
liberality: niraia, ^truAn^t, T. : tuimuneris: quae
cum maxima largitate (tcn-a) fundit.
largiter, adv. [largus], in abundance, much:
npud civitates largiter posse, have great influence,
Cs. : auferre, H. — For comp., see large.
larptio, onis, /. [largior], a giving fredy,
granting, heetoioing, dtepeneing, generosity, largess :
largitio, quae fit ex re familiari : largitione rede-
mit militum voluntates, Cs. : maximas largitiones
fecit, Cs. : ciyitatis, grant of cttizeiiship : aequita-
tis, ^tribution: largitionc» inde praedaeque, L.
— ^P r o V. : lai^tio^undum non habet, there is no
end of giving. — Bribery, corruption: per largitio-
nem magistratOs adipisci : pemiciosa.
largitor, oris, m, [largior], a liberal giver, be-
stotoer, granter, dispenser, dtstributor: pecuniae,
B. : minime largitore duce, liberal, L. — A spend-
thrift, p'odigal : Lcntulura largitorem non putat.
— A briber, giver of bribes : tribOs.
larg^tua, P. of largior.
largus, offj. with comp. and sup., abundant,
copious, plentiful, large, much : viaticum : odores,
O. : largiore viiio usus, L. : amicum Largiora fla-
gito, more, H. : Actus, floods of tears, V. : opum.
abounding in, V. — Giving abundantly, bounti i
profuse, liberal: duo genera largorutn, quorui
alteri prodigi, alteri liberales : largissimus ess^
ingenii fons, lu. : Spes donare novas Uiyns, H.
Lars» Lartis [LAS-], the Etruscan tW of th
elder son (opp. Aruns), C., L.
larva, ae,/., a mask, H.
laaanom, I, n., s: Xoffavov^ a eooking-pot^ H.
lasarpioifer (laserp-), fera, ferum, adj. [1:
Berpicium(assafoetida)+l FER-], produdng asso'
foetida: Cjreniae, Ct.
lasavia, ae,/. [lascivus], s^DoHtveracn, pla^l
iMSf, froliesomeness. Jollity : lascivi& Diffluit, T. :
hilaritas et lascivia: per lusura atque lascivian^
currere, L. — Wantonness, licentiousness: quos i^*
centia atque lascivia corruperat, S. : lasclviam a
vobis prohibetote, impious exultation, L.
laaoivio, — » — ^ ire [lascivus], to be wanton,
sport, frisk, frolic : licet lascivire: agnus La£«ci-
vit fugft, VHinionly frisks away, 0. : lascivientv
pisoes, L.
lasoiTOS, adj. with comp. [LAS-], toanton, pet-
ulant, mortive, playful, frolicsome, roguish: ca-
pella, y. : pueri, H. : tenero lascivior haedo, 0. :
liederae, luxuriant, U. : verba, sportive, H. — Licen-
tious, lewd, lustful, 0., Ta., Cu.^Fig., of style,
licentious, luxuriant : illud lascivum, etc, lu.
laasitudo, inis,/. \\BMVA\faintness,VMfrinest,
heaviness, lassitude: militum, &: nulla lassitude
inpedire officium debet: nostros vires iassitudioe
deficiebant, Cs.
lasso, &vT, &tu8, are [ lassos ], to make faint,
tire, weary, fatigue, exhaust: laevam lassaverat,
Cu. : in molli lassor harenft,/a/t^ni« myself, 0.:
lassata gravi bracchia massa, lu.
lassala% adj. dim. [lassus], worn out, weary,
Ct
lassos^ adj. [LhG-],faint, languid, weary, tired,
exhausted: animus, T. : ab equo indomito, H.:
marris ac vomere, lu. : lassus maris et viarum,
H. : Fnictibos adsiduis lassa humus, exhausted,
O.: verba oneranda lassas auris, H.: oollum,
drooping, V.
late, adv. with comp. and sup. [1 latns], broaily,
widdy, extensively : populus late rex, Y. : victrix,
H. : iatius quam caedebatur ruebat (mums), L :
possidere Iatius (agros), O. : ager latissime oonti-
nuatus : quam latissime possint, ignes faciant, K. |
— In phrases with longe, on all sides, far and
wide, everywhere: late Tongeque diffusus: omni-
bus longe lateque aedifidls inoensis, Cs. — ^Fi&,
widely, extensively : ars late patet: latins loqaun-
tur rhetores, more diffusdy .* Iatius perscribere,
with exaggeration, Cs. : Iatius uti opibns, fMn
lavishly, U.: sibi indulgere latiua, to excess, la.:
fidei bonae nomen latissime ji
Digitized by '
le
latebn
461
latro
-^ebira, «e,/. [LAT-], a hidhff^ate^ lurking-
^jiy covert^ retreat : non iovenio quae latebra esse
Ki^it, ^Ui^.^i^svL fiur. : latebiis aat Baltibaa se
ripere, ,d^: 'te in latebras iropellere : latebraa
mimae iliuludit, hidden, aeat of lify V. : teli late-
bras KJ^cbidaiit penitus, i, e, cut otU the <trrow-
iead^ V. — ^F i g., a lurkinff-plaeet hidden reem, re-
reat: adhibuit etiam latebram obsoarttatia : in
abellae latebra: latebras ^UBpitionum peragrare.
'irA eubter/uffe, ehift^ dook^ pretence^ feigned exr
:u9e: latebram haberes: ne quaeratur latebra
oeriurio : latebras dare Titiis, O.
-\ latebrosQflt adj, with eomp. [latebra], ftM of
hirking^hoiee^ hidden^ retired^ eeeret: lat^rosior
da : locus, L. : pumez, i. e. poroue^ V.
'''lateiiB» entis, adj. [P. of lateo], lying hid, hid-
deHy concealed, eecret, unknown : saxa, V. : arbuti,
H. : rem latentem explicare definiendo: causae,
V. : flamma, 0.
^tenter, adv. [latens], in ueret, eeeretlg, pri-
c^ddy: ei&cere: amare, 0.
lateo, ul, — , ere [LAT-], to lurk, lie hid, be
concealed, eeeape notice, skidk : in occulto : sub no-
mine pads bellum latet: non latuit scintilla inge-
ni: naves latent portu, H. — Pro v.: latet annuls
in berbA, V. : bene qui latuit, bene vizit, rematned
in oheeurity, O.— 7b be hidden, be in eafety, mek
nkdter: in totelft ac praesidio bellicae virtutia:
Bub nmbrA amicitiae Romanae, L. : tut& arce, V.
— To keqf cut of eight, avoid a eummone : f rauda-
tionls causft. — To be concealed, remuin unhunm,
eeeape notice: aliae (causae) latent, are obeeure:
quae tantum accenderit ignem Oausa latet, V. :
nbi nobis haec auctoritas tamdiu tanta Intuit?:
Nee latoere doll f ratiem lunonis, eeeape, Y. : nil
ilium latet, 0.
later, ens, m, [PLAT], a brick, tile, &, Gs., C. :
simplex laterum ordo, L. — ProT. : laterem lava-
re, wteh a brick, L e. labor in vain, T.
lateroolua, see latericulus.
lateriohis, acfy. [later], made of brickt : turris,
Cs. — As eubet. n., bncheork, Ca.
lateriOQliis or lateronlua, I, m. dim, [later],
a (He, brick, — Sing, collect. : oontignationem late-
riculo adstrnzeruiit, Ga.
(latenw), see lantenia.
lateiodb — y — « ere, inch, [lateo], to hide one-
ulf, be hidden : Hie Equus latescit, C. po«t.
latez, icis, m., a liquid, fluid. — Rare in eing. :
Lyaeaa, wine, V. : meri, 0. — Plur. : latices simu-
lates fontis Avemi, ufoten, Y. : Desilit in latices,
0. : ocenltl, hidden epringe, L. : lattcum honor, a
libation, V. : Palladi! latices, oil, 0.
T^tijiila, e, at(f., of Zatium, Latin, 0.
Latiar, &ris, fi^ thefeeHval ofJufiUr Latiarit.
Latiarifl, e, adj. [for Latialta], of Lativm:
luppiter.
latlbnliim, I, n, [LAT-], a hiding-place, lurk-
ing^hole, covert, den: ferae latibulia se tegant:
latibula oocultorum locorum. — Fig., a hiding*
place, refuge: doloris mei.
Latinae, Amm,/. [Latinusl (se. feriae), lA«/«s-
tteol of the Lattne, Latin holiaaye, Ga., G., L.
Iiatine, adv. [Latinus], in Latin, in the Latin
language: publice loqui, L. : acire, unders/and
Latin: reddere, translate into Latin, — In good
Latin, properly^ degantly: pure et Latine loqui. —
In plain Latin, plainly, opetdy, outepokenly (cf.
Romano more) : plane et Latine loqui : poscere,
lu.
Xrfitiiiitaa, atia,/. [Latinu8],/>ur0 Latin etyfe,
Latinity: auctor Latinitatis. — in law, the civil
rights of Latine (i. e. ius Latii).
Jjatiniui, adj. of Latium, Latin: genus, the
Romane, V. : lingua (opp. Graeca) : (fabulae), in
Latin, T. : litterae, S. : nomen, Latin cUizenehip,
G., S. : res, 0. — As eubet. n. : in Latinum ilia con-
vertere, tJu Latin language.
latio, 5nis, /. [TAL-], a bearing, bringing:
auxili, a rendering of aeeietanee, L. : suffragi latio,
a voting J L. : latio legis, //ropoia/ of a late.
latiaaime, adv., eup. of late.
latito, avi, fttus, are, ^09. [lateo], to be hid, be
concealed, lie hid, hide, lurk : latitans Oppianicus :
latitans aper, H. : rupe, 0.— 7b hide from legal
proceee: fraudationis causft.
ULUtttdo, inis,/. [1 latus], bree^ toidih : in
hac inmensttate latitudinum, longitndinum : fos-
sae, Gs. : belnae, L. : decliris, a broad elope, S. —
Breadth, extent, eixe, eompaee : possessionum. — A
broad promenciaHon : verborum.
1. Xrfttiua, adj., of Latium, Latin, Homan, 0.
2. latia% adv^ oomp. of late.
latomiae, see lautumiae.
Latonlgena, ae, m. and /. [Latona+GEN-],
child of Latona,0.
lator, oris, m. [TAL-], a bringer: suffragi,
voter: legis Semproniae^^^ro^xMer .* rogationis, L.
latrani^ antts, m. [latro], a barker, dog, 0.
latrator, Sris, m. [1 latro], a barker, dog, Y., 0.
latratas, Os, m. [ 1 latro], a barking: apros
Latratu turbabis agena, Y. : latratOs edere, 0. :
latratibus Ruropuntur somni, Iu«
1. latro, avl, atua, ftre, to bark: si canes 1a-
trent: ne latret cania, H.: latrasse Dymantida,
L e. hoe been duxnged to a dog, O. : canino rictn,
lu. : Scit cui latretur cur solus obambulet ipse, 0.
— To bark at, bay: Senem, H. — 7b rant, roar,
blueter: latrant quidam oratoresL non loqunntur:
Digitized by VjOOQ IC
lltBO
469
RumperiB et latras, H. : multis Utrantabus undis,
y. : Latrantem Btomachum lenire, raging, H. — To
hark at : Obprobriis dignum, H.
2. Iatr5, onis, m. [2 LV-]. — Orig., a mercenary
eolcUer ; hence, a freebooter^ highwayman^ robber,
footpad^ bandit, brigand, L. : multitudo latronum,
Ca. : viator a latroDe occiditur : Cantabit vacuus
coram latrone viator, lu. : leges latroimm esse di-
cantur, etc. : latronis telum, the hunter^M dart, V.
— Of a wolf, Ph. — A chewnan, pawn : latroDum
proelia, 0.
latrociniam, I, n. [ latrocinor ], frt^booting,
robbery, highway - robbery, piracy : apertuxn : do-
raesticum: latrocinium potias quam bellum: la-
trociui raodo caeca militia, etc., L. : in latrociuio
comprehensi, robbery, Cs. : latrocinii imairo, i. e.
the game of war (chess or draughto), O. — Villany,
rogt*ery^ outrage : f urtim et per latrocinia nd in-
peria niti, S. : latrocinium, non iudicium, futurum.
— A band of rohben : si ex tauto latrodoio Ute
unus tolletur.
latrdcinor, ^, art, dep. [2 latro ], to practise
freebooting, plunder, rob on the highway : mpune :
marituml, alteri mercandi causil, alteri latroci-
XLKXidx, piracy,
latmncultui, T, m. dim, [2 latro], a highway-
man, brigand: roastrucati latrunculi : Thraces, L
1. latUB, adj. with comp. and tup, [STER-],
broad, wide, exteneive: fossa: via: amnis latior,
L. : latissimum flumen, 0^ : rana bove latior. Ph. :
Moenia, V. : latos finis parare, Cs. : orbis, H. : ter-
rae, 0. : Polyphemi acies, wide eye, la. : latus ut
in Ciroo spatiera, epreading the toga wide, H. —
Broad, in breadth, extending (with expressions of
distance) : fossae xv pedes, Cs. : palus non latior
pedibos quinquaffinta, Cs. — ^As eimeL n. .*• cresoere
in latum, in width, 0.*-F i g., of utterance, broad,
— Plar, n. as e^ibet. : cuius tu ilia lata imitaris,
broad pronunciation, — Of style, dijfutef copious:
oratio latior.
2. lata% eris, n. [FLAT-], the side,ftank:
cuius iatus mucro petebat: lateri adeommodat
ensem, V. : si tetigit latus acrior, wadged, lu. : la-
teris dolore consumptuSf pleurisy: lateris vigili
cum febre dolor, lu. : utne tegun Damae latus,
walk 6en<ifi, 11. : servi daudit Utua, gives tine waU
to, lu. : negotia circa saliunt latus^ encompass^ H. :
a senis latere numquam discedere, never leave his
side, — The side, body, person: latere tecto absoe-
dere, unharmed, T. : Penna latus vestit, tenet, 0. :
fessum longft militift, H. — Of speakers, the lungs:
nobilitatus ex lateribus et laoertas tuis: legem
bonis lateribus suader& — Of things, the side, itank,
lateral surface: terra angusta verticibos, lateri-
bus latior: latus unum eastronim^ Cs. : lUyricnm,
coast, lu. : castelli, 8. : turn prora avertit et undis
Dat latus, the ship^s side, V. : ubi palsamnt teres
; latent ardua fluctOs, O. : Nudum remigio, H.— 0(1
an army, the Hank, wing, side: equites ad lateta
disponit, on the winas, Cs. : latere tecto absoederc; i
withjtank proterted, i. e. safely, T. : latere ap«io>
the flank exposed, Cs. : ne in f rontem simul et U>
tera pugnaretur, Ta. : latere inde ainistro petit,
farther to the left, O. : a tergo, a f route, a lateri-
bus tenebitur, on the sides: ab utroque latere, Co.:
ab latere adgredi, L. : ex lateribus ceteros wAgn-
ditur, S. — Fig., the person, life: regi latus cia^
bant, attached themselves closely, L. : lateri adhae-
rere gravem dominnm, loot/irentii^ upon them^ L:
addit 60S ab latere tyranni, the intimates^ L.
3. lata% P. of f ero.
latuaouliim, 1, n. dim, [2 latus], a Httte side:
laneum, Ct.
landabilia, e, adj, with comp. [laudo], praise'
worthy, commendable, estimable, laudable : hose-
stum naturft est laudabile : oratores: nomeu, In.:
vitae ratio laudabilior.
laudabiliter, adv, [laudabilis], jDraMei0or£A»/$r,
laudably, commendably : vivere.
landandna, adj. [ P, of laudo ], praiseworthi,
glorious, commendable : (Miltiadis) ratio, X.: (rer-
sQs), 0. : continenter vixlsse laudandum est.
laud&tid, onis, /. [laudo], a praising, praise,
oommendation, eulogy, panegyric, eneomsMm: toa,
eulogy from you: laudationes eorum,qui aunt ab
Homero laudati. -— In a court, a faiKfreble teetir
moi^, eulogy: gravissiroa: falsa. — A funeral
oration, eulogy : est in manlbus landatio, quam
cum legimus, etc. : mortuorum : roatronanim, L
— A laudatory address (from a province to the
Roman Senate, in praise of a retiring governor).
laudator, oris, m. Tlaudo], a praiser, eulogiser,
panegyrist: integrltatis : laudatores voluptatis:
Derisor vero plus laudatore movetur, H. — ^In a
court, one who bears favorable testimony, a eido-
giser, approving witness: ad hoc iudiciora missL
— A eulogist of the dead, funeral orator: idem in
utroque laudator, L.
laadatiix, Icis,/. [laudator], she who praisee:
vitiorum fama: Venus est mihi, 0.
landatoi; adj. with sup. [P. €it laudo], etiellei
approved, praiseworthy, estesmod^ exeelleni: laudari
a laudato viro : artes : virgo laudatissiraa f ormae,
Dote,0.
landOr &V1, atuB, &re [laus], to praise^ laud, com-
mend, honor, extol^ eulogise, approve: coram in os
te, to your face, T. : rationem : sententiam eios,
S.: laudantur cxquisitissimis verbis l^iooes:
Agricolam Inndat iuris peritus, extols his heyipinm,
H. : volucreui equum, praise for swiftness, la. :
laudataque Ora lovi, 0. : deposiVum pudorem, ap-
prove, H. : numquam praestantibus viiis landau
Digitized by V^OOQIC
468
lam
It pennassio, etc. : in qao taom eooriliina lao-
B.re : Extinxisse nefas Laudabor, V. : qood Tiris
>rt,ibii8 honos habitas eat, laudo: lamne igitur
kudas, quod alter Bidebat, etc, lo. : te, cam iato
aimo 68, laudare. — CoUoq.: Sif. Nil pepercit. . . .
>e. Laudo, / am glad of U^ T. — To eulogize, pro*
ounce a funeral oration over : alquem supremo
ius die. — To eomplimefitf diamin tnth a compli-
lenij turn from : laudato ingentia rara, Exjeuum
olito, Y. : probitas laudatnr et alget, lu.^^ ad-
luce, namty quoie^ ate, refer to: alquem reram
Comanarum auctorem : auctores.
laurea, ae, /. [laureus], the laurel -tree: in
»uppi naria enata, L.: spisaa raroia, If.: factifl
Dodo laurea ramia Aduuit, O. — A laurel garland,
vxngfn of laurely laurel branch, bay wreath (a sym-
>ol of victory): in littenB, in faacibua insignia
aureae praeferre, Cs. : Phoebi, V. : laureft donan-
|us ApoUinari, H. : concedat laurea linguae : ge-
itata est laurea nobis, 0.
laureatufl^ od/. [laurea], crowned with laurd,
Jaure€Ue, laureQea: imago: faaces: litterae, an-
nouncing a tftc/orv (bound up with bay -leaves),
L. : tabellae, L.--P/i«r./. as eubtL (sc. litterae), Ta.
laureola (lor-), ae, /. dun. [ laurea ], a little
triumph: quod esset ad laureolam satis. — Pro v.:
loreolam in mostaoeo quaerere, L e. to t^ fame
in triftee.
laxiretui, adj. [laurus], of lauref, of bay-leaves,
laurel' : corona: in nitidft serta cora&, 0.
lauriger, gera, gerum, adj. [ laurns + GES- ],
laurel- bearing, decked with laurel: Phoebus, 0. :
manus, Pr.
lanztis, i (oMl laurQ and lanro, H., 0. ; plw.,
nom. and ace. InurllB, V., Gt., Tb. ; voc laur&s, 0.),
/., a bay-tree, laureUree, laurel (wcved to Apoilo):
Phoebo sua Hunera, lauri, etc, V. ; its branches
were the crown of poets : Pindarus Laurea donan-
du3, H. ; of the flamens : coronatus laure& corona,
L. ; and of knoestral images in festivals ; generals
in triumph wore laurel crowns, carried laurel
branches, and the fasces of their lictors were
bound with laurel, G. : nrtidfi inciogere lauru, O. :
incurrit haec nostra laurus non solum in oculis,
sed, etc., i. c triumph: omari lanro secunda, lu.
latis, laudis, gen. plur. laudum (once landium,
C-)»/ [CI'^Oi !>»•«***» commendation, glory, fame,
renown, esteem : recte f actoram : laudem capere,
T. : te summis laudibus ad caelum extulcrunt :
sibi ipse peperit maximam laudem ex illft accusa-
tione: neque ego hoc in tuft laude pono: rel mill-
taris, Gs. : laudis titulique cupido, lu. : vitiata me-
moria f unebribus laudibus, L. — A title to praise,
merit, superiority, achievement, excellence: Fabio
laudi datum est, quod, etc., regarded as a merit in,
etc : magna est laus, si superiores oonsilio viciati:
sunt hio sua praemia laudi, V. : maximam pntant
esse laudem, vacare agros, etc., Gs. : Gonferre no-
stris tu potes te laudibus ? Ph. : conscientia iaodis,
worth, Ph. : pedum, L e. swiftness, 0.
laute, adv. with eomp. and sup. [lautus], nsaily,
deganUy, splendidly, sumptuously, %n style: dever-
sari : accipi, H. : vivere, N. : ree domesticas lau*
tius tueri. — Fig., excellently, beautifully, finely :
munus administrasti tuum, T. : ^e inluseris lan-
tissime, Po«t ap. G.
lantla, dram, n. [ lautus], the public entertain-
ment of eminent strangers { usually of ambassa-
dors) : locus lautiaque legatis praeberi iussa, L.
lantitia, ae, /. [lautus], elegance, splendor, mag-
nijlcence, luxury: mea nova: ilia tua.
lautamiae or latomiae, ai-um, /., = Xaro-
fiiai, a quarry (in which condemned slaves were
yrorke^), prison^ place for convict labor: Symcu-
sanae. — E s p., the state prison, northeast of the
capitol: in Lautumias coniecti, L.
lantua, ac{j. with comp, and sup [P. of lavu],
neat, elegant, spletidid, sumptuous, luxurious: nihil
apud hunc lautum : praetor, lu. : patrimoiiium,
splendid: valde iam lautus es, qui, etc., very grand:
homines : lautiores (liberti) : orborum lautissimus.
In. : ilia (liberalitas) lautior, more glorious : nego-
tium, honorable: lautus habetur, a gentleman, lu.
lavatio, 6nt8,/. [lavo], a bathing, bath, bathing
apparatus: parata: argentea, Ph.
XiaTema, ae,/. [2 LV-], the goddess of gain^
patroness of rogues and thieves: pulchra, H.
Lavinine (Y.) or Laviniui (Pr.), adj., of la-
vinium (a city of Latium).
lavo, lavl, lautus or lotus (nip. lavatum, rarely
lautum), ere or are [8 LY-], to wash, bdthe, lave:
ilia si iam laverit, mihi nuntia, T. : lavanti regi
nuntiatum, L: lavatum dum it,T. : manQs: bo-
ves in flumine, Y. : pedes acre, in a basin, H. : cum
soceris generi non lavantur, bathe: lavantur in
flnminibus, Gs. : Lantis manibus, H. — To bathe,
wash, wet, moisten, bedew, drench : lacrimis voltum,
O. : lavlt corpora sanguis, Y. : quam (villam) Ti-
beris lavit, H. : mare lavit barenas, 0. — Fig., to
wash away: Yenias preoibus lautum peocatum
tuom, T. : duld Mala vino, H. : inde cmorera, Y.
laacamentom, l, n, [laxo], a rdaxation, miti-
gatian, alleviation, respite: si quid laxamenti a
bello Samnhium esset, L. : dare laxamentnm legi,
indulgence: leges nihil laxamenti habere, L.
laxataa, P. of laxo.
laxe, adv. with corrw. [laxus], widdy, spacious-
ly: habitare.— ZooM^.* (manlis) vincire, L. —
Fig., of time, an^y, long : laxius proferre diem :
volo laxius (sc rem curari), i. e. by and by. — Free-
ly, without restraint: hostioo laxius rapto sueti
Digitized by VjOOQIC
464
▼iyere, L. : remoto meta Uudus Uoentioflqae futa-
ri, Uu vigilafU^ S.
laxitas, fttis,/. paxasl, wmAA, tpaewuineu : in
domo adhibenda cura est laxitatis.
laxob ftvl, &tu3, &re [ laxus ], to extend^ make
wide, open, expand : forum : manipnlos, Gs. : ubi
laxatas senait custodias, L. — To open, undo, un-
looee, rdeaee : Tincla epistolae, N. : pedem ab nodo,
L. : claustra portarum, lu. — To elaeken, relax, un-
bend: arcum, Ph. : excussos radenUs^Y. : laxatis
habenis inFehi, Gu.: so cutis arida laxet, lu. —
F i g., <9 lighten^ relieve, free, unbend, recreate : iu-
dicum aiiimos: aoimum ab adsiduis laboribus,
L. : libidinum vinculis laxatL — To relax, mOigeUe,
moderate, weaken : sibi aliquid laboris, L. : quiea
laxaverat artQs, V. : laxata pugna, interrupted, L.
— To leuen, abate, reduce: aDnonam, L.: aniiona
laxaverat (sc. se), L.
laxus, adj, with comp, and eup. [LAG-], wide,
loose, open, spadoua, roomy: casses, V.: lu pede
calceus, H. : spatium, L. : conpages, yielding, Y. :
arcus, unbent, Y. : laxo arcu Gedere cainpis, H. —
Fig., loose, free, wide : laxissimas habenas habere
amicitiae : hostis, in quo neglegentiae laxior locas
esseL greater latitude, L. : laxius imperium, more
indulgent, S. : laxior annona, i. e. low-priced, L. :
diem statuo satis laxam, sufflciently distant,
lea, ae,/. [cf. leo], a lioness: Pectus leae, 0.
laaena, ae,/., = Xeaiva, a lioness: cum prole,
0., Y , H., Ct
lebe% elis, m., =. X«/3i|c» a copper basin, kettle,
caldron (to wash hands or feet, or boil water;
often a prize in the Grecian games) : dona f acit
geminos ex aere lebetas, Y. : curvi lebetes, 0.
leotica, ae,/. [2 lectus], a litter, sedan, portable
couch, palanquin, sofa, lounge : octophoros : lectica
gestare agnam, H. : lecticft introferri, L. : facit
somnura claus& lectica feuestra, lu. — Sing, col-
lect, : densissima, a throng of litters, lu.
leoticaxltia, I, m. [lectica], a litter-bearer, sedan-
bearer,
leoticula, ae,^. dim. [leotica], a smaU litter,
sedan-chair: lecticuU esse delatum: lecticul& in
ociem inlatua, L. — A bier: elatus in leoticuU, N.
leotid, 5nis, /. [1 LEG-], a picking out, sdeet-
ing: iudicum: Semproni (as princeps aenatOsX
L. — A reading, perusal, reading out, reading aloud:
librorum : sine ulU delectatione. — In the phrase,
lectio senatOs, a revision of the roll of senators (by
the censor): inyidiosa senattla lectio, L.: lectio-
nem senatQs tenere, delay, L.
leotiateminm,!, n. [2 lectus +STER-], a feast
of the gods (the images of the gods were set on
couches, with food), L.
laoUto^'iyly fttus, are,y^. [1 lectus], lo rMMf
often, read eagerly, peruse: Fyrrhi libroa: Fhto- I
nem.
lectlunoiila, ae,/. dim, [lectio], a short rrai-
tn^: tempoia lectiunculisoonsumere. ,
lector, oris, m. [1 LEG-], a reader: aptius ad '
delectationem lectoris : se lectori credere, H. : ad-
siduus, lu.
leotulii% I, m. dim, [2 lectus], a stnaU eouA,
bed : in suis lectulis roori : liber, single : testis
niihi lectulus, lu. — A small eou^ <U table, eating-
couch : lectulos iube stem! nobis, T. : leotuU Foni-
cani. — A funeral-bed, Ta.
1. leotaa, a^. with comp, and siup. [P, of 2
\^ip], chosen, picked, sheeted, choice, excellent : ht>
tuinst (argentum), of full weight, T. : neque lectior
femina : lectissimi yiri : boyes, O. : verbis lectis-
simis dicere. — Plur, as SMbst,, picked men : viginti
lectis equitum oomitatus, Y,
2. lectoo, I, m. [3 LEGJ, a coueh, bed, hnmge,
sofa: in lecto quiesoebat, & : leoto teneri, 6* «o«t-
fiied: e lecto surgere, T. : lectus ProculS, minor,
too short, lu. : posito lecto. Her, O, — A bridal bed:
genialis : iugalis, Y. : Non Hymenaeua adest illi
lecto, marriage, 0. — A couch at meals, diniitg-
couch : lectos stemere, T. : lecto recumbere, H.
legatio, Onis,/. [1 lego], the office ofambasse^
dor, embassy, legation: cum fegatione in proyindam
profectas : legationis offlcium conScere, Os. : in
legationem proficisci, L. : legationem renuntiare,
report an anbaasy: obire: negotiorum suorom
caus& legatns est in Africam legatione liberiL, 1 1,
with the privileges, without the &ties, of an anibas-
sador : legationes sumere liberas : Legatio Totira,
ajree embassy, undertaken topay a 90w m a proe-
ince,^A lieutenani-genereMip, deputy-eommand:
qu& in legatione duxit exercitum : legionis, Ta—
Tike persons of an embassy, embassy, legation : le-
gationis princeps, Gs. : legationes ad se reyerti
iussit, Gs.
legatoritUy adj, [legatus], of a deputy: prorin-
da, the office of a dqntty,
legatun, X, n. [P, of 1 legoj, a bequest, legaty:
digito legata delevlt : Hortensa : Gymbala puban-
tis legatum amid, lu.
legattUK I, m. [ P. of 1 lego], om amboBmdor,
legate : legatos mittere: missitare supplicantls le-
gates, S. : missi magnis de rebus uterque Legati,
H. : Legati responsa ferunt, Y. — A deputy, lieute^
ant, lieutenant-general (the second in command):
qui H. Aemilio legati fuerunt : Gaesaris, Gs. : hi-
berna cum legato praefectoque tradidisses : qoae-
storius : magnitudo eC splendor legaU, L. : in mag-
n& legatum quaere popinA, In. — In the Empire^
an imperial legate, governor of a province, Ta.
Iegeii% eiitiB»m. [P, of 2 legol, a rsadn-, L^O.
Digitized by V^OOQ IC
lifiliK
465
lenimen
lagifer, fera, ferum, oM. [ lei+1 FEBr], law-
giving: MIdos, 0.: Ceres, V.
legio^Onia,/. [1 LEG-], « body of nldien, le-
gion (coutaining 10 oohorU of foot-soldiers and
SOO cavalry, in all between 4200 and 6000 men.
These were Boman citizens ; only on pressing ne-
cessity were slaves admitted. The legions were
oambcred in the order of their levy, but were often
known by particular names) : cum legione secundft
ac tenia, L. : Mania. — Plur.^ legions^ ioldiert:
Brattiae Lucanaeque legiones, L. — An armg, large
body of troops: Cetera dura l^o moratur, V, : de
ooUe videri poterat legio, V.
logionirliiB, a^j. [legio], of a Itgion, legUmary :
milites leponis decimae, us. : cohortes, S. : equi-
tes, U— /¥ur. as what. (sc. milites), Cs.
legitime, adv, [ legitirous ], according to law^
lavffullg, legittmatdg^ regularly : imperare: nube-
re, lu. : fixia libelIis,/in>jMWy, lu.
legitimiia^ adj, [leij^ficed by £aw, according to
law^ laitful, legal^ legitimate: dies comitiis haben-
dis : potestas : ad petendum aetas, of digibility^
L. : borae, attowed by law: coniunz, O. : Lef^timis
pactam iunctamque tabellis amare, lu. — Flur. n.
as ntUt.: legitimis qnibusdam confectis, legal for-
maliiieSy N. — Of the law, relating to law, legal:
controversiae : impedimentum. — Regular, right,
jutt, proper, appropriate : numerus : poema, H. :
verba, O. : hostis, regular (opp. pirates).
legiuncnla, ae,/. dim. [legio], a unaU legion :
male plena, L.
1. lego, &vl (legftssit for iSgaverit, XII Tabb.
ap. C), fttas, Sre [lex], to tend with a coministion,
wid OM ambataador, dtpute^ eommiadon, despatch :
Qt legati ex eius ordiuis auctoritate legarentur :
eos privatae rei causa legari : iuste pieque legatus
Tcnio, L. : in Africam I^antur, qui reges adeant,
S. — To appoint aa deputy, commiaaion aa lieutenant :
eum (Messium) Gaesari legarat Appius : me lega-
tnm iri non arbitror: me sibi legavit, choae me for
hit lieutenant: sibi homines nobills, S. — To be-
queath, leave by will: Numitori regnum, U : usum
et fructum omnium bonorum Caesenniae : Nil sibi
legaturo, H. : uxori grandem pecuniam a filio, to be
paid by the aon,
2. lego, legl, lectus, ere [I LEO-], to bring to-
gether, gather, collect : herbas collibus, 0. : mala,
nuoes, V. : spolia caesorum, L. : quos (asparagos),
In.: faomini mortuo ossa: ficus apta legi, to be
plucked, O. : Pareae fila le^t, i. e. apin out, V. :
Ore legam (extremum hatitum), receive the laat
breath, i. e. give a parting kisa, Y. : Umida vela, to
furl, V. : tenerft vela mann, 0. — 7b take, carry off,
deal: sacra divuro, H.*-7b go over, traverae,paaa,
wander through: saltfls, 0.: pontum Pone legit,
Mtb through, V. : Aequora Afra, 0. : presso vest!-
80
gia gressu, track, 0. : tortos orbls, wander through,
V. — To aail by, tkirt, coaat along: Inarimen Pro-
chytenque, 0. : navibus oram Italiae, L. ; cf. primi
litoris oram, i. e. of my iJutne, V. — 7b choose, pick
otUj aingls out, sdect, dect, appoint: indices : cundi-
Clones : civis in patres, L. : viros ad bclla, O. : ge-
minas de classe bireiiils, V.: legit virum vir, man
aingles out man (in bsittle), V. : oninis longo ordine
Adversos legere, pass in review, V. — E s p., of the
censors: in senatu legendo, making up the roll
oft/u senate, — F i g., to read, peruse, scan : legi ipse
animoque notnvi, 0. : libros : acta maiorum, S. :
liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter :
Ore legar populi, 0. : sepulcra, epitaplu: ut scrip-
turn legimus, find written : relatum legere, quis
docuerit, etc., N. : nee Cyiiicos nee Stoica dogmata,
lu. — 7b read out, read aloud, recite: convocatis
auditoribus volumen : Obturem impune legentibus
aurls, H. : alqm occidit legeiido, with recitation^
H. : KtlB^thenewsoftheday,!}!,
legnleiue, I, m. [ lex ], a pettifogging lawyer,
pettifogger : cautus et acutus.
legumen, inis, n. [1 L£G-],/niZi«, a leguminous
plant: varium leguminum genus: ventri indul-
gere omne legumen, lu. : laetum siliqua quassante
legumen, theoean, V.
lembue, I, m., = Xi/i/3oc, apinnaee,yaeht, cutter
(built for speed) : lembi biremes, L. : lembum Ke-
migiis subigit, V. : piratici lembi, Cu.
Zaenmlaa, adis,/., a Lemnian woman, O.
Lemnicola, ae, m. [Lemnos+COL-1 a dweller
in LemnoM : Lemnicolae stirps, son of Vulcan, 0.
leinnisoatiUK adj. [ lemniscus ], adorned with
pendent ribbons : palma, a decorated palm-branch
(the prize of a victor) : banc primam esse lemni-
scatam (palmam),^r<< grand triumph.
lemnisoufl, i, m., = Xq^viVicoc, a pendent rib-
bon : turba coronas lemniscosque iacieutium, i. e.
crowns decorated with colored ribbons, L.
Lemnins, adj., of Zemnoa, Lemnian, C, 0. :
pater, i. e. Vulcan, V. — As subst. m., Vulcan, 0.
lemurea, um, m., shades, ghosts, ^jeetrea : lemu-
res animas dixere silentum, O. : rioctumi, H.
Ztemoxia, drum, n., the festival of the Lemuraa,
0.
lena, ae, /• [LAG-], a bawd, procuress, 0., Tb.,
lu. — She that allures, a seductress: quasi sui lena
natura.
Ijenaens, euf;., = Affvaioct Lenaean, BacelUe:
latices, i. e. wine, V. : pater, i. e. Bacchus, V., 0.—
As aubst. m., Bacchus, V., H.
lena, adv. [lenis], softly, gently: spirans, 0.
lenimen, inis, n. [lenio], a aoothwg remedy, al-
leaiaiion, mitigation, aolaee: testudo laborum Duloe
lenimen, H.: 8enectae,0.
Digitized by V^OOQIC
Xonimioiitiiiii
466
lenimentiiin, l, «. [lenio], an aUeviaiion, Ta.
lenio (imperf, l^nlbat, ISiiIbant, V. ; fut. leni.
bunt, Pr.), IvI, Itus, Ire [leDis], to toften^ mollify,
moderate, asntaffe, 800the, etUm : fluvium tumentem,
V. : Iditraiitem stomftchura, H. : inopiam f rumentt,
S. — Fig., to render mild, appeaae, alleviate, miti-
gate, catm,paeify: mihi miaeriam, T. : ilium ira-
turn : te ipsum dies leniet : tigrls, temM, H. : um-
bras, 0. : seditionem, L. : saepius fatigatus lenitur,
S. : doleiitem Solando, Y.
lenie, e, adj, with eomp. and sup., aoft, tmooth,
mild, gentle, eoMy, eabn: aliud (viuum) lenius, T. :
leuissimus ventus : spiritus, Tb. : volatus, 0. : soro-
nus, H. — OentU, gradual : clivus, L. : iugum pauIo
leniore f aatigio, Cs. — ^F i g., gentle, moderate, mild,
cabn^ kind, favorable : animuS| T. : populus R. in
hostis lenissimus: lenissima yerba: lenissimum
ingenium : lenior sententia, Cs. : lene consilium
dare, H. : Non lenis precibus fata recludere Her-
curius, H.
lenltas, Stis,/. [lenis], eoftneee, anoothnen, gen-
tleness, mildneee: Arar in Bnodanum influit incre-
dibili lenitate, Cs. : vocis. — F i g., mildneu, gentle-
nets, tendemeee, lenity : inepta patris, T. : dare se
ad lenitatem : legum. — Of style : elaborant alii in
lenitate: genus orationis cum lenitate qu&dam
aequabili profluens.
lenlter, adv. with comp. and sup. [lenis], eoftly,
mildly, gently : adridens : atterens Oaudam, H. :
lenius equitee lacessere, with less fury, Os. : oollis
leniter acclivis, gently, Cs. : editus collis, L.: tor-
rens lenius decurrit, 0. — Fig., quietly, calmly,
gently, moderatdy, leniently: id ferre: lenissime
sentire : multa leniter multa aspere dicta sunt :
consulto lenius agere, S. : dicis lenius quam sole-
bas. — Jiemiaely, indolently: si cunctetur atque
agat lenius, Cs.
lenltudo, inis,/. [lenis], soflnesa, mildnettt, gen-
tletiese, calmnen : orationis, Pao. ap. C. : nimia in
isturo.
leno, Onis, m. [LAG-], api/np,pander,proettrer :
leno sum, fateor, T. : improbissimus : Verba facit
leno, H. — A tedueer, aUurer: Lentuli.
lenooinltunf !« 'k [leno], the trade of pander,
bawdry : lenociniam petere : Jenoclniia confectus.
^-An alh^rement, enticement, charm : se cupidita-
tum lenooiniis dedere. — Adventitioua ornament,
finery: corporum. — Flattery, Ta.
lenocinor, atus, W, dep. [leno], to pander,^-
ter, humor, wheedle: tibi : feritati arte, 1. e. ettmu-
late, Ta,
lens, tis,/., a lentil: Pelusiaca, V.
lente, adv, with comp, [lentus], slowly, without
haste, leuwrely: prooedere, Cs.: corpora augescunt,
Ta.: ipse lentius subsequitur, Cs. — ^Fig^ calmly,
diapamonatdy, indifferently: id ferre: haec cum
lentius disputantur: eum (libram) probare, ddib-
erately.
lentefloo, — ^ — , ere, tiieA. [lentna], to become
vi»coua,grow sticky, soften: picid in morem ad di-
gitos, adhere, Y. : in picem resinamTe, Ta. — Fig.,
to slacken, relax : lentescunt tempore curae, 0.
lentisoifer, fera, ferum, adj. [lentiscus+l
FER-], bearing maetie-irees : Litemura, O.
lentiscns, I,/., the masiic4ree: viridis, C. poCt
lentitudo, inis, /. [ lentna ], sluggishnms, dul-
ness, apathy, insennoility : yitiusam Domen: dob
irasci est lentitudinis.
lento, — f — y ftre [ lentus ], to make fiaailt^
bend: lentandus remus in undft, i,e,to be plied, V.
laentolitaB, Atis,/. [Lentulus], the nobility of
a Zentultts, Lenhdity (a word coined in jest).
lentulus, adj, dim, [lentus], rather slow.
lentus, adj. witli comp. and eup. [ci. lenis], ^i-
ant, flexible, tough, tenacums,slicky,vtseous: vibur-
na, V. : flagellum, Ph. : pituita, H. : Lentior salids
virgis, 0. : gluten yisco lentius, Y. : Lentis adhae>
reus bracchiis, tenacious, H. : prensare manu leo-
tissima bracchia, senseUss, H. — At rest^ slow, slug-
gish, immovable: in umbrft, Y. : in lento luctantar
roarmore tonsae, moHonless^ Y. : asinus, Ph. : re-
roedia, Cu. : fori harena, In. — F 1 g., delayed, linger-
ing, slow: funus matris, lu. : Spes, O. : uteri pon-
dera, Pr. : amor, H. : iu dicendo, drawling: ira
deorum, Iu. : risus, indifferent, H. : lentos Pone
fiistfls, reluetani, 0. : infitiatores, backward: nego-
tium, tedious: ubi lentus abes? where do you
loiter f O. — .finy, calm, indifferent, uneoneemed,
phlegmatic: genus ridiculi patientis sc lenti : spee-
totor, H. : lentissima Peotora, insenaible (to loveX
0. : in dolore suo, Ta.
lenunculus, T, m. dim. [lembus], a small miU
ing-vessel, bark, skiff, Gs.
leo, 5nis, m., = Xliov, a lion : unus : falrus, Y.:
domitis inyicta leonibns, 0. : leo alumnus, lo.—
The conatellation Leo : momenta Leonis, H. : rio-
lentus, 0.
lepide, adv. [ lepidus ], pleasantly^ offreediy,
charmingly, wittily, T. : furari.
lepidus, aefj. with mp. [LJLV-],pleatant, agree-
able, eharming^fine, el^ant, neat: Lepida es, T.:
dictum, witty, n. : Pater lepldissume, T. : o cajH-
tulum iepidlssumum, T. — Nice, effeminate: pueri.
lepos, oris, m. [LAP-], pleaeantness, agreeaUs-
neu, charm,graee,politeness : adfluens omni lepoie:
spedmen leporis. — Plea»antry, wU, humor : tantu
in iocando: sourrilis: inusitatus nostris orafiori-
bus : verbomm, aententiarum leporea.
lepuSk oris, m. ( onoe /., H. ) [LAP-], a han:
leporem gustare, Ga. : Auritoeque sequi lepores,
Y.: SemesoSylo.: Fecunda, fi.— ProT.: Lepos
Digitized by V^OOQIC
IcpOflOllllUI
467
l0Vftttl
tate 60 et pnlmentam quaeris? a hare^ and after
ffam€,T. — The eanaieUatum Lepue*
lepOBonlufli m. cKm. [ lepus \ a young hare,
Hale hare, Uveret.
IieabiuSp arf/., = MofiioQ^ ofLa^ Zednan :
civia, Alcaeuf, H. : plectrum, Alcaie^ U. : pes, the
Sapphic meter^ H. : yiouro, H.
IfeftboQfli a^^j.^ of Laboe, Letbian: barbiton
(L e of AUaeiu and Sappho\ H.
(leflSOsX — t **^' urn, m* [cf. 1 lati-o], a waUhtg^
futyeral lamentaiion : f aneria, XII Tabb. ap. C.
letalls, e, adj, [ letum ], deadly^ foial^ mortal:
TolnoB, v.: ensis, O.: ferram, lu* — Flttr. n, aa
tuAtf., nuans of deaths L.
Tletha€W^l^ adL = Aii^aioc* of Zethe, Lethean :
amniB, V. : yincufa, i. e. of deaths H. : somnus, pro-
found, V. : ros, eoporific^ V. : sucus, 0.
iethargiona, adj^ ^XnidapytKOQ, affected with
lethargy, — Aa wbet. m., a lethargic per9on^ H.
letbargna, l, m^ s Xif dapyoc* droteeimtUy leth-
argy : lethargo graiidt oppreaaug, H.
I*0tbe, Ca, /, ssArfith <^ ^'vtf'* in the lower
worlds river of obUvion : aqua Letbes, 0.
letUwr, fera, ferum, adj. f letum + 1 F£Rr ],
deaihrlninging, death-dealing, deadly, fatal : arcus,
V. : icioa, 0. : locus, a mortidpart, 0.
leto, &▼!, Attts, Are [letum], to kiU, eiay: Ljcax-
gideu, O. : letata oorponi, O.
letam, I, n. [LI-], death, annihilation: Mitia
multa dare letQ,V.: turpi leto perire: leto ater-
nendoa, Y. : calcanda aemel via led, U. : aine san-
guine, O. : poellaa adimis leto, eave from death,
H. : pari leto adfeetus est, N. : novo genere leti
mei|^ Lb—Person.: consanguineus L^i Sopor,
V. — ,^Un: tenulB Teueram rea eripe leio^ V.
leooaspiii; idia, a^j, /., = Xe&KaowtCt armed
with a whxte ehidd .- phalanx, L.
le^amen, inis, n. [I leTo], an alleviaiion, miti-
gation, eelaee, eonaolation: in te uno: ms mall,
L.— Of a person : curae casttsque, V.
levimentnm, l, n. [ 1 leyo ], an aUeeiatum,
mitigation^ consolation t miseriarum: mihi illam
rem fore leyamenta
levatio^ dnis, /• [ 1 leyo ], an alleviation,
mitigation^ rdief: tibf levatlonl esse: ea, quae
leyationem habeant a^ritudinum, may alleviate:
doloris. — A leeeeningy mminiehing : viuorum.
levatiu» P. of 1 leyo. leratns^ P. of 2 iSvo.
lerioulnfi ae^. dim, [1 levis], eomemhai Ught,
aUttlevain: Demostbenes.
levldemla, e,adj.[l leyia], lightly wrought,
dight,poort munaioalum.
Ievip6% p6di8,«^*. [I lefia*f pee], light-footed:
1, levla, e, atff. with eomp. and sup. [2 LEGk].
— Of weight, light, not heavy: terra, Itght eoil, V. :
levia armatnrae Numidae, light-armed, Gs. : miles,
L. : nudi, aut sagulo leves, lighUy dad, Ta. : Per
leyTs populos, ehadee, O. : yirgique levem coerces
AureA turbam, H. — Of digestion, light, eaey to
digeet : malyae, H. — Of motion, light, ewift, quiek^
jieet, nimble, rapid: yenti, 0.: pollex, O. : ad
motOs leyiores, N. : Messapus cursu, V. : Quaere
modos leyiore pleotro, gayer, H. : hora, fleeting,
0. — Slight, trifiing^ email: Ignis, O. : tactus, gen-
tle, 0. : querellae, 0. — Fig., without weight, of no
eonaequenee, light, triding, unimportant, inooneider-
able, trivial, dight, tittle, petty : labores, T. : haeo
leyiora fortasse: verba: audido, unfounded re-
port, Cs. : oni res et pecunia levisaima f uit, ineig^
n^ieant : proelium, dcirmiah, Cs. : leviore de causa,
Ca. : praecordia levlbus flagrantia causis, lu. : ver-
sas, H. : Flebis leyis, neglected, H. : rati, leviorem
f uturum apad patrea reum, L. — Xaey, light : non
est leve Observare, no eaey matter, la. : quidquid
levios putaris, easier, lu. : leviora tolli Pergama,
H. — Of character, light, light-minded, capricious,
fickle, ineonetant, untrustworthy, fake : mulieres
sunt leyi sententiA, T.: homo: ta levior cortice,
H. : indices : quid lerius aut turpius, Ob. : auotor,
L. : spes, empty, H. — Light, not severe, nUld, gentle,
pleasant: alquos leyiore nomine appellare : audire
leviora, milder reproaches, H. : eo, quod levissimum
videbatur, decursum est, mildest^ L. : Sithoniis non
levis Euhius, L e. hostile, H.
2. lawla, e, adj,, smooth, smoothed, not rough:
oorpuscula : pocula, V. : amite levi tendit retia,
H.: coma pectine levis, 0.: Levior adsiduo detri-
tia aequore conchis, 0. : inimicus pumice levis,
rubbed, lu. : argentum, not chased, lu. : levi cum
sanguine Labitur, dippery^ Y.^-As subsk, n. : Ex-
temi ne quid valeat per leve morari, smoothness^
H. -* Without hair, smooth, beardless : luyentaa,
H. : Crura, lu. : caput, lu. — Youthful, delicate,
tender : pectus, Y. : colla, 0. — F i g., oif speech,
smooth, flowing : oratio: verborum concursus.-*
As subet, n. .- sectans levia, /loIisA, H.
1. levlta% Stis,/. [ 1 levia], lightness i armo-
rum, Cs.: sua, 0. — ^Poet: nimia levitate cadu-
cus (flosl mobHiiy, 0. : libera, power to move, 0.
— ^ i &» light-mifidedness, changeableness, flckleness,
inconstancy, levity : Graeconim: quid est incon-
atantia, mobilitate, levitate turpiua?: mobilitas
et levitaa aniroi, Cs. : amatoriia levitatibus dediti,
frivolities, — As subsL n. .* in levi habere, i. e. to
regard as trifling, Ta. — Of speech, shallowness^
superfieiaUty : opinionia,
2. lawltaa, Atis,/. (2 Ifivis], smoothmees: in
tactu esse modum levitatis. — F i g., of speech,
smoothness, fluency, fadXity: nihil levitate Aeachini
oedersu
Digitized by V^OOQIC
levfttor
468
letiteiv adv. with comp, le^ius and n^. leris-
«ime ri levis], lightly^ twt heanly: armati^ light-
armed, Cu. : lerius caaura pila, wUh lenfcree^ Ca.
— F i g., tlighllyy a liUle, not mueA, tomewhat .• in-
flexum bacilluro : saucias : lucra Hgurriens : Telle,
O. : tanto levius roiaer, ao much lets, H. : leyiua
dolere, 0. : levius atrepere, /ev lowtty, S. : ut leviB-
aiine dicam, wth extreme moderation. ^^Eamly,
lightly, vfithiut difficulty, with equanimity: aed le-
visaime feram, ai, eta : nimia leyiter lata iniuria,
L. : levias torquetia Arachne, more nimbfyf lu.
1. levo, ftyl {oidfuLperf. leyftaad, Eon. ap. C),
fttus, &re [1 levial to lift up, raise, elevate: aeee,
V. : Se de caeapite, rite, 0. : leyat aura cycnum,
H. : cubito levatus, O.^-To make lighter, lighten,
relieve, eaee : iumenta aarcinia levari iubet, S. : te
faace, V. : aerpentum ooUa levavit, i. e. relieved (of
hia weight), O.: Fronde nemus, strip, T.: aed nee
Danna levant, lighten the ship, lu. — 7b take away,
take : furca levat ille bicomi Sordida terga suts,
takes down^ O. : viro manicaa levari iabet, Y. —
Fig., to lighten, relieve, console, refresh, support :
me levant tuae Utterae : luctum aolacio : Auxilio
viros, v. : curaro animi sermone : fonte aitim,
slake, O. — To liglUen, lessen, alleviate, mitigate :
Bumptum atbi, T. : inopiam, Cs, : aalutari arte fea-
809 Corporia artOa, H. : poenam honore, O. : yario
vlam aermone, V. : calamitatem innooentiam : toI-
nerum roetum : paupertatem propinqoi, lu. — To
lessen, diminish, weaken, impair : fnoonstantia le-
vatur auctoritas: Malta fidem promlaaa levant,
H. — To rdieve, reUasSf disgorge, free: quod hiber-
nia (civitaa) levetur, Ga. : me hoc onere : Volaci
levati metu, L. : qui hac opinione opera levandi
aunt : pectora aoUioitudinibua, H. : cura levata, O.
— To avert: omen,y.: ictum deztra, H.
2. levo, &vl, Ataa, &re [2 iGvIa], to make smooth,
polish : levato ferro Bpicula, V. — F i g., to polish,
smooths : nimia aapera aano culto, H.
le:^ iSgjfl*/ [8 LEG-], a formal proposition for
a law, motion, bill (offered by a magistrate to the
people^: legem ferre: antiquare: rogare: legem
promufgavit pertulitque, ut, etc., L. : a dfctatore
comitiis lata : acivit legem de publicania : populua
R. iussit legem de civitate tribuenda : repudiare. —
A bill adopted by the peopie in the eomitia, enact-
ment, law : civitati legem oonstituere : leges ac iura
labefactare : legem oondere, L. : deoem tabularum
leges, the ten (afterwards twelve) tables, composed
by the decemvirs, L. : f raudem leg! faeere, evade tlie
law, L. : omnia lege i^ctA, legally : ut legibua fieret
iudicium, according to law, N. : fiotorem lege agere
iubere, do his office, L. : Lege agito, bring an ac-
tion, T. — A law, preeepi, regulation, prineiple, rule,
mode, manner: mea lege utar, T.: haeo lex in
amicitiS aanciatur : veri reeUque: prima hiatoriae,
ne quid falsi dicere audeat : lex amicitlae, ut idem
amid aemper velint: leges Epieuri: ultra Legao.
tendere opus, H. : lex et ratio loquendi, lu. : equi
sine lege ruunt, in disorder, O. : banc dederat Pro-
serpina legem, had prescribed this order, V. — A
contract, agreement, covenant: in mancipi lege, a
contract of sale: Manilianaa yenalium vendendo-
ruin leges edisoere, legal forms. — A condition, sHp
ulation : hac l^ge tibi adstringo meam fidem, T. :
legibus dictis, L. : fata Quiritibus Hac Ic^ dtoo,
ne, etc., H. : leges captis inponere, conditions, 0. :
sed Tos saevas imponite legM, lu. : pax data Phi-
lippo in has legea est, terms, L. : se sub leges pads
iniquae Tradere, V.
laada, eos [accplMr, -eis],/., =Xi(iCf ^ wtrd,
Lucil. ap. G.
llbamen, inis, n. [libo], a portion offered to the
gods,Jlrst-fruits, libation,0, : fibamina prima, Aotri
offered in beginning a sacrifice, Y. — F i g. : nova
servatae libamina famae, i. e, the first deUghts^ 0.
libamenta, Oram, n. [libo], a portion offered
to the gods, libation: aacrificiorum libuumta:
praedarum, first-fruits.
libatio, 5nis, /. [libo], a drink-offering, liba-
tion.^Flur., 0.
libella, ae,/ dim. [libra], an as, the tenth of a
denarius: ecquis Yolcatio unam libellam dedis-
set? a single cent: ad libellam, to a farthing:
fecit te (heredem) ex libellS, me ex teruncio, I e.
sole heir, on condition of giving me one fourth.
libollus, 1, m. dim. [8 liber], a little book, pam-
phlet, manuscript, writing : acripsi illud quodam
in libello : libelUs operam dare, to books, L. : oomii
garrire libellos, dever comedies, H. : nostri farrago
libelli, lu. : te quarere in libellis, L e. in the 6ooi-
sdlen^ shops : meus (a satire), H.— ^ memoram-
dttm-book, journal, diary : ai quid memoriae caosft
retulit in libellam. — A memorial, petition: libel-
lam composuit : vitem posoe libello, lu. — A notice,
programme, plaeard, handbill : gladlatorum libellt :
libellos deicit, auction handbills: yestitur tota li-
bellis Porticus, lu. — A letter: libellum ipsiaa ha-
beo in quo, etc. — A written accusation, indictment,
complaint: Sulcius Ambulat cum libellis, H. : Com-
ponunt libellos, lu. — A lawyer's brief: magno
in fasce libelli, lu.
libens or Inbeno, cntia, o^f* with ai^x. PP. of
libet], willing, with readiness, with good wiu, with
Treasure, glad: ego illud vero item feci ac lubens,
T.: utram libentes an inviti dabant?: tecum
obeam libens, H. : me libente eripiea mihi hone
errorero, to my satisfaction : animo gaudenti ae
libenti : llbentissimis animis eum reciplant, C^ :
fecit animo libentissimo populua IL — 0^ad,h^p!ft
joyful, cheerful, merry : gnati in nuptiiB, T.
llbanter or lobaiiter, adv. with mm^ and
sup. [libens], willingly, chsafuUvL ^adiy, with
Digitized by VjOOvir
Zifbtntlika
409
Uberi
pUttture : com ill& Yivis, T. : Terenttano verbo
uti: UbentioB (oeDayisse), witA better appeHte: It-
bentittfl responflart, O. : UbeQtiuime dare.
Iiibentina (LnbO, ae,/. [libeiu], a eumame
of Venm ae gomu ofpUoMwre.
(libeoX see libet
1. liber, era, enim, adj. with comp, and tvp.
[LIB-iyWc^ unreetrieUd^ unreetrained, unimpeded^
nnemoarramdf unthaeJded: ad scribendi licen-
tiain : integro animo ac libero causam defendere,
unbiateed: liberi ad causas solutique Teniebant,
under no obliffatuma: yox, L. : libera Verba antmi
prof erre, Iq. : tibi uni vexatio direptioque socto-
rum iiDpanita fuit ao libera: liberum est alcui
' hoo adeeae, he it free: libero, quid firmaret (M,
abeol.), I. e. wUh full power to ratify, Ta. : mandata,
unlimited aMthorUy, L. : faenua, unreeirieted, L. :
costodia, L e. eurveiUanee without imprieonmenty
h. : in liberis cnstodiis haberi, S. : suffragia, tke
right of voting fredif. In. : aedea^/res quartere (for
ambanadors in Rome), L. : lectuloa, I e. tingle :
toga, i. e. a man^e, O. : liberas f rogea ferre, I e.
a^miteiMOitf, H. : ngn, untaxed: neqae Turno mora
libera mortia, L e. nor is he free to delag death,
V. : Yinm, freeing from core, H. : hoc liberiorea et
soltttiores aumus, qaod, etc. : poeta, Yerborum li-
oentia liberior. liberiorea litterae: amicitia, more
unreairained; (flumina) Liberioris aquae, leea im-
pededf O. : (Tiberinua) campo liberiore natat, more
open, O. : Uberrime Lolli, moit frank, H. : indigna-
tio, moet ouUpoken, H. : ab omni sumptu, exempt :
(oonaul) a detictia, uninfueneed: ab ofaSsenrando
homine perverao, i. e. from all regard for, etc. :
animus a partibus rei p., & : animus omni curft,
free : animus religione, L. : (equus) liber habenis,
V. : liber laborum, H.^^V««, not subject, not done:
neque Tendendam censes Quae liberast, T. : dis
habeo gratiam Quom aliquot adfuertmt liberae (as
competent to testif j), T. : populus : (ciTitates) li-
k>erae atqne inmttnes,/r00/r0m eervioe, L. : Roma,
lu. : DeTOta morti pectora libera, i. e. delivering
'from eervitude, H.r-As eubet. m. .• (adsentatio) ne
libero quidem digna, a freeman, — As eubsL n. .*
libera meliore iure sunt quam serra, i,e»the law ie
on the eide of freedom. — Unbridled, unchedeed,
free, unreetrained, Ueentious: adulescens, T.: sit
adulescentia liberior, eomewhai freer : libero men-
dacio abnti, L.
2. Idber, ert, m. [LIQV-], an Italian deity of
planting and fruet^leation (identified with the
Greek Bacchus), T., C, V., H.— TFiite, T., 0., H.
3. liber, brt, m. — Of a tree, the inner bark:
obducuntur libro aut oortice trunci : udoque do-
cent (germen) inolesoere libro, V. : cum alta liber
aret in ulmo, i. e- the dm u parched through, V. —
Because dried bark was ancientlj used to write
on, a bookf work, ireatiMe: Platonis de morte:
caerimoniamm, ritual, Ta. : quas (sententias) hoo
libro exposui: libros perrolutare: libri confeetio:
libri carminam Talentittm, of cAarma, H. : libroi
adire decemviri iussi, i. e. Sibtfline booke, L. : libri
Etruscorum, reUgioue booke, — A division of a work,
book : tres libri de Naturi Deoram : dlctnm est in
libro superiore : legi tuum nuper qnartum de Fini-
bus (sc. librum).— ^ list, catalogue, rwiaier: littersr
rum adlatarom librL^-ii letter, epitUe : grandis, N.
loberalia, ium, n., a festival ofZiber, C, O.
liberaliB, e, adj. with comp, and sup. [1 liber],
of freedom, relating to freedom: nam ego liberali
illam adsero causa manu, /orma% assert that she
is free-bom, T. : Coniugium, of free persons, T.—
Bating a freeman, dignified, honorable, ingenuous, '
gracious: forma praeter oeteraa, T. : Uberalisaima
atudia: spes liberalioris fortunae, of a higher sta-
tion, L. : responsum, gracious.-^Bountiful, gener-
ous^ munificent, liberal: liberales (sunt), qui aes
alienum susclpiunt amicorum: liberalisaimi et
beneficentiasimi : ex sodorum fortunis, SL : pecu-
niae, S.: Tiaticum, ai}ijD&: epuke,Ta.
liberalita^ fttis,/ [liberalis], a characteristic
of a freeman, ingenuousness, frankness, affability :
liberalitate liberos Retinere, T. : homo non libera-
litate popularis. — Generosity, liberality: bona
aliena largiri liberalitas vocatur, S. : benefioentia,
quam liberalitatem appelUri licet: in^torores.—
A gift, present, Ta.
liberallter, adv. with comp. and sup. Tlibera.
lis], like a freeman, nobly, ingenuously, UheraUy,
courteously, gradoudy : educatus: vivere: servire,
i. €. properly, T. : respondere, Ca. — Bountifully,
profusely, generoudy, liberally: benigne ac libera-
liter: instructus, Gs. : rivo paulo liberalius : libe-
ralissime pollioeri.
liberatia Qnis,/. [liberol a /rMti^, releasing,
release^ liberation: omnis molestiae: libidinoaisd-
mae Uberationes, acquittals,
liberator, Oris, m. [ libero ], a freer, deliverer,
liberator: patriae liberatores : urbis, L.: liberator
populus, L.
libere, ode. with comp. [1 liber], fredy, unre-
strictedly, without hinderance: animus movetur:
Liberius Tivendi potestaa, T. — Openly, boldly,
frankly: consilium dare: ut ingredi libere (ora-
Uo) Tideatur: liberius k>qui: liberius si Dixero
quid, H. : tellus Omnia liberius ferebat, spontane-
oudy, v.— XtA» a freeman, liberally: educti, T.
libezi erfirum or erbm [1 Whet], free persons ;
hence, the children of a family, children: cum
coniugibus et liberis : ex quibus (uxoribus) liberos
habere, Gs. : Per liberos te precor, H. : habitus in
liberum looo : Ingenio esse in liberos leni (i. e. in
filium), T. : a praedonibns sublati (of one child) :
p« per «.m «t per "iHiros^eM ^on^gj^
toero
470
libra
libero^ ftvl, Hqb, are [1 liber], to tet free, frmy
Uherate^ manumit : servos, Cs. : sese. — To /ree^
release, extriecOey deUtfe}\ aequU : vectigalls multos
ac stipendiarios liberavit, exempted from taxee :
amotUB terror animos liberaverat hominum, L. :
ab eo: se a Venere, /rom his duty to Vetms : me
metu, T. : oiTitatem aere alieno, 8. : servos sup-
pUcio: tenebris Hippolytum, II.: Uberandi peri-
culo, Cs. : se aere aiieno, to pay a debt : aliquem
culpae, h, : voti liberari, Cs. : multos ex inoommo-
dis pecunift: eae (linguae) scalpcllo resectae libe-
rarentur, would be set free : fidem, diacharye a
promise: promissa, cancel: nomina, settle, L. :
terapla liberau, cleared of buildinys obstructiny
^ the view. — To absolve, acquit: Sopatnim ilio cri-
' mine : liberatur Miio, non eo consilio profectus
esse, of haviny started with the desiyn, etc.
liberta, ae,/. [Ubertus], afreedwoman: Vene-
ris, G^ H.
liberta% fitis,/. [1 liber], freedom, liberty, ab-
sence of restraint, permission : vitae, Os. : dare
populo earn libertatem, ut, etc. : praecidere sibi
iibertatem vivendi : fandi, V. : omnium rerum, L.
— Civil freedom, liberty : aequa omnibus, T. : ser-
TO libertas data est : omnes homines nafcura libei^
tati studere, Cs. — Political freedom, liberty, inde-
pendence: adepta libertate quantum civitas creve-
rit, S. : populi R. est propria libertas : in libertate
permanere, Cs. : conditor Ronianae libertatis, L.
— T/ie spirit of liberty, consciousness of freedom:
innata: timefacta. — Freedom of speech, frankness,
boldness, candor : Hoc mihi libertas, hoc pia lingua
dedit, 0. : iugeni, S. — License: nimla. — Person,,
the yoddess of Liberty, C, L., 0.
libertina, ae, /. [libertinus], a freedwoman:
libertinam ducere uxorem : merx Liberttnarum, H.
libertintui, acff. [Ubertus], of the condition of
afre«dman: ordo, L. : homo, afreedman: mulier,
of a freedwoman, L. : libertine patre natus, H. —
As wbst, m., afreedman: libertini filius : Ubertini
oenturiati, L.
libertna, I, m. [liber], afreedman, emancipated
person: feci, ex servo ut esses libertus mibi, T. :
Caesans.
libet or iQbet, libuit or libitum est, 6re, im-
pers. [ LIB- ], it pleases, is pleasiny, is ayreeable :
affe, age, ut lubet, T. : Ut lubet, as you will, T. :
adde, si libet, velocitatem : faciat quidlubet, T. :
siquid lubet, T. : efficere, ut id non liberet quod
non oporteret : Scribendi, quodcumque animo fla-
grante liberet, Sinlplicitas,Iu.: cui persuasi, mihi
id non libSre: sin poterit id quod libet: ipsam
despoliare non lubet^ T. : quid exspectem non lu-
bet au^rari : libet expectare quis impendat, etc.,
I should like to see «oAo,eto., lu.: non libet mihi
deplorare vitam : Insanire libet quoniam tibi, Y.
ZJbethxlB, idis, a4f» /, = Aa/Sqdptc, of Libs-
thrus (on Mt Helicon) : Nymphae, the Muses, Y.
Ubidindae (lab-X adv. [libidinosas], at pleas-
ure, by caprice, %silftily, wantonly: quae ille feoe-
rit: iu humiliores oonsulebatur, li.
libidinosuB (lab-), adj, with oomp. and sup,
[libido], yW/ of desire, pcusionate, wilful, licentious,
sensual, lustful, voluptuous, libidinous : homo libi-
dinosissimus : nihil (isto) libidinosius : caper,
lecherous, H. : voluptates : libidinosissimae libera-
tioues, arbitrary : adulescentia. — As subst. : libi-
dinosis servire.
libido or lubido, inis, /. [LIB-1, pleasure, dt-
sire, eagerness, longing, fancy, inctination: uld-
scendi : delendi urbem, L. : in decoris armis libi-
dinem habere, deUyht, 8.: tant& libidine volgi
Auditur, Iu. — Inordinate desire, passion, caprice,
wUfulness, wantonness : tngenium proclive ad lubi-
dinem, T. : ad libidinem suam nobilium bout
vexare: fortuna res cunctas ex lubidine oelebrat,
by caprice, S. : vitiosa, H. : instruitur acies ad Ubi-
dinem milituro, L. — Sensuality, lust: vicit podo-
rem libido : libidine adcendi, S. : Lucretiae per
vim stuprandae, L. : venas inflavit libido, H. : sal-
tante libidine, i. o. passion goading on. In. — /%ir.,
lavidi display, voluptuous representations : f raogere
eorum libidines.
Libltina, ae,/., the goddess of corpses (in lier
temple were kept the funeral apparatus and the
registries of death): acerba, H. — 7%e tyoparatiu
of funerals : pestilentia tanta erat ut Libitina vii
sufflceret, i. e. the dead could hardly be buried, L
— Death : vitare Libitinam, H., Iu.
Ubita, drum, n. [P. n. of \ibet], pleasure, likiny:
sua libita exercebant, Ta.
libo, avi, fttus, ftre [UQ^-], to take out as a
sample, take a little of: quodcunque dbi digitla^
0. — To take a taaU of, taste, sip: iecur, L. : flumina
summa, Y. : vemas Pasco libatis dapibus, i. e.
remnants, H. — To pour out^ offer as a libaiion,
qnll, sprinkle^ make a drink-offering : in roensam
laticum honorem, Y. : mere libans carchesia Bac-
cho, of pure wine, Y. : Ooeano libemus, Y. : Hoc
auro (i. e. hac patera aureil), Y. : libato (i. e. post-
quam libatum est), Y. — To be^ninkle: pateris
altaria, Y.— To offer, dedicate, consecrate (esp. of
first-fruits): certasque fruges: diis dapea, L:
tristia dona cineri, Y. : Celso lacrimas adempto,
0. — To touch lightly, graxe : summam oeleri pede
harenam, 0.: oscula natae, kissed lighUy,\.—To
impair: virls, L. : Tirginitatem, 0. — Fig., to take
out, cull, extract, gather, compile, collect : ex variis
ingeniis excellentissima quaeque : neque ea, at
sua, possedisse, sed ut aliena libasse.
libra, ae, /. [CLI-l a balance, pair of scala :
altera librae lanx: librft et aei '
Digitized by V^jOO^
, by scale and
le
llbnuiiMitiiin
471
lio«t
balanet^ Le. in due/orm^ L. : quod quia libra merca-
tar ei aere, H. : nne libra atque Ubulis, i. e. witk-
atU Uffol formalitiei, — Libra, the Balance (a oon-
•tellation), V., H., 0. — A plummet^ level : ad libraro
f eoerat turris, by the levi, i. e. o/* e^ual height^ Qa,
— Ab a weight, a pounds Roman pound: corona
aurea libra pondo, L. : una Farria, H.
Utorimentimi, i, n. [libro], a weiffhi, load:
pittinbi, L. — A meant of Salaneing: tormentorttis,
ifrop, T^ — A ffeometrieal plane^ eurfaee,
libraria, ae,/. [libra], ehe who weight out taskt^
forewoman^ In.
libraxloliU; T, m. dim, [8 libra rius], a oopifUt^
transcriber^ tcribe : ex libmriolis LatiniB.
libraxini^ adj. [8 liber], of bookt^ belonging to
hooke: scriba, eopyUt: taberua, bookteller'e Jwp:
scriptor, tranecnber of booh, U. — As eubet, m., a
eopyiet^ oeribe^ secretary : libnim tuis libranifl dare:
KbrRrti mendum, L. — As eubet, n., a book - mm,
book'Cheit : librarium illud legum vestrarum.
librator, see llbritor.
libratQ^ adj. with comp, \P. of libro], bran-
dished, wiih impetus: ictus, Ta.: pondera ipso
librattor ictus, mth more hnpetuSy L.
libiillBk e, adj. [ libra "l of a pound: f undae,
throwing stones of a pound^s weigw, Ca.
llbritor (•atot), 5ri8, m. [libro], a hurler,
thrower, Ta.
libro, ftvt atus, ftre [Kbra], to poise, balance,
hold in equilibrium : terra librata ponderibus : in
alas aaum corpus, 0.: Tela dubia Ubrantur ab
aura^ are swayed, (X : imperi oorpua, sway, Ta. —
To swing^ <vay, Itrandish, hurl, diish, cast, laun^
fing, tfuiw : teluin, Y. : caestOs, V. : dextra libra-
tam fulmen ab aure Miait, 0. : librata cum sederit
glana, L. : corpus in herbft, strdek, O.
libtun, I, n., a cake, pancake (flour, made up
with milk or oil, and baked ) : niatica liba, O. :
adorea llba per herbam SubiciuDt epulis, Y. : liba
▼enalia, la. : patulnm, lu.
Idbnnms, adj., of Libumia (!n Illyria), Pr. —
As fubst, m. : LibumI, the Libumians, L., v. : Li-
bumus, a lAbumian dave^ lu. — As stdt^.f,afa8t
vessel, LibunUan galley, brigantine, H., Gs., Ta.
licoii% entis, adj. with eomp. [P. of licetl,/re^
unrestrained, bold, Pr. : lioentior dithyrarobus. —
Flur. 9b as sidmt. : multa licentia Dicere, 0.
Itoenter, adv. with eomp. [licens], /rer/y, with-
out restraint, boldly, impudently, lietntioudy : at
quam licenter ! : id facere, L. : scribere, H. : lioen-
tios cum dominft vivere: Romanes laxius licen-
tiosque futoroa, more remiss in discipline, S.
lloentia, ae,/. [lioensl,/re«2i>m, liberty, license,
leave: nobis nostra Academia magnam fioentiam
dat,ut,etc.: tan turn licentiae dabat gloria: sump-
ta pudenter, H. — Boldness, preemption, license :
(militam) licenUam reprehendere, Ca. : a Demo-
crito omnino haec lioentla : iuvenilis quaedam di-
cendL — Unrestrained liberty, license, dissolmteness,
Hcentiousness, wantonness: deteriores sumus llcen-
tift, T. : omnium rerum : malle lioentiam suam
quam aliorum Itbertatem, L. : militura, N. : magna
gladiorum est licentia, i. e. mttrder if mvalmt:
inmensa ponti, 0. — Person., the goddess of Li-
cense : teroplum Licentiae : laacira, U.
1. lioeo, cut, — , dre [LIG-J, to be for sale, be
priced, be valtied: quauti Ucuiase tu scribis (hor-
tos). — Poet: unius assis Non umquam pretio
pluris licuisse, esteemed a whit the more, H.
2. (lioeo)^ see licet
lioeor, licitus, 9rT, dep. [LIC-], to bid, make a
bid: licetur Aebutius: digito,6y raising a finger:
quod, illo licente, contra Koeri audeat nemo, Gs. :
hortoe, bid on: hostium capita, Gu.
licert; cult and citum est, 6re, impers. [LIC-].
I. It is lawful, is allowed, is permitted, with or
without dot. of person. — ^Without subject : iramo,
aliis si licet, tibi non licet, T. : Dum Hcitumst ei,
T. : si per yos licitum erit : fruare, dum licet, T. :
sic Ut quirous, aiunt, quando, ut volumus, non
licet, T. : ut id, quod lioeret, daret — With neui.
pron. as subject : si illud non licet, Saltern hoc
licebit, T. : mihi id ne licere quidem : quid deceat
vos, non quantum liceat vobis, spectare : id quod
non licet : Gui tantum de te licuit f who had euch
power over you t V. — ^With inf. : inpune optare
istuc licet, T. : Modo liceat vivcre, T. : licet hoc
videre: poscere ut perculsis instare liceat, L.:
hie cognosci licuit, quantum, etc, Gs. : cooptari
sacerdotem licebat: licet nemitii contra patriam
ducere exercitum, no man is at liberty to, etc. :
meamet facta mihi dicere licet, S. — With ace. and
inf. : Non licet hominem esae, etc T. : eodem ut
iure uti senem Liceat, T. : cum non liceret Romae
quemquam esse, etc. : liceat esse miseros : medios
esse iam non licebit : mihi esse piam, O. : is erat
annus, quo per leges ei consulem fieri liceret, Gs.
— With dot. predie. and esse (rarely with other
verbs) : liceat his ipsis esse salvis : ut iis ingratis
esse non liceat: quibus otiosis ne in com muni
quidem otio liceat esse: illis timidis et ignavia
licet esse, L. : cu! tribune fieri non liceret : cam
poatulaaset . . . ut sibi triumphant! urbem invehi
liceret, L.: atqut licet esse beatis (so. iis), H.: licet
erainus esse Fortibns, O. : Hannibal precatur deos
at ineolumi cedere atqne abire liceat, Lu— With
ui : neque iam mihi licet neque est integrum, ut,
etc. — With suidjunet. : nt lubet, ludas licet, you
may, T. : f remant omoes licet, dicam, etc, let them
all rage: stadium deponat licebit: cantantes licet
eamus, Y. : licebit curras, H.— rll. IntRuiuoiDg a
Digitized by VjO'^'^"^
Uoitatio
472
oonoession, 69 ii ihat^granUd that, conc^dmg that^
even i/^ aUhaugh^ noMtkttandinff (pawing into a
conjunction): lioet undique omnes milii terrorea
impendeant auocarram : licet me deaipere dicatia :
Lioet aiiperbua ambalea, H., Y. : iaqne, lioet caeli
regione remoioa, Mente deoa adiit, 0. : licet tibi
aignificarim, ut ad. me yenirea, tamen, etc. : lioet
hoc quivia reprehendat . . . certe levior reprehenaio
eat : quamvia licet inaectemur iatoa (i. e. licet in-
aectemur, quantum via, etc.).
lldtatio, 6n\Bff. [Ucttor; freq, of liceor], a
bidding, offering of a price : palam licitationibus
factis.
lioitator, oris, m. [licitor; freq, of liceor], a
bidder : licitatoribua defatigatia.
lioitos, cufj. [P. of lioet], permitted, tUlowable,
lawftd: aermo, V, — Plur, n. aa eubat^ iawfid
tkinge. To.
liclnm, I, n. [2 LAC-]. — In weaving, a eroet
thread ; plur., the woof: licia telae Addere, i. e.
«o«av«, v. — In gen., a thread: Licia dependent,
longas velantia saepea, 0. — In charms and spells :
Tunc cantata ligat cum fusco licia rhombo, 0.
llotor, Oris, m. [2 LIO-], a lietor^ official attend-
ant upon a magittrate : se augoatiorem Uctoribus
duodecim suroptis fecit, L. — Twentj-four lictora,
with the fasces, walked in single file before a dic-
tator, twelve before a consul, six before a praetor:
oonsularis, H. ; they scourged or beheaded con-
demned criminals, G., L.
llgamen, inis, n. [1 ligo], a tie, bandage, Pr., O.
llgfimentnm, I, 't. [1 ligo], a bandage, Ta.
lignarios, l, m, [lignum], a %owker in vfood,
joiner: inter lignarios, the carpenters^ quarter, L.
Ugnatio, 5ni3,/. [Itgnor], a procuring of wood:
lignationis causa in silvas discedere, Cs.
lignator, Oris, m. [lignorj, a wood -cutter, one
eent to get wood : oppressts lignatoribus, Gs., L.
ligneolus, adj, dim. [ ligneus ], woodefi, of a
tniall piece of wood: Ijchnuchus.
ligaeiu, adj, [lignum], of wood, wooden : vasa,
S. : signum: turres, Gs.— i!/}^,wt^t€r«i.' coniunz,
Ct.
lignor, fttuF, firl, dep. [lignum], to fetch wood,
collect wood: lignandi caus& progredi, Cs. — Supin.
ace. : liguatum pabulatumque progressi, L.
lignum, I, n. [ 1 LEG- J, gathered wood, firt-
tooac^(onlv in pLur) : ligna circumdare, ignem aubi-
cere : ignem ex lignis viridibua fieri iussit : ligna
super foco reponens,H. — Prov. . In sitvam ligna
ferre, i. e. earrg coale to Neweaatle, H. — Tirnber,
wood: hos lignum stabat ad usOs, i. e. to make
tablet, lu. — A piece of wood, eomething made of
wood: fisso liguo, epearehafi, V. : leges incidere
lignO| a wooden table^ H. : mobile, a puppety H. :
superyacanm, wriHng^ablet, In. : dolato
lignOf^nir, Iii.— ^ tree: naiitia yenerabile, T.:
triste, H.
1. Ugo, avT, fttus, ire [2 LIO-1 to He^ bind, Had
together^ bind tip, bemdage, bindfaat .- manlls pOK
terga ligatae, O. : cms fasdi, Ph. : laqneo Gmta-
ra, 0. : veste Volnera, bandage, O. : dam mala H-
gaiur, it hameeeed, H. : vinculo ligatna, en foiidk,
Ta. : ipsum spiris, enwind, Y. : digitosqoe lipt
iunctura, eomieete, 0. — Fig., to bind tjp, hind te-
gether, wiite: Pissociata locis ooncordi pace ti|^
vit, 0. : vinclo tecum propiore ligari, O. : pacts,
i. e. conclude, Pr.
2. ligo, 5nis, m., a mattock, grub-axe^ hoe: li-
gonibus duris humum Ezhaurire, H. : loDgi,0.,
Ta. : aetas patiens ligonis, i. e. of huabandry, lo.
ligala, ae,/. [2 LIO-; confounded with fio-
gula], a akoe-tlrap, ehoe-latehet : ligalas dimittere,
to leave ttntied, lu.
Ugorrio (llgur-), Ivl, Itus, Ire (1 LI6-], to Ud
up: piscls tepidumque ius, H. — ^Fig., to He dahttw^
be nice, T.— 7b er^ov by etealth: furta, H.— 7o
long for, detire eagerly.' Incra: agrariam curatio-
nem.
Ugurritio (Ugor)-, Onis,/. [ligurrio], a fomd
neetfor daintiee, daintiueee, niceneee.
ligUBtnim, I, n., privet (a plant bearing grape-
like clusters of white flowers), Y., O.
lillam, I, n., a lily: Candida, Y. : candens, 0.:
breve, ehort-Hved, H.— -In war, a aertet of ditAm
armed with low etahee, Cs.
lima, ae,/. [l LIG-],a^0; vipera limam mo-
mordit, Ph. — ^Fig., of literary work.
Xn: Def uit scriptis ultima Ihna,
r, H.
lim&tolua, adj. dim. [limatus], somewhat pel-
iehed: opus est hue limatulo tuo iudicio.
limatua^ adj. with comp. [P. of limo], po/iiAed^
refined, degani,fine, accurate : vir oratione ; genus
librorum limatius : fuerit limatior idem, H.
limbna, I, m., a border, hem, edge^ eehoge^
fringe: pictus, Y., 0.
liman, inis, n. [2 LAG-], a croee-pieee, tkreMU,
head-piece, lintel, eill: primo Limine, at the outer
threehold, lu. : Ter limen tetigt (an omenX 0.:
liacc liroina. Intra quae puer est, lu. — A door, en-
trance: limen exire,T. : intrare: marmoreum, H. :
fores in liminibas aedium ianuae nominantar:
templi, Gs. : in limine portfts, the very entrance,
Y. : Ausoniae, border, Y. — A houee, dweUimg,
abode : contineri limine, eU home, h. : Itmine pdli,
Y. : deonim Limina, tempUe,Y.-^The beierier fra
a race-course) : limen relinquunt, Y. — F I g., a be-
ginning: belli, Ta. : in limine yictoriae,oa (JU evt,
Gtt.: mortis, Ct
Digitized by V^OOQIC
limes
478
llntttfttua
limes, ttis, m. [2 LAG-], a path, paamffe, road,
toay, track: eo Hmite signa cxtulenmt, L. : lato te
Hroite ducam» V.: acclms^O.: transTeni, dy-rocMli,
Li. : Appiae, the line of the Appian way, L. : Bolito
dum flumina currant Limite, channd, O. : trahens
epatioeo Umtte crinem Stella, track, 0, : Seetua in
obUqoo eat lato carramine limes, th$ todiae, 0. —
A. bomndarjf, limit, land-mark (between two fields
or estates) : partlri limite campum, V. : etfodit
medio de limite saium, lu. : oerti, H.— ^ fortified
boundary-line, boundary^wall : limite aoto, Ta. —
F i g., a boundary, limit : angustus mundi, lu. — A
way, patJi: quasi limes ad caeli aditum: idem
limes agendus erit, ue^the tame meanf, 0.
limo, avT, fttus, Are [lima], tofiU^poliah, finieh :
stilus hoc mazime ornat ac limat : vir urbanitate
limatus. — To investigate accurately, dear up: Ve-
ritas liroatur in disputatione : mt^ndacium Subti-
liter, Pb. — To file off, take away from^ diminiah:
tantum alteri adfinxit, de altero limavit: roea
commoda, H. : se ad minutarum causarum genera,
i. e. limited himedf.
lamosus, adj. [3 limus], fuU of mud, dimy,
miryf muddu : planitles, S. : iuncus, i. e. growing
in. miuddy placee, Y. : flamina, O.
Umpidiifl^ adj., limpid, tratuparent : lacus, Ct
1« UmuB, adj. [2 LAG-], eiddong, askew, adant,
askance f ocelli, O.: limis specto (so. ociilis), T. :
ut limis rapias quid, etc^ by a side glance, H.
2. limn% 1, m* [2 LAG-], an apron crossed with
purple (worn by attendants at sacrifices), Y.
3. Umtis, I, m. [LI-], dime, mud, mire : limum
paxa traUunt, S. : fruraenti acervos sedisse inlitos
lirao, L. : Uroo Turbata aqua, H. : Limus ut bic
durescit igni, day, Y. : limumqne indnoere mon-
strat, 0. — Fig.,fiUhypoUfUion: Pectora limo vi-
tiatA roalorum, 0.
lines (linia), ae, /. pineus], a linen thread,
string, line, plumb-line : perpendiculo et lineft uti :
f erri suo deorsum pondere ad llneam, perpendic-
ularly: saxa, quae rectis Hneis suos oniines ser-
vant, ta horisontal courses, Gs. : (ignis) rectis lineis
subrolat, vertically, — A line, mark, bound, limit,
goal : extrena linea Amare baud nil est, i. e. to
see the loved one at a distance, T. : cogit nos linea
iungi, i. e. ^ boundary of the seats (in the the-
atre), O. — Fig.: est peccare tamquam transire
lineas, to pass the mark: mors ultima linea renim
est,H.
lineimentnm (linia-^ t, n. [ linea ], a line,
stroke, mark : in geometnft lineamenta, formae,
etc. : iiniamentum, longitude latitudine carens. —
A feature, lineament : conformatio liniamentorum :
habitnm oris lineamentaque intueri, L.: animi
liniamenta sunt pulchriora quam corporis.— iViir.,
designs, drawings^ ddineatiotis: adumbratorum deo-
mm. — Fig., a feature, litteament : nuroeras quasi
extrema liniamenta oration! attulit, /nuA.- Oato-
nis liniamenta, outlines.
linens, atfj. [linum], of flax, of lint,fiaxen^
linen- : lantema : vestis, Gu. : vincula, V. : terga,
lining (of a shield), Y.
lingo, — , — , ere, to lick: crepidas carbatinas,
Gt.
lingna, ae, / [ old dingua, cf. Germ. Zunge ;
Engl, tongue], the tongue: lingua haeret metu, T. :
exsectio linguae : lingu& titubante loqut, O. : lin-
guam exserere (in derision or contempt), Lu — A
tongue, utterance, speech, language : ignara, S. : ver-
borum copia in noetrft lingua : Largus opnm, lin-
gui melior, Y. : Latium beare divite linguA, H. :
ut vitemus linguas hominuro : Aetolorum linguae
retundere, ehedc, Lu : Farete Unguis, i. e. give at-
tention, H. : nam lingua mali pars peasima servi,
lu. : mercedem imponere linguae, i. e. ^peak for
pay, lu. — Tongue, speech, dialect, language : La«
tina, Graeca: qui ipsorum lingua Geitae, no6tr&
Gain, appellantur, Gs. : dissimili lingua, S. : lingua
utriiquc, i. e. Greek and Latin, H. — Of animals, the
voice, note, song, bark : linguae volucrum, Y. :
linguam praecludere (of a ddgX Ph. — A tongue of
land: eminet in altum lingua, L. — Tongue, garru-
lity, insolence : lingua promptus hostis, L. : mag-
na, H. : matema, boading, 0. — Fluency, eloquence,
readiness of speech : quibus lingua prompta, L. :
£st animus tibi, est lingua, H.
Unguis, /. dim. T lingua], a tongue of land:
oppida in extremis ungulls, Gs. ; see ligula.
Hnis, Iiniamentum, see line-.
liniger, gera, gerum, adj. [ linum + GES- ],
dothed in linen : turba, 0. : grex, lu.
Uno^ levl, litus, ere [LI-], to daub, besmear,
anoint, spread^ rub over : cera Spiraraenta, Y. :
spiciila vipereo felle, 0. : Sabinum quod ego ipse
testa Gonditum levi (sc. pice), sealed with pitch, H. :
dotia, lu. : plurima cerno, digna lini, i. e. that de-
serve erasure^ 0.: paribus lita corpora guttis,
adorned at regular intervals, Y. — To bedaub, be-
mire : ore luto, 0. : carmine foedo Splcndida facta,
degrade, H.
linquo^ llquT, — , ere [LIG-], to go away, leave,
guit, forsake, depart from: Linquebat comite an-
cilla, lu. : terrani : Nil intentatum nostri liquere
poetae, H. : nil inausum, i. e. try everythina, Y. :
trepidantem liquerunt nerri, drength forsook him,
0. : Linquor et cado, swoon away, 0. : Linquebant
dulcis animas, died, Y. : Socios, abandon, Y. : pro-
missa procellae, i. e. not to keep, Gt. : alquem Se-
minecem, Y. — ^P i g., to leave, give up, resign, aban-
don, rdinguish: haec: Linque severa, H.
linteatus^ adj. [Ilnteum], clothed in linen
legio, i. e. o/piektd m^.^^^ b«>il2rt!fdgie
llnter
474
Us
linter (Innter), trig, /I (once m., Tb.), =
irXvvr^p, a trcugk, vat^ tub: cavat arbore liiiti-es,
V. — A boat^ skiff, wherry t luntribua maleriem in
insulam convehere : flurnen lintribua iuDCtis tran-
sire, Cs. : Naviget hinc alift iam milii linter aqua,
i. e. let me turn to eomebody else, 0. : in liquida nat
tibi linter aquft, i. e. you Tuwe a favorable oppor-
tunity, Tb.
lintemn^ I, n. [linteus], a linen doth : linieis
et vitro delatis : inscripta lintea, i. e. curtains (as
a signl lu. — Linen : polUceri lintea in vela, L. —
A sail: dare lintea retro, V. : Integra lintea, H. :
iuplei'e lintea ventis, 0. — A kerchief, Ct.
Unteus, adj. [linum], of linen, linen': lintea
veetis : tunica, L. : libri, an ancient chronide on
linen, kept in the temple of Juno Moneta, L. : tho-
rax, a linen breastplate, L. : loricae, N.
lintriculus (lunt-), I, m. dim. [linter], a small
boat, wfi^rry.
ITrrnm, I, n. [cf. \ivov'\,fUa: lini inopia, Ca.:
reticulum tenuissimo lino. — A thread: linum
ostendit non una cicatrix, lu. : linum incidimus,
legimus, the fastening ( of a letter ). — A fishing-
line : moderabar ha^rundine linum, 0. — A linen
doth, linen: Massica lino vitiata, strained throvgh
linen, H. — A rope, cable : subducere carbasa lino,
0. — A net, hunter*s net, toils: positarum Una pla-
garum, 0. : umida, a fisher's net, V. : cymbae Uni-
que magister, i. e. the fisherman, lu.
Iippl5, — , — , Ire [lippus], to have toatery eyes,
be blear-eyed: leviter.
lippltudo, inis, /. [lippus], blearedness, rlieum,
infiammaliofi of the eyes : diutunia: molestior.
llppUB, <idj.f blear-eyed, bleared, inflamed: Non
contemnas lippus inungi, H.: fuligine, blinded,
lu. — Pro v.: Omnibus et lippis notum et tonso-
ribus, i. e. to the whole world, H. — Of mental blind-
ness : ocnlis lippus inunctis, H.
liquefacio, — , factua, ere, pass, liqueflo, fac-
tus, tier! j; liqueo 4- facio ], to make liquid, melt,
dissolve, liquefy: legem aera liquefacta: flamma
tura, 0. : saxa (Aetnae), i. e. lava, Y. : caecS me-
dullae Tabe liquefactae, putrid, 0. : liquefacta
bourn per viscera, V.: liquefacta rursus unda,
deared, 0. — Fig., to weaken, enervate: quos nul-
lae laetitiae liquefaciunt voluptatibus : Uquefiunt
pectora curis, 0.
1. llqiien% ntis, adj. [P. of liqueo ],/oiwn^,
fbnid, liouid: campi, i. e. ocean, V. : fluvius, gliding,
v.: undae, 0.
2. liqueii% ntis, ac^. [P. of liquor ],/o«rtn^,
fluid, liquid : mella, V. : flumina, V.
liqueo, licul,— , fire [LIQV-], to be fluid; Bee
1 liqiiens. — F \g.,tobe clear^ be manifest, be appar-
ent^ be evident ( only third pers. sing. ) : de dels
habere, quod liqueat : oorpus esse liquebat, 0. :
liquet mihi deierare non vidisse, etc., J am free to
swear, etc., T. — With non, it does not appear, it
not evident, is doubtful: non liquere dixerunt(iadi-
cee) : cum causam non audisset, dixit sibi liquere.
liquesoo, — y — , ere, inch, [liqueo], to become
fluid, mdtj liquefy: tabes nivis liquescentis, L:
haec at cera liquescit, V., 0. : Corpora dilapsa
liquescunt, I ^putrefy, O. — To grow soft, become
effeminate: voluptate. — To meltf waste away: fo^
tuna liquescit, 0.
liquet, see liqueo.
llquido^ adv. with comjo. [liqnidus], dearly,
plainly^ evidently, with certainty : iurare, i. e. trtuk-
fulfy, T. : audire : oonfirmare : liquidiua iudicare.
llquidufl^ adlj, with eomp. and sup, [LIQV-^
fiowifig,fiuid, liquid: venenum, 0. : odores, liquid
unguentSy'K,: son)TeB, fountain -nymphs, O*: iter,
a voyage, Pr. — As Sfibst. n. : liquidi urna, water,
H. : Cum liquido mixt& polentft, 0. — Clear, bright,
transparent, limpid, pure: fontes, V.: Falemum,
H. : aer, V. : liquidior lux, Cu. : ros, 0. : liquidis-
simus amnis, O. : nox, Y. : iter, serene leay (through
the air), V. — Of sounds, dear, pure: voces, V.:
vox, U. — F i g,,fioiwing, conttnuiug without inter-
ruption: genus sermouis. — Umiuxed, tmadulter-
aied: alqd puram liquiduraque haurire: voluptas.
UquQ, — , fttus, ftre [ LIQY- 1 to make liquid,
melt, dissolve, liquefy: liquatae Guttae, C. poet —
To strain, filter, clarify: vina, H.
1. liquor, — , llqui, dtp. [ LIQV- 1 to be fluid,
be liquid, flow, mdt, dissolve : huic (arbori) atro
liquuntur sanguine guttae, V. : Liquitur in lacri-
mas, 0. ; see 2 liquens.
2. liquor, 5rifl, f?». [LIQy-]^uidt^^; aquae.—
A fiuii, liquid: de pateriL Fundens liquorem,
wine, H. : spissus, 0. : liquores amnium : fluidos
(i. e. tabes), Y. : quft medius liquor Seoemit, etc.,
tl\A sea, H.
lia» litis (old form stUs, stlltis),/., a sirife, dis-
pute, quarrd, altercation: Litee inter eos nuxu-
inae, T. : aetatem in litibus conterunt: adhno sab
iudice lis est, H. : inter vos oomponere litea, Y.:
de terrae nomine, 0. : exemplum litem quod lite
resolvit, solves a difficulty by raising another, H.—
In law, a suit, action, proeets, litigation, controversy:
Litis sequi, T.: in inferendis litibus: litem oon-
testari : orare : secare, H. : arbttri, qui litem aestu-
ment, assess damages, Cs. : aestimatio litium : in
litibus s^^ixmsxudkiySuits for damages: lis capitis,
a capital charge : litem tuam faoere, L e. plead for
yoursdf — The subjed of an action, matter in dis-
pute: quanta summa btium fuisset: lites severe
aestimatae : quo minus secundum eas tabuUs lis
detur, non recusamus : in suam rem litem vertere^
L. : interceptor aliaenae litis, L.
Digitized by V^OOQIC
Utotio
475
livmam
litatlo^ 5nu, /. pito], a propUiatian, gueeeu in
tacrifiet: maioribus bostiU usque ad Utationem
sacrificari, L.
(IxteraX see littera.
litioeii, inis, m. [lituus+l CAN-]| a player on
ike darion,
litigator, Oris, m. [litigo], a/xiW^ to a lawuit,
Utiffanl^ C, Ta.
liti|ddsa% aefj, [ litigiam |, /itU of c&nw/et,
quarrSUonu: fora, O. : disputatio,jMm«iten< : noroo
Diiniiue, eontenUout, — In cotUroveny^ ditputed:
praediolam : ager, 0.
litim, &vl, atos, ftre [Ki+l AG-], to dupute,
quarr3^ ttrive: mecum, T. : cum Quitito. — To 8ue^
go to law, litigate: aliqaot in causis: Respicit
haec qui Udgat, lo.
Uto^ avl, atu9,«are, to make an acceptable eaeri-
fee, obtain favorable omens : ncc auspicato nee
litato, viiihoiut favorable omem, L. : non facile H-
tare, L.: ut litetur (diis) nliis, atiis non litetar:
proxuma hostii litatnr saepe pnlcherrime: hu-
mania hostiis, Ta. : exta ovia, Pr. : sacra, to per-
form acceptably, O. : sacris litatip, V. — Of a tic-
tim, to give favorable omem: Victiiua nulla litat,
0. — To make atonement, propitiate, appease, Mtiefy :
Lentulo: anima lltandum Argolicm, v.
litoralis, e, adj, [2 litus], of the eea-thore: dii,
that guard the shore, GL
litoreiis, adj. [litus], of the sea-shore, thore-,
beach harena,0. : aTe8,y.
Uttera (iitera), ae,/. TLI-], a letter, alphabet'
icfd sign, written sign of a sound: (epistula)
Graects oonscripta litteris, Cs. : sus rostro si bumi
A iJUeram inpresserit : maximis litteris incisum :
alqd litteris mandare, commit to writing, Gs. : sa-
lutaris, tristis ( i. e. A and G on the ballots of
jurors, for absolro, condenino) : provocatis osten-
tata inanibus litteris, as a pretence, L. : ad me lit-
teram numquam roisit, not a Unc-^A handwriting:
aocedebat ad similitudinem tnae litterae : Arguit
tpsorum quoe littera, la. — A writing, document,
record: iunget nos littera, inscriptioti, 0. : littera
poscetar, acknowledgment in writing, 0. — Usu.
plur.: litterae publicae^ records, G., Gs. : ratio
omnia et omnes litterae, accounts : praetoris, edict.
— Flur.y a letter, ipistle: mittuntur ad Gaesarem
ab Gicerone litterae, Gs.: roeas aooeperat litteras :
nullas iis praeterquam ad te dedt litteras : per lit-
teras mandare, ne, etc., Gs. : invitare alqm per lit-
teras : liber litterarum missarum et adiatarura, a
book of correeptmdmes ; cf. sing, : Quam legis a
rapta Briseide Uttera venit, 0. — /Ytir., written
monumeniSy literature, books, literary works : litte-
ras Graecas discere, S. : abest historia litteris no-
stris, is wanting in our literature: Graecae de
pbilosophia Witemef philosophical literature: dam-
nam Hortensi interitu Latinae litterae fecerunt :
parvae et rarae^r eadem tempera litterae fuere,
L. : cupidissimus litterarum, N. — F i g., learning,
the sciences, liberal education, scholarship, letters:
fac periclum in litteris, T. : erant in eo plurimae
litterae : scire litteras, to be educated: homo sine
ingenio, sine litteris : nesoire Utteras : litterarum
cog^itio : in litteris vivere.
litterarliis (liter-), acff, [ littera ], of reading
and writing : ludus, an elementary sehod, Ta.
litterate (Utar-), ode, with comp. [litteratns],
learnedly, inteUigentlv : scriptorum veterum litte-
rate peritus, eriticaUy skilled: dicta, dever say-
ings: Latine loqui litteratius quam, eio., accurate-
ly.— To the letter, literally: rcspondere.
littarator (liter-), oris, m. [ littera ], a gram-
marian, philologist, Gt.
litteratnra (liter-), ae, /. [litterae], a writing,
G. : Graeca, the Oreek alphabet, Ta.
Utteratoa (liter-), a^j, with sup. [littera], let-
tered, learned, liberally educated: Ganius satis lit-
teratus: homines litteratissimi : otiura, learned
leisure: senectus.
littemla (liter-l ae, /. dim. [ littera ], a little
letter: epistula racillantibus iitterulis. — Flur., a
short letter, note: hoc litterularum exaravi. — Lit-
erary leamina, liberal studies .• meae, my bit of
authorship: Litterulis Graecis imbutus, H.
litura, ae, /. [LI-], a smearing on a writing-
tablet, blotting out, erasure, correction: unius no-
minis: tabularum. — A pcusage erased, erasure:
pars nominis demersa in lituri: cnrmen mult&
liturft co«roere, H.-— ^ Wo*, Mur: Littera quod
habet iituras, 0.
1. Utaa, P. of lino.
2. litua» oris, n. [ LI- ], (^ sea-shore, sea^ds,
beach, straftd: molle atque apertum, Gs.: esse in
litore: praetervolare litora, H. : Gircaeae litora
terrae, V. : petere, 0. : Litus arant, V. : iuncosa
litora Boeb^ 0. — Pro?.; litus arare, i. e. labor
in vain, 0. : litus sterili versamus aratro, lu. : in
litus harenas fundere, carry coals to Newcastle, 0.
— A liver-bank: hostias constituit omnis in li-
tore : percussa fluctu litora, V.
Utuua, m., a crooked staff borne by an augur,
augur's crook, crosier, augural wand: baculus sine
nodoaduncus, quern lituum appellarunt, L. : lituus,
insigne auguratOs : Quirinalis, V. : lituo pulcher
trabeaque Quirinus, 0. — A crooked vind-instru-
ment, curved trumpet, comet, clarion: lituos pati,
v.: lituus pugnae signa daturus erat, 0.: lituo
tubae Permixtus sonitus, H. — A signal: meae
profectionis.
livens, entis, acfj. [F. of liveo], blui^ lead-
colored, black and blue, livid : plumbum, Y. : pru-
na, 0.: crura oompedibus: margarita. ^
Digitized by VjOOsTIC
Uv«o
476
loons
liveo, — , — , 6re [LIT-], to be bhek and hive,
be livid: liveot rubigine dentes, 0. — 7b envy: iis,
qui eloquentiam exeroent, Ta.
livldalus, tuff, dim, pividus], inclined to envy,
lu.
lividns, adj. with tup. [ LIV- ]i of a leaden
color, blui^ blue: Tada, V.: racemif H. : lividis-
sima vorago, Gt — Black and bb*e, livid, bruised:
armis Bracchia, E. : Ora livida facta, 0. — Making
livid, deadly : Livida matemo fervent adipata ve-
neno, lu. — F i g., envioug, invidioui, tpite/iU, nuUu
ciaua: maIe?oU et tivtdi: noa lividus odit, H.:
oblivionea, i. e. destructive of praise, H.
liTor> oris, m. [LIV-], a blui^ color^ hlaek and
blue spot, bruise: U?a livorem ducit ab uvs, a
taini^ lu. — Fig., envy, spite, malice^ iU^wiU: sum-
motum patria proscindere, Livor, Deaine, 0. : cq-
pidus, Fr. : obtrectatio et livor, Ta.— P e r ■ o n., 0.
Uza, ae, m. [LIG-l, a sutler, camp-foUoum' :
lizae permixti cum miutibua, & : noa liza seque-
batur, L. : lixae ac negotiatores, Ta.
locatio, dnis,/. [ looo], a letting otit, leasing:
(pot'ticus) conaulum locatione reficiebatur: ope-
nim : locatioues praediorum, farming out, L. — A
contract of letting, hiring, lease, L.
locator, oris, m. [looo], a lessor: fundi.
looatnm, I, n. [loco], the subfect of a lease:
iudicia, quae ex locato fiunt, grow out of leases.
loolto, — , — , we,freq. [loco], to let, hire out:
agelli paulum, T.
looo, avi (locassiDt, for locaverint, G.), otus, are
[ locus ], to place, put, lay, set, dispose, arrange :
cohortes in fronte, S.: cada?cra in arc&, N. : crates
adversas locari iubet, Gs. : cum sol ita locatus f uis>
set, ut, etc : Fundamenta (urbis), Y. : litore Hoe-
nia, V. : vioos, Ta. : stipendium, S. — F \ g., to place,
put, set, lay,fiz, establish, constitute: inter recte
factum atque peccatum media locabat quacdam:
eo loco locati sumus, ut, etc : prudentia est locata
in delectu bonorum et malorum, consists in. — 7b
place in marriage, give away, give in marriage,
marry : filiam suam, T. : nuptum virglnem adule-
soenti, T. — 7b let, lease, hire, farm out: vectigaiia :
aerum f nimento, L. : f undum : Tocem, i. e. rant
JOT pay (on the stage), lu. : disciplina (histrionis)
locabat se non minus HS GGGIOOO.yuifdMf.-- 7b
five out on contract, contract for making, have done
y contract: statuam faciendam: anseribus ciba-
ria publice looantur (so. praebenda) : lunoni tem-
plura (sc. exstmendum), L. : secanda marmora, H.
— 7b put out, pUtee proJUably: beneficia apud
gratos, L. : Bene facta male locata male facta ar-
bitror, Enn. ap. G.
lootili, drum, m. dim. [locus], a receptacle with
compartments, coffer, casket, satchel, pocket : num-
mum in loculos demittere, H. : ebumi, O. : inanis-
simi : neque loculis comitantibus itur, with purtet,
lo. : laevo suspensi loculos lacerto, H.
looaple% etis (abl. -pleU or -plete ; piur. gen.
•pletium and -pletum), adj. with comp, and mp.
[locus +PLE-], rich in lands, substantial, opident:
pecuniosi et locupletes. — Bich^ wealthy, opftlent:
egebat ? immo locuples erat : aquila, le.the lucra-
tive poet of centurion, lu. : locupletem optare po-
dagmm, the ridi man\ lu. : praedA locuples, S. :
frugibus annus, H. : urbs locupletissima. — As
suM, : agros locapletium plebi colendos dedit, tiu
rich : proscriptiones locupletium, S. : locuples
quae Dupsit avaro, lu. — ^F i g., well stored, provided,
richly suppUcd^ rich: domus: oratione: Latina
lingua locupletior quam Graeca. — Responsihlt,
trustworthy, U-usty, safe, sure: reus, that can fulfil
his engagement, L. : locupletissimi auctores : tabd-
larius.
loonpletOi &vl, Atus, &re (^locuples], to make
rich, enrich : homines fortunis : Af ricam cquis,
armis, N. — Fig.: saplentem locupletat natura:
templum picturis, i. e. adorn,
locii% I, m. (plur. loci, single places ; loca, n.,
places connected, a region), a place, spot : coacto in
unum locum exerdtn, Gs. : looorum situm nosse,
L. : Romae per omnIS locos, S. : loci communes,
pubHc places, parks : de loco superiore dioere, i. e.
from the Judicial bench : Gelaior ipse loco (i. e. cel>
siore loco), O. : et ex superiore et ex aequo looo
sermones habiti, i. e. orations and conversations :
ex inferiore loco, L e. before a Judges primus
aedium, a dwelling on the grownd-fiocr, N. — An
appoitUed place, station, post, position : looo move-
re, drive from a pott, T. : loco deicere, H. : loco
oedcre, give way, S. : legio locum non tenuity Gs. :
loca senatoria secemere a populo, L. : loca iuasa
tenere, V. — Place, room : ut locus in foro daretor
amlcls : locum sibi fecit, 0. : non erat bis locus,
right place, H. — A lodging, quarters: locus inde
lautiaque legatis praeberi iussa, L. — A place, spot,
locality, region, country: non hoc ut oppido prae-
posui, sed ut loco : est locus, Hesperiam dicuot,
V. : locos tenere, L. : occupare, S. : veniase in iUa
loca : ea loca incolere, that region, Gs. — F i g^
place, position, degree, rank, order, office : summo
looo natus, Gs. : infimo loco natus : legattonis prin*
ceps locus, head, Gs. : tna dignitas suum locum ob>
tinebit: voluptatem nullo loco numerat: qui locum
tenuit virtute secundum, V. : de locis contendere,
i. e. precedence, Gs. : signiferos looo movit, degraded,
Gs. : duo consularia loca, L. : omnia loca obtnine>
re, ne cui plebeio aditus esset, h.'^Ptace,positiim,
situation, condition, rdation, state: in enm iam res
rediit locum, ut, etc, T. : Peiore res loco non potis
est esse, T. : Quo res summa loco ? In what state!
y. : missis nuntiis, quo loco res essent, h. : prime
loco,^^ in order, In. : ^e ^^sj^fodem looo quo
477
lonciM
HelTeiios habUarum, would treat at, etc., Cs. : pa^
rentis looo esse: reliquos obeidum loco ducere,
Cs.: criminis loco esse, quod vivaiu, aervei for:
in uxoris loco habere, T. : ia liber&m loco esse : se
in hostiam habiturum loco, qui, etc., Cs. : nesoire
quo loci esset, iti what concUtum : erat causa in eo
iam loci, ut, etc., in tuck a eondiiioti. — A iopic^
maiter, wbjeet, pointt heady divkion : tractat locos
ab Aristotele ante tractatos : hie locus, de naturft
iisuque verborum : ex quattuor locis in quos divi-
simus, etc. : locos quosdam transferam, tAo// make
tome extracts: speciosa locis Fabula, quotahUpae-
M^«s,H.: loca iam recitata, H. — In rhet: loci
communes, pauagee of a gefural import (see com-
munis).— Of time : interea loci, meanwhUey T. : po-
etea loci, afterwarda^ S. : ad id locorum, tiU thtn^
Su — In M.^ at the right time, Maaonabfyj appropri-
atdy^ Buitabfy ' posuisti looo Tersfks : et properare
loco et cessare, H. : Dulce est desipere in loco, fl.^-
A fitting plaee^ room, cj^)ortunitg, osiim, oMMton,
pter«, time,- et cognoscendi et ignoscendi dabitur
peocaii locos, T. : probandse virtutis, Cs. : aliquid
loci rationi dedisses : Interpellandi locos hie erat,
H. : nee vero hie locus est, ut, etc., the proper oc-
coJtion : Est locus in volnus, room for injury^ 0. :
mentis Tacat hie tibi locus, opportunity for eer-
vicer, V. : in poetis non Homero soli locus est aut
Archilocho, etc. : vita tuq)is ne mortl quidem ho-
nestae locom relinquit, L e. renders impoegiile : re-
secandae libidinis: si est nunc uUus gaudendi
locus.
loousta, see lucosta.
looiitio (loquu-), 5nis,/. [4 LAC-], a speaking,
speech, discourse : ex locutione, ex reticentia : unius
oratoris. — Way of speaking, pronunciation : eraen-
data et Latina.
locutna^ P. of loquor.
lodiac, Icis,/., a coverlet, counterpane, lo.
logeoin, 1, = XoTcIov, archives, C. dub.
logioa, dram, n., as rii Xoyir^ iogie,
logos (-OS), \ m., ss Xoyoc, a word. — Plw,,
mere words, empty talk, T. — A witty saying, bon-
loUgo^ see lolligo.
lolinni, I, n., darnel^ eoekU^ tares: Infelix, V. :
ador loliiimque, R, 0.
lollxso (loli-), inis,/, a cuttlefish, 0. : nigra,
H.
longaariiB, a^. [loogus+aevum], of great age,
aged, ancient: parens, V. — As sulist, m., the old
man, V. — Flern^ 0.
looge, adv. with comp. and sup, [longus], a long
w^iy ^M, fur, far off, at a distance i ab eo oppido
non loom fanom est: longe abtom: longe late-
qoe oonraoerey/or and wSk: longe gradi, take
long steps, V. : Rbenam non longe a mari transire,
Cs. : longtos prodire, Cs. : fontes longtus a praesi-
diis aberant, Cs. : a cuitu provinciae longtssime
absunt, Cs. — Away, distant: tria milia passuum
longe ab castris, Cs. : mious Y et XX milibus longe
ab Utic&, Ca. — F i g.,/ar away, out of readk, of no
avail: longe iis fratemom noroen popiili R. afu-
turum, Cs.: Longe illi dea mater erit, V.: Quam
tibi nunc longe regnum dotale Creiisae, 0. — Long,
for a long period: longe prospicere futuros ca-
sOs : stupet Dares, longeqiie recusat, V. : Varro
vitam Naevi producit longius : longiiis anno rema-
nere, Cs.: longtssime respiccre: haec dixi longius
quam, etc., at areater length. — Wtddy, greatly,
niMch, very much, by far: errat, T. : nobllissimus,
Cd. : doctissimus, H. : longe plurimum ingenio va-
luisse videtur: quod longe secus est: dissimilis
contentio : longe mild alia mens est, S. : longissi-
me di?ersa ratio est : longe omnis multumque su-
perare : Sod longe cunctis longeqoe potentior ilia,
0. : longe melior, Y. : minor, L
long^qnltifl, fttis,/. [longtnqous], distance,
remoteness : locorom : regionum, Ta. — - Lengthy
long continuance, duration : aetatis, T. : temporis,
Cs.: bellorum, L. : (dolores) longinquitate pro-
ducts
longmqniui (-izioiXft),a<^'.with comp. [longus],
far removed, far off, remote, distant : nationes, Cs. :
hoslis: cura, /or distant things, L. : longinquiores
loci, Cs. — As stibst. n. .* quid ego longinqua com-
merooro ? remote events : longinqua imperii, remote
parts, Tft. — Living far off, foreign, strange : homo :
piscis, O. — Long, of long duration, prolonged, last-
ing, continued, te(Hous : dolor : oppugnatio, Cs. :
consuetude, Cs. : longinqniore tempore bellnm
confecturum, N. — Remote, distant : in longinquum
tempus di£Ferre : tempore longinqua Tictoria, L.
longitudo, inis, /. [longus], length : inmensi-
tas longitodinum : pontis, Cs. : longitudines et bre-
▼itates in sonis. — Length, long duration : noctis :
orationis: consulere in longitudinem, look far
ahead, T.
longlai^ longisslme, comp. and sup. of longe.
longiaacaliii^ adj. dim. [longior, -ins], rather
long: versOs.
longule, adv. [longulus], rather far, T.
longalUfl^ adj. dim [longus], rather long: iter.
longmn, adv. [longus], long, a long while : neo
longum laetabere, Y. : Clamare, H.
longiuliii, I, m. [longus], a long pole, Cs.
longii% atff. with comp. and stgfK [2 LEG-],
long, extended: via : longissima epistula : profioisci
longissimo agmine, Cs.: navls longa, a war-ship,
man-of-war (from its shape), Cs. : versos, ike heroic
hexameter: bonorom Pagina, lu. : Testis, Y. : lon-
gioris f ugae consilium, further, Cs. : mantis, far-
reaching, 0.— ill length, long: musoulua^pedl^ LX
Digitized by '
loquaoitAB
478
iQoeo
longiis, Cs, : ferniro tres lotigum pedes, in length,
L. — 6h-eaty vasi^ tpaciouB: pontus, H. : classemque
ex aethere longo prospexit, V. : caelum, 0. — Lonff,
of long duration^ lasting^ prolongedy tedhut : in tam
longft aetnte: vita longior: uno die longior men-
sis : longa iuteriect& morfi, Cs. : spatiam (so. tem-
poris), L. : meraoriam nostri longam efflcere, & :
lon*^ tempore, after a long interval, V. : anni, a
great age^ V. : dies, length of dayt, lu. : syllaba :
Toces, y . : senectus, la. : mors, Uow, V. : quam
impnobe feoerit, longum est dioere, it would be
iedioiu : ne longum sit, to meak hriefiy: Ne lon-
gum faciam, H. : exempHs noc faoere longius, to
tpin out: nolo esse longus, ledioyM: respondit, ni-
hil sibi longius fuisse, quam at me videret, i. e. that
he woe impaHent: nee mihi longius quicquam est
quam, etc., nothing is more tediom: fatigat edendi
Ex longo rabies, nnee long ago, Y. : spem incohare
longam, looking far ahead, H. : longus spe, bIow to
hope, H. — Distant, remote, long ddayed: in longio-
rem diem oonferre, Cs. : dies, Y.— As «ii6tf. n. .* in
longum dilata res, long postponed, L. : Causando
nostras in longam dacis amores, deUtg, Y.
loqnaclta% Itis,/, [loquax], taUcaHvenms, Uh
quacitg : Maori : mea : ministrorum, Ij.
loqnaolter, (ufv. [loquax], talkativeiy, loquaei-
uslg: litigiosus: Sci"
length, E
ouslg : litigiosus : Scribetur tibi forma, I o. at
loquaz, ftcis, adj, with eomp. and sup, [4 L AC-],
talkative, prating, chattering, logwteious, full of
wyrds: orator: senectus est naturfi loquacior:
homo loquacissimus obmutuit: ranae, croaking,
Y. : nidus, i. e. of chirping young, V. : stagna, r*-
sounding with eroakings,\, : voltus, I e. expressive,
0. : lymphae, hobbling, H.
loquela or loquella, ae, /. [loquor], speech,
wordx, discourse : f unditque has ore loquelas, Y.
— ^ language: Graia,0.
loquor, catus (qu&tus), Jfdqt. [4 LAC-], to tpeak,
talk, say, tell, mention, utter : male, T. : mihi sane
bene loqui videtur : Latine : ali& linguft : pro al-
quo: apud imperitos, before: advorsum hunc, be-
fore hvn, T. : cum prole, O. : horribile est, qoae
loquantur : ne singulas loquar arbis, mention, L. :
pugnantia, to contradict onadf: proelia, H. : qoem
tuum negotium agere loqnebantur. — 2b talk of,
speak about, have ever on the lips : semper Curios :
nil nisi classis : reges atque tetrarchas, Omnia
magna, H. : de magnis maiora, lu. — Plur, with
indef, wubj., they say, it is said, they talk of, the talk
is of: hie mera scelera loquuntur: lupp^ter, ho-
spitibns nam te dare iura loquuntur, Y.— -F i g., to
speak, dedars, show, indieate, express dearly: oculi
mimi, qnem ad raodum animo adfecti slmus, lo-
quuntur: ut eonsuetado loquitar, at is usually
said: cum chart& dextra locata est, has written
I it, 0. — To rus^ mmmiur : pini loquentes, Y.
lorica, ae,/. [lorum], a leather cuirass, eorsdet
of thongs: lata insignisque: graves lorids, L. : tri-
lix, Y. : serpens Loricae modo squamis defensoi,
0. : Libros Hutare lorieis, i. e. exchange studies for
arms, H. — A defence, breastwork, parapet : pinnae
loricaeque ex cratibus attexuntur, Cs. : loricam
struere, Ta.
loricitlis, a4f. [lorica], clothed in mail, har-
nessed: statua, L. : equites, L.
IdxlpeB, pedis, adj. [lorum + pes], dub-footed,
crook-footed, bandyU^eii: iuvenis, lu.
lomm, I, n. [8 YOL-], a thong, strap, strip of
leather: quin tu adducis lorum ? L. : Qui lora rs-
strictis laoertis Sensit, H. : signum de paupers
loro, leather, lu. — Ptur., the rdns, a bridle : Ions
duoere equoa, L. : lora dare, slacken, Y. : lora n-
misit, 0. : lora tenere, lu. — A whip, lash, scourge:
ad neoem operiere Ions, T. : loris uri, H. : eom
servi loris cectderunt — A leathern bulla, lu.
1. lotas and lotos, I,/., ssXwtSq, the Afriettn
lotus, edible nettU-tree, Y., 0.-77^ fnrit of the
lotus, 0.— J Jlute (of lotus-wood), O.
2. lotos, P. of lavo.
Inbens, Inbenter, Inbet, labido, see lib-.
Inbzloo, — , — , are f^lubricus], to make drapery,
lubricate: Lacedaemomum orbem, lu.
lubrloos, a<^'. [GLA-I, dippery: fastigium, L :
tei^ (colubri), Y. : concnylia, s/imy, H. — Jnur, n.
as subst, : per lubrica surgens, dippery ground, Y.
— JSasUy moved, diding, gliding : ^natura) lubricos
oculos fecit : angjuis, Y. : amnis, gliding, O. — ^F i s^
dippery, uncertain, hazardous, dangerous, eriiieat:
via (vitae) : cupiditas dominandi : defensionia ra-
tio: annus, ,/l0a(tfi^, 0.: patrias tentasti lubricos
artis, tricky, Y. : Yoltus nimium lubricus adspid,
seductive, H. — As sfdfsL n.: in lubrico versari, ta
lacanioa, ae,/ [Lucanus], Isteaniem sausage,
smoked sausage: deleetari lueanida tuts.
Zivoanus, adj,, of Lueama (a district of Low-
er Itoly), Cs., C, H., L., In.
lacar, aris, n. [ lucus ], money paid to aeton
(orlg. proceeds of a forest-tax), Ta.
11io«i adv,, by daylight, see lux.
InoeUiim, l, n. dim. [ lucrum ], a small gai^
dighi profit: Apronio ahquid luoelU dare: dulce,
H. : alqd refero datum luoello, Ct
Itkoeo, lOxI, — , 8re [LYai, to be light, be dear,
shine, beam, glow, glitter : globns Innae, Y. : faces,
0. : (Stella) luce luoebat alienS: luoeat igne ro-
gas, 0. : Bara per oocoltos luoebat aemita callcs,
gUmmersd, Y. : tMdft lacebis in illi, L e. sAaff
bum, lu. : luoens ad imam Usque solam Ivmphi,
transparent, 0. — Inwers., it is ^A/, tt day, daient:
nondom luoebat: ■imul atqoe laoeret — Fig., fo
Digitized by VjDOQIC
Laoeres
479
luotiis
ihme forth, be eotupieuow, be apparent^ be dear, be
evident: imperi splendor illis gentibus laoera ad-
ferre coepit : mea studia, quae parum antea luxe-
rant : yirtufl lacet in tenebris.
Luceres, urn, m., one of three trihea of free
eUiaens in the old Roman etate (see Ramnes, Ti-
lies), C, L., 0., Pr.
Incema, ae,/. [LVG-], a lamp, oil-lamp: lu-
cerna me deserit, ffoea out: Vino et Incernis, t. e.
evening entertainmenU, H. : Accessit numerus lu-
oeroi:*, the lights are aeen double, H. : ante luccr-
IMS, before eandle-light, lu. : luoernam accendere.
Ph. : Haec ego non credam Venusina digna la-
oerna ? liteubration, la.
luceooo and lucnaoo, iQxI, — , ere, inch, [lu-
ceo], to beffin to ehine : sol lucescit, V. : eras lu-
cescere nonas Dicimus, dawn, O. — Unpen, : Laci-
scit hoc iam, U grow light here, T. : ubi luxit, ai
dawn, Cs. : cum lucisoeret, at break of day,
luceti impere,, see laceo.
lucn, adv., by daylight, see lux.
Incide, ado, [luddus], dearly, dieUndly: ver-
bum definire.
liUddas* adj, with con^. [LYC-], fntt of light,
dear, bright, ahining, britltant : sidera, E. : gemma,
0. : Lucidior domus, O. : Luddior glacie, O. : se-
des deorum, H. : aetfara SidereS polus, lighted, Y.
^Neut, as ado, : lucidum Fulgentes ocnli, H. —
White: oviSyTb. : lilia,Pr.-— Fig., o20ar,^Mripicw-
oui,lvdd: ordo,H.
looifer, fera, ferum, adj, flux 4*1 FER-], liglU-
bringing: Diana: equi, tM noroee of Lwui^ 0.— \
Aa mtbd. m., the morning-star, the planet Venue, C. :
prae diem veniens, Y. — The eon of Aurora and
Ctphedue, O.-^Day : omnia, O. : tot Ludferi, 0.
Inolfiigiis, adj. riax+2 FYG-], light -ehunr
ning : blattae, Y. : (nomines), shy,
Luoina, ae,/. pux; so. dea], the thai bringe
to light, goddeea of childbirth, T., H., 0. : Lucinam
paU, paina of childbirth, Y. : Lucinae labores, Y.
— JAe goddetM offrigUfvl dreamt ; (Hecate^ Tb.
licifloo^ see lucesoo.
lTiorativQ% atff, [lueror], attended with gain^
gainful: soL
laori faoio, see lucram.
Liicrlnenai% e, adj., of the Zucrine Lake:
res, i. e. oyoters.
lueror, &tus, ftrl, dep. pucrom], to gain, ¥nn,
acquire, gH, make: auri pondo decem: emuncto
Simone talentum, H. : lucrandi perdendire teme-
ritas, Ta. — Pig., to acquire, gain, win: domiti
nomen ab Africft, H. : lucretur indicia Teteris in-
iamtae, L e. IwiiU not mention,
luoromis, adj. [ lucrum ], gainful, proJUable :
Toluptas, O. : panels lucrosum fieri, Ta.
iQCmm, I, n. [2 LY-], gain, profit, advantages
hoc paulum lucri quantum ei damnt adportet, T. :
ttoitts anni : ex publicis vecttgalibus lucra facere:
improbissima lucra liguriens: lucri bonus est
odor ex re qu&libet, lu. : omne id deputare esse
in lucro, count a» gain, T. : alqd lucro apponere,
H. : lucri fieri tritici roodios centum, macU ( as
profit) : alqd facere lucri, to reap the benefit of, N» :
in lucro est quae datur bora mihi, 0. : de lucro
prope iam quadriennium vivimus, i. e. as by mirO'
de: de lucro tibi vivere me scito, L. — The pursuit
of gain, avarice: le demovere lucro, H. : domus ob
lucrum Demersa exitio, i. e. avarice, H. — WealtJi^
riehee: Oontra lucrum nil Talere ingenium, H. :
Onme lacrum tenebris alta premebat humus, 0.
iQOtimAil, mis, n. [luctor], a wrestling, toUy
exertion: remo ut luctamen abesset, Y.
IfkOtami, antis, adj, [P. of luctorl, struggling^
rductant : luctantia oscnla carpere, 0.
Ivotatlo, 5nis,/. [luctor], a wrestUng: sine
adversario nulla est. — A struggle, corUest, fight :
taetra, L. : cam Aeademicis iuoertu.
Inotatorf oris, m. [luctor], a wrestler : in f ulvft
harenll, O.
liictifioufl, acff, r]uctu8+2 FAC-], causing sor-
row, doleful, baleful: olades, C. poet. : Alecto, Y.
lnotbK>nvLa,adj.\\wiiQB-\-&0^'],sa€l-soundingj .
doleful: mugttus, 0.
luoto^ — , — , ftre [lucta, a wrestling], to wrestle,
struggle : dum luctat, T.
luotor. fttus, ftrl, dep, ^ lucta, a wrestling ], to
wrestle: luctabitur Olympiia Milon: fulv& luctan«
tur harena, Y. : Achivis docttus unctis, H. — To
wreoUe, struggle, strive, contend : in pestilcnti solo,
h. : Luctandum in turba, H. : Inter se adversis
oomibus, Y. : de nomine temporis hums, 0. : te-
lum Eripere, Y. : liberiore f mi caelo, 0. : in lento
luctantur marmore tonsae, Y. : Tristia robustis
luctantur f unera plaustris, H. : luctantes yenti, Y.
— ^Fig., to struggle^ strive, contend: tecum: cum
ardore regionis, Cu. : luctata diu ait, after a {meti'
Ud) struggle, 0.
liiotaose^ adv, with comp, [luctuosns], lament-
ahly, mournfully: luctuosius nobis quam vobis
perierunt, L.
luctnostiB, adj. with comp. and sup. fluctns],
full of sorrow, causing sorrow, sorrowful^ lament-
able, mournful: victoria, S. : nox mets omnibus:
luctuosum est tradi alteri, luctuosius inimioo:
luctuosissimum exitium patriae : arma, H. — Peel-
ing sorrow, sorrowful, sad : Hesperia, H.
IjactUB, tls, m. [LYG-], sorrow, mourning, grief,
affliction, distress, lamentation : filio luctum paras,
T. : cum maerore et luctu vitam exigunt, S. : suum
luctum patris lacrimis augerei taq^ujKlU^us
InoOrbratio
480
ludui
ezoepit (multitudinem), ut, etc, Cs. : lucttu saus
TeBtis mutatione declarandus : maliebris, H. : luc-
tuiD inportare eibi, Ph. : dare animum in luctas,
0. : multis in luctibus senesoere, lu. — Sigtu of
torrowy mourning^ mouminff apparel^ weeds: erat
iu luctu senatus : diebus tri^nta luotus est fint-
tiu, L. — A source of grie/f qffUetion: levior, 0. :
lucttls 8U08 tradit, 0. — Person., Oris/^ Y.
luoubratid, onis, /. [lueubro], a lewkinff by
lamp-liffht^ nigfU-work, nodwrnal thtdy: Inoubra-
tiones detraxi: vii digna lacnbratione anicula-
nini, evening gomp. — Sineihing compoeed by nig/U,
a It^eubratum : mea.
luoubrd, &vT, atas, ftre [LYC-l to teork by
lamp-lightj tpork at nighi: (Lucretia) inter locii-
brantes ancillas, L. : opuBculum lucubratum, com-
poeed by night.
Ifkonlente, ad», [luculentus], tpUndidly^ well :
acripsenint : alqm calefaoere, I ^fiog well,
luonlenter, adv. [luculentusl very well: sane
iuculenter, very wdl idd; Graeoe scire.
luonlentiifly adj. with etmp. and eup, [lax],
fydl of lights brignty tiplendid : caminua, burning
brightly. — Fig., dittinguishady excellent^ tuperior:
forma, T. : verba Inculentiora : legio luculentissi-
ma : oratio, pertpieuouSj 8. : plaga, eevere, — Be-
tpeetabUy cannderabU, rich : patrimoniiim. — Clear^
mtinfadorily proved: res indiciis. — 7Vii«fi0orMy,
weighty: auctores: scriptor.
IncTimo, Onis, m. [Etrusc. lauchme, one pos-
sessed], an Etr^ucan priest; henoe, as a proper
name, the ton of Demarattu of Oorinthy aflerwarde
king Tarquiniue PH*ew^ L.
1. luoufli I, m. [LVC-], a $aered grove, eoHMV'
crated woody park ntrrownding a temple: Albani
luci : frequent! silva saeptas, L. : Tirtatem verba
putas et Lucum ligna, H. : laetissimas umbrae,
V. — A woody grovcy y.y O.
2. (luoa% lis), m., light (old for lux): cum
primo lucu, <it daybreaky T. (al luci).
Inousta (loo-), ae,/ [4 LAG-], a gratshoppery
locwt: lucustarum nubes, L. : vis locustarum, Ta.
llldia, ae,/. [iudius], a gladiatorU lot/e, Iu.
Wdibiliun, I, n. riudusj), a mocheryy derition^
wantonness: ne per ludibrium interiret regnum,
by wantonsiessy L. : fortunae : casGs, Lu : ad ludi-
brium stolidae superbiae, L. : fratris, L. : sive lu-
dibrium oculorum sive vera species, Gu. — An ob-
ject of mockery y laughing - stocky butty jest, sport:
ludibrio haberi, T. : ne ludibrio simus inimicis :
(Brutus) ludibrium verius quam comes, L. : nisi
ventis Debes ludibrium, H. : nee dubie ludibrio
esse miserias suas, Cu. — A dvihonoring : ladibria
meonim, Cu.
lttdibiindn% adj. [ludo], jD^j/tf/,<portfv0,/ro/<
ie9omSy jubilant : militee ita ludibundi, ut, etc., L
— Playing y easilvy without effort, without danger:
ad Hydruntem ludibundi pervenimus : omnia lu-
dibundus confides.
(Ifldioer)^ era, cmm, adi. [ludus], belonging to
playy serving for sporty done in sport, sportive:
exercitatio : Praemia, awarded in the gameSy Y, :
res, the dranuiy H.
ladionuDt t, n. [ludicer], a sporty toy, means
of sporty game : iuvenes, quibus id ludicnim est,
Ta. : et versfLs et cetera ludicra pono, tri/et, H.
— A shoWy public gamCy scenic shoWy stage -play:
Olympioruro solemne, L., H.
ludifloatio, Onis,/. [ludifico], a makinggamcy
rallyingy jeeringy densiony mocking: cum ladifica-
tione senatfla auctoritas iropediretur : veri, L.
laaifioo, avi, atus, ftre [ludus +2 FAC-], to
make game of, deludCy eosen, deceive: si diutios
ludificare videatur: ludificati incerto proelio,&
ladifioor, atus, ftrt, dq>, [ludus +2 FAC-], to
mocky make game of, make sport o/, turn into rid-
iculCy ddudSy deceive: aperte: me, T. : inter se, L
— To thwarty frustrate, baffle: morS oonaulem,
S. : ea, quae hostes agerent, L.
ludx magUter, see ludus.
liidio, onis, m, [ ludus ], a stage-playery panto-
mimist : ludiones ex Etrurift acciti, L
Itkdias, I, nu [ludnsjl, a stage-playery paniomim'
ist: si Iudius constitit (interrupting the play):
Ludius ter pede pulsat humum, O. — A gtadsator,
Iu.
/ ludo, si, sua, ere [LVD-], to playy play at a
gams : tesseria, T. : aleft ludere : pil& et duodectm
scriptis: trocho, H. : posita luditur arcft, with his
cash-box staked, Iu. : alea : par impar, H. : proelia
latronum, O. : scriptae, quibus alea luditur, artes,
0. — To playy appear in a public game: ludis w-
censibus elephantos lusisse, L. — To piay, sport,
frisky frolic: honesta exempla ludendi: in no-
merum, danecy Y. : in exiguo cymba lacu, 0.~
F i g., to sporty playy practise as a pastime, do for
amusement : ilia ipsa ludens coniecl in communis
locos : Syracosio ludere verso, Y. — Ih play, make
musie, compose: quae vellem calamo agreati, Y.:
Talia luduntur mense Decembri, 0. : oarmiDa, Y.
— To ^9ort, dally, wanton t Lusisti satis, H. — To
play, mock, mimic, take off: opus, imitate serious
business in sporty H. — To make gams of, ridicule,
rally, banter : eum lusi iocose satis : omnium io-
riaione ludi: an prudens ludis me? H.: caput
aselli, Ad quod ludebant, Iu.— 7b deiude, decriee:
me, T. : non ludo, am in eamesty H. : natum U\saa
imaginibus, Y. : hoc civili bello, quam multa (ha- j
ruspicum responsa) lusemnt, i. e. govs dsceptise I
responses, — To baffUy elude: (canes) seqnentls, 0. i
lndaa» I, m. [LYD-], a play, garni, diversion, \
Digitized by V^OOQIC I
481
lapatns
ptuHmes novum Bibi ezoogitant laiium: carope-
stris: Nee lusisse pudeVsed non incidere ludum,
H. : pueri Intent! ludo, Y. — Plur.^ pMie gamoy
pltufg, meetac/eB, tihowa, exhibitiona: delectant ho-
mines ladi: festi dies ludorum: ludos aspicere,
O. : liidi Olympiae : ludi Oonsualia, L. : ludi Ce-
rialia, L. — Rarely ting, : haec ultra quid erit, nisi
Indus, lu. — A piaeefw acerciae^ place for praetice,
school: In eodem ludo doctae, T. : litterarum ludi,
L. : discendi : Isocrates, cuius e ludo principes
exienint: gladiatores in ludo habebat, in train-
ing^ Cs. : militaris, L. : quem puerum in ludo
oogDorat, N. : sic veniunt ad miscellanea ludi, lu.
— FUty^^sort, ehikPa play: oratio ludus est homini
noa hebeti : quibus (Graecis) ius iurandum iocus
est, testimonium Indus. — Sporty jeat^ joke^ fun :
ad honores per ludum perrenire : amoto quaera-
mus seria ludo, H. : Nil per ludum simulabitur,
lu. : narrare, quos ludos praebueris, how you made
youradf rieUculoitSy T. : mihi ludos reddere, j^ay
tridct on, T. : f rui ludo aetatis, L. — A piay^ enter-
iaining exhibition^ playftd writing^ aatire: veteres
in^nnt proscaenia ludi, Y. : ut est in Nae?i Ludo.
iQM^ is, /: [1 LV-1 a plague^ pestilence, infec-
tion: dira,0.: lues et letifer annus, Y.—-ul ipread-
ing evil, calami^ : asperrima in Sardianos (of an
earthquake), Ta. : belli immensa, Ta. — As a term
of abuse, a plague, pett : haec lues impura.
Ineeo, luxT (lilxtt for lUxistl, Gu), lactus, ere
[LYG-], to nuntm, lament, bewail, dejiore: melius,
O.: mortem Trebotii: interitum rei p.: annum,
ut parentem, eum, L. : lugebere nobis, Lugebisque
alios, O. : luget non sic lugendae fata sororis, i. e.
tio/ a» deadf O. : Matronis lugendus, In. : ad rogum
fiiii lugetur, Ct : urbem e suis faucibus ereptam
esse. — To be in mourning, wear mourning appar-
d: luget senatus : te arbos Tonsa comam luxit,
0. : nee lugentibus id facere fas est, L.
lagabre, adv. [ lugubris ], mournfully, porten-
toudy: oometae nibent, Y.
lognbrifl^ e, at^. [LYG-I, of mourning, mourn-
ing- : lamentatio, over the dead: vestis, mourning
apparel^ T. : cantus, a dirge, H. : domus, a houae
of mourning, L. : genitor, sorrowing, 0. — Plur. n.
as anibst, : lugubria indue, put on mourning, 0. :
roea lugubria ponam, my weeds, 0. — That cauaea
mourning, diaaatrotta: bellum, H. : scelus, 0. —
Mournful, doleful, plaintive : verburo, expreaaiveof
desolation: Terba,0. — Mean, pitiable: sagum, H.
liimlyii% 1, m., a loin: tener, lu, — ^Usu. plur. :
Lumborum tenus : nautae lumbos Fuste dolat, H.
Imneii, inis, n. [LYG-1, light: Quasi lumen de
8UO lumine accendat: sous: LeucothoiSa ad lumi-
na eenif by lamplight, O. — Plur.^ of a building,
the outlook, proepect: cum aedls venderet, in num-
cipio lamina Ha recepit : se luminibus eias esse
81
obstructurum, obstruct ihc light by building,-^A
Itght, source of light, lamp, torch: lumiue adposi-
to : instgne noctumum trium lurainum, L. : sub
lumina prima, at early candle-light, B.— Daylight,
day: Si te secundo lumine hie offendero, Moriere,
Enn. ap. C. : lumine quarto, V.— 7%« light of life,
life: quem cassum lumine lugent, Y. : quod in
tot lumina lumen habebas, which aerved so many
eyes (of Argus), 0.— 77w Ughi of the eye, eye, hoi,
glance: luminibus amissis : torvum, Y. : placidura,
H. : timiduro, 0. : Luminibus tacitis,Y. : Ad cae-
lum tendens lumina, Y. : mentis quasi lumina. —
Fig., a light, distinguished person, ornament,
glory, luminary, beauty: maiorum gloria posteris
quasi lumen est, S. : praestantissimi yirl, lumina
rei p. : lumen exercitHs, Cimber : Lumina tot ceci-
disse ducum, Y. : dicendi lumina: Gntotiis lumini-
bus obstraxit haeo oratio, obscured the reputation,
—lAght, deamess, per^Acuity: ordo memoriae
lumen adfert: nisi litteraram lumen aooederet,
celebrity.
laminosii% adj. [lumen], fuU of light, lumin-
ous, conspicuous : partes orationis.
liina, ae,/. [LYC-], the moon : nova, Cs. : ple-
na, Gs. : cum luna laboret, is eclipsed: lunae de-
fectus, L. : Siderum regina bicornis, 11. : aurea,
0. : minor, waning, H. : oblati per lunam, by moon-
%V» ^- • Jaborans, an edipse of the moon, iu. : sol
lunaeque sequentes, phases of the moon, Y. — A
night: roscida, V.—An ivory badge, shaped like a
half -moon, worn by patrician senators on the shoes,
Iu.~Person.,/Atf Moon -goddess, identified with
Diana, O., L., Ta.
lanaiiSt e, adj. [luna], of the moon, lunar:
cursus: curras,0. : oomtta,0.
lunatfu, adj. [ F. of luno ], halfmoon^shaped,
crmcent-shegxd, lunated, falcated: peltae, Y.
Zioneiuiia, e, aef;,, of Luna (a city of Etruria):
legati, L.
Ituio, &▼!, Atus, &re [luna], to bend Wee a half-
moon, crook: arcura, 0.: acies geminos in arcQs,
Pr.
iQO^ lul, — , ere i
aes alienum, Gu.-
undergo : poenas parrlcidi : Supplictum,'Y. : Exsi-
lium dirft poenam pro caede luebat, was undergo-
ing baniaihinent as a punishment, 0. — To atone fw,
expio,te : morte, Y. : noxam pecunia, L. : sanguine
periuria, Y. : Delicta maiorum, H. : pericula pu-
blica, i. e. avert by expiation, L.
lupa. ae, /. [ lupus }, a shs- wolf: sitiens, L. :
Rava, H. : nutrix, V. — A prostitute, G., L., Iu.
lupanar, aris, n. [lupa], a house of ill-repute,
lnpata% adj, [ lupus ], furnished with wolfs
teeth: Gallia nee lupatis Tempera^ ooLj^epia,
ere [1 LY-], (o hose, free, pay off:
u.— Fig., of punishment, to sitffer^
^nparoal
488
curht itudded with jagged poititM^ H.— P/vr. n. as
fiiAt^.f a ewrb armsd with §Aarp teeth : daris parere
lapati8,V.,0.
Lnperoal, ftlis, n. [Lnpercus], a grotto on, the
Bthulne HUi, eaertd to the Lyetan Pan, V., C, O.
— Thsfeetival ofVteLgeean ran^ L.— U8a.jD/«r. ;
ad Lupercalia.
Ltip#roiis, Ii" »»• [ lupn* + ARC-J, protector
againat wolvee^ a title of the Ljcean Pan ; hence,
a pHett of the Lyeean Pan, C, V., lu.
lupinufl^ a^. [lupus], of a volf, wo{f*»: ubera:
luba, Pr. — As eubet. tn, and n., a lupine, wolf-bean^
v., lu. : quid dtatent aera lupinis (lupines were
used for money on the stage), H.
lapa% I, m., a wolf: Torva leaena Ittpum se-
quitur, lupus Ipse oapellam, Y. : f ulvus, 0. : Mar-
tians, »aered to Mora, H. : Ambigui, i. e. mm tn the
form ofwolvea, O.-^It was said that a man seen
by a wolf before he saw the wolf lost his speech :
vox quoqiie If oerim lam f ugit ipsa ; lupi If oerim
Tidere priores, y,-^P r o r. : lupos in fabulft^teZ/b
of the devil, and h^ appears, f,, G. : auribus teneo
lapum, i. c. am in great difficultg, T. : Hac urget
lupu^, hac canis, bAeeen twofiree, E, : ovem lupo
oommlsti, intrti^ a eheep to a wolf, T. : tantum
curamus frigora, quantum numerum (oviuro) lu-
pus, i. e. eare not at all, V. — A voracious Jieh, wolf-
fieh, pike, H., V.— ^ hit armed with points like
toolves* teeth (see lupatus) : (equus) aoclpit ore lu-
pos, 0. — A hook, grappling iron: lupi ferrei, L.
IvridttA, adj., pale yellow, sallow, wan, ghastly,
lurid: Orcus, H. : lumina,0.-^7*Mniti^/Mi?€^iiialr.
ing ghastly: horror, 0.: aconita, 0.
luflcioia, ae,/., a nightingale, H.
lBlf?lpf"*i If m., a nightingale. Ph.
InflOfW, aefj. [liVG-], with dosed eye, with one
eye dosed: statua, i. e. aiming^ In. ^^ One-eyed:
familiaris meus : dux, lu.
Ivfllo, Anis,/ [LVD-], a playing, play : ludus
disoendi, non luslonis: luslo (piUe), Sail-playing:
Jusiones deomm.
luor, 5ris, m. [LVD-], one who fdays, a player :
non cessat perdere lusor, 0.-~F i g., a humorous
writer : amorum, 0.
luBtrali% e, adj, [2 lustrum], of purification,
luKtral : sacrificium, a propitiatory ojfering, L. :
aqua, lustral water, 0. : exta, V. — Quinquennial,
happening every Jive years: certamen, Ta.
luBtratio, dnis, /. [ lustro ][, a purijication by
sacrifice^ lustration : lustrationis sacro peracto, L.
— A going about, wandering: lustrationes (fera-
rum): municipionun.
lustro, avl, &tus, ire [2 lustrum], to light i^,
iUuminate, make bright : lampade terras (Aurora),
V.^-Tb review, survey^ observe, examine: lumine
corpus, V. : tua vestigia, search for thee, Y. : omnia
eundo, O.: exerdtum apud loonium. — 7b go
around, eneirde : regem clioreis, Y. — To go round,
wander over^ traverse : (terrae) utiA rtctoriis lustra-
tae sunt : latitudinem orbis : navibus aequor, Y. :
pede barbaro Lustrata Rhodope, H. : fug* bare-
nam, lu. — Fig., in religion, to make brigM, purify
by a propitiatory offering: in lustrandk coloni4:
exercitum suovetaurilibus, L. : senem llamm&i O. :
Lustraraur, purify ourselves, Y. : se centum ovis,
lu. — 7b revtew, consider: omnia ratione animoque.
1. iQBtnun, I, n. [8 LY-], a slough, bog, haunt,
den of beasts : f erarum Lofftra, Y. — A wood, for-
est, wilderness : horrentia lu:ftra,Y.: per deria
lustra, O. — A house of ill-repute : tenebrae lustro-
rum. — ^Fig., debauehery: vino lustrisque confeo-
tua: mala lustra Obiciet mihi, H. : omnibus lo-
stris confectoa, L.
2. Ifkstrum, I, n. [8 LY-], a purifiaOory meri-
Jice, expiatory offering, lustration (for the whole
people by the censors at the end of their term of
five years ) : lustrum condidit, made the lustral
saerijiee: sub lustrum oenseri, at the dove of the
censpts. — A period of Jhe years, lustrum : octavmn,
H. : hoc ipso lustro: superioris lustri rdiqua. —
A period of four years (of the Julian calendar), 0.
X Ifksti^ P. of ludo.
2. Ixamm, Os, m. [ludo], a playing, play, game:
per lusum, for sport, L. : fugio lusum trigooem
(i. e. trigonalem), H. : virgineis exercent losibos
undas Naides, O.-^Dalliance, O^ Pr.
Iftteolnflr ocff' <^^ [i luteus], yellowish: cal-
tha, Y.
1. Iflteus, adj, [1 lutum], colored with ydlcw-
weed, golden -ydhw, saffron -ydlow, orange-yellow:
pallor, H. : sulphura, 0. : palla, Tb. — Ros&<olored,
rosy, rose-red : Aurora, Y., O. : soccus, Cu
2. lutens, aty. [ 2 lutum ], of mud, of day:
Rheni caput, H. : opus, of a swallow^s not, 0.—
Besmeared, bedaubed: Yolcanus, IvL'—Tig^ dirty,
vile, worthless: homo: negotium,a/x)ora^F«fr.
lutulentns, adj, [2 lutum], mudtfy : sua, cov-
ered with mud, H. : diluvio tellus lutulenta raceoti,
0.— F i g.^Jlllhy, dirty, vile : persona : vitia: turba,
Iu.~-Of style, turbid, impure: (LucUhis) cum flue-
ret lutulentus, H.
1. IfLtam, I, n., a plant wdding a yellow dye,
yeUow-weed, dyer's weed, wdd: croceum, Y. : lolo
corpora tiujgere, I e. with yellow, Tb.
2. lutam, I, n. [3 LY-], mud, mire .- volutari
in luto : crates luto integuntur, Gs. : imbra lutoque
Adspersus, U. : Pingula crura luto, lu. : te per^
vam in luto, T.— Pro v. : in eodem luto haesitu,
you arvinihs same d^ficulty, T.— In reproacb: o
lutam, o sordes, offseouringof the emrtk^^Lsem,
qnibin mdiore Into finxit praecordia Titan, i. e.
of better maieritUy la.
Itkj; iQcifl,/ [LVa], liffht, Mffhtnm: aolis ac
Ijcbnorum : Stella facem ducens multft cum lace,
y. : auctor Lucis (i. e. Soli 0. : siderea, heavmlu^
0. : donee lux occidat, tilt iunaet^ la. — Ths light
ofda}fy daylight^ day : usque ad lucem vi^Iare, T. :
lux ubi adventabat, S. : ante lucem : pnmfi luce,
at datnij Ca. : luce sab ipsft, at ths poisU of day^
y. : Dormiet in luoem, tiJH day is odtfoneMy H. :
luce revenS, la. : luce occidi, in open day : luci
adgredL — Flur^ the keaieenly bodies: lUae, quae
fulgent luces. — A day: centesima lux est haec
ab ioteritu P. Glodi : longiore luce opus est, L. :
auxla nocte, Anxia luce gemit, 0. : Natali die milii
dalcior haee lux, lu. : vocat lux ultima victos, I e.
deathj y. : aestiva, summer^ V, : brumalis, winter ^
0. — Life: me reducem in lucem facere,T. : cor-
pora lace earentum, u e. of the deady Y, : simul
atqoe edtti in lucem sumus : aetema, 0. — An eye^
the eyesight: damnum lucis ademptae, 0. — A
light: O.lux Dardaniae, i. e. Hector ^ Y, : Luce ni-
hil gestum, nihil est Diomede remoto, 0. — Fig.,
the sight of men, public view, the public, the world:
in luce atque iu octilis civium magnus: forensi
luce carere : res occuitissimas in lucem proferre.
— Light, encouragement, help, succor : lux quaedam
▼idebatur oblata, regno aublato: lucem adferre
rei pi : Laoem redde patriae, U. — A light, orna-
ment: urbs, lux orbis terrarum. — LiglU, iUustrO"
turn, elucidation: bistoria lux veritatis. — 7%at
which enlightens, source of Rumination: ratio
quasi qoaedam lux Titae.
luraxla, ae, and lnxiirlM» — , ace. em,/, [lu-
xus], rankness, luxuriance: segetum, y. : falx Qu8
luxuriem premit, 0. — ^F i g., notous living, extrava-
gance, profusion, luxury, excess : animus, qui nunc
loxuriA diffluit, T.: nimiam luxuriam deaignare,
Cs. : homo tantae luxuriae : in urbe luxuries crea-
tur, ex luxuria exsistat avaritia : Luxuriae sordes,
lu. : luxuriem addidit arti Tibicen, deUeacy, H. —
Of style : in summa ubertate inest luxuries.
mzwio, ftn, Sttts, &re [luxuria], to be rank, be
luxuriant, abound to excess: Luxuriat sanguine
hamiu, O. : Ut seges in pingui luxoriabit homo,
0. — To wanton^ sport, skw, bound, fiisk: (equua)
LaxariaaSy y. : aerpeiis Laxuriare solet, 0. — To
abonnd ins luxuriat tons pectus, y. : Deliciis no-
vis, O. — 2b sweU, enlarge, grow rapidly : Membra
luxuriant, 0.— Fig., of style, to be luxuriant, run
riot: Luxuriantia compescet, H. — To be wanton,
indulge to excess, revel, run riot, be dissolute: ne
laxuriarent otio animl, L. : Ubertate, Ca.
luxiBlorti4M|in,dl9^teMMitoa|f«(»f/ meo
488 lydOM
luzmiose, adv, with eomp. [luxuriosusl, luxu"
riously, voluptuously: vivere: exercitum habere,
8. : luxuriosius epulari, N.
lnxiirlo«ii% adj, with comp, [ luxuria ], rank,
luxuriant, exuberant : frumenta: seges, O. — ^Pig.,
immoderate, excessive : luxurioso otio esse, S. : lae-
titia, L. — Excessive, profuse, luxurious, voluptuous:
reprehendereluxoriosos: nihil luxuriosius : cena,
lu. : non laxuriosus homo, sed abundans.
lilxiui, Us ( d(a, laxtl, S. ) [LI&], excess, indul-
gence, luxury, debauehery: adulescens luxu perdi-
tos, T. : in vino ac luxu : omnia luxu antecapere,
S. : per luxura aetatem agere, i. e. luxuriously, S. :
turpi luxu, lu. — SplenMr, pomp, magnijioence,
state: domus regali luxu Insiruitur, y.: erudite
luxu, Ta.
Jtjm&UB, i, m., ss Avaioc, Lyaeus, ddivererfrom
care, a surname of Bacchus : pater, y., H., 0. —
Wine, H. — ^As adj., of Lyaeus : latex, i. e. wine, Y.
Lyoenm, I, n., see Lycium.
lychnuchua, l, m., =: Xuxvov^oCi ^ lamp-stand,
candlestick, chandelier : ligneolus.
lychnus, I, m., = Xux^oc* a light, lamp : lux
lychnorum : dependent lychnl laquearibus, y.
Lyoium or Ziyoenm, I, n., =s Avmov, a gym^
nasium near Athens, C, L., 0.
LyoilUS adj., of Lyda, Lycian, Y., H., O.
lympha, ae, /. f LAP- ], water, dear water,
tprina water: fluviaiis, y.: fugax, H.: liquidae,
0. : Lymphae, i. e. Nymphae, H.
lymphaticiiB, aJ^j. \\ymi^\ii\, distracted, fran-
tic: pa vor, /Nxnic, Li
lymphatas [lympha], distracted, frantic, be-
side onesdf: exercitum pavor invasit: lymphati
et attoniti, L. : f urit lymphata per urbem, y. : peo-
tora, 0. : mens, H.
Lynoens, adj,, = Avynioc, of Lynceus ( one
of the Argonauts): ensis,0. — Sharp-sighted f quia
est tam lynceus, qui, etc.
lynourlon or -iam, I, n,, = Xvycov/oioy, (viue*
stone, transparent stone, said to be the crystaiUsed
uritie of the lynx, 0.
lynx, lyncis^ m. and /., s X^{, a lynx: lyneea
Bacehi variae (Baoohus was drawn by a team of
lynxes), y. : Colla lyncum, O. : timidos lyoeas, H.
lyia, ae,/., s^Xvpa^ a lute, lyre, a stringed in*
strument invented by Mercury and presented to
Apollo : earvae lyrae parens, H. : pulsa manu, 0.
— Lyric poetry, song: imbeilis, H.: opas est le»
viore lyii, 0. —- Ths constellation^ the Lyret ezo-
riente LyrS, 0.
IjwioaMtaefj., ^\vom6c,of ths lvte,of the lyre,
lyrte: soni, 0.: vates, u. : senex, I e. Anacreon, 0.
Digitized by V^OOQIC
oMOsUim
484
maoirionui
M.
maoellmn, l, f». [1 MAC-], a butcher's 9tall,
9hamblm^mMt^marketfpr<m9iot^markel: porticus
Apud macellum, T. : anDotia in mocello carior
barathrum macelli, H. : omne maoeUum, all ih»
hueksUraj H. : Fercula nullis ornata maoellis, hu
maoer, era, cnim, ac{/. [2 MAC-], Uan, mtagrt^
thin, emaciated: taurus, V. : turdos, H. : mustela,
H. : me macrum reducit, makes me pine away^ H.
— Thin, poor, barren : solum : imago, lu.
mioexia, ae,/. [2 MAC-], a wtU of toft day,
enoloeure, wall: in horto, T. : nulla maoeria, nulk
casa : sex in altitudinem pedum, Cs. : paulum ex-
stans a f undamento, L.
maoero, ftvl, Atus, &re [2 MAC-], to make aoft,
make tender^ soften, soak, eteep, macerate: salsa^
menta,T. — To weaken, watte, enervate: no6 fame,
h. : macerari ignibus, H. : sill maoeratus, Cn.—
7b /ret, vex, torment, distrete, torture, pain : quor
me macero ? T. : yos desiderio, L. : Meiceror inter-
dum, quod, etc., am vexed, 0.
maohaerophoms, i, m., ss /lax^ipopdfioc, a
eword-bearer, aatdlite: centum.
maohliia, ae, /., = iinx^^ ^ machine^ engine :
columnae machina apposiia : Torquet lapidem ma-
china, n. : Trahunt maohinae carinas, H.— ^ mil-
itary machine, warlike engine: oppidum machiuis
omnium generura expugnare, S. : in nostras fabri-
cata muro8,y. — Fig., a device, contrivance, trick,
artifice, stratagem: legem tamquam machinam
comparari : omnibus machinis oppugnari.
macbinamentum, i, n. [machinor], a ma-
chine, engine: quatiendis muns, L.: nutans, Ta.
maohinatlo, Gnis, /. [machinor], a contrivance,
mechanism, mechanical artifice : machinatione qua-
dam mover! aliquid. — A machine, engine: tantae
altitudinis maohinationes, Cs. : navalis, C^. : tale
machinationis genus, L. — F i g., a trick, device^ con-
trivance: (index) tamquam machinatione aliquft
oontorquendus.
maohinator, oris, m. [machinor], a contriver,
designer, engineer, architect: tormentorum, L. —
F i g., a contriver, inventor : reram : scelerum.
machinor, atus, arT, dSsp. [machina], to contrive
skUftdlui devise, design,/rame, invent : quant& ope-
r& machinata natura sit: haec ad voluptatem.—
To oontrive artfully, scheme, plot : senatoribus per-
nitiem, S. : mihi insidias : Tumo necem, L. : pe-
stem in nos : indicium a P. Autronio machinatam,
devised, S.
nwoiea, — , oU. mad$,/. [2 MAC],
he
thinness,
torridus :
atrophy : "homo grandi made
let in corpore toto, 0. : oonrupti equi
macie, Cs. : macies Occnpet malas, H. : macte te-
nuant armenta, i. e. privation of food, V. : macies
aegri veteris, lu. — Of the soil : (seges) neque de-
ficiat macie, 0. — Of language, />ova^, Ta.
maoreaoo, — , — , 5re, tnc^macer], to grom
lean, pine away: rebus opimis, Eu
macrooolum and maoroooUcim, i, «., =
/UMKpoKwXov, large-eited papeTf royal paper.
maote, maoti, see mactus.
macto, &vl, atus, are [ mactus ], to magnify^
extol, honor, glorify, devaU: puerorum extis deoft
manis : lacte Launas, make ^tlendid, C. pottt : eoa
hohoribus, load with honors, — To offer, sacrifice^
immolate, devote : bidentisCereri,V. : LeutuloTic-
timam : Mactata veniet lenior hostia, H. : hostium
legiones mactandas Telluri dabo, L. — To kiB,
slavghter,put to death : summo suppUcio mactari:
alqm, V., 0. — To overthrow, ruin, destroy : nisi
cessissem, mactatus essem, should have been sacri-
ficed: iua civitatis illo supplicio mactatuoL— 7o
aJUct, trouble, punish : tali mactatus atque hie est
infortunio, T. : hostis patriae suppUdis,jwrtitfL
maotna, atfj, [ 1 MAC- ].— Of the gods, wor
shipped, honored; hence, in the phrase, macte
virtute, be inereased in your merit / go on in yomr
excellence /good luek/ wdl done! C: Macte Ttr-
tute esto, H. : Macte nora virtute, puer, Y. : macte
virtute diligentifique esto, L. : macte virtute mili-
tes Romani este, L. : vos macti virtute e8tote,0ii.
— Alone: mhcte,weil done/ good/
macula, ae,/., a spot, mark, etain: (b(») ma-
culis insignis et albo, i. e. white spots, V. : in nia-
culis (terra) ubi habitatur, L e. small places: parctt
cognatis maculis similis fera, lu. : Conbibii 06
maculas, contracts, 0. — A mesh, hole (in network):
reticulum minutis maculis : retia maculia distincta,
0. — A spot, stain, blot, btemieh, mele : est corporis
macula naevus : maculas de vestibus aufers, 0.^
F i g., a blot, stain, stigma, blemish, fault, dtfedi,
disgrace: banc maculam Effugere, T.: detenda
est vobis ilia macula : vitae splendorem macalis
aspergis?: flagitiorum: iudioiorum: Clandiae gen-
ti inusta, L. : in oarmlne Offeodar maculis, H.
maoulo, avi, fttus, are [macula], to epot, slain,
defile, pollute: terram tabo, V.: sanguine mpem,
0. : solum sanguine, Ct — ^F i g., to defile, iUskoitor:
rem p. : parricidio partus suos, L. : nemora sto-
pro : tuum crimine nomen, V.
maonldana, acfj, [macula], ^sotted, ipeekUi
dappled, molded, 9aHegated: temine lnici8,T.:
tigris, O.-^JS^MMed, blotted, stainM, defied: vestia:
Lltier.. 0.-FI^^,^d^^^^.- ^
madefiiolo
485
tores, in bad rejmU : aedes, lu. : nefas, abondnabU^
H. : omni dedeoore, lu.
madefiBUSlo, feci, factus, ere; pan, madefld,
f actus, fieri rmadeo+facio], to make wet^ nwisteriy
wok, sietpy arenehf water: sanguine gladii made-
faeti : humum, V. : terrain buo odore, O.
madenB, entis, a^, [P. of madeo], wet, moUt:
coTDA^Jhwinff: erinis, V.: More ni?i8 sole madentis,
L e. meltinff, 0. : Lamiarum caede, reeking toit/i, lu.
znacleo, ul, ere [ MAD- ], to be wet, be moUt,
dripjjhw : vino madebant parietes : f uso Sanguine
terra madet, V. : (ensis) eruore Phrygum maduit,
O. — lb be boUed, be eodden: igni exiguo, V. : nati
Sincipat Phario madentis aceto, In.— 7b be fiUL,
enerfawy aioimd.' pocula madent Baocho,Tb.:
Socratlcis Sermonibus, H.
madeaoo, dui, — , ere, inch, [madeo], to become
moist, be wet: madescunt Robora, V. : oculi lacri-
mis maduere, O.
madidoB, adj. [MAD-], moist, wet, soaked,
drenched: fasciculum epistularum aqua: yestis,
v. : genae, i. e. bedewed with tears, 0. : comas,
moistened with %tnauents, 0. : Ter, rainy, lu. : auro
glaebae, saturated, 0. — Drunk, intoxicated: Ta-
reotum, fuU of drunkenness, lu. — Soft, boiled,
sodden, soaked: siligo, lu.
Maeander or Maeandros, drl, m., s= Mat-
avdpos, a river of Ionia and Fhryffia^ famous for
it9 winding oourtte, C, L., 0. — A crooked way, wind-
ing, maze: quos tu Maeandros quaeaisti? — In
embroidery, a winding border, V.
Maecenas, atis, m., an Etruscan family name :
C. Cilnius (a knight, friend of Augustus, noted as
a patron of letters, and as luxurious), H., Y., In.
maena (menaX ae,/* =fiaivri, a small sea-
fsh (eaten salted by the poor).
Maenaa, adis, /^ = fuuvac, a priestets of Bae-
cAiM, Bacchante, Pr., 0.—^ priestess of Cybde, Ot.
BdUtenalitui, adj., =r MaivaXioc, of Mamcdus^
MaenaUan, 0. — Arcadian : versus, V.
Maenalna (-ob), I, m, (Y., 0.), and Maenala,
omm, n. (Y.), = MoivoXov, a range of mountains
in Arcadia, sacred to Pan.
Maenianom, l, n., a projecting gallery, bal-
cony (devifled by a Maenius).
BCaeonia^ae,/. FTop.,a district of Zydia;
hence, £truria (settled by LydiansX Y.
Maeonldea, ae, m., = MatoW^qc, a Maeonide^
native of Maeonia ; henoe, Homer, 0. — Plur., the
Etrurians, Y.
ICaeooitiB, a^., of Maeonia, Lydian, Y., 0. —
Of Homer, Homerie, epic: carmen, H., 0. — Etru^
rian: nautae, 0.
maereoB, entis {gen. plur. maerentnm, Y. ),
adj. [P. of maereoj; miouming, lamenting, mMsm'
ftd, sad: SuUam maerentem videre : pectora, Y. :
fletus, mournful lamentation: domus, t>i moum^
ing: femur maerenti plangere dextrft, 0.
maered, — , — , Sre [MIS-], to be sad, be mourn-
ful, mourn, grieve, lament : cum maereret Mene-
kus: alienis boms: genero, Tb.: nihil profici
maerendo: domovacu^Y.: Quod cadat, 0.: talia
maerentes, thus lamenting, 0. : sono tenui, 0. — To
mourn over, bemoan, lament, bewail: fill mortem:
rei p. calamitatem: illud: penatis iniquoe, H.:
raptam deam, 0. : eam (patriam) ooncidere.
maeror (not moer-), dris, m. [MIS-], a mourn-
ing, sadneu, grief, sorrow, lamentation: maeror
(^t) aegritudo flebilis: gravis, H. : funeris: in
maerorest, T. : iaoet in maerore : nee loqui prae
maerore posse: deponere maerorem: perpetuo
maerore senescere, lu. : mihi maerores (dabo), £nn.
ap. C: maerores, qui exedunt animos.
maeatitia (not moest-X *«»/ [maestus], sad-
ness, sorrow, grief, defection, melancholy: domus
adflicta maestitia : maestitiam pellere ex animis :
orationis quasi maestitia, a gloomy manner.
maestus ( not moest- ), adj. with sup. [ MIS- ],
fuU of sadness, sad, sorrowful, dejected, melancholy,
gloomy, despondent: cum maestus errares : senex :
maestissimus Hector, Y. : morte Tigelli, U. : mae-
stam videre urbem, lu. : voltus, Y. : maestae ma^
nus, 0. : maestas sacravimus aras, Y. — Gloomy,
severe: Ille neci maestum mittit Oniten, Y. : vestis,
a mourning garment, Pr. : avis, of ill omen, 0.
magalia, ium, n. [Punic], little dweUinge, huts^
tents: Miratur molem, magalia quondam, Y.
mage, adv. eomp. [for magis], more: penetra-
bile telum, Y., 0.
maglous, adj., = uaywoQ, of magic, magical:
artes, Y. : lingua, *Wtt«i in incantations, 0. : chor-
dae, mysterious, lu. : terrores, superstitious, H.
1. magi% idis,/., a plate, disfi ; distat nil hac
magis ilia, that dish differs in nothing from this,
H. ; belter illam ; see 2 magis.
2. magis, adv. eomp. [ 1 MAC- ], more, in a
higher degree, more completely. — With adjj. : ma-
gis iuria oonsultus quam iustitiae: beatus, H.:
vis magis necessaria recte ad vivendum: magis
vernm atque hoc responsum, T. — With adw.:
magis aperte, T. : magis inpense, T.— With verbs :
magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Os. : tum magis id diceres, Fanni, si, etc : quod
magis vellem evenire ( i. e. mallem ), T. : magis
Pugnas bibit volgus, is more eager for, H. : magis
aedilis fieri non potuisset, better. — With M.:
videntur omnes errasse, sed alius alio magis, in
different degrees: alii aliis magis recnsare, L. : quid
philosophift magis colendnm ? : qua flnvius solito
magis inundaverat, L.5.glfj§^^gifl illam petere
4»
magnlflDentta
(i. e. quam banc), H. : xnagiB Bolito incauti, L. — ^la
phrases, with neffoiivea : ius apud eos doq legibus
magis quam natarft valebat, a» mticA 6y natural
dispoaUion^ etc., S. : nee magis dolo capi quam ar-
mis Tinci posse, ^ik/ as Uttle^ L.: domus erat non
domino magis ornamento quam civitati, i. e.jv8t at
much to the eity 09 to its owner s animus in morbo
non magis est sanus quam corpus, L e. \% juat a%
far from being aound: hoc non pro Lysone magis
quam pro omnibus 8crit>ere, i. e. lets than : bunc
ego me Non magis esse velim, quam vivere, etc.,
H: — With 06/. of difference : iUud ad me, ac multo
etiam magis ad vos, /ar more: quanto ille plura
miscebat, tanto Iiic magis convalescebat : eoque
magis, quod, etc. : hoc vero magis properare Yatu
ro, ut, etc., Gs. : aliud (malum) multo tremendum
magis, V. : deus paulo magis adfabre f actus : ni-
hilo magis desoendere, Gs. — With adv, of degree :
nthilo minus . . . baud scio an magis etiam, even
mare : Tam magis ilia f remens . . . Quam magis
cnidescunt pngnae (i. e. eo magis . . . quo magis),
y. : magis magisque in dies, more and more, S. :
oottidie magis magisque : de Graecift oottidie ma-
gis et magis oogito. — ^Poe t. : magis atque magis,
y. — With more eoMteej more tnUy^ with better reatoHf
rather, in preference : magis ratione quAm Tirtute
vicisse, Gs. : timori magis quam religion! consule-
re, Gs. : amoris magis quam honoris grati& : cor-
pora magna magis quam firma, L. : Quae poscenti
magis gaudeat eripi, H. : neque uti aetemi forent
optavit ; magis ut, etc., but rather, S. : forms Aut
fuit aut visa est : sed fuit ilia magis, 0. : Non
equidcm invideo, Miror magis, Y. : pem& magis
nagitat (stomaohus) refici, H. — In the phrase,
magis est, with quod or ut, there ia better reaaon
to, etc. : magis est quod gratuler tibi, quam quod
te rogem, / have more reaaon to, etc. : magis est
ut ipse moleste ferat, quam ut, etc., he haa eauae
rather,
magister, tn, m. [ 1 HAG- ], a matter, chief,
head, auperior, director, preaident, leader, commofuU
er, conductor : populi (dictator), chief of the people :
dictatoris magister equitum, matter of the horae :
equitum cam dictatore magistri, lu. : (censor) mo-
rum, matter of morale : sacrorum, chief prieat, L. :
scripturae, comptrottor of revenuea from farmed
lanOa: pro magistro esse, deputy eomptrollor: in
eA societate, manager : pecus magistri Perf undunt,
' herdamen, Y. : cui magistri fiunt et domini consti-
tuuntur, truateea and guardiana, — A captain, mat-
ter, pilot .' navium onerarium magistri, captaina,
Gs. : navis, H. : magistri navium, L. : spoliata ma-
gistro ( navis ), /»'£<, V. — A teacher, itutructor,
maaler: tuns: pueri apud magistros exercentnr:
te uti in hac re magistro : peragere dictata magi-
stri, i. e. ruleafor carving, lu. : stilus optimus di-
oendi magister: si usus magister est optimus. —
A tutor, guardian, pedagogue : senes me filiis Re-
linquoDt quasi magistrum, T. : saeTiis, H. : Fingit
equum docilem magister, trainer, U. — Fig., on
adviaer, inttig€ttor, author : ad eam rem inprobos,
T. : ad despoliandum Dianae templum.
ma^Btarinm, l, n. [magister], a directoraUp,
tuperintendeney : morum, u e. cenaorah^ : me ma-
gisteria delectant (sc. oon?irionim), the euetom of
appointing a matter. — Inatruction: vana, Tb.
maglstra, ae,/. [magister], a mistreaa, direct-
reae : ludo magistram esse, achool-mittreat, T. —
F i g., a direetreea, eonductrett, inttructreet : vita ni-
stica parsimoniae magistra est: historia vitae:
arte magistra, toith the aid of art, Y. : eulp& potare
magistra, H. : artes magistrae, 0.
maglBtratiis, Us, m. [magister], the <^/tce oj
matter, magistipal office, civil office, magittracy:
magistrates, imperia : in magisiratibus mandan-
dis : magistratum habere : ingredi, enter upo9i, Sl :
magistratu abire, resign : abdicato magiatratu, & :
ia magistratu manere, remain in office, L. — A mag-
ittreUe, public functionary : magistratOs adi. Indi-
cium ut reddant tibi, T. : cum multitudinem homi-
num magistratOs cogerent, Gs. : legum ministri
magistratas (sunt) : seditiosi, S. : his magistrati-
bus, in tlteir contukUe, N,: lura magistratiksqae
leguiit, Y. — G o\\ect.,the body of mc^fittratca, (he
municipal adminittration : potestas magistratu!
permittitur, S. : unum magistratum cum ipsis ha-
bere, Gs.: ad mapstratum senatumque Laoedae-
moniorum, N. — Military command, office: in classe
qui in magistratu erant, N.
magmentaila% adj. [1 MAG-], /or additional
aacrijicet, — As tnbtt. n. (sc sacellum) : Telluris.
magnan1m1taii> atis,/. [magnanimos], great-
nets ofaotd, magnanimity,
magnanlmna, atfj, [magnus+ animus], great-
touted, high-minded, magnanimout t homo : Tin :
equi, high^rited, V, : duces (of bees), V.
magaeai $tis, a<i(j., =z MayvqCi ofMagnetia (in
Thessaly) : lapis, a magnet, loadttone,
milpnifioe, adv. with eotnp. magnifioentius, and
tup. mftgni¢issimfi [magnifious], nobly, mag.
nijieently, generoutly, grandly, trnnptuoudy, richly,
tplendicUy, esBcetUntly : te tractare, T. : oonvivium
apparat : yixicere, gloriautiy: magnificentios resii-
tutum (templum) : consulatnm magnifioentissime
gerere. -* Pompoutly, proudly, hau^ily, boadfvi-
ly : alqd dicere, T. : loqui, L. : lactare se.
magnlfioentia, ae,/. [magnifioot], lofHnm,
grandeur, nobleneat, high-mindedneta: Iiberaliu-
tis. — Of things, grandeur, magniJUenee, tplenior,
twnptuoutneaa : ludonim: extra modum magnifi-
oenti& prodire : pnblieomm opemm, L. — Di^ay,
pompotity,boattfulnett: yeibomm,bomhaat: iataec^
T. : oompoaita in magni^sen^j^ <^rp.Uo^ Ta.
Digitized by
BUicnlfloo
487
magnlfloo^ — t — , &re [magnificus], to maJse
much of^9da high vaiue on: ilUm . . . se, T.
magnHion^ atff. wUh ewn^ magii{6oeii«ior,
and tup. majpiificeDtisfliiiius [magnos+S FAG-],
mo^etewota^ mobU^ dUtinffttuMd^ enUnefU^ auguiU :
moedunt per ora veatra magnifici, S. : facUa fir
magnificaa, L. : anliuug : civis in suppUciia deo-
nim, /btuf of ditpia^^ S. : elegana, non magnificus,
fond of ahow^ N. — SpferuUdy rich^fine^ coatly^ sump-
(uovs^ magnificent : ci vitas, S. : aedilitas maguifi-
centisslma : ornatua : funera, Cs. : res gestae, L.
— Of speech, of high strain^ ^ofty^ sttblime: genus
(dicendi): magnificentias genus dicendi. — Boast-
fuf^pompoiu: verba, T.: ^icta, Ta.
magniloquentia, ae,/. [magailoquusl devot-
ed language^ lofty etyle : hexametrorum : IlomerL
— PompouB languagt, magniloquence^ boasting :
alcuius, L. : magno stat magniloquentia uobis, 0.
magniloqnng, ac(}. [magnus+i LAO], vmini-
ing^ boastful: post eventum, Ta. : os, 0.
masnitado, inis,/. [magnas], greatness, size^
hUk, magnitude: mundi: fluminU, Ga. : regionum
magoitudineB. — A great number, large quantity,
abumdauce : aeris alieni, S. : f ructuum. — Fig.,
greatness^ vaslness, extent: soeleris eorum, S. : amo-
ris : odi : animi, greatness of soul.
mignopere (Ca., L.) or mano opere (T.,
C.)| adv, with sup. m&xim5 opere [cUU. of magnum
opus], very much, greatly, exceedingly, partieuKuiy :
null* magnopere clade aooeptft, L. : magno opere
iucundum (i. e. valde). — BamesUy, sealoudy, velie-
menily, heartily, urgenthf: mngno opere velle:
magnopere cohortataa, Cs.: suadere, L.: quft de
re magno opere vobis providendum est : milii ma-
xamo opere edteire, T. : a te maximo opere qnaeso,
nt, etc, most particularly.
mA^nm, adj. with eomp. malor, Oris, and sup.
mudiiitiB [1 MAC-I.^Of size, large, great, btg,
high, tall, long, broad, extensive, spacious : fons, S. :
aedificium : urbs : solitudines, S. : simulacram fa-
cere mains : oppidnm non maximum maximis lo-
cis deeoravtt: aquae magnae fuemnt, f fluinialMMU,
L. : Maior fbeloa) dimidio, by half, H. : maior vi-
deri (Scylla), statelier, V. : CiUeeus pede maior, too
large for, R. : onus parvo eorpore maiua, H.---Of
number or quantity, great, large, abundant^ con-
siderable, much : numerus f nimenti : oopia pabuli,
Gs. : maiorem pecuniam pollioeri : tibi praeda oe-
dat Kaior an illi, i. e. the victor's spoils, H. : popu-
luB, V. : tribunorum pars maior, the majority, L. :
turba clientium maior, more numerous, II. : maxi-
mum pondns auri : Si maiorem feci rem, increased
my estate, H.— Of value, ^reo^ large, considerable:
magni prefti senri* ager preti maioris, T. : magna
munera et raaiora promissa, S. : cuius auctoritas
magni babebatar, loof highly esteemed^ CSbl : qui
auctoritatem magni putet, esteems highly: quern tu
Non magni pendis, H. : multo maioris vSnire,
dearer. Ph. :. quorum longe maximi consilia fue-
runi, most valuable: haec te semper fecit maxumi,
prised most highly, T. : eonduxit non magno do-
mum, at no high price: magno illi ea cunctatio
stetit, cost him dear, L. — Of force, strong, powerftU,
vehement, loud: manu magn& euntem Inpulit, V. :
magnft voce confiteri : strepitus, H. — Of time,
great, long, extended: annum, V. : annum, i. e, the
Platonic cycle of the heaven$. — Early, high, long
past: iam magno natu, aged, N. : magtio natu non
sufficientibus viribus, through old age, L. : maximo
natu filius, N. : maior patria, original, Gu. — Of per-
sons, aaed, old, advanced ; only in eomp. and sup.,
elder, Jdest : omnes maiores natu, elders, Gs. : maior
natu quam Plautus : f rater suns maior natu, elder,
h. : maximus natu ex iis, the oldest, L. : ex duobns
filiis maior, Ol : Maior Neronum, t/te elder, H. :
(homo) anuos natos maior qnadraginta, mors than
forty years old: annoa nataat aedecim, non maior,
T. : non maior annis quinquaglnta, I* — Plur. m.
as subst, : maiores, the fathers, ancestors, andents,
men of old: maiores vestri: nostri: more maio-
rum. — ^Fi g., great, noble, grand, mighty, important,
weighty, momentous : rebus maximis gestis : raissi
magnis de rebus, important business, H. : in agro
maiora opera: causa, tseighty: omen, significant,
V. : spectaculum, impressive, H. : aliquid iuvadere
magnum, enterprise, V. : baud magna memoratu
res est, L — As subst. ti. : id magnum est, a great
t/Ungx magna di ourant, parva negiegunt : maiora
audere, V. : ad maiora properat oratio : magnum
loqui, loftily, H. : Omnia magna loquens, of every-
thing nutgnifieent, H. — Of rank or station, great,
high, eminent, powerful : potestas: dignitas: di,
Enn. ap. G. : rex Olympi, Y. : maximus Ilioneus,
V. : maionim ne quia amicus, one of your great
friends, H. : luppiter optimua maximus : pontifex
maximua, Mef: maioribus uti, associate with supe-
riors, H. — Of mind or character, great, devoted,
noble, lofty: Tir acria animt magnique: magno
anirao eat : vir magnus : Gato magniia habetur, S. :
magnua hoc bello Themiatoclea fuit, N.: invidiS
maior, above, H. : maior reprensia, greater than
those criticised, H. : nebalo, thorough-paced, T. : fur.
-—In force or degree, great, severe, strong, intense :
morbi: dolor, Ga. : minae: amor, V.: gemitua luo-
tnaque : quid potuere maiua ? more heinous, H. :
Man virtutem i||^ maiua oelebrare, magnify, S. :
hia in maiua ettam aooeptia, L. : incerta in maiua
vero ferri aolent, be exaggerated, L.— i^tnicf, boast-
f^t l^fty% <unufiing : nobis ut res dant sese, ita
magni atque humilea aumua, T. : lingua, H. : verba,
1. magiUt I, m., s= ii&yoc, a Magian, learned
man and magician (among the Peraians), G. : artes
magomm, of magicians, 0., H., lu.
Digitized by V^OOQIC
/
ukmgam
488
iialignlftaB
2. mAgas, adj. [1 magna], fJM^ma^'ea/; ar-
tes, 0. : Veoena maga, H., dub.
maiall% is, m.,a lHirr<>w hog; as a term of re-
proach, 0.
maiestaSi fttia,/. \m%\oT\ffreatiMt$^ grandeur^
dignity,, tnajesty^ devatton : non esse suae maiesta-
tis, etc. (o! the gods) : regia, Gs. : taorum, Y. :
patria, authority^ L. : sanctissima diTitiarum, lu.
— Of the state, (he tovereign power^ wvereigniy :
populi R. : (crimen) maiestatis, high-treamm : quae
res lege maiestatis tenetur, againat treamm, —
ffonoTf dignity^ excdUnee^ splendor : singularum
(mulierum), L. : toa, H. : templorum, la. : quanta
in oratione maiestas I
maior, comp. of magnus.
1. Mains, adj*, of May, of tlu numlh of Maiy :
Ealendae: mensia. — As subtL m. (eo. iiMaais),
May, 0.
2. mftiiia, neut, comp. of magnus.
maioacultui, adj, dim. [maior], tomewhat great-
0r, contiderable : cura : Tlials, quam ego sum, ma-
ias^ilast, a littU older, T.
mala, ae, /. [2 HAC-], the cheek-hone, jaw :
meoe malls mandere natoe, C. poet. : malis absu-
mere mensas, V. : ( Canis S Increpuit malis, V. :
leonis horribilis, H. — A cheek: quin pugnus in
mal& haereat, T. — ^Usu. ^ur. : deoentes, a. : im-
pubis, v. : sine Tolnere, lu.
malacia, ae,/., = fiaXagia, a calm at eea, Cs.
male, ad». with comp peiiiB, and wp. peaal-
me [see mains], badly, wrongly, ill, wretchedly:
homines male veatiti: animo malest? are you
vexed f T.: hoo male habet Tinim, Msoet, T. : L.
Antonio male sit, ill betide: audire, be ill^poken
of.-^JBadly, wickedly, cruelly, maliciously, hurtful-
iy, injuriously: quod mihi re male feoeris, T.:
male agendl causA : loqui : pessume istue in ilium
oonsulis, T. : Garthagini male iam dia oogitanti
bellum denuntio : agmen adversariorum male ha-
bere, harass^ Cs. — Badly, awkwardly^ ftnskil/ully,
unsuccessfully^ unforttmatdy, ruinously: male ge-
rendo negotio: res suae male gestae: pugnare,
S. : Neo vixit male, qui, eta, failed in life, H. :
quae res tibi vortat male, turn out ill, T.: Ten-
dendum, too cheap : empta, too dear : cui male si
palpere, awkwardly, H. : defendit pampinus uras,
to no purpose, V. : salsus, in^^ine»ily, H. : se-
dula nutriz, unseasonably, 0. — fadly, excessively,
extremely, greatly, very tauth: male metuo, ne,
etc., T. : quo neminem peius oderunt : cane peius
Yitabit cbiamjdero, H. : rauci, miserably, H. : dis-
par, sadly, H. — Badly, imperfectly, scarcely, not at
all: (doraum) male tuetur: sanus, deranged: pft-
rens asellus, refractory, H. : male numen amicum,
Aoi^t^ T. : static male fida carinis, unsafe, Y. :
plenae legiunculao^ L. : male viva caro est, 0.
maledioe, adv. [maledicus], slanderou^ aim'
sively, seurrilously : dici: loqui, L.
maledloentiaalmna, sup. of raaledioua.
maledico or male diod^ dizl, dietua, ere, to
speak ill of, abuse, revile, slander, asperse : aliod
est male dicere, aliud accusare : aloui, T.: ntriqae,
H. : qui nobis male dictum velit, T.
maledictlo, onis, /. [maledico], m^jpMisn^,
reviling, abuse,
maledlctum^ I, n. [raaledicol, a foul saying,
abusive word: vemens, 1*. : nuiledictis increpabat
bonos, S. *. ooniecta maledicta in eiua yftam : ma-
ledictorum clamor.
maledious, adj. with st^. [maledico]], o^Mtw;
scurrilous, elanderous: eonridator: ctritas: in
maledicentissimft civitate.
male faoio, see male.
malefaotom or male faotnm, l, n., on mt
deed, injury, T., C. : Bene facta male locata male
facta arbitror, Enn. ap. C.
maleficinm, I, n. [1 maleficus], an evil deed,
misdeed, wickedness, offence, crime: consdentia
maleficiorum: admtttere, commit: in roalefieio
deprehensus: oonvictus malefici. — Mischief huH,
harm, i^jwy^ wrong: Pro male6cio beneficium
reddere, T : sine nllo maleficio, Os. : malefici oo-
casione amissft, L. — Enchantment, sorcery, Ta.
malefious, acff. [male-f-2 FAO], nefarious,
vicious, wicked, crumnal: homines. — Hurtfid, in-
jurious, noxious: maletid generis animalia, &:
natura, unpropitious, N.
malesaadua, adj. [male+SYAD-], illradsit-
ing, seductive : Fames, Y.
(male-volena or maliwolena. eatis), adj.,
ill-disposed, spiJteful, malevolent ; only s/iitp. : male>
▼olentissimae obtrectationes : quisque malivoleo-
tissimus.
malevolentia (mallv-), ae,/. [maleToIens],
ill- will, dislike, hatred, malevolence: deprecandae
malcTolentiae causa : mali?olentia et invidia, S.
maleTOloa (maliv-), a<^, [male+1 YOL-],
ill-dieposed, disaffeeted, spiteful, malevolent .- in om-
nls : in me turpiter : rumores, T. — ^Aa snAsL nL,
an ill-di^Msed person, foe, enemy : omnea.
mallfer, fera, fenim, atff. [8 malum +1 YESr\
appMfearing: Abella,Y.
maUllotia, see malefieos.
maligne, adv. with comp [malignns], iff-Mf-
uredly, spitefully, enmoutly^ malignantly: loqui,
L. : Detrectare, O. : malignius habitum esse ser-
monem, Go. — Stingily, grudginaly : ager plebi
divisus, L. : laudare, H. : non mini tarn fuit ma-
ligne, I was not so badly off, Ct.
malXgnltaa^ itis,/. rmaUgnaaJL ill-will, tpUe,
Digitized byVjCTO^C
mallgniui
489
Mamoxtlniw
maliee^ enmfj tnaUgnity : msligDitaB et livor, Ta. —
Stinffinea^ niffffardliMU : patrum, L. : maliguitatis
auctores, the niggardly dUtribvtion^ L.
tBBSigavm, adj. [ malus+GEN- ], Ul • dapoted^
wricked, moHeiauSf gptteful, mtrtoM, nialiffnatU^ ma-
liffH : Tolgiu, H. : numina, wdand, la. : hoc ma-
ligno dente carpunt : leges, O. : oculi, V. — Stinffy,
niggardlif: canponcs, H. : Maligna facta ilico est,
i e. ramed, T. : ikma, danierou*, 0.: colles,
barren, V. : aditaa, narrcw, Y. : lux, teanty, V.
malitia, ae, /. [ malus ], iU-will, nUe, malice:
ius summain saepe summast malitia, T. : malitiae
illoram occurrere : consilia malitiae : virtute non
malitU Scipioni placuisse, S. : everriculum mali-
tiarum omnium: a malitift non diBcedis, /rom
your roffuery.
malitiofte, adv. with camp, [malltiosus], wiek-
edfy, knamahJy : nihil facere : rem malltiosus ge-
pere.
malitldBTis, adj. [malitia], ftdl of wiekedneu,
knavish, crafty, mMtciout : malitlosum (te appel-
lemus) ? : luris interpretatio : SlWa, aforttt in the
Sabine territory, L.
mallTol-k see malevol-.
malleoliia, I, m. dim, [malleus]. — In garden-
ing, a short, set. — In war, a fire-dart, fire-brand:
ad inflammandam urbem: malleoli stupae inliti
pice, L.
malleiui, I, m. THAL-], a hammer, maul: Tem-
pera discussit malleus, 0.
malov m&lni, m&lle (old m&volO for m&lO, T.)
[maglfl+volo], to choose rather, prefer : sicut ego
malo : Quid est quod miht malim quam, etc., T. :
omnia malle quam victi abire, S. : pacem quam
bellnm, S. : quin omnia malit, H. : accepts iniuria
ignoBcere quam peraequi maldbant, S. : rem obti-
nere, Gs.: quae cum audire mallem quam videre:
nisi mavis Garpere pensum, H. : Mori me, T. : ho-
mines peccare quam decs: esse quam videri bo-
nus malebat, S. : fraterculus esse gigantis, lu. :
Sis licet felix ubicumqne ma?i8 (sc. felix esse),
H. : hos mallem secum mllites eduxisset : Byblida
mavult Yocem sororero, etc., 0. : Nullos his mal-
lem ludos spectasse, rather than these, H. : se ab
omnibus desertos potius quam abs te defenses
esse malunt : mature vincere quam dlu imperare,
L. : de flumine Quam ex fonticulo sumere, H. :
meo iudicio multo stare malo quam omnium reli-
quorum, much rather. — To incline, prefer, be more
favorable: in hac re malo uni7er8ae AJsiae : quam-
quam ilU omnia malo quam mihi, i. e. woidd
rather he had them,
malobathron (-thromX l, n.t = fioXo/So^pov,
a costly ointment, betel, malobathrum (from an
Indian plant) : Sjrium, H.
1. malimi, I, n. [1 malus], an evtl, mischief.
misfortune, calamity: nescis qnantis in mails
vorser, T. : in tanta mala praecipitatus, 8. : subi-
tum, Cs. : dolor est malum : aurum, Summi ma-
teries mali, H. : ignari ante malorum, misfortune
paU, v. : quod nescire malum est, H. : nihil mali
accidisse Scipioni puto: externum, i. e. be'Jum, N.
— Punishment, hurt, harm, severity, injury : malo
domandam tribuniciam potestatem, L. : malo exer-
citum co<$rcere, S. : Sine malo fateri, T. : y\, malo,
plagis adductus est ut, etc., ill-usaye : clementiam
illi malo tms8e,unfortu7iate. — Wrong-doing : fama
veterum malorum, V. — As a term of abuse, jrfa^w,
mischief, torment: qui, malum, alii? T. : quae,
malum, est ista tanta audacia ?
2. malum, T,n.,=:fiJ|Xov, an apple: (uva) cum
malls, H. : sapor Felicia mali, lermm, V. : cana te-
nera lanugine mala, quinces, V. — Prov. : ab ovo
usque ad mala, i. e. from beginning to end (be-
cause fruit was the last course at dinner), H.
3. malnm, adv., see 1 malus.
1. mains, at^. [MAL-] ; it adopts as con^. and
«B^. peior, us, gen. dris, and peaaimaa [FED] ;
bad,notgood: philosophi: leges: mores, S.: con-
suetude, improper, H. : opinio de vobis, unfavor^
<Me: pugna, unsuccessful, S. : pudor, false, H. :
crus, deformed, II. : Laurens (aper), unsavory, H. :
▼ia peior, H. : pessima munerum Ferre, H. — dfor-
ally bad, wicked, criminal, depraved, mischievous^
malicious: mater, Quod nil praeter pretium dul-
cest, T. : auctor: fures, H. : repudiatus mails sua-
soribus : libido, L. : mala vias inxndere faice, V.
— Flur. m. as subst. : renbus boni quam mali su-
spectiores sunt^S. — Bad, unfortunate, injurious^
destructive, pernicious : Peiore rex loco non potis
est esse, T. : pestis : mala copia sollicitat stoma-
chum, overloadina,E.: virus, V.: cicuta,H. : lup-
piter, i. e. unwholesome, H. : avis, ill-boding, H. — In
imprecations: Abin hinc in malam rem? to the
mischief, T. : in malam crucem, T. : malarura quas
amor curas habet oblivisci (i. e. curarum, quas,
etc.), H. — As subst, n. : peius victoribus quam
▼ictis accidisse, ^eo/er evil, Gs. ; see also 1 malum.
— Netit. sing, as adv. : malum responsare, tfnao
ceptably, H.
2. malaa» I,/, = /ii}Xca» an appU-tree, V,
3. malaa» i, m. [ 1 MAC- 1, an upright pole,
beam, mast : antemnas ad males destinare, Gs. :
malum erigi imperavit : altus, V. : saucius, tn-
jured, H.: summo malo, 0. — A standard, prep,
staff: in circo instabilis, L. : turrium malj, Gs.
malva, ae,/^ zs/utKaxnt maUows: a malvi
deceptus : salubris, H., 0.
Mamertinua, cnjfj. [Mamers, Oscan name of
Mars], of Mars, Mamertine: ci vitas, i. e, Messana,
— Plur. as subst., the Mamertines, sons of Mars (a
name assumed by the people of Messana). G.. L.
• i)iriiTi7Pn nv '' *
490
mamilla. ae, /. dim. [mamma], a breatiy pap,
nipple, teat, lu.
mamma, ae,/., =:/idfifia, a breast, pap: filio
roammam dare, T. : pner -mammam appetena:
viri mammae.— -Of animals, a teat, dug,
manoep% ipis, m. [manus+CAP-], one who
takes formal possession, a legal purchaser : man-
ceps tit Chrj^sogonus. — A purchaser by li/Hng the
hand, buyer at auction: pecuniam roancipibus
dedi, — A public contractor, farmer of revenues :
roancipes a oivitatibus pecaniam exegerunt: iiul-
liiis rei, N. — A contractor: si res abiret ab eo
manelpe, contractor for building.
manoipium (mancnpium), I, n. [maaceps],
a taking by hand, formal acceptance^ taking pos-
session, seisin, legal purchase: hoc iQ mancipio uon
dixerat, at tits tale: in mancipi lege, in the con-
tract of eale. — A possession, property, right of
ownership: mancipio dare . . . accipere, ytv« . . .
take formal possession. — In the phrase, res manci-
pi (opp. res nee mancipi), property, the legal title
to which was only transferred by formal delivery
before witnesses (see mancipo): qaae (res) man-
cipi sant: qoaero sintne tsta praedta necne sint
mancipi. — A slave obtained by legal transfer:
mancipia, quae dominonim sunt facta nexo aut
aliquo iure civiii : mancipia haeo ducam ad Thai-
detn, T. : peooria et roanoipiorum praedae, S.:
ICancipiis locuples, H. : argento parata mancipia,
purchased slaves, L. : Se fore mancipio tempos in
omne tunm, tfty servant, 0.
mancipo (mancupo), ftvi, fttus, ftre [man-
ceps], to make over by a formal sale, dispose of,
transfer, alienate, sell: Quaedam mancipat nsus,
gives title to, U. : si nemini mancipata est (senec-
tus), i. e. enslaved. — F i g., to surrtnder, abandon :
luxu et saginae mancipatus, Ta.
mancup-k see mancip-.
manouflk adj. [8 MAN-], maimiedy infirm, crip-
pled, lameJiandea: manoas et membris omnibus
captus: mancorura ac debilium dux, L.: irata
Pallade mancus erit, 0. — F i g., infirm, defective,
imperfect: virtus: fortuna, U.: Talibus officiis
prope mancus, H.
mandatom, I, n, [P. n. of 1 mando], a charge,
eonvnission, injunction, command, order : manda-
tum curosse, have performed the commission : a
senatu dantur mandata legatis, ut, etc. : ad eos
Caesaris mandata deferre, Gs. : nostra exhaurire :
deferre, deliver : frangere, H. : publids mandatis
servire: dare alcui mandata ad alqm: occulta
mandata, Ta. : dabit mandata rererti, command
him to return, 0. — In law, a trust, agriement gra-
tuitoudy to transact for another: mandati consti-
tutum iudicium, i. e./or bt^each of trust.
1. mandatus, P, of manda
2. (mandatiw, fls), m. [1 mando], a <
maiKMttf.— Only abL sing. : mandatu Gaesenniae:
mandatu meo.
1. mando^ ftvi, atiia, &re [manu8+2 DA-], to
put in handf ddiver over, commit^ consign, intrTtd,
confide, commission: Bona nostra tuae fidei^ T.:
Hunc mandarat alendum regi, V. : his magistratlU,
Cs. : novo homini consulatus mandatur, S. : fugae
sese, betake himself to fiigfd, Cs. : vitam istam
fugae aolitadinique : me humo, 6tf ry, V. : Forta-
nae cetera, 0. : litteris, commit to writing : (f ra-
ges) oonditas vetustad, i. e. suffer to grow old:
senilis iuveni partis, H. — To send word, pass the
word, enjoin, commission, order, command: its
raandatum est : haec, lu. : siquid veils, Uuic man-
dea, T. : L. Clodio mandasse, quae ilium mecum
loqui vetles : Fortunae mandare laqueum, bid go
and be hanged, lu. : ut cxploratores in Suebos
raittant, Cs. : mandat, quibus rebus possent, opes
confirment, 8. : huic mandat, Remos adeat, 0± :
mandat fieri sibt talia, V.
2. mando, dl, sus, ere [ HAD- ], to chew, mas'
tieate: dentibus manditur cibus: (equi) fulvum
mandunt sub dentibus aurum, i. e. chcunp, V. : tri-
stia saevo Yolnera dente, i. e. thefiesh of slaughter-
ed animals, O. — To eat, devour: membra, V.:
humum, to bite the ground, V. — F i g., to gnaw, lay
waste: rostra ipsa,
mandra, ae, /., ss/iavfya, a drove of cattle,
cattle train : stantis convicta mandrae, lu.
X. mane, indsd. n., the morning, mom : nootes
vigilabat ad ipsum Mane, H. : naane novum, Y. :
molto mane^ very early in the morning: mane
erat,0.
2. mana^ adv. [1 mane], m the morning, early
in the morning: postridie eius diei mane, Cs.:
hodie mane, this morning: eras mane, to-morrow
morning, T. : mane Kalendia Dec. : bene mane,
very early: salutantes, V.
maneo, m&nsT, m&nsus, dre [1 MAK-], to stay,
remain, abide, tarry: mansum oportuit, T. : in
loco, Cs. : ad urbem, L. : uno loco, N. : omnia ex-
cogitantur, qua re noc sine periculo maneatur, Cs. :
fixus manebat, V. : hie maneri diutius non potest
— To stay, tarry, stop, abide, pass the night: apu'i
me: in tabemaoulo: sub love frigido, H.: extra
doraum patris, L. : Casilini eo die mansurus, L :
triduom hoc, T. — To remain, last, endure, continue,
abide, persist : boni fidelesqae mansere, S. : Ma-
nere adfinitatem banc inter nos volo, T. : si in eo
manerent, quod convenisset, abide by, Cs. : in vita,
remain alive: in sententiS, adhere to: in condi-
c\ox\^ fulfil: in voluntate: Tu modo promiasb
maneas, abide by, V. : at tu dictis manerea ! would
thou hadst kqit thy word, Y. : te vocanti Barem
difficUi. nuue, ^. :,,.«^.^ej5^^ tarpe sit,
491
muuito
id Dnmquaiii ease utile, U it a 9$ttUd prineiple :
numsnim urbB, obidinfffY* : quia nihil seinper suo
statu maneat: munitiones, Cs.: semper laudes
(iuae) manebunt, v. : Laudo manentem (fortu-
nam ), H. : maneot ingenia senibua : inanere iis
bellnm, ^ on, L. — To Uay for^ await^ acpeett
mansurus patraom pater est, T. : hoBtium adven-
tum, L. : te domi, U. : aulaea, I e. Hie end of ike
pLa^y H. — To await, be ahwU to hefail, he destined
to : Sed terrae graviora (pericia) manent, are in
reserve, V,: cuius qnidem tibi fatum manet: qui
61 manet exitus urbem, 0.: quae (acerba) manent
victoa, I* : inmatura manebat Mors gnatum, V.
manefl, ium, m., a departed spirit^ ghod^ ehade :
patris Anchisae, V. : Verginiae, L. inde (i. e. ex
fossA) lianes eltcere, H. : quisque suos patimur
Manis, L e. each hi$ own character at formed in
lift^ V._With (ft, the deified toufn of the depart^
eAadet of the dead^ gode of the Lower Worid, in-
fernal deitiee^ monee (as benerolent spirits) : deo-
ram maniam iura: ab dis manibas Furiae. — The
Lower WoMf infernal regions: profundi, V.: Esse
aliquos Maiile>, lu. : fabulae Hanes, H.— ^ corpse^
remains: nudatos manes, L. : accipiet manes testa
meos, aeheSf Pr.
manso, 5nis, m. [ 1 MAG- ], a monger, dove-
dealer : Nemo mangonam, H. : a mangone petitus,
lu.
manlcae, arum,/, [mnnus], long deeves^ tunic-
sleeves, gloves : £t tumcae manicas (habent), V. :
partem vestittLs in manicas extendere, Ta. : acci-
pere manicas (an effeminate habit). — Armlets^
gauntlets ( worn in battle ), lu. — Handettffsy man-
acles : in manicis et Compedibus, H., V.
fnanioatm, adj. [ manicae ], with long sleeves:
tanica.
maiiifeate^ adv, with eomp.^ peUpably, plainly^
dislinctlv : hac re ooropertA : maniieatiafi ipsi ap-
parere, V.
1. manifesto^ adv. [ manifestus ], palpablg^
openly, evidently, manifeily: ut res a Yobis de-
prehenderetur : facinus compertum.
2. manifesto, — , — , ftre [ manifestus ], to
discover, disdose, betray : (Ithacum) latentem, 0.
manifestas ( mannleataB ), ati^. [manu8+
FEN- 1 palpable^ dear, plain, apparent, evident,
tnanifeet: causa: soelus: (Penates) multo mani-
fest! lumine, V. : obsequium, H. : Nondum mani-
f esta sibi est, underdood, 0. : phreneeis, lu. : sapor
indicium faciet manifestus (i. e. indicium manife-
atum fiaeiet), Y. : ne manifestus oifeosionts esset,
should betray his resentment, Ta. : manifestus dis-
sentire, evidently, TtL—'Hur, n. as subst^ : vera ac
manifeata oanere, palpable things, lu. : manifesta
▼idere, clearly, 0.--0f offences, exposed, brought to
light, proved by dired evidence: scelus: peccatum.
— Of offenders, convicted, caught, exposed: eos (sc.
coniuratos) manufestos habere, i. e. expose^ S. : rea,
caught in the ad, 0. : lugurtha tanti sceleris, S. :
doloris, 0. : coniurationis, Ta.
maniplaris, numiplua, see mauipul-.
manlpretiiim, see roanupretium.
manlpnlaris or manupularis (poet, ma-
znipl-), e, adj, [manipulusl, bdonging to a man^
ijpU of a company^ manipular: miles, 0.: indices,
i. e. selected from the common soldiers. — As subst.
m., a soldier of a man^de, common soldier: tam-
quam udus manipularis : trid suos nactus manipu-
lares, comrades, Cs.
manipnTatjin, adv, [manipulus], by maniples :
dispersi aiiis alia manipulatim, in squads, L.
manipnlus (poet manlpl-), i, m. [manu8+
PLE-], a handfid, bundle: liljcum manipli, V.:
maniplos solvere, bundles of hay,In, — Of soldiers,
a company, maniple, one third of a cohort (its
standard originally bore a wisp of hay) : manipu-
los circumiens, 8. : manipulos Uxare, Cs. : conti-
nere ad signa manipulos, Cs. : Volsconim manipli,
forces, V. : f urum, a ban€l, T.
Manllanms adj., of a Manliiu: supplicium,
h,— Severe (because of the proverbial harshness
of L Manlius Torquatus, dictator) : imperia, L. :
Manliana vestra (sc. imperia).
Manliua, a, a gentile name.
manntia, X, m. [ Celtic ], a small Oallie horse,
coach-horse, eob: ( serpens ) Terruit mannos, H. :
Appiam (viam) mannis terit, H.
mano, ivi, ^, Sre [MAD-], to fhw, run, trickle,
drop, drip : toto manabat corpore sudor, V. : ma-
nant ex arbore guttae, O. : Ucrima, H. — To be
drenched, fiow, thrip, overilow: simulacrum multo
sudore manavit: signa Lanuvi cruore manavere,
L. : manantia labra saliva, lu. — To give out, shed^
pour forth, distil: lacrimas roarmora manant, 0. :
fidis poetica mella, (fis^i/ ooe^tc Jioney, H. — To flow,
extend, be diffused, spread: a6r, qui per maria ma-
nat : multa ab eft (funft) manant. — F i g., to extend,
be disused, spread, get abroad: cum malum mana-
ret m dies latius : manat tota urbe rumor, L. :
manat per oompita rumor, H. — To flow, tpring,
arise, proceed, emanate, take origin, originate: ex
uno fonte omnia scelera manare: ab Aristippo
Cyrenaica philosophia manavit. — To escape, be
forgotten: Omne supervacuum pleno de pectore
manat, H.
manaio^ Onis,/. [1 MAN-], a staying, remain-
^gy day, continuance : de tua mansione comrou-
nicat: Formiis: cautior oerte est mansio: man-
siones diutinae Lemni, T.
manflito, avi, — , Sre, freq. [ maneo ], to stay,
tarry, abide: sub ea^roti|f5^<>.fel unft, Ta.
mamraefiioio 4
mansnefooio, feci, factus, ere ; /xut. mftnsuS-
fl5, factus, fieri [manauetus+facio], to make tame,
tame: (uri) mansuefieri possunt, yroio tam€, Cs. —
F i g., to make gentle, toften^ civilize, P*tcify : a qui-
bu8 (dos) mansuefacti : plebem, L.
mansaesoo, suSvl, suStas, ere, inek, [manus+
suescol, to be vied to the hand, grow tame, become
gentle, be eoftened: Nescia humania precibus man-
suescere corda, V. : fera manauescere ioaaa, lu.
maiiBueta, adv. [ manauetoa ], gentig, mildly,
calmly, quietly: factum: imperio oboediena, L.
mansuetudd, inia,/. [manauetua], tamenese,
mUdneee, gentleneee, demeney: auft manauetuditie
in eoa uti, Cs. : monim : in Teatrft tnanaaetndiDe
cauaam repono.
manBaetofli adf, with camp, and «^. [P. of
manaueaco ], tamed, tame : aua, L. ^ F i g., mild,
soft, gentle, quiet : anima8,T.: in aenata: malum,
L. : me refei-o ad manauetiorea Muaaa : manauetior
ira, 0. : ut manauetiaaimua viderer.
mansuB. I. P. of 2 mando. — ^11. P. of maneo.
mantele (-tile), ia, n. [manua+TEO-], a Umd,
napkin: tonaia mantelia villia, toUh dipjxd nap,
v,o.
mantioa, ae,/. [manua], a bag for the hand,
cloak-bag, portmanteau, H. — P r o ▼. : non videmua
manticae quod in tergo eat, Ct
manualis, e, adj. [ manua ]« /or the hand:
saxa, that can be thrown by hand, Ta.
manubiae (maxiib-), ftrum,/ [manua], booty,
money obtained by the eale of booty, prize-money:
ex praed& ac manubiia donatio: (roatra) oenaor
imperatoriia manubiia ornarat : aedem Fortia For*
tunae de manubiia faciendam locavit, L. — Official
perquieitet, booty: qui manubiaa aibi tantaa ex L.
Metelli manubiia feoerit.
manubrium, l, n. [manua], a handle, hilt,
haft: aureum: cultellorum, lu.
maniife8ta% aee manifeatua.
manumiBBid, ftnia,/. [manumitto], a setting
free, manumission : iata.
manumiasufl, P. of manumitto.
manumitto or mann mitto, mlal, mlaaua,
ere [manua + mitto], to release, set at liberty, man-
umit, enfranchise, emancipate, make free: aervoa:
aervi de cogoatorum aententift manu miaai : manu
▼ero cur miaeric f : manu non mittere, L.
manupretlum (manipr-) or mana pre-
tinm, I, n. [manua-f pretium], a workmaiCs pay,
artisan^s hire, wages: in auro, praeter manupre-
tlum, nihil intertrimenti fit, L.— -F i g.ypay, reward :
perditae civitatia. — IRre, rent: manu preti machi-
na^quantura tulit).
manna, oa (dat. manu, Pr.),/ [2 MA-], a hand:
pueram in manibua geatare, T. : Yinxerat post ter>
ga manfia, Y. : Oaelo ai tuleria mantta, H. : vas in
manfla aumere: de manibua deponere, lay down:
unde manum continnit ? refrained, H. : horoinem
tibi trado de manu, ut aiunt, in manum, i. e. with
great care: manum ferulae aubduximua, L e. out-
grew the rod, lu. : plen& manu, liberally: (Sextius)
per manUa tractua eervatur, i. e. by careful nursing,
Ca. : per manHa aerrulae, bv the assistance: tradU
tae per manOa rellgionea, yrom hand to hand, L. :
magna lovia, might, H. : milii Teritaa manum ini-
cit, arrests, — The hand, aa a aymbol of near-
neaa : ut iam in manibua noatria hoatea viderentur,
dose upon us, Ca. : In manibua Mara ipae, at hand,
y. : proelium in manibua facere, at close quarters,
S.: rea ad manfla vocabatur: quod Romania ad
manum domi aupplementum eaaet, within reach,
L. : aervum habuit ad manum, as private secre-
tary: aliquid paulum prae mann Dare, ready
money, T. : eat in manibua oratio, accessible: inter
manOa aunt omnia veatraa, j^faw andpalpMe, Y. :
iudicia mortis manu teaere, palpable proofs : mir
n&a inter parentem £cce, eta, dose to, Y. — As a
aymbol of occupation: habeo opua magnum in
manibua, am efiaaged on : Naeviua in manibua non
eat, is not read, H. : ale in manibua (Inlmicum)
habebant, />ai<i attentions to: agger inter manils
proferebatur, by manual labor, Cs. : inter mantis e
conyiTio auferri, i. e. bodily: (epiatulae) tua manu,
by your hand: manu aata, artificially, Ga. — As a
aymbol of control : Uxor quid faciat, in manu non
eat mea, under my control, T. : id fruatra an ob
rem faciami in manu Tostri aitum est, reUs with
you, S. : neque milii in manu f uit, lugurtha quails
f oret, / coidd not determine, S. : (feminaa) in mana
esse parentium, virorum, subject, L. : hoatem ex
manibua dimittl, suffered to escape, Cs. : dum ooea-
sio in manibua eaaet, while they had the opportu-
nity, L. : inimicorum in manibua mortuua eat —
Aa a symbol of force : manibua pedibusque omnia
Facturua, with might and main, T. : per man&s
libertatem retinere, /ora6^y, S.: aequa manu di-
acedere, a drawn battle, S. : Erymanta manu ster-
nit, a bloWy Y. : ne manum quidem versuri, turn a
hand: cum hoate mantia conserere, try condusions,
L.: manum committere tevLcna, fight, Y,: mana
fortia, brave in battle, N. : urbia mana ooperat, by
force, 8. : oppida capta manu, stormed, Y. : Ipse
manu mortem inveniam, by suicide, Y. : usu ma-
nuque opinionem fallere, actual fight, Oa. : plura
manu agena, compulsion, Ta.: <Ure manfLs,.^
himsdf t^, Ca. : manOa dediaae, yielded: neque
ipse manda f eritate dediaaet, consented, V. : manOa
ad Caeaarem tendere, i. e. lo st^pplicate, Oa. : tendit
ad Toa virgo manUa. — ^Aa a aymbol of skill : ma-
nua extrema non aooeaait operibus 9iiis,fimAf
manua ultima coeptis Inpoaita, 0. : Quale manils
addunt ebori decua, skiU^ lUads^,^y-^ Ft or,:
mapaUa
408
manam de tabolft, i. e. the work u finuhad,^^A
handt handmriting^ itj^ toork^ tBarkmanthip: li-
brarii : manum suam cc^ovit : Aitificum manas
inter se Miratur, the comparative ekill^ V. — A tide
(cf. pars) : £st ad hano manum saoellum, T. : a
laera ooospicienda manu, 0.— Of animals, a Kandf
irtuiky etaw : manus etiam data elepbanto : uncae
manQs, dawt (of tbe Harpies), V. — In the phrase,
ferreae manHs, grappling-hooke, grappHng-irom :
manus ferreas atque barpagones paraverant, Cs. :
in hostinm navis ferreas manQs inicere, L. — A
bodjfy bandy company^ hoet^ collection, troop, corps :
nova, Cs. : parra, S. : cum mauu baudquaquam
contemnendk, foreey L. : Dolopum, V. : manum
faoere, copias parare: ooniuratorum : bicorpor,
i. e. the Centaure: semlis, H. — Flur,, labWy hande,
workmen: nos aera, mantks, naralia demus, Y.
xnapalla, ium, n. [Punic], hnie^ coUagee, porta-
hie dwdlinge (of nomads), S., Ta. : cum mapalibus
peooribusque suis persecuti sunt regero, L. : raris
habitata mapalia tectis, V.
mappa, ae, /. [Punic], a napkin^ table^napHn,
towel: mappa compescere risum, H.: rubra, lu. —
A ngnaH-dothyflag (in the circus as a signal for
the racers): Megalesiaca, lu.
maratfaruB (-os), l, m., = fiApa^pov, fennel, 0.
znarceo^ — , — , 6re [ 1 MAR- ], to be faint,
droop, befeMe, be lafiguid: luxurift, L. — P,praes, :
Polor, H. : pax, Ta.: guttura,0.
maroesod, — , — , ere, inch, [ maroeo ]/to 6e-
come weak, grow feeble, pine away, waete, languialk:
Tinoy O. : desidii, L. : oti situ, L.
Marciantu^ adj., of a Mareitte .* carmina, L. :
foedus.
maxcldna, adj, [marceol withered, wilted:
lilia, O. — Enervated, exhauttea: somno aut libidi-
nosis rigiliis, Ta.
mare^ is (abL mare, 0.), n. [1 MAR], the tea:
o maria Neptoni, T. : ut adluantur man moenia :
ventosnm, H. : placidnm, Y. : angustum, etraiU :
numqnam es ingressus mare, T. : remenao ire
man, V. : eo man nti, navigate, Cs. : ros maris
(i. e. rofl marinus), roeemary, 0. : terrft marique
omnia ezquirere, everywhere, S. : homines terrft et
ntari missunis, in all direetione : terrftque marique
acquirenda, t e. at all Juuarde, lu. : in reliquis
maribns, Cs. : maris pontns, depthe of the eea, Y. :
maria omnia caelo lUscuit, Y. — P r o y y. : Omnia
Tel medium fiant mare, \,e,let the world be over*
whelmed, Y. : clames Uoet, et mare caelo Conf un-
das, i. e. bhuter, lu. : maria montisque poUioeri,
i. e. make extravagant promieee, S. : in mare f un-
dat aquas, L e. carry coale to Newcaetle, 0. — Of
single seas : mare nostrum, L e. <Ae Mediierranean,
Ob.: mare saperom, the Adriatic: Africum, S.:
inferum, the .Btruaean Sea:. A^eum, lu. — Seo"
water, ealt- water: Chium maris expers, i. e. im-
mixed, H. : aooeptum mare naribus efflant, 0.
Maredticua, adj.^ of Mareota, Mareotie: (vi.
num), K^Sgyptian : arra, 0.
MareotlB, idis, Mareotie, of Mareota .• palus,
Lake Mareotie (in Lower Egypt), Cu. : vites, Y.
margarita, ae, / (C), and margaritum, I, n.
(Ta.), = frnpyapirrii, a pearl,
marglno, — , — , are [ margo ], to border, en-
dote: vias marginandas locare, i. e. with kerb-
etonee, L.
margo, inis, m. (late also fX an edge, brink,
border, margin: Maigine grammeo (sc. fontis),
0. : terrarum, ehore, 0. : riridis, lu. : ecuti, L. :
imperii, boundary, 0. : plen& margine libri, lu. :
partem modicae sumptam de mai^e cenae, i. e.
the aide-diehee, lu.
]iiannii% adj, [mare], of the eea, eeor, marine:
umores : monstra, Y. : Thetis, H. : di, 0. : ros,
roeemary, H. : yiiuli, eea-ealvee, lu.
maxlaoae, ftrum, /. [mas ; so. ficus], t/te pilee :
tumidae, lu.
maxita* ae,/. [1 maritus], a married woman,
wife, H., 0.
maritalifl^ e, aefj. [1 maritus], of married peo-
ple, matrtmanial, nuptial: Testis, 0.: capistrum,
the marriage-halter, 1 u.
maxltlmiu or maritomuB, adj, [mare], of
the tea, tea-, marine, maritime : ora, S. : homines,
mariners: hostis: nrhes, on the tea-eoast : ciritas,
Ob. : agri, L. : cursfls, voyaget: res, maritime af-
faire: nayes, eea-go^,\,\ bellum, with piratee,
S. : silvae, on the coast : nuptiae, i. e. o/PeUue
with 7%etie.^'Plur, n, as eubat^ maritime parte,
plaeet on the eea: in maritimis sum : marituma
Aetoliae Tastare, L.
marito, •^, — , ire [1 maritus], to wed, marry :
maritandum principem suaderent, Ta. — Of plants:
Titium propagine p5pu1oe, i. e. binds fast, H.
maritus, adj, [mas], of marriage, matrimoni-
al, conjupal, nuptial, marriage- : faces, 0. : foedus,
the conjugal tie, 0. : Yenus, wedded love, 0. : lex,
marriage -law, H. : per manias domos, i. e. of
married people, L. — As eubet, m., a married man,
hveband: noTos flam, T. : qiiam optimae (mulie-
ris) : iuvenis, H. : patrius, Y. : Phrygio servire
marito, Y. : Unioo gaudens mulier marito, H. — A
2oMr,sut(or(poet.): a^;ram (Dido) nulli quondam
flexere mariti, Y. — Of animals, the nude: olens,
i. e. he-goat, H. : Quem pecori dixere maritum, Y.
marmor, oris, «., = ftapfiapoCf marble, a Uock
of marble : mensae e marmore : Parium, H. : tem-
plum de marmore ponam, Y. : nomen in marmoff .
lectum, ^raveitorM, 0. : Marmoribua ri?l properant,;
on th, marbl^Jloor, I,^ : lub «,^«i(^p^ M
494
mataita
(of a table), lu. — A piece ofwrcyght marhUy mar-
ble mmnunenty eiatue : incisa notis marmora publi-
cia, H. : yoUqs in marmore supplei* 0. : laciimas
marmora xnanant (of one stataeX 0. — A atone:
roarmor erant (corpora), 0. : flumen inducit mar-
mora rebus, incrwUy 0. — The ehining turf ace of
the tea, aea^ ocean : lento luctantur marmore ton-
sae, y. : marmora pelagi, Gt
mannoreufl, o^Ai = t^ap/J^optoc, made of mar-
bUy marble-: signum: solum, /oor: tc marmo-
reum fccimas, thystatue^ Y. : te Ponet marmoream,
H. — Beeembling marble^ marbleUike^ marble- : cer-
vix, whUe 08 marble^ V. : pollex, O. : palmae, O. :
aequor, V. — Abounding in marble : Paros, O. —
Adorned with atatuea: horti,Iu.
marra, ae,/., a hoe for rooting out weedej weed-
inff-hook: marrae et sarcula, In.
Mar% M&rtis, m. [ 8 MAR- ], Mars, father of
Jiomtdtu and god of war^ with whose months Mar-
tins^ t/ie Roman year began^ 0., Cs. : durus, V. :
cruentus, H. : f erox, 0. : Stella Martis, the jianet
Mare. — War^ battle^ eonjliet, engagement: Hartem
aocendere cantu, incite to battle, V. : apertus, in
the open fidd, O. : equitem suo alienoque Marte
pugnare, i. e. both on horseback and on foot, L. :
Mars forensis, a legal contest^ O. : st patrii quid
Martis hab^ martial spirit, V. — ^In the phrase,
suo Harte, independently, by his own efforts: rex
ipse suo Marte res suaa recupera?it: cum tos
▼eyro Marte his rebus omnibus abundetis. — The
isame of battle, fortune of war: omnis belli Mars
oommunis : communis adhuc Mars belli erat, L, :
aequo Marte, indecisively, Cs. : verso Marte (U e.
vcrsft fortun&X L.
MarByas (poet Manya), ae, m., =: Mapavact
a satyr, Jlayed by Apollo, L^ 0., Ivl—^A statue of
Marsyas in thefonun, H.
Maitiiia, a<(f., of Mart : lupus, sacred io Mars,
V. : legio, named for Mars : genus, descended from
MarSy L. : grameo, L e. Me JPield of Mars, H. —
Warlike, martial V, VL.—Of the month of March
(mensis Martins): Kalendae, the first oj March,
the festival of the matrons in honor of Juno Lucina,
H.: Uila, of March
maa» maris, a^^'. [1 MAN-], maU, fnaseuline, of
the male sez: dii: vitellos (i. e. that produoes a
male chick), H. — Of plants : Ure mares okas, 0.
— ^As subst. (oppi femina): feminae marisque na^
tura, Gs. — MoKuline, manly, brave: maribus Gu-
Ills, H. : animi, U-.^^ChoiceySupo'tor: olea, 0.
maaoalinuB, adj, [raasculus], male, masculine:
membra, Ph.
maaovltui, affj, dim. [mas], male, nuueuline :
incertus mascolus an femina esset, L. : genus. Ph.
— Worthy of a man, manly, vigorous : proles, H.
-^Choiee, mperioT: tura, V.
ae, /., s /mCa, hModed dough ; henoe,
a lun^ mass: picis,V. : lactis ooacti, ehem,0,:
versantque teoaci foreipe massam, V.: ardeiis,
lu. : oontaetu giaeba potenti Massa fit, ue. of gold,
0. — A heavy weight, mass, load, burden : prcMa
massS sub ill&, etc. (of Ghaos), O. : gravis, lu.
Masslciu, adj^ of Mount Massieus in Cam-
pania, G., L.: vina, H. : Bacchi umor, Y.— As
subst.: Massici radices, o/* Af^n/ ifoMtinM.* Mas-
sica (sc. iuga), Y. : vetens pocula Massici, Mame
wine, H.
maatigla, ae, m., = natmyiag, a scoundrel,
rascal, rogue, T.
mastriica, ae,/. [Sardinian], a sheep^'tn, coat
of skin : Sardorum.
mastrnoatufl, adj, [mastruca], doOwd ta
skins: latrunculL
matara, ae, /. (Gs.), or mataris, is, / (L.)
[Geltio], a javelin, pike, Cdtie lance.
matella, ae,/. dim, [matula, pot], a chamber'
pot, hi.
matellio, siiis, m. dim. [matula], a pot, vessd,
mater, tris,/. [2 MA-], a mother: pieUs in
roatrem : quae matre Asteria est, daughter of
Asteria : lambere matrem, foster-mother, Y. : Pl-
lenUs matres in mollibus, matrons, Y.: Matres
atoue viri, ladies, Y. : mater familias or fsmiliae,
laay of the house ; see familia. — A nurse, mother
(as a title of honor) : Yesta, Y. : deQm, Cybde, 0.:
Matrii Magnae sacerdot, L e. mother of the gods,
Cybele : terra, quam matrem appeUamos, mother
country, L. : Populonia, mother eUy, Y. : pelere
antiquam matrem, 0. : cupidinum, I e. VenuM, H.
— Of animals, a mother, dam, parent : prohibent
a matribus haedos, Y. : ova adsunt ipsis cum ma-
tribus (i. e. gallinis), lu. : simia, lu.— -Of plants, a
parent^ stock: plantas abecindens de oorpore ma-
trum, Y.— F i g^ a mother, parent, producer, nmrte,
cause, origin, source: philospphia mater omnitUB
bene factorum : avaritiae mater, luxuries.
materonla, ae,/. dim. [mater], a Httle mother:
sua : Dum pueris matercula pallet^ H.
mater fiunilla% see familia. .
materia and materiel^ ae, ace. am and em,
/. [mater], stuff, matter, material, timber, sub-
stance: earum (oavium) materiA ad reliqoas rell-
ciendas uti, Gs. : reruqi, ex qua et ia qui sunt
omnia: materiam superabat opa8,0.: si nihil
valet materiee: oonsampeerat omnem Materitm,
means of subststeme^O.-^Vig., a subfeet, matter,
tuhjeet-maUer, iopie, ground, theme: as^: belli
ad iooandnm: materies oresdt mihi, the sfAjei
grows on me: aeqoa Yiribas, sseHed to your powers,
Q. — A emiise, occasion, source, opportunity.' glorias
Digitized by ^
materiatns
495
Matnta
buit materiam, L. : criminandl, L. : inateriam !n<
vidiae dare: iocorum, la. — A rnouree^ ttore : oon<
sompserat omnem Materiam flctl, O. — Natural
abilUim, capaeUy^ di^Mntion: fmt;, falue in Uto
CatODifl roateriem: iogentis pabiioe priratimque
deooria, L. : ad cupiditatem, L. : materia digna
perire iua, unfeeUng tUtponlion, 0.
matailatas, a4;. [materia], huiU of wood:
aedes male.
matarior, — , arl, dep. [materia], to procure
jBood: erat materiari necesse, Cs.
matenraa, adj, [mater], of a mother^ mater-
nal: animus, T. : sanguis : genuff, S. : mens, ma-
temal affeetUm^ O. : tempora, of pregnaney^ 0. :
Caesar cingens matemA tempora royrto, i. e. of
Ventu (mother of Aeneas, ancestor of the Gaesacs),
v. : arma ( Aeneae), i. e. obtained for him by Ve-
niM, V. : aves, I e. tacred to FVniM, Y. : avus, on
ike mothtr^M eidey V. : Delum matemam inyisit
ApoUo, L e. noHvey V. : aequora, i. e. from %ohie/i
Venua ^rranffy 0.: rebus matemis absumptis,
eUaUj H. : nobilitas, on the mother^ tide, Y.
matartera, ae,/. [mater], a mother^e nater,
C.,0.
mathematlonfl^ i, m., = /iodq/iancdc, a matU'
emaiician, C. — An attroioger, lu.
matralia, iam, fk [mater], thefesHtfol of Mater
Matula, hdd on the llth of June, 0.
matrloida, ae, m. [mater +2 SAC-], a mathev'e
murderer, maihieide: certissimus, C, N.
matximdlnni, I, n. [matricida], the murder of
a mother^ matricide : aocusari matricidi.
matxlinoiiiiiiii, T, n. [mater], wedlock, mar-
riage, matrimony: si ex usa esset nostro hoc ma-
trimonium, T. : Metelli matrimonium tenuisse, had
been the wife of: ei filiam suam in matrimoniam
dat, giv€9 tn marriage, Cs. : fiarsiara in matrimo-
nium dueere, marry: te In matrimoniam oonlo-
care, to give in marriage: in matrimonio oonlooa-
\ii,gav€ in marriage.—Whfet: matrimonia praedae
destinare, Ta.
matiimna, a^j, [mater], with a living mother:
puer : ingenui, L,
matrona, ae, /. [ mater], a married loomoit,
wife, matron: nulla in aedibus, T. : oohvooatis
plebia natronis, L. : pkrtOs matronamm taeri :
tyranni, wife, H. — A woman of rank, woman of
charaeUr, lady, matron: matronae opulentae, opti-
mates, Enn. ap. C. : laris, lady of &e home, lu. :
matronarum sanctitas : capitis matrona pudici, la.
mitsooalifl; e, adj, [ matrona], of a married
wofNOfi, of a matron, womanly, matfinly : deoos,
womanly honor, L. : genae, the matron*e eheeka^ O.
matttra^ adv, with \eomp. maturius, and eup.
matnrissime and matnrrime [maturas], teaeonaity,
opportunely, at the proper time: sent! re: satis
mature occurrit, Cs. : ubi consul ueris, mature fac-
to opus est, 8. — Betimee, earfy^ tpeedUy, quickly,
efxm : mature fieri senem : venire : roatnrius pro-
flciscttur, Cs. : maturius penrenire : tempus quam
res maturius me deserat, 8. : (res) maturissime
vindicanda est, ae quickly as poimble: quibus re-
bus quam maturrime occurreudum putabat, Gi<—
Prematurely, untimely : pater decessit, N.
matnreaoo, rul, — , ere, inch, [maturus], to be-
come ripe, ripen, come to maturity: cum mature-
soere frumenta inciperent, Cs.: partt&s mature-
scunt : nubilibus annis, O. : maturesoente virtute,
li.
i]iatu]ita% &tis,/. [maturus], ripeneee^ maturi-
ty: frugum : frumentorum, Ca. — F i g., the ftUl
time, perfection, ripeness, maturity : aetatis ad pru-
dentiam : teraporum, the proper time, L. : habere
maturitatem suam: temporum maturitates, /u^-
nees of the seasons,
matoro, avi, Atus, &re [maturus], to make ripe,
ripen, bring to maturity: omnia maturata,rt/M»Mii.*
uva roaturata duloescit, ripe, — F 1 g., to make haste,
hasten, accelerate, quicken, despatch, expedite: at
matura, T. : ita roaturare, ut, etc. : legati in Afri-
cam maturantes veniunt, S. : maturandum sibi eii-
stimavit, Cs. : maluravit, ne, etc, L. : quam mata-
rato opus erat, L. : nuptias, T. : ad coepta matu*
randa redire, L. : iter, Cs. : buic mortem : insidias
consuli, S. : fugam, Y. : flumen Axonam exerci-
turn tniducere, Gs. : Tenire : iter pergere, 8. : Multa
quae mox caelo propenvnda sereno, Maturare da-
tur, i. e. do deliberately, Y. — To hurry, precipitate :
signum dare, L e. give too soon, 8.
inatQra% a4j* with eomp. roatflrior, and sup,
matllrisaimus, or m&tfLrrimus, ripe, mature: poma :
uva, Y. : seges messi, ripe for harvesting, L. — ^As
subst, n. : quod matori erat, all the ripe (com), L.
— Ripe, mature, of age, proper, fit, seasonable,
timely: virgOyH. : infans, O. : metuB, of manhood,
Y. : omnia matura sant, ready to be seized, 8. : ani-
mi, of ripe judgment, Y. : aevi, of mature years, Y. :
animo et aevo, O. : tempus, seasonable : scribendi
tempus maturius: mihi ad Nonas bene maturmn
▼idetur tore, just at the right time: filia matura
▼iro, marriageable, Y. : (progenies) militiae, L. :
▼itnius templis maturus et arae, M enough for
sacrifice, lu. — Of mature years, advanced in life:
se maturum oppetere mortem: senex, H. — OffuU
strength: boIm, Y.: maturae mala nequitiae,/W^
grown depravity, Vi,*^That takes place early, early,
speedy: biemes, Cs. : aetas maturissima. Her. : ho-
norea, O.: lodiciom, quick: robur maturrimam,
Ta. : ego aam maturior illo, was there earlier, 0. :
Matarior tIs, i. e. premature death, H.
MatSta, ae,/ [1 MA-], the goddess of dawn,
called also Ifater Matuta, C^ S^^feOOglC
mataUatw
496
medioamentum
matutinnfl^ atfj, [Matata], of tlu mormng^
morning-^ early: tempora, iJu morning koun: fri-
gora, H. : equi, 1,0,0/ Aurwra^ 0. : harena, i. e. ^
morning hwU in the Circug^ O. : Aeneas ae mata-
tinus asebat, wa$ up early, Y. : pater, i. e, Jantu,
the ear^ god of Imnneea, H. : Tiberis, lu.
mavolo, see malo.
Mavon, Tortis, m., Man, the god of vsar (old) :
urbs Mavortis, i. e. Itome^ V. : Iliae Ifavortisque
puer, i. e. Romuluey H., C, 0.
MavortiTiBi adj,, ofMavore, of Mare : moenia,
i. e. Rome, V. : tellus, i. e. Tkraee, V. — As eubet,
m., eon of Mare, Mdiager, O.
(majdlla. ae),/ dim, [2 MAC-], the jaw.
mazlme (or mazume), adv. [maxliuus], in
the higheet d^ee, moet particularly, eepecidUyy ex-
ceedingly, altogether, very: florere: quid landem
maxume? T. : egredi non possim^si mazime velim:
huic legioni Caesar confidebat maxime, Ga. : natu-
ralis amicitia : plebi aoceptua, Gs. : quae maxime
liberalissima : ut dicatis quam mazime ad verita-
tem accommodate. — In phrases with unue, on^
nium, muUo, vel,quam: qui proelium unus maxime
aocenderat, in the very highest degree, Gu. : unus
omnium maxime, moet of all, K. : maxime omnium
belli avida, above all othere, L. : multo maxime, by
far moet effectually, T. : ut quam mazime perma-
neant diutuma corpora. — With ^t in the phrases,
quam qui mazime, and ut qui maxime, as any one
whatevei' : tam eniro sum amicus rei p., quam qui
mazime: g^ta ea res, ut qnae mazime senatui
nmquam fuit, L. — With vt quieque , . , ita : ut
quisqiie animi magnitudine maxume excellit, ita
maxume, etc., the more . . . eo much the more: ut
qoisque maxume ad suum commodum refert . . .
ita minime est vir bonus, the more . . , the leee, —
In gradations, /rt< of€Ul, in the Jint place: maxime
quidem . . . secundo autem looo : maxime . . . pro-
xime. — With nofi: quibus si ingenium non ma-
xime defuit, not utterly. — Especially, particularly,
principally: quae ratio podtas maxumeque Ho-
merum inpulit, ut, etc. : cognoscat etiam rerum
gestarum ordinem, maxume scilicet nostrae oivita-
tif. — In the phrases, cum . . . turn mazime ; tum
. . . tum maxime ; ut . . . tum maxime, but more
especially: plena exemplorum est nostra res p.,
cum saepe, tum maxime bello Punico secundo:
longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae
partibus, tum maxime, etc. — With tum or cum,
just, precisely, exactly: oonsulem tum mazime res
agentem avocare, L. : tum cum maxime, at that
pr^ecise moment, L.: nunc cum mazime. — With
modus, just aboiu, very much : hoc maxime mode
in Itaiiam penrentum est, L. : ruinae maxime
modo, L.: in huno maxime modum locutus est^
much to this effect, L. — To emphasize assent or
dissent, certainly, by all means, very well, yes : Cr,
duo me ad earn. My, maxume, T. — With immo,
certainly not, by no means : Immo maxume, T. :
immo Tero maxume, S.
maadmd opera^ see magnopeie.
mazlmns (mazimt*), sup. of magnus.
maatonomtuii I, m., =:fAdZov6fioc, a dish, charg-
er, U.
me, aee, and abl. of ego.
mea-met, mea-pte, see mens, -met, -pte.
meatus, Qs, m. [meo], a going, passing, modon,
course: caeli,y. — A way, path, passage: Danurins
donee in Ponticum mare sex meatibus erumpat,
by six ehannds, Ta.
me-oaator, interj. [sc. adiuvet], so help me Cos-
torj by Castor (old) : SaWe mecastor, T.
meonm, L e. cum me, see 1. cum.
meddiz (mediz), icis, m. [Oscan] ; among the
Oscans, a magistrate: meddix tuticus, the highest
magistrate (of the Oscans), L.
medena^ ntis, m. [P. of medeor], a healer,
physician : in medentes Erumpit dades, 0. : artes
m^entnm, 0.
medeor, — , §rl, dep. [8 HA-], to heal, cure,
remedy, be good for: cui (roorbo) mederi (relet):
Tolneribus : medendis corporibus, L. : ars meden-
di, the healing art, 0. — F i g., to remedy, succor, re-
lieve, amend, correct, restore : violentia Tumi aegre-
scit medendo, i. e. 6y opposition, Y, : inndiae, S. :
capiti Rosci, i. e. defend the life : dies stultis quo-
que mederi solet : inopiae f rumentariae, Cs. : igno-
rantiae lectorum,/m>vf<iie against, 'S,: quas (cuju-
ditates) mederi possis, T.
mediaatinnfl^ l, m. [medius], a common serv-
ant, drudge, slave of all work, menial, H.
medloa, ae, /., = /itiitiof. Median clover, Bur-
gundy-clover, lueem, V.
medioabllla, e, a^, [medioorl, to be healed,
curahU : amor non est medioabilis herbis, O.
medlcamen, ints, n. [medico], a drug, medics'
ment, remedy, antidote, medicine : violenta medics-
menta curari : facies medicaminibus interstincto,
plasters, Ta. : validum, 0. — A drug, poison: me-
dicamen habendum est, lu. : noxium, Ta. — A
peUnt, wash, cosmetic : vestrae medicamina fonnae,
0. — Fig., a remedy, antidote: iratae medicamina
fortia praebe, 0.
medioamentinB, I, n. [medico], a drug, rem-
edy, antidote, physic, medicine, medteament : medi-
camentum alcui dare ad aquam intereutem : sume*
re, Gu. : medicamenta salnbria, L. : medicameirtia
delibutua.— .^ drug, potion, poison : coqnere medi-
camenta, L.: medicaroentis partnm ab^eie.—
F i g., a remedy, relief, antidote : moltorum medir
camentum maeronun: doLori^^i^f^^i^tam (l&
Digitized by ' "
4sn
pecnnia). — An embdHMhmmU: medicunenC^ fneati
candoris et raboris.
medioandnfl^ a((^ [^» ^ medico], in need of
healinff.—AB tuftk, U.
1. medioatii% at^. [ P. of medioo 1 keaXiy^
medicinal^ moffU: fragee, V. : virgft, O. : potio,
Cu. : iDgaen, lo.
2. medioattifl, fls, m. [medioo], a <^fm, 0.
medlcina, ae,/. [medicusl, </4« healing artj
medidnCy surgery (sc ars) : medlcina (an est) va-
letudinis : medicinae exercendae ctMsSifpraetitinff :
In centum medicina meum est, 0. : repertor medi-
cinae, V. — A remedj^ medicine (aa res): accipere
medidnaro. — ^Fi g., a remetfy^ relief aiUidote: ain-
gnlis medicinam conBilt adferam : laboris: faroria,
y. : curme, O. : his quattuor oausifl tolidem medi-
cinae opponuntur : tuae figurae, L e. tneayu of ren-
dering beautiful, Pr.
medioo, &vl, itus, are [I medicus], to imbue
with healing power, mediaUe, drug: hoc amuem
Inficit^ ooculte medicans, V. : semina, tteep, V. :
medicatae sedes, eprinJded with jnieee, V. : medi-
caiiu aomnua, druggedy O. ^ 7b tolor, dge, etain,
tinge: Lana medicata fuco, H. : o^illos, O.
medloor, itat, &il, dq^. [1 medicua], to heal,
cure: senibua anhelia,V. : coapidia ictum, V.—
F i g., to curve, rtUeite : mibi, T.
1. medioos, a<(/^ of healing^ healing, medici-
nal: mandssY.: ar8,0.
2. 2nediOll% I, m. [1 medknia], a medical man,
ph^neian, turgeon: nemon medicum addsxit ? T. :
non ignobilia: quod mediconun eat Promittunt
medici, H. : medico ridente, In.
madietafl» ftiia,/. [medius], the middle, place
in the middle^ midet,
medimnnm, i, n. (C), and medimnaa, i, m,
(N.), a Oreek drg meaeurCy Greek bushel: tritici:
septem railia medimnflm.
mediocriSi e, adj. [mediua], of middling size,
medium, middling, moderate, ordinary: caatellum,
& : spatium, Gs. : hMsum mediocria aquae proape-
xit (i. e. mediocremX 0. — Pign moderate, mean,
mc(Uocr€, inferior, ineonsiderable: oratoraa: homi-
nea: pol$ta,H.: amioitia: artea: ingenium: ex-
cuaare . . . mediocria eat animi, narrow, Ca. : ut
mediocria lacturme te roergat onua, la. : primo
mediocria gerebat, 8.— With tiw., not insign^ficaid^
not common, superior, extraordinary: non medio-
cria aniraoa, i. e. <ir<2fn/, S. : baud mediocria vir:
non mediocria ditigentia, Oa.
mediooritil^ fttia, /. [ mediocria ], a middle
state, medium, mean, moderateness, moderation:
quae eat inter nimiam et parnm : Aiirea, H. : cum
omnia rirtna ait mediocritaa (of atyle) : medioori-
tatea illi probabant, moderate paesioM.-^Moderate
endowment^ mediocHty: in dieendo: mea isgeoi.
iiiiediooiiter,<uiv. witk comp. [medioeria], mod'
eratdy, tolerably, ordinarily, not verv, not remark'
ably, slightly, sonwwhal: ordo annalium medioori-
ter aoa retinet: ree mediooriter aiilea, H. : veatita,
unostentatiously, T. : hoc vellem mediocriua : non
mediocriter, in no moderate degree, Ca. : ue tne<iio-
oriter quidem diaertua, not in the least, — With
moderation, caimiy, tranquilly s non mediocriter
ferendum : alqd velle.
medltaaieiitiiiii, l, n. Tmedltor], a thinking
of, preparation, — Plur,: beUi,Ta.
meditatio, 5ni9,/. [meditor], a thinking over,
contemplation, dwelling upon : futuri mali. — Study,
prqnration, rehearsal, practice : naturae vitium
meditatione auatulerunt : obeundi muneris : nulla
meditationia auapicio.
meditatnfl^ i'. of meditor.
inediterrineu% cu{^'. rmediu8+ terra], inland,
remote from the sea, mediterranean, continentals
reeionea, Ca. : faominea maxime. *- iYur. n. aa
Kubst, : Galliae, the interior, L.
meditor, fttua, Aii, dep, [8 MA-], to refiect,muse,
consider, meditate, give attention: meditaudo extun-
dere ai-tls, V. : cauaam tuam, i« e. ftow to defend
yourself, T. : ea para, meditare, quae, etc : Medi-
tata mihi aunt omnia mea incommoda, / have
thouglU over, T. : ad ea : ad haiua Titae atudium
roediuU auut laborea tui, L e. havejorqpared you :
de rei p. libertate. — To miedUate,plan, devise, con-
trive: iam deaignatua alio voltu eaae meditabatur:
animo proficiaci, N. : capere dolia Aeginam medi-
tor, V. : quo modo cum illo loquar: quibua verbia
iliiua cupiditatem comprimaa : meditatum et cogU
latum acelua. — To meditate, study, exercise, practise,
rehearse : meditati ad dicendum Tenimua, pre-
pared: Demoathenea perfecit meditando, ut, etc. :
quid Craasua ageret meditandl cauaft: meditana
in proelia taurua, V. : ea, quae raediuta et prae-
parata inferuntur: meditatum cogitatumque ver-
hum, studied: verba, 0.: mixrmun, reliearsedmum^
blings, lu.— To sing, celebrate in song: omnia, quae
Phoebo meditante Audiit, Y.
meditnllinm, l, ••. [raediua+^tallua for tel-
lus], the middle: in meditnUio, Serv. ap. G.
medium, T, n. [medias].— In space, tlie middle,
midst, caitre, interval, intervening space : in medio
aedium sedens, L. : in agmine in medio adease, S. :
medio viae ponere, L. : medio atans hostia ad aram,
Y. : medio tntiasimua ibis, 0. : in medium sarcinaa
coniciunt, L. : Horum unum ad medium Transadi-
git (hasta), through the middle, Y. — Of time : iam
diei medium erat, the middle, L. : Neo longum in
medio tempns, cum, etc., interval, Y,—The midst,
public, community: in medio oronibua Palma eat
posita, qui, etc., open to all, T. : rem totam in me-
dio ponere, /wi6/tc/j^ • ^^zfS ^HjJO«^,P«i^
406
ofMfi to aU: Tmnsvolai in iii«dio posita, vhat is
o6motM, H.: rem in medium ptofem^ pMM:
rem in medinm vocare ooepenint, be^<nre ike ptA-
lie : in medio relinqneie, leave.tmdtadid : cum i«^
centta (verba) Buatulimua e medio, adopt eommon
wrd»: ex medio ree aroeasit oonooedia, common
liftt H. : remoYendae de medio litterae, done away
wiAh: hominem de medio tolli poeee, bopiU out of
the toatf: e medio exceasit, if dtad^ T. : toUite la-
men K medio, In.: recede de medio, ^ avt^: in
medio esse, be pretent^ T. : venlent in medium, oo¥ne
fortoard : oonsulere in medium, for the general
goody v.: in medium qnaerebant, to supply the
VHints of ally Y.: laudem in medium couterentes,
ascribing to ike whole body (of magistrates), L. : Id
medium discenda dabat,/or aU to leam^ 0. — ^Fig.,
a mean, middle course: medium ferire, i. e. strike
out a middle theory : mediis copulare concordiam,
6y a eompromitej L : Yirtua eat medium Titioram,
'A.-^Fhtr.^ a moderate fortuns, middling etrevm-
stances: intaotu InrldiA media aaut, L.
mediiia, adj. [MED-], in the middle^ in the
midsty mid, mean, middle : mundi locus : tempus :
Bolto raedius consedit, in the middle, V. : medius
PoUuce et Oastore ponar, between, 0. : medios ig-
nis tesior, \,e.onthe altar between us, Y. : medium
tnrlM Huno habet, surrounds, Y. : Discessere om-
nes medii, from the midst^ Y. : caelestes medio
lore sedentfO. : medium osteudere nn^nem, point
with the middle finger, lu. : cum inter bellum et
pacem medium nihil sit, no middle course: locus
medius regionum earum, half- way between, Os. :
locus medius iugull summiqne lacerti, beiween, 0. :
medius ex tribns, S. : in foro medio, in ike middle
of the forum: in mediis aedibus: de medift nocte,
midmaht, Gs. : medift aestate, at midsummer: me-
dios dilapsus in hostis, Y. : Phoebus, the sun at
noon^ 0. : (ilium) medium adripere, by the middle,
T. : iuvenem medium oomplectitur, L. — Fig., of
the middle, middling, medial, moderate: aetatis
mediae vir, of middle age. Ph. : nihil medium, sed
inmensa omnia volventes animo, L. : gratia non
media, extraordinary, L. : ingenium, Ta. : sermo-
JCM8, common, 0. -~ Undetermined, undecided, neu-
tral: medium quendam oursum tenere: medioa
esse : responsum, ambiguom, L. — Indifferent, not
imperative: offlcium (opp. perfectum). — Interme-
diate: medium erat in Anco ingenium, et Numae
et Romuli memor, like ecieh some respects, L. : con-
silium, avoiding both extremes, L. — Central, inti-
mate, prof ound, essential: quae sunt ex medift
laude lustitiae, essential claims to honor : in medio
maerore et dolore, buried in: in medio ardore
belli, L. : media inter pocula, lu. : Pacis eras me-
diusque belli, equally ready for, H. — As subst* itu,
a mediator: paci medium se offert, Y.
fidiiUk Me fiditts.
medlx; tee meddix:
medulla, ae. /. [MED- ], marrow : medallu
Intravit calor, Y.: Bxsaota, H.: albM, 0.: hu-
manae, urinal marrow, O. — Of plants, pith : bibah
(▼irgae), O. — Fig., the marrow, kernel, centrt,
heart, inmost part : in medullis populi R. hiere-
bant : Haec mihi semper emnt imia infixa me-
dullis, 0.: qui mihi haecea in medallis, tn my
heart : nondum implevere medullas Katurae maa
nequitiae, lu. : damnum propius medullis, Uu
heart, U. : suadoe, the marrow of eloquence, Eon.
ap. C.
medoUnlav ae,/. dim, [medulla], marrow:
anseria, Ct
Meduam ae,/., a Oorgon, 0. ; see Gorge.
MedttMeiu» aeff., of Medusa, Medutean, 0.
Megaera, ae, /., = Uiyatpa, one of the Fur
ries,y,
Megalenaia (Ta.) or Me^Ma (0., Lu, 0.,
lu.), ium, n., an annual festival in honor of CMt,
ICegaleaiaoua, ad^,, of the Megaletia, lu.
megiatanaa, nin, nk, = fuyioravt£^ grandus,
magnates: Armenii,Ta.
malierQ]% mebenmla, aaahazonlaai see
heroic, hercule, Hercules.
meiOf — > — t ere, to make water, Ct., H., lu.
mel, mellis, n. [MAL-], honey: Tilla abundat
caseo, melle: roedda mella, V. — Fig., Aoiwy,
sweetness, pleaeaniness : poetica mella, H.: Hoc
iuyat et melli est, is pleasant, H. — ^P r o v. : e medio
flomine mella petal, i. e. where there i* none, 0.
inelaiioholi<ma» adj., = fi(kayxo>Me6cj vitk
black bile, meUsnekoiy,
melannxua, T, m., ^/UKavovpoct a black -(dl
(a sea-fishX O.
mallotia, acfj,, = ficXic^c, musical, lyric : poSma.
melUotoa, f,/., =/i€XiXfi»roc, a kittd ofdoeer,
mdilot : pars mellloton amant, O.
melimela, drum, n. plur.y = /tcXifmXa, komtf'
apples, must^apples, H.
malior, a4j, comp, see bonus.
meliaphylllUII, I, n., = fuki^Xkov, habngen-
tie, balm: Trita raeUsphylla, Y.
MaUtenaia, e, a<^[He1iu], of Malta, Mal-
tese : Testis : rossL-^Plur. n, as subst, (sc resti*
menta), Mditan garments,
melluat adj, and ads., oomp, of bonna, bene^
meJiuaoiiXa, ads, [meliusculus], rather better,
pretty weU: cum meliuflcnle tibi esset
meUnaovlna, aeff, dim. [melius], sotnewhat bd-
ter, rather belter, T.
melUiiMr, fera, feram, a^. [meI+1 FER>],
nmlMoB
499
iii#inoriol>
iii6l]itii% adj\ [mel], of Iwntiy^ wed with
honey: placenta, H. — ^Fig., kumey-tweei, darling:
Gcero: ocuU, Gt
melo% — , dot, 5, «., = f«IXoc, a tune, air, ttrain,
vmg, Unf: melo Consimilis cantus, Att. ap. C. :
longum, H.
MelpomMifl^ 80, /., ss MATo^cyii, ih8 mme
of traffic and lyric poetry, H.
membrana, ae,/. [menibram], a Ma, mem-
brane: membraiiae tenuissimae: G)\e\yAn, dough,
0. — A Mn f/rfpaared for vritinff, parehment:
Membranam poscere, H. : croceae membraua ta-
bellae, lu.
membriniila, ae,/. dim, [membrana], parch-
ment,
membritlm, ado, [memhrvmi], piecemeal, «m-
gty, eevtraUy: gestnm negoilum. — Of Bpeech, in
UtUe daueee, in ehort eenteneen : dicere.
membmiii, i, m. [3 MAN-], of the body, a
limb, member: Membi-a metu debilia sunt, T. :
simulacra, quorum membra, etc^ Cs. : membra,
ill est partes corporis: fractus membra labore,
H. ; membra toro reponunt, bodice, V. — A part,
portion, dufieion : membra f racta ratio, 0. : phi-
lofiopbiae, branches : oongeriem in membra rede-
pt, i. e. organized, 0. — Of persons, a member,part :
Pouticua, Bassua . . . dulcia convictOs membra
f uere mei, 0. — An apartment, chamber : cubicula
et eidsmodi membra.^-Of a sentence, a member,
daute,
me-met, see ego and met
memini* iaae (only perf form) [1 MAN-], /
remember, reeoliect, Vdnk of, am mindful of, hear
in ndnd: cai dolet meminit: Ipse ego (nam me-
miniX etc., O. : ut ego meminisse videor : Ut rer-
berea latus memento fluctlbus (L e. memento ver-
berare), H. : ut sui iuria meroinisset : hoc : patriae
beneficia: nomeros, V.: de exsalibus: quanta
esset hominum adroiratio: olim ut fuerit vestra
oratio, T. : cum miht desipere videbare : virginem
forma boo& videre, T. : dextram cohibero memen-
to, be aure to, lu. : deoedere noctl, V. : Non aper
irasd meminit, i« e. is indined, 0. : Gatonem roe-
cum disserere: Pamphylum mibi narrare: fieri
senatQs consultum referente me : mementote bos
esse pertimescendos : memineris te virum esse,
S. : peto, ut memineris, te omnia mihi cumulate
recepisse: me de oratoris facultnte dixisse: me
▼idisse senem, Y, — To make mention of, mention :
meminiati ipae de exsulibus : cuius supra memi-
nimus, Cs.
MemnoDtOnU, m., =M«/tvwv,40fi of Tithonut
and Aurora,Y,,ILtO. — His broken statue gave a
musical sound at sunrise, Ta., lu.
memor, oris, attj, [1 SM ABp], mindful, remem-
bering, heedful : mens : apud memoreB stat gratia
faeti, y. : ut memor esses sul, T. : eomm fact!,
Gs. : generis, S. : nee aurae Neo sonitOs memor,
y. : vale nostri memor, lu. : yive memor, quam
sis aevi brevis, H. : eadum Marsi memorem duelli,
i.e,aaoldas,R.: aevum, i. e. fame, Y, : tabellae,
inacribed, 0. : saevae lunonia ira, relentlese, Y, :
exemplum parum memor legum humanarum, re-
aardiem, L. — 7%at remembere, of a good memory:
homo. ^^ Recalling, bringing to mind, euggeetive,
commemorative: ingenium Kumae, L. : nostri me-
morem sepulcro Scalpe querelam, H. : indicii me-
mor poena, 0. : versus, 0.
mamorabilii, e, at^, with eomp, f memoro ],
that may be told, hiard of credible: Hocine cre-
dibile aut memorabile? T. — Worth repeating,
memorable, remarkable, viorthy of remembrance:
vir bellicis quam pacts artibus memorabilior, L. :
nomen, y. : virtus : f acinus, S. — Ptur. n. as iubat. :
multa memorabilia eifecerat, notable aehievemente.
memorandoa, adj, [P, of memoro], worthy
of remembrance, memorAle, noteworthy : proelium,
worth mentioning, L,: iuveni8,y. : acta, 0.
memorator, oris, m. [ memoro ], a narrator,
relater : Homerus, Pr.
memoratoa, adj. [P, of memoro], memorable,
renowned, cdebrated: pugna, L.: locus Italiae
f ama, y . — Plur, n, as aubet, : deae memorata, say-
inge, 0,
memorla, ae, /. [ memor ], memory, retnem-
branoe: oratio memoria digna: memoriae prode-
re, eum liberatom (esse), hand down to posterity :
memoriam prodere, transmit, Gs. : traditur memo-
riae prolapsum cecidisse, ia related, h, : quorum
memoria iucunda fuit: immortalis, N. — Thefao-
tJty of remembering, memory, recollection: baec
habui in memoria, T. : Hortensius memoria tant&
fuit, ut, etc.: in memoriam redigere, recall to
mitid: memoria comprehendere, commit to mem-
ory : causam memorift ooniplecti : memoria cu-
stodire : habere in memoria, remember, T. : hoc
est mihi in memoriS, in my recollection : ex me-
moria inddias deponere, /or^ei .' iniuriarum me-
moriam deponere, forget, Os. : Garthaginem exd-
disse de memoria, L. : ut mea memoria est : ex
memoria exponam, /Vom memory. — Hie time of
rem^nbranoe, period of recollection, time: illimque
ad nostram memoriam, S. : pauIo supra banc me-
moriam, not long ago, Gs. : superiore memoria, in
earlier timea: princeps huius memoriae philoso-
phorum, of our tim£: poet hominum memoriam,
aince the memory of man.^^ An hiatorical account,
rdation, narration, record : liber, quo iste omnem
rerum memoriam breviter oomplexue est: memo-
ria ex auialibus repetita, L. : carmina, unum me-
moriae et annalium genus, Ta.
mamoilbla, ae,/.dif?i. [memoria], the memory.
Digitized by V^OOQIC
600
momoriter, adv. [memor], /mm memoryy hp
penoTial reooUecUon : oratio est habita memori-
ter : malta narrare de Laelio. — With a good mem-
cry^ hy reody reeoUedion : ista exposuisti Qt tarn
multa roemoriter. — .^Vf/?3f, accurately, corrccUy:
oognoecere, T. : respondere.
memoro, ivl, fitus, ftre [memor], to bring to
remembrance, menihn, recount, rdate, Bpeak of, toy,
teU: mihi caasas, V. : patriara rhombi, lu. : cuiaa
oonditor Hercules memorabatur, was said to have
been, S. : ut quidam memoratnr oontemnere, etc.,
H. : nondom inemoratus omnibus, 0. : de gloria
bonorum, 6. : de natura nimis obscure : Hercolem
boves abegisse, I* : ubi ea, quae dico, gesta ease
ixiemoraotur: quo patre natus uterque Gontulerit
lites, H. : sic meraorat, V. : incredibile roemoratu
est, quam, etc, S. : panra et levia memoratu, Ta. —
To speak, utter, make use of: vocabula memorata
Gatonibus, H. — To name, coil: Carmentalem no-
mine portain, V.
men, for meae, see 2 ne.
menda, ae,/. [8 MAN-], a fault, blemisk: in
oorpore, 0.
mendaoium, t, n. [mendax], a lie, untruth,
falsehood, Jiction : nulla mendaci religione ob-
strictus, Gs. : Smpudens: mendacio faUere: in-
tnensa spirant mendacia, lu. : pia mendacia fraude
latebant, 0. : po<Itarum, Gu.
mendacinnoulmn, I, n. dim, [mendacium], a
little untruth. Jib, white lie.
mendax, dftcis, adj, with comn. [1 MAN-], of
men, given to lying, false, mendacious : homo :
amicus, pretended, H. : aretalogus, lu. : Parthis
mendacior, H. : Saepe fui mendax pro te mihi, 0. :
in parentem, H. : quidquid Oraecia mendax Audet
in historiS,Iu. — As subst,m.,a liar: quid interest
inter periurum et mendacem? — Of things, /oZnf,
deceptive, feigned, fictitious, counterfeit, not real:
visa : fundus, disappointing, H. : infamia, dander,
H.: somnus, Tb. : pennae, 0.
mendioitaa, atis,/. [roendicus], beggary, pan-
perism, indigence : in summa mendicitate esse:
consortes mendlcitatls.
mendioo, — , Atus, Are [mendicus], to bw, ask
alms .• eiectis mendlcat silva Gamenis, i. e. m full
of beggars, lu. : mendicatus panis, lu.
mendiona, aclf. with «^p., beggarly, needy, m
want, indigent: ex mendicis fieri divitcs: solos
sapientis ease, si mendioissimi (sint), divites. — ^As
swmt. m^ a beggar, mendieant, T., G. : mendici, i. e.
the priests of Cybele, H.— iVw, paltry, sorry, pit-
iful: instrumenturo.
menddae, adv. with sup, [mendosus], full of
faults, fauUUy,' wrongly i iibri icribantur: ars
mendosissime scripta*
mmiddan% ad». with Mmp. [meadtm],>lfU of
fauUs, fatdty, blemished: equi fades, 0. — Fig^
erroneous, incorrect, defective, wrong: inendosam
est, etc. : vitiis paucis natura, blemished, H.: mores,
O. : historia mendosior. — In writing, that commiu
faults, blundering : semper in Yermct nomine.
mendmn, l, n. [8 MAN-], a fault, error, blun-
der: quod mendum ista litura conrexit f : librario-
rum. — A blemish, defect : Rara mendo fades caret,
0.— Fi g., a mistake, omissiofi: IdOs Martiae mag-
num mendum continent
manak mentis,/. [1 MAN-], the mmd, ^ip(m-
tioTi, feeling, character, heart, soul: mala, T. : con-
versae sunt omnium mentes, Gs. : mentis ferox,
O. : mollis ad oalamitatea perferendas, QiL'-The
conscience: adhibere testem, id est roentem soam:
diri conscia fadi, lu. — The intelleetual faeultia,
mind^ understanding, intellect, reason, judgment^
discernment, consideration, refieetion: anirooa vi-
ventls mente complecti, comprehend: mens sana
in corpore sano, lu. : mentis suae esse, in his right
mind: captus mente, beside himself: mente paa-
lulum inniinutS, S. : mentem amittere, lose on/i
mind: maletuta,H.: huic ex tempore dicentieflSait
mens, his recollection vanished: quae tanta mente
fiunt, intdligence : dictis adice mentem, attention,
0. — ^In the phrase, venire in mentem, to come into
mitid, be thougfU of, occur: quotienscumque pa-
tria in mentem veniret, L. : numquam ea res tibi
tam belle in mentem venire potuisset: nbi venic
in mentem eius adventi, bethought himself T : ei
venit in mentem potestatis: fac tibi legia reniat
in mentem : in mentem tibi non venit qnid negoti
sit?: veniat in mentem, at defenderimus, etc^
L. : qnid venit in mentem Gallistheni, dioere, etc?
-^Mind, thought, plan, pwrpose, intention, design :
senatus una voce ao mente restiterat: nostrtm
nunc aodpe mentem, V. : classem e& mente com-
paravit, ut, eto. : mentes deorum scmtari in fibris,
O. : bac mente laborem ferre, H. — Sjoiril, bddnen,
courage : tna, qui aroem reoepisti, L. : addere meo-
tem, give courage, H. : demittunt mentes, lose eour-
age, V, -^Passion, ifnpulse : dolor quod suaserit et
mens, H. : Gompesoe mentem, H. — P e r s o n., /A«
goddess of thought, h., G., 0.
menaa, ae,/ [mensoe, P. of metior], a tM:
ad mensam oonslstere, wait at table: Qui dapibus
mensas onerent, Y. : acemft, O. : cara piscis arer-
tere menB&,fislunonger*s board, H. — A table, nuel,
course: Italicae mensae : lucis pars ultima rocnsae
Est data, supper, 0. : unA mensA, at a single tnfd,
lu. : secunda, an after-feati, I e. thank-offrnv^,
y.: secundas nux omabat mensas, dessert, H.:
secundamque mensam servis dispertiit, N. : Dien-
sae tempore, meat-time, lu. — A mon^f-^anger't
counter: mensam poni iubet, H. : publiea, a /wMk
bank.'^A sacrifieial table, altar: menaae deoram,
v.: super tamcdom mensam stataere.
Digitized by V^OOQIC
001
mexiMiliM, I, m. [menaa], a money-changer^
banker^ public hanker^ 0. : quinque Tin, qaos men-
sarios appellarttiit, trtamtren^ L.
mansid^ diiis,/. [metior], a meamire: Tooam,
quaniUy.
znenais, is (gen. pbtr, mensium, mensflm or
mensuum ), m. [ 1 MA- ], a tncnUk : meoBW trla
abest, T. : quintum iam mensem obsesstis, B. : lo-
nae carsOs qui menses noratnantur: Veneris ma-
rinae, L e. of Venm'M birthy April, H. : primo mense,
at the hegwningofikt mon/lk, Y. : regnavit paucos
menais : magni menses, L e. yloriom, V,
menaor, Oris, m, [1 MA-], a meaatarer, turvey-
or: maris et terrae, ST., O.
menstmiu, aefj, [mensfs], of a month, of every
mofUh, monthly: usura. — Of a month, Icatinff a
month, monthly: vita: cibaria: Luna, 1. e. in her
monthly eourae, V. — As suhst, m. .* menstnium se-
cum ferre, a month^a provisioM, L.
maiiftllra, ae, /. [metior], a maturing, meat-
uremeni: mensurae itinerum, Cs. : certae ex aqu&
mensurae, I. e» by (he water-dock, Ca. : quioquid
sub auriam mensuram aliquam cadat, numerus
Tocatur. — A measure, standard of measurement:
cumulatiore mensura uti: qui modus mensurae
medimnus appellatur, N. : de roensurft ius dicere,
In. — Measure, extent : roboris, girth, 0. : parvft
minor mensura lacertft est, sise, 0. : sed deerat
pisd patinae mensura, was too small, lu. : mensura
censOs^/orlMfM, la.-— F I g., a limit, eapaaty, power,
extent, degree : tibi dabitur mensura bibendi, 0. :
qui tanti raenauram nominis Imples, i. e. art worthy
of O. : sui, i. e. capacity^ lu.
mensiiB, P. of metior.
menta (nMntha), ae,/, = fUv^a, mint, 0.
montlen% entis, m. [P. of mentior], a fallacy,
tophism,
mention dnis, / [1 KAX-], a ealHng to mind,
making meidUm^ mentioning, naming, mention:
Phaedriae, T. : casn in eorum mentionem incidi,
happened to mention them: tui: eius rei facta:
oratio aocosatoram mentionem habet^ mentions,
L. : mentio inoobata adfinitatis, ihe subject intro-
duced, L. : de fnriis, H. : caput legis, de quo ante
fed mentionem : faoere mentionem, placere statui,
si, etc. : secessionis mentiones ad volgus militum
wrer^ suggestiione,lj.
mentior, Ttua, Ifl, dtp. [ 1 MAK- ], to invent,
assert faledy, tie, cheat^ deceive) pretend: Si quic-
quam invenies me mentitum, T. : Hoc iuvat, non
mentior, H. : plurimis de rebus : ne ioco quidem,
N. r ille, satum quo te mentiri8^f)»*ffm(f, V. : cer-
tam me sum mentitus habere Horam, quae, etc.,
0. — Of things, to deceive^ impose upon: frons,
oculi, Toltus persaepe mentiuntur : in quibus nihil
umquam vetostas menUta sit-— lb lie about, assert
foMy, make a false promise about, feign, counter*
feit, insitate: tantam rem, devise such afalsehoodf
&: auspidum, L. : titulum L7ciscae,aMtlm«/a/«e-
/v, lu. : ita mentitur ( sc Homerus i fables, H.—
Fig.: Spem mentita seges, disappointed, E.: Neo
varios discet mentSri lana colores, to assume, V.
mentitoflk <«&'. [P. of mentior], imitated, coun-
terfeit, feigned: tela, V. : figurae, O. : nomen, 0.
Mentor, oris, m., = tikvrmp, an artist in em-
bossed metals, GL — A Mentor, embossed eup, lu.
mentnla, ae./. ; membrum Tirile, Ct
montilin, I, n. [2 MAN-1, the chin: paulo at-
tritius: incana, 6«mli, V., H.
meo, ftvl, -*, kre,togo^pas8: qno simul me&ris,
E. : quft sidera lege mearent, 0. : spiritus, Cu.
mephitia, is, /, a noxious exhalation, mepliitis,
malarta: eaeva, V. — Person., a goddess who
averts malaria: templum, Ta.
meracuB, atfj. with eomp, [nienialt/nire, un-
mixed: vinum meracius: helleDorum, H. — Fig.,
pure, unadulterated, genuine : libertas.
meroabilU, e, adj. [meroor], that may he
bought, purchasable : meretrix, 0.
meroaxll^ antis, P. of meroor.
maroator, aria, m. [meroor], a trader, mer-
chant, wholesale dealer: ea mutare cum mercato-
ribus vino, 8. : venalicii mercatoresque : multi ad
eos mercatores ventitant, Cs. : Af ricum metuens,
H. — A dealer, speculator: mercatores provlncia-
rum: sacci olentis, lu. — A buyer, purchaser:
signorum : veneni, lu.
meroattira, ae, / [mercor], trade, traffic, comr
merce: tenuis: quaestila mercaturae, Cs. : merca-
turas teLcere, the pursuits of trade: Aversus mer-
caturis, H. — Fig.: bonarum artium, the purchase,
meroatas, tls, m, [mercor], trade, traffic,
bargaining, buying and selling: eo ad mercatum
venio, /or a market,T. : domesticus. — A place for
trade, market-place, market, mart: frequens, L. :
mercatu indicto. — A festival, assemblage for games :
is qui babetur roaximo ludorum apparatu : Asiae
Grseciaeque Is mercatus erat, L.
mercedula, ae,/ dim. [1 merces], small wages,
poor pay : mercedula adducti : constituere mer-
cednlas praedtorum,/Nrllfry revenues.
meroennarlos (meroena-), a^, [1 merces],
serving for pay, JUred, earning wages, paid, mer^
cenary : comes : miles, L. : testes, bribed : arma,
L. : fiberalitas: vincia, i. e. imperative business
engagements, H. — As subst, m., a hireling, hired
servant: a villA, T. : quaestQs mercennariorum.
1. meroes, gdis, / [2 SMAB-], pries, hire, pay^
wages, salary, fee, reward: mercedem Ck)egl, T.
imanuum meruede lDO^^i^^^|(^le|^a;j^^cmn«a
lahWjS,: oporae: ApoUomns cum meroede dooe-
ret : meroede diurna Oonductus, H. : poscere mer-
oedes, work for Atre, lu. : pro qua meroede pavere,
etc., y. — An unriffhieout rewart^ bribe : Baebiam
magnt meroede parat^ S. : paciacitur roagn& mer^
cede cum principibna, ut, etc., L. : a quibos mer-
cedem aooepisti: lingua adstricta meroede, tied
with a bribe, — A price, reward^ woffee^ reoonupenM,
puniehmenty coet^ injury, detriment, itipmation,
condition: mercedem lacrimarum oonstituere:
mercedero imponere linguae, eet a price on, lu. :
mercedem soWere, make payment, lu.: Don alia
bibam Kercede, eon<fi/um, H. : temeritatifc,;mmiiA-
meni, L. : non sine magnft meroede, only at great
cost : Hac oottant meroede suorum, i. e. at thie eae-
rifice of their people^ V. — P r o v. : unft meroede
duas res adsequi, kill two birdt with one ttoiie, —
Bent, revenue, income, interest: praediorum: ex
fundoMneroedes habttationum aonuae, hmme-rente,
Cs. : Quiuas hie capiti mercedes exsecat, takes out
as discount, H.
2. meroaSi/^ur. of merz.
meroimonimii, I [roerx], merchandise, Ta.
mercor, atus, ftrl, dep. [merx], to trade, traffic,
deal in, buy, purchase : agruro, T.: (eunuchum)
ThaIdi,/or Tnais, T. : fuudum de pupillo : hortos,
H.: banc (segetem), lu.— Fig. : officia mercanda
vita, to be purchased with life: Hoc magno mer-
oentur Atridae, would pay highly for, Y.
Mercurlalla, e, adj. [Mercuriu8],o/Jfe}*c?<ry,
H. : viii, i. e. lyric poets, H. — Plur, m. as subst,, M«
tradesmen, eotporalion of traders,
Merouiium, \, m. [merxl, Mercury, the messen-
ger of tlu gods, the god of dexterity and of elo-
quence, of traders and tfiieves, Cs., C, V., H^ 0. —
The planet Mercury , C.
merda, SL&,f.,dung, ordure, excrement: oorro-
rum, H.
mereii«» entis, adj, [ P, of mereo ], deserving,
meriting: optime mereutes socios deserere, Cs. :
laudare et increpare merentls, S.: rite merenti
Yenit laurea, 0. — As subst. m. : sumpsisse meren-
tis poenas, i. e. pfinished the guilty one, Y. : Dignus
pro laude mereutis, of my benefactor, H.
mereo, ul, itus, 5re, dep. \% SMAR-], to deserve,
merit, be entitled to, be worthy of: neo minimum
decus, H. : supplicium, 0.: cur pereat, 0.: Nil
suave meritum est, no kindness has been deserved,
T. : qualem meruit, Pallanta remitto, as he deserves,
i. e. dead,Y. : ut decoraretur : Banaam ut caderem
manu, Y. : Quae merui vitio perdere cuncta meo,
O. — To earn, acquire, gain, obtain: non amplius
duodecim aeris : stipeiidia in eo bello, !. e. served
as a soldier: diadema Quirini, lu. : odium, Cs. :
aera, H. : soelus, incur, Y. — To get by purchase,
buy, purchase: quid arbitramini Rheginos merere
vetle, ut etc., what pries do you thimk they wonid
takei — To serve for pay, serve as a soldier: com-
plurb annos, Cs.: triennio sob Haadmbale, L:
equo, serve in the cavalry: pedibus, serve in the
infantry, L. — To confer a favor, render service:
de re p. optime: Si bene quid de te meroi, Y.
mereor, itus, 6rl, dep. [S3£AB-1 to deserve,
merit, be entitled to: dignitatem meam, ei mereor,
toearis, if 1 deserve it: Pa. quid meritu's? Da.
cnicem,T.: Btipendia,a8r*0tnM0army: laudem,
Cs. : gratiam nullam, L. : aanctus baberi, lu. : ut
memor esses soi, T.— 7b deserve well, be merito-
rious: eane meritoe bostis sine cau8& factos*
after deserving so wdL, L. : Qui sui memoies alios
fecere merendo, Y. : Hac (arte) te merentem Ve-
xere, etc, H. — To deserve a return, merit recom-
pense, bAave: erga me saepe (illam) meriuun
quod vellem scio, treated me as I desired, T. : re^
cepto Supplice sic merito, deserving t^ reeepfum,
Y. : optime de communi libertate meritos, Cs. : de
re p. bene, i. e. to serve well: melius de quibiiiidam
inimlcos mereri quam amicos, have treated better:
pemicioeius de re p. merentur prindpes, \.e.ad
ruinously: urbs quoque modo erit merita de me,
has treated me : optime eum de se meritum iudica-
bat, Cs.
meretriciuB, adj, [ meretrix ], of harlots, of
prostitutes, meretricioits : ar8,T. : domus, T. : quae-
stiis: disciplina.
meretrioula, ae, /. dim. [meretrix], a prosti-
tute, courtesan, C, H., L,
meretnz, Icit, /. [mereo], a prostitute, courte-
san, T., C, H.
merges, itis,/. [raergae; KERG], a sheaf, Y.
mergo, mersi, mersus, ere [MER6-], to dip, (Sp
in, immerse, plunge, sink, bury: se in man: pu-
tealibus undis, 0. : mersa navis, Cu. : te sub aequo-
re, Y. : Ter matutino Tiber! mergetnr, bathe, lu.
*->7b engulf, swallow i^ overwhsbn: te merso-
rae aquae, 0. : roersA rate, lu. — Ihphmge, thmd,
drive, bury: mersisque in oorpore rostris, 0.~7<>
cover, bury, hide: suos in oortioe v<4tQ8, 0.— Fig^
to piUmge, sink, overwheUn, cover, bury, immerse,
ruin : quae forma viros fortunave mersit, V. :
quem f unere roersit acerbo, brought to a pednfid
dettth,y,: ae in voluptatea, L. : Quoedam roer^t
longa honorum Pagina, draas down^ lu. : meraos
secundis rebus, overwhelmed with pro^wrUy, L :
vino somnoque mersi, buried in drunken eieep, L :
rebus mersis in ventrem, swallowed t^ lu. : mer-
gentibus sortem usuria, sinking his cmtal^ L:
mersis fer opem rebus, to utter distress, O.
mergns, i, m. [MERO^], a diver (a water-fowl).
aprid, Y., O.
meridiintis, atfj, [ meridies 1, of mid-day, of
noon: Tempus,---/SiEyMM^ valiiSiL
008
meridiatio, Ontf,/. [meridlo], a trnd-da^ nap,
sieUa.
meridies, — ^ ate. em, oJtiL 8, m. [for * medidiee ;
medius + dies], mid^d^, noons Meridie ipso, at
high noon, T. : ante meridiem. — The wtUh : flumen
oriena a meridie, & : inflectens canam ad meri-
diem.
mexidio, — , itum, Sre [ meridies ], to take a
nUdrday nap, have a eietta, — 8upin. ace., Ct.
1. merito, adv, with eup, meritissimo [a5/. of
meritum], according to daert, deetrvedly, fuvtly :
ne id merito mi eveniret, T. : hominefl necati, S. :
pulsoSjV.: iratusMetello: laudari: alquemamare
meritissimo.
2. mexlto, a?I, — , ftre^/rc^. [mereo], to earn,
yidd: fundus, qui sestertia deoa meritasset
meritdiiuB, a^j* [ meritum ], earning money:
pueri, earning money by proetiiution, — Piur. n, as
subeL, hired lodginge^ lu.
meritvm, l, n. [P. n. of mero], a merit, eervioe,
kindneee, benefit, favor: pro merito ab illo tibi re-
ferri gratia, T. : nobis ob merita sua earns, 8. :
pro singnlari eorum merito: merito tuo fed, ae
yen detforwd: ex merito, Ta. : recordatio ingentiom
meritomm, L. : meritis pro talibns, Y. : magna in
me. — Demerit, blame, fault, offence: merito boo
meo Tidetur factum ? T. : a me nullo meo merito
alienus,^ no /aT(/< of mine: nullo meo in se me-
rito, no offence againtt him, L. : Leniter,ex merito
qaicqoid patiare, ferendum est, O. — Misrit, worth,
value, importance: quo sit merito quaeque notata
dies, O. : sume superbiam Quaesitam meriiis, H.
mexltiu, adj. [P. of mereorj, deterving: meriti
iarenct, V.: Iin«;tta, guilty^ 0.: nihil meritum
saxum, unoffending, 0. — Due, deeerved, fit, jtut,
proper, right: ignaras, laus an poena merita
cssei, L. : iraenndia merita ao debita : honores,
V. : nomen, H. : poenae, O.
meropfl, opis, m., sr ftipoipt a bee-eater (a bird),
v.
merad^ tvl, Stus, kte,freq. [mergo^, to dip, tm-
- meree: gregera fiuviOyV. : mersor cinlibus undis,
plunge into, H.
merflos, P. of merga
memla, ae, /., a blackbird^ ouael, merle, 0,, H.
-~A eea^carp, 0.
memm, T, it. [meros], unmixed wine, wine with-
out water e mnlti Damalis meri, i. e. given to, H. :
vis meri, 0., V., lu.
meroB, adj. [3 KAIt-], pure, unmixed, unadul-
terated: vina,0. : luc, O. — Bare, naked, uncovered:
pes, lu. — Bare, nothing but, only, mere: nil nisi
spem roeram, T. : roera monstra nuntiare : pro-
ecriptiones: nugae,— 'Fig., pure, true, real, genu-
%Hc: principea: 8eniio,|Natn;»'ow^H. : Cecropis,
a reel Alheman, la^-^UndibUed, etrong, exceaive:
meram haarientes libertaiem, L.
menc, cIs,/. [2 SMARr], goode, waret, eommod-
itiee, merchandiae: fallaces et fucosae: merces
oommeatilsque, Gs, : femineae,/or women, 0. : neo
nautica pinus Hutabit merces, Y. : navem merci-
bus implere, lu.
mesais, is, /. [ B£ET- J, a gathering of crops;
harveet: quid sit messis nescire: triticea, V. :
seges matura messi, L. — Of honey, Y. — Fig.:
Sullani temporis, i. e. daughter. — Harveet, harvest-
ed crops: Illius inmensae ruperunt horrea mes-
ses, V. — The standing crops, harvest : Spicea cam-
pis cum messis inhorruit, Y. — P r o v. : adhuc tua
messis in herbS est, i. cyou count chickens before
they are hatched, O.-^lTie time of harvest, harveU-
time: post messem, Y.
me«M>r, dris, m. [MET-], a reaper, C, Y. : dn-
rus, O. : dura roessorum ilia, H.
xneasoxliiB, adj. [messor], of a reaper: corbis.
messufl^ P. of 2 meto.
*iifet, an enclitic suffix, added to any subetan-
tire personal pronoun, except the nom, tn, and the
gen piur, of 4so ^^^ ^^ « rarely to the adj. forms
mea, sua, and auis, self, own : egomet : mihimet :
vosmet: yobismet: meamet, m^f ovn, S. : suamet,
L. : suismet, L. ; see also ego, tu, mens.
meta, ae,/., a cone, pyramid: ooUis io modum
metae fasUgatus, L. : petra in metae modum erec-
ta, i. e. iM tAe shape of a cone, Gu.^^ oonieal col-
lunn at the end of the circus, turtmg-post, goal:
metaque fcryidis Evitata rotis, H. : stringam me-
tas interiore rotS, 0. — A goal, winning-post, mark:
optatam cursu contingere metam, U. : roetam
tenebant (in a boat • race ), Y. : metas lustrare
Pachyni, to sail around the turning-point (prom- .
ontory), Y. — An end, period, extremtty, boundary,
limit: longarum haec meta viarum, v. : His me-
tas rerum ponere, of dominion, Y. : Titae, 0. :
umbra terrae, quae est meta noctis, the limit of
night: sol ex aequo meta distabat utrftque, i. e. it
was noon, 0. — Fig.: fama adulesoentis paulam
haesit ad metsis, failed at the critical point,
metalhun, I, n., =r /li roXXov, rn^al : auri^ Y. :
potior metallis libertas, i. e. gold and silver, H. :
acris, Y. — A place where metcUs are dug, mine:
metalla Vetera et nova, L. : inexhausta, Y.
metamorphoaifl, is, /., s? furafiSp^tjaotc, a
transformation, metamorphoeis. — I^ur., a poem
of Ovid.
metator, oris, m. [metor], one who marks off,
fixer of boundaries : castrorum urbis.
metatua, P. of metor.
matior, mdnans, Irl, dep. [1 HA-], io measure,
\mete: magnitudincm vj^^^i^^i^r^i^he, have
004
in gretU ahundanfie, H.: pedes sjllabia, meature
by syllabUi : annam, L e. dmnde^ O. : Hesperiam
metire iaoens, L e. liuh your daad body^ Y. — To
fneaiur$ out, d$al otU^ dittribute : f mmentum mili-
tibuB, Cb. : exeroitai si metienduin esset: Caeeu«
bum, H. — To meaturefpau over^ trmvene: Saoram
Yiain,^Mi«0 off^ H. : aequor cttrru, mi/ throuyh, V. :
carina aquas, 0. — F i g,, to msature, egtuiiaie, judge,
value: suo metu pericala, S. : Booantia metiri
auribos: oculo htus, H. : omnia quaestu, by profit:
homines virtute, non fortunA, N. : se suo modulo
ao pede, It. : nee se metitur ad ilium modum, L e.
aecomniodatea herulf^ lu. : quanto Hetiris pretio,
quod, etc., lu.
1. (meto, — , — , Are), see meter.
2. metOb messuT, inessos, ere [MET-], to reofp,
mow, crop, gather, eoUeet, harveti : in metendo oo-
cupatos, Gs. : pabala f aloe, cut down, 0. : Faloibus
roessae herbae»V. — Prov.: ut sementem feceris,
ita metes, aa you ww, to shall you rMg— Of the
Nintafre, to gather : Postremus metito, V. : purpu-
reos flores, L e. gather the pollen (of l^ees), V. — To
out off, plucky crop: TirgA lilia summa, 0.: farra
roofiebat aper, laid toaate^ 0. : bartwiB, lu. — To
mow down, cut down, destroy: Proiuma qoaeqoe
giadio, V. : roetit Orous Grandia earn panris, H. :
vUa omnibus meteada, ut f mges, 0. po«t
metor, fitus, fttl, dip. [meta], to measure, meie,
measure off, mark out, lay out : caelum, O. : oaatra,
i. e. pitch hie eamp, 8., Os. : agniro, L. : metarique
sub ipso templo . . . iussit, to encamp, L. — P. pass. :
raetata eastra, L. : agellns, H.
metreta, ae, /., =r furptirfiCt a tun, cask, jar
(oHg. tin Athenian liquid measure, about 9 gal-
lons), lu. '
metuendofl, at(j. [P. of metao], fearful, terri-
ble, dreadful: meUiens magis quam metuendus,
S. : metuendos vos praebero, L. : maturis metuen-
dus Iiippiter uvis, V. : belli, in battle, 0. — Plnr.
n. as subst. : multa ac metuenda minatur, makes
many terrible threats, 0.
metaeii^ entis, edj, with eomp, [P, of metuo],
fearing, afraid, fearful, timid, appr^antive, aiia»>
ious: homines legum metuentes: futuri, H.: vir-
gae, lu, : roe meluentem expendere casils, oimoiM-
ly, y. : metuentius ingenium, 0. : metueutior deo-
nim, more godfearing, 0.
metuo^ ul, — , ere [metus], to fear, be afraid,
stand in fear, be apprehensive: de suA vitA, /or
his life : metuens ab Hannibale, afraid of Hannu
bal, L. : inopi metuens formica senectae, anxious
about, V. : suls iuvencis, H. : ne morbus adgrave-
Bcat, T. : metult ut eam (calamitatem) ipse posset
sustinere, that he cannot bear: ut sis vitally, H.:
roetuis lie non, quom Telis, oonWncas esse ilium
tuom ? T. : metui, quid futurum denique esset,
awaked wUhfear, T. : quid agam, T.: qium me-
tuunt oderunt, Enn. ap. C. : metuebant (senem)
servl, TerebaDtur liberi : Decs, T. : nihil nisi tar-
pem famam, S. : nooentem corporibus Austnim,
shu9i, H. : quia Bex roetuatur^ H. : a me insidias:
sopplida a vo\A8,fear from you: pericaluro ei
illis, S. : temptare spem oertamlnis, shrink from
ring to t/ie test^ L. : reddere soldum, be aeerst,
nil iurare, Gt. : aequore tingui, shrinl-vty
from, V. : tautam molem sibi ac posteris, L.
metiiB» lis Told gen, roetuisi T^ C. ; dot, metu,
v., Ta. ), m., fear, dread, apprdyenaion, anxiety:
animus oommotust metu, T. : in meta esse, he
fearfid: milii unum de malis in metu est, a sub-
ject of fear : metum habere, be afraid: ooncipere,
O. : in futurum metum cepenmt, L. : facit Gneea
turba metum, puts in fear, 0. : Germanis metaro
inicere, Os.: metu territare, alarm greatly, Cs,:
metus omnis invadit, & : ademptns tibi, remastd,
T. : hunc remove metum * . . exonera ciritatem
metu, take away . . . relieve, L. : metum Siciliae
delcere : metOs Tradam ventis, H. : Solre metAs,
aiMiy with, v. : praesentis exiti : dictatoris : ne
popularls metus inraderet parendi sibi, S. : de-
saris rerum,/or Caesar's fortune, H.: quod sens-
tui metum inje^t^ ne, etc^ L. : Quantum metoist
mihi, Yidere^ etc, T. : metus ab dye, L. : poenae a
Romanis, L. : pro universA re p., L. : laania mol-
tos metu servata per annoa, awe, V. : mens trepi-
dat metu, H.— il terror, alarm, cause of fear : loos
plena metOs, 0. : nihil mettks in voltu, Ta. : nuUi
noote metOs, lu. — P e r s o n., <A« god of fear, V.
meiUk pron, possess, [roe], of me, my, mine, be-
longina to me, my own : eamuCex, T. : discriptio,
made by me: iniuria, done to me, S. : non mea est
simulatio, not my way, T. : Tempestake mei, in m,v
day, lu. : (me) vixque meum firmat deus, hardhf
myself, 0. : facerem, nisi plane esse vellem meus,
quite independent : Vicirous, et meus est, O. : Nero
meus, dear : homo meus, 1. e, thefdhw J speak of
Ph. : mea tu, my darling, T. : o mi Aeschroe, o mi
germane ! my dear! my beloved! T. — Plur. m. ss
euhst,^ my friends, my reiaiives, my adherents, niy
followers: ego meorum solus sum mens, T.—
With gen, in apposition: nomen meum absentis:
cum mea nemo Scripta legat timentis, etc., U.~
As suibst. «k, mtfM; quid vobis istie n^oti in neo
est? oti my land: non est mentiri roeum^my eio-
torn, T. : puto esse meum, quid sentiam, exponere,
my duty : Non est meum Deourrere, etc., my way,
H. : aut quicquam mihi dulce meorum Te sine
erit ? V. — For meA with interest, refert, see inter-
suro, refert.
ml X For mihi, see ego.-*ZI. Voe. of meosi
mloa, ae, /. [2 MAO- 1, a crumb, bit, moml,
grain: saliens mica (sc saJisX H.
005
ifwrkimff, glitUrinff, gUanwngy JUMng^ ffhmmg:
Stella radiis, C. po«L : stellae, 0. : toUiu, L.
mieo, ol, — f Are, to move quickly to and fro^
vibrate, quiver y ihake, trenMe, beat, palpitate: ve-
nae eC arteriae micare noo destnnttt : Unguis micat
ore trUulcis, Y. : oorque timore micat, palpitaiee^
0. : mlcant digit!, twitch, .V. — ^Id the finger game
( Ital. mora ), 'eudderdy to etretch out Hngere, the
number to be instantly gueteed by the other player :
quasi sorte, aut micando. — Pro v.: dignus est,
quicum in tenebris mices, i. e. perfectly fumeet. —
To JIash, gleam, glitter, beam, ehme, be bright : f ul-
mina etiam sic undique mtcabant, ilotAecl in every
direction, L. : turn micent gladii, L : micat inter
omnes lulium sidus^H. : ooulis micat ignis, /re
Jtaaheefrom hie eyea, V. : nubila flammft, O.
mictiurio^ — , — , Ire, deeid [of. mingo], to go to
make coaler, wiMh to make water, lu.
micpratio, Onis,/. [migjro], a removal, change
of abode, migraiion : nobis misera, L. : in eas
oras, quas, etc. — Fig.: cui verbo migrationes in
alienum multae, i. e. metaphorical umb,
xnicpro^ Avl (roigrassit for migrarerit, C), &tus,
are, to remove, d^part^fiU^ migrate: ex urbe nis
habitatum, T. : ad generum : in tabernas, H. : mu-
res migrayerunt : migrate, coloni, be off^ Y. : cum
tota Kartbagine migra, lu. : in alium quendam
locum ex hia locis morte migretur: relicta quae
mtgratu difficilia essent, of transport, L. — F i g., to
go away, depart, past over, change, turn: ex liac
vitft, L e. die : equitis migravit ab aure voluptas
ad oculos, H. : in variaa migrare figuraa, 0.-— 7b
Uave, abandon, tranegrete, violate: ius civile.
milu or mild, dot, of ego.
mflefl^ itis, m. and/. [MIL-], a mUdier: ut for-
tls deoet Milites, T. : mitites scribere, enUet, S. :
ordinary form into compamee, L. : meroede oon-
dncere, hire, L. : dimittere, 4/timifs.-^E s p., afoot-
toUUer, infantry: milites equitesque, Gs. — A com-
mon toldier, private (i.e. miles gregarins): strenui
milids et boni imperatoris ofBcia, S. : volgus mili-
tum, L. ^Collect, mJdiery, army: Maoedoniam
sine uUo milite reliquisse : loca roilite complent,
Y. : moltus, H. — A cheeeman, paum: Discolor, 0.
— Feni., of a woman in her first childbed : rudis
ad partOs, 0. — Of a nymph of Diana : miles erat
Phoebes, O.
miliaxltim (mill-), If n. [mille], a mile-atone:
tertium : aureum, the golden mile^kone placed by
Auguttua in the forum, Ta.
milia, plur. of mille:
milieiiB or mules (miUi-), adv. [mnie], a
thouaand timea, innumerable timea : audire eadem,
T. : genera iuris mutata sunt : non milieus perire
est melius ? a thouaand timea better,
miUtarifl, e, adj. [miles], of a aolaUer, of war,
of military aarvioa, military^ warlike, martial : tri-
bunl : homines, 8. : militarls Inter aequalls, H. :
institatum, Os. : disolplina, L. : signa, military en-
aigna: l^ges: aetas, of a&rviee in the army (from
17 to 46), L. : via, a military road, L.
nuUtillter, adv, [militaris], in a aoldierly man-
ner : oratio militariter gravis, L. : loqai, Ta.
militia, ae,/. [miles], military aerviee, warfare,
war: cogere ad militiam eos, S. : cedat otium mi-
litiae : militiam disoere, S. : ferre, H. : tolerare, Y. :
detrectare, 0. : militiae vacatio, exemption from
military aervica, Ob. : f ratema, civil war, Tb. : Mi-
litia tali lacessere Teucros, Y. : piae Pars sis mili-
tiae, ahare in^ 0. : militiae honorem, military hon-
ors, lu. : militiA, in war (opp. tog&), lu. : militiae,
in wetr, in the army. — In plirases with domi, at
home and abroad, at home and in the army : virtus
domi militiaeque cognita : militiae domlque, L. :
militiae et domi, T. — The aoidiery, military : Hie
pars militiae, 0. : magister militiae, general, L. —
A aerviee, laborioua employment : urbana respon-
dendi, soribendi, etc. : Haec mea militia est, (X
mOitd, avT, Stum, Are [miles], to be a aoldier,
perform military aerviee, aerve aa a aoldier: In
Asiara militatom abiit, T. : in alcutus exerdtu :
sub signis tuis, L. : apud Persas, €u. : ea militando
didici, S. — Of war, to make, wage, carry on : liben-
ter omne militabitur Belluro, H. — to aerve, per-
form aerviee, labor : non sine glorift, H. : militat
in silvis catulus, H.
milimn, l, n., miM, Y, 0.
WjXLe,plur. mIlia or mlllia, num, adj. [MIL-], a
thouaand, ten hundred : mille non amphus eqni-
tes, S. : civium capita centum quadraginta tria
milia, L. : sagittarios tria milia nomero babebat,
•vs. : tot milia gentes Arma ferunt Italae, Y.-^As
aubat. with gen, : mille nummtira : hominum mille
versabantur : militum, N. : sescenta milia mundo-
rum : multa avium milia, Y. : argenti mille dede-
rat routuom, T. : in millia aeris asses singulos, on
every thouaand, L. — ^In the phrase, mille passuuro,
a thouaand paoea (a Roman mile, about 1618 Eng-
lish yards) : abest a Larino XYIII milia passu um.
— As aulit. n., a mile (sc. passuum): quot milia
fundus abesset ab urbe : aberat mons ferme milia
viginti, S. — A thouaand, innumerable, infinite :
mille pro uno Kaesones extitisse, L. : Mille tra-
hens colores, Y. : mille pericula saevae Urbis, lu.
nullesimmii, adv. [millesimu8],/or the thou-
aandth time: nihil sapit.
milleBimTis ( -ISnaimns ), adj. [ mille ], the
(houaandth : pars : puppis, i. e. ultima, 0. : pagi-
na,Iu.
mniiarimn, see miliarium.
miliunas (milvi-), adj. [miluus], raaembling a
W«, rapatiou,.- PuUu,* ,.^^^ ^^ V^OOglC
606
milaiui (milTnB), l, m., a hird of prwtf, kiU,
gltde^ 0., II., la. — P ro ▼. : non rete aocipitri ten-
nitur neque inilao, T.— A f»K of prtf, gwmard:
(metttit) miluos hamum, H. — A eongtdlaUcn: Stel-
la MiiauB, 0.
mima, ae, /. [niimus], a female mimie, mtme^
C, H.: amimftuxore.
mimice, <uli» [miiDicttB],/<iretca//y, like a mime:
ridere, Cu
mimicvuik a^ii = f^^^^^Cn ^/ f^i^nett f^rdeal^
extravagant: nomen: iocus. ,
mimula, ae, /. dim. [ mima ], a Utile mima :
rapta.
w^^TWTn^ I, m., =r fi7/ioc« a mimic adoVy mtma^ lu.
— A mimie play yV^irke^ farce: mimi oxitus: per-
sona de mimo : mimos scribere, O. : Laberi, H. :
nilmus Quia melior plorante gulft ? la.
mina, ae,y^=/iya, a eilver mina (a Greek
money of aocount, about $18.06 or £3 14s. 4d.) :
Emit vigioti minis, T. : triginta minas aoccpit.
minaoiter, adv, with eomp, [minax], thrtatei^
t«y/y, menacingly: adversarioa terrere: minacius
dicere quam faoere, to bark woree than bite,
minae, arum, /. [2 likli'Xprqjeeiing pointe,
pimtaelet : minae muroruro, v . •— F i g., threate,
menaces: buius minaa (timeoX T. : graves, a : re-
gum, U.: minas iactare, tftrow otU threatn: ToUe
minas, away with, V. : nuUae in fronte minae (of
a bull), 0. : toUentemqae minas, riting in menace
(of a snake), V. : ingentis partarit ira minas, 0. —
Person., Threats (of conscience), H.
yn^inana, ntls, m. [P. of mlnof], one who threat-
ens: similis minanti, 0.
ninanter, adv, [1 minor], Hvreateningly : multa
ogat,0.
minatio, Onis,/. [1 minor], a threatening.
minax, acis, a^. with etmp, [2 JAk^S^ jutting
out, projecting^ overhanging: scopulus, v.— F i g.,
threatening, menacing^ fuU of threats: minax at-
que adrogans: vituli fronte, 0.: fluvii,y. : pesti-
lentia minacior, L. : litterae: vox, H. : verba, O. :
fortuna, lu. — K& subst. m, : arma minacls, Y.
Bfinerva, ae,/. [1 KAN-], the goddess of wis-
dom^ sense, and refection, of the arts and sciences,
of poetry^ and of spinning and weaving, identijied
wi& the Grecian Ailune, T., H., 0.— P r o v. : aga-
mus pingui Minervft, i. e. withoui art, rudely : ru-
sticus crass& Minervft, H. : invit& Hlnervi, against
one's bent, H. : causam egi non invitft Minervft, not
unaptly: 8us Minervam (docet), i. e. the fool in-
structs the toise, — A working in wool,spinning and
weaving: tolerare colo vitam tenuique Minervft
(i. e. tela), V. : Intempestiva, 0.
mingo, ioxi, ictum, ere [MIG-], to mal
in patrios cineres, H., lu^ Ct ^
ninlatiiliuik adj, dim. [miniatos], wmewkai
red: cerula.
miniatna, adf. [minium], colored with r^diead,
painted with cusHabar, colored red: cenila stnt, a
redrUad peneU : lupinitr,tke statue of Jupiter.
miaime or mintune, adv. sup. (for pos. and
comp. see parum, minus) [minimus], leaat of all,
in the smallest degree, least, very little : quora mi-
nlme vellem minimeque opus fuit, T. : quod mini-
me miserum putabis : saepe, very rarely, Cs. : quam
minime dcdecore, with the least disgrace potaible :
ad te minime omnium pei-tinebat — By no meant,
not at all, not in the least, certainly not: resistens
ad calamitatea perfereiidas, Cs. : Jf. An tu haec
non credis ? A, Minfroe veto : Gontinuo sanus ?
minime, H. : minime multi (i. e. quam paucissimi),
T. : miimme irascl deoet, S. : Quod minime reria,
y. : Minume gentium, by no means in the world.
miniininn or mtnninnm, adv. [neut of mini-
mus], V6f*y little, sUgfUly : praemia apud me mini-
mnm valent: quam minimum credula postero, o«
little as possible, H. : non minimum Aetolorum ope-
ra f ugati, i. & mainly, L.
miaimua or niinnnin% adj. mp. [3 MAN-1
least, smaUest, very small, minute, trifling, insignifi-
eant (used as sup. of parvus, comp. minor) : nihil
in rerum naturft minimum, quod dividi neqoeat :
ne minimo quidem casu looum relinquere, /or the
slightest mttAop, Cs. : qu& minima altitudo flumi-
nis erat, C». : lioentia, S. : In minimis rebus, tri/Us»
^P r o V. : minima de mails, the least among esils,
— As subst. n. : minimo contend : minimum vi-
rium : unde minimum periculi erat, L. : pro mini-
mis debere, trijles, L.— ^ time, least, Goriest, very
short : pars temporta, « moment, Cs. — Of age,
youngest, smaHmt : ex iliia, & : filius minimos ex
tribuB, L. : minimus natu horum omnium : ex his
natu. -^ Of price and value, as SMdtU, n., Uu lead,
lowest price: minimo (emere): minimo aeatimare:
minimo me -provocat, /or a irife, H.
minister, tra, tnim, adj. [ 8 MAN- 1, subordi'
note, that serves, ministerina : Lumina (i. e. ocufi)
propositi facta ministra txki, furthering, 0.: mini-
stro baculo, with the aid of a staff, O. — As subst.
m., an attendant, waiter, servant, aider, furtherer,
promoter, helper t quibos ministris ea egerit, by
whose agency, S. : me ministro, by my aid. In. : mi-
nistri publici Martls : ministri imperi tui, under
(^fleers: roinistros se praebent in iudidis oratori-
bus, i. e. prompters: legum, eutnUnistraior : mini-
stri ac satellites cupiditatum : Calohante ministro,
with the help of Cale/tas, V. : fulminis ales, I e.
the eagle, H. : calidae gelidaeque (aquae), one mAo
serves. In. : sit anulus tuus non minister alienae
voluntatis,
minirtailua^ l, su [mimsterl, an ofke, attefsd-
Digitized by V^CJOQHc
iritiitotni
507
anee, tnricty fmnUtry^ oeeupation, work^ labor, em-
ploynientjttdmimsiration: adsueUM ministeriis ta-
£am facinorum, L. : aquila Telut miniaterio missa,
L. : diurna, O. : foeda, V. : Verna miDisterns ap-
tua, H. — A trairij body ofhdpen : Bcribarum, L.
ministra, ae,/. [minister], a ^cmo/e attendant^
maidservant^ aatistafU : una ministrarum, 0. : pii-
riente ministra, \.e.the Vestal S^via, O. — F i^.,a
tervofU^ handmaid^ aeeeuory^ abettor: res familia-
ris, ministra corporis : padsque bellique miniMrae,
V. : huic faclnori esse.
minlstrator, oriS) m. [ministro], on attendant^
helper, prompter : quasi niinifltrator aderat
mlniBtratriz; Icis, /. [ministrator], a female
attendant, handmaid : ministratrioes oratoris.
ministro, art, Itus, ftre [minister], to attend^
wait upon, serve / serri sordidati mlnistrant : cum
maxirais poculis ministraretnr : tiUi. — To take tare
ofy manage, gowem^ direct : res oiiinid timide,* H. —
To pro/vide, famish, supply^ give, afford, serve, at-
tend: veils, y. : Baoeburo, serve wine, Y. : iusaa
medicorum, execute, 0. : (naves) velis^ Ta. : Geoa
roinistratur pueris, H. : faces funis Clodianis : lovi
bibere : (vinum) verba ministrat, H. : furor arma
mixiistrat, Y. : caelo sol ministnu, Pr.
minitabtiiidiui, adj, { minitor ], ikreaiening :
rex^ \m : Armiuius, Ta.
minitor, Uns, &rf, depfreq, [1 minor], to threat-
en^ menaet : gravius, T. : mmitando exdtare, S. :
arma: absenti: imperio: fratri mortem: virgas
secansque omnibus, L.: huic urbi ferro ignique:
Caesari gladio, S. : navem se oppressuros : Ezci-
sarum urbem minitans, Y. : alqd facere, T.
minium, I, n. [Spanish], red-lead, Y., Pr., Tb.
X minor, atus, arf, d^, [minae], to jut forth,
project ' minantur In caelum scopuli, Y. — To
threaten, menace: bomini : militibus servitium, S. .
omnibus omnia : saxum undis, holds over, Y. : urbi
vincla, H. : ferro, S. : Abiturum s« abs te esse mi-
nabitur, T. : mutaturam (se) 'esMe testamentum :
(omus) usque minatur, i. e. threatens to fall, Y. —
With aec. : quodctiroque minabitur arcu8, threatens
(to strike), U. — To promise boastfully: multa et
praeclara, H. : magna, Ph.
2. minor, minus, 5ris, adJ, comp. (for posit, and
sup. see parvus, minimus) [8 MAN-], smaller, less:
navigia, Cs. : pecunia mmor facta : inter ignis
Luna minores, H. : Hibemia dimidio minor quam
Britannia, less by half, Cs. : genibus minor, i. e.
kneeling, H. : Neve minor sit quinto actu Fabula,
shorter, H. : luna, waning, H. — A) subst. n. ; minus
praedae quam speraverant f uit, L. : sodia dimidio
minus quam ctvibus datum, less by half, L. : minus
opinione sua efficere, Cs. — Of time, las, shorter,
tmefer : tempus, 0. : dies aermone minor, /co short
for, O.-— Of age, yotinger^ jwdor : minor natu:
filia minor regis, Cs. : aeiate minores, 0. : minor
uno menae, U.—Plur, as subst,, posterity, descend-
ants: noetri minoree, Y.: £t fessae referunt se
minores, the young, Y. — Fig., inferior, less im-
portant : res : sapiens uno minor est love, iL :
aunt notitift multa minora tua, unieorthy of, 0. : in
oertamine, beaten, H. : tanto oertare, w^ to cope
with, H. : capitis minor, see caput. — As subst. n.
genit,, in expressions of value or price, at a lower
price, of less value: minoris vendere : (suamfidem)
uou minoris quam publicam ducere, S. : minores
facere filium quam, etc., care less for,
MIndtaurus, i, m., ^ MivutravpoQ, a monster
with a bulCs head, bom of Fasiphae, wife of Mi-
nos, v., 0.
minmne, minumua, see irfnim-.
minno, ul, atus, ere [8 UAN-l, to make small,
lessen, diminish, divide into smalt pieces: Mullum
in singula pulmenta, H. : ligua, chop into small
pieces, 0. : minuendo corpus alebat, by feeding on
tt, 0. — To diminish, ebb : minuente aestu, at ebb-
tide, Cs. — F i gi^ to lessen, diminish, lower, reduce,
weaken, abate, restrict . Ut aliqua pars laboris mi-
nuatur mihi, T. : meum consilium, clumge, T. : ne-
que cupido Ingurtbae minuebatur, & : (rem fami-
liarem), H. : gioriam Pompei : auctoritatero, Cs. :
roinuunt ea corporis artOs, grow &», diminish in
size, 0. : proelio uno et volnere sue minutus, dis-
couraged, L. : controversias, settle, Cs. : minueuda
est haeo opinio, to be refuted : magistratum, re-
strict, L. : censuram, limit, L. : maiestatem populi
R. per vim, offend against : religioncm, K. : nc
quid de dignitate generum minuatur.
1. mlnna, adj,, neut. of minor.
2. minna, adv. eoff^. {(or pos. and sup. see pa-
rum, mininie) Incut, of 2 minor], less: Ne quid
plus minusve faxit, T.: pauperietn motuere mi-
nus, H. : metQs ipsi per se minus valeront, nisi,
etc. : imperium semper ad optumum quemque a
minus bono transfertur, not so good, S. : respon-
debo minus vebementer, quam, etc. : minus hoc
iucundus amicus, leu agreeable for this, H. : Bis
sex ceciderunt, me minus uno, all but me alone^
0. : qui peccas minu8 atque ego ? H. — £ 1 1 i p t. •
mndef actum in minus XKX dicbus Graeciam san-
guine: cum centum et quinquaginta non minus
adessent, L. : minus horis tribus, in less than three,
Cs. — With a negative, not less, no less^just as
much : existumans non minus me tibi quam libe-
ros carum fore, S. : laudes, quibus hand minus
quam praemio gaudent militum animi, L. : Hand
minus ac iussi faciunt, Y. — As a negation, not at
allj by no means, not : quod inteUexi minus, T. ;
non Bumquam ea quae praedicta sunt, minus eve-
niunt: si id minus vellet, Cs. : quod si adseoutus
sum, gifudeo; sin minus, etc, : i^. at tu apud nos
hie m^q^ Ch nU mn^ «^i«ei»lWrt T. : nihU
mimmonliui
506
profecto minus: mihi iam minus miniisqiie ob-
teroperat, lets and Urn, T. : minus et minus, 0.—
With quo (often written quominus)} that not,
from, after rerbs of hindering or preventing:
quicquam in his nup^is oonari, quo fiant minus,
T. : prohibuisse, quo minus de te oertum habere-
mus : stetisse per Trebonium, quo minus oppldo
potirentur videbatur, Cs. : Ne revereatur, minus
iam quo redeat domum, T. — With nikHo (often
written nihilominusX nevertkelett^ no lets: nilo mi-
nus ego lioo faciam, T. : poenienduni (est) certe
nihilo minus.
mina«0lll1li^ tuff. dim. [1 minus], nUkar ISew,
rather tmall: villa: epistula.
minutal, &Iis, n. [minutus], minced meat^ hath,
lu.
mlnutatim, adv. [minutus1,/?J0eem«ei2, HUU by
little^ ffraduallv: aliquid additur: Ossa morbo
oonlapsa, V. : interrogare.
minute, adv, with eomp, [mtnutua], pettily, in
a paltt-y manner: grandia oicere: res minutius
tractare.
miniitiafl^ adv., eomp. of minute.
minataa, ac(j,[P, of minuo], little, small, mi-
nute: pisciculi, T. : maculae: facies minutae,
miniatures, lu. : res, triJlet.^F i g., peUy, paltry,
intiffnijicant : imperatores: animus: plebc»,Ph.:
genus sermonis : minuti animi voluptaa, lu.
iiurabili% e, wfj. with eomp. [miror], wonder^
ful, marvellous, extraordinary, amaxiny, admirable,
strange, dngular : facinora : pngnandi cupiditas,
N. : Uic tibi sit potius quam tu mirabilis illi, H. :
Cuncta, quibus est mirabilis, 0.: mirabile est,
quam non multum diiferat: esset mirabile quo
modo, etc. : mirabile auditu : mirabile dictu Tin-
ditur, etc., wonderful to tell, V. : quo ista maiora
ac mirabiliora fecisti: magna atque mirabilia
portendi, great wondert, S.
nurabiliter, adv. with eomp. rmirabilis], wm-
derfully, astonishingly, marveUoutly, surprisingly:
mirabiliter volgi mutata est voluntas, N. : mdra-
tns est, a strange fellow : mirabilius augere.
nurabiindufl^ a€{j. [miror], wondering, aston-
ished, full of wonder: mirabundi, unde, etc!, Ij.
nuraonlmn, I, n. [miroV], a marvdhus thing,
wonder, marvel, nUraae : miracula philoeophorum
Bomniantium, wonderful imaginations: adiciunt
miracula buic pugnae, relate wonderful things. L. :
esse miraculo, exeils wonder, L. : speciosa miracula
promere, H. : Omnia transformat sese in miracula
rerum, V. : magnitudinis, extraordinary sise, L. :
Sparsa in vario miracula caelo, strange forms, 0.
nurandua, adj. [P. of miror], wonderful,
strange, singular : mirandumne id est? T.: quo
minus mirandum est homines oonsuluisse, & : al-
titudo: mirandum est, nnde, etc, the wonder it^
etc, lu. : mirandum in modum, wonderfuUy.
mirMTfB^ ntis, 171. [P. of miror 1, oa admirer:
Toltus mirantls, expression of wonder, 0.
mirator, 5ris, iti. [miror], an admirer: rerum,
0. : Tirtutis in hoete, Cu.
miratruE, ids,/, [mirator], an admirer: turba,
wondering, lu.
mire, adv. [ mirus ], wonderfully, marveUoutly,
strangdy, uncommonly, exceedingly: ea mire scite
facta: fallere hospites, IL: gratum, L. — With
quam, it is strange how, incredibly: mire quam
illius loci eogitatio delectat
mixlfloe, adv. [mirificus], wonderfully, marvel-
lously, extraordinarily: moveri: laudare.
mirifloiia, a^. with tup. [mirus +2 FAG-],
wonderful, cidmirable, marveuims, extraordinary,
strange: voramus litteras cum homine mirifioo
. . . Dionysio: turris mirificis operibus eztmcta,
Cs.: pugnae: studium: faclnus mirificissimum, T.
minnillo^ see myrmiU6.
miror, Atus, ail, dep. [mirus], to wonder, marvel^
be attonithed, be amased, admire : quae causa esset,
miratus quaesilt, Os. : homo roirari visus est : Non
invideo, miror roagis, V. : hoe in aliis minus mira-
bar : signa, S. : illos homines, quod, etc. : ripas
et nemuB, H.: a nobis boo did: nasd poUiisse
Golumbam, 0. : quod adest, sunt qui mireniur :
quod non rideret haruspez: miraris Si nemo
praestei amorem ? H. : noli mirari, si tu hoc non
impetras : quod nisi esset factum, magia miran-
dum videretur: ne miremini, quft ratiooe hio
tantum potuerit: eius rei quae causa esset, Cs.:
Quid velint flores, miraris, H. : (te) lustitiaene
prius miner belline labomm, V. : (arboe) If tratux^
que novas frondes et non sua poma, V. — ^Fi g., to
regard, etteem: amici nostra mirantes: tam se
ipse miratnr, it in love with, Ct.
muna, atfj. [2 HI-], toonderful, tnarvellom,
attonithing, extr<iordinary, amazing: popuU B.
aequitas : miris modis odisse Sostratam, exceeding'
ly, T. : visenda modis animalia miris, wonderful to
the view, Y. : mirum in modum, turpritifigly, Cs. ;
quod vos ignorare non mirum est: sibi mirum
videri, quid esset, etc., Ct. : quid istuc tam mi-
rumst, si, etc., what it to ttrange in that t T. : nisi
hoc mirum est, si, etc. : Id mirum quantum profuit
ad, etc., i. e. extraordinarily, L. : Ifirum ni can tern t
It it ttrange I donH ting, Naev. ap. C. — ^As tuhsL
n. ; si quid miri faciat nature, H. : Hira loquar, 0.
miaoellanea ( misoil- ), 5rum, n. [ UIC- ], a
hath of broken meatt, hodge-podge (food for gladi-
ators), lu.
miaoeo, miscul, miztus, §re, to mix, mingU,
intermingle, blend:
iravs\pto§fe=
(sortM)
G09
lalMiloertfia
pneri mana miacentar : mella Falerno, H. : nec-
tare aqaaa, 0. : Fulgores operi, V. : fietam cniori,
O.: cum undU miscentar aquae, O.: miztos in
sangaine dentis, teattered^ Y. — To unite, have tV
tercourm: sangumem ac genus, ifUennarry, L. :
corpus cum aliquft : per oonubia Gaetuloa secum,
S. : Be tibi, 0. — To mix^ prepare: alteri routsum :
niiscenda Cum Styge vina bibas, i. e. you ahaU die,
O. : Dullis aconita propinquis, lu. — To nUnyle,
ttntte, €uaembU, asBociate^join: (se) vlria,y. : circa
regem densae If iscentur (apes), gather thickly, V. :
miztis lustrabo Maenala nyrophis (i. e. permixtus
nrmphis), Y. : trea k^gkmea in unam, Ta. : deser-
tos aibi, i. e.fraterrm$ with, Ta. : volnera, in/iet
OH one another, Y. : oertamina, L. : proelia, Y. :
manlU, Pr. — To throw into eofi/tmon, didurb, eon-
foundy embroil.' magno mtaoeri monnare pontum,
Y. : roisceni se maria, Y. : mixto agmine, in di$-
order^ Y. : ignea murmam misoent, confound their
thunder; Y. : inoendia, Mcatter^ V.^To overturn,
confound^ make a ditktrbanee in, move, iqtturu:
caelum ac terras, L. : caelum terria ec mare caelo,
lu. — Fig., to miXy mingle, unite, join, amoeiate:
cuius atiimum cam ano misceat: aliqnid de no-
stria iDoribus, add, lu. : haeo tta mixta fnerunt, nt
temperata nullo fuerint modo, mixed . . , by no
means harmonized: utile dulci, H. : mixtus aliquo
deus, traneformed into, Pr. — 7b throw into ootiftk-
aton, embroil, disturb, confound: fortuna miscere
omnia coepit, S.: rem p.ma1is contionibus: plura,
to cause more distutianee: plurima, N. : sacra
profania, H. : fors et virtua miacentur in unum,
contend together, Y. — To stir up, excite, coneoet :
It& in iataec tua miaceto, ne me admiaceaa, T. :
noTE quaedam misceri et concttari mala videbam.
mioelliifl, a^> dim. [miser], poor, wretched, un-
fortunate: homo. — As subnt. m., a wj*etch, lu.
zniAer, era, enim, acfj* with oomp. miaerior, and
sup. miaerrimus [MIS-], wretched, unfortunate, mie-
erable, pitiable^ lamentable, in distreee: me miae-
rior, T. : roortalea, Y.': multo miaerior quam ille,
quern tu miaerrimum esae Toluiati : quibus (mo-
leatiis) te miaerrimam habui, tortnented, — Aa subet,
m. and/.; quo ae miaer yertet? the wretch: Mi-
aerarum eat neque amori dare ludum, etc., i. e.
wreiclwi are tJie girle who^ eic, H. — Affieting, tad,
wretched, pUiable^ melancholy: bellum: mora: cae-
des, Y. : roiaera ambilione laborare, H. — Violent,
excessive, extravagant: amor, Y. : cultQa, in dress,
H. — Vile, poor, worthleea: aolacium: fortuuae reli-
quiae.— As an exclamation : roiaerum ! alaa ! Y.
mijMrablle, odk [miaerabilia],pt/ui%, wret^
tdly : caeaia inaaltana, Y. : longum. In.
miaerabiliSi e. a^j, with eomp, [miaeror], nit-
table, miserable, d^MToJble, lamentable, wretched,
sad: faciea, S. : nihil eat tam miaerabile, qnam ex
beato miaer: exitiam,Y.: you, plaintive t elegi,
moumfid, H« : miaerabilior cauaa roortia, L. : ha«
facie miaerabilior Polllo, lu. : miaerabile vian, a
wretched sight, Y.
mlserabiliter, adv., pitiably, wretcheeBy, pa-
theiieal/y, mournfully, eaaly : emori : acripta epi*
atula : rogitantea, L.
mlsarandns, acfj. [P. of miaeror], lamentable,
deplorable, pitiable, touching, affecting : aliia mise-
rnndus, aliia inridendus : Hen ! miserande puer !
Y. : haeo mihi videntur misera ntque miseranda :
raanus Priamo, Y. : fortuna, S. : miaerandutn in
roodum, pitiably : haec mtaeraiida auditu, L. : mi-
aerande iacerea, Ni, etc. (i. e. miaerandus), Y.
miflerinB, P. of miaeror.
mloeratlo, 5nia, /. [miaeror], pity, compassion,
sympathy: miaeratione raena iudicum permoven-
da : miaeratio aui animoa cepit, L. — A pathetic
speech, appeal to compassion : miaerationibua uti :
partea miaerationis, claims for eyrr^pathy, Cs.
ii]iserattt% P. of miaeror.
miiere^ adv. with comp. [miaer], wretchedly,
miserably, pitiably : riyere: ut miaerius a vobia
recipiatur quam ab illo capta esifL.— Vehemently,
desperately : niroia cupio, T. : cupis abire, U.
(noisereo), aee roiaeret
miaereor, itua, Sri, dqx [ miser ], to feel pity,
have compassion, pity, compassionate, commiserate :
Faune, preoor, roiaerere, V. : miaereamini cenaeo,
&: raei: aocioram: deoa miaeritoa nominis Bo-
mani, L. — Zd psrs^impers. : ut auppltcum miaerea-
tur, that we should pity: neque me iuorum libe-
rdm miaereri potest, nor can I pity : ut me tuarum
miaeritumst fortunarum, T.
mUMreaoo, -— , -*, ere, ineh [misereo], to feel
pity, have compassion : ultro, Y. : regia, v.— ^n-
pere, : nunc te miserescat mei, T.
miaeret, uit, — , ere, impere. [^raiser], it distress-
es, excites pity in .- nonne te miseret mei ? donU
you pity mef T.: eorum noa miseret: ai te lapso-
rum miseret, Y.
miseria, ae, /. (miser], wretchedness, unhapf^
note, misfortune, nusery, woe, suffering, affliction,
distress: mihi lenire miseriam, T. : eia divitiae
oneri miseriaeque fuere, S. : aatis diu fuit in mi-
aeriia. — Trouble, weariness, irksomeness, anxiety :
miseriam capere, T. : soUicitudine et miaerift :
miseriae plebis creaoebant, L. — ^P era on., G.
mlaarloordla, ae, /. [ miaericors ], tender-
heartedness, pity, compassion, sympathy, mercy:
animua misericordia Devinctus, T. : ir&^aut nise-
ricordift inpolai, 8. : uaua miaerioordia, exercising,
Ca.: veatram miaerioordiam iroplorat: ei tribuere,
bestow : adbibere in hominia fortunia, show: alie-
ns miaerioordiA viro, on the compassion of others:
ad miaerioordiam ii^qcera, n^/ miaericordiam
mlMiloom
510
magnam habere, entertain: haec magnft cam mi-
8ericordi& fletuque pronuniXtLQiar jpathoe, Ca. : pue-
ronim, for the children,
miaerioorB, cordis, n^. with eam^ [miflereo+
oor], tender-hearted^ jiUpd^ eampoMnonate, merei'
f%d: in saos : in re : in f uribas aerari, S. : ani-
mus: in illfi victori& quiB P. SuU& miserioordior
inventus est?: mendacium, eharUakiU, — Mean^
pUiful : iracundl aut misericordes.
mlBariter, adv, [miser], pitifuiy^ eadly^ Ct
miseiitiiflk P> of misereor.
mlseror, Atus, iri, dep, [miser], to lament^ de-
jjlorey commieerate : Galfiae fortiinam, Cs.: com-
raunem condicionem : sortem anirai iniqoam, V. :
eos mlserando casum suum confirmat, S. — To
feel compastion^ pity^ compamonaie : ab humo
raiaerans attolUt amicum, V. : nil niiserans, pUi-
Itn^ H. : hostibus ipsis pallorem mtserantibus, lu. :
iuvenem animi roiserata, in her heart, V.
y«ia«Lin«, e, adj» f mittojj, that may he hurled,
thrown, mienle : lapides missiles, aling-etonee, L. :
fcrro, quod missile libro, a javelin, V. : sagittae, H.
^Ptur. n. as tubat. (so. tela), miasUea, daH^javdine :
tnissilibus pugnabant, L. : missilibus lacessere, Y.
miBsio, onis,/. [mitto], a eending^ despatching :
litteraruro : legatorum. — A release, setting at lib-
erty^ liberation : munua pro missione dare. — A
discharge from service, dismissal : missionem pe-
tundi gratift rogat, S. : praeminm missionls ferre,
Gs. : gratiosa ante eraerita stipendia, a discharge
obtained by favor, L. : nondum iusta, L. — Of gtad-
iiitora, quarter : sine missione, to t/te death, L. —
A cessation, end: ludorum.
miBsito, ftvl, — , are, freq. [mitto], to send re-
peatedly : Buppllcantls legatos, S. : aaxilia, L.
miBBor, Oris, m. [mitto], a thrower^ archer:
missore vacans sagitta, C. poSt.
1. miBBaB, P. of mitta
2. (miBSUB, lisX m. [mitto], a sending awiy,
sending, despatching {omycbl. sing,): missu Cae-
saris ad Ambiorigem ventitare, sent by, Gs. : regis
missu, y. — A throwing, hurling : vehementlus mis-
su telum, i. e. giving a more effective blow, L.
(mite), adv., only oomp» and sup. [mitisl, mild-
ly, gently: Mitius ista feres, O. : mitissime legatos
appellare, Cs. : mitius alqm adloqui, Ta.
mitella, ae,/ <fim. [mitra], a headbatid, turban.
mxtefioo (nutuoo), ^, — , inek [mitisl, lo be
softened: sunt (herbae) quae mitesoere flatoma
queant, 0. — To grow nUli, beeomis gentle, be tamsd :
biempe, L.: frigora, H. : ferae quaedam numquam
roitescunt, are tamed, L.— Fi g., to grow mild, be-
come gentle, be dvilised: Nemo adeo ferns est^ ut
non mitesoere poesit, H. : malis homlnum, be moved
mxtlfioo^ — , &t08, Are fmitis + 2 FAC-], to
ripen: miiliesio dbo, well aigesled.
nutlgatio^ ottts,/. [mitigo], a soothing,
ndtigo, ftvl, &tU8, &re [mitis+1 AG-], to soflen,
make tender, ripen, mellow, tame : f rugea : cibum,
so^en (by cooking): agros, make fruitful: flam-
mis et f erro agnim, dear, H. — F i g., to make gen*
tie, pacify, soothe, calm, assuaae, appease, mitigate:
istorum animos: te netas mitigabit: iras, 0. : le-
gis acerbitatem : perfidiam mentis, disarm, Gu. :
Lampsacenos in istum, appease the anger of.
mitlB, e, atifj, with eomp, and sup., mild, meUiom,
mature, ripe: sunt nobis mitia poma, V.: Baccbns
(i. e. vinum), mellow, V. : suci, 0. : soiora Tibaris,
kindly, H. : (fluvius) in morem stagni, placid, Y.—
Fig., mild, soft, gentle, lenient, Itind: iam midd
est, pacified, T. : homo roitissimus: quis est me
mitior ? : Nee animum mitior anguibus, in spirit,
H. : mitis ac magnilBcus hostibus, L. : paenitendae
mitior, towards the penitent, Ta. : consiliam, 0. :
lex : mitius exilium, O. : ingenium, lu. : mitibos
Matare tristia, kind words, H.: mitiora, gentler
feelings (opp. duriora). — Of speech : Thucjdides
si posterius fuisset, multo maturior fuiaset et mi-
tior, riper and mdtower,
mitra, ae,/., ssfUrpa^ a headband, coif, turban
(nn Asiatic head-dress), 0., Y, Pr., lu.
initrattt% ady. [mitra], wearing a turban, tur-
baned: cbori, Pr.
mitto^ rolsl (misti, for ralsisti, Gt.), missas, ere
[MIT-], tocausetogo, let go, send, send off, despatth:
ad Troiam ob defeiidendam Graeciam, JSnn. ap. 0.:
alquem ad hoc negotium, S.: ilium pro consule
mittere: legatos de deditione ad eum, G^.: Ta-
naim neci, Y. : in possessionem, /m/ in possession:
fllium foras ad propinquum roittit ad cenara,«Mdi
out : sub iugum, send under the yoke, Gs. : sub iago,
L. : legatos qui dicerent, esse, etc.. Gs. : misemnt
qui emerent,cta: legatos rogatum auxiIium,Gs.:
Delphos consultum, N. : legati missi postulantes,
etc,L.: Eurypylum scitantem oracula Mittimus,
Y. : in Oceanum me quaerere gemroas, Pr. : misit
orare, ut venirem, T. — To send word, announce,
tell, report, advise, send orders: tibi salutem, send
greeting, 0. : nuntios ad eum. Telle, etc, S. : l^a-
tos ad me, se rentarum, send me word that: ad
conl^am mittit, opus esse exercitu, L. : in Sci-
liam misit, ut equitatus mitteretur, Gs.: Gurio
misi, ut medico honoe haberetur: mitti ad prin-
cipes placuit, at seoemerent se ab Etruscts, L—
To send as a compliment, dedicate, inscribe: liber
ab eo ad Balbum missus : librum ad te de aenec-
tute.— -7b sntd, yidd, produce, furnish, carport:
India mittit «bur, Y. : (Padds) electra nuribos
mittit gestaada Latinis, O.— 7b dismiss, forget,
put away: odium, L.: levia spes, H. :
Digitized by V^OOQIC
611
itmm faeere, T. : certamen, md^ Y.-— In epeaklng,
to pan over, pats fry, cfumiat, omit, give over, eease,
forbmsr: mitte id quod sdo, die quod rogo, never
mind vhat, etc., T. : mitco proelia : mitto ea, quae,
eta, V. : mitte sectati, eta, do not, fi. : Cetera
miue loqai, H. : illnd dicere : pro nobis mitte pre-
cari, O. : mitto, quid torn sit actum : mitto, quod
f ueris, etc. : mitto de amiaaft roaximA parte exer-
dtOs (flc. dicere) : misaoa f aoere quaeatOa trienni.
— To lei ffOj let looee, gmt, reteaee^dienrnt: carce-
ribus miasi currOs, H. : cutem, H. i mitte me, let
me alone, T. : nos misaoa face, have done with va,
T. : roiasus abibis, eeot^/ree, H. : miaao senatu, C?.:
ex oppido mitti, be let out, Ca. : luiaaum fieri, be aei
at likerty, K. : aroicoa in negotium, to set up in
busmees: sub titulum lares, piU a bill on the hovee,
I e. offer for eale, 0. : in consilium, i. e. tend the
judgee to makt their verdict: se in foedera, enter
into, y. : me in iamboa, drive, H. : missos faciant
liODorefli remmnee.'^To let out, nut forth, eend out,
emit: sanguinem provinciae, oleed, i. e. exhauet:
serpens sibila roiait, 0. : Tooem pro me nemo roit^
^i,epeak$ a word: vooem ]iberam,8pMJk«oi^/rM-
dom, L. : Thyesteas preces, H. : Afranianoe sui
timoria signa miatsse, ehowed eigne of fear, Cs.
— To eend, throw, hurl, caet, laimeh : tanta caelo
missa vis aquae, &: pila, Gs.: fulmina, H.: se
saxo ab alto, eaei down, 0. : se in aquas, O. : retia
misit, 001^, lu. : talos in phimum, H. : panem oani,
Pb. : panem, throw tnoay, Cs. : aquas, tprinkU, 0.:
rosa missa, let fail, O.^-To aitend, guide, eeeori :
(animaa) sub Tartara, Y.
mitiiliiBi T, m., sr/iirvXoc><m M^t^^ nvuaed, H.
xnixtaJI, adj. [P. of misceo], hybrid: genus, Y.
mnemosynnm, X, n,, = nvmUevvov, a memo-
rial, C^
Tik'S^Wn, e, adj. with eomp. and «i^. [1 MY-],
eaeijf to move, movMe, looee, not firm : torrea, Cu. :
pinna, O. : mobiliasimus ardor.— Fig., pliable,
pliant, jUsable, euee^ible, nimble, qmdc, fleet: ae-
taa, Y. : populua roobilior ad cupiditatem acrri,
L. ; agroen, COi : Tenti, O. : bora, 'B.,'^ChangeabU,
ineonetemt, Jickle : in te animus: in eondliia ca-
piandia, Cs.: gena ad oronem auram spei, L. : res
humaoae, & : Quirlies, H. : caeli umor, Y.: natura
malororo, lu.
mobUitaOk fitis,/. [mobitis], activity, epeed,
rapidity, quiekneee, mobUUy: animal roobilitate
celerriroi: linguae, vohdnuty: equitnm, aailiiy,
Cs.: Mobilttate Tiget (Kama), Y.— Fig., efcw^e-
ableneev, fiddeneee, ineotutemey: quid est mobili-
uteturpios?: fortanae,N.: ingeni,S.
moblliter, ad», [mobilis], rapidly, aviddy:
palpitare: ad bellum excitari, ;»t>iiip<<jf, Cs.
iiioderibill% e, a4^'. [moderor], moderate:
nihil moderabile suadere, 0»
moderimAn, inis, n. f moderor ], a msafte of
managing, rudder, helm: lonixus moderamine na-
via, O. '— Management, control: equorum, 0. —
Fig.: remm, the hebn of the etate,0.
moderixiB, P. of moderor.
moderita^ adv, witii eomp, and ettp. [modem-
tns], with moderation, moderately: agere: nucto-
ritate uti : ius dicere, Cs. : moderatius fieri : res
moderatlssime oonstituta.
moderatlo, dnis, /. [ moderor ], a controlling,
guidance, government, regulation: tempestatum:
omnia in nnius moderatione vertentur : eff renati
populi, reetraint. — Moderation, temperatenees, edf-
control! (terrarum) moderatione sublatft, temperate
etate: dum modo ilia moderatio teneatnr: dicendi,
in epeaking: animi : imperii, L. : r^is, Co.
moderator, Oris, m. [moderor], a manager,
ruUr, governor, director : tanti opens et muneris:
neque legatns moderator adfoit, Ta. : equorum,
0.: harundinis, em angler, 0.: Nee moderator
adest, i. e. one to limit the evU^ 0.
moderatxix, Icis,/. [moderator], ehe who ndee,
a direetreee, guide, controller: temperantia coro-
motionom: curia olBci.
moderitua, adj. with eomp. and enp. [P, of
moderor], tnthin bounde, obeerving moderation,
moderate: scnes: Catone moderation consul mo-
deratissimns : cupidiue tictoriae baud moderatus
animus, S. — Plur. m. as eubet, : cupidos moderatis
anteferre. — Within bounde, moderate, modett, re-
etraUied: oratio: 'convivium: doctrina: ventus,
0. : amor, O. : pamm moderatum guttur, O.
moderor, Atus, Hrf, dtp. [modus], to eet a meat-
ure, eet bounde, put reetraint upon, moderate, miti-
gate, reetrain, allay, temper, qualify: moderari
uxoribus: quis iili finem statuet aut quia modera-
bitur ? S. : oration! : irae, H. : fortunae suae, L :
amori, 0. : curaui, to eaU elowly, Ta. — To manage,
regulate, rule, guide, govern, direct: £x auS libi-
dine, T. : in utroque magis studia partium quam
bona aut mala sua moderata (sunt), were contrU-
ling, S. : recitot, ita pioderans, ne, etc., controlling
(his Toioe), Ta. : corpus : equos, C^. : habenas, O. :
fidem blandius Orpheo, etrike more harmoniouely,
H. : mens quae omnia moderetur : f rena theatri,
lu. : f uniculo nari, with a rope : gentibus, S.
modeate, adv, with eup. [modestus], with
moderation, temperately, dieereetly, modeatly: alqd
ferre, T. : rebus secundis uti, L. : parere : mod&>
stissume parendo, S. : munificus, H.
modeatia, ae, / [ modestus ], moderation .*
hiemis, Ttu^ Unateuming eonduet, modeety : vitae :
avaritia sine modeatia,S.: Hea pertinacii factum,
haud tua modeatiS, T. — JDieeretion, moderation,
eobriety: militaris, L.: disciplinae, Ta.: tana in
iniuriS: ab milite modestiam 4€Bideiare,^GL: ne-
Digitized by VjOOv EC
519
que modum neque roodestiam yiekores liabeiit, S.
-^Shame^ ahamefattnem, modesty: virginalis, Pac
ap. G. — Serue of honor ^ honor, mgniiy: neque mo-
destiae suae paroere, S. — CoiraotiMM of conduct,
propriety,
inocleBtiiflk adj, with comp, and nip, [modus],
keeping due measure^ moderate, modest, getUle^ for-
bearing, temperate, sober, discreet : sermo, S. : adu-
lescentis modestisslmi pudor : plebs modestissima:
epistula modestior : voltus, T. : verba, 0. : mulier,
modest, T. : modesttssimi mores : voltus modesto
sanguine fervens, lu. — As subsL : modestus Occu-
pjit obscuri speciem, the reserved man passes for
gloomy, H.
modice, adv, [modicus], with moderation, mod-
estly, discreetly : disserere, S.: agere: se recipere,
in good order, L. : uti re aliquA. — In moderation,
slighily, not much: minae Clodi modice roe tan-
gunt : vino uai, L. : locuples,/au*/y ioe/2 off, L.
modlon^ adj. [ modus ], in proper measure,
moderate, modest, tempereUe s potiones: severitas:
corpus (historiae), of a toteraUssim: strepitus, O. :
modici rounera Liberi, L e. moderation in drink,
H. : animus domi, unassuming, &,i voluptatum, in
pleasure*, Ta. — Middling, ordinary, mean, scanty,
small: roodicis regni terminis uti: ea, valde ct
modica et inlustria sunt, /no in number : Graecis
hoc modicum est, not frequent: pecunia, little:
rem pateris modicam, a trifling affliction, lu. :
amid, /tumble, la. — As subsL yi., a little: modico
content us, lu.
(modifiod), — , Sta8,ire [modus +2 FAC-], to
measure ojf.--Only P. perf. : membra modifioata,
regulated (in length) : verba, modified.
modiUB, I, m. [modus], a oom-msasure, measure,
peck (containing sixteen sextarii, or one sixth of a
Greek inedimiius ) : tritici : pro singulis modiis oc-
tones US dare: medium populo dare asse: pleno
medio, in full measure: ventres medio eastigat in!-
quo, with short measure, lu. : (anulorum) super tris
modto8,/)0cib, L. : argenti, a peek of money, lu. —
P r o T. : multoa modios salts simul edend'os esse,
ut amicitiae munus expletum sit
modo (mods, CpoetX <uhi. (sometimes passing
into a conj.) [ahl. of modus]. I. In gen., 6y a
measure, vnth a limit; hence, only, merely, sotdy,
simply, but, no more than: nnum modo: oppido
modo potiti, the bare town, 8. : parvam modo can-
sam timoris adferre, Cs.: delectationem modo
habere, nunc vero etiam salutem: circi modo
spectaculum f uerat, L. : modo ut haec nobis loca
tenere liceat; see also dam, solum, tantum. — In
argent commands or wishes, only: modo facito ut
illun serves, only be sure to, T. : modo fac, ne quid
alittd cures : tu modo . . . impende laborem, V. :
T06 modo animos mihi adhibete, Cu. — - In the
phrase, modo non, only not, almoti: modo von
mentis auri pollicens, T. — In the phnse, non
mode, much less : quos clientls nemo habere velit,
non modo iUorum cKens esse. — Usa. followed br
sed or verum, not only , , , but: non modo ceteri,
sed tu ipse : ne non modo intrare, verum aspicere
possim : non modo non credibiliter, sed ne suspi-
close quidem: non modo honeete, verum etiam
communi luce. — But non modo usu. stands for
non modo non, before ne . . . quidem, when both
clauses have the same predicate : non modo pro-
ditoi*!, sed ne perfugae qnidem locus fait : ut id
non modo neglegentiae roeae, sed ne oocupatioai
quidem tribaas.^IL In conditions, with ut and
subj,, if but, provided only, on condition that : scies
Modo ut tacere poesis, T. : concede, ut iropuoe
emerit, modo ut boni ratione emeriu — ^As conj.,
if only, provided that, on condition that : maneot
ingenia senibus, modo permaneat industria: ea
mihi probantur, modo ne lUa exeeptio inoarrat,
etc — Elliptic, but, but yet, if only, however:
deceme, modo recte: bonis viris faciendum est,
modo pro facaltattbos : veniam quo vocss, modo
adiutore to.— With relatkm, in any degree, at all,
only, merdy, even: servua, qui modo tolerabill eon-
dioione sit servitutis : philosophus, in quo mode
esset auctoritas : primi, quft modo praeireot duoes,
tamen sfgna sequebantur, wherever, L. — With si,
if only, if but: tu si modo es Romae: scis, si
modo meministi, etc* : Perseqtiar inferius, modo si
licet ordine ferre, O. — ^XII. Of time, just now, just:
La, advenis modo ? Fa. admodam, T. : modo nunc,
y. : modo iam, Tb.— Just now, but this moment, a
little while ago, lately, recently: quid dice nuper?:
Immo vero modo ac plane paulo ante : quae modo
consulem osculata filium suum, nunc cntciatur:
si hodie bella sint, quale Gallicum modo, L.—
Presently, immediately, directly, in a moment: do-
mum mode ibo, T. : modo prohiberi etiam se sens-
t&s consulto diceret, L« — ^In correlation, witli nwds
repealed, or with another adv. : modo . . . modo,
now . . . now, eU one moment . . . eU another, sosse^
times . . . sometimm: modo ait, modo negat, ct
times he says yes, at times no, T. : Gotta meoa
modo hoe, mode illod : citus modo, modo taidos
incessus, & : nunc , . . modo, L. : modo . . . None,
0. : nobilitas perculsa modo per sodos, interdam
per equites, S.: saape cam anellis, modo laevi
inani» H. : modo . . . modo . . . saepe, S. — With
turn or ddnde, at flrst . . . then, at one lime .. .at
another: sol modo aocedens, turn autem reoedeos:
dioere modo unum, turn autem plans deos : ilex,
paulum modo prona, deinde flexa, S.
modnlata^ adv. [modulatus], msaturedhf, ta
time, melodiously : eanentes tibiae.
modvaitor, Gris, m. [modulor]. — In mn^ a
director, musician: optumos, H.
Digitized by V^OOQIC
nfodnlor
518
molaste
modnlor, atus, ftrl, dep, [modalus], to mecuurey
measure rhythiMcaUyy modtuate : homlnum oratio-
nem: carmina voce, 0. — P. pass, : ipso roodulata
dolore Verba fimdebat, O. — To aeeompany : 80-
num Tocis pulsu pedum modulantea, i. e. dancing
in Hme, L. : verba fidibus Latinis, H. — To play :
( carmina ) pastoris SicuU roodulabor avcna, Y. :
harundiue carmen, 0. — To play upon : banc (ly-
ram), Tb. — P, pass. : Barbite, Lesbio modulate
ci?i, H.
moduliia» I, m. dim, [modus], a small meaxure :
(homo) moduli bipedalis, tvoofeet high, H. — P r o v. :
Metiri se quemque suo modulo ac pede, i. e. con-
tent himsdftntk his own limits^ H.
modns, I, m. [3 MA-], a measure^ extent, quan-
tity: agri: numerum modumque carinis Praeci-
piant, y. : trunci, girth, 0. : longo nuUus lateri
modus (sit), Le.be the flank excessively long, Y. —
A proper measure, due measure : suus cuique (rei)
raoJns est : modum haberi nullum placet, tnoder-
ation: servare modum, Y.: vox quasi extra mo-
dum absoiia, immoderatdy : cum lacus praeter
modum crevisset, excessively: in dicendo: sine
roodo modestiaque, S. — A measure, rhythm, mdo-
d^, harmiony, time : vocam : fidibua I^itinis The-
Udos aptare modos, H. : saltare ad tibicinis mo-
des, the musie of thejlute, L. : modum Yoce dabat
remis, time, 0. : verae numerosque modosque edi-
ecere vitae, moral harmonies, H. — A measure,
bound, limit, end, restriction t sumpttU Ootidianos
fieri nee fieri modum, T. : lubidini modum facere,
S. : modum aliquem et finem orationi faoere,
bounds: cum modum irae nullum faoeret,L.:
modum transire : modum Exit, 0. : modum Ingen-
dl aliquando faoere, make an end. — A way, man-
ner^ mode, method, fashion, style: Sine meo me
▼ivere modo, T. : oratoris modo mandata def erre,
as an ambanador, Gs. : vitae, way of life: id qui-
bns modts adseqaeretur, I e. by what means, S. :
Haad ignara modi, i. e. wdt knowing how, Y. : si
quia modus (est), I e. if it ispombU, V. : servorum
modo, like Mavis, L. : mirum in modum, wonder-
fidlyf Cs. : ad hunc modum distributis legionibus,
thus, Gs. : 61 humano modo peccasset, after the
manner of men : molta Gameadeo more et modo
disputata : apis Matinae More modoque, H. : tali
modo, in such wise, N. : nullo modo, by no means :
omni modo eg! cum rege, in every way, i. e. urgent-
ly : omnibus modis miser sum, every way, T. : lau-
dare miris modis, exiravaganUy, L. : modis inole-
ftoere miris, foondrously, Y. : eum tibi commendo
in maiorem m<iA\xm,very greatly : Nee modus in-
serere atque oculos imponere simplex, Y. — ^In genit,
witb dus or emus: eius modi, of that sort, of such
a kind, such ( often written eiusmodi ) : in eius
modi casu, Gs. : eius modi litteras misit : cuiusque
modi genus bominum, S. : cuius modi, of what
sort: cx&(smmfA\, of what sort soever: huius modi
casas, such, Gs. : illius modi, of that kind.
moeoha, ae,/.,=/<otx4, «'» adulteress, H., Ct., lu,
moechor, atus, arl, dep. [moechus], to commit
adultery, H., Gt.
moeohvuik i, m., ^/unxkt a fornicator, adul-
terer, T., H., lu.
moenia, ium, n. [2 MY-], defensive walls, ram-
rts, bulwarks, city waUs: moenium defensores,
(urbs) moenibufl portuque omata : inaedificata
in murifl ab exerciti^ nostro moenia, /or^i;{ca/ton«,
Gs. : Dividimus muros et moenia pandimus urbis,
Y. — WaUs, enclosure : moenia navis, 0. : caeli, 0.
— A city enclosed by waUs, walled town : in una
moenia convenere, S. : nulla iam pemicies moeni-
bus ipsis intra moenia comparabitur, dty : cuncta
malis babitantur moenia Grais, all the towns, Y. :
Gatili, H. — A mansion, palace: Ditis magni, Y.
moenimentam, moenld, see muni-.
(moer-, moest-), see maer-, maest-.
mola, ae, /. [MAL-], a millstone, grindstone :
digni molam versare Nepotis, lu. — Mur., a mill:
pumiceae, of lava, 0.— Grits, spelt coarsely ground
and mixed with salt (strewn on victims at sacri-
fices) : spargis mola caput salsft, H. : sparge mo-
lam, Y. : molam et vinum inspergere.
molarlB, is, m. [mola], a millstone, large stone:
ramis vastisque molaribus instate Y., 0., Ta. — A
grinder, molar (sc. dens), lu.
moles, is, /. [1 MA.G-], a shapeless mass, huge
bulk, weight, pile, load: rudis indigestaque, 0. : in-
genti mole Gnimaera, Y. : taurus ipsa mole piger,
lu. : tantas moles tollere, seas, Y. : in mole sedens,
ckff, 0. : magna unius exercitus, L. : Nemeaea, i. e.
the lion, 0. — A massive structure, pile, dam, pier,
male, foundation : moles atque aggerem ab utra-
que parte litoris iaciebat, Gs.: moles oppositae
fluctibus : exstructa moles opere magnifico, monu-
ment: insanae substructionum moles, enormous
piles: molem aggeris ultra venire, lu. — A batter-
ing-ram, munitions of war: oppugnat molibus
urbem, Y. : belli, Ta. — F i g., greatness, might, pow-
er, strength, great quantify : pugnae, L. : curarum,
Ta. : mall : Vis consili expers mole ruit sua, H. :
densa ad muros mole feruntur, a vast throng, Y. :
ingens remm, fabric, O. — Difficulty, labor, trouble:
transveham naves baud magn& mole, without great
diffleuUy, L. : Tantae molis erat Romanam condere
gentem, so much labor did it cost, Y. : quanta mole
parentur Insidiae, 0.
moleate, adv. witb eomp. and sup. [moleetus},
with trouble, with dMndty, with vexation : incede-
re, toith a forced gatt, Ct : pati : non moleste fero,
si, etc, /am not annoyed: exercitum biemare in
Gallic moleste ferebant, vexed them, Gs. : molestifl-
sime fero, quod, etc : molestius ferro.. y^^i^
Digitized by VjjOOQIC
molestui
514
molllB
molestla, ae, /. [ molestus 1, trwthle^ irhiome-
ness^ unetuineUf annojfaneA, moleaicUion^ vexation^
disirett : sine molestia tui, without trouble to your-
telf: molestiam exhibere, eauae: fasces habent
molestiam, eauae : ex pemicie rei p. molestiam
trahere,/M^ trrmbUd: capere, be vexed: mihi epi-
stula hoc adspersit molestiae, pave oeeasion : milii
demere molestiam, T. — Of speech, etiffneea^ affec-
tation : diligens elegantia sitie roolestift : si nihil
habere molestiarum Atticonim est.
molestus, adfj. with comp, and sup, [ moles ],
troftbleaomey irhome^ grievotu^ annoying^ unman-
ageable : labor : hoc sunt omnes iure molesti, Quo
fortes, H. : nisi molestum est, exsurge, if it will
not incommode you : nihil molestias : adrogantia
ingeni est molestissima : otium, dangerous, Ct :
tunica, a drees of pitch (in which a malefactor was
burned), lu. — Of speech, labored, affected: simplex
in agendo Veritas non molesta : verba, 0.
molimen, iiiis, n, [ mollor 1, a great exertion^
effort^ endeavor^ attempt^ undertaking: divellere
pinum magno molimine, 0. : quanto molimine cir-
cum Spectemus, H. : res, suo ipsa molimine gravis,
L. : molimine vasto tabularia, ofmamve atrudure^
0. : magna molimina rorum, burdens ofttate^ 0.
mdlimentum, I, n. [motior], a great exei'ium,
trouble, effort : sine magno monmento, Os. : parvi
• moHmenti adminicula, of little power, L. : eo mino-
ris moUmenU ea daustra esse, would cost the Use
labor, h.
mollor, Itus, Irl, dep. [moles], to make exertion,
exert oneself endeavor, struggle, strive^ toil: in do-
moliendo signo : Dum moUuntur annus est, T. —
To labor upon, $et in motion, work, ply: nulla
opera : valic&m in vitls bipennem, wield, V. : anoo-
ras, weigh anchor, L. : terram aratro, till, V. : por-
tas, try, L. : olausum aditum domtls, Gu. : habenas,
guide, V. : fulmina dexti-a, hurl, V. — To set out,
start, depart : dum (naves) moliuntur a terrft, L.
— To set in motion^ bestir^ rouse, cause to remove,
displace, start : montes suft sede, L. : classem, Y. :
corpora ex somno, h.^To build, make, erect, con-
struct: m\iTos,Y.: atrium, H.: locum, pr^ret,
y. — F i g.^ to endeavor to do, undertake, attempt, set
about, & busy with: multa simul, &: ea, quae
agant, cum labore operoso, fMr/brm : (hasta) viam
clipei molita per oras, made its way, V. : inde da-
tum molitur iter, V. : animum, /orm, 0. : laborem,
undertake, V.: aliquid oalamltatis filio, contrive:
pestem patriae nefarie : inskUas avibus, lay snares,
v. : triumphos, 0. : moram, occasion, V. : de oocu-
pando regno moUens, s^rivtf^ to usurp: apud iu-
dioes oratione molienda sunt amor, odium, etc.,
are to be excited: fidem moliri ooepit, disturb, L. :
redire molientem (Antonium) reppulistis: Reioere
vestem molibar, 0. : adversus fortunam, to strug-
gle, Ta. : oonsiliis res extema8,Ta.
moliUo^ Snis,/. fmolior], a remouinff, dgn^
lUion: valli, L. — A building, making: renim (of
the creation).
molitor, oris, m. [molior], aframsr, oontHxer:
mundi: ratis, O.: caedi0,Ta.
1. molltas» P. of molo.
2, molitos^ P. of molior.
moUesoo^ — , — , fire, inch, [mollis], to beeomt
soft, soften: ebur, 0., Ot. — ^Fig., to become mild,
grow gentle: pectora, 0. — To become effeminat€^
grow unmanly: in undis, 0.
mollloellas, adj. dim. [mollis], soft, ddieait:
manQs, Gt
molllonliiSk a^. dim. [mollis], voluptnotu:
versiculi, Ct.
molllo (raolllbat for molliCbat, O.X !▼¥, itos, Tre
[mollis], to make soft, make supple, soften : amor
raollitur tepef actus : lanam trahendo, ty spinning,
0. : artQs oleo, L. : dum ferrum molliat ignis, fi. :
glaebas, 0. : agri molliti. — Fig., to pacify, coruiii-
ate,moderate : horainem his verbis sentto mollirier,
T. : lacrimae meorum me molliunt, overcome me.
— To soften, moderate, mitigate, tame, restrain,
check, ease, ligJUen: Hannibidem patlentia soi:
iras, L. : poenam, 0. : clivum, make the ascent
easier; Gs. : verba usu : f ructHs feros colendo, reih
der milder, V. — 7b soften, render effeminate, make
unmanly: legionem: merabni, 0.
molllpes, pedis, adj. [mollis + pes], soft-footed:
boves, G. post.
mollis, e, adj. with con^ and t«/>. [ M AL- ],
yielding, pliant, fieadble, supple, soft, tender, ddicate,
gentle, mild, pleasant : iunous, V. : comae, V. :
attrum,;2ai6/«, v.: tiliae,0. : flumen, Gt: cerrii,
0. : oommissurae: in litore moUi, of soft sand,
Gs. : harena, O. : castaneae, Y. : mollissima vina,
Y. : lana, 0. : arcus, unstrung, O. : feretrom, made
soft by a layer ofleaves,\. : mollissima cera: ge-
nae, delicate, 0. : manus, 0. : Zephyri, gentle, 0. :
Euphrates mollior undis, calmer, Y. : Utus, aeeem-
ble, Gs. : fasUgium, gentle, Gs. : clivus, Y. : iugum
mentis, Ta. — Pro v.: me molli braochio obiar-
gare, i. e. with forbearance, — ^F i g^ tender, ddieate,
susceptible: moUibus annis, in tender youth, 0.:
OS, Mtfi^ hlushing, O. : mollissima corda, lu.—
Soft, effeminate, unmanly, weak: philosopbos:
Sabaei, Y. : Tarentum, H.: discipUna : vita, 0. :
querellae, H. : mens, Gs.: sententiae: Romanoa
moUiores faoere ad pacisoendum, L. : in dolore
moUiores : viri, given to lust, L. — IHur. m. as
subat. : vos pellite molles, the effeminate, 0. — Soft,
pleasant, mild, ea^, gentle: lex moUior: ontio:
verba, H. : iussa, easy, Y. : versus, amatory, 0. :
ridere mollia, smile gently, 0. : pilenta, having a
gentle motion, Y. : mollissima fandi Tempora, nuet
favorable^ Y.: hora mollior, more famrable^ 0.:
Digitized by V^OOQIC
moUiter
515
monile
alqd quam mollissima via consequi, with the vtmott
forbearaneey L. — AatuUt. n., toftnet^ smoothneu:
molle atque facetum Yergilio adnueruDt Camenae,
U. — Weak, ufUruttworthy : consul, L. : yoluntas
erga nos ciWum.
xnoUiter, adv, with eomp, and gup, [ mollis ],
BofUy, genily, agrttakly : te curasti, T. : aves nidos
moUissime substernunt : membra movere moUius
( in the dance \ H. : ossa cubent, 0. : £xcadent
spirantia moUius aera, mort agreeably^ V. : Verei-
culi euDtes MolUus, smoothly^ H. — Fig.: quod
ferendum est molliter atkpleuiX, patiently : viyere,
valuptwntthf : aegritadinem pati, vnthout fortitude^
S. : ne quid per metum mollius consuleretur, too
complianUy, L. : amid mollius interpretantur, too
favorably, Ta.
mollitla or moUitleB, ae, ace. am or em, /.
[ mollis 1, pliability, jUzibility, foflnen : teneritas
ac mollitia quaedam. — Fig., toftnett, tenderness,
veakneas, irresolution, effeminacy, voluptuousness,
wantonness : animi, T. : Yiri, S. : naturae, sensitive
disposition: animi est ista mollitia, non virtus,
weakness, Gs. : civitatnm mored lapsi ad moUitias:
per mollitiam agere, i. e. indulge oneself, S. : cor-
poris, umAastity, Ta.
mollitado, inis,/. [mollis^, suppleness, JUxibil-
%* softness : adsimiiis spongiis. — Fig., softness,
weakness: humanitatts.
mollitaa» P. of mollio.
mold, Ql, itns, ere [mola], to grind: ego pro te
molam, T. : moltta cibaria, meed, Cs.
Moloxchofl^ I, m., a poor vine-dresser who en-
tertained Hercules: lucos Molorchi, L e. the Ke^
mam Forestry.
ni61y, — , fl., = ^Xv, a magic herb, moly, 0.
momentanif I, n. [1 MV-], a movement, mo-
tion : astra figurft sua momenta sustentant : mo-
menta parva sequi, 0. : animus momenta sumit
utroque, L e. fluctuates, 0. — An alteration, change,
dtsturbanetj movement, revoltUion : perleve fortu-
nae : annonae, alteration in the price of com, L.
— A make-weight, over-weight, that which turns the
Kales: eo (bello) quantumcumque yirium momen-
tum addiderint, rem oronem inclinaturos, L. — An
expenditwre of strength, decisive effort, exertion :
baud maiore momento fusi Galli sunt, quam, etc.,
L. — A short time, brief space, moment, instant:
parvis momentis multa natura adfingit : momento
temporia, in a moment^ L. : horae momento, on the
instant, H. : momento unius horae, L. : momentum
ut horae pereat, that a sltort hour be lost. Ph. — A
little way: parvo momento antecedere, Os. — ^Fig.,
a cause, circumstance, weight, influence, importance,
moment: saepe in bello panris momentis magni
casus intereederent, by trifling circumstances, <^. :
momenta omnia observare, ail the circumstances:
unam quamque rem momento suo ponderare, ac-
cording to its importance: mAgiium in utramque
partem momentum habere, influence, Gs. : nullum
momentum in dando regno facere, decisive influx
ence^ L. : magnum attulit nostris ad salutem mo-
mentum, contributed largely, Gs. : care quicquam
habeat momenti gratia, influence: perpendens
momenta offlciorum, motives: parva momenta in
spem metumque inpellere animos, trifling occa-
sions, L. : momenta potentia, motives, 6. : praebe
nostrae momenta 8aluti,/>rpmo^, 0. : levi momen-
to aestimare, prists lightly, Gs. : nullias momenti
apud ezercitum futurum, K. : levioris momenti
consultatio, unimportant, L. : res mazimi ad om*
nia momenti, L. : iuvenis, maximum momentum
rerum civitatis, a power in the state, L,
monednla, ae,^., a jackdaw, daw, 0. — ^P r o y. :
non plus aurum tibi quam monedulae oommittere.
monexiA, ntis, m. [P. of moneo], one who coun-
sels, an adviser: bene monenti oboedire, L.
moneo, ul, Itus, ere [1 MAN-], to remind, put
in mind of, admonish, a£fise, warn, instruct, teach :
Faciam ut mones, T. : principes monendo movere :
monuit (dea) tbalamoque recessit, 0.: id quod
res monebat, as the situation suggested, S. : coniu-
gis aurls Vocibus his, 0. : nos Zenonis praecepta
monent. In. : de disoordia : alqm temporis, Ta. :
hoc te moneo, T. : vos pauca, S. : ea hominem :
ea, quae ab eft (natura) monemur : te ut in rem
p. incumberes : ut suspiciones vitet, Gs. : moneo
obtestorque uti, etc., S. : vos, ne omittatis, etc., S. :
moneo abstineant manOs : monuit omnes res ad-
ministrarentur, etc., Gs. : (Gaesar) monuit eius
diei yiotoriam in virtnte constare, Gs. : monete
eum modum quendam ease, etc: ratio monet
amicitias conparare : alio properare, S. : moneo,
quid facto usus sit, T. : ut moneat Apronium,
quibuB rebus se insinuet, etc. : res ipsa monebat
tempus esse : caeooe instare tumultfis, Y.^ pue-
rili verbere moneri, to be punished, Ta. : canes,
Pr. — To teach, instruct, tell, inform, point out, an-
nounce, predict, foretell: vatem, tu diva, mone,-
inspire, V. : velut divinitus mente monita, L. : hoc
moneas precor, 0. : vates cum multa horrenda
moneret, foretold, Y.
moneriB, is,/., = fiovrifuic, a vessel with a sin-
gle bank of oars, galley, L.
Moneta, ae,/. [moneo], the mother of the
Muses, G. — A surname of Juno, as the goddess of
recollection, G., L., 0. — (Because money was coined
in the temple of Juno Moneta), a place for coin-
ing money, mint, G. — Coined money, coin, money,
0. — A stamp, die (late) ; hence, Gommuni carmen
monetft, of the common stamp, lu.
monetalifl^ e, adj. [moneta], of the mint, of
money. — As subst, m., the money-man, dun.
moDUe, is, n., a necklace, collar: ex auro et
Digitized by V^OOQIC
monimentam
516
monmnentiim
gemm!? : Bacatum^V. : toto posuere XDonilU collo,
jewels^ III., 0. : aurea (of horses), V.
monimentam, see monumeDtura.
monitio, onis, /. [1 MAN-], a warning^ admo-
nition: monitio acerbitate careat : amici, L.
monitor, Sris, m. [1 MAN-], one who r«mtncb,
a monitor, tttggester : nil opus f uit monitore, T. : te
monitore pervenire, at your instance: offici, S.:
XDonitoris egere, H. — An amstant who preparee
a brief for a pleader, attorney, C. — A nomenaaior,
secretary: per moDitorem appellandi sunt. — An
overseer, instructor, guide, teacher: iuyenis moni-
toribus asper, H.
monltttm, I, n. [moneo], an admonition, advice,
counsd, suggestion, orade : deorum monitis duci :
Njmphae, V. : monitis parere paterais, 0.
1. monltas, P. of moneo.
2. monltus, Qs, m. [moneo], a reminding,
warning, admonition : finierat monitHs, 0. : laevo
monitu pueros producit avaros, lu. — An admoni-
tion by the gods, omen, warning : f ortunae monitu :
venis monitu divom ? V.
monogrammoB, on, a^,, ^ fiovoypafifioc, of
a mere line, outlined, sketched: di, sliodotoy.
monopodlmn, I, n,, = fiovovSSiov, a stand,
table with one foot, L.
monfl» montis, m. [2 MAN-], a mountain,
motmt, range of mowdains : altitudine montium
defendi: altissimi, Gs. : praeceps, S.: summus,
mountain-top, Os. : radices montis, foot, Gs. : ini-
quus, steep, 0. — P r o y. : Partnriunt montes, na-
soetnr ridiculus mus, great cry and little wool, H.
— A mountain, mass, heap : aquarum, Y. : Fertur
in abruptum mons, mass of rock, Y. : mons in
Tusculani monte, i. e. a lofty, splendid buildina
near Tusadum : scrobibus ooncedere montis, hU-
locks, y. : eversum f udit super agmina montem,
load of stones, lu. — ^P r o v. : montis auri polliceri,
i. e. extravagant promises, T. : maria montlsque
polliceri, S.
monstratld, onis, /Jmonstro], a Stowing, di-
rection, guidance : tua, T.
monstrator, oris, m. [monstro], an introducer,
inventor, teacher: aratri, i.e. Triptolemus,Y , : sacri
iniqui, o/Auman«ao7-(/^, 0. : hospiti, Ta.
monstratus, adj, [P. of monstro], conspicuous,
remarkable : et bostibus simul suisque, Ta.
monstro, avi, atus, are fmonstruro], to point
out, exhibit, make known, indicate, inform, advise,
teach, instruct, teU : (alqd) Indice digito, H.: er-
ranti yiam, Enn. ap. G. : yia, quft semita monstrat,
y. : iter, Gu. : palmam : scio ubi sit, yerum num-
quam monstrabo, T. : res gestae Quo scribi pos-
sent numero, monstrayit Homerus, H. : monstrate,
yidistis si quam sororum, Y. : Summos posse yi-
ros nasci, etc., lu. : inulas aroaras inooquere, H. :
Quod monstror digito praetereantlum, H. : alii ab
amicis monstrabantur, were betrayed, Ta. — To or-
dain, institute, appoint : monstratus f atis Yespa-
sianus, Ta.: monstratas excitat aras, appointed,
Y. : ignis, 0. — To advise, urge, stimulate: mon-
strat amor patriae (sc. ut hoc f aciant), Y. : con-
ferre manum pudor iraque monstrat, Y.: node
nisi intus Monstratum (sc est), i. e. by natural
instifKt, H.
monstmm, l, n. [ 1 MAN- ], a divine omen,
supernatural appearance, wonder, ndraeUy portent:
quoddam noyum : obicitur magpio futuram Aogu-
rio monstmm, Y. : ingentibus exctta monstris
(regina), ilhtsions, Y. : mera monstra nuntiarat,
noUdng but wonders, — An abnormal shape, unnat-
ural growth, monster, monstrosity: monstrum ho-
minis, T. : deum monstra (the gods of Egypt), V. :
succinctam latrantibus inguina monstris (u e ca-
nibus), Y. : omnia Monstra ferre, 0. — ^F i g^ a r».
pulsive character, monster, iibomination : nulla
iam pemicies a monstro illo atque prodigio coro-
parabitur: fatale (Gleopatra), H. — A horribU
sight, pernicious thing, object of dread, awful deed :
mene huic confidere monstro ? (i. & man), Y. :
non mihi furtum, sed monstrum ac prodigium
yidebatur : yeteris monstrum culpae, 0.
monstruose, adv. [monstruosus], unneOuraUy,
monstrously: cogitare.
( monatraoBUS ), ae(/. [monstrum J, strange,
monstrous. — Only sup,: monstruosissuna bestia
(the ape).
montanUBi ac(f. [mons], of moufitains, belong-
ing to mountains: Ligures, mountaineers: cacu-
mina, 0. : flumen, Y. : homines, Gs. — Hur. m, as
subst.: Dolopes finitimique montani, mountain-
eers: inter montanos, L. — JPkdl of mountains,
mountainous : loca, L. : Dalmatia, 0.
montlcola, ae, m. and f. [ mons + COL- ], a
mountaineer: monticolae Sifyani, 0.
montlvagUB, adj. [mons+YAG-], wandering
over mountains : curstLs.
montoBUB» adj. [mons], mountainous, fvU of
mountains- Nersa, V.
montaoBiia» adj. [mons], mowUaieiouSffull of
mountains : loca, &. : regio.
monumentnm (monim-), i, n. [1 MAN-],
that which brings to mind, a remembrancer, me-
morial, monument: monumenti causft: monu-
mento ut esset, L. — A monument, statue: Marcelll
et African!. — A public work, memorial structure,
monument : in monumentis maiorum snorum in-
terfectus (Glodius), i.e.on the Via Appia : regis,
H. : Man, i, e. the temple built by Marius : sena-
tus, i. e. the house built for Cicero by the Senate.
— A memorial offering, votive offerina : pecunias
Digitized by V^OOQIC
mopsoplos
517
moriens
monimentaque, quae ex fano Herculis conlata
erant, Cs. — A tepulchral monument^ sepulchre,
tomb: legionis Martiae militibus monumentum
fieri: sepultus est iu nQonumento ayunculi sui,
fanUly upulc/ire, N. — A tradition^ chronicle, story^
monument, record : yetenim monumenta viroram,
V. : Exegi monumentam aere perennias, H. : mo-
numenta rerum gestarum, hittory: oomroeDdare
aliquid moDumentis, biaek and tohUe. — A remem-
brancer, mark, token, meant of reeogniiion : cistel-
lam ecfer cum monumentiB, i. — Fig., a memorial,
record: Titiorum suorum monumenta et indicia,
traces and proofs: furtorum: amoriSyV.
mopflopluik A<&- [ ^opsus, mythical king of
Athens], Athenian, 0.
1. mora, ae,/. [1 SMAR-], a delay, proerasHna-
tion : comitionim, 8. : inter eas moras, S. : rerum :
moram praeceptis inferre, defer : moram ad inse-
quendum intulit, Cs. : facere dilectui, L. : facere
creditoribus, put off payment : trahere, dday, V. :
moliri, cause dday, V. : moram interponere, inter-
pose delay: mora reliquorum, de/ay tn /mrmn^,
Cs. : mora dies eztrahens, talking against time,
Cs. : Kec mora ullast, quia iam uxorem ducam,
/ vfUl without dday, T. : Quosque ref erre mora est,
nsould take too long, 0. : Parra mora est snmpsisse,
he promptly took, 0. : per buno nullast mora, on
his part, T. : in me mora non erit ulla, V. : Nulla
mora est, lam ready, 0. : sine nllft mor& negotium
suscipere, at once: moram oertaminis hosti exe-
mit, i. e. hastened it o/n, L. : Molliri mora, with de-
lay, i. e. gradually, 0. — ^In speech, a slop, pause:
morae respirationesque. — An obstruction, hinder-
oitee, cause of delay : ne morae meis nuptiis ego-
met siem, hinder, T.: ne in mora illi sis, T.:
magnft fluminis morii interpositfi, Cs. : restituen-
dae Romania Capuae mora atque impedimentum
es, L. : quae tantae tenuere morae ? V. : Rumpe
moras, V. — In the phrase, mora temporis, an in-
terval, lapse of time : Longa f uit medii mora tem-
poris, O. : moram temporis quaerere dum, etc., L.
2, mora, ae,/., = ftSpat ^ division of Spartan
infantry (400 or 700 men): Lacedaemoniorum, N.
morallB, e, adj, [mores], of morals^ moral, eth-
ical: pars philosopniae.
morans, ntis, a^, [P. of moror], delaying, re-
ludant : portae, V. : vincula, 0.
xnorator, Oris, m. [moror], a delayer, hinderer:
pubUci commodi, L. — A ma&ngerer, loiterer : Per-
sarum moratores mille, Cu. — An advocate who
makes pretexts for delay, pettifogger : grex mora-
torum.
1. morataik odj* [P of moror], belated^ delayed,
lingering, — Plur, as subst.: ad sexcentos mora-
torum cepit, L. : duo milia moratorum, loiterers, L.
2. morataik odj, [roos], mannered, of morals,
constituted, conditioned, circumstanced: (mulier)
quibus morata moribus ! T. : genus hominum op-
time : in tam bene moratfl civitate, L. : male
venter, insatiable, 0. — Of style, expressive of char-
aeter : poSma : recte morata Fabula, wiA accu-
rate characterization, H.
morbosOB^ adj. [morbus], debauched, CL
morbtUK i,m.[l MAR-], a sickness, disease, dis-
order, distemper, ailment, tuness, malady (of body
or mind) : Senectus ipsast morbus, T. : Si morbus
amplior factus siet, T. : morbo interitura vita, S. :
in morbo esse, be sick: adfecti morbis, Cs. : gravis
oculorum : morbo tabescere : conflictari, N. : in
morbum cadere, fall sick : morbum nandsci, N. :
morbo mori, N. : homo aeger morbo gravi : ex
morbo convalescere, recover. — ^P e r s o n. : Pallen-
tes Morbi, V. — A disease, fault, vice: animi morbi
sunt oupiditates, etc. : hie morbus, qui est in re p.,
ingravescet : Maxima pars hominum morbo iacta-
tur eodem, H. : voltu morbum fateri, Iu.
(mordaolter)^ adv, [mordax], bitinaly. — Ouly
comp. : lim& mordacius uti, more sharply, 0.
mordaz, ilcis, adj. [ MORD ], biting, given to
biting, snappish: Memmius. — Stinging, sharp,
biting, pungent : urtica, 0. : ferrum, H. : pumex,
0. — Fig., biting, disposed to bite: Cynicus, snarl-
ing, H. : carmen, 0. : invidia. Ph. : soUicitudines,
consuming, H.
mordeo, momordl, morsus, 6re [ MORD- ], to
bite, bite into : qui (canes) mordcre possunt : (ser-
pens) hastile momordit, bit into, 0. : Mordeat ante
aliquis quidquid, etc., taste, Iu. : humum ore mo-
mordit, bit the dust, V. — To eat, devour, consume:
ostrea, Iu. — To bite into, take hold of, catch fast:
laterum iuncturas fibula mordet, cl<isps, V. : mor-
debat fibula vestem, 0. — 7b cut into, wash away:
rura quae Liris quiet& Mordet aquft, H. — To nip,
bite, sting: matutina parum cautos iam frigora
mordent, H. — F i g., to bite, sting, pain, hurt : mor-
deri dictis, 0. : ioeus monlens, a biting Jest, Iu. :
mordear opprobriis falsis, shall be vexed, H. : valde
me momorderunt epistulae tuae : morderi consci-
entia,/ee/ the sting of conscience,
mordlcofl^ ado, [mordeo], by biting, wiili bites,
withtheteeth: premere capita : auriculam fortasso
shstnWaaet, would have bitten off: divellere agnam,
H. — F i g. : rem tenere, holdfast,
moretnm, 1, 9k, a rustic dish made of garlic,
rue, vinegar, oil, etc., 0.
moxIbnndiMf a€{j. [morior], dying, at the point
of death, moribund: iacentem moribundumque vi-
distis : moribundus procubuit, L. : vertex, 0. : Dex-
tera pependit, in death, V. : membra, mortal, V. :
sedes, L e, fatal, Ct.
morlens, cutis, ^^^^IfjP^^f y'^^JPfr], dying, fail-
moxlgeror
518
moxtalitas
inp, sinkinff : voltus, 0. — Hur, m. as nibtt. : mo-
rientum acervi, 0.
morigeror, fttus, arl, dep. fmorigerus], to corn-
pit/ toUKy gratify, humor ^ yield: iSuIescenti, T. :
voluptati aurium.
moxigemfl, adj, [ mos + GES- ], compliant,
yidding^ accommodating^ obliging : tibi, T.
moxlor, mortuus (P. fut. moriturus), I (morlrl,
0.), dep. [1 MAR-], to die^ cstpire : ferme moriens,
T. : Mori me malim, tsould rather die, T. : sine de-
deoore, S. : fertur moriturus in hostlSf to hie death,
V. : desideno, of derire : yigilando, lu. : in tormen-
lis, L. : Bignificabat intemiptis atque morientibus
vocibus, dying accents : moriar, si, etc., may I die,
if, etc. : qaoniam moriendam videbat : morientia
lumina Tumi, in death, V. — To die away, die out,
expire, decay, wither, pass away : fiammas vidi nullo
coDcutiente mori, 0. : moriens herba, V. : ne saa-
vissimi hominis memoria moreretur.
moziturufl, F. of morior.
mormyr, yns,/., = /wpfivpog, ajuh ofPontue,
0.
moror, fttus, ail, dq>, [mora], to dday, tarry,
Mtay, wait, remain, linger, loiter : Eamus . , . Ubi
vis ; non moror, i. e. / have no objection, T. : Brun-
disi : amplius morando, S. : apud oppidum, Cs. :
in quft (commemoratione) diutius non morabor:
faciem capere morando, i. e. by slow degrees, 0. :
quid moror ? H. : quid multis moror ? why make a
long story? T. : ne multis morer, to be brief: baud
multa moratus, i, e. without long delay, Y. : paulum
lacrimis et mente morata, in tearful thought, Y. :
rosa quo locorum Sera moretur, may linger, H. :
nee morati sunt quin decurrerent ad castra, L. :
nihil ego moror quo minus decemviratu abeam,
i. e. / will immediately, L. : cui bellum moremur
inferre : in conubio natae, brood, Y. — To delay,
retard, impede, detain, cause to wait^ hinder: impe-
tum hostium, Cs. : eum : ab itinere bostem, L :
absiste morari, €l^ain (me) not, Y. : convivas, keep
waiting, T. — Tojix the attention of, deliglU, dday,
amuse, entertain : Fabula populum moratur, H. :
oculos aurlsque Caesaris, arrest, H. — P. pass. : no-
yitate morandus spectator, H. — To hinder, prevent,
impede: non moror quo minus in civitatem re-
deant, L. : moratus sit nemo, quo minus abeant,
L. — ^In the phrase, nihil morari, with ace. ofperson,
not to detain, lei go, dismiss, rdease : G. ^mpro-
nium nihil moror, i. e. withdraw my aceuwtion
against, L. : negavit, se Gracchum morari, said he
had nothing against, L. — ^In the phrase, nihil mo-
rari, with ace. of thing, or an obj, clause, to let go,
not value, disregard, care nothing for, have nothing
to say against: profecto non plus biduom aut —
PA. Aut ? nil raoror, IdorCt care for that, T. : nam
vina nihil moror illius orae, H. : nihil moror, eod
eahos esse : invisum quern tibi esse Nil moror, /
care not, Y. : ut roultum (sc. scripserit), nil moror,
attach no value to quantity, H.
morose, adv. [morosus], peevishly, eaptUntdy,
morosely : iferre hominum ineptias.
morositaak fttis,/. [morosus], /MarMAsien,/re^
fulness, moroseness: odiosa.
mordras^ adj. [mos], wayward, peevish, fretful,
capricious, captious, hypercritical : usque eo, ut,
etc. : canities, H. : morbus, stubborn, 0.
mors, tis,/. [1 MAR-], death: omnium renmi
mors est extremum: mortem obire, die.' certae
occumbere morti, Y.: Mille ovium mortidedit,fni<
to death, H. : morte poenas dedit, S. : inlata pa>
soelus, cusassination : dominum Mulcavit usque ad
mortem, T. : ad mortem duci : cui l^atio ipsa
mortis f uisset, brought death : mors suprema, H. :
adpropinquante morte: sibi mortem conscisoere,
commit suicide, Cs. : patiens mortis, marttU, 0. :
praeclarae mortes sunt imperatoriae : ignotis pe-
rierunt mortibus illi, H. : omnis per mortis, modes
of death, Y. — A dead body, corpse: mortem dus
(Clodii) lacerari. — The blood sh&d by mnrder ; en-
sem mult& morte reoepit, Y. — That which brings
death: aderat mors terrorque sodorum lictor Se-
stius. — ^P e r s o n., Death, daughter of Erdus and
Noz,y.,0.
morstun, I, n. [P. n. of mordeo], a hit, little
piece: lanea morsa, Ct
1. morsuB, P. of mordeo.
2. morsofl^ fls, m. [mordeo], a biting, bite:
avium minonim morsQs : saxum Morsibus inseqoi,
0. : Nee tu mensarum morsfLs horresce, Me saiinff,
Y. : vertere morsOs Exiguam in Cererem, thnr
teeth, Y. : zonam morsu tenere, by the teeth, lo. :
discludere morsfis Roboris, i. e. open the deft trunk
(which held the javelin), V. — Fig., ahte, sting,
pain, vexation : (carmina) morsu renerare, nuui-
cious attack, H. : perpetui curanim morslka, gnaw-
ing painx^O.: doloris.
mortalls, e, adj. [mors], sultjeet to death, des-
tined to die, mortal : quid in his mortale et cado-
c\im^\i.^Temporai^, transient: inimicitiae: leges,
L. — Of a mortal, human, mortal : mucro, ofhman
workmanship, Y. : condicio vitae : opera, L. : pee-
tora, 0. : volnus, /rom the hand of a mortal, V.:
cura, of man, Y. : Nee mortale sonans, like a An-
man voice, Y. : Nil mortale loquar, i. e. unin^rtd,
H. — As subst. m, and/., a mati, mortal, human be-
ing : neque mortal! ouiquam credere, &: ego,
quantum mortalis deum possum, te sequar, L. : in-
dignatus ab umbris Mortalem surgere, Y.: din
magnum inter mortalls oertamen f uit, etc., S. : de
quo omnes mortales iudicayerunt — Fher. n. as
subst,, human affairs, Y.
mortalitaB, fttis,/. [mortalis], subjeetion to
death, ''*^^'^*%rqit1^^^ mortalitas ooDsequator:
uortaiiniii
619
mo^eo
roortalitatem ezplere, L e. die, TtL.^^MartafSf man-
kind: contra fortunam non satiB cauta, Gu.
mortaxltiiii, T, n. [ MAL- ], a mortar ; hence,
wmHldng triturated, a drug: quae sanant morta-
ria caecoa, lu.
moxtifer, era, eniro, adj. [ mors + 1 FERr ],
death - bringing, deadly, f^^f'd, destructive : plaga :
morbus: volnus: bellum,y.
mortaus, a^. [P. of morior], dead: mortaus
concidiL — As tOmt, m^ a dead person, dead man:
a mortals ezcitare, awake from the dead : infra
mortnos amandari, even below the dead. — P r o ▼. :
▼erba fiunt mortuo, i. e. in vain, T. — Of persons,
faint, overwhdmed: cum tu mortaus concidisti. —
Of things, withered, outworn : laoerti : leges.
monun, I, n., =fi&povj a mulberry: nigra
mora, H., V., O.—A btackberry, 0.
mdnifl, I,/., =^w/90Ci a muWerry-tree, 0.
moik moris, m. j[l MA-], a will, way, habit, man-
ner, faehion^ eaprtee, humor: suos quoique mos,
T. : mores mulierum, T. : alieno more vivendumst
mihi, after another's hwnor, T. : suo more, Cs. :
morem alcui gerere, to accommodaie oneedf — A
eustcm, luage, manner, practice^ wont, habit, faeh-
ion : ut nunc sunt mores, T. : legi morique paren-
dam est: uti mos gentis illius est, S. : sicut mens
est mos, wont, H. : militari more, Cs. : mos par-
tium popularium et factionum, had custom, S. :
mo0 obsidiandi vias, L.: more sinistro, byaper^
verted custom, lo. : Pellibus in morem cincti, after
their manner, Y. : crinem de more solatae, Y. : ut
mos fuit Bithyniae regibus: quae moris Graeco-
rum non sint, L. : apis Matinae More modoque,
tike, H. : ut Domitiano moris erat, Ta. : praeter
civium morem, contrary to usage, T. : raptae sine
more Sabinae, in defiance of usage, Y. : quod in
morem vetustas perduxit, fTiodls a custom: quibus
omnia Tendere mos est, S. : sciant, quibus moris
est inlicita mirari, Ta. : Moris erat quondam ser-
▼are^ etc., lu. : nondum consulero iudicem appel-
lari mos f uerat, L. : mos est Syracusis, ut dicat
sententiam qui velit : quod iam in morem yenerat,
at, etc, had become customary, L. : barbariam ex
Gaditanomm moribus delcre. — Morality, conduct :
qui isttc mos estf T.: mos est hominum, ut no-
lint, etc., nature. — JPtur., conduct, behavior, man-
nert, morals, eharaUer: quantum mei mores posce-
bant, respondi, S.: eius suaTissimi mores: iusti:
naturam moresque bominis oognoscere, eharaeter:
perditi : exemplar vitae morumque, H. : morum
quoque filius, t e. like his father in character, lu. :
ignaros meorum morum, i. e. my trade, T. — Of
things, quality, nature, manner, mode, fashion :
eaeli, Y. : elabitur angais in morem fluminis, like,
Y. : in hunc opens morem, H. — Manner, measure,
moderation : Tempestas sine more f iirit, wiUi <tn-
gular fierceness, V. I (terra) supra \
uncoffunonly, Y. — A precept, law, rule: Quis neque
mos neque cultus erat, Y.; movesque yiris et
moenia poiiet, laws, Y.
motlo^ Anis, /. [1 MY-], a moving, motion, re-
moving : principium motionls : corporum. — F i g.,
a sensation: suayes motiones.
moto^ ftyl, — , SLre,freq, [moyeol to keep mov-
ing, stir, agitate: Zephyris motantibus (umbras),
Y. : quam Stagna credunt motasse, 0.
1. motaa, adj., P. of moreo.
2. motnik ^y ff^ [1 HY-], a moving, motion :
caeli siguorumque motOs : motfts astrorum ignoro,
lu. : f uturi, departure, Y. : crebri terrae, t e. earth-
(fuakes, Cu. — Artistic movement,geeticulation, danc-
ing: corporis : baud indecoros motQs more Tusco
dabant, gestictdated, L. : lonici, dances, H. : Oereri
dare motlis, dance, Y. : palaestrici, of wrestlers:
celeri motu et difficili ixti, gestures (of orators):
instabilem motum habere, Gs.r^Fi g., a movement,
change: motOs fortunae, Cs. — An impulse, emo-
tion, affection, passion, agitation, disturbance, in-
spiration : motQs animorum duplices sunt : dulcem
motum adferre sensibu8,«enMi^'oii.* diyino ooncita
motu, 0. — A politiccU movement, sudden rising,
tumtUt, commotton : in Apulia motus erat, S. : re-
pentini Galliae motQs, Cs.: Catiiinae: seryiUs,
ineurreetion, L.: in re p., change: ciyicus, H.
moTendofl, P. of moTeo.
moTenOk entis, otH. [ P, of moyeo ], movcd>le,
portable: res, L. : yoluptas, of motion. — Plur. n.
as subst. : quaedam quasi moyentia, motives.
moTOO, mdvl, motus, ere [1 MY-], to move, stir,
set in motion, shake, disturb, remove: tanti oneris
turrim, Cs. : matrona moyeri iussa, to dance, H. :
moyeri Cyclopa, represent by action, H. : membra
ad modes, Tb. : fila sonantia moyit, struck, O. :
moveri sedibus huic urbi melius est: loco motus
cessit, driven back, Cs. : move ocius te, bestir thy-
sdf T. : neque se in ullam partem, attach, Cs. : se
ex eo loco, stir from the spot, L. : caput, i. e.
threaten with, H. : castra ex eo loco, break up, Cs. :
hostem statu, didodge, L.: heredes, eject: tribu
centurionem, eipd: signiferos loco, degrade, Cs. :
Omne movet urna nomen, H. : senatorio loco, de-
grade, L.: Yerba looo^ cancel, H.: consulem de
sententift, dissuade, L. : litteram, to take away:
moyet arma leo, gives battle, Y. : quo sidere moto,
at the rising of, 0. — ^P r o y. : onmis terras, omnia
maria movere, move heaven and earth (ot great
exertions). — Of the soil, to stir, plough, ored up,
open: iugera, Y. : mota terra, 0. — 2b disturb, v%o-
late: triste bidental, H. : Dianae non moyenda
numina, inviolable, H. — To remove oneself, betake
oneself, move, be moved, be stirred ( so. se) : terra
dies duodequadraginta moyit. ifun^JMs ok egrth-
moz
520
nmlieroola
quake^ L. : movisae a Samo Romanes aadivit, L. :
Toluptas movens, i. e. in motion, — To excite, oecor
dou, cauie, vromate, produce, hegin, commence,
undertake: netum populo: mthi admirationem :
iudigQationem, L.: Buapicionem : iam pugna Be
moyerat, was going on, Cu. : cantOs, Y. : mentio-
nem rei, maJce mention, L. : priusquam moyere ac
moliri quicquam posset, meJce any disturbance, L.
— To shake, cause to waver, alter, duinge: meam
sententiam. — To disturb, concern, ti-ouble, torment:
moveat cimex Pantilius? H.: voltum moyetur,
changes countetiance, Y. : yis aestQs omnium f erme
corpora moyit, L. : yenenum praeoordia moyit, 0. :
Btrepitu fora, lu. — To stir, produce, put forth: de
palmite gemma moyetur, 0. — To exert, exercise:
moyisse numen ad alqd deos, L. : artis opem, 0.
— To change, transform: quorum Forma semel
mota est, 0. : nihil motum ex antiquo, i. e. change
in traditional custom, L. — ^F i g., to move, injltience,
affect, excite, iiupire : nil nos dos movet, T. : benefi-
ciis moveri, Gs. : moyeri ci vitas coepit, S.: ut pul-
critudo corporis moyet oculos et delectat, charms :
animos ad bellum, instigate, L. : feroci iuyeni ani-
mum, stir, L. : Yestra motus prece, H. : moyerat
plebem oratio consulis, had stirred, L. : absiste
moyeri, be not disturbed, Y. : ut captatori moyeat
fastidia, excites nausea in, lu. — To revolve, medi-
tate, ponder:, Multa moyens animo, Y.
moJ^ adv, [1 MAC-], soon, anon, directly, pres-
ently, by and by : mox "ego hue reyertor, T. : quae
mox usu forcnt, S. : mox ut cum sicario disputo :
Gn, quam mox inruimus? TTir. mane, T.: exspec-
to quam mox utatur: mox ubi, as soon as, L. —
Soon afterwards, presently, thereupon, afterwards,
then, in the next place : fugati, mox intra vallum
conipulsi, postremo, etc., L. : nunc . . . mox, etc. :
prlmum . . . mox, etc., H. : ante hoc domOs pars
yidentur, mox rei p., Ta. : Tegmina mox . . . Mox
umeri Exsistunt, now . . . again, 0.
mucidus (muoc-)i adj. [mucus], mouldy,
musty: panis frusta, lu.
mucro, onis, m,, a sharp point, edge, sword's
point : Ferreus, Y. : cultri, edge, lu. : hebes, 0. —
A sword: cruentus: mortalis, Y, — Fig., edge,
point, sharpness: censorii stili : tribunicius.
mucus, 1 [MYCr], snivel, m%tcus, Gt
mugienB, ntis, P. of mugio. — Flur. as svibst,,
lowers, cattle : mugientium greges, H.
mugilis, is, m., a sea-fish (perb. the mullet), Ot,
0., lu.
mugliior, — , ari, dep. [mugio], to ponder, brood,
hesitate: dum tu muginaris.
mugi5, ivl, — , Ire [8 MY-], to low, bellow : cum
boyes mugissent, L. — ^P r o t. : Hie We percusso
mugire Agamemnona credit, lu. — To roar, rumble,
bray, groan: mugire pates nemus, H. : Tjrrhe-
nusque tubae mugire per aethera clangor, Y. : Sob
pedibus mugire solom, Y. : si mugiat Ai rids Ma-
ins procellis, H.
inu£^tnfl» fls, m. [mugio], a lowing, bdhwing:
MugitGsque bourn, Y. : edere, low, 0. — A rwnbling,
roaring: terrae: iapides Tisi mugitOs edere, 0.:
labyrintbi, lu.
mula, ae,/. [mulus], a sks4nule, mule: make
partus, H., lu.
mulceo, SI, bus, ere [MAR6-], to stroke, graze,
touch lightly, fondle: manu barbam,0. : muloebant
Zephyri flores, ittstle through, O. : aristas, 0. : al-
ternos (pueros), Y. : aethera pinnis, to move.—
¥ig.,to sootlie, soften, caresSyfiatter, delighi : tigri5,
Y. : Dareta dictis, Y. : canor muloendaa natus ad
auils, 0. : puellas Carmine, H. — To relieve, o/Tif-
viate: van& volnera ope, 0.
Mulciber, ens (C.) and erf (OXm. [MARG-],
a surname of Vulcan, C, Y., 0. — Fire, O.
mulco, &yT. atuB, ftre [MARG-], to beat, cudfjtl,
maUreatJhandle roughly, injure dominum ad mor-
tem, T. : male mulcati elavis ac fustibus : quinqn^
remis ceteras (navis) mulcasset, ni, etc., would hate
disabled, L. : scriptores male mulcati.
_mulcta, mulctaticlu8» mulctatid, mule-
to, see mult-.
mulctra, ae,/. [MAR6], a milking-paU, milk-
pail: Bis venit ad mulctram, Y.
mulotrarinm (-tralium), l, n. [mulctra], a
milking-pail : implcbunt mulctraria vaocae, Y.
mulctrum, I, n. [MARG-], a milking -pail:
yeniunt ad mulctrai capellae, H.
mulgeo, — , — , 6re [MARG-], to milk: ovfe,
Y. — Frov. : mulgere hircos (of what is impossi-
ble), Y.
muliebrl% e» aefj. [malier], of a woman, wom-
anly, feminine: yox: yestis, N.: yenustas: anna,
winded by women, Y. : iura, L. — Womanish, efam-
nate, unmanly : religiones: sententia: luctas,E
— Flur. n, as subst. : maliebria pati (of unnataral
vioe),S.,Ta.
mnliebilter, adv, [muliebris], in the manntr
of a woman, like a woman: Ezpayit ensem, H.-*
Wbmafushly, effeminatdy: se lamentis dare: al-
quid facere.
muller, ens, /. [MAL-], a woman, ferndt:
novi ingenium mulierum, T. : mulierefl omnes:
nil non pennittit muUer sibi, lu.— ^ wife: virgo
aut mulier : pudica, H.
mulierariUB, adj, [mulier], of a woman, hxrtd
by a woman : manus, the band sent by Ctodia,—Ai
subst. m., a looman^hunter, Ct
mulleroula, ae,/. (Um. [mulier], a Utile fleomM,
T.: publicana: muUercalam Yincere moUitie,E
Digitized by V^OOQIC
mnlieroflitas 521
mnlieroBitaB^ ItiB, /. [mulierosus], an exeet-
tive fandnesi for ipomen,
malierosuB, adj. [malier], ckvoted to wnnen.
muHnuB, adj, [mulas], of a mule: cor, lu.
mulio, onis, m. [mulus], a mule-keeper ^ mule-
driver^ mtdeteer, Ob., C, Iu.
malidniufl^ a^j, [mulio], of a mttle-driver :
paenula.
maUnob 1, m., a mullet^ barbel^ C, H., Iu.
mnlsmn, I, n., Aon^ • wine, mead^ wine mixed
with honey: (yenenum) cum daretur in mulso:
frigidum.
1. multa (mnlota), ae, /., a money penalty ^
fme^ amercement^ mudct : multae dictio ovinm et
bourn : multa praesena quiugentum milium aeris,
L. : Flacoo multam dXiXi^decreed: subire, O. : com-
mittere, incur: inrogare (of the prosecutor), j»ro-
poee: multa erat Veneri, /or the benefit of Venue:
multa gravis praedibus Valerianis, great damage.
— A penalty: furoria multam sufferre: banc mul-
tam feretis, L.
2. miilta, adv, [plur. ace. n. of multus], much^
very, exceedingly, greatly^ earnestly: multa Pomp-
tuium obteatatus, & : baud multa moratus, Y. :
multa fleturum caput, H.
multatioiuB ( mulct- X o^/' [ 1 multa ], of
ftnet, of a fine : pecunta, L. : argentum, L.
mnltatio (mulot-), 5ni8, /. [2 multo], a pen-
alty, amercement, fine: bonorum.
mnltlcavaa, adj. [multus + cavus J, many-
holed, epongy : pumex, 0.
multicia, orum, n., a eoft dress, delicate gar-
ment, Iu.
mnltifariam, adv. [multus], on many sides, in
many places: defossum aurum: in castris visae
togae, L.
mnltiaduik adj. [multus +2 FID-], many-deft,
divided into many parts : faces, 0.
mnltlfoxxnlfly e, adj. [mvMxiS+loTmf%\, many-
shaped, multiform, manifild: qualitates.
miiltlfoni8» o^. [mnltus+1 FOB-], pierced
with many holes: maltlfori tibia buxi, 0.
multiingiiB (L.) and mnltiingla^ e (0.), adj.
[multus + rV-], yo&d many together: equi, L. —
F i g., manifold, various : litterae.
mnltiniodifl, adv. [for multis modis], in many
ways, variously : filium ezspecto, eagerly, T. : re-
prebendi: iniurius, T.
multiplex, ids, adj, [ multus +PARO- ], with
many finds, much -winding: alvus. — With many
windings, full of concealed places : Titis serpens
multiplici lapsu : domus, the labyrinth, 0. — Mani-
fold, many times as great, far more : multiplex
mnltiis
caedes utrimque facta, is exaggerated^ L, : multi-
plici capta praedia, L. : multiplex quam pro nu-
mero damnum est, L. — As subst. n,; multiplex
accipere, many times as much, h. — Of many parts,
manifold, many: lorica,V. : fetus: multiplici con-
structae dape mensae, Ot. — ^Fig., varied, compli-
caled: res: sermones. — Changeable, versatile, in-
explicable: ingenium: natura.
mnltlpUcabUlB, e, adj. [ multiplico ], manU
fold: tortu multiplicabili Draconera, C. poet.
multiplico, &VI, fttns, ftre [multiplex], to mul-
tiply, increase, augment : aes alienum, Cs. : Flumina
conlectis mulUplicantur aquis, 0. : multiplicandis
usuris, N. : regnum Eumenis, L. : domus multipli-
cata, enlarged.
multitlldo, inis,/. [multus], a great number,
multitude, crowd, throng: bominum : navium, N. :
scriptorum : tanta multitude lapides ac tela coni-
ciebat, ut, etc., Os. : hostium, S. : mediocris, L. :
exquirebant duces multitudinum, S. — The crowd,
mtdlitude, common people : eadem multitudini ex-
ponunt, Cs. : imperita : multitudinis iudicium.
multivQlTiik a^' [multus +1 VOL-], of many
desires: roulier, Ct
1. malto, adv. [ abl. n. of multus ], by much,*
much, a great deal, far, by far: multo magis pro-
cax, T. : multo pauciores oratores : facilius iter,
Os. : virtutem omnibus rebus multo anteponentes :
multo praestat benefid inmemorem esse, quam
malefici, S. : simulacrum multo antiquissimum,
far: pars multo maxima, L. : multo gratissima
lux, H. — With adw., far, greatly, very: multo ali-
ter, T. : multo aliter ac sperarat, far otherwise
than, K. : non multo secus fieri, not far otherwise.
— Of time, with ante or post, long, much : non multo
ante urbem captam : multo ante noctem, L. : non
multo post, quam, etc., not long after.
2. mnlto (mnloto), avi, atus, are [1 multa],
to punish: yitia bominum damnis: imperatorem
deminutione provinciae : populos stipendio, sen-
tence them tojMy: agris, Os. : Veneri esse multa-
ium, for the benefit of.
multum, adv, [multus], much, very much, great-
fyy v«y» of ten, frequently, far : salve multum, T. :
uti non ita multum sorore, not very much : mecum
loqui, often: non ita multum moratus, not long,
Os. : sunt in yenationibus, frequently, Os. : sum
multum cum Phaedro : gratia valere, be in great
favor, N. : res multum quaesita : facilis, H. : mi-
seri, 0. — With comp., much, far: multum robu-
stior illo, Iu. : baud multum infra viam, L.
mnlttiB, ady. (for comp. and sup, in use see pliis,
plQrimus). I. Plur,, with substt., or with a<g;.
used as subst., many, a great number: multi alii,
T. : multae sunt artes eximiae : tam multis verbis
scribere, at such ^engt^,^.^.(lg^^^S^^ag\t^ *«
muliw 5S
9horty T. : multa aoerba habnit ille annQ8.^With
other adjj.t many: multae et magnae oontentio-
nes : multis magnisque praesidiis perditis, S. :
multi et varii timores, L.: yectigalls maltos ac
Btipendiarios liberavU: multae liberae dvitates,
republica : multa libera capita, /VieenMn, L. : multa
Becunda proelia, victories^ L : multa maiores mag-
na et gravia bella gesserunt: multis suppliciis
iuatis : utebatur hominibus improbis multis : pro-
digia multa foeda, L. — As tultst, m., many men,
many: multi pecunias co^gerunt: alter multos
fefellit: pro multis dicere. — The mttUitude^ masSy
commote people^ vulgar : unus de multis esse : ora-
tor unus e multis, commonplace: numerari in mul-
tis, in the herd (of orators) : e multis una sit tibi,
no better than others^ 0. : sum unus Multorum, H.
— As sttbst. n. (only nom. and acc.\ many things^
mvch : quam multa te deficiant vides : quid mul-
tis moror? many vfordt^ T. : ne multa, in short :
quid multa? H. — II. /Stn^., distributive, many a
(poet) : trudit multa cane Apros in plagas, H. :
multft victima, Y. : multa prece prosequi, H. — Of
quantity, muchy abundant^ large, eon8iderable, ex-
tentive : exstructa mensa multa came : multum
pro re p. sanguinem effudistis : multa et lanta su-
' pellex : lingua €rallica, qu& multft utebatur, spoke
fiuently^ Gs. : multus fluens, gliJUy^ H. — In exeen,
guperjluous: supellex modica, non multa, N. : qui
in aliquo genere multus est, prolix, — Frequent,
frequently, engaged, busy, diligent : ad yigilias mul-
tus adesse, S. : cum Timaeo multum fuisse : Multa
vii'i virtus animo recursat, Y.-^Strong, influential :
adeo teneris consuescere multum est, ao ttrong is
habit, y. — Of time, full, late: ad multum diem,
till late in the dav : multa iam dies erat, L. : multa
nocte, late at nigJu: multo maae, very early.
mnlns, i, m., = /iOkKoq, a mule, Gs., G., H.
mundanrui, i, m. [2 mundus], a citizen of the
world, cosmopolite,
mundltla, ae, /. [1 mundus], cieanliness, neat-
ness, elegance, fineness: non odiosa neque exquisita
nimis. — Usu. plur, : munditias mulieribus con ve-
nire, S. : Simplex munditiis, H. : munditiis capi-
mur, 0. — Of speech, neatness, elegance,
1. mtindas, adj, with comp^ dean, cleanly, nice,
neat, elegant: nil videtur mundias, T.: supellex,
U.'^Fine, elegant, smart: oultus iusto mundior,
too degant dress, L. — As svbsi, m, (sc. homo^ an
elegant person— F i g., neat, choice : verba, 0.
2. mnnduB, T, m., toilet ornament, decoration,
dress (of women) : muliebrig, L. — The universe,
world, heavens: mundi magnitudo, Gs. : cum ipse
mundus cumque agri contremiscimt : o clarissima
mundi Lumina, V. — The world, earth, inhabitants
of the earth, mankind: Quicumque mondo termi-
nus obstitit, H. : toto mundo, V.
8 mimio
muneior, fttos, art, dqt. [mnnus], to give, be-
stow, present, honor, reward: aliud alii : ea, qaibug
te rex munerari oonstituerat : Qua (uvft) te, H.
munia, 5rum, n. [2 MY-], duties, funetions, of-
ficial duties : suis cervicibus tanta munia sustine-
re : belli pacisque munia facere, L. : vitae, H.
mnniceps, ipis [munia +GAP-], on inhabitant
of a free town, burgher, citisen: reliqui, Ca.: Go-
sanus, a citizen of Cosa, — A fdlow-citiun,f dime-
countryman: alqm municipem habere, Os.: in
singulos municipes benignitas. — ^P o e t^ of fishes :
yendere municipes siluros, lu. — Of things : munici-
pes lovis advexisse lagenaa, L e. bottles of Crde, la.
moafcipalis, e, adj. [mnnioeps], of a munia-
polity, municipal: a matemo genere monidpalis:
homines. — Of a petty town, provincial : eques (of
Gioero), lu.
mnnicipinm, l, n, [manicepe], a free town,
town whose people were Koman eititens, governed by
their own laws and magistrates : pecuniae a muni-
cipiis exiguntur, Gs. : nullum erat Italiae munici-
pium : multi ex ooloniis et monicipiis, &
munifioe, adv, [munificus], bountifully, nnimfi-
eently: dare: adiuviase, L.
munificentla, s£,f [munificus], bountifuhess,
liberality, generosity : munifioentia magnuB haberi,
&
munifions, adfj. with «i^. [manus+2 FAC-],
bountiful, liberal, generous, munifieent: in dando:
liberalissimus munificentissimusque : modeste, H. :
opes,0.
miiminen, inis, n. [1 munio], a defence, forii-
fication, rampart, endosure: ad mabrls, ageind the
rains, Y. : f ossas munimine cingere, O.
mummentnm fold moen-, Enn. ap. 0.), I, n.
[munio], a defenee,fortifieation, intrenc/unent, ram-
part, bulwark, protection : ullum, quo oedentes ten-
derent, S. : instar muri munimentum praebere, C^:
regni (i. e. flumina), Gu. : laoemae, Munimenta to-
gae, lu. — F i g., defence, protection, sihdter : rati no^
tern Bibi munimento fore, S. : tribuniciam potesti-
tem, munimentum libertati, reparare, L.
munlo, Ivi, Itum, ire [moema], to waU, deffnd
with a waU,fortffy, defend, protect, secure, strength-
en: quod idoneum ad muniendum putarent, i. e.
for use infortifieaiions, N. : palatium, L. : locam,
Gs. : AlpibuB Italiam munierat antea natura : cs*
stra yallo fossftque, with palisades and a trtneK
Gs. : ab incendio urbs vigiliis munlta, & : multa
yi Albam, i. e. build and fortify, Y. : locus htber
nis munitus, Gs. — To defend, guard, secure, proled,
shelter : spica contra avium morsQs mmutur vtllo
aristarum.— Of roads, to make, makepa9$able,epm,
pave : iter, Gs. : yiam : nipem, L. — m i g., to guard,
eeeure, strengthen, supports subsidia rei p. praesi-
manitlo 6!
ooDtn perfidiam. — With viom, to make a itroy ;
aocosandi TiKmj prepared your way: sibi viam ad
stapnim.
munitio, 0018,/. [munio], a defending^ fortify-
ing^ protecting > milites munitione prohibere, Gs. :
operis, erection of fortijicationa^ Ca. : manitionis
causa in sllvas discedere, go to cut wood for a
rampart^ Cs. — A defence^ fortifiecdion^ rampart^
bulwark, inirenchmentj waUa: munitione a mari
(fons) disianctos: urbem operibus munitionibus-
que saepire : intra munitiones ingredi, Gs. : per
munitionem introire, & : muUum munitionis, of the
wcdU, N. — A making panabUy opening : viarum :
fluminum, Iridgingy Ta.
munxtd, — > — ^ ftrei freq. [ manio ], to make
paaKtbUf open : Tiam.
xnunitor, aris, m, [manio], a fortifier^ engineer,
miner : qai pro mnnitoribus armati steterant, L. :
munitoram nnmenia, etgopere and minere, L., Ta. :
Ti-oiae, i. e. Apollo, 0.
munitns, at{j, with eomp. and tup. [R of mu-
nio], defended, fortijied, protected^ aeeured^ safe :
padicitia contra tuam cnpiditatem: munitior ad
custodlendam Titam : munitissima castra, Cs.
mnntis, eris, n. [2 MV-], a service, office, post,
empioymmt, funetion, duty: administrare, T. : rei
p., pMie ojpee: munera belli partiri, L. : de iure
respondendi suatinere : yiglliarum obire, to per-
form, L. : ofBci, performance : principum est re-
sistere levitati multitndinis : militiae, Cs. : sine
munere Testro, hdp^ 0. — A duty, burden, tribute:
munus imponebatur graye civitati : munere vaca-
re, L. — A work: maiorum vigiliarum: solitudinis,
a hook written in eoUtude. — A service, favor, kind-
nete: infinitis cam muneribus. — The last service,
burial : pro hominis dignitate ample munere ex-
tulit, N. : cineri haec mittite nostro Munera, V. —
Apre9eni,gift: sine munere a me abire? T. : mit-
tere homini munera : promissam, Y. : munera Li-
beri, L e. wiju, H. : terrae,/nM^ H. : Cereris, bread,
O. : munere niyeo lanae alqm fallere, inducement,
Y. : quern munere palpat Cams, L e. a bribe, la. :
Munera circo In medio, j^met, Y. — A public show,
spectacle, entertainment, exhibition, show of gladia-
tors (given by magistrates): magnis muneribus
datia, Cs, : plebem muneribus placarc : aedilicium :
munera nunc edunt, lu.
mumuonlnm, l, n. dim. [munus], a smaUgift,
trifling present: insulam cuidam, sicut munusou-
lum condonare : prima munuscula, Y. : Non in-
Tisa pueris, H. : f urtivat Ct.
mmaena (-renaX ^/» ^ niwrena (a sea-fish ;
a delicacy), H., lu.
moraUB, e, adj. [murus], of a wall, waU-, mural:
pila, used in fighting from wtUU, Cs. : tormentum,
for battering waUt^ V. : falces, /or pulling down
8 Mum
walls, Cs. : corona, a mural crown (won by first
scaling the wall), L.
Mnrola, ae,/., Venue as goddess of sloth, h.
morena, see 1. muraena.
murez; icis, m., the purple-fish (a prickly shell-
fish) : Baianus, H., 0. -— iTu purple dye, purple
(from the juice of the purple-fish): Tyrius, Y., H.
— A pointed rock, sharp stone: acutus, V. — A cat"
trop, spiked trap (to check cavalry), Ou.
mnria, ae,/ [1 MAR-], brine, pickle, H.
mnrmillo, see myrmillo.
mnrmar, uris, n., a murmur, murmuring, hum,
roar, growling, grumbling, crash : populi, L. : ser-
pitque per agmina murmur, Y. : pro verbis mur-
mura reddunt, roars (of lions), 0. : strepit omnia
murmure campus, hum (of bees), V. : maris : ven-
tosum, the rushina wind,\, : exanimes primo mur-
mure caeli, I e. thunder, lu. : comuum, sound, H. :
inflati buxi, I e, of the tibia, 0.
mnnnaro, ftvl, — , are [murmur], to murmur,
mutter, roar: murmurans mare : flebile, 0.
niiixra (myxrha, miirrlia), ae, /, = fivppa^
the mvrrhriree, an Arabian tree, of which myrrh
woe the sap : Dum ferat et muiTam (terra), 0.—
Myrrh, the gum of the myrrh-tree (used as hair-
ointment^ : crines murr& madentes, Y., 0. — P e r-
8 o n., a daughter of Cinyras, changed into a myrrh-
tree, 0.
1. mnrreuB (myrrhena), cufj. [murral an-
owted with myrrh, perfumed : crmia,a.^Myrrh-
colored, yellowish : onyz,Pr.
2. muxTana, ocf^'. [murra, fluor-spar], of fluor-
spar: pocula,Pr.
mturina (myTr- ), 5rum, n., = fivpptva (sc.
vasa), vessels offiuor-tpar, lu.
morteta (myr-X drum, n. [myrtus], a myrtle-
wood, grove of myrtles: collls veatitus murtetis, S. :
Litora murtetis laetisaima, Y.
murtum, murtoa, see myr-.
muma (old moerua), i, m. [2 MY-], a wall,
city wall: murum arietibus feriri, S. : muri urbis:
intra muros oompelli, Cs. : muros struere, N. : du-
cere, Y. : aedificare, 0. : transilire muros, L. : in
altitudinem pedum sedecim, earthwork, Cs. — A
wall (of a building): de muro imperavi, etc — A
rim (of a dish) : tenuis, lu. — F i g., a wall, protec-
tion, bulwark: (leges) muri tranquiilitatis: OraiOm
muras Achilles, 0. : hie murus aSneus esto, U.
mua, m&ris, m. and / [MVS-], a mouse : mures
migraverunt: exiguas,Y.: nisticu8,H.
Muaa, ae,/, = VLowia, a muee, one of the nine
Muses (goddesses of poetry, music, and all liberal
arts) : Sicelides, of pastoral poetry, Y. : procax, H.,
C. — A song, poem: ^pe^tm^Mnversational poetry,
musoa
5d4
mnto
H. : Stlvestris, Y. — P/ur., tct^nces, $ttKiie$: cam
Masis habere oommercium : raanBuetiores, philo-
sophical ttitdies,
mnBca, ae,/. [MVS-], a/y.
muBOipnlniii, l, n. [mus+GAP-], a mouse-
Wap, Ph.
muBOOfliM, adj, with eomja^muscus], /t<// o/
moM, mossy : f antes, Y. : nihil muscosius.
* musoulofl^ I, m. dim. [mufl], a little moiuu^ C. —
Id war, a thed, mantelet : pedea^LX longus, Cs.
mUBOOfl^ I, m., moss: musco circamllta saxa,
H. : amarae corticis, Y. : mollifl, 0.
muslca, ae, /., = fiovaucfiy the art of mxtne^
music (including poetry) : musicam tractans.
mufliciui» adj.j = fiovcucoQf of mtuiCf musical:
leges, rules of music: Bonus citharae. Ph. — As
subst. »)., a musician : musicorura aures. — Plur. n.
as subst.y music: in rousicis numeri. — Of poetry^
poetical: studium, ike art of poetry, T, : ars, T.
musflito^ — , — , are, freq, [musso], to mutter,
grumble : clam, L. — F i g., to bear in silence, stom-
ach: roussitanda iniuria, T.
mnsBO^ ftvl, fttus, &re [8 MYJ, to speak low,
mutter^ murmur, grumble : clam, L. : mossant pa-
tres, Y. : mussant (apes), hum, V. — To be irreso-
lute, hesitate, deliberate: mussat rex Quos generos
vocet, i. e. ddiberates in sUenee, Y. : mussant iu-
▼encae, Quis, etc, expect in silence, Y.: dicere
mussant, Y.
mastaoeum, I, n. [mustum], a must-eake, wed-
ding-cake, lu. — Pro?.: laureolam in mustaceo
quaerere, i. e. fame in trifles.
mruitela (-ella), ae,/., a weasel, C, H., Pb.
mnsteliniui (mnstell-), acfj. [mustela], of a
weasel, weasel- : color, T.
muBttun, I, n., fresh grape-juice, unfemiented
wine, mtui: dulce, Y., lu. — IHur., vintages, au-
tumns: ter centum musta videre, 0. — Fig.:
quasi de musto ao lacu feryida oratio, i. e. stUl in
ferment,
mutabUis, e, ae(j. [muto], changeable, mutable :
corpus: forma civitatis: yarium et mutabile
semper Femina, an ineonttatU thing, Y. : animus
volgi, L. : voltu, H. : pectus, I e. open to pertua-
sion, 0.
miitabilitafl^ fttis,/. [mutabilis], changeable-
ness, mutabiUtg : mentis.
mutatlo, onis, /. [muto], a changing, change,
alteration, mutation : yicttls, Cs. : consiU : rerum,
revolution, S. : huius regiae : rerum in detenus,
a turn for the worse, Ta. — An exchanging, ex-
change: yestis, T. : oflSciorum, mutual exercise \
ementiuro, traffic by exchange, Ta.
mutatofl^ adj, [P. of muto], different, suoceS'
sive: medicamina, lu.
matilo, flyi, fttus, fire [mutilus], to cut off, lop
off, cut shorty dip, crop, maim, mutuate: naso auri-
busque mutilatis, L. : corpora securibus, Cu.:
mutilatae cauda colubrae, 0. — To sliorten, dimin^
ish, lessen : quemquem nacta sis, rob, T. : exeai-
tum.
matilaa, adj, [1 Ml-], maimed, mutilated: aloes
mutilae sunt oomibus, without horns, Cs. : sic mu-
tilus minitaris ? L e. after losing your horn, H.—
Fig. : muUla quaedam loqui, too briejly.
mtltio^ see muttio.
1. muto, StI, atuB, STe,freq. [moveol. — Of mo-
tion, to move, move away, remove: se ^on habitu
mutatye loco, quit her drees or her dioelling, H. :
ooactus ciyitate mutari, he forced to leave: hioc
dum muter, if I can only get away, 0. : haec
mutata, tranmlanted, Y. — Of alteration, to alter,
change, transform, vary, modify: sententiam pau-
cis mutatis rebus sequi, with trifling modi/caiiont,
Cs.: consilium meum: consuetudinem dicendi:
testamentum : tabulas, one^s will, lu. : cum illo ut
mutet fidem, T. : natura nescia mutari, ineawtbU
of change, lu. : Mutati f remunt yenti, shiflei, V. :
f aciem mutatus, transformed in appearance^ T. :
facies looorum cum yentis simul mutatur, S. : mu-
tatis ad misericordiam animis, turned, L. : quan-
tum mutatus ab illo Hectore, Y. : acetam, Quoil
yitio mutayerit uyam, by fermentation Juu turned,
H. : (lupum) marmore, into marble, 0. — To suffer
change, alter, change: de uxoro nihil mutat, T. :
quantum mores mutayerint, L.: annona ex acte
oonyectA copi& nihil mutaylt, L. — Of style, to vary,
change, diversify: an ego poetis concederem, ut
crebro mutarent ? : genus eloquendi . . . mutatum :
mutata (verba), \tsSl figuratively. — To change in
color, color, dye: aries iam crooeo mutabit Tellera
luto, Y. — To change, make better, improve: Placet
tibi factum, Micio ? ML non si queam mutare,
T. — To change for tlu worse, spoil, turn : mutatum
yinum, H. — Of substitution, to change, rqiact,
make a change in: mutatis ad oeleritatem iu-
mentis, Cs. : calceos et yestimenta : anna oma-
tumque, S. : tegumenta capitis, L. : vestitum, pd
on mourning: mntatft Yeste (Fortuna), assuming
a squalid garb, H. — Of place, to change, Mft, alter:
mutari finibus, to be removed, L. : solum, L e. ^
into exile: caelum, non animum, H. : calores (i. e.
amores), Pr. — Of exchange, to interchange, a-
change: cum amplificatione yectigaliam noiuen
Hieronicae legis mutare: ut yestem cam eo mu-
tem, T. : mutata secum fortuna, L. : Incerta pro
certis, S. : mutatoe pro Macedonibus Rodiabos do-
minos, L. : pace bellum, S. : yictoriae possessio-
nem pace incertA, L. : mitibus Mutare tristia, H.
— To exchange, barter, sell: Hie mutat merces
surgente a sole, etc, H. : mutandi copia, S. : uram
Furtiyft strigili, H. : quamyis Milesia magno Yel-
Digitized by CjOOQIC
muto
625
lera mutentur, ar^ iold dear, Y. : eaque mutare
cum mercatoribus vino adrecticio, S. : res inter
se, S. — To/ortake: principem, Ta«
2. muto, oniB, m. [1 MV-], the penis, H.
mnttio (mntioX — , Itus, ire [8 MY-], to rmit'
ter, mnmbiey speak low: nihil, T. : neque opus eat
Adeo muttito, nor must it even be whispered, T.
mutaatid, onis,/. [mutuor], a borrowing,
mutuatui^ P. of mutuor.
mtltui^ ado. [mutuos], mutuaUy, in return:
responderi.
mutuS, ado. [inntuus], mutually, in return,
mutuor, atas, arl, dep, [mutnus], to borrow, ob-
tain as a loan: a Caelio: mutuari cogor, am
obliged to borrow: pecunias, Cs. — ^F i g., to borrow,
take for use, derive, obtain, get, procure: aubtilita-
tem ab Academia : ab amore cooailiam, L.
miituB^ adj, [ 3 MV- ], duirA, mute, speechless,
without speech: pecudes: agna,H.: animalia, lu. :
sauus est mutum esse quain dicere, etc. — Hur.
as subst. : grex mutonim, brutes, lu. — Nat speak-
ing, silent, mute: mutum dices, i. e. 1 wiU not sou a
word, T. : Omnis pro nobis gratia muta fuit, has
not spoken a word, 0. : vox, silent, 0. : artes, the
arts of design (opp. eloquence) : artes, silent arts
(not famous), V.---Of place or time, sUent, still:
forum : tempus magis mutum a litteris, i. e. in
whith there too* better reason for not writing : si-
lentia noctis, deep, 0.
mutuuB, adj. [muto], borrowed, lent: argenti
mUle dare mutuom, T. : aes mutuum reddere, S. :
a tri bunts mutuas pecunias sumpsit, borrowed,
Cs. : mutuum f rumentam dare, lend. — As subst,
n.,a loan: (verbum) sumptum aliunde, ut mutuo.
— In return, in exchange, recijoroeal, mutual: tra-
dont operas mutuas, T. : omcia : error, on both
sides, L. : inter se auxilium, L. : amores, H. : nee
mutua nostris Dicta refero, make any answer, 0.—
As subst, n., reciprocity: in amicitia: pedibus per
mutua nexis, with one another, V.
myoparo, Cnis, m,, = fivowapuiv, a small tear-
ship, privateer : piraticus.
myiica, ae, /., = fivpUai, the tamarisk (a
shrub) : tenues, 0. — P r o v. : Pinguia corticibus
sudent electra mjricae (of an impossibility), Y, :
laturas poma mjricas speret, 0.
myrmillo, Onls, m,, a gladiator, with Gallic
arms and a mormyr on the crest, C, lu.
myxrh- see murr-. iD.3rrteta, see murteta.
myrteus (murteus), adj. [rajrtus], of myr-
tles, myrtle- : silva, V. ; coma, myrtle-colored, I e.
chestnut-brown, Tb.
myrtnm (mur-), !,«.,= nvprov, the fruit of
the myrtle, myrtle-berry: omenta myrta, V.
myrtus (mur-), i (plur. nom. Us, V.), /., =
lAvpTOQ^ a myrtle, myrtle-tree: viridis, H. : bicolor
(i. e. with berries red and black), 0. — A ^fear of
myrtle-wood: pastoralis, Y.
mystagogUfl^ I, m., = fivaroyuyoct a guide to
mysteries, verger, valet de place.
mysterlnm, l, n., ^ fivoHipiov, a secret ser-
vice, secret rite, secret worship, divine mystery: au-
gusta ilia (i. e. sacra Eleusinia) : mysteria facere,
cMrate, N. : Romana, tlie festioal of Bona Dea.
— A secret thing, secret, mystery: rhetorum my-
steria : enuntiatis vestris mysteriis.
myatea^ ae, m., = fivarriQ, a priest of the mys-
teries, 0.
mysticuB^ adj., z= fjLvarueS^, of secret rites,
mystic, mystical: vannus lacchi, Y.
mytilufl» m;7tulufl^ see mitulus.
N.
nablinm, I, ft., a harp, Phoenician luirp, 0.
naotUB^ P. of nanciscor. naenia, see nenia.
naevus, I, nu [6EN-], a birth-mark, mole,
wart : in articulo pueri : inspersos corpore naevos,
H.,0.
NaiB ( once Nftlas, 0. ), — , plur. Naides or
Xaiades, um,/., = Naiac or Vcd^, a water-nymph,
Xaiad, 0. — Addressed as Muses : puellae NaSdes,
V. — A nymph. Hamadryad, Nereid, H., 0.
nam* conj, [6NA-]. I. Introducing an explana-
tion,/or (in prose beginning the sentence, except
when enclitic with an v/dwfog. word) : is pagus
appellabatur Tigurlnus, nam civitas in pagos di-
visa est, Cs. : Pauca . . . Expediam dictis ; prohi-
beut nam cetera Parcae Scire. Y. : Belua multorum
es capitum; nam quid sequar? H.— Introducing
a parenthesis, /or certainly, biU: colenda iustitia
est, cum ipsa per sese (nam aliter iustitia non es-
set ), tum, etc. — Resuming the thought after a
parenthesis: simul atque cognovit (audi, audi,
atque attende . . .), nam simul ac me audivit, etc.
— With illud or quod, introducing a minor con-
sideration or an exception, /or, &; bene, quod
Mens, Fides consecratur . . . nam iUud vitiosum
Athenis, quod fecerunt Contumeliae fanum. — In-
troducing an example or illustration, /or example,
for instance: sed vivo Gatone multi oratores flo-
ruerunt. Nam et A. Albinus . . . Nam Q. Metel-
lus, etc. — II. Introducmg a reason, for, seeing
that, inasmuch as: celebratote illoB dies; nam
multi saepe honores dis inmortalibus iusti habitt
Digitized by V^O(3QlC
narnqve
896
Bont, Bed, etc : alias urbis oondidere . . . nam de
Carthagine silere melius puto quam parum dioere,
Su : una donias erat . . . nam quid ego de studiis
dicam oogoosceodi semper aliquid, etc. : luppiter,
hospitibus nam te dare iura loquuntur, V. : Mer-
curi (nam te docilis magistro Movit Amphion
kpides canendo), etc., H. — In replies, introducing
the reason for an implied an6ver,/or,/Qr antireO'
ly, certainly : 8a, tamen tibi a me nuUast orta in-
iuria , . ,Ae. Nam herde etiam hoc restat, i. e.
(not yet) ; /or that is to come hereafter, T. : nos
nunc Heracliensem . . . de noBtrft civitate eiciemas ?
Nam si quis putat . . . vehementer errat — In a
rhetorical climax, with ne . . . qtUdemi in corpora
ipsorum, in liberos contumeliae editae. Nam ava-
ritia ne sacrorum quidem spoliatione abstinuit,
nay . ,.not even, L. — In eager questions, beginning
a clause, whyf: Nam quae haec anus est, ex-
aniraata a f ratre quae egressa'st meo ? T. — As
enclitic with an interrogative: quisnam igitur
tuebitur P. Scipionis memoriam mortuif : in in-
certo habuere, quidnam oonsili caperent, S. : num
nam haec andivit? T.: quis est nam Indus in
undis, V.
nam -que, eo^j.^ a strengthened nam^ intro-
ducing a reason or explanation in dose connec-
tion with what precedes. I. An explanation, /or,
and in fad : Alcibiades ad omnis res aptus ; nam-
que imperator fuit summus, N. : virgini yenienti
in forum (ibi namque in taberuis litterarum ludi
erant) manum iniecit, L. — H. A reason,/or, seeing
thaty inatmuch as : Caesar auxilium tulit, namque
eius adventu hostes constitenint, etc, Gs. : graidu
post me sedet uno, Namque est iUe pater quod
erat meus, H.
nanciscor, nactos or nanctus, i, dep, [NAG-],
to gety obtain^ receive^ meet vfith, stumble on^ light
on^find: anulum, T.: aliquem: summam pote-
statem, S. : tempus discendi : locum egregie muni-
tum, Cs. : castra Gallorum intecta neglectaque, L.:
tempus dea nacta nocendi, discerning, V. : nomen
poetae,totn, H. — Of misfortune, to incur, encounter :
quod sim nanctus mali,T. — Of disease, to catch,
contract : nactus est morbum, N. — To light upon,
meet toith, reach, find: vitis, quicquid est nacta,
complectitur: idoneam ad navigandum tempesta-
tem, Cs. : nactusque silentia ruris Exululat, having
readied the quiet country, 0.
nans, nantis, P, of 1 na
ninoa^ %m,,si vavog, a dwarf, lu., Pr.
Napaeae, arum,/, = vawaXai, the ddUnymphs :
faciles, V.
narclssufl^ l, m., :=yapKiavos, the narcissus:
purpureus, V.
nardum, I, n., ssvop^ov, nard, nard-Msam,
nard^il: Achaemenium, If., Tb., Pr.
nardna, X, /, = vapSo^, an Indian plant yidd-
ing nard-oU: lenis, O.'-^NardMsam, nard-oU:
Assyria, H.
naria, is,/ [1 NA-],a nogfrt/.- mediS nare,0.:
nares recte sursum tuni.^^PUir., the nose: retica-
lum ad narls sibi admovere: mediis in naribos
Gibbus, lu.: tauri splrantes naribus igDem,Y.—
7%« nose (as expressive of sagadty or of soon):
naribus Duces tura, smell, H. : ne sordida mappa
Corruget nans, cause you to turn tip, H. : omnis
oopia narium, steeet' smelling fiowers^ H. : nana
emunctae senex, i. e. keen penxption, Ph. : acatae
nares, H. : homo naris obesae, dull, H. : naribus
uti, turn up the nose, H.
narrabllia» e, adj, [narro], that may be rdatei,
O.
narration Onis,/ [narro], a relating, narrating,
narration, narrative: Narrattonis initium, T.: nar*
rationes credibiles : exponenda : brevis, Ph.
narrator, 5ris, m. [narro], a reUUer, narrator,
historian: narratores uoetl : renim.
narratum, I, n. [ narro ], that vhieh has been
told: Hoc praeter narrata Kesponde, H.
1. narratna^ P. of narro.
2. (narratoa, lis), m. [narro], a narration, nor.
rative: narratibuB hora Tempestiya meia,0.
narro, avi, atus, ire [for ^gnarigo; gnana],
to make known, tdl, relate, narrate, retort, HMOimX,
set forth: mihi istaec,T.: initiam narrandi faoere,
of the narrative, S. : rem omnibus : narrat omni-
bus emisse se : te sudayisse ferendo Oarmina, H.:
Narrat, ut virgo ab se Integra siet, T.: in oomoe-
diis res ipsa narrator : mores dus, de quo narres :
male narras de Nepotis filio, tell bad news: milu
circa neoem Gaesaria, Ta. : si res p. tibi narrare
posset, quo modo sese haberet : de te Fabula nar-
ratur, H. : Angrivarios immigrasse narratur, Ta. :
Athamanas accendere lignum Narratur, O.—To
say, speak, tell, recite, men&on, describe : narro tibi :
qui argumentum narret, T.: Begem elegantem,
describe, T. : Agrioola posteritati narratoa et tn-
ditus, Ta.: narrat Naeyio, quo in looo yiderit
Quinctium : quantum distet ab Inacho Godrus,H.
narthecinm, i, n., =rvap^i|iciov, an cintment-
boz, medicitie-^h^: medicamenta de narthecio pro-
mere
(nama), see gnams.
naaoinai entis, adj. [P, of nasoor], ari»»p,
young, immature : nasoentibus Atbenis : comu, lu.
naacor, nitus ( gnatus ), I, d^. [ GEN- '\,to U
bom, begin life, be produeed,proeeed, be begotten:
uxorem duxit, nati filii Duo, T. : post homines na*
tos, sines men fuive lived: nascendi inoerta oondi-
do : sine sensu : huio rei p^ natiis hostis Antonios :
cum ex utr&qoe (oxore) filios natus esset: ex mi-
Digitized by V^OOQIC
Sd7
fitibos Bomanis et Hispuiis molieribnB nati, L. :
Qaod tibi filia nasdtur ex me, lu. : de tigride na-
tus, 0. : de Btirpe dei, 0. : Erebo et Nocte nati :
nascetur Oedipus Laio: AscaDius OreUsa XDatre
natos, L. : amplissima familia nati adulesoentes,
Cs. : natna de&, un of a goddeUy 0. : et qui na-
sceDtur ab illo, V. — To riscy begin, be orodueed,
derhe OTrigin, tprhtff forth, atari, proeeea, grow, be
found: faumi nasoentia fraga, V. : nascitur ibi
plumbum albom, i» found, Ca. : Kascere Lucifer,
me, y. : nascens luua, H. : Oircaeis nata foreDt
an Lucrinom ad sazum . . . ostrea, lu. : ab eo flu-
mine ooUis naacebatur, rose, Cs. — F i g., to arise,
paring forth, proceed, be produced: qua ex re fac-
tiones nascuntur, Cs. : facinus natum a cupiditate :
fniroenta nata sunt : ex hoc nascitur ut, henee it
follows that,
nasaa or naza, ae, /. [ N A- ], a wed, wicker-
trap for fieh; hence, ^ig-i ^ tnare, net: ex hac
nassa exire : inclusus caroere nassae (aeger), lo.
nastnrciizin (-nxtiam), I, n. [nasus +TARC-],
a kind of crea, C, V.
nasns, I, m. [1 NA-], the nose : aduncus, T. : na-
803 quasi mums oculis interiectus : pravus, H. —
The nose, sense ofsmdl: non quia nasus Illis nul-
lus erat, H. — The nose (as expressing scorn or
satire) : naso suspendis adunoo Ignotos, H. : su-
spendens omnia naso, H. — A nome^ epdut: calix
nasoram quattuor, lu.
]ia8utii% adj. [nasus], with a large note, large-
nosed, H. — Sarcastic, scornful: scripta, nasute,
distringis mea, Ph.
nata or gnata, ae,/. [natas], a daughter, Enn.
ap. C. : si quis gnatam pro muta devovet agnft,
H. : Maxuma natarum Priami, V., 0.
nataliciua, adj. [natalis], of the hour of birth,
of a birthday, natal: Cbaldaeorum praedicta, a
casting of nativities: sidera: lardum, lu. — As
sub^. f (sc. cena), a birthday entertainment : Dat
nataliciam in bortis.
natfllifl, e, acfj. [natus], of birth, births, natal :
ubi erit puero natalis dies/T.: dies vere natalis
baius urbis : astnim, H. : lux, 0. : Delos ApoUi-
nts, birthplace, H. — As aubst. m. (sc dies ; eUd. nft-
tall), a birthday: ad urbem (yeni) tertio Non.,
natali meo; natalis grate numeras? H.: mens,
V. : natalibus actis Bis seuis, 0. — The god of
birth, Tb., 0. — Plur, m., bit-th, origin, lineage, fam-
ily: tuis natalibus Inveniet quisquam sublimius?
lu. : mulier natalibus clara, 0.
natanw^ antis, m. and /. [P. of nato], a swun-
mer, fish: genus orone natantum, Y.
oatatlo. Gnis,/. [nato], a ammming, exerdae
in ammming: natationes atque cursGLs.
natator, dris, m. [nato], a awimmer, O.
natea^ inm, see natis.
natio, onis, /. [GEN- ], a birth, origin : pater
natione Car, N. — ^Person., the goddess of birth,
C. —^ breed, stock, kind, species, race, tribe, set:
optimatium: vestra (Epicureorum) : ardeiionum.
Ph. — A race of p&ople, nation, people: omnes
nationes servitutem ferre possunt: eruditissima
Graeoorum.
natis, is,/., the rump, buttocks: difflssa nate,
H. — Flur., lu.
nativna, ac(f, [GEN-], that has arisen by birth,
bom: opinio est, natives esse deos, i. e. not eternal.
-^Imparted by birth, inborn, innate, original : in
alquo lepor, N. : sensus. — Produced by nature, not
artificial, natural, native : (silva) pro nativo muro
obiecta, Cs. : urbis praesidia : coma, genuine, 0. —
In gnm., primitive : verba.
nato, avi, atus, Sre,freq. [no], to swim, float:
natandi causA yenire : natant pisces aequore, O. :
Canis per flumen natans, Pb. : natat uncta carina,
floaia, v. : crura natantia, webbed feet, O. : placidis
undis, 0. : nauf ragus natans, toatid about : Nocte
natat serus f reta, awima, Y. : Tiberinum, lu. : quot
piscibuB unda natatur, O.—To apread about, broad-
en: quft Tiberinus campo liberiore natat, 0. — To
awim, overflow, be overflowed : natabant payimenta
vino : plenis Rura natant f ossis, are inundated, Y.
— Of the ejM, to awim, be fedUe, fail : moriens
oculis natantibus Circumspexit Athin, O. — To
move about, waver, hover, move to and fro : ante
oculos natant tenebrae, O. — Fig., to fluctuate,
waver, be uncertain : in quo tu mihi natare yisus
es: pars multa (hominnm) natat, H.
natiiz, icis,/. [no], a water-anake.
natura, ae,f, birth: Natura illi pater es, T.:
naturft frater, adoptione filius, L. — Nature, natu-
ral constitution, property, quality: propria natura
animae : qualis esset natura montis, qui cognosce-
rent, misit, Cs. : tigna secundum naturam fluminis
procumberent, natural course of the river^ Cs. :
insula natura triquetra, I e. in shape, Cs. : naturas
apibus quas luppiter ipse Addidit, expediam, Y.
— Nature, natural disposition, indination, beiit,
temper, character: fera inmanisque: prolixa bene-
ficaque : mi lis contra naturam suam esse, L. :
mihi benefacere iam ex consuetudlne in naturam
yertit, has become natural, S. : quasi altera, a stcond
natitre: Naturam expelles furca, tamen usque
recurret, H. — ITu order of the roorld, nature, course
of things: quod rerum natura non patitur: natu-
rae satis faoer^ i. e. die: naturae conoedere, S. —
Person.: ratio a naturft data: omnis natura
yolt esse conseryatrix sui. — The world, univerae,
nature: totius naturae mens atque animus. — An
dement, thing, aubatanee: quinta quaedam : edaz,
0. — The organs of generation.
Digitized by V^OOQIC
naturaUa 6!
naturallB, e, ndj. [ natura 1 natural^ by birth,
OM'a own : filius, L. : decOris Munus, 0. — As tubst.
ti.: alquid uaturale habere, innate capacity. — 0/
the nature of thinffUy produced by nature, according
to nature, natural : societas: lex: bonum: ma-
lum, 0. : desiderium oorporum, L. : quaestiones,
concerning naiure,
naturaliter, adv, [naturalisj, naturally, con-
formably to nature, by nature: divinare : alacritas
innata omnibus, Cs.
1. natuB (sna-), o^'. [P. of nasoor], bom,
made, destined^ designed, intended, produced by nat-
ure, JU : buic uatus rei, ferundis miseriis, T. : non
sibi soli : loca insidiis, L. : vir ad omnia summa :
canor mulcendas natus ad aurls, 0. : in vanos tu-
multtls gens, L. : Nos frnges consumere nati, H. :
animal tolerare labores, 0. : nati in usum laetitiae
scyphi, H. : dira in periuria linguae, 0. : adversus
Romanos hostis, L. : animal propter oonviyia, lu.
— Plur. n. as evbet. ; terrft nata, productiona of. —
ConetitiUed by nature : non scripta sed nata lex :
ita natus locus est, L. : yersQs male, H. — In the
phrases, pro re natfi, or ( old ) e re nata, under
present circumstances, as matters are: ut in iis pro
re nata non incommode possint esse : E re nata
melius fieri baud potuit, T. — With a phrase ex-
pressing time, old, of the age of: eques annos
prope XG natus : Gato annos octoginta natus ex-
oessit e vita, at the age of. — With maior or mmor :
annos natast sedecim, Non maior, T. : minor quin-
que et viginti annis natus, N. : homo annos maior
quadraginta, over forty years old: liberi maiores
quam quindecim annos, L. — With plus or am-
plius : annos sexaginta natus es aut plus, T. : non
amplius novem annos natus, X. — As siAst. m., a
son : crudelis,y. : caritas, quae est inter natOB et
parentes, children : Cum pecore et gnatis, H.
2. ( natas, Qs ), m. [ GEN- ], onlj abl. sing.,
birth, age, years (in phrases expressing age) : pater
grandis natu, very old: Scaptius de plebe magno
natu, an old man, L. : maior natu quam Plautus,
older : qui sum natu maxumus, T. : maximus natu
ex iis, the oldest, L. : natu minimus, the youngest :
maximo natu filius, hie eldest son, N.
nauarchus, I, m., = vavapxoSf a ship-master,
captain: sepultura nauarcbL
(naucum), X, n. [GNT-], a nutshell, tri^ ; only
gen. with a negative^ of no value, good for nothing :
non babeo nauci Marsum, value not a straw.
naufragium, f, n. [ nayis + FRAG- ], a ship-
vfreck: multi naufragia fecerunt. — Pro v.: isto-
rum naufragia ex terra intueri, in safety behold
their ruin. — Fig., shipwreck, ruin, loss, destrudimi :
fortunarum : gloriae factum : tabula ex nauf ragio,
a plank from a wreck. — The shattered remains,
Vfreck, remnants: naufragia Oaeearis amiooram:
rei p. : Mollia naufragiis litora posse dari, 0.
8 navlgatio
nanliragn^ adj, [navis+FRAGO, that suffers
shipwreck, shipwrecked, vreeked: Marium Africa
naufragum vidit: corpora, V.: simulacra, of the
shipwrecked, 0.— As snibst. m., a ^ipwrecked per-
son: natans: naufragus assem Dum rogat, Iu.~
TTuit causes shipwreck, shipwrecking: mare, H.:
unda, Tb. : monstra, O. — F i g., ruinid : aliquis par
trimoni. — Plur. m. as subst, : nauf ragorum manus.
nanlum (-Ion), I, n., ss vavkov, boat-fare, boat-
hire: post omnia perdere naulum, lu.
nausea ( nanala ), ae, /., = vavaia, sea - sick-
ness: nauseft confecti, Cs.: navigare sine nausei:
fluentem nauseam cotfrcere, vomiting, H.
nauseo, — , — , &re [nausea], to be sea-sick, C,
H. — To be squeamish^ he qualmish, vomit: modo
ne nauseet — Fig., to bach forth, give vent ts,
utter: ieiaL.^To cause disgust : stultitia, Ph.
nanaeola, ae,/. dim. [nausea], squeamishnm.
nauta, ae, m. [for navita, from navis], a sailor,
seaman, mariner, boatman : Gharybdis inf esta nau-
tis : nautas comparari, Cs. : pavidus, H., Y., Itt
nautloos, ac[j., = vavruedQf of ships, ofsaUort,
ship-, fuival, nautical: verbum : scientia nautica-
rum rerum, Cs. : vela, H. : pinus, L e. ship, V.—
Plur. m. as subst,, sailors, seamen, L.
navalla, e, adj. [navis], of ships, ship-, nautieal^
naval : pugnae : disciplina : castra, to protect the
ships, Cs. : in dasse adeque navali esse, L : for-
ma, the shape of a ship, 0. : corona (for a naval
victory), y. : navali aere oolumnae, of brass from
the boaks of captured ships, Y. : socii, seamen,L.:
duumviri, /or npairing and fitting out a feet, L.
— Plur^ n. as sti&t^, ailacefor ship-building, ship
yard, dock, dock^yara: de navalium opere: ubi
nunc navalia sunt, L. : deripientque rates alii na-
valibus, Y. : educta navalibus pinus, 0. — Sing.
(poet): siocum, O.. — A ship's furniture, taclde,
rigging : navalibus, armis ad omnia parati, L :
navalia demus, Y.
(navarchua), see nauarchus.
nave (gnaveX <ufo. [navusl, diUgeuOy, aeakus-
ly: cuncta a Bestia imperata faoere, S.
naviotila, ae, /. dim. [navis], a small testd,
boat, skiff: praedorum naviculae: parvula,Gk
navlcQlariuB, ac{j. [ navicula ]. — ^P r o p., of a
small vessel. — Henoe, as suhst. m., a boat-otener,
ship-master. — As subst. / (sc ars), the busimm ef
hiring out boats, shipping business.
niTifragOB, adj. [ navis + FRAG- 1, causing
^ipwrecks, dangerous : Scylaceum, Y. : fretaiD,0.
navlgabillB, e, acQ. [navigo], navigable: am-
nis, L. : mare, L. : titora, Ta.
navigation dnis, /. [navigo], a sailisig, naeiga-
tion, voyage : inpedita propter inscientiam loco-
rum, Cs. : navigationi se committere.
Digitized by V^OOQIC
iittvigliim
5ao
IM
navigiiiiii, I, n, [navis+l AO-], a veud, tMp^
hark^ boat: qui eesent appulsi navigiis: navigiis
inddit Earas, Y. : FragmiDs navigti, O.
navlgOy StI, itus, are [navis + l AG-], to tail^
crwite: pericdum navigandi: plenissimis velis:
idonea tempestas ad navigandum, Cs. : quo tem-
pore ceteri praetores oonsueverunt navigare, po by
tea : Naviget, terve om a sailor^ H. : utrum ista
dassis navigaiit: quae homines arant, navigant,
all men*8 wJdeverMntt in navigation^ etc., S. —
ProT. : in portu navigo, i, e. am in tafety^ T. —
To 9ail over^ navigate: Tyrrhenum aequor, V. :
inmensi laclls dassibus navigati, Ta.: iis enim
Tentis istim navigatur. — To sat7, remove, proceed :
qaam oeleriter belli impetus navlgavit— *7b noitn :
iam oerte narigat, 0.
navla^ is ( ace, vem or vim ; M. yI or ve ), /.
[NA-], a ^ip: naves longae, ahipe of tear, L.:
onerariae, tran^x^tt^ L. : praetoria, the admiroTs,
L. : constratae, decked^ L. : tectae naves et leviores
apertae, unihout a deck^ Ja : auri an paleae, laden
mth ^d or chaff: navim ascendere, S. : adornare,
Cs. : deducere, XaauMh^ Ca. : terrae adplicare navis,
L. : subducere in aridum, CSs. : agere, worjt, H. :
merdbua implere, lo. : solvere, Ht Mt/!, Cs. : cum
ad villam navis appelleretur, landed: navem is
fregit» VHU ukipwredced^ T. : qui navem gubemas-
sem : in navibus vehi : navium tutela, the itnage
of a deity as guardian (at the stem), 0. : puppis
rofltro Phrygioe subiuncta leones (the image at
the prow gave the name to the vessel^ V. : dura
navis, Dura f ugae mala, hardthipe of the tea, H.^-
ProT. : navibus stque Quadrigis petimus bene
vivere^ L e. with might and main, U.— As the name
of a oonstdlation, Navis Argolica, or simply Navis,
the thip Argo, — ^F i^., of a state or community, a
thip: una navis est lam bonorum omnium : rei p.:
O navis, referent in mare te novi FluctQs ! H.
navita, ae, m. [navis], a eetilor, teaman, mari-
ner, C. poet. ; V.
na-vitaa (gnav-), fttis, /. [navtis], promptnett,
aeeubtUy, teoL
navlter (gnaviter), adv. [navus J, diligently,
acHnely, eealoutly: pertendere^ T. : pugnare, L. —
Bueily, utterly : impudens.
navo, ftvT, fttus, Are [ navus ], to do uaUnuiy,
perform diligently, aecomplieh, effect, proteetUe .*
operam, Gs. : tibi operam meam studiumque, reti-
der attittanee: iam mihi videor oavasse operam,
quod hue venerim, to have tueeeeded in : forttter
in ade navare operam, aet vigorou^, L. : Bruto
studiom tuum : bellum, Ta.
navus (gnavna), adj, [GNA-], bu^, diligent,
emiduottt, active: homo: aratores.
naaca, ae,/, see nassa.
1. ne, adv. and eonj, [2 NA-]. X. As adv., no,
84
not ; so in many compounds, as nefas, nemo, eta
With a eomp,: columella tribus cubitis ne
altior.^^tandiog before, with quidem after, a par-
ticular word or phrase, an emphatic negative, not
eveti : ne sui quidem id relitit, non modo Ipse : ne
in hospitia quidem . . . ne in fanis quidem : sine
qu& ne intellegi quidem ulla virtus potest : neque
enim ipsius quidem regis abhorrebac animus, L. :
nulla species ne ezoogitari quidem potest ornatior:
Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse.
— With guoque for quidem : quando ne ea quoqne
temptata vis proflceret, L. — In prohibitions: ah
ne saevl tanto opere, T. : implus ne audeto placa-
re, etc. : Ne, pueri, ne tanta animis adsuescite
bella, V. : ne post conferas Culpam in me, T. : si
Veritas extorquebit, ne repui^netis : Ne forte ore-
das, etc., H. — Ustt. with eubj. perf : ne vos moi^
tern timueritis : mtserioordi& commotus ne sis : ne
transieris Hiberum, L. — In wishes and prayers:
ne id luppiter O. M. sineret, might Jupiter forbid
it/ L.: ne vivam, si scio, may J die, if I know.-^
In concessions: nemo is, inquies, umquam fuiL
Ne fuerit; ego enim, etc., ^an< there teat not: ne
sit sane summum malum dolor; malum certe est:
quo, ne opprimare, mente viz constes, though you
be not enuhed — In restrictive clauses : sint mise-
ricordes in f uribus aeraii ; ne illi sanguinem no-
strum largiantur, etc, only let them not, S. : Quid-
vis cupio, dum ne cbmperiar, etc., T. : dum ne
admoveret : modo ne nausea t. — In climax, much
lett, not to mention : quippe secundae res sapien-
tium animos fatigant; ne illi conruptia moribus
victoriae temperarint, much lett eould they, etc., S. :
me vero nihil istorum ne iuvenem quidem movit
umquam ; ne nunc senem, much lett now Iam old.
— In expressions of purpose or result. — With ut,
that not, lett, to that not : haec mihi cura est maxi-
ma, ut nequoi mea Looginquitas aetatis obstet,
T. : exstiti uti ne omnino desertus esset : ut cau-
sae communi salutique ne deessent — With qui:
Ego id agam, mihi qui ne detur, thcU the be not
given to me, T. — II. As conj., in clauses of pur-
pose, that not, lett, to prevent: darent operam, ne
quid res p. detriment! caperet, S. : obsecrare, ne
quid gravius in fratrem statueret, Cs.: vide, ne
ttbi desis. — ^After expressions of fear or anxiety,
leei, that : Tereor nequid Andria adportet mali,
T. : metuebat ne indicaretur : esse metus coepit,
ne, etc., 0. : pavor, ne mortiferum esset volnus, iZ
— With a negative, that not, lett not : erlt verendum
mihi ne non dicat : unum vereor ne senatus Pom-
peium nolit dimittere. — ^After expressions of hin-
derance or warning, that not, lett: cavete, indices,
ne nova prosoriptio instaurata esse videatiir : de-
terrere te ne popularis esses, from being a dema-
gogue: unus, ne caperetur urbs, causa fuit, L.
2. -ne (-n* or -n), txiK endit. [weaker form of
1 ne]. I. As adv^ added in a direct question, as
Digitized by VjOOQ 16
680
an interrogation mark, to the first or principal
word of the clause: merninistine me in senatu
dioere? do you rmiembert etc: poteatne rerum
maior esse dissensio ? : quiane anxilio iarat ante
levatos? V. — Affixed to an interrogative pro-
noun: Quone malo mentem concussa? timore
deorum, H.: uteme Ad castks dubioe fidet aibi
certius? H. — Expecting an affirmative answer:
rectene interpretor sententiam tuam ? — ^Expecting
a negative answer : poteatne virtus servire ? : po-
tesne dioere ? — XL As con;'., in an indirect ques-
tion, whdher: ut videamus, satisne ista sit iusta
defectio: Publilius iturusne sit iu Africam scire.
•—Pleonastic with utrum, followed by an: est
etiam ilia distinctio, utrum illudne non videatur
aegre ferendum ... an, etc. — In the second alter-
native of an interrogation, or (for an): Smyrna
quid et Colophon ? maiora minorane f ama ? H. :
ut in incerto f uerit, -vicissent victine essent, L. —
Repeated, tohether . , , or: neque interesse, ipsos-
ne interficiant impedimentisne exuant, Ce. : Col-
lectosne bibant Imbrls puteoane, H..
3. ne, inierj, (not naeX '^y* ^f^f^^i *'Mi/y, in-
deed (only with pron. pert, or demonei.) : Ne tu
Istas insultabis frustra, T. : ne ego baud panlo
hunc animum maltra quam, etc. : ne tu, etc : ne
ille : ne iste, T. — With other words of affirma-
tion : ne ille, medins fidlus : medius fidius ne tu :
edepol ne meam operam, etc, T.
nebula, ae, /. [NEB-], miet, vapor, /y, tmoke,
exhalation: tenuis, Y. : saeptus nebula, Y. : nebu-
lae pluviique rores, doude^ H. : nebulae, quas exigit
ignis, smoke, 0. : Vellera nebulas aequantia tractu,
i. c delicate at mifi, 0. : stelUs nebulam spargere
candidis, i. e. to thntst your gloomy eompanv on
theffirlt, H. : nebulae dolia summa tegunt, a cloudy
wiim, 0. — ^Fi g., darknett, ohteurity: erroris, Iu.
nebulo, 5nis, tn, [nebula], a paUryfdlovOf idler,
tcampy T. : iste, H.
ne1nilo6U% adj, [nebula], /«<// of vapor ^foggy^
eloitdy, dark : caelum.
nee or neque (in nee the negation is more
prominent, in neqtie the connective), adv. and co^j.
[I ne+que]. I. Without a oorrei. particle, and
not^ alto not^ nor: quia non viderunt, neo sciunt:
delubra esse in urbibus censeo^ nee sequor ma-
gos, etc — Negativing a single word : ilia se ne-
gat, Neque eum aequom ait facere, T. : Et vtdi et
peril, neo notis ignibus arsi, 0. : neo dubie ludi-
brio esse miseriaa suas, L. : nee idciroo minus :
neque eo minus, L. : neque eo seoius, N. — ^With
adversative particles, nor yet^ nor however, and yet
not, hut yet not: castra propere movU . . . Neque
tamen Antonius procul abisrat, S. : nee despero
tamen : neque vero multum interest* — With «ntm,
for . . . not, and in fact . . . not, and yet , . . wot:
neque enim erat cuiquam dubium : nee enim Uce-
bat: Dixerat haec Tdlna, aequo anfan tolertre
potuit, etc, 0. — With non (sometimea written
necnon), introdttdng an emphatic affirmation, emd
atturedly, and certainly, and betulea, and indeed:
neque haec tu non inteJl^is : Tunc mihi praeci-
pue, nee non tamen ante, placebas, 0. : neque non
me tamen mordet aliquid. — Poet, as a mere
connective, iUto, besidet, at wdl, too : Nee non ec
geraini custodes Praecedunt, V. — With dum
(sometimes written necdum), and not yet, nor yd:
si scis, neque dum Roma e8 pi-ofectoa, scribia,
etc : necdum tamen ego Qulntuin oonveneram.—
Introducing a neffative clause of purpose, result,
or command, and, , . not : recordare enim . . .
nee hoc pertimueris : profanum esto, neque 80^
I us esto, L : Transque capnt iace, nee respexeris,
v.: (diem) lucre Appone, nee dulcia amores
Speme, H. : date munera templis, Nee timidft
gaudete fide, O. : Nee tu mcnsarum morsfks bor.
resce, V. : nee tempera perde precando, 0. : nime
ut ea praetermittaro, neque eos appellem, etc : ut
secundae classis vocarentur, nee umquam descen-
derent, L. : orare coepit, ne enuntiaret nee se pro-
deret, N. : conspirasse, ne manOs ad os cibam
ferrcnt,nec os acciperet datum, L. — ^P ra e g n,,and
not even, not even, and . . . too: cum praesettim
nee nos temperemus imperils, L. : ne quid praeter
sonom linguae, nee eum inoorruptum, retinerent,
L. : equi non velocitate conspicui ; sed nee dooea-
tur, etc, T. — ^Without connective force, not : ma-
gistratus nee oboedientem civem co^rceto: alter,
qui nee procul aberat, L. — II. With a correlatire
particle. — With neque or nee, neiUier . . . nor: ntm
certe neque turn peccavi, cum . . . neque cam,
etc : mors nee ad vivos pertineat nee ad mor-
tuos : haec si neque ego neque tu fecimus, T. : Sed
nee Bratns erit, Bniti nee avnncnlus usquam, la. :
nemo umqnam neque po0ta neque orator fuit,
qui, etc-— Followed by e^ or "que in an affirmative
clause, on the one hemd not , , , emd on the other
hand; not only not . . ,but cito : id neque amoris
mediocris et ingeni summi iudieo : ut neque vesd-
tOs praeter pellls haberent quioquam, et lavarea-
tur in fluminibus, Cs. : ut neque bonus quisquam
interest, pauoorumque poenA vos salvi esse posst-
tis. — ^Preceded by et in an affirmative clause, <m
the one hand , . . on the other not, not only . . .
but alto not : ego vero et exspeetabo ea quae polli-
ceris neque exigam nisi tuo commodo: patebat
via et oerta neque longa.
neo-dum or neo dum, see nee
neoessarle^ aeh. [neoessarius], wiovojdbUy:
demonstrans, irreftUatlyk
neoenaiio^ adv. [neoeasarias], unavoideblif,
inevitably: coaoti neoessario se aperiant, T.: di-
cendum est: rem Caesari enuntim^ CSs.: oopias
parat,&
Digitized by V^OOQIC
neoMiaiins
631
naoto
neoaflMulii% <u(i' [neoesse], unamridahU^ wev-
Uablej indi^peMahUfpremng^ nUdfvly reguitUe, nee-
euary^ eommikory: condusio: leges: causa ad
profidfloenduiD, &. : locus huio disputationi ne-
cesaarias de amicitift, euential: castra pouere ne-
cessariam visum est, L. : necessaria re coactus,
by neeeuUy^ Cs. : tam necessario tempore, time of
needy Cs. : loneius necessario procedere, too far^
Os. : at dilucide narremus neccssarium est —
Plur. n. as tubU. : ad necessaria ferenda, the nee-
euarim of liUy Cu. — QonsMtited by natural iiea^
belonging^ rJated, amneeted^ bound: liomo (a fa-
ther-in-law), N. — As subst, m. aiid /., a rHaiion^
reUUtve, Idnemaii^ eonneeUon,friendy client^ patron :
sui, S.: meus familiaris ac necessarius: virgo
huiua propinqua et necesssaria.
necesse, adj. (only nom. and aec eing, n., with
ene or habere) [2 NEC-], unavoidahUy intvUabUy
indUpentahUy neeeeeary: necessest accipere Thai-
dem, T.: quanto detrimento neoesse sit constare
Tictoriam, Cs. : num orane id aurum in ludos con-
sorai necesse esset? L. : virgis te ad neeem caedi
neoesse erit : quasi non neoesse sit nobis conten-
dere, Cs.: homo cai necesse est mori: necesse
f uisse ut concunfts ex totS QruedSk fierent : haec
oratio aut nulla sit necesse est, aut^ etc. : fiiteare
necesse est, H. : nihil fit, quod neoesse non fuerit:
Don habebimus neoesse semper concludere: non
verbum pro verbo necesse habui rcddere. — Need-
ful, requisite^ indiy^teneabfey neeeetary : id quod
txbi neoesse minime fuit, facetus esse voluistL
mocemaitim, atis {yen, jpUtr, tftUun, Os. ), /.
[necesse], unavoidahlentu, tnevUableneet, neeeeeityy
eompuleion, force, exigency: illam a me distrahit
necessitas, T. : necessitatis crimen, non voluntatis :
neoessitati parere: neoessitas huius muneris rei
p. obvenit : ezpressa neoessitas obsides dandi Bo-
mamSj forced upon the Romane, L.: nescio an
maiores necessitates vobis fortuna circumdederit,
L. : tardi Leti, H. — Fate, deetiny^ law of nature:
divina : ut vita, quae neoessitati deberetur : neces-
sitate, naturallg: fati, L.: suprema, death, Ta.:
mors est neoessitas naturae. — NeceetUy, need, want :
suaram necessitatum causa, Cs. : vitae uecessitati-
bus servire : publicae, L. : quod pro honore accep-
tum etiam necessitatibus subvenit, Ta. — Connec-
tion, relaiionMp, friendehip : magnam necessita-
tem possidet patemus sanguis, band of affection,
— Person., the goddem ofneeettity: saeva, H.
neceMdtudo^ inis,/. [oecessel, neceseity, com-
puUion, inevUableneet, want, need, dietreee: puto
banc esse neoessttudinem, cui nulU vi resisti po-
test : non eadem nobis et illis neoessitudo impen-
det, &: rei p^ Ta. — A eUme connection, pereon^
union, retationehip, friendehip, intimacy, bond:
liberomm : ea necessitudo, etc, S. : quocum milii
omnes necessitudlnes sunt, iiee of friendehip :
municipiom, quorum mihi magna neoessitudo est :
familiaritatis necessitudinisque oblitus. — Plur,,
pereone connected, relativee, connectione, friends :
inter suas necessitudlnes flere, Cu^ — ^F i g., a nee-
eeeary connection: numerus neque habebat all-
quam necessitudinem cum oratione.
(neceflanin, eufj, n,, old for neoesse, L., dub.)
neoesans, —, n, [2 NEC-l, a neceteUy ; only
nom, with eeee, it ie unavoidable, ie neeeeeary: in
eiim iara res rediit locum, Ut sit necessus, T. :
Quasi necessus sit, te uxorem ducere, T.
neo-ne, adv., or not, in the seoond part of an
indirect alternative question: qnaero, potueritne
Roscius suam partem petere necne: quaeraro,
ntrum emeris necne: utrum proelium oommitti
ex usu esset necne, Cs. : nunc habeam necne, in-
certum est, T. : quid interest proferantur necoe? :
fiat necne fiat, id quaeritur. — Rarely in a direct
question : sunt haec tua verba necne ?
iiAC-iioii, see nea
noeo, Svl (late, necul), fttus, Sre [1 NEC-], to
kill, slay, put to death, destroy (usu. without a
weapon): Adherbalem exeruciatum, S.: igni ne-
cari, Cs. : alquem verberibus : plebem fame : vir^
gis ferroque necari, H. : longft morte, V. : colubra
necuit hominem, Pb. — ^Fig. : ne ab lis ipsa (res
p.) necaretnr.
neo-opinans or neo opininfl^ antis, adj.,
not expecting, unaware: Ariobarzanem insidiis
necopinantem liberavu
neoopinato or neo opinato^ adv, [necopi-
natus], unexpectedly: evenire: malum exortum, L.
neo-opinatiui or nee opinatna^ adj., unez-
peeted: nostium adventus: bona: fraus, L. —
Phtr. ta. as eubet., the unforeeeen : necopinatorum
naturam considerare. — In the phrase, ex neoopi-
nato, unexpectedly, unawares, L.
neo-opinns or nee opinaai a^., unexpected:
mors, O.— iVcrf expetAing, unsuspecting, earnest, of-
guard: ipsum accipiter necopinum rapit. Ph.:
hostis, 0.
neetar, aris, n,, = vltcrap, nectar, dtink of the
gods: nectare laetari: Quos (deos) inter bibit
nectar, H. : siccato nectare Yolcanus, lu. : odora*
tum, fta/m, 0.: (apes) distendunt nectare oellas,
L e. honey, Y. : oves . . . quae f ertis in ubere nec-
tar, L e. milk, 0, : quae (oscula) Venus Quinta
parte sui nectaria imbuit, i. e. sweetness, H.
neotarena (naotaiinaX ^f ^ yusrap&i^y of
neetar, neetared: aquae, 0»
neoto, xul, xus, ere [9 NSa], to bind, tie,
fasten, join, fasten together, eonneei: tribus nodis
temos colores, V. : Iiamiae ooronam, wetwe, H. :
sponsae laqiieum, H. : flavft caput nectentnr olivft,
v.: bracchia, dtup, 0.: oomam jm'f^tt^^^Ot
Digitized by ^
iieovbl &
debtors, to detain^ impriwti^ hind, fetter^ confine :
nectier (civis) postea desitum : ita nexl soliiti,
cautumque in posterum, ne necterentur, L. : nexi
ob tes alienum, L. — F i (?., to affix^ attach : ut ex
alio alia nectontur. — To join, faOtn toffcther,
connect, interweave: rerum causae aliae ex aliis
necessitate nezae: ne cui dolus necteretur a
Poeno, eontrivedy L. : caasaa inanls, dmnse, V. : ca-
nons Eloquium yqcale modis, 9et to harmonious
meantres, lu. : tecum iurgio, i. e. qttarrel, 0.
neonbl, adv, [De+*cubi (ubi)], that nowhere,
lett anywhere: cavere, necubi host! opportuous
fieret, S^ Cs., L.
neoonde^ adv. [ne+* cnnde (unde), that from
no place, Uatfrom anywhere: uecunde, etc., L.
ne-dtun, conj^ by no meant, mu^ leu, etiU less,
not to tpeak of: satrapa numquam queat . . . Ne-
dum tu possis, T. : optimis temporibua . . . ne-
dum his temporibus possimus: ne voce quidem
inoommoda, nedum ut ulla vis fieret, L. : ec aegre
inermem tantam multitudinem, nedum annatam,
sustineri, L. — AffirmatiTely, not to say, much more:
adulationes etiam Tictis Macedonibus graves, ne-
dum yictoribus, much more ehould tfteyprove vie-
tort, L. : qui vel in pace bellum excitare possent,
nedum in bello, etc., L.
ne-fandUB^ o/^^ unmentionable, i$npiout, hein-
outf execrable, obcmMnable: scelus: gens, V. : vebi-
culum, L. : f raus, lu. — As tubtt. n. : memores f andi
ntque nefandi, i. e. impiety, V. : omnia fauda ne-
fanda, CL
nelazle, adiu. [ nefarius ], impioudy, execrably,
abominably : multa facere : pater occisus.
i^etiuia% acfj. [nefasl impiout, execrable, abon^
inable, ne/ariout: consilium, S. : Atreus, H.: vo-
luntates: f acinus: scelus, Cs. — As mibtl. n., a
heinout <ict, crime: commemorare nefaria in so-
cios : rem p. nefario obstringere, L.
ne-laa, n, inded., tomething contrary to divine
law, an impiout deed, tin, crime : quicquid -non li-
cet, nefas putare debemus : officia tua mihi nefas
est oblivisci : nefas est dictu, fuisse, etc. : quibus
nefas est . . . deserere patronos, Cs. : fas atque
nefas, right and wrong, V. : per omne fas ao nefas,
in every way, L. : iu omne nefas se parare, 0. :
Summum crede nefas animam praeferre pudori,
lu. — Of a person, a wretch, monster: exstinxisse
nefas, i. e. Hden, V. — ^As interj^ horrid! shocking!
dreadf%d!: quatenus, beu nefas! Yirtutem inco-
lumem odimus, H. : sequiturque, nefas I Aegyptia
coniux, v. — An impoteibility : levius fit patientia
Quidquid oorrigere est nefas, H.
nefiuitaa, ttdj, [nefas], contrary to religion, tr-
reUgious, impiout : iniusta nefasta dicere, XII
Tabb. ap. C. — As tubst n. (sc. orimea), a wicked
deed, aliKminalion,profaniiy: quid inttctttm ne-
12 negleeo
-^
fasti Liquimus ? H. — ^Of days, unhallowed, unpro-
pitious, on which courts or public assemblies mud
not tit : iile (Numa) nefastos dies fastosque fecit,
L. : (dies) per quem tria rerba silentnr (i. e. on
which the praetor does not utter his words of
authority : do, dtoo, addioo), O. — Unlucky, inau-
tpidous : nie et nefasto te posuit die, etc^ EL : ne
terra victoriae suae, L.
negan^ antis, F. of nego.
nesantia, ae,/. [nego], a denying, negation.
negatidb 5nis,/. [nego], a denial, negation .- vis
negationis eius : factt
negatam, I, n. [P. of n^;o], a forbidden thing:
oupimus negata, O.
neglto^ ftvl, — , lxQ,freq. [nego], to deny steads
fastly, persist m denytng : alqd esse : rex primo
negitare, S. : renuit negitatque Sabellus, H.
negleotidb 6nis, /. [neglego], a neglecting:
amicorum, indifference towards,
1. negleotuflk oc^*. [P, of neglego], neglected,
alighted, despised: ipsi inter noe : castra, L. : reli-
giOjCs. : Qs,p\\\\,dishe»dled,0,
2. (nei^eota% tis), m. [neglego], a negleeting,
neglect : res ne utiquam neglectu mihlst, T.
nei^egena (not neglig-, necl-), entis, adj. with
eomp, IP. of neglego j, heedless, cardm, uncon-
cerned, indifferent, negligent, neglectful: neglegen-
tem (eum) feceris, T. : duces: ne qufi populas labo-
ret, H. : legum, rei p. neglegentior.— -Of property,
heedless, oarelets, in^arovident : in smnptu : adale-
scentia, L.
neglegenter (negUg-X adv, with comp, [ne-
glegens], /ieedlessly,'eartles»y, negligently: rem tarn
Neglegenter agere, T. : scribere alqd : neglegen-
tius adservatum.
neglegentla (not neglig-X ae^/ [neglegens],
carelessness, heedlessness, negUgenee, neglect : Qocus)
praeteritus neglegentiS, T. : epistulanim, neglecting
to write ; cf. epistulanim neglegentla . . . diligen-
tia, coldness: quaedam etiam neglegentla est dili-
gens : Nam neque neglegentla tua id fecit, out of
disrespect to you, T. : caerimoniarum, L. : sui, Ta.
neglego (not neglig5,necl^5), exi (n^legisset,
S.), Sctus, ere [neo+lego], to disregard, not heed,
not trouble onesdf about, not attend to, dight, neg-
lect, be regardless of, be indifferent to: Neglegitur
ipsa,?.: mandatum: rem f amiliarem, N. : neglecti
agri, H. : hoc faoere, Os. : diem edict! obire negle-
xit : de Theopompo negleximus. — To make light
of, not care for, wight, despise, disregard, contemn
neglect : segnior fit, nbi neglegas, when you neglect
him, S. : Pecuniam, T. : periculum capitis sui pne
meS salute : cum et bellum ita necessarinm sit, ut
neglegi non possit : Aednonim iniurias, overlook,
Cs, : hao parte neglectft, i. e. unpunished^ Os. : vef^
. Digitized by V^OOQ IC
ba TerUt qntii ooagmentare n^glemt, diadaim:
committere f raudem, to make light of perpetrating^
H. : Theopompam oonfugere Alexandream.
nesOk &▼!, StQB, are [8 AG-], to wy no, deniy^ r9-
fu9€ (opp. aio) : Negat quU ? nego. ait ? aio, T. :
Diogenes ait, Antipater negat : dudo aiunt^ quod
tunc negabant: non facile Gallos Gallia negare
potuisse, Cs. : negant quioquam esse bonum, nisi,
etc. : danmare negatur liano Venerem pietaa, 0. :
casta negor (sc. esse), tJiey tay lam. not^ O. : negat
se Kumidam pertimescere, virtuti suonim credere
(sc. ait), Sl — A second negation does not destroy
the first: n^at ne suspicari. — Not to assent, deny:
factum est ; Don nego, T. : omnia, quae certa non
enint, pro certo negate : negatunim aut me pro
M. Fulrio, aut ipsum Fulviom censetis ? L. : mttto
enim doniestica, quae negari poesant, i. e. the proof
o/wkieh can be suppressed: negare non posse, quin
rectius sit, etc, L. — Not to consent, deny^ refuse :
invitatus ad haeo negabit, wiU deelinet lo. : (oscu*
!a), H. : victum, V. : numquam reo cuiquam tarn
praecise negavi, quam hie mihi : postquam id ob-
stinate sibi negari videt, Gs. : n^t quia carmina
Gallo f v. : mea dicta demittere in aurls, V. : Ire,
O. : adnlescenti negare, quin eum arcesseret, K. :
uxorem ut ducat orare occipit . . . Hie primo se
negare, refuse, T. : Poma negat regio, i. e. does not
produce,- O. : pars ventis yela negare, i. e.furl, 0.
negotialitk e, adj. [negotium], of business, of
affairs: coDStitutio.
negotianflk antis, m. [P. of negotior], a wholes
sale dealer, trader, banker, bueiness man,
nafi^otiatlo, 5nia,/. [negotior], a wholesale
business, banking business : Asiatica.
negdttator, Oris, m. f negotior 1, a wholesale
dealer, merchant, banker, f odor, S., G.
negotiolum, I, n. dim, [n^tiura], a little
business, small matter: nescio quid negotioll
negotior, atus, art, da>. [negotium], to carry
on business, do wholesale bunness, act as banker :
se Svracusas non negotiandi causa contulisset : in
Ganii, & — To trade, tragic, Cs., L.
negotiosiuik adj, [negotium], /WZ of business,
busy: provincU: msaime, most occupied, S.
negottnm, l, «i. [nec+otium], a business, em*
ployment, occupation, affair: quid istic tibi nego-
list i T. : nihil habere negpti : forensia negotia :
negotium mnnicipi adminiatrare : in negotio yer-
sari: ex negotio emergere: datum negotium est
consulibos, ut, eta, L. : n^otio desistere, Gs. : mi-
rabar, quid hie negoti esaet tibi, what business you
have Am, T. : negotiis amicorum intentus sua ne-
glegere, interests, S. : nostrum otium negoti inopia
constitutam est, affairs of state: sujxm, prutate af-
fairs: aes alienum negoti gerendi studio contrac-
tam, in trade : negoti gerentes, tradesmen : Bi-
18 nempa
thjna negotia, E.'^I>iffleuUy,pains, trouble, labor :
satis habeo negoti in sanandis volneribus : tibi
negotium faoe8sere,^ve trouble: refici maguo ne-
gotio, Gs. : nuUo negotio, i. e.- easily: quid negoti
est haec podtarum . . . portenta convincere ? — A
matter, thing, affair: id quod n^otium poscebat,
the situation, S. : ineptum : Teacris ilia lentum ne-
gotium, a dow affair,
n&mo (rarely nSmo^ 0., lu.), — , doL nSminI,
ace, neminem ; abl once nemine, Ta. (class, writers
borrow the plur, and the gen, and M, sing, from
nuUus), m. and/, [ne+homol no man, no one, no-
body: Nemoet miserior me, T. : facio pluris om-
nium hominum neminem: omnium mortalium
nemo Sthenic inimicior, quam, etc. — ^In the phrase^
nemo non, every one, everybody, all : aperte adulan-
tem nemo non videt, nisi, etc. : nemo potest non
beatissimuB esse. — ^In the phrase, nop nemo, many
a one, some one and another, somebody ': video de istis
abesse non neminem : non nemo improbus. — With
nisi, none but, no one not, only : nemo nisi Tictor
pace helium mutavit, S. — ^Tbe negation emphasized
by a following negative : neminem deo, neo deum,
nee hominem carum esse voltis. — Withpronn,:
nemo unus, no one, L. : ad neminem unnm sun ma
imperi redit, Gs. : nemo quisquam, not a single one,
no one at ail, T.: alium enim, eni illam oommen-
dem, habeo neminem, no one else, — ^As aefi; no, not
any: vir nemo bonus ab improbo se donari velit:
opifex: ut hominem neminem pluris faciam. —
Fi g., a nobody: is, quem tu neminem putas.
nemoraUi, e, a<^. [nemos], of a grove, in a
wood, a^van : regnum Dianae, near Aricia, 0, :
antrum, 0.
nemorenrta, e, atff, [nemns], of the grove of
Diana, near Aricia: sociUB, Pr.
nemorioiatriz, Icis,/. [nemu8-Hcu1trix],/>y^
est-haunting : sus. Ph.
nemorlTagns, atfj, [nemus-h vagus], toander-
ing in the woods: aper,Gt
nemoroana, adj, [nemus], full of woods,
woody: Zacynthos, Y. : Gete, 0.: iuga, Ixi.'—Fidl
of foliage, shady: silvae,G.
nempe, eonj, [nam-l-pe].— In an assertion of-
fered as indisputable, certatnlu, unthout doubt, as-
suredly, of course, as everybody knows: quos ego
omo ? Nempe eos, qui, etc. : Nempe incomposito
dixi pede currere versds Lucill, H. : Nempe omnia
haec nunc Terba hue redeunt denique, T. : pater
est mihi nempe biformis, G. — In a question as to
the meaning of something already said, Inqtpose,
you mean, I am to understand: Da, Darus snm,
Don Gedipua. Si, Nempe ergo aperte vis me lo-
qui ? T. : nempe negas ad beate TiTenduro satis
posse virtutem ? — In a reply, certainly, obviousfy,
of course: Ch. Nostin^^«ie?^^^^^^j^ nempe
y^(?e5§f
nemtifl
084
opinor, T. : Pompei tertias oonsulatus in quibus
actis constitit ? Nempe in legibas. — In a conces-
sion, eertaiidy^ indeed^ no dow>t: nempe Yir bonus
et prudens dici delector, H. : scimus nempe ; hae-
remus nihilo minus. — Ironically, fonooth, to be
wriy I suppose: at avus nobilis. Tuditanus nempe
ille, etc. : nempe ruberes, YiTeret si quis, etc., H.
nemnfl, oris, n. [NEM-l a tract of looodland,
forest pasture, meaaow vnih skade, grove: multos
nemora commovent: Qais nemori inperitet, the
pasture, Y. — A vfood,ffrove^ forest: Inter pulchni
satum tecta, i. e, pleasure-ffai-den, H. : gelidnm, H. :
densum trabibus, 0. : nemorum saltus, V. — A
sacred heathy consecrated grove : nemas Angitiae,
V. : Cereale, 0. — E 8 p., the sacred gi'ove of Diana
at Aricia.
nenia (naenia), ae,/, a funeral song, song of
lament, dirge, C. : absint inani f unere neniae, H. —
A mournful song, sorrowful ditty: Ceae retractes
munera neniae, H. — A magic ftong, incanicUion:
Marsa, H. — A popular sona, cradle song, IvUabg :
puerorum, H. : legesne potius viles nenias ? mere
songe, Ph.
neo (neunt, Tb.), €▼! (nSrunt, 0.), — , Sne [NE-1
to ^hh: annus 8ubtemen nebat, T. : neruDt fifa
deae, 0.— To intsrlaee, entwine: tunicam auro, V.
nepa, ae, /. [African], a seorpion. — TTkd Scor-
pion (a consteUatton), Enn, ap. 0.
nepoB, dtis, m., a grandson, child's son : natns
est nobis nepos, T. : me nepotem expulit, S. : Q.
Pompei ex filift. — ^ dsseendant: de stirpenepo-
tum, V. : in nepotura Pernidem, H. : haec tetigit
tuos urtica nepotes, lu. — F i g.^ a spendthrift, prod-
igal: in populi R. patrimonio : pi-ofusus: disdnc-
tus, H.
neptia, is,/, [of. nepos], a granddaughter, C. :
Veneris, i. e. Ino, 0. : doctas Cjrbeleia neptes yidit,
i. e. the Muses, 0.
NeptuniuB, adj., of Neptune, Neptuman^ T.,
v., H., 0,— 'Of the sea, marine, C, V.
NeptSnua, I, m. [KEB-l, Neptune, god of the
sea, son of Satum and brother of Jupiter, C, V.,
E.yO.'^The sea, Y.,E.
nequam, aefj. indecl with comp. neauior, and
sup. nequissimus, toortMess, good for nothing: nil-
ne in mentemst ? . . . tanto nequior, T. : nequam
et cessator Davus, H. — Of character, worthless, vile,
bad: liberti nequam et improbi: nihil nequius
est : homo nequissimus, a great rogue,
ne-qnaquam, adv,, in no wiee, bg no means, not
at all: nequaquam dignum oouatu meo: Tir sibi
nequaquam par : idoneus locus, Cs. : Cetera ne^
quaquam simili ratione Aestimat, H.
neqne, neqiMdnm, see nee.
ne-qned {imperf, nequlbat, S.), lYl, — ,tre, not
to be able, to be unable, oannol : hoc, O. : satis deoer
nere, T. : ea laxare: proelio adesse, S. : oommissa
tacere, U. : te nequiri Gonspioere, Y. : neqoeo quia
lacnimem, T. : quidqtrfd sine sanguine ctvium ul-
cisci nequitur, S.
naqnioqaam (.neqvldqvain), see nequi-
quam.
neqtilor, ins, comp, of nequam.
nequiquam (better than neqixicqiiain or
nequidquam), adv, [ne+a6/. of quisqu&m], ta
vain, to no pwpose, fruitlesdy : et sero et nequi-
quam pudet : ausi transire flumen, without reason,
Cs. : causas nectis inanes, Y. — As an exclamation :
nequiquam ! L.
ne qniik see 2 quis.
noquiaaimaak sup, of nequam.
neauiter, adv. with comp. nSquius [neqnam ],
worthlessly, wii*etehedly, baaly, miserabfy, meanly:
facere: oenare: (bellam) susceptum nequius, LT
neqnitla or neqnltieak ae, aec. am or em,/.
[ nequam 1 bad quality, worthlessness, in^uteney,
vileness, wickedness: fenestram ad nequitiem pate-
feoeris, T.: me ipsum nequitiae condemno: fitii
nequitiam videre : nequitiae fige modum tuae, H. :
domus haec . . . offidna nequitiae: nequitiam ad-
mlttere,/atW«tt»w», Pr.
Kerthua^ I,/., Mother Earth (a goddess of the
GermansX ^^*
nenrose, adv. with comp. [nenrosus], strongly,
vigorously, energetically : nervosius dioere.
nerrosoflk adj. [nervus], sinewy, nervous:
poples, 0. — Of style, vigorous: quia Aristotele
nervosior ?
( nervnloak \\m, dim. [ nervus ]«~-On]jr plmr^
nerve, vigor: tui mihi saepe cogniti.
nervus, i, m. [cf. v^poy], a sinew, tendon,
muscle: nenri, a quibus artds continentur: hoe
uerros confirmari putant, Cs. — A cord, string,
wire (of a musical instrument) : ut nerri in fidi-
bus sonant : cantu vocum et nerrorum et tibiamm
personare, stringed instruments. — 7%e leather cov-
ering of a shidd, Ta. — A bow-string: adductus,
0. : nervo aptare sagittos, Y.— -4 wire, string (con-
trolling a puppet) : Duoeris ut nerris alienis mobile
lignum, H. — A prison : ne istaec foriitodo in ner-
▼om erumpat, liing you into duranee, T. : eximere
de nerro dyis, L. — The penis, H., lu.— F i g-, a
sinew, nerve, vigor, force, power, strength : digoa
res est ubi tu nenros intendas toos, T. : omnibus
nerris mihi oonitendum est, at, etc. : oplbus ac
nervts ad pernidem suam uti, Cs. : nenri beUi pe*
cunia: rectlgalia nenros esse rei p.: lod inhae-
rentes in nerris causarum, inttmatdy eoimeeted
mth: nern oonlurationis, leaders, L, — ^Of expres-
sion,/orev, energy: oratio nerros oratorios Iiabet:
sectantem levia nenri DefidunLjL^ , ^
Digitized by VjOOv IC
nwMieiift
OSS
neflciens (ne sciens), entis, <u&'. [P. of ne-
cio], ignorant^ unavoartj T.
ne-acid, WI, — , ire, not to Amoio, to he ig^iorant :
}x\d agam nescio, T. : de Oropo opiuor, sed certuro
escio : animae sit (ilia vis) igniBve, nescio : ne-
cis, Quem fugias, 0. : Tu nescia id quod scis, s!
apies, i. e. k^ dotdy secret, T. : nescibam id dl-
ere iliaiD,T. : vincere scis, victorift uti nescia, L. :
itnim velit . . . neecitur: futura, 0. — With quU
»r quiiiy I know not who^ »me one, somebody, a eer-
ain person, I know not what, something, some^ a
^ertatn : oblatum ab nescio qao inprobo, T. : po-
itea quam nescio quid impendit: hoc nescio quid,
|uod ego gessi, this trifle: quia nescio quid in
}hUo6ophiA dissentiret, a tittle: nescio quid litte-
-ulanim, a sort of letter : Laetus est nescio quid,
tver something, T. : casu nescio quo : nescio quid
3raeclaruin, indefinable exeeUenee. — With quoniodo,
tomehow, I know not how: fit eniro, nescio quo
ruodo, ut, etc. : qui, nescio quo modo, conspirant,
N^. — ^Witb qaando, at some time or other : me ne-
scio quando venisse questus est. — Witli an, J know
not whether, probably, pei'haps (softening an asser-
tion) : constantiam dico ? nescio an melius patien-
tiam possim dioere, perhaps J might better say :
nescio an modura excesserint, L. — Not to know,
to be wiaequaintsd with: Nescio alias, L e. how
others may act, T. : eas artis : biemem, V. : vinum
toto nescire Decembri, i. e. abstain from, lu. — Not
to understand, to be unable: scire Latine ... ne-
scire : stare loco nescit (of a horse), V. : nescit vox
missa reverti, cofmot be unsaid, U. : irasci : Uxor
invicti lovia ease ncects, knom w4 how iob€,lL
neadiiB, adj. fne+S SAC-], unknowing, igno-
rant, unaware: rlos quam quod . . . Needus
adfectas, in your ignorance, O.: Nescia mens
homioum fati, V. : aurae failacts, H. : NuUft de
facie terra, 0.: quanto periculo vivam: neque
eram nesciua, qutntia 0Derib«« premerere, yet I
well knew : flumina Neaeia gratentur consolentume
parentem, hesitating, O. : iratum te regi f uisse non
erant nescii. — Not knowing how^ not understand-
ing, unable, incapable: oedere nescius, i. e. indom>-
itable, E. : fallare Tita, V. : Tiuci netcius, O. : Vir-
tus repalsae, H. : f urtiras reddere preces, Pr. —
Unknown: geniiboa tribata,Ta.: neque nescium
habebat alqm inviaum esse, etc, Ta.
Nestor, oria {aee. Neatora, H.), m., s Viarwp,
a mythical king of Fylus, who outUved three gsner-
ations, C, H., V., 0., lu.— P r o v. : mere Neatora
totum, three generations, lu.
nen, see neve.
neater, tra, trum, gen, trtus, daL tlV^- pro-
fiom. [ ne + uter J, neither the one nor inf^'oi^
neither: nentri llTorum quisqnam me carior: nel
tmro eomm contra alium iuvare, Ca. : quid bonum
ait, quid malum, quid neutrum : neater conaulum,
L. : Qbi nentri tranaeandi initiam faeinnt, neither
army, Oa. : nentri alteroa primo oemebant, L.—
Ftur. n. aa subst, : neutra (ao. nominal of the neuter
gender: in bonis rebas . . , in malia ... in neutria,
neither good nor eoiL
ne-utiquam or ne ntlqnani, adv., by no
means, in no wise, not at all: id vero ne utiquam
honestum esse arbitror, T. : mihi ne utiquam oor
oonsentit cum oculorum aapectu, Enn. ap. G. : dio-
tatori neutiquam placebat, L.
nentro, adv. [neuter], to neither side, in neither
direction, T. : inclinat& spe, L.
ne-ve or nen, adv^ and not, nor, and that not,
and lest : ne abs te banc segreges neu Ueseras, T. :
te hortor, ut maneas . . . neve pertimescas : Hio
ames dici pater atque princeps, Neu sinas Medoe
equitare inultos, H. : discedite, neve Eripite, etc.,
0.: fructtla mollite colendo, Neu segnes iaceant
terrae, V.
nex, necis, /. [ 1 NEC- ], death, violent death,
murder, slaughter : inlusta : usque ad necem, T. :
necem sibi consciscere: viri in uxores vitae ne*
cisque habent poteatatein, Cs. : neci dare, V, : neci
occumbere, 0. : venatorum, by the hunters. Ph. :
Clodiana, of Clodius: multorum civium neces:
(mantis) imbutae Pbrvgift neoe, the blood of the
slain,0.'~PeTBon.,iisath,X.
nexUiflb e, atfj. [2 NEC-], tied up, bound togeth-
er: bederae, 0.
nezd» *-, — , are, intens. [necto,] to twine, ooU ;
only F.praes., Y., in some edd. for uixantem.
nezum, I, n. [ P. fi. of necto ], a bond secured
upon the personal liberty of the debtor, voluntary
€usignment of the person for debt, slavery for debt :
ius nexi: nexum inire, L.: omnia nexa civium
liberata.
1. nexns, ac(}. [P, of necto], imprisoned. — Aa
subst. : nexi ab aea alien um,p*iMMi«r« /or debt, L.
2. (nexna), — (only abl. sinp. ^nd plur., and
nom^phtr.), m, [2 NEC- J, a binding together, fast-
ening, joining, interlacing, entwining, clasping:
roedii nexUs (anguis) Solvnntur, coils, V. : serpens,
baculum qui nexibus ambit, O. — The state of a
debtor under bonds, a personal obligation, assign-
ment of the parson for debt, slavery for debt: ae
nexu obligare. ^ F i g., a linking, interweaving: ^
cauaanim latentium, Cu.
ni, adv. and conj. \2 NA-]. I. Adv., itot.— Only
in the phraae, quid ni? (often quidni ? always with
stdij. or ellipi. ), why not f of course: Ch. hero,
Clinia haec fieri videbat ? Me. quid ni ? T. : qnid-
ni iste neget ? — II. Oonj., in clauses of prohibition
or negative purpose, not, that not: monent . . . ni
^ nt cursQs, V. — ^Aa a conditional negative, i^
but that, but: mimm i^4mlf(i>1^i
Digitized by ^
not.
nicetarinm
086
9lhM
morUr ni puto, etc: Ni fnitfera ftogmiam yuoI
docuere parentes, Y. : ni f allor (parenthetX O. :
quid plonifl, pater? Minim ni caiitem; oondem-
natus sum, ttronge I dotCt ting^ Nov. ap. G. : ni
festinem, were I not in UaUe, V. : neo Boi detrec-
taasent pugoam, ni fama . . . animos frogigset, L.
— ^E 8 p., in covenants, stipulations, and threats :
cum is sponsionem fecisset ni vir bonus esset,
gave bondt to prove hi* good character : turn illud
quod dicitur sive, uive, inrident, i. e. the/ormt of
pleading.
moetexium, t, n., =vunfr4piov, a prixe of
victory^ lu.
nidor, Sris, m., a vapor^ iteam, tmeR^ fume
(from something burned): galbaneus, Y. : in ni-
dore Toluptas, H. : eanearum : foedus ex adustA
pItmftfL.: culinae, lu.
nidnlua^ I, m. dim. [nidus], a little neat.
nidus, I, m«, a neet; effingere et constituere
nidos : tignis nidum suspendit hirundo, Y. : facere,
0. : Maiores pinnas nido extendisse, L e. rieeti
above one^e birth, H. : nidi loquaoes, i. e. broods,
Y. — JHur.^ of one nest, lu. — A nest, dwelling,
hotise, home : tu nidum servas, H, : dulcis revisere
nidos, cells (of bees), Y.
niger, gra, grum, atfj. with (poet.) conw. nigrior
and sup, nigerrimus [1 NEC- J, l>lack, sable^ dark,
duskg: quae alba sint, quae nigra, dicere : hede-
rae,Y.: Silvae,^2(x>my,H.: Iucu8.0.: caelum pice
nigrius, 0. : nigerrimus Auster, gloomy, Y. : nigros
efferre maritos, i. e. kill by poison, lu. — With ace. :
(avis) nigra pedes, O. — P r o v. : Candida de nigris
facere, 0. : nigrum in Candida vertere, make hStek
vhite, lu. — F i g., gloomy, unlttcky, ill-omened:
huncine solem Tarn nigrum surrexe mihi? H.:
ignes, 1. e.ftmeral, H. : hora, of death, Tb.^3laek,
Sid, wicked: nee minus niger, quam Phormio, a
blackleg: delectatus sale nigro, malicious, H.
nigrans, autis, <m2^'. [P. of nigro, from ntger],
black, dark, dusky: alae, 0. : aegis, i. e.gatkering
douds, Y. : nigrantes terga luvenci, Y.
nigrisoOb — , ere, inch, [niger], to become black,
grow dark: tenebris nigrescunt omnia drcum,
v.: Corpore,0.
nlgror, Oris, m. [niger], Idacknets: noctis, Pac
ap.C.
niJii], or (poet) nil, n. inded. [ne+hiium],
nothing: nihil est agri culturA melius: nihil ad
celeritatem sibi reliqui fecerunt, i. e. exerted them-
sdoes to the utmost, Cs. : sui nihil deperdere, of
what they had, Cs. : nil sanguinis, no drop of
bloodf 0.: nil sui, nothing proper, 0.: tecum nil
rei nobis est, we have noting to do with you, T. :
nihil exspectatioue vestra dignum dico: victor,
quo nihil erai moderatius : sin mecom in hac pro-
lutione nihil fueris, of no aeeownJt: nihil hominis
esse, a worthless /i2Zow.— Pr ov. : Nil nirais, L e
don^t be extravagant, T. — Aec. adverb., not at aB,
in no respect, not a whit : nihil se e& re commo-
veri, Cs. : ooniecturft nihil opus est : nihil ad pie-
bis causam indinati, L. : Nil nostri miserere? Y.:
nihil sane, nisi, etc., for no reason, but, etc. : nil
ad me attinet, T. : nihil ad Persium, m eomparisim
with. — In phrases : nihil agis dolor ! you effect noth-
ing : misere cupis abire ; sed nil agis, no, you don't !
H.: nihil non ad rationem dirigebat, everything:
nihil non adroget armis, H. : non nihil est profec-
tum, somewhat : baud nihil, T. : nihil quidquam
egregium adsequi, nothing at all: nihil unum in-
signe, L. : Tu, quantus quantu's, nil nisi sapientia
es, are nothing but wisdom, T. : amare nihil aliad
est, nisi diligere, etc : nihil alind msi de hoste
CQgitare, only : nihil tibl deest praeter Toluntatem,
nothing exeoft : nihil praeterquam, only, exclusive-
ly, L. : nihil aliud quam prendere prohibito, L. :
nihil aliud quam in populationibus res fuit, L :
nihil praetermisi . . . quin Pompeium a Caesaris
coniunctione avocarem, I have omitted nothing that
might separate : nihil moror, quo minus decemvi-
ratu abeam, L. : nihil est, quod adventum nostrum
extimescas, you have no cause to fear : nihil est,
cur adventibtts te offerre gestias : nihil excogitem,
quam ob rem neoesse sit ? etc. : nihil fuit in Ca-
tulis, ut putares, etc. : Die aliquid dignum promis-
sis; incipe — nil est^ to tio purpose, H.: nihil est,
quod pocula laudes, in vatn, v. : cadit in rinim
bonum meniiri ? nihil profecto minus, 6y no meanL
nihil-dom, 11. indeU., nothsng as yet, C, L.
nillilO'iiiiiiiui (nilo") or nlhild ^wfti"*, adv.,
none the less,ju$t as mskh: amkms,!. — So lest,
neverthdess : minus dolendum fuit, sed poenien-
dum certe uihilo minus : nilo minus ego hoc faciam
tamen, yet none the less, T. : nihilo minus tamen
agi posse, etc., Cs.
nthHnm or (poet) luhim, 1, n, [ne-^hilom],
not a shred, nothing : ex nihilo oriri, ant in nihi-
lum ooeidere: Tenire ad nlhilum : quos pro nihilo
putavit: Qaol minus nilo eat, quod, eUx, less than
ftothing, T. : istac nihili pendere, of no aeeoutd, T.:
Non hoc de nilost, quod, etc., for nothing^ i. e
without cause, T. : de nihilo conripi, L. : nihilo
benevolentior, not a whit: nihilo setius, Cs.: es^
isti nilo sum aliter ac fui, no otherwise, T. : Nihilo
deterius ius, R.^Aec adverb. : Dihiiom sietnenda
timere,H.
nil, see nihil.
NiUaoQ% adj., of the Nile, Egyptian, lu.
inUgena. ae, m. and /: [Nilus+GEN-], 6oni
on the Nile, Egyptian: dei, Y.
NilOfli 1, m., = N(iXoc» the Nile, the river of
Egypt, C^ Y., H., 0., Iiu— ^ cosmI, aqueduct: pi-
soina et Nilus.
Digitized by V^OOQIC
687
nltMOo
nln&bller, fera, fettim, <m^'. [nimbos+l FER-],
ttorm^Mnffing, gtormy : turbo, 0. : ignis, 0.
nlmho«m» adj. [nimbas], ttorm^f rmny: fluctu
Orion, v.: TentaSjO. : ver,lu.
nimbuflt I, m. [NEB-], a rain-ttorm^ pevring
rainj thick Mhower: terrere animos nimbts: den-
BUS, L. : ex omni nimbos demittere caelo, 0. : toto
sonaenint aetbere nimbi, itorm-mnda^ V.— -^ black
rain-cloud, thunder - chud : nimbOm nigror, Pac.
ap. G. : involrere diem nimbi, Y. — A eUmd, nun-
bus, eUmdy splendor (around a god) : nimbo sno-
ciacta,y. — A cloudy mass, throng: Respidttnt in
nimbo voUtare favillam, Y. : fulvae barenae, Y. :
giandia, L. — Fig., a storm, tempettf ealamUy:
hunc ntmbum transisse laetor.
nimio, adv, [M. n. of nimius], by far, exeeesive-
ly. — With pltnTfar more, txeemvely, utterly: dole-
re plus nimio, n. : nimio plus quam velim, L.
ni-minun, adv., mthanl dovbt, doubtless, indis-
jautaJbly, certainly, surely, truly: ni mirum hisoe
bomines frigent, T. : non parva res, sed nimirum
omnium maxima: nimirum liio Ilia Charybdis,
eta, V. : Gui placet alterius, sua nimirum est odio
sors, ofoouru, H. — ^Ironically, do^tbtless, to be sure,
forsooth : aperienda nimirum nocte ianua fuit, L.:
Uni nimirum tibi recte semper erunt res, H.
wiiiwl^, adv. [ne+1 MA-], beyond measure, too
much, overmuch, excessively, too : Yemens es nimis,
T. : nee nimis valde nee nimis saepe : longo satiate
ludo, H. : nimis insidiarum : Haeo loca lucis ha-
bent nimis, 0. — Beyond measure, exceedingly, great-
ly: fandam tibi nunc nimis vellem dari, T. —
Fr o V. : nequid nimis, moderation in ait thinan, T.
— ^With a negative, not much, not very much, not
especially^ not very: me quidem non nimis, sed eos
admodnm delectanint : praestdiom non nimis fir-
mnm, Cs. : baud nimis amplum, L.
TiipiftiTn^ adv. [nimius], too much, too: nimium
facere sumptum, T. : impii cives, nimium multi :
nimiam ne crede colon, Y. : neglegens : necesse,
Y. : o nimium nimiumque oblite tuorum, 0. —
Very much, greatly, exceedingly: nimium vellem,
T. : fortunati Agricolae I Y. : illud non nimium
probo, nst particularly. — In the phrase, nimium
quantum, as much as can be, very much indeed,
never so mueh: differt inter honestum et turpe
nimium quantum.
nlmlw, adj. [nimis], beyond measure, excessive,
too great, too much: Yestttu nimio indulges, T.:
niroi& perUnacia, Cs. : aquae, a deluge, 0. : nimi&
caede atqne cupidine ferri, exeesnv^ eagerness for
carnage, Y. : nimius mero, intemperate, H. : nimius
animi, L. — Ab snbst. n., too mtieX, superabundance,
eaooms: Nimium boni est, cot nihil est mali, Ks has
too good fortune, Enn. ap. 0. : nimiam feritatis in
iUo est, O. — Too mighty, toopoteerful: legio lega-
tiB nimia ao formidolosa erat, Ta.
nlngit (-gnltX — (ere), impers. [NIGY-], U
sno»s,y.
Dial, conj. [I ne+sil if not, unless: nomen in-
dieum amitterons, nisi hio ex ipsis causia iudicabi-
mus: nisi ego Insanio, stulte omnia. — After an
interrogative or negative clause, excq)t, save only,
unless, but: ne quis enuntiaret, nisi quibus man-
datum esset, Ob. : nisi in bonis, amiciliam esse
non posse : quid est pietas, nisi voluntas gmta in
parentes : nihil est quod festines, nisi ut valeas,
no reason but, etc. : non aliter reducturus, nisi,
ete., on no other condition, L. — ^Followed by si,
quod, or quia, except, unless^ save only : nisi vero si
quis est qui, etc. : nisi si id ipeum exigis, 0. : cum
Patrone roihi omnia sunt communia, nisi quod
dissentio, etc., saw that: at nesciebam id dicere
illam, nisi quia Correxit miles, T. — Ironically, with
vero or forte, unless perhaps : nisi forte vos oonsu-
lem iudicatis Antonium : vero existimatis demen-
tem Africanum fuisse, qui, etc. — But, only: Ch,
unde haec hie rescivit? De. nescio. Nisi me
dixisse nemini certo scio, T. : quid erat quod scire
voluerit ? nescio, nisi hoc video, etc. : non id mo-
desUA ducis, nisi ad oonciliandos animos Tarenti-
nonim fieri, L. : volo, T. : valde me delectant, nisi
quod me obruerunt, etc.
1. mstui, F, of nitor.
2. nisofl, — , abl. % m. [CNI-], a pressing upony
pressure, push, striving, exertion, labor, effort : pe-
detentim et sedato nisu, tread: Insolitos doouere
nisQs, H. : Stat nisu inmotus eodem, in the same
posture, Y. : uti nisus per saxa faoilius foret, S. :
quae dubia nisu videbantur, S. : rapidus,/i^A<, Y.
nitednla, ae, /., a small mouse, dormouse, G. :
tenuis, H. (al. volpecula).
1. nitens, entis, adj. with comp, [P. of niteo],
shining, glittering, bruliant, bright: capilli malo-
bathro, H. : oculi, Y. : anna, L. — I^ne, in good
condition, handsome, Uooming^ sleek: taurus, Y. :
culta, Y. : Tyrio nitentior ostro Flos oritur, O. —
Fig., illustrious: recenti gloria nitens, L. — Of
style, brilliani, ttegant : oratio.
2. nitena, entis, P. of nitor.
nlteo, ul, -— , Sre, to shine, look bright, glitter^
glisten : unguentis : diversi niteant cum mille colo-
res, 0. : nitet herba lapillis, H. — To be sleek, be m
good condition, look bright, bloom, thrive: unde sic
nites ? Ph. : quanto parcius vos nituistis, at, etc.,
i. e. have you suffered want, H. : miseri quibus In-
tentata nites ! vho are charmed by you, H, : vecti-
gal in pace niteat, /ouris^.—i'/ur.n. as subst.:
aetas Defodiet oondetque nitentia, all thatjiour-
ishes, H. — ^Fig., to shine, be brUlicmt, look beauti-
fid: res eius gestae gloria niterent: ubi plura
nitent in carmine, H.
nitidos
088
9hitUy thine forthy glitter: ittventna umeros oleo
perf usa nitescit, Y. : quae Desperat tractata nite-
aoere posse, detpairt of trending effeetivdy^ H.
tdtkdMM^adj. with eomp, and <tip. [cf. niteo],
shining, glittering^ bright^ polished, dear : nitidas
iuventa (of the serpent that has shed its skin),
v.: aries nitidissimus auro, O. : pisoes, wth
gleaming eoalee, 0. : ocelli, la. — Of animals, eleek,
plump, in good condition, veU-favored, blooming:
lumenta, N. : quos pexo capillo nitidos Tidetis :
ex nitido fit rusticus, H. : vucca, 0. : campi niti-
dissimi : nitidissimus annus, rich, 0. — ^Fi g., adti-
voted, polisfied, refined: verba nitidiora: hilaree
nitidique vocantur, lu.
1. nitor, ntxus ( usa. in lit. sense ) and nisus
^usu. fig.), I, dep, [CNI-], to bear upon, press upon,
lean, support oiuielf: niti modo ac statim conci-
dere, strive to rise, S. : stirpibus suis niti : rouHer-
cu1& nixus : hastft, V. : ntxus baculo, 0.: cothurno,
strut, H. : nixi genibus, on their htees, L. : uixus
In hastam.V.: humi nitens, V. — To make vjay,
press forward, advance, mount, climb,Jty : serpen-
tes, simul ac primum niti possunt: nituntur gra-
dibus, y. : ad sidera, V. : in aSre, 0. : in adversuro,
0. : niti corporibus, sti'uggle, S, — 7b strain in giv-
ing birth, bring forth: uitor, am in labor, 0. —
Fig., to strive, put foHh exertion, make an effort,
labor, endeavor: virtute et patientia nitebautur,
Cs. : tantum, quantum potest, quisque nitatur:
pro libertate summA ope niti, S. : ad sollicitandas
civitates, Cs. : ne gravius in eum oonsuleretur, S. :
maxime, ut, etc., N. : summa vi Cirtam inrumpere
nititur, S. : patriam recuperare, N. : vestigia po-
nere, 0. : ad inmortalitatem : in vetitu'ro, O.—- 7b
contend, insist : nitamur igitur nihil posse percipi.
— 7b rest, rely, depend upon: coniectura in qua
nititur divinatio: cuius in vitft nitebatur salus
civitatis : qu& (auctoritate) apud exteras nationes,
Cs. : rebus iudicatis : quo confugies ? ubi nitere ?
2. nitor, oris, m. [ct niteo], brightness, spten-
dor, lustre, sheen : diumus, the daylight, 0. : argenti
et auri, O.^Sleekness, plumpness, good looks, beauty,
neatness, elegance : corporis, T. : Glycerae, H. : nal-
lus in cute, lu. : corporum, L. : habitus, lu. — Fig.,
of style, deganee, grace: orationis: domesticus
eloquii, 0. — Of character, J^t/y, exedlenee: gene-
ris, 0.
nltmm, I, n., = virpov, native soda, natron :
Semina nitro perfundcre, V. — Soap, CaeL ap. C.
nl^aUa, e, adj. [ nix 1, of snow, snowy, snow- :
dies, L. : vertex, covered with snow, V. : Hebrus
nivali compede vinctus, H. — Snow - like, snowy :
equi candore nivali, V.
1. nI*Ye, see ni. 2. nive, abL of nix.
snowy, snow- :
v.: Briseis
lliTeuB, adj. [nix], of snow, sn*
fgereB,'V.'—Snow-whMte, snowy: lac,
aggeree,
niveo ooIom, BL : dens, 0. : Quirites, in white togas,
lu.
2liT5«i«, adj. [nix], fvU of snow, mowy:
hiem8,L.: Sc7thia,0.
iila:,nivis,/. [NIGY-l mow .• nigra: Ltger ex
nivibus creverat, Cs. : miles nivibus obrutus, L :
duratae solo nives, U.: Alpinas nives vides, V.:
capitis nives, hoary hair, H. : nives, l e. a cold eU-
mate, Pr,
luzor, — ^ ftrl, dm, iniens. [1 nitor], to lean ^gjon,
strive, endeavor : Nixans nodis (serpens), Y .
1. nixus, P. of 1 nitor. — Phtr. as subst, .• Nixl,
m., three guardimt deities of women in lobar, O.
2. (nizns, — ), m. fCNI-], pains, throes, travail
(only obi sing, and plur.): fetiis nixibus edunt,
Y.,0.
no, avi, — , are [1 NA-], to swim, foot : nat
lupus, 0. : piger ad nandum, 0. : ars nandi, 0.—
Pro v.: nare sine cortioe, i. e. fo do withoHt a
guardian, H. : per aestatem liquidam, i. e^fly, V.:
cymba, i. e. sail, Y., Ct. : andae nantes, Ct.
nobillB, e, ttdf. with comp. and sup. [GKA-I,
that is known, wJu-knomi, famous, noted, cdebrated,
renowned: f rater eius, T. : rhetor: oppidum: m
philosophift: famft, Cs.: nobilior vir factis quam
genere, L. : Corinthus acre, 0. : propter alqd, la. :
0>uer) superare pugnis, H. : e rectis f undere gaesa
rotifl, Pr, — Notorious: sumptuosa, nobilis, T. : tan-
rus. — High 'bom, of noble birth, noble ( usu. of
families from which the high offices of state had
been filled) : homines (opp. novi homines) : nobili
genere nati : Carthaginiensis, L. — Nottle, eauxUent,
superior, splendid : tres nobili.<)8irai fundi: equae,
0. : nihil erat eft picturft nobilius.
nobilitis, &tis, / [nobilis], celebrity, fame, re-
notm : nobilitatem despicere : repentini, L. : earn
nobilitate praecurrere, N. — High birth, noble ori-
gin, nobility: sua : nobilitate sui municipi facile
pnmus. — The nobility, nobles, aristocracy: nobili-
tatis fautor : omnia noster nobilitas interiit, C& :
nobilitas rem pb desenierat, L. : superbia commune
nobilitatis malum, S. — Nobleness, excellence, superi-
ority : florere nobilitate discipulorum : eloquio
tantura nobilitatis inest, 0. : nobilitas sola est ni^
tus, lu. : nobilitate ingenitft, Ta.
nobillto, &V1, fitus, are [nobilia], to make
known, render famous, make renowned: disctplinft
militari nobilitatus est, N. : post mortem nobili*
tari : famam, U : Lacinia templo nobilitata deae,
0. — 7b render notorious: stultum adulesooita-
lum Flagitiis, T. : alculus nobilitata cradelitaa.
nobis, nobiflonm, see ego.
nooens, entis (gen. phtr. noeentQm, O. ), suS-
with comp. and sup. [P. of nooeo], hurtful, harm-
ful, pernicious, baneful, injurious: a pestiferis et
nooentibu. refug^^^^^^^^^^ I,l: edit
589
cicQtis allmm noeentius, H. : ne nocentfores tos
faciat, Ta. — ChaUy^ y/icked, culpable^ criminal: no-
ceiu et nefarius: homines nocentissinii : nooen-
tissima Tictoria. — PUer, m. as tubst. : ne ianocentes
pro nocenlibus poenas pendant, Gs.
nooeOb cul, cittknifl, Sre [1 NEC-], to do Aorm,
injiict injury^ hurt : declinare ea, quae nocitura
rideantur : nihil nooet, dott no harm : si grando
caipiam nocuit: nihil iia nociturM hosfiea, Gs.:
quid nooere possunt, qiiibus, etc, wkai hann can
tkey dofzcb eun rem noxam nocoerunti haw
been ffuiUy of a crime, L. (old form.): quid nooet
haec f lo. : ut . . . com militum detrimento noee-
retur, Gto.: ne quid ei per filium nooeretur: mibi
nihil ab istis nooeri potest : ipsi nihil nocitum in,
no harm will befall, Gs. : rerum nocet esse soro*
rem, I e. t/ it an oUtaete, 0.: Turba nooet iactis
(teUs), hindere, O.
nooiTUB^ a<&*. [I NEG-], hurtful, injurunuy no*-
foiw. Ph.
noctifer, erl, m. [nox+1 FER-], the eoeninff-
tiar, CL
noctiluoa, ae,/. [nox+LYG-], that thinee by
nigfU; hence, (he moon: crescens face, H.
nooti^agiuii adj. |nox+;S^G-], nigU-ioander-
ing, thai wandere by ntghf: currus, V.
noctu, adv. Told aid, of *noctU8, for nox], in
the night, at nighty by night, T. ; opp. interdlu, Gs.,
C., S., H., lu.
nootna, ae,/. [nox], a nighl^wl, owl, V., Pr.
nootaabnndai^ o^/. [*noctuor, from nox], in
the night-time, by night: ad me venit tabellarius.
nootnniTis, adj. [nox], of night, by night, noo-
turruU: labores: home: tempos, Gs. : merum,
H. : bella, V. : conailU, S. : fur : lupus gregibus
nocUimoa obambulat, by night, T. : qui noctarnus
sacra divam legerit, H.
noonna, adj. [1 KEG-], hurtful, i^jurioue, 0.
nddo^ avT, Atns, &re [nodas], to fumieh with
knota, tie in a knot: crinea nodantur in aunun,
y. : collum laqaeo nodatus, i. e. enchained, 0.
nddoBUS, adj. [nodtts], fidl of knots, knotty :
stipes, O. : lina, nete, 0. : Titis, lu. : cheragra, B. :
Cicnta, i. e. veried in legal itUricacies, H.
nodna, l, m, [see HED-], a knot : nodus vin-
eulumque : Kecte tribus nodis ternos oolores, Y. :
Cncum Gonripit in nodum complexus, daeping
him ae in a knot, V. : nodos manq diduoere, 0. :
crinem nodo substringere, Ta. : crura sine nodis,
Gs. : baculum sine nodo, L. : telum solidum no-
dis, v.: nodoque sinOs oonlecta fluentes, V. —
P r o V. : nodum in sdrpo quaeris, look for a knot
in a bulnuh, i. e. make difficultiee, T.— tn a plant,
a joint, eye : in ipso Fit nodo sinus, V. — A star
in the eonsteUation Pisees, 0. — ^F i g.| a band, bond :
his igitnr singulis rersibuB quasi nodi apparent
continoationis : amicttiae. — A bond, obligalion:
imponere nodoe (l e. ius iurandum), 0. — A knotty
point, d^gtadty, impediment: dum hie nodus ex-
pediatur: hoius erroris, L.: nisi dignus Tindioe
nodos Intefsit, crisis, H. : Abas pngnae nodusqoe
moraqtie,V.: iuris,Iu.
noenom, adv. [old for non], not, Enn. ap. G.
nolo^ nolul, — , nolle [ne+volo], to wish . . . not,
trill . . . not, not to wish, to be unwilling : (mulleres)
Nolunt, ubi yelis; ubi nolis, cupiunt ultro, T. :
etiam si nolint: pluribus praesentibus eas res
iactari nolebat, Gs. : nollet carmine quemquam
Describi, H. : nolo Tincat : nollem dixissem : nolo
plura : nolo ego istam in te modestlam, L. — /m-
per., with an inf. : noli putare, do not bdieve :
nolite, indices, eustimare, etc. : noli Texare, lu. :
nolite velle (pleonast.). — ^Followed bj a negatire,
which continues the negation: nolui deesse ne
tacitae quidem flagitioni tuae: nolle successum,
non patribus, non coosuUbus, L. — In the phrase,
nollem factum, / am sorry for it, T. — ^E 1 1 i p t :
nollem (sc factum), T. : sed nolo pluribus (sc.
rerbis rem ezsequi), L. : Tidebis, si erit, quod no-
lim, arcessendus, ne, etc., and may heaven forbid
it. — With a negative, to be wiHittg, have no objec-
tion: cum se non nolle dixisset. — To wish ill, be
adverse: cul qui nolunt, iidem, etc.
Komifl, adia, m., ssvoftdc- — Prop., a herds-
man, nomad; hence, a Numidian: Nomas ver-
suta, a Numidian fortune -teller, Pr. : Nomadum
tjranni, V.
nomexi, inis, fi. [GNA-], a means of knowing,
name, appellation : qui haec rebus nomina posue-
runt : ludi, Pythia perdomitae serpentis nomine
dicti, 0. : eique morbo nomen est araritia : cani-
bus pigris . . . Nomen erit pardus, tigris, leo^ lu. :
puero ab ioopiA nomen Egerio est inditum, L. :
Aeneadasque meo nomen de nomine fingo, V. :
Nomine quemque Tocans, by name, Y. : nomina
dare, enlist, L.: ab re nomen habet (tcrraX m
named for, L. : turris quae nomen ab insula acce-
pit (i. e. nominator), Gs. : qui litteras exitialls
Demetrio sub nomine Flaminini adtulerant, in
the name of, L. : me imperatoris nomine appella-
re, hail me imperator, Gs. : infaustum interluit
AUia nomen, v. : Et diversa trahunt unum duo
nomina pectus, i. e. mother and sister, O. — A gen-
tile name (the middle name of a Roman freeman) :
apud illos Fabrorura nomen est amplissimom ; cf.
tamquam habeas tria nomina, he. as if you were
a Roman, lu. — ^In law: nomen alicuius deferre,
to britig an accusation agaieut, accuse : nomen hn-
ius de parrioidio deferre : nomen recipere, to en-
tertain an aeeusation: si quis Sthenium reum fa-
oere vellet, sese eius nomen recepturom. — ^Meton^
a bond, note, demand, claim, debt : tibi oeriis no>
nomenolator
540
VOIUM
minibus pecuniam debere, on good bonds: falsom
peneribere nomen ? : nomina sua ezigere, collect
OM^t debts : in sooios nomina trantori^re, subsH^
iute the names ofsocii as debtors, L. : Qui venit ad
dubiom grandi cum oodioe nomen, to sue for a
doubtfiU debt, lu. : nomina ae facturum, quft ego
▼ellem die, create a written obligation by a book-
entry* — A dAtor : hoc sum adsecutus, ut bonum
nomen ezistimer, L e. a good payer, — With a gen-
tile a4j., a dominion, nation, power, army: gens
infestiBSuma nomini Romano, S. : concitatis sociis
et nomine Latino: Volscum nomen prope delic-
tum est, L. — Poet, of one person : Silvius, Alba-
num nomen, tua proles, V. — Fig., fuime,fame,
repute, reputation, renown: huius maius nomen
fuit: magnum in oratoribus nomen habere: qui
nomini efficient meo, L.: Multi Lydia nomiuis,
H. : sine nomine plebs, inglorious, V. — P o e t, of
things : Nee Baccho genus aut pomis sua nomina
servat, V. — A title, pretext, pretence, color, excuse,
account, sake, reason, authority, behalf: alio nomi-
ne abstulisse: legis agrariae simultatione atque
nomine : haec a te peto amicitiae nostrae nomine :
eo nomine, on that account: Quocumque nomine,
for whatsoever purpose, H. : tuo nomine gratula-
bantur, on your account: Antonio tuo nomine
gratias egi,on your behalf: quem tibl suo nomi-
ne oommendo,/&r his own sake: aetatis nomine
' filia ' dixit, on account of, 0. : accepti ex aerario
pecuniA tuo nomine, on your responsibiliiy : aes
alienum meis nominibus solvere, contracted by me,
8. — A name (opp. to reality) : me nomen habere
duarum legionum exilium (opp. exercitum habere
tantum): magis nomen ad praesidium quam vi-
res adferre, L. : sunt nomina ducum, L, : Nomen
amicitia est, nomen inane 6des, .0.
nomenolator, 5ris,m. [nomen +1 OAL-], oim
who calls by name, a monitor (a slave who prompts
his master with names).
nomlnatiin, adv, [nomino], by name, esmressly,
especially, particularly, one by one, in detatl : non
nominatim, sed generattm : nobilissimum quem-
que evocare, Cs.
nominatlo, onis,/. [nomino], a naming, desig-
nation, nomination : eum me& nominatione oo<5p-
tabo : nominatio in locum eius (pontificis) non est
facta, L. : consulum, Ta.
nominatas, adj. [P. of nomino ],/ameci^ re-
nowned, celebrated: Attalica tota Sicilik
nomino, &v!, fltus, &re [nomen], to call by
name, name, give a name to : tua te Thisbe Nomi-
nat, 0. : amor ex quo amicitia est nominata, takes
its name: L. Sulla, quem honoris causft nomino,
mention with retpeti: (urbem) e suo nomine Ro-
mam iussit nominari: Mithridatem deum. — To
render famous, make renowned, edebrate: praedi-
earl de se ac nominari Tolunt— 7b name for of
fiee, designate, nominate: interregem, L. : me ao-
gurem.*— 7b taUc of, call attention to, wrye: mifai
manauetudinem, 8. — To name, mention, report,
accuse, arraign: nominari apud dictatorem, L.:
inter coniuratos me, accuses ets a con^nrator, Gn.
nomiania (nnm-), atis, n., r=v6iuo/ia^ a pieet
of money, coin : regale, H.
non, adv. [for old noenum,ne+oennm (onum)],
not, by no means, notataU: hoeine agia an non *
T. : non erat abundans, non inops tamen : non
est ita, indices, non est profecto. — Before a nega-
tive, forming a weak aiBimatlve: quod tamen
fortasse non noUem, si, eta, might not ot^eet to, —
After a negative, formmg a strong aflirmatire:
nihil non ad rationem dirigebat, everything. —
Followed by iM . . . quidem, or nee .. , nee, con-
tinuing the negation : non fugio ne hoe quidem
mores : non possum reliqua nee oogitare nee scri-
here. — ^After a negative, repeating the negation
with emphasis : ut nemo, non lingua, non mano,
promptior haberetur, L.-*-Rever8ine a quality or
thought, by no means, not at all, Die reverse of,
far from : non inimici mihi, Cu. : homo non ap-
tissimus ad iocandum : non digna ferens (L e.
indtgnaV V. : non Invitus, gladly, H. : veri non
dissimulator amoris, 0. — ^With quod or quo, not
that, not as if: non quod sola oment, sed quod
excel lant : non quo sit servulus unus, idem quod
familia, verum quia, etc. — ^With tiMf, only : Non
nisi vicinas tutus ararit aquas, 0. — With vera,
truly not : non vero tam isti quam tu ipse, nuga-
tor. — With modo or tolwn, followed hj sed oft
verum, not only , . , but also : ut non modo a
mente non deserar, sed id ipsum doleam, me, etc.,
not only , . • not, but, etc : tu id non modo non
prohibebas, verum etiam approbabas : adsentatio^
quae non modo amico, sed ne libero quidem digna
est — With ita or tam, not so very, not partieu-
larly: simulacra non ita antiqua: non ita diu. —
With fere, soarcety, hardly: non fere quisqaam.
—With si, not even if: ininssu too namquam
pttgnaverim, non si certam victoriam videam, L :
non si Oplmium defendisti, idcirco, etc. — Muek
less .' vix mehercule servis hoc eum suis, non vo-
bis probaturum arbitrarer. — ^In a question expect-
ing an affirmative answer: quid haec amentia
significat? non vim? non scelus? non latroci-
nium? — In commands and wishes, for fM(poet):
non sint ^ne lege capilli, O. : Non Teucroe agtt
in Rutulos, v. : non sit, qui toUere curet, H.— Id
an answer, no.' aut etiam aut non respondere:
exhereditavitne (pater fiUum)? Non.
nona, ae,/. see nonus.
Nonaoxinns or Nonaoxlaak a^., of JfioM-
cris (a mountain of Arcadia); hence, Areadietn:
virgo, i. e. Calisto : Atalanta, 0.
Nonaab
*"^"^ti[???y"fli<*fdgr'
fiMlA da§
noBftfliMliiiixa
641
note
bef€yre the idn (hence, of March, May, July, and
October, the eerentfa, and of other months the
fifth): o Nonae illae Deeembres: Nonis Februa-
riis si Romae fait: a. d. tertium Non. lanuar. si
agere coepisset, JctMutry Zd: oonsequi postemm
diem Nonarura NoTembriuro.
nonagesimaflk nwn, ord, [nonaginta], tJu nine-
tielh : quarto et nonagesimo anno.
nonagieiia (-gies), adv, [ nonaginta ], ninety
timee : nonagiens sestertiam, ninety timet a hufir
dred tkoutand eeeUreee.
ndnagintfiv nvm.^ ninety : anni, C, Cs.
ndnanns, adj, [nona (legio)], of the ninth /e-
ffion : miles, Ta. — As aubei. m., a eotdier of the
HtJiih legion^ Ta.
non-daniy adv.^ not yet: nondom armati con-
▼enerant, S. : nondum arces Pergameae steterant,
Y. : si nondum sooius, at non hoetis.
nongenti, ae, a, mon., nine hundred: emere
HS noDgenUs milibus, Gs.
ndn-ne, adv, interrog. — In a direct qaestion,
fwtf (expecting an affirmaUve answer): nonne
intellegis ? : quid ? nonne snstulisti ? etc. : nonne
Tobis haec ocnlia cemere Yideroiui? non ilium
. . . yidetis ? nonne extremam pati fortunam pa-
rates proiecit? nonne sibi clam . . .? nonne, etc.,
Cb. — ^In an indirect question, i/nof, vohether not:
quaere a te, nonne pates, etc.
non nemo, non nihil, see nSmo, nihil.
non-nnllns or non nnlln% Mfj., aome^ aev-
ered: Non nullam nobis faeit iniuriam, T. : esse
non nullo se Gaesaris beoeficio adfectum, one and
another, Cs. : pars militum, a conaiderabley Cs. : in
quo est tua culpa non nulla: amici, a few, — Phr.
m. as subtt, (sc. militesX aom«, eeveral, Cs.
iion-*niimqnam or non nnmqnam, adv,^
mrnetimet, a few Umm: Cibura non numquam ca-
piek cam eft, T. : nonnumqaam interdiu, saepios
nocto, Cs.
nonna, num, ord. [for no?6nu8, from novem],
the ninth: ad horam nonam praesto: accedes
opera agro nona Sabino, H. — As tubst. /. (sc.
hora), the ninth hotir of the day (the third hour
before sunset; hence, Engl. ' noon^), dinner time:
post nonam venies, H.
nonns - decimnfl» nvm, ord., the nineteenth':
annus, Ta.
nonna, ae,/. [GNA-], a meature, standard : ad
istorum (Stoicoram) normam sapientes. — A rule,
pattern, preeipt : Titam ad certam rationis nor-
mam dirigere : ions : loquendi, H.
Nortla, ae,/. [for ♦Ne-vortla; ne+VBRT-],
on JEtrueean gMm oflhrtune, L., lu.
non, nostrum, see ego.
ttOiOitOk — , — , ftre, freq. [noeco], to know,
reeognue : facie consulem, L. : noscitari ab omni-
bus, CL — To pereehe, obterve, L.
nSsoo, nOvt {2d pen, often n5stl, n5stis ; <v^*.
noriro, for nOFcriro ; plup, nSraro, nossem, for no-
veraro, ndvissem), n(Stus, ere [6NA-], to get knowl-
edge of become acquainted with, come to know,
learn, diecem : nosce te . . . nosce animum tuum :
Id esse verum, quoivis facile est noscere, T. : deus,
quern mente noscimas : omnes philosophiae partes
turn facile noscuntur, cum, etc. : nee noscitur ulH,
by any one, 0. : noscere provinciam, nosci exerci-
tui, by the army, Ta. : lam nosces, yentosa ferat
cui gloria f raudem, learn, V. — In perf stem, to
have become acquainted with, have teamed^ hiow,
underetand: Novi omnem rem,T. : plerisque no-
tus erat, atque eos noyerat, S. : qui non leges, non
iura noritis : si ego hos bene novi, ktiow t/iem well :
si tuos digitos novi : noris nos, you know me, I
think, H. : nee iungere tauros Aut conponere opes
noranti v.: Hortos mercarier noram, H. — To ex-
amine, eonaider: ad res suas noscendas, L. — To
know, recognize: nosco crinis incanaque menta
Regis, v.: poteene ex his ut proprium quid no-
scere? H. — To acknowledge, allow, admit: illam
partem excusationis : tuas causas.
nSomet, see ego.
nostor, stra, %imm, pron. poeeeee. [nos], our,
our own, oura, ofua: nostri mores : provincta, i e.
of JRome, Cs. : exemplo maioram nostroram, L. :
Nostrapte culpi facimus, T. : qui de nostro om-
nium interitu cogitant : quoi credas Nostram om-
nium vitam ? T. : amor noster ( i. e. nostrum ) :
conubia, with me, V. — JPlur. n, as aubat. : Debemur
morti nos nostraque, we and all we have, U^-^Of
ua, one of oura^ one of ua, our friend, oura : Cice-
ronem nostrum quid tibi commendem ? : iropedi-
mentis castrisque nostri potiti sunt, i. e. our men,
Cs. : ut ait po6ta ille noster : hie noster, quem
principem ponimus, ue,he of whom we are apeak-
ing : divi, quorum est potestas nostrorum hostium-
que, L. : subiectior in diem et horam Invidiae
noster, thia friend, i. e. mwwlf, H. — In address,
dear, good, my friend: o Svre noster, salve, quid
fit? T. — OoMfenient, favorable : nostra loca, L.
nostras, atis, <uff. [noster], of our country,
native : verba nostratia : facetiae.
1. nostri, gen, m/ng. and nom. phr. of noster.
2. nostri, nostmm, gen,plur, of ego.
nota, ae, /. [ GNA- ], a meana of recognition,
mark, aign, atamp, impreaaion: epistulis notam
apponam earn, quae mihi tecute convenit: bar-
barus oompunotua notis Thraeciis, i. e. tattooed:
Qua notam duxit (vitalns), m marked, H. : notas
et nomina gentis inurunt (in vitulos), brand wUh,
v.: notam sine yolgerj)^f|git|^^,g^gi^iVi«-.,
notabiUs
542
novaUs
mitg/nifieant marka^ torUien charaetert^ 9iffn$: qui
Bonos Tocis litteraniqi BotU terminavit^ Utten, —
A critical mark^ marginal note: notam apponere
ad malum versum. — Plvr,^ letters, alphabetic wit-
ing ( 8C. litterarum ) : Quosque legat versiU . . .
Grandibus marmore caede tiotis, Eirge ldter$, 0. :
foliisque notas et noroina mandat, V. : Inspicit
acceptas hostis ab hoste notas, the letter, 0: : loci,
quasi arfl;umentorum notae, memoranda.— -Oi wine,
a brandy stamp, kind, quality: nota Falernt, H.:
hae Dotae sunt optimae, i. e. winee of thete brande.
— A nod, beck, eign : Innuet ; acceptas tu quoque
redde notas, 0. : ConcussA manu dantem sibi si^na
videt, redditque notas, 0. — Fig., a mark, sign,
token : notae ac vestigia suorum flagitiorum : in-
terspirationis enim, non defatigationis nostrae ne-
que librarionim notae, signs (punctuation marks).
— A distinguishing mark, cliaracterislie, note: cu-
iusque generis dlcendi: inter conloquia insigni
not& deprendi, bg a marked peculiarity of dialed,
L. : Signatum praesente nota nomen, viiJUi the note
of the present time, H. : Fabella hominum discernit
notas, Ph. — Because of the mark against the name
of a degraded citizen on the censor's lists, a
censorial reproach, judgment of degradation (see
censor): censoriae severitatis nota : censores sena-
tum sine ullius notS legerunt, not exduding any
one, L. — A mark of ignominy, badge of infamy,
reproaeh,disgraos : domesticaetarpitudinis: .homo
omnibus insignia notis turpitudinis : in amore tuo
cogor habere notam, L e. am degraded, Pr. : nulla
tristi nota insignitus, reproachful 9umame, L.
notabllla, e, acfj. with comp. [noto], noteworthy,
conspicuous, extraordinary, memorable, notable: exi-
tus : via Lactea candore notabilis, 0.: cunctis, lu.
— Infamous, notorious : notabilior caedes, Ta.
(notabiliter), <uii;. [notabilis], remarkabfy,
notably; only comp.: in tumultu notabilius tur-
bantes, Ta.
notatld, onis, /. [noto], a marking, noting:
tabellarum, i. e. with wax of different colors, — A
disgracing, d^adatum (by the censors) : ad nota-
tiones auctoritat^mque oenfloriam« — A designation,
choice: ittdicum. — ^Fig., a noticing, observing, ob-
servation: naturae: temporum, ^mitn^uAin^. —
— Of a word, etymology,
notatna, adj. with comip* and sup, [P. of noto],
marked, known, noted: homo omniam soelerum
maculis notatissimus.
noteaco^ ui, ere [ l notusl to become known,
Ct,Pr.,Ta,
nothtia, a^., = vS^ce, iUigitimate, bom mtt of
wedlock (of a known father) : Antiphaten . . . The-
bana de matre nothum Sarpedonis alti,V.~Of
animals, mi^ mongrel^ V.— False, counterfeit:
lumen, Ct
notion dnis,/. [GNA-], a beeomu^ acquainted,
examination, investigation, inquiry : agri, sine po
pull R. notione, addioentur: notionem eius diJfferre:
pontificum. — Of the censors, a judgment upon char-
acter, censure : oensoria : ad censores notionem de
eo pertinere, L. — An idea, conation, notion: re-
rum : deonim : alia huic verbo subiecta.
notitia, ae, /. [1 notas], a being known, celeb-
rity, note, fame : propter notitiam intromissl, N. :
plus notitiae quam full ante dedit, made me better
known than before, 0, : serae posteritatis, O. —
Acquaintance, famUiarity : haec inter nos, T. :
nova roulieris: Notitiam vicinia fecit, 0.: feminae
notitiam habuissc^ carnal knowledge, Gs. — A know-
ing, knowledge: antiquitatis : populi,L. — An idea,
conception, notion: dei : rerum, concepts.
noto, ftvT, fttus, Are [ nota ], to mark, dmgnate
with a mark: tabellam oer&: ungue genaa, 0.:
Et notat et delet, writes and erases, O. — ^Fig., to
signify, indicate, denote : res nominibus novis : tem-
poris naturam notant : ooniunx visa est . . . seqae
indoluisse notatam, was pointed at, O. — To mark,
note, single out, designate : oculis ad caedem alqm.
— To mark, observe: numerum in cadentibas gnt-
tis notare possumus : cantOs avium : id caput no-
ta vi, et descriptum tibi misi : sidera, V. : ne duoem
circumire hostes notarent, L.: qualis foret aura
notare, 0. — To mark, brand, censure, reprimand:
non nullos ignomini&, Cs. : quos censores furti no-
mine notaverunt : luxuria Cornell communi male-
dicto notabatur : amor dignus notari, H. : notante
ludioe, quo nosU, popak), H.
1. notoa^ adj, with comp. and sup. [P. of nosoo],
knoten : mi hi quidam, T. : res tam nota : haec,
quae nota sunt omnibus : latrones : tua nobilitas
hominibus Htteratis est notior: nullas fuit dris
R. paulo notior, quin, eta, of any eminenee, Ga :
vita P. SnUae vobis notissima: (uhDoa) Nota sedes
Columbia, customary, H. : notis conpeilat vocibos,
familiar accents, Y . : verbam, in common urn, H. :
Notum est, cur, etc, lu. : ut Aeneas iacCetur . . .
Nota tibi, V. — Unr, m, as subst., gcgmimianets,
friends : omnes noti me deserunt, T. : hi soos
notos hospitesqne qoaerebant, Gs. : omnes Vidni
oderunt, noti, H. — IfW/ known, famous: Lesbos,
H. : Notus in fratres animi patemi, esteemed for,
H. — Hur, n. as subst., notorious facts: qnem nota
et occulta fallebant, Ta. — Well known, ofiU rqmte,
notorious: notissimi latronum duces : feritateLy-
oaon, 0. : mulier : moechonim notissimus, In.
2. Kotua or Notoa^ I, m., = Noroc, the south
wind, v., H., 0. : tendunt vela Noti, the winds, Y.
noTaOQla, aa,/. [novo], a sharp knife, rmtor:
cotem novavula posse praecidi, G., L, Ph.
noTaUa, e, adj,[iiOivai],vloughedanew,ploughei
for the first timc-^Aa subst, f (so. terra), /dZnv
Digitized by V^OOQIC
novatdx
640
nox
land: ioDsae novales, V.^Aa nAiiL a. (ao. aolum) :
vacauiDfO.: eulta novalia, (t^M/sUt, Y., la.
noratnui; Ids,/, [norator], tKs who rmewtj a
renovator: reruin, 0.
oovelliu, adj, dim. [dofus], young^ new: ar-
bor : Tiiea, V. : novella baec Romanis oppida ade-
mi%, newly aeguiredfh.: frena, n^O.
noTem or vxul or IX, imm., mn^.* novem
orbibua : milia paaauum decern noTem (i. e. uude-
▼igiatiX Ob. : ix solia diebus: viiii iribaa.
IVovember, bria, bre, adj. [ novem ], of ni$ie,
nhUk: bene menaia, Mtf ntti^A (later eleventh)
month of the year. — Of Kwember: ante diem zii
KaL Novembrld : Nonae.
noTendiaUfly e, adj. [ novem +die8], of nine
daye^ that Uute lune daye^ a, nine 'days' fettieal
(after a prodigj of ill omen) : aacrum, L. : feriae.
— Of nine daye (of a feetival for the dead, held
on the ninth day after a funeral) : oena, Ta. i pul-
verea, ue, not yet eoid^ H.
WoveniitlH, iam, m. [ novem +SED-], newly
mttUd: divi, newly introduced^ L. (old prayer).
nowsdt ae, a, ^vum. dietr. [novem], nine each^
nine : virginea ter novenae, L. : Terga boaro, 0.
noTerca, ae, /. [1 NV- ], a etep-mother, step-
dame : noverca filti : iuiusta, V. : Quid ut noverca
me intaeria ? i. e. otibanee, H.
noveroalis, e, a^. [noverca], of a atep-mother :
noTercali sedea praelata Lavino, named for Hie step-
mother, lu. — Step-motherly^ malevolent : odia, Ta. :
atimali, Ta.
nSvi, perf. of noeoo.
ncrvioioflk adj, [novusj, new in kind^ new : de
grege novicioram, newly enslaved: puellae, T.-*In
the lower world, a new corner^ novice, lu.
novians (-lea), mum* adv, [novem], nine times:
Styx interf naa, V. : Ter noviena, 0.
noviaslme, ode. sup. [novissimua], very recent^
ly^ of late: noviaaime, memorift noatrft, 8.
noTiflslmtiB, a(^.f sup. of novns.
novitaa, fttis,/. [novusl, newness, novelty: rei
novitaa : regni, V. : grata, H. : dulcis, 0. ; anni, I e.
the spring, 0. — Plur. : novitatea, new acquaintances,
— Jiareness, strangeness, unnewdness: aceleris at-
que pericali, Sw : pugnae, Cs. : decretorum : Adiuta
est novitaa numine noetra dei, novd attempt, 0. :
in novitate fama antecedit, rumor anticipates an
uneaqwded event, Ca. — Newness of rank, low origin :
mea, C, S. : novitati invidere, I e. an iqwtart,
novo, &vl, fttua, ftre [novus], to make new, re-
new, renovate: tranatra, repair, Y. : nulla prole
novare viroa, 0. : animua defeaans . . . riau novatur,
u refreAed: ardorem, L. : novai repetitum volnoa,
repeats anew^Or, agro non aemel arato led novato
et iterato, repioughed: digitia charta novata mefa,
written over, 0. -~ To invent, coin : verbum aut
inaaitatum aut novatum : Ignotum hoc aliia ipae
novavit opna, O.^To change, alter: nihil novan-
dum in legibua : nomen faclemque, O. : Fortuna
fidem mutata novavit, proved fickle, Y. : bia tna
fata novabia, eaqwrience elumge of fortune, O. — In
public iife, to make a change, effect a revolution:
novandi apea, of a revolution, S. : ne quid eo apa-
tio novaretur, S. : res, to effect a revoltUion, L. ;
quonam modo in Graecia res novarentur. L.
novns, atfj. [1 NV-], new, not old, young, fre^
recent : civitates condere novas : nobilitas, S. : ut
rursua novua de intcgro exsudetur labor, a new
task . , . all over again, I* : imperator, S. : novum
de integro proellum, L. : banc ipsam novam (rem)
devoravit, his latest windfall: flores, new -blown,
H. : serpens, which luu cast its old skin, 0. : caro,
fresh, lu. — Plur. m, as eubst.^ the modems, our con-
temporaries: Quae veteres factitarunt si faciant
novi, T. — Sing. ft. aa subst. : num qnidnam easet
novi? any news? — ^With tabemae, the new shops
(of money-changers in the Forum) : tabemae ar-
gentariaeii quae nnnc novae appellantur, araere,
L. : Hub novis (sc. tabemis): Nora via, New street
(akirting the north-western slope of the Palatine
hill)) L.<— With talnUae, new aeeoimt-books, a new
tueount (cancelling old debta) : quid enim exapeo-
tAS ? bellam ? ... an tabulas novas ? i. e. an aboli-
tion of debts : polliceri tabulas novas, S. — With
homo, the first of a family to obtain a curule
office, one newly entwSled, an upstart, self-made
man: me hominem novum consulem fecistis : ho-
minibus novis honores mandare. — As subst. . Hie
novua Arpinaa, ignobilis, lu. : pauci consules facti
sunt, novus ante me nemo : plebes novos extolle-
bat, men witlwut ancestors, S. — With res, a new
thing, news, novelty, innovation, revoltUion: rem
ullam novam adlatam esse: Maelius novis rebua
studens, a revolution: cupidus rerum novarura,
Cs. : plebes novanim rerum cupida, S. : novarum
rerum avidi, 8. — New, novel, strange, singular, un-
usual, unheard of: em nova rea ortast, T. : genus
pugnae, Ca. : nova tibi haec sunt et inopinata ? :
Ignoti nova forma viri, Y. : monstra, H. : nova
acies inaudita ante id tempua, L. — Sing. n. as
subst. : ne quid novl fiat. — New, unused, unaccus-
tomed, inei^perieneed : maritus, T. : El rudis ad
partQs et nova miles eram, O. : delictis hostium
novus, Ta. — Of order, only sup., latest, last, hinder'
most, extreme : novissimi hiatriones : novissimum
agmen, rear, Ca. : verba, parting, Y. : cauda, i. e.
md, 0. — Plur, nu as subst., the rear, last line: no-
viasimls praesidio esse, Cs. : novissimos adorti, Ca.
noat, noctia,/. [1 NEC-], night: umbra terrae
BoU offioiena noctem efflcit : nocte et die conooqni,
in twenty-four hours: dinumeratio^^<^pp^Bi a^
544
dieram : omni nocte dieque, lu. : prima noete, at
mffhi/all, Cs. : de nocte, ^ ni^ht : multi de nocte,
late at night: molta nocte: ad multam hoctem,
Gs. : intempesta nocte, S. : nox proeliam diremit,
S. : sub noctem naves solvit, Cs. : Conari noetls-
que et dies, T. : noctes et dies urgeri, night and
day: concubia nocte: nee discernatur, interdiu
noote, pugnent, by nighty L. : 0 noctea cenaeque
deum ! i. e. glarioua late wppen^ H. : omnis et in-
sana semita nocte sonat, a revelling by nighty Pr.
— A dream : pectore noctem Aocipit, V. — Death :
omnIs una manet nox, H. : aetema, V. — DarknetSy
obecurityj gloom of tempett: quae quasi noctem
quandam rebus oifnnderet: imber Noctem hie-
memque ferens, V. — Blindnen : Perpetua, 0. —
P e r 8 o n., ^A« godden of NigJU^ sister of M'ebus^
C, v., 0. — F i g., darkness^ confusion : in banc rei
p. noctem incidisse. — Mental darkness^ ignorance:
quantum mortalia pectora caecae Noctis habent,
0. — Obscurity y unintelfigibility : mei versQs ali-
quantum noctis liabebunt, 0.
noxa, ae,/, [1 NEC-], hurt, harm, injury: quan-
doque homines noxam nocuerunt, L. (old form.) :
tristes pellere a foribus noxas, 0. : sine ullius noxa
urbia, L — An injurious act, fault, offence, crime:
qui in eft noxa erant, L. : capitalis, L. : in aliquA
nox& conprebensi, Cs. : Unius ob noxam, V. : gra-
viorem noxam fateri, 0. — Punishment: noxam
merere, L. : non noxae eximitur Fabius, L. : quan-
tum noxae sit ubique repertum, 0.
nozia, ae, /. [noxius], hurt, harm, damage, in-
jury : ad defendendam noxiam, T. : fides data,
baud futurum noxiae indicium, L. : sive ullius
eorum quos oderat noxia, L. — An injurious act,
fauU, offence, trespass: Hie in noxiast, offends, T. :
m minimis noxiis id primum quaeritur : desertori
noxiae fore, the blame tomddfall on, L.
nozius, <tdj, [noxa], hurtful, harmful, injuri-
ous, noxious: civ is: tela,0.: corporti, burdensome,
V. — OuiUy, culpable, criminal: nobilitas, S. : qui
citati non adf uerant, noxios iudicavit, L. : corda,
0. : eodem crimiue, L. : coniurationis, Ta.
nubecula, ae,/. dim, [nubes], a lUtle cloud:
frontis tuae nubecula, gloomy expresMon,
nubes, is,/. [NEB-], a doud, mist, vapor: cae-
Inm nocte atque nubibus obscuratum, S. : aer con-
cretus in nubis cpgitur: atra nubes Condidit lu-
nam, H. : aestivis effusus nubibus imber, V. — A
doud, thick multitude, dense mass, swarm : locu-
starum tantae nubes, L. : levium telorum, L. : pe-
ditum equitumque, L. : hostem Factft nube pre-
munt, V. : (volucrum) nubem sonoram, lu. — F i g^
a doud: in illis rei p. caecis nubibus: nubIs et
inania capiat, phantoms, H. : deme supercilio nu-
bem, ff^oom, H. : fraudibus obice nubem, a veiL H. :
h^thunder<lowl,Y.
nnblfer, era, eram, aeff. [nubes -f I FERp], damd^
bearing: Apenninus, douicapped, O. : Notua, 0.
niibigena, ae [nubes +GEN-], doud-bom. — Of
the Centaurs, Y., O.
nnblla, (Orum), n. {_plur. n. of nubilus], douds,
rainrdouds: Diespiter Igni oorusco nubila divi-
dens, H. : caput inter nubila oondit, Y. : nubila
disiecit, 0.
nubiliSi e, adj. [NEB-], marriageabls : filia:
iam plenis nubilis annis, Y. : anni, 0.
nubUna, adj. [nubes], doudy, overcast^ loweHng,
doud-bringing : Auster, 0. — Dark, gloomy : Stjx,
0. : via nubila taxo, 0. — F i g., gloomy, sad, mdan-
choly : toto nubila voitu, 0. : Nubila nasoenti aea
mihi Parca fuit, unprt^ntious, 0.
niibdb nupsi, nQptum, ere [NEB-l, to veU one-
sdf be married, marry, wed: in familiam : leetom
filiae nubenti straverat: apte, 0. : Tu nube atque
tace, lu. : Mamilio filiam nuptnm dat, L. : propin-
quas suas nuptum in alias civitates eonlocasae,
Cs. : Antiphila nubet mihi, T. : lugurthae fitia
Boccbo nupserat, & : consobrino suo : nube pari,
0. : cum illo nupta, T. : quocum esset nupta.
nudatos, P. of nudo.
nudiua, adv, [for nunc dies (est)], only in
phrases of time with an ordinal number: noidios
tertius, it is now the third day, i. e. day before yes-
terday : nudius tertius decimus, twdve days ago.
nudo, avi, atus, &re [nudus], to make naked,
strep, bare, lay bare, expose, uncover: inter dvis oor-
pore : superiore corporis parte nudatft, Gs. : homi-
nem nudari ac deligari iubet: gladioe, L.: telnm
nudatum vaginft, N. : Tertia nudandas acoeperat
area messis, i.e.tobe threshed out, O. : Satjroa nu-
davit, exposed on the stage, H. — In war, to leave un-
covered, leave exposed, expose, deprive: ab dntstri
parte nudatis caatris, Gs. : latera sua, L. : neque
sibi nudanda liiora existlmabant, Gs. : praeeidiis
nudatus, S. : terga f ug& nudant, Y. — To sfr^
spoil, plunder : spoliavit nudavitque omnia: nu-
datus opibus, L. : comicula nudata coloriboa, H. :
nee nuder ab illis, 0. — F i g., to lay bare, expose:
evolutus illis integumentis dissimulationis tnae
nudatusque. — To lay bare, make visible, expose,
betray, disclose .- defectionem, L. : voluntates ho-
minum, L. : eins consilia adversos Bomanos, L :
ingenium res Adversae nudare solent, H. : Crudelb
aras traiectaque pectora, i. e. tdls the sacrilege, and
dums his pierced breast, Y. — To deprive, strip : se
regno nudari : nudata omnibus rebus tribunicit
potestas, Gs. : quem praeoeps alea nudat, tmpov-
erishes,H»
nndua, acfj,, naked, bare, undothei, stripped, im-
eovered, exposed : Gapillus passns, nudus pes, T. :
nudum (Rosctum) eielt dome : nuda pedem, 0. :
membra, Y. : oapite nudo, bareheaded, S. : nodo
Digitized by VJiOOQlC
tM
ooip&re pugiutre, wiikout a «Am/<^ Gs. : sere nadae,
wUkoul the toffa^ V. ; nudum corpus «d hoetla vor-
tere, his de/tneeUu hack, S. : Gratia Nudia iuncta
fiororibus, m li^ht attire, U. : si lice in Quda, bar€,
Y. : Sedit humo nuda, 0. — Striped, spwled, vacant,
void, deprured, desiiiute, toithovt : partem subaellio-
rum nudam atque inanem relinquere : urba proe-
sidio : agria nummis, H. : Mesaana ab bis rebus :
loca nuda gigneotium, S. : Arboris Othrys, O. —
Without vrf^erty, poor, needjf, det^iute, forlorn :
senecta, 0. : quia tarn nuduSi ui, etc., lu. : plane
nudus ae desertus : nil cupieutium Kudus castra
peto, H. — Bare, mere, pure, simple, sole, alone, only :
nuda ista si ponaa: openim nudum certamen,
simplif a ritfalry in achievemant*, 0. — Simple, un-
adorned: Commentarii (Gaesaris) : dioendi facul-
tas : nudis incompta capillis, 0. : Veritas, H.
iragae, arum, /. [GN V-], i«i<t» idle tpeeehee, tri-
flee : ista magnas nugaa dixerU, T. : tantis delec-
utus nugia : Nescio quid meditans nugarum, H.
—Jeeting, jokers, droUfeUows: amicos fiabet me-
ras nugfts : in comitattt nugiaram.
nogator, Oris, m. [nugor], a jester, joker, bab-
bler, trifler, braggart, swaggerer : tu ipee, DUgaior :
alqm nugatorero appellare, L.
nugatdrkui, o^. [nugator], trifling, worthless,
useless, futile: ad probandam res: alqd valde.
xmeor, fttus, Sri, dep. [nugael to jest, trifte,p!lay
the fool, talk nonsense : non luscite: positis nugari
Graecia bellis Goepit, H. : euro illo, H.
]iiUlii% gen. nfilllus (m. nCLllI, T., G.; nallius,
H.), dot. nam (m. nQlld, Gs. ; /. nallae, Pr.), acfj.
[ne+ullusl not any, none, fto: semita nulla, Bun.
ap. G. : nuUa Yidebatur aptior persona : elephanto
bdoarum nulla pradentior : nullo periculo perven-
turi, safely, Gs. : nullo dtscrimine, Y. : nullius
earum renim oonsoli ius mi,jurisdietfon over none
of, etc, 8.: nullnm meum minimum dietnm, not
the sUghiest word on my part: (Alpes) nulla dum
vift snperatae, no road asyet,L.i equestris pugna
nulla admodum fuit, no Jight at all, L,: nulla re
Qoft magifl commendari, quaro, etc., no single : nul-
la rerum suarum non relietft, every one^ L. — As
subeL m. and /., no one, nobody: me, cum a robis
diseesaero, nusquam aut nullum fore : oonsistendi
poteataa erat nuUi, Gs. : ego quidem nuIU yestrum
deero, L. : ant nullo aut quain paucissimis prae-
sentibus, S. : Gur nemo est, nulla est, quae, etc.,
0. : nollts posset esse iucuudior : nuUia hominum
oogentibus veniunt^ V. — ^As subsL n,, nothing (for
nihil): praeter laudem nullius avari, H. — Gollo-
quially, not, not at all: memini, taroetsi nuUus
moneaa, T. : Pbilotimua nuUus venit : ea (occasio)
nulla contigerai, L. — Of no account, insignificant,
tn/Ung, worthless, null: igitur tu Titias leges nul-
laa putaa?: sed yides nullam esse rem p.: patre
nuUo, L. : alia quae illos magnos fecere, quae no-
85
bia nulla sunt, 8.— With esss, to be lost, be wndone :
nullus sum, T.: NuUu^s, Qeta, niai, etc., it is aU
over with you, T.
mun, adv. [ 1 N V- ]. I. Of time, now (corrcl.
of- turn), only in the phrase, etinm num, see etiam.
— II. As interrog, particle. A. Introducing a
direct questiou, usu. expecting a negative answer,
then, now (often only rendered by the inteirogative
form of the sentence): num videntur con venire
haec nuptiis ? does this look like a wedding t T. :
num expeetatis, dum Metellus testimonium dicat?
are you waiting then for Metellus to give evidence f :
num est ferendnm?: num non vis nudire, cur?
ete., tM'tf you not, then, heart — With -ne (rare):
nnrane, si habuit amieos, ferre contra patriam
arma debnerant? — Followed by an : Niim furis,
an pmdens iudis mef are you mad, or 9 etc., H. :
num iratum timemus lovem ? . . . an ne turpi ter
faoeret« — With qvae^ quid (indefinite ; often written
numquis, numquid): numquis hie est? nemo est,
T. : num quae trepidatio ? num qui tumuHus ? :
num quid vis ? have you any commands f (qsu. a
form of taking leave), T. — With nam,, in eager or
anxious questioning (old): Num nam perimus?
are we ruined thenl T. — B. In an indirect ques-
tion, whether: videte, num dubitandum vobis sit,
etc. : speculari, num sollicitati animi essent, L. :
quaere, num permittas.
(numarin^ numatos), see numma-.
num-oabi, adv. tnterrog. [see ubil, a strength-
ened num (old): numcubi meam Benignitatem
sensisti in te claudier ? have you ever t T.
nwneii, inis, n. [2 NV-], a nod; hence, a com-
mand, will, authority: magnum numen unum et
idem sentientis senatOs : Gaesareum, 0. : adouite,
P. G., nutum numenque vestrum Campanis, L. —
The divine will, potoer of the gods, divine sway,
siupreme authority : deo, cuius uumini pai^nt om-
nia: di suo numine sua templa defendunt: Nul-
lum numen babes, si sit prudentia (to Fortune),
lu. — Chd-head, divinity, deity, divine majesty : deo-
mm tnmortalium nnmen placare,G8. : numina Pal-
ladia, v. : per Dianae numina, H. — A divinity,
^^yy 90^ goddess: caeieste, L. : Numina laeva,
V. : promissaque nnmine flrmat, le.by calling to
witness, 0. : Vadimus baud numine nostro, unpro-
pitious, V. : hospes numinis Idaei, lu. : numinis
looo habere, Ta. : violatum Augusti, Ta. — Sing,
collect. : sorores vocat, inplacabile numen, 0.
nnmerabUis, e, adj. [numero], that can be
counted: calculus, 0. : populus, easify numbered, H.
iuimeratii% 04/. [P. of numero], counted out,
paid down, in ready money, in cask: dos uioris
numerata. — As subst. n., ready money, cash : nam
numeratum non erat : eitra numeratum duodedm
milia pondo argenti. besides coin^ L.
Digitized by VjOOQIC
946
ntamerOy ftvi, fttus, &re [ numenis ], to count,
en,umeraU, reckon^ mtmber, tmks aeeouni of: sin-
guIoB in singulas (civitates) : per digitoa, 0.: pecus,
V. : numereatur deinde labores, lu. : ne quid ad
senatura consule, aut numera, \. e, be wre of a
quorum. — Of money, to couvU ont^pa}f out^pay:
ut Duroerabatur forte argentum, T. : primam (pen-
sionem), L. : magnam pecuniam, Cs. : Quid ref ert,
vivas numerate nuper an oliin ? (money) paidjuat
now or long ago, H. : nummt numerati euui Conii-
ficio: stipendium militibut. — 7b reeouni, relate:
Ghao divom amores, V. — F i g., to reckon, nttmber,
poueety own : Donee eris feliz, multos numerabia
amicos, 0. : trlumphoa, lu. — To account, reckon,
eeteem, comider, regard, hold: Tliucydides num-
quaoi est nuroeratus orator : Sulpicium aocusato-
rem suum : quae isti bona numerant : boa poetas,
H. : a quo mors in benefici parte numeretur : in
mediocribtts oratoribus numeratus est: bonestis-
sirous inter suos numerabatur: (Appium) inter
decemviros, L.
mimeroM, adv. [numerosusl rhythmuaUy,
mdodioudy: fidiculae sonantee : dicere.
numeroBtiB, a^. with comp, and nup. [nume-
nis], in full number, mtmeroue, manifold : ci vitas
nuineroslssima, moat populow, iV : classis, lu. —
Full of rhythm, measured, rhyt/mUcal, mdodiom :
uumerosos ponere gressas, 0. : si numerosum est
. . . quod metiri possumua intervallis aequalibus :
oratio: numerosior Asinius, Ta.
numertifl, I, m. [NEH-], a number : ad nuroe-
rum quattuor milium, about, Cs. : septem sonos :
qui numerua rerum omnium fere nodus est : duo
ii numeri: exercitus nuroero hominum amplior,
S. : numerumque referri lusait, that they be counted,
V. : numerus argenteorum facilior usui est, count-
ing, Ttu: mille Dumero navium classis: ad duo
milia numero cecidisse, Gs. : obsides ad numerum
miserunt, the full number, C», : quantum Aut nu-
merum lupus (ouratX the count of thejlock, V.—
A conuderable number, quantity, body, collection,
dose: oonveniet numerus quantum debui, jwn,
T. : eifuse euntes numerum ampUorem effieiebant,
S. : si naves suum numerum haberent, complement:
magnus numerus frumenti, quantity : est numerus
civ'ium Romanorum, mat^: sed illos Defendit nu-
merus, Itt. : span! per provinoiam numeri, troope,
Ta.— il mere number, cipher, nobody : Nos nume-
rus sumus, H.: ignavonun, rabble, Ta. — Flur.,
dice: ebumi, 0.: tria iactet numeros, 0. — Flur,,
the mathematics, asironomv: a saoerdotibua nume-
ros accipere. — ^F i g., nunwer, rank, place, position,
estimation, relcUion, doss, category: roe adseribe
talem in numerum : Phraaten numero beatomm
Eximit virtus, H.: reductos in hostium numero
habuit, Gs. : Tubero fnit nullo in oratomm nnme-
ro, reckoned anumg: esse in numero nullo, of no
repute: qni aliquo rant numero, ofeome repute,
Gs. : homo nullo numero: quo sunt in nmnero
Guriosolitea, etc., Os.: qui in eo numero fnisset:
nt civium numero simus, Ii. — A part, member^
category: omnes nnmeros virtutis continere:
mundus eipletus omnibus suis numeris : deesae
numeris suis, to be deficient, O. — Order: Quae-
cumque deseripsit cannina, Digerit in nnmenmi,
y. — An office, duty, part: ad nuroeroe exige qnid-
qne suos, 0. : verae nnmerosqtie modosqoe edi-
soera vitae, H. — Musical mt^sure, time^ rhythm,
harmony, numbers: in musicia numeri ei voces H
modi, etc. : Isooraies verbis solutis nnmeros pri-
mus adiunxit : nnmeros meiuint, si verba teneren,
air, v. : nil extra numerum fecisse, out of mess-
vre, i. e. improper, H.— In verse, o measure, num-
ber: oum sint numeri plures: numeris nectere
verba, 0. : numerisque fertur Lege solatia, fi.—
A verse: Arma grnvi numero Skiere, L & heroic
metre, 0. : imparea, i. e. elegiae verses, O.
Nmnida, ae, m., as Ko/mc, a nomad / e s p., a
yumidian, S.-^Ftur,, &, Gs., L., V., H^ O. — Afl
aeff.: dens, tw>ry, 0.
iniliimaxlu«k ^j- [nummus], of money, moneys
pecuniary: diffieultas: theea, ihqimw-^qx .- reB,tAc
coinage: Wt, against forgery,^^Brib6d,venaiy mer-
cenary : iudices : interpres paci&
nummatas (not nftma-), o^'. [nummua], mon-
eyed, rM: adulescens: bene,H.
nvmmiiliui (not nflrau-), I, m. dim, [nummos],
a bit of money, coin: illis aliquid nummulorum
dare; nummulis acoepti8,/or>S^y hurt.
nimunius (not nam-), I (gen. plur, -roOm ; nreij
•morum, T., G., H.), m,, = yov/ifioc (Doric for vi-
ttOffX a piece i^ money, coin, money: panxillalom
Nummorum, T. : adulterini, eounterfeit: habet in
nummis, ready money: iaotabatur temporibns illis
nummus, the value ^ momy fiuetuaied: crescH
amor nummi, lu. — Tlu Jtoman unit of account, e
silver coin, sesterce: mille nummflm po8cit,T.:
quinque ilia milia nummflm dare Apronio: bie
erit tUQS nummonim miUibus octo, at the price of,
U. : Denarius nummus, see denarius.— ./I triJU,
mere nothing, penny: ad nummum convenit, to a
farthing: bereditas, nnde nummum nullum atti-
giaset, touched no penny,
mumuun, nimiiie, see num.
nurnqnam or nunqtiam, adv. [ne + umquan],
at no time, never : nurnqnam, dum haec natio vive-
ret : numquam ante boo tempus, Gs. : numquam,
donee tenerentur, L. : Numquam f ui nsquam, qoin
me amarent omnes, T. : numquam non ineptum,
always: numquam nisi honorifioenUssiroe Pom-
peium appellat, always. — ^As an emphatic negative,
not, by no means, not at aU, never: satrapa num-
quam sniferre eins sumptfls queat, T. : Numquam
noaa qwuido
547
niMifcio
L quando^ Me qwtnda
nmn-qo], ado. inUrrog.y in any way f oiattfT,
num-qtild, adv. interrog, — In a direct ques-
tion, a strengthened num : Numquid metnmisti ?
eanU you remember f T. : numquid Audi ret leviora,
pater si viFeret ? H. : Numquid nam amplius tibi
cum ills f uit f T. — ^In an indirect question, wheth-
er^ whUher at all: scire, numquid necesse sit.
nmnqnifl, numquid, see 2 quis.
(nGnraltiB, numas), see nummu-.
nunc, adv. [num+oe], of present time, nota, at
pre$ent^ai ihU tinu: de quibus nunc quaerimns:
nunc quaa esty dob quae oUra fuit, T. : omnia,
quae sunt concluaa nunc arttbus, dispersa quon-
dam f uerant : sed erat tunc ezcusaUo oppresais ;
nunc nulla est: arx minus aliquanto nunc munita
qaam antea : aut nunc . . . aut aliquando : Cluen-
tio nisi nunc satisfecero, postea non erit, etc. :
deos nunc testis esse, moz fore ultores, L. : None,
olim, quocumqne tempore, V. : nunc demum Intel-
i^o, f^at till now, T. : ut mihl nunc deniqae amare
v'idear, antea dilezisse: nunc primum, not until
now: Nane, nanc o liceat crudelero abrumpere
vitam, V. : hem, nuncin demum f now at laaif T. :
quae (causae) si manebunt . . . et, ut nunc est,
mansurae videntur, m Ihe present tlate of a^ain:
Suaviter, ut ntmc est, inqnam, H. : iudicils, qui
nunc sunt, hominuro, of coniemporaria : nunc ta-
roen ipsum, jii<£ now, — Of past or future time,
conceived as present, now^ at thi$ time, then, at
that time: Idem Venandrt Phasma nunc nuper
dedit, T. : nunc in causft ref rixit : nunc reus erat
apud Craseam : nunc Tempus erat, etc., H. : dixit,
nunc demum se voti esse damnatum, N. — Of cir-
cumstanoes, now, under thewe cireumttaneeo, in view
ofthtM, at matters are: nunc quonlam hominem
genera vie efe omayit deus, perspicuum sit, etc:
vix nnne obsistitur illis, O. : si omnia manerent,
tamen . . . nunc vero exul patrlfi, quo adoedam ?
SL : nee abnultur ita faisse, si . . . nunc htiud sane,
etc, but aa matters are, L. : si haec non ad homi-
nes Teriun ad bestias conquer! vellem . . . nunc
vero cum loquar «pud senatores populi B., etc.-—
Repeated in parallel clauses, nunc . . . nunc, now
. . . now, at one time, at another, sometimes . . .
tomMim£s: facinora nunc in expeditionibus, nunc
in acie, L. : Nunc hos, nunc illos aditQs pererrat,
V. : nunc ad prima signa, nunc in medium, nunc
in uHtmo agmhie aderat, On. ; <;f . pariterque stni-
fltros, Nano dextros solvere sinlls, V.: nunc . . .
postremo, L.: nime . . . modo, L: modo . . .
Nunc, O.
(nuncia), ae, see xiuntia.
mmo-iam, ads^ at once, immediately: eamus
nonciam intra^ T. .
PUDoiny for nnneine [Bunc-f ^ne], see nnnc
(nonoid, nunoiuft), see nftnti-.
(nonotibf ), ode,, see numcubi.
nunonpatio^ onis,/. [nuncupo], a public pro^
nMuHation,openassun^ion: votorum, Ij., Ta.
nunoupo, ftvl, fttus, &re [nomen+CAP-], to
call by name, call, name: alqd nomine dei : alquem
Indigetem, 0. — Of vows, to take pMidy, offer,
utte)\ vow : vota ea, quae nuroquam solveret : pro-
fectu^ ad vota nuncupanda, L. — To proclaim for-
mally .• adoptionem, Ta.
nundinao, ftrum,/. [novem+dies], the ninth
day, markei-dayt fairly, weekly market: nundi-
narum Traviiyyptt, — In the phrase trinflm nnndt>
nOm (sc spatium), a period of three market^ys,
till the third market-day (17 to 24 days) : ubi pro-
mulgatio trinOm nundinamf — Since nuadinum
came to be regarded later as anaecstr^.n,: oo-
mitta in trinum nondinum indieta, on the third
market - day, L. — A market - pUwe^ market - town :
Capuam nundinas rusticoram esse voIuerunL—
Fig., trade, trqgk, sale: totius rel p. nundinae:
vectigalium flagttioeissimae.
nnndlnitto, finis, /. [ nnndinor ], a trading,
baryaininff, cheiffering, buying and selling: fuit
nundinatio aliqua, ne oausam dieeret : in lure di-
oendo: iuris.
nvndlnor, itus, in, d^. [ nnndlnae ], to hold
market, trade, tre^: in captivoram pretlis nun>
dinans, chaffering, L. : ubi ad focum angues nun-
dinari sclent, i.e.tobs busy.^^F i g., to get by traf-
flcking, purchase, buy: senatoriam nomen: ab
istoius.
nandinvm, see nundinae.
(nunquam, nonqaiB), see numqu-.
nuntia (not nOno*), ae,/. [nuntkis], a female
mmsenger, due that brings tidings t fulra lovis, i. e.
the eagle: ales, eius del nuntia, L, : historia vetu-
statis : f ama veri, V.
nuntlatio (not nanc-), 6nis,/. [nuntio], a dec-
laration, announcement (bj an augur),
niatio (not ntUie-), ftvl, fttus, Sre [nuntius], to
awnownee, dedare, report, rdate, narrate, make
known, inform, give vntdligenee of: oooiso Roscto,
qui primus Ameriam nuntiat ? is theffrst to bring
wordi : Bene, nuntias, bring good news^ T. : qua
re nuntiata, Caesar, etc., on hearing this, Cs» : si ne
sensQs quidem vera nuntiant : re nuntiatft ad sues,
Os. : tibi hoc : nuntiare, prope omnes navis adflic*
tas esse, Os. : reri vestro, regem deos f aeere testis,
li. : quern ad Sullam nuntiatum mittit, facere, etc,
8L : nuntfat patri abfcere spem, Ta. : aquatores
premi nuntiantur, Os. : rtiere in agris nantiaban-
tur tecta, L.: adesse eius equites nunttabantor,
Os. : nuntiatum esi nobis a M. Vamne Tenisse
earn Bomft: nuatiato. wAm ^jWrfM^t^ifatii^i^ la.
Digitized by
<swg^ife''
548
— To give ordert, carry eenunmuby dir&st: qui
Catilinae nuntiaret, ne eum alii terrerent, & : mlt-
tit, qui nuntiarent, ne hostis lacesserent, Os. : nun-
tiatum, ut prodiret
nuntiiui, adj, [1 KV-], that announon^ making
known^ informvng : rumor : littera, 0. : fibra, Tb.
— As mM, m., a bearer of tidings^ newn • carrier^
reporter^ meuenger^ courier: per nuntium certio-
rem facit me: ad Lingonas litteras nuntiosque
misit, Os. : nuntiua ibis Pelidae, V. : nuntius ad-
fert rem: lovis et deorum, H.: nuntii adferuut
Darium premi a Seythis, N. : nuntio Ipsius, qui
litteras attulerat, dici ( placuit ), L. — A menage^
neiMy tidingtt Egone te pro hoc nuntio quid do-
nem ? T. : ia caatra nuntius pervenit, ooniuratio-
nem patefactam, S. : de Q. Fratre nuntii nobis
tristes renerant: tarn tristem nuntium ferre ad
Gincinnatum, L. : gravior neu nuntius auns Vol-
neret,' V.— ^ oommondy crdeTf ittjttnetum : legato-
rum nuntio parere : hio nostri nuntius esto, V. —
In the phrase, nuntium remittere, with dat.^ to wend
a letter of divorce, put away (a wife) : nxori Gaesa-
rem nuntium remisisse. — ^Rarely of the wife : etsi
mulier nuntium remisit. — Fig. : com Tirtuti nun-
tium remisisti, renoun^d, — Plur, n. as wbtt,^ a
fneeaage, new§ : ad aurls nova nuntia ref erens, Ct :
habes animi nuntia verba mei, 0.
nuper, adv, with ain>. nUperrimS [1 NV-], new-
hfy lately ^ reeemiJlAf^fremy^ not long ago^Just: haec
inter nos nuper notitia admodumst, T. : nuper me
in litore vidi, V. : quid enim nuper tu ipse locutus
es : in quo (terrore) uuper fuimua, cum, etc., Ia. :
Tam nuper picti pavones . . . Quam tu nuper eras,
etc., at freshly 1 0. : nunc nuper, jus^ now. T. : <^uod
ille nuperrime dizerit. — Recently^ not long «i7uw,
laidy: Allobroges, qui nuper pacati erant, Cs.:
neque ante philosophiam patefactam, quae nuper
inventa est: heros conspectus in auro nuper, H.
nnpta, ae,/. [P. of nubo], a bride, vfife: nova,
T. : pudica, L. : nupta virum timeat, O.
nuptiae, Arum,/, plur, [nupta], a marriage,
wedding, nnptiale: rerae,T.: scelestae, S. : plenae
dignitatis: Nuptianim expers, unmam^d^ H. : ab
eis nuptiis abhorrere : C!omificia raultarum nup-
tiarum : soUemnia nuptiarum, ceremony, Ta.
nuptlilis, e, atfj. [ nuptlae], of a marriage,
wedding-, nupHed: dona: fax, H. : tabulae, a mar-
riage-€oniract,Tti,
nuptojs, P. of nubo.
imm% fis,/, a daughter-inUaw : amicam fill
tamquam nurum sequebatur : Vidi Hecubam cen-
tumque nurOs, Y. — ^ young woman, married
woman: electra nuribus gestanda Latinis (as
ornament), Q.
nusqiiam, adv, [ne+usqnam], nowhere, in no
place: nosquam gentium, T.: hoo uiuquam opi-
nor scriptum fuisse: ubi nuBqwun td diBBieatM>-
nem ventum est, L. : nusquam alibi, nowhere dee.
— On no occaeton, nowhere, in nothing: praestabo
sumptum nusquam melius poni posse. — No whith-
er, to no pUiee: nusquam abeo, T« — Fig., to noth-
ing, for no purpoee: ut ad id omnia referri opor-
teat, ipsum autem nusquam : plebs nusquam alio
nata, quam, etc., /or nothing me, L.
nuto, avi, Atus, are,/re0. [nuo], to nod: nu-
tans, Distorquens oculos, u. : percutiens nutanii
pectora mento, 0. — 7'o sway to and fro, totter,
ttagger: ornus nutat, V.: nutant circumspectao-
tibus galeae, et inoerti trepidant, L. : nutantem
pondere mundum,y.: rami pondere,0.: ptaustra,
lu. — F i g., to wa»er, falter, do^t, heeitale : in Da-
tura deorum : animus nutat, 0.
nfitrioinB, 1, m. [nutrix], a bringer-tqit, tutor:
eius (pueri), Os.
nutricor, atus, ftrt, dq>. [nutrix], to nouriA,
euetain: mundua omnia nutricatur.
natiionla, ae, /. dim, [ nutrix ], a nurwe.-^
Fig., a preeerver, foeterer: nutricttlaa praedto-
rum : causidicorum Africa, mother land, lu.
notximen. inis, n. [nutrio], nouriehment, O.
nutrimeiltaill, i, n. [nutrio], novriehment,
support : (igni) arida Nutrimenta dedit, L e.fud,
v. — Fig.: eloquentiae.
nutrio (n&trlbat^ nfttribant, for nQtriebat, eta,
v.), Ivl, ItuB, Ire [1 XA-], to eudde, nouri^feei,
foster, bring up, rear : quoe lupa nntrit, O. : iKgna
nutrittts glande, H. : taunis nutritus in berbft, lu.
— To n<niri»h, tt^jport, maintain, foeter : Fax Ce-
rerem nutrit, 0. — To nourish, nitree, taiee care of,
attend to: onra corporum nutriendonim, L. : dam-
num naturae in filio, L. — ^F i g., to nourish, eftmi^
stqiport, cultivate, sustain, maintain .• rite indoles
Nutrita, H.: Impetus sacer qui vatum pectora
nutrit, 0. : ego nutriendae Graedae datua, treet
mildly, L. : ignis foliis,/Md; 0. : paoem, Ta.
nutxlor, — , Irt, dep. [nutrio], to cherieh, aJU-
vate: nutritor olivam, V.
nutzia; Icis,/. [nutriol a wd^nuree, nnrst:
puero nutricem adducit, T. : cum lacte nntrtds
Crforem suxlsse: nutricis labores» lu. — Fig.:
curarum maxima nutrix Nox, 0. : plebts R. Sidlia:
tellus leonum nutrix, H. : nutrices, the hreaete, Ct
ndtiiA, — , ahi 11 (onW nom, sing, and ace and
abL sing, and phtr,), m, [2 NY-], a nodding, nod:
id signifijcarenutu: nutu finire disceptauooem,
L.: nutu tremefecit Olympum, Y.: nutu sigua
remittis, 0. — A hint, intimation: an mibi nutos
tuus non f aoeret fidem ? — A tendency, indinatum,
gnmty: terrena suopte nutu in temm fern:
terra in sese nutibua suis oon^bata.— Fig^
ateeni, eonyoHanee : .a^puit^
Digitized by^
M9
▼estram iavieium GampaDis, h.^^C9mmandf will^
pUanure: res ad nalttm ciuB facta, Ca.: omnia
deoram nuta adminiatrari : ooatra nutum Naevi :
ad nutos aptna erilfa, H. : nata lonoQia eunt res,
V. : sub nuta atque arbitrio alcuius ease, L.
nnx; nucis,/., a nut: Sparge, marite, nnces (a
custom at weddings), V. : te cassft nuce pauperet,
i. e. the tnerttt trifle^ H. : nnx ornabat mensas, the
dnaert^ H. : castaneae nnces, eA«fitifte, V. — A nuL-
irte: iaota de eaelo, L., l\i,-~Bing,eoU€ct.: Hio
nax, 0. — An almond-irtt^ V.
Ifjroteliiu^ I, m., sr NvrriXioc, a mmame of
£a€eku$,0,
nympha, ae, and nymphe, 6s, /., = v6ft^^
a bride, mieirese, ^o>m%g toomati, O.— Awr., nymphs,
demi'ffoddeseee, who inhabit the tea, rivere^fwm^
taine, woods, and mmtntmns, Y., H., 0. : Libetbri-
des, i/tMM, y. : Tocaiis Nympbe, Echo, 0.
5 (rarely, before a vowel o, V.)i *»*^'- o' Reel-
ing or surprise, O! oh!: 0 vir fortis es, T. : o
Romule, Romule die, Enn. ap. G. : o mi Fami ! : o
patemi generis oblite : O faeiem pnlchram, T. :
o rem totam odiosam : o pletas animi : o ego, H. :
0 multum miseri, 0. : O utinam possem, eta, 0. :
o si BoHtae qoicquam virtutis adessetl ok! if,
etc., V. : 0 mihi tam longae maneat, etc., V. : o
lax Dardaniae, apes o fidisaima Teucrum, Y. :
quid o tua f ulmina cesaant ! 0. : 0 soror, o con-
iux, o femina sola superstes, 0.
ob, prep, with ace.— With verbs of motion, tow*
ards, to: cuius ob os Oral ora obvertebant sua.
Post, apw C. : Tumi so pestis ob ora Fert, Y. —
With verbs of rest, before, in front of over
against: non mibi mors ob oculos versabatur?:
ignis ob os offusus. — On account of for, beccutse
of by reason of for the sake of: pretfum ob stul-
titiain fero, T. : tibi ob earn rem bene faxim, T. :
ob rem nullam misit (me), for nothing, T. : ob
merita carua,SL : ob aliquod emolumentum suum:
ob rem iudicandam pecuniam accipere : meliores
ob earn scientiam esse, /or tfiat knowledge: unius
ob iram Prodirour, Y. : Aut ob avaritiam aut mi-
sera ambitione laborat, H. — ^In the phrase, qaam
ob rem (or quamobrero), on which account, where-
fore, ihertfore, hence, accordingly: quam ob rem
id primum videamus, quatenus, etc. — With neut.
piini.,on that aecoutU, therefore: ignaris hoetlbus
et ob id quietis, L. : ob baec consuli nihil oanctan-
dum visum, L. : ob ea consul senatum oonsulebat,
S. — In eonsideratiou of tn return for, instead of:
ager oppositus est pignori Decern ob minas, T. :
pecuniam ob absolfendum accipere: tibi has
Haudquaquam ob meritum poenas Suscitat, in
proportion to, Y. — ^In the phrase, ob rem, to the
purpose, with advantage, proJUably, usefully : An,
non pudet Yanitatis ? JDo. minime, dum ob rem,
T. : id f rustra an ob rem faciam, S.
obaoratua, adj, with comp. [ob+aes][, involvfld
in debt: plebs,Ii.: quanto quia obaeratior, Ta. —
Flur. m. as subsL, dwtors : obaeratos liberare.
ob - ambalo^ ftvl, — , are, to walk before, go
around: muris, L. : (lupus) gregibus obambulat,
i£
prowls aibout, Y. : Aetnam, 0. — ?b walk about,
wander : ante vallum, L. : solus, O.
ob-armo, — , — , tre, to arm: securi Dextras,
H.
ob-ar6, avi, — ^ ire, to plough around, plough
up: quicquid herbidi terreni erat, L.
ob-do, didi, ditus, ere, to put against, shut, dose,
fasten: pessulum ostio, dip ths bolt,T,: nulll
malo latua apertum, e3q)ose, H.
obdonmaco, Ivi, — , ere, inch r*ob-dormio],
to fall adeep: in medib vitae labonbus.
ob-duo5, dOxi, ductus, ere, to draw before, draw
forward, bring over: Curium, to bring forward
jBLa a candidate) : ab utroque latere coliis foesam,
extend, Cs. — To dose over, cover over, overspread,
surround, envelop : trunci obducuntur libro aut
cortice : pascua lunco, Y. : voltfis (of the sun), 0 :
obducta cicatrix, a closed scar : consuetude callum
obduxit stomaoho meo, has overworn. — To draw
in, drink down, swaUow : venennm. — Fig., to
spread over: clarissimis rebus tenebras obdooere,
i. e. darleen. — 7b war over, heal, oove^, conceal :
obdoctus verbis dolor, Y. : obductoe resdndere
luctiU, O. — To draw out, pass, spend: diem.
ob-duotio, Gnis, /. [obducol, a covering, en-
vehpsng: capitis (before execution).
obductua, adj. [P. of obduoo], overspread,
douded, gloomy : obducta nocte, 0. : fsonte, H^ In.
ob-dnraaod) rul, — , ere, to grow hard : Gor>
eonis voltu, I. e. to be petrified, Pr.— 7b become
hardened, grow insensible, be obdurate: uau obdu-
merat civitatis patientia: animus ad dolor«m:
quorum (amicorum) alii obduruerunt.
ob-diiro, avT, atus, ftre, to be hard, hold out,
persist, endure: persta atque obdura, H.: perfer
et obdura; 0.— Pom. impers. : quft re obduretur
hoc triduum, ut, etc.
(obediena, obadio, etc.), see oboed-.
Obellacua, I, m., = dfitXioKoc, an obdisk, Ta.
ob-eo, IvI, ittts. Ire, to go, go to meet, go in op-
position : inf era in loca : ad omnia hostium ca>
natOs, L.— Of heavenyrgf^gj, to go down, set:
obeqvlto
660
oblm^Stttoi
obit LepuB. — To faU^perithy die: tecuin Vibensi,
H. : simul ee cum illis obitoro0, L. — To go to^
vuitf betake on/odf to : quantum (nrfois) flaiania
obire non potuisset, reach : obeundus Mareya, qui,
etc, H. — To travel o^er^ vander thr€>ughy traverse^
vUit: tantum teUuris,y.: tautaa regiones pedi*
bus : cenas. — 0£ vision or speech, to run over,
mrveyy review, rteowiU ; omnia per ee, oversee in
penony Ci^ : omnia vieu, V. : omnia oratione me&
civitates, enumerate, — To go over, surround, over-
spread, envelop: obeuntia terras maria, V.: chla-
mydem limbus obibat Aureus, 0. : ora Pallor obit,
0. — To address onesdf to, engage in, enter iipon,
undertake, execute, acoompltsh: hereditatum obeun-
darum causft, entering upon : pugnas, V. : iudicia :
ad oonsularia munera obeunda, L. : tot simul bella,
L. — To meet: yadimonium, appear at (he appoint-
ed time: diem edicti, appear on the day: annum
petitionis tuae, ut,hea candidate the first year the
law permits : diem suum obire, die : diem supre-
mum, N. : mortem, T. : morte obitA, after death,
Ob-^tilto, avi, — , fire, to ride towards, ride up
to : obequitando castris, L. : portis, L.
ob-erro, — , — , 5re, to wander among, ramhle
about : tentoriis, Ta. : cum periculi imago ocuHs
oberraret, hovered before, Cu. — To err, mistake:
chords semper eSdem, bluncler at, H.
obesuB, a<fj, IP. of *ob-edol, that has eaten,
fat, stout, plump : turdus, H. : fauces, swollen, Y.
— Y'\g,, gross, indelicate, duU: iuTenis naris obe-
sae, H.
(obox, obidaX m. and/. [ob+IA-], a bolt, bar,
barrier, waU (onlj abL sing, and nom^, ace. and obi
piur,) : obioes portarum, L. : fultos en^uniit obioe
postes, y. : obice firmo Olauaerati 0. : maria tu-
mescant Obicibus niptis, barriers, Y. — A hinder*
anee, impediment, obstacle : per obices viarum, L.
pb-f-, see off-.
ob-ganniO) -»-, — , Ire, to snarl at : ei alqd ad
aurem, T.
ob-laoeiifl, ntts, P. [P. praes. of ob-iaoeo], ly-
ing before, lying nmr, in t/ie ^say: sarcinarom
cumulus, L. : saza pedibus, L.
obloio (not obiicid), ieei, ieotus, ere [ob+
iaoio], to throw before, throw to, cast, offer, present,
expose: corpus feris: alcui offam, V.: legatum
hominibus feris, Ob. : si tale Tisum obieetum est
a deo dormienti, 0r0Mfito/.* hutc (sicae) obici pro
me^ be sxposed.-^To throw before, use as a defence,
cast in the way, set against, oppose: Alpium val-
lum contra ascensum Gallorum: erat obiectus
portus ericius, Cs. : se ei, K. : maximo aggere ob-
iecto : cum in obiecto (tela) scuto haesissent, L. :
sese ad currum,/tifi^ himself before the chariot,
V. — ^Fl g., to throw before, put before, present, offer,
give 1^, expose: Unura ex iodlcibus 8eIectl8,'Ao&f
up as an esKunph, H. ; debilitati oUeetft specie
▼oluptatis : deienimentum animis agri divimoiiem
obici, L. : NoeteM peocatis, IL : nubem oeulis, 0. :
consulem morti, abandon: obidtur (oonsolatus)
ad pericuhim : me in tot dimioationes. — To bring
upon, inspire, infiict, visit (cf. inicio) : not quibus
est obiectus labos, T. : qui sibi earn mentem obie-
cissent, nt, etc., suggested, h.: furorem Boscio:
canibus rabiem, V. — Pass., to be occasioned, befall,
happen, occur: niibi mali obici Tantum, T. : tantis
difficultatibus obiectis, Gs. : obicitur animo meUia
-*— 7'o throw out against, object, taunt, reproadi,
upbraid with: ei probris obiectis: exercitu Gte-
saris luxuriem, G& : id adTeisario, to make such
an attack on: Parclus ista viris obicienda me-
mento, V. : obiecit ut probmm Nobiliori, quod is
in provinciam po^taa duxisset: de Cispio milii
igitur obicies ? : quod obieetum est de pudicitia.
obtootitid^ Onia,/ [obiecto], a reprwseh, Ob.
obiecto, an, fttus, &re,/y^. [obicio], to set
against, oppose : caput f retis, i. e. ^ve, Y. — F i g^
to abandon, expose, endanger : se hosttum tells, L:
eum periculis, S.: caput pencils, Y.: pro cunctia
unam aniroam, Y. — To throw in the way, inter-
pose, cause : moras, O. — To throw out, ehsTge, tad
up, impute, reproach with, accuse of: probmm mihi :
famem nostris, Os. : Mario veoordiam, S. : natum
( i. e. fili mortem ), 0. : nobilitas obieotare Fabio
fugisse eum conlegam, L.
1. obiectaa» adj. [P. of obicio], lying before,
opposite: nee visi obiectis silvia, because of the
woods in front, Gs. : insula Alexandriae, Cs. : flu-
mina, Y. : obiectus fortunae, exposed: ad omnes
castls periculorum. — Plur. n, as subst., charges,
accusations : de obiectis non confiteri.
2. (obleotiiBy tls), m. [ob-i-IA-], a put^ng
against, opposing : miles tectus plutei obiectu, Cs. :
insula poctum Efficit obiectu laterum, opposition,
Y. : molium obiectQs scandere (i. e. melea obiee-
tas),Ta.
QXymAsam, adj., angered, angry: foriaDae,Lu
Ob^itttr, adv., on the way, while iresvdting : leget
aut teribet, In. — MeanwhUs, incidentally: Yeibe-
rat atque obiter f aeiem linit (i. e. inter Teiberao>
dum), lu.
O'UtOB (lis), m, [ob+1 I-], an approach, visit,
T. — A goina down, setting: siderum: signoran,
Y. — Downfall, ruin, deiruetion, death: regis:
post eorum obltum, C&. : Difficiles obitfis,;Nitn/W
death, Y. : poet obitum vestrum, min : did bei^
ante obitum nemo debet^ 0.
ObMrgitldb Onis, /. [obiargo], « M£ng, re-
proof, rwuke, scolding, remonstrance: ut obiurga-
tio contumeH& careat : lenior.
obinrgator, Qris, m. [obiurgo], a chider, seold:
no«ter.-i%,n ^o^ffgl jfi^OOgic
obimgBtoiitis
661
obUvtooor
obtvig&tSita^ a4r. [ obioigalor ], ckidimff,
weoUing: epifltuUu
ob-itbgo^ ftTf, &tQ9, ftre, to Mie^ mMy biame^
rebuts, reprove: ad obiurgandum causa, T. : Gae-
liam: me de Pompei familiaritate, moderateljf:
cam obiury^rer, quod Bimio gaudio pMM d«8i-
perern. — To urge, adjure^ exhort earneeUif: (epi-
stttlfi) me^ ut firoiior sun.
ob-langnesoo^ gul, — , ere, iiteh.^ to beeome
fetbU, loMfftdsh: UtteruUie metie oblaBguerunt
oblitoflk P. of offero.
(otalectimeii, inis), it. [oblecto], a delight, —
Only phar, : homioum, aotrew of oontoUMiion, 0.
obleotimentum, T, n. [oblecto], a delight^
pUaaure, ammement : senectutis: oblectaineDta
et soiacia servitutis: reram nisticaruin.
ob-lectatlQ, dnis,/. [ oblecto], a delighting,
delight : requiea plena obiectationis f uit : vitae.
ob-lectOb ftvl, auis, ftre [ 2 lacto ], to delight,
divert^ entertain, amuge, imUreet : ae : populum, H. :
animum, Iiu: senectutem: ae agri oultione: me
te {ahL\ T. : ludia obleotamur : te cum Cicerone :
In eo me oblecto, he ie mg delight, T. : me in Gu-
mano, to be enteriained.-^t time, to upend agree-
ably, fill fieoMandlg: etadio tempus, 0. — To dday,
detain, oceapg: se tarn dio, T. : moras, 0.
obUoufl, see obliquus.
oblxdo^ — 9 --S ere [ ob + laedo ], to «pMet0
toffeiAer, compresa : caelum digituUa: oblisia £au-
cibus, strangled, Ta.
obligation onis,/ [obligo], an engaging, pledg-
ing, obligation: est gravior animi quam pecuniae.
ob-ligo^ &TI, fttus, ftre, to bind up, bandage,
awathe : Tolnus : bracchia, T. — Fig., to bind,
Mige, put under obligation, make Uable.' eum
militiae Sacramento, swear in again : vadem tri-
boB milibus aeris, bind in the eum of, L. : alqnem
tua Hberaliiate tibi, bind to goureelf: me TObia
obltgarit fortuna, quod, etc:, L. : obligatus ei nihil
eram, wcu under no obligation to him : Prome-
theus obligatus aliti, deeded, H. : obligatam redde
loTi dapem» vowed, H. : Obligor, ut taneam litora
Ponti, am compelled, 0« — To render liable through
guilt, make guilty: anili superstitione obligari, be
gtulty of. — To pledge, mortgage : fortunas sues :
obligata praedia : fidem meam, to pledge my word.
— To impede^ restrain, emJbarraee: ludicio obliga-
inm esse.
oblimo, ftvT, fttus, ftre [ob+lirous], to cover
with mud, deluge, betmear: oblimati agri: sulcos,
y. — To aeatler, laviih, equander, dietipaie: rem
patria, H.
ob-Uno, levl, litas, ere, to daub, amear over,
bedaub, bemnear : nogneniis oblHI : sanguine, O. :
oblilus Xacie'm cruore, Ta.— F i g., to emear, befoul,
difSUi se extemis moribus: omnia dedecore ob*
lita: alquem yersibus atris, defame, H. — To cover
over, fill: facetiae oblitaeLatto,ootor0i.* (diTitiis)
obiitua actor, decked, H.
obliqtiay adv, [obliquus], athtBart, obliqudg:
twl-^IndirecUg, ooverUy: alqm oastigare, Ta.
obliquo, Svi, atus, Sre [obliquus], to turn aside,
twist, turn awry: oculos, 0. : onnem, draw back,
Ta. : sinils (relorum) in vcntum, slant, V.
obliquua or oblioii% adj. [2 LAG-], sidelong,
slanting, awry, oblique, crosswise: motus oorporiu :
obliquo claudicare pede, 0. : Iter, Gs. : chordae,
i. e. of the triangular harp. In. : ictus, H. : obliquo
dente timendus aper, O. : (serpentem) obliquum
rota transit, V. : obliquo oculo alqd limare, a side-
lonq glance, H. : ab obliquo, sideways, 0. — F i g.,
looking askance ! invidia,y. — Jndireot, covert: iu-
seetatio, Ta.
obliteaoo, — , — , ere, ifieh. [ob+latesco], to
hide, coueeal oneself: a nostro aspecCu.
oblitterS (oblit-), ftvl, fttus, are [see LI-], to
blot out, erase: litterae oblitteratae, Ta. — F i g., to
hlot out of remembrance, cause to be forgotten : be-
nefid memorift offensionem: adversam prosperft
pugnft, L. : res vetustate oblitterata, L. : oblitte-
rata aerarii nomina,/bf^(fli claims, Ta«
1. oblitcum P. of oblino.
2. oblitofli adj. [ P. of obliviscor ], forgetful,
unmindful, not rememhervng : sni : veterum hono-
rum, 0. — Forgetful, regardless, indifferent, neglect^
ftd: Ilium gementemObIitirelinquunt,y.: pectus,
Gt : mei, i. e. of my dignity : salutis roeae : deco-
rta sui, y. : obliti ad metam tendere equi, O.
oblitrlo^ 5nis, f. [ Liy- ], a being forgotten,
forgetftdness, oblivion : veteiis belli : hominum :
(sacra) oblivioni dare, consign to oblivion, L. : in-
iurias oblirione contriTcram, buried: in oblivio*
nem negoti venire, /or^«f .* nos servitutis oblivio
ceperat, we had forgotten : carpere lividas Oblivio-
nes, H. — Forgetfulness, loss of memory: obluctans
oblivioni, Gu., Ta.
obliTiosua, adj. [oblivio], that easily forgets,
forgetful, oblivious : senes. — Producing forgHful'
ness, oblivious : Massicus, H.
obliyiaoor, lltus, I [ob+Liy-], to forget: cul
placet obliviscitur : Latine, forget their mother
tongue : oblitus sum mei, have forgotten myneif,
T. : sceleria eorum, S. : veteris contumeHae, Gs. :
artificium : concilia, L. : tibi sum oblitus, ac volui,
dieere, T. : suas quatere pennas, O. : oblivisceba.
tur, quid paulo ante posuisset.— Pan. ; Oblitusque
meorum, oblivisoendus et illis, H. : Nunc oblita
raihi tot carmina (sunt), / have forgotten, Y. — 7e
forget, disregard, omit, neglect, be indifferent to,
cease from : temponim meorum : dis6en6lonum»
obUirliiin
flua
Gb. : sui, umnmihy of ktrnmif^ Y. : taaB iniariu :
(eo«) Tiroe erne primarioe.-— Poet: Poma saooB
oblita prioreS) i. e. having lott, V.
oblivium, I, n. [ obliriscor ], /or^/ti/iMM, ob-
livion : sententiam oblivio transiuiuere, T*— ^Usu.
plur,: longa oblivia potant,V.: Ducere oblivia
vitae, H. : Herculeae oblivia laudis Acta tibi, that
you have forgotten, 0.
ob-lonsVi <»&'•* tnof^ long than wide^ oblong :
aedificia, S. : scutula, Ta.
ob-loquor, loctltus, I, dtp., to speak againsty
interrupt, eontradiet, rail at, ahute: at me et in-
terpelles, et obloquare : mibi : gannit et obloqui-
tur, Ct. — To sing to, accompany, join in singing:
non avis obloquitur, 0. : numeris diBcrimina vo-
cuiD, accompany on the lute, Y.
ob-luotor, fttun, h\% dq}., to struggle against,
contend with, oppose: genibus adversae harenae,
v. — F i g. : animus obluctans difficaltatibus, Cu.
ob-mollor, Itus, Irl, dep., to push before, throw
up before (as a defence or obstruction): nee in
promptu erat quod obmoltrentur, L.: arborum
truDCoa et saxa, Cu. — To block up, obstruct, L.
ob - murmuro, ftvl, fttus, ftre, to murmur
against: precibus meis, 0.
ob-mutiaook tul, — , ere, ineh [mutos], to
become dumb, lose one's speech, be sUent: homo
loquncissimus obmutuit : aspectu, V. : dolore, 0.
— Fig., to become silent, cease: studium nostrum
obmutuit : animi dolor.
ob-natua, adj., growing on, growing over: ob-
nau ripis salicta, ll
ob-nitor, nUu0, T, dsfKy to bear upon, jpress
against^ struggle with, strain at : remi ObnUi cre-
pucre, V. : obnixi urgebant, L. : obnizo genu scuto,
pressfd against, N. : Arboris trunoo, V. : manu lio-
stibus, Ta. — F i g., to strive against, resist, oppose :
Btant obnixi, L. : stant obnixa omnia contra, aU is
in obstinate conflict, V. : adversis, Ta,
obnixe, adv., with cdt one's strength, drenuouS'
ly, obstinately : omnia Facturus, T.
oboixas ( not obnlsus ), adj, [ P. of obnitor ],
strenuous, firm, resolute : (velim) obnixos tos im-
peturo hostium excipere, h,: onram sub cordc
premebat, V. : non oedere, Y.
obnozle, adv, [ obnoxius 1 slavisJUy, timidly :
sententias dicere, U
ob-noxiuA, adj., liable, addicted, guilty: ani-
mus lubidini, S.: Terra nulli obnoxia bello^ esqwsed,
0. : Obnoxium est (with infin.), it is dangerous, Ta.
— Subject, submissive, obedient, complying, servile :
▼obis, L. : pars ( hominum ) pravis obnoxia, H. :
Crasso ex privatis negotiis, under the influence of,
S. : amori uxoria, Ta.—- ^*vt/«, abject, weak, timid:
facies obnoxia, 0. : obnoxius videar, L. : pax, </u-
homondiU, L. — Obiigvd, under ciUgmHon^ inddied,
req)onsibls, answerable: axori, T. : Gnecia bene-
fido libertatis Romania, L,: hominum non ulH
curae, dq)endmt on^ Y. : facies nullis obnoxia gen^
mis, indebted, Pr.
ob-nnbiliu^ a^,dosided oven tenebris loet,
£nn. ap. G.
ob-nabo, nnpsi, nUptns, ere, to veil, cover:
caput, G., L. (old law forms) : comas amictQ, Y.
obniintlatio (not obntkno-X dnis,/. fobnuntio],
of an augur, an announeemmt of an aavtrse oomn,
evU interpretation: dirarum. — Flur., G.
ob-nfintio^ ftvl, fttus, are, to tell, npoti, «»-
flounce (of bad news) : Primus obnuntio, T.— la
augury, to announce an adverse omen,prtvent by
declaring unfavorable autpices : consul oonsdi ob-
nuntiasti.
oboediens (not obod-), entis, a^. with eon^
and snp. f P. of oboedio ], obedient, subject, con^
pliant : Omnia oboedientia sunt, reduced to ss6-
jeetion, S. : cuius vis omnis in consensu oboedieo-
tlum esset, the obedient, L.: null! naturae deos:
natto huic imperio : at illis oboedientea Yivamas,
S. : imperns nemo oboedientior, L. : imperils oboe-
dlentissimus miles, L. : ad nova consilia gens, L
oboedienter, adv. with comp. [oboediens],
obediently, willingly, submisnively : imperata ftc-
turi, L. : adversus Romanos facieba^ L.: nihil
oboedientlus feoerant, quam, etc., L,
oboedientia, ae, / [oboediens], obecRenet:
abiciunt oboedientiam : fracti animi.
oboedio (not obddiOl, Ivl, ttus, ire [ob+au-
dio], to give ear, hearken, listen: alquibus, X.— 2b
obey, yimd cbedienee, be suljaet, serve : ad verba no-
bis: praecepto: leg!,N.: libidines volaptatibas:
pecora ventri, &•— Post, impers.: oboeditum dio-
utori est, L.
obolna, I, m., = 6Po\6c, a small €hreek coin,
a sixth of a drachma (about three cents, or three
halfpence) : Holera ferre obolo^ T.
ob-orlor, ortus, Iii, d^., to arise, appear, sprinp
up : lacrimae omnibus obortae, L. : saxo ooncrevit
oborto;-!. e. was turned to stone, 0. : laetitia obor-
tast, T. : quanta lux liberalitatis mihi oboriatur.
ob - repo, rSpsI, rSptus, ere, to ertqa v^, ep-
proach stealthily, steal upon, come suddenly t^wn,
surprise: obrepsit dies; obrepit non intellecU
senectus, lu. : operi longo fas est obrepere som-
num, H.: ad honorem, reach stealthily: in aninM)6.
ob-rigeaco, rigui, — ^ ere, inch., to stiffen, Ac-
come stiff: paene : para (terrae) obr^gnerit pruioa.
ob-rogo^ avi, fttus, ftre, in legislation, to repsal
by impUeaiioni, supersede, invoNcuUe by a new wt:
huic fegi Aeo obrogari fas esthete : antiqoae (le^)
' *"•"«**"**"' digitized by ^^OOgie
c^bnio
688
oImmoio
ob-coo, Id, utQB, ere, I
ooffcr, towr aver^ kkU, hurj/: \h\ rin obraerentnr,
he buried dtive^ S. : oonfoMus undiqoe obraitar,
Gil. : sese barena, hide im the eand: thesaanim,
6acry. — To eink, euhmerffe, cover with watety owr-
fiom : subroereas obrae puppis, V. : me undis, H. :
obrutuB adulter aqais, O. : Aegyptum Nilas. — To
MOW, plant, cover with earth : seniina terrA, 0.—» 7b
eovcTy (ntryy catt dotBTk, deetroy: tefia Noatromm
obnii, V. : Si mereor, taft obrue dextri, V.— To
overload^ turfeit: rino se.— >Fig., to averwhebny
bury, eoneeal, put out of m^hi, tidithf adveraa
perpetuA obliTione : omeo : orationem, L e. reftUCy
1$. : talis Tin iuteritu aex mos obraere coasnlatfia,
deetroycd the glory of, — To ovenehdm, overload,
weiffh down^ opprem: crimintboa obrutua: aere
alieno : faenore, L. : qui in augend4 obruitur re,
in the pHrstdt of wealth, H. — To overcome, over^
power, eurpate, edipee, obeeure : auoceasoria f aipam,
Ta. : obruimur nuinero, are outnumberedy V.
otnnfloa, ae, /., = 6ppvJ^ev, a teet, touehetone,
proof f umquam obruasa ratio.
oteatua, P. of obrtio. oba, see ob.
o1>saeplo (-sepioX psi, ptus, ere, to hedge in,
fence in, dou, render impaeeabfe : itinera, L. —
Fig., to dose, bar up: viam adipiscendi: ut ob-
saeptum plebi sit ad honorem iter, L.
ot>-aatiiro^ — , — , &re, to sate, doy: istius ob-
saturari, have enough of him, T.
obaoene (obacaene), adv. with comp. [obsce-
nas], immodeatlg, indecently, obtcendy : dici : ob-
Bceniiis ezcitata.
obaoenitaB (obscaen-), Atis,/. [obsoenusi,
moral impurity^ foulnese, unehaetity, tewdneu, oo-
acenity: turpissima: si quod sit in obscenitate
flagitium.
obflceniui (obacaan-, not obscoenusX <«{;•
witli comp. and eup. [1 SAV-], of adverse omen,
i/l- omened, ill-boaing, inau^rictouBy ominoueypor-
tentoue : volucres, of iU-omen, V. : aoimaiium fe^
105, monstroiiM, L. : omen : puppis, fatal ship, 0. :
anOs, H. — Bepulsive, offeneive, abominable, hatefid,
dieguetingy filthy: frons, Y.: volucres pdagi, i. e.
the harpiee, V. — Immodett, impure, indecent, lewd,
obeeene : adulterium, 0. : id dicere obscenum est :
ill lid Antipatri paulo obscenius : obsoenissimi ver-
sas. — As subtt. m., a lewd person, lu. — ^As eubsL
n^ eing, and plur,y the private parts, O.
obaouratlo, dnis,/. [obscure], a darkening,
obaeuring : soils. — F i g. : in Toluptatibus, I e. dis-
regard.— Plnr^ C.
obacmrdr adv. with eon^ and sup. [obaeuros],
darkly, obscurdy : oemere, dimly. — ^F i g, covertly,
drndy, eeeretly: agere: alqd ferre: obsenrioa ini-
qui, nwre secretly: quam obscurissime.
obaouritaii^ Ati0>/ [obsenros], darhMss, ob-
seurity, ineUstutetness, uneertainiy: latebraram,
Ta. : in obscurltate latere : naturae : obscuritates
somnlomm. — Of rank, insignificance, obscurity^
humilitas et obscuritas.
obaouro, &vl, atus, Sre [obscunis], to render
dark, darken, obscure : obscuratuf luce solis lu-
men luoemae : eaelam nocte obscuratum, S. : vo-
lucres Aethera obscurant pennis, V. : obscuratus
sol, edipsed. — To hide, coneealy covcTy diroudy dark-
en, veil: neque nox teoebris obscurare coetQs ne-
farios pcftest: caput obscurante lacema, H. : dolo
ipsi obscurati, kept out of sight, S. — Fig, of speech,
to obscure, render indistinct, eimress indistinctly:
nihil dicendo. «— To render unJcnown, bury in ob-
livion : fortuna res celebrat obscuratque, S. — To
suppress, hide, conceal: tuas laudes. — To cause to
be forgotten, render insignificant : periculi magni-
tadinem : eontm memoria sensim obscurata est :
obseurata vooabuta, obeoietey H.
obsoum^ adj. with comp. and sup. [1 SCV-l,
dark, darksome, dusky, shady y obscure : umbra, C.
po^t: lucus, v.: antrum, 0.: tabemae, H.: hix,
L. : lumen, darkness visibUy S. : caelum, H. : fer-
rugo, black, V. : dentes, blacky lu. : aquae, i. e. tur-
bid, 0. — ^As subst. n., the dark, darknus, cbsairity :
sub obscurum noctis, V. — Poet.: Ibant obscuri,
in the dark, V. — Fig, darky obseurcy dimy indis-
tincty unintdligible : brevis esse laboro, Obscurus
fio, H. : ius : spes, uncertain : Rem nulli obsouram
Consulis, y. : videre res obscurissimas : "(causae)
multo obscariores, i. t.intrieate. — J^ur. «i. as subst. :
Obtcuris verainvolv0ns,y. — Nothwwny unknowny
not recognized: est populo obscurior, not so weU
known : Pallas, i. e. dimised, O. : non obficunun
est, quid oogitaret, hard to discern : neque est ob-
scurum, quin, etc., it is plain that. — Obscure, igno-
ble, mean, low: istorum diligentia, />^oci£n^, T. : in
barbaris nomen obsourius, Cs. : fama est obscu-
rior annis, by time, V. : obecuro loco natUB, of an
ignoble family : obscuris orti maioribns, /rom in-
significant ancestors. — As subst. n, : in obscuro
vitam habere, S. — Close, secrety reserved: homo:
modestus Occupat obscuri speciem, H. : vates, i. e.
the S^inXy 0. : adversus alios, Ta. : Domitia^ na-
tttra obscurior, Ta.
obsecration Onis,/. [obsecro], a beseeching, im-
ploring, sf^fplication, entreaty : ems. — As a rhetor-
ical figure, G. — A public prayer: a populo facta,
obseoro, Svl, atus, fire [ob+sacro], to beseech,
entreat, implore, supplicate, conjure : cum multia
lacrimis: pro fratris salute: te per senectutem
Buam, conjures you: pro salute mea populum R. :
hoc te obsecro, T. : iliud unum vos, ne, etc. : pater,
obsecro, mi ignoscas, T. : obsecro . . . adhibeatis
raisericordiam : te at omnia perscribas: te, Ne
facias, T. : alquem, ut suis fortunis consulat, Gs.
olMWOIIIldO
554
•» E 8 p., Itt pen,, ia ooUoq. use : Pk, Prodi, male
ooDciluite. J)o. Obsecro, 7 cry you mercy, T. : ob-
secro, an is est? J pray, T. : sed obsecro te, 6ti< /
beteech you : obsecro vos, L.
ob-saoundOv avi, iUus, Sre, to comply, humor,
yidd, be accommodating : in loco, teaeonably, T. :
obsecundaudo molUre impetum, L. : alcui: eius
Toluntatibus.
obseqnen^ entis, adj. with comp, [P, of obee-
quor], yielding, eompHani, obtequhue, accommodai-
img: patri, T.: legiones nobis: Persae obsequen-
tiores, Cu.
obnequenter, adv. [obsequensl, compliantly,
oheeqmowdy : haec a collega facta, L.
obaequentia, ae,/. [obsequens], complaisance,
obtequioiunees : reliquorum, Cs.
obaeqiiiumi I, n. fSEC-], compliance, yielding-
neee, complaisance, inaulgetue: Obsequium amioos
parit, T. :• Antonium obsequio mitigavi : veutris,
i. e. gluttony, H. : peritura amantls Obsequio, to
her lover, 0. : Flectitur obsequio ramus, by its
ptiancy, 0. — Obedience, allegiance : in populum
R., L. : erga vos, L.
ob-sequor, ctitus (not quQtus), I, dfp., to com-
ply, yield, gratify, humor, tubmit, be accommodai-
ing : tibi, T. : huic : volantati tuae : imperio^ lu. :
uti de Pompilio referrent, senatui, L. — To yield,
give up, incUdge : aniinO| T. : huius cupiditati : stu-
diis suis, N. : irae, Cu.
1. oboero, avi, &tas, &re [1 &ER-], to bolt, bar,
faetten, ehut up: ostium intus, T.: aedificia, L. :
aurls, H.
2. ob-sero^ sevl, situs, ere, to $ow, plant .* ter-
rain f rugibus. — P. per/., covered over, covered,
wtrerni, filed: obeiti virgiiltis colles, L.: pomis
Bura, 0. : aeger pannis annisque, T. : montes ni-
▼ibus, Co. : lo iam setis obsita, Y. : yariis obsita
frondibos (arcana tua), H.
observaiiBr antis, adj» with tup. [P. of obser-
ve], wa/c^u/, attentive, reepectful: homo tui: ob-
servantissimus mei.
Observantia, ae,/. [obserro], attention, respect,
regard, reverence: observantiam diiexit: amioos
observantia retinere : in regem, L.
observatio, onis,/. [obsenro], a watching, ob-
eervawe, inveetigaiion : observationes animadver
tebant, your aearchee for evidence: siderum. —
Oirauntpection, care, exactneee: summa in bello
movendo.
obaervito, ftvl, — , ^x%freq. [observe], to watch
carefully, obeerve closely : mottlB stellaruro.
ob-sarvo, iivl, itus, ftre, to watch, note, heed, ob-
serve, take notice of, attend to : filium, Quid agat,
T.: fetas, watch for, V. : occupationem eius: tem-
pos epistulae til>i reddendae, watch for: sese, ifeaqp
a dom watch over: observant quem td medium sese
serat, eta — To wat^ guard, keq>: gregea, 0.--
To observe, take eare, see, provide: ne plus Dsddat
quam acoeperit: quod ne aocidat observari nee
potest, etc— 7b observe, respect, regard, attend to,
heed, keep, comply with: neque signa neque oidi-
neS) S. : leges : prseceptuiu diligentissime, Cs. :
centesimas, adhere to: oommendationes, regard:
post ilium observatum, ut, etc., i. e. it was the rec-
ognised rtUe, lu^-To pay attention to, respect, re-
gard, esteem, honor: talem hunc virum, S. : triboks
suos : regem, V. : me ut patrem.
ob8a% idis {gen.plur. obsidum, rarely obsldiaia,
Os., L.), m. and /. fSEO-], a hostage: obsides uti
inter sese dent, ex^nge, Os. : Gretensibns obsides
imperavit : multi Romania dediti obsides, S. : alqir
obsidem retinere, as a hostage, N. : Me accepta
Obside, 0.—^ surety, security, guaranty, assurance,
baU, pledge : se eius rei obsidem fore, wiU answer
for it, N. : (nuptiarum) obsides filios accipere:
coniugiit 0. : obsidem enim se aaimum eius habe-
re, L. : obsides dedit se nulla in re Verri similem
tuiuTum, gave no guaranty: hanc oondemnationein
dederat obsidem Balbo, ut, etc
obaaaaiOk ^is,/. [obsideo], a blocking up, be-
sting, blockade : militaris viae : nostronim, Gs.
obaeaaor, Oris, m., a frequenter, haunter, rtur
dent : aquarum (of a water-snake), 0. — A besieger,
invester, blockader : curiae : Luceriae, L.
obaeaana, P. of obsideo.
obaideob edi, essus, fire fob +sedeo], to sit,
stay, remain, abide : domi, T. — To beset, haunt,
freouent : umbilicura terrarum. — In war, to hem
in, oeset, besiege, invest, blockade: quod (oppidam)
neque capi neque obsideri poterat, S. : omnld adi-
ttls : Uticam, Cs. : consilia ad obsidendam (urbem)
versa, L. : obsessa Ilion, H. : Dextmm Scjlla Utus
Obsidet, V. : aedls, lu. : omuibus rebus obsessi,
hampered in every way, Cs.^5igwn. ace. : profici-
scitur obsessnm turrim, S. — P o e t : obsessae fau-
ces, choked, y. : obsessnm frigore corpus, O.— 7b
occupy, Jill, possess : oorporibus omnia obsidetor
locus, is filled: milite campos, Y. : Trachas obses-
sa palude, i. e. surrounded, 0. : meum tempus, tekt
up: euro obsideri aurts a fratre cemeret, beeiegtd,
L. — lb wat^ closely, look out for: iacm ad ob-
sidendum stuprum.
obaidialla, e, acff. [obsidium], of a siege: gn-
minea corona,/or raising a siege, L.
Obaidio, 5nis,/. fob], a siege, investment, blod^
ode: urbis, Cs. : obsidione urbis capere: Bibuliim
in obsidione habere, Cs. : spes maior in obsidione
quam in oppugnatione, L. : obsidione Isioaddtfia
exemit, released from, L. : cingi urbem obeidioBe.
besieged, V. : totam soluturi obBidionem, would mi
the siege, L. : soiuti obsidione, raised, L. : ad 0^
piiM liberudM; <>^^^Q^^ K-Fifr.
065
obiitifpo
an immheni dtmgtr^ oiMme peril: obsidioBe ram
p. libernre.
1. obflldliim, I, n. [ob+SSD-], a u^i, bheh
ode: obsidio circunndftre, Ta.
2. obaiditun, I, n. [obses], ike condition of a
hoetage^ kottofftship: obsidio nobis datt», Ta.
ob-aidd, — , — , ere, to hetet^ invest, besieoe,
blockade : pontem, S. : excubiis portas, V. : Italofi
fiols, takepommtm o/ V. : cunpos, i. e. to hmp^ Tb. ,
obsignator, Gris, m. [obsigno], a tealer, one
who aiteete under eeal: liit«nrum: obtig&al«res
addacii, witnetset (to a will).
ob-aigno, ftvl, fttos, ftra, to «mi/, eeal up, atteet
under eeal: tolia eastria testamento obtignaban-
tur, Gs. : quaesUoDem, i. •. wknen: tabellia obsig-
natis agia mecam, i. e. yoi* hold me etricUu to my
worde : tabelloa obsignare Telle, moI up the docu-
mented i. e. maJce an end of dieetuMion : obsignandi
gratt& ▼enire, to put hoU on (the papers and ef-
fects) : contra Scaurum litteiu& i. e. prefer a
iiuxrge, — To makefaet^ eloee eafdy: inane obsig-
nari nihil aolere.
ob-sisto, BtitI, stitns, ere, to talce plaee before^
etand in the wau : obsistens obtestansque, L. :
abeunti Volamnio, L. — To make etand againet,
oppoee^ reeiet^ vfitheland: hostes obsteterunt, S. :
Quicarnqne mandiFterminas obstitit, U. : Gallia,
cuius oonscnsui ne orbis quidem temirain possit
obsistere, Cs. : dolori : Tisis, to dieapprove of: ob-
stitit Oceanus in se inquiri, /or6t<ft, Ta.: tibi, ne
in aedls accederes : ceteris naturis, quo minus per-
ficiontur : facile posset obsisti fortunae : vix obsi-
stitur illia, Quin, etCi, they are hardly prevented, 0.
obflitus, P. of 2 obeero.
obsolefio, — , fieri [1 OL- ], to wear out, be
^foiled: obsolefiebant dignitatis insignia, beeime
worthleee,
obs-oleaoo, 19t1, letua, ere, inch., to wear outj
grow old, decay, fall into dieuee, loee value, become
obeolete: obsoleWt iam oratio: ut alia vetnstate
obsolevissent, Aotf been forgotten, L.
(obsolete), adb. [ obsoletus ], ta an old etyle,
poorly, ehahbily. — Omj oomp. : obsoletitts Testitus.
obaoletna, adj, with eomp, [P, of obsolesco],
eld, worn out, thrown off: erat t^ste obsolete, L. :
esse vestitu obsoleUore: homo, shabby: tectum,
ruinoue, H. : verba, obeolete. — Common, ordinary,
poor, mean, low : crimina : ex victor! ft gaudia, L. :
O nee paternis obsoleta sordibus, H. : obsoletlor
oratio, a too negligent etyle.
obaonliim (ops-), Xi a., sr b^viov, a rdieh,
sauce, eide-dish (with bread ; usu. fish) : Paululum
obeoni, T. : obsonia co(Smere, H.
obaono, avl, itus, ftre, ss, b^^/iaviv, to buy pro-
vnions, caUr, purvey : cum fide, T. : Yix draohu-
mis est obaoDaium decern, T.— -Tb/Msf, treai,fur-
nieh an enierioinmtni : de meo, T. — To pryMide^
prepare: ambulando famem,^e< an appetite.
Jobatanfl» ntis), n. [P. of obsto], an obstruction.
)t\jpilur. : pellere obstantia, i. e. open the body.
If. : obstantia Bilvamm amoHri, Ta.
obstetiiz ( opst-, obstit- ), icis, /. [ ob +
STA-], a midwife, T., H.
obstinate^ ode. [obstinatusi /rm/^, injlexibly,
resolutely, obstinatdy : operam dat, T. : uegari, d, :
liaec credits, L
pbstlnatiOk onis, /. [obstino], firmness, stead-
fastness, stubbornness, obstinacy: seatentiae, ad-
Jierenee to my principles : taciturDa, obstinate si'
lence,i!l.
obatinatiia, adj. with con^ [ P. of obstino],
resolved, determined, resolute, steadfast, inflexible,
stubborn, obstinate : animi, S. : animi ad decertan-
dum, L. : ad silenduro, Cu. : pudicitia, L. : aures,
H. : obstinatos mori in vestigio suo, L. : voluntas
obstinatior, confirmed: adversus lacrimas, mori
steadfast, L.
obstind, ft VI, fttus, Ire [ob+STA-], to resohe,
detejynine, be firmly resolved, persist : obstinave-
rant anirois aut vincere, aut mori, L. : quando id
obstinatum est^ L.
ob-atipeaoo^ see obstupesco.
obalipiuk o^. [ob + STIP.], inclined, bent,
turned aeide: Stes capite obstipo, H. : caput
obatitna, aef;. [P. of obsistol, opposite, oppoe-
ing ; hence, in augury, struck by lightning. — Awr,
n,saeubsL: obstita pianto.
Ob-ato^ ttiti, — , ftre, to stand before, be oppo*
site: soli I ana obstitit, Enn. sp. C. : dum retro
qaercus eunti Obstitit, stopped his way, 0. — To be
in the way, withetand, thwart, hinder, oppose, ob-
structs okwtando magis quam pugnando castra
tutabantur, L. : exereitfla hostium duo obstant,
block the way, & : Fata obstant, make it impossible,
V. : Paulum negoti mi obstat, T. : res quae ob-
stent Roeoio : Obstitit incepto pudor, 0. : meritis
Romuli, i. e. suppress the fame of, H. : vita eorum
huie sceieri obstat, acquits them of tliis crime, S. :
di quibus obstitit Ilium, was an offence to, Y. :
labentibus (aedibns) obstat vilicus, i. c. keeps from
falling, lu. : ad conatQs verecundia irae obstabat,
L : quid obstat, quo minus sit beatus ? : ne quid
obstet, quo minus de integro ineatur bellum, L. :
quid obstat, cur non (verae nuptlae) fiant? T.:
cum religio obstaret, ne non posset dici dictator,
L. : nee, si non obstatur, propterea etiam permit*
titur.
ob-atrepo, uf, — , ere, to make a noise againet,
roar at, resound, reicho: quft violens obstreplt
Anfldos, H. : Marisqne Bais obstrcpentis litora^
obttflago
656
H.: FoDtesque lymphiB obstrepnnt manantibus
(so. iaoenti), H. : si noB obstreperetur aquis, 0. —
To bawl affai$ut^ damor <U^ citti^tMl : nude diota
alia cum adderet^ obstrepere omnesy & : eiua atodi
res obstrepi clamore militum videntur, to be
drmoned: ut ipsi sibi ia dicendo ob8trep«re vi-
deantur: decern viro obatrepitar, L. — To annoy,
^mofesiy be troubleeome: tibi litteris. — 7b impede,
hinder, be an chetades nihil sensere (Poeni), ob«
BtrepeDte pluvift, L. : ccnscientia obfltropente, Ou.
ob^stringo, Btrioxl, Btrictus, ere, to thut in,
confine : ventos, H.-^^ i g., to bind, tie, fetter, hemt-
per, lay under obligation: ( Oppianicum ) donis:
civitatem iure iurando, Cs. : amicos aere alieno,
bring into debt: alqm pecunii in flagitiura, Ta. :
Be tot Bceleribus, to be guilty of: Be parricidio,
perpdrale: iis vincaliB fugae obBtrioti Btabant,
preventives offiigkt, L. : clementiam Buam oratio-
nibQB, to atteet, Ta.
ob-stnictiOb 5niB, /. [obstruo], an obttruetion,
barrier: diuturna.
obstnido, Bee obtrude
ob-6tnxo (opfltr-X Oil, tletuB, ere, to build
againet, build "^p, bloek, etop up, bar, barricade,
make impauable: novum murum, L.: frontem
castrorum auxiliis, L. : turrls, Os. : luminibuB eius :
valvas aedis, X. : obstructa saxa, placed in the
way, 0. — F i %., to etop up, hinder, impede, obttruet :
CatoniB luminibus obstraxit haeo oratto, uhu a
hitideranee to : viri deuB obetrait aarTB, rendere m-
exorable, V. : huic Bpiritus oris obstruitur, Y.: per-
fugia improbonim, ehutM off,
ob-stapeiaoio^ fSd, faetuB, ere; pamu obBtu-
pefto, factuB, fieri, to oMifmieh^ anuue, aat^und, ttu-
pefy^ bemunh : eum timidum obatupefecit pudor,
T. :* niai metuB maerorem obstupefaceret^ iL : ob-
Btupefactis hominibuB admiratione.
ob-BtQpeBOO (obBtip- \ pul, — , ere, indi., to
become tenedess, be elupefied, be eutounded, be atruek
dumb: Obstipuere animi, Y. : animus timore Ob-
Btipuit, my heart iefroten, T. : eius aspectu cum
obstupuisset bubulons : formft, O. : terrore obeti-
pnerant animi ab omni oonatu, were made inca-
pable of, L. : ad magnitudinem eius fortunae, L.
ob-eiun, obful (offul), obease, to be againet, be
prejudicial to, hinder, hurt, injuit: Pa. Quidquid
eat id . . . profuit La. Immo obfuit| T. : eum,
ne prodiguB obslt, Dede neci, Y. : id obeaae huic ?
T.: obeat Olodii mora Miloni: obaunt auctoribua
artCB, 0. : quod mi obsit locutua, to my hurt, H. :
nee obait Agreati fano auppoauiaae pecus, 0. : ni-
hil obest dicere.
ob-Buo^ — , QtuB, ere, to tew on: obsatum ca-
pu^a
ob-surdMOO^ dul, — , ere, inch,, to become
deaf: aarea hominttOD obaardoMiint. — ^Fig., to be
duU of apprehention : obBurdeBcimuB.
ob-tegd, tSxI, tSctOB, ere, to oover ower, <
up, protect: Ttneia partem caBtromm, Ob. : domua
arboribofl obtecta, overehadowed, Y. : se servoniin
corporibua: meiiorum predbus obtectus, Ta.—
F i g., to 1^ hide^ conceal, keq) secret : vitia multis
virtutibuB obtecta.
obtamparatiOb ooia, /. [obtempero], a com-
plying, obedience: legibua.
ob-tempero (opt-X ^^ &toa, are, to comf^y,
attend, conform, eu&nit, obeys mihi, T. : imperiu
populi a, Ca. : auctoritati senatfta, Oa.: tibi eu
(deoR) Bcio obtempeiataroB, wiU regard you, T. :
ad alqd : ut aenatdB oooaulto ne obtemperetur.
ob-tendo^ dt, tuB, ere, to spread before, etreiA
over : Pro Tiro nebulam, Y. : obtentS nocte, L e.
in dark night, Y. : Britannia Gerraanlae obtendi-
tur, lies over againH, Ta.— 7b plead ae an exeute:
matria preces obtendena, Ta.— Fig., to hide, con-
ceal, enidop: quan relia quibuadam obtenditor
uniuscuiuaque natura. — 7b make a cover for:
curia luxuro, Ta.
1. obt^ntofl, P. of obtendo, and of obtineo.
2. (ob-tentiUi» Qb), m. f obtendo], a drawtug
over, Reading over, — Only doL and abl. ting.:
obtentu frondia,Y.— Fig., a cover, pretext : cog-
nominiB, L. : rei p., Ta.
ob-tero (opt-), trivl (ttdj. plup. obtrtsaet, L),
tiltua, ere, to bruise, cruth: ranaa, Ph. : in angii-
atiia portarum obtriti, cntthed by the crowd, L.—
Fig., to crmh, trampie, degrade, dUgrace, ravage,
destroy : calumniam : obtrectationes : militem ver-
bia, di^ade, L.: Tolgi omne cadaver, lu.
obtestitlOb onia,/. [obteator], an a^juratm,
solemn charge: quae mulier obteatatione viri de*
buit, etc., WW boSmd by her husband's adjuratim:
legiB. — An entreaty, supplication: roatronae in
obteBtationeBTer8ae,Lb: Pbaedri.
ob^testor, atus, ftrl, dtp,, to call as a wiinm,
proiesl, make appeal to: Testram fidem: lovem,
ut (eatiB adeBBet, S. : Bummam rem p. aei obte>
atana, Ta. : ae moriturum, Ta. — 7b conjure, «•
treat, beseech, tupglicate, implore : Per tuam fidem
. . . Te, T. : obtestans deum fidem testabatur, ne-
quiquam eoa fugere, L. : roa per Penatta, Y. : tos,
ut, etc. : id aibi ne eripiatia, voa : multa de salute
auft Pomptinum, S. : illud te Pro Latio obtestor,
Xe, etc., Y. : te et aenatum, conaulatis, etc., S.
ob«teatO, — , — , ere, to weave over, overspread,
cover: caelum obtexitur umbri, Y.
obtioao, — , — , fire [ob+taceo], to be dial:
Yirgo obticet, T.
(obtlo5«3d),^icji|^^. ere, inch, [obticeo], to U
5B7
ofav^nor
§hmek mUnt.-^Onlj per/., to b€ mlmU : Quid obU.
cuisti ? T. : chorus obticoit, H., 0.
obtlneo (opt-), tinal, tentas, 5re [ob+teiMo],
to hold fatty havty occupy^ potfett^ preBerve, keep,
maintain: quas (regiones) Stiebi obtinerent, Gs. :
Oalliam armis, L. : cum imperio Hispaniain cite*
riorem, be governor in: ex quS inmiHl miunmus
nullus, me obiinente, erogabatur, during mg ad-
mimslraiion. — To mau^ain^ keep, preseree^ upMd :
ad obtinendoe exeroitOa evocari, Os. : necessUudi-
nem cum publieaoifl : pol Crito antiquom obtineai
gour old ielf, T. : cauaam, mainiain^ Os. : noctem
inseqaeotem eadem caligo obtlnmt, preeailed dur-
inffj L. : quae (famaj plerosque obtinel, it general-
fy accepted, S. : quod fama obtinoit, L. : proverb!
Uxnim, i. e. to become proverbial : nomerum deo-
Tum^bemanbered among i ^^tiem^woMno^gield,
l^^To aeeertf maiet^tin, ehow, proee, demoneirate :
po88umu8 hoc teate . . . quod dicimus, obtinere f :
duaa contrariaa seotentiaa. — To get poeeeeeion of,
gain, acquire, obtain: malaa cauaaa, jgpatiMtf.* Bo-
manl si rem cb\XnueTmt,gaieud the irtctory, Cd.-^
7b bring about, bring to paee^ obttun : ut oonsule-
rentur patres, L.
obtlngo, tigl, — , ere [ob+tango], to faJBL to
the lot o/, befall, occur .* quod cuique obdgil» id
quisque teneat : agnis quanta (diaoordta) obtigit,
H. : cum tibi sorte obligisset, ut ius diceres, nod
fallen to your lot.'—To happen, befall, occur:
Istuc tibi ex sententii tua obtigisae laetor, T. :
praeter spem, T. : si quid obtigerit, aequo animo
morisr, ^indd befall (me).
(ob-torpeaoo), pul, — , ere, inch., to grow etiff,
be benumbed, become ineenMe, loee feding.^^n\y
per/, : si manus prae meiu obtorpuerit^ U— -F i g. :
sttbactus mtseriis obtorpui: ciroumfuso uodique
pavore, ita obtorpuit, ut, etc*, L.
(ob-torqneo), torsi, tortus, ere, to ttrid^ writhe,
wrench. — Only P.ptrf: collo <^torto: obtortft
gul& in vincula abripi iussit, by the throat: obtorti
clreulua auri, V.
obtreotitio, Onis,/ [obtreoto], a belittling,
detraction, ditparagement : invidla atque obtreeta-
tio : adversus crescentem gloriam, L. : erga Fta-
▼ianos,Ta.: lattdis,Os.: gloriae alienae, L.
obtrectator, 9ri8,m. [obtrecto], a detractor,
tratbicer, disparager: obtreotatores multa finxe-
runt : laudum meamm.
obtreotOb ftvl, atus, &re [ob+tracto], to detract
from, belittle, disparage, underrate, decry: obtrec-
tantis est angi alieno bono : alteri : gloriae suae,
L. : curam, earp at, Ph. : eius laudes, I4. : obtrec-
taront inter se, decried one another^ K.
obtiiluSf P« of obterou
ob*trndo (obs-t-), si, sua, ere, to thrutt ypon.
eitrude: ea nemini obfcmdi potest, T. : obstmaa
carbasa pullo, Tummed, 0.
ob-tmnoS^ — , &tns, are, to cut down, eul to
pieeee, kill, tlay, elaughter : puerum : regem, 1^ :
ilium ad aras, V. : cerros ferro, V. : obtruocati
circa aitaria, L.
ob-tnndo, tudi, tOsus or tansus, ere, to blunt,
weaken, exhauat, make dull: vooem in dicendo, talk
himeelf hoaree : mentem: aegritudinem, oi^iota
— To etun, di$i, deafen, annoy, tease, importune,
moleet: nen obtundam diutius: te epistulis: me
de hac re, importune, T. : obtuderunt eius aurl8|
te fuisse, etc., dinned into him that, etc.
obtunsiUk adj. [P. of obtundo], see obtOsua.
ob-tarbo, ftvl, fttos, ftre, to meUre turbid, die^
order, eonftm, trouble, disturb: hostefl,Ta.: Itane
yero obturbatf interrupts, T.: me litterae obior-
heokt, dittract.
obt6r5, — , fttus, ire [TYR-], to etuff, stop vp,
dose: partb (corporis) obturates esse: auris, i. e.
refaee to Keten, H.
obtOBOB or obtunsoB, aeff. with comp. [P. of
obtundo], blunt, dull, obtttse: vomer, V. — Fig.,
blunt, duU, weak, faint : cui (animo) obtusior sit
acies : obtunsa pectora, insensible, V. : ne obtun-
sior usQs at genitali arvo, too enfeebled, Y. : vigor
animf, L.: quo quid diei potest obtusiusf mor^
etupid.
(obtutna, Us), m. [2 TV-l, a looking at, gating
upon, gaze ( only ace. and <Al. sing, ) : oculoram :
obtutum hi Cauda flgere: obtutu tadto stetit, V,
— F i g. : in obtutu malorum, eowtemplation, O.
ob-nmbro, ftvl, atus, are, to overshadow, ehade:
caespes obumbrat humum, 0. : obumbratus amnis,
Cu. — To darken, obscure: aethera telis, V. : nomi-
na,Ta— Fig.,to cover, doak, screen, protect : cri-
men, 0. : reginae nomen (eum) obumbrat, V.
ob-Qnoaa, a^f., bent in, kooked: rostro voltur
obuneo,y.; pedes, 0.
ob-SstiMk P., burnt into, hardened by /he:
lorre armatas obusto, V. : glaeba geln, burnt by
frost,0.
ob-^rillita% P., fortified, intrenched, made ir»
refutable: locus omni ratione.
ob-venid, vSnl, ventus, Ire, to come up to, go to
meet: se in tempore pugnae obventurum.jotn in
the battle, L.— 7b fall out, befaU, happen, occur:
id obvenit vitium (at the auspices) : sin quae ne-
cessitas rei p. obvenerit— 7b come by chance, fall
to the lot of, be allotted: Galpumio Numidia obve-
nit, S. : ei sorte provincia obvenit : cui classis ob-
venisset, L.
ob-T«raor, itus, ftrl, dtp., to make an appear^
ance, ehow oneself: partem eorum Garthagini ob-
versari did. ^-^%Jo^^^;^^fof^ appear:
obvsmu 8
mihi ante oculo« obvenainr rei p. dignitu: in
somnis, L.
dbverans, adj, [P. of obvcrto], turned againtt^
directed towards: taciem obTersua in agraen, O.
-— TWrfMi towards^ engaged in: niiKtum stadiis,
Ta. — Plur, rx as subat,^ opponente, Ta.
ob-verto, tl, sua, ere, to turn towards, turn
aaainst, direct towards: euittB ob oa ora sua:
Ck>rnua obvertimua antemnaram, direety V. : ro-
mo8,/^y, O. : ordinea, i. e. /afl otrf of line, L. : ob-
versus Contendit telum, facing (him), Y. : obver-
(or ad undas, 0.
ob-viam or ob Tiam, adv,, in the way^ tow-
ardSy againsty to meet, in face of; obviam eonabar
tibi, was hurrying to meet you, T. : ai obviam con-
tra Teniretur, cm adeanee should be nuule, Ca. : fit
obviam Clodio, meets: obviam ire hoetibus, &:
Gaesari obviam prooesaisti, went oui to mast:
exire, Ca. : se offera, meet, T. : effundi, jx>tir out to
meet, L. : de obviam itione ita fadam. — In the
phrase, obviam ire, to meet, oppose^ resist, contend
against : periculia, face, S. : Gracchorum actioni-
bus, resist, S.: cupiditati hominum, oppose: Irae,
L. : crimini, meet ths charge, L. : obviam itum
fraudibus, Ta.
obTina, adj. [ob+vial in the way, so as to
meet, meeting, to meet: sL iUe obvlua ei faturuB
non erat, had no expectation of meeting him : ge
mihi obvium dedit, met, L. : venit obviua iUi, H. :
cuicumque est obvia, whomsoever she meets, la. :
ad Martls f uit obvius aram, lu. : ae gravissirois
tempestatibus obvium ferre: obvias mihi litteras
loittas, send to meet : montea, qui obvii erant iti-
neri, lay in the way, N. : andis, up stream, 0. :
Obviaque hospitiis teneat arbos, opposite, V. — As
subst, n. .* in obvio classi hostium esse, be in the
way, L. — Against, to meet, to encounter : quo in
looo inter se obvii fiiissent, had fought, S. : si in-
gredienU cum armata multitudine obvfoa faeris :
infestft subit obvius hastfi, V. -^ Open, eaposed,
liable, gktbjeU : rapes Ob via vetttonum fOnifl, V. :
(urbs) minus obvia Graia, V. : comitas, i. «. rMwfjf,
Ta. : rerum similitudo, obtrusive, Ti^,
ob*TOlYd^ vT, atus, ere, to wrap rotM, enbelop,
muffle up, cover over, enfold: obvolvendnm oapnt
ease : capitibus obvolutia, mm^jltsd^ L. : oa obvolu-
turn folliculo: lax obvoluta sanguine, covered,
£nn. ap. C— -F i g,, of language, to cover, veil: ver-
bis deooris vitium, H.
oooaaco (obo-), avi, atua, ftre Tob+oaeoo], to
make blind, blind, deprive of siaht : oooaecatna
pnlvere liostis, h, — To make dark, darken, ob-
ecure: noctis occaecat nigror, G. poiU: denia
oaligo oecaecaverat dSen», L. — To hede^ieotweal:
semen oocaecatam.—Fig., to darken, make ob*
eeure, render uninteUigible : orationem.— 7b make
blind, bUnd, delude: animoa: atnltitU oooaecatm;
consilia, confound, L.
oooallMOO^- lal, ere, inch [ob+calleaoo, etl-
leo], to grow ealloiu, harden: Os senai occaliesce-
re rosiro, i. e. thicken to a snout, 0.— F ig., to gnu
insensible.
ooomDO, ul, ere [ob+cano], to blow into, plag
upon : comua tubasqne, Ta.
oooaald, dnis,/. [ob+l CAD-], an opportum-
ty, fit time, occasion, convenient season, favoraUi
moment : tanta, T. : tua, L. : aliis occasio defuit:
pugnandi, S. t inrumpendi in nrbem. Go. : sibi ad
occupandam Asiam oblata : occasionem amittere,
let slip: adripere, seite^ L. : rapere de die, H. : son
deesse occasioni, not to be unemtal to, Gs. : a f or>
tun& data Ifberandae Oraeciae, N. : intellegere oe-
caaionea, diseem, Ta. : oocaaione dati^ should en
opportunUy offer : per occaaioiiem, on afavoraUe
opportunity, 8. : levia proeiia ex oocaaione haia
aot illins partis oriebantur, L. : Summa ooeasiost
mihi Phaedriae euram adimere, T. -^Person.,
Opportunity (aa a goddess), Ph. — A pretext, exam,
plausible explanation: Quantolacnnque est ooca-
sio, sufficit irae> lu. — ^In war, a dask,raH9urprise:
oooaaio, non proeliam, Ca.
1. oooaaoa^ P. of 2 oocido.
9. oooaaoa, as, m. fob+l GAD-], a /a/%,
goir^ down, setting : Make, Y. : cum occasa solis,
at sunset, S. — 7%i sunset, west: ah orto ad ooca-
sum : ager Longus in occasum, Y. : Prospldt oe^
casOs, 0.— F i g., downfall, ruin, destruction, end,
death ; rei p. : in oocasn veatro, Y. ; post Aeli
ocoaaum, death
oooatiOk 5ni8,/. [oooo], a harrowing.
ooceotni, perf. of oedna
oooento, ivf, Stua, Are [ob+canto], to sattriu
tft song, lampoon, XII Tabb. ap. G.
ooddana, entis, m. [P. of 2 ooctdol the sunui,
west, Occident: ab oooidente, S. : ab oneate ad o^
ddentem.
oooidio, onis,/. [ob+2 SAG-], a massaere,
utter destruction, extermination: in oootdiooe rio-
toriam ponere, L.: equitatns ocoidione ocdsoi,
annikilaied.
1. oooido^ ddl, clBua, ere [ob 4- eaedo], to
strike down, knock down: me pugnis, T.^Te oA
down, cut^ off, kiU^ slay: si aliam (noxiam) admi-
sero, occidito, T. : fortissimo pugnans occiditor,
Gs. : exercitOs occidione oocisi, annUulated, h. : ad
unum omnes, to the last man, L. : hominero, rnvr-
der: modus hominis ocddendi, /orm ofmadeti
homines Impnne occidebantnr^ murders were am-
mittedr te ocddere, commit smdde, Co.— Fig.,**
plague to death, torture, torment, pester : oocidis
saepe rogando, H. : legeado, H.— Tb* mtii, wi^-*
me tois fAilaaiia, T. . r\r\n i i>
Digitized by VjOOQIC
oooido
580
COOIVKI
2. oocido, ci(ft» cft«08, ere [ob+cudo], to ffdl
down, fall: ut alH super alios oceiderent, L.—
To go dawn, iet : iam ooddente sole, Pfto. ai>.C.:
donee lax occiJat, In. -~ n faU, perkhy die, be
elam : qua (securi) mnlti occiderunt: pro patri&:
Uofltium flaevitia, S. ; dextra sua, V. : roiDimo yoI-
nere, O. : una occideDdum nobis esse (cumimpe-
no), S.— Fig., to decline, end: vito occidens, the
evening of life : ne sacroi-um memoria occideret,
be lott.—To periJi, be mined, be lost : sin plane
occidimus : oocidi, lam undone, T. : fundUua, V. :
omnia generis insignia occiderunt: vestm bene-
ficia occosura esse.
ocotdtras, aij. [ob+1 OAD-], going down, aet-
ting: occiduo soIe,0.: dies, O.—Weetem: ab oc-
ciduo Eo\e,0.'-¥ I %., sinking, failing: 8enecta,0.
ocoIdo, cinul or ceciul, — , ere [ob+cano], to
sing inausjndoudy, crook: si ocoecinerit avis, i. e.
gitfcs an unfavorable omen, L. : corvus occinuit, L.
ocoipi5. c€pl (not ooepi), eptus, ere [ob+ca-
pio], to begin, commence: dolores occipiuiit, T. : a
meridie nebula occepit, L. : qaaestum, T. : magi-
stratum, euier upon, L. : mecum cogitare, T. : age-
re armentum, L. : (fabula) occeptast agi, T.
oooifliov Onis,/. [ob+2 SAa], a massacre,
slaughter, murder : parentis.
oocUas, P. of 1 occlda
OColMo, si, sus, ere [ob+daudo], to shut up,
close: de occludendis aedibus, T. : serrus, ciii
domi nihil sit ooelusum. — To restrain, cheek:
lubido occlusa contumeliis, T.
occok — , — , are [2 AC-], to harrow : segetes,
H.
occnbo, — , — , are [ob+cubo]» to li^ low, lie
prostrate, lie dead: quo (tumulo), V. : consul
morte occubans, L.
ocouloS, — , atus, are [ob+calco], to tread
down, trample: partim ooculcatis, L.
oconlo, culul, cultns, ere [ob+2 CAL-], to
cover, cover over: Virgnlta multa terra, V. — To
cover up, lUde, conceal: (femtnae) parietum umbris
ooculuntur, are concealed: hastatos valles occule-
baiit, L.: Classem sub rupe, V.: caligine terras,
0. : puncta argumentorum.
oocultatid, 6nis,/. [occulto], a covering, hid-
ing, concealment: occulutione propositi, in the
hope of secrecg : se occultatione tutantur, bg hid-
ing: cuius rd nulla est occultatio, Cs.
ocoaltator, oris, m, [occulto], a concealer,
seereter: latronum.
oooQlte^ adv. with comp, and stq>. [occnltus],
in concealment, in secret, secretly, privatdgs neque
id occulte fert, makes no secret of it, T. : ea nunc
oeenlte cimiculis oppugnator: lo^i oetera, S.:
proficLsci, Cs. : labitur, 0. : conari occultius : paolo
ooonltins oonsiU huiofl par ticipes, & : qaam potnit
ooeultissime cobortes duxit, Cs.
oooulto, ftvl, atus, 9xe,freq. [occulo], to hide,
conceal, secrete: fugam, Cs.: stellae occultantur,
dis(^)pear: incepto suo occultato, 8.: ut aves se
ocottltent : qui hoc ocoultari f acilius credas dabo,
T.: selatebris: leglonem silvis, Cs. : alicubis in-
tus Teritas occulfeetar: se inter multitudinem,
Cs. : post montem se, Os.
occultu% adf. with con^ and sup. [P. of oc-
culo], covered up, hidden, concealed, secret: locus,
S.: occultiores instdiae: quo oceultior esset eius
adrentus, Cs. : si quid erlt occultius : cum res oo-
cultissimas aperueris: per occnltos callls, T.:
notae, O.: Orescit, oceulto relut arbor aevo, i. e.
vnperceptibly, H. : occnlti miranda potentia fa<3,
In. : salis iu laote sapor, sHghJt faisor, V.— iViir. n.
as subsi,: exproroere omnia mea occulta, Mcreto,
T.: servi, quibus occulta credantur: in occuUis
ao reconditis Xemp\\,ihs reeesses,Q^.-^^ng, : stare
in ooculto, tn hiding: ex oceulto noatroa inradit,
from amhush, S. : ex oceulto intervenire, secretly.
—Of persons, dose, reserved, uncandid, sseret: me
oooultam fingere: ab oeouHls cavendum homini-
bus, L. : oocuUus odii, dissembling his hate, Ta. :
oonsilii, Ta.
oconmbo. eubul, enbitum , ere [ob + * oumbo ;
CVB-], to fall in death, die: honeste: ferro^ O.:
per te, 6y thy hand, O. : oertae morti, Y. : pro pa-
tri& mortem : ictus clavi morte oocubuit, Lt
ocoupatio, dnis, /. [occupo], a taking posses^
sion, occupying, seizure: fori: vetus. — A business,
employmint, occtayation : publicae, Cs. : maximis
occupationibus distanebar: ab omni occupatione
se expedire : occupationes rei p., state affairs, Cs. :
tantularura rerum occupationes, sucfi trivial em"
ployments, Cs.
ocoapatOBy adj. with eomp. and sup. [P. of
occupo], taken up, engrossed, absorbed, occupied,
employed, busy, engaged: In alio amore, T. : in
opere, Cs. : opere, L. : non occupatorum amicorum
adsiduitas : in eo, ut, eta, K. : res in singulis litte-
ris oocupatae, eoneemed with: occupatiorem me
habere : oocupatissimus esse, extremely busy.
occupo, avi, atus, are [ob+CAP-l, to take into
possession^ seize, occupy, master, win : Italiam prae>
sidiis: opportunae ad occupandum urbes, L.:
portum, U. : tjnlnnidem : a potentioribus r^na
occupabantur, tMeftains were aiming at, Os. : Oo-
cupat amplexu, clasps, 0. — 7\> occupy, cover, take
up,fUl: quantum loci acies occupare poterel^Cs. :
urbem (sc. aedifidis), L. : caementis mare, H. —
To faH upon, attack: Latagum saxo os fadem-
que, strikes (in) the face, V. : Occupat hos morsu,
lotigis eomplexibua iiloe, 0. : manids iaoentem^
fetters while prosttfoU, V. : Volteium Vilia Ten-
dentem,«tii7»tM»H.^2b gH the start ofbe before-
Digitized by VjOOQ IC
600
hand tsiihy aniidpaU^ do firwt^ mUtirip: egreasaa
rates, 0. : bellum facere, begin ike war fint^ L. :
rapere oscula, H. — To hinder : proflaTiom aan-
gutniB occupat secantes, Cu. — ^F i a., to tetMA, take
poeeettion of Jill, ifwadsj overepreadj tngrou : mors
ipsam oocupat, T. : quao (tenebrae) totam rem p.
torn occuparant : timor exercitom occnpaviti Cs. :
oculos Dox occupat, are darkeMd, 0. : fiuna ocou-
pat auiis, Y. — To gain, mn, aeqmre: militarero
gloriam, Ta. : obscuri speciem, pan for reterved,
H«— 7b take up, fill, occupy, employ: tres et sexa-
ginta aoDOB aeque multa volumina occupasse mihi,
L. : in funambalo Ammum, T. : pecuniam adule-
Acentulo grandi fenore occupaviati, invetled at
high iniereet: oocupatur animus ab iracundia:
occupatus certamine eat animus^ L.
oocurrd (obo-), curri (cucuin, Ph.X curaus,
ere [ob +curro], to run up, rwn to meet^ go to meet,
meet, fall in with,' ad Qndam,/bM tlU foe, V,:
dttlcia amicis, H. : quibuscumque aignis occurre-
rat, Cs, : huic (ctmcllio), attend, L. : ad id conci>
lium, L. : occurritur (so. mihi).— 7b go against,
rush upon, attack: duabua legionibus, Os. : Obvius
adversoque oocurrit, Y.— 7b lie in the wag, meet :
in aspens locis silex saepe oocarrebat, L. — ^Fig.,
to meet, fail into, he involved: graviori bello, Cs.
—7b cMate, meet, reeiet, oppoee, counteract : eius
coDSiliis : ab nostris oocurrebatur, he w€u rented,
Cs. — 7b obviate, cure, relieve, remedy : rei sapien-
tifi : utriquo rei, N.' — 7b meet, anewer, reply, object:
huio dictis, Y. ; oocurretur enim, sicut occursum
est. — 7b offer, preeent itself , euggeet itself, appear,
occur, be thought of: tu oocurrebas dignus eo
munere: mibi multo difficilior occnrrit cogitatio,
quails, etc : Atheniensium exercitOs deleti occur-
rebant, L.: haec tenenda sunt oratori; saepe
enim occurrunt, present themsdves : ne quid ho-
nestum occurreret, Ta.
OCOOTBatio, onis, /. [oocarso], a runnina to
meet, attention, greeting, ojlciousnest : ilia.— iViir. .*
vestrae et vestrorum ordinum.
OOCuno, arl, fttus, Are,freq, [occnrro], to run
to meet, throng before: alios oooursantes interfi-
cere, 8. : occursare oapro caveto, beware of meet-
ing, Y. — 7b rueh against, attaiek, charge, strive
against, oppoee : inter oooursantes, factiosos, op-
posing, S. : in ripa, L.
(pooaraus, tks), m. [ob+1 CSL-I, a meeting,
faUing in with (only sing, aoe, and aoL and plur,
ace,): ^acuis aocursu hominum viis, where they
met nobody, L. : probiberi fratrum eius ooeursu,
Cu. : rota Stipitis occursa f racta, by striking a
stump, 0. : occursum trepidare amioi, Iu« : Illius
oocursQs, lu.
Ooeancuii i, m., = 'QxeapSt^ the great sea, outer
sea, ocean : mare, quem Oceanuai appellatis : Ooeani
freta, i. c. the Strait of Oihraltari quae civitates
Oceanum attiagunt, Ca. : ctreumvagus, drcsatdlw
ent, H. : pater rerum) i. e. primary element, V. —
Person., son of Caelum and Terra, husband of
Tethys, father of the rivers and nymphs, C, Y.
OOeUtU, I, m. dim. [ocnlus], a little eye, eydd :
rictis ooellts, 0. : ocelli angnlus, lu. : ocelli Itaiiae^
▼illalae meae, eyeballs.
OCior, ocius, o^/. cony). [8 AC-], swifter Jteeler :
fulmlnis odor alls, Y. : aura, premature, H. : quo
non alius conscendere Ocior, 0.
OOlufl^ adv. comp., with sup. ddssime [neuL of
ocior], m4)re quickly, more speedily, sooner: idqoe
ocius faciet, si, etc. : recreantur ocius : serius odos
Sors exitura, aooner or later, H. : Angulus iste feret
tus ocius uvi, rather than, H. : ocius illud extor-
quebis, i. e. more easily, lu. : ocius omnes Imperio
parent, on the spot, Y. — In commands, the qmcber
the better, immediatdy: more te oro ocius, make
haste, T. : nemon' oleum f ert ocius ? H. : qoam
ocissume aooedat, eu fast as possible, S.
O0rel^ ae, /., a greave, leggin (of metal, to pro-
tect the legs ) : leres, Y. : sinistrum eras ocreft
tectum, L. : ocreas vendente puella, i. e. M« oeoDif-
trement of a gladiator, lu.
ooreatas, Oi^, [ocrea], ^rrMved^ in leggins, H.
ootaphoros, see octophoros.
OOtavum, adv. [octaTUs],/or the mghth time:
trlbuni refecti, JL
OOtayos or VIZI, num, ord, [octo], the eighth :
post diem octavum, S. : octa?a pars : l^o, Cs. :
a. d. YlII Kal. Deo., the 2ith of November: bora
YIII conyenire : octavo decimo aetatis anno, Ta.
— ^As subst.f. (sc bora], the eighth hour of the day,
lu. — As stAt. n. : ager efficit cum octavo (scgra-
no)y producet eighifM.
ootavns-dsolmns, a<{^'., the eighteenth: aeta-
tis annus, Ta.
OOtieilB (-asX adv, num. [octo], eight OmeL
ootliigeiiteflinii% adf, num. [octlngenti], tkt
eight hundredth: annus.
octinsenti, ae, a, or DCCC, num. [octo+
centum], eight hundred: studia: equites DCOC,
Cs. : medimna DCCCL, i. e. 860.
OCtipe% edis, ae{f, [ octo + pes], eightfooted:
Cancer, 0.
ootiplioatai^ see octuplicatus.
ooto or VH^ num., eight : oohortea, & : milia
passuum YIII, Cs.: HS YHI milia.
October, bris, bre, adj, [ octo ], of the eighth
month (later the tenth) : Kalendae: a. d. Ill No-
nas Octobrfs, Sq)temher 29th.
ootodeoin or XVZIZ, mam. [ooto+deoeml,
eighteenth-
Digitized by V^OOQIC
601
ootogSiai, ae, a, num, duir, [ooto], tigktif meh :
aerU ociogeni bini saga, L.
octosenflimus (-^efliintuiX adj» num, [octo-
ginta.],tneeiffhiietA: annus: solstitia, lu.
ootogiena (4m), num, adv. [octoginta], eighty
timet: seslertium (oentena milia).
ootogliita or TilTXX, num, [oeto], eighty:
annos, C, H. : HS LXXX milia.
OOtoiiigifl, e, adf. [octo+IV-], eight m a team:
octoiuges ire, i. e. eight in a hodg^ L.
ootoai, ae, a, num, dittr, [octo], eight mmA,
eight at a time^ hg eighfs: ordines ducU, Cs. : oo-
tona milia peditum, L. : octonis referentes Idibus
aera, an the Ides of eight montht^ H. : octonis ite-
nim natalibus actis, eighty 0.
(xstdplicuroa (ootftph-), atfj., carried bg eight
bearere: lectica.^As eubet, n., a litter with eight
bearere: hominem portare ootophoro.
octapUoatiui (ootl-), €uiff, focto+plioo], mul-
tiplied ig eighty oetupUd : octuplicato oensu, L.
octuplnSt adj.y = ^cra^rXovc* eightfold^ octuple :
para. — As ntbet. n., an eight/M penaltg, octuple:
octupli damnari : iudicium in octuplum.
(ootOMdflt is), m, [octo+as], eight aeaee (only
obLplur,)'. Quanti emptae? Octassibus, H.
OOtilas, I, f9u [2 AC-l, an egc: (lacrimularo)
oculos terendo ezpressent, T.: magis te qoam
oealos amo meos, T. : eminontes, prominent: oculi
tamquam speculatorea : maligni, V. : oculi in Op-
pianicum coniciebantur, were turned: adieotum
esse oculum hereditati, hie eye wae on; ad omnia
▼estra ocnloa adioere: oculos de isto nusquam
deicere, regard with fixed attention: demittere, O. :
attoUere, V. : circumferra, 0. : premere, Y. : depo-
nere, to fixy H. : oculis somuo coniyentibus : un-
^ibus iili in oculos iuvoIare,^y o^T. : quod ante
oculos est, u tit fyU view : ne absiuleritis obser-
rantibus eiiam oculos, cheat out of their eyesy L. :
in oculis civium vivere, in ptMic: in oculis om-
nium submergi, Cu. : ab oculis concedere: ex oculis
abire, out of eighty L. : facesserent ex urbe ab ocu-
lis popnll R, L. : sub oculis accepto detrimento,
in, (Caesar's) preteneCy Gs. : eum quoque oculum,
quo bene videret^ amittere, loit the eight of: altera
oculo capitur, beeomee blind of one egCy L. — A
luminary: mundi oculus, the mn, 0. — In plants,
an eye, budy bourgeon: oculos imponere, tnocu^o^
V. — ^F ig., a principal onutment: duo illos oculos
orae maritimae effoderunt, i. e. Corinth and Car-
thage,— The eye of the eouly mind^e eye : eius cru-
datu pascere oculos, feaet one*9 eyes: fructum
oculis ex eius casu capere, d^ight their eyee, N. :
tuo Tiro oculi dolent, 1. e. he i$ afflicted, T. : acies
ei arma in oculis erant, in vmw, Gu. : si in oculis
BIS mulUt-ttdinis, are bdoeed by: oderat torn, cum
. . . iam fert in oculis, wduee highly: rex te ergo
in oculis gestare? Iidd deary T.: aequis oculis
videre, i. e. eonientedlyy Cu. : simul est illud ante
oculos, obvioue: mors (ei) ob oculos versatur, i$ in
view: ora eorum ponite vobis ante ocu\oBy picture
to youraelven: pone ilium ante oculoa diem, ^
your thoughts on: uec a re p. deiciebam oculos,
lose eiglU of,
odi (odlvit, Anton, ap. C), Ssarus, ddisse, defect,
[1 ODAy to hate: oderint dum metuant: itaamare,
ut si aliquando esset osurus : furialiter, 0. : Miris
modis SoAtratam, T. : quid enim odisset Clodium
Milo: parentem, 0.: peccare, H. — To disUkcy be
displeased with, be vexed: Persicos apparatas, H. :
odi cum cera vacat, 0. : se odit senectus, is die-
contented, lu.
odlond, adv, [odiosus], hatefuUyy vexcOiouely:
cessat, T.: dlcere: interpellare.
odlosil% adj, with comp^ and tup, [ odium ],
hatefuly odiousy vexatiouSy offensivSy unpleasant:
baec aetas adulescentulis, T. : moias odiosiores :
odiosissima natio, Ph.: homines notos sumere
odiosuro est — Plur, ti. as siAet. : hue odiosa ad-
ferebantur, annoying tales,
odium, !, n. [ 1 OD- ], hatredy grudgCy iU-vnUy
animoeityy enmityy aversion : Veritas odium parit,
T. : odium (est) ira inveterata: in odium populi
R. iuruere, incur the hatred: eorum odium subire:
magnum odium Pompei suscepistis : inperatoribus
odia conligere, Cs. : stniere, excite : exercere, 0. :
placare, appease: quod mihi odium cum Clodio
fuit ? what ouarrel had If : tanto in odio est om-
nibus, is so noted btf: tanto odio ferebatur in Cice-
Tonem, was so imbtttered againety K. : in Romanes
odii regnum posuerat praemiqm, had offered ae a
prim for hoetiHtyy h, : urbis odium me percipit,
T. : ardens odio yestri: odium ieiunum, on an
empty stomachy lu. — An o^eet of hatredy offeneCy
aversiotiy nuisance: Antonius, insigne odium om-
nium : qui amat quoi odio Ipsus est, one who hates
him, T. : odi odioque sum Romanis, I hate and am
hated 6y, L. : tibi est odio mea fistula, V. — Dieeon-
tent, dissatisfaction, disguet: odio Ruarum rerum
mutari omnia student, S. : Cui placet altei-ius sua
est odio sors, H. — Offensive conduety odioue lan-
guage, importunityy insolefieey vexatiousness : odio
et strepitu senatOs coactus est peronire: Tun-
dendo atque odio, by insolent importunityy T. :
cum tiio istoo odio, with that hateful conduct of
yourSy T. : odio vincere Regem, in insolence, H.
odor or (old) odoi^ oris, m. [2 0D-], a smelly
scenty odor : omnis odor ad supera fertur : odorcin
ayide trahere naribus. Ph. : florum. — A pleasant
odory perfume, perfumery, esseneeSy spices: txiore
capi : ara f umat odore, incense, H. : croceos odores
mittit^ v. : Perf usus liqnidis odoribus, balsamsy H.
— ^ disagreeable smelly eteneh, etink: odos looum
Digitized by V^OOQIC
odomtio
508
iDutare subegerat^ S. : ingratos odores, O. : taeter,
Gfl. : odoris foeditas: Volvitur ater odor tectia,
Uaek and tHJUnff vapor^ V.-^F i g., « deeiU^ inkling,
hint^ pretefUinunty miggeUion: odor aospicionia:
liominum furta odore persequi: est uon nullus
odor dictaturae : iHcri bonus est odor, L. : urbaui-
tatis, ai#ncA«fu
Odoratio^ 5ni8, /. [odoror], a tmdUng, tmdl:
delectatio odorationam.
1. odoratni^ adj. [ P. of odoro ], ihat hcu a
tmellf odorous, gcenUd^ sweet "VnelHngy fragrant:
lignum, v.: odoratis ignibus, O. : rosa capillos,
H. : dux, i. e. of the Assyriatu, Pr.
2. od5rataS| tU, m. [odoror], a tmdling, gmeU:
eorum iucundus. — The sense ofsmdl.
odoKlfer, era, erum, adj. [ odor + 1 FER- ],
spreading odor, fragrant : panacea, V. : gens, L e.
Persae, O.
od5rOk ftvl, fttus, fire [odor], to makefragrant^
perfume: atira furais, 0.
odoror, atus, firl, dtp. [odor], to smell at, smell
out, scent : cibum, H. — F i g., to aspire to, aim at :
hunc decern viratum, to he sm^ng after.— To searc/i
out, trace out, investigate i pecuniam: tu velim ex
Fabio odorere : odorabantur omnia et pervesttga-
bant : quid f uturum sit : Poljpus an cubet bircos,
H.-- 7b get a smattering of: pbilosophiam, Ta.
oddrua, adj. [odor], emitting odor, scented,
fragrant : flos, 0. : arbor, i. e. mjrrha, 0. — Tliat
trades by tlu smell, keen^ctnted: canum vis, V.
odoa, see odor.
oeconomicua, adi., =:olKovofwe6c, of domestic
teonomy, — As subst.. The HousehMer (a book by
Xenophon).
Oedlpfka, odis, m., = OiSitrovQ, a king of Thebes,
who solved the riddle of the J^tMnx, C, O. — P r o v. :
Davus sum, non Oedipus, i. e. no diviner, T.
oenoplionun, I, n., =: oiuofopog, a wine-holder,
wins-basket, H., lu.
oenua (old form of unus), C. (lex).
oeatrua, I, m., ^olarpo^, a gad-^g, horse-ftg,
breese, Y,—Frenxg, inspiration, enthusiasm, lu.
oaana (as), m. (old form of usos), C.
oeaypum, I, n., = olinnroc, tlte rejfttse of wool,
wool-xocMiings (a cosmetic), O.
Oeta, ae, /., or Oete, Ss, m. and/., = Ofn|, a
maintain range of JT^maly^ 0., 0. : tlbi deserit
Hesperus Oetam, i. e. rises, V.
ofella, ae, /. dim, [offa], a bite, bit, morsel:
exigua, lu.
offa, ae, /., a bit, morsel, little baU of flour:
Helle soporata, Y. : puitis. — A swdling, lu. — A
shapeless mass, untimelg birth, lu.
offe&do, fendl, ffinsus, ere [ob+fendo], to hit,
thrust, strike, dash against : latus Tehementer : ca-
put, L. : oifenso pede, having stumbled, 0. : in aoo-
pulis offendit puppis, strikes on, 0. : in redeundo,
run aground, Cs. : solido, bite a tttone, H. — To hit
upon, light upon, come upon, meet with, find, catch :
te hie, Enn. ap. G. : imparatum te, come vpon you
unawares: nondum perfectum teraplum: omnia
aliter ac iusserat offendiL — ^F i g., to wfftr damsge,
receive an injury: qui in tantis tenebris nihil
offendat: in causis* — 7b stumble, blunder, make a
mistake, commit a fatUt, offend^ be offensive: sin
quid offenderit, sibi totum, tibi nihil ojfenderit:
apud honestos homines, give offence to : neque in
eo solum oflTenderat, quod, eUi.,S. — ThfindfemH,
be displeased, take offence : si in me aliquid offen-
distis. — To fail, miscarry, be defeated, suffer mis-
fortune, be unfortunate: apud iudlces, lose his
cause: primo aooesau ad Africam, i e. met wUh
disaster, L. : si aliquid esset offensum : quo (oasu)
in milibua passuum trlbus offendi posset, a disaster
might occur, Gs. — 7b trespem upon, d^ock, offend,
vex, disease, repd, disgust : Divitiaci animom, d. :
tuas aurb : neminem umquam non re, non Terbo
offendit: hi sermones tuam existimationem non
offendunt,t7»;ure.- si non offenderet unum Quem-
que limae labor, H. : offendere tot caligas, toi
Milia clavorum, provoke, lu. : moltis rebus roeos
offendebatur animus, torn hurt: fidia <^en<li me-
dicis, H. : ut non oifendar subripi (ista muneraX
am not offended at the loss of. Ph.
offenaa, ae, /. [ P. of offendo ], diefavor, dis-
pleasure, offence, haired, enmity : magnfi in offensA
esse apud Pompeium : Offensa mei, out of hatred
for me, O. — A violation of law, offence, erims: Te*
tus atque tacenda, lu. — An injury, affront: dSexk-
sas Tindioet ense soas, O.
offenaiS, 9nis, /. [offendo], a striking against,
tripping, stumbling : pedes. — Aprcjectwn: uihil
offensionis habere, no roughness. — F t g., disfavor,
aversion, disgust, didike, haired, discredit, bad rep-
utation : offensionem vitat aequabilitate deceneo-
di: in odium offensionemque popnii R. inruere:
offensionem aurium merere, i. e. deserve to he heard
with displeasure, L. : habere ad res certas Titiosam
offensionem: mihi maiori offensioni esse quam
delectation!, give me more vexation than pleasnre.
— A complaint, indisposition, accident, mufortune,
mishapj failure: corporum offensiones: babet
enim nihil quod in offensione deperdat, Le.ifht
loses his cause: non offensiones belli, sed victoriae,
defeats : off enslonum et repulsamm ignominia, L e.
rude refusals,
offenaiunoula, ae,/. dim, [offensiol a slighi
offence, trying hurt : animi tui. — A slight repulse,
trifling disappointment : in aedilitate acoepta.
offSnao, avl, fitas, are, /ra^. [offendo], to striiSf
dash against: capita, sigimat lis wo^ U
Digitized'by CjOOQIC
M8
oflS&SQS, adj. with comp, [P, oC otfendol
offendei, diapUaaed^ vtxadf inoen»ed^ imbUtertd:
animus: quern cum esse offensiorem arbitrarer:
sibi offensior. — Offenmve^ odioua : ordo senatorius :
cut (populo) no8. — As nibti. n., the offence,
offero (obf-), obtoll (opt-X obl&tus, offerre fob
+ fero], to bring before, pretent^ offer, $how, exkiSit :
lilts fors obtulerat adventum meum, T. : me per-
ditum illi adflictumqne: se oonsuUbus ferociter,
L. : qua nova re oblatA, upon tfiis unexpected oc-
currence, Cs. : %^\^em,preutU afaUe appearance:
offer Coniugis oia mihi, thow, 0. : oblata religlo
est, a reUffiouM eervpie struck him: lex quaedam
videbatar oblata.^ To offer, expoee, bring forward,
adduce: noe periculia: se morti, 6^ : nos ad peri-
cula, O. : Titam in discriraen : oriminibiu oblaiis,
aduUced — To offer, proffer, bring, eauee, oeeamon,
confer, bestow, thruet upon, it^/Uct: iniuriam tibi,
T. : qua oblatiL potestate, Cs. : mortem hostibus :
foedu8> y. : in omnia ultro suam operaro, L. ; quod
(boni) Tobis ab dla inmortalibus oblatum est:
laetitiam, procure : occasio ad oocupandam Asia
oblata : oblatft facultate, Cs. : offerebat se inter-
cessurum, Ta.
offlcina, ae,/ [for opifidna (old), from opifez],
a teorktkep, manufaetorg: instituit officinam in re-
gift maximam,«hi(/to: armorum officinae in urbe:
monetae, mint, h. : Cyclopum Yolcanus urit offici-
nafl, H. — F i g., a worhkop^ factory, laharatory :
tamqaam omnium artiuro : sapientiae : ez rheto-
rum officinis : eloquentiae: corruptelarum, L.
ofllcl5 (obf-X ^ ectus, ere [ob-f faoio], to
come ti» the wag of, hinder, opooee, thwart, obetruet :
off eoerat apricanti, interceptea hit sunahine : umbra
tcrrae soli ofliciens, intervening before: cum ipsi
eibi properantes officerent, S. — Fig., to gland in
the wag of, oppoee, obetruet, be detrimental, hurt :
quidquid ubique Officit, H.: meis oommodis: timor
aniroi auribus ofBclt, S. : officiant laetis ne frugi-
boe herbae, i. e. shut off light and moisture, V. : id
(genua) officere libertati, L. : sententiis, to obscure,
oBMJomt, ode. with eomp. [offlcioaus], courte-
ouelg, obligin^g: factum: (fecit) ilia officioaiua.
ofllcio«ii% adj, with comp. and tup. [offioturo],
full of eouiiesg, comnlnimnt^ obliging, serviceable :
homines in civta : sedulitaa, H. : voluntas, 0. : tibi
officio^or videri: officloalaaima natio candidato-
ram. — Dutiful, obligatorg : dolor: laborea.
offloinm, I, «. [for opificium, opua+S FAC-],
a eerviee, k»ndnees,favor, eourtesg: pro reoentibos
Galiiei belli officiia, help given tn^ Ca. : aummo of-
ficio praeditiis homo, exceedinglg obliging : officio
te certasae priorem, Y. : Officiia dilecta auia, loved
for her Hndlg servicee, O.-^A ceremonial observ-
ancCy eeremang, attendance: offioium eras mihi pe-
ngoidaiBy c csremonial msit^ lu.: tempua per
offlciorum ambitum tranaigunt, Ta. — An obligato-
rg service, obligation, dutg, function^ part, office:
patria, T. : functus officio, L. : in deos hominesque
fungi officiia, L. : a pueris nnllo officio adsuefacti,
Cs.: vita cum officio coniuncta: amicitiae: satis-
faeere officio^jMi/orm .* officium suum deserere,
neglect : de officio decedis : in officio manere, Cs. :
offici neglc«entior. — An official dutg, service, «m-
ployment, business, work : officia inter ae partiun-
tnr,Cs. : maritlmum, navo/ wn;to^, Cs. : famaaucti
officii, i. e. of extending his authority, Ta. — A sense
of dutg, duHfulness, conscience: quicquid in eum
iudici officique oontuleria : utrum apud cos officium
valeret, Cs.
Oif i^ — , — , ere [ob +figo], to drive in, fasten :
densofi ramos, L.
(offinnatas), a^. [P. of offirmol, firm, obsti-
nate.^X)n\j comp. : voluntaa offlrmatior.
offinnd, avl, fttua, Are [ob+firmo], to holdfast,
persevere: viam quam decrevi peraequi, T. : ne
tarn offlrma te, be obstinate, T. : censen posse me
offirmaro Perpeti f can persist in becaing it, T.
oflulgeo, si, — , %re [ob +f ulgeo], to shine upon,
appear: lux oculis offuIsit,y.
oflondo (obf'X tlcllf Qaua, ere [ob+fundo], to
pour before, pour out : ut piacibua aqua offundi-
tur, i. e. surrounds, — To cover, overspread: ut of-
funditur luce aolis lumen lucernae, edipsed — ^F 1 g.,
to pour out upon^spread over : quaai noctem quan-
dam rebua : ofTuaa rei p. nox : omnium rerum ter-
rorem ooulia et auribua, L. : tant& offusft oculia
aninMX|ue religione. Lb : offasus pavore, Ta. : Jlar-
cellorum meum pectus niemoriaobfudit,Aa«yS22MlL
offosust P. of offnndo.
oggannio^ aee obgannia
oh, interj., of aurprise or sorrow^ oh/ Of ah I:
oh, Iniqaoa ea, T.
ohe or ohe^ inter}^ of pain, oh! enough ! stop / /
ohe. Jam aatia eat, U. : ohe iam (aa aatls), H.
del, inierj^ ot eorrow, edaef woe isme/T,
olnofli atff,, old for unua.
cdea, ae, ss ikeua^ an olive, olive cherry, V.:
nigra, H.-^AnoUve'tree: olearum ordo: rami
oleae^ V., L., H., O. — An olive-branch: pacalea, 0.
oleagtmiiS a^j, [olea], of the olive4ree: radix,
v.: virgulae,K.
oldatios, adJ, [oleum], of oil, for oil : oelU.
oleaster, atrt, m. [olea], (he wild olive-tree,
oleaster: eollia veatitua oleaatro^ S., C, V., O.
61eiui^ entis, adj. [P, of oleo], smelling, odorous:
flea bene olentla anethi, Y, ^•'Sweet-snSMing, fra-
grant, odoriferous : rami, v.: mentae, 0. — Of an
ill odor, remk, muatg: maritaa (I e. hireua), H. :
Membra, V. : fornix, H. : anlfure Stagna, 0. : quae-
dam, Ta.
Digitized by V^OOQIC
oleo
6M
Butto
oleo, lul, — f Sre [2 0D-], to emit a tmdl^ smdl
of, rnndt: bene, nihil: unguenta, T. : Vina, H.:
sulphure, 0. — ^F i g., to tmdl of, tavor of indieate,
betray: nonne supercilia olere malitiam videntur f :
non olet, unde flit ? betray ita origin.
oleum, I, n., ss IXoioy, otf, olivo-oU: instillare
oleum lumini : iuTentus umeroa oleo perfusa, V. :
meliufl, H.— Prov. : et oleum efc operam perdidi,
wasted time and labor: ne et opera et oleum phi*
lologiae noBtrae periertt : petit bio (labor) plus
temporis atque olei plus, lu. : oleum addero cami-
no, pour oil on the fire, H. •— F i g. : palaestra et
oleum, i. e. Mtf training school: ego eram decus
olei, i. e. the palaestra, Gt
oliiELOio. fSd, f actus, ere [oleo+facio], to smell,
scent : ea, quae gpistemus, oliaciamus, etc. — ^F i g. :
non sex totis mensibus Prins olfecissem, quam,
eUi.,tooidd have suspected, T,: nummum.
olidue, adj. [2 0D-], smelling, rank : capra, H. :
pniesaepiu, lu.
5lim, adv., at thai time, some time ago, once upon
a tim£y once^ formerly, of old : ut f uit olim Sisy-
phus, H. : SIC olim \oquebantur : ut erant olim :
Alluin esse censes nunc me, atque olim, T. — Once
and aaain, now and then, at times, €uatomarily,fre-
cfiientiy, ever: saxnm tunditur olim Fluctibus, etc.,
V. : ut pueris olim dant crustula Doctores, H. : ut
olim vagantur apes, O. : Vestra meos olim si fistula
dieat amore5>, if ever, V. — This long time, this good
while: Audio quid reteres olim moneatis amici,
III. — Of the future, one day, some time, hereafter :
utinam coram tecum olim, potius quam per epistu-
las ! : non si male nunc et olim Sic erit, H. : f orsan
et haec olim meminlsse luvablt, T.
(olltor, olitdriue), see holit-.
oliva, ae,/., = IXala, an olive: leeta, H. — An
olive-tree: oli^ae inventor: numquam fallens, H. :
semper frondens, 0,-^An oHveinmch: Undique
decerpU, H. : teres, i. e. shepherd's staff, Y.
olivetam, I, n, [oliva], an oHve^'ove, olive-or-
chard
olivlfer, era, erum, adj» [oliva +1 FER-], olive-
bearing: MutU8cae,y.: arva, 0.
oli^om or oliyum, I, n. [oliva], oil: pingne,
y. : perfundere piscis olivo, H., O.-^An oinimetit,
unguent, Gt., Pr. — Fig., the palaerira (because
wrestlers were anointed) : cur olivum vitat ? H.
olla, ae,/. [VC-], a pot, jar, 0., H., lu.— P r o v. :
ipsa hoiera olla lefpij the pot culls Us own herbs, Ct.
olU, olloe, oUla, see ille.
olor, dris, m., a swan : arguti, V. : purpurei, H^
0.
oloiiniis, adj, [olor], of swems: pennae, V. :
alae, 0.
(oluB, olnaoulum), see hoi-.
Olympla, dram, n., = 'OXv/cma , the Olynipie
games, games hdd every four years at (Hympia,
Enn. ap. C., H.
OlympiaoOB, a^j., = 'OXv/ifltacoc, Olympic :
palroa, V.
OljrmpiaB, adis,/, =r 'OXv/iiruzcan Olympiad,
interval of four years between Olympic games : pri-
ma. — Poet: quinquennis, a period of five years
(cf. lustrum), 0.
Olympiciu, adj.,z^'0\vfiirtKOQ, of the Olympic
games : pulvis, H.
Olympos (-pos), I, m., a high mountain on the
borders of Maeedsmia and Thessaly, Y., H.— 7^
abode of the gods, heaven, sky : invito prooeasit Ve-
sper Oiympo, v. : longus, the distant heavens^ V. :
(luppiter) totum nutu tremefecit Olympum, V., 0.
^>T"fl»"*"t I, n. [Gallic], bullock's tripe : patinas
cenebat omasi, H. : pinguis, H.
omen, inis, n. [2 AY-], a for^oding, prognostic^
harbinger, sign, token, omen : voces hommum, quae
vocant omina : accipio, inquit, omen, take it asm
good omen : contra omina bellum poecunt, V. : io-
gens triumphi, lu. : id in omen terroris acceptum,
L. : ita locutus est, ut eius oratio omen fati videre-
tur: detestabile: isecundoomine,^afMl^nocfAidb
be with you, H. : parrae reoinentis, H. : di prius
omen in ipsum Gonvertant, V. : Gui (earn) prirois-
que iugarat OminibuSi i. e. in her first marriage,
V. — A solemn assurance, condition .• EA lege atque
omine, nt, etc., T. — ^ solemn usage: Hie sceptn
acoipere Regibus omen erat, V.
omentmn, I, n. [4 AV'],fat ; hence, the intes-
tines : porci, lu.
ominor, fttus, ilrl, dep. [omen], to forhode, prog-
nosticate, augur, interpret, presage, predict, prophe-
sy: suo capiti ominetur, may his evil wiAesfall:
melius : quae nee luppiter nee Mars passuri sint
accidere, L. : velut orainatae (naves) ad praedam
repetendam sese venisse, had a presentiment, L ;
male ominata verba, of mil omen, H.
omissae, adj. with comp. \P. of omitto], w^i-
gent, heedless : animo esse omisso, T. : ab re Oinis-
siores, in respect of property, T.
omitto, Tsl, Issus, ere fob+mitto], to letgo^kl
loose, let fall : mulierem, T. : pila omittunt, gbdus
res geritur, let fall, S. : habenas, Ta. : arma, L:
maritum, dosert, Ta. — ^F 1 g., to lay aside, let go, gift
%tp, dismiss, ne^eei, disregard: iristttiam tnam, T. :
me, let me alone, T. : non omittendam sibi ooBsi-
lium, Gs. : apparatnm, L. : omnibus omiasis his
rebus, laying aside, Gs. : navigatlonem, negUet :
tantum scelus inpunitum, leave wnpsuieked, &:
Omitte de te dicere, do not, T. : hostis non omissi^
rus, quo minuR, etc., wcfuld not fail, Ta.— 7b pest
over, say nothing of, onUtu: u$i^ni|a_jappi|ttam : He-
Digitized by '
oamiiMiiui
565
raqne prmeflens io tempofl, H. : quid iUe feoerit-*-
To leave oJ\ ghe over, eeaet : lugere : mlrari, H.
omiiic;6niis,a<{f'. [omnia + genus], of all kinde:
Omnigenfimque deftm monstra, V.
omnino, adv. [omnia], oHogeUur^ vshoUy^ entire'
IVi utterly, atoll: haec nunc oronino ut crederem,
1*. : omnino euncta plebea, the whole body, S. : non
id quidem dictt omnino, i. e. expretaly: omnia ar-
g!ameji\Ai\o, of every kind: interire: philoaophari
omnino baud placere, L e. cmutantly: nihil dare,
nothing whatever: omnino nemo : non omnino qni-
dem, aed magnam partem : Teucroa delere, V. : ne
faciam, inqaia, Omnino vera&s, H. — With numer-
als, in all, altogether, only, but, just: quinque om-
nino fuerunt: erant itinera duo, only two waye,
Cs. : cum omnino non easent ampliua centum, K. :
semel omnino, Gu. — By all meane, indeed, doubt*
less, ye$^ certainly, to be eure : aoerbum omnino ge-
nus iudicii, aed, etc. : pugnas omnino, aed cum ad-
Tersario facili. — In general, generally, univereally:
piurimumque poStis nostris, omninoque Latiiiis
litteris Inminia attuliatt : omnino omnium horum
vitiomm atque incommodorum una cautio eat, ut,
etc. — In climax: non modo imperator, aed liber
habendus omnino non eat, not even,
omnlparenB, tia, o^f. [ omnia + parens], aU-
bearing, all-producing : terra, V.
onuiipoteiiA^ ntia, atff, [omnia +poten8 ], al-
mighty, omnipotent: pater, 0.; fortuna, V. — Aa
nibet. m., the almighty, 0.
omnlflt e (omnia, diayl., V.), adj. I. Flur., all,
every: atudia omnia nostra, S. : nemo omnium
imperatorum, qui Tivunt, L.: cur adimi civitas
non omnibua antiqniaaimia civibua poaait, all, even
of the oldeet familiee : omnium auxilia, etiam infi-
moruiu. — ^Diatributively, every, of every kind, all,
aU iorts: omnea omnium ordinum hominea: om-
nibus precibus petere oontendit, with every form
of prayer, Ca. : erat ex omnibua caatria deapectua,
all parts of the camp, Ca. : a te, qui nobia omnia
sum ma tribuia, everything noble : conatituit ext re-
ma omnia experiri,* S. : omnia ultima pati, suffer
tlte worst, L. — Aa eubet. m. and /., all men, all
perfume: audaciaaimua ego ex omnibus: Mace-
donum omnea, L. : omnea Tarqulniae gentia, L. —
Aa eiubei. «., aU things, everything: omnia ae amid
eauaa ease facturoa, make every exertion : omnia
fore priua arbitratua sum, quam, etc, should have
believed anything, rather, etc. : omnia ae cetera pati,
everything dee: in eo aunt omnia, everything de-
pends on that : qui nobia omnia aolua erat, was
myailfO.: omnia Meicurio aimllia, in aU retpeets,
V. : Omnia debemnr vobia, aU we have and are is
due, O. — n. Sing., every, all, the whole: militat
omnia amana, every lover, O. : aine omni pericio
(L e. ullo), without any, T. : ne sine omni quidem
sapientia, a complete philosopliy: materia ad om-
nem laudem, every kind of, L. : oenare olaa onme,
H. : Gallia est omnia diviaa, the whole of Gallia^
Ca. : aangttinem auum omnem prof undere : omnia
in hoc aum, am engrossed, H.-— Aa subst, n^ every^
thing: ab omni quod abhorret . . . fugtamua.
omniymgoa, adj, [omnia +yA6-], rovi$ig ev'
erywhere: Diana.
oiiililvoIii% adf, [omnia +1 VOL-], willing all
things: omnivoU furta lovia, Gt.
onager, I, m^ = braypoc, a wild ass, Y.
cmerartai^ adj. [onua], of burden^ of transport^
for freight .• navia : iumenta, L. — ^Aa subst. f. (ac.
navia), a merchant-vessel, transport.
o&ero, avi, atua, are [ onua ], to load, burden^
fiHtfragJU: celeritaa onerandi, expediiion in had*
ing, Ca. : coataa aaelli pomia, Y. : taurl cervix
oneratur aratro, is burdened, 0. : umerum pallio,
T. : epulia onerari, gorge onesdf, S., O. : dapibua
menaaa, cover, Y. : manCLaque ambaa iaculia, arm^
y, : pantheram aaxia, stone. Ph. — To heap up^
stow away, stop's : vina cadia, Y. : caniatria Dona
Cereria, V. — Fig., to load, burden, weigh down,
tire out, oppress, overwhelm, overload: te menda-
ciia: iudicem argumentis: malis, Y. : eum ape
praemiorum, L. : alquem promiaaia, S. : iniuriam
invidiS, i. e. makes odious, L. — To aggravate, tn-
crease: alcuiua inopiam, L. : curaa, T. : dolorem, Cu*
onerorafl» acfj. with eomp. [onua], burdensome,
heavy ^ oppressive: praeda, v.: aSr eat onerosior
igni, 0. — ^F i g. : onerosior aora, weasisoma, 0.
oniifl^ eria, n. [AN-], a load, burden : tanta one-
ra navium, sfiips of so great burden, Ca. : clipei
ingena, Y. : minimum, 0. : graviua dorao, heavier
than he can carry, H. — A load, lading, freighi,
cargo : cum oneribus commeabant : iumentia one-
ra deponere, /Mc^, Ca. — The burden of the wonib^
foetus, embryo: graTldi ventria, O., Ph. — Fig., a
burden, tax, expense : quod Yobia oneria imposuit
lex: municipium maximia oneribua preaaum:
haec onera in ditea a pauperibua inclinata, L.:
exempti oneribua, Ta. — A load, burden, weight,
charge, trouble, difieulty: Paupertaa mihi onua
viaumat, T. : hia graviora onera iniungebat, Ca. :
onua ae Aetna graviua auatinere : hie onua horret,
H. : quibua coger oneri eaae, to be a burden, S.
onastiis, a<^. [onua], loaded, laden, burdened^
freighted: umeraa, H.: asellus auro: 8poliia,Y.:
ager praedft, S. : corpua heaternia vitiia, H.
onyz, ychia, m., = owK, a vessel of onyx, onyZ'
box: nardi parrua, H. : murrheua,/or<»n<iiMft^,Pr.
opioitifl, fttia,/. [opacua], ^adiness, shade:
arborum, Ta.
opioo, fivi, fitua, ftre [opacua], to make Jiady,
shade: ad opacandam huno locum: opacat ramus
humum,Y. . r\r\mo
Digitized by VjOOQIC
OM
opions, adj,^ in ilu Mhadty thadtd^ Mhatfy : ripa :
frigas, eool thadt^V. : Tallts, H.~-/Vi(r. n. as amUi. :
per opaca loooram, Mhad/^ place$^ V. -^Darketud^
dark, obteure: domus Ofolopia, Y. : mater, i. e.
mrth^ O. : crepasciila, of the lower regumM^ O. —
CoMting a tthade^ thadjf: nemas, V.: Arctoa, H.:
barba, thieh^ Ct
opella, ae, /. <Km. [opera], a hit of lahor^peUy
pains : f urensis, H.
opera, ae, /. [opus], aervtM, paint, nniUm^
effort, workf labor: operam abutitur, qui, etc.,
ioattea labor, T. : frustra operam sumo, take paint,
T.: res multae operae,C8.: operam exigere: prae-
bere amicis : in eft (arte) plus operae consumere,
bestow upon : impendere : polliceri, S. : insumere,
L. : interponere, employ : quorum opera interfec-
tus, by wkoee agency, Cs. : exstabit opera peregri-
nationis huius, I e. literary activity. — A service,
rendering of service: esse in operis eius societa-
tis, in tne service of the society: qui operas in
Bcripturft pro magistro dat, serves as director:
mnsis operas reddere, serve, — In the phrase, ope-
ram dare, to bestow care, take pains, give attention,
serve, exert onesdf: id dare operam, qui istum
arooveas, T. : dant operam simnl auspicio augu-
rioque (i. e. student), Enn. ap. 0. : dare operam fu-
neri, attend: sermoni, listen : dilectu dat operam,
tr busied in, L. : dabat operam, ut Dumnorigem
contineret, Cs.: dent operam consulee, ne quid
res p. detriment! capiat, Gs. : id scire, T. — In the
phrase, mei operfl, through my means, by my agen>-
cy : Non me& opera neque culpft evenit, T. : mea
operft Q. Tarentum reoepisti. — In the phrase,
operae pretium, something worth the effort — Lns-
wre, spare time: de versibus, deeat raihi quidem
opera, I have no leisure: quae non operae est re-
ferre, it is not worth white, L. : si operae illl esset,
if he had time, L. — A day4aborer, journeyman,
laborer, workman, artisan: nona, a ninth laborer
(on a farm), U.: operae fooessant: publice coac-
tis operis: contentio cum operis oonduoUs ad,
etc., rabble hired
operans, antis, P. of operor.
operaritui^ adj. [opera], of labor: homines,
day-laborers, — As subst. m., a laborer, workman,
artisan: quidam operaril linguft oeleri et exerci-
tatft, workers with the tongue: operartom nobis
quendam oratorem facis,nw9*0 fiMcXoiiic.- isti ope-
rarii, i. e. secretaries,
operatufl, P. of operor.
opeioiiliiiii, I, n. [operio], a cover, cotering, lid:
tegi operculo: arcae operculis plumbo deTineUs,
L. : dolii ferreum, L.
pperimantiim, i, n. [operio], a covering, cover :
oorptts quasi operimento matria obdacitor.
operio (operlbat, Pr.), ul, ertus, Ire [2 PAR-],
to cover, cover over: oapite operio esse: fons
fluotu totns operiretar, nisi : noria Hinytidas alis,
0. : amphoras auro, N. : reliqoias pugnae, bwy,
Ta. : ad neoem operiere loria, i. e. lashed mntndlj/,
T. — To shut, dose: ostium, T.: operta lectici:
scrobibus opertis, Jilled in, 0. — ^F i g., to hide, am-
ceal, dissemble: hoc, T. — To overwhelm^ burden:
iudicia operta dedeoore.
(operior), see opperior.
operor, fttus, ftrl, dep. [opus], to work, labor,
toil, take pains, be bussed, dwote onesdf: in cute
cnnindS, U. : rei p., L. : Gonubiis anrisqoe nons,
V. : studio operatus inhaesi, engroesed, O. — Of re-
ligious observances, to perform, attend, offer: io-
stis operata sacris, H. : superstitionibus, L. : raata-
tinis festa lucemis, lu. — To serve, do honor, render
sacrifice : Gereri laetis operatus in herbis, Y. : tibi
operata resolrimus ora, devoted to thee, O.
operoee, adv, [opero8Us],/xitf|/Wfy, laborioutfy,
carefully: fieri: vina condita, 0.
oper5aii8» a^. with con^. [ opera ],/tJ/ of
labor, painstaking, active, busy, industrious, labori-
ous : seuectus : vates operose dierum, in regard
to, 0. — Of a medicine, effieaeious, drastic : lierbae,
0. — Costing trouble, troublesome, toilsome, difficull,
daborate: labor: artes, handicrafts: opus: r«a,
L. : mundi moles, artfully constructed, O. : car-
mina, H. : sepulcrum operosins, quam quod decern
homines effecerint triduo : DivitUe, H.
opertOB, adj. [P, of operio], hidden, concealed:
res : bella, Y. : cmeres, H. — ^As subd, n^ a setret
place: telluris operta subire, deptfts^ Y.i Bonae
Deae. — A dark saying, secret : Apollinis operu:
operta recludit (ebrietas), H.
opes, opum,/)/Mr. of ops.
opions, eulj,^ Oseam; henoe, downuih, rude,
stufid: arnica, lu. : mures, Vandals of mice, lo.
opifer, era, emm, adj, [ope+1 FER-], mi-
bringing, hdping: deus, 0.
opifeac, icis, m. and /. [opus + 2 FAC-], a work-
er, workman, mechanic, artisan : opifioes atqae ser*
vitia, S. : mundi, maker: ooronae, H. : rerom, 0.
— ^Fig.: Terbonim.
opilio, see upilio.
optmnJI, a^,, fat,phaiu^ comdmU: fooves:
roe reducit opimuro, n.^ Icieh, fertile, frmtfid:
regio : campi, L. : Larisa, H.— Fi g., enriched, riA :
praedft: acoasatlo,p«»»/W.- alterius macreseit re>
bus opimis, i. e, prosperity, H. -^ Rich, abundast,
copious, sumptuous, noble, splendid: praeda: dt-
pes, Y. : opus casibus, i. e. crowded with changet
of fortune, Ta. : animam exhalare opimam, vide-
rums, lu. : opima spoiia, amis wrested by a generd
from a general, L. : our non daret opima spoiia
Tictus am Jicun^f^j^\^(ngags insinglecoa.
W9
Jiiei, L. : belli deeus, wMe^Cxu : triainphin, H.—
1 n r b e t., groa^ averlaadtd .* dictionto genus.
optnSbfllBf e, adj, [opinor], etmjecturai^ imagi-
nary: artes: mediocritatefL
opinios, P. of opinor.
opmatio, onis,/. [opinor], a n^ppontUm^ am-
jectare^fancy^ crpinum, Mief.
oinnato, see neoopinsUK
Qimiitdr, oris, m, [opinor], a cotyedurer,
opinitos, atff, [P. of opinor], n^ipoMd^ imag-
i$ieal/aneitd: bona, mala.
opinid, Onis, /. [opinor], oprnkm, auppotUumy
conjecture, faney^ Mief, e3q)eeUUion : recons boni
praesentis: Tarietas inter homines opinionis: ut
opinio nostra est, a» I tuppoees Romulas babuit
opinionem esse, eta, hdd the belief that: fuisse in
illi opinione, hdd the ottinHm: erellam ex animid
hominura tantam opinionem f to ttrong a pr^ju^
dice: eoram opinioni aocedo, qui, etc^ Ta. : in earn
ofMnionem Oaesennam adduoebat, ut, made he-
Ue9€ : praebere opinionem timoria, eemblanee, Ob. :
hac opinione disoessi, ut, eta, in the beUef: prae-
. ler noetram opinionem, esqDedation, T. : ut omnia
cootrm opinionem aociderent, Cs. : praeter opinio-
nem ea<tere, K. : amplius opinione, bejfond expee"
iaiUm, S. : opinione celerius, eoomer than woe ex-
peeted^^Appreeiaiion, etteem, reputation^ opinion,
eetimate, e^qteetaOon : opinio, qnam de meis mori-
bus habebat: integritJttis meae: genus scripto-
mm tuonim Ticit opinionem meam, eurpaeeed my
eapeetation: eumnum habere iustitiae opinionem,
he in great repute for, Ob.— ^ report, rumor:
editA in volgus, Ob. : opinio sine anctore exierat,
eas eonspirasse, eta, L.
/opinlosiui), adj. [opinio], y%iff of hmothetee.
— Only tup, : opiniosissim! homines (dub.).
opinor, fttus, Sri, d^, [opinus], to be of opinion,
euppoee, imagine, eotyeeture, dean, beiieee, think,
judge : sine dubio, am sure of it, T. : de Tobis liic
ordo optnatnr non seeus ao, etc. : non opinor ne-
gatumm esse te : idem, opinor, artifex Gupidinem
fecit : opinor concedes, hoc esse, eta
(opians), adj, [ 2 AP- ], tuppoeing, beUeeing ;
only in in-opinus, nec-opinus.
opipare, adv, [opiparus], riMf, wmptwuudg:
edere : apparatum conTivium.
opii, gen. mng. of (ops).
opittdor, fttus, Iil, d^. [ops+TAL-J, to bring
end, help, aid, ateitt, etteeor : mih! : inopiae, relieve,
8. : permultum ad dicendum.
opobatoamnm, t, n,, ^ hirofiiikaapar^ the
juice of the balaam-tree, balaam, bahn, lu.
opoitet, uit, ere, impere. |^ob+2 PAR-], U it
neeettary, it proper, it beeomtng, behootfet: Aufer
mi * oportet,' none of your ' ougKtt,* T. : est «Ii-
qaid, quod non oporteat, etiam si licet: alio
tempore atque oportuerit, Os.: cum subvenire
oommuni saluti oporteret: oportet habere, In.:
tamquam ita fieri non solum oporteret, sed etiam
necesse easet : oportere deereta resoindi, S. : d«m-
natum poenaro sequi oportebat, ut, eta, the pun^
ithment wat tobe,Cs.i hoc fieri et oportet et opus
est : adulescenti morem gestum oportoit, T. : pe-
cunia, quam his oportuit civitatibus dan, that wot
to be given: mnnsum oportuit, he ought to have
ttayed, T. : multa oportet discat atque dediscat :
Y&Ieat possessor oportet, H. : ut familia TuUi oon-
cidi oportuerit
(oportanltafl, oportnaiui)» see oppo1^.
oppedS (obp-X — , — , ere [ob+pedo], to
break wind at, deride, mock, intuit: Ourtis lu-
daels, H.
opperior ( opar- Y pertus, irl, dep, [ ob + 1
PAR- J, to wait, attend: in Arcane dum ista cog-
nosce : unain horam ne oppertus sies, wait a whole
hour, T. : simnl opperiens, ut ooplae traicerentur,
L. — To wait for, await, ejpect, attend: Tirum inte-
rea opperibor, T. : (te) tardum, H. : fortunam, S. :
hoetem, V. : tempora sua, L.
oppeto (obp«), Ivl, Itus, ere [ob+peto], to go
to meet, encounter: mortem: clarae mortes pro
patri& oppetitae: eo loco mortem oppetendam
esse, L. : poenas superbiae, tuff er for prtde, Ph.~
To perith, die (sa mortem) : QuU sub moenibus
Contlgit oppetere, V.
oppldiniii^ a(f}, [oppidum], of a town, of a
country town, provincial, rustic: senex: genus
dicendi. — As siibtt. m., a townsman: oppidan i do*
mus, L. : ne quam oppidant inluriam acciperent,
I e. the besieged, Cs.
Oppido^ adv. labl. of oppidum], very, very
much, completely, exceedingly, exactly, precisely: Ira-
tus, T. : ridiculus : inter se diif erunt : adulescens,
L. : oppido quam breve intervallum, exceedingly
short, L.
Oppidulum, I, n, dim. [oppidum], a village.
Oppidum, I, n, [ob-f PED-], a town, dty, eol'
lection of dwellings: toto me oppido quaerere, T. :
arx oppldi, S. : oppida publico Sumptu decorare^
H. : in oppidum intromitti, i. e. Home, L. : is (cam-
pus) est ab oppido circiter, eta, L e. AtJtens, N. :
oppidum vocant, cum silras munierunt, ete., Os.—
A provincial town : pervetus in SiciliA : Roraana
per oppida, V. : Antiochiaa — The inhabitants of
a town: Oppida tota canem Tcnerantur, lu.
/ oppiniMrd^ •— , — , &re [ob+pignero], to give
as a pledge, pledge, pawn : libelli pro Tino oppigne-
rabantur. — ^F i g. : filiam Heam, T.
oppno, ftvT, ftttts, ftre [ob+pilo], to tltop tip,
shit up: scalis tabernae op
DigitizedT
S^Vj?teogie
opfAao S08
oppleoh «▼!, €tm, 9re [ob+PLE-], to/tf amn*
pUtelify JUL i9>, /Z< : laerumis os totum sibi, T. :
saucii opplant porticQa, Eon. ap^ G. : nires omnia
oppleverant, L.^F i g., iofiU^ ocaqtjf : haeo opinio
Graeciam opplevit
oppono, poeul, poflittts, ere [ob+pono], to mt
itgainU^ net before, place opposite, oppoee: Be ve-
nientibus in itinere, Os. : novem oppositie legiooi-
bna, Cb. : armatoe homines ad omnes introitOB :
Eamenem adveraarita, N. : (Hannibali) oppoealt
Datura Alpem, lu. : ante oculos oppoeait manum,
hdd out, 0. : aarioulanQf present, H. : oppoeitaa
habere foree, i. e. eloeed, 0. : Fortia adversla peo-
tora rebus, H. — To set agahut pledge, wager, mort-
gage : ager oppoflitiu est ptgnori ob deoem minas,
T. : TiUula opposita ... ad milU quindecim, Ct. —
To expose, lay hare, open, abandon: se periculis
pro re p. : quemqnam morti, V. — F \fi,, to set be-
fore, bring forward, present, oppose, adduce, allege :
lormidines opponautur : armati exercitfts terrorem
opponere togatU, intimidate by an armed force :
eoa opponi omnibus contionibus auctores ad per-
niciem meam, represented to all etssemblie* as, — To
say in opposition, oftjeet, reply, respond, adduce in
answer, oppose , iis opposuit sese Socrates : quid
babes qucKl mihi opponas? — To set agahist, place
in comparison: multis secundis proeliis unum
adversum, Gs. : rationibua labores : omni virtuti
Titium opponltur.
opportune, ad9, with sup, [opportunus], /S^/y,
seasonably, opportunely : ehem opportune, well met,
T. : venisse : locus captus ad earn rem : opportune
inritandis animis litterae adlatae, L. : nuntiis op-
portunissime adiatis, Ga.
oppoxtunitaa, alia, /. [ opportunus ], Jltness,
eonvenietiee, suitableness : se opportunitatibus lod
defendebant, advatUages of position, Gs. : locorum
opportumtasmultum(iuvat): meinbronim: scien-
tia opportunitatis. — An occasion, oppoHunity : di-
Tina: suae aetatis, S.: magnas upportunitates
conruropere, S. — An advantage: tales igitur inter
▼iros amicitia tantas opportunitates habet : oppor-
tunitate aliquH data, if some adsantage offered, Gs. :
niuritimae opportunitates, L.
opportunus (opor-), a^. with comp, and fvp.
[ob+2 PAR-],^, meet, adapted, convenient, sutt-
able, seasonable, opportune : tempus aetionis : tem-
pore opportunisaimo, in the nick of time, Gs. : urbs
opportunior ad res gerundas : nidis domus volu-
crum, y. : su& pOpulus umbra, 0. : nihil opportn-
nius aoddere rtdi: Romanus opportunus huic
eruption! f uit, liable, L. : necubi host! opportunus
fieret, es^Mwed, 8. : iniuriae, S. : loea, exposed to at-
tack, L.— -iYtir. ft. as subst,, es^fosed parts, accsssible
places : moenium,. L. : loooram, Ta. — Advantage'
ous, serviceabU, usefid: res singulae rebus lingalia :
nulla opportunior uostrft Mnioitia, 8.
1. oppoattiMy infr* [ P» of oppono ], stanA^
against, opposed, opposite: Mons Gehenna, Ob.:
iuna soli: contra 2^cl«Ia saza Bhegion, O.—
Fig.: propugnaculum istis ipsis nationibua.
2. (oppositns, lis), m. [opponol a placing
against, opposing, opposition (only oM. sing, and
aee.plur.): latemm nostrorum oppositfls pollice-
mur : solem lunae oppositu defioere.
oppressio, onis,/. [PREM-], a pressing down,
suppression, overthrow: legnm : Per oppressionem
alqro mi eripere, violent seizure, T. : curiae.
opprlm5, essi, essns, ere rob+premo], fo jnnen
against, press together, press aown, dose: Os oppri-
me, shut your mouth 1 T. : ora loquentis, dom^ 0. :
flammam in ore, rtpreu : onere armorum oppress!,
weighed down, Gs. : opprimi mini conclaTia, bt
crushed: clas8em,«ifU;.* Tellus Stistulit oppresses
▼oltQs, covered (by the sea), 0. : omnibus unom
Opprimere est animus, overwhelm, O. — F i g., to
press upon, weigh down, burden, overwhelm : insti-
tit, oppressit, he mmecuted urgently, resistlesdy:
insontem oblato udso crimine, L. : opprimi aere
alieno: metu, L.: oppress! somno, Gs^Tb put
down, suppress, ^uell, check, </uash : quae oratio a .
censore opprimenda est : ea f raus oppressa magni
oaede hostium, baffled, L. : litterae oppressae, mut-
tered: hbertatem, subvert, N. : potentiam, over-
throw : quaestionem, quadi, L. — To overthrow,
overwhelm, cru^, overpower, prostrate, subdue: le-
^onis oppriroendae oonsilium, Gs. : nationem:
Duzit ab oppreasA Karthagine nomen, /rom the
conquest of Carthage, H.— 7b fall upon, surprise,
seise, catch : somnus virginem opprimit, T. : insctos
Menapios, Gs. : incautoa, L. : Antonium mors op-
pressit: muscam, Ph.: rostra, occupy: qnem
Fraude loci Oppreesum rapit, betrayed, V.: si op-
pressa foret secura senectus (L e. secunis senezX
lu. — To hide, conceal, suppress: quod quo atodio-
sius ab ipsis opprimitur et abeoonditur : iram, S. :
ita eius rei oppressa mentio est, L.
opprobrium (obp-)^ It ^ [ob+probrum], a
reproach, scandal, disgrace, dishonor, opprotnium:
opprobria culpae, H. : opprobrio f uisse adulesceo-
tibus, si, etc. — A reproach, taunt, abuse, abusive
word: morderi opprobriis falsia, H. : dieere, 0.—
F i g., of persons, a reproof disgrace : Giecropiae
domOSfH.: generis, 0.
opptignatlo» Outs, /. [oppugno], a storming,
besieging, attack, assault, suge: soientia oppugns-
tionis, Gs. : Sagunti : Gallorum, L e. method of be-
sieging, Gs. — ^Fig., an assault, attack, accusation:
genus oppugnationis huius : vestrae m&iestatis.
oppngnitor, oris, m. [oppugno], an assaulter,
assailant: patriae: meae salutis.
oppxigao, uvl, fttns, ire [ob+pngno], to /ghi
agoing, mack, ^^o^,^^i^ ^
M9
mth : ciTitatM ad se oppngnandiini Tetiisse, Os. :
▼ineis, turribus oppidum : molibut arbem, V. : Uli
oppugnatum venturl erant — qaem? — i^ig., to
aUack^ auauUy amail: coosulem: peounift nos:
aequiutcm verbU: id ne impetremua, contencL
(opsX opia (no nam. or dot. ftf^.X/ (2 AP-],
aid, ndpy tmtori, ontftenci^ weeor: opis egens
tuae : siqaid opis poles adferre huic, T. : moran-
tibus opem ferre, Gs.: aliquid opis rei p. tulisse-
mus : ad opem iudicum oonf ugiant : exiUum supe-
nibat open), i. e. bajgUd medical akiii^ 0. : Adfer
op^m ! Mp/ 0. : sine hominum opibas ek stodiis:
(eqtius) Iroploravit opes hominis, H. — I\>wer,
mighty drenffth^ ability^ injlueneey weight: summa
nUuntur opum yi, Y. : sumroft ope nitl, S. : omni
ope atque opera eoitar, wiih rrngJU and main :
qufieumque ope possent: Noo opis est nostrae, in
our power, V. : Dissimnlator opis propriae, H. —
MeanMy propertgy euheUtncey wealthy rickety treamirty
reMoureety mighty power (rare in eing.) : vidi ego te,
ajitante ope barbarioA, etc., Enn. ap. G. : barbarica,
V. — Ptur, : nostrae opes contusae erant, S. : pri-
▼atae, H. : magnas inter opes inops, H. : mris
parrae, O. : vita opibas firma, copiis locuples:
Troianas nt opes Eruerint Danai, V. : opes amo-
vento, avoid display. — P e r s o n., t/ie goddeaa of
abundaneey neter and wife of Saturn^ identified
wilh the Earthy G., 0. : ad Opis (sc. aedem).
optabilifl^ e, adj, with comp, [opto], to he
wishedy dairable : alcai pax : tempos, O. : quae ut
coucurrant omnia, optabile est: bono Tiro opta-
bilius.
optandufl^ adj, [P. of opto], detirahle: otium,
diviiiae, optanda alias, S. : maxime fait optandnm
Gaecinae, at, etc.
optatiS, dnis, /. [opto], a wiehingy teish : The-
seo cum tres optationes dedisset. — In rhet., £A«
ezpreedon of a teish.
optato, adv. [netU. abL of optatus], ae deeiredy
infyfiiment ofwiahee: ad7enis,you are weleomey
T. : mihi reneris : ventis aestate coortis, V.
optataB, adj. with comp, and sup, [P. of opto],
wishedy desiredy longed fory weleomey desirabley piec-
ing: occasto, T. : ramores: lovis epulae,.H. : quid
est quod ezteris nationibus optatias esse possit?:
optaiissimum bcneficium, Gs. : nonne optatisst-
raum sibi putant esse, filios serrire, etc. — As stdtst.
n.y a wishy desire: Di tibi omnia optata offerant,
T. : multa a dis optata consecuti sumus : practer
optatnm menm, o^atnc^ my wish: mihi in optatis
est, it is my wiA,
optimao, Atis, a^j. [optimus], oftlu besty of the
nobUsty aristocratic : genos (rei p.). — ^As $ub8Lm.y
an adherent of the nobilityy aristoeraty partisan of
the patricians: optimales habebantur: in optima-
tium dominato.
optime, optimiii^ see bene, bonus.
1. optlo» 5nis,/. [2 AP-], choiesyfree choice^
liberty to ehooscy prvnUgCy option : optionem Gar^
thaginionsium faciunt, at vel, etc., & : utro frai
mails, optio sit toa : hibema legionis elig«ndi.
2. optid, Snis, m. [1 optio], an ac(futanty Ta.
optiLvois adj. [2 AP-], chosen: cognomen, os^
sumedy H.
opto^ iirl, fttus, an [% AP-], to choosSy seUd,
prefer: sapientius, 0. : m navis temos iovenoos,
three for each shipy V. : alios ad fastum parentes,
H. : ut optet, atnim roalit ... an, etc. — To wish^
wish foTy desbrst optare hoe quidem est, non do<
cere : toa Tita optanda est, T. : nihil nisi quod
honestam tit: Quod votis optastis, adest, V. : alqd
a me, demandy T. : hoc et pallidas opta8,/>ray/or,
lu. : Hanc (oonlagem), O. : tibi optamus cam rem
p., in quA, etc. : mortem mihi, L. : neque parens
liberis, ati aeteml forent, optavit, & : ut amittere-
tis ezeroitam: Optavi, peteres oaelestia sidera
tarde, O. : hnnc videre saepe optabamus diem, T. :
mihi optandnm illud est, finem faoere: deoorari
▼ersibas, H. : ex IndiA sospitem ipsum reTerti,Ga.
optmne^ optmnni^ see bene, bonus.
opulena. ntis, o^/. [ opes ], richy wealthy , opu^
lent: ci vitas, S. — Plur. m. as subat,: opulentiuni
fortuna, N.-~ For comp. and sup.y see opulentus.
opolonter, adv. with oomp. [ opulens ], richly,
dyy splendidly: colore me, S. : ludos opu-
lentius facere, L.
opnlentla, ae,/. [opulens], rieheSy wealthy vpur
leneCy abundancCy affluence : habemus privatim opu*
lentiam, S. : Troiae, V.
opulento^ *-, — ^1 are [opolens], to make rich,
enrich: erum bacis oUvae, H.
opuleiltiui, a^. with oon^. and sup. [ opes 1,
ruA, wealthyy opulent: oppidum, Gs. : opulentissi-
ma oivitas: opulentior Thesauris Arabum, H. :
pars Komidiae agro virisqoe opulentior, S. : gens
opulentissima yins, L. : templam donis, V. : copia
Raris honorum opulenta, H. — Of things, rich,
abundanty prosperous : res, L. — Plwr. n. as subst, :
intactae regionis opulenta ostentans, rich traetSy
Gu. — RespeetabUy powerfuly nolde: reges, S. : opu*
lentior factio, L.
opna, eris, n. [2 AP-], worky laboTy toil: Quod
in opere faciundo operae consomis tuae, in doing
your worky T. : grave M artis, military servieCy V. :
(Grraeci) opus quaerunt, seek (literary) employment t
Sunt quibus nnum opus est urbem oelebrare, H. :
magnum: dies Longa videtnr opus debentibos,
H. : naturi et opere munitus, arty Ob^^^A jproduei
of labor y worky structure, public buildingy fortijica'
tion : opere castrorum perfecto, Gs. : opus fieri (of
a wall), N. : Mutinam operibus munUiQD\hji
Digitized by '
op«Miiilmii
S70
Miepsit : Regis opus (of a haitor), H. — A .tewk,
book, componium^ a$ay : habeo opus magnum in
manibus: Fao opus appareat: ultra Legem ten-
dere opus, H. — AriuLic toork^ workmoMkip, art:
quarum iste non opera delectabatur, sed pondera :
haec omnia antiquo opere.*^^ deed^ action, achieve'
ment: Hoc Virtutis opus, V. — AH, in adverb.
phrases, mftgno opere, tanto opera, quanta opere,
see roAi^nopere, tantOpere, quantOpere. — Raraly
with nimio: haeo opera Graecos homines nimio
opera delectaut, exeettivelt/.^^A voorHng^ effect i
opus meae bis sensit Telephus hastae, O. — 77te
mJbjeei of work, ttuff, material: Sea digitis subige-
bat opus, 0. — Fig., in nom. and «ec. in phrases
with the verb eum, work, bmmem, need, vant, ne-
eeesity: longius, quam quoad opus est, procedetur,
than the oceaeion reqiUree: Sic opus est, 0. : quae
bello opus erant, S. : dux nobis et anctor opus est,
100 need a leader: omnia, quae tibi essent opus:
quod ipsi opus esse videratur, oensere, eapedient:
quorsum est opus ? tohai/orf H. : quae ourando
volneri opus sunt, L. : magiatratibus opus est,
(here is need of: Cognati, quis te salvo est opus,
to whom your tafelu i$ imporUmt, H. : baud mihi
vita Est opus bac, J have tio btieinete vnth, etc^ H. :
Plus scis quid facto opus est, what muet be done,
T. : tantum modo incepto opus est, to make a be-
ginning, S. : maturate opus est, haste is necessary,
L. : ita dictu opus est, / must say, T. : quanti
argent! opus fait, L. : quid opus est de Dionysio
adfirmara ? : dixit id consilium sciri non opus esse,
inexpedient: nil opus est te Circumagi, H.
opuBOulniii, I, n. dim. [1 opus], a liUle work :
minutorum opusculorum fabricator: Cassi Par-
mensts, H.
1. ora, ae,/. [1 AS-], an extremity, border, brim,
edge, rim, margin, end, boundary, limit: omnes
spectant ad carceris oras, at the barriera, JBnii. ap.
G. : ( cUpei ), V. : summa ( Testis ), O. : regiones,
quarum nulla esset ora: subiecti Orientis orae
Soae, (he extreme East, H.— 7^ coast, sea-coast:
Asiae, N. : maritima, Cs. : ora maritiroa Pompeium
requisivit, the people of the coast. — A region, dime,
country : terrarum latior : gelida, H. : Traiae qui
primus ab oris Italiam veniti Y. : quae se toUunt
in luminis onis, the world of life, V. : o Calliope
. . . mecum oras evolvite belli, the scenes of the war,
V. — A »>ne: globus terrae duabus oris distantibus
habitabilis.
2. ora. ae, /., a cable, ship's line, headline : re-
solutis oris, L. : trahunt scalas orasque, L.
5raoulum or oraolnm, l, m. [oro], a divine
announcement, oracle : oracla edera : quaerare, V. :
consntera, O.: Delphls oraoula cessant, Iu« — A
prophetic dedaration, prophecy : somnii et furoris
oracula: nullum nefas oracula suadent, O.—A
place where oracular responses were given, erode:
illod Delphis : angustae reserabo oractila meDltii,
0.-*^n oracular saying, oracle: physioorum ora-
cula.
oratio, onis,/. [oro], a speaking, spee^ dis'
course, language, faculty ofepeeck, use of language :
rationis et orationis expertes : Epicurus re tdlit,
oratione relinquit deoe. ~- A mode of tpeaking,
manner of speech, language, style, expression .- DU-
simili oratione sunt factae (fabulae), T. : mollis :
oratio Latina plenior: utriusque orationis facultas,
i. e. in both rhetorical and philoeophieal di^couree.
— A set speech, harangue, discourse, oration : Hanc
habera orationem mecum, T. : multa oratione oon-
sumpti, S. : pleraeque scribuntur orationes habitae
iam, non ut habeantur: oratione longft nihil opus
f uisse : orutionem adversus ram p. habere, Cb, :
confecit orationes, N. : plebi acceptor, L. : oohae-
rans : illoram, qui dissentiunt, objection, — A eubjeet,
(heme: huius orationis difllcilius est exitnm quam
principium invenira. — 7%< power of oratory, elo-
quence: omnium regina rarum oratio, Pac. ap. C.
— jFVom; et'jn poSraatis et in oratione: nuiueri,
quibtts etiam in oratione nteramur. — An imperiet
message, rescript t Principis, Ta.
oratitmoula, ae,/. dim. [oratio], a little speech,
few remarks: ilia aureola.
orator, dris, m. [oro], a neaker, orator: tot
summi oratoras : oratorem ceferiter complexi su-
mus, i. a doquence, — An apologist: Oratorem es^
voluit me, non prologum, T. — An ambaesador^
legate, negotiator: praemissus orator, S. : oratoris
modo mandata deferra, Cs. : pacem petitum ort-
tores mittere, L.: mittor orator ad aroes, O.
oratories adt, [oratorius], oratoriealfy : dieere.
dratoriai^ atfj. ^orator], of an orator, orator-
ical: omameuta: vis dicendi.
dratrix, Icis,/. [orator], she that prays, a /«>
male suppliant : pacis et foederis.
dratam, I, «». [P. «». of oro], an entreaty, ap-
plication: quom orata eius raminisoor, T.
(oratua, Qs), m. [ oro ], a praying^ reguat^ <a-
treaiy ; only aA. sing. : oratu tuo.
orbator, 5ria, m. [ orbo ], cm who dqirives of
children, a bertaver: nostri, 0.
orbatna, P. ot orbo.
orblfli is, abL orbe ( rarely -bl, 0. ), m., a ri^,
eirde, re-entering way, circular path, hoop, orbit:
in orbem intorquera : in orbem cunrat (iter) eun
dem, 0. : digitum iusto oommodus orbe teras, a
ring, O. : ut in orbem consisterant, /orm a cirde,
Cs. : orbe facto se defendere, a hoUow sguare,C$.:
orbem yolventes snos incrapans, L. : in orbem
sese stantibus equis defendere, Ij. : duodecim stg-
norum orbis, sodiac: lacteus, MUky Way: siden
Sttos orbes conficiunt ov6t<rAinBMMls orbtbos
671
ofdo
angnes Inetraibuiit pelago, ooife, V. — A rwmd wr-
f€ux, dvtk^ circle: mensae, round top, O. ; de tot
pulcbria orfoibua oomedant, roHni/ tahUt, lu. : luci-
das, ditk (of the flun), V. : ictus ab orbe, guoii, 0. :
(haata) per orbem cavum Transit, sAitfra, V. — A
ijuMaie pavemefU, lu.— (M« tide of a baiance : al-
terno orbe, Tb.— ^ wheel: Unda ferratos auatinet
orbes, V. : Fortuoae stantia ia orbe Numea, A«r
whed, 0,^An etfe-wcket, eye : gemiuo lumeD ab
orbe venit, 1^ 0.: oculorum orbea, V. — With
terrae or terrarum, the circle of the world, earth,
world, umveree: orbia terrae, &, C. : terrarum or-
bia, V. — The earth, world, universe ( ac. terrae ) :
luppiter totum cam apectet in orbem, 0. : Si f rac-
toa inlabatur orbia, H. : Boma orbia caput, 0. — A
cMmtry, region, territory: Eoo dives ab orbe redit,
the JSatl, 0.: Aaayriua, lu.— Fig., a cirde, rota-
tion, round, circuit: ut idem in ainguloa annoa
orbi^volreretur, L. : orbia hie in re p. cat oonver-
aas, the circle of political change: imperium per
omnia in orbem ibat, t» rotation, L. — In time, a
cyde, round, period: Annua8,V.: Triginta mag-
nos volvendia roensibua orbia expleblt, veare, V,
— Of speech, a rounding off, period, cyde: quasi
orbem verborum conficere: orutiouis. — A cyde
of i/tougfU : aententiae Pyrrhon'w in hunc orbem
incidere non posaunt: circa vilem patulumque
orbem, tJie trite and obvious path, E.
orbita, ae,/. [orbis], a track, rut : ex tensarum
orbiiia praedari : rota in orbitam depreasa, L. —
Fig., a beaten path, rut: veteria culpae, le,bad
ejuanple, lu.
orbitas, fttia, /. [ orbua ], destitution, bereave-
ment, childlessness, otphanage, widowhood : miaera ;
familiaria, L. : mea, quod aine liberia aum, Cu. :
maxima orbitate rei p. virorum talinm, i. a when
tueh men are extremelv rare: orbitotia pretia, ad-
vantage m bd$»g chUduss, Ta. : orbitatea liber&m.
orbo. *Tl, fttuB, are [orbus], to deprive, strip,
spoil, rob, make deetitute: Italiara iu?entute: pro-
Tinciae praesidio orbatae. — To bereave: mater
orbata filio : orbatura patres f ulmiiia, 0.
OTimB, «<&'., deprived, bereft, destitute, devoid:
arce et urbe: ab optimatibua contio: forum litU
bus, H. : regie animantibua orba, without inhabit-
ants, O. ; lummia, O. — Bereaved, pareniUss, father-
la*, childless : aenex : fili mei, te inoolumi, orbi non
enmt: cubile, iwrfoiwel, Ct : virgo patre, T. : Mem-
nonis orba met venio, O. : A totidem natia orba,
O.— Pfiir. aa su&sL : ut orbae Eia nubant, orphans,
T. : centum milia praeter orboa orbaaque, orphans
and widows, It,
orca, ae,/. [ARa], a large-hdUed vessd, butt,
tun: Byzantia,U.
orohaa, adia,/., an olive of oblong shape, Y.
orohaetni, ae, /., = bfixh^rpa, part of the
theatre mwkieh the senate sat, lu.— Poet, the
Senate, 1m.
Oroua, I, m. f ARC- 'Ithe Lower World, prison
of the dead, Orcus, V.— 2%tf god of the infernal rt-
gione, Orcus, Fluto, 0., V., O.^The uttderworld,
grave, death (poet. ): ab Oreo redux, T. : Orcum
morari, hesitate to die, H.
(ordeum), aee nordeum.
ordinariui^ adj. [ ordo ], of order, xtsual, r^-
ular, ordinary: conaulea, regular, L. : oonsilia,
ordifiary, L.
drdinatiill, adv, [ordinatus], in order, in suC'
cession, in good order: honorea petere in re p.,
Senr. ap. G. — B^gularfy, properly: muaculua or^
dinatim atruetua, Ca.
ordinfitafl* a^. [P. of ordino], arranged, or-
dained: cantB, appointed.
Srdino, Svl, fttus, ftre [ ordo ], to order, set in
order, arrange, adjust, dispose, regulate: copiaa,
N. : miHtes, L. : arbuata latina aulcis, H. : partes
orationia: gentem, Cu. — To set in order, narrate,
compose, record: publicaa Ree, H. : magistratOs,
record chronologically, N. : cum omnia ordinaren-
tur.
drdior, draua, Irl, dtp. [1 0L-], to begin a web,
lay t/ie warp, begin, commence, make a beginning,
set about, widertake: unde eat oraa, in eodem ter-
minetur oratio: Veneris contra sic filius oraua,
thus began, Y. : a principio : a facillimia : reliquoa,
describe, N. : querellae ab initio tantae ordiendae
rei absint, L. : bellum Troianum, H. : paulo altiua
de re : de a1qu& re disputare : cnm sic orsa loqui
vates, Y. : Dicere, O. : sed ab initio eat ordiendua
(ThemiatoclesX i. e. must begin trith Mm, N. : ab
eo nobia causa ordienda eat.
ordo, inia, m. [1 0L-], a row, line, series, order,
rank: arborum derecti in quincuncem ordinee:
ordines caeapitum, courses, Cs. : tot prcmit ordini-
bils caput, layers (of ornaments), lu. : terno con-
aurgunt ordlne remi, in three rows of oar-banks,
Y. : aediati in quattuordecim ordinibus, i. e. seats
of Eqtntes: comitnm longiaaimus ordo, lu. — A
line, rank, array : aeiem CMrdineaque conatituere :
nullo ordine iter facere, Ca. : nullo ordine commu-
tato, S. : Bigna atque ordinea obaervare, keep the
ranks, S. ! multiplicatia in arte ordinibus, L. : noa-
se ordinee, understand tactics, Ta. — Band, troop,
company, century: viri qui ordinea duxerunt, tcAo
have commanded companies: ordinem in exercitu
ducere, Ca. — A captaincy, command: mibi decu-
mum ordinem haatatum adaignavit (i. e. centurio-
nem me deciroi ordinia haatatorum fecit ), L. :
trtbunia militum primiaque ordinibua oonvocatta,
the captains of the first companies, Ca. — An order,
ranJc, dass, degree: equeater, Ca. : senatoriua : in
ampliasimum ordinem cooptare, into the senate:
Digitized by VjOOQIC
Qraas
678
magna f reqaentta elos ordiniv, 8.— A eloat, rofU:,
ttalion^ eondUion : superiorU ordinis nonnuUi, Ga. :
publicanoraiQ : homo ornatiaaimua looo^ oriUne,
nomine. — Fig., right orders regular moeemim :
fa turn appello ordtnem seriemque oausarum : mox
referam roe ad ordinem, reium to orders eundem
tenere, preeerve: immutare, change: pertarbare,
disturb : decemviri querentea, se in ordinem oogi,
i. e. were degraded to the ranks^ L. : nee quo prius
ordtne currunt, m order, a» hefefre, O. : ordinem
Rectum evagaus lioentia, H. — In adnerh, usea,
<f<m, i3Tder, eueeeethn, regularity! Hegioni rem
enarrato omnem ordtne, in detail, T. : tabulae in
ordinem confectae: ordine cuncta expoauit, L.:
ut qnisque . . . ita aententiam dixit ex ordine : Sep-
tem totos ex ordine menaea, in eueeeedon, V. : an
recte, ordine, e re p. factum, /woper/y: extra ordi-
nem ad patriam defendendam voctiiuBf irregularlg:
apem, quam extra ordinem de te ipso habemua, in
an extraordinary degree,
Oreaa, adia,/., ss 6p€idtt <* mountain 'fUfn^ah,
Oread, V.
oroadB, ia,/., =r 6p^ic, a Umging, appetite, lu.
organum, I, n,, ^opyavov, a mueieal inatni-
ment, lu.
Orgetoriz; Igia, m., a ekie/ of the Hetwtii, Co.
orgia, 5rum, n., = 6pyujt, the orgiee, nocturnal
fetlival of Bacehm: noctumi Baochi,y. — Secret
franiie revels, orgies, In. : Itala, the mgsteries of
love in the Latin tongue, Pr.
oriolialciim or (old) auriolialoam, T, n., =
dpeivakKoiif yellow copper ore, copper, eopper-aUog,
&, H., V.
orioilla, ae,/. dim, [auricula], an ear-lap:
imiila, Ct
orlens, entis, m. [P. of ovioT'lthe rising sun,
morning sun: 8ae?u8,y. — 7^ JSast, Orient: ab
oriente ad occidentem: spotiia Orientis onustus,
v.: Orientis ora, fl. — A dag: Septimus hinc, 0.
Oiigo, inis, /. [ orior J, a beginning, commence-
mmU, source, start, desert, lineage, birth, origin:
originem rerum quaerere : tyranni : principii nulla
eat origo» nam e principio oriuntur omnia : ab on-
gine gentem (conripiunt morbi^ V. : fontium qui
oelat origines Nilua, source, H. : Auctore ab illo
ducis originem, are descended f^m, H. : Mentis
malae est origo penes te, lu. — Ptur, (as a title), a
work by Colo upon the early history of the Italian
cUiei, C, N. — A race, stock, family : Ille tamen no-
atrft deducit origine nomen, Y. : ab origine ultima
stirpis Romanae generatus, one of the oldest f ami-
lies, N. — An aticestor, progenitor, founder: Aeneas,
Romanae stirpis origo, Y. : gentis, Ta. : mundi
melioris origo, creator, 0. : (urbes) . . . pars origi-
nibus suis praesidio f uere, meir mother-cities, S.
Oiidn or Orion, 5nls or onis, m., s 'OpiMv, a
mythical giant, afterwards a cosutdlaisom, Cj V^
H.,0.
Oilor, ortns (p-fi/t oritftnis), onri {tdpers, or»-
ris ; Sdpers, oritur ; subf, usu. orer^tur, orerentarX
d^. [OL-1 to arise, rise, stir, get up : consol oriens
de uocte, L. — 7b rise, become visiole, appear : sld-
lae, ut quaeque oriturque caditqne, O. : ortft loo^
in the morning, Gs. : orto sole, at sunrise, H.— 7b
be bom, be descended, originate, reeeice life: poeros
orientis animari, atbirih: si ipse orietur et nasc«-
tur ex sese : ex coneubinft, S. : orti ab Germania,
descended, Ca. — F i g., to rise, come forth, spring,
descend, grow, take origin, proceed, start, begin, orig-
inate : ut clamor oreretur, was rai»ed, Gs. : ut
magna tempeataa oreretur, K. : oritur nonstrum,
appears, Y. : quod ai numquam oritur, ne ooddtt
quidera umquara, comes into being: orientia tern-
pora Instfuit, the rimng generation, H. : Rbenua
oritur ex Lepontiis, takes its rise, Gs. : Rhenns AU
pium rertioe ortua, Ta. : prosit nostris in montiboa
ortaa, to have arown, Y. : tibi a me nullaat orta
iniuria, I have done you no injury, T. : ab bis aeniio
oritur, begins loitA,
oriundtui, adj. [P. of orior], descended^ 'P'"*"^*
originating, bom: o sanguen dis orinndum, £nn.
ap. G. : ex Etruscis, L. : oriundi ab Syracnsis, ex-
sule aTo, L. : Alba oriundum sacerdotium, L.
omamentmn, i, n. [orno], apparaht*, accou-
trement, equipment, furniture, trappings: restn
ornamenta : pacis. — A mark of honor, decoration,
adornment, ornament, embeUiahment, jewel, trinket:
omamentis alterae (minae datae), for pin money,
T. : omnia ornamenta ex fano Hercuiis in oppidam
oontttlit, jewels, Ob. — F i g., an ornament, dittine-
Hon: amicitiam popuH R. sibi omamento esse,
Gs.: Hortensius, omamentum rei p.,)E>ru2p.- quae>
cumque a me ornamenta in te proficiscentur : ho-
noris.— Rhetorical ornament: orado omamentis
abundavit : ambitiosa recidet Ornamenta, H.
ornate, advu with comp. and sup. [orno], oma-
mentally, ornately, eUganuif: convirium apparare:
pars causae perorata: did omattus: egit omatia-
sime causam.
omatrix, Icis,/. [orno], a female adomer,tin'
womaii, maid, O.
1. omatos, cu^*. with comp, and stip, [P. of
orno], Jittcd out, furnished, provided, sv^ied,
equij^ped, accoutred: sapiens plurimis artibos:
equua, L. : elephantus, N. : naves omni genere ai^
morum omatiasiroae, Gs. : Graeda copiis non in-
structa solum, sed etiam omata, ojbundoH&y fur-
nished, — As subst, n. : in aedibua nil ornati, no
preparation, T. : Quid istue ornatist? attire, T. —
Adorned, decorated, embellished, handsome: sepal-
crum floribns: nlhii omatius. — JBtcellent, dieting'
guished, eminent, illustrious :^jm^i]af^ bominom
Digitized by VjOC
578
homo oraatisBame, T. : homo ornatiuimos loco,
ordine, nomine, hoiwred: venfta, embdlUhtd: ora-
fcio : locus ad dloendam ornatisumos, odmirMe,
2. omatiu, Us, m. [onio], splendid drms^JUu
aUirty af^tard : renio ornatu prolog!, dnuM tu^
T. : regalia : arma ornatnraque mutaverant^ S. :
omnem omatum flamm& cremarif htad^drms^ V. :
corporis omatum exuere, lu. — F i g., Jwrmtwt^
aecoHtremenU^ muifil^ equparaiuM : eloquentia eodem
insiraeta ornatnqoe oomitata. — A d^eoralion, or*
nmnentf urbis: adferre omatum orationl. — The
worlds utmene: ut hie omatus nmquam dilap&ufl
occidat.
omo, M, akns, &re, to fii ant, fttrntsh^jprcvide,
ntpply, equip, get ready, prepare: fugam, T. : quos
ornaverat armia, V.: ciaasls,^ out: daasis or-
nandae causa, 1^: ooosulum provinciaa oraatas
esse, \. e,the ffovemore eetting out for their prov-
ineee: uva £t nux omabat mensas, H. — To ortia-
menty adorn, embelliek, deck, tet off: lUliain ornare
quam domum suam maluit: scuta ad foram or-
nandum, L. : comua sertis, V. : capillos, O. : caput
foliis omatus, Y. — Fig., to adorn, decorate, ft^off,
conunend, praiee, extol, honor, dignify, extvngviA:
magnificentiua oraare quae Tel let: dvitatem om-
nibus rebus, Cs. : me laudibus : eum ornasti. Have
promoted: hederft poQUm, V. : ornatus esses ex
tois Tirtutibus, toould have been rewarded, T.
omtiB, I,/., the wHd mountain-ash, V., H., 0.
6ro, &vl, atus, ftre [1 os], to speak: talibus ora-
bat luno, V. — To treat, argue, plead: matronis
ipsis orantibus, i. e. at the mediation of: causam
capitis, jiead : causas melius, Y. : cum eo do sa-
lute SU&, treat, Gs. : ipse pro se oravlt, j^/aodiNf Au
owk cause, L. — To pray, beg, beseech, entreat, tm-
plore, supplioate: * me surpite morti,' orabat, H.:
orando surdas anrls reddideras mihi, T. : sooer
Kon orandus erat, vi sed faciendus, to be made my
faiher-inrlaw, fwL by entreaty but by eompidsion,
O. : gnato uxorem, request a wife for, T. : Quod
ego per banc te dextram oro, T. : illud te, ut, etc,
0. : multa deos orans, Y. : te oro, ut redeat, T. :
te etiam atqae etiam oro, ut, etc : oratos ros ora-
nb volo, Ne plus possit, etc, T. : quod ne facia tis,
oro obtestorqiie tos : oro atque obseoro, adhibea-
tis mtserioordiam : et rocet oro, Y. : istam, Oro,
exue roentem, Y. : Per deoAoro . . . Este mei me-
mores, O. : admittier orant (I e. ut admlttantur),
Y. : orantes primi transmitters cnrsum (i. e. ut
primi transmitterentX Y. : ut Octavius orandus dt
pro salute ouiusquam civis. — Parenihet., with te
or WMT, / beg, prithee: die, oro te, olarius : ne ilia
qnidem, oro tos, movent? I*
draa, dram, n. [P.plur, n. of ordior], an under'
taking, atUmpl: tanti operis, L.— VTonii, spesth:
sio orsa Yicissim Ore refert, Y,
1. drsufli P. of ordior; see also ona.
2. {jSftmOM, fls), m. [ordior], a beginning, tffufer-
taking, attempt (only ace, p&r,) : Tsnos pectoris
orsl&s.
1. ortns, atfj. [P. of orior], sprung, descended,
bom: ab illo: a liberatoribos patriae, L. : ex
eodem looo, T. : ex conoubini, S. : ex patricio san-
guine, L. : Orte Satumo, H. : sorore eius, L. : regis
stirpe, Gtt.
2. OTtQik Qs, m. [orior], a rising: ante ortum
sotts, sunrise, Cs. : ab ortu ad ocoasum, /rom east
to west, soils, the east: primi sub lumina soils et
ortHs, Y. : ratilo ab ortu, 0. : ad umbram lucis ab
ortu,/n>m morning till night, H. — F i g., a rise, be-
ginning, origin • tribnniciae potestatis : iuris : ab
Elide dncimus ortQs, derive our origin, O. : ortOs
nasoentiun, the birth: Gato ortu Tusculanus, by
birt/i : fluminis ortQs, source, O.
oryx (ygisX m., =s bpvli, a gatelle, uildgoat^ lu.
orj^ (oxisa), ae,/, = ofnt^a, rice, H.
1. Oi^ Oris (no gen^ />^t<r.), n^ the mouth : ad
haec omnia percipienda os est aptissimnm : tene-
rum pueri, H. : os loquentis Opprimere, 0. : e foliis
natos Ore legunt (apes^ Y. : Gallica Temperat ora
frenis, i. e. controls the horses, H. : nidum sibi con-
struit ore, beak, 0. : hoetilia Ora canum,yatot, O. —
Prov.: equi frenato est auris in ore, H. — The
organ of speech, mouth, tongue, lips: in orest omni
populo, tfi everybody's mouth, T. : istius nequitiam
iu ore volgi esse versatam : Postumius in ore erat,
wcu the common talk, L. : eonsolatio, quam semper
in ore habere debemus, to talk of constantly: po-
scebatur ore volgi dux Agricola, unanimous^, Ta. :
uno ore dioere, vnth one consent, T. : Uno ore auo-
tores f uere, ut, etc, ufumimoudy advised^ T. : vo-
lito vivus per ora TirQm, become famous, £nn. ap.
G. : in ora hominum pro ludibrio abire, become a
by-word of mockery, h. : quasi pleniore ore laudare,
with more zest, — The face, countenance, look, expreS"
sion, features : figura oris, T. : in ore sunt omnia,
i. e. everything d^ends on the expression : concedas
hino aliquo ab ore eontm aliquantisper, leave them
alone^ T. : ad tribunum ora oonvertunt, looks, Cs. :
agnoscunt ora parentum, Y. : ales oristati canti-
bus oris, 0. : coram in os te laudare, to your face,
T. : nulli laedere os, insiUt to his face, T. : qui lio-
die usque os praebui, exposed my^f to insuU, T. :
Qt esset posteris ante os docuroentum, etc : ante
ora cottiugum omnia pad, L. : Ora corticibtts hor-
renda cavatis, masks, Y. — ^As expressing boldness
or modesty, the face, cheek, front, brow: os durum I
braten cheek/ T. : os durissimum, very baid front:
qno redibo ore ad earn, with what face f T. : quo
ore ostendi posse? etc, L.: in testimonio nihil
praeter vooem et os praestare. — Boldness, efironte-
ry, in^mdenee: quod tandem os est eius patroni,
qui, etc. : nostis os hominis. — j4 voue, ^mmA, e»*
574
ottr#osiu
fando Pindanis ore, EL : falsi ambi^es oris, 0. —
A mmUh^ opening^ entranee^ aperture^ orifieey front :
ante os ipsum portOs, L. : ingentem lato dedit ore
feaestrain, V. : os atque aditus portOs : Tiberis,
L. : per ora noyem, etc., fowr^ret, V. : ora navium
Rostrata, beaks^ H. — F i g., a mouth : ex totius belli
ore ac faucibus.
2, OS, ossis, ffm,plur. oesium, h,^ a b<mB.—Smg, :
devoratum. Ph.: ferram ex osse revolsum est,
O. : duro sudem vix osse revalsit, O. — Hur. : cur
faunc dolorem cineri eias atque ossibus iuussisti ? :
ossa legere (after buroing a oorpseX V. : oondere,
hwrg, Y.-^Thsmamm^ inmodpaH: exarsit iuveni
dolor ossibus iugens, tn hu bonm^ V. : per ima cu-
currit Ossa tremor, V. : trerats ossa pavore, JBL —
F i g., in plur^ the Ixmm^ ouIUmb : imitari neo ossa
solum, sed etiam sangutnem.
dsoen, inis, m. [1 CAK-], a nnging-birdtdwin-
ing bird, bird ofaugurg: e cantu sinistro oscinis :
oscinem corvum prece suscitabo, H.
oscillum, I, n. dim, [1 os], a little faee, Httle
mask (of Bacchus ; a charm to protect the Tine-
yard), V.
oscitanfl, ntis, acfj. [P. of oscito], listlnt, thig-
gi^ lazy, negligent: interea oscitautes opprimi,
T. : quae Epicurus oscitans halucinatus est, half
<u!eep: alites, Ct
OAoitanter, Oidv, [oscitans], carHetdg^ n^li-
gentlg: agere.
(oBOitd, — y — , are), see oscitans.
osonlatio^ Oois,/. [oeculor], a Idasing, 0., Gt
osculor, Atus, ftrT, dm. [osculuro], to kiitt: mitto
osculari, T. : filium. — To anbrace, value, prize : iul-
roicum roeum.
osoulum, I, n. [ 1 os ], a little mouth, P*'eUg
mouth, sweet mouth: videt oscula, quae, etc., O.:
delibare, kise, V. — A kise: Atticae: Multa rapies
oscula, 0.: figere, imprint, V. : detorquere ad
oscula Cervicein, II, : bi'eve, hurried kiet, Ta.
oueoBi adj. [2 os], of bone, bong ; manus, lu.
OBtendo, dT, tus, ere [obs (old for ob) -f tendo],
to 9tretdh out, eforead before, expose to view, Mow,
point out, exhilnt, dieplag : os svum populo R. : se,
appear, T. : hostium adem, (Usplag, L. : equites
sese oetendunt, show themaelvee, Os. : Paucia oetendi
gemis, H.: 'quis lUe locus?* dtgttoque oetendit,
O. : Tocem, maiee heard. Ph. : Aquiloue g1aeba8,«x-
poee, V. : rapinae Gaelo ostenduntur, are brought
to light, y. — Fig., to ehow, hold out, diedoee, ex-
hibit, manifest: potestatem, T. : turn spem, tnm
metum, now promise, novo threaten: Rem i^hx, fur-
nish ideas, H. : palma exstitisse ostendebator, Oi. :
sed quaediam mihi praeelara eias defensio ostendi*
tur, iff paraded aff.^>7b show, express, indicate, de-
dare, say, tell, make known : ut oetendtmus supra.
Off we shouted above, N. : innooentlam, demonstrates
quern profttgisse Bii|Mra ostendimus, S. : qaara sis
callidus, T. : quid sui consili sit, ostendit, G^
Ofltant&tio, 5nis,/. [oetento], a showing, ex-
hibition, display : ostentationis cauai vag^ri, to at-
traet noUee, Gs.: saeyitiae, open dispiag, L. — Aa
idle show, VOMH diqiay, pomp, parade^ ostentation:
iogeni ostentationis suspicio : sui, Gs. : multorua
annorum ostentationee mea, my mamy years^ hoaeu
frd promiset,'^A false show, pretence, sumdatiat,
deception: consul veritate, non ostentatione popit
laris : (captivt) prodocti ostentationis oausft, Ci.
ostentator, 5ris, m. [ostento], a ditpiayer,
boaster, vaunter : f actorum, L.
ostento, &vT, Stus, kc^freq. [oatendo], to pre-
sent to view, show, exhibit: cicatricTs sua?, T.:
iugula sua pro meo capite Glodio, offer : carapos
nitenils, Y. : passum capillum, 0&. — 7b show off,
exhibit, cUsplay, parade, make a dupiay of, bock,
vaunt: virtntem, S. : inani simulatione sese, Cs.:
quid me ostentem ? : eum ipsum aliia, S. : m in
aliis rebus, exhibit themsdves. — To hold tip (as tn
example) : Tydiden nobis, 0. — Th hold out, offer,
proffer, promise : (lareitio) verbis ostentari po-
test : praemia, S. — 7b hold out, threaten, menace:
caedero, servitutem : minas, L. — 7b show, signify,
disclose : tibi me isUs esse familiarem.
OStentom, I, n. [/*. n. of ostendo], a prodigy,
wovuder, portent: cum magnorum perieuloniin me-
tus ex ostentis portenderetur : Yictua ostentis,
quae plurima yiderat, O.
1. ostentuSk P. of ostenda
2. (ostentos, lis), m. [ostendo], a showing,£»-
P^lfy *^0^ proof: ut lugurthae scelerum osteo-
ttti essem, S. — A pretence: ilU deditionis signs
oetenttti credere^ &
dstiariiuii, I, n. [ostium], a tax tg»n doon,
door-tax, Cs.
OStlatlili, ade^ [osdum], from door to door,
from house to house: oppidum oompilare: crimi-
na agere, to describe in detail,
OstiensiSk e, <u(f-, of Ostia, Ostian, C, L. : pto-
vincia, the supeiintindence of imports of com: io*
oommodum, the capture of a fled iy pirates at Oslie.
ostium, I, n. [cf . os], a door : extra ostium, out
of doors, T. : aperire, open, T. : operire, shut, T.:
obserare intua, boU, T.: aperto oatto dormire:
exactio oatiorum, door-tax (i. e, oatiariam) : ostii
pulsat, knocks at, H.-^A mouth, entrance: aperto
ex ostio Acheruntis : alta ostia Ditia, V. : flami-
nis, tnoutht Rhodani, Gs.: Tiberinaque ad ostii
venit, O. : Oceani, i. e. the Strait of GibraUar.
ostrea, ap. /., plur. ae, ilrure, /. (CX and a,
finim, n. (U., O., lu.), = cMrrpcov, an ojfder, numd.
(ostreosos), adj., abounding m oyrfera— Only
ostitfer
675
pabulmii
ostdte, era, arum, <u{^*. [o6tra+l F£Rp], fro-
dueing oj/tten, abomuKng in oynitrg: Abydos, V.
ostiiniii^ adj.f purple : tunica, Pr. : oolorea, Pr.
ostrnm, I, n., = wrrptov, the blood of the ua-
maii, purple: ostro Perfusae vestes, V. : Sido-
nium, H. : Tyrinm, 0. — A tiuff dyed with purpie,
purple dren^purpte covering^ purple: strato ostro,
purpU eofutkee^ Y. : velare umero0 ofltro, V. : oe-
uae sine aulaeis et ostro, H.
bmoM, osunui, PP. of odl
otior, fttaa, ail, dep. [otiom], to he at leiaure,
keep holidatf : otiandt, non negotiandi, causa : do-
mesticus oUor, idle at home^ H.
otiose, adv. [otiosus], at leiaure, at eate, ttilh^
out occupation : vi?ere : inambulare in foro, L. —
Calmly y quietly ^ mthont haete^ 9^**^^ gradually:
conteoiplari anumquodque: omnia agere, L. —
Free from fear^ quietly ^ fearieaaly: In aurem
utramvis dormire, T.
otiosas, a<fj. with m*^ fotium}, at leitwre, unoe-
cupied, dutenaaged, tmemployed, tdlc: maneo hie,
T.: domi. — WithmUiffleuUemploymenty free from
ptblie affaire: vita: quern locum nos otiosi oon-
▼ertimns, in an interval of Uieure: numqoam ae
minus otiosum esse, quam cum otiosns, never
busier than when free from qffidal bunnett: ad
urbem te otiosissimum esse. — ^As «M6f<., a private
pereon, one not in official life : Yita otiofloniro. —
Qfiie^, uneondmedy indifferent^ neutral: upatium
ab Iioste, undteturbed^ Os. : non roodo armatis, sed
etiam otioeis minari. — Plur. as eubeLf non- com-
batanliy civiliang: crudeliter enim otiosisismi mi-
nabantur : militare nomen grave inter otiosoe, Ta.
— Without excitement^ quiet jxunonleei^ ecUm^ Iran-
qnil: Animo otioso esse, T.: te venire Otiosum
ab animo, at eaae^ T. : quibus odio est otium. —
Of things, at Uieure, free^ idle, unemployed: otiiim :
Xeapolis, H.
otinm, I, n. p AV-], leieure, ffaeant time, free-
dam from busmeet : tantumne ab re tu9jBt oti
tibi ? T. : non minus oti quam negoti : otium iner-
tissimum. — Saaef inacttvUy, idleness : vitam in
otio agere, T. : genus amantissimum oti : Ian-
gaere otio : magna otia caeli, lu. : duoere otia
seguia, O. — Leisure, time : yellem tantum haberem
oti, ut possem, etc : ad scribendom : litteratum :
auscnltandi, time to hear, T. : cam est oCium, le-
gere soleo, when I have time: si modo tibi est
otium, if you have time.^'Itest, repoee, quiet, peace:
pai, tranquillitas, otium : mollia peragebant otia,
eiyoyed eeum repose, O. : insolens belli diutumitate
oti, Gs. : ex maximo bello tantum otium totae in-
sulae conciliavit, N. : studia per otium concele-
brata, in times of peace: studia ignobilis oti, V. :
spolia per otium legere, at their ease^ L. : qnam
libet lambe otio, Ph. — The fruit of leisure: Ex-
cutias oculis otia nostra tuis, i. e. poems, 0.
OTons, antis, adj. [P. of ovo], exulting, joyful,
triumphant: socii comitentur ovantes, v.: ovan*
tea gutture oonri, i. e. uttering exultant eries^ V. :
patria, lu. : curf Qs, triumphal duxriot, Pr.
OTitUB, P. of ovo.
OTile, is, fi. [ovis], a sheepfcld: circumgemit
ureas ovile, H. : Non lupus insidias explorat ovl-
lia circum,y. — A fold for goats : altis in ovilibos
haedi, 0. — An enclosure in tlte Campus Martius^
where the votes were cast at the comitia, L., lu.
ovilliu, atff. [ovis], of sheep, sheep- : grex, L.
ovis, is,/. [1 AV-]^ a sheep: multae dictione
ovium et boum : aurata, O. : infirmae, H. : lani-
gera, Y. : custos ovium, Y. : tondere ovea, H. —
Prov. : ovem lupo oommisti, made the wolf shep"
herd, T. : 0 praeclaram custodem ovium, ut aiunt,
lupum. — ^Poet, woo/; niveam Tyrio murice tingit
ovem, Tb.
©▼5, — ^ — , are, to eztiA^ r^oice: Quo nunc
Tnmus ovat spolio potitus, Y. : ovantes Horatium
accipiunt, L.: suooessu caedis ovans, O. — To re-
ceive an ov€Uion, triumph : me ovantem in Capi-
tolium ferre : ovans urbem ingredi, L.
ovam, 1, n. [8 AY-1, an egg : ovum parere, to
lay : ponere, 0. : pullos ex ovis excuderunt,
hatched: pisoes ova cum genuerunt, cpatm ; inte-
gram famem ad ovum adfero, i. e. the beginning
of the meal (when eggs were served) : ab ova Us-
que ad mala, i. e. from the beginning to the end,
H. : Nee gemino bellum Troianum orditur ab ovo
(alluding to the mythical story of the eggs of
Leda), H. : ovo prognatus oodem, i. e. of the same
another, H. : ova ad notas curriculis numerandus
(wooden eggs used In the circus as counters, one
being removed after each circuit made), L.
P.
pabolatio, Snls,/. [pabulor], a collecting of
fodder, foraging : noatrae pabalatioDee, Ca.: pa-
balatione ifitereludi, Gs.
pfibolator, oris, m, [pabulor], a forager, Cs.,
L.
pabulor, fttus, art, d^, [pabalum], to forage:
angostius, Gs. : pabulandi caosft mittere, Gs. : pt-
bolantes ( noetros ) profligant, Ttu-^Supin. aee. :
pabulatum cohortes misere, L.
pabalnm, T, n. [1 VA-],food, nourishment, food
for cattle, fodder, pasturage, grass: pecoris, S. :
secare pabulum, Gs. : eomparare„N. ^j^i<pMl49^Pft-
Digitized by '
576
pa«lex
buU parva legens, V. : pabala carpdt ovis, 0. :
Pabula canescuQt, I e. the gram^ 0. : caelestia, i. e.
arnXfroticL, 0. — ^F i g.ifood, tumruhmerU^ wttenance :
aniroorum : dederat nova pabula morbo, 0.
paoilUi, e, adj. [pai], of peace^ p$aeefvl : olea,
0. : laurus, tokm of peaee^ 0. : flammae, on the
altar of Peaee^ 0.
pacatas, adj. with eomp. and tup, [P. of paco],
pacified^ quieted^peaceful^ quiet, cawi, tranquil, un-
diaturbed.* civitates: teropus: provincia pacatis-
sima: nee hospitale quicquam pacatumve» L. :
mare, H. : voltus, 0. — As tubit. n,, a friendly
country : yagi milites in pacato, L. : ex pacatis
praedas agere, S. — Fig.: oraUo pacatior: cuius
ne pacatam quidem nequitiam •quisquam ferre
posset, i. e. without enmity.
paoifer, fera, feram, adj. [pax+ 1 FER-'lpeaee-
hrinffing, peaetful, pacific: oliva, V.: Cyllenius,
Jferetiry, O.
pacificatio, onis,/ [paMco], a peace-making,
pacification : spes paciocationis.
pacificator, Oris, m. Qpacifioo], a peace-maker,
pacificator : Allobrogum : Athamanum, L.
paciflcatoriiui, acfj. [pacificator], peace-mak-
ing, pacificatory : legatio.
(pacified), — , Situs, are [ pacificus 1, to make
peace, condude peace : Iugurtb& pacificante, S. :
ad pacificandum stabis, L. — Supin, ace. : legatl
pacificatum venerunt, L. — To pacify, appeaee :
caelestes padficasset, Ct
pacifioua, adj. [pax +2 FAC-], peace^making,
pacific, peaceable : persona.
paoiaoor, pactus, I, dep. [PAO-], to agree to-
gether, bargain, contract, agree^ covenant, etipu-
late, traneact : ut ex are&, nisi pactus esset orator,
ne tolleret : magna mercede cum principibus, ut,
etc., L. : votis ^e Addant, etc., H. : (provinciam)
Bibl, stipulate for: tantum ab eo vitam, S.: sti-
pendium populo R. dare, bind themadves, L. :
Anchisae renovare annos, 0. : pactos (Aetolos) in
foedere suas urbis fore, L. : quod dierum essent
pactae induciae, had been agreed upon: quidam
pacto inter se ut, etc., under an agreement, that,
etc., L. — To betroth : ex qua pactus esset vir
domo, in matrimonium duceret, L. — Paee. : cuius
filio pacta est Artavasdis filia : Tumus, cui pacta
Lavinia erat, L.— -Fig., to barter, hazard, etake:
vitam pro laude« V.
paco, ftvl, &tu8, are [pax], to make peaceful,
q^net, JMdfy, subdue, soothe: Amanum: Galliam,
Cs. : qui nuper pacati erant^ Gs. : Erymantbi ne-
mora, V. : incultae pacantur vomere silvae, are
suhdued,n.
pacta, ae, /. [1 pactus], a betrothed voman,
brtdet gremiis adducere pactas, V.
pactl5, Onis, /. [pactseor], an agreeimg, agrte-
ment, covenant, eontraet, stipuuUionj bargain, pad:
de civibus cum sociis ifacere pactionea: pactioDc
libertatem perdere: ncque ullum telum per p&c-
tiones loquentium traiciebatur, Cs. : arma per
pactionem tradere, L. : talibus pactionibus pacem
facere, conditions, N.: foederis: conl<^m suom
pactione proviuoiae perpulerat, ne, etc., by agrenng
to yield him the province, S. : nuptialis, L. : prae-
miorura,/)romf>e. — An agreement between famun
genercd and the people of a province: pactioDes
cum civitatibus conficere. — A corrupt bargaini»p,
underhand agreement : pactionis suspicionem rod
vitasse : Aulum spe pactionis perpulit, uti, etc,
S. — ^In the phrase, pactjo verborum, a form of
words.
PaotOlns (-loa), I, m., =UaKTu>\6c, a river of
lydia, with golden sands, V., 0. — P r o v. ; tibi Pao
tolus fluat, i. e. boundless viealth, U., lu.
pactor, oris, m. [padsoor], a contractor, nego-
tiator: socletatia pactores.
pactum, I, n, [ 1 pactus ], an agreement, eo^
nant, contract, stipuleiion, compact, pad: pactum
est, quod inter aliquos convenit : in pacto manere,
L.: pacti formula: ex pacto et oonvento. — A
marruja^contraet, lu* — Abl. in adverbial phrases,
a manner, way, means: fieri nuUo pacto potest ut,
etc. : quid quoqoe pacto agi placeat, Os. : nescio
quo pacto enipit, eta, how : aliqno pacto verba his
dabo, T. : me isto pacto metuere : hoc pacto, Y. :
Damnum est pacto lenius isto, thereby, H.
1. paotoa, a^. [P. of paciscor], agreed, settled,
ddermined, covenanted, stipulated: pro capite pre>
tium : pacta et constituta cum Manlio dies : mer-
ces, H. : conlnnx, betrothed, Y.
2, pactua, P. of pango.
Paean, ilnis, m., the god of healing (an epithet
of Apollo): signum Paeanis: Paeana voca,0.:
Parce, Paean! lu. — A hymm to Apollo, futire
hymn, hymn of triumph, paean, G. : laetus, V. :
victor canebat Paeana, Pr. — The charaeterittie
foot in the versification of paeans (of one long
and three short syllables, in any order).
paedac^ogOB, I, m., = TratZayf^y^, a goverwr,
preceptor, pedagogue (a slave to guide aud tttend
children), C. — hi jest, of an attentive lover, T.
paed^OO, — , — , &re, to practice unnatural
vice tq)on, Gt.
paedor or pedor, 5ris, m. [2 PY-], nastinea,
filth : barba pedore horrida, G. poSL : exuei« pae>
dorem, Ta.
paalex or pSleac or pallez, ids,/., = waXKal
a kept mistress, concubine (as rival of a wife):
filiae pelex: ma(ri8,0.: (Medea) ulta paeiieem,
H. : horrida, lu. : virginem servo peUioem dede-
rat, Gu.
Digitized by V^OOQIC
577
paene (not piike),ad»,^nearfy,almod,M Imay
aay: doo mam pMDe eoutttogera: hoates victi,
a : senex paene agrestia : non aolum . . . aed
paene etianif Ca. : Quam paene f arvae regna Pro-
serpinae . . . vidimQa, U. : divini paene est viri :
ipsa paene inaula : aduleacena, paene potiua puer.
paezunsQla (pen-), ae,/ [paene+inaula], a
pemngfda, L,, Gt.
paenltendus (not poen-), adj. [P. of paeni-
teojTto be repented ofy UainMe^ obfeeHonabU :
hand paenitendua nagister, L.
paenitens, enUa, adj. [P. of paeniteo], repent-
arU, penitent.— K^ tubet. m. ; optimua eat portua
paenitenti mutatio conaili.
paenitentU (not poen-X ae, /. [paenlteo], re
pentanee, penitence : celer, L.: eiua (facinoria),
Oil. : sera, Ph. : mutari in paenitentiam, Ta.
paeniteo (not poen-), nf, — , fire [cf. poena],
to make eorry, cauee to r^feni: nihil, quod paeni-
lera possit, faoere: Paenitet et torqueor, O. : quo
mode quemquam paeniteret quod feciasetY—Tb
repent, be mrry: paenitere quam pad faoatUia
malle, L. : neque mihi veaiet in mentem paeni-
tere, quod, etc.: adauefacere militem fortunae
paenitere aaae, h.-^Impen.^ it i-ipenta, mabee jor-
ry^ grieves, ruee: tanta via fuit paenitendi, of re-
pentance : neque locua paeuitendi relictua essct,
iT: reputate, num eorum (consilioruro) paenlten-
dum sit, S. : paenitebatque modo conaili, modo
paenitentiae ipsiua, Cu.: ai eoa non paeniteret:
eolet ennif cum aliquid fecit^ paenitere : efBciunt
ut me non didiciase minus paeuiteat: niai forte
sic loqni paenitea: vaWe €go ipai, quod de sua
aenteotiH decesserit, paenitendum puto. — It die-
eonienU, di^eaee^ vexen^ maka angry, offends, die-
aatitfies: nostri nosmet paenitet, are dieaati^fied
with, T. : num igitur aenectutis eum auae paenite-
ret?: paenitere ae Tirium auarum, L.: Nee te
paeniteat pecoris, divine poeta, be net offended that
/ eatt thee a shepherd, V. : An paenitebat flagiti,
te auctore quod feciaaet Aduleacena? reere you
not content f ete., T. : an paenitet voa, quod, etc. f
are you not eatiej/iedf Oa. : ae paenitere, quod ani-
num tnum offenderit
paenola (pSn-), ae,/., a leooUen outer gar-
ment covering the body, traveling -cloak, mantle:
paeniitft inretitua : Ita egi, at non acinderem pae-
nulam, did not tear hie doak (i. e. preaa him vio-
lently to atay).
J>aexiiilattia. adi. [paenula], weairing the pae-
a, in travelling dreee.
paeoiit onis, m., = raitttv, a metrical foot of
one long and three short syllables (in any order).
Paedoiiia, adj., of Paeon (god of phyaiciana),
heating, mediwml: herbae,y.: ope Paeonia, 0.
87
paetnliii^ a^f. dim, [paetua] *nth a east in the^
eye, slightly blink-eyed
paettti^ aefin vith a east in the eye, blinking,
le^ttg, H.
paganoa, mff* [pagva], of the eowUry, of a
lage, rustic: ioa, 0. — Aa suJbst. m., a country'
man, peasant, villager, rustic, 0. — Aa subst., a civil-
ian, non-combatant, lu., Ta.
iMgatim, adv. [ pagua ], by villages, in every
viuage: templa pagatim eacrata, L.
pageUa, ae,/. dim, [pagina], a little page.
pagina, ae,/. [PAO-], a leaf of paper, sheet,
page: banc pa^nam tenere: totas paginaa com-
movere: paginaa in annalibua magiatratuum per-
currere, L. : milleaima, lu. : postrema tua, letter,
~^A slab, tablet: insignia hononim, upon one's
statue, recording his eUnms to honor, lu.
paginnla, ae,/. dim, [pagina], a little page.
pagna, i, m. [ PAC- ], a district, canton, hun-
dred, province, region: pagoa et oompita circum,
the country, V. : ai roe toto laudet vicinia pa^,
lu. — ^Among the Gauls and Germans, a district,
canton, Cs., Ta. — CoUeet., the villagers, country
people: Festus vacat pagns, H.r pagus agai fe-
stum, O.
pala, ae,/jrfor ♦pagla ; PAC-], a spade: palae
imiixus, L. — The besd (of a ring): anuli.
palaaatra, ae, /., ss irdKaiorpa, a vfrestling-
school, wrestling-place, place of exercise, gj/mnasium,
palaestra: atatuas in palaestrA ponere : gramineae
palaestrae, V. — A place of discipline in rhetoric,
s^oolof rhetoric, school : niMum genua verborum
sed palaestrae magia et olei, etc.— ^ wrestling, the
exercise of wrestling: fac periclum in palaestra,
T. : indicat motus, didieerintne palaestram an ne-
sciant : exeroent patriaa palaestras, V. : nitida, 0.
— Pradiee, art, skill: utemur ei, palaeatrA, quam
a te didicimua. — A brothel, T.
palaeatrioe, adv., after the manner of the
palaestra ,* in xyato apatiarl
palaaatiioua, eulj., = iraXai0rput6c, of the
palaettra, palaestric: motQs, i. e. of a dandng'
master: praetor, devoted to the palaestra.
palaestrita, ae, m., ssiraKatarpirrit, a pro-
fessional wrestler, gymnast,
1. palam, adj., openly, pMidy, undisguieedly,
plainly : nihil ausurus, S. : ad ae adire, Cs. : quae
m foro palam geata aunt: agere: non per praeati-
giaa, aed paUra: palam et aperte dicere: Luce
palam, V. : palam duobua exercitibua audientibus,
L. — In phrases with esse or faeere, public, well
known : rem faciaa palam, disclose, T. : palam fac-
tum eat: hao re palam facta, noised abroad, K.:
oelatft morte . . . turn demum palam factum est,
Digitized by CjOOQIC
fwlam
578
etc., L. : palam ferente Hannibale se ab Fabio
▼ictum, making no uerei that, etc., L.
2. palam, praep,, with a6/. [l palam ], defore,
tn M« presence of: te palam, H. : Marte palam,
0. : rem crediton palam populo aoWiti L.
pal ana, antis, P. of palor.
Palatiuiua, adj., of the Palatiumf Palatine:
Evander, V. : colles, 0. : Apollo (from h\a temple
on the Palatine Hill), H. : laurus, be/ore the tn^
rial palace, O,: cubile, lu.
palatinm, i, n. [Pales], the Palatine Ati7, an
which teas the redaenee of Auffttetue ; hence, in
plur., a palace : Romana, V. : aecreta palatia ma-
tris, the temple of Cyhde, Iii« : magni palatU caeli,
the palaoe of the eky, 0.
palatum, l, n^ and (rarely) palatoa, I, m., the
palate: quae (vol uptas) palato percipiatur: bourn
dare membra palato, 0. : udum, V. : obaerare pa-
latum, \.e,tobe silent, Gt.: caeli, i. e. vault, Enn.
ap. C. — ^F 1 g., the palate, taste. Judgment: dam pa-
lato quid sit optimum iudicat.
palea, ae,/. [1 PAL-], chaff: cum ne paleae
quidem relinquerentur : inanes, V. : homa, U.
palearia, — , plur, n. [paleal, a deie-lap (of an
ox). — Only nom. and ace, : pendula, 0. : a mento
palearia pendent, V.
Palea, is, /. [PA-], an Italian goddess of shep-
herds and pastures, V., 0.
Palicua, I, m., a son ofJupier, worshipped at
Palica, in SicUif, V., 0. — The Pallcl were honored
as twin brothers : stagna Pallcorum, 0.
Palilia or Paiilla» e, atff. [Pales], of Pales:
flamma, ajire of straw at the feast of Pales, 0. :
f esta, 0. — Plur, a. as «u6s<., the feast of Pales, shep-
herd festival (the 2l8t of April), C, 0.
palimpaeataa^ I, m., «= TdKifi^^nfOToc^ a parch'
ment rewritten after erasure, peUimpsest, C, Ct
paliuma, \^m.,=. iraXiovpoc, a plant, Ckrisfs-
thorn, y.
palla, ae,/. [2 PA-], a long robe, mantle (worn
by ladies) : circumdata, H. : longa, V. : soiasa, lu.
— A mantle, outer garment: cum palla et oothar-
nis : honesta, the tragedian^ garb, H. : Tyrio saiu-
rata murioe (worn by Apollo), 0. — An under-gar-
ment : nitens, 0.
Palladlmn, I, n., = irdXXdStoVf an image of
Pallas, 0.,Y.,0.
Pallantiflk idos,/., Aurora, O.-^The day, O.
Pallaa, adis and ados,/., = XTaXX^icy <> surname
of Athene (identified with the Roman Minerva),
v., H., 0. : Palladia ales, the owl, 0. : Pallados ar-
bor, the dive-tree, O. : iratft Pallade ( 1. e. inviti
Minerva), 0.— OH : \\\ f u?a Pallade, 0.— The oHve-
tree, V., O.-^The Palladiitm : llelenura rapta cum
Pallade cspiiiiii, 0. : Palladoa ignes, L e.4/ Faite
(in whose temple was the PaUadium), Pr.
pallens, entis, adj, [P. of palleo ], /»/«, wan:
umbrae Erebl, Y. : persona, lu. : morte f uturi, V. :
terrore puellae, 0. : morbi, making peile,Y.: fuaA,
bad, Ta. — Of color, faint, pale, gett&wish, dark:
violae, V. : hedera, Y. : lufdni, 0.
palled, ul, — , Sre [ 2 PAL- \to be pale, turn
pale, blan4:h : sudat, pallet : pallent amisso san-
guine venae, 0. : morbo, In. : Palleat omnia amans,
must look pale, 0, : Ambitione mala aut argenti
pallet amore, H. : nunc utile multis Pallere (I e.
studere), lu. — To grow pale, be anxious, befearftd:
pueris, H. : ad omnia f ulgura, lu. : scatentem Be-
luis pontum, H. — 7b lose color, change color, fade:
Nee vitio caeli palleat seges, 0. : fastigia Paile-
bant musco, were diseolored, O.
palleaoo, pallul, ere, inch, [palleo], to turn
pale, blanch: nulla colpi, H.: super hia, to turn
pale with emotion, H. : tardia curis, Pr. — To turn
pale, be yellow: saxum quoqne palluit aura, 0.:
pallescmit f roodes, wither, O.
polliatna, aeM. [pallium], dressed in apoBmm
(usu. of Greeks): Oraeoulus index: ilU palliati,
i. e. Grecian statues.
paUldnlua, adj. dim, [pallidns], somewhed
pale, rather colorless, Ot, lu.
pallidas, adj. with comp, [2 PAL-], pale, pal*
lid, colorless: ut pallidns omnis Cena desuigat
dubift, H.: hospes pallidior statua, Ot: (Dido)
morte f uturfi, Y. : recto voitu et pallidns, I e. weS
or sick, lu. : Pallida mors, caysittgpcdeness: palli-
da sedi, tn terror, 0. : inmundo paHida mitra situ,
unseemly, Pr. : in lenta Nalde, love-siek, O,
palliolom, I, n. dim, [pallium], a smaR Greek
mafitle, little cloak: sordidum, Caec. ap. C; lu. —
A hood, 0.
pallium, I, n. [palla], a eotrer, coverlet: onero-
sa pallia iactat, lu. — A Grecian doak, moMtle:
umerum pallio onerare, T. : Pone adprendit pallio^
T. : purpureum : cum pallio inambulare, L.
pallor, oris, m. [ 2 PAL- ], pale color, pedmm,
wanness, pallor : quo tremore et pallors dixit i:
albus, H. : gelidus, 0. : pallor ora oocupat, V. :
amantium, H. : tot hominum pallores, the palenas
of death, T^'-^Alarm, terror^ Pr. — A disagreeable
color, unsightliness : pallorem duoere, O. — Pe^
8 o n.^ tlte god of fear, L., O.
palma, ae, /., = xaXo/tif, thepalmyjht hand:
cum manum dilataverat, palmae illins aimilem,
etc. : cavis undam palmia Sostinet, Y. : fadem
oontundere palm&, lu. — 7^ hand: palmamm
intentus : passis palmis salutem petere, Os. : im-
plezus tremulis altaria palmis, 0. — Thebroadeitd
of an oar, Ct. — A palnCiree,pahn: in tempio imI-
ma exstiUsse 09tandebatar, Os. : ardua. Y.^^Siiiy.
Digitized by VjOOQlC
pala^iis
579
eeXUti,: nmbrofla, X^^TKb fmii of ihf ptdm-
iree^ daU: Quid Tolt palma sibi, 0.— !k brown of
pahnrtwiat: laptdea lutulenlft ndere palmft, H. —
A branch, iwg^ L. — A palm-branchy palmrwrwUh,
token of victortfypalnifprue^pre-enUfUttee: palmae
victoribiu datae,L.: plurimarum palmarum gla-
diator, victories : cum palmam iam primus aoce-
perit: Elea,H.: docto oratori palma dauda est:
Huic coDsilio palmam do, T. : donat mea carmina
palmi, 0. : subit . . . tertia palma Diores, L e. win-
ning the thirdprixey Y. : Eliadum palmae equarom,
the be$t, V. — The topmott tmg^ «Ao0<, branch : anam
cornu existit . . . ab eius summo siout palmae ra-
mique diffunduntur, Cs.: quae cuiusque stipltis
palma sit, L. : palmae arborum eminentium, Cu.
palmaxls, e, adj. [palma], of the paJm^ mtpe-
rior, excellent: statua.
palmarius, atfi. [palma], of the palm, cUeerth
ing the prize, excdient: sententia. — Ab tubeL lu, a
prize-achievement^ maaterpiece: palmariam reppe-
risse, T.
palmatns, otH, [palma], bearing palma, em-
broidered toithpaanJipiga : tunica (of a triumphing
generalX I*.
palmes, His, m. [palma], a goung vtHs^^ranch^
vine-qirig, vine-mrout: laetus, V.: stratus homi
palmes, lu. : caelebs sine palmite truncus, vum, 0.
— A bough, branch: arborum, Cu.
palmetnm, I, n, [palma], a palm-grmfe,-^
Fiur. : piDguia, EL, Ta.
palmite:, fera, ferum, a^. [palma +1 FER-],
ptdm^bearing, abounding in pafnu, 0.
palmosos, acff, [palma], /«A ofpaJbrn-treee^Y,
palanila, ae,/. dim, [palma], an oarMade^ oar^
V.
palor, itoB, ftif, dqt. [ 1 PAL- ], to wander up
and down, wander, roam, eaunter, be diepereedt
etraggle: vagi palantes,S.: ragi per agros palan-
tur, L. : agmen per agros palatur, L. : palatos ad-
grcssufl, L. : palantes error de tramite pellit, H. :
terga dabant palantia Teucri, Y. : Palantes homi-
nes passim ae rattonis egentes, 0.
palpebrae, ftram,/., the ^feUde.
paljilto, — , — , fire,/r^. [palpo], to tremble,
gmver, palpitate : cor palpitat: radix ultima lin-
guae . . . Palpitat, 0.
palpo, — , — , are [1 PAL-], to wheedle^ coax:
alquem rounere, lu.
palpor, fttns, &rl, dtp. [ 1 PAL- ], to itrohe,
touch oofUg, pat, carese: pectora palpanda manu,
O. — ^F ig., to wheedle^ Jtatter : Qui male si palpere,
cecalcitrat, H.
palodamentimi, I, «.« a military dodk, eol-
diir'a doak: sponsi, L.: paludamenta (consulibus)
detracta (as the uniform of generals-in-chiefX L.
paluditD% adj^ wUh a miUtarg eloak, in the
garb of a general^ in fdd dreee : profieisoebamini
paludati in provincaas: ut palodati (eonsulei)
exeunt, Ct. : lictores, L. : duces. In.
paludoans, a^. [% pftlm], fenny, boggy,
marshy: homus, C^
palnmbaa, is, m. and /. [2 PAL- ], a wood-
pigeon, ring-dove: raucae palumbes, Y., H.
1. pilna, 1, m. [PAO-], a stake,prop, stay, pale :
ad palum adligantur : palo sospendat aratrum, O.
— A strike, wowlen post (for yoang soldiers to prac-
tise on with weapons): aut quis non Tidit volnera
pall? lu.
2. palw (once palus, K.\ adis, gen. plur, pallia
dam, rarely paladium, L.,/., a MPomp, marsh, mo-
rast, bog, fen, pool: planities hiemantibos aquia
palndem fecerat,8. : paludes siooare: propter pa-
ludes exercitui aditus non esseC, Cs. : steriUs, H. :
Stygiae paludes, O.: proplnqnitas fluminum ao
paiudium, L. : ( cymba ) mnltam aeoepit rimosa
paludem, water, Y.
pcdflster, trls, tre, adj. \t palu8],/4(fmy, marshy,
swampy : locus, Cs. : ager, T. : uWa, Y. : ranae, of
the marsh, H. : calami, 0.
pampineuft, adj. [ pampinus ], of vine-leaves,
of tendrils: vites, C: auctumnus, Y.: bastae,
wrapped with vine-leaves, Y. : odor, the perfume of
wine, Pr. : corona, of vine-leaves, Ta.
pampinuB, I, m. and/ [PAP-], a tendril of a
vine, vtMJeafvine-foUage: uva Testita pampinis:
Omatus viridi tempera pampino Liber, H.
Pan, Panos, ace. Pana, m., = II<Sy, Pan, son
of Mercury, aod of woods and shepherds, often rep-
resented as naif man, half goat : Panos de more
LTcaei, Y. : semicaper, O. — Ffur., gods Hke Pan,
gods of the woods andfidds, 0.
pcmaoeat ae, /., = wavaccut, an herb said to
heal all diseases, all-heal, pa$uuea, eatholieon: odo-
rifera,Y.
panchrestofl, cuH., = Tovxp^oroc, good for
everything, universaUy usefui: medicamentum,
sovereign remedy (i. e. money).
panoratiiiin, I, n., = waycacrnov* « gymnastie
contest, including wrestling <ma boxing, Pr.
pando^ pandl, passus, ere [2 PAT-], to spread
out, extend, unfold, expand: ad solem pennas, Y. :
pictA spectacula oaudft, H. : sinQs (L & vela), lu. :
panditur planities, extends, L. : dum se comua la*
tius pandunt, open out, L. : si panditur ultra (gre-
mium), \.e.is not yet full, lu. — To throw open,
open, lay open : moenia urbis, Y. : hederae pan-
dunt Testigia nigrae, dudose, Y. : mpem ferro,
split, L. : panduntur inter ordines viae, open, L.—
Fig., fo spread, extend: alia dlvina (bona) looge
lateque se pandunt, L e. i
Digitized t
e^^m^ir^'-
580
Vr
▼ela oniiomB.'^lhcpm: cuiqoam md dominmiSo-
nem pandere riani, L.-^f speech, to unfold, make
known, pmbUah, rt9Mly explain: res caligine mer-
sas, v. : oraculnm, Gt. : quae nunc panduntur fa-
tis, L. (oracle) : Pandite, Musae, Uude» e(o», 0.
pandufli adj. [PAND-], bent, crooked, curved:
carina, Y. : fainl, O. : comua, O. : delpliines^ O. :
csellus, crook-backed, 0.
panegyxioiM, ad^., = ravin^pMc^c, of a pMie
anembljf, feetvtal.-^AB wbei, m. (ac. liber), a feslu
vol oroHon ofleoeraiee,
pango, pepSgT or pSgl (old panxT), pSctas, ere
[PAG-], to fasten, make fad, fix, drive in : ut ela-
▼am pangat, L. — Fig., to make, eompoae, write,
record: roazuma facta patrum, celebrate, Enn. ap.
C. : poQiData, H. : de pangendo, quod me adhorta-
ris, nihil fieri potest : Temptamenta tui, contrive,
V. — 7b fx, eetUe, determine, agree upon, agree, cove-
nant, conclude, etipulate, conirad {on\j perf. stem):
terminosy quae. Socrates pegerit: quos (ftols) lex
pepigerat: ne medicamento uteretur: piacem no-
biscum pepigistis, ut, etc., L. : pepigere, capesse-
rent, etc^ Ta. : obsidee dare, L. : f raudera ulcisci,
Ta. : nee quae pepigere recusent, Y. : preiium, quo
pepigerant, L. : taoti enim pepigerat, L. — To
promiee in marriage, betroth: alquam lecto no-
stro, 0. : quae pepigere viri, the marriage con-
tract, Ct.
panloum, i, n. [^nis], panie-graee, Cs.
panifl, is, m. [1 PA-], bread, a haf: panem in
dies mercari, S. : cibarius, coarse bread: secundus,
black bread, H. : ater, T. : niveus, lu. : lapidosus,
H. — A loaf, lump, mass : ex hoc effectofl panes
laciebant, etc^ Cs.
panniooliuik I, m, dim, [pannus], a bit ofdoih,
rag : borabycinus, of silk (as a garment), lu.
pannoaiifli ad^. [pamms], ragged, tattered:
homines: aedilis, In.
pazmna, l, m. fSPA-l a piece of cloth, garment
of cloth: albiis^U. : virldis, lu. — A rag, patch:
pannis annisque obsitus, tatters, T. : tenuis, lu. :
Adsuitur pannus, H.: tinotl ferrugine panni,0.
Pancnnpha«ti% l, m., = Uapofi^Xot^ source
of all orades, i. e. JupUer, O.
panthera, ae, /., s it&y^p, a panther, C, L.,
H.,0.
Panthoides, ae, nu, = ITav^of^i^c, 9on of Pan-
thus, Euphorbus, 0. — Pythagoras, who claimed
that he had been ^luphorbos in a previous life, is
called Panthoides, H.
papae, interj^ s= iraxai, wmderfull strange I :
papae ! lugularas hominem, T.
papaa (pappaa), — , m., = wamra^, a govern-
or, tutor: tin^doaylii.
p^^ver, eris, n., a poppg: soporifenim, Y.:
Lethaeo perf usa papavera somno, Y. : somma pi-
paverum capita, poppg-hsads, L.
papaTerens, adj. [papaver], of poppies: co-
msi!^ poppy-flowers, 0.
Papbillfli adj., = Ila^toc, of Paphos (a city of
Cyprus) : myrtfls, i. e. sacred to Venus, Y. : heros,
Cgprian (I e. Pt^pnalion), 0.
papilio, 5ni8, m. [1 PAL-], a butterfly, moth,0.
papilla, ae, /. dim. [papula], a nipple, teat,
breast : exserta, Y., O., lu.
pappaa, see papas.
papula, ae,/. dim. [PAP-], a pustule, pimple:
ardentes, Y.
pap^Tller, fera, f eram, acfj. [ papyros + 1
Fl^R-j, producing papyrus : Nilus, 0. : amnis, 0.
pap^nia, I, /., = wawvpoc, M* paper -pUud,
paper-reed, papyrus ; hence, a garment of papy-
rus-bark: succinctus patri& papyro, lo. — Pcper
(of papyrus-bark), Ct., lu.
par, paris, «6/. part (rarely as subst. pane, C, 0.\
oJq. [1 PAR-3, equal: vita beata ... par et simi-
lis deorum : est finitimus oratori poSta ac paene
par : pares in amore et aequales : pares ehisdem
generis munitiones, o^o^mo/ sise, Gb. : slmilia ma-
gis quam paria, L. : peocata, equaUy crimsnal, H. :
ingenia iura : hi Requites), dam pan certamine res
geri potuit, etc., i. e. horsemen against korsemeH,
Cs. : cui repugno, quoad possum, sed adhuc pares
non sumus, i. e. not equal to the task : pari pioelio,
indecisive, N. : pares validaeqae miaoeotur, Ta. :
cantare pares, peers in song, Y. : quem ^o parem
sumrois Peripatetids iudico : isti par in bello ge-
rendo : anseribns, as large as, lu. : prodigio par,
i. e. extremely rare, lu. : Responsura par fama la-
bor!, meet, H. : eilVigit imago. Par levibus ventis,
like, Y. : cuius pancos pares haee dvitas tolic,
equals: vestrae fortitudinis, Ph. : In qui par fa-
des nobilitate sua, O. : par cum ceteris fortunae
oondicio : quem tu parem cum liberis tuis fedsti,
S. : artis oonstitoere inter se paifs : cum par ha-
betur honos summis et infimis : haudqnaqaam par
gloria sequatur scriptorem et auctorem reram, S. :
quos in parem iuris condicionem atque ipsi erant,
reoeperunt, Cs. : neque mihi par ratio cum Lad-
lio est ac tecum fuit : in quo offensae minimum,
gratia par, ac si prope adessemus, & — Squal, c
match: quibus ne di quidem immortales pares
esse possint, Cs. : quod neque se parem armis exi-
stimabat, & : Non sumus pares, not on an equality,
lu. : habebo parem, quem das, Hannibalem, an
adversary, h. : sequitur parem, i e. with tq^l
speed, 0.— Equal, wdl-matched, suitable: rebus
ipsis par et aequalis oratio, adequeUe: at ooSat
par lungaturque pari, kindred spirits, H. : Si qua i
voles apte nabera,nube pari.0. — Pro v.: paies
Digitized by CjOOQIC
paffaMUa
581
cnm paribus fAcilUme oongr^antur, i»e»inrdi of
^feeUKerJhek together, — In phrases with ttse^ju,
meet, suitable^ proper^ righi : ita, at constantibus
homioibus par erat: par est ipaum esse virum
boniim : sic par est agere cum oivibus: dubitans,
quid me facere par sit — Repeated with re^xmdeo
or refero^ like for like. Hi for tat: par pari ut re-
spondeas, T. : paria paribus respondirous : Par pro
pari referto, give as good as you get^ T. — In the
phrase, Ludere par impar, to play ^^ even and odd^^
H. — As nibst» m. and /., a companion^ f<S4>w^ com-
rade, mate, tpouse: adcumbit cum pare quisqne
suo, 0. : edicere est ausas cam illo suo pari, at,
etc : paribus couhidere, H. — As etdat. n., a pair,
eoupU: par illud simile, Piso et Gabinius: par
nobile ftaUum, H. : oolumbaram, 0. : tria paria
amioorum.
parabillfl, e, adj. [parol, eamlg piroewred, easy
iobehad,aocmMe,aithand: divitiae: rictus, Cu.
parapsifl, see paropais.
pfirfl^^t^^, ae,/. fparasitas], a female parasite,
H.
paraaitaster. tii, m. [parasitus], a sorry para-
site: parT(^us, T.
pmimmlbaM, I, m., = wap^atroc, a toad- eater,
sponge, tuft-hiuUer^ parasUe : parasitomm adsen-
tatio : edaoes parasiti, H., lu.
p«u:at6^ adv. with eomp. [1 paratus], with prep-
aration, composedly: ad dioendam parate venire:
paratius dicere.
paratlo, Onls,/. fl pare], a preparing, procur-
ing : regni, compassing the crown, o.
1. paratoa, a^. with comp. and sup. [P. of 1
paro],p:«parefi^ ready: loci muIU coramentatione :
ad onine racinus paratissimus : omnia ad bellam,
Cs.: id quod parati sunt facefe: omnia perpeti,
Os. : in utrumque paratus, Sese versare, etc., V. :
▼el bello Tel paci, L. : ferri acies parata neci, V. :
Teniae, O. : provineia peccantibus, Ta. — Wdt we-
pared, prooid0d,fwmstkBdt fitted, equipped, skilled:
itane hue paratus adrenis ? T. : ad quam (ca'nsa-
mm operam): quo parattor ad usum forenaem
ease possim: ad omnem eventum: paratiores ad
omnia pericula subeunda, Cs. : in novas res, Tn. :
in iure paratissimus, learned: in rebus maritimls,
versed: contra fortunam : paratus simulatione, a
maater in dissimulation, Ta. — As tuhst. n. .* parati
nil est, nothing is ready, T. : Frui paratis, i. e. eonr
tentment, H.
2. i>aratti% tis, m. [1 paro], a preparation,
provision, outfit: nullum vitae paratum requi-
rens : lauto cenare paratu, Iu« : omisso paratu in-
vadendae Syriae, Ta. : veniam nullis paratibus
orant, want of preparation, 0, : Tyrios induta pa-
rattis, clothing, 0.
Paioa» a&/. [PABC-J, a goddeu of FaU: Par*
ca son mendaz, H. : dura, 0. — Flur., the Fates
(L a. Klotho, Lachesis, and AtroposX CL, H., Y., lu.
paroa, adv. with oomp, [parous], sparingly^ fru-
gally, thrifHiy, penuriomdy, parmmoniously, stingi-
ly: vivere: 8e habere, T. : frumentum raetiri, Cs. :
dimidium imperavit : Num potuit parcius ? : Par*.
cius hie virit, H. : implet manum parcius, lu.—
Sparingly, moderatdy: scrtpai de te: verba detor-
ta, H. : gaudere. Ph. : paroius de eius laude dicere :
Pardos quatiant feuestras, seldom, H.
paroena, ntis, a<(;. [P. of parco], wiring, nig-
gardly: Parcentis ego dexteras Odi, a.
(paroimdnia), see parsim-.
paroo, peperd or (old and late) paral, parsus,
ere [SPAR*], to act maringly, be sparing, tpare,
refrain from, use moderatdy: paulo longius tole-
rari posse parcendo, Cs. : non parcam operae : nee
labori, nee perioulo parsurum, L. : ne cui rei par-
cat ad ea efficienda, N. : talenta Gnatis parce tuis,
reserve for your children, V.— Pi g., to spare, pre-
serve by sparing, treat with forbearance, use care-
fuRy, not injure : tibi parcc, T. : omnibus : non
mulieribus, non infantibus pepercerunt, Cs. : Ca-
puae, L. : Parcere subiectis, et debellare superbos,
show merey, V. : eius auribus, i. e. avoid a (Usagree-
able topic : qui mihi non censeret parci oportere.
— 7b abstain, refraifi,forbear, leave of, desist, stop,
cease, let alone, omit : Parcite iam, VV: aurilio, re-
fuse : lamentis, L. : bello, abstain from, Y. : parce
metu (dat.), cease from, Y. : nee divom parcimus
ulli, i. e. shrink fromfadxkg, Y. : hancine ego 's\-
tarn parsi perdere, T. : parce fidem ac iura societa-
tis iactare, L. : ne parce dare, H. : Parce temera-
rios case, O. : precantes, ut a oaedibus paroeretur,
refram from, L.— 'With abL gerund. : ne hie qui-
dem oontnmeliis in eos dicendis parcitis, L.
parens^ a^. with comp. and sup. [SPAR-],
sparing, frugal, thrifty, economical, niggardly, stin-
gy, penuHoue, parsunonious : oolonus parcissimus :
parcumque genus patiensque laboruro, 0.: cui
deus obtulit ParoS quod satis est manu, H. : vete-
ris non parcos aoeti, H. : donandi, H. : dies, i. e.
of poverty, Ft.^— Sparing, chary, moderate: in lar-
gienda civitate : Deorum cultor, H. : verba, moder-
ate, O. r- Spare, scanty, UttU, small, slight: parco
sale oontingere, Y. : merito parcior ira meo, 0.
pardalia^ is, /., ss wapdeiKtt, a female panther,
Cu.
pardna, X,nL, = irdp3ot, a male panther, lu.
1. paraiia» entis, ac^'. with comp. [F. of pareo],
obedient: parentiores habere eseraltQa^-i^ar. m.
as sub^, subjects, S.
2. pareiia» entis {gen. plur. entum and en-
dum), m. and/. [F. of parioj, a proereator,fatiker,
niother,parsnt : parent! potios quam amori obse-
qui, t.: ex parent! meo ita. acpqpit^v>tuas;
Digitized by ^
panolalis
0»
amandas, H. : alma parens Idaea dentn, Y. : earn
is tibi parentU numero f uisset : sibi parentis looo
esse, i. e. to ^ rw^red aa a/atker^ L. : sues paren-
tis repperit, T. : (caritas) inter natos et parentes :
parentes cum liberis, Cs. — A grandpwtnt, pro-
ffenUor^ ancettor (of recent generations ; more re-
mote ancestors are maiorea) : Sioiliam ao Sardi-
niam parentibus nostris ereptas reouperare, L. :
more parentum, ancestral^ V. — Hur., relalwu,
kifufolk, kindred (of brothers and cousins), Cu. —
F i g., a father, founder^ ifwentoVf author : me urbis
parentem esse dixerunt: Socrates philosophiae:
(Mercuriua) lyrae parens, H. : parentis laudes, I e.
JupUeTy H.
parentallBi e, a^i- [2 parens], of parentis pa-
rental : umbrae, of my parents, 0. — 0/ the festival
in honor of dead parents and kindred: dies, 0. :
mos, i. e. an annual observance, 0. — Plur, n. as
siubst,, a festival in honor of dead kindred.
parentoy — , atus, are [2 parens 1 to offer a
solemn sacrifice in honor of dead kindred: eepul-
crum ubi parentetur: hostia maximft parentare.
— To bring an offering to the dead parent, avenge
the dead: civibus Bomanis, qui perfidia Gallorum
interissent, Cs. : parentandum regi sanguine con-
iuratorum esse, L. : Uemnonis umbris caede, 0« —
Fig., to appease^ satisfy: intemecione bostium
iustae irae parentatum eat^ Gu.
pireo, ul, *-, dre [2 PAIU], to appear, be visi-
ble, be at hand: caeli cui sidera parent, are intd-
UaiJbie, Y^-^Impen., it is elear, is evident, is mani-
fest : f aotumne sit ? at constat. A quo ? at paret :
si paret fondum Servili esse, ifUbi prooed^^To
obeg, be obedient, submiUf oomplg: meis dictis, T. :
dicto pare, Enn. ap. G. : praeoepto iili Teteri : d,
uti deo : imperio, Gs. : paret inoerta duobus (ven*-
tts), u swayed by, 0. : dicto paretnr, L. — To be
wuJbjeet, be dependent, be subservient: animus, qui
nisi paret, Imperat, must be slave or master, H. :
nulla f uit civitas, quin Caesari pareret, Gs. : virtuti
omnia parent, S. — To submit, comply, indulge^grat-
if y, yield: consuetudini : religioui potius vestrae
quam odio. -* To satisfy, fulfil, aeeompUsh, pay:
promissis, 0.
(parlttda, pizioidimn), see parridd-.
paridiui» entis, P. of 2 pario.-— As subst. /., a
woman in ehild^firth {sing, and plur,), 0.
paxlifl, etis ( parietibus, quadrisyl., V. ), m., a
w€M (of a building) : domesticis me parietibus viz
tueor : parietes modo nrbis stant, \, e. ike hsuats :
parietes turris lateribus exstruere, Gs. ; parietibus
teztum caecis iter, V. : Et paries lento yimine tez>
tus erat, i. e. of wicker-work, 0.-^P ro ▼. : tua res
agitar, paries cnm prozimus ardet, H.
pazietlaae, 5rum, /. [partes], fallen waU$,
^- Oorintht— Fig.: wa p.
1. PnnUB, see PaUUa.
2. parill^ e, a(^'. [par], equal, Wbe:nif^tBS,0.:
letum, 0.
pazio, peperl, partus (P.fut. pariturus), ere [2
PAR-], to bring forth, bear, give birth, drop, lay,
spawn, produce : si quintum pareret mater eios :
Troica quem peperit sacerdos, H. : fru^ et reli-
qua, quae terra pariaL — F i g^ to promtce, create,
effect, accomplish, devise, invent, procure, iicguire,
obtain: reritas odium parit, T.: consulatus vobis
pariebatur, sicuti partus est : meis laboribus digni-
tas salusque pariatur : salutem sibi, Cs. : gratiam
apud eum onlinem^ : amicoa officio, S. : r^ia
coniunz Parta tibi, Y .
paxltar, ado. [par], equally, m an equal degree,
in like manner, as well, as mu^ alike: gemaanns
pariter auimo et oorpore^ T. : laetamar amiconira
laetitia aequo atque nostril et pariter doleroas as-
goribus : pariter omnes viles sunt, S. : feriunt pa-
riter, all ike same, lu. : Siculi mecum pariter mo-
leste f erent : pariter cum flumine, as swift as, Y. :
Yoltu pariter atque animo Tariua, S. : pariterqae
et ad se tuendum et ad hostem petendum, L. : pa-
riter ultimae (gentes) propinquis, imperio parerent,
the remotest as weU as the nearest, L.-^-^At th§ same
time, together, at once: plura castella pariter ten-
taverat, Gs. : decurrere, L.: angues ad litora ten-
dunt, side by side, Y. : delectando pariterque no-
nendo, H. : studia doctrinae pariter cum aetata
crescunt : cum occasu solia, S. — Repeated, as soon
as . , .at once : Hanc pariter vidit, pariter Caljdo-
nius heros Optavit, 0. — In like manner, Ukaeise,
also: pariterque oppidani agere, S. : poetquam
pariter nymphas inhere vidit, 0.
jpaimm,f, Si wapfuj, a small round Aield,l^
shuld, target (for cavalry or light infantty) : par-
mas obiciunt, L. : tripedalis, L. — Po e L, in gen.,
ashield,Y,
paimatas, o^^*. [ parma 1, bearing Ms parma,
with light shields, lighi^mwd: oobora, L.
parmula, ae, /. dim. [ parma ], a lUde shidd:
relicta non bene, H.
X paro^ avi, fttus, are [2 PAR-], to make readjf,
pripare, furnish, provide, arrange, order, eontrtpe,
destgn: contra haec, make preparations, Su : ad
iter, make ready, L. : cui fata parent/or whom the
Fates are making ready, Y. : omnibus r^us in-
structum et paratum convlvium : tarrea, faloes,
testudinesque, Gs. : ad int^rum bellum cuncta,
& : quae opus f uere ad nuptias, T. : galeam et
aegida, assume, H. : fugam, i. e. prepare for fight,
Y. : filio luctum, T. : qulbus insidiae parabantar,
S. : leges, introduce, S. : rictu in verba parato,
ready to speak, O. — With refiex,pron.^to prquare
oneself, get ready: se, ut» etc., T. : se ad disoea-
dnm: hue te pares: ae ia 0iaii}9i|v^a99m,CB.: se
Digitized by VJV
688
ad pro^ttm, L.— To |irqMiri| mimdf rmolftey pur-
pom^ ddermme^ mtdiUUe^ !>• on the point of^ 64
abomi : Quid Seres parenti H. : maledtctia deterrere
(poetam), ne acribat, pant, T.: Labieniun adoriri,
Ga. : quid pares retpondere scire cupio : in nemas
ire paraiit» V. : azorem ut aroeasat, T. : si iu na-
tar& paratum esset» ut, etc., oo ordered, — To pro-
cure, aequire, ffot, obtain : nobis psaltriam, T. :
oommeatiks, S. : locam et sedes, Gs. — To procure
with moiuy, bmy, pwrehaee: trans Tiberim hortos :
iumenta, Gs. : servi aere parati, S.
2. paro, -^, fttaras, ftre [par], to make equal:
cum coUegi, i. e. aeeume equal authority.
parochiifl, t, m., = T&poxo^, a purvey, pro-
vineial officer^ required to entertain travefUrtff maff-
istratee, G., H. — An entertainer^ hoet, H.
paropflls (parap-), idis,/., = irapo^, a anall
diehfor ddieadee^ deeieri-^Mk, la.
paxra, ae, /, a bird of iU omen, oereeeh-owl:
parrae rectnentis omen, H.
parrtoida (paii-), ae [pater+2 SAG-], one who
dtnfe hie father ^ a imtrderer of hie parmtj parri'
Me: SQppliciam in parricidas singaiare ezoogi*
tare : Telegoni iaga parriddae, H.— ^ mwrderer of
a near hneman: liberam, L.— >^m amattin of the
Mef maffiatrate (as the father of the country) : si
parriddae (sunt), our ? etc.-*-.4 murderer, osacwtn;
civium. — A parricide, outlaw, traitor, deaperaU
erindncU: sacrum qua olepsit parrieida esto, G.
(lex): crudelissimi, 8.
paxrUndivm (pixl-), l, n, [parrioida], the mur*
der of a father, aetateination cfparente, parricide:
agitur de parriddio: patris. — Fig. (of reriling
philosophy), G. — 7%e murder of a near kineman :
fratemam: filii, L. — Parricide, treaeon, horrible
crime: est prope parriddium (ciTem) necare: pa-
triae, Mffh treason
paxfli partis (ace, partim or partem),/ [2 PAR-],
a part, piece, portion, ehare, ditfiiion, eection : ne
expers partis esset de nostris bonis, T. : duabus
partibus amplius frumenti, tvfiee as much: inferior
fluminis, Gs. : copias in quattuor partb distribue-
rat, S. : in partem praedae suae vocatos decs, L. :
in partem veniat mea gloria tecum, be shared toith
th»i,0.: muItaparsmei,a^ea/;}arf,H.: Scorpios,
pars violentior Natalie horae, i. e. influence, H. —
CcUect,, some, part, seeeral^many (oat of a greater
number): psxs levem ducere eqattum iacturam;
pars, etc., ll : pars triumphos suos oetentantes, S. :
maior pars popoli, (he majority: Maxima pars ho-
minuro, mast men, H. : minor pars popuH, a minor-
ity,— Of one person : pars Kiliacae plebis, Grispi-
nus, lo.^ — AbL Mng, adierb., in part, partly : (poma)
quae Candida parte, Parte rubent, O. : ab sendsom-
nis ae maxim! parte inermibas rsfringi, nwstfy,
h, : exerdtas oagni patta petlil#atii abtimptus,
in larffs part, L. : nullA parte, by no means, 0. ;
omni parte virium iropnr, utterly, L. : omni parte
laborare, whoUy, H. — With pro: ut eidem pro
parte conferreiit, etc., for their share : pro saft
parte, /or Au own part: pro meft parte adiuvi, ut,
etc., with my best efforts : pro virili parte adniten*
dam, L. : Quisquis adest open, plus qiiain pro parte
laborat, 0. — With ex: onus ex parte adlerare,
partly: decemriri ex parte de plebe creandi, L. :
uIlS ex parte, in any degree: ex parte magn& tibi
adsentior, to a larye extent: ne minimS quidem ex
parte, not in the iightest degree : omnia ex alterft
parte coiilocata, i. e. in opposition : ex alteri parte
cemere, on the other hand, L. — With ab : ab omni
parte beatus, in all respects, H. : oronique a parte
placebam, wholly, O. — AbLplur., with multis or
omnibus: non multis partibus malit, by a great
deal: numero multis partibus inferior, far, Gs. :
in Hortensi sententiam multis partibus plures itu-
ros, the great majority : omnibus partibus, in all
respects, — Ace. sing., with magnam or maximam,
in great part, for the most part: magnam partem
ex iambis nostra constat oi^th : maximam partem
lacte rirunt, Gs. — Ace. sing,, with in : in eam par*
tem aodpio, I e. m that sense, T. : in eam partem
peooant, «KrM<ion.' moveor his rebus omnibus, sed
in eam partem, ut, etc., in such manner: has litte-
ras scrips! in eam partem, ne, etc., to the end:
Rapere in peiorem partem, put the worst construe
tion Oft, T. : in utramque partem, in both directions :
id tu& nuUam in partem iuteresse, in tut way :
Quodsi pudica mulier in partem iuvet Boroum, i.e.
fllUng her placf, H. '^Aec'plur,, with in: Brun-
dusi iacere in (xqi^es partis est moleslum, in every
way, — M e to n., a party, faction, side: nostrae ti-
meo parti, T. : studia partium, S. : nullius partis
esse : ut alius in aliam partem mente traheretur,
Cs. : erat illarum partium : in duas partis disce-
dunt Numidae, S. — Plar., on the stage, a part,
character, assumed person : primas partis agere,
the principal character, T. : partis seni dare quae
sunt adulescentium, a youthful part, T. : secundae,
inferior, H. : ad partis parati, h, — A part, func-
tion, office, duty: priores partis apud me habere,
T. : le^ti partes, Gs. : partis accusatoris obtinere :
Antoni audio esse partis, ut de toti eloquentift dis-
serat : haec igitur tibi rellqua pars est ... ut rem
p. constituas, etc. — A part, ptaee, r^on, district,
country: qu&libet In parte regnanto, H. : Orientis
partes : in extremis ignoti partibus orbis, 0. — In
enumeration, a part,fraction : tres iam copiarum
partes, fourths, Gs. : agri partes duae, thirds, L. :
mulctae norera partes, tenths, N. — A part of the
body, member: lingna mali pars pessima senri, Iu.
— E s p., the private parts, O., Ph.
panlmonla (parol-), ae,/ [pavco], fiugality,
thrift, parsimony; opp. largitas, T.: res fttmilia-
ris cooMrratur P»si^if^, ,^ ^OOglC
pATthWllOO
084
' parthenioe, €?» /., = TOfAanxfi, a plani^ par^
ihenium: alba, Gt.
Parthenope, es, f.y = Uap^tvoini, Neapolia
(where the Siren Parthenope was buried), V., O.
particepfli cipis, ac{j. [pars + GAP-], tharing,
partaking, participant: Quoius (nuntii), T. : regni,
a. : calaroitatid tuue : praedae ac praemiorum, Gs. :
Te Participem atudii habere, 0. — As nM. m., a
partner, comrade^ ffHoio-toldier : meus, T. : fortes
viri, quasi participes ciusdem laudis.
partlcipd, ivi, atus, &re [partioeps], to make
partaker ; ad participaudum alium alio nos natu-
m esse factoa, i. e,/or a coffwnvmty of inteneU, —
To 8?iare, impart: iavit pariidpaado laudes, L. :
laudes cum Gaesone, L. — To ehare in, partake of,
participate in: pestem parem, Eiin. ap. G.
pardcula, ae,/. dim. [pars], a tmaUpart, little
Int, partide, grain, jot : teiiuissimae partioulae :
haronae, H. : cognoscis ex particuU parra geaus,
specimen: malorum, lu.
partiiii, adv. [ ace. of para ], partly, in part :
animus parttra uzoris roiserioordii Devinctus, par-
tim victus, T. : non timore aliquo, sed partiro do-
lore, partim verecundift: partim quod timeret, par-
tim quod, etc, Gs. — ^E s p., in place of any case of
pare, a part, aome: corpora partim Multa Tinim
terrae infodiunt, arectaque partim Finitimos tol-
lunt in agros, V. : bestiarum terrenae sunt aliae,
partim aquatiles, aliae quasi ancipites : castra bo-
stium in?adunt, semisomnos partim, alios arroa
aumentes f ugant, 8. : Bruttios Apulosque, partim
Samnitium defeoisse ad Poenos, L. : eorum autem,
quae obiecta sunt roihi, partim -ea sunt, etc., L.:
e qui bus partim tecum fuerunt, partim, etc.
partio, ivl, Itus, Ire [pars], to eihare, part, dtt-
irOmte, apportion, divide: provincias inter se, S. :
ordines: pes enim partitur in tria: Gaesar partitis
copiis cum Fubio, etc., Gs. : regionibus partitum
imperium, L. : carcere partitos equos, separated
by the barriers^ 0.: partiendum sibi exeroitum
putavit, Gs.
jpartlor, Uns, Iti, d!^. [pars], to share, part, dis-
'trwuie, apportion, divide : (heredem) partiri cum
matre iussit: pupillis bona erepta cum eo: offl-
cia inter se, Gs. : (praedam) socios in omnis, T. :
lintres, H. : Qui numquam partitur amicum. Solus
babet, lu. : in ambos caritatem.
partite, ado. [ partior ], vnili proper divisions,
msthodically : dicere.
partitio, onis,/. [partior], a sharing, parting,
partiiionf division, distributum : tantae pecuniae :
.rationes auctionis et partitioois, method of divid-
ing an inheritance, — ^In philosophy and rhetoric,
a togioal divisio7i,partitionf distribution of topics,
p«rdtii% P. of partio and of partior.
parturio ( parturlbat, Ph. ), IvI, — , ?fe, desid.
^r
pario], to desire to brktg/bfik, he in travaiL^ l^
tr.' tu (Lucina) veto partttdeDds ades, O. : par-
turiens canis. Ph.— ProT.: Parturiant mootea,
nascetur ridioalus mus, great cry and little wool,
H. — To he big isith, he pregnant with, hrood over,
meditate, purpose: quod oonoeptam rea p. partn-
rit: quod diu parturit animus Tester, aiiquando
pariat, L. : ingentis parturit ira minaa, 0. — To be
in pain, be amdous, be troubled: si tamqoam par-
turiat unus pro pluribas.— 7'o bring forth, pro-
duce, yield, genereUe: Oermania quos parturit Fe>
tOs, H. : nunc omnia parturit arbos, is budding
forth, V.
1. Darttus <^' [^* o^ pe^rlo], gained, acquired :
parta bona. — As subst. n., an acquisition, posses-
sion, store: Frigoribus parto fruuntur, V. : dede-
cus est parta amittere, & : tantis Parta malis curi
Senrantur, lu. : parta a LucuUo, the conquests of,
Ta. : retinere parta, Ta.
2. partOB) fkB, m. [pario], a bearvsg, hrimgi$*g
forth, birth, ddioery : partus instabat prope, T. :
onm iam appropi&quare partus putaretar: matn-
roe aperire partOs Lenia, H. — ^Fig. : Oraeciae ora*
tonim partOs atque fontis vides, I e. beginsiings. —
Young, offspring: bestia pro suo partu propog-
nant : pluris enisa partOa, JL ; partOa Misaoa ad
Orcum, H. : tanti partus equae constat, /oo^ lo.
pamm, adv. (fer oon^ and stqK, see mlnos,
minime) [SPAR^], too Httls, not enough, insufi^
eiently: oonsnlitis param, T. : quaero ex te, quae
pamm aocepi: sibi credi, Os. : sunt ea quidem
param firtna : parum muhae neceswudines : tuu
probitas, S. : parum cUris lucem dare, H. : nemo
param diu vixit, qui, etc : mature, I*. : est dictum
non param saepe, often enough : non param libe-
raliter homines invitara, N. — With est, it is too lit-
tle^ is not enough, does not suffice: paramne est,
quod nobis succenset senex, Ni inatigemns etiam?
is U not enough / T. : paramne est, quod tantum
homines fefefiisti, are you not content f: pamm
est, si in partem eius venis, etc, L. : vobis Suppli-
cium merulsse parum est, i. e. you are not satisfied,
0.— With habere, to regard as too tittle, be disut^
isfied, he not content : liaec talia facinora impane
suscepisse parum habuere, voere not satisfied, S. :
templum violare parum habuisse, nisi, etc, L—
Substantively, an insufficiency, too little, not enough:
magis offendit nimium quam parum : in hac satis
erat copiae, in illH leporis parum : satis eloquea-
tiae, sapientiae parum, S. : splendoris, H.
pamm-per, adv^for a little while, for a Aorl
time, a white, a moment: opperire hie, wait a bit,
1?. : cunctatus paramper dum, L. : haec cum dii-
iaset, paramper oouticuit: ora Attendas, lu.
panritis, Mis,/, [parvus], smaUness, farfwf>
slighinessf oerai noa posse propter parvitatem.
pazirc^iui -ov^
ISS^'KKt©^^
{parrnsl
vertf9nuUl,liiaeypeUy,dig^: paen: parrok mag-
ni formica laboris, H.: impulato: res, H.: pioe-
Uam, ajfctrmu^ (X — Of age, UuU^ynif^: earor,
T. : aegmentatis dormiaset panrula cunis, token a
ehUd^ lu. : manauefieri ne parvali quidem (ursi)
exoepti poaaant, even when caught ycungy Ca. —
Aa whtt, : a parvulo, /rom ekUdkood^ T. : ab par^
yuliSf/fvm their infancy ^ Ca.
parvuBi adj. (for comp. and njp^ see minor,
minimus) [PAV-]. — Of magnitude, little, small,
petty, puny, ineontiderable : argenti pondus, S.:
piapicuU: naec parva et infirma sunt: parra com-
ponere magnia, V.— Of stature, emaU, short, little,
yming: liberi, S.: salutaria appelant parvi, the
UUle onesf aoror, T.: virgo, Ot. : operoea parvus
Carmina fingo, a liUle man, H. : a parvla didici-
mus, etc., in childhood: puer in domo a parvo
eductus, from infancy, L. — Of time, short, brief :
parrae consuetudinis Causa, T.— Of extent or im-
portance, little, insigniflcant, (rifling, small, petty,
unimportant: causa, T.: res: merces, H.: detri-
mentum, Cs. : pericula, Ta. : onus partia animis
ct parvo corpore maius, H. : hoc atudiam parvi
properemus et ampli, both small and great, H. —
Of value or price, little^ fmall, low, mean, vile : opera
j»rvi preti, T. : Nil parvom loqnar, H. : pretio
parro vendere.— Aa wbsL fi., a little, trjfle: parvo
oontentua, toith Httle: vivitur parvo bene, H. : ita
nt parvo adraodnm plurea eaparentur, a very little
«io»v,L.— E8p.,ln^«».oraW.of price: Bed parvi
pendo, little I care, T. : parvi sunt foris anna, of
little value: parvi refert abs te iua dici diligen-
ter, niai, eta, it matters Utile: quia parvi Id du-
ceret, eared little for : quanti emptus ? parvo, H.
pifloo, pavl, pSstus, ere [PA-], to cause to sat,
feed, simply with food: bestias: plures calones
atque cabalH Paaoendi, H.— Tb feed, tumrish,
maintain, support: liolusculis nos, feed Vfith veg-
eUMes: quos divea Anagnia paacit, V.: aervoa,
loL : volaia paacunt radicibas herbae (me), V.—
To pasture, drive to pasture, attend: aues : greges
armenUqae, 0. : non, me paacente, oapellae, cjti-
aam carpetia, V.— -P«a, to be fed, feed, grase,
pasture: ai pnlli non paaoentur, L.: paacitui\in
magna Sila iuvenca, V. : carice pastus acuta, V. :
iterum pasto pascitur ante cibo, cheios the cud, 0.
—To feed, supply, cherish, cultivate, let grow: bar-
bam, H. : paverunt Pergama flammaa, fed, 0. :
polua dum sidera pa8cet,/e«i!t (witli vapors), V. :
Dummos alienos,^ t^ delfts, H. — To pasture,
give as pasture : asperrima (collium), V.— 2b grase,
browse: pascentes capellae, V. : salUbus In vacnia,
V. : mala gramina, V. : apea arbuta, V.— Jb «w«-
sume, lay waste, ravage, desolate r veatroa campoe,
L.— Fig., to feast, ddight, sati»fy,fied, gratify:
ocaloe, T. : quo§ <3Iodi furor incendiis pavit : aup-
pUcio ocokw: animam ploturft, Y.: apes inanlf,
cherish, V. : hia ego rebus paaoor, hia deleolor,
feast myself: malelido et scelere pascuntur, fiaa
^y: Pasoera nostro dolore, 0.
pifloor, pftstus sum, l, dep., see pasco.
paBOUUi^ adj. [pasco], for pasture, grazing:
agri. — Plur. n. as subst., pastures: in censorum
pascuis: gregem in pascua mittere, Y. : Lucana, H.
passer, eris, m, [1 PAT-], a sparrow, C, lu.—
A sea-flsh, turbot, H., 0.
passeroulus, I» m* dim, [passer], a little ^r-
row, sparrowUt.
passim, adv. [1 paasus], spread, scattered about
far and wide, at different places, generally, in every
direetum, at random: vagari, S. : per forum voli-
tare : f ugere, Ca. : perque viaa sternuntur inertia
paasina Corpora, Y.: Palantea, H. : pervastatis
passim agris, L. : aparsi enim toto passim campo
se dififuderant, L. : pabula et ligna nee pauoi pe*
tebant, nee passim, U — Without order, pronmeu-
ously, indiscriminately: Scribimus indocti doctique
po^mata passim, H. : amare, Tb.
X passus, acfj, [P. of pando], outspread, out-
stretcHed, extended, open. : passis manibus implo-
rare, Cs. : velis passis, under full sail: capillus
passus, dishevelled, T. : crinibus passis, L. — %jread
out, dried, dry : racerai, Y. : lac, boiled milk, 0.—
As subst. n,, reine of dried grapes, raisin -wine:
passo psithia utilior, Y.
2. passui^ P. of patior.
3. passns, tls (gen, plur, rarely passam, L.), m,
[1 PAT-], a step, pace: nee terras passibus cuius-
quam potuisse peragrari: fereus lassos passtls,
0. : sequitur patrem non passibus aequis, Y. :
passu anili prc^edere, 0. — A footstep, track, trace :
si sint in litore passtts, 0. — A pace, stride, dottblt-
step (a measure of length, containing five Koroan
feet), esp. in the phrase, mille passuum, a thou-
sand paces, mUe : milia passuum CCXL, (X : milia
passuum dueenta.
pastUlus, I, m. dim. [pastus], a lozenge, troche,
pastUle (to perfume the breath), H.
pastid, onis,/. [1 PA], a pastiering, grazing
pasture : magnitudine pastioms.
pastor, dris, m,[l PA-l, a herdsman, shepherd:
servos pastores armat, Gs.: pastorum sUbuU:
lam pastor umbras qoaerit, H., 0., lu.
pastoralis, e, acfj. [pastor], of herdsmen, of
shepherds, pastoral : auguratus fuit : habitus, L. :
inventus, 0. : myrtus, Y.
pastoricius, adj. [pastor], of a shepherd, pas-
toral: fistula: sodalitas.
pastorios^ adj, [pastor], of a herdsman, of a
Jkitpherd: pellis, 0. : sacra, the Falilia, 0.
1. pistlls,P.of paaco. . r\r\nii>
686
2. pistOfl* Q8,m. [1 VlL'\pagtutt,fodder,fooA:
animalia ad paatum aoeeduot: animaatia anqnU
ruDt pastom : e paatu deoedenSi V. : terra f uadit
ex sese pastOs varios. -* F i g., food^ nutenance :
roendicitatis suae : animorum.
Pataraens (0.), or Patareus (trisjl., H.X
adj., o/Fatara (a seaport of Lyda), Jrataraean.
patefaoio, fSci, f actus, ere [pateo+facio], to
lay open, open, throw open .* per quam (Galham)
iter: ocellos, Pr.: auris adsentatoribus : portas,
li. : presso sulcura aratro, 0. : patefactis ordini-
bus, 0^071^ L. : iter per Alpis patefieri Tolebat,
Gs. : noBtris legionibus Pontam : qa& patefactum
oppidom mints erat, ai the breaehee, U : loca, K. :
Postera lux patefecerat orbem, i. e. made visible, O.
— -F i g., to disdote, etpoee^ detect, bring to light : si
hoc oelatur, in metu ; sin patefit, in probro sum,
T. : paucorum scelera, S. : patefactis oonsiliis, Gs. :
Veritas patefacta: Lentulas, patefactis indiciis,
eonvieted: qui ea patefacienda curavit.
patefiactio, dnis,/. [patefacio], a laying open,
diaeoverg : quasi rerum opertarum.
patafactua, patefio, poet, of patefado.
patella, ae,/. dim. [patina], a emaU pan, little
diSi, pUUter (for cooking, or serving food) : mo-
dica, fi., lu. — A vessel used in eacrifices, offering-
dish .' grandis : edere de patella (a sacrilege), C,
L.,0.
patens, entis, adj. with camp, [P. of pateo],
open, accessible, unobstructed, passable: caelum;
camp!, S. : in loots patentioribus, Gs. : via paten-
tior, L. — As svbet. n. .* ex patent! utrimque coao-
tum in angustias mare, a broad expanu, L. : per
patentla ruinis vadere, breaches, L. — ^F i g., open,
exposed: domus: pelago da vela patent!, V. —
Aident, manifest : causa, 0.
(patenter), adv. [patenB]|, openly, clearly ; only
comp. : patentius et expeditius.
pateo, ul, — , ere [2 PAT-], to stand open, lie
open, be open : roihi patent fores, T. : ut mihi tua
domus pateat, T. : nares semper patent : seroKae
patuerant, Cs. : ne f ngae quidero patebat locus,
L: patet isti ianua leto, there lies open, V.-^To
lie open, be exposed: patens volneri equus, L. — To
stretch out, extend: Helvetiorum fines in longitu-
dinem milla passnum CGXI patebant, Gs.-*F i g.,
to be open, be free, be aUovscdJe, be aoeessible, be at-
kdname: si Antonio patuisset Gallia: his om-
nium domUs patent, Gs. : praemia quae pateant
stipendiariis. — Of the mind or senses, to be open,
be ready to hear, attend: (constat) patere aurls
tuas querelis omnium : tamquam ad cogitationes
pateat animus, Ta. — To be emosed, be liame: multa
patent in eorum vitft, quae fortuna fetntt.^~2h ex-
tend: in quo vitio latissime patet aTarttia. — 7b
be dear, be plain, be weU kswmi^ be mam^est: pa-
tere taa coosiHa bod tentis? : com pateat aelei^
num id esse, quod, etc
pater, tris, m. [ 1 PA-], a father, sire: Taos
hercle vero et ammo eC naturS pater, T. : p«tre
certo nascl: captivft. natus, patre nulio, maire
servft, I.e. by an unknown fciher, L. — Of a foeter-
father, T. — P o e t : Rexque patrem ricit, i. e. pa-
ternal love, 0. — Rarely of animals : virque pater-
que gregia, 0.— In the phrase, pater familiaa or
pater familiae, the head of the household, fatJur
of a family, householder; see familia. — Plur,^
fathers,foreftUheTS, aneestors,progenitors : patrum
nostroram aetas : apud patree nostros. — ^As a CRe
of revereuoe or respect: ipse pater Fulmioa mo-
litur dextrA, I e. Jupiter, V. : Lemuius, |^ Vuleast,
V. : Lenaeus, i. e. iaechus, V. : pater Silrane, H. :
Tiberiue, I* : pater Aeneas, V. : vel aetate vel cu-
rae similitudine patres adpellabantur (senatores),
S.: patres ab honore appellati, L.: Zeno, pater
Stoioorum : Herodotus historiae : cenae, host, H. :
esuritiotium (of a starving pauper), Gt — In the
phrase, pater patriae, /oMiero/ Ait country: quern
patrera patriae nominarant : Roma patrem patriae
Giceronem libera dixit, lu. — ^For the phrase, pater
patratus, see patratus.-*For the phrase, patres
conscript!, see conscriptus.
patera, ae,/. [2 PAT-], a low bowi,Jlatimed
dish, saueer, libattem^saueer: patera ad res divinas
uti: sangninem in pateris cireumtulisse, &: de
patera fandens liquorem, H.: pateris Ubare ei
auro, ffoidefi eups, V.
pater flimffla% see famlUa.
patemus,
paternal: amicus, '
T. : horti : libertus : hospitium, Gs. : regna, V.
animus, H. : patemi animi indoles, L. : genus et
nomen. — Of the fatherland, of a native country:
flumen, H. : terra, 0.
pateaoo ( 4aoo ), patui, ere, tndL [ pateo ], to
be laid open, be opmed, open: atria fonga pate-
scunt, v. : portus patescit, V. — To stretch out, ex-
tend: civitates, in quas (lermania patesdt, Ta.:
latiuB patescente imperio, L. — ^F i g., lo 60 djsdosed,
become visible, be masdfest: Danaum patescont
Insidiae, Y.
pathiouSi adj,, ^ita&n:^^^ suhmtOt^ to hut,
Ct, lu.
patibiUa, e, o^'. [patlor], tolerahU, endurable:
dolores. — Capable offsding, sensitive: natura.
patfboliun, 1, tk [2 PAT-], a fork-shaped yoke,
forked gibbet,
patieni^ entis, adj. with comp. and «i^ [P. of
patior], bearing, supporting^ suffering, endaiag,
permitting: amnis naTium,Le.iiav^a6/«,Ii.: ro-
meris, Y.^^JSkduring, patient^ tolerint: nimiom
. [ P»ter ]» of a father, fatherly,
t T. : iniurta, against the father.
687
pate
stque Bolis, 9. : «d mome taedimn fenmduiD, Ik :
in laboribu ^tientior : pfttimtiflniiiae aives : pft-
Uentissimas exeieitas, C9. '^ Ikuhurimff^ Jlmif mi-
yidding^ hard: art tram, 0.
patienter, ado, with eomp. [pat{en8],/NiftM^jf,
wtfA €ndur€mee, itAmimivel}^: alteram aeeipere:
ferre difficttltatM, Gb. : prandere olus, H. : patlen-
tios eoram potentiam ferre.
patlentia, ae,/ [patieos], the ^lUy ofmffer-
inff, paHenee, enauranee^ Bubmmion: in inopift
patieiiti&que permanent, Cs. : famis et frigoris:
pouDertatis. — Forbearanefj indtdgenee^ lenity: pa-
tieRiam prop<mit saam, cum, etc, C8. : qaoi»que
tandem abatere patientia nostrft ? : levias fit pa-
tienti& a\<fiy H. — HwmUUy : quem duplid panno
paticntia Telat, H. — JSubmittum to huty C.-^Sub^
missivenen, ndtfedion: Britanniam wio proeUo
reteri patientiae restitutt, Ta.
patina (patena), ae,/. [2 PAT-], a hroad,
ahallow disk, pan^ ttewpan : animufl est in patinis,
/ am thinking of the dishei, T. : tjrotariehi : mu-
raena In patinS porrecta, H. : deerat pisd patinae
mensura, i. e. a diah large enough, la.
(patio, — , — y ere), old collat form of patior ;
only imper, patiunto, C. lex.
patior, paMua, 1, dep^ to bear, tupport^ undergo,
n^feTf enditre: quidvis, T.: dolor ad patiendum
tolerandumqae difficilia: dolorem: omnia saeva,
S.: damnum baud aegerrime, L. : servitutem: ez-
treroam fortunam, Cs. — To suffer, meet trith, be
vieiied by, undergo: indignam necem, 0.: rem
modicam, lu. : ultima, Cu. : iniuriam : qulcqaid
in captivnm Invenire potest, Cu. : Certum est in
ail vis inter spelaea ferarum Malle pati, V. — 7b
suffer, endure, bear, aUow, permit, let: neqae dlla-
tionem pati bellam poterat, L. : illoram dellcta,
H. : iliam cum illo nt patiar nnptam ? T. : per
8UOS ilnia eos ire pati, Cs. : ne pecndea quidem
pasaurae ease Hdentor: neqne oonaillo priorem
alinm pati, &: at Tinci ae oooaensa drttatis pate-
retnr, L. : Com pateria iapiens Tooari, H. : patiar
inconsnltofl baberi, B.: nnUum patiebatur ease
diem, qain in foro dicewt: nee plura querentem
Passa Yenus (]. e neo paaaa qoeriX V.-— In phiaaea
with facile, aeqao animo, or their oppoaiiM, to be
disposed, ae^nieses, submit: apud me plus offici
reudere facillime patior, am quite content: oonsi-
Hum meum a te probari . . . facile patior, am weU
pleased: indigBe pati filiam veniaae^ was offended :
periniqao patiebar animo, te a me digredi, was
greatly disappointed — Tosidmiit: patior quemvis
durare laborem, V.: Pro quo bis patiar mori, H.
patratoi; Oris, m. [patio), an effscter^ aeeom-
pUsher: Decia^Ta.
patratnSk odj- [P- ^ *patn>r, for patro], only
la the phrase, pater patratas, thsfetial priest, who
redijied a treaty with religious rites, C. : pater patra^
tua ad ilia iurandum patrandum fit, L.
patria, ae, /. [ 1 patrina ; ao. terra ], a father-
land, native lind^ own country, native place: ca-
rens patria, in exile, T. : omnis omnium caritatea
patria una compleza eat : 0 patria, o divOm domua
Ilium, V. : patria Atheniensis. — A dwelling-place,
home : habuit alteram loci patriam, alteram luris :
Italiam quaero patriam, V.: tantae aquae, the
home, i. e. the source, 0. : nimborum in patriam,
V. : eadem est vini patria atque magistri, lu.
patrtoida, ae, m. [pater +2 SAG-], a murderer
of a father,
patxidiii^ a^, [pater], of fatherly dignity, of
senatorial rank, of the patricians, patrician, noble :
gena, & : nisi qui patriclus ait. — As subst. m, and
/., a patrician^ noi>leman, nobU lady, 0., L. —
Flur,,the patricians, nobility: patres ab honore,
patriciique progenies eorum appellati, U : ezire e
patriciis, to be adopted into a plebeian family.
patrimfinfam, I, n, [pater J, an inheritanes
from a father, paternal estate, fnheritance, patru
numyt amiaao patrimonio, S.: lanta el oopiosa:
Ittottientum : patrimonia effundere : summa patri-
moni, H. — Pi g., an inheritance, patrimony : po-
piili B. : Madua quasi patrimonii propugnator auL
patrfmiii^ adj. [pater], that has a father Uv-
ing: puer: ingenni, L.
patriaso, —, — , ftre, sz warptaZia, to take after
a father, act the father, T.
patrituak atff. [pater], of a father: philoeophia.
1. patrlnji* <wj;. [pater], of a father, fatherly,
paternal: animua, T. : ius et potestas : maiestas,
L : poenaa patriaa persequi : mos : amor, Y. :
arae, ue.of Father Apollo, 0. : patrium mimae
donare fnndum laremque, H. : acerbitas, i. e. of
his father, L. — Of ancestors, ancestral, family,
traditional: ^i, household gods: hoc patrium est,
consuefaoere filium, etc., T.: virtus, C&. : mos,
hereditary : cultfisque habltOsque locoram, Y.
2* patrtaSi aclj. [patrial of a native country,
of home, native : sermo, (X, H. : carmen, a national
song,Cn.: palaestrae, Y.
patro, ftvf, &taa, ire, <o bring to pass, exseute,
perform, achieve, accomplish, bring oftoW, effect,
fmsh, eonduds: operibus patratis: bellum, bring
to an end, 8. : abeaae, dum fadnus patratur, L. :
pads patrandae meroes, L. : ius iurandum, take the
oath eoi^rming a treaty (see patratusX L.
patrSoiiiiiiiii, I, «• [patrodnor], protection,
adfioeacy, defence, patronage: orbia terrae: cuius
patrodnio civitaa plnrimnra ntebatar, S. : utraque
factio Macedonam patiodoiia utebatur, N. : volup-
taa plurimoram pairodniia defenditur : caosa pa-
tnxanio bob b«D» pelo^ ,ji|^^^,^,{^g,^«^
ptttfooiiior
588
oeedings, a defence, j^eadinff : dioeDdi genus ad
patrocinia aptum : aequitatis : faeneratorum, L.
patrocinor, atas, avl, dep. [patronns], to be a
patron, afford proteiUm, de/emi, nijoport— With
dot.: indotatis, T.
patrona, ae, /. [ patronns ], a protedrets, pa-
troneett : te mibi patronam capio, T. : lex socioram
populi R. patrona.
patronuB^ I, m, [pater], a protector, defender,
patron: nefas est deserere patronos, Gs. : plebis,
L: patroni civitatis, Cs. : colonlae. — The former
matter (of a freedman), C. — A defender, advocate,
pleader: si patronus huic causae constitiieretttr :
loederum ae foederatorum : iustitiaa: Qui modo
patronus nunc ciipit esse cliens, 0.
patmelifl^ e, a^. fpatruus], ofafather^e hrotK-
er, child of a father e brother (cf. consobrinus ) :
fniter noster cognatione patruelis, aroore genua-
nus, by blood my cousin, my brother in affection. —
Of a cousin, of cousins: patraelia regna, i. e. of
Danaus, 0. : dona, i. e. the arms ofAcmUm (pater-
nal cousin of Ajax), 0.
1. patmuflt !, m. [pater], a father's brother,
paternal uncle ( cf. avuncnlus ) : luniuB, patmus
pueri : tutor et patruus : qui dedit tribus patniis
aeonita, la. — A censor, reprover: pertristia: ne
sis patruus niihi, H.
2. patraufl» adj. [1 patruus I of a father's
brother, of an uncle: patruae verbera linguae, an
uncle's, H. : ense cadit patnio, O.
patulaa^ adj, [ 2 PAT- ], spread out, standing
open, open, wide: pina duabus grandibus patula
oonchis, etc. : aures, H. : fenestrae, 0. : latitudo,
i. e. ^ open htahway, Ta. — Spread out, spreading,
extended, broad, wide: rami: faj;us,y.: pectincs,
H. : lacus, 0. : plaustra, Y. : canistra, 0. : area, lu.
—Fig., open to aU, common: orbis, the bwten
round, H.
pauoitafl^ &tis, /. [ paucus ], a smaU number,
fewness, scarcity, paucity : mira : uti multitudinem
paucitas superaret, S.: legionem propter pauci-
tatem despiciebant, Gs. : amicorum : paodtatem
eomm insignem facere, L.
(panculusl adj. dim. [paucus], very few, very
little; on\j plur.: loqoitor pauonla, T.: n( ibi
pauculos dies esset.
paucus, adj. with comp. and sup. [PAVJ, few,
little: in dlebus pauds Chrysis rooritur, T. : his
paucis diebus,a/<?io days ago: causae: panconim
hominum(i. e. paucis hominibns familiariter ntensX
H. : ne pauciores cum pluribns mannm oonsere-
rent, S. : tibia simplex loramine pauoo, H.*-/Yiir.
m. as tfuhst.,few, a fern: tit poena ad pauooa per^
yeniret: calumnia paticoram, S.~-77W /no, te/ee^
few: paucorum potentia,S. : paucorum iudiciom.
^^£ 8 p., in phrases with in or tn^dr, espsdaUy^ emi- .
netdly^ esOrenrdinarHy : pogna inter paucas noe-
morata, L. : Hector, in paucis Alexandre caru^ Co.
— Plur, n. aa subsL, a few things, little, a few
words : pauca monere, briery, S. : paucis te toIo,
T. : pauca refert, V. : pauca respondere, H. : oe>
tera quam paucissimis absolvam, S.
paulatlm (not paull-), adv. [pauluro], by little
and little, by degrees, gradually: paulatim Gemu^
nos oonsuesoere Rhenum transire, Cs.: licentia
crevit, S. : adnabam terrae, Y. : vitia exuere, In. :
circumfusa multitudine, L. : paulatim ex castris
discedere, a few at a time, Cs.
pauliaper (not paull-), adv. [paulum+per],
^or a little while, for a sfiort time: paulisper mane^
: ab rege sustentati, 8.: lectica paulisper de>
posita: intennittere proeiium, Gs. : sedit tadtus
paulisper, donoo, etc, JU
panlo (not paulU), adv. [aU. n. of paulus]. —
As abl. of difference in expressions of comparison,
by a Uttlt, a little, somewhat : liberius paulo : dris
baud paulo melior, quam, etc : paulo magia adfa-
bre fa«tus : paulo longius processerant, Cs. : quae
paulo ante praecepta dedimus: post paulo, /ml
after, S. : verba paulo nimium redundantia : pan-
I
lo ultra eum locum, Cs. — ^In gen., a littte^ j
what : paulo qui est homo tolerabilis, T. : panlo
processerant, SL : oonsilia paulo salubriora.
panlnlo (not paull-), adv. [abl. n. of ptululosj,
by a little, a little, somewhat : si neqneas panlulo,
at quanti queas, at a trifling price, T. : panlulo
panlnlum (not paull-), adv. [paululus], a Utile,
a very little, somewhat : concede istuc paulnlnm,
T. : mente paululum inmlnutS, S.
paalalna (not paull-), aij. dim, [panlus], very
lime, very small: si paululum modo quid te fnge-
rit, T. : via, L. : equi hominesqne paululi et gra-
cUes, L. — As suhst. «., a little bit, trifle : paululum
peoamae, T. : paululum compandii faoere.
panliun (not paull-X adv. [panhis], a IktU, sems'
what : concede paalum ktae, a little way, T. : pan-
luro a fttgft aberant, & : Bii|>ca eum locum, Cs. :
differre: paulnm aspects oonterritus haeait, V. :
paulum praelabitur ante^ a Uttle befcrs,
panltzs (not paull-), ocff. [PAY-], little, amatt:
paulo snmptn, T. — As subk, n., a little, trijle:
quasi vero paulum intersiet, T. : supplid, T. : hicri,
T. : panlnm hnic Gottae tribnit partinm, allotted a
au part of his defence : ubi panlnra neaeio quid
superest. In. : poet paulum, in a little whUe, Ob.
pauper, peris, a^j. with comp. and sup. [FAV-],
poor, not wealthy, of small m^ns: homo: quae
in patri4 honcytte pauper vtrit, T. : ex panpei^DO
dives factus : horum Semper ego optarim panpep>
rimus esse bonoram, H. : aqnae, H. — As «m&i^ m.,
a poor man : Panpena eat nnmerare pecus, Oi:
Digitized by V^OOQIC
paiil>etoiaiis
580
qnod Aeqtie pauperibns prodest, loMplotllmfl
aeqne, H. : paoperioram turbae, H. — Of things,
/WOT, 9eafUy^ ineonmderabU, anutll^ tnettgn / paupe-
ris tugari culroen, Y. : ager, Tb. : et oarmen vena
panperiore fluit, O. : piidor,Ph.
patiperoiilli% acff. dim. [ pauper ], poor, poor
UttU : anus, T.: mater, H.
panpexiia, — , aec. /. [ pauper ], poverty, lim-
ited meam: h!nc abil propter paoperiem, T. :
pauperiem perferrc, V. : paupeHem pati, H. : im>
muDda, H.
paupero, — y — , tre [pauper], to impoverish,
TOO, deprive : te cassfi nuce, H.
paapertafl^ atis,/. [pauper], /xw«r<y, tmall
means^ moderate eireumsioneea .* paupertas probro
haberi, S. : patientia paupertatls.— iVewii wawt^indi.
genee : Paupertas mihi onus visumst, T. : Infelix, lu.
pauala, ae,/., a tuperior kind o/olive, V.
paiudUuliii* adj, dim, [panxilUis, dim. of pau-
cus], very little. — As iubtL fu, a little bit, tri/ing
remnant: KumnioruiD, T.
paTe£E»ta% «(/. [ pa veo+f actus], in terror,
dimnayedy alarmed: ego, 0. : peutura, 0.
paveo, pftyl, — , «re [4 PV-], to be etruek with
fear^ be in terror, tremble, guake toith fear, be
afraid, be terrified: mihi pareo, T.: quaeres,
quando Iterum payeas, H. : inoerto Toltu parens
adcurrit, S. : admiratione paventibus cuuctis,
teiMed vith aatoniekmetU, L. : speque metuque, 0. :
hoc sermone, i. e. expreet their feare, lu. : mulieres
omnia parere, S. : noctem payentes, C. podt : Par-
thnm, H. : casum, Ta« : saturam serpentibus ibin,
lu. : ad omnia, L. : Id pares, ne ducss tu illam,
T. : pavetque Laedere umbras, O. : numerare pla-
gas, Ta. : renae parent, ehudder, Ta.
paveaoo, — , — , ere, inch, [paveo], to begin to
fear, be alarmed: omni strepitu, S. : belluro, Ta.
pavide, adv. [ pavidus], with fear, fearfully,
timorotuiy: fugere, L.
pavidtM. adj, [payeol, trembling, fuaking,
fearfyi, timid, timoroue, tiy: roatres, V.: lepus,
H. : ayes, 0. : ex somno muHer, etartled onUofher
deep, L. : oppidaui paridi, ne iam faota id urbem
▼ia esset, etc, tn terror leet, etc., L. : offensionum,
Ta. : ad omnes sttspidones, Ta.-^Neut. as adv, :
payidum blandita, titnoroudy, 0. — MaJdng timor-
ou$: roetus, 0.
pavimantatofli adj, [payimentum],/unutA«(l
with a pavement, paved: porticus.
pavimantimi, U «- [payio], a level tmrface
beaten firm^ hard foor, pavement : facere : mero
Tingere payimentum, H. : palma ex payimenio
extitisse, Cs.
pavio, — , — , Ire [4 PV-], to beat,8trike: ter-
lam.
pavlto^ — » — , ire, freq, [ payeo ], to trembUt,-
omake, be fearful: proaequitur payiuins, V.— 7b
have a rhul, T.
pavo^ oDis, m., a peacock : cauda payoui do-
nata. — Eaten as a delicacy, H., lu.
pavbr, Oris, m. [4 PV-], a trembling, quaking,
shaking, terror, anxiety, fear, dread, alarm : pavor
sapieiitiam omnem ml exanimato expectorat. Eon.
ap. G. : payor oeperat miiites ne mortiferum esset
yolnus, L : oorda strayit payor, Y. : payore depo-
sito, O. : oaptae urbis, pome, L. : haunt Oorda
payor pulsans, trmnblmg emectation,y, — rtmr.^
Ta.— P« r BOIL, the god of fear, L.
pax, pftcis, /. [ PAG- ], a compact, agreement,
treaty, peace, treaty of peace, reconciliation .* cum els
facta pax non erit pax : maritima : pro empta pace
bellum intulerunt: pacem petere, Os. : pangere,
L. : Nulla dies pacem hanc rumpet, Y. : iui*a, Bella
atque paces penes paucos erant, S. — ^P e r s o n.,-the
goddeae of peace, Aace, H., O., J^i^-^Concord, tran^
qmUity, peace, harmony: yidendum est cum omni*
busne pax esse poasit, an, etc. : susoipienda bella,
ut in paoe yiyatur : bello ac pace, both in war and
in peace, L. : in pace, H. : in roedift pace, L. : paces
bonae, i. e (A* bUaeinge o^ peace, H. — Of the gods,
grace, favor, pardon, aenUance: ab loye Opt Max.
pacem ac veniam peto: pads deilm exposcendae
causft, L. : exorat paoem diyom, Y. — AbL with a
poeaeat. pron. or gen., by the good leave, by permu-
eion, with all raped to : pace quod fiat tu&, wi^
out offence to you, T. : pace horuio dixerim : hoc
paoe dicam tut : Glaudi paoe loquar, L. — ^As an
exc]amatioD,fMac«/ silence/ enough/: capillus pas-
SU8 prolixe . . . pax I T.-^Bominion, empire : pa-
oem nostram roetuere, Ta. — Pig., of the mind,
peace, tranquillity : pax animi, sleep, 0. : mentis,
O. : temperantiA paoem animis adfert. — Of things,
peace, rest, quiet : flumen cam pace delabeus, U. :
pacem yoltus habet, w tranquil, O.
paooaii% ntis, odQ. [ 1\ of pecco 1, sinful, fuU
of sin .* immortalitas.-^iVitr. fi. as subst., offenaere,
sinners : ad offlcium pecoantes redire oogere, N.
peooatmn, l, n. [pecco], afavU, error, mivtake,
tranfgremon, sin : pro hums peccatis ego suppli-
cium sufferam f T. : si peccato locus esset, S. :
peccatum est patriam prodere : stultitiae : paucis
yerbis tria magna peccata, blunders : peccatis poe-
nas aequas inrogare, H.
pecoatas, Us, m. [pecco], a failing, fault, trea-
pass : in manifesto peccatu tenerl
paooo, &yl (peccfiris for peccftyeris, Pr.), fttus,
ftre, to miss, miatake, do amiss, irtnugress, commit a
fault, offend, sin : quid peccayi ? T. : alius roagis
alio yel peccat yel recte f adt : plnra in hac re, T. :
multa alia : tanturodem idemque, H. : si quid in
te peccTi : quod in ,»|V.leri«^Jj;,5yg^n
100
nil ctQsa non esaet, Cs. : id servo neoftiido ptoea-
tiir: libidine, lu. : ne Pecoet (eqauB) ad eztremiim
ridendus, brtak down, H. — ^£ 8 p., of imparity, to
go astray, be licentunu: peocare dooentos histome,
H. ; inlecebrae peocantium, Ta.
p6Coro«ii% atli' [pecus], rich in catU$ .* Pala^
tia,Pr.
peoten, inis, r». [PEG-], a comb (for the hair) :
deducit pectine crises, 0. : digitis inter se pectioe
iunctis, L e. vUertodud, 0. — l%e reed, eUy (of a
loom ) : arguto percurrens pectine telas, Y. — A
eomby card, heckle (for wool), lu.— ^ rake: pec-
tine verrit humum, 0. — An ineirument for etrik'
ing the etrings of the lyre: eburnus, V., lu. ;^ Dura
canirous sacras altcrno pectine Nonas, i. e. in die-
tiehee, O.—A kind o/ehell-Juh, tcallop, H.
peoto, pexl, pexua, ere [PEC-l, to comb : pexo
capillo : caesariem, H. : barbam, lu. : ferum (cer-
▼nm), v. : ipsa comas pectar, 0.
peotn% oris, n. [PAG-], a breatt, breaet^wne:
pectore in adverso ensem Condidit, V. : in pectus
cadit pronus, 0. : latum demisit pectore olavom,
H. : esse vincto pectore, at gracilae sient, %^
laeed^T.^Thettoma^h: reeerato pectore, 0.-^7^
breatty heart, feeOnge, diepoeition : amari toto pec-
tore : roetus insidens pectoribus, U : laeta deae
permulsit pectora dietis, V. : lUi robar et aes tri-
plex Circa pectus erat, H. : moUities pectoris, ten-
der-heartedness, 0. : vita et pectore puro, eonseienee,
H. : pectora casta, 0. — ITu soul, spirit, mind, un-
deretanding: de hortis toto pectore cogitemas:
quod verbum in pectus lugurthae altius descendit,
S.: novum in Bruti pectore ingeniuro, L.: nova
pectore versat Ck>nsilia, Y. : oculis ea pectoris
hausit, the mind's eye, 0.: memori referas mihi
pectore cuncta, H.: deus quem clausum pectore
habebat, i. e. teho inspired her, O.-^A eharaeter,
heart, person : cara soromm Pectora, Y. : mihi
Thesea pectora iuncta fide, O.
(pecQ), n. [PAa], eaitU, large ca<tf«.— Only
s/nr. nom. and ace. : pecua captiva praeter equoe,
L. : pecua relinquuntur, i. e. the pastures,
peouariiis, e^. [pecua], of cattle: res, caUle-
raising, — As suSsL m., a eaUle - breeder, grazier :
diligentissimus : damnatis aliquot pecuariis, i. e.
farmers of public pastures, L. — As subsL n,plur.y
herds of caUle,y.^A8 subsL f {bc An), cattle,
breeding : pecuaria rel'mquitur.
peoulator, oris, m. [peculor], an embeader,
peculator, C., Ta.
peculatns, fls, m. [peculor], an embeaUment,
peculation : aerari, S. : peculatus damnarl
peculiarifl^ e, oKfj. [peculium], of private prop-
erly, one's own, proper, special, peatUar : tuus testis :
vestra patria pecuHarisque res pb, L. — J&Uraor-
dinary, special: edictum.
paofilfam, I, ft. [ pectt ], properly : cvpiditu
pecuU : cura pecoli, i. e. ansaety for gain, H. —
JMpate property, s^Hsrate estate: fill, L. : cultis
augere peeulia servi8,/P0i» la.
pao&iia, ae,/. [pecal, ^n^wHy, riches, weaUh:
pecaniam f acere, aeewmmeUe : at pecaniA fortunis-
que nostris contentus sit: ea (L e. pecora) pecunia
illis est, h, — Money: Pecuniam neglegere, T. :
publica: certa, a specyied sum: pecuniam cogere
a oivitatibus: cr^ita nobis: pecimiaa oonferre
ad statuas: gravi faenore occupare: conlocatam
habere : dare mutuam: exige pecaniam a civitati-
bus : funesta. lu. : pecuniarum repetundaram
reu9, ofembeauement, & : mutuas pecunias faenore
quaerens, L. : Et genus et formam rfegtna pecania
donat, i. e. supplies all defects, H.
peoiiniaiiii^ a^. [pecunia], of money, pecunir
ary : indicium : rei pecuniariae socius, m a monof
matter: praemia rei pecuniariae, in money^ Gs.
peomiiomii^ adj. with stqk [pecania], mon^fed,
riA, wealthy: muller: senectus, Ta. : homo pecu-
niosissimus.
1. peciis, pecoris, n. [PAG-], eattle (all do-
mestic animals kept for food or service) : pabulum
pecoris, S. : eqainum, a stud, Y. : setigemm, the
bristly herd (i. e. of swine), O. : deos pecoris, i. e.
Pan, O. : Ignavom f ucos pecus a praesepibus
aroent, I e. the drones, Y. — Of sheep, a flock: Ba-
latu pecorum sonant ripae, Y«— ^n animal, head
of cattle ( poet ) : pecus magnae parentis (of a
young lion), 0. — Of persons, cattle: metam et
turpe, H. : dominae peoora, Gt. : venaloi lo.
2. pectus udis (plur. ace, once peeada, C.\f
[PAG-], a head of cattle, beast, brtUe, animal, one
of a lurd: pecudes pictaeque volucres, land ani-
mats, Y. : ouantum natura hominis pecadibns
anteoedat, domesHc animals.^ A sheep: balans,
lu. : pecus Athamantldos Helles, i. e. m< Jtam, 0.
-*0f a person, a beast, bruts: stuporem hominis
vel dicam pecudis attendite : aurea, Ta.
pedili% e, adj. [pesi of the site of afoot: sol
mihi videtur qoasi pedalis, afoot in diameter: in
latitttdinem trabes, Gs.
pedizlas, «(f. [pes], of the foot, at the feet:
senatores, senators of no enUnenee, teho voted m
followere of others, Ta. — Ptur, m. as subet, (se.
senatores), 0.
pedes, itis, m, [pes], a foot 'traveller, walker:
si pedes inoedat, on fool, L. : cum pedes iret in
faostem, Y. : pedes per nives ingredi coepit, Co. —
A footsoltRer: ne qaera peditem ad conkiquiam
addaceret, Gs.: tria miiia et septingenti peditcs
ierunt, infantry, L.— iSit^. oolleet.,fooCeoldiers, ia-
faniry: occiso pedite nostro, S. : cum pedes coo-
currit, L. : in pedite robnr, Ta. : equitum pedituni-
que prolem describunto, of horse andfwk, i. c tAe
Digitized by CjOOQIC
on
pallo
wkoU peopUi ornnes cWes Romanl eqnites pedi-
tesqoe, L., H.
pedestar, tris, tre, adj. [pes], onfooi^pedntri-
an, C. : copiae, infantry: exereitus, N. : scutam,
of a /oat-9oldier^ L. : acies, T.— On land^ hy land:
pedesires navalesqae pugnae: itinera, the roads
by land, Gs. — Fig., not eUvated, not certified, in
prose: historiae, fl. — Plains comnumf prosaie :
aermo, H. : musa, H.
pedetemptim (-tentim), adv. [pes + temp-
toX step bi/ gtepy doioly: pedetemptim et sedato
iiisii, Pac. ap. G. : quaerendis pedetentim vadis in
terram evasere (elephanti), L. — ^Fig., by degrees,
gradadUy, eoMtiausly: aooessos: oaute pedetemp-
timque omnia did.
pedioa, ae, /. [ pes 1 tf /etter, springe, snare :
iamenta velat pedica capta in glacie, L. : gruibus
pedicas ponere, V.
pedlaequa, ae,/. [pes + SEC-], a female at-
iendanl, tPoUing'Woman, handmaid: ad pediseqaas
accedo, T. — Fig.: iuris scientiam eloqaentlae
tamquam pedisequam adiunxisti.
pediaeqi»i% I, m. [pes+SEC-], a/oUoio&r on
foot, footmanf servant, page, lackey : clamor pedi-
sequorum nostroram.
peditatiu^ fks, m. [ pedes ], foot- soldiers, foot,
infantry : civem peditatu instniere : pedikatam
eogere, Gs.
pedo, pepSdl, pSditns, ere, to break mnd, H. —
P. perf n. as subst. , Gt
(pMorX see paedor.
peduzD, I, n. [ pes ], a shepherd's crook, sheep
kook,y.
PegasiiB (-Oft), I, m., = UiiyaaoCf in fable, a
winged horse of the Muses, afterwards a eonsteUa-
tion^ H., O. — Plur., of swift messengers, G.
pegma, atis, n., = rflyfia, a fixture of boards,
bookcase^ book-thelf: tua pegmata. — In a theatre,
a movable platform, stage machine, Ph., lu.
peierd, periero, or perifiro, Svi, &tus, ftre
[per+iuro], to swear falsely, perjure oneself: ver-
bis conceptis : qu& re periuras ? H. : Hie putat
esse deos, et peierat, lu. : iua peieratiiin, a false
oath^ H. : periurati dii, offended by perjury, 0.
peior, us, adj. comp. ; see 1 malue.
peiuS) ads, eofiyx ; see male.
pelaglus, oc^'., = ircXayioCt ^f ^ *^ ma-.-
curaua, Pb.
pela^s, I, IS = ^tkayoCf the sea : f ervit aestu
pelagus, Pac. ap. G. : pelagus tenaere rates, the
open sea, V. : Gommisit pelago ratem, H. : rector
pelagi, i. e. Neptune, 0. : pelago premit anra so-
nsLni\,fiood, Y.
pelamys, ydis, /., ss in|Xa/t4c» a young tunny-
fish, lu.
Palasgi, 5rum, m., = UtKaayoi, the Pdasgiasu,
oldest settlers of Orseee,Y,^TheGreeks,y^O. •
pelez, see paelex.
pelicatus (paeli-), lis, m., the relation of a
mistress, concubinage: matris pelicatum ferre:
pelicatlls suspitio.
peUu, acis, adj. [per+1 LAG-], seductive, de-
ceUfttl: UHxeSjV.
pelleoUo, 5ni8,/. [pellego], a /Mrt«a/.
pellago, see perlego.
(pelUoataftX see pelicatas.
pellioid or perllcio, lexl, iectus, ere [see 1
LAG-], to aUure, entice, inveigle, decoy, coax, wheedle :
senem per epistulas, T. : mulierem ad se : popu-
lum in serTitutem,L.: maiorem partem sententia-
rum sale tuo, won over,
pellioula, ae,/. dim. [pellis], a small skin, little
: nirtivae aurum Pelliculae, i. e. the
pelliculam curare, to
hide: haedina:
golden fieece, la. — P ro ▼.
coddle oneself, E.
pelUft, is, /., a skin, hide, felt, pelt: rugoea
(raDae), Ph. : caprina : pelles pro velis, Gs. : f al-
Tique insteraor pelle leonis, V. : deformem pro
cnte pellem aapice, lu. — P r o v. : Detrahere pel-
iero, i. e. to expose one^s real nature, H. : Introrsum
turpis, speciosus pelle decorft, vnth a showy out-
side, H. : in propria pelle quiescere, to rest content'
ed, H. — Tanned hide, leather, skin : rupta oalceos
alter Pelle patet, la. : pecore compulso pelliam
Domine, to obtain leather (for shields): pea in
pelle natet, in the shoe, 0. — In the phrase, sub
pellibus (because the winter tents were covered
with skins ), in winter tents, in camp, G., (hi,-^A
leathern sanded-tie, shoe-latchet, H.
pellitui^ atfj. [pellis], covered with skins, dad
in skins : oves, i. e. of very fine wool (protected by
a covering of sitins), H. — E s p., of the ancient
Sardinians: Sardi, L. : testes, i. e.from Sardinia.
pello, pepull, pnlsns, ere [1 PAL-], to beat,
strike, knock, push, drive, hurl, impel, prcpel: fores,
T. : pueri pulsi: ter pede terram (in the tripa-
dium), H. : undtque inagno Pulsa domas strepita,
H. — To drive out, drive away, thrust out, eapei,
banish, repel, drive back, diseomfit, rout : qui armis
palsus est: hostes pellantur, Gs. : exsules tjran-
noram iniarit palsi, banished, L. : in exsiliam pul-
sus: lapidibus e foro pelli: omnes ex Galliae
finibus, Gs. : istum ab HispaniS : ilium ab eS, T. :
poesessores sais sedibos : patria, N. : regno pal-
sus, H. : pudendis Volneribus pulsus, i. e. shame-
fully wounded infiight, V.— To rout, put tofiight,
diseomfii : ezercitvs eius ab Helvetiis pulsus, Gs.
— To strike, set in motion, impel: sagitta pulsa
maun, V.: nervi palsi« struck: lyra pulsa mana,
played, 0.: classica, Tb. — F i q
Digitized by^
ptHhacmo
598
mov€y afeet^ imprtn: Ble canit, puUae refenint
ad sidera ▼alles, V. : acriter mentem senflumTe :
species utilitatis pepulit earn: luveDem nuUiua
forma pepulerat captivaef L. : pulsusque rocesse-
rat ardor, 0. : Haec ubi dicta Agrestem (murem)
pepulere, H. — To drive oui^ drive away^ banish^
atpel : maestitiam ex aDtmis : quo tibi nostri Pul-
sus amor? what hat become of your love for mef
V. : glande famem, 0. : tecta, quibus f rigorum vis
pelleretur : tenebras, 0.
pelluoeo, pelliioidiis, see pcrluc-.
p^oriB, idis, /., = r<XAip(c» a large Adlrfuhy
<A« giant rniieed^ H.
pelta, ae,/.> = ir^ni, a light ehidd, ehaped like
a half-mooHjpeUf Thradan thield, L., Y, 0.
peltastae, arum, m., = irtKratnal, eoldiere
armed toiih tlu peltj peltaaU, L., N.
peltatua^ adj, [pelta], armed wUh thepdty 0.
pelvis, is, /. [PLE-], a badn^ laver, la.
penariuB, adj. [^nx\s\ for provmom : oella.
Penates, ium,m. fl PA-], the Penatett guardian
gode of the family^ houtehold gode : tos Penates
patriique di, Y., H., 0. : deos penatis salutatura
domum Devortar, T. : aedes deonim Penatium, L.
— A dwelling^ hwne^ hearth (cf. Lares) : a suis dis
penadbas eiectus : nostris succede penatibos ho-
spes, Y. : regis, 0. : uxoris, Ta. : suos peDates re-
gere, Ta. : flammis adolere penatis, the hearth^ Y :
certos novere penatts, eelle (of bees), Y.
penatiger, era, erum, adj, [penates+GES-],
carrying the houeehold gode^ 0.
pendeo, pependl, — . Sre [PAND-], to hang^
hang dovm^ be 8u^)ended: sagittae pendebant ab
umero : pendebant molles super ora capiili, 0. :
telum summo clipei umbone pependit, Y. : chla-
tnjdemque, ut pendeat apte, Conlocat, hang be-
comingly^ 0. : ego plectar pendens, ahaU be strung
up and flogged, T. : pendebit fistula pinu, Y. : E
trabe pependit onus, O. : inter meroes, be esqooted
for eaUj Ph. : Omnia sunt hominum tenui pen-
dentia filo, i. e. are held by a frail tenure, 0. — 7b
hang in t/ie otr, be wspendedy float, hover, oper^
hang: Nunc soopuius raucis pendet adesus aquia,
O. : Hi summo in flucta pendent, Y. : Damosft
pendere procul de rupe videbo (capros), Y. : olor
niveis pendebat m afire pennis, 0.: litus, quod
pendeat, overhangs, 0. — 7b hang about, loiter,
tarry, linger : nostro in limine, Y. — 7b hang down,
be flabby, be flaccid, be toeak, have no strength :
fljiidos pendere lacertos, 0. : Pendentes genas
aspice, lu. — F i g., ^ hii^t '^ depend, be depend-
ent : quoniam opes eius ex patre auo penderent,
8. : ex alterius voltu ac nuto, L. : spes pendet ex
fortunft: ex quo verbo tota causa pendebat: ree-
tigalia perievi saepe memento fortunae pendere :
ID flcnteDtiis oibniam civium tamam nostrara pen-
dere : De te pendens amicus, devoted to you, H. :
ex te toU pendebat, Ct : tjrannus, Cum quo fa-
tum pendebat amid, lu. — Of the attention, to
hang, give dose attention, be absorbed, gaseflxedly:
(Dido) pendet iienim narrantis ab ore, Y., 0. —
To be sutpended, be interrupted: pendent opera
interrupta, Y. — 7b be in sumense, be uncertain,
hesitate, be irresolute, be perplexed: animus tibi
pendet ? T. : nolo suspensam plebem obscurft spe
pendere : pendeo animi exspectatione Corfiniensi :
sollicitis ao pendentibus animi, U : pendebat ad-
huo belli fortuna, voas in doubt, 0.
IpvULo, pependl, pdnsut, ere [PAND-], to sus-
pmd, weigh, weigh out : pensas examinat herbas^
0. — 7b vfeigh out in payment, pay, pay out : su-
pendium quotannis, Cs. : pecumam Pisoni : popn-
lo mercedem, lu.— Fig., to pay, sujfer, undergo:
mihi tergo poenaa, T. : poenaa temeritatis : satis
pro temeritale unius homiiiis supplidorum pen-
sum esse, L. : capitis poenas, 0. — 7b weigh, pon-
der, consider, deliberate i^n, decide: earn (rem)
penditote : in philosophia res spectatur, non verba
penduntur. — 7b value, esteem, regard: qnem to
ridisse beatus Kon magni pendis, H. : Quae dico
parvi pcndunt, esteem lightly, T. : niii, care nothimg
for, T. : non flood pendere, T. — Inirans^ to wei^
be heavy: tatentnm ne minus poado octoginta
Romanis ponderibus pendat, L.
pendulua, adj, [PAND-l, hanging, hanging
dowtk, pendent : cotlum, H. : libra, 0. : tela, O. —
F i g., doubtful, uncertain, hesitating : dabiae spe
pendulos horae, H.
(peneX see paene.
penes^ praep. with aee, [1 PA-], wtlA, at the
house of (only with eue, of pers, ; sometimes after
its case): istaeo iam penes yos pealtriast? T.:
penes accusatorem fuisse: penes quern quisqoe
sit, Gs. : mentis causa malae est penes t^ In.— >
F i g., withy in the possession of, in the power of,
belonging to, resting with : quae (culpa) te est pe-
nes, yours, T. : agri, quorum penes Cn. Pompdnia
indicium debet esse: ius et imperium eius (regni)
penes vos esse, S. : usus, Quem penes arbitnom
est loquendi, H. : penes te es t master of your-
self f fl.
penetrabillBi e, euff, [penetro],;)en^ra52e, nd-
fierable: corpus nullo telo, 0. — Fierdng, pene-
trating: Boreae frigns, Y. : fulmen, O.
penetralia, e, adj. [penetro],/>t^mfiy,/Miu<ra(-
ing, inward, ifwer, internal, interior, innemwd:
adyta, Y. : foci. — As subd, n., an inner oart, in-
terior, inside space, inner room : penetrale nrlns,
L.-— Usu. plur, : fausta (of the paUce of Ao^ns-
tus), H. : in ipsis penetralibus (BritanniaeX Ta. ;
▼eterum regnm, titiwr chambers,^. : magni amnia,
0. : Yestae, i,e,the poeCs sanctum, H.
Digitized by V^OOQIC
p«a«tR>
808
|>#r
penetro^ &▼!, atus, ire [penoB+l TER-I to
enier^ penetrate^ btiake onmuf: sub terms : adip-
80S (deo6) : in caatra hostium, L. : per angasiiaa :
eo, mia far^ N.: penetrat vox ad aurea, 0.: iu
earn speluncam penetratum cum signU est, L.:
Illjricos sinOs, preti tfito, V. : mediae cryptam
Suburrae, Iu. — F i g., to pierce^ sink^ enter, pene-
(rate: RomuU animus in templa penetravit: in
animoe: ad sensum indicia: quo non ars pene-
trai t O. : nihil Tiberium magia penetravit, quam,
etc, L e. impr€89edf Ta.
p«iiiclllti% 1, tn. dStifi. [penkmlas], a painier's
brush, hair-pencil: luetum penicillo imitari: pin-
gere coloribua tais, penicillo meo, i. e. ifyle.
penlCuliiB, T, m. €Uin. [penis], a tponffe^ T.
peninAala, see paeninsula.
penis, is, nk, a tail (old) : caudam antiqui pe-
nem vocabant — 7%epenu, C, H., Iu. — Ltut, wan-
/oftfuw, dimpaiion: ganeo, manu, ventre, pene
bona patria laceraverac, 8.
penite, ath, [penitas], profoundly, Ot
penitas, adv, [PA-], inwardly, deeply, far
within, into the inmost part t saxum excisum : de-
fossa, V.: penitus terrae defigitur arbos,y.: pe-
nitus ad extremos finis se recepisse, Gs. : penitus
in Thraciam se abdidit, N. : mare retibus penitus
scruure, Iu. — F i g., deaply, far within, from the
depths : opinio tarn penitus inslta, so dwpijt root-
ed: periculum penitus in venis rei p., in the very
heart: demittere se penitus in causam. — Thro^tgh
and through, thoroughly, completely, whotly, pro-
fovrndly, entirely, utterly : supercilia abrasa : re-
ligionem sustulisse?: pemoecere animorum mo-
tfts: dilecta,H. : rogare, Acarlt'/y.
penna, ae,/ [P£T-1, a feather, plume (on a
bird; often confounded with pinna): pen nam m
taurum nitor. Ph.: maduere graves aspergine
pennae, O. — Fhar., a wing : quatere in aSre, 0. :
pennis coruscant, Y. (al. pinnis). — A feather (on
an arrow): per iugulom pennis tonus acta sagit-
ta est, O. : felidlms edita pennis, i. e. with a happy
omen from the flight of birdt, Pr. — Sing, collect.,
the wmgt: Penna latos vestit, 0.
paim&ta% adj. [penna], yViniuAtfi with wings,
winded: serpentea, 0.
(penniger, peiixiipe«), see pinni-.
Pwmiinui (P«iii-), aee Poetilnas.
pemrala, see pinnnla.
pensUiflk e, «&'• [ PAXD- ], hanging, pendent,
peneile : plumae, i. e. cushions of down, Iu. : uva,
hung up to dry, H. : horti, i. e. on arches, Cu.
peiisi5» 5nis,/ [PAND-], a paying, payment,
ineialment: tribus pensiooibus solvi, L.: tua con-
iunx nimium diu debet populo R. tertiam pensio-
nem (L e. the death of her third husband )i-«
JUnt, rental, Iu.
pensito, &vi, — , gre,&eq. [penso], to weigh
out, pay f vectigalia nobis: praedia, quae pensi-
tant, i. e. are tcaahle,^¥ i g., to weigh, ponder, eon-
eider: (oonsilia) pensitanda, L.: saepe pensitato,
an, etc., after often considering, Ta.
penso, ftvl, fttus, ikre,freg, [pendo], to weigh,
weigh ofU: aurum, L.: pensari eadem trutina,
i. e. judged by the same standard, H. — To counter-
balance, contrast, eon^re: adversa secundis, L.:
virtutibus vitia, L. — To compensate, recompense,
requite: exigua turis impensA benefieia, Cu. :
transmarinae res quadam vice pensatae (sc. inter
se), L. : volnus volnere, 0. — To pay, atone for:
laudem cum damno, 0.: nece pudoi-em, 0. — 7b
weigh, ponder, examine, consider: ut factis, non ex
dictis, amicos peusent, L. : animi consulta,Gu.
pemnun, l, n, [P. lu of pendo], toool weighed
out to a dove for a day*s spinning, allotment of
wool: noctuma carpentea pensa puellae, V.: fa-
mulasqne ad lumina longo Exercet peoso, V.:
pensa manu ducunt, Iu. — Fig., a charge^ duty,
office : roeae diligentiae : noroinis familiaeque, L
— Weight, eonuderation^ servple, importance (only
gen. of price): nihil pensi neque moderati habere,
i. e. practise no reverence or self-control, S. : neque
id quibus modis adsequeretur, quicquam pensi
habebat, L e. had no scruple, S. : sed iliis nee quid
dicerent, quicquam umquam penai fuisse, they
never cared at all, h.: quibus si quicquam pensi
umquam fuisset, non, etc, had they ever had re-
gard for anything, S.
pensne, P. of pendc
(pentila, pennlatos, pentiltimtui), see paen-.
penurla (i>aen-), ae,/ [SPA-l vfant, need,
scarcity, destitution : victQs,H. : edendl, V. : rerum
necessariarum, S. : f ruroeoti, L. : virorum fortium :
alcuius generis (amicorum) : argenti, L.
peniw, — , m.,f., or n. [PA], a store of food,
provision, victuals: in cellulam penum omnem
congerebam, T. : est omne, quo vescuntur homi-
nes, penus : portet f rumen ta penusque, H. : Ion-
gam penum atruere, Y.
pepliun, I, fk, S5 ir«irXoc« an outer robe, robe of
state, mantle (of a woman): Iliades pepium fere-
bant (of AtheneX Y.
per, praep. with aec. [ 1 PAR- ]. I. In space,
through, across, through the midst of, from side to
side of, traversing : itinera duo^ unum per Sequa-
nos . . . alteram per provinciom, Cs. : qui per agfos
fluit : it hasta per tempns utrumque, Y. : per me-
dios hostis evasit, L. — Through, over, throughout,
all over, along, among : per totam ItaKam, S. : per
oronis partTs provinciae : per viam, along, L. : aegro
per n»B«. t»cta. ^J^r^^^^^^
OM
Os. : inTitati boepftaliter per domo8,yrom kftum to
AotiM, L. : pauim per herbam Ck>rpora f usa, Y. :
imperium per omnls in orbem ibat| went around,
lu : per alia atque alia pavida oonsilia trepidans,
from one place to another, L. : TirnDBtra per et re-
inoSi y. — n ith ora, oculoe or aurU, he/ore, to : ia-
cedunt per ora Testram, S. : traducti per hoatiuni
oculos, L. : restraa per auna ire, T. — H. In time,
throitgli, during, for, thro\^hond, in the course of:
per hoBce aimos: per triennium: per eos forte
dies, L. — At, at the time of, during: per idem
tempas : per meridiem, <U no<m, L, : per lados, L. :
per lanam, Y. : per iofrequentlam comitia perfi.
dunt, L. : per tempas, at the rigfd time, T. — HI.
Of agencv, through, hy, hy the hande of, by the
agency of: quae comperta sunt per me : per ho-
mines explorare, S. : per procuratores agere : quo
minus cum eis amicitia esset, per populum R. ste-
tisse, L. : occidebantur ? per quos? et a quibus?
by tohoee hands, and at whose instance f — Witli
pronn, rejtex,, in person, alone, of oneself: milites
qui per se de conciliandfi pace egerint, Os. : homo
per se cosnitus, by his own merit: per me tibi ob>
Btiti, singichanded : per se solus, L. — Restrictive,
by, for, as far as regards : per me rel stertas licet,
fdotCt care if: per me isti pedibus trahantur : si
per suos esset licitnm, N.— IV. Of means or man-
ner, through, by, by means of: id a te per lltteras
petere t vates per avis oonsulti, L. : per lltteras
certior fit, 8. — Through, by, under pretence of by
the pretext of: nos per fidem fallere : per causam
exeroendorum remigum prodh-e, Gs. : per Caeci-
lium Sulla accusatur, tn the name of: per speciem
alienae fungendae vicis suas opes firmarit, L. —
Through, by, for the sake of, oh account of, with a
view to : cum per aetatem nondum auderem, etc.
— E s p., in oaths and adjurations : si per plurls
deos iuret, by : per tuam fidem Te obtestor, T. :
per ego te deos oro, T. — P o e t. in ellipBis : per, si
qua est . . . Intemerata fides, oro, Y.--Of manner,
in adverb, phrases, by, through, witK at, in : per
▼im, violently, T. : per ludum et iocum, in sport :
per summum dedecus, moc^ infamoudy : per iram,
angrily: per commodum rei p., without injury, L. :
per otiam,a< leisure, L. : per commodum, leisurely,
L : per ignaviam et auperblam aetatem agere, in
ietglorious pride, S. : per tnrpitadinem, basely, B. :
per TirUitem emori, brnnfely, S. : Per facinna, wick-
edly, O. : baud per ambs^jes portendere, not ob-
sewrely, h. : per tumaltam, tn disorder, h.
pera, ae,/., = ir^n, a bag, waUet, Ph.
par-absurdiis, adj,, very absurd,
per-aooommodatiis, adj., very convenient:
per fore accommodatum tibi, si, etc.
per-ioer, ftcris, ficre, adj^ very tAaty.— Fig. :
iamcium.
per4ioar1yii% adj^ very harsh: uva guttata.
p«riotl5, Onis,/. [peimgo], a eompUOdsit se-
nectus aetatis est peraotio tamquam fabalae, 1 1.
the last act of lifers drama,
periotai^ P. of peraga
peraotite, adv. [peracutns], very sharply, with
great keenness : moveri : queri.
per*acuta% o^;., very i^ear, penetrating: vox.
— ^F i g., very acute, very penetrating : homo : oratio.
per - adiileao«ilfl» entis, adj., very young:
homo.
per-.adiileMMntiiliu^ I, m. dim.^ a very young
man, N.
per««eque^ adv., quite equally, umformly .• hoc
penieque in omni agro reperietis : terna milia pe-
raeque in singulos inensis, N.
per*agito, — , itus, are, to harass, disturb : ve-
hementius peragitati ab equitato, Gs.
per-ago, ?g1, ftctus, ere, to thrust through, pierce
through, transfix: latus ense, transpierce, 0. — To
pass through, traverse: freta, O. : cam sol per^t
Signa, 0. — 7b disturb, trouide, agitate: Sempro-
nium usque eo, ut, etc. : bamum, till permtently,
O. — Fig., to go through with, carry out, execute,
finish, accompiish, complete : fabuUm: coDciliniD,
Oi. : conata, lu. : cursum, Y. : iter, H. : dona,;(iiu&
distributing, Y. : nevum, 0. : otia, live at ease, 0. :
facinus, In.-^To follow to the end: ream, to pros-
eeute to condemnation, L. : causam nullo labore. —
To go through, go over, set forth, relate, describe,
detau: postulata, L. : verbis auspicia, mention, L :
res pace belloque gestas, treat, L. : res tenuis, te-
nui sermohe peractas, delivered, H. : Omnia auimo
mecum, review, Y.
peragratio, Onis,/. [peragro], a wandering
through, traversing : itinerum.
per-agro, avi, Atus, Are [per+ager], to wander
througlt, travel, pass through, traverse: orbem ter^
rarum : saltOs silvasque, Y.— *F i g., to go through,
traverse, spread, search, penetrate : qua fines imperi
sunt, ea . . . laetitia peragravit : eloqoentia omnes
peragravit insulas : orator ita peragvat per animos
bominum, ut, etc
per-altos, adj., very high, lofty: ripae, L.
per-amana, antis, aeg^ very fond : aoatri.
per-amanter, adv. [peramens], very lovif^:
me observant
per-ambnlo, Avi; itaa, ftra, to ramble threu^
go through, traverse, perambulate : viridia, PL :
rura, H. : frigus perambulat artOs, runs through,
0. : crocum floresque, i. e. thefiower^rewn stage, H.
per-aiiioeaiaa,<M[/*»*'^)i'^<^'*''**'-* aesta8,Ta.
per-aiiiplii% adj^ very large, huge: aimulacra.
parangoate^ adv, [peranguatofl], very not-
remy.
Digitized by V^OOQIC
695
peroontatio
per-ansiiSliM, «<{;., ^ery narmm: f return:
ftditus, Ob. : tia, Lu : BemiU, Co.
per-antSquufl^ a^j-y v^ aneierU.
per-appooltas (pmdp-), a<{;., vety ntUable,
htghly beeamng : ilia miiniB.
per-ardxnis, acjf., very diffUtdi^ mibl boo
perarduam et demoiwtrare.
per-argtitaB, ow^*., ••ry ««^^ »*ry ^«wi:
homo.
per-armataB, <»$*., thoroughly armedy weU
equipped: ezerduui, Chi.
per-aro, &vT, atus, &re, /o o^ot^A ihr€fug\fwr*
VOID : nigis anilibufl ora, 0.— To furrow (a vrazed
Ublet with the atjie), lorite .- talia perarans ma-
nus, O. : peraratae tabellae, O.
per^ttenta^ adv,^ very attentively : audirl
per-attantafl^ adj,, very atteniwe: antmi.
per-baochor, &tu8, ftrt, dep,^ to carouse, revel
through : mulUM dies,
per-beata% <u(/., very fortunate,
TP9K'h9ili9,ad9,y very prettily, very ^nely: aimup
lane.
par-bene, ode,, very well: Latine loqui : fecia-
ee^L.
par-banavolna, <K{f., very friendly : nobis.
per-banigne, adv,, very kindly, T. : per mlbi
benigne rcepondit
par-bibo^ bibi, — , ere, to drink in: lacrimas,
O. — Fig^io imbibe: rabiem,0.
par-blandna, adj,, very eewrteom, eharmiing,
engaging: Biiooessor: oratio, L.
par-bomaa, adj,, very good: agri: perbono
looo reserat
par-brevla, e, adj,, very ehioH, brief canmee:
orator: perbrevi tempore: altera pars per mihi
broTifl videtur. — AbL adv.: perbvevi, «a a very
short time.
par-bravitar, adv,, very briefly, eoneisely: quae
ego nunc perbreviter attingo.
paroa, ae,/., = iripni, a perch, 0.
par-caleaoo, calol, — , ere, inch,, to be heated
throiugk,grom very warmy 0.
par-oallaaoo^ callui, — , ere, ituh,, to become
hardened,grom eaUous: eiWtatia patieatia percal-
loerati — Fif^ to grow e^tert: usu verum.
par-oani% a^,, very dear, miteh beloved: eis.
-^very dear, too eodly, T.
par-oaatoa, atlf., very cautious,
par-calabr5^ — , htva, are, to pronounce fre-
quently, have often in on£s moutli : de qua mufiere
plurimi TersflB peroelebraatar : pereelebrato ser-
nM>nibii8 ree est.
par-oalar, oeleriSy adj., very qidck, sudden : !n-
teritus.
par-calaxltar, adv^ very quickly, very soon.
peroaUo, cull, culsua, ere [ 1 GEL-], to beat
down, throw down, overturn, upset: perculei-is iam
tu me, T. : eoe Hartis vis perculit. — To strike,
smite, hit: femur, L. : deam, 0. — Fig., to east
down, overthrow, ndn, destroy: adulesoentiam. —
To strike with consternation, deject, daunt, dispirit,
discourage, dishearten : metu perculsl, £L : haec te
Tox nou perculit ? : Mentes perculsae stupent, H. :
quoe pavor perculerat in silvas, drove in dismay,
par-oenaao, ul, — , 6re, to count over, reckon
up, enumerate: vestra promerita numerando : cm-
Did geutls, L. — To survey, view, review, examines
orationes, L. — To go over, travel through: Thessa-
iiam, L. : orbem, 0.
• paroapUo, dnis,/ [per+CAP-], a taking, re-
ceiving, gathering in, collecting : f rugum. — Fig.,
perception, eompreliensiofi : animi peroeptlones,
notions.
paroaptUB, acfj. [P, of oercipio], perceived, ob-
served, — Flur. n. as subst., aoctrines, rules.
(paroiao. — , itus, SreX see percitus.
paroipio, cCpl (piuperf. peroSpset, old poet. ap.
C), ceptus, ere [per+capioj, to take wholly, seise
entirely, take poesesslofi of, seue^ occupy: neque ur-
bis odium me umquam percipit, T. — 2\> take to
oneself, assume: rigorero, 0. — To get, collect, ob-
tain: serere, percipere, oondere fructas: ubertas
in perdpiundls fructibus: praemia,C6. — Fig., to
perceive, observe : oculis, auribus percipi : nunc
minae percipiebantur, were heard, L. : quae dicaro,
i. e. hear : ni Palaraedi pradentla Istius peroepset
audaciam, Po^t ap. Gl — To feel: neque maiorem
voluptatem percipi posse, etc. : gaudia, O. — To
learn, know, conceive, comprehend, understand, per-
ceive : res peroepta et oomprehensa : philosophiam :
dicta, H. : omnium civium nomina, know : nomen
Graecum, sed peroeptum usu a nostris, known.
paroitixBt adj. [P. of per-cieo], greatly moved,
rcftsed, stimulated, excited : re atroci, T. : illud ani-
mo percito twi»Te,-^JSitcitable: ingenium, L.
par-oolo, oolul, — , ere, to dedk, beautify, adorn :
quae priores eloquenti A perooluere, Ta.— 2b honor:
ooniugem, Ta. : multos praefecturis, Ta.
par<«5iniB, e, atg., very eourteous.
paroommoda, adv. [peroommodus], very suit-
ally, by great good-fortune : accidit : factum est
par-oommodiia, a^^*., very suitable, highly op^
portuns: ipsis oastris, L
paroontatio (paitmnot-), 5nis,/. [peroon-
tor], a persistent CMcing, questionif^, inqusry : dic-
tum Don percontatione quaesitom: nihil de eo
Digitized by V^OOQIC
percontator
5M
pofditas
perooDtationibus reperire, Cs. : derecta, ^a — As a
figare of speech, G.
percontator (perconct-), oris, m. [peroon-
toi^, a penisteni aScer, inquimtive fdhw^ H.
peroontor or percunotor, atas, arl, dep,
[per+coDtu0, to search with a pole ; the form per-
cunctor was suggested by a mistaken etjuiology
from canctus], to ask particularly^ question strict-
ly, inquire^ interroffote, itwestigate: percontando
elicere opinionem : Sed quos peroonter Tideo, T. :
Porum an verum esset, Cu.: nutriceni, quid hoc
rei sit, L. : tu numquam mihi percontaiiti aliquid
defuisti : ex aniculft quanti aliquid venderet : ex
his scribis quid velint : pauca percunctatus de sta-
tu civitatis, S. : earn quoque esse quae percunctari
▼ellet, of her too he wished to ask some gttentionSf
L. : meum si quls te peroontabitur aevum, H. : per-
contari Patrons causam consilii, Gu.
per-oontomax, acis, adj^ very obstinate, utter-
ly contwnacious^ T.
per-ooquo, — , ctus, ere, to ripen: mora per-
coquit uvas, 0.
par-orebreaco (-beaoo), bnii or bul, — , ere,
tncA., to become frequent, yrow prevalent, be spread
abroad: quae (opinio) apud exteras nationes per-
crebruit : quod cum perorebuisset : cum £aroa per-
crebuisset, ilium obsideri, Gs.
per-orapo, — , — , ftre, to resound, ring: locum
percrepare voclbus.
parcnlaua, P. of percella
perounot-, see percont-.
per-oupidna, a<{/., very fond: tui.
par-onplo, — ^ — ^ ere, to desire earnestly: Immo
percupio, ti suits me esactly^ T.
par-OvUldaaa, adj.^ very curjotif, highly inquis-
itive: servolus.
par^nro, — y fttus, 5re, to heal thoroughly, ettre
eompletely: percurato volnere, L., Gu.
par-ourro, percucurri or percurrl, cursus, ere,
to ruvi, run along, run all the vtay, run through,
hcuten throisghf traverse, run over, pass over: cur-
riculo percurre (ad villamV run quickly, T. : per
temonem (currtts), along the pole, Cs. : agrum Pi-
oenum, Gs. : aristas, spied over, 0. : pecUne telas,
y. : rima percurrit lumine nimbos, V. — F i g., of
speech, to run over, go through, treat in succession :
per omnls ciYitates percurrit mea oratio: partes,
quas modo percucurri : multas res oratione : Per-
curram quot ▼lllas possideat, lu. — Of thought or
yision, to run over, scan briefly, look over : id brevi ;
oculo, H.: paglnas in aunaUbus magi8tntQum,/ooA;
over, L. — Of feeling, to run tkrtmgh, psnetrate :
peotora metu percunente, Cu.
parooxaatld, onis, /. [perourso], a iravslUng
through, traversing: toa : Italiae.
paronraiS. 5nis,/. [per+1 GEL], «
through, hastening over, rapid survey : animi mol-
tarum reniro.
parourao, — , — , are, freg, [percurro], to rose
about : finibus nostrls, L.
parouraua, P, of percurra
parcuaaio, dnis,/. [percutio], a beating, strik-
ing: capitis percussiones, beatings on the head: di-
gitorum, snapping. — As a measure of time, a beat:
percussiones numerorum.
parouaaor, oris, m. [percutio], a striker, mur-
derer, assassin : Caesaris, G., lu.
1. paronaaoa, P. of percutio.
2. paroaaaaa, tls, m. [percutio], « beattng,
striking: Percussu crebro saxa cavantur, 0.
parontio, cnsSI (pervusU, H.), eussus, ere [per-
+quatio], to strike through and through^ thrwt
through, pierce, tran^: gladio percussus: Mami-
lio pectus percussum, L. : coxam Aeneae, lu. : non
percussit locum, i. e. the right pUtce (for a fatal
blow). — To strike hard, beat, hit, smite, shoot : cum
Gato percussus esset ab eo, had been strudi: res
de caelo percussae, struck by lightning : ab imbre
percussis solibus, 0. : manu pectus percussa, V. :
lyraro, jD^y, 0. : (lacemae) male percussae pectine,
i. e. poorly leoven, lu. — To slay^ kUl: aliqnem se-
curi, behead: collum percussa securi Yictima, 0.
— F i g., to smite, strike, visit, overwhelm, ruin : per-
cussus calamitate: percussus fortunae Tolnere.^
7b strike, shock, impress, affect deeply, move, as-
tound: percussit animum,«tm/>reM0(ffiM; aninoa
probabilitate : amore percussus, H« : f rsgor aurem
percutit, lu. — To cheat, deceive, impose vpon: ho-
minem strategemate.
par-depaOb uX, ere, to knead, work over, Ct
par-diflloillai e, acff., very d^ficuU: defensio-
nis ratio : amnis transitu, L.
pardlffioilttar, <ulir. [ perdiffidlis ], m<A ^resf
difficulty.
per-i&fpacaMteuff., very worthy: amioitiA.
par-diligana, entis, adj., very diligent.
per-diUgantar, with great diligence : epistalae
Bcriptae.
par-dlaoo, didi<A, — , ere, to learn tkorovghly,
get by heart .* locus oratori perdiaoeodtts : hominis
speciem piogere, to know well kow: diligentia in
perdiscendo, Gs.
par-diaaxtab adv., very eloquent^.
parditi^ adv. [perditos], reeklessbf, dsspereddy:
segerere. — De^pikOiiy, immoderately: amare,T.
pardltor, dris^ m. [perdo], a ruinsr, destroyer:
rei p.
parditoa, adS- ^'^ ^omp, and st^ [P. of
perdo], lost, hopeless, desperate, ruined, past reeov-
Digitized by V^OOQIC
pwrdiu 597
try: puer: aere alieno: rebus omnibus perdltis:
valetudo: Quauto perditior quisque est, H. —
MoraUy lo$i, abantUmed^ corrupt^ proAigaU^ Jku^
ti^iSy ineotriffibU : adulescens luxu, T. : homiues:
consilia : floribus austnim Perditus inmisi, in my
foUy^ y. : nihil fieri potest perditlus : omnium
mortalinm perdiUssimus : mores, Cu.
per-din, adv., for a great wkUe, very long.
per-cUiitiiznii% a^j.^, lasting very long.
per-dive% itis, adj.y very rich : mulier.
perdiz; icis,/., =irip^4» a phver, lapwing:
gamila, O.
per-do ( tfihj. perduint, T., C. ), didl, ditus, ere,
to make away toUK, destroy, ruin, squander, dtssi-
pate, throw away, waste, toee: f rages: se ipsum
penitus : sumat, consuroat, perdat, equcmder, T. :
teroporA precando, O. : oleum et opemm^ — Freq.
in forms of cursing: te di deaeque omnes per-
duint, T.—8upin. ace. : Quor te is perditum ? T. :
se remque p. perditum ire, S. : Perditnr haee lux,
H. — 7b lose utterly, lose irrecoverably: omnia
fractOs industriae: litem, lose on^s cause: cau-
sam : nomen perdidi, L e. have quite forgoitm, T. :
ne perdiderit, non oessat perdere lusor, 0. : per-
dendi temeritas (in gaming), Ta.
per-doood^ cul, ctus, ere, to teach thoroughly,
instruct wells res dlfficilis ad perdocendum: al-
quid Utile mortales, 0. : Phaeacida condere chartis
te,0.
perdootOB, atfj. [P. of perdooeo], very leamad,
highly skilful: probe, T. : homo.
(per-doleo), «I, — , €re, to pain deeply, grieve
greatly: tandem perdoluit (sc tibl), T.
(perdolaaoo), lul, — , ere, inch, [peiMloleo], to
fm great pain, he dtqpiy grieved: suam Yirtutem
inrisui fore perdoluerunt, Cs«
• domo^ ul, itus, are, to tame thoroughly,
subjugate, conquer, vanquish, overcome:
elves perdomiti: ad perdomandum Latium, L.:
tauros furentea, tame, 0. : Hispaniam, L.
per-dnoo, dUxI, ductus, ere, to lead through^
lead, bring, conduct, guide : filiura illuo, T. : dum
ad te l^ones perducantur : leglonem in AUobro-
ges, Gs. : bovem ad stabnla, V. — To bring, carry,
leadjconduct: a lacu ad montem murum perducit,
Cs. : porticum, L. — To spread over, bedaub, be--
smear : corpus odore ambrosiae, V. — F i g., to
draw out, lengthen, prolong, continue, bring, carry,
guide: res disputatione ad roediam noctem per-
ducitur, Cs. : in noctem orationibus perductis, L. :
ad tempus tuum : noctes, to spend, Pr. : (agrl co-
lendi studia) ad centeaimum annum : eo rem per-
duxit, ut, eta, brouglU the matter so far, that, etc, N.
— To bnng over, win over, lead, persuade, induce :
Teteranos ad suam sententiam : eos ad se magnis
peregiinus
pollioitationibus, gavi over, Cs. : homlnem ad HS
LXXX, induce to pay: Perduci poterit tarn frugi ?
be seduced, E.
perduotor, dris, m. [per+DYC-], a seducer^
pimp, pander.
perduotua, P. of perduco.
pardmUlo, eola,/. [ perduellia ], open hostile
ity, hostility to one'e country, highrireason: peiduel-
lionis reus : perduellionis se iudicare Cn. Fulvio
dixit, declared Fuivius guilty of high-treason, L. :
tibi perduellionem iudico, L.
perdiieUis» is, m. [per+duellum], a public
enemy, country^s foe: perduelles superati, L: pi-
rata non est ex perdneUlum numero, sed communis
hostis omnium.
per-duro, — , — , ire [per+durus], to last,
endure : apud tos, T. : longum in aevum, 0.
per-edo, 6dl, Ssus, ere, to consume, devour:
nee peredit ignis Aetnam, H. : Lacrimae peredere
umore genas. Poet ap. C. : morbo peresa Vellera,
y. — To consume, waste away: quos amor crudeli
tabe peredit, y.
peregro, adv. [per+ager], abroad, away from
home, out of the country: depugnare: dum pere-
gre est animus sine corpore velox, H. : habitare,
L. — Fhrni abroad, from foreign parts : rediens,
T. : in regnum Romam accitos, L. — Abroad, to
foreign parts : rasve peregreve exire, H.
peregiinabandiia, adj. [peregrinor], travel-
ling about : dux, L.
peregrinanfl, ntis, P. of peregrinor.
peresxinatio, Onis, /. [peregrinor], a sojourn
abroad, travelling, travel: nobilis tua: peregrina-
tiones communes: bestiae peregrinatione laetan-
tur: longinqua, Ta.
paregnnator, dris, m, [peregrinor], a imsn-
derer, habitttal traveller.
paresiixilta% atis, /. [ peregrinus ], strange
ways, foreign manners : in urbem infusa.
paregrinor, Atus, ftn, dep. [peregrinus], to
sojourn in a strange land, be an <Uun, travel about :
tota Asia : in allena clvitate. — F i g., to go abroad,
travd about, roam, wander : haec studia pernoc-
tant nobiscum, peregrinantur : in infinitatem om-
nem, roam through all infinity. — 7b be abroad, be
a stranger, sojourn: vitam sicuti peregrinantes
transiere, S. : philosophia quae adhuc peregrinari
Romae videbatur.
paregrinna^ adj. [peregni], from foreign parts,
strange, foreign, exotic, alien: mulier, H.: caelum,
0. : reges : Amores, for foreign women, 0. : fasti, of
foreign nations, 0. : di?itiae, H. : mores, lu.: ter-
ror, of a foreign entmy, L. — ^As subst. m., a for-
eigner, stranger : quicum res tibist, peregrinus est,
T.: neque ci?em neque peregrinum. — As subst.
perelesans
698
perfero
/., a foreign woman: Pro uxore habere pereni-
nam, T.—Jidating to foreign rendentn : sore, 3e»-
ignating a praetor with jurisdiction over foreign
retidentB, L.: pvovin&^f juritdietion o9er foreign
retidents^ L.— F i g., ttrange, unversed: in agenda
per-elegaiiB, tDtis, adj.t very neat, elegant
per-elegantar, o^r'., «tfry/fMfy, «^an%.
par-eloqiieiui, entis, atff., very eloquent.
peremnls, e, adj, F P«r + amnis ], relating to
crossing a river : ausptcia) on croseing a river,
per-emo, see perimo.
peremptiui or peremtaa^ P. of perimo.
perendia, adv. [1 PAR-], on the dag after
to-morrow: scies eras, summum pereudie.
perendinns, adj. [perendie], after to-morrow :
dies, Ca., C.
perennis, e (ahL ting, perenne, 0.), adj. with
comp. [per + annus], lasting throughout the year,
eveiHoeting, never failing, unceasing, perpetual, per-
ennial: aquae: fons^Cs. : amnis, L.: cursua stel-
larum : adamas, 0. : monumenta, 0. : monumen-
tum aere perennius, more enduring, H. — F i g.,
unfailing, uninterrupted, continual, perpetual: ma-
iorum Tirtus : motio.
perennltas, &tis, /• [ perennis ], continuance,
perpetuity : foutium perennitates.
perenno, -— , — i ire [perennis], to last, endure,
hepenrnanent: arte perennat amor,0.
per-eo, ii or (rarely) Ivl (perit, lu.; perlsU,
Pr. ; perlsse, L., 0.), itOnis, Ire, to pass away, come
to nothing, vanish, disappear, be lost : ecqua inde
perisset soror, T.: ne vena periret aquae, 0,:
lymphae Dolium pereuntis, H. — To pass away, be
destroyed, perish: tantam pecuniam tarn breTi
tempore perire : totum ezercitum peritunim, N. :
Fac pereat vitreo miles ab lioste tuua (at cheos),
let your knig^ be taken by a pawn, O. : causae cur
perirent (urbes), H. : peritura regna, V. : pereunt
sole tepente nivea, mdt away, O. : telum robigine,
U.-^To perish, loee life, die: turpiter: ut intelle>
geres statim tibi esse pereunduro : naufragio : ho-
minum manibus, V. : generusius, H. : a morbo, N. :
pereundi mille flprae, /orww of death, 0. — Fig.,
to pine away, fdu desperately in love: indigno cum
Gallus amore peribat, V : qu& pereat sagitti, H.
— To be lost, fail, be wasted, be spent in vain: ne
et oleum et opera perierit: quia multis actiones
et res peribant,2ai0«uito and property were lost, L. :
labor, 0. : ne nummi pereant, H. : minae, T. — To
be lost, be ruined, be undone: roeo Titio pereo. —
£ 8 p. 1<< pers., as an exclamation of despair, / am
lost! Pm undone/: ingenio peril, 0.: periimus,
actum est, we are lost, tt is all over with tu, T. :
peream, si, etc., may I die, if, etc., 0.— F i g., of
moral qualities, to be lost: virtus, 0.: clament
periisse pudorem, H.
per-eqnlto, ftvl, — , ftre, to ride through, riio
hither and thither, ride about: inter doas ades
perequitans, Cs. : eft vift longe, L. : adem, L.
per-erro, Svl, atus, are, to wander througk,
roam over: forum, H. : locum, Y. : arva pererraa*
tur Peligna, 0. : (alqm) Luminibua, surveys, V.
pw-mmditQm, adj., very learned: homa
peraaiis, P. of peredo.
pw-exoelMaM,acfj., exalted: locus.
pereadgQe, adv. [pereziguus], very qnuinglj/:
praebere.
per-exigniw, adj., very small, petty, insignif'
ieant: semen: dies, very short: argentum, ll:
ignes, N. : f rumentum, Cs.
per.«jcpedita«, a(^'., very retuly; defensia
petfioete, adv. [perfacetas], very wittily.
per-facetlUI, adj., very witty: orator.
periaoUe, adv, [perfacilis], very easily: banc
homioem de medio tolli posse: Signis perfadle
est (sc. designare), H.
per-fBoiUs, e, aefj^ very easy: eursiis: disci-
plina cognitu : perfaoile factu esse cooata periU
cere, Cs. — Very courteous: in audienda
per-famlUiris, e, aeff., very fnOmaie, uwd
familiar : Phili8to.^As subsL^ a familiar fiiend:
meus: Lttcullorum.
perfeote, adv. [ perfectos ], fuUy^ eonqJMy,
jperfeetly: eroditus: v«ci(atem imitari.
peifeotio, Onis,/. [per+2 FAC-], aJSmisMng,
completing, perfection : operum: optimi: renim
reapse, non oratione perfectio.
perfeotor, oris, m,. [per +2 FAC-l, a JhuJur,
perfeeter: meamm Toluptatum, T. : dicendl
parfbotas, acH. with comp. and s^ [P. of
per6oio ], flnishea, complete, perfect, SKedlent, se-
complished, exquisite: orator: philosopbi: inter
PerfeotOB veteresque (poOtas) referri, H.: paU
chriora etiam Pbljditi et iam plane perfecu
(signa): valvae perf ectiores : aliquid perfeetius:
alqd suromnm et perf ectissi mum iudicare.~A9
subst. n. : omne quod ultra Perfeotum trahereCur,
i. e. too highly wrought, H.
pexferins, entis, ^j, [P. of perfero], beanng,
brooking, patient : iniuriarum.
per-fero, tull, Ifttus, ferre, to bear through,
bring home : lapis nee pertulit ictum, reaA the
mark, V. — To carry, bring, convey : Ga^ris man-
data ad Pompeium : epistulam, N. : Pansa milii
hunc nuntium perferente : cum ad enm fama tanti
exercittls perlata esset, had reached huTi, L. : pe^
f ertur circa collem clamor, resouvuls round (he hUK
L. : hinc te reginae ad limina perfer, betake your-
self, y, — To convey news, announce, rqmi, lri»Q
pacfioio
OM
perftmotlo
titUmgn: aeniMme omnium perfertar ad moi esse,
ecc^, / ion informed: nuntius perfert iDoensas
navis, v.: haeo abBoroa in castra perlata rooTent
Romanes, etc., L.-^F t g., to bring to an end^ bring
aboml^ carry tkroygh, carry out^ compifU, aecom-
plUh: id quod suscepi: mandata, Ta.: legem
pertulit^ ut, etc., had a law pasted, L. : perficiaiDf
ut possitis: perificite, ut is babeat^ etc. — To btar^
support^ endure to the end: decern annorum poe-
nain, N. : onus, U. : intrepidos ad fata novissima
▼oltlks, kqst^ 0.~7b bear, euffer^put up with, brook,
tubndt to, endure: perfer, si me amas: pauperta-
tem, T. : f rigore ei fame et siU ao Tigiliis per-
fereDdis: paupeiiem, V. : iodignitates, Cs. — To
permit^ etyfer: oessare In tecUs anna sua, Fn:
urbis cremari, Ta.
peiflcio, fScI, fectus, ere [ per -f facio 1 to
achieve, execute, carry out, ae^m^inht perform,
deepaleh, bring about, bring to an end,fijdsk, com-
pleU : oomitiis perflciendia undeciA dies tribuifc,
C^. : lis comitiis perfectis, L. : scelus, perpetrate :
nihil est simul et inventum et perfectum : centum
annos, live through, H. : munus, execute, V. — To
bring to completion, Jbtiah, perfect: candelabrum
perfectum e geromiB clarissimis: in perficiendo
rouro adiuvare, L. — To make. per feet, per fedt ci-
tbara AchUlem, 0. — To bring about, came, effect:
perfice boc, ut haeream, etc., T. : perfice ut putera,
comnnce me: eloquentia perfecit, ut, etc., N. : oro-
nim perfecit, quae senatua salva re p. ne fieri pos-
senC perfeoerat : illud non perficies, quo minus, etc.
p«r-fldillfl, e, lujf., very Inifty; homo.
perfidia, ae, / [perfidus], faithlestneu, treach-
ery, perfidy: peradiS deceptus.
perfidioM, a<fv.[perfidiosus],/at/A/en/y, treach-
erously, perfidioudy: multa facta.
peifidiosutt, adi, with sup. [ perfidia ], /at/A-
lestj treachercfus, false, jterfidious: f alias, perfidio-
sus: omnium perfidiosissimus : nihil pertidiosum
in amiciti£.
petfidns, ad^, [1 FID-], promise -breaking,
faithJess, dishmteet, treacherous, perfidious : vanum
et perfidiosum esse : Rutulus, V. : arroa, 0. ; verba,
O. — Sing. n. as adv. : perfidum ridens Venus, H.
— As siiist. m., a scoundrd, 0., Pr. — Unsafe: via,
Pr.
perfl&bUlflt e, ad}, [perfio], thai can be blown
through, impalpable : dii.
per-fla^tiosiis, adj^ very shameful.
per-flo^ — , — i &re, to blow tlarough, blow over:
perflant altissima venti, 0. : venti terras turbine
perflant, V. : cum perflantur ipsi (ooUes) : iam per-
flare ad ipeos auram maris, reached, Cu.
per-flno, — , ' — , ere, to leak : bao atque iliac
perfluo, i. e. cannot keep the secret, T. — To overfiow,
abound : pomis, Tb.
per-fodio, fddl, fossus, ere, to dig through,
pierce through, transfix: parietes : thorax perfos-
sus, y.~ To make by digging, dig through : f retum
manu, L.
per-loro, ivi, atus, are, to bore through, pierce
through, perforate : navem, In quft ipse naviget,
scuttle: uno duo pectora iccu, O.: Stabianum, aa
through to obtain a view: duo lumioa perforata,
made by boring,
per-fbrtiter, adv., very bravely^ T.
peT'totmoMp P. of perfodio.
per-fraotns, P. of perf ringa
par - fremo, — ^ — , ere, to roar about, snort
along: perf rem unt delphini, Att. ap. C.
per-freqiieii% entis, adj., very crowded: em-
porium, L.
per-frico, cut, — , are, to rub all over, itcratcJi:
caput tiianu. — With os, to rub away blushes, east
off shame: cum os perfncuisii.
per-lxigiaoo^ f nxl, — , ere, inch., to be ehiUed^
catch cold : si perf rixit, i. e. t« hoaru, lu.
per-fiigldtt% a<i^'., v«ry 00^.' tempestas.
perfringo, frSgl, frftctas, ece [per+frango], to
break through, break in piecei, shiver, s?uitter: in-
menta nivem perfrineebant, broke through, L.:
saxo perf racto capite, his skull fractured, L. : per-
fracto saxo sortes erupisse: tabulationem, Cs.:
naves perfregerant proras litori Inlisas, had been
wrecked, L. : domOs, break into, Ta. — F i g., to break
through, violate, infringe : decreta senatfis : l^es:
omnia repagnia iaris: animos suavitate, affect
powerfully, — To force a way, hwade violently:
haec (eloquentia) modo perfringit, mode inrepitin
sensOs.
per-fraotna^ P. of perfruor.
per-frnor, Qctus, I, dep., to emoy fully, be de-
lighted: liis rebus: sapientiae laude: otio: ad
perfruendas voluptates: mandatis perfruar ipsa
patris, perform gladly, 0.
perfuga, ae, m. [per +2 FVO-], a deserter : ini-
tio proditor deinde perfuga : pro perfugft ad eoa
venit, Cs. : de perfugis gravius quam de fugitivis
consultum, L.
per-faglo, fUgl, — -, ere, to /ie for refuge: per
tramites occulte in Galliam, S.: ad Porsinnam,
L. : Corinthum, N. — To go over, desert: a Pom-
peio ad Caesarem« Cs.-^F i g., to take refuge : in
fidera Aetoloruro, L
perfngiiiin, I, n. [per +2 FVG-], a resort for
safety, shelter, asylum, refuge: quo perfugio supe-
riors anno fuerant usi, Cs.: salutia: in altero
(Caesare) miseris perfugiani erat, S.: oommone:
annonae, i. e. Campania.
parfonotio, 5nis,/. [per+1 FYG-], a perform'
ing^discharging: ho^ojrum^ j^^l^^^^AiraiM^
pctrfcioctiis
000
perfonotiiB, P. of perfungor.
per-fondo, f&dl, fttsus, ere, to pour over^ loet^
moitien^ hedewy heaprinkU^ drenth^ Mhe: aquS fer-
▼eatiperfuuditur: gregesflainine,y. : piscfsoUvo^
H. : te lacrimis, 0. : (oleo) pisoem, lu. — To «to^,
dyt: ostro PerfoBae yeete8,y. — To $caUer cver^
hetprvdde^ bestrew: Oftnitiem perfusam pulvere
tarpana, V. : penatis sanguine, O. : perfusa papa-
▼era somno, V. — Fig., to tm^ti«, ituqrire^/Ul: sen-
808 dulcedine omni quaai perfiui : qui mo horror
perf udit ! : gaudio, L. : no8 iudicio perf uudere, L e.
fil with apprehendon,
per-iime;or, fanctus, I, c2^., to fulfil perform^
diicAarge: munere quodazn necessitatis: rei p.
muneribus. — To go throvgh^ undergo, endure, get
through with, get rid of: iam perf unctus sum, ex-
plevi aniqios invidonim, have gone through it:
pericults : tarn multa pro se perf unctus : tnetnoria
perfuncti pericul!.— 7b enjoy: dum aetatis tem-
pus tulit, perf uncta satis 8um, T. : epulis, O.
per - fur5, — , — , ere, to rage furioudy, rage
on: iiicensus et ipse Perfurit,Y.
pezfEurai^ P. of perfundo.
Pergama ( -mnm, Enn. ap. C. ), Grum, n., =
nepya/M, the citadel of Troy, Troy, V., H., 0.
per-gaudeo, — , — , Sre, to rejoice greatly:
Trebonium meum a te aroari.
pergo^ perrexi, perrectus, ere [per+rego], to
go on, proceed, preta on, haaten, continue, go for-
ward, march, make haate: horsum, T. : eadem vil:
in Macedonian!: qua pergobat, agros vastare,
marched, S. : ad castra, Gs. : ad eas (virtutes) cur-
aim perrectura beata vita : quoe, si pergis, mors
roanet, proeecute your enterpriee, L. : perge eloqui,
epeak out, T. : perge de Caesare, go on to ttpeak:
pergam, quo coepi, hoc iter, T. : has nuptias Perge
facere, T. : ad eum ire : ipsi sententia stetit per-
gere ire, to march on, L. : pergunt interiro lunae,
H.
per-grandifl, e, atf;., very large, vaet, immenee:
gemma : pecuniae summa : pergrandis natn, ex-
treme old age, L.
per-gratua, acfj.^ very agreeable, extremely pleas-
ant: iitterae: id militibus fuit pergratum, ut, etc.,
Gs. : pergratum mihi feceris, si, etc, you would do
me a great favor. — In tmesi : per mihi, per, in-
quam, gratum feceris, si, etc
per-graTla, e, adj., very weighty, highly import-
ant: pergravia, T. : testes.
per-graviter, adv. [ pergravia ], very gravely,
moet eerioudy : Galbam reprehendere: oifeosus.
pergola, ae, /. [peit^o], a achool, leetwre-roam :
omnis, the whole echool, lu. — A bnUhel, Pr.
p«riiibeo, ul. Has, «re [pro+habeo], to bring
ftrward, adduce t alquem sue nomine. — 7b my.
aetert: ut Grai perhibent, Y. : fratres, qui nmtu
fuisse perhibentur.— 7b eaU, name: vatem huiie
optimum : tellns, quae perhibetnr amara, V. : ncc
minus est Agesilaus ille perhibendus, to be eUed.
pertiondrlfioe, adv. [perfaonorifieufl], very re-
^pedfuUy.
per-honoxlfloiia, adj., very honorable: oonsa-
lutatio : discessus. — Showing hiimA honor, very re-
epeCtfuJi: collega in me.
per-lioireo, — ^ •— , ere, to fhwdder at: cas&s
nostros, 0.
per-liorrafloo, rul, ere, tfi«^, to briaUe ij&
roughen: aequor perfaomiit, nm high^ O, — To
tremble greatly, ekake with terror, ehudder: tdo
corpore : damore, 0. : vexationem virginum : Bo-
sporum, H. : oonspicuum tollere vertioem, H.
per-horridua, atfj., very dreadful: silvae, L.
perhumanitar, eulv. [perhumanus], very kind-
ly, very politely : scripsit ad me.
per-hamanna, adfj.^ very kind^ truly courteom:
sermo: epistuLa.
peiiolitatlo, Onis, / [ periolitor ], a trial^ ex-
perinunt : uttlitates periclitatlone pempere.
periolitor, Stus, ftif , d^. [ pericnlum ], to try,
prove, test, make trial of, put to the teat: peridite-
mur, si placet, etc : belli fortunam : periclitandae
vires ingeni : periclitatSs moribus amiconim, teeted.
— Tojiit in peril, endanger, risk, haaard: non est
in uno homine salus sumroa periclttanda rei p. —
7b try, make an attempt : ootttdie quid nostri
auderent, periclitabatur, Gs. — 7b venture, be bold,
be enterpnaing : proeliis et perSciitando tuti sunt,
Ta. — To be in danger, incur danger, be imperilled,
run riak: ut potius Gallorum vita quam legiooa-
riorum periclitaretur, Gs. : quid aliud quam ingeni
faroft periditarer ? L.: 81 easet in perficiendis
pontibus periclitanduro, Os*
perionloae, adv. [ periculosus ], dangerottaly,
periloualy, with riak : a^^tans : dioo : periculose
a paucis emi, quod multorum asset, S.
perioulOBoa, aefj. with eomp. and aup, [pericu-
lum], dangeroua, haxardoua,periloua: oonsueiudo:
iter : volnera : alea, H. : populo R. periculoeum,
Gs. : cum novorum fidem experiri periculoeum da-
ceret, S. : pericutosum est, with tn/., L., Gu. : pe-
riculosiores inimicitiae, Ta. : periculossirous locos.
— Dangeroua, threatening : in nosraet ipsos.
perioulum or (poet) periolnin, I, w. [1
PABr], a trial, experiment, attempt^ teat, proof
eaaay : fac periculum in litteris, T. : priusquam
periclum faceret, Gs. : roeae fidei periculum facere.
— An attempt, eaaay: in isto periculo veritatem
exigere (of a poem).-^Jiiakfhaiar4i danger, peril:
Xon fit Bine pericio fadnus magnum, T. : salus
sodorum summum in pericj^9\^!p<^(ur: ohire
Digitized oy ^
peiicaUi ao labores, L.: pericalam adire capitis,
run the rid: of life : auieipere, take yptm imudf:
faoeeaere innooenfti : aliis faoere, S. : ai mihi peri-
calum crearetur ab eo: perioulia vobiscam adero,
S. : erat magni periculi rea diniicare, etc, Cs. :
non est periculum, ne id faoere non poasit: in
pericalum se oommittera, ^ inJUi ^iamgtr : extra-
here ex periculo, rdeaeefrem danger : esse in pe-
riculo : a securi negat ei pericaluni easet that dan^
ger ihreaien* him : meo periculo, at my risk. — A
triai^ action^ tuit at law: nieus labor in privatontm
periculis : banc in periculia defendere, N. — A ju-
dicial record^ judgment-roll: petivit,ut in periculo
auo Inscriberent, eta, N. : pericula magistratuum.
par-id5n«iui, adj,, very emiable^ Vfell adapted:
locus peridooeus oastria, Ob.
- per-Ulufltris, aee perinlQstris.
per-imbecilliuiv <^/i v^ weair, hefplete,
peximo or peremo, 6ml, Smptus or Smtus,
ere [per+emo], to take away eniireLf^ annihilate,
exiin^ui^ destroy, etst oJ\ hinder, prevent : ain an-
tein (supremua ille diea) peremit ac delet omntno :
luna sabito perempta esi,\.e.disapp6arsd: Troia
perempta, destroyed, T. : corpus maae peremptam,
L. : ai causam publicam mea mors peremisset. —
7b kill, day : morte peremptus, Y. : sorte, V. :
alqin inopifi, Ta. : hunc perimet mea dextra, 0,
perinoommodS, adv. [perineommodtis], ver^
inconveniently f meet unfortunatdy: accidit
per-inoommodno, adj^ very tneomveruent,
highly troublevome: regiis, L.
per-inde, adv^ m the eame mamnier,}^ as,
quite as, equally, m Uke manner, just so: vivendi
artem tantam tamqne operosam et perinde fruc-
tuosam relinquere: ut viseret agros et perinde
donoinos landaret castigaretque, i. e. according to
circumstances, L. : perinde uxor insdtuta fuerat,
L. — Followed by a comparative clause witb atque
or ae, C, L. ; with ae si,C.\ with tamquam, L ;
with trf, T^ C, a ; with quaei, C— With an im-
plied comparison : possessione et usu baud perin-
de adficiuntur, not so mticA, t. e. fiot very muA, Ta.
per-lndulgens, entis, adj^ very indulgent^ most
tender: in patrem.
per-iiillnnua, adj., very weak,
per-ingenidsoa, adj., very clever : homines.
per-iniqaiis, a^j.^ very unfair, most unjust:
Tideant, ne sit periniquum (with aec, and infin.),
— Very unwiUing, utterly dieoontented : periuiquo
pati animo, te a me digredi.
per-inluatxls, e, adj., verv brilliant, most not-
aoU : quod sub ipsft proscriptTone perinlustre f uit,
N. — F i g., greatly distinguished, highly honored.
per-inMgni», e, adj., most eonepieuous.
per-invaUdns, adj., egatremdy weak, Cu.
601 perUpsiui
p«r-iimaiui, a(^'., much hated, very odious.
per-iniatiis, a^^ very untoUling, with great
renietanee: litteraa legi perinvitus.
Fexipatetioiui, <u(/n = UtpiiFaniTucot, of the
Peripatetic philosophy, Aristotelian: philosophi.
perlpetaamata, um, n., =: ircpcwcraff/iara,
coverings, hangings, rugs: Attalica: de peripetas-
matis.
per-iratiis, a^,^ very angry : nobis,
pexiwellfl, idis, /., = wspunukiq, a leg -band,
knee-hand: rapta sibi^ H.
peiiiUoiMMita, nm, abL matis, n., zs npt^Tptf
fta, coverings, carptts : oonchyliata.
perifltyinmi i ft., ss mpiarvXov, an open court
surrounded by a colonnade, peristyle,
perita, adv. with oon^. and snip, [peritusj, skil-
ftuly, expertly, artfully, cleverly : quod institutum
perite a Numft: fecit: nihil peritius (dictum):
litteras peritissimt! venditare.
peritia, ae, /. [ peritus ], experience, practical
knowledge, skill: locomm et militiae, S. : legum,
Ta. : peritia et arte praestans, Ta.
pezitos, adj. with eomp. and sup. [ 1 PAR- ],
experienced, practised, tnrined, sktlfed, skilfid, exr
pert: iroperator: homines usn: Iber, H.: homo
peritissimus in eis rebus : pcritissimi duces, Cs. :
multarum rerum : prodigiorum, L. : peritiores rei
militaris, Os. : bellorum omnium peritissimus :
inns, lu. : quis iure peritior ¥ : milites usu periti,
experiauied, Cs. : ad usum et disciplinam peritus :
cantare, V. : obsequi, Ta. — Ftur. m. as snAet. : duo-
bus peritissimis operam dare, eminent experts: de-
cede peritis, H.
I>6r-iuoiilide, adv., very agreeably, most ploM^
antly : in hao suavitate yeraari : f uit enim periu-
ounde, m the beet hrnnor.
per-l6oimdtui, aefj., very agreeable, most ae-
eeptable: alcui litterae: disputatio. — In tmesi:
id mihi pergratum perque iucundum erit.
perluriiizil, I, n. [periurus], a false oath^ per-
jury: Caecinam periurio laedcre: sceleratorum
hominum : luimus periuria Troiae, V. : periuria
dictare, lu. : nihil periuria oarant, Ot.
periiiro, see peiero.
perlurua (peiii-), adj. with sup. [per+ins],
oath-breaking, false to vows, pet jured : quid inter
periurum et mendacemf: periurissimus leno:
Troia, V. : fides, H. : Pelops, Ct.
per-labor, lapsus, I, d^, to dtp through, gHde
over: in aedem foribos periapm angues, L.: Ad
nos Tix famae peiiabitur aura, Y. : inde perlapsna
ad nos Hercules.
per-laetas, a^f., veryjoyfid: supplication Iw
perlapsna, P. of periabor. . n.r\riir>
perlate 003
per-late, adv^ very widdy: id (rerbum) paiet,
t* extremdy broad,
per-lateo^ ul, — , 9re, to remain hidderij O.
perlatofl, P. of perfero.
perlectio, see pellectio.
per-les5 or peUegd, Isgl, iGctus, ere, to view
all oveTy examine ilioivugkly, Man, survey: omnia
oculis, y. : diBposltas per atria ceras, 0. — 7h read
tkroitgh^ perwe : perlectis littertS) S.: perlectam
(epistulam), recitat, Od. : quaudo autem pelleget ? :
leges, lu. : senatum, i. e. reeiee the roU^ L.
par-levis, e, adj., very slight, trifimg: perl«yi
momento fortunae pendSre, C, L.
per-leviter, adu. [perlevis], very liyhily : oom-
motus : pangit animi dolor.
per-llbena^ perlibenter, see perlob-.
per-liberalifl, e, adj., very wdl bred^ T.
per-Hberaliter, a<fv. [perUberaUs], with ex-
treme courtesy, like a perfect gentleman: dicere:
agere.
perllcio, see pellicio.
par*lito, ftvl, atus, Are, to offer saerjfiees till
favorable omene appear : boTe, L : primla bostiis
perlifcatiira est, L e. t/ie first victims ytdded favora-
lie auspices, L. : diu non perlitatum tenuerat dic-
tatorem, the long dday of a favorable omen, L.
p«rlong6, adv* [perloogus], a long way off, T.
per-longus, adj., very long: via.
per-lubens or per-Ubexui, entis, adj.^ very
glad : me perlubente, to my great delight,
per-lubenter, adv. [perlibens], very willingly,
with great pleasure,
per-lnceo (pell-X Ittxl, •— , «re, to shine
through, glimmer : perlucens iam aliqaid luz, i. e.
in some measure piercing, L. : pelluoes, I e. you
wear a trantparent garmenl^ lu. — P, praes,, trans-
parent: perlucens aetber: amictu8,0.: ruina, lu.
— F i g., to shine through, gleam forth, appear, be
clear, be intelligible: illud quasi perlucet ex eis
virtutibus: pellucens oratio.
perlncidulfw (poU-), adj, dinu [perlucidas],
someiehat transparent : lapis, Ol
per-lQOidaA (pellu-), adj, with oomp,, trans-
parent, pdlucid : pulvinus: membrana: fon8,0. :
Arcanique fides prodiga perlucidio^ vitra, H. —
Extremely bright t Stella.
per-lactttOsaB, ac{j.^ very mournful: funus.
per»lao, ui, atus, ere, to wash off, wash, bathe,
lave : mantis puras und&, O. : perluitur solita Ti-
Unia lympha, bathes, 0. : in flumintbus perlui, Cs.
per-luBtro, &vT, fttus, &re, to go over, wander
all through, traverse completely: bo0(ium agros,
p«nalM>oo
I^^^F i g., to view all over, examine, survey: mate-
ria perlustranda animo : omnia ocuUs, L.
par-magnBB, a^., very great, vast, immense:
hereditas : numerus, Ob. : toa res permagna agi-
tur, interests: negotia, H. — Aa subst. n^ a very
great thing: permagnum existimana (with ate.
and injin,): permagni interast, it is of vast suk
ment : illud permagni referre arbitror, T. : decop
mas permagno vendere, at a very high price.
per-maneo^ m&nsT, rofinsdrus, §re, to stay, hold
out, last, continue, abide, be permanent, endure^ re-
main, persist, persevere: ut quam roaxime perma-
neant diutuma corpora: ira tarn permansit din,
T. : quis confidit illud stabile permansunim ? :
Athenis iam Die mos a Ceorope permansit: Innn-
ba pennaneo, O. : ad longinqnum tempus : ad ex-
tremos rogos, 0. : seroe in annos, O. : in auis ai^
tibus, S.: in ora maritimA, L,: in sententia: in
ei Ubertate, Cs.
per-mand^ avi, — , are. to fiow to, penetrate,
reach: suous permanat ad iecur: (venenum) in
omnia parils corporis.*-Fig^ to penetrate, rtoA,
extend to: ne ad patrem hoc permanet, reach the
ears of, T, : macula permanat ad animum : nno
auctore ad pluras, Cs.
parmiiiaio, dnis,/ [per+1 MAN-], a remain-
ing, abiding: quodvis supplicium levins est hae
permansione, than abiding here, — A persistenee:
in unft sententift : in rationed
per-maxinus, adj,, eseortisig through the sea :
Lares, guardian gods of voyagers, L.
par-matiirefloo^ rul, — , ere, inch,, to ripen
fully : pomum, ubi permaturuit, 0.
per-medloorla, e, adj., very moderate : motoa.
pexmenana, P. of permetlor.
per-mao, — , — , ftre, to go over, pass through,
cross, traverse: maria ac terras, O.: longius is
hostes, Ta. — ^F i g., to penetrate, pervade : (intclle-
gentia) per omnia.
per*matior, minsus, Irl, dep., to measure
through, measure out, measure: soUs magnitndi-
nem : perraenso tempore lucis, i. e. at the end of
life, Tb. — To traverse: classibus aeqnor, V.
per-mingo, minxl, — , ere, to make water upon,
abuse, H.
per-mima, adj., very wonderful, amaxing : il-
lud vero mihi permirum aocldit, fuisse, etc-^Ia
tmesi : per mihi minim visum est
per-miaoeo, roiscul, mixtus, €re, to mix togdk-
er, mix thoroughly, commingle, intermingle : eqai-
tes pedltes permixti, S.: naturam cum mateni:
permixti cum suis fugientibus, Cs. : pennixtum
senatui populi concilium, L. : generi cruorem Sas-
guine cum sooeri, 0. : in oratione permixti pedes.
—Fig., to mix together, minale^CMfm^ uUtr-
Digitized by VjOOv IC
608
pemioies
mingie: tuas sotdes cam olariasimorain Tirorum
splendore : alcuius oonsiliis perroixtus, impUcaied,
Ta. — To confound^ duturb^ throw into confution:
omnia : divina humanaque iura permiscentur, Os. :
domum, V. : Graeciam : species sceleris tumaltu
Permiztae, i. e. eonfu9ed by guilty H.
permiaslo, onis, /. [permitta], a yuiding^ ttur-
render at ditcrelion: extra civiuin corpora, L. —
Leave^ permimcn : mea pennissio manaionia tuae.
X. permissos, P. of permitta — Aa ntbtt. n., a
t}ermi8sion : utor permiBSo, H.
2. (permiBaiiB, fls), m. [per+MIT-], leave, per-
mission : only ahl. : permissu legU : Lentuli, L
per-mitto, mUI, mlssua, ere, to letpan^ let go^
let loose : equos in hostero, i. e. ride cU/ull speed,
L. — To let go, reach with, east, hurl: saxuni in
hostero, 0. — F i g., to let loote^ let go : tribunatum,
exercise Vfithout reserve, L. — To git*e tip, hand over,
yields leave, intrust, surrender, eonunU : qui et ami-
oo permiserit, et, etc^ intrusted (the matter) : Houa
nostra tibi, T. : ea potestas magtstratui permittU
tur, S. : ei negotium : aumma ei belli adminiatran-
di permittitur, Cs. : neque enim liberum id vobia
permittit, gives you your choice, Tj. : His mundi
fabricator liabenduni Perroisit Abra, O. : se sua-
qae omnia in fidem poputi R., sfirrender, Gs. — To
give leave, let, allow, suffer, grant, permit: eias
iadicio omnia, T. : neque discessisset a me, nisi
ego ei permisissem : cetera, ita agant, permittit,
S. : quis Antonio permisit, ut, etc. : hnic consuli
permissum, ut scriberet, etc, L. : permisso, ut, etc.,
L. : Nil non permittit mulier sibi, €lares, lu. : ali-
quid iracundiae tuae, make allowance for,
pennizte or permuctlin, adv. [permixtus],
confusedly, promiscuously : dicere. '
pennixtio, Gnis, /. [per+MIC-], a mixing
together, mixture, 0. — A confusion, disturbance:
tcrrae, S.
permizttiB, P. of permisoea
per - modeatas, adj., very modest, extremely
shy : homo : verba sensu perroodesto, moderate,
Ta.
permoleste, adv. [ permolestus ], with much
trouble : alqd fero, am much vexed,
r-molestos, adj,^ very troMesome: scru-
per-molo, — , — , ere, to grind thoroughly:
ttxores, H.
per-motio, Snis,/. [per+1 MV-], a moving,
exciting, excitement : mentis: permotionis causa,
to stir the feelings. — An emotion : permotiones
animis datae.
per-moveo, movl, motus, fire, to move deeply,
rouse, excite, agitate, influence, lead, induce, prevail
on : quern res tanta non permovet, S. : maxime
bao re permovebantar, quod, etc., were most it^u-
eneed, Cs. : ne animo perrooverentur, shotdd be
discouraged, Cs. : si quern fugae, calami tates non
permovent : metu permotns : permotus ad misera-
tionem, Ta. : in gaudium, Ta. : plebes dominandi
studio permOta, S. : mente permotus, in an ecstasy.
—7b arouse, excite: metum et iraa, Ta.
par-mvloeo, mulsl, muisos, Sre, to rub gently^
stroke .* manu eum, 0. : barbam, L. — To touch
gently: aram fiatu permulcet spiritus austri, blows
softly upon, C. poet. : medicata lumina virga, 0.^-
F i g., to soothe, ^iarm, please, delighi, flatter, fon-
dle: sensum voluptate: his verbis aurl^, H. — To
soothe, appease, ailay, tame: eorum animis per-
mulsis, Cs. : pectora dictis, V. : irara eius, L. : se-
nectutem, mitigate: vestigia lymphis, to wash
away, Ct.
pennulto, adv. [ahl. n. of permuUus], very
much, by far : clariora.
pennultom, adv. [permultus], very much, very
far: permultum interest, utrum, etc. : permultum
ante, very often before.
per-mnltiia, adj., very mnch, very many : imi-
tatores: colles, Gs.*-A8 subst. n.; permultum
erit ex maerore tuo diminutum : permulta rogatus
Fecit, H.
par-munio, ivT, Itus, ire, to flnish fortifying,
fortify thoroughly: quae muuimenta incobave-
rat, L. : castris permunitis, L.
pexmatatio, Gnis, /. [ permuto ], a change,
alteration, revolution, crisis : magna rerum : tem-
porum. — An interchanging, barter, exchange : cap-
tivoram, L. : mercium, Ta. : quae (pecunia) mihi
ex publics permutatione debetur, a remittance by
bill of exchange. — A substitution: similis, lu.
por-mut5. ftvl, atus. Are, to change throughout,
alter completely: omnem rei p.statum. — To inter-
change, exchange: captivos, L. : galeam, Y. : valle
Sabina divitias, H. — Of money, to exchange, pay bf
bill of exchange: illud, quod tecum permutavi,
you remitted to me by bill of exchange: curaase,
ut cum quaestu populi pecunia perroutarctur.
p«nui, ae, /., = wkpva, a haundi, ham with the
leg, gammon : f umosa cum pede, H.
per - neoeMarios, adj., very necessary, press-
ing: tempus. — Very closely connected, very inti-
mate : amicus : homo mihi^— As subst. m. : Lep-
tae nostri : patemus.
per-nacaose, adj. indecL, very necessary, indis-
petisable: cum pemecesse esset.
per-nego, &vl, — , &re, to deny stoutly: alqd,
T. : saepe appellati, pern^averunt,
pemioiibUifl, e, adj. [pemicies], desiruetive,
rutTwus : nix ooulis, Gu. : morbi, h.
pemloles (not -tlM), ace. em {gen. once iU C ;
dot. once i«, L., once iJ^gJ^^^.^Spe^rrtf^ji^], de^
pandoiosa
e04
peipavlnm
drudion^ death, ruin, averthrow, duaaUr, calamity^
muehief: instructa ad perniciem, T. : seaatoribus
pemiciein machinari, S.: opibas ad pernidem
saam uti, Gfl. : populi R. : in apertam pemiciein
incarrere : in nepotam Pernidem, H. : eaius (ae-
Btatis) inaanabilis, L. — '^JP^^ banty cune: leno,
pernides adalesoentium, T. : proviodae Sidliae,
Ue,Verre9: Pernides barathumque maoelli, H.
pemioioae, ocfe. with eomp. [pemicloeas], de^
gtrucHvely^ rtUnouafy, pentieunufy : mnlta pemi-
dose Bciftcuntur in populia : pernidoeius roereri.
pemioiosns, aij' with eomp, and wp, [perni-
des], destructive^ rumoue, bale/id, pernicunu: lu-
bido, S. : flamma : leges, Cs. : sci-ipta aactori per-
nidosa suo, 0. : morbi pemidosiores : Obsequiam
▼entris roihi pcrnidosius est, H. : peniiciosissi-
mum fore, si, etc., N. — Ptur. «. as tvisf., baneful
things: pernidoaa loquebatur, talked injuriously:
petuntur, lu.
pemicitas, Mis, /. [pemix], nimbleness, brisk-
ness, agility, noi/lness : electi (milites) ad pemid-
tatem, Cs. : adde pemidtatem : pednm, L.
pemicitar, <wfo. [pemix], nitnbfy, wwiflly: de-
flilire, L. : exsilire, CL
par - nimiimi, adv., quite too much, far too
much: nimium inter vos, pemimium Interest, T.
^In trnesi : per parce nimium, T.
(pemitiaa), see pemicies.
pamiac, Icis, a<{/. [per+CNI-], pertiatent,per'
sm/ering : iaoet (taunis) instrato saxa cubili, V. —
Nimble, brisk, active, agile, ^uick^ swift, feet : cor-
pora exercitatione, L.: Tirgo pemicibus ignea
plantis, y. : puella, Ct. : amata relioquere, H.
par -nobtUa, e, a^,, very fanwus s epigramma.
par-noot5, ftvl, atoms, ftre, to etay all night,
pass the night : foris, T. : ibi : extra moenia, L. :
pro me pemootet epistula tecum, 0. : haeo atadia
pemoctant nobiscnm.
par-noaoo, nQvI, ndtns, ere, to examine thor-
oughly: peraoscite, Furtumne factnm existimetis,
T. — To learn thoroughly, become fully acquainted
ufith : uon satis alqm, T. : rem oognoedte, Ut
perooscatis, etc, T. : mottta animorum aunt ora-
tori peraoscendi : iuris Nataram, H.
pamdtafloo, tal, ere, inch., to become generally
known : ubi inoolamem esse peraotoit, T^.
per-notas, acff., thorongkty knomn, wdl known :
pugil regi, Cu.
par-noac, noetis, adj^ through the night, all
night : (bos) iacet peraox instrato cubili, V. (al.
pemix): Innn, full, L. : Innft pemocte, by the full
moon, 0. : luditur alea pemox, Iu«
par-numaro, &▼!, Stus, ire, to eownt out,
reckon up : pecunlam, L.
parOp dpis, itu, a long laced boot of raw kUk
(for soldiers and wagoners), Y., lu.
par-obaoums, o^/., very obscure: quaestio:
fama, L.
(par-odi), see perosns.
par-odldsns, ac(j,, hateful, detestable,- Uppi-
tuda
par-oflloioae, adv^ very eervieeoMy^ with depo-
tion : me observare.
par-opportuna, adv, [peropportunus], ven
seasonably, most opportunity : venire : cum te for-
tuna attulisaet : bellum sumere, L^
par-Opportonna, adj,, very seaeonabie, mat
opportune : dlversorium : Tictoria, L.
par-optato, adv, [optatus], exactly as deeired:
peroptato nobis datum est.
par-opna, oiv., vety necessary: peropua est,
hunc eum ips& loqui, T.
parfiratlo, dnis,/. [peroro], a summing up,
peroration: dus.
par-omatiu, a^., highly ornate: in dioenda
par-dmo, ftvi, — , &re, to adorn constantly: se-
natum, Ta.
par-oro^ ftvl, &tus, ftre, to speak from beginning
to end, plead throughout, harangue at length .- a
Quinto causa eat Seat! perorata: breviter peron-
tum esse, L. : In Proculas, lu. — To end, dose, eonr
dude^ finish: strepitu senatHs coactua est pero-
rare: dicta eat a me causa et perorata: est mihi
pcrorandum : de ceteris, N. — To bring to an end,
condude, finish, huve doke with : res illo die non
peroratur : haec laudemus, cum erunt perorata.
paroBna, P. dep, [ per - odi 1, detesting, hating
greatly, weary of, disgusted with: lucem, V.: ge-
nus omne Femineum,V.: Creten.O. : superlnam
r^is, L. : decemviroram scelera, L
par-pioo^ — ^ itna, ire, to quiet eomplettfy,
pacify thoroughly: omnibus perpacatis, L.
(par-paroa), ocfo., very sparingly, T. dub.
per-parrolaa (-vnlna), a^j. dim,, very Uttle,
very email: signum: sigilla.
par-parwoa (-▼Oa), adj., very little^ trifiing,
minute: navigium: culpa. — ^Ai iubst, n.- perpar-
▼um ex illis lucris.
par-paattia» adj., wdl fed: canis, Ph.
par-panoi, dram, atfj.^ very few: homo Per-
paueoram hominum, L e. sdect in hi» associates, T. :
patres, L. — In tmesi : peP pol quam paucos repe-
rias amatoree, T. — As mbsL n. .* perpauca dicam :
perpauca loquens, H.
par-paacnft drum, acff. dim., very few: de-
duxit in Academiam perpauculis passibus.
par-panlum, adv., a ^mfJ^fi^^ .dfdinare.
Digitized by ^
s
le
perpaiilii«
005
porqiuun
per -panliUi adj., very liUl€,^AB iubtt «., a
very lUUe: loci.
per-panpar, erifl, adj.^ very poor: lez.
per- pallOi pull, — , ere, to drive^ wye^ force,
compel, cotuirain, prevail upon: ad deditionem,
L. : orare, luque adeo, donee perpuliti carried his
point, T. : Allium epe pactionis, ut» etc, & : de-
cemTiroSf ut, etc., L. : perpulit tandem, ut face-
rent, etc., brouffht it aboiu, L. : oonlegam pactione
perpulerat, ne, etc., S. : paelices perpulit delatlo-
nem subire, ieubued, Ta, — To impreea de^y:
candor haius te et prooeritas perpulenint.
perpendioiiltiin, l, n. [perpendo], a^tfioiuiur,
plumb'Une: ad perpendiculom coluunaa exigere,
ect bypiummel: ad perpendiculum,/Mi7MfMliCT<^r«
ly : non directe ad perpendiculum, eed prone, Ga.
p^-pend5, pendl, — , ere, to weigh earefuUy,
examine^ ponder, eoneider: momenta oflBciorum:
amicitia, quae tota Teritate perpenditur, m valued
altogether according to its truth,
peiperam, adv. [1 PAR-], wrongly, incorrectly,
untruly, falady : istoc de nomine dixi, i. cgave a
false name, T. : facere : interpretari, L.
perpeaaiOk onis,/. [perpetlor], a bearing, mf
fering, endurance: barum rerum: labontm.
perpetlor, pessns, I, dep. [per+patior], to hear
stMd/asily, suffer firmly, stand out, abide, endure,
be patient: contumelias, T. : inperia saeva, S.: o
mnlta dictu graria, perpesau aspera : supplicium,
Ca. : roihi omnia potius perpetienda esse duoo,
quam, etc : Audax omnia perpeti Gens, i. e. to
brave all, H. : f ulmina, noctem, imbrls, O. : inler-
fict quom perpeti me possum, T. : ezsoindine do-
roo8 Perpetiar, V. : parpetiar memorare, L e. will
control vnystlf so as, etc, 0.
per-jpatro, ktl, fttus, fire [per +patro], to carry
through, complete, effect, achtive, execute, perform,
accornplish, commit^ perjietrate : ut Ilenses munere
solverentur, Ta. — ^Usu. P. pass. : suo labore perpe-
tratum, ne, etc, Ta : perpetrata caede, L. : id se
fadnus perpetraturos, L. : perpetratSa quae ad
paoem deum pertinebant, L.
perpetnitaa, atia, /. [perpetuus], umnterrupt-
ed ehiraiion, continuous succession, eontiemuty, per-
petuity : philosopbi spectandi sunt ex perpetuitate
atque oonttantiA, i. e. general tenor and system :
ad perpetuitatem, /or«f0r.* in Titae perpetuitate^
throughout life: perpetnitas verborum, an un-
broken succession: dicend!.
1. peipatao, adv, [perpetuus], constantly,
unittterruptedfy, forever : banc habere, T. : in val-
lo permanere, Cs. : loquena : virens buxum, 0.
2. perpetud^ — , •— , are [perpetuus], to
to continue, perpetuate: verba, talk witlunU
ing : indicum potestas perpetuanda.
per.petaQ% a4j. [per+1 PAT-], conHwwms,
unbroken, uninterrupted, constant, entire, wholcj
perpetual: agmen : vigiliaeque stationesque, a
continuous line of, etc, Ca : Perpetuis soliti pa-
tres considere raensis, Y. : innocentia perpetnft
vita perspecta, in the whole tenor of his life, Cs. :
oratio (opp. altercatio) : quaestiones, a permanent
court for a-iminal trials : historia, a general his-
tory : diem perpetiium in laetitia degere, this whole
day, T. : lex : stellnrum cursas : formido, Y. : rota,
perpetuum qua ciroumvertitur axem (I. e. perpe-
tuo), 0. — ^Aa subst^n. : in perpetuum (sc tempusX
for all time, forever^ — Universal, general : perpe-
tui iuris quaestio: quaestio,a^tffitfra/jmnn)>/tf.
per-placeo, — , — , fire, to please greatly: ea
(lex) mihi perplacet.
peiplaxe, adv. [perplezus}, confusedly, ambig-
uously : mecum loqui, T. : indicare, L.
per - pleznB, adj. with comp., vUerwoven, en-
tangled, involved, iyitricate : iter silvae, Y. : carmen
perplexiua L. — ^Fig., intricate, unintelligible, am-
biguous, OMcure, inscrutable: sermones, L.: re-
sponsuro, L. — As subst, n., intricacy, perplexity :
quidnam perplexi sua legatio baberet, L
I>er-polio^ IvI, Itus, Ire, to polish thoroughly,
finish, make perfect: opus: ea, quae babes insti-
tuta : perpoliendi labor.
perpolitnfli adj, [ P. of perpollo], thoroughly
poiishid, refined: explicatio: omnibus ils artibus:
▼ita homanitatc
per-popnlor, fttus, &re, dq}., to lay waste utter^
ly, devastate, pillage completely: Italiam, L. : per-
populato agro, L. : hommes, Ta
pexpotitlo, Snfs, /. [perpoto], a drinking-
bout: intemperantissimae perpotationes.
per-poto, &vt, — , &re, to keep drinking, tipple,
carouse: totoa dies : ad vesperum : perpotandi dul-
cedo, Cu.
perprlmo, — , — , ere [per+premo], to press
hard, press perpetually: cubilia, lie tq^m, H.
per-propinqniui, adj., very near : oommuta-
tio rerum, Att. ap. C. — ^As suost, m., a very near
rdation: Auri.
per-pugna^ lids, adj., very pugnacious.
per-puloher ( -oer ), cbra, chrum, aeg., wry
beautiful: dona, T.
per-purg:o (old perpmlgio), ftvl, &tas,Ar«, to
fleanse thoroughly, purge: se quftdam herbula. —
F i g., to dear up, explain : locus orationis perpur-
gatus ab iia : de dote tanto magis, arrange,
par-pnalllns, a^,, very small, very httle: per-
pnsillum rogabo (in a doable sense as adj. or oik.),
I will ask very little, or, the very little man.
per-quam or per qnam, adv., as much as
Digitized by V^OOQIC
p«rqiilio.
606
pomUe^ extnmdy^ axeedtmgly, T.: petqnam gmve
est dictu : pauci, L. : breviter : per pol quam pea-
cos reperias, T.
perqnirS, — , qulfiltus, ere [per+quaero], to
aJc dUigenUy aJUr^ make eager Ma»rA far ': vasa :
vias in Suevos, Cs. : raptana, O. : non perquiris,
cui dixit Aproniufl ? : cognitionem rei, invetiigaU,
( perquinte ), ado, [ perquisitus ], aeeuraCelg,
crtUcailg,—On]j camp. : perquisitias conacribere.
perqultttiiflk P. of perquiro.
perrarS, adv. [ perraniB 1 vety teldom, hardly
ever: aocidit: haec alea fallit, H.
per-rani% adj.^ extremely rare, L.
per-reoonditiii^ oe^'., moet abetrute : ratio ccm-
euetudinis.
perreotania, P. of pergo.
per-repOp — , — ^ ere, to crawl over: tellurem
genibua, Tb.
per-reptdTavlt — ^i *"«, /rea., to creqt over^
crawl through : usque omne opptdum, T.
parndicQle^ adv. [ perridiculus ], ffery loMffk-
My, most abtitrdly: homines augurabantur.
per-ridiouliu^ etdj,, very laug/wUe, highly ah-
turd: doctrina.
penogatio, Gnis, /. [ perrogo ], the eMctmewt
of a law : legis Maniliae.
per-rogOp — , -^ ftre, to aek in ntoeemion, com-
plete the roUrcaU: perrogari sententiao non po-
tuere, the voting cotdd not befirdthed, L.
per-mmpo, rQpI, ruptus, ere, to break through^
force a way through, get aerou: per medios ho-
8tl8, Cs. : in vestibulura templi, L. : nee per castra
perrunipi posse, L.: paludem, Cs.: perrumpitur
concretns aBr : bipennl Limina, V. : Perrupit Ache-
ronta^ H. — Fig., to break tltrough, break down,
overcome: leges: quaestiones: fastidia, H.
Persaab arum, m., s nipoot, the PtfrmaiM, S.,
C, N., H.— 7%« Farthiane, H.
per-aaepe, adv., very often: quod persaepe
fit, C, H.
peraalse, adv, [persalsus], very wittily,
per-aalaiu, adj., very witty.
Jperaalutatio, dnis,/. fpersalato], a general
utation, greeting of everybody,
pei^-aaluto, avi, &tns, are, to ealute in tuccea-
eion: omnis: deos, Ph.: a toto exercitu persala-
tatus est, Cu.
per-ainote, adv., very meredly, moat aoiUmmly :
deierare, T.
per-mapimDmyentAS^aeff'iVerywiee: homa
per-aaplenter, adj., very wieefy.
per-Bcienter^ adv., very dieeree^.
per-aoindo, — ^, — , ere, fo rend anmder, iter
in pieea : omnia perscindente vento, L.
per-acitaB, adf., very deoer, very JSne. — In
tmesi : Per ecastor scitos puer, T. : par mihi ad-
turn Tidetur.
par-aoribo, IpsI, Ijptus, ere^ to write in fui,
write at length, write out: res gestas popuH B., S. :
de meis rebus ad Lollium: hoc perseriptimi in
monumentis reperietis, ut, etc. : a primordio nrbis
res populi R., L. : rersum puris verbis, H. — In
public records, to record, enter, register : eenatlte
consults, Cs. : in tabulas publicas ad aerariuntL—
In account boolcs, to enter, charge: falsum nomen.
— To deeeribe fuUy, reooiuint, detail: rem gestam,
Cs. : mihi tuam orationero. — To make over by writ-
ing, aeeign, pay by draft: argentum alcai, T. : de
publico alqd : a quaeetore perscribi, to be paid hj
a draft on the quaestor, L.
paraoriptld, ouis, /. [perscribo], a terUj^g
down, entry, official record: peracriptionum et lito-
rarum adversaria : illud senatOs consultum e& per-
scriptione est, ut, etc, i. e. of such a tenor. — A
making over by writing, amgnment, payment bg
draft : pactio perscriptionibus facta.
paraoriptor, Qris, m. [perscribo], a book-keep-
er, aceoumtant: faenerationis.
per-aoziptua, P. of perscribo.
par-aorutor, fttus, kn, dtp., to eearch through,
examine, scrutinize: castelli planitiem, & : (canes)
perscrutabantur omnia. — F i g., to examine into,
investigate : rationem criminum.
per-aeoo, cul, etus, ire, to cut i^ extirpaie,
cut out: id (vittnm), L. : rerum naturas, lay ban:
perseea et coofice, cut away (obfitacles)^
peraaoatna, P. of peraequor.
per-aadao (-aided), — , — , ere^ to remain sU-
Hng, sU continuously: totft nocte in speculis, Co.:
tn equo persedendo, L.
per-aegnia, e, o^/m «^ sluggish: proelium, L
par-aentio, si, — ^ ire, to fed deeply: peaorc
curas, V. — To apprehtnd detmy, perceUw aistinet-
ly: earn tali peste teneri, Y.
par-aentiaoo, — , — ^ tntom;, to perceive dear-
ly,deteet: id,T,: Quot res dedere, T.
Peraephone, §s, /, s UtpatipSvii, IHostipim,
0.— Death, Tb,, O.
per-aeqaor, cQtus or quOtua, I, dep,, tofoBou
perseveringly, follow after, fidlow up, pursue : cer-
tum est persequi, T. : me in Asiam, T. : ezerci-
turn : Hortensiuro ipsius vesUgiis : alcuios vestigia :
te, V. : Hanc persecuta mater. Ph. — With in/n. :
non ego te fmngere persequor, H. — To press upon,
hunt down, chaie, pursue: f agientes usque ad flu-
men, Cs. : deterrere hostis apereequendoi, S. : fe-
Digitized by V^OOQIC
iOT
p«r»plolo
na^ O. : belvas, Ou. — 2h foUow %tp, tome tip foith^
overtake: te triginta diebus: Mora fugaoem per-
seqaitar ▼irum, H. — 7b metreh auer^ to atarcA
tkroMiffh .• solitttdiDeB. — F i g., to/oUow peneetrinfh
/y, pmrmte^ fottow vp : viam, T. : eaa artls. — To
pureme^ hmU aflfty uek to obtain^ drwe aJUr:
utilia stadioaiflsime : herediutes, T. : voluputea :
mcum ia9, ataert^ T. : bona taa lite atqae iudicio.
— To fellow y he a foUower of imUate^ copy after :
Academiam Teterem : te. •— To pureue^ proceed
agaifui, proeeeutty revenge, avenge, take vengeance
upon : bello civitatem, Cs. : iniuriaa soaa : de per-
aequendifl inimicitiia, Cs. — To foUow vp, foUow
out, perform^ execute, proeeeuie, bring about, acoom-
pltek : ex uflu quod est, id peraeqiiar, T. : si idem
eztrema persequitur qai incohavit : Titam inopem
et va^m, Jeaa : 8oe1iii>i O. — To take down, note
doum^ record: quae dicerentur. — To eel forth, re-
late^ recount, deecribe, explain : quae Teraibua per^
secatua est Enmus : has res in libro.
Peraes, ae, m,, = n^>^Ct <> Perman, C, N.
pezseveriim> antis, adj. with eomp. [t*. of per-
aevero], pereevering, pereistent : perseverantior
caedeodi, L.
peraardranter, adv* with comp, [perseve-
mns], pereeveringly : tueri, L.: perseverantius
saevire, L.
peneTerantia, ae,/. [ perseTera ], eiea4faet-
neasy perveveranee : eius nimia, obetinacg : senten-
Uae tuae : DaotanuDf Cs.
peraeveid, 5tT, Stus, ire [persereras], to abide,
aakert etrieUy, continue tteadfattly, pereiet, perae-
vere / (nam) perseveravit, kept on He couiree, Os. :
in 8U& sententifi: in vitiis: in eoyios pnblioano
non dioere: peraeveratum in ira est, L: in eo
perseTerandum putabat, Cs. : iniuriam facere:
ayersari soelus, Cu. : se esse Orestem, pereieted :
id perseverare et transtgere: ad urbem ut non
accederem, perseveravi.
per-aeTema, o^^'., very etriet .* imperiam, Ta.
Peraicnat adjj., s= nepiriicoc, Pcrmaai^ of Pertia :
regoa, lu. : apparatOs, i« e. luxurioue, H. — JHur, n.
as subei,t Pertian hietory.
peraldeo^ see persedeo.
per-«do, sSdl, — , ere^ to tink down, penetrate:
Aliios ad rirum, Y.
per-aigno^ — , — , »rc, to regieler accurately,
record : UinniTiri donis penignandis, L.
per-almilla^ e, ae^., very like, preciaely eimilar:
statua latins : isti tabolae liber, H.
per*almplez; ids, adj., very aimpte: rictus,
Ta.
per-^aiato^ *— , — , ere, to ahide, perMt in im-
padentift, L.-^For jwr/. system see persto).
per-aolvo» solvl, sollitus, ere, to unravdj eohe,
ej^latn: hoc mihi.*-* To pay, pay out, pay over:
pretium iibi, T. : pecnniam a discipulis suis Fuflis,
pay by a draft on, eta : (aes alienum) alienis nomi-
nibus suis copiis, dtbte dkarged to othem, S. — 7b
P^ifj 9*"^ *^^t rnMJrr, wufferz poeua.«, Gs.: tibi
faborum praemia pro roe : gratis, rendtr thanke'
giving, V. : dis gratiam : bonorem dis, offer eaeri-
fioee, v. : vota, fviM : iusta, pay hanore to the
deadj Gu. ; poenas dis hominibusque, euffer at the
hande of: persolvi primae epistulae, have anewered.
— • To render, injUel : ab omnibus esse ei poenas
persolutas.
paraona, ae,/. [per+BON-], a maek,f alee face
(usu. of day or baric, ooTering the head ; worn by
actors) : tragica, Ph. : pallens, lo. : roulier videtur,
Non persona loqui, i. e. no man dieguised, lu. — An
ammied character, part : parasiti, T. : potestaiis,
affectation, Ta. — A part, character : allena : per-
sonam in re p. tueri principis : persona, quam mihi
tempas et res p. imposnit : petitoris personam ca-
pere: gravissimam personam Bustinere: in Maean-
dri personA esse ezpressam spedem dvltatit,— ^
person, pereonage, character : ut mea persona sem-
per aliqutd videretur habere populare : induzi
senem disputantem, quia nulla videbatur aptior
persona : I^eli : altei«, sed secunda, eecond chief
pereonage, N. : ut rerum, ut personarum disnitates
ferunt : foedior omni Crimine persona est, the cltar*
aeter you have to deecribe. In.
peraonataa; adj, [personal, in a maek, maeked :
Rosdns : pater, i. e. ta <^ pl^t H. — Fig.: car
personatns ambalem, tn an eueumed character.
per-aonS, nl, — , ftre, to eound through and
through, reeound,JlU with eound, reieho: cum do-
mus cantu personaret : domus Personult canibus,
H. : totis castris, to be heard, L. : ab aetherio per-
sonat axe f ragor, 0. : dtharft, to play loudly, Y. :
haec regna latratu, Y. : aurls vodbus : aurem, bawl
in the ear, H. — 7b cry out, call aloud: (res) in angu-
lis : hue libidinem esse prolapsam : coram in foro
personare, Hemioos panitos, L.
perapeotiia» acfi* with «i^. [P. of perspido],
clearly peredved, evident, well known : res penituB
perspectae : benevolentia mlhi perspectissima.
parroergo^ •— ^ tpersas, ere [per+spargo], to
beeprinkle, tinge: unde hanstA aqu8 teroplum per-
spersum, Ta.— -Fig.: quo tamquam sale persper*
jpitur oratia
perapicax, ids, a^. [ per -h SPEC- ], fharp-
eighted, penetrating, acute, perepieacioue : pmden-
tla : homo, T. : ad has res, T. : alqd naturi.
perqyioiantia, ae,/. [perspideoB], afidtper-
ception,dearinmght: veri.
paraploio, spSxI, spectus, ere [SPEC-], to look
through, look into, look at, eee /AroMK4^^quo ne
igi ize y ^^
penploQ*
006
penpici qaidem posset, Os. : eas (epistalas), hok
through: ut prae densitate arboram perspici cae-
lum Tix posset, be dUcemed^ L. — To idok elofdy at,
viem^examine^inttpeet: domam: operis perspiciendi
causa venire, Cs. — ^Fi g., to perceive dearly^ diecerrif
mark J note^ oheervey prove^ aecertain, cotUemplate:
taom at se habeat aiiimum, T. : se : sed tu per-
spioe rem et pertenta: alcutus virtutem: quem
perspexisse laborant, to eee through, H. : quanti te
facerem : perspicite, quantum pntetis, etc. : per-
spiciebant enim in Hortensi sententiam plures
iturofl : perspectus est (Pompeius) de te cogitare.
penpicue, adv. [perspicuus], evidently^ dearly^
manifeetly: res perspicue expedire: falsa.
perspicuitifl, fttis, /. [persptcuus], cfeamen^
perepieuity,
perspicnai, adj. [SPEC-], tratuparent, dear .•
aquae, 0. — F i g., evident, dear^ manifest, pertpieu-
out: mors: cousilia: hoc inter omnls.
par-stemo, — , strfttus, ere, to pave through-
out: via a silice perstrata est, L.
per-itlimilo^ — , — , ftre, to etimiulate violently :
spiritas, Ta.
per-stOi stiti, stfttQras, are, to stand firmly, con-
tinvie standing, remain unmoved : diem totum, L. :
in limine, Tb.: (Symplegades) inmotae perstant,
0. — To remain unchanged, iast, endure, abide: ni-
hil est toto quod perstet in orbe, 0. : toto anno,
0. : perstet hiemps, 0. — Fig., to stand fast, be
firm, hold out, continue, persevere, persist : mens
eadem perstat mlhi, Y. : Perata atque obdura, H. :
si perstas indecltnatus amioo, adheresl fixedly, 0. :
n^;ant posse, et in eo perstat : in iropudentiA : in
incepto, L. : in RomanA societate perstandum, L. :
ad corpus ea referre : oondere semen humo, 0.
pentratiu^ P. of perstema
par-fltrepo, — , ere, to make much noise, T.
j;>er-strl]iso, inxl, ictus, ere, to bind dosdy, press
hard, touch dosely^ graze : femur, V. ; solum ara-
iTO,j]^igh slightly: vomereportam,^a26 against:
uterum perstrinxerat arbor, had overgrown, 0. :
murmure aures, deafen, H. — ^Flg., to touch dosdy,
affect deeply, Ufound, move, touch : horror spectantes
perstringit, £#. : eos Tocis libertate. — Of a speaker,
to touehslightly, glance over: unam qnamque rem :
quod meis litteris perstrictus est ^Orassus), dighted:
cultum alcuius levibos verbis, mighUy censure, Ta.
pantadiofte, adv, [perstudiosus], very eagerly,
wUh great teal: earn audire.
per-stndlottiw, adj., very desirous, extremdy
f&nd: musicorum: litteraram.
per-snadftd^ sufts!, suisus, 4re, fd eonvnioe,
persuade : homo factus ad persuadettdum : hoc
persuadere, non interirc animas, Cs:: velim tibi
ita persuadeas, me, etc. : de paupertate : hoc tibi
▼ere, H. : si scH et persuaans est, quid irascitsr,
Caec. ap. C. : quo (malo) viso atque persuaso, mkm
one has seen it and been convinced of it: mihi pe^
suaderi numquam potuit, animos . . . vivere, etc.
—To prompt, induce, prevail t^Don, persuade: per-
suasit nox, amor, adulesoentia, T. : huic praemtis
persuadet, uti, etc., Oa : huic Albinue persoadet,
regnum ab senatu petat, & : tibi Tellurem mov^
re, V. : d tjranntdis finem facere, N. : his persaa-
deri, ut . . . non poterat, Cs. : ea loca proTiodae
adinngere sibi persuasum babebant, Cs. : peniiar
sus ille fecit, quod, etc. Ph.
perstt&sio, Onis,/. [SVAD-], a convincing, con-
viction : dicere apposite ad persussionem : super-
stitionum persuasione, Ta.
(persnasns), adj. [P. of persuade©],, /Zwd; sA-
tied, — Only sup, : quod mihi persuasissimum est,
of wJuch I am fully convinced.
per-subtiUa, e, adj.^ very ingenious: oratkk
persalto, avi, — , Sre [per + salto], to ksp
about, prance, range through: in agro, L. : stlvts,
scour, Ta.
(pner-taedetX taesum est, Sre, in^sers^ it
wearies, disgusts, makes sick: Si non pertaesam
thalami f uisset, i. e. had I not come to hate mar-
fioge, v. : pertaesum est enim (me) leritatis : ne-
goti eum, N.
per-tempto (-tanto), ftvl, fitas, ftre, to prtm
thoroughly, test, put to test: vos, T.: rem, wei^
vtdl: nobiliuro adulescentinm animos, L. : posio-
nem, Ta. — T<f try severdy, affect deepiy^ overwhdm :
dum lues pertemptat senstks, Y. : pertemptant gau.
dia pectus, V.
per-tando^ tendl, ^ en, to press on, carry mU,
continue: Yenim si incipies, neque pertendesna-
viter, T. : ut coeperam hoc, T. : pertendens aoimo,
stitbbom, Pr.— 7b push on, proceed : Romam, L
pettanto^ see pertempto.
per-tannlfl^ e, <u^'., extremdy dight, very weak:
spessalutis: suspicio: argumentum: ars.
par-tarabro, avf, — ^ are, to bore throw^
par-targao, tersl, — , «re, to wipe off, wipe dry:
Gausape mensam, H.
peortaxrafiacio, — , — , ere [perterreo+faeio^l
to frighten thoroughly: Davom, T.
par-tarrao, — ^ itus, Sre, to frighten thorough,
terrify: hunc, T.: aHoe magnitudine poenarem,
Cs. : metu perterriti : oaede viri perterrita agmtoa,
V. : malefid oonscientiA perterritus.
partarriorapiia, aeg. [perterreo+CRAF-l rat-
tling terribly, Po«L ap. C.
partanitaa, P. of perterreo.
par-taaeo, xul, — ^ ere, to go thromgh with, ac-
complish: locum graviter: mrad ezorsus eai
Digitized by V^jDOQlC
p«itloa, ae,/., a poie^ toy ttafft long», O.— ^
m^malpoU^ Gu. — A metmtring rwiy Pr.
p^r-tlinMod, iDuI, — » ere, tncA., /o 6« fngkt^
enedy be alarmed^ fear greaUy : Gatilina ipee perti-
maiC: defortunis bqm: cttlmqaam vim: legatmn,
8. : nomen imperi etiam in levi penoni pertime-
0oitiir : ne qnid peceasset : qvem habitura sit exi-
tum (oontemptio legum).
pertinioia, ae,/. rpertinax],/MrMv«rane«,f]tfr-
nieneey stubbomnem^ ob$tinacy, pertinaeity : perse-
▼erantiae finitima : hominum nimia, Ga. : pertiua-
ciae finem faoere, Gs. : iusta, L.— P e r a o n., O.
pertinaeltor, adv. [pertiDax], obttinatefyj ttub-
bomljf : pugnare, L.
pcotlnix, flcis, acff, with eomp. and it^. [per+
tenax], peneverittff, unj^iddinff^ obitmate, perHna-
eiauB^ ihibbom : pertinaciflstinus faeria, ai, etc. :
▼irtua, L. : ooncertatloneB in diapotando : pertina-
cior in repugnando, L. : ad obtinendam iniuriam,
Ia. : advefsua impetiu, L. : fortuna Ludum inaolen-
tem lodere pertinaz, H.
pertlnad, ui, — , ere [per+teneo], to drdeh
oMi^ reaeht eOend: Tenae in omnid parUs corporis
pertinentea : deus pertinena per naturam cuiasque
rei : Belgae pertinent ad partem fluminis, Gs. —
F t g., to rMuA, eximd: eadem bonitas ad multitn-
dinem pertinet: earitas patriae per omnea ordines
pertinebati/Mrvadled^ L. : partium aensu non satis
pertinente in omnia, thai which %mu felt in parttt
(of the dty) not becoming everywhere known, L.
— 2h beiong^ rdaiey pertain, be pertinent, eoneem,
refer : qaid est hoc t quo pertinet ? : quorsum
- haec oratio pertinet?: nihil ad rem pertinere, ie
nothing to the point: quod ad induoias pertineret,
aafar as eoneemed, Gs. : ai quid hoc ad rem per-
tinet, ie to the point. — To appty^ be applicable, wit,
be auilable: quod (ius) pertineat ad omuls: ad
quem suapicio malefid pertineat, on whom e^epi-
don. eihovldfaU: ad imperatorem id pertinere pro-
dlgiuro, L. — To belong, be the right of: regnum
Aefcjpti ad se pertinere. — To have a tendency,
tend, lead, conduce: illud quo pertineat, videte:
suiDDQa illttc pertinet, ut aciatis, etc. : ille luctus ad
tai capiUa perioolum pertinebat, threatened your
eafety: ad rem pertinere Tisnm eat, eoa consoles
esse, etc., to be ueefid, U : Quorsum pertinuit ati-
pare, etc f what end did it eervei H.
p^rtiiigo, — , — ^ ere [per + tango], to reach,
eadeted: coUis in inmensnm pertingens, S.
pertraotitio, onia,/ [pertraeto], a handling,
buijfing with: poetaram: rerum p.
par-traoto (pertreotS), &vi, atos, Sre, to
touch, handle : mulloa. — F i g., to deal with, in/u-
enaes mentem cogitatione: animos iudioam. — T'o
be buay with, treat: ad totam pbiioBOpbiam peN
iractandam se dare^
p«r-tnih5, trill, tractna, ere, to draw along,
drag, conduct forcibly : ratem ad ripam, L.: mu-
lierem Romam ad centumWroa, Ph. — To entice,
lead on: in locum iiiiquum pertractua, L.
portraoto, see pertraeto.
per-triatia, e, atHj,, very ead: carmen, G. poitt. :
patmus, auttere,
par«tiiiiiiiltnoai, ode,, m great agitation : nun-
tiare.
par-tnndo, todi, tttsus, ere, to thrud through,
bore tfiroitgh^ perforate: positos tinei peitunde li-
belloe, In. : venam, lance, lu. : dolinm a fundo per-
tasum, L. : pertusft laenft, with a ragged doak, lu.
parturbata, adv. [ perturbatus ], confusedly,
disorderly: did: ea emcere.
partnrbatlo, 5nis, /. [perturbo], confueion,
disorder, disturbance: exercitOs, Gs. : caeli. — ^Fig.,
political disturbance, disorder, revolution: tanta:
quantas pertnrbationes habet ratio ootnitiorum ! :
civitatis. — Mental disturbance, disquiet, perturbed
tion: animorum atque rerum : vitae. — An emotion^
passion, violent feding : perturbatiunes, quae sunt
turbidi animorum motds, et&
partarbatiuc,Ioisy. [perturbator],a disturber,
parturbatoa^ adj. with comp. [P. of perturbo],
troubled, disturbed, unquid, agitated^ unsettled: ci-
▼itas vesiris legibus : vcritus, L. — Fiur. n. as ante. .*
onusti cibo pertnrbata ceruimus, eofifused visions.
— Of persons, disturbed, embarrassed, discomposed:
homo pertarbatior metu : cum ipaius familiaritate.
par-turbo, &▼!, fttus, ftre, to confuse, disturb,
confound, throw into disorder : aciem, S. : omnia,
T. : aetatom ordinem : nox perturbat omnia : reli-
quoa (mil! tes) inoertis ordinibus, Gs. — F i g., to dis-
turb, discompose, embarrass, confound: mentis ani-
mosque, Gs. : de rei p. salute perturbari : magno
animi motu perturbatus : perturbatis sensibus De-
repit (bus). Ph. : qui perturbantur, oopiasne ducere
... an, etc., are utterly at a loss, Gs.
per-tuipia, e, at[j., very dtamefuL
partnana, P. of pertundo.
par-fUDgo (mngooX tinxl, ftnctna, ere, to be-
smear, anoint : coipora oleo : ora manu, O. : nardo
perunctus, H.
parmrbamu^ a^jfj., highly cultivated, extrtmdy
witty : Torquatua toto genere.— wficcMstM/y potiU
(opp. ruaticus).
par*ilr5^ — , llatoa, ere, to bum up, waste by
fire: perusti late agri, L. — 7b heat, bum, inflames
sitis fatigatoa perurebat, Gu. — 7b inflame, gall,
rub sore: pemste funibus latus, with your side
galled, H. : oneri colla perusta, O. — 7b nip, pinch :
terra perusta geln, 0. — F i g., to bum, in/tame, eon-
•10
dere: Talido peruri aestn, 0. : intestiiu penucDS,
i. e. iUrring wroM, CL
per-ntilis, e, a<{f*, v«*:y w'CA^' ' ^^' open.
per-Tado, si, — , ere, to go ihrough.pan
throuffhy extendy prevail^ spread through: incen-
diom per agros penrasil : per aequa et taiiquA loca
penradunt, L. : marmur totam oontionem perrasit,
L. : Thessaliam oura eierdtu, L.— Tbpo, c^mt^ ar-
rive : alquo looo : in Italiam : in uares : ad castra,
L. — Fig., to extend^ gprtad^ pmstrai^^ penwde :
quo Don illins diei fama perraserit: victorSae
fama cum pervasisset in Asiam, L. : opinio ani-
mos gentium perraaerat: cum fama ea urbem
penrasiMet, L.
penragatni^ adj, with eon^. and nm, [P. of
perragorl npread otU^ mde^tpread^ teell known:
res in Tofgua : apud omnls : pervagatiasimus ver-
BUS : aermo. — Ptur, n. as 8nb9t. : ista commuDia et
perragata, widely known ruU$. — Vague, general:
perragatior pars.
per«Tagor, fttus, Sri, dtp,, to wander over, range
throxtgh, rove about, overrun : Iiic praedonum navi-
culae pervagatae sunt: natio pervagata bello
orbem terrarum, L. — ^F i g., to tpread out, extend,
be known : quod usque ad ultimas terras pervaga-
turn est. — To epread thromghj petnuide: timorea
omnium mentes perragantur.
per-Tagu% adj,, wandering about! puer, 0.
per-Tftrie, adv., very variottslg: narrari.
per-yastOb ftvi, Stus, &re, to lag waete, devae^
tote: perrastatis agris, L. : LaeToa, L.
per-veho, rSxI, TSctus, ere, to bear through,
convey through : neque commeatibua perrehendis
eA patuisset iter, L. — To carry, bring, convey: vir-
gines Caere, L. — Paee^ to reach, arrive, attain :
aubsidio missus f reto penreliitur, Cs. : in quern
(portum) perrehi : perrectus Chaicidero, L. — F i g.,
to carry, raiee : prius qnam in caelum fama (illoa)
perveheret, Cu.-— 7b reach, attain: ad exittts op-
tatos.
per-vello, TellT, — , ere, to pull, twitch : aurero,
Ph. — To excite, ekarpen : stomachum, H.-^Fig.,
to twitch, pineh,hMri: fortoaa pervellere te fotsi*
taa potnerit.->-2b revile, disparage: ius civile.
per-venio^ vdnl, ventus, Ire, to come up, arrive :
nisi Hiapanorum cohors perTenisset, L. : in fines
Eburonum, Ca. : ad portara : in summnm mentis,
0. — To reach, come, fall: duodecim secures in
praedonum potestatem pervenerunt: ut wnnis
hereditas ad filiam perventret: annona ad dena-
rioa L in singulos modios pervenerat, had risen to,
Cs. : verba aures non perrenientia nostras, 0. :
est in thalami tecta Perventum, Y. — ^F i g., to come,
arrive, reach, attaint sine me penrenire, quo rolo,
go through toith my ttory^ T. : quoniam ad huno
locum perventum est, at thie point, Cs. : in aena-
tum, i. a become a senator: ad primes comoedof,
become a first-rate comedian : si in tua soripta per.
▼enero, be mentioned in your vtritings: ex quA
(deditione) ad rem p. damna pervenetint, S. : cuius
in amicitiam, K. : ad desperationem, Cs. : ad sep>
tuageaimum (regni annum) : vivi pervenimua, ut,
etc., we have lived to endure, «tc., Y. : perreiiirier
£o quo nos Tolumus, attain our object, T. : ad
quem perventum non est, whose tum was not
reached: ad manHs perveniiur.
perverse Op^rrorse), adv, [penrersua], awry,
wrongly, ill: oucere: uti deorum benefieio.
pervereitas, fttis, f. [perversus],/rDaMnt&Mai^
untowardness : in bommibus tanta : opinionuno.
pervennw (pervocsos), acfj. with comp. and
«!«/». [P. of perverto], turned the wrong wtn^, askew,
awry : perversas induit ocooaa, puts her hair on
awry, 0. : ease perversissimis oculis^ dreadfully
sifumt^eyed — F i |^ wrong, awry, spiteful, nudi-
ctous, perverse : nihil pravum et perveraum : quid
perversius, quam, etc. : sapientia: mos: Menal-
cas, spiteful, Y.
pAr-Terto ( •vorto), tl, sua, ere, to overturn,
overthrow, throw down: arbnsta, tecta.— Fig., to
overthrow, subvert, abuse, nUsuse, destroy, ruin,
undo, oomqit : amicitiam : omnia iura : iMstiuin
vim, suam : Contra fata dellm, perverso nuroine,
reversing their will, Y. — To tru> up, put dimtn,
confute: me numquam ullo artindo: semet, Ta. :
Germanid liberos, i. e. exdude from the MeoemoM,
Ta.
per-vespeii adv., very late in the evening.
pervestigatlOk 5nis,/. [pervestigo], a search-
ing into, examinh^g, investigation: sdentiae.
per-vestigOb &vl, fttus, are, to trace out, search
out, hunt down : omnia. — ^F i g., to trace, examine,
detect: quae a me pervestigata sunt: sacrilegium
pervestigatum a Minudo erat, L.
^ per-TetOB, eria, adj., very old, most ancient:
sigiium ligneum : amicitia : teropora.
per.Tetastaflk oc^'., very old: verba.
peryioaoia, ae, /. [ pervioaz X inflexibility,
stubbornness, obstinacy, C. : tua, L. : in hostem, Ta.
(pervioaoiter), adv. [pervicaxl, stoutly, obdi-
nately.— Only eomp. : pervicadus, 11, Ta.
pervica^ Ids, a^. with comp, [1 Yiai dSp>
iermined, stubborn, obstinate, headstrong, wOfvl:
pervicaci esse animo,.T.: virtus, L.: nuea, B.:
irae, Ta. : adversos peritos, Ta. : irae, t» anger,
Ta. : recti, Ta. : pervksador ira, Cu.
peiVAOlua» P. of pervinco.
pervideo^ vidl, vlius, «re, to hokover, look on,
overlook, survey : omnia (solX 0. : Cunotaque mens
oculis per?idet usa suis. 0. rJUia j»f«dia mala in*
Digitized by VjOO^ IC
peivlgeo
eii
P^
qaae ettiufUqiM sUpitiB paloia sit, penrideri poMit^
li.— F i g^^to eoiMt«2n*, oBomtRe, wve$tiffaie : eat pe-
nitos, quid ea (natura) poetu1et» pervidendum. —
To p^jKxivt, diMoem : meritorum meorum fieri ac-
usfiionem : aDimi mei firmitatem.
per-vigeo^ ul, ere, to continue blooming^Jhur'
ish to the latt: opibas atque honoribus, Ta.
per-vigU, is, adj,^ ever wcUch/ul: draeo, 0. :
torus, lu. : popinae, L e. ope>^ all nigJUy lu.
penrigllatlo, onis,/ [pervigilo], a devotumal
watching^ wgil .' nocturnae pervigiiationes.
pervlgiUtun, I, «. [perrlgil], a devotional
watddng^ vigil: eastra pervtgllio neglecta, L., Ta.
per-vigilo, ftvl, atus, &re, to watch all nighty
remain awake^ vadch : noctem : in armis, L. : ad
lurainis ignes, V. : nox pervlgilata in mero, tpent
without sleeps 0. : longos dies, Tb.
per-vOiiii e, adj., verg duap: annona, L.
pervinoo^ tIcI, vlctus, ere, to conquer eompUte-
(v, be vieiorioue: perricit Yardanes, Ta. : pervicit
Cato, carried hie point: dominae mores, overoonUy
Pr. : quae perviDcere voces £valuere sonum,
drown, H. — Fig., to effect, bring ahout, aeJiieve:
his orationibus penricerunt, ut, etc., L. : pervice-
nint remiSy ut tenerent terrain, bnmgkl it about,
L. : illam non verbera perricere, quin, etc., Ta.
pervins, adj, [per + via], that may be eroeeed,
affording a paseage, paeeoMe, aeeeetible: aedes, T. :
transitiones, thoroughfaree : saltQs, L. : usus Tec-
tonim inter se, Y. : rima pervia flatibus, 0. : equo
loca pervia, 0. : nihil ambitioni, Ta. — ^As eubst. n.,
a (horoughfare,pa99age, Ta.
pervolgatiu (penml-)» «&'• ^i^^ •«!?• [^' o'
pervolgo], very common, widdg known: via pa-
trum,T.: oonsolatio.
penrolgo (•▼nlgo), &vl, fttus, are^ to make
common, make public, tpread abroad: edicto tot&
provinoiS pervolgato, Cd. : illas tabulas pervolgari
imperavi : se omnibus (mnlier), prcetituted,
parrdlM, — > — , 4re, freq. [ pervolo ], to Jig
through, Jlit about: Omnia late loca, Y.
1. per-Tolo» &▼!> atus, are, to Jig tJirough,Jlit
about : aedb, Y. : rumor agitatis pervolat alis, 0. :
Flaminiam, lu. — To fig to, arrive by fight: ani-
mus veiocius in banc sedem pervolabit. — To fiy
/J
iilifl
through, dart through, pan quickly over: sex milia
passuum cisiis : totam urbem, lu.
2. per-Tolo, volul, — , velle, to with greatly, be
very detiroui : scire ex te: alquem videre: illud
pervelim, proditum f also esse, etc, Lw— In tmesi :
te per videre veliro«
pOTToifito, — , — , Mxe,/rtq. [penrolvo], to hem
over: libros, jMnici.' scriptores.
par-TOhro, volvl, volatua, ere, to roU over, tum^
hie about : te in luto, T. : Zmymam, to peruae, Ct
—Fig., to buey, engage: ut in lis locis pervolva.
tur animus.
perror-, see perver-. penml-, see pervol-.
pas, pedis, m. ^FED-], a foot : nudns, T. : pedi-
bus aeger, S.: si pes oondoluit: pede tellurem
pulsars, i. e. danee, H. : cycnum pedibus nnois Su-
stulit, talone, Y. : pedum digiti, toei, 0. : numquam
hue tetulissem pedem, would have come hither^ T. :
Nusquam pedem (sc. feram), / won^t etir a ttep,
T. : pedem ferre, go, Y. : si in f undo pedem po-
Buisses, a0^/oo<; profugum refen« pedem, ra^m,
0. : magis pedem con ferre, come to etoeer quartert :
ut prope conlato pede gereretur res, almost hand
to hand, L. : votis malignum Opponit nostris pe-
dem, eeti her foot against (of Fortune), O. : retra-
hitque pedem simut unda relabens, Y. : ego me in
pedes (dedi), took to my heeU^ T.^-Abl. ptur. (rare-
ly sing.), of motion, afoot, on foot, marching, walk-
ing: pcKiibus vinoere, in rumtittg, 0. : cum iiigres^
BUS iter pedibus sit : pedibus eompensari pecuniaro,
i. e. the long walk to the property makes up for its
cheapness : ut omnes pedibus mererent, serve as
infantry, L. : cum illud iter pedibus confici soleat,
by land: quod flumen pedibus transiri potest, be
forded, Os. : in quam sententiam cum pedibus
iretur, i. e. when a division was taken on this ques-
tion, L. : cum orones in sententiam etus pedibus
irent, voted for his resolution, L. : Quo bene coe-
pisti, sic pede semper eas, 0. : tua dexter adi pede
sacra secundo, eiy/ressive of favor, Y. : Ripa felici
tacta sit pede, propUiott*, O. : quid tain dextro
pede concipis, etc, auspieiously ( the right foot
being associated with good omens), lu. — Accplur,
with ad: ad pedes descensum ab Romania est, the
Eoman* dismounted^ L. : magnA ex parte ad pedes
pugna venerat, mainly an infantry fight, L. : ad
pedes omnium singillatim accidente Clodio, suppli-
cating each: vos ad pedes lenonis proiecistis: cui
cum se maesta turba ad pedes provolvisset, L. —
In expression of subjection or inferiority : servus
a pedibus, footman : Omnia sub pedibus vertique
regique, under their sway, Y. : duas urbis sub pe-
dibus tuis relinquemus, L. : Sub pedibus timor
est, is spumed, 0. — In the phrase, pedibus trahi,
to be dragged by the heels, go to the dogs : trahantur
per me pedibus orones rei. — ^In the phrase, ante
pedes, before the feet, in piain view^ evident: quod
ante pedes est, videre, T. : eos ante pedes sues
ingnlari oodgit. — ^In phrases with caputs tuas res
ita contractas, ut neo caput neo pedes (habeant),
i. e. neither beginning nor end: nt neo pes nee
caput nni Reddatur lormae, 1. e. the several parts,
H.»-In the phrase, manibus pedibus, with might
and main : Conari manibus pedibus noctlsque et
dies, T.— Meton., of f^^^^^^}^tl^d(f>t^ leg.
pwima
619
peto
prop : Leetuli pedes, T. : moosae, O. : grabati, a
KoMBef Ct. — In naftgatioD, a theet^ Mtl-rope: pcwle
labitor aequo, i. e. before th» wmd^ O. : pedibus
aequis : un& oiDoes fecere pedem, \.^Ui out ike
Juet^ y. — In Yene, afoot : heroua : pedibus clau-
dere verba, to make versee^ H. : Musa per undenos
emodttlanda pedes, in hexamMert and ptntcoMUre^
O. : extremum seu trahat pedem, L e. timpe (of the
cboliambus ), 0. — A kind of ver§e^ meaaure : "El
pede, quo debent aoria bella geri, 0. : Lesbius, H.
— As a measure, a foot : intervallum pedum duo-
rum, Cb, : pedem disoesstase : pede suo se metiri,
bjf Mi own foot'TuU, i. e. by hie own abUitiee^ H.
peuime, peMlmns, eupp, of male, malus.
pessoliui, I, m., = vAfrvcikoQ^ a boU : pesaulum
ostio obdo, bijU the door^ T.
peflsnm, adv. [PED-], to the ffround, to the bot-
tom,— ^With dare^ to eend to the bottom^ nein, de^
etrovj undo : me aut erum pessnm dabunt Tnup-
tiae), T. : sin (animus) ad inertiam pessum datus
est, hoe been abandonedj S. — With tre^tobe ruined :
pessum ituros campos, Ta.
pesmiin-do, see pessum.
peflstime, peasumus, wpp. of male, malus.
pastifar, era, erum, a^f. [pesUs+l FER-],dl9-
^etruetivey baleful, nonoue, pernicious^ peetUeiUial :
civis : contto : vipera : odor oorporum, eickenin^^
L. : fames, Q. : fauces, Y.
paatlfara, a<ftf. [pestifer],jMmiaoMf{y.* multa
sciscuntur.
pastUaiui, entis, adj. with eomp. and tup. [pe-
Bti8]ypeeiiieniial^ infected, unhealthy^ unwhofeaome:
agri : Af rieus, H. : aedes : annus urbi, L. : pesti-
lentior annus, L.: pestllentissimus annus. — ^Fig.,
pemioUms, wmoue, dettructive : homo pestilentior
patri& BU& : pestilens conlegae munus esse, L.
2>e«tilentia, ae, / [pestilens], an infeetioue
dieeaee, plague, peet, patUenee : gravi pestilentift
conflictati, Cs. : exercitlls nostri interitus fame,
pestilentlft : gravis, L. — F i g. : ubi oontagio quasi
pestilentia invasit, corruption, S. : oratio plena pe-
stilentiae, Ct. — An unwncleaome atmoepheref mala-
rial dimate: autumni, Cs. : pestilentlae fines:
pestilentiae possessores, i. e. unhealthy lands,
pastia, is, /, an infectious disease, plague^ pest,
pntilenee : ibes avertunt pestem ab Aegypto : alii
ali& peste absumpti sunt, L.~^J)estruction, ruin,
death .' certa, S. : detestabilis : oivitatis : servatae
a peste oarinae, i. e. from f re, Y. : populo pestem
minitantes, L. — A pest, curse, bane : teztalis (the
poisoned shirt of Nessus), C. |x>ilt : coluber, Pestis
bourn, Y. : neo saevior ulla Pestis et ira deftm (the
Harpies), Y. : clade et peste sub illft (Nero), lu. :
quaedam pestes hominum, social pests : oorporeae
pe8te8,Y.
pataaatos, a^f. [petaaus], inaik: in wuiif^
reidyfor a journey : petasafi veniuntsoooioei
petaawumlna, i, m. dim. [weroffiilJfiP^V.ia^
hem : siccus, lu. \** *
patannim, l, n., = xiravpov, a tumblerlf\ yi
spring-board : iactata petauro Corpora, lu.
patanduB, atfj. [P. of peto], desirable. — /fur
91. as suffst, : fngienda petendis Immiscere, H.
pataaao, — ^ — , ere, intens. [ peto ], to strut
after, pursue : hano (laudem).
patitlo^ dnis,/. [ PET- ], a blow, thrust, past,
attack, aim: tuas petitiones effugi ; hence, of on-
torical fencing : orator nee pla^pun grmvem f acit»
nisi petitio f uerit apta, nee, eta : bominia petitio-
nes rationesque dicendi, methods of aUack. — A
seeking^ soliciting: indutiarum, L. — A soliciting
for office, application, solicitation, candidacy, can-
vass: petitioni se dare, become a candidate: con-
sulatOs, Cs. : pontificatfls, S. — In law, a claim, smi,
petition, complaint, tkdaration : cuius petitio bl
patitor, Oris, m. [PET-], a seeker, etppKeaml,
candidate: consulatQs: generosior, H. — In a suit
at law, a plaintiff, claimant: quts erat petitor?
patiturlo^ — , — ^ ire, desid, [peto], to he eager
for office : valde.
patitno, adj. [P. of peto].— iY«r. m. as suh^
things striven for: quantum dimissa peiitia Prae- i
stent, i. e. the life reUnguishsd exeeU the lift
grasped,VL
pato^ IvT and il (perf peCIt, Y., 0. ; petlsti, C^ |
Y. ; peasse, C, 0. ; petlasem, C, L., 0.), peUtua,
ere [PET-], to strive for, seek, aim at, repair tn,
make for, travel to: summum locum, Gd.: maru
oras : navU, take refuge in, N. : Troia peteretur
dassibus, Y. : caelum pennis, Jly to, O. : Gnis
Phasi petite viris, visited by the Oreeks^ O. : iUe
R^nam petit, turns to, Y. : campum petit amnis,
Y. : mons petit astra, rises to, 0. — TofaUupoa^
ruA at, attack, assault, assail, Jly oi, aim at, timd
at: Indutiomarum, aim at, Cs. : cuius latua roocro
ille petebat: Don latua, sed caput, aim at: Tsr-
quinium spioulo infeete, L. : Mllo me, throw as
apple at, Y. : cui petit uugue genas, 0. : Yos turbt
saxis petens, stoning, H. — ^Fig., to attack, assail:
me epistuU: uter ab utro petitns insidiis esset,
L. — To demand, exact, require: ex lis tantum,
quantum res pctet, hanriemus : poenas ab optimo
quoque sui doloris, i. e. exact satisfactum. — To de-
mand at law, sue for, daim: nnde petitur ... qui
petit, the defendant . . . the plaintiff, T.: qui per
se litem contestatur, sibi soli petit: aKenos fan-
<|os. — 7b beg, beseech, atk, request, desire, entreat:
flentes pacem petere, Ca.: Cvrtio tribunatun a
Caesare, ask for Curtius: a te pro Ligaiio, inter-
cede with you for : reus tit absolvatttr: a te, ut,
potottftQin 618
■■"^ft'ex !is, qui nunc petunt, aai, etc.: atnbitiose
P««fflium, ll — To woo, court, Midi: at Tiros sae-
^-^f'^pA peteret qnam peteretur, S. : iUam, 0. : virgo
^ 9P libidinem petita, L. — To purwe, teek, ttrive
^TjUty aim cA: fugi aalatem, Cb.: pnMdam pedi-
bus, 0. : gloriam, 8. : eloqoentiae principatum :
bene TiTcre, H. : conubiis natam sociare Latinis,
v. : ex boatium dacibua victoriam, over, L. : im-
perium ex victia hoatibua, L. — To fetch, bring,
elicit, oUain, wreU, draw : £ flamma cibnni, T. :
castodem in vincula, V. : a litteris doloris oblirlo-
nem: latere petitus imo spiriins, fi.: gemltfls
alto de ooide peUti, O.-^To take, betake Ofuseelf to,
repair to: alium cursam, take another route:
aliam in partem fugani, betake themselves tofiigJU,
Cs. — To refer to, relate to: Troianos haec mon-
8tra petunt, Y.
petorritom ( petori- ), T, n. [ Celtic petvar
(four) +rith (wheel)], an open eamage, esJocfte, H.
petra, tu6,f^ss irirpa^ a roek, crag, Cu.
petulant antia, adj. [ PET- ], forward, pert,
taucg, impudent, wantim, petulani: aduleMwns:
effuse : Tarentum, lo. : libido in Yirgine.
petolantw, ado, with eomp. and mux fpetu-
\a.ns], pertlg, wantonly, impudently, petmatwy : in
Pompeium inTehi: iactari petulantius: petulan-
tlsaime inaectari.
petnlantia, ae,/. [petulans], mticinent, freak-
ie&iesa, impudence, wantonneee, petulance : petulan-
tia praestare, S. : adulescentium.
petiilcil% atfj. [PET-], butting, apt to buU:
haedi^y.
pexofl, acff* [P. of pecto], combed, abutted:
tunica, neat, H.
Phaeax, Scifl, m,, a Phaeaeian ; ubu, plur,, the
Fhaeaciant (who lived luxuriously), C, v., 0., lu.
— Sing, (poet), a good liver, well-fed man, H. —
Once as atfj. : Phaeax populus, In.
phag:er, I, m., = ^Aypo^f an unknown fith, 0.
phala, ae, see fala.
phalangae (pal-), ftrum,/., = ^uKayyti, wood'
en roUert (for moving heavj engines), Cs.
phftTangTtae, ftrum, ;»., = ^ciKayylraif 9oldier$
of a phalanx, L,
phalanx, angis,/., s ^6Xayi, a compact body
of heopg armied men in battle array, battalion,
phalanx: Laoonum,N.: Helvetii phalange factft,
etc.,Gs.: Agamemnouiae phalanges, Y. : animosa
(a band of eight brothers), Y. : iunctae umbone
phalanges, lu. — ^E s p., of the Macedonians, men in
order of battle, a phalanx (fifty close files of six-
teen men each): cuneum Maoedonum (pbalangem
ipsi vocant) perrumpere, L., K^ Cu.
phalaxioa, ae,/., a firebrand, see falarica.
phUoaophe
phalarae, &ram,/., = rd fdktpa, a metal plate
for the breast (a military decoration) : ostentare
phaleras, S.: Rubrium phaleris donaati: multo
phalerae sudoro receptae, Y.— For horses, a metal
decoration of the breast : equorum, L. : equos pha-
leris insignis, Y., lu.
phaleratOB, adfj, [phalerae], decorated, wearing
ornamental plates: equi, L. — Fig.: dkta, /n«
speecnes, 1.
Fhanaeaa, adj, ofPhanae (in Chios). — Po e t :
rex Piiaiiaeiis, i. e. rhanaean wine, Y.
PhantaaoB, I, m., s ^avraao^, a god of
dreams, O.
pharetra, ae,/., szfapirpa, a quiver: sagitti-
fera, 0. : succincta pharef rfi, Y. : venenatis gra-
vida sagittas, H. : pharetram solvere, open, 0.
pharetrataa, acU, [pharetra], wetfru^ a qtdeer,
qntvered: Camilla, v.: Geloni,H.: puer, i. cOm-
pid, 0. : Seroiramis, lu.
phannaoopola, ae, m., = ^pftatomiXfic, a
drugseUer, quack, C. — Plur., H.
Pharoa (-ma), I,/., an island near Alexandria^
with a famous light-house, Cs., 0., lu. — The light-
house at Pharos, Cs. — A light-house: Tyrrhena,
lu.
PharaaUona or Pharaalina, <m^*., JPharsa-
lian, ofPharsalus (in Thessaly).
phaaelna (-loa), 1, /, = ^mikoQ, an edible
bean, kidney-bean, phasd, Y. — A bean^shaped ves-
sel, light vessel, C, Ct, Y., H., lu.
phaama, atis, fi., := ^a/m, an apparition, speC"
tre, phantom, — Aa the title of a comedy, T.— Of a
farce, lu.
phiala, ae, /., ^ ^taXiy, a shallow drinking-
vessel, saucer, lu.
Philippicna, adj., = ^iXcnruroc, of Philip,
Philippic: orationes, Cicero's orations against
Antony (in allusion to those of Demosthenes
against Philip of ICacedon): divina Philippica,
i,e.the second Philippic, lu.
Philippua, T, m., =r ^CKavvo^, a king of Mace-
donia, father of Alexander the Great, C, N. — A
gold coin struck by King Philip, H.
phiUtla, drum, n., =: ^ina, the public meals
of the Lacedaemonians,
philologia, ae,/., =:^v\oyia, love of study,
literary euUure : nostra.
pliilologoa,a4/.» = ^okoyoQ,scholarly, learned:
homines.
Philomela, ae,/., =:^tXou^Xa, a daughter of
Pandion, changed tnto a nightingale, Y., 0. — 7ne
nightingale, Y.
philoaopha, Wv. [philo8ophus],jDAt^aM^t<xiA
^y- Digitized by V^OOgie
phlloflopbia
614
pVffttlTH
are est enim philosophia vitae : circulus, in quo
de pbiloflophUl sermo babetur, <m phUomphical
tubjecUf K. : doae philoeophiae, ji^t/oK>/>/itoa2 aeeU.
philosophor, itus, ftii, eUp. [philosophus], to
8tmy pfiUoMph^fPhilosophiie: iocipit philoiopha-
ri : paucis, £nu. ap. C.
pbllofloplms, a<(/., =^\6co^,pMlo9ophioal:
soripttones. — Aa tiAat. m. and /., a philo^opker:
nobilis: praecq>ta philosopborum : ea villa tam-
quam pbilosopha videtur esse.
philtmin, 1, 9k, = ^iXrpov, a Icvepotion^ 0., lu.
phllyra (philura), ae,/., = ^tXi'pa, ih« linden-
tree: nexae philyr& ooronae (the inner bark vtras
woven into ohaplets), H., 0.
pMmiui, I, m., s ^t/i6c, a dice-box, H.
Phlegethon, ontis, m., s= ^Xcyi^wi', a river
of fire in the Lower World, V.
phdoa, ae {ace, Sn, 0.), /., =r^ici}, a eeal, eea-
dog, eea-ealf: Sternunt se somno pbocae, Y.
Phoebas, adis, ^., = ♦oc/Sac, a priesteaa of
Pho^ua; bence, an inspired tooman, prophete89, 0.
Phoebe^ es, /., ss ^oipii, goddess of the moon
(the Roman Blana), Y., O. : tenia, L e. night, 0.
PhoebeiuB (O.) or Phpebe^s (Y., 0.), etdj.,
of Phoebus, of Apollo,
Phoeblgena, ae, m. [ Phoebus +6£N-], son
of Phoebus, i. e. Aesculapitts, Y.
Phoebus, I, m., 5= <t>oi/3oc, Apollo as the god
of light, Y., H.—The sun : dum f ugat astra Phoe-
bus, H., 0.
Phoemoes, um, m., =4»oiVuccc* the Phoem*
cians (on the eastern coast of the Mediterranean
Sea),C.,a,C8.,Y.,0.
phoemoeiui, adj., zs^iviceoc, purple* red,
scarlet: vestes, 0.
phoeaicoptenifl, I, m., = foivtKOTrrtpoQ, the
fiamingOf red-wing (of water-bird), lu.
PhoeniMa, adj, /., = ^oiwacay of Phoenicia
(on the Mediterranean Sea): Dido, Y. : exul, i. e.
Anna, 0.— Aa subst.. Dido, V.
phoeniz, Icis (aec. lea, 0.), m., the phoenix, a
fabulous biixl, 0.
phreneaifli is,/., =*0pfyi|m(, madness, deli-
rium, frenzy: manifesta, lu.
phrenetions (phrenit-), I, m., = ^vqricoc,
a madrnan, ifisane person, lunatic, — Plur., C.
PhrygiuB, adj., = ^pvyiot, Phrygian, ofPhr\/^
gia, C, L., Y., H., 0., hu — Plur./. as subst., the
Phrygian wometi, Y. ^Trojan, of Troy: muri, 0. :
hjmenaei, with Aeneas, Y.
Pbryz, ygig, adj., Phrygian : augur, Iu.~A8
m»ba. m. sivg., Y., 0., lu. — Usu. plur., = ^pv/cc,
a humriaus people of Asia Jtftn^, C, 0., Ph^ lo.
—The Trojans, fl., O.—Tbe Phrygians were re-
garded as stupid ; beuoe, p r o v. : Phrygem plagia
fieri solere meliorem.
phthlriit is,/, ^imCf consHmpHan, In.
ph^, interj., pish f tush I T.
ph^larohuB, I, m., =A^vXapxoCi a trUxU tAief,
emir: Arabum.
1. physica, ae, /^ = ^wnxii, natural science,
naturiU philosophy, physics,
2, phyiica, 6mm, see pbysicos.
phyaioe, adv. [pbjsicus], like the naturalists:
dicere.
physicns, adj., = pwiKoc, of natural philcs-
ophy, of physics, natural: quiddam pbyrticum,
something iteming to physics : ratio. — As subsL
m., a natural philosopker, naturalist, G. — Plur, a.
as stibst., physics: pbysicorum ignarus.
physiognomon, onis, m., =^tNnoyvw|M#y, a
disoemer of character, physiognomist.
phyaiologia, ae,/, s fvataXcyia, hnmdedgs
of nature, natural philosophy,
piabilis, e, adj. [pio], io be averted: fQlmen,0.
piaoularls, e, a^. [piaculum], atoning, expia-
tory : sacrificia, sinrofferings, L. — Ptur. n, as mto.
(sc sacrificia), L.
piaoolum, T, n. [ pio ], a means of emaeaung,
sin - offering, pripiiiaiory sacrifice : piacufum ho-
Btiam caedi, L. : Te piacula nulla resolvent, R —
An animal offered in sacrifice, victim: ea prima
piacula sunto, Y. : furtiva piacula cwae, L c. «m6>
stiiution, lu. — An esgsiaiion, atonement, sacri/Ue :
rupti foederis, L. : luendis pcrioulis publicis pia>
cula esse, L. — A remedy: Laudis araore tumes,
sunt certe piacula, quae, etc., H. — Punishment:
dea a violatoribus (sui templi) gravia piacula exe-
git, L. : rerum praetermissaruro, i. e. satisfaction,
L, — A crime, sacrilege: quantum piaculi commit-
tatur, L. : commissa piacula, Y.
piamen, inis, n, [ pio ], a means of eaqnation,
atonement, O,
pica, ae,/ [SPEC-], a pie, magpie, 0
pioaila, ae,/ [pix], a place where pitch is made,
plcea, ae,/ [pix], a pitch-pine, forest pint, Y..
0.
Pioena, ntis (C, L.), or Pioenns, adj. (S., Cs^
0., L., H., lu.), Pieene, ofPicenum (in luly).
picauB, adj, [p\x\, pitch-black, pitchy: caligo,
Y. : turbine fumans piceo, Y. : nubes, 0.
pictor, 5ris, m. [PIC-], a painter, C, H., lu.
piotoia, ae,/ [PI€«], paintit^, the art ofprnni"
ing: ars ratioque picturae: Ut pictora pofisia, H.
-^A painting, picture : (in t^^^^o^t pictura
Digitized by ' "
•15
pUa
b««o, T. : pietnra in tabula, in tezttli^/MnfiKfff^ . . .
tmbrwderyi Animum pioturA paacit inani, wKttal^
V. — F i g., in language, a painting^ picture : Ho-
meri.
piotQratiifl» iufj, [pictora], wtbnridered: ve>
stes^V.
pic>ta% adj, with comp, [P, of pingol, ptnnUd,
coiored^varuffotet^of 9ttriom eohn: ▼ofucreSyV.:
ptcti terga laoerti, V. : pappea, detxyraUdf V. : pa*
rones, 0. — Tattooed : Geloni, V. — . F i g., of lan-
guage, adomedy omameHtedf ornate: oratiouia
genus: Lrsift nihil potest esse pictius: piotos ex-
periere m'et&s, i. e. wurml^ Pr.
pioofl, I, m. [SPEC-], a woodpeekert H., 0.
pii^ ado. [pius], coneeientioutfif^ rdigioHdy^
duiifuUyy affeetionatdif : faoere, T. : colere deos:
pie belliim indici posse, L e. dtUy^ L.
^exifli idis, /., = IIicfMC* a Mute ( first wor-
shipped in Pieria), H., 0.— P/wr., the Mmee, C, V.,
H., lu.
Pierian etdj.^ = Iltiptoc* iVmon, of Pieria Tin
Macedonia); hence, JllbeNftmiaM .* paeiex,H. — 0/
the Mume^poede: antrum, H.: umbra, lu., H., 0.,
Ph. — Ptwr.f. as 9itb$t., the Mueee.
pietas, fttis, /. [plus], dutiful conduct^ eenee of
dniy^ reUgiouanete^ devotion^ piehf: quibna decus
pietas omnia quaestui sunt, S. : ei-ga deos : deos
placatoa ptetas efflciet: pretium ptetatis amarain,
tcrupuloumete^ 0. — FcMfulneee to natural tiee,
duty, affection^ love^ loyalty^ patrictitni^ gratitude:
matris ferre iniurias me pietas iubet, T. : quid est
pietas, nisi voluntas grata in parentes ? : filii : qui-
bus quoniam pro pietate satis fecerit, patriotism^
Cs. : qnattuor tribunomm (l e. in iniperatorem),
L. : feltx nati pietate, V. : solemnia pietatis, the
loot <ffflcety Ta. : In patrem patriamque, L. : in oon-
iuge, O. — Juetice : si qua est caelo pietas, V. —
Per son., as a goddess. Piety, C, L.
piger, gra, grum, adj, with comp, pigrior, and
sup. pigerrimus [PA&], unwilling^ rdueiant^
averwe, backward: gens pigerrima ad militarta
opera, L. : pigriores ad cetera munia exequenda,
Cu. — 8hw, dill, loMy, indolent^ dnggiak, inactive :
senectus, 0. : (apes) f rigore, V. : tiiurus ipsi mole,
III. : mare, duggiah, Ta. : annua, II. : bellura, tedh
ama^ O. : campus, unfruitful, H. : sopor, benumbing,
Cl.: frigus,Tb.: doiabn, kuily handled, Ivui in re
militari : militiae, H. : soribendi ferre laborem, H.
— Jhdl, umfeeUng: pigro perire situ, O.
piget, gnit and pigitnm est, Sre, impere. [PI-,
PIG- J, it irke, paine, chagrine, ajfUcU, grieves,
diMgusts: oratione multitudo inducitnr ad pigen-
dam: tni me miseret, mei piget, Enn. ap. C. :
fratria me, T. : duro me ciTitatis momro, S. : Neu
oooversa domum pigeat dare lintea, do not hesitate,
H. : longM castroram ferre dolores si piget. la. —
It etttues to *^Jp«R^ mates sorry: faoere quod nos
poet pigeat, T. : ilU me composuisse piget, / re-
pent^ 0. : pigenda verba, Pr.— /< makee ashamed,
puts to shame: fateri pigebat, non esse, etc., th^
vetre ashamed to own, L.
pigmantarluB, I, m. [pigmentum], a dealer in
unguentt, paint-seller : AtUus.
pigmentum, I, n. [pingo], a color, point, pig*
ment: aspersa temere pigmenu in Ubul&.— Fig.,
of stjle, coloring, ornament t pigmeutorum flos et
color: sententiae sine pigmenti^.
pigntrator, Oris, m. [pignero], a mortgagee.
ingnard, AvI, &tus, are [ pignus ], to give as a
pledge, pledge, pawn, mortgage: bona, L. : alveoles
et laenam, penni, lu. — ^F I g., to pledge : velut obsi-
dibhs datis pigneratos habere animos, had their
nUtuk under bonde^ L.
pigneror, fttos, arf, dep, [pigntis], to take at a
pledge, Ofcept as eamett: omen, 0. — 7b lay claim
to. appropriate: ex acie fortissimum quemque.
pignilS, oris and ens, n. [PAG-], a pledge, gage,
pawn, security, guaranty: ager oppoeitus est pig-
nori, T. : quo facto pignore animos oenturionum
deviniit, Cs. : viginti milia faenns pignoribna po-
sitis, income from mortgages, IfU^^A levy upon
properly to secure a fine: adparitoree ad pignera
capienda (for wilful absenoe from the Senate), L.
— A hostage: simulatae sine alio pignore deditio-
nes, L.: pacis. — A wager, stake: dio, roecam quo
pignore certea, what bet you vill make with me,
V. : Et quaerit poeito pignore vincat .uter, 0.—
F i g., a pledge, token, assurance, proof: magnam
pignus ab eo rei p. datum, se, etc. : reoonciliatae
gratiae, Cu. : Pignera da, per quae Credar, etc.,
sure tokens, 0. : digito pignus fortasse dedisti, i. e.
a ling, lu. — Pledget of love, children : cum pigno-
ribus domus, 0. : pignera cara, nepotes, 0. : f rang!
aspectu pignorum suorum, Ta.
pigre, adv. [piger], tluggishly, inertly, 0.
pigiitU, ae, om. am or em, / [ piger], sioth,
sluggishness, laxinest, indolenes * pigritiam defl-
niunt metum consequentis labods : nox Bomanis
pigritiem ad sequendum fecit, L.
plgror, — , in, dtp. [piger], to be skm^ be diUh
tory: tu scribere ne pigrere.
1. pDa, ae,/. [PIS-], a mortar, O.
2. pila, ae,/. [PAG-], a pillar: ubi spatium
inter muroe . . . pilae interponuntur,'Os. : locavit
pihw pontis in Tiberira, L. : Nulla meos habeat
pila Ubellos, i. e. book-stall (where books were dis-
piajed on pillarsX H.^^ pier, mole: saxea, V.
3. pila, ae,/ [1 PAL-], a baU,filaying4HiUt
pilft lippis iniraioum ludere, H. : picta, 0. : quan-
turn alii tribuunt pilae, the game of ball. — Pro v.,
see ekudus.— .^ ballot (used bv ' ' ' ^
Digitized by^
^^L-lfffl^-e
piUllMUi
ei«
piliniis, I| m. [pilam], a tolditr of the rtmrvty
triariuij 0.
paatnik atff. [pUttm], armed with javdim : a^*
miiia,V.
(pnaatas), see pilleatus.
pflentam, I, n., an taty thariot^ ladief carriage :
ad Biicra uti, L. : moUia, V. : Esseda festinant, pi-
lenta, etc., H.
(pileoliis, pQons), see pille-.
pilleattui (not plle-X <m(/- [pilleus], covered
with Uie pilleui^ wearing a ehdUeap: Tofones, L. :
ooloni, with cape on (as if they were freedmeti),
L. : f ratres, i. e. Castor and Iwux, Ct.
pUleolQA (not pile-), I, m. dim, [pUIeoa], a
mudlfeU cap^ skuU-cap, U.
pilleus, I, m., and pillenm ( not pile-), I, n.
[PIS-], a doee-JUting felt cap, ehUUap (worn at
theatres and festivals, and given to a slave when
freed) : servi ad piUeam Tocati, i. e. irf free^ L, :
pillco capiii inposito, L.
pllosus, a4j* [1 pilus], hairy, ehaggy: genae:
Dares, lu.
JiQnm, I, M. [ PIS. ], a heavy javeUnf pilum :
is pila mittere, &: (caput) adfixum gestari
iuisit in pilo: ptlia missis hoetium phalangem
perfregemntjOs.: roaralia pila (hurled from for-
tifications), Gs. : pila Horatii, a place in ike forum
where the arme of the OuriatU were tetf i^ L., Pr. :
vis oerte pila, cohortes, eta, you wieh at leaat for
pompy etc., Itt.
Pamnnns, I, m. [pilam], a god of the LaHne,
who tatsght how to erueh com, V.
1. pilus, I, m., a hair: manitae sunt palpebrae
vallo pilorum : caudae piles equinae vellere, H. :
duris aspera crura pilis, 0. : ego ne pilo quidem
minus me amabo, not a hair: e Cappadocift ne
pilum quidem ^accepl), nothing whatever : ne ullum
pilum viri boni habere dicatur, hae no hair of a
good man: non faoit pili oohortem, Ct-^8ing,
coUeet, : fniUcante pilo, lu.
2. piltia, I, m. [PIS-], a maniple of the friaWt,
company of veteran reeervee : pnmi pili centurio,
Os. : pnmum piium ducere, Gs. : primus oentnrio
erat, quem nunc primi pili appellant, L. — ^In the
phrase, primus pilus, tfu Jiret centurion of the
triariif chief centurion of a legion^ L.
Pimplens, adj., of Pimpia (in Pieria, saored
to the Muses): mons, Ot. — As eubeLf, a Muee:
dulds, H.
pina, ae, /., as wcya, the eea-pen, epiny mueed,
pinattun, l, «. [plnus], a pine-grove, O.
pineas, a^. [ pinus ], of the pine, of pinee,
piny : ardor, a fire of pine -wood, V.: plaga, a
piny tract, Y. : cUustra, L e. o/lA« wooden korti,
Y. : fert in pinea texta faces, L e. talo thaah^O.
pingo, pinxt, pTctus, ere, to paint, mate 1$
painting: tabulas: tabulas pictaa mirari, /Msutf-
tnge, 6. — To paint, represent, ddineate, depict,
portray: (comas) Dione Pingitur sustinuiase
manu, is represented in a pietvre, O. : pkta ia
tabnl& Voluptas: aere dato qui pingitar, H.—
Pro v.: qui numquam pliilosophum pictiim vide-
runt, a phUoaopher^e portrait, — To embroider:
textile stragulum, maffoiflcis operibua pictnm:
picti tori, with embroidered coverlets, 0. : Picfns
acu chlamjdem, Y.-— 7b paint, etain, eohr : San-
guineis f rontem moris, Y. : oculos, lu. : picti sco-
ta, with painted ehidde, Y. — To adorn, decorate^
embdlifh : bibliothecam mihi sittjbis. — ^F i g., of
style, to paint, color, embdlieh: verba: Britan-
niam coloribus tuis, penicillo meo : (vir) omnibus
a me pictus et politus artis coloribus.
pingaeaoo^ •— , — , ere, inch, [pinguis], to grow
fat J be fattened: pinguesoere oorporo ooipos, 0.:
campos sanguine, be enriched^ Y.
piBgniBk e, acU, with eoa^ and tufk [PAG-],
fat: Thebani: If e pinguem TiseB,H.: Yerbeiiae,
juicy, Y. : pinguiseimus haedulus, lu. : menun,
rich wine, U. : equi humane sanguine, fattened
upon, O. — As tulit. n,, grease, Y. — JUch^fertiU^
wump : solum, Y. : sanguine pingoior Campus,
H. : stabula, hiveefull of honey, Y. : ante, with fat
offerings, Y. : ficus,yiMV^, H. : turn pinguis facsen-
tia flammas, with richjumes, 0. : pingut flumlue
Nilus,/tfr^mf^, Y. — Bedaulwd, bemeared: crura
luto, lu. V- T^tci^, denee: caelum : lacemae, lu. —
F i g., dull, gross, heavy, stupid, doltish : poetis |nd-
gue quiddaro sonantibus: pingni donatua munere,
H. : ingenium, 0. — Qaiet, eomfortabUp easy : soa^
ni, 0. : amor, 0.
pinifer, fera, ferum, a((^'. Jphius +1 F£R-],^iiM>
bearing, producing pines : Maenalus, Y.
lunlger, gera, gerum, adj, [pious +GES>],/ww>
bearing: caputs 0/
1. pinna, ae,/. [SPl-], a feather, plume (npoQ
a bird ; see also peima) : (aves) pullos piniiis fo*
vent — A wing {on\y plur.): O Fidefl alma apta
pinnis : pinnis oornscant (apes), Y. : non {Hmiis
sublime elatos Alpis transg^Msos, L. — Pig. : ilii,
qui mihi pinnas inciderant, had dipped, i. e. made
me hdpless: Decisis humilis pinnis, i. e. humbled,
H. : Maiores pinnas nido extendisse, L e. have riMm
above my origin, H. : praepetis omnia pinnae, L e.
of/ight, Y. : pinnA veras dare notas, O. — An ar-
row: oior traiectus pinnS, 0. — A pinnade: huie
(aggeri) loricam pinnasque adiecit, Gs. : asseribo
falcatis detergebat pinnas, L. : sedes pinnis atqoe
ai^re cingit, .Y. — A promontory, ee^Ms tribal
(Sicania) ezcorrit in aequon pinaisi OL
Digitized by V^OOQIC
2. (plnnaX Me pin*-
pimtatoi; €H$'. [ 1 pinna}, /mM^tm^ ptumed^
whiffed (often confounded with pennatus): lovia
s&telles: Capido: Funa,y.
piniiiger(not peDn-Xgera,geram,a4^'. [1 pinna
■^Q¥A-\femher9d^winfftd: alteram (animanriam
genusX 1- e. hMt^-^Htaring fin^fmmf 2 piseis, 0.
plIlI]irap1li^ I» m. [ 1 pinna +RAP- 1 a erest-
tenalcher^ gladiator (who strove to snatch the ad-
versary's crest as a tn^hy), In.
piwnwla, /. dim, [pinna], a little mng^ pinion,
— J^wr., C.
pinoteres (-tfaeresX ^f "^f = mvoriipitCt ^
pinna-ffuardf a crab^parante o/thepina.
piniia (Qs), obL pina; plur. pinfts ; aee. piniis
or pinds ; /. [PI-, PIC-], a phu^ pin^tree^ fir, fir-
tree : ex alta ptnu, Y. : pinos loquentes, V. : Grata .
defkm matri, i. e. to Cybde, O. : tua (to Diana), H. :
pina praecincti oomtia Panes, 0. — A thip, vend,
bo€U of pine: infesta, V.: Pontica pinus Silvae
filia nobilifl, EL: orbata praeslde pinus, 0. — A pine
torch: manum pinu flagranti inplet, Y. — A wreath
of pine^Uavee : pinnque caput praecinetuB acuti,
O. — A pineforett: Galliuarta, lu.
piOb ftvl, fttus, ftre [plus], to approach with sa-
cred riiee, appeate, propitiate: Silvanum lacte, H. :
osflftt V- ' lanus piandos erit, O.^Tb pwify with
eaered riles : si quid tibi piandum fuisset. — To
make good, alone for, expiate: mors morte pianda
est, O. : fnlmen, overt the omen of lighining, O. :
p^odigil^ Ta.: cnlpam morte, aUmefor, Y. : nefas
roorie ptaodnm, i. e. to hepwnieked. In.
piper, peria, n^ =r iriirtpi, pepper, H., 0., la.
pipild, — , — , *re, to peep, chirp, Ct
PSraeens (trisjl., G.) or Piraeus (T., C, Ct.,
L^ N., Pr.), I, fn., or Kraea, drum, n. (0.), = IIcc-
pauvc, the port of Athens.
Piraenai atfj., of the Piraeus: litora, 0.
pirata, ae, m^, ss mtparrK, a seei-robber, corsair,
pirate: barbaras: Piratae Cilicum, lu.
piratloiis, adj., = irttpartK6^, of pirates, pirat-
ic^ pinUieal: myoparo: bellam. — As swbst./.: pi-
ratieam f aoere, practise piraeg,
ptrniii (pyr-), \,n,,a pear, H., Y., lu.
pima, I,/., a pear-tree: insere piros, Y.
Pisaeru^ adj., of Pisa (in ElisX Ptsaean : Are-
thusa, 0. : oliva, won in the Olympic games, lu.
plaoator, Oris, m. [piaoor], a fisherman, fisher,
T., C, H., 0., lu.
piaoatoriiui, adj, [piscator], of fishermen, fish-
ing' : naves, fiehing^irnacks, Ga. : foram, the fish-
market, L.
(piacatnsi OsX m. [pisoor], a cofcA offish, —
OnljaR,C.
017 piz
piaci01ll1li^ 1, m. dim. [piscis], a UttUfish, T., G
pisoina, ae,/ [piscia], a fish-pond, C. : publica,
the pvbHe fishpond, L.
piftCinariiu^ t, m. [piscina], a cultivator offish^
keeper of fishponds.
piaoiM, is, m., a fish: piscis ex sententia Nactus
sum, T. : piacibua vivere, Ga. : fona pleniaaimus
piscium : Piscium genus, H. — Collect. : piece vehi
quaedam (natarum videntur), 0. — 77u constellation
Pisces : Piscis aquosns, Y.— P/«r., 0.
piacor, atus, art, dep, [piscis], to fish : ante suoe
hortulos, C., H.
piscosiu» a^\[pi8ci8l,yi4/2 offisltes^ abounding
in fish : acopuli, V. : Gnidos, 0.
piBtor, Oris, m. [PIS-], a miller, bread-maker^
pifltriUa, ae,/ dim. [pistrina], a little pounding-
mtU,*f!.
piatxinnm, l, n. [pistorl, a corn-mill, pounding-
miu, mill: te in pistrinum dedam usque ad necem,
T. : in indicia, taroquam in aliquod pistrinum, de-
trudi : tibi roecum in eodem est piatrino vivendum,
must bear the same burden.
piatiia^ Icis, /., = n'cn-pic or vpianc, a sea--
monster, w/iale, shark, saw-fish : imraani corpore,
Y.—The constellation of the Whale, C. po«t.
pitnita (trisyL, H.), ae,/. [SPY-], slime, clammy
moisture, phlegm, rheum : cum pituita redundat :
nasi, Ct. : lenta, H.
pituitosiiB, atfj. lp\imiai'],full of phlegm, phleg-
matic: homo.
pina, adj. with (late) sup. piissimua. — Of char-
acter, dutiful,pious, devoutf conscientious, religious :
ingenium Pamphili, T. : homo : di meliora piis, Y. :
po^ta, Ct. : pio vatis nb ore, 0. — Plur. m. as subst.,
tlie departed, blessed: piorum sedes: arva piorum,
0. — Of actions, just, holy, rigid, pious, religtaus :
bellum, L. : homines inmolare pium esse duxerunt,
a religious act: Quosque pium est adiiibere deos,
0. — As stibst. n. : contra iusque piumqne, sacred
obligation, 0.— Of thinsa, sacred, holy, consecrated:
far, H. : pax, under religious sanction : arma, con-
scientiously taken up, L. — Of natural iies^fatthftU
to kindrea, devoted, filial, loving, dutiful: in paren-
tes : Aeneas, l/te filial, Y. : Inpietate pia est, i. e.
sacrifices her son to her brotJier, 0. : * piissimos '
quaeris, et, quod verbum omniuo nullum in lingua
Latin& est, etc. : ptissima filia, Ta. : piissimi ci-
vium, Cu. — Sacred, prompted by natural affection^
loving: seniorque parens, pia sarcina nati,0. : do-
lor, inspired by friendship : piosque pone mettls,
i. e. of your husoanti, 0. — Beloved, dear: testa, H.
piz, picis,/ [PI-, PIG-], pitch : sulfure roixta,
S. : fervefacta, Ga. : atra, 0. : Corticera astrictnro
picedimovere,H.: Ida^eaejpipfSAftai^r^/tWf^ V.
plaoftbiUs
618
plaeiaitu
plaoabiliSi e, acff* with eomp. [plaeo], to be am-
eilitUed^ eatily pacified, placabie : omnia habere
placabiliora quam animum praetoria : Irasci oeler,
tamen ui placabilis essem, H. : placabilis irae,
0. : ad iustas preces ingeniuin, L. : sacris placabi-
lis ira, 0. : ara Dianae, plactubh^ V. ■ — Paeifjfing,
appeanTtg, propitiating, acceptable: Id nosmet iL-
dicare plncabilius est, more cofieUiatory, T.
placabilitas, &tis,/. [pl&caihWis]^ a co7unliaU>ry
diipodtion, pUtcabHity.
placamen, inia, n. [plaoo], a meant of ooncili-
atton: caelestia irae placamina, L.
plaoamentam, I, n. [placo], a means of ap-
peaeinff: defim placamen to, Ta.
placate, adv. with comp. [placatos], calmly,
eompoeedly, quietly : omnia ferre : molestias pla-
catias ferre.
placatid, Onis, /. [plaoo], a pacifying, propi-
tiating, quieiiny : deorum: perturbati animi.
placatUB, adj. with comp. and snp. [P. of pla-
coj, soothed, quiet, gentle, calm, peaceful : animi sta-
tus : via placatae vitae : maria, V. : Piacatus mi-
tisque adsls, 0. : placatiore eo suft spe invento, L. :
pntribus placatior exercitas, mare favorMy in-
clined, L. : quies placatissima.
piacens, entis, adi. [P. of placeo], agreeable,
pleasing : aiqd non piacens : Uxor, H.
placenta, ae,/., = wXwcovg, a cake, H., lu.
placeo, cul or placitus sum, citus, fire [PLAC-I,
to please, give pleasure, be approved, be pleasing, be
agreeable, be acceptable, suit, satisfy: si placeo, ute-
re, if I suit you, T. : Quid placet aut odio est, H. :
non placet Antonio consulatua mens : quae vobis
placita est condicio, datur, T. : quin quod placitum
sit, abstuierit, wliatever ke fancied: exspecto quid
istia placeat de epistulA, I await their pleasure:
Dis, quibus septem placuere oolles, H. : sibi non
plaoere, quod laborasset, etc., N. : ego numquam
mihi minus placui, was less satisfied with: tu tibi
tunc places, are fuU of complacency, lu. — On the
stage, to find favor, give satisfaction, be applauded:
Primo actu placeo, T. : Populo nt placerent quas
fecisset f abulas, T. — Impers., it is believed, is settled,
is agreed, seem» rigid: adde illud, si placet, if you
please: venio ad coraitia, sive magistratuum pla-
cet, sive legum, Le.no matter which : placitum est,
at considerent, etc., they determined: placet enira
esse quiddam in re p. praestans, it is agreed: ut
ipsi auctori huius disci plinae placet, as the founder
holds : ut doctissimis placuit, have taught : duo
placet esse Cameadi genera Tlsonim : Quis paria
esse fere placuit peccata, wJio have made up their
minds that, etc., H. : quin etiam, si dis placet,
aiunt, etc, please the gods / L. — It if re$ol9edy is
determined, is decided, is purposed: deliberatur, in-
cendi placeret an defend!, Cs* : quid placet, die,
your deeieion, lo. : quando Tobis ita piacel, S. : 8e>
natui plaoere, ut G. Pansa, etc^ that the senmU de^
eree, etc. : mihi pUcuit^ at oratioDea expUcarefn,
/ resolved: Venua, cui plaeet mittere, etc, «&«
likes to send, H.
plaoide, ada, with eomp. [plactdua], aoftfy,
getitly,quutiy, calmly, peacefully, placidly: resp(»-
det, S. : ire^ T. : progredi, Cs. : Um dolorem :
plebem plaoidius tractare, S.
pladdna, atjj. with comp. and n^. [PLAG-l
gentle, quiet, stUl, calm, mild, peaeefd^ flood:
homo: eum placidum xiMvSS^padfadMm: inge-
nlum, S. : lumen, H. : amnis, 0. : senectus : oratio :
mora, V. : somnus, 0. : placidior Rhenus, Ta. : ni-
hil illis placidius, aut quietius erat, L. : placidissi-
ma pax. — Piur. n. as sMtM.: ut pladdts coSant
inmltia, i. e. tame ereaiuret, H.
piacitna, a4j» [P. of placeo], pfnuui^, aareeeiile,
acctptable: placita es simpliciCate tua, charming
in, etc., 0.: amor, V. : locus ambobua, S. — Aa
siist. n.: ultra placitum laudare, more than is
agreeable, V. : placita maiorum, maxim, Ta.
plioo, avi, &tas, are [PLAO-], to guiM, soothe,
assuage, aUay, appease: aequora, O.: ventos san-
guine, v. : Plutona tauris, try to propitiate, U. :
(Fidenas) beneficiis, U : iram deorum donis : nu^
men deorum, Ga. — To reconcile, conciliate, plaeate:
lugurtham, 8. : te sibi : Hannibalem filio meo, L. :
alquos rei p. : Invidiam, conciliate, H. ; fac ilia at
placetur nobis, T. : tanta iniquitaa, at placari po-
pulo R. non poBsent?: numquam aniino placui
potuit in eum, be reconciled, N. : homo et sibi ipse
placatua, at peace wWi himself
1. plaea, ae,/. [PLA6-], a blow, stroke, stripe^
cut, thrust, wound: merces plagae : (pueris) Dant
animos plagae, Y. : plagae et Tolnera, Ta. : plagae
crescunt, Nisi prospieis, afiogging, T. : mortifeia:
iopulsio (atomonim), quam plagam appellat, shock.
— Fig., a blow, stroke, injury, calamity, t^eaater,
misfortune: acoepisset res p. plagam: plaga in-
iecta petition! tuae : sic neo orator plagam gravem
facit, nisi, etc., makes a deep impresdon.
2. plaga, ae,/. [PARC-], a hunting-net, tmart,
gin : tabulnro tamquam plagam ponere : in plagam
cervus venit» O.^Uau. n/vr. .* tendere plagas : ex-
tricata densis Cenra plagis, H. : NexUibus pla^
silvas ambit, 0. — Fig., a snare, trap, toil: hane
ergo plagam effugl: quas plagas ipsi contra se
texuerunt : Antonium oonieci in Gaesaris plagas.
— A stretch of country, region, quarter, gone, tract:
aetherta, the ethereal regions, Y . : caeli scrutantur
plagas, G. poUL : pUgae Quattuor, tones, Y. : ad
orientis pU^m, Gu. : plaga una oontinuit oeterai
in armis, one canton, L.
placilaiiiui, is, m. [pltgiom, man-stealing], a
man-stealer, kidnapper. r^r\nio
Digitized by VjOOQ Ic
619
plebeonla
ofJUtggwg: OrtMliuSyH.
plagula, ae,/. ^inn. [2 ploga], a h^d^ewUnn^ L.
planctaft, fla, m. [ PLAG- ], a htoiivg of the
hreaaif vailing^ lamentation^ lament : clamor planc-
tu p«rmixtQS, Cu. : planctus et lamenta, Ta. : cdere
planctUs, lu.
plane, adv. with comp^ and aupi [ 1 planus },
evenly^ nmpttfy plainly^ dearfy^ diUinMy^ inieUifft-
hljf: plane et Latine loqui, riglU out: pluuius di-
cere : quid ? hoc planius egiuem, si, etc. : plani»-
aime expHcare. — WhoUy^ entirdy^ utterly^ complete-
ly^ thoroughly^ qmU: qui alia tam plane gcias, T. :
nee plane aliisse ex conspectu, and not quU$ out
of tight, Cs. : oarere sensu oommuni, H. : plane
bene, you have acted quite right : ex rebus plane
Gognitia : explicari roihi, thorotigJdy. — By all
wn/oana, tueuredly: te rogo ut plane ad nos advo-
les : JM, argentum est ultro obiectam ...(?«.
Planisaume, T.
plango, anzi, anotus, ere [PLAG-], to atrike,
beat : victlma planet humum, O. : Nunc nemom
plangunt (anstriX V. : Laqoeis . . . <>ras ubi oom-
misit Tolucris, Plangitur, beate with its mng$, O.—
To beat in lamentation : feroina : laniataque peo-
tora plangens (L e. Ita, ut lanientur), O. : Plangun-
tur inatres, beat themedvea in agony ^ 0.-^To lament
aloud, toads planxere sorores Nuides, 0. : plan-
gentia agmina, V. : plangentis populi derisor, lu.
— To bewail^ lament for : virtutes quas neque
plangi fas est, Ta. : maiore tumuitu Planguntur
nummi quam funera, lu.
plangor, oris, m, [plango], a etriking^ beating:
(Echo) reddebat sonitum plangoris eundein, O. —
A beating of the breast in sorrow, wailing, lamen-
tation : populi : plangores Femlnei, V. : caesis
plangore lacertis, 0.
plangqncnla, ae, / dim, [7r\ayyfitv\, a Utile
wax doll: plangunoulae roatronaruni.
(planioiea), see planities.
planipea, pedis, m. [ planus + pes]. — In the
theatre, an actor with naked feet (i. e. as a slare) :
Planipedes audit Fabios, lu.
planitaa, Atis [planus], distinctness, per^neuity,
Ta.
planitia or planities (not planic-), ae, ace,
am or em,/, [planus], a fiai ewrfacSy level ground,
plain : limoaa, S. : aaquata agri : inter oppidum
et collem, Os. : para planitiae, L. : ignota, unex-
plored, V.
planta, ae,/. [PLAT-], a sprout, shoot, twig,
graft: malleoli, plantae : plantas abscindens de
oorpore matrum, V. — A young plant, set, sHp:
plantam deponere in hortis, 0. : tcnues, lu. — A
eole, sole of the foot: tibi ne teneraa gladea aecet
plaatai, V. : eitae, 0. : caeno erellere plantam,
H. : planta duci, bs dragged by the heel, lu.
plantaria, 6ram, n. [planta], sets^ slips, young
trees : riva, V. : horti, In.
1. planna, adf. with comp. and sup. [PLAT-],
even, levfi, flat, jiane : Htus, Cs. : plants (formis)
ctrculus : spatia, H. : palma,^^, In. : carinae pla-
niores, Gs. : unde aditus pUinior erat, L. : .planis-
slmus locus. •— As siubst, n., a plane, level, plain :
Sil^a Incipit a piano, O. : aciem in planum deda-
cit, S. : Collibus an piano ponere Titem, V. — F i g.,
plain, dear, distinct, intelligible: narrationes:
iioc testibus ita Tobis planum faeiemus, ut, eta-^
Easy, free from danger: yia vitae.
2. planna, l, m., r= irXovoc, a JvggUr, impostor,
cheat : improbissimos, H.
platalea, ae,/., a waterfowl, spoonbill
platanua, I,/., = wXdravot, the platane tree.
Oriental plane: umbrifera, C. poCt. : Bteriles, V. :
caelebs (i. e. not used to support vines), H., 0., lu.
pUtea, ae,/., s= w-Xorcia, a broad way, street,
avenue : In hao habitaase platea, T. : plateas in*
aedificare, Cs. : purae plateae, H.
platidd, si; SUP, ere, to dap, strike, beat: alis
Plaudens oolumba, with her wings, V. : pennis, 0. :
pectora manu, O. : pedibos choreas, 1. e. ke^ time
in the choral dance, V.: plausis sili»^ fluttered, O.
— To dap the hands in approval, applaud: maniLs
suas in plaudendo oonsumere : donee cantor, vos
plaudite, dicat, i. e. to the end, H. : huic ita plau-
sum est, ut salvS re p. Pompeio plaudl solebat :
his in theatro plaudebatur, they were applauded* —
To expreu approbation, approve, ajmlaud, praise :
dis hominibusque plaudentibus : mini plaudo Ipse
domi, H. : plaudendum funus, lu,
plansibllit, e, adj, [plaudo], praiseworthy, de-
serving applause : oeusorium nomen.
planaor, Oris, m, [plaudo], an applauder, en-
thusiastic liearer: In totetro, H.
planatnun (ploatnun), x, n. [PLY-], a vehide
for freight, wagon, wain, cart : plaustns vectare
omos, y. : in plaustrum oonici : robusta plaustra,
H.— 7^ Great Bear, Charles's Wain (a constel-
lation), O.
1. planane, P, of plaudo.
2. planant, fis, m. [plaudo], a clapping, flap-
ping, noise from striking: plausu premunt alas
(of cocks), Enn. ap. 0. : ingens (of doves), Y. — A
dapping ofliands in approved, applause: plausils
cupiditas : a plebe plausu maximo est mihi gra-
tulatio significata: plausum captans: datns in
theatro tim, H. : stantia in plausum theatra, Pr.
Pleat, see PlSIas.
plebeoola, ae, f, dim, [plebs], the common peo-
^ of the comm&n
fai
plebelua
plebeios (trisylA ac^'. [oleb _
peopl&t of the poinuaeef plebeian': familiae: oon-
6ii], L. : ludi, eeUiraiiMff the freedom of the com-
monaUy^ L. : Deciorum animae, la.— As wbeL m.
and/.: hi plebei fuerunt: u plebeiam patridus
duxerit, L,~^Plebeian^ common, vuigar, mean, low :
philoBophi: sermo.
plebet, SI, aee plebs,
plebioola, ae, m. [plebs+OOL-], one who
eourte the crowd, a demagogue, democrat, 0,, L.
(plebis), is, see plebs.
plebi soitom, see plebs, soitum.
plebB (-bis), piSbts, or plebes, et (ei) or I,/.
[PLE-], the common people, commone, commonalty^
plebeiane^ folk : plebem facio mearo, win to my
eupportj T. : nisi quod populus plebesve sanxit :
plebei scitam,ad^ee of the commons: plebi con-
tra patres ooncitatio: tribunum plebi creare, L.:
plebis libertas: iucanda res plebei: dominandi
studio permota, S. : cum plebe agere. — The great
ma$e, multitude: in HyreaniS (opp. optimates).—
77^ populace, lower date, moM, wigar : rauUitado
de plebe, L. : multa sine nomine, V. : Plebs eris,
you ehaU be plebeian, H. : Immensa niraiaque, lu. :
(deorum), the lower ranke, O. : superOin, 0.
1. pleoto, — , xos, ere [FARO], to plait, in-
terweave: flores plezi, Ot
2. (plectS^ — , — , ere) [FLAG-], only oott., to
be punished, suffer oufUehnieni, be beaten : Venusi-
nae Plectaotur sifvae, H. : ego plectar pendens,
T. : in suo vitio : maltis in rebus nedegentifi plec-
tirour, eitiffer through negligence. — To be blamed,
incur censure: ne quft in re iure plecteretur, N.
plectrum, I, n., = wX^ierpop, a stick for play-
ing on a stringed instrument, qutU^ plectrum : plec-
tri similem linguam dicere : plectra movere, O. —
A lyre, lute: sonans plenius aureo plectro, H. :
leviore plectro, i. e. in lighter fferee, H. : gravius, O.
PlStaa or Pleas (Plias), adis,/, =ITXi|7<ic
or IlXicac, a Pleiad^ one of the seeen stars, (k —
Flur., tlie Pleiades, Heiads, Y,, H., O.
plene, adv, with comp. [plenns], fully, wholly,
completely f altogether, thoroughly: perfectae muni-
tiones, Cs. : sapientes homines : quod fuerat fac-
tum, plenius facit, O,
plenufl, adj. with comp. and tup. [PLE-],/'J/,
JSued: vela: plenissimae yiae, greatly crowded,
Gs. : corpus suci, T. : Gallia civium : domus or-
naraentorum : Quis me est venustatis plenior ? T. :
meri pocula, 0. : vita plena et conferta ToluptaU-
bus. — As subst. n., a f^enum (opp. vacuum) : ad
plenum, copiously, V., H. — Of bcxlily size, stout,
btUky, portly, piump, corpulent: pleni eoectine
nmuB : volpecula pleno corpore, H.— -Of females,
b^ with child, pregnant: femina,0.: BUB^c^Jftlled,
ploer#s
taiisiSed, sated: minimo, /O.: amaftor, H. — AS
packed, laden : vitis, O. \ exerdtus plentssimuB
praeda, L. : crura thyroo plc^ae (apes), V. : pleiMW
oculorum sanguine pugnos, eovared, lu. — Bntirt,
coni^flete,fuUtwhole: (I^o) plenisslma, wifA rauh
enHrdyfuU, Cs.: ad praeturam gerendam annus:
hora, O. : pleno gradu, at full pace, L. : pleni fiom-
\\\, profound, 0.---0f the voice, tonorout,fuU, dear,
tiring, loud: oomix plena improba voee, V. : vox
!)lenior: voce plenior. — Of speech, full, at fuU
ength, uneontructed, unabridged: ut E pleaissi-
mum dicas: *siet' plenum est, *sit* inminutuio:
pleniasima verba, O. — I\dl, abundant, plentiful,
much: Verres, qui plenus decesserat: pecunia,
much money: mensa, V. : gaudium : serins potloi
ad nos, dum plenior : aocepi epistulas plenioies,
longer: plentssima villa, H. — Of stge^fuU, ad-
vanced, ripe, mature: plenis nubilis annts, mar-
Hageable, V.^Fi f^.,full,JUled: fidei: Degoti,>a
of business: irae, L. : Quae regie noatri non plena
laboris ? filled with the story of our Iroublet f T. :
plenus sum exspectatione de Fompeio, Aitf of a-
peetation: laetiti£,Cs. — Complete, finished, ample,
copious: orator: oratio plenior: pleoiora perscfi-
bere, Gs. — Pkdl, abounding, rich: cam sis niliilo
sapientior ex quo Plenior es, richer, H. : pleniore
ore laudare, i. e. more heartily: plenior inimico*
mm Maria
pleriqne, raeque, raqne, see plerusqne.
plenunqne, adv, [ace. n. of plerusqne], /or the
moot part, mostly, commonly, generally : earn op-
periri, T. : ita plemmque evenit, ut, etc., S. : pie-
rumque casu, saepe natura : hi plemmque gradus,
lu. -« Often, frMuently : ipeS plerumqiie funi
bella profligant, Ta.
plenuque, raque, mmque^ adj, [pleras], a very
great part, the majority, most : Sororem pleriqoe
esse oredebant meam, T.: multi . . . pleriqoe
etiam : plerique Belgae, Gs. : erant pleraque (tec-
ta) ex cratibus facta, usually, L. : plerique Poeno-
rum : eorum plerique, S. : plerisque ex faetiooe
eius conmptis, S. : plerique omnes adulescentnli,
almost all, T. : dixi pleraque omnia, about aU, T. :
inventus pleraque Gatilinae favebat, the nugority,
S. : exercitum plemmque opperiri iubet, S.— As
tubtt. n., the greatest part : ubi plemmque noetis
proceesit, S. : Europae, L. — Plur., about all, the
greater part .* nee ratlone anlmi quloquam, wd
pleraque vlribus corporis administrabant : pleri-
que eius insulae obsidebantur, Cu. — A eonudere-
hie part, very many, a good many : noo dubito
fore plerosque, qui, etc, K. : urbium plerMque, L
Plias, Piiadee, see Pleias.
pUoo, — , — , 4re [PARa], to fold, wind, coH:
se m sua membra (anguis), coiling up, Y.
ploen% ploeni, old for vdoroL plum.
Digitized by VjOOQIC
esi
phaaaiatam
ploritilii^ ftfl, m. [ ploro]» a «Mitf«fV, leeeping,
tamimting: aroieorain, Co.: virginaliai C potfu:
mulierum ploratibuB aonare, L.
ploro^ ftvi, atas, &re [PLY-]) 1o crjr oul, i0atf,
lament^ weep alamd^ we&p over, bewail: plonindo
fessas turn : te iubeo plonre, / bid ytm kowly H. :
ooncursum plorantiuin ferre: raptum iuvenem,
H. : talia, lu. : ploravare, non respondere, etc., H. :
me tamen obioere inoolis Plorares AquUonibas,
wauidgt grieve, H. : tuae (puellae), pour out Mm
•arrow to, Tb. : mimus quia melior plorante gulft,
a disappoifiied appetite, la.
ploflteUuin, If n. dim. [ plaostram ], a tmaU
wagon, iittU cart : plosteilo adiungere mures, H.
ploatroin, see plaustrum.
ploacemnin, l, n. [Gallic], a wagon-box, Ot
pluma, ae,/. [PLV-], a m>ft feather, feather,
flume: plumae versicolores : ipsi pluma aut folio
lacilius moventar : mollis, V. : leves plumae, H. :
in plumis delitaisse lovero, i. e. a« a wwan, 0.:
colla Mollibos in plumis reponit, down, 0. : tuae
cum veniet pluraa superbiae, i. e. the flrtt beard,
H. : pellis alSnis In plumam squnmis auro conser-
ta, L e. Medee of bran overlaid like plumage, V. —
Sing, colleet. : Plama Kwinm, plumage, O.
plmnitas, aeff, [pluma], cowered wUhfeatkere,
feathered : corpus, C. podt.
pltunbetiB, atfj. rplumboro], of lead, leaden :
elans, O. — Leaden, blunt, dull: gladlus. — Leaden,
heavy, oppreenve, burdeneome: Auster, H. — Pij?->
leaden, dull, ttupid, etolid: asinus, plumbens, T. :
in physiois.
plnmbnm, i; «. [cf. uoXv^oc], lead: album,
ftn, Os. : plumbum Funaa iacit, a leaden ball, O. :
liquefacto tempora plnmbo diffldit, moulded bullet,
Y. : aqua tendit rumpere plumbum, the pipe, H. :
merobrana derecta plumbo, a pencil, Ct.
plmnenft, adj, [pluma], downy, filed with down:
cnlcita: torus, 0.
plnmipes, edis, adj. [pluma+pes], withfeath^
eredfeet,OL
plumoscui, adj. f pluma], downy^ feathered, Pr.
pluo, plul or plfLvI, — , ere, usu. impere. [PLY-j,
to rotn; aqua, quae pluendo creviasek, by the
rain: quoties pluit, lu.: lapides, L.: sanguine
pluisse senatui nnntiatum est : lapidibus pluvisse,
L.: Neo de eoncassa tantum pluit ilioe glandia,
rouu down, Y.*
plwM, see 1 plus,
pl6rliiuim, ode, [aee, n. of plurimus], very
much, moet, eepedaUy, for the moet part, generally,
commonly (used as ftq9. of muHum, with comp. 2
plus): is valebat in suffragio plurimum, cuius
plurimum intererat, eto.: Dnmnorix plurimum
poterat, Os. : te diligere.
plwlmui, etdj, n^ [ plus ], moet, very much,
very many : plaoere bonis Quam plurimis, T. :
huius sunt plurima simulacra, Cs.: partes: qui
(oollifl) plurimus Inminet, in great mate, Y. : tua
plurima pietas, very great, Y. : medio cum pluri-
mus orbe Sol crat, moet oppretnve, 0. : plurima
qui silva est, thickest, 0. : per laborem Plurimum,
eevere, H. — Colleet. : plurimus in luuonis honore
dicet, many a one, H. : oleaster, Y. : Cicero S. D.
P. Dolabeltae (i. e. salutem dicit plurimam) : Attl-
cae plurimam salutem, my best love to, etc. — As
tubst, n. : ut haberet quam plurimum, as much oh
poesible: ut in quoquo oratore plurimum esset:
quem unum plurimi fftcerat, esteemed above all, N. :
gravitatis plurimum.
1. plus, plCiris (plur. plares, plttra, gen. pla.
rium), a^. [PLE-]. I. Smg. n. as subst., more:
ne quid faciam plus, too much, T. : tantum et plus
etiam ipse mihi doberel: vos et decern namero,
et, quod plus est, Bomani estis, and what is more,
L.: Toltis peeuniae plus habere: Albano non
plus animi erat quam fidei, as little courage as
Jiddity, L. : paene plus qoam sat erat, T. : ne plus
reddat quam acoeperit: de paupertato taoentes
Plus poscente ferent, miore than the importunate,
H. : ex his alius alio plus habet virium : hoc plus
ne faoito, more than this : annos sezagiuta natus
es Aut plus eo, or more than that, T. : plus nimio,
overmuch, H. : quam molestum est uno digito plus
habere, one finger too much : uno plus Etrusco-
rum ceddisse in acie, one man more, L. — Oen, of
vriee, of more value, of a higlier price, worth more,
higher, dearer: ager multo pluris est, is worth fear
more : quo pluris sint nostra oliveta : pluris eme-
re, dearer : mlhi conscientia pluris est, quam, etc :
te oottidie pluris feci, have esteemed more highly.
— Repeated : quera mehercule plus plusque in dies
diligo, mare and more.-'TL Plur^ in comparison,
more, in greater number : omnes qui aere alieno
premuntur, quoe plures esse intellego quam piita-
ram : Nemini ego plura acerba esse credo oblata
quam mihi, T«— -^ great nwnber, many: plura ca-
Stella temptaverat, Gs. : summus dolor plures dies
manere non potest. — ^As sidtsL m. : qui plus fore
dicant in pluribus consili quam in uno: quid
quaeso interest inter unum et plures ? — As subst.
n. (so. verba) : pluribus haec ezsecutus sum, Ph. :
Quid plura ? in short.
2. plo», adv. [sing. n. of 1 plus], more (used as
comp. of mnltum, with n^x. plurimum): apud me
arguroenta plus quam testes Talent: plus quam
seroel, more often: nulla (navis) plus quam tri-
ginte remis agatur, L. : Plus milieus audivi, T. :
ferre plus dimidiati mensis cibaria, /or mor^ than,
etc : paulo plus raille passQs a castris, L.
pluMmliifl, aeH* dim, [plus J, somewhat more, a
me more: plu««tt 8«^tact.|y^3^j'^_A.
pUaunam
im
wbd. n. .' ploscalum etiam, qaam ooDOMiH terites,
amori nostro largiare, grtnU a litiie mare injiuene€ *
ut plusculuin sibi furis populas ascisoeret, some-
what larger rights,
plnteuB, I, m. — As a cover for besiegers, a
penthattse, shedy mantlet: pluteos ad alia opera
abduxerunt, Gs. : pluteos ac vineas operaerat
(nix), L. — A permanent breaetwork, parapet : plu-
tei turrium, Cs. : rates pluteis protegebat, Cs. :
locus consaeptus pluteis, L. — A thel/y deak^ book-
eate^ lu. — A couch^ ^ningeoueh: plutet fulcra, Pr.
pluvia, ae,/. [PLV-J, ram, a thower^faU of
raw: pluvlas metuo: logefta, V.: de pluviia lo-
qui, lu.
pluviaU% e, adij. [ plavia ], of rain, rainy:
Auster, rain -bringing, V.: sldiis, 0.: fuugi, jmx>-
dueed by rain, 0.
plaviiuii <w{f . [ PLV. ], rainy, bringing rain :
Hyadea, V. : luppiter, Tb. : aqua, rain • footer, S. :
aurum, a ahttwer ofgM, O : rorea, rotit, H. : arcos,
ratfiAow, U. : frigus, a eold ehower, V. —As suheL
H,, the inner court of « dmeUimg : Venisae per
pluviuiD, T.
pooiUnin, I, It. dim, [ poeulam ], a little cup/
mulsi, L.
pocultun. I, n. [ PO- ], a drinldng-veuel, aip,
goolet, bowl, beaker: haec argeuto circurocluduiit
atque pro poculis utuntur, Gs. : ducere, H. : po-
scunt maioribus pocuIls(8c. b{bere),oM<o/'^'o6^;
8tantenl extra pocula caprum, i. e. in reUef, lu. —
A drink, draught, potion: uxori cum poculttin de-
disset, i. e. thepoieon: nd insidiosa vocatus pocula,
O. : amoris, i. e. a philter, H. : pocula praegustare,
lu. — A drinking-bout, earouee: immania: sermo,
qui adhibetur m poculo, whiie drinking: inter
pocula laeti, V.
podagra, ae,/., = wotaypa, Uie gout, podagra :
dolores podagrae: turpea podagrae, V.: nodosa,
0.: locuplesylu.
podaa; icia, m., ike fundament^ amue, H., In.
podilllll, I, ft., ss«i6^«ov, an deeaied place,
heights — Esp., in the circus, a baUony: omnee
ad podium spectantes, lu.
Poeoile, es, /., = Uouukti (oTod\ thepieture-
qalUry,freecoed haU in the market-plaee ofAOiene,
if.
poema, atis {dot. and ahL plnr. poilmatis, C),
n., = woitiftOy a eompoeition in veree, poenf: po^
mata (opp. oratio), poetry: tenerum, pamage:
poSmafacere: Graecum condere : pangere, H.
]>06na, ae, /., = irotvii, indemnification, com-
penaation, reeompenee, retribution, eatutfaction, ex-
piation, punishment, penalty, price: Syrus mlhi
tergo poenas pendet, T. : arbitros dat, qui poenam
QODsUtuant, Gs. : Tu mihi poenaa Fenolvea ambo-
mm, y. : poenas pendo temeritatia meae: poeoas
pro dvibos capere, S.: numen in ornne nomen
Albanum expetiturum poenas, L. : morte poenas
soeleris effugere: poenam dignam ano aoelere
suscipere: parentum poenaa a filiis repetcre:
falsanim Utterarum : poenarum ex inimida satis
est, L. : peocatis qui poenas inroget aequaa, H. :
dat poenas, i. e. suffers for it, lu. : nee f uerat
poena videre, etc, puniAable, Pr. — Person.,
the goddess of punishment, Vengeance, G. — Itur.,
avenging Furies, C, O.
Poeni, 6rum, m., the Carthaginians (as of
Phoenician origin), G., V. — Sing., the Carthe^finian,
i. e. HannibaL — Sing, collect, : Poenus advena, L :
uterque Poenus, L e. CarthaginianM in Africa and
l^in, H.
PoeninuB (Penm-), at(j. [Penninus, from
Geltic pen ( peak ), became Poeninus, as if from
Poenus, after Hannibars passage], Pennine (of
tlie Alps, from the Great St. Bemhard to the Sl
Gotthard ), L.
(l>oeniten0» poenitantla, poeniteo), see
paenit-.
1. Poeniifl, I, see Poenl
2. Poeilii% M&*., Pimie, CaHkaginian, V.
poeai% 18,/, = wolnatCf apoem,podry: aaa-
toria, H.
poeta, ae^ m., == vot^nfCi a poet: oratores et
ipifAts», prose-un'iters and poets : ingeniosua: Grai
poetae,V.: piotores atque poetae, H.: anmmus,
minimus, lu.
poetioa, ae (G.), and poetloe, es (K.XA =
iroufrur^, the poetic art, poetry, poesy.
(poetioeX ade. [ potSticus ], in the manner of
poets, poeUeiUly : loqui (datx).
poetioiis, adj,, = woitirucSc, poetic, poetical:
▼erbum: di, represented by the poets: quadrigae:
mella, H.
poitria, ae,/, = wotnrpta, a poet, female pott:
fabuhirum, G., 0.
pol, tftter/.jPollux], by Pollux! indeed! truljf!
Enn. ap. G. ; Ti, H. : certo pol, most assuredly, t.:
sane pol, T. : pol vero, T.
potenta, ae,/ [1 TAL'],peiled barky,pearl-
beSley, O., Ga
polios Ire (imperf, polibant, V. ), fvl, Ttua, to
snMoth, fuMsh, poUsht rogum ascii, G. (XII
Tabb.): puWinar Indo dente, Gt — Thiultmi, deco-
rate, embdlish : Aegida squamia, V. : domus poKta,
weU-ordered^ Ph.— »Fig., to polish, r^ne, smprott,
adorn: ignanifl poliendae orationia: materian
Tersibus sensriis, Ph.: carmina, O.
polite^ oJv. with eomp. [politos], im a poUAed
manner, elegantly, with taste: dioere: seribcre:
politius limareii . r^r\nii>
Digitized by VjOOQIC
poiitia
m
poado
p6litia, ae, /., = woXtrtiay tk$ BUOb^ Ccntti'
iwUkm (ft work of Plato).
pej&tMM, adf.y = iroXirun(c> of ehii polity^
rtlaimg to the 8UUe^ poliHeal : philoflophi.
polittui, offj. with comp. and $up. [P, of polio],
poiUhed, aceompUthcd, rtfined^ euUivatedf polite:
homo ex scholS: oratio: politioris humauitatis
ezpers : doctrinS politissimus.
(poUanXinis, n. [1 PAL-],/a€ /our, miiUdud^
T.
poUena, entis, adj, [P. of poUeo], ^rong^ abU^
powerful, thriving: animus abande, S.: herbae,
O. : Yiribufi, S. : equo, U.
polled, — ^ — , ere [pote+valeoj to be iirong^
he powerjiU^Jlouriehf thrive^ be <Me^ prevail^ avail :
quanto magia potes pollesqve, U (old form.) : in
re p. plarimum, Cs. : terra marique, L. : tantam
aeries poUet, H.: quantum in hao urbe polieat
serrire, ete.
poUez, icis, m., the thumbs C, V., H., O. : ctavi
digiti poinds erassitudlne, (>• : ntroque laudare
pollioe Indum (approbation Iseing expressed by
closiog the thumb upon the fingers ), H. : verso
pollice volgus Qoem iubet oceidunt (disapproTal
being expressed by extending the thumbX In.
pOlHoeor, !tus, Sri, dep. [pro+liceor], to hold
forth, offer, mromiee : iiberauter pollicitus cos re-
inittit, wth large promifes, Gs. : de mea (volun-
tate) : tibi custodias : servos in quaestionem : roi-
randum in modum : pollicitus est, sibi earn rem
curae f uturam, Gs. : diyisunim se urbem : modo
Qui sum polUdtus ducere, T. : obsides dare, Gs. —
P r o V. : montes auri, {. e. boundleu wetUth, T. :
maria montfsque^ S. — P.pa»,: potlidta fides, 0.
poUioitatio, Gnis,/. [poUidtor], a prominng,
promhe : hinc pollicitationes aufer, T. : Bomilca-
rem mnltis pollidtationibus adgredi, S. : huio mag-
nis pollidtationibus persuadet, ut, etc, Gs.
polllGitort ittts, Sn, freq. [poUiceor], to prmn-
iae: poUidtans ei nihil ferens, T.: poIUcitaudo
incendere (plebem), &
IH>]]ioitaili, T, n. [P. n. of polHceor], a prom-
tM, fledge: PolHdtl fidem temptat, 0. : Hanc pol-
licitis Gorrompe, O.
pollua ul, fitns, ere [pro+luo], to eoily defile,
Uain, foul, polltite : ore.dapes, Y. : ora^ crnore, 0.
— F i g., to defile, pollute, contaminate, violate, dis-
honor, deteerate: iura scelere: stupro religionis:
lorero, P^. : tragico pollutus eoncubitu, lu. : pol-
laU pax,V.
poUutns, adj. [P, of poUuo], polluted, tin-
ehatte: femina, L.: princeps, Ta.
PollOz, ads, m., = noXv^evfctfCf asonof 7^
daru» and Leda, twin brother of Castor, C, V ., H. :
gemiuns PoUox, i. e. Castor and PoUwt^ H.
polity I, m., = w6\o€9 an end of an'axis, pole:
rotatis polls, 0. : gladaiis, ^ north pole, O. : an-
stralls, 0,-^Ths heavens, iky, edesHat vault : lud-
dus, v.: rotundtt8,H.: inmensus, 0.
Polyhymnia, ae, /., szJloKifiivia (rich in
song), one of the Muses, H., O.
polypus ( p51-, H. ), T, m., =r iroXvirovf , a
poiypue, tea polypus, 0. — A tumor in the note,
polypm, H.
pomarins, adj, [ pomum ], of fruit, of fruit-
treee, — As subst. m., a fruiterer, K—As suist* n.,
a fruit-garden, orcliord, 0., H., 0.
(pomezidlanos), see postmeridianus.
pomerifan or pomoeiliim, l, n. [po8t+
moerus (L e. murns)], an open space around a
city, toithin and without the waUe, L., Ta. : de po-
moeri lure : intra pomeria, i. e. in the city, lu.
pomifer, era, erum, adj. [ pomum +1 FER-],
fruit-bearing, fruit-bringing : annus, H.
pomoeriiuxi, see pomerium.
Pomona, ae, /. [pomum], the goddess of fruit
and fruit-trees, Pomona, 0.
pomoana, adj. [pomum], abounding in fruit:
horti, Tb. : oorona, a ^apUt of fruits, Pr.
pompa, ae, /., acr trofivii, a solemn procession,
pMie procession, parade : in pompft ferri: sol-
leraniB ducere pompas Ad delobra, V. : in foro
pompa oonstitit, L. : pompam funeris ire, attend
a funeral, 0. : pompamm ferculis similes esse,
i. e. as slew as: Gireus erlt pompS celeber, O. — A
train, suit, retinue, row, array: tua, T. : haeo llc-
torum : captivorum, lu. — Parade, display, ostenta-
tion, pomp: rbetoram: genus orationis pompae
quam pugnae aptius.
Pompelns (trisylA a, a gentile name. — As
adj., of a Pompey, Gs., C., 0. — ^E s p., Cn. Pompeius
Magnus, the triumvir, Gs., G.
pompilna, 1, m., = vo/iviXoc, a sea-fish, pilot-
fish, rudder-fish, 0.
pomum, I, «. [8 PV-], a fruit, tree -fruit, or^
chard-fruit: Foenkenm, pomegranate, 0,-^Plur,,
v., U.
pdmtui, I,/. [8 PV-], afruU-iree, Tb.
pondero, &vT, &tu8, are [pondus], to weigh:
amatorum sinfis, i. e. wxlue the pockets, Pr. — Fig.,
to weiglt, ponder, consider, reject: quid posset:
verborum delectum aurium iudido : si causae non
ratione, Bed verbis, ponderantur.
ponderosns, adj, [ pondus ], weighty, full of
meaning: epistula.
pondo^ adv, [old abl.; cf. pondus], by weight,
in weight: coronam libram pondo deoemere, weigh-
ing a potind,lh — Ellipt,, with nu
Digitized by ^
«M
potiNcb (sclibrt): auri quinqae pondo abttuMt:
ai^Dtt pondo Tigmti milia, Gi.
pondufl, eris, n. [PAND-], a weight: pondera
ab Gallia adlata iniqaa, L. : taloae ferreae ad cer-
tum pondus examinatae, Ca. — A heavy body^
weighty man, load, burdmt in terrain ferantur
omnia suo nuta pondera: innamerabile auri:
magnum argenti, Ca. : imroania pondera baltei,
v.: gravia maturo pondere venter, O.-^Weight^
gravity, heavineu: gravitate ferri et pondere:
magni ponderia saxa, Ca. — P/«r., balance, equiiib-
riitm : pendebat in a6re tellua Ponderibaa librata
suia, 0. : trans pondera dextram Porrigere, out of
balance, le,eo ae to fall over, H, -— F 1 g., weight,
eonuquenee, importance, eonrnderaium, in/ttience,
authoriiy : ai tutoris auctoritaa apud te ponderia
nihil habebat: grave tpaiua oonaeientiae pondus
est: id est maximi ponderia: omnium verborum
ponderibua est utendum, verbal effiecte : fabula aine
pondere et arte, H. : nulla diu ^mlna pondus ha-
bet, i. e. firmness, Pr, — A burden, load, weight :
reruro, 0. : amara aenectae Pondera, O.
1. pone, adv, [POS-], after, bdiind, back: ad-
prendit pallio, T. : et ante et pone (moveri) : ae-
qaena, V.
2. pone, praep. with aee, [ 1 pone], behind;
pone quos aut ante labantur : pone castra, L.
pond^ poaul (poslvsrunt, G.), poaitua, ere [for
* posino ; old praep, port- (pro) + aino ], to put
down, set down, put, place, set, fix, lay, deposit : ta-
bulaa in aerario, Ga. : caatra iniquo looo^ pitch,
Gs. : tabulaa in publico, deposit: collum in Pul-
vere, H. : in poaaesaionem libertatia pedem poni-
mua : in Prytaneum vaaa aurea, L. : omnia pone
feros in ignea, 0. : ubi pedem poneret habere,
might set his foot : poaito genu, kneeling, O. : num
gsnu posuit? Cu.: ova, O.: fetum,^t«0 buth to,
h. — Of troopa and guards, to place, post, set, sta-
tion, fix : praeaidium ibi, Ca. : inaidiaa conti-a
Pompei dignitatem : Dumnorigi custodea, ut, etc.,
Cs. — To set up, erect, build : opus, 0. : urbem, V. :
caatella, Ta.: araa, V. : tropaeum, N.— Tb form,
fashion, mould, depict : duo pocula fecit . . . Or-
phaeque in medio poauit, V. : nunc hominem nunc
deum, H. — Of plants, to set, set out, plant : ordine
vitea, V. : nefaato (arborero) die, H.— Of wagera
or prizes, to offer, propose, promise, lay, £nke,
wMcr : pocula fagina, V. : praemium propoaue-
rdht, ai quia nomen detuliaaet, L. — To put out at
interest, loan, invest : pecuniam in praediof dives
positis in faenore nummia, U. — To serve, serve up,
set forth: posito pavone, H.: poaiti Bacchi cor-
nua,0. : Da Trebio, pone ad Trebium, lu. — To lay
aside, take off, put down, lay down : veate positA:
velamina de corpore, O. : Tibrum : arma, L e. sur-
render, Cs. : ^Kepeainis inde edictam ot arma po-
nant^ L. : posies armia, L.— 7b lay out, arrange
for burial: toro lIoKua oomponar, U. : poaitui
adfati corpus, V.— 7h lay in the grave, bury^ inter :
te . . . patriA decedena pooere terra, Y. : qn* pan-
tis iusta feruntur avis, 0.~7b arrange, dedc, ad
in order: suas in statione comas, 0. — To wbdme,
calm, allay, quiet : quo non arbiter iiadriae Maior.
tollere seu ponere volt freta, HJ--Of windis te
fall, abate : Cum venti posuere, V. — Of an anchor,
to cast, fix: anooris positis, L. — ^Fig., to set, place,
put, lay, bring: pone ante ocnloa laeftitiaoi seoa-
tOs : se in gratift reconciliatae pacia, L. : in laode
positus : ilia in oonspectu animi : cum in mentem
venit, ponor ad Bcribendum, my name is added to
the record. — 7b put, place, cause to rest .* credibile
non est, quantum ego in prudentia ttia ponam,
count upon: spem salutis in virtote, Os. : in le
positum est, ut, etc., rests with you. — 7b £09 out,
^send, employ, occupy, consume: tempos in oogita-
tione: diem totum in oonsiderandft caasa: totos
nos in rebua perapiciendis : itinera ita faeit^ nt
multos dies in oppidum ponaL — 7b peU, fisee,
count, reckon, consider, regard: mortem in malls :
inter quos me ipse dubiS m re poni malim, L. :
Hoc metuere, alteram in metn non ponere, regard
with fear. Poet ap. C. : ut in dubio poneret^ utnun,
etc., regarded as doubtj^ L, : haeo in magno <fia.
crimine, attach great importance io,h.: in vitiia
poni, be reaarded as a fault, N. — 7b eq^posnt,
ordain, make : legea : sunt enim rebus novls nova
ponenda nomina, to be applied: Laurentisque ab
ea (lauro) nomen colonis, V. : tibi nomen Insane,
H. — Of vows or votive offerings, to make, render^
pay, consecrate: Veneris (tabellas) in aiede, 0.:
hio f unali.i, H. : ex praed& tripodem aureum Del-
phis, N. — 7b lay down as true, state, poeit,fiz, as-
sume, assert, maintain, allege: ut paulo ante posat,
si, etc. : Verum pono, esse victum earn ; a^ etc^
T. : positum sit igitur in primis, etc. : hoc posito,
esse quandam, etc., agreed: id pro certo, h, : rem
ipsam. — 7b dte, set forth, refer to: eorum exem-
pla. — 7b set forth, represent, describe: TlgeUtomm,
In.— 7b propose, offer, fix upon, set forth: mihi
nunc vos quaestiunoulam pouitis f : ponere iobe-
bam, de quo quia aodire vellet: dodorum <
tudo ut lis ponatur, de quo disputent — To out
away, leave off dienUss,forego, lay down, surrenaer:
vitia : ouraa, L. : moras, H. : oorda f erode, Y. :
ponendus efii ille ambitus (verborum), non abicien-
dus, i. e. to be dosed without abruptness.
pone, ontis, m. [1 PAT-], a bridge: part oppidi
ponte adiungitur: pontem in Arare faeiendiua
curat, has a bridge ouilt over, Cs. : velut poote in-
iecto tranritum dedit, L. : Gampanos, a 6r«4^ oa
the Appian Way leading into Campania, H. : am-
nem ponte innxit, Co. : ratis religata pontis in
modum, L. : intersdndere pontem, break down:
recidere, Cu. : vellere, Y. : partem pontis resda-
dere, Gs. : nusqi^m poMj (b^^jjgj^ being the ni-
085
sort of baggns), lo. — Plmr, : diet eflkiendis pon*
tibut abnunpti, a dram^brid^^ Tt. : pontliqae et
propagnAcula iuDgant, V. — A Md^e^ wolk^ em^
f^diHff paM$aff€^ tciLffoldmff, galiery : operae Clo-
dmnae pontiB ooeup&rant, le. tkt narrow gaiUry
adnmUing voUn to ih$ mqpta at tkt OomiHa: so-
oios de pappibofl PoDtibiM expooit, plank^ V. :
Turrifl erat poDtibas altis, gaUnim, L e. ttortei, V. :
naves pootibus stratae, dtck9^ Ta.
p6ntioiilil% T, m, dim. [pons], a liUU bridge:
ligneua : crura ponticali, Gt
r>6ntifoz (ponta-), ficis [pons +2 FAC-], m.,
€B Tkigh -priest^ V^^Wy poniifi^ L., C, H., 0., lu. :
Mm.:Lumuat eJuef of the jpriatt^L.: scribae pontifi-
cis, quos nunc pontiflces roinores appellanti L., C. :
£aqailiiii Tenefici, kighrprieil o/wUckerafty H.
p6ntifloaHa, e, adj, [ pontifex ], of a high-
pAai,poHiyS€al : inBignia, L. : auctoritas.
p5ntifioatait Qs, m. [pODtifex], the office of a
hi ffK-primty pontificate: petitio pontificatOs, S., C.
ponttfloinB, ad$, [ poati£«x], of a Idgk-prieU^
ponl^leal: oomitia: 1110,
pozitOk Onifl, ffi. [pons], a large fiai boat^ Gs.
pontns, I, m., = irovroc, the tea: f reta ponti,
V. : maris pontus, the vrttU deep^ Y, : fngens pen-
tos In pnppim ferit, a huge tea^ V. : longus, H.
pppa, ae, m., aprietfe oMiatant,
popammiv I, is = roaroyoy, a eaerificial cake^
III.
popellQ^ I, m. dim, [populus], the rabble^
crowds VL.
pojpanm, ae,/. [cf. rirwy], a cook-nhop^ eating-
hou9e^ low tavern^ G., H., lu. — Food wold at a cook-
shop i si epulae potius qoam popinae nominandae
sunt : taeterrimam popinam inhalare.
popino^ 5nia, m, [popina], a frequenter of eat-
inff-houaety gormandiier^ H.
poples» iUa, m. [1 PAL-], the Aom, hoUow of
the imee, hon/gh: succisis popUlibus, L: succiso
popHte,y. — A knee: dupUcato poplite, wt^ bend-
ed knee, T. : oontento poplite, with a atiffknee, H. :
poplitibua semet exciplt, eank to his kneee, Gu.
pajppynna, atis, n., = r^inrvfr/ia, a emaek,
mmntung kin, la.
popnlihtliis e, acff. [populor], deslntciibU^ 0.
po^fiilabiinda% atfi^ [populor], laging waete^
ravofftmgx in finis Ronanos exoucurreraut popa-
labuodi, L. : per agram ierat, L^
popiilizl% e, 04^. with eomp. [1 populos], of
the people^ proeieding from the' people, pojmar,
general^ common : leges, in$tUuted by the people :
mnnua, to the peopU : verba : dietio ad popalarem
sensam aooommodata : oratio : laudes, og thepeo-
fie: yeaioBf popnlar ftuor : aura, H.-— (]^<A«
40
people, of the
eomUry, notioe, indigen^ttet
queri puellis de popularibus, H. : flumina, of the
eame dietriet, O. : olira, noHtfe, O. : vtrgo Ubi, of
thg nation, 0.-— As tubeL m., a fdlom-^auntrgman,
compatriot, aeaociate, fellow, comrade, aeeompliee:
8UU8 : quae res indicabat popuIarU esse, hie own
armg, S. : non popularls ino<lo conciut, L. : popu-
lares coDiurationis, aecomplicee, S. — Of the people^
devoted to the people, attached to the commone, pop-
ular, democratic: genus (rei p.): animus: inge-
nium, L. : sacerdus, i. e. Vloaiua. — Acceptable to
the people, agreeable to the multitude, popular .*
consul : quo nihil popularius est, L. — IHur, m, as
eubet., the popular partg, demoerate,
popularitaSi &tis, /. [ popularls ], a courting
of popular favor: rarior apud Tiberium, Ta.
popnlariter, <uftf. [popttlarfs], like the common
people, commonlg, vuigany: annum solis reditu
metlri. — Vulgarig, eoareelg: loqui: scriptus liber
(opp. Iimatiu8).~-/fi a popular numner,popalarlg,
democraHeallff : oonUones excitotae : oocidere
quemlibet, to pleaee the crowd, lu.
popal&tldb 6m»,f. [populor], a laying waste,
ravaging, plundering, epoiling, devaatation : popu-
lationem effuse facere, L. : lioetem popnlationibus
problbere, Gs. — Jtunder, booty: Yeientes pleni
populationum, L.
popalator, Oris, m. [populor], a devastator,
9poiter,plttHderer: agrorum, L.: Troiae, O.
popnlevfl, atfj, [ 2 populus ], of pot^re, pop-
lar- : f rondes, V. : oorona, H. : umbra, v .
popnllfer, era, enim, a^. r2 populus + 1 FER-],
poplar-bearing : Padus, ehaaed bypoplare, 0.
pqpuli aoitnm, see scitum.
popnld^ ftvl, fttus, ftre [6GAL.], to lay waete,
ravage, plunder, pillage, epoU : Utom Testra Vi, V. :
PenateB, V. : arva, U. : urtiem dettm irt morbo^
L.— 7b €leetroy, ruin, spoil: populat ingentem far-
ris aeerrum Guroalio, V. : capilloa, 0. : popalata
tempora raptis Auribus, mutUated, Y. : populatns
bamus, roiied of the bait^ O.
populor, atus, &rl, dm. [SGAL-], to lay waste,
ravage, devastate, spoil, pnMaer,pUlage: Remorum
agree, Gs.: urbis et agros Galliae: Aequoe, L. —
To destroy, ruin, spoil : quisque suum populatus
iter, y. : f ormam populabltur aetas, 0.
1. popnlVfl^ I« m. [ PLE- ], a people, nation :
populus R. : inolitt populi regesque Tioti sunt, i. e.
repMies and kingdoms, L. — In Rome, tlie whole
body of cititens, people : senatus populnsqne Ro-
manus (often written S. P. Q. R.) : populi ac mnlti-
tadiois oomitia : et patres in populi fore poMita-
te, L. : ut ea res pofralo pleblque R bene evenirel:
at populos raoanda teneret, i. e. the pubHe #rM»>
086
frequens ctiltoribiM alias
^ popaltu^ L^ — ^ multitude^ kott^ crowd, ihrong^
ffrcai uumber : f ratnim, 0. : ooDcarans ia f onim
populi, L. : limec (ianoM froos) populnm tpactat,
i. e. the tlrea, 0.
2. populiUp I, / [ 1 PAL- ], a poplar • tree :
Alcid&e gratiMima, V. : alba, ih4 nlver-poptaty H.,
O.
poroa, ae, f. [ porcus ], a female twine, 90w :
caesa, V., H., la.
poroellvfl, T, m. dim, [porcttlua ; from porcus],
aimepig,Vh.
porous, I, m. [SPABC-], a tame ewine, hog, pig :
villa abundat poroo : porcus femina, tow : Epicuri
de grege porcus, L e. ghUion^ H.
porgo, porgitep porgeii% seo 1 porrigo.
porreotio^ Onis,/. [1 porrigo], a etretching out,
extension .* digitorum.
1. ponreotns, P. of porriciob
2. porreotofl, adj. with eomp. [P. of I porri-
go], ttretched out, extended, long : ioca, Gs. : locos,
H.: moTUf protracted^ 0. 1 porrectior acies^Ta. :
ssoex, i. e. amd, Ot^F i g., wide-epread, extended :
fama ad ortum Solis, H.
poirioio (port*), -— , rectus, ere [old for pro-
icio], to lag before, offer in sacrifice : exta in mare,
L.: exta In fluctCks, V.-^Prov.: inter caesa et
porrecta, between alavgfUer and offering^ I e. at the
very last moment,
1. porrigo (plnr. %dpers, porgite, V. ; p. pram,
porgens, C), rexl, rectus, ere [por (i. e. pro)+rego],
to stretch oiU, spread <mt, put forth, reach out, ex-
tend : aoiem JatiuB, S. : animal membra porrigit :
cms, L. : caelo braochia, 0. : expressa psepfaismata
porrigenda manu, by raiting hands : per tota no-
vem cui iugera corpus Porngitur, extends, V. : bru-
malls horas, longthen, O.-^To lay at length, stretch
out : in spadum ingens ruentem porrexit hoetem,
I^— Tb hoid forth, reach oui, extend, offer, present,
hand: mihi dextram: gladium nobis ad homtnem
occidendum : mihi forsan, tibi qnod negarit, Por-
riget hora, H. — Pro v.: marital! porrigere ora
capistro, presefU his head to the marriage halter,
Iii.^— With manOs, to reach after, strive for, seek to
obtain : ad peoora nostra avaras roanOs, Cu. : pe-
cunia deesse coepit, neque quo manQs porrigeret
suppetebat, N.— With se, to extend, reach, grow :
Quia gradus ulterior, tua quo se porrigat ira, Be-
stot? O.—To prolong, extend : syllabam, 0.
2. porrigOb inis,/.,Mrut/, dandruff, H.— Of ani-
mals,/Ae mof^^ ; porci, III.
pono^ adv. [PRO-], forward, onward, farther
on, to a distance, at a distatuse, afar off, far : res,
porro ab hao quae me abstrabat, T. : agere armen-
tnm, L. : Inscius Aeneas, quae sini ea lamina por>
ro, V^-In time, of old,- tforttms,fotwwrfy : qnod
porro fiierat, cadniue patatur, O. — HimorfoHk,
hereafter, aftsrwards, in future: quid in aoinko
Geltiberi haberent ant porro liabiiuci eaaent, L.:
Fac, eadem at sis porroy T. : hiiic miixinia porro
Acoepit JRoma, in aflerivnes, V. — ^In order, again,
m turn : audivi ex maioribns natu, qui ae porro
pueroa a senibus aodisse dioebant: alUs porro
impertierant gaudiom saum, L. — In transitioa,
thin, ned, furthermore, moreoiver, again, in turn:
ctyltati porro hanc fuisse belli causam, Gs. : H&-
bonium porro intellegebat rem totam esse pate-
facturum: porro autem anxius erat, qnid facto
opus esset,&
pomiin, X, n., = wpaaov, a leek, teallion, H., Is.
Porsena (C, H.), Foneiina (C, V.), or For-
■inna (L.), ae, m., a king of JAruria,
porta, se,/. [I PAR-], a city-gaU,gate: ad pw-
tam venire, T. : portarum ciaves, S. : qui urbis
portas occuparent: si Hannibal ad portas Tenis-
set: egressus porta Gapen&: omnibus portis ef-
fundi, L. : It portis iuventus, V. : omnibus poitls
eruptione facts, Gs. : portarum danstra, Y. : por^
tas obice firmo dandere, 0. : vidi Portas (Outha-
ginis) non clausas (as in peace), H. : per unam
(portam) praesidium inrumptt, L. : per i
portam excedere, L.—'An avenue, entrance, passaae,
outlet, inlet, door : decumana, Cs. : praetoria, L :
ingens caeli, V. : somni, V. : ebuma, H. : portae
Ciliciae^/NUMi, N. : portae iecoris.
portatio^ 6ni8,/. [porto], a cenrying, carriage,
conveyance: armorum, 8.
portends^ di, tns, ere [por (old for pro) -l-ten-
doj, to point out, indicate, reveal, foretdt, preset,
presage,portend: cum periculorum metos ex osteo-
tis portenderetur: ea (auspicia) illis exeuntibus in
aciem portendisse deos, L. : magnitadinem imperi
portendens prodiginm, L. : trigfnta annoe Cjrom
regnaturum esse portend!.
portantlfions, adj. [portentum + 2 FAG-],
marvellous, mon^rous, unnatural: venena, O.
portentoBua, adj, [portentum], manaroHs,
portewLous, revolting : pestls : portentosa ex pe-
cude nata, monstrous births,
portentum, I, n. [P. n. of portendol a tfgn,
token, omen, portent : si, quod raro fit, id portexw
tom putandum est, eta : ne quaere profecto, Quem
casnm portents f erant, V.— ^ montttt, mamtrcs-
ityt l)ovem quendam patari doom, nMiltaqoe alia
portenta : Quale portentum neque militaris Dao-
nias alit, H.— ^ marveUous fiction, sxUuvagamf,
absurdity: portarum portenta: portentum oertis>
aimum est, esse aliqoem huroanft specie, qui, etc
—Fig., a monster, demon : ClodioSi fatale portcn>
turn rei p.
portantiu» P. of .
Digitized
l^^bgie
627
POM6MIO
parthneiia (diiyL), — , Ma ea,m., sswop^/u^y
tke/enyman, I e. Charon, In.
portloula, ae,/. dim. [porticus], a tmangtdlary,
porticiit, 08,/. [porta], a covered walk beiweeti
cohtmntf colonnade^ piazza^ arcade, poller jf, porch^
portico : Kostin ptorticum apud luaoelluna ? T. :
inainbulare ia porticu : in amplifl porticibus, Y. :
me porticus ezcepit, H. : porticus, in qu& Gestetur
dominna, lu. — Plur,, a ihed, ffoUery (to protect
soldiers in a siege), Cs. — The Porch, Stoa, echool
of the Stoics: fuicire porticum Stoicoruro, 1. e. the
Aoie philoiophy,
porti^ onis,/. [2 PAR-], a elutre, part, portion,
lot : brevissima Titae, lu. — A proportion, ratio:
eadem ad decern homines servabitur portio, the
same proportion, Cu. — la the phrase, pro portione,
in proportion, proportumtdfy, rdativdy : adioe
nunc pro portione, quot, etc., L. : causis principia
pro portione rerum praeponere.
1. portitor, Oris, m. [1 PAR-], a iollr^athertr,
collector of cHttoma, cutlom^M$e cffiioer: ad par-
tieodaa mercb misBOs: episiulam ... ad portito-
res <leUta,T.
2. portitor, Sris, m. [ 1 PARr], a carrifr, fer-
rynutm, boatman: Oroi, L e. Charon, V.
porto, fivl, itus, ire,/r<^. [1 PAR-], to hear,
carry, convey^ take : hominam ad Baias octopboro :
viaticam ad hoetem : frumentam secum, Gs. : coi^
pom insueta ad onera portanda, Cd. : sub atii Fa-
Bckmlnm Ubromro, H. : in suo sina natos, O. : na-
▼is, quae milites portaret, AoJon board, Cs. : naves
commeatum ab OstiA in Hispaniaro ad exeroitum
portantes, L.: equns ut me portet, H. — Fig., to
bear, carry, bring : Di boni, boni quid porto 1 T. :
nescio quid peooati portat haec porf^tio, imports,
T. : portantia verba salotem, bringinff, O. : tristi-
tiam Tradam protervis in mare Portare ventis, H. :
aociis atqne amieis aaxilia, & : ad coniuges laetam
nuntinm, L. : robis bellum et paoero, L.
pOYtdrimil, I, n. [ 1 PAR-], a tax, toll, duty, tm-
poistf cmtom, tariff: portoria reliquaque omnia
vectigalia, Cs. : portorlum dare : elroamvectionis,
g peddler's liemne tax.
portuUi, ae,/. dim, [porta], a litUe gais, L.
Poitnnii% I, m. [portus], the god of harbors
(the Greek Palaemon), C, Y., 0.
portQOSa% atfj, with comp, [portus], abound-
in^ in harbors, rich in harbors : mare : pars Nu-
midiae portuosior, S. : navigatio minima, vithaut
harbors,
portm; fte, m. [1 PAR-], a harbor, haven, port :
in 6rae(5iae portfls: portu aolrere, sail from port :
ex porta exire, C^. : portOs linquere, V. : portum
petere, enter : tenere, reach : occupare, H. : in
portum se vedpere, Cs. : In porta operam dare^ to
be em effieer of the customs : neque ex porta vecti-
gal eooserrari potest, the revenue from customs, — *
ProF.: irt porta navigo^ i. e. am out of danger,
T. : in portu esse. — Foet.: Per septem Miius
portOs emissus in aequor, i. e. mandhM, 0. — F i g.,
a place of refuge, haven, aayUtim, retreat : portus
corporis, £nn. ap. C. : so m philosopliiae portum
conferre: nationum portus erat senatus: omnis in
limine portus, i. e. security is at hand, Y. : Yos eii-
tis nostrae portus et ara f ugae, O.
posoo, poposoT, — , ere, inch [PREC-J, to ask
urgently, beg^ demand, re^jueet, desire : Impius es
cum posds, ait : sed pensio olomat, Posce, beg, lu. :
Fauno immolare. Sen poecat agnft sire roalit hae-
do, if he require it, H. : argentum : pugnam, L. :
peccatis veniam, H. : accusant ei, quos populus
^^oadt, demands for punishment: dictatorem reum,
require the prosecution of, L. : ego poBcor Olympo,
it is I that Olympus eummons, Y. : tua numina,
invoke, Y. : abs te litteras : parentes pretium pro
sepulture liberClm posoere : non Ita creditum Po-
sds Quintilinm deos, H. : Quid dedicatum posdt
Apollinem Yates? H. : gravidae posceris exta bo-
vis, they ask you for the entrails, 0. : posoor meum •
Laelapa, they danand of me. Or, Parilia poscor,
0. : poscimus, ut cenes civiliter, lu. : poscat sibi
fabula credi, H. : Esse sacerdotes delubraque ve^
stra tueri Posdmus, 0. : poscunt maioribus pocu-
lis (sc. bibereX challenge with larger gMets. — Of
things, to make necessary, demand, require, need,
coil for: quod res posoere videbatur, Ob.: quod
negotium poseebat, 8. : terrae semina poscunt, Y.
posltlo, 5ui8,/. [1 positus], a situation: caeli,
enmate, Ts.
pooitor, oris, m. [pono], a builder, founder :
moenia positoris Iiabeutia nomen, 0. : templorum,
0.
1. poflitnt, adj, [P, of pono], placed, situated,
set, planted, standing, lying : Roma in montibus :
tumulus opportune ad id, L. : somno positus (i. e.
sopitus), Y.
2. wnAtnm (Os), m, [pono], a position, situa-
tion^ at^iosition, order, arrangement : siderum, Ta. :
positu variare oomas, 0.: terra a podtu nomen
adepta looi, O. : tot ppsitOs oonprendere, vays of
dressing the hair, O.
poun6rIdi5iia% see postmeridlanus.
pOBseSftio, dnis,/. [SED-], a taking possession
of, seizing, occupying, taking : bonorum : regni, L. :
mittere in possessionem, send to take possessUm.-^
A possessing, holding, possession, occupation : oertA
re et possessione deturbari : in possessionem pro-
fidsci, to come into possession: bonorum: posses*
sionem tradere, Cs. : tenere, X. — A thing possessed,
possession, property, estate : id genus possessio-
Dum: trans Rhodimum possessiones habere, Cs. :
pfiwoMtnnctTilTi Q
urbanae, ^. : aes allenjxm ex possessionibaB soke-
re, S. — F i g^^pottemon: prudentiae doctrinaeque.
poMMMinnonla, ae, /. dim, [1 possessio], a
mnaU estate: meae.
poftseioor, Oris, m. [poMideo], a pcmenWy
owner : si possessor sponsionem non faciet : agel-
li, v. : valeat possessor oportet, Si, etc., H.
1. poBseMtit, P. of possideo.
2. poMessiii^ P. of possido.
possideo^ sSdl, sessus, gre [por (for pro)+ se-
deo], to have and hold, be matter of, own, posaesa :
ex edicto bona : partem agri, Ca. : solum bello
captum, L. : plus Pallante, lu. — To hold poaaetsion
off occupy : ferro saeptus possidet sedes sacras,
Poet ap. C. : Zepbyri possidet aura neraus, Pr. —
F i g., to poa8e$$, nave: plus fidei quam artis in se :
buQC diem, i. e. ta vorthipped on this day, 0.
pomdo^ sSdl, sessus, ere [por (for pro) +sido],
to take pouemon of, occupy, seize : Pompei bona,
possessed himself of : regno possesso : (agros) quos
armis possederint, Cs. : circumflous umor Ultima
possedit, took possession of, 0. — ^F i g. : breri tern-
. pore totum boininem.
poasnm (possiero, possiet, T.), potuT, posse (old
potesse), irreff, [potis+sum], to be oMs, have potter,
can : quantum valeam, quantamque possim : ut,
quoad possem numquam disoederem : Caesari te
oommendavit ut gravissime potui,a« earnestly as I
possibly cotdd: potest fieri, ut fallar, it may be:
non possum quin exclamem, I cannot bnt : ut nibll
ad te dem litterarum, facere non possum, I cannot
help writing to you: aequitatera tuam non potui
non probare, / could not avoid approving : non
potest, it is impossible, T. : nos dignitatem, ut po-
test, retioebimus, as far as possible : coroprendi
iube (eum), quantum potest, T. : posse loqui, the
power of speech, O. : posse rooveri, 0. — E s p., as
an auxifiary, represented in English by the poten-
tial mood, to have power, be able: pluriroa proferre
possumus, / migfU adduce many more, N. : muni-
tiones Caesaris prohibere non poterat, nisi, etc., he
could not have hindered, Cs. : quaroquam et illud
dicere poteram, might have said, L. : consul esse
qui potui, nisi tenuissem, etc, might have been eon-
std: ut, si hostem habulsset consul, magna clades
accipi potuerit, L. — To be able, be stroftg, bepower-
fulj have inflttence^ be efficacious, avail, accomplish :
non dubium, quin totius Galliae plurimum HeWetii
possent, Cs. : quod poterant, id audebant: apud me
plurimum : quoniam multum potest provisio animi
ad minuendum dolorem : ad beate Tirendum satis
posse virtutem : non omnia possumus omnes, V.
— £ 1 1 i p t. : quod vl non poterant, f raude adsequi
temptant, Gu. : ut coUegam vi, si aliter non pos-
sent^ de foro abducerent, L.
1. pott, adv. [POS-].--Of place, behind, back,
18 poatenw
backwards: ante aut post, L.: servf, qai post
erant : ubi periculum advenifc, invidia atque super-
bia post f uere, i. e. were forgotten, S. : post minor
est, i. e. ehorter when seen from behind, lu. — Of
time, afterwards, after, later: post duobus mensi-
bus, T. : initio . . . post autem : rursus . . . post,
S. : multis post tmniB, many years after: aliquanco
post, somewhat later : paulo post Talens, a litdt
letter : multo poet quam, long after : post tanto, so
long after, V. — Of order, afterwards, next : primum
. . . post deinde, T. : primo . . . inde . . . post, S.
2. pOBlt,praep. with ace, [1 post]. — Of place,
behina: post urbem in via PompeiS : post tergum,
Cs. : post montem se oocultare, Cs. : post equitem
sedet atra cura, H. — Of time, after, since: post
factam iniuriam, T. : aliquot post mensis, some
months later : maxima post hominum memoriara
dassis, since the memory of mem, N. : post M. Bni-
tum proconsulera, after the proconsulate : post ur-
bem conditAm, since the fmmdation ofJUome: post
homines natos : alii post m^fttture poets, Y. : pose
ilia, afterwards, T. : post Hectors, O. : hnnc post :
decessit post annum quartum quam expolsos erat.
X. — F i g., after, beneath, inferior to, less tiv^porteiil
^fi, next to: post huno ApoUinem (colunt), Os. :
neque erat Lydia post Chlo«n, H.: sua oeceasaria
post illitts honorem duoere, S.
poat-aa or post ei, adv,, after this, after that,
hareafter, thereafter, afterwards^ later : qui in exer-
citu P. Sullae, et postea in IL Orassi f oerat, Gs. :
postea cum nihil scriberetur: post ea lod consul
pervenit in oppidum, & : postea aliquanto, a little
while after: paucis postea mensibus : per breri
postea mortuus est : legati delude postea misst ab
rege, L. : inde postea, L. : postea deinceps, L. —
With quam (less correctly as one word, voe^-
quam), after that: postea quam ego in ^iliam
▼eni: postea quam nuntii venerint, Gs.: postea
vero quam acoepit, etc, 8. — Then, after that, im
view of that, infiM : nonne haec iusta tibi video-
tur postea? T. : quid postea? what thmf T, L. :
quid postea, si Romao adsiduus ful ? what follows!
(postea-qvAin), see postea.
poBtan, poctetior, see poetenis.
po«t«iitUk itls,/ [posterns], the futnrs, fut-
ure time, futurity, after ^aget: posteritatis odo
consulere: habeat rationem posteritati^ (X —
After-generations, posterity : sperare, Scipioois et
Laeli amicttlam notam posteritati fore: sen,^
posterity^ 0. : aetema, 0. : posteritati senrire,|x«f-
humousfame. — Of animals, o/^^n^.* Hirpiiu,Iu.
poctetilM, ads, eomp, [ posterus ], later, at a
later day: iubet posterius ad se rererti, by and
by : si posterius f uisset, had he Used later.
(postenuX tufj, with eomp, posterior, us, and
postfaxo
«99
poBtridle
nom. m.), corrdng afUr^ foUowing^ ntsd^ entumg^
KubaequaU, future : cum \h\ diem posteram com-
rooraretur : postero die, S. : postera nocte, N. :
postera aetas, H. : postera Crescam lande, in the
esteem ofposteriiyy H. — Plur. m. as gubtt.^ coming
generattonB^ detdndante^ potteritif: sic vestri po-
steri de vobis praedicabunt. — ^Ellipt: qaam mi-
iilmum credula postero (sc. tempori), to-morrow^
H. : in posteram oppugnationem differt, the next
datfy Cs. : in posterum (sc. tempas) confirmat,/or
ike fiUurtf Cs. : lotige in postenim prospioere. —
Ab evbst, n., a eequence^ reetUt : poeterum et conse-
quens. — II. Comp.^ that comee after^ next in order,
following, latter, later, posterior : ut cum priore
(dicto) posterias coliaerere videatar : nee acumine
poflteriorum (oratonimX nee fulmine utens sape-
rionim : Pars prior apparei, posteriora latent, O. :
cogitationes, afierthoiughU: quod prius online
▼erbum est, Posterius facias, H. : Posterior partis
superat raensura priores, i. e. the hulk of the hind-
er parte, 0. — ^F i g., inferior, of leu account, of lower
value, woree: nihil posterius, niliil nequius: non
posteriorea feram (sc. partis), / ahaU not be behind-
hand, T. : ntnun posterior an infelicior esset iudi-
care : quorum utrique patriae salus posterior suft
dominatione fuiL— IIL 8up,, fundmott, latt, after-
moei, rear: alia prima ponet, alia postrema : ades,
S. : nee postrema cura, not the lael, V.—Plur. n.
as mbet,,the laet,rear: in agmine in primis modo,
modo in postremis adesse, S.: non in postremis,
especially (cf. in primis) : Meesapus primas acies,
postrema co6reent Tjrrbidae iuvenes, V. — Fig.,
the last, lowest, basest, meanest, worst: genus: ser-
Vitus postremum malorum omnium.
post-ferd, — , — ^ ferre, to put after, esteem less :
libertati piebis suas opes, sacrifice, L.: robore
nulii iavenum postferendus, Cu.
post-genitOB, adj., bom afterwards. — Plur, m.
as subst., posterity, deseendeaUs, H.
poftt-habeo^ ul, itns, dre, to place after, esteem
less, pos^one, neglect: omnis posthabui mihi res, T« :
omnia, Cs. : omnibus rebus posthabitis, neglecting
everything: posthabui illorum mea seria ludo, V.
poflt-hao, adv^ after this, hereafter, henceforth,
in future: bunc tu oogitaa Recipere posthac? T.:
ne umquam posthac, v., H., lu.
post-haao, ade^ hereafter, afterwards, Ta.
(posthumiis), see postumus.
postioiiB, ad^, [postl in the rear, behind, hind-
er, back-, posterior : aemum partes, L. — ^As subst.
a., a baMoors aedium, L., H.
postilion 6ms, f [poetulo]« in religion, a daim
of a god for a forgotten saertjke.
post*i]la or post illi, adv, [of. postea], after
thai, afterwards: poetilla iam tudas licet, T. : Po-
stilla errare Tidebar, Eon. ap. C, Ct
postlii, is (abl. posti, 0.), m., a post, door-post:
caput legis in curiae pc^te figere : armis HereuUs
ad postern Axis, H. : tenens poatem dedicat tern-
plum, L. : sacer, V. — IHur., a door: postis a car-
dine Tellit Aeratos, V.
postHminiiim, i, n. [ post+limen ], a return
behind tfte threshold, complete return home, restora-
tion of rank and privileges, right of recovery,
postliminium : ei nullum esse postliminium, no
rig/U of return: civi Romano licet esse Oadita-
num, sive exsilio, sive postliminlo, Ue.by resusning
his citixenship in Oades.
poat-mmdianns (poem-, not pom-), ac(^,
of tlie afternoon, in the afternoon : tempus : su-
tio, L. : litterae.
post-modo or post modOi adv.^ afterwards,
after a while, a little later : Me esse . . . post modo
rescisces, T. : inmeritis nocitura Postmodo te na-
tis fraus, H. : publicum in praesenti& dedecus,
postmodo periculum, L.
postmodimi, adv, [ post + modus], after a
wHue, a Utile later: flecti precibus, L.
poBt-pono, posul, positus, ere, to put after,
esteem less,negled, disregard: ut omnia postponere'
videretur, Cs. : scorto Officium, H. : tos natis suis,
0. : omnibus rebus postpoeitis, laying aside every-
thing, Cs.
poBt-pnto, ftvl, — , ftre, to regard as secondary,
disregard: omnSs res prae parente, T.
post-qtuun or pott quanit conj,, after that,
after, as soon as, when: postquam oonvenere, S. :
poetquam Caesar pervenit, obsides poposcit, Cs.{
poet quam armis disceptari coeptum est: unde-
cimo die postquam a te discesseram : quod post
accidisset, quam dedissem ad te, liberto too, litte-
ras : quartum post annum, quam redierat, N. —
Since, because, inasmuch as : Postquam sensit ob-
servari, etc., T. : postquam suas terras sedem belli
esse viderent, Terterunt, etc., L.
poatremo^ adv, [abL of postremus; sc. tern-
pore], at last, finally, last of all: inprimis . . . po-
stremo, Cs. : agri, regna denique, postremo eUam
vectigalia : primo . . . deinde . . . postremo, S.
poatrSmimi, adv. rpo6tremus],/or the last time,
last of all, at last : bodie postremum me rides, T. :
eo die, quo postremum visus erat : Ilium Postre-
mum expellet heres, H.
postrSmiuii n^ of (posterns).
postridie, adv, [I e. posteri die], on the day
after, the next dayr postridie constituunt profici-
sci, Cs. : mane descendit: quid causae fuerit»
postridie intellexi, quam discessi: postridie eius
diei mane, Cs. — With ace., the day after: venatio,
quae postridie ludos Apollinarls futura est: po-
stridie IdQs: Nonas, I^.g.^.^^,,y,^oOgie
posttQiibo
680
potovtM
poat-flonbOt BcrTpsi, — ^ ere, to add in writing :
Tiberi nomen suo, Ta.
postnlatld^ Gnia,/. [pOBtulo], a requiring, da-
mamd, requmt, dedre: aequa et honeste : ooncessit
Benatus postulationi tuae: opinione ralentior. —
A eomplainiftamotiulaiuin: neque Utes uHae inter
eas, posUilatio Numquam, T. — An applictUum/or
leave to sue : Tuberonia.
pOBtulattun, I, n. [P, n, of postulo], a demand^
request, daim : boo de Btatuis : ut remittantur po-
stalata per litteras : sua quoque ad eum postulata
deferre, Os. : oogtiitis suis postulatis, Cs. : postu-
lata facere, N. : peragere, i. e. ioformdate^ L
(poBtolatus, as), m. J^postolol a claim, suit,
complaint: postiilutu audito, etc., L.
j^OBtulo, ftvl, Stus, 5re [PREC-J, to atk, demand,
daim, require, request, desire : incipiunt poatulare,
minari: nemo inventus est tarn impudens qui
postularet ut venderct : postalavere plerique, ut
proponeret, etc., S. : suom ius postulat, T. : fidem
publicain: ad Benataro venire auxilium postula-
turn, Gs. : nootem sibi ad deliberandum : poBtuIa-
tur a te iain diu historia: quod principea civita-
tum a me poatulassent : postulatum est, ut Bibuli
Bententia dtvideretar: legatoB mittit poetulatum,
ne, etc., S. : qui postulareut, eos sibi dederent, Cs. :
postulo, Appi, oonsideres, quo progrediare, L. : a
senatu de foedere: me duoere istis dictis poatu-
las ? expect, T. : quod de argento posse postuleni
roe fallere (eum), i. e. itnd^ake to deceive him,
T. : qui adire senatum non postulassent, asked an
audience, L. : ante quam bona possideri postula-
rentur, were daimed: hio postulat se Romae ab-
Bolvi, qu!,etc^«:^pee<«.* haeo cum praetorera postu-
labas, of the praetor : qui postulat deus credi, Cu.
— To sumnum, arraign before a court, prosecute,
accuse, impeach: Gabinium tres adhuc factiones
postulant: alqm de ambitu: alqm roaiestatis, Ta. :
delationem nominis, i. e. <uk leave to prosecute;
servos in quaestionem, ask that the slaves be ez-
amined under torture: quaestionem, the appoint-
ment of a special tribunal, L.-— Of price, to eumand,
ask: Aocipe vtctori populus quod postulat aurum,
lu.— Of tliingSi to make necessary, require, demand,
call for: Nunc hie dies alios mores postulat, T. :
ut temporis exlguitas postulabat, Cs. : mittor, quo
postulat usus, 0. : res postulare videtur alqd ex-
ponere, S.
poBtnmiis (pcMitbttOf (^» wp- [posterus].— -
Only of children, last, latest^ym, late-bom: mor-
tuo postumo Alio: tua postuma proles, son of
your old age, V.
pote^ ac(/. see potis.
potana, entis (^«fi. plur, poCentam, V. ), a^.
with eon^ and sup. [P, of possum], oMa, mighty^
itrang^ powerful, pi}tent : animus, S. : familiae, L. :
contra poteutiorem auzili 6gere» Cb. : potentissi-
mus civis : Koma opibua, 0. : parvo Fabricius, L e.
with small resources, Y. : in amore, L e. fortuMoU,
Ci.—' Having power, ruling, controlling, matter:
dum mei potens sum, my own master^ L. : sanos
mentisque potens, in his right mind, 0. : poteotes
renim suarum atque urbia, having made thenwdea
masters of, L. : potentes huius consili, arinters, L:
diva Cypri, that retgns over (I e. Venus), H. : Ijne
Musa, that presides over lyric poetry, H.: irae,
master of his anger, Cu. — /^ cc^Mible, equal: reg-
ni, L. : neque pugnae, neque fugae satis poteutes,
unable either to fight or to flee, L. — Partaking,
having attained: voti, 0. : iussi, having fuljilUd
the command, 0. — Strong, mighty, powerful, ^co-
dous, potent, influential: fortuna in res bellicas,
L. : herba ad opem, O. : nihil esse potentius auro,
0.--AS subst. m., an a^-istocrat, man of in/uentt,
powerful person : res'melior inopi quam potenti,
L.: (oonsulatus) praemium semper potentioni
futurus, L.
potentatua, us, m. [potens], might, power, nde,
dcminion : cum ad eum potentatiiB omnia recidifl-
set : de potentatu contendere, Ga. : aemulo poten-
tatOs inimicus, L.
potenter, adv, with comp. [potens], strangle,
mightily, vigoroudy: pemimpere saza potentius
Ictu fulmineo, H. : cui lecta potenter erii res, wko
lias made a masterly dunce, H.
potentia, ae,/. [potens], might, force, power:
armorum tenendorum, L. : solis Acrior.V. : raorbi,
0. : occulti miranda fatt, lu. : Nate, mea magna
potentia solus, i. e. source of my power, Y. — .^ita-
cy, virtue : herbanim, 0. — F i g., politieal power,
authority, sway, influenee, eminence : Pompet for-
midulosa, S. : summae potentiae adulesoens, Ga. :
erant in magnA potentiS, in great entthorify: ain-
gnlaris, monarc^eal, N. : rerum, sovereignty, O. :
contra perioulosaa hominum potentias.
poteatiflft Mis,/, [potis].— Of persona, ability,
power, capacity, force : in se poteetatem habere
tantae ascntiae, such a power of craftiness, T. : ant
potestas defuit aut facultaB.-4)f things, egkaty^
force, virtue: potostates herbarum, Y.-*^ power
of choice, control, detertnination: vitae necisque,
S. : beneficiorum tribuendorum : quasi non ea po-
testas sit tua, ut facias, T. : non esse in n<strft
potestate, quin ilia evenlant : esse in senaiOs popo-
lique R. potestate : familiam in potestate habere,
keip in davery, L. : esse in su& potestate, ow's oim
master, N. : e3 de re ius ac potestas, jurisdiction
and authority, L. — 8df -control, sdf-eommand : qui
exisse ex potestate dicuntor . . . quia bob sunt in
potestate mentis. — Sovereignty, pubHe authority,
sway, power, dominion, rule, empire : ut impersD<ti
ius potestatemque habeat, l^gal and miliiary su-
premacy: ThessaIiaBiinfpo^(aj4ipi|^hebanonira
b'?vS»t?gl(P''
en
magiHraey: praetoria: ut bonft ratione enerit,
nihil pro potestate, i e. 6y ^fieiod prm^re: ita
poteatatem gerere, ut, etc., to to <ubninuter the
ojiee, — Power, abilitjfy pouiMUy, opportunity: li-
berius viFendi, T. : quotiens mihi certoram homl-
nnm potestaa erit, vhmmfer I find mm on, wAom
Icon rdy: at quid dicere veilet, feci poteatatem^
i. e. accorded permkrion : quae potestaa si mihi
aaepiaa fiet, iitar, AtUl pitmmi itodf: ut reapon-
dendi tibi poteatatem CaoiaiD : omnium mihi litte-
raram fieri poteatatem oportere, mnut be aUowed
aeeeu io: poteatatem aui faoere, allow tkemgehee
to be epokmk to : lacere omniboa ooBveniendi aui
poteatatem, adbMtf to cm audtenoe: deceniendi po-
teatatem Pompew fedt, am opporiunUy for a de-
cisive enffoffemeni^ Ca. : sui poteatatem facere, cp-
portunUjf to fight, Ga. : potestaa, virtutem veatram
ostendere, L. : Xoa fiigi£i/dum praecipitare pote-
staa, V. — A pereon in ojke^ piMic ofiloer^ magi^
tratc, ruler: ab aliquft poteaute legitima evocatua,
by oonte lawful authority : imperia et potestatea,
military and dvU qf^jUere: mavis Fidenaram ease
poteaUa, In. : boromum rerumque aeteraa, L e.
Jupiter, V.
potin, for potisne, aee potis.
potio^ Onia,/. [P0-], a drinHny: in medift
potione ezdamavit. — A drink, draught, potion :
oontemptiaatmia eacia et potionibas : cam potione
aitia depulsa eaL — A poieonou* draught, potion,
philier: potione multerem suaiulit: haec potio
torquet, lu. : Non usitatis potionibas, magie po-
tione, H.
1. potior (potitur, T., V., 0. ; poteretnr, Ct ;
poteremnr, 0. ; poterentnr, L., 0.), Itas, Iti (poll,
Eno. ap. G.X dep, [potis], to become matter of, take
poeoeotion of, get, obtain, acquire, receive: libidinea
ad potiundum incitantiir: ai eiaa oppidi potitua
foret, S. : vexiUi, L. : rerum, K. : summam imperii,
uaurp tupreme authority, N, : in ape urbis hostium
pottundae, L. : natura iia potiena: gens urbe noatrft
potitura : imperio totiua Galliae, Ca. : sceptro, 0.
— To be matter of, have^ hold, pottett, occupy : qui
tenent, qui potiuntur : civitas Atheniensium, dum
ea rerom poUta eat, wot tupreme : patria com-
moda, T. : (voluptatea), quibua seoectua, ai non
abuude potitur, etc. : oppido, L. : potiuntur Troes
barena, i. e. reach, V. : monte, have climbed, 0.
2. potior, eomp. of potia.
potis or pote, adj, indeel. with eomp. potior,
pottos, and tuj% potissimns [POT-]. I. Foeit,,
able, eapaUe (with at or etQ : Potin ut desinas (sc.
68 )* Can you ttopf T.: dum potia (es), aridnm
Gompone lignnm, H.: At non Euandrum potia eat
Tia nll« tenere,y. — i\MttM«.« nihil potia supra,
nothing eoM exceed it, T. : ubi Neo potia eat flue-
tOa aeqaare aequendo^ V. : quantum pote, at toon
aepottUtU, — XL Oomp., of persona, better, prefer-
ahte, tuperior : ut ait potior, qui prior ad dandumst,
T. : civea potiorea quam peregrioi : heres, L. : qui
potior nunc ea, Tb.—- Of things, better, preferable,
more uecfvl, more important: Noristine locum
potiorem rure beato ? H. : mora civibua semper
fuit aervitute potior : nihil mihi fuit potius quam
ut, etc., more urgent: semper se rei p. commoda
privatia neocssitatibus h&bnisse potiora, Ca. : po-
tiora quaedam agere, moi-a in^tortant mattert,C\x.
— ZIL Sup,, chief, principal, mott prominent,
ttrongetts quae dubia nisu videbantur, potiaau-
OMU temptare, foremoet, S. : quid poti«simum sit,
quaeritur : cauaa, Ta. : potiastmi libertorum, Ta.
pottiMrimnin ( -snmum ), ode, tup, \ potis ],
ehiefiy, prineipally, etpeciatly, eminenUy, a&we alt:
Qilom Tocabo ad eenam Potissimum? T. : exaistat
aliqola et potiaaimnm Gaecus ille : te potissimum
boo persequi oporteret : quid agam * aut quo po-
tiaaimnm hifelix acoedam ? S.
potitQS, P. of 1 potior.
potiofli adv. eomp, [ potis ], rather, preferable,
more: sed scin", quid volo potiua facias ? T. : nee
7ero imperia expetenda, ao potius non aociptenda
interdum: Galliam potius esse Ariovisti quam
populi R., Gs. : si domus haec habenda est potius
quam deversorium : se miliens morituros potius
quam ut tantum dedeooris admitti patiantur, L. :
mansurus, potius quam incertae vitae parceret,
S. : per interregem comitia habenda esse potius,
quam consul alter a l>ello avooaretur, L. : vel haec
patienda oenseo potiua, quam truoidari corpora,
L. -« With aut or vd, or rather, or I may better
tay: efficiet enim ratio ut . . . mors aut malum non
sit, aut ait bonum potius : quam fuit imbeciilus,
quam tenui aut nnllA potius valetudine: Cato
magnus homo, yel potius summus rir.
poto^ ivl, atus (potOruSyTb., Pr.), ftre [potus],
to drink: potaturua eat apud me, T.: si potare
velit: aquam, Iu«: poturl (Tantali) deserit unda
sitim, Tb. : poturas ire iubebat ores, Pr.~4>f tilings,
to drink up, suck in, abtorb : potantia vellera f u-
cum, H.: potanda ferens infantibus ubera, lu. —
Fig.: Stoicorum ista magia gustata quam potata
delectant. — To drink, tope, tipfle: obaonat, potat
de meo, T« : ibi insuevit exercitus amare, potare,
S. : frui Toluptate potandi: potantibua his apud
Tarquinium, L : totoa dies potabatur.
potor, 5ris, m. [PO-1, a drinker: aquae poto-
rea, H. : Rbodani, L e. dwdler by the Bhone, H.— •
A drunkard, tot, toper: potorea Falemi, H.
potriac; Tois,/ [potor], a female tippler. Ph.
potolentaa (p5oiil-}, adj, [potus], drinkable.
— IHur. n. as euStt., drinkaJUet, arinkt: esculenta
el potulentii.
1. potn.. ««(,•. iP.^^^^^^^^4nmk,<irun»
fln
ws sftDgiiiiie Uari polo: poti faeee teons oadi,
Jrainedt U,^27uU Am drunk^ drtmken^ inUmeaUd:
doroum bene potus rodire : anus, H.
2. potus, tl8, m. [P0-], a drinking: hnmode-
nto extumefacto potu : potui eise, Ta. — A drinlc^
Jbraughi : refectiu potu, Gu. : cibi pottlsqae, Ta.
1. prae, adv. [PRO-], bef are, in front : i prae,
sequor, go on be/ore, T.
2. prae, prtup. with abL [I prae ], before, in
frond of in advance of: ai huic aliqutd paulam
prae manu Dederia, ai hand, i. e. rtadif mon^, T. :
ainguloa prae se ioermos miUere, 8. : adllantem
prae se pogionem talit: prae se armentum agens,
L— F i g., ia the phrase, prae se lerre, to make a
ditplay of show, diephy, manifest, parade, exhibit,
prof est : ego semper me didicisse prae me tuli :
soelus et fucinus prae se ferens: beala vita glo-
rianda et prae se ferenda est. — In comparieon
wth, compared with,, in view oft omnia prae meo
commode, T. : omnia prae divitiis spernunt, L. :
▼eros illos Atticos prae se paene agrestes putat :
Conctane prae Oampo sordeatt H. — Of a hinder-
ance, fw, throf4ffh, beeanee of, by reason of, on
acamnt of: animus inoertns prae aegritudine,
irresolute for narrow, T. : prae gaadio ubl sim
nescio, T. : neque prae lacrimls iam loqui pos-
sum : nee iuris qaicqoam prae impotenii irft est
servatum, L.
prae-acutiUi atf;., aharp in front, eharpensd,
painted: cacumina, Cs. : sudes, S. : cuspis, 0.
prae-altiui, adj,, very high : rupes, L. : mens,
L. — Very deep: flumen,'L. : proxima terrae prae-
atta sunt, E
praebed, ux, itus, ere [prae+habeo], to hold
forth, reach out, proffer, offer, tender: os ad con-
tumeliam, submit to open xnsuU, L. : eis os tuum :
oollum cultris, lu. : auris adulescentinm couviciis,
give ear, L. — To give, grard, furnish, supply: pa-
nem, N. : spectaculum, S. : sponsalia : Lnna prae-
bebat lumen eunti, 0. — To give up, yidd, expose,
surrender, offer: se tertiam Tictimam rei p.: vos
telis hoetium, L. : Cjrum vertenti fortunae. L.: se
praebentem destringere Cygnum, 0. — To give,
furnish, render, ehSw, exhilkt, represent: aetati
fubricae exempla nequitiae. speciem pngnantium,
Cs. : materiam seditiouis, L. : Ciceroni in periculis
fidem, N. : Phormio in hac re strenuom iiominem
praebutt (t. e. se), T.: in re misericordem ee: in
eos me severum praebeo. — To excite, cause, occa-
sion, arouse: suspicionem insidiarum, N. : praebet
errorem, quod, etc., L. : opinionem timoris, Cs. :
ludop, /umt«A sport, T. — To permit, allow, suffer:
Quae toUeus rapta est, praebuit ipsa rapi, 0.
prae-bibo, bibi, — , ere, to drink before, drink
to: aJcui Tenenam.
pnMUtor, 5riB, m. [praebeo], a funmhtt:
Minister et praebitor, an qfidtU purvsyar.
praeUtaa. P. of piaebeo.
prae-calldua, adj,, very warm, hot : potio, Ta.
pzae-oaniia, a<fj,, prematurely gray, H.
prae-oaTeo, cftvl, oautus, 9m, to taks eare,
take heed, use preeaution, be on ons*s guard, be-
ware: mihi, to look out for myself, T. : ad piae-
cavendum intellegendi aatntia: ab inoidiia, gwsri
against, L. : vel ez supervaoiiai, to take even w-
neesseary preeauiians, L. : id ne oooideret. sibi
praeoavendute existimabat, Os. : cum Tidetor pne-
caveri potuisse, ai provisum esaet — 7b g^iard
against, seek to avert, provide agetimst: peoeata,
quae difficillkne praecaventur: ita mihi res tote
praecanta est, ut, etc.
prae-oedOb oessi, oessns, ere, to go before, pre-
eeae, lead the way, lelad: cum ooronie aureis (in a
procession), L.: praecedebat ipse Tinctiia, L:
fama loquax praecessit ad anres, Deianlra, taas,
0.: is praecedens agmen militttm,L.: classem,
L. — Of time : quae ventoras praeoedet sezta Ka-
lendas, O.— F I g., to surpass, outstrip, outdo, end:
Gallos virtute, Cs. : vestros honores rebid geren-
dis, L.
praeoellena, entis, adj. with sup, [P. of pcae-
cello], superior, eudlsni, eminesU, distingmshed:
vir virtute : vir omnibus rebos praecellentiseimos.
praeoellS, — n, — , ere [2 CEL-], to surpass, ex-
ch: alqm f ecunditate, Ta. : per nobiliutem, Ta.:
genti, to rule aver, Ta.
prae-oeUraa, a4j,, lofty, towering: mpea, V.
praaoentio, Snis,/. [prae+1 CAN-], a msuieel
prelude,
praacentQ, — , — , ftre [prae+canto], to utter
inea$itations before: huic
1. praeoeps, cipitis, abi cfpid, adj. { pnie+
caput], headfarenumt, headlong: praedpitem (me)
in pistrinnra dabit, T. : ut Sopatmm praecipitem
deidant : praeceps ad terram datus, dashed to tie
ground, L. : Desilit, O. : se praecipitem tecto de-
dit, leaped hsadUmg from the roof, H. — As subsL
n. : m praeceps deferri, headlong, L. — Headfore-
most, headlong, in haste, suddenly: ab iniraieis
circumTentus praeceps agor.S.: ab eqno praeceps
decidit, O. : (apes) praedpites Gadunt, V. : prae*
cipitcs fugae sese mandibant, Os. ^-' DomtkSl,
steep, precipitous, abrupt, perpendicular : in dediTi
ao praedpiti loco, Cs. : saxa, L. : foesae, V. : itcr«
0. ; cf. iter ad malum praeoepa ao lubrieimL— At
subst, n., a steep place, precedes: iiirrim in prae-
cipiti stantero, Y. : immane, In. — Sinking, dseHn-
ing, falling: sol Praedpitem lavit aequore cumn,
y . : in occasum s^, L. : seBeetiu, On. — Swift, tep-
id, rushing, vi^il^jAui^ ^^.^^fi^ip^ O.: aox,
1^(^'
688
pnwoipito
JUdimff^ O. : remediam, Co.— F i g., hMdUmg^ ha^y,
rtuK, fnte^kUe: agunt ernn pnecipitem fyoenae
civium,purtue ^fiercely: praeoipitem amioam fen-i
8iiiere,nMA tiito the <Aym: Agricoia in ipaarn glo-
Ham pneoeps agebatur, i. e. wi» hurried to rtiistoue
heighU of glory ^ TA.^Baah, heuty, ineonekUraie:
quia potest ease tain praeoeps ? : oupiditas domU
nMoi^'-^Indined^ ffrone^ hatty: natura ad esplen-
dam cupidineni, S. : praeoeps ingeoio in iram, L.
— Dangerom, criiieal: in tam praecipiti tempore,
O. — ^Ah auUt. a., great danger^ exiremily^ extreme
danger^ critical circumdaneee .* se et prope rem p.
lit praeoeps dedei-at, eicpoeed to extreme <hnger^ L. :
lavare Aegrum ex praecipiti, B. : Omne in prae-
<»piti viUum stetit, x.e.atU$ extreme, lu.
2. pxaeoepoy adv, [1 pmeceps], headhng : vim
mortalium praeoeps trahit, Ta.
praaceptld, onis,/. [prae+CAP], a prewnta
noiionypreconc^um: ad earn praeoeptiouem ao-
oedere, quam, etc. — A precept^ wjunetion : lex est
recti praeceptio.
praeoeptor, dri?, m. [prae+CAP- J, a teacher,
instrvetor, preceptor : viveodi atqae dicendi: for-
titudinis : pbiloaophiae, N. : Aeacidae, 0.
poraeceptxuE, Icis, /. [ praeceptor], a precep-
tren: quft (sapientia) praeoeptrice.
praeoeptnm, i, a. [ P. a. of praeeipio], a
moxtm, nf?(f, precept, order, directum, command,
injunction : praeceptorum plenus istoram, T. :
praecepto ab iis observato, Cs. : sine praeoepto
ulliua Boa sponte struebatur acies, L. : transvectae
praecepto diicis alae, Ta.: hoc praeceptum ofBci
diligenter tenendum est : praecepta philosopbiae :
de&m praecepta secuti, commanaSj V.
praeoeptiis, P. of praecipio.
praeoaipo, — , — , ere [prae+corpo], to ffuek
beforehand, gather prematurely : messlfa, 0. — F i g.,
to take away, leeten, dtmtnwA ; f ructum offlci tui.
praeoido, cidl, cisiis, ere [prae+caedo], to
cfU off ta frorU, cut off: caput praecisum ducis,
L,: resistenti manum gladio: oollegae sui prae-
ctdi caput iussit: ancoras, cut the oablee. — 7b cut
through, cut up: cotera novacola: uu'vIb, diacible,
— Fig., to cut ehort, abridge, break off, finish
abruptly : roaximam partem defensionis : sibi re-
ditum : brevi praecidam, briefly: praecide, inquit,
cut it short. — To break off suddenly, cut off, end,
destroy : omnia causas omnibus, T. : praecisa con-
salatQs spes erit, L. : spem iudici conruropendi. —
To deny Jtatly, refuse, decline: mihi plane nulla
ezeeptione.
prae-oingo, nxT, nctus, ere, to gird, encirde,
enclose: cautus praecingitur ense ?iator, girds
himself, 0. : praecinctl reote poeri, /jroperfy girded,
H. : altius ae nos Praedneti, t e. fnore rapid iraV'
eUers, H. : fontem Tallo^ Pr.
praeolno, cinul, — , ere [ prae + cano ]. — Of
raosicians, to make music before, play at: sacri-
ficUs, L. : carmine cum magioo praeciuuisset anu»,
i. e. had uttered an ineantation, Tb. — Of musical
instnimenta, to make mfusic before, be played at:
epulis magistratunm fides praeciuont. — Fig., to
foreteU, predict: magnum aliquid populo R.
praeoipio, c6pl, oeptos, ere [prae+capio], to
take beforehand, get in advance: ab publicanls
pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat,
had borrowed in advance, Cs. : aliquantum viae,
get something of a start, L. : Piraeeum quinque-
remibus, preoccupy, L. : si lac praeceperit aestus,
i. e. have dried up, V. : praecipitur seges, ripens
prematurely, 0. — Fig., to take in advance, obtain
beforehand, anticipate : alterum mifai est certius,
nee praectptam tamen, Iwll not anticipate : ut ne
multi ante praeciperent oculis quam populus R.,
got an earlier view: fami prius praecepta res^
anticipated by rumor, L. : aliquantum ad fugam
temporis, ^ata some advmUage in time, L.: tem-
pore ilii praecepto, by priority, L. : praecipio gau-
dia* suppUciorum vestrorum, / rejoice in advance:
iam animo Tictoriam praecipiebant, figured to
themsdves beforehand, Cs. : cogitatione f utura, to
imagine beforehand: omnia, V.: quod haec usu
▼entura opinione praeceperat, had already sus-
pected, Cs. — To give rtdes, advise, admonish, wa^yi,
inform, inatrttct^ teach, enjoin, direct, bid, order:
bene praeoepi semper quae potui omnia, T. : Quic-
quid praecipies, esto brevis, H. : de eloquentia :
artem nandi, 0. : Mitem animum, recommend, lu. :
haec illi : numerum modumque carinis, prescribe,
v. : parcere omnibus : ceteras (sarcinas) incendi,
Cu. : an ratio parum praecipit, nee boiiura illud
esse, nee, etc, teaches: illud potius praecipiendom
fuit, ut, etc : Caesar praecepit vobis, ne sibi ad-
sentiremini : praecipit atque interdicit, orones
unum peteront, Cs. : eis adgrediantur, etc., &
praeolpito, hvl, &tus, &re [praeceps], to throw
fieadlong, cast down, hurl down, precipitate : ptlae
in mare praecipitatae, N. : currum scopulis, kurl
against, 0. : se ex altissimo muro : sese in fosBas,
Cs. : se (sc de muro), L. : se in Tiberim, L. : se in
medics ignis, Cu. : etiam pulcherrima, throw over-
board. In. : cum alii super yallnm praecipitarentur,
threw themsdves down, S. : lux Praecipitatur aquls,
sets in the ocean, 0. : bac te praecipitato, run this
u*ay for life I T. : iis (parvis) roinari, praecipita-
turos alicunde, threaten to throw them down. — To
rush down, throw oneself down, rush headlong, sink
rapidly, drop, tumble, fall (of involuntary falling):
statim praecipitat in Lirem : nimbi In vada prae-
dpitant, V. : in fossam, L. : sol praecipitans: iaro
nox caelo Praecipitat, is sinking, V. : hiems iam
praeci|NtaTerat, hiul come to an end, Cs. — ^F i g., to
throw down, kurl dcwn^^^^^.^^pff^f^^l
prtLMKiptMB'
084
ex aHissimo dignitatis grada : seraet ipsa praeci-
pitare, detiroy onmdf^ S. : ae in inaidias, L.: furor
iraque mentem Praecipitant, earrjf headhng^Y.:
quosdam praecipitat potentia Invidiae, lu.: nox
praecipitata, dedining^ 0. — TohaaUn^ fntrty: qnae
Praecipitentobitani, /ku^m their uHing: praecipi-
tata raptim oonsilia, predpiiaU^ L. : rooraa, i. e.
eTxhangefor koLBter^Yr, dare tenipus Praecipitant
curae, hasten^ V. — To fail down^ faU^ «ifc, 6*
ruined: ubi non Bubest, quo praecipitet, mag itun-
bU down: cum ad Gannas praecipitasset Romana
rea, h. : ad exitium praecipitaus. — To be too hasty^
he preeipUate : Bustinenda est adsenBio, ne praeci-
pitet : praecipitare istuc quidem est, non descen-
dere, to jump at a eoncluaon,
praeoipue. adv. [praeoipuus], cftufy, prinei^
pcUly, enUnenily: de conaularibus diaputare : civi.
tali indulgere, Ob. : sanus, H. : sedulitas stalte
urget, Praecipae cum, etc., etp^eiaUy^ H.
praecipnuB, adj. [prae+CAP-l taken be/ore
otherSy particular^ peculiar^ apecial : hanc rem
habere praeter alios praecipuam, ^/(f« special dtM-
tinetion^ T. : non praecipuam, sed parera cum cete-
ris fortunae coiidicionera subire. — Special, e/Uef
prindpaty exeellenty diatingidshedy extraordinary:
ius: quos praecipuo semper honore habuit,G:<. :
ad pericula, eminent in meeting^ Ta. : ad Boelera,
Ta. — As subst. n. : homini praecipui a natura nihil
datum esse, excellence: praecipua reram, impor-
tant events^ Ta. : praecipua (in the language of Sto-
ics), things pre/erred (opp. reiecta).
praeoise, adv. [praecisus], in shorty in few
uoordgy briefly y concudy : diet — Positively, abso-
lutely: negare.
praeoUufl* a^fj. [ P. of praecidio 1, broken of^
abrupiy precipitous : praecisis saxis, V. : iter, S. —
F i g., of speech, abrupt.
praeolare, ath. with <t^. [ praeclarus ], wry
clearly, very plainly : intellego : memini. — JSxo^
lently, admirably^ gloriously : praeclare nobiscum
actum iri, si, etc : se res habebat : simulacrum
factum e marmore: nihil nisi praeclarissime fa-
cere : pacem volt 11. Lepidus ; praeclare, si, etc.,
very good.
prae - dami^ adj. with oomp, and sup., very
bright, brilliaut: iaspiB, lu. — Very beauH/idy maa-
nijicent, honorabUy splendid, admirable, remarkable,
dutinguiffked, excdlent, famous : urbB situ prae-
claro ad aspectum: opus: interpres iuris: genus
dicendi : leges : gens bello praeclara, V. : eloquen-
tiae ac fidei, Ta. : nee quicquam est praeclarius :
praeclariBsimum factum, N. : res, great wealth,
H. : praedanam populo R. refers gratiam. — N^oted,
notorious : Bceferibus suis ferox atque praeclarus,
S.^^ur. ft. as subst, : multa seoom praocUra ha-
bere^ treasures of arL
praoolddo, ed, am, ere [prae+olaudo], to sktU
off, shut, does: porfias ooBSuli, Cs. : fores, Pr. — To
dose, forbid eieessa to: orbem terrarom mibu:
maritimoB carsfts praecludebat hiemis magaitiidQ.
— To shut off, hinder, slop, impede : omnibus vo-
cem, L. : lingaam meam Ne latrem, Ph.
praeol«mi% P, of praacluda
praeoS, Onis, m. [prae+VOC-], a crier, heraU:
ciUit praeco legatos: praetoris. — ^ irtet*, am-
tioneer: si palam praeco praedieasset^ dimidias
▼enire partis : haee per pmeconem vendidit, bg
OMcHon : f undnm subieeit praeconi, L. : Ut praeeo^
ad merces tiirbam qui cogit emeudas, H. — A pub"
lisher, herM, eidogist : yirtutis.
prae - COfi^td, — , fttus, &re, to ponder before-
hand, premecntate : praecogiutum faainns, L.
prae-colOb — , cultus, ere, to cultivate before-
liand. — F i g. : animi habit&s, ad virtatera quasi
praecu1ti.~-7b embrace prematurdy : nora et anci-
pitia, Ta.
prae-compoaltna, adj., arranged beforehand,
studied : praecomposito ore, 0.
praeconitim, I, n. Ineut. of praeconius], the
office of a public crier : facere. — A crying out in
public, proclaiming, ptUtlishing: tibi praecouiam
deferam: praeoonia famae, 0. — A cdAreiivg,
laudation, commendation: ab Honiero Achilli tri-
butum : formae praeoonia, 0.
praaconiui^ adj. [praeool of a puhUe crier:
quaestus, the business of a puoHc crier.
prae-connunpo (-co]Tuinpo|, — , mptos,
ere, to comipt beforehand, bribe in aavance: doois
me, 0. : Ilia rcnit, sed praeconrupta, Quae, etc^ 0.
prae-consumOb — , samptus, ere, to waste in
advance, spend beforehand: suas TirTs bello, 0.
prae-oontrecto, — , — , are, to handle before-
hand: videndo, i. e. survey, 0.
praeoordia, 5rum, n. [prae + cor], the musde
whidi parts the diest from the abdomen, midriffs
diaphragm: subter praecordia: praeoordia pres-
sit seui.<t, i. e. stopped his breath, lu. — The entrails,
stomach: anulua in praecordiis piscis inrentas
est: quid venenl saevit in praecordiis, H. — TTu
breast, heart : in terri ponunt praecordia, lay thdr
breasts upon, 0. : splritu remanente in praecordiis,
L. : f rigidus coit in praeoordia sanguis, V. : Terax
aperit praecordia Liber, H. : tacitft sudant prae-
cordia cuIpS, lu. : Btolidae mentis, L e^foily, 0.
praaoomunpOb see praeoonrumpo.
praeourrentia, turn, n. [praeourro], aiifoi»>
dents.
prae^yurro^ ououril (rarely cam), — , ere. to
run before, hasten on before, preeeds : propere, T. :
ad Persea, L. : ante omnia, Cs. : Barroa equis aibia,
i. e. surpass, H. — ^F i g.^ to go bej^
Digitized by '
prattoimlo
685
praediam
eo iunuL iam praeoarrerat Ue proelio Dyr-
fhacbino, G«. : laocratem aetate : ita pra«carrit
amieiUa iudiduin: nt certia rebus certa signa
pnecurrereBt^ pneede^^^To ace^ tiwrpan^ easoe^;
mihi amdio : eum nobilitate, N.
pxaaounid, dnia, /. [prae+1 CEL-], a gmng
before: sine praecarsioiie ▼isonitn, the prtvioua
occttrrenee ofpkmomma, — I u r h e t., a prepara-
iimt of the nearer,
praeoYUTBor, oris, nu [prae+1 CEL], a fore-
rwiner^ advanced guard, vangvuird^ L. — A ecotU,
9py.
praeoiitio^ — , — i, ere [prae+quatio], to ahake
be/ore^ btxmdieh in f rani: uedas, 0.
praeda, ae, /! [prae+HED-], property taken in
%oar^hooly^9pou^ plunder^ pillage: praedatn roanu-
bias in urbis oraamenta conferre: urbis pmeda
adducti: praedam milittbns donnre, Ci.: yictores
praedft spoliisqae potiti, V. : pruovlanim in parte
reperta pocala, lu. — iV«y, game : cervi luporum
praeda rapacium, H.: yocamus in partem prae-
damque loTem, i, e. vow to offer a enare^ V. : hinc
praeda cubili Ponitur, la. — Booty^ «poi/, gain^
profit : maximos quaeatQs pniedasque facere :
Reiectft praedft, H. : ostendit praedam, treasure
trove^ Ph.: a quibns magnas praedas Agesilaus
faciebat, drew great advantage^ N.
praedabundna, adi. [praedor], ravaging^ pil-
laging, plundering : dicit se praedabundttm eodem
Tenturum, S. : exercitus, L.
prae-danmo, — , fitus, are, to condemn be/ore-
hand: praedaronatus conlega, L. — Fig., to give
up in advance: apem, L,
praedatto, Onis,/. [praedor], a taking of booty,
pUlaging : regnum praedationibus augere, Ta.
praedator, Oris, m. [praedor], a plunderer, pU-
lager: quos in eodem genere praedatohim pono:
exercitna, praedator ex sociis, S. : aproruro, a hitn-
ter, O. — An avaricious man, Tb.
praedatortua, adj. [ praedator ], plundering,
predatory: manna (militum), marauders, S.: na-
Yea, pirate-ships, L.
praedatns, P, of praedor.
prae-delaaod, — , — , Are« to weary cut before-
hand: incuraOs quae (moles) praedelasaat aqna-
rum, O.
prae-deatiltOb — ^ — , ftre, to sa before as a
goal, predestine: sibi triumphos, L.
praediator, dria, m. [psaediam], a purchaser
of mortgaged estates at auction, dealer in real prop-
erty.
praediatoxliMi adj, [praediator], cf mortgaged
land: ins, the law of mortgages.
praedloabUia, e, a^, [1 praedioo], praise-
wmrthy^ kmdabU : aliqaid.
praadloatid, finis,/, fl praedico], a public
proclamation, publicatum by a crier: luctuoda et
acerba : tribuni, L. — A praising, praise, commen-
dation: dementia omnium praedicatione deco-
randa.
praedioator, oris, m. [ 1 praedico ], a public
praiser, eulogist : benefici.
1. prae^oo, flvl, atoa, ftre, to make known by
proclamation, announce, publish, proclaim : de quo
homine praecouis vox praedicat: palam dimidias
venire partis. — To make known, announce, pro-
claim, herald, relate, declare openly: ut praedicas,
assert : utrum praedicemne an taceam ? T. : bar-
bari paucitatem nostrorum militum suis praedioa-
verunt, reported, Cs. : iniuriam in eripiendis legioni-
bus, display, Os, : tibi aedillciam repulsam, rdate :
ingenti magnitudine corporum (^ermanos esse,
Cs. : Crassus inrestissirans esse meis fortunis
praedicabatur. — 7b praise^ laud, commend, vaunt,
boast : verecundia in praedicando, Ta. : eius tibi
faciem, T. : de se gloriosius : beata vita praediean-
da est : se ab Dite patre prognatos, Cs. : de meis
in vos mentis praedlcaturus, Cs.
2. prae-dioo, dixl, dictus, ere, to say before^
premise: boo primum tibi, T. : haec eo mihi pi-ae-
dicenda fuerunt, ut, etc. — To foretell, predict, fore-
bode: defectiones solifl: nihil adversi accidit non
praediueute me, that I had not predicted : malum
hoc nobis De caelo tactas roemiui praedicere quer-
cils, v.— 7b advise, warn, adtnonlsh, charge, com-
mand: moneo, praedico, ante denundo: unnm
iliud tibi Praedicam, V. : ita enim medicus prae-
dixerat, luid prescribed, Cu. : Pompeius suis prae-
dixerat, ut, etc., Cs. : ei visa luno praedicere, no id
faceret — To appoint, fix: reo diem, Ta.
praadiotio. Onio, /. [prae+DIC-], a foreteU-
ing, prediction: mali: vatum.
praadicttun, I, n. ^ P. neut, of 2 praedico ],
something prevuiudy said: velut ex predicto, as if
by preconcert, L.— ^ foreteBing, prediction, proph*
eey: Chaldaeoruin praediota: vatium. — Anorder^
command: dictatoris, ne, etc., L.
praediotofl, P, of 2 praedico.
praediolum, I, n. dim. [ praedium ], a small
estate,
prae-dlaoo, — , — , ere, to learn beforehand:
ea quae agenda sunt ; Ventos, V.
prae - diapoaltUB, P., arranged beforehand,
distributed in advance: nuntii, L. (dub.).
praedito«» wfj. [prae +datus], gifted, provided,
possessed, furnished: parvis opibus : mundus ani-
mo: aingulari inmanitate: simulacrum sununft
religione, i. e. held in high reverence.
praediiim, T, n. [prae+HED-], a farm, e^aie,
manor : praedibos et praediia popj4^~^ft|itttm est :
Digitized by '
praadivM
686
habet in urbaniB pnediis, eiiy lots: fruetus pime-
dioram : rasticiim, L. : gnatis diTidere, H.
prae-dives, itis, adj., very rick, aJ/Uteni: Per-
seus, L., lu. : praediyite oornu Autamnua, 0.
praedo, dnis, m. [praeda], one that maket
booty, a plunderer, robber: urbes praedonibus
patefactae: praedones Utronesque, Cs.: mariti-
mus, a pirate, N. : perfidua, V. : digna praedone
marito, i. e. who had ttoien her, O. : alibi praedo,
Alibi praedae Wndex, cadit, L.
pme - dootns, P., inttrueted in advance: ab
praedor, Uus, art [praeda], to make booty,
plunder, tpoU, rob .' spes praedaodi : lioentia prae-
dandi, L. : praedantes milites, Cs. : claasia pluribus
locia praeduta, Ta. : in re frumentarift : omnibus
in rebut, upon every opportunity: ex alterius in-
scientia, nuike ute of aftother'e ignorance to de-
fraud him : Italiae callls et paatorum stabula :
socioa, Ta. — Supin. ace.: praedatura ire, L. — 7\>
take, catch, make prey of: OTem unam, 0. — F i g.,
to rob, ravish, take: quae me praedata puella est,
hae caught me, 0. : Singula de nobis aniii praedan-
tar euntes, H.
prae-duoo, ddxl, ductus, ere, to draw out be-
fore, construct in front : fossas viis, Cs. : murum,
Cfl. : castris fossam, Tb.
prae-duloU, e, adj., very pleasing, ddigUful:
deous, V.
prae-duma, adj., veni hard, hardened: ce-
rium, Ta, — Very strong: homo ▼lriba8,V.: cor-
pora, y. : tempora, 0.
prae-eminao, see praemineo.
prae-e6, il (IvI), — , Ire, to go before, lead the
way, precede: ut consulibus liotorea praelrent:
praeeunte carina, V. : novi praeeuut fasces, O. —
Fig., to go before, precede: naturik praeeunte.—
To recite beforehand, dictate, prescribe: omnia, uti
decemviri praeierunt, facta, nod ordered, L. : ades,
dam dedioo domum, ut mibi praeeatis : praei ver^
ba, quibus me devoveam, L. : coacCus pontifez
▼erba praeire, to dictate the formula of consecra-
tion, L. : praeeuntibus exsecrabile carmen sacer-
dotibus, L. : alcui preces, Cu. : vobis voce, quid
ludicaretis.
praefatio, Snis, /. [ praefor \ a preliminary
form of words, formula of anmmneement : dona-
tionts : sacronim, L.
praefectura, ae, /. [praefectus], the office of
an overseer, overseerskip, superintendence: domfts,
lu. — The office of governor in a province, provin-
cial depUyship, prefecture : praerecturas sumere:
multorum consulum praefectaras accipit, N. — A
city governed ^ a prefect, prefecture, C, Ta.
praefeotns, I, m. [P. of praeficio], an overseer.
director, sMperhUendent : momm, N. ; nee
roalieribos praefectus praeponator : anDonae, I^i
praefecti libidtnnm suamm.— In public life, a
presOaU, superinlendeni, commander, ^ovaw mm\
deputy: qui Aeniilio legati et praefecti foerunt:
Ljrdiae, governor of the province^ N. : claaaiA, «Ki>
miral: legionis, commander^ Ta. : alae, Ta. : mrcia,
L. : custodum, N. : fabrOm, ehuf engineer .- (timor]
ortus est a tribunis militum, praefectis reUqui£»que,
etCi, eolonds of cavalry, Cs. : praefecti regii, com-
manders of armies, L. : praefecti regis, S.
prae-farok tull, latus, ferre, to bear brforc,
carry in front, hold forth: dextrft faoem: in Ia-
scibus insignia laureae, Cs. : fasces praetoriboa
praeferuntur : praelatoe hoatis adoriri, as thfy
rode by, L. : signa militaria praelata, ean-ied in
procession, L. : castra sua praelati, hurryistg pcut
the camp, L — F i g., to place before, offer, preaeni :
clarissimum lumen menti meae: suam Titanx, ut
legem, suis dvibus, set as a guide before, — To pdace
before, prefer: mortem servituti: SScaevolam sibi:
virtute belli praeferri omnibus gentibus, Cs. : ius
roaiestatis patrio amori : puellam puellis, O. : ani-
mam pudori, lu. : Cur alter f ratrum oessare Prae-
ferat Herodis palmetis, H. — To take heforeltand^
anticipate: diem triumph!, L.: praelato invidere
honor!, V. — To display, discover, reveal, betray :
avaritiam : amorem, 0. : dolorem aniroi toUu, Qi.
prae-ferpx, dcis, a<(f., very violent, impetuous,
insolent : animus, L. : ingenio^ Ta.
prae-fervidua, acfj., very hot: balneum, Ta.
— Jfurce: ira, L.
prae-festino, — , fttns, ire, to heuten before,
be precipitate: defioere, ll— 7b pom ta haste:
sinum, Ta.
praeficio, fdci, fectus, ere rprae+fiacio], to mt
over, place in authority over, place at the head, ap-
point to command: alquem Asiae : imperatorem
bello : his (legionibns) legatos, Cs. : pontifices sa-
cris : te lucis Avemis, Y. : luno sacris praefecta
mantis, 0. : in eo exercitu fratrem, give him a
command: locus, cui divinationem praefioere pos-
simus, i. e. regard as the province of divination :
aliquem procuratorem.
prae-f idenai entis, adj., too trustful, over-con-
Haent: te praefldentem tibi Repnment legum
habenae, C. po<St. : homines sibi.
prae-fiso, fIxT, ftxus, ere, to fasten before, mt
up in front, affix: ripa sndibus praefixis munita,
Cs. : arma puppibus, V. — To t^ head, point : as-
seres cuspidibus praefixi, Cs.: taenia praefixa
f erro, L. : f erro praefixae hastae, Cu. : ora capi-
stris, musde, Y.^-^Th pierce, IruNf^.* latus prae-
fixa veru, Tb.
prao-finlo^ !▼!, Itus, Ire, <o datermms before^
hand, ordain, prescribe: praefinire mm eei meoni :
Digitized by V^OOQIC
pr««iliiito
687
pni0Ugo
.dies in lege praefinita: tibi, quo miniu, etc.:
: praefinisti, quo ne, etc
praefinito^ odus, [P. M, n. of pmeflnio], va tkt
!» preaeribed manner : loqtti, T.
praefldro, — , fttus, ire [prae-filos], to dtfiow-
' er beforehand^ Umn^ tamUh : gloria eittS Tictoriae
pnieflorata, L.
prae-fluo» — ^ — , ere, tojiow ahng^JUtw hy : in-
fiiua valle, L. : proTinciam, Ta. : regua Bauni, H.
praelooo^ — y — y Are [prae+faax], to dioke^
etrangle, wffo&ait: animae yiam, 0.
prae-fodld^ f odT, — , ere, to dig in front of:
portas, V. — To bury in advance: aurum, O.
(prae-for), ffttus, iri, dejKy to say beforthand^
iUter in advanee^ premiae^ preface : in parte opens
roei lioet mihi praefari, quod, etc, L.: quae de
deoruin natur& praefati suidob, etc: arcana se
et eilenda adferre praefatua, Cu. : honorem, i. e.
to begin by myingy^Iapeak with deference:'' Talia
praef antes, foretdUng^ Ct. — To utter a prdimi-
nary prayer ^ addren in prayer beforehand: ma-
iores nostri omnibus rebus agendis Quod bonum,
fanstum, felix fortunatumque esset, praefabantur:
carminibus, aay in veree beforetianOj L. — To in-
vote: divos, V.
pra«fracte, adv. [praefractus], injlesablyy rew-
lately : aeratium defeudere.
praefractns, adj. with con^. [P. of praefingo].
— Of style, rudcy abrupt : Thucjrdides praefactior.
— Of character, unyielding : Aristo.
prae-frigidofl^ adj., very eold: Auster, O.
praefringo, frfigl, frftctna, ere [prae+frango],
to break offbeforeybreak topieeee^ehiver: hastaa,
L.: praef i*acto rostro (triremisX Cs.
prae-fiilclOb — , — ^ ire, to prop up, eupporti-^
Fig.: illud praef ulci, ut, etc, make eure,
prae-fulgeo, — , — , ere, to beam forth, ekine
greatly, glitter in front: praef ulgebat huic trium-
phus, L. : Nitor smaragdl collo praefalget tuo (sc.
pavonis), Ph. : equus praefulgeos unguibua aureia,
v. ; triumphali decore, Ta.
prae-soUdu% adj.^ very cold: Alpes, L.
prae-geatio^ — , — , ire, to dettire greatly^ de-
light: videre: Ludere, H.: apisci, Ct.
praegniiu^ antis, or praegnis, fttis, adj.
[pra + 6EN-],«tlA child, pregnant, big with young .*
uxor: cum praegnaa hanc alvo contmeret: ndva,
lu. — F\Ul, ewoUen : stamine f usus, la.
prae-gxaciUs, e, adj., very dender : proeeritas,
Ta.
prae-graTi% e, 04^% very heavy: onus, 0.:
corpore, L. : vino, Ta. : delatores, very uearieome,
Ta.: principi, Ta,
prae-graTO^ — , fttns^ are, to pren heavily upon.
cppreee with weight, encumber: exonerare prae-
gravante turba regiium, L. : praegravata telis scu-
u, burdened, L. — F i g., to burden, oppreee, weigh
down : dantem et accipientera, L. : animum, H. :
artis Infra se positas, j>re88 down by hie tuperioT'
ity,n.
praegredior, gressus, l, dep. [prae+gradior],
to go before, go in advance, precede : alios prae-
gredientea: nuutios, L.^- To pan by, pass: ea
(castra), L.
praegreftftio, onis, /. [prae+GRAD-], a going
before, preceding : stellarum. — Fig., precedence ;
causae.
1. praegreftftua, P. of praegredior.
2. praegressu% fis [praegredior], an advance:
rerum praegresstls, L e. st^ in development.
praegnstator, oris, m. [praegusto], a fore-
taster, cup-bearer. — Fig.: libidinum tuarum.
prae-gosto^ avl, — , are, to taste beforehand:
oleas, L. : cibos, 0. : medicaroina (i. e. antidota), lu.
prae-iaoed, — , 6re, to He before: campus^
qui castra praeiacet, Ta.
prae*iena, euntia, P. of praeeo.
praeludloatiifl, adj. [ P. of praeiudico ], de-
cided beforehand, pr^udged: praeindioatum even*
turn belli habetis, L. : oipxiAo, prejudice. — ^As wubsl.
n. : id ipsum pro praeiudicato ferre, as already
decided^ L : ut ne quid hue praeiadicati adferatis,
prejudice.
prae-ludloium, I, n., a preceding judgment,
anticipatory sentence, previous decision, precedent:
his duobus praeiudiciis damnatus: neminem prae-
iudiciam rei tantae adferre, i. c anticipate the
judgment (of the Senate), L. — A precedent, exam-
pie: vestii facti praeindido demotns, by the ex-
ample of your conduct, C9.: Africi belli praeiudi-
cia sequi, Cs.
prae-iudioo, avl, &tus, &re, to orejwfye, decide
beforehand: de hoe (homine): de iis censorea
praeiudicent, give prmminar^ judgment (before
the case is heard by the judges).
prae-iuTO, ilivl, — , ftre, to aid before: adfeo-
tam eius fidem, Ta.
praa-labor, lapsus, I, dejK, to gUde before, move
by, float past: piscia praelabitur ante, €. poet:
rotia flumina, glide by the streams on wheels, V.
praa-lambo, — , — ^ ere, to lick beforehand:
(mus) praelambens omne^ qnod adfert, H.
praelAtni^ P. of praefero.
prae-legOi — , — , ere^ to sail by, skirt: Cam-
pa niam,Ta.: oram,Ta.
praa-ligo^ — , itoa, ire, to bind on before, bind
to: fasces praeligantar oomibns, L.— To bind up,
^Mtip; oapraeligatam. r^c^axo
Digitized by VjOOV? IC
pneltitm
(pmelium, praeUor), see proelk
pxae-longus, adj., very Umg: gladU, I
hasta, Ta.
prae-looeo, iQxI, — , Sre, to dune he/ore^ tiked
light mou: ne ignis noster facinori praeluceat,
Ph. — Fig., to s/iine before^ light up: (amicitia)
bonaiD spera praelucet in postenim, ligAia up hope.
'^To outshiney turpoM : nullus sinus Bals praelu-
cet, H.
praelustria, e, adj.^ very iUuttrunu, magnifi-
cent: ars,0. — Plur.n.9A9uh9t,: praelustria vita,
avoid grandeur y 0.
praomandata, orum, n. [P. of prae-mando],
a warrant of arrest : praemaddatis requisltos.
prae-matQniB» adj.^ too early^ tuUitnAg^ pre-
mature: hiems, Ta. : exitus, Ta. : dneres, lu.
prae-medicata% a^j.^ protected by medUinee^
charmed: Acsonides, 0.
praemeditatlo^ Onis,/. [praemeditor], a con-
eiJuring beforehand^ praneaitation : fttturoruna
maloruro: diuturaa.
prae-meditor, &tu8, fii% dep., to think over be-
forehand, consider in advance^ premeditate: nihil,
ne bellum haberent, L. : id ferundom modioe esse :
quo aniroo aocedam : quae renuntiarent, L, : mala
praemeditata : tentans citharam et pitbemeditans,
preluding^ Ta.
prae-metaeni, etdj. [P. of prtemetuo], ap-
prehensive: doli, Ph. (al dolum).
prae*metaOb — i —, ere, to fear beforehand^
be apprehensive: suis, Gs. : coniugis Iras, V.
praemineo (prae-em-). — , — ^ f re, to tran-
9eendy excel: ceteros peritia legum, Ta.
prae-mitto, misl, missus, ere, to sendforward^
despatch in advance: legiones in Hispaniam, Cs. :
legatum ad flumen, S. : odiosas litteras : ad Boios,
qui doceant, etc, Cs. : cum sese Italicam venturum
praemisisset, had sent on word^ Cs. : praemlsit, ut
oogitorent, etc, sent toord, L: haec favorabili
oratione, jfremised, Ta.
praemlnni, I, lu [prae+Etf-], an advantage,
prerogative, favor, license, privil^i Keebat legis
praemio, 6y ihe special favor of the law: Frontis
urbanae praemia, the Ucense of city emnrainee, H.
— A rciribrd, recompense: praemium, baud prae-
dam petit, Enn. ap. 0. : eoquid erit praemi, reward:
legibus praemia proposita sunt virtaUbus: prae-
mia mihi pro industn& data : inlicere, 8. : tibi la^
borum praemia persolvere: proponere, ojfer, Gs. :
consequi, obtain, Gs. : toUere, lu. : promittens, si
sibi praemio foret, se, etc, if he were rewarded, L. :
te mea dextera magna inter praemia dueet, i. c. to
great exfMts, V. : cape praemia faeti, reward (i e.
punishment), 0.: Veneris, i. e. ehiUren, V.^A
bribe: Ut ponenda praemia samas, lu. — A priss^
8 prMmmtia
plunder, prey, booty: ditem hostem pauperis vie-
toris praemium esse, L. : spectat sua praemia rap-
tor, 0. : leporem et gruero, lueunda captai prae-
mia, game, H. : raptae virginitatis, O.
prae>4nolaatia, ae,/., anxiety, appt^etmom.
prae-mSllor, — , Iil, dep,, to prepare before-
hand: praemoliendam sibi ratus rem, L.
prae-moneo, ul, itus, Sre, to forewarn, <
ish beforehand: ine, ut roagnopere oaverem : Prae-
moneo, numquam scripta modesta legat, O. : co-
natQs hostis, warn of, L. — To foretell, predict,
prophesy, presage: ferunt audita oomna caelo
Pracmonuisse nefaa, 0.
praemonitiu, us, m. [pracmoneo], a fore-
warning, premonition : Praemonllils deflm, O.
praemoBatrator, oris, m, [praemonstro], one
WM points out the way, a guide, T.
prae-monstrOb — , — , ftre, to predict, presage,
prognosticate: magnum aliquid populo R. : Tentos
futuros, G. poSi.
prae-mordeo, — , — , 6re, to bite off , snip off:
ex hoc alqd, lu.
pxae-morlor, tuns, T, c2ep., to die prematHreiy^ a
pn»-miQiKta^^ adj., prematurely dead: iacue-
re, velut praemortua, membra, 0. — Fig.: piae-
mortui esse pudoris, i. e. to have lost shame, L.
prae-moniOb IvI, Itus, ire, to fortify isi front:
aditfls magnis operibus, Gs. : non praemunito val-
lo, L. — F i g., to fortify, protect, secure : genus (di-
cendt) praemunitum : ut ante praemuniat,prppa7«
his defences (of an orator). — To set forth as a de-
fence : quae praemuniuntur reliquo sermooi, art
premised to anOcipaie objections: illud praefold
et praemuni, ut, etc, secure beforehand,
praemunitio, Qnis,/. [praeraunio], afsrHfy-
ing befor^and, preparation : orationia.
prae-narro^ ftvi, — , &re, to tell beforehand:
pem,T.
prae-nato, — , — , are, U> swim before, ffow by:
domes praenatat amnis, V.
prae-niteo, ul, — , Sre, to shine in preference,
be more attractive: cur tibi iunior praeniteat, fi.
ptad-ndmen, inis, n., thejirst name, praeno-
men,personod name (c g. Marcos, nso. written IL):
Alias, cui Marco praenomen etat, L. : sine praeiio>
mine familiariter ad me epistolam misistL
prae-noaoo, — , — , ere, to team beforehand,
foreknow : f utura : promissom nbl caeram, O.
praenotio^ Anis,/. [prae+6yA-],«jir«oofM^
tion, innate idea : deonim.
prae-nuMltia, adj., very eiow^, ghom^: a^
bore lucus, U.
prae -nuntia, ae, /., a harbinger, forttSer:
belli, O. : steltae oalamitefim j
Digitized by '
6I»
pnMpiopsro
pme-niiiitio (not -nlliMnd), — , fttua» Are, to an*
naunee befwehand, fortiMy predict : banc Tentu-
ram (ewe), T. : f uiura : de eorum adyentiif N.
pni«-nmitiiui (not -nUndiM), I, m., aforMler,
htu^nffer^ omm : lads AleB» i. e. ^ eocib, O.
pnMfXxmpatld, onis,/. [pnieoccopol a mu-
inff befarefumd^ preoccupation: Iocorum,N.
prae^Mxmpd^ ftvl, fttus, &re, to tevie Mpon be-
Skandj preoccupy: Maoedoniam, N. : opporttina
L.: praeoecopatnm seae legatione ab Cn.
Pompeio, Ob. — ^F i g^ to eeiu in advanee^ preoccupy :
anioKM timor praeoooupayerat, C& : praeoecupati
benefioio tmhai, i. e. won over beforehand^ L. — To
anticipate^ prevent : ad praeoocupanda Andrano-
dori oonailia, h. : ne alteniter alteram praeoccii-
paret, N. : legem ferre, hatten to briny tJie bill
sooner be/ore the people^ L.
piae-Opto, ftvi, atuSy&rey to chooee rather^ desire
more, prefer : exsilio modicam dorot fortniuiro, L. :
suas I^es Romaoae civitati, L. : nemo non illoe
sibi qtiam tos dominos praeoptet, L. : immerito
quara iure violari, Cu. : scutum manu emittere,
Cs. : puerum perire, Potius quam, etc., T.
prae^pando^ — , — , ere, to tpread out, extend,
— ^F i g. : hibemos temporis ortds, C. po^t.
praeparatio, duis,/. [praeparo], a malnny
ready, preparation : diUgens: animi ad minoen-
dum dolorem.
rata% adj. [P. of praeparo],/>regMirMi;
\fumiaked, ready: praeparatos quodam
cuUq proficisci ad dormiendum : bene Pectus, H. :
anres: oratio, L. — As mbet. n, : ex ante praepa-
rato sustentari, from the etores, L. ; cf . ex ante
praeparato fieri, i. e. byprevioue arrangement, L.
pxaa-paro, AvI, Atua, ire, to make ready before-
kofid, prepare, equip, make preparatione : ea quae
▼identur instare: ante naTl«,L.: locnra domestici
belli cansft, d. : praeparato ad talem oaaum per-
f agio, L. : pecunSa stipendio militom praeparata,
Co. : rea neoesf arias ad Titaro degendam.
praepedio, Ivl, Itus, ire [prae+pee], to entan-
ffle, ehatkle^ fetter: praepeditiff Nunidanim eqnis,
Ta. — 7b hinder, enAarrast, obstruct, impede: aese
praedA, hamper themsehee, L. : oronb (boaaa artis)
avaritia praepediebat, S. : dioere inoipieatem cum
lacrimae praepediaaenty L. : dextrae praepedit oraa
tremor, 0. : verba sua, I e. etammenmy, Ta. : prae-
peditoa Qermanias premere, hindered from, Ta.
pz«».p6Od0S, — , —^ %te, to homy before, hang
down in front: ubi tegnmenta praependere poe-
sent ad, etc, <X : praependent aertae, Pr.
praepea, petis, abl. pete or petl, gen, plur. pe-
tnm, adj. [prae+PET- J, outstripping; hence, in
angury, signifeant infhyJU, of good omen, favor-
Ms (of birda of good aagary) : praepea Laat a To-
la vit aTis, Enn. ap. 0. : praepetla omina pinnae, V.
— Fem, as subsL, a bird of good omen : qui aibi
praepetem misiaseC, \u-^Winged, swift ofjlight,
Jleet, quick, rapid: quern praepes iib Id& rapuit
lovis armiger, V. : deus ( I, e. Cupido ), 0. — Ab
subnt. m. and/., a bird, lar^e bird: lovis, L e. aqui»
la, 0. : If edusaeus, i. e. Pegasus, 0.
praepilatiUi adj. [8 pila], tirmed with a ball,
carrying a button: missilia, i. e. olunied, L.
prae-pinguUi, e, adj., very fat, of superior fer-
tility: solum, V.
prae - pollexis, entis, eufj., eminent, superior^
excellent : gens dintiis, L. : vir virtute, L.
prae-polle5, lul, — , ere, to surpaes in power:
quibus additis praepollebat, Ta. : mari, Ta.
prae-ponder5, — , — , fire, to make heavier^
regard as superior : praeponderari honestate.
pne-ponoi poanl, poBitoB, ere, to place in fronts
put upon, affit: aedibuB Testibula: front! oliyam,
I. e. cmwi, H. — To put before, place first : veraQs
in primfi fronte libelli, 0. : ultima primis, H. :
pauca praeponam, premiss, r- To set over, make
eommander,intrustwith,appoint,dqoute: alqmbello
praedonum : sinistro cornu Antonium, Cs. : quae-
storem Caelium provinciae, appointed governor :
negotio, charge with: navibus, appoint admiral:
toti officio roaritimo praepositus, superintendent of
all marine affaire, Cs. : sacerdos oraculo praepo-
sita, presiding over : custos Praepositus sancto
loco, made keeper of, 0, — F i g., to est before, pre-
fer : se alteri, T. : salutem rei p. vitae suae : me
Mazaeo generum, Co.
prae-porto, — , — , fire, to bear before, C. po«t
praepoaltio^ Onis, /. [praepositus], a setting
be/ore, prefixing : negatioDis. — In grammar, a pre-
fix. — ^F i g., a preferring, prrferenee,
1. praapoaltaa, adk [P. of praeponol/M'^4»^
able^ preferred^^hA subst, n., that tshich u desira-
ble (opp. both to the absolete good, and to evil).
2. praepoaitiia, I, m. [P. of praepono], a pre-
feet, president, chsef: legatomm tuorum.
praepostere, adv. [praeposterus], in reverse
order, ottt of order: litteras reddere: tecum agere.
pzae^;>OBtenis, adj., in reverse order, in dis-
order, inverted, perverted, absurd, preposterous, un-
seasonable: quid tam praepostorum dici potest?:
gratulatio: consilia.^Of persoDS, perverse, unrea-
sonable, absurd : semper : homines, S.
prae-potena, entis, adj., very able, excelling in
power, superior: Tiri: rerum omnium luppiter:
terra marique Karthago: armis Romanos, L, —
Plur, m, as subst. : opes praepotentium.
pxaepropare, adv. [praeproperos], in ssBtrsms
haste, headlong: f^n^^hy^'m^lC
640
^ra— eo
pnL^'pvoperuB, a^^ too hasty, iudden^ precipi-
tate : festinatio : celeritas, L. : Ingefiiam, roiA, L.
prae-putitiin, I, n. [3 PV-J, the foreskin^ pre"
pftce: praeputia ponere, lu.
(prae-queror), questus, I, to complain before-
hand: multa praequestus, 0.
prae- radio, — , — ^ &re, to outshine: stellis
signa mloora suis, 0.
praa - rapidiia, adj., very ewi/ty exceedingly
rapid: gurgefl, L. : fluminuin eeleritas, Cu.
prae - rigeaoo, ul, ere, incli., to become very
itiff: praereguisse manlls, Ta.
praeripio, ripul, reptus, ere [prae+rapio], to
match away^ carry off: arma Uinervae, 0. : aliis
laadem.— 7b seize prematurely ^ deorum beneficium
festinatione, i. e. presume tmon.-^To fortstall, an-
ticipate: hostium ooDsilia, baffle in advance.
prae-rodd, — , sue, ere, to gnaw off, nibble:
praeroso bamo, i. e. the bait, H.
^raerogatilvns, adj, [prae-rogo, to ask first],
voting first, asked before others : centuria, which
cast the first vote in the eomitia (originally tbe cen-
tury of the equites, afterwards that which obtained
the right by lot). — Hence, as subst.f. (so. centuria),
the prerogative cewtvry : praerogativam maiores
omen iustorum comitiorum esse voluerunt: sors
praerogativae, L. : Galvum praerogativae tribunum
militum creant, i. e. the eqnites, L. : omen praero-
gativae, i. e. in the choice of the cetUury that voted
first : praerogativam referre, to rqyort the vote of
the prerogative century. — A previous choice, pre-
Uminary election : militaris, L. : comitiorum roili-
tarium, L. — A sure sign, token, prognostic, omsn :
voluntatis suae.
praeroaoa, P. of praerodo.
prae-mmpo, — , mptus, ere, to break off be-
fore, tear away in front: retinatiula classis, O. :
funes praerumpebantur, were broken off, Cs.
praeruptaa, adj, [P. of praerumpo], broken
off, steep, abrupt, rugged: saxa: iuguni, Cd. : ne-
mus, H. : mons, V. — F i g., hasty, rash, precipitate :
audacia : iuvenis animo, Ta.
praOB, praedis, m, [prae+vas], a surety, bonds-
man: praedes pecuniae publicae accipere: prae-
des dare : per praedem agere : praedibus acceptis
aedificia perfecturi, L. : cavere populo praedibus
ac praediis, to procure security to the people by
bondmen and their estates, — The property of sure-
ties: praedes vendere. — Fig.: cum sex llbris,
tamquam praedibus, me ipsum obstrinxerim.
praesaepe (praeBep6Vis,n.[prae+8aepesl,
an enclosure, st^me,. stall, fold; pen: Stabant (eqai)
in praesaepibus altis, Y. : bona donavit praesaepi-
hu%,^ spent his substance on his stables, IvL.1 fueos
a praesaepibus arcent, i. e,fnm the hives, V.— ^
ha, hovel, dwelUmgi tavern : audts fin prateaeytbas,
in drinking-shops, — A crib: equus Ad pnenepe
gemit, O. : Aoeedit ad praesaepe, Ph. : noa qoi
ccrtum praesaepe teaeret, I e. table, H.
prae-saeplo (-aapio), psi, ptos, ire, U fma
in front, block yp, barricade : aditOs trabibaa, d, :
omni aditu praesaepto^ Cs.
praeaac^ Ivl, -^, ire f praesagium], to fed i»
advance, perceive befor^and, have a presentimeid,
forthod^: nescio quid mi animus praesagit mail,
T. : quasi praesagiret: hoc ipsum animo, li.
praeaantio, onis,/. [praesagio], a prevmH-
ment, for^oding, faculty of divining, propketie
power: in animis.
praeaasium, I, n. [ 1 SAC- ], a preseniimaU,
foreboding, presage : vatum praesagia, O. : men-
tis, 0.
prae-aa^B, adj., perceiving beforehand^ cBmn-
ing, prophetic, presaging: pectora,0.: mali mens,
y. : luctas suspiria, O.'^Prophetie, indicating be-
forehand: Verba senis, 0. : fulminis ignes, V.
prae-BCio, ivl, — , ire, to know beforehand, fore-
know: ante, T.
prae-BCiaoo, — , — , ere, to learn beforehand:
aniraos rolgi longe, Y. : quam quisque provinclam
haberet, L.
prae-aolms adj,, foreknowing, presdeni: corda,
V. : lingua, 0. : vates venturi, V.
prae-BOxibo, ipsl (scrtpsU, T.), iptus, ere, to
write before, prefix in writing : sibi nomen, V. :
auctoritates praescriptae, the names of senators re-
corded as voting,— To describe beforehand: formam
futuri principatQs, Ta.— Fie., to determine m ad-
vance, ordain, direct, prescnbe : his rebas f&neni,
T.: maionim iura moresqoe: iara dvibtis: inihi
quem ad modum meum las persequar : quid fieri
oporteret, Cs. : sic enim praescripsimus lis, itt,
etc. : eum ei praescriptam easet, ne, etc. : qui (mos)
praescribit esse oportere, etc.— 7b didtaie: canni-
na, Tb.— 7b pnA forward, uas as a preteti: Pnl-
chram,Ta.
praaaon|ytlo,5nis,/.[prae+aCARP-],€i;re^
in writing, tUle, inscription, preface, iniroducHm:
legls. -*- F i g., a pretext, excuse, pretence .• bonestt
praescriptione rem tegere, Cs.— .^ Umii, resiriaiom,
proviso: ratfcmis: in hao praesoriptiiioe i
praeaoriptlUB, I, a. [P. n. of praescribo], a
previous diroctioH, prseqU, limitation, promss, reg-
idaOon: \eg^m imperioet praeacripto fieri : onmia
agere ad praeaeriptimif Cs, : ad praescriptam oob-
sulis coroitia habita, L. : hoc eius praescriplo,Cs. :
intra pr^scriptum eqnitare, within bounds, H.
pxaeBOxipjtaa, P. of praescribo.
pautmooo, cnl, otoa, ire, to eutj
Digitized by '
praeaens
641
praeaidiiiin
away^ aUoff^euiout : praesectis mulierum crini-
bu3, Cs. : partem, 0. — Fig.: Praesectum deciens
non castigavit ad anguem, i. e. accurately^ H. (al.
perfectum),
praeseiiB, entis {abl of persons usu. ente; of
things, enti), adj, with camp. [P. of praesum], at
kand^ in aiyhi, presenty in perton : quia ades prae-
sens, because you are here^ T. : quo praeseute, in
whose pretence : pauca praesenti consilio locutus,
before a council of war, S. : tecum egi, in person:
sermo^ face to face : adgnoscere praesentia ora, i, e.
in plmn view^y. : banc sibi videbit praesens prae-
sentem eripi, T. : in rem praesentem venire, to tJie
very spot: in re praesenti, on the spot^ L. — Of time,
piisenty contemporary^ existing : res : non solum
inopift praesentis, sed etiam futuri temporis timo-
re, Gs. : fortuna pristina viri, praesenti fortunae
conlata, L. : praesenti bello, during IiostilitieSj N. :
et praesens aetas et posteritas, Cu. : praesens in
tcmpus omittere, for the present, H. : praesenti
tempore, now, 0. — As subst. n. (sc. tempus), the
present: laetus in praesens animus, H. : haec in
praesenti scripsl — Phtr.,present circumstances, the
present state ofaffcnrs: amor f astidio praesentium
accensas est, Cu. — Happening at once, immediate^
instant, prompt, impending : praesens quod fuerat
malum in diem abiit, T. : poena : tu& praesenti ope
servata urbs, L. : pecunia, cash : praesentibus in-
sidiis liberare, imminent : iam praesentior res erat,
more imminent, L. — Operating at once, instant,
prompt, efftcadous, powerful, influential: auxilium :
non uUa magis praesens fortuna laborura est, more
effective cure, Y. : adeo iniuriae Samnitium quam
benefici Romanomm memoria praesentior erat,
L. : si quid praesentius audes, mere effective, Y. : o
diva . . . Praesens vel tollere corpus, vel, etc., H.
— Present, collected, resolute< Animo virili^raesen-
tique esse, T. : si cui virtus 'animusque in pectore
praesens, Y. : animus : praesentioribus animis, L.
— Present, aiding, favoring, propitious : deus, T. :
praesentes saepe di vim suam declarant: Tu, dea,
tu praesens, nostro succurre labori, Y.
praeaenaio, onis,/. [prae+SENT-], aforebod-
ing, presentiment : per exta inventa. — A precon-
ception.
praesensufl, P. of praesentio.
praeaentla, ae,/. [praesens^, a being at hand,
present: eonim praesentiam vttare: (Nemea) ce-
lebrare praesentia suft, L. : urget praesentia Turni,
V. : animi,/»rewfM0 of mind, Cs. : deonim praesen-
tiae. — Impression, efieaey, effeet : veri, 0. — In the
phrase, in praesentifl, at the present time, at the mo-
fnefU,justnow,for the present, under present circum-
eianoes: hoc video in praesentia opus esse : in prae-
sentis hostem rapinis prohibere, Cs. : in praesentift
reponere odium, to conceeU for the time, Ta. : quod
in praesentift vestimentorum fuit^ at hand, N.
41
prae-sentio, sSnsi, sensus, Ire, to feel before-
hand, perceive in advance, have a presentiment of,
presage, divine: animo, Cs. : animus ita praesentit
in posterum, ut, etc. : amorem, 0. : dolos, Y. : ibi
me adeese, T. : talem esse deum : praesensum est,
L.
praeaepe, praeaepio, see praesaep-.
praaaertim, adv. [1 SER-], espedaUy, chiefly,
principally, particularly: praesertim utnunc sunt
mores, etc., T. : retinenda est verecundia, praeser-
tim natura ipsft magistrft: praesertim homines
tantulae staturae, Cs. : (te) Praesertim cantum
dignos adsumere, H. : praesertim cum respondis-
set, etc. : utile Yitae, praesertim cum valeas, H. :
Faciam, praesertim si utrique Testrum gratum fu-
turum est: Praesertim si tempesUs Incubuit, Y.
praeaea, idis, m. and /. [SED-], a protector,
guard, guardian, defender : tribunus, quem maio-
res praesidem libertatis eese voluerunt : Praeside
tuta deo, 0. — A superintendent, chief, president :
belli, I e. Mnerva, v . : quo praeside rerum, under
whose adminittration of the world, 0.: orbata
praeside pinus, I e. pilot, 0.
praesidena, entis, m, [P. of praesideo], a pres-
ident, ruler: superbia praesidentium, Ta.
praeaideo^ sedl, — , ere [prae+sedeo], to
guard, watch, protect, defend: huic urbi,atque huic
rei p.: alii, ut urbi praesiderent, relicti, L. — To
preside over, manage, superintend, direct, command :
ad portas urbanis rebus, Cs. : huic iudicio : classi,
L. : armis, 0. : in agro Piceno, & : litus Galliae,
Ta.: exercitura, Ta.
praeaidiaiinat adj. [praesidium], serving for
defence : milites, in gamson, L.
praeaidiiun, I, «i^ fpraeses], defence, protection,
guardianship, help, aid, assistance: proficisci prae-
sidio suis, N. : amicitiam populi R. sibi praesldio
esse oportere, Cs. : tectus praesidio firmo araico-
rum : Ut meae stuHitiae in iustitift tuft sit aliquid
praosidi, T. : Veneris praesidio fefox, H. — A guard,
escort, convoy, garrison : ad iudicium cum praesi-
dio venit: omnium bonoram praesidio omatus:
servorum praesidio uti : regale, H. : occupatoque
oppido, ibi praesidium conlocat, garrison, Cs. :
(turrls) praesidiis firmare,iot/A troops, Q.: praesi-
dium dedit, ut tuto perveniret, escort, N. : praesi-
dium ex arce expeliere, garrison, N. : praesidia
interficere, troops, N. : praesidia custodiasque dis-
ponere, picket guards, Cs. : galeatum, lu. : 0 et
praesidium et dulce decus meum, H. : quantum
Praesidium perdis, Y. — An occupied place, post,
station, intrenehment, fortification, camp: in prae<
sidio conlocatus, on guard: qui propter nietum
praesidium reWnqmt, leaves his post : praesidio dis-
cedere, L. : procul in praesidio esse, N. : praesi-
dium occupare et munire, Cs. : milites in Draesi*
Digitized by V^OOQlC
pivesignifioo
643
pnMsto
dm diflpoDere, Cfl.: in praesidiis esse, with the
army. — AH hdp^ aandance: quod satis esset
pnesidi dedit, what wu needful for hie support
and eafetyt N. : qaaerere sibi praesidta periculis :
me biremis piuesidio scaphae Tatum . . . Aura
fereC, H.: fortissimum padoris: aliunde rerum
exspecunda tuaram Praesidia, eneouroffemerU, lu.
praeHUgnlfico, — ^ — , are, to isuUeate before-
hand: borointbus quae sint futura.
prae-Bigniflk e, adj, [prae+signom], pre-emi-
nent^ diatinguiahed: tempora comu, 0. : facie, 0.
prae-flono, ul, — ^ are, to ammd before: prae-
sonuit Bollemni tibia cantu, 0.
pra6-stabili% e, ctdj. with eomp.,, pre-eminent,
diatinffuithed, excellent: res magnitudine : dignitas
praestabilior : f uerat praestabUios, preferaUe, T. :
nihil amicitia praestabilios : neque aliud praesta-
bilius invenies, S.
prmewtanM, antis, aeff, with comp. and eup. [P.
of 2 praestoj, pre-eminent^ superior, excellent, dis-
tinauished, extraordinary: omnibus et ingenio et
diligentia, surpassing aU : usu et sapientia, for
eaiperience and wisdom, N. : animi iuvenis, distin-
guished for courage, V. : virffinibus praestantior
omnibus Herse, superior to au,0.: quo non pra^
stantior alter Aere ciere Tiros, excelled in rousing
the men, V.: homines praestantissimi opibus:
prudentia: virtus: praestanti oorpore Nympbae,
y. : forroft, Y. : quid praestantius mihi potuit ao-
cidere f : animi, V. : praestantissimi sapientiae, Ta.
praeatantia, ae, /. [praestans], pre-eminence,
superiority, exedUnce : animantium reliquarum,
over other creatures: di omnium rerum praestan-
ti& exoellentes, in all things,
praeatat, see 2 praesto.
praeatea, itls, m. [2 prae+STA-], a protector,
guardian : praestitibus Laribus, 0.
praeatisiae, Brum^/. [STIQ-], decepHons, illu-
sionSf sleiglUs, juggfery, trickery: verborum, tricks
of words: quasi praestigiis depelli: non perprae-
Btigias, Bed palara oompilare,«00re%.' quo magis
argui praestigias iubetis Testras, L.
praeatitad, uT, Qtus, ere rpnie+slatuol, to de-
termine befordiand,Jix in advance, preserwe : tibi
quidemst olim dies praestituta, T. : diem praesti-
tuit operi faciando: die praestituta, L. : nulla
praestituta die, without ajtted term : diem certam
Chabriae, N. : praetor numquam petitori praesti-
tuit, qua actione ilium uti velit.
praeatitna, P. of 2 praesto.
1. praeato^ adv. [for *praesito, P. abl, of
*prae-8lno1, at hand, ready, present, here: Ipsum
praesto video, T. : domi Praesto apud me esse,
T. : togultie lictoribus ad portam praesto fuerunt :
praesto est enim acerba memoria, always with me^
Lu : nbi est frater? Ckaer. Fhusto adest, T.—
At hand, servieeaAU^ hdpfei: MaenMii vix vi-jeor
praesta — Usu. in the phrase, praesto esae, to kn
at hand, attend, wait upon, serve, aid, be Kdpf\d:
praesto esse clientem tunm?: ins civile didicit,
praesto multls fuit: saluti toae praesto esae: at
ad omnia, quae tui velint, ita sim praesto, ot, etc
— ^With esu, to be in the way, meet, resist, oppose:
quaestores cam fascibus mihi praesto fueranL
2. prae-ato, iti, itus (P./tdLpraestattlnis), ire,
to stand out,stand before, be superior, exeei,SMrpas»,
exceed, be excellent: suos inter aequalls: dvitas
hominum multitudine praestabat, Gs. : sacro, qood
praestat, peracto, lu. : probro atque petulantii
maxume, to be pre-eminent, S. : virtute ooinibu*,
Cs. : qua re homines bestiis praestent : pingendo
aliis : praestare honestam mortem eTistimanB tui^
pi vitae, N. : quantum ceteris praestet Locavtia,
L. : vir^te ceteros mortales, L. : grada honoris
nos, L. : imperatores prudentia, K. — Lnpers. with
subjeet-dause, it is preferaUe, is better: sibi prM-
stare, quamvis fortunam pati, quam interfici, ecc^
Cs. : mori milies praestitit, quam haec pati : mo-
tos praestat oomponere fluctiks, Y. — To become
surety for, answer for, vouch for, warrant, be re-
sponsible for, take tipon oneself: ut omnis mini-
stros imperi tui rei p. praestare videare : at nihil
in vita nobis praestandum praeter culpam pate-
mus, i. e. that we have nothing to answer for if
free from guilt: impet&s populi praestare nemo
potest, answer for Ae outbreaks of the people:
emptori damnum praestan oportere, compensation
ought to be made: nihil, be re^Mmsiblefor nothing:
quod ab homlne non potuerit praestari, what none
could guaranty against : tibi a vl nihil, give no
guaranty against: meliorem praesto magistro Di-
scipulum, warrant, lu. : quia potest praestare,
semper sapientem beatum fore, cum, etc. ? : IIUos
lacrimae praestant Ut veniam culpae non abnuat
Osiris, insure, lu, — To fulfil, discharge, Tnainlain,
perform, execute: in pugna militis officia, Gs.:
amioitiae ius officiumque : praestiti, ne quem psp
ois per me partae paeniteat, have taken eare, L :
quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo, will
keep the promise: ei fidem, L. : mea tibi fides
praestabitur : pacem cum iis populus R praestitit,
maintained, L. : argenU pondo bma in militem,
pay as ransom, L. : tributa, pay, lu. : triplicem
usuram, lu. — 7b keep, preserve, maintenn, retain:
pueri, quibus videmur praestare rem p. deboisse:
nepotibus aequor, 0. : omnIs socioa salvos prae-
stare poteramus: Incolumem me tibi, H. — To
show, exhibit, prone, evince, tnam/etf, furnish, pre-
sent, assure: mobilitatem equitum in proelii8,(^:
in iis rebus earn voluntatem: consilium suora
fidemque: honorem debitum patri: aenatai sen-
tentiam, to give his vote : terga liosti, L e.Jlee, Ti. :
voluptatem saplenti, assure: praesta te earn, qoi.
Digitized by V^OOQIC
praestolor
648
praetereo
etc., tihow ihytdf tuehy at, etc. : teque praesta con-
Btanter ad omne IndecUnatae munus amicitiae,
show thytelf eanstantf 0.: vel magnam praestet
Achillen, approve hxtnadf a great AchilUs^ V.
praeatdlor. atus, &rl, dep, [1 STARr], to atand
ready foTy wait for^ expect: ad Clupeam, Cs. : tibi
ad Forum Aarelium : quem praestolare ? T.
prae-stringo, inxT, iotus, ere, to draw together^
fasten up, bind fast f eompresa: Syracosio (laqueo)
praestrictS fauce, 0. — F i g., of the sight, to make
duU^ blutit, dim, dazzle : oculos : f ulguribus prae-
BtrtngeDtibus aciem oculorum, blinding^ L. — Of the
mind, to dazzle, eon/ute, overwhdm, baffle: aciem
animonim nostrorum virtatia splendore: oculos
mentis: praestigias.
prae-Btrao, flzi, actus, ere, to build before,
block, stop up, make impassable, make inaccessible :
aditiim obice moutis, O. : Porta Fonte fuit prae-
structa, stopped up, O. : Hospitis efifugio omnia,
against the escape, 0. — F i g. : f raus fidem in par-
Tis sibi praestruit, seeks to vrin confidence before-
hand, L.
praeBol, sulis, m. [2 SAL-], a leader in a dance,
leader of a procession.
praesultator, oris, m. fpraesulto], a leader in
a dance, leader of the festal procession (of a slave
flogged before a procession in the circus), L.
praeanlto, Are [prae+salto], to dance before,
swagger before : hosiium signis, L.
prae-simi, ful, esse, to be before, be set over,
preside over, rule, have charge of, command, super-
intend: in proTincia,^otrem: omnibus Druidibus,
Cs. : proyinciae, S. : censor factus, severe praef uit
ei potestati, N. : exercitui, Cs. : artificio : vigiliis,
S. : statuis faciendis : moenibus urbis, protect, 0.
— To be chief, take the lead: non enim paruit ille
Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit : crudcUtati.
prae - aomo, — , flmptus, ere, to take before,
take first: domi dapes, 0.: remedia, Ta. — ^Fig.,
to anticipate, take for granted: spe bellum, i. e.
anticipate victory by confidence, V. : praesumpta
apud militem illius anni quies, Ta. : praesumptum
habere, grates diis actas, take for granted, Ta.
prae-Btttui^ P., sewed up : (hasta) f oliis prae-
suta, i. e. covered, 0.
prae-tago, — , — , ere, to protect: cavo aere
caput, Pr.
prae^tempto (-tontO), — , ~, are, to exarnine
previoudy, make trial: baciilo iter, 0. : pedibus
iter, Tb. : pollice chordas, 0. : praetemptata cri-
rnina, experimental, Ta. — ^Fig., to test beforehand:
sui vires, O.
prae-tend5, dl, tus, ere, to stretch forth, reach
out, extend, present : hastas dextrts, V. : f umos
manu, I. e. fumigate, V. : praetenta Teitt, presented,
0. : coniugis taedas, i. e. asstime to be your Ato-
band, V. — To spread before, draw over: vestem
ocellis, holds before, 0. : morti muros, i. e. skulk
from death beJiind walls, V. : decreto sermonem,
prefix, L. — Pass,, to stretch out before, lie opposite,
extend in front : tenue praetentum litus esse, a
narrow stretch of shore, L. : praetentaque Syrtibus
arva, V. — ^F i g., to hold out as an excuse, offer as a
pretext, allege, pretend, simulate : hominis doctis-
simi nomen tuis barbaris moribus, shelter under
the name : culpae splendida verba tuae, O. : legem
postalationi suae, L : deorum numen praetendi-
tur soeleribuB, L.: honesta nomina, Ta.
praetento, see praetempto.
prae-tepeaoo, ul, — , ere, to grow warm be-
fore,— F i g. : Si tuus praetepuisset amor, 0.
1. praater, adv. [PRO-], except, besides, unless,
save, other than, not: ne quia praeter armatus
violaretur, L. : roultitudini diem statuit . . . prae-
ter rerum capitalium condemnatis, & : Nil praeter
canna fuit, 0.
2. praeter, praep. with ace. [1 praeter], of
p\&ce,past, by, before, in front of, along : praeter
casam, T. : praeter castra copias transduxit, Cs. :
oculos Lollii, before the eyes of: oram maris, L. :
tela volant praeter et lumen et aurls, 0. : praeter
maiorum cineres rapitur, lu. — ^F i g., over, beyond,
against, contrary to, inconsistently with, aside from:
praeter civium Morem, T. : naturam : cum lacus
praeter modum crevisset. — In comparison, beywid,
above, more than: nil egregie praeter cetera Stu-
debat, T. : quod mihi consuli praecipuum fuit
praeter alios: praeter omnis mirata est ducem,
H. : alqd praeter ceteros metuere. — Besides, to-
gether with, in addition to : praeter imperatas po-
cuniaa, Cs. : praeter haec (i. e. praeterea), T. — Be-
sides, except, apart from: hoc nemini praeter me
videtur: neque vestitas praeter pellls habeant,
Cs. : praeter quae mihi binae simul redditae sunt
(i. e. praeter eaa litteras, quae).
praeter - ago, — , — , ere, to drive by, drive
past : deversoria Praeteragendus equus, H.
praeter-ea, adv., in addition, beyond this, far-
ther, besides, moreover: nihilne vobis in mentem
venit, quod praeterea ab Crasso requiratis ? : haec
duo praeterea oppida, Y. : multis praeterea viris
fortibus evocatis, Cs. : duo praeterea talis tulisse
viros, ^100 more, V. : nihil praeterea cum consule
pacti, quam, quod, etc., L. — In enumerations, be-
sides, moreover: Multae sunt causae . . . primum
. . . praeterea, T. : praeterea ... ad hoc . . . po-
stremo, S. : nam et . . . prudentiam tuam exposuit :
et praeterea . . . praeterea, etc. — In time, hence-
forth, hereafter, thenceforth: quisquam numen
lunonis adorat Praeterea ? V.
praeter-eo, it, itus, ire, to
'^ ^ Digitized by
pass
praetereqnltans
644
praetextatiu
by, pass : praeteriens modo, in pamng hy^ T. :
quusi praeteriens sattsfaciam univerais : te praete-
reunte, lu. : hortos : boB cursu, outstrips^ V. : Pu-
dicitiae aram, lu. : praeterita est virgo, 0. : decre-
scentia npas Flumina praetereunt, H. — Of time,
to passj go by : biennium praeteriit bora, 0. — ^F i g.,
to pass by, pass over, leave ottt, omit, disregard,
overlook, neglect : temere alqd, T. : quae nunc ego
omnia praetereo : et quod paene praeterii, Bruti
tui causa feci omnia: ut pars orationis silentio
praeteriretur, 1. e. be vtithfitU applause: praete-
ream, referamne tuum . . . Dedecus * 0. : nullum
genus crudelitatiS) leave vnpractised: praeterire
non potui, quin scriberem, could not neglect to
write: cum Tir suffragiis praeteritur: fratris
filium (in a last will) : retinuit quosdam Lepidus a
coll^ praeteritos, L e. dropped from the roll (of
tbe Senate), L. : Me quoque praeteriere patres,
forgot, 0. — To escape, avoid: nescis quid mali
Praeteriens, T. — To go beyond, outstrip, surpass,
excel: virtus alios tua praeterit omnis, 0. : ut Aiax
praeteriit Telamonem, lu. — To overpass, tram-
gress : iustum raodum, 0. — To escape, be unnoticed
by: non me praeterit ... me prolapsum esse: te
non praeterit, quam sit difficile.
praeter-equitans, antis, P., riding by, L.
(praeter-fero), — , latus, ferre, to carry by;
only pass,: latebras praeterlata acies est, vhis
driven close to, L.
praeter-fluo, — , — , ere, to flow by, flow past:
praeterfiuentem aquam captare, Cu. : moenia, L.
— Fig.: Toluptatem praeterfluere sinere, to be
forgotten.
praetergredior, gressns, l, dqy. [praeter +
gradior], to walk by, march by, pass by, pass: ca-
Btra : primos suos, S. : eum, S.
praeterlexum P. of praetereo.
praeteritiUi adj. [ P. of praetereo ], gone by,
past, past and gone, departed : tempus : castigatio
ob errorem praeteritum, L. : culpa, 0. : praeterita
nocte, last night, lu. — Plur. n. as subst., the past:
raeminit praeteritorum. — Pro v.: praeterita mu-
tare non possumus.
praeter-labor, lapsus, I, dep., to glide by, flow
by, run past : (tellurem), to sail past, V. — ^F i g., to
slip away: (definitio) ante praeterlabitur, quam
percepta eat
praaterlatui^ P of praeterfero.
praetennisBio, onis, /. [praetermitto], a leav-
ing out, omission, neglect: uUius fformae): aedili>
tatis, i. e. neglect to seek (as a candidate).
praeter-mitto, misl, missus, ere, to permit
to go by, let pass, let oo : neminem. — Of time or
occasion, to let pass, let slip, neglect : diem : eius
rei praetennissae occasiones, Gs. : bellum gerendi
tempus. — To omit, neglect, leave undone: officium :
praetermittendae defeiisionis causae: neqnid prae-
termitteretur, L. : de oontumeliis dicere praeter-
mittam : reliqua quaerere, Cs. : alqd f acere, X. :
nihil praetermittere quo minus ea consequatur,
L e. make every exertion to, etc. — To pass over, past
without notice, omit, overlook: multa crimina:
negant eum locum praetermissum, sed consulto
relictum esse, not overlooked, but purposely dis-
regarded: quod dignum memoria visum, praeter-
mittendum non existimavimus, Gs. : alii id praeter-
miserant scriptores, L. — To overlook, disregard:
Do, praetermitto, T.
praeter-qnam or (old)praeter quam, adr^
beyond, besides, except, other than, save: neque, prae-
ter quam quas ipse amor molesiias Habet, addas,
T. : nullum praemium postulo, praeterquam huius
diei memoriam : nulla praeterquam vitae nostrae
iactura, Gs. : multitude coalescere nuUft re prae-
terquam legibus poterat, L. — EUipt., with etiam^
not only ,. .but also : malum, praeterquam atrox,
etiam novum, L. — ^With guod, apart from the fact
that, except that, besides that: raihi labores fuere
leves, Praeter quam tui carendum quod erat, T. :
praeterquam quod ita Quinctio placeret, L. : prae-
ter enim quam quod, etc.
praeterveotio, onis,/. [ praeter -fVAG-], a
passing by: in praetervectione omnium, qui, etc,
i. e. at the point which all must pass.
praeter-vehor, vSctus, I, dep., to be borne past,
drive by J qui praetervehebantur : praetervehens
equo, riding by, L. : ApoUoniam, d. : navibos
Oram, L. : forum et templa, march by, Ta. — Fig.,
to pass by, pass over : locum silentio: oratio,quae
non praetervecta sit aurls vestms, sed, eta
praeter -TOlo, — , — , are, to fly by, pass in
fliglU: praetervolans corvns glaebam amisit, Gu. :
(equum) praetervolat Ales. — In tmesi : Etnisca
praeter et volate litora, H. — F i g., to slip by, es-
cape: sententiae saepe hominum sensOs praecer-
volant : occasionis opportunitas praetervolat, L :
haec duo proposita, i. e.pass over cursorily.
prae-tezo, xul, xtus, ere, to weave before^
fringe, edge, border : Purpura praetexit amictas.
0. : Dtora Praetexunt puppes, Y. : nationes Kheoo
praetexuntur, border on the Rhine, Ta.— To border,
furnish, provide, adorn: primis litteris sententiM
carmen omne praetexitur, i.^the initial iHtert of
the verses are those of the sentence: omnia leniori-
bus principiis natura praetexuit, has provided mth,
etc. : praetezta quercu domus, 0. : praetexat fasti-
gia chartae littera, I. e. be written on the maryin,
Tb. — Fig., to cover, doak, coneealy disguiu: hoc
nomine culpam,y.— 7b assign as a pretext: ser^
vatam ab eo filiam, Ta. : nomina speciosa, Ta.
praetezta, ae,/., see 1 praetextus.
praeteztum
645
praevertQ
to^a praeUxia : Clodius : decem?iri, L. : adulter,
i. e. juvenile, lu. : mores, of youth, i. e. looie, lu.—
As aubtt, m., a /ree-i>om yotUh: quosdam prae-
teztatos scribunt, L. : loripes, lu.
praeteztnm, %n,[P,n. of praetexo], a pre-
tence, excuse: Ravennam devertit praetexto clas-
sem adloquendi, Ta.
1. praeteztUB, adj, [P. of praetexo], bordered,
edged : toga, bordered with purpk ( worn by the
higher magistrates; also by free-born children
less than seventeen years of age) : aedilicia : togae
praeteztae habendae ius, L. : eripies pupillae to-
gam praeteztam ? — ^As eubtL /., the toga praetexta :
tu in praetextft esse consulatum putas ? — Wearing
the toga praetexta, with a purple border on the
mantle : videre praeteztos inimioos, i. e. in tupreme
poioer. — As eubtt. /. (sc. fabula), a flag in which
the bordered toga is warn, tragedy (because emi-
nent Romans were among the characters) : prae-
textas docore, H.
2. (praeteztas, QsX m. [ TEC- ], a show, dis-
play, pretence, pretext (only abl. sing. ) : sub leni
praeteztu verborum, L. : praeteztu senates, Ta.
prae-tinotU8^ P., steeped previously, moistetied
beforehand: semina veneuo, 0.
praetor, Oris, m. [for ♦praeitor; prae+1 1-],
a leader, head, chief, president, chief magistrate,
chief executive, commander : se praetores appellari
volebant (the chief magistrates of Capua) : mazi-
mus, L.: creant praetores, qui ezercitui prae-
essent, generals, N. — In Rome, a praetor, magis-
trate c/iarged with tlie administraiion of justice
( first appointed B.C. 867, from the patricians ;
plebeians became eligible after B.C. 838 ; after
B.C. 264 two were chosen each year, one with
jurisdiction over citizens, the other over stran-
gers): urbanus: urbis: cum praetores designati
8ortirentur, had their jurisdiction assigned by lot :
praetor primus centuriis cunctis renunciatus, i. e.
appointed first. — A propraetor, ex-pra^r as gov-
ernor of a province: dlcto audientem fuisse se
praetori. — A proconsul.
praetorianuB, adj. [praetorium], of the body-
guard^ praetorian : miles, Ta.
praetdrlum, i, n. [praetor]. — ^In a camp, the
geiterdCs tent : tueri praetorium, L. : fit concursus
in praetorium, Cs. — In a province, the governor's
residence, aovemmetU house: curritur ad praeto-
rium.— Piur., a palace: sedet ad praetoria regis,
lu. — Of private mansions, palaces^ lu.: ipsa ad
praetoria, i. e. the queen-bee's cell, V. — A council of
war (held in the generaPs tent) : ita missum, L. :
praetorio dimisSO, L. — The imperial body-guard:
in praetorium accepto, Ta.
praetorius, adj. [praetor], of the praetor, of
praetors, praetorian: ius, tlie praetor's decisions:
comitia, the Section of praetor, L. : potestas, the
praetor's authority : turba, about the praetor, — As
stibsL m., one who has been praetor, an ex-praetor,
C — Bdongina to the propraetor, propraetorian :
domus, official residence. — Of a general, of a com-
mander: cohors, tlte body-guard of the general-in-
ehief Cs.: navis,/a^-</it;9, L.: imperium, chief
command: portA,nearest Ae general's tent, Ca.
prae-trepldaxu^ antis, adj., very hasty, impa-
tient: mens, Ct.
praetura, ae, /. [ prae+l I- ], the office of a
praetor, praetorship: praeturae iurisdictio : prae-
tura se abdicare.
prae-umbraxui^ antis, darkening, obscuring:
fastiglum, Ta.
prae-nstui^ P., burned in front, burned at tJie
end: stipites, Cs. : sudlbus praeustis, Y. : hasta, L.
prae-ut, adv., in comparison with, compared
with: Ludus, Fraeut huius rabies quae dabit, T.
prae-valana, entis, adj., of superior strength,
mighty : iuvenis, L. : populus, L.
prae-valeo^ ul, — , Sre, to be stronger, have
superior power : virtute praevalet sapientia, Ph.:
auctoritas Cluvii praevaluit, ut, etc., was so control-
ling, Ta. : pugna equestri, Ta.
prae-validofl^ adj., very sti'ong, of superior
strength: iuvenis, L.: manus, 0.: oohortes, Ta. :
Neu (terra) se praevaRdam primis ostendat aristis,
too strong, V, : nomina equitum, imposing, Ta.
praevarloatio, onis, /. [praevaricorl. — In
law, insincerity in pleading, duplicity, collusion:
de praevaricatione absolutus.
praevarloator, dris, m. [ praevarioor ]. — In
law, a ^uun accuser, collusive prosecutor, unfaith-
ful (tdvoeate, prevaricator : praevarioatorem mihi
opponere: C!atilinae.
praevarlcor, — , ai-I, dep. r*prae-varicus].—
In law, to be a false advocate, coUude, prevaricate.
prae-vehor, vSctus, I, dep., to ride in front,
flow past, sail by : equites Romani praevecti, wlio
had ridden before them, h. : praevectus equo, Y. :
felici remo, Pr. : missilia praevehuntur,/y before,
T. : (}ermaniam, to skirt, Ta.
prae-veiii5, veni, ventus, ire, to come before,
precede, get the start of, outstrip, anticipate, pre-
vent: hostis breviore vi& praeventurus erat, L. :
praevenerat f ama, L. : Lucifero praeveniente, 0. :
desiderium plebis, L.: nisi praeveniretur Agrip-
pina, i. e. unless Agrippina were put out of the way,
Ta. -V- To prevent, hinder ( only pass. ) : quae ipse
paravisset facere, perfidia clientis sui praeventa,
S. : Quod non praeventum morte fuisse dolet, 0.
prae-verro, — , — , ere, to sweep before: latas
veste iacente vias, 0.
prae-verto (-vorto), tl, — , ere, to go before,
praevertor
646
precor
precede^ <mUtripy outrun : cursa pedum Tentos, V.
i— F i g., to anHcipcUey prevent^ corns before : (tur-
rium) U8um opportutiitas praevertit, L. : praever-
tunt, inqait, me fata, O. — To preoccupy ^preponete :
araore aniroos, Y. — To attend to in preference^
despatch first, prefer : aliquid, quod huio eermoni
praevertendum putes: aliud in praesentia prae-
vertendnm sibi esse dixit, that nutst be attended to
first,, L. : Punicum Romano bellum, L. : huic rei
praevertendum existimavit, ne, etc., Cs.
praevertor (-vortor)» — , — •, I, dep, fprae-
verto ], to outstrip^ pass : f uga Hebnim, V. : ad
Armeniofl, i. e. to arrive firsts Ta. — Fig., to de-
sptUch firstf attend to in preference, prefer : exer-
cittls ducere, nee rem aliam praeverti, L. : omnibus
eam rem, L. : illuc praevertamur, let us first look
at this, H. : ad interna, Ta.
prae>vide5, Tidl, tIsus, ere, to see first, see be-
forehand, foresee: ictum venientem a Tertice,y. :
cultri in liquids praevisi unda, O. — Fig.: de re
p., qnam praevideo in summis periculis, discern
beforehand: impetum hostium, Ta.
prae-vitlo, — , — , ftre, to corrupt beforehand:
(gurgitem), 0.
praeviofl^ adj, [prae+via], going before, lead-
ing the way : anteit, 0.
prae-volo, — , ftv!, ftre, tofiy before, ily in ad-
vance: in tergo praeyolantium (avium): aquila,
velut dux viae, praevolavit, Ta.
pragmaticuflt adj,, =irpayftaTiK6t, skilled in
business, escperienced: homines. — As snAst, m., one
skilled in the law, an attorney (who prepared a
brief for the advocate): oratori pragmaticum
adiutorem dare. — An attorney, lawyer, lu.
prandeo, prandl, pransus, Sre [prandiam], to
take breakfast, breakfast, eat for luncheon: Cfani-
uio consule scito neminem prandisse (he held office
only part of a day) : prandebat sibi quisque deus,
lu. : luscinias, H.
prandium, I, n., a late breakfast, luncheon (usu.
of bread, fish, or cold meats, taken near noon): in-
vitare ad prandium : prandiorum apparatus.
pransns, adj, [P. of prandeo], that has break-
fasted, after eating : ut viri equique curati pransi
cssent, L.: pransa Lamia, H. : non a^de, H.:
pransus potus, i. e. fitted uith food and wine,
pratenslflk ^ ^'* [pi^^u™]> growing in mead-
oiDS, meadow- : fungi, H.
pratnlom, I» dim. [pratum], a smedl meadow.
pratmn, i, n. [PRAT-], a meadow: pratorum
viriditas : prata tauro subsecuisse, i. e. meadow-
grass, O. ; Neptunia prata, i. e. the sea, C. po6t
prave,a<f9.with stg), [pravusl crookedly: seo-
tus unguis, H.— Fig., improperly, wrongly, amiss,
ill, badly: hoc factum, T. : cenare : prave facti
TentiB, &• : pudens, L e. from false shame, H.
pravitao, ttis, /. [pravus], crookedness, distor-
tion, deformity : roembronim: corporis pravitatesw
— ¥ig.,irr^n*larity, impropriety: mala consuetu-
dine ad aliquam pravitatem venire. — Of character,
vicicusness, untowardness, perverseness, depravity:
quae ista est pravitas ? T. : mentis : in ista prari-
tate perstabitis ? : morum, Ta. : pravitates aninu.
pravoa, a^, with eomp. and «^., crooked, dis-
torted, misshapen, deformed: si quae in membris
prava sunt : talus, H . — F i g., perverse, irreigular,
improper, wrong, vicious, bad: nihil pravum, per-
versnm : dociles imitandis Turpibus et pravis. In.
— Flur. n, as subst. : qui recta prava fadunt, ras-
cality, T. : quo pravius nihil esse possit : pravis-
sima consuetudinis regula : belua (L a stulta), H.
preoana, ntis (gen. plur. precanttlm, 0. •), adj.
[A of precor], praying, supplicating : dextra, V . :
verba, V., 0. '
preoarlo, adv. [precarius], by entreaty^ uptm
request: tradere, T.: si precario essent rogandi:
praefuit, on sufferance, Ta.
preciritia, a^. [precor], obtained by entreaty,
granted to prayer: orare precariam opem, as a
favor, L. : victus, the bread cf charity, Cu. — De-
pendent on another's will, uncertain, precarious:
forma, O.: imperium, Ta. : vita, Ta.
precatio, onis, /. [precor], a praying, prayer :
soUemnis comitiorum : precationes facere, L.
preoator, oris, m. [precor], a m/ppliamt, inter-
cessor: tibi precatorem parare, T.
preoea, see (prex).
preciae, arum,/., a kind of grape-vfne^V,
preoor, atus, &i1, dep, [ prex ], to ask, beg, ai-
treat, pray, supplicate, request, call i^pon, beseeik,
sue: ita, nt precamini^ eveniat: fata deftm flecti
precando, V. : sororero dedlsse Prusiae precanti,
to the prayers of Prusias,Jj.: patris, preoor, mise-
rere, y. : rarce, precor, f asso, O. : di, ad quos pre-
centur ac supplicent, at whose altars, L. : teque^
luno, precor atque quaeso : quid veneramor, quid
precamur deos: Nyctelium patrem precaie, O.:
haec precatus sum : veniam, V. : date quae preca-
mur, H. : bona omnia populo R., L. : mortem, O. :
quod precarer deos : quod deos precati eritia, L. :
pro propinquo suo, Gu. : pro nobis mitte precari,
0. : precor ab iis, ut patiantur, etc. : deos, nt, H. :
vcnerunt precantes, ut a caedibus parceretur, L. :
precare ne iubeant, etc., 0. : quo minus ambo una
necaremini non precarere : Hoc quoque, dux ope-
ns, moneas, preoor, 0. : tandem venias precamur,
H. : hoc a dels iromortalibus precari, at, et&, K. :
a quibuB bona precaremur, ab iis, etc. : numquam
placidas esse precarer aquas, O. : tua esse precor,
0. — Tb wish for, invoke ^q)on,wi^: ut so! cives
salutem precentu^ : .^.se^i^ immortalitatem regi,
prehendo
647
presBiu
Cu. : Tobis mala : qaod tibi evenit, ut omnes male
precarentur, uttered eunes.
prehendo (prae-) and prendo, di, sas, ere
[HED-l, to lay hold o/| grcup, matchy seize, ea/cA,
take : Crassum manu : prehendi hominem iussit :
arbusta, quorum stirpls tellus amplexa prehendit
— To seize, take violent possession of^ occupy y enter :
Pharum, Ca. : quam prendimus arcero, take refuge
in, V. : Italiae oras, i, e, reach, V. — 7b catch, hold,
check, stop, arrest, detain: tuos pater raodo me
prendit — ait, etc, T. : Synu est prendendus, atque
exhortandos mihi, T. : (me dea) dextra prehensam
Continuit, Y. : S^timiom. — To catch, seize, sur-
prise, overtake : in patent! Prensus Aegaeo, H. —
Fig., to apprehend, compreh/end: cum animus
ipsum (res omnis) moderantem preudetit.
(prehenso), see prenso.
prelum (prae-), 3; n. [ PREM- ], a press (for
wine or oil) : cola prelorum, V.
premo, essi, essus, ere [PREH-], to press : ad
pectora natos, Y. : anguem bumi, to tread on, Y. :
membra patema rotis, i. e. drove her chariot over
the body, 0. : trabes Premunt columnas, press
upon, H. : ubera plena, i. e. milk, 0. : frena manu,
grasp, O. : dente frena, champ, 0. : grana ore suo,
chew, 0. : presso molari, with compressed teeth, lu. :
pressum lac, i. e. cheese, V. : quod surgeute die
muldere, Nocte premunt, make into cheese, Y. :
iitus. hug the share, H. — To press out, express, ob-
tain by pressing : pressa tuis balanus capillis, I e.
balsam, H. : oleum, express, H. — To press upon, lie
on, rest on, be upon : humam, 0. : toros, O. : boc
quod premis babeto, 0. : pharetram cervice, 0.—
To cover, bury, suppress, hide : alqd terrft, H. :
Omne lucrum tenebris premebat humus, 0. : ossa
male pressa, L e. buried, 0. : Conlectum sub nari-
bos ignem, repressing (of a horse), Y. — To cover,
crown, adorn : ut premerer sacrft lauro, H. : Fron-
de crinem, Y. — 7b press hard, bear tnxm, crowd,
throng, pursue dosdy: Hac fugerent Grai, preme-
ret Troiana inventus, thronged, Y. : Hinc Rutulus
preroit, Y. : hostis ex loco superiore, Gs. : naves
cum adyeraarios premerent acrius, N. : Trls famu-
los, L e. kiU,Y,: ad retia cervom, chase,Y. — 7b
press down, burden, load, freight: Kescia quem
premeret, on whose back she sat, 0. : pressae cari-
nae, loaded, Y. — 7b press down, depress, catise to
sink : sors, quae tollit eosdem, £t preroit, O. :
roundus ut ad Scythiam Consurgit, premitur, etc.,
if depressed, Y. : dentis in vite, 0. : presso sub vo-
mere, Y. : cubito remanete presso, i. e. rest on
your couches, H. — 7b mark, impress : littera arti-
culo pressa tremente, written, 0. : multA via pressa
rota, O. — 7b set out, plant: Tirgulta per agro8,
Y. : pressae propaginis arcOs, layers, Y. — 7b press
down, make deep, impress: vestigio leriter presso :
snlcnm, draw a furrow, Y. : cavemae in altitudi-
nem pressae, Cu. — 7b press dose, compress, dose,
shut : oculos, Y. : fauces, 0. : laqueo ootlum, stran-
gle, H. : praecordia senis, stop the breath, lu. : qui-
bus ilia premetur Per somnum digitis, choked, In.
— 7b shorten, keep doten, prune: falee vitem, H. :
luxuriem falce, 0. — 7b check, arrest: vestigia, V.
— 7b visit frequently, freqtient: forum. — F i g., to
press, be pressing, burden, oppress, overwhdm, weigh
down: necessitas eum premebat: aerumnae, quae
me premunt, S. : pressus gravitate soporis, 0. :
aere alieno premi, Cs. : premi periculis. — To press,
frees upon, urge, drive, importune, pursue, press •
hard: cum a me premeretur : Criminibus premunt
veris, urge, 0. : a plerisque ad exeundum premi,
to be importuned, N. : Numiiia nulla premunt, Y. :
(deus) Os rabidum fingit preroendo, i. e. by his in^
spiration, Y. — To follow up. press home, urge, dwell
upon: argumentum etiam atque etiam: (vocem)
pressit, i e. laid to heart, Y. — 7b cover, hide, con-
ceal : dum nocte prcmuntur, Y. : iam te premet
nox, H. — 7b lower, puU down, humble, degrade,
disparage, depreciate : premebat eum factio, kept
him down, L. : bunc prensantem premebat nobili-
tas, opposed his candidacy, L. : arma Latini, Y. :
opuscula (opp. laudet ametque), H. — 7b compress,
abridge, condense: haec Zeno sic premebat — 7b
check, arrest, repress, restrain : carsum ingeni tui,
Brute, premit haec clades : vocem, to be silent, Y.
— 7b surpass, exceed, overshadow : Facta premant
annos, 0.: ne prisca vetustas Laude pudicitiae
saecula nostra premat, Q. — 7b keep down, rule:
ventos imperio,V.: Mjcenas servitio, Y.
prendo, see prehendo.
prenaatio, onis, /. [prenso], a soliciting, can-
vassing (for office) : praepropera.
prenso, ftvT, fttus, are, freq, [prehendo], to
grasp, seize, catch, lay hold of: manu bracchia, H. :
forcipe ferrum, Y. : prensantes efFugit umbra ma-
ntis, 0.— 7b take hold of, catch, hold, check, detain,
stop : prensantes veteranos cicatrices numerabant,
L. — 7b sue for office, canvass: prensat Clalba, is a
candidate : patres, solieit, L.
prenaoa, P. of prehendo.
prease^ adv, with comp. [ pressus ]. — Of pro-
nunciation, neatly, trimly: loqui (opp. aspere). —
Of style, concisdy, not diffusdy : definire : dicentes
( opp. ample ). — Cflosdy, preciedy, correctly, accu-
ratdy: definiunt pressius.
presaid^ Snis, /. [PREM-], a prop, s^qjport:
tectum pressionibos suspendere, Os.
preSBO, — , — , ire, freq. [ premo ], to press :
oineres ad pectora, 0. : ubera palmis, mdk, Y. :
ubera manibns pressanda, i. e. to ^ milked, 0.
1. preastia* ac^. with comp. [P. of premo],
dosed, dose, shut tight: presso obmutuit ore, Y. :
oscula iungere pressa, i. e. ardent, 0. : presso gut-
pressas
648
primordiam
ture, i. e. Aoar^^/y, V. — Repreued^ tuppretaed^ kept
down^ alow : pede presso cedentes, L. : pressoque
legit vestigia gressu, 0.— Fig., of utterance, re-
preeeedySttbduedf low : modi : vox, tMck. — Of style,
conctw, dose^ precise^ accurate : Thucydides verbis :
oratio pressior. — Of sounds, precise, definite, artic-
ulate; sonos vocis pressos efficit (lingua).
2. pressui^ fis, m, [PREM-], a pressing, press-
ure: ponderum: palmarum, 0. po^t. — ^Fig. : ipso
orid pressu et sono, i. e. expression,
pretiose, adv, with eomp. [pretiosus], richly,
apiendidly : vasa caelata : pretiosius sepeliri, Cu.
pretiOBUB, acfj, with eomp. and sup. [pretium],
of great value, costly, precious: equus: proles pre-
tiosior aere, 0. : Ingenium pretiosius auro, 0. : res
pretiosissimae : loca metal lo, ric/i in,0. — CostlVy
dear, expensive : (vini) senectus, i. e. the costly old
wine, lu. : emptor, i. e. at great cost, H.
J>retiaxn, I, n. [PRA-l a price, money value,
ue in exchange: pretia praediorum: doobus
pretiis idem frumentum vendere: certa pretia
constituere,^.- urbem pretio posuit, paid^ V. :
vectigalia parvo pretio redempta, cheaply, Cs.:
pretio mercari ordinem senatorium, purchase:
pactum pro capite, ra72«>m ; captives pretio remit-
tere,/or a ransom, Cu. : tripodes pretium victori-
hua, prize, V. : rude, money, 0. : In pretio pretium
nunc est, wealth, 0. : oonverso in pretium deo, i. e.
a shower of gold, H. — Value, worth: agrum preti
maioris nemo habet, T. : alicuius preti esse, of any
value : in pretio esse, to be eateemid, L. : aurum in
pretio habent, p}'ize, Ta. : pudebat libertatis maius
esse apud feminas pretium, etc., Cu. — Pay* hire,
wages, bribe: Ifetellum pretio oonrumpere : pretio
adductus eripere patriam : sine pretio varium ius
fuisse, bribery. — Fig., toorth, value, esteem: homi-
nes magni preti: operae eorum pretium faoere,
value their services, L. : sive aliquod morum Est
pretium, 0. — Recompense, return, reward: pretium
recte facti triumphum habere, L. : pretium debito
beneficio addere, L. : satis ampla pretia, />}*i20t, L. :
Est pretium ourae oognoscere, etc., U is worth the
trouble, lu. — With operae, a return for trouble,
toorth the effort, worth while : si nihil quod operae
pretium esset fecerant: facturusne operae pre-
tium sim, produce a work worth the pains, L. : ope-
rae pretium habent libertatero, i. e. their service is
well rewarded by freedom, L. : ratus captft urbe,
operae pretium fore, a prize, S. — Recompense, pun-
is/unent : pretium ob stultitiam fero, T. : peccare
nefas, aut pretium est mori, H. : sceleris, lu.
( preac, preds ), only plur, with abL and (old)
dot. and ace. sing., f. [ PREC- ], a prayer, reqrjtest,
entreaty: Nil est preoi loci relictum, T. : hac prece
te oro, H. : magna prece ad me scripsit : omnibus
predbus te oro, ut, etc. : omnibus precibus petere,
ut, etc., Cs. : precibus flecti, V. : precibus rinci, 0. :
ad miseras preoes Decurrere, H. : damuB altemas
acdpimusque preces, exchange good wishes, O. — In
religion, a />raytfr; iustis precibus deorum mentis
posse placari : in prece esse, 0. — A atrse, impre-
cation : omnibus precibus detestatus Ambiorigem,
Cs. : misit Thyesteas preces, E. : preoes diras fua-
dere, Ta. — An intercession, Ct
PrlapUB, I, m., = Ilptairo^, Priapus, the god of
gardens and vineyards, V., H., 0., lu. : vitreus, a
drinkiftg-vessel, Ct — A lecherom man, 0., Ct.
pxidem, adv. [ PRO- ], Umg ago, long sinee^ a
long time ago: cupio equidem et lam pridem cu-
pio, have long wished: lam pridem a me orat, eta,
this long time, V. : Hoc ego mail non pridem in-
veni, latdy, T. : hand ita pridem, not eo long ago^
H. : nostra civitate non ita pridem liberata, not
long before: quam pridem venisset, how long ago.
pridie, adv, [see PRO-], on the day before, the
previous day: cum pridie frequentes essetis ad-
sensi (opp. postridie) : si pridie venisset, oik day
sooner: pridie quam coactus es : haec epistula est
pridie data quam ilia: pridie eius diei, on the
previous day, Cs. : pridie Idds : pridie P^rilia, L :
usque ad pridie Nonas Maias, tiU May 6.
pxamaevtiB, adj. [ primus +aevum], in early
life, youthful: Helenor,V.: corpus, V.
primannB, adj. [primus], of the first legion. —
Plur. m. as siubst,, soldiers of the first legion, Ta.
piimailUB, adj. [primns],/rs^ in rank, princi-
pal, emitient, distinguished: viri primarii nostri
ordinis: femiua.
Primigenia, ae,/ [primus + GEN-], aboriginal,
primal (of Fortuna, as guardian of he? favorite
from birth), C, L.
pzimipilariB, is, m. [primiptlus], a centurion
of the first maniple of the triarii, Ta.
pliniiplltlB, I, m. [primus +2 pilus], the first
oentiirion of the triarii: alquem ad primipUom
traducere,joromo£0 to be, etc^ Cs.
primitiae, arum, / [ primus ], the fir^ yield,
first-fruits: Primitias Cereri farra dabant, 0. : de
rege superbo, ^/^-/rui^ of victory over, etc, V. —
Fig.: miwne, first deeds of arms, Y.
pximituB, adv. [primus], for the first time, ctf
first, Ct.
pximo, adv, [prirausj, in the order of time, <d
first, at t/ie beginning, first, in the first place : pri-
me attente auditur eius oratio : Themistocles solixs
primo profectus est, N. : primo . . . deinde . . .
tum . . . tum : dissuadente primo Yercingetorige,
post conoedente, Cs. : primo . . . postea . . . po-
stremo, Lu : primo negitare, denique saepios fati-
gatus, etc., & : primo . . . iterum, L. : primo . . .
Secundo, Ph.
(primordiom), I, n. [primus Jp^f^], a begisr
pximoilA
640
prinolpalia
ninff^ oriffin^ commmeement (no gen. plur,) : a pri-
moriiio urbis, L. : in operum Buorum primonlio
stare, at the very beffmning, Cu. : primordia rerum :
a love Masarum primordia, C. poet. : primordio,
at the beginning (of a new reign), Ta.
(pxiznorlOf e), at{j, [primusj, the firtt^ftrtt^ fore-
most: primore in acie ▼ersan, Ta. : feminae, Ta. :
primoribos labris attingere, with the edget of the
iipe, i. e. lightly. — Plur. m. as euUt. : ad primores
provolat, to the/ront^ L. : inter primores dimicat,
Gu. — Fig.^ plur, m. as tubst,^ the chiefs^ nobles,
leaders^ Jirst men: ereptus primoribus ager, L.:
inter primores populorum geri, L. : populi, H.
primaliiiii, adv. [primulus, dim. of primus], at
firttt^ first ofaU: dolores oocipiunt, T.
primiim, adv. \neut. of primus], at first, first,
t« th£ first place, m the beginning, be/ore all else :
{fHmum hoc quaero: quaerenda pecunia primum
est, H. : primum omnium ego ipse y\%\\o, first of
all: primum . . . deinde . . . postremo, S. : Caesar
primum suo, deinde omnium e conspectu remotis
equis, Cs. : primum . . . deinde . . . tum . . . po-
Btremo : primum . . . secundo looo . . . deinde . . .
tum : primum . . . subinde, H. : primum . . . mox,
H. — First, for the first time: quo die primum con-
¥ocati BumuB : ibi primum insuevit exercitus po-
tare, S. : ut primum ez pueris excessit, as soon as :
simul ac primum niti possunt, €u soon as ever :
iam primum inventus discebat, etc, not till now,
S. : cupio haec quam primum audire, m soon as
possible : quam primum in Numidiam copias ad-
ducere, immediateljf, S.
primufli adj. sup. [PRO-], the first, first : Pri-
mus sentio mala nostra, T.: primae'litterae: pri-
mus Graecae civitatis in Tbraciam introiit, N. :
primus de mille f uisses, 0. — Plur. m. as subst. : in
primis stetit, among the foremost, N. : in primis
pugnantes, in the van, S. : Utque pedum primis
infans vestigia plantis Institerat (i. e. ut primum),
V. — In time or piace, first, fore, foremost: in pri-
ma provincia, at the entrance of the province : sol,
i. e. the rising sun, Y. — With quisque, the first pos-
sible, the verg first: primo quoque tempore, €U the
verg first opportuniig: me tibi primum quldque
concedente. — As suist. n., sing, and plur., the first
part, beginning: quod bellum, si prima satis pro-
spera fuissent, L. : utinam a primo ita tibi esset
visum, /rom the first: equites in primo late ire
ii^bet, in the van,Sb: qui numerus in primo viget,
iacet in extremo, first part. — F i g., of rank or
merit, first, chief, principal, excellent, eminent, dis-
tinguished, noUe: evocat ad se Massilift quindecim
primos, Cs. : Bui municipi facile primus : primis
urbis placuisse, H. : iuvenum primi, Y. : ayud te
prirauSf^rs^ in your favor, T.: otium atque divi-
tiae, quae prima mortales putant, S. : primas par-
tis qui Ag(d%,plags the leading part, T. : si AUienus
tibi primas in dicendo partes coneesserit. — Plur.
f. as subU. (only aec. ; so. partis), the first rank,
lead, highest place : action! primas dedisse Demo-
sthenes dicitur, ascribed supreme importance:
amoris erga me tibi primas def ero, i. e. the first
place among those who love me. — Hur. abc. as
subst., in the phrases, in primis, cum primis, among
the first, with the foremost, eminently, chiefiy, etpeci-
ally, principally, particularly : vir fortis in primis:
oppidum in primis Siciliae clarum : homo in pri-
mis improbissimus : in primis . . . deinde, in t/ie
first place, S. : homo cum primis locuples.
pnnoepfl^ cipis, adj. [primus-^-CAF-'], first in
order, foremost: se principes ex omnibus bellum
facturos poUioentur, Cs. : in fugft postremus, in
periculo prinoeps: princeps Horatius ibht, in front,
L. : principes pecuniae poUicendae fuerunt, took
the lead in: prinoeps in naeo verba iurat, Cs. : ut
principes talem nuntium attulisse viderentur, might
be the first, Cs. : matri Qui dederit princeps oscula,
0. : Princeps ante omnis agebat Agmen, first of
all, Y. : qualitatum altae sunt principes, original:
addere principi Lime particulam, H. — The first,
chief, most eminent, most noble : longe omnium gra-
vitate prinoeps Plato: terrarum populus, L.-~
Prov. : Principibus placuisse viris non ultima
kus est, H.— As subst. m., the first man, first per-
son : aenaiXa, first on the roll, S.: principes sen-
tentiarum consulares, who were first asked for their
opinion, L. — The first, chief, leader,foremo8t man :
in re p. principes esse : iuventutis, one of the no-
blest ofAe Roman knights: trecenti principes iu-
ventutis Romanae, i. e. patrician youths, L. : (pue-
ri) aequalium principes, ^r«< among their fdlows.
— A chief, head, author,founder, originator, leader,
contriver: Zeno eorum (Stoicorum): Argonauta-
rum, i. e. Jctaon : principes inferendl belli, Cs. :
sententiae in senatn : eius oonsili principes, Cs. :
equitum, at the head of. In. : familiae Buae,/oufM{-
«r, L. — ^ prince, ruler, sovereign, emperor: hie
ames dici pater atque princeps, U. : principis uxor,
lu. — ^In the army, plur., orig., t?ie foremost line ;
hence, the heavy-armed, second line of soldiers ; cf.
totidem princeps habebat Corpora (poet, for prin-
cipes), 0. — A company of the principes : primi
principis signum, of the first company of the Jieavy-
armed, L. : octavum principem duxit, was centu-
rion of the eighth maniple, — A centurion of the
principes : princeps prior, first captain of the
principes, Cs. : tertiae legionis, L. — The office of
centurion of the principes, captaincy of the prin-
cipes : mihi primus princeps prioris centuriae est
adsignatus, i. e. centurion of the first century of tlie
first maniple, L.
prinoipalio, e, aty. [prmceps], first, original,
primitive : causae. — In a camp, opening into the
principuifleading to headquarters: via, L.— Prince-
piinoipatmi
660
privatiu
prmcipatnoi us, m. [princeps], a beginning^
origin : an mundus ab aliquo temporis principatu
ortus est ? — The fint place^ pre-eminence^ chief
party supretmictfy leadersnip : (animi) principatum
m capite posait: seutentiae principatum tenere:
eloqueDtiae. — 7^ chief command^ post of com-
mander-in-chief: Gassio principatum dari : Cinge-
torigi principatus atque imperiam est traditum,
Cs. : de principatu contendere, N. — Eeign, empire^
dominion^ sovereignty : miscuit principatum ac li-
bertatem, Ta.
pxlnclpitim, I, n. [princepaj, a begifining^ com-
mencementy origin : origo principi nulla est : mo-
tds : principio orationis hoc pono, in beginning my
speedi: omnium rerum magnanim ab dis inmor-
talibus principia ducuntur : Scribendi recte sapere
est principium, H. : Ab love principium, V. : im-
peri, L. : a sanguine Teucri Duoere principium,
0. — ^6/. adverb.^ at the beginning^ in the beginning^
atjiretj in the first jAaee: Principio vementer ve-
lim, etc., T. : principio ausus est dicere : Principio
. . . tum, y. — In the phrase, a principio (rarely de
principio), from the beginning^ from the first : ut
a principio dixi : de principio studuit oocarrere,
etc. — Flur.j beginnings^ foundaiionSy principles,
dements : diligenter explorata principia ponantur :
naturalia: principia rerum, e quibus omnia con-
stant, dements. — Prov.: obsta principiis, 0. —
That which begins, a leader, founder: Faucia curia
fttit principium, i. e. was the first to vote, L. : Grae-
cia principium moris fuit, 0. — In the armj,/>?wr.,
the foremost ranks, front lines of soldiers, front,
van: ero post principia, in the rear, T. : Marium
post principia habere, S. : post principia tutus re-
ceptus fuit, to the rear, L. — In a camp, the head-
quarters, principal place, generals quarters (an
open space, for councils and assemblies) : iura
reddere in principiis, L. : in principiis statuit ta^
bemaculum, N.
prior, fieut. prius, oris, adj. comp. (for sup. see
primus) [FRO-I, former, previous, prior, first: me
quaestorem in primis, aedilem priorem, praetorem
primum populus R faciebat : qui prior has angn-
stias occupaverit, ^r«<, Cs. : exercitus, L. : pridic
loco causam dicere, first : priore aestate, last sum-
mer : prioribus comitiis : priore anno, the preced-
ing year, L. : Dionysius prior, the elder, N. : pedes,
the forefeet, N. — Plur. m. as subst., forefathers, an-
cestors, the ancients: abiturus illuc, quo priores
abierunt. Ph.: nomen dixere priores Ortygiam,
V. : more priorum, 0. — ^Fig., better, superior, pref-
erable, more excellent: color puniceae flore prior
rosae, H. : ut nemo haberetur prior, L. : aetate et
sapientia, S. : qnanto prius potiusque est . . . quam,
etc., L. — Plur. f as subst, (only aec. ; sc. partis),
superior rank, preference, lead: etsi utrique pri-
mas, priores tamen libenter defenint Laelio.
pziso^ adv. [1 priscus], in ancient tfy£e, j
marily: agere.
priflcufl^ adj. [for •prius-cus ; PRO-], of former
times, of old, olden, ancient, primitive, antique : riri :
prisci illi, quos cascos appellat £nnius : tempos,
0. — Plur. m. as subst., the ancients, men of old:
cum colerent prisci agros, 0. — Old-fashianed, «■
dent, venerable : gens mortalium, H. : Pudor, E :
priscos deos precatus, 0. : acumen, lu. ; fides, V.—
Former, previous: quid si prisca redit Venus f K:
nomen, 0. — Old-fashioned, strietj severe : Cato, H.
pristintu^ adj, [for ♦ prius-tinua ; PRO-],/or-
mer,early,originM,ptinUHve,pristine: labor mens:
vestra bonitas : pristinum anlmum erga popalum
R. conserrare, L. : pro pristinA amicitift, N. : ooa-
suetudo, Cs. : ooniunx, Y. : mens, 0. — As subet. n^
a former condition: in pristinum restituere, N.—
Preceding, previous, of yesterday: pristiui diei per-
fidia, Cs.
pristifl, Is, := wplont, a sea^monster (another
form of pistrix), V. — A long, narrow ship of war,
L. — As the name of a vessd, Y.
prius, adv. comp. [ sing. n. of prior ], before,
sooner, first, previously : ut prius introieFam, sic
prius exire de vita : ut fob prius expert! estia, L. :
prius . . . nunc, Y. : prius . . . turn, L. — With quam
(often written priusqnam), earlier thas^ sooner
t/ian, before that, before: prius quam dioere inci-
pio, querar, etc. : neque prius fugere destitemnt,
quam ad flumen pervenerunt, Cs. : prius quam ag-
grediar, ete. : cum prius gladios Tideret, quam
quae res esset vidisset. — Sooner, rather: quamfis
carni6cinam prius subierint, quam ibim TioleuL
(priuft-qnam), see prius.
privantia, ium, ti. [P. of priFo], compounds re-
versing the meaning ofsimpie words, privatives.
privaUm, adv. [privatus], apart from Slate
affairs, as an indiviclual, in private, privatdy, in a
private capacity : gerere aliquid : ad vos conf ugit:
priratim et publice rapere vasa, S. : qui privatim
plus possint quam ipsi magistratus, C^ : infestus
Papirio, personally, L. : se tenere, at home^ I*
privatio, onis,/. [pri?o], a taking away, priva-
tion: doloris.
privato^ adv. [privatus], at home: nee prirato
se tenuit, L. (al. privatim).
privatna; adj. [P. of privo], apart from the
Stale, peeuHar, personal, individual, private : nihil
privati agri, Cs. : census, H. : res quae ipsius eraot
privatae, private property. — Of persons, not ta of-
ficial life, private, out of office: privatoa et eaptas,
Cs. : private Tiro imperium extra ordioem dare,fo
a private eUisen: Bibulus ex iia, qui privati snnt
— As suhst. nu, a man in private life, citizen (opp^
magistratus) : Scipio Graochum privatus interfe-
cit: neque sibi privatos posse obstare, L. : Gdos-
piivifiiiui
en
pro
finm dedimns Sallae, privatos ut altam Dormiret,
la. : privati hominis nomen supra principis attolli,
Ta. — Of things, retired^ private, apart from iJu
public : aedificia, itolatedy Cs. : vita, wUhdravon
from State affaire. — As eubeU n., privaey, retire-
menl^ private property : in privato animadvertere
in eas, adminieter dieeipline in private, L. : quas
(tabernas) vendidit in ^nyatam, for private use,
L. : (deiectus) sive de privato sive de publico,
private or pMie land: tributom ex privato oon-
ferre, from private property, L.
privigna, ae, /. [privus+GEN-], a ttqhdaitg?^
ter.
pxtvignoB, 1, m. [privus+GEN-], a step-eon:
adultas aetate, S.: venenum privigno suo dare:
matre carentibus Privignis, etqhduldren, H.
privilegitiin, I, n. [privus +Iex], a law concern-
ing an individual, private statute,
pxivd, &VX, fttus, are [privus], to bereave, deprive,
rob, strip: civi rem p.: Sulpicium vita: nauarcbi
vita privandi : lumine, 0. — To free, reieaee, deliver:
privari iniuria: dolore: formidine, H.
privno, adj, [PRO-], each, every individual, one
each : ut priyos lapides secum f errent, each a stone,
li. (SC). — Ow^s own, private, peculiar, particular :
iocuples, quem dudt priva triremis, U. : privum
aliquid da, Quod poasim titulis incidere, lu.
1. -pro, adv., see prout
2. pro, praep. irith abl. [PRO-]. — Of place, he-
fore, in front of, in face of: sedens pro aede Ca-
btoris : pro castris dimicare, Cs. : castra pro inoe-
nibua locata, L. : pro castris suas oopias produiit,
before the camp, Os. : pro tectis aedifidorum,/rom
the roofs, S. — Of conspicuous appearance or pub-
licity, before, in the presence of, on, in, in front of:
hoc re pro suggestu ^TonimtiAtAf coming forward
on the tribune, Cs. : me significasse . . . idque pro
tribunal i, in open court: laudatus pro contione
lugurtha, before the assembled armv, S. : pro con-
tione litteras recitare, to the assembly, Cu. : uti pro
consilio imperatum erat, in the council, S. : pro ool-
legio pronuntiare, L. — Of defence or protection,
for, in behalf of, in favor of, for the benefit of, in
the service of, on the side of: contra omnia dici et
pro omnibus : hoc non modo non pro me, sed con-
tra me est potius : haec contra legem proque lege
dicta, L.: labores dolorem pro patrift suscipere:
pro patria mori, H. : urbes pro hostibus et advor-
sam se opportunissumae, S. : et locus pro vobis et
nox erit, L. — Of replacement or substitution, in
the place of, instead of, for: ego pro te molam, T. :
laepe et exin pro ddnde et exinde dicimus : pro
bene sano fictum vocamus, H. — Esp., in titles:
pro console in Cilidam proficiscens, vice-eonsid:
pro consulibus alqm mittere, non pro consule, f fi-
slead of the consuls, not as proconsul: cum Alexan*
driae pro quaestore essem : pro magistro : ut, qui
pro dictatore f uisset, dictator crederetur, L, — Of
compensation, /or, in exchange for, in return for •
pro huius peccatis ego supplicium sufferam, T. :
dimidium eius quod pactus esset, pro carmine da-
turum : id pro immolatis Romanis poenae hostibus
redditum, L. : dedit pro corpore numraos, as a
ransom, H. — Of equivalence, /or, the same as, just
as, as: bunc amavi pro meo, as my own, T, : qui
mihi unus est pro centum milibus, of as much
weight with me: quos pro nibilo putavit: pro oc-
ciso relictus, /or dead: cum pro damnato esset,
as good as condemned: neque recte ncque pro bono
facere (i. e. ita, ut pro bono habeatur), S. : pro vano
nuntius audiri, as a boaster, L. — ^E s p., in phrases.
— ^Pro eo, as an equivalent, just the same: sin mi-
nus, pro eo tamen id habeamus. — Pro eo atque,
just the same as, even as: pro eo ac mereor, nM<
as I deserve: pro eo ac debui, juct m was my Jwty,
— Pro eo quod,/or the reason that, because: pro eo
quod eius nomen erat magna apud omnia gloria.
— Of relation or proportion, /or, in proportion, in
comparison with, in accordance with, according to,
conformably to, by virtue of: pro multitudine ho-
minum angusti fines, Cs. : exerdtum pro loco at-
que copiis instruit, S. : agere pro viribus : quia
pro Imperio palam interfici non poterat, in consid-
eration of, L. : ilium submovere pro imperio more
maiorum, summarily, L. : satis pro imperio, di^
tatoriaUy enough, T. : pro tu& prudentia : pro tem-
pore et pro re, according to time and circumstances,
Os. : pro facultatibus, N. — ^In phrases, with parte :
quibua aliquid opis fortasse, pro sua quisque parte
ferre potuisset, each according to his own measure
of infiuenee: pro meft tenui parte id defendere, to
the best of my poor ability: pro Tirili parte, man-
fully: rerum gestarum memoriae pro virili parte
consuluisse, i. e. to have done my share towards pre-
serving, L. : benefido plus quam pro virili parte
obligatus, I e. under mere than personal obligations,
— For pro ratA parte, see ratus. — With eo : pro
magnitudine iniuriae, proque eo quod res p. temp-
tatur, vindicare, as reared by tlte fact thatt, etc :
pro antiquitate generis sui, pro eo, quod, etc, in
view of the fact: ea pro eo, quantum in quoque sit
ponderis, esse aestimanda, according to the weight
of each, — ^Pro se quisque, each for himself, each in
his measure, individually: pro se quisque quod
ceperat adferebat: cum pro se quisque operam
navare cuperet, Cs. : pro se quisque viri nituntur,
V. _
3. pro (not pr5h), interj^ of wonder or lamen-
tation, 0! Ah! Alas I: pro, quanta potentia regni
Est tui I 0. : tantum, pro ! degeneramus a patri-
bus, L. : pro di inmortales : Pro curia inversique
mores ! H. : pro divom fidem ! T. : pro deorum
atque bominum fidem! — In direct address, Ot
Thoul: proSancteluppiterL^byV^oOQie
proagonu 6
proagonia, i, m., = rrpofiyopoQ (in Sicilian
towns), a cUreetoTy chief magisircUe,
proavitUB, €ulj, [proavus], aneeatr<Uj inherited
from forefat/iere : regna, 0.
pro-avaa, I, m., a great-grandfather : proavus
et avus. — A forefcSher^ ancestor: tuus: vestri
proavl, H. : Felices proavorum atavi, lu.
probabilia, e, adj, with eomp. [probol, vorthjf
of approval^ pleaeing^ agreeahU, oeceptMe^ com-
mendabh^ laudabUy good^ fit : orator: discipQlua:
probabilior populo orator: causa milii: nomen:
quod probabile erat, earn aetatem liberari, L. — 2b
be hdieoedy likely^ credible^ probable^ plauHMe : quae
probabilia videantur: dicendo fieri probabile:
mendacium, L. : dubitabitur utrum sit probabilius,
f uisse, etc., more likely.
probabilitaa, fttis,/. [probabilis], probability^
eredibilityy plausibility : captioea: animos probfu
bilitate percutere.
probabiliter, adv, with comp. [probabilia],
pi'obably, credibly f plausibly : rem exponere : pro-
babilius accusare : crimen defensum, L.
probatio, onis, /. [ probo ], approbatioriy ap-
proval, assent : ob probationem pretium datum :
tale visum ut probatio consequatur, l e. a probable
bdief, — A proving^ trial, test : athletariim: futura.
— A proof : scelemm probationes, Ta.
probator, Cris, m. [probo], one who aeeqftSy an
approver: facti: ingenii, 0.
probatno, a^j, with comp, and sup, [P, of pro-
bo], approved, acceptable, pleasing, agreeable: ut
nemo probatior primoribus patrum esset, L. :
libertus seni probatissimus. — Tried, tested, proved,
approved, good, sxedlent: homines artium: homo
roaximis in rebus probatissimus : probatissima
femina, most worthy,
probe, adv. with sup, [ probus ], rightly, wdl,
properly, correctly, fitly, opportunSy, ezcdlently :
narras, T. : probissime, very well, T. : probe, bravo,
T. : de aquae ductu facere: de Servio dicere. —
Well, thorougldy, very, very much, greatly: tui
similis est probe, T. : perdocta, T. : probe scit, etc.,
L. : se ipsum novit.
probitas, atis,/. [probus], ^oo{f««», worth, up-
rightness, honesty, probity: probitatis commenda-
tio: probitas laudatur et alget, lu.
probo, ftvl, fttus, are [ probus ], to make good,
esteem good, approve, esteem, command: quis est,
qui non probet : villam, L. : alqd in ipsis : Caesar
maxime probat ooactis navibus mare transire, Os. :
antequam civitas sufifeoturum (armis) probaverit,
declared him capable of bearing arms, Ta. : Vercin-
getorigem imperatorem, Cs. : alquem iudicem. —
To make good, represent as good, recommend, make
acceptable, show : (libros) tibi : nostrum officium :
13 prooedo
quibus de meo celeri reditu non probabaro : malts
se probavit, won favor with : mihi egre<;ie probata
est oratio tua, his pleased. — 7b mcike crediyt
show, prove, demonstrtUe: iudicibus Verrem c«i-
tra leges pecunias cepisse : perfacile facta esse
illis probat, etc., Cs. : hoc difficile est probata:
patrio pater esse metu prober, my fatherly antifti
proves me your father, 0. — To test, inspect, fry,
ju€^ by trial : censores villam publlcam probi-
verunt, accepted after inspection, L. : amicitk?
utilitate, 0. — To represent, pass off for: alquea
pro illo: pro eunucho {scie), pass for, T.
probr08IU^ a€fj, [probrum], shaniefiU, ignomi^
ioiu, infamous: crimen: Italiae ruinae, U. : ctr-
mina, lampoons, Ta.
probrum, I, n., a shameful ad, base deed: igisp
viae luxuriaeque probra, S. : emergere ex patemis
probris. — Immodesty, lewdness, unchastity : probri
insiroulare feminam. — Shame, disgrace, cUskonor,
infamy, degradation : Quin in probro sim, T, :
alquem senatu probri gratii movere, S. : vita m-
stica, quam tu probro et crimini putas esse opor-
tere, disgraceful: probrum castis inferre: terras
implere probris, 0. : Antoni, Bomani nominls pro-
bra. — Abuse, inndt, reproach, libel: episUihie ple-
nae omnium in me probrorum : ingerere probra,
L. : multa obicere : probris alqm onerare, L.
probna, adj. with comp., estimate, good^ ser-
viceable, ezcdlent, superior^ upright^ honest, honor-
able, virtuous: artifex, skilftd, T. : Aulier, T. : hoc
homine probior esse: navigium: fruges. — As
subst. m. : probi oratio, a good man^s,
procaoitaa, Wis, /. [ procax 1, pertinaeity^ ob-
irusiveness, impudence: a procando nominata: ho-
minis, N.
procaoiter, adv. with comp. and st^. [procax],
bokUy, impudently, wantonly : ortus sermo, Co. :
flagitatum stipendium procacius quam, etc^, L:
procacissime patris tui memoriae inludunt^ Gu.
procaz, acis, adj. [PREC-], pertinacious, bc^i,
insolent, forward, pert, wanton : mulier : in laces-
sendo : sermo, S. : libertas, Ph. : Auster, V.
pro-oedo, cessi, — , ere, to go before, go fvr-
tpard, advance, proceed, march on, move forward^
go forth: in portum: nil procedere lintrem Scii-
timus, H. : pedibus acquis, 0. : lente atqoe paoU-
tim prooeditur, Cs. : processum in adem est, L :
huic tota obviam civitas processerat, had gone o«^
to meet : Vidit olassem procedere velia, Y. — To gf*
forth, go Ota, adveuiee, issue : castris, Y. : extn
munitiones, Cs. : e tabernaculo in solem : media
ab aulft, 0. — To come forward, show onesdf ap-
pear: cum veste purpurea: prooedat vel Noma,
lu. ; Ecce processit Caesaris astrum, hath risen.\, :
voces procedebant contumaces, i. e. were heard, Ta.
— Fig., of time, to advanee^^^fif^^^lapse : ubi pli&>
procella
658
prooonsuIarlB
rumqae nocUs processit, S. : lam dies processit,
V. : dies procedens : tempus prooessit, Cs. : pro-
cedunt tempora Urde, 0. : incipient magni proce-
dere menses, V. : pars maior anni iam processerat,
L. — Jo come forthj appear, arise: posteaqoam
philosophia processit: altera iam pagella procedit,
L e. w edready begun. — To get on, advance, make
progreae: in philosophift: ad virtatis habitnm:
longius iras, V. : eo vecordiae processit, ut, went
9ofar in felly, S. : nee ultra minas processum est,
L. : eoque ira processit, ut, etc., L. — To run on,
continue, remain : cum stationes procederent, i. e.
guard dutg was unremitting, L. : ut lis stipendia
procederent, L. : 111! procedit rerum mensura tua-
rum, i. e. is paused to her credit, 0. — To turn out,
result, succeed, prosper : processisti pulcre, you have
aueceededfindy, T. : si bene processit : ubi id pa-
rum processit, failed, L. : quasi ei pulcherrime
priora (roaledicta) processcrint : omnia prospere
procedent : benefacta mea rei p. procedunt, are of
service, S. — Impers, : velut processisset Spurio, L.
procella, ae,/. [pro+1 CEL-], a violent wind,
storm, hurricane, temped: nimbi, procellae, tur-
bines : stridens Aquilone, V. : si mugiat Africis
Mai us procellls, H. : raperent mea poma procellae,
O. : procella mvern effuderat, Cu. — A storm, tu-
mult, violence, commotion, vehemence: tempestates
et procellas in illis fluctibus contionum : procellam
tcmporis devitare: seditionum procellae, L. : pro-
cellae ci?iles, chnl commotions, N. : ferimur pro-
cellli, V. — A charge, onset, sudden attack: haec
velut procella consternavit equos, L. : equestris, L.
prooellosofl* adj. [ procella 1, fuU of storms,
stormy, tempestuous: ver, L. : Noti, i. e. bringing
tiorms, 0.
(prooer, eris), m. [pro +2 GEL-], a nobleman,
aristocrat: Agnosco procerem, lu. — Plur., the
leading men, diiefs, nobles, princes : audiebam no-
stros proceres clamitantes : Etruscorum, L. : de-
lectos populi ad proceres, V.
(prdoereX odv^ [ procerus ], extentivdy. — Only
conip. : bracdiium procerius proiectum, stretched
out farther.
prooeres, urn, m., see procer.
prooeritas, fttis,/. [procerus], a high growth,
heiffhi, tallness: huius, hu tall stature: arboruoL
— £xtent, length: pedum.
prdoerufli adi. with wmp, and sup. [pro +2
CELf], high, tail, long: oollum: (Gklatea) proce-
rior alno, 0. : inter hos procerissimas populos :
lapi, large, H. — Long, extmded: aves procero ro-
stro : palmae, Ct : anapaestus, procerior numerus.
prooeasio^ 5nis,^. [pro+1 CAD-], a marching
on, advance (opp. reditus) : longior.
X. prdeeaana, P. of procedo.
2. proceaana, Qs, m. [pro+1 CAD-], an adf
vanee, course, progression, progress, process, move*
ment: processum Folt, the progress of the discourse:
in prooessu coepit crudescere morbus, in its course,
y. : tantos processQs efficiebat : Sic tua processus
babeat fortuna perennis, 0.
procldo^ idl, — , ere [pro+cado], to fall for-
ward, fall down, fall proirate: ad pedes AchilleT,
H. : universi prociderunt, L.: cupressus Procidit
late,H.
(prooinotua, Qs), m. [pro +2 CAN-], a girding
up, readiness for battle,-— On\j abl. sing, : in pro-
cincttt testamentum facere, on tJu battle-field: ex
quo in procinctu testamenta perierunt, i. e. tlte
custom of making wills on going into battle.
proolamator, oris, m. [proclamo], a crier,
bawler (of a bad advocate ; dub.).
pro-olamo, ftvl, atus, are, to call, cry out, vocif-
erate: adsunt, defendunt, proclamant: magnft
voce, V. : Quid non proclames, si, etc., lu. : pro
Sordidis hominibus, in defence of, L.
pro^lino, ftvl, atus, are, to bend forward, bend,
inline: mare in haec litora, 0. : adiuvat rem pro-
cUnatam, tottering, Gs. : proclinatS iam re, i. e. at
the crisis, Cs. ap. C.
proolivi, adv. with eomp. [ proclivis ], down-
ward, headlong, predpitaiely : proclivi labuntur,
rush downward : proclivi currit oratio: labi verba
proclivius, i. e. more rapidly.
proolivia, e, adj. with comp. [pro + clivus],
sU^ng, steep, going downward, downhill: per pro-
clivem viam duci, L. : undae, Ct. — As subst. n. :
pelli per proclive, downhill, L. — F i g., downwards,
descending, downhill, declining : proclivi cursu de-
labl-^Indined, disposed, liabU, prone, subject, ready,
willing: proclives ad eas perturbationes feruntur:
ingenium ad lubidinem, T. : ad aUquem morbum
proclivior. — Easy: fingendi ratio: quae utroque
procUvia esse, si fortuna uti vellet, L. : dictu pro-
clive, easy to say: quod est multo proclivius, mwA
easier: quibus erat proclive tranare flumen, Cs. —
As subst. n. : in proclivi esse, T. : ut anteponantur
proclivia laboriosis.
proolivitaa, Stis,/. [proclivis], a tendency, pre-
disposition, proneness: ad morbos.
Proone (Progne), Ss,/., = UpoKvri, a daughter
of Pandion, turned into a swallow, 0. — A swallow,
J>r5-oonaul, is, m., a governor of a province,
itary commander, proconsul (usu. sent out from
Rome at the end of his term as consul) ; (Caelius)
Pompeio proconsuli contubernalis : proconsules
de provinciis Romam redierunt, L. : L. Manilius
ProcoB., Cs.
proo5Ilalllaxlfl^ e, adj. [proconsul], of a pro-
consul, proconsular : salarium, Ta. : imago, of the
military trtbuneship, L,
Digitized by V^OOQIC
proconsulatos
054
pfoounms
procoxuralatoflk Oa, m, [proconsul], the office
of a proconsul, proconnUatc : ex procoasulatu
Asiae, Ta.
procor, — , Sri, dq>, [procus], to <uk^ demand :
a procando procacitas nominata.
procrastination onis,/. [procrastino], a put-
ting off fronx day to day, procraetinatUm,
procrastino, — , — , ftre [pro+crastinus], to
put off till the morrovoy defer, delay, procrastinate :
. rem : res non procrastinatur.
pr5creatio, onis,/. [procreo], a begetting, gen-
eration: liberorum: borainum.
prdcreator, oris, m. [procreo], a begetter, cre-
ator : mundi : a procreatoribus amari, by parents.
pr5creatriz, Icis, /. [ procreator ], she that
brings fortli, a mother: philosopbia artium.
prd*cred, &vl, atus, are, to bring forth, beget,
generate, procreate, produce : fetCks : liberos ex uxo-
ribus, N. : terra ex seminibus truncos prooreat —
F i g., to produce, make, cause, occasion : (tribuna-
tus) ortus inter arma civium procreatus.
pro-cub5, — , — , are, to lie shretcksd ou^.* ubi
saxea procubet umbra, Y.
pro-oudo, dl, sus, ere, to fashion by ^mmer-
ing, forge: ensis, H. : vomeris obtusi dmem, Y.
— ^F i g. : procudenda Imgua est, to be fashioned.
procnl, adv, [pro+1 GEL-], in the distance, at
a distance, away, apart, far, afar off, from, afar :
Deles, tarn procul a nobis posita : non procul, sed
bic praesentes (di): ubi turrim constittti procul
viderunt, Cs. : in pelago saxum, Y. : omnibus ar-
bitris procul amotis, S. : procul este profani, keep
aloof I Y. : procul bine stans, T. : a terra ; a con-
%^p&iivi,far out of sight: apatrift,Y.: patrii: urbe,
0.: locus muro, L. — Of time, /ar, long before:
baud procul occasu solis, L. — Fig., far, distant,
remote, away: absentatio procul amoveatur : erra-
re, greatly, S. : Pauperies inmunda domas procul
absit, H. : legates baud procul afuit quin Tiolarent,
they came near outraging, L. : baud procul esse
quin Remum agnosceret, almost, L. : procul ab
omni raetu : earn (plebem) procul urbe baberi, out
of Duhlic affairs, L. : negotiia, H. : procul dubio,
toithout doubt, L. : istud procul abest, is far from
the fact, Cu.
proculco, &▼!, atus, are [pro+calco], to tread
down, trample upon ; eques sua ipse subsidia pro-
culcavit, ro^ down, L. : proculcato senatu, Ta. :
bunc ungubi proculcat equorum,Y. : segetes in her-
b&, 0. : proculcatas (ranas) obteret dure pede, Pb. :
una ala ipso impetu proculcata erat, crushed, Cu. :
qui tot proculcavimus niFCS, i. e. have traversed, Gu.
proomnbo, cubuT, cubitum, ere [GYB-], to fall
fortoards, sivk down, fall prostrate : Grallis ad pe-
des, ne cogerentur, etc, Cs. : gcuibus, 0. : in vesti-
bule curiae, L, : in genua, Gu. : Goroebus Penelei
dextrft Procumbit, Y. : certamine summo, bend te
their oars, Y. — To lean forward, bend dmerty sink,
be beaten down, be broken down, fall: frumentaiiu-
bribuB procubuerant, L e. were beaten down, d. :
ne gravidis procnmbat eulmus ariatia, Y. : (domos)
in domlni procubuit caput, /«tf tn upon, 0. : agger
in fossam procubuit, L. — ^Fig., to/o^ be ruined:
res procubuere meae, 0. — To extend, spread, lie:
planities sub radicibus montium procumbit, Go.
procuration onis, /. [procuro], a earing for
charge, superintendence, administration, mmta^-
ment, procuration: rei p.: sua cuique procuratio
est restituta : rerura bumanarum : ministeril, L—
An expiatory sacrifice, expiation : ut sue plena pro-
curatio fieret : prodigii, L.
procurator (once proo-, 0.), Sris, m. [proco-
roj, a manager, overseer, superintendent^ <>9^ ^
ministrator, dimity, procurator, keeper: per pro-
curatorem gerere: regni, viceroy, Cs.: Caesaris,
deputy, Ta. : procurator nimium procurat, O. — A
steward, bailiff: Gbry80goni.-*.^n imperial coOec
tor: Caesaris,Ta.
procuratxiz, ids,/, [procurator], a ffovemess,
protectress : sapientia bominis.
pro-euro {proc-^ 0., Tb.), ivl, atus, are, to take
care of, attend to, look ojfter : in pecuniA maxima
procurandft : corpora, V. ; sacrificia, Cs. — Of an
agent or trustee, to take care of, manage: negotia
Dionysi, cu:t as steward for. — Of ill omens, to avert,
expiate by sacrifice : signa, quae a dis bominibus
portendantur : ad baec (prodigia) procuranda, L.:
ostentum, Pb. : simul procuratnm est, quod tripe-
dem mulum Reate natum nuntiatum erat, I*
pr5-ourron cncurri and currl, cursum, ere, to
run forth, rush forward, charge: temere extra
aciem, Cs. : ferociui, L. : ad repellendum bostem,
Cs. : longius, to rush farther on, Y. : ubi aiteroo
procurrens gurgite pontus ruit, Y. — Of places, ty
run out, extend, project, jut : saxis in procurreDti-
bus baesit, Y. : Terra procurrit in aequor, O. : latns
^ille stadia in longitudinem procurrit, Gu.
, prooursatio, onis,/. [procurao], a sally, onset:
per procursationem commissa pugna, L.
pro-cursatores, oris, m. [proeurso],db'rmtt.V
ers, sharpshooters, It.
proonrson — , — , are,/rey. [procurro], to tefp
up sallies, continue skirmiMtg: quid procorsast-
tes pauci tererent tempus, L. : cum ab statioDibus
procursaretur, L.
prooursus (us), m. [procurro], a runnina
forth, running on : procursu concitos axis, wktrled
fmioutiy onward, V.— .4 sally, onset: proenrsa
militum, L. : Procursu rapido invadere, Y.
pro-curms, adj., curved in front^ eroeked,
windings falx,Y.: litor^Y.
Digitized y^OOgie
proods
665
prodnoo
prooii% I {gen.plur, procOm, C), m. [PREC-],
a teooer, suitor : natam nulli ▼etenim Bociaro pro-
corum, y. : Penelope difficUis procis, H. : forma
Multorum f uit spes proconim Ilia, 0. : impudentes
proci, 1. e. thamden canvasterB.
Prooydo, — , m., = lipoKViav^ the little dog (ris-
ing before the dog-star), C, H.
pr5d-v old form of pro, in prod-eo, prod-est
pro-deambolo (Fleck.) or prod-ambnlo
(Speng.X — , — , are, to vndk abroad, T.
prod-eo, if, itus, Ire, to go forUi, eome forth,
come forward: paltat forls: Anus prodit,T. : fo-
ras, to come out of doors: quae, si prodierit, audiet,
shall appear as a witness: ex portu, Cs. : obviam
de provincia deoedenti, come out to meet : in con-
tionem, N.: in scaenam, appear on the stage: in
proeliam, Cs. : tantum prodire volando, Qtiantam,
etc, advance on the wing, Y. : utero matris dum
prodeat infans, 0. — Of plants, to eomeforth,spring
up, appear: herba, O. — To stand oiU^project : ra-
pes, vastum qaae prodit in aeqoor, v. : et immo-
dioo prodibant tubere tali, 0. — F i g., to come forth,
come forward, appear : si haec oonsuetudo prodire
ooeperit: cum tot prodierint colores, have become
the fashion, 0.: Tii cum prodis ex iudice Dama
Turpis, etc, turn out to be, E, — To go forward,
advance, proceed, est qoadam prodire tenus, H. :
Bumpta extra modnm : ne ad extremum prodeatur.
prodesae, inf of prosum.
pro-dioo, dixl, dictas, ere, to put off, defer, ad-
journ, fit in advance : prodictft die : diem, atfjoum
the trial, L. : prodicta dies est, an adjournment
was had, L.
prodige, adv. [prodigus], lavishly, extravagant-
ly: yivere.
prddigentia, ae, /. [prodigo], extravagance,
profusion : opum, Ta.
prodlgialiter, adv. [prodigiam], unnaturally,
extravagantly: variare rem, H.
prddigloBiia, atfj. [prodigium], unnatural,
wonderful, marvellous, prodigious : atria Ciroes,
O. : cura Veneris, 0. : fides, lu.
prodigiiim, I, n. [prod- +8 AG-], a prophetic
sign, token, omen, portent, prodigy : multa prodigia
eius numen declarant: (lunam deficientem) nuUam
esse prodigiam : non mihi iara furtum, sed mon-
Btrum ac prodigium videbatur, i. e. a monstrous
and unnatural crime: Harpyia Prodigium canit,
V. : nnntiare, S. : in prodigiam aocipi, Ta. : pro-
diglonim perita, L. : Prodigio par est cum nobili-
tatc senectus, lu. — A monster, prodigy : Non ego
prodigiam sum, 0. : triplex, i. e. Cerberus, 0.
prddigo, egl, — , ere [prod- +ago], to sqttatider,
waste : sumptibus sua, Ta.
pr5digiiB» atfj. [prod- + 1 A0-], wasteful, lavish,
prodigal (opp. liberalis) : femina, lu. : aeris, H.«*
As subst. : largitor et prodigus, a spendthrift. -^
Rich, fertile: tellus, 0.: locus herbae, H. — Fig.,
lavish, prodigal, profuse: oomiptoris Improbitas,
lu. : arcani Fides, U. : animae Paulus, careless of
life,U.
proditlo, onis,/. [pro + 1 DA-], a betrayal,
treason, treachery : multorum in nos proditionem
notabis: amicitiaram proditiones: per proditio-
nem libertas amissa, L. : alcui proditionem agere,
to contrive, Ta.
prodltor, 5ris, m. [pro+1 DA-], a betrayer,
traitor: pro ducibus prodltores habere: discipli-
nae, L. : risus proditor latentis puellae, H.
pro-do^ didi, ditus, ere, to put forth, exhibit, r«-
vecU: Medusae squalentia ora, 0. — To bring forth,
produce, propagate : genus alto a sanguine Teucri,
V. : Quae dies ut cesset prodere f urem, lu. — To
put forth, rdate, report, record, hand down, trans-
mit : ea, quae scriptores prodiderunt : Thucydides
oesa eius esse sepulta memoriae prodidit, has re-
corded, NT.: quos natos in insula ipsa memotia
proditum dicunt, that there is a tradition, Cs. : ius
imaginis ad memoriam posteritatemque proden-
dae. — To prodaim, appoint, elect, create : quera
prodnnt patres consulum rogandorum ergo: fla-
minem.-^7b reveal, make known, disclose, discover,
betray: cum decretum proditur, lex veri rectique
proditur: is me deseruitac prodidit: classemprae-
donibus : hosti rem p., S. : crimen voltu, 0. : arca-
num, lu. : Gaudia prodentem voltum celare, H. —
To give up, surrender, abandon : anui prodita abs
te filiast, T. : suam vitam, T. : ad improvidam pug-
nam legioues, espose, JL — Fig., to set forth, give
display : perniciosum exemplum : prodendi exem-
pli causft, of setting an example, L. — To extend,
protract: aliquot nuptiis dies, i. e. delay Vie wed-
ding a few days,T.
prS - dooeo, — , — , ere, to teach openly, pro-
claim: baeo lanus summus ab imo Prodocct, H.
prodromoo, I, m., = vpoBponoQ, a forerunner,
advance-messenger: Pompeiani. — Plur., a north-
northeast wind that blows before the rising of the
dog-star.
pro-duod, dQxl, ductus, ere (produxe for pi-6-
dQxisse, T.), to lead forth, lead forward, bring out:
eum rus hinc, T. : copias pro castris, Cs. — By legal
process, to produce, bring forward, cause to appear:
eum in oonspectum populi B. : consules : ad po-
pulum eos, i. e. let them address the people, L. : pro-
ducti in circo Flaminio in oontionem : in iudicium
produd, before the court: Granium testem. — Of
an actor, to represent, perform: nihil ab hoc pra-
▼um prodttci posse. — To expose for sals: servos,
T. — To set before, with dat,: Bcamnum leoto, 0.-^
To stretch out, lengthen, extend : products longiua
acie, Cs.: ferrum incude, lu. — Of the dea<^ to
Digitized by V^OOQIC
producte
656
proflolo
conduct to the grave, bury : nee te, tua f unera, ma-
ter Produxi, V. — To bring to lighty diadose^ expoee :
Occulta ad patres crimina, lu. — To bring forth,
brittg into the worlds bear, beget, produce, bring up,
raiee: alquem sui simillimum : Filiolam turpem,
lu. : Quicunque primum (te) Produxit, arbos, H. :
nova (vocabula) quae genitor produxerit usas, H.
— Fig., to raiee, promote, advance: productua ad
dignitatem : omni genere bonoria earn, L. : a qui-
bua product! sunt, advanced to power: Diva, pro-
ducas subolem,jt)ro829er, H. — To draw out, lengthen
o9tt, prolong, protract, atretch out^ extend: cyathos
sorbilans hunc producam diem, T. : oenam, H. :
sermonem in multam noctem : Varro . . . Titam
Naevi producit longiua, i. e. repreeente him at hav-
ing lived longer: rem in hiemem, Cs. : animas,
lives, lu. — To lead on, pui off, amuse, ddude : me
falsa spe, T. : condicionibus bunc.
produote, adv. [productus], lengthened, long:
Uicere litteram (opp. breviter).
produotio, ftnia,/. [pro+DVC-], a lengthening,
prolonging: temporis: Terbi.
produoto, — , — , STe,freq. [produce], to throw
be/ore, interpose : huic malo moram, T. (dub.).
produotnoi cuff* with cony:>. [F. of produco^,
lengthened, long, prolonged, protracted: commodi-
tates corporis tarn productae temporibus : produc-
tion alia, too long : nomen,formed by prolongation:
neu sit quiuto productior actu Fabula, longer, H.
— IHur. n. as subtt., preferable things,
proegmena, drum, n., = vpotiyfiiva, prefera-
ble things (in the Stoic philoaophy).
proeliator, Oris, m, [proelior], a fighter, eonu
batant, Ta.
proelior, atus, an, dep, [ proelium ], to join
battle, engage in battle, fight: pedibus, Gs. :. ad Sy-
racusas: proelians interficitur, Gs. : vehementer
procliatus sum, contended (in court).
proelium, T, n., a battle, combat: non proeliis
neque acie bellum gerere, S. : proelium facere, to
engage: proelia iuire, L. : redintegrare, Gs. : proe-
liid uti secundis : uno proelio confecta res : Punica
passi proelia, the wars with Carthage, lu. : armige-
ra proelia, warriors, Pr.: proelia dant cervi, V. :
ventorum proelia, V. — Yiq,, contest, strife: proelia
mca causa sustinere : committere proelia voce, 0.
profand, av!, fltus, are [profanus], to render
unholy, desecrate, profane, violate: ut dies festi pro-
fanarentur, L. : fe6tum,0.: pudorem, Gu.
piofanus, adj. [pro+fanuml out of the tempU,
not sacred, eomnum, profane, unholy: loci : aedifi-
da : flamma, 0. : animalia, undean, Ta. : sacra
profanaque omnia spoliare : procul este, profani,
ye uninitiated, V. : Gereris ritQs volgare profanls,
0. : Yolgns, H. — Wicked, impious: mens, 0. : ver-
ba, 0. — Plur. fk as subst. : miflcebls Bacra profams,
n.'^IU-boding: bnbo, 0.
profeotio^ 6nis, /. [pro +2 FAC-], a going
away, setting out, dmarture: mea: profectionea
parare, to prepare for setting out, Cs. : repentina
in Oretanos, L. : peeanlae, i. e. mmree.
profeoto^ adv. F pro + facto], actually, indeed,
really, truly, assuredly, certainly: non est ita, indi-
ces, non est profecto : negare.
1. profeotoa, P, of proficio.
2. profeotna, P. of proficiscor.
3. profeotna, — , all. 0, m. [pro +2 FAC-].
advance, effect, increase, profit, success : sine pro-
fectu, 0. : profectu carere, 0.
pro-fero, tuU, latus, ferre, to carry out^ bring
forth, produce : anna ex oppido, Cs. : (nommos)
ex arcft. — To extend, stretch out, r^ach forth, put
forth: dlgitum: pedem, advance freely, H. — To
move on, set forward: signs, march forward^ L. :
arma in Europam, Cu. — To extend, enlarge: agri
finis armis : castra, Cs.^Toput off, defer, ac^oum:
comitia : diem : profertur tempus ferundae legis,
L. : rebus prolatist de proferendo exercitu, I e. ^
deetUm, JL: depositi fata parentis, Y. — Fig., <»
bring out, make known, publish : eios (oraticMiis)
proferendae arbitrium tuum. — To , bring forth,
produce, invent, discover, make known, reveal: ar-
tem : An hoc proferendum tibi videtur ? T. : alqm
ad famam, Ta. : rem in medium : enses, Tb. : arte
iurgia, Pr. — To bring forward, quote, die, mention:
libros: auctores: vinolentiam tuam: memoriter
Progeniem suam usque ab avo, T. — To extend, en-
large : finis offlciorum.
profeaaio^ 5nis, /. [profiteor], a pMie ae-
knowledgment, avowal, ckdaration, expression, pro-
fession, promise : pietatis, Ta. : poetqaam prf>-
fessionibus detecta est magnitudo aeris alieni, L :
in Leontino iugerdm. — A ottsiness, profession, call-
ing: bene dicendi: magicae artl8,Gu.
piofeaaoilaak adj. [professor (late)], of a pub-
lic teacher: lingua, Ta.
profeaaoa, acfj. [P. of profiteor], avowed, co»-
fSsed: culpa, 0. : mors, i. e. certain, Ph.
pro-featoa, adj., non -festival, not a holiday,
common : festis prof estisque diebus, working-dayi,
L. : luces, working-days, H. : lux, H.
profioio, fSci, fectus, ere [pro+facio], to make
headway, advance, make progress, have SMCceu,
pi'ofit, succeed, effect, aocompUA: quid erat profeo-
tum, nisi ut, etc : tantum profeci turn, ut, etc :
nihil in oppugnatione oppidi, Cs. : loci opportuni-
tate, Cs. : hoc tamen : in philosophia aliquid, to
make any progress. — 7b be useftu, be serviceabU,
do good, avaU, hdp, tend, contribute, conduce : tan-
tum ad dicendum: parvaque certamina in sam-
Digitized by V^OOQIC
e67
prOPHIQWIB
mam totins prof eoerant spd, wiUribiUBd ffrwHy,
h.: nihil in melius tot reram proficit ususf lo.:
radiee Tel herbi Proficiente niliil, doing no good^
H.: permnltam proficiet illnd demonstnire : in
BQmmam belli profectum ioteif it would hdp de^
ddt the whole toar, L.
proficiflcor, fectiui, I, dep. [profieio], to tet for-
ward^ aet out^ ttari^ go^ marck, depart : f ortMse tu
profectns alio f neras, were going eomewhere dee,
T. : cum in Italiam profioisoeretur, vmu about to
elartj Cs. : Ut proficisoentem docui te, H. : ad dor-
miendam, go to de^: subeidio Lacedaemoniis,
N. : in pugnam, Ca. : in expeditionem, S. : contra
qaosdam barbaroa, N. : domum, T. : Romam, S. :
Ciroeios, L. : ab urbe, eH out^ Cs. : ex castris,
break i»p, Ca. : de Formiano. — With anpin. aec. :
pracdatum in agrum Campanum, L. — F i g., to go
cm, eomt^ proceed: proficisoemur ad reliqua. — To
eet out, begin, eonunenee, etart: ut inde oratio mea
proficiscatur, nnde, etc. : a philosophia profectus
Bcripsit historiam.— 7b come forth, spring^ arise,
proceed, originate: cum omnia offtcia a principiis
naturae proficiacantar: qoaecumque a me oma-
menta in te pioficiaeentur, i. e. you ehaU receive
from me: at plara a parente profidsci non po-
tuerint, N. : qui a Zenone profectl aunt, Zeno's die-
dplee: genua a Pallante profectum, V.
profiteor, feeaus, SrT, dq>. [pro+fateor], to de-
dare pubUdy, own fredy, acknowledge, avow, eon-
fee* openly, prof en: non solum fateri, sed etiam
profiteri : fateor atque etiam profiteer : apertissi-
me studium sunm : se nullum pericnlum recusare,
Ob. : hoc me rei p. causa facere: professus se pe-
tere, avowing himadf a candidate, JL — With two
aces., to avow onetdf, prof en to be: se graromati-
cum : huic me belli ducero : (te) amicum, H.—Tb
follow ae a pureuit, profeee : philosophiam : ius,
0. — To offier fredy, propose voluntarily, promise,
display: mdicium, testify voluntarily, S.: se ad
eam rem adiutorem, Cs. : tibi meum studium : Su-
rount gentiles arma professa roanus, 1. e. as volun-
teers, O. : Inceptis magna professis Adsuitur pan-
nus, making great promises, H. : nomina, i. e. come
forward as candidates, L. — To make a public
statement of, report, rehim, state: iugera sationum
suarum : mimentum, L. : professae (sc. feminaeX
L e. registered as public women, O. : in his nomen
fluom, dosses hinwdf, T.
profligator, Oris, m. [profligo], a spendthrift,
prodigalt'isu
proflxgata% adj, with sup. [P. of proBigo],
wretched, vile, corrupt, abandoned: indicia: tu
omnium mortalinm proAigatissime : hominea.
proffigOk AtT, atus, ire [\ FLAG.], to strike to
the grownd, oasi down utterly, overthrow, overcome,
conquers aciem hostiam: classem hostium, Cs. :
boaOs, N. — Fi g., to overthrow, ruin, destroy, crush :
42
rem p. : tantaa opes, N.— 7b bring to an end,fk^
t^ dmpaiteh, do away: helium commiasum ac pro-
fligatum oonficere, L. : profligato fere Samnitium
belle, L. : profligata iam baeo quaestio est : omnia
ad pemiciem profligata.
pro-flo, AvI, — ^ Are, to blow forth, breathe out :
flammaa, 0. — Fig.: pectore somnum, i. ^ the
heavy breathing of deep, V.
proflnenfl* a^. [P, of profluo],/otoi9i^ along:
aqua profluens. — As subst. f (sc. aqua), running
water: in profluentem def erri.— F i g., of speech,
Jlowing, fluent : genus sennonis : celeritas.
proflnanter, ado. [profluen8j,/cnmn^/y; ergo
omnia profluenter (adsiut), i. e. m rich measure.
prdfluentla, ae,/. [ptQ9LxktVk%\, a flowing forth:
loquendi, stream of words.
pro-flnd, flttxl, — , ere, to flow forth, flow along :
Mosa profluit ex moute, Cs. : umor profluit, V. :
sanguis profluens, £nn. ap. C. — Fig., to glide, pro-
ceed imperceptibly: ab his fontibus profluxi ad
horainum famam : ad libidines, Ta.
pro-ibr, Atus, arl, dep,, to speak out, say, speak :
plura, H. : et sic accensa profatur, V. : quibus ille
profatur; Forsitan, etc., O.
pro-foglOk f agl, — y ere, to Jlee, run away, es-
cape: Cirtam, S. : ex oppido, Co. : domo^ L. : cum
vi prope iustorum armoram profugisset : ex proe-
lio in provinciam, & : aliquo militatum, T. : agros,
flee from, H. : dominos, Cu. — To flee for succor,
take refuge: ad Brutum : ad regem, S.
prcvfagiu, adj. [pro +2 FVGk], that flees, fugi-
tive, infl^fht : milites profugi discedunt, S. : dorao,
L. : ourrus, O. — Wandering, nomad: profugi Scy-
thae, E.'^Banished, exiled: Hannibal patrla, L. :
Troiani, qui profugi incertia sedlbus vagabantur,
S. : fato, y. : claasis, 0. — ^As subst, m., a fugitive,
exile : profugo adfer opem, 0. : regni, Ta.
pxo-lnndo (pro-, Cu), f&dl, fOsus, ere, to pour
out, pour forth, shed eopioudy, cause to flow : san-
guinem pro patria : lacrimas oculis, V. : lacrimae
se aubito prof uderunt, burst forlK — 7b bring
forth, produce, utter : rooem: clamorem. — With
se, to pour forth, rush forth, throw out: omnia
multitudo sagittariorum se profudit, Cs. : in viti-
bus ea, quae sese nimium profuderunt, i. e. liave
grown too fast. — F i g., to throw away, spend fredy,
waste, lavish, dissipate, squander: profundat, per-
dat, T. : patrimonia : pecuniam, vitam pro patriA,
sacrifice. — 7b pour out, vent, expend, be lavish of,
esmress fredy: odium in me: res unirersas, set
forth all <(ytfrA«r.— With se, to ruA foHh, break
out : Tolnptates subito ae prof undunt . . . univer-
sae : si totum se ille in me profudisset, i. e. had
been generous tome: in questQs flebills sese, L.
proliindiiiiit I, n, [profundi
Digitized by
profufludns
la proftiodo (aqnae) : maria, 0.^7%i d^ith» of the
Mtt, deep ma: ex profando molero ad caelum eri-
git» Att ap. C : prof undo Vela dabit» Y. : genitor
profundi, L e. N^phms^ 0. ; Xenes prof undo (gen-
tern), H.— F i g., a depths obyn: (dixit) in prof undo
Teriutem eese demersam.
pro-landii% a4j. with «m/x., dtep^ profawnd^
vatt: mare: pontua, V.: Danuviua,H«: lomax,
0. : profnndae altitudinia convallea, L. : profun-
diaaimua libidinum gorges. — TTiicl^ detue : Erebi
nox, V. : aiWae, Cn.'^Hiffh : caelum, V. — Of the
under-worH infernal : Manes, V, — Fi g., dem, hot-
tomUUf profound, boundleeSj immoderate: libidi-
nes : avaritia, S. : Tenter, Cu. : niit profundo Rn-
dams ore, i. e. voluminoue in expreetion, H.
moflkae, ado. with eomp, [profuaus], imm/oder-
at3i/j exeeenvdy: eo proiusius aomptui deditua
erat, & — Conftuedly, t» diurder: tendentca in
caatra, L. (al. effuae).
profasua, a4j. [P. of profundoJ.-^Of persona,
lameh, extravagant^ profute : nepoa: alieni appe-
tena, sui profusus, lavith ofhxe own, S. — Of things,
tadbravagani^exceuvieyprofuiit: profoaia aumptibua
Tivere: epulae: genua iocandt
progonar, 1, 9ib, a grand-^aughtef^s kfuband, Ta.
pro-^naro^ — , — , »re, to beget, generate: nee
Progenerant aquilae oolombam, H.
progttniefl^ — , ace. em, abl. e,/. [pro+OEN-],
deeeent, lineage, raee^ family : Progeniem vostram
ab atavo proferens, T. : divlna : Progeniem Tro-
iano a sanguine duel, Y.^Deaeendants, poeteritg,
offipring, progeny, child: ae progeniem deomm
eaae dicero: mea, Claudia: Bacchnm Progeniem
negat eeae lovia,0.: UberOm, L.: Progeniem ni*
doaque fovent (apea), their young, V. — Of poema:
haee progeniea mea eat, offspring, O.
progenitor, Oria, m. [pro+6£N-], the founder
of a fanUlg, an ancestor, progenitor: maiorum
anorum, N. : progenitore comanti Eaae aata, O.
pro-MI&O, genut, — ^ ere, to beget, bear, bring
forth : res, quae ex iia (aeroinibus) progignuntur :
illam terra parena Progenuit, Y. : te aae^ae pro-
genuere ferae, 0.
pro-gnatii% aolj,, bom^ deneended, eprung: ex
Gimbris, Oa. : ab Dite patre, Cs. : Bona bonia, T. :
docere aemet prognatoa, hie own children, H. : Ro-
mulus deo, L. : Tantalo prognatus, L e. Atreue,
grandeon of Tantalue. — Of planta: Peliaco pro-
gnatae vertice pinOa, Ct
Frogni^ aee Proone.
prognoctloa, flruro, n., s wporpm9Tu:&^ har-
bingere, vteaiher-eigne (a work of AnHoa translated
byCSoero).
progredior, greasna, I, dep, [pro+gradior], to
me forth, go forth, go forward, go on, ad9Qinee,
8 pioiaio
froeeed: ragredi qaam progredi mallo: in loon
miquum, Oa.: ante aigna, L.^'Fig., <o proceei^
adflanee, go on, make progrmet ad reliqiia: deldi-
aor nihil progreditttr, mikee no headmo^: kmgiai
progredi, goon: Tideamna, quatenoa amor in aai-
citia progredi debeat: paulum aetate pragrewn,
advanced in age: quo amentiae progreaai aitis, L
progreMidi Onia, /. [ pro + GRAD- ], a ^
ing forward, progreeeioH, advaneement, prognm,
growth, inereaee: omnium rerom priocipia wok
progreaaionibua uaa augentur: adnnrabiUs ad
exoellentiam : rei militaris. — ^I u r h e t, a progrw'
tion,dimaz.
1. prograsBiui, P. of progredior.
2. progresBUft, Os, m. [ pro +G RAD- ], a yi>-
ing forward, advance, progrete : alqm progreasa
arcere: progresafls et regressQa conatantes (of
planeta). — F i g., adoaneemeni, progree*, growth^ tn-
ereaae: aetatis: primo progressu, al the outed:
in atudiia progresaQs facere.
(proh), intery., aee 2 pro.
pxohibeo, ul (old wbf. perf. prohibessit. C),
itua, «re [pro+habeo], to hold before, hold Mfc,
keqi> away, theek, reehrenn, hinder, prevent, amrtj
keep off, debar: praedonea proool ab insula: rim
hoatium ab oppidia, Ga. : ae aooique ab iniorii,
refrain, Gs. : prohibendo a delictia exercitom oon-
firmavit, S. : itinere exercitum, impede, Ga.: di
prohibeant, ut exiatimetur, etc. : quod pouuau
prohibere, ne fieret: prohibitua ease, quo minus
abduoerety etc: quo minua in unum cuirent, L:
nee, quin erumperet, prohiberi poterat, L. : quern
legea pugnare prohibebant: per^rinoa urbibos
uti : ae ad prohibenda drcumdari opera pambuii,
L. : Cimbros intra finis auos ingredi, Gs. : mignri
Yeios, L. : oontingere menaas, v. : prohibit! geren
bellum: ut inde aurum exportari probiberes:
problbote iua de pecuniia dici, L.: mnnitiooes
Caeaaria, Oa. : prohibenda maxima eat ira in po-
niendo: quod di prohibeant, but mag thegodefet*
bid it, T. : Di, prohibete minaa, Y. : id eoa ut pio>
hiberet, L. — To forbid, prohibit : lex recta impe-
rana prohibenaqne oontraria: diique et homioes
EMbuere redemptoa Tirere Romanos, JL— 7b
away, keep, prmerve, defend, protect : a peiv
rem p.: virginem ab amatomm impcto:
tenuiorea Iniuria: ad prohibendam popalatiooibiis
Gampaniam, L.
proliibitlo^dnia,/: [pro+HAB-],a/oyMiEfip«
legal prohibition : toIlendL
probiUtiUii P. of prohibeow
prSiolo, led, ieotua, ere [pro+iacio], te tkrem
Jprth, eaet before, ^row out, throef down, thnx:
Tu (oania) Proiaotum odoraria eibnm, thrown to
yoM, H. : aquilam intra Taliuni, Ga. : infantem pro*
yeetom In mare proieoenint| carried out toeeamd
Digitized by VjOOQIC
pTOMOtfO
<w
piolijnw
threw murhoardf L. : genliUM oestfls !n medhiin,
v. — 7b throw away, eatt out, eaU off^ Ut ffQ, aban^
dtm: omnibus proieotia fagae oooaillam oapere,
Ca. : tda roaiiii, Y. : tribunos Insepultot, L.: qui
serros proioere a«TUiii iuasii, H.— 7b throw for-
ward^ hold 09U, txtend : haatem^ N. : scutum, hoid
in/rimi^ L. : proieeto pede laevo, V« : quo tectum
proiceretur, was extended — With pron, re/tex^y to
throw oneedf^all proetrate: voa ad pedes leouia :
seae Gaesan ad pedes, Cs. : ad genua se Marcelli,
L.: se super exanimum amioum, Y.: semet iu
flumen, Gu.^-T'o east out, expeL, exile, banish: tan-
tarn pestem: inmeriture ab urbe, 0. — Fi^, to
throw away, give up, yield, reeign, eacr^fiee, reject :
pro his libertatem: patriain virtutem, Cs.: am-
put las et sesquipedalia verba, H. : pudorero, 0. :
aniroaa, killed themselvet, Y. — To nyleet, deetrt,
abandon : pati fortunam paratos proiecit ille, Cs.
— To throw, hurry, precipitate: in miserias pro>
iectus sum, S. : in aperta pericula civis, Y. : vitam
suam in pericnlum : se in boo iudicium, thnut
themedeee: monent, ne me proioiam, oat preetpi-
tatdy: in muIiebrU se fletOs, abandon themtelwee
to, L. ; cf. quae libido non se prortpiet ac proiclet
ooeoltatione propoaitA, \* e. run riot.— To put ojf,
delay: ultra quinquennium proioi, Ta.
IHToleotio^ flnis,/ [pro+IA-], a throwing f or-
unrd, stretching out : bracbiL
pidteotua, at^. [P. of proicio], stretched out,
extended, jutting out, projecting : urbs in altum:
saxa, Y.—Proirate, outdretched: ego in antro^ Y.
— F i g.,prominent, contmeuous : audacia : oupidi*
tas. — JneUned, addictea, prone: homo ad auden*
dam. — Abject, mean, ba»e, contemptible: consulare
imperium, L. : proiect& nlior algi, V.^^Downeast :
▼oltus, Ta.— As subsL m, : Yix duo proieeto tulistis
opem, to the castaway, 0.
(proiiolo), see proicia
pTD-indc rpf ten disyl. ; old pTOin ; usu. mono-
syl., T.), ado,, hence, there/ore, accordingly, then (in
adyice or exhortation): Proiude hinc vos amoli-
mini, T. : proinde si qui sunt, ita sint parati : pro*
inde parati intentique essent signo dato Romanos
invadere, S. : Proinde tona eloquio, soli turn tibi !
V. : proinde ne gravarentur, L. — Just so, in the
same manner, in like manner, equally, just, even :
pn>inde ac merita est: proinde aestimans, ac si
usus esset, Cs.: proinde quasi aut pi urea fortuoati
sint, etc. : quia, uti domi vos mi eritis, proinde ego
ero famft foris. T. : ut proinde homines, ut quisque
mereretur, iodicaiisnt
pr5- labor, lapsus, T, to glide forward, slide
along, slip: at Canis ad eaudam serpens prolabitur
Argo, G. pofit : conlapsus pons, usque ad alterius
initium pontis prolabi eum leniter cogebat, to sUds
along, Jj.'^To fall forward, tumble, fall in ruins:
equtts cum prolapsum per caput regem effudisset^
whofeU headlong, L. : prolabena ex equo, L. : pro-
lapsa Pergama, ruined, Y. : ipsis adminieulis pro-
lapsis corruere, sliding from under them, L.— Fig.,
to go forward, be lei on : me longius prolapsum
esse, quam, etc, ha»e spoken at more length : in
misericordiam prolapsus est animus Tiotorts, L.—
To slip out, »eape : ab aliqua cupiditate prolapsum
▼erbum. — To fall, fail, err, be led astray: timore:
cupiditate r^ui, L. — To fall to decay, nnk, decline,
go to ruin : ita prolapsa est (iuventus) ut coSrcen-
da sit : rem temeritate eius prolapsam restltuit, L.
prolapBlOh 5nis,/. [pro +2 LAB-], a slipping,
faUing : ingredi sine prolapsione.
prolapsiia, P. of prolabor.
prolatio, 5nis,/. [pro+TAL-], a bringing for-
ward, adducing, mentioning : exemplorum. — A put-
ting forweuxl, advancing, extension: finium, L. — A
putting off, deferring, delay, postponement : iudici :
rerun : diei, Cs.
prolatS^ — , — , 9xt,freq, [prolatns], to extend,
etuarge: agros, Ta. — To put off, defer, dday,posi'
pone: id (malum) oppriroi prolatando: oonaulta-
tiones, S. : nihil prolatandum ratus, L. : prolatan-
do, by procrastination, Cu. : diem ex die, Ta.
prolatns, P. of profero.
proleoto, — , — , are, /ray. [prolicio], to allure,
entice forth, lead on: egentis spe legationis: prae-
da animoe prolectat, 0.
jprolea, is,/ [pro+1 0L-], a growth, offshoot,
offspring, progeny, cltildren, descendants, race, pos- .
terity: futurorum hominum: gemella,0. : di BO'
mulae genti date prolem, H. : pulchra, Y. : ferrea,
the iron race, C. pofit : argeutea, 0. : Die mihi,
Teuororum proles, Iu. : esca replevit (feles) pro-
lem suam, Ph. : maris inmensi proles, Y. : olivae.
L e. (he fruit, Y. — Of one person, a son, child, i^-
spring, descendant: Ulixi, i. e. Tdemaehus, H.:
Apollinea, i. e. .^kculapius, O. : deam certissima,
Y. — Youth, young men: equitum peditumque:
Areadiae, Y.
proletaiiUfl^ adj, [proles], relating to off-
spring; hence, in the division of the people by
Servitts Tuliius, affording to the state only children,
having no estate, of the lowest class, proletary.
prSUoio, — , — , ere [prolacio], to allure for^
incite: voluptas tardi prolicienda morft, O.
prollxi, adv, with comp, [prolixus], largdy,
abundantly, copioudy,fredy : Capillus passus, T. :
id fecit —Fredy, readily, cheerfully, bountifully :
Accipit nemo prolixius, entertains more liberaUy,
T.: pollioeri: parum prolixe respondent coloni,
do not enroll themsdves fredy,
pxdVbma, adj, with comp, [LIC-], well-disposed^
obuging, courteous : natura: animus: in Pompeium
prolixior. — Favorable, fortunate : cetera spero
proUs. ««e hi. ooiii^ti,to|^«^300gie
proloffiif
MO
prologiUft I, m., = wpokoyoc, a preface to a play,
prologue: Nullum in venire profogum, T. — (M«
who reeUee aprotogu/e^ T.
pro-loqnOTp cfttus, I, dep.^ to epeak otU, uUer^
expreaa, declare^ anmmmce : miserias Medeai caelo
atque terrae, Enn. ap. 0. : cogltata, T. : in aenatu
proloqui, se prohibitarum, etc., L. — To foreUXl,
predikt Fr,
prolnbiQin, T, n. [ pro + LIB- ], deeire^ tneHna-
tion^ fancy, T.
pr5-lud0, Bl, — , ere, topiay beforehand^ pre-
luae,praetiee: ad pugnam, V. : Sic ubl prolnait, 0.
— Fig.: eententiae quibas proluserint, wMeh be-
gan the tpeeeh: Inrgia proludant, yrroHgling eomee
Jirst, IvL
pro-luo^ luT, IfltuB, ere, to waehforth, (Jtrow out,
cast out: genua omne natantum fludua Proluit,
y. — To wSeh o#, waeh atoag: teropeatas ex mon-
tibua nivea prdhiit, Os.: ailvas Eridanua, V. — To
waeh, moitten, wei, drtfuh: viFO rore manOa, O. :
leni praecordia mnlao, H. : ae pleno auro, V.
prolfislS^ flnla,/. fpro+LVD-], a prelude^pre-
liminarg exerciee, trialy eseag,
prolnvlea, — ,/. [pro +8 LV-J, an overflow,
tnandahon: TB\TK.--IUfu9e,flUh: foediaaima Fen-
triB,V.
prd-morao, nl, — , 6re, to deeerve, be deeerving
of merit : quando bene promemit, fiat, T.
pro-mereor, meritua, 6iT, dqx, to dtttrve, merit,
earrif be worthy : Ita velim me promerentem amea,
T. : leTtus punitus quam ait promeritus : paratio-
res ad bene de mnltia promerendum : te numquam
negabo (ea) Promeritam, V.
pro-meiitam, I, n. [P. n. of promereor], deeert,
merit : vestrum in nos : deae, 0.
FKomethoilfl (trisyLX ei (ei, Y.). aee. ea, voe,
eu, = Upofui^i^ (Forethiulcer), a eon of lajfietm,
who eioUjirefrom heaven for men, C, H., v., Pr.,
0.,lu.
promineiiSi entia,aifr. [^' of promineo],/)iiom.
inent. — As ettAet. n^ a projection : in prominent!
litoria, Ta. : prominentia montium, Ta.
pro-mineo^ id, — -, ere, to,etand otU,htt, be
prominent, overhang, pryect, extend : Pbaaefia pro-
minet penitua in altum, u : ooma Prominet in voi-
tfls, hange over theface, 0. : nemorura coma gelldo
prominet Algido, U. : matres familiae pectore nudo
prominentea, bending forward, Ca. — ^F i g., to reach
out, extmd, eomeforA: quae (iuatitla) foras tota
promineat : in memoriam ac poateritatem, L.
promlfloe, adv. [promiacua], in common, indie-
eriminatdy, indiffenmtly : iudicium promiace stul-
Ua ac sapientibua datum : acdificari, I e. without
regard to private ownerahip of land, L.
promisoue, adv, [promiacaua], in common,
promiaeuoutly, eonfuaediy, infyerimnatdy : (mar
res et feminae) promiacue in fluminibua perluuD*
tur,Ca. : puberes atque negotiatorea interficere,S.
promlaona, adj» [pro+XlG-], m common, u^
dieeriminate, promiaeuoue: uaua remm omniom,
L. — As eubet. n, : neo arma in promiaoo, t e. t»
every man^e hande, Ta.— >CbmiiMm, mean : promisct
ac Tilta mercari, Ta.
pro-miaoaufl, adj. [pro-|-]|IO-], fmned, witkovt
distinction, in common, indiaeriminate, promitcm-
one: isox\vih\xL,\, ^.between patriciane and pUbeiam,
L. : divina atque Humana promiscua habere, &—
As eubet. n. .- in promiscuo sacra sint, m confkmm,
L. : in promiacuo llcentiam ease, i. e. univenal, L
promiMio^ 6nia,/. [pro+MIT-], a jsroniMuiy,
promiee: proTindae: acelenim. — In rliet.,a
promiee.
promiMor, oris, m. [pro+XIT-], a promwa;
braggart, E.
promi— nm, I, fk [P. «. of promitto], a preet^
iee : noetram : promirao teneri : promisaia indaxit
alqnem : deum promisao ludit inani, O. : illia pro-
misaia atandom non est : promisaia manere, V. :
Die aliquid dignum promisaia, H. : Quo promissa
(Enni) cadant, i. e. the emeetatione whkh he raieet,
H. : promissa dato,/ii{^ O. : promiaaa Non dare,
i. e. to break, 0. : iuyenes promiaaia onerat, L
promiMns, adj. [P. of promitto], hanging down,
long : coma, L. : capillo esse promisso, Cs.
pro-mittd^ misl (prSmbtl for prOmlsistI, T.,
Gt., prSmlsae, Gt.), mISaus, ere, to let go, put forth,
let hang down, let grow : capillum ac batbam, L
--'Fig., to act in view, aaeure beforehand, fontdl,
predict: mihi alqd de erentu remm promitteii-
dum : ut (di) primis minentur extis, bene promlt-
tant secundis. — To aet in view, promiae,lild out,
cauae to expect, give hope of, aaeure: dioebam om-
nia te promissurum : carmen, fl. : opem, 0. : et
quae tibi promitto ac recipio : tibi me promittere
noli, i,e,donot expect me, 0. : domum lovi promis-
sum, vowed: Laribus oristam galli, lu. : me ultorem,
v.: promitto, apondeo, Ga^rem talem semper
fore civem, etc. : ae remedium adferre tanumque
vim morbi leraturum esse promtsit, Gu,: de me
tibi sic promitto atque confirmo, me, etc : si quid
promittere de me Possum, H. — E 1 1 i p t. : qni
damni infecti promiserit, I e. became re^xmnble/or
poeeihle damage, — To make an engagement, ptom-
tee to come: ad fratrem : ad cenam mihi, Ph^
promo, prdmpsi, prdmptus, ere [pro+emo], ta
take out, give out, bru^ forth, produce .* iubeo pro-
mi utrosque (scyphos) : signa ex aerario prompta,
L. : medicamenta de nartheoio : vina dolio, E :
pitgionem vaginft, Ta. : Sol, diem qui Promis et oe-
laa, H. : laetique cavo se robore promunt, eome
forth, v.— F i g., to bring fjnihanvduc^bring for-
Digitized by VjOOQ IC
Ml
pffomuntlo
wardy exprtn: loci, e qidbus argumenta pronran-
tar : quae acta eaaent promendo, L. : Digna geri in
seaenam, H. : nunc illas promite vtrae^ V. : senten-
tiaiD, Ta. : odium, let loow^ Ta. : plura advenuB
alqin,Ta. — To bring to UfffU, eseaU: insignem at-
tenuat deua, Obscura promens, H.
pro-moneo^ — ^ — , ere, to forewarn : de istlus
Bcelere promoneii — To warn further: te.
(promontoxiumX s^ promunturium.
promota, Oram, n. [P. of promoTeo],/)r9/€ra-
blethtnge.
pro4noTe6^ inO?I (prOroftrat for promoTerat,
H^ Ph.), mOtns, 6re, to move forward^ cause to ad'
vance^ pueh onward^ advance: Baia TeotiboB, Ga. :
assa in alfierum angulum : caatra ad Garthaginem,
move onward^ L. : basta sua aponte promota, r^*
moved, L. : unum podem triclmio, move from, Pb.
— To exiend, enlarge: Tiree inmenaum in orbem,
O. — F i g., to bring topaee, effect, aeeomptiek: Ni-
hil, make no progreee, T. — To eniar^e^ increaee, pro-
mote: Doctrina vim promovet inaitam, H.: milea
ad eum gradum promotua, Cu. — To bring to light,
reveal: arcana promorat loco (i. e* ex intimo cor-
ded U,^^Toput off, defer, poetpone: huic nuptiaa,
T.
(prompted wiv. with eomp. [1 promptua], readi-
fyj gwekig : dare oporam, Ta. — Easilg : promptiua
expediam, lu. — Fig., openly, freely : dicam paulo
promptiua.
1. promptua, adj. with eomp. and ewp. [P. of
promo], eet forth, brought forward, dieeloeid, ez-
posed, manifett : aliud clausum in pectore, aliud
promptum in lingujl habere, 8. : prompta et aper-
ta : nihil quod non iatius cupiditati promptiasimum
esaet. — At hand, prepared, ready, quiek, prompt,
ineiined, diapoeed : homo : audacia, 8. : sagittae,
O. : promptiBsimus quisqne interdderunt, ablest,
Ta. : ad bella auBcipienda animua, Gb. : ad uBuro
forenaem promptior esae : ad laceBsendum oerta-
men, L. : promptior in spem, Ta. : celeritaa in
agendo: in rebua gerendia, N. : utemini nobiB
etiam promptioribua pro patriA, L. : manu promp*
Uor, L. : promptior linguA quam roantt,S. : nullam
eentem proroptiorem veniae dandae fuiase, L. —
Bold, enterprising: promptiaslmua quisque, Ta. :
post eventum, Ta. — ^asy, praetiecMe : def ensio :
adituB, Ta. : moenia haudquaquam prompta op-
pugnanti, L. : Bed nee mihi dioere promptum, Keo
f aoere eet isti, 0. : an promptum effectu aut certe
non arduum sit, Ta.
2. (promptiui, fts), only abl % m. [promo +
EM-3, in the phrase, in proraptu, public, open, vis-
ible, manifest, before the eyes: ut (decorum) sit in
proniptu : ingenium in promptu habere, show his
ability, S. : in promptu acrlnia Brutua habet, O,—
F i &. at hand, ready : ea dicam, quae mihi Bunt
in promptu. — Easy: quadrapedes In prompta
regere est, 0.
promvilgatio, Onis, /. [promulgo], a public an^
nouncement, formal publication, promulgation : le-
ges sine ullft promufgatione latae.
promulgo, avi, fttus, &re, to bring fortoard pub-
Hay, propose openly, publish, promulgate : de salute
alcuiuB : leges quae promulgatae f uerunt : res mul-
tos dies promulgata: hoc promulgare ausua esti
ut, etc., to propose to enact,
promulaU, idis, /. [ pro+mulsum ], an appe^
tizer, whet, first course (usu. of eggs or salt fish).
prSmtmtoxium ( promon- ), l, n. [ pro + 2
MAN-], a projecting part of a movn/atn, spur, L.
— A mountam projecting into the sea, headland,
promontory : In promunturio fanum est lunonis :
( oppida ) posita in extremis promunturiis, Gs. :
Uinervae, 0.
propufl, I, m. [pro-l-EM-], a cellarer, steward,
butler : f oris est promus, H.
pro-mutanfl, ae^., paid beforehand, advanced,
lent in advance: insequentis annl vectigal promu-
tuum, i. e. advanced for the next year, Gs.
prone, adv. [ pronus ], inditud, leaning, dant-
ing ; opp. directe ad perpendiculum, Gs.
pro-nepos, 6tiB, m., a great-grandson, G., 0.
pronoea, ae,/., = n-pSvoia, providence.
pronubs, ae,/. [pro+NEB-], she who prepai-es
the bride, brides-woman: luno, V., 0.: Bellona
manet te pronuba, i. e. discord shall preside over
the marriage, y,: Tisiphone, 0.
proniintlatlo, Onis,/. [pronuntio], a public
declaration, publication, prodamation: qua pro-
nuntiatione lactft, Gs. : lege et pronuntiatione oon-
demnatus, i. e» the decision of the court. — I n r h e t,
utterance, ddivery, manner, — In logic, on utterance,
proposUton.
pronontlator, oris, m. [pronuntio], a rdater,
narrator: rerum gestarum.
pronuntiatam, I, n. [P. n. of pronuntio], in
logic, a propoeition, axiom.
pro-nimtlo^ ftvl, fttus, ire, to make publidy
jbiown, publish, proclaim, announce : decretum :
leges : in vendundo eam rem, ditdose : amplius
de consili sententia : palam de sellft, sese eius no-
men recepturum. — To utter, render, pronounce,
decide : sententiam, ddiver judgment : graviore
sententia pronuntiatft, Gs. : iudex ita pronuntiavit,
decided. — Th prodaim, give word, announce, fix,
order : proelio in posterum diem pronuntiato, L. :
iusserunt pronuntiare, ut impedimenta relinque-
rent, Gs. : ne quis ab loco discederet, Ca. : pronun-
tiatur, primft luce ituros, Gs. — ^In the senate, to
formulate, annotmee, put to vote: Sententiam Ga-
pRmonw
(H»
pvop^llo
Planeium prosuntiute, dWteiflse: prneinia iniliti,
L. : pecuniam. — To proclaim^ ehoote by ac^ama-
tion .* 606 praetores, I* — To rteiie^ rmtarm, d&-
daimfdUivir^pronaunee: Terstka maltos uuo spi*
ritu : memoriter multa* — To UU^ amumnee^ rdate^
narrate, reporty assert: mercatores quibus ex re-
gionibus veniant, pronantiare cogunt, Cs. : iam
capta castra, Cs.
pr5-nuruflk tte,/., a ffra$uUon*s wife, 0.
prdnii% adj, with eomp, [ PRO- ], turtud for-
ytardy bent over^ ineUned^ leaning^ hanginff^tiooping,
bending : pecora, quae natura prooa finxit, S. :
pronus pendens in verbera, leatiing forward to
etrike^ V. : pronus raagister Volvitur in caput, V. :
carcere emicat, i. e. t» ewifl fiiahl^ 0. : leporein
pronum catulo aectare sagaci, fying $wifugt 0. :
ilex paulum inodo prona, dein flexa, S. : inotus
corporis. — As ettbtL n.: montium prona, elopes^
Cu. : amnis, nuking^ Y. : rivi, tumblina, H. : cur-
rus, headlong^ 0. — Sinking, reaching downt urba
in paludes, L. : via, ^eep, 0. — Aa «w6s^ n. .* nihil
habent proni, no downward tendency, — Of heavenly
bodies, tdting, sinking, declining : Orion, H. : Ti-
tan, O. — Of time, hurrying, fleet : menses, H. :
anni, H.-^Fig., inclined, ditpoted, prone: rei p.
genus ad pernidosisaimum statum: anxitudo ad
luctum : in obsequium, H. : pronior in viiia sua,
JL: deterioribus, Ta. — Easy, without difficuUy:
omnia virtuti suae prona esse, S. : omnia victori-
bus, Ta.: facile et pronum est agere, lu. : id pro-
nius ad fidem est, is easier to believe, L.
prooemiiiiii, i, n., = Tpootftiovf an introduce
tion, preface, proem : cifcharoedi, prelude : legis :
prooemia rixae, beginnings, lu.
propagatid, dnis,^. [1 propago], an extension,
enlargement .* finium imperi : quae propagatio et
sobolea origo est rerum p., extetuion of relation^
ship. — An extension, prolongation : vitae: imperi,
L. — A propagation : vitium. — F i g., a perpetua-
tion, honoring: nominis.
propagator, Oris, m. [1 propago], an extender,
one who lengthens : provinciae, i. e. of command in
a province.
1. propagOk ftvi, atus, are [pro+PAC-], to set
forward, extend, enlarge, spread, increase: finis
imperi : eo bello terminos popnli R. propagari, L.
— To generate, procreate, engender, propagate : stir-
pern in centesimum annum: glona radices agit,
atque etiam propagatur, i. e. extends by naturcU
growth. — To prolong, continue, extend, preserve:
victu fero vitam: haeo posteritati propagantur,
are transferred to posterity: mens oonaulatus
multa saecula propagarit rei p., has preserved for
many certturies: vitam auoupio, f»ro2cMi^ .* oonauli
in annum imperium, L.
2. propago or (of persons) propagOb inis,/.
[pro+PAO-], a set, layer, slip, shooi: propagiiie»
nonne efficiunt, ut, etc. : adulta vitium, H. — Of-
sprsi^, deseendami, children, race, breed, sioek, prog-
eny, posterity: Alipedis de stirpe dei veraota pro-
pago, 0. : Aumana, V. : olaronim viromin propa-
gine8,/xM<mfy,N.
pro-palam, adv., operUy, pMiefy, manifestly:
signis conlocatis : haec dicerc, L.
pro-patiilil% ac^.t open in froni, not covered,
open, uncovered: in props tulo looo. — As subsi.n^
an open place: in propatulo aediiim, m the open
court, L. : volgo in propatulis epulati aunt, tn the
courts, L. : pudicitiam in propatulo habere, ofir
publidy, S. : atatuaa in propatulo domi abicit, N.
prope, adv. with «omp. propiua ( for «i^, see
proximS) ; also pram, with ace. — In space, near,
nigh: tarn prope Italiam videre: adQlesoentia
voluptates prope intaens (opp. procnl) : prope eat
spelnnca quaedam: bellum tarn prope a Scilia,
so near to: prope a meia aedibus. Joss ky: pro-
piua aooedamoa, T. : paulo propius acoedere: abi
proplus ventum eat, S. — ^With aec^ nmtr, near to,
hard by: prope oppidum, Gs. : prope amnem, V. :
non mode prope me Bed plane meeam babitare:
neo propius urbem admovere : castra propius bo-
stem movit, L. : hi propiua mare Africum agita-
bant, S. — With dot, (only comp.) : propius atabulis
arroeiita tenere, V. : propioa Tiberi quam Thermo-
pylia, N.— In time, near, at hand: partus instabat
prope, T. : Prope adest, quom alieno more viren-
dumst mihi, the time is at hand, T.: dox prope
di remit oonloquium, i. e. tfu approach of night, L.
— With asc.^ fia0i-,in the phrase, prope diem (lesa
correctly, propediero), at an early day, very soon,
shortly, presently: vero nuutio hoc prope diem
sentiemus: apei^abat prope diem ae habitanim,
etc., S. : aimilea prope diem exitOa aoquerentar,
L. — ^F i g., in degree, nearly, almost, about: filiam
amare, Prope iam ut pro uxore haberet» T. : dolor
prope maior quam ceterorum: prope faneratns
Arboria iotu, H.: annoa prope nooaginta natu:
cum hoatea prope ad portaa easent, L. : prope
moenibua auooedere, aUnost to the walU, L. : prope
desertum oppidum, L. : priucepa prope Stoicomm:
hia prope verbia : iam prope erat, ut ne consolam
maiestaa ooiiroeret Iram, it had almost come to this^
L. : neo quicquam propiua eat factum, quam at
ilium peraequerentur. — ^With aee^ near to : prope
metum rea f uerat, almost a panic, L. : ea oontentio
onm prope aeditionem veniret, L. : ut propius pen-
culuro fuerint, qui vicerunt, L.— In the pbraN^
prope modum (leaa correctly, propemodumX near-
ly, almost. Just about: quid enim aors eat! ideoi
prope modum, quod micare : adaentior.
(pzppediemX see prope.
pro-pallOb pull, pulsus, ere, to drive forwtard,
drive forth, drive^^^ ^t^fe^e* ^ ' ^
piopfmodtun
668
PKOpilOff
Stem a etftria, L. : peoDra pattam piopulsa, L. :
in profandmn e Mopalo corpora, O. : aaza in iii-
beuntes, kmrl^ Go. : propulaa f mgorem Silva dat,
brahai down, O.— F ig., to drwe on, aeiuate, moM,
impif •* si paulo longiua OaeciUam pietas propolis-
aet : ad inlecebras propulaa peoora, L. : alqm ad
Tolttntariam mortem, Ta. — * 7b drive away^ keq^
off: periculum vitae a me, L. : f rigiu diramque
famein, U.
(propa-modum), see prope.
pro-pendeo^ — , Snsas, 5re, to hang down, pre-
ptmderate: tantum propendere IHam (lancem)
putet, ut, ete. — ^F i g., to weiah more^ preponderate:
si bona propendeot. — To he inclined^ be diepoeed^
be faoorabU: (aniroi iadictam) quo impellimufl
propendent: incUnatione ▼oluntatis in noa.
propenM^ adv. with eomp. [ propensus ], wU-
linfffy, readily^ with inuHnation: propensioa sena^
torn faetarum,L.
prdpensla onis,/. [pro+PAND-], indinaHony
propensity: ad sammara bonum adiptscendum.
propensas, a^. with comp, TP. of propendeo],
hanaifig down^ preponderant : id fit propensias. —
InJining towardSy coming near^ approaching : dis-
putatio ad Yeritatis similitudiuem propcnsior. —
Indinedy ditpoeed, prone^ ready ^ wilfing : animus ad
probanduin : omnia propenso animo facturi, L. :
petiit propensum farorcm, 0. : ad discendura : vir
ad leniutem propensior : in alteram partem : pro-
pensior benignttas esse debebit in calamitosos.
properansv antis, P. of propero.
(prpperanter), adv. with comp. [propero],
hastily^ ^ateedilyy quieldy : alqd aocipere, Ta. : bene-
ficia properantius, quam aes matuum, reddere, S. :
properantius ire, 0.
proparantia, ae, /. || propero ], a haeteningy
hoMto: ex tanta properantiA, S. : periculum ex pro-
perantiA, Ta.
proparatidv 5niB, / [ propero ], a hadenii^y
haaie: mea.
pioperato, adv. [properatus], quiekly, tpeedi-
ly : ad mortem agitur, Ta.
properatus, adj. [propero ], hurried^ aeeeler-
aiedj rapidy ouiekf tpeedy : mors, O. : gloria rerum,
O. : naves, Ta.
propers, cuiv. [ properus ], hastily^ in haete^
gtUekly, apeedily: Gurre, T. : egredere, N. : Cumas
se recepit, L. : naves onerare, S..
properipea, edis, ac^. [properus+pes], swift
of foot : dux, Ct
pvoperd^ &vT, atus, are [properus^, to make
hoMU^haetet^fbe^fuiekybein hasten go qmddy: mihi
properandnm necessario est: haeo properantes
Bcripaimus, m hatU: simolabat sese negoti grati&
properare, S. : ad pmedam, ad gloriam, Os. : Bo-
mam : alio, to another stAjeet, & : redire in pa-
triam : signa iDferre,Si: Sjbarin amando Perdere,
!!•: se qnisque liostem ferire properabat, S.:
qiiem Adinngi generam properabat, V. : propera-
re, ut Qadls contenderet, Os. : vides toto properari
Ktore? the rwwning to andfro^Y. : erat nihil, cur
properato opus asset. — 7h qwieken, acederate^pre'
pare with haste: alia quae iaoepto usui foreut, S. :
properato itinere, 8. : mortem, V. : vellera prope*
rabantnr, H.: teueri propereator amores, Dum
vacat, be sung brie/tyy O.
properos, atfj, [ pro+2 PAR- J qmck^ speedy,
hastening : aurigae, V. : Telamon, 0. : poteiitiae
adipisoeudae, Ta. : quoqno facinore claresoere, Ta.
pro-peams, P., combed forward^ combed down^
hangjasg: in peotore barba, Y. : ad peetora barba,
O. : crinis, Ta.
propino (pro-, T.), ftvl, — , ftre, to drink to
onde heaithypUdget propino hoc pnlcbro Cfitiae.
— To hand over^yiddup: Huno comedendnm et
ebibendum vobis propino, ^mm oa, T,
propiliqiiltI% &tis,/. [prophiquus], nearness^
vidmtyy proximity^ propinquity: hoetium, Cs. :
looorum: castra aptissima maris propinquitate,
Cs. : silvarum petunt propinquitates, Os. — ^F i g.,
rdationahipy afinity^ kindred: vinculis propinqui.
tatis coniunctus: familiae et propinquitates, Ta. :
si propinquitates sumuM) bono non oontinentur.
propinquo, — , — , ire [propinqnns], to draw
near, corns nigh, approach: vis iniroica propin-
quat^V.: soopulo, v.: ripae, V. — 7b bring near,
bring on, hosiery aecderate: rite Augurium, V.
proinnqnos, adj. with comp. [prope], near^
nigK neigHEoring: nis, T. : loca, S. : urbs : nimitim
Sol, H. : urbi montes, N. : itinera loca, L. : cxsi-
Hum paulo propinquius, 0. — As subst, n., netghbor-
hood, vicinity : ex propinquo oognoscit Hannonera
prorectum,/rom being in the neigfiborhood, L. : in
propinquo esse, L. — In time, near, at hand, not
far of^: reditus : stipendi spem propinquam fa-
cere, I. e. of epeedy payment, L. — Fig., kindred,
related, near : homo : mulier : tibi genere, S. : con-
sanguinitnte, Y. — As subtt. m, and /., a relation,
relative, kinsman: socletas propinquorum : pro-
pinquus et amicus : te reddere cans propinquis,
H. : virgo huius propinqua, kituwoman.
prppior, ius, gen, Sris, atfj. comp. (for sup, see
proxlmus) [cf. prope].— In space, nearer, nigher:
portus propior, Y. : tumulus, L. : Ut propior pa-
triae sit fuga, 0. : propter montem sues conlocat,
S. — Ptur. n. as subk. : propiora tenens, i. c. prese-
ing nearer,y. — ^In time, nearer: Septimus octavo
propior iam fugerit annus. Ex quo, etc, nearly
eight, H.: Mature funeri, on the verge of, H. —
Later, more recent : epistula. — Plur, n. as sttbst.,
more reeeni events: ut ad haeo j
Digitized by '
propitlo
664
piopfiiw
I
Fig., cUmr^ more neatijf rdaUd: qaibtts propior
Qainctio nemo est: gradu saoguiniB, 0« — More
nearly rtaemhUng^ more like: sceleri quain reli-
gioni : tfturo, V. : propius Tero est, mare probable,
h, : lingua Britannicae propior, Ta. : scribere Ser-
moni propiora, H.: propius est fidem, it more
credible^ L. : quod tameD vitiuiii propius Tirtutem
erat, S. — yearer, more nearly rdated, of more eon-
eem, of greater import, eloeer, more iniimaie: pro-
pior societas eorum, qui eiusdem civitatis : sua sibi
propioi-a pericula esse, quam mea : daniDum pro-
pius medttUis, H. : oura, 0. — Indined, atUuhed :
Oderat Aenean propior Satumia Turno, 0.
-piopitio^ — ^, fttus, ftre [propitius], to appeaee^
propitiate : loTem, Gu. : propitiata luno, Ta.
propitliifl» a4i* [prope],/atN>ra6^ weU-tUtpoeeJ,
gradoue, kind^'propitioue : dii mihi : parentes, T. :
ttti volens propitius suam sospitet progeniem, L.
propiiUk adif, ; eomp, of prope.
propola, ae, m., sc irpoirMXifc, aforeeiaUer, re-
iauer^ huektter : Tinutn a propolJL
pro-pono, posul, positus, ere, to put forth, eet
forth^ lay out, place before, expose to view, display :
veiillum, C:«. : mantis, coput, O. : ediscendos fa-
Btos popnio: in publico epistulam. — Fig., to eet
before the mind, propoee, imagine, conceive : tibi
duos reges: ad iroltandum mihi exemplar: earn
(vitaro) ante oculos Testros : oondicio suppHci in
bello tiroiditati militis proposita: rim fortunae
animo, L. — To point out^ dedare, repreeent, report,
§ay, relate, eet forth, pMieh : rem gestam, Gs. :
quid dicturus sit : quaestionem, put, N. : Tiros
notissimos, adduce : de Qalliae monbus, Gs. : quod
antea tacuerat, esse nonnuUos, quorum, etc., Gs. —
To offer, propoee : fidem ve'nalem, ei^poK /or oale :
nullo praemio proposito : pugiiae honorem, Y. :
tenesmos, cui reraedia propouebantur, were pre-
aeribed, N. — To threaten, detwunce : cui cum mors
proponeretur : iniuriae propositi^ a Catone : mor-
tem sibi ante oculos, L. — To purpose, retolve, in-
tend, deeign, determine : iter a proposito (itinere)
diversum, Gs. : cum id mihi propositum initio non
fuisset, I had not intended U ; mihi nihil erat pro-
positum ad scribendum, //io^ no itpecial occaeion
to write : ordo propositus dignitati, designed for
men of worth : neque propositum nobis est hoc
loco (laudare), etc., lam resolved : cum mihi pro-
posuissera, ut animos commoverem : propositum
est, ut, etc., the design it. — ^In logic, to premiee,
ttate a premise, assume.
pro-portlo, 6nis,/., analogy.
propositio, Onis,/. [propono], a presentation,
r^esentation, conception: vitae: animi. — A prin-
cipal subject, theme, G. — In logic, the fundamental
assumption,
propoBitiiiny I, n. [jP. n. of propono], that
which is proposed, a pUm, intention, ctet^ni^ reseht
tion, purpose: qnidnam propositi haberei, GtJ
adseqni, to attain: propajnUim tenere, Lt. : pei«
gere, N.: tenax propositi, H. — An entn, mm
pointf principal subject, theme : ut declined a pi4
posito: egredi a proposito omandi caasft: sA
propositum reTertamur: a proposito aTersus, L:
Mntandum tibi propositum est et vitae genus,
plan of life. Ph.— In logic, the Jirst premise^ C.—
In rhet, a general principle.
propOBitoa, adlj, [P. of propono], eiposei,
opens omnibus telis fortunae yita; tabemis aper-
tis proposita omnia in medio vidit, L. : oppida ad
praiedam, Gs.: mulier omnibus^ acoesaibie. — AX
hand, impenidmg: vitae periculum.
pro-praetor, Oris, m., em ex-praetor^ made got-
ernor of a province without military command,
propraetor: a propraetoribua administrari.
propria, adv. [proprius], personally, neveraUy,
as one's own, properly, m person: parte (campij
frui: quod tu amandus es, id est proprie tuum:
cuius causam neque senatus publice neque nllns
ordo proprie susceperat : quia ipsi proprie adrer-
sa pugna evenerat, cum coU^ secunda, L e. whm
alone, L. : Difficile est proprie communia dicere,
to iniUvidualixe general themes, H. — Pivperly, ae-
curaidy, appropriatdy : magis proprie nihil pos-
sum dicero: quod proprie vereque dicitur. — Pe-
culiarly, eepeciaUy : rei militaris periti, Li.
proprietas, Atia, /. [propius], a property, pe-
cmiarily, peculiar nature, quality: singularum
rerum singulae proprietates : definitio genere de-
claratur, et proprietate quftdam : fruguro proprie-
tates,/Mculiar ieinds, L.
proptltis, adj., not common with others, own.
special, several, ifuUvidual, peculiar, particular,
proper: tria praedia Gapitoni propria traduntur,
as hie private property : familia, L. : proprio Mar-
te, by nis own bravery, O. : contumelia, i. e.personal
insult, L. : omnia, quae nostra erant propria, all
that bdonged peculiarly to us: sua quadam pro-
prift, non communi oraioruin facultate: calamitu
propria sua, Gs. : id est cuiusque proprium, quo
quisque f ruitnr, each man^s own, — Aa subst. n. :
Amittit merito proprium qui alienum appetit, hit
own . . . another's. Ph. — Personal, individual, pe-
etdiar, own : propria ut Phaedria poteretur, have
her for his own, T. : agitur in criminibus Gluenti
proprium periculum : libri, H. : Da propriam do-
mum, v.: tempu:r agendi fnit mihi roagis pro-
prium quam ceteris. — Peculiar, <^aracteristic: hoe
proprium virtutis existimant, Gs. : oratoris: reli-
quae partes quales propriae sunt hominis : ]iber>
tas propria Romani generis. — Appropriate, emet,
preper, strict: qui proprio noroioe perduellis es-
set, is hostis vocaretur : Tocabula rerum. — lott-
ing, constant, encfuring, permanent: Toluptatei
Digitized by V^OOQIC
ptOpftMT
665
prorsiui
'^^ eoraift (de6ram), T. : quod ut nii propriam ni at*
^ que pWpetaam : par?a nmnera dlntina, locopletia
^ - non propria eaee eonsaereniDt, N. : dona, V. ; of.
' tamqoam Sit propriam quidquam, quod Fermatet
- dominos, etc, H.
X. propter, ado. [prope], near^ hard ^, at
] hand: ibi angiportum propter est^T. : oum duo
' reges propter adsiot : duo filii propter cubantes :
■'"' comix volana, Ph.
2. propter^ praep, with ace. [1 propter], near,
hard 6y, next to^ dote to : bic propter banc adsiate,
T. : qui propter le sedit: iusulae propter Sicilian).
— F i g.» on aeeowU of, (y reamm o/jfor I/m $ake of,
iArmiffhf in view of^fromyfur, ieoavM of: is non
tam propter Yerrem laborai, quaro quod, etc. :
* propter socios : di numquam propter me de caelo
desoendent, L.: parere l^ibuB propter metnm:
'- propter frigora frumenta matura non erant, Cs. :
' propter loci naturam, Sw : cubiiia propter Pugna-
bant, H. — Through^ hy meann of, an aeeowU of:
. propter tuam liatrem habere banc uzorem, T. :
propter quos Tivit^io whom he ome$ life: quern
- propter urba inoettsa non est : Quam propter per-
ferre laborea, Y.
propter-ea, oefcr., therefore^ for that eamty on
■ thai account .* Ea rea est, proptereaque nunc roi-
sera est, T. : haec propterea de me dizi, ut, etc :
id propterea hune aequor, T. — ^Es p., in the phrase,
propterea quod, beeauee : fortisaimi sunt Belgae,
.. propterea quod absunt, etc, Gs. : at adaint, prop-
terea quod officium aequuntar.
propndlum, 1, «. [pro +4 PY-], a ehameful
act (old) ; hence, of a person, a ecandal^ a vile
wretch : illud Antonius.
prdpognaoultim, I, n. fpropugno], a bulwark,
tower, rampart, fortreee, defence: ut propugnaculo
ceteris (navis) esset : pontis et propugnaoula lan-
gimt, Y. : Siciliae, i. e. the fleet : navium, i. e. ehipe
fumUhcd with towers, H.: oppoaitum barbaris,
K. : moenium, Ta. — ^Fig., a bulwark, protection,
defence: lex Aelia et Fufia propngnaoula tran-
qaillitatis : tjrannidis propugnacuU, N. : firmissi-
mo propugnaculo uti, quod, etc, as hu etrongett
piea,L,
propftgnatiS, Snis,/. [propogno], a defence,
vindication: dignitatis tuae: suscepl propugna-
tionem pro omamentis tuis.
propngnator, oris, m. [propugno], one teho
fights in defence, a defender, soldier: a propag-
natoribus relictns locus, Gs.— Esp., in a ship^ a
marine, soldier : remigum propugnatorumque nu-
roenis, Os»: clasaia inops propter dimisaionem
propugnatorom. — ^ig., a drfsndcr, mmMtainer,
eheinpion: patrimoni sui: senatfla.
pro-ptign5, ftTi, fttns, Sre, to go forth to fight,
saUy, make sorties : ex silvis rari, Gs. — IhJ^ht in
defence, repd an assault, resist: uno tempore pro-
pugnare et munire, Gs. : pro suo partu : multos e
muris propagnantes hasti transfixit, Gu. : rooni-
menta, defend, Ta.— Fi g., to contend, argue in do-
fence, be a champion: pro illorum fama: pro sa-
lute.
propulaatio, 5ni8, /. [propulso], a driving
back, warding off: periculi.
propnlao, — , Stus, ftre,/r0^. [propello], to drive
back, ward off, rcpA, %*epidsc : ibi, & : hostem, Gs. :
inimicorum impetOs. — Fig., to ward off, avert,
repel: quod tu speres, propulsabo facile, i9ttf /m<
out of the question, T. : iniurias, Gs. : suspicionem
a se : bellum ab urbe, L.
prSpuUnui, P, of propello.
propylaoa, — , n^ = irpoirvXaia, a gateway,
entrance; esp^ the Propglaea to the Parthenon,
pro quaestore, see pro and quaestor.
prora, ae,/., ss vpfpa, theforepaH of a ship^
bow, prow : prorae admodum erectae, Gs. : terris
advertere proram, Y. : prornc tutela Melanthus,
i. e. tfie lookout, 0. : prorae litore inlisae, L. —
ProT. : mihi prora et puppis, ut Graecorum pro-
Terbium est, fuit, etc, i. e. mg intention from first
to last, — A ship: aeratae steterant ad litora pro-
rae, Y.,0.
pro-repo, rSpsI, — , ere, to ere^ forth, crawl
out : (formica) non usqnam prorepit, H.
pro-ripidy pul, reptus, ere, to drag* forth : ho-
minem proripi iubet: nudos pedes, i. e. spring
forth, 0. : se ex cariA repente proripnit, rushed
out: se ex curift domam, S. : se porta foros, Gs. :
se undique in pubiicani, rtMA into the street, L. :
quo deinde ruts? qoo proripis? (scte) Y. — Fig^
to drive out, hurry forth, impel: ne Tirilis Galtoa
in caedem et Lycias proriperet catenras? H. :
quae libido non se proripiet* break out openly,
prorogatio, Snis,/. [prorogo], a prolongation,
extension: imperi, of onc^s command, L.: diet,
postponement,
pro-rogo, SvT, atus, iire, to prolong, continue,
extend, protract : quinquenni iroperium Gaesari :
provinciam: imperium in insequentem annum,
L. : Alterum in lustrum, meliusque semper PKt>-
roget aevum, H. — Th put off, defer: dies ad sol-
vendum.
prdranm, adv. [pro+vor3um],/(>nrar(i!i.* cur-
sari rursum prorsum, to and fro, T. — Fig., ahso^
lutely, at all: prorsum nihil intellego, T.
prorsofl, adv. f pro + versus ], /oriwirrfi right
onward: prorsus ibat res: hue prorsus se inrne-
rc, rush right m on ti»,T. — Fig., by all means, cer»
tainly, utterly, absoltUdy, entirely: tacere, T. : nnllo
modo prorsus adsentior, by no means: Terbum
prorsus nnUum
fh^&^^ **'«'•
ized by
pronmipo o
T«liemeiiter: set ea proraos opportmia Catilinae,
preeMy, S. — In ihort^ tn jCne, in a tford, infati:
citiis modo, modo tardus incessus ; prorsuB in facie
voltuque vaecordia inerati S.
pro-rumpo, rOpl, mptas, ere, to break farthy
break out, noA forth^ make an attack : in hostid,
Y. : iris morbus in imum intestinum pronipit, N. :
^ Aetna) prorumpit ad aethera nubem, breaks <nU
ffi^ y. — Pan. : It mare proruptum, tnurtU forth^
V. — Fig.., to break ovi^ buret forth: Ilia peatis
proruropet : in scelera, Ta. : ad roinas, Ta.
pro-ruo, nil, nitus, ere, to rveh/orthj make an
omet, sally: quft (deztrum cornu) proruebat, Cs. :
in hostem, Cu. — 7b cast downt tear down^ mUl
dovm^ throw domi^ overthi-oto, overtum, demoUek,
prostrate: e& parte (muniiionis), quam proruerat,
Cs. : vallo proruto, L. : columnam, H. : Albam a
fundamentis, raze to the ground^ L. : foras simiil
omnes proniont se, rush oirf, T. — TofaU^ ttimble
doum : motu terrae oppldum prorait, Ta.
promptus, P. of promropa
prorutos, P. of proruo.
prosapia, ae,/., a stock, race^ family: homo
▼eteris prosapiae, Si : eorum, ut utamur veteri
verbo, prosapiam.
proscaonium ( proscan- ), I, n., =s irpo<nri|-
Viov, t/ie front part of the etage^proseenixan : thea-
trum et proacaeniuro, L. — /%ur., a etage^ theatre, Y.
pro-aclBdo, —, — ^ ere, to plough, break up:
terram iuvends, Y. : ferro campura, 0.— F i g., to
satirize^ revile, defame: summotum (me) patria, 0.
pro^soxibo, scrlpsl, acriptoa, ere, to make pub-
lie by writing^ publish, prodaim, amnaunce: in earn
diem Ealendaa Martiaa: non proscriptS neque
edictft die : proscribit se auctionem ease faotunim.
*— 7b poet up, offer for sale, proclaim, advertiee:
alterius bona : Iu8nlam.~-7b punish tffi/A eonjisea-
tion, iiifliet forfeittire of property upon^ deprioe of
property: ut (tribunus) proacribere possit quos
▼elit: vicinos, confiscate the lands of-^To outlaw,
ban, prosenbc, proclaim beyond the protection of
law : cum proscriberentur homines, qui, etc. : quo-
rum victorift Sullae parentes proscripti, S.
proaoriptio, onis,/ [pro+SCALP-], a public
notice of sale, advertisement : bonorum : praedio-
rum. — Proscription, outlawry, confiscation: pro-
scriptionis miserrimum nomen : de capite civis et
de bonis proscriptloiiem ferre.
proacziptiuid, — , — ^ Ife» desider. [proacribo],
(0 desire to proscribe,
prdacriptOB, i, m. [P. of proacribo], an outiaw,
proscribed person, one under the ban : lex, quae
prosortptum iuvari vetat: in proscriptorum nu-
mere esse, S.
pro-aaoo, cuX, ctus, ftre, in religion, of parts of
the Tietlm to be offered, to cut of^eui t
atiae ezta, h.^^P.pmts.^fdur.n, aa subst. :
prosacta aria, i. e, the entrails, O.
proaaofitoa (-qnfitvuiX ^' ^ proseqnor.
pro-aeminS, — , fttus, arc, to sow, scatter, plant:
oetreaa. '-^¥\g.,to continue, propagate : prosemj-
natae sunt f amiliae.
pro-aeqnor, cfttns (quatus), l, dcp., to follmr^
accompany, eUtend, follow after, escort: ettm miB-
tea electi aunt proeecuti, Ga.: unum illam, K.:
exsequiaa illiua faneria, attend: lacrimia ad fore5.
O. : Aeneas Prosequitur laorimans ionge, Y. — Of
things, to follow, pursue, aeeompemy, attend: Pro-
sequitur surgens a puppi ventus euntea, Y. : na-
ves roittere quae se prosequereotiir, I^: Cattos
saltua Hercynina ptxMequitur simul atqae d«po-
nit, i. e. eadttmds to the limits of their territory, Ta. :
(amid) mortui vivunt; tantua eos bonce prose-
quitur amioorura : oculis abeuntem proseqoor
udia, i. e. look after, O.— 7b duus, follow up, pur-
sue, follow: neque longiua prosequi potueruni, Oa. :
noTissimoa multa millia pasauum, Gs. : speculato-
res, qui proaequerentur agmeo, miaai, L, — Of
speech, to follow up, attack, assaU, abuaez bomi-
nem verbis vehementioribus : oontumelioeia voci-
bus, Cs. —Fig., to wait %»pon, attend, honor, die-
Hnguvdi: alquem honorificis verbis: gratiasimia
animis nomen aduleacentis : laudibus virum, L. :
tuam profectioaem araore: cum douia legatos,
L. — In discourse, to pursue, continue, follow vpi,
goon: illius mollis opportuuitatem benevolentia:
piX)sequitur pavitans, Y. : pascua verau, desert
at length, Y.
Proaerpina (Proa-, H.), ae,/., = ntpatfoi^,
Proserpine, wife of Ptuto, and queen of the Lower
World, C, Y., H., 0. : Imperiosa, i. e. deat/i, H.
proaeucha, ae, /., = wpoaivxh, a pXae* for
prayer, oratory, lu.
proailio, uT, — , Ire [pro+salio], to leap for-
teard, spring forth, epring up: quianam hie pro-
perans prosiiit, T. : temere : ex tabemaculo, L. :
de capitis paterni Yertiee (Minerva), C: e con-
vivio, Cu.--Of things, to epring forth, burst foHh,
start out: (sanguis) prosiiit, 0.: prosiiit scintilla,
0. : rivus e lapide, Ct — F i g., to break forth : vags
prosiliet f renis natura remotis, H. — To ru^
hasten, undertake eagerly : in contionem, L. : ad
arma dicenda, U.
pro-aooar, eii, m^ a wife's grandfather, O.
proapaoto, Svr, itua, iTe,freq, [proapido], te
loA forth, took out, look at, view, behold, see e/er
off, goes upon : ex tectia feneatiisque, L : Cbm-
pant moenia urbia proapeetantes repieverant, k :
mare: proelium, 8.: e puppi poiitnm, 0. — Of
placea, to oommamd, look towards, lie towards .- vil-
la, quae monta auBuaa pouta J^rp^J^^fji^ Sicnlam,
Digitized by '
prospeotm
667
pxotondo
Ph. : ho8 (campos) terra prospcctatt Cu. : Tastum
turribus aeqaor, Tb. : lociis late prospectans, Ta.
— F i g., to look/or^ exptU^ hope^ look out/or^ awaii :
exsilium : diem de die prospectaoa, ecquod auxi-
liom appareret, L. : te quoque fata Prospectant
paria, aieaii, Y.
1« prdspeotOB, P. of prospicio.
2. prdspectus, fLs, m, [pro + SPEC-], a look-
oitU^ dwtant view^ proitpect : cum saepibus prospec-
tus impediretar, Gs. : prospectum ager arbustis
consitis prohibeSat, S.: pulcherriroo prospectu
porttcus : adempto propinquo congredientium in-
ter se conspectu, L. — SigfU^ view, faculty of tight:
esse in prospectu, tn tight^ Cs. : praeclarus : Pro-
spectum eripiens oculis, Y. : late Aequora pro-
spectu metior, O.
pr6-speculor, atus, firl, to look out, explore:
Siccium prospeculatum ad locum castris capien-
dum raittunt, L.: e muris adveuium imperatotts,
to vatchfor, L.
prospere, adu, [prosperus], according to hope,
as duired, favorabtg, Irtckily, fortuiuxtely, protper-
oitslg : quicquid gestum est : evenire : baec mmus
prospere procedebant, N.
proqperitas, atis,/. [prospenis], ^mM^/ar^n«,
miecem, prosperity: vitae: valetudinia, vigorous
healthy N. : improborum prosperitates.
proflpero, avl, atas, are [proepems], to render
fortunate^ make happy, prosper : popalo R. vim
Ttctoriamque, L. : patrum deoreta, U.
proflpenu, adj. with comp, [pro+spes], ac-
cording to hope, as dssired, favorable, fortunate,
prosperous: fortuna: res avi tai: hominum ge-
ueri proeperus fviX^oT, propitious : si cetera pro-
spera evenissent, L. : prosperos exitOs oonsequi :
religio, I e. favorabU etu^psees^ Y. : moz oecinit
laudes prosperiore IjrS, O. : prosperios fatum, O. :
verba, of good omen, O. : nocCilucam, Prosperam
frugum, beneficial to fruits, H.
prospioiaiitla, ae, / [ prospicio ], foresight,
forethoug/U, precaution : vigilia et prospictentia.
prospicio, fixl, ectus, ere [SPEC-], to lookfor-
teard, look vito this distance, nave a view, look out,
look, see: parum prospiciunt oculi, do not Me well,
T. : ex superioribus locis in urbcm, Cs. : miiltum,
have an extensive prospect: per umbram, V. — Of
places : domus prospicit agros, overlooks, H. : f reta
prospiciens Tmolus, O. — To see afar, discern, de-
scry, espy, make out, observe: domum suam : cam-
pos longe, Y. : ex speculis hostinm cUssem, L. :
ex edito monte cuncta, Cu. : cum litora fervere
late Prospiceres, Y.^Ib look out, watch, be on the
watch : ab ianufl, N. : Fiivorero simalans ( felee )
prospicit toto die, Pb.—- Fig., to look to before-
hand^ see to, exercise forest^, look out for, take
cars of, provide for: Halo nos prospicere quam
ulcisci, take precautions, T. : prospicite atque oon-
sulite : longe in posterum : prospicite, ut videau-
tur, etc. : statnebat prospiciendum, ne, etc., Ca. :
ego iam prospiciam mihi, T. : consulite yobis, pro-
spicite patriae. — To foresee: alias animo procellas:
multum in posterum: ex irobri soles, Y.: animo
prospicere, quibus de rebus auditurus sis. — To
look out for, provide, procure: sedem senectuti,
L. : Nisi si prospectum interea aliquid est, deser-
tae vivimus, T. : ad ferramenta prospicieuda.
pro-stemo, stravl, str&tus, ere, to strew before,
spread out, cast down, throw to the ground, over-
throw, prostrate: ceteros, T.: arbor prostravlt
multam pondcre silvam, U. : se ad pedes meos :
prostraverant se omiies hum!, L. — F i g., to throw
to the ground, overthrow, stdivert, nitn, destroy:
iiostem: omnia cupiditate: adfllcta et prostrata
virtus : sic te ipse prostemes, ut, etc., abase.
prostitno, ul, fltus, ere fpro+statuo], to set
forth in public, expose to diJionor, prostitiUe, offer
for sale: faciem lucro suam, 0. : se, Ct. : lugruto
vocem f oro, 0.
pr5-sto, stiti, — , ftre, to be on sale, be exposed for
sau: liber prostat U. : cuius vox proetitit — To
offer one's person for sale, prostitute oneself, lu. —
Fig.: illud amicitiae numen Prostat, i. e. is venal, 0.
prostratas, P. of prosteraa
pro-snbigo, — , — , ere, to dig up, cast up:
pede ten-urn, Y.
pro- sum, proful, prOdesse {in/.fut, prOfore,
H.), to be useful, be of use, da good, benefit, profit^
serve: prodesse aequomst, T. : quorum altera pro-
sunt : aliena ac nihil profutura petunt, S. : magis
Menenianum profuit iudicium, L.: fugiam quae
profore credam, H.: tu tantum corpore prodes,
Nos animo, O. : Qui ipse sibi prodesse non quit,
Enn. ap. C. : nihil tibi litterae meae proderunt :
quantum profuit ad concordtam civitatis, L. : quid
prodest f undum habere ? : quid mihi fingere pro-
dest? O. : nee quicquam tibi prodest tentasse,
etc., H. : prosit (Flacoo), quod, etc.
pro-tago, texl, tSctus, ere, to cover before, hide
in front, cover over, cover, protect, shelter : taber-
naoula protecta bederS, Cs. : aedes, furnish with
a projecting roof: huno scutia proteguut hoetes,
protect, Cs. : scutis protecU corpora longis, Y.:
protegendi corporis memor, I*— Fig., to cover,
shield, defend, protect: me civem: mansit ad pro-
tegendum regem, L.: causaro, lu.
pro-teld, — f — ^) &re r pro+telum ], to drive
forth, drive away : te diotis, T.
pid-tando, — , tus, ere, to stret^ forth, streUh,
reach out, extend .* hastas, Y. : braeohia In mare,
O.: ire in protenta tebL, O.^In aeugma: oonlos
dextramque precantem, t e. lifting eyes and hands
protenm 01
pro-teniifl, see prStinos.
pro-toro, — , tiitus, ere, to tread under foot,
trample doum^ wear autay^ cruah, bruiee: equiutus
aTersos ( milites ) proterere indplt, Cs. : ogmina
cumi, Y. : viride protritum et corruptum, L. — 7b
trample^ overthrow, maltreat, erutth, deUroy: Harte
Poenos, K. : iste semper illi ipsi doroi proterendas:
quid inauem proteris umbram ? (i. e. me), 0. : ver
proterit aestas, L e. tupplants, H.
pro-terre5, ul, itus, ere, to frighUa off, scare
away, drive away, affright, terrify: filium hinc,
T. : Aulesten Adverso eqao, Y. : patri& proterri-
tU8 : proterritis hostibua, Cs.
protenre (pro-, T.), adv, with comp, Tproter-
▼us], reeJdeeely, boldly, wantonly, impudently: ira-
cundas, T. : consectans proter?e bene de re p.
meritor : quicquid facias protervius aequo, 0.
protarvitas, fttis, /. [proterrusl, wanionneea,
pertness, eaueinese, impudence: tua, T. : de proter-
vitate oratio: Gljoerae grata, H.
protervus, ac^. [ pro + 1 TER ], preeeing for-
ward, violent, vehement: Tend, H. : stella canis,
oppressive, 0. — F i g., forward, bold, pert, wanton,
shameless, impudent : homo : dictum aut factum :
vidua : iuvenes, H. : oculi, 0. : Husa, 0.
Proteus ( disyl. ), eH, ace en, voc eu, m., ==
npwrcvCt a sea-god of changeable form, Y., H., 0. :
Protei oolumnae, i. e. the boundary of Egypt, Y. :
Quo teneam voltfis mutantem Protea modo ? i. e.
How bind one eoJSckle/ H. : EfTugiet baee rineula
Proteus, i. e. the cunning rogue, H.
prdtinaxn (-tenam), adv, [old for protiuus],
fortkwith, immediately: hinc me conicere, T.
protinns or pro-tenus, adv., right onward,
forward, farther on, onward: pergere: vox, qua
protinns orane Contremuit neraus, i. e. far and
wide, Y. — Bight on, continuously, directly, without
pause, uninterruptedly: Laodiceam protious ire:
protinus eodem cursu in oppidum contendere, Cs.:
consules, parta victoria, protinns inde ducunt, etc.,
L. : sic vives protinus ut, etc., i. e. you will keep
on living so, though, etc., H. : ad alias augustias
protinus pergere, successively, L. : Mos erat, quern
protinus urbes coluere, continuously, Y. — Of space,
continuously^ in connection, uninterruptedly, next :
trans Leggios Gothones regnantur . . . protinus
deinde ab Oceano Ru^i, Ta. : cum protinus utra-
que tellus Una foret, V, — Forthwith, immediately,
at once, on the spot: oratio protinus conficiens
anditorem benevoium : Garthaginem itori, L. : tu
protinus unde Divitias mam, die, augur, H.
pro-traho, trftzl, tractus, ere, to draw fwih,
drag out, bring forward, produce : hinc in convi-
▼ium Coralnium: pedibusque infome cadaver
(Cad) Protmhttur, Y. : nudi in medium protra.
bebantur, L.— 7b bring to light, diaeover, diadom,
8 provident
reveal, eagtoee, hebray: auctorem se nefandi faci-
noris, L. : per indicium protnictum est facinoa,
L. : indicio latitantes versOs, 0.
protntus, P. of proterob
pro-trodo, el, sua, ere, to thrust forward, psak
out: cylindrum: capite est protrusus forms, Ph.
— Fig., to put off, defer: oomitia lu lanuariaia
mensem.
pro-turbo^ ivl, fttus, Sre, to drive on, dn«r
away, repd, r^ndse: bis facile pulsis ac prouxr-
batis, Cs. : hostis telis, L. : bostis hinc coinminos,
Y. : silvas, prostrate^ 0. : militum conviciis pro-
turbatus, assailed, Ta.
pro-nt, eoty.^ aoeordi$ig as, in proportion,
aocotdingly, proportionately as, just as, om: tuis
litteras, prout I'es postulat, exspecto: id, ppcwt
cuiusque ingenium erat, interpreUbantur, L.
pro-veho, vSxi, vdctus, ere, to carryforward,
move along, convey (old in act,), — Pass., to eidvanee,
move forward, go on, ride, drive: ieni Africa pro-
vectus, Cs. : provehimur portu, Y. : paulum ab sois
equo provectus, Li. : a terri provectae naves, aaiUd
out, Cs. — Fig., to carry on, carry forward, lead
on : hue me provexit oratio : haec spes provexit,
ut, etc., led them on so far, L. : Epulanttum eomi-
tas provexit omnis ad largios vinum, Gu. — Pass.^
to U led on, advance, proceed, go onward, mate
progress: si qui longius in amicitia provectl e»-
sent: provectus est intemperaniia lingoae in
maledicta, was betrayed, L. : quid ultra Provehor?
why say more f Y. : iam aetate provectus, advanced
in life, — 7b advance, exalt, elevate, raise: ecquo te
tua virtus provexisset ? : ad summos honores altos,
I*: Yim temperatam di provehunt In Daaius,H.:
Agrippinae gratift provectus, Ta.
prS-Tenio, vSnl, ventus. Ire, to come forth, ap-
pear^ etriee, be produced: proveniebant oratores
novi, Naev. ap. G. : provenere ibi scriptomm mag-
na ingenia, & : Lana, 0. : provenere domioatioiieB,
Ta. — 7b grow up, grow, thrive, Nourish, propter:
frumentum angustius provenerat, Gd.: tantom
f rumenti provenerat, ut, etc., L. : Garmina prove>
niunt animo deducta sereno, succeed, 0. : si cuncta
provenissent, Ta.
prOTentua, Os, m. [pro+BA-], a coming forth,
growth, produce, yidd: Proventu oneret suloos, V.
— ^F i g., an issue, result : in bello omnIs secundoi
rerum provent&s expectare, Cs. — A harveU^fortu-
note issue, happy tisult, success: superioria tern*
pons, Cs. : secundarum rerum, I*
prdvarbinm, I, n. [pro+verbnm], em.oUsnf'
ing, saw, maaaun, adage, proverb: tritttm aermoac:
volgatum, L. : quod est Graeds hominibua in pii>-
verbio: proverbi locum obtinera: acta agimus,
quod vetamur veteri proverbia
TP^^iOSmM, «tte. «^.^t}K,,<^ .nd ^ [P.
proridmitar
am
prOTOlTO
of pro^ideo\/oreteeinff^ pr&videni^prudtni : homo :
id est ad retiquas rea pro?identtii8, in other rmpeets
more prudent : providentiasimiifl quuqae, Ta.
prdridanter, adv. with $up. [proWdens], with
foresight^ pnmdenily^ carefuUy : exoraat^ 8. : alqd
proridentissime constituere.
provldentia, ae, f, [providens], foretiffht,
foreknowUdge: providenua est, per qiiam futu-
mm aliquid Tidetur. — Foreeighi, forethought^ pre-
eatUion, promdene$ : deonim : alteram ex provi-
dentin timorem adCerre Bolet, S. : decUnandi, Ta.
pro-^ideo, vidl, vlsus, Sre, to eee in advance^
diacem^daiery: iibi,quid petatur, procul providere
nequeat, L. : Excusare . . . quod non Providisset
eom, H.— >Fig., to eee beforehand^ foretee : quid
erenturam sit: plus animo providere existima-
batur, quod, etc, Gs. — 7b act with foresight, take
preeautione^ tee to it, he careful: actum de te est,
niffi provides : nisi providisses, tibi ipsi pereundum
fuisset: saluti: a dis vitae homtnum provider!:
est de Brundisio providendum : de re f nirocntarift,
Gs. : ut qunm rectlssime agatur proridebo : ne no-
cere possent ego providi : ne qua civitas suis fini-
bus recipiat, a me provisum est, G^. : Provisurost,
ne abeat, T. — To tee to, look after, care for, pro-
vide, prepare, make readg: multum in posterum
providerunt, quod, etc. : rem fruroentariam, Gs. :
profTtdentia haee potlssiroum providet, ut, etc.:
omnia, S.: Yerbaque provisam rem non invita
seqnentar, H. -— To prevent, guard againtt, avert,
avoid, obviate : neque omnino faoere aut providere
quiequam poterant, S.: quae consilio provider!
poterant, cavebtintur.
TpxavidoM, adj. [pro+VID-J^/orottsii^, pre-
vcieni : mens rerum f uturarum : f uturi opinio, L. :
veri augur, 0. — Caring for, provident: natura
QtiUtatum omnium: provida cura duels, 0. — Oau-
tiouM, circumepeet, provident, prudent: homines
parum cauti providique: animal: Qui providus
urblB inspexit, H.
provinola, ae,/., an office, dutg,purmU, charge,
hunfuie, province: dura, T. : sibi provinciam de-
popoficit, ut me trucidaret. — A public office, ap-
pointmmt, charge, eomnUesion, aJminietration, em-
plogmetit, command: urbana : cui classis proviucia
evenerat, L. : Aquilio Hernici provincia evenit, I. e.
were anigned, L.: ut alteri oonsulum Italia bellum-
que cum Hannibale provincia esset, tphere of
action, L. : quasi provincias atomis dare, methods
of action. — E s p., tA« government of a territory
outside of Italy by one who had served as magistrate
in Home, provincial government, territorial admin-
isiraiion, command in the name of the Romem peo-
ple: in qaibus (locis) provinciam administras:
nnroerum annorum provinoiis prorogavit : proVin-
ciae rndis: provinciam deposuit, reugned: oonsu-
laria, governed by an ex-eonsul. — A territory gov-
erned by a magistrate from Home, province: SiciKa
prima omnium provincia est appellata : provinda
Syria : in provinciam cum iroperio proficiscl
prdvinoiilis, e, a<(;. [provincial of a province,
provineial: negotia: administratio : scientia, <A«
administration of a province: edictum, relating to
a province : molestia, in administering a province :
abstinentia,/or6eomfiM tit governing a province:
paraimonia, Ta. : aditOs ad me miuime provin-
ciales, not as with other provincial governors : bei-
lum, in the province, Tik,—Ptur. m. as subst., the
people of a province, provincials,
prdvud6, 6nis,/. [pro+VID-], a foreseeing,
foreknowing: animi. — Foresight, providence: lon-
ga animi : poster! Uxnpons, precaution for. — Pro-
vision against, prevention : horum incommodorum
est una provisio, ut, eta
1. pro^aS^ adv. [1 provisus], with forethought,
ddiberatdy : temere, proviso, T^
2. pro-idko, — , — , ere, to go forth to see, see
toit: proviso, quid agat Pamphilus, T.
proiosor, oris, w. [pro +^10-], a foreseer, pro-
vider : domioationum, Ta. : utilium tardus, H.
1. prdfisn^ P. of provideo.
a. (proviEua^ as), m. [pro+VID-].— Only. a«.
sing., a looking forward, distant view : ne oculi
provisu iuvabant, "te^^ A foreseeing : periculi, Ta.
— A earing for beforehand, Ta.
pro-viTO^ vixl, era, to live on, Ta.
provooatlo, onis,/. rprovooo],a eitaiion before
a higher tribunal^ appeal: ad populum : poena sine
provocatione : de provocatione certatum ad popu-
ium est, L. : provocationes omnium rerum.
prdvooa,tor,6nB,m.lproyoQo],a kind of glad-
iator.
pro*TOOO, avi, &tuB, ftre, to catf forth, call out,
summon : Parophilam cantatum, T. : ad se Simo-
nidem, Ph. : roseo ore diem, 0. — To call out, chal-
lenge, invite: (Aiacem) ad pugnam: provocatus
haec spolia ex hoste caeao porto, L. : in provocan-
tem hostem pugnare, h, — To ao before a higher
tribunal, appeal, make an appeal: de maiestate ad
populum : ab omni iudicio poenaque provocari li-
cere.— F i g., to excite, stvmdate, exasperate, stir up,
rouse: maledictis me : beneficio provocati : sermo-
nibus, Gs. : munifioentia nostra plebem, L. : bel-
lum, Ta.
pro-'TOlo^ Ivl, — , ftre, to fly forth, hurry forth,
rush out: subifio omnibus oopiis, Gs.: ad primo-
res, L,
pro-TOlTOb volvl, voliltuB, ere, to roll forward,
rcU along, roll over, overturn: buno in mediam
viam, T. : Iiune iuga eubter ProvolvlSre rotee, Y. :
fortunis provolvi, I e» to be expeUsd from, Ta.—
With se, to cast o^/^^^^^fijfwn, prostrate
proxim*
070
praikMUi
imndf: aleui se ad pedes, L. : fleates ad geona
ooiuulifl proTolvuntur, L.: proTOlutae ad pedes,
Gu. : (mulier) ad libita Pallautia provoluta, mftim^
ting to, Ta.
pnMdme or projcome, adv. wp. [proximas].
—Of plaoe, nea,rmt^ very tMai-, nai : qaam proxime
potest castris, oi efoM m pomiJbU, Os. : exeroitom
habere quam proxime liostem. — Fie., of time,
tMry latHy, jud before, most reeenily, Tatt hefort:
civitates quae proxime bellum fecerant, Os. : qui
proxime est mortuus. — Of order or rank, nai to,
next after, next: proxime et secundum deos homi-
nes bominibus mazime utiles esse possunt: ordi-
natis proxime morem RomaDum,^'iM< in the Roman
method, L. : res ei-at proxime speciem rouros op-
pugnantium navium, ^oeely reeembling, L. : proxi-
me atque ille aut aeque, nearly the eame ae he,
proximitai, Stis,/. [proximus],fieam«M, otctit-
ity, proximity : nimia, 0. — ^F i g., near relation^dp:
ipsaque damno est mihi proximitas, 0. — SimHari-
ty, reaemblanee: lateat vitium proximitate boni, 0.
proxtmo, adv, [proximus], very lately, shortly:
proximo a. d. vi Kal. Octobr., jW before.
proziiiuui or pioxomiu^ ac(j. eup, [prope],
the nearer, next : vicinus, next neighbor, T. : oppi-
da, Gs. : mare, S. : Iter in Galliaro, moet direct, Ok :
paries cum proximus ardet, adjoining, H. : ex pro-
ximo Ticinl f undo deiectus : Belgae proximl sunt
Germanis, Gs.: Proxima Gampano ponti rillula,
eloee, H. : ager qui proximus finem IfegalopoUta-
rum est, L. : dactjlus proximus a postreroo, next
to (he last : proximus a dominft, 0. : regio ab eft
(urbe), Gu. — As eubet. m. : ut proxiini iaoeatibus
insisterent, thoee neareet, Gs. : ab proximis impe-
trare, their neareet neighhora, Gs. — As tubeL n., the
neighborhood, vidnity, neareet jiaee : quom in pro-
ximo hie sit aegra, next door, T. : vastatis proximis
Illyrioi, adjoining dietriete, L. — Fig., in time, the
previous, laet, lateet, meet recent : optime proximo
civili hello de re p. meritus : proximis snperioribus
diebus : bellum tanto maiore quam proximo cona*
to apparatum est (i. e. quam proximo anno), L. :
censor qui proximus ante me f uerat — The nexf^
folhwing, eneuing, wming: proximft nocte, on the
next night, Gs. : silentlo proximae noctts editum
vocem, h. : in proxomnm annum consulatum pe-
tere: in proxlmum (sc. diem), Ga. — In order or
rank, the next: summa necessitudo videtur esse
honestatis, huic proxima inoolumitatis : prima
▼olnera . . . Ptozima, O. : Prozimos ilU tanen oo-
cupavit Pallas honores, H. : prozimom est ergo,
ut quaeramus, we muei next inquire: prozimnm
est^ ut dooeam, eta, thenext point is.— In valae or
merit, the next, neareet, moet like: ut id habendum
sit eo proximum, quoidi sit optimum : non nasoi
homiui optimum est, proxlmum autem, etc, next
beet: proxima Phoebi Versibus ille fadt, Y. : pro-
zfaiam vwto est, Porsinnam dedisse, ete., nearm
the truth, L. — In relationship, the nearevt, neat,
doveet, next of kin, moet like : illi genere, T. : eog-
natione : propinquitate, K. ; cf. Negabat ilia f«
esse culpae prozimam, L e. guOty, Ph. — As rndtt
m., a near relation, next of kin: quaesiTit proxi-
mum, paene alterum filium : iniurioat ia proximos:
responderunt proximl. Ph. — Moet devoted, vtm
faithful ; in dis patriis repetendis proximus fmt
proxumer proxumiUt see prozim-.
pruddUi entis, aeff- with oomp. and tup, [for
provldws], foreseeing, foreknowing: quoe pnid«a>
tis possumus dicere, id est providentls : satisqw
prudens oti Titia negotio discuti, aumre, Cu.—
Knowing, ekUled, skilftd^ egperieneed, verved, prae-
tised: ceterarumrerum: ref militaris, K. : iocoram,
li. : animus rerum, H. : adulandi gens pmdentisii>
ma, lu. : in lure ciTili : pnidens anus NoTemdidli
dissipare pulveres, B,-^WUh knowledge^ deHberek:
quos prudens praetereo, H. : amore ardeo, et pni>
dens sciens, Vivus vidensque pereo, T. : sic ego
prudens et sciens ad pestem ante oculoa positaa
sum profectus. — Knowing, wiee, discreet^ prudent^
eagaeume,eentible,inteUigefd^dever, judicious: tri>
bunus plebis : pradentissunus senez : Octano in-
genio prudentior: vir ad oonsilla: Uladeam loagp
prudens sermone tenebat, O. : malim videri nimii
timidus quam parum prudens, drcumapeet: prti-
dentissimum (consilium), N.
prndenter, adv, with eomp, and m^jl [prudeos],
sagaciously, intelligently, diiareeUy, eircumepeedy^
learnedly, prudently: res attendere, 8.: facere:
disputavit multa : quaestio non satis pmdenter coo-
stituta: belli adminisirationem pnideotios quam
imperator coniecturi adsequi: prudentiasime de-
fenders
prndentia, ae,^. [prudens], a foreseeing: fo^
turorum. — Aeqfuaxnianee, knowUdge, skill, profes-
sional learning : civilis,s<a^a»naiu£i/»: iuris puUu>
ci : iuris civllis, N. : verbosa simuiatio pnidentiae:
cani rectoris, lu. — Sagacity, good sense^ intefligence,
prudence, practical judgtnetU, discretion: homiou
mira : quae vescra prudentia est : vivendi are est
prudenUa : rerum fato prudentia maior, T. : a
ratio et prudentia ouras aufert, H.
pmina, ae,/. [PVR-], hoar-frosty rime: quie
(aqua) neque nive pruinaque conoresoeret: prui-
nae ao nives : canae, H. : matutuiae, 0. : gelidae,
U e. snow, V. : ad medias sementem eztende pnzi-
nasy L e. winter, Y.
pniino«ii% adj, [pruina], full of hoar -frost,
frosty, rimy: barbae, 0.: noz,0.
prona, ae,/ [PYR-], a buming coal, Use cm/.*
medium per ioiiem multft premimtts vest^ pnni,
Y, : prunae batillom, H.
pnuiloeiui, a4r. [pnmns], ofpUimrttse wood:
torris, 0.
Digitized by VjOOQIC
071
putlliOllA.
prana ferra, V., H.
pnamMy I, /., = irpoir/ivil, a pbMnrtrm : prunis
lapidoBa rubesoere eonia, on the plumrtre&iy V.
pruilo, — , — , ire [PViU], to iUhi si prnrit
ocelli Angulus, lu. — To be wmton^ make a wanton
diMplajfy Ct., lu,
prytantttua or ptyUmioni l, fi^ ^ «y>vra-
vkUv^ in Greece, a aty haU, hall of the pn/tanee,
elate dining hally Q., L.
prytaniSi iB,fn.,=irpvravic,in Greece, a mem-
ber of the chief executive body^ pr^nt, L.
psallo, 1, — , ere, s ^m^oi, to jiiay mm a
etringed tnetrument, eing to the eithixra : elegan-
tias, S.: Doctae psaHere Chiae, H.
psaltixliim, I, n., = if^iXr^ptov, a etringed in-
etrumenty ItUe, pealtery.
psaltrla, ae,/., = ^wiXr/Ma, afanale player on
the cithara, luitet, T., C, lu.
psephisma, atis, «., s i^ii^^pM^ among the
Greeks, an ordinance of the people^ plebiecite,
p— Qdomenoa, l, m., s= ^^ofuyoc, in logic,
afaiee ^Uogiem, piece of eopkietry.
pfleadothymm, X, »., = iptv86^vpovt a back-
door, eeeret entrance: (nommt) per pfleadothyram
revertantur, t e. eeeretfy,
psithlns (psy-X ^*i = ^«^u>c, of a epeeies of
Orecian vine piiducing a eweet wine, Aithian :
viiis, V. — Am eubet.f, (sc. vitis), V,
p«ittaoii% I» flt^ = ^rracoCf « parrot, 0.
psfohoiiiaiitaiim ^-etuii), !» n., = ytntvofUiV'
TuoVf a plaeefor inqmring of the dead, place of
neeromaneg,
pajtbixm, see psithiut.
-pte^ endit., added to the abl. of a pron.poeeeee.,
eelf own : suopte pondere : suapte manu : no-
stripte culpi, T.
ptlaanarium, i, n. [ptisana, barley-groats], a
deletion of barleg-groate, gruel : orjzae,U.
pnbaiiB» entis, adj, [pubes], mature, flourieh-
ing, exuberant: herbae, V.
pnbertaa, fttis,/. [pubee], the age of manhood,
maturitg, Ta.— ^ tign of maturity^ beard: dentes
et pubertaa. — Manhood, virility: inexbauata, Ta.
1. pubes, eria, atff, [8 PV-], grown up^ of ripe
age, adult, pubeeeent: filii: priuaquam pobea easet,
li. : aetaa, L. — Ptur. m, aa eubet., groumruppereone,
adulte, men : onrnea puberea armati oonveniro con-
aueninti Ca.— Coverai with down, downy : folia, Y.
a. pobM, IB,/. [8 FV-],grmen^ malee, youth
able to bear arme, youth, young men: Italiae: ro-
bora pnbia Lecta, Y. : Roroana, L. : indomita, i. e.
the young bulloeke, y^^l%e yoioh^ throng, people :
agrestii, Y.: oaptiva, U.-^7%t private parU.- Pube
tenaa, to the middle, Y., O.
pubeooo, buT, ere, inch, [piibes], to attain pu-
berlyjcometo maturity: cum priraiim pubesceret:
floB iuvenum pubeseentium ad roilitiain, L. : aequali
tecum aevo, V. — To grow up, ripen : omnia, quae
terra gignit^ raatorata pubeacunt. — To be covered,
be dcdhed: Yltea laetificae pampinis pubescere,
clothe themeelvee, £nn. ap. C. : Prata pubescuiit flore
colorum, 0.
pnbUoantUi, a^. [publicus], of the public reve-
nue : muliercula, i, e. a farmer-generate wench.---'
Aa eubet, m., a farmer-general of Uie revenues, uau.
from the equestrian order: novum genus publicani:
princeps publicanorum : ordo publicanonim, L.
publicatiOi 6ni8,/. [publico], on tg^prcpriatum
to the 9tate,coit\fi9eaiion: bonorum.
piiblioa, adv, [publicnsl, on account of the peo-
ple, publicly, <Meially,for the etate, in behalf of the
ntate: Haud cito mati quid ortum ex hoc sit po-
blice, any public misfortune, T. : aurum signanto,
coin: disciplina pnerilia publico expoaita, by the
etate : Intei^, by order of the etate : dioere, in the
name of the etate .* pablioe maxiroam putant ease
laodero, vacare, eta, a national honor, Ca. : fni-
mentum, quod Aedui eaaent publice poUiciti, in the
name of the etate, Ga. : amidtiam publice priyatim-
que petere, ae repreeenting the public, and pereon^
ally, Ca. : ea privatim et publice rapere, &: tegula
publice praebita eat, at the common eoet, L. : ut
(iliae etua publice alerentur, at the oublic emnee,
N. — Oenetidly, all together, univereaily : exsulatum
publice ire, L.
pablioitiiSy adv, [publicoa], on the public ac-
eount, at the public expenee : aaportarier, T.
pnblioo, &v!, Atus, Are [publicus], to make pub-
lic, adjudge to public uee, eonfiecate : regnum lubae,
Ca. : prirata: oenaeo publicandaa eorum peonnias,
S. : lx>na Claudii, L. — 7b make public, impart to
theptMie, make common: Aventinnin, i. e. to open
for building, L. : publicata pudicitia, proetUuted,
Ta. : studia sua, pMieh, Ta.
pablioiis, adj. f popolusl of the people, of the
eteUe, done for the etate, public, common : rem bene
gerere poblicam, the bueineee of the etate, Enn. ap.
C. : aacri6cia publica ac privata, Ca. : iniurine, to the
etate, Os. : Utterae testimonium : cauaa, an affair
of etate, L,: eaaaam piiblicam dioere, i. e. a criminal
proeecution : in causia iudlciisque pablicis : latgi*
tionea, 8. : ludua, H. : indsa notis marroora pnbli-
da, H.-*In the phraae, rea publica (often written
rea p. ; less ootreetlj aa one word, reapoUicaX a
commonwealth, etate, republic: ne quid detriment
rea p. oaperet, 8. : rea R. publica : iria genera
remm p.: ddere rem p.: aenatlka oonaultia e
«, p. f*o«.,/or «*. ^,^ft5>gipd .
pndendiM
e7»
TO p. fideque suft duoeret, L. : aetet«n a re p. pro-
cul habeDdam decrevi, frwn pubiie lift, 6. : res p.
siias retinere. — As tubsL n,, potteanont of the ttaUy
public prapertyyttate treamry^puhlie revenue: qui
(agri) in publicum Gampanum incurrebant, the
public lands: nihil neque privati oeque public!
in Sicilia reliquisse : de publico nummos aocipere :
de publico convivari, at pubiie east : bona in pu-
blicum redigere, into the pubiie treasury, L. : f ru-
tnenti auod InTentum est, in publicum oonferunt,
the pMic granaries, Cd. : publicis male redemptis :
conducere publica, farm tlu pubiie revenues^ H. :
publicorura societates, i. e. of farmers of the reve-
nue: roagister scripturae et sex publicorum, i. e.
branches of the revenue : f rui publico : pessimo
publico facere, to the injury of the state, L. — Com-
mon, general, public : aqua publioa in privatum
agnim fluens, L. : usus, H. : favor, the favor of
m, 0. : lux publica mundi, the sun, 0. : verba,
common, usual, 0. — As subst. n., a public place,
publicity; pemoctare in publico: relatis in publi-
cum Gornibus, Gs. : summa in publico copia : epi-
stulam in publico proT^w&te, publicly : prodire in
publicum,^ out in pubiie: carere publico, be in
retirement. — Oenerm, oommMi, ordinary, vulgar:
structura carminis, 0. : vatem, cui non sit publica
vena, lu.
pudendiis, at^. [P. of pudeol, eafiting shame,
shameful, scandalous, disgraeefui, abominable : ut
lam pudendum sit honesUora decreta esse legio-
num quam senatus : vita, O. : volnera, Y.
pudens, entis, atff. with comp. and «up. [P. of
pudeol, shamefast, bashful, modest, shy, chaste, sen-
sitive,honorable : filius: pudens pnive, H. : ani-
mus, T.^-iYur. m. as subit, : neque pndentes su-
spicari oportet sibi parum credi, men of honor, Gs. :
te videri pudentioram f uisse quam soles : puden-
tissimae feminae.
pudenter, adv. with eon^. and sup. [pudens],
modestly, ba^fully, shyly: respondere: vivendo:
sumere, H. : pudentius aooedere : pudentissime
hoc petere.
pudeo, ul or puditum est, ere [4 PV-]. — In-
trans,, to be ashamed, fed shame: non simultatem
meam Bevereri ! non pudere ! T. : inducitur ad pu-
dendum.— Trans., to make ashamed,put to shatne,
humiliate :. quem neque pudet Quioquaro, T. : me
quid pudeat, qui? why should I be ashamed f: et
Bero et nequicquam pudet (sc. te) : fratris me Pu-
det^ T. : homines infamiae suae : cuius eos non
pudere demiror : £heu cioatricum et seeleris pu-
det^ H. : pudet deorum hominumque, btfore ^>ds
and men, li. : patris roei mellm factOm pudet, /
am ashamed before my father of my deeds, £nn.
ap. G. : pudet Dioere hao praesente verbum turpe,
T. ; nee pudet f ateri nesdre quod nesoiam : Scripta
pudet recitare, H. : pudebat Maoedones urbem de-
letam esse, Gu.: nonoe eeset paditam, Icgatem did
Maeandrium ? — ^With siqmL obL : pudet dksUi, Ttu
ptidilMUidiM, ae^, [padeo], ashamed, covered
wUh shame: roatronavH. : ora,0.
pndioe, ad», [pudious], modestly, chaatdy, wir-
tuoHsly: dootum tngenium, T.
pndidtia, ae,/. [pudieus], shamefaatneas, mod-
esty, chastity, virtue: nine pudidtia, iiiinc stopmrn:
nee suae nee alienae pudicitiae parcere : violare :
praesidia pndoris et pudicitiae ; pudicitiA amissi,
L. : in propatulo habere, & — ^P e r s o n^ lA< gotUut
of chastity: patriciae Pudicitiae templum, L.
pudioilS, aefj, with comp, [4 PV-], Aaxnefad,
basliftd, modest, chaste, pure^ virtuous : ingeninm,
T. : possumus eos pudicos dicere ? : coniunx, H. :
Penelope, chaste, H. : nupta, 0. — Chaste, pure, un-
defiled: preoes,/mre, O. : fides, 0. : matrona padi<
cior, 0.
pndor, Oris, m. [4 PV-1 a shrinking from
blame, desire of approval, shame, shamefastnesM,
modesty, decency, propriety: psiins, before a father,
T. : ex hao parte pugnat pudor, illinc petulant :
ut pudorem rubor oonsequatnr: detractandi oer-
taminis, L.: pudore fractus: paupertatis pudor
et f uga, a poor man's modesty, H. : ignominiae
roaritimae, L. : pudor est promissa referre, /
shrinJc from Idling, 0. — ^P e r s o n. : Ante, Pudor,
quam te violo, modesty, Y. — A sense of right, con-
scientiousness, honor, propriety : qui (pudor) oniat
aetatem: oratio digna equitia Romani pudore:
omnium qui tecum sunt : adeo omnia regebat pa-
dor, h. — 8hame, a cause for shame, ignominy, dtt-
graes: nostrum volgat clamore pudorem, 0.:
amicitia, quae impetrata gloriae sibi, non podori
sit, should not be a disgrace, L. : sed enim narrare
pudori est, Qu&, etc, 0. — A bluA, : famosus, O.—
Chastity, modesty : laesus, 0.
puella, ae,/ dim. [puer], a female ehUd, girl,
maiden, lass: puellam parere, T.: puella infaos,
H. : audi, Luna, puellas, H. : puellarum cboma,
H. : proditor puellae risus, H. : Danai puellae, L e.
daughters, H. — A young female, young wmuok,
young wfe: puellae lam vinim expertae, HI:
laborantea utero puellae, H. : viduae cessate pnd-
lae, O.
pnellixil^ e, adj. [puella], of a girl, giriith
maidenly, yoiohful* animi, O.: plantae, I e. of
Europa,0.
pneUnla, ae,/. dim. [paella], a Uttie girl. Hide
sweetheart, T., Gt.
pner, ert, m. [ 8 PY- ], a male child, hoy, lad,
young man (usu. till the age of seventeen): afi-
quara paero nutrieem para, T. : id eat semper Mse
puerum : laudator temporis aoti 8e pvero, when
he was a bay, H. : puenim filiitm ngiM seoura ad-
pttMllU
078
pQBno.'
aiUi, qoibtts a pueris dediti faimaSj/Vm boyhood:
ex pueria exceMit, teaud to be a child: iniaerande
puer, i. e. PalUuy V. : Mmper fac puer esse ve)ii>,
i. e. a baefidor^ 0. : de te largitor, puer, 6oy, T. — •
Piur.^ehUdr9t^: infaotium puerorum incuoabula:
Duni puerU omnis pater pallet, H. — A little aon^
son : Ascanius puer, V. : Veoerem et illi haeren-
tem puerum canebat, H. : deorum pueri, H. — A
bo^y attendant, tiervant, elave : unus ex tanta fami-
lia : Persicos odi, puer, apparattls, H. : Cena mini-
straiur pueris tribus, U. ; pueri regil aput Mace-
donas, 7-oyai page^y L.
puezilifl, e, adj. with conqL [pueri boyith^ child-
ishy youtliftd: puerili specie, senui prudenii&:
teropus, 0. : vox : regnum, L. : agmeu, a troop of
boysy V. : (fades) in virgine, boyish^ 0. — Boyitky
ckilcUahy puerile^ trivial^ nlly: acta rea coiisilio
puerili: inconstantia, T. : vota, 0.: Si puerilius
his ratio esse eviucet amare, H.
pueziliter, adu. [puerilisj, like a child : luden-
tes, Ph. : blandiriy L. — ChilmMy^fooliehlyy tiUily:
facere.
pneritia (pnertla, H.^ ae,/. [puer], boyhood,
ehMldhoody youth (see puer) : in pueritift his artibus
tnsti tutus : mihi cum eo a pueritift Fuit familiari-
tas, T. : e pueritlae disciplinis ad patris exercitum
profectus : omnem pueritiam Arpini altos, B.
puerpexitim, T, n. [puerperus], a lying tn, giv-
ing birlhy TtL
puerpema, adj. [puer +2 PAR-], parturietit,
' " enudren:
nng fortli
Terba, ehama to aid
brtngin^
ehild-birtHy 0. — As aubit, /., a woman in labor
ilia, T., H.
puertia, ae, see poeritia.
puemlua, I, m. dim, [puer], a little boy^ little
dave: inter sues puerulos versari.
puga (pygaX ae,/., = irvy4. <*« «»»/>, ^'
toeke^H.
pugil, ilis, m. [PAC-], one who fight* toith the
eestiUy a fist-fighter^ boxers pugUitt : pugilem esse
( virginero ) aiunt, T. : Olympionices : Ilium non
labor Isthmius Glarabit pugilem, H.
pngillaiia» e (pOg-, lu.), acfj. fpu^illus, a hand-
fulj^^tn^ the fiet, ae large ae the Senehed handy
lu. — Flur. n. as eubet,^ vriiing-tabletey Gt.
pngillatlo^ Onis, /. [pugillor, to be a boxer],
boaang with the eettu8yfiit-fighHng.
(pngUlataa^ ^%m, [pugillor], afighHng with
the eeetue^ boxing (only a6L sing,)»
pvgid, 5ni8, m. [PAC-], a ehort dagger, dirk,
poniard : craentum extoUens pugionem : pugione
succinctos. — Fig.: o planbeum pugionem! O
leaden dagger 1 i. e. O weak atgument/
pu^imoiiliiflk '} f*^ <^ [pug^o]i <> ^"^ <^
ger.MeUo,
48
pusoa, ae,/. FPAC-], a hand4o-hand fight, figM
at eloee quartere, battle, combat, action, engagement :
earn pugnam laodibus tulit, 1. c. the single combat,
L. : res ad pugnam atqne ad manfid vocabatur,
came to blows : diuturnitate pugmie defessi, Gs. :
magna, L. : equestris, a cavalry action : pedestris,
v. : gladiatoria : navalia, N. : ualurnitosissimu :
mala, S. : Quinquennis Graia Elide pugiiu, i. e. the
games, 0. — T**oope drawn itp/or battle^ a Hue of
battle : mcdiani pugnam tueri, t/te middle line, L. :
segregat pugnam eorum, L.: pugnam inuture, Cu.
-rA battle, contest, dispute, quarrel: Dabit hie pu-
gnam alii^uam deuuo, i. e. wVl make eome new.
trouble, T. : doctissimorum hominum : Audiet pu-
gnas iuventus, storiee of battle, H.
piignaoitaa, &tis, /. [ pugnax ], combativenesa,
pugttacity: Dabunt Academid pugnacitatem, Ta.
pugnacitar, adv. with sup. { pugnax ], conten-
tiouely, violently, obstinately: certare cum aliis:
pugnacissime defendere sententiam.
piignante8» ium, m. [P. plur. of pugno],^^^
ersf warriors: species pugnantium, Gs., Gu.
pu^iantla, ium, n. [ P. plur. of pugno ], con^
tradictiotu, inconsistenetee, thinge irreconcilable:
pugnantia loqui : secum componere, H.
piignator, 3ris, m. [pugno], a fighter, eomba^
tant: pugnator esse desierat, had ceaeed fighting,
h, : pellis iuvenoo Pugnatori operit, V.
pognaj^ ieis, atf;. with comp. and sup, [pugno],
fond of fighting, combative, warlike, martial: cen-
turiones: Minerva, 0. : Alius Tiietidis, H. : gentes
pugnacissimae, Gu. : Gomque sit ignis aquae pug-
nax, at war with, O. — Combative, quarrelsome, con-
tentiona, passionate : oratio pugoacior: exordium
dicendi. — Obstinate, pertinacious i nimis pugnax
esse noluit : contra senatorem.
pugno, avi, atus, ftre [pugna], to fight, combat,
give battle, engage, contend: sinistrft impeditft, Gs.:
eminus lapidibus, & : cum boste oomminus in
acie :. ex equo, on horseback: de loco, T. : extra
ordinem in hostem, L. : contra inperium in iM>stem,
S. : advorsum multitudinem bene pugnatum, S. :
pugna summft oontentione pugnata: inclitam in
ponte pugnam . . . pugnatam, L. : bella, H. : pug-
natur uno tempore omnibus locis, the fighting goes
on, Gs. : comminus gladiis pugnatum est^ Gs. — 7b
contend, dispute : de dis inmortalibus : pognant
Stoid cum Peripatetlda : pognare, non esse rerum
controversiam, sed nominum. — To contmd against,
oppose, resist, contradict, sli'uggle with : ut tota in
oratione tua tecum ipse pugnarea, you contradicted
yourself: pugnat sententia secum, H. : placitone
etiam pugnabis amori ? V. ; cf. Frigida pugnabant
oalidis, Mollia cum duns, etc., cold bodies contended
with hot, etc., 0. : pagnant materque sororque^ L e.
h,e /or th* mcOsr !5«J,«?«?yjfe(<to^ 0.:
pticiinifl
674
imtoa
pognatnm eat arte medendi, (the pUgue) leat re-
sitted by Uie haaUng ari^ O. — To ttru^ffle, tirive, en-
deavoTy make exertion: illod pugna et enitere, ne,
etc. : pugnns, ne reddar, Achilie, 0. : pugnareiitque
coUegae, ut, etc^ L. : molliB evincei*e sooinos, O. :
in mea Voluera, etrivefor what wUl emiU me, O.
pugnvBy T, m. [PAC-], ajltt: (manam) compri-
mere pugimmque facere : oertare pugnis : pugnos
in ventrem iogerere, T. : pugtio victus, tn boonnffy
H. : gaudere pngnis, H.
* pnloer, see pulclier.
pnlohellns (-oellns), aty, dim. [pulcher],
beautiful^ prettify little: Bacchae (i. e. Baccharum
statuae). — As a mocking surname of Clodius Pul-
cher, PreUyman,
puloher (puloer), chra, chruro, adj. with eomp.
puTchrior, and enp. pulcberrimus, beautiful^ beaute-
au8y fairy handsome: homo, Enn. ap. G. : Tirgo, T.:
iuveniSf Ph. : quo pulchrior alter Non f uit, V. :
foitna pulcherrima, V. : 0 matre pulchrS filia pul-
chrior, H. : o faciem pulchram ! T. : tunicae, H. :
horti, 0. : Ganges, V. : quid potest esse aspectu
pulchrius ? : pulcherriroomm agrorum iudez.— As
subst. M. .' quid habet pulchri acerrus, beauty, 11.
— F i g.j beautifvly fitUy exeeilenty nobley honorabley
gfarious^ illwttrious : res p. paulatim inmutata ex
puIcherrumH pessima facta est, S. : pulcherrimam
exemplum, Cd. : pulcerrumum facinus, S. : poS-
mata, H. : die8,/or/t«na^tf, H. — Fortunatey prosper-
ous : ne pulohrum se ac beatum putaret : dies, H.
— ^In the phrase, pulchmm est, it is beaidi/tUy is
grandy is ghriouSy is a Jhie thing: Cui pulchrum
fuit in nedioB dormire dies, it seemed a fine thingy
H. — In compliment, toor^y, eaeeUent: propino hoc
palchro Giitiae, the perfect gentleman,
pulohre (pulore), adv, with svp, pulchcrrime
[pulcher], beautifuUyy excellently, findyy nobfyy
very: pulcherrume dictum, T.: adseverat, brave-
ly: proxima hoetia litatur saepe pulcherrime, very
favorably: mihi pulchro est^ / am w^l : TTtr.
kale mulcabo ipsam. On. pnlGhre, goody T. : da-
mabit enim * pulohre ! bene t recte I' H.
pulohritfido ( pQlcr- ), inis, /. [ pulcher J,
beauty: corporis: pulchritudinis verissimum indi-
cium.— Fig., beautyy excell&ncey attractiveness:
oratoris: virtutis.
pulore, see pulchre.
puleiiim, I, M., fleabansy fisaworty pcMiyroyal:
ariduro. — F i g. : tui sermonis, i. ^fragrance,
ptillarliis, T, m. [ 1 pullus ], the feeder of the
sacred fowlsy chicken-keeper^ chicken-reardy C, L.
puUattiB, adj. [2 pullus], clothed in blacky in
mourning: prooeres, lu.
puUolo, ftvl, atus, are [1 pullus], toputforthy
tprouty shooty come forth : ab radioe, V. : tot poUu*
lal aira colabria, msarwu wih^ V.^Figi: pafin.
lare inoipiebat luzuria, to ^tready K.
1. pidlna, i, m. [8 PV-], a yo>img ammal^fody
ycungy offspring: rauae, H. : oolutnbtni : eallinacei,
L. : ciconiae, lu. : ex oris pulli orti, Meks.—A
young fowly chicken: mea pullis in parte catini,
II. : caveft liberati pulli, the taered fowls: Appel-
lat pater puUum, male parvus Si cui fitius est,
chicky H. : milrinus, young kite ( of a grasping
person).
2. pullus adj. [2 PAL-], dark-cohredy hUukr
ishgray, duskvy blaekish : ne maculis inf uscet Tel-
lera pullis, Y. : capilli, 0. : myrtus, dvskyy H. :
praetor cum tunica pulli, i. e. iresaed like a com-
mon workman : toga, mourning doak : polio amic-
tu, L. — As siubst. n.y dark -gray stuff: obstrnsa
carbasa pullo, i. e. with a dark bordery O. : nere
stamina pulla, i. e. woful threads (of fate^ O.
pnlmentariuiii, l, n. [ pulmenturo \ a rdish,
appetizer: pulroentaria quaere Sudando^ I e. /d
severe exercise be your appetizer y H.
off
You
lalmentun, l, n. [for pulpamentam], a rdvh
fiesh: Ijcpus tute es et pulmeiitum quaeris*
Vu are a hare and yet Jamt for gamef T. — A
portion of food: in singula pulmenta, into bitty H.
pulmo^ dnis, m.^= rXcvfM#y» a lung : tauri : e
roolli sanguis pulmone renussus, O. : oolumbae, lo.
— Hur.y the lungs .* loqui, quod fieri nee sine pul-
morum vi potest : pulmonibus errat Ignis iini?, 0.
pulpamentnni, I, n. ([pulpa, flesh ; 1 PAL-],
fiUhy animcU foody a choice bity rdishy appetizer:
mihi est pulpamentum fames.
pnlpita, orum (n^g, late), «., a secffoldy flat-
form^ ffdpity lectwys-desky stage: percurrifc pulplta
socco, H. : vati, quern pnlpita pascnnt, lu., O.
pulu, pultis./ [1 PAL-], a thick /wp, pottc^
porridgsy musfi (used in sacrifices, and giren to
the sacred chickens): si in ofFam pultis inrasit
(avis) : grandes fumabant puUlbus ollae (as food
of the poor), lu.
ptilsatio, dais,/, [pulso], a beatingy striking:
Bcutorum, L. : Alexandrinorum Puteolana, defeat.
pnltto, &vt, atus, Sre, freg. [ pello ], to pnsh
againsty strike upota^ beaty hammery keep hittingy
batter: cum pulsetur incursione atomorum sempi-
terna: lictores ad pulsandos homines exercitatis-
simi: pulsari alios et verberari: utraquc manu
Dareta, L. : 8ole& natls, lu. : ostia, hnocky H. : ho-
mum ter pede, stamp upony 0. : flumina Thermo-
dontis Pulsant Amazones, i. e. tread the kc, V.:
teilurem pede libero, H. : ariete muros, shatter^
y. : cibordas digilis, play upon, Y. : cymbaia, lu. :
pulsarunt noviens lalera ardua flnctfis, O. : ipse
arduus altaque pulaat Sidera, i* e. raa«Ae% Y.— 7b
driv€ forthy impel: Erupere Jit,^^nem pulsante^
pmittts
075
fdgittae, T. : Ptdflatos referefis dlTofl, V.— F i g.,
to aetuate^ offiiaU, diaiurh, dimfuUt : eensemus dor-
mientium animos Tisione puiMri ; quae te veoor-
dia pulsate O. : pavor potoant, tkrobUng^ Y.
1. pulsafl^ P. of pella
2. pulsuB, Oa, m. [1 PAL-], a puthing^ beaHnff^
arikinff^ ttampinff^ jnuh^ Wow, impuUe^ stroke:
pulsu externo agitari : pulsu remonim praestare,
in rowing^ Cs. : solium vocis pulsu pedum modu-
lantefl, keeping time in the dance, L. : pulsu pedum
tremit tellus, trampling, V, : armorum, Ta. : lyrae,
playitig, 0. — F i g., an impiUse, imprenlon, iftjlu-
ence: externus.
pulta A^'i — » hreyfreo. [pello], to beat, strike,
knock: Obuuro, T.: forIs,T.
pulvereiifl. at[f» [ polvial, of dudfJUled with
dtui, dtutg : nubee, daudt ofduU, V. : farina, L e.
fine, 0. : palla (Boreae), raisiftg cloude o/duiU, 0.
pulvemlentiu^ atff. [pul^»l full of duet,
covered with dust, duety: via : aestas, V. : agmioa,
V. — ^Fig., attended with labor, toiUome: praemia
miiitiae, U.
pnlTilliiflk 1, m. dim, [pulvinaa], a Utile atthion,
email pillow, U.
polvinar (polv*), ftris, obL ar!, n, [puWiDus],
a couch of the gode, cuehioned eeat epread at afeaet
of the gods (before their stataea in the lectister-
niam): Saliaribus Omare pulvinar deorura dapi-
bus, H. : in lovia epuk> num aUbi pulvinar suaeipl
potest? be prepared, L.: pulvinaribus altia Dig-
nior, O.—* ^ ekiine, temple, eacred place: ad omnia
puWinaria supplicatiq decreta eat, i. e. in .ail the
temples: deorum pulvinaribua fides praecinunt,
he. at the feasts of the gods.-^A sofa, cusJdoned
tteat, seat of honor, eat^ couehs coniunx sua puWi-
naria servat, 0. : lupanaris tulit ad pulvinar odo-
rem, i.e,tothe empress's throne in t/ie circus, lu.
pulTinaxiuiii, I, «. [pulvinus], a cushioued seat
of a god: in pulvinario oonsedisse, L.
polvimui, 1, m. [FLE-], a cushion^ bolster, squab,
pSlow: pulvinoa popoflcisse : perluoidus: epistala
super caput in pulvino potita, & : de pulvino sai^
gat equefltrl, i. e. <Atf seat of honor, Ivu
ptdvlfl, eris, m. or ( rarely ) / [ 1 PAL- ], dust,
powder : multus in calceis : pulveris vim magnam
animadvortunt, S. : qui ( ventus ) nubes pulveris
vet I it, L. : nigro glomerari pulvere nubem, V. : pal-
verem Olympicam Gonlegisse, H. : pulvere sparsi
iuvenea, Ph. : caeoo pulvere campus Miscetur, V. :
pulverem exoatere, 0. r numquam eruditnm ilium
pulverera attigistis, i. e. drew geometrical figura in
sand: quas (forraas) in pulvere descripsemt, L.:
amomi^/xMPcier, O. : carbonis, coal-dust, 0. : Etnisca,
earth, Pr. : Pulvis et umbra sumns, ashes, H. : hi-
bemus, i. e. a dry winter, V. : duces Non indecoro
pulvere flordidl, leithe dust cf a success^ cam-
paign, H.^ProT. : snlooB in pultere doeere, i. e.
to labor to no purpose, lu. — A scene of action, fields
arena: doctrinam in solem atque in pulverem pro-
dozit, i. e. be/ore the public: Inque soo noster pul-
vere currat equus, on his own field, 0. : domitant
in pulvere currfls, V. — Toil, effort, labor : oondicio
dulcis sine pulvere palroae, H. : patiena pulveris
atque solU, H.
pumex, iois, m, (once /, Ot), a pumie^eione:
liber pumioe mundua, polished, H. : geminae po-
liantur pumioe frontes (libelli), 0., Ct: pumice
crura terere (to smooth the skint 0. — A rock witli
cavities, porous rock, hollowed clif,lava bed: late-
broso in pumice nidi, 0. : cnvi, y[\ Quae oppositis
debilitat pumicibos mare, H.
pumiceas, adj. [pumex], of pumiee^one, of
lava : molae, 0.
punctim, adu, [pungo], with the point: petere
liostem, L.
punotnin, I, m. [P. m of pungo], apriek,punet^
ure: volucris parvulae (I e. rouscaeX Ph. — A
point, matkematieal point, C. — Since in the oomitia
a point upon the waxed tablet indicated the name
voted for, an affirmative vote, vote, suffrage, ballot:
quot in e& tribu puncta tuleris : Omne tulit puno-
tum qui miscuit utile dulci, i. e. hae everybody's
approval,!!. — In space, a point: quasi punctum
(tcrrae).— With temporis, the smallest portion of
time, an instant, moment, point of time: Num
temporis mihi punctum ad banc rem est, T. : uno
puncto temporis, at the same instant : nnllo puncto
temporis tntermissot animt discessus a corpore
fit ad pandum temporis! temporis puneto Utlcam
relinquunt, Cs.— In discourse, a brief cUmse, short
pnmgo, papugl, panctns, ere fPICV], to prick,
puncture : neminem. — To produce iiy pneking,
make by a thrust: volnus aca panctum. — Fig.,
to prick, sting, vex, grieve, trouble, diatwrb, affHct,
mmfify, annoy f (scropalus) ae dies noctlsque
pnngit : si paupertas momordit, ei ignominia pu-
pugit: quos tameb puogit aliquid: pungit me,
quod scrlbis, etc., / am annoyed by^ eta
Punioaniui, adj. [Punicus], Punic, Cartha-
ginian,
PunioeUB, adj. [Punicus], Punic, Cartha-
ginian, O. — Reddish, red, pufpte-eolored : taeniae,
V. : rosa, H. : crocus, O.
PuDtoixfl (Poen-), ac{f. [PbenI], Pmde, OoHha-
ginian : litterae : fides, i. e, perfidy, S. : perfidia, L. :
regna, Y.^'Cfthe Phoenieian color, puiple, puiple-
red: rostra (psittad), 0. : psnico Lugnbre mutavit
sagom, H.
punio or poeniS, Tv!, Itus, Ire [poena], to
punish, correct, chastise: ambltum: sontes: f aci-
nus puniendum; tergo ae capita puniri, L.: quod
676
non ego punior, 0. — To take vengeance far, avenffe,
revenge : Graeoiae f ana.
punior or poanior, Itue, Irl, dep. [ poena], to
pumshy correct^ chaetiee : aliqqem : inimicos : pec-
cata: ira in puniendo. — To revenge^ take mHrfac-
tian for^ avenge : cupidifcas puniendi doloris: ho-
minum aecem.
pnnitor or poenitor, Oris, m. [ punio ], an
avenger : doloria sui.
pupUla, ae, / dim. [ pupa, girl ], an orphan
girl^ female ufara : infans: pupillae mater.
papillaiia» e, adj. [ pupillos ], of an orphan^
belonging to a ward : pecUDiae, L.
pupillns, T, m. dinu [ pupuB ], an oipfian bo^^
orphan, toard : reliquit pupillum parvum fiUum:
piger annus PupilliSf H., In.
puppid, is, ace. im, abl I (pappe, 0., In.),/., the
hiruter-part of a sAtp, sternt poop : navem conver-
tens ad puppim: navts longae, L. : surgens a puppi
Tentus, aft, Y. : stans in puppe recurvft, O. : sede-
bamos. in puppi et clavum tenebamns, i. e. at the
hdm.'—A ship: Aeneia, V. : pictae puppes, H. —
The ehip (a constellationX C. poet.
pupiila, ae,/. dim, [pupa, girl], the pupil of
the eye : acies ipsa, qua cernimus, quae pupula vo-
catur: fixae,H.: duplex, 0.
pupuliu^ I, m. dim. [pupus], a little boy, Gt.
pijire, adv. with comp. [purus], dearly, cleanly,
brigJUly: lauta corpora, I* : splendens Pario mar-
more purius, U. — Distindlyi nrnply : loqui: pure
apparere rem, at Hie, H. — Comoletely, ftJUy : Quid
pure trsnquillet, H. — Pwrdy, (Aastdy : acta aetas :
a matronis aacrificatum, L.
(pnrgamen, inis), n. [purgo]. — OnIyjD&<r., a
mean» of cleansing, egcpiation,aionemeni : mali, O. :
caedis, O. : mentis, 0. — That which i» removed by
eleawnng^ eweepinge, offecouringe : ye8tae,/rom the
tempUofVeUa^O,
(pnrgimentiun, i\ n. [ purgo ].•— Only phir.y
noeqringa, offeeowringe, fUih^ dirt : reeeptaculum
omnium purgamentocum urbis, L. : hortorum, Ta.
— Of persons, refute^ ^^^ offteouring: purga-
menta aervorum, Cu. : urbis suae, Gu.
purgatio, onis, /. [ purgo ], a beaming, purg-
ing: alvi: purgationibos oonsumptus es. — rig.,
an ajx^c^^JM^ficaiion, T. : purgatio est, cum fac-
tum oonceditur, culpa removetur.
pHreitlUli a4j, [P. of purgo ], eUoMcd^ dear :
auris, i. e. t^Dcn to aoMHmt/ton, H.
pOrgo^ &vl, §tuB, are [ pnnis+ 1 AG- ], io free
from what if super/luow, make dean, meJoe pure,
dean, deanee, purify: piscis ceteros purga, bone,
T. : falcibus locum, cleared the ground: domum
muribus. Ph. : educ omnis tuoe, purn urbeiin :
miror morbi pui^tum te illius, H. — To dear the
body, purge: quid radix ad puipmdam possit:
Qui pui|;or bilem, purge myedf of, H. — To tlesr
away, remove : ligonibus berbas, O. : sciDdit se
nubes et in aetbera purgat apertani, mdtt awvf^
V. : Cultello unguis, trim, H. — F i g., of persoaa,
to dear from aceuacUion, exeute, exculpate. Justify:
Sullam ipsius virtus purga vit : me tibi : C^esarea
de interitu Marcelii : si sibi purgati esse Tellcnt,
Cs. : civitatem facti hostilis, L. — To remove, refite,
repd, justify: Aut ea refellendo aut pnrgando
yobis oorrigemus, T. : factum, 0. : fadnus, Co. :
purgandis criminibus, by disproving: suspicionem,
remove, L. : ea, quae ipsis obicerentur, refute, L.
— To establish, vitidicate, plead : innocentiam suam,
L. : win factum (esse) purgantes cupiditate atqae
9.more, pleading in excuse, L. : purgautibus lis nral-
titudinis concursu factum, L.^In religion, io mdx
atonement for, ea^nate, purify, atone for^ iusirate:
populos, O. : nefas, O.
piiriter, adv. [purasi, purely, corr^eiiys Titam
egi, Gt. : lavit dentis, Gu
ptixpura, ae,/., = wop^vpa, purple color, pur*
pie: violae sublucet purpura nigrae, V. : oerun-
tem uvam purpurae, H. — Purple stuff, purpUdoth^
purple garment : plebeia ac paene fusca: usque
ad tales demissa, i. e. <Atf toga prastexta : purporsp
rum U8U8, i. e. splendid atUre, H.--Of Icin^ and
magistrates, the purple^ purple robe: regalis: re^
gum, y. : Purpura Pompeium summi Telabit ho-
noris, 0. : Laoonieas Trahunt purpuras, H. : nova
purpura f uiget, i. e. of newly eUded consuU^ O.
pvupartutoo, — , — , inch, [purpuro], io grew
purple: unda purpurascit. .
pnzptiratcui, I, m. [purpura], one dad in pur-
ple, an officer of a royal court, king's atiendaid,
courtier: minitare purpuratis tuis: ex parpnratis
regis esse,L.
pnrpareiifl, adj., = wop^vptoc, purpte-colored,
piurpU^ dark-red t toga: mare, i. e. <AirL — PoeL,
of many hues, red, daark, brown, vMet^ purple: fios
roBae, H. : pannus, H. : ani^ora, rose-red, O. : rubor
(oris), a rosy blush^ 0. : anima, i. e. blood, Y. : lonae
voltus, 0.: sapa, O.: meium, O.: capiUns, Y. —
Clothed in purfie^ wearing jntrple: tyranni, H.:
rex, 0. : Purpureus pennis, i. e. with purple feaihert
upon his hdmet, Y. — Brilliant, Ainsng, bright,
beautifid: olores, H. : luipen, Y. : Amor, 0.
purua, adj, with comp. and sup. [ 1 PY- ], free
from dsrt, freie from .admixture, Jean, pure^ un-
stained, unspotted/ alqd purum liquidumque bau-
rire : aqua, H. : manus, H. : purissima mella, Y. :
a^re pMrior ignis, 0. : humus, cleared: pure oon-
currere campo, Y. : ab arboribus Gampua, O. : paro
ac patenti campo, \.fi.withoiui houses^ L.: locus,
untrodden, L. : soI,,c/ear, H. : gemma, O.-r-As smbsL
n. : per purum, through a dear sJ^, Y. ^/Yota,
naked, unadorned^ uniwrowfM^pi^^^m, plain^
^pQJl
677
I. e. witkfmt arUttie work: argenti Taseula pari,
lu. : toga, without purple strtpea, Ph. — ^F i g., nure^
nfupotted, Mpotleny eha*te^ undejUed^ unpoiUuedy
fauitUn: animus puraB et integer: estne quis-
quam qui tibi purior vldeatur? : vitA et peotore
puro, II. : animam puram oonaervare, free from
tenmality: (forum) punim caede flerratttoi: Inte-
ger vitae scelerisque puma, H. — Of style, pure,
frmfnmk errttrfOMurate^/aulUeat: oratio: genus
diceiidi : brevitas.— In law, uneandiiional, aJtioilyU^
compute: iudicium. — As evhei, n,: quid possit ad
doininoB purt ac reliqui pervenire, dear ^atn.-— In
religion, /rw, cUar^ MHijeet to no religious daimt:
domus ab suspicione religionis : in loco puro poni,
L. : familia, free from ceremonial defUemenJt^free
from mourning^ 0. : socios purft circumtulit undft,
water of pwrifieiition^ V. : arbor, 0.
pua, pans, n. [2 PV-], matter fi^m a tore^pus;
hence, f i g.,^a^, (ntieme9$y malice: Rupili, H.
pnaillnii» atff. dim. [pQsus, boy; 3 PV.], ver^
little^ vertf mnaUj pelty^ ftuiffnifieafU : testis : terra
homines nunc educat pusillos, lu. : viUuIa : libelli :
alqs, H.: habnimus in Gumano quasi pusillam
Roman). — As nc&tf. n., a verjf little, trifle: nactus
pusillom Iazanienti.-^F i g., Utile, rnnaUy pettg^ pal-
try, pitiful: animus : pusilli animi, timidity, H. :
causa, irifiing, 0. : causidious, lu.
puoid, onifl, m. [8 PV-], a little bog, C, lu.
postnla, ae,/ [pus], a pimple, pttettde, Tb.
puta, adv, [ imper. of puto ], suppose, for in-
fiance, namdg : Quinte, puta, aut Publi, H.
putaman, inis, n. [puto], that which it pruned
awag, eUppinge, watte, $helli: iuglandium.
putatid) 6ni8,/. [puto], a pruning, lopping.
pntator, 5ris, m. [puto], a pruner, trimmer, 0.
putaal, alis, n. [putenlis], a kerbstone of a weil:
putefllia sigillata duo. — A puteal, stone enclosure
marking a sacred spot ; e s p., the Puteal m the
Comitium: supra iropoeitum puteal acoepimus
( to mark where Naviua out a whetstone with a
razor) ; here the money-lenders were found ; hence,
pvteali et faeneratonim gregibos inflatus : adesses
ad puteal Cras, H. : puteal Libonis ( because re-
stored by Scribonius Libo), H.
pat6ali% e, atff. [ puteus ]fOf a weU: uodae,
wA-water, 0.
ptitaariiifl, l, m. [puteus], a wdidiggsr, L.
puteo, —, —, ere [2 PV-], to stink: putet
aper, H.: diunio mero, H.
pttter, tris, tre, adj. [2 PV-], rotten, decaying,
putrefying, stinking, putrid: qiiibus alabaster
putcr esse videtur : fanum, mouldering, H. : poma,
rotten, 0. : bos, O. : oorpom cicatrictbU9, Ou. : vo-
Dticac, lu. — CrumbHng, friable, mellow, soft: gUe-
ba, v. : mammae, Jlabby, H. : ocuU, kmguiMng,
H. : anima, withered, Pr.
pntMOO or pudooo^ patm, — , era^ ineh, n,
[puteo], to rot, putrefy, decay: bumi: cur Aiaz
putescit, H. : qu& (muria) putuit on^ has bsssme
soaked with, H.
pateoflk If 9>* [1 PV-], a well: ex pnt^ iagi-
buB aquam trahi: se in puteoB abiecisse: putei
perennea, H. — A pit: In solido puteum demlttt, V.
putide, adv, with eomp. [putiduB], disgustingly,
diiagreeably, affectedly: dicere: primi litteraa pu-
tidius, with nauseous prseisioH,
puUdliuoiilaa, odfj, dim. [putidk>r]i rather
more tedious,
puUduflk a4f. with comp. [ 2 PVr ]• rotten, de-
caying, stinking, fetid: caro.~Of peimns, rotten,
withered: longo saeculo, H.: Putidius cerebrum,
mare addled, H.— Of style, affected, disgustmg.
putisoo^ — , — , ere, see putesoa
puto, avi (putasti, T. ; putArem, putAsset, C),
fttus, ftre [ putus ], to dean, cleanse, trim, prune:
▼item, v.— F i g., to dear up, arrange, settle, atHust :
rationes cum publicanis, dose accounts,— To reckon,
value, estimate, esteem, deem, hold, eonsidsr, regard :
denariis qnadringentis Cupidinem ilium: ooubu-
lem nibili : quaecumque sunt, deorum atque ho-
minum putanda sunt: tantique putat oonubia
nostra, 0.: ne quid pro concesso putetnr: quos
pro nihilo putavit: id nil puto, T. : hominem prae
se nemmem: turpem putat lituram, H.: ultra
Qiiam licet sperare nefas putando, H. — To judge,
suppose, account, consider, suspeet, beUsss, thifik,
imagins: bene, T. : largituB est Ri^o ? sic puto :
ttt puto baeccredia, Isupposs: Rem ipaam putasti,
that is just the point, T. : tantutn esee in homine
sceleris: etiam iniquo loco dimioandum, Gs.: pa-
tronos huic defuturos : noU putare, me maluisse,
etc. : ut id emi, non auferri putetur: Stare putea,
adeo procedunt tempora tarda, O.: ades nostra
ndere puUt (so. se), O. — To ponder, consider, re-
Jlset upon, w^h: haec, T. : in quo primuro illud
debes putare: Malta putans, V. — 7b bdieM in,
recognise: deoa: dum in Slephantis auxUium pu-
tant, i. e. beOeve themselves proteetsd by, S. : maxu-
mam gloriam in maxumo iroperio, i. e.jM, S.
putrefadS, fSci, factus, ere [puter+facio], to
make rotten, cause to putrefy, rot: (teroplum) im-
bribus putrefaciendum, L. : potrefacta est spina,
O.— 7b make friable, soften : saxa infuso aceto, L.
5atrMod^ — , — , ere, inch, [putreo, from pu-
, to rot, moulder, decay : Testis putrescit, H.
pnttidiu^ adj. [putreo, from puter], roUen^ de-
cayed: dentee: pectom, withered, d.
putua, adj. with sup. [ 1 PV- ], pure, bright,
splendid: meae putisaimae orationes. JQIC
P99fe9P
678
quadwina
pyotoflb ae, im, s irvKr^c, a hoour^jmgiliHt Pb.
p^ga, see puga.
p^garsilflb I, m., s= ir^«/»y«c, a kind tf ante-
Pygmaena, aefj., I^fffrmuan, of the /Wntes
(fabulous dwarfs of Africa): mater, i. e. Oenoe,
aueen of the Pygmim, 0. : vtrgo, a^mramU Aiwrf
pylae, ftniiB, /, = «^Xch, a narrow pau, defile :
Tauri : SuAides, Ou.
P3mit »«» A — «»P«» « funeral pUe, p^e : In-
gens, V. : Oonstituere pyraa, V., O.
pyramid IdU, /., = wvpafdt, « pyramid, C,
Pr., Ta.
Pyranaena, a<ff„ ofJSfrene, Pyrenaeans tnon-
tes, <Atf /y>an<M, Cs., L. : saHus, Oa., L. — As wbei.
m., r/M Pjfreneee, L.
pyratlutixii, l, n., = Tvpt^pov, Spanish ehamo-
mue,pdlUory,'^FiuT,,0,
pyxcmuM, T, m., = irvpMiroc, an aHojf of copper
and ffold^ ffoUl-bronze, bronze, O., Pr,
(pymm, pymaX see pinim, pirua.
Ptthagorena (0., H.\ s nv^cTo^coc, or
Pfthagozloua (L.^ = Uv^ayopvcoc^a^j.^ I^fthor
fforean, of PyUu^orae (% philoa. oC SamoB)^
1. PJtllla, ae,/, r= HudJa, Ou pri^aUm of tie
Ddphio Apollo, the F^ihoneu, jyMa, C, N.
2. Pythia, Oram, n., = n^ui, M« iyAin
gamee, edebrated at Delphi every fourth year ta
Aofior of Apollo, 11^ 0.
PytUoua ( L. X = nv^unSc, or P^tlilna (C^
H., Pr., lu.), = nil^wci adj,, Pythian, Delphic
pj^ama, atis, n., = Tvrurfm, that vhieh is «pt^
out .* Qui pjtisraate lubricat orbem, i. e. tpite out
wine on the floor, lu.
p^tiao^ — , — , ar6, = ffvn^w, to tpU omt: py-
tiaando mode roiht Quid Tini absumpsit, T.
P3r3da, idis,/., = irvfic, a email box^ casket: Te-
neni.— ^ toUet-box, powder-box: Pyxidaa, O., lo.
qua, adv. [abl. fern, of qui], of place, on which
side, at which place, in what direction, where, by
what way: in eo loco q«& nares aocedere possent:
in templmn ipse neeoio quft aacendit: qu& se pa-
rens peraequeretur : reliquum apatium, quft flumen
intermittit, Gs. : Plurima quft silva est, O. : inoea-
eit, quft duxit praedae spea, ezercitua, L. : oraa,
quft mediua Uquor Seoemit Europen ab Afro, H. :
quft murum doeturi erant, L. : inoerti, qtift data
victoria eaeet, &n which side, L. : ad omnis introi-
ttto qui adiri poterat: viaa relaxat, Teniat quft
8UCU8 in herbaa, V. : duae erant viae, qua, etc., N.
— Where, to what etoteni, as far as: omnia, qua
visus erat, oonstrata telis, SL : consedit in ripia,
qua aequi muniinento poterat, 1*. : quft terra par
tet, fera regnat Erinys, O.-^F i ^, repeated in par-
titive sense, quft . . . quft, partly , . . partly ; as
welt , , . as, both . . . and: usi sunt quft suis
quisque quft totius ordinis viribus, L. : omnia oon-
Testivit bederft quS bosim villae, quft intercolum-
nia : quft doroinus, quft advoeati : quft falsa qufi
vera iacere, L. «— /n what manner, how, by what
method, by what means : Qua facere id possis, no-
stram nunc accipe roentem, Y. : ante praedioo,
Antonium dilectOs^ quft possit, habiturum, in what-
ever manner. — To what extent, in what deyree, as
far as: ooSant in foedera dextrae. Qua datur,y.:
statui non ultra atiingere externa, nisi quft Ro-
mania cohaereant rebus, in so far at, L. : si Qua
res, qua ratio suaderet, vellet k)onu8 . . . Esse, H.
— Indef, in any way, to any «^tm.— Only with
ne : fieri potis est ut ne quft exeat, wft at all, T. :
ne quft populus laboret cavere, H.
qoaoamqaa (-otmqaa), adv., by whatever
way, wherever, wheresoever : quftcumque iter fedt :
quftcumque equo invectus est, L. — In tnsesi : Quft
se cunque tulit, Y. — ^Fi g., by whatsoever meatu, by
all means: nisi roe quacumque novas incidere
litea roonuisset cornix, Y.
qnadam-tamia, adv,, to a certain pointy so
far. — In tmesi : Est quadam prodire tenus, si non
datar ultra, H.
quadra, ae, f. [quadras, from qnattoor], a
sqttare table, dimi9g4<Ale: patulis nee paroere qua-
dris, i. e.Jlat loaiks used as plates, Y. : aliena rirere
quadrft, five as a parasite, lu. — A square bit, piece,
morsd: Et mihi dividuo findetur manere quadra,
H.
qnadrageni, ae, a (gen, nf&m, Cs., L. \ mem.
distrib. [quadraginta], /orfy each: (tigna) iuncta
intervallo pedum quadragenftm, G^.: columoae
singulae sestertits qoadragenis miUbus locatae:
centuriae seniorum et iunioram, L.
quadragenaimiia (-gSaimnaX <idj. [quadra,
ginta], the fortieth : die quadragensimo. — As suhst
f.,a tax of one fortieth: abolitio quadragesinae,
Ta.
qoadrai^ena (-iea), atfj. num. [qoadragio-
ts."], forty times: sestertium tcr et quadragieos,
4,800,000 sesta^ees.
qnadraglnta. or XL or XXXX, num. [quat.
tuor],/orfy ; annos natua maior quadraginta : XL
diebus interpositis.
qiiadraxui, antis, m. [quattuor], a/ouHA^rf,
quarter ; esp., tA« fourth part <n an as, quarter
Digitized by VjOOV IC
quAdraatarivui
««, three vneiae: in ooniulifl domum qmdrmntM
iacusM, L.: quadrtnte laTatmn Ire (the ntttal
price of a bath), H,^l%e emaUeet toin,m farthing,
derii^ tniU: minus locnples ino qoadmnte, H.:
nullas, Itt.
qttadnntariti^ adj. [qnadrang], of a quarter,
of a fourth part: tabalae, i. e. eealing chwn all
debts to one fourth. — Ceeting a quarter ofanae,
cottfnff a ouadrane : permutatio, i. e. a tubstittite
for the pnee of the ttath,
qnadratum, I, n. [quadratus], a square, quad-
rcUe: dimeusio quadrati: mutat quadrata rotuii-
dls, H. — In astroDomy, quadrature,
quadritns, adj, [P. of quadro], equared,
square, quadrate: saxom, sauared, L,: aginine
quadrato acoederei in solid column, G., U, S.
quadriduain ( quatiid* )» I, n. [quattaor+
diessl, a period of four days: quadndui causfl:
quadriduo quo baec gesta Bwnt, four days after,
quadiianniam, I, fk [ quattuor + annua ], a
period of four years: (fundum) qoadriennium
possedit : rettulit quadriennio poeL
quadiilailam, adv. [quattuor], fourfold, into
four parts: se dividece, L.
quadiifidtia, adj. [quattuor +2 FID- 1 /our-
eieft, split into four parts t Budes, V. : Quadrifidam
quercum Scindebat, into four parts, Y.
quadrigae, &rum, /. [for quadriiugae], a team
of four, four - abreast, four - in - hand, four - horse
team. — Of horses, with or without the car or vehi-
cle, nirely of the car alone : duabus admotis quar
drigiii, jn currfts earum hiligat Mettium, L. : Olauci
Potniiides mails membra absuropsere quadrigae,
v.: ctirru quadrigarum vehi: cum carceribus sese
effudere quadrigae, V. : falcatae, toith scythes fas-
tened to the yoires, L. : roseis Aurora quadrigis,
y. : Apta quadrigis equa, H. — Fig., a swift car:
qwidnjpA poeticis, i. e. with utmost speed: navibus
atque Quadrigis petimus bene TiTere, le.by esery
means in our power, H.
quadrigatas, adj. [ quadrigae ], hearing the
stamp of a four-horse chariot: nummi, L.
qvadrigolaeb Srum,/. dim, [quadrigae], a little
four-horse team.
quadriiagis, e, adj. [quattuor +iugum], of a
team of four: eqni, V.
quadrliagus, adj. [ quattuor +iugum], of a
team of four: eqni, 0.: currus^ drawn ly four
horses, V. — Plur. m, as subsL, a four-horss team
relioquunt Quadriiugi spatium, O.
qaadiinnui, adj. \ quattuor +hiems ], of four
winters, four years old: de quadrimo Gatone, when
four years old: infans quadrimo par (so. infantiX
L. : merum, H.
679 quadmplator
qnadrlnainaTiiia, a^. [quadrigeni], of fom
hwndredeadk: ooliortes, G., L
quadzliigem, ae, a, num. distrib, [quadringen-
ti], /o«r hundred each: nummi, L.
quadringentesimnfl, a^. [quadringenti], ihe
four hundredth: annus, L.
qnadrlngentt, ae, a, or CCCC, num, [quat-
tuor + centum], /our hundred: anni: GGGG am-
phorae: (sestertia), lu.
quadrlngantieiia (-ies) or CCCC, oi/v.rqua-
dringenti],/<mr hundred times : HS, forty muHons
of sesterces,
qnadripartitna or quadmpertitna, aeff.
[ quattuor + pars ], divided into four parts, four-
fold^ouadripartUe: distributio aocusationis : oom-
muution«B4ea42orttm, /oitr/b/dL
quadiiped&na, qnadrlpes, quadrlplaz,
see quadnip-.
qoadiiraiilia, is, adj, f, [ quattuor +remus],
with four banks of oars, quadrireme: Geutnripina.
— As subst. (sc. navis) : quinque, Gs. : quattuor, L.
qoadrivium, I, n. [quattuor + via], a place
where four ways meet, cross-way, cross-road, lu., GL
quadro, Svl, Stus, &re [quadrus], to make
square^put in order, arrange, complete: quadran-
dae orationia industria, giving rhythmic finish :
quae pars quadrat auerrum, H. — To make a
square, run parallel, be exact : omnia in ungnem
secto via Unite quadret, V. — Fig., to fit, suitf
agree, be proper : omnia in iittam quadrant,^ A«r.'
ad multa, suit in many re^wets: quoniam tibi ita
quadrat, i< seems to yon so-proper.^-^t numbers:
quomodo DC (HS milia) eodem modo quadrarint.
qttadmm, I, n. [quadrus, from quattuor], a
square; hence, fi^^ fitness, prcfper order: in qua-
drum redigere senteutias.
quadrupedanak antis, JP, [quadrupes], going
on four feet, galloping : sonitus, of a horse gallop-
ing, V. — Plur. as subst, : quadrupedantum Peo-
tora, steeds, V.
quadrupertitiia, see quadripartitus.
qaadmpea (qnadripes), pedis, a^, [quattuor
+pes], with four feet, on all fours: quadrupedem
oonstringito, hand and foot, T. : Mox quadrupes
(infans) ritaque tultt sua membra f era rum, O. —
As 9ubsL m. and /., a quadruped, four-footed treat'
ure: saucius, Y.: mmister non bipedum solum
sed etiam quadripedum : flectit in orbem Quadra-
pedis eursOs, of his steeds, O.
quadmplator ( quadri- ), dris, m. [quadm-
plor], a seixer of a fourth part ; hence (because
informers were rewarded out of forfeituresX an
informer for profit: quadruplatorum deterrimua.
— ^ corrupt judge, l^,^^^^^ by V^OOglC
qoftdraplAx
680
{:
quadmplez, ids, a4j, [ quattuor + PABCr ],
'our/old^ quadruple : ODerariam (naviiim) ordo,
u — Four : stellae, 0. poet, — As iubtt,^ a four/old
ammtnt : tnagistris quadruples dedit, L.
quadruplum, I, n. [ qaattuor + PLE- 1 four
Hmet as much^ quadruple: in anitorem f ludlciutn) iu
quadruplum dare, sentence iopayfourjcld damages.
quaerito, — , — , are, freq, [ quaero ], to seek
earnestly^ oak persistently: liaec quor quaeritet?
T. : laua ac tel& victum quaeritans, earning, T.
quaero, &.vl, situs, ere [Q^AES-], to seek, look
for : quaerenti (deae) defiiit orbis, 0. : te ipsum
quaerebam, was looking for, T. : suos notos, Cs. :
ab ostio quaereiis. Etiiiium, asking for: cum prae-
tor quaereretur : quern quaeritis, adsum, V. : liberi
ad iiecem quacrebantur : escam in sterquilinlo,
Ph. : per imas Quaerit iter vallls (Ufens), Y. :
oauda cohibrae . . . morlens dominae veetigia qiiae-
rit, 0. — To seek to obtain, look for, strive for, seek :
Bibi alium imperatorem, S. : in r^gnum quaeritur
heres, V. : roilites ducein quaerentea : in eum in-
vidia quaesita est, i. e, prejudice is excited : ad or-
Datum ludorum aurum: regia potestas bac lege
quaeritur: ne quaeratur latebra periurio: voce
pericula, provoke, 0. : defensorem suae salutis
earn. — ^With inf., to seek, strive, endeavor, ask: ne
quaere doceri Quam poenam, etc., V. : Anteqoaro
. . . speciosa quaero Pasoere tigris, i.e.lstme rath-
er, H. : claasibus advefaebantur, qui mutare sedes
quaerebant, Ta. — To strive to gain, earn, vnn by
effoKt, acquire: Gonserva, quaere, paroe, T. : Quae-
rit ao timet ati, H. : viotum volgo, T. : confiteri
sibi quaesito opus esse, that he must earn some-
iidng, — To fed the want of, mfM, lack : Siciliam
in uberriroi Siciliae parte : ne ille saepe Persas et
Indos quaesisset, L. : quaerit Boeotia Biroen, 0. —
To tuk, desire, require, demand, need, call for : quid
sibi hie vestitus quaerit ? i. e. ir/io/ do yon mean
byfT.: collis pauca munimenta quaerebat, S. :
qui tumnltus dictatoriam maiestatem quaesisset,
made necessary, L. : nego esse qiiicquam, quod cu-
itisquam oratoris eloquentiara quaererct: quaeris
ut suscipiam cogitationem, quidnara istis agendum
putem. — Fig., to seek mentally, think aver, medi-
tate, aim at, plan, devise, find : eonsiliuin, T. : quo-
nam modo maxime uiti sanguinem nostrum perear
rous, S. : remedjum : rationes ens, quae ex oonieo-
turS pendent. — To seek to learn, make inquiry,
ask, inquire, interrogate: item alio die Quaerebam,
T. : quaerendo oognoveram : vide, quaere, oircum-
spice I : quaesiturus, unum caelum esset an iunu-
merabilia : NaturA tieret laudabile carmen, an arte,
Quaesitum est, has been made a qttsstion, H. : cum
Kb iis saepius quaereret, made inquiries, Cs. : quae-
ro abs te nunc, Hortensi, cum, etc. : quaesirit a
ibedicis, quern a modum se haberet, N. : quaero de
te^ num, etc. : Cura tibi de quo quaererc nulla f uit,
O. : in dominoB qoaeri de aenris iniquom eat, i. e
to exanUns under torture : quaerit ex solo ea, quae;
etc, Ca. : habes, quod ex me qoaeaisti.— 7b emm-
ine,iMgitir0kUo,maksi»qmry,in»esiigate: cofigii
consules circa fora proficisci ibique qoaerere, C:
huDC abduoe, vinci, quaere rem, T. : scrotaitts ania
quae potui et quaesivi omnia : rem illam : quonoa
de naturA Caesar cum quaereret, aic reperiebat,
Cs. — E 8 p., of judicial investigation : de pecsniis
repetundis : dum de patris morte quaereretur: at
veteribus legibus, tantum modo extra ordinem,
quaereretur, the investigation slundd be made. — la
parenthet cUinses, to inquire, consider: omniiio^
si quaeris, ludi apparatissimi : noli quaerere : ita
mi ill pulcher hie dies visus est^tn short: m ventm
quaeritis, to speak the truth: si remm quaerimos.
quaentio, dnis,/ [QVAES-], an investigation,
inquisUi(m : ad quaesilotiem retrabera, Ta.
qnaentor, 5ris, m. [QVAES-], an investigator,
examining magistrate, examiner, inquisitor, prose-
cMting officer: ilia tormenta regit quaesitor: Minos,
V. : quaesitori gratulationem decrevit : oonsnles
et quaesitor erant ex lllius voluntate, i. e. M« prmt-
tor (who conducted the trial)i
quaeaitas, adj, with eomp, and ti^x [P. of
quaero], sought out, select, apeM: leges quaeaiuo-
res, Ta. : quaesitior adufatio^ Ta. : quaesitisami
honores, Ta. — As subst, m., an acqui9itio9i, eamimfs,
store : mus Asper et attentus quaesitis, II. : geoos
Quaesitique tenax, et qui quaesita reservent, 0. —
Sought out, inquired; as subst. n., a question, in-
quiry: Accipe quaesiti causam, 0. — Artificial,
far 'fetched, stwiied, affected, assumed: vitablt
etiam quaesita nee ex tempore ficta : ut numeras
non quaesitus, sed ipse secutus esse videatur.
quaeao, — , — (ere) [ QVAES- ]. — Only W
pers. indie, praes., sing, and plur^ to beg, pray, he-
seech, entreat: quaeso, ut eum diem memoriae man-
detis : quaeso a vobis, ut, in liao oausft, eta : id
uti permittatis, quaesumus, L. : quaeso obtestor-
que, ne : Decium quaeso mecum oonsulero factatis,
L. : deos quaeso, ut istaec prohibeaut, T. : te pre-
cor et quaeso, ut liceret, etc. : hoc quaeso, Srre,
Ut, etc, T. — Parenthet, / beg, I pray, priihee,
please: ubinam est, quaeso ? prithee, T. : tit, quae-
so, erebro ad me scribe : quam ob rem aggredere,
quaesumus, etc
quaestioiiltia, I, m. dim. [quaestus], a trifiing
profit, petty gain : meus.
quaeatio, Onis, /. [ QVAES- ], a quetiiomng,
examinaiion, inquiry, imvesiigaiion : explorati re
quaestione captivorum, Os. : rem in diaoeptatio-
nem quaestionemque vooare, to ttumtigatos res in
quaestione versatnr, is under investigation s de mo-
ribus ultima fiet qiiaestio, Iu. — Ajudieud inwas-
tigation, examindtum by torture, criminal inquiry,
Digitized by V^OO^IC
esi
qtMUsomnqne
inqtMthn .- cum pnetor quMStionem inter siofr-
rlo6 esercuiflset, e<mdMeted a trial for auaminth
tion .* mortis patemae de servk patemis quaestio-
nem habere: qtiaestionem in eum ferre, demand
hU proteeuUon: placait qoaeationem ex his ha-
beri, L. : inatituta ^e morte: ad quaestionem nb-
ripi, to the torture: illom in qnaesttonem postala-
vit : quaestiones sererina ezercere, L, : quaestioni
praeesse, to tit aajttdge: tabellae quaestioDiB, reis
orde of tttiimiony at an examinatUm : quaesttooes
Iierpetaae, attmdinff commimumt of criminal invet-
tifftUion: iudex quaestionis (i. e. quaesitor) : quae-
stiones extraordinariae, inveetiffatione by special
ccmmitaion^ L. : dtmittere eo tempore quaestionem,
i. e. the court. — A queetion, wuhjeet of uumHyation^
matter^ caee^ eaiuej dupute^^d^fieulty^ inquiry: quae
(Benientia) viri ^imillima, magna quaestio est: per-
difflcilis do naturft deorum : de moribus ultima
fiet Quaestio, lu. : beatos efficiat rsapientia) necne
quaestio est^ may be ditputed. — 7^ record of a
judicial inqtiiry^ minutet of evidence: banc fictam
quaestionem oonscriptsse.
quaestiuziciila, ae, /. dim, [quaestio], a tri-
fling inquiry : alcui quaestiuncuiam ponere.
qaaeator, oris, m. [for qujiesitor], a quaestor
(originally two deputies of the consuls, to inves-
tigate and try capital crimes ; elected annually at
the comitia of the tribes. From the earliest days
of the republic they had the care of public moneys,
archives, and military standards, in the temple of
Saturn. Their number was giudually increased
to 40 ; but most of them were employed in the
provinces, assigned to them by lot): Gassium de
occupando regno molientem quaestor accusavit:
a quaestoribus diem dictam perduellionis damna-
tumque, etc., L. : quaestores urban! : a quaestore
iiuraeravit,^Mf by an order on tiu quaestor: cum
quaestores sortiuntur: Ostiensls, i. e. customs-officer
at Ostia. — ^F i g. : quaestor uon imperi, sed doloris
mei, i. e. guardian.
qnaestdiitifl, adj. [quaestor], of a quaestor^
gitaettorian: officium quaestorium, a quaestores
duty: adulescentes lam aetate quaestorios, in age
eligible to the qttaestorsfiip : comitia : poita (in a
ciimp), near the quaestor*s tent^ L. : legatus, with the
rank ofquaeetot*: iuvenls, teho has been quaestor^
Ta. — As eubst. m., one who has served as quaestor,
an ex-quaestor^ C. — As subst. n., the quaeittor's tent
( sc. tentorium ), L. : me in quaestoriumque per-
duxit, the quaestor^ rmdettee (se. aediflcium).
qnaestaosiui, adj. with comp. and supk [quae-
stusl gaififul, projUable^ advantageous, lucrative^
productive: scientia: mercatura: hoc multo est
quaestuosius, quam, eto. : benignitas quaestuosior :
quaestuosissima officina: edictum. — Of persons,
fuH ofgain^ acquiring wealth: gens, Ou. — Fond
of gain, eager for profit, acquisitive : homo.
qaaastnra, ae,/. [Q VAES.]« the office of quaes'
tor, quaestorship : quaestura primus gradus hono-
ris: ex quaesturft oonsulatum petere, L. — The
qttaestw/^s chest, pMis fuasds : translator qnaestu-
rae.
qaaefltQB, Qs (old gen, quaestuis, T. ; qnaestl,
T.), m., a gaining, acquiring, gain, acquisition,
profit, advantage: ad quaeslQs pecuniae merca-
turasque vis, Cs. : consequendi quaest&s studio:
quaestus ao lucrum unius aiini et unius agri : qui-
bus fides, decus, omnia quaestui sunt, are venal,
S. : quaestui habere rem p., to use public office for
personal gain : iudicio abuti ad qunestum : pccu-
niam in quaestu relinquere, to let money ai inter-
est : hos quaestlls recipere : decuraanorum nomine
ad sues quaestds esse abusum. — A way of making
money, business, occupation, employment, trade:
meretricius : de quaestibus, qui liberales habendi.
— Of courtesans : quaestum corpore f acere, L. :
quaestum occipit, T. : in quaestu pro meretrice
sedet, O. — Fig., gain, profit, advantage : qui sui
quaest&s causil fictas suscitant sententias, Enn. ap.
0. : nullum in eo facio quaestum.
qualibet (-lubet), adv. [abl. from quilibet],
where y<nt will, everywhere : eat tutus qualibet, To.
— In any way, at tUl hazards : notus, Ct.
qnaliik e, promom, adj, [2 OA-]. — L Interrog.,
how constUtUedt ^f vAo/ ^ort, of wluU nature, what
kind of a: qoaiis oratoris putas esse historiam
sorlbere?: quails est istorum oratio? what kind
of a tpeeeh is that /-—In indirect questions : metuo
qualem tu me esse hominem existumas: qualis
essei natura mentis, cognoscere, Os. : doce me
qaales sint oorpore, what sort of a body they have,
*-In exclamations : Hei mihi, qualis erat ! what a
man I V. : die, qualem te patriae custodem di ge-
nuerunt I Enn. ap. G. — II. Relat., so constituted,
of such a kind, such as, as (often correl. with tcUis):
ut qualem te iam antea populo R. praebuisti, talem
te et nobis impertias : in hoc bello, quale bellum
nulla barbaria gessit, the like of which : equitum
acies qualis quae iiistructissima potest, L. : bis sex
. . . Qualia nunc homimim producit corpora tellus,
y. : Cui mater sese tulit obvia, qualis equos fati-
gat Harpalyce, like Harpalyee, when she wearies,
etc., V. — In quotations and citations, cut, a« /or tf»-
stanee, as for example: aperta et clara (somnia),
quale est de illo, eta — Adverb., as, just as: Qualis
maerens philoroela qtSeritur fetils, V. : falcata
Cauda est, Qualia sinuantur oornua lunao, O. —
Indef, as subst. fl>, things endowed with qualities .*
et ilia effici quae appellant qualia.
qnalls-oiunqiie, qualecumque, adj, I. Ret.,
of what quality soever, of whatever kind: sed ho-
mines benevolos, qualescumque sunt, grave eet in-
sequi contumelift, be they as they may. — In tmesi :
quale id cumque est: Qualis enim cumque eai
qnaliflllbttt
688
clbwmm
(stniotiira carminis), 0. — ^IZ. Inde/,^ of amiff kind
fohateveTy any without tUaiindian: qualioamque
urbU Btatu sisti potuisse, L. : pluris qualemcam-
que vitom honestii morte aestimare, Cu. : Sin qua^
lemcumque locum sequimur.
qnalis - Ubet, qu&lelibet, pron, indef,^ of what
9ort you will: formae liUerarutn.
qualitaflt, fltis,^. [qualis], a quality^ property,
nature, state, condition : aliqua.
qualiter, adv, [qoalis], jtM< a«, as, O.
qnaluB, I, m., a wicker basket^ work-basket:
spiaao vimine qualos deripe, Y. : Tibi qualum puer
aufert, H.
qoam, adv. [qui]. — RelaL, in what manner^ to
what degree, 1u>w ffreatly, how, how much: Descis
quam doleam, T. : vide, quam te aroarit is : decla*
nivit quam odisset senatum : dooebat, quam vete-
res quamque iustae causae intercederent, Cs. : ut
sentias quam vile sit oorpus, L.: Vive memor
quam sis aevi brevis, H. : ut nobis teropua quam
diu diceremus praestitueres : mire quam iUius loci
oogitatio delectat (i. e. mi rum est, quam, etcX toon-
derftdly. — Interrog., howf : quam avldum in pe-
cuniis (hunc fuisse censetis) ? : quam roultis custo-
dibus opus erit ? : quam longe est hinc in saltum
vestrum?— In exclamations, AO10/ howveryfr quam
cuplunt laudari ! : quam terribtlis aspeetti (ince-
debat)!: quam nihil praetermittis in consilio dan-
do ! : Quam paene regna Proserplnae ndimus I H.
— E s p., in comparisons, in what degree^ as: nihil
est tam populare quam bonitas : quid est oratort
tam necessarium quam vox f : tam diu requiesoo,
quam diu ad te scribo : tam esse clemens tyran-
nus, quam rex importunus potest : quam quisquie
pessume fecit, tam maxume tutus est^ 8. : tam sum
amicus rei p. quam qui maxime : Non verbis did
potest Tantum quam navigare inoommodumst, T. :
maria aspcra turn Non ulTum pro me tantum oe-
pisse timorem, Quam ne, etc., Y. : intends, non ab
ira tantum, qnam quod nrbs videbatur, etc., L. :
dimidium tributi quam quod regibus ferre soliU
erant, haff as rmich tribute as, etc, L. : nihil aeque
eoe terruit, quam robur imperatoris, L. : quam
mulUi grandine nimbi crepitant, sic letibns beros
Creber pulsat, V. — With dlips, of torn, as much
as, to the extent that, as.. ,as: quam voletis maiti
dicent, as many of you as choose: quam diu vixit,
all his life: quam diu tu voles, as long as you wilit
non militum fidueia quam iuventutis, not so much,
L. : tyrannus, qnam qui umqnam, saevissimus,
never surpassed in cruelty, L. : Huo tttrba niebat
. . . Quam multa cadunt folia, as wumeroue as, Y.
—With sup. and possum or (old) quso: ut te redi-
mas captum quam queas Minumo» at the lowest
price you can, T. : quam plurinuM potest equites
educit, S. : quam maximis potest itineribus perve-
nit, Ce. : quam maxime possem, oontenderem, to
ths utmost of my jtrnwr.— With ss^. and oB^. of
possum,iH ths igkest degree^as » . . as postihle, ex-
tremely, very: quam minimum spati daretur, the
shortest Hme possible, C& : quam plarimo vendere,
at the highest pries: ut quam primum aooederet,
M soon as possible: quam primvaa, forthseiih^ V.
— G o 1 1 o q. : quam f amiliariter, very, T. — Iinplf •
ing difference of degree (after a eomp. or word of
comparison), iAan; acriorquam ego sum: omaia
sunt citius facta quam dixi: nee diutius vixit quam
loouta est : at aditus son magis nobilitati quam
virtuti pateret: istas tu partis potius quam defee-
tionera vocaa ? : Kec Ubi grata minus pieias . . .
Qnam fuit ilia lovi, O. : se temere magia quam sa-
tis eaute inferra, L. : non loeota est ferocias quam
poottlum inpavide hauait, L. : speciem glonae ve-
hementiuB quam caute appetebat, Ta. : maiorem
pectmiam polliceri, quam quantam hie dedisset:
ne libentius haec evoroere videar qnam verius,
with more satisfaction than accuracy : pestilentia
miuacior quam pemiciosior, more threatenmg than
destructive, L. : turbavit ordinem non aerior quam
pertinacior impetus, L. : quid hoc fieri turpius po-
test, quam eum . . . labi : ne aliter, quam ego velim.
meum laudet ingenium, otherwise than as Iwuked'
quis antea, quis esset, quam cuius gener esset, au-
divit ? sooner . . . than : pridie quam a me in ooae^
tus eo profitere, on the day before,' virtns nihil
aliud est quam in se perfecta'natura: nil aliud
agens quam ut, etc., with no other purpose than,
etc, L. : saepe supra feret, quam fieri poasit, more
than: ultra qnam satis est, producitun—^Praegn.,
after verbs implying preference or superioritT,
rather than: praestare omnis perferre acerbita-
tes, quam non civibus parentarent, Os. : si eligere
coramodissimum quodque, quam sese uni vellent
addicere: esse quam videri bonus malebat, S.:
malae rei se quam nuIHus duces esse volnnt, L. :
statuit congredi quam refugere, N. — After expres-
sions of time, later than, afler that, after : die vi-
censimo quam creatus erat dictatura se abdicarit,
L. : anno treeentenmo altero quam oondlta Jtoma
erat,L.
quam diu, as long as ; see quam.
quam dudum, how long ? see dudum.
quam-libet or quam-lnbeti adv., at pleasure,
according to incUnaOon: Quamlibet lambe oti<i,
Ph. — As much as one mtf, however much, to any
extent, in any degree: quodvis quamlibet tenne
munusoulum : ignotae man&s, however stran^ 0.
qnam ob rem (less correctly quamc^rem).—
Interrog., for what reasonf on what aeeountf
wherefore f wkyf: sors ducitur, quam ob rem?:
quaeaivit, quam ob rem venissent : cum qoaereret
quam ob rem Ariovistua non deoertaret, Giu —
Rdat., on aeeount of whiek, wherefore, wk^: Mol-
toe Bant caa<««, gw^^c>^ ^em^^^^uSere, T.:
nimti yJwriwil
688
qiuuito optre
rerum illud est, <|uam ob ram baec oomniemoreiD.
— CoUoq., of a person : is, quam ob rem hue vene-
ram, Riw abiit, /or mAom Moke^ Ti— In traiisitioOi
and for ihu rta$(m, and there/orf: quam ob rem
quaeao a robis, ete.
quam plnTimi, see quam.
quam piidem, see pridem.
quam primnm, forlhwUh^ om mxm om pombU ;
see prim um, quam.
quam- quam (quanquamX wf^.^ though^ ai-
thotaffky albeiit notteithUanding thai: quamquam
blanda voce vocabara: quamquam eet seelestus,
T. : quamquam non venit ad finem Um audaz in*
oeptum, tamen» etc, L. : Romani, quamquam f essi
erant, S. : Quamquam festinas, non est mora longa,
H.: quamquam alii dioant aequo caram esse, etc. :
quamquam quid facturi f ueritis dubitem : quam-
quam sint in quibusdam malis, umen, etc. : Ro-
roaois, quamquam proeul a patria pugnarent, etc.,
Ll*. quamquam nonnullis leve visum ire putem,
N. : quamquam nulla merita cuiquam ad domina>
tionem pandere Tiam, L. — £ 1 li p t : aori Tiro, et
quamquam advorso popnli partium, fama tamen
aequabili, S.: omnia ilia, quamquam ezpetenda,
etc — In transitions, and ye/, aiikcmpK^ however,
ye/, neiferikeUeM, nUwitheianmnff: quamquam, quero
potiasimum Herculem colamus, soire sane velim :
quamquam te quidem quid hoc doceam : Quam-
quam o ! sed superent, etc., V.
quam-Tls, adv. and eonj. X. Adv., a$ yot$ wiU,
as mzieh at you vnli, however mneJi^ a» much eu poe-
eihUy very much, extremeiy, exeeedinyly: quamvfs
multos nominatim proferre, OMymanberr quamyis
callide, quamvis audacter, quamvis impudenter:
quarovis pauci, Gs. : quamvis vitioeissimns orator.
— ^U. Conj.j as much aeyou will, how mueA aoever,
however mucK, although, alkeU: homines, quamvis
in turbidis rebus sint, tamen, etc : quamvis mihi
res non placeat : ipsas quamvis angusti terminus
aevi Excipiat, At, eto., V. : seneotus enim quamvis
non sit gravis : quamvis patrem suum numqimm
viderat: erat inter eos dignitate regift, quamvis
carebat nomine, N. : quamvis infesto animo et mi-
naci perveneras, L. : amat noetram, quamvis est
rustica, Musam, V. : quamvis tacet Hermogenes,
H. : quamvis tamen oderat illam, 0. — £ U i p t. :
res bello gesserat, quamvis rei p. calamitosas, atta-
men magnas : ratio quamvis falsa.
qui'-nam, odk, Ity what way, whert: quanam
in aiium orbem transirent, L.
(quandtn), see quamdiu.
quando^ adv, and conj, I. Adv., at what timef
wheat: Do. venit Ohaerea. PA. quando? Do.
hodie, T. : quando es persecutus t : 0 ms, quando
ego te aspiciam ? quandoque licebit t etc., H. : non
intellegitnr, quando obrepat seneetus: Quaeres,
quando Itenim paveas^ H. — Indef., after im, num,
or M, of wihai ihne eoener^ ai any time, ever, vome
time, eome day: mihi mea ne quando obsint pror
videre: num* quando vides? etc.: quaestio, num
quando amici novi veterihus sint anteponendi:
quod si quando accidit: si quando umquam me-
minerint, etc., L. — ^11. Conj., of time, when, at the
time that : turn, quando legatos Tjrum misimus :
Putet aper, mala copia quando sollicitat stoma*
chum, H.: adflata est numine quando (Sibylla),
v. — Of cause, nitre then, heeauee then, eince, at,
eeeiny that, inatmueh at : quando hoc bene suo-
cessit, T. : Due me ad earn, quando hue veni, T. :
quando fgltnr virtus est adfectio animi constans :
nunc, quando per illam ( Fortunam ) licet, S. :
quando iniussu populi facta est, L. : Quando pau-
periem borres, U.
quando-oumque (-oonque), adv, Z Relat.,
at what time aoever, at whatever time, whenever, aa
often at, at toon at: Quandocumque trahunt in-
visa negotia Romam, H. : Yir bonus, Quandocum-
que decs placat, H. — ZI. Indef., at tome time or
other, in due time: Quandocumque mihi poenas
dabis, O. — In tmesi : Gamilus hunc quando con-
sumet cumque, H.
quandd-que, adv. I. Rdat., at what time to-
ever, whenever, whentoever, at often at: quandoque
te in iure conspicio: ut, quandoque idem prodi-
gium nuntiaretur, feriae agerentur, L. : Indignor,
quandoque bonus dormitat Homenis, H. — Since,
inatmueh at: quandoque tu extra ordinem pugna-
sti, etc., L. : auandoque tu null& umquam mihi in
cupiditate deiuisti. — ZI. Jndefin., at tome time, at
one time or other : commoraturus, quoad ille quan-
doque veniat: ne quandoque parvus hie ignis in-
cendiura exsuscitet, L.
quando-quidem or quando-quidem, adv.^
eince indeed, since, teeing that : quandoquidem tam
iners sum, T. : quandoquidem tu istos oratores
tantopere laudaa : Dicite, quandoquidem in molli
consedimus herbft, V.
(quanquam), see quamquam.
quanto, adv. [aU. n, of quantus], by how much,
by at much as, according at : qnanto diutius Abest,
magts cupio tauto, the longer he is away, T. : quan-
to gravior oppugnatio, tanto crebriores, Cs. : tanto
minor, quanto est honestius coromoveri : quanto
praeciarior vita, tanto, etc, S. : exponere, quanto
ante providerit, how long before.
qnanto op«ra (notquantopere), adverb, phratt
[quantus+opus], with how great effort, ?iow cart"
fuUyi ilia notlora, quanto se opere custodiant
bestiae: quantoque opere eius municipi cau»&
laborarem. -— How greatly, how much : did non
potest, quanto opere gaudeant: neque enim tanto
opere diaputatio desiderata, quanto opere, etc., so
eagerly at. Digitized by ^OOglC
064
(|tlldlAllSVlA
qoantaliim, a«fcr. [quantalas], ham iiUU: qiian-
talum iudicare pomemufl : quantolum interest, at-
rvm, etc., how littie difertrue it makm.
quantultiB, tufj. dim, [quantus], how HttUt hov
MtnaU, how tnfiing: quantulus (sol) nobis Tidetar ! :
quantula sint hominum corpuscala, lu. — As tubd.
n. : Qaantulum eDim summae cnrtabit quisque
dienim, etc, how little, H. : reddidit quantulum
visum est, <m liUU asj^eaaed him: quantulum mi-
Utum, Ta.
quantuliiB - onmque, acumque, umcumqae,
ac&'., however small, Jtow little soever^ howenter tri-
fling: mea, quautulacumque est, facultas : Quan-
tulaciimque adeo est occasio, lu. — In troesi: quan-
tulum id cumque est — ^As tubtL n., Itoweoer little,
however insignifieant a thing: quantulumcumque
dicebamus.
quantum, euiv. [quantus], (u mMch oc, «o miich
<u, to as great an extent: erus, quantum audio,
uxore excidit, as far as I hear, T. : quantum su-
spicor, as far as I ean coiytcture, T. : Quantum in
me f uit, ieci, to my best ability : non igitur adhoo,
quantum quidem in te est, intellego deos esse, i. e.
for all yoii have said to prove it: castris, nisi
quantum usQs cogerent, tenebatur miles, L. : Quan-
tum ad Pirithoum, as far as concerned, 0. : ut,
quantum liomo possit, quam cautissime navigem :
quantum maximft voce potuit, at the very top of
his voice, L. : quantum maxime adcelerare poterat,
as fast as ever, L. : tu quantum potest Abi, as
quickly as possible, T. : ea, quantum potui, feci, as
weU as I could: ut hunc, quantum possent, suble-
varent, to tfieir utmost ability, — How much, fiow
far, to how great an extent : quantum intersit, vi-
dete : quantum possent, ostendere. — With compp.,
the more, t?t£ greater: quantum se magis insinua-
bant, eo acrius, etc., L. : quantum angebatur roili-
turn numerus, tanto maiore pecunia opus erat, L.
— With ellips. of tanto : quantum incresceret aetas,
voltQs minus vigentes erant, L.
quantumoumque, atfv, [quantuscumque], as
much soever, as much as ever.
quantumlibet^ adv, [quantuslibet], how much
soever: quanturolibet intersit, L.
quailtumvifl, adv, [quantusvis], how much so»
ever, liowever : quantumvia rusticus, H.
qURUtUB, pronom. adj. [2 GA-]. I. Rdat,^
oorrel. witli tantun, of what size^ how much, «u:
tantum bellum, quantum numquam fuit : quwitas
pecunias aoceperunt, tantas oommunioant, eto^ Ga. :
tanta est inter eos, quanta maxima ease potest,
distantia, the greatest possible difference, -^ With
dlips, of tant}4s, eu great as, as much as: quantam
quisque multitudinem pollicitus sit, Cs. : poUioeri
quantam vellent peouniam: quanti argeuti opus
fuit, accepit, L. : qualia quantusque Polyphemus
. . . Centum alii (sc. teles tentiqne), Y. : Aete est
nox, quante fuit, i. e. the UveUmg night, O. : nequt-
quam oum qoantia oopits, etc., with 90 small e
force, L.: ut quantae maximae possent copiu
traioerentur, L^As subsL n., as miMA €Mt, ail that
as: tantum pecuniae, quantum satis esit: tfo
tantundem dabo, quantum iile popoBoerit ? : nltul
praetermissi, quantum facere potui : te di deaeqoe
omnes, quantumst, perduint, all there are of them^
T. : quantum poposcerit, dato. — E s p., genit. of
price, for how muck, at the price that: qaanti !o>
caverint, tantam pecuniam solvendam : f romes-
turo tanti fuit, quanti iste aestimavit, was worth
the price he vaUtod itat : plus Incii addere, quam
quanti venierant — H. InUrrog,, as adj^ hot
greatf how muehf of what amount f : qoanu ca-
lamitaa populo, si dixerit? etc : id ipsam quantae
divinationts est scire?: (virtutes) quantae atque
quam multae sunt!: perspidte, quantum illad
boUum factum putetis: quanto Uli odio eaeet,
oogitobat: quae qualiacumque in me sunt (roe
enim ipsum paenitet, quanta mnt), etc, i. e. that
th^ are so small — As subst, n., hiw muik: quan-
tum terroris inicit I : quantum est, quod desit in
istis Ad plenum faeinus ? i. e. how little, O. : quan-
tum inportunltatis liabent, their insolenee is ss
great, &: meminerant quantum aooepisaet: in
quibus quantam tu ipse speres facile persfNcio,
i. e. how Uttle.'^E s p., genit, of price, at what pnet,
of what value, how dear : Emitt quanti ? T. : Quan-
tist aapere I ffow fine it w / T. : atotiute, quanti
hoc putetis, what value you <dUuh to: quanti aoc-
toritas eius baberetur ignorabaa? how highly wbs
esteemed: vide, quanti apud me sis, how I priie
vou : quanti est ista hominum gloria, how worth
less : legatorum verba, quanti f eoerit, pericula mea
declarant, how little he eared for, S.
quantna-oumqncb tacumque, tumcomqae,
acf^'., how great soetter, of whatever siae: bona,
quantaeumque erant: omnia adbuc, quantacum-
que petiada, obtinuistis, L.~^Sbwe9er small, how-
ever little: quantuscumque sum ad iudicandum,
whatever my judgment may be worth : factiltaa, quae
quantaeumque in me est, however triJUmg: data
quantioamque qoiete temporis, ever so short, L.
quantus-lfbeti talibet, tumlibet, atff^ as greet
as you please, how great soever, ever so ginsat : quan-
talibet magnitudo hominis ooncipiatur animo, L :
quantolibet ordine dlgnus, 0. : facilitas, Ta. : Ser-
rano Gloria quantalibet quid erit* what wiU any
amount of glory be worth f lu.
quantus quantn% pronom^ adj^ howettr
great: Tu, quantus qnantu'a, nil nisi aapientia
es, every inch of you, T. — ^As subst, n,, in ^niL of
price, at whatever price, at any cost: sed quanti
quanti, bene emitur quod aeoesse est
quantua-Yia» tavia, (uiaviL o^l. as fiiaw& as
Digitized by VjOOVTIC
qaaproiptar 6
you wiU^ a» grtai <u yov fieate, howner great:
quantasvis copias sustinen posse, Os. : portum
satis aiDpIum quaiitaevis classi./or anyJUd how-
ever large, L. : esse quautivis preU, T.
qua-pzopter, adv. — lHierroff,y/or what^ where-
fore^why: parnmper opperire liio : Jify. Quaprop-
ter? T. — Relate wkerejforey and mi ihU aeamrU:
quapropter hoc dicam, numquam, etc-^In tmesi :
Qua me propter exanimatum eduxi, T.
qua re or qvare, adv., hg what meani t where-
bgf kovof: Qu^ si nunc fortunatus fias ? CA.qa&
re ? T. — Bg means ofwhiehf vthereby, in order that:
res novae, qu& re luxnria reprimeretur, N. : per-
multa diet possunfc, quA re intelle^tur, etc. —
J^rom what cause f on what aecounif where/ore f
rehyf: qua re negast! Illnd te fuisse laturum?:
qnil re Templa ruunt antiqua ? H. — Bg reason of
whieh^ M> that: accendis, quA re cupiain, etc., i. e.
you infame my desire^ H. : quaeramus, quae tanta
vitia f uerint in unico filio, quft re is patri displice-
ret. — And for thai reason, wherrfore, therefore :
qu& re sic tibi eum oommendo, ut, etc. : quS re
pro certo habetote, S.
qnartadeonmani, Orum, m. [quartns deci-
mus ], soldiers of the fourteenth legion, Ta.
quartaniui, a^, [quartus], ofthefburth^ occur-
ring on the fourth day, quartan : febris. — As subst.
f, (sc febnsX an ague occurring every fourth day,
quartan ague: iu quartanam conversa vis est
morbi: frigida, H. — As subst, m,: quartani, sol-
diers of the fourth legion^ Ta.
qnartaziiui, I, m. [quartus], a fourth part of
a sextarius, small measure, gill i viui^ L.
quarto^ ''dv. [qaartus],/or the fourth time, 0.
quarttim or IV, adv, [quartU8],/or the fourth
time : eo qnartam consule : declarati coi^sales . . ,
Flaccus IV, L.
quartos or IV, adj. [quattuor], the fourth:
dies ladorum : in ante diem IV Kalendas Decem-
bris : pars copiarum, Cs. : quartus ab ArcesilA» the
fourth from ArcesHas : pater (i. e. abavus), V. —
As stihst. m. (sc liber) : in quarto accusationis, the
fourth book.
qnartoa-deoimuB, num. adj., the fourteenth:
legio, Ta.
qua-ai, adv. I. In hypothetical comparison,
as if, just as if, as though : modo introivi. /SI.
quasi ego quam dndiim rogem, as if I asked^ T. :
ftdsimulabo, quasi nunc exeam, wiR make aeift.:
cur nomen petts quasi incertum sit f : loquor, quasi
ego tHud fecerim : quasi tute noris, ita salutas ? :
Imec perinde loquor, quasi debueris: quasi non
omnes eins soeleris testes essent f uturi, sic metuit,
»eta : quasi vero paulum inter e\et,jtut as if, T. :
quasi vero consili sit res, Cs. : quasi vero ignotus
nobis f uerit splendidus eques : quas (iitterms) sic
16 quatar
avide adripui, quasi sitim ezplere cupiens : sio est
hio ordo, quasi editus in altum : potasti, Quasi re
bene gesta, T. : quasi signo dato tota Italia con-
venit: quasi debellnto, euro triurophare, L. — II.
In real comparison, ^us/ as, as: quasi poma ex
arboribus, cruda si sunt, vix evelluntur, sic, etc. :
istaec comroemoratio Quasi exprobatiost benefici,
is like, T. : dissensio civilis quasi permixtio terrae
oriri coepit, S. : populus deligit roagistratOs quasi
rei p. vilicos : coniectura et quasi divinatio, a soi-t
of: quasi murus quidam nomen imperatoris op-
ponitur: finem (potestatis) accepit, quasi nescitis
exeroendi, i. e. because incompetent, Ta. — HI. In
approximation, someu^at like, about, nearly, almost,
not far from: quasi talenta ad quindecim GoSgi,
T. : praesidium quasi duum milium (militum), K :
quasi quiddam incredibiledicere: quasi in extrema
pagini.
quaaUlum, T, n. [qnalum], a wool-basket: inter
quasilla, i. e. in the spinning-room : Scortum qua«
sillo pressum, i. e. law, mean, Tb., Pr.
qnaBsatio^ Onis, /. [quasso], a shaking : capi-
turn, I4. ,
quaai^ ftvl, &tus, are, freq. [quatio], to shake
violently, toss^ brandidi, wave : pinum, V. : hastam,
v. : ramum super utraque Tempora, V. : laetum
siliqua quassante legumen, nodding pod, V. — 7b
shatter, shiver, dash to pieces, batter : turns diu
quassata prodderat, L. : Quassata ventis classia,
V. : quassAta domus, 0. — Fig., to shake, shatter,
impair, weaken: quassata re p.
1. qua«au% ac(i. [P» of quatio], broken, weak:
vox,Cu.
2. (qaasBOa, Qs), m. [quatio], a shaking, agitata
ing (only abL}: quassu amplificatis dolorem, Paa
ap. U.
quatefaoldk fSci, — , ere [ quatio + facio], to
shake, cause to waver, weaken : Antonium.
qaaptenaa, adv.^^Interrog., to what point, how
Jar: in omnibus rebus videndum est» quatenus :
quatenus progredi debeat. — As far as, to the die-
tance that: quatenus tuto possent, spectatum ire,
Ih — Of time, till yahen^ how long: quatenus (fascls)
baberem ? — F i g., how far, to what extent : quate-
nus sint ridicula tractanda oratori, videndum est :
nulla cognitio finium, ut uUft in re statuere possi-
mus, quatenus. — To which extent: est enim quate-
nus amicitiae dari venia possit, I e. there is a certain
extent to which, etc — In so far as, inasmuch as :
Clarus postg^nitis ; quatenus Yirtutem incolumem
odimus, H. : Quatenus non est in coniuge felix, 0.
quatar, adv, num. [ cf. quattuor], four times :
quater in limine Substitit, V. : toto quater anno,
H. : quater deni, forty, 0. : HS quater deciens,
i. e; fourteen hundred thousand sesterces (see sester-
cpiatenii
t»
OMT and &ver agaii^ repeaUeUy^ ikries and a^n :
ter et qtiater Anno rerisens aeqaor, H. : ter Aut
quater, V. : Terque qaaterqae, V.
quatemi, ae, a, gen. plur. nQm, man, didr,
[quater],/o«r «acA, by four*, four at a time: qua-
ternofl deiiarios ia singulas vini amphoras exe-
gisse : quaternae cobortes ex V legionibaa, i. e.
four from each legi4m, C?. : Saepe tribus lectis
videas cenare quaternos, H. : quattuor legionibua
quatern&m rniUum scriptia, L.
quatio^ — ^ quasaua, ere, to ekahe: caput, L. :
alas, V. : celeres PeDiiaa, H. : aquas, di$turb^ O. :
quercum huo illue, O.: quatitur terrae motibus
Ide, 0. : (equitea) quatereut campos, V. : pede (er
humum, H. — To wield^ brandteh, ply: securim, V.
— To agUale, 9kakeyCamm to trembU: horror Mem-
bra quatit, V. — To beai^ ttnJIce, drive: homo qua-
tietur certe cum dono fora«, T. : cumu quatiunt
(equum), V. : fenestras, H. : scutum haslA, L.—
To breaks crttfA, baiter^ ekatter: urbis rooenuL arie-
te, L. : rouros, V. : turris tremenda Cuspide, H. :
In qnassas navis paucis rebus inpositis, L. : Qoas-
saque cinnama, triturated^ O. — Fig., to agitate^
MMMw, touehy afedj excite: est in animis tenentm
quiddam quod aegritudine quasi tempettate qua-
tialur: nee roltus tjrannl Mente quatit aolidft
(virum), H.— Toplaguey vex, haram^ weary: oppida
bello, v. : equum cursu, V. : roulto tempora quassa
mero, 1. e. acMnff, 0. : extrema Oalliarum, Ta.
quatri-, see qnadri-.
qnattuor (quit-) or JJXl or IV. num^y/our :
ter quattuor corpora: ampHus digitis quattuor
eminere, Cs. : US IIII milibus lis aestimata est :
en quattuor aras, V.
qnattaordeclm (qnat-) or XlllI orXHT,
itMi?!. [quattuor+decem], /oiu'^em; fuisti abhinc
annos quattuordeoim : sedere in quattuordeeim
ordinibus, L e. to be a kmight (fourteen rows of
seats in the theatre were reserved for knights).
qnattaor-Tiri (quit-) or ITviri, drum, m.,
a eommimon of four matAer^.-^IAoen of a col-
ony.
-que (sometimes -qnS^ V., 0.^ eonj. eneUt. [2
CA-J. L Singly, affixed to a word and joining it
with a preceding word in one conception, and:
fames sitisque : peto quaesoque : cibus victusque,
L. : divinarum humanarumque scientia: cams
acceptusque, & : ius fasque, L. : diu noctuque, S.:
longe multumque : saepe diuque, H. : iam iamque
moriundum esse, every moment: ipse raeique, H. :
virunt yigentque, L. : ultro citroque : pace bello-
que, L. : tenipus locusque, L. — ^Affixed to the last
word of a series, and, andinfme: fausCe, felidter,
proflpereque: ab honore, famft fortunisque: pa-
oem, tranquillitatem, otium conoordiamquo adfe*
mt— AiBxed to another word than that which it
adds, and (poet) : si plostra docenta OmoarraBC-
que tria funera, H. : ut cantfts referatque Ittdoi,
H.— Adding a co-ordinate clause, regularly affixed
to the first word ; but, when this is a monQejl
praep.y osa. in prose to the following noan, and,
and M, and aeeordinfffy, and in fact t Tarqnini
iudicium faleam Tideri, eumque in vinculls reii-
nendum, 8l : ad tempus non venit, metosque rem
inpediebat, 8L : cum in praadiis esset, eumque se
dcNdiaset : oppidum deletom est, omniaque depoi^
tata: cum volnera aoceperit, eumque exercituni
eduxerit: fretusque his animis Aeneas, L.: de
provinciftque: per vimque.— But the praep. oivea
takes que: eumque ets Aborigines (vagabantor),
S. : deque praed& honorem habitote, L. : transque
proximos mentis pedites condit, L.: pro nobU
proque iis, L« — Connecting altematiTes, or.* uxores
habent deni duodenique inter se commuues, C^ :
pelago dona Praecipitare, subiectisque urere flam-
mis, V. ^- AdverBatively, but: studio ad rem p.
latus sum, ibique multa mihi advorsa f uere, Sl :
nee iudicibus supplex fuit^ adhibuitque Hberam
contumaciam. — II. Correlat, with -gue^ repeated,
both . . . and, ae well . . . a« (in prose only where
the first -que is affixed to a pron.): qui seqne
remque p. perditum irent, S. : omnea, quique Ro-
mae quique in exercitu erant, L. : risfisque ioeo»-
que, H. : mittuntque feruntque, O. : O terque qoa-
terque beati, V. — Often connecting clauses, or
wonls witliin a clause which is itself appended by
-que: singulasque res definimus circurascripteque
complectimur: statuam statui, circumque earn
locum tudis gladiatoribuaque Kberoe poaterosque
eius habere. — More than twice (poet): Qaod
ralhique eraeque filiaeqae erilist, T. : Aspfce mun-
dum, Terraflque tractilsque maris caelumque, Y.
— Followed by el or atque, both . . . and, at well . . .
<r«, not only ...but al90 : seque et oppidum tradat,
S.: signaque et ordines, L.: seque et arma ec
equos, Ta. : posuitque domos atque horrea fecii,
V. : satisque ac super, 0. : minusque ac minus, L
— ^After et (rare ; but -que often connects words
In a clause introduced by et ), both . . . and: ec
Epaminondas Themistoclesque : id et singulis oni-
versisque semper honor! fuisse, L.
quern ad modum (quemadmodum), eidv, L
Interroy^ in tohai numnerf howf : si non reliqnit,
quem ad modum ab eo postea exegistt ? : quem ad
modum est adservatus ?— H.. MaL, in what way,
how: providi, quem ad modum salvi esse posse-
mus: ttt qui vioiasent, quem ad modum Tellent,
imperarent^ Ca. — Jutt ob, M.vquem ad modum
urbes magnaa viculia praeferundas puto, sic, etc.:
rem exponere, quem ad modum nunc apud roe.
quaS, quivf, quitus, tre^ to be oNe, eon: miuiis
queo viri culpft quam, etc., T. : Ut qnimus, quando
at tohimas n^gi^li^l^^g^^tt: ni tibi
qii6iO0tiiiii
087
qui
irmfci non qneat, T. : qvibns amissu repanre
queam res Artibos, H. : quid ait quod Implorare
queamus? V. : at dueere animum non qaeant: ut
via deterreri qaiverit, L. : hoo queo dicere: iit te
redimas quaro queas Minomo, a» ckeapfy as pomL-
biey T. : nuptias quantum qaeain at maturetn, ail
lean, T. : ego me in pedoa quantum queo, at the
tap of my tpud, T.: forma nosci non quita est, T.
qoeroetam, see qaerqufitam.
qnercenai adj. [quercus], of oak: ooronae,
garlands of oak-kavts^ Ta.
qnaroiui, tis, /. [1 CAR- ], an oak^ oak - ^m,
Italian oak : magna lovis, V. : glandifera : quer-
cas et ilex Multi fruge pecos iurat, H. : auritae,
H. : durior aniiosa quercu, O. : reieris fastidia
quercQs, i. e. aeoma^ lu. — A garland ofoak-ieavea:
praetextaque querca Stet domus, 0. : civilis, V.
qnerella {qaeielu\ m, f, [QY£S>], a larnn^
tatian, lament, plaint : querellis Eridannm inple-
raty 0. : (oervus) replet iuga querellis, plaintive
eriee, O. : veterem ranae oectnere qiierellam, V.—
A eomplainif acatution: epistula plena querella-
mm: vestrum beneficium nonnullam habet que-
rellam, ffivee tome oeoantm for complaint: baud
iustae, V. : me tiiis incendere teqne querellis, V. :
frontis tnae: qoerella temporum, againU the
times: an, quod a sodis eorum non abstinuerim,
iostam querellam habent, L.
qverlbondns, adj. [QVES-], wailing, plains
tiue : vox : Natorum antroae, 0.
qaerimSnia, ae, /. [ QVES- ], a complaining,
lamentathm^ lament : vocem cum querimonia emit-
tere: Versibus querimonia inclusa est, H. — A
complaint, accusation, reproach: de aliorum iniu-
His : novo querimoniae genere uti : nulla inter eos
querimonia interoessit, N. : malis Divulsus queri-
moniis amor, H.
queritor, — ^ lirl, intens, [queror], to eomplaw
vehemently, Ta.
qnameiui or qnanras, adj, fqaerotts], of oaks,
oaken, oak- : quernae glandes, Y . : corona, a gar-
land of oak-leaves, O. i quemeae f rondes, Pr.
qneror, questas, T, dtp, [ QVES- ], to express
grief, complain, lament, bematl: snuro faturo, Os. :
fortonam, 0. : oora roonstra, H. : legis iniqnita-
tem : de re p. graviter: qneruntar se non habere :
se in Tincla esse ooniectum.^-Of birds and ani-
mals, to complain, lament, coo, tsarble, sing : Que-
rantur in siivis aves, H.: ferali carmine bubo
Saepe qaeri, V.-^Tb aq)ress indigneUion, complain,
make complaint: querantur Sicnli : ita questns est
Laelius: iniuriam: mnlta de meA sententia: te-
cum, complain to ycm: enm patribns oonscriptis,
L. : apod tos: apud me per litteras: patri, to
your father, lu. : Iniuriam tibt faetam: pecuniam
civiuiibns ImpenUam: qabd non retinetaUanam:
super boo, quod non mittam carmina, H. : haeo
pro re p., in behalf of the state.
querqnetnm or queroetum [quercus], an
oak-wood, oak-grove, — JPlur., H.
qnerolnfl, adj. [QyES-],yW/ of complaints,
complaining, guenUous t senex, H.: dolor, O.: ca-
lamitas querula est, Cu. — PUnntivs, murmuring,
cooing, wsrbUng : cioadae, V. : volucrum nidus, 0. :
tibia, H.
qaestio^ dnis,/. [QVES-], a complaint.
1. questns, P. of queror.
2. quastus, Os, m. [ QVES- ], a complaining,
complaint, plaint : quiquestus: caelum questibus
implet, V. : talis effuudit in aera questOs, O. :
quaestu vano damitare, Pb. — Of the nightingale :
maestis late loca questibus implet, V.
I. qui, quae, quod, gen. cuius (old, quotus), dat.
cut (old, quo!), abl. quO, qua (irith cum, m. quicum
or qo5cum, rarelj cum quo; /. quacum, rarely
qaloam), plur. quibns or quis (with cum, usu. qui-
buscum), pron. [2 C A-1. L Interrog., wfu> f which f
what f what kitiiofaf (mosti? adj. ; as subst., qui
asks the nature or character, quis the name): Ubi
alii ? 8a. qui malum alii ll.i Th, Quis fuit igi-
tor? Py. IsteChaeres. Th. Qui Ghaerea? what
Chaereaf T.: qui locus est: qui Mntus fuit la-
bor?: rogitat; qui vir esset, L. : scire, qui sit rei p.
status, what is the state of the eoimtry : quae cura
bourn, qui cultus habendo Sit pecori canere, V. :
incerti quae pars seqitetida essct, which side to
take, Lb — As suhst.: nescimus qui sis: nee qui
poterentur, satis disoemi poterat, L. : qui ille con-
cessus I what an assembly !
II. RAat. fwith a whk.wpihn. as anteoedentX
who,wlMk: nabebat diicem, qalcum quidvis rec-
tfssime facere posset : ille Tir, cui patriae salus
duldor fuit : haec, quae aodistis : quod eco f oi,
id tu Aodie es, L. : colonfam, quam FregelTas ap-
pellciA, L. — The evhet. is often attracted to the
relat. clause, esp. when a pnm. dein. follows : quae
res neqoe consilium . . . Habet, cam regere non
potes, T. : ad quas res aptisslmi erimus, in lis po-
tissimam elaborabimus : quae augustissima vcAtis
est, eft vestiti, L. : alii, quorum comoedia prisca
▼irorum est, H. : si id tc mordet, suroptum filii
Qoem faciunt, T. : Urbem quam statue, vestra est,
V. — ^The antecedent is sometimes repeated with
the rdaU: erant itinera duo, quibus itineribus,
etc., Cs. : si quod tempus nccidissct, quo tempore
requirerent, etc.— The antecedent is often omit-
ted : quicum res ttbist, peregrinus est, T. : fecit
quod Sicoli non audebant: o beati, Quis ante
ora patrum . . . Contigit, etc.,V. — ^An antecedent
in apposition is regularly attracted to the r^Ua.
clause: Tdosatium fines, quae civitas est hi pro*
vliiola,OB.: Amanu8,^u^.m^8^e5^t^ho8tiQm pie-
qui
686
nuB. — So ill reloL clauees giving a personal char-
acteriBtic as a reason: copiam verborum, qaae
vestra prudentia est, perspexistis, toith yottr usual
irUdligenee: utrum admonitus, an, quft est ipse
sagacitate, sine duce ullo, i. e. by his oum peculiar
insiinet. — A verb of which the rdat. Is sabject
takes the person of the antecedent: ego enim is
sum, qui nihil feoerino : ueque enim tu is es qai^
qui sis, nescias : vidistis in vincula dud eurn, qui
a vobis vincula depulernm, L. : Themistocles veni
ad te, qui intuit, etc, N. — With ellips, pf verb: et,
quern ei visum esset (so. facere), fecisset Iieredero :
ad haec, quae visum est, Caesar respondit, Cs. :
hostiaeque maiores, quibus editum est dlis, caesae,
L. — In comparative clauses with sup.: sit pro
praetore eo iure quo qui optimo (i. e. quo is est,
qui optimo iure est) : legion! ita darent, ut quibus
roilitibus amplissime dati essent: provincla, ut
quae maxime omnium, belli avida, L, — By attroo-
tiou, in the case of tlie antecedent (GreelL conatr.):
nos tamen hoc confirmamus illo auguiio, quo dixi-
mus : sexcentae eius generis, cuius supra demon-
stravimus, naves, Cs.: notante ludioe quo nosti
populo, H. : natus est patre, quo diximus, K. : cum
quibus ante dictum est copiis, L. — In the gender
and number of a subst.predic, : Belgae, quam ter-
tiam esse Galliao partem dixeramus, Cs. : career
ille, quae lautumiae vocantur : leges, quae fons
est iuris, L. — In the gender and number of an
antecedent not expressed : vicinitas. Quod ego in
propinquft parte amicitiae puto, T. : laudare for-
tunas meas. Qui g^atum haberem, T. : quod dmui-
strum vidimus, qui oum reo transigat?: servitia
Xdiabat, cuius magnae copiue, etc., &^One
. iu place of two in different cases : quern De-
que pudet Quicquam, nee metuit quemquam (L e.
et qui non), T. : omnia quae amisi aut advoraa
facta sunt, S. : qui iam fatetur . . . et non timeo (sc.
quern) : tyrannus, quern pertulit ci vitas paretqoe
mortuo. — Implying a restriction, loAo indeed, as
far as, all that : omnium eloqu^ntiasimi, quos ego
audierim : antiquissimi sunt^ quorum qutdem scrip-
ta constent : Catonem vero qiiis nostrorum orato-
rum, qui quidem nunc sunt, legit ? — 8iHff» n., wAo/,
as far as^ as much as, to the exterU that.- quod po*
tero, adiutabo, T. : cura, quod potes, ut valeas:
quod ad roe attinet, as far as depends on me:
quod ad Pomponiam, scribas velim, etc. (sc. atti-
net), as respects Pomjtxmui.— -Implying a purpose :
equitatum praemisit, qui viderent, to see, Cs. : qui
eripiunt aliis, quod aliis largiantur, in order to be-
stow U : sibi urbem delegerat, quam haberet adiu-
tricem: milites conduci, qui in Hispaiiiam trai-
cerentur, L. — Implying a reason : Miseret tui me,
qui hominem facias inimicum tibi. Jam tony for
you^ that you tnctir, etc., T. : Tarquinio quid im-
pudcntius, qui bellum gjereret, etc. : at Ootta, qui
oogitasset haec posse aocidere . . . nullA in redeerat,
Cs. : barbari dissipati, quibus neo certa impeiia
. . . essent, yertunt, etc., L. : Heu me tniserum, qai
spectavi, etc., T.— -Implying a oonoeaaion : rogitas !
qui tain audaois facinoiis roihi oonscius sis? «i
thouffh you ore, T. : hi exaroitu luxuriem olncir-
bant, cui omnia defutsseni, Os. : quis est^ qui Fa-
bricii, Curii non roenooriam osorpet» quae nno-
quam videritt: Rogitas f qui adduxti, etc, T.—
Implying a result (qui consecutive) : sapientia e^t
una, quae maestitiam pellat ex auimis, alone Aoi
pov)er to drive: secutae sunt tcmpestate^ qoM
nostros in castris continerent, Cs. : Icniore sooo
uti, et qui ilium impetura oratoris non habeat:
baud parva res^ sed quae patrlciis potestaiem
auferret, L. — E s p., after a demcnsir. pron^^ a^.
or adv, : non sum ego is consul, qui arbitrer, etc,
such a consul^ as to suppose: neque tu is ea,qai
nescias, etc., no such man, as to be ignoranl, ete. :
nomen leguti eius modi esse debet, quod inter ho-
st! um tela incolume versetur. — With gitom, after
a comp,: non longius hostes aberant,quam qoo
telum adici posset (I e. quam ut eo), Cs. : maiores
arbores caedebant, quam quas ferre miles poaset,
L. — After an acfj. of fitness : ( Ruf urn ) idioDeum
iudicaverat, quem mitteret, « JU permm to send,
Cd. : nulla videbatur aptior persona, quae loqne^
retur. — After a verb with indef. subf. or o^. (de-
scribed by the relat. clause) : sunt qui mirentor,
there are some, who, etc : erunt qui audadaro eios
repreheudant : si quis eat, qui putet : ut inveni-
rentur qui proficisoerentur: qui se ultro morti
offerant, facilius reperiuntur, quam qui dolorem
patienter ferant, Cs. : haec habui, de amicitift quae
dicerem, fiad this to say: te unum habeo, quem
dignum regno iudioem, L : Nemost, quem ego ma*
gis cuperem videre, T. : nullum est animal, quod
habeat, etc. — Where the relat. clause is oonodvai
as a particular fact, it may take the indie : sunt
bestiae qnaedam, in quibus inest, etc (L e. in qoi-
busdam bestiis inest, ete.) : sunt, qui eorum set-
tarn sequuntur, i. e. they have followers : Sunt qooa
. . . iuvat, H. : Sunt, qui non habeant, est qui doo
curat habere, some (in gen.) . . . one (in particular).
H. — In place of a pron, dem&nstr, and conj.: res
loquitur ipsa, quae semper valet plurimum, asd
U, etc. : ratio dooet esse deoe ; quo oonoesao, oon-
fitendum est, etc., and if this is granted: cento-
riones hostls vocare coeperunt; quorum progredi
ausus est nemo, but no one of them, Ca. : povtilei
libri sunt ; quos legite, quaeso, therefore rosd
them.
IIL Indef ^ whoever, any one who, all that, amh
ildnff that: qui eat homo lolerabllia, Soortari no-
lunt, T. : quae res . . . poet eum quae eas&ti, tua
reddebat, all that was in his rrnr, Cs. : iaciUes
quod stulte dixeris reprehendere . . . possunt: vii^
gis oaesi, qui ad nomlna non reapondiaseni, L—
Any one, any; with si,%fnii,ns^f^% quis.
Digitized t
tdhat mant. u.. ,™JPf ithtrdtyf 6y whai mttmff
whtff: Qui 8ci8 f T. : Qui potui roeliut ? T. : deum
mil sempHernam intellegere qui poMumus?: deua
falH qui potuit?: inimioos non esse qui potest t:
Qui fit, Maecenas, ut, etc., H. : qui istuo credam
ita esse, mihi dici relim, T. : quaero qui sdaa : De-
que Tidere, qui conveuiat, Lb — BAU,^ lelUrewiihy
iokerAtf^ vherefrom^ how: multa oononrrunt aimu),
Qui ooniecturam banc faoio, T.: in tantft paupertate
decessit, ut qui efferretur, vix reliquerit, enough to
bttry him^ N. : Facite, fingite, invenite, effictte, qui
detur tibi ; Ego id agam, miiii qui ne detur, in
order that, T. — Indef.^ tomehow, in some way: qui
iUum di omnes perduint, T. : qui illi di irati I
quia, conj,^ beeaute: urbs, quae quia poBtrema
ooaedificata est, Keapolis nominatur: turpis est
(pax), quia periouiosa : non quia plus animi victis
est, sed, etc., L. — ^P o e t, after its verb : Urgentur
. . . carent quia rate, H. ^- With mbf. (giving a
reason as existing in another mind) : reprehendis
me, quia defendam : Nil satis est, inquit, quia tan-
turn, quantum habeas, sis, H. — ^With -ne, vUerrog.,
because f (old and poet.): quiane auxilio iuvat
ante levatos f Y. — With enim, because forsooth
(old), T.— With nam (usu. written quianam), where'
foref (poet): quianam sententia vobis Versa
retro? V.
quianam, quiane, see quia.
qnioquam, quioqnid, see qnisquam, quis-
quts.
qmoum, see 1 quL
qmonmque (not -cunque), quaeoamqoe, quod-
cumque, pron. m., whoever, whatever, whosoever,
whatsoever, every one who, everything that, all that :
quicumque is est^ whosoever: quoscumque de te
queri audivi, quiU;um<;|ue potni ratione placavi, all
I have Iteard complatn I have satisfied in every
possible way : petere f ortunam, quaecumque aoci-
dat, what fortune soever, Gs,^In tmesi : Cum qui-
bus erat cumque, eis sese dedere, T.: quam se
cumque in partem dcdisset — As sttbsi, n., whatever,
however much : quodcamque diceret : quaecumque
ille fecisset: quodcumque est lucri, i. e, all the
profit, Fb. : quodcunque hoc regni, aU this author-
ity, v. — When the relaL introduces successive
clauses, only qui is repeated : quaecumque navis
ex Asift, quae ex Sjri&, quae, etc. — In abridged
clauses, any whatever, every: quae sanari pote-
runt, quacumque ratione sanabo ( L e. omni ra^
tione, quaecumque erit) : qui quilcumque de causft
ad eos venerunt, Cs. : quocumque. modo, S^ — Of
quality, howsoever constituted, of whatever kind:
quaecumque mens ilia f uit, Gabini fuit
quid, adv. ieUerrog, [ ace. n, of quis }, m what
respect f whatf kowf to what extent f: Quid! quid
venire in ment^n poesit? T.: Quid oomedent!
44
quid nam
ebibenti How/ T.: quid si illud addlmust how,
iff : quid ita ? Ihw sof: quid deinde ? what then f :
quidtum ? : quid igitiir? : quid postca ? what next f:
quid enim? what of it I : quid ergo? Cs^-^in vmw
of what i why f wherefore / .* quid f estinas \ wha^s
your hurry f T. : sed quid ego argumentor ? quid
plura disputo?: me quid pudeat? — With ni (In
rhet. questions ; often written qnidni ; always with
subj. or eWipt), why not f : Clinia haec fieri vide-
bat? Me, quid ni? T.: quidni, inquit, memine-
rim ? : quidui iste neget ?
quidam, quaedam, quoddam, and ( as ssAst, )
quiddam, sron. indef — Sif^., a certain, a eefiain
one, somebody, one^ something: qaidam ex advo-
oatis : quaedam certa vox : unins cuiusdam operis
(bomo), MMiM single craft: Accnrrit quidam, notus
mi nomine tantom, U.: quodaro tempore, once
npon a Mme^^Aa ntbst, n. : quiddam divinjiiiB, «
something: quiddam mail, MnMieAat; Quaedam, si
credis oonsuliis, mancipat usus, some things, H. —
Piur., somsi certain, certain ones : excesserunt urbe
quidam, alii, etc., L. : quaedam quaestiones : qui-
busdam Andriorum persuasit, etc., L. — With a
subst, or acff., to give vagueness or moderation to
an assertion, a oertahi, a kind of, as one might
say: dioendi singuUris quaedam facultas: te na-
tui-a excelsum, quendam et altum geuuit : timidi-
tate ingenu& quftdam: quasi qua^am Socratica
medicina.
quidem, adv, [2 qui+demonst ending -dero].
Expres^g emphasis or assurance, assuredly, cer^
tamly, in fact, indeed: istaeo quidem contumelia
est, an affront indeed, T. : decipere hoc quidem
est, non iudicare: et posoit quidem? really, T.:
sibi quidem persoaderii eum, etc., Os. : post solsti-
Uum, et quidem aliquot diebus : quod quidem per-
inlustre fuit, N. — ^In answers, evrtemfy, of courses
visne sermoni demus operam sedentes ? sane qui-
dem, by all means: si quidem didmus, etc., sines.
— In antithesis, but, however, yet: utebatur homi-
nibus improbis mnltis, et quidem optimis se viris
dedtturo esse simulabat: re quidem verft, but in
fact, N.— Introducing an example, for instance,
for example : Dicaearcbus quidem et Aristoxentis
nullum omnino animum esse dixerunt. — Restrio-
tive, at least, certainly, in truth : nihil ex me qui-
dem audire potuiases : nunc quidem profeoto Ro-
mae es: vestrae quidem certe vitae prospidam,
Cs. — In the phrase, ne . . . quidem, not even: ne
obsidibus quidem datis paoem redimere potuisse,
Cs. : ac ne illud quidem vobis neglegendum est,
— For et ne . . . quidem, nee . . . quidem is rare,
and not indeed, and that not: nee eius quidem rei
finem videa
quid nam or quidnam, adv. interrog., why,
prayf why in the world f (old) : quid nam Pamphi*
lum exanimatum video ? T, . r^r\n i r>
Digitized by VjOOQIc
qnidni
eeo
VH
qnid-ni, see qald.
qnidptam, quidqnam, tsee qnispUm, quie-
qufton.
quldqttid, adv. [ore. n. of qtiisqnls], to vhattvtr
extent^i^y how mwh^ the further: quidquid progre-
diebantur, magia magisque, etc., L.
qnies, etis,/. [2 CI-], a lying atiU, reti^ repose,
inaction, freedom from exertion: locus quielis ple-
nissimus : mors laborum ac miseriarum quies est,
a state of red : quietem capere, take r^ptm, Cs. :
quietem pati, S. : haad longi temporis quies nilUti
data est, L. : ab armis, I*: uti somno et quietibus
ceteris, fMTAi/ionf. — In political nfe,iMti/ra/tfy.'
Attici quies untopere Gaesari fait grata, at, N. :
quiete defensQS,Ta. — Quiet, peaee. quae diuturna
quies pepererat, S. : montana, O. : ingrata genti,
Ta. : Si iion tanta qaies iret frigosque coloremqae
Inter, i. e. the repose of spring, \.^Ths rest of
sleep, repose, deep: oapere qoietein,/a2^ asleep, 0. :
alta, y. : ad quietem ire, go to sleep: secundum
quietem, m sleep : neque TigiUis neque qaietibus
sedan, S. : dacem terrait dira quies, a dream, T.
— The steep of death, death t OIU dura quies ocu-
los urgqet, Y .^Y ^t%otl, the goddess of rest^h.
qniesoo, Svl (qai6rutit,y. ; quiSrim, C. ; qaiGs-
sem, T., H. ; quiesset, T. ; quiSsse, C, L.), Stus. ere
[quies], to rest, repose, keep quia, be inactive, be at
peace : placid& compostus pace quiescit, Y. : non
somno quiescere, get no rest, Gu. : Quid faciam f
* quiescas,* do nothing, H. : Indoctus pilae quiescit,
does not play, H. : Quibus quidem quam facile po-
tuerat quiesci, si hie qaiesset! whieh we might
easily have been spared, T.— 7b rest, sleep, be asleep :
eo cum yenio, praetor quiescebat: (»8a, in qu&
quiesoebat, N. — In war, to be inaetive, make no
movement : per paueoa dies, L. : pavore mutuo in-
iecto velut torpentes quieverunt, L.— 7b keep in
retirement, take no part, be neutral: scribis Pedu-
caeo probari, quod quierim.— -7b acquiesce, quistfy
permit: qoiescat (Caesar) rem addad ad inter-
regnum.— 7b pause, make a pause, keep silence, be
stUl: quiesce, T.: quiescere, id eet ^avv&Ztty. —
7b rest. He still, be still, be quiet, be undisturbed:
ager qui multos annos quient, lay fallow : nee
umquam quieturas Syracusas, donee, etc., L.: flam-
ma, ceases to bum, V. : quiernnt Aequora, the waves
are laid, V. : felicios ossa quiesoant^ 0. : quiescnnt
voces, are silent, O.— 7b be calm, be fmn/^fled, be
composed: quiescas, T.: Qoaeso, ego dabo, quiesce,
T.*-*F ig.,tobe inactive^ be powerless : ista potentia
quiescit.
quiete, adv. with oomp. and nip. [quietus],
calmly, quietly, peaeefuOy : acta aetas : quietius
tranquilliusque bellare, with less energy, L. : quie-
tissime se receperunt, Cs.
quietus a^. with comp. and sup. [P. of qnie-
soo], at rest, frte front exertion, inactive, m npose;
Sex te mensls quieium reddUias nee certa imperia
ftowing gently, H. : Quietiore7nH.me miseram^ qoi
Undisturbed, free from agitation, q^^ int rogttas ?
aetatem qaietam tradnoere: quiet& vtw^ sis? at-
jexercitu pacatum agrum peragrart u^mA^^^fw-
poet id factum quietiorem Galtiam, U^. / * • Ja.
ma ei quietissima pars, Os.: nihllo quietiuk. 'm-
(hibema) aestivis habuit, L.: nihil apad hoeu»
quietum pati, quo minus popnlaretor, etc, Ta. :
omnia a bello, L — Plur. m. as snbsL : qiueta mo-
vere, the public tranquiUity, & — Inactive, taking no
part, neitnd : ne lugurtha quidem iuterea quietna
erat, idle, & : aut boni sunt aut quieta : qoieto ae-
dente rege ad Elpeam, L.-^f speech, cabn, qmei :
8erroo.-^f time, undisturbsd, restful, quiet: cae-
lestium qaieti dies feriae nominarentar : neque
lugurthae dies aut nox ulla quieta fuit, S.— Flg^
quid, eabn, unruffled, still, silmt: homines : Tirtoa,
quae in tempestate saeva quieta est : qaieCo sum
animo : quietus aciem exornat, quietly, & : Quietus
esto, inquam, donH be tmea^, T.
qui-Ubet (-lubet), quaelibet, quodHbet, and
(as stUmt.) qnidlibet, pron, indef,, any one, any with-
out distinction, whom you wiu, no matter lAo, the
first that comes, all: quaelibet minima res, any
trifling cireunutanoe : quemlubet, modo aliquem :
quftlnbet condicione transigere: nomen, the first
name Uiat occurs, H. : quibuslibet temporibus, at
all times, Ij. : quilibet unus, emy one, h. — ^As subst.
n., anything, everythhtg: qnidlubet faeiat, what he
will : Quidlubet indutus, dressed as il happened, H. :
cum quidlil>et ille Garriret, at random, U.
qnin, conj. [2 qui+-ne]. I. In a principal
clause, interrog., why notf wherefore not? (only
in exhortation or remonstrance; not in asking
for information) : quid stas, lapis ? Qam aocipis ?
T. : quin taces ? T. : quin continetis Tooem f : quia
potins pacem aetemam Exeroemus f Y. : quin
conscendimus equos ? tvAy not mount our hones f
L. : Quin uno Terbo die, quid est, quod n>e relis.
Just say in ons word! T. : quin tu hoc crimen
obice ubi licet agere, 1. e. you had better: quin illi
congrederentnr acie inclinandamque semel fortu-
nae rem darent, L. — Corroborative, but, indeed,
really, verily, of a truth, nay, in fact : credo ; ne-
que id iniurift; quin Mlhi molestum est, T. : nihil
ea res animam militaris Tin imminuit, quia contra
pins spei nactus, L. : non potest die! satis quan-
tum in illo sceleris fuerit, Quin sic attendite, indi-
ces, etc, nay, rather, etc. — In a climax, with etiam
or et, yea indeed, nay even : quin etiam necesse erit
cupere et optare, ut, etc. : quin etiam voces iacta-
re, Y. : quin et Atridas Priiamus fefelllt, H. — H.
In a dependent clause, so that not, but that,
but, without: ut nullo modo Introire possem, quin
▼iderent me, T. : facere non possum, quin ad te
mittam, / cannot forbean 9enamff^^4nu .* nih3
Digitized by VjjOOV Kt
QfuIuB&
091
qitlnqu»Ttratiui
€0^ fl^ ' ^ mtaerrimus : repertot eit ntmo
•^m/ -O " *^^^^ "'^ ^^' ^^^ praetennJsi,
nisi senr!' >•* < *<^ *^ perBcriberem : nuUi ex itinera
f»V'' nar J 'h*^^ ^"''^ '^^ eqoitattt Caesaris exctpe-
Qf- -I J,. - • f*^ ***?^ cut off^Ge,: qui reousare po-
l7, j^ii^ et aocii sibi contulant V L. : noii quiD
.^...c diseentiam, sed quod, etc., not but ihat,-^E $ p.,
representing the nom. of a.profi. rdat. with a neg*
atire, wAo . . . no/, but: nulla fuit civitas quin
partem 8enat(U Cordubam mitteret, Ca.: nulla
(iiaiura), quin auum vim retineat : quis templum
adspexit, quin tesiid easet ? : Nihil tarn difficilest
quin inrestigari possiet, T. : Meaaanam nemo ve-
nit, quin viserit. — After worda expreaaing hesita-
tion, doubt or uncertainty, hut that^ thai : non
dubitaturum, quin cederet : et vos non dubitatis,
quin : hoc non dubium est, quin Chremes non det,
etc., T. : cave dubites, quin : non esse dubium, quin
. . . posaent, no doubt Aaty Gs. : neque abest suftpi-
cio, quin, a nupicion that, Ca.
qui-nam, see quisnam.
QninotiUfl (Qmnt^), adj. m. fquintus], in the
fifUi pUue, of the fifth month (afterwards called
Julius): mense Qumctili, »i» c/Wy .* idibus Quincti-
libus, on Jufff IS/A, L.
quinoimx; uncis, m, [ quinque + uncia ], Hw
twetfths (of any whole).— ti8p.,JfM twdftht of an
a^^JSve nneiae: si de quincunce remota est Uncia,
quid superat? fl. — The fyure formtd hy the four
eonten of a square ana ite middle point, a quinr
cunz: direoti in qnincuncem ordinea (of trees):
obliquis ordinibua in quincuncem dispositis, Ca.
qnindeoifinm (-deoies), adv, [quindedm], ^»
teen timee : liS qutndeciens, i. e. fifteen hundred
thousand eeetercee,
qnlndepim or XV, num. adf. [quinque+de-
cem], fifteen: die8,Cs.: annos XV tiatua: evocat
ad ae Maaailii XV primoe, eittf fathere, Cs. : Quiu-
decim viri, the eoUe^ of fifteen prieeU M thargeof
the SUf^ne books, H.
quindeoim-'Vlr or XTvir, a member of a
conummon of fifteen mm : Gallus, Ta.— i^iir., Ta.
qoindeoimviraUfl, e, «ff. [qnlndedmvlr], of
the qmndeeknvire : saoerdotium, Ta.
qxiingeiiiriiu, o^/* h^u^g^'^^li 9fA^ hundred
MCA .' cohortea, Cu.
qtungeni, ae, a, num, dietr. [qtting6nti],^M
hundred each: qningenos denarios dat
qoingaiiteslmiifl, adj» [ quingentl ], th$ fine
hundredth: annua.
qningenti, ae, a, or D or ID {pen, qoin;
tam, L.f nwrn. [quinque +centum],^e hw
Don plus mille quincentum aeris adferre : drach-
mae, H. : f uint HS D milia fortasse : milia quin-
gcnta, thoutandt upon thoutanda, Ct
qcdm, ae, a, num, dietr. [quinque], Jftw micA/
qaini in leotis : ordinea, Cs. : vers&s, N. : quina
dena iugera data in singuloa peditM, fifteen to
each, L. : militibus quini vioenl denarii dati, twen^
ty-five to each, L.^^Five : bis quinoa ailet diea, i. e.
ten days, V. : nomina principum, L.
qtiim deni, qtuni vioeni, see quini.
qTunanigeni, ae, a, nimu dietr, [quinqoaginta],
fifty eaek: US qulnquagenia milibua damnari.
qninqnagealiiiiifl, num. a^. [qninqnaginta],
the fiftieth : anno trecentesimo qumquagesimo. —
As eubet,f. (so. parsX a fiftieth part, fiftieth : de
totA pecunia binae quinquagesimae detrahebantur,
x. e, four per ceni.
qainqnigintfi or Xi^ num,, fifty : annoa ad
quinquaginta natus : famulae, V. : cum ex CXXV
iudicibus L referet
qtdnqaatiia (iura), n., rare for qninquatrus,
0. dub.
qnixiqiiitnui (uum),/. [quinque], a festival in
hmwr of Minerva, held on the fifth day after the
ides (frem March 19th to 28d; afterwards known
as quinquatrtbs maiores) : pridie quinquatrCls :
quinquatribus ultimia, L. : Quinqnatrfta iubeor nar-
rare minorea (on the idea of June), 0.
qninqcM or V, num, aefj,, fives atellae: auri
quinque pondo: pnmi, the five chief eitizene: Quin-
que tenant caelum aonae, V. : ulnae ;ter, 0.
quinqnennalU, e, adj. [quinquennis], oceur^
ring every fifth year, miinquenniai : celebritas lu-
dorum. — Continuing five years, quinquennial : cen-
sura, L. : vota, binding for five years, L.
qiiuiqii6iuii% e, adj, [quinque +annu8], of five
years, five yean M : vinuro, H. : oieae, H. : Olym-
pias, celebrated every fifth year, O.
qolnqn^miiiiin, l, n. [quinquennius], a period
of five years, five years : qidnqueni imperium pro*
roeare: magiatratum quinquennium habere: tria
quinquennia, I e, fifteen years, 0.
qmnqnepertatcui (-partitas), acff, [partio],
in five parts, fivefold : argumentatio.
quinque priml, see quinque.
quinqueremiSk is, atfj, [quinqne + ramus], with
five banks of oars: navee, L. — As subst,f,, a gal-
ley withfiae banks of oars, quinquereme: in quin-
queremi: una,L.
quinque-wlr, l,m,^oneofei board of five, one
of five commissioners: ne quinqoevimm quidem,
etc : recoctus Soriba ex quinqaeviro, H. "— Plur,
(often written Y viriX ^ heiird of five, thequinque'
virs,five commissioners: oonatituti aunt V viri (to
divide landa) : quinqueviria ereatia (to administer
the pablic debt), L. : muria reficiendia, L.
quinqueviratuB or ▼ ▼iratua (tifl),fli [quin-
quliiqiil«iis
em
quis
qaerirl], the iiffice of a quingueinr^ rmmUnk^ in
a commitwm of Jive : quioqueviratam aocipere.
qmnquiwii (-es), adv. [quinqQe],^v« time$:
absolutuB est t ad HS viciena quinqaieus redegiase
(ac. ceotena roilia), i. e. 2,600,00a
quinqnipUoOb — , &re [qainqniplex], to make
fivefold: magiatratOs, Ta.
qnintadeoiiniiil, drum, m. [quiiiU dedma
(sc. legio)], the ootdUn of the fifteenth legion^ Ta.
qnintann% a4i* [qoiiitual of the fiftK^^JkA
woet, f (ac. TiaX ^ etreet in Su eampt the market'
place of the eaniA L. *- Plur, m. as eubet,^ the eol-
diere of the fifihlegion, Ta.
Qmnti-, see QainctU.
qnintOb adv, [quinta8],/or (he fifth time: leo-
tiaterniaro habitum eat, ll
qmntmn or V, adv. [quintaa], /or the fifth
time: vX Furiua dictator quiDtam mceretur, L. :
(declaratus consul) Fabius, V., L.
Siuntna or V, ntcin. a^j, (quinque], the fifth:
iim quintum civile : ante diem, Y. : quinta para
vectigaliam : quinto decimo die^fifteefUh : quintia
decimis castris, L. : pars nectaris, quinteeeenee^ H.
quintos-deoimiui, see quintus.
qnippe, adv, and eor^, [2 qai4-pe]. X. Aa
adv,^ of eouree^ ae you eee, Aviou^y^ ae one might
expect^ natwralljf, by all means; lere nomen habet
utraque rea ; quippe ; leva enim eat boo, risam
moTere : ergo ad cenam si quia Tocat, condemne-
tur. Quippe, inquit, etc. — Usu. followed by a
causal particle : quod flagitabam . . . quippe cum
bellum geri iam viderem : raro tantis animis con-
currerunt classes, quippe cum pugnarent, etc., L.
— With a rdat, introducing an obvious explanation
or reason : malta qnestus est Gaeaar, quippe qui
vidiaaet, etc, ae he would of eouree^ after eeeing,
eta : plurimnm terroria tulit, quippe quibus aegre
ooouraam est, eta, L. : aolia candor inluatrior eat
. . . quippe qui tarn late oonluceat : convivia non
inilMt ; quippe qui ne in opptdum quidem veniret.
— ^With an explanatory appiositire : sol Deroocrito
magnus yidetur, quippe homini erudito, i. e. ae of
course it muet to an inidligent man: quidam con-
tra miseriti Periturae quippe, Pli. — In irony, cer-
tainly, indeed, forsooth: Quippe vetor fatis, Xfor-
sooth, am forhidden by the fates I Y, : movet me
quippe lumen euriae. — II. As conj., introducing
an obvious explanation or reason, since, for, for in
fact : quippe benienns erat, for he was, you see,
etc, H. : Quippe oolor nivia eat, 0. : quippe homo
tam grandior mri Se continebiit, T.: neqoe pro-
vinciam invitua dedeiat ; quippe foednm hominem
a re p. procul esse volebiit, S. : ego Undo. . . quippe
qui aaepe id remedium aegritudinarast, since some-
how (see 2 qui), T. : Quippe etiam f eatia quaedam ex-
eroere diebus, Fas et iura ainunt, since even, etc, Y.
quipplani, see quispiam.
Qnliinaliflt e, at^, [Quirinua], of Qwirimm, of
Romulue, QuirituU : Htuua, Hke ikott of ^ommime,
Y. : collia, the Quirinal HiU, now Monie CavtJk
(in Rome) : iugum, 0. — Hvr. n. aa subei^ afestieel
in honor ofJ&mulus, the Quirinalia.
1. Quiziniu, 1, m. [Quiris, i. e. Cures], of CW««,
of the Quiritee ; hence, the deUSed BtmwUHS: Quiri-
uus vocatur Romulus : duos flaminee adiedt, Haiti
unum, alterum Quirino, L. : Remo cum fratre Qui-
rinus, Y. : populus Quirini, the Romans, H. : toiba
Quirini, 0. : gemini Quirini, i. e. Bomubis and Re-
mue, lu. : lanum Quirini clausit, H.
2. Qtdrianfl, «(/• [^ Quirinus], of Qmrima,
of Romulue, Quirinal : collis, u^ the Qwirinal,
0. : victor, i. e. Augustus, Y. : umeri, Pr.
1. quiiifl, see curis.
2. Quiris, Itia, gen, plur. tiam, m. [CoreaJ.—
Flur., the inhabitatUs of Cures, Quiritee .- pnad,
Y. — After the Sabinea and Uie Romans were
united, the people were called Quiritea: ita gemi-
natA urbe . . . Qnirites a curibus appellati, L. ; the
term implied civilians, while Romani was regarded
as the name of warriors and rulers. The two were
united in various phrases desigtiatiog the whole
people: populus R Quiritium, the Roman common-
weaUh of Quirite eiiitens, L. : exercitua populi R.
Quiritium, L. : populus R. Quiritesque, L.: Quiri-
tea Romani, L. ; orators often addressed the people
aa Qnirites. — ^In the phrase, ius Quiritium, Cft« twU
rights of a eUisen in Rome: iure Quiritium liber
esse.— iSSn^., a Roman cititen, Quirite : dona Qui-
ritis, H. : i«ddere iura Qniriti, O. : Quia te re dooa-
vit Quiritem Dis patriis ? i. e. wtharmed, H. — Of
bees, eiiixens, commonalty : ipsae regem, parroa-
que Quiritea Sufflciuut, Y.
JiulritatiOb onia, /. [quirito], a pUdnHve cry,
for help: quiritatio facta, L.
Qnixitefli see Quiris.
quiritOb — , — , are [Quiritea], to caB the Quirir
tes, call to the rescue, waU : vox quiritantium, L.
1. qnifli quid, jvrtm. interrog. [2 CA-] (only sing,
nom. m, and nom, and ace, n* ; the other forma are
common with qui interrog, ; see 1 qui).-^!. Masc,
whof whi^ onef^what manf : Da, Quia homo
est ? Pa, Ego sum, who is there f T. : quia darior
in Graecift Themistocle? quis potentior?: quia
primus Ameriam nuntiat?: Quia videor? Cha,
miser aeque atque ego, whom do you thini met
T. : quia aim, ex eo quem ad te misii oognoaces, & :
considers, quis quem fraudasae dicatur, who is said
to have defrauded whom, — With a subei. : quis
enim diea fuit?: quis earn senator appellavit:
Quia gracilis puer, H. ; quae robora cuique, Qtus
color, Y. : quisve loous, L. — H. Nieut^ what, whet
thing f : quid dioam de n^ribua^aeiltimis : quid
qvis
008
qnisque
malierifl Uxorem babes? tohat 8oH of a wmtaaf
T. : quid caelati argenti, quid stragulae vestis,
apud ilium putatis esse? what amount f : sdturum
quid cius sit, what there is in it, — In rbetorical
phrases with efico, what do I aatff f correcting,
strengthening, or emphasizing a remark): Romae
volumus esse. Quid dico ? Volumus ? Immo vero
cogimur: quid dicimus ? : quid dicas intellegis ?
2. qois, qua, quid, pron. ttide/, [2 CA-], any
ome^ anybody^ anything^ some one^ tomebody^ some-
thing {in wmmc and neut, usu. as subsL) : cum quia
non audivit : Simplicior quia^ et est, etc., H. : iniu-
riam cui facere. — With n, «e, num or nin : ut ne
quia cum telo servus esset : ne qua fiat iniuria : ne
cui falso adsentiamur : si quid in te peccavi igno-
Boe : si quia quid de re p. rumore acceperit, Cs. : si
quo Usui esse posset, L.: ne quid nimis, T. : nisi
quid inter ipsum . . . oonveniret : num quid allud
in iudicium venit?
3. quia* for qoibus, dot, and abl, plur, of quia
and qui.
qitUhnam (quis nam) or (as atfj.) qmnam,
quaenam, quidnam or (as atfj-) quodnam, pron, inr
terrog^ who thenf who in the world f which^ I in^
aietf what^prayt (more pressing than quia): Quod
nam ob factum, T.: quisnam igitur tuebitur F.
Scipionis memoriam ? cuinam minim videretur ? :
Numquid nam amplius tibi cum ilia tvMI pray
had you nothing further to do wUh herf T,i num
quisnam praeterea ? nemo est, anybo<fy eUe: num
quidnam novi ? w there anything ««o/— In indirect
questions: revtso, quid nam Chaerea hie rerum
gerat, T. : exspecUbam quinam testes dioerentur :
miaerunt Delphos consulturo, quidnam faoerent de
rebus suis, N. : cootroversias habere, quinam an-
teferretur (i. e. uter), Cs.
qnispiaiii, quaepiam,qttodptam, and (as eubtt,)
qnidpiam or quippiaro, j^ron. indef [2 CA-], any
one, anybody, anything, any, eoms one, aomething,
tome: quid si hoc quispiam Toluit deus ? T. : cum
quaepiam eohors ex orbe excesserat, Gs. : nomen
cuittspiam: haec a quopiam veetrum petere: dizi-
sti quippiara : aliae quaepiam rationes. — Sifig, «.
adverb.: Num iUi molestae quidpiam haec sunt
nuptiae ? in any retpeot, T.
quifl-qtiain, m. (al«) old as fern), quicquam
(quidquam), iU,pron, indef ^ks adj., any, any one:
ne rumor quidem quisquam: si cniquam generi
hominum probatus sit. — As 9ub$t., any man, any-
body, any perwn, any one whatever, anything: Si
quisquamst, qui studeat, etc., T. : si quisquam est
timidus, is ego sum: ne quemquam interficiant,
Cs. : si quicquam humanonim certi est, L. : si
animadversum esset, quemquam ad hostes tran^
f iigere oonari, N. : quicquam tu Ilia putas fuisse
quam ex agmine tanto Audet adire yiram, Y.:
neque ouiquam nostrum licuit lege uti, S. — Fem, :
illarum n^ue te quisquam norit, neque, etc.,T. —
With unue^ any otte, a eingle one: nondum in quen^
quam unum saeviebatur, againtt an individual,l$,i
cum multi magis fremerent quam quisquam unua
reousare auderat, L. — Emphat, with nihil, nothing
whatever, nothing at all . oomperiebam, nihil ad
Pamphilum Quicquam attinere, T. : sine quo (stu-
dio) in vita nihil quicquam egregium. — With num^
quam : numquam ouiusquam delicto ignoscere, no
man^a at any time: numquam quicquam.
qiii»iqae, quaeque, quidque, and (as o^'.) quod-
que, pron, indef^ whoever it be, whatever, each, mmA
one, every, everybody, every one, everything (of more
than two) : ut quisque venerat, Aooedebam, L a
whoever arrived, T. : mena cuiusque is est quisque^
the mind ie the man : quod quisque imperator ha-
beat: statuere, quid quemque cuique praestare
oporteat : sibi quoque tendente, ut periculo prius
evaderet, L.: quia qnosque nostrum loquatnr:
Quantulum enim summae curtabit quisque dierum,
Si, etc., H. : quo quisque est sollertior, hoc docet
iaboriosius : Quanto quisque sibi plura negaverit,
H. — Sifig. with plur. apposit. : decimus quisque ad
Bupplicium lecti, L. : nltimi cum suis quisque du-
cibus, Cu. — Mur. : ut quosque studium aut gratia
occupaverunt, i. e. them eeveraUy, L. : quae apud
quosque visenda sunt: Singula quaeque locum
teneant, H. — After a eup., of an entire class:
optimus quisque ita loquebatur, i. e. all noblemen:
doctissimus quisque, every man of learning : asper-
rima quaeque ad laborem deposcimus, L. : anti-
quissimum quodque tempus, Cs. — Ftur. (usu. when
the whole consists of several groups) : m optlmis
quibusque gloriae certamen, i. e. in caeee of friend-
ehip between eminent men : multi mortales conve-
nere . . . maxime proximi quiqne, L. : litterae lon-
gissimae quaeque. — With primue or proximue,
always the first, at each earliest time, as soon as
possible tft each ease: primum quidque videamus,
\.e,letus take up the first point first : si quia fece-
rit . . . de eius honore primo quoque die referant:
ne proxima quaeque amoliendo aditum facerent,
L. : primo quoque tempore, as soon as possible, the
earliest possible moment, C, L. — After an ordinal
num. : tertlo quoque verbo exdtabantur, at every
other word: quinto quoque anno, i. e. every four
years. — After a nron, reflex., each for himeelf, sev*
eralfy, individually, without exception : pro se quift^
que : ut quanti quisque se ipse fadat, tanti fiat ab
amicis : quo ferat natura sua quemque : ut pro sui
quisque patrift dimicent ferro, L. — Rarely before
the pron*: quisque suos patimur Manes, V. : quoa
Poenus in civitates quemque suas dimisit, L. — ^For
uter, each: Oscula quisque suae roatri properata
decreta ?— With negue, and no one, atul none: ne- tulerUbt, 0.— Quisque as fern, for quaeque : quo
que me impedict cuiusquam edictum: nee quia- 1 quisque pacto hie vita^m^Tos^rum exigit, T.
qoiiqiiiUae
eM
quoad
' qtdflqtdliae, iram,/. [quisquel odd» andetubj
offtcourinffHy rvbbUh: «editionU Gfodianae.
quis-qniSy qutoqaid (quidqutd) and (as a^.)
quodqnod (rare, except in nng, nom. and abl. m.,
and nom, aec, and ahl, n.), pron, reL. indef.y vohch
tver^ who9oeifer^ whatever^ whatsoever^ every one who^
everything which: Qoin spolies qnemqaem nacta
Bis, T. : boetem qai feriet, erit mihi Carthaginien-
Bis, Quiaquis 6rit, £nn. ap. G. : quicquid animo
cemimus, id omne oritur a aensibus : qaoqiio oon-
Bilio fecit, with whatever design : quoquo tempore
conspectus erat, at what time soever : deortim qnia-
quis aroicior Afris, H. : At o deorura qnicqnid in
caelo regit, all ye gods who, H. : per quidquid d60>
rum est, ^ all the gods^ It, : quicquid malefici erit:
Quisquis honos tumuli, quidquid solamen liumandi
eat, v. — Whoever it he, every one, each, everything,
anything: qnatenus quicquid se attingat, perspi-
cere (I e. quatenus quid, quicquid est, attingat) :
liberoa suos qutbusquibus Romania mancipio da-
iMnt, aU Romans wltoever they may he, L.
quitUB^ P. of queo.
qui-vifl, quaevis, quidvis and (as adj.) quodvla,
pron. indef., whoever it ht, whom you please, any
one, any whatever, anything: quivis liber debet
esse : esse cuiusvis (civitatis) : ad quemris nume-
rum equitum adire, Cs. : quaevis amplificationes,
aU sorts of: unus amet quavis aspergere cunctos
(so. ratione), H. : Abs quivis homine beneficium
accipere, T. : Eripiet quivis oculos citius mihi, H.
— ^Witb unus, any one you please, any one when-
ever : una harum quaevis causa me monet, T. :
Don quivis unus ex populo, sed existimator doctus.
— ^As sub^. n,, anything whatever, no matter what :
cui quidvis licitum sit : quidvis satis est, H.
quo, adv, and eonj, [dot, and abl, of 1 qui].
I. locat. and abl. uses, of place, only with loci or
(poet.) loeorum, where, in what place, in what situ-
ation : se neacire quo loci esset : sectari, rosa quo
looorum moretur, H. — Of time, at which tune, on
which day, when (so. tempore or die) : extrahere
rem in id tempus, quo Baebius venire posset, U
—Fig., of degree of difference, with eompp., by
what, by as much as, in how great a degree^ the :
quo maiaa crimen sit id, boo maiorem ab eo iniu-
nam fieri : diligenter attendite quo minus mireoii-
ni, etc. : quae (tempus et spatium) quo plura sunt
eo meliore mente, eta : quo delictum maius est,
60 poena est tardior. -*- Of cause, /or the reason
that, because, that, as if: neque eo nunc dies, quo
qaicquam senserim, T. : non quo libenter male
audiam, sed quia, etc. : non eo dico, quo mihi ve-
niat in dubium : eat aditus magia eo, ut . . . ha-
beant, quam quo . . . desiderent, Os. : non quo ad
rem pertineat. — Of result, by reason of which,
wherefore, whereby, so that, and so: quo factum
•8t» at deterrerentor, etc, N. : multa dicta sunt^
quo durior locus est dioendi datus: sed Tim mortn
in oaus& esse, quo serius perficeretur, L. — In the
phrase, quo minus, so that . . . not, why . . . not:
per me stetisse. Quo minus haec fierent nuptiae,
T. : eisdem de causis, quo minus dimicare vellet,
movebatnr, Cs. : quo minus admirandum eat : qal-
bus stipendia causae essent, quo minus militarent,
L.— Of purpose, by meaju of wlUeh, that thereby^
in order that : simulant, quo absterreant, T. : Id
adiuta me, quo id fiat facilius, T.: nos arma neque
contra patriam cepisse, neque quo periculum aliis
faceremus, S. : equites . . . pugnabant, quo se
praeferrcnt, Cs. : qud paratior esse possim : quod
quo facilius perspicere possitis : cautum erat, quo
ne plus auri haberemus, L. — In the phrase, quo
minus, thcit , , . not, in order that . . . not, to pre-
vent : quicquam in his te nuptiis conari, quo fiant
minus, to prevent them, T. : aliquid factum esse
quo minus iste condemnari posset, to prevent the
possibility of his conviction, — Of numner or de-
gree, as, as much as (sc. modo) : Hermionam Pj-
ludes quo Pallada Phoebus amabat, O.
H. JDat, uses, of place, to whatplaesf whither f
whereto f: quo potissimum infelix adoedam? S.:
amandat hominem . . . quo? quo putatis?: quo
evadat Tide, T. : locus, quo exercitui aditus non
erat, Os. : Tide quo proeredior, how far: Quo, quo,
scelesti, ruitis, U.^ Whither, to what place, to the
piaoe to iffAicA, and to this point, as far as : in*
nine quo dignu *s (sc. ire), go where you belong, T. :
quo postea quam Tentum est : protidscar eo, quo
me Tocat populus : non longius, quam quo telam
adici potest, as far as, Gs. : transferrent auspicia
quo nefas esset (i« a ad quos), L. ; abire quo ter-
rarum possent, L. — Indef, after si or ne, any
whither, to anyplace, in any direction: si quo po-
blice proficisceris : si quo erat longius prodeua*
dum, Gs. : si quando Romam alioTe quo mitterent
legates, L. : vide, sis, ne quo hino abeas longius^
T. — F i g., of end in Tiew, to what endt for what
purposed of what usef whereforef wAy/.- quo
hostem tarn aceleratum reserves ? : quo me igitar
aut ad quae me exempla revocas? io what point:
Quo mihi fortunam, ai non conoeditur uti? H.:
quo animum intendat facile perspicio: Kescia, qno
valeat numrous ? whcU money is goodfor^ H.— -Of
d^ree, to what degree, to what extent^ how far:
quae quo usque tandem patiemini ? S. : ne bodie
quidem scire, quo amentiae progress! sitia, L.
quo-ad (monosyl., ¥i.),ado, — In space, as far
as : quoad insequi pedes potuit, L.— -Of time, to
what timef till whenf how longf how sooni : se-
nem Quoad exspectatis vestrum ? T. : Peroontatum
ibo, quoad se recipiat, T.— 7b ihs time at wkitK
tiU^ until: nihil (avaritia) sancti habere, quoad
semet ipsa praecipitavit, S. : quoad perrentum est
eo: progressi, quoad capitibus exstare possunt,
4 etc, U : exutii^o, pqi^aA^ti^em recte
^'^e^^H?"^
qpKMiiJoa
695
quominiM
adhibitftm esse, quoad oertior fieres: qooad ipse
cum exercitu proptiis accessiaset, Cs. — For what
Hme^ during tehat period^ <u long as, while : quoad
potuit, reetitit, Cs. : habeo tabulas omnis, patris
quoad Tixit, tuas quoad ais, etc.: quoad Tivet:
quoad Ardea Tixi, L. : dlcebam . . . quoad nratue-
ves, omnia te pramissurum.— F i g., <u far m, to
ike exierU ihat^ to the degree that: lu9 civile eatenus
exercuerunt, quoad populo praestare voluerunt:
quoad progradl potuerii ameotia : ut» quoad pos-
sem eft Hoeret, numqoam disoederem : quoad eius
fieri poesit, atfar Q»iiiM poeriUe,
quo-cixoS, eonj^ for t^AicA r^oaoii, vdkgt^ort,
and therefore : quoeirca nihil esse tarn detestabile,
quam, etc.: Quocirca cingere flammS Reginam
meditor, V. — In tmeai : quo, bone, circa, H.
qno-oumque, adv., to whatever place, whither-
9oever: quocumque venerint: Ire, pedes quocum-
que ferent, H. : metua agit quocumque rudentls
Kxctttere, in any direction whatever, V. : oratio ita
flexibilia, ut aequatur quocumque torqueaa. — In
tmeai : quo ea me cumque duoet: Quo res cumque
cadency.
qnody adv. and com. \aoe, n. of 1 qui]. I. As
adv., in relied ofwhien, a» to what, in what, wher^-
in: quod me accusat, sum extra noxiam, T«: si-
quid est Quod mea operft opus sit Yobis, T. — ^After
ett or habeo, introducing tliat for which reason is
given : in viam quod te des, nihil est, there is no
ueeeeeitjf for you to^ etc. : magis est quod gratuler
tibi quara quod te rogem, / have more reason to
congratulate, etc. : non est quod multa loquamur,
we need not, H. — A$ to what, in so far as,to tlie
extent that : Epicut-us nunc, quod sciam, est ausus,
etc. : homo, quod iuvet, curiosus. — In transitions,
with a cor\f. or niat., in viewof which, and in fact,
M, and yet, aeeordingly, therefore, now: Quod si
ego rescivisaem id priua, ana had I, ete., T. : tj-
rmnni coluntor . . . quod si forte ceciderant, turn,
etc. : quod si regum virtus in pace valeret, S. :
quod nisi pugnassem : quod nisi mihi hoo venisset
in mentem : quod ut o potius formidine falsa Lu-
dar,V.
II. As conj., that, in that : Quid est quod laetus
es ? i. e. why are you merry, T. : quid istuc est,
quod te audio Nescio quid concertasse, etc., what
mfcans it, thtUf etc., T. : quanta est benignitas na-
turae, quod tam multa gignit : hoc uno praestamus
feris, quod oonloquimur, etc : erat illud absurdum,
quod non intellegebat: Sin autem pro eo, quod
sum ma res p. temptatnr, etc., in view of the fact
that, etc. : ad id, quod sua quemque mala coge-
baut. evooati, etc, aside from the fact that, etc., L.
— That^ because, since, for: quod viris fortibus
bonos habitus est, laudo : gaudeo^ quod te inter-
pelio: tibi ago gratias, quod me liberas: quod
spiratis, indiguantur, L. : doluisse se, quod populi
R. beneficium sibi extorqueretar, Cs. : falso qiieri-
tur genus humanum, quod regatur, etc., & : laudat
Afrioanum, quod foerit abstinena.— After verba
of saying or omittmg, that^ the fast that, the re*
mark tltat, to say that: non tibi obioio,quod homi-
nem spoliasti : aooedit^ quod deleotatur, besides, hs
takes pleasure: adicite ad haeo, quod foedus dedU
mna, L. : Adde, quod didicisse artis BmolUt mo-
res, 0. : pauca loquitur, quod aibi gratia relata non
sit, Cs. : ne hoo quidero (diotum est), quod Taurum
ipse transisti f : nox testis, quod uequeam lacrimaa
perferre parentis^ V. — Introducing an explanation,
in that : commemorat beneficia . . . quod vcnerat,
etc., Cs. : bene facis, quod me adiuva.<«, in helping
me: fecit humaniter, quod ad me venit: prudeu-
ter Romanus fecit, quod abetitit inoepto^ L — In-
troducing a fact for comment, as to tie fact that,
as respects this that: Tu quod te posterius pui^es
. . . huius non faciam,T.: quod vero securi percus-
sit filium, videtur, etc : quod ius civile amplexus
es, video quid egeris : respondit ; quod castra mo-
visset, persuasum, etc., Cs. ; cf. quod sit (Auroral
spectebilis . . . ego Procrin amabam, I. e. thouah
Aurora be (called) beautifid . . . /was in love mth
Proeris, 0.— Introducing an exception, that, as far
as: omnes mihi labores fuere levee, Praeter quam
tui carendum quod erat, save that, T. : haec hone-
sta, praeterquam quod nosmet ipsos diligamus,
esse expetenda : adverso rumore esse, superquam
qtiod male pugnaverat, not to mention that, L. :
Excepto quod, etc., H. : memento te omnia pro-
bare, nisi quod verbis aliter utamur: pestilentia
iocesserat pari clade in Romanes Poenosque, nisi
quod fames, etc, L. : tantum quod hominem non
nominat, Moe that. — Introducing a reason (as
real V, because, sines, for, that: Iddroo arcessor,
quod sensit, etc, T. : fliiam sunro, quod pugnave-
rat, neoari iussit, 8. : omnis (morbos) ei re suscipi,
quod ita videatur, ele. : ne me ideo omes. Quod
dmuly ete., H.i haec a custodiis loca vocabant,
quod Don auderent» etc, Cs. : roe accusas, non
quod tuis ratkmibos non adsentior, sed quod nnl-
lis : magis, quia imperium factum est, quam quod
deminutum quioquam ait, L.: Propterea quod
amat filius, T. : haee diota sunt ob earn causam,
quod, etc
qnodam modo (leas eorreotlj as one word,
qnddammodo), in a csriain manner, after a fash-
ion, in a measure, in some degree, somehow: quod
dari populo nullo modo potent, tamen quodam
mododedit: diligamiis.
qnSiiis. old for cuius, ^m. of 1 qui and of qnis.
quo-libet, adv. [quilibet], to any place what-
ever: me iubeat quolibet ire, no matter whither^
0.
quoin, older form of 2 cum.
quo minoA (quOn
qvoinodo
096
l|1M>tlt9
quo modo (qndmodo), «Ar., m what manner,
in what woiff himf: qao modo ooddtt?: alieno a
te animo fait quo modo?: Maecenaa quo modo
teeum? H.: quo modo se venditant Cbesari!:
dubiara est, quo modo fst« pra«Cor f actus sit:
miror, quo modo iudicaHt : haec negolia quo modo
86 habeant, narrare. ^-^In tha manner that, a» .
more Romano, qao modo homines son inepti to-
qmrotor: se aliquaro rationem initaros, quo modo
ab Hispanis sumant, L.: et quo modo hoc ait
oonsequens illi, sic illud liuic.
quomodo-omuqTie, adv., in tehatever way,
however,
qttomodo-nam, adv., in what manner pray f
howtlienf
qno-nam, adv., whither pray f : eam si nunc
sequor, quonam? — Fig., to what purpoeef to
what ejfeet f : quonam tiaec omnia, nisi ? etc., Cs.
quondam, adv, [quom+ (demovM^r. ending)
-dam], at eome time, at one time, onoe, heretofore,
formerly, on a time: Olim isti fuit generi quon-
dam quaestus, T. : decrevU quondam senatus :
omnia quae sunt conclusa nunc ariibus, dissipata
quondam fuerunt: ut quondam Mareaeus, H.:
At quondam, dum, etc., 0. : celebri quondam url>e
et copiosa : vestros quondam nautas duxit, once
yourt: Cyro quondam rege, kUe, Cu.—At certain
timet, at times, eometimes, once in a while : cum
saepe lapidum, terrae interdum, quondam etiaro
lactis imber defluxit: quondam citharft tacentem
Suscitat Musam, H. : Quondam etiam victis redit
in praecordia virtus, V. — Of the future, one day,
eome day s Hie tamen ad melius poterit tranacur-
rere quondam, H.
quoniam, adv. fquom+iam], ainee now, eince
then, eince, teeing that, a*, becauee, whereat: quo-
niam quidem circumveutus ab inimicis praeoeps
agor, S. : quoniam ad huno locum penrenUim est,
Cs.: quoniam iam nox est: quoniam ita tu vis:
quoniamque ab bis es auditus: quoniam quidem
missus est: quoniam intellegere potuisset: quo-
niam Ura propinqua sint castra, N.
quopiam, adv, [old dat. of quiapiam], to any
place: iturane quopiam ea f T.
quoquam, adv. old dot. of quisquam], to any
place,, in any direotion, wkUhertotmrt Gave ooulos
a roeis oculis quoquam demoveas tuos, T. : neo
profidsci quoquam potes: priosquam inde quo-
quam procederet, L.
1. quoqae, eonj., alto, too (after an emphatic
word, cf. -que, etiam, atque): quS de causa Helve-
tii quoque reliquos Gallos yirtute praecedunt, Cs. :
me scilicet maxime, sed proxime iUum quoque fe-
fejlissem: patriae quis exsul Se quoque fugit?
H. : quoque enim, L. : quoque igitur : Ego quoque
etiam timida sum, T. : quando ne ea quoque vis
profioeret,!* .
2. qno^fw (I. e. et quo), see -que:
quoqao^ adv. [old dai. of quisquis], to wkaiever
place, whithertoever: quoquo sese Yertertnt Stoid :
quoquo terrarum, whithertoever in the worlds T.
quoquo -▼emia (-▼onma) or qnoqoo-
▼aranm (-vorsum), in every direetiom, everg
way : legatos quoquoversum dimittere, Ga. : locum
quoquo versus pedes qalnque habere.
quoraom and qadnnia^ adv, [qoo+Tersoi],
to what place, ii^ithm»ard, wkitker : neacio herrle,
neque unde eam, neque quoraom eam, T. — ^Fl g^
whither, to what end, to what : sane curaest, qoor-
sum eventurum hoc siet^ how thit it to tntn OMt;
T.: sed quorsus hoc pertinet?: Non dices bodie,
quorsum haec tarn puUda tandant^ to what thit
tendt, H.: quorsum igitur haec speetat oratio?
what hat in view thief etc. — 7b wihatpwrpoeei to
what endf with what view f for what f : quorsum
igitur haec dispute? quorsum? ut intellegere
posssitis: quorsus, inquam, istuc? quoraom est
opus ? for what f H.
quot; adj» plur, inded. [2 CA-], how many!:
quot aratores fuerunt: quot virtutes fuerunt!:
edoeet, quot virorum morte neoesse sit constare
victoriam, Cs. : video, quot dierum via sit. — At
many at, at: tot habet triumphos, quot orae sunt
terrarum : quot homines, tot sententiae, T. : quot
orationum genera esse dlximus, totidem oratorum
reperiuntur : quot capitum vivunt, totidem studio-
rum Milia, H.
quot-anma or quot anma, adv., every year,
year by year, annually, yearly : ubi piratae fere
quot anuis hiemare solent: quot annis singuU
milia, Cs. : Hie ilium vidi iuvenem quot annis, V.
quot-OUinqU6b adv», how memy toever, at maag
at : quotoumque senatos creverit, tot sunto : quot-
cumque . . . quot . . . qooi . . . bos, CU
quoteni, ae, a, num. dittrib, [qoot], how many,
of what ntanber «mA : is ita partis fecit, nesdo
qootenorum iugenim.
(quotitdl-), see oottidi-.
quoUena or quotiefl^ adv. [quot], how ofUnI
how many timet t : quotiens et quot nomtnibos a
Syracusanis statuas auferes?: Respondere, qao-
tiens venissent: heu quotiens fidem flebit! It.—
At often at, at many timet at^at: quotiens ipse
consul fuit: quotiens oculos coniecit in hosteia,
totiens, etc., V.
quotiana-cumque, adv,, how often eoever, et
often eoeuer at : quotienscumque dico, totiens, eta
quot-quot, num. indeeL, of whatever number,
how wumy toever, at many eoever at : ot, si leges
plores enrot, aut quotquot eront, oonaerrari nea
possint : qootqirot eont dies, i. e. daify, H.
qnotna, adj, [quot], icAieA in numAer, which in
quotiuowiqtie
097
radix
wder^ ofyihai number: qnotiu erit fate denarius,
qai non sit ferendua ? : quota para ilH rerum pe-
riere mearam, 0. : hora quota eat ? what o*doek
ia iti H. : Tu, quotua eaae velia, reaeribe, i« e. oim
of how many guetUy H.— -i&it rnnaSL^ how trifiing :
Et Bequitur regni para quota quemqiie aoi ? O. :
Pars quota Leniaoae aerpeua eiia unua Echtdnae ?
O. — With quiaqu$ (often writtsa quotuaqoiaqneX
how rardy one^ how few (only tdng.): quotua enim
quiaque ptiiloeophorum luventtur, qui ait ita mo-
ratm: quoto cuiqne lorica eat ? Ca. : formft quota
qnaeque auperbit ? 0.
quotQA - ounque, tacunque, tumcumque, of
whatever nmnJber^ howeifer great or vnaU: e Totia
para, Tb.
qnotnsqtilsqTid, aee quotua.
quonsqae or oao nsque, adv., until what
timej till when^ how long: quae quo usque tandem
patiemlni, S.: quouaque bumi defixa tua mens
erit?: quo usque tandem abutere patientiA no>
atr&?
qno-vifl^ adw, [quivia], to any place whatewr,
whMer you will: abeat quovia gentium, anywAin
in the world, T.
(qatim)i eonj., see 2 com.
zabide, adv, [rabidua], madly, furioutly: om-
nia appetens.
rabidnfly o^*. [RAB-], racing, mad, rabid^ en-
raged : tigrea, V. : leonea, H. : lupa, O. : ut rebida
ora qnierunt, inspired^ V. : morea, ungovemed, 0. :
lingua, Pr. : furor animi, Gt
rabies, — , em, e, /. [ RAB- ], rage, madnm,
fremgz Telut inieets rabie ad arma hnri, L.:
Statqoe canum rabie (Soylla), t e. eanibna rabidia,
O.-^F i g., violent paeeion, extreme excitement, rage,
anger, fury, Jiereeneea, eagemeee: huiua rabiea
quae dabit, i e. what he wiU do in hie furiom love,
T. : aine rabie: Archilochum proprio rabies ar-
mayit iambo, H. : civica, the fury of eiml war, H. :
edendi, Y . : Et rabie f era oorda tument, i. e. tnqn*
ration, V. : f atalia temporia, L. : Teotorum, 0. :
Cani8,/«re0 heat, H.: Tentria, i. e. ravenoue hun-
ger, Y.
rablOk — , — , ere [RAB-], to raee, be mad, G,
rablose, adv. [rabioaua], ravingly, madly, Jieree^
ly: nihil iracnnde raUoae?e fecerunt.
rabiomilnfly adj, <ftm. [rabioaua], a little rabid,
half crazy: litterae.
rablosiiB» adj. [ rabiea ], raving, fierce, mad,
rabid: canis, H. : fortitude minime rabioBa,/r0e
frompamon.
rabnla, ae, m. [RAB-], a brawling advocate,
pettifogger.
racemifer, fera, ferum, adj. [ raeemua + 1
FER-], eluater-bearing, cluttering: uvae, 0.: Bao-
chus, eroumed with duetere, 0.
raoemiu^ l, m., a bunch, duaters fert uTa raoe-
moa, V. : livid), H. : I>onee eras miztua nullia,
AcbeIo«, racemia, i. e. t9tfi«, 0.
radliiia, antia, a^. [P, of radio], beaming,
$hining: lumina aolia, O.: Aquariua: luna, V. :
aururo, O. : galea elaro ab aura, O. — ^Aa eubet. m.,
the mn, C. po<St.
radifitos, acg. [P. of radio], furnithed with
rayt, irradiated, wining: aol: orbia flammeua
aoUa, Att. ap. C. : lumina, 0.
radioltufl^ adv. [ radix ], by the roots, utterly,
radieally: evellare acUonee tuas: ex animia ez-
trazit religionem.
radioala, ae, /. dim, [radix], a small root,
rootlet.
radid^ — , — , are, and d^. radior, — , — , in
[radius], to gleam, beixm, ehine : galeae gemmis ra-
dientur, 0. : radiabant lumine valvae, 0. : radiant
ut aidua oeelli, O. : in armia, Pr.
radliu» I, m. [2 RAD-], a staff, rod: acuti,
stakes, U — In a wheel, a spoke : hinc radios tri-
vere rotia, V. : inter radios rotarum, Cu. — A geom'
eter*s rod, dravring-rod : homunculum a piilvere
et radio ezcitare : Descripsit radio orbem, V .— In
weaviog, a shuttle: Excuasi manibus radii, V. :
acuti, 0. — In botany, a kind of dive, V. — In a
circle, a radius. — Of light, a beam, ray : radii so-
lis: rubeaoebat radiia mare, V. : cui tempora cir-
cum Aurati radii cingunt, i. e. a glory, Y.
radiac, Icia,/ [2 RAD-], a root: radicea palma*
rum conligetMuit : Yirga radicibus actia aurrezit,
struck iroot, 0. : arborea ab radicibus subruere,
Gs. : radicibus eruta pinus, Y. : genus radioia in«
Tentum, quod admiztum lacte, etc., Gs. : (hetbaa)
radice revellit, O.: monatratii radice rel herbfi
(aa a medicineX H.— ^ radish: lactucae, radioea,
H., O. — The root, hwer part, foot, foundation: in
radicibua Gaucaai natua: aub ipais* radicibus mon«
tis, Ga. : a Palati radice. — A point of origin, sup'
porting part, root: linguae, 0.: vivum (saxum)
radice tenetur, O. — Fig., a root, ground, bam,
foundation, origin, source. — Only plur, : Tera
gloria radioes agit atque etiam propagatur: vir-
tus altissimis defixa radicibus : Pompeius eo ro-
bore vir, iia radicibus, i. e. so firmly establithed in
the State: a radicib^g^vjjlgr^p^ irf/«rfy.
ndo
608
Fh. : ex iUdem, quiboa ooi, ndidbus natoii L e.
of the $ame city,
rado» 81, BUS, ere [1 RiJD>], to aerape, §eraith,
tAoM, ruby smooth^ Jiave off: roulierea genas ne
radunto, lacerate^ XII Tabb. ap. G. : qin captte et
superciliis eemper eft rasts, cAatwn: caput (a sign
of slavery), L. : vertice raso (in fulfilment of a
vow), lu. : rasae liastilia T{rgae,/MaM; Y. : lapides
Tarioe palma, %weq> a moaaie panemeiil, H. : arva
imbribos (Euros), tirip^ H. : Marine in eztrano
littera raaiH eroMed^ O.—To touch tn pamimg^ tmtek
upon, bruih, graze, tkirt: laevuro Badh TbjbridU
unda latus, 0. : hinc altas caulee proiectaque saza
Pacb jni Eadimus, V. : terra rasa squamis (ser-
pentis), O.
raeda or reda (not rhSda), ae,/. [Celtic], a
traveUing-carriaffe with four wheele : omnen aciem
raedis circumdare, Cs. : sedena in raedi, H., lu.
nedariiu (redaxlaA), l, m. [raeda], a coach-
man, driver of a raeda.
rimilla, ium, n. [ramus], tmg$^ §hoota^ ttieka,
brwhwood: arida,0., Ta.
rimanfly acfj. [ramus], of boughi: fragmenta,
Le.#^u?ib,V.
rimejc, icis, m., a rupture, hernia, In.
Ramnes and Ramninaaa (Rhamn-X i^io,
m. [RAP], one of the three tribm of free eilizme in
the early Roman date (cf. Luoeree, Tattes) : tres
antiquae tribas Ramnea» eta, L. : Quosque vocant
Ramnes, 0. — One of thru centuries of knighU in-
atituted by Romulus: Ramnenses ab Romiilo ap-
pellati, L. : Rhamnensium nomina : Oelsi Ramnes,
proud knights of ancient family, H.
ramosuB» adj. [ramus], /«// of boughs, having
many brafiches, branching, bratuhy: stipes, 0. :
comua cervi, V. : hydra ramosa natls e diede co-
lubris, 0.
ramuloi^ l, nL dim. [ramus], a twig, sprig, shoot.
ramnfl» I, m. [2 RAD-], a branch, bough, twig:
In qnibus (arboribus) non rami sunt, etc : cin-
gite tempora ramis, V. : spissa ramis laurea, H. :
bacas dant rami, i. e. tr:ees,Y, : rami atque venatus
alebatf/ruii and game, V.— ^f antlers, a branch :
ramique late diffunduntur, Os. — A dub: HyUeus,
Pr. — F i g., a branch : ramos amputare roiseriarum.
rana, ae,/. [RAO-], a frog: saliunt in gui^gite
ranae, O. : in limo ranae oecinere querellam, V.,
0., H., lu. : rana marina, the frog-Jish,
ranoidnlna, adj. dim. [rancidus], stinking,
rank, rancid : opeonia, lu.
ranoldufl, a4i' ^^^^ eomp., stinking, rank, ran-
cid: aper, H. : quid rancidius, quam quod, etc.,
more disgusting, lu.
rixnmculnfly I, m, dim, [rana], a little frog,
tadpole
lapaoltaa, itia, /. [rapaz], greed, refmaty:
quis in rapacitate ararior.
rapaz, icis, adj. with testip. and titp. [RAP-|
tearing,furioHM, v&Unt : Tentua, O. : anda. — ^F i ^^
grasping, greedy, rapadom, inmUiable: olim ffr
runcnius, nunc Tero etiam rapaz : Gtnara, L e.
greedy for presents, H. : Inpi, H. : Orcua, H. : do-
mina, Tb. : nihil eat rapadna quam natora.
raphannfl» I, m^ =pdfavoc, a radish, CL
rapidflv «<lv. with eomp. [ rapidua ], hurriedy,
rapidly: dilapsua (fluviua).--rFig.; qiiod (wa3f-
rueop) cum rapide fertur : eo rapidlua venire, Ta.
rapiditaa^ ^f^f [ rapidua ], stoiftnms^ nuA,
velocity: fluminia,CJB.
' rapidiu^ adj. with eonm. and sup. [RAP-], tear-
ing away, seizing, Jterce : ferae, O. : agmen, ajieru
pack, O. : aeatua, V. : flsmma, 0. : ignia, V. — hn-
petttous, hurrying, rushing, fleet, swift, 9*^ck, rap-
id: torrens,V.: amnia,H.: flamen,Ge.: Flnminam
lapeQs, H. : rapidior unda, Gu. : ignis lovia, V.: sol,
H. : volucria rapidiaaima milTua, O. : nuums, V. :
agmen, Y . — F i g., hurried, impetuous, vehement,
hasty: oratio: rapidua comxViAS, precipitate, L.
rainna, ae,/. [RAP-], an att of robbery, rob-
bery, plunder : per latrodnta ao rapinam tolenn-
tea vitam, L.: terra patoit invita rapinae, 0.:
promiasae signa vapioae, of carrying off, O.—
E a p., /i2ur., robbery, phmdering, ptUage, rapine:
caedea, rapinae^ diaoordia dvilia, flL : a.varitia in
raplttia : hoatera rapinia prohibere, Ca. : aa fartlB
pereamve rapinia, ll.'^Fimf,plm»der, booty: mtim-
ratae rapiiiae^ Y.
raplo, pul (o\d fat. perf. rapait, G.), raptns,ere
[RAP-], to seize and carry off, snatch, tear, pluet,
drag, hurry away: aublimen intro hunc rape, T. :
quo feasum rapitis? Y.: Quo me canque rapit
tempeataa, H. : aumaanepudenter An rapiaa, aaoCeA,
H. : ab aede rapaii f unale, 0. : de volnere teknm,
Y. : commeatum in navia rapiunt. L. : para densa
ferarum Tecta rapit, i. e. break off boughs of trtrn
(in collecting wood), Y. : In itM,drag before a court,
H. : ob facinua ad supplicium, Aa/« ; alii ad nei'cm
rapiebantur : ad stuprum matres, U : (infantes) ab
ubere rapti, Y. : nee Tariis obsita frondibtis Sub
divom rapiam, drag into open day, H. : Nasonis
carmina rapti, i. e. torn from hu home, 0. — To
hurry, impel, drive, cause to hasten: Quattuor htoc
rapimur raedis, H. : per aequora navem, Y. : reo-
tis per aequora, 0. : miaaoa eurrOs, H. : arraa n-
piat iuTentua, snatch, Y. : arma, 0.: bipennem
dextrft, Y. : rapiuntqne rauntque, hurry and buttU,
Y, —'With pron. refix., to make haete, hasten, hurry,
fiy: ocioa hino te Ni rapia, H. : ae ad oaedem op-
timi ouiuaqoe. — To carry off by force, am, rA,
ravish, plunder, ravage, lay waste, take by amadt,
carry by storm: apea nu>ie9i|i.~PPPa9^t animos
Digitized by
npta
009
raatmin
semper rapiens, semper ebrios : nptas ad litora
Teriere praedaa, V. : rapere omnea traliere, S. :
rirere latronum rita, at tantum haberet, quantum
rapere potuisset: TirgineBy (q aMuety S.: Arsit
Atrides Vii^ue raptft, H. : Omne saonim rapiente
dextrft, H. : alii rapiunt inoenaa feruntque Perga-
iMjpillageandplufukr, V. : oaatra urbesqae primo
impetn rapere, L. — To carry off tuddenlj/^muUeli
mDoif, destroy: improvisa leti Vis rapuit rapietque
gent^ U. : rapto de f ratre dolens, H. : £i Jabor
e( dunie rapit indementia mortis, i. e. Atimtt on^
y. — To tak0y tatch, atmime .* flaromamf catch
^iciijff V. : nigrum colorem, 0. : Virga . . . Vim
npiiit moDStri, imbibed^ 0. — To Uad on hwrr%$dly :
Halesus Tumo ferooes Mille rapit popalus, Uad»
haUUy on, Y. : Neo rapit inroeusos orbls per iiu-
mum, 9weept aUmg^ V. — ^F i g., to anaieh avay^ carry
alojig^ hurry away: ipsae res verba rapiuut, carry
alony with them: foomoedifini) in peiorem partem,
1. e. misreprecerU, T. : Si quis iu adversum rapiat
casusre deusve, V. : almum Quae rapit hora diem,
natchet away, H. : simul tecum solacia rapta, V.
•^To drive^ impdy carry away, predpUaU, front-
fori, ravigh, capihaie, overwMm, draw irrctiHi-
My; ad divinarum renim oogaitioDem curA studio-
qiie rapi : semper eo tractus est, quo libido rapuit :
tmentift rapi : Forome caecos, an rapit vis acrior,
An culpa? H. : animum In partis rapit varias,
turn* hurriedly, Y. : ad quas (res) plerique inflam-
mati aviditate npiuntur. — To ceiu by violence,
nalehySieal: Hippodameam raptis nanctu'st nup-
tiia, Enn. ap. C. : Yenerem iooertaro, H. : sed ra-
piat sitiens Yenerem, but may eagerly seize upon,
V. — To snatch, seise guickly, hasten, precipitate :
rapienda oocasio, lu. i viam, hasten, 0. : ut limis
rapias, quid velit, etc., may hastily note, H. : raptae
prope inter arma nuptiae, h,
rapta, ae, /. [P. of rapio ], a ravished one,
teiueid woman : gratus raptae raptor f uit, 0.
raptim, adv, [raplo], snatehtnyly, hastily, sud-
dettly^ speedily, hurriedly : haec scripsi raptim, ut,
etc. : cui donet inpermissa raptim Oaudia, H. :
secutt tam raptim euntem, L.: aguntur omnia,
Cd. : praecipitata consilia, L. : ignis factus, L. : se-
sare aethera pennis, Y : f maris tempore, H.
raptld, dnis,/ [RAP-], an abduction, ravishing,
rape: fuisse in reptione, T.
rapto, ftvt, atus, ftre, /req. [rnpio], to seize and
nrry off", snatdi, drag, hurry away : cumi quadri-
ugo raptarter, dragged along, Enn. ap. C. : Hector
-aptatus bigis, Y. : alqd Per silvam, Y. : arbitrio
aptatur equorum, O. : raptata coniux (sc. ad tabu-
am Yaleriam). — To ravage, plunder : adhuc rap-
nbat Af ricam Tacfarinas, Ta.^F i g., to drag, hale,
vrratgn .• quid raptem in crimiua divos ? Pr.
raptor, dris, m. [ RAP- 1, a robber, plunderer,
ibduetory ravuW : fiUae, Ta. : orbis, Ta. : lupi
Raptores, /^ttfuimii^, Y. : fugies inaudax Proelia
raptor, li. : gratus raptae raptor f uit» ravitlur, 0.
— F i g. : raptores alieni honoris, 0.
raptcun, l, n, [F. of rapio 1 plunder, prey,
booty f in diem rapto vivit, on daily plwndsr, L. :
vivere ex rapto, 0. : rapto potiri, Y.
1. raptii% P. of rai^
2. raptns (lis), m. [RAP-1, a snatckhg away,
wrench: Inoo lacerata est altera (manus) raptu,
by the violence of Jno, O.-^A plundering, robbery :
nullis nptibns aut latrociniis populantur, Ta. : pe-
natium, of the house, Ta.-^f persons, an abduc-
tion, rape: Ganymedi : virginis, C, O.
rapulcuii, I, n. (Um, [rapum], a Utile turnip, H.
rareaoov — ^ — , ere, Uuh. [rams], to grow thin,
become rare: resoluta tellus In iiquidas rarescit
aquas, 0. : ubi aogusti rarescent clauatra Pelori,
i. e. open, Y. : oolles paulatiro rarescunt, become
fewer, To. ; sonitus rarescit, dies away, Pr.
rarlta^ Atis,/. [rams], looeeness of texture: in
pulmooibus.— mow number, rarity : dictoram.
rar5, adv» with eony9, [ rarus ], seldom, rarely,
now and then: id, quod raro fit: evenire: yinum
aegrotis prodest raro: Raro anteoedentem scele-
stum Deserait poena, H. : si rarios fiet, quam, eta
rami, adj. with comp. and sup., of loose texture,
thin, rare, not thick: (terra) opp. densa, Y. : retia,
loith large meshes, Y. : tunica, O. : rariores silvae,
thinner, Ta. — With large intervale, far apart, here
and there, scattered, thin, scanty: vides habitarl
in terr& raris et angastis in locis, scattered: Appa-
rent rari nantes, Y, : f mtices in vertice, 0. : um-
bra, Y. : arbores, N. : Manat rara meas lacrima
per genas, drop by drop, H. — Of soldiera, in open
order, far apart, scattered, dispersed^ straggling,
single: tit numquam conferti, sed rari raagnisque
intervallis proeliarentur, Gs, : rari in confertos in-
lati, L. : ordines, L. : rarior acies, Cu. — Infrequent,
scarce, sparse, few, rare: in omni arte, optimum
quidque rarissimum : raris ac prope nullis porti-
bus, Gs. : Oceanus raris ab orbe nostro navibus
aditur, Ta. : rara hostium apparebant arma, L. :
vitio parentum Rara inventus, H. : rarus adibat
(i. e. rare), 0. — Plur, n. as s^lbst. : rara (antepo-
nantur) volgaribus. — Uncommon, scarce, rare, ex-
traordinary, remarkable: Rara quidem facie, sed
rarior arte canendi, 0. : avis (sc. pavo), H. : raris-
sima turba, 0.
raaUis, e, adj, [ 1 RAD- ], scraped, smoothed,
polis/ied, smooth: tomo buxum, Y. : fibula, 0.
rastruin, I, n. plur. rastrl, dram, m., poet also
rostra, n. [1 RAD-], a toothed hoe, rake, mattock:
istos rastros Adpone, T. : rastris glaebas f rangere,
Y. : adsiduis herbam insectabere rastris, Y. : ini.
quum pondus rastri, Y. : volnera Rastroruro fert
l(teUus),0.: p«otb «8taM «|«U^((«^gj^
700
ratiooliior
mus), 0. — ^P r o ▼. : mihi ilUee Tero ad nstroB res
redit, L e. toiU drive me to work far my Iwing, T.
raflnfl» P. of rada
ratio, dois,/. [RA-], a reckoning, numbering,
caaiing up, tuxount^ ealeulaiUm, compuiaiion : ut par
sit ratio acceptorum et datonim : quibas in tabu-
lis ratio oonfecta erat, qui namerus domo ezisset,
etc., Cs. : auri ratio constat, tike aeeowU txiUiee :
rationem argenti daoere, reckoning : pecuniae ha-
bere rationem, to take an aeeowU : ratione initft,
on casting up the account^ Cs. : mihimet ineunda
ratio est : (pecuniaro) in rationem inducere, bring
into their accounts: aeraria, tfie rate of exchange
(the value of money of one standard in that of
another): rationes ad aerarium continuo detuli,
rendered accounie: rationes cum publicanis pu-
tare: rationes a colono accepit: longis ratlonibus
assem in partis diducere, calculations, H. — A list,
manifest, protocol, report, statement : cedo ratio-
nem carceris, quae diligentissime oonfidtur.— ^
transaction, buaineea, matter, affair, concern, cir-
cumstance: re ac ratione cum aliquo coniunctus:
in publicis priyatisque rationibus, G& : nummaria :
popuUris: comitiorum: ad omnem rationem hu-
manitatis : meam.~jPfiir^ with />rofi. jwat., account,
interest, advantaae: alquis in raeis rationibus tibi
adiungendus : auenum suis rationibus existimans,
eta, inconsistent teith his interests, S. — F i g., a reck-
oning, account, settlement, computation, explanation:
rationem reddere earum rerum : secum has ratio-
nes putare, T. : inita subduct&que ratione scelera
meditantes, i* e. after full deliberation: quod postea-
quam iste cognovit, hanc rationem habere coepit,
reflection: totius rei consilium his rationibus ex-
pficabat, ut si, etc., upon the follovaing calculation,
Cs. : ut habere rationem possis, quo loco me con-
Tenias, etc., i. e. m^eans of determining : semper ita
Tivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur,
must account to ourselves : si gravius quid accide-
nt, abs te rationem reposcent, toill hold you respon-
sible, Cs. — Rdation, reference, respect, connection,
community: (agricolae) habent rationem cum
terrft, quae, etc., have to do: cum oinnibus Musis
rationem habere: omnes, quibuscum ratio huic
est — A respect, regard, concern, consideration,
care: utriusque (sc. naturae et fortunae) omnino
habenda ratio est in deligendo geuere vitae : (deos)
piorum et impiorum habere rationem : saueiorum
et aegrorum habitA ratione, Cs. : propter rationem
brevitatis, out of regard for : habeo rationem,
quid a populo R acceperim, consider: neque
illud rationis habuisti, provinciam ad summam
stultitiam venisse ? did you not consider /-^ Course,
conduct, procedure, moae, manner, method, fcuhton,
plan, principle: tua ratio est, ut . . . mea, ut, etc. :
defensionis ratio viaque: itaque in praesentia
Fompei seqnendi rationem omittit^ Cs. : in philo-
sophiA disserendi : at, quo primiim cnrreretar, viz
ratio intri possit, Cs. : hoe aditu laadis vitae mtae
rationes prohibuerunt, p£an of life, — ArrwsgesnnA,
relation, condition, kind, fashion, way, manner^
style: ratio atqne usas belli, the art and praeHei
of war, Cs. : novae bellandi rationes, Cs. : quorsm
opemm haec erat ratio, etc., Cs. : rationem pooiii
hanc institutt; tigna bina, etc, Cs.: iaria: haec
eadem ratio est in summft totins Galliae, Cs.:
eidem ratione, qui pridie, ab nostris resistiuir,
Cs : quid refert, qu& me ratione cogatis f : nnlll
mtionCfCs. : iota ratio talium largitionum genere
vitiosa est, principle. — The faculty of computing,
judgment, imderstanding, reason, reasoning, refec-
tion : Ita fit, at ratio praesit, appetitas obtemperet:
homo, quod rationis est particeps, caosas renun
videt: lex est ratio samma: ut, quos ratio noa
posset, eoe ad offlcium religio duceret : si ratio et
prudentia curas aufert, H. : mulier abundat audi-
ci&, consillo et ratione deficitur: Arma amens
capio, nee sat rationis In armis, Y. : ratione feei-
sti, senmhly. — Oround, motive, reason: quid tan-
dem habuit argument! aut rationis res, qaam ob
rem, etc : nostra oonfirmare argumentis ac ratio-
nibus : noverit orator argumentoram et rationom
locos ; ad eam sententlara haec ratio eos deduxit,
quod, etc, Cs. : rationibus conqnisitts de voiuptate
disputandum putant : Nam parva causa aut prava
ratiost? reason, excuse, T.^^Iieasonableness, reason,
propriety, law, rule, order: omnia, quae ratione
docentur et vi&, reasonably and regularly: ut ra-
tione et V1& prooedat oratio: quae res ratione
modoque Tractari non volt, H. : intervallts pcx>
rati parte ratione distinctis, divided proportionally
by rule: vincit ipsa rerum p. natura saepe ratio-
nem, system, — A theory, doctrine, system, scienee:
haec nova et ignota ratio, solem lanae oppos'rtuni
solere deflcere : £picari, doctrine : Stoicorum : ra-
tio Vivendi . . . ratio ctvilis, tks art of Uving . ..
statesmanship. — Knowledge^ science .* ai qua (est in
me) buiusce rei ratio aliqua. — A view, eywuon, con-
victton: Mea sic est ratio, T.: cum in eam ratio-
nem pro soo quisque sensu loqoeretar : cuius ratk
etsi non valuit, N.
ratldoinatio, 5ni8, /. Tradocinor], oa exereiss
of the reasoning powers, emn reasoning, ratiocina-
tion, ratiocinatio est diligens eft considerata ei-
cogitatio. — A rational conclusion, syllogism.
nitiocinativn% a({^. [ratioeinor]. — ^In rhet,
of reasoning, syllogistie: genus qoaestlonia.
ratiooinator, dris, m. [ratiodnor], a reckoner,
accountant, book-keeper, C. — Fig.: ut b<Nii ratio-
cinatores esse possimus.
nitiociiior, Stus, Sri, dep. T ratio ], to redbM,
compute, calculate: ratiocinandi utilitas: de peco-
nia. — 7b reason, argue, infer, conclude: qidd in
airoilibus rebus fieri soleat: inters f>reote.
Digitized byOOOvll:
ratlA
7ei
r«o«do
ratl% 18,/. [a AB-], a rafi^ float : aat ratibns
aut navibufl accedere : transeunt Rhenum naYibus
ratibusque, Cs. : rates quibua ianxerat flameD, I. e.
pontoontf ih — A bark, ooatf vrntd : et pandas rati-
bus posuere carioaa, Y. : prima, i. e. tn» Argo, O.
ratiiinoiila, ae,/. dim, (ratio], a §mall nekon-
inff, little account : erat ei de ratianculft relicuom
pauxillulttm Nummorum, T. — A digJU ground,
trifling reason : leves: huic incredibiii scntentiae
ratiunculas aaggerit. — A petty syllogism,
rataa, adj. [P. of reor], reckoned^ fixed hg ccd-
culalion; in the phrase, pro rat& parte, or pro
ntta (sc. parte), in proportion ^ proportionaUg :
TQiHtibus agros poUicetur, quaterna in siugulos
iugera, et pro rata parte centurionibas, Cs. : pe-
rinde ut cuique data sunt pro retft parte: dare
pro rata aliis, L.'^Thought out, defined by eahula-
tion^ preseribedf determmed, fixed : rata et certa
spatia definire : (astroruni) corsOs : quod certam
f uerit esse futurum rato tempore.-^JF^xedy settled,
established, firm, confirmed, approved, sure, certain,
valid: quod modo erat return inritumst) T. : de-
cretam: leges: auotoritas harum remm: cuius
tribunatus si ratos est, nihil est, quod inritnm pos-
81 1 esse: testamenta (opp. rupta): Dixerat idque
ratum Stjgii perflumina Annul t, V. : rata sint sua
Tisa precatur, may be fulfilled, 0. : vox, made good,
O. : (ebrietas) spes iubet esse ratas, i. e. leaps to
thefulfiknw^ of, H. : pax, & : quid augur (habet),
cur a dextra conrus a stnistrft comix faciat ratam ?
for making afawirMe augury: parens natl rata
▼erba Fecit, i. e. fulfilled, O. : oonsentieos vox
ratum nomen imperiumque tegi ^HwAi, eonftrmed,
L. : ut, quodcumque rettalisaet, id ratam baberet :
ista ipsa rata mibi erunt
rauoUK>nnfl» a^j, [ raucus + sonus ], hoarse-
sounding: bombi,Gt.
ranoiUb adj. [2 RV*], hoars$ .- not ranoos stfepe
attentissime audiri Tid^: palvmbes, Y. : os aselli,
O. : vox (ranamm), 0. ; victnia rauca reclamat,
sereaming handf hoarse, H. : circus, lu. : Ilia sonat
raaenm qaiddam, 0. : cygni, dnp^oic^d, Y. : aes
(i. e. tuba), hoUowhsoundhtg, Y. : aes (i. e. scutom),
ringing, Y. : Hadria, roaring, H. : rauca signa de-
dere fores, ^rm^if^, O. — F i g., /otn/ .* nisi ipse
ruDior iam raucus erit faotus.
randai^ see rudns.
randuflonlum (rod-, rnd-), I, n. dim, [ rau-
dus], a little piece ^ brass money: Xumerianum,
the trifiittg dd>t of Jvumerius,
XAWLM, ac^., gray -yeUoio, gray, tawny: mare:
lupa,H.
re- or reds An inseparable particle, again,
hack, anew, against
rea, see reus.
reapee^ adv. [re+eftpse (old aU,f. of ipse)], in
fact, in reoHty, actually, really, in truth: eantm
rerum reapse, non oratione perfectio: formae,
quae reapse nullae sunt, speciem autem offerunt.
rebeUatidk onis,/. [rebello], a revolt, rebellion,
Ta.
rebellitiiz, Ids, / [rebelloj, she that renews
war, rebel : Oermania, 0. : provincia, L.
rebellion dnis,/. [rebel Us], a renewal of war,
revolt, rebellion : facta post deditionem, Cs. : ad
rebellionem compellere, L. : multis Oartliaginlen-
sium rebellionibos.
rebelUa, is, <m^'. [re+bellum], that makes war
afresh, inswrgent, reoellious : Aeneadae, Y. : Numi-
dae, O. : regio, Ou. : reboUis Amor, 0. — Flur, m.
as suAst., rebels, Ta.
rebeUlum, l, n. [rebellis], a revolt, L. dub.
re-bellO| ftvi; fitus, are, to wage war again, re-
volt, rebel : Yolsci rebellarunt, L. : tauro mutatus
membra rebello, renew the combat, 0.
re-bod^ — , — , are, to btttow back, reso^md, re-
echo : reboant silvae, Y., Ot.
re-oaloitro, — , — , ire, to kick back, be inac-
cessible: recalcitrat undique tutus, H.
re-ealeo, — , — , fire, to grow warm again : re-
calent fiuenta Sanguine, run warm, Y.
re-oalesoo, lul, ere, tn«A., to become warm
again, grow warm : exercitatione recalescunt (cor-
pora). — ^Fi g. : recalescit mens, O.
reoalfaoio, f 5cl, — ^, ere [ re- + calefacio 1, to
warm again: sanguine telum, 0. — ^Fig. : tepidam
mentem, O.
re - candeaoo, dul, ere, inch., to grow white
again, whiten: percussa recanduit unda, 0. — 2'o
grow white hot, glow again: ubi tellus Solibus re-
canduit, 0. — Fig. : recanduit ira, O.
re-canto^ — , atus, are, freq., to charm back,
charm away: recantatas depouere curas, 0. — To
recall, revoJce, recant: rec&ntatls Opprobriis, H.
reooidOb see 1 recido.
re-oedo^ eessi, oessus, ere, <o ^ hack,faU back,
give ground, retire, withdraw, recede : ex eo quo
stabant loco, Gs. : procul a telo veniente, O. : de
medio : tristis recede, H. : ab Ilitargi, L. : in ca-
stre Cornelia, Cs.— Poet., to go to rest, retire, O.
— To recede, fall back, give way, give place, d^Mrt :
Yerba movere loco, quamyis iuvita recedant, yi«^
H. : anni, Multa recedentes adimunt, H. — 2b stand
back, recede, be distant, be retired Frovehimur
portu, terraeque urbesque recedunt, Y. ; mea terra
recedit, 0. — To go away, withdraw, retire, depart,
part * Haec ecfatu* pater reoessit, vanished, Enn.
ap. C. : a stabulis recedunt (apes), Y. : Caesa re-
oesserunt a cute membra su&, 0. — ^F i g., to t^UA-
draw, depart, retire, desist: senes at in otia tuta
recedant, EL : ab officio : ip> annuj^ lay down .*
reoetlo
7(»
T90tdO
penitufl a natorft: a tKS, !. e. kiU oneteif: qak
ratione res ab usitatft oonsaetadine reoederet, de-
viate : (nomen liostis) a peregrino recessit, hoe loet
the meaning of ^/oreigmer,' — To mhuA, pmm emay^
dieappear : Phoebes ira recessit, O. : in rentos
vita recessit, V. : cum rea ab eo ceoesiifBet^ tetu
lotlto him,
re-oelld, — , -—^ ere, to epring back, fy back^
recoil: cum (ferrea manus) recelleret ad solam, L.
1. reoens, entis (obL einjf, enti ; poet also ente;
gen. plur, tium ; poet rarely turn, H. ), adj. with
comp. and eup.^ lately arieen^ not long i% exutenee^
freeh^ young ^ i'eeent: iniuriaie roemoria, Gs. : Bmi'
casy new-made : omnia oonglutinatio reoeos aegre
divellitur : viri : caespites, Gs. : florea, fl. : herbae,
O. : prata, green^ V . : proelium, i. e. ofyeelerday^ Gs. :
clades, L. : pollicitation Gs. : anna, newly wKelled,
0. : umbrae, of pereont juU dead^ O. : recenti re
de Mustio aud'itum esiyLe./orUitriih: qui recens
ab illorum aetate fmty just after: recens a Yolnere
Dido, i. e. with her wound ttill freahy Y. : ab exci-
dio urbis, freah from, L. : quidam Romft sane re-
06nte»y just from Rome: epistula reoentlor : reoen-
tiore roemoria: attalisti aliud huraanius homm
recentioruro, modem writere: reoentissima tua est
epistula Kal. data, latett: annus reoentissimus :
Senones recentissimi advenarum, L. — Plur. n, as
subit., late events (opp. vetusta). — "Fig.^ fresh, vig-
orous : ut integri et recentes defatigatis suocede-
rent, Gs. : equitatus, Gs. : animus (oonsulis), L.
2. X90exim,ado. [I recens], lately^ freshly, new-
ly, just, recently : recens aocepta cladis, L. : Sole
recens orto, V.
re-censeo^ sul, — , Sre, to eount, enumerate,
number, reclam^ survey: haec in Aeduorum finlbus
recensebantur, Gs. : captiYOS, quot caiusque populi
essent, L. : omnem suorum numerum, V. — To ez-
amine, review^ nutster, survey: exercitutt, L.: le-
gionee, L. : Signa recensuerat bis sol sua, had
travei'ied, 0.— Of the censor, to revise the roll of,
enroll: in equitibus, L. : eqnites, L. — ^Flg., to go
aver, reckon f^ reeoimty review : Fata f ortimaaque
virQm,y.: f ortia gesta, O.
reoenjiio, 9nis,/. [reoenseo], on emuneroHoH,
recension: meinoria pablica reoensionis tabuHs
impressa, i.e.the eensor^s register.
xeoeptaoiilitBi, t, n. [recepto], a place of de-
posit, reeervoir, maganne, reetptaiSe : cibi et potio-
nis (akus) : frugibu9, Ta. : omnium purgamento-
mm urbis, L. — A place of refuge, lurkwg^pUtee,
shelter, retreat : nisi illud reeeptaculnm clamibus
nostris pateret: pro reoepCacalo turrim faoere,
Gs. : castdia diniit, ne reoeptaculo hoeilbus essent,
L.: praedonum reoeptaeuta snstulit: oppidum re-
oeptaculum praedae, a hiding-piace : adyersae pug-
nae, refuge from defeat, L. : exsulum, Gu. : (mors)
aetemum nihil sentiendl reoeptaoulum.
reoepto, in, — , tre, tniens. [recipio], to ttb
back, wrest away: hastam receptat Ossibus ha^
rentem, V. — 7b receive habitually, harbor, enlff-
tain: meum filinm ad te, L & my sonU visHs, T.
mercatores, admit, L. — With pron. rejtez., to betah
oneself, withdraw, retire, recede: in tectum te,T.:
Suturni sese quo atella reoeptet, Y.
receptor, aris, m. [re-+GAP-], a harborer, est.
eealer : ille latronum receptor locus.
reoeptrix, Icis,/. [receptor], a harborer, ce^
eealer: Messana praedamm.
reoeptmn, I, n. [P. n. of recipio], an enga^
ment, obligation, guaranty : satis (est factum) bo>
stro recepto : receptum intervertit
1. reoeptu^ P. of recipia
2. reoeptll% Os, m. [re- + GAP*], a taking hade,
retraction, recantation: nimis pertinacis aentta-
tiae, U— Of troops, a falling badt, retiring^ retrest,
way of retreat : expcKlitum ad suos receptum hs-
bere, Gs. : ut nee receptum a tergo circumreiut
haberent, U: cum reoeptus primis non esset ^•
ut in Sidliam receptus daretur, Gs. : baud fad^
inde receptu, retreat being dijicult, L. — In phruei
with osfio or signum : Gaesar receptui caul iuasit,
to sound a retreat, Gs. : signum dare receptui, sig-
nal for retreat, ll —Fig., a retreat, witkdroMoal,
way of escape: receptum ad poenitendum habere^
L. : a malis oonsiliis, L.^-In phrases with eano or
«|^itHm .- revocante et receptui canente aenatu, I a
directing him to stop hostilities: a miaeriu oontes-
plandis cancre receptui, to give the signal for leas-
ing off, eta : (bucina) oectnit iuasos tnflau reoep-
tOs, O. : cane, Musa, recepttts, i. e. cmw, 0. — A
refuge,place ofshdter: habere ad Gaesaria amid-
tiam receptum, Gs. : ad cxpertam clementiaiB, L
X, reoettni% P. of recede.
2, reoewRMk Qa, m. [re-+CAl>-], a going ftari;
reoedingt retiring, retreat, departure: a pestiferii
(rebus) : ut luaa aooesau et reoesau suo solia Ioibgd
aoeipiat : reoessum primis ultimi non dabant, I e.
means of retreat, O^ — A remote pUce, retired spet^
nookf comer, retreat, recess : mihi aoliiado et reo»-
sus provincia est: non reoessus ipae defendit, our
remote position^ Ta. : auctumno tecta ao tecesnn
circumspioere, L. : spelunca Tasto subnota reeei-
su, m a deep recess, V. : Luminis ex^i prope
templa, inner chamber, O. : Phiygiae recesefts on-
nTs peragrasti, L. : pulchri, inner rooms^ 0. — ¥ i ^
a withdrawal: tum acoessus a te ad causam fati,
tum reoessus, advances and retreats : habere ia
dicendo umbram aliquam et reoessum, shade and
background: in animis hominum aunt reoessAa.
recidivne, adj. [re- +CAJ>-J, falling back, re-
turning, recurring : nummus, lu. : Pergama, re-
built, \.
1. reoido ^fgf;f^^<Ao^ reocidi or recsdl, reei-
rooido
708
raolpio
tflras, ere [re-+cado], to fall bach, spring hack,
return: in terras: reinulum adductum in oculum
saum recidisse, had recoiled: (saxa) conTulsa in
eos reddebant, kepi /ailing back, Ca. : etiam si
recto reciderat (navis), L. — Fig., io/aU back^ re-
turfiy be thrown baek/fallj mnk, be reditoed^rdepee :
ab Ilia me remedlis noli Tooare, ne recidaui, tntffer
a rdttpee: ex liberatore patriae ad Aquilioa, Aa<f
mnk to a level with, L. : tantum appamtum ad ni-
hil um recidere, come to naught : ad ludibrium, Cu. :
in gravtorem morbum, L. : Syracusoe in antiquani
serritntem redderant, L. : in Invidiam, N. : faucine
tandem omnia reciderunt, ut, etc. : iliac, nt, etc.,
la. : ex quantis opibns qno reocidissent Gartliagi*
nienaium res, L. — To fall baek^ fall to, pan, be
handed over: cam ad earn potentatus omnia rec-
cidtaset : qaae (tela^ ... in aliorum vigfliam oon-
stilum recidissent, i. e. wotdd have fallen to my
suceenon: sinere artem mosicam Recidere ad
paucos, T. — Of evil, fo faU. back^ be vinted, recoil,
return : nt hnins amentiae poena in ipsam raddat:
posse linnc casum ad ipeoe recidere demonstrant,
G«. : consilia in ipaonun caput recidentia, U-*7b
fall out, turn out, renUt^ come : ne in unius impe-
riuro res recidat : qaoraum recidatreaponsum tuum,
non laboro, what your ohmpw may prove to be,
2. raoido, dl, saa, ere [re- + oaedol to cut
away, cut down, cut off: sceptram imo de atirpe,
V. :' ceraa inanis, empty eelh, V. : pneris membra,
O. : Tolnus Ense recidendam eat, O. : oolamnas,
hew out, H. — F i g., to lop off, cut thort, retrench,
abridge, dinUnieh : ambitioaa Omamenta, H. : na-
tiooes reeiaae: aapplicio calpam, H.
re*OiDgo^ — , ctus, ere, to ungird, looten, undo :
Testis indata recinctas, O. : in Teste rednctft, Y. :
neqne eo oontenta rectngor, trngird myeelf O. :
sniDptam redngitnr angnem, wnrinde thefoUe, 0.
recino^ — i — , «re [re+cano], to eauee to echo,
make to reaound, repeat, re-echo : parrae recinentis
omen, H. : cdius recinet Komen imago, H. — To
repeat, celebrate, praiae : baeo dictate, H.: curva
Ijra Latonam, H.
redper-, see reenper-.
rooftpio, c8pl (reoepao for recdperS, Ct), oeptosi
ererre+capioj. L Jo take beiek, bring back,carry
haek, retake,get back, regain, recover : dandis red-
piendisqne mentis, by an exchange of eenicee : si
Telit suoa redpere, obsides aibi remittot^ Ga. : re-
ges, L. : canam, reoepto Gaeaare felix, H. : Taren-
tum, recefftured: praeda reoepto eat, L.: Feotore
in adverso enaem Condidit, et recepit, drew out
again, Y. : sues omnis incolumee (sc ex oppido
in castra), withdraw, Cs, : oohortes defessoe, Gs. :
niam medio ex hoste, reeeue, V. — With pron, re-
flex,, to draw back, withdraw, betake oneaAf, retire,
retreat, eeeape: se ex liiaee lods: ae ex fug&, Ob. :
se redpiendi spattnm, L. : se ad Gaesarem, Gs. ;
ex castris in oppidum sese, Gs. : ruraus se ad signa,
Gs. : ae in novissimos, L. : sub mnruro se, Gs. : eo
se, Gs. : Neqne sepulcrom quo recipiat liabeat,
portnm corporis (sc. se), £nn. ap. 0. — Fig., to
bring back : (Tocem) ab acutissimo sono usque ad
graTisaimum sonum.»-7b get back, receive again^
regain, recover, r^iottett.* antiquam frequentiam
recipere urbem pati, L. : et totidero, quot dixit,
Terba recepit, got back, 0. : quam (vitom) post-
quam reoepi, recovered, 0. : animam, T. : a pavore
recepto animo, L. : Toltumque aniroumque, O. :
mente receptfi, H. — With pron^ reflex., to betake
oneself, withdraw, retire: ad frugem bonam: ad
rellquam cogitotionem belli, Ga. — To recover, col-
leet oneeelf resume eelf-poneation : ut me recepi :
nullum spatium redpiendi se dedit, L. : se ex ter-
rore, G6. : totft me mente, 0. — II. To take to ona-
tdf, take in, admit, accept, receive, welcome: Exciu-
dor, ille recipitur, T. : Xerxero, await the attack
of: boa totissimua portus recipiebat, Ga. : Ifoaa
ex Rheno reoepto inaulam effidt, Gs. : equus f re-
num recepit, submitted to, H. : Horainem amicum
ad te, T. : bominem ad epulas : gentes in civita-
tem reoeptae: deorum in templa, H. : Ilergetes in
ius dicionemque, L. : regee in amicitiam, S. : sidera
in caelo recepto, 0. : tecto recipi, Ca, : ilium suis
urbibus; oppido ac portu recepti^ Gs.: legatoa
moenibus, S. : eum domum suam : ut domum ad
se quisque bospitio reciperet, Gs. — Of money or
income, to take in, receive, collect, acquire, gain :
pecuniam ex novis Teotigalibus: pecunia, quae
recipi potest. — Of weapons or fetters, to submit to,
accept, receive, expose onesdf to: necesse erat ab
latere aperto tela redpi, Gs.: ferram: donee
(equns) frenum recepit, H. — Of places, to seixe,
capture, take, possess, ocaqty: Phieneste per dedi-
tionem, L. : oppido reoepto, Ga. : rem p. annis, &
— F i g.y to take upon onmlf, assume, receive, accent^
admit, tUlow : in seroet ipsum religionem, to burden
himself withf L.: antiqnitaa recepit fabulas: neo
ioconstontiam virtua redpit : timor miserioordiam
non redpit, Gs. : caaOs redpere (res), be liatAe to^
Gs. : re iam non ultra redpiente cunctotionem, K
— Ih take up, wndertake, aoctpt, assume: cauaam
Sidllae: id faoere,quod recepissem, T. : oflldnm.
— To assume an obligation, ptedgs oueedf, take the
responsUnlity, be surety for, warrant, promise, en-
gage: ad me recipio; Fadet,T.: promitto inme-
que recipio, fore eum, etc : promitto, recipio, spon-
dee^ Gaesarem tolem semper fore, etc. : facturum,
quod milites vellent, se recepit, L. : fidem receplsse
sibi et ipsum et Appium de roe, had given h^m a
solemn assurance : ea, quae tibi promitto ac red-
pio : mihi in Gumano se defensurum, etc. : poeto*
labat ut . . . id ipsi fore redperenl^ Gs«-^Of a
magistrate, with nomen, to entertain a charge
against, enter as an aecusedpfrso^ '
redprooo
'9M
rOQODdit9DS
abMntifl : appellantibus nemo ent anxilio, quia
nomina reciperentur, L.
iBCiprooo, ftvl, Stag, &rr [reeiproeus], to move
haek^ turn back^ reoene the motion of: animam, to
fetch breath, L. : alquid in mota identidem reci-
procando oonstantius, i. e. «« tfo alUmalion ofeur-
rents: quinqueremem in adversam aestam reel-
procari non posse, to taek ahoui^ L. : reoiprocari
ooepit mare, tojlow back, Ou. — To oome and go,
reeiproeaie: f return temporibus statis reciprocat,
rieee and/alia^ L. — F i g., of a proposition, to re-
veree, convert.
reoiprooufl, adj., returning, receding: mare,
Ta.
reoiatiB, P. of 2 recldo.
recitation onis, /. [recito], a reading aloud,
public reading: ut ilium reciutionis suae poeni-
teret: rarissimarum recitationum fama, Ta. : reci-
tationem eventus prosequatur, Ta.
reoitator, 6ris, m, [recito], a reader, reciter,
dedaimer: tres recitatores: acerbus, H.
re-oito, avi, fttus, ftre, to read out, read aloud,
recite, dedaim, rehearse: Pompei testimonium:
Ktteras in senatu, S. : ex codice : responsum ex
scripto, L. : de tabults publicis : Scripta foro, H. :
horrere Angusto recitantes roense poetas, lu. : a1-
cui, H. : sacramentum, dictate, Ta. — To name in
writing, constitute, appoint, enroll: testamento re-
citatus heres: avunculum praeterire in recitando
senatu: senatum, L.
reclamation onis,/. [reclamo], a cry of no,
^ut of disapproved : vestra.
reclamito, — , — , are,/r«g. [reclamo], to erg
loudly against, exclaim against, — F i g. : reclamitat
istiusmodi suspitionibus ipsa natura.
re-clamo, ftvl, atus, are, to erg out against, es-
daim against, contradict, protest: cum cunctus
ordo reclamabat : illi reclamarunt : tribuni reola-
mantibus oonsuUbus refecti» in spite of their pro-
test, L. : cum eius promissis legiones reclamassent:
Quaere peregrinum, vicinia reclamat, H. : Reola-
mant omnes, vindicandam iniuriam, Ph. : cum erat
reolamatum vocibus: fioopnlia inlisa redamant
Aequora, re-echo, V.
reoliniB» e, atff, [re-hOLI-], leaning back, re-
dining: In sinu inyenis, 0.
re-clino, ftvl, atus, are, to bend back, cause to
lean, recline : aloes ad eas (arbores) reclinatae, Os. :
caput : scuta, rest, V. : ab labore me, rdieve, H.
recludd, si, sus, ere [re+claudo], to unclose,
open, throw open, disdose, reveal: portas, V. : viam
arcis, 0. : reclusA tfane domo vtgilare, H. : pectora
peoudum (in augury), V. : tellurem dente unco^
break up, V. : tellus Pauperi recluditur, H. : ense
iugulum, 0. : ensem, draw, V. : tellure Thesauroa^
iUsdose, V. : ora fontana, 0. : volnera, Ta. — ^F ig,
to disdose, reveal, open, display, expose : inm, C
poet: ebrietas operta recludit, H.: (Mercurioa)
Non lenis precibus fata recludere, t e. to open tk
gate for a return, H.
reoocto^ P. of reooqua
re-OOgito, ftvI, — , ftie, to think oner, roeonmder:
de forma Numisianft.
re-cognitio, Snis,/., a reviewing, investigation,
examination : consuHs, L.
re-c6gndflCOn gndvl, gnitus, ere, to know again,
recollect, recall to mind, recognize: qualis fuent,ex
eo: ea, quae soit, mecum: mecum noctem illam:
res (suas), L. : dona templorum, Ta. : sacra anot*
libus eruta, 0. — To look over, review, ieweeUgati,
examiaie, inspect: leges populi &.: socios n« rails,
L. : supellectilem Darei, Gu. : Dona populomm,
survey, V. — 7*o examine, certify, authenticate: haee
omnia summa cur& et diligentia reoognita sunt:
Pompei decretum.
re-o611igo, see reoonligo.
re-oolon oolui, cultus, ere, to till again, cultiivats
anew, work over : terram, L. : humus post tempora
longa reculta, O. : metaila intermissa, L. — To in-
habit again,revisit: locum. Ph. — To reinvest z alqm
sacerdotiia, Ta.-^jro restore, replace: imagines sob-
▼ersas, Ta. — F i g., to practise again, resume, renew :
artes, quibus a pueris dediti f uimus : ad haec sta-
dia reoolenda: dignitatem. — To think over, reject
upon, consider : quae si tecum ipse recolaeris : aai-
mas Lustrabat studio recolens, V.: pectoie sua
facta, Gt. — To reotdl, reoolleet : Hoc tna, nam re-
colo, quondam germana canebat, 0.
re-comXK>0itii% atfj., rea^usted: comas, 0.
reconoiUation 6nis,/. [reooodlio], a reeetab.
lishing, reinstatement, restoration, renewal : eonooi^
diae : gratiae, reconciliation : reconciliatione gra-
tiarum. — A reconciling, reconciliation (sc. gratiae):
illius : nihil opus esse reconciliatione, L.
reconoiUator, Ori9,ni. [reconcilio], a reslenr:
pacts, L.
re-oonoilion arl, fttus, Are, to procure agaia,
regain, recover, restore, re-establish: Parum iosii-
1am oratione, N. : fides recondliatae gratiae : de-
trimentum virtate militum reoondliatnr, is modi
good, Os. : cum fratre gratiam, L. : d« reconcilttn-
dis invioem inimids, Ta.-^7b Mii^ together again,
reimite, reconcile: me cum Oaesare in gratiam:
quibus eum omnibus eadem ree p. recondliaTit,
quae alienarat, reunited: animos militam irapen-
tori, L. — To win over again, eondHate : Pompdum.
re-OOnoinno^ — , — , are, to set right again,
repair: tribus lods aedifioo, reliqua reooncinno:
detrimentum, Gs.
reconditu% aeff, with comp.rP, of reoondo^
Digitized by V^ODQ IC
706
ptU aipoy, otrt ofih^wty^ htddtn^ coneeaUd, retired^
9equetUr«d: tabulae et signa : quid Aegrptus ? ut
recondita est!: senaAQs oonaultum, iDdusam in
tabulia, tamquam in vagin& recondituin. — Plur. n.
as mibit^ sequestered places: in oeculils ae reoon-
ditiB (empli, Cs.— F i g., hiddet^tpro/omui^ abstruse^
recondite : res : reconditiora (opp. quae in protnptu
sunt) : sententiae : ut in e& (specie oris) pcnitus
rcconditos mores effingere, an eagcfression of the ti»>
most eharader: natura tristi ac reoondita esse,
reserved,
re-condoy didi, ditus, ere, to put up aaain^jaut
back, lay vp, put away, hoard, snut up, dose, hide^
conceal, bury : gladium in vaginam, sheatfu: in
▼aglna : Gaecuburo, H. : quod celari opus erat,
habebant recooditum, k^ hid: reoondita alia in-
venerunt, L. : imo reoonditus antro, 0. : oculos,
dose again, O. : ensem in pulmone, pitmge, Y. —
¥ i g., to store aqt, hide: mens alia recondit, e qui-
bus memorta oritur: quoe fama obscura recondit,
i. e. vihose names are unknown, Y.
re-conligo (-oolligd), legl, lectus, ere, to
gather again, eoUeet: etiam si cuius animus in te
esset offensior, a me reconligi oportere, to be rec-
onciled: te, i. e. take courage, 0.: primos annos,
regain, 0.
re-coqno, edxl, coctus, ere, to boil again, renew
by boiling : Feliaro. — ^ To prepare again by fire,
forge anew, melt over: fornacibus ensTs, V.: re-
ooctns Scriba ex quinqueviro, remoulded, H. : senex
reoocttts, renewed, i. e. youthful, Ot.
recordatio, onis,/ frecordor], a recalling to
mind, recollection, remembrance: grata : recordatio-
nes f ugio, quae dolorem eflSciunt rerum : veteris
memoriae, the recollection of an old dreumetanee :
servitotis: benefactorum : nostrae amicitiae: iu-
cundae recordationes oonscientiae nostrae.
recorder, atus, firT, dep. [re-+cor], to think
over, bethink oneself of, be mindful of, call to mind,
remember, recollect: ut recordor, tibi meam (epi-
stularo) misi : vosmet ipsi Tobiscum recordamini :
pueritiae memoriam : omnls gradOs aetatis tuae :
tua consilia: virtutes (Manli), L.: priorem liber-
tatem, Ta. : antiqua Damna, O. : tua in roe studia
multum tecum : si rite audita recordor, Y. : legio-
nes nostras in eum locum saepe profectas : eadem
Be in Hispanii perpessos, Gs. : recordati Teucros
Ditoere prindpium, etc, 0. : ego recordor longe
omnibus unnm anteferre Demostbenem : quantum
hae conquaestiones punctorum nobis detraxerint :
recordor unde ceeiderim : flagitiorura suomm re-
cordabitar: ilUus: alqnid de te: quae sum pas-
sara, lay to heart, 0.
re-oreo^ avl, Mus, ire, to make anew, renew, re-
store, revive, refresh, redhnt, invigorate: Toculae
recreandae causi: reereatus legatus ex volneri-
bos, Ia : e grari morbo: lent vento umerum, H. :
45
Arbor aestiri recreatnr aurA, H. : sqaillis Poto-
rem, H. : ex acie semivivum elatum, N. : adflietum
erexit, perditumque recreavit: provinciam perdi-
tam: res p. revivescat et recreetur: recreatur
civitas : (animus) cum se recreavit, has recovered
itself: litterts sustentor et reoreor: Caesarem
antro, H. : spatium ad recreaados aniroos, Gs. : ab
hoc maerore recreari.
re - crepo, — , — , are, to resound, echo : cava
cymbala recrepant^ Gt
re-oreaoo^ crSvT, — , ere, to grow again, in-
crease again: velut accisis recrescens stirpibus,
L. : luna toto quater orbe recrevit, O.
re-oriidefloo, dul, — , ere, inch., to become raw
again, break open afresh: ilia (volnera) recrude-
Bcunt. — Fig.: recrodescente seditione, breaking
out again, L. : recruduit pugna, L. : recruduit so-
poratus dolor, Gu.
reotS, adv. [abl.f of rectus ; sc. vift], straight-
way, straightforward, right on, directly, Tii rus
bine ibis ? . . . recti, T. : ab subselUis in rostra
recti: perge in exsilium: Tendimus hinc recti
Beneventum, H.
recte, adv, with eomp. and sup, [ rectus 1, in a
straight line, straightly, undeviaiingly : fern. —
F i g., rightly, correctly, properly, duly, suitably, ap-
propriately, well, accurately : recte tu qaidem, et
vere: Tractare, T.: facere: constare: recte fac-
tum (opp. turpiter), Gs. : decs tollens recte non
dubitat diTinationem tollere, consistently: cum fuit
cui recte ad te iittei'as darem, safely : rectissime
facere: ambulare,^ as he ought: ludi recte facti,
L. : procedere, agreeably, H. : apud raatrem recte
est, i. e. she is quite well : Recte ego miiii Fidissera,
tDoM have looked out well, T. : vendere, at a lugh
price (opp. male) : Ad omnia alia aetate sapimus
rectius, T. : rectius bella gerere, L. : rectius occo'
pat Nomen beati, qui, etc., H. — In approval, W/,
quite well, right, excellently: Quid vos? quo pacto
hicf satin recte? (sc. agitur), T. : Ik, quid fit?
quid agitur? Sy. Recte. De. opturoest,T. : cla-
mabit, pnlchre t bene ! recte ! H. — ^As a courteous
evasion or refusal, eUTs wdl, there's nothing the
matter, nothing is toanting, no, thank you : 8o, quid
es tam tristis ? Fa, recte, mater, T. : rogo num-
quid velit ? * Recte ' inquit, I e. no, nothing, T.
recUo, 5nis,/. [REG-], a guiding, government,
direction : rerum p.
reotor, oris, m. [REG-], a guide, leader, diree-
tor, ruler, master, hdmeman, puot : navium recto>
res : navis, Y. : ut in curru det rector Lora, driver^
0. : exterriti sine rectoribus equi, Ta. : elephant!
ab rectoribus interfecti, L. — Fig., a ruler, leader,
guide, governor : eivitatis: i«l p.,L.: Thebaram,
H. : populorum, O. : sumrai reotoris ao domini
numen: peUgl.A-^ 0.: .^.j^^g^^ u^
TW
Aieipliaui, eienipliim d
btncmv {^lenrv, Ta. : Bectote* iuTenmn, V,
t9otnm, 1, n. [P. n, of rego], pood, uprighineu,
rtdUude, virtue: illad reetnm, quod KorSp^mfia
dIccbM: Neqne Id potobit, pitiYinn an rectom
•let, T. : corro dignosoere rectmn, H. : mens sibi
eoDScU recti, T. : Mem reetamqne ooletMt, O.
tiotOMf adj. with eonu>, and tup. TP. of rego^,
in a tiraight Une^ ttraigrU, Wright^ mrect, undem-
aiing: recta regione iter uistitoere, L.: India,
rectA regione spatioaa, Cu. : htnc in piitrinnm rec-
tft proficisci TiA, T. : hue ex Af ricft cureus, L. :
WntM, perpendicular : taxa quae rectis lineia snos
ordines serraiit, horizontal^ Oa. : recto litore, </»-
reetlif along the ahore^ Y. : ad Iberum iter, Ca. :
ne qua forent pedibos vestigia rectia, V. : recto
graasetur Hmite milea, 0. : velut rectae aciea cou-
curriasent, 1. ^. front to front, L. : pugna, regular^
L. : aaxa, tteep^ L. : rectae prope rapes, L. : tnin-
ctis, 0. : puella, H. : senectos, lu. : Iterque Non
a^t in rectum, direedu forward, 0. : crus Rectiuji,
H.: longA traljc rcctior exstet, 0. — Fig., direct^
right, correct, proper, appropriate^ hefitting : vobis
mentes rectae quae stare solebant, £nn. ap. C. :
at reotA vlA rem narret, T. : quae sint in artibus
recta ac prara diindioare : est lex nihil aliud nisi
recta ratio : rectum est gravitatem retinere : no-
minibus rectis expendere nummof, i. e. on good
ueuritiee^ U. : si quid novisti rectius istis, H. : rec-
tissima studla.— i/bro/ty rigid, jutt, eotadeniionM^
virtuoui, upright: a recti conscieniiA discedere:
animus sccundis Temporibtis dubiisque rectus,
H. : Caesar : quid rectius fuerit, dioere non est
necesse : ob roctissimum f acinus.
re-oub3, — , — . Are, to lie upon the baek^ lie
down, lie back, reaine: molliter et delicate: in
sliiu consulis, L. : sus solo, V. : sub tegmlne fagi,
V. : Sub arbore, 0.
x^ouituM, P. of reoolo.
raoumbd^ oubul, •— , ere [CVB-], to lie down
again, lie down, rtdine: aomnis eurrexisse, dein
reoubuisse: in exedra posito iectulo: in herbl:
spondA sibl proplore recumbit, 0. : tauros medio
racumbere suloo, eink down, O.-— E s p., to redine
at table: in triclinio: rediit hora dicu, recubuit,
Ph. : Arohiaois lectis, H.— Of things, to /a//, »ink
down : sic ilia (pila) penitus vadia inlisa recumbit,
V. : onus (domQs quassatae) in proclinatas partis,
0. : nebulae campo recurobunt, settle down, V. :
minax ponto Unda recumbit. H. : in umeros oer-
vix conlapsa recumbit, einke back, V.
recuperatio (reolp-), 6nis, /. [ reoupero ], a
getting back, training, recovery : libertatis.
raotiperatjor (rtolp-), Oris, m, [reoupero], a
regainer, reeoverer: urbi^, Ta. — E an., oim o/^ a
btneh of three or Jiwe jueUcee, for the eummory
racttDero (red^X ^^ itQ^ ii« [CVP-], te
backf obtain
tnalefemli
capeRatoies dare, Lu
nenpcritofiiaA (ieel|>-), ^
oftkereeuperaioree,oftkee^
marg ami triaU: mdioram.
recui!
again, regain, reeomer: erepCa:
amissa, Cs. : rem aoam : fortonas patriaa : anna,
L. : rem p. : Formiannm a BolabellA : baee Cadom
reciperandornm anoram cansA, Os.: FriQ|»daai,
N. : a Karthaginienaibos capiiroa, faioa^j .• liber-
tateni, Os. : ius sunm : pacem, & — ^Fi &, <o oktmn
again, regaisi, recover ; si et roa et me ipsnm reco-
peraro : aduleacentes, gain over agaim, K.
ra-onrov Arl, Are^ to reetore, refreeh : me otio et
urticA, Ct.
re-OQiTO^ curri, — , ere, to rma back, hatten
back, return .* ad me : in Tuaculanam : in areem,
L. : rure, H. : hue, T. : Ad fontem Xanthi Tena
recurret aqua, 0. : coeptum saepe recurrit iter, 0.:
quA sol utrumque recurrens Aspicit oceanumy V. :
recurrentes per annoa, revolving, H. — F ig^ to cone
back, Juuten back, return, revert, recur : mox Bra-
ma recnn-it iners, H. : Tersa recurrat hiempa, Ol :
ad easdem condiciones, Gs.
rWQXWO, — , — , tLre,freg, [recnrro], to retvm
persietently, keep recurrtng: sab noctem cnra, re-
cursat, V. : animo Vetera omina, Ta.
reounnJi» Qa, m. [re-+ 1 CEL-], a runmingbadk,
going back, return, retreat: Inde alios ineunt cur-
Hfls aiiosque recurstts, V. : ut recursua pateret, L.:
dent modo fata recurstis, 0. : per altemoa ondA
labente recursOa, 0.
recnnro^ — , Atua, Are [recnrvus], to bendbaet-
waid, turn back : equi colla, 0. : recorraue nn-
dae, winding, 0.
re-cunrufl, adj., turned bade, bent, crooked,
curved inward, winding: cornu,y. : hederae nesu%
tangled, 0. : tectum, i. e. <Ae Zabgrinth, O. : aera,
'ue.Jith-hook$,0.
reousatiOb onis, /. [recnso], a defining, rtf^
tal: quod ubi sine reoiiaatione feoerunt, Ca. : smc
ullA recusatione. — > In law, an objection, protat:
haeo tua. — A plea in defence, counUr-plea (<^ypL
petitio).
reonao (P. praee. gen. plur, reooaantAm, T.X
A?I (recOsArd, for recusArero, C.X atua, are [re>+
cauaa], to make an objedtion againet^ dodine, rtfeet,
refme, be rdudant to do: non reouso, non abooo,
etc : reousandi cansA legaioa mittere, Os. : uo-
rem grandi cum dote, H. : nee quae pepigere re-
ousent, v.: nullum periculum oommonia aalotia
causa, Ca. : legumina, C&: servitutem, & : iassa,
V. : nihil tibi a me poatulanti recuaabo : qui quod
ab altero poatularent, in ae recoaarent^ Gl : tora
Domquam recusat Impenam : cenpa
Digitized by VjOOQ IC
reoatio
707
ndmo
cursamque recusant, V.: ignis oon uroquam ali-
menta i^ecnaat, 0. : populum R. disoeptatorem :
mori, Cs, : sequi bene monentem, L. : praeoeptia
parere, Y. : tibi oomea ire, V. : Teraate din quid
ferre recoaent uroeri, H.: de tudiciia tranaferendis
recusare: aententiam ne diceret: non reeuaamua
quin Roaci tiU dedatur: neque recuaare . . . quin
arroia oontendant, Gs. : neo recuaabo^ quo minua
omnea mea legant : quo nilnua perpeiuo sub illo*
rum dicione eaaent, Os. — In law, to proUtt, objed,
take txeeptioti, plead in defence: tu me ad verbum
▼ocaa ; non ante tuqio, quam recuaaro.
(reoutio), — ^1 caaaus, ere [re- +quatio], to $hake
offoifiy ehoek (only F. per/.) : utero recuaao Inso-
nnere cavemae, Y.
red-, see re-. (reda), aee raeda.
redaotoflk P. of redigo.
red-amo^ — , — , are, to return Uwefor love,
red-ardeaoo, — , — , ere, to blaze tip anew, O.
red-argao, ul, — , ere, to disprove^ refute, con-
fute, contradict: quia enim redargueret ? : me:
oca redargui patiarour : improborum prosperitates
redarguunt vim deorum : qui vestra diea muliebri-
bua armia Yerba redarguerit, tPtU dieprove^ Y.
- — red-do^ didi, ditus, ere. L To gi»e back, re-
turn, rettore: acripait ad te, ut redderes: alqd
tibi, T. : Acdpe quod numquam reddas mihi, H. :
si quid ab omnibua oonoeditur, id reddo ac remit-
to, / ffioe it back and renowice it : Tobia amiaaa,
L. : obaides, Gs. : follibus auraa Accipiunt red-
duntque, take in and expd, Y. : mulieri heredita-
tem : Redditus Cjri solio Phraatea, H. : oculis no-
atria, Y. : non reddere (beneficium) viro bono non
licet: ae oonvivio, return, L. : ae catenia, H. : Teu-
crQm ae reddat in arma, expoeee, Y. : 8io modo
conbibitur, roodo . . . Redditur ingens Eraainus, ia
swallowed up , . . reappeare, 0. : (Daedalus) Reddi-
taa hia terria, on hie retum,y. — To utter in re-
tponae, make in answer : Teraa audire et reddere
vocea, reium, Y. : Aeneoa contra cul talia reddit,
anewered, Y.: reaponsum, L. — To render, trans-
late, iaieirpret * quae legeram Graeee, Latine red-
dere: Terbum pro TerU>: verbum verbo,H. — To
render, repreaexU, imitate, $iprme,reutnJUe: faciem
looorum, 0.: et qui te nomine reddet Silviua
Aeneas, L e. tAo// bear your name, Y.— 7b make
to be, cause to appear, render, make: quam (cirita-
tem) ille inluatrem reddidit: itinera infeata, Gs. :
Quern inaignem reddidit arte, Y. : obacuraqne
luoto Reddita forma lacu est, made indistinct, 0. :
omnia GatUlinaa Acidinoa poatea reddidit, made
patriots in comparison : dictum ao factum reddi-
di, L e. no sooner said than done, T. : bio reddea
omnia ei oonsilia iucerta ut aient, T. : fasciculum
sibi aqu2 madidum redditum eBse.*'7<> pay back,
revenue, recite, punish, take, satisfactum for : per
eum stare quo minua aocepta ad Gannas reddere-
tur boati cladea, L. : reddidit boati dadem, L.
II. To ffive up, hand over, deliver, impart, assian,
yidd, render, gwe, grant, bestow, surrender, rekn-
quish, resign : mibi epiatulam : litteria a Gaeaare
conauUbna redditia, Ga. : ut primi Salio reddantur
honorea, Y. : reddiu gratia (I. e. r^ta), S. : red-
dunt oTa columbae, lu. : obligatam lovi dapem,
H.: mora pro patrift reddita: morbo naturae
debitum, le,to die by disease, N. : banc animam
vacuaa in auras, 0. : caute Tota reddunto, pay
f umantia exta, Y. : gravis poenaa, i. e. suffer, s.
reddi viro promiaaa iubebaut, to be awarded, Y.
rationem, render an account: animam a pulmoni-
bus reddere, exhale: sonum, give forth, H. : vox
reddita, uttered, Y : catuluro partu, 0. : Fructum,
quern reddunt praedia,/>ro<ft(09, T. : Una aupersti-
tio, auperis quae i*eddita divis, which belongs to the
gods, Y. : tunicam servo, lu. : neque his petentibua
iua redditur, is granted, Ga. : quod reliqnum vitae
virium, id ferro potissimum reddere volebant, sac-
rifiee: Thermitania urbem, agroe, i. e. leave unfoT"
/cited: ( civitati ) iura iegeaquc, home -rule, Ga. :
tribua populis auae legea rcdditae, independence
was recognised, L. : couubia, to grant, L. : Peocatia
veniam, fl. : Noraioa facto vera, call by the right
name, 0. : magistrataa adi, Indicium ut reddant
tibi, grant you a trial, T. : indicia in privatoa red-
debat, assumed jurisdiction in civil actions, Qs. :
iua, to give judgment, Ta.— 7*o repeat, report, nar'
rate, recite, refiearse : ea sine aeripto verbia eiadem :
aive paribua paria (verba) redduntur, aive oppf-
nuntur contraria: dictata, rehearse, H.: carmen,
recite, U.: cauaam,0.
red-duoo, see reduce.^
redempUd, Onia,/ [red- -^'EH-'], a buying back,
releasing, ransoming^ redemption : cum captivia re-
demptio negabatur, t^ — A farming of the revenue :
temeritaa redemptionia.-^^ corrupt purchase, bri-
bery: iudici: reorum pactionea, redemptiones.
redempto, -^, — , Are,freq. [redimo], to ran-
som, redeem: (captivi) a propinquia redempta-
bantur, Ta.
redemptor, 5ria, m. [red--f EM-], a contractor,
undertaker, purveyor, farmer: qui columnam oon-
duxerat faclendam : redemptoribua vetitia frumen*
turn parare, L. : f requena Gaementa demittit re-
demptor, H.
redompttira, ae,/ [red-+EM-], an undertak-
ing by contract, contracting, farming : redemptoris
augere patrimonia, L.
radamptns, F. of redimo.
red-60^ il (redit, T., lu.), Itus, Ire.— Of persons,
to go back, turn back, return, turn around: vel-
letne me redire : et non si revocaretis, reditnrus
fuerm., L.: territus Hlc wta« ^edi^^g^iu^
redblbeo
708
ndimo
0. : mature, H. : e provinci& : ex illis contionibns
domum, L. : a oenft: a Dobis, V. : ab Afric&, H. :
a flumine, 0.: ne rare redierit, T. : suburbana
aede, 0. : eodem, unde redierat, proficiscitur, Ga. :
inde domam, 0. : Quo rediturus erat, H. : retro in
urbem, U : in viam : in proeliuro, roMV, L. : Serus
in caelum redeas, H. : ad imperatorem suum : ad
penatefl et in patriam, Gu. : Romam: Girtam, S.:
Itque redttque viam, Y. : dum ab illo rediri posset,
Gs. — Of things, to eome back, return, be brought
back, be restored: ad idem, unde profeota snnt,
astra : sol in sua stgna, 0. : redeuntia oomua
lunae, O. : flumen in eandera partem, ex qu& to-
nerat, redit, Gs.: redeunt iara gramina campis,
H. — In thought, to go back, retwrn, reeur: mitte
ista, atque ad rem redi, T. : ad ilium : ad inoep*
turn, S. : Illuc, unde abii, H. : res redit, eomee up
again.-^f revenue^ to come in, ariae, proceed, be
received: pecunia publica, quae ex metalUs redi«
bat, K.— Of time, to come around, return, reeur:
redeuntibus annis, revolving, V. : Nonae redennt
Deoembres, H. — To eome to, be brought to, arrive
at, reach, attain : pf lis missis ad gladios redierunt,
took to, Gs.: Gaesar opinione trium legionum de-
iectus, ad duaa redierat, toae reduced, Gs. : collis
leniter faatigaius paulatim ad planitiem redibat,
^opcd down, Gs. : ad te summa reram redit, aU
d^ende on you, T. : ad interregnum res, Li. : Ut ad
pauca redeam, \.e.io cut the ttorg thort, T. : haec
bona in tabulas pubUcas nulla redierunt, hatve not
been registered : Germania in septentrionem ingenti
^xu redit, trends towards the north, Ta. : Quod si
eo meae fortunae redeunt, ut, etc., come to thai,
T. : omnia verba hue redeunt, amounit to this, T.
— ^Fig., to go back, come back, return, be brought
back, be restored : istoc verbo animus mihi redit,
T. : Et mens et rediit verus in ora color, 0. : spiri-
tus et vita redit bonis ducibus, H. : in pristinum
statum, Gs. : res in antiquum statum rediit, L. :
cum suis inimicissimis in gratiam : in amicitiaro
Romanoruro, L. : in memoriam mortuorum, call
to mind: redii mecum in memoriam, T. : redit
agrioolis labor actus in orbem,Y. : rursum ad
ingenium redit, to his natural bent, T. : ad suum
vestitum: ad te redi, €ontr(d yourself, T.: sine
paulttlum ad me redeam, recollect myseljf, T. : iam
ad se redisse^ recovered consdoimuss, L. : ad sani-
tatem : In veram faciem, resume his proper form,
0. : in annoB Quos egit, rediit, i. e. he renewed his
youth, 0. : in fastos, i. e. refers, EL
radllibedfe — , itus, fire [ red- + habeo ].— Of
goods purchased and found faulty, to give back,
cancel the sale of: quae (vitia) niai dixeria, redhi-
beatur mancipium.
redigo^ 6gl, ietus, ere
back, force back, lead back,
redigebat rape oapellas, 0.:
red- -f ago], io
Filia doaa
castra hoetiam
equitatum, L. : Oapuam redigi, L.— F i g., to hnme
back, force back: rem ad pristinam belU ratiu-
nem, Gs. : discipKnam militarem ad priseoB mores,
L. : in memoriam, recall: (pofitae) formidine fu§ds
Ad bene dicendum redacti, coerced, H. — To get to-
gether, eaU in, collect, raise, receive, take tp.- boat
Tendit, pecnniam redigit: (spolia) sub bastA re-
niere, quodque inde redactum, etc., L. : pecoman
ez bonis patriis: quicquid captum ex hoatibas
est, Tendidit ac redegit in publicum, /ki«/ isUo tit
pMic treasury, L.— Of number or qnantitj, to
reduce, bring down, diminish: faroilia ad paiieos
redacta: ex hominum milibus LX vix ad D . . .
seee redactoa ease, Gs. : Non ad numenun redigar
duoram, 0. : Quod si comminuas Tilem redigatur
ad aasem, H. — To bring down, bring, reduce^ force,
compel, subdue: eitts animum, ut, quo se rortat,
nesciat, bring down, T.: Aeduos in serritutem,
Gs. : insulam in potestatem, Ta. : alquoa in dido-
nem nostram : Arveraos in pronnciam, reduce to
a province, G.s. : re p. in tranquillum redacts, L. :
mentem in veros timores, H. : ad inopiam patrem,
reduce to poverty, T. : prope ad interaidonem no-
mine Nervioram redacto, Gs. : ad vanum et inri-
tum victoriam, render empty and useless, h. : si
ante dubium fuisset, legatoram verba ad oertom
redegisse, had mads it eertaifi, L. : Galltani sub
popuii R. imperium, Gs. : barbaros sub ius dicio-
nemqoe, L. : en Quo redactus sum ! T. — ^With two
ace,, to make, render, cause to be: quae fadlia ex
diflicillimis animi magnitudo redegerat, Ga.
redimicnluili, I, ae, n. [rediroioj, a band, fi-
let, necklace, chaplet, frontlet : haec embus mnlieH
in redimiculum praebeat : habent redimicula mn
trae,V.,0.
rodimio Umperf redimlbat, V.), — , Itua, Ire.
to bind rouna, wreathe round, endrde, gird, wind,
deck, crown: alcui tempera vittA, V. : mUra capil-
los, 0. : serUs redimiri et rosA? : redlmitos ootd-
nis : redimitUB tempera quercu, V.
redimo, 9ml, Smptus, ere [red-+emo], to btn
back, rqmrdiase, reaeem: (domum) non minorts^
quaro emit Antonius, redimet: de fundo redi-
mendo. — To ransom, release, redeem : captua
quam queas Minumo, T. : cum legati popuii R.
redempti sint: e senritute: servi in publicum re-
dempti ac manumissi, ransomed at the pubHc eoet,
L. — 7b buy off, s^free, rdeate, rescue: pecnniA «
a iudioibus palam redemerat : eum suo sanguine
ab Acheronte, K. : fratrem PoUux altemA morte
redemit, V. : corpus (a morbo), O. : armb driu-
tem, L. — To buy up, obtain by purchase, take ^
contrast, undertake, hire, farm t belli moram, se-
cure by bribery, S. : vectigafia panro preCio redempte
habere, Os. : picarias de censoribus : litem, under-
take,— F i g., to buy, pur^ase, redeem, secure, gain,
acquire, obtain, procure : pt a^^(|^ij^^re) c
r0dliit#§ro
700
rednndo
mm nta redimeretur: pretio sepeliendi poteBta-
tem : ne obsldibus qaidem datis, paoem Arioyistt,
Ob. : auro iua triste sepolcri, O. : mutaam dissi-
mnlationem mail, Ta.: alqd roorte, Cu. — To 6tfy
o^ ward off, obviate, avert : (acerbitatem) a re p.
meis inoommodiB : inetum Tirgarum pretio: Si
mea mora redimenda tuA esset, O. — To pay for,
make amend* for, atone for, compensate for :' fiti'
gitium aut facinus, S. : saa per Doetram periuria
poenam, O.
red-integrOb ftvl, itua, ftre, to make whole
again, re^ore, renew, recruit, refreeh: ut demi-
nutae copiae redintegrarentur, Cs. : pacetn, L. :
redintcgravit luctum in castris consulum adven-
tu!^, L. : memoriam : aoimum, Cs.
reditiOr onis, /. [red.+l I- J, o ffotn^ backy
coming back, returning^ rdum : Quid hue Ubi re-
ditiost ? T. : domum reditioma spe aubUta, Ga. :
celeritaa reditionia.
reditiifl» Os, m. [ red.+l I- ], a going back, re-
twu^ning^ return: neater itua, reditus: arcens re-
ditu tyrannuiD : ape omni reditOa incisa, I* :
excludi reditu, N. : ne metum reditflfl sui barbaria
tollerety Ge. : Matomm reditum pollieitus, H. :
Votttm pro reditu simulant, Y. : animis reditum
in caelum patere: dorouro, Aom^. — Fiur.: San-
gaine qnaerendi reditfka, V. : populum reditOa
TDorantem, H. : populo reditOs patent, 0. — Of
heavenly bodies, a return^ revolution, circuit : an-
nam solia reditu metiuntur: solia anfractOa redi.
tjUque oonvertere. — A return, revenne, income,
proceeds^ yield, profit: omnisque eius pecuniae
red itua oonaubat, N. : ReditOs metallonim, L.:
reditOfl quisque suoa amnt, O. — ^F i g., a return, ree-
tcTotion : in gratiam cum inimicis : gratiae.
redivla, ae, aee redtivia.
redlTiVUB^ adj., freshened up, used again, re-
newed, renovated (of old building-materials): co-
lumnam effioere novani, imllo lapide redivivo. —
As eubeL n. : quasi quicquam r^vivi ex opere
illo tolleretur.
red-oleo, u1, — , ere, to emit ncent, diffuee odor,
tmell of, be redolent of: redolent murrae, O. : re-
dolent thjnio fragrantia mella, V. : yinum redo-
lens, fmW/tf^ of wine: Ilia tuaa redolent medica-
mina mensaa, 0. — Fig., to exhale, breathe, reach
thesensee: mihi ex illius orationibus redolere ipsae
Athenae videntur, i. e. have a true Athenian Jlavor :
ut multa dus sennonis indicia redolerent: oratio-
nea redolentes antiquitatem, eavor of: nihil ilia
vicinitas redolet ? wggette.
roodomitiui, P., retubdued, again conquered.'
cirea (a1. perdomiti).
re-donOb &vl, — , ftre, to give back, restore, re-
turn : te Dis patriis, H. : f^rarls Tms Marti redo-
nabo, i. e./or the eake of Mars will give up, H.
re-dno6 (old reddaod; imper. reddflce, T. ),
dilzl, ductus, ere, to lead back, bring back, eonduet
back; escort back, accompany: exsules: expulsi
inique, sed legibus reducti : ad se ut reducerentur,
imperavit, Cs. : e pastu vitulos ad tecta, Y. : in
Italiam reductus, Cs. : uxorem, take back, T. : re-
|i:em, restore : domum, H. : in ludum (puellulath),
T. : adsurgi, deduct, reduci. — Of troops, to draw
off, withdraw, cause to retreat, bring off: exerci-
tum, Cs. : legionem reduci iussit, Cs. : legiones ex
Britatmia, Cs. : in oastra, GB.^-Of things, to draw
back, bring back: (falces) tonnentis introrsus re-
ducebant, Cd. . ad pectora remos, 0. : spumare re-
ductia Conyolsum remis aequor, Y. : solem reducit,
Y. : noctem die labente ( Phoebus ), Y. : hiemes,
H. : febrim, H. — F ig., to bnng back, restore, r«-
place : aniroum aegrotum nd miserioordiam, T. :
reges a se m gratiam reducti, reconciled: quocum
roe in gratiam reduceret, restored to favor: te ad
officium sanitatemque : meque ipse reduco A con*
templatu, retire, 0, : deus haec benignA Reducet
in seiiem vice, H. — To restore, reform: quo via
illos tu die Redducas, T. — To reduce, shape: 1am-
bendo mater in formam reducit, 0.
reductlo, onis,/. [re- + D YC-], a bringing back,
restoring, restoration : regis.
redactor, 5ris, m. ^re-+DYC-], one who leads
back, a restorer : plebis in urbem, L.
reductiu, adj. [P. of reduce], withdrawn, re-
tired, remote, distant, londy: sinOs, Y. : in reducti
valle, H. — P i g., withdrawn, removed, remote : Yir-
tus est medium vitiorum et utriumque reductum,
from eitlier extreme, H. — Plur, n. as subst.: pro-
ducta et reducta (bona), things to be deferred to
others.
red-anotiB^ adj., curved back, bent inward, 0.
rediiJidantia, ae,/. [redundo], an overflowing^
excess, lavishness.---0( style : iuvenilis.
red-undo, tvl, fttus, Are, to run over, pour over^
stream over, over/low : mare neque redundat urn-
quam: Gutture pleno redundet aqua, 0.: cum
pituita redundat aut bills. — P. pass, : redundatae
aquae, surging, 0. — To be over fuU, overflow, be
choked, swim, reek: quae (crux) civis sanguine
redundat: hie locus acervis oorporum et civium
sanguine redundavit. — F i g., to run over, over/low,
remain, be left, redound, be in excess, abound: ex
meo tenui vectigali aliquid etiam redundabit, wiU
still remain: hinc illae extraordinariae pecuniae
redundarunt, have proceeded: si ex hoc beneficio
nullum in me periculum redundant: In genua
auctoris miseri fortuna redundat, 0. : ne quid in-
vidiae mihi in posteritatem redundaret, should fall
upon me: ex rerum cognitione efflorescat et re-
dundet oportet onxiiQ, fiow aJbundantly: non reus
ex ea causA redundat 'Postumus, is left under ac-
cusation : tuus deus non dlgito uno redundat, sed
raduTlA
710
dkpite, collo, cervidbiu, etc, has in exeeas, — Of
style, to be lavish, be redundani, be copious^ ever-
fow: nimis redundantes iavenili qu&dam dieeodi
impunitate: oratores nimis redundantes : otneque
in Antonio deesset hie ornatus orationis neque In
Crasso redundaret. — To aboundfbeJiUedfOwrJiow:
mnnitus indicibus fuit, quorum hodie copia re-
dundat: omnibus vel ornamentis vol praesidiis
redundare : acerbissimo luctu redundaret ista vio-
toria.
reduvia (redivla), ae,/. [red-+4 AV-l, a
hanff-naU, loote finger-nail: roduyiam curare, i. e.
to be engroned by a irifie.
redox, ducis (abl, reduce; poet, also reducT,
O.), adj, [re-+DVC-], that brtngn back, guiding
hack : luppiter, O. : unde, nisi te reduce, nulli ad
penatis suos iter est, Cu. — Led back, brottght back^
come back, returned: tu reducem me in patriam
facis, you restore m«, T. : quid me reducem esse
Toluistis? i. e,/rom exile: reduces in patriam ad
parentes faoere, L. : navi reduce, L. : Qratatur re-
duces, V.
re-farol5, see refercio.
refectua, P. of reficio.
refello, fclll, — , ere [re- +f alio], to show to be
fahej dieprovey rebuts eonfutey refute, repel, expose :
id si falsum f uerat, filius Quor non refellit ? T. :
id nullo refellente obtinere, tcUhout expositre : re-
fellito, si poteris : nostrum mendacium : dicta, Y. :
opprobria, 0. : ea exemplis : orationem vitA : fer-
TO crimen, V.
refercio (-forcio), si, tus, ire [re+farcio], to
fill up, stuff, cram : meministis tum corponbus
cloacas refarciri : libris omnia. — Fig., to pack
dose, condense, mass together : haeo peranguste in
oratione sua. — To fill full, cram : aurls sermoni-
bus : fabulis libros.
re-ferlo, — , — , ire, to strike back: Qui refe-
rire non audebam, T. : Oppositft specnii referitur
imagine Phoebus, is refieeted, 0.
re-fero, rettull (not retail), relatus (rellatus,
T.), referre, to bear back, bring back, drive back,
carry back: nihil domum praeter os: ut nayes
eodem, unde erant profectae, referrentur, Cs. : me
referunt pedes in Tusculanum, i. e. I feel a strong
impulse to go : in decimum vestigia rettulit an-
num (victoria), V. : Ad nomen caput ille refert,
looks back, 0. : suumque Rettulit os in se, drew
back, 0. : ad Tyneta rursus castra refert, L : digi-
tos ad frontem saepe, 0. : pecunias in templum,
Cs. : f rumentum omne ad se referri iubet, Cs. :
Caesaris capite relate, Cs. : cum sanguine mixta
Vina refert moriene, ^ts out, V. — With pron.
reflex., to go back, returti : Romam se rettulit :
sese in castra, Cs. : se ad phllosophiam : domnm
me Ad porri catinum, H. : se ob ora Fert refert-
qne, flits to and fro, Y. : caoaa, cor m sol refertt
— Pass, reflex,, to return, arrive: sin reicierav,
tamen eodem paulo tardius referamar neecaie
est : classem relatam Kuntio, Y. : a prima acie
ad triarios sensim referebantur, L. — With pedoh
or (rarely) gradmn, to go back, draw back, reOn,
withdrauf, retreat : Tolneribus defessi pedem re
ferre coeperunt, Cs. : ut paulatim oedant ac pe-
dem referantf Cs. : cum pedes referret gradom,
L.: fertque refertque pedes, paces to and fro, 0.:
pedem referens, Y. : Feroque viso retulit retro
pedem (viator), Ph. — To give back, give up, rrfura,
restore, pay back, pay in return, repay : patenni
(subreptam): Par pro pari, tit for tat, T.: H
puto, non poteras ipsa referre vicem, O. : panonm,
H. — Of sound, to bring back, give back, retum,
answer, echo : (Saxum) eiulata Rcsonando matnia
flebills voces refert, Att. ap. C. : ex locis inclosi
(soni) referuntur ampliores: referunt qaem fso-
num) nostra theatra, H.: *co6amns' rettalH Eoio,
0. — F i g., to bring back, restore, renew, resite, re-
peat : in suam domum tgnominiam : pro re eerti
spem falsam domum : oonsnetudo longo intervallo
repetita ac relata: Multa labor . . . rettulit in
melius, has improved, Y. : qoasdam ex magno in-
tervallo caeriraonias, L. : rem iudicatam, L e. camee
to be reconsidered: idem illud responsum, repeeded,
L. : veterem Yaleriae gentis in liberandi patriS
laudem, restore: neque amissos colores Lana r^
fert, H.^-0f the mind or look, to bring back, £-
reet, tum : e ourso popnlaii referre aspectam in
cariaro, tum towards : animom ad reritatem. — Of
time, to bring back, bring again, cauae to return,
renew: mihi praeteritos annos, Y. : Saecuio fcstas
referente luces, H. — In the phrase, referre gratiara
(rarely gratias), to return thanks, show gratitudt,
recompense, requite : Inveniam, parera obi referam
gratiam, a way to pay him off, T. : £t habetur et
referetur tibi gratia, T. : pro eo mihi ac mereor
relaturos esse gratiam: Caesari pro eius mentis
gratiam referre, Cs. : gratiam factis, 0. : pro tan-
tis eorum in rem p. mentis eis gratiae referantnr.
— To present again, set forth anew, represent, re-
peat: Hecyram ad voe, T. : Actia pugna per pw-
ros ref ertnr, is rehearsed, H. : parentis sai spedem,
L. : robora parentum liberi referunt, Ta. : (Tellos)
figuras Rettulit antiqaas, O.: parvulus Aeneas,
qui te tamen ore referret, Y. : Marsigni sermcBe
Soevos referunt, recall, Ta. — To say in return, re-
join, answer, reply, respond: id me illonim dcfen-
sioni rettulisse : ego tibi refero, / reply to you :
retices, nee mutua noetris Dicta refers, O. : Anna
refert, Y.: Tandem pauca refert, V. — To repeat,
report, annofunee, relate, reeounl, aneri, tell, say:
quantum, inquam, debetis f respondent CYI ; re-
fero ad Scaptium, report it: saepe altter est dic-
tum, aliter ad nos reUtum : abi, quaere, et refer,
H. : tabs miserrima fletOs F$4ftii^^^rtqne soror
Digitized by ^
X9l§UO
711
(flc ad AeneamX V. : pognam nfarant, 0. : faotiim
dictumTe, L. : Aut agUsr res in Bcaenis aot ncU
ref erior, or rdalsd, H. : mulium referens de Mae>
cenaU, lu.: inveni qui ae Yidisae referret, 0.:
pugnatum (esse) in annalls referrCi L. — To r^p$at
to ofttadf^ call to mind^ think over : tacitaque re-
centia mente Visa refeit, 0.: Haeo refer, 0.:
Mente memor refcro, 0. — To make known official'
ly^ report^ announeey notify : haec ad suos, Cs. :
legationem Romam, L. : capitum nuroerus ad eum
relatus est, Cs. : rumores ezcipere et ad se refen-e.
— To eubmit for eontidet^ation, propoee for dede-
ton, m/oke a motion^ offer a propoaiHon^ eonnUt,
refer^ move^ bring fonfiard^propoee: de oonsulari-
bus pro?inciis ad senalom referre, la^ before Hie
senate the question of eta : de quo legaodo oonsu-
les spero ad senatura relaturos; de ea re postu>
lant uti referatur, 3. : tano relata de tntegro res
ad senatam, L. : refemnt consules de re p., Os. :
de signo dedicando ad poutificum collegium : earn
rem ad consilium, L. : referre se dixit, quid de
Nabidis belle placeret,/Mrf the giteetion^ L. : id po-
stea referendum ad populum non arbitrari, thou/d
be referred aaain : in Don ad Luoilium rettulisti,
did not eonemt, — To note doten, enter ^ ineeribe, reff-
iMler, record^ enroll: at nee triumviri accipiundo
nee soribae referundo sufficerent^ L. : in tabulas
qaodciunqud commodum est: nomen in codicem
aooepti et expensi relatum : tuas epistulas in vo-
lumina, I e. admit: in reps, in proscriptos referri,
to be registered: seuatQs coosulta pecunift aoceptft
falsa referebat, recorded: cum ex CXXV iudici-
bas reus L referret (opp. reicere), i. e. accepted, —
Of accounts: rationes totidem verbis referre ad
aerarii^,'to.a««oi<n/ to the treasury: in rationibus
referendis, in accounting : rclatis ad eum publicis
cum fide rationibu8,/aiM/u/ accounts^ Cs. : si banc
ex faenore pecuniam populo non rettuleris, reddas
societati, account for this money to the people:
(pecuniam) in aerarium, pay tn, L. : pecuniam
operi publico, charge as expended for a public build-
ing ; cf. octonid referentea idibus aera, i. e. paying
the school 'fees, H. — With accq)tum, to credit, see
aecipio. — To <iecount, reckon, regard, coiwtder:
imagines in deorum numero: terram et caelum
ill decs: libri in eundem libronim nuroerum re-
ferendi : hi tamen inter Germanos referuntur, Ta. :
refert inter meritorum maxima, demptos Aesonis
esse sitQs, C: eodem Q. Caepionem referrem,
should place in the same category. — 2h ascribe, re-
fer, attribute: peoudum ritu ad Toluptatem om-
nia : omnia ad Igneam vim : tuum est^ quid roihi
nunc animi sit, ad te ipsum referre : id, quo om-
nia, quae recte fierent, referrentur ; origines suas
ad deos referre auctores, L. : Hinc omne princi-
pium, hue refer exituro, H. : eius, in quern referet
crimen, culpa: alius in alium culpam referebant,
in^futedfCiL
re-finrt or re fert; tulit, — , ferre, only Mpers.,
impsrs» or with pron, n. as sul^,, it is of advantage,
projks, be/its^ matters, imports, concerns, is. of im-
portance, is of eonseauence (often with gen* of
price) : at quibus servis f rdfert enim magno ope-
re id ipsum : parvt re tulit Non suscepisse, it has
been of little advantage, T. : neque enim numero
oomprehendere refert, nor is it necessary, V. : pri-
mum illud parvi refert, nos recuperare, etc. : iam
neo mutari pabula refert, Y. : illud permagni re
ferre arbitror, Ut, etc, T. : ipsi animi magni re-
feit, qoali in corpore locati sint : tantum refert,
quam magna dicam : ne illud quidem refert, con-
sul an dictator an praetor spoponderit, makes no
difference, L.: quid, refert, qua roe ratione coga-
tid ? : nee refert, dominos famulosue requiras, it
is all one, 0. : Cum referre negas, quali sit quis-
que parente Katus, H.: uec roiuimo sane dlscri-
mine refert. Quo, etc., lu. : die, quid referat, etc.,
n. : aliquid, quod illorum magia quam 6u& retu-
lisse videretur, S. : praefatus . . . et ipsorum re-
ferre, si, etc., L. : ipsius certe duels hoc referre
videtur, lu. — ^The <AL eing.f of a pron. poss, usu.
takes the place of the gen. of a personal pronoun :
quid iu& malum id re fert? T.r id mea minime
re fert, T. : id, quod tua nihil referebat.
refertius a^j. with comp. and sup. [P, of refer-
cio], stuffed, crammed, filled full, thronged, crowd-
ed, replete: urbem opulentam refertamque cepit:
refertius erit aerarium. omnibus rebus urbes:
ciipae taeda, Cs. : loca praedil, L. : cera notis, 0. :
Xerxes omnibus praemiis donisque f ortuuae, 2oa<^
ed: domus erat aleatonbus referta, plena ebrio-
i-um : theatrum celebritate refertissimum, because
of the large attendance . referta Gallia negotiatorum
est : urbs opllmatium : mare refertum fore praedo-
nuro: de huiusmodi nugis referti libri.
re-fervenSr utis, adj., boiling over^ hot : refer-
rens falsura crimen, /un'OKt.
re ferrosod, — , — , ere, inek, to boil up, bubble
over: (sanguis) refervesoere videretur.
refidOi feci, fectus, ere [re-+facio], to make
again, fnake emew, reconstruct, remake, restore^ re-
new, rebuild, repair, refit, recruit : ea, quae sunt
amissa, Cs. . arma tela, S. : curator muris reficien-
dis : aedem, N. : muros, portas, daasem, Cs. : la-
bore adsiduo reficiendae urbis, L. : flammam, re-
kindle, 0. — Of troops, to recruit, reinforce : copias
ex dilectibus, Cs. : ordines, L. : si paulum modo
res esaent refectae, i. e the army, N. — Of cattle :
Semper enim refice, recruit (the herd by breed-
ing), V. — Of income, to make again, get back, get
in return: ante, quam tibi ex tuis possessioniboa
tantum reficiatur,ut,etc: quod inde refeotum est,
militi divisum, L. — To appoint anew, reappoint^
re-elect : oonsulem, L. : praetorem, L. : tribunos.—
Fig., to restore: in reficiendft ttilutajo^mmum.—
Digitized by VjiOOvT
rafifio
712
To make ttrong agmn^ rtUare^ reinvigoroUy re-
fretK, recruit: pabiilo boyes, L.: satioiM earn
carii, S. : eqiios, Cs. : Tironis refioendi Bpes est in
M. Curio, of curing: cum salUhs refidt iam ro-
ecida luna, refreiJkim^ V. : exeroitum ex Ubore, Co. :
morbus ex quo turn primum reficiebatttr, L. : ex
magnia cmloribua me: refectia ab iactatione ma-
ritumft militiboa, Im — To refreeh, roMV, eheer^ re-
More: ceteroram animoe, ».: veaCer oonapectna
I'eficit mentem meam: refecti aunt militnm animi,
L. : 110D ad animum, aed ad Toltaro ipaum refi-
ciendum, i. e. lo ^eer: ad ea quae dicturua aum
reficite voa, take courage: refecti tandem ape, r»>
newed^h,
re-n^o^ fixl, ftxu8| ere, to unfix^ unfattat, un-
looee^ tear down, putt out, take off: tabulae, quaa
▼OS decretia veatria refixistia ? have taken dtnon :
clipeum Neptuni aacro de poste, Y. : templis Par-
thorum signa, H. : caelo refixa 8idera,/a//tn^, Y.
— To annul, abolish, abrogate (by removing the
tablets on which laws were published) : leges.
re-fingOf — ^ — t ^^ ^ make again, make over^
construct anewt cerea regna, Y.
refianui, P. of refigo.
re-fla^tOi — , — , ftre, to demand again, demand
baek.CL
(reflatnaX ^' % ^^ [reflo], a contrary wind:
narls delatas Uticam reflatu hoc.
re-fleoto, flSxI, flexus, ere, to bend back, turn
backwards^ turn about, turn away : colla, Y. : ocu-
loa, 0. : illam tereti cervice reflexam, bent back-
wards, Y. : longoa refleotitur unguis, i. e. grows into
long curved daws, 0. — F i g., to turn back, bring
back, bend, change, check : Quern neque fides, ne-
que ius iurandum reflexit, T. : quibus (causis)
mentes refleotuiitur: in melius tua, qui poles, orsa
reflectas ! chattge, Y. : animum reflexi, i. e. brought
my thoughts back (to her), Y.
re-flo, &vl, fttus, &re, to blow back, blow in op-
position, be contrary: reflantibus ventia: Etcsiae
valde reflant: pelagus reapergit, reflat, Att ap. C.
— -F i g. : cum reflavit (fortuna), adfligimur.,
re-fltto, — , — , ere, to Jlow back, flow off^ over-
flow : Maeandroa ambiguo lapsu refluitque fluit-
que, O. : refluit amnis, Y.
reflnuB, a4j. [re+FLA-],,/fotwn^ back, refluent:
mare, 0.
raformidatio^ Onis,/. [ref ormido]» a shudder-
ing, horror: deiiberantia.
ra-fbmiidd, itua, are, to fear greatly, dread,
stand in awe, slirink, shudder, be afraid: vide,
qoam non refopmidem ; cupiena tibi dicere Fauca,
reformido, H. : onua benefici : reprebenaionem vol*
gi : roea diligentia apeoulatorem reformidat, shrinks
from: ea dioere reformidat: ominari, L.: nee,
quid tibi de ae oocnmt, reformidat : neque se re-
formidare, quod inaenatu Fbmpeius dixiaaeC, attii
bui, eto.. Ok : f errum, Y. : Mena reformidat teaipQi,
0. : membra moUem qaoque aanoia tactom, 0.
ra-flonno, — , fttua, are, to shape agasn, tram-
form, metamorphose, tiutnge : dum, quod fait ante,
reformet, i. e. resumes herflrst shape, O.
ra-fbved, fSvI, — , Sre^ to warm again, cAmi4
anew, refresh, restore, revive: corpua, O. : pecton
nostra, 0.: admoto igne refovebat artiia, Cu.—
Fig.: longft pace cuncta refovente, Go.
rafractaiiolna, atg. dim, [refractariua], wme^
what stubborn, a trifle refraeliry : dioendi censa
rafriotaa, P, of ref rfago.
rafraenob see refren-.
rafragor, atus, ftre, dqx [FRAG-], to cmm,
resist, thwart, gainsay, hinder, withstand : ilia lex
petitioni (tuae) refragata eat: honort eiaa,L.:
gloriae auae, Gu.
ra-frano^ — ^ — ^ ftre, to bridle^ ^oek, csui:
equus, Cu. — To keqt dmsn, control: aquas, O.—
F i g., (o reMrain^ check, ksnt: adulesoentia a glo-
ria : a reditu : indomitam lioentiam, H.
ra-frioo, ul, fttflraa, ftre, to rub again, seratA
open, gaUf fret, irritate: volnua dioendo, reopen:
cicatrioero. — F i ff., to exeiie afresh^ renew, irritate,
exaeperaU: pulcherrimi facti memoriam : animon
memoria ref ricare ooeperat : crebro ref rioatnr lip-
pitudo, breaks out again,
refrisaratlo, Onis, /. [ refrigero ], a cooling,
coolness: roe delectat refrigeratio aestate.
re-fiigaro, ftvl, atua, are, to make cool agmn^
cool off, cfull,cool: cum aumma Satnmi refrigeret:
ignis in aquam coniectua ref rigeratur : refrigerate
calore: membra partim ardentia partim refrigerata.
— 7o relieve, refresh: membra, 0. : umbria aquisve
ref i-igerari. — ^F i g., to cool off, weary, exhasut : ^^
f rigeitita accusatione : refrigerate aermone.
ra-friaaaoo, frtxl, — , ere, meA., to grow ceU,
be eliiUed: cor volnere laesum rcfrixit, 0. — Fig^
to grow cold, become remiss, lose force, abate, finl,
flag : illud orimen in caueft ref rixit : belli appa-
ratus refrigeaoent : vereor, ne haata Gaesaria re-
^frixerit, I e. that Caesar's auctions have wuffered a
cheek: aortea plane refrixerant, L e. heme /alien
into disuse: cum Bomae a iudiciis forum refri-
xerit,/iM^icia/ ^Mttiuai is dull: Scaurua refrixeraC,
i. e. was no longer thought q/'(a8 a candidate).
raMngo, frSgl, frftct«8,ere [ re- +f range], to
break up, break open : portaa, Ga. : clauatra : ear*
cerem, L : totas ref ringere veatis, tear off, O. :
(ramum) canctaBtam, &rwilr off, Y.— F i g., to hreak,
break down, check, deetroy: vim flnminia, Os. : obt
(fortuna) vim suam ref ringi non volt, L. : impo»
tentem dominationem, N. : Ai;) ' '
Digitized by ^
713
reglo
re»ftlgl5» fflgl, ^,et^ U> JUe had^^Jta fi>r
mfehf^ nm from, run awa^, JU$^ ^aoapt^ tak^ r%f-
vg€y avoids Atm : qui ref ugerant^ tkt refugea, Cs. :
subsidia armacorum sinialato pavore refugerunt,
took tojiiffht, L. : Aadiit sonuro, et tremefacta re-
f ugit, V. : ex caatris in montem, Ca. : ex oureu ad
Philippum, L. : admissis equid ad suos refugeruntf
Cs. : in maiorem aroero, took rtfuge^ L. : Syracu-
Fas: impetum Antiochi ceterorumque tela: non
inodo id refugisti, avoided : AttoUentem iras (an-
guem ), V. : ( Gupido ) refugtt te, H. : nee Poly-
hymnia refugit tendere l>arbiton, re/uaes, H. : nee
te (amnis) transire refugi, 0. — Of things, to thrink
baekyJUe, move aitay, turn hack: refugiat timido
sanguen, Enn. ap. C. : ( aol ) ubi medio refugerit
orbe, thrinke from eight, V. : refugere oculi, C.
poeu: quo pridie refurasset (mare), Ca. — Of
places, to run beuk, faU back, recede: refugit ab
litore templuro,y.: ex oculis visa refugit humus,
vaniahea, 6. — Pi g., tojtee, turn away, be averse,
avoid, shun: animus meminisse borret luctuque
refugit, has avoided the recollection because of
grief, y. : refugit animus eaque dioere reformi-
dat : ne recordatione mei casQs a consiliis forti-
bus refugiatis : a dicendo : Foeda ministeria, Y. :
iurgia, H. : opus, 0.
refttgium, I, n. [re+2 FVG-], a reeourae, place
of refuge, refuge: tutius, L. — Fig.: nationum
portus et renigium senatus.
refdguflk adj. \yS^\fUntig back, rooeding,
vanishing: nnda, 0.: flumeu, O.-— As subsL m,:
refugos sequi,/i^ttws, Ta.
re-ftilgeo, si, — , 6re, toflaah back, ahine again,
re^ed light, be reftdgent, glitter, glisten: Canis Btel-
larum luce refulget, C. poet. : nnutis Stella, H. :
Ut 9o1 a ]iquid& saepe refulget aquft, 0. : Aeneas
darft in luce refulsit, V. : corpus veraicolori veste,
L. : Te lovis Tutela Satumo refulgens Eripuit, the
benign influence, ahining in opposition, H.
re-fnndo, f&dl, fftsus, ere, to pour back, return^
eauae tojlow back: quibus (vaporibus) rcnovatae
stellae refundunt eftdem: aequor refundit in ae-
quor, 0. : imis Stagna refusa vadis,/oiotn^ back,
v. : refusus Ooeanus, i. ^fiowing back, V. : ref un-
ditur alga, ia flung back, V.
relutatio, onis,/. [refuto], a refutaiion,
refiito, ivl, fttus, ftre [re+FV-], to check, drive
back^ repress: nationcs refutandas bello putare.
— Fig., to repd, repress, resist, restrain, oppose:
Ti vim oblatam : refutetur ac reiciatur ilie clamor :
ad mortem si te (fors dicta refutet !) Prodiderim,
may fate avert, V. — To repel, rebut, confute, re-
fute, disprove r Tidentur ea esse refntanda*. te
refutandnm arbitrari : nostra conflrmare argu-
mentis, deinde contraria ref utnre : oratio re ma-
gts quam verbis refutata : tribunes oratione.
resilli» e, aef;. [rex], of a king, kingly, royal,
rtgat: oivitatis genus, ruled by kings: nomen
(i. e. regioX titie: soeptrum, O.: nomisma, H. :
virtus et sapientla : ut sapere, sic divtnare regale
duoebant : vii^, a king's daughter, 0. : comae, i. e.
Lavima, Y. : carmen, treating of kings, 0. : situs
pyraniidum, founded by kings, H. — Usual trith
kings, worthy of a king, royal, regal, ^olendid:
sententia : luxus, Y. : divitiae, H. : animus, L.
regallter, adv. rregalis], royalty, sdendidly:
sacrtficio re^Iiter Minervae facto, L. — Despotical-
ly, domineeringly precibus minas addere, O.
regens, cntis, m. [ P. of rego ], a governor^
ruler : contemptus regentium, Ta,
re-gero, gessi, gestus, ere, to carry back, bring
baek,throw back, throw again: quo regesta e foss&
terra foret, L. : tellure r^gesta, thrown back, O.—
F i g., to throw back, retort : oonvicia, H.
reglai ae, /. [ regius ], a royal palace, castle,
fortress, residence, court : in regi* rex productus,
etc. : in vestibulo regiae, L. : regiam occupare, H.
— E s p., the castle ofNuma, a buUding on the Via
Sacra, devoted to the use of the priests : me ad re-
giam paene confecit : antiqui regia parva Nnmae,
O; — In a camp, the royal tent : in vestibulo regiae,
L. : armattts exercttus regiam obsedit, Cu. — l%e
court, royal family, king and courtiera : tulit et
Romana regia sceleris tragici exemplum, L. — A
royal city, residence, capital: Croesi Sardes, H. :
non haec dotalis regia Amaue, i. e. Laurentum, Y.
regies adv. [ regius ], royally, imperiously, des-
potically: regie statuit in aratores, imperiously:
crudeliter et regie factum.
regifioe, adv, [regificus], royally, magnificently,
sumptuously: instructa dooms. Son. ap. 0.
regUlons, adj. rrex+2 FAG- ], royal, magnif-
icent, sumptuous : luxus, Y.
regimen, inis, n. [RE6-], a means of guidance,
director, rudder: cariuae, 0.— Fig., a guiding,
directing, rule, guidance, government, eomnumd:
totius magistratQs, L. : equorum, Ta. — A ruler,
director, governor: rerum, i. e. of the state, L.
ree^na, ae,/. [rex], a queen: fuga reginae, of
Cleopatra: deflm, Y.-^As an epithet of honor, a
queeuy goddess, princess, noblc'woman : luno: Side-
rum regina bicornis, Luna, H. : reginae Amor, i. e.
of Ariadne, Y. : regina saoerdos, i. e. Rhea Silvia,
Y. : virgines reginae, dauglUers of the (late) king,
Cu.-^^ noble woman, lady: Quia solae utuntur
his reginae, T.— Fig., a tpteen, mistress: omnium
regina rerum oratio, Pac. ap. C. : Pecunia, H.
regio, 5ni8, /. [RECM, a dir&etion, line: de
rect& regione deflectere, /rom the direct path: ab
planitie rect& regione abesse, in a straight line,
Cs. : non rect& regione iter instituit, sed ad laevam
ragloiuitim
714
flexit, L. : notS exoedo regione Tianim, I e. ^ >W
querUed tireeta, V. : Nee aidus regione me fefellit,
directum, Y. : superare regionem castroniin, line,
Gs. : haeo eadem est nostrae rottooifl regio et via,
I/oUow the aama dtnetion and path. — In the
phrase, e regione, in a ttraigkt tine, direetljf: e
regione moveri: ferri, petere. — In the oppoeite
direction, over agahuly exactly oppoeUe: (luna)
cum est e regione solis : e regione turris : e re-
gione castris castra ponere, Cs. — A line of tigkt,
vieual line, boundary-line, boundary, Itjnit: quae
regione orbem terrarum definiunt: caell regioni-
bus terminare : si res eae orbis terrae regionibus
definiuntur. — ^Esp., in augury: nempe eo (Htuo)
Romulus regiones direxit, drew (in the air) : lituus
quo regiones yineae terminavit — Fig.: quibus
TOgionibuB vitae spatium circumscriptum est : vix
facile seee regionibus offici continere. — Of the
sky, a quarter, region: reglo (lunae muUtur),
quae turn est aquilonia turn australis: Atque
eadem legio Vesper et Ortus erit, 0. : Vespertina,
H.: caeli serena, V.: occidentis, L. — A res/ion^
nmghborJhoody quarter, eUwUion: earn esse natu-
ram et regionem provindae tuae, ut, etc., i. e. ^
ffeograj^ical ntuaHon : agri fertilissima, Gs.: re-
gione castrorum, in the vianity of the camp, L, :
deseru siti regio, Y. : acie regione instructa iion
apertissima,^.: Quor in his te oonspicor regioni-
bus ? T. — A portion of country, territory, province,
didriet, region: regio, quae ad Aduaticos adiacet,
Cs.: regio, quae mart cinota esset: Pedana, H.:
Gantium, quae regio est maritima omnis, Cs. : ter-
rae maximae regiones inhabitabiles : in quattuor
regiones dividi Macedoniam, L. : ut quam latissi-
roas regiones praesidiis teneret, Cs. — A district
with ite people, country, nation: aspera et fidelis
eC fautrix suonim : quae regio si Ada Samnitibus
esset, L. — F i g., a province, department, epliere :
* benedicere ' non habet definitam aliquam regio-
nem, hoe no determinate province.
regionatim, adv. [ regio 1, by dietricU, by
warde : tribOs descripserunt, L
regiuB, a4}' [ rex ], of a king, kingly, royal,
regal: genere regio natus: potestas: apparatus:
exercitus, Cs. : anni, i. e. Me reign of the kings (at
Rome) : ales, i. e. the eagle, O. : genus Imperi proxi-
mum similitudinl regiae,«/dM(y reeembling royeUty:
bellum, with a king: regios nuttts tueri, tfie king'e
orders: sponsus, H. : virgo, princess, 0. : parens,
O.: legatio, L. — Plur. m. as subst., the king's
troops: regii, i. e. regia acies, L. : fama ad regios
perlata, ilie satraps, N.— XfAr« a king, worthy of a
king, royal, kingly, magniJleetU : R^ia res est suc-
carrere lapsis, O. t Regia res soelus est, O. : morbus,
Jaundice (because the patient was to live like a
king), U.—Of a palace: atrium, of the castle of
^uma, Jj,
XB-ffutb^ — , — , Mus, to ungbie,sttJocoe,CL
regnitor, 6tis, m. [regno], a ruler, wesfermgn:
dedro, V. : omnium deus, Ta. : Asiae, V.
regnatriz, Tcis, adj.f. [regnator], rar^tii^, im.
perieU : domus, Ta.
regno^ uvl, itus, ftre [regnum], to have royai
power, be king, ride, reign: trigiuta annos : initts*
su populi: tertium iam hunc annum regnanSfCs.:
regnante Roroulo : regnandi dira cupido, V. : Al*
bae regnare, h. : Tusco prof undo, 0. : qaa Daunos
agrestium Regna?lt populorum, H. : ter oentcm
totos regnabitur annos Gente sub Hectorei, V.:
quia post Tati mortem non erat regnatum, L.—
Trans,, only pass, (poet or late) : terra acri quon-
dam regnata Lycurgo, ruled by, V. : Latio regnaU
per arva Satumo quondam, in which Saturn was
kijig, y. : trans Ln^os Gotones regnantur, hare
kings, Ta. — To be lord, rule, reign, govern, be sa-
preme : equitum oentnrias tenere, in quiboa re^-
nas : vivo et regno, H. : Caelo tonantem credidl-
mus loTem Regnare, H. — To lord it, tyrannise,
domineer: regnavit is paucos mensis: se ille in-
terfecto ITiloue regnaturum putaret : regnare ae
dominari, L. : Per ramos victor regnat (ignl$), V.
— F i g., to rule, have the mastery, prevail, predom-
inate : in quo uno regnat oratio : ebrietas gemi-
nata llbidine regnat, O.
regnum, I, n. [REG-], kingly government, royd
autliority, kingship, royalty: vocamus regimm eiias
rei p. statum : rc^o regem spoliare : regnnm in
civitate sa& occupare, Cs. : Dura sUbat regno in-
columis, V. : Tulli ignobile, II. — Dominion^ eover^
eignty, rule, authority, supreme power: regnomne
hie tu possides ? T, : omne regnum vel iraperium
bellis quaeritur: civitatis, Gs.: adoptione in reg-
num pervenire, S. : nationes, quae in eorum (I c:
PopuH R.) regno sunt: regnum sine yi regere, 0. :
Nee regna vini sortiere talis, the presidency of the
revds, H. — Despotism, tyrant^, personal eoverdgn-
ty, arbitrary rule t te regnum iudiciorum deleccat:
hoc vero regnum est, et ferri nullo pacto potest:
suspicio regni appetendi : in plebe Romani reg-
num exercere, L. : damnatus crimine re<;ni, O.—
A kingdom, state governed by a king : ad finis re<mi
sui, Gs. : (flumen) lugurthae Bocchique r^^num dL»-
iungebat, S. : patrio regno pulsi, L. : barbara reg-
na, H. : cerea regna refigunt (of bees), V.— F i g.,
ruie,authority,power,in^uence: abuteris adomuis
atomorura regno: voluptatis: sive aliquid regni
est in carmine, 0. — A territory, estate, possession :
in tuo regno esse, i. e. your own estate * Post ali-
quot niea regna videns mirabor aristas?/e^, V.:
haec regna, these realms, i. e. of the dead, Y.
rego, rexl, rdctos, ere [REG-], to ke^ sirms^
lead aright, guide, conduct, direct, control: mun-
dum: onera navium velis, Cs.: arte ntem, 0.:
clavum, Y. : te Yentonim regat pater, H. : quad-
Digitized by V^OOQIC
regndtor
715
x«bita«
Tupedes, O. : frena, O. : impotentes regendi (equoe),
L. : currtks, 0« : tela per auras, Y. : ezercttatus
finibua ia regendia, he, in ddermining boundary-
liHet (of estates). — Fig., to ffuide, lead, conductf
fnanage, direety govem^ etmirol : domum : rem oon-
81 Uo, T. : bella, Ca. : animt motOs : mores, 0. : dio-
tU animos, Y. : ut me ipse regam, H. : Deque re-
gerentur magis quam regerent oasQ8, S. : iam regt
leges, non regere, L. — To tway, corUi-olj rtde^gov-
em, he master of; rem p. : civitates quae ab opti-
mis reguntur : iroperio populoe, Y. : Diana, quae
sllentium regis, H.: ut unius potestate regatttr
sal us civium: neque sues mores neque suoram
libidioes : ambitioso imperio regebat, wed hie au-
Otority to eottri popular favor, Ta« — To redorey eet
righty correct : peccas, ' te regere possum ' : erran-
tem, Gs.
regredlor, gressus, I, dep. [re* -Hgradior], to go
back, turn baek, return: regredi quam progredi
malle : ex itinere in castra, L. : eadem, & : ad Hi-
berum, L. — To inarch back, withdraw, retreat :
neque regredi nostros patiebantur, Cs. : statim in
collls, S. — F i g., to return, go back : in ilium (an-
num) : a quo incepto me ambitio detinuerat, S.
regnamam, Os, m. [re-+GRAD-], a going back,
return, regreee : consenrare progresses et regres-
s&s constantes : regressOs dare viro, O. : Funditus
ooctdimus neque babet Fortuna regressum, Y. — A
retreat: in tuto, L. — Fig., a return, retreat, rtgreee:
neque locus regressOs ab irft relictus esset, L.
regnla, a«,/. [REG-], a etratghl ttiek, bar, etaff:
quadratas regulas defigunt, Ca, — A ruler, rule:
egcre regulis. — F i g., a nde, pattern, model, exam-
ple, principle : naturae : regnla, qua vera ct falsa
iudicarentur: philosophiae : adsit Regula, peccatis
quae poenas inroget aequas, H.
regains, i, m. dim. [rex], a ruler of a small
country, petty king, prince, chieftain, lord: reguli
in unum convenerunt, S. — A king^s son, prince,
member of a royal family, L.
re-gosto, — , *tus, ti-e. — Fig., to read over,
etyoy repeatedly: crebro litteras.
reicio (not reiicio; imper, reioe, disyl, Y.),
rSiecr, iectus, ere [re-+iacio], to throw back^ fling
back, hurl back : telum in bostXs, Os. : togam ab
umero, L. : ex umeris amictum, Y. : de oorpore
vestem, O. : paenulam : ab ore colubras, 0. : Ca-
pillus circum caput Reiectns neglegenter, T. : scu*
turn, throw over the back (in flight): fatigata
membra, i. e. stretch on the ground, Cu. : a se mea
pectora, to push back, O. : (librum) e gremio sno,
Jling atoay, 0.; oculos Rutulornm reicit arvis,
averts, Y. : pasoentis a flumine reioe capellas, drive
back, Y. : in postremam adem, throw to the rear,
L. : se in eum, into his arms, T. — To force back,
beat back, repd, repulse: eos in oppidum, Os.:
Tttsci reieoti nrmis, Y. ab Antioobea bostem.—
I
Pass,, to be driven back : navb tempestate reiectas
revertisse, Gs. : reflantibus ventis reici : ex cursu
Dyrracbium reiecti, L. — F i g., to drive back, drive
away, cast off, remove, repel, ryect: ad famem bunc
ab studio, T. : ferrum et audaciani : retrorsum
Hannibalis minas, H. — To r^eet contemptuously,
refuse, scorn, disdain, despise: nos, T. : petcntem,
0. : Lydiam, H. : refutetur ac reiciatur ille clamor:
quae cum reiecta relatio esset, when tlu appeal was
overruled, L. : Tolgarls taodas, O. : Reiectft praeda,
H. : dona nocentium, H. — P, n. as eubst, : reicien-
da, evils to be r^ected: reiecta. — Of judges, to set
aside, challenge peremptorily, reject: ex CXXY iu-
diclbus quinque et L5CX : potestas reiciendi, right
of challenge.---Of persons, to refer, direct, assign:
ad ipsam te epistulam : in hunc gregem Sullam,
transfer (in your judgment). — In public life, to
refer, turn over (for deliberation or decision) : to-
tam rem ad Pompeiuro, Ob. : ab tribunis ad sena-
tum res est reiecta, L. : id cum ad senatum relatum
esset, L. : ut nihil hue reicias : legati ab senatu
reiecti ad populum, referred, L.— In time, to defer,
potitpons : a Kal. Febr. legationes in Idas Febr.
reioiebantur : repente abs te in mensem Quinti-
lem reiecti sumus.
reteotinens, adj. [reieetus], to he r^eeted, to
be spumed^-^Piur, n. as subst., transL of dwowpO"
ffyfUva,
reieotio, Onis,^. [re-+IA-], a throwing back,
rejectUm, r^audixUton : civitatis : iudicum, a ehal-
lenging : reiectione interpositl.
reiectns, P, of reicio. (reiioio), see reicio.
re-labor, Iftpsus, I, dep^ to sUde back, sink back:
Yix oculos toUens iterumque relabens, etc, sinking
back upon the couch, 0.: conscendere antemnas
prenaoque rudente relabi, to slide down, 0. : in si-
nOs nostros, return, O. : unda relabens, flowing
back, Y. : verso relabere rento, tail back, O. :
(mare) relabens terram naturae suae reddit, Gu.
—Fig., to stfiib back, return: in Aristippi prae-
cepta,H.
re-langnesoo^ gul, ere, inch,, to sink down,
grow languid, become faint : (soror) moribunda re-
languit, O. — F i g., to become enfeebled^ be rdaxed,
relax, weaken : quod relanguesoere animos eorum
existimarent, Gs. : quod autem relanguisse se dicit,
that his passion has subsided: ut taedio impetus
relanguoscat regis, L.
relatio, onis,/. [re+STER.], a bringing back,
throwing back, retorting: criminis. — In public life,
a report, proposition, motion : tua : approbare re-
lationem, L. — In rhet, on emphatic repetition
(of a word).
1. relatos, P, of refera
2. relattts, as, m. [re-+STER-], a report, re-
cital: Tirtutem, Ta. : c»rminum, (2ee/ama4tor^Ta«
raluEfttfo
715
rallgio
relazatiOb 6Di8, /. [|reUzo1, an wnng, rdaxd-
Uoti; animi: quae est ista relaxatio (sc. doloris))
mitiffcUum.
re-laz5, avl, &tus, ftre, to stretch out, widen
again^ make wider : fontibus ora, op^ O. : rias et
caeca Spiramenta, r^az the duet», V. — To unloose,
loosen^ open: alvus relaxatur: Be intestinis rela-
xantibus : densa, rarefy^ V. : tunicarum vincula,
O. — Fig., to aixUe^ remit, give reipite: remittit
aliquantum et relazat — To ease, relieve, eheer,
relaXy lighten : animos doctrinft : animos somno
relaxatus: ut ex pristino serroone relaxarentar
animi omnium: homines interdum animis rela-
xantur. — To make loose, relax^ loosen: constructio
verborum dissolutionibus relaxetur: pater indul-
gens, quicquid ego astrinxi, relaxat. — To alleviate,
mitigate^ assuage: tristitlam ac severitatem : quiete
laborem, Cu.-^7b relieve, rele€ue,free, abate: (ani-
mi) cum se corporis vinculis relaxaverint : insani
cum relaxcntur, L e. become lucid,
relectuB, P, of 2 relego.
relegatio, 5nis,/. fl rclegol a sending awa^,
exiling, banislunent, rdegation (milder than exsi-
lium) : relegatio atque amandatio : civium, L.
1. re-lego^ ivl, atus, &re, to send awag, send
out of the way, despatch, remove^ seclude : ftlium ab
hominibus: (fiiium) rus supplici causa: relegati
longe ab ceteris, Gs. : procul £urop& in ultima
orientis relegati senes, Cu. : civis procul ab domo,
L. : relegatum in alia insulA exercitum detinere,
Ta. : tauros in sola Pascua, Y. : terns gens rele-
gata ultimis : Hippolytum nemori, consign, V. —
7h send into exile, banish, exile, rdegate (enforcing
residence in a particular town or province, with-
out loss of civil rights) : ut equites a consule rele-
garentur : relegeitus, non cxsul, dioor in illo, O. :
relegatus in exilinm, L. : ultra Karthaginem, L.—
F i g., to send bade, send away, put aside^ reject: a
re p. relegatus, i. e, driven from public life: Sam-
nitium dona : ambitione relegata, apart^ H. : mea
verba, 0. — To refer: studiosos ad illud volumen,
N. : omandi causas tibi, Tb.
2. re-lego^ legl, Igctus, ere, to gather together,
collect again: lanua filo est inventa relecto, le,by
winding up the thread again, 0. — To travel over,
traverse again, retrace: litora, V.: Hellespontia-
cas aquas, 0. — Fig., to go through again, read
over : Troiani belli scriptorem, H. : scripta, 0. —
7b go over again, rehearse, repeat: suos sermone
labores, 0. : omnia, quae ad cultum deoram perti-
nerent.
re-lentesoo, — , — , ere, inch, to grow dock
again, cool.—F i g. : Neve relentescat amor, 0.
re-levo, avi, atus, are, to lift up, raise: e ten*
corpus, 0. : in cubitum membra, O. — 2h free from
a burden, make light, liglUen : epiatukm gravio-
rem peUeoUone : Ut relevent vimina cwrt fri
(i. e. exonerate), 0. : minfmo ut relevere iaboct.
e. he delivered, O. ^- F i g^ to relieve, free^ lighten,
i.
ease, soothe, alleviate, mitigate: curft eC metu «»
relevati : pectora sicca mero, 0. : a curi mens refe>
vata est, 0. : me, console: aniraam, T.: ut cibi satie-
tas et fastidium relevmtur : casfks, O. : sitim, O.
relicti^ 6n\B,f [re'+UC-],aforaaJkinff, a&>»
doning: rei p.: oonsulis sui.
relictus, P. of relinquo.
religatio, onis,/. [religo], a tying tipi vitiuo.
roUglo (not rell-; the first ejl lenetfaeoed i«
hexameter verse), onis, /. [re- +2 LIG-J, eonsne**
tiousness, sense of right, moral ohHffOJtian^ dtttv?
nihil esse mihi, religiost dicere, i. e. / Mjr on mji
conscience, T. : Heium a religione deducere : qoki
lex et religio oogat cogitare : quaeris aliquem prae-
stantiorem virtute, religione ? : iudicionim religio>
nem veritatemque perf ringere : iudicum religiooes
oratione convert!, the eonseienHous eonmetians."
A regard for sacred things, devoutnms, piaty, rever-
enee, religious feding : sese summa religione te-
neri: religio, quae deonim eultu pio oontinetm':
sacra summa religione oonfid velle: onmla, qaae
sceleri propiora sunt quam religioni : religiooi aer-
vire. — A religious scruple, scruple of ooiucwmc.
apprehennon of divifie anger, fear of the gods, m-
persUiious awe: ut earn, non religio oontineret:
nulla mendaci religione obstrictua, saqterstition,
Cs. : tantft religione obstrieta provincia : obstria-
xisti religione populum R. : parvulae causae vel
terroris repentini vel obiectae religionis, Co. : rem
habere religioni, L e. a< a divine warning : ne hel-
ium indiceretur, religio obstitit, L. : plena religione
civitas, L. : liberatae religione mentes, JL : rivos
deducere nulla Religio vetuit, Y. : nulla mihi Re-
ligio est, H. : movendi thensauros, L. : novas sibi
ex loco religiones fingunt, Cs. : religionibits irnpe-
diri, Cs. : plenis religlonum animis prodigia insu-
per nuntiata, L. — A sense of relimous obligation,
religious sanction, duty to the gods: viri religione
potius quam veritate fides constricta : iuria iuran-
di. — A religious obligation, oath, pledge of faiih^
religious sanction: timori magis quam religioni
consttlere, Cs. : Acbaeos religione obstringere, L^ :
relinquitur nova religio, ut, eta, i. e. a new view of
your obligation, Cs. : ius iurandum servabat con-
servatft religione, N.: religioni potius restrae
quam odio parere. — Divins service^ worship of the
gods, religious observance, religion, wonJkip: reli-
gione, id est cultu deonim : ilia pax mater huie
urbi inris et religionis fuit: deonim. — A religiom,
faith, religious system, mode of worship, cult : ve>
nit mihi religionis illius in mentem : neque enim
haee externa vobis est religio: expertes religio-
num omnium : in bello rcligionum et oonsoetudl-
nis iura retinere : pro reUsi^bus sois bella
Digitized by VjOOQ IC
raUdoM
717
sttUiiqiio
lere : religioneB interpretaniar, rdiaiom maUen^
?d. : publicao religiouea, L. — Saereantm, taneiity^
\4>linea»^daim to rettennM: fanum luoonis UntA
elij^Lone semper fuit, ut, eta : in saeerdotibus
an to offasa oculis animoque religio, i. e. tuoh m-
recl majewty of exprtmon and fedmg^ L. : lam
um reltgio pavidoa terrebat agrestla Dira loci, V.
—A n objeei of fftnfraiian^ wend place, etmaecrated
hif*g, haUowid chjcet : religionem restituere: ten-
ia eonim religionibus violatid: ad deorum reli-
;ton€m demigrasse^ i. a shrines: quae religio aut
iuae machina belli (the Trojan horse), Y. — Of
>lace8, a daim retuUmg from conaeeraHwk, rdig-
OU8 liabUUif: aram si dedtcasti, sine religiooelooo
noveri potest : liberaret religione templum, L. :
ocus religionum deorumqne plenus, L.
TellgidM, ath, with eonw. and sup. [religtosns],
ionscieniumskf, serufmUmd^^ punctually^ exactly^
vsreftUljf: testimoniam dioere: iudicare: promit-
(ere, N. — With rtftertnee for the ffods, reverentially,
piously^ reUffiaudy: religiosius deos colere, L.:
templum religiosissime colere.
rollgidsiui, adj, with eomp. and sup, [religio],
wnscientums, scrupulous, strict, precise, accurate :
Be praebere in testSmonio religiosum : in testimo-
Qtis dioendis : Attieorum aures. — Rdigiously eon-
ridereUe, careful, anxious, scrupulous, superstitious :
ut stnltae et miserae orones Rcligiosae, T. : frae-
tum quia religiosnm erat consumerCf was a matter
of religious scruple, L. : religiosum est, quod iurati
legibns iudicamnt. — FuU of rdigious feeling, rev-
erent, punts, devout, religious: naturfi: religiosissi-
mi mortale8,& — Consecrated, holy, sacred : locus:
mortals religiosa iura tribuere: signum: Ceres
religiosisstma: religiosisslmum simulncrttm lovis:
mores. — AssoaaUd vnih religion, svbjeet to rdig-
ious claims, under religious liability, ill -omened:
dies, of evil omen: dies ad iter, L. : domus.
re-ligo, &fl, Mas, Sre, to hind baek^ fasten up,
bind fast: (PrometbeuB) religatus aspens Vinc-
tusque saxis, C. po^t. : (Andromeda) ad duras re-
ligata bracchia cautes, O. : in comptum comas
religata nodum, H. : religatis post teigum mani*
bus, Cu. : navem ferreis manibus imwtis, fastened
mlh grappUng^rons, Cs.: captivus religatft ad
pinnam muri reate suspensus, L. : religatos vide*
bat Carpere gramen equos, tethered,Y,: capillum
in vertice, Ta. : catena religari, 0. — Of ships^ to
fasten, moor: navis ad terram, Cs.: ab aggere
classero, V. : religata in litore pinus, 0. — To un^
bind, loosen: Cybele relieat iuga manu, Ct. — Fig.,
to bind, fasten, chain, fetter : Tprudentia) extrin-
secus religata, bound to external things,
re-lino, IStI, — , ere, to unseal, open / dolia om-
nia, T.: mella, i. e. to toAre oti^, v.
re-linquo^ UquI, llctos, ere^ to leave behind, not
take along, not iay with, Uave^ move away finnn,
quit, abandon: deos penacis: vim aurl in Ponto
reliquit: post se bostem, Cs. : petere, ut in Gallia
relinqueretur, might be left behind, Cs. : (cacumina
silvae) limum tenent in fronde relictum, remain-
ing, 0.: snb sinistra Britanniam relictam con-
spezii, in the rear, Cs. : me filiis quasi magistrum,
T. : deam nullum Siculis.— F i g., to leave behind,
leave: hanc excusationem ad Caesarem: Aeeta
relictns, abandoned, 0.«~jP. plur. n. as subst. : re-
petat relicta, I e. Atr former life, H. — At death,
to leave behind, leave, bequeath : ea mortuast ; reli-
quit filiaro adulesoentulam, T. : fundos decern et
tres reliquit: ei testamento sestertiam milieus:
mihi haeo omnia, T. : mihi arva, 0. : heredem te-
stamento hunc — Fig., to leave, leave behind:
▼irtutum nostraruro efilgiem: Sibi hanc landem
relinquont: vixit, dam vixit, bene, T. : Sappho
sublata desiderium sui reliquit : in scriptis relic*
tarn: orationes et annalls: pater, o relictum Filiae
nomen, H. : rem p.' nobis : de vaWaram pulehrita-
dine scriptum : posterioribus exeroplum.—- 7b leave
behind, leave remaining, permit to remain, let re-
main, leave: nil in aedibus, T. : ne paleae quidem
ex annuo labore rellnquerentur : angustioribus
portis rclictis, i. e. since the gates they had left were
ratfur narrow, Cs. : unam (filiam) rellnque, leave
tome,0.: pauca aratro iugera Moles relinquent,
H. : dapis meliora relinqueus, H. : haec porcis co-
medenda, H. : relinquebatur una per Sequanos via,
remained, Cs. : se cum paucis relictum videt, S. :
equites pauco8,2Miw alive, Cs. — Fig. : quam igltur
relinquis populari rei p. laudem ? : ceterorum sen-
ten tiis semotifl, relinquitur mihi, etc^ there remains :
non provocatione ad populum contra necem re-
licts: nee precibus nostris nee admonitionibus
relinquit locum, i. e. he renders superfluous: deli-
berandi spatium, N. : tantummodb vita relicta est,
0. : urbem direptioni, a6an<f(f>n.* poenae Medea
relinquarf O.: hominem innooentem ad altculus
qoaestum : Posse queri tantum raaoo stridors re-
liquit, 0. : Dam ex parvo nobis tantundem haarire
relinquas, H. : relinquitor, ut, si vineimnr in Hi*
spania, quiesoamus, U remains, that : reltnqneba-
tur, ut pateretur, etc, Cs. : relinquitur ergo, at
omnia trta genero sint causarum, hence the conclu'
sion is, etc.'— With two ace,, to leave behind, leave,
let remain, suffer to be: eum locum integrum,
leave untamehed, T. : integram rem et causam, have
left untouehed: Morini, quos Caesar paoatos reli-
querat, Cs. : amici, quos inoorruptos Ingartha re-
liqueratyS. : reliquit (cam) lncertam,y. : In mediis
laoerft nave relinquor aquis^ O. : inceptam oppug-
nationem, abandon, Cs.: infecta sacra, 0.: sine
turd aras, O. : mulierem nnllam nominabo ; tan-
tum in medio relinquam.— 7b leave behind, leave,
go away from, foreake^ abatulon, desert: domum
propinquosqae,Cs.: Ilio relicto,H.: litus relictam
Bespieit, O. : Roma relinqooida f
Digitized by ^
^fn^&o^r^
raliqalBe
718
m* rdiquit, Enn. ap. G. : ubi Tita tnos reliquerit
artHs, O. : Animam, T. : lucem, V. : animofl relia-
quit euntem, O. : ab omni honeaUte relictas, de$-
iUtUe of: ai puerum quartana reliqaerai, H.— 7b
leave in the lurckt formke^ obandon^ dmert: Keli-
quit me homo atque abiit, /mm given me the eUp^
T. : aucourrera relictae, V. — To leave, give up^
abandon: aoctorea signa relinquendi et deserendi
castra audiantur, L. : relictft noQ bene parroulft,
H. — To leave^ let alone, give up, reeign, neglect,
foreake, abandon, relin^uith: rem el cauaam:
^uella) Quod capide petitt, mature plena reliquit,
H. : me relictia rebua iusait obaerrare, etc., to etop
work and watcK, T. : omnibus rebus relictis perse-
quendum sibi Pompeium existimavit, Cs. : agrorum
et armornra culturo, neglect : bellum illud, aban-
don: obsidiouem, raiee the eiege, L.: caedes, leave
unmentioned: hoc certe neque praetermittendura
neque relinquendum est: quae Desperat tractate
nitescere posse relinquit, H. : iniurias tuas, leave
unnoticed: vim homiuibus armatia factem relinqui
putare oportere.
reliquiae ( not rell- ), iruro, /. [ re- +LIC- ],
tohat is left, a remainder, leavings, remaiM, rdice,
remnant, rest: copiarum, K. : tantae cladis, L:
Danaam atque inraitis AchiUi, !. e. (the Trojans)
fiot slain by the Greeks, V. : gladiatoriae familia^
Cs. : c\h\, excrements : hordei, Ph.: virorum,V. —
The leavings, remains, remnants, fragments : f rhi
reliquiis, Ph. : vellem Idibus Martiis me ad cenam
invitasses : reViquiarum nihil f uisset, i. e. AnJtony
shoidd have fallen with Caesar. — Of the dead, the
remains, relics, asJies : C. Man : meorum, V. — F i g.,
remnants, remains, remainder; rest : reliquiae re-
rum earum moventur in animls: maximi belli:
avi reliquias perscqui, i. e. your ancestor's unfin-
ished VDork (the Punic war).
reliqans (reUoans, "Ons), a^* [re-+LIG-],
left, left over, remaining : neu causa uUa restet
reliqua, Q^n, etc, T. : ex quA (familia) reliquiis
est Rufua: moriar, si praeter te quemquam reli-
quum habeo, in quo, etc. : si qua reliqua spes est,
quae^ etc. : mulus, quern tibi reliquum dicis esse:
erant oppida mihi complura reliqua: haee qui-
dem hactenus ; quod reliquum est, etc., as for M0
rest: hoo relicuomst) T. — ^As eubst, n., that is left,
a remainder, residue, rest: videre, quae reliqui
aumma fiat: Quid reliquist, quin habeat, eto», T. :
cum reliqui nihil sit omnino, quod, etc. : qmd reli-
qui habemus praeter, etc, & : illud breve vitee reli-
quum : Agrigentum, quod belli reliquum erat, i. e.
the only remaining seat of hostiUties, L. : relieum
noetis, L. — ^In tlie phrase^ reliquum eat, ui,i^ re-
mains t/tat, it only remains to: reliquum eat, at
oflOlciis oertemus inter noo : reliquum est ut pro-
sequar, etc. — In phrases with /oop, to leave behind,
leave remaining, leave over, tpare, rmene : quibuB
aratmm aliqood ApvoiiKw reliqanin fecH: biee
addite cura vix mihi vitam relUiuam fadt : qoei
reliquoe fortuna ex noctumi caede ac f u^ fee^
rat, L. : te nullum onus offlci cuiquam reliquusi
feci88e,Aaoe Uft behind you: prorsus ab iitriaqs
nihil relieum fieri, it neglected, 8. — ^Aa wmbst, n.:
quibus nihil de bonis suis reliqui fecit: nihil td
oeleritetem sibi reliqui feoemnt, L e. used all dm-
gence, Os. : me nihil reliqui fedsse, quod, etc, hem
tried every remedy, N. : quod reliquum yitae fames
fecerat, had left of life, — Of time, left, remainia^,
to come, future, subsequent : reliquae vitae digiii>
tas : in reliquum tempus omnia suspioioQea Titare,
Gs,— As eubst. fi.(so. tempus): plus in relieum sibi
timoris quam potentiae addidit, thereafter, & : in
reliquom,/or the future, L. — Of debts, rematm'iM.
outstanding, in arrear: erat ei de ratiuactiUL apod
me reliquom pauxillulum Nummorum, T. : peco-
nlam reliquam ad diem solvere. — Plur, lu as stAst^
a remaining debt, debit, baUmee, arreare: reliqua
mea aocepisse: maxima me angit ratio reliquo-
rum meorum. — Remaining, other, reet,' reliquum 1
populum distribuit in quinque dasseSi etc : pai^
exercitOs, Cs. : roilitibus equis exoeptis reliquam
praedam conoessimus. — As eubst,: ex parte de- '
cuma ... ex omni reliquo: de reliquo quid tibi
ego dicam ? — Plur. : cum Bomuli turn etiam re-
liquorum regum sapientiii: consul reliquique ma-
ffistratOs, Cs. : oppida, vioos, reliqua privata aedi-
ncia incendunt, Cs. — As subst. : princepe ille . . .
Reliqui disseruerunt, ete., the othere: Brutorwn,
C. Cassi, reliquorum, and so forth : Af ricanua lo-
quens . . . rellquaque praeclare: reliqua vatidna-
tionis brevi esse confecta.
(relliC-X >^ >^^g-* (i^^lUqu-X *^ reliqa--
re-15oed^ Idxl, — , ere, to shine back, ahine out,
bkue, shine, glow : Stella reluoet, C. poet : relueeos
flamma, L. : olli barba reluxit, was injlames, V.
re-ltioeeo5, laxl, — , ere, inch, to groee br^kt
again, clear: soils imago reluxit, 0. : relazit dies,
Ta.
re-luotor, atus, iui, dtp., to struggle againtt,
reeist, make opposition: Hulte rductans^ V.: re-
luotantes draoones, H. : Yidi equum . . . Ore re-
luctantl ire, 0.: produoentibus earn reloctana,
Cu. : predbus ipsorum relnctetus, Cu.
ra-maneo, m&nsi, — , Sre, to siay bMnd, be
left, remcdn: sermone confecto, Gatulus remansit,
nos desoendimus: per causam valetudtnis, C^ :
Quo refugio? remane, 0.: Romae: eubito rema-
nete presso, H. : in Gallii, Cs. : ferrum ex faasttU
in corpore remanserat, N. — To stay, remain, con-
tinue: longios nnno uno in looo,(^: animos z^
manere post mortem : eqooa eodem remanere ve-
stigio adsuefecerunt, Oi. — Fi g., to remain, endure,
abide, laet: in quft muliere quasi Testigia ant|i|ai
offid remanent: in darts remanenton rebus doi-
Digitized by V^OOQIC
710
mnltto
cum, eotutant^ 0. : ai ulla apnd vw memorU rema-
net avi met, B. : oontnmeliam remanere in exeroitu
sinerc, to deav to the army, S. : ne quid ex oonU-
fdone Doxae remaneret penes nos, ll — ^With pre-
dieaie adj.^ to rtmavriy conHnnu to he: qnaram
(snblicarom) pars inferior Integra remanebat, Os.:
uec oognosoenda reroansit Hercalis effigies, O.
remanaio^ Onis,/. [remaneo], a »taying behind,
remaminffy ttay, eontinuanee: tua.
remedium, l» fi. [re- +8 MA-], that which re-
giores healthy a citre, remedy, antidote, medicine:
tuis veneficiis remedia InveQire: caecitatis, Ta. :
remedium quoddam habere : remedio uti. — F i g.,
a means of aid, cusietanee, remedy, help, cure: ad
omnia confugi remedia causarum ; ad magnitadi-
nem frigorum remedium oomparare: remedium
qoaerere ad moram : Tolneris : aegritudinum, T. :
iracundiae, T. : luTeni remedium hnic rei, T. : qui-
bus rebus reperire remedia, Os. : sal uti suae reme-
diis subTenire : id remedium timori f uit, L.
remenniBk P. of remetior. /
re-meOi Svl, — , &re, to go haek, turn hack, re-
turn : in patriaro, 0. : eodem remeante nuutio, L. :
cum nequo terra ali posset nee reraearet aSr, viould
Jiow back again : yictor domito ab hoste, 0. : pa-
trias remeabo inglorius urbis, without the glory of
triumph, V. — To traverse again, live over: aevom
peracturo, H.
re-metior, mensus, lii, dep,, to measure again :
aeirata astra, i. e. observe anew, V. — To measisre
back, retrace, traverse atiew : pelagoque remenso, Y.
remez, igis, m. [remus+l A6*l» a rower, oars-
man: in quadriremi: remiges Ufixi, H. — Sing.
eoUeet., a bench of rowers, i/ie oarsmen: yacuos
sensit sine remige portQs, V. : non remigem, non
socios nayalls habilurum, L. : remex militia officia
tarbabat, Cu.
remlgatiOk dnis,/ [remigo], a rowing.
remigimn, T, n. [remexl an oar-plying, rowing:
Olli remigio noctemque diemque fatigant, Y. —
Rowing apparatus, the oars: Nudum remido la-
tos, H. : mutabile, oars that can be shifts, Ta. :
lerabum Remigiis subigit, Y; — Of wings: volat
per aSra Remigio alarum, Y., O. — Oarsmen, row-
ers: suppleverat remigio navis, L.: remigium
classicique milites, L. : vitiosum tflixei, H.
temigo, — , — , ftre [ remex 1 to ply the oar,
row: alio modo: remigandi labor, Os.: mare
grave remigantibus, to rowers, Ta.
re-anigro, avf, — , ftre, to journey back, go bade,
return: in nostram domum: trans Rhenum in
8006 Ticos, Os. : Romam tibi remigrandum est. —
Fig.: ad iustitiam.
reminiaoor, •— ^ l, di^x [re-+l HAN*], to re-
eall to mind, rseolUct, remember: de quaestotibus :
reminiflceretnr ceteris inoommodi popnli R, Os. :
Teteris famae, N. : Satjri, 0. : remiuiscere quae
tradantur mysteriis : eas (res) reminisci et recor-
dari : dulcis Argos, Y. : vos animo, O. : reminisci-
tur, adfore tempus, quo, etc., O. : reminiscerentur
quam maiestatem accepissent, L.
re-misceOr mlxtus, §re, to mingle again, mix
ftp, intermingle : yeris falsa, H.
remiase, adv. witb comp, (^ renussus ], gently,
mildly, laxly : secum agere : mhilo remissius in-
stare.
remissio, 5nis,/. [re- + HIT-], a sending back,
sending away, releasing, returning: obsidum cap-
tivonimque, L. — An easing, letting down, lowering :
superciliorum : vocis remissionea. — ^F i g., a relax-
ing, abating, diminishing, remitting, remission, re-
laxation, abatement : remissio lenitatis (in oratio-
ne), \.e. passages of a quiet tenor: morbi: poenae,
i. e, a milder punishment : tributi, Ta. — Want of
spirit,submisnveness : in acerbissima iniuria remfs-
sio animi. — Relaxation, recreation : quern non re-
missio, non ludi delectarent : tempora curarum re-
missionuroque, Ta. : anlmi : animorunx. — Mildness,
gentleness: animi.
renusawa, a^. with comp. [ P. of remitto ],
slack, loose, relaxed, languid: corpora: Yenua et
remisso Filius arcu, H. — Oentle, mild: remissior
yentus, Os,: remissiora frigora, Os. — Fig., loose,
slack, negligent, remiss: animus, Os. : nostria animo
remissis, Os. : in labore, N. : remissior in peten-
do : mens festo, UTiguarded, Fr.— As subst. n. : niliil
reroissi pati, no negligence, S. — Plvr. m, as »m6«^. ;
Oderunt agilem remissi, the slothful, U.-^Belaxed,
not rigid, indulgent, yielding: utrum remissior
essero, an summo iure contenderem, less exacting :
in sermone: in ulciscendo remissior. — JHelaxed,
good-humored, light, genial, merry, gay: cantOs
remissiores: cum tristibus severe, cum remissis
iucunde vivere: remissiore uti genere dioendi, to
speak in a lighter vein: ioci, merry, 0. — Low,
cheap: remissior fuit aestimatio quam annona, 60-
low the market price.
le-mitto, voM, missus, ere, to let go back, send
back, despatch back, drive back, cause to return:
muKeres Romam : paucos in regnum, Os. : partem
legionum in sua castra, Os. : Ubrum tibi : pila in-
tercepta, hurl back, Os. : tractum de corpore teluro,
0. : cogebat (equos) calces renuttere, i. e. kick, N. -
— To sefid forth, give out, yield, emit, produce: Vt
melius muria, quod testa marina remittit, H. : nee
umenti sensit tellare remitti (nebulas), 0.: umo-
rem ex se, Y. : quod baca remisit olivae, H. — In
law, with nuntium or repudhtm, to send a letter of
diooree, dissolve marriage: uxori nuntium: repu-
dium alteri ( uxori ),T.-^Ti> let go back, loosen,
shcken, relax: ramulum adductum, ut remissus
esseti in oculum suum recidisse^
Digitized by '
720
O. : vSnolifl remissis, 0. . braoohia, le.lH faO, V. :
mella calor liquefacta remittit, mdt9y V.— /n/ratit.,
to deereaae, rthxy abate: si iorte Tentoa reroiaLsseti
Ca. : pestilentia, L. : cum retniaerant dolores pe-
dum.— ^F i g., to Mnd backy pive baek^ return^ rtttcf:
Toccm nemora remittunt, Y. : totidemque remiait
Verba locusi 0. : sonum acutum, H. : vestrum vo-
bis beneficiumf Ca.: banc veniam cumulatam
morte remittara, %oiU repay ^ V. — To ffive up, refeet,
yiddy raign^ grants eoneeae . opinionem animo : si
quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto :
remittentibus tfibuaia, comitia sunt habita, etc.,
yidding, L. : omnia tibi ista : quod natura remit-
tit, Invida iura negant, 0. : memoriam simultatium
patriae, tacrificey L. : Erycls tibi terga remitto, /
give up^ if you will^ Y. : suarum quoque rerum
illis remisso honore, i. e. aecribed the honor to them^
L. : iu8, abandon their etaim^ L. : te mihi remittere
atque ooncedere, ut consumerem, etc. - Sed mora
damnosa est nee res dubitare lemittit, f)ermt^ 0.
— To slacken^ rel<ix^ relieve, rdeaee, abate^ remit.
omnes sononim gradQs : per dies festos animuro,
L. : se, N. : ab religione aniroos, L. : supenoris
temporis contentionem, Cs. : diligentiam in perdi-
acendo, Cs. : studia remissa temporibus: belli
opera, L. : pugnam, Sw : orgaent tamen et nibil
remittunt : cum se furor ille remiait, O. : horaro
de meis legitimis horis : aliquid ex pristiiii ?irtu-
te, Os. : nihil ex arrogantifi, Ta. : de tributo remi-
aerunt, L. : fortissimis remittere de summS. — To
eeaee, refrain, omit : remittaa iara me onerare in-
iuriis, T. : quid ubique hostis ageret, explorare, S.:
Quid Cantabar cogitet, Quaerere, YL.—To give free
eowree, leave wirettrained : animi appetitQs, qui
torn remitterentur, tam continerentur. — Of a pen-
alty, to remit, pardon, remove, abtUe, grant exemp-
tion from: multam : poenam tibi, L.: sibi poenam
magifltri eqnitum, remit at their intereeeaion, L. :
pecuniae, quas erant in publicum polllciti, Cs.
remuctUB, P. of remisceo.
ra-moUor, — , Itl, dqK^ to preu baek, pmh
away: pondera terrae, 0.
re-moUesoS, •-> -^t ere, tnt^ to become mft
again, grow aoft, wften, n*eU : sole Cera remolie-
scit, 0. — F i g., to be enervated, lose ttrtngth : ad
laborem ferendum, Cs. — To be moved, be inftueneed:
preoibus numina iustis Yicta remolleaount, O.
re-moUiOb — ^ — , Ire, to make eoft again, eoflen,
weaken : tactos artOs, 0
(remoramen, inis), n. [remoror], a delay, hin-
derance, — Plur., 0.
re-morded^ — , onus, 6re, to bite again^ etrike
baek, attack m return : me romoranrum petia, H.
— To vez, torment, tUdtirb, afmoy, torture: ai iuria
materni cura remordet, Y. : vitia eaatigata remor-
det^ lu. : animoa, L. '
l«-moror, fttiia, firi, dep., to hold badt, de9,i^
tain, obetruet, hinder, delay, defer .- f ogiunt, fm
aoa remorante, diea, O. : roe, T. : nam unum dka
Saturn inum poena remorata eatM. e. we the at-
eutioei delayedi: cur non remorator ituroa, 0. : ak
negotiia (ac. eum), S.: voatrum commodam^T.:
me epiatttlia et meas apea : hoatia quo ratnos th-
torit utereutur, & : pomi iactu remorata (AuUs-
ta), 0. : postquam remorata sooa oognorit amores,
lingering, 0.
(remote), adv. [remotua], ai a dietance, efsr
off. — Only eomp. : stellae aliae, remotius eadea
spatia coiificiunt.
remotid, onis,/. [re- + 1 MY-], a putting oim^
removal: criminis.
temotcui, adj. with comp. and eup. [/*. oi remo-
voo], removed, far off, dielant, retnote, retired: si*
vestribus ac remotis locis, Oa. : Qadea, H. : gn*
men, H. : domlls pars (I e. penetralia), O. : remo-
tius antrum, O.: aedea remotae a Qermanis,Gi:
ab arbitris remotq loco: ab aulA, 0.: quainns
Iong& regione remotus Absim, by however vatt a
space, 0. — Fig-i removed, disconnected, retMU,
apart, alien, separate, dear, free, strange : que
iam diu gesta et a roemoria remota : aratores, rf-
motissimi a foro : vita remota ab honore popoLiri:
sermo a forensi strepitu remotissimus : liomo ab
omnl suspicione: a Gracchi pudore longissime:
naturae iura a Tolgari intellegentia remotiora: s
7o1go longe longeque, H. — Plur. n. as subst., m
philosophy, things refected, things to be postptmd
(the Stoic drorporiyfupa).
re-moveo^ mdvl {plnperf. remGrant, H. ), mo-
tus, Sre, to move baek, take away, set et»de,fiu of,
drive away, mthdraw, remove: pecora, Cs.: ex
conspeotu* remotis equis, Cs.: roensft remota, 0.:
Postquam roenaae remotae, Y. : frena, H. : Aaron
rerooyerat ignis, 0. : remotis arbitris : tactu Tiri&
Yirgineo manfts, O. : paulum ab le^onibos bo-
atros, Cs. : praesidia ex iis locis, quae, etc. : se in
mentis ex urbe, H. : Ex oculis maniU, 0. : castn
sex milia ab oppido, L. : comas a f ronte ad auris,
0.: parvos natos ab se, H. : plura de medio:
arcanis oculos proCanoa, 0. — Fig., to take avtfjr,
set aside, abolish, put out of view : aumptum : omnia
removistis, aTaritiam, etc^ S. : remoto ioco, jesti^
aside: aoporem, O.: poeta remotus iniuria adrer-
sarium Ab studio, T. : Caetium al»^ p., deprive of
political rights, Cs. : remoto Oatilinft, out of Oit
way: Clodio remoto, (ieacf.* a negotiis publics w,
withdraw: ab amicitift Pompei se: Yim procol
hinc, O. : hos qoidem ab hoc aerroone ranovea-
mua, leaive out of eomtideration: ibalamis pado-
rem, O.-^To take aiway, deduety subtr^et: si ^
quincunce remota est Uncia, H.
re-mSsid^ — , — , ire, to bettom baek, leu is
anesser: ad mea TerlM^O.^Tb reeoutul, rMcAo*'
Digitized by V^OOQIC
m
rommtlo
toUiJi renragit l[oikS,y.x loninf renrngiens linos
Noto, H. : Yox adaeDSu nemorum iugemiuata re-
mugit^ y.
re-miiload, — , --, 6ra^ to $irok€ back^/old
baek^ curve: caudam, V.
(renmlciim), I, n. [MEL-], a tom^rope: navem
remulco abstraxit, Cs. : navem remalco trahere, L.
remuneration onis,/. [remuDeror], a recom-
pense, reward, remuneration : celerior : officiorum.
re-muneror, Atua, iri, dip., to repay^ reward,
TeeompenMc, remuneraU: gratiam in remunerando
cumulare: remunerandi voluntaa: te BimUHmo
znuDcre : magno se praemio, Cs. : quibus autero
olBciia Anoi beoeficia remunerabor ? : meritum, L.
re-nuumurd, — , — , are, to tnwrmwr hack,
remurmur: nee fracta remurmurat unda, V.
remas, l, m. [2 ARr], an oar: intermiaso
pulsu remorum : reiuts naTigium iDcitare, Cs. :
remia inaargere, Y. : inpellere aequora renais, 0.
— P r o T. : remis ventiaqm petere, m ail haaie,
V. : res Telis remtaqne f ugienda, by all pomble
riMatu.— Poet: alaram, 0. : remia ego corporis
ntar, i. e, will ewim, 0. — Fig. : (oratimiem) dtar
lecticorum remis propellera.
(ren), see reaes.
re-narro, — , — , are, to teR over again, reeowU,
relate: fata divom, V. : facta, 0.
re-naacor, fitua, I, dep., to be bom again, grow
again : Corpore de patrio phoenix, 0. : Py tliagorae
arcana renati, H. : renatum sibi Scipionem irape-
ratorem dicere, L. : fibrae, V. : dente renato, lu.
— To ri»e agaiti, be restored, reappear : ab atirpi-
bus laetius renata urbs, L. : ( nuviua ) Ezaiatit
alioque renaacitur ore, 0. — Fig.» to be renewed,
revive, reeiir: pi-inciplam ezatiuctum nee ipsum
ab alio renascetur, etc: Malta (vocabala) rena-
Boentur, quae iam cecidere, H. : Troiae renaaoena
Fortuna, H.
re-navlgOr — > — i ^^ lo sail back .* in haec
regna.
re-neo, — , — , ire, to unspin, undo, unravd:
dolent, haec fila reneri, i. e. that this decree of /ate
is reversed, O.
renea (iam or um), m., the kidneys, reins:
imiores, qui e rentbas prof unduntur : renes mor-
bo teroptentur acuto, H«
renideo, — , — , ere, to shine again, shine back,
glitter, glisten, be bright, be resplendent : pura noc-
turne renidet Luna marf, H. : Circum renidentes
Lares, i. e. polished. H. : fluctuat omnia Aere reni-
denti tellua, with the gleam of arms, Y. — 7b beam
with joy, be glad, smile t hoxao renidens, L. : Ore
renidenti Oaptabat plamaa,0.: falaam Toltn, Ta.:
adiecisse praedam Torquibns exiguis renidet, f^
joless,E.
46
re-nltCMf — , I, dep., to strive against, withstand,
resist: illi renitentea, L.
1. re-ndb ftTi, — , &re, to swim back: saxa, i. e.
rise to the surface, H.
2. renS (rheno), Onia, m. [Celtic], a deer-skin,
garment, fur-cloak : rhenonum tegiroeutis uti, Ca.
re-nodOb — , — , Are, to bind back, tie behind m
a knot : longam coroam, H.
renovainen, inia, n. [renoTo], a renewal, trans-
formation: in hoc renovamine manere, 0.
renovatio, Onis,/. [renovo], a renewing, re-
newal: mundt — In computing interest, a rest:
oentesimia aexenni doctia cum renoyatione aingu-
lorum annoruro, i. e. with compound interest, —
F i g., a renewal, renovation: doctrinae : auapicio-
rum, L.
re-novo, ivt, atum, ire, to renew, restore: Yir^
tutia templum a Marcello renovaturo : durum
arvuro, i. e. plough up, O. : Nee renoyatua ager
canebat^ I e. withimt aUtivatitm, 0. — In computing
interest on money, to renew, reckon by rests, com-
pound: centesimis ductis . . . nee perpetuis, sed
renovatia quotannis: renovato in aingulos annoa
f aenore. — F i g., to renew, restore: ne belli reli-
quiaa renovataa audiamus : acelus : anirai curam :
dolorem, V. : antiquarum cladiuro memoriam, L. :
bona praeteriu gratfi recordatione renovata : belli
renovandi conailium capere, Ca. : casQa omuls, V. :
Tolnera, open afresh, O. : ruraua cursum, Ca. : aacra
rite, L. : aodetatem : lacrimaa, 0. : renoYata clades
domOs, In. : Anchiaae annoa, i,e.make young again,
0. : ex morbo florem iuventae, L. : tnbuni?, ut aa-
crosancti viderentur, renoTarunt ( oonaulea ), i. e.
revived the law, L. — To repeat, say again, say
repeatedly: illud, quod initio dixi: de lege: reno-
rabo ea quae dicta sunt. — To renew, refresh,
recreate, restore, recover, revive : rem p. : corpora
animosque ad omnia patienda, L. : animos equitum
ad Caepionis odium . renovato qaiete exercitu, L.
re-ntunero, — , — , ftre, to pay back, repay:
dotem hue, T
renuntiatiOr onis,/. [renuntio], a ri^r^,j9roc-
kunation, announcement : eius: suffragiorum.
re-nwtio, AvI, &tua, Are, to brittg back word,
carry tidings back, report, give notice, declare, an-
nounce: quom is eerte Renuntiarit, iuUl have re-
ported a positive promise, T, : illia repudium, T. :
quasi non ttbi renuntiata sint haec, sic fore, T. :
vobis, nihil esse, quod, etc. ; renuntiet mihl, Yelitne
an non, T.<— In official life, to report, declare, pro-
claim, announce: legati ex auctoritate haec Cae-
aarl renunttant, Intellegere ae, eta, Ca. : Caesar
eognoYit Considlum, quod non yidisset, pro yiso
sibi renuntiasse, Cs. : legationem, report upon his
mission: faaeo cum legatio renuntiarctur, L. : ho-
stium numerum.— With two ace^todedm^ fh^l^
78S
pfwiomn 08 cho$enj return: Uarenam ootumlflm :
absentem Valerium consulem, L. : cum eases prae*
tor reuuntiatus : sacerdos Climaefalas reaunUatus
est : qui (mngistratuB) priusqaam renuntiarentur,
L. — To retract^ revoke, recall^ refute, ffive up^ break
off, dieclaim, renounce, repudiate : hospitium ei :
num societas et amlcitia eis renuntianda esaet, L. :
decisionem tutoribus.
re-nuo^ ui; — , ere, to nod hackvoarde, thake the
head, denjf^ oppose, ditapprove, refed, deeiine, refuee:
renuit Sabellus, H. : renaente dec, offainat the tnll
of the god, 0. : hoc oculo renuente negare, with an
ineredulout ^fe, 0. : reDuentes huic crimini, denying
this charge : reauia tu quod iubet alter, H. : oonvi-
▼ium, dedine: impetOs, dieek, Ta.
raor, ratus, Sri, dq). [RA-], to retkon, calculate^
believe, think, euppoee, imagine, judge, deem: quoa
plurls, quam rebar, esse cognoTi : contra ac ratus
erat, S. : Ut rebare, V. : at ipse rebatur yiam in-
expugnabilem fecit, L. : Te quod me smare rebar,
T. : in quibus eas virtates esse remur : baud te-
mere esse rentur, L.: delendaqne carmina LIti
Esse reor, U.
repignla, Onim, n. [ re- + PAC- ], a harrier,
bofte, bare : valvae clausae repagulis : portae co-
oidisse repagula sensit, 0. : pedibus repagula puU
sant, the barriers of the liate, O. — F i g., bora, re-
atrainte, limita : pudoris.
re*pandaBk adj., bent backwards, turned up;
delphinus, toith curved back, 0. : calceoli, vnth
turned-up toes,
reparabiUs, e, adj. [reparo], that mag he re-
paired, to be restored, retrievable, reparable: dam-
num, 0. : Laesa pudicitia, O.
re-paro, ivi, &tus, are, to get again, acquire
4tnew, recover, retrieve, restore, rqnir, renew: per-
dere quod alio praetore eodem ex agro reparare
posset : amissas res, H. : exeroitum, L. : maiores
oopiaa, Cu. : Ex aliis alias figuras, 0. — To get in
exchange^ pure/iaae, obtain : Vina Sjrft reparata
mercCf H. — Fig., to renew, restore, repair, etc.:
bellum, L. : pristinam fortunam, Cu. — To make
good, restore, rqKtir: damna, H. — To refresh, re-
store, revive, recruit: Haec (quies) reparat vires,
0. : corpora Fessa labori, O.-^To take aa a suftsfi-
tute, take ineaxhange: latentls eras, H.
repaatinatio, 5nis, /. [* re-pastino, to dig up
anew], a digging up again,
(re-peoto), — , ere, see repexus.
re-pello^ reppull (repall), repolsus, ere, to drive
back, thrtiait back, drive awag, rgect, r^nUse, repel:
noetri arriter in eos impeta facto reppulerunt, Gs. :
qui cKvis ac fustibus repelluntur : foribiis repnl-
BUS, H. : adversarius repellendus : homines a tem-
pi! dtditii : a castris, Gs. : in oppidum, Gs. : telum
a«fe repulsum, repelled, Y. : mensas, puah hack,
O. : repagala, akoffa back, O. : mediA IdlvKfli lep-
pulit unda, erowda batk, 0. : spretoe pede leppoUt
amuTs, spumed (as she flew upX V. : pedibus xA-
lure repulsa, umming the growtd^ O. — Fig^to
drive awag, refect, remove, Inep off, hold back, wmi
off, repulse: te a cousulatu: ab hoc cooatu: ib
hac ape repulsl Kervli, Gs. : repulsum ab amidtii,
S. : Fracti bello fatiaque repulsi, Y. : proci repot-
si, 0. : dolorem a se repellere : illius alteram coo-
sulatnm a re p. : tegimenta ad ictfta repellendo?.
Gs. : cute ictfts, 0. : pericala: f acinus, O. : rcpeliix
Yer hiemem, 0. : oonubia nostra, r^eet, V. : aioo-
rem, O. : ut contumelia repiMlatar, be diaearded.—
To reject, confute, refute, repel: ab aliquo adiatu
crimiiiationes : Repulaus ilie veritatia Tiritraa, Fh.
ro-pando, pendi, pSnsus, ere, to weigh bmck,rt.
turn by weight : Aequa pensa erae, O. — To wei^
in return, pay with the aatne weight : coi pro Gne-
chi capite erat aurom repenaum. — To ranaom, n-
deem: auro repensos Miles (i< ®- redemptua), U.—
Fig., to pay in kind, pay back, repay, requite, rec-
wnpenae, return, reward: vttam senratae dote, 0 :
magna, make a great return, Y. : tatia oootram
fata, balance, Y. : Ingenio formae damna, mait
compensation for, 0.
1. repens, entis, P. of repo.
2. repeii% entis, adj., sudden, haaty^ unapedei,
unlooked for : cura, G. po^t. : adventus ooosaKs,
L. : defectio, L. : cum fama repens alio averct
bellum, L. : discordia, Y. : constematio, Ca. — Xat,
/resA, recent : quid repens aut Tctuatate obscnnnii,
Ta. — With the aubject, instead of an adv. with the
predic, suddenly, uneaa^ecledly : tumaltaa repeie
est Romam perlatus, L : dadea adlata eat, L :
(lanus) Bina repens oculis obtulit ora meia, O.
repeium% P. of rependa
repante, adv. [S repens], mdclm/jf, wnapedd-
ly. Oft a audden : quam?ia repente : a tergo aigoa
canere, S. : eunctisque repente IroproTisas ait, V.:
conlecta auctoritas, Gs. : modo ^ns, repente S-
Tes : abiectus conscientift repente oonticutt : ens
circumf usa repente Scindit se nubea^ V. : facu
repente pax cariores Sabinaa fecit, L.
rapantino, adv. [repentinus], auddenfy, mm-
peetiUy: mori: eruptionem faoere, Ga.
rapantinua^ adj> frepens], auddea^ hnty^ •»
looked for, unapedei, impetuoua : adTentos ho-
stium: sentit omnia repentina ease grayiora: exer-
citus, L. : iudices : perioulum, Gs. : bonum, T. :
mors: yenenum, quick, Ta. : hominea, tqtatartf:
consilium, N.
X. raperonaana, P. of repercaUa
2. (raparoQaaaa» tksX '"^ [repercuUo], a rt-
verberation, echo. — Onl j abl. amg. : qao graTior
yox repercussu intomeaoat, Ta.
(r«-paroutto), — , cussus, cr^ to «rri*t hack.
Digitized by VjOUV? Ic
i«p«rlo
7d8
repletoa
<£rt'«0 back ; only late in ad. — P, jwiM., f ArowK
AorJl:, reboundmff: repercQSSus (discos) In voltOs
tuos, 0. (al. repercuBso verbere).— Of light, thrown
back^ khining hack, re/UeUi: aquae lumen Sole re-
percuBsam, V. : gemiuae repercuMo roddcbant lu-
mina Phoebo, 0. : imago, re/ected image^ 0. —
Shimng baek, reJUetmg: dipei Aere reperoasso
formam adspexisse, O. — Of aound, thromt back,
echocdy echoing : (clamor) iugis moutium, Cu. — Re-
echoing: quos (clamores) repercussae yailes auge-
bant, L.
repexlOb reppei-l (repex1),repertas,Tre [2 PAR-],
to Jiud agaiit, findy meet with^ find outy dUeover :
!(iio9 parentes, T. : multoe : mortui sunt reperti :
diriiiis incubuere repertia, V. : tu non iuTcnta re-
porta Luctus eras le?ior, i. e. grieved me leat when
fast than when fonndy O. — F i g., to findyfind cwty
ditfceruy gety proeurey obtain: gloriam armis, T. :
causas verissimas: verae amicitiae diflScillime re-
periantar in lis, qui, etc. : exitum : llntribus inven-
lis sibi salutem, aave themaeLve»y Gs. : aristolochia
aomen ex inTentore repperit.— Tb,/^ dieeovevy
pereeivey leamy atcertain : quorum de moribus com
juaereret, sic reperiebat, Gs. : Neque declinatam
lb aliarum ingenio uUam reperias, T. : nos para-
:iore8 : improbissimus leperiebare, were found to
W, etc.: neque quanta esset insulae magnitudo,
•eperire poterat, Gs. : nee quo modo dicam repe-
•ire possum : re ipsa repperi, Facilitate nihil esse
lomini melius, T. : repperit esse vera, Gs. : alquem
Parentom Tcnisse : in eas partis Pythagoras ve-
lisse reperitur. — To find ou/, hit upony inventy de-
tiscy discover: Aliquid reperiret, fingeret fallacias,
r. : mibimct Tia reperiunda est, qn&, etc. : ludus-
ine (scaenicus) repertos, H. : serrae osum, 0.:
luae in quaestum reperta, devices for gainy Ta.
repartor, oris, m. [ reperio ], a diaeoverety in-
entoTy deviaeryauthor : vitis, i. e. Bacchuty 0. : mel-
\s, O. : medicinae, i. e. u^&culatntUy Y. : hominum
erumqne, I e. Jupitery Y. : pallao honeatae, H.
repertoa, P. of reperio.
repetitiOb Onis,/. [repeto], a repetUion: eiua*
am verbi crebra.
repetitor, oris, m. [repeto], one that demmde
acJcy a reeUumer: nuptae ademptae, 0.
re-peto^ ItI, Itos, ere, to fall upon agahiy attack
neWy strike again: regem repetitoro ad terram
dfizit, after rq^eated aUaekSy L. : repeiUta per ilia
srruna, O. : ad Nolam armis repetendam, L.— 7b
•ek ogatHy return to, revisU : fratresqoe rirornqoe,
Ki Hispanft Penatis ab ora, H. : Tiam, quft ToniB-
Bt, reiraesy L. : domom, H. : Af ricam, L. : prae-
tepia« V. : quid enim repetiimos (se. patriam) ?
I. — To seek agauiy demand anew: Galium a Yer-
cone, qui litteras deferat, Ga.: repetitumqoe,
uobus iiti mandaretur imperiom, ihe demand was
\ade again, L. — 7b seek again, demand back, re-
take, demand in compensaHony claim : pro fllft quid-
qoam abe te pretl, T. : abe to sestertium miliena
ex lege: quae erepta sunt: obsides, Gs.: si forte
sQas repetitum venerit plumas, H. : Politorium mr-
sus bello repetitum, was retakeny L. : earn, quara
patri suo spoponderinif dignitatem : pro oo (bene-
ficio) gratiaro, L. : parentum poenas a filiis : ne
mors quidem in repetenda libertate fugienda, m
the effort to recover: per occasionem libertatem,
L. : beneficia ab nullo, S. — In phrases, with reSy in
war or at law, to demand restitutiofiy require SOUS'
faction : f elialls mittendi ad res repetendas, L. :
bellum rebus repetitis indictum, i. e,for reprisals,
— With pecuniam : pecuniam repetere, to sttefor
the reeoverg ofmoneg: lex de pecuuiis repetundis,
concerning extortion: pecuniarum repetundarum
reus, of exlortiony S. : alqm repetundis posCulara
(sc. pecuniis), sue for extortiotiy Ta. — To fetch baeky
bring againy retakCy recall: Repudiatus repetor, /
vfos refeetedy and am recalledy T. : ad haec (impe*
dimenta) repetenda, Gs. : alii (elephanti) deinde
repettti ac traiocti sunt, were brought arid passed
over, L. — To take hold of again, undertake anew,
enter upon againy reeommenccy resumcy renew, re-
peat : praetermissa repetimus, inoohata persequl-
mur : ^em retera consilia : Hoc opus, H. : repe-
titum Muldber aevum Poscit, 0. : auspicia de in-
tegro, L. : repetita suls percussit pectora palmis,
i. e. again and e^ainy 0. i longo Vellera mollibat
tracts, bg drawing out repeatedlgy 0.: haec decies
repetita placebit, H.— In discourse, to drawy dedaoCy
derivcy go back to, awit, trace : populum a stirpe :
repetere popoli originem : usque a Gorace ncscio
quo: narratio, si non ab ultimo repetetnr: res re-
motas ex Utteraram monumentis : tam alte repe-
tita oratio: primS repetens ab engine, Y. : londus:
repetitis atque enumeratis diebus, reckoned back-
wardsy Gs.— 7b ihink overy trace in thought, call to
mind, recall, recollect: mearum praecepta Uttera-
rum : snpra repetere ac panels instituta maiorom
disserere, S. : noctem, O. : te animo repetentem
exempla toorum, Y. : memoria Vetera : memoriam
ex annalibus, L.
repetondae, Srum,/., see repeto.
Te-peziM» adj^ combed anew, Just combed:
ooma,0.
re«pl6d, ^I (replSssent, h.}, etus, ere, to fill
agastiy refiUyfill ypt exhaustas domoe: scrobea
terra repletae, Y. : Foeea repletur homo, 0. : sucia
(oorpos), O.-— 7b eompUtSy replenishy recruit : exer-
cttom, ll — 7b make ^ for, reptaeey compensate
for, supplg: oonsumpta: qood Toeidevral, plan-
gere leplebam, 0. — TofiU tip, make f^ fill : vi^
doras repleri qoaesto domum: stvage bomioum
campos, L.: corpora Game, M/e, 0. : eacAse^Ph.:
gemitu tectum, Y. : Litora vooe, 0.
repletii% a^. [P. of repUo], filled, ^.'
r«plloatio
794
AraneB, Y. : oornii pomis, 0. : his rebus ezerdtns,
abundantly prwidad^Cs.: repletae semitae puero-
rum, L. — ^F i g. : e&dem ▼! morbi, infeeted, U
replloatio, dnis, /. [replioo], a f<Ading hath,
rejla movement.
re-plioo, avi, fttos, ftre, to fold hack, bend backy
unroll, open : annalium memoriam : primum quid-
que, l e. reveal,
repo, rSpsI, rSptus, ere [SERP-], to creep, crawl:
inter saxa cochleae, S. : nitedtila, H. : qua unus
homo inermis vix poterat repere, N. — Fig.: aer-
mones Repentes per humum, groveUinff, mean^ H.
re-pono, posul, positus (repostus, V., H.), ere,
to put back, set bacl\ rtplaee, reetore: suo quern-
que loco lapidem : omnem humum, earth (from a
Eit), y. : pecuniam duplam in thensauros, reatore,
b : in cubitum se, lean again (at tabled H. : co-
lumnas : nos in sceptra, reinatate, V. : donata, H. :
flammis ambesa reponunt Robora navigiis, reetorty
y. : plena Pocula, L e. kea>fUingy Y. : yina men-
sis, 9ii again (for a secona course), Y* : Altiua in-
greditur, et mollis crura reponit^ i. e. atU doum
{dtematelg,Y, — To lay back, lay out, etreteh out:
membra (mortui) toro, Y. : membra stratis, Y. —
To lay aHdCyput away, lay up, etore, keep, preaerve,
reserve: fructOa: formicae f arris acervum tecto
reponunt, Y. : Caecubum ad festas dapee, H. :
(gratia) sequitur tellure repostos, ^Nrtecf, Y. : pias
laetis animas Sedibus, U.-^To lay ande, lay down,
lay by, put away : arma omnia, Cs. : feretro re-
poato, Y. : Telas, 0. : iam faloem arbuata repo-
nunt, I e, do not need, Y. — To lay, tdace, put, $et :
grues in tergo praeTolantium colla reponunt:
oolla in plumis, 0, : litteras in gremio^ L. : ligna
super fooo, H. — To place instead, make compensa^
tion : Catulo, make amends: meas epistulas delere,
ut reponas tuas: Ariatopbanem pro £upoU: prae-
clarum diem illis,Yerria ut agerent — Fig., to
put back, replaee, restore, renew, repeat : Nee vir-
tus, cum semel excidit, Curat reponi deterioribus,
H. : Achillem, to reprodu/ce (as an epic hero), H. —
To repay, requite, return: tibi idem: Semper ego
auditor tantum ? nunquamne reponam ? retaliate,
lu. ^- To lay up, store, keep: manet altS mente
repostum Indicium Paridi8,Y.: odium, Tn. — In
thought, to place, count, reckon, class: in Testra
mansuetudine oausam totam: spem omnem in
Yirtute,Cs.: in caritate civium nihil spei,L. : plus
in duoe quam in exercitu, Ta. : alquos in deonim
coetu, count among: Catulum in darlssimonim
hominum numero: homines morte deletos in deos.
re-porto, ivi, itus, are, to bear back, bring
again, carryback: diligens fnit ad reportandum,
restoring (the borrowed statue): candelabrum
seoum in Syriam : (milites) in Siciliam navibus,
C^. : exercitum e Britannia : legiones, I* : massam
picis urbe, Y. : curru aurato reportati, borne in
triumph: pedem in hoste (I. e. redire),y. — A
carry off, bear away, get, gain, obtain: nihil ex
praeda domum suam: nihil praeter landem ex
boetibus : praedam ad deoemviros.— F i g., to brvt9
back: ex calamitate solaciam: Spem bonam do.
mum, H. : (Echo) audita verba, f^nrnc, O. — f«
6rtfi^ back, report: adjtis dicta, Y. : fidem, tnat-
tdorthy information, Y. : Knntios reportat Adve^
nisse viros, Y.
re-pOflOO, — , — , ere, to demand back, atk
again : propensiores ad bene merendum quam ad
repoacendum: me Oatilinam: Parthos signs, V.
— ^F ig., to eukfor, claim, demand, exact, re^re:
Amissam roea virtatem voce, O. : foedus flammis,
Y. : Quos illi poenas ob nostra reposeent EfFogia,
Y. : ab altero rationem vitae: tos rationem re-
poscitis, quid feoerimus f L.
repoflltUB, P. of repono ; see also repostns.
repostor, oris, m. [repono], a restorer .- tem-
plorum, 0.
repostos, ac&'. [P. of repono], remote, dietant :
penitus gentes, V.
repdtia, drum, n. [re- + PO-1 an a/ler-dHnking,
feetival on the day after a wedding, H.
repperi,/)^*/. of reperio.
repraesantatio, 5nis,/. [repraesento], a caik
payment, payment in advance: repraesentatioiie
confidere.
re-praasento, avi, Stus, are, to make present,
set in view, show, exhibit, display, mam/ett, mp-
resent, dqnd : templum repracaeutabat memoriam
consuIatOs met: (voltu) Yirtutem Catoois, H.:
urbis species repraesentabatur animis, Ou. : apte
ad repraesentandam iram deQm ficta, L. — To pey
down, pay in cash, pay in ready money : a Faberio
(pecuniam), pay down by a draft on Feberim: si
qua iactura facienda sit In repraesentando, if some
deduction be made for caslL — 7b make present^
perform immediately, realize, do now, aeecenpHA
instantly, hasten: alqd, Cs. : consilium, Co.: me-
dicina, quam repraoaentare ratione poedmQ% «^
ply immediately: improbitatem suam, kwrry on:
diem promissorom, anticipate: poeoam, Ph.: ai
repraesentari morte mei libertas ciritatis poieM,
be realized: minae repraesentatae caaibos soia,
fulfilled forthwith, L.
ra-prahandS (raprando^ 0., li), cndi, €nsii8,
en,tohoUibaek,koldfast,takeholdof,$eiae^caidk:
qoosdam maau, L. : alqm elapsum semel. Ph. : re-
prehenai ex f uga Persae, Cu. : Membra reprensa,
caught fast, O.-^Fig,, to hold faet, take hdd of ,
restrain, cheek, recover: revocat virtus, vel potioa
reprehendit manu : curslia vestros, Pr. : locns Be-
prensus, qui praeteritns neglegentiiat, taken up
anew, T. : quod erat praetenniasum, id repreben-
dlstl— 7b MdiiM^ O0i«Mrs,|j'
Digitized by *
?*&^^l^
reprehensio
785
rapongo
rtbuke^reprthmd: reprehendendi potestas: quis
erit tarn iniqaas, qui reprehendat ? : dare flibi
taroqoam ansas ad repreheadendum : Haec, T. :
alios reprehendlssent : si qaos (acaleos) habuisti
in me reprehendendo : meiim discessum: nihil
haberem qaod reprehenderem, si, etc.: ea res
omnium iudicio reprehendebatur, Cs. : adrogan-
tiftm, Cs. : delicta, S. : maior reprensis, guperior to
correction^ H. : id in mc, qaod Metello laudi datam
est: nihil in Homero, H. — lu law, to prcteeute^
convict^ condemn judUially: multa, quae nemo
po89it reprehendere : neque id uHo roodo sena-
toriis iudiciis reprehendi posse. — In rhet, to
refute: expone nunc de reprehendendo: omnia
argumentatio reprehenditur, si, etc.
reprehensio, dnis,/. [reprehendo], a taking
again^ resumption : ( oratio ) sine reprehensione,
i. e. interruption (of tliought). — Btame^ centure^
reprimand^ reproofs reprehetmon: reprehensionem
noQ fugere: iasta: ut hie labor in yarias repre-
hensiones incurreret : non culpae reprehensionem
relinquere : doctorum : dissentientium inter se re-
prehensiones non sunt yituperandae. — In rhet,
a refutation,
(reprehenao), — ^ — , kre^freq. [reprehendo],
to check contintutUtf : singulos, L.
reprehenaor, oris, m. [reprehendo]^ a hlamer,
centurcTy repreJiender : comitiorum : delicti, 0.
reprehensiui, reprendo, see reprehendo.
repreeaor, 5ria, nu [re-+PREM-], a rettrainer^
limiter: caedis.
reprimS, preseH, pressus, ere rre-+premo], to
press back, keep back, efieek^ ettrh^ restraiiiyMm
in: si lacus repressus esset: retro pedem cum
voce, V. : represso iam Lucterio et remoto, driven
hack^ Cs. — Fig., to cheeky enrb^ restrain, limits
confine^ repress : furorero : raemoria repressa ye-
tnstate, tnppressed: impetQs hostium represses
esse intellegnnt : lis spiritQs, N. : animi incita-
tionem, Cs. : itinera : hostiam fugaro, Os. : iracun-
iiftm, T. : illitis oonat&s : gemituro, 0. : famam :
Impetiim: alqm, T.: a suppitcio tuo se, refrain:
ne in ipso cursu orationis: me reprimam, ne,etc.,
mil control myseff T.
repromiSBio, 5nis, /. [repromitto], a counter-
promise.
re-promltto, mlai, — , ere, to promise in re-
urn : tibi istuc.
repto, — , — ^ ire,freg, [repo], to creep, crawl:
lilvas inter, H.
repndiatio, Onis, /. [ repadio ], a r^ectioHy
tfusoL, disdaining: suppficum.
repudid, avl, Stus, ire [repudium], to east off,
mU awpatf, reject: Repudiatns repetor, T. — To re-
'ecty refuse^ scorn, disdain, repudiate : sequestremne
'lanciurn f respuerent aures . . . repudiarent, would
scout (the suggestion) : oonsiliam aenatlU a re p^
deprive the state of, etc : duces, Cs. : eloquentia a
pnilosophis repudiata : oondicionem aequissimam :
poputi R gratiam, Cs. : consilium, T. : opimum
dictionis genus funditus: ista seooritas maltis
locis repudianda.
re-padium, I, n, [re- +4 FV-]« a putting awag^
dissolution of marriage, dsuwree: illis repudium
renunciet, T. : repudium alterae remitters, T.
re-pueraaoo, — , — , ere, tncA., to hseonss a
boy again, renew Mldhood, frolic ckUdishly: ex
hac aetate: incredibiliter.
repugnana, antis, a^j. [P. of repugno], ineon-
sistent, contradidory : res mter se. — Plur, ti. as
subsL, contradictory things, contradictions: locus
ex repugnantibus.
repugnantar, adv. [repugnans], unwillingly,
rebelliously : aliqnid accipere.
repugnantia, ae,/. [repugno], a contradiction,
contrariety, incompatibility, repugnance: rerum:
utilitatis.
re-pugnOk ftvl, itus, ftre, tojight back, oppose,
make resistance, resist, struggle, defend onesdf: in-
tegris viribus fortiter, Cs. : in repugnando telle
obruta est, L. : ille repugnans SusUnet a iugulo
dextram, Y. — To resist, make resistance, oppose,
make opposition, object, dissuade, contend aaainU :
quod ego multis repugnantibus egi, against the
imposition of many : Catone aoerrime repugnante,
Cs. : valde : nee ego repugno : omnibus meis opi-
bus repugnarim et restiterim crudelitati: dictis,
0. : his omnibus rebus unum repugnabat, quod,
etc., there was one objection, Cs. : si quis, ne fias
nostra, repusnat, 0. : amare repugno Ilium, quem,
etc, / shrink from loving, 0. — ^F i g., to disagree,
be contrary, be contradictory, be inconsistent, be in-
compatible: simulatlo amicitlae repugnat maxime :
hacc inter se quam repugnent : sensfls moresque
repugnant, H.
repulaa, ae,/. [P. of repello], a refection, de-
nial, refusal, repulse : ab repulsis eo roagis debi-
turn honorem repetentes, because of r^eetions, L. :
nullam patiere repulsam, 0. : Sint tua yota secura
repnlsae, 0. : Veneris, 0. : Nee hunc repulsam tna
scntiret calamitas. Ph. — In soliciting office, a re-
fusal, denial, repuhe, defeat : dolor repulsae, Cs. :
omnls magistratfls sine repulsA adsequi : sine re-
pulsft consules facti sunt: huius comitiis f rater
repulsam inWt, failed of his Section: consulatlis:
aediliciae repulsae : repulsarum ignominiam time-
re: turpis repulsa, H.
1. repulauB, P. of repello.
2. (repulaua^ Os), m. [re- 4-1 PAL-], a rever-
beration, echo. — Plur. : soopulorum, C. poet
re-pnngo, — , — , ere, to goad in fum,— F I g. :
illorum animos. ^.^.^.^^^ ^^ ^OOglC
repnrgo
'm
res
re-pwrgOb avi, atus, are, to dean anew, deante
off, clear again : iter, L. : bumum, 0. : bortum, Cu. :
repurgato oaelo, 0. — To purge away, take away,
remove :^ Qukquid in Aenea fuerat roortale, 0.
reputatiS^ 5niB, /. [repnto], a thinking wer,
considering : monim, Ta.
re-pntd, av^ ttus, are, to count ovcTy reckon,
calculate, compute: solis derectiones. — 7b think
over, ponckr, meditate, reflect upon: seeum earn
rem via, T. : faciDoa Buum cum aoimo, S. : baec :
horum nihil : se reputare solum esse : hoc animo,
nostras nunc intueri manQs senatum, L. : quid ille
Tellet : cum anlmo suo, praemia an cruciatum mal-
let, S.
ra-quies, fitis, no dot. ; ace. requietem or re-
quiem ; abl. requidte or requie. — Only dng., rest
after toil, red, repose, rdaxation, respite, intermis-
sion, recreation: animi et corporis : Nee mora, nee
requies, Y. : pedum, H. : curae, 0. : interralla re-
quletis: meae senectutis: mortem aerumnanim
requiem esse, S. : praeda magis quam requie gau-
dentes, L.: requie sine ulla Corpora vertuntur,
restlessly, O. : certa laborum, Y.
re-quieaco, 6vl (requierunt,Y.,Ct.; requiesse,
C, L., Ct. ), Stus, ere, to rest, take rest, repose:
eorum bortatio ad requiescendum : leglones invi-
cera rcquiescere iussit, Gs. : in eius selli: terra
Sabael, 0. : sub umbra, Y. : nuUam partem noctis:
a rei p. muneribus : lecto, Pr. : geminas Arctoe,
two nights, Pr. — To rest, be relieve, l>e supported:
vixdum requiesse aurls a strepltu, L. : vitis in
ulmo, supports iudf, 0. : mutata suos requierunt
flumina cursQs, Y. — Of the dead, to rest, repose,
sleep: in sepulcro: Ossa tutS requiescite in umS,
0. — To red, find refuge, find rest, he consoled: ubi
animus ex miseriis requievit, S. : a luctu, Ta. : in
huius spe.
requietus, a^, [ P. of requiesco ], rested, re-
freshed: miles, L. : ager, i. e. after lying fallow, 0.
requiro, sivi, situs, ere [ re-+quaero J, to seek
againy look after, search for : f ratrem, T. : iuve-
nem oculis animoque, 0. : terram oculis, Ou. : 11-
bro0, Y. : vinum generosum, H. — To seek to know,
ask, inquire for, demand: Pande requirenti no-
men tuum, 0. : rationes rerum : mea facta, 0. : ex
quibus requiram, quem ad modum, etc. : ea, quae
a me de Yatinio requiris : aliquid de antiquitate
ab eo, N. : cur Romae non sim : Forsitan et, Priami
f uerint quae fata, requiras, Y. : ubinam esset, K. :
dolus an virtus, quia in hoste requirat? Y. — To
need, want, hick, be in want of, require: desiderat,
requirit, indiget : isto bono utare, dum adsit ; cum
absit, ne requiras: qui beatus est, non intellego,
quid requirat, ut sit beatior : magnam res diligen-
tiam requirebat, Cs. : in hoc bello virtutes animi
requiruntur, are called for. — To perceive to be
wanting, feel the lack of, look in vain for, mtn:
pristinum morem indidoram: pads omamenta:
Oaesaris indulgentiam in se,Cii.: quae (bona)
uonnumquam requirimus, lament the abaaue of:
Amissos longo socios sermone, i. e. lament, Y.
rei, rel, /. [RA-], a thing, object, matter, etfair,
busiTtess, event, fact, circumstance, occurrence, deei
condition, ease : divinarum humanarumqae reruK
oognitio : te ut ulla res frangat f : relictis rebm
suis omnibus: rem oauubus namre: si res po-
stulabit, the ease: re bene gest&: scriptor remm
suarum, annalist : neque est ulla res, in qu^ etc. :
magna res prindpio statim belli, a great admn-
tage, L. : Nil admirari prope res est una, quae, etc,
the only thing, H. : rerum, facta est pulcherrina
Roma, the most beautiful thing in the world, Y.:
fortissima rerum animalia, 0. : dulcisslme renmi,
H. — A circumstance, condition : In' in malam rem,
go to the bad, T. : mala res, a wretched coiuUtioi^
S. : res secundae, good-fortune, H. : prosperae res,
N. : in secundissimis rebus : ad versa belli res, L:
dubiae res, S. — In phrases with e or pro .- £ re
natA melius fieri baud potuit, after what has k^
pened, T. : pro re natA, according to circumstances :
consilium pro tempore et pro re capere, as circum-
stances should require, Cs. : pro re pauca loqnar,
Y. : ex re et ex tempore. — With an adj. in dr-
cumlocution : abhorrens ab re uxoriA, matrimony,
T. : in arbitrio rei uxoriae,<ibwr^.* bellicam rem
administrarl, a battle : pecuaria res et rostica, cat-
tle: liber de rebns nistids, agiieultwrt: res in-
mentAtisL, forage, Cs. : res iudiciaria, the adaumis-
tration of justice : res ludicra, play, H. : Yeoefis
res, 0. — A subject, story, events, facts, kistoiy : cm
lecta potenter erit res, H. : agitur res in scaenis,
H. : res populi R. perscribere, L. : res Persicae.
history, N. — An actual thing, reality, verity^ trvtk,
fact : ipsam rem loqui, T. : nihil est aliad in re.
in fact, L, : se ipsa res aperit, N. : quantum distet
argumentatio tua ab re i[MBa. — Abl. adverb.^ in fad,
in truth, reallif, actually: eos decs non re, sed
opinione esse dicunt : verbo permittere, re bortari:
hoc verbo ac siroulatione Apronio, re vera ribi
obiectum : haec ille, si verbis non audet, re qoi-
dem verA palam loquitur : venit, spede ut indatiae
essent, re verA ad petendum veniam, L. — Effedi,
substance, propet-iy, possessions, estate: et re saM
et perdltA, T. : talentQm rem decern, T. : res e»
iampridem, fides nuper deficere coepit : in tenni
re, in narrow circumstances, H. : quantis optbos,
quibus de rebus : privatae res. — A benefit, pn^
advantage, interest, weal : Quasi istic mc» res ro}-
nor agatur quam tua, is concerned, T. : Si in remss
utrique, ut fiant, if it is a good thing for both, T.:
in rem fore credens universes adpellare, UMcfal,
S. : imperat quae in rem sunt, L. : Non ex re
istius, not for his good, T. : contra rem soam me
venisse questus est: minime,dum ob rem, to the
vMaeio
mt
hMB htud ab r6 duii refwrre, trrdewont^ L. : non
ab reew, tiMfcitjL.—- 4 coMte^rtaM^prmmd,
iUMmt.—ltL (be pbrasey «A re, iksffmrtt illud e&
i« a BO aMB mnnrianm. quod, etn; see also qu&
re^quam ob iwn.— iln a/ai>-/ma«<r of hminm^
hinnm : mulU inter ae ooromunicare et de re
Gallicana: tecum mibi res eat, my Inuirusa is:
erat rea ei cum exercitu, he had to deal: cum bis
mibi res ait, Id ma aU«»d to, Cs. : quocum turn uno
r«m habebam, had reUUiont, T,-^A com in law,
lawtuitf MMM, sitUj actiou: utrum rem an litem
dici oporteret: quarum rerum litium causarum
condixit pater patratus, L. (old form.): capcre
p«cunia8 ob rem iudicandam. — An affair^ battle^
campaign^ tnHitary operaHxm: res gesU virtute:
ut res gesu est narrabo ordine, T. : his rebus fi^e-
stis, Cs,: bene rem gerere. H.: res gestae, nUli-
tatyachievemenU^ H.—-Ot tbe sUte, in the phrase,
res publica (often writteu respuWica, res p.\ the
common weal, a eommonwealthy etate, republic:
dum mode calaroitas a rei p. periculis seiuiigatur:
si re p. non possia frui, stultum nolle privata, /wA-
iie life: egestotes tut egentissimorum horoinum
ncc privataa posse res nee rem p. sastinere : aagu-
ratura est, rem Romanam p. summam fore : paene
▼icta re p. : rem p. delere. — In the phrase, e re
piiblica,/or the good of the elaie, for the common
weal, in the public intereete : senatOs consuUis bene
et e re p. faetis : uti e re p. fideque sua videretur.
jptur.: hoc loquor de tribus his generibns re-
rum p. : utiliores rebus suis publicis esse. — With-
out puhUea, the state, eommanweallh, government :
Unus homo nobis cuuctando restituit rem, Enn.
ap. C. : Hie (Marcelius) rem Romanam Sistet, V. :
nee rem Romanam tam desidem umquam fuisse,
L. : res Aaiae everiere, V. : Custode rerum Cae-
flarc, H. — In the phrase, rerum potiri, to obtain
the sovereignty, control the government : qui rerum
potiri voiimt: dum ea (civius) rerum potita est,
become supreme,-^ln the phrase, res novae, politi'
cat c/tange, revolution.
re-saoro, — , — , are, to r^easefrom a curse, N.
re-CMievlo, — , — , ire, to rage again, be stirred
anew : lie mota resaeviat ira, 0.
re-salutOk — , atus, are, to greet in return : ne-
zninem esse resahiUtum, ?iad his salute returned.
re-sineaoo, buI, ere, inch, to grow sound
affain, heal again. — ^F i g. : error, 0.
re<«ajoio, — , sartus, ire, to patch up, mend,
repair, restore: discidit Vestcm ? resarcietur, T.—
Fig.: alqd detrimenti, Cs.
re - BOindo, sddl, scissus, et^,to cut off, cut
loose, cut down, tear open : pontem, i. e. break down,
Ca. : Bnse teli latebram penitus, to cut open,Y.:
obdnctos annis hictfts, O.: an male sarta Gratia
uequiQuam ooit et resdnditurf H. — To open : lo-
r*Mnro
ferro snmmum Uloeris
earn pneaidiis firmatum :
08, y.— F i g., to tear open, renew, expose : crimina,
0. — To annul, abolish, abrogate, r^Mol, rescind:
quod ait factum legibua, T. : lussa loris, O. : ordi-
num gesta : totam trienni praetaram : rea iudiea-
taa: teatamenta.
re-«0iB0Ok scIvT (resclit, Cs. ; resoieris, -erit, T.,
C, H., O.), scf tus, ere, inch., to learn, find out, ascer-
tain, bring to light : Omnia, T. : Dum id rescitum
iri credit, is going to be found otU, T. : cum id re-
scierit : quod ubt Caesar resciit, Cs. : id postquam
rescierunt, N. : Carmina nos fingere, H.
raacissafl, P. of rescindo.
ra-floribo^ scrlpsi, scrlptus, ere, to write back,
write in return, reply in writing : tuis litteris : me
non quaerere, etc : ad litteras : ad ea, quae requi-
sieras : Pompeius rescripserat, sese, etc., Cs. : Nil
mihi rescribas, 0. — In accounts, to place to one's
credit: illud mihi Argentum iube rescribi, have
passed to my credit, T. : qui de residuis COCC HS
CC praesentia solverimus, reliqua rescribamus. —
To pay back, repay : Dictantis, quod tu nuroquam
resoribere poesis, H. — To write again, writs anew,
enroU anew, resist: rescriptae ex eodem roilite
noTae legiones, L. : decimam legionem ad equum
rescribere (in a double sense : transfer to the cav'
airy and raise to the rank of knights), Cs.
rescriptom, I, n. [ rescribo ], an imperial re-
script, Ta.
re-86c5, cul, ctus, are, to cut loose, cut off: lin-
guae scalpello resectae : palpebras : enodcs trun-
cos, y. : ferro capillar, 0. : Barba resects, 0. :
dapes resectae, cakes cut in squares, 0. : resecanda
falce humufl, to be reaped, 0. — Pro v.: alqd ad
vivum, cut to the quick, i. e. press to an extreme:
de vivo aliquid erut resecandum, to be cut from
the quick.-— ¥ i g., to cut off, curtail, check, step, re-
strain: nimia resecari oportere: quae resecanda
erunt, non patiar ad pemioiem civitaUs manerO':
audaoias atque libidines: crimina quaedam cum
prima barba, lu. : spatio brevi Spem longam, H.
reaecutiis (P. of resequor).
ra-Minliio, — , — » are, to sow again, produes
again^reprodtice: se (phoenix), 0.
(re-sequor), sectttus, l, dep., to follow, answer,
reply: his contra alqm, O. : Pallada dictis, 0.
re-sero, avi, atus, are, to tmlock, unclose, open :
Surgit anus, reseratque forls, 0. : limina, y. : ia-
nuam, 0 : portas hosti, 0. : exteris gentibus Ita-
liam : auris, L. — ^Pig., to open, lay open, unclose:
nos ausi reaerare : nee res est familiaris ita rese-
randa, ut pateat omnibus : longum annum, i. e. be-
gin, 0. : oraoula mentis, disclose, 0.
re-senro, avi, atus, are, to keep back, save up,
■ ■ " 0.: li.
.suam
reservatis Aeduis, Cs. : quaesita,
728
ad inoertiflsiniam spem : ad eios peiicnlam legio-
nes, Gs. : ad poenam reserTatus : se ad roaiora,
y. : inimiciiias in aliud tempus : ntrum igni bU-
tim necaretur, an in aliud tempns resenraretar,
Gs.: illorum eaae praedam atque illis resenrari,
Gs. : quod nit ipsis (iudicibus) reserrata (causa) :
melioribus maia rebus ista iudicia, L. : Minodo me
reservabam, i. e. was holding back my letter to tend
it by Minuciut: rei p. nos, L. : 'cui te exitio, V. —
To keep^retain^ preserve: sibi nihil ad simiUtudi-
nem hominis.
(reses), idis, acff. [re- +6ED.1, that etaye behind,
remaining, left : in urbe plebes, L. — Inactiite, inert,
eluggi^ iothful, lazy, idle: eutn resldein intra
Talluna tempus terere, L. : residesque movebit
TuUus in anna Tiros, V. : resides et desuetudine
tarUi, 0.
reaideo, 86dl« — « dre [re-+8edeo], to nt back,
rtmain eitting, remain b^ind, be left, etay, remain,
reet, linger, tarty, abide, reside: piger pandi tergo
residebat aselli, 0.: Acidis in gremio (latitans),
resting, 0. : si te interfici iuseero, residebit in re p.
reltqua coniuratorum manus: conrus oelsA resi-
dens ar(x>Fe, Pli. : in oppido : orba resedit inter
nates (Niobe)i 0. — Fig., to remain beliind, remain,
be left, stay: in corpore nullum residere sensum :
si iste unus toUetur, periculum residebi( : si quid
in te residet amoris erga me : quorum in nutu re-
sidebat auctoritas: cum horum tectis residere
aliquod bellum semper yidetur: apud me plus
offici residere facillime patior : si qua (ira) ex cer-
tamiue residet, L.
re-sido, sSdl, — , ere, to sit down, settle: resida-
mus, si placet : inambulantes, turn autem residen*
tes : valle, V. : medio rex ipse resedit Agmine,
was enthroned, 0. : mediis Aedibus, V. : lassa re-
sedit, sank, y. : lam iam residunt cruribus ospe-
rae Pelles, grow, H. — To settle, sink dovon, sink,
subside: si raontes resedissent: Flumina residunt,
0. : ad Aeschrionem pretium resedisset, i. e. fall
into t/ie hands of Aesehrio. — Fig., to sink, settle
down, abate, grow calm, subside, faU : Gum omnia
repente resedit Flatus, y. : Sex mihl surgat opus
numeris, in quinque residat (of elegiac verse), 0. :
cum tumor animi resedisset: impetus animornro,
L. : bellum, H. : quorum mentis nonduro ab supe-
riore bello resedisse sperabat, Gs. : tumida ex irft
turn corda residunt, y.
reaiduofly a((/. [re-+SED>], left behind, over
and above, remaining, residuary: odium: soUici-
tudo : ex residuS vetere simultate, L. — As sybst.
n,, the remainder, rest: quid potest esse in calami-
tate residui, quod, etc. — In business, outstanding,
due : pecuniae : residuis peouniis exactis, L.
re-8Xgno, ayl, ftlus, &re, to unseal, open: litte-
ras: tesUimenta, U. : (Mercurius) lumina morte
resignat, I e. the eyes (of the dead),y. — To give
baek, ghe tm, rmgn* omota, H. : (Fortma) i
dedit, H.— F i g., to amwl^ ameel, destroy : taboltp
rum fidem.^^0 disolom, reveal: fata, O.
resUld, Ol, — , ire, to leap back, sprinff hadt:
In geiidos lactls, 0. : ad mantpulos yelifeea, U—
To spring back, rebamui, recoil, retreat : ferii on
sarissft. Non aecns haec reailit, quam, etc^ O.:
In spatium resilire nanus breve vidit, to eontraet,
O. — Fig., to recoil, be thrown of: ubi seopulom
offendis eiasmodi at ab lioc erimen reaiUre rideaa
re-si]nii8» a^., turned up, snv6 .- nares, O.
reaiiiatii% a€H, [resina, resin], covered with
resin : inventus, u e. toith smooth skin, In.
reiipio, — , — , ere [re-+sapio], to have a /a-
vor of, snuMck of. '—Fig. I pairiam.
resipiaoo, M or ul (resiplsset, G.), — , ere, mcH
[resipio], to recover M« smsei, come to, revive, re-
cover: Kesipisoo, T.: resipisoe, quaeso: quoni te
intellego Resipisse, have come to your senves, T. :
ut tune saltern resipisoerent^ L.
realBtenOi ntis, adj. [P. of resisto], endstrv^
firm : ad calamitates perferendas, Gs.
re - fllBto, BtitI, — k ere, to stand back, remain
standing, stand still, halt, stop, stay, stay behind, re-
main, continue: Resiste ! Salt / T. : ad haec revo-
caniis verbis resistit, 0. : resUtere Roman!, Urn*
quam caelesti voce iussi, L. : ibi, Ga. : in regna
Gd. : nihil est ubi laps! resistamua, make a stand
again: pugnandi causft, Gs.: nee ante restitit,
quam, etc., L. : cemes saepe resistere eqnoa, O. —
F i g., to pause, slop, stay: nee resistet (vita) extra
forls: in hoc, pause here: Ad thalami olausas fo-
rls, 0. : media in voce, y. — In war, to withstand,
oppose, resist, make opposition : resistere neque de-
precari, Gs. : aegre, Cs. : caeco Marte, y. : ibi, S. :
resistendi occasio, Gu. : eidem ratione qui pridie
ab nostris resistitur, Gs. : cum legiones bostibus
resisterent, Gs. : signa inferentibus, Gs. : ei in acte,
N. — To resist, oppose, reply, contend against : resti-
tit et pervicit Gato : resistentibus collegia, & : vi
contra vim, L. : com a Gottft acriter reaisteretnr,
Gs. : vix deorum opibus, qain obruatar Bomana
res, resisti posse, L. : eonsilia, qaibua iUi tribuno
pro re p. rcstiiissem : defensioni, i. e. r^y : fao-
tioni inimicorum, S.: sceleri, 0.: omnibus his
(nententiis) resistitur, Gs. : cui nee virtute ressCi
potest, 0. : ne pestis removeretur: domoa potnit
resistere tanto Indeieota malo, O. : vis tribunida
libidioi restitit oonsulari. — Fig., to stand vqt
<Mgain, rise again : post ex fluvio fortuna resistet^
Enn. ap. G.
re-Bolvo, sotvl, solQtus, ere, to untie, unf oaten,
unbind, loose, loosen, release, open: equos, unyoke,
0. : fila, separate, 0. : oras, cast loose, L. : resoluta
catenis Incedit virgo, L e. release, 0. : litteraa, L :
iugulum mucrona, 0. : faucSs haec in verba, 0. :
Digitized by V^OOQIC
resonsbllii
739
TMpiro
f atis orft« Y . : dolofl tecti ambageflqiie (Labjrinthi),
L e. expl4im, V. : tiivem, fiuli, 0. : VeDus tenebras
KsoWit, v. : Zephyro ae glaeba reaolnt, i$ m/2-
en§dj v.— 7b rdaOj ufmerve, msnfate, mi/ediU:
(Cerberus) iomania terga reaoWit Fusos bQmi,
atr«iched out^ Y. : utrumque (ooncnbitus), O. : oor-
poa (somnoX 0. : reeolatis membris, Gu. — Fig., to
Met frMy rHeaae: Teqoe piaoala nalla resolvenl,
H. — 7b do away, oaned^ mak^ void, dimd : litem
quod lite resolvit, H.: Invitat genialla biemps
curaeqae resoUit^ Y. : iara (pudorie), Y.
- reaonabiliB» e, a^. [resono], rmotmimg:
Echo, 0.
. re-aono, &vl, — , ftre, to sound again^ re$ovnd^
ring, re-echo : in 70cibus . , . quiddam resonat ur-
banius : theatrum natura ita resonans, ut, etc. :
Umbrae cum resonareot trlste, H. : resonabat Te-
lorum custos (i. e. pharetra), 0. : at soIeDt pleui
resonare camini, roar, 0. : undtque magno domus
strepitu, H. : apectacula plausu, 0. : reaonaut avi-
bua virgulta canoriSf Y. : testado aeptem nerriSi
H.: qui (corn us) ad nenroa reaonant in cantibua:
Suave locus voci reaonat oonvlusus, dchoe» to the
WActy H. : gloria virtuti reaonat tamquam imago,
antmen like an echo, — 7b cauMe to resound: lu-
oca cantUyY.: (son us) in fidibus teatudine reso-
natur, an echo is produced, — 7b repeat^ re-echo,
retound with: Litoraque alcyonen resonant, Y.:
Fonnosam resonarc dooea Amaryllida silvas, Y.
resonufli aefj. [re-+SON-]f reBoundwg, rs-eeho-
ing: Tooes, 0.
re-florbeov — , — , «re^ to mtek back, maeMow
again: fluctOs, 0.: pontus reaorbens Saxa,Y.:
mare aocrescere aut reaorberi, Ta. : Te in bellum
rc8ort)ens Unda, H.
respeoto, — , — , ftre,/r«y. [respicio], to look
back, took round^gau about: Quid respectas? ni-
hil pericli est, T. : rcspectantes hostium antesig-
nanoa vidit, L. : reiecti respectant terga tegentes,
i. e. faU back, Y. — 7b ^ the look, gate at, look
upon: ad tribunal, L. : arcem, L. : alius alium,Ta.
— Fig., to look back for, await, expect: par ab iis
munus. — 7b look back, have an eye to, regard,
care for : haeo ita praeterearaus, ut Umen intuen-
tes et rcspectantes relinquamua : meum amorem,
Ct. : pios, Y.
1. respectas, P. of respicio.
2. respeotuSk fia,m. [re-+SPEG-], a looking
back, looking about : f ugientibus miaerabilem re-
spectum incendiorum fore, the view behind them :
sine respectu puguabant, L. — A refuge, retreat,
retort, aeglum: ex acie respectura habere: ad
Ronianos, L. : omnium rerum praetcrquam ricto-
riae, L. — Fig., respect, regard, consideration: re-
apectum ad senatum habere: equitum, L. : re-
apcctit rerum priTatarum vicit, bg attention to
private interests, L. : aine respectu maiestatia, L. :
Respectu mei,/ar my sake, 0. : fabulae, Pb.
respergo, si, sus, ere [re- +spargo], to sprinhU
over, besprinkle, bestrew: cum praetoris oculoa
remi respergerent : manQs sanguine : multos cruo*
re, L. : se sanguine nefando, L. : Quidquid f uerat
mortale aquls, O. : pelagus respergit, Att ap. 0.
— 7b besprinkle, defile : servili probro reeperaua
eat,Ta.
respexsio, Onia,/. [re- + SPARC-], a sprink-
ling over, besprinkling : pigmentorum : BumptUOBS
(of the funeral pile).
respersas, P. of respergo.
respicio^ spSxI, spectns, ere [ re-+*8pecio 1, to
look back, look behind, look about, see behind, took
back tfpon, gate eU, look for : longe retro : respi*
cere vetiUia, L. : inproYiao ad cum, T. : patriae ad
oraa, 0. : tanta militum virtua f uit, ut paene ne
reapiceret quidem quisquaro, Gs. : Respiciunt atram
in nimbo volitare faTiUam, see behind tJum, Y. :
modo Proapioit occasOs, interdum respicit ortHa,
0. : proxima aigna, Gs. : Italiae litora, L. : amia-
aam (Greiiaam) reapexi, looked back for, Y. : ver^
aaa ad litora puppls, Y. : medio cum Sol orbe
Tantum reapiceret, quantum, etc., L e. had already
passed, O. — F i s., to look, have regard, turn attend
tion, r^and, look to, contemplate: ad bunc summa
imperi respiciebat, L e. was centred in him, Gs. :
maiorea tuoa reapice: aubsidia, quae respicerent
in re trepidA, etc., might look to, L. : exemplar
Titae morumque, have in mind, H. — 7b loot at
asaiously, have a care for, regard, be mindful of,
consider, retpeet : nisi quia nos deus respexerit :
Sive neglectum genua et nepotea Respicia, auctor,
H. : Reepiciena ad opem ferendam (an epithet of
Fortuna) : roiseros aratores : non Pjlium Nestora
respicis, H. : Quantum quisque ferat respicieiidus
erit, 0, : aalutem cum meam turn meorum : neque
te respicis, spare yourself, T. : si quid pietas auti-
qua labored Reapicit humanoa, Y.
resi^smeii, inia, n. [reapiro], the windpipe, O.
resinratlS, onis, /. [respiro], a breathing out,
breathing, respiration: rcspirationem requirere:
aquarum, exhalation. — F i g., a breathing, taking
bi-eaih, rest, intermission, pause : sine respiratione
pugnabant, L. : morae respirationesque delectant
(respiratus, lis), m. [respiro], an ijihalation,
in^ration : qui (pulmones) in respiratu dilatant
re-spiro, ftvl, atus, ftre, to blow back, breathe
back, breathe out, exliale: ex eS pars redditur re-
spirando. — 7b take bretUh, breathe, renire : pro-
?ius fore eos ad respirandum : Clin. 0 Glitopho^
imeo. Clit. respira, T.: ter deciens,Iu. — ^Flg.,
to fetch breath, I'ccover breath, recover, revive, be
relieved, be refreshed: (improbitas) numquam sinlt
eum respirare : si arnus positis ciritas respiraTedt:
780
respiravi, liberatus sum : neo respinre potestas,
y. : ita resplratom, mittique legationes, ooeptae,
L.: ab eorum mixtis precibus m'misque, L. — To
abate, diminish, cease, paute : oppugnatio respira-
vit: respirasset cupiditas.
re-splendeOb — *, — , ere, to shins hack,gliiier^
be respfendetit : resplendent f ragmina hareuft, V.
re-spondeo^ epondl, spdnaus, dre, to answer,
^^y^ respond, make answer: in reapondendo ex-
posttil^ etc. : non inbamaniter : ille appelUtua ro-
sponditi Cfl. : par pari ut respondeaa, give tit for
tat, T. : paria paribus : antiquissimae cuique (epi.
stulae) primum respondebo : ad ea, quae quaesita
erant : adversus ntrosque, L. : quin respondes, ve-
tuerimne te, etc., L. : milii quia esset : cum dixis-
set, Quid agis, Grani ? respoiidit, Iromo yero, etc. :
tibi pauca : Accipe, quid contra iuvenis responde-
nt, H. : Quid nunc renunciem abs te responsum ?
T. : (haec) quam brevia responsu. — To give an
opinion, give advice, decide, answer: falsum de
iure : te ad ius respondendum dare : civica iura,
H. : quae oonsuluntur, miniroo periculo re^pon-
dentur, etc. : cum ex prodigtis haruspices respon-
dissent, S. : deliberantibus Pythia respondit, ut
rooenibus ligneis se munirent, advised, N. — To
answer to one*s name, answer, attend, appear : ad
nomina, L. : vadato, H. : Verrem alterS actione
responsurum non esse: nemo Epaminoodam re-
responsurum putabat,N. : ad tempus. — Fig., to
answer, reply, re-ec1io, resound: saza roci respon-
dent: respondent flebile ripae, 0. — To answer, be
equal to, be a match for, mifflee to meet: iirit>es co-
lon iarum respondebunt Catilinae tumulis silve-
stribus. — To answer, correspond, accord, agree : ut
omnia omnibus paribus paria respondeant: re-
spondent extrema primis : illam artem (sc rheto-
ricam) quasi ex altera parte respondere dialecticae,
\.^. is the counterpart of: Contra elata mari re-
spondet Gnosia tellus, i. e. lies ojoposUe, V. : ita
erudiri, ut patri respondeat, resemble : ut nostra in
amicos benevolentia illorum erga vos benevolen-
tiae respondeat : seges votis, V. : arma Caesaris
non responsura lacertis, H. : officio, to 9vffioe for,
H. : Non mihi respondent veteres in carmina
vires, 0. : amori amore respondere, L e. return :
provide, ut sit, unde par pari respondeatur, i. c
that there be enough to meet the demand: ad spem
eventus respondit, L.
xespODaib, Onis,/. [respondeo], an answer, re-
ply, refutation: alio responsionem suam deriva-
vit : sibi ipsi responsio, to one^s own argument,
rdsponsitS, — , — , are, freq. [ response], to
give professional advice, answer professionally,
respdnao^ — , — , &re,/r<y, [respondeo], to re-
turn, answer, re • echo : exoritur clamor, npaeque
Besponsant circa, re-echo,Y. — Fig., to answer,
agree : Ne gallina malum responset dura palato,
H. — To answer, withstand, resisi, defgz capufiiu*
bus, H. : animus oeuis opimis, H.
reapdnsimi, l, n. [/*. n. of respondeo], an an-
swer, reply, response: exspectabat suis posUiktis
responsa, Ca. : haec ex illius ad aostra respaosa
responsia inteliegentnr: sino responso legates di-
misit, L. : tantis de rebus responsum dedista : q«o
minus responsum equitibiis redderetar: eadem
ferunt responsa, €s. : scire qtme reaponaa refent
a Pompelo, brings^ petere, H. — A pro/assumsl
answer, o/wmom, adoiee, response^ orade : cum n-
spoDSumque ab eo (Orasso) verum abstulisset:
haruspicum responsa : In dubiis responsa peUint,
v.: responsa vatis aguntur, 0.: l^gatus a Del-
phis rediit, responsumque ex scripto redtavit, L. :
Apollinis, T.
rempoDmoMf P. of respondeo.
ros pnblioa, see res.
re-«pao» ul, ere, to spit back, dtschatge by spit-
ting, cast out, cast off, fjeid,expd: gustatus, id, quod
valde dulce est, respuit: quas natura respuerit:
invisum cadaver (humus), 0. — F i g., to r^ecL, re-
pel, refuse, tpum, dislike, disapprove: quis te torn
audiret illorum? respuercnt aures: id quod om-
nium mentes aspementur ac respoant: haec aeUs
omne quod fieri non potest respuit : coDdidonem,
Cs. : Caesaris interdicta respuuntur, are spumed:
in animis hominnm respui, L. : oonsolationem.
re-stagno» — , — , Sre, to run over, overflow:
paludes restagnantes, L. : restagnantis maris onda,
0. : late is locus restagnat, is oversowed, Os.
restanro^ &re, to restore, repair: theatrum, Ta.:
Aedem Veneris, Ta.
restlotda, ae,/. dim. [restis], a cord, line.
restinotio^ onis,/. [re-+STIG-], a quenching:
sitis.
re-stingaOk nxl, nctus, ere, to put out, guenek,
extinguis/i: ad restinguendum ooncurrere, to a-
tinguish the flames, Cs. : aquam ad restinguendum
ferre, L. : ignem : moenibus subiectos ignis : flam-
mam orientem, L. : incendium, S. — To queuA,
dake, assuage, allay ^ mitigate, counteract: sitim:
aquae sitim rivo, Y.: ardentis Falerni PoeoU
lymplia, H. — F i g., to extinguish, exterminate, de-
stroy: haec verba una falsa lacrimula Restin-
guet, T. : animos hominum sensQsque morte re-
stingui : bellum restinctum : parte animi, in qui
irarum exsisUt ardor, restincta, appeased - libena-
tls recuperandae studia : sermunculura omnem.
restipulatid, Onis,/. [restipulor], a eownter-
engagement, connter-obligaiton : nova.
ra-stlpulor, — , aii, dep.^ to stipulate m return,
exact a reciprocal promise,
restis, is, ace. restim (rarely em, lu.), obL reste,
/. [CART-], a rope, cord: desoendunt atatnae re-
Digitized by VjOOQIC
rMUto
7ai
Btemque seqaoDtiir, In. : restim duotans salCabis
(in a chain-danceX T. : per manOs reste datft, L.
— P r o V. : Ad restim rea rediit, / am driven to the
Tope, I e miff hi at well hang mytelf, T.
rectitOk — , — y iae^Jre^, [resto], io doff behind.
loiier^ tarry^ hold back, remst: ubi i-eetitaret, mor-
tem denuntiantes, on the tpot^ L. : prope restitan*
tea (ooDsales) in oontionem peitraxeniDl, iUmoet
againait their wiU^ L.
restitod^ tts, fitaa, ero [re-+8tatuo]. to $et up
again^ replaee, restore, recotistruety rebuild, revive,
retteie, re/ormy rearrange: Forts eflFmctaa^ T. : ut
Hiner?a, quam turbo deiecerat, restituerctur : ar»
borero, V. : vlcos, qnos incenderant, Gs. : fontls et
Fluroina, O. : ordioes, S. : aciem, L. : exstinctos,
raiee the dead, O. — To give back, deliver up, return,
restore, replace, make reUitutum of: f raudata, Gs. :
sospites omols Romam ad propinqiios, L. : queni
a me aocepisti locum, T. : virgiiuMu suis, T. : bona
iifl, Gs. : agrnm Veientibus, L. : Pompeius oivitati
restitutus: captum Tietori, L.: Gaesaris imperio
restituendus erat, 0. — Fig., to restore, revive, re-
new, reform, rqMtr, remedy: Uitus homo nobis
eunctando restituit rem, £nn. ap. G. : maxime, Gui
res eunctando restituenda foret, O. : res perditas,
L. : reteres olienteias, Gs. : veterem tuam pruden*
ttam : tribusiciam intercesidonera armi^, Gs. : suo-
mm a pudore maritimae ignominiae restitutl
animi, recovered, L.— 7b bring back, restore, recall,
reinstate : Lidnium de alejl oondemnatum : iusta
causa restituendi mei : damnatos in integrum, Gs. :
tribunoa plebis in suaro dignitatem, Gs. : restitu-
tus in patrtam (Gamiilus) secum patriam ipsam
restituit, L. : (eos) ntrsum in gratiam, reconcile,
T. : fratrem in antiquum locum gratiae, Gs. : vos
in amicitiam noetram, L.: Yeteri patientiae (Bri-
tanniam), Ta. : Bomanis 9e,join the Romans again,
Ia. : Bacchus pecqMse fatentem Restituit, i. e^par-
doned, O. — lb restore, re-establish, re-enact: leg^:
restituit his animoe parra una res, L. — To reverse,
revoke, undo, make void, make good again, repair :
alia iudicia Lilybaei, alia Agrigenti resdtuta sunt,
i. e. eancelUd: praedpita raptim oonsilia in inte-
grum, L. : ut, si ego eum oondemnai-o, tu restituas:
restitui in integrum aequom est, T. *— 7b eompen-
note for, make good: damna, L. : vim restitui fac-
tam iubet, that the damage bt repaired.
restitutld^ onis,/. [reatituo], a restaraHon, re-
instatement, pardon: damnatoram: salus reetitu<
tinque, a reeaUing from exile.
restitator, 5ris, m. [ restituo ], a reslorer, re-
builder : templonim omnium, L. — Fig.: salutis
meae.
restitntas, P. of restituo.
re-std, stiti, — , Are, to withstand, resist, oppose,
stand firm, hold out, not yield: summit vi, L. : Is
mibi, dum resto, guttura Kupit, 0. : lu qua re nunc
tarn oonfidenter restas, oppose me, T. : pauds plu-
res rix restatis,Ii. : melioribus restas, are opposing
your betters, 0. — 7b be left, remain : huius generis
reliquias Restare video, T. : cum aequalibus, qui
paud iam admodom restant : unam sibi spem ro-
liquam in Etruscis restare, L. : Omnis composui
. . . ego resto, H. : De Yiginti Restabam solus, 0. :
duae restant noctes de mense secundo, 0. : Dona
flammis restantia Troiae, saved from, Y. : hoc
etiam restabat, Ut, etc., 0. : illud etiam restiterat,
ut, etc. : restat, ut omnes unum velint : nee aliud
restabat quam conrigere, etc., L. : restabat verba
referre, O. : quid restat, nisi porro ut fiam miser,
T. : placet (robis> sodos sic tractari, quod restat,
ut, etc., i. e.for the future: Ire tamen restat, H. :
Hoc Latio restare canunt, V.
restriote, ad». [restrictusl dosdy, sparingly:
f acere. — Fig., strtctly, ezactiy, preasdy : cetera
praefinio: praedpere.
restrlctiia, o^'. with comp. [P. of restringo],
bound fast, dose, ni^ardly, stingy: eosdem restric-
tos f uisse : ad largiendum ex alieno restrictior.
(restringo), — , ictus, ere, to bind back, bind
fast, tighten: Qui lora restrictis lacertis Sensit,
H. : restrictus silici, GL — ^F i g., to restrain, cfieckg
animum, Ta.
re-sudo» -*, -*, are, to sweat, exude (of the
ground), Gu.
resolto, — , fttns, S^,freq. [resilio], to spring
back, rebound: tela galea resultant, V. — 7b rever-
berate, resound, re-echo: ubi vocis resultat imago,
y. : colles clamore resultant, ring, V.
re-somo, sOmpsl, sOmptus, ere, to take up
again, take back, resume: positas (tabellas), 0. :
spedem caelestem, 0. — ^F i g. : pugnam, renew, Ta. :
vires, recover, 0.
rempind, — y Stus, ftre [ resupinus ], to bend
back, turnback: puer me re8upinat,T. : adsurgen-
tem regem umbone, throws down, L. : resupinati
Galli, I e. prostrate, lu. : valvas, to break down, Pr.
re-Bupinufl^ a^., bent back, thrown back, lying
on the back, facing upward, supine: resupiuum
in caelo contueri: curru haeret resupinus inani,
V. : cantabam resupinus amores, 0. : tendo resu-
pinus habenas, leaning backward, 0. : tulerat gres-
sus resupina per urbem, i. e. arrogantly, 0.
re-surgo^ surrdxl, surrSctus, ere, to rise o^otn,
appear again, lift oneself: pugnat resurgere saepe,
O. : si resurgat centimanus Gyas, fl. : herbae, O. :
Sexta resurgebant comua lunae, O. — ^Fig., to rise
again, be restored, be rebuilt, revive: res Romi^na
velut resurgere videatur, L. : fas regna resurgere
Troiae, V. : Ter si resurgat murus aeneus, H.
re-susoito, — , — , are, to revive, renew: vete«
rem iram, 0, i r^r^^t^
Digitized by VjOOQ IC
r«tarA«tto
788
retardatiS, dnis,/. [retardo], a ddaywg^ r*-
bellum tractam ex retardatione.
re-tardo, ftvf, &tu8, are, to ke^ back, hinder^
delay^ detain^ impede, retard: (stellarum) motfis
retardantur : equos retardant Flumina, Y. : tua ne
retardet Aura maritoSi H. : in quo cursa, turn re-
tardando, turn, etc, lagging behind. — F i g., to r0-
tard, repre»f cheeky keep haeky avert, hifider: ad
qneni (agnim) fniendum: impetOa hostium esse
intellegunt retardates : celeritatem persequendi :
aniiDOS testium: auzilium: me a scribendo.
rete, is, abl. e, gen.plur. ium, n. [SER-], a net:
noa rete acdpitrt tenuitur, T. : araneolae quasi
rete texunt : retia ferre, 0. : retia ponere cerv^is,
V. : ducebam ducentia retia piscis, 0. — P r o v. ;
Quae nimis apparent retia, vitat avis, 0. — Fig., a
toil, enare: tendls retia nota tuihl, Pr.
retectufl, P. of retego.
re-tego, tSxI, tdctus, ere, to uncover, hare, open:
tbecam Duraroariam : iugulum, 0. : homo retectus,
i. e. stripped of his shiM, Y. : ubi Titan radiis re-
texerit orbem, i. e. ehaU reveal, Y. : retegente diem
Lucifero, 0. — F i g^ to disclose, discover, reveal :
domtls scelus, Y. : arcanum Consilium, H. : ttmidi
oommenta animi, 0. : occulta coniurationis, Ta.
re-tempto (-tento), — , — , ftre, io try anew,
attempt again, reattempt : verba intermlssa, 0. : re-
feroque manOs iterumque retempto, O. : studium
faUle, 0. : Saepe refringere vestls, O.
re-tendo, dl, tus or sus, ere, to r^ease from
tension, utibend, slacken, relax : lentos ArcQs, O. :
arcus retentus, 0. : arcus retensus, Ph.
retdntio, Snis,/. [re-+TA-], a keeping back,
holding back, holding in: aurigae: retentione uti,
make an abatement (in paying). — Fig., a yfithhotd-
ing: adsensionis.
1. retento, — , — , fire, freq. [retineo], to hold
baekfii-mly, keep back, holdfast: agmen, L. : ad-
missos equos, 0. — To preserve, maintain: sensfls
hominum, C. poet
2. re-tento^ see retempto.
retantufl, P. of retendo and of retineo.
re-tezo, xul, xtus, ere, to tenweave, unravd:
telam : tela retexta dole, O. : Luna, retexuit or-
bem, i. e. diminished again, 0. — Fig., to undo,
cancel, annul, reverse : nori timores retexunt su-
periora: ilia (dicta), take back: oratioiiem,citor.-
scriptorum quaeque, correct, H. : opus, O. — 7b
weave anew, renew, repeat^'^V i g. : propevata rete-
zite fata, i. e. revive, 0. : orbis cursu, Y.
retiariiiB, i, m. [rete], a gladiator who used a
net to entangle his adversary, net-figJUer, lu.
retlcentla, ae,/ [reticeo], a keeping silent,
tUence, reticence: retloentiae poena, i. e. for fup-
pretsing the truth, — I n r h e t, an abrupt pause.
retlcad, cut, — , 6re [re-+taoeo], to be sUemi,
keep sUenee : nihil subterf ugere rettcendo : noa
placoit retieere, 8. : Ne retioe, ne verere, T. : io-
terroganti senator!, make no answer, L. : loquoiti,
0. — With aee., to keep silent, keep secret, amcesl:
nil reticuit, T. : Yestrum errorem : quae aadieral,
S. : Multa linguae reticenda modestae, O.
retictlliilli, I, n. dim. [retel, a little net, net'
work bag, reticule: reticulum ad narls sibi admo-
▼ebat : panis, H. : Reticulo pilae f undaotar apeito,
the balUnet, racket, O.
retlBiotila, Grum, n. [retineo], a hMfast, band,
tether, halter, halser, rwe, cable: valfda, L : parant
lentae retinacula viti, Y. : mulae, H., 0.
retinens. entis, adj. [P. of retineo], holdiag
fast, tenadmUy observant: libertatia : sui iuris, 0.;
moris, Ta.
retineo, tinul, tentus, ere [re-+teneo], to kali
back, keep back, keep, detain, retain^ restrain : me,
T. : ooncilimn dimittit, Liscum retinet, Gs. : in loco
milites, Ob. : venit id tempus, ut retinendna esset,
nutsi be kept (to dinner) : biduum tempestate re-
tentus, detained, Os. : nisi iam profeoti sunt, icti-
nebis homines : euntem, 0. : oonsulem, L. : naves
pro bonis Tarquiniomm ab Aristodemo letentae
sunt, i. e. <u securitgf L. : mantis ab ore, O. — To
hold fast, keep possession of, retain, keep: arcoin
manu : retenta utrftque nave, Cs. : mansuetudine
provinoiam : oppidum, Ob.^-F i g., to hold in cheek,
keep within bounds,restrain,chedle,rtpress: Padore
liberoe, I e. control, T. : cursum in sua potestate:
Oaudia, 0. : verba dolore, O. : quos natura retane^
re in officio non potuisset: si ab bostibns meta
retenti sumus, L. : lingua retenta metu, O. : aegre
sunt retenti, quin oppidum inrumperent, CSs. — To
hold fast, l^ep, retain: amioos obBenrantia : gra^
vitatem : ferociam animi in toUu, S. : proelioram
memoriam, Gs.: Nee retinent patulae oommiasa
fideliter aures, H. — To keep, preserve, mainimim,
uphold: retinere in vit&: int^ram causam : saam
ius : pristinam virtutem, Gs. : caritatem in pasto-
res : de finiboa retentae defensaeque sententiae :
vehementer id retinebatur, ne, etc.,iMM insisted on.
— >7b occupy, engross, fix the attention of: atudiom
in legendo erectum retineCur: animos hominoH
in legendo: Ore suo Toluori^ vagaa, O.
re-ttimlOi — , — , ire, to ri^ again, resosmd:
in vocibus oratoram retinnit quiddam.
re-tono^ — , — , are, to thunder back, reootmd:
fremitu ioca relonent, Ct
re-torqneo, si, tus, ere, to twist back, turn
back, throw back: caput in sua terga (anguis), 0.:
ora ad os Phoebi, O. : qculos ad urbem : tetgo
braochia, H. : manibus retortis, H. : pantherae tei^
ga, to throw around, Y. : retoitis Litore violenter
undis, thrown ha^fe, H. : missiUa in hocitein, Cu. : rt-
Digitized by Vj009
retonl4iis
788
wvfho
torqueri agroen ad dextram oonspezerunt, wheeUd
baek^ O.— F i g., to ehang^j alter : mentem, Y .
re*tonidiiB, adj,j pardted^ dried 19), withered:
mus, i. e. old^ Ph.
retortna, P. of retorqueo.
retractatio, Onis,/. [retracto], a refueai^ ob-
jection : sine ull& i-etractatione.
(retraotatna), acH, [P. of retrmcto], revietd^
correded^-^uXj wmp, : awrayfta retmetatius.
re-traoto (-treoto)« i?I, atus, ftre [retrabo], to
hatutte againy take in hand again^ undertake anew:
arma, L. : ferrum, V. : volnera cruda, i. e. touehee
anew the unheded eoree, 0. — F i g., to emmder, ex-
amine again^ review^ reviee: omniaf quae ad cultum
deorom pertinereot : Fata domfiis, 0. : augemus
dolorem retractando : desiieU verba, O.: Ceae
muDera noiiae, H. : poBtera die retractatur, the
negotiatifm ie renewed^ Ta. — To withdraw^ draw
baeky re/ueey deeUne, be reluctant : sive retractabis
aive proberavis: Icilitfm retractantem adripl iubet,
L. : quid retractas ? Y. : nihil est quod dicta re-
tractent, have no reason for revoking^ Y.
retraotnsi adj. with eomp, {F, of retraho],
drawn back^ withdrawn, remote^ metant : in intimo
sinu, L. : retractior a mari murus, L.
re-traho, trftzi; tractus, ere, to draw back, with-
draw, call back : me proficlscentem : revocandum
univerais retrahenduinqae ( Flaminiutn ) censue*
rant, L. : manum : quo fata trahunt retrahuntque,
v.: aliqnid ( pecuniae ), tot<AAo/(f, L. : cum se re-
traxit, ne pyxidem traderet, refused: ne te retra-
has, H. : ae ab ictn, O. — Of fugitives, to drag back,
bring back: retrahi (Dumnorigem) imperat, Gs. :
ne deprehensui a custodibus retraheretur, L. : ut
retractufl, non reyersus, Tlderetur : ex f ngft, S. : ad
me illud fugitivom argentum, T. : ad eoedem cm-
ciatito retrahi, Ta.— Fl g., to draw back^ withdraw,
remove, divert, turn: poetam Retrahere ab studio,
T. : Thebas ab interitu, N. : genus eiusmodi calum-
niae retrahetur in odium iudicis, le. reeulte in:
imaginem noctumae quietia ad spem, i. e. interpret
pervereelif, Ta. — To bring to light again, make
inown again : oblitterata aerarii nomina, ta,
retrecto, see retracto.
re-tribad, ul, iitus, ere, to give back, return,
rettore, repay: pecuniam aoceptam populo, L.:
illis fructuro quern meruenint, render,
retro^ adv. — Of moti^, backward, back, to the
rear : vestigia sequor, YT: ora Flectit, 0. : inhibita
nave, L. : f ugam retro spectante milite, L. : fugit,
H. : nieretrix retro Periura cedit, H. : properare,
O. — Of rest, behind^ on the back eide, in the rear:
uUimis conclave in aedibus, T. : quid retro atque
a tergo fieret,ne laboraret: retro Marsigni, etc,
Ta. — F i g., in time, back, in time back, in poet
timee, before, formerly: ddnceps retro usque ad
Romnlum : Quodcumque retro est, m poet, H. — In
thought, back, behind, in return, on the contrary,
on the eiher hand, vice verea : ut omnia, quae sine
e& (honestate) sint, longe retro ponenda censeat :
vide rursus retro: omnia fatis In peiua ruere, ao
retro sublapsa referri, i. e. againet one'e vneh, Y.
retro-oedd or retro oedo, — , — , ere, to go
back, retire, recede: eos retro cedentes recipiebant,
L. : retrocedendo producere incantoe, Cu.
retroraum (C, H.) or retroraaa (Y.), adv,
[ retroversus ], beusk, backward, beJiind: vestigia
nulla retrorsum, H. : mutata te ferat aura, H. :
relegens errata retrorsus Litora, Y. — ^F i g., t»» re-
turn, in reversed order: oritnr ex adre aether;
deinde retrorsum, etc
retro*venraa ( •vonraa), adj, turned back:
Ipse retroversus protulit oia, 0. : sententia vobia
Yorsa retro, reversed, Y.
retruano, ae^'. [P. of re-trudo], eoneealed, hid-
den, deep: simulacra deorum : haec in pbiIoaophi&.
re-tnndo, rettudT or retudi, tOsus or tflnsus,
ere, to beat back, blunt, dull: ferrum : in Massa-
getas ferrum, H. : gladios in rem p. destrictos :
coniurationis tela. — Fig., to bhtnt, dull, deaden,
weaken, restrain^ cheek, repress: (oensori stili )
mncronem : animnm, T. : impetum emmpentium,
L. : Aetolorum lhiguas,«»2Mi«0, L. : superbiam. Ph.
retiuraa or retunana, at^. [P. of retundo],
blunted, bhint, dull: fermm, Y. : Tela, O.— F i g. :
ingenia.
rena, a^. [res], eoneemed in a thing, party to
an odfon: reos appello omuls, quorum de re di-
sceptatur. — Accused, arraigned, defendant, pros-
ecuted, under charges: Hilone reo ad populum,
accusante P. Clodio : cum a me reus factus sit,
was prosecuted: ne quis istis les^bus reus fiat: rei
ad populum cireumeunt sordidati, when under
charges before the tribal eomitia, L.: ut socrus
adulescentis rea ne fiat : tota rea dtaretur Etru-
ria: de vi : ob eandem cansam et eodem crimine:
Nunc reus infelix absens agor, O. — ^As subst. m.,
the defendant, accused, prisoner : innocentem rcura
condemnatum audiebant: aliter condemnari reus
non potest— A»uiid^ answerable, responaMe: ut
suae quisque partis tntandae reus sit, L: voti
reus, when bound by my vow, i. e. when my prayer
is granted, Y. : fortunae, to be blamed for, L. : Quid
fiet sonti, cum rea laudis agar ? L e. Uwugh deserv-
ing praise am accused, 0.
re-valeaoo, lul, ere, to grow wdl again, recover :
Laodicea (tremore terrae prolapsa) revaluit, re-
gained its condition, Ta. : ut diplomata revalesce-
rent, might become valid again, Ta.
re-vabOb vSxl, vSotus, ere, to carry back, bring
back, convey baek: Segestam Carthagine revecta:
praedam inde, L. : telg.jf^J^i^^: domum te,
reT0ll6
784
H. : revebl ad proelitim, return^ L. : eqao dtato
ad urbem revectus, riding^ L. : Hac ego sam cap-
tis macte revectus equis, O. — Fig.: ad paulo
eupcriorem aetitem revecti BxxmM^^have gone back,
re- velld, velll, volsus or vulsus, ere^ to pluck
atoay^ pull away^ tear oitt, tear off: crucem quae
fixa est ad portum : equi de fronte revolsns amor,
V. : titulum de fronte, O. : caput a cervice, V. ;
partem e monte, 0. : a me morte revelH, to be torn
away^ 0. : scuta manibus, wrtet^ Cs. : sudem oasei
0. : herbas radice, foith the root^ 0. : tabulam :
ianua, qua revolsft^ pateret proviDcia : stipitee re-
Tincti, nc revelli possent, Os. : proximoe agri ter-
rolnoSf tear away^ H. : curvo dente humum, tear
up, 0.: cinerem roanlsve, violate, V. — Fig., to
abolish, do away: hoDorifioia verbis iniuriaa.
re -veld, — , fttus, are, to unveil, uncover, lay
bare: frontem, Ta. : Ore revelato, 0.
re-venio, venl, — , Ire, to come back, return:
domum.
re vera, see res.
re*verbero, — , — , ftre^ to repel, cauee to re-*
bound: Indus saxis reverberatur, Co.
reverendii8» adj. {P. of revereor], tnjptrtfi^
awe, venerable, reverend: Nox, O. : faciea, lu.
reverenfl» entis, «<(/• ^'^^ eomp, [ P. of reve-
reor], respectful, reverent: aermo erga patrem, Ta. :
reverentias visum credere, qaam, etc., Ta.
reverenter, adv. [reverens], refpedfully. —
Comp, : reverentius duci parere, Ta.
reverentia, ae, / [revereor], timidity, retpeet,
regard, fear, awe, reverence: ad versus homines:
imperi, Ta. : legum, lu. : posoendi, Fr. : absit re-
verentia vero, 0. : Maxima debetur puero reveren-
tia, lu. — P c r 8 o D., as a deity, 0.
re-vereor, itus, eri, dqi>., to eland in awe of,
regard, respect, honor,/ear, be afraid of, reverence,
revere: adventum tuom, T.: dicam non reverens
adsentandi suspicionem : ooetum virorum (Tullia),
L. : fortunam captivae, Cu. : Ne revereatur, minus
iam quo redeat domum, T.
reveraid (revors-), Onis,/. [re-+V£BT-], a
turning about, turning back (on the way) : mea.—
A recurrence, return : f ebriam.
reveraae, P. of revertor.
(re-verto or -vorto), tl, — , ere, see revertor.
re-vertor or re-vortor, versus or vorsus,
perf usu. revert! (from reverto), I, to turn back^
turn about, come back, return: ex itinere: se vi-
disse exeuntem ilium domo et revertentem: a
ponte, H. : silva, 0. : domum : in castra, S. : praedft
parUL victores reverterunt, L.: cum perspfcerent
ad istum illoe nummos revertisse : quis neget . . .
Tiberim reverti, fi. : in Asiam revcrsus est, N.—
F 1 g., to return, go back : nescit vox tnissa reverti,
i. e. be unsaid, H.: ad superiorem consuetudinem:
ad sanitatero, Cs. : ad Mnsas, 0. — ^In spealdng, to
return, revert, recur : somnia, ad quae mox rever
tar : ad me.
revictaa, P, of revinoo.
re-vincidi vinxi, vinctas, Ire, to bind bflek, tk
behind: mantis luvenem post terga revinctun
trahebant, uiith his hands tied behind hhn, V.— r«
bind around, bind fast, fasten: aaoorae pro fuDt-
bus catenis revinctae, Ga. : stipites ab infiroo re>
vincti, Ca. : (fiiia) ad saxa revincta, 0. : Errantea
Myoono oelsa Gyaroque revinjut, V.
re-vinoo^ vlci, vlctus, ere, to conquer, subdve:
victi^oes catenrae Oonsiliis iuvenis revictae, H.~
F i g., <o convict, refute, disprove : amicoram iodi-
cio revinci : crimina revicta rebus, duproved, L
revinctUB, P. of revincio.
re*viresco, — , — , ere, tncft., to become grta
again, recover veraure: iuliet reviresoere siIfu,
0. : Spes est . . . reviresoere posse parentem, L e.
renew his yout/i, 0. — ^F i g., to grow again, be re-
newed, revive: sunt accisae (res), tamen ... ad re-
no vandum bellum reviresoent: imperium, Co.
re-TOiOb — I — I ere, to look back, look back to
see, come back to inquire: reviso, quid nam gerat,
T. — To go to see again, revisit : nos: aedes suas,
v. : rem Gallicanam : aut quae digna satis fortima
(te) revisit ? V.
re-iaviso6^ vixi, — , ere, ineh. [ re + vivo], to
come to life again, be restored to Ufe, U»e agm,
revive: si Clodius revixerit: avum snum revixiase
putat. — Fig., to revive, recover, gather strengA^
renew vigor: ex Ulo roetu mortis : adventtt nostro
reviviscunt iostitia, abstinentia.
revocabilie, e, adf. [revoeo], to be reeattei,
revocable: telum,0.
revooamen, inis, n. [revoool, a ealUng badf
recall: Accipio revocamen, O. — Plur., O.
revooatio, Onis,/. || revoeo], a calling bed,
recalling: a bello. — Fig., a recalling^ bringing
back: ad contemplandaa voluptatea. — In rliet:
eiusdem verb!, L e. repetition.
re-voco, avf , fttus, ftre, to eaU again, call b^
recalls Exdusit; revocat; redcam? H.: de medio
cursu rei p. voce revocatus : revocatus de exsiSo,
L. : Caesar in Italiam i-evocabatnr, Cs.— Of troops^
to call back, recall, call off, withdraw: legiooes
revocari atque itinere resistere iubet, Os.: quae
receptui eanont, ut eos etiam revocent: tardios
revocati proelio exoesserant, S. : equitea, Os. : ab
opere leg!ono<>, Cs. : consul ab revocando ad inci*
tandos versud milites, L. ; cf. fiaetCls et flamina
signo dato, O. — Of a player or declaimer, te csU
back, recall, encore: livius saepius revocatus, L :
r«Tolo
785
rhetOKioa
banc Tidi r«vocatum aanctom rem dicere : primoe
tiis TersAs, to encore: miliens revocatam est. — 7b
neeall to Hfe^ revive^ brint^ bade : revocatus a morte,
V. : gelidoe artOs in Tivum calorem, O. — T\> mmu
mon apain : hominem popnlus revoeat, i. e. pros-
ecute anew : si reTooemar Id saffragium, are caUed
to vote affairiyL. — To swnman in turn: unde tu
me Tocasti, inde ibi ego te reroco, i. e. lanewer by
demanding that yom leave (the estate). — To a$k
a^in, invite in return : domum Boam istum Toca-
bat qui neque reyocatanis eaeet: volpem, Ph.—
To draw back, withdraw, turn back: revoeata
(Lomina) ruraus eodem Retuleram, O. : cupidas
man Us, O. : pedem ab alto, Y. — F i g., to call back^
recall, resume^ renew, regain, recovers dies rerocan-
dae libertatis : et viris et corpus amisi : sed, faoile
ilia revocabOyWttf recover: (studia) remissa tern-
poribus : quod, utcunque praeterrolssum, reTocari
non posset^ L. : veteres arfidf H. : exordia pugnae,
i. e. recoU to mind^V.: ductores, revocato a san-
guine Teucri, i. e. ^^ restored race, Y. — To recall,
cheek, control: in vitibus revocantur ea, quae, etc,
i. e. are pruned: vinolenti revocant se interdum,
bethink thenuelvee. — 7b recall, withdraw, divert,
turn away: revocare se nou poterat familiaritate
implicatus, could not withdraw : quoe spes prae-
dandi ab agriculturft revocabat, Gs. : te a turpitu-
dine : animum ab irA, 0. : me ad pristina studia :
se ad industriam. — 7b recall, divert, turn, bring:
disoeptationem ab rege ad Romanos, L. : ad quae
me exempla revocas : comitiis tot cintatum unam
in domum reyocatis, i. e. crowded: ad spem eon-
salatGs in partem revocandam aspirare, to bring
over to themeelvcM (of the plebe), L. — 7b apply, re-
duce, refer, euhjeet, eubmit : omnia ad suam poten-
tiam revocantis esse sententiam : re?ocata res ad
p<^ulum est, L. : ilia de urbis situ ad rationem :
rem ad illam rationem. — 7b reeaU, revoke, retract^
eancdy undo : libertatem, i. e. to endave again^ Ta. :
si facta mihi reTOcare liceret, 0.
r«-volOf — i — , arOf lojty back: dux (gnium)
revolat : mergi, Y. : oeratis Daedalus alls, 0.
revolsnsy P. of revelio.
reTOlabiUiS e, adj. [re-+8 YOL-], to be rotted
back : pondus (I. e. saxum), O.
re-volvo, vohl, volatus, ere, to roU back, unroll,
unwind, revolve, return : draco reyolvens Sese, G.
poCt. : revoluta pensa (sunt), Y. : (pontus) aestu
roYoluta resorbens Saxa, S. e.jfhmi which the wavee
are rotted back, Y. : iter orone, traverse again, Y.
— Paes,, to be brouglit back, come again, faU back,
return: revolvor identidem in Tusculauum: Ter
sese attollens . . . Ter revoluta toro est, sank back,
Y. : revolutus equo, tumbling backwards, Y. : revo-
luta rursus eodem est, 0.--^f time : dies, Y. : Sae-
cula, O. — Of a writing, to unrott, turn over^ read
over, rqferueSf repeat: tuas adrertos te Origines,
L. : loca iam recitata, H. — ^Fig., to endure anew,
experienee again : casQs Iliaoos, Y.—Pass., to come
again, be brought back, return, recur, fatt back: in
eandem Tttam te revolutum esse, T. : in ista, 0. :
animus in sollicitudinem revolutus est, Gu. : ad
patris revolvor sententiam : ad eius causae sepo-
sita argumenta: ad dispensationem inopiae, be
forced, L. : rursus ad superstitionem, Gu. : eodem :
eo revolvi rem, ut, etc., L. — 7b ^o over, repeat, think
over^ bring back to mind: quid ego baec nequi-
quam ingrata revolvo ? Y. : facta dictaque eius se-
cum,Ta.: visa, 0.
re-vomo^ — , —, ere, to spew forth again, vomit
up, disgorge, throw up: pectore nucttls, Y. : raptas
carinas (of Gharybdis), 0*
revor-, see rever- re^iilsiifl, P. of revello.
rex, regis, m. [REG-], an arbitrary ruler, abso-
lute monarch, king : cum penes unum est omnium
summa rerum, regem ilium vocamus: se inflexit
hio rex in dominatnm iniustiorem : regem dilige-
re: monumenU regis, H.: Reges in ipsos impe.
Hum est lovis, H. : post exactoe reges, ll : olamore
orto exoitos reges, ^u royal family, L. : ad Ptole-
maeum et Gleopatram reges, legati missi, L e. king
and queen, L. — ^Po e t. : Rex patrem vicit, i. e. pub*
lie diUy overcame paternal love, 0. : populum late
regem, i. e. eupreme, Y.— E s p., (he king of Persia :
In Asiam ad regem militatum abiit, T. : a rege con-
ruptus, N. — A despot, tyrant : qui rex populi R.
esse concupiverit (of Gaesar). — In the republic, of
a priest who performed religious rites which were
formerly the king's prerogative: i-ex sacrorura,
high'priegt: de rege sacrifico subficiendo conten-
tio, L. — Of a god, esp. of Jupiter, king : omnium
deorum et hominum : divom pater atque hominura
rex, Y. : aquarum, i. e. Neptune, O. : Umbrarum,
i. e. Plttto, O. : silentum, 0. : infemus rex, Y. — Of
jBohte, Y. — As a title of honor, king, lord, prince,
head, ^ief, leader, master, great man: cum reges
tam sint continentes, i. e. Caesar^s friends: Rex
erat Aeneas nobis, Y. : tn regibus alas Eripe, i. e.
the queenrbees, Y. : rex ipse (privorum) Pbanaeus,
i. e. the beet, Y. : Actae non alio rege puertiae, gov^
emor, H.: puerl ludentes, *rex ens,' aiunt, H. :
gratiam regi referri, i. e, patron, T. : Rex homm,
lu. : sive reges Sive inopes, great men, H.
rhapsodia, ae,/, = pad^la, a rhapeody, book
(of a poem) : secunda (of the Iliad), N.
Rhea, ae,/., = 'P«o, Cybele, O.
(rhida, rliedariiia), see raed«.
rhfitor, oris, m., = l^firwp, a teacher of oratory^
rhetorician: rhetoris tanta roerces: rhetorum
artes : praecepto.— -4n orator, rhetorician, mechi^
fier: stultitia rhetoris Attica, N.
rfaStozloa, ae, /. [rhetoricns; sc. ars], the aH
of oratory, rhetoric: philosophoram, non forensis.
rlietorio#
780
riaia
rhetozloe^ adv. [rbetorious], tn «ft oratorical
manner^ oraioricaU^^ rkeiorioauy: disputare : haao
mortem ornare.
rhetoricoteroa, l, adj. wmp.^ ^^opuaintpoc^
more oratorical, Lucil. ap. 0.
rhetoriciuii atff., = ptiroputoc, of a rhetorician,
rhetorical: more rhetorico loqui : are^ i. e. a treat-
ite on rhetoric : doctores, i. e. teachere of rhetoric :
libri, rhetorical text -books, — Plur. nu as subtt.,
teachers of oraiory. — Plur. n. as svbst., rhetoric.
rhinooeroflt Otis, m., = ptvompi^f a rhinoc-
erot, Gu. — A vessel made of the rhinoceroses horn:
magnus, lu.
rho, inded., =r poi, the Greek letter r.
Rhoeteiu, ad|j^>^ =i'Poiriioef of the promontory
of Jihoeteum: profundum, the sea near Jihoefeum,
O. — Of Troy, Trojan: ductor, i. e. Aeneas, V.
rhombofly I, m., = p6/tpo^f a magieian^s arde^
0., Vr.—A fiatfish, turbot, H., lu.
rhythmious, atf;,, = fiv^uuedt, rhyihmioal. —
Plur. m. as subst., teachers of rhythmical composs-
Hon.
licinium (reoi-), i, fi. [rioa, a woollen kerchief],
a small kerchief wMen doth for the head,
rlctiun, T, n. [ P. n. of ringor 1, the opening of
the mouth, mouth opened toide: ems.
rictus, lis, m., n. [ RIC- ], the aperture of the
mouth, mouth opened toide: risu diducere nctum
Audltoris, H. : per rictfls fluitare, 0. : Gontrahitur
rictus, yaping jatos, 0. : rictfls serpentis apertos
Gongelat, 0.
rideo, 8l, sus, Sre, to laugh: quid rides f T.:
hie iudices ridere: semel in rita: ridentem dicere
▼erum Quid vetat, i. e. jestingly, H. : ridetar ab
oroni Gonventu, there is laughter, H. — Fro v.:
quandoque potentior Largi muneribus riseric
aemuH, i. e. tn tritunph over a lavish rivoTs gifts,
H. : ridere yiKwra captdvtov^ L e. laugh oii the
wrong side of tlu mouth. — To laugh pleasantly,
smile, look cheerful, be favorable: toUu Fortuna
serene, 0. : cui non risere parentes, V. : Ille terra-
rum mibi praeter omnis Angulus ridet, i. e, pleases,
H. ; of. Mixtaqiie ridenti colocasia acantho, smil-
ing, V. — To laugh at, laugh over: huno, T. : Acri-
Slum, H. : nivem atram: haec ego non rideo,
quamvis tu rideas, sav in jest: viUa, Ta. : periuria
amantam, 0. : non sal, sed natara ridetar : Ridear,
0. — To laugh at, ridicule, deride, mock: nostram
amentiam : versQs Enni, make light of, H. : Biden-
tur mala qui componunt carmina, H. : Peooet ad
extremum ridendus, H.
^ ndlcule^ adv, [ridiculus], laughably, jokingly,
Jestingly, humoroitsly : rogas, T. : ridicule ae faoe-
te: dictum. Ph. — Absurdly, ridiculously: insaaus.
ridioulufl, acfj. [rideo], exciting laughter, laugh^
able, droll, funmy, amming, faeeUous: Hoi, taa
dto? ridieulum! how eotmeal/T.: facie roagb
quam faoetUs : Ridieulam est, te istuc me admo-
nere, T. : Ridioulus totas stmul absorbere placcD>
tas, H. — As subst. n., something laughMe, a laugk-
ii9g matter, jest, joke: quae slot genera ridieoli:
ridicule sic usurum oratorem, ut, eta : Mihi solae
ridicule fuit, 7 had the fun to myself, T. : maietiei
omnia ridiculenun est in istis yitiis, quae, etc:
sententiose ridioula dicuntur. -^ Laughable, siliy,
abswxl, ridiculous, eontempObU : insania, quae ridi.
cula est aliis, mihi, etc. : qui ridiculoa minus illo
(es) ? H. : mus, H. : pudor, lu. : est ridieulum,
quaerere, etc. — As subsL m. : neque ridiculus esse
Possum, etc., be a buffoon, T.
xleens. entis, a^j. [P. of rigeo], stiff", infUxihle,
rigid, unbending: unguis, O. : lorica ex aere, V.
rigeo^ —I — f Sre [REG], to be stiff, be numb,
stiffen : f Hgore (opp. uri calore) : omnia rigentia
gelu, L. : prata rigent, H. — To be stiff, be rigid,
stand on end, bristle, stand erect : gclido comae ter-
rore rigebant, 0. : ardua cervix, 0. : Gerealia dona
rigebant, L e. hardened info gold, 0. : Testes auro-
que ostroque, stand out, Y. — To stand stiff, stand
upright, rise: (pars summa scopuli) riget, O. : dne
frondibus arbos, 0.
zigeaoo, gul, — , ere, in^ [ngeo], to grow stiff,
be benumbed, stiffen, harden: vestes Indutae, T. :
stillata sole rigescunt electra, 0. ; lacertj, O. : sensi
metu riguisse caplllos, bristled up, O.
figid^ adv. [rigidus], rigorously, severely, 0.
rlf^dm, <Mb'. with comp. [REd-], sHff, hard,
inJlaMe, rigid: Telius, V. : aqua, O. : cervix, L. :
crura : capilli, O. : qoercus, Y. : mens, roeky, O. :
ferrum, 0. : hasta, Y. — ^Fi g., stiff, hard, in^laMe,
rigid, etem, rough .* Sabini, rude, H. : manus, 0. :
Yirtutis satelles, injtexible^ H. : mens, obdMrate,(X:
(Gato) rigidae innocentiae, L. : Mars, inemrable,
0. : Ganachi signa rigidiora, loo rude,
rigd, ftvl, atus, &re. — Of a liquid, to eondnd,
guide, turn : aquam Albanam eroissam per agroi
rigabts ( i. e. ad rigandum didooes ), L. — To wet,
moisten, water, bedew: arva, H.: fonte rigatur
(hortus) aquae, 0. : luoum perenni aqu& (fens),
L. : lacrimis ora, Y. : Etymandrus ab acoolis ri-
gantibus carpitur ( sc. agros ), Cu. : natos vitali
rore, i. e. suckle.
rigor, 5ris, m. [REG-], stiffness, hardness, fam-
ness, rigor : f erri, Y. : saxorum, 0. — Coldy chilli-
ness: Alpinus, 0.: torpentes rigore nerri, Lw—
Fig., hardness, roi4ghness, rudeness: Te tana iste
rigor decet, 0. : disciplinae veteris, Ta.
rigana, aefj, J[ of. rigo 1 aboueuUng m water,
watering, irrigating: in vallibos amnes, Y. — Wed-
watered: hortus, 0.
****** •^Z* lTT^TFi^(j-5yl
787
lobar
•nguflta, H. : (oayes) rimis f Atiseant, V. : tabemae
rimas agunt, art craekid: forttini rimaiu faoiante,
cpaunff, 0. : esplere, tiop up: Ignea rinia mioans,
i. e. a JIom/i of lightnvig^ V. — F i g. : Pleaus rima-
rum sum, I e. can wneeal nothing^ T.
rimoor, fttoa, arl« dep, [ rima 1, to lay itpniy tear
upy turn up : rastris terrain, Y. : prata Cajstri,
grrub through^ Y. — To tear up^ turn overypry ifUOy
search, examine^ explore^ rantack : alqd repertuin,
V. : Pectora puUorum, lu. : (eanee) naribus auranOf
O. — F i g., to examitte thorauffhly, inveetigaU, aeru-
iinvee : alqd : undo hoc ait, i. e. ferret out,
rimdfliu^ adj. [rima],/i<// o/ craeke^ abounding
in chbike : cymba, Y. : vasa, lu. — F i g. : rimosa
depoiii in aure, I e, in the ear of a babUer, IL
xingor, rictus, Z, dep. [RIC-'j, to open the motOh
wide, be vexed, thafe, enari: ille ruigttur, ta rideas,
T. : sapere et ringi, H.
ripa, ae,/. [RIO-], a hank, margin (of a river):
fluraiiiis, Gs. : amnia ; vagas Labitur ripa amnis,
H. : viridissiroa gramlne ripa, Y. : umbrosa, H. :
declivis, 0. : dam cunctantur in ripis, !. e. at vari-
out parte of the bank, L. — l%e ahore of the eea:
Aequoria ripae, H.
rlpola, ae,/. dim. [ripa], a little hank,
rlsoiu, I, m., =: (MKoct a trunk, eheat^ T.
nmat, oris, m. [rideo], a tnoeker, banUrer, H.
xisno, tU, m. [rideoj, a laughing, laughter,
laugh: risum mavere: nsQs facere: Ne spissae
risum tollant ooronae, H. : risfis captare : risum
tenere Don posse: magnl risfls conseqaebantur :
risa cognoscere matrero, Y. : proditor puellae
risus, H. — An object of laughter, bittt: risui sorori
f uit, L. : 0 magnus posthao inimlcis risus I H. :
deus Omnibus risus erat, 0. — A jest, joke, mock-
erg : qui risus populo cladem attulit.
rite, adv. [old ohL for rltfl ; see ritas], accord'
ing to reUgioM ueage, unth due obeervancet, with
proper ceremoniee^ ceremoniaRg, eoUmnly, duly:
aacrifioia, quae pro populo rite fient : neque duo-
bus nisi oertis dels rite una hostia fieri, L. : exse-
quiia rite solotis, Y. : deos apprecati, H. : peoora
aacrificanty L. : Templa saoeidotum dioata mann,
O. — In a proper manner^ juedy^jUly, duly, rightly,
arighl^ wm : hunc deum rite beatum dixerimus,
wiik reaeon: rite di aunt habiti: rebaa paratis,
V. : mens rite Nutrita, H. : si maxima luno Rite
▼ocor, 0. — In the uaual manner^ according to ueage,
eueUmuarily : ScTthae, Quorum plaustra vagas rite
' trabunt domos, H. : religati rite equi, Y.
ritofl, Os, m. [RA-], a form of religume oheev'
vance, religioue ueage, ceremony, rite : sacra diis
alita Albano ritu facit, L. : quo haeo privatim et
pnblice modo rituqne fiant, discunto: morem ri-
ttkaqoe flacronim Adiciam, Y. : tempestates populi
47
R. ritibas conaecratae: magloo lustrari ritn,0.—-
Habit, euetom, ueage, way, mode, manner : Sabinae
Gentis ritfks, O. : in alienos ritQs verti, L. : novo
Sublime ritu rooliar atrium, in the new etyle, H. —
AbL eing. with gen., after the ueage of, in the man^
ner of, in the fashion of, like: pecudum ritu ad
▼oluptatera omnia referunt: pennae ritu coepei'e
voluorum Cingere latus, 0. : Herculis ritu petiisse
laurum, BL : ritu quoque cincta Dianae, O.
rivallfl, is, m. [ rivus 1, of the eame brook, a
neighbor, competitor, rival euitor, rival, aduermry
in love : Rivalis servos, T. — Pro v. : qiiam se Ipse
amans sine rival! ! i & alone in edf esteem : sine
rivali te amare, H.
rivalita% &tis,/. [rivalis], yea&>ia Iioetility, ri-
valry: aemulatio rivalitati similis.
rivilliis or rivoltUI, I, m. dim. [rivus], a email
brook, petty etream, rili, rimUeL — Fig.: non te-
nuis artium : rivulos consectari, fontb renim non
videre.
rivus, I, m. [RI-], a emaU stream, brook : Purae
aquae, H. : rivis, qui ad mare pertinebaut, etc.,
Gs. : laudo ruris amoeni Rtvoe, H. : celeres, H. —
P r o V. : e rivo flumina magna fucis, i. e. mcJce a
mountain of a mole-hiU, O. — An artificial water-
course, canal, ditch, conduit: rivos deducere (for
irrigation), Y, : rivos ducere lenis aqiue, 0. — A
stream : lactis uberes, H. : sanguinis rivi, L. : su-
doris, Y. : lacrimarum, 0. — ^F i g., a etream, course:
Hquidus fortunae rivus, H.
riaca, ac^ /. [ RIG- }, a quarrel, brawl, diepute,
contest, etrife, contention : nova : rixa sedata est,
L. : rixa super mero Debellata, H. : AcademUe
cum Zenone: crebrae, Ta.: sanenineae, H. : De-
que tuo fiet corpore rixa lupis, a battle, 0.
rixor, atus, arT, dep. [ rixa], to quarrel, brawl,
wrangle, diepute: cum eo de amicula.
ro^o (rob-), inis,/. [RVB-1 wMfaZ/tc oxide,
rust : Exesa robigine pila, Y. — JiuH, Might, mil-
dew, smut, mould: Nee sentlet sterilem seges Ro-
biginem, H. : livent rubigine dentes, tartar, 0. —
F i g., rust : ingenium lougft rubigine laesum, 0.
roboratos, Part, of roboro.
roborena, adj. [robur], oaken, of oak: pons, 0.
roboro^ &vl, — , ftre [ robur ], to make strong,
strengthen, invigorate, confirm, — ^Fig. : Recti cul-
tQs pectora roborant, H. : cloquentia ipsa se robo-
rat, acquires vigor.
robur, oris, n., hard-wood, oak-wood, oak: na-
ves totae factae ex robore, Gs. : (sapiens) non est
e robore dolatus : Illi robur et aes triplex Girca
pectus erat, H. — Very hard wood: morsus Robo-
ris, !. e. o^ tAtf wild olive, Y. : solido de robore
ro jrtus, V . — A tree-trunk : annoso validam robore
quercum, i. e. old <imf ^i^r^, Y^^^tiquo robore
788
qoercus, tnih audeni trunks Y, — An odk4rt$^ oak :
liza est pariter cum robore cervix, L e. wot pinrud
faat to the oak^ O. : agitata robora putsant (del-
phines), 0. — A piece of oak, iiructure of hard
wood: in robore aocumbuDt, i. e. on hard btneha:
sacrum, i. e. tJu wooden horm^ V. : ferro praefixum,
i. e. lance^ V. : nodosam, L e. dub, 0. : aratri, {. e.
the oaken plough^ V. — A stronghold^ dungeon : in
robore et tenebris exspiret, L. : Italum, H, — Fig.,
hardness, physical strength, firmness^ vigor, power :
aeternaque ferri Robora, Y. : nairium, L. : satis
aetalis atque roboris habere: corporum auiroo-
rumquCf L. : solidaeqae suo stent robore vireB, V.
— Enduring strengVi, force, vigor: vinutis : animi :
pectus robore fulturo, 0.: neque bis (gentibus)
tantum Ttrium aut roboris fuit^ L, — The test part,
pUh, kernel, strength, flower, choice: totius Italiae:
quod fuit roboris, duobus proeliia interiit, Cs. :
senatas robur, L. : haec sunt nostra robora : lecte
robora yirorum, L. : robora pubis, V.
robna, adj. [RVB], red, ruddg : iuvencus, la.
robnstus, adj. with eomp. [robur], of oak-wood,
oaken, oak- : stipites, L. : fores, H. — Fig., of the
body, hard, firm, solid, strong, hardg, lusty, robust :
satellites: usu atque aetate robustior: acri mili-
tia puer, H. : Transit in aestetem post ver robu-
stior annuSf Fitque vatens iuvenis, 0. — Of nature
or character, ^rm, solid, strong, vigorous: rem p.
Yobis robustam ostendere : res vetostete robustas
calumniando pervertere : inveteratum (malum) fit
pleruraque robustius.
rodOk 81, BUS, ere [1 RAD-], to gnaw: olipeos
(mures) : dente poUicem, H. : saza capellae, O. —
To eat away, waste away, corrode, consume: ferrum
(robigo), 0. — ^F i g., to backbite, slander, disparage :
iu conviviis rodunt: libertino patre natum, H.
xogilifl, e^ «<(/• [«^«1 o/ a funeral pile:
flammae, 0.
rogitid, 5nis,/. [rogolf a question, interroga-
tion (only as rhetorical ngure), G. — An asking,
prayer, entreaty, request : ego Gurtium non modo
rogatione sed etiam testiroonio tuo diligo. — In
public life, an inquiry for the people*s will upon
a proposed law, reference to popular vote, proposed
law, resolution, btU: quae (rogatio) de Pompeio a
Gellio late est, was introduced: lex, quae omnia
iura rogatione delevit: rogationem in Galbam
privilegl similem ferre: ad popuIum,GB.: ad ple-
bem, L. : rogationem promulgare, S. : suasit roga-
tionem, advocated: intercedere rogationi, oppose:
rogationes iubere (opp. antiquare), L. : per vim
rogationem perferre, to carry through : rogationis
carmen, L.
rogatlnnonla, ae,/. dim. [rogatio], a little
question: Ghrjsippi. — A little bill, proposed resolu-
tion.
rogator, 6ris,m. [rogo]. — ^In the oomitia,a col-
lector of votes, polHsig^derk : oomitioraiD. — Om
who makes a proposal, a proposer,
rogitom, I, n. [P. of rogo], a question^ tnger-
rogatory: nobis ad rogatum respundere, Le,toti^
point: copiose ad rogate reapondere;
(rogatOB, tLs), m. [rogo], a request, suit, eminstji
{ou\yabLsing.): rogatu tuo.
rogito* ft VI, — , kf^freq. [rogo], to ask eagerly
inquire persistently, keep asking: at rogitas? T.:
me, ubi f uerim, T. : Multe super Priamo, V.
rogo, ftvl (ro^sint, for rogftyerint^ C), itos,
ftre, to ask, queUwn, interrogate: My. quid ts*
Da. At etiam rogaa? can you askf T. : de istac
rogas Virgine,T.: de te ipso: Bictura es quod
rogo? T. : omnia rogabat: quern igitur rogen?
T.: cum eoa nemo ilogaret: quae te de te ipso
rogaro : Hanc (oolubram) aUa cum rogaret caosaa
fadnoris, Ph. : ad ea, quae rogati erunt, respcwle-
re : Quodsi me popukis B. roget, cur Non, etc^ H. :
quae sit, rogo, T. : rogayi peryenissentzie Agri-
gentum ? : Quid yerum atque decena, euro et rogo,
H. — In public life, to ask an opinion, call upon to
vote: de re p. sententiam rogo: qui ordo in ska-
tentlis rogandis seryari solet, in calling the rell
(of senators): quoe priores sententiam rogabat:
omnes ante me rogati: primus sententiam rogi-
tus, S. — Of a bill or resolution, to question cmt-
cer^ng, bring forward for approval,propo§e^ move^
introduce: consules populum iure ro^yeruot:
ego hanc legem, uti rogas, iubendam censeo^ L :
nunc rogari, ut populus consules creet, L. — To
propose for election, offer as a candidate^ nominate :
populus regem, interrege rogante, creayit, on tit
nomination of: ut consules roget praetor: prae>
tores, cum ite rogentur, ut collegae consnlibua
sint, etc : oomiUa rpgando conlegae, L. : ad ma^
strattU rogandos proficiscitur, S.: ut duo riras
aedilxs ex patribus dictetor popnlum rogaret, L
— Of soldiers, with saeramento, to require answer
under oath, bind by oath: (milites) ooDsulis saen-
mento, Ga. : saeramento rogatos anna eapere es-
gebat, swore them into the service and forced tkoK
etc., L.«— 7b ask, beg, request, solieit, tmpfonr: ne-
que enim ego sic rogabam, ut, etc, did not seHdt
in ftfcA a way. — Proy.: malo emere qaam n-
gare, i. e. tf is absurdly cAtap.-— With aoc : hoe le
yehementer: res turpis: CHium diyos rogat^E:
ab Metello missionem, S. : ambianiar, roganior,
are asked for their votes: etUtmsi precario essem
rogandi: non sua sponte sed rogatas a Galiis,
Gs.: cum oonsulatos petebatur, non rogabator,
etc, was not begged for: legatos ad Oseaarem mit-
tunt rogatum aoxilium, Gs. : etiam atqae etiam te
rogo atque oro, ut earn iuyes : ut temples disar-
mulare rogat, O. : Gaesar oonsolatua rogat, finem
orandi laciat, Gs. : rogat f rater, ne abeaa longias,
789
(earn) monui, Ct.— 7b invite^ <uk a ffitU from:
Tenia aderit, modo ne Pabltua rogatas sit :* Pom-
poniaiD.
xogUB, I, m., a /uneiral pile: rogum ascia ne
polito, JCJl TM, ap. C. : in rogum inlatufl : Metel-
lum in rogum imponere: exfltruere rogum : circum
accensos Decurrere rogos, V. : Diffiigiunt avidos
carmina sola rogos, i. & Moofw ikdruetion^ 0. —
Fig., t^^raMiPr.
Roma, ae,/. [cf. rilma, the nursing breast],
J^ome, the mother cily, S., C, L., V., H., etc^As a
goddess of the Albandenses : Urbs Boma, L.
Hominiui» adj. [Roma], of Borne, Roman:
populus R. (always in ibis order ; usu. written P.
K.): ciretf, C: urbs, i. e. Rome, L. : luuo (opp.
Argiva), C. : lingua, LtUin, 0., Ta. : ludi, i. e. ludi
magui, the moet ancient in Rome^ annually cele-
brated on the ith of September, C, L. : Romano
more, i. e. frankly : minime arte Romanft, L. : et
faoere et pati fortia Romanum est, L. — As tubet.
m., the Roman ( sc. imperator ), L. : Romani, the
Romans, L. — Siny. coUed., the Romans, L, — As
sttbeLf, a Roman woman, L.
Romuleius adj., of Romnlue : ensis, 0. : urbs,
lame, 0. ; culmus, V. : '
Buckled Romtdue, lu.
Rome, 0.: culmus, V.: fera, the ehe-tooif which
Ronmlns, adj., of Romulus, T., H.
rdrarii, drum, m., light^^armed troops, who made
the first attack and retired behind the triarO, skir-
mishers, L.
Toridui^ adj, [ros], dewy, bedewed: teiga, Pr.
roro, ftvl, fttiis, are [ros], to drop dew, scatter
dew : (Aurora) toto rorat in orbe, 0. : Cum rorare
Tithonia coniunx Goeperit, 0. : tellus roratA mane
prninft, be^prinJded, 0.— -7b drop, trickle, drip, dis-
til : pocnla rorantta: rorant pennaeque sinQsque,
shed moistttre, 0. : ora dei madidi barbii, 0. : ro-
rabant sanguine Tepres, Y. : quam Roratia lustra-
vit aquis, with sprinkled wcUers, 0.
xbm, roris, m., dew/ noctumnm excipere rorem,
Cs. : Rore mero ieiunia pavit, 0. : peoori gratissi-
mus, v. : Yitreus, 0. : gelidos rores. — A trickHnff
liquid, drops, moisture: Arabus, i. e. perfume, 0. :
Spargens rore levi, L e. train*, Y. : rore puro la vit
Crinis, H. : stillabat Ex oculis rorem, i. e. tsars, H. :
natos vitali rore rigabat, milk .* pluTii, t. & ram
eUmds, H. : spargit ungula rores Sanguineos,T *e.
drops of blood, Y. : lonius, i. e. the sea, Fr.-^Rose-
mary (usu. roe marinus, or ros maris) : coronans
marino Rore deoo, H. : ut modo rose maris (ooma)
BO Iroplicet» 0. : apibus rorem ministrare, Y.
xosa, ae,/. [cf. pdSov], a rose: Keu desint epu-
lis roeae, H. : plena roearum Atria, 0. c cum rosam
Tiderat, i.e.ths latest of tlte spring ftowers.'^Bing.
eoUeet.,roses, wreaihs of roses: sertis redimiri iube-
bifl et rosA?: an tu me in viola patabas aut in
fosA diceref among roses: multS In roBk, H.:
pulvinus perluoidus rosa fartus. — The rose-bush,
rose-tree: nimium brevis Flores ferre iube rosae,
H. : Cum flore rosanmi, H.
rosaritim, I, n. [rosa], a place planted with roses,
rose-garden: rosana Paesti, Y., O., Pr.
RoAoiiinii^ adj^ of Roscius: imitatio senis,
Roscius^s.
rdtcidtti^ adj. [rosl/v^ of dew, wet with dew,
dewy : mala, Y. : mella, dropping like dew, Y. :
dea, i. e. Aurora, O. : Luna, Y. : roscida rivis Her-
nica saxa, i. e. moistened, Y.
roaetnm, i, n. [rosa], a garden of roses, rose-
bed: Puuicea,Y.
rosenst adj. [rosa], rose -colored, rosy, ruddy:
Phoebus, V. : equi, 0. : os (Yeneris), blooming, Y, :
Cervix, H.
roB maxiniu, see ros. rostra, see rostrum.
mrtrfttiM, adf. [rostrum], having a beak,
hooked, with a crooked point, bwked, with a curved
front : navis : Columna Roetrata, a column in the
Forum, commemorating the victory of IhnHus in
the first Funic war, and adomsd with (he beaks of
the captured vessels, L.— Poet: cui (Agrippae)
Tempora navali fulgent rostrata coronft, i. e. are
decorated for naviU victories, Y.
rOstmin, I, n. [rodo], a beak, bill, snout, muxde,
mouth: cibum adripere aduncitate rostrorum : sua
rostro si humi A litteram inpresserit : (canis) ex-
tento rostro, 0. — The curved end of a Jap's prow,
ship*s beak: neque bis (navibus) nostrae rostro
nocere poterant, Cs. : rostro petere bostiura na-
vem, L. : Convolsum remis rostrisque tridenttbus
aequor, i. e. triple beak, Y. — H«r., fft« Rostra, a
platform for speakers in the Forum (adorned
with the beaks of ships taken from the Antians
B.C. 888), L.— -4 stage, orator's pulpit, platform:
in rostris curiam defendere: ut in rostris prius
quam in senatu iitterae recitarentur, fj. : descen-
dere de rostris : Frigidus a rostris manat per com-
pita rumor, H.
TomiM, F. of rodo.
rota, ae,/. [2 AR-1 a wheel: aurea summae
Curvatura rotae, 0. : Ne currente retro funis eat
roti, v^ls ths wheel hurries forward, IL-^A pot-
ter*s wheel: currente rotA cur urceus exit? H. —
A whedfor torture: in rotam beatam vitam non
escendere : Ixionii rota orbis, Y. — A car, chariot :
Si rota def uerit, tu pede carpe viam, 0. : Subdide-
rat rotas, Y. : croceis invecta rotis Aurora, 0. —
Fig., a wheel: tonnnsie,i.e.Ji^lsnsssi fmparlbus
veeta Thalia rotis, i. e. tn eUgiae metre, 0. : dispa-
ribus (elegorum) rotis, O.
rotataak adj. [P. of roto], weU-rounded^ concise :
Sermo, lu. Digitized by V^OOglC
zoto
740
rotS^ ItI, ftttts, ire [rota], to turn round, mtinff
round, whirl (AonS : Learebum More fundoe, 0. :
ensem Fulmineum, brandish, V. : telani, L. : flam-
mae fumum, H. : circtim caput igtie rotator dr-
ding, O. : nWifous rotatls, rewMnff, 0«*— Barely
intrans,, to tmm, roll,reffohe: saza rotaniia, V.
rotunde^ adv, [ rotundus ], roun^y, mmootJdy,
elegantly: apte ac rotunde.
xotnndo^ ftv^ &tU8, Are [ rotundus 1 to make
roundf round off, round: eum ad Tolubilitatem. —
F I g., o£ a sum of money, to make up, complete :
MilTe talenta rotundentur, H.
rotmidiis (rnt-X adj. with comp. [roto], roll-
ing, round, circular, spherical, rotund: stellaa:
mundum rotundum esse volunt : ut nihil eflElcere
posset rotundius : bacae, H. — As subeL n. : locus
infimus in rutundo,a sphere. — Pro v.: routat qua-
drata rotundis, i. e. turns everything upside down,
H. — ^F t g., round, rounded, perfect : sapiens in se
ipso totus, teres atque rotundus, H.— Of speech,
round, todl turned, smooth, polished, degant : Yer-
borum constructio : ore rotundo loqui, H.
nibefiU)to, fdei, f actus, ere [rubeo+facio], to
make red, make ruddy, redden: sanguine saetas,
0. : rube^taque sanguine tellus, 0.
mbenfli entis, a4j> [P. of rubeo], red, ruddy,
reddish: Murice,V.: ver,V.: Dexterft, H.
rabeo, — , — , 6re [RVB-l, to he red, he ruddy:
Tyrio murice lana, 0. : ocelli flendo, Ot : San-
guineis ariaria bacis, V. : Sigea rubebant Litora,
were stained, 0. — To grow red, redden, color up,
blush : rubeo, mihi crede : Ne rubeam, H.
rubor, bra, brum, adj. [RVB-], red, ruddy:
sanguis, H.: coccus, H.: Pnapus, fwtVerf rec/, 0. :
oceani rubrum aequor, i. e. reddetud by the setting
sun, y. : Oceanus, the SasLsm Ocean, H. : leges
maiorum, with red titles, lu. : Rubrum Mare, the
Red Sea, the Arabum and Persian Oulfs, C, L.,
X. : Saxa Rubra, a place in Mruna, near the river
Cremera, with stone-quarries, C, L.
rubeooo, bul, ere, inch, [rubeo], to grow red,
turn red,redden: Aurora, V.: saxa sanguine vatis,
0. : arva nova ^eptunia caede, T.
1. mbeta, ae,/., a toad, lu., Pr.
2. mbeta, 5mm, «. [rubus], bTamhle4hiekeis, 0.
mbent, a4j. [rubus], of the bramble' bush:
▼irga, a bramble-twig, V.
mblcimdiilafl^ a^. dim. [rubicundus], some-
what ruddy: ilia, lu.
mblonndna, aef/. [nibeo], red, ruddy: Corna,
H. : Vrmpna,pc^nied red, O. : Geres, ruddy, V.
rubigo^ see robigo.
rubor, oris, m. [BYB-], redness: candors fkiix-
tU8 rubor: fucati medicamenta candoris et niboris,
eosmeties: cui plurlmus ignem Subiedt rubor, T:
saerus file voltns et rubor, Ta. : ocuKs dafaat ii
rnborem, 0. : Tyrios incocta rubores, i. ^'purjk
T. — A redness of the skin,Jlvsh,biush:^ padflm
rubor consequitnr : Masinissae rubor sufTosttS. L
notavit Ora rubor, 0.--F ig., shamefasimess, W
fulness, modesty: praestet ruborem saam v«^
rum turpitudine vitandft: ruborem iDcntere,L-
A cause of shame, shame, disgrace: eeasoris 'ni
ctom damnato ruborem adfert : duas rea ei raha
f uisse, unam, quod, etc, L. : Nee rubor est eoaa
palam, O. : neo ruiior inter comitea Aspici, Ta.
mbiioa, ae, /. [ruber], red earihf ruddle, n
ochre, red ehalk : Proelia rubric^ piota, H.
mbiiBk I, m. [RVB-], a brambie-buah, bietekbern
bush, Gs., L., v., H. — A bladAerry: punioena, Pr
ruoto, SLyJ, fttus, Are [freq. of *rugo ; RV-Jt
bdch, eructate : cui ructare turpe esset : bene, k
glandem, to bdch vp, lu.
ruotor, — , ftrf, cbp. [coUat form of racio], &
bdch forth, bdch up: Terslks, H.
ructiM, Qs, m. [RV-], a bdehing, erticiation.
1. rudeni^ entis, m., a rope, line, cord, stsi\
halyard, dud: clamor tonitruum et rudeotita
sibilus, Pac. ap. G. : laxare rudentIs,T. : rndeoO*
Eurus differat,H.: prenso rndente, O. — Pror.
rodentibus apta f ortuna, hanging on sh^^s taeik
I e. very tmesrtain,
2. mdenfl, entis, P. of ruda
ra^Smentnni, I, n. [1 rudis], a first attai^
trial, essay, beginning, eommeneemeni : primac
puerilis regui, L.--Of military service : belli Don
rudimenta, V. : rudimentum adulescentiae posuii'
se, to have passed his noviliaie, L.
1. mdlB, e, a€H. [I RAD-], unwrow^hi, ttntWd
unformed, unused, rough, raw, wild: campus, T.:
humus, 0. : signs, O. : basta, V. : teztum, coar^.
0. : Ilia rudem cursu prima imbuit Amphitnce*
ineaperieneed, Gt— Fig., rude, unpolished, unedt-
vaiii, unskilled, awkwen%elumsy,iffnormU: fonu
ingeni : modus (tibicinis), 0. : oannen, H. : diad-
pulus: nescit equo nidis Haerere pner, H.: ooe-
iunx. Quae tantum Innas noa ainit ease mdls, 0.:
in disserendo: in re p. nafali, Li : sermo nulla h
re: Ennius ingenio mazimus, arte rodis, O.: ho-
mines remm omnium rudee ignarique : Graecanoi
litterarum: artiuro, L.: somni, L e^ sle^less, 0.:
gens ad oppugnandamm urbium arUs, L. : ad par*
ttls, 0. : natio ad voluptates, Cu.
2. mdia, is,/., a dender diek, staff for exerdse
in JSghUng, quarter-siaff, foil : (miKtes) rodibus
inter se ooncurierunt, L. : rudibus relietn Spicala
promtt, O. : rudem tarn dto (
iator reo '
service):
(aoeepisti)? (the glad-
iator reeetred the nidis when disobarsed from
'°°sa'?^^oef^r"
•fhoo-
741
lischaTge: Me qnoque donari iam rode
erat, i,e,to be ditmmtdf 0, : donatua iam
: 81 bi dabit ipse rudem, lu.
I, — , — ^ ere [RV-], io roar^ Mfew, bruff:
leonum sub noete nidentOm, V. : rauoo
(CacuB) insueta nideiia, roarinfft Y. : ni-
proram, creaking^ V.
ictus (randiiB), eris [cf. nidis], a bit of
[used as money, uncoined): rudera iacere,
LclaBk eris, n., broken etane^ rtMi^ debrii :
accipiendo, Ta. : acutum silicis, Ct
xltiBk T, m.' [Ruf us], a tribune of the eoldiere
'>y the army (from Rutilius Rufus, the au-
the law permittiJQg the election), L.
B, tuff. [RVB»], rtd^ redditk: ritfffS red*
T.
i> ae, /. [6AR^], a ereaae in the face, wrin-
antiquft f ronte, 0. : densissima, i. e. a throng
ut/et, lu. : uec rugae repente auctoritatem
•e possunt : nee pietas moram Rugis et in-
senectae Adferet, H. : fiontem rugis arat,
rugae Turpaot^ H. : Sulcare outem rugis,
ro V. : de rugis crimina multa cadunt, 0.
Smam, adj,[mgii'],wrinkledjehrufdled: 8pa>
H. : genae, O. : f riffore pagus (i a the vil-
, H. : cortex (populi), eorrugated, 0.
la, ae, /. [RV-], a ruehing dovon, tumbling^
f down, fall: lumentorum, L.: primique
1 Dant sonitu ingentif/ott t^aon each other,
•ayes aulaea ruinas In patinam feo^e^fell
[I. — Of buildings, a tumbling, falling down,
ill, ruin (only eing.) : repentinA ruin& pars
jrris concidit, Cs. : femnt eft raina ipsnm
sgnatis suis oppressura interiisse : iam Dei-
dedit ampla ruinam domns, i. e. fell in, V.
;., a downfall, fall, ruin, eatattrophe, oakun-
faster, overthrow, deetruetion : tis ilia f uit et
quaedam, a eataetrophe: incendium meum
restinguam, witJi Uie fall (of the State), S. :
e, h. : strage ac ruinA f iidere Gallos, uitef
, L. : ille dies utramqae Duoet ruinam, i. e.
H. : ruinae fortunarum tuarum: pectora
is fatigaret ruinis, H. : ruinas videres : caeti,
storm, V. — Plur,, a ffdlen building, ruin,
: veteres tantummodo Troia ruinas ostendit,
agunti minae nostris capitibus incident, L. :
ites Thebarum, L. : 8i fractus inlabatur or-
mpavidum ferient ruinae, H.— ^ cause of
destroyer: relp.: publicanorum.
iiosas, adj. [ruina], fallen, tumbling, ruin-
uined: aedes: domuS,0.
iminalls, e (/. Rwnina, 0. ), adj. [rftmis,
t ]f of RunUna, the goddess of nw'sing nwih-
ficus, the Jig-tree of Hamiubts and Remus, L. :
,Ta.
rniniiiAtlo, 5nia,^
cud,i
oottidiana.
C [ruminor], « chewing the
over, revolving in mind:
ramino, — , — , ire [mmeo, gullet 1, to ehew
over again, ehew the cud, ruminate : herbasi Y., O.
ramor, Sris, m. [RY-], a rustle, nmmntr, vague
sound: Solvere secundo rumore, the murmur of
the oars, Po<SL ap. C. : ad eaelum ferre rumoro
secundo, I e. t^tpLmse, H.-^^A^ talk of the many,
common talk, r^ort, hearsay, rumor: oumincertis
Tumoribus serviant^ Os.: perferet multa rumor:
rumores Afiicanoe excipere: Tolgi mmoribus ex*
agitatus, & : a rostris manat per oompita rumor,
H. : omnis rumorum ventoe eonligere : nuaor re-
nit. Datum iri gladiatores, T. : erebri ad eum ru-
mores adferebaiitur . . . omnis Belgaa coniurare,
Gs. : rem te ralde bene gessisse runaor erat : ru-
mores de oppresso Dolabella: de vitS imperatoris
rumores dubii adiati sunt, L. : exstmctis mmoribus
de auxiliis legionom, 0&] — Common opinion, cur*
rent report, popular voice, fame, reptiaiiom ad-
▼ersus famam rumoresque hominom stare, L.:
qui erit nunor id si fecerisf T.: quoe rumor
aspereerat, calumny, Cu. : ramorem queadam esse
quaeaitum, notoriety: plebis rumorem adfeotare,.
Ta. : adTerso nimore esse, in bad rqmte, L.
tummrn, ae,/., =^ftfaiet, a long doMe^edged
sword, Tkracian sword, L.
mmpo, rttpl, ruptus, ere [ RVP- ], to break,
buret, tear, rend, rive, rupture, break asunder,
burst in pieces, force open : vincula : obstantia
claustra, a. : pontera, break down, L. : montem
aceto, lu. : arcum. Ph. : plumbum, H. : vestis, O. :
praecordia ferro, picrc% 0. : guttura ferro, cut, O. :
ruptus turbo, bursting forth, Y. : inmensae rupe-
runt horrea messes, crammed to bursting, Y.—- Of
the body, to break, split, burst, break open, rend,
tear : ut me ambulando rumperet, i. e. kill with
errands, T. : si quis rumpet occidetve, wounds, L.
(old form.): iHa,Y.: Rupit larbitam Timagenis
aemula lingua, Dum, eto., i. e. the effort to ehoul as
loud as, etc., H. : si te ruperis, H. : cantando rum-
pitur anguts, bursts, Y. : qua (lioentiS audacium)
an te rumpebar, could have Imrst.— To burst through^
break through: media agroina, Y. : nipta mersum
caput obruit undS, 0. : ordines, L. — To break open,
caf*se to break forth: fontera, 0. : ubi inter nubila
sese Dirersi rumpent radii, ftitrs^or^ Y. : dum
amnes uUi rumpuntur fontibus, Y^ — Of a way or
Passage, to force, make by force: ferro rumpenda
per hoBtIs Est via, nntst beforoed,y»: eo cuneo
viam, L. — Fig., to break, violate, destroy, annul,
make void, interrupt: feodera: imperium, Gu.:
sacrament! religionem, L. : iua gentium, h, : edio-
ta, H.: decreta, O.: testamentum ruptum, an-
nulled: nnptias, H.: fata aspera, Y.: fati neoes-
sitatem humanis constliis, L.— -Tb (
Digitized t
\^d(^
748
intemgid, cut thort, end: somQum, V.: noTisrinia
verba, 0. : segnld Rompe inorag, end delay^ Y, :
tibi redituro, nU off, E.. — To break out tn, ^/we
utteranee to: riUDpit has imo pectore voooa, Y.:
questOs, y.
runnMonlas, I, m. dim, [ranor], idle Udk, com'
mon ffoedp : inperttorum hommam rumuaouli : ru-
muscttU popularis aurae.
mo, ul, tttts (P.fia. ruitflrns), ere [1 BY-], to
fall vfUh vioUneej rveh doten, fail dornn^ iumUe
dowiy ffo to ruin: caedebant pariter pariterque
ruebant Viotorea viotiqae, V. : mere ilia non poe-
sunt : tecta, tumble down^ L. : Templa deum, H. :
murus httiufl quam caederetor, L. : alta a culmine
Troia, V. : niit arduus aether, rain faiie in tor-
renia^ V. : caelum in ae, L. : ruit irobriferum ver,
i. e. is endina^ V. — ^P r o t. : qaid si nunc caelum
mat? i. e. vfMt if the impotiUtU happenef T. — 7b
hasten^ hurrjf, run, ruah: id ne ferae quidem fa-
dunt, ut ita raant itaque turbent: (Pompeium)
niere nuntiant : HuoomDisturbaruebat, V.: ultro
ruere ae se morti offerre, Ta. : in aquaro, L. : in
Tolnera ao tela, L. : niebant laxatis babenis auri-
gae, On. : de montibua amnes, V. : per apertoe
flumlna campoe, 0. : Nox rult, i. e. haitene on, V. :
antrum, Unde ruunt totidem vooes, break forth,
Y. — To oauee to fall^ coat down, daeh down, hurl
to the ground, prostrate : Ceteroe ruerero, agerem,
T.: cumulos ruit harenae, levels, Y» — To coat vp,
turn Vjo, throw up, rake up/ (mare) a sedibus
(venti), Y. : cinerem focis, V. : unde Divitiaa aeris-
que ruam aoervos, H. — F i g., to fall,/ail, sink, be
rwfied: ruere illam rem p.: sive ruet sive eriget
rem p. — To ruah, dash, hurry ^ hasten, run : ad in-
teritum : pati reum mere, Z, : cradelitaUs odio in
orudelitatem, L. : In sua fata, 0. : omnia fatis In
peius, Y. : Quo quo scelesti ruttis ? H. : ut ferme
f ugiendo in media fata ruitur, L.
rupis, is,/. [RAF-], a roek, diff: ex magnis
ropibus naotufl planitiero, Gs. : inter saza rapes-
que» L. : ex rape TarpeiS, L. : a($ria, Y. : cavae,
caverns, Y. : rapes, quae prodit in aequor, diff, Y.
mptor, 5ri8, m. [ RAP- ], a breaker, violator :
foederis, L: indutiaram,LL
ruptns, P. of rampo.
ruxlcoUi) ae, m. and/. [ms+COL-], a tiller
of the ground, husbandman, rustic, countryman :
Doves, 0. : Fauni, 0. : deus, i. e. Priapus, 0. : rari-
colam mactare suum, i. e. his ox, 0. : ruricolae pa-
tiens tauras aratri, 0.
nuigena, ae, m. [ras+GEN-], a native of the
country, oountryman, ntstie, 0.
rnmu or rmram, adv. [for rsTorsus or re-
vorsura ; P, of reverto ], turtud back, back, back-
wards (opp. prorsus): sentio cursari rursum pror-
Bum,T. — Of reoiprooity, on the contrary, on the
other hand, in return^ in turn, again.: Quicqaid
dicunt, laudo; id rarsum si neg^t laudo id quo*
que, T. : bellum, Pax rarsum, £ : eos ipse tonal
singulos exoeptans, Os. : ut illae (partes) in i&d*
dium locum ferantur, sic hae rarsum in cael^^tea
locum, etc. : aequum est, Peccatis venuuD poie»
tern reddere rarsus, H. — ^PleonasL with reiro or
tfmoem .* concede, nihil esse bonum, nidi, etc. . . .
Yide rursus retro : hi rarsus invioem anno pos
in armis sunt : illi domi remanent, Cs. — Of rec^:-
rence or repetition, back again, a^ain^ aueu, ms
more: Tesuas rogavlt rursum utageres, T.: cos-
fecto negotio rarsus in hiberaa legioaes redoih.
Ga. : quo loco, si tibi hoc sumis . . . facis, nt rer-
sus plebes in Aventinum serocanda esse Tideati?
ut rarsus cum Brati classe confligant, Ga. : tut^s
minnente aestu, Gs. : turn rarsus Boodias flECQ>
tur, S. : Bursus amans rarsusque manu sua rod
retractat, again and again^ O.
rus, rQris (abl. rflre, but loeai. asu. rflrf ; no
gen., dot., or abl. plur.), n., the eountrif, Umds,jUdi,
a eountry-eeat, farm, estate (opp. urbs) : laodafis
ingentia rara, £xiguum colito, Y. : Patema ran
bobus exercet sols, H. : obsita ponais Run,0.:
arooenum et suburbanum, a eounirymeU: raxt
f rai, 0. : Bus ibo, into the country, T. : ne rare rv^
dierit,yrani the farm, T. : Buri agere Yitain, t» tki
country, T. : cnm rari vixerit: mori rare, L.: nue
paterao, H. : Bure suo, 0.
nuoiUk I,/., or nuMmm, I, «., buieher^a-br^om
(with tough twigs used to tie up vineajb Y.
masiia, adj., red: gingiva, Gt.
ruatioa, ae, see rasticus.
nistioana% adj. ^rasticus], of the eousdry.
rtwtic, country-: municipia: ilfud qaod loquitis
si plane fuerit rasticanum.
rostio&tid, dnis,/. [rusticor], a aqjo^m in tkt
country, coimtry life.
rnstloe, aefj. with comp. [rusticuB], m a rutHe
manner, like a rustic : loqui. — Boonahly, rudeit,
downishly: urgere: Bustidns tonsus, H.
nisticitaa, &tis, /. [ rasticus ], rustic beharie)r,
rusticity, boorishness, rudeness (opp. urbanltas):
▼oltas sine rasticitate pudentes, 0.
rustioor, atus, In, dqk [ rasticus 1, to sojour%
in the country, visit the country, take a hoUdas,
rusticate: sin rasticatur: dies ad rasticandQiB
dati. — F i g. : (haec studia) nobiscum roBticantor.
ru«ticiilua» I, m. dim. [rasticus], a Sttle eouu-
tryman, little rustia.
ruBticiis, adj. [ras], of the country, rural, rus-
tic, country^ : rita naec rastioa . . . iastitiae magv
stra est : instraroentum, Pti. : epos, T. : homo :
colona, O. : reus ( opp. urbanus ), H. : regna, O. :
Yersibus alternis opprobria, H. : career^ lu.-
Digitized by V^OOQIC
748
■Mftgatw^il^iiiw
!&•€. m., a counliyman, rtuiie^ peoMant : omnet,
rbani rostici, eounitjf fofk: Rustioe, fer opem,
: ex nindo fit nisUcus, H.— As ntULf,^ a ctnm-
\tf girl: eeo rustica, O.— CowUry-lihe^ rustic,
i/ain, simjMe, provincial^ rougk^ eoaru^ ^'^oOy <>vit-
*ard, downitk : vox : Kusticus es, Corydon, V. :
iiid coeptum, rustice, ruropis iter f 0. : oonvicia,
\. : capior, quia rusttca non eat^ very prudiakf 0. :
lores, simple,
1. rata, ae,/„ = jwr^, a hitUr htrb, rw, C, 0.
— F i g., bitUmetB, v^^pUatantnen : alcuiua.
2. rnta, Oram, n. f P. plur. n. of rao], things
lug upf mining proauots^ mmerals, only in the
phrase, ruta et oaeaa or nita oaesa, the crude prod'
uets of an estate, timber and minerafs: fuudum
vendere rutis oaeaia receptis, i. e. reserving the iim'
per and minerals,
mtUo^ ftvl, atua, are [mtilaa], to redden, make
reddish : oomaa, L. -— 2d redden, have a reddish
glow: Aroia,y.
nitiliui» adj, [RVB-], red, golden red, reddish
}feUU>w: capilli, 0. : comae, Ta. : fulgor : ignis, Y. *
flammae^O.
ratman, l. «. f 1 RV- ], an implement for dig^
ging, spade, shovel, L., 0.
rutula, ae,/. dim, [ruta], a little piece ofrtie»
a.
8abaena» adj., = SajSaToc, Sabaean, of Saba
[in Arabia Felix): t«8,V.: terra, O.
sabbata, dram, n., = aafifiara [Hebrew], the
seventh day. Sabbath ; hence, a holiday : peregri-
na, O. : festa, lu. : hodie tricensima sabbata, i. e.
a great festival, H.
SabeUlons (V.) or SabeUuB (L, Y., H., lu.),
<^4i'* ^/ ^ Sab^i, Sabine.
8abmiui» aefj., of the Sabini, Sabine, C, L., H. :
herbn, a kind of juniper, savin (used for inoense),
O. — As subst. n. : vile (sc. vinumX Sabine wine, H.
— Plur. : Satis beatus unlets Sabinis (sc. praediis),
with my Sabitu country-seat, H.
•abulain, 1, n., coarse eatui, gravel, Cu.
sabonra, ae,/. [sabulom], sotid^ btdlast : onera-
riae saburrS gravatae^ L., Y.
aaooulus, i, m. dim, [saocus], a small bag (as a
filter for wine), Lucil. np. C. — A purse: pleno cum
target sacculus ore, lu. : plenns arancanim, i. e.
empty, Ct.
sacoiuit T, m.,s=adKKoc, a sack, bag: civitati-
bus frumentum saccos imperare: tumentes sacci
hordeo, Ph. : iubet Effandi sacooa numrooram,
money- bags, H.
■aoellun* i, n. dim. [saenim], a little sanctuary,
small open place consecrated to a divinity, chapel:
sunt loca publica urbis, sunt saoelia : Athenien-
f^iom muros ex sacellis sepulchrisque constitisse,
N. : peoudem spondere saoBllo, lu.
Mioer, era, cram, adj, with tMpi [1 8AC-], dedi-
cated, consecrated, devoted, sacred : aedes : aedificia :
locos : iura sacerrima lecti, 0. : Inctus late, Y. :
suram, L : tiis, O. : ales (as regarded in angury),
Y. : tempus, H. : eommissnm, a crime- against re-
ligion : vitis (sacred to Bacchus), H. : robur, O. :
aqua, H.: fontee, Y.: saoer interpreaque deorum
Orpheus, H. : sacro Bianse Celebris die, H. : terra
sacra deorum est : Saora lovi querouR, O. : Cereri
Poljphoetes, Y. : mensis Manibus, 0. — As nom.
prop, : legiones in Sacrnm roontem seoessisse, to
the Sacred mount (on the right bank of the Anio,
three miles from Rome), L; : Sacra via, Holy street
(between the Foram and tiie Capitol): Ibam forte
viA Sacra, H. — Regarded with reverence, holy, aw-
ful, venerable: silentium, H. ; cf. ut saorosancti
habeantur, quibus ipsi dii neque sacii neque sancti
sunt, L. — Devotod, forfeited, accursed, given overt
saoer esto, U. : euiii, qui cuiqtiam nocuerit, sacram
sanoiri, L. : ut eius caput lovi sacrum esset, L. —
Accursed, execrable, detestable, horrible, infamous:
Auri fames, Y. : Remi Saoer nepotibus cruor, H.
saoerdda, 5tis, m. and /. [ saoer +1 DA-], a
priest, priestess : saoerdotum genera tria: saoer-
dotes suos cuique deorum praeficere, L. : saoerdU>*
tes casti, Y. : turouloque saoerdoe additur Anchi-
seo, Y. : has sacerdotes video Neapolitanas fuisse:
Yestae, a Vestal, 0. : Trpica, I e. Jlia, fl. : regi^a
sacerdos, i. e. Rhea Silvia, Y.
■aoerddtitim, I, h. fsacerdos], the priesthood,
office of a priest, eacerdotal office: aroplissimum:
propter amplitudinem sacerdoti : eodem sacerdo-
tio praeditus : famiHare, L. : sacerdotia mandare:
de sacerdotiis contendere, Os.
Baoramentiim, i, n. [sacro].— In law, a sum
deposited by a party in a civil process, as security
for a future judgment, forfeit money, guaranty:
de multA et sacramento comitiis ferre : ut Sacra-
mento oontendas mea non esse, you may assert
under forfeit, i. e. lav a waaer. — A wager of law,
civil process in whiA the loeer forfeits a deposit,
law-suit: re deliberatA, saeramentum nostrum iu-
stum iudicaverant: quibuscum iusto sacramento
contendere, i. e. on equal terms. — An oath : perfi-
dom dicere sacramenturo, H. — The voluntary oath
of reerusts, preliminary engagement : lure iurando
adacti milites . . . nam ad earn diem nihil praeter
saeramentum fuerat, L. — The miHtary oath of
allegiance: milites saeramentum apud se dicere
744
MI«Ollllllll
iubet, to iaka iht caih of aUigicmce^ Os. : saora-
mento dicere, L. : orones saoimmento rogare^twear
tn, U : earn obligare militiae flacnimenta
Bacrarlmii, I, n. [sacrum], a depontory of holy
thing9y thrine: Caere, aaorarium popali iC, L. :
saerarii spoliandi ratio: vettto temerat saoraria
probro, 0. — A place for reliffiout strmee, •afUiU'
ary^ oratory^ chapel : Bonae Deae : Fidei, L. : aa-
craria Ditis, V. : aaorariam aoelerum tuorum.
sacratust adj. [ P, of aacro ], haUotoedj conM-
crated^ holy^ nacred: iura parentum, O. : vittae 8a-
crati capitis, V. — Of the emperors, dd/ed : dox,
i. e. AvguUm, 0. : manfta (Tiberii), O.
Baorioola, ae, m. and /. [ sacrum + COL- ], a
eacrifieing prieet : turba sacnoolarum, Ta.
saorlfer, fera, ferum, a^, [ sacer + 1 FER ],
hearing eacred tliinge : rates (Aeneae), 0.
sacrifioalii^ e, cu(/. [sacrificium], of §acrifiee$y
wcrifcial: apparatus, Ta.
sacrlficatid, Onis, /. [sacrifioo], a merifidng^
sacrifice: omuis.
Baorifiolnm, T, n. fsacriiicus], a eaerifice: pu-
blicum facei-e : lustnile, L. : sacrificio rite perpe-
trato, L. : Sacrifici genus est, 0. : sacrificia pubtica
ac privata prociirare, <X : sacrificiis sollemnibus
factis : sacrificia laeta, L.
sacrlfico (old Micnifio5), avi, &tu8, Ire [sa-
crificus], to make a eacrUiee^ offer eacrifiee^ eacrifice:
Spatitim sacruficandi, T. : pnnceps in sacrifica'ado:
ars saorificandi oonseripta, L.: Sacriflcat tumu-
lumque honorat, O. : Herculi, Cu. : lanoni reginae
maioribus hostiis, L. : pro popuio, L. : Apollini
pro me, L. : editi dii quibus saertficaretur, L. :
ignavem suem, O. : peeora rite, L.
Bacrifionloa, l, m. dim. [ sacrificus ], one who
conduct* aacrificeSf a priest: sacrificuli ac vates, L.:
regem sacnficulum creant, a high-priest^ L.
sacrlficua, aJj. [sacrum +2 FAC-], of sacri-
fices, for sacrificing, saan^icial: securis, 0.: os,
prayerful, 0. : Ancua, rdtgions, 0. : rex, L.
sacrilegitun, l, n. [sacHle^us], the robbing of
a temple, stealing of sacred thtngs, sacrilege : Cum
magno piaculo sacrilegi sui manubiaa rettulit, L. :
onustus sacrilegio, i. e. the spoU of sanctuaries. Ph.
— Violation of sacred things, prof anaiion^ sacri-
lege : eum sacrilegii damnare, N.
saorilegiia, a<(/. Tsaoer+l LEG-], that steals
sacred t/iings, that robs a tempU^ sacruigious : ma*
nfLs, L. : bellum. — As subst. m., one tnho robs a
temple, a plunderer of shrines: sacrilego poena
est : non sacrilegum, sed liostem saororuro religio-
nnmque. — Ouilty of pr^anation^ sacrilegious, tm-
pious, profane: homo, T. : Lycurgus, 0. : Graeci :
roanua arbos, H. : meretricum arteff, 0. — As subst.
m^ an impious man^ profane person, wretch : Ubist
ille aacrilegnst T.: omnes patricidae, flacrilegi,S.
~As stdmLf : Quid ais, sacrilega f T., 0.
sacrS, ftvl, fttus, ire [sacer], to seTt^Mtt at
sacred, consecrate, dedicate, devote: agmm: prae-
dam, L. : naurum) Phoebo, V. : araa, V. : Totoa
inmortale, V. : auream aquilam, Cu. : saeratas fide
mantts, L. : sacrata Crotonis Ossa, O. : tempi am,
V. — 7b devote, doom, declare aeeurtei, condemn:
de sacrando cum bonis capite eiua legea, L. — To
set apart, eonsecrate,devote,give,dedieate: qaodpt-
triae vacat, id atudiia nobiaque saerasti, G. post :
tibi sacratum opus, 0. : Parcae telia aacranir.
Evandn (Halae8um),dfvo(«,yd — To render saertd,
hallow, consecrate: foedus in Capitolio sacratum,
declared inviolable, L. : cum sacratia legibas saiMS
turn esset, ut, etc., by laws whose violation is fol-
lowed by a curse: sacrata lex, a law vnder the
protection of the gods,L. — To hoidoaer^d, worship
as sacred: patrem deQm hominumque hac sede,
L. : Vesta sacrata, 0. — To render imperishable,
immortalize: quod Libitina aacravit, H. : eloquen-
tia eius sacrata scriptis omnia generis, L. : avuia
Sacrarunt carmina tuum, O.
Baoro-aanotOB or aacro aanctna* adj^ con-
secrated with religions ceremonies, most hoiy, sa-
cred, inviolable: tribuni: aacroeanetum esse nihn
potest, nisi quod populoa sanxit : poteatas (ttiba-
nomm), L. : si quid aacroaanctam esL
aacnifioS, see sacrifico.
aacmm, I, a. [sacer], something consecrated, a
holy thing, sacred vessd, sacred utensil, holy place,
sanctuary, temple: sacntm qui <depsit rapaitqoe:
metuens velut oontingere sacrum, H. : arma conid
in acervum iussit sacrumque id Volcano cremaTit«
L. : pyra sacri sub imagine facta, O. : sacra ex
aedibus suis eripuiB8e,«aaW v«SM2t.* lunonia sa-
cra ferre, H. : cumque suis penetralia sacria, i. &
the Penates, 0. — A sacred ad, rdigious rite, ad of
worship, sacrifice, rdigious service : Qneoum illud
sacrum monstrare: neve initianto Graeco sacro,
according to the Orecian rites: Gereris sacnim
Volgare arcanae, H. : puerl Sacra caDunt, seurei
songs, V. : sacris pontifices quinque praefedt: sa-
cra diis aiiis Albano ritu facit, L. : Orphica,/«i«h
val : Baoobica, O. : Arcana sacra, H. — Ptur^ dirm
worship, religion: Sabtaos in ciTitateiii ascivii.
sacris oommunioatis : religio saororum.'— /Vtv8<»
religious rites, gentile rites, family worship (pecal-
iar to a gens or family, and preserved by tradi-
tion): sacra privata perpetua roanento : gentilicta,
L. : amissis sacris patemia : iugalia, marriage so-
lemnities, 0. — A secrd, mystery c mUii iam poeto
caeleatia aaora phX^btaii, poetic impiration,0.:
Sacra tori, O.
aaaoqlirif^ e (sSo-), ae^-, <>/ « Boetulum : lodi,
'.wcUom ^^««dj,(. <ij,yg^ ». [1 SA-l
saepe
746
a race, generation^ age, the people of amy iime: Berit
arbores quae tilteri saeelu pitmnt, Caecil. ap. 0. :
saeculoram reliquortini indicium: huiuB Baeculi
error : o noBtri iufamia saecli, O. : grave Pjrrhae,
H. : beatissimi saeciill ortii> Ta. : aurea Saecula,
V. : Fecunda cuipae saecala, H.— Fig., HU spirit
of the age, fathUm : nee oonmnapere et conrampi
saeculum vocatur, Ta. — Of time, a lifetime^ gmer-
aHofty age: ia quo (anno), quam multa hominum
saecula teneantur: Aescalus Huita Tirilm volTens
durando eaecula Yincit,y. — A htmdredyeartyCeni-
ury^ age : duobuB prope saeculis ante, quam, etc. :
Sit^culo festas referente luces, H. : aliquot saecu-
lis poet : quorum omatUB tot saecula manscrant :
ex omnium saeculorum memorifi: prope modum
saeculi res in unum diem cumulavit, Cu. : saeclis
effeta senectus, leith yeare^ V.
flaepe, adv, wiib comp. and wp. [1 SAO-], often^
ofty oftentimety many timea, frequently : nam saepe
est, Gum, etc., it often happene^ etc., T. : ex te
audivi : mecum agere, ut, etc. : minime saepe, leaet
fregvently, Ce. : multa facimus mala saepe poe-
tae, H. : saepe et diu : illos saepe verum dicere,
hos numquam : saepe antea, S. — Repeated : saepe
. . . saepe, H. : saepe, five times in succession, G. :
saepe . . . persaepe . . . saepe . . . saepe . . . modo
. . . noodo, H. : quod, etsi saepe dictum est, dicen-
dum est tamen saepius, etc. : semel et saepius :
iterum et saepius : quo magis novi, tanto saepius,
T. : si saepius decertandum sit : optare ut quam
saeplssime peccet amicus : quod a Milonis inimicis
saepissime dicitur.
Mtepe-nnmero or saepe ntunero^ adv.,
oftentimes, very often, again and again : admirari
soleo, qnod, etc. : fratres snepenumero a senatu
appellati, Gs. : multa verba feci, S.
saepes (not sep*), is, /. [ 1 SAG- ], a hedge,
fence: saepes aptbus florem depasta salicti, V. :
ut instar muri hae saepes munimentum praebe-
rent, Gs. : Saepibus in nostris mala Tidi, V.— >iin
endceure: scopulorum, G. po^t : portarum, 0.
saepimentmii, 1, n. [saepio], a hedge, fence,
saepio (not sep-), psT, ptus, Ire [saepesl to
wnrrowid with a hedge, hedge in, fence in, enaose:
saeptum undique duraetis sepulcram. — To enclose,
mtTottnd, endrrle, fortify, guard: comitium et
curiam: omnia fori adittks: urbem moenibus:
oppidnm operibus: castra tectis parietum pro
muro saepta, L. : oculos membrauis tenuissimis
restituat legiones intra saltam quo saeptae iue-
runt, L. : se tectis, i. e. ah^U vp, V. : pubes inermis
ab armatis saepta, L. : At Venus obscuro gradien-
tis agre saepsit, V. — F i g., to surround, endoae, en-
compass: (inventa) omare oratione; post memo-
vik saepire, i. e. get by heart: (eloquentia) saepta
Hbcrali custodia: locum omnera cogitatione, beset,
— 7b fortify, protect, guard, strengthen : saeptus
legibus, guax'ded: omnia pudore saepta animad-
veiterat, L.n' (mulieres) saeptS pudicitia agunt, Ta.
saepta (not sep-), 5rum, n. [P. n. of saepio], a
fence, endosurCyWiUl: quibus saeptis behias conti-
nebimus ? : tribunom adortontur fragmentis saep-
tomm, stakee,-^ An enclosed place, endo9ure,fM:
Quamvis roulta meis exiret victiroa saeptis, V. —
An enclosure for voHng, the polls, booths (in the
Forum or the Gampus Martius): in saepta ruere:
populum iDclttdere saeptis, 0.
aaeta (seta), ae,/.->Of beasts, a atiff hair,
bristle: equina: rigidis horrentia saetis Terga
(agri), 0. : tondent hirei saetas comantis, V. : leo-
nis, v., Pr.— Of men, stiff hair, brisily hair: vil-
losa saetis Pectora, V. : birtae saetae, 0. — Of a
fishing-line, the leader, 0.
saetiger (not sfit^), gera, geruro, adj. [saeta+
6ES-1, bristle-bearing, bristlg, sOotis: sus, Y. : pe-
cus, 0.— As subst. m., a boar, 0.
saetosns (not set-), acff. [aaeta,'], full of coarse
hairs, bristly, aetous: aper, v. : membra, B. : ver-
bera,o/'Atfib,Pr.
(saeve), adv. [lUiefUB], Jiercdy, enuUy. — Only
comp. : Lumina saenus igne micant, O.
saevidlcns^ adj. [saevus+DIG-], spoken furi-
audy: dicta, T.
saevio, il, Itus, ire [saevus]. — Of animals, to be
fierce, be furious, rage, rave : rabieque f ameque,
O. : anguis, V. : panthera. Ph. : aper in pecudes,
O. : in praesepibus nrsi, V. — Of persons, to rage,
rave, be furious, be violent, be passionate : ne saevl,
magna saoerdos, V. : saerire Fortuna ac miscere
omnia ooepit, S. : 'saeviens tarba, L. : animis, Y. :
pater Saevit, quod, etc., H. : in tergum et in cervi-
ces, L. : in ooniuges ao liberos, Ta. : Qui mihi
nunc saevit, 0.: raanus impia saerit Romanum
exstinguere nomen, 0.: constat Troift capt& in
ceteros saevitum esse, L. : in libros quoque eorum
saevitum, Ta. — Of things, to be furious, rage:
Dum saeviat pontus, H. : mare mntis, S. : ventus,
Gs. : venenura in praeoordiis, H. : gula, lu. : Sae-
vit amor ferri, Y. : in quem mea saeviat ira, 0.
saeyitiat ae, /. [saevus], fury, fierceness, vio-
lenee, harshness, savageness, cruelty, barbarity, sever"
ity: meamsaevitiam verituSyT.: iudicis: hostium,
S. : in militift, L. : undae, 0. : temporis^ S. : caeli,
Ga.: annonae, (iearmBt, Ta.
saeTiis, adj, with comp. and sup. Fl SAY-].—
Of animals, raging, mad, furious, feu, fierce, sav'
age,ferociotu : lea, O. : leaena Saevior, Y. : canes,
0. — Of persona, fierce, cruel, violent, harsJi, severe,
fdl, dire, barbarous: gens: uxor, cross, T.: vir,
H. : magister, H. : novercae, Y. : Mater Gupidi-
num, H. : necessitas, H. : tjrannus, L. : saevorum
saevissime Gentaurorum, 0. : in armis, terrihle,Y. :
in paelice^ O. : in quemvis opprobria flngere saevus,
746
H.-^f things, /t<ri<nM,/ef*M,arot<feti<: mare, S.:
pelagus, 0. : TCDtus, L. : Orion, V. : bipennle, O. :
tympana, karth, H. : verba, H. : iocus, H. : mili-
tia, H. : horror, V. : caedea, 0. : paupertaa, H.
siga, ac,/. [saeua, prophetic; SAG-], a
woman/foriune-teuer^ ttoaUi^myer^ witck^ U., O.
■agaoitai^ Jtia,/ [eagax].— Of the
keenMM^ acuteneu: ad inveettgandam narium.—
F i g., keenness of pereepHonf acutenesa^ shrewdnemy
soffoeily : iatius : erat e& sagaoitate, ui, etc., N.
Bagaciter, adv, with eonm, and atcp. [tagax],
ioiih keen scent, sharply, keenly: tu aagactua odo-
rabere : Numque sagacius unus odoror, an, etc,
H. — ^F i g., acutely, shrewdly, aoeuraUly, sagacious-
ly: ut odorer, quam Bagaciasime poeaim, quid,
etc. : moti sunt, L.
sagatUB, a4j. [sagum ], cloihed in a mgum,
wearing a mililary cloak : sagati bracatique.
Bagax, icis, adj. with comp. and «i<p. [SAG-],
of quick perc^ion, of acute senses, sayaeious^ keen-
scented: canes : catulus, 0. : virtus venandi, O. :
canibus sagacior anser, of keener ear, 0. — ^F i g.,
inteUeetually quick, keen, acute^ shrewd, soffmcicius.
animal : mens, quae causas rerum videat : hoepi-
tes, H. : Ampycides, prophetic, 0. : ad suspican-
dum sagacissimus : Utilium sagax rerum, H. :
Ventura videre, 0. : rimandis offensis, Ta.
aag^na, ae, / [1 SAC-], a stufflny^ feeding,
feasting: multitudinem saginA teuebat — Food,
nourishment: stomachum laxare saginis, lu. : gla^
diatoria, i. e. abundant, Ta. : inmunda, Pr.
•agino, &?I, atufi, are [sagina], ta fatten, cram,
feast: corpus, Cu. : popularfs siios, ut iuguleotur,
L : nuptialibus cenis, L. : qui rei p^ sanguine aa-
ginantur: septuagiens sestertio saginatus, Ta.
sagiS, — , — , Ire [sagus ; see saga], to perceive
keenly, discern acutdy.
sagitta, ae,/. [1 SAC-], an arrow, shaft, boU:
Buos configebat sagittis: conflxae venenatis sa-
gittis : sagtttam Ulcere, Tb. : nervo aptare sagit-
tas, V. — A constellation, the Arrow.
aagittaiins, I, m, [sagitta], an ar^er, bowman:
sagittarios et funditores mittit, the light -armed
troops, Cs.: barbari. — Fig.: de uno safdttario
queri, one skirmisher, — The eonsteUation Sagitta-
rius, the Archer,
•aglttifer, fera, ferum, a<^'. [sagitta +1 FER-],
arrow-bearing : pharetra, O. : Geloni, ardiers^ Y.
Sagittipotena, entis, m. [sagitu+potens],
arrow-master, the constellation Sagittarius, 0. po^t.
sagitto, — , &tU9, are [sagitta], to discharge ar-
rows, shoot with arrows : sagittandi usu, Cu.
sagmen, inis, n. [1 SAC-], a tuft of grass gath-
ered in the citadel and borne by the feiiaUs as a
token of inviolability, L.
aagnlnm, I, n. ^^m. [sagum], a small nsUsiary
doak, travdling-doak, C, Cs., L., V., Ta.
•aglim,I,n.[l ^kC'],acoarmwooUessblaaJod,
rough mantle: tq^umen omnibus (Gennaaia) aa-
gum, Ta«— ^ military doak: qui ngis non abaa-
dares : sinlstras aagis invoWunt, Cs. — F i g., as a
symbol of war, a military doak, utar-drms: cam
est in sagis d vitas, under arms: saga sumi dieo
oportere: propter cuius perioulum ad saga isae^
mus, i. e. would havefoughL
magoM, see saga.
sal, salts [1 SAL-1, salt water, brine, the eea:
sale tabentes artOs, Y. : aequorei nnda salis,0.:
Hypanis salibus vitiatur amaris, 0. — Salt: pne-
bere llgna salemque, H.: multos modios salis:
aquae et sails copia, Cs. : sale invecto uti, L.—
Fig., intellectual aeuieness, good sense, shrewdnas,
cunning,wit,faoeiiousness, sarcasm: habere salem,
T. : aliquid sails a mimft uxore trahere: sale vicit
omnia : sails satis est, sannionum parum : (Lod-
lius) sale multo Urbem defricuit, H. : delecutor
sale nipo, L e. biting sarcasm, H. — Ptur., wtti-
cisms, jests, smart sayings, sarcasms: Romani ve^
teres atque nrfoani sales : Plantinos laudare sales,
H.: salibus vehemens intra pomoerta natis, lo. —
Oood taste, degance: tectum plus sails quam sump-
tils habebat, N.
aalaoo^ Onis, m., = <raX<kwv, a swaggerer, brag-
garU
aalaputiuxn, X, n. (& humorous appellaiianX '
little man, maniicin, JUUputian, Ct.
aalarliiai, I, n. [salarius: sc aigentuiii], salt-
money, a pension, stipend, allowance, saUay: pro-
consulare, Ta.
salarliia [sal], cuff., of salt, salt-: annooa,
revenue from salt, L. : Salaria Via, the road into
Hie Sabtns country (by which salt came to RomeX
L.: Salaria (sc via)l
aalax, k&A, a^f. [2 SALJ, ludful, leeAerous,
salacious: arics, 0.: cauda, HI— AonoXii^ lust,
provocative / herba, 0.
aalabra, ae,/. [2 SAL.].~In a road, plur^ a '
jolting place, roughness : Qui queritur salebras, H.
— Fig., of speech, harshness, roughness, ru^sd-
ness: oratio haeret in salebrA, L c stidlcs fast in
tantas salebras incidere.
Jaalebromia), aeff. [sa]ebra],>ff of ros/ghmssi,
^ ting: saxa,0.
SaUazls, e, <u{f. [SaliiJL of the Salii, SaKan:
Numae carmen, given by ffvma to the SaUi, H.—
Splendid, sumptuous : dapee, H. : epulari Saliaroa
in modum.
(saliatoa, Us), m. [saliol the office of the Salii,
priesthood of Mars (only am.) : in saliatu.
747
MUnl^to
taUon ofwiR<nB9,iniio»^ro9e: per amoena aftUo-
U : flos salicO, V., H., L., 0., lu.
MUl«nti8, ium, /. [P. of mHo; to. aquse],
tprinffs, foufUame.
tifi1igii"f, adj. [saliz], ofwUUno, o/vnUov-ioood,
uillow-: fronSjO.: fastis, H.: lectus, O.: Umbo-
num crates, V.
Salli. orum, m, [2 SAL-], a eoB^sf^ of priesU
founded hy Numa for the service o/ MatrSt who
daficed in procemon throiigh (he city every
March, C, v., H., 0., L.— -4 body of prietU of
Hercules, V.
sainimn, I, n. dim. [salinum], a liult mU-dith,
talt-cellar, Ct.
salinae, ftrum,/. [sal ; so. fodinae], salt-worh,
aaU-pil8 : vis ( salis ) ex saJinis oongesta, Gs., L. :
Roroanae, the taU-voorla at (Mia, L.--F i g. : pos-
aessio sallnarum mearum, i. c. of my jcMtfactory.
■yiitiwm 1, fu [sal ; so. Tas], a veaad for aaU,
waU'cellar, U., L.
salio, ul, saltus. Ire [2 SAL-], to leap, tprimg,
bound, jump, hops oalamo salientes ducere pisces,
O. : de muro^ L. : in aquas, 0. : ultra Limites cUen-
tium, H. : per praedpitia, L. : multa in tectls cre-
pitans salit horrlda grando, V. : Farre pio et
saliente mic&,H.— Fig.: aliena ncgotia Per caput
saliuut, H.
SaliBubsiiliy Oram, tn., dancing primU of
Mart, Ct.
aaliimoa, ae,/., a teented plant, wild fiord; V.
saliva, ae, /. [cf. viciKo^], tpitfle, ealiva, lu. :
arcanas tollat salivas, i. e. $eerei tpUHng on the
hande (for a charm), Vv.—TaaU.fiavcr : meri, Pr.
salix, ids, / [ 1 SAL- ], a wiUow-tree^ iMow,
tallow : f ugit ad salices, V.
Salmaoia, idis, /, = ZoX^clCf a fountain in
Caria (producing effeminacy), 0. — P e r s o n., an
effeminate pemn, Enn. ap. 0.
■alpa, ae,/, a kind ofetoek^fth, 0.
■alBamentani, I, n. [Ba\],f^'piekU, brine,
^Plur.,9alted fah, pickled jOh: salsamenta Fac
maoerentur, T.
aalae, adv, with tup. [ salsus ], wittily, acutely,
facetiouely: salsedict: salsissiroe dici.
■alsas, adj. with eomp, [sal], tailed, eaU: Hoc
galsumst, iff too talt, T. : farra, 0. : vada, briny, V. :
fluctas, Att ap. C. : rubigo, V.— F i g., thaij), acute,
witty, faeetiout : homo: salsiores quam illi Ro-
man! sales : male salsus, aatirieaUy, H. — Flur, n.
as nihU, : salsa Graecomm, witty tayingt.
■altatlo, onis,/. [salto], a dancing, danct,
■altator, Oris, m. [saHo], a dancer, pottuter:
nltatorem appellat alqm, tt^maHMet at.
•altatoriua, at^. [saltator], of dancing, talta-
(org : orbis, a ring of dancert.
•altitiiac, loia,/. [saltator], a female dancer,
dandttg-gwi: tonsa.
(aaltattts, Us), m. [salto], a dance (only ah!,
ting, and fdur.) : canenfces oum soUenni saltatu,
religiout dancing, L. : saltatibns apta inventus, 0.
■altem (-tim), adv, [8 SAL-], taved, tave, at
leatt, at the leatt, at all eventt, anyhow : si illud
non licet, Saltern hoc licebit, T. : si nihil aliud,
saltem at eum videret: si cetera amisimus, hoc
saltem ut nobis relinquatur. — E 1 1 i p t : iinge ali-
quid saltem commode, i. e. (since you cannot tell
the tnitb) at leatt make apknmble pretence: sal-
tern tenet hoc nos, H.— With a neffative, not . . .
at leatt, not even, ncr even : ilkw, etsi non exhorta-
tion sunm saltem dedecos oogere poluit, etc, L.
aalto, avi, itos, ire,freq. [salio], to dance: in
convivio saltare nudns ooeperat : nemo enim fere
saitat sobriufl, nisi, etc. : sdre saltare, O. : Fao
saltet, O. : ad tibidnis modes, Li — ^F i g., to tpeak
jerkily, tpeak in thori dautet: saitat inddena
partioufais. — With ace,: aliquam mimo saltante
puellam, dancing a girVt part, O. : Cyclopa, H. :
saltata po^mata, recited with rhythmical motw-
mcntt, 0.
•altnSana, adj. [2 saltusl, covered with forett,
wdt-woodcd, woody : loca, S., L., K.
1. (saltus, Qs), m. [ 2 SAL- ], a leaping, leap,
tpring, bound. — OvXy ace. and aol, ting, and plur. :
saltu uti: corpora saltu Subiciunt in equos, V. :
saltum dare, make a leap, 0. : praeceps saltu sese
In fluvium dedit, T. : (crura) saltibus apta, 0.
2. saltaSt Qs, m., a forett, woodland, untiUed
mountain land, forett -patture, woodland ^paeture^
thicket, jungle : de salta detruditnr: quas (fami-
lias) in saltibus habent : latebris aut saltibus so
eripere, Gs. : f aea silvas saltlksque peragrat, V. :
in siWestrem saltum, Gu. : ootfmptis saltibus, H. :
salttks venatibus apti, 0. — A narrow pact, ravine,
mountain*valUy,glen: saltQs duo montibus circa
perpetuia inter se iuncti, L. : omnia vada ac salttts
eius paludis obtlnebat, Gs. : angustiae saltibus ore-
bris inclusae, L. : ante saltum Thermopylarum, L.:
nemorum iam daudite saltQs, V.
salubrls (m. salnber, O. ), is, e, adj. with
comp. and tup. [salus], health-giving, healthful,
wholetome, taiubriout, tahUary: locus: saluberri-
mae regiones, Gs. : silvae, H. : flovius, V. : aura,
0. : si Baiae salubres repente factae snnt : aesta-
tes, H. : ciiltns atqne victus : Ambroeiae sud, V. :
Phoebe salnber, ades, O. — Healthy, tound, well,
vigorout: genua hominum salubri oorpore, &: sa-
lubriora etiam eredente corpora esse, Li : (exer-
dturo ) routatione locoruro salubriorem esse, L. :
«d«b«rri»te oorporib^ -ti, 1V.^^g^M
■dvrlnitaji
748
90undy iervieeahte, beneficial^ wdutttry : qnioqaid est
ealabre in oratione, eound: oonsiUa Mlubriora:
hiems BaluberrimiB coDBiliis abBumpta, !D».: Terba,
O. : (Bententiam) dixi rei p. saluberrimam : legea
rem salubriorem inopi quam potenti (esfle), L.
■alnbxit&s, ftUfl,/ [aalubris], healthfulneu^
wholeBomeneUf aaktbrUif : turn salubritotiSj turn
pestilentiae aigna : aquarum, L. — F i g., healthful-
neu: (a iuris consulUs) aalubritas quaedam, ab ils
qui dicunt, salus ipsa petttur, i. e. the meant of
aa/ety . . , eafely : Atticae dictionis, healthy vigor,
— Healthy eouvdnen^ vigor : seDsim toto oorpore
Balubritas percipi potuit, Cu. : corporam, Ta.
Mdnbxiter, ode. with cwnp, [salubris], health-
fully, fohoUaomely, ealubriouiy: refrigerari aala-
briua.— -F i g., advantageouely : trabi belluio, L.
(saliim, 1), M., the open tea, high mo, main, deep
(only ting., aec,, and €toL) : restituere non in aahiaoi
sad in ipaam urbem : in salum nave e^ectua, h. ;
para (dasais) in salo 8tetit» L. — The eea, ocean,
foavet : Fit Bonitus spumante salo, V. : aaxa Kepto-
nua alto tundit salo, H. — The totting of the ^oavee:
tirones aalo naaseaque oonfecti, tea^^uknett, Gb.^-
F i g.» a Md.' tam aerumnoeo navigare aalo, tMch a
tea of troMet, G. polSt.
mQus, QtiB, /. [salvus], towndnete, health, good
health, vigor: Quod cunk salate eius fiat| and may
it do him good, T. : quae oportet Signa ease ad
aalutem, T. : medicis non ad salutem, sed ad De-
cern uti. — F i g., health, welfare, protperity, tafety,
toundnett, preterveUioH, deliverance: cuius in Titft
nitebatur salua civitatis: fortunarum suarum salus
in istius damnatione conslstit : qui salutem dedit,
hat fumithed tafety : meis civibua aaluti f uisse :
diflBauB suae omniumque Baluti, Ob. : una eat aaliiB,
L.: Una salua victis nuUam Bperare eaiutem, V.—
A todl'Withifig, greeting, talute, taltUation : plurimft
salute Parmenonem impertit Gnatho, T. : Terentia
impertit tibi multam salutem : tu Atticae salutem
dices : DionjBio plurimam salutem, mybettregardt :
non reddere salutem, not to return a greeting, L. :
mihi duloifl Balus yisa eat per te miBsa ab ilia,
greeting: multam salutem foro dicam, a hearty
farewell: salute data redditAque,L.: salutem ver-
bis tuis mihi nuntiarat, a greeting in yovr name :
salutem tibi plurimam ascribit et Tulliola, /oent
tn, — In beginning a letter, abbreviations are com-
mon: Gicero Attico sal. (i. e. salutem dicit): Gicero
B. d. Salustio (i. e. salutem dicit) : TuIIius Terentiae
8. p. d. (i. e. salutem plurimam dicit). — P e r a o n.,
tJie goddett oftafeity, a divinity : aedes Salatia, L. :
Salutis augurium ; cf. ipsa si cupiat Saloa, Health
hertelf, T.
salutaris, e, aefj. with eomp, [saiuB], of well-
being, heaWiful, httuth'giuing, whoteeome, ealutary:
pro Balutaribos mortifera consoribere : res (opp.
peatiferae) : cak>r : ars, of healing, H. : herbae, O. :
homiDOBi gmeri enltura agroram est Baiutaria.^
F i g., terv&eable, ben^ieial, ealmtary, euhantageom,
uaefkil: litterae: orationem salutarem habere, U:
civis: nihil est eo melius, nihil aahitariua nobis:
ad ortOa poeronim.-— £ s p., in the phmse, salutarii
littera, L e. ^ letter A (for absolvo, on the ballots
of judges ; opp. littera triBtis, L e. G, for oondem-
do). — ^Ab a surname of Jupiter.
■alutariter, adv, [salutaris], profitably, bene-
ficially, advantageouJy : (armis) uti.
Mdutatid, dniB,/ [8alutoJ,a^ro0^t»^, saluting,
talutation : quls te communi salutatione dignum
putett: salutationem faoere,L.: mntuft saluta-
tione facti, Cu. — A waiting upon at one^s hovae,
ceremonial vitii : ubi salutatio defluxit, when the
formal tnoming reception it over,
Mdutator, Oris, m. [saluto], a tabtier, ons n&o
malxt complimeniary vttitt, lu.
■alutatrix, lets,/, [salutator], that maket com-
plimentary vititt: tttrSa, of morning eaUere, lu.
salutifBr, fera, ferum, adj, [ salus +1 FER-],
healthJ^ringing, healing, tialubriotit: puer,0.: an-
guis Urbi, 0.
saluto (P. plur. gen. salutantam, Y., O.X ft^I,
Atus, are rsalusj, to gi-eet, with health, pay r^pedt,
talute, hau: ilium: unum quemque nostrum: al-
quem C^eflarem, hailed at Caeaar: Imperator . . .
atqiie ita se postea salutari passus est, Gs. : in
quo (itinere) ilium agentem aliquid salntari : cam
avum regem salutassent, L. : DiouTsius te omnls*
que voB aalutat, tendt greeting to: esse salatatom
volt te, 0. : Ego deoe penatis hinc salutatum do-
mum Devortar, to pay reverence to: Italian) laeto
socii clamore salutant, Y. : templa, 0. — To call
upon, viat, pay respectt to, wait %mon: Tenit salu-
tandi causa: salutatum introire, S. : salntandi plu-
res, H. — To greet, welcome: mane saltttamus domi
et bonoB viros multos, etc.
1. salve, adv. [salvus], well, in good health, tn
good condition. — Only in the oolloq. phrase, satin*
salve? (sc. res Be habent?), it all wellf all ri^f
T., L.; BeesalvuB.
2. salwe, imper. of salveo.
(salweo), — , — , ere [salvus], to be well, be ia
good health; hence, in formulaa of greeting, wb^-
per., infin,, and ( once ) indie. fuL^ to be ^l, bt
greeted: Cr, o Mysis, salve. My. salvus aia, CriUs
blett you, T. : Dionysium lube salvere, greet for
me : salvere iubet prior, H. : salvebis a meo Oioe>
rone, L e. Oieero tmdt hit beet withet: Salve, vera
lovis proles (sc Hercules), hail, Y. — ^E s pu, imper.
with vale,ln taking \etive,farewell,good-iy, adieu:
vale, salve: Balve aeternum mihi, Aeienromque
vale, Y.
salvos or salvos^ at^. [8 SAL- ], m ^ooJ
health, we/i, aoimcl^ eafe, wmarmedf unuymreds
Digitized by V^OOQIC
748
gandeo tibi illam salvam, T. : tam illam . . . pedi-
bus sois saWom rBvertiaee: nonqaam uWb suis
eznitur senritus muliebrii, wkUe their fruMk are
livinff, L. : Non uxor aaWoni te Tolt^ non filius, H.
— Fig., «a/r, ««U, prmtrttd, tmh^ur^d, in pood
eomiUum: (rem p.) salYam aenrara, L.: ita rae
gesai, Quirites, iic sain omnea oonaenrafemini :
exerdtos, Ob. : embus salvia atque inoolumibas,
Ca. : res salva (opp. perdita), T. : epislula (opp.
oonscissa) : quid salri eat raulieri amissft pudici-
tia? L. : utinam sahria rebus oonloqui poiuisse-
inns, bt/are 4H wu loBi. — Esp^ with a ntbti, in
obL abrnd,, wUhoiU violation of^ saving s salva lege:
aalvo officio: salvo iure nostrae veteria amicitiae :
quod salva fide poaflim.— Colloq. uses: salvos
sum, si haec vera sunt, i. e. I am out o/troubft, T. :
tace, obsecro ; salvae anmus, we are all rights T, :
ne aim salvos, si, etc;, may / dM, (/*, etc. : Enibuit ;
aalva res est, ai/ u weU, T. : satioe salvae (so. res
aunt)? t« alt toeilf T.: Or. o Mysia, salve. Ify.
aalvoa sis, good hek to you^ T.
■ambootetria, tL^f^^aeiiifivKiarprnf a female
harpiet^L.
Same, es (L.,y., O.) or Samoa (O.), an old
name for Cepkalema^ in the Ionian Sea,
Samina, adj.^ of Samoe: terra, a district of
the mainland hdonging to Samoe^ L. : lono, wor-
ahipped in Samoe^ 0. : vir, 1. e. I^fthagorae^ O. : te-
stae, made of Samian ttay^ Tb.
Samnia, !ti8, adj^ of Samnium, Samnite, C, L.
— A gladiator armed with Samnite weapone^ C, L. :
Samnis satis asper, Locil. ap. C.
Samninin, I, n. [for *Sabiniuni, from Sabini],
a monntainout country north of Campania, 0., L.
Bamoa or Bamwa, l,/.,s=2afcoCf an idand
near JSpkuHe^ C, Y., H., L., 0. ; see also Same.
aanifal]i% e, adj. [tano], thai can he healed,
curable, remediable: volnus, 0.: animi.
aanatio^ onis,/. [sano], a healing^ curing: oor-
porum : carta et propria.
aanoiOb s&nxl, sancttts, Ire [1 SAG-1. — Of a law
or treaty, to make eacred, render inviolable, Jiz un-
alterably, eetablieh, appoint^ decree, ordain, confirm,
ratify, enact : quas (l^es) senatus de ambitu ean-
ciri voluerit: sanciendo novam legem, Ne quia,
etc^ L. : tabulas, H. : baeo igitar lex sanciatur, ut,
etc : quod populus plebesve sanxit : oum sancien-
da sint oonsulum imperia, ant abronrnda, L. : foe^
dus, ratify, L.: foedera fulmine, Y. — To ratify,
confirm, coneecrate, enact, approve: at hoc leges
non sanciunt, ordain: oonsularis lex sanxit, ne,
etc. : contra quam sanctum legibus erat, L. : ne
res efferatur, ut iure iurando ae fide sanciatur,
petant, Cs. : ooetibas ao saciifloHs cootpiraiionem
eivltatium, Ta. : inbumanlssinA lege saDzemat,
XLt, etc. . habent legibus sanctum, 81 qois . . . uti,
etc, Cs. : de quibus ooofirmaadia et saneiandis
legem laturus est : fide sanxerunt liberoe Tarenti-
nos leges babituros, L. — To forbid under penalty,
condemn with a eanction, enact a penalty agaiwi :
incestum pootifices supplicio sanciunio: obser-
vantiaro poeni: qnod Athenis exsecrationibus
publicia sanctum est : Solon capite sanxit, si qui,
etc., made it a capital ojfenee,
aanote, adv. with comp, and eup. [ sauctus ],
aolemnly, conecientionel^, eempnlouely, reHgiouiUy,
reverently, purely, holUy : iurare, T. : colimus na-
turam exoellentem: roulta sunt severius scripta
quam in antiquis legibus et sanctlus : sancta sano-
tissime ooiere : te sancte precor, L. : ea sanctissi-
rae observatoras : virgines tam sancte habuit, Gu. :
nusquam eas (pecunias) tutius eanctiusque depo-
nere, more inviolably, L.
aanotimonia, ae,/ [annctus], eacredneu, eane-
Hty,holineae: ad deorum religionem et sancti mo-
nism demigrasse, the divine life: summa, extreme
eonecienlioueneaa,
aanctid, onis,/. [sancio], a consecration, con-
firming ae inviolable, cor^fimMUion: foederis sanc-
tione defendi. — In a law, a penal dauae, declara-
tion of a penalty, eanction: sanctiones sacrandae
aunt . . . poena : neque vero leges Porciae quic-
quam praeter sanctionem attulerunt novL
aailCtiti% fttis, / [ sanctus ], inviolabiiity, ea-
eredtteee, eanctity : tribunates: templi insulaeque,
L. : mecum deorum et hominum sanctitates omnes
af oerunt. — Moral purity, holineee, eanctity, virtue,
piety, integrity, honor, purity, chaetity: quasi lu-
men aliquod eluoere sanctitatem tuam : matrona-
mm : sanctitas est soientia colendorum deorum :
feminamm, Li — A pioue obeervanees religionum
sanctitates.
aSnotltfido^ Inis,/ [sanctus], eacrednete, eanc-
tity: sepuUurae.
aanotor, Oris, m. [ sanoto], an eetablieher, or-
tlainer: legum, Ta.
aanotcu^ ae(i. with eon^ and eup. [P. of san-
cio], eo9ieeerated^ eetabliehed ae invwlahle, eaered,
itwtiolable : campus : tribuni (plebis) sancti sun to :
fides induciarum, L. : ius : ( litterae ) m aerario
sanctiore con^itae, i. e. in the epeeial treaewy, re-
served for extreme neceetity : hospites sanctos ha-
bent. Us. : uxor, Ph. — venerable, august, divine,
sacred, pure, holy: Sanctis Penatium deorum sedi-
bus: poUuerat stupro sanctissimas . religiones :
sanctlor dies, H. : ignes (of a eaorifioe), Y. : ami-
citiae nomen, O. : pudtcitia, Li-^/Wv, good, inno-
cent, pious, holy, juet, conscientious, upright : illo
nemo in civitate sanctior: homitiea sanoUssfani:
saodtiislmus et lustissimus index: sanctiua con-
siltura, L. : senatna, Y. : amoresi chaete: Yirginas,
760
flanotui (fltamg-X T, m., a deUff of th$ Sabinei
(worshipped at Rome)| L., O., Pr.
aandalitim, l, n., = cavddXiov, a dipper, tan-
dal,T,
■andapila, ae, /^ a cheap eoffin, poor matCa
aancl^ Icis, /., s aMvl^ a bright rtd^ ver-
im/fon, v., Pr.
•ane, adu, with comp. [midus], toberlff, tentibfy,
reammably, dUertfUy : sonius baoobari Edonis, H.
— ^As a particle of assurance, indeed, doubtie$ty 6y
all tneaau, truly, certainly, of eourm, right, very
(only posit.): odiosum sane genus bomiuum; iu-
dicare diffioile est sane: oratto sane longa: sane
murteta relinqui, fl. : bonus sane vicinus, H. —
£ 8 p., in affirmative answers : Ch, Ego domi ero
siquid me voles. Me. Sane volo, atturedlyy T. : Ch,
E&ine, ut fertur, forma? Pa. sane, entirely to, T. :
sane et libenter quidem. — ^Ironia: Beneficium
magnum sane dedit! Ph. — ^With other adverbs:
res rustics sane bene culta : bene sane, very well,
T. : recte sane interrogastf, ver^ properly, T. : Sane
hercle ut dicis, exaaly at you §ay, T. : sane qui-
dem, of cowne, T. — With quam^ how very, very
much indeed, wieomnumly, exceedingly: oondusa
est a te tam magna lex sane quam brevi. — With
a negative: oommlssator hand sane oommodus,
not aUogelher, T. : baud sane intellego, quidnam
sit, etc., I do not quite underttand: baud sane
quisquam, nobody atall,S.: non sane credere, H. :
qnid ad haec Quinctius f nihil sane oertum, noth-
ing at aZ£i— Restrictive, in concessions, to be sure,
indeed, certainly, however : sane bonum, ut dixi,
rei p. genus : smt sane ilia magna : haec si vobis
Don probamua, sint falsa sane: sod fruatur sane
hoc solado. — With an tmper., then, if you wll: I
sane, T. : cedo sane, T. : * age sane/ oomes, L.
flangaalist see sanqualis.
aangnan, inis, «., see sanguis.
sangQinanfl, ntis, P. [sanguis], bloodtkursty :
eloquentia, L e. exhausting clients, Ta.
■aQgnlnSrlna, adj. [sanguis], bloodthirtty,
bloody, sanguinary : inventus.
■ansnineni, adj. [sanguis], of bloody consisting
of blood, bloody: imber : gnttae, 0. : lingua, 0. :
caedes, 0.: rixae, W,-^Blood' colored, blood -red:
iubae (anguiiim), Y. : mora,y,: Luna, 0.— F i g.,
bloodthirsty: Mavors, V., 0.
■angn1notontai> «^'. [sanguis], /«/{ of blood,
bloody: pectora, 0. : Allia . . . Volneribus Latiis,
O. — Bloodied: color, (X— F i g., sanguinary, offen^
sine: Litters, 0.
sanciiia (poet also — ngnl% V^C), inis, m.,
or (old) sanigaeii, inis, >i., blood: Sine sanguine
fieri, MooMed; T. : innooentiam, sioMght^: in san-
guine veiMri, mantfer .* fluvios Atratos saagiuBe
fluxtt: ad meum sanguinem hanriendum advolare,
to shed my blood: hautiendus aut dandus est sao-
guis, ws nmst slay or be slain, L. : aangulaeni mjt>
tere, to kt blooJL -^Bhod, eonsangmniiy, descent,
roes, stock, fanuly: sanguine coniuncti, btood-rt-
lations: oivram omnium sanguis coniunctus ezisti-
mandus est : tibi matemo a sanguine ianctos, 0.:
Progeniem Troiano a sanguine dud, Y. : sangniBe
cretus SisjTphio, O.: sanguinem sociaie, L. — A
descendant, ojfepring, posterity, family, kindred: 6
sanguen dis orinndnm ! Enn. ap. G. : saevire in
suum sanguinem, L.: Clams Anchisae sanguis,
i. e. Aeneas, H. : Regius, i. e. Buropa, H. : meo,
Y. — Y\g.^ vigor, strmgth, fores, spirit, life: amisi-
mus omnem sanguinem dvitatts: quae cum de
sanguine detraxisset aerari, had bled the treasury:
missus est sanguis invidiae sine dolore. — Of styie^
vigor, force^ Ufa, animation : socns ille et sangois
inconraptns usque ad banc aetatem oratomm fnit:
orationis subtilitas etsi non plurimi sanguinis est.
Mmiai^ — ', aeA em, a6/L €, /., dimaaed Uood,
bloody matter, gore,sanies: saxa spargens sanguine
atro, Enn. ap. O. : domus sanle (foeda), V. : sanie
expersa Limina, Y. : saniem oooiecto eraittite fer-
ro, C-^A corrupt foam, venom, slaver: Perfasos
sanie vittas, Y.: colubrae saniem vomunt, 0.:
sanies manet Ore trilingui (of Cerberas), U.
nanitiii, Atis, /. [ sanus 1 soundness of body,
health: inoonrupta: Ad samtatem dam Tenit cu-
ratio, while the cure is perfected. Ph. — Fig., sound-
ness, right reason, geid sense, discretion, sanky:
animi : ut factnore adraisso ad sanitatem reverti
pudeat, Cs. : ad sanitatem reducere : nihilo plus
sanitatis in curii quam in foro esse, L. : victoriae,
solidity, permanence, Ta.— Of stjle, soundnese^ cor-
rectness, propriety, regularity, purity : sanitatem et
integritatem oratoris probat : orationis.
■anna, ae, /., s: oAvvac, a mimieking grimaee,
mocking face, Iu.
■anniOf dnis, m. [ saana ], one who mimics in
mockery, a harlequin, bughon,
sano, ftvl, &tus, ire [sanus ], to make souni
heal, cure, restore to health : (vomicam) : te : tibi
belli volnera sananda sunt: haec volnera, 0.:
quod ad sanandum me pertineret, K. : Gorponr
vix ferro sanantur, O. — ^Pig., to heal, correct, re-
store, repair, allay, quiet : rei p. partis aegrts et
labantXs : quae sanarl poterunt, qnScumqne ntio-
nesanabo: voluntates consceleratas : mentis, Ga.:
cuius causa sanari non potest : id (inoommodom)
maioribus commodis, Gs. : discordiam, L.
Sanqualis e, a^^ sacred to Sancus: avis, L
aamia^ eufj. with comp. and si^. [% 8AY-],
somid,whols,healthff,weU: pars corporis:
Si noles sanus, curres hjdromcQB^ : eo i
Digitized by VjOOv IC
7S1
■axoQliim
mento sanua f actus. — Fig., of the state, Mimd^
Mi/e, whoUj tmhanmd: res p.: eivitoa, L.--Of the
mindf mntmd^ rational^ mim, toberj duered, amtihU :
eos SunOS incellegi neoesseest, quoram mens, etc.:
SaUn* saous es? tn your mnanf T.: mens bene,
H. : vix sanae compos Mentis, 0. : ilium male sa-
num putare, (/ imiotiiu/ mind: male sana (Dido),
i. e. ravinpy V. : male sani po^tae, i. e. iiumred^ H. :
excludit eanos Helioooe po^tas, «o6«r, H. : bene
sanua Ac non incautus, ducrtet^ H. : rem p. capes-
sere hominem bene sanum non oportere: nihil
pro sano facturas, i. e. rationaUy, Os. : Solve sene-
scentem sanus equum, H. : tumultu etiam sanos
consternaute animos, 9df'ponetHdy L. : ab illis
(vitits), i. e. frte frcm^ H. : qui sanior, ac si, etc.,
H. : quisquam sanissimus tam oerta putat, quae
yidet, quam ? etc. — Of style, fmnd^ correct^ taui-
ble^ 9ober^ eha$ie: nihil erat in eius oratione, nisi
sanum: (oratores) saniores.
flapa, ae,/. [SAP-], nuut, new wne boiled thicks
O.
sapienfl, entis (aU. ting, as adj. ente or enti, as
mibtt. usu. ente ; aen. plur, entiom, poet also en-
tttm, H.X €ulj. with comp, and «u/x [P. of sapiol,
wiw, knimiuffj sennbUf weil-^uhfiMed, disereet^ iutR-
ciou$: sapientissimum esse dicunt eum, cui, etc. :
homo iudicio suo Talde sapiens : rex : sapientissi-
mus rex : quis sapientior ad coniecturam t : ser-
vus non paulo sapientior, H. : puella, 0. : tempe-
ratio: yerba, T. : Consilium, O. : sapientissimum
indicium senattts.— As tuhtt. m., a tmrihUpenon^
discreet num, man of tente : dictum sapienti sat
est, T. : sapiens causas reddet, H. : Feciradae le-
poris sapiens sectabitur armos, a ooftfioitseur, H.
— In philosophy, wise, sage, knowing the truth : qui
quietus animo ... is est sapiens : sapientium prae-
cepta: te, Laeli, sapientem appellant: eos septem
quos Oraeci sapientes nominayerunt*-! route:
sapientum octayus, H.
sanienter, adp, with eomp. and tiip. [sapiens],
sefutMy, disereetfy, prudently, judieiouify^ wisely:
dicere: facere: vivere, H. : temporibus uti, N. :
populares yere et sapienter : tibi sapientius sua-
dero te ipso: sapientius fecisse: alqd retinuisse
sapientissime.
saptontla, ae, /. [ sapiens ], good taeie, good
sense, ditcernmeni^ diseretion, prudence^ inteiUgmee^
foreUwught: sedulo Moneo, quae possum, pro
mea sapientia, T. : re enim iniquum est, sed tuft
sapientift fit aeqnissimum: mabnim: sapientia
priina (est), StultitiS oaruisse, U. : Insaniens, H. :
yirflUtes ebuUire et sapientias, nuMtmt of wisdom,
— Wisdumi, phUosopky, perfeelion of inUUeet and
diaradter: sapientia est rerum diyinamm et hu-
manarum scientia: sapientia, quae ars yiyendi
putanda est: proyestrft sapientift: oeterarum re-
nun tua, fit oAsr ihUngSn'^A science : ista Scaeyo*
lamm, L e. M« science of jwrispntdenee: audacift
pro sapientift uti : constitueudae civitatis, i. e.
eUUesmanahip.
sapientipotenfl, entis, adj» [ sapientia -f po-
tens], mighty in wiedomy £nn. ap. 0.
sapio, IvI, — , ere [SAP-], to taste of smack of
savor of, have a flavor of: nil rhombus nil dama
sapit, has no flavor, lu. : Quaes! vit, quidnum sape-
ret (simius). Ph. — To have a eente of taste, perceive
flavors : u^ ciii cor sapiat, ei non sapiat palatus.
— F i g., to have taste, have discernment, be sensible,
be discreet, be wise, discern : populus est modera-
tior, quoad sentit et sapit : Qui sapere et fan pos-
sit quae sentiat, H. : abeas, si sapis, if you are
wise, T. : hi sapient, Cs. : te aliis consiilam dare,
Foris sapere, T. : Qui sibi semitaro non sapiunt,
alteri monstrant yiam, know, C. poet : quamquam
quis, qui aliquid sapiat, nunc esse beatus potest ? :
nihil : Nil parvum, L e. attend to nothing trimal,
H. — ^P r o y. : sero sapiunt, are wise too late.
sapor, oris, m. [SAP-], a taste, relish, flavor^
savor (as a quality of things) : non odore ullo, non
sapore capi : ut mel, suo proprio genere saporis,
dulce esse sentitur : tardus, V. : tristi poma sapo-
re, O.: ral^D saporum, H. — A dainty, delicacy:
hue iussos adsperge sapores, V. : et tunsum gallae
ndmiscere saporem, i. ^. juice, V. — F i g., of style,
tasie, elegance: yemadulus. — Of conduct: homo
sine sapore, wiUiout refinement,
•arcina, ae,/ [SAR-], a paekaoe, bundle, bur-
den, load, pack (only poet m sing.): gravis, H. —
JPtur., packs, luggage, oaggage: sarcinas oonligere,
S. : sarcinas confeni iussit, Os. : muli grayati sar-
ciols. Ph. : custodia sarcinarura, L : qui main
sarcina Prima suae fuerat, burden (of the womb),
0. : sarcinam eflFundit, i. e. brings forth. Ph. —
Fig., a burden, weight, sorrow, care: Sarcinaque
haec animo non sedet apta meo, 0. : Sarcina sum
(tibi). 0.
•aroinazinit adi [ sarcina ], of burdens, for
baggage: iumenta,Cs.
aaroiiiiila, ae^ /. dim. [ sardna ], a little pack,
smaU bundle, fardel : ooUige sarcinulas, lu. : sar-
cmulis expeditis, Ot : puellae, i. e. dowry, lu.
sareio, sarsi, sartus. Ire [SAR-], to patch, botch,
mend, repair, restore, make good: generis (apnm)
lapsi ruinas, V. — Fig., to make good, make amends
Jor, make compensation for, correct, rtpair: si
quid esset in hello detriment! aooeptum, Os. : ac-
ceptum incommodumyirtute,Cs.: iniuriam: longi
temporis usuraro, restore : male sarta Gratia, H.
»aroophagn% a4i.y=saiMpKo^oefJlesh.devour-
ing, carnivorous : Upis, a limestone of which cqfins
were made, said to reduce the corpse to otA^-— As
S!ubst. m., a tomb, sarcophagus, lu.
saioultim, T, fi. [SAR-], a ligh
■aidonyx
753
findere sarculo Agroe, H. : dispena per agros Sar-
cala,0.
sardonyx, ychis, m. and./., = vapfSw^, a
predota stonSy tardonyZf lu.
BBigUB, I, m., = 9dpyoCt a bream (a sea-flsb), 0.
■arisa (-uwa), ae, /l, = ffApura, a lon^ Maee-
donian lance: arma clapeas sarisaeque illis, L. :
oada ferit ora saristi, 0., Cu.
sarisophoroB (aariMo-), l, m., = aapiao^
p9Qj a Macedonian, lancer^ L., Gu.
Bannentmn, l, n. [SARP-], a tmig^ light
branchy fagotyfaeeinie: faaoee nrgaram atque arid!
sarmenti, L.— Usa. /^tcr., brtukwood^ fagoU : sar-
menta drcumdare : sarmeutU conlectU, G& : fa-
sces BanneDtorum, L,
aairaoiun, see serracum.
Sarranoa, ad}^ of Sarra (an old name of
Tyre) : ostrum, Tyrion, V. : aolaea, lu.
aartago, inU,/., afrying-pan^ baking-pan^ lu.
sartust adj. [P. of sarcio], mended^ repaired^
put in order (only in phrases with teetue) : aedem
sartain tectam tradere, i)i complete repair. -» As
wbU. n, : sarta tecta exefferunt» r^tr«, L. : in
eartis tectis quem ad modum ge gesserit, in re-
pairing public buildinge. — F i g. : ut Curium sar-
tam et tectum, ut aiunt, conserves, i. e. ea/e and
mmnd,
sat, adj, (for eomp.^ see satius), n. indecL [for
satis]. — Only nom. and aee.y enough^ eufflcient, satie-
fadoTify adiquaUy ample: paene plus quam sat
erat, f . : tantum quantum sat est : Tantum sat
habes ? are you satisfied teitk that f T. : nam mlhi
facti Fama sat est, V. : Qui non sat habuit coniu-
gem inlexe, wu not content, C. po^t. : Perdere
posse sat est, 0. — As eubtt, n. : non sign! hoc sat
est, Quod, etc., proof enough, T. : nee sat ratfonis
in armis, V. — As adv., enough, wfieientlg, eatiefac-
iorilg: sat scio, / am eure, T. : accusator sat bo-
nus : non sat idoneus Pugnae, H. — Only enough,
jtut, moderately, tolerably, eomewhat: sat com-
mode, T. : si me voltis esse oratorem, ri etiam sat
boDum, etc.--* J^ioi^A, too much ; with 090 (less
correctly, satago) : soarum renim sat agit^ hae hie
handefuU with hit own affaire^ T. (al sat agitat).
aata, Oruro, n. [P. plur. n.ot I sero], ttand9$tg
com^ crope: Duloe satis umor, Y. : laeta, V. : Cum
satis arbusta, O.
sat agito, aat ago, see sat
aatellea, itis, m. and /., an attendant, fottower,
courtier, life -guard: regii satellites, retinue, L. :
satellites Naevi : si eqnites Romani satellites Nu-
midae traderentar, S. : Anmm per medios ire sa-
tellites . . . aroat, H. : Hannibalis, foUcwert, L. —
— An attendant, companion, follower : IotIs pin-
nata satelles, i. e. the eagle : Orci, I e. CAoron, H. :
dess custos, satelles (1. e Orion, of Diana), 0.—
An ami&tant in crime, aeeompiice, partner, abetter :
stipatores corporis oonstttttit, eosdem satellifes
potestatis: aatelUtes soelenuD.— Fig., «m atdd-
ant, attendant : natnra ei (sa bomini) aensas tan-
quam satellites attribuit: Virtatia rigidus, H.
aatUUs — , /. [satis].— Only nam. eing., a tif-
ficieney, abundance, pfentiftdime : dabitar satii^
supplici,>W/ eatief action, Att ap. G. — Satiefied it
tire, tatiety, wearinett, loathing : Scudionim istonnn
T. : satias amoris in uxore, L.
aatietaa, atis, f. [satis], a etigiciency, abundanc.
adequacy (old or late) : ad satietatem copiA coi&-
meatuum instructus, Gu. — A being ealed, f^dUm,
tatiety, loathing, tooartneis, duigwU: cibi : iocantoi
ad satietatem trucidabitis, L. : non metu allquo
adfecti, sed satietate exierant : provinciae : doTDi-
nationis, S. : gloriae, Cu. : ante inimicoa satieus
poenarum suarum oepisset, quam, etc., L. : rerura
omnium . . . vitae: omnibus in rebus aimilitudo
est satietaUs mater : amicitiarum satietatea.
aatin*, aatlne, for satis-ne, see satis.
1. aatio, STI, atus, are [satis], to JUl, eatitfy,
tote, tatiate: desideria naturae, ameaee: canes
satiatae sanguine erili, O.'^To JSU tip, eatmnte,
furmih abwtdemtly: f return aquis, 0.: odoribos
Ignis, O. — ^F i g., to ttiU, tatitfy, content, ^ut^ rnti-
ate,appeate: antmum: nee satiatnr cupidltatis
aitis : aatiari delectatione : iram, 0. : ait nequa-
quam se esse satiatum : satiatus poena, L. : satiati
suppliciis nooentium, L. : satiata f erinae Dextera
caedis, 0.— 7b overjUty day, eatiate, ^Uegutt: pri-
mum numerus agnoscitur, deinde satiat : satiaci
fasUdio aimilitudinis: satiatis et expletis iucun-
dius est carere quam f mi : Heu nimia longo satiate
ludo, H. : adsidno satiatus aratro, Tb.
2. aatlOb 5nis,/. [1 SA-], a mwing, ptanting {et
seroentis ^ : tempus sationis : eura sationis, L :
Optima vinetis satio, V. : iugera Bationum suanim
profiteri, cultivated landt,
aattra, see satura.
aatia* adj. (for comp. see satius), n. indeel. [t
SA-]. — Only nom. and acc^ enough, m^lcient, tatu-
fadory, ample, adequate: cui satis una Farra
libra foret, U. : Duo talenta pro re nostra ego esse
decreW satis, T. : si sd aroendum Italia Poaram
oonsul satis esset, L. : animo istno satis est, am-
bus non satis: qui non seatirent, quid esset satis:
aridior, quam satis cst^ gloriae: poenas dedit usque
superque Quam satis est, H. : ut ea modo ^W^
toi satis superque foret, & : satis una ezcidia/V. :
satis erat respondsre ' magnas' ; * ingeotfs,' inqiiii:
nuno libertatem ispeti satis est, L. : f^abio satii
Tisumt ut ovans urbem inirst, L. : tos satis habe-
bitis anhnam retinere, wH be content, SL: si noa
satis habet avaritaam explera. is not mii»Jied: aoB
Digitized by V^OOQIC
■atiaa«tio
758
BtttomiiMi
satis babhum est quaeri quid . . . Ternni etfakn,
etc, it waa not thought tufflaent : Qt Laeedsemonii
satis haberent, si saWi esse posseot, wtrf eonknt^
N. : senatus oensuit satis habendnm, quod prse-
tor ius iarandum poUioeretur, mutt be aceepUd at
taivt/aetoTjfy L. — As tubtt. n^ enor^A, a titfficieney :
satis superque dictum est : Satis mihi id habeam
supplici, T. : ea ainicitia non satis habet firmitatis :
satis est tibi in te praesidi : lam satts terns nivis
misit pater, H. : 8atis superque esse sibi suarum
cuique reraro.-*In law, tatitf action^ tecuriiy^ ffttar-
anitf, in phrases with do (less oorreotljr as one
word, satisdo ) and aedpio : quibus a me verbis
satis aocipiet, isdem ipse satU det, in t/u tame
form in wMeh he taket teeuriiy from me, let him
give it: iudicatum solvi satis daturos esse dice-
bant, for the payment of the jvdgfneni : de satis
dando Tero te rogo . . . tu at satis des, gtee bondt.
— As adv.y enough, m$ffteientiy, adequeUdy, amply^
fully: ego istuo satis scto, T. : satis esse arbitror
demonstratum : Satis superque me benigtiius tua
ditaTit, H. : pugnatur acriter, agitur tamen salis,
t e. t< goet en tatitfad&rity : existimasti satis cau-
tum tibi ad defenskmem fore, si, etc., that you
Ufould have teeured your defence well enough : mu-
iier satis locuples : satis superque humilis est, qui,
etc^ L. : Satis scite, T. : satis opportune accidisse,
Gs. — Snoughjutt, tolerably , moderately , tomewhat :
8y, (mufier) forma luculentft. CA. sic satis, T. :
satis litteratus: satis bene pasoere, />r«&y well;
see also satisdato, satis facio.
satis-datio or satts dati5» 5nis,/., a giving
of baily giving bondt, depotiting teeuriiy,
satis -dato, adv., under a tnjteient teeurUy,
under a pledge : quod satisdato debeo ezpedire,
i. e. which lam under bond to pay.
satis do, see satis.
satls-feioid or satis faoid^ fSol, factus, ere,
to give taiiMf action, tatitify^ content : quara ob rem
tandem non satis facitf: Sieulis: mihi: causae
atqae officio: et natarae et legibus: nt omnium
▼el ^uspickmi vel maievolentiae satis fiat : qui
(histriones) in dissimiilimis personis satis fade-
bant : ill iurs civili : quibus quontam satisfeoi me
nihil reliqui feoisse, quod, etc., N.— 7b give tatit-
faction, tatitfy, content^ pay off, pay, teeure : Fufiis
satis facit absentibus et fidem suam liberat : pe-
cunias mutuati, proinde ac suis satis facere vel-
lent, Cs. — To give taiitf action, make amende, make
reparation, make exeute, apqkpixe: missis ad Gae-
sarem satisfaeiundi causft legatis, Cs. : in quft civi*
tate legatns popoli R. violatus sit, nisi publico satis
factum sit, etc : oum tribunis militum egerunt, ut
Caesari satisfacerent, etc., Gs. : ant roorte aut vie-
tori& rei p. : omnibos ralionibus de iniuriis, Cs.
satislaotio, dnis,/. [8atis-h2 FAG-I, an exeute,
apology, plea, eatpUnaHon: Eomm satisractione ao-
48
cept&, Gs. : satisfaetionem ex null& conscientii de
colpft proponere decrevi, 8. — Reparation, amende,
tatitf action : luitur homlcidium, recipitque satis-
faetionem domus, Ta.
satins^ adj. n. [eomp, of satis], more tatinfying,
better, more tervieeable, Jitter, preferable. — Only as
predicate of a daute: tibi perdere Talentum sa-
tius est quam illo minam, T. : mergi freto satius
illi insulae esse quam dedi inimioo, L. : iionne sa-
tius est mutum esse quam dtcere, etc. : Nonne fuit
satius tristis Amaryllidis iras pati ? V. : terga im-
pngnare hostium satius visum est, L. : satius pata-
runt in urbe eum oomprehendi, thought it more
expedient, N.
sator, 5ris, m. [1 SA-], a tower, planter, G. —
F i g., a father, creator: caelestQm, i. e. Jupiter:
hominum atqne deomm, V. — A tower, promoter^
author: litis, L.
satrapea, see satrapla.
satrapes, is, ace. en or em, or satrapa, ae, m.,
^ oarpdmic [Persian], a governor of a province,
viceroy, tatrap: satrapa si siet Amator, T. : regius,
N., Gu.
'satrapia or satrapea, &e,/., t= frarpairtia,
the office of a tatrap, a eatrapy, Gu.
satur, ura, arum, atff. [2 Sh-],full, toted, having
eaten enough (opp. esurieutes) : ptilli : ut puer sa-
tur sit facito, T. : conviva, H. : capellae, V. : Am-
brosiao suco quadrupedes, O. : omnium remro, T. :
altilinm, H. — Of color, /uZ/, deep, ttrong, rich: vel-
lera saturo fueata colore, V. — Full, rim, abundant,
fertile : praesaepia, Y.— F i g., rich, fruitful: neo
satura ieiune (dicet).
satora (less oorrectly satira, not satyraX ae,
/. [fern, of satur ; so. lanx ], a mixture, hotch-
potch; only in the phrase, per saturaro, at ran*
dom, eonfutedly, pell-mell : quasi per saturam sen-
teutiis exquisitis, S. — A tatire, poetic medley tet to
mutie and tung on the ttage: inpletae modis satu-
rae, L. : ab saturis, i. e. after the appearance of
tatiret, L. — A tatire, poem of mannert, didadie
poem : in saturft nimis acer, H.
saturatus, P. of saturo.
satnreia ( quadrisyU ), Srum, n., a poi herb^
tavory, O.
EMitureianas, atff., of 8attereia (in Appulia),
Appulian: caballus, H.
satoritas, Atis, /. [satnr], fidnett^ euperabun'
dance: rerum omnium.
Satnmilia, iOrum, n. [Satamus; sc. festaj,
thefettival of the Saturnalia (beginning Dec. 17),
G., L., H. : prima, thefirtt day of the SatumaUa^
Is,: seodnda, tertia.
Batomiiis^ adj., of Saturn, Satumian: Stella,
the planet Saturn, G. : tellus, Italy, V. : regna, i. e.
SatomiM
754
the ooldmofft of SaturrCMrngn, Y.i geii8,i.e.M«
JtaUantj 0. : luno^ V., 0. : luppiter, pater, V., O. :
diMuitor roaris, i. e. Nepiune^ V. : virgo, I e. VetiOy
0. : numenis, the Satumian vene (the oldest Latin
metre), H. — As wUL m.^ ton of Saturn, i. e. Jupi-
ter or Fluio^ O. — As mUt,/.^ daughter of Saturn :
luno, v., 0.
Satnxniu, I, m. [ 1 SA- 1, Saturnj the anctent
X^in god of agriadture ana of civilization^ identi-
fied mth the Grecian Kronoe, C, V., 0., Gvu^Tfie
jdanet Saturn^ H.
■atnro, &vl, &tu8, ire [satur], to fill, ghU, doy,
mUate: aniroalia eamm ( mammarum ) ubertate
saturantur : Nee cytiso saturantur apes, V. : caede
leones, 0. — To iiU^fundth abundantlg, mUurate:
fiiDO pingut sola, V. : murioe pallani, i. e. color
richlif, O.— F i g., tofiU, fotiefyy conteiU, $ate : mens
saturata bonanim cogitationum epulis: homines
gaturati honoribus : se sanguine civium : crudeli-
tatem: necdum antiquam saturata dolorem, her
old grudge not yet cueuaged^ V.
1. oatas, P. of 1 aero.
2. (Mitiu, lis), m. [1 S A-1 a aowing, planting
(only ace. eing, and plur, and a/U. dng,) : berbAn
(exstitisse) non humano satu : vitium. — A beget-
ting^ producing^ origin, etock, race: a primo satu :
Herculi lovis satu edito. — F i g., eeed: pbilosophia
praeparat animos ad satQs acciplendos.
satynis, l, m., = odrvpo^, a Satyr, forest-god
of the train, of £acchu$, with goafe fek, C, H., 0.
— A Grecian form of drama ufith a chorue of
eatgre, eatgricplag: satyrorum scriptor, H. : pro-
iervi, H.
•auoiatid, onis,/ [saacio], a wounding.
0aiioi5, ftvT, &tus, Ire [saucius], to wound, hurt:
in turba sauoiari : nemo oocisus est neque saucia-
tus : ungue gena?, 0. — ^Euphemistic : yalde amat
ilium, quem Brutus nostersauciavit, i.e. haaatabbed,
— P o e t. : Sanciet ut vomer humum, tear up, O.
MLUOUiBt adj., wounded, hurt: graviter: saucio-
rum modo habltil ratione, Cs. : homines : Bracchia
direpta saucia fecit acu, 0. — Smitten, injured,
enfeebled, ill, sick, distempered: gladiator: (tellusj
HOC ullis Saucia vomeribus, torn, 0. : malos oeleri
sauoius Africo, H. : glacies inserto sauoia aole,
melted^ 0,-^¥ i g., wotmded, smitten ■' Medea amore
saucia : regina gravi saucia cur&, V. : vir Pieria
paelice, H. : ipse e nostro igne, 0. — Wounded, hurt,
offended, injured : animus.
•aviolnm (sniv-), i, n. dim. [suayium], a little
kiss : dulcius ambrosift, Ct
Mvior, see suayior.
■avium or suavltim, T, n. [auavtsl, a hve kim^
kiss : Atticae meis verbis auavium oes, L «• kiss
for me meum, i. e. mg hve^ T.
ItUla, is, m. [Mxam], a fish thai/requrndt
rocks^ saxatHe, 0.
MUEitiiin, I, n. [saxum], a rockg pUtee^ simt
ground: aaperam.
MBXBUM, adj. [saxum], of rock, of sione, rodrf,
stony: moles : scopulns, 0. : umbra, of the rodtt,
y. : Niobe saxea facta, O.
saxificriia, a({;. [saxum+S FAC-], turning inio
stone, petrifying : Medusa, 0.: voltua Medusae, 0
■axifragna, adi. [ saxum + FRA6> Ji '^"v*
breaking, roek-cruming : undae, Ean. ap. C.
■aacoaoa, adj. [ saxum ], fuU of roda^ rodj,
stony : montes, Y . : SaxoBoa sonaoB H jpanis, L e.
roaring among rocks, V.
aaxaluxn, I, n. dim. [saxum], a little rock.
■axam, I, n. [2 SAC-], a large stone, rough
stone, broken rock, bowlder, rock: e saxo sculplm:
magui ponderis saxa, Ca. : saxis suapensa rapes,
v.: inter aaxa ruplsque, L.: Capitolium aaxo
quadrato subetructum, with foundationa of heun
stone, L. — ^P r o v. : satis diu iam hoc aaxom vono,
i. e. struggle in vain (as Sisyphus with his suxie),
T. — As nom,prop., tne Tarpeian Rock: qiris au-
deat laedere propoaita cnioe aut saxo ? : Deioere
de saxo civia? H.— The Sacred Bock (on the
Aventine hill, where Remus consulted the aus-
pices): pulviuar sub Saxo dedicate: Appellant
Saxum, pars bona montis ea est, O. — lu the name.
Saxa Rubra; see ruber. — IHur., siony ground,
rocky places: in apricis ooqoitur vindemia saxis,
V. — A stone wall: saxo lucum drcumdedit, 0.
■cabeUimi, see scabillura.
aoaber, bra, brum, eu^. [2 SGAP-], rough,
scurfy, scabrous: pectus inlnvie, C. poSt. : manos,
0. : homo, H. : robigo (pilorum), Y.
■cablM. em, e, /. [2 SCAP-], a nm^knm,
scurf: ferri (with robigo), V.: mali. In. — As a
disease, the scab, memge, itchy leproay: tnrpis, V.:
mala, H,, lu; ^- F i g., an itMng, restUu longmf,
unnatural aaadtememA : duloedine hae et acabw cs-
rent : scabies et oontagia loori, U.
■oabUlnin, 1, n. dhn. [seamnum], a footsteel,
cricket: scabilla concrepant, aulaeum toliitur,{&f
pedals (for signalling on the stage).
Bcab5, — , — , ere [2 SCAP-], to scratch, serapt:
caput, 11.
Soaea, ae, adj., = XkaicU, ^Sboaoii. — Only with
porta or portae, the weHemgatsof TVoy, V.
•caana (aoanaX ae,/, s «icip^--In a theatre,
the stage, boards, scene: hoc vldeblt la soacna:
scaenae magnifieentia : Vel soaena ut yefais dtsee^
dat fronttbus, V. : oolamnas excidaiit, acaeois de-
cora alta f uturis, a theatre, V. : scaeDia agitatos
765
coraacifl, etc, L e. on open ipoice iurroftmded by ik$
wood^ y . — F i g., the fiMie ttage, pubUe^ pMieUy :
quia maxima oraton quasi scaena videtor eontio
esse: quae si minus in soenft suui, i, e,ii^fHbUe
view: se a volgo et scaena in secreta remorant
Virtus, etaYH.-*-Proy.: tibt soenae serviendum
est, i. e. he^ ywandf tn puiAic vuw* — A prelence^
parade^prttext : scaenam ultro criminis parat, Ta.
Boaenlotts (seeniouflX ^^^f-^ strn/viir^, of
the ttoffe^ eeeniCf dramatie^ theatrical: artifices,
actors : ludi, stage-pfayty T., L. : res forensis scae-
nica Fenustate tractavit. — Fiur. tn, as svbtt.^ plajf-
ere, actors: factum quodam in scenioos iure.
Bcalae. arum, / [SCAND-], a fliahi of steps,
stairs, staircase, ladder, sealing - ladder : muruin
scalis adgredi, S. : in scalis latait, H. : scalas po-
nere,^ Cs. : re in scalarum tenebris abdere, of
the staircase.
■oalmna, I, m., = ^xaXfi^, a peg to hold an.
oar, thole, thole-pin : duorum scalmorum navicula,
L e. wih a pair of oars: scalmum nullum Tidet,
i. e. not a sign of a boat,
BcalpeUum, I, n. dim, [soalprum], — ^la surg-
ery, a small knife, scalpel, lancet,
■calpo, psi, ptus, ere [ SCARP- ], to scratch :
terram Uogulbus, H. : caput digito, lu. — In art, to
cut, carve, engrave (of surface work) : ad scalpen-
dum apta manus est: nostri memorem sepulcro
Scalpe querelam, carve, H.
scalpmm, I, n, [SCARP-1 a sharp cuttina in-
ittrwnent, chisel, knife: fiibrile, earplentcr^s chisel,
L. : Si scalpra (emat) non sutor, shoemaker^s knives,
H.—A penknife, Ta.
■cammonaa, ae,/., = vKofifuavia, soammony.
■oamnom, it «». [I SOAP-], a bench, stool, step,
H. : scamuis considere longis, O^r^A thrwu : regni
stabilita soamna solnmque. Eon. ap. G.
BcandS, — , — , ere [SCAND-], to rise, dimb,
mount, dcanber, get up, ascend: in aggerem, L. : In
domos Buperas, 0.: Ad nidum volucris (faeles).
Ph. : eodero, quo dominns, H. : malos : in curru
Capifolium, i. e. tn triumph, L. : eqnum, V. : paren-
tis regna, H. : scandit machina muros, Y. : Scandit
nav!8 Gura, H.
■capha, ae,/., := ^ca^, a light boat^ ship's
boat, shff: in scapbam oonf ugere : biremis, H.
scaphinm (MwpiiimX ^ f^i ^ mc^ov, a
boat-shaped drinlw^-vessd, ewer, basin: toapbia
aurea. — A chamber-pot, lu.
■capalaa, brum,/, dim. Tl SGAP-1, the shouU
der-Uuies, shoulders: altae, 0. : scapulas perdldi,
L e. have incurred a flogging, T.
■oanw, I, m., ^amapo^, a sea-fish^ mtr, parrot-
fish (a delicacjX H., O.
■oatabra, ae,/. [scato ], a buhfding, gushing:
(unda) acatebrifl temperat arva, spring-waler, V.
soatana, ntis, adf. [P. of scato], bubbling, full,
abounding: arz fontibus, L. : Beluis pontus, H.
■oato, — , — , ere, to bubble, gush, toell up,
spring forth : Pontes scatere, £nn. ap. C.
floatnrigaa or acatmiglaea, urn,/, [scaturio,
to stream], bubbling water, spriMg-water,u,
■oaarna, adj. [I CAIU], wiik meoUen eudOes,
dub-/ooted^Bu
soaler&ta, adv, with eomp. and sup. [scelera*
tus], impiously, wickedly, scandalously, nefarioudy:
feci: domus sceleratius aedificata quam Eversa:
insidias aoeleratissime machinatus.
■oalaratna, atff, with comp, and st^. [ P. of
scelerol, polluted, profaned, defiled: terra, V. : li-
mina Inracum, 0. : Vicus, on the JSkmUline, where
TuUia drove over the dorpm of her father, L. : cam-
pus, at the Collins gate, where an unchaste vestal
was entombed alive, L. : sedes, the abode of t/ie
wicked in the underworld, O. — Impious, wicked,
accursed, infamow, vicious, flagitious : Davos, T. :
▼ir: stirps hominum sceleratorum, Gs.: hostis:
couinnx, L. : iste raulto soeleratior qnam tile : ego
sum sceleratior illo, 0. : refertam esse Graeciam
soeleratiBsimonim hominum. ~* As siubd* m.; tu
unus, scelemte, inventus es, qui, etc., scoundrel:
sceleratorum roanu. — Aecursod, shameful, outra-
geous, impious : eius preces : coniuratio, L. : in-
sania belli, V. : amor habendi, 0. : ignes, 0. : a
sceleratiore hasta: subit ira sceleratas sumere
poenas, L e. satisfaction for her erimes, Y. : frigus,
destructive, Y.
■oalarov — , fttus, ftre [scelns], to poUuie, defile,
desecrate: plus manas,Y.: Oererem, lu.
scelarosuB, a4f. [scelns], fidt of wickedness^
vieums, abominable: ille,T.
soalestS, adv. [scelestus], wickedly, viciously,
hnpioudy, clbominMy, detestably: sceleste atque
impie facta, li. : susptcari, ro^^aMly.
■oelestiia, adj. with comp. [scelusl, impiotts^
wicked, villanous, infamous, accursed, knavish,
roguish: fkomo, T. : homines soelestos necare, S. :
sorores, H.— >As subst. m. and/.^ an infamous per-
son, wretch, miscreant, uexmnard: ne nie attigas,
Sceleste, T. : Quo scelesti ruitis? H. : mali atque
soeleeti, 8. : scelesta, T.— Of things, aeeursied, abom,-
inable, infamous, dtamefuli fadnus: seelestior
senno,L.: nuptiae, S.: inalitia, Ph.
■oelns, eris, ft. [SCEL-1 a wicked deed, heinous
act, crime, sin, enormity, wickedness: civem scelus
yerberare : scelus atque perfidia : inde omnia sce-
lera ac roaleficia gignuntnr: documentum Persa-
rum soeleris: nefario seelere conoeptoj ad per-
fioiendum seelua moitare: in me edere : se soelere
7M
adlfgaro: obrul, L.: coeoam domOs loeliM onne
retexit, Y. : legatoram iDlerfeotorum, th$ crime of
murdermff ihs deputUt, K : qood soelus Calydona
merentem (oonoessit)? L e. ^ penaU^^ of whai
crinuf V. — As a term of reproach, raseaf, teoun-
drd^ villain^ rogue, baggage (oolloq.): Abin bine
aceluB ! T. : ubi illic est sceliis, T. : Artificis scelus,
L e. eumdng rogve, V. — A mifforime, etdantiig:
Fa, Quid boo est sceierifl ? peril, T.
fwiiiA, aoeiyciM, see soaen-.
Bceptrifer, fera, f erum, adj. [ sceptnim + 1
VER-],Beepin'bearing,9eepired: manA^ O.
sceptmm, I, n., := <rr^irrpoy, a royal nUiff,
9eeptre: (rex) sedens cum sceptro: dextra scep-
tmm gerebat, Y. : rex sceptro insignis ebumo, 0.
— Plyr. for mug, : Aeolus Soeptrn tenens, Y. :
magnS Sceptra manu teneo, O. — A kingdom, rule,
dominion, amihoriiif ( dng. and plur, ) : mihi tu
sceptra loTemque GoneiKas, Y.: pulsus solioscep-
trisque patemis, Y. : sceptro potiri perenni, O.
■oeptuohtui, 1, m., = maiwTovxoc, a actptre-
bearer, Ta.
■oheda, see scida*
acho^aolMtia, ae. m., = oxoiyofidrnQ, a rope-
daneer, lu.
■obolA (aoola), ae, /., = ojcaiKh, an tniermu-
iion of worh, leisure for learning, learned eonver-
eoHon, debate, diepuiation, lecture, diaeertaiion:
dienim quinque scholas, ut Graeci appellant, in
totidem libros contuli: Stoica: ubi sunt Testrae
scholae. — A meeting plaee for teachere andpupile,
place for inttruetion, place of learning^ ecKool: ex
harS. producte non ex scholft: homo poUtas ex
scholft: qui cum in scholft adsedlssent: pbiloso-
phonim scholae.— -TAe diecwUe of a teacher, body
offoUowen, echod^ sect : phUosopnorum scholae.
■oholastioafli adj., GsoxoXaorueSct of a school,
seholastie: controversiae, Ta. — As subst, m,, one
who teaches rhetoric^ a lecturer in the echooU, Ta.
■oida (lOlwdaX ae, /., = vyi^, a strip of
papipnu bark, leaf of paper, sheet.
gojgpiii entis, atfj. with comp. and sup. [P. of
scio], knowing, underttanding, int^igentf acquaint'
ed, skilled, versed, expert : Id Ubi renuntio, ut sis
sdenSyT.: quis igitar hoc homine scientior urn-
quam fait! : nndBca 8<^entior, H. : quae (navis)
scientiaBiiiio gubematore utitur: k>eorum,S.: ci-
tharaa, H. : vk regendae rei p. scientissfanus : fleo-
tere equum sciena, H. — ^With the subi* in place of
an ado, with the predic, knowing, knowincfy, vi^-
tinglu,purpos^,tntenlionally: prudens sclens pe-
reo, T. : ut offenderet sciens neminem : habebit
igitur te sdente curia senatorem, etc. ; me oblinam.
■oientor, ode. with eomp, and sup. [soieaa],
knowinglg, understemdifiglg, imUttigsntlg, akilftdlg,
expertlg : dioere : aggerem Mbtrahebant, eo i
tius, quod, etc., Gs. : rationem operia i
exponere.
•Oieiitta, ae^/. [sclens], a kn&wing, kmmUdy
intelligence, science: nuHam rem quae haios Tin
scientiam fugere possit : nullo modo poterit oruie
mea satis faoere restrae scientiae, L e. A> erprm
as much as you already know : ignormtio f ata7G>
nim malorum utilior est quam acientia: in legibs
interpretandis : cuius scientiam de omnibus ooa-
Stat f uisae. — Of a particular branch of knowledgs,
knowledge, skiU, eaperiness, art: e^ adentia, qaas
sit multis profutura: ingenio scientiaque exoei-
lere : vestram scientiam implorarem : acientia at-
que ttsus militum, Cs. : tua sdentia excellens . . .
nostra, i. ^jurisprudence . . . oratory : Imm effioad
do manOs scientiae, H. : tot artes tantae a^entiie,
requiring so great knoviiledge: phjrsica ipsa et ou-
thematica scientiae sunt eorum, qui, etc : nauti-
carum renim, Ga. : astrologiae: diaieotioorom:
iiiris : linguae GaUlcae, Ca. : colendomm deonna.
^^Theory: ara, cum ea non utare, acientia tamen
Ipsa teneri potest : te scientii augere.
■Oilleet, adv. [for scire licet].—- With oec and
inf., you may know, you may be sure, it is certain,
it is obmom (old): scilicet Facturum me eaaeipT.:
ubi ilia formido decessit, scilicet lasdnm aiqoe
superbia incessere, S. — ^As a particle of aasuranoe,
it is certain, it is chvious, of course, plainly, nat-
urally, obviously, certainly: scilicet hoc Panaa ant
noQ Tidet aut negliget : a te litteraa ezspectabaio:
nondum scilicet, not yet to be sure: quid ad haec
Xaevius ? ridet scilicet nostram amentiam, qui,
etc. : senectus semper agens aliquid : tale adlicet,
quale, etc., such, naturally: unda scilicet omniba$
Enaviganda, alas / H. : Brutua terram oaculo cod-
tisit, adlicet, quod, etc, eeidently beeastm, L. : nou
aolicet ilia m, cum, etc, the fad is MvWjr weS
known, etc—In coooasaioii, of eotum, no diwU, J
admit, certainly (usu. followed by aei or tamat).
cognoacat (orator) memoriae Teteria ordinem, ma-
xime scilicet noatrae civitatis, sed etiam, etc: : tafi
scilicet moleate, ut debui, aed tamen oonatitoi ad
te venire. — As an answer, of course, certamly, T. :
Pa. fratris igitur Thais totast? Ch 8ciUoet,T.
— In irony, <^ course, to be sure, doubtless, eeriauh
ly,forsooiK, tt is likdy: 8i. Meum gnatnm ruioor
est amare. Da. Id pbpnlua curat scihcet ! ofcamm
people care for thai / T. : et ego id adlicet neac»-
bam 1 : vioft sdlioet ego deaidaniYL
•Ollla, see squlUa.
soin for aelane, see ado.
BOlndo ( addi, late ), aciasua, ere [2 SAC- 1 io
cut, tear, find, force epart, split, dedve, Smdt:
dolore comam, Att ap. C. : cnnis, Y. : aclasae ea>
pilloa matrea, O. : restem, tear open, L. : coronain,
H.: vitiato fistnU |^lun^bo^9}a|^^ftiira«i<9^
W7
O. : yalkm, Uar up^ Ct. : oqmis lignon, drnwe, V. :
ferro aequor (i. e. homum.), V. : puppia aquas, 0.
— To party teparate, divide: seindk Sueviam coq-
tiDuum montium iugum, Ta. : Sdndhur in geuinas
partis amnis, 0. : genus amborum sdndit se san-
guine ab uno, t e* branehm^ V. : Scinditur stiidia
in contraria Tolgus, V. : fletu Terba, intern^, O.
scintilla, ae, /., a mark : silici seintillam ex-
cudere, V. : seintillam levem ignis accendere, L. :
parra, Cu. — Fig., a spark, glimmer^ (race, parti-
de : ingeni : belli : virtntum quasi scintillae.
scintillo^ — , — , Are [scintilla], to tpar]de^
glittery glow: testft ardente oleum, V.
Bcio ( sdbam, old for sci^bam, T. ; sdbo, old
for sciam, T. ; 8cln\ coUoq. for sclsne, T. \ IvI
( sciit, sciere, L. ; sclstl, T., O. ; scieram, sclerd,
scierim, G. ; sclsse, sclssem, T.« C, L., 0.\ ttus [2
SAC-], to know, undentand^ perceive^ have know-
edge of, be tkilled in: qui sciam ? T. : quaero qui
scias : feoerunt id servi, nee sciente neo praesente
domino: certo: nihil facilius seitu est, L.: ars
earum rerum est, quae sciuntur: unam litteram
Graecam: litteras: verum si scire voltis: Nee
scire fas est omnia, H. : quod sciam, for aught J
know : id de Marcelio sciri potest, can be learned^
etc : qui uti sciat : si sciret regibus uti, H. : Tin-
cere scis, L. : Parmenonis scio esse banc teclini-
cam, T. : quas ( leges ) scitis exstare : scire licet
bunc lumen rebus nostris f uturum, it » plain tJuU,
eta, L.: scito hoc nos in eo iudicio oonseoutos
esse, ut, etc., be anvred: qui nisi exeunt, scitote
hoc futurum, etc.: quod quicquid oogitant Ho
scire sentiunt : ego scibo ex tioc quid siet, T. :
Sestium quanti faciam: ex quo genere iste sit:
scimus, ut Titanas sustulerit, H.: Qui scis, an,
quae iubeam, sine vi faciat ? T. : scito . . . nee,
quandofutura sint oomitia, sciri : plus,qaam opus
est scito, sciet, T. : sdre Latlne : fidibus, to be
skilled in rmme^ T. : de omnibus : quis enim erat
qui non sciret studiosiorem Hithridatem fuiase,
etc (i. e. qui nesciret): tarn imperitus, ut non sci-
ret, etc., Gs. — Of the people, to ot-dainy decree: ut
tribunus plebis rogationem ferret sciretque plebs,
uti, etc., L.
■oipio, dnis, m. [ 1 SCAP- ], a etaff^ wdking-
etiek: ebumeus (of the viri triumpbales), U
sclrpea («lrp-), ae,/. [scirpeus], a wagon-
body of baeket work, O.
Bcixpeiis ( lirp- ), adj, [ scirpus 1, of rutihee :
simulacra, men ofttraw^ 0. : imago, 0.
acixpicialiui, I, m. dim, [scirpus], a rmh-baskety
Pr.
■cirpus or lirpiiB, I, m., a ruah^ bidnuL —
P r o V. : uodum in scirpo quaeris, i. e,Jtnd trouble
wliere there it none, T.
aciscitOT, fttus, ill, dqk [scisoo], to inform
ommLf Mb to know^ tftk, ta^iMrt , guetiiony exam'
MM, interrogate : sciscitando eodem perfenit, L. :
elicuit eomiter sciscitando, ut fateretur, etc, L. :
Epicuri ex Valleio sciscitabar sententiam : consu-
lis voluntatem, L. : de victoria : lubet prius quid
sit sciscitari, T.: multis sciscitantibus, cuiuam
earn (virginem) fcrrent, L.: unum sciscitatum
mittit, quidnam se faoere vellet, L. : sciscitatum
deoe desoendunt, L.
aoifloo, sclvT, sdtus, ere, inch. [scio]. — Of the
people, to aec^j approve, euaent to, enact, decree^
ordain : (maiores) quae scisoeret plebes . . . iuberi
yetarique Toluenmt : oonsules populum iure roga-
rerunt populusque iure soivit : rogationem de U-
guribus: neo sollemne quidquam ad soisoendum
plebi fieri, at the adoption of a plebitcitumy L. : de
aliquo cive, ut sit, etc. : knulta pemiciose sciscuntur
in populis : scivere gentis suae more, ne, etc., Cu.
— To approve, asaent to, vote for, ordain : quod
primus scivit legem de publicanis, etc
aoiMraa, adj. [P. of scindo], rent: genM,fur'
rowed, Pr. — ^F i g., ahrill, harsh : (vocum) genus.
wnte^ adv, [scitusl, ehrewdlg, cleverly, ekilfuUg,
adroitly, nicely, tastefully, elegantly: promittH tibi,
T. : satis scite et commode tempus ad te oepit
eundi: (rationes) perscriptae: ioqui, L.: parum
scite conTivium exomare, S.
scitor, Stus, iff, dep.freq. [scio], to seek to know^
ask, inquire: scitari et quaerere causas,y.: cau-
sam adventds, 0. : digna relatu, 0. : Scitanti deus
huic de coniuge dixit, 0. : Eurypylum scitantem
oracala Phoebl Mittimus, i. e. to consult, V. : ex
ipso, H. : ab ipso, O. : quid Teniat, O.
■citum, I, n, [P. n. of scisco]. — Of the Roman
people, an ordinance, statute, decree, resolution,
popular vote : scita ac iussa nostra comprobare.
— Usu. with plebis or flebi ( often as one word,
pleblscitum) : quo plebiscite decreta a senatu est
quaestio consul!, etc. : (lex) plebei scito Canuleio
abrogata : de altero aedile sdtum plebi est fac-
tum, L. : populi scita, Ta.— Of popolar assemblies
in other nations, a decree, ordinance, resolution:
cum esset lex Athenis, ne quis populi scitum fa-
ceret, ut, etc. : populi scito non paruit, K. : ut nul-
lum de eft re sdtum populi fieret, L. — Of any pub-
lic authority, a decree, ordinance: omnia sacra
Pontificis soitis subieoit^ L. : aliorum (dBoemviro-
rum) scitis adversari, L.
1. aatna, wff, [P. of 8ci80ol.--^f things, fit,
suitable, proper, juaieioius, seneibfe, witty: sdto ilia
quidem (scnpsit) sennone : scitum est, quod dioere
solebat, etc, it is a witty saying : scitum est can-
sam conferre in tempus. — Of persons, knowing,
sh'ctod, clever, dexterous, acute, eaperieneed, skUful^
adroit : homo, T. : conviyator, a dever host, L. :
Nessus vadorum, ck»t<a{n^«(/ wi^O. J ~" " '
Digitized by^
758
0.*-JVtM,/iM,A4ifi<iKMM(oolloq.): pner^T.: S^tis
•citast (ftdioiDa), T.
2. BOitiis, Oa, m. [acisoo], a decrteinff^ order,
ordinance: plebi scitu, 0., L.
■oobis, to,/. [2 SCAP-], tawdust, serajnngi,
filings: in Bcobe quantus ConsistU sumptas? i. e.
novo little U coeU to etrew tht floor with eawduet^
H., lu.
(•oola), flee schola.
■comber, brf, m., = axofippoCf a tnackerd, Ct.
soopae, anim,/. [2 SCAP-]» iwiaty a broom^
be9om: Vilefl, H. — ^Prov,: scopu diMolvere, to
untie a broom, i. e. to make eonfumon : aoopae so-
latae (of a helpless penon).
acCpulomOB, adj, [scopulusl y^iil of roekn,
rocky, aheltfy, craggy: mare. — Fig.: scopaloeo
difficilique in loco.
SCOpultW, I, m., = 9K6irt\oc, a projecting point
of rock^ rock, cliff, crag, thclf ledge: pars (remi-
gam) ad scopufos sdiisa, Gs. : deti-udunt navls
scopulo, V. : Imminet aequoribus scopulus, O. :
Qui vidit Infamis soopulos Acroceraunia, promton-
tory, H. : soopuU ruina, 1. e. fallen roof (of the
cave of GacusX V. : Mavortis, the Areopagm, O. :
His inmobilior soopalis, harder to move, 0. : sco-
pulis surdior, H.— Fig., a rock, diff, ledge, etwn-
bling-block, danger, difieuUy: oum neque Musarum
scopuloa quisquam siiperarat: qui te ad scopulum
e tranquiUo auferat, T. : (Piso et Gabinius) gemi-
nae voragines soopulique rei p.
■OQTI^dk Onis, m., s? OKOpwitnft and ( poet )
■corplus {•<m), I, m., ss cKOfiwiot^ a ecorpion:
metuendus acamine caudae, 0. — As a sign of the
Zodiac, the Scorpion, G. poet., 0. — A prickly sea-
fish, 0, — A military engine for t/trowing stones
and wecqxms, scorpion : acorpione traiectus conci-
dit, Ga. : aoorpionibus modicis patebant hostem, L.
seortator, Oris, m. [soortor], aformealor, H.
flOortetUK at(f. [scortum], of hides, leathern.^
As sfHbst, n. : Soortea inferre saoello, things made
of leather, O.
■COrtiUiUli, T, dim, [soortum], a little harlot, Gt
soortor, — , uri, dq). [ soortum ], to associaie
with harlotSy T.
•oortinii, !,«. [ 1 GAR- 1 a harlot, protHiute,
T., C., L., H., lu.
(soreattu, us), m. [screo, to hawk], a hawking,
hemming : soreatQs, risOs abstino, T.
soriba, ae, m. [SGARP-I, anuhHe writer, official
scribe, profeeeional writer, clerk, secretary : (scrlba-
rum) ordo est honestus: da scribae, recitat ex
oodice, etc. : scriba oum rege sedens, ll : recoctus
Scriba ex quinqueTiro, H. : equitum, f. e. derk of
a company, Gu.
•oifbo. sorlptf, scifptus, ere [ SCABP- ], ts
scratch, grave, engrave, draw: quamque lin^a:
columna litteris scripta, inaeribed, Gu.: sciipss
radiat Germanieus auro, lu.: mibi Scripta iJi
dicta sunt in animo Ghrjsidis, grawen^ T. — J.
write: cum HS XXX scripta essent pre HS OjC
cmt scriptnm ipsius manu: suft mann ecripsi^L.
Scripta *soror* fuerat, 0. — To write, write o^
compose, draw vp, produce: quo nemo in acribeBd»
praeatantior fuit: ad scribendum animam apfo-
lit, T. : Sumite materiem Testris, qui scribika,
aequam Viribus, H. : Denique nee video de u
acribentibua unum, 0.: Graecam historiam: L-
brum de rebua ruaticia : in Gatone Maiore, qui es:
acriptus ad te de senectute : defensionem caiBte
suae : notas, O. : carmine, H. : epistulia tui^ p?-
dtligenter scriptia: litteraa, quas ad Pompeija
scripai, tibi misi. — To draw np, draughty form^^
late, prepare, execute : urbana militia respondcaS
acribendi, i. e. of drawing legal instruments: testi-
menta : leges : aenatda conaalto acribendo Lamiaa
adfuisae, t e. to have been a party to, etc. : pooor
ad scribendum, i. e. my signature is added: &d
scribendum amicitiae foedua adduci, to condmde,
L. — To write, write of, describe, tdl in writing:
acriptam attulerat sententiam: tibi formam et
situm agri, describe, H. : bellnro, L. : Quid Martem
Dlgne scripaerit, who could depict, H. : cam auetor
pugnae se Gossum consulem scripserit, called kirn-
sdf (in the inscription), L. : Scriberia Vario fortts
et hoatium Victor, H. — To write, commumeaie,»^
in writing, tell in a letter : tu si, ut scribia. RaL
lun. Roma profectus es, etc. : nihil habeo, quod ad
te soribam, scribo tamen, non ut te delectem, etc::
consulea Fulvio, ut exercitum ad Glusinm admo-
reant, acribunt, L. : erat scriptum ipsiua m&sa
senatui, sese, etc : scripeit ut beredes inrarerX
etc.: Scipioni scribendum, ne bellum remitterel
L. : scribit Labieno, ad finis Kerrionim venal
Gs.: Romae quod scribis sileri, ita potabam:
Qraeceias ad me scripsit, G. Gassium sibi scrip-
sisse, homines oomparari, qui, etc. : erat seriptom
sese facturum esse, etc. : nee scribia, quam ai
diem te exspectemus : scribe ad nos, qnid agss.-
Of troops, to enlist, enroll, levy, recruit, draft : mu-
tes, S. : exeroitui supplementum, S. : acribebantc
quattuor fere legiones qidnis roilibua peditnm^L:
Albam in Aequos sex milia oolononim scripcu
enrolled to be sent, L. : Scribe tui gregia banc, a-
roll him in your retiwue, H. — To name inawiii,
appoint by testament, designate, constitute: ilhim
heredem et me scripserat : in tesUmento Ptol6
mael patris beredes erant seripti, etc., Oa. : qms
pauper scribitur heres ? lu. : ilium tutorem libem
auis, appoint guardian by wiU. — 7b order a pajf- ^
ment, draw a cheek for: Scribe decern a Sena,
draw on Neriusfor ten (thousand sestercesX U.
■otiptlo
7W
Boorrllitas
a ctue, chat^ ftoce, book-bttx^ leUer^etue^ desk^ eteriioire:
scriniam com litterifl eodem adferre, S.: scrinm
posco, H. : in proraptu flcrinia habet, O.
acziptio, OuiSf /. [scribo], a writing : mea. —
A composing in writing, eompontion: nulla res
tantum ad diceudum proficit, quantum scrlptlo:
scrtptionis genus : ex scriptione interpreUri, liUr-
alljf : philosophae scriptiones.
•oxiptlto, AvI, fttns, are,/re9. [scribo], to write
often^ writB continuaUg: haeo ad me aoribaa veiim
vel potius scriptitea. — 7b eompose, practise liter-
org composition: aocarate: aic scriptiuruat, ut
QOflter Gato.
scriptor, Oria, m. [soribo], me who writes, a
writer, scribe, eopf/ist, cferk: scriptore:) male raul-
catl : librarias, H. — One that composes in writing,
a writer, composer^ author, reporter, narrator: ve-
nusiissimus : acriplorum magna ingenia, ete., S. :
in tantft aeriptorutn torbi, L. : Seriptoram oboraa,
H. : nobilinm scriptorom auditor, H. : omnium
bonarum artium scriptorea legendi: rernm scrip-
tor, kutorian, L.: rerum suarnm: hiatoriarum,
lu. : Troiani belli, H. — A drawer up, compiler,
draughtsman: legum: legia.
■cnptula, Orum, dim, [scriptum], little Unet
(on a draught-board), 0.
•cnptum, I, n. [ /^ fi. of seribo ], something
drawn, a space enclosed bg lines: duodecim scriptia
ludere, i. e. upon a draught-board divided into
twdee sections. — A written oomposUion, writing,
treatise, book, work: de harum val varum pulchri-
tudine acriptum rellnquere: scripta de deorura
nuroine reliqiiisse: ut quae secum commentatus
esset, ea sine ^cripto verbis eisdem redderet^ with-
out notes : oritio dicta de scripto est^ read from a
mamutcnpl: laudavit pater scripto meo, in a
speech written by me: eorum scriptis se oblectent,
writings : Lucili scripta legentea, H. : Debueram
scripto oertior ease tuo, 0. — A. written text, literal
meaning, letter: legis: multa contra scriptum pro
aequo et bono dixit, etc., against the letter of the
law: cum scripto ipso dlaaentire.
■criptnra, ao, /. [ soribo ], a writing, written
characters: mendum scripturae, a derieal error.
— A toriting, composing, composition : adsidua ac
diligens : scripturam apernere, composing, T. : car-
men perplexins scripturae genere, L. : hoc genus
scripturae (I e. biography), N. — Something writ-
ten, a writing, work, book, composition: Ne cum
po^t-'i scripture evanesceret, his works, T. — A tax
paid on public pastures: ex scripturi vectigal:
magister scripturae, coUector,^-A claute in a will,
testamentarg provision.
1. uanptnM, P. of seribo.
2 soriptufl, Qs, m. [seribo], the office of a
scribe, a clerkship, secrstargsk^ .* acriptum fMi^-c,):
to act as secretary, L.
flOripaltun ( sorap- ), l, n. [ oollat form ^\
scmpufus], the smallest measure of weight, a scn\
pie, one twenty-fourth of an uncta: argenti tcrivi
pnlom : Quinque maratbri acrupula, 0. ^
■orobUi is, m. and /. [SCARP-], a dita^ dike,
/rwkrA, V.,0.,Ta.
■orofii, ae,/. [SCARP-], a breeding-sow, lu.
•crupeus, adj. [scrupus], of pointed stones,
sharp, rough, steep, rugged: Spclunca, V.
■ornpnldsos, adj, [scnipulua], full of shatp
stones, rough, rugged, jagged: cotea.
scrupnlas (scrip*), l, m. dim. [scrnpns], a
sharp bit of stone ; hence, uneasiness, difficulty,
trouble, anxiety, doubt, restlessness, sample: miKi
unus scrupalaa restat, T. : Inied acrapulum homi-
ni, T. : tenuissimus : nummi potius reddantur
quam ullus sit scmpulus : scrupolus et quaedam
dubitatio, quidnam esset actum: sollicitudinum
aculeos et scrupulos oooultabo.
■orupna, I, m. [SCRV-], a sharp stone ; lienot,
anxiety, solicitude, uneasiness: aliqul acmpos in
animis h«^reat
•oratflt Oram, n. [SGRV J, broken stuff, Uxuh,
frippery, trumpery: Vilia, H.
sorfktor, M, fttus, dep. [scmta], to ransack,
search carefully, examine thoroughly, explore, search^
examine: domos, navla: loca abdita, S. : ignem
gladio, H. : mare, Ta. : Tonantium latibuia, Cn. :
nam irit actua esaet, On. : non exootio te, bI quid
forte ferri habniati, non acrutor. — Fig., to examine
thoroughly, inquire into, explore, investigate: ciielt
plagaa, Enn. ap. C : locos, ex quibus ai^gnme'nta
eniamus : ante tempua haec. — • To seaivh into,
search out, find out, read: mentlaque deum, 0. :
Arcanum iilius, H.
sculpo, pi^l, ptua, ere [SGJtftP-], to carve, eui^
grave, chisd, form, fashion: e saxo sculptus:
niveum roirA arte ebur, 0. : Quid sculptum infa-
bre esset, H.
8CulptUifl» e, adj. [sculpo], /ormai by carving,
carved, sculptured : opus, O.
sculptofl, P. of sculpo.
BOnrra, ae, m. [SGRV-], an idler, loafer, nwn
about town : scurrae locopletes.-— il city buffoon,
droll, jester, down, pantaloon, parasits: neque pa-
rum faoetoa acurra: vagus, H. : Urbaui acurra
Catulli, i. e. a down in a play of Catullus, lu. —
Pro v.: de scurra multo facilius divitem quam
patrem familias fieri posse.
•onrrilia, e, adj, [scurra], buffwmMke, jeering,
scurrilous: iocus: dicacitaa.
flonrrilltaa, &ti8,/. [scurrilis], buffoonery, scur-
rility: insulsa, Ta. q-^^-^^^^^^ ^y V^OOglC
■owpror
700
0 ^*»ror, -— , an, ^. [scum], to aU thajetter,
^^Jthe buffoon: Scurror ego ipse mlhi, populo
Xo jpUaae m^fseffj H. : Scurrantis speciem pne-
re,fi.
f ooutale, is, fL [aoutum], a thong^ Uatham ttrap,
iash: triplex, U: fanda media duo BoaUlia inpa-
ria babebat, L.
r scutatus, <i4/* [ scutum ], arm»d with a long
$hidd : cohortes, Cs. : milites, L. : equites, Y.
■outella, ae, /. dixi/L [scutra, a flat dish], a
mudLflat dish, littU wlver : hedjchii
■outioa, ae,/, a laahj whip : Ne scuUcft secte-
re, H. : scuticae tremefactus habenis, 0., lu.
1. aoutxtlaf ae,/. dim, [soutra, a flat dish], a
diamondrahaped/sn*re, loxenge^ rhombm : formam
Britanuiae scutulae adsimulare, Ta.
2. scntula (■cyt-), ae,/, = avvraXiy, n wood-
en roller, cylinder: biremis, subiectis soutulis, tra-
duxit, O^-^A Mcrd writing (on a slip of papyrus,
wrapped around a scuUla), M.
scutulata, Oram, n. [1 scutula ; sc. Testimenta],
ducked dothing^ chequered garmenU^ lu.
■outulum, I, n. dim, [scntum], a mnaU ehidd:
cum scutulo. *
■outum, I, n. [SCV-], a ahield, Bonum ekidd,
infantry diidd, buckler (of two boards, joined,
covered with linen and hide, and edj|^ with iron):
scutum pro olipeo, L. : pedestre, of the infantry^
h, : equestria, of the eava/ry, L. : scutis ex oortioe
factis aut viminibus intextis, Cs. : domus scutis
referta : scutum reliquisse praedpuum flagitiuro,
Ta. — F i g., a ehieUL, defence, protection, ehelter, eafe-
guard: scutum dare in iudicto eis, quos, etc. : souto
vobis magis quam gladio opus est, L.
Boyllaeus, adj., of Seylla (a promontory at
the entrance of the Sicilian straits) : rabies, V. —
As etAet, n. : in Scyllaeo illo aeris alieni, t e. whirl-
pool (by confusion tfith Cbarybdis).
scyphus, I, m., = ^c^^oc, a eup, large eup,
beaker, goblet : altcuius preti: scyphorum paria
oomplura: sacer, V. : Natis in usum laetitiae scy-
phis, U. : inluseras inter scyphos, L e. over the
wine.
1. ae, ace, and abL of suL
2. ae or aed, praep. with abl. [abl, of sai], by
iteelffrom, without, apart from : se f raude eeto,
Xlt Tabb. ap. C. — E s p., in composition, as in se-
cede, securas, seditio, sobrius, sooors, solvo, sudus.
3. ae-, in composition for sOmi, as in selibra.
4. ae-, in composition for sex, as in semestris.
aebum, see sevum.
ae-oed5, cessi, cessus, ere, to go apart,go away,
separate, vnthdraw, go aside, retire : seoedant im-
probi, secernant se a bonis : de coetu, 0. : iu abdi-
tam partem aediam, & : ad deUberandiim, L.: a
fesso oorpore sensQs, Ct : tantum aeoeasit ab iotg
Terra, woe dietant^ 0.—2hgo out in rebeOion, rebd,
revolt, eeeede: plebes armata a patriboa seceasitt
S. : in Sacrum Hontem, L.
ae-oemd, crdvl, crStus, ere, to put etpart^ eunda',
eever, part, divide, emarate: stamen seoemit hi-
rando, 0. : sparsos flores calathis, e^Mrate m hat-
keta, 0. : nihil (praedae) in publicum, wetting apar*
for thepublie treaeury, L : luppiter ilia piae seeie-
vit litora genti, hath eet «q)ari, H. : patrea oentua
denoa in orbis, divided^ O. : se a bonis : Baropa
ab Afro, H. : inermb ab annatis, L. : ex iotestims
secretus a reliqno dbo sucus: me Kympham
ohori Socemunt populo, H. : e gr^ alqm impeia-
torum, tif^fe out ae pre-eminent^ L. — ^Fi g., to etp-
arate, ditjoin, part^ diewodate : hoece homines, ae<
apart : ut pulchritudo corporis secemi doq potest
a valetndine, sic, etc : sua a publicis conaiiia, L:
Publica privatis, sacra profanis, H. — To di^in-
guieh, discern: blandum amicum a vero: non sa-
tis acute, quae sunt seoemenda, disUoguit : iosto
iniquum, H. — To eet aeide, exdude^ rejoet : in
iudicibus legendia amioos meos: frugaBasimum
quemque.
aeoeaaio, Gnis, / [ 1 GAD- J, a going onde,
withdrawal, retirement : subscnptorum : milltes
secessionero fadunt^ Cs. : secessione facta» hoeing
withdraten, L. — A polUieal withdrawal, intMrrec-
turn, echiamy eeeeeeUm: ultima rabies aecesao ab
suis habebatur, L. : seoessio, non bellnm : popoli,
Cs. : per secessionem annati Aventinum oocnpa*
vere, S.
aeoeaaui^ As, m. [secedo], a eepareUum, re-
tirement, solitude, • Carmina secessum scribcntis
quaerunt, 0. : gratum litus amoeni seoeasfiks, In.
— A hiding-place, ravine, I'ttreat : Est in seoe«a
longo locu?, a deep receee, V.
aeclua, adv. comp., see setius.
aedttdd, si, bus, ere [sc+daudo], to shut of,
ehut t^Mri, ehut md, eecbide, part: carmina aotro
sedusa rdinquit, V. : cohors seclosa ab reliquis.
Cs. : a communi luoe sedusum: cnraai ftonciA, V.:
seduditur sub al&, hidee^ Pr.
(aecluxn, I), see saeoulum.
aeoluaua, adj. [P. of aecludo], sundered^ mp-
arated, remcie, eeduded: iter a oondiio deorun :
nemus, V. : aliqua aquula, eomfimtd streamleL
aeco, cul, ctus, ire [2 SAG-], to cut, cut of , cut
vp, reap, carve : orone animal seeari ao dividi po-
test : pabulum secari non posse, Cs. : aectae lier-
bae, H. : Qno gestu gallina aecetor, it carved. In. :
secto dephanto, i. e. earvedivoryf V. : prave sectns
unguis, H. — ^Esp., in surgery, to cut, operate on,
cut off, cut out,'aifnputate, excise: in OMpore alqd :
varices Mario : Harius cum secaretur. was operated
Digitized by V^OOQlC
Morotlo
m
■aowndwin
ft. — To KToUhy UaTy wom^ hurtj i^fures laotMi-
iB aouto ne aeoer ungni, Imt Ithaula U iom^ H. :
ectas invenit angoe genas, 0. : seetteruni corpora
epres, Y. — To cut apart, divide, eUa^, tepearaie:
4irru medium agmen, V. : caelum seoaut lonae,
>. : sectas orbis, I e. half iht aarth, B.-^To cut
hrouffhj ntn through, pom ihrouah, troverae : per
nana umida nando Libyoum, eUave, V. : aequor
'uppe, 0. : adeunt vada nota secantes^ 0. — To
tU, make by cutUug : f ugfi secuit sub nubibus ar-
um, i. e. produce hyfiigfu, V. : viam ad navls, i. e.
peede on hie way, V. — Fig., ^ divide: cauaas in
»iura genera. — 7\> cut ehort, decide, ecUies Quo
aultae eecantur iudice lites, H. — To foUow, pur-
ue: quam quiaque secai spem, V.
aaoretlo^ dnis, /. [86+ 2 G£B-], a dividing,
undering^ eeparaiUm: partium.
•eoreto, adv, [secretus], eeparaUlg^ apart : ex
is quaeritur aecreto in curi&, quid, etc. : consilia
«oreU> ab aliia ooquebant, L. — In eecret, eeeretly,
without witneeees, in private : boo audi : loqui me-
lum, H. : oonloqui : cam eo agere, in a private
nterview,C9,
secretaiii, I, fi. [P. n, of seoerno], a hidden
hing, mystery, eecr^: aperto maris Bui secreto,
Pa. : Utterarum secreta ignorant, Ta. : sua ne se-
rreta viderent, mygferiet, 0. : illud, quod sol* reve-
'entia vident, that myeterume being, Ta. — A hidden
place, hiding ' place, retirement, aolitude, retreat:
lecreto suo aatiatuff, Ta. : Seductus in secretiim
at, Ph. : in secreto tempua terere, in voUtude, L. :
« a Tolgo in seoreta removere, H. : liorrendae
)rocul secreta Sibyllae petit, V.
Beoretua, adj. with comp. [P. of secemo], eev-
Ted, separated, eepariUe, apart: secretum imperium
>ropriave signa habere, L.: arva, V. — Out of the
cay, retired, remote, lonely, eolitaiy,'aeeret : loca,
i. : litora, 0. : pars domQs (i. e. gynaeceuro), 0. :
ter, solitary, H. — Comp. plur. n, as Mhet.: in se-
^retiora Germaniae porrigitur, the remoter parts,
Ta. — Hidden, concealed, private, secret : artes, 0. :
lec quicquam secretum alter ab altero liaberent,
a. : secretiora ministeria, Ta. : secreta pyram Erige,
tecretly,y.: Stridcre secretA divisos aure susurroR,
n tfie private ear, H.
Beota, ae, /. [ SEC* ], a beaten way, pathway,
node, manner, method, prvneipU: omnia natora
ial>et sectam quam sequatur: eidero incumbere
iectae, lu. : banc sectam rationemqne vitae sequi,
node of life. — A body of political prineiplee,
party, side : cuius sectam atque imperium secutus
!s : pro VitruTio sectamque eius secutia precari,
\is party, L. — In philoflophj, a doctrine, school,
\ect : eorum philosophorum sectam aequt
Bectator, Oris, m. [2 sector], afcUower^ attend-
inty adherent : Gabinii : quid opus est aeotatori-
>us? an escort: lex de numero aectatorum, i. e.
the wumberofa candidate's train in ean»a^:p.):
iudiciorum, Ta. : domi, a familiar visitor, Ta.> '
neatthM, e, a^f. [2 SAa], cut, deft, dimd:^\
ebur, O. : pormm, cut leeks, Iu« ^
■eotio, 5nis, / [ 2 SAG- ], a cutting «p, sali
at auction of a conjiscated estate, sale of goods for-
feited to thepttblic: ad illud scelus sectionis aoce-
dere.— -4 rialU to conjiscated property, owners/iiv
of forfeitea goods: praedae: sectionem oppiai
vendldit, Os.
1. Baotor, Oris, m. [ 2 SAG- ], one who cuts, a
cutter: sectorea ooUorum et bonorum, cutthroats
and eutpurses: omnium sectorum audacissimua
(in a double sense). — A purchaser of conjiscated
goods at auction, epeadator in forfeited estates: in
bello hostiSy in pace sector: mulierem emere a
aectoribus.
2. seotor, fttus, ftrl, dep,freq. [aequor], to fel-
low eagerly, run after, attend, accompany, press
upon, follow after, chase, pursue : sectari iussi, to
join rny train, L. : at seotabantur multi : si con-
duct! sectarentur: Ghrjsogonum (servi): neque
te atipator seotabitur, H. : qui eiusmodi est, ut
eum pueri sectentur: Ne scutica dignum horribili
sectere flagello, H. — ^Of game, to chase, hunt: seo-
taris aprosy V. : leporem, H. — F i g., tofoUow after,
pursue eagerly, search for, hunt: hano miseram
praedam, Gs. : litis, T. : Nomina tironum, H. : Mit-
te sectari, quo, etc, H. : virtutea, emulate, Ta.
Beotora, ae,/. [2 SAC-], a cutting, excavation^
mifie : aerariae secturaeque, Gs.
aectOB, P. of seoo.
(aeoubitOB, ils), m. [secubo], a lying apart,
sleepirig alonc-^nXj aid. sing, and nom.plur, Ct,
Be-cnbOb ^^ — i *re, to lie apart, deep alone,
live alone: per aliquot noctes, L., Ct, Tb., 0., Pr.
(Beonlaiia, BeculumX see saec-.
Be-cnm, see 1 cum and sui.
Bocundani, orum, m. [prop, adj., from secun-
dus; 8C. railites], sddiers of the second legion:
secundani terga hostium caedunt, L., Ta.
r^eonndaziiiB, a^j. [ secundus], of the second
dass, second in order: habet statum rea p. de tri-
bus seoundarium.— As subst, n., a secondary point,
point next in inyuortanee.
1. Beotmdo, adv. [ secundus ], secondly, in the
second place: primum . . . secundo . . . tcrtlum,
eta : primo . . . secundo. Ph.
2. aeoiindo, — , — , are [secundus], to favor,
further, second, prosper : aura secundet aquas, 0. :
di nostra inoepta secundent, V. : Kite tIsIIs, i. e.
bring to a favorable issue, Y.
aaonndom, pram, with aee.
Digitized by
l3?W^fe-»°
7«i
^'^^^ foUomrujf, byy aUmg^ betide: iter fleeandam
'^(f facere : castra secundam mare nmnire. — ^In
;e or order, immediateljf o/'"** <i/?^9 *MaB< ^^
«;undum binos ludos mihi respondere: comitia:
jroelium, I* : quietero, after going to deep, — In
rank, next to, after: proxime ct secundum deos
homines hominibus maxime utiles esse possunt :
secundum deos nomen Romanuro venerari, L. :
secundum ea multae res eum bortabantur, quft re,
etc., Cs. — Agreeably to, in accordance triih, accord'
ing to : secundum naturam fluminis procumbere,
L e. domi stream, Cs. : secundum tabolas testa-
nienti possessionem dare: conlaudavi secundum
virtutes tuas, T. : dunmviros secundum legem
facio, L.— According to the will of, in fwsor of,
to the advantage of: secundum nos iudicare, give
judgment in our favor: secundum causam no-
stram disputare: secundum eam (partem) litem
iudioes dare, L.
■ectmdas ( as num. ordin. often written II ),
eufj. with comp. and eup. [sequor]. — In time or
oi^er,/o//bt0efi^, next, eecond: secundo lumine, the
next morning : anno secundo, the next gear : ante
diem II Kalend. Februariaa : Koma oondita est
secundo anno Olympiadis septimae : me secundum
heredem insiituere, aUemate heir (on the failure
of the first-named) : mensa, deemi : menais ao-
cepta secundia Rhodia (vitis), V. : hoc seoundft
victorlA accidit, i. e. toUh victory already in viem,
N. — la rtLQk,foUomng, next, ucond: ex primo or-
dine in secundum ordinem civitatis venisse: Nee
viget quicquam simile (lovi) aut secundum, H. :
maxime vellem . . . secundo autem loco, etc. : ad
regium principatum : secundus a Romulo conditor
nrbis, I* : heros ab Achille secundus, H. : Haec
erit a mensis fine secunda dies, the laat day but
one, 0. — Secondary, subordinate, inferior : panis,
H. : argentum venae secondae, lu. : persona, N. :
ill actoribus Oraecis, ille qui est secundarum par-
tium : nulli Oampanorum, L. : regie spatio loco-
rum nulli earum gentium secunda, Cu. : baud ulli
veterum virtute secundus, inferior, V. — Plur. f
as svbst. (sc partes), the second part, inferior part :
Q. Arrius, qui fuit H. Crassi quasi secundarum :
ferre secundas, H. — Of currents or winds, /aiwr-
ablcyfair, downward: secupdo flumine iter facere,
i. e. down wtream, Cs. : secundo defluit amni, V. :
rate in secundam aquam labente, with the current,
L. : naYls man secundo roisit, with the tide, L. :
secundis ventis cursum tenena: Contrahes veoto
nimium secundo vela, too fresh, H. : secundissimua
ventus : curru volans dat lora secundo, swifUy
gliding, V. — Favorable, propitious, fortunate : ae-
cundo populo aliquid facere, with the consent of
the people: admurmurationes cuncti senatHs: ru-
mor, H. : praesentibns ac secundis diis, I* : adi
pcde sacra secundo, V. : avis, Enn. ap C. : conve-
niens ad res vel secundas vel adversas : ingenium
res Solent oelare teoundae^ H. : mens rebus eubia-
ta secundis, V. : OalHae motds, tueemtful, Gsl : nwe
verba, i. e. provoking, L. : seeandiore eqaitam proe.
Ho Dostris, Cs. : seoundissima proelia, Gs. : leges
seonndissimae plebet, L. — Plur, n. as subat.^ favor-
able cireumMtanees, good fortune: Sperai infesiis,
metuit secundis Alteram soriem, H. : in taia 8e>
cundis, T. : omnium secuDdorum causae, L.
■ectirifer, fera, ferum, ae{j, fsecuris + 1 FES-^
axe-bearing, with a battle-axe: ryracmon, O.
Mouxigar, gera, gerum, o^p. [securis+GES-^
axo4>earing: puellae, L e. with battle-axes^ O.
MOQXlB, is, ace. im or em, obL T,/. [2 SAC-],«i
axe, hatf^et, cleaver : Icta securibus ilex, V. : fertar
quo rmra securis, It. in the wild forest, H. : seeari
Dextras obarmare, H. : Anoeps, two-tdgvd, O. : YiO'
time pontificum securfs Cervice tinget, H. — An
exeeuUoner^e axe (borne by the lictors in tbe fa-
sces) : nudatos securi f eriunt, i. e. behead, L. : qua
seeari perouaeit, beheaded: Virtus . . . Nee amait
aut ponit securis Arbitrio popularis aurae, Le.iis
honors and power, H.— F i g., a blow, death - blow:
graviorem rei p. infligere securim. — AuthorUf,
dominion, 9overiignty : Germania Ck>lla Romanae
praebens securi, 0. — ^Uau. plur, : Gallia securibus
sttbiecta, L e. /o Roman eupremacy, Os. : eaevas
securfs accipere, Y. : Medus Albanas timet aecu-
ris, I e. Roman supremacy, H.
■ecuxltifl, atls, /. [ securus ], freedom from
anxiety, uneoneem^ composxtre: securitatem appel-
lo vacuitatem aegritudinis : quam secaritatem ei
magna pars amicorum faciebat, L. : inhamaoa
securitas, earelenness, Ta. — F^-eedom from danger,
safety, security: publica, Ta. : annoDae^ Ta.
•eofkma, acy. with eomp. [2 se+cura].— ^
persons, free 'from care, carelets, unconeemed, «»-
troubled, fearleu,miiet, eaey, compoeed: ut securas
bellum Kabidi inraram, L. : securua Temnum pro-
ficiscitur: securae peragebant otia genteis 0.:
Geres nati receptft, relieved of anxiety, O. : de li&-
gui Latin& securi es animi : securior ab Samniti-
bus, L. : Romani securi pro salute de gloria oerta-
bant, Ta. : futuri,0. : pelagi atque mei, uneoneemed
about, V. : poenae, H. : odi, Ta. : pericull, Co.:
cadat an recto stet fabula talo, H. : ne quia enwe
labatur veatraro, h.^^Pree from care^ untroubled,
tranquil, serene, cheerful, brtght: aevom, H. : Otia,
v.: summa malorum, oariese, O. : bolus, Lea
peaceful meal, H. ! laticea, driving away care, V. :
vota repulaae,«a/v against, 0. — Free from danger,
eafe, secure: nullum locum aecurum esse ainere,
L.: mare,Ta.: materia, Ta.—.fi4n!y,o^.Aafid;i»i-
mary: caatrensia iuriadiotio, Ta.
1. MOna, n. inded. [fi SAG-], a eex. — Onlr aec
sing, adverb. : liberorum capituro virile secos ad
deoem milia capta, males, L. : muliebre, L., Ta.
Digitized by V^OOQ IC
7n
2. saooflk adv, with wmp, sequiut [ 8EC- ]. —
^o8ii., oiherinat^ diffaretUly^ wtt «», the eontrary :
d secus est : maji^um mehercuie hominem, nemo
licet secufl; sed, etc.: omoia longe bccus: doMb
liter videtur ; recte sectnne, postea, whsthgr tor-
'eedy or not : pro bene aat Becus consulto, for
food or i^ L. : num eecus banc causftm defendisse
videor), ac si ? etc. : membra paulo bccub a roe
tque ab illo partita : illam attingere aecut quam
ligQumst liberam, T.: matrem familiaa secus
|uam matroDarum sanctitas postulat nominare. —
Yith a negoHvef not oihtryme^ even ao^ jtuC 90:
lora fere undecima aat noD multo secnB, not much
arlier or later: veluti Haud secus Androgeoa
isu tremefactas, V. : Aequam memento rebus in
.rduls Serrare mentem, non secus in bonis, H. :
ion secus ac si mens esset frater : in medias res
^on secus ac notas,jiM^ <u if they were/amUiar^
I. : solet tempestas haud secus ntque in mari re-
inere, S. : Haud secus ac iuasi faciunt, V. : ea non
ecus dlxi, quam si eius frater essem, in no other
pirit : quo facto, haud secus quaro dignum erat,
a. — Otfiervoite ihotn in rights not ledL, wrongly y un-
fortunately f unfavorably^ ill, badly: secus iudicare
le se : quod ubi secus prooedit, S. : adfirmat nihil
I se cuiquam de te secus esse dictum : ne quid de
loUega secus scriberet, L. -- Lets : neque multo
iecus ill lis virium, Ta. — Comp., toorte^ more «»-
favorably : quod sequius sit, de meis civibus lo-
(uor, L. ; see also setius.
secQtor (MquQtorX Oris, m. [SEO-], a fol
otoer, pureuer (a kind of gladiator), lu.
sed or (old) set, conj. [ old abl. of sui ; of. 2
e]. — After a negative clause and introducing a
lirect opposition, btU, on the contrary, beU alao, but
veny bvi in fact : Non canponantes belturo, aed
»eUigerantes, Enn. ap. C. : oti f ractus est non con-
entio aniroi, sed relaxatio : nemo iudicium repre-
lendit, sed legem.— Introducing a climax, nsu. in
he formula, non modo or non solum . . . sed, or
ed etiam, not only, not merely . . . but, but aleo,
<ui even, but indeed: non modo falsum illud esse,
ed hoc verissimum: iudicetur non verbo, sed re,
lOQ modo non consul, sed etiam hostis Antonius,
lot only not . , , but even: omnia eius non facta
olum, sed etiam dicta meminisset: neque Fero se
(opulo solum, sed etiam senatui commisit, neque
enatui modo, sed etiam, etc : multiplicatusque
error non infimis solum, sed primoribus patrum,
J. — After non (in the sense of non modo) : qui se
ion opinari, sed scire, non audivisso, sed vidisse
licit: non infimam plebem acoendere sed ipsa
a pita plebis, L. — After ne . , . quidem (more em-
thatic than non modo): tu porro ne pios quidem,
ed piissimos quaeris, lusill not eay virtuous men,
tit the meet virtuom. — Restrictive, but, yet, how-
ver : est tile quidem yalde severus, sed abhorrei
ab huiuB saeouli lioentift : paulo sedatiore temtlf^^.);
est aocuiatus, sed eidem fere lege : difficile f. ^*
est, sed oonabor tamen : plerique patriae, sed o^,
nes fam& atque fortunis expertes, S. — ^In a tranby'
tion: Don impedio, praesertim quoniam feriaf.j
sumus. Sed poesumus audire aliquid, an serius
▼enimus f : sed ad instituta redeamus : sed, si pla-
cet, in hunc diem hactenus. — Often after a paren-
thesis, 6W, now, I May: quos Hetellus (facio iniu-
riam viro mortuo), sed ille consul, turn, etc. — With
quid autem^ in impatient questions : sed quid per^
timui autem belua? but why in the world f T.:
Sed quid ego haec antem neqniquam ingrata re-
volve? v.— With vera, but in fact, but actually z
nee iam cam Aquilio, sed vero com Paullis eonfe-
rendum t ; cf . sed enim vero cum detestabilis res
sit, quid, etc.? L. — fillipt, with enim: sed re-
verter ad crimen ; sed enim haec illius viri mentio
vooem meam fletn debilitavit, but (I speak with
difficulty), /or, etc. : Progeniem sed enim Troiano
a sanffuine duci Audierat, but (she was in dread),
for Ai had heard, etc., V.— In a climax, without
a preceding negative, but, but in fact, but aleo:
bio mihi primum meum consilium defuit, sed
etmm obfuit.
sedate, adv. [sedatus], calmly, tranquilly, with-
out excitement, unmoved: ferre (dolorem).
sedatlo, 5nis, /. [ sedo ], a quieting, allaying^
auuaging, calming : perturbationum animi : mae-
rendi : cum sedationes vitam efflciant beatam.
sedatus, adj. with eomp, and eup. [P. of sedo],
calm^ quiet, unrt^ffled: amnis : amnes, V. : sedato
grada abeunt, measured, L.— I* i g., calm, oompoeed^
moderate, tranquil, unimpaeeioned: in ipsis nume-
ris sedatior : Oderunt Sedatum oeleres, H. : scri-
bere sedatk>re animo: sedatius tempos.
sedeoim (not sexd-) or XVI, num. atfj. [sex
-hdecem], eixteen: annos natast sedecim, T. : alti-
tude pedum sedecim, Cb., L. : sententiis XVJ ab-
solutio oonfioi poterat
sedeonla, ae,/. dim. [sedes], a little eeat^ low
etool.
sedeo, sSdl, sessum, dre [SEI>-], to tit: cum
tot surami oratores sedeant, remain eitting: sedens
lis adsensi : ante forts, O. : ducts sub pede, O. :
gradu post me uno, H. : plausor nsque sessurus,
donee, etc., wito wiU k^ hie place, H. : Sedilibus
in primis eques sedet, H. : in ill& tua sedeculft : in
saxo, 0. : in conclavi, T.: in temone, Ph. : caelestes
sedibus altis sedent, 0. : ebumeis sellis, L. : car-
pento, L. : delphine, 0. : columbae viridi solo, V.
— Of magistrates, esp. of judges, to eit, occupy an
official eeat, preside, be a judge, hold court, act ae
juror: (tribune) in Rostris sedente: si idcirco
sedetis, ut, etc. : sedissem forsitan unus De centum
index in tna verba viris, 0. : index sedit simius,
Ph. : in tribonali Pompjigifim^loi^y^bani, ojmf.
(TA
7U
Q ^ continue aUting^ nt atiU^ amiinue^ remain^
Jj^r", wait^ abidt, nt idU, be inactive, delay^ itnger,
^^'r: isdem couBulibus sedentibus laU lex est,
i. : an sedere oportuit Domi, T. : totos dies in
Clk: sedemus desides domi, L.: tarn diu udo
xboo, X. : Sedit qui timuit, ne non snccederet,
'Hayed at Aome, H. : meliora deos sedet omina po-
soens, waite, V. : ante sacraa fores, Tb. : ad mea
busta sedens, Pr. — ProT.: compressis manibus
sedere, 9U with folded hands^ L.— -Of troops, to nt
dmony remain encamped, be entrenched, keep the
field: ante moenia, L.: ad Trebiam, L.: sedendo
expu^nare urbem, L. : sedendo bellum gerere, 6y
inactivity, L. : sedendo superatari earn, qui, etc,
L. : qui sedet circum castella sub armis, V.—*
Fig., to eink^ settle^ eubeide^ rest, lie: Sederunt
medio terra fretumquo solo, 0.: nebula campo
quam montibus densior sederet, teas thicker on the
plain, L. : esca, Quae simplex olim tibi sedeiit,
eat well upon your etomach, H. — 7h nt, tit doee,
hold fast, be firm, befixed^ be eettled, be eetabliehed:
tempuB f uit, quo navit in undis, Nunc sedet Ortj-
gie, 0. : in liquido sederunt ossa^ cerebro, etuck
jfaat, O. : clava sedit in ore viri, stuck fast, 0. :
librata cum sederit ( glans ), L. : plagam sedere
Cedendo arcebat, /rt>m sinking deeply, 0. — In the
mind, to be fixed, be impressed, be determined: in
ingenio Gressa relicta tuo, 0. : Idque pio sedet
Aeneae, V.
sides (sedis, L. ; gen.plHr. sSdam, C, L.), is,
/. [SED-], a seat^ bench, chair, throne: in eis sedi-
bus, quae erant sub platano : honoris : regia, L. :
sedibus altis sedere, 0. : tibi conoedo meas sedes :
priores tenet Sedes Homeras, the first rank, H. —
A seat, dwelling-plaee, residence, habitaHon, abode,
temple: earn aibi domnm sedemque delegit: hi
sedem primum oerto loco domiciliorum causa con-
stituerunt : Haeo domus, haeo sedes sunt magni
Amnis (sc Penei), 0. : in Italia, in sede ac solo
nostro, li. : cremata patrift domo profugos sedem
quaerere, L. : ultra hoe Chatti ; initium sedis ab
Hercynio saltu inoohatur, Ta. : scelerata (i. e. sce-
leratorum), O. : Talia diversa nequiquam sede lo-
cnti, place, 0. : qui incolunt eas urbes non baerent
in suis sedibus : aliud domicilium, alias sedes pe-
tere, Gs. : qui profugi sedibus incertis vagabantur,
S. : lucidas Inire sedes, H. : discretae piorum, EL :
silentum, 0. : religio sedum illarum : (Demaratus)
in e& civitate domicilium et sedes conlocavit:
Aencam in Siciliam quaerentem sedes delatum, L.
— An abode of tlie dead, last home, burial-place:
Sedibus hunc refer ante suis et conde sepulchro,
V. — 77ie souTs home, body: priore relictA Sede,
0. : anima misera de sede volens Exire, 0.—- Fie.,
of things, a seat, place, ^)ot, base, ground, founda-
tion, bottom: banc urbem sedem summo esse im-
perio praebituram: num montis rooliri sede suft
paramus ? from their placCf L. : deus baec fortasse
benignft Redueet In sedem yice, to the fiat
H. : belli, t?ic seat of war, L. : neque verba seden
habere poaaunt, ai rem subtraxeria : ut sola poaa-
tur in summi boni sede (voluptas) : in eft sedi^
quam Palaetyron ipsi Tooeat, eite, Gu. : ooloni Ca.
puae in sedibus luxuriOBis oonlocati : Tarrim eon-
▼ellifflus altis Sedibus, V. : totura (mare) a aedibu
imis Eurusque Notusque niunt, V.
■edils, is, n. [SED-], thai may be mU on, a sea^
ben^ stool, chair: Membra senex poelto iosst
relevare sedili, O. : gramineo viros looat sedili, F.:
Sedilibus in primis (in a theatreX H. : Facu 6s
▼ivo saxo, O.: fosi per dura sedilia Dantae,
benches, y.
sedition Cnis,/. [2 sed+l I-], a going aside,
going apart, insurrectionary separation, dixseneion,
civU discord, insurrection, mtUiny, sedUions sedi-
tioni interesse, L. : seditione facUl, Gs. : seditio
inter belli pacisque auctores orta, L. : seditionem
ac discordiam concitare: Seditione, dolia pccca-
tur, H. : seditionibus tribuniciis res p. agitabatur,
S. : seditiones omare : Paene occupata seditioni-
bus urbs, H. — P e r 8 o n. , an attendant of Fatna,
O. — Dissension^ discord, strife, quarrel: Flllam ut
darera in seditionem, T. : cresdt favore Turbida
seditio, donee, etc, O. : si ad externum bellam do-
mestica seditio adiciatur, L. — An iTUurreetion, the
rebels, seditious men: seditione ita stupente, L —
F i g., of things, dissension, disagreement, discord:
intestina corporis, L.: iracundiam seditioDem
quandam duoebat»
seditlosS, adv. with eon^. and mp. fsedttio-
sas], seditiou^vf aliquid dicere, U: seditkniis
agere, Ta. : multa seditiosissime dicere.
seditl5sa% adi. widi sup, [seditiol,./ii22o/'dif-
cord, factious, turbulent, mutinauB, eedMoue : sedi-
tioflisstmus quisque, Ta. : d^es: seditiostssinii
triumviri: oratio: vooea, L.: iudicia. — Quarrd-
some: £a eat enim seditkea ; ea cum Tiro beUam
gerit — Turbulent, fuU of disorder : vita.
sedS, ft vT, fttua, ftre J" SED- 1, to brina to r<
lay: pulverero, Ph. — To settle, still, eeilm, alley,
astuage, appease, quiet, dieek, end^ stop, siity: mare
ant flam mam : inoendia, O. : sedatis flnctibus, sub-
sided: tempestas sedatur: sitim, slake, O.: canw
ieiunia, relieve, 0. : ad lassitudtnem sedandam mi-
litnra, refresh, N. : in animis hominum motun:
railitum animos, L. : rabiem, H. : volnera mentis^
0.: (populi impetus) sedatur: turoultum, G&:
discordias : contentionem, L. : serrannculam om-
nem aut restinxerit aut sedarit : calaraitatem, T. :
ut vix a maristratibus iuventus sedaretur, was
quieted, L. : vela fessa, i. e. come into port, Pr.
se-dUOO^ daxi, ductus, ere, to lead adds, take
apart^ draw aside, lead away, carry off, set aside,
put by: me rursus: siugulos separatim, U: Hone
Digitized by V^OOQIC
tlandft roanu, 0. : Seduekiis in seeretain a liberto,
?h, : quod a te scduotiw est, wa« iakm <miofthM
vay : vina meiisis seducta seciindu, removad!, 0.-^
To put amiukr, KparaUy dMdt^part : Seducit ter.
-as haec brevit unda dual, O. : quarto seduennt
^astra Folatu, i. e. diwide into two hottile parHea,
>. : cum f rigida more animft seduxerii artut, V.—
Ji" i g. : oonailia in privato seduotaque a plurium
ronscientiA babuere, L. : ab immoi-talitate sednci
i. e. excIudiX G°-
seduotio, Gnis,/. [seduco], a leading antU,
irawinff apart: seductiones testium.
sedaotoiy adj. [P. of seduco], remote, dtetdnt,
ipart : terrae, 0. : recessus Gui-gitis, 0.
aediilitaa» fttis,/. [sedulus], assiduity ^ appliea-
ion, earnestfieatf persistenofy serviceableness : bomi'
lis: mea: munda, 0.: OflBciosa,H. : Sedulitas
(tulte quern diligit urguet, offidousness, U.
•edulOy ado. [sedulns], bueUy^ dUigenily, inda^'
riously^ eagerly^ carefully^ aeahusly^ UMremittmgly,
tssiduoitsly^ aolicifouky^ itdidmudy: at facio sddulo,
r am doing my best, T. : fit Bedulo, T. : quae opus
met sedulo oomparat, L. : quamquam sedulo facie-
>ai, made a dncers tffort: credere, i. e. sincerdy,
r. : argumentari : ego sedulo, iie esset, feci, ddtb-
redely, L. : ad id diem eztraxerat»/mi7W«e/y, L.
sedulna, adf. [SED-], persistent, busy, diligent,
ndustriom, tealous, eareful, unremitting^ aolieUouSj
usiduous, sedulous: eloqneutes videbare, non aeda-
OS velle oonquirere, orators, not those who labor at
nratory: Exanimat lentus spectator, sedulus inflat,
3.: Bauds, 0.: mater, Ph.: Sedula fune Yiri con-
;ento bracchia lasaant, 0. — Officious, obtrusive:
Se odium libellis Sedulus importes minister, H. :
nale sedula nutrix, 0.
segea, etis, /., a eomfidd: in segetem sunt
laue fruges: segetes fecundae: oohortes fru-
nentatum in proxiraas segetes mittit, Gd. : Ilia
teges votis respondet avari, quae, etc., V. — The
\tanding com, grouting com, crop: laetas esse se-
getes, etc. : culto stat seges alta solo, 0. : Quid
'aetat laetas segetes, V. : seges farris raatura
nessi, L. : Kni ct avenae, V. — A crop, thicket, far-
>si, nndtitude: cllpeata virorum, 0. : ferrea Telo-
•nm, V. — F i g., a fleld, ground, soil: ubi prima
>aretur ArboribussegeSfV.: quid odisset Clodinm
tfilo segetem ac materiem suae gloriae f — A crop,
fruit, produce, result, profit t Uberius nulli prove-
lit ista seges, 0. : Quae tamen inde seges, lu.
•egmentatns, adj, [segmentum], trimmed
frith purple, fiounesd, fringed: €iinae,ltt.
BegnMntimi, I, n. [2 SAG-], a atttisig (late>—
Be p., plur., strips of colored doth, trimmings,
flounces, O., In.
(segne), see segniter, segnia.
9B5 Mtonflo
tOudpmB, pedis, adj. [segnis+pes], sWf^t?.):
/oo<,i«:
_ e, a€fj. with comp. [1 SAC-], slow, taroS
slack, dilatory, lingering, sluggish, inactive, lasy
(servi) Propter onus, 11. : noe segnibus aciis Quod
fuit ille sumus, 0. : segniores incitat, Cs. : casti-
gando segnes, Ta. : bonus segnior fit ubi neglegas,
S. : equus segnior anni8,y. : tempus, L.: militin,
L. : neque pugno Keque segni pede victus, H. :
aquae, duggish, Cu. : campus, i. e. unfruitful, V. :
diutinus alter (terror), sed segnior, more lingering,
L. : segnior mors (per venenum), L. : non segnior
disoordia, L. : hand illo segnior ibat Aeneas, Y. :
segniores postbae ad imperandum ceteri sint : ad
laetitiam, 0. : ad alia consilta, L. : In Veuerem, V. :
nodum solvere Oratiae, H. : laboruro, Ta.
segnitaH) atis,/. [segnis], sloth : hominum.
■egnltar, adv. with comp, segnins [segnis],
dowly, sluggishly, stothfully, Uudly: omnia agere,
L. : segnius oppugnare, L. : segnius inritare ani-
raos, H. : segnius bellum parare, S. : nee segnius
pugnabant, with equal spirit, L.
aegnitia, ae, and segnitlea, — , em, e, /
[segnis], slowness, tardiness, dilatoriness, sluggith-
ness, inactivity: nihil locist segultiae, T. : coiisulem
segnitiae aocusare, L. : sine segnitia verecundus :
maris, Ta. : qua tam sera moratur Segni ties ? T. ;
castigemus seguitiem hominum : in segnitie per-
stare, L.
ae-grego, &vl, atus, &re [gre4« to separate from
the flock: oves segregatae, Pli. — To set apart, lay
<uiae, put away, separate, sever, part, remove, seg-
regate : Segregunda mater a roe est, T. : volgus
quae ab se segregant, i. e. Jiold aloof from, T.i
ilium a re p. segregavit scelus ipsius: captivis
productis segregatisque, divided, L. — ^Fig., to sep-
arate, remove, divide: haec (eloquendi vis) nos a
vita inmani segregavit : publicam causam a pri-
vatorum culpa, L. : pugnam eorum, i. ^ fight them
separately, I*
■eiligatiiCy P. of seiugo.
■eiiigea (iumX m. rsex+iugum], a team of six
hones, dutriot drawn by six horses: anrati, L.
(ae-iti^o), — , &tus, fire, to disjoin, part, sep-
arate, divtde.'—Only P. pass. : (animi partem) non
esse ab actione corporis seiugatam.
aeiunotim, adv. [seiungo], sqoarately, Tb.
MiwiotlOk 6niB,/. [seiungo].— In rbel, a
disfunction, separation, mvisUm.
•e^lnngo, iOnxT, iflnctus, ere, to disunite, dis-
join, part, sever, separate, tUvide: teab lis: Alpes
Italiam ab Gallia seiungunt, N. — ^F i g., to separate,
part, sever, diseomieet: a verbo ius: defensio se-
iuncta a Tolantate: benignitalem ab ambitu,<^
tingwish: tea Yerboram Ubertate.
Digitized by VjOOQIC
TW
O.^lecUd, 5Dit,/. [2 Be-+1 LEG-], a d^oemng
sqK choice^ seledion : nullA aelectioue utt : reram.
Mleotii% P. of seliga
Mlibra, ae,/. [8 8e.+Ubni], a half-pound, L.
BeligO, legl, lectus, ere r2 8e-+lego], to tingle
outf ieparate^ choose out, cm, tdect : omnia expen-
det et seliget: seleetae sententiae: selecta pec-
tora Patrea dixit, 0. : selecti iudices, jkcC/^i tdieted
hy ike prador (in criminal cases).
aella, ae,/ [SED-], a teat, uiiU, c&atr, alool:
in sella sedere: alta dedncere sell!, lu.: sellae
atqae opens locos, voork- stool: sella tibi erit in
iudo, etc., teacher's chair: clausa, Mdan-cAatr, lu. :
sellft qui prima sedens, on the front seat ( of a
wagon), Ph. — A moffietrate^s seat, official chair
(that of the higher magistrates was called sella
curulis) : sedebat in rostris in sell& aarea : hoc de
sella dixit: consules positis sellis dileetam habe-
bant, L. : parentes honestos Fasclbus et seiiis, H.
•ellarluBi i, m. [sella], one that practises lewd-
ness, Tn.
BelliBteniia, drum [ sella +stemo], rdigicfus
banquets offered to goddesses, Ta.
aellula, ae,/. dim, [sella], a liille sedan chair,
Ta.
•ellalarltui, m. [sellula], a mechanic toho teorks
at a stool, sedentary artisan, L.
semel, adv. num. [8 SA-], once, a single time:
attendant^ semel bisne signum canat, L. : oonsulem
miles semel fefellit, U: non semel, sed bis: neque
semel sed saeplus: non plus quam semel eloqui.
— Indef.y in phrases with iterum or saepius, once
and again, time and again, repeatedly, more than
once, several times : semel atque iterum ac saepius
dare: cum his semel atque iterum armis oonten-
disse, Cs. : semel aut iterum, once or twice. — Once
and no more, but once, but a single time, onee for
all: animus ubi semel se cupiditate devinxit,T.:
quibus semel ignotum a te esse oportet : aut vitam
semel aut ignominiam finire, L.: hnmum semel
ore memordit, once for all, V. : virtus oum semel
excidit, H. — In counting, once, first, the first titne :
bis rem p. servavi, semel gloria, Iterum aerumnA
me& : Rufum bis perrenisae . . . semel ad Corfi-
nium, iterum in Hispanlft, Cs. : ter, semel . . .
iterum . . . tertio, L. — Indef, once, ever, at some
time, at any time: yerebammi Ne non id facerem
quod receplssem semel f T. : ut semel eloqoentia
evecta est: quando in apertum Semel discrimen
evasura esset res, sooner or later, L. : quoniam
quidem semel susoepi : Si semel datis . . . Dividite,
tfyou are really giving, 0. : semel emissum volat
inrevocabile verbum, H,
•eman, inis, «. [1 SA-].— Of plants, seed: manu
spargere semen: terra semen excepit: iaoto se-
inine, V. : quercos de semine Dpdoaaeo, 0.<— Of
men or aaimals, seed, roes: genitus de
lovis, eon of Jupiier, O. : ipsa regie semine ortSi
Li : raortafi semine cretus, of mortal rate, O. :
(▼irtus) propria Bomaai seminis, L e. <n» Mti6orm
^araeteristie of the Bomans. -r- A shocif graft,
seion, rnt, slip, cutting : Seminibus positis (L e. vir-
gultis V, V. —Foeterity, progeny, f^fS^ortng, child:
inpia oemina fert utero, 0. — ^F i g., seed, an or^fin,
eseenos, principle, eouret, occasion, ground^ eamse :
veteris peroepto semine venae Arva rigent aura,
O. : maloram omnium : hotus belli : Semina terra-
rumque animaeque marisque Et ignia, L e. thefov
elemenis, V. : semina discordiarum (tribani), L. :
semina futurae luxuriae, the small beginniftg^, L.
■emenatria or aameatria, e, adj. [sex + men-
sis], half -yearly, semi^mnual, lasting six numths:
regnum : imperium, Os. : censura, L. : dux, L. : in*
fans, six months old, h. : Semenstri vatum digitos
drcumligat auro, Le»the ring of a militeay trib-
une, with a six months^ eonumsdon. In.
•ementiniu, atff, [semen], of eosring time:
dies, i. e. f eriae, O.
•ementia, is, ace, im or em, aid. I or e, /. [se-
men], a seeding, oowing: sementi prohtbiti: se-
mentem faoere, L.— P r o v. : at sementem feceris,
ita meles, ae you sow, so AaR you fsopi — l%e
growing crops, young crops, young com: tenerae,
0. — ^F i g., a soiotM^ .' malorum.
aementiiTiia, adj. [sementis], of seed, of eeti'
time: dies (i e. f eriae), 0.
aemeniii% see semiennis.
aemastria, see semenstris.
aemeaua or aemiesoa (trisjlV or ■emeasn^
atff, [serai +Ssus; P. of edo], hcif-eaten^ half -de-
voured, half - coneumed : praeda^Y. : pisces, H.:
serpentes, 0. : lepus,Ia.
■emet; see sui.
»imi',praep. [cf. semis]. — Only in composi-
tion, half, demi-, semi',
aemi-adapertas ( quinquesji. ), adj^ half-
open: ianua, 0.
aemianiinia (in verse, qoadrisyL), e, or ae-
mianinraa (aaman-), o^f. [semi+anima], half-
alive, hiUf-dead: digiti, Y. : f rater, L. : oorpos vir-
^nis, L. : anguis, u po6t. : orbis, lu. : corpora, L
aSmi-apertua, aeff., half -open: forea^ L.
aeml-boa, bovis, m., a half -ox: vir, L e. i&r
Minotaur, 0.
aemi-oaper, pri, m., half -goat: Pan, O. : Fan-
DOS, O.
Bmxd<it9iiaiinM,a^,,half.burned: lCembn,a
tsmbienmnm, a^. [2 GAR-], ha^-bstmed: sa-
pe8,0.
aemioabltalla, e, a^. [semi + cabitam], s
half-cubit long: hagtiie^ L
Jby Vj(
Digitized by ^
,oog
le
767
mmadvivuB
i - deiu^ Oicfi^ half' dwine : Drjades, 0. :
genus, 0. — ^Afl tubiL m., a demigod: semideique
deique, O.
amni-dootaSp a^.^ hialf4aMghi^ fuMlfJeamed.
semiermia, e, or semienniui (semenn-X e,
adj, [»emi+arma], half-armed^ poorfy armad:
raille Bemiermes palati, L. : mnltttado, L. : oum
sex roilibus semermiam, L. : Mraermos, Ta.
^Smi-footos, adj., half-jinislud : opera, Ta.
mifer, fera, ferum, cu^'. [semi +f eras], Aa//*-
«/, half beasi : pectus fTritoois ), V. : corpus
ricorai (the Constellation). — As aubst. m. ;
jifer, I e. the Centaur Chiron^ 0. : inter Semi-
te habltare, i. e. the Centaun, 0. -— F i g., half-
Jd, half-9avage, — As iubei, m., Cacus, V.
aemi-gennaniiB, a^fj.^ half- German: gentes,
U
mSnd'gnLyriu, e, adj,, half-wereome^ half-
drunken: vino, L.
•e-mlgxd, avi, — , ftre, to ^ atwy, remove,
a«iiii-hia]i% antis, adj,^ half-opm: labellum,
Ct.
semi-homo (semho-), inis, m., a half- man^
half-beaat : Gentouri, 0.— F i g., hal/'human, half
woUd^half-aafHige: Cactt8,V.
seml-hdra, ae,/., a half-hour, half an hour.
semi-laoer (era, eruroX a<{/., half-mangled, 0.
semi-lautns, a<ij., half-wuhed : crura, Ct.
seml-liber, era, enim, adf., half-free,
•eml-liza, ae, m., half a auUer, not JU to be a
nUler,U
seml-maSi maris, m^ a half-male, hermapfiro-
dite: abominati semimares, L., 0. — Unmanned,
enuuevlated: ovis, 0. : Galli (priests of Cybele), 0.
m9XDi'moxta'aB,a4j.^ half -dead: membra, CL
Bemlnarium, I, n. [semen J, a nurmry, eemi-
nary, hot-bed, echool: ret p. : tnumphoram : sena-
tOfl (equites), L. : ducum, Cu.
seminator, 5ri8, m. [semino], an originator,
producer, autnor : omnium rerum (mundus). —
Fig.: malorum.
(aSml-nex), necis, acff., half -dead: semined
sibi rapere arma, Y. : seminecem eum inventum,
L. : concursus ad seroinecls viros, V. : artQs, 0. :
plerique semineoeft relinquebantur, Ta.
aeminS, — , — ^ are [ semen], to $ow^ bring
forth, produce: ^gricolae cultu semiiiari: riacum
quod non sua seo^inat arbos, V.
aemi-nndtia, tidf., half -naked: conioles, L.— •
ffdlf '^unarmed .' pedes, defenceleta, L.
aemi-plenii%''<u(/., ludf -manned: naves: sta-
tiones, L.
aSmi-pntatnii adj.^ halfpmmed: vitia, Y.
8emxrami% idis, ace. mim, /, = ^ipofii^ v.
queen of Aaeyria, 0., lu., Cu. — In sarcasm: Sci*''
ramis ilia, i. e. effeminate (of Oabinius).
aemi-raaua, a<{^'., AoZ/'-nAavM ; ustor, Ct.
aemi-redootixa, adfj,, half bent back : Venus, O.
aemi-refectna, a^j., half -repaired: classis, 0.
aemi-mtna, a^^ haif-razed^ haXf-oieerihroym,
half-demolfthed, half-dettroyed, half-ruitted: mu-
ru0, L. : tecta, L. : castella, L. : patria, L.
aemia, issis, m. [ semi + as], a lialf-vnit, one
half: HS singuloe semb accessionis dare, i. e. one
and a half eeetercee of premium (on each roedim-
nu8> : bina iugera et semisses agri adsignati, L. —
Half am ae: non semisski homo, not worth a groat :
(ad qulnounoero) redit uncia, quid fit? Semis, If.
— riur. abl., as monthl j interest, at one half per
eent. a moiUA, at half a'denartue for eaeh hundred
(I e. six per cent per annum) : semiflsibua magna
oopia (pecuniae) est
aemi-aepultua, adj., half -buried: Ossa, 0.
aemiaomnna, adj, [ semi + somnus ], half-
asleep, eUepy, droweg : cum hie semisomnus stupe-
ret: semisomnos bosUs caedunt, L. : cor, Ph.
aemiaaia,^«n. of semis.
aemi-aapinna, a<fi,, half beni backwarde, ro'
dining: iacet in dextrum semisupina latus, O.
aemita, ae, /, a narrow wag, aide- wag, path,
fool-path, lane, bg-way : angustissima : notae, Cs. :
ubi plures diversae semitae erant, L. : Rara per
oocttltos lucebat semita calles, Y. — F r o v. : qui
sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viaro.
Eon. ap. C. — Fig., a bg-vtay, way, path, lane: Ego
illiuB semiti feci viam. Ph. : via exire . . . semita
reveriisse : fallentis semita vitae, H. : recta, II. :
Tranquillae vitae, lu.
aemitarloa, adJ,,fond ofby-vmye ; moechi, Ct.
aemi-uaUlataa (aemiiat-» -uatulataa)» adj.,
half-burned: cadaver lignis semiustilatum: qui-
bus (facibus) semiustilatus ille est.
aemi-uatna (aemuatua), adj^ half -burned:
Enceiadi semiustum corpus, Y. : facem, 0. : simu-
lacra, L. — Fig.: se populare incendium semu-
stum effugisse, L.
aemi-vir, virl, m., adj., a half-man, man who is
half beast: Chiron (a Centaur), 0. : bos (the Mino-
taur), 0. : Nessus, 0. — An hermaphrodite, 0. —
A euHucfi: ingens (a priest of Cjbele), lu.—
F i g., ufunanlg, loomaniah, effeminate : cum semi-
viro comitatu, Y. : tarn atrocem caedem pertinere
ad illos semiviroe credere, L.
aemi-vivna, aeff,, half-aliwe, half-dead, ahmat
dead: homiiiein semlvivum reliqait: abiecti bomi-
nia et semivivi furor. — Fig. : meroenariorum to-
et^half-egpiringwarda. i^r\ni^
Digitized by VjOOQI-C
semodliMi
768
nodios, I, m., a half-peek^ lo.
iotas, adj. [P. of semoveo], renwte^ distant,
mutved, retired: conloquium petunt semoto
dbus loco, Cs. : arcana semotae dlctionis,
rfidetieesj Ta. — JPiur, n, as nM, : terris se-
tt-
noveo, movl, mdtus, Sre, to tnowt ^ooH, fnU
"emove^ teparaU: vos semotae, noe soli, T. :
raeconis a liberis semoveri.-i-Fig., iopart,
te, remove: Strato ab ea discipUnft semoven-
t, i. e. not to be classed with thai ecftoof: vo-
em semovendam esse.
aper, adv. [8 SA-+-per]f ever, alutayi, at ail
continual^, perpehiaUy, forever : iiumquam
intenDitUt diem, Quia semper Toniat, T.:
r in amicitift manere : qui tibi praesto sem-
Lit : avida ulteriorum semper gens, i. e. of
wd aeguiniiont, L.: pacis semper auotor,
Iterum in lustrum meliusqne semper, Proro-
ivom, i. e. toith conUant imnrovement, H. :
CO semper, ubi, etc, every time, T. : quibus
\ semper f ueris, tenemas : terra, non semper
n habeas, i. e. everywhere, O.
apiternus, adj. [semper], everlaetiuff, ever-
;r, perpetual, continual, imperishxAle, eternal,
emal: deorum vita, T. : indsae litterae, dlvi-
rtutis testes sempitemae: stellarum cursQs:
Gestae: documentum Persarum soeleria.
iiuncla, ae, /. [seml+nnda], a half'Ofimce,
yenty- fourth part of a pound: auri, unde
I fieret. — A twenty -fourth part: heres ex
9 et semuncia.
lunolarlus, a<^'. [semuncia], amounting to
-ounce: faenus, one twenty-fourth pari of an
m. each a9,for a year of ten montnt, L ^.five
nUfor a full year, L.
it&st-, see semiust-.
laoultnn, l, n. [senatns], a meeHng-plaeefor
%ate, hall of eesHons, L.
ariolus, l, m. [senarius], a lime tenariue,
J verse of six feet.
arlns, adj. [ seni ], of six each : rersus, a
f six feet, Ph. —As subst, m. ( sc. versus ) :
trum senarii.
ator, oris, m. [SEN*-]. — ^In Rome, a member
Setiate (originally one hundred advisers, se-
by Romulus from the nobles. Later, a
(d Sabine nobles were added ; and the num-
s increased by Sulla to four hundred, and
ius Caesar to nine hundred, but Augustus
d it to six hundred. The later additions
lade largely from the Knights. Under the
ic the censors revised tl^ roll every t^e
striking out names of bad repute. Only
: wealth were eligible, as no aali^ was paid.
The senator wore a tonic with a broad patfik
band, and black leathern shoes with a ' Inna ' of
silver or ivory) : huic (senatori) iussa tria snnt ;
ut adsit, ete. : in senatorlbas oooptandis : Anes
quas doeeat quivis senator Semet prognatos, H. :
novom senatorem oooptabitis, L. — In other na-
tions, a senaior, eoyneillor of state : se si dedide-
runt ex sexoentis ad trls senatores (Xervionim),
Cs. : (Rhodiorom) omnes erant idem tuna de plebe
turn senatores : senatores quos (Maoedonii) sjne-
dros vocant, L.
senatorius, atff, [senator}, of a senaior, sena-
iorial: cuius aetas a senatono grada longe abes-
set: honos: indicia: consilium, ci€/t6€?'afum«.- lit-
terae, spee^us in the Senate,
senatua, Os (^ senaa, S., C), m, CSEN-].—
In Rome, the council of the elders, council of stale.
Senate, body of senators (see senator): Romuli
senatus, qui oonstabat ex optimatibus : ciun pote^
stas in populo, auctoritas in senatu sit: eenatos
populusque Romanus (often written S. P. Q. K),
i. e. the repuMie: senatQs oonsultum, a deerm of
the Senate : senati decreto missi, S. : omnia, de
quibus senatus censait: in senatnm venire non
potnit, become a senaior: de cooptando senatu,
choosing : ut et veterem senatum tollatis et novon
cooptelis, L. : senatu movere, S. : a oenaoriboa ex
senatu eiectus : seminarium senatQs, i. e. <i^ order
of Knights (from which new senators were se-
lected), L. — A meeting of the Senate, session : sena-
tus frequens convenit, a quorum: senatmn cito
oogere : eo die non f uit senatus neque postero, mo
session : eodem die Tyriis (legatis) est senatus da-
tus frequens, i. e. a g%tontm gave audience .* dimit-
tere senatum : multa eius iu senatu provisa pni-
denter, in the meetings of the Senate : in senatam
venire, attend. — In other nations, a Senate, eouncH
of state: Aeduomm, Gs. : Venetorum, Os.
aenatua odnaaltnm, see senatus, oonsnitam.
aeneota, ae,/. [senex], old age, extrems age,
senility : in senectA, T. : mopi metuens f ona^ '
senectae, Y . : turpis, H. : extrema, Ta. : soUidta, a
aeneotaa atis, /. [senex], old age, sxtrsme agt,
senility. —On\j sing,: hoc vitiom fert seneotoi
hominibu% T. : senectutem occasum vitae definire:
vivere ad summam senectutem : oonfecti hommes
senectute : viridis, V. : treroulo gradu venit aegrt
senectus, 0. : obductft solvatur fronte senectaa,
the gravity of old age, H. : Temporibns gemmis
canebat sparsa senectus, I. e. gray hairs, V.— Of
things, antiquity, age : (tabellaci) cariosa, O.: viai
veteris, In.— -P e r s o n., «4s oocyte o/ oitf ^^ OU
Age: tristts, Y.^^OUage, oU msn : seneetos t
per agens alk}uid. — F i g., of atyle^ nsatunigi
litteratae senectutis oratto.
aenao^^-, 9m [senex], to h^sU: qaiele^Ot
Digitized by V^OOQ IC
i
799
MiitMitla
aeneioo, nm, — , ere, inch, [seaeo], to grmo My
^teeome aged^ grow hotay: aetM seaeseit: tAciits
lenescimuB annis, 0. : SoWe senescentem mature
Kiuam, H. — To dtoay^ Ion tArmgih, grow weak^ be
mfeeUed, tBoste aioay, <kclin$f fama et viribas, L. :
ion esse cum aegro seneaoendnm, L. : dis homini-
)U8que accuaandis aenefloere, pine away, L. : amore
labendi, H.— 7b' woate, imim, decline, faU off, be
iiminithed, be impaired: luna (opp. crescens),
vauing: arbovea cum Ittni senesoentes: continua
nesse senescit ager, it worn OMt, O. : hierops seoe-
icens, doting: omnia orta occidant et aucta sane-
icunt, S. : alcuios yis, L. : eonailia, L. : amor, 0.
flenez, Benis, tuij. with eomp. senior [SEN-],
>fd, aged, advanced in yeart : si qui senes ac de-
'ormes erant : porci, lu. : nemo est tarn senex qui
le annum non putet posse vivere : quo erat nemo
'ere senior : quae tis senior est quam, etc. : sc-
liores anni, 0. : senior quara ilia aetas fcrebat,
)ratio, more mature. — As eubet. m., poeitj an old
nan, aged person, graybeard (usu. of more than
lixty years): ut tum ad senem senex de senec-
iite', sic, etc : senem in patriam revertentem, unde
>uer profectus sum, L. : Mixta senum ac iuvenum
icnsentur funera, H. : ter aevo functus senex, i. e.
Ve^or, H. — As anbst, /,, an old unman, Tb. —
'Jomp., an elder, elderly person (usu. between forty-
ive and sixty years of age) : si qnis Forte cohere-
liim senior male tusslet, H. : seniores a iunioribus
I i visit : centuriae seniorum ac iuniorum, L. : om-
lium seniorum precibus excitati, Cs.: Yix ea fatus
rat senior (i. e. senex), V. : senior Inachus, 0.
sem, ae, a, gen. senQm, num. dietrib. [sex], six
aeh : cum in sex pariis divisus exercitus Roma-
us senis horis in orbem succederet proelio, L. :
t tribuni militum seni deni in quattuor legiones
rcarentur, i. e. sixteen eacK, L. : senQm pedum
rassitudo, Cs. : pueri annorum senQm septenam-
ue denum, of sixteen and seventeen years. — Six
poet, for sex): tradiderat natalibus actis Bis
ucrum senis, ^as< his twelfth birthday, 0. : pedes,
e. hexameter^ H. : senos reddere icttls ( of the
snarius), H.
seniliA, e, <tdj. [ senex ], of an old man, of old
>€ople, of old age, aged, senUs: prudentia: ne
>rte seniles Handentur iuveni partes, H.: corpus:
nima, 0. : suttur, H. : Stesicbori statua, of an
^d man : adoptio, by an old m/an, Ta. : stultitia :
iernps, O.
senior, oris, comp. of senex.
seniuin, I, n. [senex], old age, mvUity, dedine:
aod (opus) omni senio caivret: aenio confectus.
- Waste, decay : se ipse (mundus) consumptione
; senio alebat sui, by its own wa0te 'and d^Boy. —
'ezaiion, grief, troidie, e^jUction: toti oi vitas con-
fcta senio est: senio consomptua, L. — Oloom,
\aro8eneus inhumanae senium depj|ka Oamenae,
49 i
H.— ^«oU man (poet for aenex, with ^iron. mote.):
Ut iUam di deaeque seniam perdant, T.
sensa, drum, n. \P.plur. of 8entio],/Mre^fonf,
ideas : exprlmere dicendo sensa.
sensim, adv. [sentio^. Just perceptibly, gradual-
ly, by degrees, little by Itiue, slowly, gently, softly :
progredieiis: sensim dicebat, quod causae prodes-
set: incedere, step by step, L. : sensim sine sensu
aetas senescit: oritur (aeditio) sensim ex clamore:
mentio Inlata, L. : sensim et sapieuter amare, 0. :
queri, Ph.
1. sensiis, P. of sentio ; see also sensn.
2, ■eniinii, Qs, m. [SENT*], a perceiving, obser-
vation: utere igitur argumento tute ipse sensQs
tui, aeeept a proof from your own experience : op-
pidanos aoseusu «ius (operis) avertere, Ga. — A
power of percesving, pereeption, feding, sensation,
sense, consciousness: doloria: moriundi sensum
celeritas abstuHt: (Niobe) posait sensum, saxea
laota, mali, 0. — A sense, special sense: ut nee ullus
seosus maneat: oculomm: neque oculia neque
auribus neque ullo sensu percipi : gustatus, qui
est sensus maxime voluptarius : sensfls in capite
conlocati sunt — Feding, sentiment, emotion, indi-
nation, disposition: ipse in commoveudis iudicibus
eis ipsis sensibus permoveri : Teairi sensQs igna-
rus : amandi . . . amoris : mens me seosus, quanta
via f raterni sit amoris, admonet : erga nos sensua
civium. — An opinion, thought, sense, view, notion:
animi: sensus eius de re p. : disaidenti aenaOa
suofl aperire, N. : in his ipsis rebus aliquem sen-
sum habere. — A habit of mind, mode of thinking,
notion, taste: Tolgaris popularisque : haec oratio
longe a nostris sensibus abhorrebat — E s p., with
oommMuis, a general mode of thinking, prevailing
notion, common insight, common-sense: id a oou«
suetudine oommunis aensQs abhorrere : quae ver-
santur in sensu hominis oommuni : Communi aenau
plane caret, H. : quod in communibua hominum
sensibus positum est: ex communibua sensibus
ducta oratio, /f'om the usual lines of thouglU, Ta.
— Coitsciotaitess, sense, understanding: a mero re-
dean t in pectora sensQs, 0. : nisi si timor abstuHt
omnem Sensum animumque, 0. — Sense, idea,
meaning, signijleation : testamenti. Ph.: verbn,
quibus voces sensOsque notarent, H. : yerbi, O.
sententia, ae,/ [SENT-], a way of thinking,
opinion, judgment, sentiment, thought, notion, pur-
pose, determination, decision, ieiU, desire: de hao
re eius sententia, T. : sententiae atque opinionis
meae volui esse participes : adhuc in hac sum sen-
tentift, ut,etc: variis dictis sententiis, quarum pars
censebant, etc., Ca. : locos ac sententias huius di-
sputationia tradere, extracts and leading thoughts :
si honesutem tueri ao retinere sententia est, if
one's purpose be: stat sententia tradere, eta, die is
gtmtmtiolii
7T0
fientenUft manu roissi, aeoording to ike wth:
de omnium sententia pronuntiataai, t<itafttmotM^jf .*
quod quern uroquam de sua sententla faoere au-
sum ^ onhU oum reapofuibilily, L. — P r o v. : Quot
homines, tot sententiae, mani/ men, many mindt,
T. — Abl. with pnm. posi, or ffetiit, : errat longe
mea quidem sententia, in my judgmmt^ T. —
With ex: Istuc tibi ex sententia tua obtigisse
laetor, to your satu/adion^ T.: ex mea sententia
rem p. gessimus, tu /wished: evenisse ex senten-
tia? tatis/aetorilyj T.: ex sententia navigasse,
protperously, — Esp., in taking an oath: (ma-
lores) iurare ex sui animi sententiS quemque
▼oluerunt, to the bett of hit knowledge and hdiefy
i. e. eonseientiomly: ex mei animi sententia, inquit,
ut non deserara, etc., teithout mental reaennUion^
L.: Ex tut animi sententii tu uxorem habes? Non
liercule, inquit, ex mei animi sententia, tfi all m»-
cerity , , J no^not to $uU me, — An qffldal deter-
mintUioti, decision^ §entenee, Judgment, vote: quos
priores sententiam rogabat: faetum est senatOs
consul turn in meam sententiam: decerni cunetis
sententiis, unanimoudy: Tictos pauds sententiis,
by a small mojcrity^ L. : meae partes exquirendae
magis sententiae quam dandae sunt, i. e. my office
is to put the question rather than to vote, L. : in
earn sententiam ire, to stipport the reaoltOion, L. :
omnibus sententiis absolvi (in a conference of
judges) : sententiam dicere, pronounce judgment,
-^Sense, meaning, itUent, sigwfication,idea, notion:
oratione quaro sententii lenior, in language than
in meaning : quod dicitur liabet banc, ut opinor,
sententiam : cuius praecepti tanta vis, tanta senten-
tia est, ut, etc., ntch depth of meaning, — A thottglU
e^^essed, sentence, period: dura de singulis sen-
tentiis breviter disputo: Est brevitate opus, ut
currat sententia, etc., H. — An aphorism, apoph-
thegm, maxim, axiom, saying: selectae brevesqne
sententiae : sapientibus sententiis omata oratio.
senteiitiola, ae,/. dim, [sententia], a short
sentence, maxim.
sententdoae, adv. [sententiosu8],/u// of mean-
ing, suggestively, piUiUy : oratione habita : dici.
sententloiraB, a^j, [seutentiaj, full of mean-
ing, jntJiy,sententums: genus dictionis.
sentes, ium, m., thorns, briers, bramUe^ushes,
prickly brush : rubis sentibusque interiectis, Cs. :
Incultis rubens peudebit sentibus uva,y.
sentina, ae, /., bilge-water: sentinam exhau-
rire : conflictati sentinae vitiis, Cs. — A receptacle
of bilge-water, hold, cestmool: Romam sicut in sen-
tinam confluere, S. — ^F i g., dregs, refuse, offscour-
ings, rabble : rei p. : urbis : quasi de aliqua sentina,
au non de optimorum civium genere loqueretur.
sentio, sdnsi {2dpers, sSnstI, T. ), sdnsus, Ire
f SENT-], to discern by sense, feel, Itear^ see, perceive,
ie sensible of: ita, ut ne vicini quidem sentiant :
Bua^itatem cibi: famem^L.: corporis aegri Titia,
Cu. : posse prius ad anzuatias veoiri, qaam tco-
tiretur, before they should be observed, Ga. — To per-
ceive, feel the effects offset, experience^ suffer, h.v
dergo, endure: iste tuus ipse sentlet Posterios,?.:
quid ipse ad Avarioum sensisset, etc, Cs. : quae
quisque sensisset, inquirere, L. : civitatum damna
ac detrimenta : Tecum Ftiilippos et celerem fogao
Sensi, H. : rerum omnium inopiam, L. : lassiutdo
et sitis iam sentiebatur, L. : seiitiat, Quos attenp-
tarit,Ph.: in hao urbe esse consoles Tigilantes:
transitnm exeroitas ager senserat, had beim wasted
by, L. : nee pestilentem sentiet Afiicum Fecondi
vitis, H. — Fig., to feel, perceive, discem^ under-
stand, observe, notice: meutes sapientium cum ex
oorpore excessissent sentire ac vigere, L. : non nt
dictum est, in eo genere intellegitur. Bed ut se&sum
est: hostes de profectione eorum seoserunt, becamt
aware of their retreat, Cs.: Primus sentio mala
nostra, T. : numquam ilium offendi, quod quidem
senserim, as far as I have observed: praesentia
numina sentit, H. : neo iuania Tartars aentit^ L e.
does not enter, 0. : patere tua consilia non sentis?:
postquam nihil esse pericli Sensimus, H. : si quid
est iu me ingeni, quod sentio quam sit exiguuio :
Sensere, quid mens rite posset, H. : sensit medios
delapsus in hostis, V.— Of a state of mind, to fed,
experience: quod sensum babeat, id neoesse est
sentiat voluptatem : victoriae tantae gaudium seu-
tire, L. — To thinks deem, judge, imagine^ f^^ppo*^
be of opinion, believe, mean: optime sentientes
centuriones, i. e. most patriotic: sic interpretor
sensisse maiores nosti-os: iocansne an ita sen-
tiens, i. e. in earnest : cum illis, agree in ojnnim :
ne iste baud mecum sensit, T. : qui aliunde stet,
aliunde sentiat, i. e. ads on one side, while his con-
victions are with the other, L. : nee iam aliter sen-
tire, quin yiderentur, etc, and were fully convinced
that, etc., Cs. : Cnesarem non eadem de re p. sen-
sisse quae me scio : de dis immortalibos vera : te
esse huic rei caput, T. : voluptatem banc esse sen-
tiunt omnes : t-ilem solemus sentire bonum cifem:
cum de illo genere rei p. quae sentio dixero : al-
quid gravius de Tobis, Cs. : de re p. praeclani :
postea quam ex nocturne fremitn de profectione
senserunt, i. e. were aware, Cs. — To give an opiu-
ion, vote, dedare, decide: in senatu libere: quae
volt Hortensius omnia dicat et sentiat
(sentis, is), see sentes.
sentOB, adj. [cf. sentis], thorny, rough, nigged:
Iocs situ, v., 0.— Of a person, bristly, T.
aaorsnm or aeonnts, adv, [for ^se-vorsum],
separately, severaUy, apart, espeeidUy: Omnibus
gratiam habeo, et seorsum tibi, T. : trsditi in cu-
stodiam, seorsum cives sociique, L. : es dissensio
civium, quod seorsum eont alii ad alios, seditao
dicitur: seonum sb rege exerd|iii^^potajre,&
mepmnMMm
771
•eptemviralii
separaUUs, e, cufj, [separo], that may he •ep-
itxited^ teparabU : (Tis) ft oorpore.
(separate), <x^- [«eparatos], uparaUiy^ apart
[only comp.) : separaiius adiungi.
aeparatim, adv, [ scparattis ], ammder, ^part,
teparuteiy^ uveraUy: qni arma ferre poBsent, et
item separatim pueri, senes, etc., Cs. : ubi tos se-
paratim sibi quiaque oonsUium capitis, S.: hoc
seiungi potest sepiiratimque perscribi: (di) sepa-
ratim ab universis pingulos diligunt : separatim a
reliquis oonsilium is&'pQveyQ^.-^Abdraiedly^genr
ercUlji: dicere de genere uoi verso.
aeparaUo, ouis,/. [separo], a gundei-inff^ mo-
eHnfft teparation: partiuro. — Fig., a diaerimina-
tioiVy duHndion: sui facti ab illft definitioue.
Mparatufli adj. [P. of separo], separated,
separate, duiincty particular, different : quoddam
volumen : privati ac separati agri apud eos nihil
est, Ga. : Tu (Bacchus) separatis uvidus in iugis,
remote, H.
se-paro, llvl, Stos, &re, to disjoin^ sever, part,
gunder, divide, separate: cum (maria) pertenui
discrimine separentur : neo nos mare separat in-
gens, O. : Separat Aonios Oetaeis Phocis ab arvis,
O. : separandos a cetera exercitu ratus, Ou. — F i g.,
to tet aside, treat apart, consider separately, dtsHn-
fff<i*h, except I est milii locos ad . . . separatas:
delicta Tolgi a publicft caus& separare : saum oon-
Bilium ab reliquis, Gs. : nihil eat, quod se ab Aetolis
8eparent,L.
sepello^ pellvi (llsset, Pr.), pultns. Ire, to bury,
inter : homineni mortaom in urbe, XII Tabb, ap.
C. : sarge et sepeli natum, Att ap. C. : Tarquinio
sepulto : suorum corpora, L. — 7b burn^ place on
the funerat-py^^e: sepultum Gonsentiae quod mem-
brorum reliquum fuit, L.: Eumenem mortuam
propinquis eius sepeliondum tradidit, N. — Fig., to
bury, overwhdm, submerge, destroy, ruin, suppress:
sepultft in patrift aoervi civium : haeo sunt in gre-
mlo sepalta oonsulattts tui: dolorem, end: tunc,
cum roea fama sepulta est^ 0. : nuUus sum . . .
sepultus sum, Pm lost, T. : urbs somno vinoque
sepulta, V. : eepulta inertia, slumbering, H.
(aepea), see saepes.
sepia, ae,/., = (njTia, the cuitle-Jish, inhJUh,
sepimentom, seplo, see saepi-.
se-ponov poeul, positus, ere, to lay apart, set
amde, pud by, separate, pick o^, stieet: seponi et
occultari: aliquid habere sepositum: omamenta
eeposita: oaptivam peouniam in aedifioationem
teropli, L. : Primitias magno lovi, 0. : de niille
sagittis Unam, sdsct, O. : alqm a domo, banish, Ta.
— Fig., to set apart, assign, approprtate, reserve:
aibi ad earn rem tempus,^.* seponendus extra
oertamen alter consulatns, to be set apart bei
cotUropersy, L.-*7b remove^ take atoay^ exc/i
leet: lovem oaras Seposnisse gravb, had thrown
off, 0. : seposuisse a ceteris dicUouibus earn par*
tern dicendi, have separated: inurbanum lepido
seponere dicto, i. e. distinguish, H.
sepoaitus, atfj. [P. of sepono], distant, remote :
tons, Pr. — Distinct, special: mea scposita est et
ab omni milite dissors Gloria, 0. — Choice, select:
▼estis, Tb.
aepae, contracted for se ipse.
septem or VH, num. adj. indecl. [cf. iirrd,
Germ, sieben ], seven : praetores : colles, H. : de-
cern et septem, L. : decern septemque, N. : vi^nti
et septem tabulae : his mensibus sex septem pro-
ximis, T. : VI, VII diebus. — As subst., the seven
sages, wise men of Greece: eos septem, quos Graecl
sapientes nominaverunt : Thales, qui sapientissi-
mua in septem fuit.
September, bris, m. [septem], of seven,
seventh: mense Septembri, in the seventh month
(from March). — Of the seventh month, of Septem-
ber : Kalendis Septembribua : borae, H.
aeptem- decern or aflptemdaoiin (aep-
tend-), or XVU, num. ooq^ seventeen: populi:
XVII dies declamitavit : septemdeoem annoa na-
tus, L. : GGGGXVII senatores.
aeptemflnua, a^. [septem +FLV.], sevenfold-
flowing, with seven mouths: Nilus, 0.: flumina
Nili, 0.
aeptem-geminoa, adj^ sevenfold: Nilus, i. e.
with seven moutlis, V.
septemplex, plicis, adj. [ septem +PABG-],
sevenfold: clipeus, i. e. of seven lai/ers of ox-hides,
V. : Nilus, i. e. with seven mouths, 0.
aeptemtiio (septent-), or septem trio,
6nis, m. fl TEK-].— P/wr., the seven stars of tlu
Wagon, Wain, Oreat Bear: Glarissimi Septentrio-
nes: Gurgite caeruleo septem prohibete triones,
O. — Sing, t minor, ihs Little Bear. — 77i« northern
regions, northern sky, north : inflectens sol ctirsum
ad septentrionea : Belgae spectant in aeptentrio-
nem, Gs. : septentrio a Macedonift obicitur, L. :
Hjberboreo septem subiecta trioni Gens,V. — 77m
north wind: ex ea die fuere septemtriones Tenti :
acer septemtrio ortus, L.
aeptemtrionalia (septentri-), e, adj. [sep-
temtrio], of the north, — Plur. n, as subst., the
northern parts : Britanniae, Ta.
aeptemtiionea, see septemtrio.
aeptemp-Tdr or Vllvlr, virl, m., one of a board
of seven, one of seven commissioners: voluitne fieri
septemvir ? — ^IJsu. plur., a board of seven commis-
sioners, sqttemvirs : Vllvirdm acta sustulimus.
aeptamvlralia or Vllvlralia, e, adj. [sep-
temvir], of the sevtemxirs, septemviral: auctoritas.
ftaptemvintiui
772
(septemviratiiB or VllTiratiia, Qs), m. [sep-
temviril (he offlee of a upUmvir^ ujfUmtfiraie.--
Only oM. sinff.
septem-viri, see Beptemvir.
septenariUB, adj. [septeni], containing seven^
eouMBting o/9even.—Piur. m. as iubst. (sc vcpsfls),
verses of seven feel each.
septendeoiin, see septemdeoem.
septeni} ae, a, gen. plur. septenam, num. adj.
distr5>. [septeml ««;«i each: duo fasces septenos
habuere Hbros, X,: pueri annorum senttm septe-
namque denflm, sixteen and seventeen, years old. —
Seven at once, seven togetlier: dispar septenis fistu-
la cannis, 0. ; fila lyrae, 0.
septentrio, MptentrionillB, see septemtri-.
septlenft (-ties), nvm. adv.
times: aeptlens miliens sestertium, mv^m
times a hundred thousand sesterces.
septimaiu, drum, m. [septima (legio)], soldiers
of the seventh legion, Ta.
septfmum, adv. [ septimns ], for the seventh
time: septimum consul.
septlmas or septtimns, num ac{j. [septem],
the seventh: legio : annus, Ta. : Olympias : Staieni
sententia septima decima, seventeenth vote.
septlngentdBlmtia, num. ord. adj. [septin-
genti J, the seven hundredth : annus, L.
septingenti, ae, a, or DCC, warn, adj. [ sep-
tem + centum], Mven hundred: anni : DCO milia
passuuro : milites, L. : naves, Cu.
septdremis, e, adj. [ septem + remus ], with
seven banks of oars : naves, Cu.
septuagesimuB, num. ord. a<fj. [septuaginU],
the seventieth : annus : castra, L.
septaagiiita or LXX, num, atfj, [cf. ipdo-
fiflKovra], seventy : CLXX aratores : septuaginta
et tres, L. : septem et septuaginta annos, N.
(septnmX seo saepta.
septuxi:c, Uncis, m. [ septem + uncia ], seven
twelfths : iugeri, L. : auri, seven ounces, L.
Mpoloralis (-ohralifl), e, a€(j. [ sepulcrum ],
of a tondfy sepulchral: fax, a funeral iorc\ 0. :
arae, 0.
sepoloretnin, I, fi. [sepulcrum], a burial-place,
cemetery, Ct
Mpnlomm or sepulchmm, L n. [cf. sepe-
lio], a place where a corpse is buriea, burial-place,
grave, tomb, sepuMire : leges de sepulcris: pa-
trium : sepulcri Hitte supervacuos honores, H. :
sepulcri monumento donatus est, N. : corpus ex-
sangue sepnlehro Reddidit, V. : sepulcronim sanc-
titas : sepulcra lecens, i. e. the epitaphs.^~A place
where a corpse is iurned: ad sepulcram venimtts,
T. : aram sepulcri Oongerere (L e. rogom), V.— i
cenotaph: Absent! ferat inferias, deooielqoe le-
pulehro, Y.— i%«r^ the dead: placatia 8qMildiri5
0.: muta,Ct
Mpnltura, ae, /. [cf. sepello], a hwrial^ inter-
ment, funeral obsequies, sepMture ,' de humatioM
et sepulturft dicencium : antiquissimnm aepoltiirai
genus : lionore sepulturae carere : et mortes ct
sepulturae deorum. — The burning of a dead boJv
cremation, Ta.
sepoltua, P. of sepelia
seqnax, ftcis, a^j.^ following, seeking after, pw.
ndng, sequacious : (Arcadas) Latio dare terga se-
quaci, pursuing, V. : caprae, eager, V. : flammae,
lambent,y.: fwm, penetrating, \,
sequens, entis, acfj. [ P. of sequor 1, stezf, ,/W
lowing, subsequent : sequenti tempore, Iv. : seqoa-
te anno, L. — Mur. n. as subst^ the Meqttel, Ta.
sequester, tris or tra, tre, ac^. [seqaor], w/rr-
mediate, mediating, negotiating : ludex. — As suba.
m., a depositary, trustee, mediator, agent of briherv,
go-between: aut sequestres aut interpretes oonraio-
pendi iudici. — As subst.f: pace sequestra, Le
un€ler the protection of a truce, V.
sequias, comp. of 2 secus.
sequor ( P. praes. gen. plur, sequentfim, V. \
seo&tas (.quatus),I,<29». [SEC-], to follow, come
after, f mow after, attend, accompany: I prae, se-
quor, T. : cum omnibus suis earns, Cs. : serri se-
queutes, H. : bos falcati eurrlls seqoebantiir, Co. :
me intro hac, T. : signa, to march, S. : Ne aequerer
moeohas, H. : vallem, L. : scrutanas qua evellaat
telum non sequitur, i. e. cannot be drawn out, L :
trabit manu lignum; Id vix sequitur, O.: zooi
bene te seeutft, i. e. which you fortunately hatt
worn, H. — To follow, smecesd, come after, come neai:
sequitur hunc annum Caudina pax, L. : at male
posuimus initta, sic cetera sequuntur: tonitnim
secuti nimbi, 0. : quae sequuntur, and eo forth:
sequitur ilia divisio, at, etc — To ffo to, eeek, hf
bound for, have for a destination: Foimias noiK
sequimur: loca, Cs.: Italiam,y. : Rura, O.— JtF
follow, chase, pursue: finem sequendi, Cs. : faoerp
banc pestem agmen sequebatur : hoetis, Os. : (u'
f ugacem, H. : feras, 0. — To follow, fall to the jian
of, belong to: ut urbes captae Aeiolos seqaereo-
tur, L. : beredes monumentum ne seqoeretur, E:
quo minus petebat gloriam, eo magis ilia eeqoebt-
tur, 8. — ^Fig., to follow, eueceed, reswlt^ eneue: s
veri>um seqai volumus, boo intellegamus neoesse
est, etc. : patrem sequuntur liberi, take the rank
of, h. : damnatum poenam seqai opprtebat, ot,
etc., to befall, Ob. : mode ne sumroa iarpltudo se-
quatur, ensue: ex hac re, L. — To fbUow, take as
guide, comply with, accede to, obey, unUaU, euiopl,
conform to :BwtetktitLmr '
Digitized by
Mqavftor
778
••imooiiior
que factum omnia deinoepe mnnioipni suiit seeata,
Aav0 imUatdd, Gb.: Craasi aaocoritatem : quid?
iudices non crimina, non testis sequeatur? ^hall
be influenced by : naturam : victricia arma, Y. : me
aiictorem : non lingua valet . . . nee vox aut verba
sequiintur, L e. obey the tnll, V. — To follow^ pur-
«i««, 9trive after, aim at, aeek : iustitiam : arooeni-
tatem : Oaesaris gratiam, Cs. : linguam et nomen,
JU : Mercedes, H. : ferro extrema, V. — Of an in-
ference, to follow, be proved: ut sequatur vltam
beatani virtute confici : hoc sequitur, ut familia
Tulli concidi oportnerit?: non enim sequitur, ut,
etc. — To follow naturally, come eamly, be readily
ctnUroUedy be obtained without effort: oratio ita
flezibilis, ot sequatur, quocuroque torqueas : nihil
est quod tarn facile sequatur quocumque ducas,
quam oratio: Verbaqoe provisam rem non in vita
seqao&tur, H.
seqvtitor, see secutor.
1. sera, ae,/. [1 SER-], a bar, enm-bar, bolt:
Mille domes clausere serae, 0. : obde seras, 0. :
deinere seram, 0. : carmine victa sera est, 0.
2. sera, adv, [plur, n. of senisl, late: sera co-
roans Narcissus, 7a/0 inJhtoering,\.
Serapis (is or idis), ace, im, m., ss SapAwiQt an
£ffyptian yod.
serenitas, §tis,/. [serenus], deameae, aerenity,
fair weather: tranquUla, L. : caeli. — ^F i %*^ favor-
ablenen, serenity : fortunac, L.
sereno, — , — ^ are [serenus], to make dear,
clear up, make eerene : Luce serenanti, growing
dear: caelum terapestatesque (luppiter), V. —
Pig.: spem froute, V.
serenus, adj. [2 SER-1 dear, fair, bright, ee-
retie : terapestate serenS, £nn. ap. 0. : caelo sere-
no, v., H., 0. : lux, L. : Faciem ad serenam muta-
tur dies, Ph. : ver, V. : Stella, O. : unde serenas
Ventus agat nubia, V. — As eubst, n., a dear eky,
fair weather : sereno, in a doudlen thy, L. : soles
et aperta serena, V. — Fi p., di>eerful, glitd, joyoue,
tranquil, bright, eerene: Voltus, H. : frons: ani-
mus, 0. : aliqnid serenum videre, 0.
aeria, ae, /., a cylindrical earthen vend, large
jar^ tun, eaik: Relevi omnis serias, T. : aerks do-
liaque ferre, L.
Serioas; atfj., of the Seret, 8ene, Tartar, Chi-
nese : sagittae, B.^Of eilk, eUken: palviUi, H« :
carpenta, with eilken eurtaine, Pr.— iYvr. n. as
eubst*, Serie garments, lilke, Pr.
series^ — , aec em, abl. S, no plur.,f. [1 SEB-]«
a row, euceeeeion, eeriee, chain: laminae serie inter
ee conexae, Gu. : yinculorum, Cu.-^Fig., a eeriee,
chain, connection, train, eeottenee, eucceetion, order,
courae: cetera series deinae sequiUir: tantnm se-
ries iunctnraque pollet, connection, H. : rerum :
cttunaram : disputatiooum : immensa labomm, 0.
— P o e t, of time, aueeeaaixm : innumerabilis Anno-
rum, H. : temporis, O.— ^ line ofdeaeent, lineag&i
Digne vir bac serie, O. : serie fulcite genus, Pr.
aMo, adv. [serins], in earnest, eeriouelyt baec
dicere, T. : Triumphat, in all sinoerity, T. : res vix
serio agenda, L.
1. serins, adj, [for *8everius, from severus],
grave, earnest, serious (onlj of things) : rem seriam
agere mecum, T.: dies religiosus ad agendum
quicquam rei seriae, L.: verba, H.: yerba seria
dictu, H. — As ewbst. fi., earnestness, seriousness •
res in serium versa est, Gu.— iYur., serious matters,
earnest discourse: quam multa seria (in epistulis):
cum his seria ac iooos celebrare, L. : 8ed tamen
amoto quaeramus seria ludo, H.
2. serins, eomp. of 8 sero.
sermo, 6nis, m. [1 SER-], continued speecTi, talk,
conversation, discourse : vis orationis e^ duplex,
altera contentionis, altera sermonis : Multa inter
sese vario sermone serebant, Y. : ilia cum illo ser-
monem occipit, T.: sermones caedimus, T. : in
nostris sermonibus: longior, Gs.: familiaris et
oottidianus: erat iu sermone omnium: Beferre
sermones deorum, H. : Detinuit sermone diem, 0. :
sermo titterarum tuarum, conversation by corre-
spondence with you. — A set conversation, learned
talk, discourse, disputation^ discussion: num ser-
monem vestrum aliquem diremit noster interven-
tus ? : rebus lis de quibus hie sermo est : inter nos
habitus: de philosophiS, N.-^^n utterance, dec-
laratioti, speech, remark : sermonea ( eius ) ansas
dabant, quibus reconditof eius senstls tenere pos-
semus : qui (voltus) sermo quidam tacitus mentis
est, i. e. acpreesion : refertur eius sermo ad Apro-
nium : hie semio Abdalonjml, Gu. — Ordinary
speech^ talk, conversational language: oratio phi-
losophorum senno potius quam oratio dicitur: si
quis scribat, nti nos, Sermoni propiora, H. — Prose :
comoedia nisi quod pede certo Differt sermoni,
sermo merns, U.-^Oonversational verse, satire: (de-
lectari) Bioneis sermonibus, H. : sermones Repen-
tes per humum, H. — Commion talk, report, rumor:
numquam de vobis coram gratissimus sermo con-
ticescet: sermo totft Asia dissipatos, Gn. Pom-
peium, etc. : in sermonem hominum venire : in
hoc pervagato civitatis sermone rersantur, this
talk of the town : sermones iniquorum effugere :
aliquid oratione meS sermonts in sese esse quae-
situm, ca/timny; dabimus sermonem iis, qui, etc.,
occasion for talk. — A manner of speaking, mode
of expression, language, style, diction: sermone eo
uti, qui innatus est nobis : elegantia sermonis. —
A language, speech: cives et sermonia et iuria
Bocietate iuncti : in Latino sermone : patrius, H.
sermSdnor, atns, An, dep. [* sermooinus, from
sermo], to talk, parley, converse, discourse: oonsue-
tudosermocinandi: ougigijrt^^y^Qogie
■•nnunoiUiui
774
Mnmmciilns, I, m. dim, [sermo], common
talkj report, rumor : urbaiii sermDnculi : sermun-
culum omnem aut reBtinzerit aut sedarit.
1. aerOi sfivl, satus, ere [1 SA-][, to iow^ plant:
in iugero agri medimnum tntici sentur : fruraenta,
Os. : serit arbores, quae alteri saectik) prosint:
Nullam Bacrft vite prius se^eriB arborero, H. : alqd
in Bolo : bordea campis, Y. : (arbores) roeA manu
Batae.— Of land, to batrew, plants «ow, cultivate :
quot iugera sint Bata : iste serendus i^er, O. — Of
penons, to heget^ bring forth, produce: Bunt Bruti
serendi : nee fortuito aati et oreati samuB. — ^Ubil
P, wrfy hegoUen^ bom, tprung: Ilia cum LauBO
de Numitore sati, 0. : largo aatoe Guretas ab im-
bri, 0. : sata Tireaift Manto, 0. : non sangnine bo-
mano Batum ae esse, L. : BatuB AnohisA, Km of
Anehiuty Y. : satae Peli&, daughiere of Felia$^ O.
— ^Fig., to MOW the aeede of founds etiabHeh^ pro-
duc€y cauM, excite : mores : cum patribus certami-
na, stir up, L. : civills discordias, L. — To eoatter,
spread, duaeminate : apud plebis bomines crimina
in senatum, L. : RumoreB, Y.
2. sero, — , sertus, ere [1 SER-], to bind togeth-
er, intertoeave, entwine. — Ou\y P.perf: pro sertis
(loricis) linteas dedit, of mail, N. — Fig.,' to join,
connect, link together, combine, compote, contrive:
ex aetemitate causa causaro serens, linked with :
cuius (fati) lege inmobilis rerum humanarum ordo
Beritur, if arranged, L. : ex bellis bella serendo,
i. e. engaging in contiintal ware, L. : Multa inter
Bese Tario sermone, Y. : popularb orationes, com-
pote, L. : crimina belli, Y.
3. serOr adv. witb comp, and sf^, [serusl late,
at a late hour: Tenire: domum redire: Serius
egresBus vestigia vidit in alto Pul?ere, O. — Zoic,
at a late period : videsne quam ea ( eloquentia )
sero prodierit in luoem ? : ne filius nimia sero
regni patemi Bpeciem Tideat, L. : soripBi ad Pom-
ponium seriuB quam oportuit: causa seriua in
Africam traiciendi, L.: omnium Yersatur uma
seriuB ocius Sors exitura, tooncr or later, H. : ut
quam Berissime eius profectio oognoaceretur, Gs.
— Comp,, too late: poasumus audi re aliquid, an
Berius Tenimus ? : biduo serlufl veneram : serius a
terra provectae naves, Gs, — Too late: hodie sero
ac nequiquam voles, T.: sero ea sentire, quae
multo ante provideram : facius [consul] sibi suo
tempore, rei p. paeiie sero. — ^P r o v. : sero sapiunt
(Troiani), are wite too late.
serpens, entis {gen. i^ur. -tium ; poet, also
-tarn ), / OP ( poet )m,[P. ot serpo], a creeping
thing, creeper, crawler, tnake, terpent : serpentes,
quarum vis, etc., S. : quaedam serpentes ortae
extra aquam, etc. perdomita, 0. : magnomro Cor-
pora serpentaro, 0. — ^E s p., as a constellation, <A«
Serpent (cf. anguis, dnoo), 0.
flerpentigeiia, ae, m. [flerpem+OEK-], «r-
pent-oom^ sprung from a terpeni, O,
sexpentipea, pedis, m. [serpens +pes], terpent
foot«f: Oigante8,0.
aerperastra (aexpir-X onim, n., knee-^ttX
knee-bandages (to straigbten the \eg^ of children i.
hence (of officers, holding soldiers in check) : cfr
hortis meae, bandages.
aexpillum, see serpullum.
aexpo^ psi, ptus, ere [ SERP- ], to creep, crw'
(of animals): aerpere anguicalos: aninuilta, aiit
serpendo ad pasium accedant: imi vipera homa
0. : draco In pUtanum, O. — Of things, to nnwr
iU>wtg,pats unpercfpablg, creep aUmg,piroeeed grod
uaUy: Ister tectis in mare serpit aquia, O.-. vitii
serpeDB multiplict lapBu : tempora drcana hedenm
tibi serpere, Y. : cancer, O. — ^F i g., to creep, crawl,
extend gradually, grow impercepttblg^ maJee w^
stealthiig, sprcai abroad, increase, prevail: neqw
enim serpit, sed volat in optimum statum res p. :
serpet hoc malum longius quam putatis : ne latios
serperet res, L. : serpit hie rumor : per agmina
murmur, Y. — Rarely of a person : serpere occnlte
coepisti nihil dum aliis suspicantibus. — Of stjie,
to erenol, be low: (po4Sta) Serpit humi tutus, H.
serpullum ( -piUum, not -pjUom ), i, m., =
IfurvWoy, thyme, wild4hym£, Y.
aarra, ae,/. [2 SAG-], a saw: stridor serrae:
arguta,Y.
aerraoum or aarraoum, I, it., a heavy wagom,
cart, dray (with two wheels and closed sides): ser-
raco advehi : Serraoo veniente, lu. — As a ooni»u^
lation, the Wain, Wagon, Great Bear, lu.
aerratuai acy. [serra], serrated. — Plur. nu as
subst., coins with not^ed ed^^ Ta.
aaiTUla, ae,/. dim. [serra], a small saw: den-
tata.
aarta, omm, n., and aartae^ ftrum,/. [/*. of 2
sero], wreaths of fiawcrs, garlands: acenbimte? is
oonviviis sertis redimiti: arae sertis reoentibus
halant, Y. : demissae in pocula sertae, Pr.
aartna, P. of 2 sero.
1. aenuu, I, n. ri 8AL-], ihs waiery part of
curdled milk, whey,y., O.
2. aenun, adv. [neut. of serusl, lotto at nigk '
Qnae Nocte sedens serum canit, Y.
aerua, adj. with eomp., late: sero a vespere, 0.:
nocte serft, L : hiemps, L^ : anni, i. e. ripe year%
0. : gratnlatio : poenae : o Ben atudionim ! stem
to learn, H. : ttlmus, of slow growth, V. : beUom
spe omniam sertos, L. : serior aetaa (L e. poste-
rior), O. : Berior hora, O.— For the adv, aero (poet h
SeniB in oaeinm redeas, i. e. long hencs^ H. : lasjeerit
ad se serum venire Gonvivam, i.e. at a late hour,
H. : nee niai Berns abi, Q. : seros pedes adaunicre,
Digitized by ^
»pede
lOOQie
775
O. : Gantaber sert doroUos catenft, fi.— As ttAti,
m., a late time, late hour : serum erat diei, L. : ex-
trahi ia serum diei, L. : in serum iioctis ooQvivium
pi-oductum, L. — Zaiey belated^ too late : Kalendae
(lanuariae) : auxiliuro, L. : sera adsurgis, V. : sei-a
ope ▼incere futa NiUtur, 0.
serva, ae [servusi, a female elavt, homd-vooman^
maid : serva natus, L. : Serva Briseis, H.
mervSbOiB, e, adj. [servo], to be reecued: caput
nuUi servabile, toAtVA none can reeeue, O.
( senrans ), antie, a^. [ P. of servo ], keeping^
obiervant, — Only eup. : servantissimus aequi, V.
servator, oris, m. [seiTo], apreserver^ deliverer,
gaviour: servatorem liberatoremque acclamanti-
bus, L. : mei capitis : salutis, 0.
servatna^ Icis,/. [servutor], the thai preeenm,
a tavioury deliverer : mea, T. : sui: Serva tiU oele-
brabere, 0.
seiviUfl, e, o^;. [servus], of a dave, elavieh, eer-
vile : a eervicibus iugum servile deioere : servilem
in modum cniciati : servilibus peritura modis, H. :
in servilem modum, like elavea, 06. : terror, dread
of a servile itufurreetion^ L. : manus, a band of
iavee (with latrones), H. : Nil servile habet, H. :
color : munus : indoles, L. : animus, Ta.
•ervilitar, ado. [servilis], like a elave, daviehJly,
servUe/y: alqd facers.
servio (-vTbas, -vlb5, T.), Tvi, Ttus, Ti-e [servus],
to be a eervantf be etulaved, aerve^ be in eervice .
liberaliter, T. : in Hberata terrS liberatorcs eiua
servire, L. : qni Libertate caret, Serviet aetemum,
H. : populum R servire fas non est : lenoni, T. :
homini nemini : domino : Athenas viotas Laoedse-
moniis servire pati, N.: apud nos: servitutem, C,
L. — F i g., to be devotedy etrve, labor for^ aim at,
have regard to: tibi serviet, tibi leuocinabitur :
am icis, N.: nostris commodis: suo privato oom-
pendio, Cs. : oculis civium : pecuniae : posteritati :
nimoribus, Cs. : valetudini : ut communi utilitati
serviatur. — To be ntbject, be governed by, be en-
daved to : nulli cupiditati : cupiditatibus its, qui-
bus oeteri serviunt, imperare. — To comply with,
court, hwnor, gratify, conform : alionim amori :
aaribus Van, i. e. Jtaiter, Cs. : tempori. — In law,
of lands, to be nnaer a Hrviinde, be subjeei to an
eatiemeni: praedia, quae serviebant
aarvitiiiin, T, n. [ servus 1 the eondOion of a
alave, eerviee, slavery, servitude: hoe tibi pro ser-
vitio debeo, as your servetnt, T. : ductus ab cre-
ditore in servitium, L. : Cum domus Assaraci
Phthiam Servitio premet,y.: te servitio levare,
free from slavery, H. : servitium subire, 0.*^F i g.,
servitude, syJbjecHon: corporis, 8. : ubi libera colla
Servitio adsuerint, V ,-'Colleet.,a body of eervants,
does of slaves, slaves : agros servitio oolendos de-
dit: ex omni faece urbis ac servitio: servitia
Romanorum adlicere, 8. : motus servitionim : ser*
vitii decern milia, Ta. — Servants: servitia regum
saperborum, L. : inopia servitiorum, L.
servitua, mis,/.]" servus], the condition of a
servant, slavery, serfdom, service, servitude: (rou-
lierero)in servitutem adiudieare : servitutem pati:
similitudo servitutis: socios in servitutem abdu*
cere: servitute Oraeciam liberare: iusta et clemens,
i. e. under a juat and kind master, T. — Servitude,
suljeetion: muliebris, L.: est euim in illis ipsa
merces auctoramentum servitutia — Of landed
property, a liability, easement, servitude: servitute
fundo illi inpositft. — Collect., slaves, servants: Ser-
vitus crescit nova, i. e. the throng of lovers, H.
servo^ avi, atus, are [ 3 SAL- }, to make safe,
save, keep unharmed, preserve, guard, keep, protect,
deliver, rescue : oeteros servavi, ut nos periremus:
pot me occidistis, Non servastis, H. : ita me servet
luppiter, T. : Graeciae port&s per se servatos :
impedimenta eohorilsque, C^. : Rem tuam, H. :
urbem et oivis Integroe iuoolumTSque : si res p.
salva servata erit hisee duellis, L. : omnes Quat-
tuor amissis servatae a peste carinae, V. : alquos
ex eo perieulo, Cs. : vita ex boetiom telis servata.
—7b keep, lay np, preserve, reserve, retain, store:
Caecuba centum ckvibus, H. : ad quae (tempora)
tu te ipse servaras : ad Hereuleos servaberis arcQs,
0. : esse quasdam res sewatas iudieio nultitudi-
nis : in aliquod tempus qtiam iutegerriroas vires
militi servare, L. : vosmet rebus servate secundis,
V. — Of places, to keep, keep to, hold, remain in,
dwell in, inhabit : Tu nidum servas, H. : nymphae
sorores. Centum quae silvas servant, V. — Of ab-
stract objects, to keep, keep to, preserve^ mattitain,
observe : ordines, Cs. : ordinem laboris quietisque,
L. : intervallum, Cs. : tenorem pugnae, L : fidem,
T.: de numero dierum fidem, Cs.: aequitatiNa:
indutiarum iura, Cs. : legem : cum populus suum
servaret, i. e. provided ^Mie i'ights were not vio-
lated: pretium servare, to maintain the ptiee :
Aequam mentem, H. : nati amorem, Y. — ^F i g., to
keep in view, give heed, pay attention, take care,
watch, observe: solus Sannio servat domi, T. : Ce-
tera (lumina) servabant, kepi watch, O. : hie rapes
maxima, serva I beware, H. : itinera nostra, Cs. :
Falinurus dum sidera servat, V. : pomaria dederat
servanda draooni, O. : Me infensns servat, ne quam
f aciam fallaciam, T. : cum Ita decemviri servassent,.
ut unus fascis haberet, L. — Of an omen, to ob-
serve : secundam avem, Enn. ap. C. : de caelo ser-
vare, to observe the lightning (as an omen).
Mnrola (senrula), ae,/. «£tm. [serva], a young
female servant, handmaid.
servoltia (aenmlns), i, m. dim. [servus], a
young slave, young man-servant, boy, T., C.
1. MTvna or servofl^ adj. [1 SER-], simith,
servile^ subject: Servom liominem caosam orara
776
leges noD sinunt, T. : urbes, h. : OTitas, L. : pecns,
H. : reges serva omnia esse velint, h»^Of dave^
hdonging to daveByformmanU: capita, L. : maoos,
0. : aqua, 0. — Fig., of lands, nif^tct to a urvi-
iude, under an mrnnetU: praedia.
2. serms or senros, l, m. [I semis], a datfe,
HTvantj 9er/^ senfiMff-man : domi cootumelias ser-
Yorum ancillarumque pertalit : f alias, 0. : serrus
a p^ibus : pabllci, daven of the public, — ^F i g., a
fdavey servant^ vattal^ tuhjeet: harum cupiditatum
esse servos : potestatis vestrae.
sescenaris, e, atfj, [perh. Be8quS+ annus], of
one and a halfyean^ eighteen months old: bo9, L.
sesoeni ( sezceni ), ae, a, acfj. num. dietrib.
[sescenti], nx hundred each : nuromi : eqaitibus
sezceni denarii tributi. On.
flefloentesimntt ( sexo- ), adj. num. ord. [se-
scenti], the siz hundredth : anno sescentesimo.
sefloenti (aexoenti), ae, a, atff. nwn. [sez+
centum],«tx htmdred: Romuli aetatem minus his
sescentis aonis fuisse cernimus. — Often of an in-
definite large number, a thoueand, immenae ntan-
ber, ffoet muUitudey any amount ; Sescentas scribi-
to iam mibi dicas, T. : iam seSceuU sunt, qui inter
sicarios accosabant — Flur. n, as euUt. .* sesoenta
praeterea, numberlete other thingu,
aeioeiitlifK see sezeentiea.
sese, aee. and ahl. of sui.
seselia, i8,/.,=«ffeXiff, meadow tazifrage^ hart-
wort^ Kadi,
flesqoi, adv. num. [ cf. semis ], one half by a
half: pars aequalis alter! aut sesqui mnior.
aesqui-alter, era, erum, adj.^ once and a Mf:
tertia pars, secundae sesquialtera,
aesqni-modluB, I, m., a peck and a half
sSsqtd - ootavus, adj. num.,, containing nine
eighthe, one and an eighth: intcrvallum.
seflqui-pedaUo, e, adj.^ of a foot and a half
half a yard long : tigna, Cs. : verba, H.
seaqul-plaga, ae,/, a blow and a half Ta.
sesqiiipleac, plicis, adj. [ sesqui + PARC- ],
talcM, .one and a half timee^ once and a half eu
much.
sesqni-tertiufl, num, adf.^ containing one and
a third, of four thirde : intervallum.
sesailis, e, adj. [SED-],/or ntting upon: ter-
gum(equi),0.
seBSio, Gnis,/. [SED-], a sitting: status, sessio :
sessionea quaedaro, /NMTMret in tilting. ---A $eat^
eitting-place : sessiones gymnnsiorum. — A sitting
idly^ loitering, tarrying : GapttoIiBa. — A session :
pomeridiana.
. MMito, ftvl, — , «re, freg. [sedeo], to keep ut-
Itf^, rest : (Suadam) in PericU labris aesaitavisse;
■aMtnnonla, ae,/. dim, [sessio], a BUU^romp,
small circle: sessiuncolas oonsectari.
aeaaor, dris, m. [SBD-], one who nte, a sitter,
spectator: in theatro, H. — An inhabitatU^ resident:
sessores urbe eieeit, N.
aeotertlaa or HS (i. e. 11 semis), adj. nurk.
[for * semis-tertius], two and a half — As subeL
m. (sc. numraus ; gen. ptur. sestertiUm), a aeeteree (a
small silver coin, originally two and a half asses,
worth twopence -and half a farthing steriing, or
four and one tenth cents) : cum esset tritici mo-
dius sestertiis duobus: cum HS XXX acripta
essent pro HS CCO: praedia pluria sesteitiftm
XXX milium habere, L. — Flur. n. as subst., with
ellipse of milia, thousands of sesterces. — Usu. with
nstm. distr. : fundus, qui sestertia dena meritasset:
HS quiugena (i. e. quindecim milia sestertinm).—
Rarely with num. card.: sestertia centum, S.:
septem donat sestertia, H. — With ellipse of een-
tena milia: HS quater deciens (I. e. sestertitlm
quater deciens centena milia, or 1,400,000 sester-
ces).— For the phrase, centena milia sestertiam,
the word sestertium was commonly used, and de-
clined as subst. n., with the numeral adverbs from
deciens upward : quom ei testamento sestertium
milies relinquator: sestertinro centiens et octo-
giens: HS LX, qood advezerat Domittas, Ol:
sestertium deciens numeratum esse: argenti ad
summam sestertii deoiens in aerarium rettoUt, L. l
in sestertlo centiens adfluentius vivere, N. — With
nummus, in abl. of price^ at an insignificant wm,
for a trifle: bona nummo sestertio aibi addid
velle : si amplius HS nummo petistL
aat; old for sed. (a5ta)i see saeta.
(aetlgor, aetoaiia), see saet-.
setina (aeoins), adv, eomp. [for sectius ; SEC-I
less, in a less degrec-^Only with negatives : nito
setius, nevertheless, T. : nihilo secius, Cs. : hand
setius, y. : neque eo setius, N.
aeu, see sive.
severe, adv. with comp. and «tip. [1 sevenis],
gravdy, seriously, austerely, rigidly, severely . omoia
dicere: lites aestiroatae: Hiempsalia mortem via-
dicare, S. : ad sues severius scripsit, Cs. : qui po-
test agi severius ? : nihil nisi severissime faoere.
aeverltaa, atis, / [sevems], serimtsn^ grav
ity, sternness, strictness, severity : Tristis in volta,
T. : severitatem in aeneotute probo: in omni re:
severitatem res ipsa flagitat : iudiciomm : Catoni
seveiitas dignitatem addiderat,S.: magnis pecc«tis
severitatem commodare, Ta. : exempli : imperi, Cs.
sewenMi adf. with eotnp, and «i^ [SE V-J. — Of
persons, serious, sober, grave, striei, enutere, stem,
severe: oivis aewenm et gravis: omnium aeverisn-
mus : Cures, V. : adimaro cantare sevens, H. : legis
custodes: severissini iudloesL^Mvenmi (deceot)
•evoeo
777
seria dicta, H. — Of things, wh&r, grave, seriousy
severe, aitttere, disagreeable, oppreerive: ▼oltus sc-
▼erior : f rons, O. : Falernum, toW, H. : discipUna :
genus dicendi : fidibus Tooes erevere sevens, H.
— Hank, rough, crabbed, rigid, severe, stem : impe-
ria seTeriora : lex, 0. : ^verissimi imperi vir, L. :
pauIo severior poena, S. : acerbe in filium. — Se-
tfere, dreadful, gloomy: Uncus, H. : amnis Gooyti,
V. : torba Earoenidum, Pr.
8e-V€X)o, &yi, Stus, are, to call apart, lead aside,
mtmmon away, toit/idraw : sevocaro singulos lior-
tarique ooepit, Os. : hunc, 0.: plebes in Aventinum
sevocanda : populuni, ceil a meeting of the peopls
oat of the city, L. — F t g., to eaU off, separate, isith-
draw, remove: a negotio omni auimum: mentem
a sensibuB.
sevum (seb-), !, n., taUow, suet, grease, Os.
flex or VX adj* nwn, [of. Gr. il, Engl, six],
nx : Sex menses, T. : milia passuum : H 8 sex
niilia : deoem et sex milia peditam armati, L. :
Inter Bis sex famulas ( i. e. duodecim ), O. : Sex
aeptem, six or seven, T., H. : Sex primi, a board of
9ix magistrates, council of selectmen,
_ sezageni, ae, a, adj, num, distrib. [sexaginta],
sixty each, sixty at a time: in annos singulos cum
aexagena miiia tritici mo<iiam imperare: ordo
sexagenos milites babebat, L.
flezagesimtifl ( -genatimttfl ), adj. num. ord.
[sexaginta], the sixtieth: anno quinto et sexagen-
sumo, T. ! post pngnam die sexageslmo quinto.
sezaglenfl or sexaglea or LX, adv. num,
[sexagintaj, sixty times : scstertium sexagiens pe-
tere, Le, su millions of sesterces (see sestertius) :
HS sexagiens : HS La, Os. : quae sunt sexagiens
(sc. sestertium),
sezagiiita or LX, adj, num., sixty: annos
natus, T. : minor annis LX.
aex*anguliifl^ adj., with six angles, hexagonal:
oera,0.
sezoenailtiB, adj. [sexoeni], of six hundred:
f unditorum oohortes, Gs.
aeatcem, sexoenteaimns, aexoenti, see
sSscen-.
aexcentiea or aeacentlenfl, adv. nttm, [se-
scenti ],siz hundred times: sexcenties hS, six
hundred sestertia (i. e. 60,000,000 sesterces ; see
scstertium).
aexdecim, see sedecim.
aexennia, c, adj. [ sex + annus], of six years,
six years old : sexenni die, after six years, Cs.
aexexmium, l, n. [ sexenuia ], a period of six
years, six years : sexennio posL
aexleiui or aexiefl, adv, num. [sex], six times:
sexiens tanto quantum saturo eat : bostis sexiens
▼iistns, L.
sex primi, see sex.
sextadeciminS, drum, m. [sexta decima ; sc
legio], the soldiers of the sixteenth legion, Ta.
sextana, antis, m. [sex], the sixth, a sixth part :
heres ex parte dimidia est Capito; in sextnnte
sunt ii, etc., one sixth goes to those, etc. — A small
coin, one sixth of an as, two unciae: non esse sex-
tantis, not to be worth a groat: extulit euro plebs
sextantibus conlatis in capita, L. — AsmaU weighty
one sixth of a pound : Sextantem trabere, 0.
aextiriiM, I, m. [ sextus ], the sixth part.^^A
liquid measure, the suUh part of a eongius, a pint :
aquae: Tini, H.
SextOls, e, adj. [sextus], the sixth—Onlj with
mensis, the sixth month (beginning with March),
August: Sextili mense caminus, H. — As sub»t,m.
(sc. mensis), the sixth month, August : si in Sexti-
lem comitia, etc., H. — Of August, of the sixth
month •' Nonis Sextilibus : Kalendae, L.
sextala, ae,/. dim, [sextus (sc. pars)], tlie sixth
part of an uncia, one seventy-second pai't of an as ;
hence, one seventy-second: heres ex duabus sextu-
lis, of one thirty-sixth,
sextnm, adv, [Bextu8],/or the sixth timsi sex-
turn oonsul, L.
aextaa or VI, adj. num. ord. [sex], the sixth:
sextus ab urbe lapis, O. : locus : sextus decimus
(locus): ante diem VI Kal. Noyembris: abdicat
die sexto decimo, L.
aextua deoimna, see sextos.
(aexua), as, m, [% SAC-], a sex (only sing. gen.
and abl,): hominum genus et in sexu considera-
tur, virile an muliebre sit : puberes virilis sexQs, L.
ai (old, aei), conj. [SOVO]-, as a conditional
particl&r-^WUh indie., in conditions assumed as
true, or (with/Ml.) which will probably be fulfilled,
if, when, inasmuch as, sistee : si vis, dabo tibi testis :
si voluntas mea, si industria, si aures patent om-
nibus : magnifioa qnaedam res, si modo eat uUa :
si qnisquam est fadlis, hie est: si aliquid dandum
est voluptati : istaeartes, si modo aliquid, valent ut
acuent ingenia : eduo tecum omnis tuos ; si minus,
quam plurimos: auferat omnia oblivio, si potest;
si non, utrumque silentium tegat, L.: ignosoe,
Caesar, si rex cessit, etc. : non, si Opimium de-
fendisti, idciroo, etc. : aut nemo, aut si quisquam,
ille sapiens fuit : si Athenienses, sul^ato Areopago,
nihil nisi populi sdtis ao decretis agebnnt, etc. :
si via erat, si fraus, si metus: si neglegentiam
dices, mirabimur : di persequar, si potero, subti-
litis : pergratum mihi feoeris, si de amicitia dispu-
taris. — Esp. with piuperf, in indef. clauses of re-
peated action: plausum si quis eorum aliquando
acceperat, ne quid peccasset pertiroescebat, when-
eser: si quando forte suis fortunis deBperarecoq>e-
•ibftlo
778
■to
rant, Cs. — With mbf.praes. or per/. ^ in conditions
assumed as possible, i/y even if, ihough: satis
facere rei p. viderour, si istius f urorem vitemus :
si ad verba rem deflectere velinius: rem facias,
rem, Si possis, recte ; si non, quocumque modo rem,
H. : innocens, si accusatus sit, absolvl potest. —
With nibj. imperf» or pluper/.^ implying tliat the
condition is contrary to fact, if: servi roei, si me
isto pacto metuerent, domum meum relinqaendam
putarem : quod ne fecissent profecto, si nihil ad
eos pertinere arbitrarentur : Si mihi, quae quon-
dam fuerat ... si nunc foret ilia iuventus, V.—
Followed by tameny even t/, aUhoitgh, albeit : quas
si czsequi nequirem, tamen, etc. : quae si dubia
essent, tamen, etc., S. : si aliter accidisset : si qnis
in caelum ascendisset, etc. — In the parenthetic
phi^ase, si forte, perhape^ perchance: vereor, ne
nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et
nliquem, si foile, motum. — With «tt^'. ( rarely
indie. ), in place of an wi/., »/, wAen, thai: apud
Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si ama-
tores non haberent (i. e. amatores non habere) :
illud ignoscere aequum erit, si . . . ne tuam qui-
dcm gloriam praeponam, etc., L. — In dependent
questions, t/, whetliery if perchance: ut ilium quae-
ram, Idque adeo ▼isaro, si domist, T. : fatis Inoerta
feror, si luppiter unam Esse velit urbem, V. : pri-
mum ab iis quaesivit, si aquara hominibus . . .
impoeuissent, L. : statui ezpectandum esse si quid
certius adferretur. — In expressing a wish (poet
for utinam ), usu. with 0, if onhfy would that^ O
tJuU: o si angulus ille aocedat, qui, etc., H. : Si
nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat
nemore in tanto ! vyould that, V. — With a rdat.y to
express a class vaguely or doubtfully, if there he
any wchy tefu>ever tfiey may he : mortem proponit
. . . eis etiam si qui non moleste tulemnt: dimis-
sis, si qui parum idonet essent, L. — {n clauses of
purpose, if, in order to, to try whet/tar, to «w if
(hat if pomibU: Minucium cum omnt equitatu
praemittit, si quid oeleritate itineris profioere pos-
sit, to tee whetiier, Os. : neque uUum munus despi^
ciens, si in Caesaris complexum venire posaeft, Cs. :
pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,
L.-r-In clauses of contingency, against the cate
tftat: baud aspernatus Tullius, tamen, si vana
adferantur, in adem edudt, in order to he ready,
if etc., L. : ille postea, si comitia sua non fierent,
urbt minari, i. e. threatened an attack if etc. : erat
reo damnato, si fraus eapitalis non esset, quasi
poenae aestimatio: quattuor legiones Gomelio, si
qui ex Etruria novi motils nuntiarentur, relictae,
to be ready, in case, etc., L.
nbilo, are [sibilus], to kiet, whittle: (serpens)
sibilat ore, V. : ( ferrum Igne rubens ) in tepida
Bubmersum sibilat undft, 0. : modestos homines :
populns me sibilat, U.
1. (sifailiiBX adj. [SIB-], AtMin^, whietUng. —
Only jrfiir. it. .* coliA (colabrae), Y. : ora (angiiiam)^
V.
2. nbiliis, I, m., plur. sibill, 5nim, m., poet,
also sibila, .onim, n. [ SIB- ], a himngy whutling:
sibilo dare signum, L. : «Iamor tonitruum ei rudea-
turn sibilus : venientifl sibilus austri, Y. : serpeu
horrenda sibila misit, 0. : Sibila dant, O. — A com-
tenyatuom himngy hianng at, hianng off: sibilam
metuis? : ei sibilum mortem videri necease est: e
scaenft sibilis aaplodebatur : (eum) equi repcntinis
sibiiis extimescebant.
SibylUl, ae, /., = Si'^StiXAa, a femaU 90o&-
eayer, prophetett, prieeteea of Apollo, Sihjfl : ierrae
vis Pythiam Delphis indtabat, naturae ^byllam.
— Deiphohe, daughter of Olaueus, who lived m a
grotto at Cumae: Cumaea,Y. : vivacis antra Si-
byllae, 0.— ui Sibyly the author of the SibyUme
books kq)t in the CapUol, C, L.
SibyUmoB, adj., of a Sibyl, StbyUine^ libri,
prophetic hooks sold to Tarqmnius SuperbHs by
the Sibyl of Cumae, and consulted by a eonuniaaion
in lima of danger to the stateiy C, L. : veralia^ H.
mo, adv. [for the old sloe; SI (local of pron.
stem 8ap)+ce]. — Referring to something done or
pointed ont by the speaker, thus, in thss way, as I
do, as you see (coUoq.) : Cape hoc flabellum, ve&-
tulum huic sic facito, T. — In curses or threats :
Sic dabo, tints will I treat (every foe), T. : »c eat
quaecunque Bomana lugebit hostem, jo let every
woman fare who, etc., L. — Referring to what pre-
cedes, 90, thus, in this manner, in such a manner,
in (Ju same way or manner, in like manner, like-
wise: in angulum Aliquo abeam; sic agam, T.:
sic ille annus duo firmamenta rei p. evertit, in tks
way described: sic deinceps omne opus coniexitur,
Cs. : sic rcgii constiterant, L. — With a part, or
eufj. : sic igitur instructus veniet ad causas : cnm
sic adfectos dimisisset, L. — ParentheL, thus, so:
commentabar decUnriuns — aie enim nunc loqunn-
tur : Crevit in inmensum (sic di statuistis), O. —
Instead of a pron. dem., thus, this: its litteria re-
spondebo; sic enim postulas (i. e. hoc poatulas):
hie addate ; aie volo (i. e. hoc te facere volo), T. :
sic fata iubent (i. e. hoc facere iubent), O. — As
subject (representing an inf) : Sic comnoodios esse
arbitror quam Manere banc (i. e. abire), T. : Sie
opus est (i. e. hoc facere), 0. — ^In place of a clause
of action, thus: dc provolant duo Fabii (i. e.sie
loquentes), L. : dc enim nostrae rationea postula-
bant (i. e. ut sic agerem) : sic enim conoedis mihi
proximis litteris (i. e. ut sic agam) : Sic soleo (i. e.
bona consilia reddere), T.: quoniam sic oogitts
ipsi (i. e. hoc fscere), O. — Of nature or character,
such : sic vita hominum est (i. e. talis) : familiaris
noster — sic est enim: sic, Onto, est hic,T.: Sic
est (i. e. sic res se habet), that isvo,T,z LaeKos
sapiens-ric eniijg^^J^^l^jta^ggi^ me nuM-
779
siDOitaB
rande redis I in this condiiio%O.^Oi ooDseqaenoe,
«o, /Aim, under thme dreumaUmcOj aeeordingly^
hence : sic Numitori ad supplioiom Remus dedi-
tur, L. — Of oonditioD, «o, ihue onty^ on tJiu eon^
dUion^ if thie he done : reliquas illius ftnni pesUfl
reoordamini, sic eoim faeiUiiDe perapicietis, etc. —
Of degree, m, to eueh a degree^ in eneh wiae: non
Imtuit BcintUla ingeni ; sic erat in omni sertnone
sollera (i. e. tain soUers erat ut non lateret inge-
iiiun])L— Referring to what foUows, tkue^ asfoUewe^
in the foUowing manner: sio enim dixisti; vidi
ego tuani laorimulam: res aotein se sic habei;
oompodte et apte dicere, etc, the truth ie Ihie:
placido sic pectore coepit, V.-^E 1 1 i p t. : ego sic;
diem statuo, etc. (sc ego),/or intianee : roala de-
finitio est . . . cum aiiquid non grave dicit, sic ;
etultitia est inmensa gloriae capiditas.— As correl-
ative, with a claiue of c(mparieon, tkuSj aOyjuat «a,
in. the same way: ut non omnem nrborem in omni
agro rcperire possis, sio nou omne /acinus In oroni
Tits nascitar: de Lentolo sio fero ut debeo: fer-
Tidi animi vir, ut in publico periculo, sic in suo,
Ii. : mibi sic placuit ut cetera Antisthenis, tn the
mftne way cu, i. e. no mare than: quem ad modum
tibicen ... sic orator : tecum simul, t^icut ego pro
multis, sic ille pro Appio dixit: sicut priore anno
... sic turn, Lu ; relnt ipse in re trepida se sit
tutatus, sic consulem looa tutiora castria cepisse,
L. : tamquam litteris in oera, sic se aiebat iioagi-
nibus persoribere: huius innocentiae sio in hac
famil, quasi in aliqua flammft subveoire: ceu
cetera nusquam Bella forent . . . Sio Martem in-
domitum Cemimus, V. — ^With ace, and in/, : sio
te opinor dixisse, invenisse,etc.,T. : sic igitur sen-
tic, naturam ad dicendum vim adferre maximam :
^o sic existimo, in summo imperatore qiiattuor
res inesse oportere. — Ilenoe the phrase, sic liabeto,
be eure of this : sic liabeto, in eum statnrn tuum
reditum incidere ut, etc — With a clause of con-
trast, ut . . . sic, while . . . yet^ though . . . ttill: ut
ad bella suscipienda proroptus est animus, sio
mollis ad calamitates perferendas mens est, Os. :
Ut cognoacit formam, Sic facit incertam color, 0.:
ut nondum satis claram vtctoriaro, sic^ proaperae
spei pognam imber diremit, L. : (forma erat) Ut
non cygnorum, sic albts proxima cygnis, O. : ut
sunt, sic etiam nominantur senes : otinaro ut cul-
pam, sio etiam suspitionem vitare potuisses: ut,
quern ad modum est, sic etiam appelletur tyran-
nas : quo modo ad bene vivendum, sic etiam ad
beate. — ^With a clause of manner, sic . . . ut, ao
. . . that^ in eueh a way that^ eo that : armorum
magnft multitudine iacta . . . sie ut acervi, etc.,
Cs* : sio agam vobiscum ut aiiquid de vestrts vitiis
audiatts. — With a clause of degree, to eueh a de-
gree^ eOf eo far : sic animos timor praeoocupaverat,
ut dioerent, etc, Cs.: aic adficior, ut Oatonem, non
me loqui existimem: cuius response iudioes sic
ezarserunt ut homlnem condemnarent — ^With a
clause of purpose or result^ ao, with thie intent,
with thie reeult: ab Ariobarzane sic contendi ut
talents, quae mihl poUicebatur, illi daret — With
a restrictive clause, Imteo^yeteo, only eo : sic con-
ventet reprebendi, ut demonstretur, etc — ^Witb a
coaditiODal clause, with the proviao that, but only,
if: decreverunt ut cum populus regem iussisset,
id sic ratum asset si patres auctores Aereni, ehoM
be talidf if the Senate ehovdd ratify it, L.~In a
wish or prayer corresp. to an imperative (poetX
then, if eo: Pone, precor, fastfls ... Sic tibi nee
vernum nascentia f rigus adurat Foma, etc, 0. :
Sic tua Cymeas fugiant examina taxos . . . Incipe
(sc cantare) si quid habes (i. e. si incipies cantare,
opto tibi ut tua examine, etc-X V. : Sic mare com-
positum» sic sit tibi piscis in und& Credulus . . .
Die ubi sit, 0. — With ut in strong asseveration :
Sic me di amabunt, ut me tuarum miseritum*st
fortunarum, I e. by the love of the gode, Ipity, etc,
T. : sio has deus aequoris artis Adiuvet, ut nemo
iam dudum littore in isto constitit, 0. — Of circum-
stance, ao, ae the matter etande now, €u it now ie, ae
it then wae: sic vero, but ae thinge now stand: At
sio citius qui te expediaa his aerumnis reperias,
T. : non sic nudos in flumen deicere (voluerunt),
naked, ae they are: Mirabar hoc si sic abiret, i. e.
without trouble, T. — In a concession, even ae it ie
now, even without doing eo, in epite of it: sed sio
quoque erat tamen Acis, i. e. tn epite of all thie,
O.: sed sic roe et liberalitatis fructu privas et
diligentiae. — Ellipt: Quid si hoc nunc eio in-
cipiam f nihil est quid, sic ? tantumdem egero.
At sio opinor. non poteat, ihue, i. e. ae occure to
me, T. : iUa quae aliis sic, aliis secus ridentur, to
eome in one way, to othere in another : demde quod
ilia (quae ego dixi) sive faceta sunt, sive sic, fiunt
narrante te venustissima, i. e. or otherwiee. — In an
answer, yee (colloq.) : PA. Phaniam relictam als ?
Oe. Sic, T. : De. IUa maneat ? Ch Sic, T.
noa, ae,/. [2 SAC-], a curved dagger, poniard :
non iam inter latent nostra sica iUa versabitur:
sicas vibrare: hinc sicae, hinc venena nascontur.
Bicariiia, adj. [sica], murderoue: homines. —
As eubet. m,, an aeeaeein, murderer : vetus : stipa-
tus sicariis : inter sicarios accusare, of aeeaseina-
tion.
siooe, adv, Tsiccus], dryly. — Fig. : dicere quasi
sicce, i. e. neatly.
(ucoine), see sicine.
aioottaa» Atis,/. [siccus], <2ryn«M, drought: in
Sipoutinft siccitate : siccitates paludum, Ck : sio-
citate et inopiA frugum insignis annus, L. — 01
the body, dryneu, freedom from hwmoTe,firmneee,
eoHdity : siccitas, quae consequitur hanc continen-
tiam in victu. — F i g., of atyle, dryneee, jefuneneee,
wa$U of ornament :
•'Sl^&byV^oogie
siooo
780
fllc6o, ftvl, fttOB, are [siccus], to make dry, dry,
dry up : Sol siocaverat herba^ 0. : retia litore,
0.: veste cniores,V.: lacrimas, 0.— Tb dry up,
drain, make dry: palttdes : fontiA, 0. : dea siccata,
parched, O.—To exhauii, drain dry, milk: Distenta
ubera, U. : siccata ofis, 0. : calioes, i. e. empty, H. :
Arethusa virides manu siccata capillos, i. e. wnil^
out, O. — To dry up, heal up : volnera, etaneh, V.
Blcotui, adj., dry : harena, V. : fauces fluml-
num, V. : siccSque in rupe resedit, V. : agri, H. :
regio, Cu. : oculi, tearlae, H. : decurrere pedibus
super aequora siccis, 0. : carinae, etanding dry,
H. : Magna minorque ferae ( i. e. Ursa Maior et
Minor), utraque sicca, i. e. that do not dip into the
tea, 0. — As svbit. n., dry land, a dry place : Donee
rostra tenent siccum, V. : in sicco, on the thore, L.
— Of the weather, dry, without rain : Sole dies re-
ferente siccos, H. : siccis a^r fervoribus ustus, 0. :
hiemps, vnthout snow, 0. — Dry, thirsty : siccus,
inanis Sperne cibum vilem, H. : ore sicco, free
from saliva, Ct : Faucibus siccis, fastinff, V. —
Abstemious, temperate, sober: consllia siccorum:
dicimus Sicci mane, H. — F\g.,Jirm, solid: (Attici)
sani et sicci dumtaxat habeantur: nihil erat in
eius oratione nisi siccum atque sanum. — Dry,
cold: puella, lovdess, 0.
Sicelia, idis, ac^, /., = ZuccXic* Sicilian : Mu-
sae, i. e. of Theocritus, V. — As subsL, a Sicilian
%DOtnan,0.
tucine (not sice-), adtf. [sice (old form of slc)+
a -ne], so f thus / in this way i : Sicine agis ? b that
what you are atf T,\ ticine tu eum ... in discri-
men vocavisti ? : sicine me Itquisti in litore ? Ct :
sicinest sententia ? is your mind made up to thaif
T. — In exclamation : Sicin me sollicitari ! T.
ncubi, adv. [8l+*cubi; see ubi], if in any
place, if anywhere, wheresoever : sicubi eum satie-
us ceperat, T. : haec sicubi facta sunt, facta sunt,
ut, etc : sicubi est certamen, scntis magis quam
gladiis geritur res, L. : sicubi artiora erant, Ta. :
silvas, et sicubi coueava furtim Saxa, petunt, V.
aicula, ae, ^. dim. [ sica ], a little dagger, —
"Poet, the penis, Ct.
sicunde, adv. [8l+*cunde; see nnde], if from
anywhere: sicunde potes: sicunde spes aliqaa Be
ostendisset, L.
siC'Ut or flio-uti, adv. — With a verb, so as,
just as, as: sicut ait Ennius : valeant preces apud
te roeae, sicut pro te hodie valuerunt, L. : urbem
Romam, sicnti ego aocepi, condidere Troiani, R :
sicut verbis nuneupavi, ita . . . legiones mecum
Dis Manibus devoveo, L. : sicut medico diligenti
nature corporis cognoscenda est, flic equidem, etc
— In abridged clauses, jtist as, like, in the same
way ae: nee sicut volgus, sed ut eruditi solent
appellare sapientem : nihil me, sicut antea, iuvat
Seribere versiculos, H. : hunc, sicut omni Tiia,taiB
prensantem premebat nobilitas, L. : sicut in fom
non bonos oretores, item in theatro adores malos
perpeti : illi, sicut Campani Oapuam, sic Reginn
habituri perpetuam sedem erant, L. — With a vefb
repeated^ in emphatic oonfirmatioii : dum modo et
haec res, aieut est, minime oontemnenda, a» it cer-
tainly i»: si nox opportuna est eraptioni, sieot est,
L. : ilia, quamvis ridioala essent, sicut erant, tar
men, etc., ae no doubt tkey were: poteratqne Tin
vox ilia videri, Sicut erat, 0. : quod fore, sicut ae-
cidit, videbat, Cs. — Introducing a term of ocmipari^
son, aa it were. Wee, as, as if: ut sese splendore
animi sicut speculum praebeat civibus: ab eius
(oornOs) summo, sicut palmae, ramique late diffon-
duntur, Cs. : fuga Tibur sieut aroem belli petunt,
L. — Introducing an example, <u^ /or inatana:
quibus in causis omnibus, sicut in ipsa M.' Can
. . . fuit dissensio: omnibus periculis, sicut cum
Spartam oppugnavit, N. — Of condition, oa, tie £A«
same condition as: Sicut eram, fugio sine restibus,
0. : ille, sicut nudatus erat, pervenit ad Graecos,
Cu. : sicuti erat, cruentft veste, in castra. pervenit,
Cu.— Of a pretence, as if, just asif: alii sicuti
populi ium defenderent, pars, etc, under pntenee
ofdrfendinff,B.
uderena, adj, [sidnsl of the eonateBaiuma, of
the stars, starry : sedes, V. : igaes, i. e. the s^ra,
0. : coniunx, i. c Ceyx (son of Lucifer), O. : Pedo,
who discoursed of the stars, O. — Bright, ffHUering,
shining: ciipeu8,y.
ud5 (-sldl, only in compounds), — , ere [SED-],
to sit down, sink, settle, alight: (columbae) super
arbore sidunt, V. : caelum sidet infetins man, H. :
navis coepit sldere, N. — To sit fast, remain aittimg,
be fixed: ubi eae (cymbae) siderent, ^nmnded^ L.
Sidonis, idis, adj.f, ^donian, Phoenician, 0.
Sidonius» a4j\ of Sidon, Sidoniam, V., O.^
Phoenician, V., U., 0. — Because Cadmns came
from Phoenicia, 77ieban^ O.
flidiu, eris, n., a group of stars, conateUaOon,
heavenly body: de sideribus (fispntare, C^: Sidc^
rum regina bicomis Luifa, H. : Arcturi sidera, T. :
sidera soHs, orb. Or. flurgentia, V. : radiantia, 0.
— Sing., a heavenly bo^, star, group of stars, earn-
slellation: Olarum Tyndaridae, H. : fervidum, firr-
iua, H.: pluviale Capellae, O.: oocidente sidere
Vergiliarum, L. : quid sidus triste minatur Satm^
ni, lu. : Neo sidus regions viae litusve fefellit, I e
nor were we misled by (failing to understand) ataor
or shore, Y. : sideribus dubiis, at dawn, lu. : exao-
tis sideribus, night. Pp.— 7%« sky, heaven: (lappt-
ter) terram, mare, sidera movit, O.: (Hercules)
flammis ad sidera missus, lu. : sidera obserrare,
Co. : evertunt aetas ad sidera pinos, i. e. ow high,
V. — ^Fig.,of celebrity or prosperitv, the heearena,
781
sScnui
nomen fere&t ad sidera cygni, V»—A jtor, ii^hi,
beatiiy^ glcry : per oculofl, sidem iKNiiRt, tuoa^ 0. :
radiant ut aidus ocelli, 0. : aidere palchrior lUe,
H. — An omammtj firid^j ffhrif : Fabiae gentta,
ades, 0. : Macedoniae, Cu. : la proba Penmbala^
bis astra aidua aureum, H.—- ^ aeamm : quo sidere
terrain Vertere GonveDiat^ V. : bnmiale, O.-^Cii-
mate, weather : sab Doatpo aiderei lu. : tot inho-
spiUft aaxa Sideraqae emensae, I e. r^gionSy Y. :
Kravc, Uorm^ 0. — la aatrolocy, a «tor, planet^ dea-
tiny: pestifero aidere icti, U: Bidera natalicia:
{^i^ave, 0.
•iem, ales, siet, old Bulj^pixua. of sum.
aigilla, onim, n. dim. [ signum ]« anall ttatuet,
statuetUSy little imagei^ figures: egregia : Tyrrbena,
H. : omatus sigillis Circus, O. : certain ina quattuor
brevibus distincta sigillis, woven in^ 0. — A teal, fl.
nlgillaUw, adj, [sigilla], mnbomed in fiffure^^
figured: scypbi: puteatia.
flignator, oris, m. [ signo ], fme who atteets^ a
tealer^ tigner, witnees: signatores falsos commo-
dare, S. : signator falso, afarger^ lu. : venlet cum
signatoribtts aaspex, I e. (fie witneseea to the mar-
riagejlvL,
mgnStaa, P. of signo.
Ugnifer, fera, ferum, adj. [signum + l FER-],
ngn- bearing, bearing ifu constellations^ stairg:
orbis, the todiae. — As subst. m., a standard-bearer^
ensign: signifero interfecto, Cs.: primi hastati:
sign urn omni ri moliente signifero convelli ne-
quire, L. — A leader^ heady efSef: noatrae einsae
quasi signiferi : iuventutis.
(ngnifioaiitar), adv, [significol deartg^ dis-
tinetly^ expressly. — Only eomp. : significantius dig-
nitatem tuam defendere.
aignlficatio, Onis,^. [significo], a pointing out^
indicating^ ea^ression, tnaication^ marky sign, token:
gestns sententiam significatione declarans: igni-
bus significatione factfi, Cs. : ex significatione Gal-
lorum, Gs. : litterarum : huiiis voluntatis : adven-
IQs, Os. : probitatis : valetudinis significationes :
non dubiae deomm, /rom the gods: ex quibus
magna aignlficatio fit, non adesse oonstantiam. —
A sign of assent, expression of approbatuniy ap-
plause : populi iudiciis atque omni significatione
fiorere : ut usque Romam significationes vocesque
ref erantur : significationibus acclamattonibus mul-
titudinis, L. — ^preesiotiy emphasis: significatio
saepe erit maior quam oratio. — Meaning, sense,
import, signification: scripti.
ugnifloo^ &vT, &tu8, are [signum+S FAO-], to
make signs^ show by signs, stow, poini out, express,
pyhlish, make known, indicate, intimate, notify^
mgnify : inter se : ut fomo atque ignibus signlfi-
cabatur, Cs. : Terbo sententiam tuam : hoc miht :
qoae aignifieari ac declarart volemus : deditionem,
Cs. : Per gestum res est significanda mibi, 0. : at
eorum omatus in his regem neminem significaret,
N. : nihil se te invit& dicere : omnes voce signifi-
eare coeperunt, sese, etc., Cs. : omnibus rebus po-
palus R. significat quid sentiat: quid velit, 0. : at
dimitterentur, Cs. : de fugft Romanis, Cs. — To be-
token, prognosticate, foreshow, portend, mean: fu-
tara: quid baec tanta celeritaa significat?: Quid
albi signifioent, trepidantia consulit exta, 0. — To
mean, import, signify: videtis hoc uno verbo
'undo' sigiiificari duas res, et ex quo et a quo:
significat fabula Dominnm yidere plurimum, Ph.
mgno, &vl, &tus, are [ signum 1, to set a mark
upon, mark, mark out, designate : sonos notis : in
animo suam speciem : signata sanguine pluma est,
0. : campum, V. : humum limite, 0. : pede certo
humum, press, H. : summo vestigia pulvere, im-
print, V. : caeli regionem in cortice signant, cut,
V. : ceram figuris, imprint, 0. : cruor signaverat
herbas, had stained, O. : signata in stirpe cicatrix,
V. — To impress with a seal, seal, seal up, affix a
seal to : signatus libellus : volumina, H. : epistula,
N. — ^P o e U : signanda sunt iura, i. e. to be estab-
lished, Pr. : Signatuin memorl pecCore noroen tiabe,
imprinted, 0. — To mark with a stamp, stamp,
cotn : aurum publice : pecunia signata lllyriorum
signo, L. : sed cur navalis in aere Altera signata
est, 0. — To distinguitJi, adorn, decorate: (eum)
superum honore, V. — ^Fig., to point out, signify,
indicate, designate^ express: unius oratoris locutio
hoc proprio signata nomine est (sc. oratione):
Fama signata loco est, O. : at videt Se signari
ocalis, singled out, V. — 7b distinguish, note, mark:
ora sono discordia, V. : animo signa quodcumque
in corpora mendum est, 0.
idgnum, !, 91., a mark, token, sign, indication,
P'ocf: ostendistt signa nutrici ? (i. e. crepundia),
T. : fures earum rerum, quas ceperunt, signa corn-
mutant: in amicis deligendis habere quasi signa
et notas, quibus eos iudicarent, etc. : pecori signum
inpressit, V. : nulla ad speluneum signa ferebant,
footprints, V. : dicere decs gallia signum dedisse
cantandi : color pudoris signum, T. : timoris signa
mittere, display, Cs. : Magnum hoc qaoqae signum
est, dominam esse extra noxiam, T. : id erit signi
me invitnm facere, quod, etc. : quid signi ? — A
military standard, ensign, banner: aigno amisso,
Cs. : ut neque signiferi viam, nee signa milites
cemerent, Jj. : Inter signa militaria, H. : signa
seqifi, to march in ^'ank, S. : signa subsequi, to
keep the order of battle, Cs. : signa servare, L. : ab
signis dtscedere, to leave the ranks, Ob. : volonum
exercitus ab signis diaceaalt, disbanded, L. : signa
relinquere, to run atoay, S. : signa ferre, ue, to de-
camp, Cs. : mota e castris aigna eorum, qui, ct&,
i. e. an advance of the troops, etc., L. : Signa mo-
vet, advances, V. : ferte signa in boatem, aUack^
789
wXkwtk
L. : fiigna constitaere, Mt, Gs. : Bigna proferre,
advance, L. : Romani conversa signa bipertito in-
tulerunt, i. e. wheeled and attaekedin two col%ann»,
Oa. : signa patriae inferens: qui signa oontulit,
engaged in koiejigld: oonlatis sigtils, in reg^dar
battle: oonlatis militaribiui signis, hamng hrinigkt
together^ eta, Qa. : signa in laevam oomu confert,
coneentratee hiM troope, L. : signa transferre, io de-
sert, Os. : signa conyellei*e, to take up tlie etandarde
(from the gi*ound), L. : legionem sub signis duoere,
in rank and JUe: ante signa inter priroores, in
frord of the army, L. — E s p., the standard of a
cohort, ensign of a maniple (ef. aquila, the stand-
ard of the legion) : cum fascis, cum signa miiitaria
(praemissa). — A cohort, maniple : unius signi mill-
tes, L. — A sign, signed, coil, watchword, password:
signum tuba dare, Cs. : receptul dare, L. : proeli
ezposcere, Cs. : concinere, Cs. : canere, S. : signum
mittendis quadrigis dare (for the stai't in a race),
L. : it bello tessera signum, V. — A sign, token,
omen, prognostic, symptom : medici signa quaedara
habent ex venis aegroti : Morborum signa dooebo,
v.: prospera signa dare, 0. — An image, fgure,
statue, picture : lovis Statoris: express! voltas per
a^nea signa, H. : palla signis auroque rigens, Y.
— A device on a seal, seal, signM : notum signum,
imago avi tui, etc. : Imprimat his signa tabellis,
H. : litterae integris signid praetoribus traduntur :
volumen sub signo habere, under seal. — A sign in
the heavens, conttellation : signis omnibus ad prin-
cipium stellisque revocatis: in signo Leonis: sig-
Dorum obit&B ort&s, V. : pluviale Capellae, 0.
«ilenda, 5rum, n. [P. fut., of sileo], things not
io be spoken, secrets : sileuda enuntiare, L.
aliens, entis (abl. ente, rarely entt, L., O. ; gen.
plur. turn, v., 0.), atfj. [P. of sileo], stilly calm,
quiet, silent : sub nocte silenU, V. : silenti agroine
ducam vos, L. : umbrae, i. e. the dead, V. — Plur.
m. tLadf as subst., the dead: umbrae silentum, 0. :
rex silentum, 0. : ooetus silentum (disciples of Py-
thagoras, required to listen in silence), O.
flilentiimi, I, n. [silens], a being still, he^ng
silence, noiselasness, stillness, silence: andUiiB est
magno silentio : nee longa sllentia fed, hpt silence,
O. : silentio facto, silenee obtained, L. : silentiam
classieo facere, L. : pubee maestum silentium ob-
tinuit^ L. : tenuere silentia ouncti, 0. : silentium
imperare, Ta. : significare silentiam, to give a signal
for silenee : Atheniensee cum silentio auditi sunt,
L. : per silentium noctis, L. : ut nulla fere pars
orationis silentio praeteriretur, L e. without ap'
plause : silentio praeterire, to pass over in silence:
de Partho silentium est, nothing is said: laudem
eorum a silentio vindicare, t e. obscurity: quam
maximum silentium haberi iubet, S. : diu roaestum
ailentinm tenttit,/>retKitM!, L. : fer opem furtoque
silentia deme, L e. dispose, O. — Of night, stillness,
sUenes: BtlenUo noctis egreasus, at Iks dead o^
night, Ob. : Toodm noctis silentio audisee, U : me-
di& nocte Biientio profectus, Cs. : mediae per nrala
silentia noctis, O. — Of the country, sHUnem, quiet,
ness: naetus silentia ruris, O.: vastum, eolitmde,
Ta. — In augttty, freedom from disturbance, fatdU
les»ness,perfectne9s: id iileotram dicimoB in auspi-
ciis, quod omni vitio caret, eta — A atandsHS,
cessation, repose, inaetion, tranquillity: perpetmim
fori : vitam silentio transire, S. : inter armatoa, L:
idem praeturae tenor et silentium, Ta.
SilennB, T, m., = SiXq voc, the snub-nosed and
drwiken tutor of Bacchus, C, V., H., O. — Ftur^
gods ofthewoods^ sedyrs, Ot.
siled, ul, — , 6re, to be noisdess, be still, be silent,
keep silence, not speak of, keep silent about, supprest:
optimum quemque, L. : Lingua, sile, O. : de nobis:
de iurgio siletur, T. : quae hoc tempore eileret
omnia : facti culpa silenda mlhi, O. : ea res sile-
tur: tempora, quae slleri Agricolam non sinerent,
Ta. : quod bene feceris, H. : Qua tulerit merc^le,
silet, 0. — Poet: intempesta silet nox,V. : Im-
motae f rondes, 0. : silent late loca, V. — To be stiU,
keep quiet, remain inactive, rest, cease: silent dio-
tius Husae Varronis qnam solebant : silent leges
inter anna : si quando ambitus sileat
Slier, eris, n., a brook-willow, T.
, , — , ere, inch, [sileoj, to beeomesNB^
fall silenttgrow calm: dura nae silescunt turbae^
T. : domuB sileeoit, V. : (venti) silescuBt^ O.
■Ileac ieis, m. and (poet)/., a hard sdone^fUnt,
Jlint'Stone,Jire-stone,granite: silicem caedere: ?iaB
stemere Bilioe,Lw: silici scintillam exaidere,y.:
silicem iaculatus in hostis, 0. : silicem pedibos
quae conteret atrum, In. : privos lapidea stUoes se-
cum ferre, L. — ^As a symbol of hardness or fixed-
ness of character: non silice nati sumns: Xee
rigidas silices in pectore gent, 0. — A rock, crag:
Stabat acuta silex praedsis undiqae saxis^Y.—
Lime-stone: terrena silices fornaoe soluti, O.
aiUcemiiiin, I, n., a funeral feast; hence, of
an old man : te exeroebo, silicernium, drybones^ T.
siliso^ inis,/., winter'Wheat ; henoej&M wksatm
/our, lu.
sUiqtia, ae, /.—Of legnminous plants, a pod,
husk: siliqni quassante legumen, V.: Yivit sili-
quis, I e,pidse, H., In.
sillybus, I, m., see sittjbos.
sUums, I, m., = (rtXovpoc. ^4« sheat-JS^ lu.
sUus, dkff., = olXXoCtp^p-nosed, snub-momd
silva (not sylva; poet silua, trisyl., fiL), ae,/.
[2 SfiiU], a wood, forest, woodland: silvae publi-
cae : genus hominum in i^vis dissipatum : ex alri
in nostroB impetum faoere, Cb. : silraram potens
Diana, H. : dea^gUFanuni 0.^^f;fi^erasi8 abdita
BilTUins
788
•impUoitas
Silvia, 0.: salobres, H.: in silvto natas, L. — A
ffUtnioHon of treet, orchard, grove, crop, bunh^/o-
tiage: signa in silva disposiU: dointkB amoenitas
Bilra ooDStaUat, N.: inter silvas Academi qiiaerere
▼eram, H.: aonans^Y. : (aras^ silvA incinzit agre-
8ti, foliage, O.: Congeries siiTae, of wood, 0. —
Treet (poek): Silrarum aliae preesoe propaginis
arcilB Exspectant, V. : nudata oacamina ailvae
Oatendant, i. e o^om tha wUer, 0,—rF i g., a crowd,
wnam, ahundanee, quaiUiiy,tttpply, material: uber-
tas et quasi silva dioendi : rerum ao sententiarum.
— Poet : Immanis, a vast fortot (of darts), V. :
horrida siocae oomae, a hriaUing formt. In.
81lTanttfl» T, m. r silva ]t <> 9^ 9f ^^oods and
ptantationt, C., V., U., 0. — Fiur., gylvan deUie9, 0.
Bflveaoo, — , — , ere, tmrA. [silva], to grow wild,
run wild: (vitis) ne silvescat sarmentis.
■ilventrU, e, adj. [silva], of a wood, of forut,
overgrown with woods, wooded, woody: iiiontes:
loca, Cs.: tumulus, L.: saltus, Cu. : antra, 0.:
ager, H. : belua, 1. e. a ehe-wolf: homines, toood-
men, H. : umbra, 0. : Virgulta, L e.forest-treei (opp.
prolem olivae), V. — Ptur,n,aa eubel,: culta ex
silvestribns facere, woodlanda, L. — Growing wild,
wild, uncuUivated: arbor, Y. : corna, H. : baculum,
rough, O.-^Sglvan, rural, paetoral : Musa, V.
BilvloolB, ae, m. and/, [silva +GOL-], inhabit-
ing woods, eylvans Faunua, v.: Pales, 0.
Bllvlcnltriac, ids, adj.f. [silva +OOIi-], living
in the woods : cerva, Gt.
BllvosOB, adj. [ silva ],yiiS of woods, woody:
saltns, li.
aimia, ae,^ [simus], an ape: similis nobis!
Enn. ap. 0. : simia, quam rex lu deliciia habebat
aiiiiile, is, n. [_neut. of similis], a comparison,
likeness, parallel, simile : hoc simile ponitur : uti
aimili.
■Imilis, e, acfj, with comp. similior and sup.
dmillimus [3 SA-l, like, resembling, similar: Lau-
dantur simiU prole puerperae, i. e. that look like
their fathers, H. : par est avaritia, similis improbi-
tas : quod in simili culpa versari, Cs. : ecce aliud
simile : Aristotelem similem emere, a likeness of
Aristotle, lu. — With gen, (csp. of persons): tui
similis est probe, T. : Haud similis virgo est vir-
ginum nostrarum, T. : patris : quaererem ex eo,
cuius suorum similis fuisset nepos : plures Romuli
quam Numae similes reges, L. : tui similem esse :
Rhodii Atticorum similiores: fabularum similia
discere : similes meorum versQs, H. : quae similia
▼eri sint, L. : quid esset simillimum veri. — ^With
daL ( nsual in later Latin ) : simia quam similis
nobis, Enn. ap. C. : patri, O. : par similtsque cete-
ris, S. : huic in hoc : f ugae profectio, Cs. : quid
simile habet epistula iudioio : similia veria erant,
L. : similius vera laoit iptoa in amicitiam redisse,
I* : puro simillimus amni, H. : media simillima
veris sunt^ Li : homines inter se forma similes :
quae sunt inter se similia : ut simili ratione atqne
ipse fecerit suas iniurias persequaiitur, C^. : nee
similem habeat voltum, et si ampullaui perdidis-
set : similes sunt, nt si qui dicaut, etc. : similes
sunt del, tamquam si Poeni, etc — P o e t. : similis
lutuma per hoatis Fertur (i. e. similiter), Y.
stmiliter, ado, with comp. similius, and sup.
similHme [ similis ], in like manner, in the same
way, likewise, similarly : similiter atque uno modo :
i*espondendum : quorum non similiter fides est
laudata : scarra multo similins Imitatus, more ae-
euraiely, Ph. : similiter facis, ac si me roges, cur,
etc. : similiter facit ut si posse putet : ut . . . siroil*
lime, etc, just so: similiter et ai dioat, etc.
■imiUtndo, inis, /. [ similis ], likeness, resem-
blance, simUitude: est igitur homini cum deo si-
militudo: ad similitudiDem deorum acoedere, to
resemble more closely: genus imperi proximum
similitudini re^^ae, dosely resembling royalty: con-
trahit oeleriter simiiitudo eos, L. : sunt quaedam
animi similitudines cum oorpore : id ad similitu-
dinem panis efficiebant, Cs. : simiiitudo speciesque
sapientium : amoris humani. — Analogy, reasoning
from precedents : cetera (genera causarum) simili-
tudini reliquisti. — Sameness, uniformity, monotony:
simiiitudo est satietatis mater. — I n r h e t., a com-
parison, simile, similitude : ex similitudine, by way
of comparison: similitudinum copia : volgata,L.
(simUo), see Simula
nmiolns, l, m. dim. [simius], a little ape,
ttmiUB, I, m. [simus], an ape: iudex sedit si-
mius. Ph. : simius iste, i. e. imitator, H.
simplex, icia, adj, with comp. [PARC-], wnpU,
single, plain, uncompounded, unmixed: natura ani-
mantis: genus inperi: (comoedia) Duplex quae
ex argumento factast simpUci, T. : simplex est
manera, illud (in Hispaniam ire) anoeps,/rM /rom
risk: necessitudines, a6M>2ii<«; simplici online in-
trare urbem, i. e. one by one, L. : ne simplici qui-
dem genere mortis content!, i. e. without torture,
L. : Nee via mortis erat simplex, I e. they met death
in various ways, Y. : volnus, 0. : esca, H. : aqua,
0. : plus vice simplici, more than ones, H. : omatus
simplicium (verborum), single, — ^F i g., simjfde, with-
out dissimulation, open, frank, straightforward, di-
reet,guUeless,artless,sineere,ingenuous: vir: homo:
Nymphae, U. : puelia, 0. : simplex et fautrix suo-
rum regie : animal Innocuum, simplex, 0. : nihil
simplex, nihil sinoerum : cogitationes, Ta. : Sim-
pUcior quis, too straightforward, H.
8implioita% Atis, /. [simplex], nmplieity,
frankness, opsMtess, artlessness, candor, directness,
naturalness: iuvenis incauU, L. : placita es aimpli-
slmpUoltmr
784
•implioiter, ocb. with eomp, and aup, [ sim-
plex], simply^ plainly, vnihout eompluiation,9traiffht'
fmoardlif^ naturally, direcUy : (verborum) imtio
simplictter videnda est ( opp. coniuncte ), i. e. of
ihemadvet: loqui: frondes Simpliciter positae, O.:
simplicius et antiquius permutatione mercium uti,
Ta. : simpliciasime loqui, Ta. : simpliciter ad ami-
citiam petendam venire, /or nothing eke thaik, L. :
quidam ludere eum simpliciter aiebant, merdy, L.
— Plainly^ openly, franlcly, arUeittily, ingenuoualy,
eatuUdly : simpliciter et caudide, Ban. ap. C. : scri-
bere, Cu. : simplicius agere, Ta.
flimplnm, I, n. [S SA>], that which ia tingle, a
number taken once (opp. duplam): duplum aim-
plum : si simplum imperetur, L.
Bimpnlom, I, n. [8 SA-1 a email ladle for vae
in tacri^ficet : simpula pontificam. — ^P r o v. : exci-
tabat fluctfls ia simpulo, i. e. a tempest in a teapot.
almpuviam, I, n., a venel/or offering liquidt,
Moerifieial howl : Namae, lu.
•imnl, adv. [8 SA-], at the tame time, together,
at once, timuUaneouely : mnlta concurrant simui,
T. : Eamus, et simul consilium volo capere, i. c.
iohile going, T. : tres simul soles effulserunt, L. :
duo consules simul ex Italift eiecti : simul omni-
bus portis ^Gracchus) erupit, L. : multarum simul
ciritatium legati Romam convenerunt, L. — Fol-
lowed by eum, together with (cf. una with eum) :
Simul consilium cum re amisd, T. : testamentum
(Cyri) simul obsignavi cum Clodio: simul cum
dono designavit templo finis, L. — ^E 1 1 i p t. : mul-
tos modios sails simol edendos esse (so. cam ami-
cis): mcmor Mutatae simul togae, H. : qui simul
erant missi : trium simul bellorum victor (sc. ge-
storum ), L. — Poet., with ahl. : simul his, H. :
Quippe simul nobis habitat, 0. — Of concurrence
in thought, followed hy et, el . . . et, atqtte, or -^w*,
at the aame time, at once, together, as well, both :
simul et cursu et spatio pugnae fatigati, Cs. : Q.
Hortensi ingenium simul aspectum et probatum
est : quae simul auxilio tribunicio et consensu ple-
bts impediri coepta, L. : obruit animum simul luc-
tus metusque, L. : puWere simul ac sudore perfu-
sum, Gu. : simul et cohors invasit, et ex omnibus
oppidi partibus concurrenint, L. — After simnl, et
often has the force of etiam : simul et ilia omnia
ante oculos vestros proponite, etc. : legati iam re-
verterant . . . simul venerant et ab rege Perseo
oratores qui, etc., L. — Following a conj. (et simul
or simulque), at the aame time, aleo, further, like-
wiae: postquam Rutilium consedisse aocepit, si-
mulque ex lugurthae proelio damorem augeri, S. :
tantum faciam ut notam apponam . . . et simul
significem, etc. : quod eo liberius ad te soribo,
quia noetrae laudi favisti, simulque quod, etc-»
Introducing an independent sentence, ai the aame
time, alao, likewise: hoc proprlum virtutia existi-
mant . . . simul hoc ae fore tutiores arlMtraatiir,
Cs. : tibi (Apollo) deoimam partem praedae vo-
▼eo. Te simul, IunO| preoor ut, eta, L. — Whi]
enim: augeamus sane suapicionem tuain; aimol
enim aueebimus diligentiam. — ^Implying a, oooiiec-
tive, and at the aame time, and aim>: ei Yems
possessionem negat se datunim, ne posset patro-
num suum iuvare, aimul uteaset poena qaod^ete::
nihil horum . . . discere cum cemerei posse, siiaol
et tirocinio et pertarbatione iuvenis moveretor,
etc., L. — Repeated, in oo^irdinate clauses, fwrtf^
. . . partly, at once . . . and, not only . . . bui at tki
aame time, though . . , yet alao: adeo umul sperae-
bant, simul metuebant, L. : simul Aeneau in regia
ducit Tecta, simul Indicit, etc, V. : coosul ad Pbj.
Ian ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ot
militi fnimentum divideret, L. ; cf. Ille simul fo-
giens Rutulos simul increpat, V. : German! fre-
quentes in castra venerunt, simul sui pureed!
causS, simul ut de indutiis impetrarent, Cs. — Id
subordinate temporal clauses, with af^ne or ac
(less correctly as one word, simulac, simuhtqueX
aa soon aa: L. Glodius, simul atque introdoetos
est, rom confidt: simul atque sibi hie adnuisset
dicebat, etc. : at mibi plaudo Ipse domi, simal ae
nummos oontemplor in arci, H. — With tU, aa ao<m
aa, immediaidy after: simul ut, qui sint profess,
videro, dicam. — With cC, aa won aa : sioanl et quid
erit oerti, scribam ad te: quam aocepi simal et in
Cumanum veni, tgifon my arrival. — With pnmmm,
aa aoon aa ever: simul primum magiatrata abiit,
dicta dies est, L. — Alone, in the sense of aimol
atque, aa aoon aa: Hic simul argentum reppeht,
curft sese expedivit, T. : simul inflavit tibioen, a
perito carmen agnoscitur : simul concrepnere
arma, hostis pedem rettulit, L.
simul-ao, see simul.
simulaomm, I, n. [simulo], a likeneaa, image,
figure, portrait, iffijgy, atatue: eius siranlacrum
servare: deorum simulacra: templa adire, et ante
simulacra proiecti, etc, C^. : Yix positum Oastris
(the Palladium), v. : simulacra oppidonun: pog-
narum, L. — An image, rejtedion, form, akadi^
phantom: quid frustra simulacra fugada (In aqoi
visa) captas ? O. : infelix Creusae, ghoat, V. : vaoa
(noctis), 0. : simulacra modia pallentia miria, T.
— A mnemonic aign, figure, emblem : simulacris pro
litteris uti. — A description, portraiture^ dkaracter-
ization : viri copiosi, L. — F i g., a ahadow, aemblana,
appearance, imitation, pretence: religtonia simula-
cra fingere: aliquod civitatis: pugnaeqne cient
simulacra sub armis, mock-iighta, Y. : navalis pug-
nae, L. : simulacra Hbertatis senatui praebere, Ta.
■imnlainen, inis, n* [ simulo ], a eopy^ imita-
tion, 0.
(flimnlaiui, antis), a^'. [F, of simulo], i
^M.--Ouly eomp, : yocam 8imttl^|iji|j(|i^ O.
Digitized by VjOC
aioralate
785
•iasolatim
oliiiQlate^ tuh, [simuliUas, from simalo],/dt^
ediy, in pretence, vuineerefy : sive ex animo sive
flimulate : ficte et umulate.
Bimillatid, dois,/. [slmulo], an aaeumpHon,
falee thoto, feigning, ehamming, pretence, feint, in-
tincerity, <Kceit, hypocrieg, timulation: mea, T. :
simulatione usi, Cs. : ex omni vita simulatio tol-
lenda est: insaniae: virtuUs: rolnerum, Cs. : si-
mulatione amicitiae, under the guise of: gladiato-
res emptos esse Fausti simulatione ad caedem,
under the pretence of engaging them for Fau^ue :
per simulationem amicitiae me prodiderunt.
simulator, oris, m. [simulo], a copier^ imita-
tor : figurae Morpbeua, 0. — A feigner, pretender,
eimuUUor: ia omni oratione, 1. e. a matter of
irong: animos cuius rei libet simulator, S.
flimiil-atqaep see simul.
aimnlo (not similo), ftyl, fttus, ftre [simllts], to
make like, imitate, copy, repreeetd: nimbos et ful-
men, Y. : Cfttonem, H. : artem Ingento suo, 0. :
anum, aimiane the form of, 0. : Homeri ilia Miner-
va simulata Mentori : simulata Troia, coftnteifeit
7Vy>y, 0. : cupressum, i. e. depict, H. ; cf. aera
Alexandri voltum simulantia, imaging, H. : Simu-
la! .. . terram Edere fetum olivae, repreeenta the
earth producing, etc., 0. — 7b represent, feign, as-
sume t/u appearance of, pretend, counterfeit, simu-
late: cur simulat? T.: qui te ament ex animo ao
non simulent : simulandi gratia, S. : quasi perter-
ritos simulans, by pretending fear, C\i,: Quid est,
quod aroplius simuletur ? T. : mortem verbis, i. e.
to pretend thai she was dead, T. : studium coniurar
tionts, S. : aegruro, j^ref^fui to be sick, L. : ad slmu-
landa negotia altitudo ingeni incredibilis, S. : eius
ficti simulatique voltQs : simulatft amicittft, Gs. :
simulato recta iuvenoo, O. : ille se Tarentum pro-
ficisci cum simulasset : simulat love nat^is abire,
O. : sese probos simulare, S.
■imnltaflk 9kt\s,gen,plur, atium, rarely atum,/
[simulj, a hostile encounter, dissension, enmity, ri-
valry, jealousy, grudge, hatred, animosity : non si-
raulutem meam Revereii saltern, T. : huic simul-
taa cum Curione intercedebat, Cs. : cum quo si
ftimultas tibi non f nisset : privata, L. : cum sorore
esse in simultate, K : simultatem deponere: inter
fiaitimoe vetus, lu. : simultates cum libertis vestris
exeroere : simultates flnire, L. : patemas oblitte-
rare, L.
nmna, aeff., =s mfUt, fioA - niosedy snub - nosed :
capellae, V.
■in, eonj, [si+ne], •/ howener, if on the con-
trary, but if. — After an expressed condition:
hone mihi timorem eripe ; si est vems, ne opprl-
mar; sin falsos, ut, etc.-— Often with aUter or
minwt, but if not: sin aliter de hac re est eius
eententia, T. : si recte (iadicatum esti id fuit ius ;
50
sin aliter, non dubium est, etc. : si . . . facile pa-
titur ; sin minus, etc : si pares aeque inter se,
quieeoendum ; sin, latius manabit (i. e. sin aliter) :
id si ita eat, etc. ... sin auteni ilia veriora. — After
an implied condition: primum danda opera est,
ne quA amicoruiu discidia fiant ; sin tale aliqiiid
evenerit, ut, etc.: ego adero; atque utinam tu
quoque eodem die ! Sin quid — multa enim — uti-
que poetridie: rursus circumveniebantur ; sin an-
ion locum tenere velleot, etc., Os. : quidani per-
spiciantur quam aint leves, quidam . . . sin vero
erunt aliqui, etc.
■inoere, adv. [ sincerus ], uprightly, honestly,
candidly, sincerely: dici, T. : pronuntiare, Cs.
•Inoerltaflk fttis,/. [sincerus],/n<n^^, integrity:
ad perniciem solet agi sinceritas, Ph.
minowaB,adj. [8 SA-+2 C^Rr'], dean, pure,
sound, uninjured, whole, entire: omnia fucata a
sinceris (intemoscere) : sine volnere corpus Since-
rumque fuit, 0. : vas, dean, U. : propria et sincera
gens, unmixed, Ta.: nobilitas, L. — Fig., sound,
genuine, pure, true, candid, truthful : Atheniensium
mdicium: Minerva, 0.: eqnestre proelium, L.:
voluptas, 0. : rerum gestarum pronuntiator : nihil
est iam siucerum in civitate : fides, L.
ainoipnt, pitis, n. [s^mi+caput], a half head;
hence, of a hog, a cheek, jowl, lu.
ol-ne, f)raep. with abl., without (cf. 2 se) : Sine
omni pencio, T. : sine imaginibus, sine cantu am-
buri : hominem sme re, sine fide, sine spe : sine
aeie victi, L. : non sine floribus, H. : sine sidere
noctes, starless, V. : Tempestas sine more f urit,
ceaselessly, Y. : vis sine pondere caeli, imponder-
able, 0.— After its case : flamma sine thura lique-
scere, H. : vitiis nemo sine nascitur, H.
■ingillatim or aingalatlm, adv, [singuli],
one by one, singly, seserally, individually : oomme-
morare Sing|ulatim, qua! is ^;o, etA,'T.: loqui:
civitas non iam singillatim, sed provinciis toUs
dabatur, to individuciu.
■ingolaria, e, <
a time, eUone, single, "
solitary: singularis mundus atque unigena : homo
cupidiis imperi singularis, exclusive dominion : sunt
quaedam in te stngularia . . . quaedam tibi cum
multis communia, peculiar, — Plur, m. as subst.,
under the empire, the sdect horse, body-guard: ala
Singularium, TK.—Singular, uniaue, matchless, un-
paralleled, extraordinary, remartable : magnitude
animi: vir: homines ingenio: facultaa dioendi:
mihi gratias egistis singularibus verbis : fides, N. :
inpudentia : crudelitas, Cs. : quid tam siogulare
(est), quam ut, etc
■ingnlariter, adv. T singularis ], jMir^iew^Wy,
exceedingly: alquem dillgere.
ringnlitlm, adv., aee sipgillatim. JQIQ
adj. [singulij, one by one, one at
5j, solitary, singular: genus, i. e.
stngiill
786
singtili, ae, e, adj. [8 SA-], ime at a time, tin-
gle^ separate^ 9ever<Uy indimdual: honestius eum
(ftgruin) Yoa universi qiiam singuli poMideretia, in
common . . . ikan severally : refert, qui Audiant . . .
frequentes an pauci an singuli. — As suhat, : mitto
ereptam libertatem populifi ao singulis, fiatione
and indimduaU.^l)i9trib.y one to each, uparaie^
tingle: describebat censores binos in singulas
civitates: filtae singulos filios parvos habentes,
each one a boy, L. : si singuli singulos adgressuri
essetis, L. : in dies singulos, mM ttteeemve day.
sinstiltim, adv. [singultusji eobbingly: pauca
locutus, i. e. Iimtalingly, H.
■insnlto, — , atus, are [singultus], to hiccup,
mb.'^V o e t. : truiicum relinquit Sanguine singuU
Untem, L e. tpwting, V. : Singultans animam, i. e.
Iii the death agony, 0.
(fllnsultOB, us), m. [OVOR-], a aoblHng, pant-
ing, choking, eonvulHve aigh (only abl. eing. and
oLr., and ace. pbir,) : fletum cum singultu videra:
Singultuque pias interrumpentequereUas,0. : Mlt-
te singultus, II. : * vale * pleno singultibus ore dixit,
0»^The death-rattle: Ilia singultu tendunt,y.:
longis singultibus ilia pulsat, V.
(singulas), see singuli.
Binister, tra, trum, adj., with comp. [a double
comp. of uncertain origin], left, on the left, on the
left hand, at the left aides m sinistro cornu, im the
left wing, Cs. : angulus castrorum, Os. : ripa, H. :
tibia, Ph. : manus, N. — As wuhst. /. (sc. manus) :
sinistra inpedita, C^. : natae ad furta slnistrae, O.:
a sinistra, on the left: miles dextra ac sinistra
muro tectus, Cs. — Plur, m. as subtt. (sc. ordines):
sinistris additae vires (opp. deitra pars), L. : sini-
sterior rota, 0.— In augury (because the Roman
augurs faced south, with the propitious East on
the left ),/a»ora*&, auapieioue, fortunate, lucky:
ita nobis sinifctra ridentur, Graiis et barbaris dex-
tra, meliora: cornix, V.: tonitrtts, 0.-(As in Greek
augury, where the face was northward), unlucky,
unfavorahU, inauapiciotu: Di, preoor, a nobis omen
removete sinistrum, 0. : avibus sinistris, 0. : sini-
Btrum fulmen nuntiare.— Fig.. wro«^, fwrtwrw,
improper: mores, V.: UAUim, Cvl-^ Utdueky, in-
hirioue, adverse^ unfavorable, bad: Notus pecori
sinister, V. : interpretatio, Ta.-— As aubst. n. ; (ma-
trona) studiosa sinistri, of evil, 0.
sinistra, ae,/., see sinister.
sinistre, adv, [sinister], badfy, wrongly, per-
verady: exceptu8,H. : aocipere, T*.
sinlstrorsus or sinistrorsum, adv. \dat. of
sinister + versus], towarda the left aide, to trie left:
(silva) se flectit sinlstrorsus, Cs. : ille sinistrorsum
abit, H.
sino, sivl (8lit,T.; s!stis, C; aubj. sieris, Pac.
ap. C. ; siris, sirit, L. ; jiMperf. slsset, \u ' sissent,
C, L.), situs, ere [1 SA-], to Ut d/own^ «ef,>x / see
1 vitus.-^7b let^ auffh*, allow, permit, give Uate, Id
be : prohibes ; leges sioiint : dam resqoe sinit, tm
corrige vota, 0. : Nunc sinite, forbear, V. : ^(s
est profecto ; sine, i. e. be quiet, T. : non stvi acoe-
dere: neu reliquias meas sieris divexarier: ilk
moneo longius progredi ne sinas : Medos equitare
iuultos, H. : non caede perterrits sinit agmias,
auffera to be dismayed, V. : his aocusare earn per
senatQs auctoritatem non est situs : neqae sinaa,
ut dicat, T. : nee dii siverint, ut, etc, Go. : sine rt-
niat, let hun come, T. : sine virat ineptus, H. : sine
sciam, let me know, L. : natnra repugnat ; Xec sifiii
incipiat, O. : sinite arma viiis, leave arms to ««,
V. : at id nos non sinemus, T. : Non sinat boc
Aiax, 0. : ne istuc luppiter sirit, nrbem esse, ete^
L. : 8y. sineres vero HI urn taom Faoere haec?
Le. sinerem ilium ? wo>M I Ut him 9 T. : Sine me,
Ut me alone, T.
sinnatosy P. of sinuo.
ttnnm, \n.,a large veaad of earthenware, pot,
jar : lactis, V.
sinuo, avi, atus, are [sinus], to bend, wind,
curve, bow, awett out in curves: (anguis) sinoat io-
roensa volumine terga, V. : flexos sinuavi corpus
in orbXs (anguis), 0. : arcUs, t. e. bend, O. : sinuan-
tur cornua Lunae, 0. : (Chauconim gens) donee ia
Chattos usque sinuetur, extenda in a curve^ Ta.
sinnosus, adj. [sinus], /«// of curves, full of
folda, bent, winaing, atrvea, ainuoua, serpentim:
nexu sinuoso, Y. : volumina (serpentis), V. : areas,
0.: vestis,0.
sinus, VLS,m.,a bent surface, curve, fold, hoUor,
coil: draoo . . . oonfioiens sinOs e oorpore flexoa,
C. post : (serpens) fleotit sinOs, O. : spatium rhom-
bi Implevit sinOs, i. e. stretched the folds (of the
net), lu. : sinOs inplere secimdos, le.the mttUi^
saila, y. : Ut fieret torto nexilis orbe sinus, i. e. a
ringlet, 0.— The fold of the toga about the brteud,
bosom, lap: cedo mihi ex ipsius sinii litteras: Is
sinu ferens deos,H.: sinQs conlecta flaenfIi,V.
— P r o v, : talos Perre sinu laxo, L e. to &e eanua
about, H. — A puree, money: non habet ille slnoai,
0. : avaritiae, lu. — A garment: auratus, O.: ^^
galis, O. — Of a person, the bosom: colubram Sins
fovit. Ph. : in sinu consulis recubans, L. : Tsqise
metu micuere sinQs, dum, etc., 0. — A bay, b^it.
grdf: ex alto sinus ab litore ad urbem inflecticar:
sinas maritlmi : Illyricos penetrare sinOs, V. —
The land around a gulf, ahore of a bay: in Mi-
liaco sinu is locus erat, L. : omnia propior siaos
tenebatur, Ta.— ^ fold in land, basiat, hollow^ k^
ley: terra in ingentem slnum consedit^L.: moQ>
tium, Cu.— F i r., the boaom, love, afeetiotk^ intims-
cy, protection :mdao non gestandos in sinu est?
T. : iste vero sit in sinu semper meo: (Pompeios)
in sinu est, L e. dear to tM.>6il)i4w^ w& duaii-
Digitized t
d?*yC^X^5§V?
•Ipaxinm
TO7
tere e Bina tuo, /h>m ycwr inHmaof: negotiam
sibi in sinum deUtum esse, commUted to hit care.
— Tke itUerwr^ inmost part, heart: in einu urbis
sunt bostes, 8.^^ hidin^place^ place of eoneeal-
ment : in siuu gaudei^ L e. in their aUeiee.
■iparitim, I, n. [dim. of siparum =: oiirapoq, top-
Bail]. — In a theatre, a small curtain drawn between
the scenes: post siparium, i. e. behind the scenes:
vocem locasti Sipario, i. e. to the stage^ lu.
■ipho, dnis, n., sztri^t^, a siphon^ la.
u quando (ttquando), adv., if ever^ if at any
Hme ; see quando.
si qtiidem or siquidem ( old ttqnidem \
conj.y if otdy, if indeed: actumst, siquidem liaec
vera praedicat, T. : 0 morem praeclarum, si qui-
dem tcneremus!: siquidem ... si minus, 0. —
Since indeed, since^ inasmitch as: Siquidem ille
ipse non yolt, T. : siquidem Homerus fuit ante
Romam conditam.
■i qui, see 1 qui, 2 qui, and si.
tt quia (aiqulA), see 2 quis and si
Siren, enis,/, ^liptjv, a Siren. — /Ytir., the
Sireta (mythical birds with yirgins' faces, who
enticed sailors by sweet songs and then destroyed
tliem), C, H., 0. : qui nnllam Strena flagellis Gom-
parat, i. e. likea tfie sottnd of lashes better than any
aofiffy lu. : improba Siren Desidia, seducer, H.
uxifl, nrit, subj.perf of sino, for siveris, etc.
1. fitirins, I, m., rsScipioct the dog-sUr, Sirim^
V.
2. SirltM, a^jn of Sirius: ardor, V.
■ixpea, siiptui, see scirp-.
sxms, I, m., = attpoc, a pit. for storing grain,
underground granary^ Cu.
1. aiBf subj. of sum.
2. mm, for si vis ; see 1 toIo.
■ifler, eris, n., =s tritrapov, a plant vfith an eseu-
ient root, skirtsort, H.
•isto, stitt, status, ere [STA-], to cause to stand,
place, set, set up, fix, plant : me gelidis convalli-
bus, V. : In litore siste gradum, plant your foot,
O. : iacuium clamant! in ore, plant tlie dart in his
face, y, : Victima Sistitur ante aras, 0. : aciem
in litore, V. — With two ace, to cause to be placed:
tutum patrio te limine ststam, i. e. will see you safe
home, V. : victores domos reduces sistatis, L. —
To place, convey, send, lead, take, conduct, bring:
Officio meo ripa sistetur in ilia Haec,toi// be car-
ried by me to, etc., 0. : (vos) facili iam tramite si-
Btam,V. : Annam hue slate sororem, V. — With
pron. reJUx., to betake onenelf, present otusdf come:
dea operam ut te ante Kal. Jan., ubicumque eri-
mus, sistas : Hio dea se rapido nisa Sistit, V.— In
judicial piooeedings, of persons, to produce, cause
to appear: promittere Naerio asti Qain«tiiim, that
Quinetius shall appear to answer Notemm: puel-
lam sistendam promittat (i. e. fore ut puelia sista-
tur in iudidoX U ; cf. yas factus est alter eius
sistendi, ut, etc., i. e. as surety for his appearance.
— In the phrase, vadimouium sistere, to make
good the vadinumium, keep the undertaking, i. e.
appear to antwer : Tadimonium sistit. — ^E 1 1 i p L :
testificatur, P. Quinctium non stitisse, et se stitisse
(sc vadimonium). — To cause to standjiz, establish,
confirm: rem Romanam magno turbante tumuitu,
Y. — £ 1 1 i p t. (sc se), (o stand firm, endure: qui
rem p. sistere negat posse. — To arrest, Hop, check,
cause to halt: legiones, L.: nee sisti vis hostium
poterat, Cu. : se ab effuso cursu, L. : aquam fluviis,
V. — With gradum or pedem: qui (exercitus), ut
non referat pedem, sistet certe, i.e.mll halt, if not
retreat : Siste gradum, V. : in prime limine siste
pedem, 0. : sistere contra (sc. pedem), i. e. make a
stand, v. : sistunt Amnes, halt, V. : Incerti, ubi si-
stere detur, to rest,stay,'V. — Fig., to end, put an
end to, stop, cause to cease, check : f ugam, L. : lacri-
mas, 0. : race tamen sisti bellum placet, 0. : sitiro,
allay, 0. — Pass, impers., to be checked, be endured,
be remedied. — Only in phrases with posse: totam
plebem . . . nee sisti posse ni omnibus consulatur,
and no relief is possible, but, etc., L. : si domestica
seditio adlciatur, sisti non posse, the ease is JiopC'
less, L. : vixque ooncordiA sisti videbatur posse,
tJuU tke crisis could scarcely be met, even by union,
L. : qualicunque urbis statu, manente dieciplinft
militari sisti potuisse, any condition is endurable,
etc.,L.
■istmxii, T, n., sr aiiarpov, a brazen rattle, Isis-
rattle (used by the Egyptians, esp. in the festivals
of Isis) : sonitus Siscrornm, O. : iratum, lu. : Re-
gina patris vocat agmina sistro (sarcastic, of
Cleopatra), V., Pr.
aiaymbriniii, i, n., s= 9tavfippu>Vf wild-thyme
(consecrated to Venus) : grata, 0.
Sisyphitui, adj., of Sisyphus (eon of Aeolus) :
mixes sangnine cretus Stsyphio, 0. : labores, Pr.
■Itella, ae,/. dim, [situla, bucket], an urn for
lots (with a narrow neck, so that but one lot oould
float upon the water): de M. Octavio deferre sitel-
lam : sitella lata est, ut sortirentur, L.
sitionlosu«, a<0. [siacula, dim. of flitis], dry,
parched, arid : Appulia,H.
■iUras, enUs, adj. [P. of titk)], thirsting,
thirsty, dry, athirst: ut ipse ad poitam sitiens
pervenerim: (pocula) arenti sitlentas bausiraus
ore, 0. : Tantalus, B.-^I>ry, parched, arid, without
moisture: ]iortas,0.: Afri,V.: Canieala, /joreA-
ing, 0. — Fig., thirsting /or, denrSng eagerly,
greedy: amator, O.: venire ad sitientis aurla,
•a^ (for news) virtutis^dbyV^OOglC
788
wmMOkgdnm
■itieiiter, adv. [sittens], thirwtUy^ eagerly^ grteA-
ily : Bidenter quid expetens.
■itio, IvI, — , Ire [sitis], to thirds he thirity.-^
P r o V. : mediifl in undis (in allaBion to Tantelu«),
0. — JPcM,: Quo plus sunt potae, plus sitiuntur
aquae, are thireUd fcr^ O. — To he dried up, he
jMr^hed, leant moiehtre: sitire agros: tosta sitit
tellus, 0. : ipsi fontes iam sitiunt.— Fig., to thirst
after J long for^ desire eagerly, covet : sanguinem
nostrum: honores.
sitis, IB {ace. im,rtoplur.\f., thirU: ardentibus
siti faucibus, L. : tibi cum fauces urit sitis, H. :
cum potione sitis depulsa est: ubi quarta sitim
caeli conlegerit bora, excited, V. : sitim tolerare,
Ta. : finire, H. : relevare, 0. : deponere, 0. : repri-
mere, Cu. : sitis arida guttur Urit, 0.--0f things,
dtyneee, drought, aridity : siti findit canis aestifer
arva, V, : deserta siti regio, V.— F i f., strong de-
sire, eagerness, greediness, thirst : cupiditatis sitis :
diutina, L. : libertatis : cruoria, 0. : argenti, H. : si-
tis maior famae quam virtutis, lu.
Sittianus, adj., of a SitHus : sjngrapba, ne-
gotium.
slttybos (-bus), I, m.,=<rirTvPov, a title, title-
page (a strip of parchment bearing the title of
a roll or book) : sittybis libros inlustrare (al. sillj-
bia ; cf . iriXAv/Sof ).
1. sitasi atlj. [P. of sino],^acMi; set, lying,
situate : vRomuli lituus, cum situs esset in curia
fialiorum, etc : la ore sita lingua eBt: in ipsis
peiietraltbus (Britanniae), Ta. — Of places, lying,
sittuUe : locus in medi& insula : in quo (sinu) sita
Carthago est, L. : urbes in or& Asiae, N. — Of the
dead, laid out, ready for burial: £a (mater) sita
erat exadvorsum, T. — Laid at rest, buried, in-
tetTed: hie est ille situs: C. Man sitae reliquiae:
(Aeneas) situs est . . . super Numicum fluvium, L.
— F i g., placed, situated, fixed, present, ready : Pe-
iore res loco non potis est esse quam in quo nunc
sita est, T. : quae ceteris in artibus aut studils
sita sunt : (voluptates) in medio sitas esse diount,
within the reaeh of aU.-^Lying, resting, dependefU:
In te spes omnis nobis sitast, T. : adsensio quae
est in nostrft potestate sita : Situm in nobis, as far
as lies in us: est situm in nobis, ut, etc.: qui
omnem vim divinam in naturS sitam esse censet :
in armis omina sita, S. : iam si pugnandum est,
quo oonsiiio, in temporibus situm 6St.
2. situs, Us, m. [1 SA-], a situation, position,
site, loeatioti, station : cuius hie situs esse dicitur :
urbs sita nobilis : looorum, Gu. : urbes natutali
situ inexpugnabiles, L. : Af ricae, S. : castrorum,
Os. : turns situ edita, Ca. : membrorum : monu-
menium Regali situ pyrtmldum altius, i. e. strtae-
iure, H. : opportnniisimi sitOs . urbibus : sitQs
poitiam corporis: reTocare sitOs (foliorum), ar-
fwufement, V. — Idleness, sloth, inactsviiy, duggish-
ness: vieta sita senectaSfV.: Indigns est pigro
forma perire sita, O. : maroescere otii situ dvita-
tem, L. : (verba) Nunc situs informis premit, H. :
in aetemo iacere situ, i. e.forgetfulnem^ Pr. — Thi
effect of neglect, rust, mowd, muiHnas, drntt, diti^
filth: Per loca senta situ, Y. : immuudms, O. : Si-
tum inter oris barba Intonsa, etc., C po^t.
n-ve or seu, oonj., or if (cf. Tel si) : postub.
sive aequomst, te oro, ut, etc.,T.: ut mihi Platonb
illud, seu quis dixit alius (L e. ycI si quis), or who-
ever else said it : Bis denas Italo texamus robore
navis, Seu plurls complere yalent, etc., V. : turdus,
Sive aliud prirum dabitur tibi, devolet illuc, H.—
When, of two or more suppositions, it is indiffer-
ent which is true or accepted ; in the formula, «'
. . . sive^ or si ,. , seu, if . , . or if: Si ista uxor
sive amica est, T. : si nocte sive luce, si serros
sive liber faxit, L. : si arborum trund, sire nares
essent a barbaris missae, Gs. — In the fonnuU,
sive . . . sive, or seu ... seu (poet also sioe . . . seu,
or seu .. . sive), he it that . . . or that, if ^ . .or if
whether . . .or: sive retractabia, sive properabis:
sive regi sive optimatibus serviant: sea pericall
magnitudine seu animi mobilitate inpobi, S.: Sive
deae seu sint dirae volucres, V. — Often more than
twice: sive Sulla sive Marius sive aterqoe sivY
Octavius sive qui alius . . . eum detestabUem iudi-
00. — ^With eliips. of sine in the first clause (poec):
Quo non arbiter Hadriae Maior, tollere sea ponere
volt freta, H. — The suppositions are sometimes
followed, each by its own conclosioii : nam sive
timuit, quid ignavius ? sive meliorem saam cas-
sam fore putavit, quid iniustius ? : eos sea dedi
placeat, dedere se paratoe esse, seu supplicto ad-
fict, daturos poenaa, L. — ^When the second suppo-
sition is presented as contrary to the first, it mat
be introduced, after sive, by nn or n vero: sire
sensus exstinguitur . . . quis me beatior ? sin vera
sunt, etc. : sive enim abscedant^ cui dubiam 6«
quiu ... sin autem manendum ibi nibilo miooi
sit, L. : sive enim Zenonem sequare, magnum est
efficere ... si vero Aoademiam veterem perseqoa-
mur, etc — Gorrel. with aut or ne (poet.): (saxnm)
seu turbidus imber Proluit^ aut annis solvit sob-
lapsa vetnstas, whether . . . or, V. : SubstiUt^ em-
vitue vi&, seu lassa resedit, Incertum, whether . . .
or, v. — As a simple disjunctive, or: quid pertnr-
batius hoc ab urbe discessu, sive potius tarptsami
fuga?: remotis sive omnino missis lictoribus: te
rogo . . . resistas sive etiam occurras negotiis.—
Introducing an alternative which is preferred, or
rather, or more accurately, or as I should say:
eiecto sive emisso iam ex urbe Gatilini, ille anna
misit : urbem matri seu novercae relinquit, l^ '■
quam (sagittam) Parthus sive Oydon torsit, V.
■marasdlis, I, m. snd /., = aftaperfio^, a green
preaiaus stone.
.' clsri,a
760
amari% idis,/., = vftApic, a imtdl tea-Jlak, O.
aiwiln'g-^ acts,/., = fffiiXa^, bindweed^ teithwind.
— P e r s o n., a airl who wom traru/onned to smi-
SmintheuB (disyl.), — , aec. ea, m., = ^/uv^evc
[from Sminthe, a town of the Troad], the Smin-
tkean^ a tunuime of ApoUOy 0.
(soboles, soboleaoo), see subol-.
Bobrie, adv. [sobrius], moderately^ temperatdy:
Tivere.
a6brinnfl» I, m. [sororl a ewmn by the mother'e
ndcy mother'9 tutere child: ChrjsidiSj eotisin-ffer-
man, T. : coniunctiones coDsobrinorum eobrino-
rumque.
sobxliifl, adj. [2 se+ebrius], not drunk, nober:
inter sobrios bacehari : nemo fere saltat sobrtus :
male eobrius, i. e. ebrius, 0. — Free from drunken-
ften, moderate : oonviviam. — Sober, moderate, tern-
perate^ continent : parous ac sobrius, T. : homines.
— ^F i s., eober^ Bel/'posteued, eensible, prudent, rea-
MonabU, eautiout: Satin* sanus est aut sobrios?
T. : oratores : memento alte sobria ferre pedem,
prudently, 0.
BOCCOfl, I, m^ a low-heeled shoe, light eihoe^ Ore-
dan shoe, dipper, $ock: socoos, quibus indutus
esset — E s p., as characteristic of comic actors :
Qoam non adstricto percurrit pulpita sooco, H. :
Hunc socci cepere pedem, H. — Comedy (poet.):
prope socco Digna carmma, H. : Usibus e mediis
soccas habendas erit, O.
■ocer, erl (ahL socr5 for socerd, 0. poSt), m.
[cf. Uvpoc], a father-in-law / cum soceris generi
lion lavantur, Cs., H., V., 0.: soceri, parente- in-
law, V. — A »on*9 father-in-law, T.
■ocla, ae, /. [ socius ], a eharer, partner, com-
panion, aeeoetate: (eloquentia) est ott socta: civi-
tas socia tuorum furtorum: alquam pro socia
obtinere, S. : Addit se sociam, Y. : socias sorores
Inipietatis habet, 0.: socia generisque torique,
i. e. eitUer and wife, 0.
sooiabilifl, e, adj, [socio], to be joined together,
dose, intimate: oonsortio inter reges, L.
iKXrfiilif^, e, adj, [sociasl, ofeomjMnionthip, of
aliies, allied, confederate : lex iudiciumque : exer-
citus, i. e. of the aUiee, L. : bella, wars of the allies,
lu. — Of marriage, conjugal, nuptial: Livia tecum
socialls compleat annos, O. : torus, 0. : carmina,
i. e. epitbalaroiom, O.
soclaliter, adv. [socialis], accommodatingly, in
a spirit of fellowship, H.
aocietlB^ atis, / ^socius J, fellowship, associa-
tion, union, community, society: horainum inter
ipxos: generis humani : nulla cum tyrannis : oon-
siliorum omnium: quorum (criminnm) tibi soeie-
tas Gum Verre eius modi est — A oopartnersfdp.
association in business: societatem eum Naeno
facere : magn& fide societatem gerere : qnae (pe-
ounia) ttbi ex sooieute debeatur. — A eon^sany of
publicans, revenue farmer^ association: sooietas:
provincianim, Gs. — A politieal league, aJUanee,
confederacy: cum Ptolemaeo sooietas erat facta^
Gs. : Romam miserant societatem rogatum, S. : in
societate manere, N.
•odd, avi, Atus, are [socius], to join together,
combine, unite, associeOe, hold in common, share:
quocum me uno amicitia . . . rei p. causa sociarat:
coetus utilitatis oommunione sociatus : periculum
▼itae tuae mecum, i. e. to risk life for me: ne so-
cietur sanguis, L. : Ne cui me mclo veliem sodare
iugali, v. : cum quo sociare cubilia Tellem, 0. :
Verba loquor socianda chordis, to be accompanied,
H.: Theseus sociati parte laboris Functus, jotrU
task, 0. : sociari facinoribus, 1. e. to take part in, L.
1. flooiu^ ati{f, [SEG-], sharing, joining in, par-
taking, united^ associated, kindred, allied, fellow,
common: socium cum lore nomen liabere, 0.:
Aurea possedit socio GapitoLia templo Mater, i. e.
in common vrith Jupiter, 0. : sepulcrum, 0. : spes,
0. — Leagued, allied, confederate: cura sodae reti-
nendae urbis, L. : agmma, V. : manOs, le.of the
allies, O.
2. BOOiiM, X, m. (gen. plur. aociam, L., V.), a
feUow, sharer, partner, comrade, companion, asso-
ciate: belli particeps et socius: regni: neminem
habeo culpae socium : gioriosi laboris : Hunc cape
oonsiliis socium, V. : socium esse in negotiia, T. :
Gum sociis operum, H. : amissa sociorum parte,
0. : generis socii, i. e. relatives, 0. : tori, I e. con-
sort, 0. — In business, an associate, copartner, part-
ner : socii putandi sunt, quos inter res oommuni-
cata est : utilitas sociorum per te defensa, of the
members of the company: furti et pro socio dam-
natus, /or defrauding a partner.-^lik public life,
an ally, confederate, friend: Boios socios sibi
asciscunt, Gs. : socii atque amici populi R. : cra-
nes, socii atque hostes, S.— In phrases with Latini
or nomen Zatinum, to denote the whole body of
Italian confederates of Rome : socii et Latini, i. e.
the Italian allies in and beyond Zatium : ab sociis
et nomine Latino auxilia accersere, S. : socii ac
nominis Latini, L. : socii Latini nominis, the Latin
allies, L.
socordla, ae, /. [ socors ], dulness, carelessness,
negligence, sloth, laziness, indolence, inactivity (only
sing.) : nil locist socordiae, T. : socordia torpesce-
re, S. : nostra socordia iam hue progressus, L. :
nisi felicitas in flocordiam vertisset, Ta. : Darei,
Go.
(•ooorditer), ackr. [ socors ], negligently, sloth-
fully. — Only cojnp^ : socordius res acta, L., Ta.
oooors, cordis, aeff. [2 se- +oorit], without spirii^
unenterprising, negUgent, slf/ggish, slothful, tfiotf-
790
iive: victoHft Bocors facias, S.: oeterarum rerum,
T. — Without intetliffenee^ narrotff-mindeii, 9iUy^fool-
uA, itupid: nalurA : stolidi ao aooordea, L.
Boomn, 08, m. and /. [sooer]. — Mase.^ a father-
in-law (old) : a socra, Oenomao rege, Poet. ap. G.
— Fem,^ a mother-in-law : omnefl socrOs oderant
nur&s, T. : tniqua, O. : nubit genero socrus.
■odalloins, <idj. [sodalis], of a eodalis^ ^f ff--
lotMhipj of eompaniotahip: lure Bodalicio mi hi
iunctus, 0. — As xtUut. n., afelloiMhip^ hrotherhoody
auocialionj aeeret eociety^ cowpiraey: fraternum
rero dulce sodalicium, Ct : lex de sodaliciis : so-
dalictoruin crimen.
■odalis, Is, a£f/., of eompttniofWf friendly, com-
panionable^ sociable: turba, 0. : nee desunt Vene-
ris sodali Vina craterae, H. — As eubtt. m. and /.,
an aeeodatCj maJtCyf^ow^ intimate, comrade^ crofiy,
boon-companion : habtii semper sodalis . . . epula-
bar cum sodalibns: aequales sodaleeque adule-
scentium Tarquiniorum, L. : Pompei meorura pri-
me sodalium, H. : istius in hoc morbo : yeterero
tutare 'sodalem, 0. — In an association, a fdlow-
member,, aaeoeiate: In Lupercis sodalos. — A par-
tieipator, accomplice, conspirator: alquos sodalis
Tocare.
•odalltas, atis, /. [sodalis], aseoeiaiiony fellow-
ehipj compafiion^p^ friendship : sodalitas fami-
liaritasque. — A society, eusodation, brotherhood:
fera. — An aasoeiati/m for dining, banqueting-dttb :
sodalitates me quaestore constitutae sunt. — A se-
cret society, wnepiraey : ut sodalitates deeuriatique
discederent, etc.
•odes [for si audes], if you will, if you please,
with your leave, prit/iee, pray (colloq.) : at scin*
quid, sodes ? T. : Die sodes, quis, etc. ? T. : Re-
spondesne tuo die sodes nomine ? H. : taoe sodes,
T. ; cf. * Tene relinquam an rem ?* ' me, sodes *
(sc. relinqueX H.
•51, sails, m. [2 SER-], the sun : lux soils : quid
potest esse sole mains ? : occidens, oriens, sunset,
eimrise: sole orto Gracchus copias educit, L. : ad
soils occasum, towards sunset, Cs. : surgente a sole
ad, etc. ,/rom early morning, H. — P r o v. : adiecit,
nondum omnium dierum solcm occidisse, L e. that
his day of revenge might yet come, L» — /¥nr* .* se duo
soles vidisse dicant. — Esp. : spectant in orientem
solem, to the East, G§. : si illnd signum soils orturo
oonspiceret, to the East : ab ortu soils flare venti,
L. : alterum (lltus) vergit ad occidentum solem,
to the west, Gs.: speetat inter occasum solis et
septemtrioues, north-west, Gs. : quae (pars insulae)
est propins solis occasum, Gs. — A day ( poet. ) ;
Septimus, lu. : O sol Pulcher, 0 laudande, H. : Su-
premo sole, at midday, H. : longos Gantando con-
dere sole:), spend the long sttmmer days, V. : Si
nnraeres anno soles et nubila toto, the mtnny and
theehudy days,0,'~3yiesun,sunlight^sunshine,heat i
of the nm : panlulam a sole, out of the sun .- in sole
ambniare : torrente meridiano sole, L. : at Teniens
dextrum latus aspiciat sol, light of the morning
eun, H. : adyersi solis ab ictu, sunstroke, O. : pa-
tiens pulveris atque solis, H. — P r o v. : processerat
in solem et pulverem, L e. into the struggles of
life: cum^-ld solis luce videatur clarius, />2atiur
than sunlight, — Plur, : Quae leyis adsiduis Boltbos
ustk riget, 0. : Quae carent yentU et soKbus, L e.
are buried, H. : ex imbri soles Prospioere . . . pote-
ris, V. : Turn bland! soles, 0. : aequora semper
solibus orba turoent, 0.: sollbus rupta glaciea,
lu. — ^As nom, prop., the Sun-god, Sol (an Italian
deitv) : quod magiil filia Solis eram, 0. : gratis
tibi ago, summe Sul: si hoc uno quicquam Sol
vidisset indignius : Solem Gonsole, qui late facta
yidet, O. — Fig., the sun, lig?it, glory : P. Africa-
nus sol alter : Solem Asiae Bnitum appellat, H.
•Ol&oiolnm (not sdlSt-), i, n. dim, [solactum],
a little comfort, little solace: sui doloris, Gt.
•olaclum ( not solfttium ), I, «. [ 8 SAL- ], a
soothing, assuaging, comfort, relief, conatdatiom, soL
aee : haec sunt solacia, haee fomenta Bamraonim
dolorum : adyersis (rebus) solacium praebere : ra-
care culpA magnaro est soiaeium : (mibi) abaenti
solaoia dedistis : solacia Dixi^ O. : caias luctus
nullo Holacio leyari potest: tumulo solacia posoo,
0. : mortis en solacium ! Ph. : fore etiam reiiqais
ad auam spem solacio, Gs. : hie parent! sao magno
solaeio in laboribus f uit : ayes, solaeia niris, con-
solers, O. : dicta, duri solacia casHs, V. — Saiisfw^
Hon, compensation : ex tua calamitate ossibos fill
sui solacium reportare, L e. satisfaction : sine sola-
do agere, Ta.
•olamen, inis [solor], a eomfoH, relief, aolaee,
consolation: mall, v.
•Olarifl^ e, acff, [sol], of the sun, solar t lamen, O.
aolixliiiii, I, n. [»o\\ a sun-dial: ad solarium
yersari, i. e. Ou suiCdial in the Forum, — A dock:
solarium yel descriptum vel ex aqui, L e. eitker a
sun-dial or a water-clock,
aoliti-, see sSlftci*.
solitor, Oris, m. [solor], a comforter, consoler:
ipse ego solator, Tb.
■oldurli, drum, m. [Geltic], retainers^ vassals,
liegemen : quos 111! soldurios appellant, Ca.
•oldUBi see solidus.
•Olea, ae, /. [ solum ], a sole, sandal^ slipper:
soleam deme yel adde pedi, 0. : soleas poadt, H.
— A da^ for the feet, fetter .- ligneae. — A kind
of shoe for animau (not permanenUj fastened) :
ferrea, Gt. — A kind ofjish, sole, O.
•oleatofly at(j, [ solea ], wearing sandals, slip-
pered
•olao, ^ \X\%^
use, be wmt, be
7»1
•oU«n
tomed: qui mentiri solet : ran esse crebro Bo]e<H
T. : soliti praodere, H. : id quod optimo ciiiqne
^thenia accidere Bolitum est: volgo qaod diet
solet, T. : undo videri DAsaum eoliue iiaveft, V. :
si (donius) alio doraiiio Bolita est frequentari. —
£ 1 1 i p t : Sio soleo aniicofl ( so, beare ), T. : cam
eum defenderit item, qui te aolebat : Agedum, ui
soles, T. : quod prava ambitio solet, & : quod in
tali re solet, S. — To cohabit: cum alqul, Ct,
aoUde, oJv. [solidas], turelify wholly^ fi^^i
truly: huno mea gaudere gaudia, T.
■oUdita% fttis,/. [solidus], wlidneu^ tolvhty:
corpora individua propter soliaitatem.
aolido, — ^ — , are [ solidus ], to make firm^
make denee^ eolidifyy compact^ ttrengthen: (area)
creta solidanda, V.
BOlidiui (poet also •oldus). a^. with mp. [S
SAL-], undivided^ unimpaired^ whoU^ complete^ en-
tire : usura : stipendium, L. : taurorum viscera, V. :
deciens solidum absorbere, i. e. at a draughty H. ;
horn, lu. : parum solldum consulatum explcre, tn-
complete, L. — As Kubtit. fL, an entire sum, total: ita
bona yeneant, ut solidum suum culque solvatur,
Am whoU debt: metuens reddere soldum, H. —
Ma^xive^firm^ denae, eubetantial^ compact^ not kol-
/oir, solid: corpora {w. irofioi): terra: paries:
Cratcres auro solid!, V.: elephantns, V. : soUdis-
sima tellns, 0. — As eubst. n., a eolid hody^ tolidity^
moM^ tubttance: nihil tangi potest, quod careat
Bolido : Fossa fit ad solidum, to the bottom^ 0. :
Finditur in solidum cuneis via, into the hard wood^
V. : solido procedebat elepbantus in pontem, on
Molid ground^ L. — Fig., eound^ Md, tnutworthy^
substantial^ genuine^ true^ real: gloria: iudicta:
laus : gratia, 0. : beneficium, T. : libertas, L. : ni-
hil est, quod solidum tenere possis, substantial, —
F\rm^ raolute: Mens, H. — As subst. n. ; inane ab-
scindere soldo, the vain from the useful^ H. : Mul-
Uj^ in solido rursus Fortuna locavit, in safety^ V.
■olistiimui (ooUist-), a^i^ fold sup, of sollus ;
3 SAL-], most perfect ; only in the augur*s phrase,
tripudium solistimum, a most favorable omen, au-
gury entirely au^Hdous^ C, L.
BOlitaxlas, a^j. [solus], alons, tBolated^ sep-
arate^ londy^ solitary: homo : natura soUtarium
nihil amat : ne solitarium aliquod adferratur, an
isolated injstanee*
solitudo, inis, / [solus], a being nlone, loneli-
ness^ solitariness^ solitude, lonely plaee^ desert^ teU-
demess: in e& (domo): non tibi erat solitudo pro
f rcquentit ? : ante ostium, T. : postquam solitudi-
nem intellezit, 8. : desertissima : se in solitudlnem
ac silvas abdiderant, Gs. : ubi solitndinem facinnt,
paoem appellant, Tsl. : in hao omais humani oul-
t^9, solitndine,Ca.: civitatibus lan» est circuni se
solitudioes habere, Cs.: vastas solitudines faoere,
L. ^TTon^, destitution, deprisation, desoiation, or-
phanage, bereavement : per huius (orbae) solitudi*
nem Te obtestor, T. : liberorum : magistratuum, L.
•oUtliiii, I. fi. [P. n. of soleo], the customary,
what is usual: quod solitum quloquaro liberae
ciritatis fieret, i. e. something eharaeteristic of a
free state, L. : Proinde tona eloquio, solitum tibi f
your custom, V. : Non praeier solitum leyes, H.-—
Abl. with comp, : soUto formosior Aesone natus,
uncommonly handsome, 0. : Uberior solito, 0. : sol
rubere solito magis, L.
•oUta% aefj. [P. of soleo], wonted, accustomed,
usual, habitual, ordinary, common ; opus, 0. : ar-
tea, 0. : solito matrum de more locuta est, V. :
Germanonim ioertia, Ts.
■oUnm, I, n. [SED-], a seat, official seat, chair
of state, chair, throne : regali in solio sedens : so-
lio rex iofit ab alto, Y. : lovis, H. : deorum solia :
sedet Subltmi solio, O. : aoernum, Y. — Fig., a
throne, rtde, sway, dominion: solio potitnr, O.:
Demetrium in patemo solio locatnri, L. — A tub,
bathing-tub : (rex) cum exsiluisset e solio, etc., L.
— A stone coffin, sarcophagus: corpus r^s lace-
bat in solio, Cu.
soliyasa% a<&** [solus +Y AG-], wandering in
solitttde, roving alone: bestiae: caelum, i. e. self-
moving. — ^F i g., isolated, narrow : cognitio.
•ollemne, is, n, [ soliemnis ], a religious rits,
ceremony, feast, saerifiee, solemn games, festival,
solemnity: publicum, L.: antiquissimum, L.: ad-
laturo ex Arcadik, festal games, L. : sollemnia eius
sacri, L. : tumulo sollemnia mittent, Y. — A custom,
usage, practice, obsmyfanee, habit: nostrum illud
soliemne servemus, ut, etc. : mos traditus ab anti-
quis inter cetera sollemnia manet, L.: Insanire
putas sollemnia me, i. e. in the common way, H.
soliemnis (-ennis, -empnls, not sGle-), e, atJH.
r sollus (8 SAL-) + annus ], anmuil, stated, estab-
lished, appointed: sacrificium: dies: IdQs Maiae
sollemnes ineundts magistratibus erant, L. : SoU
lemnls dapes UhKTe,y,''JieligiouslyJixed, sacred,
consecrated^ rdigious, festive, solemn: religiones:
ludi : .comitiorum precatio : officium : sollemnia
vota Reddere, Y. : Soliemnis mactare ad aras, Y.:
dies lure soliemnis mihi, H. : ignip, 0. : festum
soliemne parare, 0. — Regular, wonted, common,
usual, customary, habitual, ordinary : militum la-
scivia, L. : imperium, Y. : Romanis viris opus (re-
natio), H. : soliemnis mihi debetur gloria. Ph.
■oUemniter, adv. [soliemnis], religiously, sol'
emnly: (.>«act'is) solleraniter peracda, L.
soUani (not sOlers), tis {abl, erti ; once erte,
0.), atH, with conw. and sup, [soUns (8 SAL-)+
ars], skUled, skUfid, clever, dexterous, adroit, «b-
pert: quae libenim Scire aequom est adiilpiict^n-
tem, soUertem dabo, make aeoomplislied, T. : in
solletter
793
solUitiiiiiui
omni officio : yir, 0. : agricota, N. : quo quisque
est soHertior: antea ignarus belli, soHertiBsimus
omnium f actus est, S. : animus, L. : sollerti astu,
0. : coloribuB Sollers nunc bominem ponere niinc
deum, H. : Musa Ijrae sollers, H. — ManiftAvng
skiU, requiring dextet^Uy^ clever, ingenioue: de-
scriptio parti um: pecudam cuatodla, Y. : insitio-
nes, quibus niliii sollertius, etc.
■ollerter, adv. with eomp. and st^. [sollers],
ttkUfuily, deiierouAy^ ehreiod/y^ eoffoeiouily, inge-
niously : res necessarias consequi : siroulata soller-
tius : operum liniamenUl sollertissime perspicere.
fioUertla (not sGlert-), ne, /. [sollers], tkill,
shrewdnesBj ingenuity^ daUerity^ adrottneee, expert-
ttesa: data est quibusdam (bestiis) quaedaro sol-
lertia : Ghaldaei soUertift ingeniorum anteoellunt :
liominum adhibita sollertid, Cs. : iogeoi, shrewd-
neat, S.: in omni est re fugieiida talis soUertia,
tueh subtlety : agendi oogitandique, adroitness and
ingenuity,
■ollioitatio, Onis, / [sollicito], a vexing, vexa-
tion, atixiety: nuptiarum, i. e. oh account of, T. —
An inciting, instigating^ ifistigation : Allobrogum :
servorum promissis.
BOlUoito (boU-), &vT, Stus, Are [soUioltos], to
disturb^ stir, agitate, move, shake: tellurem, i. c. to
plo^igh, y. : remis f reta, V. : stamina docto Pol-
lice, strikes the strings^ 0. : Maenalias feras, ktmt,
0. : mala copia Aegrum soUicitat storoachuro, dis-
tresses, H. : manes, disturb (of Boreas^ 0. — ^F i g.,
to disturb^ disquiet^ worry^ troublst harass : ne se
sollicitare velis, 0. : rebellando nos, L. : quietae
civitatis statum, L. : ea oura quietos (deos) SoUi-
citat, V. : Parce, precor, manes sollicitare meos,
0. — To Jill with apprehaution, make anxious, make
unean/, disturb, distress : Ego id timeo ? jPh. Quid
te ergo aliud solUcitat ? T. : multa sunt quae me
sollicitant anguntque : ne cuius metu sollicitaret
anirooB socioruro, L.: Desiderantem, quod satis est.
Deque Tumultuosum soUicitat mare. Nee, etc., H. :
de posteris nostris sollicitor: Quibus nunc solli-
vitor rebus! ne aut ille alserit, etc., in /ear, lest,
etc., T. : me ilia cura soUicitat, quod, etc, — 7b
(jHeve, afflict, make leretcfied, distress : Quor ineam
'nenectutem huius sollicito amentia? make my old
age miserable, T. : niliil me magis sollicitabat quam
noil me ridere tecum. — To stir, rouse, excite, incite,
stimulaie, solicit, urge, invite, Mhort, move: Unicus
est do quo sollicitamur honor, 0.: Cupidinem
Lentum sollicitas, H.: Cum rapinnt mala fata
bonos . . . Sollicitor nullos esse putare deos, 0. :
luiiritum precibus, ne, etc., 0. — Esp., to incite,
urge to evil, inveigle, seduce, stimiulate, imtigaief
pt-ovoke, tempt, abet: rursus agrarios: quos ex
aere alieno laborare arbitrabatur, sollicitabat, Cs. *
ingentibus ipsam Sollicitare datis, 0. : Sollicitati
duioedine agrariae legis animi, L. : ad solUcitandas
civitates, to indte to revolt, Cs.: serTitiaurfaana,
S.: omnes sollicitatos l^tionibua Persei, sed
egregie in fide permanere, L. : qui Peraas solfid-
tarent mittuntur, Ca. : hos (Hilotas) spe liberiatia,
N. : nuptae sollicitare fidem, to eUtempi^ O. : in
serns ad hospitem necandum soUtcitaDdis: se
soUiciutum esse nt regnare Tellet : l^ati tumol.
tfts Gallici excitandi eausft a P. Lentalo sollicitati
BOUioltudo, inis,/. [sollicitns], uneasiness of
mind, care, disquiet, appr^entitnk, euuuety, tolki-
tude: iritaec mini res soflicitodinist, T. : vita yaeaa
sollicitudine : falsa, T. : mihi soUicitadinem strae-
re: duplex noe adfidt soUidtudo: soUiciiiidiDea
sustineo : earum rerum, anxiety concerning : pro>
vinciae, /or the province: quas soUicitudines Iib^
randi popull R. eausft recusare debemas ? : nequs
Mordacea alitor diffuglunt soUicitudines, H.
■Olllcitas, adj. with comp. [soUus- (3 SAL-)+
Q\%\i%\,thoro\tgMymmed,agti€Ued, disturbed: mare,
y. : Utile sollicitae sidus rati, icised (by a storrnX
0. : Omnis sollicitos habui, k^ stirring, T. — Fig.,
of the mind, troubled, disturbed, affidied, grieved,
disquieted : ne sollicitus sis, lest you be trembled by
cai-es : anxio animo aut sollicito f uisse, esffiieted h^
remorse : sollicitae nuntiua hospitae, H. : animum
sollicitum efficere, uneasy, L. : de P. SuUae niovte:
morte Tigelli, H. — Of things, solicitous, /uU o/
care, anxious, restless, duturbisd: scio quam solU-
cita sit cupiditas oonsulatQs : ut sit non sollkita
rei cuiusque custodia, L e. not full ofapmrdkenaiom :
sollicito caroere dignus eras, care/uuy guarded,
0. : f rons, H. : vita, H. : senecta, O. : sed^ 0. :
tcrrae, 0. — Causing distress, painful, disquieiimg:
quid magis sollicitum did potest, whai more dis-
tressing fact ? : in quft (tyrannorum) vitft, omnia
semper suspecta atque sollicita, o^i'mtn^.* Soltt-
citumque aliquid laetis .intervenit, 0.: opes, BL:
dolor, p. — Of animals, watchful, uneasy, reaiUess:
animal ad nocturnes strepitOs, L. : equi, O. : lepoa,
timid, 0. — JFhtll of anxiiety, agitated, alarmed, ^
preJiensive, solieOous, anxious : animus : aollicitofli
te habebat cogitatio periculi mei : senatos sollid-
tii9 petendum esse auxilium arbitrabatur: res,
quae . . . sollicitam Italiam habebant, Gs. : sollidli
et incerti rerum auaram, L. : cintas, L. : mentes,
0. : dritas suspitione : de meo perioulo : pro plo-
ribua : pro Tobis soUidtior, Ta. : propter iniquita-
tem locorum, L. : et propter itineris diffioalcatoa
et eorum lioem, for Aeirfate, L. : vioem irapenr
toris milites, L. : (turba) ex temernrift regis fidudi,
Cu. : (mater) sollicita est ne eundem oonspidat,
etc. : legati soUidti, ne avertisseat, etc, ^ipreheu-
sive, L. : solHoiti. erant quo CTasura esset .res, I*:
quam sum soUicittis, quidnam f uturum sit.
•olUterovm (aollf-X 1, n. [soUns- (3 SAL-)^
f erram ; so. teUimj, a mmUe of iron,ja9€iiii, LA
BoUistlmnfl, see solistimus. jQlC *
•oloeol«ntui
798
•olutus
•oloedsmas, i, m,, = tfoXoun^/t^Cf « gram-
tnatieal error,, wlecum, Itu
fiolor, fttus, arl, dep. [S SAL-], to comfort, eon-
dole, solace : lenlre dolentem Sofando, V. : inopem
et a^nim, H. : Bolantia tollite verba ! your words
of comfort, 0. — To eootke, ecae, lighten, lessen, re-
lieve^ assuage, mitigate : Goncuss& famem quercu,
y. : fluTiis aestum, H. : cantu laborem, V. : lacri-
mas, 0. : quamvis repulsam spea Boletar, Ta. :
(vtrginem) posthabitam decies sestertii dote, Ta.
■olBtitialia, e, a4j, (solstitium], ofHu summer
solstice, solstitial: dies, k e. ^ longest: uox, i. e.
(He shortest, 0. : orbis, the tropic of Cancer. — Of
midsummer, oftummer heat: tempus, L. — Of the
sun, solar : annus, qui solstitiali circumagitur orbe,
in a solar revolutson, L.
BOlstitiaiii, I, fl. [sol.+STA.], a standing still
of the sun, stoppage of the sun's motion, solstice, —
£ 8 p., ^ summer solstice, longest dag: solis acoes-
sQs discessusque solstitiis brumisque oogaosci:
ante solstitium. — ITie summer time, heat of sum-
mer: Solstitium peoori defeodite, V., H.
1. BOlnm, l,n.,the lowest part, l>ottom, ground,
base, foundation, floor, pavement, site: sola mar-
morea : (templi) Marmoreum, 0. : nt dus (fossae)
solum pateret, Gs. : (amnis) puro solo excipitur,
bed, Gu. — The ground, earth, soil : ubt molUus so-
lum reperit, Gu. : trabes in solo oonlooantur, Gs. :
cliTus ad solum exustus, burned to the ground, L. :
urbem ad solum diruere, Gu. ; cf. solo aequandae
sunt dictaturae, i. e. to 6« abolished, L. : saturare
fimo pingui sola, V. : incultum et derelictum :
Duratae solo nives, H. : Fecundum, 0. : mite, H. :
Urbs Etrusca solo, i. e. on Etruscan soU, V. : nu-
dum, Gu. : solo inmobilis haeret, V. : oereale solum
pomis agresttbus augent, their wheaten board, V. :
tremit puppia, Subtrahiturque solum, le^the snp'
porting sea, V. : caeleste, i. e. the sky, 0.— P r o v. :
quodcumque in solum venit, whateser faUs to the
ground, i. e. whatever comes uppermost. — Of the
foot, the sole: solorum callnm.— il soil, land, coun-
try, region, place : solum, in quo tu ortus: pro
solo, in quo nati essent, L. : natale, native soil, O.
— ^E 8 p., in the phrase, Tertere or mutare solum,
to leave the eo\miry,go into exile: quo vertendi,
hoc est, mutandi soli oausft venerant : eo solum
rertunt, boo est, sedem ao locum mutant : si solum
non mutarunt— Fig., a base, basis, fowuUUion :
Auspicio regni stabilita soamna solumque, i. e.
throne, Enn. ap. G. : solum quoddam atque funda-
roenturo.
a. flolnm, adv. [ 1 solus ], alone, only, merdy,
barely (never with numerals, except unus) : de re
unft solum dissident . . . unane est solum dissen-
sio ? : si dixisset haec solum, omni supplicio est
dignus: hominnm solum auribus iudicari. — ^With
^ turn or neqm, usu. followed by sed or verum, with
etiam, not only . . . biU also, not merely . . . but as
well, not alone . . , but even : supplete ceteros, ne-
que nostri ordinls solum : non solum contra legem,
nee solum contra oonsuetudinem, sed etiam conti-a
omnia iura: servavit ab omni Kon solum facto
venim opprobrio quoque, H. : neque solum civis,
set cuiusmodi genus hominum, S.
■olufli gen. sollus, dat. soil (dat. /. sdlae, T. ),
ae{j. [3 SAL-], alone, only, single, sole : cum omni-
bus potius quam soli perire voluerunt: licebit
eum solus ames : mea Solius solliciti causft, T. :
quae sola divina sunt : se numquam minus solum
esse, quam cum solus esset : De viginti Restabam
solus, 0. : cognitiones sine conslliis per se solus
exercebat, L. — With unus, only, single, alone:
Solum unum hoc vitium fert senectus hominibus,
T. : unam solam scitote esse ciritatem, quae, etc. :
te unum solum suum depeculatorem venisse. —
With other numerals, only, no more than: si de-
cem soli essent in civitate viri boni: duas tribOs
solas tulit : qui solos novem meiisis Asiae prae-
f uit : crediderim quadraginta ea sola talenta f uis-
se, L. — Alone, lonely, SMitary, forsaken, deserted:
sola sum; habeo hie neminem, T. : solus atque
omnium honestarum rerum egens, S. — Alone, pre-
inUnent, extraordinary: Nam sine controversia
ab dis solus dilig€re, T. — Of places, lonely, soli-
tary, unfrequented, desert: asportarier In solas
terras, T. : in locis solis : proficiscitur in loca sola,
S. : sola sub nipe, V.
■olnte, adv. with comp. [solutus], without eon--
straint, freAy, at pleasure: dicere, L e. fluently c
volvere sententias : solutius eloqui, more fluently,
Ta. — Without discipline, disorderly, negligently:
solute ac neglegenter habiti sunt (exercitas), L, :
in stationibus solute ac neglegenter agentes, L. —
Without vigor, weakly: alqd tam solute agere.
BOlntio^ 6nis, /. [ solvo ], a loosing, relaxation^
weakening: totius hominis. — Readiness, fluency :
linguae. ^Fig., a ^^men/; rerum credltarum:
iusti credit!, L. : Romae solutione impedita fides
conoidit: explicata solutione: appellare de solu-
tionibus, Gs.
aolntos, adj. with conw. and sup. [P. of solvo],
unbound, free, loose, at laige, unfettered, unboTid-
aged: cum eos vinciret, te solulum Roniam mitte-
bat ? : nee quisquam solutus dicitur esse sectus,
unbandaged: duos (captives) solutos ire ad Hanni-
balem iussit, L. : chaita, open, 0. — ^Fig., unbound,
uncontrolled, ^mfettered, released, exempt, free:
mens : ab omni imperio externo solnta in perpe-
tuum Hispania, L. : solutes qui captat risQs homi-
num, H. : ludunt risu soluto, unrestrained, Y. :
soluta (praedia) roeliore in causA sunt quam obli-
gata, unmortgaged : omni faenore, H. : (religione)
solutus ac liber, L. — Free, unburdened, at leisure,
at ease, unbent: sed paulo solutiore animo tamen :
•olvo
794
•qIto
quo mea ratio facilior et aoltttior esse posaet:
quam homines soluti ridere non desinant: Gum
faiDuUs operum solutis, H. — Free^ unbiataed^ un-
prejudiced^ independent : iudicio seuatua soluto et
ftbero: si essent omnia mihi solutiasima: liberi
enim ad causas solutique veniebaut, uwsohuniUed,
— ^Of a speaker, /ree, uneritboa^raued^ fluent^ readtf:
in explicandis sententiis : solutissimus in dioendo.
— Of composition, free, unfettered^ inartificiaf, ir-
regular : Scribere verba aoluta roodis, toit/tout me^
tety 0. : verbis solutis numeros adiungere, rhythm
to prase: soluta oratio, />ro«* ; nee vero liaec (ver-
ba) soluta nee diffluentia, sed astricta numeris. —
J^eefrom Habiliti/, not accountable, exempt: illud
tempus habere solutum ac liberura.— L'n6}*i(ffAf,
insolent, loose, wanton, arbitrary: amores: quo
minus conspectus eo solutior erat, L. : quorum in
regno libido solutior fuerat, L. : orator tarn solu-
tiis et mollis in gestu, extravagant, — Uhdiscipli$iedt
disorderly, lax, remiss, careless : omnia soluta apud
bosils esse, L. : lenitas solutior.
Bolvo, solvi (soluit, Ct. ; soluisse, Tb.), soltltus,
ere [2 se+luo], to loosen, unbind, unfasten, unfet-
ter^ untie, rdease: iube solvi (eum), 1*. : ad palum
adligati repeiite soluti sunt: ita nexi soluti (sunt),
L. : Solvite me, pueri, V. : quo modo solvantur
(nodi), Ciu : solve caplUos, uidie, 0. : crines, let
dovm, 0. : terrae quem (florem) ferunt solutae, i. e.
t?uiwed,K.; Solve senescentem equum, i. e./>t>m
wrvice, H, : talibus ora solvit verbis, /rw/y opens,
O. : Solvi te vela, unfurl, V. — To dkacJi, remove,
part; disengage, free: ancorft soluta (i. e. a Htore):
classis retinacula solvi iussit, 0. : teque isto cor-
pore solvo, V. : partas, to bring forth, 0. — Of
ships, to free f\^m land, set sail, weigh anchor,
leave land, depart : navis solvit, Cs. : primis tene-
bris solverat navem, L. : cum foedere solvere na-
vis, 0. : navis a ten-ft solverunt, Cs. : ab Corlntho
solvere navis, L. : tertia fere vigiliS solvit (so. na-
vem), Cs. : nos eo die ceiiati solvimus : a Brundu-
Bio solvit, L. : Alexandria solvisse: portu solven-
tefl. — 7b untie, unfasten, unlock, unseal, open : ille
pharetram Solvit, uncovered, 0. : solutS epistalA,
N. : solutis fasciis, Gu. — To take apart, ditinte-
grate, disunite, dissolve, separate, breaJc %ip, scatter,
dismiss: ubi ordines procursando solvissent, L. ;
agmina Diductis solvere chorts, V. : solvit mani-
plos, lu. : coetuque soluto Discedunt, 0. : urbem
solutam reliquerunt, disorganized: si solvas 'Post-
quam discordia tetra \ . . Invenias, etc., H.— To
rdax^ benumb, make torpid, weaken : ima Solvuntur
latera, V. : penna metuente solvi, i. e. unflagging,
H. : illi solvuntur frigore membra, Y. : corpora
somnus Solverat, 0. : somno vinoque solutos, 0. :
Solvitur in somnos, V. — To loosen, break up,part^
dissolve, disperse, divide, scatter: omne oonUgatam
solvi potest: solvere navis et rursus coniungere,
Cu.: membra ratis, 0. — To dissolve^ melt, tum^
change: nivea solvere, mslt^ 0.: (vitulo) per iote-
gram solvuntur viscera pellem, Y. — Of fasteaiiigi^
to loose, remove, cancel, untie, unlock : nullo aolveo-
te catenas, 0. : Frenum solvit, Ph. : Solvitur acra
hiemps, H. : a corpore bracchia, rdaxm his hold^ O.:
crinalis vittas, Y. : vinculum epistulae, Cu. — Fig,
to free, set free, rdease, loose, emancipate^ rtUese,
exempt : Unguam ad iurgia. 0. : cupiditates soaa^
Cu. : Bassanitas obsidione, L. : ut religione ci vitas
solvatur: Yopiscus, solvatur legibus,^ exempted:
petente Flacco ut legibus solveretur, L. : ut is p»
aes et libram heredes testamenti solvat, rdease the
testamentary heirs : reus Postumus est eS lege . . .
solutus ac liber, i. e. the law does not applg to:
solutus Legibus insanis, H. : vos curis ceKeri9,T.:
solvent formidine terras, Y. : Yita solutomm mi-
sera ambitione, H. : longo lactu, Y. : calices qaem
non fecere Contracts in paupertate sdutura ? L e.
from eares, H. : ego somno solutus sum, awoke^ —
To acquit, absolve, cleanse, relieve: ut scelere sol-
vamur, be held guiltless: hunc soelere solatam
periculo libera vit: Sit capitis damno Roma soluta
mei, 0. — 7b relax, sm&i>th, unbend, qmei, soothe
(poet) : solvatur f route aeneotus (u e. frana rugis
solvatur), be cleared, H. : arctum hoepitiia animam,
H. — Of ties, obligations, or authority, to remove,
cancel, destroy, efface, make void^ anmU^ overikrow^
subvert, violate, aboluh: aolutum coniogiam, lu. :
nee coniugiale solutum Foedns in atitibaa, O.:
culpa soluta mea est, 0. : quos (militesX soluto im-
perio, licentia oonruperat, & : solvendarum legura
principium (L e. di88olvendaram),Gu. : disctpHiiam
roilitarem, subvert, L. : pactique fide data monera
solvit, i. e. took badt, O. — 7b loosen, impair^ weaken^
scatter, disperse, dissolve, destroy : plebis vis scduta
atque disperaa, S. : senectus quae solvit omnia, U:
nodum (amicltiae) solvere Gratiae, H. : hoc finnos
solvit amores, 0. — 7b end, remove, reUeve^ soothe:
ieiunia granis, 0. : Curam Duloi Ljaeo, H. : coide
metum, Y. : pudorem, Y. : solutam cemebai obsi-
dionem, tlie siege raised, h. : Solventnr risa tabobe
(see tabula), H.— 7b aeeontpUsh, fulfil complete,
ketp (of funeral oerenMnies, vows, and promises):
omnia patemo funeri iusta,^uA the burial rites:
iustis def unctorum oorporibus solutis, Co. : end>
quiis rite solutis, Y.: YOta, fulfil: Yota lovi,0.:
solvisti fidem, you have kept your promise^ T. : £s-
set, quam deiderBS, morte soluta fidea, L e. ymtr
pledge (to be mine thnm^ life), 0. — 7b sohe, ez-
plain^ remove : qu& viA captioea solvantur, L e. on
refuted: Carmina non intellecta, O. : nodoa iuns^
lu. — Of debts, to fulfil, pay, diecharge, pay of:
hoc quod debeo peto a te ut . . . solutum relinqaas,
settled: Castricio pecuniam iam diu debitam, a debt
of long standing: ex quft (pensione) maior pais
est ei soluta: rem creditor! populo flolvit^ L.: at
creditae pecuniae solvantur, Cs. : debet vero^ eol-
vitque praeclare. — Of persons, to mo^/iajfmau^
Digitized by VjOOQ LC
oomnioiilosas
790
pay : cnias bona, quod populo non solTebat, pub-
lice vetiierunt : ei cum 8ol veret, sumpeife a G. M.
Fufiis: pro Tecturft: tibi quod debet ab Egnatio^
poff by a draft on JS^raa/tuf ; numquam vebeinen-
tius actum est quam ne eolveretur, to stop pay'
tnetUs: neo tamen solvendo aeri alieno res p. esset,
cMe to pay its Mt^ L. ; henee the phrase, aoWendo
esse, to be solvent: solrendo non erat,iM» tfwo^
vent : cum solrendo dyitates non essent : ne ri-
deatur non fuisse solvendo. — Of money or prop-
erty, to payj pay over^ hand over (for pecunia rem
or debitum solvere): emi: pecuniam solvi: pro
quo (frumeuto) pretium, L. : quae praemia senatus
niilittbus ante constituit, ea solvantur: arbitria
funeris, the expenses of the funeral: Dona puer
solvit, paid the promised gifts^ 0. : flS GO prae-
sentia, in cash : le^tis pecuniam pro frumento,
L. — Of a penalty, to aeeomplishj ft^l^ suffer, tin-
derffo: iustae et debitae poenne solutae sunt:
capite poenas, S. : roeritaa poenas solvens, Gu.
■ommcnlosoB, adj. [soroniculus, dim, of soro-
nus], inclined to sleep, drowsy, sieepy, slugyish:
aenectus.
somnifer, era, erum, adj. [somnus+l FER-1
deep-bringing, sopoTifie,narcotic: virga (Mercuri),
O. : venenum (aspidis), 0.
■onmio, ftvl, Atas, Are [somniuml to dream:
iieque ulla (nox) est qu& non somniemus: num
file sonmiat Ea quae vigilans voluit? sees in a
dream, T. : Me somnies, T. : roed esse mortuum :
se poperisse : causa de illo somniandi. — To dream,
think idly, imagine: portenta non disserentium
philosopbonim sed somniantium : Troianum som-
niaveram, I had vagitely in mind: tu de Psaltrift
me somnias Agere, T.
somninm, T, n. [somnus], a dream: rex som-
nio perculsus, Eon. ap. 0. : interpretes somniorum :
quae somnio visa f uerant, L. — P e r s o n. : Somnin,
J)reams (as divinities): Somnia, veros narrantia
(»bQs, 0. — Poet.: Somnus, tibi somnia triatia
portans, i. e. the sleep of death, Y.-^A dream, whim,
fancy, stuff, nonsense : de argento, somnium, T. :
deli ran tium somnia : somnia Pythagorea, H.
fiomnni, I, m. [SOP-], sleep: somnum capere:
Somnum videre, T. : sorono se dare: vinoti somno,
Jj. : oppress! somno, Gs. : te ex somno excitabunt :
Bomnosolutus sum: palpebrae somno ooniventes:
in somnis vidit ipeum deum, in sleep : ea si cui
in somno accidunt : duoere somnos, L e. protract
dumber, V. Pocula ducentia somnos, causing deep,
H. : Verba placidos facientta somnos, 0. : dispo-
atti, quos supra somnum habebat, to watch over,
Ou. : conditque natantia lumina somnus, V. : labi
ut somnum sensit in artOs, 0. : Libra die somnl
que pares ubi feoerit horas, i. e. of day and night
V. : longus, i. e. death, H. — P e r s o n. : Somnus, a
diviniiy, son of Erebus tmd Nox, V., 0. — SUtp,
sloih, drowsiness, inactivity, slumber, idleness : dediti
▼entri atqoe somno^ S. : somno et oonrivils nati.
lK>ii&bUi0, e, aefj. [sono], sounding, resounding :
sistrum, 0.
sonans, antis {gen, plur. sonantum, Gt ), adj.
with comp, [P. of sono], •ouiu^tn^, resounding, res-
onant : concha, 0. : (verba) sonantiora.
■onipcw (•oirapesX p^^t adj. [sonus+pes],
with sounding feet, noisy-footed^ — As svhsi. m. ; In-
sultana sonipes, the charger, V. : souipedes ( the
word as a fourth ptson), 0.
•onitus, as, m. [SON*], a noise, sotmd, din:
cogitate genus sonuQs eius, etc.: sonitu quatit
uiigula campum, V. : tubarum, V. : remoruro, Gs. :
procellae, L. : Olympi, i. e. thunder, V. : verborum
inanis : nosti lam in hao materifi sonitOs noatroa^
i. e. the thunders of my speech,
■onivina, ac(j. [ sonua + via 1, noisy, in the
phnise, tripudium sonivium (of the com dropped
by tlie sacred chickens in eating).
sono, ul, itus (P.fut. sonatarus, H.), are [so-
Dua], to make a noise, sound, resound: in occultis
templl tympana sonuerunt, Gs. : nunc mare, nunc
slluae Aquilone sonant, H. : omnia passim mulie-
rum puerorumque . . . ploratibus, L.: disploM
sonat vesica, H. : mugiUbus sonant ripae, echo, V.
— To speak, sound, utter, express : subagreste quid-
dam, tpeak : Ille sonat raucum, O. : nee vox koini-
nem sonat, i. e. bespeak a human being, V. : f urem
sonuere invenci, betrayed, Pr. — To cry out, caUy
celebrate, sing, causs to resound: Sonaute mixtum
tibiis carmen lyra, H. : te oarmina nostra sona-
buni, praise, 0. : Tale sonat populus, cries out, 0. :
atavos sonans, I e. vatmting, V. — To mean, express,
signify : unum sonare, i. e. agree in meaning : qu&
detenus neo Ille sonat, lu. : non intellegere, quid
sonet hacc vox voluptatis, means,
■onor, 5rt9, m. [sono], a noise, sound, din: so-
norem Dant silvae, V. : saeva sonoribus arma, V.
•ondnUk a€^. [sonor], noisy, loud, resounding,
sonorous: tempestates, V. : flumina,y.
(ftOXUiX Bontis, adj. [old F, ; ES-], guilty, crim^
inal : anima, V. : manus foedata sanguine sonli
(i. e. sontb), 0.-«As subsL m, and /., a guilty per-
son, offender, malefactor, criminal: vinda sontium
servare : insontes, sicuti sontes, S. : nuUo relicto
sonte, L. : poenas Sontibus imponere, 0.
flontious, tuJj. [sons], serious, weighty, impor-
tant: caufla,Tb.
flonapes, see sonipes.
flonuB, T, m. [SON-], a noise, sound,' Tympana
rands Obstrepuere sonis, O.: signomm sonus,
Gs. : flominis, L. : ab acatiasimus . . . gravissimns,
the highest treble . . .the lowest bass : neque chorda
sonum reddit qnem v^oh^.^rgifn^g^^^^nfusae
■oplilates
7M
urbifl, y. : inanls lonos fundere, vUer tmpt^touitdt,
— ^F i g., tofu, character^ &fyU: saos est cnique oer-
tu8 8onu8 : unua eniiii Bonua est totios orationis.
Bopblstea, ae, m., = vofwrifCf a wophitt: mm-
zimus.
sopbiia, tufj.^ s= «o«oc» toiie, m^, skrtwd: vio-
tor, Ph.: gubemator, rh.
flopiOk ITI, Itus, Ire [SOP-], to tUprwe of mue,
make uneorueunu^ itun^jnd to deep^UiU: sonitos
procellae magnam partem hominum sopWit, L. :
herbts draconero, 0.: sopito oorpore Tigilare: So-
pitus venis et inexperrectua, 0. : sensiis, V. : sopi-
tae quietis tern pus, of deep tleep, L,-^To make
uneonecious, ehm^ Uupefy: alios vino oneratos
sopiunt, L. : inpactus ita est saxo, ut sopiretur,
L. — F i g., to luU, lay at rest, cabn^ eettle, etill, quiet,
render inactive: sopitos suscltat ignis, V.: sopita
virtus, lulled to deep,
90por, drisy m. [SOP-], a deep deep, dumber:
cum eum sopor oppressisseti L : sopore discusso,
Gu. : sopore placans artOs languidos : fessos sopor
inrigat artas, V. : perpetuus, i. e. (ieo^ H. : sopor
et ignavia, lanneite, Ta. — Person., Sleep^Y, — A
deeping-draught, deeping-potion : soporem dare, N.
■oporatui^ adf. [sopor], laid to deep^ tmcofi-
9eiou9y buried in Jeep, dupefied: hostes, O. : dolor,
allayed, On, — Medioated^ eoporifie : ramus, V.
■opoxtfer, fera, femm, atff. [sopor +1 FER*],
inducing deqf, deqffg, drowtg : papaver, Y. : Lethe,
0.
Bopoms, adj, [sopor], of deep, dcep-Mnging,
caudngdeep: Nox, V.
aorbed. ul, — , dre, to tup up, tuck in, drink
down, neallow i^, absorbs (Charybdts) Sorbet in
abruptum fluctOs, V. : sorbent avidae praecordia
flnrnmne, O. — ^F i g., to twaliow, endure, tubmit to,
bear^ brook : alquid animo.
■orbilo (-1115), — , — , ftra [sorbeo], to dp:
cyuthos paulatim, T.
■orbitid, Snis, /. [ sorbeo ], a dainig drink,
broth : liquids, Ph.
Borbum, l, n. [ sorbns ], a aorb^pple, eerviee-
beny,V.
■ordeo. — , — , §re [ sordes ], to be dirty, be
mean, be despised, be unvalued, appear worthless:
suis sordere, L. : sordent tibi munera nostra, V. :
pretium aetas altera sordet, i. e. seems to me no
adequate price, H.
(Bordes, is), dng. only ace. and abl, and sordes,
ium ( as plur, tantum ),/., dirt,JUth, vndeamnms,
squalor: in sordibus aurium inhaerescere: Auri-
culae contecta sorde dolentes, H. — Soiled clothing
as a mourning garb, mourning ; iaeere in lacrimis
et sordibus : insignis sordibus turba, L. — F i g.,
hwnesSf meanness of rank, low condition, humilia'
tUm, viUness, baseness: fortonae et vitae : emer^ei
ex miserrlmis natarae tuae sordibus : in iofaaii
relinqui ao sordibus. — Of persons, the dregs ofik
people, rabUe: nrbts: o latum, sordes! vile <t»
iurel — Meanness, stinginess, niggardUneas, wr^i
ness: amare sordes et inhumanitatem : sor^i
obicere mihi, H. : cogit miniroas edisoere sonle^
the meaned tricht, lu. : nullam (buius) in re faaii
liaii sordem posse proferri.
•ordeaco, — , ere, inch, [sordeo], to becc^
dirty, be soiled, H.
•ordidata% atfj. [ sordidas ], in dirty dotha,
meanly dressed, shabby : sordidata et sordida,?.
mancipia. — In mourning attire, dad in mourwig
senex : Yirginius sordidatus filiam deducit, L.
■ordide, ads, with conyi>, [ sordidua ], meads,
basdy: sordidius et abiectius natt, Ta. — Fi^
vulgarly, unbecomingly, pooHy : dicere : oontiootn.
— Meanly, stingily, penurioudyj eordidly: nius
sordide dixisse.
aordidnlns, a4j. dim. [ sordidua ], aodel
smutched: toga, lu.
aordldus, adj. with eon^, and eupu [sordes].
dirty, umelean,foid,JUthy,squaUd,sordid: amicus.
V. : mappa, H. : duces Non indecoro pnlrere^ H.:
Auctumnus calcatis uvis, 0. : terga suis, <&i^, 0.
— Pro v.: saepe est etiam sub palUolo soriik
sapientia, CSaec. ap. C.-*F i g., low, beue, moan,poor,
hwnble, small, paltry: homo : non sordidos aucuir
Naturae, H. : sordidissimas quisque, L. : rura, V.
-^Low, mean, base, aijeet, vile, despicable^ ^agrete-
ful: ut quisque sordidissimus videbitur: sordi-
dissima ratio et inquinatissima : sordidiores (arUs)
repudiare: Virtus repuleae nescia sordidae, H.:
pecuniam praeferre amidtiae sordidura ezistiment
— Mean, niggardly, penurious, sordid: Sordidos
quod nolit baberi, H. : periurium, Ph.
soraz, ids, m. [SVR-], a shrew-mmm^ T.
soriteSk ae, dot, I, m., s= «*ipecr^, a logied
chain, cumulative reasoning, sorites,
soror, Oris, /, a eider: germana: lovia, i. e.
Juno^ v. : Phoebi, i. e. Luna, O. : magna (noctis),
L e. Terra, Y. : doetae, ue.the Muses, O. : aorores
Noote genitae, le,ths F^tries, 0. : sorores tre?, the
Fates, H. : quae dispensant mortalla fata soron j^
the Fates, O. : saevae, the Jkmaidet, O. — A cousin
faiher'sbrothet^sdaiigfUer,(X,O^Afeusdefrie»d,
playmate, companion, V .
sordrloida, ae, m. [ soror+2 SAG- ], a sister^
dayer, murderer of a steter,
sororiuSy adJ, [soror], of a sister, sisterly:
oscula, 0. : stupra, with a sister : Uoenla, \.t.of
Dido, O. : tigiUum (used in punishing a siater^s
murderer), L.
aors (old nofik sortis, T.), tis, obL sorte or soctl,
Digitized by V^OOQIC
•ortUftfas
797
•psUor
'1 SER-],a loi: tot in hydrUm sortes oontoe-
tur : neque eorum sortet deiduntur, Ob. : oum
ccta in id sors eflset, lota were coat for t7, L. :
n de consularibus mea prima sore ezisset: et
usque sore excidcrat, L. : sortes sua sponte ad-
iiatas, L. — A eaUing of loU^ drawing^ decinon
lat^ lot : quaestor quern sore dedit : cut Sicilia
»viiicia sorti evenisset, L. : Q. Caecilio sorti
Ml it, ut gereret, etc., L. : de se ter sortibus con-
tum dicebat, Cs. : iubet extra sortem Theomna-
iiTi renuntiari. — An oracular retponsCj prophecy :
sors ipsa ad sortis referenda sit : Lyciae sortes,
oradea of the Ljfcian Apollo^ V. : Faticinae,
: edita oraculo, Gu. : responsa sortium, L. — In
siness, a capital^ principal : de sorte nunc venio
dubium miser? T.: sorte caret: mergentibus
■nper sortem usuris, L. — F i(j., a lot, ehare^ duty
tigued by lot : urbana peregnna (in the division
official duties), L. : comitia suae sortis esse, i. e.
d been allotted to Asm, L. : numquam ex urbe
uit nisi sorte, i. e. on official duty. — A lot^fate,
Uini/y chanee/fortunCy eofidition^ Aare^part: fu-
ra,V. : Ferrea Titae, 0. : iniqua,y.: iniquissima,
: ilia ( sorte ) Coutentus, H. : inrequteta, 0. :
•nt quibus ad portas cecidit custodia sorti, to
ioee loty V. : Satumi sore ego prima ful, \.e. the
rat child, 0. : suae sortis oblitus, Cu. : puer in
illam sortem bonorum natus, to no share of the
roperiy, L. : praedae mala sors, 0. — A sort, %ind,
c^ cloM : Non tuae sortis iuvenem, ratA, H. :
tera, ««c, 0. : nova pugnae, V.
sortilegUBt a^'. fsora+l LEQ-], foretelling,
rop/ietic: Delphi, H. — As wbet. m., a fortune-
Her, interpreter of lots, aoothtayer,
Bortior, Itus, In, dep, [sore], to east lott, draw
ta : cum praetores designati sortirentur, drew
ts for their <^eial dutiee: oonsules compamre
ter se aut sortiri iussi, i. e. to auign provinces by
freement or by lot, L. — To draw lots for, aseifn
f lot, allot, obtain by lot: tribds : provincias : lu-
ices, appoint by lot: Neoessitas Sortitur inslgnls
', imos, decides the fate of, H. : sortiri, quid loqua-
i : inter se, uter Hispaniam obtineret, eati lota to
fcide, L. : oonsules sortiti, uter dedicaret, L. — To
iare, divide, distriMe: pariter laborem,y. : pe-
dum, v. — To du)oae, seteet : subolem armento,
H*: fortunam ocuUa (i.e. looamXV. — To get by
ianee, get as a lot, get, obtain, receive : mediter-
inea Asiae, L.: amioam, H.: Maeomom Tatem
3rtita fuisses, O.
aortitio, doii,/ [sortior], a eaating of lots,
rawing, choosing by M, allotment : ex lege Bupi-
& sortitio nulla (est) : sortitione id factum esse
portuit.
■crtito^ adv. [sortitusl, by lot: saeerdotem
ortito capi. — By fate, by deatiruf: Lapis et agnis
luanto (discordia) sortito obtigit, H.
MUtitor, 5ria, m. [sortior], a diatributor by lot,
dUotter: si etiam ploribua de rebus uno sortitore
tulisti.
1. •ortitOfly P. of sortior.
2. <aortztu% fks), m. [sortior], a coating of lota,
drawing: consul sortitu ad bellnm profeotus:
quae sortitOs non pertulit uUos, L e./or whom no
lots were eaat, V.
80Bpe% itis {fern, oollat form sospita, aeX
acff, [SAV-, POT-L saved^ safe, sound, tmJinrt, un-
harmed, uniiyurea: sospites in patriam restituere,
L. : navis ab ignibus, H. — Fortunate, prosperous,
happy .* fortuna domusque, 0. : mutare lares So-
spite cursu, H.
Soapita, ae,/. [sospes], she who saves, deliverer
(an epithet of Juno), O.
•dspito^ — , — , &re [sospes], to save, keep safe,
preserve, protect, prosper: suam progeniem, L., Ct.
■dter, dris ( ace, -era ), m., = vwriip, a aavior,
daUveter,
•padia^ ids, aef;^ =s 9wA9ili, data -brown, nut-
brawn, cheatmU-brown : equi, V.
spado, 5nis, m., = oiraiiov, an impotent person,
eunuch, mutilated man, L., H., lu.
apargo, sT, sus, ere [SPARC-], to strew, throw
here and there, coat, fiMrl, throw about, scatter,
sprinkle: semen: per humum, nova semina, den-
teSy O. : nummos populo de Rostris : flores, V. :
roaas, H. : tela, hurl, V. — To bestrew, strew, scatter
upon: humum foliis, V.: mola caput salsA,H.:
umemm capillis, H.— To besprinkle, sprinkle, moist-
en, wei: saxa tabo, £nn. ap. G. : aram immolato
agno, H.: anguis aoreis maculis BptLnns, Jtecked,
I*: priscis sparea tabellis Porticus Livia, 0.:
sparso ore, frecided, T. — To scatter, separate, dis-
perse, divide, spread out : (aper) spargit canes, 0. :
spare! per vias speculatores, L. : spargas tua pro-
digus, disaipate, H. — Fig., to distrUnUe, aprtad
abroad, apread, extend, disseminate: animos in
corpora humana: nomen per urbis Theseos, 0.:
vestigia f ugae, Cu. ; voces In volgum, V. — E s p.,
of speech, to intersperse, interpose : Sparge subinde
(with direct quotation), keep interspersing, H.
atpartam or aparton, i, n., ss oirApTov, Span-
ish broom, esparto (of which mats^ nets, and ropes
were roadeX h.
apamlaa, I, m. dim, [spams], a braam, O.
aparoa, i, m., a amaU apear with a barbed head,
hunting -apear: sparos portare, S., L.: manOs
armat spams, V.
apatha, ae, /., = airadn* a broad award with a
dowle edge, sabre, Ta.
apatlor, fttus, an, dep, [ spatium ], to apread
eibroad, apread out, expand : spatiantia Braoohia,
0.: .paU-ites alue, n>r^^^^^.^^^
spatlMa
798
(Uwut^ take a walk^ walk <d>outy promenades in
zysto : A^cgere in aprioo, H. : sumnia baren&, 0.
— To voalk^ march iUonff, ttride^ go^ proceed: ad
aras, V. : lato arvo, O.
(spatiose), adv. [spatiosns], widely, edenxMLy
( late tn poe, ). — Comp, : increvit spatiosius (flu-
roen ), O. : qui aeetivos spatiosins exigts ignes,
longer, Pr.
•patio8ii% a4;. with eomp, [spattam], roomyy
of great exienl, ampfe^ epaeums, exteneive, large,
long: corpus, 0.: limes, 0.: ADdroroache Bpntio-
sior aequo, 0. : quid erat spatiosius illis (capillis) ?
O.—- F i g., of time, long, Umg-coniinuing, prolonged:
noz, 0.: senectus, 0. : bellum, 0.
apatlum, I, n. [SPA- ], a space, room, extent:
TrTs pateat caeli spatium non amplius ulnas, V. :
apatiis loconim animadversis, Gs. : qnod spatium
non esset agitandt, K. : spado dlstante, 0. — A
apace, distance, interval: magno spatio paacis die-
bus confecto, Os. : viae, lettgth, 0. : tantum erat
relictum spati, ut, etoi, O. : tormeDtwam «tum
Fpatio propinquitatis interire, Ca. : medium caeli,
H. : spatium discrimina fallit, the distance, 0. —
Size, bulk, extent : spatium yicti hostis f serpentis),
0. : Dat spatium collo, 0. : admirabile rhombi,
very large. In. : trahit ( aurls ) in spatium, I e.
Ur^fthens out, 0. — A walking, walk, promenade,
turn, course: duobus spatiis tribusve factis: sep-
tern spatiis circo meruere coronam, 0. — A mace
for recreation, walk, promenade, pMe piace,
square: urbs distincta spatiis communlbus: spa-
tia silvestria : Academtae nobilitata spatia : locus
planis Porrectus spatiis, in levels, H. : Curvatis
fertnr spatiis, V. — A prescribed path, raoe-course,
track: quasi decurso spatio ad carceres a calce
revocari : amat spatiis obstantia rumpere claustra,
H. : Addunt In spatia, V. : tritum, O. : Phocas in
interius spatium Gecropidas ducit, the interior, O.
— ^F i g., a path, course, race, track: eadem : Prope
lam excurso spatio, T. : Te mea quern spatiis pro-
pioribus aetas Insequitur, V. : in spatio Q. Hor-
tensium ipsius vestigiis persecuti: vitae, 0. — A
portion of time, space, interval, period: spatia
omnis temporis non numero dierum sed noctium
finiunt, Gs. : spatium praeteriti temporis : die!, the
length, Gs. : dierum triginta : spatio brevi, H. : me
ex constituto spatio defensionis in semihorae cur-
riculum colSgisti : trochaeua, qui est eodem spatio
quo choreus, i. e. of the seune metrical length: spa-
tia annorum, Pr. : spatio pugnae defatigati^ Ga.^
J^Mce, time, leisure, opportunity: neque, ut celari
posset, tempus spatium ullum dabat, T. : Irae suae
spatium et consilio tempus dare, L. : Ke properes,
oro; spatium pro munere posco, 0.: cum erit
spatium, praestabo, ete. : ilU spatium ad sese eon-
ligendum dedisse: sex dies ad earn rem conficieru
dam spati postulant, Gs. : Ut ne esset spatium
oogittndi, T. : pila ooaioieiMli, Ol : Spatiam adps-
randis nnptiis dabitnr, T.
•peoieB, — , aec em, abl. 6,/. [8PEC-], a sisk,
look, view, appearanee, aspect, mien : quae seo^^
nostros specie primi acerrime oommovent: doio-
ris speciem ferre : navium, Gs. : hominnm boo^
stissima : ad speciem roagtiifico omatix, astof*^
ward appearance: speciem habere honesti, the loci
of what is right : turba maiorem quam pro nnmer
speciem ferens, Gu. — A spectacle, si^ht, appear-
once: ponite ante oculos miseram illam specien.
— ^F i g., a mental appearance, idea, notion : ins'.dr-
bat in eius mente species eloquentiae : viri boai:
Qui species alias veris scelerisque capiet, H. : ioi-
nls species auxio animo figurare, Cu. — A look,
show, seeming, appearance, semblance, pretcnci^
doak, color, pretext: formae, quae reapse nallae
sunt, speciem autem offenmt: cuius rei spedes
erat acceptio frumenti, S. : aliquam fraud i speciea
iuris imponere, L. : similitudinem quandam ger^
bant speciemque sapientium: per speciem ce!^
brandamm cantu epularum, L. : baud dnbio ia
speciem consensu fit ad Poenos deditio, as a pn-
tence, L. : ad speciem tabemaculis relictia, Os.—
A resemblance, likeness; only in tbe phrase, in
speciem, after the manner, in the fashion^ like:
Inque chori ludunl speciem, O.: In montis spe-
ciem curvari, 0. — Show, ornament, di^jlay, lyUen-
dor, beauty: species eius (virtutis) et pulcfaritudo:
praebere speciem triumpho, L. : Ducit te specks,
H. : speciem Satumia vaccae probat, O. : corporis,
Gu. — An e^fpearanoe in sleep, vision, apparition :
repetit qnietis Ipsa suae speciem, O.: in qatete
utrique oonsuH eadem dicitur visa species viri,
etc, L.^~A likeness, image, statue: ex aere Tetos,
Enn. ap. C^^R^nUation, honor: popnli R — A
particular sort, kind, quality, spedcs : (opp. genos).
flnecQliim, T, n. [speculum]. — In sur^rr, a*
exploring instrument, sound, probe, C. : spedlSs
prope scrutatus est Alpis, ut, etc
apeoimen, Inis^ a. [SPEG-], a meanM of kaum-
ing, mark, token, proof, example, tfuliealton, oi
dmce, sign ( only eing, ): ing^i : aninnorum, L.
(tellus) Tale dabit speoimeDfT.: ad Bpectmea
virtutis ostendendum, L. — A paaern, model, eaean-
ple, ideal: tempeiantiae Soaevola: U ordo eeten
speoimen esto.
(apadoae), adv. [speoioans], thawHy, handsome-
1y, eplendidly,'^Ou\y comp. : equus spedoeias is-
stratus quam uxor vestita, L. : anna tfacteC, H.
apadotni^ adj. rapecies], good-looking, ehov^f,
handsome, beafUiful^ spleneud, brilliant t faraiSi
gladiatoria: nlqs pelle decora, H.: oomibos altis
frons, O. : noitiina, TtL^^Ih pretence, for skoWy pre-
tended, plausibU, specious: reversionis causae : spe-
ciosum Giaeeiae liberandaa tiiliase titulom, L.:
Digitized by VjOOV? Ic
BpaotabUiB 709
Toeabula reniiii, H. : Bpedoso eripe damno, /rom
this splendid mvMry, 0. : dictu spcciofla, L.
neotabilis, e, adj, [specto], thoA may he teen,
vixibie: corpus caeli: undique campus, le^open^
O.— Worth eeeingy notable, admirable, remarkable :
Kiobe auro, 0. : roseo ore, 0. : victoria, Ta.
speotaoulum (taclum, Pr.), I, n. [specto], a
place from which ehowe are witneeeed, tpeetator'%
uat, place in the theatre: ex omQibus spectaculis
plansus est excitatus : spectacula sibi facere, L. —
A show, tight, epectacle: superarum rerum atqne
caelestium : bis terque muutae dapis, H. : scorti
procacis, L. : Non hoc ista sibi tempus spectacula
poscit, V. : praebent spectacula capti, 0. : homini
non amico nostra incommoda spectaculo esse no-
lim. — ^ ;>M6/tc eight, show, stage-vlay, epectacle:
spectacula sunt tributim data : giadiatonim, L. :
8cenae, 0. : nondura eommisso spectaculo, L.
speotatio, onis,/. [specto], a beholding, eo».
temptation, sight, view : apparatas spectatio : ani-
mum levari cum spectatioue. — An examining,
testing: pecuniae.
spectator, Sris, m. [specto], a looker-on, he-
holder, observer, spectator: quasi spectatores supe-
rarum rerum : unicus caell, L. : laudum tuarnm :
oertaminis, L.— In a theatre or at games, a ^w<v
tator: eos (ludos) te spectatorem esse voluit.—
A jttdge, critic, connoissew: elegans formaram,
T. : acrior virtutis, L.
■peotatiuc, Icis,/. [spectator], a looker on, 0.
spectatna, adj. with siip. [P. of specto], tried,
tested, proved: homines: homo spectota fide : pietas
per ignis, 0. : integritas, L. : ni virtus fidesque
vestra spectata mihi forent, S. : id cuique specta-
tissimum sit, quod occurrerit, etc., i. e. let that be
each one's final test, L. — Regarded, admired, re-
red, esteemed, worthy, excellent: vir: castitas,
spectatissima femiiia.
spectia, Onis,/. [SPEC-], the prerogative of
observittg the auspices: oonsules (habent) spectio-
neiii.
speoto, avl, atns, lxe,freq, [specie], to look on,
look at, behold, gase at, watch, observe, inspect, at-
tend: alte : populo spectante, H. : limis per flabel-
1am, T. : aliquid : spectant oculi te roitle loqiientem,
qaze upon, U. : roe oculis protervis, 0. : Italiam
apectatum ire, L. : Spectentur tergo, 0. : Saepe tui,
specto, si ftint in litore passQs, 0.— At plajs or
piroes, to look at, see, look on, attend: Megalesia:
Fabuln, quae volt spectata reponi, H. — Of places,
to look, face, front, lie, be situated: (insulae) angu-
lus ad orientem solera spectat, Cs. : ad f return :
Bclgae spectant in septentrionem, Cfl. : Aquitania
Fpectnt inter occasum solis et septentriones, lies
towards the north-west, Cs. : vestigia Omnia te ad-
Tersum spcctantia, H. : regio orientem spectans,
•peoolor
L.— Fig., to look at, behold, see, regard, consider:
audaciam meretricum, T. : ad te uuum omnia mea
spectat oratio. — To look to, keep m view, bear in
ndnd, aim at, strive for, meditate, consider: credo
voB, magna quaedam spectantis, gloriam concu-
pisse : nihil spectat nisi fugnm : ingenti consensa
defectionem omnes spectare, L. : res potius qunm
auctores, L.: domus quae spectat in nos solos,
relies on: quid deceat vos, non quantum licetit
vobis, spectare debetis : summa iudici mei spectat
hue, ut meorum iuiurias ferre possim : noraen illud
spectavi, neroinem isti patronum futurum : ad iin-
peratorias laudes : ad vitulam, V.— 2b tend, incline,
refer, pertain, be directed, relate: et prima et media
verba spectare debent ad ultimum : ad vim spec-
tare res coepit, ]i : hoc eo spectabat, ut diceret,
etc. : quo igitur haeo spectat oratio ? — To examine,
try, tesi,j\3ge, prove: ut fulvum spectator in igni-
bus aurum, sic, etc., 0. : qui pecuni& non movetur
. . . hunc igni spoctatum arbitrantur, as tried by
fire: tuom animuro ex aniroo meo, T. : quod ego
non tam fastidioae in nobis quam in histrioDibus
spectari pulo.
spectrtuii, 1, n. [SPEC-], an appearafyee,fom^
image, apparition, tpectre : quae Democritus ci^ui-
Xa, Gatius spectra nominat.
1. specula, ae, /. [SPEC-], a look-out, watch-
tower: ignis e specula sublatus: dat signum
specula ab alta, V. : in hac tamqunm specula
conlocati : speculis per omnia promuntnria posi-
tis, L. — Fig., in the phrase, in speculis, on the
watch, on the look-otU, on guard: nunc homines
in speculis sunt: in speculis omnis Abvdos erat,
O. : diem nnum in speculis f uit, L. — A high place,
fieight, summit, eminence: in speculis Planities
ignota iacet, V. : e speculis lucem vidit, V.
2. specula, ae,/. dim. [sp^s], a siight hope,
glimmer of hope: aliquid speculae degustare.
speoulabundus, adj,, on the look-out, on the
watch, Ta.
speculiria (drum), n. [speculum], window
panes, windows: ]ata,Io.
speculator, 5ris, m. [speculor], a looker-ora,
spy, scout, explorer: undique speculatores citi sese
os'ten^unt, S. : quem speculatorem quam legatum
iudicari maluerunt: re per speculatores cognita,
Cs.: Carthaginiensis, L. — An explorer, inquirer,
investigator, examiner : naturae: ad has exciplen-
das voces speculator missus, L.
speoulatoriu8» adj. [speculator], cf qiies^ of
scouts: navigia, vessds of observation, Os. : naves^
L. — As subsl.f (sc navis), a spy-boat, L.
speculatruc, ids,/, [speculator], a spy, watch'
er: deae speoulatrices et vindices facinorum.
speculor, fttns, ftrl, dep. [1 specula], to spy out,
watch, observe, examine. ^pl9t^ K^fl^^ spcculandi
800
eaoii, Gt. : partes in omiili, look mvumd, 0. : mol-
torum te oeuli et Mires specoUbaniar : Tseuo
UeUm (avem) caelo speculatas, having dsterud,
V. : praemiflsus specttlttum Bocchi consUia, &L :
dicta f acuque soa, L. : quae snoram f ortona esset,
L. : alqd speculando adsequL
•paonlom, i, n. [SPEC-], a reJUdor^ loMng-
gloMMy mirror: speculorum leritas: Inspioere, tarn-
quam in specttlum, in ritas oinnium, T. : qaotiens
te speculo videris alteniin, H. : at in specalo rugas
' atpezit anills, O. : Lymphamm in speculo, i. e.
anwoth turfacty Ph. — ^F i g., a mirror^ copy^ imita-
tion: (infantes et bestias) putat specula esse na-
turae.
mpeoUM, Qs, m. or (poet) n. fSPEC-l a natural
eamty^ aufe, ea»em^ grot^ den^ cAoim, channel^ pit :
ex opaoo specu fons, L. : virgis densus, O, : hor-
rendum, V. : quos agor in specfts f H. — An arHfi-
cial ecmUy^ excavation, ditch, canal, channel, pit:
paucos specOs in eztremo fundo, et eoe, etc.,
ditckn: subterranoos specQs aperire,/ii<f, Ta. — A
hollow, cavity: atri volneris, Y. : Capacis alvi, Fh.
mpeUievan, I, n., = tntfiKatov^ a cave, cavern,
den : Inter spelaea ferarum, V.
•pelunoa, ae, /., = <nr^Xtry5, a cave, cavern,
den : iuro decimum annum in speluncA iacere : alta
vnstoque Inmanis hiatu, V.
•peritasi P. of spero.
spemendufl» adj. [P. of sperno], contemptible,
unirttetvforthy : testis, L.
spemo^ sprevf, spretus, ere [SPAR-], to eepa-
rate (old) ; benoe, to deepine, contemn, reject, ecom,
»pum / aba te spernor y T. : qui te spernit : mc
animo, V. : comitemne sororem Sprevisti moriens,
V. : Veritas auspicionim spreta est : doctrina deos
sperncns, L.: Consilium, 0.: dulcb amores, II.:
partem solido demere de die, II. : obsequio deferri
spernit aquarum, 0.
spernor, — , firT, to despise : viduas, lu. (dub.).
spero, iivl, &tu9, are [Hpes], to hope, look for,
trttit, expect, promise oneself: stulti erat sperare,
suaderc, etc. : tu iam, ut 8pero, aderis : Salvus sit ;
spero, T. : victorinm : gloriam a latrouum gregi-
bus : omnia ex victoria, Gs. : sperata praeda, Gs. :
cui tribunaius magis optandus quam sperandus
fuerit, L. : spero nos ad haec perventuros : ami-
citiae nostrae memoriam spero sempitemam fore :
totlu8 Galliae sese potiri posse sperant, Gs. : spe-
rabam tuum adventum appropinquare : spero esse,
ut Tolumus : sperat se a me avellere, T. : speramus
carmina fingi Posse, H. — Ellipt.: Qui semper
vacuam, semper amabilem Sperat (sc te fore), H.:
ut salvum Tellent tyraniium, sperare noB poiarat,
L. : de isto licet beiie speres : de absolatione istivs
uequc iste iam sperat, etc. ; cf. de eo bene sperare
talem cum f uturum, N.— With non,to have no fear
of: sin a Tobis, id quod nQQ speroi, deaeimr, MUdi
/ am confident wiU not k^ipen. — To look for, txr
peet, await^ mnrehendtfear: Nam qaod tn spere*.
propulsabo, T. : si poCni tantiim sperare dot>
rem, V. : iam quartanam sperantibas a^ris. In.—
To trusty believe, assume, sn^ipose, apprehend: apero
nostram amicitiam non egere tesUbos: me eics
spero fratrem prope modnm Iam repperisee, T. :
sperasse libertatem se dviam snoram emiase, L
sperabam ita notata me rdiqaiase genera, etc
spes^ spel (spei, monoejL, T.),f. [SPA-], hope:
aegroto, dum anima est, spes esse didtar : miae-
rum est nee habere ne spei quidem extremom:
spem ponere in armis, V. : spem deponere, aham-
don, VL : spem salutis suae in Meleagri morte de-
ponebat, placed, Gu. : spem Gatillnae mollibos
sententiis alere: ut eos homines spes falleret:
nostris militibus spem miiiuit, Gs. : de spe coaato-
que depulsus : morando spem destituere, L. : Plii-
lippus, magni spe depulsus, L. : repente praecer
Bpem dixit, etc : cetera contra spem saWa inTenit,
L. : omnia bona in spe habere, S. : omnia Gatilinae
spes atque opes conddisse: (cados) Spes dooare
novas largus, H. : spem istoc pacto ntiptianun
omnem eripis, T. : qui spem saintis in alii nUkme
non babuerit: ontus recuperandi fili spes: Antio-
chuB a spe sodetatis Pmsiae deddit, L. : Spem
suae mortis ooneeperat, O. : magna me spes tenet,
explicare, etc. : in spem maximam adducti, hunc
ipsum annum salutarem civitati fore : magnara in
spem veniebat, fore, uU, etc, Gs. : te iq Istam spem
iiiducere, ut, etc. : leniter in spem Adrepe officio-
sus, ut scribarc Heres, H. : spem de eo iam paero
habuerant: tantum spei habere ad virendum:
Gall is ad temptanda ca defuit spes, L. — A hope,
ground of hope, object of desire, ddiverance, trust:
puppes, Spes vestn reditOs, 0. : vestras spes uritis,
V. : Spe (i. e. re sperata) potitur, 0. — Of offspring
a hope, promise : Dcvovit nati spemque caputqoe
parens, 0. : nee spes iam restat luli, V*. : apes re-
liqua nostra, Gicero. — An anticipation, e^fedation,
apprehension, dread: si meam spem vis improbo-
rum fefellerit : mala res, spes multo aapertor, & :
( bellum ) spe omnium serins, L. : cum IVrenti-
norum defeoUo in spe Hannibal! esset, L. — ^Per>
son., as a divinity, Mops: ad Spei, at the tasfU
of Hope,h.,Q,,Vi,
•phaera, ae,/., = o^lpa, a ball, globe, sphtre:
habent suam sphaeram stellae inerrantes. — An
orrery, planetarium : lunae, solis motAs in sphae-
ram inligavit
spiba, ae, /. [SPI-], a point, ear, ^^ko : seges
spiels uberibus : Gererem in spicis intercipit, 0.
— P r o V. : In segetem spicas f undat, carry coals
to NewcoMtle, 0. — Poet.: Gili8sa,le. ihs pUtils
of crocus, saffron, 0.
flpfOBlmn
SOI
ie.
€orn : corona, H., Tb. : BorU, 0., Tb.
spioDlmn, I, fi. dim, [ spteum ], a little tharp
pohUy Btififf: 6picula caeca relinquunt (apes), V. :
Curra ( of scorpions ), 0. : orabronttni) O.— -Of a
missile, a point: turn deniqoe sibi avelli iubet
spicoluro : Hastarum spicula, O. : bipaime, L. — A
pointed miaaile, dart, arrow^javeUn: quos spicule
possent attingere, with a javelin: torquere Oydo-
nia coma Spicnla, arroiM, V.
spioum, T, n. [SPI-]. — Of a plant, an ear, epiJke :
fuDdit frugem spici ordine structam. — A bright
etar in the conetJlatiat^ Vir^ : inlustre, C. po^t.
•pina,ae,/. [SPI-], a f/tom; spinae acutae,
y. : spinis conserto tegroine nullis, 0. — A priekle,
spine: animantium anae spinis hirsutae: spinA
iiocuus, O. — The baekbane, spine: duplex, V.: a
spinae crate teneri, 0. : Spina viret, the baek^ 0. :
spinae curvamen, 0. — Fig.,p/ttr., thorns, diffleul-
ties, sttbtUtieSj perplexUies : disserendi spinae : par-
tiendi et definiendi, intricacies : spinas anlmo
evellere, cares, H. : Quid te exempta levat spinis
de pluribus una, errors^ H.
■pinetam, I, n. [spina], a thorn hedge, thicket
of thorns, V.
•p2nea% a(fj. [spina], of thorns^ thomjf: vin-
cula,0.
spiniger, gera, gerura, acj;. [ spina + G£S- ],
(horn-bearing, thorny, prickly : cauda, C. poSt
•pinosuB, a(fj. with camp, [ spina ], full of
thorns, thorny, prickly, bristling: berbae, 0. —
F i g^ of style, narsh, crabbed, obscure, confused,
perjiex/ed: disserendi genus : haec enim spinosiora
prius ut oonfitear me cogunt. — Of cares, galling,
irritating: curae, Ct
•pintria, ae, m., = a^ycrqp, a male prostitute,
Ta.
mvanxM, T,/ [SPI-], a blackthorn, sloe-tree, V.
mpSxm, ae,/., =r omipa, a soil, fold, twist, epiral :
in spiram se oonligit angais, Y., O. : k>ngo iaotetur
epira galero^ he.tte, la.
splrabili% e, adj, [spiro], that may be breathed,
respirable : natura, cm nomeii est a6r : caeli la-
men, vital, y.
spiraoalmn, I, n, [BpiroJ, a breathing - hole,
vent, spiracle: spiracula Ditis, !• e. o/ Me lower
world, Y,
(spiramentiisn. i), n. [spiro], a breathing-hole,
vent, pore, spirade (only plur, ; poet) : caeca, Y. :
flammam exbalantia, 0. : aniroae, i. e. tJie lungs, Y.
— Fig., a breathing space, pcnise, short interval,
instant .* spiramenta temporum, Ta.
spirltna, aa,m. [of. spiro], a breathing, breath:
anima ducu est spiritu : a0r spirita ductus : neque
habet qnas ducat spiritus auras, 0. : spiritum in-
51
dudere, suffbeate, L. : at nibil sit ne spiritu quidem
minimo brevius, etc, i. e. not an instant: latere
petitus iroo spiritus, i e. a sigh, H. : si spiritum
ducit, yivit: usque ad extremum spiritum: filic
rum pofitremum spiritum ore excipere. — A gentle
brecuh, breese : Aram, quam flatu permulcet spiri-
tus austri, C. po^C: Boreae,Y. — The air: quid
est tam commune quam spiritus vivis ? : diffundi-
tur spiritus per arterias. — F i g., of a god, breath,
imtpiraiion : uno divino spiritu contineri, 6^ a di-
vine inspir€Uion : Spiritum Phoebus mihi dedit,
H. — 77^ breath of life, life: eum spiritum, quern
naturae debeat, patriae reddere : extremum spiri-
tum in Victoria effundere: dum spiritus lios regit
artas, Y. : surget spiritus in lacrimis, a sigh, Pr.
— Disposition, spirit, character: avidum domando
spiritum, i., e. covetousness, H. : qui spiritus illi, Y.:
liostills spiritOs gerens, L. — Spirit, high spirit,
energy, courage, haughtiness, pride, arrogance, —
Sing, (in prose only gen. and ciol., which are want-
ing in plur.): regio spiritu: iUos eius spiritt&a
Sioiliensis quos f uisse putetis : tantum fidudae ac
spiritQs, Gs. : filia infiata muUebri spiritu, L.—
Plur, (only nam, and aoe,): res gestae meae . . .
mihi nescio quos spirittts attulemnt: roagnoa
spiritfts in re militari sumere, Cs. : regies spiritOs
repressit, N. : cum spiritfls plebe sumpsisset, h,:
remittant spiritOs, comprimant animoa sues : quo-
ram se tim ao spiritQs fregisse, L.
Bpiro, Svl, atus, are, to breathe, draw breath, re-
spire: dum spirare potero: ne spirare quidem
sine metu possunt : sunt qui ab eo (Clodio) spl-
rante forum putent x>otuis8e defend!, i. e. while
alive: margarita Tiva ac spirantia saxis arcUi,
Ta. : spirantia consulit exta, still pantina, Y. : non
sunt ausi adrooYere (oorpori), Telut spiranti, ma-
ntts, Cu. : graTiter spirantia oopia thymbrae, i. e.
of strong odor, Y. : Di maris et terrae . . . spirate
secundi, i. e. be vropUioius, Y.^-With aec, to breaths
out, exhale, enut: flaromas, L.: flamina, 0.: diTi-
num odorem, Y. — To breaths, blow, be exkcded,
bwrst forth: Letiferis calidi spimrant flatibus
austri, O. : Quft vada non spirant, rm, Y. : ferret
fretis spirantibufl aequor, boiling, Y. — Fig., to
breathe, live, be alive: videtur Laeli mens spirare
etiam in soriptia : spirat adhnc amor puellae, H. :
Parii lapides spirantia signa, Y. — 7b be itupired,
have poetic in^iiration : Quod spiro, tuum est, H.
~With ace., to breathe forth, eachale, be full of, be
inspired wilh^ aim at : mendada, lu. : amores, H. :
tribunatum, L. : maiora, Gu. : immane, Y.
i^sisBatiui, a<&'. [spissus], thickened, condensed:
Ignis, 0.
mpiaaS, adv. [spissus], crowdedly, thickly: per-
▼enire, I e. through a crowd.
wgUBMOM, a<fj, with etmw,^ thick, crowded, doss^
con^Mct, dense i sanguis, 0.: grando, 0.: corona
mpUiadBO
802
Tiris, V. : nemonim oomae, H. : harena, V. : nocUs
umbrae, V. — Obttrueted, tardy^ Unfferinff, dow:
omnia tarda et spisMt : in utroqtie genere dioendi
exit&s, ddiberaU: fii id erit apisstus.
•plendeo, — ^ — , fire, to shinty be briffht, gleam^
giUter, glisten: splendet pontus, V.: palemnm
Splendet salinum, H.: Glycera Splendens, H. —
F i g., to shine, be bright, be illmtrious, be glorioita:
virtus splendet per sese : alienft invidiS, i. e. bg the
odium Arovfn on others, L.
splendesoo. — , -^ ere, inch [splendeo], to
become bright, begin to shine, derive lustre: fnci-
piat sulco attritus splendescere vomer, Y. : Cor-
pora . . . succo plnguis olivi Splendescunt, 0. —
Fig.: oratione.
splendlde, adv, [ splendidus ], brightly, mag-
nifieentlg, spUndidlg, nobly: ornare convivium:
acta aetas, with distinction: mendax, H.: panim
se splendide gerere, toith too litiU show, N. : loqui,
grandly.
Bplendidufl» adj, with eomp, and sup.
[SPLEND-], bright, shining, glittering, brillismt :
Bplendidior qiiam cetera sidera f alget, 0. : splendi-
disaimus candor : o6troCHiii0,O.: fons splendidior
▼itro, U. : bilip, bright yellow, Ut-^Brilliant, spUn-
da, magnificent, sumptuous^ gorgeous, grand: do-
mus regali splendida luxu Instruitur, V. : eeeundas
res splendidiorea facit amidtia^-<-Fig., ^ri//ta«ti,
illustrious, distinguished, noble: vir splendidissi-
mus civitatis suae : homo propter virtatem : causa
Bplendidior: facta, H. : splendidioribus verbis uti:
vox, impressive: veniamus ad splendidiora, ^<cf
of more dignity. — Showy, fine^ specious : nomen:
jrraetendens cuTpae spleudida verba tuae, 0.
splendor, orie^m. [SPLRiiD'], brightness, briU-
iance, lustre, splendor, sheen: flammae, O. : ar-
genti, H. — Splendor, magnificence^ sumptwrnsness,
grandeur: omnia ad gloriaro splendoremque revo-
oare.*Fig.y distinguished merit, lustre, splendor,
honor, dignity, exceUtnee, eminence: homines snm-
mo splendore praediti : senator populi R. splendor
ordinis : dignitatis : M. Oatonis splendorera macu-
lare. — Impressiveness: splendore nominia capti:
Terborum Graeoomm.
apollatio, 5nls,^. [BpoWo], a pillaging, robbing,
plundering, spoliation : fknorum: saorornn, L.-^
Fig., an unjust deprivation, robbery: oonsulatlls,
removal from: dignitatis.
rooUator, 5ris, m. [spolio], a robber, plunderer,
spotter : eorum (monumentorum) : templi, L. : pu-
ptlli, lu.
BpoUatnx, Tcis, /. [spoliator], she that robs, a
plunderer, spoiler : ceieroTum.
BpoliatUfl* adj. with eomp. [P. of spoHo], de-
spoued, stripped, tmpoverishea, bare : mea fortuna:
nihil illo regno spoliatias.
spoUa ftvl* atu6, are [ spoliam], to strip, w^
cover, bare, unclothe : Fhalarim vestita : apoiiaci
bominem iubent, L. : Galium caeaam torqoe^ L :
iaoentem veste, N.— 7b rob, plunder, pillage, apoiJ,
deprive, despoil, strip, impoverish: (Kara) saepc
spoliantem evertit, the spoUer: spoliatis effossis-
que domibus, Cs.: delubra, S.: orbem terrarom:
spoliari fortunis : ut Gallia omni nobilitate spoilt,
retur, Gs. : vetere ezercita provinciam, L. : te po-
dicft Goniuge, 0. : ea philosophia, quae spoliat noi
iudicio : ilium vitft, V. : hiemps spoliata capillos,
stripped of his locks, 0.
spolium, I, n, [SCAL^].— Of an animal, tht
skin, hide, fell: leonia, 0. : monstri, O. — Piur^ iht
arms stripped from an enemy, booty, prey, spoil:
hostium: spoliorum causfi homioem ocddere:
multa spolia praeferebantur, Gs. : Indutns spoliu,
V. : spolia ducis hostium caesi, L. : forum spoliis
provinciarum omasse: aliomm spoliis nostras
opes augere : virtutis honor spoliis quaeratar in
istis, amu (of the dead Achilles), O. : Egregiam
laudem et spolia ampla refertis, i. e. victory, Y. —
Sing, (poet) : Quo nunc Tumus ovat spolio^ Y. :
Actoris spolium, Y.
■ponda, ae,/. [SPA-], a bedstead, bed-frame, 0.
— A bed, coucli, sofa : Aurea, Y. : sponda sibi pn>-
piore recumbit, on the nearer side, 0., H.
(spondaeas), see spondeus.
■pondanllum (qpondallum), l, n., a sacri-
ficial hymn, accompanied by thefiute.
Bpondeo, spopondl, sponsus, ere [of. <nrey^«i»],
to promise sacredly, warrant, vow, give assurance :
promitto, rectpio, spondeo, G. Gaesarem takm
semper fore civem, etc.: quis est qui spoDdeat
eundum anlraum postea fore, L. : spondebant ani-
mis id ( bellum ) Gomeliom finitunim, i. e. were
entirdy confident, L. : spondebo enim tibi, vel po-
tius spondeo in meque recipio, eos esse IT. Can
mores : praemia, quae spopondimus : Iklem, O. :
legionibus agroe: non si raUii luppiter anctor
Spondeat, hoe sperem, Y. — In law, to asKwme an
obligation, promise solemnly, bind oneself^ under^
take: quis spopondisse.me dicit? nemo: si qos
quod spopondit ... si id non facit^ oonderonator.
— In behalf of another, to engage, voudk, beeomt
security, enter bail : pro multis: et se quisque pa*
ratiim ad spondendum Icillo ostendere, L.: Bic
sponsum (me) vocat, H. : Fraudator homines cum
advocat sponsum inprobos, Ph. — To make a wager
of law, agree to a forfeU on faUtfte to prove a»
assertion : eum illi iaeenti latera tanderentnr, nt
aliquando spondere se diceret— In ptibiie life, te
engage, stipulate, agree, conclude, promise : spopon-
derunt oonsules, legati (in concluding peaoeX ^ *
quod spondendo paoem servassent exeicitimi, U:
hoati nihil spopondlatia, civem nemlnem apoadere
pro Tobis iusaisli^.^g:^ auid tandem si spopondia-
•pondMw
806
•poioatMS
semiis arbein hane relictaniro populum R. f L.—
7b promm m marriage^ engage^ betrM: quae
sponsa est mihl, T. — Of things, to pramite^/or'
bode: nee qaicquam placidum spondentui Sidera,
O. : quod prope diem futurum spondet fortuna
vestra, L.
spondeus or spondiuBy T, m., = ffiroviuos, a
Bpondee (foot of two long syllables), C, H.
spongia or Bponi^ea, ae^ ^., = ^iroyyia, a
tponge: e foro 6|K>ngiis effiugi sanguinem. — A
co€U of mail: spoDgia pectorl tegumentuin, L.
(mpona, sponti'*),/ [of. spondeo]«/rM will, ac-
cordL impil»e, motion. — Only abL ting., nsu. with
jDTon. jENWf., of one's own adord, freiy, willinglg,
voluntarily: Suft sponte reete faeere, of hie own
aecordjT,'. toA sponte fticeve, voluntarily : Gallia
ipsa sua sponte excitata, of its own motion: tran-
sisse Rbenum sese non soil sponte, sed rogatum
et aocersitum a Gallis, Cs. : sponte nie& coniponere
cnras, Y. : Italiam noo sponte sequor, of my own
will^y.: Sponte properant, 0. : equus sponte genua
subroittena, Ca. : magis popularium quam suA
sponte, Gu. — By oneself without aid, alone: nee
suA sponte, sed eorum auzilio : cum oppidani suA
sponte Gaesarem recipere conarentur, Gs.: indi-
cium quod Verres sua sponte instituisset, i. e.
without precedent: neque id solum mea sponte
(prospexl), i. e. by my own forestgM.i-Oi tbings,
with suA^of iis^f spontaneott^y : is autem ardor
non alieno impulsu sed suft sponte movetur, etc. :
Scellae sponte suA iussaene vagentur et errent,
H. : sapientem sua sponte ac per se bonitas et
iustitia delectat: ex loco superiore, qui prope suA
sponte in bostem inferebat, L. : Te Sponte buA pro-
bitas officiumque iurat, 0. — Without sud (poet.) :
Sponte deae munus promeritumque patet (i. e. sine
indice), O.
Bponaa, ae, /. [sponsus], a betrothed woman^
bride: tua,T.: Flebiiis, H.
sponsalla, turn, n. [plur. n, a^, from sponsus],
a betrothal, espoused, wedding: factis sponsalibus :
parare, lu. : sponsalia Grassipedi praebtti, a wed-
dingfeast.
sponaio, onis, /. [spondeo], a solemn promise,
engagement, covenant, guarantee, security: TOti
sponsio, qua obligamur deo : per indutias spon-
sioneni faciunt, uti, etc, made a covenant, S. : pax
per sponsionem facta, by giving security, L : spon-
sionem intcrponere, L. — In actions at law, a wager
of law, formal stipulation for a forfeit by the
loser: condiclo fertur, ut, si id factum negaret,
eponsione defenderet sese, L. : ut sponsionem fa-
cere possent, ni adversus edictum praetoris vis
facta esset, an engagement to pay forfeit, unless it
is adjudged that, etc. : sponsio est, ni te Apronius
Bodum In decumis esse dicat, the stipuleUion ie (to
pay) wnless, eto. : Tinoere sponiionem, to win the
forfeit, — A betting: audaz, In.
', Sris, m. [spondeo], d bondsman, surety,
voucher: sponsor es pro rompeio: sponsores
Trebelli: si sponsor est illi de met (voluntate):
(Hymenaeus) mihi ooniugii sponsor eraty 0.
sponauni, T, n. [P. fa. of spondeo], a eovenarU^
agreement, engagement : sponsum negare, to break
a pledge, H. : ex sponso egit (i. e. ex sponsione),
proceeded to enforce the covenant.
1. sponsuBy I, m. [P. of spondeo], a betrothed
man, bridegroom: aponai noroen appeUans: le-
gius, H. : Sponsi Penelopae, tiii^ort, U.
2. (spoiiBiM, Us), m. [spondeo], a bail, surety-
ship. ^Ou\y abL sing,: de spoosu si quid per-
spexeris.
QKmte, see (spons).
sportaUa, ae,/. dim. [sporta, a wicker-basket],
a little basket, luneheon-^tasket,
Bportala,aey. dim, [sporta, a wicker-basket], a
little basket; hence (as distributed In such baskets),
a dole, petty present: parva, Tu.: quanto celebretur
sportula fumo, i. e. the distribution of doles, lu.
spretor, Oris, m. [SPAR-], a disdainer, scomer,
contemner: deorum, O.
BpretaBy P. of spemo.
Bpuma, ae, /. [spuo], foam, froth, scum, spume :
spumas agere in ore : albtda, 0. : in dio ooocveta
profundo, 0. : spamaa salis aere mebant, Y. : san*
guiois, 0.
BpfimatoB, P. of spumo.
sptimeBCO, — , — , ere, inch, [spuma], to grow
frothy, begin to foam, 0.
BpumeuB, adi. [s^ixma], foaming, frothy : Ke-
rens, Y.: unda,Y.: torrens, 0.
Bpnnifar, era, erum, ocff. [spuma +1 EER-],
foam-bearing, foaming : amni8,0.
Bpnmlger, era, emm, at(;. [ spuma + 6BS» ],
foam-bearing, foaming: fons, O.
BpfLmo, ivi, atus, Are [spumal, to foam, froth :
fluctu spumabant caerula cano, v. : Spmnans a^r,
Y. : spumat plenis vindomfai labris, Y. i frena apu-
mantia, covered with foam, Y. : sanguis^ Y. : 6pu«
mantibtts ardena viseeribiis, foandng with wrath,
la.: saxa salia ni^eo spumata Itquftae, frothed
over, C, poet
BpnmoBiu, adj, [8pama],^W{ of fomn, wv-
erea with foam: unda,Y. : unaae,0.
spew
Bpad, 01, Iktns, ere [SPY.], to ysk, tpU out,
tw: terram (I e. polYereai), V.
Bpuroatna, adj. with tup. [P. of Bpurco1,/2%,
fold, defiled: seneotm impana meiibiiByCt: hel-
iuo spurcatisSlaUB. Digitized by V^OOQ IC
•piiroe
804
Bpnroe, adv. with nip. [spurcns], impurely^
fo\iUy,JUthily: in flUm dicere, i. e. vtter a fovl
libel : persoribit Bpurciflflime, in the vilett lamgiage,
■pturoo, — ^1 fttuB, ftre [spareus], to defile: fo-
rum.
BDuretui, a^» with comp. and mtp, [SPARC-],
undeany impure^ fcyl^ bate, ?ow / homo : Datna, H. :
lex spurcior linguS sua : capita spurcissima: homo
Bpurciasime I
qpntatUioiis, <u{^'. [sputo], to be ^ i^mi,
abominable^ deteUable: crimina etua, Sisenn. ap. C.
sputo, — , — , are, inien*, [ «puo ], to tpit, tpU
out : miztos sanguine dentes, O.
•putoni, I, ft. [spuo], ^pmU : sputa omenta, Pr.
■qnileOp m, — , ere [squaliis; S CAL-1 to be
ttiffi be rigid, be rough: squalentes infode con-
chas, 1. e. rough, V. : auro sqaalens lorioa, Y. :
maculis auro squalentibus, V. : squalentia tela
venenis, 0. — To be JUthg, be n^lectedy be aqualid,
lie waste: Squalenti Dido coma, 0.: Squalens
barba, V. : squalebant corpora morbo, 0. : squa-
lent abductis arva colonfs, lie untilled, V. : squalens
litus, Ta. — Because soiled garments were a sign
of mourning, to go in mourning, wear the garb of
grief: squalebat oivitab veste mutata: squalent
rounicipia.
(aqualide), adv, [squalidus], wUhout omammU,
ruie^y.— Only comp. ; squalidius dicere.
aqnilidos, adg. with comp. [ 2 CAL- ], eHff,
rougk, dirty, foul, Jlithg,neglelctei9guaUd: homo,
T. : corpora, L. : career, 0. : siccitate regio, Cu. :
humus, 0.: reus, in mourning, 0. — Vig., of
speech) rude, vnadomed: su& sponte (haec) squa-
lldiora sunt.
squalor, dris, m. [2 CAL-], roughneeit, dirOnete,
fiUhine9e,foulnen, equator: squaloris plenus : ob-
sita squalore Testis, L.: igiiavis et imbellibus
manet squalor, Ta.— ^f places : locorum squalor,
desolation, Ou.— As a sign of mourning, negleetod
raiment, filthy garmente, mourning: deoesserat
f rater mens magno squalore: legati, obsiti squa-
lore, L.
sqoaltui, I, m., a eeafUh, 0. (al. squatus).
•quiniA, ae,/. [SOAD-], a scale: (animantes)
squama obduetas: tractu squamae orepitantis
harenam Sulcata O. : hydri, Y. : Hoc pretio squa-
mae ! I^sh^scales, i. e. a fish. In. — Of armor, a scale,
layer: duplid squam& lorica, of two layers, V,
•quimmifli eidj. [squama], scaly: anguis, Y.:
membrana chelydri, O.
•quimigsr, gera, gerum, adj. [squama +GS6-],
scdU-bearing, scaly : pisoes, 0. po^t. : cenrices (an-
guis),0.
•qufimostts, ocff. [squama], covered with scales,
scaly: draco, Y. : orbes (anguisX 0.
Bqiiatii% i, m., a seafisk, 0. (aL tqualns).
squilla or soOla, ae, a small MUfiak, shrimp:
cum omnia in ista Consumis squilli (as a dainty
dish), Lucil. ap. G. : Tostae squillae, H.
St, vfUerj., hist / whist / Itush ! : st, mane, T. : st,
litteras tnas exspecto.
stabilimen, inis, n. [stabilio], a stoy, sntppoH,
fortification: regni, C. po«t.
stabilio (poet impcrf. stabillbat), Tvi, itua» ire
[ stabilis ], to make firm, confinn, stay^ aypport:
semita nulla pedem stabillbat, Enn. ap. C. : cob-
firmaiidi et stabiliendi causA, Os.— F i g., to estah-
Ushyfix, confirm, make secure: Ubertatem dribas,
Att. ap. C. : banc rem p. : orbs ttabilita tuis coo-
siliis : res Gapuae stabUitae Boman& disciplini, L.
stabilis, e, adj. with con^. [ST A-], firm, stead
fast, steady, staMe, ficed: Tia: ad inststeodom
locus, L.: medio sedet insula ponto, O.: (ele-
phanti ) ponders ipso, L. : stabilior Romanos erat,
stood his around better, L. : stabUi pugnae adsneti,
i. e. the hand-to-hand fighting of tnfemtry, L.:
actes, L. : domus. — ^F i g.,firmy enduring, dterabU,
stable, lasting, immutable, unwavering, stsadfaat:
amici : decretum : urbs sedem stabilem non habe-
bit: possessio: praeoepta: animus amicis : Tirtos,
Quae maneat stabili pede, 0. : Spondei, aUa^ in
movement, H. : imperium. stabilius, T. — Plw. n, aa
siAst., the permanent : stabilia (mellore) incertis.
Stabilitas, atis,/. [stabilis], a standing fast,
steadfastness, firmness, stability: peditom in proe-
liis, Cs. : stirpes stabilitatem dant lis, quae susti-
nent. — ^Fig.. steadfastness, durability, seatrity, fix-
edness, staSility: praesidia stabilitatis (rri p.):
fortuuae : sententiae, quae stabllitatia aUquid ha-
beant
stabnlo, — , — , ftre [stabukm], to ha»e an
abode, dwell, be stabled: Oentauri in loribus stabo-
lant, Y. : (bores) una, Y.
stabolor, atus, Sii, dqf. [stabulum], to he
stabled, kennkj harbor: In antns, O.
Stabolam, I, n. [STA-], a standina-plaee,fitad
abode ; hence, of animals, a stall, staXie^ endoemt:
stabulis gaudet pecus, H. : apium, I. e. a boMfi,
Y. : stabula alta fenrum, lairs, Y. : a atabolis
tauros Avertit,/«sft«r9, Y. — Of persons, a Uml§
abode, cottage, hut: pastorum: pueroe ad stabuk
Larentiae uxori educandos dates, L. : tecta stabo-
U,Y. — Abrothd,houseofill'rtpute: pro culucnlis
stabula.
stadium, I, a., = oraSiow^ a stade^ sta^um,
furlong (125 paces, 626 Roman feet, or 606f Eog-
lish feet) : sex ilia a Dipjlo stadia oonfeeimns.—
A course for foot-racers, race-course : stadium cnr-
rere : ut m stadio cursores exclamant^
stii^no, fiTi, fituiy are [stagnom]. — Of waters ia
stsipitBUi
806
aUtoo
inandatioD, to eover the land <u a lake^ beeome a
pool, stagnate : Btagnans flumioe Nilus, Y. : spa-
tium aquarum late stagnantium, Ca. : at stagnare
paludibuB orbem Ttdet, u covered, 0. : (loca) stag-
nata paludibus ument, made a pool, O.
Btagnnm, I, n. [STA-], a standing water, lake,
pool, pond, swamp, fen: Btagna vendere: super
ripas Tiberis eifueus lenibus stagnis, L. : Cocyti
stagna, V. : stagna inmensa lacusque, 0. : stagni
incola, i. e. a frog, Pb. — Waters: imis Stagna re-
fusa vadis, V. : Phrizeae stagna sororis, X,Q.the
Hellespont, 0. — An artificicu lake, pool, basin:
Extenta Lncrino Stagna lacu, H. : Euripi, 0.
stamen, inU,ti. [STA-]. — In weaving, the/oun-
dation threads^ basis, warp : gracilei 0. : de stamine
pampinns exit, 0. — A thread, string: stamina pol-
lice versant, O. : digitis dum torques stamina, 0. :
stamina Pollice sollicitat (of the lyre), 0. : Stamina
fatalia (of the Fates), 0. : queri nimio de stamine,
too long a thread of life, lu. : Puniceo canas sta-
mine vincta comas, i. e. fillet, Pr.
stamineas, adj. [stamen], /W? of threads:
rfaorabi rota, wrapped teith threads, Pr.
Stata, ae,/. [1 status], a surname of Vesta,
BtatariUB^ adj, [1 status], standing fast, stand-
ing firm, stationary, steady: miles, L. : hostis, L.
— Fig., quiet, calm, tranquil: orator. — As subst,
f. (flc. comoedia), a quiet comedy, character-play:
Statariam agere, T. — Plur. m. as subst., actors in
quiet comedy.
Btatera, ae,/., =<rrarfip, a steelyard, balance:
aurificia, a goldsmith^s scales.
Btatim, adv. [STA-1, steadily, regularly: ex his
praediis talenta argenti bina Gapiebat statim, L e.
every year, T. — On the spot, forthwith, straightway,
at once, immediaiely, instantly : si non statim, paulo
quidem post : consultum utrum igni statim neca-
retur, an in aliud tempus reservaretur, Os.: prin-
cipio anni statim res turbulentae, L.: ut statim
testificati disoederent: statim, ut did (res) coepta
est, as soon as: me ab eo diligi statim coeptum
esse, ut, etc. : statim ait se itunim, simul ao tradi-
disset, etc., immediately after: Caesare interfecto
Btatim exclamavit, etc.
Btatio, Onis,/. [STA-], a standing, standing
firm: In statlone manOs paravi, m ^A/tn^ atti-
tude, 0. — A standing-place, station, post, position,
abode, residence: in arce static mea nunc placet:
Qu& positus fueris in statione, mane, 0. : altem&
f ratrem statione redemit, i. e. by taking his place
in turns, 0. : Pone recompositas in statione comas,
fffi place, O. — Of soldiers, a post, station : oohortes
ex statione et praesidio emissae, Gs. : in stationem
Buccedere, relieve, Os. : stationem relinquere, Y. :
etationem agere pro vallo, keep guard, L. : in sta-
tione esse, Gu. — ^P o e t, of eyes : imperii statione
relicti, 0.—-^ post, wateli, guard, sentries, sentinels,
outposts, pickets : stationes dispositas halsere, Gs.:
ut minus intentae diumae stationes ao noctumae
vigiiiae essent, L. : equitum, 08.-^An anchorage,
roadstead, road, port, harbor, bay, inlet: ad insu-
lam stationes obtinere, Gs.: infestior dassi, L.:
static male fida carinis, V.
BtativuB, €ulj. [6TA-], set, stationary, fixed:
praesidium statirum : castra, a stationary camp,
Gs. : stativa sibi castra faciebat, I e. settled in in-
activity, — Hur. n. as s:ubsL (sc. castra), a station-
ary camp, permanent encampment: in his stativis
liberi eommeatfls erant, L.
Btator. oris, m. [STA-], an attendant upon a
proconsul in his province, messenger, orderly : sta-
tores mittere. — As surname of Jupiter, a stay,
supporter, protector, L., G^ 0.
Btatua, ae,/. [1 status], an image, statue^ man-
umental figure, rqtresentatum in mieU: statuae et
imagines: istius persi mills: statuarum inscriptio:
Si quaeret Pater urbium Subacribi statuis, H. :
statuA tadtumius exit, H. : statui pallidior, Gt
Btatumen, inis, n. [statuo], a support, stay. —
E 8 p., a ship^s rib, Os.
Btatao, uT, tttus, ere [statas], to eaiuse to stand,
set up, set, station, fiat upright, erect, plant : statne
signum, L. : agro qui statuit meo Te, triste lignum
(i. e. arborem), H. : Grateras magnos statuunt (on
the table), Y. : tabemacnla statui passus non est,
to pitch, Gs.! aeiem quam arte statuerat, latins
porrigit, had drawn up, S. : statuitur IjoIUus in
convivio, it taken io the banquet : tabemacnla in
foro, L. : ubi primum equus Gartium in rado sta-
tuit, L. : in nostris castris tibi tabemaculum sta-
tue, Gu. : pro rigidis calamos columnis, 0. : alqm
capite in terram, T. : patrem eins ante oculos :
bovem ad fanum Dianae et ante aram, L. : Pner
quia Ad cyathum statueturf H. — To construct
and place, set up, erect, make, build: eique statuam
equestrem in rostris statui placere, in his honor:
EfHgiem, Y. : Tempta tibi, 0. : aras e caespite, 0. :
aSneum tropaeum : caroeres eo anno in Girco pri-
mum statuti, L. : incensis operibus quae statuerat,
N. : Inter et Aegidas mediS statnaris in urbe, i. e.
a statue of you, O. : Urbem quam statuo vestra
eBt, found, y. — 7b cause to stand firm, streng^un,
support: rem p. oerto animo, Att. ap. G. — Of rules
and precedents, to establish, constitute, ordain, fix,
settle, set forth: omnis partts religiouis: vectigal
etiam novum ex salarift annonft, L. : Exemplum
statuite in me ut adulescentuli Yobis placare stu*
deant,T. : in alquo homine exemplum huius modi:
si quid iniungere inferiori velis, si id prius in te
ao tuos ipse iuris statueris, etc, first admit it
against yourself, L. : dtius Quam tibi noetrorum
statuatur summa iaborum, i. e. is recounted, O. —
Of persons, to constitute, appoint, create: arbitrum
aoo
•ftKtQS
me huiuB rel— Of limits and oondiUons, to dder-
fnine^JiXyimpo$e^9ei: iroperi diuturnitati iDodam
statuendum putavistis, thai a limit ahofdd be a&-
iigned: statui mihi turn modum et orationi meae,
imposed rettrainie upon^ non statuendo felicitati
modum, by not limiting ki$ meoeny L. : modom
carminia, O. : providete dtiriorem vobia condieio-
nem : Fiuem orationi, make an end of, T. — Of a
time or place, to fiz^ appwiUy net: statutus est
comitiis dies, L.: multitudini diem statuit ante
quam lioeret, etc., S. : fruges quoqae roaturita-
tern Btatuto tempore expectant, Cu. — To decide^
determine^ eetUe^fix, bring ahouty chooee^ make a
decision : ut pro merito cuiusque statueretur, L. :
ut ipse de eo causa cognitA statuat, to try the
cause and decide^ Os. : utrum igitur hoc Graeci
Btatuent ... an nostri praetores?: ut statuatis
hoc iudicio utrum, etc. : in hoc homine statuetur,
possitne homo damnari, etc. : quid faciendum sit,
L. : nondum stataerat, conservaret eum necne,
N.: in senatn de lege: de absente eo statuere
ae iudicare, L. : de P. Lentnio, i. e. decide on the
punishment of^ 8. : (ii), quos contra statuas : Res
quoque privatas statu! sine crimine index, sat
in judgment vpon, 0. — In the mind, to decide^
make up one's mindy condttde, determine^ be eofi^
vinced: numquam intellegis, statuendum tibi esse,
utrum, etc. : neque tamen possum statuere, utrum
magis mirer, etc. : vix statuere apud aoimum
meum possum, utrum, etc., to make i4p my mind,
It. : quidquid nos communi sententift statuerimus.
— To decree^ order, ordain, enad, prescribe: sta-
tuunt ut decern milia hominum mittantur, Gs.:
eoB (Sicalos) statuisse, ut hoc quod dioo postulare-
tur: patres ut statuerent, ne absentium nomlna
redperentur: statutum esse (inter plebem et Poe-
nos), ut . . . impedimenta diriperent, agreed, L. :
statuunt ut Fallere custodes tentent, O. : sic, di,
statuistis, O. : (Vestalibus) stipendium de publico,
decreed a salary, L.: cur his quoque statuisti,
quantum ex hoc genere frumenti darent — Of
punishments, to d^ree^ measure out, inflict, pass
sentetu:e: considerando ... in utra (lege) maior
poena statuatur: obsecrare, ne quid gravius in
f ratrem statueret, treat harshly, Gs. : quid in illos
statuamus consultare, S. : cum triste aliquid sta-
tuit, 0. : legem de capite civis Roman! statui re-
tare, 1. e. sentence of death to be paused, — To resolve,
deteiTninc, purpose, propose : statuit ab initio ius
publicano non dicere: statuerat excu8are,.to de-
cline the office : proelio decerure, Cs. : non pugnare,
L. : habere statutum cum aniroo ao deliberatum,
to liaveflrmly and deliberately resolved: caedis ini-
tium feoisset a me, sic eiiim statuerat. — To judge,
declare as a judgtnent, be of opifdon, hold, be con-
vinced, conclude, thinks consider: leges statuimus
per vim et contra auspioia latas : statuit senatus
hoc, ne illi quidem esse Ucitum, cui ooncesaerat
omnia : qui id stataat esse ins qnod non oporteal
iudicari, vho holds that to be the law : cum igitor
statuisaet, opus esse, eta, had become eonnnced:
statuistis, etiam intra muros Antoni aoeliis Teraari,
inferred: Hoc anno statuit temporia ease 8atia«
0. : si id dicunt, non reote aliquid statuere eos qm
consulantur, that they hold an erroneous opinion:
hoc si ita statuetis : statuit nauarchos omnia tIU
esse privandos, thought it necessary to deprive^ etc:
causam sibi dicendam esse statuerat, lasem : Gke-
sar statuit exspectandam ctassem, Ca. : si, ut Ha-
nilius statuebat, sic est iudicatum : uti statuit, as
he Uicvght, L. : omnis statuit ille quidem non ini-
micos, sed hostis, regarded not as adversaries^ hd
as foes: Anaximenes aSra deom statuit, regarded.
tttatura, ae, /. [STA-], haght, site, stai«re: re-
lim mihi dicas, Turselius qu& statur* (fuerit), etc:
homines tantulae staturae, Cs.
1. atataa, adj, [P. of sisto], set, JSxed, appoeeA-
ed, regular: status dies cum hoste, aflxed day of
tried: tres in anno statos dies haboiase, quibus,
etc., lu : statis temporibus fieri, L. : temporilxis
statis reciprocat (fretum), regular intervaU, L.:
stata sacra, 0.
2. BtatOB, Qs, m. [ STA- ], a staOon, posidom,
phce: statu raovere (hostis), dislodge^ L. — A
standing, way of standing, pciiure, pomtion^ atti-
tude, station, carriage, pose: Qui esset status (ti-
dere vellem), etc., what figure you cut, T. : in gesta
status (oratoris erit) erectus: Dumqae aileos
astat, status est voltusque diserti, O. : lis statibus
in statuis ponendis nti, N.: decorum istud in cor-
poris motu et statu oemitur. — Position, order, or-
rangement, state, condition: eodem statu caeli et
stellarum nati, aspect : statam caeli notare, L. —
F i g., of persons, standing, condition, state, position,
situation, rank, status: huno vitae statum usque
ad seneotatem obtinere: hone bononim atotum
odisse, the social position ofthearietoeraey: eeqois
umquam tam ex amplo statu condditf : tueti
meum statam, to maintain my character: Omois
Aristippum decoit color et status et res, H. : iste
non dolendi status non rocatur roluptas : flebiib
ut noster status est, ita flebile carmen, O. : ritse
statum commutatum ferre, N. : id suis rebos teE
in statu aaluti fore, Cu. — AbL in phrases vitk
verbs of removal, a position, place : vis, quae aoi-
mum certo de statu demovet, /rom its balanet:
saepe adversaries de statu omni delecimus, tOlalf
wnfounded: mentem ex 8u& sede et statu demo-
▼ere, wshalance: de statu suo declinare, i. e. ^
oome unsettled: de meo statu declinare, to abanden
myposUion ; of. demovendis statu suo sacris r^Ti-
gionem facere, to excite serkqiUs againat profaning,
etc., I*— Of communities, a condition, state, public
order, organiMoHon, constitution: Siciliam ita per-
didit at ea restitui in antiaaunL8tatiim>nalk> modo
Digitized by VjOUVu:
■tfttntoi
807
atilu
posMt: rei p. status: tolerabilis civitatia: stotom
orbis terrae . . . redemi : eo turn staUt r«a erat at,
etc., Ga. : statum dviutia ea Tiotoria finnaTit, L e.
commercial pro^jtm^i U : qui ae moverit ad aoUi*
citandum atatum clvitatiii, inUmal ptace^ L. : a
Maronitis oerfciora de statu oivitatium scituroa, i. e.
the political reiatiom^ L.: numquam constitiase
civitatis statum, the government had never been
permanent: status civitatis in hoc uno iudicio (po-
aitus), tJic constitution: status enioi rei p. maxime
iudicatis rebus continetur, i. e. the existence of the
republic: Tu civitatem quis deceat status Guras,
wnat inatituiionSf H. — In rhet, ^ controverted
pointy substance of dilute, method of inquiry,
ctatfttOBk P. of statuo.
steUa, ae, /. [for *8terula; STfiR-], a star:
ignes, quae aidera et Stellas vooatis: (stellae)
erraiites . . . inerraiites, i. e. planete , . . Jbud stare :
comans, i e. a cornet^ 0. : Saepe Stellas videbis
Praecipites caelo labi, i. e. mstsort^ V.—- Pro ▼. :
Terra feret Stellas, O. — Poet.: Coronae, <xms(e^
latiam, Y. : yesani Leonis, H. : serena, the Mm, 0.
■tellanB, antis, adj, [Stella], starred, starry:
caelum, Y. : Olympus, C. poSt. : gemmis caudam
(pavonis) stellantibus implet, ehininy, 0.
8tellatiui» adj. [stella], iet with start, starry:
Gepheus, i. e. made a constellation: Argus, i. e.
many-eyed, 0. : iaspida fulvA Ensis, glittering^ Y. :
variis stellatus corpore guttis, thickly strewn, 0.
stellifer, fera, ferum, a<(/. [stella + 1 FEB-],
star-bearing, starry : caeli cursus.
stelllger, gera, gerum, adj. [ stella + GBS- ],
star^bearing, starry : orbes.
BteUid (stelioX 5ais, m., a naot, stelHon, lisard
wUh spotted back, Y.
stexiima« atis, ti., = ffrififia, a gariemd, wreath ;
hence, a pedigree, genealogieal tree, lu.
sterooro, — , — , are [stercus], to dung, muck,
fertilize: utilitas stercorandi.
Bteroulinum (sterqnil-. Ph.), I, n. [stercus],
a dung-heap, dung-IdU, — As a term of abuse, T.
SterouB, oris, n. [ I GAR- ], dung, excrements,
ordure, manure: et supra stercus iuiectum: cro-
codili, H. — As a term of abuse : stercus curiae.
•terllis, e, adj. [1 ffTAR-XjunfruUfvl, barren,
sterile, unprodudive : avenae, v . : herba, 0. : agri,
Y. : tellus, 0. : palus, H. : Robigo, causing steril-
ity, H. : amor, i. e. unrequUed, 0. : amicus, unprof-
itable, lu. : vlrtutum sterile saeculum, Ta.
•terllitas, fttis,/. [sterilis], unfruitftdness, bar-
renness, sterility: genus agromm propter fertili-
tatem incultum : naturaei
Bternaae, flois, adj. [jiiemo], prostrating, throvh
ingdown: equ\ss^tluU throwshU rider, Y,
sttmo, strivl, stratus, ere [STER-], to spread
osti, spread abroad, stretch out, extend, strew, scatter :
Slernitur in daro vellus solo, O. : Tirgas, strew, 0. :
passim pcHna, Y. : corpora, stretch, U : Sternimur
gramio telluris, lie down, Y^r^lh sipread out, flatten,
smooth, level: Stemeret aeqoor aquis, Y.: strave-
runt aequora venti, Y. : pontum, O. : odia milttum,
to calm, moderate, Ta.— 7b cover, spread, bestrew:
foliia nemua teropestas Stemet, H.: Gongeriem
silvae vellere, 0. : strati bacis agri, Y.-^f a bed
or oottoh, to coper, spread, prepare, arrange, make :
lectus Testimentis stratus eat, T. : pellicuiis leotu-
los : torum f rondibus, lu. — Of a waj, to cover, lay,
pave: locum sternendum k>care: via strata, L.:
semitam saxo quadrate, L. — Of an animal, to sad-
dU: equos, L. — To throw down, stretch out, lay
low, throw to the ground, overthrow, prostrate, rase,
level: catervas, L. : omnia ferro, L. : Ter leto ster-
nendus erat, Y. : Stravit humi pronaro, 0. : Pri-
mosque et extremes metendo Stravit humum, H. :
Stemitur volnere, Y. : Thyesten exitio gravi, H. :
Strata belua texit humum,' 0. — F i g., to cast down,
prostrate: adflictos se et stratos esse fateantur:
mortalia corda Per gentis humills stravit pavor,
Y. : haec omnia strata humi erexit, L.
stexnomentimi, i, » . [stemuo], a sneezing,
Bteniiio, — , — , ere (cf. irrapvvfiai,'], to sneess,
sputter, crackle : Stemuit et lumen, 0. — To give by
sneezing : omen, Pr. : approbationem, Gt,
sterqniliiiuiiL, see stercullnum.
sterto, — , — , ere [2 STAR*], to snore: noctls
et dies, T. : ita stertebat, ut ego vicinos audi rem :
vigilanti naso, lu.
Bticma, atis, n., = eriyfut, a mark burned in,
brand: stlgmate dignus, iu.
■ttgmatiaa, ae, m., ^ ortyfiariac, one branded
(of a slave).
Btilla, ae,/. dim, [stiria], a drcp^ viscous drop:
mellis.
BtalUcidiam(BtiUoid.),l,n.[stilla-f 1 GAD-I,
a trickling liquid, drippings from the eaves, ram
from the roof: iura stiliicidiorum.
Btillo, ftvl, fttus, &re [stilla], to make drops, give
drops, drop, distil, drip: stillantem pugionem fer-
re: paenula multo nimbo, lu. : &inguine sidera,
O. : Ex oculis rorem. H. : stillata cortice myrrha,
O. : acre malum stillans ocellus, lu.— Of liquids,
to faU in drops, drop, trickle : de viridl ilice mella,
0. : ros, 0. — F i g., to instil, whisper, breathe: stil-
lavit in aurem Exiguum de veneno, lu. : Htterae
quae mihi quiddam quasi animulae stillarunt.
BtllaB (not stylus), I, m. [STICk], a pointed in-
strument ; he&oe, in a double sense : m meus stilus
llle fuisset, ut dioitur, had that weapon been mtne^
had I been the author of that tragedy : hie stilus
baud petet ultro Qae^cf^tt^^ri^jfa^y^ no
■timnlrtio
808
<me toanUmly, H. — ^For writing oa waxen tablets,
an iron pmtilytfyU: oratlones paene Attioo Btiio
Bcriptae, with an Attic pen: luxuries, quae stilo
depascenda est, i. e. lo m motkrated htf ptaetiee in
vfriHnff : vertit stilum in tabulis suis, i. e. make$
ereuurea (with the broad upper end of the style) :
Saepe stilum vertas, H.*-^ writing, eon^90$ition,
praHiee of eompoting: stilus optlmus dicendi
eflPeetor: exerdtatus, a praetiatd ven^-^A manner
o/'Writinfff mode of eaipreteion^ ttyte : Dissimili ora-
tione sunt factae (fabulae) ac stilo, in langueige
eaid etffle, T. : artifex stilus, an arUttie afyk.
atlmtilatio, onus,/, [stimulo], an incitement,
ttim^tion : privata, Ta.
Stimulo, &vT, fttus. Are [stimulus], to goad,
rouse, set in motion, stir, spur, incite, stimulate:
stimulante fame, driven hy hunger, 0. : stiraulante
oonscieutift, Cu. : avita gloria aiiimum stimulabat,
L.: Btimulata pellicis irS, 0.: lurgia praecipue
viuo Btimulata, excited, 0. : ad huius salutem de-
fendendam Bttmulari me : ad arms, L. : iniuriae
dolor in Tarquinium eos Btimulabat, L. : me, ut
caverem, etc. : eodem roetu stimulante, ne mora-
retur, Cu. : Festinare fugam . . . itenim stimulat,
V. — To goad, torment, vex, trouble, plagtte, disquiet,
disturb: te conscientiae stimulant malefldorum
tnorum : oonsulem cura de filio stimulabat, L.
■timulaBk 1, m. [STI6-1, a prick, goad: Parce
stimulis, 0. : dum te stimulis fodiamus. — P r o v. :
Advorsum stimulum caloes, kick against tksprieks,
T. — In war, stakes bearing iron Moks burica in the
ground (to impede the enemy), Cs. — ^F i g., a spur,
incentive, incitement, stimulus: animum glorias
stimulis ooncitare : Omnia pro stimulis facibusque
ciboque furoris Accipit, 0. : non hostili modo odio
sed amoris etiam stimulis, L. ; cf. acriores quippe
aeris alieni stimulos esse, L : acrls Subiectat lasso
stimulos, U. — A sting, torment^ pain : stimulos
doloris contemnere: stimulos in pectore caecos
Condidit, O.
Btinguo, — i — , ere [STIG-], to put o%U, extin-
guish: Stinguuntur radii — Fig.: vetustas stin-
guens insignia caeli, dimming,
8tipati5, 5ni8, / [stipo], a crowd, throng, reti-
nue: stipatio, greges hominum perditorum.
Btipator, Oris, m. [stipo], an attendant, satdlite,
follower: praemittebat de stipatoribus suis, qui
scrutarentur, etc.: neque te quisquam stipator
sectabttur, H. : flagitiorum circum se, tamquam
stipatorum, caterras habebat, S.
BtipatUB, P, of stipo.
BtipendiaxiuB* adj, [ stipendium ], of tribute,
liable to impost, eontributing, tributary': ci vitas,
Gs. : vectigal, i. e. a yearly impost^-^As stUut, m.,
a tributary, payer of tribute: vectigalis stipendla^
riusque populi fi., L : quos vectigaUs aut stipen-
d\MLnMfeoenni,le,wmpetted1ogrmUt
to pay tribute: Teetlgalem ac stipeodianam Ita-
liam Af rieae faoere, L e. completely to ssAjoet, L.—
Receiving pay, mrmmg for pay^ mercestary r poBt-
quaro stipendiarii faeti sunt, Lu
Btapendium, l, n. [ stips+PAND- ], a paying
of tax, tax, impostf trtbute, contribution ( uso. in
money): pendere, Gs.: oonferre, L.: stipendio
liberatns, Gs. : stipendi spem facere, L. — Tribute,
dues * Quae finis aut quod me manei stipendium?
penalty, H. — An income, stipend, oalary, pay: iis
stipendium de publico statuit, L, — Of soldiers:
militare, L. : cum stipendium ab legionibus flagi-
taretur, Gs. : numerare militibus : exercitum sti-
pendio adficere: trium mensium,Ou. — MUUary
service, campaigning: menusae stipendia in eo
bello, to have oerved: stipendiis Ikciundia aese
exereuit, 8. : emereri, to serve out on£e time, L. :
emeritis stipendiis, Le,at the end of their eerviee,
S. ; cf. animum tamquam eraeritiB stipendiis libi-
dinis secum vivere, i. e. released from the serwiee
of, etc : homo nultius stipendi, S. : qui eomm
roinime multa stipendia baberet, t e. etanpaigns,
L. : septem et viginti ennmeraUs stipendiis, I e
years of service^ L.
BtipeB, itis, m. [STIP-], a log, stock,poet, trunk,
stake: hue illi stipites demissi,G8.: non stipltibas
duris agitur, dubs, V. : oonstemunt terram con-
cusso stipite f rondes, t e. /A« tree, Y. — ^F i g^ of a
stolid person, a stock, log: stipes, aslnus, T.
Btipo, ftn, atus. Are [STIP-], to crowd together^
compress,press,paek : Ingensargentum,y.: Graed
stipati, quini in lectis: in arto stipatae narea, L. :
fratrum stipata oohorSjV. : stipare Platona Me-
nandro, to pack up urith (t e. their booksX H. — To
press, cram, stujk pack, fid fuU: aroto stipata
theatro Roma, U. : Curia patribus atipata, O. —
To surround, eneompam, tkromg, environ^ attend^
accompany : satellitum turbi stipante, L. : magna
pStipante caterra, Y.: stipatus sicariis: telis sti-
pati : senatum armatis : oomitum turba est stipau
suarum, 0. : senectus stipata studiis iuventutis.
(Btlpa), stipis, /. [STIP-], a contribution in
money, gift, donation, ohms, contribution, dole: ne
quis stipem cogito, lex ap. C. : stipem sustulimus,
i. e. begging : stipem ApolUni oonferre, L. : stipis
adioe causam, O.: subarbanom hortum exigaa
oolere stipe, Gu.
Btiptaa, ae, /. dim, [STIPA-j, a etalk^ etem,
blade, halm: Tiridis, Y. : Strident! stipuU disper-
dere carmen, a screeching reed-pipe, Y. — Dried
stalks, straw, stubbie: stipulam conligere, T. : Fei^
ret hiemps stipulas Tolantis, Y. : labales, beem-
stalks, 0. — P r o T. : Flamma de stipule, qwietiy
extinguished Jire, 0.
stipalitid, (inis,/. [stipulQin^^a^
DigitizecTby '
Btlpvlatifuionla
809
0tO
M«, enga^emmt^ agrtementy bargain^ eo/vmmU^ ritp-
tdatkm: pMstft, stipulationes : ut ea pecunia ex
Btipulatione debeatur : stipolattoniini formalae.
stipiilatlimctila, ae, /. dim. [ atipulatio ], a
petty eovetianij trifling ttipulatian: adversari.
Btlpiaor, fttus, 9^,dip, rSTIP-], to engage^ IoT'
gairiy covenant, tiiptdate: alqd: Quantum vis sti-
pulare, i. e. bargain for what you will^ lu, : pecunia
stipulata, promited.
Atirla, ae,/. [1 STAR-], afroxen drop, ice-drop,
icide : inpexis horrida barbis, V.
stirpes, stirplB, see stirps.
BtirpitlUi, adv. [stirps], by the ttalk, by (he root*,
root and branch, utterly : errorem, quasi radicem
malorum, stirpitus extrahere.
stiips (rarely stlrplB, once sttrpes, L.), pis,
/. or (poet) m. [STER-].--Of plants, ^A* lower part
of the trunk, ttoek, etan, etalk, root: terra stirpes
amplexa: ut tantum modo per stirpis alantur
Buas: sceptrum in silvis imo de stirpe recisuni,
V. : domoa avium cum stirpibus imis Emit, Y. —
Of hair : vellere ab stirpe capillos, by the roots, Pr.,
Tb. — A plant, shrub ; usu. plur. : stirpium natu-
rae : in seminibus est causa arborum et stirpium.
— Of persons, a stem, stock, race, family, lineage:
ignoratio stirpis et generis : qui sunt eius stirpis :
divina, V. : Herculis stirpe generatus : ab stirpe
socius atque amicus populi R., S. — A scion, off-
fpritigy descendant, progeny : quibus stirpes deesset,
L. : stirps et genus omne futurum, Y. : stirpis viri-
Ils ex novo matrimonio f uit^ a son, L. — T i g., a
root, source, origin, foundation, beginning, cause :
altae stirpes stultitiae : popntum a stirpe repetere :
malorum omnium : gentis, L. : Carthago ab stirpe
intcriit, t*/r«Wy, S. — Inborn character, nature : non
ingenerantur hominibus mores a stirpe generis:
nondura exoleti stirpe gentis, L.
Btiva, ae,/. [STA-], a ptough-handle : a stiva
ipsa mecum conloqui.
otlattariuB (stlata-), adj. [stl&ta^ a merchant
vessel], sea-borne, imported: purpura, i.e. costly, lu.
•tlis, old for lis.
sto, stetl ^teterunt for stetSrunt, Y., 0., Pr.),
status, lire [ STA- ], to stand, stand still, remain
standing, be uprigJU, be erect : cum virgo staret et
Caecilia sederet : quid stas, lapis ? T. : ad undam,
Y. : procul hinc, T. : propter in ooculto : qui proxi-
roi steterant, Os. : propius, H. : in gradibus oon-
cordiae : stans pede in uno, H. : signa ad implu-
vium, ante valvas lunonis : Stabat acuta silex, Y.:
columna, H. : aeneus ut stes, in a bronze statue,
H. : On. Quid agitur ? Pa. Statur, T.— Tb stand
firm, remain in place, be immovable, kut, remain,
continue, abide: cui neo arae patriae domi stant,
£nn. ap. C. : nee domns alia neo urbs stare poterit:
stantibus Hierosolymls : classem in porta stare, m
moored, L. : stant litore puppes, Y. : hasta, Quae
radice novi, non ferro stabat adacto, stuck fast,
O. : stare nobis videtar, at iis qui in navi sunt
moveri faaec villa, to be motionless : Stantibus aquis,
when the sea is at rest, 0. : stantes oculi (of owls),
staring, 0. : stant lamina flamma, are fixed orbs of
fire,Y, — 7h remain, tarry, linger, dday,wait: m
ilk) nidore: aut stantem comprendere, aut fugien-
tern oonsequi) while he lingered: Sto exspectans,
si quid mihi inperent, / wait, T. — To stand in
battle, fight, hold on^s ground, stand firm : ut igna-
vus miles fugiat . . . cum ei, qui steterit, etc : ho-
stis non stetit solam, sed Romanum pepulit, L. :
oomminus, Os.: Inque gradu stetimus, certi noir
cedere, O. — Of a battle, to stand, continue: ibi
aliquamdiu atrox pugna stetit, L. : ita anceps did-
tur oertamen stetisse, to have been indecisive, L. —
Of buildings or cities, to stand complete, be bttilt, be
finished: intra annum nova urbs stetit, L.: Hoenia
lam stabant, 0. : stet Capitolium Fulgens, H. — To
stand out, stand upright, stand on end, bristle up,
stiffen, be rigid: steterunt comae, Y. : in vertioe
cnstae, 0. : stat glacies iners, H. : Yides ut alt&
stet nive candidum Soracte, i. e. stands out, H. :
pulvere caelum Stare vident, i. e. like a mass of
dust, Y. — F i g., to stand, be erect, be undisturbei:
mentes, rectae quae stare solebant : utinam res p.
stetisset — Impers., with per and ace. of person, to
depend on, be chargeable to, lie at the door of, be due
to, be the fault of: ut per me stetisse credat, Quo
minus haec fierent nuptiae, that it was my doing, T. :
ubi cognovit per Afranium stare, quo minus proe*
Ho difflicaretar, Cs. : neo, quo minus perpetua com
eia amioitia esset, per populum R. stetisse, L. :
quoniam per earn non stetisset, quin praestaretur
(fidesX it was not his fault, L. : ne praestaremus
per V08 stetit, qui, etc., L. — E 1 1 i p t. : Id f aciam,
per me stetisse ut credat (sc. quo minus haec fie-
rent nuptiae), T. : per quos si non stetisset, non
Dolabella parentasset, etc., but for whose opposi-
tion, — To stand firm, be unshaken, endure, persist,
abide, remain, continue : res p. staret : qui illam
(rem p.) cadere posse stante me non putarant:
regnum puero stetit, L. : Dum stetimus, 0. : Staa
animo, H.: Gabinium sine provincia stare noD
posse, subsist: cum in senatu pulcherrime stare*
mus, held our ground : si in fide non stetit: si in
eo non stat : in sentcntii, L. : suis stare iudiciis,
to standby: si qui eorum decreto non stetit, Os. :
stare condicionibus : qui his rebus iudicatis stan-
dum putet: famft rerum standum est, L. — To be
fixed, be determined: Pa. vide quid agas. Ph
Stat sententia, / am resolved, T. : Hannibal, po9t-
quam ipsa sententia stetit, pergere ire, L. : neque
adhuo stabat, quo, etc., was it decided: mihi stat
alere morbum, N. : Stat casOs renovare omnTi>,
Y. — 7b rest, depend, be nphdd, lie: disciplinft ste-
tit Roman, res, L.: 8p«.gl^a«^^pjgpplu.
8tok)e
810
•tiaton
stetit, y. : fama bella stare, Ou. : Omnis in Asca-
nio Stat cura parentis, V. — Of plays and actorSi to
ntand, be approved^ pleate, tmke^ wceeed: partim vix
Bteti, T. : Securua, cadat an stet fabula, H.— Tb
iiUoepart, take aidet, stand: contra ciTiam perdito-
ruQi dementiam a bonorum oausa: a meudacio
contra verum : cum Hannibale, U : pro meft pa-
trii, L. : vobiscum adveraus barbaros, N.: pro
signis, 0. : pro meliore causA, Cu. : luppiter hac
Stat, stands at your side^ %tands bjf you, V. : unde
ills Btabat, ei (populo) Tiotoriam dedit, on whose
side^ L. ; cf. in Darei partibus, Cu. — Of price, with
abl, of price^ to stand ti4, come tOj cost: baud
flcio an magno detrimento certamen staturum f ue-
rit, L. : Polybius scribit, centum talentis earn rem
Achaeis stetisse, cott tlu Achaeans, L. : sit argu-
meuto tibi gratis stare navem : magno stat magna
potentia nobis, O.
Stoice, adu, [Stoicus], Uke a StoiCj stoically,
Btoicidae (arum), m. [Stoicus], sons ofStoicSf
would-be Stoics, lu.
Stoicua^ adj., = SrwVjcoc, of the Stoic phUoso-
P^% of Stoics, Stoic, C, H., lu. — As subst, m., a
Stoic, 0., H. — Plur. n. as subeL^ the Stoic philoso-
phy,
Btola, ae, /!, = arokii, a woman^s upper gar-
ment, long I'obe, gown, stole : (Dianne) signum cum
stola: Ad talos stola demissa, H. — Worn bj a
cithern-player : longa, O.
•toUde^ adv, [stolidus], stupidly, stoUdly: Ue-
tus, L. : ferox, L. : robore corporis ferox, Ta.
•tolidvB, adj. with eomjo. and sup, [1 STAR-1
shw, dull, obtuse, coarse, uncuititmtea, ritde, stupid,
stolid: genus, Enn. ap. G. : Vix tandem sensi sto-
lidus, T. : Indocti stolldique, H. : Lentolus perin*
certum stolidior an vanior, S. : dux ipse inter sto-
lidissimos, L, : aures (MidaeX 0. : Yires, L. : sa-
perbia, L.
■tomaohor, atus, &rt, dep. [stomachus], to be
irritated, be angry, fume, fret: si stomachabera et
moleste feres: iucundissimis tuis litteris stoma-
chtttus sum in extremo, at your letter: storaachari,
quod tecum de eadem re agam saepius : stomacha-
Imtur senex, si quid asperius dixeram : Scipio, cum
stomacheretur cum Metello, qttarrdted : prave
scctum ob unguem, BT. : omnia : Id mecura, T.
( Btomachose ), adv. [ stomachosus ], angrily,
peevishly. — Only comp. : rescripsi el stomachosius.
stomachoBoa, adj. with comp. [ stomachus ],
wrathful, angry, irritable, ill-humored, cross, peeth
ish, choleric: eques, H. : stomacbosa ridicula: sto-
miichosiores litterae.
BtomachUB^ I, m., = otoiukxoq^ the gullet, ali-
mentary catud, oesophagus: lingnam excipit sto-
machus.— The stomadi: stomachi calor: latrans,
H.— 'Fig., taste, liking: ludi non tui stomachi:
stomaohi mei faatidium.— TVmjMr, bile^di^deaure,
irritaiioH, veoMiion, chagrin, anger: stomachuin
suum damno Tulii explere: oonsuetodo callam
tarn obduxit stomacbo meo: homo exarsit stoma-
cho : ne in me stomachnm erumpant, cum sint tit»
irati: mihi stomachum movere: iutelleges earn
(fortitudinem) stomacbo non egere.
Btorea or storia, ae, /. [ STEBr ], a plaited
covering, straw mat, rush mat, rope mat : storias
ex f unibus fecerunt, Cs. : harundiue texta storea-
que tecta, L.
Btrabo, onis, m., s arpafikty, a eross-^fed per-
son, one who squints, C, H.
Btragea. is,/ [STRAG-], an overthrow, destruc-
tion, ruin, defeat, daughter, massacre, butchery, car-
nage: strages effioere : horribilis, C. po6t. : quaotas
acies stragemque ciebunt! V.: oomplere stra^
campos, L. : ferro strages edere, V. — A eonfuud
heap, disordered mass, waste, wreck: dabit !!Ie
(nimbus) ruinas Arboribus stragemque satix, V.:
tempestas stragem fecit, L.: strage armorum
saepta via est, L. : rerum relictarum, L. : canum
▼oincrumque, 0.
Btragnlum, I, n. [stragulua], a spread, cover-
ing, bed-spread : textile.
BtracnliiBi adj. [STRJLQ-],for spreading csd,
for covering.-*4}uij collect, with vestis, coverings,
blankets^ rugs: navis multa cum straguU Teste:
yestem stragulam pretiosam advexerunt, L.
Btramen, inis, n. [STER-], straw, litter : tecu
stramine casa, O. : agrestis, V*. : Stramina flare^
scunt, 0.
Btramentom, I, n. [STEB.], that which is
spread over, a covering, housing: de his (mnlis)
stramenta detrahi iubet, i,e,the pack-saddles, C&
— Straw, litter: desectam cum stramento sege-
tem, L. : cur stramenta desunt? straw beddif^.
Ph. : si et stramentis incubet» H. : casae stramen-
tis tectae, thatched, Cs.
BtramlnetiB, adj. [stramen], of straw : Qairi-
tes, i. e. men of straw (thrown into the Tiber, is
place of human sacrifices), 0. : easa, thateked, O^
Pr.
Btranftolo^ ftvl, Atus, &re, = arpayyaXom, to
thntttU, dsoke, stifle, suffocate, strangle: patmn. —
F i g., to torment, torture: Strangulat incloaus do-
lor, 0. : plures peounta carft strangulat, Iii.
Btrangnrla, ae,/., = orpayyovpia, cUffeuUgoj
urine, strangury.
Btrategema, atis, n., s (rrpar^yiyfui, a strois
of generalship^straUj^gem: strategemate hominem
percusslt.
Btratoait I, n. [P. n. of stemo], a coverv^
horse-cloth, hoiuina, saddle: mulis strata detiaU
iubety L. : Btratia msignts pictis Tera» equi, 0. —
Digitized by VjOO^C
811
stroeft
A. bed-wveritiff, eoperUl^ fuaU^pitlow,' quies neque
inolli strato neqae flilentio acoereita, L. : Strataque
quae membris intepuere tuis, 0. — A hed^ couch:
stratis Perseus exlluit, 0. : Moliibus e stratla sar-
BtratUBy adj, [ P. of sterno ], prostrate^ prone,
lying: quorum ad pedes iacuit stratus: quidam
sonino, L. : viridi membra sub arbuto Stratus, H.
strenne, adv, [strenuus], MMy, quickly,
promptly y activdy^ ttrenvoudy : Abi prae strenue
nc forls aperi, T. : praesto f uit sane strenue : for-
titer ac strenue agendum, L.
strenuitiflk &tU,/. [stranaus], MaimeM, vtvac-
ily, activity: antiqua, O.
■trenaus, adj. with tup, [1 STAR-], briak^
niinbU,quiek, prompt, 4W<tiw, viyorom, 9trenuim§:
homo, T, : Strenuus et fortis, H. : gens linguft ma^
gis strenua quam factis, L. : manu, Ta. : bello, N.:
militiae, Ta. : in perfidift, Ta. : BtruBuisaimns quia-
que oociderat, S. •— Of things, qmck^ Hvily^ 6tity,
Muddm: navis, O.: inertia, Imty idleneat, tL: re-
medium, guiekf Cu.
fltrepito, — t — ) ftre, intmg. [strcpo], to datttr,
be noisy: (corvi) Inter se in foliis strepitant, Y. :
arma strepitantia, Tb.
■trepitiu, Qs, m, [strepo], a conftued notM,
din^ e2ruA, croih, rustle^ rattle^ datter, murmur :
fitrepitus, fremitus, clamor tonitruum : fngens Vat-
Tarum, H. : rotarum, Gs. : neque decretum ezaadiri
prae strepitu et clamore poterat, L. : concorsus
hominum forique strepitus : canis, soUicitum ani-
mal ad noctamoa strepitOs, L. — Of rausio, a
toutid: citharae, H. : testudinis aureae, H.
strepo, ul,— , ere, to maU a noiae, rattU, rualle,
rtmibUy murmwr, Atim, roar : Inter se, C. po^t. :
fluvii strepunt HibemA nive turgidi, U. : strepit
adsiduo cava tempera oircum Tinnitu galea, V. :
haec cum streperent, vociferated, L.— Of mosio, to
wound: rauco strepaerunt comua caiitn,y.: iam
iitui strepunt, H.--Of places, to reeound^ mmftd, be
filled, ring : strepit murmure campus, V. : omnia
terrore ac tumultu, L. : aures olamoribus ploran-
tium, L. — Fig., to be heard: intra Albanam arcem
sententia Hessalini strepebat, L e. wa$ not heard
outfide, Ta.
Btrictim, adv. [strictus], wperjlcially, euraorily,
Btanmarilyj briefly: quasi per transennam strictim
aspicere : dici (opp. copiosissime) : dicere.
Btriottira« ae,/. [STRAG-1 « cwnpremon;
hence, a nuue of metal under itie forge: stridunt-
que cavernis Stricturae Chaljbum, vT
BtiiotaB» adj, {P. of stringo], drawn together,
dose, etrait, tight: nodus, L. ; artil?, Ta.
Btrideo^ — , — , fire, to make a harah noiae, kiaa,
whiz: ferrum igne rubens Stridet in undB, O. :
presso molari, gnaali, lu.
■tnclo^ — i — , ere, to make a thrill noiae, taund
hanihly, creak, hiaa, grate, whiz, whiatU, rattle,
buzz: stridentia tinguunt Aera lacu, Y. : cruor
stridit, hiaaea, 0. : belua Lernae Horrendum stri-
dens, Y. : borrendft nocte ( striges ), 0. : mare
refluentibus undis, Y. : aquilone rudentes, O. :
Tiderea Stridere secretft aure susurros, buzz, H.
Btridor, Sris, m. [ strfdo \ a har^ noiae, akriU
aound, creak, grating, hiaa, rattle, buzz: (serpentis),
O. : ( elepbantorum ), U : Aquilonia : rudentom,
Y* : iannae, O. : catenae, lu. : acutua, H. : indig*
natnm magnia atridoribua aequor, Y.
BtridulxiB, flk(f. [stride], creaking, rattUng, hia^
ing, whizzing, buidng : oomus (i. e. hasta), Y. : Fax
fumo, 0.
BtrigiUflk is {plur, abl. strielibus, lu.), /.
[STRAG-J, a acraper, atrigil (of horn or metal,
for bathei-s), C, H., lu.
(Btxi^OBUB), a^. [STRAG-], lean, lank, tldn^
meagre. — Oalj oomp : atrigosiores equi, i. e. worn
out, L. — F i g., of an orator : strlgoeior, too meagre.
Btringo, inzl, ictoa, ere [STRAG-I, to dixiw
tight, bind tight, compreaa, preaa together: atriota
frigore volnera, L. : ferri duritiem, forge, Ct
dub. — To touch lightly, graze: laevas cautes, Y. :
Stringebat summas ales undaa, 0. : metas rots,
0. : tela stringentia corpus, Y. : dente pedcm, 0.
— Of places, to border on, touch: Scytharum gens
ultima Asiae, quft Bactra sunt, stringit, Cu. — To
atrip off, pluck off, cut away, clip, prune: quemas
glandes, V. : folia ex arboribua, Cs. : strictis foliia
vivere, L. : celeriter gladios, unaheathe, Cs. : atric-
tam aciem offerre, Y. : cultrum, L. : manum, to
bare, 0. ; cf. in hostia atringatur iambus, be drawn
(as a weapon), 0. — ^F i g., to waate, conaume, reduce :
Praeclaram stringat malus ingluvie rem, H. — To
touch, move, affect, ir\jure, wound, pain : animum,
Y. : nomeu meum, O.
wXxiJKf atrigia,/., se orpiy^, a aereeeh^nal (aaper-
stiliooaly regarded aa a vaaspire or harpy) : toIu-
cres . . . Eat illia atrigibua nomen, 0. : atrigia in*
famea alae (uaed in incantations), 0.
Btropha, ae, /., = crpofif^ a trick, arti/ee. Ph.
Btrophiom, I, «., as arpofwyy a breaat - band,
atay, C, Ct.
Btructor, 5ris, m. [STRY-], a builder, maaon,
carpenter: res agebatur multis structoribus. — A
aerver, carver, la.
Btrtiotura, ae,/ [8TRY-], a building, mode of
building, eonatruction : parietum, Cs. : structurae
antiquae genus, L. : aerariae stmcturac, i. e. minea,
Oa. — F i g., of language, an arrangement, order,
atrueture : rael carminis, 0. : Terborum.
Btructna, P. of struo.
Btraeflk is,/ [STRY-J, a W^^^-Jq^rum:
Digitized by ^
fltmsui
819
Ifgnortim, L. : Anna cum telis in Btrae mixta, O. :
rogi, a funeral pile, Ta. : (milites) oonfasft stnie
implicantur, a man (the phalanx), L. — A hmp of
lime eacrijiaal mket, 0.
stroma, ae, /. [STRV- J, a eerofvlom tunwry
twoUen ffland, struma : YaUni: civitatia.
stramosaflk adj, [struma], having a drmna,
terofuloue, etrumout : homo, lu.
stmo, strfllxl, stiUctus, ere [ 8TRV- ], to place
toffether, heap up, pile, arranges quasi structa et
neza verbis, etc.: lateras, qui super musculo
struantur, Cs. : ad sidera mentis, 0. : ordlne Ion-
gam pen urn, Y. : altaria donis, to load, Y. : aoer-
vum, to pile up^ H. — To make by joining together,
build, erect, fabricate, make, form, eonttruet : per
speluncas saxis structas: Templa saxo structa
▼etusto, Y. : domoe, H. — To set in order, arrange,
draw up : copias ante f rontem castrorum, Ca. :
omnia armatos in campo, L. — Fig., to prepare,
cause, occetsion, devise, contrive, instigate: aliquid
calamitatis: insidias: recuperandi regni consilia,
L.: Quid struitf Y. — To order, arrange, dispose,
regulate: verba: bene structa oonlocatio.
stadeo, u1, — , Sre, to give attention, be eager,
be zealous, take pains, be diligent, be busy teiih, be
devoted, strive after, apply oneself, pursue, desire,
vfish : ut aequum fuerat atque ut studui, T. : nihil
egregie, T. : illud ipsum, quod studet : id, ne, etc.,
L. : unum studetis, Antoni conatum arertere a re
p.: quos non tarn ulclsci studeo quam sanare:
fieri studebam eius pnidentii doctior: portum
intrare, N. : qui placere se studeat bonis, T. : co-
loniam tu expugnari sttides: qui sese student
praestare ceteris animalibus, S. : huic rd studen-
dum, ut,etc.,C8. : virtuti, laudi, dignitati: ei scien-
tiae: ars, cui studueram: legibus cognoscendis :
qui te nee amet nee studeat tui, troiMes himself
about, Caec ap. G. : Ne solus esset, Ph. — To be
friendly, fed affection, be favorakle, favor, side
vfith: neque stndere neque odisse, S.: ut studeat
tibi, ut te adiuvet : Atbeniensium rebus, N.
stadiose, adv. with eomp. and sup. [studiosus],
eagerly, zealously, anxiously, tarefwly, studiously,
devotedly: Texentem telam studioee offendimus,
T. : pila ludere : discere : ego cum antea studiose
commendabam Marctltum, tum multo nunc studio-
sius, quod, etc : ea (utilia) studioeissime persequi.
■tudiostui, atfj. with eomp, and sup. [studium],
eager, sealous, assiduous, onxunM, fo9ui^ studious :
homo : venandi aut pilae : placendi, 0. : culinae,
H. : summe omnium doctrinarum : restituendi mei
quam retinendi studioeior. — Partial, friendly, fa^
vorable, attached, devoted: cohortem studiosam
(habere): pectora, 0.: nobilitatis: studiosior in
me oolendo: cum eius studiosissimo Pammene:
existimationiB meae studiosissimus. — Devoted to
learning, learned, siuSous: cohors, H. — Flur. at
as subst., studious men, the learned, students.
•tadlmn, I, n. [cf. studeo], eqsplication, ami-
duity, seal, eagerness, fondness, inclination^ desirt,
exertion, endeavor, study: ilium summo cum stB>
dio senrare: studium semper adut, cunctatio abeit:
non studio accusare, noZ/rom inelinaiioH: laedot
gaudes, et hoc studio prarus fads, H. : ad Btudisa
fallendi studio quaest&s Tocari: efferor stofio
patres vestros vlTendi: doctrinae: ea res studa
hominum adcendit ad consnlatum mandandna
Ciceroni, S. — A pursuit, object of desire, siu^:
musieum, poetry, T. : sue quisque stadio maxiDe
ducitur : quot capitum Tirunt, totidem stndioraa
U\\\sL,B,^Oood-isill,frisndliness, afeetuus^ ottmA.
ment, devotion, favor, kindness: tibi pcdlioeor es-
mium et singulare meum studium: stadium et
favor: erga me: erga plebem Romanam, L. : sta-
dia volgi amissums, S. — Strong fesUng, zeal, per-
tisanshsp, pr^udice: quasi stadio partiom feoerit,
party spMt: studia oompetitorum : sloe stadio
dioere; cf. quo minus cupiditatis ac stodi visa est
oratio habere, /norltaafuAt/}^ L. : senatum in atudti
diducere, i. e^parties, TtL^^Appiicatiom. to leaarms^
study, research, inquiry: pabulum studi atque doe-
trinae: semper mihi tua ista stadia placoenut*
studies : studia Graecorum : studils annos septea
dedit, H. : o seri studiorum I late in learning, H.
stnlt^ adv. with conm. and st^ [stuUns],/M2>
ishly, sillily, stupidly: Factum a nobis stoltesk,
T. : baud stulte sapis, you are nof6ol,T. : stultias
ilium qoam se duxisse, L. : multa improbe fecisti,
unum stultisstme.
Btnltitla, ae, /. [stultus], folly, fooHshnest,
simplicity^ sillinets, fatuity : stultitii fseere, T.:
non omnia error stuttitia dioenda est: staltitiA ae
temeritate vestra Galliam prostemere, Gbl : cniat
ea BtuMtia est,ut,ete.: istias facd: meaeStalti.
tiam patiuntur opes, extravaganee, H. : hominani
stultitfas non ferre : stnltltia est credere, etc, L.
stnltna, adj» with eomp. and sup. ft STAR-],
foolish, simple, silly, fatuous, stupid, duU: Quae
sunt dicta !n stulto, caudex, etc., T.: CamiUi:
ci vitas: adrogantla, Cs. : laetitia,S.: leFitaa^Ph.:
consilium stultissimum, L. : quid aatem stuluos
quam? etc — As sufttf. m., a fool: stulto intdle^
gens Quid interest I T. : stultorum plena sunt om-
nia : Lux stultorum festa, O.
stflpa, see stuppa.
stope&cio, f§(^, f actus, ere [stupeo+facio],
to make stupid, strike senseless, benumb, stun, stupi-
fy: privatoe luotfts stnpefecit publicus paTor, I e.
overwhelmed, L. : quem stupefacti dioentem intoeo-
tert dumb leith anuaement: ingenti mota stupe-
factus aquarum, Y.
818
•iwvta
numbed, itiff, numb : membra, Cu, : Tolnus, Cu.—
F i g., dumb, <ut<mnM^ anuued, dazed, coia/mW;
qaae cum intuerer etupens: vigiles attouiti et
stupenttbus simileB, Cu. : tribuni stupentes animi,
L^ : miraculo rei, L.
stopeo^ ul, fire [STIP-1 to be struck 9emdm,
he Mtumud, be benwnbed, be aghari, be MkMmded, be
amazed, be stupefied : animus stupet, T. : cum bio
semisomnns stuperet: exspectatione, L. : aera» H.:
in titulie, H. : in Turno, Y. : ad auditaa voces, O. :
stapet Inter se ootisse vires, V.: Pars stupet do-
num Minervae, are loet in wonder at, V.— 7b be
benumbed, be stiffened, be eilenced, heeUaie, $top:
atiipaitquo Ixionls orbis, 0.: stupente ita sedi-
tione, L. : stupuenxnt verba palate, 0.
atupesoo, — , — , ere, tncA. [stupeo], to grow
aaioniShed, become amazed
ctupeuBk see stuppeas.
stupiditiflk &tis,/. [stupidus], eenteUesneee,
dulneee, etupidity : homiins.
stapidiui, at(j. [STIP- J •aueUis, confounded,
amazed: tabula te stupiduro detinet: populus stu-
dio, T.^Senaeieae, dull, elvpid, fooUek, Mid: stu-
pidum esse Socratem dixit: Gorinthus, lu.
otapor, Sris, m. [STIP-], numbnm, dulneu, in-
eentibtUfy, ^upor: in ocrpore: seDBUs: stupor
obsUtit ilHs (laorunis), 0. : stupor omnium animos
tenet, L.: linguae. — AetonuhnuU, amaaemeni:
tantus te stupor oppreesit, ut, etc : cum stupor
oeteroB defixisset, L.^-IhUneu, stupidity, Midiiif:
quo stupore ! : Quis stupor btc, Menelae, fuit ? 0. :
oorvi deceptus stupor (i. e. conrus stupidus), Ph.
stuppa or Btap«» ae,/, =: otv«i|, coarse fiax,
tow, oakum: (telum) 8tupp& cireumligabaiit| L.,
Cfl.,V.
stuppeas or stupeus, a^j. [stuppa], of tow,
flaxen : vincula, Y. : retinacula, 0. : flamma, L e.
iuming tow, Y.
atapro^ avi, fttus, ftre [stuprum], to defile : pul-
vinar.-— 7b debauA, difiour, ravuh, violate: ne
stupraretur (filia): stuprata mater familiae, L.
stnpmm, I, n., defilement, diahonor, diegraee,
violation, outrage, hiceat, luat: coningem inlexe in
stoprum : nefarium : bine pudidtis (pugnat), illlnc
Btapruro : cum sorore stupniro feoisse : cum Ful-
via stupri consuetude, S. : vigiliae in stupris con-
sumptae: stupri meroede, 0.: matronae stupri
damnatas, L. : una Clytemnestrae stuprum venit,
L e. the paramour, Pr.
StTgins, adj,, of the Styx, Slygi4an, of the lower
world, infernal : palus, Y. : cymba, i. e. of Charon,
Y. : luppiter, i. e. Plulo, V, ^Deadly, fatal, awful:
vis, Y. : nox, i. e. death, 0.
(stylus), see stilus.
StympliaUfl^ idis, a(^'./., = Srv^ifaXiCi Stym-
phaUan, of Btymphalua (a lakb of Arcadia, the
haunt of fabled birds of prej), 0.
8tympliilias» adj., Stymphalian : monstra, Ct.
Styz, ygis and jm,fy rrSri^f, a river of the
infernal regiona, C, v., O. — P o e t, f*« infernal
regiona, lower world, Y., O.
Suada, ae, / [SYAD-], ihe goddeaa of Peraua-
awn, £nn. ap. 0.
Su&dela, ae,/ [suadeo], the goddeaa ofPeraua-
aion, H.
suadeo, si, sus, fire [SYAD-], to adviae, recom-
mend, exhort, urge, persuade: non iubeo, sed suadeo :
recte, T. : ita faciam, ut suades : an C. Trebonio
persuasi? cui ne suadere quidem ausus essem:
ooepi suadere pacem : digito silentia, O. : Quid mi
suades ? H. : vide ne facinus facias, cum mori sna-
deas: lutumam suconrrere fratri,Y.: sibi, nihil
esse in vita expetendum, etc., to be persuaded:
suadebit tibi, nt hinc discedas : me, ut sibi essem
legattts : se suadere, Pbamabazo id ne^ti daret,
N. — Of things, to urge, induce, impd: leo per
ovilta turbans, Suadet enim fames, Y. : me pietas
matris pottus commodum suadet seqni, T. : tibi
saepes somnum suadebit inire susurro, Y.— Of pro-
posed enactments, to recommend, advocate, promote,
support : legem Yoconiam magna voce : suadendi
dissuadendi legem potestas, L.
sua-met, see suus, -met
suasio, Snis, /. [SYAD-1, a recommending,
advocacy, support : legis ServiUae.— In rhet, a
hortatory addreaa, persuaaive apeakittg: praecepta
de suasionibus.
snasor, oris, m. [SYAD-l, an exhorier, adviasr,
oounaellor, persuader : repudiatis malls suasoribus:
facti: pacis, 0.~^f an enactmenti a/>n>poMr, ad-
vocate: non suasor sed regator.
1. suasus, P. of suadeo.
2. snasuSk as, m., an advising, persuading : db
meum suasum, T.
suave, adv. [suavis], aweetly, agreeably, pleas-
antly: resonare, H.: ruben8,Y.: olen8,Ct.
suavUoquens. entis, aifj. [ suave +loquens],
aweet-epoken, apeaking agreeably: os, Enn. ap. C.
suaviloauentia, ae, /. [suaviloquens], sweet-
neaa of apeech, agreeableneaa.
snavlor or savior, — , irt, dep, [suavium], to
Hit.* Atticam: os, oculosque, Ot.
suavla, e, adj. with eomp. and ««p. [SYAD-].—
To the senses, aweel, agreeable, grateful: odor:
res, H. : anima. Ph.— Fig., to the m\n6, pleaaant,
agreeable, grateful, attractive, gratifying : homo,
T.: homines: sermo Suavior, u. : vitasuavissima:
eius suavissimi mores: Tibi ut non sit suave vivere^
T. : Utterae tuae. ^g.^.^^^ ^^ \^OOgie
814
snavitaa, litis, / [fluayis].— To the senses,
9weetnet8^ pUaManUu»^ agreeableneti : ptsciatn :
odorum: villa mirifioA soayitate: oonquirare ma-
▼itates. — F i g., to the mind, pUaaantnen^ agree-
abtenestt aUradivet^eaa : mira in oogaosoendo :
sermonum atque morum: propter multas suavi-
tates humanitatis tuae.
■aaviter, adv, with eomp. and sup, [suayis]. —
To the senses, weetiy^ pleaeantly^ ddighiJvUy: sen-
sibas blandiri : dicere. — ^F i g., to the mind, agree-
ably, aUraetivdy^ddightfully^pleatanUy: secuuda
roemlnisse: suavissime scriptae litterae: yictarus
saavius, ac si, etc., H.
suavium, I, n., a km ; see sayium.
■ab (in composition sometimes sus- or stL-),
waep. with aec and okL I. With aM., of position
in space, undar^ belcw, betuaih^ undemeaih, behimd:
sub terif habitare: cultrum sub veste abdttum
liabere, L. : sub pellibus hiemare, Ob. : manet sub
loye f rigido Venator, U. : sub hoc iugo dictator
Aequos mi8it,L.: Pone (me) sab cumi Soiis, H.
«— Ufider, below, beneath, at ike foot of, at, by, near,
before i sub monte con8idere,'Gs. : sub ipsis Nu-
mantiae moenibos : sub iirbe, T. : Monte sub a^Srio^
at, \. e. high upon, V. : sub ipsi ade, in the midat
ofthefig/U, V. : sub ipso Ecce yolat Biores, eioee
upon Kim, V. : sub ocuKs domini, Cs. — Under,
burdened by, hampered by, bearing: sub arniis,
Cs. : sub onere, Cs. — Of time, tit, tritfun, during,
at, by, in the time of: ne sub ips& profectione mi-
lites oppidum inrumperent, Cs. : sub luce, at dawn^
O. : sub luce videri, by daylight, H. : hoc sub casu,
tehile suffering, V. : sub I>omitiano,<furtn^ tfie reign
of, Ta. — F I g., under, subject to, in the power of,
governed by: sub regno esse: qnc^us sub impe-
riost, T. : sub illomm dlcione esse, Cs. : sub Han-
nibale, L. : sub iudice lis est, H. : yenibit sub
praecone Propontis, \,e,at auetion.-^Under^ com-
pelled by (poet.) : exhalana sub volnere yitam,0. :
quem falsa sub proditione Demisere neci, over-
whelm^ by, Y. : in anna nullo sub indice veni,
forced by no betrayer, O. — Under, eoncealed by,
)udden in: sub hoc verbo furtum latet — Rarely
with specie or condidone (for the abL alone) : flub
specie infldae pacts quieti, L. : sub tutelae specie,
Oi. : sub condldone, U : sub condioionibtts, L. —
IL With ace, of direction of motion, under, below,
beneath: cum so luna sub orbem solis subiecisset :
exerciium sub iugum roittere, Cs. : Ibis sub fur-
cam, H. — Under, bdovo, beneath, to, ficar to, dose
to, up to, towards: sub montem suooedere, Cs.:
inissi sunt sub muros, L. : aedts suas detuUt sub
Veliam : (hostem) mediam ferit ense sub alyam,
O, — Of time, before, on the approach of, towards,
about, just before, rtp to, until: sub noctem nayes
solvit, Cs. : sub tempos (comitiorum) pueros able-
gavit, L. : sub lumiua prima, U. : sub dies festos :
Usqne snb extremum bnxmae imbrem, Y. : qood
(bellnm) futt snb reoentempaoem, L. — After, im-
medsatdy after, following, just after, immediatdj
tipon.* sub eas (litteras) statim recitatae Eu&i
tuae: sub haec dicta omnes procuboemnt, L:
sub hoc, hereupon, & — Fig^ under, into subjeettoA
to, into the power of: snbl^mpotestatemeadere:
matrimonium tos sub legis yincala oooieitia, L.
sub nniim fortunae ictnm Iotas Tires regni cadoe
pati, Ou. : quae sub sensfls sobiecta emuL — UL I&
composition, sub is unchanged before yowels asi
before b,d,hti consonant, l,n,s,t,v. The b is
often assimilated before m, r, and uso. before c,
/ g, p, but the form stit ( for ^snbs, cL ahe) is
found in suscenseo, suscipio^ susdto, auspendo,
sustento, sustineo, sustoUo^ and sustali (perf. of
tollo) ; the form su in the words suspldo, sospioor,
suspire. It denotes, in place, under, benoaih, as
in subdo, subicio. — F i g., in rank or power, loMfr,
inferior, as in subigo, subcenturio. — In degree,
less, a little^ somewhat, as in subabsurdus, subacco-
so. — Seeretly, underkandedly, as in subripio^ 8iib(H>>
na
■ababmrde^ ado, [ subabsurdns 1, oosnewiwi
absurdly : quae subabsurde salseque dicvntor, L e.
with a dash of (affected) sitqridity,
rab-abainrdua, at^,, rather imapproprimte,
somewhat absurd : tempus discessOa. — tfur. n. is
subsL, sayings etfeeting stupidity,
mtib - aocuiO, — , — , are, to Name oomewhat,
JInd a UtUe fault with : meum disoessum : Vesto-
rium.
subaotlo^ Onis,/. [snb+1 AG-], a tkoros^
working ; of the moid, dissipline,
snbftotaa, P. of sobiga
snb-adrosantar, adv., somewhat proudly, not
without arrogance: facere.
Bub-agrestia, e, adj., somewhat rustic^ a trip
boorish: consilium.
sabalaria, e, a^j, [sob+alaJL undsr the arwss,
carried under the arm: telum, N.
aab-«manUi ocj^, slightly bitter: aliqna res.
— Piur.H.aBsubsL: alios subamara deleoCeaL
•nb-auKmltd^— , — , ftre, to Usten, oeersth,
eavesdrop: subausoultando ezdpere Tooea: que
loqnor.
X. airiM^dlitario or auooanlQiioy '-—, Boa,
Are, to admit to a wteaney in a centwria / benoe,
to put in another's place, station as a subsHiute: m
insidiis sabceaiuriatus, te,asa reserve, T,
2. sab-oentntl5 or aaooeatuio^ dnia, sl,
an under ofiee, sudeentwrion, L.
anb-oontamelioae (saco-), ads.^ with a ssig-
gestion of contumely : traetare.
sab-or5ao5^ see inooreseo. jqiQ
M^tefkiptti
815
Mber
•ob-orinmB (moo-), o^f., tomemkai twUd^ a
little friuUd: capilluB.
Bvb-on-, see succa-.
snb-deficiens, entis, adj,^ a lUlU faint, •ome-
fchcU failing^ Co.
snb-difflcilis, e, ck(^., dighUy pwaiing^ rather
hard: quaeetio.
■nb-diff ido^ — , -— , ere, to be duLrutifvl.
snbditiviMt odj, [Bubdo], mhttiJt^td, tuppoei-
tionsy ttpurunu : archipirata.
sub-do, didi, ditus, ere, to put under, aet to, ap-
ply : ignem : calcaria equo, L. : se aquia, phmge
into, 0. — F i g., to bring on, furnish, eupply, yield,
afford: militum animis ignem, L.: alcut apiritOs,
L. — To put in stead, substitute: in meum locum
iudioera. — 2b subject, nuike subject: iinpetio sub-
dari, Ta. : proles Bubdita regno, Tb. — 7b stibstUuie
fiilsely, forge, counterfeit, make w>: testaroenturo,
Ta. : rumorem, wread falsely, Ta. : Subdilum Be
saspicatur, that he is a spmious child, T. : me sub-
ditum appellant, L. : alqro ream, Ta. : Bubditis
qui Bustinerent, etc., suborned, Ta.
snb-doceo, — , — , €re, to teach as a deputy
school-master: meo labore subdooeri.
sabdole, adv, [subdolusl, cutmingly, craftUi/ :
nihil Bubdole : speculatum bocchi oonsilia, & ^
rab-dolos, adj., crafty, cunning, sly, subtle, de^
ceptive, deeeitfid: animuB, 8. : oratio^ Ga. : lingua,
0. : loci forma, Ta.
BUb - dubito. — , — , Are, to be somewhat in
doubt, hesitate a little: autea : flubdabitare te, qua
essem Toluntate.
sub-dnoo, dQxi (snbdQxti, T.), ductns, ere, to
draw away, take aivay, Uad away, carry off, %erest,
withdraw, remove: lapidibuB ex turn subdudia,
Cs. : rerum f undamenta : capUi ensem, V. : cibom
athletae : Aenean manibus Graium, y.---Of troops,
to draw off, remove, transfer, detach, detail: cohoi^
tea subductae e dextro cornu, L. : ^ubduotis ordi-
nibuB, L. : copias Ul proximom coUem, Cs. : agmen
in aequiorem looumy !«.— 7b take secretly, remove
by stealth, steal, hide : Bubducta viatica plorat, H. :
obsideB f urto, U — With pron. r^/lex,, to withdraw
stealthily, steal away: to mibi, T.: de drculo ae:
80 ab ipso Volnere, 0. : clam ae, N. : qaft bo sub-
duoere colles Incipinnt, i. e. to slt^ doten gradu-
dUy^Y, — 7b draw from under, bring from bdow,
pull up, lift up, raise: cataractam lunibuB, L.:
Bubductis (tuniciB), pulled up, H. — Of Bhips, to
haul up, bring out of water, beach : longaa naYls
in aridum, Cb. : naves in campo Martio subductae,
L. : classis subducta ad OTtheum. — ^F I g., to cast
up, reckon, compute, calculate, baiance: Bnmmam :
rationibus BubductiB: calculia subdvotoB: bene
Bubduct& ratione, T.
sabdnotla onia,/. [subduoo], a withdrawal,
drawing up, hauling ashore: ad subductionefl
paulo facit humiliores (naves), Cs. — F i g., a reck'
oning,
Bub-duotus, P. of subduco.
BUb-edo^ 6dl, — , ere, to eat away below, wear
away : scopulus, qui subederat uiida, 0.
Bub-eo, il (-Ivit, 0. ; -Ivimns, Ta.), itus, Ire, to
come under, go under, enter: \\\ nemoris latebras,
0. : cum luna sub orbem solis subisset, L. : teo-
turn, I e. enter a house, Cs. : Triviae lucos atque
aurea tecta, V. : cavnm artum, H. : paludem, i. e.
plunge into. Or, aquam, Gu.: si subeuntur pro-
spera oastra, Iu.-»Poet., with dot. : portu Chao-
nio,y.— •7b come up, advance, ascend, draw near,
approach: subeunt herbae, paring up, V. : in ad-
versos roontis, L. : testudine factft subeunt, press
forward, Cs. : subeundum erat ad hostis, L. : saxa
ingerit in subeuntis, climbing, Lk : amne, i. e. sail
up, Gu. : mixtum flamini subibat mare, i. e. was
against them, Gu. : aciem subeuntlum muros ad-
grediuntur, L. : subimus Inposttum Baxis Auxur^
H. : Umbra subit terras, comes over, O. : Fadum-
que Herbeenrnque, i. e. attack, Y. — Poet., with
dot. : muro subibant, V. — 7b go under, support^
take up, submit to : pars incenti subiere f eretro^
L ol carried on their shoulders, V. : Ipse subibo
umeris, I e. will take you up on, V. : currum domi-
nae subiere leones, were harnessed to, Y. : umeria
parentem, Y. — ^In order or time, to come under^
come after, succeed, follow, lake the place of: Pone
subit ooliiunXfY.: subit ipse meumque £xplei
opus, takes my place, 0. : f ureas subiere oolunmae»
took the place of, 0. : subeuntes alii aliis in cust(K
diam, relieving, h, ; cf . subit esse priori Causa re-
ceoB, 0. — 7b slip under, dude: Aeneae muoro-
uero, Y. — 7b come stealthily, steal on, approach
imperceptibly : subeunt moibi tristisque senectus,
Y.: subit lumina fessa sopor, 0.— Fig., to come
i^poft, overtake : sua de&nde paenitentia subiit re-
gem, Gu. — In the mind, to come ti^ be thought of
enter, occur, suggest itsdf, recur : omnes sententiae
sub acumen stili Bubeant necesse est: cam su-
beant audita et oognita nobis, 0. : subiit cari geni-
toris imago . . . subiit deserta Greusa, Y. : Subit,
banc arcana profana Detexisse manu, 0. : dein
cogitatio animum subiit, indignum esse, etc., L. :
mentem subit, quo praeroia facto, etc., 0. : horum
cogitatio subibat exerdtum, Cu. — 7b subject one-
se^ to, take iqxm onese^, undergo, submit to, Sfts-
torn, accept, endure, suffer: omnes terrores : quia
est noQ ultro subeunduB dolor?: inimicitiae so-
beantur : maiora Yerbera, H. : multitudinis inpe-
ritae indicium esBe subeundum: eomm odium:
peregrinoB ritOs nova subeunte fortunft, Cu.
Bflber, ens, «., the eork^oak, eork4rss: raptas
de Bubere cortex, V.-.^»^fe^|^ft^@^gie
•uM.
816
•iibinTito
•abf^, see suff*. sabs-, see sogg-.
snb-honidus, adj.^ mmemhat rcfugh^ raughish.
■ab-iacena^ ntis, ac{j., lying henMih^ tubjaeaU^
Cu.
aubioio (the first sjl. usil long by position ;
often pronounced, and sometimes written, subii-
cioX iSvIf iectus, ere [sttb+iacio], to throw under ^
place under^ eatt bdow : ioter carros rotasqne ma-
taras sabiciebant, dUehargtd bdow ( the wagon-
bodies), Cs. : sarmenta cii-cnradare igtiemqiie cir-
eum snbicere coeperunt: artds subiecto torruit
igiii, 0. : tectis ignis : eum tota se lana sub orbem
solis sttbiecisset : bracchia pailae, 0. : coUo Brao-
ehia, O. — Of troops, to hring^ eavM to be encamped^
poet : castris legiones, d. : se iniquts loots, Cs. —
To eet up, mount, throw up: corpora in equos, V. :
regem in equum, L. : Quantum vere novo se subi-
cit alnus, ^oote up, V. — 7b eubetitute, forge, coun-
ter/eit: testamenta: librum, N. — 7b eubom: sn-
bicitur MetelUis, qui banc rem distrahat, Os.—
F i g., to eubmU, eubjeet, preeent : ei llbellum : ea,
quae subiciebantur oculis, L. : res subiectae sen-
sibus. — 7b aeeribe, attribute: nee videre, sub banc
Tocem honestatis quae sit subicienda sententia,
L e. what meamng ieto be attributed to it: intelle-
gere quae res huic voci subiciatar. — 7b nsbttitute :
silentium erat, inopiS potions subiciundi, L. : pro
▼erbo proprio subioitur aliud, quod idem significet
— 7b place under, make subject, subject se imperio
alterius: se populi R. imperio subieetos dolere,
Cs. : virtus subiecta sub varies cas&s : bona civiom
▼oci praeoonis : hiemi navigationem, eiqtose, Cs. :
fiotis audiUonibus fortunes Innooentiuro : aliquid
dUumniae, L. — In thought, to subordinate, bring
under, comprise in : formarum oertus est numerus,
quae cuique generi subiciantur : per quam res di-
sperse dictae unum sub aspectum subiciuntur. —
In order or time, to place after, let follow, e^,
aniuz, append, subjoin: cur sic opinetnr, rationem
subicit, subjoins: a quibusdam senatoribus subieo-
tum est, L. : vix pauca f urenti Subicio, i. e. answer,
Y. — 7b bring forward, propose, addftce, bring to
mind, prompt, suggest : Si meroiuisti id, quod olim
dictum est, subioe, T. : quid dicerem : quae dolor
querentibus subicit, L. : Spee est Pelti subiecta
creatis, 0.
(aubleote), adv. [sublectus], humblg, submis-
«tve/y.-~Only sup, : haec subiectissime exponit, Cs.
pnbieotlo^ Onis, /. [subicio], a putting under:
rerum sub aspectum paene subiectio, i. e. a vivid
presentation.-^A substitution, forgerg : testamen-
tomm, L.
■abieoto, — , — , fire, freq. [subicio], to throw
under, place beneath, throw from below - roanfis, 0.:
lawo stimulos, H. : unda subiectat harenam, casts
mibieotor, dris, m. [ snbido], one who misU^
tutes, a forger : testamentorum.
sabiactoji, a4j. with comp, [P. of sabido],
Iging under, situated below, near, bordering vgmk,
neighboring, ac{jacent: genae delude ab inferiore
parte tutantur subiectae: ^cingulns terrae) snb-
lectus aquiloni: Heraclea Caadaviae, Gs.: Ossa,
0. : viae campus, L. — F i g., subjeeledf snbjeet, mA-
dued: (natara deonim) ei neoessitati : aerviiio, L:
neque subiectus esto, submifsine, O. — As siiieL
plur. m.: Paroere subiecUs, V. — Ea:poaed^ liable:
Subiectior in diem Invidiae, H.
subiglto (subag-), — , — , ire [sab+ag^to],
to dishoHor^ lie with, T.
■abtgo, Sgl, ictua, ere [sub+agol, ft> drive up,
bring up: adverse flumine lembum Kenugiis, i. e.
drive up stream, V, : navis subigl ad caslellum ios-
sit, L. — 7b hint up from beneath, break v/>, dig vp^
plough, cultieate, work, knead, rub down, ahaapen,
whet, tame, break: terram ferro: glaebas: arva,
V. : digids opus, O. : in cote securls, V. : (beloa)
facilis ad subigendum, Msy to be tamed. — Fif^to
put down^ overcome, conquer^ subjugate, subject,
subdue, reduce: partem orbis terrarnm: orbis at-
que nationes, S. : insidiis subactus, Y. — 7b bring,
iticite, impel, force, oompd, constrain, reduce: subt-
gi nos ad necessitatem dedendt res, L. : hostb ad
deditionem, L. : Tarquiniensem metu aubegerat
f rumentum exoroitui praebere, L. : sobegit (fiMam)
soctos ignotae linquere terrae (i. e. in torftX ^- :
ambitio multos mortalls falsos fieri subegit, S. :
(eosX ut relinqnant patriam, L.^4)f the mind, to
cultivate, train, discipline: subacto mthi ingenio
opus est : subacti atque durati bellis, L.
(aabUdo), see subicio.
aub-impudeiifl, entis, at^., somawhai shame-
less.
•ab^niiiia, e, cuff., roA/sr vedn.
snb-inde^ adv. — Of time, immediatdg after, just
after, presentlg^orthwith, theret^ton : primum gan-
dere, subinde, eUx, H. : primus Aolns soppositos
ac subinde Ostorius, Ta. : duae subinde urbea eap-
tae direptaeque, L. — Of repeated actions, one after
the other, from time to time, now and then, rrpeet-
edly, frequenUg, eontinuaUy: praedae minus in-
ventum est, quod subinde spolia agronim capu
domoe mittebant, L. : quae subinde nuntiata sunt
regi,Ou.
anb4iimiUnis, a^jt vomgwhat tasteless, rather
insipid,
sab-invldeS, -», — , Sre, to be eomewhai envi-
ous of: tibi.
aab-inyisiuL aefj.^ a lUtle disHked^ mmewh^
odious : apud malevolos nomen.
anb-invito, ivi, — , ire, to s»^geat to, uevits bg
a hint: me, ut ftd iJfeg<5«^?5WOgie
ratainuioor
817
Mdxiiio
sab-iraaoor, atm, I, €Up^ to b^ out of Umner^
be Momewhat provoked, be Umehed: interdam : Vre-
Titati litterarum ; quod me non invitas.
sab-iratii% a^., aomtwhat ongrys homo tibi :
rescripsi tibi subiratus, yoUh ¥)me feeling,
Bubitaxlas, adj. [ subitua ], in ha$U^ tudthn,
hofiy: aedificia, Ta. — Of troops, tuddady levied,
raited for an emergency: mllites, L.
■abito, adv, [ subitas ], niddenfy, immediatdif,
unesqpededlg, at once, off-hand: sabito tanta te im-
pendent mala, T. : 8ubito atque inproviso: ex
ocalis f ugit, V. : nostras ad aurfs venire, O. : quod
Serena nocte sabito lana defeoisset : opprimi, L. :
dicere, ezfempofe; tam subito copias eontrahere,
so quickly, N.
subitiu, adj., eudden, unexpected, enrprieing:
divortiam: in rebas tam sabttis: consilia, Cs. :
novae rei ac subitae admiratio, L.: homo, rash.—
As tubet. n., a tudden occurrence, surprise: subitam
est ei remigrare : ad subita rerum, L.
^ Bnb-lungo, ianzl, ianctus, ere, to fasten under,
annex, aUach: puppis rostro Phrygios siibiuncta
leones, having attached, Y. — To uoke, harness:
curru (dot.) tigrls, V. — F i g., to bring under, sub-
due, subject, suojugaie: urbis multas sab imperiam
popuU R.: NuUi Italo tantam geBtem,y.: mihi
res, non me rebus, H. — To bring under, make sub'
ject, subordinate, eubjoin: orones artis oratori:
Calliope haec percussis subiungit carmina nervis,
associates leit/i, 0.
■ab-labor, lapsus, T, d^^ to glide under, slip
away, sink: annis sublapsa Tetustas,y.: retro
sublapsa Spes Danaum, V.
sublate, adv, with eomp, [sublatusj, highly,
lofiiiy : dicere, toith elevation : de me dixi subla-
tius, more arrogantly,
sublatid, Onis, /. [sub+TAL-], an elevation,
exaltation: animl
snblatas, a<y, with eomp, [P. of tollo], elated,
proud, futughty: animi, T. : quo proelio sublati
Helvetii, Cs. : rebus secundis, Y. : fidens magis et
sublatior ardet, O.
anb-legd, Idgl, lectus, ere, to gather from be-
low, gather up: (puer) Snblegit quodcttmque
iaceret inutile, H. — To catch up secretly, gather
by stealth: tibi carmina, Y. — To choose as a sub-
tiitute, dect instead: in demortuorum locum, L.:
familias (in numemm patriclorum), Ta.
snblevatio, onis,/. [sublevo], an alleviation,
aab-levo, ivl, Stus^ Sre, to lift from beneath,
raise up, hold up, support: nos sibi ad pedes
Btratos : in ascensu sablevati, I e. assisted, Cs. :
nltemi innixi sublevantesque invicem alii alios,
L.: se, Cs.: terrft sublevat ipsum, Y. — Fig., to
lighten, qualify, alleviate^ mitigate, lessen, assuage:
62
non aliqno mediocri vitio eius vitia sublevata esse
videbantur : f ortunam industria, Cs. : homioam
calamitates : fugam peoanii, N. — To sustain, sup-
port, assist, encourage, console, rdieve: homines:
hunc suo testimonio : eos accusat, quod tam neces-
sario tempore ab lis non sablevetur, Cs. : ad alios
sablevandoB, N.
sublioa, ae,/. [2 LAC-], a stake, pUe, palisade:
sublicis in ten-am demissu, Cs. : isdem sublicis
pontem re^oere, pilet, Cs.
■abllolas, adj, [sublica], resting upon piles:
Pons, the pile-bridge (across the Tiber), L.
sabligaonlum, I, n. [subligo], a voaistband,
breech-cloth,
snbligar, ilris, n. [2 LIG-], a breech-eloih, lu.
•nb-lig5, — , — , ftre, to bind below, bind on,
fasten : lateri ensem, Y. : clipeum sinistrae, Y.
sublime, adv, with comp, [sublimis], aloft,
loftily, on high: Tbeodori nihil interest, humine
an sublime putescat: elatl, L.: sublimius altum
Attollat caput, 0.
aablimen, adv, [cf. sublimis], on high, up-
wards : sublimen intro hunc rape, T. : aspioe hoc
sublimen candens, Snn. ap.C. (Ribbeck reads subli-
men in several passages of Yergil, for sublime,
etc).
•nblimia, e, ac^. with eomp, [2 LACJ, uplxfUd,
high, lofty, exalted, devoted: vertex, Y.: roontis
cacumen, 0. : portae, Y. : Os, uplifted (opp. pro-
nus ), 0. : dum sublimis versfks ructatur, gazing
upwards, H. : flsgellum, uplifted, H. : currus, L. :
quanto sublimior Atlas sit montibus, etc.. In. —
Plnr. n. as subsL : Antiquique memor metuit subli-
mia castls, lofty flight*, 0. — Borne aloft, uplifted,
elevated, routed: Syrum Sublimen medium adri-
pere, T. ( al. sublimem ) : campi armis sublimibus
ardent, raised high,Y, : Sublimes in equis redeunt,
Y.: (Yenus) Paphum sublimis abit, through the
sky, v. : sublimis abit, L. — On high, lofty, in a
high position: iuvenem sublimem stramine po-
nuut, Y. : Tjrio iaceat sublimis in ostro, 0. —
^ i g** fofly, exalted, eminent, distinguished: Mens,
0. : Sublimis, cupidusque et amata relinquerc per-
nix, aapiring, H. : tuis natalibus Inveniet quisquam
sublimius? lu. — Of style, lofty, elevated, sublime:
carmina, lu. ; cf. natura, H.
sablimna, Mff, [old for mh\\m\s], lofty, high:
ex sublime vertioe, Aoc. ap. C.
sab-luoeo, — , — , Sre, to ehine a little, gleam
faintly, glimmer: aries sublucet oorpore totus,
C. poiSt. : sublucent crepllscttb^ 0. : vioke sublucet
purpura nigrae, Y.
sub-lno, — , iQtus, ere, to wash underneath,
/ow behWfWash at the foot: montem flumen sub-
luebatjCs.: Asia, quft HeU(^q>qpto,s]|b)mti^
subliufcrift
818
sablostzis, e, adj. rsub + ^laBtras; LVG-],
fj^winff wmt light, fainify Ivminout, glimmering:
DOZy L., H. : umbra (nocttsX twilight, V.
snb-mergo (ramm-)t sli snst ei^i *<> dip, plunge
under^ sink, ovenohdm, tubmerge: submersus equus
▼oraginibufl : genera submerearam belnarum : na-
yiB Bubniersa, Os. : femim submeraum in nndS, O. :
ipaos ponto, V. : prooellia submerai sumas, L.
■ab-mlnlBtro (mimm-), ftvl, fttus, ftre, to aid
ly giving y give^fumith, afford, supply: tibi pecu-
niam : tela clam subminiatrantur : f rumentmn, €s.
sabnusse (stumn-X adv, with comp. [submia-
8118]. — Of manner, softly, gerUly, calmly, modestly:
dicere : ornamentis uti summissiue. — Of cbaituster,
modestly, humbly, submissively: mihi Bupplicare:
agere, 0. : Be gererc Bubmisflius.
sQbmissio (eumm-), 6nis,f. [submitto], a
letting down, lowering, dropping, siruHng : vocis :
nee elatio nee BobmiBsio, i. e. depression,
■nbimsaas (atunm-), adj, with eomp, [P. of
Bubmitto], let dmon, lowered, low : BtantibiiB primis,
secundis BummiBsioribus, stooping lower, L. : Sum-
roisBO humlles intrarant veriioe postls, O. — F i g.,
of speech, low, soft, gentle, calm, composed, moder-
ate: dicere BummiBSft (voce) leniter: forma sum-
missi oratoris. — Of character, humble, submissive :
SubmiBsi petimuB terraro, Y. — Low, mean, grovel-
ling, abject : ne quid BubmisBum faciamoB.
■nb-mitto (Btunm-), mist, missus, ere, to let
dofMm, put down, lower, sink, drop : se ad pedes,
L. : latus in herb&, 0. : poplitem in terra, O. — Of
animals, to keepfw breeding, cause to breed: (pul-
Iob) in spem gentis, Y. : vitulos pecori habendo,
Y. — 7h let grow: crinem barbamque, Ta. — To
breed, produce : non Monstrura Bubmisere Oolchi
KaiuB, H. — To provide a substitute for, supersede:
huic voB non Bummittetis? — To send privatdy,
despatch secretly: iste ad papillae matrem Bum-
mtttebat, sent a secret message : alqm, qui moneret,
etc. — To send as aid,fumMhfor support, supply
as reinforcement, help trith, yidd: cohortes equiti-
buB praesidio, Ca. : UborantibuB, Cb. : Yinea sum-
roittit capreas non semper edules, H. — Fig., to
lower, make lower, reduce, moderate: multum sum-
mittete, to moderate the voice (of an actor): foro-
rem, control, Y. — To lower, let down, brtng down,
humble, yield, surrender: se in amicltii, conde-
scend: Be in httmilitatem cauaam dioentivLm, stoop,
L. : facilitas summittentis se, readiness to subordt-
note himMelf^ L. : ad calamitates animos, bow, L. :
animos amori, surrender, Y. : se culpae, 0.
snbmoleBte ( samm- ), adv. [aubmoleBtas],
with some vexation : te non esse Bomae iabmoleate
two, troubles me somewhat.
■ub-molestos (sumin-), adj^ somewhat trow-
blesome, rather vexatious: illud mibi*
mb-monoo (smnm-), ul, — ^ Sic^ to remind
privily, hint : me, quod, etc., T.
•ab-m5rorafl (soxiim-), adf., somewhat peev-
ish, rather morose: quasi Babmoi\>Ba ridicala.
•nb-moTeo ( siimm- X mS^l i"^- P^**P^'
suromfisBes, fl.), mOtus, ere, to put out of the wsjr,
drive back, drive off, send away, remove :' hostlB ex
maro, Cb. : statione boBtium lerobos, L. : subaioti
contione, dismissed: Bubmotis veliit in aliam insn-
lam hoetibufi, Ta. : Maris litora, L e. remove ( bj
moles ), H. : Hie spelunca fuii msto aabmota re-
cessu, i e. hidden, Y. : Sil?a suinmoTet igtila, L e.
keeps off, 0. — Of a crowd, to dear away, remove,
make room: turbam, L.: summoto populo, L:
lictor apparutt, summoto inoeBsemnt, after room
had been made, L. : summoto aditus, aceen after
the lictors had made room, L. — Poet: neque
Summovet lictor miseros tumuUOB Mentis, H.—
F i g., to put away, keep, withdraw, withhold, re-
move: a bello Antiochum et Ptolemaeum reges,
i. e. induce to abandon, L. : magnitudine poeoae a
maleficio summoreri: summotus pudor, H. — 7^
banisli: ad Histnim, 0. : patrift,0.
aub-muto (sommoto), ^-, — , are, to itUer-
cJtange, substitute: Bummutantur verba pro verbta.
■ab-niaoor, nituB, i, dtp., to grow v^ toMfer,
^ning «i/> afterwards, O.
■nb-necto, — , xus, ere, to bind below, tie
under, fasten beneath : siibnectit fibula Teatem,
Y. : antennis velum, 0. : circlos Cervict, Y. : men-
turn mitra SubnexiiB, Y.
sab-nego, — , avf, ftre, to deny in a measure,
partly refuse: alqd praesenti tibL
snb&exiui, P. of subnecta
■ab-Dixaa {-jntaM}, P., S9q)porled, preppedi
leaning, renting upon, sustained: (drculi) caell
verttcibus subnizt: Pftrva Philoctetae subnixa
Fetelia rouro, i. e. defended, Y. — Fig., asatiTed,
confiding, rdymg, dawndent: subnizus et fidco^
innooentiae animus, L. : viotoriiB divitiiaque : auxi-
liis, L.: artis adrogantia.
■abnvba, ae,/. [sub+KEB-], a rival: leeti
noBtri, O.
Bnb-nmiiis, adj., somewhat eUmdy, omerea^
obscure: noz, Gs. : Limes, O.
■nbo, — , — , are, to be lustful, H.
aub-obaoeniis (-oaoniu), adj., verging cm
indecency: ridiculum.
BUb-obacuma^ a^., somewhat obscure^ not ver^
intelligible: breves et Interdum subobscuri : ingres-
sio.
snb-odioaiui, a<{f., rather vexatioys,
aaboffBiiao, — , -^, ere, to give mme tyfence:
apud faeoem populi. ^ ^ ^ . ^
Digitized by VjOOQIC
sabolao
810
anlivoiiptos
snb-oleo, — , §re, to emit a triJNnff nndL^
With dot of perioTi^ to be pereewed, be nupeeted:
Kumqnid Bubolet patri ? T.
snbolo, — ^ ^-, ere [collat form of siiboleo],
to be pereeivedf be weeded: Ut ne paululam qui-
dem BQbolat, esRe, etc, T.
Btiboles (not sobo-), fa,/ [sub+l 0L-], a
itpront^ ihoot ; hence, f i g., ofspringy progeny, poe-
ferity^ tnue, ttock, race, lineage: censores popali
suboles, familtas censento : propaganda (est tibi)
snboles: priori Dissimilis popnlo, 0. : Cara deum,
V. : patrte matura, L. : stirpia, L. : Diva (Lucina),
prodncas suboleuj, H. : Romae suboles, raee^ H. :
gregis, H. : de te suscepta, V.
•ub-desco, — ^ — ^ ere, inch,^ to grow up anew,
arise iTutead: iuventus frequentlor pro tot caesis
exercicibus subolesceos, L.
sub-omo, avi, atus, are, to fit otU^fumiih^pro^
vide, supply, equip : pecunifi Brutum, Anton, ap.
C. : a natura subornatus in vitam veuirc : legati
subornati crimiDibus, li. — To employ as a secret
agent, incite secretly, instigate, suhom : iictus testis
subornari solet : Macedonas tiis ad caedcm regis,
L. : ab eo subornati falsis criminibus occupant
aurls, Ou. : falsum testem Cluvium: ab snbomato
ab se per fallaciara litteras accepit, by the hand of
a secret hireling, L.
snbp-y see supp-.
sub-randduB (suit-), adj., slightly tainted:
caro.
sub-ranoos (snrr-X ^-i somewhat hoarse:
vox.
Bubraotafl, P. of subrigo.
Bab-ramlgo (surr-), — , — , &re, to rowgenHy:
laevft tacitis undls, V.
■nb-repo (surr-), rSpsl (subrepstl, Ct), — , ere,
to creep under, steal into : sub tabulas : urbis Moe-
nia, H.— Fig.: subrepet iners aetaB,Tb.: quies
Burrepit ooeUis, 0,
Bubreptoa (suit-), P, of sabripio.
snb-rided (surrO, si, ere, to smile: subridet
Saturhis : mixt& irft, v.: Bubridena HezeDtios, Y.
sab«iidtoiile (■mr-), ocfo., mmmohat laugh-
ably, rather humorously.
•nbrigo (soiT-), — , rectus, ere [sub+regol,
to erect, make rigid, straighten up: anguem, 0.
poeL : auils, V. : mucrone subreoto, dii^cUd up-
wards, L. ; see surge.
sab-ziagor (rarr-X — ^i I» cbp., to make a wry
facet be a Utile 9exed»
sateiiilo or snnipio (imper. Burpite, H.),
ripuT (pfuperf. surpuerat, H.), niptus, ere [enb+
rapio], to snatch away^ take secretly, withdraw priv-
ily, £al, pilfer, purloin: qnft re Bubripis, aufers
Undique? H.: yasa ez privato Mero: libros: a
Naevio mvXtA, plagiarised. — ^Fig. : virtuB, quae neo
eripi nee subripi potest: actor, cui reus occulte
subripi posset, could be rescued by trickery: me
morti, H. : me mibi, H. : Grimina oculis patris, 0.
•nb-rogS or Burrogo, avl, atus, are. — Of the
presiding officer in the comitia, to put the vote on
the choice of a \ntbstitute, cause to be elected in place
of another, put in afwther's place, substitute (cf.
sufficio, of the people) : cum idem eesent (decem-
viri) nee alios subrogare voluissent : coUegam in
locum Bniti, L. : comitia praetoris in locum Bo-
cimi subrogandi, for the election of a praetor in
place of, etc, L. : ad magistratus subrogandos, L.
Bab-rubed ( Bvzr- ), — , ere, to grow ruddy,
turn reddish, bhtsh .* Quale caelum subrubet, 0.
Bab-ruo ([buzt-), ut, utus, ere, to tear atsay be-
low, undermine, dig under^ dig out, break aovm,
overthrow, demolish: ab radicibuB arbores, Cs. :
subruti ruebant muri, L. : turrim, Cs. : arces et
Btantia moenia, 0. — ^Fig., to undermine, subvert,
corrupt : nostram libertatem, L. ; Beges muneri-
buSjH.
Bub-riiBticiiB (aunr-), a^.^ sommshat dounUsh,
rather rustic: ptidor.
BabmtOB (Burr-), P. of subrao.
Bub-BOribo, IpsI, tptus, ere, to write under-
neath, inscribe below, write down : statuis inauratis
subscripsit, Reges a se in gratiam esse reductos :
Si quaeret * Pater urbium ' Subscribi statuis, H. :
numerus aratorum apud magistrattls subscribitur,
is registered : meo haec subscribe Hbello, i. e. add
this (satire) to my little book, H.— Of the censor's
note added to a name, to write down, set down, note
doum, subjoin: quod censores de ceteris subscrip-
serunt : quae de iudlcio conrupto Bubseripserunt.
—To sign an aeeusation, indict, join in indicting,
charge, accuse, prosecute: in Popillium, quod is
pecuniam aooepisBet, eta : Crabinium reum fecit
Sulla, subscribente privigno^ as an associate prose-
cutor : neminem neque suo nomine neque subscri-
bens accusavit, N. : cum suspiria nostra accusa-
rentur, toere made grounds of accusation, Ta. —
F i g., to assent to, agree to, approve: Caesaris irae,
0. : odio suo, Ph. : odiis accusatorum Hannibalis,
L.
BnbBcriptio, Cnis,/. [subscribo], a writing be-
neath, subscription e Serapionis. — Of the censor, a
noting down, note: censoria. — A subscribed list,
attested register: iugerum. — A signature to an tti»
dictmcni, joining in an accusation; subscriptionem
sibi postularunt.
BUbfloriptor, Oris, nk [subsoribol a signer of
an aecusatioti, joint prosecutor: prozmms: secessio
Bubsoriptoram.
sabBOiiptiiB, P. of subBoribii^ Q QQ IC
(subsec^iroft), see subeiciTus.
Bub-aeoo, cal| ctus, ftre, to cut under, cut away
bdoWy dip^ pare : Saturnus Subsecult partes, unde
creatus erat, O. : unguis f erro, 0.
subaellium, I, n. [sub+sella], a low hencK,
ieatf/orm : ista subsellia Tacuefacta sunt (in the
senate) : ut locus in subselliis oocupetur, etc, I. e.
a aenator*9 Beat: rei subsellium, of the accused^ Gt
— A judg^e Kot, the bench: accusabat idem ad
subsellia. — ^Fig., a court, tribunal: age rero ne
semper forum, subsellia meditere : babet Alienum,
hunc tamen ab subselliis, i. e. a lawyer in the
courts: Tersatus in utrisque subselliis, i. e. ae
judge and advocate.
Bab<«enti5, sSnsi, — , ire, to observe stealthily,
spy out: id quoque, Illos ibi esse, T.
■nb-Bequor, c&tas, I, to follow after, foUow tip,
eucceed, eneue : omnibus copiis, Gu.': iussis subse-
qui peditibus, L. : subsequiturque manus, 0. : has
(cohortes), Gs. : ancillam, 0. : senem, 0. — In time
or order, to come after, follow^ succeed: minorem
Septentrionem Gepheus a tergo subsequttur: si
duels consilia favor subsecutus militum foret, L. :
Proxima subsequitur, quid agas, andire voluptas,
0. — ^F i g., to follow after, follow, O/dhere to, comply
with, conform, to, imitate: Platonem avunouliim:
tribuni inclinatam rem in preces subsecuti, i. e.
seconding (he prayers of the people, L. : (orationis)
vim ac varietatem.
sub . servlo, — , — ^ ire, to serve, come to the
help of, aid: orationi, T.
■absicivtis (not subseo), adj, [sub +2 SAG-],
that is cut off and left ; hence, of time, left over,
remaining, unoccupied: teropora, odd hours. — Of
work, incidental, acceseory : quae adripui subsici-
vis opens, ut aiunt
onbiddiarlvB, adj. [subsidium], of a reserve,
reserved, subsidiary: cc^oites, Gs., iL— P/i*r. m.
as mbet., the reserve, body of reserve, L.
BUbsiditmi, I, »«, [sub+SED-]. — In order of
battle, the troops in reserve, line of reserve, third
line of battle, triarii : subsidia et secundam aciem
adortus, L. : fueere inter subsidia, L. : in subsidlis
pugnacissimas locnre gentes, Gu. — A body of re-
serve, awnliary corps, auxiliary forces: neque
ullum esse subsidium, quod submitti posset, Gs. :
post eas ceterum exercitum in subsldiis locat,
stationed as a reserve, S. — Aid, help, relief, succor,
assistance, reinforcement : cum alius alii subsidium
ferrent, Gs. : Itallae subsidio proBcisci, Gs. : sub-
sidio venire. — Support, assittance, aid, help, protect
tion : Milo, subsidium adflictae rei p. : subsidium
bellissimum existimo sehectuti otium: aurum ad
subsidium fortunae relictum, L. : industrfae sub-
sidia: his ego subsidlis ea sum consecutus: ad
omnis casas subsidia comparare, make proviaion.
0 sabfttomo
•^A place ofrefitge, aaylwn, retreat : vix modicis
navigiis pauca subsidia, Ta. : fidissimnm ad sub-
sidium perf ugere^ Ta.
•nb^do^ sSdl, sesauB, ere, to eit domt, crouA
down, squat, settle down, sink down: adversus
emissa tela, L. : Poplite subsideos, V. : snbaedit
in illft Ante fores arft, 0. — With dot. : iavet ut
iigtU subsidere cervis, to yidd, H. — To fall, tub-
eSe, dnk, settle: undae, V. : venti, 0. : Eztreraos
Rale2lque im& subsedlt Acestes, remained at tht
bottom, y. : ebur posito rigore Subsidit digitis.
ceditque, gives way, 0. — To settle down, etlahliak
onesdf, remain, alnde, stay : in Sicilia : in castris,
Gs. : commixti corpore tantum Subaident Tencri,
y. — To crouch down on the watch, lie in waii, lie
in ambush : eo in loco : in insidiis, L. — ^With ooc :
devictam Asiam subsedit adulter (L e. Agamem-
nonem), lay m wait for, Y.
BQbagnannB. adj. [sub+signnm], thai urres
under the standard : miles, reserves to strengthen
the centre, Ta.
Bub-aigno, — , atus, Sre, to mark^ undersign,
enter, register: subsignari apud aerarium (prae-
dia). — 7b mortgage, encumber: subsigoata omnia
(praedia) liberautur.
sabBillo^ silul, — , Ire, to Uap t^; sabsiloere
canes, Pr.
BUb-siBto^ stiti, — , ere^ to take a stand, take
position, stand stiU, remain stamUng, stop, halt:
audacins, Gs. : Substitit Aeneas et se oonlegit in
arma, y. : occultus subsistebat, stationed hSnadf
in ambush, L. : poeitis pars utraque eubetitit annis,
0. : substitit unda, y. : Substitit lingua timoie,
0. — To remain, abide, stay: circa MeBopotamiani,
Gu. : diutius, Gu. : intra priorem paupertaiem, Ti.
—7b make a stand, stand firm, hold out, with-
stand, oppose, retiMt: in Samnio adversus Gaudinas
legiones, L. : Hannibali atque eius armis, L. : cli-
peo iuvenis, y. : quod neque ancorae f unesqne
subsisterent, neque, etc., hdd cut, Ga. : praepoteu-
tem armis Romanum nee acies sul^iatere ullae
poterant, L.— Fig., to come to a stop, end, pavet,
cease: Substitit clamor, 0.
BQb-Bortior, titus, Irl, to ^oose a SMbetituU hy
lot, eubstUute by fot : in Hetelli locum : iiidioeiB.-^
Pass. : si ex lege subsortitus non erat lanitts.
BUbBOrtitio, oQis, /. [ aubeortior ], a ekootim
of substitutes by lot: iudicum.
BubBtantia, ae,/. [substo], resowtesf facuha-
tum, i. e. wealth, Ta.
Biib-Bltenio, Btr&vl, str&ttts, ere, to afrw under,
scatter bdow, spread beneath : verfomias, T. : oasta? .
O. : subetratHS Numida mortuo Bomano, ttretehed
out under, L. — 7b bestrew, spread over, eoaar: gal-
linae nidos snbstemunt.— F i g., ta submit^ give ^
•OlMtitllO 8i
sabBtitno, ul, fttos, ero [sub+atatno], <o era-
senif tubmU: animo speciem oorporis amplam,
figurt to lunuelfj L. : f unera fratrum oculis taia,
O. — To put iniUad^ put in place o/^ wbttUuU: in
eorum locum QvnA Romanos : Fulviiis et Manlius
pro Pbilippo subsUtuti, L. : Siculis equites, L. :
alqm huius criminis ream, i. e. throw on him the
blame^ Gu.
sub-sto, — , — , fire, to stand firm^ hold out^ T.
Bubstratas, P. of sobstemo.
sulvfttriotiUk <K&'' [P of substringo], drawn to-
Sfether, contracted^ narrow, arnall: ilia, 0. : crura, 0.
sab-fftringo^ inxl, ictus, «re, to bind beneaihy
tie 1^; crioem nodo, Ta. : caput (equi) loro, N. :
aurem, L e. listen attentivdy, H. : bilem, cheeky la.
•nbstraotid^ onis,/ [sobstruo], a foundation,
ntbitrtteture: gubstructiones maximae,OB.: 8ub-
Btnictionam moles, L.
•ub-8tmo, — , strtlctos, ere, to build beneath,
underbuild, lay: Oapitolium saxo quadrate sub-
structum est, i. e. has foundations of L. : viae gla-
rea substraendae, i. e. to be paved, L.
sub-aam, — , esse, to be under^ be behind: ubi
non subest, quo praecipitet, no place underneath :
subucula subest tunicae, H. : Nigra subest lingua
palato, y. : Cum sol Oceano subest, H. — To be
near, be at hand, a^oin, be close : mootes, Os. :
planities, L. : Ticina taberna, H. : Templa mari, 0.
— Of time, to be near, be at hand, approach, im-
pend: Dox iam suberat, Cs.: dies comitiorum. —
F i g., to be undemecUh, lie at tlie bottom, lurk in,
be concealed in, be in reserve: in qu& (legatione)
periculi suspicio nou subesset: si his vitiis ratio
non subesset : si uUa spes salutis nostrae subes-
set : subest silentio facinus, Cu. : Notitiae suberit
arnica tuae, mil be subject to your cognizance, 0.
subsatn% P. [*sub-suol sewn beneath, trimmed
below: vestis, i. e.^imMti,'H.
■nbtemen ( ■ubtegmen ), inis, n. [ sub +
TEG-].— In a web, that which is woven in, a woof
weft: Inseritur medium radiis subtemen, 0. : Fert
picturatas auri subtemine vestls, Y. — A thread,
yam : Subtemen nere, T. : Unde tibi reditam cer-
to sabtemine Parcae Rupere, H.
1. snbter, adv. [ sub ], bdow, beneath, under-
neath : supra et sabter.
2. BUbter, praep. with ahl. or ace. [1 sabter],
below, beneath^ wiaemeath, under: virtus omnia
subter se habet : subter densft testndine, V. : cu-
piditatem subter praecordia locavit: agcre vias
sabter mare, V. : sabter imas cavemas, 0. : manu
subter togara exsertA, L. — In composition, under-
neath, beneath: subterfluo, subterlabor.— iSfcreC/y,
privately, clandestinely : subterf ogia
subter - fusion f Q^t — , ere, to eset^se, evade,
1 snbtiis *
avoid, shun: criminum vim: poenam: quasi fata
omnia : tempestatem Punici belli, L.
8abter*labor, — , I, d^,, to glide below, ^t
under : fiuctOs, V. : Fiumina subterlabentia mu*
roB, /owing dose by, Y. — To slip away^ escape: ce-
leritate, L.
aabtexraneus, ck(^. [sub +terra], undergrotmd,
subterranean : specOs, G., Ta. : regna, lu.
anb-texd^ xul, — , ere, to weave under, work in
below, sew on : ni^rae lunam alutae, lu. — To throw
over, cover: patno capiti nubis, i. e. to veil with,
0. : caelum fumo, Y. — F i g., to work up, compose:
familiarum ortginem, N. : subtexit fabulae, lega-
tes interrogatos esse, etc., works imio the story, C
snbtilla, e, acfj. with comp and sutK [sub+tela],
Jine, nice, delieate : palataro, H. — ^F i g., nice, pre-
cise, exact, accurate, l^en, subtle : descriptio : defini-
tio : reliquae (epistulae) subtiUores erunt, wiU give
more details, — In taste or judgment^TEn^, keen, deli-
cate : todicium: yeterum index, U. — Of style,
plain, simple, unadorned, direct: sabtUissimum
dicendi genus: oratio: quis Ulo in docendo i^ubti-
lior?: oratione.
aabtOltiflk atis, /. [ subtilii ], ibMiifMM, acuie-
neas, penetration, dsfinUen/ees, exactness, subtlety:
sententiarum : Attica : militaribus ingeniis subti-
litatem deesse, Ta«— Of style, plainnese, simplicity,
directness, absence of oniament : subtiUtatem Ly-
sias, vim Demosthenes habuit.
aabtiliter, adv. with comp. and sup [subtilis],
findy, acutely, minutely, accurately, in aetail: lu-
dicare : haec ad te scribere : exequendo subtiliter
numerum, L. : id persequar subtilius : haec subti-
lissime perpolita.^4)f style, plainly, simply, with-
out ornament : humilia subtihter dicere : privatas
causas agere subtilius.
aub-timed, — , ere, to be secretly afraid : num-
quid subtimes, ne ? etc
aub-tralio, trftxl, tractus, ere, to draw from be-
low, drag out, draw off, carry off, withdraw, take
away, remove: subtractus Numida mortuo super-
incubanti Romano vivus, L. : effracto colla iugo,
0. : si dediticii subtrahantur, Gs. : ab dextro cor-
nu milites, L. : oculos, avert, Ta. : tremit puppis
Sabtrahiturque solum, tlie sea gives way below, Y.
— ^Fig. : neque verba sedem habere possunt, si
rem subtraxeris : aliis uominatis, me unum sub-
trahebat, omitted, Gu. : cui iudicio eum mors sub-
traxit, L. : me a curiS, withdraw : subtrahente se,
tsithdrawing himself (as surety), L.
anb-triatla, e, acfj., somewhat sad, T.
anb-turplculast adj., savoring of meanness,
aub-tarpls» e, adj., somewhat disgraceful.
(anbtna), adv. [sub], below, beneath, usukmeath;
opp. Bupra terrain. L.^g,,.^^^ ^^ V^OOglC
Iiubtosiui 8
•vb-tuBOs (-tmimis), P. [tando], wmewhat
bruised: sabtutt genas, Tb.
sabncula, ae,/. [sob +4 AY-], a moafCsmndtr-
garment^ undet'iunU, thirty H.
■abtilon% I, m. [bus], a noine-herd: tardi, Y.
(al. bubulci).
Bnbura, ae,/., a bitsy quarter in Rome, between
the Efquiline, Viminal, and Quirinal, with booths
and vegetable markete, L., lu.
Saburanns, adj,, of Subura, Shtburan, C, H.
•uborbflnitMk atis, /. [suburbanus], neameu
to Rome: incuada (Siciliae>
sab*iirbanas, <m^'., near the cUy, near Rome,
suburban: rua: fundus: Caulis, H. — As subet. n.
(sc praediumX an estate near RomSy suburban
viUa: esse in suburbano: suburbana amicorum.
^^Plur. m. as subst^^ the people of towns near
Rome,0.
sab-nrbiiua, i, n. [sub+urbs], a suburb: iu
Buburbium ire.
BubtirgQeo (•mseo ), — , 9re, to drive elose,
drive up : proraro ad saxa, Y.
BnbV60tlo» Snis,/. [subveho], a carrying up,
conveying: duns subvectioDibus laborare, Gs. :
frumenti tarda, L.
■nbveoto, — » — , *re,/r«g. [subveho], to sup-
port and carry^ hold up and convey, transport :
Saxa umeris, Y. : coi-poi a cymba, Y.
aiibveotii% tts, m. [subveho], a carrying, con-
veying, Ta.
aub-Teho^ vSxI, rectus, ere, to support and
convey, bring up, transport, conduct, carry up:
frumentum numme navibus, Cs. : Adversum remis
superes subyectus ut amnem, Y. : lembis bireroi-
bus flumine advereo subvectus, L.: ad Palladia
arces Subvebitur regina, moves up, Y.
sub-venio^ vSnl, ventus, Ire, to come to help,
aid, assist^ reinforce, relieve, succor : circumTeDior
nisi subvenitis : £t subventuros auferet unda deos,
0. : priusquam ex castris subveniretur, S. : cir-
curovento filio, Cs. : patriae : pauci subveniendum
Adberbali censebant, S. : acrioribas saluti suae
remediis : Bruti operft proyinciae esse subyentnin :
reliquis, quo minus yi subigerentur, Ta. — 7b relieve,
obviate, remedy, cure: gravedini omni ratione : his
tain periculosis rebus : huic quoque rei subyentum
est maxime a nobis.
sub-TOreor, — , Sn, dep., to have a little anx-
iety, be somewhat appreliensive : ne te delectet.
aubveraor, oris, m. [VERT-], an overtumer,
svbverter: legum, Ta.
aub-Torto (-▼orto), tl, bus, ere, to turn upside
down, upset, overitam, overthrow: caloens Si pede
maior erit, subyertet, H. : tantas operum moles,
0. : sabyorai monies, S.^F i g., to avtrtktom, rmn,
destroy, subvert: nos, undo, T. : decretnm consnl'w,
& : iura, T.
aabvexna, a^, [P. of subyeho], doping «p>
wards: fastigio leni, L.
anb-Tolo, — , — , ftre, to Jly %^fy upwards:
in caelestem looum : utque noyas umeria adsomp-
serat alas subyolat, 0.
aub-TOlTO, — , — , ere, to roll i^, roll along:
manibus saxa, Y.
anocedo^ cessi, cessus, ere [sub+cedo], to go
bdow, come under, enter : tectum, cui succederel :
tectis nostris, Y. : Rex inssae snooedit aquae, O. :
tumulo, \,%,tobe buried, Y.-«7b go from tatder,
go up, mount, ascend: alto caelo, Y. : in ardaom,
L.: hoc itinere est fons, quo mare saooedit \aa-
gitts, Cs. : muroB, L.-^To follow, fadlow after, take
the place of, relieve, succeed, receive by wmceestion:
ut integri defatigatis sucoederent, Gs. : int^ri fes-
sis suooesserunt, L. : auccedam ego yicariua too
muneri : proelio, L. : non solum, quod tibi sucoe-
deretur, sed, etc. : in stationem, Gs. : in pat^rnss
opes, L. : in Pompei locum beres : Aspicit in tere-
tes lignum succedere suras, 0. : ad alteram partem,
come next, Gs. — To approach, draw near, martk
on, advance, march up : sub montem, Cs. : ad ho-
stium latebras, L. : temere moenibua, L. : portaa,
Cs. : murum, L.: ubicumqne iniquo suecessam
erat loco, L. — Fig., /o come under, submit to:
omnes sententiae sub acumen stili snccedant ne-
cesse est: Succedoque oneri, take w, V. — To
follow, follow after, succeed: successit ipse magnis
(oratoribus): horum aetati successit Isocrates:
Tertia post illas successit a^nea proles, O. : ora-
tioni, quae, etc., i. e. ^:>eak after : male gesUs rebus
alterius successum est, to another^s bad adntinis-
tration, L. — 7b go on well, be successful^ piroeper,
succeed: quando hoc bene snccessit, T. : quod res
nulla successerat, Gs. : cum neque satis ioceptnm
sttcoederet, L.: voti Phoebos succedere partem
Meote dedit, Y. : Hac non successit ; alia adgre^
diemnr yia, T. : si ex sententii suocesaerit : cai
(fraudi) quoniam parum sucoedit, L. :
rumque Minervae Indoluit, O. : nolle
non patribus, L. : nbicumque iniquo
erat looo, had been victorious under diaadmsnlages
of position, L.
Bucoendo^ cendT, cSnsus, ere rBQb+^'cando;
GAND-l, to kindle beneath, set on fire below: sao-
censis ignibus torreri : aggerem cuniculo, C^ : in
suocensum rogura inicere corpora, L. : urbem suk
manibus, Cs. — F i g., to kindle, inflame, fire : Vyn-
hae succensus amore, 0. : dulcedine famae so<>
census, Iu.
anccenaeo^ see susoenseo.
BnoeenttuiOb see suboentnrio.
•uccessiOb 5ni3,/. [succedo], a taking dnoth-
er'a plaee^ following after ^ tueeeedifig, tucceuion :
iun suceeMionttio, Le,of inhtrUanei^ Ta. : volap-
tatis.
■aooeBflor, Oris, m. [sncoedo], a foUawert mie-
cator: coniuDctissimus : successorem sibi cum
exercitu roitterent, L e. thauid supgrmU him a$
ffovemoTy L. : quo successore (Philootete) sagittae
Herculis utuntur, L e. inheritor, 0. : 8uooe08ore
novo vincitur omnia amor, by a new favorite^ 0. ;
Successor fuit hie tibi, i. c. wrot€ after you, 0.
1. 8iicce»nia» P. of succedo.
2. sacoeBsas (Qs), m, [suooeUo], a coming up,
advance, approach: hostium, Cs. : equorum, V. —
F i g., a happy issue, good retvUt, eucceee : successu
ezaultans, V. : Hoa succesaus alit, V. : multo auc-
cesau Fabiis audadam creaoere^ L. : Suoceeaomque
artea non babuere meae^ O. : improbomm, Ph. :
pleni suooeaaibua anni, 0. : aucoeaafia proaperoe
dare, L.
saooidanens, aee auocedanena.
saocidia, ae, / [2 auccido ], a leg of pork,
ftitch of bacon : hortum agricolae auccidiam alte-
ram appellant, their eeeona ftitch (aupplementary
provision).
1. Btiocido, idl, — , ere [ aub + cado ], to fall
under, sin^ down, sink : iu medils conatibus, V. :
continuo labore gravia genua aucciderant, Cu.
2. suociddv ddl, daua, ere [sub+caedo], to
cut o^ below, cut from under, cut through, cut off,
eul dowHffdl: vivoa Svicciaia feminibua invene-
runt, L.: popHte Sueclao^V.: aucciaia aaaeribua
coulapaua pona, L. : floe auccisua aratro, V. : fru-
mentis aucdsia, niAieii, Ca. : (berbaa) curvamine
falcia, 0.
sucoidvns, adj, [ 1 auocido ], sinking down,
sinking^ failing : geDii,0.: Poplea, O.
sucoingd or sab-olngo, nxT, nctns, ere, to
gird below, tuck «p, gird, gird about, girdle: cnire
tenua medio tnnicas, In. : aoccincta anit9, i. e. with
tficked'up skirt, O.: auocincta comas pinua, i. e.
Ufith foliage gathered at the top (the trunk being
bare), O. — 7*0 gird on, put on \eUh a girdle, attire :
Siiocincta pharetrft, V. : palU auccincta cruentft,
V. : pngione auccinctus, Anton, ap. C. — To wr-
round, furnish, provide, equip, fttoui: anocinctam
latrantibua inguina monatris, V. : Carthago auc-
cincta port! bus: suooinotua armia legionibuaque,
L. : patria papyro, Iu. .
•uooiiio or Mibcindb — » — , ere [aub+cano],
to sing to, accompany: auccinit alter, another
chimes in, H.
(sncolnnm), aee attcinum.
suociplOb aee auacipio.
P. of 8 auocido.
(snoolamatio, dnis), /. [aucclamo], a caUing
out, shout, outcry. — Only plur. : ultro territnri
ancclamationibna, L.: aacclamationibasaignificare,
quid aentiant, L.
•ucolamS or sab-olamo, Svl, itna, are, to
cry out in response, shout in answer, reply damtnr-
ously: si eaaet libera haec civitaa, non tibi auo-
clamassent, L. : baeo Yirglnio vociferanti auccla-
mabat multitudo, L. : ad boo cum suoclamatum
eat, L.
(mood), aee auoo.
■Qooontumelldfte, aee aub-o-.
BuocrSflOO (sub-o-X — , — , ere, inch,, to grow
from below, grow up: auocrescit ab imo cortex,
0. : per aeque videut auccrescere vina, i. e. ^o be
supplied anew, 0. — F i g. : non ille orator vestrae
quasi succrescit aetati, arises by growing up under
your influence : gloriae aeniorum, I e.to a share
in,L,
Buooxispns, aee aubcriapua.
saccunbo (aab-c-), cubul, ere [CVB-], to
fall domi, lie down, sink: vidit Cjlleniua omnia
Succubuisae oculoa, had sunk in sUap, 0. — F i g.,
to yield, be overcome, submit, surrenaer, succumb :
debilitari dolore, auccumbere : hac ille perculsua
plag& non succubuit, N. : philosopho succubuit
orator: qui Oannenai rulnae non succubuissent,
L. : fortunae : mihi, K. : labori, Cs. : roalis, 0. :
culpae, y. : tempori, to yield, L.: precibua, 0. —
To cohabit with: alcui, Ct, 0.
Bnccorro (sub-o-), currl, curaus, ere» to ntn
under, run to help, luisten to the aid of, help, aid,
assist, succor: laborantibua : adflictia aemper, N.:
confidere rounitiouibua oppidi, ai celeriter succur-
ratur,C8. : Paratae lites : succnrrendumat^T. — To
healy cure, remedy, relieve: infamiao coromuni: hio
tantis malta haec aubaidia auccurrebant, quo mi-
nus, etc., Ca. : cuiua adversae fortunae velit auc-
cursum, L. — F i g., to run to meet : licet undique
omnea mihi terrores impendcant, succurram atque
subibOftftV/ encounter (them). — To come to mind,
occur, suggest itself: ut quidque auccurrit, libet
scribere : non dubito, legentibus illud quoque suc-
cursurum, quod, etc., L. : Sed mihi auccurrit. nu-
men non ease severum, 0.
(buccub), aee aflcua.
(buccubbub or BnboQBSUB, ds), m. [succutio],
a shaking, jolting, — Only abi : Ne succussu adn-
piat dolor, Pac. ap. G.
Buoontid (Bubo-), — , — , ere [sub+quatio],
tofling up from below, fling aloft, toss up: Suocu-
titur'alte (currus), 0.
BucidoB (not auec-), cuff, [aucua],/iitcy, sapj^:
lana, i. e. fuw/j^aAonsl^i.ed by V^OOglC
9U
sucinnm (not suoo-X If «• [ sncus ]» am6«r
legere, Ta., lu.
suco ( suooS X Onis, m. [ SVG- ], a iueker, —
Of usurers: Oppios sucooaes diets (aL saocones,
strainers).
Baoophanta, see sjoopbanta.
Snoulae, ftnim,/., o^ur. dim, [sus], an inoor-
rect translatioa of *Td Jf c, th» Hyadn,
fluons (not saoo-), 1, m. [SVG-], a juice^
moUlure^ 9ap^ liquors stirpes e terr§ sucum tra-
hunt: ex intestinis secretus: garo (miztum) de
sucis piscis Hiberi, H. : piD<i;uis olm, oil^ O. — A
fne(Ucinal drink^ draughty pdion^ dotes purgaates
pectora suci, 0.: spargit virus sucosque veneni,
0. — Taste^ flavor^ tavor : melior, H. : Picenis ce>
dunt pomis Tiburtia suoo, H. : Gantharus ingratus
suco, 0. — F i g., $trength^ vigoTy eturgy^ tpii'U :
sacus ac sanguis (civitatis).— Of style, tpirit^ life,
vigor: ornatur oratio suoo suo.
•udaritun, I, n. [sudor], a handkerchief: su-
daria Saetaba, Ct.
sndiflt is, /., a $take,pUe: acutae, Cs.: Fraxi-
neae,y. : suae obustft,0. : Erectae in terga sudes,
brisilet, lu.
sudo, &vl, fttus, lire fSVD-], to tweat^ pertpire :
Bine cau^a : iuvenum suaantibus lacertis, 0. : cavae
tepido sudant umore lacunae, are drenched^ Y. :
quattuor signa sanguine multo, exudes L. : sanguine
litus, v. : quercas sudabunt roscida mella, exude^
Y. : nemora ubi tura sudantur, Ta. : sudata ligno
Tura, 0. — To be exfided^ drop, dripy eUsiil: Sudan*
tia ligno Balsams, Y. — Fig., to ioU^ labor hard^
exert onenelf: sudabis satis. Si cum illo inceptas
homine, T. : sudandum est eis pro commuuibus
commodis.
sudor, Qris, m. FSYD-], nteatfpertpiration: e
corpore: multo sudore manare: sudor fluit un-
dique rivis, Y. : frigidus, 0. : cum sudor ad imos
Uanaret talos, H. : sudorem excutere, N*. : veneni,
i. e. li^id poiton^ 0. — F i g., eweat^ toil^ severe labor,
ioeanneaSy fatigue: da spolia sine sudore, Enn.ap.
G. : exercitus, qui suo sudore inde Samnites depu-
Hsset, L. : stilus ille tuus multi sudoris est: Gre-
ditur habere Sudoris minimum coraoedia, II. :
sudore acquirere quod possis sanguine parare, Ta.
BUdus, adj.y doudlem, bright, dear, terene : ver,
Y. — As subit. n., a bright ekg, dear weather: si
erit sudum : Anna Per sudum rutilare vident, Y.
suesco, sufiTi ( coiitr. forms, su6st1, sufirunt ),
suStus, ere, inch, [sueo (old), from suusl to become
used, aeettatom oneedf: ut suesceret milttiae, Ta.—
^ aceuftom : lectos viros disciplinae, Ta. — Hence,
perf, to be woni, be aecuatomed: has Graeci Stellas
madas vocitare suSioint, G. po<$t : id qnod sdesti
peto.
saetas, adj. [P, of suesco], aeeuUomed, wmt,
U9ed, habUuaUd: abstinere 8aetii8,Li: carm sno-
cedere sueti Quadnipedes, Y. : bis (annis) ego
suetus, Y. — Cuttomary, vsual: oontubemium, Ta.
•vies (not suifes)^ etis, m., =s sophee (Phoeni-
cian), in Oarthage, a judge, ddef magittrate, tufet:
sufetes eorum, qui summns Foeois est magiatra-
tus,L.
snflbroino, — ^ fttns, ftre [8ob + *farciiia;
FARO- ], to itufffidl, ituff <na below: CantluLra
suffarciuata, i.e.6ig with child, T.
BuSeotUBi adj. [P. of snffido], gubtiituted,
choeen to Jill a vacancy: consul, a vice-consul^ L.
BUfferOy Bustull, sublAtus, sufferre [snb+fero],
to take up, submit to, undergo, bear, endure, suffer:
Syre, vix suffero, T. : poenas : multam.
(BvlfeB), see sufes.
safBolenB, entis, eufj. [P. of suffido], suglcisnt^
adequate: aetas tix tantis matuca reboB, aed
abunde sufficiens, Gu.
BUffloio, ftel, fectus,ere [sub+facio], to put
under, lag a foundation for : opus, Go. — To d^
dge, impregnate, tinge: lanam medicameoUa :
(angues) Ardentes oculos suffecti sanguine, sMf-
fuud, v. — Of public officers, to appoint to a vo-
caficg, choose ae a substitute: suffectus in Lucreti
locum Horatius, L. : in demorUii locum oenaor
sufficitur, L. : ( apes ) regem parvosque Quiritee
Sufficiunt, Y. : quibus vitio creatis suffecti, L. :
Sperante heredem suffid se proximum, Pb. : At-
que aliam ex ali& generando suffice prolern, i. e.
let one generation succeed another, Y. — To give,
yield, afford, suppig: tellos Suffidt umorero, Y.:
eos excurstonibus suffidendo, i. e. 6y employing
them in salliee, L. : Danais animos, to give courage
and strength, Y. : contra viriii, Y. — Intrans., to be
st^fflcient, suffice, avaH, be adequate, satisfy: nee
scribae sufficere neo tabulae nomina illoram ca-
pere potnenuit: Neo lam 8uffidnnt,Y.: oppidani
non sttffidebant, L. : nee iam vires sufficere cutos-
quam, Gs. : mons hominum abunde suffioiebat ali-
ments, L. : hae manfts suffecere deaiderio meo^
Gu. : neo suffidt umbo Ictibus, Y. : terra ingenito
umore egens viz ad perennis snffedt amnia, L. :
ad omnia tuenda, L.: non suffectnmm duc«n
unum adversus quattuor populos, L. : Kec locoa
in tumnlos suffidt, 0. : Keo nos obniti contra neo
tendere tantum Sufficimos, Y.
Bnffigo, — , fixus, ere [sub+figo], to fasien
beneath, attaeh, afftz: cruet soffixns, crucified s sa*-
vum In crtice, H.
Boflrxmen, inis, it. [sttfflo],ytei|^aKoii, vncsmssy
0.
BOiriinentuiii, l, n. [ sufflo ], fumigation^ tn-
eense: sine ul lis sufflmentis expwti.
«*5^ -. «"B6redt?ttfifeg^^V-l " A-
8B5
mi
miffaU, wrfume^ §emU: (apb) thymo^y.: nnift
saffitft, 6.
■affixnai P. of suiBgo.
•ufflamen, inis, n. [sub+FLA-], a dofft hrake,
draff-chain: rotam astringit multo sufflamine, lu.:
loDgum litis, kinderancef lu.
•nfiood^ ftvi, — ^ &re [sub+fanx], to throttle,
chokey HiJU^ 8iranglej iufocate : gallum . . . patrem.
— F i g. : urbem fame, i. e. to ttarve,
Buffodio (subf-), fOdi, fossas, ere [sub+fo-
dio], to dig under ^ eap, undermine: murum, S. :
sacella sufFossa: nullum sufFossi BpecOs veatigium,
no indication of a mvMy Cu. — To pierce from be-
low, etab underieath, bore through : equis ilia, L. :
Bubfossia equis, etalAed in the belly, Gs.
snifragatio (aubfA onis,/. [suffragor], a rec-
ommendation to office^ favor, eupport, euffrage : ut
Buifragatio tolleretur : militaris : nee potestas neo
BufFragatio honim valuit, L. : BuffragaUones con-
Bulatas perdere, to the eoneuUhip,
■nffirigator (snbf-), oriB, m, [suffragor], a
favorer, supporter, partisan: suffi-a^torum com-
paratio : me Buffragatore meliore uti.
■nffiraglum, I, n. [FRAG-], a voHng-tablet, bal-
lot, vote, voice, suffrage: sufTragia in magistratu
niandando ferri : ferunt Buffragia : ut competito-
rea pares sufPragiis essent : suffragtum inire, L. :
libera, lu. — The riglU of voting, right of suffrage,
elective franchise: quarum (tribuum) sua lege
Buffragium sustulit: populi esse ius suffragium,
quibus velit, impertire, L. : ut populus R. suffra-
gio privaretur. — A decision, judgm/ent, opinion :
siifTragio tuo rhetor. — Assent, e^srobaiwn, ap
plause: ventoBae plebis suffiac^ fi.
■nffiragor, Atus, Sri, dep,\^ suffragus ; FRAG*].
— In an election, to vote fir, support, favor : ut
Buffragentur, nihil Talent gratia ipsi : oonvenerant
saffragandi causa, L. : domus Buffragata domino
ad oonsulatum putabatar, i. e. was suffosed to have
secured the votes for its owner. — To be favorable,
favor, reeommend, supports fortunA Buffragaiite
Tideris res maximaB oonsecntus : suffragante Tbe-
ramene, N. : tibi : huio oonsilio suffragabatur
etiam ilia res, quod, etc., Cs.
■uffiiiigo, — , — , ere [sub+frango], to break
helow^ breeds : crura robis.
aiiffagio, — , — , ere, to flee for refuge^ seek
shelter: in tecta, L.
Boffagiiisi, I, tt. [2 FVG-l a refuge, shelter,
covert: id plurimis suffugium erat, Cu. : propin-
qua suffugia, Ta. : specOB hiemi, Ta. : ferarum
Imbriumque, Ta.
snfiando (sub-f-), f&di, fasus, ere, to pour be-
low, pour into, pour upon, overspread, suffuse, in-
ftsss: animum esae oordt anffusum Banguinem:
intumnit BuffuBft renter ab undA, L e,from dropsy,
0.: lamina rore (L e. lacrimis), O.: lingua est
suffusa reneno, 0. : calore suffnaus aether, inters
mingled: Littera suflusas quod habet lituras,
blurred, O. : yirgineum ore ruborem, cause to bbtsh,
y. : Buffunditar ora rubore, O. : minio suffusua,
stained, Tb. : MasinisBae rubor aoffuaua, L. — ^F i g. :
animua nullA in oeteros maloToleDtiS auffuaua,
with no vein of maliee,
atilliuiovs or sab-faaoua, a€(j., brownish,
dusky: margarita, Ta.
auffusns, P. of auffundo.
BUggaro, geaal, geetus, ere [aub +gero], to bring
underlay beneath, o^Pply below: flamma auggeri-
tur cobUb aeni, Y.-^To throw up : auggeeta humo,
L e. with an earthen wall, Pr. — To furnish, afford,
smdy : hia rebua aumptum, T. : tela mihi, y. :
divitiaa tellus SufKerit, 0. : quae vendatis, L.—
F i g., to atsign, add, subjoin, supply : huio incredi-
bill aententiae ratiunculaB : Bruto Horatium,/)2aei
next in order, L,: auggerebantur aaepe damna
aleatoria, were added. — 7b put on, impose upon :
aut Druao ludua eat auggerendus aut, etc., istobs
imposed upon,-^To suggest, prompt : nullia queati-
bus omiBBia, quoa dolor auggerit, Cu.
BUggeatum, l, n, [ auggero ], an artificial
mound, platform, stage, tribune: in communibua
Buggeatia oonaistere : auggestum aacendens.
1. anggeatUB, P. of auggero.
2. (BttggeatoB, as), m. [sub+GES-], a raised
place, artificial heigid, platform, stage, tribune :
Buggestum in foro ez8tructum,L.: hac re pro sug-
gestu pronuntiatft, Gs.
BOggrandiB (sabg-), e, ac^, [sub+grandis],
rather large: cubiculum.
Bnggredlor (aabtg-), — ^ gressua, i rsub+gra>
dior], to approach, attack: propriuB, Ta. : quOB
dux RomanuB acie auggreaaus, Ta.
BUgillatio, 5ni8, /. [sugillo], a bruise, affront,
insult: conaulum, L.
(auglllo or anggilld), — , atus, are [SyG-], to
bruise, beat black-and-blue ; hence, to jeer, tauniy
insult, revile: viri sugillati, L.
BugOv saxl, — , ere [SyG-], to suck: (animap
lium) alia sugunt — ^Fig. : cum lacte nutricis erro-
rem, to imbibe,
am (gen,), dat sibi or sibl, ace. and abl. sS or
(more emphatic) sSsd (strengthened sSpse for ad
ipse, G. ; aQmet, L^ H.), sing, and plur.,pron. of Sd
pets. [buubI. I. RbJUl, A. Btmsdf, hersdf it-
edf, themselves. — Referring to the grammatical
sAf. — Ace., aa direct obj. : ai ia posset ab eA sese
ayellere,T.: per eoe, ne oausam dioeret, se eripuit|
Gs.: homo se erezit: se a Gallis auro redemisse,
L.: Be gerere, to behave: ipse enim se quisqae
tad
8»
dtUgit: 86 ipsniQ oonligere. — ^With gerundive : ne
8ui in perpetuum libenndi occasio, On. : am con-
senrandi caiua profugere: is sibi legationem ad
civitatee scMoepit, Gs.: propoeitil sibi morfie: Me-
do8 infefltus sibi, H. : tantos Bibi spiritfis Bumpse-
rat^ C%. : inimicua ipse aibi patanduB est. — Chn,
obj. : amans Bui Tirtus : dux oblitUB sui : potens
sui, H. : caecus amor sui, H. : facultatem sui inse-
queudi ademerat, Cs. — Ace. or abLy with praepp* :
ducit seoum vlrginem, T. : pro se quUque sedulo
Faciebaut, ea4ik one singly^ T. : cum pro se quisque
tenderent ad portas, L. : equltatum ante se mittit,
Ci.\ litterae ad se ab arotco missae: exercitus,
quantum in se f uit, etc., L. — Referring to a logical
subJect.^To a definite subject : mnltis illi in urbi-
bus reficiendi se et curandi potestas fuit : Faustulo
spes fuerat regiam stirpem apud se educari, L. :
inrenere oppidaiios vim liosttum ab se arcentes,
L. — ^To an indefinite eubjeei, oneeelf: deforme est
de se ipsum praedicare: ut, qnanti quisque se
ipse faciat, tanti fiat ab amicis.— B. In dependent
clauses, as pen. pron, Zd pere.^ with reflex, refer-
cnce, Atm, %er^ it, them^ he, eke, they, — In gen.,
referring to the grammatical subjeet of the princi-
pal clause : impetrat a senatu, ut dies sibi proro-
garetur: Ubii legatos mittunt, qui doceant . . .
neque ab se fidem laesam, Gs. : in urbibus,
quae ad se defecerant, praesidia imposuit, S. —
Referring to a logical tuljeet: a regtbus litte-
rae, quibus mihi gratias agant, quod se reges ap-
peliaverim : cum legati ad eum vcnissent oratum,
ut sibi ignosceret, Cs. — In orat. ohliqud^ referring
to the person whose words are reported : nuntium
mittit . . . sese diutius sustinere non posse, Cs. :
non sese GalHs, sed Gallos sibi bellum intulisse,
Gs. : dato responso (a Thyrreensibns), nullam se
novam societatem accepturos, L. — In subordinate
clauses, with eubjunct. : qui alM te tadti requirunt,
cur sibi hoc oneris imposueris : conclamavit, quid
ad se venirent ? Gs. : multa poiiioens, si se conser-
vasset, N. — With subj. (sub-oblique), expressing
the view of the reported speaker : Caesarem iniu-
riam facere, qui vectigalia sibi deteriora faceret,
Gs. : quod nee paratus . . . obsecutus esset, credi-
dissetque, cum se vidissent Aetoli, omnia, etc., L.
— Instead of the proper case of is or ipse (to sug-
gest the point of view of the person referred to) :
Unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui,
T. : quem Caesar, ut erat de se roeritus, donatum
pronuntiavit, Gs. : statuit urbis, quae . . . adver-
sum se opportunissimae erant^ circomvenire, S. :
centum boves militibus dono dedit, qui secum
fuerant, L. — C. Idiomatic uses, with ad or apud^
to one^e hauae^ <U ttome: qui a roe petierit ut seoum
et apud se essem oottidie : Nam tibi videtur esBe
apud sese ? ta Am Mnset, T.-^DeU. pUoncut, of the
person interested, /or hinisel/: quid sibi hicvesti-
tus quaerit? T.: mirantes, quid sibi vellet, L. — I
Golloq., witii Miut (old): Soo dbi gladio famie
X*o, hit very own, T. — TL As pron. reeipr^ eaek
, one anMer: nuntiatom . . . patres ac ple-
bem in semet ipsos versos, L. ; usu. in the phrase,
inter se, one another, each other, mutuaUy^ reeipro-
colly: video eos inter se amare, T. : neque solum
colent inter se ac diligent : ut neque inter se con-
tingant trabes, Gs. : adhaesiones atomomm inter
se : collls duos proptnqoos inter se occapat, SL
traxUnSi adj. dim. [sulnus, from susj, o/ntine:
grex, L.
BUlco^ ivi, — , ire [sulcus], to furrow, turn «p,
plough: vomere humum, 0. — To furrow, pUmgK,
erote, traverse, mark: (anguis) harenam Sulcat,
0. : vada salsa carinft, V.
Biiloii% I, m. [of. 6X«oc], a furrow: altius im-
pressus : sulcum patefaicere aratro, O. : sulcia
committere semina, V. — A trench, ditch .- optare
locum tecto et concludere sulco, V. — A track, fur-
row, wake, trail: Infindunt sulcos (i. e. navibos),
V. : longo limite sulcus (stellae) Dat lucem, Y.
■oUhr (-phur, -pur), uris, it., hrimtUme, md-
phur: rivum, L. : olentia sulfurc Stagna, O. : La-
rida, 0. : rupto poscentem snlfura vitro ( as a
cement), lu.
snlfiaroiui (milph-), adj. [sulfur], of rndpha-,
sulphurous, iulphureoua: fomaoes, O.: aqaa,Y.
SoUa (not Sjlla), ae, m., a famUy name in the
Cornelian gens. — Esp., L. Cornelius Sulla Felix,
dictator B.C. 82, C, S.
SuUanns, aicfj., of Sulla (the dicUtor), C, N.
•ollatailo^ — , — , Ire, desid. [Sulla], to imHaU
Sulla, play tJhe part ojf SuUa.
Bulphor, snlpburmu, see sulfa-.
mun ( 2d pert, es, or old & ; old siuJbj. prma.
siem, siSs, siet, sient^ for sim, etc., T. ; foat for
sit, T., v., L. ; imperf often forem, forfis, forec,
forent^ for essem, etc. ; fut. escunt for emnt, Q.\
f ul (f Qvimus for fuimus, £nn« ap. G.^ f nt&rus {inf.
fut. fore or futOrum esse, G.), esse [£S-; FEY-].
— L As a predicate, asaertiBg existence, to be^ exitt,
live : ut id aut esse dicamus aut non esse : flaraen
est Arar, quod, etc., Gs. : homo nequissimns oi»>
nium qui sunt, qui f uerunt : arbitrari, me nusqvam
aut nullum fore : f uimus Troes, fuit Ilium, Y. — Of
place, to be, be present, be fownd, stay, live : cam
non lioeret Romae qnemquam esse : cum essem us
in castris : deinceps in lege est, at, etc. : erat nemo,
quicum essem libentius quam tecum: sub uno
tecto esse, L. — Of circumstances or condition, to
be, be found, be sUwUed, be placed: Sive erit in
Tyriis, Tyrios laodabis amictas, i. e. is attired, 0. :
in servitute : in magno nomine et glorift : in vitio :
Hie in Qoxitet, T.: in pace, L.: (statua) est et
fuit totft Graedft summo honore; e^ sam spe
boni : rem illam ^uo ge^n(o e98Ar#^ own risk :
887
omnem reliquam spera in itnpeta ease equitam,
L.— In Zd pers., followed by a pran, f«/., there tt
( that ) which, there are ( peraoDS ) who, there are
( things ) which, eome. — With indie, ( the subject
conceiyed ae definite) : eat qaod me tmnaire opor-
tet, t/ure ie a (oertain) reamm loAy / mtut, etc., T. :
sunt item quae appellantur aloea, there are erea-
turee aUo, which, etc., Cs, : sunt qui putant posse
te non deoedere, eome think: Sunt quibus in sa-
tira videor nimis aoer, H»— With eubj. (so usu. in
prose, and always with a subject conceived as in-
definite) : sunt, qui putent esse mortem . . . sunt
qui censeant, etc : est isdera de rebus quod dici
possit subtilius : sunt qui Crustls et pomis vlduas
venentur avaras, H. — With dot., to belong, pertain,
he posteesed, be aecribed: fingeret fallacias, Unde
esset adulescenti amicae quod daret, bif which the
f/outh might have something to give, T. : est igitur
tiomini cum deo siroilitudo, mav hae eome resem-
blance: Privatus illis cenaud erat brevis, H.: Troia
et buic loco nomen est, L. — E 11 i p t. : Nee rubor
est emisse palam (sc. ei), nor it «A« ashamed^ 0. :
Neque testimoni dictio est (sc. servo), hoe no right
to be a toUnesSj T. — ^With cum and aW. of person,
to have to do tnth, be connected with : tecum nihil
rei nobis est, we have nothing to do with you, T. :
si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis
omnibus. — ^^Vith ab and abl, of person, to be of,
be the servant of, follow, adhere to, favor, side
vnth : Ab Andrift est ancilla haec, T. : sed vide
ne hoc, Scaevola, totum sit a me, makes for me, —
With pro, to be in favor of, make for: (iudicia)
partim nihil contra Habitum valere, partim etiam
pro hoc esse. — With ez, to consist of, be made vp
of: (creticus) qui est ex longa et brevi et longA :
duo extremi chore! sunt, id est^e singulis longis
et brevibus. — To be real, be true^ be a fact, be the
case, be so : sunt Ista, Laeli : est ut dicis, inquam :
verum esto: esto, ^miTt^, V. — £sp. in phrases,
est ut, it is the ease that, is t}tie that, is possible
that, there is reason for : sin est, ut veils Manere
illam apud te, T. : est, ut id maxime deceat: futu-
rum esse ut omnes pellerentur, Os. : magis est ut
ipse moleste ferat errasse se, quam ut reformidet,
etc., i. e. he has more reason for being troubled . . .
t/kan for dreading, etc. : ille erat ut odisset defen-
sorem, eta, he eeriainly did hate. — In eo esse ut,
etc., to be in a condition to, be possible that^ be about
to, be on t/te point of (impers, or with indef subf.) :
cum iam in eo esset, ut in muroe evaderet miles,
when the soldiers :vere on the point of seeding, L. :
cum res non in eo essent ut, etc., L. — Est ubi,
lAere is a lime when, someAimm : est, ubi id isto
modo raleat — ^Est quod, there is reason to, is oe-
camofs to: etsi magis est, quod gratuler tibi,
quam quod te rogem, /Aovtf more reaaon to: est
quod referam ad consilium : sin, eta, L. : non est
qu3d multa loquamur, H. — ^Est CKHty there is reason
wfiy: quid erat cur Milo optaret, etc., what cause
had Milo for wishing f etc.— With tn/., it is pos-
sMs, is aUotoed, is permitted, one mag: Est qul-
dam prodire tenus, si non datur uitra, H. : seire
est liberum Ingenium atqne animum, T. : neque
est te fallere quiequam, V. : quae verbo obiecta,
verbo negare sit, L. : est videre argentea vasa,
Ta. : f uerit mihi oguisse aliquando toae amicitiae,
S. — Of events, to be, hafpen^ occur, befall, take
place: ilia (solis defectio) quae fuit regnante
Romnlo: Amabo, quid tibi est? T. : quid, si . . .
futurum nobis est? L.— To eome, fall, reach, be
brought, have arrived: ex eo tempore res esse in
vadisBonium coepit: quae ne in potestatem qui-
dem popnli R. esset, L. — TL As a copula, to be : et
praeelara res est et sumus otiosi: non sum ita
hebes, ut istud dicam: Kos numerus sumus, a
mere number, H. : sic, inquit, est : est ut dicis :
f rustra id inceptnm Volsds fuit, L. : cum in con-
vivio comiter et iucunde fuisses : quod in marlti-
mis facillime sum, am very glad to be, — With gen,
part, to be of belong to: qui eiusdem civitatis
fuit, N. : qui Romanae partis erant, L. : ut aut
amicorum aut inimicorum Campani simus, L. —
With gen, possess,, to belong to, pertain to^ be of^
fje tJu paH of, be peculiar to^ be characteristic of,
be the duty of: audiant eos, quorum summa est
auctoritas apud, etc., wJw possess : ea ut civitatis
Rhodioruro essent, L. : Aeroilius, cuius turn fasces
erant, L. : plebs novarum rerum atque Hannibalis
tota esse, were devoted to, B. : negavit moris esse
Graecoruro, ut, eta — With pron. possess,: est
tuum, Oato, videre quid agatur : fuit meum qui-
dem iam pridem rem p.lugere. — With gerundive:
quae res evertendae rei p. solerent esse, which were
die usual causes ofndn to the state: qui utilia fer-
rent, quaeque aequandae libertatis essent, L. —
With gen, or abl. of qualitv, to be of, be possessed
of, be characterised by, bdong to, nave, exercise:
nimium me timidum, nuUius consili fuisse confi-
teor : Sulla gentis patriciae nobilis fuit, S. : civitas
magnae auctoritatis, Cs.: refer, Cuius fortunae
(sit), H. : nee magni certaminis ea dimicatio fuit,
L. : bellum varia victoria fuit, S. : tenuisslma vale-
tudine esse, Cs. : qui capite et superciliis semper
est rasis. — With gen. or abl, of price or valtie, to
be of, be valued at, stand at, be appreciated, cost :
videtur esse quantivis preti, T. : ager nunc multo
pluris est, quam tunc fuit : magni erunt mihi tuae
litterae : sextante sal et Romae et per totam Ita-
liam erat, teas worth, L. — With dat. predic, to ex-
press definition or purpose, to serve for, be taken
as, be regarded as, be felt to be : vitam banc rusti-
cam tu probro et crimini putas esse oportere,
ought to be regarded as: eo natus sum ut lugur-
thae scelemm ostentui essem, S. : ipsa res ad
levandam annonam impedimento fuerat, L.— With
second dai, of pers, : quo magis quae agis curae
sunt mihi, T. : illud CassuLnam, *cai bono fuerit,*
the inquirjf of Camiuty ^/ar wAom benefit wa» ii ' ;
haec tam parva civitas praedae tibt et quaeatui
fait— To be euffleierUfor^ be equal to, befii : sciant
patribuB aeqae curae f oime, ne, etc., L. : at divites
conferrent, qui oneri ferendo essent, eueh a» were
Me to bear the burden^ L. : com solvendo aere (old
daU for aeri ) alieno res p. non eaaet, L.-— With
dlipe. of aeri: tu oec solvendo eras, wut unable
to pay, — With ad^ to be of ueefoTy eervefor: res
quae sunt ad inoendia, Gs. : Talvae, quae olim ad
oriiandum templum erant mazime. — With die, to
be of treat concerning, relate to: liber, qui est de
animo. — In the phrase, id est, or hoc est, in ez*
planations, that u, that i$ to eay, I mean: Bed do-
mum redeamu8,id est ad nostros revertamur: vos
autem, hoc est populus K., eta, S.
somen, inis, n. [for *BQgmen ; SV6-], a breast,
udder; hence, a sow, lu.
smmna, ae,/. [summus ; so. res], the top, sum-
mit; hence, fig., the chief place, higheat rank,
leaderehip, supremacy : vobis summam ordinis con-
cedere : summam imperi tenere, the supreme power,
Cb. : ad te summa solum rerum redit, T. : totius
belli, the command in chief, Gs. — The main thing,
chief point, principal matter, sum, essence, substance:
leges non perfectae . . . sed ipsae summae rerum
atque sententiae, the main points: lectis rerum
summis, L. : haec summa est; hie nostri nun tins
esto, y. : summa est, si curaris, ut, etc. : universi
belli, tJu main isaue of the war, L. : ad summam
rerum consulere, for the general welfare, Cs. : ad
discrimen summa rerum addacta, to a general en-
gagement, L. : remlttendo de summft quisque iuris,
extreme right, L. : summa ducum Atrides, the flower
of leaden^ 0. — An amount, sum, aggregate, wJiole,
quantity: de summa mali detrahere: summa cogita-
tionum mearum omnium : summa exercitas salva,
the main body of the army, Cs. — ^In reckoning, the
amount, sum, total, aggregate: addendo deducen-
doque Tidere, quae reliqui summa fiat: subducamus
summam. — Of money, a sum, amount: pecuniae
summam quantam imperaverit, parum convenit,
L.: pecuniae summa homines movit, L. — With
dlips. of pecuniae: De summa nihil decedet,T. :
hac summa redempti, L. — In the phrase, ad sum-
mam, on thfi whole, generally, in short, in a word:
ille adfirmabat ... ad Bummam ; non posse istaec
sic abire : Ad summam ; sapiens, etc, to sum up,
H. — In the phrase, in summa, in ail, in fine: ab-
solutus, in Bumma, quattuor sententiis: in omni
summa.
•ummatiin, adv, [ Bumma ], sumnuurily, eur-
sorily, briefly, compendiously : perscribere.
anmme, adv, [summus], m the higheti degree,
extremely: me sollicitare: iucundum: locus mu-
nitus, H. : haec omnia laudanda. — Mott eagerly,
very earnestly: onm a me peteret et summe coo-
tenderet, ut^ etc
Bomm-, see sub-m-.
■nmiiiopere, ade, [8animo+opere3t «*<A a-
treme diligence, utterly: yitia vitaie.
■nmmimi, ode. [neut, of snmmus], at the ut-
most, at farthest, at most : exspectabam hodle, am
Bummum eras, at latent: qnattuor aut eammum
qninqiie : uno aut summam altero proelio, L.
Blunmtis, a^. sup. [for *8upimus; superos],
uppermost, highest, topmost : summis sazis fiius :
iugum mentis, Cs.: summa cacumina linquunt,
V. : Summus ego (in triclinio) et prope me ViscuSi,
etc., at the top, H. — As subst, m,, he who sits in Ike
highest place, the head of the table: sermo, qui
more mniorum a summo adhibetur, by the head
of the table. — PartitiTe, the top of, highest part of,
summit of : summus mons, tMtopof,OA,i feriunt
summos Fulgura mentis, mountain- topa, H. : in
summa sacra via, on the highest part of: lanus
summus ab imo, H. : summam aquam attiogere,
C. po^t : mari summo, V. — ^As stibst, n., the top,
surface, highest place, head: ab eius (frontis)
summo rami diffunduntur, Cs.: non longe abesse
a summo. — Of the voice, highest, loudest : aumma
voce, at the top of his voice, C, H. — F i g., of time
or order, last, latest, final, extreme : Venit summa
dies, V. : esse summft senectute. — Partitive, the
last of, end of: Summo carmine, H. — Of rank or
degree, highest, greatest, loftiest, first, suprerne, best,
utmost, extreme : timer : fides, oonstantia iusUtia-
que: bonum: summo magistratui praeesse, Cs.:
concedunt in uno Cn. Pompeio summa esse omnia:
scelus, S. : hiemps, the depths of winter : homines :
amicus, ihe best friend, T. : sunmio rei p. tempore,
at a most critical juncture : res p., the general wd-
fare : ad summam rem p., L. : Quo res snmma
loco, Panthu? the general cause, V. : Mene socium
summis adiungere rebus, in momentous enterprises,
y. : agere summo inre tecum, deal exaetingly.
mimmuto, see submuto.
swnOi sQmpsr, BUmptus, ere [sub+emo], to
take, take up, take m hand, lay hold of, asemme :
a me argentum, T. : legem in manOs : litteras ad
te a M. Lepido oonsule snmpsimns, have providei
ourselves with : Tusculi ante qnam Romae sompu
sunt arma, L. : perventam est eo, quo sumpta na-
vis est, hired : peoaniam mutuam, borrow, — To
take, eat, drink, consume, enjoy, put on r vinnm,
N. : Partem Falerai, H. : pomum de lanoe, O. :
sumptft virili togft,/»(rf onz reeiam omatam, K. —
To take in exchange, b^,pwrdkase: deeamas agri
Leontini : Qoae parvo sami neqneoiit; H. — F i g.,
to take, take up, assrume: tantos sibi spiritos, ut,
etc, oMuoMci^GB.: wo\m\xm,take courage, O.r sum^
tis inimicitiis, susoeptft esfij^LrrJI^ftA^ «9>,
Digitized by
sumptio 8
tak€f enter upor^ begin : omne bellam sami facile,
to be underiakeriy S. : bellam cum Veientibus sump-
tum, L. : Prima fide Todaque ratae temptamiiia,
O. : Quern virum Ijra sumia celebrare ? H.— >2b
exaetf infiidf with iuppUeium or poenam : more
maioram suppliciam aumpstt, Ga. : de ilia aappli-
cium samere : virgis aupplicium orudeliaaime au-
mere : pro roaleficio poenam aumi oportere : tarn
criidells poenaa, to take tueh crud revenge^ Y. —
To take, choose, edeet : philoaophiae atudium : hoc
mihi Biimo, this is my choice: meliores liberoa
sumpsisae qnam genuisse, i. e. to have adopted^ S. :
TTiateriam Testris aeqiiain Yiribua, H. : mala, 0. :
disceptatorem, L. : Miltiadem imperatbrem sibi,
N. — To take, asxume, daim, arrogate, appropriate:
quamquam mlhi non sumo tantum neqae adrogo,
ut, etc. : imperatorias aibi partis, Os. : Nee sumit
aut ponit securfs Arbitrio popularis aurae, H. :
▼oltQs acerbos, 0. : antlquoa mores, L. — To take,
obtain, get, acquire, receive: diatat aumaane puden-
ter An rapias, H. : laudem a crimine, 0. : aumpto
rigore, 0. — To take, lay out, use, o^y, employ,
spend, consume : f ruatra operaro, T. : laborem, Ga. :
diem ad deliberandum, Ca. : cibi quietiaque tern-
pua, L. : curia aumptua, tsom out, G. poet — Of a
speaker, to take for granted, assume, maintain,
stippose, effirm : id aumere pro oerto, quod do-
bium est : beatoa eaae deoe : pro non dubio, aequiua
esse, etc., L. — To take, bring forufard, cite, met^
iion, adduce: homines notoa aumere odiosum eat :
nnum hoc sumo : quid qufsquam potest ex omni
memoria sumere inlustrius ? '
Aumptid, onis,/. [snmo], a toHn^.^Fig., in
logic, an assumption, major premise,
Awnptuaxiua, atfj, [ 2 sumptua ], of expenee^
gwnpiuary: rationea noatrae : lex.
Aumptaosa, ado. with eomp. [ aomptuoaua ],
eicpeneivdy, sumptuously : oonvivia faoere, Gt : ae
samptuoeiua tactare.
■umptaosvuik adj. with comp, [ 2 aumptua ],
very expeneive, costing mticA, dear, sumptuous: ce-
nae : hostia, H. : bellum, L. : ludi sumptuoaiorea.
— Of persona, given to expense, hmsh, wasteful, ex-
travagant: mulier, T. : homo. — Pher, m. as subst.,
spendthrifts, Gu.
1. BumptQS, P. of Bumo.
2. amnptns, &b, dat. ttl or tul, m. [sumo], out-
lay, expeime, co»t, charge: quor tu hia rebus sump-
turn auggeria,T.: aumptu ne parcas: epularam:
nulli aamptOa, nulla iactura: adyentua aoater ne-
mini ne minimo quidem fuit aumptui: nullua fit
sumptua in noa, no expense is lavished us: nnme-
rum equitatfia auo sumptu alere, Ga.: oppida pu-
blico Sumptu decormre, H. : unde in eoa aumptOa
pecunia erogaretur, L. : opere ruatico Faoiundo
sumptum exercere suum, i. e. support themselves, T.
(■5mti% sumtudAii^, sumtuft), see aumpt-.
•no, sul, sQtus, ere [SV-], to sew, stitch, sew up,
sew together: tegumenta corporum auta: sutis
arcent f rigora brads, 0. : cortidbus suta cavatis
alvearia, y.~F i g. : ne quid ... auo auat capiti,
devise, T,
saomet, snopte, aee auus.
AiiOTOtaniJlia, ium, n. [aua+OTis+taunia], a
sacrifice of lustration, consisting of a swine, a sheep,
andabuu: exercitum auovetaunlibua luatravit, L.
sapeUez, lectilis (abl, -li or -le),/. [1 LE0.1,
domestic utensils, hnmehoid stuff, fumiiure, goods
(only sing, collect.): Supellectile opus est, T. : lauta
et magnifica: Gampana, H. — Fig., apparatus,
^miture, outfit, qualification: optima et pulofaer-
rima vitae, ut ita dicam, aupellex : oratoria.
IL sapar, adv» [ cf . vwip ], above, on top, over,
upwards : eo super tigna bipedalia inidunt, Ga. :
Inplenturque auper puppee, i. & by rain, Y. : au-
perque inmane barathrum GemaUir, /rom above,
Y. — In number or quantity, owr, moreover, in ad-
dition, besides: satis superque esse sibi suarum
cuique rerum, enough and to spare: satis super-
que vixisse: Qiiidque furor valeat, aatisque Ac
super ostendit, 0. : poenaa dedit usque superque
Quam aatia eat, H. : et super, and moreover, Y. :
aatia auperque oneria austinena, rea a populo R.
gestaa acribere^L. : auper quam quod diaaenaerant
ab oonsilio, b^des that, U — Of a remnant, over,
left, remaining: Atheniensibua praeter arms nihil
erat super, N. : quid super aanguiuis, qui dari pro
re p. possit, rogitantes, L. : auper tibi erunt, qui,
etc., Y. — In composition, of place, above, over, aa
in Buperfiuo, auperpono, supersedeo, superato. —
Over and <^love, besides, in addition, as In super-
addo, aupersum, superfio.
2. super, />ra4». with aee. and abl.[i super].
I. With abi, of plaoe, over, above, i^wn, on: Ute-
res, qui auper muaculo atruantur, Gs. : ensis cui
super Gervioe pendet, H. : auper Pindo, H. : re-
quiescere Fronde super Tiridi, Y. — Of time, dur-
ing, in^ at: Nocte auper media, Y.: rixa super
mero Bebellata, H.— Of relation, upon, about, of,
concerning, re^fiecHng : hac super re scribere : lit-
teraa auper tantS re exspectare, L. : super tali
causft missi, N. : super arvorum cultu, Y. : Mitte
ciyills super Urbe curas, H. : decreta super iugan-
dls Feminis, H. : super tali acelere suapectua, &
— Over and above, besides, beyond: Hortua fona^
Et paulum ailvae auper hia, H.— II. With aee^ of
place, over, above, on the Urn of , upon, on: auper
terras tumulum noluit quid atatui : auper latetes
ooria inducnntur, Os. : auper vallum praedpitsri,
S. : aqua auper numtium iuni oonoreta, L. : aquila
auper carpentum volitanSy L : Gollia erat, ooUem-
que auper planiaaima ^Wjf^^^^^ ^^^ super genus
880
maptiriaoio
eat, Ca. — Of pUoe, ofoiw, bejftmd: Komenlanus
erat saper ipsum, Porciiis infra, above him (at
table), H. : super Niunidiam Gaetulos aocephnus,
beif<md Numiaia^ S. : super Suuium navigans, L.
—-Of time, during, at: super vinum et epulas, Gu.
— Of measure, over, above, beyond, in addition to:
quod alii super alios legati venireuti i. e. in eueee§-
non, L. : seniores super sezaginta annos, L. : su-
per soHtos honores, L. : super LX miHa, more
than, Ta.— F i g., of official position, over, in charge
of: super armamentarium positus, Cu. — In the
phrase, super omnia, aJbove ail, before all: aetas et
forma et super omnia Romanum nomen, L. : super
omnia volt&s Accessero boni, 0.
1. anpara, Orum, n., see superus.
2. Bupera, adv, [abLf. of superus ; sc. parte],
above : subter superAque revolvens Sese, 0. po^t
8ap6ribi]i% e, adj. [superol, thai tnatf be got
over, to be ntrmounted: mums, L. — Fi g., that may
be overcome, superabU: non est per vim superabt
lis ulli, O. : caeeleas ope bumanS, curable, Ta.
sapar-addo or super addd, — , ditus, ere,
to aad besides, superadd: tumulo carmen, V.: in
eziguo laiirus superaddita busto, Pr.
■aperaii% antis, /*. of supero.
■uparitor. Oris, m. [supero], a conqturor: po-
puli Etrosd, O. : Gorgonis (PerseusX O.
•nperbe, adv, with comp, and sup. [superbus],
haughtily, proudly, superciliously: inluditis me,
T. : iraperare, Os. : hoetis eludebat, L. : legati ap-
peliati superbius : soperbissime preoes repndiasti.
•uperbia, ae, / [superbus], loftiness, haughti-
ness, pride, annoyance: quae est ista superbia:
divitiae plenae insolentis superbiae : ilia tua sin-
gularis: increpans siiperbiam Pupiri, L.: pone
superbiara, H. : in voltu damnosa superbia vestro,
O. — Conceit, vanity: ad ludibiium stoKdae super-
biae, L. — Rudeness, discourtesy : superbiam tuam
accusant, quod negent te percontantibus respon-
dere. — Bigh spirit, honorable pride : sume super-
biam Quaesitam merltis, H.
superbiloqaentia, ae,/. [superbus +loquor],
haughty speech, PoeL ap. C.
■aperblo, — , — , ire [superbus], to be haughty,
tabs pride, plume oneself : avi Nomine, 0. : forma,
0.: nonore. Ph.— Fig.: quae sub TyriA concha
superbit aquA, is magnificent, Pr. : superbire miles,
quod, etc., Ta.
sapmrbos, adj, with cornp, and tu/oi, hasighiy,
proud, vain, arrogant, insolent, discourteous, wper-
dUom, domineenng: iuTenis, V.: sapeit>am se
praebuit in fortune : utrum snperbiorem te pecu-
1^ facit? : Laudato pavone supert>ior, 0. : homi-
nes snperbiasimi, S. : non respondere vereor, ne
•uperbum sit, L. : superbnm est dioere, etc : at-
qve meo nuno Saperbus inoedis malo, H. : opibv
soperbi, Y. : tura, L. : lex superlnssinia, h,— Ex-
pressive of pride, proud, lofty, arrogant : mutetk
vestis, L. : aures quarum est iudiciam supeibioa
mum, i. e. very severe s responsa, arrogant: oeaE
0.: Karthaginis aroes, H. — Fastidious, oqueatmak
ddieaU: dens, H.: corpus, H. — Primd, angvd,
splendid, magnificent, superb: populas bello, V.:
triumphus, H. : Postes, U. : sedes Dolopom, V.
aapercilium, I, n. [2 GAL-], an eyebroie: a-
perciUa abrasa: superiora superciliia obductx:
duris torva supereiliis, 0. : Hirsutum, V. : Detat
supercilio nubem, H. — A brow, ridge^ summit : ^
vosi tramitis, Y. : iofimo stare supercilio, at the
bottom of the projection, L. — Fig., a nod, ui3:
Cuncta supercilio movens, H. — Pride, hoMghtinm,
arrogance, superciliousness, gloom : supercilium ac
regius spiritus : aetas digna supercilio, la. : snper-
cilii matrona severi, 0.
saper -emi&edt — ^ — , ere, to overtop, sur-
mount, rise above, tower over : victor viroe sapexe-
minet omnia, Y. : fluctOs omnis, 0.
superficies, — , ace. em,/, [super -h fades], the
upper side, top, surface ; hence, in law, fixtum,
improvements, builekngs (as upon the ground, not
of it) : aream praeclaram habebimus, superBciesi
consules aestimabunt : in superflcie tilgnidqne ca-
ritas nobis patriae pendet? L.
super -fixuSj^ adj., atta^ted ahovt, fadeaed
thereupon: superffka capita hostium portantes,L
snper-flu&lS, entis, adj., running otter, super-
abundant: Nili receptacula, Ta.: superflueote
roultitudine, Ta. — Fig., abounding, overfull: in-
▼enili quAdam dicendi impunitate: superbus et
superfluens, Gt
super -Amdo^ fadi, fftsus, ere, to pour orer,
pour upon, scatter over .* magnam vim teloran
superfundere, Ta. : superfusis tinguanras oorpon
Ijmphis, O. : iaoentem hostes superfosi oppnesse-
mnt, overwhelming him, h. — ^Fig.: superfundeof
se laetitia, ex/raodj^aiO, L. : (Macedonam faraa)
superf udit se in Asiaro, extended, L. : sed nondoa
fortuna se animo eius superf uderat^ L e. had in-
tooacated, Ca.
supergredior, gressus, I [super+gradior], u
surmount, pass over: ruina8,Gu. — Fig., to sut'
pass .' feminas pulchritudine, Ta.
Supexi, drum, m., see superus.
super-iaoio^ feci, ieotus, ere, to east onr, thm
upon : Meabra saperiectA Teste for^ O. : sope-
ieoto nalare Aequore, i. e; overfiomng, H. — Ta
overtop, surmount: pontns scopalos superiadt
undA, Y.«-F i g., to overwhdm, exceed, ovtdo: an-
gendo fidem, by exaggstation, L. : tautum patemas
laudes, ut, eus., U . mr^nio
Digitized by VjOOQ IC
•npttioimUieo
881
sapentoA
snpar-imininoQ, --» — « Sra* to hang over,
overkatig: Pastorem Euae nudo, Y.
raper- impendent entie, jP., omtrhamging:
silvae, Gt.
Btiper-imponS (-inpono), — , positas, ere, to
ptU vpoUy place aver^ set above: Bazum machtD&
superinposicura est, L. : statua superiinposita, L.
Buper-inoidOy — , — ^ ere, to fall from above^
faJU down thereupon. — Only P. praea, : superinci-
deDtibua telis, L.
saper-lncubo, — , — , are, to lie over, lie there-
upon.'^u\j F.praee,: suberincubaus Bomanus,
Li.
super Inoumbo^ cubul, — ^ ere, to lie down on,
east oneeelf upon, O.
saper-inioio or super ialoio^ i«cl, ieotus,
ere, to throw on, east over, ecaiier tharenqton : rams
frondls,y.: superiniecta terra, 0.
saper-instemo or super instemd, etrftvi,
— , ere, to apread over, lay thereupon s tabulae, L. :
super fiiWi instemor pelle leonis, V.
superior, itis, gen. Oris, comp, of superas.
snperins, see superus, supra.
(super-labens), i% gliding over, tailing along,
L. (dub.).
superlatdo, Gnis, /. [ super + TAL- ]. — I n
r h e t., an exaggeration, hyperbole: yeritatis.
super-latus, adj,, extravagant: verba, of hy-
perbole.
supeme ( -ne, H. ), adv. ^ supNemus], from
above, above, upwards: mutor in all tern superne,
above, H. : volvitur amnis, Y. : gladium supeme
iugulo defigit, L.
supemuB, adj. [super], that is above, celestial,
supernal: Tusculuni, lofty, H. : numen, celestial, 0.
Bupero, ftvl, &tus, ftre [superus], to go over,
rise above, overtop, surmount, transcend: capite et
cerTioibu8» Y. : has (tnrrls) altitudo puppium ex
barbnris navibus superabat, Gs. : ut aqua genua
vix Buperaret, L.: Posterior partis superat roen-
sura priores, 0. — To go over, rise above, mount,
ascena, surmount, overtop: ardua montis Per de-
serta iugo superans, pasting over the summit, Y. :
(tempestas) summas ripas fluminis superavit, Cs. :
munitiones, L. : inontis, Y. : Caucaaum, Gu. : tan-
tuDi itineris, traverse, Ta. : regionem castrorum,
po beyond, Gs. : insidias circa ipsum iter locatas,
Ij. : superant (Pamasi) cacuniina nubes, 0. — To
sail by, pass, doMe, uteather: prorounturium, L. :
Euboeam, N. : cursu Isthmon, 0. : Regna Libur-
noruin,Y. — ^Poet: musarum scopuloa, £nn. ap.
C. — To exceed, be in excess, overrun, be abundant,
abound: in quo superare meodoBum est: quae
lugurthae fesso superaverant, Iiad been too much
for^ S. : superante multitudine, U : superat gre-
gibus dam iuyentas, Y. : uter igitur est divittor,
cui deest an cui superat ?-^To be left over, remain,
survive: quae superayerunt animalia capta, immo-
knt, Gs. : quod superaret pecuniae : nihil ex raptis
oommeatibus superabat, L. : si de quincunce re-
mota est Uncia, quid superat ? H. : yitft, survive,
Gs. : Quid puer Ascanius? superatne? Y.: quid
igitur superat, quod purgemus ? L. — ^In war, to be
victorious, overcome, subdue, conquer, vanquish:
superavit postea Ginoa cum Hario : niaximas na-
tiones, Gs. : exercitOs regios : navali praelio siipe-
rati, Gs. : ferro incautum, Y. : bello Asiam, K. —
To extend beyond: clamor superat inde castra bo-
sttum, L. — ^F i g., to have the upper hand, be supe-
rior, excel, overcome, surpass : numero hostis, vir-
tute Romanus superat, L. : superans animis, i. e.
exulting, Y. : bostes equitatu superare, N. : superat
senteutia Sabini, Cs. — To surpass, excel, exceed,
outdo, outstrip, transcend: quaerit, quft se virtute
Plancius superarft : doctrinft Graecia nos supera^
bat : Pboebum canendo, Y. : Duritia femim, O. :
cursu canem, H. : non dubitabara, quin banc epistu-
lam fama esset celeritate superatura, vnU ouUtrip.
— To matter, overcome, sttppress, defeat, subdue,
surmount: banc (orattonem) diligens scriptura
superabit: neoessitas quam ne dii quidem supe-
rant, to which not even the gods are superior, L. :
■uperanda omuls fortona ferendo est, Y.
super-obra5, uT, — , ere, to cover over, ever-
whelm : (alqm) arrais, Pr.
super-oocupo, — , — , ftre, to take by surprise,
take unawares: Quem non superoccupat Hisbo, Y.
super-pendens, entis, P., overJianging : saxa,
L.
super-positns, P., piaeed over^ set upon, tm-
posed: superpositum capiti decus (i. e. piieus), L.
super-soandd, — , — , ere, to dimb over, stride
over : strata somno corpora, L.
snper-sedeo, sedl, sessum, ere, to sit upon;
hence, f i g., to be superior to, forbear, refrain, de-
sist, leave off, pass, omit : hoc labore itineris : proe-
lio, Cs. : liiibus et iurgiis supersederi, L. : narra-
tione supersedendum est: supersedissem loqui
apud yos, L. : castigare territos, Cu.
super>stagno, &vT, — , ftre, to spread out into
a lake: SI amnis superstagnavisset, Ta.
(super-stamo), see superstratus.
superstes, itis, adj. [super+STA-], standing
by, present, witnessing: suis utrisque superstitibus
praesentibus.— P o e t. : spoliisque animosa super-
stes, Unda, yelut victrix, etc., standing up as in
triunqth, O.^Jiemaimng alive, outliving, surviving:
puer, ut sit superstes, that he may live, T. : super-
stes hereditatem regni accipiam ( sc. patri ), L. :
Fama, posthumous, H. : Dimidift parte superstes
e«>.0.: Itamihiatqueh»io.i^^^; .,
■npentltio 81
Bibi lai liberi saperetites eseent: filio pater, L.:
ubi privatus superstes regno sao ooDseDescat, L. :
priscis ilia saperates avis, O. : te dignitatis meae
Boperatiteni reliqutsse: alteriua veBtrum saper-
8tefl, L. : etiam nostri supentites Sttmos, L e; oiur
better telveg^ Ta.
■nperstitio, Onie, /. [auper+STA-], dread of
the supertuituralf credulous wonder, anxhue eredu-
lUffySuperetUion: Dec vero superstitfone tollenda
reiigio toHitur: sagarum: tristis, H.: barbara:
captus qaftdam superstitiono animus, L. : Magna
superstitio natalis amicae, 0. — -4 mtperttitiom
rite: hostes operati superslitioiiibus, L. — An ob-
ject of dread: Stygii caput fontis, Una superstitio
superis quae reddita divis, V.
■uparstltidM, adv, [superstitiosus], eupereti-
tiofutiy: dicere.
Auperstitiosiu, adj. [superstitio], eoothtaying,
prophetic^ prophetical : bariolationes, Enn. ap. G. :
yox, Post. ap. G. — Full of euperttiiion^ eupereti-
tioue : nimium esse superstitiosum non oportere :
philosophi: principes, L. : superstitiosa ista oon-
dpere.
•uper-ftto^ stetl, — ^ ftre, to etand itpon, etand
over: scalae conminutae, qui supeniteterant adflicti
sunt, S. : agger pondere saperstantium in fossam
procubuit, lT: signa cum oolumnis, quibus super-
atabant, L. : corpori|>u8 hostium, L. : Ossa inhu-
mata (volucres), 0. ; cf. Quern . . . lapsum super-
stes Immolat, V.
saper^strataji, P., laid over, etrewn thereupon :
Corpus obrutum superstratis Gallorum cumulis, L.
super-struo, straxi, — , ere, to build upon:
ligneam compagem Buperstruxit, Ta.
saparHnim or saper ■am, fui, esse. — Of a
remainder, to be over and above^ be left, remain :
duae partes, quae mibi supersunt inlustrandae
orationis : quid superest de corporibus, lu. : perexi-
gua pars illius exercitas superest, Cs. : quantum
satietatisuperfuit: biduum supererat, Gs. : spatia
si plura supers! nt, V. : nemo superesse quemquam
praeter eos crederent, L. : quod superest, scribe
quid placeat, /or the rest: quod superfuit, Ph. :
nihil erat super, N. : supererat niliil aliud quam
evadere, L. : Pervigilera superest herbis sopire
draoonem, O. — To live after, outlive, be etill alive,
turvive : Lucumo superfuit patri, L. : dolori, 0. —
7b be in abundanee^ abound : Quoi tanta erat res
et supererat, T.: vereor ne iam superesse mihi
verba putes : adeo supererant nnimi ad sustinen-
dam invidiam, L. — To he adequate, s^^ice : roodo
vita aupersit, V. : labori, V.— 2b be in exeees, be
mperabundant, be superjluoue: ut neque abeit
quicquam neque supersit.
■upar-tego, — , — , ere, to cover over
super favilla teget, Tb.
«npar-^urgen% ntis, P.,prmnmg from mbave:
fluctu superurgente, Ta.
sapeni% adf. [super]. — Pomi^ that tt abott.
upper, higher : ad superos deoe potius quam ad
inferos pervenisse : spectatorea superarum remm
atque caelestium : Omnes caelicolas, omnes aupen
alta tenentes, Y. : deorum domua, 0. : mare, L e
the Adriatic and Ionian Sea (opp. mare infenxa,
the lower or Etruscan Sea) : superas evadere ad
auras, i. e. of the upper toorld, Y. : aurae, O. — FImt.
m. as subst, (with gen.plur. superftm, Y^ 0.\ the^
who are above (opp. inferi) : multum fleti ad supe-
ros, i. e. the living, Y. — E s p., the gods above, e^
tial deitia : Quae superi manesque dabant, Y. :
Pro superi, 0. : Gontemptrix supemm, O. : auperis
deorum Gratus et imis, H. — /4icr. n. as mbat^ thi
heavenlg bodiet^ eeleetial thinge: lunam, ateUas,
supera denique omnia stare oenaet — Higher pUmeee
(sc loca) : supera semper petunt, tend ttpeiarde :
supera ardua linquens, the upper world^ Y. — Camp.
■apoior, n. us, gen, Oris, of place, higher^ ^^pper:
superiorem partem ooUis castria oomplererantk
Gs. : iota domus vacat superior, the upper part
of: labrum superius, the upper lip, Gs. : de loco
superiore dicere, i. e.from the trumnal: causam
cum agam de looo superiore, L e.from the rottra:
multos et ex superiore et ex aequo loco sermones
habitoe, L e. informeU dieeoureee and in oonverva-
tion: ex loco superiore proeliabantor, /rom an
eminence, Gs. : ex superiore et ex inferiore scrip-
turS dooendura, what is written above and belote,
I, e. the context : posteriori superius non iangitnr.
— Ptur, n. as subst.: superiora muri, the upper
parts (opp. ima), Gu. — Of time or order,ybnn£r,
past, previous, preceding : superiores aolia defee-
tiones : superioribus diebus, C^. : in superiore vita:
pars legis : superius facinus novo scelere vinoere :
superioris more crudelitatis uU,N. : nnptiae,/orm«r
marriage: vir, first huAand-^l age, older, eUer,
senior, more advanced, former : omnia iaventas
omnesque superioris aetatis, Gs. : superior Afri-
canus, the Elder. — Flur, m. as stAvt,, elders, older
men : superiorum aetas.— F i g., in a contesl; vido-
rious, conquering, stronger, superior : hostla cqoi-
tatu superiores esse intellegebat, Gs. : se quo
impudentius egerit, hoc superiorem diaoeasoram :
semper disoessit superior, K.: superiorem Ap-
pium in oausA fecit, L. — Of quality or coo<fi-
tion, higher, more distinguished, greater, better,
superior: ii, qui superiores sunt, submittere se
debent in amicitift : premendoque superiorem sese
extoHebat, L. : pectmiis : honoris grado. — Si^
mpremus, highest, loftiest, topmost (poet; ci
summus). — Par tit.: clamore supremos Inple
runt roootis, the mountain-tops, Y. : aapremo In
roonte, on the summit, H. — F i g., of time or oider,
last, latest, extreme, JUial : Supremo te sole domi
manebo, at sunset, H. : in te suorema aalua^ lad
Digitized by V^OOQIC
■Tip«rv«Mii«iis 8
hopt,Y. : Sopremam Mlis liDpocuisse manmn, thi
JiniJiing hamdy 0.-— Of rank or degree, higheat,
sntaUtt, mtmt txaUed^ tupmme^ extreme: supreme
luppiter, T.: maeies^ Y . — J%« laU of life^ lati,
doting^ dging^ final: supremo intae die: ampHs-
siioe supremo suo die. efferri : nee . . . Supreme
citius die, i. e. f^ot until deaths H« : soppHciom, i. e.
ehepenailif of death: iter, H.: lumen, V.: sociam
tori Tocat ore supremo, with dying breath, 0.:
honor, i. e. tht ftmeral rite$, Y. : tori, i. e. bieny 0. :
Troiae sorte suprema, Y. — As ntUt, n, : Yentum
ad supremum est, to tha last moment^Y, : suprema
ferre, i. e. the funeral offenngn^ V.
saperraoineusi adj, [super-vaouus], over and
above, needUm, uwiecenarg, wperfitwm, euperer'
ogaiorg, redundant : opus, i. e. of leiture houn :
oratio, L. : iter, L. : omnia ita locata sunt, ut ni-
hil eorum superyacaneum sit: de timore supcr-
vucaoeum est disserere, S. : quia alter consul pro
superracaneo habeatur, L.
soper-TaouuB, adj., uteleee, needUn, unneeeS'
aary, tuperfluoua, redundant: Omne supervacuum
pleno de pectore manat, U. : sepulcri honores, H. :
mctus, 0. : quod diutius exsequi superracuum est,
Cu. — lu the phrase, ex supervacuo, to no purpose,
■nper-vido, — y — , ere, logo over, climb over,
surmount : omnis asperitates, S^ : ruinas muri, L.
super-vehor, v^ctns, l, <%>., to pate by, tail by,
turn: Galabriae promunturium, L. : montem, Ct.
BVper-Teiiio, venT, ventus, ire, to come in ad'
diiion, eome i^, arrive, euperwene, follow : pedites
«uperventunt, L. : superveniunt deinde legati,Gu.:
Grata superveuiet quae non sperabitur horn, H. —
To €>8ertake, eome upon^ light ^i^nm, euipriee: et
heres Heredem alteritis, velut unda supervenit
undam,/o^&Mi» vpon^ H.: palantes, Cu.: tiinidis
superyenit Aegle, Y. : munientibus supervenit Mar-
oellus, L. : huio ketitiae, L. — To come over, doee
upon: crura loqnentis Terra superveuit, cloeed
over, 0.
(superventcui, fks), m., a coming up, arrival
— Only abl. : superrentu quartae decimae legiones,
Ta.
•nper-volitS or super TOlito, ftvl, — , ftre^
tofiy over often, fig about over : sua tecta alis, Y. :
tantum foedamm Tolucnim superrolitavit, Ta.
■uper-TOld, — , -^, ftre, to fiy over: totum
orbem, 0. : Bupenrolat hasta^ Y.
snpind, — , fttus, ftre [supinus], to bend back-
wards, lay back, throw over : supinatae glaebae, i. e.
turned up by the plough^ Y. : oasom nidore sapi-
nor, turn up my nom, H.
rapinus, adj, Tcf. Ihrtot], backwards, bent
backwards, thrown backwrnyis, on tht back, supine:
stertitque supinus, H. : excitat sapinnm iarenem,
58
0 rappeto
i. e. in bed, lu. : utt motu sui corpons, prono,
obliquo, supino: supinas tendens manOs orabat,
with upturned palms, L. : tendoque supinas Ad
caelum cum voce maiias, Y. : iactus, a throwing
up, L. — Backwards, going back, retrograde : Kec
redit in fontis unda supiim stios, O. : Flumina
cursu reditura supino, O. — Sloping, inclined : per
snpinam vallem fusi, L. : Sin oollls supinoa (meta-
bere), Y. : Tibur, H, — F i g., negligent, indolent,
supine: Maecenas, lu. : animus, Gt
suppaenitet, — , ere, impers, [sub+pacnitet],
it causes some sorrow: ilium furoris, he is sorry
for, etc.
suppar, paris, adJ, [ sub + par], nearly egual,
nearly ' contempoiHiry : huic aetati Alcibiades, Cri-
tias.
aappeditatid, 6nis, /. [ suppedito ], a fuU
supply, dbundatue, exuberance : bonorum.
•Ufypedito, Avl, fttus, ^Te,freg. [sub + pes], to
give tn abundance, furnish bountifully, provide,
st^y freely: illi sumptibus, T.: quod Ciceroni
suppeditas, gratum : sumptum a sociis : tributo
sumptOs suppeditari, L. : omissis his rebus qui-
bus nos suppeditamur, eget ille: roulta ad luxu-
riamiuvitamenta: fabulas po^tis: tibifrumentum:
ipsis pecuniam, N.: suppeditabit nobis Atticus
noster e thensauris suis quos et quantos viros ! :
quod (res) curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppedi-
tetur ad usum oopiose. — To be ftdly st^jpUed, be
present in abunaanee, be at liand, be in store,
abound, be available : facile suppeditat omnia
omatus dioendi: undique mihi suppeditat quod
pro M. Scauro dicam : quod multitudo auppedita-
bat, L. : si vita suppeditasset, i. e. if he had lived:
nee consilium, nee oratio suppeditat, i. e. / have
neither ideas nor words, L.: Ut tuo amori suppedi-
tare poesint sine sumptu tuo Omnia luicc, T. — To
be enough, suffice, avail : parare ea, quae supped!-
tent ad cultum : vix in fundamenta, L.
■nppedo, — , — , fire [sub+pedo], to break
wind softly.
■appematos (sabp-V, at^, [sub+pema],
Uunea tn the hip; henoe : aluus subpemata securi,
cut down, Ci,
anppetlor (sabp-X atus, arl, dep, [anppetiae,
help], to come to the aid of, aseist, succor (late):
quod mihi suppetiatus es, gratissimum est (dub.).
■Tippeto (sa1q>-X Ivl, itas, ere Tsub-fpeto],
to be at hand, be tw etore, be present, is available:
si cot haeo suppetunt: vererer, ne mihi erimina
non suppeterent : copia frumenti, Cs. : qulbus-
cumque vires suppetebant ad arma ferenda^ L.:
neque quo nianus porrigeret suppetebat, N.r si
vita suppetet : Novis ut usque suppetas laboribus,
may be exposed to, H.-^!7b be equeU to, be nffleient
for, sufice, amU : ut^oo^^^i^ptlbiis oopiae
y
884
fvppetant : Fauper enim non est, cni rerain sap-
petit iisu?, correspond^ II. : nidis lingua noo sap-
Iietebat HberUti, L.
anpplanto (rabplA — , — , are [sub+planta],
to trip up the IieeU of, throw down : alqm.
supplementiiin (aubpl-), I, n. [suppleo], that
which JUU out, wupplut, reinforcement*: supple-
mentuni l^gionibus scribere: legiones sappleiojen-
to eiplere, L. : 8apple(nenti nomine, Cs. : serros
ad Bupplementnm remigum dedit, L. : legere, Cu.
8iip-pl«o (SQbpl-X «vl, etus, ere, to Jill up,
fill out, make full, make pood, complete, tupply:
supplet iste nescio qui : bibliotbecatii : Adiectoqtie
eavae sapplentur corpore nigae, 0.: inania moenia
. (1. e. arbem) supple, i. ^.people, 0. : Si fetuni gregero
euppleveril, V. — To add: ceteros.^In tlie army
or u«Tj', to fill up, make complete, fumiah with a
complement, recruit : legiones, L. : Remigiam, V.
supples ( snbpl- X icis ( oM. icl or ioe ; pen.
plur.Acum, rat-ely Aaum),adJ. [ sub + PARC- 1,
kncding in entreaty, begging, entreating, hianble,
mUmtimive, beneediing, nuppliawt, mpplicant : sup-
plex te ad pedes abiciebas : vobis supple z inanils
tendit patria commuTiis : gener a oonsulls pedibus
Bupplex reioebatur: Ne quoiquam snoiiiin aequa-
lium supples siet, T. : iudicibus : enm Alctbiadei<
Sooniti supplex esset, at, etc.— As mi&tf. m., a eup-
pliant, humble petitioner: in miseros ac supplices
Tntsericordifi utf, Os. : nos siippltoum voce prohi-
bebis? : vester est supplez, iudices: tuus, H. : del,
N. — Of things, of a eupplicant, expre$8ive of en-
treaty, suppliant, hutrUfle, beseeching: mantts: nianu
siipplice, 0. : vitta, H. : vota, V. : vox, 8.
snpplicItiS (sabpl-), Gius.^. [supptico], a
public prayer, mppltcation, religiouf solemnity,
day of pi-ayer, day of hwniliation, thanhtgiving
day, feativcU : supplicationes per dies quinqua-
ginta constituere : supplicationes In biduuro seiia-
tus decrevit, L. : dierum vij^inti supplicatio a scuatu
decreta est, a thanhgiving^ for victory, Cs, : sap-
plicatio diem anum Romae indicta, L.
•nppliolter (sabpl*), adv. [supplex]. like a
petitioner,, humbly, tubmirnvdy, mtpplianlly : re-
ppondere : locuti, Ca. : aram veneruns, V., H., O.
■uppHoinm (subpl-), l, n. [snpplex], a hieeU
ing, bowing down, humble entreaty, petition, mppli-
cation: Vacoeiises fatignti regis subplidis, 8.^
legatoa ad tonaulem cum snpplicils mittit, ft—
An humiliation, public prayer, mpplieation, ad.
ofworehip: suppjiciis fntigiire deos, L.: In snp-
plicils deorum niagniOci, i. e. votiae offeringe, 8. :
suppliciis deoa placare, L.— (Because . criminals
wci<e beheaded VnteWn^tliepumiMkment of death,
death-penalty, execution, slaughter: se et iiberos
hostibus ad supplieium dedere, Gs. : ad rappUoium
jrapi: ad ultlmum suppUcinm progredi, to take
their own lioes, Oe.^^PunithmeiU, penalty, Uniure,
torment, pain, distress, suffering z illi de me sap-
plidum dabo, T. : omni aupplido excraciatas :
gravissimum ei rei sapplidom cum cructatv eon-
stitutom est, Cs. : triirte, Y. : iia ( improbis ) ante
oculos indicia et supplkaa Tersentnr: 8u{^Ucui
delicta eoHroere, H.
attpplioo (snbpl-), fivl, atos, ire [sapplex], te
kneel down, humble oneself, pray humbly, bea^fck,
beg, implore, supplicate : precari, deniqiie suppli-
care: mi^itare supplicantes legatee, SL: Ipsiim
hunc orabo ; huic supplicaboi T. : senatai pro me:
iiidignis, O. : ut non multu'n Oraecis Bupplican-
dum putarem. — Of worship, to pray, m^^icatt,
worship: per hostias dels, S.: populus lit soppfi-
catum, L. : at, cuius sepulcrum exstet . . . ei pa-
blice suppUoetur: sapplicatum totA urbe est, L.
rappl5do (lubpl-), sf, — , ere [sub+plaodo],
to stamp: pedem in ille iudicio.
supploeid ( snbpl- ), onis, /. [ snpplodo ], a
sttunpiftg: pedis.
(snppoenitet), see snppaenitet
sup-pono (sabp-), posul, pottos (posta, V.X
ei-e, to put below, set under: anitum ova gallinis:
caput et stomachum fontibus, H. : Cervicem polo,
0. : (taurtw) iugo, yoke, 0. : Agresti fano pwu?,
drive under, 0. : f ratrem tumulo, 1. c. bury, 0. :
incedis per ignis Suppositos cineri doloso, hidden
under, H. : terrao dentes, i. e. mm, O. : Faleem
rnntuils aristis, apply, V. : caltros, apply (i. e. to
the throat), Y.— 7b put in the pUiee of, smbstitute
for: in eorum locum dvls Bomauos: crimiDibos
illls pro rege ae aoppouit reom. — To substitute
falsely, falsify, forge, counterfeit: pnerum, T.:
puellain, L.: patri quoa (equos) droe Snppo^iti
de inatre notlios furata creavit, i. e. sseretly iwtr^
duced, Y. : trepidat, ne Suppositos veoiaa. In.*-
F i g., to add, annex, suIMn: exemplnm epistake.
— To make suhfeet, sJbjeei, submit: Nil ita sob-
lime est . . . Non sit ot inferioa BuppositmBqiie
deo, 0. — 7b sidtordinale, dass under: huic generi
paitls quattuor: Latio suppoBuisee Samon^ L e.
regarded as inferior, O.
sap -porto ( subp- ), ivT, — , fir^ to convey,
bring up, bring forward, comduet: opeiy qoaecam-
que sunt usui, Ca.:. frumeotom ex Seqoanis, Gs.:
commeatOfl terreBtri itinere navibos^ L.
■Tippositas^ SQppostns, P. of supponou
supprossio (snlyp-X onis,/. [Bob+PRBM-]«
a suppression, retaining, embezzlement: coppressio-
nes iudiciales,
Bnppsessos (sabp-), adj. with eomp. fP, of
siipprimo], pressed down.-'^t the voice, sMued,
low, si^ressed: auppressa Toce dicere: ent ot
voce sic etiam oratiooe Buppressior.
sapprimo (sobi^.X pr^^»^^ [sub+
885
premo].— Of vessels, to nuk^ tend to the botiom:
quattuor (naves) suppressae, L.«^7b keep btuk^
vt'Uhkoid: earn (pecaniam).— 7b koid hack^ keep
backt chieeky eiop, deUiin^ rettram: hoetem nostros
insequentem, Gs. : acrii cursQs habenas, O. : vo-
oeiD, let faUiO. : partem vocti, 0.— F i g., to eon^
eealt t**pprea»: quae (senatOs oonsulta) supprime-
bantur, L. : ooDiaratiouis indioiuro, Ou. : nomen
alcaius, Ta. — TV; cktek^ repreet: aegritudiuam : i
impetum iDilitum, U : querelas, 0.: irain, U
snppadet (subp-), », Sre, impere, [sub+po-
det], to be eomewIuU aihamed: eoruui me suppu-
deUai.
sappato (mbp-), — , — , ire rsub+puto], to
count upf reckon, eompute : sibi quid sit Utile, O.
X. snpra, adv, with eomp. saperius [for supera
( sc. paite ) €tbl. of BupeniB ]. — Of place, on the
dipper eide, ofi the top, above: omnia haec, quae
supra et subter, unum esse dixerufit: numero
iumentorum in flnmine supra atque infra ootisti-
tttto, C#. : toto Venice supra est, i. e. in taller, V. :
vidit Yictorem supra hostem, i. e. stretched over
them, O. : stupet iuscia supra, Y.— -In speech or
-writing, o^tw, before, formerly, pnviewly: quae
supra dixi : quae supra seripsi : deaaonstravimus,
Gs. : Quantum valerent Utterae, Dixl superius, Pb.
— F i g.^ of time, before, formerly : supra, repetere,
/rom poet limes, a. — Of number or measure, be-
yond, over, more: supra adiecit Aesehrio, offered
more: ica. accurate, ut nihil posset anpra: nihil
supra Deos. laoesso, H. : saepe supra feret, quam
iieri possit, more than : corpus patiens ioediae,
supra quam cuiquam credibile est, S.
2. Aapri^ praep, with aec, [ 1 su pra].— Of place,
jabo9e,over: exire supra terram: supra earn lo-
cum, Gs. : aoeubaeram . . . ei quidem supra me
Atticus : saltu supra venabula fertnr, V. : Lignum
supra turba insilit, Pb. — In the phrase, supra ca^
put, doee, dinging, burdening, opptetmng: dux ho-
stium supra caput est. i. e^preeeing on vt, S. : eoce
supra caput homo levis, L e. ansuwing : mihi supra
caput adstitit. imber, diaee arounta ms, V.—^Of geo-
graphical position, above, beyond: supra Maeotis
paludes, Enn. ap. G.,: supra SoessuUun, L.-^F i g.,
of time, before : pauIo supra banc memoriani, Gs. :
supra septingentesimura annum, L.—- Of number,
over, abwe, beyond, more than: supra quattuor
milla hominnm, L. : tris (c^thos) prohibct supra
tangere, H.— Of quality or degree, abi»ve, beyond,
ouperior to : ratio supra hominem : potentia, quae
supra leges se esse veltt: Humanam supra for-
roam. Ph. : modum, L. : vires, H. : moiem, V. — .
Pro v.: Sapra homines, supra ire deos pietate,
i. e to attain the higheet degree^ V,-^Beddee^ in
addition to: ad rebellioncm supra belli Latiiii me-
tnm, L.— ^f employment or office, over, in ekarge
of: quos silpra soronuro Imbebati laaiehere, Gu*
sapri-flOttiido^ — > — , ere, to etimb over, eur*
mount, pate : finis, L.
supromum, adv. [neut, of supremus], /or the
last time: Quae mihi tunc est oouspecta supre-
muQi, 0. : animam magnft supremum voce ciemus,
i. e. OS a last farewell^ V,
■ura, ae, /., the back pari of the leg, ealf: lae-
va: tumentes^ H.: Punioeo soras evincta cothur-
no, v.: grandes,Iu.
saroQliifl, I, m. [sflrus, sprout], a tender, young
twig, branchy ehoot, eprout, eprig, V. : surculum
def ringere. — - A eciotij graft, eueker, dip, eet : ex
arbore surculi.
snrdaster, tra, trum, adj. dim, [surdus], eome-
what deaf hard of hearing : Grassus.
s^ditafl, fltis,/ [surdus], deafveee.
BTuduM, adj. with eomp., deaf: si surdus sit,
varietates vocum noscere possit f: quam mihi
nunc surdo narret f abularo, Aoio. (ilM^ 7 am to hi*
taUc^ T. : Non canimus surdis, are not preaching to
the wind, V. : vana surdis auribus canere, L. : nar-
rare asello Fabellam surdo, H. — \^fully deaf,
not listening, heedless, inattentive, regardless, insen"
sible, inexorable, averse, rduetant: orando surdas
iam aurls reddideras mihi, T. : ad id anres, L. :
nou surdus index : ad mea munera, O. : ad omnia
solacia aures, L. : mens, O. : scopulis surdior, H. :
Non saxa surdiora navitis, H. — STot understanditig,
dull, inattpredative: in borum sermone: undae,
0. — Unlieard, noiedese, sUent, sliU, mute, dumb:
bucina, lu. : Non erit officii gratia surda tui, tm-
sung, 0. : quos diri conscia facti mens surdo ver-
bere caedit, secret, lu.
rareii^, ae, m. — Among the Parthians, tJie he-
reditary eommanderdn-chief, grand vieier, Ta.
■tirgS, RurrSxT, and subrSxI (surrexe, for sur-
r^xisse, H.), — , eve,perf. [for subrigo ; sub + rego],
to rise, arise, get up, stand up: e lecto, T.: de
sella : ex subselliis : toro, O. : ab umbris ad lumi-
na vitae, Y. — Of a speaker, to rise, arise, take the
foor: quid sit quod ego potissimum surrexeriro:
surgit ad hos Aiax, O. — In the armt, to break up,
march: secundft vigtiia, Ou. — To rise, arise, leave
one's bed, awaken: ante lucem: Gum die, O. : ad
litis novas, 0. : praescripta ad munia, H. — To go
up, rise, mount up, ascend: ad auras Aetherias,
i. e. into life, Y. : lussit lapidosos surgere montes,
0. : mare, 0. : undae, Y. : surgens Irt ^mua oer-
vus (I e. ferens oomna ardui^), towering, Y. : sol,
H. : ventus, Y. : quae (aedes) prgxlma surgft ovili,
stands. In.— '7b rise, spring iip,grow up, be built :
venerata Ceres culmo suiigeret' alto, H. : hamndo,
O. : Ascanius surgens^ growing,'T. — ^Fig., to rue,
arise, occur: quae nunc ihimo sententia surgit?
I Y. : diseofdia, Y. : Ingeninm suia velodus annis,
la: S» niU .uigtt ppM.nnjM^gj^inq«e
8M
residat, jtoeff, a-^7b m» to, rm ^tgmkui, attm^tt,
attack: inTeucroSyV.
Bimr-v see sub-r.
sQrram or snnma, adv. [sab+roraani, Tor-
susl. — Of iBOtion, /rom helow^ up, vpwarJk, <m
high : Buraui deoraus commeare, up and down :
«ursam deonum eurtitare, T.— Of situation, high
up, abom: Pneterito hac t^tu plate4 sttrsum, T.:
iiares recte sursum sunt.
WMi snifli m. and /. [cf. ^ ; Engl oow, swine],
a twine, hog, pig, boar, mm: sui quid liabet prae-
ter escam 9 : Saeiigerae fetus suis, a ffo*wg pig,
v., L., H., 0. — ProT. : bus Minervam dooet (of
an ignorant person attempting to instruct one
better informed) : docebo sus, ut aiuut, oratorcm.
^AJuh,0,
sufloenseo or saooenseo, sui, — , ore [sue-
census, P. of succendol, to be angry, be indignant,
be enraged, be provoked: nihil fecit quod suscen-
seas, T. : aliud succensendi tempus erit, L : ex
perfidi& di suscensere consuerunt : milii : nil tibi,
T. : non esse roilitibus succensendum, Cs.
raacaptio^ ouIb, f, [suscipio], a taking in
hand, undertaking : prima: causae.
•UflOWtUiii, I, n. [P, fi. of ftuspicio], an under-
taking: susoepta magna, 0.
•Qsoipio (micoip-), cepT, oepttts, ere [subs
(see sub)+caplo], to take, catch, take np, Hft vp,
receive : dominam ruentem, V. : cruorem pateris,
v.— Of the state, to receive, admit, take a» a dti-
zen: in populi R. civitatem siisceptus.— (Because
a father by taking np the new.bom child formatlj
acknowledged it), to take up, acknowledge, recog-
nize, bring t^ ete omfs own: simnl atqne editi in
lucem et susoepti sumus: puerum, T.— Of diii-
dren, to get^ beget, bear, have : quft (more) filiam
Suscepit, T. : ex libertini filiA liberos : si qua mihi
de te susoepta fuisset euboles, Y. — ^Fig^ to under-
take, amane, begin, incur, enter upon (voluntarily):
aut inimicitias aut laborem: personft viri boni
suscepUt: pads patrocinium: aes alienum amloo-
rum : prodigia, L. : quae si suscipiamus, undertake
to prove: sibi legationtjn ad civitates, take upon
himeelf, Os. : mihi auctoritatem patriam. — To un-
dergo, nAmit to, incur, bear, acctpt,9Hffer : invidia
conservandS re p. suaceptii; apud populos invi-
diam : poenam nuUam suo dignam soelere : in se
scelus, i.e. wilfully incur guUt: in se istius cul-
pam crimenque.*-With tU and **dfj., to aUow, ad-
mit: flusoepit vita hominum consuetudoque com-
munis, ut| etc.— In conversation, to take up (the
subject), anmoer: Susdpit Ancbises atque ordine
singula pandit, Y.
mrndt^i'M, atus, ire [sabs (see sab)+eito],
to lift up, raise,, elevate J ten^ (i. e. hitmumX to
caet up, Y. : Aura Untea susdtat, etoM, O.^-F ig.,.
iaM^iq»,rmm^,arou9e, awaken, §ei in moi^
eneourage, incite: e somno susdtari: in anna vi-
ros, Y. : te ab tuts snbaelliis contra te tcMeni:
Osoinem oonrum preoe, invoke, H. : te (aegrotnro),
revive, H. : dnerem et ^pitos ignl^ rekuSiiet, Y. :
exstinetos ignis (i. e. amorisX O. : clamoces, excite.
Ph. : fictas sententiaa, invent, Enn. ap^ G. : vim
susdtat ira, Y. : bellnm^ L. : crepitnro pede, Pr.
COBpeotd^ — , — , ire,/re7. [1 isuspicio], to look
up at, gaxe upon, obeerve: tabulam pictem, T.—
3h mittruei,9utpeet: alqm, Tis. : fraudem, Ta.
1. ■nspectiia, ac^. with eomp. [P. of 1 suspi-
do], eubject to tuapicion, mittrusted, nupeeUi: sa-
spectum cupiditatis imperii coosalem hftbeie, L.:
sceleris, Cu. : Non dam me est, tibi esse saspeo>
tum, T. : de noverca : ut regi suspectior ad omnia
fieret, L. : super tali scelere, S. : suspectus res
novas voluisae, Gu. : bellum malle, Ta. : (in tyraa-
norum vitft) omnia semper suspecta : in aospecto
loco, i e. critical, L. : lacus Ambiguia suspectus
aquis, 0.: quod propter novitatem poeset esse
suapectnm, Cu. : animi medidna pluribos suspecta:
Non dare, suspectum, 0.
2. siMqfMQtas, Os, m. [ 1 sospicio], a lookit^
yp^gaadng uowarde: Qoautus ad aetberiina <»di
suspectus Olyaqium, i.e. htight^Y.x Turris rasto
suspectu, Y.— F i gi^ high r^ford^ ttteem, rmftct :
honorum, O.
mispendifiiii, l, n, [subs (see 8ub)+PANI>-].
a hanging, hanging oneedf: perire suspendio:
Praebuit ilia arbor misero suspendia coUo^ O.
mmjptanAb, dl, sns, ere [sabs (see sab)+peB.
do], to hang up, hang, w^end: reste saBpensoa,
L.: Osdlla ex alt& pinu,Y.: tignis Bidni^Y.:
Stamina soapendit teli, 0. : in tratinm HomeraiB,
la. : Nee sua ccedulitas pisoem snspenderat hamo,
had caught, 0,1 (pueri) Laero suspend locolos
laeecto, with vat^uU hanging on their arme;, H.:
( telhirem) 8uloo» L e. tum 19), Y.— 7S> ckoke to
death bjf hanging, hang : arfoori infelid-saspeodito:
se de fico.^-Of votive offerings^ io hang 192^ 4
eaie, oonoeerate: votas snspendere vestls^V.: Ye-
stimenta maris deo, H.^-Of buildings* io bmid on
arehM,hang,mtppori,prop: qnod iu aedifieataa
est, ut suspendi non possit: doo ttgna sospeDde-
rent earn eentignationem, propped, Os. : aospeoso
f urculis muro, L.-^^f the looks, tojbt, hat^ : Sa-
spendtt picta ydtun mentemque ti^MUt, H.~
With nam, to tum up the note at, meer ai: nan
suspendis adunoo Ignotos, H. : omnia naso, H.—
Fig.^ pom,, to depend, reds nee extrinaecus aat
bene aut male nvendi sospensas habere trntknes.
d^pendent^upon eMemaU.^To hang t^ mnpend,
make unoeriain^ render doMfvi^keep m ntyfiwe:
medio respdnso rem, iv: oroninm animos exspee-
Utkme, Co.— 7b Kong up, etag, stop, dieek, inter-
rupt, empend: fletnm, a : JaerioMS^.
Digitized by VjUOv IC
887
, adjF. [P. of tttspeDdo], rrnittd, «2e-
ffoiedy 6om$ «p, mupmied: Rom^«eii*ouIis Buspen-
sa : uxia saspensam hanc aspice ntpem, Y. : flucttt
8uspen«a tumenti, Mmmwg lighUyy V. — Stuqmd-
ed,prettinff ligkUy^ ligfU: Siispeoflo grada plaoide
ire, OH ttptoCf T. : ftuspenso digitis gradu, 0. : eva-
eau nocta suspenso pede, Ph. — ^F i g., uncertain^
Jwvfring^ doubtful, waverittg, haitatbig^ in tutpetitej
anxiout: ci vitas metu: naneo Tbessaloiiicae su-
spensus : popuIo8 inter epem metumque snspensoa
animi habere, L.: saspenso animo exspectare,
quod qais agat : dimisaia sospensft re legatis, L. :
vo\tM8,'^DependeiU : ex fortunft fides, L. : animi
ex tarn levibus momentis fortubae, L.
•usptoa^ ids, adj, [susploor], dUinuifid,
nttpicufm: populus, N. : frater, L.
1. BUcpiolS, spezi, spectns, ere [sub +* specie ;
SPEC-], to look upwards, look up at : nee suspicit
nee circumspicit : caelum: sammum de gurgite
caelum, 0. : Quae tuam raatrem ( i. e. Pleiadem )
tellus a parte sinistrft Suspicit, i. e. i» tituated
towardi^ 0. — Fig., to look up to, raiie the thottghtt
to: niliil altum. — To look up to^ admire, rented,
regard, etteem, honor: viros: susplcienda est figu-
ra, admirable: argentum et marmor, H. — To look
at teeretlg, look tukanee at, mietrmt, guepeet : Bo-
milcar suspectus rcgi et ipse eum suspioiens, S.
2. mamgaaib or saspiUo^ onis, / [ sub +
SP£C-], miitruit, dietrwt, tuapidon: iroproborum
facta suspitio insequltur : tanta nunc Suspitio de
me incidit, T.: erat nemo, in quem ea suspitio
coDveniret: in suspiUonemcadere: augeturGallis
* suspicio, Cs. : te suspitione ezsolvere, T. : offen-
sioiiem suspitionis deponere: Maligna insontem
dep limit suspicio. Ph. : multae causae suspitionum
dantur: cum ad has suspicioncs certissimae res
aocederent, Gs. : in eum suspitiost Translata amo-
ris, T. : in suspitlonem avaritiae venire: regni ap-
petendi: belli suapicione in terposita,Cs.: iamtum
erat suspitio, Dolo malo haec fieri omnia, T. : addit
f uisse suspitionem, veneno sibi conscivisse mor-
tem.— A notion, idea, tuggeetion : deorum : suspi-
tionem nullam habebam te rei p. causA mare
transitarum.
■nspioioaa or BUiqpitioM^ adv, with coiMyn.
[^ suspiciosus ], in a auepicioue manner, eoMaing
mistrust, suspieioutly : quae ai^ui suspitiose pos-
8unt» to txeite distrust : suspitiosios dicere.
mampkAbtBom or mspitUwiu, sAj, with wp,
[2 suftpicio], fidl of suspicion, mistrustful, readg
to subset, suMpieiom: an te conscientia suspitio-
sum faciebat?: ctvitas. — Causing mistrust, sxeit-
ing ntspieum, suspieioui : quae erant antea suspi-
tiosa, haec aperta et manifesta faeere: suspitiosam
criraen effioere : suspitiossimum negotiiin.
•nspioor, fttns, ftrl, dep. [SPEC-], to mistrust,
99i»peet: ad suspicandum sagacissimus : fuge bu-
spicari (se. me), H.; quid homineB Buspioentur,
Tidetis: debere se suspicari, GaeBarem habere,
etc., Cs. : ventaroB, Qui, etc, O.— ^7b suspect, ap-
prekend, surmiss, suppose, beUeoe, eonjseturs: hie
profectoBt anuluB, quern ego auspieor, T. : figuram
dirtnam: aliquid de If. Popili ingenio: suspioor
quid dictari sint: quae et qoantae sijit (res) a
qnaa ( magaitndines stellarura) esse nuinquam
Buspicati snmus: valde sispicor fore, ut, etc
(flUflpiritai^ As), m. [suspiro], a sighing, sigh:
suspiratibus haastts, O.
(suflpiritufl, fis), m. [suspiro], a deep breath,
sigK—OvAy M. ting.: quem nemo aspicere sine
suspiritu posset: cum crebro suspirttu, L.
raBpirinni, I, «. [cf. suspiro], a deep breath,
sighing, sigh : si quis est sine suspirio : suspiria
ducere^ Ot : Pectore repetens suspiria, O,
•tminro^ ftvf, fttUB, ftre [sub+spiro], to draw a
de^ breath, heave a sigh, sight oooidte: familiari*
ter: ab irols Fectoribus, 0.: solam in iilam, O.:
curae Buspirantee, sighing, Eon. ap. G. : Tirgo Su*
spiret, eheu ! ne, etc (L e. soUicita est, ne), H.-«
With ace,, to sigh for^ long for: matrem, In.:
Ghloen, H. : alioB amores, Th.
sQspxtld^ sospitloai, mnmpatibmm^ see bu-
spici-.
BQJMiiie deque, adt. [sobs (see Bub)+que,
de+que], both up and doSon; hence; de Octavio
susque deque, ituaU one, Icisofno consequenee.
sustentaoiilaiii, l, n. [sustento], a prop, stag,
support, Ta.
AOSteotatio, dnis, /. [ sustento }, a deferring^
dday,forbeara$bee: mora et sustentatio.
sustento, ivi, Stos, ire, freq, [sostineo], is
hold t^ hold upright, uphold, support, prop, sus-
tain : f ratrem dextrft, V. : aegre seque et arma,
Cu. — F i g., to keep up, uphold, sustain, mdiiTitain,
cherish, support, hemr^ uplift, preserve: imbecilli-
tatem valetudinis tuae: Taletudo sustentatur no-
titi& sui corporis: me una consolatio sustentat,
quod, etc : spes inopiam sustentabat, Cs. : Venus
Troianas sustentat opes, Y. — To feed, nowish,
support, aufteia, maintain: famitiaro, T.: idem
(a$r) spiritu ductus sustentat animanCls: se sub-
sidiis patrimoni: eo (frumento) Bustentata est
plei>s,Lw : luxuriem domestioo lenocinio. — To bear,
hold out, endure, suffer: quorum auxilits, si qua
bella inciderintv sustentare consuerint, Cs. : mae-
rorem doloremque: aegre is dies sustentatur, Cs.:
aegre eo die soatentatum est, a de/enee was made^
Cs. — To put off, defer, dda^f: aedificationem ad
tuum adventum : id (malum) opprimi sustentando
ac prolatando nullo pacto potest — To cheek, hold
back, restrain: milites, paulisper ab rege susten-
tat!, S.
sttstineo, tinul, tcntu9, Sre [subs (see sub)+
t;Mieo]/to hold up, hold vprigfU^ vphM^ lear ^^
keep npf support^ ni$tain : umeris' boVem : arma
membraque, L. : infittaos bacalo artflSf 0. : mani-
bus 'clipeos, O. : lapis albus Pocula cum ojatho
duo sustinet, H.: a«r yolatils alitum sustiDet:
Sam 86 sustinere non posse, i. e. to ttand^ Gs. : se
a lapsu, L. : se alls, O. — To Iwld back, keep in,
etajf, cheeky reetrain, eofUrol: cnirum equosque:
remos : manuro, 0. : a iugu]o dextramf Y. : aliud
^Unile miraculum eos sustinuit, Ij. : perterritum
exercitum, Gs. : se ab omni adseosu, L e. refrain,
-— F i g., to uphold^ ntetain^ maintain^ preterve :
civitatls dignitatem et decus : causam publicam :
tiis persoiias, charactere : (alrbor) ingentem susti-
net uipbmm, V. — To/umith teith means of eup-
port^ nourishy ttustain^ tupport, nunntain : hac (sc.
re f rumentari&) alimur ac sustinerour : qui ager
non amplius hominum qninque milia potest susti-
nere : roeretriculae munificentift sustineri, L. : bine
patriam psrvosque Penatis Susttnet, Y. : plebem,
L. — To hear,' undergo, endure, toteraU, hold oui,
witTietand: sese diutios sustinere non posse, Gs.:
nee sustinuisseot Romani, nisi, etc, I^ : labores :
certamen, L. : vim bostium, N. : voloera, Gs. : se*
nntus querentes eos non sustinuit, L. : iusta peten-
tern deam, Ovr ultra oertemen, eutiain the conJUct
longer, L. : sustineri ira non potuit, quin, etc., L. :
non artOa Susttnuit speotare parens, 0. : uec susti-
net uUus queri, 0. : conloqui cum eo, quem damna-
verat, sustinuit, Gu. : quae se praeferre Dianae
Sustinuit, presumed, 0. : sustinebant tales viri, se
tot senatoribus . . . non credidisse? — To hold in,
stop^ stay, cheek, restrain, keep back: est igitur
prudentis sustinere imfleCum benevolentiae : ho-
stiiim impetum, Gs. : consillo bellum, avoided, L.
^To put off, defer, delay: BoAtine&da solatio est
nominis Gaerelliani: ad noctem oppugnationem,
Gs. : rem in noctem, L.
- suBtoUd, — , — , ere [svbs (see 8ub)+tollo],
to lift, raise up, raise : sustollunt rela rudentes,
Gt. : ad aethera roltas, O.^
BUMtxi^tperf of suffero and of tollo.
. BUflurro, — , — f sire [I susurrus], to hum, bwa,
murmur, mutter, whisper: susurrant ( apes ), V. :
cum cam de te nutrice, 0. : iara susurrari audio,
Givem Attioam esse banc, T. . ;
1. STtsanms, I, m. [cf. vvpiZtt], a humming,
murmuring, meuttering, * whispering : mnlierculae:
(saepes) levi somifum suadebit inire susnrro
(apum), Y. : tenui iiigulos aperire susurro, lu. :
Lenes susurri.H. : blandi, Pr. — ^Person., as at-
tendants of Fame : Susurri, Whispers, O.
2. sncomiB, acfj. [1 susurrus], muttering,
whispering: lingua, 0.
aiita, 6rum, «. [P. plur. n, of suo], plates
fastened together^ mail: aerea, V.
•Stillfl, e^ a^f, [woo ], sewed togeOfsr, fatimtA
together : Balteus, V. : coronae, L e. rnmed on the
phUgrae, O.
■utor, 5ris, m. [suo], a shoemaker, eobUer: id
sutores eonclamarunt, le,the vulgar, la.
sutdriua, aeff. [ sutor ], of a shoemaker, of s
cobbler: htrtimentum, shomuUten^ Idackinff : Tor-
pio, once a shoemaker,
•ntrinus, acfj, [sQtor], of shoemakers .- taberaa,
Ta._ _
. suturftf ae,/. [suo], a sewifig together^ seam,
suture: scutale crebris suturis duratuoi, L.
sutus, P. of suo.
maam (suae, monosyL, T. ; gen. plur. fluftm, T\
pron, poss, ddpers, [of. sui, tocj. Z. I n g e n. A.
With reflex reference, ofones^f, belongiHg to one-
self, his own, her own, his, her, its, their, — ^Referring
to a subst. expressed or understood, in any gender
or case: Gaeear copias suas divisit, his^ Gs.: ia
SU& sententia perseverat, Gs.: antepo^uit suaia
salutem meae : suos parentea reperire, T. : omne
animal et se ipsum et omnis partis suas diligit,
its: (legiones) si consulem suum reliqnerunt,
their : naves cum suis oneribus, wiih their several
cargoes, L. : suae causae confidere : banc sui cires
e civitatc eieceruiit, was exiled by hisfeHow-^ilizema:
ipsum suo nomine diligere, /or his own take: said
flainmis delete Fidenas, \,e,the flames kindled ^
the Fidenates, L. : (SIculis eieptae sunt) same leges:
Scipio suas res Sjracasanis restituit, L. : inimids-
sirous suus : Glodius, suns atque illius fkmtliaris,
Gs.: diiBdens rebus suis: Caesar, primam ssa
deinde omnium ex cohspectu remotis eqoia, etc:,
Gs. : doloris sui de me dedarandi potestas. — Rare>
I J with a subj. douse as antecedent: secutum ssa
sponte est, ut, etc., of course, L. — Without a gram-
matical antecedent, one*s, on^s own: b! qoidem est
atrocius, patriae parentem quam suam oocidere:
in 8U& clvrtate Tivere: levins est sua decreU tol-
lere quam aliorura, L.— Referring to an antecedent
determined by tlie context, and conodred as an-
thority for the statement, or as entertaining the
thought, his, her, its, their: (Glodius) Gaesarts po-
tentiam suam esse dicebat : liostes rideniDt . . .
snonim to^entonim usum spatio propinqoitatis
Interire, Gs. : ne ea quae rei p. causa ej^erit (Pon-
peius) in suam (i. e. Gaesaris) contumeiiam i^rtit^
Gs. : mulieres Tiros orantes, ne parricidio maeala-
rent paKOs suae ( i. e. nrailenim ), L. — B. Witb-
Qut reflex reference, his, her, its, their. — ^To avoid
ambiguity: petimt rationes illius (Oati1lnae),Qt
orbetur auxilio res p., ut minuator contra saoa
furorem imperatorum copia(for.eia^ whioh miglit
be referred to res p.).— For emMaiA, instead of
eius, own, peculiar: mira erant^ dvitatibas ipso-
rum fUrta Graeooram quae n»agistratlls soi fec«^
i-ant, their own ^S^^^^C^O^^y ^^^ «»« ***^
880
out empbagts (poet or late): dmon Inoidit in
eandem invidiam quam pater aaua, N. : Ipse sub
£sqailii8, ubi erat fiiia regia Coocklit, O.
IX £ 8 p. A. iYtir. m. as wlftt., of intimates
or partisans, ane't people^ tJteir own /rimcU : Cupio
nbducere at reddam suis, to /itfr/orni/yf T. : muiier
praecepit suis. omnia Gaelio pollicereutur, Aer
slaves : vcllem natic contemptionem pecuniae suld
reliqiiissetf lo hi$ potUeriti/ : naviculam.conscendit
cum pauds sui^, a few ofhitfoflowen^ Gs.: inpri-
inis inter sues nobilid, Ail aiaodatet: subsidio
suornm proelium restituere, comrades^ L. : bestias
ad opem suis ferendam avertas, ih^r young^ L.—
Sing, /., a tmeetluart^ mtUrat : illam suam suns
vea sibi habere iiissit. — 8ui$, and ptmr, il, om*«
oton Vdngn^ ont^t property: ad suum penrenire:
8ui uiliil dq>erdere, Gs. : meum mibi placebat, ilU
euum, Am own work: expendere quid qaisque lia-
beat sur, what peeullariUct: tibi omnia ssa tra-
dere, all lie Jtad: so suaqae trans veliere, iheir
baffjage, L. : Aliena melius diiudicare Quam sua,
ihtir own buaineee^ T. — B. Predicative udes, tmder
one'e own contixU^ sHf-poeeeeeed^ eompoeed: semper
ess^e in disputando suns : Vix sua, vix sanae com-
pos Mentis, 0. — I n gen., under oneU eontrof^ hit
property^ Aw own : causam dicere aurum quS ro
i*ii suum, T. : qui suam rem nnllam habent, mo^A-
ing of their own: nt (Gaesar) magnam partem
Iculiae suam fecerit, luu made nthject, Gs. : exer-
cittim senatas populique R. esse, non suum : ne
qiiis quern civit:iti8'mutandaecau5& suum faceret,
made any one hie slave, L. : eduxtt mater pro sua,
ae her own, T.: arbitrantur Soam Thaidem esse,
devoted to them^ T. : Vota suos tmbuere deos, had
the god* OH their side^ O. — ^^C. In phrases, sua
sponte, of one's own aeeord, voluntarily, by oneself
spontaneously, wUhoiU aid, unprompted: bellum
sua sponte suscipere: omne honestuni su& sponte
expetendum,/or ita own sake ; see (spons).— -Suus
locus, one^s own ground: restUit suo loco Bomana
nciefi, in its own lifus, L. : aciem instnixit suis lo*
cis, Gs. — D. P r a e g n., ekaraeterttiie, pecultar :
▼oinptatem snis se finibus tenere iubeamus, terilAm
the limits assigned to tt.^-^Intrmine, original: (Pla-
toni) duo placet esse motQs, unuro snum, alteram
externum, etc. — Private: in suis rebus luxnriosas
militibos agros ex snis possessioiiibus pollicetur,
i. e. his private property, Gs.-WtM<, due, eppropru
ate: imperatori exercituique honos suus reidditas,
dtie to them, L.: is meneibus suis dimisit legio>
iicm, i. e. in wluch eaeh soldier's term ended^ L. :
suo iure, by his own right : lacrimae sua verba
sequuntur, i. e. appropriate (to tears), O.— Own,
peculiar, exclusive, special: mentio inlata est, rem
suo proprio magistratu egere, i. e. a special ojffleer,
L. : ni sno proprio eum proelio equites exceptum
tenuissent, i. e. in which they alone fonght, L. :
quae est ei (nnimo) natora J PrOpri:t, puto, et sua:
eqoitem 8uo alienoque Marte pugnare^ i. e. both as
cavalry and as infantry, L» : Miraturque (arbos)
novas f rondos et non sua poma (of engrafted
fruit), y.-^Own, devoted, friendly, dear: habere
suos oonsules, after his own htari: conlegit ipse
se contra suum Glodium, his dear Clodim, — Own,
chosen by himself , favorable, advantageous: suo
loco pngnam faoere, S. : suis locis bellum in hie-
mem ducere, Gs. : numquam nostris locis labora-
vimus, U : suam occasiouem hosti dare, L. : aestu-
que suo Looros traiecit, a favorable tide, L. : Ventis
ire non suis, H.— /Vo/»fr, right, regular, normal:
si suum numerum naves haberent, their regular
complement: numerum non habet ilia (ratis) suum,
iie full number, 0. : cum suo iusto equitatu, L. :
cessit e vitA suo magis quam suorum oivium tem-
pore, the right time for lamsd/: sua tempera ex-
spectare, ll — Own, indepeneUnt: ut suae leges,
sui magistratOs Gapuae assent, L. : in sua pote-
state sunt, suo iure utuutur. — B. In particular
connections, strengthened by ipse (agreeing with
the antecedent) : valet ipsuni (mgenium elu8) suis
viribu9, by its own strength: Icgio Hartla non ipsa
suis decretis liostem iudicavit Antonium r by its
own resolutions: suamet ipsae fraude omnes inte-
rierunt, L : alios sua ipsos invidia interemit, L.
— Distributively, with quisque^ each , , , his own,
seva'aUy . . . t/ieir own: suum quisque noscat in-
geiitum, let every fnan understand his own mind :
celeriter ad siios quisque ordines rediit, Gs. : nt
omnes In suis quisque centuriis pr!mA luoe ades-
sent, each in his own eenturia, L. : sua cuiusque
animantis natura est: ne suns cuique domi hostis
esset, L. : trahit sua quemque volupta?, Y. : in
tribuendo suum cuique: clarissiroorum suae cu-
iusque geatis virorum mors, L. : hospitibus quis-
que suis scribebant, L. — With guisgue in tlie same
case (by attraction): in sensibus sui cuiusque
generis iudicium (i. e. suum cuiusque generis indi-
cium): equites suao cuique parti poet prinoipia
oonlocat (i. e. equites suos cuique parti), L. : pe-
cunia, quae suo quoque anno penderetur (i. e. suo
quaeque anno), eaeh instalment in the year when
due, Ll— With uterque, distributively (of two sub-
jects) : suas uterque legiones reducit in castra, Gs. :
onm sui utrosque adhortarentur, L.>^trengthened
hysibi, own (colloq.) : Suo sibi gladio huno iugulo,
his own sword, T. ; cf. idem lege sibi sua curatio-
nem poieL for Aimse//;— Strengthened by nnius:
ut sua nnius In his gratia esset, that the credit of
it should bdong to Mm alone, L. : qui de sua unins
sentcntiA omnia gerat, L. — With a pron,, of his,
of hers, of theirs: postulat ut ad banc suam prao-
dam adiutores tos profiteamini, to this booty of
his: cum illo suo pari : nullo suo merito, /rom no
fault of theirs, L. — ^With an adj, (suus usu. em-
phatic, preceding the adj.) : suis amplissimis for*
tunis: simili ration&,P|Dmj)gii|s4pni|t#iYeteribus
sycopliaiita
oastris consedit, Gs. : propter euram&m siiam hu-
maoitatem : in illo ardenti tribunatu auo.-^For
the ^1. obj. (rare) : neque cuiquam mortaliam iu-
iuriae suae panrae videntur (i. e. aibi inlatae), S. :
te a cogniiione luft reppulerunt (i. e. a se cogno-
soendo^— ^6^ iing. fem.^ with reftrt or iniertA,
for gefL of the per$.pr<m: neminem esse qai quo
roodo se habeat nihil soa censeat interesse; see
intersum, refert. — Sfcrengtbeaed by the suffix »pU
(affixed to sua or suo; never with ipu): ferri
suopte poadere : locus suapte natura iufestus, L.
— Strengthened by the sufl&x -fnet (affixed to sua,
sui, suo, sua, suos and suis ; usu. followed by ipae) :
suomet ipsi more, S. : intra suamet ipsum moenia,
L. : saosmet ipsi cives, L.
•ycophanta (suo-X ae, m., = tfvro^avn^c
(prop., an informer against exporters of figs from
Attica), an informer^ tale • bearer^ backbiter^ s/an-
derer: clamitent Me sjcophantam, T.
■yllaba (sol-), ae, /I, = avXKafiq^ a tyUabU :
syllabarum numerus : lon^, H. : brevis, 0. : au-
ceps syllabarum, i. e. a eavtUer,
syllabfttiiii, adv, [syllaba], triable by MyUabU,
bysyllabiet: dictare.
(sylva, sylTimu, sylvoffter), see siW-.
■ymbola (sumb-), ae, /., = avfiPoXri, a eon-
tribution to a feaat^ iharej seot^ nfwt : sumbolam
dare, T. : ut de sumbolis essemus, T.
•ymphonla, ae,/., = mtiL^utvia^ an agreemaU
ofstmndB^ coiieoi'dy narmony^ symphony : cum sym-
pbouia caneret: cantua symphoniae, U : discors,
H. : symphonias iactare.
Aymphoaiaoiift, <u{^'., = wft^tnaKoet f^f con^
eertifOf
paeri, ^kariden : aerfL— i%ir. m.
Sympoaiiliii, I, n., s Sv^ir6tftoy (BanqaetX a
Mtoffue by Flato, N.
SynapothiiMiooiites = Xvyttvo^h^tcawni
(Dying Together), a eomstfy by DipkOm, T.
synodruB, i, m., = vvvdpoQ^ In Macedoo, on
aaaetaor^ countettor^ unator^ L.
■yngrapha, ae, /, = wrypafk, a written
pronuM to pay^ prommory note, hand: ex sjn-
grapha agere.
■ynodua» ootis, m., = ovMavc, « brtom (a
sea-tish), O'.
Sjr&oosliu (G., y^ O.) = XvpoeonoCf or Sy-
raoQsinus (0.) or SynowiiM (G.)=s2v|mu
Kownoc, adj^ Syraeiman^ of Syraatm ( the chief
city of Sicily).
Syriaous (G.) s Svpuur^, or Syiiaons (T.)
= Svpiovoc* or Syrivs ( V., Tb. ) = S^pcof, or
Syrus ( H., lu. ) = £vpof, Syrian^ of ^ffia (a
country of Asia).
sjrnna, atis, n., s=ffvp/Mi, a robe with a train,
traffic robe (to add to the actor's apparent sut-
ure), lu. : quamquam omnia Syrmata TolTas, L e.
traffic themes^ trayedy, In.
8yrtl% U(,/., s: £vpnc« <> rnnd^HOik in the amr-
E s p., ttoo eajid-banke on the coast of Africa : Syr-
tis maior, near Cyrenaica, now Sidra ; and Syrus
minor, now Cabes, S., V-, H^ 0„ Tb., Pr. : per Syr-
tIs iter aestuosas facturus, i. e. throtiffh mdy
Africa, H. — Fig.: Syrtim patrimoni, Boopulum
libentius dixerim.
ByiUM, adj^ tee Byriaoos.
T.
tabella, ae, /. dim. [ tabula ], a email board:
temis instnicta lapillia, i. e. ffoming - board, O. :
Heu quantum fati parva tabella vftXii^ frail plank
(i. e. bark)y 0. : liminis, the door-till^ Gt. — A fan:
quos (ventos) faciet nostra mota tabdla manu, O.
— A little picture, etnaU painting: ea (exedria)
tabellis ornare: priscis sparsa tabellis Porttcus,
O.—'A waxed tabUt for writing, writing - tablet :
tabellae Imponere manOs, O. : abiegnae, 0. — In
the oomitia, a ballot, polling 'ticket, vote: cerata
tabella cerft legitimi, i. e. with wax of wuform
color (to protect secrecy): tabella consulem decla-
rara, i. e. by ballot: tabella modo detur nobis,
sicut popnlo data est — In a court of justice, a
htdgie ballot, juror^e tafdet, vote (inscribed with
letters indicating his judgment or verdict, as G for
conderono; A for absolve; NL for non liquet):
iudicialis : ternas tabellas dari ad iudicandum iis,
etc., Ga. — A votive UMet, memorial tablet : votlva,
H. : roemores, 0«-— /Y«r., a writing, written com-
poeition, letter, brittle: tabellae laoreatae, a de^
epatch reporting a viettfry, U : Gar totiens video
mitti recipique tabelUat O.: tabellas proferri
iussimuB.-*-^ doemment, amtraetf daed, record:
Heracliensium publicae, mi6/ic recorde: tabellae
qnaestionis, minutee of the examinalian: falsae^
forged wilU^ lu. : tabellis obsignatia agis rm
i. e. you hold me etrietly to what I have Mad,
tabeHariUfl^ adj, [tabella], of a bailot, relating
to voting: lex, regulating the ballot. — ^As eubeL, a
letter-carrier, meeiengir, courier: a Marco.
tabeo, — , — , 5re [tobes], to melt away, waitt,
consume: tabentes genae, V.: sale tabentes artiLs
dripping, Y. : corpora tabent, 0. ; see also tabesca
tabema, ae,/. [ 8 TA- ], a rude dwelling, hut,
cabin: mors pulsat pauperum tabemaa, H. : Mi-
gret In obscuras taberi
Digitized t
tabanMuMliim
841
fie*f, booih, shop, 9laUy ^fflre: instmela medicfn&e
exeroendae cansi: libraria, a book-ttall: Nulla
taberna meos habeat Iibe!lo8, H.: Neo rlcina sn-
best Yinum praebere tabema, bar, H. : tabernae
argentariae, money •Man^em' tftapa, L.: sutrina,
Ta. : Liparea, V«lean^9 Aop, In. : iidriae, market,
Ct — An inn, tavern : in tabernam derertere : oo-
clusis tabernia: prope Cloacinaa ad tabernas, L. :
Tres Tabernae, a han^et on the Apjkan Way near
Ulubrae. — An archway in the drcut,
tabemaaaltun, I, n. [taberna], a tent: taber-
nacula statui passus non est, Gs. : m campo Hartio
Qlihi tabernaoiilum oonlocare: miiitare: regiam,
L. — Of an augur, in the phrase, tabernacalum ca-
pere, to select a place /or obaervinff the avspieet:
tabemaculam recte captum, duly: panim recte,
li. : vitio.
tabomaxius, T, m. [ tabema ], a ehop-ketper,
petty tradeeman, peddler.
tabes, 18,/. [ 1 TA-^, a wasting, melting away,
dwindling, gradual decline, decay: aegritudo habet
tabem : cadavera tabes absumebat, L. — Marasmus,
cofWi/nplion, plague, pestilence, wasting fever: tanta
vis avaritiae, velut labes, invaserat, etc, S. : id
(aes alienum) postreroo Telut tabem pervenisae ad
corpus, L. ; of. fori, Ta. — The moisture of decay,
idime, eorruption: liquentis niris, L.: Tinctaqae
inortifera tabe sagitta madet, /x>tw>n, 0. — Fig.,
conMumpthn, decay, plague: crescentto faenoris,
Li. : qoos dnms amor crudell tabe peredit, V. :
lenta, O.
tabeaoo, bul, — , ere, inch, [tabeo], to dwindle,
vfoste away, melt, decay: tabescit (amor) calore:
Tabuerant cerae, 0. — Fig., of persons, to pine,
languish, decline, waste: perspicio nobis in hac
calamitate tabeacendum esse: ecquera, Qui sic
tabuerit, tongo meministis in aevo? langtiished
/or love, 0. : roorbo tabescens : dolore ao miseria,
T.: otio, through inactivity: Tabait ex iWOy /or
lave of him, 0. : Tacuo lecto, Pr. : Quod aiiena
capella gerat dlstentius uber, Tabescat, wastes
with envy, H.— Of things, to waate away, be wasted:
pati regnum tabefloere, &
tabldus, adj, [ tabes ], wasting away, meltifig,
decaying : in tabidft nive volutari, L. : mens mea
tnbida facta, 0. — Wasting, consuming, corrupting,
infectious: lue8,V.: vetustas, 0.
tabificua, ac[j. [tabes +2 FAC-], nuUinp, cor*
roding: mentis perturbationes, L e. weakening.
tabnla, ae,/. [2 TA-], a board, plank: tabu-
lam de naufrngio adripcre: laceras tabulas in
litorc vidi, 0. ; navis, lu. — A writing-tablet, writing-
book, slate: Laevo suspensi loculos tabulamque
lacerto, H. : adsint Cum tabulft pueri, lu. — A idab,
marble tablet : Totiva, H. — A writing^ record, mem-
arandtun, lint, sditdule: tabulae litterls Graecis
oofifeetae, etc., lifts, Gs. : tabulae praerogativae,
lisit of voters: Bullae, i. e. 8uUa*s Nst of the pro»
scribed, lu. •— A record, document, state-paper : de
tabulls publicls reeitare, />u6/fe records: tabulae
Heraoliensium publicse, archives : memoritl publi-
ca recensloitlB tabulis publicis impressa, i. e. the
eensor^s lists. — A statute, brief code, table of the
law: XII tabulae, the Twdve Tables (the most
ancient code of the Republic): duabus tabulis
additis, — A map: Dicaearchi tabulae. — Plur^an
aeeount-bookj ledger: quod aes alienum obiectum
est, tabulae flagitatae: tabulis suis testibus uti
conatur: falsas rationes in tabulas referre: ut
prima nomina sua vellent in publicis tabulis esse,
as creditors of the state, L. — ^In the phrase, novae
tabulae, new accounts, a new score, cancellation of
debts: polliceri tabulas novas, S. — An indictment,
format accusation : Solventur risu tabulae, i. e. the
prosecution will be laughed out of court, H. — A
wUl, testamefU: In tabulas multis haec via fecit
iter, 0.: Delebit tabulas, lu.-^^ banker's table,
counter, counting ' house : Sextia. — An auctUm-
placard, auction -sale: adest ad tabulam, licetur
AebutiuB : sin ad tabulam venimus, etc. — With
pieta, a painted UMet, painting, picture : Suspec-
tans tabulam quandaro pictam, T. : tabulae pictae
deleetant — A picture, painting (sc. picta) : imago
in tabulis : neque tabulis ncque signis propalam
conlooatis. — Pr o t. : manum de tabulft, hawis off
the picture, L e. enough—' A gaming-table : itur Ad
casum tabulae, lu.
tabnlirliiiii, I, n. [ tabula ], a public registry,
depository of records: incensotabuIario,are)ktvet.*
clauso tabnlario, L. : populi tabularia, Y.
tabnlatio, onis,/. [ubula], a platUcing, ftoor-
ing, floor: ne tela tabulationem perf ringerent, Cs.
tabulatnxii, I,«. [ubula], a board-work, floors
ing,fioor, story : turns tabutatorum*quattuor, Gs. :
qui summa Ubantls luncturas tabulata dal>ant,
V. : summas sequi tabulata per ulmos, i. e. the
branches at ever Itigher levels, V«
(tabnm, l), n. [1 TA-]. — Only ahl. sing., corrupt
moisture, matter, corruption, putrid gore : Saxa
spargens tabo. Bun. ap. G. : atro membra fluentia
tabo, v. : manant penetralia tabo, 0. — An infec-
tious disease, plague, pestilenee: turpi dilapsa cada-
▼era tabo, V. : corpora adfecta tabo, L.
taoenda, orum, n. [P. of taceo], things not to
be spoketi, secrets : dioenda tacenda locutus, H. :
taoenda loqui, 0.
taceo, cul, citus, 6re [TAG-], to be silent, not
speak, say nothing, hold one's peace : praedicemne
an taceam ? T. : tacendo loqui videbantur : nobis
taoentibus : taceamus, L. : in iis rebus, in quibus,
etc. : Vere prius Tolucres taoeant, aedtate cicadae,
0. : Gum tacet omnia ager, V. : Plectra dolore
Vaote
84»
tacent, 0. : loca tacentia, the mimi land^ V. — To
pott over in nUnce, keep guiei^ leave utuaidf not
Mpeak : Quae vera audivi, taoeo^ T. : multa : quid
ucuit ? H. : Ut alios taoeam, noi to epeak of oth-
en, O. : Iguotumst, tacitumst, credifcumst» T. : in
medio Marie tacetur Amor, 0. : quoqao pacto taoi-
tost opus, U must be kept guiet^ T.
'Tadta, ae, /. [taceo], the goddete of Silence :
Sacra Tacitae facere, 0.
taclte, adv. [tacitus], eilently, in titence, tacitly :
tacite dat ipsa lex potestatem defendendi, I c. by
implieation: peiire, i. e. unnoticed: verecundiam
noil tulit seuatus, L. : annus labens, I e. imver-
eeptibly, 0.
tacitumitaa, atis,/. [ taciturnus ], a keeping
eUerUy silence^ tacituimity: me eorum taciturnitas
movet: curiae annua: testium: si tacituruitas
Obstarct mentis invida Romuli? i. e. a failure (of
poets) to celebrate^ H. : opus est Fide et taciturui-
tate,T.
. taoitnrnus, adj. with eomp. [taoitus], not talk-
utivCy of few toorde, g^i^, 9tilX taeitum^ silent^
uoiaeless : ( eum ) tacitumum videbant : thalaroos
tacltunia Intrat^ wmdeeely^ 0.: obstinaiio, N. :
tineas pasces (liber) taciturnus inertia, i. e. unready
H. : (ingenium) statuft taciturnius, U.
■ taoitas, adj. [ P. of taceo], paeaed in eilenee,
not tpoken of kept secret^ umnenOoned: dno capita
epistulae tuae tacita roilii relinqaenda sunt: Quis
te, Gato, taciturn relinquat ? V. : non padentibns
taciturn tribunis, quod, eta, L. — Done vMmtt
vords, aaeumed as of course, s'dent, implied, tacit :
quaedam, quae perspicua sint, tacitis ezoeptiont-
bus caveri: indutiac, L. — Dotie in silence, silent,
secret, hidden, concealed: ut taciturn iudicium ante
comitia fieret : tacito quodam sebsu quae sint . . .
nctaacpravi^diiudicant: pudor,0.: Dissimalarc
sperasti, tacitusque mea decedere terri, unobserved,
y. — As subst, «., a secret: taciti volgator, O, — Not
speaking, teithoiU utterance, silent, still, quiet, noise-
less, mute: quae (patria) tecum tacita loquitur: si
quam couiecturam adfert hominibus tacita corpo-
ris figura : si mori taciturn oportet, taceamus, i. e.
^tJiout making a defence, L. : ut forte legentem
Aut taciturn impellat, i. e. meditating, H. : pro sol-
licitis non tacitus reis, wUtpoken, H. : tacita fistula
cum lyrS, U. : totum pererrat Luminibus tacitis,
toith silent glances, V. ; nemus, quiet, V. : limen, V. :
nox, 0. — As subst. «.; sui^ens Per taciturn Gan-
ges, in its silent course, V.
tlctio^ 5nis, /. [ TAG- 1 a touching, touch :
oculorum et tactionum ( roiuptates ), i. e. of the
sense of touch.
1. tactufl, P. of Unga
a. taotOB (as), m. [TAG-], a touching, touch,
handling: qune (cliordae) ad quemque tactum re-
Bpondeant: asper Taetu leo, H.: Abatinait tacta
pater, v.— Pror. : Membra reformidaot mollem
quoque saucia tactum, O. — The sense of feding,
feeling, touch: tactus toto oorpore aeqoabillter
fusna est : qui . . . non odore ullo, non tacto, noa
sapore capiatur. — ^F t g., injtuenee, effect, operation:
soils : lunae tactOs.
taeda, ac, /., a resinotis pine-tree, piUh-pine:
Geu flnmma per taedaa equitavit, H. — Rainom
wood, pine wood, pOch-pine: cupae tacdA ac [oce
refertae, Ct. : pyrft Erecta taedis atque ilice sec-
ta, y. '^Burning pine wood, a pine-b^rand^ torch:
Furiarum taedae ardentes: fumida, V.: taedi
lucebis in illil, L e. amid the fagots, lu. : taedu
Hymenaeus Amorque Praecudunt, O. — Poet,
a fuipticU torchy wedding: nee ooniugia umqoam
Praetendi taedaa, V. : pudica, 0. : roe non aliae
poterunt oonrumpere taedae, i. e. huesy Pr. — A
pine board, plank : latissima, lu.
taedet, — , — ^ 6re, impers. [1 TV-], U excites
loathing, disgusts, offends, wearies : taedet ipsam
Pompeium, Pompey is disgusted: me, T. : cottidia-
narum harum formarum, T. : homines, quos libidi-
ids infamiaeque suae taedeat: talium ciTiam vos:
taedet caeli conrexa tuerl, V.
taedifer» fera, feruro, adj. [taeda+1 PER-],
toi'^-bearing : dea, I e. Ceres (seeking for Proaer-
pineX 0.
taedlom, I, n. [taedet], wearinees, irkeomeness,
tediousness, lotOhing, disgust : cum oppugnatio ob-
sidentibus taedium adferat, L. : sollicitum, H. :
taedia subcnnt animos, lu. : reram adTersanim,
S. : meae si te ceperunt taedia laudis, T. : longi
belli, 0.
taenia, ae (abl plur. taenia, V.X A = racvta,
a band, hait^bawl, Hbbon, Juliet: Puniceia eTincti
tempora taenia, Y.
taeter (titer), tra, tram, adj. with oompL iMe-
trior and sup, taeterrimus, offensive^ r^nUsioe^fom/y
noisome, shocking, loathsome: belua: odor ex ma^
titudine cadaverum, Cs. : odor Aproni taeterrimus
oris : cruor, V. : Spiritna, H. : loca : malier teeter-
rima Toltu, lu. — As subst. n., offensvtenees : taetri
aliquid habere. — Horrid, hideous, rtpnltive, sUanU'
ful, disgraceful^ base, abominable: tam taeter tj-
rannus: omni diritate atque inmanitaie taeterri-
mus: quis taetrior hostis buic civitati: in eom
taeterrimus: legatio : prodigia, L. : nullamTiuom
taetrius est, quam avaritia : taeterrimum bellum.
taetre, qdo. with sup. [taeter], /buffy, Mocking-
ly, liideously : multa licere: quam (religionem]
taeterrime liolasti.
tagaaCi ftcis, adj. [TAG-], apt to fymek, light-
Jingered, thievish.
talirla, ium, see talaris.
8tf
41a
ikt as^kfes: tunica: tunlcae, hnff.--^Plnr, n. as
mM., wngtd shoes danpinff the ankUs^ sandaU with
wings : pedibua talaria nectit Aurea (MercuriusX
v., 0. : cui (MinerTae) pinnarum talaria adfigont
— P ro V. : takria videamus, le,letvB takefilght,
— A long robe, dress falling to the anldes, 0.
talaiiua» ac(i. [talus], of dice, with dice : ludus.
TalaBaiufl (Thai-), i, m., a wedding mUtOatum,
erg of eangraiuloHon to a bride (perh. tlie uame
of a god of marriage), L. : servire Talasaio, i. e.
to man*g, Ct
talea, ae,/. [TEa], a slender staff, i-od, stick,
stake, bar- taleae pedera longae, Cs. : ferreae, iron
rods (used as money), Gs.
talentnm, i (getuplur. talentum, C, L,), n., =
raXavTov, a talent, half a hundred'toeight (a Gre-
cian standard of weight) : auri eborisque talenta,
v.— ^ taletU (a Grecian standnnl of value, usu.
of sixty minae, equal to about £233 sterling or
|5ll32 in gold): quinquaginta ei talenta adferre:
decern milia talentana: argenti, V.: MlUe talenta
rotundentur, H. ; of. talentum ne minus pondo
octaginta Romanis ponderibus peudat ( L e. the
great talent of eighty minae), L.
talis, e, a(fj\, $ueh, of tueh a kind, ntek like, the
like : aliquid tale putavi fore : tale quicquao) fa-
cei*e, L. : nihil ut tale ullfl in re p. repeiiatur : nil
metaeus tale, 0.— With qvmlis: tolis eat qufeque
res p., qualis eius natura, qui illam regit; Quale
solet viscum Tirere . • . Talis erat species, V* —
With atqite: Faxo tali eum maotatum, atque hie
est, infortunio, T. : honos tali populi R. voluntate
p.iucis est delatus ac mihi. — With ui: tales nos
eese putamus, ut iure laudemur: talia esse scio,
ut, etc., L. — With gui: talem te esse oportet, qui
primum te seiungis, etc.— Referring to what is to
be said, the following, as follows, such as tfUs, thus,
theste looids: talia fatur: Salv6, etc., V. : tali raodo
liberatus, ae follows, ^.^Ofsueh an especial kind,
so distinguiehed, so great, so extreme, such : Talert),
tali iugenio,etc.,T.: quibus rebus tantls talibus"
gestis, etc. : urbis tantas atque tails : pro tali faci-
nore, Os. : in tali tempore, at so critical a time, L.
talpa, ae,/. (m., V.) [SCARP-], a mole, C. V.
talua,!. OT.[TEa],an ankU,ankle-bone,paMtem'
i^one, knuckle-bone: taloque tenus vestigia tinguit,
O. : prodibant tubere Uli, O.^The hed: ad tales
demissa purpura : tales a vertice pulcher ad imos,
i^. : Securus, cadat an recto stet fabula talo, i. e.
w^icceede or fails, H. — A die (often made of bone;
i^ had rouuded ends, and four sides marked suc-
sssively 1, 3, 6, 4) : ad Ulos se ant ad tesseras
juferunt: tales nucesque Ferre sinu laxo, H.
tarn, adv. [3 TA-], correl with quam in com-
irisons, implying equality of degree, in sueh a
\gree, as much, so, so much: non tam solido quam
splendido nomine: adiuro, tam me tibi vera re-
ferre Quam veri roaiora fide, as true ae they art
inoredibU, O*: quam magni nominia bellum est,
tam diffioilein existimaritis victoriam fore, L. :
istam dvuLteram non tam in beUis neque in proeltis
quam in promissis et fide firmiorem, i. e. whose su-
perior trysiworthiuess is not so much in wars, etc :
nihil est tam contra. naturam quam turpitudo:
nliiil ess^ tam diligenter quam ios eivile retineik>
dam : non tam meftpte causil I^ietor quam illios^
T>: vellem tam domestica ferre posaera quam iau
coQtemnere, were as able to bear, etc. : quod si tam
vqs curam Ubertatis haberetis, qaam illi ad domi*
nationem adcensi aunt, t» as great a degree, S. :
Parroenonis tam scio esse banc techinam quam
me vivere, juU as well as, T. : Tam teneor dono
quam si dimittar bniistus, H.: tam es tu index
quam ^. — With eomp. or superl (quam . . . tam
in the sense of quanto . . . tanto or quo . . . eo;
old or poet) : Tam magia ilia f remens . . . Quam
magls efFuso orudeacunt sanguine pugnae, raginrf
the more wildly, the more, eta, Y. : quam maxime
huic vana haec suspicio Erit, tam facillime patris
pacem in leges oonficiet suas (i. e. quo rongis . . .
eo faeiKus), T. : quam qnisque pessuroe fecit, tnm
maxume tutus est (t. e. ut quisque . . . ita maxime,
etc.), S. — ^With a comparative clause implied iu
the context, so, to such a degree, so very, equally :
quae faciliora sunt philosophis . . . quia tam gra-
viter cadere non possnnt (i. e. quam alii) : quor-
snm igitur tam multa de voiuptate ? so much (as
has been said) : hoc, quod a tam multis perfera-
tur, by so many (as we have mentioned) : tam ne-
cessario tempore, tam propioquis hostibns, at so
urgent a time as thh, Gs. : hunc tam temere iudi-
care, Cs. : cum tam procul a finibus Macedoniae
absint, L. : quam si explicavisset, non tam haesita-
ret, \.e,ashe does. — Often with a pron. demoiistr. :
haec niea oratio tam longa aut tam alte repetita :
haec tam crebra Etruriae concilia, L. : quae est
ista tam Infesta ira ? L.— Followed by a clause of
result with ut, qid or quin (only with adjj. and
adw.),so,80 very: quae (roaturitas) mihi Um iu-
cunda est, ut quasi terram videre videar: ad eum
pervenit tam opportuno tempore, ut siraul, etc..
Cs.— Usu. with a negative or in a question imply-
ing a negative: quis umquam praedo furt tam
nefarius, quis pirata tam barbarus ut, etc: non
se tam barbarum ut non sciret, etc., Cs. : nemo
inventus est tam amens, qui illud argentum eripe-
ret: quae est anus tam delira quae timeat ista*:
Numquam tam mane egredior . . . quin te . . .
conspicer Fodere, T.: numquam tam male est
Siculis quin aliquid facete et commode dicant
tam din or tam-difl (not tanditi), adv. L
Of a definite time, so long, for so long a time. —
Followed by quam diu (both clauses take the same
tense; and if in past time, t\» perf inMe.y, ^
<^
tSXAMl
M4
tarn dia requieseo quam dlu ad te seriboT maneblt
ergo amidtia tarn diu, quam dlu sequetar utilitaa.
— Followed by quam: (Hortensius) tIzU tam dia,
quam licult in ciritate bene beateqne virere. —
Followed bjAan: Ctaudius nsus est hoc Gapidine
tam dlu, dum foram dis itimortalibos habait orna-
tiim,<Mi/y ao- &m^.— Followed by quoad: tam dlu
autem velle^ebebis quoad te non paenltebit — ^Fol-
lowed by ut: (Antiochus) didlcit apud Phllonem
tam dlUf ut oonstaret diutras didieiflse neminem.
— n. So l&nffy $0 very lonff: ubi te obleotastl tam
dlu? T.: ab3 te tam diu nihil litteraramf : du-
oenti ferme et decem anni conliguntur: tam dia
Germania vmeitur, all tkia tinuj Ta.
tamen, adv. [8 TA-].-*After a concossive or
oonUitional particle, notwithMtanding^ neverthdeu,
for all tliat^ however, yet^ eiill (begiunrag the cUuae
or after its emphatic word): quamquam omnia
virtus nos ad se adiicet, tamen luatitia id mazime
efficit : etsi abest maturitas aeUtis, tamen, etc. :
Umetsi miaerum est, Umen, etc. : si ICassilienses
per delectos cives . . . r^untur, inest tamen in ei
conditione similitudo quaedam servitutis : si nul-
lus erit pulvis, Umen ezcute nullum, 0. : cui (se-
natus auctoritati) cum Cato et Caiiinius interoes-
sissent, tamen est perscripta. — Opposed to an
implied poncession or inference, in tpUe of thu^
for all that, however, HiU, neverlhdeu: Betraham
ad me illud^argentum tamen, T. : expelUtur ex
oppido Gersofria; non destitit tamen, Gs.: neque
recordatur illi^^p^i tam uifelici imperatoii patuisse
tamen portfis Africae, L. : semper Aiax fortis,
fortissimus tamen in furore; our nolint, etiam si
tacerent, satis dicunt. Verum non tacent. Tamen
his invitissimis te offeres ? : tamen a malitift non
discedis ? t^i epUe of o^.— With eed or verum, in
strong opposition, but yet, but neverthdete, but stUl :
hi non sunt permolesti; sed tamen insident et
urgent: debet; veram tamen non cogitur. — ^With
«i, if at leaet^ if only: aliqua et mihi gratia ponto
est; Si tamen in dio quondam concreta prof undo
Spuma f ui, 0. — ^After neque . . . nee, on the other
Jiand, however: Cyri vitam legunt, praeclaram
illam quidera, sed neque tam nostris rebus aptam
nee tamen Scauri huidibus anteponendam. — Ne
tamen, that by no meane: veni igitur, quaeao, ne
tamen semen urbanitatis una cum re p. intereat.
— With pron. rdat,, who Itowever, althouffh he: h.
Lucullus, qui tamen eis incoromodis mederi for«
tasse potuisset . . . partem militum Glabrioni tra-
didit, although he might, etc. : fuit mirificus in
Crasso pudor, qui tamen non obesset eius oraiiooi,
etc., and yet its effect wot not, etc— Strengthened
by nihilo minus: si illud tenerent, se quoque id
retenturum; nihilo minus tamen agi posse de
compositione, Cs.
taman-etn or tamen etn» conj., notwith
ttanding that, aHhougk, thntgk: at Boninu
homo, tamenetsl res bene gesta est, trepldit, Kbb.
ap. C: tamen etoi hoo Teram est? amdyk,!:
tamen etsi omnium oaust Telle debeo, tamen, e(&
tam^tu, eonj. [for tamen-eteil. — In oooos-
slon, notwithatandifM ihat^ although, thovffh: ob-
tundis, tametsi inteUego? T.: tametsi in odioea,
mater appellabitur: Uemini, tametai niillus bk-
neas, T. : quod tametai nuserum est, fcret turn,
— In transition, wiUiout a correL cLauae, andyl:
tametsi iam dudum ego erro, qui, ete. : taiuetsi
quae est Ista laudatiof
tam-quam or tanqtlam, adv., as mnA ai,»
as,jutt as, like <m, aa if, so to Vjeak .- Ge. Xostia
eius natum Phaedriam? Da. Tam quam te.T.:
repente te tamquam serpens e latibalis iotalisti:
sensQs in capite tamquam in arce mirifioe codIo-
cati sunt -Sorrel, with eic or ita,Juat at,wtii
aame way as, as if: apud enm ego sic Ephesi fai,
tamquam doml meae : ut, tamquam poetae boci
Solent, sic tu diligentlssimus sis : sic tamqoam.—
With si, in a hypothetical comparison, a» if,j^
as if: qui tamquam si offusa rei p. i^miMtiem
nox esset, Ita ruebant in tenebris : Ita me aodiis,
tamquam si mihi quiritantl inteirenisses, L— ii
ifjntt asif{ct. tamquam si, sopra): tamqnm
clausa sit AmIa, sic nihil perfertur ad nos: M. Ab-
liam oaptum in Af rid commemorat, tamquun M.
Atilios ad Af ricam offenderit, etc., L. : tarnqma
regum arcanis interesset, omnia sdt, L.
Tanaqui], Ills,/., the wife of Tarquimiu iW*
eus, L. : Tanaquil tua (of a woman versed in nec-
romancy). In.
tandem, adv. [ tam + the denionstr. eodio;
dem], at length, at lad, tn the end. J^y : Tu-
dem reprime iracundiam, T. : ut ver^ tuidec
recreetur: tandem volneribus defessi,^: Tia-
dem desine matrem sequi, H.: ut iainvdea
illi fateantur: Aliqiiando tandem hue anim^
adiungas tuum, T.: tandem aliquando Cat! I A
. . . ex urbe eiecimus. — In eager or impat
questions, pray, pray now, now, I beg .- quid t
dem agebatis? what in the world? : quod gei
tandem est istud ostentationis et gloriae ? : <
roodo tandem?: quousque tandem abutere, C
Una, patientiA nostril?: quae quousque tand
patiemini ? S. : Ain' tandem, T.
tango^ tetigl, tiictus, ere [TAG-], to touch:
eomm ossa terra non tangat : de expiandis, qi
Locris !n templo Proserpinae tacta violataque
sent, L. : vii^ Yirginis os, 0. : cubito atant
prope tangens, H. — Of places, to border on,be<\
tlguous to, adjoin, reach * qui (fundi) Tiberim f
omnes tangunt : haec civltas Rbenum tangit, G
quae (villa) viam tangeret: vertioe sideni, O.
To touch, take, take away, carry off: Tetigin
quidquam ? T. : de praedA meA tertineium.
Digitized by V^OOQIC
/
8tf
toiU, partale of^ sat^ drmk; UU ( corpora X O. :
singula d«ote superbo, BL — To raocA, orrttw ai,
eome to: proyinciam: poitOs^ V.: lucuro gradu,
O. : £t telluB est mihi tacts, 0. : nocturuo castim
dolo, O.—To touchy aHk$, kU, beat : ohordas^ 0. :
Tc bora CaDiculac Nescit tangere, to affeetf H. :
qnemquam praeteraa oportaisse tangi* L e. 6e put
to dtath. — ^In the phrasai d« caelo tactus, druck by
lightning: statiia aut acre legum de caelo taota:
tacta de caelo multa, duae aedes, etc^ L. — Of sex-
ual contact, to tak$ hold o/^ touchy handle: Yirgi-
iiem, T. : matronam, H. : si non tangeudi copiast,
T. — To beaprinkUf nunatmyWaah^tmearfdge: cor-
pus aquft, 0. : supercilium iuadid& f uligine tactum,
lu. — '¥ i g., to touchy reachy movty affect^ imprtu :
ininae Clodi modice me tanguiit: animum, L. :
mentem mortalla tangunt, Y. : Nee fonn& tangor,
0. : religione tactus bospes, L. — To take in, trick,
dupe, eoten, cheat (old): seoem triginta miDis,
Pu«t. ap. O.—To tHng, neUU, wound: Rbodiam in
conviTio, T. — To touch ujxm, mention, epeak of,
refer to: leriter unum quidque: ne tangantur
rationes ad Opis, he disaiued: boc ulcus tangere
Aut nominare uxorem ? T. — To take in hand, utir
dertake: carmina, 0.
tanquam, adv., see tamquam.
TaxitalidS% ae, m., =:= TavrdKi^nQf a daem-
dant of Tantalua, Tantatide, I. e. Pelope, 0. ; Agch
memnon, 0. : Tantalldarum iutemicio, he. of At*
reus and T/tgeetes, G, poet., 0.
Tantall% idis, /., s TairoXic, a descendant of
Tanialui, I e. Mobe, 0. ; Ifermione, O.
Tantalos {Axm), I, m., = ToyroXoc, a king of
Phrygia, C.,E.,0.
tantUlna, a^, dim. [tantns], to UUU, » emaU
(old): pucr,T.
taotlffper, adv. [ tantus +-per ], for so long a
^lUmCt in the meantime, mMommmU: de aliquo reo
tr^iQptasse: tantisper impedior: tantlsper tiiteU
uc i: -*^iebri res Latina puero stetit, L.—- FoUovred by
Q^o u^ %aUthe time, for 90 long: tantisper toIo, Dam
f 07 i^*' *t 'T- •' ut ibi esset tantisper, dam culeus cool-
ly; .; : i-etur.
f • q.'. ."'-ntopere or tantS opere^ afo., so eamettly,
j! ,: -' 'eatii/y in $o high a d^ee, eo rery, eo much:
1 iKir- -tu tanto opere suaseras, coepi, T. : si studia
,^^^3»»%omm VO0 tanto opere delectant: tantopere
Kentata contendere, Gs.
1 ». -^ Utolimi, adv. [n. of tantulus], so Uttle, never
'\s^ ^^ ^ ^ ^^' ^^ reoedamus ab aeqnitate
'^^^^ntulum quidem: quorum oretione iste ne
^^\ .js^um quidem oommotus est
I'y (. • ^tulofl, adj. dim. [tautus], eo Utile, eo emaU:
\ '','■ lunum: tantularum rerum ocCupationes^Gs.:
; . .^. \. — As wbti. a., eo little, nicft a trifle : deinde,
-''. y. -antalo Tenierint,/or stiM a trijie : qui tantuU
V-".: .quantost opu8» U. : tantulum
tMUnin, adv. [tantus }, ao much, ao greatlg, to
aueh a degim, eo far, eo long, eo : id tantum abest
ab oiBoio^ ut, ^to., eo far : rex tantum auctoritata
eiua motus est, ut, etc., N. : tantumque ibi mora«>
tus, dum, eta, eo long, L. : ne miremibi, qua retiooa
hie tantum apud istnm libartua potuerit.— Witb
an a^., eo : nee tantum dulda, quantum £t liqui-
da, V. : inventus Non tantum Veneris quantum
studiosa culinae, H.^-^Only eo much, eo little, onfy^
alone, merelg,lnU: tantnm monet, quantum inteL-
legit, onig eo much: tantum in latitudinem pate*
bat, quantum, etc;, Cs. : notus mihi nomine tan*
turn, H. : excepit unum tantum : unum flnmoii
tantum intererat, On.: unum defuiase tantum
Sitperbiae, L. — With non, only not, very nearly,
aimoet, all but : cum Tineae tantum non iam in-
ianotae moenibus essent, L.; cf. tantum non
ounetandum neo cessandum esse, o^y there must
be no delay (where non belongs not to tantum but
to the TerbX L. : dictator hello ita gesto, ut tan-
tum non def uisse fortiinae Tideretur, L. — With
ptod, only, juet, but juit, a Uttle before, hardly,
eeareely .* tantum quod ex Arpinati Tcneram, cum
mihi a te littene redditae sunt ; cf. tantum quod
extaret aquA (where quod belongs not to tantum,
but to the TerbX I>«--Vim^ onfy now (poeU) : 8erU
tantum capiti delapea, V.— -In the phrase, tantum
quod non, only t/Utt not, nothing ie utaniing but:
tantum quod hominem non nominat.
tantam modo or tantnm-modo, adv., only,
merely: nt tantam modo per stirpls alantur suas:
pedites tantummodo umeris ac 'summo pectore
exstare (ut possentX Gs. : relis tantummodo, you
have only to meh t/, H. : Scipionem misit non ad
tuendoe tantummodo socios, sod etiam, etc., L.
tantunclam (tantamdemX *»bet, [neut, of
tantus+-dcm], jW eo much,juet ae much, the earns
amount: magistretibus tantundem detur in cel-
1am, quantum semper datum est: fossam duxit,
at das solum tantundem pateret, quantom, eta,
Gs. : Dum ex panro nobis tantundem haurire re-
linquas, H.— ^ecx adverb., to the tame exteniy juvt
eo muehyjuet ae far: eiut Tallus in altitudinem
pedum decern ; tantundem eius Talli agger in lati-
tudinem patebat, Gs. : Tantundem omnia aentiens,
quam si, eta, Gt. : Non tamen interpres tantun-
dem iuveris, H«— In geniL of priee, ofjuet the eame
value, worth preciedy ae much: tantidem emptam
postulat sibi tradier, T. : voluntatem deonrionum
tantidem, quanti fidem suam, fecit.
tantufl, adj. [1 TA-].^Fo]lowed bj a clause
of comparison, of such eiee, ofeuch a measure, eo
great, such: nulkm (oontionem) umquam vidi
tantam, quanta nunc Testrum est : quanta cuius-
que animo audacia naturft inest, tanta in belto
patere solet, & : taut A modestiA dicto andieas f nit,
ut si priratus esM, NoPgi^fffiy f^Otlfg?. »<»
646
allum pro me Untuin cepisse timorem, Qmid, 0tc.,
V.<-*With dtifm, of oompaniive olaose, $o gretU^
■o very ffreat, «> important: neque solum ia untis
rebus, sed etiam in mediocribus siudiis : ne l&Dtae
lUktioiies ooniangEutar, Cs. : quae faoeres in homi-
nem tantam et talem. — ^Followed by a clause of
9em}%j» gr«at,9ttck: tanta erat opeVis firmitudo,
at| etc., Cs. : non f uit tontus homo Sex. Roscius in
dvitate, uty etc. : nulla est tanta vis, quae non
ferro frangi possik — As tttbd, n., 90 muehy
» many: habere tantum molestiae quantum glo-
liae : tantum complectitur, quod satis sit roodicae
palestrae : tantam hostium intra muros est, L. —
iOoUoq,: tantum est, that, it alL, notkmg more:
Tantumne est f Ba, tantum, T.^In geniL otpriee,
of auek «a/tM, ¥»rih so nuMs4 .- f ruroentum tanti
fuity quanti iste aestiinavit: Ubi me dizero dans
tanti, T. : tanti eius spud se gratism esse ostendit,
ttti, eio., teas ofeuck wnoht^ Cs.— In M, of dijfer-
enee, by $0 mv^ w muei iki: qiianto erat in dies
gravior oppugnatio, tan to crebriores litterae ad
Oaesarem roittebantur, Cs. : repetietts quinqaiens
lanto amplios Istum quam quautam, etc. : si Cleo-
menes non tanto ante fugisset; post tanto,y.:
tanto praestittt ceteros imperatores, qusiito popo-
Itts R. anteoedit fortitudine ounctas nationes, N.
t^CMhq.: tanto melior ! 09 m»teh ths better/ weil
done f good/ exeeileni / bravo / Ph. : tanto nequior I
90 mjteh the wone/ T.-^1?ThOgn.^ofeueh a quan^
tity^Kudiyeo emall^ ao aHy/U, 00 trivial: ceteraruro
provlnciarum vectigalia t^uta sunt, ut lis rix con-
tenti esse possimus. — As eiibeL n^ eo little^ ao email
a number: praesidi tantum es^ ut ne murus qui-
dem cingi possit, C*.— lu ge7iil, of price, of Ultie
acoowity not eo important : est mihi tanti, Quirit^
huius invidiae tempestatem subire, u e. it ie a
trifle to me: sunt o sunt iurgia tanti, I. e. ore no<
too miecA to undergo, 0.
(tantus-dem), see taatundem.
(tapeik etis, m., or tapetam, l» n.X s rairifc, a
heaey cloth Mh inwrought JlguKct, earpet, iapeatrv,
hanginge, coverlet (only pUtr,y aee, tapetaa, V. ; obL
tapetibus, L.,-V., O., and tapetis, Y.): relinquunt
pulchros tapetas, V. : ioieetis tapetibtfs in caput,
U: Instratos alipedes piotts tapetis> Y.
tarde, ode, with eomp. and $up. [tardas], dow-
ty, tardily : navigare : crescens olira, Y. : tardius
iter fecit: tardissime iudicatnr. — Late, not in
time, after 4/te time, not early: qui earn (patriam)
nimium tarde concidere maererent.
tardfgnidoflk adj\ [ tardus + GRAIV ], ahto-
paced, tardy-paced: quadnipes.
tardlpei, pedis, a(fj, [tardus+pes], limping,
halting (epithet of Yulcan), Cu
tarditi% &tis, /. [ toi-dus ], ehnoneef, fardineee,
thiggialmeee* legntorum:- pedum: navium, Cs.:
moram et tarditatem adferre bello: operis : e^
ritates tarditatesque : cavendnm est, ne tai-^h&d-
bus utamor in inrressu mollioribos. — F i g., of the
m\nd,doiemoee,duUuaefheavimeu,ettqmdity: tngeai.
quid abfectius tatditate et stultitift ? : opinio tir-
ditaUs.
tardiiiflOiiliia» o4j, dim. [ tardus ], tomeiAA
dow, rather atupid: servus, T.
tardo^ ftvi, atns. Ire [ tardus 1, to make dote^
hinder, delay, retard, impede, ^ck, atatf^ f^-evetU:
profeciionem : pedes (alta barena), O. : alas, H.
At non tardatus casu neque territas hen>^,V.
nos Etesiae tardarunt : Romanes ad insequendan:,
Cs. : hostium impetum, cheek, Cs. : vereor, ne exer-
citfis nostri tardentor animis: me ratio pudoris
a praesentis laude tardaret : propins adire tardari.
Cs. : num quid putes rei p. nomine tardanduac
esse nobis, w/tether fought to linger.
tardofl, 04^'. with comp and tup., eloir, net
awift, tluggiah, tardy : velox an tardus sit : tanioi
aut f ugicDS laboris, Cs. : iuvenci, Y. : ubi reliqu<H
esse tardiores vidit, Cs. : tardier ad iudicandum :
in decedendo tardior : tardiores tibicinis modi e:
cantos remissiores : f limus, Y. : f ruroenti tanii
subvectio, L. : tarda Gei^ua labant, Y. : senectos,
H. : passus, 0. : atnloroen, lu. — Slow of apptyhM/A.
delaying, late: noctes, Y.r tardiora fata, H.: eo
poena est tardior. — ^ow to paaa, lingering Jott^ :
tempora, fl. : menses, i: e. the long awnmer'montki,
Y. : sapor, i. e. lingering in 'the paJeUe, V. — ^F x ju,
dow of appre/wnaion, dull, heavy, att^rid: vah, tar-
dus es, T. : si qui forte sit tardior. — In spee<rh,
alote^ not rapid, meaanr^d, dtUberate: in utroqae
genere dicendi principia tarda sunt: floitentiis:
illi Tardo cognomen pingui dalnus, H.
Tarpeiui, at(j., of Tarpeia, Tarpeian .- raeu,
the Tarpeian Bock near the Capitol^ from wkif^
criminala teere thrown, L. : arx, the cUadd on tki
CapikiKme BUI, Y., O. : nemus, Pr. : fulmina, L e
of Jupiter Capitoiimwa^ lu.
TarqtdnienaU^ e, adj., of TarquinU (a d?
of Btruria), C, L.
•Taitareii% adj.y of the infernal r^giont^ Ttr-
tarean, infernal: pUga : umbrae, O. : cnstos, I e.
Cerberua, Y. : sorores, the Furiea, Y.
TartAnia (•<>•), I, m., or Taitara, orom, n.^ =
Tdprapoti Taprapa^ the infernal regwona^ Tarla-
rua, Y., H., 0.
jtaiiraii% o^f-
oten^ tfnuiine:
druma, 0.— As i
lu.
■ taaril5nnl(
ahaped,^
gods wei
[taani8L<i< a bull, of
i^ bulla* hidee, Y.
1,0;
torga. Le.
/., « raw-^ide, ieuk of hA
e, aeg, [ taurus + forma ], bvU-
' Aufidus (because the rire^
ited as boraedX H.
tcranu
847
t«Uiui
rinet voltus (Eridaiii^ V. : froDS^C: tergam, a
bulTshide^y, '
taomfl, I, m. [ STA.'l a btiU, Imilock, ttmt: hi
(uri) sunt specie et eolore touri, Ci., C, V^ H. :
nobiiis, Uu braxen bull (of FhftlarisX ^-^ ^- '• ^V^^
cum cornibos annum Taurus, the conttellaUon of
theBttU^V.
taxatio. Onis,/. [taxo; TAG-], a valuing, ap-
praiBol, (ttinuUioH: elus rei taxatioMm dm fcci-
inus.
tazUlUflk I, m. dim. [talus], a tmall die (cited
as used in place of talus).
taxiis, I,/m a y8i9» yew-tree : taxo se examinaTit,
L e.paitonedlwiuel/toith yew-berriee, C«., V., 0.
X. te, ace. and abi of tu.
2. -te, a suffix of tu or to/ see tu.
teoblna (taohna), ae, /., = «jfvi|, a wile,
trick, eubterfuge, artifice : fall! Techinis, T.
tecte, adv. with eomp. [tectns], covertly, privi-
ly, cauHowly: atquld datum: dedinat impetum,
i. e, guardedly: tectius (appellareX leee bluntly, 0.
tector, Sris, m. [tego], a platterer, etuceo-
vorker, pargeier,
(tectoriolixxn, T), n, dim, [ tectorium ], a little
plaster, bit of stucco.-^Only plur,
tectorius, a<(/. [tegol, relating to overlaying,
concerned with eur/ace decoration: (sepulci-ura)
opere tectorio exornari, !. e. with alucco. — As eubet,
n., superficial wort, plaster, stucco, fresco-painting :
tectoiium vetus delitum et novum imluctum. —
Poet., plnr., paste for the complexion, lu.
tectum, I, n. [R ik of tego], a covered struc-
ture, roofed endosui^e, shelter, Mmse, dwdlingy abode,
roof: totius urbis tecta : tectum subire, Cs. : vos
in vestra tecta disccdite : tectis succedite nostris,
V. : inter convalles tectaque hortorum, I. e. tJie
buildings scattered through the gardens, L. : ager
incaltus sine tecto: oolumba plausum Dat tecto
ingentem, V. : solidts Clauditor in tectis, i. e. m
prison, 0. : doles tecti ambagesque reaolvit, L e.
4>/the Laifyrinlh,Y, — A covering, roof: inferloris
porticud : Hie se praecipitera tecto dedit, H. : cul-
nxina tecti, V.: tecti a cnlroine, 0. — ^ ceiliug:
tectis caelatis, laqueatis, £nn. ap. C, H.— -4 cono-
jjy : cubilia tectaque, H.
tactns, adj. with eomp and sup. [P. of tego],
covered, i-oofed, decked: naves, Ce., L^— F i g., saeret,
concealed, hidden: tectior cnpiditas: amor, 0.:
tectis verbis ea scripsi, i.> in reserved tanguage.
— Secret, dose, reserved, cautious : ad alienos : est
omni ratione tectior : in dicendo tectissimus : tec-
tu3 recusat ptodere quemquam, T.
te-onxn, see tu and 1 cum.
Teseaena (-eena), a<^., of Tegea (in Arcadia);
bcnoe, Arcadian, V.,.0.— A» $ubst.f., AtaUmta, O.
tegai^ etis,/. [TEG-], a covering, rush-mat, bed-
rug: tegetem praeferre cubili, lu. — Sing, collect. :
hibema, lo.
teglmen, tegfanantmn, tegmen, sec tegum-.
tego, t5x!, tdctus, ere [ TEG- ], to cover, cover
over: corpus eius suo pallio: bestiae coriis tectae:
Mars tunicft tectus adamantina, H. : (casae) stra-
mentis tectae, Cs. : tectis instructisque scaphis,
decked, Q9.: tegeret cnm lumina somno,y. : 09sa
tegebat hunras, 0. : tegere Damae latus, i. e. walk
bmde, H. : omnis eum tegebat Turba, i. e. attended,
V. — 7b cover, hide, conceal: fngientcm silvae texe-
runt, Cs. : (tabellas) in sinu, 0. : latibulis se : ne-
bula texerat inceptum, L. — To shelter, protect, de-
fend: tempestas nostros texit, Cs. : latere tecto
abscedere, i. e. with a whole skin, T. : tegi mngis
Romanus quara pugnare, L.: portus ab Africo
tegebatur, Cs. — Fi g., to cloak, hide, veil, conceal,
keep secret, dissemble: triumphi nomine cupidita-
tem suaro: eius flngitia parietibus tegebantur:
honestfl praescriptione i*em turpissimam, Cs. : tur-
pia facta orotione, S. : Commissum, H. : dira Sup-
plicia, v. : Pectoribus dabas multa tegenda meis,
O. — To defrnd, protect, guard: conscnsio inpro-
borum excnsatione amicKiAe tegenda non est:
pericnlafacile innocentrA tecti repellemns : a pa-
trum Buppjiciis tegere liberos, L. : patriam parent
tlsqne annfs, 6.
tegnla, ne,/., a tile, roof -tile : tegulam in ItAlia
nullam relicturns, not a tUe: prohibebnt imbrem
Tegiila, 0. : quem tepula sola tuetur A pluvift, lu,
— Esp., plur., a tiling, tiled roof: decidere dc
tegulis, T. : per tegulas demitti : per scalas per-
venisse in tegnlas, L.
tegnmen (teglmen), inls (in oblique cases
usu. tegmin-), n. [TEG- J, a covering, cover: mihi
amictui est Scythicum tegimen: tegumen Pellis
erat, 0. : dedit super tunicam aeneum pectori te-
gumen, L. : Consertum tegumen spinis, V. : Hor-
dea . . . Exue de tegmlnibus suis, i. e. the husks,
0. : sub tegmine caeli, the vault of heaven, C. poSt.
tegnmenta (tegim*) or te||penta, Orum,
n. [TEG-], a cover^ coverings, dothtng : tegumenta
oorporum vel texta vel suta : tegumenta corporis,
L. : scuUsque tegiroenta detrudere, Cs.
tela, ae, /, [ TEC- ], a web : Texens telara, T. :
telam retexens : tenui telas discreverat auro, V. :
adsiduis exercet bracchia telis, 0. : plena dorous
telarum: cnm totft descendat aranea telil, lu. —
The warp: licia telae Addere, V. : stantis percur-
rens stamina telae, O. — A loom: geminas inten-
dunt stamine telas, 0. : Stamina suspendil tela,
0. — ^F i g., a wA, plan : tela texitur ea, ut, etc.
tellvu^ flrit,/. [TAL-], (he earth, globe: quae
est media: telluris operta subire, V. — Earth, land,
ground: instabilis, 0.
:,,^T^(^^'
tolurn
848
temMentos
inarata, H. : eterilis sine arboro, 0. : iustiauma, V.
— A landj country^ didrid^ region^ terriiorjf : bar-
bara, 0. : Gnosia, V. : lubae, H. — As a diTioiijr,
Earik, Tellw : terra ipsa dea est; quae cat enim
alia Tellus?: Tellarem porco piabant, H.: aedis
Telloris : Tellus mater, L.
telum, I> n^ [ TEG- ], a mittUe weapon^ munZe,
dart, spear, shaft, javelin : anna atque tela, S. :
coniectio telorum: si telum manu fugit, magis
quam iecit: nubes levium telorum, L.: turbida
Tempestas telorum, V. : telum ex loco superiore
mittere, Gs. : omni genere missilium telorum vol-
nerari, L. : tela Direxit arcu, H. : In medios telum
torslsti Achivos, V. : volatile, 0. — An offemive
tveapon, sword, dagger, poniard, axe: ex quibus
(telis) ille maximum sicarum numerum et gladio-
rum extulit : securim in caput deiecit ; relictoque
in volnere telo, etc, L. : strictis telis, 0. : clavae
tela erant, Gu. : cum telo esse, ue,to be armed:
positum rubigine telum, my sheathed sword, H. :
Frontis, i. e. a /torn, 0. : corpore tela exit, 1. e. avoids
the blows of ilu caesttu, V. : arbitrium eat in sua
tela lovi, i. e. tlie t/iunderbolts, O.—F i g., a weapon,
shaft, dart : nee mediocre telum ad res gerendas
existimare benevolentiam ci?ium: necesaitas, quae
maximum telum est, L. : tela fortunae : linguae
tela subire tuae, 0.
temeraiini, adi. [temere], rash^ heedlem,
ihouglUless, imprudent, inconsiderate, indiscreet,
unadvised, precipitate : homines, Gs. : mulier :
roeo teroerarius periclo, 0. : animi partes : con-
silium : vox, L. : error, O. : tela, i. e. sent thought-
lessly, 0.
temere, adv. [2 TEM-], bg ehanee, by aeddent,
at random, without design, casually, fortuitously,
rashly, heedlessly, thoughtlessly, inconsiderately, in-
discreetly : evenire, T. : forte temere in adversos
montis agmen erigere, L. : nisi lata casu non num-
quam foite temere concurrerent : corpora hue et
illuc casu et temere cursantia: non temere nee
fortuito sati : incoiisulte ac temere dicere : alquid
de se credere, S. : sub Pinu iacentes sic temere,
H. : saxa iacentia, L. — ^£ s p., with a negative, not
for nothing, not easily, hardly, scarcely : non teme-
rest ; timeo quid sit, it means something, T. : quid-
quid sit, baud temere esse rentur, that it is some-
thing of moment, L. : Haud temere est visam, V. :
Hoc temere numquam amittam ego a me, T. :
irasci amicis : adire, Gs. : patres quoque non te-
mere pro uUo aeque adnisi sunt, L. : vatis avarus
Non temere est animus, H.: nullus dies temere
intercessit, quo non ad eum scriberet, N.
temerlt&Sk atis, /. [temere], hap, chance, acci-
dent: in quibus nulla teraeritas, sea ordo apparet:
fortunae. — Bashness, Jieedlemnets^ thou^Mesmess,
haste, indiscretion, fooUiardiness, temerity: perdi-
torum : temeritatem mill turn reprehendit, Gs. : te-
meritas est florentis aeta^ i non offeii ae ille ists
temeritatibus, rash acts, h
tamrOb ftvf, atua, are hfremere^ to ireai rashly,
vitiate, profane, defile, cmolbor, ^agraecy deHoratt,
outrage: hoepitai sacra, O. : Itempla temerata Mi-
nervae, V.: sepakta maioriun tenaerata, Ll: pa>
trium cubile, 0. : Yenetem Viaritam, O. : flovioi
venenis, 0. : temerata est nostra voluntaa, O.
temotmil, T, n, [2 TEM-], an tntomoaUng drinl,
mead, wine: carent temeto mulieres: aociphi ca-
dum temeti, H., lo.
tenmo, — , — , ere [1 TEM-], to siight^ aeom,
disdain, despise, contemn : volgaria, H. : divos, T. :
ne temne, quod Praeferirous manibas vittaa, T.
temOb Onis, m. [TEG-], a pole, beam. — Of a
wagon, the Umgue: iunetos temo trabai aereos
orbis, v., 0.— Of a plough, the fteai/a, tongues pe>
des temo protentiifi in octo, V. — A wagon f de te-
mone Brttanno Excidet Arviragus, lo. — As a coo-
stellatioii, the Wagon ofBoOtes, Charles's Wain, O.
tftmpTinnentnm, i, n. [tempero], a prvpar-
tionate admixture ; f i g., a right mean : inventom
est temperamentum, quo tenuiores cum prindiH-
buB acquaii se putareut, i. e. a due balance of
dosses : vestrae fortitudinis, moderation, Undt, Ta.:
orationem habuit meditate temperamento. Ta.
temperana, antis, adj. with comp, and n^i. [P.
of tempero], observing moderation, sober, moderate,
temperate, with sdf -control: in omnibns vitae par-
tibus temperans: homo temperantissimus : prin-
cipes temperantiores a cupidine impcri, refraimt^
L. : famae temperans, T.
(temperanter), adv, with eomp. [temperans],
with moderation, moderately : haberi, i.e,tobe b^
under control, Ta. : temperantius agere.
temperantla, ae, /. [temperans], moderation^
sobriety, discretion, skf -control, temperance: in
victu : naturae tuae : alicuius, Gs. : tanta tempe-
rantia moderatus, S. : adversus sitim, Ta.
temperite, adv. with comp. [temperatns], with
moderation, moderately, temperitdy: agere: ten-
' peratiufl scribere.
temperitio, $i^8, / [ tempero ], a dm minp-
ling,fi* proportion, proper combination, symmetry,
constitution, temperament: corporis, animi: aerb,
temper : civitatia, organisSition : ordinum, L, : iuri?.
— A regulating power, organising priaieipU: aol
mens mundi et temporatia
temperitor, 6m, m. [tempero], em artamga,
organiter: varietatis.
temperataa, aetj. with eomp. [P. of tempero],
limited, moderate, temperate: temperatae escse
modicaeque potiones: loca temperatiora, Gs.—
F i g., mdderate^ sober, calm, stmdg, tesnpsrmie: mo-
res: ia TiiitonA temperalior : Vim temperatam di
Digitized by V^OOgie
temperitis
849
t6]xiptaiii0iitiiiii
provehant In maius, H. : animus virtutibus. L. —
Of speech, modtratey calm^ compoted: orationis
genus : teroperatior oratio.
tempexlufl, odv. wmp.^ see temporl
tempexlM» — ^ ace, em^ abl, e, /. [temporo], a
due mingling, prvptr nUxtmrej Umpenng^ temptro'
tur€j temper: ubi temperiem soropsere umorqae
oalorque, O. : Teroperiemque dedit, mixU oum
f rigore flamrai, i. e. a moderate temperature, O. :
caeli mira, Cu. : blaadarum aquaram, 0.
temperd, §vT, atus, ftre [ tempus ], to cbeerve
proper meaeure^ be moderate^ reetrain onetd/f for-
bear, abstain, be temperate, act temperately: in po-
testAtibus, S. : iu multa temperarunt tribuni, L. :
linguae, U : oculis, to ktepfrwn looking, L. : tem-
perare oculis, re/rain from tears, Ou. : risu {dot.),
li. : yiotoriae, S. : neo nofl temperamus imperiis,
quo minus illi anxili egeant, L. : sibi, quin exirent,
Cs. : tIx temperaTere animis, quin, etc., L. : tern-
perare ab iniuria et malefioio, refrain, Gs. : a lacri-
oiis, y. : tollere puerum : teroperatum agere est,
quin, etc., theg with dif^enUy refrained, L. : nee
temperatum manibus iforet, ni, etc., L.— 7b for-
bear, abstain, refrain, spare, be indulgent f si cui-
quam ulla in re umquam temperaTerit : Privignis,
H. : templis deum temperatum est, L. : in quo ab
sociis tempera verant, L — 7b divide duly, mingle
in due proportion, comlnne suitably, compound
properly, qualify, temper : ex dissimiliirois rebus
misceri et temperari: alqd ex ignl atque animft
temperatum: Pocula, to mix, i. e.^ H.: Etesia-
rum flatu nimii temperantur oaiores : aquam (i. e.
balneum) ij^iibus, i. e. WMrm, H. : scatebris anra,
i. e. water, Y. — To rule, regulate, govern, manage,
arrange, order: rem p. institutis et legibus:
aequor, V. : aroes aetherias, 0. : ora frenis, H. :
testudinis aureae strepitum, H. : dtharam nereis,
i. e. to string, 0. : teroperata frumenti subveciio,
facilitated, Ta. — Pig., to regtdate, rule, control,
govern, sway, moderate : cuius acerbitas morum ne
Vino quidem permixta temperari soiet: haec in-
terdum temperanda sunt : amara lento Temperet
risu, H. : iras, soothe, V. : sumptfks, O.
tempestas^ Stis, / [ tempus ], a portion of
time, point of time, time, seaeon, period: eftdem
tempestate : illfi Tempestate, L. : f uere ea terope-
Btate, qui, etc., 8. : multis tempestatibns, S. : mul-
tis ante tempestatibus, L. — Weather, time, season :
tempestate serenft, Enn. ap. C. : idonea ad navi-
gandum, good weather, Cs. : seounda, Ta. : haec
tarn clara, V. : et tempestates et navem idoneam
habere.— -4 goddess of weather, 0. : immolabitur
agna Tempestatibus, B.-^A storm, tempest : tur-
bida, Gs. : turbulenta : foeda, L. : Horrida, H. :
tempestas navTs adflixit, Cs. : si segetibus tempe-
8tas nocuerit : Tempestas sine more f urit, Y. : in
magnls tempestatibus : autumni, Y. — F 1 g., storm,
64
tempest, commotion, disturbance, calamity, misfor-
tune • in hac tempestate popali iactari : inridiae :
Gallici adventOs: Quanta per Idaeoe Tempestas
ierit campos, Y. : communis Sioulorum (i. e. Yer-
res): rei p. navls fluitans in alto tempestatibus. —
A storm, shower, press, throng, multitude: quere-
larum : turbida telorum, Y.
tempestive, adv, with comp. [tempestivus], at
the right time, in proper season, seasonably, oppor-
tunely, JUly, appr<wriately : demetere: sepuIti^O.:
Tempestivius in domum commissabere, U.»
tempestiitrita«, &tis, /. [tempestivus], tunelu
ness, seasonableness : sua cuique parti aetatis tem-
pestivitas est data, i. e. its appropriate ehareteter,
tempestxvtui (-▼os), adj. with eomp, [tempe-
stas], of the right time, at the proper time, timely,
seasonable, opportune,JUting, appropriate, suitable :
▼enti : adgn»3us tempestivis sermonibuR, L. : nar-
ratibus hora meis, O. : pueris Indus, H. ; multa
mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt, ^ftn^
occasions. — TXmdy, seasoneMe, ripe: maturitas :
pinus, Y. — Jiipe, mature,- riro, H. : caelo heros,
0. — Timely, betimes, in good time, m good season,
early: convtvium.
templum, T, n. [1 TEM-].— In augury, an open
place for observation, place markM off by the
aitgur*s staff: Palatium Romulus, Remus Aventi-
num ad inaugurandam templa capiunt, L. — An
open space, circuit : templa caeli summa, T. : deus,
cuius hoc templum est onrne quod conspicis. —
A consecrated place, sacred enclosure, sanctuary:
(sacerdotes) urbem et agros templa liberata et
efTata habento : occupant tribuni templum, i. e.
the rostra, L. : sub tutela inviolati templi, i. e. an
asylum, L. — A place dedicated to a deity, fane,
temple, shrine : HercuHs : lunonis Sospitae : Mi-
nervae, Y.: donee templa refeceris, H.: Templo-
rum posttor, 0. : Conines antiqui, i. e. sepulchre, Y.
temporalis, e, adj. [tempus], of a time, hit for
a time, temporary, transitory: laudes,Ta.
temporarius, adj. [tempus], of a time, time-
serving: liberalitas, N. : ingenia, changeable, Cu.
tempore or temper! (tempori), adv. with
lus (temporius) ' " " _ I
time, betimes, seasonably, early': ad cenam venit :
comp. temperius (temporius) [<U£ot tempus], in
ego reno7abo commendationem, sed tempore, in
due time : Tempore abest, opportunely, 0. : appare-
bant tempore, Ph. : temperius fiat, more punctual-
ly: modo surgis eo Temperius caelo, O.
temptabnndaB (tent-), atfj. [tempto], trying,
making cUtempts : miles, L.
temptamen (tent-), inis, n. [tempto], a trial,
essay, attempt,. effort: pretium temptaminis huius,
0. : temptamina nostra repellere, L e. temptations,
temptimentum (tent-), i; n. [tempto], a
temptatio 8
trial, proof enay, attempt : mortalta Temptamenta,
0. : fide {ffen.\ 0. : tui, V.
temptitio (tenti), dnis,/. [tempto]^ an attack:
▼aletudo coiifirmatu a novis temptationibu8.-^iln
attempt^ trial, proof : perseTerautiae, L. : abolendi
tnagiatratOa, L.
temptator (tent-), orie, m. [tempto], an osmU-
antj attempter, tempter: integrae Dianae (Oiion), H.
tempts (tento), AvI, fttns, &re, intena. [teado],
to hanaU, touefi^fed: manibua pectora, 0. r fluroeu
▼ix pede : in tenebris caput, Ph. : mvisos amictOs,
V. : TenaiD, to feel the pulse, 0,— To make trial of
try, attempt, aUaek, aeaail : tcalia et classe moenia,
Os. : quia Gallia ad temptanda ea (castra) defuit
spes, L. : animi Talentea morbo temptari poasunt :
auctumnus exercttum valetudine teroptaverat, Ga. :
morbo temptari acuto, H. : pedes, V. — To try, eat-
periment upon, prove, ted, attempt, eeeay: tempto
te, quo animo accipias : regis prudcntiam : pollioe
cbordas, 0. : iter per provinciam per vim, Ca. : ne-
gata iter vift^H.: Tbetim ratibu8,V.: temptaoda
Tia est, y . : nullo modo animus incttari potest, qui
modus a me non temptatus sit: rem f rostra, Oi^, :
pacis spem, L. : crimina, H. : quid in eo genere
P|0S8em : quae sit fortuna faoillima, temptat, V. :
si qua res esset cibo, eomething to eat. Ph. : tcmp-
tarunt aequore tingui, 0. : taurus irasci in oornua
temptat, V. : litteras deferre, Cu. ; ut ipse gereret
sine rege rem p. : temptatum ab L. Sextio, ut ro-
gationem ferret, etc., L. — To try, urge, incite, tempt,
soutid, tamper with : cum per Drusum saepe temp-
tassem : utrum admonitus an temptatus an . . .
pervenerit . . . nescio : cum ab proximis impetrare
non possent, ulteriores temptant, Cs. • nequiquam
temptati, ut desisterent, L. : animum precando, V. :
fidem eius, an exercitum traditurus foret. To, —
To cUeguiet, worry, excite, disturb, agitate, distress :
nationes : in his rebus evertendis unius hominia
senectus temptata esL
1. tempofl, Oris, n,, a portion of time, time,
period, eeason, interval: tempus diei, daytime, T. :
extremum diei: orani tempore anni: maturios
paulo, quam tempus anni postulabat, Ga. : abtit
illud tempus : tempus dnorum meusum petere, L. :
longo post tempore, inleirval, Y. : tempus pacis an
belli ; matutina tempora, moming hours. — A time,
point of time, occasion, opportunity, leisure : neque
ut celari posset, tempus spatium uUum dabat, T. :
nisi tempus et spatium datum sit : egeo tempore :
eo tempore, quo, etc., L. : id temporis, at that time ;
alienum tempus est mihi tecum ezpoBtnlandi :
edendi, H. : datum ad oonsultandum, L. : oertis
temporibus : superioribus temporibus.— TVom; du-
ration : tempus est . . . pars quaedam aeternitatis,
eta : Tempore rurioolae patiens fit taurus aratrt,
I e. gradually, O. — The time, Jit season, appointed
time, rjgJU occasion^ proper period, opportunity :
tempus Iiabes tale, quale nemo habmi nmqnam:
addttbitavit, an consurgendi iam triariis tempos
esset, L. : moriendi : tempore igitnr ipao se osteo-
derunt, cum, etc, at the mek of tune: tempos e^
ad id quod instituimus aooedere, it is the right
time : none corpora enrare tempos eat, Lt : Tenpas
abtre tibist, H. : boo tempore, at a fitting time. — A
time, position, state, condition, times, eiremrnstaneee:
in boo tempore, wuler present esresanstamees : in
tali tempore, L. : incidont saepe tempora, com ea^
etc. : libri de temporibos meis : cedere tempori, <o
ytdd to eireumstaneee : secundis Temporibos do-
biisque, H. : baud sane temporam homoi, Co.— Id
the phrase, temporis causA, wt^ regard to circmn-
stances, under momentary injbtence, out of eomrle»f,
insincerely: temporis causa nobis adsentirt: nee
dioo temporis causa.— ^ time, need, emergency, ex-
tremity: quid a me ouiosque tempus poacat: ne-
que poStae tempori meo defuenmt : summo rei p.
tempore: pro tempore atque pericolo exerdtom
oonparare, & : 0 saepe mecum tempos in ultimum
Deduele, to the last extremity, H. : temporis gratia,
to meet the €m<i^«fi€y, Go.— In rhythm or metre,
time, measure, quantity: qoi (trochaeus) tempori-
bus et ioterrallis est par iambo: Tempora oena
modique, H, — Esp., in phrases with praepp. — ^Ad
tempos, at the r%ght time, in ftm«, punetuaUy: ad
tempus redire: ad tempus venire, L, — For some
time, for the time being, fm' a while, for the momeMi :
quae (perturbatio animi) plerumqoe brevia est et
ad tempus : dux ad tempos lectus, Ll — ^Ante tern-
pas, ^or« the right time, prematurely, too soon:
ante tempos roori : ante tempos domo digressos,
S. — ^Ex tempore, instantemeously, off hand, on the
spur of the momenlt extempore: versQs f undere ex
tempore.— '^eoonli^ to circumstaness^ ooDailiom
ex tempore oapere : haeo melius ex re et ex tem-
pore oonstitoea. — In tempore^ at the right time,
opportunely, in time: in ipso tempore eoeom ip-
sum, m the nick of Hme, T. — ^In tempoB,/or a tune,
temporarily: soena in tempos stcocta, Ta. — Pro
tempore, as the time permits, aeoording to dreum-
staneee: consilium pro tempore oapere, Ga.: te
marmoreum pro tempore fecimos, V.
2. tempufl, oris, n. [1 tempus], the wiial spot,
side of the head near the eye,tanpU: it hastal^go
per tempos utmmqoe, Y. : laevo mocrooem tem-
pore fixit, 0. : poBoit ad tempora canoe, O. : gemi-
na,Y.
temuldtttai, aett. [8 TEM-], drnnk, drunken,
intoxioated, tipsy : alquis : vox : agmen, L.
tenaoitaa, fttis, /. [tenaxj, a holding fast,
tenacity: un^ium. — A gra^otng at money, nig-
gardliims, msserlinese, L.
tanacdtar, adv. [ tenax 1 /rm/y, tighdy, tenet-
ciously : presslsse angues, 0. — ^F i g. ; oi^re, per-
Sistenay,0, Digitized by ^OOglC
861
teniae, Acta, cuff, with c<mp, and (late) tup. [2
? A*]» IkolMng fasty griping^ tenaeiouM : forceps, V . :
iente tenaci Anoora fandabat navis, V.: lappa,
). — UMing f<idy griping, ^Mruig, niggardly,
tingy, tmadoua: pater; genua Quaeaiti tenax, 0.
—Of things, holding fati, dinging: in tenaci gra-
aine, L e. miuied, H. : cerae, tUekg, V. : passu stare
enaci, 0. : pondere tenocior (navis), L. : loctandum
»t cum tenacissimo sabulo, Cu. — Fig., holding
fcut, retentive, JSrm, sUad/ati, pernstenl, tenaciowtg
ides, O. : proposiii. Q. : iastitiae, lu. : ficti pravi-
|ue (Fama), V. — Stubborn, obttinaie: equus contra
;ua viiicla tenaz, 0. : equum tenaoem, non paren-
:em, etc., L. : Caesaris ira, 0«
tendioula, ae,/. dim. [2 TA-], a little snare,
loose. — ^F i g. : Utterarnm tendiculae.
tendo ( old also temio ), tetendl, tentus, or
[late) tensus, ere [2 TA-l, to etreteJi, make tense,
Uretch out, ipreaa out, cUslend, extend: plagas :
4uia non rete aocipitri tennitur, T. : retia cervis,
0. : arcum, keep bent^ H. : tendere doctior arcQs,
D. : ve]A,$well, V.; c^hi)!^ epread, H. : tenta ubera,
distended, H. — Of tents, to spread out, pitch, erect :
praetorium, Cs. — To stretch out, present, offer,
reach, extend: mantis ad templa: braochia caelo,
0.: ad legatos supplices manOs, Cs. : vobis manOs:
supinas mantis, ll: dexteram Italiae, reaehet : civi-
bus lucem ingeni sui, to tender: patri lulum, liold
out, V. — To aim, direct, shoot, drive : Quo'tendant
ferrum, Y. : sagittas Arcu, H. : spicula comu, V.
— To string, tune : barbiton, II. — F i g., to lay, con-
trive, devise: insidiae tenduntur alicui, are laid. —
To press, strain: ultra Legem tendere opus, i. e.
press to extravagance, U. : Aestivam sermone l)e-
nigno noctem, protract, H. — Of a way or course,
to direct, pursue, turn, toendi iter ad naves, V. :
unde et quo cursum, L. — To direct oneself, hold a
course, aim, strive, go, move, march, drive, tend,
bend: Venosiam ; cnrsuque amens ad limtna ten-
d it, v.: ad castra, L. : unde venis ? et Quo tendis f
II. — To extend, stretch, reach: (via), quae sub moe-
nia tendtt, V. — To set up tents, be under tents, be
encamped, eneanu): sub vallo, C^. : legio latis ten-
debat in arvia^ V . : in angusto, L. : laxius, Ou. —
F i g., to aim, strive, be directed, be inclined, tend:
ad reliqua alacri antmo: ad altiora, L.: ad elo-
quium,0. ; cum alii alio tenderent, L. : Non dices,
quorsum baec tendant, tend, H. — To be persistent,
make exertion^ exert oneself, strive, endeavor, con-
tend, struggle: miles tendere inde ad iurgium,
persists, T. ; vasto certamine tendunt, Y. : videt
Catilinam magn& H tendere, R : patres, adrersus
quos tenderet, L. : senatu minus in praetura ten-
dente, making less opposition in the case of the
proctorship, L.! qaid tendit? cum effioere non
possit, ut, He, what does he strive for?: nihil illi
tendere contra, Y. : manibus tendit divellere no-
dos, Y. : Ire foras tendebat frustra, H. : captae
civitati leges imponere, Ll : aqua tendit rumpere
pluipbum, H.
tenehTaB,kmm,f., darkness, gloom: obscurato
sole tenebrae factae: tenebras et solitudinem
nacti : tenebris, odore foeda facies, S. : neve velit
(Sol) tenebras inducere rebus, 0. : tenebris nigre-
scnnt omnia, Y. : tenebras et cladem lucis ademp-
tae Obicit, i. e. blindness, 0.-7^ darkness of
night, night: redire luce^ non tenebris: primis
tenebris movit, L. : tenebris, duAng the nigfit, O. :
tenebris obortis, N. — A gloomy place, prison, dun-
geon, lurking-place: claust in tenebris, S. : postre^
roo tenebrae, vinda. — Lurking -plaees, haunts:
emersus ex diutumis tenebris Instrorum : Quanti
nunc tenebras unum oonducis in annum, i. e. a
dark lodging, lu. — 7%« shades, infernal regions:
Infemae, Y. : quid tenebras timetis ? 0. — F i g.,
darkness^ gloom, obseurtty : darissimis rebus tene-
bras obduoere : tenebras dtspulit calumniae, Ph. :
quaeso, quid hoc est? mihi enim tenebrae sunt:
rei p. : si quid tenebrarum offudit exsilium.
tenebrioosus, adj. with sup. [tenebricusI/W^
of darkness, tUtcrly obscure, shrouded in gloom,
dark, gloomy: sensfls, darkened: libidines: tene-
bricosissimum tempus.
tenebricus, adj. [ tenebrae \ dark, gloomy :
Tartarea tenebrica plaga, C. podt
tenebr5siu, adj. [tenebrae], dark, gloomy:
Afir, Y. : Tartara, 0. .* specus tenebroso caecus
hiatu, 0.
tenellnlui, a^. dim. [tener], very tender, deli-
cate: baedus, Ct.
tenad, tenul, -— , Sre [2 TA-], to hold, k^
?uxve, grasp, holdfast: flabellulum, T. : facem, Y. :
telum, L.: cruentum gladium: mann Fragmina,
O. : Dextra tenet f errum, 0. : ore clbum, Ph. :
Hanc teneo sinu, 0. ; cf. cum res non ooniecturft,
aed oculis ac manibus teneretur, i. e. was palpable.
— F i g., to hold in mind, take in, understand, eoit-
cetve, comprehend, know: rem tenes, you under-
stand the situation, T. : teneo, / understa»ui, T. :
quae a Romanis augnribus ignorantur, a Cilicibns
tenentur: quo pacto cuncta tenerem, H. — Imply-
ing possession or control, to hold, possess, be master
of, control, occupy : multa hereditatibus teneban-
tur sine iniuria: quae tenoit dives Achaemenes,
H. : loca, L. : coUes praesidiis, Cs. : terras, H. :
altenim comn, command, N. : provindas aliaque
omnia, S. : rem p. opes paaoonim tenere ooepe*
runt, to control pMia affairs: ut res p. yI tribu-
nicia teneretur, should be mastered ; cf. qui tenent
(sa rem p.), qui potiuntur, l e. who are in supreme
power : me Galatea tenebat, i. e. held nw affec-
tions, Y. : teneone te? i. e. aiv yon restored to mef
T. — Implying persistence, to hold fast, keep, oeeu-
py, waieh, guard, ^f^.^^^^J^m^W''
tenao 8
locum non tenuity Gs. : Gapitolta ceUa, Y. : in
manicU te sub custode, H. : Athenae tuae sempi-
ternam in arce oleam tenere potueruDL— Of a
way or course, to hold^ keep^ mainiain^ follow up :
secundissimo Tento cursum, to hold oneU eourte:
vento intermisso cursum, Gs. : QuoTe tenetis iter ?
V. : tcDuit tameu vestigia Bucar, L. : Aeneam . . .
ab Sicilia classe ad lAurentem agrum tenuisse
(so. oursum), sailed^ L. : medio tutissimus ibis . . .
Inter utrumque tene, 0. ; cf. hie Tentus adversum
tenet Athents proficiscentibus, blows the wt^ong
waUt N. — ^F i ^., to hold /a$t^ gwird^ preaervt, up-
hoidj keepj itmst ofi : consuetudinem meam : non te-
nebat ornatum suum cintas : ius suum : haec duo
ill amicitia, etc. : imperium in sues : silentium, L.
— To hold fcutf maintain^ tupport^ defend, uphold,
ineiet: illud arete tenent, Toluptatem esse sum-
mum bonum : proposltum, nuuntain, Gs. : suas
leges : quo causae teste tenentur, H. : plebs tenuit,
ne consules in proximum annum crearentur, L. :
tenuere patres, ut Fabius consul crearetur, L. —
Of the memory, to hold, keep: tui roemoriam cum
summa beneyolentift, preserve a reeoUedion of:
memoria tenetis, res esse, eta, you remember;
numeroe memini, si verba tenerem, recollect, V.:
dicta tenere, H.---Of disposition or desire, to pos-
sess, occupy, control: quae te tanta pravitas men-
tis tenuerit, ut, etc, has had posswnon of you :
magna me spes tenet : nisi forte quern perniciosa
libido tenet, S. : neque irft neque gratis teneri, to
be controlled: pompft, ludis, to be fascinated : ab
oratore iam obsessus est ac tenetur. — To hold
position, maintain oneself, stay, be posted f qu&
abscisae rupes erant, static paucorum armatorum
tenebat, L. : tenent Danai, quft deficit ignis, V. —
To hold out, hold on, last, endure, continue, main'
tain itself , prepail : imber per noctera totam te-
nuit, L. : tenet lama, lupam, etc, L. : famo tenuit,
baud plus fuisse modio, L. — Implying attainment,
to reach, arrive at, attain, occupy: montes Sabini
petebant et pauci tenuere, L. : portum, L. : Hespe-
riam, 0. — ^F i g., to reach, gain, acquire, obtain, at*
tain : per cursum rectum regnum tenere : virtute
regnum, L. : teneri res alitor non potest : causam,
0. — Implying restraint, to hold fast, hold back,
hitider, restratn, detain, ^eek, control, stay : naves,
quae vento tenebantur, Gs. : olassem ibi tenebat,
L. : si id te non tenet, advola : Marcellum ab ge-
ruudis rebus: ne diutius teneam; tene linguam,
0. : pecus omne tenendum, V. : manum, H. : quo
me decet usque teneri? V. : lacrimas in morte
miserA: exercitum in stativis, L. — With />ron. re-
flet., to keep back, remain, stay : oastris sese, Gs. :
castris se pavidus tenebat, L. : a conventu se re-
motum domi, N. : me ab aocusando, refrain. —
Fig., to hold, hold back, repress, restrain, bmd,
fetter : iracundiam : risum : iram, Gu. : ea, quae
occurrunt, ke^ to themselves : Sed te, ne faoeres,
i2 tentofinm
tenuit reverentia famae, 0. — ^Implying oonstnlnt,
to bind, hold, cMigate, be binding on, eosUrol : qaaia>
quam leges eum non tenent : tnterdicto ncm teoeri
ut plebi scita omnes Quirites teoerent, L. : teneri
altenis foederibus, L. : poenA teneri, to be liahU.
testibus in re perspicuft teneri, to be eonsneted.—
Implying comprehension, to take tn, oomprtM, com-
prehend, include: haec magnos formala reges te-
net. H. : ut homines deorum agnfttione et genie
teneantur: id quod (genus offieionun) teaeats:
hominum societate.
tener, era, emm, aeft. with con^. tenerioc aoi
sup. tenerrimus [2 TA-J, soft, ddioaie, tender^ yield-
ing : palma : harundinum ndtoes, Gs. : cana le-
gam tener& lanugine mala, V. : caules, H. : nni,
0. : res tenerae, i.e.the plants, Y. : prata teoerri-
ma, O. : A6r, thin, V.i gallina, tender, H. : Dianas
tenerae dicite vii^nee, H. — Of tender age,yomt^^
youthful: tener et rudis: equis vetalis teneros
anteponere solemns: grex. Ph.: a teneriSf at
Graeci dicunt, unguioulis, i. e,from ehiidhood: Ik
tenero ungui, H. — As subst. : paroendum est tene-
ris, i. e. boys, lu. : in teneris, in early youth, Y.—
Effeminate: saltatores: vestis teneris Maecenati-
bus apta, lu. — F i g., eoft, deltcate, tender, mobile,
yiddtng: nihil est tam tenerum quam volantas
erga nos eivium : tenerior animus : teneiae Men-
tes, H. : pudor, 0. : oratio : versfta, H. : animus
(pueri), i. e. weak.
tenerS, adv. [tener] : dicere, Ta.
teneritaa, itis,/ [tener], softness, tenderness.
tenesmosi i, m., = ruvsofLSic, a straimt^, tenes-
mus,^
tenor, dris, m. [2 TA-], a holding on, contimt-
anee, unrnternqoted course, career: hasta servat
tenorem, keeps its dtrsetwn, Y. : (aulaea) pladdo
educta tenore Tota patent, by a steady motion, 0.
— F i g., a course, tenor, ceureer, movement: renms.
L. : pugnae, L. : vitae, O. ; plebem eodem tenore
colo, persistently, L. .* eodem tenore duo conaalattti
gesM, following the same poHey, L. : Non . • . ifies
alium tenuisse tenorem Grediderim, Y. — to. the
phrase, uno tenore, in one course, wnnterruptedU,
uniformly, steadily, progressively : isqae (atiliis me-
dius) uno tenore, ut aiunt, fluit In dioeodo : brevis
res est, si uno tenore peragitor, L.
tensa, ae, /*. — ^In the Giroenslan games, a esr
which bore the images of the gods, chariot for tl^
gods: via tensarum : tensas ducere, L.
tensua, P. of tendo. tenta-, see tempu-.
tentifd, inis,/. [2 TA*], a teneion^ wioUmi pee-
sion^furwus desire, U., lu.
tento, sec tempto.
tentoxiiun, i, «i. [2 TA-], « teni: in tenloria
abducti, L. : niveis tentoria velis Adgnoaeit, Y.:
tentoriarsgt8,0. n^r\nio
Digitized by VjOOv? Ic
tentiw €
tentOBy P. of tendo.
teniiictilii% adj. dim. [tenuis], diffht, triJUn^j
poor: apparatas.
tenuis, e, adj, with comp, tenuior and wp. te-
nuissimus [2 TA-], drami out^ metggre^ tUm^ thin,
lank^ slender : Pinna, H. : acus, Jlne^ 0. : avena,
V. : aaimae (defunctonim), O.— Of texture, ihiny
Jlne^ close: Testes, O. : togae, H. : toga filo tenuis-
sima, 0. : natura oculos membranis tenulssimis
8aep9it-*0f substAnoe, tAtn, rare, JinSy digkt:
caelum: athereus locus tenuissimus est: agmen
(milituni), L. — LUUe^ dight, trifling^ ineonnderablef
irmgnifieafU, poor, mtan: oppidum: aqua, shal-
low^ L. : tenuem fontibus adfer aquam, i. e. a littU
toater^ 0. : sulcus, Y. : Insignis tenui f ronte Lyco-
ris, loufy H. : semita, narrow, Y, : cibus, Ph. : opes :
census, H. : praeda, Cs. : tenuissimum lumen : ven-
tus, a irtfcw, V. — Of persons, /xwr/ serTUS sit an
liber, pecuniosus an tenuis. — Plur. m. as subai. :
tenuis praemio, stultos errore permovit : fortunae
constitui tenuiorum videbantur : cuiusque censum
tenuissimi auxerant — ^F i g-^fine, nice, ddieate, wh-
ile, exact: distinctio : cura, 0. ; rationes non ad te-
nue elimatae. — Weak, trifling, insignificafit, mean,
poor, slight: tenuissima valetudo, ddietUe, Cs. :
senno : in tenuissimis rebus labi : artifidum ; spes
tenuior : curae, Y. — Low in rank, mean, inferior,
common: tenuiores, the lower ordere: tenuis L.
Virginius unusque de multis: tenuissimus quis-
que : adulescentes tenui looo orti, L.
tenultas, Itis, /. [tenuis], thinnees, dendemeu,
fineness, emallness, tenvitg: tanta ut fugiat aclem:
touuitas ipsa, slimness: crnrura, Ph. — SmaUness,
Intignifieanee, poverty, indigence, ecareUy : hominis :
?arum rerum, quas terra procreet. — F i g^ of lan-
guage, eimplieitg, plainness ! rerum et verborum.
tenuiter, adv, with comp, and mp. [ tenuis ],
hinly: alutae confectae, Cs. — Indifferently, poor-
y : jDa. Quid rei gerit ? Oe. sic, tenuiter, T. —
rig., nmply, plainly, directly, • disserere: illae
an;umentationes ) tenuius tractantur. — Lightly,
rt/lingly, inadequately: Bculorum erga te volun-
atis argumenta conligere : tenuissime aestimare,
it the lawett ponible valtuUion,
tenad, avi, atus, are [ tenuis ], to make thin,
nake slender, wear away, dilute, rarefy^ attenuate :
.dsiduo vomer tenuatur ab usu, 0. : IpsA autem
ciacie tenuant armenta volentes, make lean, Y. :
eniiatum corpus, H. : se in undas, dtseolve, 0. :
ociB via est tenuata, contracted, 0. : Luna tenua-
a, i. e. wantM, 0. — Fig., to make email, lessen,
'iminish, reduce, weaken, enfeeMe: Utque meae
amam tenuent oblivia culpae, 0. : viris amoris,
K : Magna raodis tenuare parvis, to degrade, H.
tenuB, — , fl. [ 2 TA- ], a stretched cord, noose
3ld). — Hence, ace. absol., with geti., to the end, as
^ar as, all the way to, unto, to : lumborum tenus,
18 terdaotens
as far as the loins: laterum tenus, Y. : per aquam
ferme genOs tenus altam, L. : urbium Gorcyrae
tenus, L. — As praep., with obL, all the way to, as
far as, unto: Tauro tenus regnare: erat pectori-
bus tenus, L. : Pube tenus, Y. : oollo tenns, 0. :
medi& tenus alvo, 0. : later! capulo tenus abdidit
ensem, Y. : poti faece tenus cadi, H. — Fig., to the
extent of, tufar as, to : dando ^spectaculum) Modo
volneribus tenus, i. e. without fighting to the death,
L. : nomine tenus, Ta. : doctrinS ore tenus exerci-
tus, i. e. only for talking, Ta. — In the phrase, verbo
tenus, in weirds, as far as language is concerned:
veteres yerbo tenus acute ... de re p. disserebant,
i. e. theoretically : in quos iecit magis boo consul
yerbo tenus, quam ut re insimulare^ L.
tepefaclo, feci, f actus, ere [tepeo+facio], to
make lukewarm, make Upid^ warm, tepefy : solum :
fernim acutum, H. : hasta haesit tepefacta cere-
bro, Y, : tepefacta cruore terra, Y.
tepeo, — , — , Sre [ TEP- ], to be moderately
warm, be lukewarm, be tepid: ubi plus tepeant
hiemes, H. : tepentes aurae, Y. : Sole tepente, 0.
— F ig.,tobe warm, glow with love, be enamoured:
quo (Lycidft) mox virgines tepebunt, H. : Nescio
quern senu oorde tepente deum, O.— -7b be luke-
warm, be without ardor, be indifferent : Seu tepet
siye amat, 0.
tepasoo, — , ere, inch, [tepeo], to become warm,
grow lukewarm, be warmed: maria agitata yentis
ita tepescunt, ut, etc. : sole, 0. : fixo ferrum in
pulmone tepescit, Y.
tepidus, adj. [TEP-], moderately warm, luke-
warm, tepid: lac, 0. : ius, H. : sol, H. : cruor, Y. :
rogi, 0. — Fig., lukewarm, cool, faint, languid:
mens, 0. : faces, 0.
tapor, Oris, m. [tepeo], a gentle warmth, luke-
warmness, tepidity, tepor: adventicius: soils, L. :
yerno tepori similis, Cu.
ter, adv, num. [cf. Gr. rpi'c, tres], three times,
thrice: in anno: is de se ter sortibus consultum
dicebat, Cs. : ter ae?o functus senex, H. — With
numerals: ter quattuor corpora, Enn. ap. C. :
Terni ter cyathi, H. : ter centum regnabitur an-
nos, Y. : ter denas vaccas Accipit, 0. — Thrice, re-
peatedly, again and again : Ter sese attollens, Y. :
Ter si resurgat murus aeneus, ter pereat meis
Excisus Argivis, H. — In phrases with bis or qua^
ter, of indefinite repetition, ^100 or three times,
thrice or four times, often : bis tcrque : Terque
quaterque, Y.— -With adjj., thrice, very, exeeedifig-
ly : Felices ter et amplius, quos, etc., H. : o terque
quaterque beat! ! Y. : qui ter amplum Geryonen
Compescit, trebly va*t, H.
ter cantiiin, num., three hundred, see ter.
ter-deciens (4es), adv. num., thirfsen times:
respirare, lu. : HS terdecieus.^^ ^^ V^OOQIC
twrebintlius
864
tmwo
terebinthni, I,/., = npifiiv^ot, the tardnrUh,
turpeniine-tree^ V.
tarebrd,-*, fttus, ftre [terebra], to bore, bore
ihrouffhj perforate: cavos uteri latebras^V. : tere-
brato per rara foramina buxo, 0.
teredo^ inis, /!, = ripfiSwv, a boring tDorm^
toood-fretter^ moth^ 0.
terei, elia, cuff. [I TER-1, rounded off, rounded^
wdl-tumedf round, unooth: Btipites, Cs. : oliva,
V. : fusus, 0. : hastile, Ll : mucro, V. : cervix,
round€d,Y.\ puer, a graceful figure, H.: plagae,
tiglUiif twitied, H. : zona, neat, 0. : gemma, becom-
iug^ V. — ^F i g., finished, eompleU, emootJi, poluhed :
(sapiens) in se ipso totus teres atque rotuudus,
H.: Atticoram aures : oratio,^/»8Ai(i
ter-gamlnus, a<{^'., of triple birth, threefold,
tHple : vir . . . canis, l e. Oeryon and Cerberus,
0. : Hecate (as identified with Luna and Diana),
V. : honores, tlte threefold honors (i. e. of the three
highest magistracies), H.
tergeo, si, sus, ere [STRA6-], to rub off, wipe
off, wipe dry, wipe dean, cleanse : qui tractant ista,
qui tergent: clipeos et spicula, /io/f <A, V. : arma,
L. : ut tersis niteant talaria plantis, 0. : gallina
palatum, to tickle the palate, H.
tergiTersatlo, ouis, /. [tergiversor], a declin-
ing, refusing, mtbterfuge, tergiversation,
terclTeraor, — , ftrl, dep. [tergum+verto], to
turn the back, decline, refuse, make diffleuUies, bog-
gle, shuffle, evade, shift, tergiversate : quid tergiver-
saris?: hunc tergiversantem iudicio persequi:
non incallide : locus ad tergiversandum : (consu-
lem) tergiversari res cogebat, L.
(torgo, ere), see tergeo.
tergam, I, n. [TR AQ-], the back : manibus nd
terguiii reieotis: tergo poenas pendens, T. : tergo
ac capite puniri, L. : recurvum (of the dolphin),
0. — 77i« back part, reverse, hinder part, rear :
Praebere Phoebo terga, to sun itself, 0. : Terga
Parthorum dicam, theJlig/U, 0. : terga Yincentium,
Ta. : libri in tergo necdum finitus Orestes, written
on the back, lu. — In phrase, a tergo or post ter-
gum, behind, in the rear: a tergo, fronte, lateribus
teuebitur : ut a tergo Hilonem adorirentur, behind:
tumultum hostilem a tergo accepit, S. : post ter-
gum hostium legionem ostenderunt, Gs. : qui iam
post terga reliquit Sexaginta annos, lias passed,
lu. : tot amnibus montibusqae post tergum obiec-
tis, Cu. — With verto or do, to turn the back, turn
back, take fiight, run away, fee, retreat : omnes
hostes terga yerterunt, Cs. : qui plures simul terga
dederant, etc., L. : terga fugae praebere, 0. : terga
praestare (fugae), Ta, — 7%e baek^ surface: pro-
scisso quae suscitat aequore terga, V. : amnis, 0.
-^Of an animal, the body: (serpens) Squamea oon-
▼oWens Bublato pectore tergt^V.: horrentia cen-
tum Terga suum, i. e. head ofsmns, Y. : petpetac
tergo bovis, V. — 77^ eovering of the back, skui,
hide, leather: Taurino quantum poaaent circoa-
dare tergo, oz-hide, V. : 7enti boris ioclusi terf^o.
i. e. in a bag ofbidTs hide, 0. : St feriont molld
taurea terga manOs, i. e. tymbals, O. : nipit Tenia
novena bourn, i. e. the nine thieknenes of buiit
hide, 0. : per linea terga (scuti), V.
tergns, oris, n. [TRAG-], the back, body, fnmi. .
resecat de tergore (sols) partem, o/* a ddne ofh^
oon, 0. : diviso tei^re (iurenci), Ph. — A sh^
hide, leather: Tergora deripiunt costia, V.: G«-
stasset laeva taurorum tergora septem, aevtn la^
ers of hide (as a shield), 0.
termei, itis, m. [ 1 T£R- ], a bo^k cut of,
branch t olivae, H.
Terminalla, ium, n,, the festival of Ternunvt
(god of boundaries, held Feb. 2S), C, L, H., 0.
terminatlo, 5nis,/. [termino], a bounding^jU-
ing of limits, establishing lines: Scipiouis, ll—
Fig., a fixing J determining, decision: (verborum)
ordo alias alii tcrminatione concluditur, arras^-
ment : po^tica et versus inventus est tennmatiooe
aurium, i. e. the limits required by the ear.
termino, avi, fttus, ire [ienninus], to mi bamndM,
mark off by boundaries, bound, limit : praetors
terminare iussi, qua, etc., i. e. fo bound their juris-
didion, L. : finis imperi caeli regionibos: fana,
L. : stomach us palato extremo atque iotimo ter-
minatur, ends in : imperium Oceano, famam astris,
V. — ^F i g., to limit, set Umits, drcumacribe, bound:
isdem finibus gloriam, quibus vttam : ea (lingua)
vocem terroinat: caropoa oeulis, L e. reach tlu
limits of, 'L.^-To limit, define, determine* bona
voluptate, mala dolore. — To set bounds, dose, finish,
end, terminate: clausulas longa syllabft : at pariter
extrema terroinentur.
termlnna^ I, m. [ 1 TE&-], a boundary -line,
botmdary, bounds limit: de terminia oontentio:
templi, L.: possessionum. — ^Person., TVrmuMtf.
the deity presiding over boundaries, iL, H., 0.—
F i g., a bound, limit, end, term : in amicitii fines,
et quasi termini diligendi : nullis terminis ciream-
scribere aut definire ius suum : terminos pangere:
gloriae, Cu. — An end, term ; vitae : senectutisw
temi, ae, a, atfj. num. distr, [ ter], three eadi:
Terni ter cyathi, fi. : ut in iugera singula temi»
medironis decidere liceret: cam singulas (naviij
binae actemae naves circumsteteraatyOs. — Tkrtt,
triple (poet for tree): temi vagantor Ductores,
v. : dare milia terna roaoello, H. : saecala, Tb.
temTDUk ^' [ter], threefoH triple: tenio coo-
surgunt ordine remi, V
tero, trlvi (trlatl for trlvistl, Ct), trftas, ere [1
TER-], to rub, rub away, wear away, bruise, grind,
bray trUuraU^him^n)^^of^teTendo expri-
855
tenor
mere, T. : anguibui herbas, 0. ; calamo Ubellmn,
L e. to blow upon tkefiuU^ V. : calcem e&loe, trmd
upoMf v.— -Of graio, to rub off, ttiid out, iharmk:
Milia frnmenti tua trirerit area oentum, H. : teret
area calmos, V. : Ut patrift careo, bis frugibus
area trita eat, i. e. during two hanmUy O. — To rub
smoothybumiahypoUah^Mharpen,' morditci pumice
crura, O. : radios rotts, tmootlud, turrudj Y. : catil-
lani manibus, H. — To Umm fry rii66tfi^, rub away,
wear away by hm, wear out : silices, O. : femim,
to dull, O. : trita vestls, U.---Of a place, to wear,
tread often, ffitil, frequent * iter, V. : Appiam man-
nis, EL: viam, 0.— Fig., of time, to vfear away,
IMS upfpatM, spend, waste, kill: b\ oonnvio tempus,
L. : teretur interea tempus : teritur bellis civilibuB
aetos, H. : Om^e aevum ferro, V : otiam oonvi-
vlis comissatioDibusqae inter se, L. — To exert
greatly, exhaust, wear out: in opere longinquo
sese, L. : in armis plebem, L. — Of words, to wear by
use, render common, make (rite : verburo sermone :
quae (nomina) consuetudo dturua triviL
terra, ae,/. [TERS-], the earth: locata in me-
dift sede roundi: umbra terrae. — ^Person., aa a
goddess, Terra, Earth, C, O.-^The land: res in-
Tecue ex terrft : aditum hal>ere ab terra, Cs. :
ipse terr& eodem pergit, L. : nationibns terril man-
que imperare, by land and sea: mari terraque
belia commissa : et mari et terrS, N. : ronri atque
terri, S. — The ground, earth: terrae motas, earth-
quakes: quae gignuntiir e terrii: mei sub terras
ibit imago^ i. e. to the underworld, Y. — Soil, earth,
ground: terrae filius, atm of earth: aqiiam ter-
ramque ab Lacedaemoniis petere, water and earth
(in token of subjectionX ll : Sicco terram spuit
ore viator, Y. — A land, country^ region, territory :
mea, 0.: in liac terrft: Gallia, Gs.: eae terrae:
qui terras incolaiit eas, eta : (Ciuibri) alias terras
pederunt, Cs. : Terrarum curam accipere, of the
nations, Y. : Odtendent terris bunc tantum fata,
i. e. to men, Y. — In the phrase, in terris, in all
lands, on earth, in tfie world: pecunia quanta est
in terris, m the world: ruberes, Viveret in terris
te si quis avarior, H. — In the phrase, orbis terra-
rum, or orbis terrae, the world, whole toorld, all
nations: totum orbera terrarum nostro imperio
teneri : senatus, id est, orbis terrae consilium. —
Hur. gen., with adv, ol place i Quoquo bine aspor-
tabitur terrarum, to whatever part of Hie world, T. :
ubi terrarum esses, where in the world,
terreDOii, adj. [terra], of the globe, on the earth,
eart/Uy,terretiruU, terrene: corpora: umores: be-
stiarum terreoae sunt aliae, la»id^nunals, — JSarth"
ly, sublunary, mortal: eques Belleropbon, H.:
numina, 0. — Consisting of earth, earthy, earthen:
tumulus, Cs. : agger, Y. ; campus, L. : fornax, 0.
— As subst. n., land, ground, L.
terreo, uT, itus, fire [2 T£R.], to frighten, af-
fright, put infear^ cause to dread, alarm, terrify,
scare, dumay: vi: ultro sucolamationibus, L. : uec
me ista terrent: suae malae cogitationes terrent:
multum ad terrendos nostros valuit clamor, Cs. :
matu, L. : Territus hoste novo, O. : maxima territi,
ne opprimerentur, apprehensinfe, L.: Temiit gen-
tis, ne rediret Saeoulam Pyrrhaa, H. : territus ani-
mi, L. — To drive away by terror, frighten off, scare
away: profugam per totum orbem, 0.: volucres
(harundo), H. : Terret ambustus Phaethon avaras
Spes, H.— Jb deter by terror, soars, frighten: ut,
quo minus libere bostes iusequerentur, terreret,
Cs. : memoria exempli terrebat, ue rem committe-
rent eo, L.
terrastrto, e, adj. [terra], of the earth, on land,
earthr, land-, terrestrial : animantium genus: res:
praesidium : exercitus, land-forces, K. : proelia,
b€Utles by land, N. : amoenitas, L.
terreofl, acf;. [terra], of earUi^ earthen : proge-
nies, Y.
tenrfbilis, e, a^j. with eomp. [2 T£R-],/r^^
ful, dreadful, terrible: aspectu : urbi, L. : irft, Y.:
voltus, 0. : incultii, tenebris (carceris) facies, S. —
With supin. abl. : Terribiles visu formae, Y. : cuius
( viri ) virtute terribllior erat populus R. exteris
gentibus : cum alia aliis terribiliora adferentur, L.
tenioulum, I, n. [2 T£R ], a source of terror,
frtght, scarecrow, biigbear, L.
terrifioo^ — , — , ire [terriflcusl, to make afraid,
frighten, eUarm, scare: animoa, V.
tenifioui, adj. [terreo +2 FAC-], causing ter-
ror, frightful, terrible : Caeaaries, O. : vates, V.
terrigena, ae, adj. [terra +6EJ^-], bom of the
earth, sprung from earth, earth-bom: coclea, Pofit.
np. C. : fratres (i. e. of men sprung up from the
sovrn dragon^s teeth), 0.
territo, — , — , ^ve,freq. [terreo], to put in ter-
ror, frighten, affright, alarm, terrify: horum sup-
plicio dubitantes territant, Cs. : urbXs, Y. : (adule-
soentem) minis, L. : ita me miseram territas, T.
taTritorinxn, l, n. [terra], the land of a town^
domain, territory t ooloniae.
terrltua, P. of terreo.
terror, oris, m. [2 TER-], great fear, affright,
dread, alarm, terror, panic : iniecto terrore mor-
tis: homines terrore repellere; host! bus terro-
rem inferre, Cs. : reddit inlatum antea terrorem,
L. : qui modo terrori f uerant, h, : tantus repente
terror invasit, ut, etc., Cs. : sic terrore oblato a
ducibus, Cs. : tantumque terrorem incussere patri-
bus, ut, etc., L. : si tantus habet mentis et pectora
terror, Y. : ingentem Galli terrorem memorift pri-
Rtinae cladis attulerant, L. : arcanus, secret dread,
Ta. : totius anni fniotus uno belli terrore amitti-
805
foreign erunUet^ L. : serviliBf dread of the davf^ L.
— An object offear^ caute ofalarm^ terror^ dnad:
duobuB huiua arbis tenortbus depulsis : caelestes
maritimique terrore8,/rt^A(/W oecnrrencet^ L. : in-
gena hostiam Vx. e. ohariots armed with scythes),
0^.—»Fnghtfm reporU^ ierrUde newt : Don roedio-
cres terrorea iacic : miros terrores ad me attulit,
bv^fbean s Romam tanti terrores erant adlati, ut,
etc., L. — Of eloquence, tremendmu power: (Peri-
clis) vis dicendi terrorqae.
tersiu, atfj. [ P. of tergeo ], wiped off, dean,
neat: plantae, 0.
tertiadectimam, 5ram, m. ftertias decumus],
ioldiere of the thirteenth legion, Ta.
tertianai, adj. [tertius], of the third, tertian :
febres, i. e. the tertian fever, — Flur, m. as subet.,
eoldien of the third Ugton, Ta.
tertlo, adv. [tertiusl, for the third time : Non
hercle TeDium tertio, T. : pecuiiiam dare : consu-
les creati, L. — In the third place, thirdly: haec
epecuns . . . simul, at . . . tertio, ut, etc., Gs.
tertlnm, adv. [ tertius ], /or the third time:
etiani iterum ac tertium : creatis tribunis, L.
tertlui, ae^. num. ord. [ter], the third: tiis
video sententias ferri : unam . . . alteram . . . ter-
tiam at, etc. : Pompei consulatus : teitio illo anno:
Satumalibua tertiis, I e, on the third day of the
Saturnalia : ab love tertius Aiax, i. e. great-grand-
eon of Jupiter, 0. : per tertia numina iaro, i. e. by
the infernal godt, 0. : regna, the infernal regions,
0. : Tertius e nobis, i.e.oneofu» three, O.
tertius decumofl, num. ord. atfj., the tJdr-
teenth: locus: legio, Ta.
tarunciua, X, m. [ter+dncia], of three twdfthe
of an as, a quarter as; hence, a trifle: nullus
teruncius, not a farthing. — Of an inheritance, in
the phrase, ex teruncio (heres), heir to one fourth
of the estate: focit (heredem) me ex teruncio.
tesqua ( taaoa ), drum, n., rough plcicee, wild
regio^, wastes, steppes : deserta, H.
teasella, ae,/. dim, [tessera^ a email cube, die, lu.
tessera, ae,/., = rsaaapa, a die, cube (marked
on six sides): ludere tesseris, T. : tesaeras iacere:
in tesserarum prospero iacta, L. : roittere, 0. — A
square tablet bearing a watchword, watchword, pa-
role, countersign: tessera per castra a Livio con-
snle data erat, ut, etc., L. : omnibus tesseram dare
iabet, L. — A token, ticket, billet : f rumenti, i. e. a
ticket for a share in the distribution of com, lu.
tesserarius, T, m. [tesseraj, an officer in cliarge
of the watchword, Ta.
tesserula, ae, /. dim. [tessera], a square pav-
ing-stone, Lucil. ap. C.
testa, ae, /. [ TEKS- ], a piece of burned clay,
brick, tile: testae tectorum meorum. — A piece of
baked earthen-ware, earthen fmsd, pot, piUker,jmg^
urn: testft ardente, a Uunp, V.: (viaam) teatt
Condltum levi, H. : mibi f undat aTitam Coodiu
testa meruro, O.-^A broken piece of earthen-ware,
brick, sherd, potsherd: Testa parem fedt, O. : node
cerebrum testa f erit, Ia.-*Among the Greeks, a
sherd used in voting, potsherd a* a ballot: teau-
nim suff ragiis, quod illi borpaaofiSv vocant» K.—
Plur., caetanets, bite of bone struck together by
dancers: Testaram crepitfts cum verbis, la.— ^
shell, hard covering: nativme: lubrica, t. e. a cov-
ering of ice, 0. — A shtdl-fak: non omne mare est
generosae fertile testae, H.
testamentarlos, a^. [testamentum], rdoHng
to wills, teetamentary : (lex) Cornelia. — As eubeL
m., a maker of wHU, forger of a fmtameni, CSs.
testamentum, I, n. [testor], a laet will, te^a-
merit, will: defensio testamentorum : teatamento-
rum ruptorum iura : inritum : id testamento cave-
bit is ? etc : testamento esse in triente : cum ei
testamento HS miliens relinquatur: testamenta
resignare, H. : testamento adoptare earn, N.
testatlo, 5nia,/. [testor], a calling to witness,
invoking as witness: loederum ruptorum, L.
testatuSj aclj. with eomp. fP. of testor], pii6fic,
manifest, evident, indieputabte, published: at res
quam maxime testata esse posset: haec testata
sunt et inlustria: nihil religioue testatum: res
multorum oculis testatior.
testioulusi I, m. dim. [2 testis], a tesUde, la.
testifioatio, Gnis,/. [testificor], a bearing wit-
ness, giving teetimony, testifying, attestation : eios
ret : testificationes animadvertebant. — An attesta-
tion, proof, evidence : somma testificatio taorum in
se officiorum.
testificor, itus, ail, d^. [testis +2 FAC-], to
make a witness, call to witness: deos hominesque
testificor, me tibi praedixisse, etc : Stjgiae numen
aquae, 0. — To bear witness, give evidence, attest,
testify: at statim testificati discederent: testifi-
cor, denuntlo, ante praedico, nihil M. Antonium,
etc. : testificaris, quid dlxerim. — To show, demon-
strate, exhibit, make certain, publieh, bring to light:
sententiam meam : antiquas opes, O. : Natalem
tuum, 0. — P. pass.: abs te testificata tua volun-
tas, tnake known: scaen& testificata loquar, O.
testimonium, I, n. [testis], witness^ evidence,
attestation, testimony : testimonii dictio, T. : quo-
rnm egregiam fuisse virtntem testimonio Cicero-
nis, cognoverat, Cs. : testlmonia in Rosciam dicto-
rus: testimonium impertire: testimonta tesUum
vestrorum : Ovis damnata falso testimonio, Ph —
Proof, evidence: dare indict sal testimonium: la-
boris sui periculique adferre, Cs. : quod testioioak)
sit, pendere ius, sed, etc : testimonii kxo libiiun
tradidit, N.
Digitized by V^OOQIC
8S7
fl|fl^y»ww»
1. testlB, 18, m. and /., one who tOimUy a wU-
MM.- vosqae, dii, testes faoio, L.: deilm, quoe te-
>tes foederum invocabftnt ooDsules, L. : si negem
. . quo me teste eonrincas ? : in banc rem te te-
item citabo : bis testibus in summa pecuniae uti,
Zs. : testis faciet ilioo, Vendidisse me, T. : testibus
nilitibus uti, quanto studio paoem petisset, Cs. :
este deft, 0. : Musa mea, 0. : Quid debeas, Testis
iietaurum flumen, etc., H. : testis mecuro est anu-
us, T. — An eye • vntneast spectator : fades bona
este caret, 0. : ac luna teste moventur, lu.
2. testis, is, m., a teUide, H., Pb.
teator, fttus, art [I testis], to eauw to iedify^
M as a teitnesSj invoke^ appeal to : Confiteor ; te-
ttere licet (sc. me), L e. you may die me as avowing
t, 0. : voB testor, me defendere, etc. : oranis bo-
nines deosque : Lucretta testata civis, se ipsa in-
.eremit: consulibus deos hominesque testantibus,
L.. : lovem et aras, V. : id tester deos, T. : hoc vos,
udices, testor. — To make knornny show, prove, de-
noniftrate^ declare, aver, aeeert, bear mtneea to; ego
luod facio, me pads causa facere, clamo atque
,estor : nunc ilia testabor, non me sortilegos . . .
ignoscere: testatus, quae praestitisset civibus
K)rum» etc., L. : Adsiduoque sues gemitu testata
lolores, 0. : Campus sepulcris proelia Testatur,
I. : saepe enim hoc testandum est : nihil religione
testatum, nihil . . . reperientur. — To publish a
estament, make a will, provide by will : de qu&
pecunia) is testatus non eat: cum immemor in
estundo nepotis decessisset, L.
(testu, Qs), n. [testa], an earihen vetsd, earthen
Dot. — Only aU.: Ara ht; hue ignem curto fert
ustlca testu, 0. : £t spumant testa pressus uter*
lue suo, 0.
testudixieiis, adj, [testudo], of a tortoise^
nade of tortoise-shell : oonopeum, lu. : lyra, inlaid
tfiih tortoise-^hell, Pr.
testudo, inis,/. [testa], a tortoite: fluviatiles
estudines: collecta in suum tegumen, L. — Tor-
oise- shell: varios pulchrft testudine postis, i. e.
overlaid with iortoise-shell, V. — Because shells were
ised as frames for stringed instruments, a stringed
nstmment of music, lyre, liUe, cithern : cava sc-
ans aegrum testudine amorem, V. : resonare sep-
em Callida nervis, H. — In building, an arclied
•oom, inner chamber, arch, vault : commentari in
iuadam testudine : media testudine templi, V. —
n war, a tortoise, covering^ shed, shelter: turrls
estudinesque agere, L e. toooden sheds protectina
he besiegern^ Os. : testudine facta, L e. with shields
nierlaced, L. : acta testudine, V. — A head- dress
'esembling a lyre : Cyllenea, 0.
testula, ae,/. dim. [testa], a small potsherd,
^ing-tablet (cf . testa^ N.
ta te, see tu. (teter), see taet-.
TSthya, yos,/., = T^c, an oeean-goddess, V.,
0,^Thesea,0,
tetraohmmtt, I, n., = TtTpaxf*ov, a Grecian
silver coin of four dnKhmas, four-drachma piece:
Attiooraro, L : tetrachmUm AtticQm (yenit.), L,
tetrarohes, ae, m., = rtrpapxnQ* o f^^ of the
fourth part of the land, tetrarck, petty prince, re-
gent, C, Cs., B., H.
tetrarohia, ae,/, = rtrpapxia, a district gov-
erned by a tetrarck, tetrarehy,
(tatreX Bee taetre.
tetrloas, acff. [ cf . taeter 1 forbidding, gloomy,
crabbedt harsh, severe: puella, 0.: Sabinae, 0.:
disciplina Sabinorum, L.
tetnlx, see feio.
Teuoma, adj,, of Teueer (king of Troy), Tro-
carinae, 0. — Plur. m. as subst., the Trojans,
jan: i
V.,0.
texo,zuI, ztus, ere [TEC-], to weave: Texens
telam, T. : tegumenta corporum vel texta vel suta.
— To join, JU together, plait, braid, interweave, con-
struct, make,fabricate, build: rubeft texatur fiscina
virgft, V. : saepes, V. : crates, H. : varios flores,
0. : in medio foro basilicam: hanindlne teztis
( hibemaculis ), L. : Labyrinthus . . . Parietibus
teztum caeds iter,V. — Fig., to weave, compose:
quamquam tela texitur ea in civitate, ut, etc. :
amor patriae Quod tua texuerunt scripta retexit
opus, 1. e. undoes what your writings had accom-
plished, 0. : opus luculente.
textllis, e, adj.lTWj-], woven, wrought, textile:
stragulum: dona, v.: pestis (of a poisoned gar-
ment).— ^As subst. n. (sc. opus), a web, stuff, fabric,
piece of cloth, canvas: nego uUam picturara in
textili (f uisse), quin, etc : spolia regiorum texti-
Hum, L.
teztor, 5ris, m. [texto], a weaver, H^ lu.
teztrinum, I, n. [ prop. a^. from textor ], a
weaver's shop, plc^e for weaving cloths : textrinum
instituere, weaving,
teztum, I, n. [P, of texo], that which is woven,
a web : pretiosa texta, 0. : Inlita texta veneno, 0.
— A plait, texture, fabric, structure : Dat iam sal-
tOs intra cava texta carinae Fluctus, 0. : clipd
non enarrabile teztum, V.
textnra, ae, /. [ tiexo ], a web, texture : Miner-
▼ae, Pr.
teztaa, P. of texo.
thalamua, I, m., = ^aka/to^, an inner room,
chamber, apartment : Pars secreta domas . . . Trls
habttit thalamos, 0. : Ferrei Eumenidum thalami,
i. e. abode, Y. : ubi iam thalamis se conposuers, in
their cells (of bees), Y. — A sleeping-room, bedchan^
Vv. -^ Marriage^ tBecUock: tbalami ezpers ritam
Degere, V. : thalamos ne desere paetoa, L e. yam'
pranUied bride^Y. : quid thalamos alieni ooocipia
orbis ? i. e. ti» a dtalant land, 0.
ThaHa (-lea), ae,/, the Mute of Comedy, Y., O.
—-Hence, arguta, tlu Muse, H. — A tea^ymph, V.
theatralis, e, adj. [theatrum], of the theatre,
theatrieal: consessus.
theatmm, l, n., =: ^iarpov, a play-houee, thea-
tre: theatrum cum commuue sit: lu vacuo sesaor
theatro, H. : Philippus in acie tutior quam in
theatro fuit, Ca. : exeamus e theatro, i. e. cease to
speak of actors. — Among the Greeks, a eottneil-
room, audience-room : cum in theatro imperiti ho-
mines consederant: super theatrum consistunt,
L. : veniebat in theatrum, cum ibi concilium po-
pull haberetur, N. — An open space /or martial
gam/ss, parade ground : mediS in valle theatri Cir-
cus erat, V. — The spectators in a theatre, an audi-
ence: f requentissimum : qui (modi) totis theatris
maestitiam inferant: spissis theatris Scripta reci-
tare, to crowded audiences, H. — ^F i g., a place of
exhikiiion, theatre, stage: nullum theatrum virtuti
oonscientift mains est.
theoa, ae, /.,=t^^, an envehpe^ hull, cover,
case, sheath: efferri sine thecis vasa: nummaria.
Themia, idis, ace. min,/., the goddess ofJHStiee
and o/propheey, O., Ct
thenaanma^ see thesaurus.
theologUB, I, m., = dcoXoyoC) otie who writes
of the gods.
Theoninaa, adj,, of Tkeon ( a writer of sat-
ires): dens, H.
thermae, arum, /. (sc. aquae), warm springs,
warm baths: Thermarum calices, L e. drinking-
bouts at the public bathsj lu.
Therutea^ ae, m., = eipainit, a Greek who
served before Troy, despised for tcurrility, 0., lu.
— P o e t, a contemptible person, lu.
theaauma or thenaauraa, I, m., = ^naavpo^,
something laid up, a Itoard, trecLsure, provision,
store: petit, unde is sit thensaurus sibi, T. : tbe-
saumm def odere . . . inventre : non exeroitus ne-
que thensauri praesidia regni sunt, verum amici,
S.— -4 pl€ioe for safe-keeping, store-house, treasure^
chamber, treasure -vault, treasury: publicus, L.:
Si serrata mella Thesauris relines, i. e. the eeUs of
bees, V. — F i g., a repository, conservatory, maga-
zine, collection : thesaurus rerum omnium, memo-
ria : thesauri argumentoruro.
Theapiaa^ adis, a^j. /., Thespian: Musaei 0.
'■^IHur. as subst., statues of the Muses.
Tlietlai idis, ace tiro, /., =s BirtQ, a sea^nfmph,
mother of A<MUs,Y., H., 0.— Poet, M« sea:
temptare Thetin ratibus, Y.
thiaans (tiij-), l, m.,s=diWoc> « dashes in
honor of Baeehus, Baeehie dance, Y. — A dandng
band, chorus: Satyrorum, Gt.
thofaiak I, m., 3= ^okoQ, a dome, cupola, rotunda:
(dona) Biupendi tholo, i. e. tn ^ ten^aU, Y. : in
pluvio Yindioat imbre tholns, 0.
thorax, ftcis, m^ =s ^lipa^, the breast^ chett,
thoraz ; hence, a defence of the breast, breast-plate,
corselet, cuirass : linteus, L. : thoraca cum pectore
rumpit, Y. : thoracem indutus, Gu.
Thraeoidica (Three-), drum, n, (sc. anna),
the ITiracian arms of a gladiator,
Thraz, ads, or lliraeac. aecis, m. adJ.,=Bpil,
Thracian, L., Y., H., 0. — A gladiator in Thnacian
armor, C, H.
thmmua fthjrimiiaX l, ">-« = ^vyyoc, the
tunny, tunny-fi^ H., 0.
(thuribuliim), see turibnlam.
(thna, tharis), see tua.
Th^aa (disyl.; not ThyasX adts,/., a Bae-
eftanto,Y.,H.,0.,Gt
th^ua, aJjj. r^ia, the arbor yitae], of the
arbor vitae: thalamus, Pr.
thymbra, ae,/., ss^vftflpa, savory (a kitchen-
herb), V.
thynram, t, n., = dvuoy, thyme ( an herb):
Hyblae, Y., H., 0.
thynniia, l, see thunnus.
thjrraoa, I, m., = ^t^/txroc. — Of a plant, a stalk,
stem. — ^£ s p., a staff twined with ivy and vine, Bae-
ekie staf, tkyrsus : Liber gravi metoende thjrao,
H., 0.—^ thorn, goad: Sic ubi mota calent Tuidi
mea pectora thjrso, 0.
tiara, ae, /., or tlaria, ae, m., = rs&pa ot na-
fMECi ^^ Oriental head-dress, twian, tiara .* TeiD-
pora velare tiaris, 0. : Phrjgia, lu. : sacer, Y.
tibiortibi,<2atof tu. tibimet see to.
tibia, ae, /, a large shin-bone, tibia, «Atsi, kg :
sinistram fregit tibiam. Ph. — (Because the first
flutes were of bone), a pipe, Jlttte : ut canto tibia-
rum vieinitas personet: tibiae inflaUe: septena-
rios fundat ad tibiam : curra, Y. : Tibia non tabae
Aemula, sed tenuis simplexque, H. : scienter tibiis
canta88e,K.
tibioen, inis, m. [ tibia -f 1 CAN-], a piper,
ftute-plenfer, flutist : si tibiae non referant sonum,
abiciendas sibi tibicen putet: Nunc tibicimbas
est gavisa, H. : tibicines abierunt, L. — Sing, cdt-
led. : crebro tibidne. — ^In a building, a pillar, sup
port, prop: Terrebat stantem tibiclne Tillam, L e.
propped-up homestead, 0., Cu : urbs tenui tibidne
f alto, la.
tibioina, ae, /. [tibioen], a female flute-pl^fer,
T., H., 0., In. . r^r\r%ii>
Digitized by VjOOQ IC
tibioliiium
608
tlaio
tibioinlnm, I, n. [tibicen], a flaying tiptm Uu
pipe^ piping, fluting : tibicini scientia.
TSbnmns, adj,j of 7l6«r, JUurHney Pr. —
Kb p., the Mlder of TUntr, H.
TibvirB» urtifl, adj., of TUmr, TiburHne, L., H.—
As mb«t. n. ; in Tibuiti, in the TVfuriwu terriiorg.
tisiUum, T, n. dim, [ lignum ], a tmatt bar of
vfood, littU beam: tr&nsmbsae per riam tigillo,
L. : Panrum, Ph., lu.
tignaxiusi adj, [tignam], of beams: faber, a
carpenter.
tigntim, T, n. [TEC-], bnilding-maieriale, apiece
of timber J trunk of a tree, log, etick, poet, beam:
duo tigna transversa iniecerunt, Gs. : Torquet in-
gens machina tignam, H. : sammo quae pendet
aranea ttgno, 0.
tigrl», idis (V., 0^, ace. tigrim (V.), alU. tigii
(V.) or tigride (O., lu.), p^ur. ti^'rSs (V., H., O.,
Cu.), ace. tigrfs {V.) or tigridas (0.), dot. and aN.
iigribus (H., 0.), = Wyoic, m. or (poet)/., a tiger,
tigress, V^ H., 0. al. — ^As a name, a ^Dotted tiger-
hattnd of Actaeon, O.^The l^ger (a ship), Y.
tilia, ae,/., the Unden-tne, lime-4ree, Y., 0.
timefoctus, adj. [timeo+faoiol, made afraid,
frightened, alarmed, intimidated: libertas.
timendaa [P. of timeo], to be feared^ terribU,
fierce : reges, H. : diva, O. : dente aper, 0.
timeiiBk ntis, adj, [ P, of timeo ], fearful,
afraid: pariter comitique onerique, afrend for,
V*. — As svbet, m. and /. ; hortatur timentem, tike
shrinking girl, O. : tiroentes oonfirinat, Cs.
timeo^ ul, — , ere {2 TEM-], to fear, be afraid,
be fearful, be apprehensive, be afratd of, dread, ap-
prehend: timentibus ceteris propter ignorationem
locorum : timentes confirmat, Cs. : oottidie aliquid
fit leniiis qaam timebamos : de re pb valde : a quo
quidem genere ego nomquam timai : pro eo, Ca. :
timuere dei pro vindice terrae, 0. : tibi Uroui, for
you, T. : sibi, Cs, ; nihil roagis quam perfidiam
timemos: qoos aliquamdiu Tnermea tirouissent,
Cs, : noroen absentis, Cs. : numinis iram, O. : Peius
leto flagitltim, H. : furem Caulibas, a thief for his
cabbages, lu. : de suo ac legionis pericalo nihil,
Cs. : quod pro quoque timendam, aut a quoque
petendam sit: timeo quidnam etoqui poesim:
misera timeo, * inoertum * hoc quorsum accidat,
T.: haec quo sint eraptura: tantae magnttodinia
flamini exeroitum obieere, eta, Cs. : inventis uti,
H. : latebras intrare, 0. : ni oedenti instaturam
alteram timuisscnt, L. : neque timerent, ne cir-
cumvenirentur, Cs. : timnit, ne non succederet,
H. : timeo, at sustineas, / am afraid you cannot
stand it: ut satis comitaode supportari posset (res
frumentaria), Umere dicebant, Cs. — To show fear,
express terror (poet.): timuit exterrita pennis
Ales, expressed its fear, i. e.fluUered, V.
tlmldS, ade. with eon^ [ timldus ], fearfuttg,
timidly: de se cogitare: de felicitate dioere: nou
timide pugnari, brmeelyy Cs. : res omnia ministrat»
hesitatingly H. : timiditts dioere : timidius agere,
Os.
timiditas, atis, /. [timidus], fearfulness, cow-
ardiee, timidiiy, apprehmsUm: ex rebus timiditas,
non ex vocabulis nascitur : quantae timiditates.
tlmidiia, a^. with eomp. and sup. [2 TEM-1
fearful, afraid, faint - hearted, eowarafy, timia:
refugere timido metu : nimium ne Umidum loisse
oonfiteor : non timidus ad mortem : spes, 0. : ter-
gum, H. : timido cursu Fugit, 0. : mater timidi
flere non solet, i. e. cautious, N. : timidiora man-
data videbantur, quam, etc. : timidissime Phineu,
O. : tiraidissima turba, oolumbae, 0. : pro patria
non timidus mori, H. : timidus procellae, H. : deo-
rum, O. — IHur. m. as subst, : timidos atque sup-
plices odisse, cowards.
tlmor, Oris, m. T 2 TEM- ], fear, dread, appre-
hension, timidity, aUmn, anxietg : definiunt tfmo-
rem metum mail appropinquantis : animus timore
Obstipuit, T. : magno timore sum : res quae mihi
facit timorem : timor incntitur ex ipsorum pericu-
lis : timor exeroitum ocoupayit, Cs. : timore sub-
ifato, Cs. : timorem deponite : se ex maximo timore
oonligere, Cs. : ea (aestus), quae sequitur, magno
est in timore, i. e. occasions great apprehension :
timor patribus incessit, ne, etc., L. : Non ullum
pro me tantum cepisse timorem, Quam ne, etc.,
y. : Unde mare et terras ipsi mihi saepe videre
Fit timor, comes to me, 0. : baud dubius timor in-
cessit animos, consilia tua emanasse, L.: sabest
ille timor ne dignitatem quidem posse retineri:
com maior a Romanis metus timorem a principi-
bus suis vicisset, L. : spes ot! . . . seditionis timor:
mortis, 0. : cui, quia privato sunt oppositi timores,
dantur inperia: Mentem . . . Redegit in yeroe
timores Caesar, H. — Bdigious awe, reverence^ «u-
perstition : inanis religio timorque : Quone roalo
mentem concussa ? timore deorum, H. — An object
of fear, terror, dread: Stygii Numina torrentis,
timor et deus ille deorum, 0. : Magnus latronibus,
H. — ^Person., Fear: Timor, H.: ater, V.: con-
sternati Timores, 0.
tinota, orum, n. [P. of tingo], dged cloths, col-
ored stuffs : tincta absint
tinotiUa» e, adj. [TIN6-], used for infecting:
virus, 0.
^otufl* P. of tingo.
tinea or tinia, ae, / [ 1 TEM- ], a gnawing
worm, fnoth, booksaorm : vestis, tinearura epnlae,
H. : dirum, tiiiiae, genus (in bee-hives), Y. : Agre-
stes tineae, silkworms, 0.
tiago (-giloX tinxl, tinctus, ere [TING-], to wet,
moisten, bathe, dip, igfhju^^ |u^cp(^sangume oen-
860
taurl tincta: mero paTiroeutum, H. : Arctos Ooeani
metuentis aeqaore Ungi, Y. : in undU pedum ve-
atigia, O. : flumine corpora, i. 6; bathe^ 0. : in alto
Phoebus anbeloB Aequore Unget equos, L e. wiil
aetyO,: te meis poculia, i. e. entertain, H. — To took
in color, dye, color, imbu^ tmge : nihil nisi oon-
chylio tinctum : rourioe lanas, 0. : Murice tinefeaie
lanae, H. : sanguine cultros, 0. : securls Cervice,
H. — Fig., to wdme, iigutwre, furnish: orator tino-
tus litteris : Laelia patris elegantia tincta.
ttnnlo (tinioX— ,— ,I«r2TA.],to dink,
jingle: exspecto mazime, eoquid Dolabella tinniat,
i. e. pay down,
tizmitus, tls, m. [Unnio], a ringing, jingling,
tingling : Tinnitftsque cie et qaate cymbala, V. :
sonuit tinnitibus ensis acutis, 0. — Of language, a
jingh of words: Gallionis, Ta,
tiimalus, offj. [2 TA-], ringing^ tinkling, thriU-
Bounding : sistra, O. : Yoz, Ct.
tintinnabulam, I, n. [tintinno], a bell, ngnal-
bell, call-bell: (mulus) collo iactat tintinnabulam,
Ph. : tintinnabula dioas pnlsari, lu.
tintlno, — , — , ftre, to ring, jingle, tingle i so-
nitu suopte Tintinant aures, Gt.
Msmm, I,/., the enotoball (a plant), 0. '
tird, Snis, m. — In the army, a neiely levied eoU
dier, young soldier, recruit : legio tironum, Gs. :
cum essem tiro in eius exercltu : tirones milites
opp. veterani) : exercitu a Manlio acoepto tirone,
L: Multaque tironi non patienda feret (opp.
▼etus miles ),0. — A beginner, tiro : nulla in re:
homo non aetate sed usu forensl tiro, inesq>eri-
eneed: qui ante banc pugnam tiro esset. — A youth
(ueuming the toga, young man beginning life, 0.
tardcinium, I, n. [tiro]. — In the army, a sol-
dier*8 first service, military inexperience . senatus
cum simul et tirocinio et perturbatione iuvenis
moveretur, L. — Young troops, raw forces, recruits:
oontemptum tirocinium, L. — A beginning, rucU*
rnentary effort, pupilage: in L. Paulo aocusando
tirocinium ponere, L.
tirtinculas, I, m. dim, [tiro], a young beginner,
little tiro ' noster, lu.
TSxynthins, adj., of Tiryns ( in Argolis, the
early home of Hercules). — Hence, of Hercules,
Jlerctdean: heros, L e. Hercules, 0. : tela, of Her-
cules, 0. — As subst, m., Hercules, Y,, 0. — ^As siubeL
f^ Alcmena, the mother of Hercules, 0.
TIfliphone, 6t,/., =: Tim^Pti (arengerof mur.
derX one of the Fwries, V., Hi, O., lu.
TltieiiBls (Tati-), is, adj. [Titles, old name of
the Sabines], of the Tiiies, of the Sabines.^Plur.
m. as subst., one of the three equestrian centuries of
Jiome,C^h,,0,
^
titilULtlo^ 5nt8,/. [titOIo], a titkUmg^ mUatiou:
▼oluptatum.
tiHUo, — ,— , ftre, to tidde, tiHUate: aenstks:
multitudinis leviutem Toloptate: ne tos titillet
gloria, H.
titabttnter, adv. [tttubo], totteringly, hesitate
ingly,falteringly.
titubatidp Onis,/. [titabo], a toUering, waver-
ing, embarrassmenL
tltabo, Avi, atus, ire, to stagger, totter, reel:
annisque roeroquc, 0. : domum est reversus tito-
banti pede, Ph. : vestigia titubata, tottering, Y.—
— In speech, to stammer, stutter, hesitate: mente
ac lingua titubante : (versus) d^ilitatur, in qui-
curoque est parte titubatum, i. e. uttered faltenng-
ly, — F i g., to hesitate, falter, waver, be in svepetm,
be embarrassed: cave ne titubes mandaUque fran-
gas, H. : omnibus titubantibus et de rebus summts
aesperantibus, N. : si quid forte titubatum est, nt
fit in bello.
tltullM, i, m. [ cf. riu, rtfui ], a stqterveriptum,
inscription, labd, title, ticket, btll, placard, notice:
aram dedicarit cum rerum gestarum titalo, L. :
dant munera templis ; Addunt et titulum, titulus
breve carmen habebat, 0. : signs cum titulo 1am-
nae aSneae inscrlpto, L. : sepulcri, ^ntanh, la. :
Sub titulum nostros misit lares, l^at publie vale,
0. — An honorable appdlation, title of honor, glory,
name, title: consulat&s: quos si titulus liic (aa-
pientis) deleetat : Qui stupit in titulis et imagini-
bus, H. : titulos annosque tuos numerare, O. — Re-
pute, renown, fame.' prions belli, L. : titalo Spar-
tanae victoriae inflatus, Cu.~-Jl« alleged cause,
pretence, pretext : non vos pro Graedae libertate
tantum dimicare ; quamqoam is qooque ^regios
titulus asset, etc, L. : honestiorem caasam liber-
tatts quam servitutis praetexi titalo, i e. was a
more re^feetable pretext^ h. : titulus f adnori spedo-
sus praeferebatur, Cu.
Titynm, I, m., a she^erd, Y. : Tityrus et f n^ea
legentur, i. e. VergiCs Bdogues and Oeorgics, 0.
TmoHtea, is, a<ff. m., of Thiolus : vicanus.
tocnlUo ( -oull5 ), onis, m. [ rikoci usury ], a
te in tocuUionibus habere.
tofus (-phius), I, m,, tufOf tuff, porous stone:
scaber, Y., 0.
toga, ae,/. rTBCk], a toga, gown, outer garment,
dUgen^s doak (a flowing robe in a single piece of
white woollen stuff) : pacis est insigne et oti toga:
praetexta, the bordered toga of magistrates and
free-bom children: pura, the plain toga (assumed
on ooming of age): virilis, the toga of manhood:
libera, of a freeman, 0. : picta, worn in a triumph,
L. : purpurea, i« e. royal, L. : Candida, of wkUs
fuUed doth (worn bv candidates for office), L.:
861
tondtfo
Fig., peace: oedant arma togae. — '7^ Jioman
character^ Rome : togae Oblitiui, H. — A eourUean
(who might wear the toga but not the stola), Tb.
togita, ae, /. ( togatus ; ac. f abala ], a drama
the pereone of vhteh are Roman cUiMent, dometHe
drama (opp. fabula palliata) : cum ageretur toga-
ta : docere togataa, H.-^^ eourUaan (so. ancilla),
see togatus.
togatus, adj, [toga], wearing the toga, ehd in
the toga, gowned: gens, V. : ut tosatus mandata
aenatus audiret, L. — In the garb of a Roman cUi-
ten, in Roman drest : Graeculus iudex niodo pal-
Iiatu3 modo togatus, now in Oreeian^ now in Ro-
man garb : GalUa togato, Roman Oatd, — A,9 eubet,
m. : cum magnft catervft togatorum, i. e. of free-
born eitixene, — In the garb of peace, in civil life,
unarmed: cui uno togato supplicationem decreve-
rit senatus. — As etibet, : lictorum maior numerus
quam togatourm, civilians, L. : multitudo togato-
rum, S. — In the garb of a plain citizen .- quasi unus
e togatorum numero, i. e. one of the common herd:
sportula turbae rapienda togatae, L e. bg the throng
of diente, lu. : comites, lu. : ancilla togata (beH>
cause the toga was worn by loose women), H.
togfula, ae,/. dim, [toga], a ItUle toga: togulae
lictoribus praesto f uenint : picta.
tolerabiliB, e, a^j. with comp. [ toiero ], that
may be borne, eupportable, endurable, paseablej toler-
able : homo, i. e. not uneommonfy eevere, T. : f erre-
mus, eCsi tolerabile non erat : rex : Minucius iam
ante viz tolerabilis, L. : non tolerabile nnmen, V. :
tolerabilior erat nostra dissensio: tolerabllius est
sic dicere, etc.
(tolerabiliter), adv. with comp. [tolerabilis],
patietUlg: dolores tolerabllius path tolerabllius
ferre alqd.
tolerandofl, adj. [P. of tolero], tolerable, euf-
ferabU^ non tolerandae audaciae : oondiciones, L.
toleranfl, ntis, adj. [P. of tolero], enduring,
tolerant : corpus laborum, Ta.
toleranter, adv. [uAero], patiently, enduringly,
tolerantly : ilia ferre : dolorem pati.
tolerantia, ae, /. [tolero], a bearing, support-
ing, endurance: rerum humanarum : priorum, Ta.
toleratio, 5nis,/. [tolero], a bearing^ eupport-
inffy enduring : dolorum.
tolero, &▼!, fttus, ftre [TAL-], to bear, endure,
support, sustain, suffer : militiam : difQcUe tolera-
tu : mores, T. : aequo animo servitutem, 8. : cur-
sOs, O. : sitim aesturoque, Ta. : quis tolerare po-
test, illis diritias superare ? etc, 8. : paulo longius
tolerari posse, i. e. they might hold out, Cs. — To
support, nourish, maintain, sustain, preserve : bis
rationibus equitatum tolerare, Cs. : Yitam, Cs. :
oolo vitam, Y. : inopiam, S.
tolleno, Onis, m. [toUo], a swing-beam, derrick,
lever: supra murum eminens, L. '
toUd^ sustull, subUtus, ere [TAL.], to lift, take
up, raise, elevate, exalt : in caelum tos umeris no-
stris : optarit, ut in currum patris tolleretur : sub-
latus est: quos in omcem sustnlit: in sublime
testudinem, Fh. : in arduoe ToUor Sabinoa, H. :
terrft, 0. : ignis e speoulft sublatus. — Of children
(the father aolcnowledged a new • born child bj
taking it up), to take up, acetpt, acknowledge, bring
tu}, rear, educate: puerum, £nn. ap. C. : puellaro,
T. : qui ex FadiA sustulerit liberos, i. e. was the
father of. — In navigation, with ancoras, to lift the
anchor, weigh anchor, set sail: sublatis ancoris,
Cs., L. — In the army, with signa, to take up the
march, break up camp, march : signa snstulit sese-
que Hispalim recepit, Cs. — To build, raise, erect :
tollam altius tectum. — To take on biiard, take up,
carry: naves, quae equites sustulerant, liod on
board, Cs. : Tollite me, Teucri, Y. : sublatus in
lembum, L. : me raeda, H. : Talem te Bacchus . . .
Sustulit in currfts, 0. — F i g., to raise, lift, lift up,
elevate, set up, start : ignis e specula sublatus :
Clamores ad sidera, Y. : risum, H. : ociilos, i. e.
lookup. — To lift, cheer, encourage : Sublati animi
sunt, your spirits are raised, T. : sustulere illi ani-
mos, nave taken courage, L. : amicum, console, H.
— To exalt, extol: aliquid tollere altius dicendo:
ad caelum te toUimus laudibus: Daphnim tuum
ad astra, Y. — To assume, bear, endure: alquid
oneris: poenas. — To take up, take away, remove,
carry off, make wag with : f rumentum de are& :
nos ex hac hominum frequentia: pecuniae ex
fano, Cs. : iubet sublata reponi Pocula, Y. : tecum
me tolle per undas, Y. : Me quoque toUe simul, 0.
— To take off, carry off, make away with, kill, de-
stroy, ruin: hominem de medio : Thrasone sublato
e medio, L. : Titanas Fulmine (luppiter), H. : toilet
anum vitiato melle cicuta, H. : Karthaginem fun-
ditus, lay waste. — To do away with, remove, abolish,
annul, abrogate, caned: rei memoriam: sublatA
benevolentift : ut id nomen ex omnibus libris tol-
latur : demonstro vitia ; tollite ! away with them I :
sublato Areopago : deos, to deny the existence of:
diem, to consume in speeehmaking : querelas, H.
tomionliiiii, l, n. [ro/iii, a cutting in pieces],
a sausage, liver^seauage, lo.
tomeiitiun, i, n,, a stuffing, filling (for eosh-
ioDS), Ta.
tonana, antis, o/^. [tono], thundering (an epi-
thet of Jupiter).— As subst, m., the thunderer, god
of thunder, 0.
tondad, totondl, tonsua, 9re [1 TSM-], to thear,
dip, crop, shave : tondere filias docuit : Candidior
poatquam tondenti barba cadebat, the barber, Y. :
oves, H. : lanam, H. : salutrix tonsa, i. e; with hair
dipped short (otih^imiu) I euml
" ^ Di^tized by '
tonltnis 8
L. — To ertyp^ lop^ prune^ trim : Hie oomftm mollis
iam tondebat hyacinthi, wu cropping^ V. : ilicem
bipennibua, H. — To mow^ ''^C*' ^■i'm oesMre
novales patiere, after karveitj V. : tenaam rerrit
huroum, 0. — To crop, graze^ browse ttpon^ plucky
gather^ cull: daraeta (tuvenci), V. : rostro iecor
(voltur), v. — To JUeoey plunder : Tondens pnr-
purea regtia paterna comi, Pr.
toilitni% Us, m., ptiir, nont. and ace, tonitiila
m. ortonitrua, n. [tono], thunder: tonitrain Beeati
nimbi, O. : caelum tonitru oontremit, G. po^L :
tonitnique tremescaut Ardua terrarum, Y. : tont-
trfts fiinistri, 0. : inter fulmina et tonitrua : tera-
pestaa cum magno f rmgore tonitribnsque, L. : mo-
▼ere tonitrQs, 0.
tono, ul, — , are r2 TA-], to make a loud notM,
roar^ reaoundy thunder: caelum tonat omne fra-
gore, V. : Pericles f ulgere tonare dictus est — ^With
acc.^ to thunder forth: ore deos, invoke thunder-
ingly^Y. — To thunder: ingens Porta tonat caeli,
V. : si fulserit, si tonuerit : tonans luppiter, H. :
sub axe tonanti Stemitur aequor, V.
tonoa, ae, /l, an oar : in lento luctantur mur-
mure tonsae, Y. : oonsurgere tonsis, Y.
tonsillae, see tosillae.
tonsor, oris, m. [ tondeo ], a shearer^ eUpper,
ehaver, hair-cutter^ oarber : tonsori coUum oom-
mittere: inaequalis, E.
tonaoxiuB, a^j, [tonsor], of a bather^ ton»orial:
culter, razor,
tonstricnla, ae, f dim, [ tonstriz, from ton-
deo], a barber-girL
tonsora, a^/ [ tondeo ], a ehearing^ dipping^
trimming: capillorum, O.
tonsuBt P. of tondeo. (tdphus), see tofus.
topiariuSi adj. [topia, ornamental gardening],
of garden v)ork^ of landscape art, — As eubat, m.,
an ornamental gardener^ landeeape gardener. — As
eubet, /. (sc. ars), omamentai gardening^ landtoape
gardening,
Toploa, omm, n^ ss Tomc^, a eoUeetion of
conmwn piaeetf by AriaUOUy imitaied by Cicero,
topice» cs, /., 3s roridf . — I n rhet,<Atfar<o/
finding and ueing commonplaeei,
tCMTAl, ftlis, ft. [toms], a ftalamce^ eouch-comriMg^
•ofa-doih: turpe, H. : mluta toralia, H.
torenma, atis, n^ = ropcv/ui, work in relief
emboeaed work: nullum : toreumata pretiosa, S.
tormentom, I, n. [TARC-], an engine for hurl-
ing: tormentis Mutinam verberavit: tormenta,
arma, omnis apparatus belli, L. : telum tormento
missum, Cs. — A twieted eord^ding: praesectis
mulieram crinibus tormenta efiFeeerunt, Os.— ^
muti/e, ehioi: quod genus tegumenti nnllo telo
neqne tormento transid poise^ Os. : tormenta e
naTibus procni excassa,Ca.— ^h inelrumeniof
torture, rack: Terberibns ae tormentis qoaeatio-
nem habere. — Fig^ toriurtf anguiah^ pain^ tor-
ment: iracundiae tormenta: Invidia SicuU noa
invenere tyraonl Haius tormentum, H. : animi
tormenta latenUs in aegro Gorpore, lo. : Ta lene
tormentum ingenio aAmoveR^ gentle eompuiaionit H.
tonnina, um, a. [TABC-], a gripimtf of Ae
boweU^ gripee, colic,
tormlnosiiflt adj, [tormina], eukjeel to gripee,
euffering from colic
tomo, avl, atus, Are [tomus], to turn in a lathe,
roundoff: sphaeram. — Poet: male tomati vei^
8i\s, bamy turned, H.
tomna, I, m., = ropyo^, a tumer^a wheels lathe :
Neo tiliae leres tomo Non formam aocipiunt, Y.
— F i g. : angusto vers&a indudere tomo, Pr.
toroaiui, atff, [torus], /ufl ofmuaelc^ i
brawny, luety: GoUa boum, 0.
toipado^ inis, /. [torpeo], Aiggiaknma,
ften, S., Ta. — The torpedo, erampfaih, electric rmy.
torpeo, — , — , ere [TORP-], to be stiff, be
numb, be imaetive^ be torpid r torpentes gelu, nmb,
L.: torpent infractae ad proelia Tires, Y.: tor-
pente palato, lu. — ^F ig,, to be etupid, be Auptftd,
be dull, be i$MCtwe: torpentibus metu qui aderant,
L.: deum volumus oessatione torpei-e: D^xis
oottlia animoque et corpore torpet, H. : cum Pan-
siacA torpes tabellft» are loat in admiration, H. :
frigera ae torpere senis oonsilia, are feeble, h. z si
tua re subitA oonsilia torpent, i. e. if you are wr-
priaed out of your adf-poaaeaaiony L. : Tyrii despe-
ratione torpebant, Gu.
toxpesoo^ pul, — , ere, tnM. [torpeo], to grow
at\ff, be benumbed, become uaeleaa, grow torpid : Tor-
puerat gelido lingua retenta metu, 0. : in amentia,
L. : ingenium socordia torpesoere sinunt, S.
torpldna, atb', [TORP-], benumbed, atupefied^
torpid: somno, L.
torpor, ((ris, m. [TORP-], nurnhncm, atupefac-
tion, torpor, aluggialmeaa ,- se tutantur torpore tor-
pedines : lUi membra solvit formidine torpor, Y. :
torpor oocupat artOs, O.
torqaitoi^ adf, [torques], adorned wiik a
ficeklaee, collared: Alecto breribus oolnbris, with
anakea coiled about ker neck, 0.
torqnao ( old inf, torqnSrier, H., Pr. ), tor^
tortus, Sre [ TARG- ], to turn, turn aboui^ turn
away, twiat, bend^ wind: oervices oculoeque : ab
oi)aoenis semonibus aurem, H. : ad sonitam Teds
▼cstigia, Y. : ferro capilloa, i. e. curl, O. : stanmia
pollice, apin, U. ; tenui praegnatem poliioe fusvm,
lu. : taxoa in areOs, bmd, Y. : tegumen torqnens
inmane leonis, ^^mf^^^'i^'^n^lt''
torqnto
868
totidon
drcum azem Be torqueat — ^Poet: torqaet me-
dio8 DOS umida cursus, i. e. ha$ kalf-Jinuhmij V.
^To v^rl anmad^ whirl, tgidd, hrandUkf Jling
with force^ hurls hastas laoertia: lapidem, fi.:
amnis torquet aonantia saxa, V. : in huiic haatam,
0. : telum aurata ad teropora, Y. : sibila, i. e. kUt,
Pr.— 7b twist awry, mi^aee, turn ande, dittort:
qaae (festinationes) cum fiant . . . om torquentar:
ora TrUtia tomptantum eensu ( sapor ) torquebit
amaro, V. — 2b wrench on the rack, put to the rack,
rack, torture: eculeo torqueri. — Fig., to tioietj
ierest, distort, turn, bend, direct: suam naturam
Iiuc et illuc : oratio ita flexlbilis, ut sequatur, quo-
curaque torqueas : verbo ac litterft ius omne. — To
rack, torment, torture: te Ubidines torquent: mit-
to aurum ooronarium, quod te diutissime torait:
equidem dies noctlsque torqueor: Torqueor, infe-
Bto ne vir ab lioste cadat, O. : Aeacus torquet
umbras, examinm, lu.— To ply, put to the test: (re-
ges) dicuntur torquere mero» quem perspexisse
laborant, E,—Ot speech, to hurl, Jling: curvam
sermone rotato entbymema, lu.
torquifl, is, m. and (poet.)/. [TARC-], a twisted
fieek-chain, necklace, collar: T. Manliufl, qui Gallt
;orque detracto (Torquati) cognomen inTenit:
x>rqui8 aureus, duo pondo, L. : adempta, 0. — For
)xen, an ox-yoke, eouplinff-coUar : ipsis e torquibus
iptofl Innge pares, V.— ^ wreath, rinff of flowers :
lexis omatae torquibus arae, V.
torrena, entis, op. with comsK [P, of tonreo],
mmiMf, fwt, inflamed: ( miles ) meridiauo sole,
1: flammae,V.— Of streams, rmhinff, roaring,
xnling, impetuous, rapid: flumlna, V.: aqua, V.
—As subst. m., a torrent: fertur quasi torrens
>ratto : quft tenui turn aqu& interfluebat torrens,
J. : rapidus, V. : tumidus, O. — P r o v. : numquam
lirexit bracchia contra Torrentem, lu. — ^Fig., im-
oduous, rapid: sermo Isaeo torrentior, lu.
toxreo, torrui, tostus, ere [TERS-], to dry up,
oarch, roast, bake, scorch, bum : f ruges flammis,
/.: suocensis ignibus torreri: Qui repertorem
orruit arte 8U&, 0. : torrentia agros Sidera, H. :
osti alti stant parietes, I e. consumed, Enn. ap. C. :
n Teribus exta, roast, V. : artOs subiecto igni, 0, ;
luem Torret febris, parches, lu, — Of love : Lyco-
ida Cyri torret amor, H. : pectora torret amor, 0.
torrldtui, aclj. [TERS-], dry, dried up, parchad,
7rrtd, hot ? farra, 0. : circa torridos fontes rivos-
ue, i. e. the dry beds, T. ; sona ab igni, V. : aer,
'r. : homo grandi macie torridus, ehrivelled:
eatBLB, V. — Pinched, nipped: iumenta frigore, L.
torrlflp is, m. [TERS-], a brand, flrsbrand: am-
ustu8,V. : Funereus,0.
tortili% e, aeff. [TARC-], twisted, twined, wind-
%g, coiled * Aurum, Lea g<Ad&n chain, V. : ansa,
*. : pisois, O.
tortor, 5ris, m. [ TARC- ], on execuiityMr, tor-
mentor, tartiarer: ctim iam tortor, atque essent
tormenta ipsa defessa : barbarus, H. : oocultnm
quatiente animo tortore flagellum, lu.
tortuOBUSy adj, [2 tortus],/i4^ o/erooks, coiled,
winding, tortuous : alvus : amnis, L. — Fig., fii-
tangled, involved, complicated, confused: genus di-
sputandt : visa quaedam tortuosa et obscura.
1. tortus, cufj, IP, of torqueo], twisted, twined:
quercus, 1. e. an oah-garland, V. : via, Pr.
2. tortdfl, Va, m. [TARG-], a twisting, winding
coil : tortu multipUoabili Draco, G. poiSt. — ^P o e t :
serpens longos dat oorpore tortus, V.
torus, I, m. [STER-], a swelling, protvbetance,
fles/iy part, muscle, brawn: o lacertorum tori !:
Colla toris exstant, O. : leo Excutiens cervice
toroB, V. — In a wreath, a raised omametU, pronu"
nence: isque (stilus) addit aitquos, ut in corona,
toros. — A stuffed bdster, cunhion, couch, sofa, bed:
viridante toro oonsederat berbae, Y. : praebuit
herba torum, O. : Gramine vestttis aocubuere
toris, O. : torum sternere Frondibus, lu. : ebeno
sublimifl in antro^ O. : toro Mortua componar, bier,
0. ! membra toro defleta reponunt, Y. : Eumenides
stravere torum, the bridal • bed, 0. : censors tori,
spouse, 0. : Riparumque toros . . . Incolimns, i. e.
take the riverianksfor beds, Y.
torvitas» &tis,/. [tonrus], savageness, sternness :
voHQs, Ta.
torvuSk adj., staring, keen, piercing, wild, stem,
fierce, grim, savage (esp. in look or expression):
oculi, 0. : astantes lumine torvo fratres, Y. : vol-
tus, H. : forma minantis, 0. : optima torvae For-
ma bovis, Y.: leaena, Y. : Medusa, 0. : Mars, H.
— 2reut. as adv., fiercely, sternly, grimly : torvum-
que repente Glamat, Y. : torva tuens, Y.
tottllae (tons-), ftnun,/., the tonsils,
tostus, P. of torrea
tot^ adj, nsenu indsd, [3 TA-], so many, ssuk a
nwmher of: ab dia tot et tantas res optare, quot
et quantas, etc. : quot homines, tot causae : si tot
consulibus meruisset, quotiens ipse consul fnisset
— So many, so very many, such a great nvmber of:
reliquae tot et tantae et tarn graves ciritates : tot
viri ac tales : ad haec tot tarn necopinata incerti
stupentesque, L. : Tot me inpediunt curae, T. : tot
civitatum coniuratio, Gs. : tot caede procorum Ad-
monitus non est, 0. : quae cum viderem tot vesti-
giis inpressa, nt in his errari non posset — ^As
subst. m,, so many men: an timebant, ne tot nnum
. . . Buperare non poBtent ? : £x tot in Atridis pars
quota landifl erat? O.
totidem, adj. num. inded. [tot+-dem], just so
many, just as tnany, the same number of: equitum
miHa erant sex, totidem numero pedites, Qb,:
totions
864
Mille talenta rotundentar, totidem altera, H. : Si
bene promittent, totidem promittite verbis, 0. : ut
quot iugera sint sata, totidem medimna decumae
(lebeantur : totidem verbis, quot Scoici : cum toti-
dem navibus atque erat profectus Athenas rediret,
N. — As tubtt. n, : Dixerit insanum qui me, totidem
audiet (sc. verba), i. e. the tama reproach, H.
totlens (toties), adv. num, [tot], 90 oftm, ao
many timea^ as o/ten^ the same ntamer of times :
tot praetores in SicUift fuerunt; totiens Siculi
senatum adierunt : Ter die claro totiensque grati
Kocte, H.: totiens, quotiens praescrlbitur, Paea-
uem citare: moverat eum subeunda dimicatto
totiens, quot coniurati superessent, L.
totUB, gen. tOtlus, dat tdtl (m. totd, Cs., N., Cu.,
Pr.) [1 TV-], all, all the, aU at onoe, the whole, en-
tire, total: cui senatus totam rem p. commtserat:
ut tola mente atque artubus omnibos contremi-
scam : tot& nocte ierunt, all that nighty Gd. : per
totam urbem, S. : urbe totA : totfi in AsiA : in toto
orbe terrarum : in tota vita : totos dies perpota-
bat, eniire dayi : civitas provincifs totis dabatur :
qui se totos tradiderunt roluptatibus : totis viri-
bus adgressus urbem, L. — In place of an adv.,
altogether, wholly, entirely, fuU: in amore est to-
tus, abwrbed, T. : Nescio quid nieditans nuganim,
totus in tllis, engroeeed, H. : totus et mente et ani-
mo in bellum insistit, applied himeelf wholly, Cs. :
virtus in usu sui tota posita est : sum totus vester :
falsum est id totum. — As euhel. n., all, the whole,
opp. dividuom, T. : totum in eo est, ut, etc., all de-
pends on ihie. — ^Er toto, wJujlly, completely, entirely,
altogether, totally : non ex toto domum suam aver-
sari deos dixit, Cu. : Nee tamen ex toto deserere
ilia potes, 0. — ^In toto, upon tlu whole, in general,
generally.
tozicam, l, il, = ro^6v, apoieonfor arrowe ;
aspicia et mitti sub adunco toxica ferro, 0. —
Poieon, venom: Velocius miscuisse toxicum, H. :
nou ad roisoenda coimus Toxica, 0.
traballBf e, adj. [trabs], of a beam, of beams:
Glavus, a ^inke,*U. — Pro v.*: alqd trabali clavo
flgere, i e. very fast. — ^P 0 e t : telam, i. e. etont as
a beam,Y.
trabea, ae,/. [trabs], a white mantle with hori-
sontal stripes of scarlet, robe of state: trabe& deco-
rus, 0. : Succinctus trabe&, V.
trabeatUB» adj. [ trabea ], in a robe of state,
arrayed in a trabea : Quirinus, 0. : equites, Ta,
trabs or (old) trabeB» trabis,/. [TARa], a
beam, timber, rafter : trabes in muro oonlocara,
Cs. : longa, 0. — A tree : Siiva frequens trabibus,
O. : securi Saucia trabs ingens, 0. : Lucus trabi-
bus obscurus acemis, V. — A ship, vessel: abiegna
trabes, Eun. ap. C. : lam mare turbari trabibus
. . . videbis, Y. : trabe Cjpria secare mare, H. — A
roof tree, roof, house : sob trabe citreft| H. : sob
isdem trabibus, H.
traotabllU, e, aefj. with eomp. [tracto], that
may be handled, workable, tangible, manageable,
tractable: mare nondum tractabile nanti, O. : non
tractabile caelum, i. e. inclement, V. — ^P i g^ J>1*^
yielding, manageable, tractable: virtus in amicidi
tenera et tractabilis : animus nee adhue tracCabilis
arte, O. : ingeninm, Cu. : nihil est enim eo (fiiio)
tractabilius.
tradtatid, Snis,/. [tracto], a handling, wiM
ing, management, treatment : armorum : remni
magnarum: dicendi: philosophiae. — In rheL,
of a subject, the treatment, handling, dUeustUm.-^
Of a word, a special use, usage.
(tractatna, Us), m, [tcacto], a handling, man-
agement, treatment. — Onlj obL sing. : artium.
traotim, adv, [tractusl at length : Boaumni,
m a continuous murmstr, v.
traoto, ivi, itus, are, freq. [ traho ], to dram
violently, drag, tug, haul,jfndl: tractata oomis anti*
stita Phoebi, 0.— lb toiieh, take in hand, handle:
ea, quae tractemns, audiamus : aret Pellis ec ad
tactum tractandi dura resistit, V. : pner unctis
Traotavit oalioem manibua, H. : vites traotaii tac-
rique. — To wield, manage, control: Ceram poUice,
0.: gubemaoula: tela, L.: spedosius anna, H.:
pecuniam publicam: Traotat inauratae oonaona
fila ly rae, fiays upon, 0. — F i g., to handle^ manage,
conduct, lead, carry on, practise, transact : res tor-
bidas, Enn. ap. C. : condicionee, Cs. : bellum, L. :
artem, T. : personam in scena, ae<.- partis secandas
(mimusX H. : quo in munere ita se tractaTit, nt»
etc., conducted himself: persona, quae mtnime
in iudiciis periculisque tractata est, L e. m 6y no
means accustomed to. — To treat, conduct otuadf
towards : haec arte tractabat virum, Ut, etc^ T. :
non tractabo ut consulem : liberal! ter eos : pater
parum pie tractatus a filio: benignius ipsum Te,
H. — 7b handle, treat, investigate, discuss : oratoti
omnia disputata, tractata esse debent: tractata
res : definitiones fortitudinis : tractatae inter
Eumenem et Persea oondidones amicittae, L. :
memori tractandum pectore, to be meditated, lo.
— To negotiate, treat: de condidonibus, N.
1. tractaa, adj. [P. of traho].— Of style, eo»-
tinuous, flowing, Jhtent: genus orationis.
2. tractaa, Os, m. rXRAG-], a drawing, drag-
mng,hauUng,jauUing,mrawing c^trailing : tractu
Ferre rotam, Y . : longo Vellera mollibat tractu, O. :
Syrtes ab tractu nominatae (t. e. from Gr. <rvpw),
S! : Squameus in spiram tractu se conligit angnis,
v. — A train, track, course: Flammaram, V.:
(Pbafitbon) longo per alSra tractu Fertur, m • long
train (of fire), 0. : (Cydnus) leni tractu e fontibiii
labens puro solo exdpitur,.Cu.i. ut arbwum tractu
Digitized by VjODglC
tniditio
885
traffoodla
equitatus hostlum impediretur, K. — A ftrtUK, ex-
tent: castroram, L.: oaius (urbis) is est tractua
dociasqae muii, ut, etc — A Urritoryy diittritt, r^
gion^ trad of land: oppidi, Gs.: (X>uruptus caeli,
V. : Venafranus : Tractus uter plures lepores, liter
educet apros, H.— F i g., amrmj prcgrimy movemmt :
tractus orationis leois. — A drawinff oui^ lengthen-
mg^drmBUnfff Terbonim.
traditid, Snis, /. [tradol, a giving up^ ddiver-
ing uDy iurrender: urbis, L. : oppidorum, L.— In
law, iivery of anzm^ ddiverg ofpoeaeedon : eius rei
quae mancipi est traditio alteri. — Of a writer, a
reemrdy aeeount : supremorttin, Ta.
triditor, dris, m., a hetretger^ treutor: interfeoto
traditore, Ta.
trad5 (old also transdo, T.), dIdT, ditus, ere
[trans +do], to give «p, hand over, deliver^ irantrmi,
surrender^ eoneign : ut arma per manQs necessario
traderentur, Cs. : se bostibus, Cs. : nominare cui
poculum tradituri sint : pecuniain regiam quaesto-
ribus, L. : paeros magistris, 0. : testamentum tibi
legendum, H. : urbem, L. : armis traditio, Cs. :
transdere hominem in otium, i. e. drive^ T. — 7b
deliver, commit, inirtut, confide : ei te : totum de-
nique hominem tibi : hos (obsides) Aeduis custo-
diendos tradit, Cs. — To ntrrender treacherouelg,
betray : causam advorsariis, T. : quos tradituros
sperabas, vides iudicare. — ^F i g., to give up, iurren-
der, hand over^ deliver, intrust : quae dicam memo-
riae : possessionem Ghilliae sibi, Cs. : Vercassivel-
latmo summa imperi traditur, Cs. : tnstitiam et
metOs Tradam protervis in mare Portare ventis,
H. — With pron. refiex., to give onetelf tip, ytVW,
surrender, devote oneself: se totos volaptatibus :
te in disciplinara mcara. — To make over, transmit,
leave, bequeath (cf. lego): postcris inimicitias:
traditumque inde fertur, ut in senatum vocaren-
tur, it U said that from Ais arose the custom, etc.,
L. — To Jyand down, transmit, pass on, relate, nar-
rate, recount: hunc (clamorem) excipere et proxu-
nits tradere,Cs.: pugnae roerooriam posteris, L.:
ipsum regem tradunt . . . operatum iis sacris se
abdidisse^L.: qui (Aristides) unus omnium iustis-
sinuis fuisse traditur: sic enim est tradituro, such
it the tradition: ut Isocratem dixisse traditum
est : conrertentem se . . . traditur memoriae oeci-
dUse, L. — Of a teacher, to deliver, propose, pro-
pound^ teaeh: ea, quae dialectici nunc tradunt et
docent : ad omnia tmitanda, quae ab quoque tra-
dantur, Cs. : Tirtntem hominibus : multa de side-
ribus iuventuti, Cs.
traduoo or tranadiioo (tnuxr. trftdfkce, T.),
dQxT, ductus, ere [trans+duooj, to lead across,
bring through, conduct across, carry over: exerci-
tum e Gallia in Ligures, L. : oohortes ad se in
castra, Cs. : tua poropa Eo traducenda est, must
be carried over to him, T. : victimas iu triompho,
55
parade, L. : lussit equnni traducere, L e. to ride on
(as having passed the inspection) : multitudinem
hominum trans Rhenum in Oalliam, Cs. : terror
traducti silvam Cimuiiaro exercitas,Lr--Of streams,
to lead across, convey across, transport over: flu-
men subito aocrerit, et ea re traduci non potue-
runt: pontem faciundura curat, atque ita exercitum
transdncit, Cs. : flumeu Axonani exercitum trans-
ducere matararit, Ca. : oopias flumeu traduxit, L. :
raptim tradncto exercitu Ibenun, L.— F i g., to lead
over, transfer^ remove, twm: iudicum animos a
severitate ad ritum traducere: Poet partuhi cura
in ▼itulos tradueitur omnis, V.: oenturiones ex
inferioribus ordinibus in superiores ordines erant
trausducti, promoted, Cs. — 2b bring over, draw
over, convert: hominem ad optimates: me ad
suam sententiam. — To lead tn parade, make a
show of, expose, dishonor, disgraes, degrade, tra-
dace: an non seoststis . . . Testras coniugea tra-
ductoe per ora hominum ? L. : Squalentis traducit
aros, Iu. — To make ptAlie, exhibit, parade, display,
proclaim, spread abroad: lorica, in quft se tradu-
cebat Ulixem ancipitem, Iiu— Of time, to lead,
spend, pass: otiosam aetatem sine ullo laborer
qu& ratione nobis traducendum sit hoc tempus:
leniter aevum, H. : summa abstinentia munus, i. e;
to adminiater.
traduotio, Onis,/ [traduoo], a removal, tnsm-
fer: ad plebem fnribundi hominis. — Of time-r a
passage, lapee, course: temporis. — In rbet.,*
transfer of meaning, metonymy: in verbo.
tradaotor, Sris, m. [traduoo], a conveyer,
transferrer (of Pompey) : ad plebem.
tradnctns, P. of traduco.
traduz, ucis, m. [trans +DVC-], a vine-Branch,
vine-layer : ncxu traducum, Ta.
tragice, adv, [ tragicus ], tn a tragic manner,
tragically: mortem ornare.
tragjiotui, a^., = rpayueoc. of tragetfy, tragic r
Carmen, i. e. tragedy, H. : VersOs, U. : actor, a trag-
edian, L. : Orestes aut Athamas, r^yresented in trag^
edy: cerra, L e. tn the tragedy ofjphigenia, Iu. —
As eubet, m., a tragic poet, writer of tragedy, ^~In
the tragic style, tragic, lofty, grand, siMime : haeo
tragica atque dirina : Nam spirat tragicum satis,
H. — Of a tragic fuiture, tragic, horrible, moving,
terrible: res tragicas cornice tractavit: sceleris
tragici exemplum, L. : ignes (i. e. amores), 0.
trasoedia, ae,/., ar rpay^ia, a ti-agedy: tra*
goedias tecAi.^^Tragedy, the art of tragedy: Pao-
lum Musa Tragoediae Desit theatris, U. : Omne
genus script! gravitate tragoedia rincit, O.—-
Person.: ingenti Tragoedia passu, O. — A mov-
ing appeal, paihos: neque istis tragoediis tuis . . .
perturbor. — A tragedy, commotion, disturbanes,
spectacle: Appiae nomen quantas tragoedias ex*
citatl: tragoedias agere in nugis.^ QQQIC
tnifoediM
860
tnO.
tragoedus, i, m., = rpayifioff a tragic ador^
tragedian, C, U.
trae;ula, ae, /. [TRAG-], a javdin thrmm by a
strap, hand 'dart: femur traguU traicitur, Gs. :
tnigulS graviter ictus, L.
tragus, I, m., = rpdyoQ, a kind o/JUh, 0.
trahea, ae,/. [TRA&], a drag, Mge, V.
traho, trftxl (inf, per/, trflxe for trftzuise, V.),
tractus, ere [ TRAG- J, to draw, drag, hatd, train
along^ draw off, pull forth, drag away: oum a cu-
atodibus in fuga trinia catenis Tioctua traheretur,
Gs. : trahantur pedibua omnea rei (sc ad auppli-
oium) : Hector circum sua Perganta tractua, O. :
nullum yacuura tractom ease remnm, pulled : li-
mum harenamqae fluctfis irahunt, 8. : Hectoris
umbra circum sua Pergama, to trail, 0. — Of fol-
lowers or attendants, to lead, draw, take along, be
followed by : exerdtum, L. : Sacra manu victosque
deos, y. : uxor, quam comitem trahebat, Gu. — To
draw out, puU out, extract, withdraw : haerenUa
▼iscere tela, 0. : e oorpore ferrum, O. : Te quoque,
Luna, traho, drag down, 0. — To draw together,
bring together, contract, wrinlde: voltum, nignSque
oo<Sgit, O. — 7b draw, draw t^, draw in, take in,
fut^, inhale: Pocnla fauce, quaff, H.: ex puteis
lugibus aquam train (videmus) : Odorem naribus,
Ph. : exigua in spe antmam, L. : spiritum, Gu. : pe-
uitus susplria, to heave tighi, 0. : imo a pectore vo-
cem, v.— 2b take on, OMicm^, acquire, get ; Iris Hille
trahena Tarios adverso sole colorea, V. : sannam
cutis durata trahebat, 0. : lapidls figuram, O. —
To drag away violently, carry off, plunder : rapere
omnes, trahere, S. : de nobis trahere spolia: prae-
dam ex agris, L. — To make away with, diseipate,
squander : pecuniam, S. — To draw out, npin, man-
ufacture : lanam, lu. : vellera digUis, 0. : Laconi-
cas purpuras, H. — ^Fig., to draw, draw along, lead
on, force, attract, allure, influence : trahimur om-
nes studio laudis : trahit sua quemqiie Toluptas,
y. : roe in aliam partem, to gain over: ad Poenos
reva, L. : si alii alio trahunt res, i. e. if they divide
into factions, L.: per principes faction! bus et
studiis trahuntur, Ta. : longius noe ab inoepto,
divert, S. — To drag, lead, bring : plui*es secum in
eandem calamitatem : ad defectionem Lucanos, L. :
traherent cum sera crepuscula noctem, O. — To
draw to, appropriate, refer, ascribe, set down to:
hi numero avium regnum trahebant, i.e. laid daim
to, L, : omnia non bene consulta in rirtotem tra-
hebantur, S. : IotIs equis aequiperatum dlctatorem
Sn religionem trahebant, i. e. regarded as impious
presumption, L. : spinas Traxit in exempluro, took,
O. : apud civTs partem doloris pnblica trahebat
dades, appropriated, L. — To drag, distract : meum
antmum dirorse, T. : in aliam partem mente trahi,
Ca.'^To weigh, ponder, cowAder: belli ntque pacts
rationes, S. : consilium, i. e.form a plan, &— To
gd, obtain, derive, ewquirt, ttferience: maiorem
ex peste rei p. molestiani: nomen ab illia, O.:
multnm ex moribos (Sarmatarum) trazisse, adopts
ed, Ta. — In Ume, to protract, drag outy linger
throti^h, extend, prolong, lengthen, dday, ratard:
▼itam in tenebris, y. : ai trahitor belium : de in-
dustria rem in serum, L. : iurgiis tempos, & : Ha-
rius anxius trahere cum animo euo^ omiUeieaie
incq;>tum, L e. ddiberated, &
triioio ( tr&iio- ) and tranaioio ( trftnaikv X
iScI, iectus, ere [ trans + iaciu J, to throw eteroes,
cause to cross, cause to go across, pent over, transfer,
throw over, shoot across: neque ulluro interim te-
lum traidebatur, Ga. : quae Gonoava traiecto cumba
rudente vehat (te), O. : adreptum Texiilum tfans
vallum hostium traiedt, L. : volucrem traiecto io
f une columbam suspendit, y. : per ardcntis acer-
vos celeri membra pede, 0. — Of military or naral
forces, to cause to cross, tran^xtrt, ship aa-oss, lead
over, s/iip over, transfer: equitatum, Gs. : omnibus
ferme suis trans Rhodanum traiectis, L. : classem
in Italiam, L. : eodem magnam partem fortona-
rum, N. : ut praedatum muites trans flumen per
occaaiones aUis atque aliis lods traicerent, L>:
classis Puiiica in Sardiniam traiecta, L. : equitiim
magnam partem flumen traiecit, Gs. : si se Alpls
Antoniua traiecerit : quos in Af ricam secum trai-
ceret, L. : ad Achillam sese ex regis, Cs. — To pan
through, make a way through, brwk through : par*
equitum mediara traiecit adem, L. — To strikf
through, stab through, pierce, penetrate, trawtflx,
transpierce : unum ex multitudtne, Gs. : scorpiooe
ab latere dextro traiectus, Gs. : cuspide serpentem,
0. : ferro pectus, L. : cara tempera ferro, V. : terga
sagitta, 0. — To cross, pass, go over, cross over: ad
Aetlialiam insulamt L. : in Africam, L. : Samum,
L. : Hiberos veteres tratecisse^Ta.: murum iaculo:
traiecto aroni, L. : ratibus Trebiam, L. : utribus
amnem, Gu. : medium aetberio cursu axem, V. ;
postquam oemant Rhodanum traicctum, L. — F i g.,
to transfer, cause to pass : ex illius inridia aliqaid
in te traicere: arbitrium litis in omnes, O. : in onr
Traiecto lateris capitisve dolore, having thrown it-
ulf, H.— 7b overstep : fati litora, Pr. — I n r h e t,
to transpose : Terba.
tralaotlo, Gnis,/. [trans +IA-], a erosstng over,
passing over, passage: honeetior exisUmatitr tra-
iectio : traiectiones moCftsque stellannn, i e: shoot-
ing-stars, — Fig., of language, a tran^MmHon:
vwhomm.-^Eiaggeration, hyperbole: Teritatis.—
A putting off: in alium.
1. traieotti% P. of traieio.
2. traiectna (tranaia-), Qs, m. [trans +IA>], a
crossing over,passing over, passage : in Britanniam,
Gs. : in traiectu Albulae amois submersuB, L.
tril*, see trantl-. . mmnio
Digitized by VjOOQIc
867
tranaoiino
tramea, itiB, m. [1 TER-], a crot^way^ ni»-«ay,
by-path^ foot-path: egi'essus est tramttibus palu-
datus : per tramitea occulte perfugere, S. : trans-
▼orsis tramitibus transgressas, L. : silvae, Y. —
Poet., a way^pathf road^courte^Jlight: cito de-
currit tramiie virgo, Y. : Palantes error oerto de
tramite pellit, H. : adclivis, 0.
tramittOy see traiumitta
tranato (transn-), — , — ^ ire, to nrim aeron^
pom beyond: Oangen.
trano (traxumS), avT, — , ftre [trans + no], to
twim ov6}\ swim acrouy twim through : in Tiberim
desilaU et ad suod tranavit, L. : fiumen, Cs. : palu-
dem, Gu. : Obsequio tranantar aquae, 0,-^To go
through^ pats through^ penetrate^ permeate : omnia :
turbida Nubila, Y.
tranqniUe^ adv. [tranquillus], calmly, quietly,
tranqaiUy: tranqutUe placideqne : dtcere.
tranquillltafl, fttis, /. [tranquillus], quietness,
stilltuss, tranouillity, ecumness, calm: tanta ti-an-
qulUitas exstitit, ut 8e ex loco commovere non
posaent (naves), Cs. : mira serenitas cum tranquil-
iitate oriebatur, L. : animi : nos longis navibus
tranquillitates aucupaturi eramus. — Fig., cabn-
fMM, quiet, serenity, tranquillity: locus quietis et
tranquiilitatit ploilssimus: pacis atque oti: et
iam ibi neqaaquam eadem quies ao tranqutUitaa
erat, L. : tranqailUtatem atque otium peuiius bau-
sit,Ta.: animi: Titae.
1. tranquilld, adv. [tranquillus], quietly, with-
out disturbance: nee cetera modo tribuni tran-
quillo peregere, L.
2. tranqnillo, — , &tu9, ftre [ tranqulUua ], to
make calm^ calm, still, compose, tranquilliae : ani-
mos : tranquillatis rebus Romanis, urnen order teas
restored at Borne, N. : Quid ))ure tranquUlet, hoDOs
an dulce lucellum, H.
tranquilliu, adj, with comp. and sup., quiet,
calm, still, tranquil: mare, quod naturi su& tran-
quillum sit : tranquillo mari gubemare, L. : aquae,
0. — As subsL n^ a qtUet sea, calm : te ad soopulsm
e tranquillo auferre, T. : in tranquillo tempesta-
tem adversam optare dementis est: tranquillo
perveetiis Cbalcidem, on the calm sea, L. : non
tranquillo navigamus, L. — Of the countenance,
cabn, undisturbed, serene : f rons tranquilla et Sere-
na.— ^F i g., ceUm, quiet, peaceful, placid, composed^
untroubled, undisturbedf serene^ tranquil: ut appo-
tltus sint tranquilli: tutae tranquillaeque res
orones, S. : senectus, H. : tranquilHor in plebem
fecerunt, L. : tranquillior animo esse : in transfe-
rendis faciendisque verbis tranquillior : tranquil-
lae tuae quidem litterae, i. e. bring peaeefid tidings :
tranqnillisBima res, T. : tranquiUiasimus animus.
— >A8 subst. fi., cabnness, quiet, tranquillity, peace:
esse amorem in tranquillo, T. : in urbe ex tran-
quillo moles discordiarum . . . exorta est, L. : vi-
dere nihil tranquilli.
traiiB, praep, with ace, [1 TEBr].— Of motion,
across, over, to the farther side of: qui trans mare
curront,H. : multitudinem trans Bhenum tradu-
cere, Cs. : trans vallum signum traicere, L. : cur-
ves trans ripara mlserat arcOs, 0. — Of position,
across, beyond, on the other side of: Germani trans
Rhennm incolunt, Cs. : trans Euphratem esse pe-
reundum : domino trans ripam inspectante : trans
Padum omnia loea tenere, L. ->— In composition
(trftns before vowels, except i, and before b, c, g, p,
r, t ; trans, very rarely trii, before /, v ; trftns or
trft before i, d, I, m,n; trftn, rarely trans, before
s). — Over, across; as in trado, traduce, transcurro,
transeo. — Through, through and through; as in
transfigo, transigo, traicio, transadigo. — Beyond,
in Transalpinus.
trans - abeo, il, — , ire, to go through, pierce
throtigh, transfix: ensis Transabiit costas, V.
tranaaotor, oris, m. [trans +1 AC-], a manage
er, conductor : rerum.
tarftnaaotos, P. of transigo.
trana-adigo, §srT. ftctus, ere, to thrust through,
drive through : costks ensem, V. — To pierce
through : Horum unum ad medium . . . Transadi-
git coaUs, Y.
trans-alinniia, <icfj., beyond the Alps, trans-
alpine, Cs., C.
tranacendo, dl, — ^ ere [ trans -f scando ], to
dimb over, pass over, cross^ overstep, surmount : in
hostium navis, Cs. : in finis hostium, L. : per Ye-
scinos in Cainpaniam, L. : vallis, Cs. : Alpls. —
F i g., to pan over, pass by, overstep, transcend^
transgress, violate: mos . . . iudicium , . . haec
transcendere non potes, L.
tranaoribo ( trana-aor- ), IpsI, Iptus, ere, to
write over, transcribe, write anew, transfer in writ-
ing, alter, forge : testaraentum in aliafi tabuks
transcriptum : tabulas publican. — To make over,
transfer, assign^ convey, surrender, give over : in
socios nomina, L. : Turne, patiere tua Dardaniis
transcribi sceptra colonis ? Y. : cuiquam spatium
vitae, 0. — To transfer, remove: Transcribont urbi
matres, i. e. enroU In the new city, Y.
trana-cnrro, curri or cucurcS, eursus^ ere, to
run over, run across, go by, pass: hiuc ad forum,
T. : praeter oculos, 0. : remos transcurrentes de-
tergere, in sailing by, Cs. : baud dubius, sine nox&
transcursuroe, si nemo se opponeret, Cu. : captis
propioribus castris in altera transoursnm oastra
ab Romanis est^ L. : In arcem transcurso opus est
tibi, T. — To run through, traverse : Hellesponturo,
N. : montiuro iuga, Cu. : Yisus caelum transour-
rere nimbus, Y.-^Fig., to pass on, turn, have re-
course : Hie tamea ad melius poteriU^scurrere
tnuMdo 8
quondam, H^To rvn ihrough^ htuim oifer: saam
cursum.
transclOytraiisduoo, Bee trad-.
transenna, ae,/., a nettitkg, lattice^work : quasi
per transenuam aapeximus.
tranfl^d. il (rarely IvI ; fia, trftosiet, Tb. ; fuL
perf. transierltia, 0.), itus, Ire, to go over^ go acrou^
cron over, pott ovtr, past hy^ pass : ad uxorem
meam, T. : e suis finibus in Helvetiorum finis, Cs. :
per media castra, S. : per illud ( iter ) Hurmure
blanditiae minimp transire solebaut, i. e. bg the
voice, 0. : Taurum : Alpls, L. : flumen, Gs. : equum
cursu, to pan bg, V. : quern (serpentem) rota tran-
silt, ra7i over, V. : Rhodanua nonnuUis locis vado
transitur, i. e. ufordahU, Cs. : Alpes Tix integris
Tobis transitae, L. — F \^,to go through, pervwie:
quod quaedam aDimalis intellegeutia per omnia
ea transeat,/>erva<2ef. — Of a speaker, to pcut over,
make a transition, turn : ad partitionem : in iram,
0. : transitum est ad honestatem dictorum : tran-
seatur ad alteram contionem, L.— To heuten over, go
briefly thrcugli, touch, turn up : leviter unamquam-
que rem. — To pate over, poet bg, Isave unUmched,
dUregard: malueram alqd silentio transiri. — To
pose by, etame: cum legis dies transient : menses
transeunt, Ph. — To pate, spend: vitam silentio,
S. : annum quiete, Ta.— Tb go over, pass over, de-
sert, be converted: nee manere nee transire aperte
atisus, L. : ad adrersarios : transit cobors ad eum,
Cs. : a Patribus ad plebem, L. — To go, pats over,
be changed, be trantformed, turn : in Iiumum falla-
citer, 0. : in plurls figuras, 0. : in aestatem post
ver, 0. — 2b go beyond, overstep, transgress, vio-
late: finem et modum : verecundiae finis. — To go
through, get through, endure : ea quae premant et
ea quae inpendeant.
trana-ferS, tull, Ifttus ( or trftlatus ), ferre, to
bear acrots, brina throttgh, carry over, convey over,
transport, transfer: lUinc hue transferri, T. : Nae-
▼ius trans Alpis usque transfertur: paulo ultra
eum locum castra, Cs. : trans Peneum castra, L. :
te 61 vcerae decorara Transfer in aedem, transport
thyself, H. — To transfer, copy, transcribe: litterae
. . . de tabulis in fibros transfenintur : de tuo
edicto totidem verbis in meum. — To carry along,
carry in public, display in p-ocession, bear in tri-
umph : in eo triampho undequinquaginta ooronae
aureae translatae sunt, L. : in tiiumpho militaria
signa, L. — ^Fig., to convey, direct, transport, trans-
fer, turn: in Celtiberiam bellum transferre, Gs. :
ad illorum urbis hunc belli terrorem, L. : discipli-
na in Britannift reperta atque inde in Galliam
translata, Cs. : translatos alio maerebis amores,
H. : hue Amorem, T. : boo idem transfero in ma-
ffistratfls : totum se ad arils componendas, turn
nis atteniim exdustvdy.—To put of, postpone, de-
fer, delay: sese in proximum annum, I e, put off
8 tranagraMus
the fna/.— 7b translate, interpret, transfer: loeam
totidem verbis a Dicaearcbo: loooa quoadam. —
In r h e t, to transfer in meaning, ttseflgmratufely:
utemur verbis quae transfenintur: tralata verba
atque inmutata ; of. translatum ( exordium \i.e.
not pertinent.'^Tb change, transform: omnia In
species transUta novas, 0.
trana-flgo, fixl, ftxus, ere, to pieres through,
transpierce, transfix: ea, qu& erat transfixus, has^ :
transfix! telis, Gs. : gladio puellam, L. : transfigitur
scutum Pulioni, Gs. : unguibus anguem : transfixo
pectore, V. : aversum ferro transfixit, N. : hasu
transfixa, driven through, Y.
trana-fodid, fodx, fossus, ere, to pierce through,
run through, stcA through, transfa, tran^erce:
Galli transfodiebantur, Gs.: fugieuti Utus, L^:
pectora duro Transfossi ligno,- Y.
tranaformia, e, adj, [trans + forma], changed
in shape, transformed: (Proteus) tranaformia, 0. :
corpora, 0.
tarana-ioinio^ ftvl, fttus, are, to change m shape^
transform, transfigure, metamcrphose : Omnia sese
in miracula rerum, Y. : in torroe membra iuTeo-
008, 0. : gemmas novem in ignis (i. & Stellas^ O.
tranafoaaaa, P. of transfodio.
tranafiiga, ae [trans +2 FY6-1, one who jaims
the enemy, a deserter: non omnia ilfom transfugam
ausum esse senatui dicere: plebs, transfnga ex
suis populis, L. : proditores et transfugas arbori-
bos suapendunt, Ta. : transf uga diviuuo Fkitis
linquere gestio, H.
trana-liigid, f Cigl, — , ere, to flee to the other
side, go over to the enemy, desert : lUHiiam, L. : ad
ho6te8,N. — ^Fig.: non ab adflicia amicitia trans-
fugere atque ad florentem aliam devolare.
trinaliigiiiiii, i, fi.*[tnin8+S FVG-], a going
over to the enemy, desertion, L.
trana-fiiiido, fadi, — , ere, to pour off, tms-
fer, turn, divert : oronis meas laudes ad te: eoram
mores in Haoedonaa, Go.
tranafSaiS, Onis,/. [trans+FY-], a deemUsng,
intermingling.
tranagredior, gressus, i,dSpp. [trans +gradior],
to step across, step over, dimb over, pass over, crxm:
hunc Britannioe statum medift iam aestate tranit-
gressus invenit, Ta. : in Gorsicam, sail over, h. :
flumen, cross, Gs. : Alpls : Apennlnum, L. : moni-
tionem, Gs. — F i g., to ^ over, desert : in partes, Tl
tranagreaaio, dnis,/. (jtrans+GRAD-], a go-
ing across^ going over, passmg over, passage: Gal-
lofum. — Fig., in rbeU, a transposition: verborom.
1. tranagraaauak P- of tiansgredior.
2. tranagreaana, tto, m. [trans+GRAD- ], a
passing over, passaoe, crossing aus{uciam prosperi
tranaiaotio
869
traiwiaotio, triiMtootiui, see traieei-.
transigo, SgT, ictus, ere [trans +ago], to dri9€
through^ Uab through^ pierce through, tramjlx,
irantjneree : gladio pectus, Ph. — Fig., to carry
UirougK, bring to an end^ finitk, tetue, eompteie,
eondude^ perform, aceomplwi, detpatch, tran»aei :
illud factum atque transactum est : rebus traasao-
tis: quod plerumque non futura sed tratisacta
perpendimus, Cu. : lotus transigetur quod restet,
T. : pleraque per se, L. : reliqua cum Bestia secre-
ta, S. : riiae caede transiguotur, Ta. : sin transac-
tum eAiiifaUU over. — Of a dijferenoe or contro-
versy, to uttU, come to a uUlement, agree, reach an
understanding : inter se ut lubet, T. : cum reo :
cum privatis non poterat transiei minore pecuniS:
ut secum aliquid quA lubet condicione transigeret.
— With cum, to make an end of, put an end to,
have done with: cum Publilio oertamen, L. : cum
expeditionibus, Ta. : cum spe votoque uxoris semel
transigitur, Ta.— 4)f time, to bring to an end^ lead,
pass, spend: tempus per ostentationem, Ta.
tranaiioid^ see transicio.
tranailio or tranasilld, ul, — , ire [trans +
salio], to leap aeroas, jump over, spring over, over-
leap: ex humilioribus in altiorem navem, L. : Per
tantum terrae credere Indicium studii transiluisse
mei, i. e. fo have eatitended, 0. : novos muroB, L :
vadii, H. — Fig., to hasten over, skip over, pass by,
neglect, omit : transilire ante pedes posita : Proxi-
ma pars vitae transilienda meae, 0. — 7b exceed,
transgress^ go beyond: modici munera Liberi, H.
transitio, onis,/. [trans + 1 1-], a going across,
going over, passing over, passage : ut simllitudine
et transitione cernatur, i. e. by the passing by of
atoms: visionum. — A going over, desertion) ad
plebem transitiones : noctuma trausitio proditione,
L. — A passage, entrance: transitiones p^rriae iani
nominantur.— Poet : Multaque corporibns transi-
tione nooent, i. e. by contagion, 0.
1. tranaitaa, P. of transeo.
2. tranaitna, — , ace. urn, abl. fL, m. [ trans +
1 I-], a going over, passing over, passage : fossae:
Tencterorum, Cs. : per agros transitum dare, L. —
A passing over, desertion: transitiis mora, Ta. —
F i g., a passing over, passing avmy: tempestatis.
— Of shaded colors, a gradual passing, transition :
Transitus lumina fallit, 0.
tranalatioina (tralatioiaa), adj. [transiatus].
handed down, transmitted, tradiUonai, hereditary,
customary: edictum, I e. in accordance with prec-
edent,— Usual, customary, common: loqui more
translaticio. Ph.
tranalatio (tral-), onis,/. [trans +TAL-], a
carrying across, removal, transporting, transfer-
ring : pecuniarum a iuslis dominis ad alienos. —
F i g., a transferring, shifting, diversion : criminis :
tranalataTiia» ac^. [translatio], oftr
to be transferred, to be sifted: constitut
actio traoalatioius iodigere Tidetur.—- In r h e t, a
transfer of meaning, metaphor: translationes au-
daciores.
'ransfst
constitutio.
tranalator, Oris, m. [ trans +TAL-], one who
carries over, a transferrer: quaesturae, i. e. who,
while quaestor, deserted to Sulla,
tranalatoa, P. of transfero.
trana-luoao (tral-), — , — , Sre, to shine through,
glimmer through : In Hquidis aquis, 0.
trana-maxinna, adj., beyond sea, from over the
sea, transmarine: subsidium: artes: legationes,
L.: doiiinxkAtle. jurisprudence,
tranameana, nils, P. [trans-meo], going over,
going across, Ta.
trana-niigro, — , — , are, to remove, migrate,
transmigrate: urbem, quo transmigremus, L.
tranamiaaio, onis,/. [trans +MIT-], a sending
across, passing over, passage: superior tua: ab e&
urbe in Graedam.
1. tranamiaaoa, P. of transmitto.
2. tranamiaaua ( Qs ), m. [ trans + MIT- ], a
passing over, passage: ex Gallia in Britanniam, Cs.
trana-niitto (tram-), misl, missus, ere, to send
across, carry over, convey through, bring across, send
off, despatch, transmit,*let pass: exercitus equita-
tusque celeriter transmittitur (!. e. trans flumen),
Cs. : cohortem in Britanniam, Ta. : clasaem in
Euboeam ad urbem, L.: transmissum per riam
tigillum, thrown across, L. : per medium amnem
equum, rides, L. : ezercitum per finis suoe, suffer
to pass, L. — To pass over, go across, cross over,
cross, pass, go through, traverse : ab eo loco con-
scendi, ut transmitterem : a Leucopetra profectus
(inde enim tramittebam), etc. : in Sardiniam, L. :
Gyprum, Cu. : quantum Funda potest transmittere,
i. e. can send its bullet, 0. : in Ebusum insulam
transmissum est, L. : grues cum maria transmit-
tant: satis oonstante fam& iam Iberum Poenos
tramisisse, L. : cursu campos (cervi), run through,
v. : duo sinQs f nerunt, quos tramitti oporteret :
utrumque pedibus acquis tramisimus. — Fig., to
carry over, transfer: in Italiam bellum, L. — To
hand over, transmit, intrust, commit: dubitare,
quin huic hoc bellum transmittendum sit? should
be intrusted: omne meum tempus amicorum tem-
poribus transmittendum putavi, shotdd be devoted.
— To let go, pass by, pass over: Gangen amnem
et quae ultra essent, Cu.
trana-montantiai a<f;., beyond the mountains.
'—Plur. m. as subst., the people beyond the moun-
tains, L.
trana-moveo, — , — , ere, to remove, transfer :
gloriam Verbis in se, T^igitized by ^OOglC
trazumiito
d70
trana-muto, Sre, to change^ thift, tran$muteT
incertos houores, H.
trans-nato, trann-nd, see trfinato, tr&no.
TranapadanuBt ac(j. [PadusT, beyond the Po^
Cs., G. — As nibtt, m.j oiie who dioila beyond the Fo,
Ct.— P/ttr., 0.
tranapono, posul, — ^ ere, to set over, tram-
fer: militem, Ta.
trana-porto, avl, itus, are, to carry over, take
across, carry, convey, remove, transport: duas le-
giones, Cs. : ratibas equitem phalaDgemque, Ou. :
in Macedoniam exercltum: exercitum in naves
impositom in Hispaniani, L. : pueros in Oraeciam :
(copias) secuni, N. : ripas horrendas, Y. : milites
his nayibus flumen, Cs. : exercitum Rlienum, Ca.
trana-rhenanna, adj. [Rbenus], beyond the
Rhine, Cs. — Flur. m. as mist., dicelUrs beyond the
Hhhie, Cs.
tranaa-, see trans-.
tranatmm, I, n. [1 TER-], a eross-beamy cross-
bank, bank for rowers, thwart: transtra pedalibus
trabibus confixa, Cs. : considite transtris, Y. : tran-
stra carinae, 0.
tranaultd (tranaan-), — , — , iLre,/req. [trans-
silio], to leap over, spring across: in receutem
equurn ex fesso, L.
tranautua or trana-autua» P., stitched thnmgh,
spitted: verubus trausuta salignis Exto, 0.
trana-veho or traTeho, vexi, veotos, ere, to
carry aa-ots, crnnsey over, bear to the other tide,
transport : quid militum transvexisset, Gs. : ut iam
Hispanos omnes iuflati traTexerint utres, L. —
Pass. : legionea ex Sicili& in AC ricam transveotae^
S. : transvectae ( sc. equo ) a f ronte pugnantium
alae, crossed in front of the line of battle, Ta. :
haec transrectus caerula ennu, traversed ; cf. cum
quinqueremlbua Corcyram travectus, crossed to
Coreyra, L.— 7b carry in triumph, display: arma
spoliaque multa Oallica carpentis travecta, L. —
To ride in pToeesticn, parade t ut equites idibus
Quinctilibus transveherenturi Ij. -<- F i g., of time,
to pass, elapse : transvecta aestas, Ta,
trana-verberd, — , — , ire, to strike through,
thitst through, pierce through, transfix : bestia ve-
nabulo transverberatur : abiete pectus, Y.
tranaTeraa, adv. [Ptur. n. of transversus],
across, askance, sideways : Mutati fremunt vent!, v .
tranaveraariua (travera-), adj. [transver-
siis], lyiug cLcross, transverse: tigna, cross-beams,
Cs.
trana-veraua or traverana (-▼orana), adj.,
turned across, lying across, athwart, crosstcise, trans-
verse: viae, cross-streets : tramites, L. ; fossas trans-
versas viis praeducit, Cs. : transverso ambulans
foro, across the forum: ab bac non transversum
^
dlgitum discedere, a fingef^s4iTmUk: (venibos)
in^otaptis adlinet atnim Transverso oakmo sig-
num, H. — Fig-f at cross purposea, inoppoHume:
cuius in adulescentiam transversa incorrifc miseia
fortuna rei p. — As subst. n., only with prtupp. :
eoce tibi e transverso Lampeacenus Strato, qoi
det, etc., i. e. tn cowtradietion : eooe autem de tn-
verso Oaesar, i. e. unexpeetedhf.
trana-vol5 (travolo), — , — , »re, to fly over,
ly across, pass quiddy over: in partem alteram,
L : ImportnnuB (Cupido) transvolat aridas Qoer-
cOs (I e. vetulas), H. — ^Fi g. : Transvolat in medio
po6itii,/>aMe» over, H.
tranavoraua, see transversus.
trapetom, I, n. [ Tpaicw ], an olive-mill^ oil-
mill: teritne baca trapietis, Y.
trapasaphomm (-aoplirX i, n^, = rpeaniis-
^6pw, a pedestal, tahle^pport, carved table-leg.
traTeotld (tranaT-), dris, /. [trans -fVAG-],
a carrying across, crossing over : Aoherontis.
triTeho, traTeraaiiiia, travenoai trivo-
15, see transv-.
treoeni, ae, a, num. distr. [tres-h centum], three
hundred each, three hundred: equites In singulis
legionibus, L. : treoenis, quotquot eunt diest, pla-
care Plutona tauris, three hecatombs a day^ H.
trecenteaimiiay adj. [trecenti], the three-hun-
dredth : annus, L.
treoenti, ae, a, num. adj. [tres+centum], three
hundred: se treoentosque eoe opposuit faostibus:
iuvenes, Y. : milia roodium tritici, L. : amatnrem
trecentae oobibent catenae, i. e. innumerable, H.
trecentiea* adv. num. [trecenti], three hundred
times, Cl
treohadipna, onim, n., z=*ripfx*^"o ("">*
ning to a feast), Greek slippers (worn by panaitesX
la.
tredeoim, num. [tr«+deoem], thirteen: tre-
decim captis navibus, L.
tremebundua (tremib-), aJj, [tremo], trem-
bling, quivering, shaking : manus : Membra, O.
tremafaoidr f fid, factos, ere [tremo +facio], to
cause to shake, agitdle, make tremble : nutu Olrm-
pum, Y. : se tremefecit tellus, quaked, C poet :
tremef acta tellus, Y. : scntioae biabenis, O.
trem^ndua, adf. [P. of tramo], to be dreaded,
fearful, dreadful, ftightfid, farmidabie, terrible,
tremendous: rex, v.: oculi, 0.: Alpes, H.: Car-
mentis monita, Y.
tremeaco (tremiaoo), — , — , ere, imek. [tre-
mo], to begin to shake, tremble, quake, drmd:
tonitru tremescnnt Ardua terrarum, Y.: inbeo
tremescere montes, 0. : ponitumque pedum vooem-
que,Y.: telum J^f||g,by^oOgie
871
tillmnlciiis
tremo, ul, — ^, ere [ 2 T£R- ], to $hak€, quake,
quiver, tremble: totos Tremo borreoque, T. : toto
pectoro : oorde et genibua, H. : tremia ossa pavore,
H. : tremi( artfk?, V. : cum a me trementibus la*
brie requirebas: cum tremerent artus,V. : haec
trementi questus ore, H. : aequor, 0. : ilicev, H. :
frusta (carnis), L e. ouuwr,V.— With ace., to quake
before, tremble at, wuddtr at: eecutfa dictaloriB,
L. : luDonem, 0. : iratos Regum apices, H.
tremor, oris, m. [2 TER-], a ehaking, quaking,
quivering, trembling, tremor: terrorem tremor con-
sequatur : gelidus : donee manibua tremor incidat
unctis, H. — P e r s o n. : Frigus iners illic habitant
PaUorque Tremorque,0. — An earthquake: Uode
tremor terriSyV. : imis commota tremoribus orbis,
O.
tremnluB, a<y, [2 TER-], shaking, quaking,
quivering, trembling, tremulous: manus anuisque
metuque, 0. : guttur, G. poSk : Ut mare fit tremu-
luni, tenui cum stringitur aura, 0. : flamma, Y.
(trepidanter), adv, [trepido], tremblinglg, with
trepidation, — Only comp, : trepidantius agere, Ca.
trepidatio, onis, /. [trepido], confused hurry,
alarm, agitation, confusion, consternation, trepidih
tion: numquae trepidatio?: neo opinata res plus
trepidationis fecit, quod, eta, L. : pilis inter pri-
inaim trepidationem abiectis, L. : hostium, L. : cum
augeret slragem trepidatio, Ta.
treplde, adv. [trepidas], in confusion, trembling-
ly, with trepidation: concursans, Ph. : classis solu-
ta, L. : castra relinquere, L.
trepido, &vl, atus, are [trepidus]. — Of personp,
to hurry with alarm, be in confusion, be agitated,
be disturbed: festinare, trepidare, S. : Quid est
quod trepidas, T.: trepidante toti ctvitate ad ex-
cipiendum Poenum, L. : artos circum oaroe (mu-
res), Ph. : nobis trepidandum in acie instruendft
erac, L. : Dum trepidant alae, V. : lymphati trepi-
dare coepenint, Cu. : reoenti mens trepidat metu,
H. : foriuidine belli, O. : ultra Fas, H. : Trepidari
sentio et cursari rursum prorsum, T. : totis trepi-
datur castris, Cs. — To tremble at, be afraid of:
harundinis umbram. In. : Ne trepidate mcas, Teu-
cri, defendere naves, V. : trepidat, ne Suppositus
i-enias, lu. — Of persons, to waver, hesitate, tremble,
beat a loss : per alia atque alia pavida consilia, L.
— Of things, to tremble, waver, shake, flicker, palpi-
tats : (aqua) per pronum trepidat cum murmure
rivum, H. : flammae trepidant, H. : Sic aquilam
penn& fugiunt trepidante oolumbae, 0.: cuius
ocUvum trepidavit aetas Glaudere lustrum, has
hastened, H.
trepidus, adj. [TARO-l restless, agitated, anx-
ious, solicitous, disturbed, alarmed, in trepidation :
Turn trepidae inter se co^unt (apes), in a hurry,
V. : in proviso metu, & : formtdine, V. : (apes) tre-
pidae rerum discurrunt, V. : Messenii trepidi re-
mm suarum, L. — Of things, bubbling, boiling,
foaming : (femim) in trepidft submersum undft,
0. : attnum, Y. — Hurried, quick, restless .* trepidae
micant ^enae, 0. : voltus, 0. : cursus, Y. : certa-
men, H. — F i g., perilous^ critical, alarming : in re
trepida, at a critical juncture, L. : trepidis In re-
bus, H. : litterae, L e. with alarming news^ Cu.
tree (tris), tria,^wa. triom, ace, tres or tils, eidj,
num. [at. Gr. rfM4c ; £ngl. Uiree], three: tils lega-
tos deligere: horum trium generum quodvis: tria
non commutabitia Yerba inter vos, not three words^
L e. nothing^ T. : ego tribus primia verbis (dizi), ai
the first three words.
tree-viri or tree vlii or inviri, Oram, m.,
three associates in office, a board of three colleagues,
three joint commissioners : tres viros epulones ease
voluerttnt,)9i*iM/«* anistants : treaviroa creare con-
aul iussua (to distribute land), L.
triangnliu, adj, Ttres+angulus], tctVA three
comers, three-comerea, triangular: sidera. — As
syJbst, n., a triangle : trlanguli forma.
tilaiii, drum, m. [ tres ], soldiers of the third
rank in beUile order, the reserve : ubi triarii con-
surrexerunt, integri, etc., L. — Pro v.: rem ad
triarios redisee, i. e. demanded extreme measures, L.
trlbas, adis,/., = rpifids, an abandoned wom^
an. Ph.
tilbolus (-boliis), I, t/i., = rpifioKoQ, a thorn
busli, tliisUe, eattrop, Y., 0.
trlbaarliu, adj. [tribus], of a tribe, of tribes .*
crimen, i. e. a bribing of tlu tribes : res.
tribolie, is, tn. [ tribus 1, a fdlow tribesman :
tuus : tribulibus enim iudicibus : conviva, H.
tribulum (trivol-), I, n. [1 TER-], a threshing-
sledge, wooden platform studded with iron teeth, V.
trlbolas, see tribolus.
tribunal, alls, «i. [tribunuaj, a raised platform
for the seats of magistrates, judgment-seat, tribu-
nal: praetoris: praetor tribunal suum iuxta prae-
toris sellam oonlocavit, Cs. : quern ad se vocari et
de tribunal! citari iuaait : aedens pro tribunali, L.
— In a camp, the generaTs tribunal, the elevation
in the camp, commander*s seat : aederant in tri-
bunali Scipionis, L. — A memorial, monumental
mound, Ta. — The occupants of a trUfuncU, magis-
trates : quem apectat omne tribunal, H.
tribunatus, fts, m. [ tribunus ], the office of a
tribune, tribtmahip: militaris, tJie office of a mili-
tary tribune : qui eum vexandis conaulibus per-
missuram tribunatum credebant, i. e. woidd give
free scope to the tribunes of the people to embar-
rass, etc., L.
tribunioius, adj. [tribunus], of a tribune,
tribunitial: potestaa: vis, Cs. : seditiones, S. :
procellae, L. : comitia, to eUct tribun^ of the
Digitized by VjOOQIC
tribvunui
873
people : leges, moved by the tribuHet: honor, i. e.
of mUitary tribunety Cs. — Ab tubei, m., one who
MM been, a tribune, an ex4ribune.
tribtintui, I, m. [tribus], the head of a tribe (see
tribus) ; bence, a presideni, commander, repreeenta-
tiee, tribttne: tribunus celerum, in quo tnm mad-
stratu forte Brutus erat, L. — E s p., tribuni aerani,
paipnaetere, qvMedori aaeutante (by the Lex Aure-
Ua made judges on the part of the plebs) : (Milo-
neih) tribuni aerarii oondemnarunt. — Tribuni
militares or militum, tribtmee of the eoldiert, mili-
tory tribunee, colonde (a legion had six, eacli of
whom commanded it for two months of the year):
tribunus militaris cum Servilio profectus : tribani
oohortinm, L e. then preeent with the cohorte, Gs.-^
From B.G. 444 to B.C. 866 the highest officers of
the State, at first three in number, then six, and
after B.C. 402 eight, chosen both from the patri-
cians and the plebeians, were military tribunes
with consular power : tribunes militum oonsulari
potestatc creari sinere, L. : tribuni oonsulares, L.
— With plebis or plebei (expressed or understood),
a tribune of the common people, repreeentcUive of
the plebeians (a magistrate charged with the pro-
tection of the commons against the patricians) :
ita tribuni plebei creaU duo, L*. : spem habere a
tribuno plebis.
trlbuo, ul, fltus, ere ftribus], to assiyn, impart,
allot, bestow, confer, j/idd, give: ut ei plurimum
tribuamus, a quo plurimum dili^mur: si uni
omnia tribuenda sint: cui magna Pompeius prae-
mia tribuit, Gs. : Dona nuUi, 0. : beneficia, N. —
Fi g., to grant, give, show, pay, render: miserioor-
diam fortissimo viro: tibi turis honorem, 0.:
paribus beneficiis parem volunbitem, Cs. — To
grant, yields give up, concede, allow* quod cum
Pompeius et rei p. et amicitiae tribuisset, Cs. :
observantiam officio, non timori neque spei, N. :
hoc matris procibus, 0. : ego tantum tibi tribno,
quantum mihi fortasse adrogo, i. e. accord you the
remect Idaim: mihi tribuebat omnia, deferred in
all things. — To ascribe, assign, attribute: si Toluit
occusare, pietati tribuo: quod detrimenti ... cu-
ius vis potius quam suae culpae, Gs.— With m/ul-
turn, plurimum, or magnopere, to value highly, set
great store by, make much of: tibi multa esse tri-
buenda: qui plurimum tnbuunt edioto: ne ob
earn rem suae magnopere virtuti tribueret, Cs. —
7b divide, distribute,- rem universam in partis:
secundus (locus) in tempera tribuitur. — Of time,
to bestow, spend, devote: quantum (temporum) alii
tnbuunt tempestivis oonviviis : comitiis omnibus
perficiundis XI dies, Gs. : tempera litteris, N.
triboB, us {dot. and abl. plur., tribllbus, G., L.),
/. [cf. tres], a third part of the people (as orig. di-
vided into Ramnes, Tities, and Luceres) ; hence,
in p e n« an lureditary division of the people, tribe
(under the constitution of Serrius Tullids, four for
the city and twenty-six for the country districts;
at a later date there were thirty -one ooontir
tribes) : ilium quinque et triginta tribas pfttronom
adoptaverunt : a RomnlUl tribu inttium fiaoere:
fieri se pro tribu aedilem, received the vote ofths
tribe for the aedileship, L. : vocatis tribabaa, L. :
Af ricanus oensor tribu roovebat eum centiirkmeni^
expelled from the tribe: Grammaticas ambire tti-
bOs, to canvass the Orammarian tribes^ H.
tribatariiis, ae(j. [tributum], of tribute, rdat-
ing to contributions: tabellae, L e. promising riA
ffif^'
tribntini, adv, (ftribus], through each tribe,
tribe by tribe, by tr^es: descriptis ordinibns: at
quod tributim plebes iussisset^ populum tenerec,
i. e. in the eomitia of the tribes, L. : adripnit popu-
lum tributim, H.
tribatio, oiiis,/. [tribuo], a distributing, distri-
bution: aeqtiabilis.
tribntnm, I, n. [P, n. of tribuo], a stated pay-
ment, contribution, tribute : in capita singula ser-
▼oram tributum iropouebatur, Gs. : ex censu quo-
tannis tributa oonf erre : civitates tribuUs liberare:
tribute populo indicto, L.: lamentabtle, O. — A
gift, present: praestare tributa Gogimnr, In.
1. tributua, P. of tribuo.
2. tribfttofl) adj, [tribus], formed into tribes,
marshalled by tribes : eomitia, L.
trioae, ftruro, / [ TARG- ], perplexiiies, suUer-
fuges, quirks, wiles, tricks: domesticae.
triceni, ae, a, num. distr, [triginta], thirty at a
time, thirty each, thirty: lecti.
tzioenaimus, see trioesimns.
triceps, oipitis, adj. [tres+caput], with ^kree
heads, triple-headed: Gerbenis. — Poet.: Heoate,
of three forms (as also Luna and Diana), O.
trioesimua or tricenaiintis, adj. nttm. [tri-
ginta], the thirtieth: legior tricensimo post die:
sextus et tricesimus annus: tricesimum annum
agens, L. : tricesimo die, Gu.
trlchila, ae,/., a summer-house, pavilion^ bow-
er, Gs. (al. triclinia).
tiiciens or tiicie% nnfTi. adv, [ triginta ],
thirty times: roea (filia) triciens (aeris milUes)
non posset (habere), L e. three millions of sestei^
ces : HS triciens.
triolinium, i, fu, = rpicXtVtov, a couch for
three persons reclining at meals, eating-oouek, din-
ner-sofa, table • couch: rogatus est, ut triclinium
sterneret — An eating-room, dining-room, supper-
room: alia fori vis est, alia tricUni : promorat viz
pedem tridinio. Ph.
trioor, itus, ftrf, depk [trioae], to make €Ngicid-
ties, trifle, dally, sh^,piay tricks: tecum.
Digitized by V^OOQIC
878
tripvrtttns
( tricorpor X oris, atff. [ ires + oorpas ], wth
three bodies, of three/M/orm: forma trioorporis
umbrae, i. e. o/Gery<m, V.
(txionspls, idiB), <uff. [tres+cnspie], wth three
point9^ three -tined, trieiupid: posito tricuspide
telo, {. e. the trident, 0.
tridens, entis (abl. dentl), adj. [tres+densl
vith three teeth, three-tined, three-pronged, tridented,
trident: rostra, V. — As wbst. m. {M. denU or
dente),a three-tined tpear, trident: tellus percuBsa
tridenti, V. : f erire tridente saxa, 0.
tridentifer, ferl, m. [trideos+l FER-], the
trident^bearer (of Neptune), 0.
trldentlger, geii, m. [ tridens + G£S- ], tfu
trident-hearer (of Neptune), 0.
tiidatun, 1, n. ftres-l-dies ; Be. spatium], three
datft* time, three aaye : bidoiat aat tridui Haec
Boilicitudo ? T. : biduo post aut non toto triduo :
triduo aut summum quatriduo peritorus: tridao
intermiBSO, Gs.
trlennia, iaro, n, [tres+annus; sc. sacral a
feelivai held every three years, triennial feetitfat
triennimii, i, n. [tres+annus; sc. spatiam],
three years' time, three yean: triennium est, cum,
etc
triens, entis, m. [tres], a third part, third:
cum sciemus, quantum quasi sit in trientis triente:
cum duobus coheredibus esse in triente, i. e. be
heir to one third of the estate. — As a coin, the third
part of anas,E,: ludi magni TOti aeris treoentis
triginta tribns milibus treoentis triginta tribus
triente, i. e. S3SJSSX ann, L. : nee habet quern
porrigat ore trientem, lu. — ^As a liquid measure,
a third of a sextariiiM (four cyathi), Pr.
trientabtilain, T, n. [ * triento, from triens ],
land assigned in commutation of one third of a
public debt, L.
trierarchua, l, m., = rpifjpe^>xpCf a captain of
• trireme^ trierarch.
triexla, e, adj., = rpttipric^ wit/i three banks of
oar«.— Only as subsl, f. ( sa nayis ), a galley with
three banks of oars, trireme, N.
trieteriona, adj., = rpienipicoc. of three years,
i. e. (since in reckoning intervals of time both ex-
tremes were counted), biennial, ofaUemate years:
sncra, a festival of Baeehm held at Thebes every
alternate year, 0. : trieterica Orgia, V. — J'lur, n. as
subst., the festival of Bacchus, 0.
trteteiia, idis, ?., = rpurripicj a period of three
years; lience, a biennial feetiffol (of Baoobus); cf.
trietericus.
txifBiiam, adv. [trifarius], irh)ly, on three tides,
in three places : adortus castra, L. : munire, L.
txifaiuc, cis, tulj, [ tres + faux], having three
throats, tripte'lhroated: latratus (Cerberi), V.
trifldoa, adj. [ter+2 nD-], eplit into three,
three-deft, thre^forked: flamma (of lightning), 0.
txilormia, e, aefj. rter+ forma], m three forms,
in three shapes, threefold, triple, triform: Ghiinne-
ra, II. : Dira, i. e. Dmrio, H. : mundus, i. e. of three
elements, 0*.
txisemlnna, adj. [tres+gemlnus], bom three
at a birth : f ratres, triplet-brothers, L. — Plvr. m.
as subst.^ three brothers bom togetlier, L. : spolin,
of the triplet -brothers, L. — Threefold, triple, tri-
form : victoria, L. : Porta Trigemina, a gate at the
foot of the Aventine hill, L.
txiginta or XXX, num. inded. [cf . rptaxovra],
thirty: minor triginta annis natus: Triginta mag-
noe orbis explebit, Y. : cum HS XXX scripts
essent pro HS COG.
trigon, onis, m., = rpiyw, a baU stuffed with
hair, playing-ball : fugio lusum trigonem, a game
of ball, E.
trllibria, e, euH. [ ter + libra ], vreighing three
pounds: MulluB, H.
trilingula, e,a€^. [ter+ lingual triple-tongued,
with three tongues: Os (OerberiX H.
triliz, Icis, adj. [ter+2 LAG-], of three cords,
triple-ivnlled : Lorica auro, V.
trimeter (-etroa), I, m., = rpi/nrpoQ, a line of
three measures, trimeter, H.
tximtia, adj. [ for * trihiemus, tres+hiemps 1
of three leinters, of three years, three years old:
equa,H.
Trinaoria, idis, atff. f. (0.) and Trinacriua,
a4j, (V., 0.), of IVinacna, Sicilian.
tnni, ae, a, num. distr. [tres], tliree each, three :
circnm Samorabrivam tnnis nibemis hiemare,
Ce. : litterae. — In the phrase, trinftm nundintkra,
see nundinae. — ITireefold, triple: trinis catenis
vinctus, Gs. : Nomina, 6.
txlnddia, e, adj. [ tres + nodus], having three
knots, three-knotted: ciava,0.
(trinna), see trial.
Tri5nSa, urn, m. [1 TER-], the constellation of
the Wain, Wagon, Bear: Arcturum pluviasque
Hyadas geminosque Triones, V. : gelidi, 0.
tripartito, tilpartitiis, see tripertlt-.
ttlpedalla, e, adj. [ter+pedalis], measuring
three feet, three feet long: parma, L.
trlperdto ( -partito ), adv. [ tripartitus ], in
three parts, into tnree parts : bona dividere : equi-
tatus, tripertito dirisus, Gs. : urbem adgreditur, L.
tripertitiia (-partitna). Part, [ter+parti-
tus], divided into tnree parts, threefold, tripartite :
ea causa tripertita erit in accusatione: tripertltaa
orbis terrarum oras n^^rg^ .^ l^OOglC
tMfp^
874
tripte, edis, adj. [ter+pee], wih tkr^ feet,
three-footed: meiisa, H. : malus natos, L.
triplex, icia, adj. [ter + PARC], threefold,
triple: Plato triplicem finxit animuin: phik>so>
phandi ratio triplex : cuspia, Le, the trident, O. !
voltus Dianae (see triceps), 0. : triplioem aoiem
instruere, to draw fqt in three linse, Oa. : murus,
v.: aes, H.: Sorores, the three Fates, 0.: Quae
ratum triplici pollice netis opus, i. e. the linger of
the three Fatee, 0. : Poeoarum deae, i. e. the Furiee,
0. : Gens, three dane, V. — As euhet, n., three timet
as mvch^ a threefold portion, triple: Sume tibi de-
cies ; tibi tantuodem ; tibi triplex, H. : pediti in
singulos dati centeni (denarii), triplex equiti, L. —
Pfur. m. as ettbtt, ( sc. codicilli ), a writing - tablet
with three leaves.
triplna, adj. num., = rpinXovs, threefold, triple :
pars.
tripodes, urn, m.,plur. of tripus.
tripudio, — , — , Are [ tripudium ], to beat the
ground with the feet, leap, jump, donee exultinglg :
more suo, L. : in funeribus rei p.
tripudium, I, n. [t«r+4 PV-].— In religious
service, a meatured stamping, leaping, jumping,
dancing, extdtant dance, solemn dance: per urbem
ire cum tripudiis sollemnique saltatu, L. : cautus
et ululatlis et tripudia, L. — In augury, the excited
stamping of the sacred chickens when fed, L.
tripus, podis, m., =: rfUwovc, a three-footed seat,
tripod: Donarem tripodas, praemia fortium Gr-aio-
rum, H. : sacri tripodes, V. — The tripod ofPythia
at JMphi : ooncertare cum Apolllne de tripode,
v., 0. : Mittitur ad tripodas, i. e. to the Ddphie
oracle, 0.
triquetrus, adj. [ ter + 1 CA- 1, with three
comers, triangular: (Britannia) insula natura tri-
quetra, Gs.: TriquetrA Praedia tellure daturas,
i. e. in ISicili/, H.
triremiSi e, adj. [ter+remus], with three banks
of oars: naves, Gs. — As suhU. f, a vessel with
three banks of oars, trireme, G., Gs., H., L.
tris, see tres.
(triaourrium, I), n. [ter+scurra], gross buf-
foonery: triscurria patncioram, lu.
triste, adv. with comp, [triads], atuffy, sorrow-
fully: resonare, H. : tristius flere, Pr. : adulesoen-
tea gravius aegrotant, tristius curantur, with more
difficulty. — Harshly, severely : respondere tristius.
triatlculus, ac{j. dim, [ tristis ], eomewhat sor-
roHffd, downcast : iiliola.
tiiatifious, adj. [tristis +2 FAG-], making sad,
saddening : voces, G. po<iU
tristiB, e, a<fi. with comp. and sup. [2 TER-],
sad, sorrowful, mournful, dejected, melancholy,
glowniy, dawmoatt, diseomsoiate : qnaerera ex te,
quid tristis esaes : tristis, demissus : tristis adf tr
tus amioos, H. : Sequanos tristii, capite demisso,
terrain intoeri, Gs.: tristis erat et me maestem
▼idebat, Gu. — Gloomy, peevish, moroee, ndten, HL
humored: Navita ( Gharon X V.: dii, H. — Stem,
harsh, severe : iodex : cum tristibus severe vivere.
— Of things, bringing eorrow, mdameholy, sadden'
ing, unhappy, sad, diinal, gloomy: ut iuam laetis-
simum diem cum tristissimo meo conferam: tri.
stia ad recordationem exempla, L. : tristisauma
exta : tristissimi exsili solacium, L. : Kalendae,
H. : clades, H. : morbus, Y. : iua sepulcri, O. : pars
subiere feretro, Triste mlnisterium, V. : tristique
palus inainabiiis undi,V. — As wbst. «., a anf
thing^pest, bane, sorrow: Triste lupus stabnlia, V.:
interdnm misoealiir tristia laetia, O. : nunc ego
mitibus Mutare quaero tristia, H. — Of taste, harsh^
disagreeable, bitter: suci^V.: absinihia, O.~0f
smell, offensive, foul: anbelitus oris, O. — Ejqaress-
ing sorrow, gloomy, sad, melancholy, stem, karA:
voltus tristior: Tristis severitas ioest in voItu,T.:
vita tristior: sermo (opp. ioooeus), H.: tua tristia
inssa, Y. : sententia, 0. : responsum, L.
tristltia, ae,/. [tristis], sadness, moumfuhuss,
sorrow, grief, m^ncholy, gloom, dejection: turn
ad tristitiam, turn ad laetitiam est contorquen-
dus: repente omuls tristitia invasit, & : in eftdem
tristitia permanere, Gs. : oompesoere tristitiam, 0.
— (Ptoorn; sol recedens quasi tristitia quidam
oontrahit terram. — Sadness, disagreea^eness : tem-
poraro. — Afoi-oseness, harshness, sternness^ severity:
trislitiae causa tuae, 0. : (risus) tristitiam miti-
gat.
trisulous, adj. [ter+sulcttsj, with three fur-
rows, three-deft, tkree-forked, trxfid, triple: lingua
(serpentis), V. : lovis teluro,/oriM HgtUning, O.
triticeufl, adj. [ triticum ], of wheat, wkeaten:
measia, Y.: fetus, 0.
tritioum, I, ft. [tritos], wheal: quonti erat in
SicilJA triticum: tntici medium LX milia,Ga.
Triton, Onis, m., ssTplrtav, a eea-god, son of
Noftune, C., 0. — Ftur., sea-gods, V. : piscinaram
Tritones, I e. lords of Jish-pMds.'-'The TVHan (a
ship),Y.
Tritonia, ae, /. [Tritonius], Minerva, FbUas,
V.,0.
TritonlaoUfly eufj., of TVitonia : palus, a lake
of Macedonia, 0. : harundo, I e. thejiute inwenied
by Pallas, 0.
Trit5iii% idis w idoC|/. adj., = TpcnriWct of
Lake Triton, of Pallas, PalkuUan : arx, i e.
Athens, O. : urbe, O. : pinua, I e. the ship Argo,
0.— As 9iAst.f, Pallas,\., O.
Tritoniua, adj.^ of Lake Triton (in Africa;
the birthplace of Miiierval Y. _ _ _ , _
Digitized by VjOOQIC
tritum
875
tzticidatlo
tiitura, ae, /, [ 1 TBR- ], a rMwff, chafing,
thrtaKing : Magna, V.
1. tritas, adj, with comp, [P. of tero], o/t-trod'
den, heateiiy frequented, common, vfoific iter in
Graeciam : Appia trita rDtid, 0. — ^F i g^ pradited,
expert : aures. — Of language, much uied,familiar^
common, commonplaee, trite: quid in Graeoo ser-
mone tam tritum est, quam, etc. : sermone prover-
bium : yerburo tritius.
2. (tritUB, fis), m. [1 TER-], a ruhbing down,
wearing away (only abl.): lapiuum tritu.
txiumphalifl, e, cidj. [triumphus], of a triumph,
triumphal : provincia, i. e. tohoee conquest was hon-
ored by a triun\ph: porta, entered in triumpfi:
picta Veste trlumphales seoes, in triumphal robes,
O. : imagines, i. e. of generals who had triumphed,
H. — N. plur., the triumphal ornaments : Muciaiio
triumphalia de bello civill data, O.
tiituiiphaxis, antis, adj. [P. of trtumpho], iri-
umpkal, belonging to a triampli : equi, 0.
tiiompho, avi, fttus, Sre [triuiuphusj, to march
in triumphal procession, celebrate a triumph^ tri-
umph: cupiditas triumphandi: ex praetara: de
Numantinis: cum triumphantem (Camillum) albi
per urbem Texerant equi, L.: quasi debellato
triumphare, I*: vidimus ex ea urbe triumphari:
popuH iussu triumphatum est, L. — Pass., to be led
in triumph, be conquered, be subdued, be Vie sub-
jects of a triumph: Bisque triumphatas'utroque
ab litore gentes, V. : triumphatis dare iura Medis,
H. : triumpbatus boB, i. e. obtained as booty, 0. —
Fig., to triumph, exuU, be glad, r^oice exceedingly :
gandio : in quo triumphat oratio mea : triumpbo,
81 licet me, etc., T.
triompliuB (old, tritunpas), I, m. [cf. ^piafi-
/3oc], a triumphal procession, triumph, celebration
of victory by a public avtranee into Rome : res
bellicae triumpho dignae: senatus cum triumphum
Af ricano decemeret : ex proTiDcift triumphum de-
portavit, N. : Boiorum triumphi spem coilegae re-
itquit, over the Boii, L. : triumpho clarissimo urbem
eec invectus, L. : tot habet triumphos, quot sunt
partes terranim : duoere triumphos, i. e. head the
processions, Y.: lo triumphe (the shout of the
people saluting the conqueror), H. — Fig., a cele-
bration of victory, triumph, victory : de classe po-
puli R. triumphum agere: pro ti-iuinpho nihil a
vobis nisi huius temporis memoriam postulo.
triumvir or Zllvir, virl, gen. plur. 5rum or
lim, m. [tres+vir], one of three associates in oflee,
a member of a board of three, one of three joint
commissioners: Gracchum triumvirum coloniis de-
ducundis necaverat, i. e. one of three commissioners
to found a colony ^ S. : agrarius, L. : triumvir rei
p., otie of three dictators, to reconstitute the state,
N. — Plur.: triumviros agro dando creat, to dis-
tribute lend, L. : capitales, superintendents of public
prisons and of the police, L. : mensarii, commis-
sioners of apubUe bank, L.: noctami, Jtre-wardens,
L. : senatus triumviros binos creari iassit, two re-
cruiting boards, each of three members, h. : trium-
viri sacris oonquirendis donisque persignandis, to
solicit and register votive offerings, etc., L. : trium-
viri refidendis aedibus, to rebuild the temples, L.
• trimiiTlraliA, e, adj. [triumviri], of tlie trium-
virs, triumviral : flagellae, i. e. of the superintend-
ents of prisons, H. : supplicium, Ta.
(trlumvirataB, fks), m. [triumvir], the office of
a triumvir, triumvirate, — Onlj abL: triumvirsti-
bus (gestis), L.
trlvialifl, e, adj. [trivium], of the cross-roads,
common, vulgar, trivial: carmen, lu.
triviani, I, n. [ter+via], a place where three
roads meet, fork, cross-road: ut ventum est in tri-
vium. — A frequented place, public sqitare, public
street, highway: in triviis aut in compitts: Noc-
turnisque Hecate triviis ululata per urbls, Y. :
Occurram in triviis, H. — Prov. : adripere male-
dictum ex trivio, i. e.from the mob.
TriviUB, adj, [ ter+via ], of the cross - roads :
dea, i. e. Diana (worshipped where tliree ways
meet), Pr.— As subst.f (sc dea), V., 0., Ct., Tb.
Troas, ados, adj.f, =zTpudc, Trojan, N., 0. —
As subst.^ a Trojan woman, V., 0. — The country
around Troy, Troad, N.
trochaeilfl, I, m., = rpoxalott a metrical foot
of one long and one short syllable, trochee, — A
metrical foot of three short syllables, tribrach.
troohufli I, m., = rpoxoc, <m iro7i hoop carry-
ing small rings, trundUng-hoop : Indoctus trochi,
H., 0., Pr.
Trdes, urn, m.,flur. of Tros.
TroianuB, adj., of Troy, C, H., V., 0.— P r o v. :
intus est equus Troianus, i. o. an ambush.
Trolcoa, adj., = TpwYroc, of Troy, Trcjan, C,
0.
TroiUB, adj., z=TpwioQ,of Troy, TroJan,T., 0.
Trolugena, ae, m. [Ti"oia+ GEN-], son of Troy,
descendant of Trojans, Trojan : Romanus, L. (old
prophecy), v. — Plur., the Romans, lu.
tropaenm, \ n., '=rp6itawv, a memorial of
victory^ trophy (orig. a tree hung with spoils) : tro-
paeum statuere : queroum Constitult . . . tibi, tro-
paeum, Y. — A victory: nova tropaea Caesaris, H. :
tulit e capto nota tropaea viro, O. : Harathonium,
N. : nostra sunt tropaea, nostri triumphi.-—.^
mark, token, sign, memorial, monument : necessi-
tudinis atque hospiti.
tmcidatid, Snis,/. [tntcido], a slaughter, mas*
sacre, butchery : velut pecorum, L. : civium.
Digitized by CjOOQIC
tmoldo
876
• truoido, ftvi, Aiu8, are [tnix+SAC-], to ad to
pieen^ »lai4ffhter, btUeher, matsacre: carete ueu
capti sicut peoora tnicidemtni, S. : cirte truddaa-
do8 denotavit: tribanos BUppliciis tracidatoB ooci-
dit, L. : pueroa , coram populo, U . — To aU up,
demoli^ deUro^y ruin: aeu pisds seu porrum,
ckewy H. : f enore trucidari : fenore plebem, L.
(tmcnlenter), adtf, [ truculentuB ), 9avagdy,
fiercdy^ferodoudy, — Only comp,: traculeottua Be
gerebaC.
truoulentia, ae, /. [ trucuientus \ rougkmeu,
hoi'thnen: caeli,Ta.
tmoulentufly adj. with comp, and wp. [traxl
gavage^ Jteree^ feroeioua, ttern^ grim^ harth, cruel,
fell : parous, trucuientus, tenax, T. : quam trucu-
ientus ! quam terribilis aspectu ! : aequor, itormy,
Ct. : est truculentior, H. : quo ti^ncblentior visu
foret, Ta. — As tubtt, n., a play of Pfautus. — Ptur.
n, as adv. : spectat truculenta loquentem, 0.
trndis, is,/. [TRVD-], a pointed pole, pike:
Fen-atae, V.
trudo, bT, bus, ere [ TRVD- 1 to thrust, ptuh,
«/iov«, crowd forward, prem on, drive, impel: pec-
tore montem, V. : glaciem cum flumina trudunt,
y. : Apros in plagas, H. — Of plants, to pusit forth,
put forth, send forth : (pampinus) ti-udit gemmas,
v.: Truditur e sicco radix oleagina ligno, Y. —
F i g., to push, (knot forward, drive : fallacia Alia
aliam trudit,/>res8e8 Kard upon, T. : in quae (oomi-
tia) trudit Auli fiWum, puts forward: Truditur dies
die,H.
trnlla, ae, /. ditn. [ trua, a gutter ], a small
ladle, dipper, teoop : ex uni gemmS persrandi ex-
carata: potare Campana truUa, VL,^- A fire-pan,
L. — A baxin, lu.
tmnoo, &vl, fttus, are [ 2 truncus 1, to maim,
mutilate, sltorten, cut off: truncata simulacra deum,
L. : Truncat olufe fdiis, i. e. stripe off Uie leaver, 0.
1. trunou8» a4i' [TARG-], tnaimed, mutilated,
mangled, dismembered, dif^figured: Trunca manu
pinus regit (Polyphemum), i. c. the trunk of a pine-
tree, Y. : f rons, without its horn, 0. : corpus, limh-
leu, 0. : puerum trunci corporis naturo, L. : Tela,
i, e. broken, Y. : arbor, deprived of branches, Cu. —
Poet with gen, : animalia Trunca pedum, i. e.
without feet, V. — Undeveloped, imperfect, wanting :
ranae pedibus, 0. — F i ^., maimed, miuilated: urbs
trunca, sine senatu, etc., L.
2. trunou8» I, m. [1 truncus]. — Of a tree, the
stem, stock, bole, trunk : arborura trunci, Cs. : quid
interest inter hominem et truncum ? etc. : enodes
tnmci, Y. : inlapsus cerebro, H. : acemus, 0. —
The trunk, body : corporis : recto se attollere
trunco, 0. : iacet ingens litore truncus, Y. — Fig.,
a stock, blockhead, dunce, dolt .■ qui potest esse in
eius modi trunco sapientia ? — A trunk, stem : quae
(stirpes aegritudinis ) ipso tranoo eyerso omnes
elegendae sunt^
troslto^ — , — , ftre topuA often: malum tni-
sitant, Ph.
truflO^ — i — , ftre, freq., to push oflen, push
hard,CL
trvmxm, P. of trada
tmtina, ae,/., = rpvravii, a balanoe, pair of
scales. — F i g. : ea quae populari quadam tmtinft
examinantur: Romani pensantur eadem Scrip-
tores trutina, H. : alift parte in trutina suspend^t
Homerum, lu.
trox, uds {abl, truce, poet also tnicf), adj^
wild, rough, hard, harsh, savage, fierce, ferocious,
grim, stem : tribunus plebis : insectator, L. : tao-
rus, 0. : (testudo) aspectu truci : voltu truci, L. :
pela^us, U. : Eurus, 0. : animus, 0. : sententia, L.:
inimicitiae, H.
tn, gen. tul, doL tibi or UbI, ace. and abl. t£ ;
plur. nom. and ace. vds, gen. vestrttm or Tostrflm,
gen. ohj. vestrl or Tostrl (fern, voetrarum, T.> ; dot.
and em. rdbis, pron. pers. [with sing. cf. Or. oh-,
Gterm. du ; Engl, thou], thMt, you : Tu si hie sis,
a liter sentias, T. : tu mihi etiam legis Portiae, tu
0. Gracchi, tu horum libertatis mentionem fads:
Neque postulem abs te, ni ipsa res moDcat, T. :
vosne Telit an me regnare era, Fors : Testri ad-
hortandi causft, L.: &lve mettis, et tu Troianos
exue caestQs, Y. : nee amores Speme puer neqae
tu choreas, H.— Made emphatic by a suffix (only
in the forms tute, tutimet tibimet, tete, vosmet,
and vobismet) : ut tute mihi praecepisti : tibi si
recta probanti placebis, turn non modo tete viceris,
etc. : tutimet mirabere, T. : quod (consiliam) vos-
met ipsi attuleritis, L. — GoUoq. iu dot., to suggest
the interest of the person addressed in ttie lemark
(dativus ethieus) : scin ubi nunc sit tibi Tua Bao-
chis ? T. : eooe tibi est exortus Isocrates : en Tobis,
inquit, iuvenem, etc, L. — Ptur., when more than
one person is addressed, though with a noun in
the aiMi^. ; Toa, vero, Attice, et praesentem me curS
levatis, et etc : tos, Romanus exercitua, ne desti-
teritis impio bello ! L. : Yos, o Calliope, preoor
aspirate canenti, i. e. you. Muses, Y. — As subeC
(colloq.): mea tu, fn.v <iar£ifi^, T.
tnba, ae,/., a trumpet, war4rumpet: ille arma
misit, tubas : At tuba terribilem sonitum procnl
Increpuit, Y. : non exaudito tubae aono, Cs. —
F i g., an instigator, stirrer : bdli civilis : rixae, lu.
tuber, eris, n. [1 TY-], a lun^, hump, ssseQing,
tfonor, protuberance, hunw: oolaphis tuber est
totum caput, it one boil,T, — Poet: tubetibus
propriis oifendere amicnra, i. e. great faults, H. —
A mushroom, truffle, moril, lu.
tabloen. cini^ ,». ^^l|^+^^5^^^ a
tnliilastriiiin
877
tarn
peter: cornicines tubicinesque canere iubet, L.:
signa dedit tubicen, 0.
tubiluBtrium (tabal-)) l| n. [tuba +2 lu-
strum], a festival for the purification of sacrificial
trumpets^ held Mar. 28 and May 28, 0.
tned, — , — , ere, coHai. form of tueor, to care
for, maintain : censores Tectigalia tuento.
tueoF, tmas, Sri, d^., to look at, gau upon, be-
hMj watchf vieufy regard^ consider^ exanune : tuendo
Terribilis oculos, voltum, etc., V. : Talia diceutein
Um dudum aversa tuetur, V. — F i g., to keep in
mindy regard : quod ego tuebar uc si usus essein.
— To look to, care for, watch over, keep up, upftold,
maintain, support, guard, preserve, defend, protect :
id, quod accepistis, tueri et ooDservare nou posse :
eis rebus tuendis conservandisque praeesse : per-
sonam Iq re p. : simulacrum pristiuae dignitatis :
aedem Castoris habuere tuendam, to maintain :
Servilio media pugna tuenda data, L. : oopias:
castra, Gs. : oram maritimam, Cd. : fiuls ab excui^
sionibus : A f uribus domum. Ph. : alquos contra
illius audaciam : se adrersus Roroanos, L. : turris
tuenda ad omnis repentinoe casQs, Cs. : Numidas
in proeliis magia pedes quam arma tuta sunt, S.
tagurimn, I, n. [ TEG- ], a hvi, cot, cottage, Q.,
V.,S..L.
tnitiOb 5nis, /. [tueor], a earing for, watching
over, guardianship, protection : fiui.
tuli, see fero.
Talliauufi^ adj., of TalHus, J\Ulian. — As suhst.
n. (sc. robur), a dungeon in Home, built by Servius
7W//i»,S.,L.
torn, adv., of time [8 TA-]. — Of time past, thsn,
at that time, in those times: placuit turn id mihi,
T. : qui turn vexare cupiebant : vastae turn in his
locis solitudines erant, L. : Caere, opulento turn
oppido, L. : turn Staienus conderonatus est, i. e. in
that trtaL — In emphatic opposition to other adw,
of time : tu nunc tibi Id laudi ducis quod turn
fecisti inopia ? T. : quae tabula, turn imperio tuo
revolsa, nunc a me tamen deportata est : £t tum
sicca, prius creberrima fontibus, Ide, 0. — Of time
present (only in orat, oblig., for nunc), now^ at this
time, then: quando autem se, si tum non slut, pa-
res hostibua fore ? if they were not ijow so, L. — Of
time future, then, in that case, if that be done, there-
upon : Tum meae . . . Yocis accedet bona pars,
H. : confer sudantes, ructantes . . . tum intelleges,
etc. : agedum, dictatorem creerous . . . Pulset tum
mihi lictorem, qui sciet, etc, L. — Of time indefi-
nite, then, at such a time, in such drcumBtaneis:, in
this instance, if so: nam quid agimus, cum sevo-
camus animum ? . . . quid, inquam, tum agimus,
nisi, etc. r^Repealed, tum . . . tum, sometimes \ . .
sometimes, now . . . now, at one time ... at an-
other : tum hoc mihi probabilius, tum illud vide-
tur : dictator turn appellare tum adhortari milites,
L. — Of succession in time, then, thereupon, next,
afterwards, forthwith : oonlocari iussit bominem
in aureo lecto . . . Tum ad mensam eximi& forma
pueros iussit consistere : tum, prope iam perculsia
aliis tribunis, A. Virginius Oaesoni capitis diem
dicit, L. — ^In a series, repeated, or with other advv.
or coHJj. varjing the expression : ducem Hannibali
unum e ooncilto datum ( a love ), tum ei duoem
ilium praecepisse ne respiceret, ilium autem rc-
spexisse, tum visam beluam vastam, etc. : tum . . .
alias . . . tum . . . alias : tum . . . tum . . . ali-
quando : tum . . . tum . . . aut . . . aut : roodo . . .
tum autem. — ^Fig.,of succession in thought, and
then, besides, €Uso, moreover, again, further, on the
other hand: Quot me censes homines iam dever-
berasse, Uospites tum civis ? « well as, T. : facien-
dum est igitur nobis ut . . . veteranorum, tum
legionis Martiae quartaeque consensus . . . confir-
metur. — After a general clause with cum, intro-
ducing a particular or emphatic assertion : cum
. . . tum, as, . . so, whUe . . . also, not only . . . but
also, as . .\so especially: Quom id mihi placebat,
tum uno ore omnea omnia Bona dicere, T. ; cum
omnium rerum simulatio vitlosa est, turn amicitiae
repugnat maxima : movet patres conscriptoe cum
causa tum auctor, L. — Cum, followed by tum vero,
tum maxime, tum praecipue or tum inprimis,
while . . .in particular, not only . , . but especially,
while . . . above all, not only . . . but ehiefiy : cum
haec sunt Tidenda, tum vero illud est hominis
magni, etc.: cum infamia atque indignltas rei
impediebat, tum maxime quod, etc, Cs. : cum
multa non probo, tum illud inprimis quod» etc. —
Cum, followed by tum oerte, tujji nimirum, tum
etiam, tum quoque or turn praelVea, while , . . at
least, as . . .90 assuredly, boih , . . and as well, not
only . . . but moreover: at cum de plurimis eadem
dicit, tum oerte de maximis : cum memoriter, tum
etiam amice, etc. : oum potestas maior, tum vir
quoque potestatt par, etc., L. — ^Referring to a tem-
poral clause, with cum. — Of coincidence of definite
time, tum . . . cum, or cum . . . tum, €U the time
when, eU a time when, even when, already wJten :
tum, quom gratum mihi esse potuit, noiui, T. :
cum minime Tidebamur, turn maxime philosopha-
bamur: tum mittendos legates fuisse cum Perseus
Qraecas urbes obsideret, L. — Of succession in
time, then, next, at ones, forthwith : id cum Sulla
fedsset, tum ante oppidum Nolam Samnitium
castra cepit: cum muros defensoribus nudaaset,
tum Afros ad subruendum murum mittit, L. — Of
indefinite time, tum . . . cum, or cum . . . tum, at
the time when, at a time when, al such times as,
whenever: omnis praedictio mail tuip probatur
cum ad praedictionem oautio adiungitur : tum cum
sine ponders sue! Mobilibus ventis arida facta vo-
lant, 0. — With ubi, of succession in time, then,
Digitized by V^OOQIC
turn
878
tamidiw
nexl^at onu^foiihwUh: ubi eorum dolorem cog-
novi, turn meum anlmiim ia illos propoiui: ubi
Bpectaculi teropus venit, turn orta vis, L. — Of in-
definite time, ubi . . . turn, tohenever.- Post ubi
tempuat promissa iam perfici, Tum ooacti neoes-
sario se aperiant, T. — ^With poHquam or po9tea
gnam, of suooession in definite time, then^ at onee:
tum vero postquara res sociorum ante oculos
prope suos ferri vidit, saum id dedecus ratus, eta,
L. : poateaquam e porta piratae ezienxnt, tum
ooepemnt quaerere homines, etc., tut mxm. as.— -In
indefinite time, then, always : postquam commodi-
tas prava dicendi copiam consecuta est, tum mall-
tia praevertere urbU adsuent. — With u/, ut • • .
tum, or tum . . . ut, wAm, afler^ oa toon as .• ut
yero aocessit cohortatio ... tum vero filium se>
duxit : ttt vero aquam ingressi sunt, tum utiqae
egressis rigere corpora, LL-^With quandOf tum
. . . quando, or quando . . • tum, tokm^ €u stxm a* :
utinam tnm essem natus quando Romani dona
accipere coepissenU — Witli dum, then, meanwhUe •
dum se glomerant . . . tum poudere turris Procu-
buit, V. — With quam diUj then^ $o long : qui, quam
tibi amicus non modo tum fuerit quam diu tecum
in provincift fuit, verum, etc. — ^Wiih a rdoHve^
thetiy at that time: Qu& tempestate Paris Helenam
innuptifl iunzit nuptiis, Ego tum gravida expletis
iam fui ad pariendum mensibus, C. po^t-— With
an ahl. ah9ol.jtheny thereafter^ at onee: ut morte
eius nuntiatS tum denique t>ellum confectum arbi-
traretur: ita rebus divinis peraotis tum de bello
dictator rettulit, L.—- F i g., in a conclusion after
cum or «i, then^ therefore^ eonteqitenHif^ in that earn t
cum magnus nuroerus deesset, tum iste homo ooe-
pit, etc. : quid tiun quaeso, si hoc pater resciverit ?
T. : Si quidem lb amaret, tnm istuc prodeaset, T.
— In particular oh rases, iam tum, aireadif at thai
time^ as soon at that: iam tnm erat suspitio Dolo
malo haeo fieri, T. : ut mihi iam tum divinasae ille
videatur hanc urbem esse, etc. — ^Tum demnm or
tum denique, then only, then at letigth, then at last,
not till then, as late as that t tum demum Lisous,
quod antea tacuerat, proponit,Cs. : quo cum yene*
limus, tum denique vivemus. — ^Tum priroum, tum
primo, or tum deinde, then first, then for the first
time, not till then: ludorum gratii, quos tum pri-
mum anniversarios in ciroo faoere oonstituiaset:
tum primo, L. : quas cum solus pertulisset, tum
deinde oomitia conlegae snbrogando habuit, L.-^
Hie tum, at this point, just here, just then? hie tum
iniectus est horoinibus scrupulus. — With emphatic
partides, tum yero, tum enim vero, or enim vero
tum, then indeed, just then^ at that crisis, then if
not be/ore, then: discedit a Melino Gluentia. tum
yero ilia egregia mater paium ezsultare . . . ooe-
pit: Quae postquam frustra temptata roguroque
parari , . . Sensit, Tum yero gemitCls . . . Edidit,
O.— Tum quidem, at that tims^ thenupony then at
least: et turn quidem incolumis exerdtum libersr
yit; post triennium autem, etc — ^Ne tum quidem,
not even then: num quia horum miser hodie? ne
tum quidem, post spiritum extremum. — Tnm
maxima or tum cum maxime, emecially at that
time, ehiefiy then, just then^ precisely at that time:
quem provincia tum maxime exspectabat: regi,
tum maxime captives ex Illyrioo vendenti, at that
very time, L. — Btiam tum, even theny even at thai
time, even already, even yet: totnm se Servitio
etiam tum tradidit: Ipsa ego non longos etiam
tum Bcissa capillos, not yet long, O. — ^Tum qooque,
also then, then likewise, then as be/ore, then too, then
once more, even then: tum quoque homini plus tri-
bui quam neoessitati : tum quoque multis miltbus
Latitionim in civitatem aooeptis, L. — ^Tum autem,
and tfieti, besides further, moreover, nay even : sta-
tim se ad hominis egentis, tnm autem iudicis, fa.
miliaritatem se applicavit: tanta enim temportaa
cooritur . . . tum autem nives proluit, etc., Cis. —
Tum ipsum, at thai very tune, just then, even then:
id quod aliquando posset aocidere, ne tum ipsum
aoeideret, timere. — Quid tum f what then ? what
nextf what further f : die; eras est mihi Indicium,
quid tum f T. : videsne abandare me otio ? A,
quid tum f
tumefaoio, feci, f actus, ere [tumeo+facio]. to
cause to swell, tumefy: Vis ventomm tumefedt
humum, 0. : tuokelactus pontus, 0.— Fig., to in-
fiate . tumefactus laetitia inani, Pr.
tumeo, — , — , €re [1 TV-], to swdl, be swoOm,
be tuundd, puff out, be inflated i corpus tumet vene-
no, 0. : pedes, V. : gemma in tenero palmite, 0. ;
multo sacci hordeo, Ph. : cuius aceto tumes ? lu.
— F i g., to swdl, be swotten, be excited, be violent,
rage: sapientis animus numquam tumet: multis
gentibus ira tumentibns, L. : pectus anhelum, Et
rabie fera oorda tumenl^ V. r tnment negotia, art
in a ferment : Bella tument, O. — To be puffed ap,
swell: Tumens graculus snperbiS, Ph. : longa aerie
Caesarura, Ta. : alto stemmate, lu. : Landis araore
turoes, H. — Of language, to be pompous, be bombas-
tic, Ta.
tumeacOk mul, ere, inch, [ tumeo ], to b^in to
swell, swell up : Inflatum mare tumescit, C. poet :
vi maria, V. : f reta ventis, 0. : volnera tomescnnt
Ta. — Fig., to swdl up, grow excited, become en-
raged : ora mihi pariter cum meute tumescunt,
0. : monet operta tumesoere bella, that war is fer-
menting in secret, V.
tamat, see tu.
twmtdna, adj, with comn. [ 1 TV- ], gwoUen,
swelUng, riming fUgh, protsAeranl, tunud: mem-
brum: venter. O. : aequor, V.: Fluotus, O. : veU,
H.: mootes, O. : crudi tumidique iavemur, i. e.
stuffed with food, U^-^Pufflng v^causing to swdl:
tomidoque inflatur carbaaus Austro, Y. : Kec tu-
Digitized by V^OOQIC
tmaor
879
tnno
midos cauBabitar Earos, 0. — F i g., noolteti vith
angety exeitedy incensed^ enraged, exaeperaUd: tumi-
da ex irft turn oorda residuut, V. : aoimiu tumidil
fervebat ab iril, O. — SwoUen with pride^ puffed up,
elated, haughty, arrogant: es tumidus getiitoris
imagine falsi, 0. : cum turoidum est cor, i. e. moeUs
with ambition, H. : tumidior sermo, iiifiated^ L. :
regum mioae, arrogant, H. : honor, vain, Pr.
tamor, oris, m. [TV-], the etate of being ewoL-
le»if twelUng^ tumor: ocuforum ; cf. recentes quasi
tnmores animi. — Of the ground, a nweiUng, eleva-
tion: tumor ille loci permansit, et alti Collis ha-
bet speciem, 0. — ^Fig., a 9weliing, commotion, fer-
meni, excitement: cum tumor animi rcsedisset:
tumor et irae Goncesaere deum, V. : rerum.
tamnlo, avl, atus, are [tiimalui], to cover with
a mamid, burg, inter y entomb: quam tumulavit
aiumnus, O.: Deque iniectft tumulabor mortua
terra, Ct. — P, pats, as $ubet. m. : uomeu tumubiti
traxit in urbem, I e. named the touni/or the buried
(Sybaris), O.
tomiiloauBy adj. [tumulus], /kZ^ o/hSU, hiUg:
locus, S.
ttunnltaailiia, adj, [tumultus], buttling, hur-
ried, confuted, irregular, dtaorderlg : pngna (opp.
iusta), L. : opus, L,— Of troops, raised irregtdang,
volunteer : exercitus, L. : manfts, Cu.
ttuntiltaatio, 5nis,/. [tumultuor], a eonfution^
tumulty disorder, panic, L.
tumultaor, &tus. An, dep. [tumultus], to make
a disturbance, be in confusion: hostibus nuntiatur,
in castris Romanorum tumultuari, that there is dis-
order, Os. : id roodo extremo anno tumultuatom,
quod, etc., the only disturbance was^ that^ etc., L.
tmiraltaoae, ado, with comp, and sup» [tumul-
tuosus], in confusion, disorderly, tumuUuously :
aenatuB tumultuose yocaius tumultuoalus oonau-
litttf, L. : tumultuoeioa vBgari, Gs.: hominem tu-
multoosissime adoriri.
tumnltaosiu^ adj, with eomp, and sup. T tu-
multus ], bustling, confused, disorderly, turbulent,
twmdiwnts: vita : mnltitudo, L. : proelia, L. :
mare, H. : iter tumattuositts, L. : ex Syria tumul-
tuosiora nuntiata sunt, tidings of disorder,* quod
tamultuoslssimum pugnae erat, a peUsnell Jight, L.
ttunnltos, Qs {gen. tumult!, T., S.), m. [1 TV-],
an uproar, bustle, commotion, disturbance, disorder,
tiimult^panic : magno com tumultu castris egressi,
Cs. : sine tumultu evadere, L. : arx inter tumultum
capta est, L. : num qui tumultus ? : iurbae ac tu-
multOs concitatores, L.: alter! apud aiteroa for-
midinem slmul et tumultum faoere, SL : tumultus
magis quam proelium fuit, Cu«: novos moveat
fortuna tumultOs, H. — Of the forces of nature,
an uproar, disturbance, storm, tempest : tremendo
luppiter ipse ruens tumultu, H. : corpus tumulti]^
Non tulit aetherioB, 0. : (me) per Aegaeos tumul-
tas Aura feret, H. — In the body, a rumbling:
stomacho tumultum Lenta feret pituitu, U. — A
national peril, social disturbance, general alarm,
civil war, insurrection, rebellion: censeo tumultum
decerni, a stats of dvU war: tumul t&s Gallici
causa, L.: factum nuper in Italia, servili tumultu,
Cs. : Hie rem Romanam, magno turban te tumultu,
Sistet, v.— F i g., of the mind, agitation, disquietude,
tumult: Mentis, U.
tomolus, I, m. [ I TV-], a heap of earth, mound,
hUl, hilioek : terrenus, Os. : ignis e speculft subla-
tus aut tumulo : siWestres : tumuli ex aggere, V.
— A septdehral mound, barrow, grave, ttimidus:
tumulus, qui oorpus eiuB contexerat: statuent tu-
mulnm, V. : Corpora dant tumulo, 0. : inanis, a
cenotaph, Y,
tun, coUoq. for td-ne ; see tu.
tunc, adv, demonstr,, of time [tum+ce]. — Of
time past, then, at that timsjust tlien, on that occa-
sion : ubi tunc eras f : tunc duces Nerviorum . . .
conloqui sese velle dicunt, Cs.: iam Horatius
secundam pugnam petebat tunc clamore . . . ad-
iuTant militem Buum, just then, L. : urbs (Gorin-
tbus) erat tunc praeclara ante excldium, L.-- -
Oppoised to present time: e& lege quae tunc erat
Sempronia, nunc est Cornelia: cur privati non
damns remiges, aiout tunc dedimus ? L. — Of time
present, now, at this time (only in nar, obliq. for
nunc): quod si consuktOa tauta diilcedo sit, iam
tunc ita in animum inducant, oonsulatum captum
ab tribunicia potestate esse, L. — Of time future,
then, at that time, in that event : tunc illud vexil-
lum . • • coloniae Capoae inferetur ; tunc contra
banc Bomam ilia altera Roma quaeretur: Tunc
piger ad nandum, tunc ego cautus ero, 0.-*0f
succession in time, then, thereupon, forUiwith,jwit
afterwards, accordingly f consequently: Herodotus
cum Roma rerertitur, offendit eum mensem qui
consequitur mensem comitialem. tunc Cephaloe-
ditaui decrerunt intercalarium XXXV dies longum :
is finis pugnae equestris fuit tunc adorti peditum
aciem, nuntioe roittunt, L. : animadversum est, ex-
tra consuetudinem longius a vallo esse aciem
Pompei progressum. tunc Caesar apud suos * Dif-
ferendum est' inquit * iter,' etc, Cs. : ipse quoque
longinquo morbo est inplicatus, tunc adeo fracti
slmul cum corpore sunt spirittis illi feroces ut,
etc., L. — Fig., of succession in thought, cum . • .
tunc (cf. cum . . . turn), while ...in particular, both
. . . and above aU: Vivendum recte est cum prop-
ter plurima, tunc est Idcirco, etc., lu. — E s p.,
referring to a temporal clause, with cwn, — Of
coincidence of de6nite time, tunc . . . cum, or cum
. . . time, just at the time when, just when, then . . .
when: quo damnato tunc, cum iudicia fiebant,
HS IV milibuB lis aestimata est : ille eo tempore
Digitized by VjOOQIC
tundo
880
ptiniit cum necesfle erat ; tos tunc paruistia cum
ptiruit nemo, etc. : Infelix Dido, nunc te facta im-
pia tangunt? Tunc deouit cum sceptra dabas, V.
( Rib. turn ) : cum iam adpropinquantium forma
Ittiiiborura baud dubia esset . . . tune iniecta trepi*
datio, L. — Of indefinite time, tunc . . . cum, at a
time when^ on/y wAm, wheneifer : * arbitror,* quo nos
etiam tunc utimur cum ea dicimas iurati, etc. —
With «6t', then^ ai im^ forthwUK, thereupon: ad
quod bellum ubi consules dilectum habere oeci-
piunt, obsUre tunc enixe tribuni, L.— With quan-
do, whenever (rare), G. — With an abl. abeol^ then,
tliereupon^forikwUh: legatis auditis, tunc de bello
referre sese Aemilius dixit, U— Fig., in a conclu-
sion after n, then, Uiet'efare, coneequemUy, in thai
oMe; si se exstinxisset, tunc victorem auaurum,
etc., L. — In particuhir phrases, iam tunc, even at
that time, on won ae that: nisi iam tunc omnia
negotia diljci^entissime confecissem.— Tunc demum,
not until then, then only, then ai latt, at late as
that: tunc demum nuntius missus ad terttam
legionem revocandam, L.: tunc demum pectora
plangi Contigit, 0. — Tunc primum, then for the
firet time, then Jiret, not tiU then : quia tunc pri-
roum superbiae nobilitatis obriam itum est, S.:
tunc primum clrco, qui nunc maximus dicitur, de-
signatus locus est, L. — Tunc vero, then indeed, juti
then, at that erieie: m perturbatos iam hostis
equos inmittunt. tunc vero CelUberi omnes in
fugam effunduntur, L. — Tunc quidem, at thai
time : et tunc quidem Perseus copias reduxit; po-
Btero die, etc., L. — ^Tunc cum mAxime, just then,
preeisdy ai that time : hospitem tunc cum maxime
utilia suadentem abstrahi iussit, Cu. — ^Tunc quo-
que, aim t/ien, then too, then likewise, then ones
more, even then : Saepe legit flores ; et tunc quo-
que forte legebat, O. : quin nisi . . . ingens acei-
pienda clades fuerit tunc quoque ad extremum
periculi ventum est, even as it was, L.
tnndo, tutudT, tQnsus, or tasus, ere [TTD-], to
beat, strike, thump, buffet: tundere . . . cum illi
latera tunderentur : tunsis pectoribus, V. : pede
terrain, H. : Gens tunditur Kuro, V. : tunsae pec-
tora palmis, V. — Pro v. : uno opere eandem incu-
dero diem noctemque tundere, i. e. to harp on one
string perpetually. — To pounds bruise, bray: tun-
sum gallae admiscere saporem, V. : Tunsa viscera,
V. — F i g., to din, stun, keep at, importune: Tun-
dendo atque odio denique eifecit senex, T. : adsi-
duis vocibus heros Tunditur, V.
tunica, ae, /, an under-garment, shirt, tunic :
pulla: manicatis et talaribus tuoicis amicti, i. e.
in effeminate attire: Et tunicae manicas babent,
V. — A skin, memhrafie, husk, shell, peel: gemmae
tenuis rumpunt tunicas, V. : lupini, lu.
tunioatust odj. [tuntcal clothed with a tunie,
in shirt sleeves: ut exercitatione tunicati uteremur:
popellus, i. e. without a toga, E.-^Flur, m. as suUt.:
metus tunicatoram illorom ? i.e.oftha vulgar.
tuimaa, P. of tundo.
turba, ae,/ [TVR-], a turmoil, hubbub, «p.
roar, disorder, tumult, commotion, disturbanee .- ut
exsistat ex populo turba : f ugientium, Gs. : toibi
atque seditionibus sine curS aluntur, S. — A braml,
disturbanee, quarrel: iam tnm inceperat Turba
inter eos, T. : turba atque rixa. — A ditordeHtf
miUtittide, crowd, throng, mob, band, train, troop :
videt in turba Verrem : cum ex hac turfoa et ool
luTione discedam : Iliadum, V. — A great member,
throng, multitude : plebeii, turbft oonspectior com
dignitates deessent, L. : omnis eum stipata tegebst
Turba ducum, V. : canum, 0. : turba mea, i e. my
brood. Ph. : iaoulonim, O. — The eommion enmd,
vulgar, mass: velut unus turbae militeria, I*:
podtamm senioruro, H. : ignotomm deomm.
torbamentiim, I, n. [turbo], a means of Ss-
turbanee: volgi, Ta.
tnrbaaait; for tarbftTerit, see turbo.
torbate, adv. [turbatus], in confusion^ disorder'
ly: aguntur omnia, Cs.
torbatio, dnis,/. fl turbo], confusion^ disordtr^
disturbanee: rerum, L. : quanta ibi, L.
torbator, Arts, m. [ 1 turbo 1 a trowbler, dis-
turber : volgi, L. : turbatores belU, stirrers vp of
irar, L.
torbato^ a4f. [P. of 1 turbo], troubled, die-
turbed, disordered, agitated, confused: ocalissimol
ac mente, L. : pUicare (voluntates) turbatas.
tnrbide, ado, [turbidus], in disorder, eonfimi-
ly: omnia esse soscepta.
tiirbidii% adj, with eomp, and n^n. [ tcrfaa],
fiUl of confusion, wild, confused, disordered: tern-
pestas: Teropestas teloram^Y.: Auster,H.: aca-
tttriges, L. : coma, dishevelled, O. — Of liqnida,
troubled, thick, muddy, turbid: aqua: Tarbidtt
caeno gurges, V. — F i g^ troubled^ disordered, dis-
turbed, perplexed, violent, boisterous, twrbuleni, ve-
hement: mens, quae omni turbido mota semper
yaoet: animorum motOs: ex ocaUs se turbidas
abstuUt Arruns, m confusion, V. : pnella, O. : ia
turbido tempore: Peotora turbidiora man, O. —
As subst. n. : turbidissima sapienter ferre, the most
troubled dreumstances : in turbido, m troubled
times, L.— .^06. adverb. : mens torbidum LaeUtar,
confused^, H.
torbinaqa, aeg. [ 2 turbo ], shigxd lite • top,
oono-shaped: vortex, O.
1. tnrbS^ ivi, itus (turbAssitur for tarbfttora
erit, C), ftre [turba], to make an uproar^ move
confitseiffy, be in disoraer : instat, turbatqiie ( Adtil-
lesl rages, 0. : turbant trepida ostia Kill Q. e. tre-
piaant),y.— 7b disturb,agitate^con/ound,dMsorder,
Digitized by VjOOV IC
881
tiupta
Mroi9 into eonfimon : mare Tentorinn ▼) tarbari :
hibernum mare, H.: everaae turbant convivia men-
sae, O. : tarbatiB capUlia itare, 0. : iurbata capil-
lo6, 0. — In war, to throw into duordtr^ breaks dU-
organites equitatua turbaverat ordinea, L. : Hio
rem Romanam, magno turbante tumaltu, Sistet,
V. — Of water, to trtmbU, make thick^ turbid: lacOs,
O. : Hino aquam, H. — Fig., to make confusion,
cause disorder : turbent porro, qaam velint, T. :
omnibus in rebus tnrbare, i. e. deran^ all his of-
faire : si nna alterave civitas tarbet, Ta. : si in
HispaniA turbaiam esset : totis Usque adeo turba-
tur agris, i. e. thars is oonfusiott, V.^-Tb confound,
confuse, disturb, unssttis: non modo iUa,quae erant
aetatis, permiscuit, sed etiam turbavit: ne quid
ille turbet vide : ne inoertt prole auspicia tnrba-
rentur, L.
2. torbo^ inis, m. [1 turbo], thai which whirls,
<s whHwind, hurrieans^ tornado: eaevi ezsistunt
turbines, Pac ap. G. : Talidi venti, 0. : turbo aat
snblta tempestas: paWis collectus turbine, H.:
▼enti terras turbine perflant, Y.—* i4 jptnntn^top,
whip-top : Tolitans sub Terbere, Y. — A magic whsd^
wheel of fortune: solve turbinen, H. — A whorl,
mpiral, twist : bucina, in latum quae turbine crescit
ab irooy 0. : su&pte natnrft yersari tarbinem. — A
whirl, round, eirile .* nubes Turbine f umans piceo,
i. e. of black eurUng smoke, Y.-^A whirling mo-
tioH, retfoluiion : tell ( oontorti ), Y. : Murranum
ingentis turbine saxi Excntit, i. e. with a huge
whirling stone, Y. : militiae turbine faotus eques,
i. e. through the round of promotion, 0. — F i g., a
whirlwind, storm: in mazimis turbinibus rei p.
navem gubemare: tu, turbo ao tempestas pacis
atqiie oti, disturber: mentis, 0.
tnrbulente, adv, with eomp. [ turbulentus ],
eonfusedlg, tumultuouslg, boisterously: humana
pati, composedlg: egitde Caepione turbulentius.
tarbalenter, adv, [ turbulentus ], confusedly,
twnultuously : nihil faoere.
tnrbnlentna, adj. with eomp. and tup, [turba],
full of commotion, disturbed, boisterous, stormy,
tempestuous: tempestas, stormy: Aqua, turbid,
Pli. : atomorum concursio, at random, — F i g., real-
less, trouUed, confused, disordered: est igftur quid-
dam turbulentum in horoinibus singulis: animi,
excited: turbulentior inde annus excepit, L. : tur-
bulentissimnm tempus (opp. tranquillissimum).—
Making trouble, troublesome, turbulent, factious,
aediiious : ut yitS sie orations : cives : turbulentis-
simi tribuni plebis, Gs.
tnrdtifl, T, m. [2 STAR-], a thrush, fieldfare, H.
tureos (thu-), adj. [tns], of frankincense:
^rgs, the frankincense-shrub, v.: grana,0.
turgeo, — , — , ere, to swell out, be swollen, be
tumid: turgentia ora (from the stings of hornets),
66
0. : laeto in palmite gemmae, Y. : sacculus pleno
ore, lu. — ^F i g., of speech, to be inflated, be turgid,
be bombeutie: professus grandia turget, H.
tTUrgeaoOb — , — , ere, inch, [ turgeo ], to begin
to swell, sweU up, swell: Ceres doouit turgescere
semen in agris, 0. — ^Fig., to swdl with passion:
sapientis animus nnmquam turgesdt.
targidQliis, a(f;, dim, [turgidus], puffed, swol-
len: Flendo ocelli, Gt
torgidiia, a^j. [turgeo], swollen, inflated, dis-
tended, turgid: membrum : haedus, Gui frons tur-
gida cornibus, H. : ( femina X i. e. pregnant, 0.—
F i g., of speech, inflated, turgid: Alpinus, H.
tiiilbiilam (thor-X l> ^ [toB]i <m itwens&^n,
ineense-bumer, censer, (L, h^ Gu.
tmioramiia (thur-), adf. [tas+S GAR-], m-
cmse-burmng,for burning incense: arae, Y. : foci,
0.
toilfer (thvr-), feni, ferum, adj, [tas + 1
F£R-], incense-bearing, yielding ineense: Indus, O.
tnrilegnfly adj, [tus+l LEG-], incense-gather-
ing : Arabes, 0.
tnnna. ae, /. [ TYR^ ], a troop, crowd, throng,
band, body, company: inauratarum equestrium
(statuarum) : Titanum immanis, H. : Gallica, i. e.
of priests of Isis, 0.— Of the cavalry, a troop,
squadron, company (the tenth part of an ^a, con-
sisting of thirty, and later of thirty - two men) :
inter equltum turmas, Gs., G., H.
turmallB, e, adj, [ tnrma ], of a troop, of a
squadron, — Ptur. m. as siU>st, : MaDlius cum suis
turmalibus, i. e. with the members of his squadron,
li. — In a play on the word : Scipio . . . turmalls
dixit displicere, i. e. equestrian (statues), in a troop,
tarmatim, adv. [turma], by troops, in squad-
rons: equites ge turmatira expllcare, Gs. : Mauros
iuradunt, S. : vagantibus turmatim barbaris, L.
turpioulofl, acfj, dim. [turpisl rather vile, re-
pulsive, deformed: iocus In (retbus) turpiculis:
nasus, Gt.
tnrpifioitna, adj, [turpis+2 FAG-], debased,
corrupted: foeditas turpiflcati animi.
torpis, e, acfj, with eomp, and sup. [ TARG- ],
ugly, unsightly, unseemly, repulsive, foul, filthy:
aspectus : vestitus, T. : rana, H. : Morbo viri, ois-
figured, H. : udo membra fimo, i. e. befouled, Y. :
turpissima bestia, Enn. ap. G. — Of sound, disagree-
able, cacophonous : si etiam * abfugit ' turpe visum
est. — F i g.y shameful, disgraceful, repulsive, odious^
base, infamous, scandalous, dishonorable: verbum,
T. : neque turpis mors forti vlro potest accidere :
adulescentia : causa, Gs. : formldo, Y. : turpem
senectam Degere, H. : Egestas, Y. : luxus, lu. :
quid hoc tiirpins?: quid est turpius effeminate
viror: boflto t«r|>i^Jinu§^y(«j5i^^ omni
tnipittr 8
aetati tarpi8> turn senectuti foedissima «8i: quae
inihi turpia dicta videbuntur : quod faoere turpe
Don est: coargui patat esse torpUsimum* — As
ni6i(. n.f a ahameful thing, di^graoe^ thame^ r»-
proaeh: nee honesto quicquam hoDestioa, nee
turpi turpius : Turpe senex miles, 0.
turpiter, odv, with comp, and mip. [turpis], in
an unnghUjf manner, r^jfMvdy: ut turpiter
atnim Desinat in pisoem mulier, H. : claudicare,
0. — F i g., tfi an vnteendy manner^ ha$dy, thame-
fuUy, diggraoefuUy, diahimcmMy: facere nihil:
Be in castra redpere, Os. : an turpius meretrici
dedit f an inprobius, etc. f : turpissime es perbac-
chatus.
tiiipltadOy inis, / [ turpis ], tamffhiUnm, re-
puUiveneaay/otUneee, deformity! an est ultum ma-
ius malum turpitudine ?-*F i g., basenme, ehameful-
new, dingrace, diehonor, infamy, turpitudes ut nulla
turpitude ab aocusatore obiceretur: turpitudtnem
delere ac tollere: Titandae turpitudiaia causa:
cum summa turpitudine aetatem agere, S. : ut tur-
pitudinem f ugae virtute delerent, Gs. : turpitudi-
num 8ocieta8,/e^/oiMA^ in viU practieee : qui eat
gtirges turpitudinum omnium.
txxtpo, ftvl, fttus, are [turpis], to make unmght-
ly, eoitydeJUey pollute, diimgure, deform : lovis aram
sanguiue turpari, be polluted, Euu. up. C. : Sanguine
capillos, y. : candidos Turparunt umeros Rixae,
H. : te quia rugae Turpant, H.
tnrrlger, gera, ceruro, adj, [turris+GES-l, tur-
ret^bearing, turretea: urbes, V. — As an epithet of
Cjbele, turret-crown^, turreted, wearing a crown
of turrets (representing the eartli with its cities) :
dea, 0. : Turrigerfi froutem Gybele redimita coro-
na, 0.
tarris, is {aoe. im, rarely em ; <M I, less freq.
e), /., a tower : oontionari ex turi*i altft : celsae
graviore casu Deddunt turres, H. : attnea, 0. : ex
materia . . . turres CXX excitantur (for the de-
fence of the campV, Cs. : Tineas turrfsque egit (in
attacking a town), Cs. : addebant speciem (ele-
phantis) tergo impositae turres, L. — A high build-
ing, tower, ixutle^ palace, dtadd: pauperum taber-
nas Regumque turrls, H. : Regia, 0.—^ dove-eot,
dowo4ower, 0.
tarritaa, adj. [ turris ], furnished with towere,
towered, turreted, eatiled, coMtdUUed: moenia, 0. :
puppes, y. — Fern,, as an epithet of Cybele, tower-
crowned, turreted: Berecyntia mater, V., 0. —
Towering, lofty t scopuli, y.
tnrtur, uris, m., a turtle-dove, Y., O., lu.
turn (thna), tHris, n. [cf. ^uog], incense, frank-
incense : aocendere : thure placare decs, H. : Inrita
tura tulit, O : &ibaeo Ture calent arae, y.
TnMOUB,aiy,,ofthe 2\iScanM, 7\uean, JStrusean,
JBlrurian, C, L, N., 0. : amnis, le,the Tiber, E.,
0. : flonieii* 0. : alfeos, H.: neufli a sfrseT of bod
repute tm Bome^ L., H.
taMid» ^, — -, Iro [tonia], to eough^ ham a
cough: male,H.
tiiJMla» is,/., a con^h, T. : quatit Tunis aahela
sues, y ., H. : tusais abatina, T.
tutamen, inis, n. [1 tutor], a means of defence,
protection, safeguard: in armis, y.
tntameAtaiii, I, n. [ 1 tutor ], a meane of de-
fence, defen/ee, protection^ safegitard, L.
1. tate,8ee to.
2. tate^ ad9, with con^ and sup, [tatoa], as/tfjr,
MeufWjf, in safety, without dattgsr: tutlos reoeptus
daretur, Cs.
tUtOa, ae,/. [2 Ty-], a watekmg, keyring,
charge, care, safeguard, defence, protection : nuUam
oorporia partem Tacuan tutela reUnqnero : ApoUo»
cuius in tutelA Athenaa ease voloenint : filios aoos
tutelae popuU oommendare: dii,qaorQm iucelae
ea loca essent, L. : tutelae noetrae (eos) duumus,
regarded as under our protection, L.: ut dicar
tutela puisa Minerrae, O. — In law, the ogees of
guardian, guardianshuf, wardship, tuttiage :^ qui
tibi in tutelam eat traditus : in auam tatdam ve^
nire, i. e. to eome of age: ad sanoa abeat Uitela
propinquos, H. : tulelanun iura. — A keqMr, ward,
guardian, watch, protector: (Philemon ei Baucis)
teropli tutela f uere, 0. : prorae tutela Melanthus,
i. e. the pilot, O. : o tutela praeaena Italiae (Au-
gustusX a,— A charge, care, trust: rairabamur, te
ignorare, de tutela Ultima . . . nihil usucafn
posse, L e. a vorcTs estate, — A ward: yitginnm
primae pueriqne Deliae tutela deae, H. : tutela
Minerrae Navis, 0. : veUia draoonis, Pir.
MtMiMt, tutimftt, see tu.
tftto, adv. with «i^. [tutua], oafefy, securely, in
safety, without danger: deoemere, Ga.: at tato
sim, in security: quaerere, ubi tutissimo eaaem.
1. tator, oris, m. [2 Ty-], a watcher, protector,
defender : SiWane, tutor finiimi, H. — In Uw, a
guardian^ tutor, guardian ofthsperson : tator sum
liberis (Triarii): ilium tutorem liberia aula sen-
here : pupilli Malleoli : Philippi, L : orbae elo-
quentlae quasi tutores relicti aumua.-— 7%« titU of
a mimic play,
a. tutor, fttua, irt, ieUens, [ tuaor ], to watch,
make safe, guard, keep, protect, defend : Bcs ItaSas
armis, H. : genae ab inferiore parte tutantor (oca-
los) : muris urbem, L. : serves Tuteriaque tuo
fidentem praesidio, H. : quas ( apes ) neoeiasc est
virtute et innooentia tutari, S. : quibos (viribus)
ab irft Romanorum vestra tutaremini, L. : se ad-
versus multitudinem hoatiom, L. : ut auae quisque
partis tutandae reus sit, responsible for the safety
of, L, — To ward of, avert : inopiam sabairiiJs,
Cs,: pericula,& nir\nio
Digitized by VjOOQ IC
868
tntns, aeg. with eomp, aod tiqt. [P, of toeor],
^uarded^ m/o, teewre^ wd of danger: DuUiaa res
tuta . . . contra tuam cupiditatem : oum viotis
Dihil ttttum arbitrareutur, Gs. : Tutus bos rura
perambulat, H.: quis locas tarn firinum habait
praesidium, ut tatus esset ? : nemos, H. : receptus,
Oa. : iter, H. : tatissima castodia, L. : quod vecti-
gal orbis tvtum fsitf 4mm-ed: Est et fldeli lata
silentio Heroes, mtre^ H.t Tutior at qnanto merx
est in elasse seconds 1 H. : non est tua tuta voton-
tas, not wthmU danyeir^ O. : diadema latum Defe-
rens uni, L a mound to him^ H. : male totae men-
tis Orestes, L e^ nmoimid^ H. : alqd Depone tutis
aurtbos, tnubborthy^ H. : provindam a belli peri-
culis tutam esse serrataro : ab insidiis, H. : a oon-
iuge, 0.: ab omut iniana,.Ph.: testudincm tntam
ad omnes ictOs video esse, L. : quo tutiores essent
adversus ictfis sagittaram, Cu. — As wbtL n., a
flaee of mUtf^ Mhelier, MafUy^ meitrUy: tuta et
panrula laudo, H. : tuta petens, 0. : ut sitis in tuto :
receptus in tutum est, L. — WtUchful^ oarefuL, mm-
<toMt, prudmC: Berpit himii tutus, H.: jNon nisi
vicinas tutus ararit aquas, 0. : celeriora quam tu-
tiora consilia, I#. : animum ad honestiora quam
tutiora oonvertere (sc consiria), Cu. : tutius esse
arbitrabantur, potiri, etc., ue,tM iafer course, Cs.
tuui^ pron. pott, [tuj, %, thine^ your^ your$ •
auditor Panaeti illius tui : de tuis unus est : tuae
potestatis semper tu tuaque omnia stnt, L. :
Tuomst mihi ignoscere, U it your pari^ T. — As
tubsi. n., your property^ what is yours, your oum :
tua nummo sestertio a me addicuntur ? : pete tn
tuum. — AhL ting.f with the impersonal verb ffi^
tere^ or re fert (for the gen. of tu) : tuS et mea
maxime interest te valere, it greatly concerns you
and me: si quid interesse tuft putasses. — Your
own, favorable to you, autpidous, proper, sttitable,
right for you : tempore too puguasti, L. : neque
ooeasioDi toae desis, L.-^Ofyou (for tai, as gen.
oij.); neque n^legentia tuft neqoe odio id fecit
tao, T. : desiderio tuo.
iTilipaniiiii, I, n., = rvfiieavoy, a drum, tinu'
hrn,tmbour, tambourine: Tympana Berecyntia,
I e. of the prie&ts of Oybde,Y, : in rsoonditis tem«
pli tympana sonuerunt, Os. : tympana pulsare, Cu.
— Of a wagon, a wheel, roller: tympana plaustris
posnere, V.
typast I, m., = r^woc, a figure, image: typi in
tectoiio atrioli.
tyransloe, adv. [ tyrannicus ], arbitrarily, iy-
ranuieally : ca quae tyrannice statuit
tyrannion«i eulj.,ssrvpavvuc6Qf arbitrary, deg-
potie, tyrannical: interdicta: leges.
tjnumia, idis, aee. idem or ida,/., rs rvpawigf
the eway of a tyrant, arbitrary power, deepotie rule,
tyranny: Tivit tyrannis, tyrannus ooddit : tyrannic
dem oconpare: odio tyrannidis exsnl Sponte erat,
O. : saeva Neronis, lu.— ^ eountry ruisd by a ty^
rant: tyrannidem tuam exbaurira, L.
tsrrftimootOlltiB, I, m., = rvpayyocr<(voc, a ty^
rant killer, tyrannicide, regicide.
tyrannus, I, m., = rvpawo^, a monarch, sov-
ereign, king, absolute nder, personal governor, des-
pot, prince: Nomadum tyranni, Y. : Pandione
nata tyranno, 0. : Lacedaemonius, i. e. king of
Sparta, L. : qui (amnes) tecta tyranni Intravere
sui, i. e. the haUs of Neptune, 0. : tyrannus Hespe-
riae Caprioornus undae (as the constellation which
brought storms), H. — An arbitrary ruler, cruel
governor, autocrat, despot, tyrant : tyrannorum
vita: qui hoc fecit uUft in ScythiS tyrannus?:
exitiabilis, L.: non Invenere tyranni Mains tor-
mentum, H.
t^TOtaxiohOfl^ I, m., = rvpordptxoc, a ragout
of Skeese and saJU-fiih,
TJ (V vocalls).
1. fiber, eris, n. [cf. o^^af^', Engl, udder la
teat, pap, dug, udder, breatt : alit ubere fet&s, V. :
distentum, 0. : uberibus lupinis inhians : sioeare
ovis nbera, V. : ESquina, H. : sua qnemque mater
uberibus alit, TsL.'^Biehnese,frmtfulness,fertiHty :
fertilis ubere campus, V.--^ fivitfuljield, fertile
soil: in denso non segnior ubere Bacchus, Y.:
vitibus almis Aptius, Y.
2. uber, erls, adj. with eomp. liberior and n^.
Ilberrimns [df. 1 uber], aboundiitg, rich, full, fruit-
fid, ftriUe, ahundant, plentiful, copious, produc-
tive: spicae: Frnses, H.: in uberi agro, L. : aquae,
O. : agio bene coUo nihil potest esse usu uberios:
neque aetas Ulla uberior (aestate), O. : uberrima
pars Siotiise: arbor uberrima pomia, O. : (Sulmo)
gelidis ubenrimus undis, O. — F i g., rich, abound-
uig, fruitful, productive : spe uberiore oommoveri :
ingenia uberrima: uberrima triumphis provincia,
fidl of — Of style and composition, full, rich,
copious, suggestive, fruitf id: orator: quid uberius
cuiquam quam mihi et pro me et contra Antonium
dicet«?: uberior in dicendo: uberiores litterae:
hacc uberiora ad suos perscribebant, Cs.
Qb«]iii% adv. eomp. with sup. aberrimC [2 uber],
more fruitfvUy, more fuUy, more copiously : Ube-
rius nulli provenit ista s^es, 0. ; flere uberius.—
F i ff., of style or composition, more eopiouefy, more
fuUy : haec cum uberius disputantur: locus trac-
tatus uberrime.
nbattia, itis, /. [2 uber], rtcAmH^ ftdnmy
884
pUnteouanesa, pUnfy^ abvndanee^ copiaumtu^frmi^
yvlnen^ fertiltly^ produetivmm : nuiromaram : in
perctpiendifl fructibus: Rami Iwcarum ubertate
incarvesoere. —Fig., of mind or obaracter, rieh-
new^fulnm: ubertates Tirtuti«: utiliutis. — Of
style or language, copiouMnm^fvlntti: in dioendo;
ubertas et quasi silva dioendu
ubertlm, adv. [2 uber], abundantly^ copiovtly:
lacrimas f undere, Cc
ubl or utn, adv. [old cubi for quo-bi, locaL
from 1 qui]. — Rdat.^ in which place, in what place,
where : turn eos agros, ubi hodie est haec urbs, in-
colebant : in ipso aditu atque ore portOs, ubi, etc. :
ibi f uturoe Helvetios, ubi eos Caesar constituiaset,
Gs. : nemo sit, quin ubivis, quam ibi, ubi est, esse
malit: quid ageres, ubi (erramm esses. — Interrog.,
where f: ubi mveniam Pamphilum? T.: ubi sunt,
qui negant? et&: Heul ubi nuoc fastus altaque
verba iaoent f O. — Of time, when, whenever, aa aoon
as, as : Ubi f riget, hue evasit, T. : ubi semel quia
peieraTerit, ei credi postea non oportet: ubi de
eius adventu certiores facti sunt, legatos ivd eum
mittunt, Os. : docta Versare glaebas ... sol ubi
montium Mutaret umbras, H. : ubi conticaerit tu-
multus, turn in curiam patres rerocandos esse, L.
— In place of a pron, rdat., in which, hy which,
with which, wherewith, with whom, by whom : Huius
modi res semper comminiscere, Ubi me ezcarni-
fices, T. : cum multa conligeres . . . ubi, si verba,
non rem sequeremur, conGci nihil posset : neque
nobis adhuo praeter te quisquam fuit, ubi nostrum
ius obtineremus, with whom : Alcmene, questils
ubi ponat anills, lolen habet, 0.
abA*oiimqae or nbi-omnqua (-onnqae, old
-quomqne), adv, — Relat., wherever, wheretoever :
etai, ubicumque es, in eftdem es navi : ego unl Ser
vor, ubicumque est, 0. : Sis licet felix, ubicumque
mavis, H. : ubicumque terrarum sunt : ubicumque
locorum Vivitis, H. : ubicumque erit gentium : no-
strum est ubi quomque opus sit, obsequi, T. —
Indef., wherever it may he, anywhere, everywhere
Rem patris oblimare, nuilumst ubicumque, H.
ubt-xuun, adv., interroff. of piaee, where t where
on earth f: ubtnam gentium sumus: non video
ubinam mens posslt insistere.
ubl-quaqtia, adv., wherever, in every plaee.
1. utai-qae, and where: ubi expoeiti uUque
edueati erant, L, H.
2. ubi -que, adv., in any place whatever, any-
where, in everyplace^ everywhere : qui ubique prae-
dones fuerunt : quid ubique habeat frumenti
ostendit, Os.: illud, quicquid ubique Offlcit, evitare,
H. : litterae, quae ubique depositae essent, L. :
praeponere quid ubique opis haberent, i. e, what
in the world, 8. : oeteri agri omnes qui ubique
. everywhere: oameM oopiac^
sunt, all the reti .
quae ubique sunt.
nblquomqne, see ubicumque.
ubi-ubl (-ttt) or ubl ubi, adv. indef, otplaee,
wherever, wheretoever : ubi ubi est, T. : sperantes
facile, ubiubi essent se . . . conversuros adem, L.
llbiiri% adv, [ttbi+2<I/>en. sti^. of volo], where
yovk will, be it where it may, wherever it meqf be,
anywhere, everywhere: nemo sit, quin ubivia, quam
ibi, ubi est» esse malit : recito Non nbivia oormmve
quibuslibet, H.: ubivis gentium agere aetatem,
i. e. anywhere in the world,T,^^Jn any thmg what-
ever, in what you will: Ubivis facUiua paasna aim,
quam in hac re, me deludier, T.
€idii% adj. [ for fkvidus ], wet, moiet, dampi, km-
mid: paiudes, 0.: litns, n.: pomaria rivia, H.:
ocuH, 0. : Vere madent udo terrae, V. : ndae Yo-
eis iter(i. e. udum iter vooisX the throat, V. : liber,
9appy,y.: argilla, yM^tfw^, H. : apium,yrowii^ m
nin^yyround, H.
nloerd, — , fitus, ftre Fulcus], to make vore, eaitae
to ulcerate: nondum ulcerate serpentts morsu:
alcui lumbos onere, H.—Fig. : Non ancilla tnum
iecur ulceret uUa, i. e. wound your heart, H.
tdoeroBUfl, adj. [n\caB],fuU of aoree, nleerova :
fades, Ta. — ^F 1 g. : lecur, i. e. aore heart, H.
uloisoor, ultua, I, da>., to avenge oneadf oh,
take vengeance on, puniah, reeomptnae .* uldscendi
Romanes, pro iis iniurib, oocasio, Cs. : (hominem)
utinam ulcisci possem ! sed ilium ulciscentur mores
sui : victor acerbius, S. : ulta paelicem, H. — To
take revenge for, avenge, puniah, requite, rqwy: in-
iurias, Cs. : istius iniurias per vos : peccata peo-
catis et iniurias iniuriis : senis iracundiam, T. :
offensas tuas, O. : Regum libidines, H. : quicquid
sine sanguine dvium ulcisd nequitur, all that ean-
Tiot be revenged, etc., S. : ob iras graviter ultas, L :
patris ossa ulta, avenged, O. — To take vengeante
m behalf of, avenge : patris uldscendi canst snp-
plicium de matre sumpsisse : ut ipsi se di inmor-
Ules uldsoerentur: caesos fratres, 0. : cadentem
patriam, Y .
nlooflk oris, n. [cf. SXcoc]. a aore, ulcer : nleeris
OS, Y. : pudor malos ulcers oelat, H. — ^F i g. : boe
ulcus tangere, i. e. thia paenfut aubjeet, T. : quie-
quid borum attigeris, ulcus est^ L e. i< cemmei bear
esoamination.
nixgo, inis,/. [ YQ. ], moieture, dmuameae: bn-
mus duld uligine laeta, Y. : profunda, Ta.
vSlUB, gen. ftibus (rarely dllius, Gt, O.), dot fJOi,
aeff. [for *anulu8, <fim. of nnus]. — ^Witb a nega-
tion, expressed or implied, any, any ana: nee tooa
ludos aspexit, nee ullos alios : neqne alind ulbim
(signnm), praeter onum lignenm : nemineni tam&k
adeobifatuaie pe^^^^^g^;^ «Uiim crede.
ret : nere ipse narem uUam prMter daoe lemboB
haberet, L. : sine alio maleficto iter faoere, Os. :
lex quae vetat ullam rem esse cuiusquam, nisi,
etc — E 8 p., with non^ haud, or neque (emphat for
nuUus): deinceps explicatur differentia rerum,
qoam si non ullam esse dioeremos, etc. : haec nee
alia ulla maledicta. — As wbtt.^ wof one, anybody:
negat se posse iter nlll per proTinciam dare, Os. :
nee prohibente ullo, L. — In hypothetical dauses,
any^ any vfkatever : Si ullo modo est ut possit, T. :
si tempus est ullum tare hominis necandi : si uU
lam partem libertatis tenebo ; of. iniquos omnii
aiebat esse, qui ullam agri glaebam possiderent
(i. e SI possiderent). — In afBrmative clauses, any,
tome (poet) : dum amnes uUi rumpuntur fontibos,
y. : soelns taciturn qui cogttat ullum, lu.
tdmeuo, a<(f. [ulmusj, of dm-ioood^ of dm:
cena, la.
^I'm'Tt yf [I 0L-], an dm^ dm-irtt: fecundae
f rondibus ulmi, V., H., 0. : Falemae, i. e. on which
tkeFalemian vtfws vere trained^ lu. : viduae, wUh-
out tftfMS, la.
ulna, ae,/. [cf. ^^], ih» elbow: corpus ulnis
attoUo, O. : Euiydioen amplectitur ulnis, i. a arme,
O. — ^As a measure of length, an eU: Tris spatium
non amplius ulnas, V., H., 0.
€lteilor, ius, atfj. eomp.^fart/iery on the farther
ride, that ia beyond, more remote {tor eup, see ulti-
mas): quis est ulterior? T,: Gallia, i. e. traneai'
pine^ Os. : pars urbis, L. : ripa, Y. : Ulterius medio
spatium, 0. — F i g., more extreme, woree : quo quid
ulterius private timendum foret ? L. — Phtr. m.
as embet., tJte more remote pereone, thoee farther on^
thoee beyond: cum ab proxunis impetrare uon pos-
sent, ulteriores tentant, Ga. : proximi ripae negle-
genter, ulteriores exquisitius, Ta. — Plur. n, as
eubat., that which it b^ond, things beyond, farther,
more: pudor est alteriora \oq\i\,0,^yeut. as adv.,
beyond, farther on, farther: abire, 0. : Ulterius
nihil est, nisi, etc., 0. — Further, more, Umyer, in a
greater degree: Ulterios ne tende odiis, V. : ulte-
rius dare corpus leto, 0.
ultimnm, adv. [ nltimus ], finaUy, for the laet
time: ilium visurus, Cu.
ultimns (ultmnus), a^fj. tup. [cf. ulterior]. —
In BpAce,fartheet, most distant, most remote, utter-
most, extreme, kut : ( luna ) quae ultima a caelo
lucebat : in ultimam provinciam se coniecit, the
most remote part of the province : maris terrarum-
que orae, L. : AfiicA, fartheH Africa, H. : qu& ter-
rarum ultimas finit Oceanus, L. — Plur, m. as subet.,
the most remote people, those fartl^est on : recessom
prirois uitimi non dabant — As subst. n., what is
farthest, the most remote, the last, tJie end: prae-
ponens ultima primis, H. : ultima signant, the goal,
v.: extremum atque ultimum mundl-^Of time
or order, remotest^ earliest, oldest, firsts last, latest,
Jinal: uitimi temporis recordatio: memoria pueri-
tiae : sanguims auctor, V. : dies, laat, 0. : de dura
est ultima ferro,0. : necessitate, quae ultimum ao
maximum telum est, superiores estis, L. : senatOs
consultum, Gs.— jPfur. n. as subst. g perferto et ul-
tima exspectato, the endL-- In the phrase, ad ulti*
mum, to the end, at last, lastly, Juudly: u quaUa
in cives, talis ad ultimum in liberos esset, L. —
Rarely with illudf domes suas ultimum illud vi.
suri, now for the last time, h, — Of degrees or rank,
Himost, extreme, highest, first, greatest : summum
bonum, quod ultimum appello : ultimae causae cur
perirent, etc, H. : periculum, Cu. : inopia, L. : sup-
plicium, i. e. capital pmishment, Os. : discrimea
vitae, L. — As subst, n..* omnia ultima pati, any
extremity, L. — In the phrase, ad ultimum, to the
extreme, in the highest degree: fidem ad ultimum
fratri praestare, L.: consilium ad ultimum de-
mens, tUterly, L : ad ultimum inopiae adducere,
to the last a^ee, L. : ad ultimum periculi perve-
nire, 0(i. — Lowest^ meanest : non ultima laus, H. :
Yigiliis et labore cum ultimis militum certare, L.
nltio, Onis,/. [cf. ulciscor], a taking vengeance,
avenging, revenge .* quamquam serum auxilium
perditis erat, tamen ultionem petens, L. : infirmi
est animi voluptas Ultio, lu. : prima est haec ul-
tio, I e. punishment, lu. — A wreakmg, indulgence:
irae,Ii.
vltor, oris,/, [cf. nlciscor], apunisher, avenger,
revenger: coniurationis ultor : Kxoriare aliquis no-
stris ex ossibus ultor, V. : deus ultor, i. e. Anteros,
0. — As a surname of Mars, the Avenger, 0.
1. nltri, adv, (for comp, and sup, see alterius,
dltimum ), on the other ide: Dextera nee citra
mota nee ultra, neither on this side nor on that, 0.
— Of time or degree, b^fond, farther, over, more,
besides, in addition : estiie aliquid ultra, quo cru-
delltas progredi possit ? any greater extreme : quia
ultra nihil habemus: nee ultra bellum Latinum
dilatum, longer, L. : ultra enim quo progrediar,
quam ut veri simllia videam, non babeo.
2. ultra, vraep, with aee, [1 ultra], on the far-
ther side of, oeyond,past, over, across: cis Padum
ultraque, L. : ultra Silianam villam : milibus pas-
suum II ultra eum ( montem ) castra fecit, Cs. :
ultra Terminum, H. : fines, Quos ultra citraque
nequit consistere rectum, H. — Of measure or de-
gree, beyond, above, over, exceeding, more tluin:
adhibent modum quendam, quem ultra progredi,
etc. : si mortalis ultra Fas trepidat, H. : ultra pla-
citum, y.
ultru; Icis, a4i. [ultor], avenging, vengeful:
ultrices Dirae, y. : Curae, V.
ultro, adv. [abl. of ♦ulter ; sc looo], to the far-
ther side, beyoitd, on the other side, «- Ooly with
nltiui
886
citro : cursare ultra et citro, to and fro : nHro
citroque navignre, back and forth : altro citro
commeantes, hither and thither. — Over and abovt^
beiide$y moreomer^ too^ furthermore: celavit buos
civls ultroque eia sumptam iotulit: caveodo, ne
metuant, homines metuendos ultro so efBciant,
L. — F i g.f euperjluoutfyi gratuitoutly^ wanUmbf :
putant, Sibi fieri ioiuriam ultro, L. : sibi ultro per
oontumelias hoBtem iosultare, U — Ofoneedf <nu^$
own aewrdy WMuked, 9pontai^eo>udy, voluntarilv:
Nolunt, ubi velis ; ubi noKs, cupiunt ultro, 1. :
spes imperi ultro sibi oblata: offerentlbus ultro
sese militlbus, L. : cum id, quod antea petenti de-
negasset, ultro polliceretur, Cs. : gubtnvideo tibi,
ultro te etiam arceasitum ab eo, of hie own mo-
tion : cum rex ab Attalo ultro se bello lacessitum
diceret, L. — In the phrase, ultro tributa ( ultro*
tributa ), paymmte to eoniraetore for eervice to the
etate, appropriationefor public worke (opp. ti-ibuta,
vectigalia) : ultro tributa inflmis (pretiis) locave-
runt, i. e. awarded the eontradefor public works to
the loweel bidden, L.
ttltus, P. of ulctscor.
ulula, ae,/. [VL-], a tcrtech-owl^ V.
(ululatUB, ^)j m. [ ululo], a howling, wailing,
shrieking, loud lamentation (only aec. and aft/.,
sing, and plur.) : subitis ululatibus Inplevere ne-
mus, 0. : ulalatas ore dedero, V. : lugubri et bar-
baro ululatu, Cu. : ululatum tollunt, a vtar-whoop.
Cs. : festis fremunt ululatibus agri, i. e. the fren-
zied cries of the Bacchanals, 0., Ct
ululo, Svl, utus, Sre [ VLJ, to howl, ydl, shriek,
wail, lament loudly: canes, v.: summoque ulula-
runt vertioe Njmphae, V. : Oanidia ulaians, H. :
Tisiphone tbalamis ululavit in illis, O. : ululanti
Tocecanere. — ^Poet.: plangoribus aedes Femineis
ululant, reeound^ V. : Hecate ululata per urbld,
shrieked, V.
ulva,ae,/. [1 Oh-"], swamp-grase, sedge : palu-
stris, y. : (aper) ulvis et harundine pinguis, H., 0.
uxnbella, ae,/. dim. [umbra], a sunshade, para-
sol, umbrdla, lu.
umbiUoua, 1, m. [* umbalus (=r 6fi^\6c)], the
navel: ut umbilico tenus aqua esset, L. — The
middle, centre: qui locus umbilicus Siciliae nomi-
natur : terrarum, i.e. Delphi: orbis terraruro, L. :
umbilicum Graedae incolere, L. — ^7^e end of a
rod on which a manuscript voas rolled: lambos Ad
umbilicum adducere, i. e. to bring to an end, H. —
A sea-snaU, sea-cockle.
umbo, onis, m. [AMB-], a swdling, rounded ele-
vation, knob, boss: clipei, v.: umbonibus incussa-
que al& stemuntur hostes, L. : a1& et umbone pul-
santes, L. — A shield: nee sufflcit umbo Ictibus,
T. : iunctae umbooe phalanges, lu.
umbra, ae,/., a shade, shadow: terrae: colles
. . . adferont umbram yalUbttS : noctis ae eondidit
umbria, V. : pampineae, of vimes^ V. : Faloe pre-
mea umbram, i. e. prune the foliage, V . — ^P r o t. :
qui umbras timet, m afraid of shainse, — A shaded
place, place protected from the sun, ehade : Umbra
looo deerat, i. e. trees, 0. : Pompeii apatiere sub
umbri, in the Pompeian portioo, 0. : Tacuft ton*
Boris in umbrft, in tne oootbarber^s shop, H. : rbe-
torica, t. e. ^ rhetoridan^s school, lu. — ^la paint-
ing, a dark place, shade, shadow: qoam mulu
vident ptctorea in umbrls e( in eminently— Of the
dead, a shade, ghost : Pulyis et umbra sumua, H. :
Cornea (porta), quS ▼eris factliB datur exitos urn-
bris, y. : Umbrarum vex, I. e. Pluto, O. : matris
agitabitur nmbris, 0.-—^ ^^euhw, attendant, com-
panion : cam Servilio yibidiua, quas liacxrenas
adduxerat umbras, H. — A grayling, umber (a fish):
corporis umbrae. Li ventis, 0. — Fig., a shadow,
trace, image, appearance, oudine, sembleMee, pre-
tence, pretext: dvitatis: umbras falaae gloriae
consectari : umbrae horoinum, fame frigore evedi,
L. : Mendax pietatis, O. — A shelter, cover, protec-
tion : umbra et recessus : sub umbra veatri anuKi
latere, lu-^Hest, leisure: dooere in umbrft atque
otic : ignava yeneria, 0. : oedat umbra soli, i e.
repose to exertion.
umbraculum, I, m. [ umbra], a shady place,
bower, arbor : lentae texuut umbracula yitea, y . :
ex urobracttlis eraditorum in aoUm, the retirement.
— Plur., a snnsJutde, parasol: pellebant umbra-
cula Boles, 0.
umbratills, e, adf, [umbra], in the ^iade, in
retirement, private, retired, eontanpUoive .- Tita. —
Of speech, in the manner of the schools, sdiolaslic,
esoteric : exercitatio : oratio philoBophoram.
umbratua, adj. [ umbra ], shady, shaded, over-
hung (poet) : tempora querou, y.
umbrllar, era, erum, a^i, [ umbra +1 FER-],
shade-bringing, casting shaae, shady: platapua, O.
poiSt: nemuB,y.
umbroaua, atfj* vith eomp, [umbra], fuU of
shade, rich in ^ade, shady, umbrageous: locus
umbroeior: Heliconis orae, H.: Ida, O.: Tallia,
y. — Giving shade, casting shadows, shading : inter
densas, umbrosa cacumina, fagoa, y.: silva, O. :
in umbrosis lucis, H.
umecto (not ha-), — , — , ftre [umectus, moist],
to moisten, wet: lacrimarum gramina riyo, O. :
umectat culta Galaesus, waters, \.
{uneo (not ha-X — , — y Sro [yO-], to be moist^
be damp, l^ wet: oalid& qui loous umet aqua, O. :
Ument genae, O.— P. praes,: umens tellna, O. :
oculi, suffused, 0. : umbra, \,t,the cool night, y. —
Plur. n. as subst.: Frigida pugnabant calidia,
uroentia siccls, 0.: umeatia ultra, beyond the
SWan^, Ta. Digitized by V^OOQIC
887
i (not hum-). I, m. [c£. 6|iocl, ths f^per
arm, shoulder: Exerli haec umerum, O. : aagitUe
pendebant ab umero: umerum apertum gladio
appetit, Cs. : Pare umeii ima tui, 0. : DeinUais
umerU esse, T. : uraeri ad sustinenda arroa liberi,
Cs.: umeris sustinere bovem: umeris positurua
a ream, H. : Ex umeris armi fiunt, 0.— -F i g. : co-
mi U& suis umeris sustinere : qui scribtUs, versate
diu, quid f erre recusent, Quid valeant umeri, H.
umeaoo (not ha-), — , — » ere, inch, [umeo], to
grow moist^ be made toet: spumis, V.
omiduluB, €ufj, dim, [umidus], rather damp,
moist: linum, 0.
fUnidiiB (not ha-), a(f. [VG-], mout, humid,
damp, dank, wet: natura auimantis, vel terrena
sit vel ignea vel umida: (naves) factae ex umidA
materift, Cs. : creta, H. : dies umida nimbis, 0. :
ragna, i. e. of the river, V. : caedunt securibus
umida vina (i. e. it was frozen), V. : monies, Cu. :
roella, v.— As ndfd, n. (sc solum), a Mioamp: ca-
sti*a in umido locare, Cu.
umifer (not htt-), fera, ferum, adj. [VG-, 1
FER-], corUaininff moisture, moist: sucus.
iiaLor (not ha-), Oris, m. [VG-], a liqmd,/uid,
moiMture: f rigoribos daresolt amor : umor adlap-
sus extrinsecus sudorem videtur imitari : dream-
fluus, the ocean, 0. : lacteus, miik, 0. : Baochi Mas-
sicus, wine, V.: umor et in genas Furtim labitur,
tears, H. ; caret oa umore loquentis, saUna, 0. : tel-
lus SufBcit umorem, I. e. sap, V. : roscidus, daw, Cl
nrnquam or (later) nnquam, adn.^^i time
rquom(cum)+quam], aJt any time, ever (opp. nam-
quam; usu. with a negat. expressed or implied):
quod (principium) si numquam oritur, ne occidit
quidem umquara : cum ita sim adflictus ut nemo
umquam: itaque quantus non uinquam antea
exerciius venit, L. : Non umquam gravis aere do-
niura mlhi dextra redibat, V. : cave posthac um-
quam istuc verbura ex te audiam, T.— In condi-
tions : si umquam in dicendo fuimus aliquid . . .
turn profecto, etc. : Si te in plate& offender© hac
post umquam, periisti, T.— In affirmative clauses:
si reliquis praestet omnibus, qui amquam oratio-
nes attigerunt: sic umquam longi relevere catenft,
Koc tibi perpetuo serva bibatur aqua, 0.
una, adv. [unus], in the same place, at the same
time, at once, toff^her: quod summi puerorum
amores saepe unft cum praetextA togft ponerentur:
qui un& erant missi: Pallas huic filius unA, Una
omncs iuvenum primi pauperque senatus Tura
dabant, at the same time gave him, V.
SnanimitaB, atis,/. [unanimus], unanimity,
concord : f raterna, L.
^itanlmiig, adj, [unus+animus], of one mind,
of one accord, in union, concordant *
▼08 unanimi densate
adloquitor aororem,
catervas, V.
vnoia, ae,/. [cf. Odub, Onicnsl, ike twelfth part,
a twelfth: Caesar ex unici, sedLepta ex triente^
har to one twelfth.-^A trifle, bit, atom: nulla
UDcia nobis Est eboris, lu.
finolarina, acfj. [uncia], of a twelfth part, con-
taining a twdfth: faenus, at one twdfth of the
principal yearly, i. e. 8 J^ per cent., L.
unoiitim, adv. [uncia], by twelfths, by ounces ;
hence, little by little: Quod ille unciatim vix de
demenso suv . . . compersit miser, T.
iiiiomatii% adj. [undnus, a hook ; from 1. ^n-
cia], barbed, hookid: corpora.
onotoltt, ae,/ dim. [uncia], a paltry twelfth. In.
unotio, 5nls, /. [ungo], a besmearing, anoint-
ing: philosopbum omnes unctionis caup& relin-
quunt, i. e. to anoint themselves (for wrestling).
unotor, oris^ m. [ungo], an anointer,
-Qnotimi, T, n. [unctus], a rich banquet, savory
dish: unctum ponere, H.
iinotnni, ae,/. [ungo], an anoi$iting: servilis.
unotus, acfi- with comp. [P. of ungo], anointed,
oiled: nudus, unctus est contionatus : puer unctis
Tractavit calicem manibus, L e. greasy, H. — ^F i g.,
rich, luxurioust sumptuous: patrimonia, Ct. : me-
liuii et unctius, H. : ita palaestritas defendebat, ut
ab ilHs ipse unctior abiret : Corintbus, voluptuous,
lu. : unctior consuetude loquendi, smoother,
1. onoiM^ I, m. [1 AC-], a hook, barb : ferreus,
L. : severus (an attribute of Necessitas), H. : uncus
inpactus est fagttivo iUi, i.e.the hook of the exeeu'
tioner (in the neck of a criminal condemned to
death): Seianus ducitur unco Spectandus, lu.:
bene cum decusseris uncum, i. e. hast escaped a
great peril, Pr.
2. tinous, adj. [1 AC-l hooked, bent in, crooked,
curved, barbed: hamus, O. : telltts cum dente re-
cluditur unco, \. e. the ploughshare, V. : pedes
(harpriae), V. : Cauda, 0.
tuida, ae, /. [VD-], a wave, billow : spectacu-
lum undis ipsis et litorlbus luctuoeum : AcheronUs
undae, Y. : ponto Unda recumbit, H. : spumosae,
O. — Sing, collect.: prora remissa subito navem
undae adfligebat, L. — Po e L, of wreaths of smoke:
qua plurimus undam Fumus agit, Y. — Water,
moisture: undis contrarius ignis, 0.: Fons tenui
perlucidus unda, 0. : faciunt iustos ignis et unda
viros, i. e. real husbands (as symbols of household
cares), 0. — Fig., an agitated mass, surge, billow,
stream, tide: undae oomitiomm: adversis rerum
iiimersabilis ufadis, H. : salutantHm nnda, Y.
unde, adv. [for * ounde ; 2 CA-]. I. Of place.
^IUlat.,from whidk^^^^h^n^if^^ inde
nndaoliii 8
▼enit, unde mallem: at eo rettitnerentnr (Qalli),
ande deiecti essent : eodem, unde erant profeotae
(nares), Cs. : loca auperiora, unde erat propinquus
despectus iu mare, Cs. : arbor, unde auri aura re-
fuUit, y. : e nuuoribus oaatris, unde antea ceasa-
turn fuerat, circumductae copiae, L e. from ikt
place at whieh^ etc., Im — Interrog,^ vheneef from
foJuU jilac6? : unde deiectua est Cinnaf ex urbe
. . . unde deiecti Galii? a Capitolio: Unde U?
T. : Qui genus ? unde domo ? from what country f
V. : ego instare, ut mihi responderei, quis esset,
ubi esset, unde esset : quaere unde doroo (stt), L e.
where he livee, H. : unde initium belirfierc^ ezplo-
rabant, Cs. — II. Of source or c^uae.-^SeUU.^/rom
the point at which^from wham, from whiek: e
praedonibus, Unde emerat, T. : qui eum necasset,
unde ipse natus esset, whose ton : hem, mea lux,
unde omnes opem petere solebant: hi, unde ne
hostiurn quidem legati arcentur, puisi, Ij. : Est
unde haec fiant, i. e. / have the meant to do thU^
T. : quod, unde agger oronino oomportari poeset,
nihil erat reliquum, Cs. : unde tus stabat^ ei victo-
ria m dedit, to the tide which woe in the rights L.«-
£ 8 p., in law, in the phrase, unde petitur, he of
whom demand i* made^ the defendant : causain
dioerc Prius unde petitur (opp. qui petit), T. : ego
omnibus, unde petitur, hoc consili dedertm. — Hi-
terrog.y whence t howf from what eourcefs unde
iste amor tarn improvisus : Unde sed hos noTt ?
O. : ut ex ipsa quaeras, unde hunc (anulum) ha-
buerit, T. : quaerere, unde se ao suos tueri posstt,
by what means, L. : Unde sit infamis . . . Discite,
0. — Indef, in the phrase, unde unde, whenceeoever,
from one eouree or another: Qui nisi . . . Meroe-
dem aut nummos unde unde extrioat, etc., H.
iindecim or ZI, num. [unus+ decern], eleven:
XI Icgiones : milia talentnm.
undeoimus, adj. num. [unus+decimus], the
eleventh: hora: legio, L.: annus, V.
undeni, ae, a, atfj. num, dittrib. [for *ande-
cenl; undecim], e^tVAt each, eleven: Musa per un-
deiios cmodulanda pedee, stanxat of eleven feet
each, \. e. elegiac verse^ 0. : quater undenos imple-
visse Decembrls, i. e. forty-four yeare, H.
undenoniglnta, num. [unus+de+nonagin-
ia], eighty-nine : naves, L.
tiodeoctoginta or LZZVixxx, num. [unua
+ de + octoginta ], seventy • nine : unde - octoginta
annos natus, H. : argenti bigati LXX Villi, ll
undequadraginta, num. [unus+de+quad-
raginta], ^/ur(y-7itn«; anni.
andeqtunquacaaimiia (-genslmiiB), num,
aefj. [undequinquaginta], the forty-ninth : dies.
nndeqtUDquaglnta, num. [unus+de+quin-
quagtnt)ij,/oWy-fmM; ooronae aureae, L.
ondiaencinti, nmt. [umu + de +
^tL\A'\, fifty-nine: Tivi eapti, L.
ondStrioenaiimui (-oealnuui), cu^.
r undetriginta, twenty • nhke ], ike twenty -ninth:
dies, L.
undavioeaimns (-cenalinnal euff, [underl-
ginti], the nineteenth : anno undevioeaimo.
ondavisinti^ fwm, [unus+de-f viginU], ime-
teen : anni : signa roilitaria, L.
iindiqii6» adv, [ unde + que L/nwt all parte,
from every quarter, on all eiaee, all around, on
every part, everywhere : ut undique In hostis im-
petus fieret, Cs. : rebus undique ooUectis : ooncur-
ritnr undique ad latum Sjracusas: deUroa et
amens Undique dicatur,H.: undique omnes oooisi
hoatem avertunt, L. — Utterly, entirely, eompietdy^
in all retpeete: aut undique religionem tolle aut,
eta : sic undique omni ratione concluditur, /rom
every point of view,
midiaoniia» a^, [unda+SON-], wave-mmnd-
ing : dei, i. e. aea-gode, Pr.
undo, — , — , ftre [unda], to rise in wavee,
throw up waves, surge, swell: undanti in freto:
Ad caelum undabat vortex, V.-* 7b wave, wntbt-
late : undans fomacibus Aetna, V. : undantes ha*
benae,/aimf^,Y.
nndoaiia, acf;. [unda], Aiff of warns, margmg,
billowy: dei, sea-gods, Pr. (al nndisonaa).
unetvioeaimani, 5rum, m. [unetvioesimiis ],
soldiers of the twenty-fir^ legum,TtL
unetvioeaimiiB, num. acfj. [unus+et+viee-
simus], the twenty-first: Iegto,Ta.
ungo or unguo, unzl, Unctus, ere, to smear,
besmear^ anoint: unctua est, aocubuit: Areuroa
artQs, 0. : ter uncti Transnanto Tiberim, H. : can-
les oleo, dress tsith oil, H. : tela manu, to smear
with poison, V. : arma uncta cruoribus, stained, H. :
Gloria quern supra viris et vestit et ungit, L e. who
for di^lay is extravagant in dress, etc, H.
ongaaxi, inis, n. [ungo], an ointment, w^uent,
fat : pingues unguine ceras, Y.
iingaanta]iixa» i, m Jonguentom], a dealer in
unguents, perfumer, 0., H.
ungnentatna^ a^}. [P. of ungnento], anointed,
perfumed: maritus, Ct.
imgnentom, i, n. [unguo], an ointment, im»-
guent, perfume : os unguento confiicare : Hoc
vina et unguenu ferre, H.
angaionlua, I, m. dim. Tunguis], a finger-nail:
a teneris unguiculis, /rom infancy.
tmguia, is, oft/, ungue (ungul, Ct, H. ), m. [cf.
bwi\ — On the finger or toe, a nail: acutus, H.:
proprios purgans ungulk, H.: ab imia unguibus
usque ad verticem summu
Digitized t
?pi!i^tr'*'>*--
800
a recti oonfleieotii traTertum unguem non disoe-
dere, not a ftnger't breadth: iD«liam oatendere
uDguem, i. e. theJUt^er o/9eom (beoanie iiiBnlting
>2:edture8 were made with the n^dle finger), lu. :
De tenero ungui, i. e,from ckUdkood^ H. : ed un-
guem Factus homo, L e.Jiniikid to a hair (because
artisans test the closeness of joints bv the nailX
M. : in unguem quadrare, i. e. preemiy^ Y. — Of
aninals, a daw, talon, hoof: leonis, U. : avidos
(praepes) flgit cenrioibus unguis, a
imgnla, ae, /. [unguis], a hoof, daw, taton:
restigium ungulae: sonitu quatit ungula campum,
V. — P r o V. : toto corpore atque omnibus unguli^,
i. e. with tooth and nail — ^P o e t : cum carceribus
missos rapit ungula cunHs, i. e. <^ hortet, H.
nngno^ see ungo.
unioe, adv. [unicus], alone, singularly, wniqudy^
utterly : amare patriam : securus, H.
uaioolcxr, 5ri9, ady. [unus+eolor], ofoneeolor,
uniform in color : torus, 0.
oniOiia, a^. [unnsl, only, iole, einyU, tinyular,
uniaue: gnatus, T.: filius: filia,T.: consul, L.:
inantus, H.: anser erat, O,^^ Alone of its kind,
sinynlar, tmeommon, tmparaUded, vniqw: aut
Bumma neg^egentia aut unioa liberalitas: dux,L.:
dictator, L. : ultor Romanae Sgnominiae, L. : puer,
O. : Concordia, L.
nnlfonnifl, e, a^j. [unus+forma], having only
one shape, unifor/n : quiddam, Ta.
tinigena, ae, adj. [unus+GEN-l only-begotten,
ofily: mundua. — As eubst, m. and/., a brother,
mster, Ct,
wn^mati^M^ a({p. [unus+msnus], with a tingle
hand, one-handed: puer natua, L.
uniwerse, ode, [unirersus], in general^ gener-
ally: siiigiiiatim potius quam universe loqui.
oniwendtafl, itis,/. [universus], the whole,
aggregate, entirety: generis humani, the whole hu-
man race: reruin, i. e. the universe, — The whole
world, universe : in cnrrum universitatis inponere.
uniwersafl, adj. [unus+Tcrsus], all together,
all in one, whole, entire, eolleetive ( opp. singuli ) :
provincia : civitas : mundus : triduum, three days
together, t, : de universis generibus rerum dicere:
lit eadem sit utilitas unius cuinsque et unirerso-
rum : in ilium tela unirersi coniciunt. Cs. — Plur,
m. as suhst,, the whole body, all men^ the mass^ every-
body: universi in omnibus fori partibus: si uni-
vers! videre optimum possent, nemo delectos prin-
cipes quaereret. — Sing. n. as sitbtt., the whole world,
itnivene : in eodem unirerso (i. e. in universitate
rertim) : universi corpus.— /2e2a<tii^ to aU,general,
universal: odium : oratoris Tis : dimicatio, a gen-
eral engagement, L. — As suhst. n., in the phrase, in
universuro, as a whole, in general, generally : non
nominatim, sed in universum, L., TiL
iinqiiam, see mnquam.
uaxLM (old oenoe, G. ), gen. tmius, poet also
anius, Ct, v., H. ; Qnl, Ot ; voc. fkne, Gt, adj. mum.
[cf. Or. dCf iv6tf ocyi| ; Germ, eiu ; £n^. one]. I.
One, a single: unius esse negotinm diei, Cs. : di vi-
sit populum unum in duas partis : uno plus Tu-
soorum oeoidisse in aoie (sc quam Romanorum),
L. : un& ex parte . . . alter& ex parte, on one side
. . .on the other, Cs. : unum, alternm, tertium an-
num Sassia quiescebat: exerdtuum unus . . .
alter, L. : habetur una atque altera contio, i. e.
o»M after another: neque in uno aut altero ani-
roadversum est, sed iam in pluribus, one or two,
Cu. : amans Unus et item alter, T. : unus aut sum-
mum alter, one or at most two: philosophiam trts
in partis diTiserunt . . . quarum cum una sit, etc:
orare ut trium harum rerum unam ab se impetrari
sinerent, L. : Ex unis geminas mihi confides nup*
tias, T. : adductus sum tuis et unis et alteris litte-
ris : tria Oraeoorum genera sunt, uni Athenienses,
etc — In phrases, ad unum, aU together, unani-
moudy, to a man, without exception : consurrexii
senatus cum damore ad unum : luppiter, si non-
dcm exoeus ad unum Troianos, V. : cum ad unum
omnes pugnam poscerent, L.— In unum, into one,
to one place, together: Fibrenus divisus oito in
unum confluit: paulatim milites in unum condu-
cit, unitee, S. — Of that which sustains a common
relation to a plurality of subjects, one, the same,
one and the same, common : unius aetalis daris-
simi et sapientissimi nostrae cmtatis Tiri : atque
etiam uno tempore aoddit, ut, etc, Cs. : Omnibus
hie erit unus honos, V. : unus utrique Error, H. :
ceteri amici omnes Uno ore auctores lucre, ut,
etc., wit/i one voice, T. : de cuius utilitate omnes
uno ore consentiunt: unis moribus et numquam
mutatis legibus vivunt: exitus quidem omnium
unus et idem f uit : ferar unus et idem, U. — With
solus, tantum, or modo, one only, sole, alone, single :
unus est solus inventus, qui, etc. : Nil admirari
prope res est una, Numici, Solaque, quae, etc., H. :
inter bina castra . . . unum flumen tantum intere-
rat, Cs.: exceplt unum tantum, nihil amplius:
un& tantum perforatft nayi, L. : nam aliis unus
modo, aliis plurea, aliis omnes eidem videntur: ut
ea modo una causa tenuerit Bomanoe, ne, etc., L.
— ^With an a^. sup. (poet also with a comp.\ one
in pariiculear, one above others, one especially : rem
unam esse omnium dSfilcillimam : quo ego uno
equite Bomaao famiUarissime utor: Quam luno
fertur terris roagis omnibus unam Posthabitft
ooluissa Samo, y.: sagacius unus odoror, H.—
With quisque, in the phrase, unus quisque, each
several one, each individual, every single, every one :
unus quisque vestrum (novit): de uno quoque
loquitur.-^With a pron. indef, some one, any one,
any : ex quibus si unum aliquod in te oognoreris,
etc: ad unum aliquem confugere: aliquis unus;
anna qnisqtie
890
nniufl cuiusdam : si tu soltti aat qui? Is Qmn, etc :
quorum si unum quodlibet probftre potuerit: unus
Quiritium quilibet, L. — II. Praegn., oim, ahne,
Qfdy^ 9oUy aingh: Unum hoo scto, esse roeritam,
ut memor esses sui, T. : oum mthi sit noum opus
hoc a parentibus meis relictum: quove praesidio
unus per tot gentes penreiiisset F L. : erat omiiino
in Gallift ulteriore legio una, Cs. : quae tibt uua in
aroore atque in deliciis f uit, i. «. above ail others.
— As wubti. n.: de Antonio nihil dioo pnieter
unum: cum te unum ex omnibus ad dioendum
natum oognossem : ille unas ordints nostri disces-
su meo palara exsultavit — With a fM9^a/tv«, no
one, not a dngU one, none wkatover: nemo de no-
bis unus exoellat: liaec abhortatio praetoris non
modo quemquam unum elicuit ad suadendum, sed
ne f remitum quidem movtt (i. e. non modo non . . .
sed)f L. : ad neminem unum summa impert redit,
C6,-^Plur,: ut unis Htteris totius aestatis res
gestas ad senatum per8cribersm.>-XII. Indef., an^
one, eome^ eome one: inter muUeres, Quae ibi ade-
rant, forte unam aspioio adulesoentulan), etc, T. :
sicut unus paterfamilias bis de rebus loquor : unus
OK ultima turba, L. : e regione unius eorum pon*
tium, Gb. : servus unus exulam initium fecit, L
unus qtdsqae, see unus.
upilio (opilio), onis, m, [ovis+ 1 PA-], a ehep-
Qnmia, ae (C. ), or Otania^ ^ (0. ),/., =
Ovpavta, tiu Muse of Asironomg^ UranU,
urbane, adv. with oomp, [urbanus], eonrteoutiy,
politely^ urbanely : agere : urbanius agere. — Of
speech, wittily, acutely, eUgantlyy happily: Stoicos
inridens.
urbanitaa» itis, /. Turbanus], a living in the
city, city life, life in home : desideria urbis et
urbanitatis. — City fashion, city manners, refine-
ment, dega$iee,p6litetie8S, courtesy, affahility, urban-
ity: addo urbiinitatero, quae est virtus: urbani-
tate quAdam quasi colorata oratio. — Wit, humor,
pleasantry, raillery: in homin'um facetonim ur-
banitatem incurrere. — Trickery, knavery, To.
urbanu8» adj, with comp. and wp, [urbsl of
the dty, of the town, in the city, in Borne: vitam
urbanam atque otium Seoutus sum, T. : tribus :
praetor, Cs. : exercitus, L. : adroinistratlo rei p. —
As subst. n., an inhabitant of • ciiy, eity man, a<t«
gen, resident in Rome : omnes urbani, rustici : otio-
si, L.—- /n citu fashion, in ciiy style, ciOzmlike, pol-
ished, refined, cultivated, courteous, degant, nice:
hominem ut nunc loquimur urbanum : resonare
urbanius : sic utroque distinotior et urbanior Ci-
cero, Ta.— . Witty, hu9norous,facetious,jocose, clever:
in isto genere urbnnissimus : sales : urbanos ooe-
pit haberi, H. — Bold, forward, impudent: frons,
iirbfl» nrbia, /, « walled town, C9tyf Interea
Aeneas urbem designat aratro, V.: Certabant
nrbem Boonan Remoramne vooarent, Eon. ap. C:
urbes magnae atque imperioeae : duabus arbibos
eversis: Bomana ( L e. Boma ), L. — Poet^wiih
gen. of name: urbs Patavi, V.^'Homo, the city of
Rome .* (Caesar) maturat ab urbe profidsci, Ga. :
oonditor urbis (Romulus), 0. : (pater) Temiit nr-
bem, H. : ad urbem cum esset, L e. close to Rome:
ei utrique ad nrbem inperatores erant, S. — An
acropolis, cUadd, Cu. — The dty, dtixens: somoo
vinoque sepulta, V.: maesta attonitaque, Iu.-«
F i g., a city, eitadd, centre : urbem philosc^hiae
proditis.
ur<Moln% I, Ilk dim^ [uroeus], a HtHe pUeker^
small water-pot : uroeoli sex, lu.
nxoauA, I, m., a pitcher, water-pot, ewer, H.
uredo, inis,/. [1 VAS-], a blast, blighL
urguao or urgeo^ ursi, — , 8re [ VERCk ], to
pf^^^i push^oree, dnie, impd^ urge: unda impd-
utur undA tfrgueturque eadem Teniens urg^oetqae
priorem, 0. : urgueris tnrbft ciroum te stante, H. :
urgues ruitnrum taxum, L e. roll i^ 0. : in obni-
xos urguentur comua, V. — PoeL inirans. : nrguent
ad litora fluctfts, pre&s^ V. — To mress i^DOfS weigh
down, bear hard ypon^ press hara^besd : legkNiem
urgueri ab hosle, Cs. : hino Pallas instat et urgnet
Hinc contra Lausus, V. : te, H. — To wdgh £wn,
burden, oppresK, dog: onus iam uigoentis senecto-
Us : Quod latus mundi malus luppiter urget. H. :
urgeri longft Nocte, H. : populus militift atque in-
opia urguebfitur, S. : uiiguens malum. — To wye,
press, stimulate, drive, solicit : Uilo unus urgebat :
etiaro atque etiaro insto atque urgeo: nihil urget, it
presnng. — To press upon, crowd, hem in, confine:
urbem banc urbe aliA : Quftque pharetratae rioinia
Persidis urguet, V. — ^Fi g., to press, ply, ttrge, wi-
suU: interroganido: ilium neque ursi, neque levaTi :
sed urguetis hominnra esse istam cutpam non dco-
rum. — To follow up, ksep to, stick to, ply hard,
push forward, urge on, drive: istam occastonem
et facultatem : ius, aequitatero : Minjda proles
Urget opus, 0. : Testem,y. : Urget diem nox, H. :
forum, \,^frequenl: sSxxim, plunge into, H.: Ma-
risque urges Submovere litora, luuten, H. : abrompi
dissimulationem urgebat, insisted, Ta.
uxina, se,/., uritie, C, In.
uxinator, Oris, m. [urinor], a diver, L.
urinor, — , — , &n, dep, [urina], to plunge under
water, dive: qui urinantur, divers.
XJxiom (-us), I, m., a title of Jupiter.
nma, ae,/. [ 1 VAS-], a vessd of baked d^
vessd for drawing water, waler-pot, water-jar, um :
fictilis, O. : steUt uma Sicca, H. : CaelaU (of a
river-god), V. — A voting -urn, ballot-box: seoato*
ram: leges minl^.r^^^.^3^gg^ «m/T
891
lots, veml /or draminp lots: edudt ex wmi trts
(iudices): stat dactis Bortitws unia, V.: omoiam
Versatur uma, H. : Omne capax movH urna no-
men, Cs.: nomina iD urnam eoieare, L.-^A vmtd
/or Die €uhe8 a/the dead^ einerarp wn : Quodque
rogis Buperest uoi reqaiescit in nrna, O. — A
numei/-jx)ty mowtf^Jar: argenti, H. — ^As a llqaid
measure, an urria^ half an amphora (about two
and a half gallons) : urnae crater ciipas, lu.
umnla, ae,/. dim. [urna], a lUth i*m, wUer-
pitcJur: fictiles umulae.
uro, U88I, OstOB, ere [VAS-], to bum : nocturna
in lumina cedroin, V. : picem, 0.— 7b bum up,
deMlroy by fire, watU by burning, reduce to ashee,
consume: homiuem mortuum: agroa, L..: arces,
H. : urenda filix, H. : cum frondibus oritur arbos,
O. : uritur (Gallia): regionem, Cu. — To bum^
scorch, parchy dry up, eting, pain : pariea /lerra-
rum) incultae, quod urantur oalure : cum sol ure-
ret arra, 0.: urentes hareuae, H.: pestilentia
urens urbem atque agitM, L. — Of encaustic paiut-
ingf to bum in: picta coloribus ustis puppis, 0. :
tabulam coloribus, to paint eneawUicaUy, 0. — To
rub eore, gaU,fret, chafe, corrode: calceus ... si
pede minor, uret, H. : loris Bon ureris, H. : ut
prensos urant iuga prima iuvencos, 0. — To pinch
vfiih cold, nip, bkut^ wither, froetbUe : pernocUnt
venatores in nive in mootibus; uri se patiuntur:
Nee per gelidas berba sit usta nivis, 0. — ^F i g., to
bum, injlame, eontume.fire, heat, eet on fire, kindle :
Me taraen urit amor, v.: Urit me Giycerae nitor,
H. : Uritur iiifelix Dido, V. : meum lecur urere
bill's, H. : Urit fulgore suo qui praegravat, etc.,
exciter envy, H.. — To vex, annoy, gall, disturb, har-
ass, opprese : hominem, T. : eoB bellum urebat, L. :
captos legibus ure tuis, 0.
una, ae,/. rufsus], a bear, she-bear : Catulua,
partu quern reddidit uraa, 0.— Afl a ooutteUation,
the Bear: Parrhasis, the Orsat Bear, 0. : Eryman-
%Xi\9, the LittU Bear, O,
imiui, T, m., a bear: cirenmgemlt ursas ovile,
H., 0., lu. : poscunt Aut unum aut pugiles, i. e. a
bear-baiting, H.
urtica, ae,/. [VAS-], a nettle, stinging -nettle,
H., Ct. — Fig., a spur, incentive, stimulant: divitis,
lu. — An ii(h, tmhallowed desire, lu.
unifl» I, m. rCeltic], a Hercynian wild ox, ure-
ox, urue, Cs. : Silvestres uri, V.
nsitate, adv. [oaitatus], in the usual mamwr:
loqui.
QBitatus, adj. with com/x and sttp. [P. of usi-
tor ; fref. of utor], usual, toonted, custotnary, eom^
mon, ordinary, accustomed, familiar: hoc est ma-
iorum exemplo usitatum: formulae: apud eos,
Cs. : agere usitato iure : faciamus tractando us!-
tatius hoc rerbum et triUus: utatur Terbis quam
uaitatissimis : penna, H. : vaitatum est, a common
praetiee.
Qsplam, adv., at any place, anywhere, some-
where: aire est ilia (lex) scripta uspiam, sive nus-
quam : si qua uspiam navicula apparuisset :
utrum conslstere uspiam velit, an, etc.
naqnam, adv.^-0( place, at any place, any-^
where (uau. with a neigat.): iate, cui nuilus eeset
uaquam oonsiatendi locus, etc. : Numquam etiam
ftti uaquam, quin, etc^ T. : non uaquam id quidem
dicit omnino^ he nowhere saye precisely that : an
quiaquam uaquam gentium est aaque miser F T. :
t(i quid Usquam iustitia est, V. : miror te, cum
Roma abeis, usquam potius esse. — ^Poet, in aii
affirmation: Uude quod est usquam . . . Inspici-
tur, 0. : implorare quod usquam est, Y. — Of mo-
tion, in some direction, to some place or other, any-
whither: vetut usquam Vinctua eaa, H. : nee Tero
usquam disoedebam, ue^ not at all: prius, quam
Tissaphernes uaquam se moveret^ N. — Jn any
thina, in any way, by any means, in any respect
(with a negat.) : Neque istic neque alibi tibi erit
usqunm in me mora, T. : neque esset usquam con-
silio locus : neque usquam nisi in avAritia nobili-
tatis spem habere, S. — Of any account, worth con-
sidering: quasi lam usquam tibi sint viginti mi-
nae^T.
tuiqila, 4Mdv., cXl the way^ tight on, without tnter-
rvplton, eontinuattsly, even : usque a man supero
Romam proficisci : aaque a rubro mail, N. : Dar-
daniam Siculo prospexit ab usque Pachyno,V. :
usque ex ultiroft SyriA sarigare : uaque ad caatra
hostium acoessit, Cs. : oum ad eum usque in Pam-
phyliam legates misisseut: trans Alpes usque
transfertur : usque sub ora, 0. : usque istino. —
With ace. ofpUwe, aU the way to, as far as, to (im-
plying entrance) : theatrum ita resonans, ut usque
Romam voces referantur : Miletum usque ? obse-
cro, T. — With auOgue (less correctly as one word,
usquequnque), in every place, everywhere : aut un-
dique religionem tolle, aut usque quftque conserva.
— ht time, all the time, continually, perpetually, all
the while, as long as, until: Progeniem uostram
usque ab avo proferens, T. : opinio iam usque ab
heroicia duota temporibus, /fom as far back ae:
usque a Thale Mileaio : deinceps retro usque ad
Rmuulum, as far as: inde usque repetens, etc.:
usque antehae, T.: usque adhuo, even till now:
tamen usque eo se tenuit, quoad, etc. : usque id
egi dudum, dum loquitur pater, T. : iaoet res in
controversiis, usque dum ioTeniretar : usque
quoad : usque adeo in perioulo fuisse, quoad, etc.
^-'Right on, without intermission, eontinumisly,
constantly, incetsantly: Ctesipho me pugnis roise-
mra Usque occidit,* T. : Cantantes licet usque,
minus via laedit, eamus, Y. : Naturam expelles
furoS, tamen usque reourret, H. ^ With qttdque
QsqiM qiwiqaa
8M
(lesg correctly aa one word, uaquecpuqueX canth^
uaUy^ always, at all timet : usque quaque, do hoc
cum dioemufl, «v€ry time : ne aut nusquam aut
usque quaque dicatur, hie admonere, at aU timet.
— Of extent or degree, even to, guite up to, ae/ar
a* : Ego vapulando, ille Terberando, uaque ambo
defeesi aumus, T. : poenas dedit usque superque
(i. e. usque eo quod satis esset), H. : usque ad eom
finem, dum, etc. : undique totis Usque adeo tur-
batur agris, to eo great an extent, Y. : Anco regi
familiaris est factus (Tarqaliilus) usque eo, ut,
etc — With quOqve ( less correctly as one word,
nsquequaque), in every tkinff, on every oeeaeUm:
nolite usque quaque idem quaerere r et id usque
quaque quantum sit appareat, in each particular.
usque quaque, see usque.
iUtor, dris, m. [ VAB- ], a burner of the deadf
eorpee-bumer.
ustnlo, — , -r^f Are [urol, to bum tip, eonewne
by fire : scripta ustuUnda Iignis, Ot
ustUB, P. of uro.
1. uBu-capio or usu oai>io, cepi, captus, ere.
— In law, to acquire ownerekip by u$e, acquire by
preeeription: quoniam hereditas usu capta esset:
quod iam velut usu cepisset Italiam, L.
2. usuoaplo, dnis,/ [abl. of 2 usus+OAP-],
an aequitUion o/ownerehip by uee^preeeripti»epo§'
tettion, uiueaptton : fundt
uauoaptnib i*. of usuoapia
uaura, ae,/. [1 AV-], « tirfw^, ti«e, enjoyment:
huius lucis : unius usuram horae gtadiatori dare.
— A uee of money lent, loan : a publicanis peeu-
niam pro usura auferre. — A payment for the uee
of money, intereet, ueury: sine usuris creditae pe-
cuniae, Gs. : certare cum usuris fructibus praedio-
rum, i. e. to exhautt their eetatee in paying intereet :
aes alienum multiplicandis usuris crescere, N.
uaurpatio, Onis,/. [usurpo], a taking into ueey
making use, using, employment, adoption^ undertake
ing, uee : usurpatio et renovatio doctrinae : tocIs,
L.: vetustatis.
uBuxpo, &vl, &tu8, are [ usus+RAP-], to tetMe
for uee, group for enjoyment, eeitu t^n, take into
uee, make uee of, km, employ, adopt, appty^ praetiee^
exereiecy enjoy.- hoc genus poenae saepe in impro-
boB civis esse usurpatum recordatur: ex taato
intervallo rem desuetam, U, : couitolaiioues % aa-
pientissirais viris usurpatae: ex usurpata libertate
in servitutem adserendi, i. e. after experienee of
liberty, L.: Guri cum caritate aliquA benevola
memoriam usurpare, eherieJi the msmory of: ius,
exercise, h. — ^In law, to eeixe, become eaaed^ take pos-
sesaion, acquire^ obtain: surculo defringendo, L e.
fry breaking off a twig (as a symbol of ownership).
~7b seixe wrongfully, usurp, trespass on: cuius
ioa tyraani quoque usurpamnt, {gapropriaied, L:
usurpandae alienae possessionis cauafi, L. — h
language, to neune^ call, speak of, talk of, adopt,
assume: Graecum verbum: admonet aaepe usur-
patae Dionysi vociSi qu&, etc, L. : Laelius, is, qei
Sapiens usurpatur: quae (via) antea allebator,
eadem none crebro usnrpatar, is on everybody %
tongue.
1. usua, P. of utor.
2. uana, Us, m. [1 AV-], use, praetiee, employ-
nuni, exercise, enjoyment: virtus in usu sui tou
posita est ; usus autem eius, etc : rerum necessa-
rium, Gs. — Poet, use, wear: Ferreaa adsiduo
consumitur anulus usu, O. : silices tenuantur ab
usu, 0. — Use, practice, exercise: usu cottidiano
eflBciunt, utl, etc, Gs. : adsiduus usua uni rei dedi-
tus : rerum maximarum.— In law, in the phrase,
usus et f ructus (kte, ususfructus), the uee and en-
joyment, usufruct : usus enim eius fundi et frnctos
testamento Tiri fuerat Gaesenniae. — Uee^ experi-
ence, discipline, acquired skill, training: Da. pro-
Tindam Gepisti ouram. Oe. mi usus renlt, hoe
scio, i. e. / know it by experience, T. : quid enIm
abest huic homini? . . . ususne rerum? experienee
in affairs f : usum in re p. magnum habere: nnl-
lius ustLs existimari, Gs. : nauticarum renim, Ga. :
aut belli usum aut studia volgi amissurus, S. : usu
sapientiaque praestantes, N. : seris venit nsus ab
annis, 0. — Use, habit, usage, custom, practice :
usum loquendi populo concessi : usum belli habe-
re, Gs. : (vitulos) ad studium atque usum formabis
agrestem, V. : cadent vocabula, si volet nsus, H. —
Intercourse, familiarity, associatioi^, intimacy, so-
ciety: domesticos: in tanto usu nostro tantaqtie
amtcitlA: ut insinuaret se in quam roaxime faroi-
liarem usum, L. : nee longo oognitus usu, 0. — Use,
usefulness, vtUue, utility, benefit, profit, adeantmge:
levis fructtts, exiguus usus : propter lini inopiam
atque eius usQs inscientiam, Gs. : naves non euo-
dem usum celeritatis habebant, eapadhf, Gs. : Ka-
tie in usum laetitiae s^yphis Pugnare, service, H. :
Quidve ad amicitiaa, uaus reotomne Mhat noa,
H. : plures quam quot satis in usum erant ignea,
L. : (pars Numidiae) specie quam usu potior, fre^-
ter in appearance rather than in reed value, S. —
As dat. nredic. : ea, quae sunt usui ad armandas
navis, which are of use, Gs. : esse mihi magno usui,
of great service : peritos Ic^m ad oondenda nova
iura Usui fore credebant, L. — In the phiase, ex
usu, advantageous, servieeabls, useful: deelararent,
utrum proelium ex usu esset necne, Gs. : quod ex
usu rei p. sit — Use, oeeanon, nesd, want^ necessity:
ilium usum provinoiae supplere: quae belli us&s
poacunt, auppeditaze, L. — ^In phrases with sum,
there is need, it is meeessary, it becomes reguiaite,
there is oeeasUm: An qnoiquamst usus homini, ae
ut oruoiet 1 isit neeessarUifor^tufMan to torture
Digitized bf XLj(JC5Qi
QBlUlfrllCtlM
808
Qt
himmiff T. : eqnitum impetam, can adesset asaa,
suathiere, Cs. : de ceteris studiis alio loeo dicemua,
si U8U8 fuerit, if there ^aU be ooeatioH: navls,
quibus usofl non est, omnia praecidiaae: quibtia
(navibua) oonsali iisus non esset, L. : nunc Tiribua
U9US, V. : Non nana factoet mihi nano hunc Intro
sequi, \,e.it doe$ not wit me^ etc., T. : alii offerant
se, 81 quo QSUB operae sit, L.— In phrases with
veniOy it beeomee neeeteary, ccccteion arieee,' Non
usus yeniet, spero, T. : ut, si usus reniat, auum
quisque locum teneat, i/oeeaeion th»uld tariee, Cs.
— In the phrase, nsu renit, it happem, it ooenre^ it
btfalU: idem mihi usu venit in cansft optim&: si
id cnlpft setaectntis acdderet, eadem mihi usu ve-
nirent: id quod usu Tenerat, actually oeemrred^'^,\
quod haeo de Yerdngetorige usu Tentnra opinione
perceperat, Cs. : usu venire ut abhorreant, etc.
(uaiis*fruotiifl), see usus.
1. tit or nti, ado. [for * quoti or * euti ; 2 CA-].
I. Of place, where (poet.): Nisua Labitur, caesis ut
forte iuvencis Fusus madefecerat herbaa, V. : Ut-
que aer, tellus ilHc, 0. — ^11. Of time, wAm, a» eoon
OM^juat a»: ut hinc te intro ire iussi, opportune
hie fit mi obviam, T. : ut peroraTit, surrexit Clo-
dius : ut Tero aquam insreesi sunt . . . turn, etc,
L. : ArioTistum, ut semel Gallorom copias yicerit,
cnrudeliter imperare, Cs. : atque ego, ut primum
tletu represso loqui posse coepi, Quaeso ioquam,
etc., ae eoon ae ever: Siculi, ut primum yidere vol-
gari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt,
L.: delude ut nulla ri perculsos snstinere po-
ierat, Quid ultra moror, inquit, etc., L. : ut hinc
forte ea ad obstetricem erat missa, T. : ut ad mare
noetrae cohortes ezcubuerant, accessere subito
Pompeiani, Cs. : litteras scripsi . . . statim ut tuas
legerem (i. e. litteras nunc scribo^ ut tuas legi) :
neque, ut quaeque res delata ad nos, tum denique
scrutari locos fdebemus) : traditum esse ut quando
aqua Albany anundasset, tum . . . Tietoriam de Ve-
lentibus dari, L.-*-jStnM,/rom the time at which:
at Brundisio profectus ea, nullae mihi abs te sunt
redditae Ittterae.— Of repeated action, whenever:
ut quisque istius animum oifenderat, in lautumias
statim coniciebatur : ut cuique erat locus attribn-
tus, ad munitiones accedunt, Cs. : at qoisque arma
ceperat . . . inordinati in proelium niant, L. : at
enim quisque dixerat, ita postulabatar, etc^III.
Of manner, A. Interrog., Aow, in what way, in
what maimer: Ut Tales ? T. : ut sese in Samnio
res habent f L. : Ut valet ? ut memiiut nostri f H.
— Usu. in dependent questions, with enbj. : Nar-
ratque ut vlrgo ab se Integra etiam turn siet, T. :
credo te aadUse at me circumsteterint : docebat
ut omni tempore totius Galliae principatam Aedui
tenuissent, Cs.: veniat in mentem, ut trepidos
quondam maiores vestros . . . defenderimus, Li :
^des at altft stet nive candidum Soraote, H.—
With indie, (old or poet) : Iliad ride, os ut sibi
diatorsit camufex, T. : Aspiee, ventoro laetantur
at omnia saeclo I (I a omnia UetanUa), V.— After
▼erba of fearing, Aow, in what way, leet , , , not,
that . . . not : rem f rumentariam, ut satis commode
supportari poeset, timere dioebant, Cs. : verebar
ut nsdderentur : timeo ut sustineas : o puer, ut sis
Yitalis, metuo, et maiorum ne quis amicus Frigore
te feriat, H.: quia nihil minus, quam ut egredi
obseasi moenibus auderent, tiroeri poterat, L. : ut
feruU caedas meritum . . . non vereor, H. — In ex-
clamations : ut falsus animi est ! T. : Gnaeus
autem neater . . . ut totus iacet : Ut vidi, ut peril !
ut me roalus abstulit error I Y. : ut tu Semper eris
derisorl H. — B. Relative, ae: ut potero, feram,
T. : Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et
debeo: Labienua, at erat ei praeceptum . . . absti*
nebat, Cs. : ot plerumque fit, L. — Introducing an
example, ae^for examfle^for inetance: est quid-
dam, quod SU& vi nos inleotos dudt, ut amicitia :
oeteri morbi, ut gloriae cupiditas, etc. : qui aliia
Bocent, in eAdem sunt iniustati&, ut si in suam rem
aliena convertant : ut si quis ei quern urgeat fames
venenam ponat, L. : caoaas, ut honorificentissirais
verbis consequi potero, coropleotar : si virtus digna
est gloriatione, ut est ( i. e. sicut est ) : nemo, ut
opinor, in oulpfi €«t, in my judgment : qui, ut credo,
duxit, etc., / Miavf. *- With correlative tto, eic,
sometimes tdem, ttem^ ae,Juet ae, in the eame man-
ner ae: omuls postbabui mihi res, ita nti par fuit,
T. : ut viro forti dignum fuit, ita calnmniam eius
obtrivit: si ut animis sic oculis videre poesemus:
disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut
dispuutumque est : fecisti item ut praedones so-
lent : baec ut brevissime dioi potuerunt, ita a me
dicta sunt (I e. ita breviter dicta aunt ut dici po-
tueraot) : te semper sic oolam ut quern diligentis-
sime: eruditus autem sic ut nemo Thebanus nuigis,
N. — ^In comparative clauses with indefinite sub-
jects, ut quisque with a eup. or an expreaaion im-
plying a superlative, usu. followed by ito with a
eap., the more . . , the mare: ut quisque est vir
optimos, ita difficillime alios improbos suspicatur.
Ma better man one tt, the harder it ie for him to,
eta : ut quisque (morbus) est difficilUmus, ita me-
dious nobilissimus quaeritur; cf. facUlime ad res
iniustas impelUtttr ut quisque attissimo animo est:
ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae
obieetus, L. : de captivis, ut quisque liber aut ser-
vus esset, suae fortunae a quoque sumptum sup-
plidum est, aeeordinff to each one*e etatim^ whether
free or bound, L. — Introducing a general state-
ment for comparison or confirmation, as, conHder-
ing that, t« aeoordance with the fact that, in view
of what: hand scio herole, ut homoet, an mutet
aaimum, T. : atque ille, ut semper fuit apertissi-
mus, non se purgavit, sed, etc»: transire pontem
non potttit^ ut eztrema resdluta f|»A^^^ L.:
Digitized by *
804
Epichftitni, acuti neo insulai hominifl, at SioiU, at
wu natwrulfnT a Shilian. — ^IntrodneiDg a limit-
ing circuiDStanoe, a$^ e(nuidering^for: bic Gets ui
captus est serroram, non mains, L e. a»far at this
can be Mid of «/atM«, T. : dvitas florens, lU est
captus GermaooraiiifGs. : Gaelius Anttpater, scrip-
tor, ut temporibus illis, lucttlentos, /br thote timm:
(orationis genus) at in oratore exile, for an ofxUor :
gens, ut in eft regione, divitiis praepollens, L.--*
With perinde or pr^ «o, ««, in proporUan at, a<v
cording as, to the extent that, in the measure that:
in exspectatione civitas erat, perinde at evenisset
res, ita oommunicatos honores habitura,!^: pro
eo at temporis difficultas aratorumque penuria
tulit— With a tirfot, a$ it ie naiwral for penone,
like <mc, ttn«e, seeing that : proficiscuntar, ut qui-
btis esset persuasum, non ab hoste oonsilium dsr
turn, etc., like jnen convineed that^ etc, Gs. : inde
consul, ut qui iam ad hosas perventum cemeret)
prooedebat, L. — Introducing a motive or assomp-
tion, aeifonthe wqapoeUum, that, {n the Miefthat:
narratio est rerum gestaram aut at gestaram ex-
positio: (Gatli) laeti, ut exploratft Fictorii, ad
castra pergunt, L. — With ito or tie, introdocing
an oath or attestation, a$, as it is true thai: ita
me di ament ut ego Laetor, etc., T. : ita vivam at
maximos sumptfls fado. — Witli oorreladve ita or
tt>, introducing contrasted clauses, at ... so, «t on
the one hand .. .no on the other, eJthough , . . yet,
uhile , . . etitt, both . . . and: at errare potuisti, sic
dedpi te non potuisse, quis non videt F : consul,
ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens oer-
tamen, respondit, etc., L. : uti longe a luxurii, ita
famae propior, Ta. — Repeated as indefinite rela-
tive, in whatever nuumer, howsoever (only with tiip
die.): Sed ut at haec sunt, tamen hoc fadam,?. :
sed ut ut est, indulge valetudinl taac-^Indefinite,
in eonoessiye or conditional clauses, however, in
whatever manner, in whatever degree, aUkoHgh^
granting that: quod at ita sit— nihil enim pugno
^-quid habet ista res aut laetabile aut gloriosam ? :
nihil est prudentift duldos, quam, ut cetera aafe-
rat, adfert oerte seneotus : at enim neminem aliam
rogasset, sdre potuit, etc. : qui, at non omnia peri-
tissimus stm belli, cum Romanis eerie bellare
didid, L. : ac iam ut omnia contra opinlonem ao-
dderent, tamen se plurimum navibos posse, Gs. :
Ut desiut vires tamen est kudanda Tolantas, O.
2. Qt, eonj. [1 ut], with eubjf. — Of effect or re-
sult, that, 90 that: prior pars oratimiis toae fade-
bat nt raori cuperem: di prohibeaot, indices, ut
hoc praesidium seotorum existimetnr: Dumnorix
a Beqaanis impetrat at per finis soot Helvetios
ire patiantur, Cs. : qaid adseqaitur, nisi hoc ut
arent qui . . . f n agris remanseront, what does he
gain: rioerunt tribonl ut legem preferrent, L.:
ille addud non potest ut, etc. : Impellit alios avari-
lia ut, etc,Os. : eosdeduxi testto otde istias facto
dabinm esse nemini poesit : mans <
pendebat, at perpaod prohibere possent, Gs. : non
ita fracti aBimi dvitatis erant, at non seDtirent,
etc, as not to feel, L.— *In thought, that„ wo that, to
(esp. after Terbe of wishing, coramandiiig, or tn-
deavoring): volo uti aihi re^wndeaa, nam qoii,
etc, Iwwk gou to antwer: tlbi instat Horteiuiiii
ut eas in consilium : Ut ilUua di deaeque perdant,
T. : censeo ut iter reliquum confioere pergaa, /
propoae: obsides inter se dent, Sequani ne . . .
Helvetii ot sine malefido tcanseant, Ge. : coosti.
tueram ut manerem: padsdtur cam priacipibas
ut oopias inde abduoant, h. : edioeie ut senator
rodri4 : ille ttbi potestatem facturos sit at digas
utrum vdis: qui sibi hoc sompsit ut ooarigax
mores aliorum, who hoe vetderiaken to correct: dm-
Tern idoneam ut habeas diligenter videbis, care:
omnis spes eo versa ut totis viribas terra adgre-
derentur, L. : satis esse magna incommoda ace^u
ut rdiquos cfeQs timerent, dieattere great cjum^
to make them fear, etc, Gs. : quod praeceptum,
quia raaius erat quam ut ab homine videretoc,
etc, too great to be from man : clarior res ent
quam ut tegi posset, too dear to be covered vp, L
-—Of definition (ooncdved as the resalt of its ante-
cedent, expressed or impUedX that : reliquum est
at de GatuU sententift dicendum Tideatur : prozi-
mum est at doceam, etc : consentaueum esi huic
naturae, ut sapiens vdit gcrere et administrare
rem p. : non est ▼erisimile at Ghrjsogonos horam
Utteras adamant : vetos est lex amicitiae ut idem
amid semper ydint: primom est offidum ut
(homo) se oonservet : est moe hominam at ndint,
etc : potest fieri at res rerbosior haec fuerit, ilia
verior, it mag be that: pater at in indido capitis
obesse filio debeatf : ex qoo effldtar at quldquid
honestum sit, idem sit utile, it tt proved that, etc :
non est igitor at mirandum sit ea praosentiri, there
et no reaaon to wonder: iam in eo rem fore ut Bo-
man! am hostes aut domini habendi t^l, the situa-
tion woM be smh, that, etc, L. : iam piope ent
nt, etc, it was almost corns to saek a pastt, that,
etc, L. : cam esset haec ei proposita oondido at
aat ioste accasaret aut aoerbe moreretar, etc:
Soevi in earn se coosaetadiaem addaxeront, at
lods frigidissimis laTarsotor in flaminibaa^ Gs.:
hoc iure sunt aodi at ds ne deplorare quidem de
sols inoommodis lioeat: ne voce qaidon inoom-
modi, nedum at nlla vis fieret, paulatim permal-
cendo numsaefeeerant plebem (L c nedum ultt ri),
L.— In final dauaes (of purpose), that, m ordn
that, for the purpose of, so thatt so as to: haec
acta res est at d nobiies restitoerentar in dviia-
tem: Gaesar dnguUs legionibus siogoloa legatoa
praefedti ati **oa testes soae quisque Tictotis babe-
ret, Gs. ; cf.id at ne fiat, haec ks sola eat remedio»
T. : eonsensQS senatfis fait at profidsoeremor:
vidt sententia at mitt^rei^p^^oni, L.: bae
riftscfbg!"''
utonaqna
806
uterqne
mento laborem Seae tern mttM at in otia iata
recedant Aiuot, H. : poliua ad delencUun meno*
nam dedeooris, quam ut timonm facial, L.—
After a mbtt : morandi cauaa «rat ut hoelem ad
oertamea elioeret, L. : causa autem f uit hue ▼enien*
di, ut quoedam biuo libros promerem. — ^E 1 li p t. :
ut in pauca oouferam, testamento facto roulier
moritur (so. hoc dico), to be hri$fy eta : et, vere ut
dicam, de te f uturum est, to uU the truth : Mu-
rena, si nemini, ut leTissima dieam, odio fuit> to
»ay the least.
Qt - ovmqQa ( -omiq. ; old, ntquoinqtie ),
adv., at whatever titne, whenever: utcumque exae-
stuat aut deficit mare, L. : ibimus, ibimus, Utcum-
que praecedes, H. — In what way eoever^ howeoever^
fumever: (orator) utcumque se adfectum videri et
animum audientis moveri relet, ita, etc. : utcum-
que res sese habet, L, — ^E I li p t. : sed utcumque,
seu iniuDcta seu susoepta foret militia, et earn ex-
haustam, etc., however it might he, L. — SomehoWj
in one way or another: quae dubiis in rebus ut-
cumque tolerata essent, ea non ultra paU, L.:
dum utcumque explicaretur agmen, L.
(utenfl^ entis), acfj, [P. of utor], potaeteing^ en-
joying.— Only camp. : utentior sane sit, i. e. richer
in enjoyment (aL opulentior).
utenailis, e, adj. Tutor], to be tieed, of t<M, tiee-
/ul. — Ptnr, n. as tuSet.^ "uteneiUj matenaU^ necee-
tariee: exutus omnibus utensilibus miles, L.
1. utor, tris, m, [cC uterus], a bag of hide^
leathern bottle, veteel ofekin^ ekin: unctos sal vere
per utrls, V.: sine utribus ire (I e. skins for
floats), Cs. : in utris vestimentis ooniectis flumen
tranavere, L — Poett Cresoentem tumidis infla
sermonibua utrem, Ue,the vain mafi, H.
2. uter, utrUf utnim, gen, utrtns (rarely ntrtus,
H.), dot. utrl,/m»i. [for * quoter or * outer; CA-].
I. InX^TTOgfLilreywhieh of two, t^ich, whether:
uter nostrum popularis est? tune an ego?: uter
est Insanior horum, H. : utra igitiir causa popula-
ris debet Yideri?: ab utro (insidiae) fitotae sint,
incertom est: quod utri noetrnm sanctius sit, iam
pridem sentis, L. : ntriua horum Verba probes et
facta, dooe, H. : Elige, utrum fadas, O. : iu ut
ocutis, in utram partem float ( flumen ), iudioari
non possit, Os. — Phtr., of two oolleetkxis or sets :
sed utros eins habneris libros-^uo enim sunt
oorpora— an utrosque, nesoio : utrum de his po-
tius, dubitasset aliquis^ quin alteram, nemo. — Re-
peated, whidk of two , . , the other: ut nihil iam
aliud quaerere debeatis, nisi uter atri insidias
feoerit: scire de filiis tuis, uter ab ntro petitus
fraude et insidiis esset, L.: Ambigttur uter utro
stt prior, H. — Strengthened by tie.* ateme Ad
casOs dubios fidet sibi oertius, hie qui . . . An qui,
etc, H.— n. Indefinite^whieheoeveroftheiwo,
whiehMver one, the one whiek : lionun utro uti nolu-
mus, altaio est atendum, L e. if either oftheae doee
not twit uf, we muet appeal to the other: utrum
enim horum dizeris, in eo culpa et crimen haere-
bit: utri eorum dedicatio iussu populi data esset»
eum praeesse annonae^ L. : uter aedilis fueritve
Vestrum praetor, is saoer esto, H. — Mther of the
two, one or the other, one: omnium oontroversia-
rum, quae essent inter aratorem et decumanum, si
uter velit, edicit se recupera tores daturum.
Qtar-otunque (-oiinq-), utracumque, utrum-
curoque, vron,, whichever of the two, whicheoever
one, whiaiever : utrimque oopiae ita paratae, ut,
utercumque yicerit, nou sit mirum f uturum: in
quo bello, utracumque pats vicisset, etc.
ntar-libet, utralibet, utrumlibet, pron., which
of the two you fieaae, either at will, eiVier one:
utrumlibet elige, eta : eoe consules esse, quorum
utrolibet duoe helium geri recte possit, L.
utar-qne, utfaque, utrumque (gen, utrlusque,
sometimes utriusque, H., 0. ; gen. pittr, utramque,
C.X pron, — Sitia^ each, either, each one, one and the
other, one ae wtu a$ the other, both (of two regarded
severally): pariquo fastigio steterit in utraque
fortuna, N. : JDocte sermones utriusque linguae,
Oreek and Latin, H. : sub utroque Pboebo, i. e.
the riting and the aetting aun, 0. : tempus dedu«
cendi exercitOs aut utriusque aut oerte alterius,
L. : sed nterque (sapiens appellatus est) alio quo-
dam mode : uterque cum equitatu yeniret, Cs.--*
In apposition : uterque, mater et pater, domi erant,
T. : ego utrumque meum puto esse, et quid sen-
tiam oetendere et quod feceris defendere. — With
gen. part (of a pron, or a aubat. with a pron. da-
monatr, or reloL ; poet, also witii a mtbet. alone) :
uterque nostrum id sibi suscipiendum putarit:
domus utriusque nostrum aedificatur strenue:
utriusque harum rerum expers.— P o e t. : et haec
utiuam Viscorum laudet uterque! H. — In the
phrase, in utramque partem, «n either way, in both
direetiona, on both aicka, both vaaya,for and againat :
Vemens in utramque partem es nimis, Aut largi-
tate nimia aut parsimonia, T. : utramque in par-
tem multadicuntur,/>roaiiJ<»n.* suam sententiam
in utramque partem esse tutam, on either aaaunip-
tion, Gs. — With plur. predic..* uterque eorum ex
castris exercitum educunt, Cs. : uterque cum illo
gravis inimicitias exercebant, S. — In reciprocal
uses, one. . .the other, ewih ...the other, either . . »
the other, one another : uterque utrique est cordi,
T. : est utraque res sine alter& debilis. — Plur., of
two parties or collections, eaJi party, eath ride,
both: quoniam utrique Socratici et Platonici volu-
mus esse : his utrisque (Atrebatis et Viromanduis)
persuaserant, Os. : Aetolorum utraeqne manito
Heraoleam sese induserunt, L. : utraque oppida,
L. : utraeque nationes Rheno praetexuntur, Ta. —
Of two t^hji^o^both^U^i^botfi^
Qteras
a96
o»e 08 wen a» the other : binoB habebtm (scyphos),
iubeo promi utrosque: da«e fueraot Arioristi
uxores . . . utraeque in eft fug& perierant, Gs. : bi
utrique ad urbem imperatoras erant (Q. Marcios
et Q. MetellusX S. : palmaa utrasque teteodit, V. :
utrisque conaulibus Italia decreta est, L.
titems, I, m. [Engl, udder], the womb^ matriz :
quae te beluam ex utero fudit, C, H., 0. — The
belly ^paunch: Per utenim (cervi) venlt hanindo,
v., hu^ThefruU of the womb, afehie, Ta.
vter-Tis, utravifl, utrumvls, nron. indef.^ whuh
ffou will, efthef of the two^ etther at Vfill: Qui
utramvis recte norit, ambas noverit, T. : at minus
habeo viriam quam yestram utervts. — Pro v. : In
aurem utramvis otiose dormire^ L e. ^o be free from
oare,T.
1. titi, inf. of utor. 2. nt!, see ut.
utlbilis, e, adj. [utor], to be used, Jit, appropri-
ate, tiaeful, eervteeable: Quid minus atibUe fult
quam lioo ulcus tangere ? T.
utilifl, e, adj. with eomp. and mip. [utor], ueefkU,
eervteeable, beneficial, profitable, advantageous, eicpe-
dient, to good purpose : res utiles et salutares :
Quid Sophocles et Aeschylus utile ferrent, H. :
Quemaque glans victa est utiliore cibo, 0. : non
enim mihi est vita utilior quam animi talis adfec-
tio : posse lis utiles esse amicos, Gs. : loci muniti
et sibi utiles, 8. : ver utile silvis, V. : homo ad
nullam rem : pedibus, naribus, 0. : bis pomts uUIis
arbos, Y. : Adspirare et adesse choris crat utilis
(tibia), H. : numquam est utile peccare : Niminim
sapere est adiectis utile nugis, H. : nee in pertur-
bata re p. eos utile est praeeaso vobis, expedient,
li. — ^As tubeL n., the ueefd: Omne tulit punctum,
qui miscuit utile duici, i. e. profit with pleasure,
U. : honestum praetulit utili, honor to profit, H. —
Fit, suitable, adapted, proper : utilium bello studio-
sus equorum, 0. : passo psithia utilior, V. : radix
medendi Utilis, 0.
utilitaflk aUs {aen. plur. tatum and f&tium), /.
[utilis], use, usefiUness, utilitg, serviceableness^ ser-
vice, expediency, benefit, profit, advantage, welfare :
commodis utilitatique servire: etiamsi nulla sit
utilitas ex amicltia: res ad communem utilitatem,
qtias publicas appellamus: utilitas iusti prope
mater et aequi, H. : in e& re utilitatem ut cogno-
Bcas meam, i. e. how lean serve you, T. : belli uti-
litatem retinere, i. e. the means of success in war:
utilitatibus tuis possum carere, L e. lean dispense
with your services,
utilitar, adv. with comp, [utilis], usefully, prof-
itably, beneficially, advantageously : iracundia uti-
liter a naturft data: parum utiliter in praesens
oertamen respondit, i. e. unfortunatdy, in view of
etc., L. : Utilius stare, 0.
Qtlnam, adv. [ati (see ut)+iiiim], oh that! I
wish thai/ if only/ wouid to heenen / wvsdiiki
utinam id sit, quod epero, T. : utixuan tibi issc
mentem di inmoitales duint: utmam, Qnics<£
viroram fortium oopiam tantam haberetis: c;
nam promissa lioerst Non dare I O. : habeck eb
roonem bene loognm hominis, utinam non \m^
dentist not, I trust: quod utinam, iteram atiaas.
tuo taroen oommodo ! : illad ntinam ne rere eci
berem ! : haao ad te die natali meo scripa, %»*
ntinam susceptus non eisem ! : Utinam nee . .
nee, would that neither . . . nor. Ph.
1. Qtl-qiia, and that, see ut (uti) and qoe.
2. Utlqae, adv. [uti (see 1 ut)+que]« in en:
ease, at any rate, certainly, assuredly, by <ill meem:
quo die venies, utique fac cum tuia a pad me d-.
— With a negative, not by any means, not at aT;
coDcnrrunt ad eum legati, roonentes, ne utiqs«
experiri vellet imperiam, L. : numquam ab eqdu.
Duroquam ab pedite, utique numquam, nerer ^
all,L, — In particular, e^i>ecially : velira, Vartoais
et Olli mittas laudationem, Olli utique : saetine
inde utique consulum alter patresque, L.: cos-
mota plebs est, utique postquam vtdenint, eUx, L
— At least, bf all means: sed haec; si tibi eri
commodnm ; ipse vero utique fac venias.
€tor (old, oetor), Hsus, I, dep., to use, male tar
of, employ,profit by, take advantage of, en^oy, sertt
oneself wita: utor neque perantiquis neqae inbu-
manis testibus, cite : num arguroentis utendum ia
re eius modi?: dextro (oculo) aeque bene, K.
exemplis in parvo grandibus uti, io appiy, 0.
naves neque usae noctumft aurS in redenndo, C&
ustts est hoc cupidine, tamdiu, dum, etc., i. e. bor-
rowed: si fortuiiA permittitis uti, to take atheaUapt
of, V. : libertate modice utantur, L. : deomm HV
neribus sapienter uti, H. : temporibus aapienter
utens, takmg advantage of, N. : opportanae Bunt
divitiae ut utare (sc eis) : administria ad ea sa-
crificia Druidibos, Gs. : ut ea potestate ad quae-
stum uteretor, might avail himself of : utuntur aus
aere aut taleia ferreis ad oertum pondua exami-
natis pro nummo, Ga. — Pro v.: scisti uti foro^lo
make your market, i. e. to eonciliate, T. — ^With aec
(old) : Mea, quae praeier spem erenere, ntantcr
sine, T. — Paes., only in gerundive : Quod ilia aetts
magis ad baec utenda idoneast, I e. for these en-
joyments, T. : te, quod utendum aoceperia, reddi-
disse, w/uit you borrowed: Mnlta rogant atends
dari, 0. — To memage, control, widd: bene annts,
optima equia. — To mend, use: notum et qoaerere
et uti, H. : cum bona noatria noe esaemus usi, a-
hausted. — 2b wear: pdlibus ant parvia tegimeo-
tis, Gs.: insignibua regiia. — To aeeqji, adi^: ei
oondidene, quae a Gaeaare ferretur, Gik : pimepD>
ateria oonsiliifl.— 7b reeorl to, eosuuli: qnaealor,
caiua consilio uteretor.-^ 7b make, adapt, ewffky,
express onetdf: si provinda loqui poaset» bacvooe
Digitized by V^OOQIC
1X^^Oi0'
m^
u.
Qteretur: haeo diiitio, qu& me ati res p. co«git. —
"Tb perfamij exereiae^ practise : Tlrtute sui: Viri-
; / bos per cHtos, H. : nil circnitione, T. — To indulge^
f praeOse, exercite, yidd toj alaoritftte ac etadio,
Ob. : incredibili pattentift : dementer amoribus, 0. :
-^-flua clementii in eoe, Gs. — To experimee^ vnder-
^ ffo, receive^ enjoy: Ne aimili utamur fortunS atqne
-- usi sumus, Qaom, ete.,T.: hoc honore usi togati
[' Bolent esse. — Toeofkeume^ take, drink: Lacte mero
. - et herbis, 0. — To enjoy the friendtJiip of, be inii-
■' mate wilh^ aeaoeiate with : qua (Oaecilift) pater uaua
. erat plurinaum : Utere Ponip^io Grospho, H. : re-
gibite, H.— With two Ml., to tiee ae, employ for,
hM in the eupaeity of, find to be: Mihi si umquam
fllius erit, ne ille fadh me utetur patre, shall find
me an indvdgenit faihxr, T. : hio vide quam me sis
nsurus aequo, i. e. how justly I haiee dealt with you :
uteris monitoribus isdem, H. : Faletudino uon
bon&f Cs.
ut-pote, adv., as is possible^ as is natural, as is
of eofiiTse, as being, as, seeing that, inasm^i^ as,
since (introducing a reason why the statement in
the principal clause must neMs be true) : neque
uunen Antonias procul aberat, ntpote qui expedi-
Ins in fug5 sequeretur, & : ea nos, utpote qui nihil
oontemnere soleamus, non perCimescebamuB : cla-
mor Bomanis auxit animum, utpote capta orbe,
L. : Inde Rubos fessi pervenimus, utpote longum
Carpentes iter, H. : Qutn id erat curae, quo pacto
cuncta tenerem, Utpote res tenues, tenui sermone
peractas, H.
atriirififl» I, m. [uter], a water-earrier, L.
Qtximqiie (titrinqna), ode. Tuterque], on both
sides,' on eitlier hand, from each side, on the one
side and on the other: clamor utrinque, Undique
ooncursus, H. : magnae utrimque copiae : multis
utrimque interfectis, Cs. : tigna binis utrimque
flbnlis distinebantnr, one on weh aide, Gs. : utrim-
que eonstitit fides, i. e. both parties kept their word,
li. : utrimque anxii, i. e. afraid of both parties, Ta.
Qtro, adv, [2 uter], to which of the two »ides, in
which direction: Nescit utro potius ruat, 0. —
Fig.: quae (natura), quoniam utro accesslt, id fit
propensius, etc.
utrobique (otmbiqtieX <k&- [utnibi (utor+
ubi)+que], on both parts, on the one side and the
other, on either Ivand: ut eadem Veritas utrobique
sit, i. e. with gods and men : depopulatus Hypa-
tensero primo, deinde Heracleensem agrum, inutlli
utrobiqde auzilio Aetolorum, L. : utrobique Eume-
nes plui valebat, on both land and sea, N. : pavor
est utrol pique molestus, H.
otrojqtie, adv, Tuterque]. — Of plaoes, to both
places, \pn both sides, in each direction : utroque
eitius qAiam vellemus, cursum confecimus : exerci-
tOi utr|pqae duoti, L. : lactantem utroque capot,
67
v.: mere ardefc utroque, 0. — ^Fig., in both direo'
tiont, in eUher point of view, both ways : auctores
utroque trahunt, L.
ntmbiqua, see utrobique.
utruin, adv. [uter]. Z. Introducing a direct
question; and expressed in English only by the
mark of interrogation : utrum pro me an pro me
et pro te?: utrum bostem an tos an fortunam
utrittsque populi ignoratis ? L. — Strengthened by
ne ( attached to an emphatic word ; or poet to
utrum ) : Utrum studione in sibi habet an iaudi'
putat Forcf T. : utrum igitur tandem perspicuisne
dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?:
Utrumne iussi persequemur otium ... An hunc
laborem, etc., H.— Without an expressed alterna-
tive: utram enim est in clarissimis civibus is,
quem iudicatnm hie duxit Hermippus ?-^II. In-'
troducing an indirect question, whether: Utrum
stultitiA facere ego hunc an malitiA Dicam, incertus
sum, T. : utrum inpudentior hie . . . an crndelior
ilia, diflScile dictu est : est quaerendumque utrum
una species sit earum anne plures: iam dudum
ego erro, qui quaeram, utrum cmeris necne, wheth-,
er . . . ornot: utrum proelium oommitti ex usu
esset necne, Gs. : cuminterrogaretur, utrum pluris
pattern matremne faceret? matrem mqu\t,wnelher
. . . or.— ^Strengthened by ne (attached to an em-
phatic word ; or poet' to utrum ) : ( rogo ) utrum
praedioemne an taceam f T. : videamus, utrum iea
fortttitane sint an eo statu, quo, etc : utrum ad-
monitus an temptatus an Mno duce ullo pervenerit
. . . nescio: Nee quidquam difFerre utrumne in
pulvere . . . ludas opus, an meretricis amore Solli-
citus plores, H. — ^Without an expressed alterna-
tive : an hoc dicere audebis, utrum de te aratores-
bene exlstiment, ad rem id non pertinere ?
nt-at or nt nt, adv., however, in whatever fnan-
ner : utut est, indulge valetudini tuae : ut ut erat,
mansum tamen oportuit, T^
€va, ae, /. [VO-], a grape, berry of the vine:
a qua (gemma) oriens uva se ostendlt : Hie sege-^
tes, illic veniunt felicius uvae, V. : Terra ferador
uvis, 0. — Poet, collect., grapes : tolle cupidlncm
Inmitis uvae, H. — A vine: fert uva racemes, V.
— Of bees, a duster, Inmch, swarm : apes lentis
uvam demittere ramis, V., lu.
u^eaoo, — , — , inch f*(iveo; VG-], to drink
freely, tipple: modicis (poculis) laetius, H.
utrldnlna, acy. dim, [uvidus], moist, wet: a
fletu, Ct
uvldits, adj. [VCr-], moist, wet, damp, dank,
humid: Yestimenta, H.: gemma, 0.: Menalcas,
bedewed, V. : Tiburis ripae, I e. wdUwatered, H. —
Fig.,(friifiA:m.- dicimus integro Sicoi mane die,
dicimus ttvidi, H.
uxor, Oria, /., a wife, spontse, consort: duxit
808
iteram uzorem jntre vivo : eniSr quantam au4ip,
oxore exddit, mint go witkonU a wtfe^ T.—- Po e L :
Olentis uxores mariti, i. e. tht-goat9^ H.
nzorliui, adj. [uxor], of a mfe, of a married
woman: in aibitrio rei luoriae: abhorrens ab ra
uxorift, i. e. overM to marriage^ T. : doa, 0.^->I>ito-
tedtoa^Hfe^ruledbgawif^uufnom: palcramqae
iixoriuB urbem Exatniia, V. : amoia (Ttberia), H.
V (U oonaoDana).
vacans, antis, a^jAP* of vaoo], empty^ unoeeu-
piedf vacant : saltua, v.: mens corpore^ toiihout :
custode, 0.—- i^itr. n. aa mbtt.^ vacant atate$:
popnlus yacantla teneret, Ta. — Fig., at leUure,
unemployed^ unoccupied: animus, 0.
vacatio, onis, /. [ vaco ], freedom^ exemption^
immunity^ dUpeneaiion: cum sacerdotes deorum
▼acationem habeaut : adulescemiae, i. e. the license
of youth : rerum j^tarum, i. e. immunity earned
by eervtce: neque ei suam Tacationem eripio, i. e.
his peculiar license: omnium munerum : publici
muneris: militiae, /rom mUiiary service^ Cs.: a
caosis : a belli adminlstratione, L. : yacationero,
quo minus iudiciis operam darent, habere. — Ex'
emption from military service ( so. militiae ) : P.
Vatinius . . . et agro a senatu et Tacatione donatus
est : scribere exercitum sine alia vacationis venift,
Xj. — A sum paid for exemption from military ser-
vice: yacationes oenturionibas ex fisoo numerat,
Ta. : yacationes annuae, Ta.
▼aooa, ae,/. [VOC-], a cow, C, V., H., 0.
▼aooinium, I, n., a blueberry, whortleberry:
vaooinia nigra leguntur, V., 0.
vaccula, ae,/. dim,, a little cow, heifer, Ct
vaoillo, avi, fttus, &re, to sway to and fro, stag-
ger, reel, toUer: ex yino : in utramque partem toto
corpore: epistula yaclllantibus litterulis. — ^Fig.,
to waver, hisUate, be untrustworthy, vacillate : tota
res yacillat et claudicat; cum una legione et eft
yacillante, i. e. untrustworthy: in yetere aere alieno
vacillant, stagger under a load of old dihts.
vaave, adv. [yaciyus], at leisure, leisurdy:
libellum perlegero, Ph.
(vaoiTtui), see yodyus.
vaoo, avT, Stus, are, to be empty, be void, be va-
cant, be without, not to contain: yilla ita completa
militibua est, ut yix triclinium . • . yacaret ; maxi-
mam putant esse laudem, quam latissime yacare
agros, to be uninhabited, Cs. : ostia septem Pul-
yerulenta vacant, septem sine flumine yalles, 0. :
Ora yacent epulis, i. e. tUfstain from, 0. : haeo a
custodiis classium loca maxime yacabant, Cs. —
2h be unoccupied, be vacant, be ownerless: cam
agri Ligusttni . . . aliqoantam yacaret, L. : Piso si
adesset, nallius philosophiae vacaret locus, i. e. no
system would be without a representative. — ^Fi g., to
be vacant, he free, he witfiout, be unoccupied: nulla
yitae para yacare officio potest : ampUtudo animi
pulchrior, ai yaoet popalo^ roiuitiu aloof from:
rea p. et milite illio et peeanift yacet^ be relieved
from furnishing, L. : noJlam tempua ill! amqaam
yacabat a scriboido : a publico oflSdo et monoe:
ab opere (militesX Cs. — To be free from^Uhar^ be
idle, be at leisure, have leisure, have time: qoamyis
oocnpatos sia . . . aut^ ai ne ta quidem yacaa, eta :
Dum perngo tecum pauca vaca, i e. attend, O. :
philosophiae, Quinte, semper yaoo, have time for:
In grande opus, 0. : teneri properentor amores,
Dum yacat, i. e. in idle hours, 0. : si yacat, In. : ai
yaoet annaGs nostrorum audire laboram, if there
is time, V. : Hactenus indolsisse yacat, L e,it is
permitted, V. : Non yacat exiguis rebus adesse
loyi, Jupiter has no leisure for trifes, 0.
▼aoaelaoio^ feci, f actus, ere [vaeoua-hfacio],
to make empty, empty, clear, free : adyenta too
ista subsellia yacu^aota aunt: Scyrum, N.
▼acQitaa, fttia, /. [ yacaos ], a being wUkmtt^
freedom, aUenee, exemption: omnia molestiad:
ab angoribus.-— Of office, • vacancy: conaoliim.
Vaouna, ae, /., a goddees of rural fertility, the
ancestral divinity of the Sabines, EL, 0.
Vaoonali^ e, adj., of Vaeuna: foci, 0.
vaouns, adj. with st^ [cf. yaoo], enyafy, veH
unoccupied, vacant, free, dear, devoid of, wMout:
castra, Os. : Perque domoa Ditis yacuaa, V. s Aera
per yacuum fern, V. ; Aoerrae, m^teoplad, V. :
agri, deserted, V. : partem aediom yacoam feoere^
L. I aula, H. : equi, riderless, h, : lectoa, O. : oasa
yacuis exaucta medullis, lo. : gladium yaginA ya-
caum in urbe non yidimus : defenaoribna moenta,
L.: cultoribus agri, O.: Messana ab his rebus:
oppidum ab defensoribus, without, Cs. : ager fn*
gum yacuue, S. — ^As subst. n., an empty tpace^ va-
cant place, void, vacuity : in yacuum poterunt se
extendere rami, Y. : per yacuum incurrere, H. —
F\g., free, freed, dear, devoid of, without: animus
per aomnum aensibus et curis yacnas : Crimiae
nox yacua est, 0. : hora nulla yaoaa a f urto repe^
rietur: ab odio, S.: oensores yacai ab( operam
locandorum curft, L. : yacuas caedis*habet4 manas,
0. ; operum vacuus, H. : cum domos vactlas novo
matrimonio fedasent, L. — Free from laborlwUkmd
bueinees, at leisure, idle, dear, disengi^edJ
pied, not engrossed: qooniam vaoai aumns
si es animo yacuoi, expone : pedibaa yacuiJ^
Portioam, O. : Cetera, quae vaouaa tenaiaa4
809
▼ah
clulurM; S. : Qal<te) semper yacuam spent, I e.
hetni'freey H. : Neo nireus iubeo, diim sit Momus
August!) vacaissima, quaeras, u^tUliiU aJbtol^iU-
Ijf at Uuure, 0.— Of places, ^te<, /»mo0/u^ undU-
turbed (poet.) : Tibur, H. : tonsoris ia umbra, H. :
raare, uTiguarded, Ta. — Of tin}e,/rea, vacant^ dit»
engaged, leiture : vacuos dies habere : vacuam noc-
tem open dedere, L. — Of women, /rer, unmarried,
single : Hersilia, i* e. wdwaed, 0. : Elige de vacuis,
itmnyng the nngle, 0. — Of possessions, /res, vcmoiO,
ttHAout occupant, unappropriated: possessio regni,
Cs. : prudentiae doctrinaeque possessio: sese prae-
dia yaouA filio traditurum: Syriam provinciam
vacnam turn morte Atilii Rufi/Ta. — Aa tubsLn,:
si quis casus puerum egerit Oreo, In vacuum ve-
nias, into the vacant property, H. — Mnipty, vain,
worthUu: toUens vacuum plus nimio Gloria verti-
cem,H.
vacUmoDinm, I« "• [ 1 vasl a nromiee of ap-
pearance secured by baU, baiHfond, bail, security,
rtoogniiance: vadimonium promittere: sine vadi-
monio disceditur : Aptius bae capiant vadimonia
garrula cerae, L e. I^al forms, 0. : res esse in
vadimonium ooepit, i. e. m /o be duly tried: vadi-
monium tibi cum Quinotio nullum f uit, ue,i/ you
were under no bond to QuineUus to appear: vadi-
monium sistit^ i. cl appears duly: Bomam vadi-
moni causfi venire : vadimonia deinde Irati faciunt,
i. e. require bail of you, lu. : differre, to postpone
appearance: vadimonium imponere, exact bad, N.:
▼adim6nium deserere, to forfeit one's recognisance:
▼adimonium missum facere, rdease the bail,
▼adOk — s — , ere [BA-], to go, walk, go hastily,
Hxed rapidly, rush: Vadimus inmixti Danais,
ad eum (Pompeium) postiidie mane vadebam :
ad amnem, 0. : in faostem, in advance, L. : eras
mane vadit : Vade, vale, H. — P o e t. : Ardua per
praeoeps gloria vadit iter, 0.
vador, fttus, ftii, dep. [I vas]. — In law, to bind
over for appearance : hominem : tot vadibus reum,
L. : lamque vadaturus, lectic& prodeat, inquit, 0.
— P. as subst. m.; casu tunc respondere vadato
Debebat (i. e. ei qui se vadatus erat), H.
vadosofly a«(j, [ynd\un],full of shallows, shal-
low, shoal: mare, Cs. : aiunis, v.: Syrtes, S.:
ostium porttLs, L.
▼adiim, If n* [ BA- ], a shaUow place, shallow,
shoal, ford: Rhodanus oonnttUis iocis vado tnn-
situr, Gs. : vadum flamtnis temptare, si transire
possent, Cs. : vado saperari amnis non poterat,
liu : in soopulo luctans brevibusque vadis, L. : Nes-
stis, scitus vadorum, 0. : (aquae) vada nota secan-
tes, i. e. the river bed, 0. : Cera vadum tentet, rasis
infusa tabellis, try the ford, i. e. make a first at-
tempt^ 0. — Flur,, a shallow crossing, ford: vadis
repertis partem oopiarum transducere, Cs. — A
body of water, sea, stream (poet) : longA sulcant
vada salsa carina, V. : Non tangenda rates tran-
siliunt vada, H. — The depths, boSom (poet) : saxa
Vadis levata, H. : Sedit limoso pressa carina vado,
0. — Pro v.: omnts res est iam in vado, touches
bottom, i. e. is safe, T.
1. vae, interf^ ah! alas! woe/: vae meum
tumet iecur, H. : vae misero mi ! T. : intderanda
Romanis vor, vae victis 1 L.
2. vaa-, see 2 ve-.
vaaoora^ ▼aeoordia, see veoors.
(waanaOk ▼aairam, vaaaanna), see v6-.
vafar, fra, frum, adj, with sup., sly, cunnino,
crafty, artful, subtle: homo: Tentat (te) mille
vafer modis, H. : somniorum vaferrumus inter-
pres.
vafra, adv, [vafer], slyly, subtly: facere.
waga, a€lv. [ vagus J, here and there, far and
wide, at random: effusi per agros, L.
va^ma, ae, /. [cf. 2 vas], a scabbard, sheath:
gladium vaginft vacuum : vagina eripit ensem, Y.,
Cs., H., 0.— Of pUnts, a shecih, hull, husk, C
▼agl5, il, — , Ire [VOC.], to cry, squall, scream :
vox pueri vagientis,*T. : in cunis : vagierunt ambo
pariter, 0.
▼ai^toa (Os), m. [vagio], a crying, squalUng:
voces vagitus et ingens Infantumqne animae flen*
tes, V. : vagitOs similes puerilibus haedom Edei^
tern, L e. bleating like crying babes, 0.
vaeor, fttus, ftrl, dtp. [vagus], to stroll about, go
to and fro, ramble, wander, roam, range, rove : huo
et illuc passim: totft Asia: Germani iam latius
vagabantur, Cs. : manes per tot domes ad peten*
das poenas vagati, L. : vagantur per arva boves,
0. : luna isdem spatiis vagatur quibus Sol : late
vagatus est ignis, L. — ^F i g., to wander, roam, be
lost, waver, spread, extend, be diffivsed: quorum va-
getur animus errore: verba ita soluta, ut vagea-
tur, i. e. are irregular in movement: deinde nostro
instituto vagabirour, 1. e. expatiate: Idciroone va-
ger scribamque licenter, H. : ea fama vagatur,
spreads, Y. : vagantur Milia rumornm, circulate, O.
vagaa, adj. [ YAG-], strolling, rambling, roving,
roaming, wandering, unfixed, unsettled, vagrant:
cum vagus et ezsul erraret : Gaetuli vagi, palan«
tes, S. : milites, L. : Tibicen, H. : places, H. : Saepe
vagos ultra limina ferte pedes, 0. : quae (stellae)
errantes et quasi vagae nominarentur : luna, H. :
venti, H. : crines, 0. : harena, flying, H. — F i c.,
wandering, wavering, unsteady, inconstant, doubt-
ful, uncertain, vague: vita: (in oretlone) solutum
quiddam sit nee vagum tamen, aimless: pars
quaestionum, indefinite: suppUcatto, irregular, L. :
Concubitus, joromwcuoiM, H.
▼ah, interj,, of surprise, joy or anger, ah/ oh!
"T* Digitized by V^OOQ IC
▼ald6
900
▼idiAiis
▼aide, adv. with eomp, [ for TalidS ], strongly^
vehoTientlv, energetically, vigcrowiy, inUnady, very^
very muck, exceedingly: quidquld Tolt, valde toU:
▼aide mihi adriserat: de Vei^li parte valde pro-
bo : litteras exspecCare : alqm timere, N. : novit
me yaldios ipso, H. : Valdius obleotat populum,
H. : aetas valde longa.— E 1 1 i p t, few : illud valde
graviter tuleruDt : rem valde bene gerere. '
vale, vale-dioOk see valeo.
▼alens, entis, atff, with eomp. and tup, [P. of
valeo], ttrong, ataul^ vigorom, power/id: satellites :
valentissima bestia: lictores valentissimi : Hie
tiiembris et mole valens, Y. : tunicae, ihicky 0. —
In health, well, healt/iy, hale, hearty ; adulescens
bene valens : (sensUs) sani ac valentes. — Flur. m.
aa 9ubel. : obiectatio valentium ( opp. aegri ). —
fig.,$trongj powerful, mighty; (Gaeaari) tarn va-
lenti resistere : cnm valentiore pugnare : ut fieri
nihil poesit valentius: nee fraus valentior quam
consilium meum : causa valentior, 0. : oppida va-
lentissimaf N.
(walenter), adv. [valens], strongly, powerfully,
violently.-^nlj comp. : spirare valentius, O.
valeo, nl, ittlrus, fire [ VAL- ], to he strong, be
vigoroua, have strength, oe able : versate diu Quid
valeant umeri, liow strong, etc., H. : velocitate ad
eursum, viribus ad luctandum : Mustela cum Mu-
res non valeret adsequi, Ph. : valet ima summis
Mutare deus, H. — 7b be in health, be eound, be
wdl, be hale : quom valemus, T. : minus valere . . .
melius valere : corpore : mente, 0. : pedibus, N.
*— As a greeting, imper., farewell, adieu, good-bye :
vos valete et plaudite, T. : vive valeque, H. : Et
longum, Formose vale, vale, inquit lolla, Y. : vale
(ending a letter): Supremumque vale . » . dixit, 0.
—In phrases beginning letters : si vales bene ego
valeo (written S. v. b. a v.) : si valetis bene ego
equidem valeo (written S. v. v. b. e. e. q. v.) : oura
ut valeas, ttike care of your health: fac valeas
meque mutuo diligas. — In expressions of dismis-
sal : post etiam iussi valere, cum, etc., i. e. politely
ditmiued: Immo habeat, valeat, vivat cum illft,
off with him, T. : si talis est deus, valeat, good-bye
to him: valeat res ludicra, si, eto.,/ar«io«^ to the
stage, H. : valeant, Qui, etc., away with those, etc.,
T. — With dico (less correctly valedico), to hid
farewell, say adieu, take leave : Yix illud potui
dicere triste vale, 0. : Saepe vale dieto, 0. — 7h
have power, be valid, be effective, Itave injluence,
avail, prevail, be strong, succeed: valebuut semper
arma : in moi*e maiorum, qui tum ut lex valebat :
valuit auctoritas : (eius) valet opinio tarditatis, is
established: ius gentium valuit, L. : Et vestrae va-
hiere preces, 0. : Neque ita inperita (sura), ut quid
amor valeat nesciam, T. : ignari quid virtus vale-
ret: aut gratia aut miBericordi&, Os. : dicendo, K.:
pedum oursu, Y. : parum valent (Graeci) verbo,
i. e. have no precise word: plnrimnm ingenio:
multum Caesar equitatu valebat, Gs. : in populari
genere dicendi : nihil putas valere in indictis ooo-
iecturam : in FabiS (tribu), H. — With expressions
of effect or result, to be strong enough, be adequaii,
be capable, be able, have force, be effectual, avail, be
appltcabk, extend: quaecumque est hominis de6-
nitio, una in omnls valet : num etiam in decs in-
mortales legem valuisse ? L. : hoc eo valeb&t, ut
ingratiis ad depugnandum omnes oogerentur, ^
effect of this was, etc, N. : Ne scis quo valeat
nummus, quem praebeat nsum ? H. : astronini
adfectio valeat, si vis, ad quasdam res ; ad omnb
oerte non valebit: neque, quod Samnites . . . amici
vobis facU sunt, ad id valere arbitror, ne, ete^ L:
ad subeundum periculum multum fortona valait,
Os. : ad populum dicendo : maxume apud te, T. :
non quin eam (oommendationem) valituram apad
te arbitrarer : apud magnam partem senat&s gra-
tifi, L. : utrum apud eos pudor an timor Talerei,
Cs.: praemia, quae apud me minimom Talent:
hoc nonne videtur contra te valere t : vert»a Pro
deplorato non valitura viro, O. : multitudine mili-
tum, Cs. : inter eos virtute^ C^ : nee oootinefe
sues ad direptione castrorum valuit, L.: Quam
Airbem) neque valuerunt perdere Marsi, H. — Tb
he of the value of, be worth: dum pro argenteis
decem aureus nnus valeret, L. — To mean, signify,
import: quaerimus verbum Latinum par Oraeoo
et quod idem valeat : quamquam vodibnla^prope
idem valere videbantur.
valdaoo^ — t ere, indu [valeo], to grow strong,
gain strength: meditatio et labor in postenim va-
lescit, Ta.
valetadixtariimi, I, n. [valetado], a si/k-
room, hospital, Ta.
valetado (valit-), inis, /. [valeo], haXnt, st^
of body, state of health, health : optimft valetudiae
uti, Cs. : bona: infirma: Dura, H. : Taletadini
tuae servire. — A good condition, sottndness of
body, good health, healthfulness : valetudo (oppor-
tuna est), ut dolore careas et muneribus fungare
corporis : cui fama, valetudo contingat abunde, E
— A bad condition, HI -health, sickness, feebUiuK,
infirmity, indisposition : gravitas valetudinis : aii-
fectus valetudine, Cs. : quod me propter valetwfi-
nem tuam .... non vidisses: oculonun: si noQ
desint subsidia valetudinum.-^F i g., health, sound-
ness, sanity: mala animi. — Of style, aovtfdnai,
vigor.
( valide ), ado. [ valldus ], Hrongfy, vekemends.
mightily, ezMsdif^^.— Only eomp, with sup. .yi^
dius Clamare, Ph.
validuB, atH. with eomp. and sup. Ijf^]'
strong, stout, aUe, powerful, robust, vigorou^: r^
mus ea, quae terra gignit, corticibos et nUidES
valida servari : laoerti, 0. : vires, Y. : mi
vaUoiis
|M)l
▼adoosns
Talidiores, L. : praesidift, L.-^ Wdlf in good htojUhy
wound, healthy: aalvos atqiie validas, T. : si te va-
lidum Tidero : validus male filius, 9ukly^ £L : nee*
dam ex morbo satia validua, L.-— Of drugs, strong^
powerful^ cLctive^ efficacious: medicamen, 0. : vene-
num, 0. — F i g., strong^ rnighiy, powerful^ effective :
crbs : ducibus validiorem quam exercltu rem Ro-
manam esde, L. : validissimas auctor, Ta. : fama
Talidbsima, Ta. : ludibrium vix feminis puerisve
morandis satia validum, hardly etrong enotufh to
obstruct tcomen, L. : adveraus conaentieotis, L.
▼aUarifl» e, adj. [vallum], of a rampart : coro-
na, of the soldier who first scaled a rampart^ L.
▼alles or valli% is,/. [1 VEL-], a valley, vale:
peragrare vallls atque collxs : satis magna, Cs. :
per Bupinam vallem f uai, L. : in reducta valie, H. :
valles carae, V. : imia in vallibus, 0. — Plur, for
sing,: Vidimua obacuria aub Tallibaa urbem,y.,
O. — A hollow : valle aub alarum, Ct.
▼alio, ftvl, atua, are [Tallum], to fortify toith'a
rampart, surround with palisades, intrmch, cir-
ewnvallate: castra, L. : noctem, L e. intrench them-
selves at night, Ta. — F i g., fo fortify, protect, de-
fend: Pontna et naturft et regione rallatua : baec
omnia quaai aaepimento aliquo Tallabit diaaerendi
ratione: Catilina vallatua aicariia.
vallnni, I, n. [yallus], a line of palisades, jtali-
saded rampart, intrenchmetU, eireumvallation :
▼alio fosa&que moenia circumyenit, S. : Pompeium
.foaai et vallo aadptum tenet: in tumulo vallam
ducere, L. : foasaa implere ac vellere vallum, V, —
J>*ig., a wall, rampart, fortification : nou Alpiura
Tallum contra aacenaum Gallorum obicio: muui-
tae aunt palpebrae tamquam vallo pilorura.
▼allufl, I, m. [ 1 VEL- ]. — In fortification, a
stake, palisade : qui labor et quantua agminis . . .
ferre vallum, etc. : vallum caedere et parare, L. :
'se acutisaimia vallis induebant ; hoa cippos appel-
labaht, Ca. — A rampart with palisades : duplioem
fecerat vallum, Os. — A point, spike, tooth : pecti-
nis, 0. — In agriculture, a stake, pole : Exacuunt
alii vallos, Y.
valvae, arum, /. [ 8 VOL- 1 a pair of door-
leaves: effractis valvia, the fouUng-door: bullaa
aureaa ex valvia auferre : Yalvarum atrepitua, H. :
templi, Os., 0., N.
▼aneso5, — , — , ere, inch, [♦ vaneo, from va-
nus], to pass away, disappear, vanish : Oerea ateri-
lem in herbam, 6. : Vanescit abaena et novua in-
trat amor, 0. : vaneacente plebis irft, Ta.
vanilcquentla, ae, /. [ vaniloquus ], idle talk,
prating, vaunting, L., Ta.
vasdloquuB (-locus), adj, [vanua-f 4 LAC-],
I ,talking idly, boastful,\j.
Ill vanitaa, fttia,/. [vanuaj, onjD^tneM, atm/eMTMtt,
F absence of purpose: nulla in caelo neo fortuna . . .
IS, I,/., a fan, van, witwow : myatica lac-
in Ae festival of£acchuSfY,
neo vanitaa ineat : Romania Gallicl tumult&a ad-
aueti, etiam vanitates notae aunt, L. — Falsity,
falsehood, decqdion, deceit, untruth, untrustworthi'
ness, fickleness : ut vanitati Veritas cedat : nee vero
est quicquam turpiua sanitate : orationia, i. e. de-
eeitfm speeches: popuM, fickleness, L. — Fig., van-
ity, vainglory: non pudet Vanitatia ? T. : tanta in
te: prosperitate rerum in vanitatem uaua, etc.,Ta.
▼annus, ^
chi, borne in i
▼aniim, I, n. [vanual), emptiness, nothingness,
naught: ad vanum et luritum victoria redacta,
brought to nothitig, L. : nee tota ex vano crimina*
tio erat, i. e. groundless, L. : Corruptua vanis rerum,
H. — Flur, ace, adverb, : f uigena armis ao vana
tumena, i. e. with vain show, Y.
▼anus, adj. with comp, and (late) sup, [YAC-],
containing nothing, enupty, void, vacant : iUoa seges
vanis eluah aveni8,Y.: vanior iam erat hostium
aciea, L. : aciea, 1. e. weak, Ou. : Num vanae redeat
aanguia imaglnil unsubstantial, H. — ^Fig., empty,
idle, tudl, groundless, unmeaning, fruitUss, vaim
falsum aut vanum aut finctum (opp. vera), T.:
oratio : verba, 0. : armonim agitatio, L. \ metua,
H. : Sp^ 0. : ira, L. : pugna effectu quam oonati-
bua yaaior, L. — Vainglorious, ostentatious, boast'
ful, vain: ingenio, £. — False, lying, deceptive^
ddusive, untrustworthy: vanua et perfidiosus et
implu»: Tanua mendaxque, Y. : non van! aenes,
i. e. veracious, O. : oratio : ingenium dictatoria,
vieak, wavering, L. : aut ego (L e. luno) veri Yana
feror, Y. : vaniasimi cuiuaque ludibrium, Cu.
▼apor, 5ria, m., steam, exhedation, vapor: aqua-
rum vapores : Noctumi, H. : volat vapor ater ad
auraa, snU>ke, Y. — A warm exhalation, warmih^
heat: (terra aemen) tepef actum vapore et oom-
preaau auo diffundit: finditque vaporibua arva
(Phoebua), 0.: locua vaporia plenua, L. — Poet:
reatinctua donee vapor omnia, fire,y. : carinas Est
vapor, consumes, Y.
▼ap5raiinm, I, n. [vapor], a steam-chamber,
sweating-room (in a bato).
▼ap5ro, — , atus, Sre [vapor], to steam, smoke,
fumigate, heat, warm : templum ture, Y., H.
▼appa, ae, /. [cf. vapor], wine without flavor,
vapid wine: potare vappam, H. — Fig., a spoiled
fellow, good-for-nothing, H., Ct.
' ▼apal5, ftvl, — , ftre, to get a cudgelling, be
flogged: vapulando defe88i,T. — Of troopa, to be
beaten: aeptimam legionem vapulaaae. — Fig., to
be lashed, be reviled: omnium aermonibua.
▼ariatio, onis, /. [ vario ], a difference, varia-
tion : sine variatione uUft, L.
vaxiGOKQB, adj. [varix], with dilated veins,
varicose: haru8pex,Iu. nir\nio
Digitized by VjOOQIC
Ysiiom
wi
varioofly €ulj, rvann], with feet aporly Orad-
Uing: Ilia Ambniat mricafO.
varie, adv. [varius], variouAy^ ehangeMu^
diverseli/f differently^ in variom toaya : moyen:
numerus huius generis late et varie diffusus est:
decernitur iion vaiie, sed prope cunctia sententUs^
L e. not against oppontion : varie per omnem exer-
citum laetltia maeror agitabantur, S. : bel latum,
with varying fortune^ L.
▼arletai^ atis, /. [Tarios], cUfference^ diveraity^
variety: varietas . . . propne in disparibus oolo-
ribuB diciiurf sed transfertur in multa disparia:
floram omnium : deiitentiarura varietate abundan-
tiflsimus. — A kind^ variety ftpeeieiy9ort: in omni
rarietate artium ezoellere: vaiietates Tocom. —
F i g., difference^ variance, diMgreement^ dieeenaum :
esse in varietate ac dissensione, division : cam
fieret sine ulli varietate disoessio, L e. a vnanimaue
vote, — A change^ vieieeitude, inconetaney^Jickleneee:
bellum in multa varietate versatum, L e. viciesi-
tudee: qui in eius (t. e. fortunae) varietate sunt
Tersati, have eacperience of iUfiekieneee: ad varie-
tates annonae borreum fore, vidmittdee, L.
▼axlOk avT, fttus, are [variusl to diversify,
variegate, change : macolis ortum (sol), Y. : varia-
bant tempora cani, 0. : ubi caeruleum variabunt
sidera caelum, 0.: formas variatus in omnis,
mdamorphoeed, Q. — Fig., to cause to change,
diversify, vary, make various, interchange, aiter-
nate: ille variabit (vocem): voluptatem: rem
prodigialiter unam, H. : sententias, L. : vices, Y. :
bellum variante fortanft eventum tem,vnih vary-
ing stteeess, L. : variatis hominum sententiis, i. e.
amid the conflicting voices : quae de Marcelli morte
variant auctores, report variously, L. : senatus
consuli coeptus; ibi cum sententiis variaretur,
there was a difference of opinion, \m — To he diver-
sified, be variegated, change, alter, waver, vary, be
various, differ: abeunt redeuntque mei variantque
timores, O. : ita fama variat, ut, etc., L. : si (lex)
nee causis nee personis variet, L. — Impera. : ibi si
variaret, if there were a difference of opinion, L.
varins, adfj. — Of color and appearance, varie-
gated, party-colored, mottled, diverse, various: ve-
stis, T.: lynces, Y. : flores, 0.: columnae, of
variegated marble, H.: anctumnus Purpureo co-
iere, H. : Sparsa qooque in vario passim miracula
caelo videt, diversified, O.-^F i g., diverse, different,
manifold, changing, varying, changeable, various :
varium po^ma, varia oratio, varii mores, varia for-
tune; voluptas etiam varia did solet: curricula
muUiplicium variommqne sermonum: rationes:
ius : bellum variA victoria f uit. & : varies esse
opiniones intellego sunt qui putant, etc., i. e.
differences of view (i. e. with substantial agree-
ment) : quafes sint (dli), varium est, various opin-
ions prevail.— Ot abilities, versatile: Plato varius
et mnhiplez fait— Of diaraeter, /db^ inoonstrnd,
changetile, unJtnutworthy : qaam non varius f oerit
in causA : varius incertosque agitabat, S. : in ooiiu
genere vitae, N. : varium et mutabiJe semper Fe-
mina, a fickle thing, Y.
varij; icis, m. [cf. varus], a dilated vein, varix.
varus, adj. [CYBr], bent, turned awry, crooked:
a pectore manOs, 0. — Poet: Alterum (genua
hominum ) huic varum, i. e. different from this, H.
— With legs bent inward, knock-kneed .• buuc va-
rum distortis cruribus BaJbntit, H.
1. va^ vadis, m., a bail, security, surety : vu
factus est alter (Damon) eius slstendi, ut si iUe
non revertisset, moriendum esset ipei : vades de-
serere, L. — ^Fig.: vestram virtutem rerum, quas
gesturus sum, vadem praedemque habeo, Gu.
2. vaa, vflsis, n. plur. vasa, orum [2 YAS>], a
vessel, dish, utensil : corpus quasi vas est, aut all*
quod animi receptaculum : Sinoerum est nisi vas,
quodeumque infundis aceecit, H. : domua referta
vasis Corlntbiis: vasa caelata. — Equipments, lug-
gage, baggage: vasa conlegerat, had packed v^:
vasa silentio oonligere, L. : vasa ooncUmaie, to
signal for packing up, Cs.
▼aaariiuau J, ». [2 tbs ], furwihare' money,
equipage-money, outfit (of a provindal governor).
vaflOOlariOB, I, m. [ vascolum ], a worker in
mstaU, whitesmith, goldsmith.
▼iflOQlmil, I, n. dim. [2 vas], a small vessel, Ic
vaatatld, onis,/. [vasto], a laying weaie^dea>
laiing, ravaging, devastation : omnium : agri, L :
depopulationes, vastationes.
vaatator, oris, w, [vasto], a ravager, deees-
later: Arcadiac aper, O. : ferus (i. e. lupus), 0.:
feraruro, hunter, Y.
vaate, adv. with eomp. [vastus! rudely, harsh-
ly: loqui: ne vastius diducantur (verba). — Wide-
fy, immensely, violently: Yastius insurgens impetus
undae, O.
vastifiOfifl» aclj. r vastus +2 FAC- ], rotwiyn^
devastating: belua, C. po6t
▼aatitafl, fttis, /. [vastus], an empty platt.
waste, desert: in agris: iudidorum et fori. — Deso-
lation, devastation, ruin, destruction: totius Italttt:
Italiam totam ad vastitatem voces: vastitateci
redderc, L. : f ugam ao vastitatem late feoenint L.
— Fig., of persons, a destroyer: provinctama
vast! tates.
▼aato, avi, &tus, ftre [vastus], to maks em^
deprive of occupants, desari, v€ieate, void, en^piy, ley
waste, desolaU, ravage, devastate, destroy : cum eqri-
tatus vastandi causA se in agroe eieoerat, Gs^ - \ss-
liam? vastati agri'sunt, L.: pati terraro stinHna
asperitate vastari, to lie waste: partem prov^adie
incarsionlbuS) Cs.: Omnia lat^^[^ Poerorao
908
tomnltu Fana, H.: cultoribus ftgroa, V. : onltores,
T*.— Fi g. : iu consoientia mentem ezdUm Tasta-
▼istas, adj. with comp. and tup, [VAC*],
empty^ unoeeupied^ tocwfo, dUert^ deoatiatea : genus
agrorum: lex erat lata vasto ac relicto foro:
▼aBta inoendiis urbs, L. : mons ab naturft, S.: urbs
a defensoribus, without^ L. : Haec ego vasta dabo,
will lay uHuCe, V, — Vatt^ imtneme, enormouiy kufft,
monttrom: belua: ▼astissimae beluae: ad figu-
ram qaae (belua) vaatior?: mare, Cs.: mare
vastiflstmum: crater, quern vaatum Tastior ipse
Sustulit Aegides, 0.: vastus animus nimis alta
cupiebiit, i. e. inaaHahh ambition^ S. : iter, i. e. on
the vast oeeoTty 0. : certamen, V. : impetus, H. —
F i g., uneuliiwUedj ufmolished^ rude, rough, har$h :
Toltu motuque corporis : omnia rasta ac teroeraria
esse, L. : Httera vastior, too hareh-eounding,
vateoi is, yen, plur. yfttum (0., L., V., H., 0.),
rarely vAtium ( 0. ), m. and /., a foret^er, eeer,
9ootKaayer, propJiet, diviner : inductus a vaUbus :
falsuB, L. : ut Kudus redeam, te vate, H. : sanc-
tissima, V. : vatis sub tecta Sibyliae, V. — An in-
spired singer, bard, poet : ne vatl noceat mala
lingua, V. : si me lyricis vatibus inseres, H.
Vatioantui (Vati-, Iu.), adj., Vatican, of the
Vatican IJiU: montes : campus, G. : mons, H., Iu.
▼atiolnatiOk 5nis,/. [vatidnor], afcretdling,
soothsaying, prophecy, predietion : vaticinationibus
declarare, utrum, etc, Cs. : Sybillinae.
▼aticinator, Oris, m. [vatidnor], a soothsayer,
prophet, 0,
▼atioliiitui [vates+1 CAN-], prophetic, vatiei-
nal: libri, L.
▼Sticinor, atus, ilrl, dtp. [vaticinus], to fore-
tell, predict, prophesy, forebode : vera : Gonsulem
velut vaticinantem audiebat, L. : Haec duoe deo,
0. : saevam laesi fore numinis iram Yaticinatus
erat, 0. : Fardte, vaticinor, etc., / toam you as a
prophet^ 0. — To sing by inspiration, celebrate in
verse : carmlnibus Graecis vaticinatus, quae, etc.
— To rave, rant, talk idly: eos vaticinari atque
insanire dicebat : sed ego fortasse vaUcinor.
▼atioinaa, adj, [vates+I CAJH-'], prophetical,
vatieinal: libri, L. (aL vaticinii): furores, 0.
vatUlom, I, n., see batillum.
1. -ve [1 VOL-], eonj, encUL, or, or if you will,
or as you please : quid tu es tristis ? quidve es
aJacris ? T. : telum tormentumve, Cs. : albus aterve
fuerit, ignores: Ne quid plus minusve faxit,T.:
alter ambove, etc. : si decretumque, ut oonaules
sortirentur conparaientve inter se, uter, etc, L. —
With a negat, expressed or implied, and{oi. -que),
nam leges nostras moresve novit ? ; see also neve.
—Repeated, either . , , or (poet) * neo quod fui-
mnave samusve, Gras erimos, 0. : NuUaque laude-
tur pluave minasTe mihl, 0.; ef. r^piave aut
animoa (canereX Fr.
2. ve- or yme'tprasp, inseparable [for *dvai;
DVA-], not, without^ as in vegrandis, small; ve-
cors, senseless, — Doubly, exceedingly, as in vepalli-
dus, very pale,
▼eoordla or ▼aaoordia, ae,/. [vecors], want
of reason, senselessness, silliness, filly, madness,
insanity: Tanta, T.: in facie voltuque vecordia
ineret, S. : quae te vecordia pulsat ? 0.
veoora or vaeoora, cordis, adj. with sup.
[ve+cor], destitute of reason, senseless, silly, fool'
tsh, mad, insane: cor ... ex quo excordes, vaecor>
des concordesque dicuntur: vecors de tribunali
decurrit, in a frenzy, L. : scribet mala carmina
vecors, H. : istlus vaeoordiasimi mens.
vectigal, ftlis, n. [YAG-], a payment to the
state, revenue, toll, tax, impost, excise, duty, tribute:
neque ex portu vectigal conservari potest: vecti-
galia parvo pretio redempta, Cs. — A payment to a
magistrate, contribution to a governor, lionorarium:
praetorium: aedilicium, /Ae con^ri^u/um o/a |E>rov-
ince to the games luld by an aedile. — PrivcUe in-
come, revenue, rents : ex meo tenui vectigali : parva
Yectigalia porrigaro, etc., H. — F r o v. : quam mag-
num vecti^ sit Farsimonia.
▼eotagalia, e, adj. [ vectigal ], of imposts, of
taxes: pecunia, i. e. tribute: equos vectigalls tra-
dere, which the state had received as trUnste, —
Paying tribute, subject to imposts, tributary: civi-
tas : hoe Suevi . . . vectigalcs sibi fecerunt, Ca. :
vectigalls et servus populi R, L.
veotio^ 5nis,/. [veho],a carrying, conveyance:
quadrupedum vectiones.
▼ectia, is, m. [YAG-], a strong pole, bar, lever:
saxa vectibus promovent, Cs. : qui vectes f quae
machinae ? • — A crow, crow-bar : in medium hue
agroen cum vecti, T. : signum vectibus labefactare:
hie ponite vectis et arcQs, H. : Yecte in pectus
adacto, 0. — ^ bar, bolt: domi: Centum aerd
daudunt vectes (Belli portas), Y.
▼eoto^ — , — , are, freq. [veho], to bear, carry,
convey : ut carpentis per urbem vectemur, nde, L. :
plaustris omos, Y. : Yectabor umeris, fi. : vectari
equis, to ride, 0.
vector, oris, m. [YAO-l, one who bears, a
bearer, carrier: Sileni (asellus), O. — Otie who
rides, a rider, traveller, passenger : gubematores
in tempestatibus a vectoribus admoneri solent:
Cedet man vector, Y. : vector equum r^t, hmrss-
man,0.
veotdrloa, adj. [ vector \ of carrying, f<iT
transport : navigia, Cs.
▼actnra, ae, /. [ YAG^ ], a bearing, carriage,
conveyance, tran^tortation : vectUjc^^JUOPI^ltas :
Digitized by '
▼•6ta#
VA
Y6l
pro vectura soWek^^/gr the trantportoHon : sine
vectarae periculo, of trantportation hyua: vectu-
rae iraperabantur, trantporUUion^ Gs.
▼eotcui, P. of Teho. veemeiui, see vehemeDS.
▼egetufl, adj. [ VEG- 1 enlivetied, lively, ant-
maledy vigorow^ active, britk, nprighUy: te vegetum
nobis in Graecift siste : fessi cum vegetis pugna-
bant, L. : Tegeius praescripta ad munia sargtt, H.
^— F i g. : mens : ingeniam, L.
▼e-grandi% e, aSfj., little, diminutive : f am, 0.
; Tehemens (TeemeiuK vemenii^ Gt, H.X
entis, ae{/. with eomp, — Of living beings, eager,
'vioiefit, furious, impetuous, ardent, vehement : in
utramque partem, T. : accusator : vehemens in
alios : salibus, lively toith Vfittieitms, lu. : lupos, BL
— F i g., of things, active, vigorous, strong, forcible,
effective: pilum • . . vehementius ictu missuque
telum, L.: Incitatio: senatfis oonsultum: caosa
ad obiurgandum, T.
. vehementer ( vementer ), adv. with comp.
and sup, [vehemens], eaaerlg, impeUtously, ardeni-
ly, violently, earnestly, vehemently : vos credere hoc
roihi vementer velim, T. : quae vehementer fiunt :
eos incusavit, Gs. : in aliquem invehi vehementius:
vehementius homini minatus sum: vehementis-
sime contendere, Gs. : yehementissime sibi ani-
roliin ad viirtutem adoendi, 8. — Fig., «£n>n^/y,
•forcibly, exceedingly, extremely, very much : vehe-
menter id retinebatur: ingeraere vehementius:
yehementissime se in his dictionibns ezereere.
▼dhloulam, I, n. [ VAG- ], a means of trans-
port, carriage, conveyance, vehicle ; iunctum, i. e,
drawn by a span, L. : f rumento onustum, L. : vehi-
cuia tensarum, toagons: furtonim vehiculum com-
parare, a ship to carry, etc.
• Teh5, vexl, vectus, ere [VAG-], to bear, carry,
convey, draw : Beticulum panis onusto umero, H. :
ore clbum, 0.: Europam: cum triumphantero
XGamiilum) albi per urbem vexenmt equl, L. :
<2uod f ugrens semel hora vezit, has brought, H. :
viflus est in somnis curru quadriganim vehi, to
ride: curru rectus, O.: in navlbus vehi, to mU:.
in niveis victor .equis, 0.: apes Uquidum trans
aethera. vectae, borne, V. : ventis maria omnia
recti, carried over, V. : temere in.pericula vectus,
rushing, Ga. : vecta spolia, captivi, borne in tri-
umph, Ta. — P. praes, intrans,: adulescentia per
medias laudes quasi quadrigis vehens (L e. vecta)^
Veientinna, a^. of Veii, Veientian, L. — As
•tuhst. M. (se. Tinum), an inferior vnne, H.
Veiovia or Vediovis, is, m. [2 ve+Iovls],
Ijittle Jupiter, AntUove, an ancient god of venge-
ance, identified with Apollo, and with the Jupiter
of the hwer «wW, C., C; also with the infdnt
■Jtgntsr., Q.
1. Tel, cory, [old imper. of volo], ckoote, tmie
your choice, or if you will, or as you prefer, or at
least, or what is the same thing, or dse,or: orabaot
(sc. tlbii), at sibi aqxilium ferret . . . vel . . . eaer-
citum modo Rhenum transportaret, or at lead,
Gs. : eius modi coniuncUonem tectonim oppidum
vel url>em appellaverunt : in ardore caeleati, qui
aether vel caelum nominatur. — Poet.: Aeneas
pariter pietate vel armls Egregias, i. e. whether
you consider, euu, V. — ^£ s p., correcting what pre-
cedes ; with potius, or rather, or more exaetfy : ex
hoc populo iodomito vel potius inmani: oessit
auctoritati amplissimi viri vei potius panut: lado-
rum plaustis vel testimonia potius : tu oerte nom-
quam in hoc ordine vel potius numquam in faac
urbe mansisses. — With etiam, or even : laudanda
est vel etiam amajida vicinitas : si tantum auzilia»
vel si etiam filium misisset. — ^Praegn., or rather,
or even: regnum oocupare conatus est^ vel r^nap
vit is quidem paucoe mensis, or even: Gapoa ab
duce eorum Gapye, vel, quod propius vero est, a
campestri agro appellata, L. — In an exclusive op-
position, or in the opposite ease, or: id autem nee
nasci potest nee mori, vel concidat omne caelum
necesse est — ^As co-oriinate, repeated, either . . .
or, whether . . .or,beit . . .or, both . . . and (when
the alternatives are incUfferent or mutually con-
sistent): Allobrogibus sese yd persuasuros . . .
ezistimabant, vel vi coacturos, ut, etc., Oa. : maxi-
mum virtutis vel documentnm, vel offidum : ani-
mus vel bello vel pad paratua, L. : nihil illo fms-
set excellentius vel in vidts vel in virtntibus, N.
— After aut, with subordinate alternatives : habe-
re ea, quae secundum i^ataram sint, vel omnia vel
plurima et maxima, aUor at least (he most unpor-
tant. — More than twice, whether . . . or,,,or:
hance tu mihi vel vi vel clam vel precario Fac
tradas, T. : vel quod ita vivit vel quod ita rem p.
gerit vel quod ita factus est — ^Tbe last vel is
often strengthened by etiam: quae vel ad usum
vitae vel etiam ad ipsam rem p. conferre possa-
muSfOr even: in mediocribus vel studiis Tel offl-
ciis, vel vero etiam qegotiis^— After neque, nor •
neque satis Bruto ... vel tribunis militum ooo^
stabat, quid agerent, Qs. — ^Followed by aut, or . . .
or Hate) : ubi regnat Protogenes aliquts v^d Di-
philus aut Erimarehus, lu.
2. vel, adv. [1 vel], or even, if you wilL, or in-
deed, even, asstiredly, certainly: vel rex aempor
maxumas Mihi agebat gratias, T. : sed tamen vel
r^nnm malo quam liberum populum : Yel Pria-
mo miseranda manus, V. : ego vel Procfaytam
praepono Suburae, lu. : populus R. suam anctort-
tatem vel contra omnia possit defendere : timebant
ne Romana plebs ... vel cum servitute paoen
aodperet, even if it should bring^daoery, Gl : exi-
stiment quod velint) ao vel hoc intellegant: quae
pon modo summa bona, scd i4<|iju;!m /ludebo vd
Digitizecfby ^
VaXabniiii
905
v«lfim
sola dioere:^lioo asoensa rel tres annati qaamli-
bet multittt^inem arcuerint, L.ra plerisque vel
dicam ab ommibos, I may wen muf. — Wiih tup. of
aeff. or adv,,perhapitj it may be^ if you wiU: adule-
scene vel pof^ntissimas nostrue civitatis: domiu
vel optima Hessanae, nottasima quidem oerte, i. e.
the moti famouBy if not Uu finuL — Intensive, the
very^ the utmost^ the moti . . . poeMe: hoo in ge-
uere nervorum vel minimum, Buavitatie autem est
vel plurimum, (he very ieatt , , . the utmoet ptmi-
ble: vel extremo splritu experiri, etc., toitk hit
very latest brecUh: cuius (bo. Hannibalis) eo tem-
pore vel maxima apud regem auctoritas erat, L. :
peculatus vel aoerrime vmdicandua, with the tit-
mott wvm/y.^Inti'oducing a single instance, /or
irutanee^for example^ tufor exaanpUy in particular^
eapecially: Vel heri in vino quam inmodestns;
f uisti, T. : sed suavls accipio litteras, vel quas
proxime acceperam, qoam prudentls ! : est tibi ex
his ipsis qui adsunt belia copia, vel ut a te ipso
ordiare, i. e. eepeeially if you beyin with yourtelf.
Velabmm, I, n., a street of Rome on the Aven-
tine Mount, frequented by deolere in oil and cheese,
H.— Plfiir.(poet.),0.
▼elamen, inis, n. [velo], a cover, covering,
clothing^ robe, garment, veil: circumtextum acan-
tho, v.: velamina Deripit e» umeris, O.: clari
honoris, lu. : detracta velamina (ferarum) spar-
gunt, etc., i. e.fun, Ta.
▼ilamenta, 5rum, n. |^ve1o]. — As an emblem
borne by suppliants, olive 'brant^ut wound with
woollen jUleta : Velamenta manu praetendens sup-
plice, 0. : legati cum inf ulis et velamentis vene-
runt precantes, L.
T^ailiiiii, I, n. [Telum].^-In a theatre, an
awning, eereen ( to protect spectators from the
sun), lu.
▼elati, 5rum, m. [P. of velo]. — In the phrase,
aooensi velati, supernumeraries held in wanting tO'
take the place of eoldiera who may falL
▼eles, itis, m. [2 VOL-], a lightarmed soldier:
— Ustt, piur,, guerrilla troope, irregular bands,
skirmishere, L. : a te, ut scurram velitem, malis
oneratus, i. e. (u a down among toltUere.
▼elifer, fera, fernm, a<(/. [ velum + 1 FER- ],
sail-bearing : carina, 0., Pr.
▼elificatio, Snis,/. [ velifioo], a making eail,
■saUing: mutat& velificatione.
▼elifloo, — , — , are [collat. form of vdiflcor],
4o Mail, make tail: per urbanas aqiias, Pr. — Pass. :
▼elificatus Athos, sailed through, lu.
▼elifioor, &tu3, &rl, dep. [velificus, making sail ;
yelam+2 FAC-], to make sail, move under full
sail ; hence, f i g., to be tealous for : honori suo.
▼elitari% e, adj. [veles], of the velitet, of Mr-
mishen: arma,S.: ha8tae,L.
▼elitM» urn, see veles.
▼ellTolanfli antis, acff. [velnm+voloj, sail-Jly-
iftfftjlying with sails: naves, C. po«t
▼eliTolufl, ac^. [velum 4- 2 VOL-], sail/lying,
winged with sails: rates, 0.: mare, covered wUh
sails,y.,0,
▼ellioo, — , — , ftre [2 VEL-], to pluck, twitch,
twit, taunt, eatp, rail at: in circuits vellicant, ma-
ligno dente carpunt: absentem, H.
▼alio, — , — , ere [2 VEL-], to pluck, pull, tear
away, pull out : poma, Tb. : caudae piles equinae,
H. : tot spicule, V. : ut signs, take up, L. : postb
a cardine, V. : capillos a stirpe, Pr. : castris signs,
V. : Unguibus herbas, 0. : hastam de caespite, V.
— To pull down, tear down, destroy: vallum, L.:
munimenta, L. — To pull, twitch, pluck : aurem, Y. :
vellere coepi Et prensare bracchia, H.
▼ellua, eris, n. [1 VEL- ], wool shorn off, a
fleece: Murlcibus Tyriis iteratae vcllera lanaci,
H. : vellera metis trahunt digitis, 0. — A sheepskin,
pelt, woolly fdt: aries nunc vellera siccat, Y.:
vellera sects, \,^cut into strips, O.—A hide, pelt :
fulvi leonis, 0. ; cervina, 0. — A sheep: cultros in
guttura velleris atri Conicit, 0. — A tuft, flock:
Velleraque ut foliis depectant tenuia Seres, I e.
the flocks of silk, Y. — Fleecy clouds: lanae per
caelum vellera ferri, Y.
▼el6^ &vl, &tu8, ftre [velum], to cover, cover up,
enfold, wrap, envelop, veil: capite velato: caput
velatum filo, L. : partes tegendas, 0.: velatae
antcmnae, dothed with sails, Y. : velatus togft,
wrapped, L : stolA, H. : Tempera tiaris, to encirds,
0. : comua lauro, 0. : Palatia sertis, 0. : delubra
deam f ronde, Y. : Yelati ramis oleae, V. : Ampy-
cus albenti velatus tempera vittft, 0. — F i g., (o
hide, conceal: odium fallacibus blanditiis, Ta.
▼el5oita% fttis, f, [velox], swiftness, fleetness,
speed, rapidity, vdoeity : magna ( urorum ), Cs. :
corporis: in rebus moliendis, Ou. : mali, Ta.
▼el5citer, adv, with eomp. and sup. [ veloz ],
swiftly, quickly, speedily: Gonsequitur metis velo-
citer ignibus ignes, O. : animus velocius in domom
suam pervolabit: velocissime refugere, Gs.
Yeidx,Gcis,.atf}, with eomp, and sup. [1 YOL-1
sunfl, ouick, fleet, rapid, speeay : iuvenes, L. : pedl-
tes velocissimi, Cs. : cervi, Y. : Pes, 0. : procella,
H. : toxicum, H. : horae, 0. : nihil est animo velo-
cius : velox ingenio, Ta. : piger ad poenas prin-
oeps, ad praemia velox, 0. : Ille velox . . . Deslltt
in latices (i. e. velociter), O. : cum tuft Yelox merce
venr^ H. : Usu peritus hariolo velocior, Ph.
▼elnin, I, n.'[YA6-1, that which propels, a sail:
procella Yelum ferit, v. : pleno ooncita velo pup-
pis, 0. : ad id, unde aliquis flatus ostenditur, vela
do, mofa wtf .- retro^wji^ Jgli^^^:_ Sdylte
vilvt
M6
▼ela dU, 9ei tail^ V. : deduosre, 0. : traduoefs ad
castra Corneliana, Ga. : Tendunt vela noti, V. :
Neptnnus ventia inplevit Tela secundia, V.-^
Prov. : res Tclis, ut ita dicam, remisqae -f ugien-
da, i e. vUh migM and main: Kon agimur tamU
dta veils, with /uU taiU^ i. e. in perfect prosperity,
H. : pleniasimis veils navigare. — Fig^ impdHng
power, viffor, energy: utnim panderem vela ora-
tlonis statim, an, etc : veils maioribos, vrith more
Meal, 0. — A doth, covering, awning, eurtain, veil:
tabemacula carbaseis intenta veils: pendentia
Vela domOs, hangings, lu. : Deque mannoreo pen-
debant vela theutro, awnings ( cC velarium ), 0. :
slnuosa vela, Pr.
▼el-ut or Tol-nti, adv.-— In a compartson,
even as, just as, like as, like : ne vltam silentio
transeaut veluti pecora, quae, etc., S.: veluti qui
sentibus anguera Pressit, like one who, etc., V. :
velut ia cantu et fidibus, sic ex oorporia totius
natur& et figurft varios motOs cieri: cum velut
Sagunti excidium Uannibali, sic, etc, L. — Intro-
ducing an example, as, for instance, for example:
namquam tarn male est Siculis, quln aliquid facete
et commode dicant ; velut in hac re aiebant, etc.
— Esp., in a hypothetical comparison, in the
phrase, velut s\,just as if, just as though, as if, as
though: absentis Ariovisti crudelitatem, velut si
coram adesset, horrerent, Os. : patres metus oepit,
velut si iam ad portas hostis esset, L. : facies iu-
dudtur illls (corporibus mixtis) Una, velut si quis,
etc, 0. — With afd. absoL : cum velut inter pugnae
fugaeque consilium trepidante equitatu, L. : velut
diis cum patriil relictis, L. — Just as if, as though :
Inque sinQs caros, veluti cognosceret, ibat, O. :
velut ea res nihil ad religionem pertinuisset, L.
Tomenflk cf. vehemens.
▼ena. ae,/., a blood-vessd, vein: venae et arte-
riae: pertundere, lu.: ferire, V. — An artery: si
cui venae sic moventur, is habet febrim : tempta-
tae poUice venae, i. e. the pulses, 0. — A walei^
course: fecundae aquae, 0. — A metallie vein,
mine: auri venas invenire: argentum venae se-
oundae, la. : venae peioris aevom, i. e. of baser
metal, 0. — ^Fig., strength: Defident inopem venae
te, ni, etc., H. : venis fugientibus aeger, 0.— i%ir.,
the veins, heart, inmost nature,' periculum erit
inclusum in venis rei p. — A vein, natural bent,
genius, disposition : ingeni benigna, H. : publica
(vatis), lu.
▼enabalum, I, n. [venor], a hunting'tpear, C,
V.,0.
▼enaUoins, atff. [venalis], of selling, for sale,
— As subst. m,, a Save-dealer. — As subst. n. piur.,
merchandise, imports and exports: portoria vena-
lid&m Capuae aidscripserunt^ L.
▼enalis, e, adj. [venuml, of selUng, to be sold,
for sale, pwehasable, venal: horti : poBsessiones :
vox, L e,ofaptMe crier: Otiiim nciii i
nale, H. : dtxisse Urbem venalem ey nature peri-
turam, si, etc, 8. — Plur, m. aa aubst^ .gout^siam:
de venatibua homines electi : Betici) ilom iMois T^
nallS Inter vehaa, E.—Q^uble of beit^ Mbsd,
pwrehambls, venal: quae ipse sempe t babait veoa-
ua, fidem, ins iarandom : ioris dietlio: raalkitodo
pretio, L.
ireiiationa, a^j, [ venatos 1, of ktmisMff, for
kuniing' ? canis, a hound: eatulus, H.
▼enatio, onis, / [venor], hunting, the ckase,
venerg: aucuplum atqoe venatio : (Saeri) raultom
sunt in venationibus, Gs. — A hunting wpedLadt,
hunt, battue, combat of wild beasts: ludorum rena-
tionumque apparatu pecunias profundunt. — T%at
which is hunted, game : tam varia et multa, L.
▼enator, oris, m. [venor], a hunter: pemoc-
tant venatores in montibus: manet sub lore
f rigido VcDator, Gs. : Venator canis, a hmUimg-
dog, V. — ^F i g. : naturae.
▼6liatdrill% aeH, [venator], of a hunter^ far
the chase: galea, N.
▼enatru^ Xcia,/. [venator], a huntress : umeris
suspenderat arcum Yenatrix, V. : Venatrix meta
venantum fugit, 0., lu.
(▼enatOflt (is), m. [ venor 1, hunting, the ehasL
— Only dot. and obL: labor m venatu: gens ad-
sueta Venatu, V. : cum duris venatibus otia misoe,
0. : nympha venatibus apta, 0.
▼endibUia, e, adj. with eomp. [ vendo ], tkat
mag be sold, salable, vendible : via : f undos, H. —
'S\if^.,a€eepiMe,agreeaiU, attragtine: ut aini ilia
vendibiliora, haec uberiora sunt : oratio: pneUa,0.
▼enditatio, 6nis, /. [vendito], a speaam dts-
play, boasting, vaunting^ bUuomng: omnia, quae
sine venditatione fiunt
▼enditator, Sris, m. [vendito], a boaster^ brag-
gari, Ta.
▼enditio, Onis, /. [vendo], a selling, tale, vend-
ing : bonorum : hasta venditionia.
Tendito, avi, — , are, freg. [ vendo ], U> ke^
offering for sale, try to seu: Tusculanum. — ^Pig..
to deal in, make tritfie of, seU, give for a bribe:
istius omnia decreta, imperia: paoem pretiow — To
commend, praise, recommend: obsequium ama.tori,
L.: valde te: quo modo se venditant Caesari?
i. e. ingratiate themsdves: quod non florentiba^ se
venditavit, N. : per illos se plebi, L.
▼inditor, oris, m. [vendo], a seller^ vender:
f ruroenti : vestrae dignitatis, L e. eam^ magit-
trates.
venditam, l, n. [P. n. of vendo], a sale: indi-
cia, quae ex empto aut vendito contra fidem fiooL
random didi (ditus), ere [for venumdo ;
-hdo], to sell, tH»rf.;. d^ M,^qu^tf^^i^bat, tanti
907
vttnio
Tendidit: quae to posses rendere flS GO millbcM :
fanmn pecunfft grandl — ^Fi g., to mU, gwe for a
Mbe, yiM ffyr pay, bdrixy: te treoentis ulentis
regi : aoro p^triam, betray, V . : quanti saa f unera
▼endant, t ^. their Iwet { of gladiators ), lu. — To
cry up, trumpet, blaeon, praiees Ligarianam prae-
clure: poiSma, H. : purpura vendit Causidicum,
vendunt ametby^tina, eommend, lu. ; see veneo.
▼eneflea, ae,/. [veneficos], a poiaoner, aor-
ceret8ytoUeh: Scientior, H. : ralidos yenefioa sucos
Mergit, etc, 0« — Afl a term of abuse ; Quid ais,
venefica ? T. : yeneficam appellare eum Tirum.
▼enefioimn, I, n. [veneficus], a poiaoning:
qui tais Tenefidis remedia inyenit: de yeneficiis
quaesitum est, L. — Magie, eorcery: id yeneficiis
Titiniae factum esse dioebat : Quosque yeneficiis
abstulit ilia suis, O. : Esquilinum, H.
venefionflp adj, [ venenum+2 FAG- 1 poieon-
inffj poiaonoue, mreerotUj magte^ magicM: yerba,
O. : percussor, Gu. — ^As eubeL m., a poimmer^ eor-
cerer, wigard: Mihi res erat cum yenefico.
vanenatns, atff, [ P. of yeucno ], JtlUd with
poiaon, envenomed, poiaonona, venomaua : denies,
O. : Tipera : sagittae, H. : yenenata came capi. —
Bewiiehedy enchanted, magic : yirga, 0.— -F i g., ven-
omoua, bitter: Nulla yenenato littera mixta loco, 0.
veneDifbr, fera, feram, adj. [yenenum + 1
FER-], containing poiaon, venomoua : palatum, 0.
Teneno, — , atus, are [ yenenum ], to poiaon,
injure by aiander : mea commoda odio, H.
venenum, I, n., a atrong potion. Juice, drug
(okl): qui yenenum malum fecit: (ayaritia) quasi
venenis mails imbuta, etc., S. — A deatructive po-
tion, poiaon, venom : ipsius yeneni quae ratio fingi-
tur?: mnlierem yeneno interfecit: berbae nigri
cum lacte yeneni, V. : utrum, H. — A magical po-
tion, charm : sibi yenenis erepta memoria : pallet
noBtris Aurora yenenis, 0. : dira Medeae, H. : Tbes-
sala, H. — Charm, aeduction : Occultum inspires
ignem fallasque yeneno (i. e. amoris), V. — A eotor-
ing material, color, dye, pavU : Alba nee Assyrio
f ucatur lana yeneno, V. : Tarentinum, H. — F i g.,
a mvaehief, evil, peat, bane * discordia ordinum est
venenum iirbis hnius, L. : yitae, Gt — Virulence,
bittemets : Rupili, H. : lingua suffusa yeneno, O.
Teneo (vaaneo; tmperf, -ibam), il (tnf, yg-
nlsse), — , Ire [yenum+eo], as paaa, of yendo, to
go to aaU, be aold : cogis eos plus lucri addere,
quam quanti yenterant, cum magno yenissent;
▼enireomnis suas possessiones raaluit: mancipia
yenibant: minoris: quia veneat auro Kara ayis,
H. : ceteri yeniemnt, Gu.
venerabi]iB» e, adj, with comp, [yeneror],
worthy of reaped, reverend, venerable: yenerabllis
yir miraculo litterarum . , . yenerabilior diyinitate
matriflsL.: diyes,H.: donum,V.
▼enarabtmdctfly a^, [yeneror], veneraH/ng^
reverential, taith reaped: yenerabundi templum
iniere, L.
▼enarandiia, adJ, [P. of yeneror], to be re-
vered, reaerend, venerable: amici, H.
▼eneratio, 6nis, /. [veneror], profoundeat re-
apect, reverence, veneration: iusta: ingenita illi
genii erga reges suos, Gu. : Augusti, Ta.
▼eneratCMT, oris, m. [ yeneror], one who holda
in honor, a reverencer : domos yestrae, 0.
Veneilns (-reus), wf/., of Venui.—Plur. m.
as aubaL ( sc. servi ), the attendanta in the temple
of Venua JSrycina. — Of aexual love, venereal; cf.
homo, aervant of Venua (implying wantonness). —
As aubai. m. (sc. iactusX in gaming with dice, the
Vemua-ihrow.
▼eneror, atus, ftrl, dep. [VAN-], to reverence,
worahip, adore, revere, venerate : deos : simulacrum
in precibus : eos in deorum numero : Larem Farre
pio, V. — To revere, do homage to, reverence, honor:
secundum deos nomen Romanum, L. : patris me-
moriaro, Ta.: amicos, O. — To ask reverently, be-
aeech, implore, beg, entreat, aupplicate: nihil horum,
H. : yos preoor, yeneror . . . uti yictoriam prospe-
retis, etc., L. : Et yenerata Geres ita surgeret, i. e.
honored vrith the prayer thai she would spring up,
etc., H. : cursOs dabit yenerata secundos, Y.
▼enetcui, adj., aea-colored, of a marine blue:
cucullus, lu.
▼«Biaf AC, /. [VAN- ], indulgence, kindneaa,
grace, favor: ab lote ceterisque dis pacem ao
yeniam peto: preoor hanc yeniam supplici des,
ot, etc, L : Gaesar tibi petenti veniam non dedit:
da yeniam hanc mihi, do me thia favor, T. : Exti«-
mam banc oro yeniam, thia last kindneaa, Y.: cum
data esset yenia eius diei, indulgence for that day,
L. — E sp., in the phrase, bona yenlft, or cum bon&
yenlA; with audire, kindly, with favor, toithout
pr^fudtce : bona yenia me audies : cum bonS ye-
nia, quaeso, audiatis id quod invitus dico, L. —
With yerbs of saying, 6y your leave, with your
permtanon, without offence, reapeetfully: nisi yero
(bon& yenia huius optimi yiri dixerim) tu, etc :
bon& hoc tua yenia dixerim : bon& yeniA yestra
liceat, etc, L. — Pemdaaion : yenift petita puerum
ad canendum ante tibicinem cum statuisset,.!!:
dat& yeniA seducit filiani ao nutricem, L. — For-
bearance, forgiveneaa, pardon, remiaaion: errati
yeniam impetrare: pacem yeniamque impetrare
a yictoribus, L. : maximonim scelerum : yeniam
tuis dictis Supplice yoce roga, O. : peccatis ye-
niam poscens, H.
▼enlo {imperf yenlbat, T. ; P.praea. gen.plur.
yenientfim, v.), ySnl, yentus, Ire [BA-], to come:
imus, yenimus, Videmus, T. : ut y^ni ad urbem,
etc : cum yenerat ad se. r
vomranoiila
906
▼enimus: Italtam fato |)Tofugii8,LaTiDJaque Tenit
Litora, V. : novus exerdtus domo aoci(U8 Etnucifl
venit, for the EtrtueanSj L.: Non 009 Xibyoos
populare penatis Venimus, V.:. in ooospectum,
Cs. : dam tibi liuerae meae yeniant, reaehea ycu .•
hereditos unicuiqae hostrum yenit,/a^/ iiilj-
baeum yenitar, L e. thspartia nuet at LSybaium :
ad iDe yentum est, ut, etc., it htu devolved upon
me: (Galli) yeniri ad se oonfestim existimantes,
that they would he €Maehedy Cs. : ventum in ittsu-
1am est: ubi eo ventam est, on arriving there^ Cs.
•^Fig., to eotne: contra rem suam me nescio
qaando yenisse questus est, appeared: contra
amici summam existimationem, i. e. to etrike ai :
'si quid in mentem veuiet: tempus yicloriae, Gs. :
non sumus omnino sine curft yenientis anni, for
^ coming year .•' yeniens in aeyom^IL: yeniens
aetaii, the fuJture^ 0. : cum matronanim ac yirgi-
'num yeniebat in mentem, ulhxn I thouffht of. —
'yij^h in (rarely ad) and ace. of a condition or re-
lation, to come into^faU into, enter: yenisse Ger-
manis (Ambiorigem) in amicitiaro, to have obtained
the alliance of Cs. : in calamitatem.: in proverb!
consuetudinem: ut non solum hostibus in con-
temptionem Sabinus yeniret, sed, etc., had fallen
into contempt, Gs.: sese in eius fidem ac potesta-
'tern yenire, i. e. eurrender at dieeretion, C^.: in
sermonem yenisse nemini, i. e. hoe talked with:
yeni in eom sermonem, ut dioerem, etc., happened
'4o eay: summam in spem per Helvetios regni
obtinendi yenire, to indulge a eonfidmU hope^ Gs. :
prope seoessionem res yenit, atinoet reached the
pointy L.: ad ultimum dimicationis rati rem yen-
turam, h,x Gum speramos eo rem yenturam, ut,
:etc, H. : saepe in eum locum yentum est, ut, etc.,
.to eueh a point that, Gs. : ad tuam yeniam condi-
cionem, tpt^ euxqat: od summum fortunae, to at-
tain, H. — With ad, of a topic in speaking, to come
to, reach, turn to .* a f abulis ad facta : ad recen-
tiores litteras. — To come, epring, arise, be produced,
grow, descend: Hie segetes, ilUc veniuut felicius
. uyae, i. e. grow, V. : arbores sponte sua, V. — To
-come, restdt, occur, happen: in ceteris rebus cum
. yenit calamltas : quod ^extremum) cum yenit (L e.
mors): si quando similis fortuna yenisset, L.
▼ennunoiila (▼inan-, -nuonla), ae, /, a
kind of grape, E.
Venor (P. gen. plur. yCnantam, V., 0., Ph. ),
■ fttus, 9ktl,dep., to hunt, chase: qui yenari solent:
; Venatum In nemus ire parent, V.: curvis theatris,
0. : VenantQm yoces, of hunters, Ph. : canibus
leporem, V. — Fig,, to hunt etfter, seek, pursue:
' yentosae plebis suff ragia, H. : oculis yiros. Ph.
venter, tris, m., the bdlg,pauneh : quasi (fabi)
; mens, non yenter infletur : inanis, stomachy H. :
iratum yentrem placare, L e. appetite, H. : dediti
yentri, S. : magno Senrorum yentres, i. e. the tiip-
Btt eonplerit
port of slaves, lu. — The wombt
tempora yenter, O. : homines in '
Gonducit,.Iu. — ^In the phrase, yen
pregnant^ L. — The unborn child, <
Tuusy H,— ui bel^, mgeUing^ ;
moda. . . Gresoeret in yentrem cue
nae, lu.
▼entilo^ — I fitos, fire [yentnlos], to ton in the
air, fan, air : populeas yentilat aura comas, away^
0. : digitis aurum, i. e, dUjdays, lu. : Caoem, Pr.^
Fig. : cuius lingua quasi flabello seditionia oontio
yei^tilata, i. e. u incited,
▼entitOk ayl, — , &re, freq. [yenio], to cenw
often, be wont to come^ hup coming, resort.- ad
Ambiorigem, Gs. : domum meam.
▼entOMifl, aefj. with comp. and siq>. [yentus],
full of wind, windy: foUes, v.: mare,H.: Alpes,
0. : cucurbita, L e. ctqaping-glass, lu. : terra yento-
sior, Ta. : yentoeissima regio, L. — Like wind^ lights
ewifl, nimble: alae, V.: equi, 0.— Fig., l^
changeable, inconstant, fidde: homo yentosissimiia:
Tu levis es multoque tuis yentosidr alls (of Capid),
0. : plebs, H. : ingenium, L. : extraordinarinm im-
perium popuUre atque yentoeum est — Wtndy,
puffea up, vain, coneeiUd: yentoso gloria currn,
H. : lingua, V. : ingeniom, L.
▼entrioulnfl, l, m. dim. [yenter], the bdlg, lo. :
cordis, the ventricle,
▼antnliu, 1, m. dun, [ yentus], a little wind,
breeze : Gape flabellum, yentulum ladto, T.
Tentcui, I, m. [cf. yannus], wind: (a6r) effiuens
hue et illuo yentos efficit : qui (diyi) slmul Stra-
yere yentos, H. : remissior, Gs. : prosper, ImJ. Coras,
G^ — P r o y. : Verba dat in yentos, t e. talks m
vain, 0, : tristitiam et mettts Tradam yentia, L e.
will throw from me, H. : yentis yerba dedisti, hast
thrown thy promise to the wieuls, 0. : nee ferre ti-
det sua gaudia yentos, Y.-— Fig., a wind.- qoi-
cumque yenti eront, L e. whatever drcumstanen
may arise: alios ego yidi yentos, L e. Urnrn of
trouble: cuius nunc yenti yalde sunt secnndi, I e.
who is now on the high tide of prosperity : yeoto
aliquo in optimum quemque exdtato, by rensing •
storm: yentum popularem esse quaesitnm, i. e
popular favor.
yennoula, see yennnncnla.
▼eniun or vaennm, n., that whi<A is sold, that
wAtcA is for sale, siale. — Usu. aec, in phrases with
do or eo, yenum d5, dedl, datus. Are (later as one
word, yCnumde, yfinnndO, yaen-), to ml as a «£asc,
stU: mnUitudo alia ciyiom Gampanoraro yenum
data, L. : Numidae pnberes inteif ecti, alii omncs
yaenumdati, S. : per oommercia yenamdati, Ta. :
se yenum a prindpibus datos Poeno, L. : yenum
eo, to 60 sold, be estpoecdfor saU: ut das fanulia
ad .edem Ce«^ t«^^^^^,,™*^:
M9
fltapram vaeno dedisse, Ta. : poeita Taeno Inrita-
menu loxui, Ta.
Tenunoula, see renouncala.
▼ennB, eris, /l [VAN-1 lovdinen^ attraeUveneu^
beauty^ grace, elegance, eXarm : Quo f ugit venus ?
H. : Fabttla nuliius veneris sine pondere et arte,
H. — As a proper name, Ventu, goikktt of love, C,
v., H., 0. — Love, eexual love: sine Gerere et Libe-
ro friget Venus, T., V., 0., Ta,— A love, beloved
t^eet, beloved: mea, V. : quae te cumque domat
Tonus, H. — The planet Venne^-^Ol dice, wlien each
of four dice showed a different number, the bat
throw, Venus throw (poet for iactus Venereus), H.
▼enustaa, fttis, /. [venus], lovdineee, eomdi-
fteae, charm, grace, beauty, elegance, attractiveness :
Antiqua tua, your old fascination, T. : corporis. —
Artistic grace, fine taste, art: signa eximia venu-
Btate : f astigium illud non venustas sed necessitas
ipsa f abricata est — Ehganee, good taste, graceful'
ness: homo adfluens omni lepore ac venustate:
(oratoris est) agere cum venustate : Quis me venu-
statis plenior? amiability, T.
▼enustoo, a<^'. with eomp. [ venus ]. — Of ap-
pearance, charming, pleasing, ufinning, agreeable,
beautiful: voltus, T. : hortuTi, Ph. — Artistic, ele-
gant: sphaera venustior: sententiae. — Fig'i^
graceful, affable: motus corporis.
▼e-pidlidiui, a<(f., txcessivdy paUi very pallid:
mulier, H.
▼epreoula, ae,/. dim. [vepres], a little thorn-
bush, smaU brier: ex Tepreculis extracta niteduU.
▼epres, is, m., a thornrbush, brier^msh, bramble-
bush: lepus vepre Utens, 0.: saeptum vepribus
et dumetis sepulerum : sparsi sanguine, Y. : quid
si Coma vepres ferant, H.
vor, vfiris, «. [1 VAS-J the spring: Ineunte
Tere, in the early goring : Vere novo, V. : cum
▼er esse coeperat : ver preterit aestas, H. : Aetatis
breve ver carpere, life's short spring-time, 0. —
Pro v.: Vere prius flores, aestu numerabis ari-
fitas, 0. — In the phrase, ver sacrum, an offering
of the first fruits of spring, L.
▼eras, ftcis, adj, with comp. [cf . venis], speak-
ing truly, truthful^ true, veracious: oraculum :
Herodotum cur veraciorem ducum Ennio ? : Liber,
H. : veraces cecinisse Parrae, H. : saga, Tb.
▼erbena, ae, /., a leafy twig, olive-branch, sa-
cred bough ( of laurel, olive, m jrtle, or cvpress,
borne by the fetiales) : fetialis patrem patratum
Fusium fecit yerbenA caput tangens, L. : sacerdo-
tes Gereris cum infulis et verbenis (as suppliants):
ex ara hinc suroe verbenas tibt, T. : Verbenas
adole pingiils, Y., H., 0.
(▼erber), eris, n., a lash, whip, scourge, rod (in
nng. only gen. and abl.) : illi instant verbere torto,
Y. : obnaoendit eqnos et ietu Yerberis increpoit,
O. : Yerberibos caedere, T. : adulescentem nudari
iubet yerberaque adferri, L. : aurigae proni in
verbera pendent, i. e. lean forward with the whip,
Y. — A thong, lash : torquens verbera f undae, V:
— A lashing, scourging, flogging : Percutimur ca-
put conversae verbere virgae, O. : roitto verbera,
mitto securts : verberibus ac tormentis quaestlo-
nem habere : tergum foedum vestigiis verberum,
L. — A stripe, stroke, blow: remorum in verbere
perstant, 0. : turgentis caudae, H. : plocido dare
verbera ponto, the strokes (of oars), O. — Fig.,
plur., lashes, strokes : contumeliarum verbera su-
bire: patruae verbera linguae, i. e. ehidings, H.
1. verberS, avl, atus, are Fverber], to beat,
strike, lash, knock : tormentis Mutiuam : aquila
aethera verberat alis, Y. : sidera (unda), Y. : na-
vem ( Auster ), H. — To punish by striking, lash,
scourge, whip, flog, beat, drub: homines: virgis
oculos : latenim costas ense, 0. — ^F i g., to attack,
lash, chastise, plague, torment, harass : os tuum
senatOs oonvicio verbcrari noluisti: sermonibus
aures, Ta.
2. Tarbero, dnis, m. [verber], one worthy of
stripes, a scoundrel, rascal : Eho, verl)ero ! T. : f un-
dum a verberone Ourtilio poesideri.
varbez, see vervex.
verbose, adv, with comp, [verbosus], with
many words, diffusely: satis: haeo ad te scrips!
verbosiuB.
▼erbosnfl, adj. with comp. ^ verbum ], fuU of
words, wordy, verbose : simulatio prudentiae : ver-
hosier epistula : id quod verlK>siu8 dicitur, Gt
▼erbom, I, ft. [cf. (S^jm; Eng. word], a word:
pro his facit verba, speaks, Gs. : quod ego in sena-
tu Graeco verba fecissem, had spoketi: libenter
verbo utor Gatonis (i. e. engines) : usitatins hoc
verbum et tritius: si pudor, si modestia, si uno
verbo temperantia, in a word: verba rebus im-
pressit, i. e. names: contumelia verborum, abusive
language, Gs. : verborum delectus, choice of lan-
guage: multis verbis ultro citroquc habitis, much
talk on both sides : aocusare verbis tribus, in three
words: (dies) pMDr quem tria verba silentur, i. e.
the praetor's voice (in the official words do, dice,
addico), 0^ — ^P r o V. : verba flunt mortuo, i. e. that
is idle talk, T. — Abl. sing, adverb., briefly, in one
word, by a word: postquam Gaesar dicendi finem
fecit, ceteri verbo alius alii varie adsentiebantur,
S. : verbo de sententia destitisti, at one word from
me. — Orally, by speech : aut verbo adsentiebatur,
aut pedibus in sententiam ibat, L. — Abl.plur. with.
poss. pron., or gen,, in the name of, in behalf of,
for: si uxori tuae roeis verbis eris gratulatu8,yor
me: denuntiatum Fabio senatQs verbis, ne, etc.,
L. — ^In the phrase, uno vertK>, i^JO!lfi^v^cird, in a
Digitized by
Vezoii]f«!fepriz
910
loord^ Mfjly : Quin ta uno veibo dio, quid, eto^
T. : praetorea, praetorios, tribunos plebis . . . udo-
que Terbo rem p., etc.— In phrases to express ex-
act correspondence, verbnm e Yerho, precUdy^ ex-
aeily, literally s quae Graed wadii appeHant, ego
poteram morbos, et id verbum esset e verbo.^Of
a passage or work, translated or copied, ad Ter-
bum, verbum de rerbo, verbum pro verbo, or ver-
bum verbo, lUtraUyy toord for vtord: fabellae
Latinae ad verbum de Graecis expressae: verbum
de verbo expressum extulit, T. : verbum pro verbo
reddere: verbum verbo reddere, H. — In the
phrase, verbi causA or verbi gratia, for the take
of exampley for example^ for instance: si quis,
verbi causa, oriente Canicul& natus est: quo die
verbi causa esse oporteret IdCts. — A Baying, ez-
pretnon, phrasej sentence : vetus verbum hoc qui-
demst, etc., an old saying^ T. : quod verbum in
pectus lugurthae altius descendit, S. — Mere talk,
mere words : dolor est malum, existimatio, dede-
cus, infamta verba atque ineptiae, empty words:
verborum sonitus inanis. — Ml, adv., verbally, in
words, nominally: Ut bcneficium verbis initum
nunc re comprobes, T. : in quibus ( civitatibus )
verbo sunt liberi omnes, in name, — Hence, the
phrase, verba dare, to give mere words, deceive,
cheat: Quoi verba dare difficile est, T. : vel verba
mihi dari facile patior in hoc : curls dare verba,
i. e. to beguile, 0. — In grammar, a verb,
Veroingetoriz, rigis, m., a chief of the Oavls,
Ci,
▼ere, adv, with comp, and sup, [verus], accord-
ing to truth, U'vly, really, in fact: vere dioere:
omnia vere vates locuta est, v. : llbentius quam
verius : Ligures latrones verius quam bostes iusti,
L.: verissime loquor.— /V«yMr(y, rightly, aright:
hoc quom fit, ibi non vere vivitur, T.
vereounde, adv. with oomp, [ verecundus],
shamefMtly, bashfully, shyly, moJettly: id facere:
tueri (matronas), L. : verecundius liac de re loquor.
▼ereoundia, ae, /. [ verecundus ], shamefast-
ness, bashfulness, shyness, coyness, modesty, shame,
reserve: homo pudoris ac verecundiae particeps:
magnam habet vim disciplina verecundiae : in ro-
gando : apud me, L. : turpitudinis verecundia, a
shrinking from : rei p., reverence for, L. : legum,
L. — A shame, disgrace, immodest act : quae vere-
cundia est, poEtuIare vos, etc., how shameful it is,
L. : verecundiae crat pugnare, etc., L. — A sense
of shame: verecundia Romance cepit, Saguntum
sub hostium potestate esse, L.
vereotmdor, — , arl, dep, [verecundus], to fed
bashful, be cuhamed, be sfiy, shrink : alterum quasi
verecundantem incitare: verecundans in publi-
cum prodire.
vereoundufly adj. with comp, [vereor], ashamed,
sham^ast, baakftd^ sky^ My, miodest, dUSdeml, t»>
served: homo non nimis verecnndos: Saepe vcfe-
cundum laudasti, H. : color, a blush, H. : pndor, 0.
— Moderate, free from extravagance, teniperaie:
translatio : verecundior in postulando : viu, O. :
Bacchus, H.
▼erendus, ac(j, [F, of vereor], to be /eared,
worthy of reverence, venerable^ reverend^ awful:
maiestas, 0. : ossa (viriX 0.
▼eraor, itus, eri, dtp, [1 VEL-], to retreremee,
revere, respect, stand in awe: qoem (patrem) at
deum: gratia et eloqaentia; quanim altenun ve-
reor, alteram metuo : veremur voa . . . etiam 1 ~
mus, L. — To fear, be afraid, dread, apprehend,
shrink : hostem, Gs. : patris adventum, T. : repre-
heusionem dootorum : pauperiem, H. : raaioa,
something serious, H. : invidiam, N. : Tereor dice-
re, hesitate, T. : vereor oommittere, ut, etc. : Insa-
noa qui inter vereare insanus haberi, SL: quos
non est veritum in voluptate summum bonum
ponere, who did not shrink from, etc. : huius femi-
nae, T. : tui testimoni : eo minus veritns navibus,
quod, etc., with the less anxiety for the ships, Gs. —
With ne, lest, that: sed vereor, ne videatur oraUo
mea, etc. : ne Divitlaci animnm offenderet vereba-
tur, Gs. : vereor ne cui plus credas, etc., H. : «...
vereor ne barbarorum rex fuerit (Romulus), lettS'
peet that, — With ne , , , wm : iutellexi te vereri
ne superiorea (Utterae) mihi redditae non essent
— After a negat, expressed or implied (instead at
u£j : non vereor ne hoc offlcium menm P. ServUio
non probem : non vereor, ne non seribendo te ex-
pleam. — ^With ut, thai not : vereris ut poesis con-
tendere?: qui vereri videntur ut habeam s&tia
praesidi. — Poet. : ut ferulii caedas meritura ma-
iora subire Verbera non vereor (i. e. ne caedas),
H. — To await with fear, fear, dread: heri semper
lenitas Verebar quorsum evaderet, T. : Pomptinnm
quod scribis in urbem introisse, vereor, quid dt,
am apprehensive what it may mean: de qua (Car-
thagine) vereri
▼eretnmi, I, n, [vereor], the private parts, parts
of shame, Ph.
Vergiliua (not Yir-), I, m., a gentile name,
▼ergo. — , — , ere [VERG-}, to bend, turn, bs
inclined, lie, be situated : declivis locna tenoi tasti*
gio vergebat in longitudinem, etc, Gs. : portos in
meridiem vei^it, L.: omnibus eius partibos in
medium vergentibus. — P i gi^ to tum^ incline, be
directed: nisi Bmti auxilium ad Italiam verg^re
quam ad Asiam maluissemus : nox vergit ad io-
cem, verges towards, Gu. : anni vergentea in senium,
To. : vcrgens annis femina, advanced, Ta. : illoc
cuncta vergere, everything centred m him, Ta.
▼ergobretos, l, m. [ Geltio ], the minister ef
»11
▼enloulns
verldiotui, o^, [yenis+DIG-]^ tnOh-URmg,
trvthfid, veracious : voces : interpres, L.
▼eriloqnium, I, «. [veru8+4 LAO-], etifmdoffy
(trausl. of iTvftoXoyia).
(veri-slmills, veri-vimillter, veri-simUl-
tudoX better as two words, vert simUi-.
▼eritaa, atis, /. [verus], truth, truthjulneat,
fferityy reality: suscipe causam veritatis: certe
apud te Veritas valebit.— /Siiujert^y, tiraiffhi/or'
wardnm, candor: veritatis oultores, fraudis ini-
mici: Veritas odium parit, tincerity, T. : in omnl
r© vlncit imitationem Veritas.— TVirfA, rectitude,
integrity, uprightneea: in tuam fidem, veritatam,
miaericor^aro conf ugit : siut veritatis et virtatis
mtLgairl^Jieality, life, nature, fact: ut (signa)
imitenturveritatem: oratores sunt veritatis ipsius
actores: exploranda est Veritas, Ph. : ut, quioquid
aocidat, id ex aeterna veritate fluxisse dicatis. —
Etymology: consule veritatem.
vezitas, P. of vereor.
▼ennicalatcui, adj. [vermiculus, dim, of ver-
mis, a worm]. — Of mosaio worlt, inlaid m wmng
linee, vermiculaied, Lucil. ap. C.
V0ixia, ae, m. [2 VAS-], a hamc-bom slave,
house-servant, family slave: vernas procaoea Pa-
sco, H.
vemaouloB, adj. [vema], o^ home-bom slaves :
multitudo, Ta.— Native, domestic, indigenous, ver-
naadar, Roman: festivitas : sapor, innate: crimen
domesticum ac vernaculum, i. e. vohich applies to
tfie accuser,
vemills, e, acfj, [vema], of a home-bom slave,
fauming, servile: blanditiae. To. ^Jesting, wag-
gish : dictum, Ta.
▼erniliter, adv, [vemilis], lavishly, servilely :
Fungi officiis, H.
vemo, — , — , ftre [vcrnus], to spring, feel new
life, grow young: Vemat humus, 0. : gutture ver-
nat avis, i. e. begins to sing, 0.
▼enmla, ae, m. dim. [verna], a little home-bom
dave, young domestic: custos vernula capsae, lu. :
(lupus) Tiberinus Vernula riparum, L e. (a fish) of
lavish birth under the bank, lu.
vemna, adj. [ver J, of spring, spring : tempus :
aequinoctium, L. : f ngus, 0. : flores, H.
vero, adv, [verus], in truth, in fact, certainly,
truly, to be sure, surely, assuredly : Itane vero ob-
turbat ? T. : ego vero vellem : cum eflf usis gaudio
lacrimis cupere vero diceret, etc., L. : multum vero
haec eis iura profucrunt : Egregiam vero laudem
refertis, V.— -With immo, no indeed, nay rather:
Immo vero indignnm facinus faxo ex me audies,
T. : immo vero, inquit, ii vivunt, qui, etc. — In an
empbat affirmative answer, yes, certainly, by all
means, assuredly: M, fttisti saepe, credo, in scboliB
phllosophoram. A, vero, ao libenter quidem.— «
With minime, emphasizing the negation, by fio
means, assuredly not: & quid ? totum domum num
quis alter, praeter te, regit? Z, minime vero.
— In expostulation, bid, though, however : minue
vero iram, T. — In a climax, even, indeed : nequo
solum in tantis rebus, sed etlam in roediocribus
studiis, vel vero etlam negotiis oontemnendum :
neque vero id saUs habuit, N. — As adversative
particle, but in fact, but indeed, however (always
after one or more words of the clause) : ne T. qui*
dem Postumius oontemnendus in dicendo : de re
p. vero non minus vehemens orator, quam bellator
f uit : non vero tam isti (sc mortui sunt) quam to
ipse, nugator. — In transitions, now, but, however :
age vero ceteris in rebus quali sit temperantift,
considerate : quod vero dicere ausus es, in eo . . .
crrasti.
▼erpa, ae,/., i. e. membrum virile, Ct.
▼expns, I, m., a circumcised man, lu., Gt.
▼erres, is, m., a boar, male swine: obliqnum
meditans ictum, H.: tam nequam.
▼exriniifl, adj. [verres], of a boar, swinish:
ius, broth of pork (a pun) : ius Verrinus, the ad-
ministration of justice by Verres,
Verritis, a^., of Verres, Verrian.
venrd. — , — , ere [ V AR-], to sweep, brush, scour,
sweq> out, sweep togetlier: qui tergent, qui verrunt,
qui spargunt : matres crinibus templa verrentes,
L. : pavimentum, lu. : Aequora caudis (delphinesX
V. : Oaesariem per aequora, trail, 0. — Of grain,
to dean up after thr^hing, collect: nigras pro
farre favillas, 0. : Quicquid de Libycis verritar
areis, i. e. is colUeted, H. — To sweep, pass over, play
upon, traverse: duplici genialia nablia paimA, 0.:
remis vada, V.
verrnoa, ae, /., a wart, fault, failing (opp.
tuber), H.
▼errunco, — , — , are [VAR-]. — In prayers,
with bene, to turn out well, Jiave a fortunate issue:
haec bene verrunoent populo, Att. ap. G. : ea mihi
bene verruncent, L. P
▼eraabUis, e, adj, [verso], changeable, mutable,
fickle: acies, Gu. : fortuna, CSu.
▼eraatllia, e, adj. [verso], versatile : ingenimn,
L.
versatafl, at^. [P. of verso], eaperienced, skilled^
versed: in bello: in rcrum p. varietate.
▼erflioolor, Oris (abl. 5rl or ore), ac^. [verso +
color], of changeabU color, of various colors, party'
colored: plumae: vestlmentum, L. ; arma, Y.: cul-
tus (FloraeX 0.
▼ex«ioiiliui» I, fik dim. [ versos ], a little line,
mere line: tribnsne versioulis Brutus ad me?:
epiBtulae verskmlum. — In I^^7kA^§^ **'*^
tflSI
veralei, line: uno Teraicalo: Tersiotili mei, Gt.:
HiBdne versioulis curas e pectore pelli ? H.
verso or vorto, &vl, Htus, Hre^freq, fverto],
to turn often, keep turning, handley whirl about,
turn over: Sisyphus versat Saxum, C. poSt. : tur-
dos in igni, H. : Ova non acri fayillil, 0. : vinclonim
volumina, V. : pollice fusum, 0. : sortem urni,
ihake, H. : ligonibus glaebas, break up, H. : de-
sectuin gramen, i. e. make hay, 0. : currum in
graminef i. e. whed about, V. : oves, pasture, Y. :
exem plana Graeca, I e. peruse, H. : versabat se in
atramque partem, i. e. Iqft displaying hesitation:
qui (orbes) versantur retro. — ^^Prov. : satis diu
iani noc saxum vorso (alludine to Sisyphus), i. c.
/ have waited time enouah vnik this man, T. — In
pass,, to move about, dtoeU, live, remain, stay, abide,
oe : non ad solarium, non in campo versatus est :
inter aciem, Gs. : intra yallum, Cs.: apud praefcc-
tos regis, N.— Fig., to turn, twist, bend, manage,
direct : versare suam naturam et regere ad tern-
pus: multis modis eadem: verba, i. e. to pervert:
ton omnia versat, changes, y,i hue et ilfuo vos:
se ad omnis cogitationes, Cu. — To upturn, discom-
pose^ disturb^ vex, agitate: haerere tioroo, versari,
to be disturbed: odiis domos, subvert, V. : domum,
O. : sic fortuna utrumque versavit, ut, etc., i. e.
treated each in turn, Gs. : in ooines partes mulie-
brem animum, L. — To turn over, think over, re-
fleet upon, revfdve, eonnder, meditate ; in animis
seoum unamquamque rem, L. : nefas in pectore,
y. : versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant
umeri, H. — Pau., to be, be cireumetaneed^ be sit-
uated: nescis, quantis in malis vorser miser, T. :
ergo illi nunc in pace versantur : in simili culpfl,
Gs.: mihi ante oculos dies noctlsque versaris:
Mithridaticum bellum, in multa varietate versa-
tum, waged with many vicissitudes: partes, in qui-
bus irae libidinesque versentur. — To occupy one-
self, be engaged^ be busied, be employed: homo saepe
in Gaede versatus: qui in re p. versamur: multum
in imperils, N. : is missum ad dilectQs agendos
Agricolam integreque ac strenue versatum prae-
posuit, etc., i. e. having ful/Uled his mission honor-
ably, etc., Ta. — 7b be concerned, belotig, depend,
turn : haec omnia in eodem quo ilia Zenonis er-
rore versantur: dieendi omnis ratio in hominum
more et sermone versatur.
veraum or Tomum, adv, [P. n. of verto],
turned in the direction of, towards : animadvortit
f ugam ad se vorsum fieri, S. — ^E s p., in the phrase,
sureum versum, up and down,
▼ersiira (vors-), ae,/. [VERT-], a conversion,
fundifigy borrowing to pay a debt : versuram a
Garpinatio fecisse : vereor, ne illud, quod tecum
permutavi, versurfi mihi solvendum sit, is to be
paid by a new loan. — P r o v. : in eodem luto hae-
Bttas, veraurft solves, will pay by borrowing, l e.
keqt inereanng your d^ghuUies^ T. — A fttfiiowi^
Uxm : sine vertars diraolvere : venoram fium
publice, N.
X ▼ersna or Tomis, P. of verto.
2. varatia or voraiu^ adv. [P. of verto], twnA
in the Erection of, towards, faesng. — ^Af ter ad at
in and aoc, : ad Oceanum versus proBctsd, d .
in Galliam versus, S. : in forum versus: in Arrn-
noe versus, Gs. — ^After aee. alone (only of towa*
or small islands): Helorum versus narigabiAt:
Ambraciam versus, Gs. — With quoque or qyioa^.
dimittit quoque versus legationes, tit emery mm-
^um,Gs.
3. venas or voraaa, Os, m. [VERT-], a Sm
row : in versum distulit ulmos, v . : remonim, L
— In writing, a line, verse: versfLs plorimi sapn
tribunal scribebantur: magnum namerum n>
suum ediscere, Gs. : versOs Ennt grayitate minsraE,
H. : dicere versQs, V.
▼erante, adv, [ verautos ], ewmnksfffy^ crafiSi
slyly :' dioere.
▼erantiae^ arum,/, [versatus], emmastg^ cra/H-
ness, subtlety : Punioae,L.
▼eraHtiloqaiia, oiff. [ver8ata8 + 4 LAC-].
crafty-speaking, sly: mtlitiae.
verantua (vora-), adj. with comn, and o^
[ VERT-], adroit, dexterous, shrewd, ctever, ingek
xous : versutos eos appello, quorum celeriter mess
versatur ; animus : versutissimus Lysander—
Cunning, crafty, wily, sly, deceitful: homo : a»
tus, versuttts, veterator : propago, O.
▼ertax (vortex), ids, m. [V£RT.], a ^thi,
eddy, whirlpool, vortex: torto vertice torrens,T.:
(flumen) mmores volvere vertices, H. : sine vertke
aquae euntes, 0. : amuis transrerso vertice doiU
inpulit ad ripam, L. — A whirlwind: contra (res-
turn) enitentes vertioe intorti adfltgebanfear, L—
Of flame, a coil, whorl: flammia inter tabtuatt
volutus Ad caelum undabat vertex, V. — 7%e hi^
est point, top, peak, summit: ignes, qui ex AeCoic
vertice erumpunt: flammae rotantes Vertice fs-
mum, H.: a vertice, ./ram above, V. — Of the faeai
the top, crown : ab .imis unguibua usque ad vers-
cem summum: tales a vertice pulcher ad imcs.
H. : toto vertice supm est, ^ ^ head^ V. : raori-
bundus, 0. — The pole: caeli verdeea ipa: Hie
vertex nobis semper 8ublimi8,y. — The higk<
greatest (poet) : dolorum vertices.
▼ertio5aua ( vort- \ acH. [ vertex \ fmB &/
whirlpools, eddying: amnis, L.
vertigo, inis,/. [VERT-I, a temti^ rotml
whirling: adsidua caeli, O. — ^Fig., a seneeOion ^
whirling, gideUness, dimness, vertigo' ocqIotsb
animique, L. ; of. vertigine tectum Ambulat, i4<
whirls round (of dranlunmenX I^
Digitized by VjOOfi IC
▼•tto
918
▼enun tunen
▼«rtoor ▼Qrto,tl,aiM,«N[ySRT-], to <Mr«,
{Km upt turn bttek^ dirtei : oardiiiera, 0. : verso
pede, 0. : Noa ante veno oado, i. e. emptied^ SL :
crateraa, Y. : rerti me a M inturaig Arpinum rer^
BUS : gens ab oriente ad septenUionem se vertlk,
Le.il tUuaied^ Cu. : in circamsedentla Capuam se
•rertit, i. e. iiirecU hit aUack^ L. — Intrans,^ to turn,
turn back: verauros extempio in fiigam orones
ratiis, L. — Pan,^ to be turntd^ be directed, faee^
look: feneatrae ia Tiara venae, L. : nunc ad fon-
(es, nunc ad mare versus, 0. — To turn about, be
engaged, move, be, be eituated: Magno in periclo
vita vertetur tua, Ph. : in maiore discrimine verti,
L: ipse cstervis Vertltur in mediis, V. — To turn
baek^ turn about, reverte: Pompeiani se verterant
et loco oessenint, wheeled about, Cs. : hoetes terea
Terterunt,/0d^ Os. : hostem in fugam,fut to flight,
L : Hiempe pisds ad hoc vertat mare, H. — To
ium over^ turn tq}: venk pulvis inscribitor hastft,
y. : Vertltur interea caelum, reifokfee, V. : terram
aratro, H. : versis glaebis, 0. — To tum,pfy, drive :
stiroulos sub peetore vertit Apollo, V. — ^F i g., to
turn, direct, convert, appropriate: ex ill A pecnnli
magnam partem ad se : congressi oertamine ira-
rum ad oiedem vertuntur, i. e. are driven, L. : ne
ea, quae rei p. caus& egerit, in suam oontumeitam
vertat, Cs. : omen in Macedonnm metom, Cu. : in
rellgionem vertentes comitia biennio habtta,maib'ti^
a matter of rdigioue temple, L. : Pbilippus totus
in Persea versus, inclined towards, L. : quo me
vertam ? T. : quo se verteret, non habebat : si hel-
ium omne eo vertat, L. : di vortant bene, Quod
agas, protper, T. — To aaeribe, refer: quae alia in
deum iras velot ultima mAlorum vertunt, L. : ne
sibt vitio verterent, quod abesset a patriS, impute
a* a fault. — Pa$8.^ to turn, depend, reet, hang : hie
victoi-ia, y. : cum circa banc consultationem di-
sceptatio omnia verteretiir, L. : omnia in unius
potestate vertentur: apes civitatis in dictatore,
L. : vertcbator, utrum raanerent, an, etc., le.the
question wa» cUvcuued, L.— 7b turn, change, alter,
transform, eonveri, metamorphove ,• terra in aquam
se vertit : yerto omnis tete in facies, y. : Auster
in Africum se vertit, Cs. : versa et mutata in pe-
iorero partem siot omnia : oar nmio tua quisquam
Vertere iussa potest, y. : saevus apertam In ra-
biem coepit verti locus, H. : nullft tanoea alite verti
Dignatur, nisi, etc., 0.— Pr ov. : ubi omne yerte-
rat in f umam et cinerem, i. e. had dismpat&il, H. —
^Vith solum, to change abode^ leave the eowUry:
)ui exsili causa solum verterit. — In language, to
urn, trandate, interpret ! Platonem: annalesAci-
ianos ex Graeoo in Latinum sermonem, L. — To
urn, overturn^ overtArov, subvert^ destrog: vertit
d extremum omnia: Cjonum yi multa, 0.: ab
mo moenia Troiae, V. : ne Armenia soelere verte-
etur, Ta. : versA Cavsarum sobole, Ta. — To tum^
hange, be changed: iam verterat fortuna, L.— 7b
58
him, be diredvd, turn out, result : verterat Scipio-
num invidia in praetorem, L. : (quae res) tibi ver-
tat male, turn out badly, T. : quod bene verteret,
Cu. : quod nee vertat bene, y. : quod si esset fac-
tum, detrimentum in bonum verteret, Os. : ea ludi-
ficatio veri in verum vertit, L. — Of time, in the
phrase, annus vertens, the returning gear, space of
a gear, full gear : anno rertente sine oontroversti
(petisses) ; cf. annus vertens, the great egde of the
stars,
Vertnnunui (Vort-), I, m. [for * vertomenos,
P, pass, of vertol, the aoa of change, of the seasons,
of exchange and trade, C, H., O. — Poet: Yer.
lumnis natus jniqnis, i. e. of afiekU character, H.
▼erii, as, n., a spit, broach: Subiciunt veribos
pruDa8,.y., 0. — A aart, javelin (poet.), y.
1. ▼emni, T, n. [venis], the truth, reality, fact :
interesse inter verum et falsum: verum dioere,
T. : si verum quaerimus: minor est tua gloria
vero, 0. : oontroversia de vero, respecting fact :
Nee procul a vero eat, qaod, etc., /rom the truth,
0. : ars vera ac falsa diiudicandi: Qui species
alias veris . . . capiet (i. e. alias ab its quae verae
sunt), H.-^Oenit., in phrases with similis or simUi-
tudo (less correctly as one word, verisimilis, veri-
similitude) : narrationem iubent vert similem esse,
i, e, plausible .• id quod veri simile occiirrit,/>rofr-
aUe : veri simiiiora : res similis veri, L. : simii-
limum veri: quod est magis veri simile, Cs. —
Honor, duty: in senata [pars, quae vero pretium
auteferebat, S.
2. ▼eniin, adv, [vemsT-^In an answer, truly,
certainly, doubtless, yess So. Facies ? Ch. vemm,
'V, — But in truth, but, notwithstanding, but yet :
yerum aliter evenire multo intellegit, T. : ea sunt
omnia non a naturfl, verum a magtstro. — After
non modo or non solum (usa. with etiam\ not only
, ..but also: non modo agendo, verum etiam cogi^
tando : servavit ab omni Non selum facto, verum
opprobrio quoque turpi, H. — In a tranaition, but,
yet, still: delude hoc vobis confirmo . . . verum me
persecutunim esse pollioeor, eta: verum veniat
sane. — With enim, or enim vero, but tandy^but tn-
deed: yerum enim, quando bene promeruit, fiat,
T. : si ullo in loco eius provinciae frumentum
tantt fuit, quanti . . . verum enim vero cum, etc.
— Interrupting the course of thought, but however,
but: exspectabantur Calendae Ianuariae,.fortas8e
non recte. verum praeterita omittamus.
▼erum taman (less correctly as one word,
venun-tamen or ▼enm-tamen), but yet, not-
withstanding, however, nevertheless: consilium ca-
pit prime stulturo, verum tamen clemens : nondum
manifests sibi est . . . verum tamen aestuat intus,
0.— In resuming a thought after a parenthesis or
diversion, however, as I was saying: cum essem In
Digitized by V^OOQIC
•14
TofcaUno (wit boe tibi pto iUo too *eiim etBem
in Certm&oo *)» rerain tamen caon ibi maem, eto.
vCnUk a4f. with eomp. and m^. [1 VEL-1 true,
real, aekuUf s^eiwine : interno0ci omnia simoiata a
veria : vera an falsa, T. : Tenis ac cermanos He-
lellttfl : gloria : canaa Teriutma : arnicas, H. : id si
ita est, ttt . . . shi aotem ilia reriora, ut, etc : si to-
ram est, quod nemo dubitat, ut populns R. supera-
rit, etc, a fad, N. — Hiffhi, proper, fitting, etniabie,
rea$onable,juat: ah, Idnest rerum? T. : quod est
rectum, yerum qooque est: lex: nil Orosphas
nisi verum orabit et aequum, H. : ne^ue Terum
esse, qui snos fines tueri non potoerint, alienos
oooupare, Gs.: yerum est, (agrum) habere eos,
etc, L. : me verias unum Pro vobis foedus luere,
v.: praeolarnm illud est, et, si quaeHs, rectum
qaoque et veram, ut, etc, right andjuet. — TSruth-
ful^ true, veraeUme : Sum verus ? T. : Apol lints
OS, O. : verissimus et aapientissimus iudei, moet
upright.
▼•ratnm or vemitiim, t, n. [ vera ], a dart,
javeUn: verutnm in balteo defigitur, Cs., L.
reiixtiu, adj. [yem], armed vtUk a dart, hear-
ing ajavdin : Volsci, V.
venrex or verbex, ecis, m. [see 1 VEU], a
wether: quod genus sacrifici Lari verbecibus fiat:
Veryecum patria, ut,of hlockheade, lu.
iresania (▼&••&-), ae, /. [yesanus], madneu,
ineanUy: disoors, H.
▼Miniiiis, ntis, otfr'. [ef. yesanus], raging,
furioua: veutus, Ct
▼•Hiinwi (TaMM), a^., umeound of mM,
mad^ inaane, raginge remez: tribunus plebis:
Stella vesani Leonis, raging^ H.— Of things, /ieroe,
vild, ea»age,furiiom, raging: yoUas,L. : vires, O. :
fames, V.
veaoor, — , l, dep., to uee aefood, take for food,
take food, feed tQMii, eat : pecus ad yesoendum
liominibus apta: vesoendi causa omnia exquirere,
i. e. for ffarieHee of food, S. : yesoere, sodes, H. :
in e& (mens&X ^ ^^ hie meale, Gn. : escis aot
potiontbus: nasturtio: stngulas (oolumbas), Ph.:
infirmissimoa sorte daotos, Tt, — 7b enjoy, nuJke
uee of, uee, haieet aurA Aetheria, Y. : paratissirais
volttptatibus.
veoona, adj., tmaU, elender, feeble, wavering:
farm, O.: papayer,y.
▼Mioa, ae, /., the Uadder, urinarg bladder:
yesicae morbi: displosa, H.: Tendere yesicam,
i. e. bhw up, O.
▼eflioula, ae,/. dim. [vesica], a teed-vesed,
▼espa, ae,/. [cf. £ng. wasp], a tpo^ Ph.
▼wiper, eil or eris, aee. vesperam, aU. vesperO
or vespere {adverb, also vespetf ), m. [% VAS-1 the
evening-itar: rubens^V.: vespero Surgente, H. —
& : serua, V.
4^ Tesperoit,
ciuD, quid Teaper ferat, ineertim
sit, L. : ad vesperam : snbTespenim, tomarde eem
tf^Gs. : prime vespers, Cs. : liiteras reddidit t.
d. vlll Idfts Mart vespm, w the evemmg : vespeh
venire: neque tarn veaperi revortor, m late, T.—
7%e evening ekg, Weetf Oeddeni: veflf>ere ab atra,
V.,0.
wspera, ae,/. [2 TAS-], the evening^ ev&t-iide:
ad vesperam oonsequi : prunS vesper^ L.
▼esperisoo, — , ere, inch, [veeper], to beeom
evening, grow towarde evening: vespermaceDte cse-
lo,N.: vesperascit, i^ ^rroioa cfari;, T.
▼espaitlnas, aefj. [ vesper ], of evening^ of
evenrtiae, evening: tempora (opp. matutina) : ficte-
rae, recaved m the evening: senatOa oonsulU,
paued in the evening. ^-FoeLi Si veapettinus
subito te oppresserit hospea, he, in the evemng,
H.'-Ofthewett,weitem: regio^H.
VMta, ae,/. [ 1 VhB-l dauakter of Saimn
a$ul Ope, gtiddete of fiioeke and herde, emd of the
houeehoid ; in her temple the Veetal mrgine mM-
tained aperpetttalihe, C, L., V., H., O. : qno teia-
pore Yesto Arsit, \.e.the tempU of Ve&ta, O. : per-
f ttdit nectare YesUm, I e. the fire, Y.
Veatalis, e, adj., of Veeta, Veetal, O, U, O.-
As eubet.f. (sc yirgo), a prieetem of Veata^ Veetal,
L.^ O.^Of Veetal virgina, of the Veeiale, O.
▼ecter or voster, tra, tnim, pnm. poet. [tob].
your, youre, of you: ille vester Oppianicos, of
you}^: clamore vestro adsentior: vestrum ett
dai-e, vincere nostrum, 0. — As enAeL n. .- non oog-
nosco vostrum tam superbum, your haughty mem-
Her, T. : quid ego voe, de vestro impendatia, bor-
tor? of your property,!*.
Taatibaliuii, T, n. [8 YAS-], «f» endomd epaee
before a house, fore-oourt, entraneO'eourt, utaUbmle :
tempii: aedium: alti Quadriiuges in vestilmlis.
Itt.— ^n entrance: sepulcci: ncbis, L. — ^Fig^ an.
entranee, opening, beginning: vestibnla aditttaiqae
ad causam.
▼•Stieltllll, t, n. [cf. vestigo], Mtf botloen of the
foot, eole: adversis vestlgiis stare contra nostn
vestigia. — The foot: equus vestigia pritni Alba
pedis ostentaiis, Y. ; cf. Summa pedum reatigia
ttnguit, O.— -4 fnotetep, etip, footprint, fool-iract,
trtuk: in foro vestigium faeere, le,to eet foot -
te tuis vestigiis perseqni : eodem remanere vestl-
gio, Gs. : vestiginm absoedi ab Hannlbale, one etep,
L — In the phrase^ e vestlgio, on the cpof, withnU
moving, imtantly, forikmith : repente e veaUgio ex
bomiae foctos est Yerres: e veetigio ad Outra
tradaoere, Gs. — A trace, mark, track, ireetige: m
lecto mnlieris vestigia reoentla : qnaram (alctum)
ex vestigiis cum est anlmadversam, qno, etc^ Oa^ :
in vestigiis hoius urbia, nwit: tetgom foadam
Digitized by V^OOQIC
▼0Mi|^
915
reoentibas TestSgHs Terberam, L. — ^Fig., a fooi-
j/riniy traee^ 9iffn^ token: a pueritlft Testigfis in-
gressus patrils et tais. — Of time, a pointy moment,
tnstani : eodem loci vestiglo et temporis : restigio
temporis, inttantiy^ Ca. : at orbs ab hosttbtti oapta
eodem vestigio victeretor, at thai very moment^ Oi.
veatigo, ire, — , — [cf. crriVot], to follow in
(he track of, track, trace out, track up^ hunt, search,
ecour: Teeti{;are et quaerere te, Enn. ap. C. : per-
fugas et fugitivo9, L. : adeo sicca lacuna, ut vesti-
gantium sitira faJloret, Gu. : vestiga (sc. ramum)
oculis, V. — ^F i g., to inquire into, inveetigate, trace,
search out: caucus rerum: nihil inexploratum,
quod vestigari volant, efBoere, L.: voluptates
omuls : regionem omni cura, Gu.
vet/dxaentamt !,«!•[ vestis ^, Nothing, a gar-
ment, vettm^nJt, article of Nothing, dreet: veati-
menta rautavit : album in vestimentum addere,
Lb : Vestimeota pretioea, H. — BecUlothing, a rug:
lectua vestimentis stratus, T.
▼estlo (intperf reslSbat, V.), fvl, Itus, Ire [ve-
stis], to cover vfith a garment, provide with ctoth^
ing, dreee, dothe^ vent: satis commode vestiti: et
all et vestiri a OaeoiiiA : te Vestiunt lanae, H. :
Phrygia yeatitar baoea tiarft, In.-— Of animals, to
clothe, cover, robe : animantes Tillis vestltae: san*
dy z vestiel agnos, V.— 7b clothe, cover, deck, array,
attire, surround, adorn: campoe lumine ^aether),
V. : vestitum vepribus sepulcrom : moates resCid,
L e. covered wiA verdure f trabee multo aggere,
Gs. : geoas vestibat florc iuventa, i. & beards V. :
vestiti messibus agnos, O. — ^Figv, to doths, dress^
surround, adorn: eiquisitas sententias pelluceos
vestiebat oratio: Gloria quern supra vireaTestit,
H. : iuventa oratione^
▼estis, is, /. [2 VAS-1, sing, collect,, a covering
for the body, clothes, clothing, attire, vesture : disci-
dit Vestem, T. : sumpta veste virili, H. : dolorem
veste significare: pretiosa, L. — In the phrase,
mutare vestem, to change one's garments, put on
other chilling : muta vestem (for disguise), T. : mu-
tando vestem sese ab insldiis munierat, L. : vestem
inutandam omnes putarunt, i. e. that they must put
on mourning, — Ptur,, dothes, garments * aurum
vestibus Inlitum Mirata, H. : albae, Gu. : meretri-
ciae, Ta. : picturatae anri subtemine Testes, Y. :
vestibus extentis, lu. — A carpet, rug, tapestry (in
Cull, Btragala ve^s) : plena domua sirajguiae ve-
stis : Tjriae veales, H.
1. vestitcui, P. of vestio.
2. vestiton, tis, m. [ vestio ], clothing, dothes,
dress, appard, raiment, attire, vesture: muRebris:
neque vestitlis praeter pellTs habere, Ob. : vestltam
mutare, to put on mourning : ad sunm vestitum
redire, \.e,tolay offmoumwg: Vestitu nimio in-
dalgea, T.-^f thugs, covering, attire: adde hue
riparam vestltOs TirMisstmos : deniissimi mon-
tbim,'-^W\g,, decoration, ornament: orationis.
▼eteraniM, adj. [ vetus ], old, veteran : hostis,
L. : milites : legiones, i. e. composed of veterans,
Gs. — Plur. m. as eiUfst., veteran soldiers, veterans,
0.,Gs„L.
▼eterator, Gris, m. [vetero, to make old, from
vetus], one wedded to routitie, a commonplace ora^
tor: veterator habitus: in oausis privatis satis
veterator. — ^ crafty feUow, old fox, dy- boots :
quid hie volt veterator sibi ? T. : odiidus ac vete-
rator esse volt.
Teteratorla^ ode, [ veteratorias ], shrewdly,
craftily . dicere.
veteratorlun, a^f. [veterator], crafty, cunning,
dy : ab isto nihil veteratorium exspectare.
vetemosufl, a<f;. [veternus], lethargic, eleepy,
drowsy, dreamy: senex,T.
▼etomuSi ^ m. [ vetus ], IdhMrgy, drowsiness,
sluggishness, sloth : f unestus, H. : gravis (regni), V.
Tetitatn, f» n. [P, n. of veto], that which is for-
bidden, something prohibited, a forbidden tfiing:
Nitimur in vetitum semper, O. : venerem In veti-
tis nuraerant, O.— ^ prohibition, protest : iussa
ac vetita popnlomm : Quae contra vedtum discoid
dia,V.
veto (old TOto), ul, itus, are [VET-], not to
suffer, not to permit, to oppose, forbid, prohibit :
antiquae sunt leges, quae vetant : Aruspex vetuit,
T. ; vetant leges lovis, H. : res ipsa vetat, 0. :
bella, V. : quid inbeatve vetetve, O. ; «f. (ludere)
vetiti leglbus aleft, H. : cum faoerem Versiculos,
vetuit me Qulrinoe, etc, H. : Qoippe vetor fatis,
v.: farem luce occidi vetant XII tabulae: ab
opere legates Gaesar diseedere vetuerat, Gs.:
ridentem dieere verum Quid vetat? H.: castra
. . . vallo rouniri, Gs. : nt a praefecto morum Has-
dnibal cum eo vetaretur esse, N. : Edicto vetuit,
oe quis se praeter Apellen Pingeret, H. : vetabo,
qui Gereris sacrum Volgarit aicanae, sab isdem
Sit trabibus, H. : nee laevua vetat ire pieus, H. :
Quia vetat et stellaa . . . Dioere ? 0. : ait esse veti»
turn iniro ad eram accedere, T.-^As the technical
term for protest interposed by a tribune of the
people against any measure of the Senate or of
the magistrates, I forbid, /protest i faxo ne iuvet
vox ista ' veto,* quft nunc ooncinentes, etc., L.
yetulnfl, adj. dim. [vetus], elderly, somewhat
old^ advanced m life, no longer young : gladiator :
filia ; Gomix, H. ; arbor (opp. novella).-»As sidtst,
m. and/. .- ml vetitle, oldfdlow: turpis vetula, an
oldkag,liL
Teta% erifl, a<^wfth si^, vetenimus (for comp,
see vetustns) [VET-], old, aged, advaneea in years :
pofita, T. : veteres et moris antiqn! in^^^ojq^p^L. :
Digitized by '
▼•tvstas
m
vOuo
Uurus, V. — (Hdf of long tiawUnff, Btattd: oontu-
melia,C8. : in?idia, inveterate: amici (opp. novi):
veterrima (amicitia) : oonsuetudo, S. : provtnctae,
L. — Of soldiers : ille exercitatiiB et vetus (miles^ ;
znilttes, Gs. : legiones, L. : (tabernae) Yeteres, tM
old booth* of money-changers in the Forum (opp.
Novaei L. — £ a p., in tlie phrase, vetus est, it i»
an old Baying: vetos est, de scarra diTitem fieri
posse, etc.— OWi of a former time, former, earlier,
ancient: eredendum est veteribus et priscis, nt
aiant, Tiris : Teterrimi poetae Stoici : fama vete-
rum maloniiD, Y. : iniaria, Ph. — Flur, m. as eubet,,
the aneienis,men of old, fathers, forefathers : ma-
iores nostri, veteres illi : Quae veteres faotUarant,
ancient wriUrs,1. — Flur. n. as 9ubet,,the old, an-
tiquity: si Vetera mihi ignota (sunt), earlier events:
Tetera omittere, to leave out of consideration, S. :
scrutari Vetera, traditions: haec Vetera, these old
vnitings, Ta.
▼e^taa, fttis, /. [vetus], cUd age, age, long ez-
istenee : possessionis : aevl longtnqua, Y. : tarda
(i. e. senectus), 0. : familianim vetustates. — An"
dent times, antiquity: iiistoria nuntia vetastatis:
contra omnia vetustatis ezempla, Gs. : in tanti
vetustate auotonim, L. — Long duration, great age:
quae mihi videntur habitura etiam vetustatem,
i. e. mil last long: Scripta vetustatem si modo
nostra ferent, 0. : coniunctt vetustate, i. e. inH-
macy of long standing, — The far fitture, posterity :
de me nulla umquam obmutesoet vetustas : Si qua
fidem tanto est operi latura vetustas, Y.
▼etostcui, aefi- with comp, and sup, [vetus],
aged, old, ancient, of long standing (posit, mostly
of things ; comp, and freq. also sup. used for the
comp. and st/qx of vetus) : templum Cereris, Y. :
8ilvae,0.: ligna, H.: opinio, inveterate: amicitia,
0. : qui vetustissimus ex iis, qui viverent, censo-
riis esset, i. e. senior ez-censor, L. : vetustissimus
liberorum eius, Ta. : vetustissimos se Suevorum
Semnones memorant, Ta. — Of former times, an-
cient : Aeli, vetuste nobilis ab Lamo, H. — Of stjrie,
antiquated: Multo vetustior et borridior ille.
▼ezatid, 6nis, /. [vexo], a harrying, troMing,
harassing: Macedoniae: virginum vestalinm. —
Annoyance, hardship, distress, trouble, vexation:
corporis : volneris, L. : per vexationem et contu*
melias, L. : mult& cum vexatione processit, Cu.
vezator, 5ris, m. [vexo], oit^ viho distresses, a
troubler, harasser, vexer: urbis esset Antonius:
furoris (Clodi), 1. e. opposer.
Texata% P. of vexo.
▼exiUaxluai I| m Jvexillum], a standard-bear-
er, ensign, L., Ta. — Under the empire, the oldest
doss of veterans, Ta.
▼ixUlvm, I, fL dim, [velum], a military ens^/n,
standard, banner, Jlag: sub vezillo pA mitti, I e.
wers placed in the ranks, Gs. : at veziUam (olkraL
— A signaljtag: vexillum proponendam, i. e. (Ac
signal for battle^ Cs.—The troops following a Uasi-
card, a company, troop, L.
▼ezo^ ftvl, lltuB, kit, freq, [vebo], to skate, jtk,
toss violently: (rector) per confm^f* vexabitsr:
ratis, Y. : venti caeli nubtla vexant, 0.-~7b harr^
waste, tremble, harass, plague, disiurit .- agrofl ve^
tigalls vexatos a Yerre : Galliam, Gs. : boetls seo-
pitemoe : vexati omnes difficultate viae, L. : oomas,
to frisde, 0. — To isorry, vex, eamoy, disqviet, trtm-
ble: Hermippum probris: vexabatur uxor met:
vexatur Theophrastus libris, is attacked: me ho-
noris cupido vexabat, S. : mentem mariti philtri^
lu.
▼la, ae ( old vifti, Enn. ap. G. ), /. [ YAG- ], e
way, highway, road, path, street : Roma, non opti-
mis viis : ire in vift, T. : omnibus viis notia es^e-
darioB emittebat, Gs. : via, qnft Assoro itur Hennam:
vift ire, by the highway, L. : tres ergo viae, a sopero
man Flaminia, ab infero Aurelia, mecUa Cania:
Yia Sacra, H. : castra angostiis viarum eontrahit,
eta, i.e,ofthe passages (between the tentsX Gl
— Pro v.: qui sibi semitam non sapiuat aliei
monstrant viam, Enn. ap. G. : totA errare via, T.—
A way, passage, channd, pipe, entranes : omnes
eios (sanguinis) viae, i. e. wtiu.' a medio mtestino
usque ad portas ieooris ductae viae, duels : ^
randi viae, the wirn^ye, 0, : Fmditur in soUdiun
ouneis via, a deft, Y. : hanindo Signavit viam
flammis, its path, Y. — A way, march, journey: in
viam se dare : tridui, a three days^ jowm^, Gs. :
longitudo viae, L. : Fleote viam velia, Y. : lasna
maris et viarum, H. : inter vias, on the road, T.
— F i g., a way, method, mode, manner, fatddom^
course: ut recta vi& rem narret, i. e. divvetfy, T. :
vitae via conversa, H.: rectam vitae viam sequi:
haec una via omnibus ad salutem visa est, L.:
gloriae: (di) non . . . nullas dant vlas nobis ad
significationum sdentiam. — AbL, by the right leav,
in the proper manner, correctly, nnerringfy, prop-
erly: in omnibus quae ratione dooentar et vii,
primum, etc. : ipsus secum earn rem repotavii vii,
T. : vi& et arte dioere.
▼iatiomn, l, n. [viaticus, from via]^ traveUit^
money, provision for a journey, viaOeutn: Uberale,
G., L., H. — P o e t : oonlecta viatica moltis Aenaai-
nis, i. e. savings, H.
viator, 5ri8, m. [via], a wayfarer, tra9sUer, CSs.,
G., Y., H., 0., Ph., lu. — A sunuHoner, smaritor,
magistrate's attendant, eonrt^offieer i qu& eos ar-
oeseebant (in senaturo) viatores nominati aimt, L
yibro^ &vl, atua» Are, to set in trmwloua tnotiim,
move to and fro, brandish, shaJbe, agiteUe: hasta^
ante pugnam : vibrabant flamina yestes, to conn
to fiutter, 0. : ctines Yibrati, I e. cmisd^ Y. — To
wield, brandish^ throwy laun^ hurl f sioas: tda,
Digitized by V^OOQIC
vibtmuui
917
▼ids
Cq. : fulmina (lappiter^ 0. : Tibratus tb aethere
fulgor, V, : truces vibrare iambos, Ct. — To be in
tremniom moium, quiver^ vibrate^ irembU : Tresque
vibrant linguae, 0.— 7b glwuner^ glitter^ gleam,
tcifUillate: mare, qua a sole conluoet, vibrat: Tela
lato vibrantia ferro, O. : clipeutn Vibranti cuspis
medium transverberat ictu, V. — Fig., in speech,
to gleaniy dazsde : oratio incitata et vibrane.
viburnum, I, n., the wayjaring-tret, V.
vioanuft, ck^'. [vicus], of a village : Tmolites
nie, villager: haruspioes, who go from village to vil*
lage, Enn. ap. G. — Flur, m. as iubet., peamnU^ L.
Vioa Pota, ae,/. [1 VIC-, POT-], Vidrm and
poueetor (the Goddess of Victory), C, L.
▼icirius, ado, [ vicis ], thai euppliee a place,
tubttiitUed^ ddegaUd^ viearioue : vicaria fides ami-
oorum supponitur. — As tubet. m., a tubelittUe,
^^^P^yy proa^i vieegererU, vicar : succedam ego vi-
carlus tuo muneri: alieni iuris: vicarium tibi
expediam, cui tu arma tradas, L. : sive vicarius
est seu oonseryua, i. e. an under-tervant, H.
vicatim, adv. [vicus], from viUage to viUage^
in hamUta : habitare, L. — From tireei to street^
through the etreeU: Yofl turba vicatim hino et
hino saxis petens, H., Ta.
vice, vioem, see vicis.
viceni, ae, a, num. dietrib, [ vigintl ], twenty
each, twenty: anni, Gs. : militibus denarios quinoe
vicenos divisenint, L,
▼icenaima (vices-, -aumaX ae,/. [vicensi-
mos ; so. pars ], tlie twentieth part, a tax of one
twentieth^ tribtUe of five per cent. : vicensumas
vendere, L e. ^ tribute of one twentieth of t/te
crop, L. : quod vectigal superest domesticum prae-
ter vicensimam ? i.e. of the market-value of a slave
when emancipated: portorii, i. e. a duty of five per
cent, on exports,
vioeaimani, orum, m. [vicesimus], soldiers of
the twentpuh legion^ Ta.
viceaimaxlua, adj. [vicesima], o/*^ twentieth
part : aurum, i. e.from the tax of five per cent., L.
iaoeaimu% vioenaiinua, or vigeaimu% ac^,
num. lv\fpniiL the twentieth : annus, Gs.: oensoree
vicesimi sexU a primis oensoribus, L. : altero vi-
censimo die : sexto et vicesimo anno, N. : ipso
vigesimo anno: ab ineenso Gapitolio vigesimus
annus, S.
viola, ae,/., a vetch : tenuis, V., 0.
vioiena or viaiem, adv. num. [viginti], twenty
times : viciea centum milium passuum, us. : sibi
dare cupisse sestertiQm viciens, two millions: su-
perficiem aedium aestimanint HS viciens.
vioinalis, e, adj. [vicinus], of the neighborhood,
fuighboring: usus, L.
Tioinia, ae,/. [vidnu8j,fi««^A6orAood^ nearness^
vicinage, vicinity: commigravh hue viciniae, T.:
Inde in vicini& nostra Avemi lacns : viotnia Per^
sidis, V. — A neighborhood, neighbors : libertina,
non ignota ^iniae, L.: funus Egregie factum
laudet vicinia, H.
▼ioinitaa, atis,/. [vicinus], neighborhood, near-
ness, proximity, vicinity: propter vicinitatem totos
dies simul eramus : amicttiae, oonsuetudines, vi-
cinitates . . . quid haberent voluptatis, eta — A
neighborhood, vicinity, region : in Umbria atque
in ea vicinitate. — A neighborhood, neighbors : sig-
num, quod erat notum vicinitati : homo illius vi-
cinitatis princeps: haec loca vicinitatibus erant
nota, Gs. : vicinitatem armis exomat, S.
vicmua, a^j. with comp. [vicus], of the neigh-
borhood, near, neighboring, in the vicinity: adu-
lescentulus : bellum, L. : tabema, H. : iurgia, of
neiglibors, H. : astris sedes, Y. : Nt convexa f oret
(terra), parti viciuior esset, 0. — As subst. m., a
neighbor: proxirous : vel tribulls vel vicinos meos:
bonus sane vicinus, H. : vicine Palaemon, Y. — As
sub8t.f., a neighbor: Ghrysis vicina haec moritur,
T. : Fides vicina lovis: anus vicina loci, 0. — Flur.
neut. as subst., the neighborhood, vicinity: sonitu
plus quam vicina fattgat, 0. — Fig., similar, kin-
dred, allied: vicina eius (eloquentiae) dialectioo-
nim scientia. — Near, approaJung : mors. Ph.
(Tlcia), onlj^^n. vids, oec. vioem, abl. yice, plur.
nom. vIcSs, ace. vicis or vicSs, dat. and abl. vicibus,
/ p YIG-J, change, interchange, aUemation, suc-
cession, vicissitude : Hac vice sermonum, conversa-
tion, Y. : vice sermonis, 0. : Solvitur hiems grata
vice veris et Favoni, H. : commoti Patres vice for-
tunarum humanaruro, L.: Dum Nox vioem pera-
git, i. e. alternates with day, 0. : Plerumque gratae
divitibus vices, H. : haec quas vices peragant do-
cebo, what vicissitudes, 0. : Mutat terra vices, re-
news her changes, H.: Per vicIs, alternately, 0,:
agri in vices occupantur, Ta. : vicibus factis inire
convivia, by turns, 0. — Ace. adverb. : suam cuius-
que vicem, in each one's turn, L. : cum suam vicem
functus officio sit, in his turn, L. — A return, re-
ouital, egusvalent, recompense, remuneration, retaU
tation : Redde vicem mentis, 0. : aroes Deiecit
plus vice simplid, H. — A lot, fate, hap, condition,
fortune, misfortune: et meam et aliorum vicem
pertimescere : indignando vicem eius, L. : Gon-
vertere humanam vioem, H. : vices superbae, H.
— A position, plaee, room, stead, post, office, duty,
part: ad vioem eius, qui e vitA emigrant, aoce-
dere : suooedens in vicem imperii tui, L. : fungar
vice ootis, H. : sacra regiae vicis, ue.of the royal
i^ice, L. : , missis in vioem eorum quinque roilibus
sodorum, L. — Aec., with a gen. or pers,pron., in
the place cf, instead of, on account of,for,f<yr the
sake of: tuam vicem saepe do! i --
" Digitize!
lOC
on acantnt of: exanimes vice uniua, L.
vioiifllm, adv. [ vicis 1^ on the other hand, on
the contrary, again, in turn, back: da te mihi ti-
cissiin, T. : uno tempore florere, dein Tidsiim hor-
rere: praebebo ego me tibi vicissim attentum
auditorem: hano veniam petimuaque damusque
viciflsim, mutualfy, H.
viciS8itud5, inia, /. [ ▼icis ], change, inter-
change, alternation^ 'vicimtude : omnium rerum,
T. : nihil Ticissltudine studionim iucundius: eoram
(generum), reciprocal influence : dierum nocUrnn-
que : diurnae noctumaeqae.
vlctima, ae, /. [ VEG- ], a beaet for Mcriflee,
sacrifice, victim : pro Tictimis homines immotant,
Cs. : maxima taunis Victima, Y. : caesis apud
Amaltheam tais rictimis, C, L., H., O.^ lu. — ¥ i g.,
a victim: se Tictimam rei p. praebere: Victima
deceptus decipientis ero, 0.
Tictimaxlvis, I, m. [ victima ], an oniHant at
eacrifices, L.
viotito, — , — , ftre, freq. [ vivo ], to live, «m6-
tiet : bene lubeuter, i. e. to iefond of good Umng,
T.
▼iotor, 5rt8, m. r 1 VIC- ], a conqueror, iuii»
quieher, victor: quod (stipend iuro) victores victis
imponere consuerint, Cs. : aut libertas parata vie-
tori est, aut mors proposita victo : victorea bello-
rum civiliumf in civil ware: tanti bellii L. : cum
civili bello victor iratus respondit, etc. — In appo-
sition, victories conquering i peius victoribus Se-
quanis, quam Aeduis victis accidisse, Gs. : galll
(aves) victi silere sclent, canere victores : victores
Graii, 0. : Marcellus armatus et victor, after hie
victory: Mere Bomani ut victores, L.: victor
virtute fuisset (i. e. vicisset), S. — P o e t : in curru
victore veheris, triumphal, 0. — F i g., a maeter,
conqueror: animus libidinis et divitiarum victor,
S. : Victor propositi, i. e. having accompliehed, H.
victoria, ae,/.[ victor]. — In war, victory: nul-
lam adeptus victoriam : Cinnae victoriam ulcisci :
nuntius victoriae ad Gannas, L. : ezeroitus plus
victoriae quann praedae deportavit, preetige, Oa. :
externa . . . domestioa : laeta, H. : nihil deinde a
victoria eeesatum, i. e. the victory woe foUoieed t§p
with energy^ L. : extremum malorum omnium esse
civilis belli victoriam : haec bella gravissima vie-
toriaeque eorum bellorum gratissimae: cum Gano-
leius victoria de patribus . . , ingena esset, L. : de
tot ac tarn potentibus populis, L. : saepe ex Etru-
sea ciWtate victoriam ferre, L. — As a i»attle-cry,
Victory / .* suo more victoriam conolamant, Gs. —
P e r s o n., as a goddess : sudavit Gapuae Victoria,
i. e. the itatue of Victory, — F i g., euccete, triumj^
1, m. \9c niimmasj, a
with the (mage of Victory, half a
C^Ix
Vlctoriolay ae,/ dim. [victoria], a Utile Vic-
tory, email etatue of Victory,
ynotOM, icis, old, ice, rarelv IcS {gen, plur,
-icium, Ta, ),f. [victor], that Ae it victoriam, a
eonquereet, vtctrees : erat victrix res p. caesis Ab-
tonf copiis : victrices Athenae : victrioia amta, V.:
litterae, reporting a victory: tabellae, O. — ^Pig.:
maier victrix filiae non libidfaiis, controUeng t Iudo-
nem victrix (Allecto) adfatur, V.
1. victUB, P. of vinca
2. TiotOB, fOy m, [VIV-], that wMdk eudatnt
life^ meane of living, emtmance, nomriehmaU^pro-
vinone, vietuale : tenuis : necessarios : maior pars
eorum victfls in lacte . . . constitit, Ob. : penoria
victQs, H. : aliae (apes) victu invigilant {dot.}, V.:
victui herba (est), Ta. : persequi animaaUum om-
nium ortOs, victfks : victfka feri, Tb. : Victibns in-
vidit priorum, i. e. deigoieed ths iUet^ 0. — A teay of
Itfe, mode of living : m victu coostderare, quo more
sit educatus: banc coosuetvdinem victils com ilU
coroparandam, i. e. etage of eivilitation, C& : quali
igitur victu sapiens utetur? H.
vionlti^ X, m, dim, [ vicus ], a email village,
hamlet : viculos circumiectos cepit, L., C.
viona, I, tn. [2 VIC-], a row of koeme^ tireA,
quarter, wards m urbe: vicos plateaaque inaedi-
ocat, Gs. : Tusci turba inpia vici, H. — A village^
hamlsl: Gobiamachus, qui vicus, etc: vicofi ad
quadringentos inoendunt, Gs., L., H., Ta.*-^ coun-
try-eeali vicum vendere: Quid vici prosunt aut
borrea, H.
yidelioat, adv. [for videre licel], ome may eee,
it ie evident, clearly, obvUmdy, flmnfy^ evidently,
mantfeetly, naturally, of cowree: hie de noatns
verbis errat videlicet. Quae hie sumus locuU, T. :
nihil dolo faetum . . . lugurthae, cui videlicet spe-
culanti iter suum oognitum esset, S. : quid metue-
bant? vim videlicet. — In an ironical explanation^
ft is very plain, of ccneree, forvoo^ : taus videlices
salutari's consulatns, pemicioBus mens : censait
pecunias eomm pablicandas, videlicet timens, ne,
eta, S. — As an explanatory parClde, to wU, nam^
ly, ofcourwe: caste iubel lex adire ad deoo, anima
videlicet
video, for Tidesne, see video.
video, vidT, vfsus, Cre [ VID- ], to vee, &cem^
perceive: nt ocolum, quo bene videret, amttteret :
ocults cemere ea, quae videmas, etc. : ConsidiniD^
qnod non vidisset, pro vise sibi lenuntiasse, Osl ^
serpentes atque videres Infemas erraie eanee^ H. :;
viden, ut geminae stant vertice eriatae ? V". i
Olft/I WIVMn-
sit carnufex, T. : quin ta roe Tidea? tee whmt I
AoM done/ ue^Unoithk erediiabUf: atqui istuo
ipsum nil peridist ; me Tide, look at nu, I e, take
courage from me, T.—To pereeuie, ofmrve^ hear :
nittgire videbia Sub pedibos terrain, V. : Uin vide-
red Stridere suaurros, VL.—Pa»^ to be looked iHNMt,
60 regarded, eeem^ appear: nuinquam periculi fuga
comroittendum est, ut imbellee tiinidique videa-
mur: multo rem iniqaiorem visum in intellege-
bant: cetera, quae quibusdam adtnirabilia viden-
tur, etc. : idonea mihi Laeli persona visa est, quae,
etc : quod idem Scipioni videbatur : de familiare
illo tuo videor audisse: ut beate vixisse videar,
quia, etc. : ut exstinctae potius amicitiae quam
oppressae rideantur: quae (sapientia) vfdetur in
hominem cadere posae : sed mihi contra ea vide-
tur, S.: noQ mibi videtur, ad beate vivendum satis
poase virtutem: quia videbatur et Limnaeum
eodem tempore oppngnari posse, L. — In formal
decisions, to appear^ be decided^ be adjudged • volue-
nint, ut ea non esse facta, sed ut videri pronuntia-
rent: consul adiecit senatfls consultum, Ambra-
ciam non videri vi captam esse, L. : utl Caesar
exercitum dimittat; si non fnciat, eum adversus
rem p. f acturum videri, Cs. — F i g., of the mind,
'0 eecy perceive, mark^ obeerve^ dieGem^ underetand,
comprehend^ be aware: ad te, ut video, oonunmus
^ccessit : aperte enim adulantem nemo non videt,
Met thi'oitgh : si dormientes aliquid animo videre
yideamur : plus vidisse videri, to have had more
insight i cum me vidisse plus fateretur, that Iliad
Hen further: di vatesve eorum in futurum vident,
L. : quera virum Orassum vidimus: nonne vides,
croceos ut Tmolus odorcs, India raittit ebup, V. —
To look at^ attend to, coneider, think, rejleet upon,
take note of: nunc ea videamus, quae contra ab
his disputari solent: eed videamus Herculem
ipsum : legi Bruti epistulam non prudenter re-
scriptam; sed ipse viderit, let him eee to that.
Viderit ipse ad aram Confugiam, 0. — To look out
for, see to, care for, provide, take care^ make sure :
antecesserat Statius, ut prandium nobis videret;
aliud lenius (vinum),T.: navem idoneam ut ha-
beas, diligenter videbis: ne fortuna mea desit,
videte, L. — To see, reach, experience^ attain, obtain,
^^joy : qui suo toto consulatu somnum non vide-
rit : utinam eum diem videam, cum, etc., mag live
to see: Duxi uxorem; quam ibi raiseriam vidi!
T. : multas victorias aetas nostra vidit — To see
patiently, bear, permtt: tantum degeneraraos a
patribus nostrif, ut earn (oram) uos nunc plenam
hor^tinm iam factam Videamus, L. — To see, go to
see, visit : sed Septimiom vide et Laenatem : vide-
bia ergo hominem, si voles. — Pats.^ it seems prop-
etc. : si ei videretur, integrsm rem ad senatum
reioereti if he pleased, L.
vidiia, ae, /. [ vidaus ], an unmarried woman,.
L. — A widow: cognitor vidnarum: viduas venari
avaras, U.
▼idnttaa, Stis, /. [viduas], bereavement, widow-
hood: Caeseimiae: in viduitate relictae filiae, L.
viduo, ftvl, &tu8, are [ viduus ], to dept-ive, ber
reave: civibus urbem, V.: foliis omos, a.: (Ser-
vilia) viduata, widowed, Ta.
viduna, atU. [cf. Germ. Wittwe ; Sngl. widow],
deprived, bereft, desliiHle, without: me ipse viduus
(i. e. viribos meisX ^ po^^ : pharetriL Apollo^ H. :
pectus amoris, 0. — Bereaved, spouseless, mateiess,
widowed: vidui viri, 0. : domus, 0. : manus (Pene-
lopes), 0. : arbores, i. e. vineless, H. : ulmos, lu.
vietus ( once disyl., H. ), o^. [ YI- ], beni to-
gether, shrunken, shiivellea, withered, wrinkled:
senex, T. : aliquid: membra, H.
vigedk ul, — , fire [ VBO-], to be lively, be vigor-
ous, thrive, jiourish, bioom, He strong : quae a terra
stirpibus oontinentur, arte naturae vivunt et vi-
gent : vegetam ingeniam in vivido peotore vigebat,
L. : vestrae tam arae, vestrae religiones vieueront:
viget aetas, animus valet, S. : Fama HobiTitate vi-
get, v.: Alpes vix integris vobfs ac vigentibus
transitae, i. e. when your vigor was unimpaired, L. :
aodacia, largitio, avaritia vigebaiii, S. : Persarvm
vigui rege beatior, H. — F i g., to be of repute, be
esteemed, be honored' in Actdemift: I>um (pater)
regum vigebat Cosoiliii, V.
▼igSaoo, — , — , ere, iwh. [ vigeo ], to become
lively, grow vigorous : pedes, Ot
▼igefllmtui, see vioesimus.
vigil, iiis (gen. plur. once, vigiKum, L.), acff.
[ V£G-], awake, on the watch, alert: prius orto
Sole vigil scrinia posco, H. : ales, i. e. the coek, 0.
— As suhst. m., a watchman, sentinel: clamor a
vigilibus toUitur: vigiles scutum in vigiliam ferre
vetuit, L. — F 1 g., wdefyU, watchful, restless, active :
curae, 0. : ignis, I e. ciways burning, Y. : lucemae,
night-lamps, H.
▼igUanSy antis, adj, with eomp [P. of vigilo],
weUchful, anxious, earrful, vigilant: vigilantes et
boni oculi : homo : curae, sleepless atixiety : nemo
paratior, vigilantior: lamina, always burning (of
a light-houseX 0. ; see also vigilo.
vigUanter, adv, with comp. and sup [vigilansl,
watchfully, carefully, vigilantly: provinciam ad-
ministra^: vigilantius cavere Antoninum: vigl-
lontissime vexatos.
▼igilax, »ci«, tufj, [ Tigllo ], waiehfui, retilm :
Subura, Pr. — Fig. : ourae, O.
▼igilia, ae, /. [vigil], a watching^ vfake^ilnem^
tleepimnetif lying awake: Demosthenis vigiliae. —
A keeping witdi^ watching, wateh^ guard: noctu
vigilias agere ad aedls sacras : scutum Iq vigiliam
fiarre, to take an guards L. : vigilianim nocturaa-
rum curam magUtratibua roandare, L. — A watch,
time of keening watch (9, fourth part of tlie night):
primft vigili&, L. : de tertift vigilift, Cd. : vigiliae in
stuprifl consumptae, i. e. nights. — Piur., tfie watch,
men on watch, watchmen, tentineU, poet, guard:
milites disponit perpetuis Tigiliis stationibusque,
Ci. : 81 ▼igiliae, si iuventus armata est : yigilias
disponere per urbem, L. — Fig., watchfulneef, vigi-
lance: vacuum roetu populum R. noetrft vigilift
reddere. — A poet, cffice, term of office: Tigiliam
roeam tibi tradere : alionim oonsulum.
▼iglld^ &VI, &tU8, ftre [ vigil ], to wat^ keep
awake, not to eleq>, be wcuee/ul: ad multam noc-
tem: usque ad lueem, T.— 7b watch through:
nootis Tigilabat ad ipsuro mane, H. : noctes Tigi-
lantur amarae, 0. : aetas vigilanda viris, V. : vigi-
lata convi?io noz, Ta. — Pro v.: num ille somniat
£a, quae ▼isilans voluit ? T. : vigilanti stertere
naso, lu. — To perform watching, do at night : car-
men vigilatum, 0. : vigilati laborea, 0. — F i g., to
be watehfulf be vigilant : pro vobis : ut vivas, vi-
gilt,H.
idginti or JSX, num., twenty: si viginti quies-
sem dies : XX milla nuromQm : hinc rapimur vi*
ginti et milia raedis, H.
(vigintiviratus or XX viratiui» Qs), m. [vi-
gintlviri], the office oftlu iitentg, vigintivirate (see
vigintiviri). — A municipal eourt, Ta.
viginti-viri, 5rum, m., a commimon of twenty
men, appointed by Caesar as consul to distribute
lands.
vigor, Oris, m. [VEG-], livelineM, activity, force,
vigor: uec tarda senectus animi mutat vigorem,
V. : patrius, H. : animi, L.
vilica. ae, /. [villous], a female overeeer, over'
vilico ( vill-). ^, — ^ fire [vUictts], to euperin^
tmii ati tMtftU\ tti^ over.^tt t in t'i (re p.\
viUcufl (vUl'K I>m. [vilk], f^n oiitrseer of an
bnhi>t5;i vilk'us optdfi, il, — An ttt^erster^ sUfterinCend'
snt^ dirrrfor ! irnij^iHtrntui^ quasi m p. vilici : Pt>
gasus pofiitus viJicim urbi^ lu.
■viUs, K\ adj, with comp. nnd mp [VAG-], of
Mintdl jtrict^ of liiih vatw, pureAa^td tit a</ow rate,
cheap: Utaec (puclU), T, : friiEDeLiUui vUiufi ;
viiiisima: ndem forCanaf pericula Tilia haaere,
Sw : fit genus et virtus nisi oam re vilior alga est,
H. : Eorope, abandoned, H. : Si, dum me caress,
est tibi vUe mori, O. : poma, L e. abmndani^ V.:
phaselus, common, V.
^nlitis, atis,/. [vilis], kwnem of price, eke^
neea: annonae: cum alter annus in vilitate, alter
in snmmft caritate fuerit: ad vilitatem aui 000-
pelli, i. e. disregard, Oi.
▼ilia, ae, /. cKm. [2 VIC-], 41 country - kouae^
eountry-eeat, farm, vtUa : Ghanni, T. : sua : Villa
quam Tiberis lavit, H. — E s p^ villa publica, a pub-
lic building in the Campus Jfartius (an ofBoe for
taking the census and for enlistments), L.
vilUoa, idUioo, ▼flliona, see vilio-.
Villoaoa, adj, [vilhis], hairy, shaggy, rw^h:
leo, V. : villosa colubris guttura, L e. with vipers
(for hair), 0.
villula, ae,/. dim, [villa], a HttU eountry-hause,
small villa, C.» H.
villum, I, n. dim. [for vinulum, from vlnmn], a
sup of wine : hoc villi, T.
villna, I, m. [1 VEL-], a tuft of hair, shaggy
hair, wool, /leeee : (animantes) villis vestitae: too-
sis mautelia villis, with the nap shorn, V., O.
idmen, inis, n. [ VI- ], a pliant twig, ewitek,
withe, osier: oontextae viminibus vineae, Gs.:
f ructicosa Vimina, 0. — Sing, collect. 1 specos vir-
gis ac vimine densus, 0., V.
▼iminalla, c, aeff, [vimen], of osiers, oftAswH-
low-coose: YiminallB GoUis, the Vimmcd hiU (in |
Rome), L. I
▼imineixa, atfj, [ vlmen ], made of osiers^ of
wicker-work: tegumenta, Gs.: crates, V.
vin, for via-ne, see volo.
▼inaoea% adj. [vinum], of wine, of the grape :
acinus vinaoeus, a grape.
"^Inalia, ium, n., the wine-festival (April 22 and
Aug. 19, when neir wine was offered to Jupiter]^
0.
vinarlus, *t^\ [viiiutoj* ofwiuc^fsT winf^ Tm:
crimen, relating to ike wtne-taj^ — At suhsL m, 4
wina-p:*!^ ft*in€-Jltt*k, IT.
vlncibUla, e, ttUJ, [vinoQ], to he jr«iiH4 ^^^
Tincio, viiixi, vin€tu«, Ife [VI-], to ^rt^ bmd
aftoHt^ /(.iter, fic, fmttn, surrouml^ tTtdrdt: 0«ia
aibervandiitn viiiotiimj T. : civem Rotiiaitum : tri^
nia caUiuU vinciu^, Ca. t Piirputt^n alto auras &^
thurno, V. i noxm tempera floribijji, Q. : Aauk
forfikosa« digtium vjaciare puelb*}), ^^bmti i^
mine teste fides, 0. : me retinent Tioctum Tinda
paellae, Tb. — Of sleep, to bindy buty^ mnk : rinctos
somno tnicidandoe tradere, L. : iniiniaa vinxiinus
ora (i.e. magicis artibafl),0. — In rhet., to bwd^
arrange^ link togetlur: membra (orationis^ sunt
numeris vincienda, L e. arranged rhythmtcaUjf :
(po^ma) nirais vinctum, I e. too artificial,
vinoltun, I, n., see YiBculum.
▼inoo, vicl, Tlctos, ere [1 VIC-]. — In war» to
conquer y overcome^ g«i the Setter oA defeat^ tubduCf
vanquithy be victorioue : ut qui ?icissent, iis quos
▼icissent imperarent, Gs. : nayalibus pugnis Car-
thaginiensls. — To prevaily iucceedf overcome^ vnn:
iudicio: Fabio ?el indice vincam, H. : factum est;
viucimur, T. : Vicit iter duium pietas, made easy^
V. : Tirgam, to twn, V. : vicit tamen in Senatu pars
ilia, quae, etc., S. : cum in senatu vicisset senten-
tia, quae, etc., L. : Othonem viocas rolo, to ouMd.
— To overcome^ overwhelm^ prewiil over: (naree)
neu turbine venti Vincantur, V. : fiamaaam gnrgi-
tibus, extinguisk, 0.: Vincunt aequora navitae,
maniery H. : Yictaque concessit prisca motieta no-
vae, 0. : Blanda quies furtim victis obrepsit ocellis,
0. : ubi aSra vincere summum Arboris . . . potue-
re sagittae, i. e. eurtnount^ V. : viscera flamma, i. e.
to cooky V. — To outloKty survive : (Aescalus) Multa
vimm volvens durando saecula vincit, V. : vivendo
vici mea fata, V. — F i g., to prevail, be superior^
eonvinee, refute^ corutnnn^ overcome t nataram stu-
dio, Cs. : vincit ipsa rerum p. natura saepe ratio-
ncm : vinci a voluptale : peocavi, fateor, vinoor,
T. : victus patris precibus lacrimisque, L. : est qui
vinci possit, H. : Victus amore pudor, 0. : victus
animi respexit, V. : Ergo negatum vinoor ut ore-
dam, am constrained^ H. : verbis ea vincere, i. e.
to express worthily ^ V. — To overmatch, surpass^ tx-
ceedyCxcd: terrae magnitudinem : morum inmani-
tate beluas: mulierculam mollitiA, H.: Scribere,
quod Cassi opuscula vincat, H. — To prove tri-
umphantly ^ show conclusively^ dcmonstrcUe : si do-
ceo non ab Habito, vinco ab Oppianico, jE>rooe (tbe
fact) : vici unam rem . . . vici alteram, / have
established one point: vince deinde, bonum virum
f uisse Opptanicum : Vincet enim stultos ratio in-
sanire nepotes, H. : Nee vincet ratio hoc, tantum-
dcm ut peccet idemque Qui, etc., H. — To prevail^
gain the pointy carry the day : cui si esse m urbe
tuto licebit, vicimus : Vicimus et mens est, 0. :
vincite, si ita voltis, have your toay, Cs. : viceris,
enjoy your victory , T.
vinctus, P. of vincio.
▼inoultim or vinolnm, I, n. [vinolo], a
sasukUSf V. — i¥iir., fetters, botuis, prison : mitto
vinda, mitto caroerem : in vincula ooniectus, Cs. :
in vincula dnci, L. : ex vinculis caosam dicere, i. e.
to plead in chains, Cs. — Fi g., a bond, fetter, re-
straint : e corponim vinculis tamquam e caroere
evolnre: vinculum ingens immodicae cupiditati
iniectum est, L.-^A bond, tie, band: omnes artes
habent quoddam commune vinculum : fidei, L. :
vincula revellit indiciorum : accedit maximum
vinculum, quod ita rem p. geris, ut, etc. : Ne cui
me vincio sociare iugali, V. ; cf. vincio tecum pro-
piore ligari, 0. : Sxcusare mercenaria vincla, H.
▼indemia, ae, /l [vinum-f-demo], the grape-
harvest, grapes: Non eadem arboribus pendet
vindemia nostris, V. : mitis, V.
vindemiator ( poet, quadrisyl., H. ), oris, m.
[vindemia], a grape-gatherer, H.
vindemSola, ae, /. dim, [ vindemia ], a little
vintage, ucabtt of profit.
▼mdomitor, 5ris, m. [ for vindemiator ], the
harbinger of vintage (a star in tbe constellation
Virgo), 0.
▼index, icis, m. and/. [VAN-, DIG-], a main-
tainer, defender, protector, deliverer, liberator,
champion* vos leg! vindices praeponere: aeris
alieni, i. e. of debtSrs: iniuriae, /rom wrong, L.:
periculi, in peril, L. : aurum Vindice decepto mi-
sistis in urbes, O. : dignus vindice nodus, H. — An
avenger, punisher, revenger: (career) vindex scele-
nrai : parentis, 0. : deae . . . vindices facinorum
et Bcelerura : vindice flammS, 0.
▼iadioatio^ dnis,/. [vindico], an establishment
of the right, vindication,
▼Indlciae. ftrom,^. [vindex], the assertion of
a right, a laying daim, legal daim, formal de-
mand: inhistisvindiciisfundospetere: propraede
litis vindiciarum satis accipere, i. e. seatrityfor the
value of the property and for all claims growing
out of it,^A declaration of right, judgment, de-
cree: ab libertate in servitutem vindtcias dare,
i. e. to sentence a free person to slavery^ L. : virgi-
nem cedere postulantibus vindicias, to those who
demanded her freedom, L. : cum vindicias amisisset
ipsa libertas.
▼indioo (vend-), ftvT, fttus, &re [vindexl.— In
law, to cusert a claim to, demand fonnalfy, ask
judgment for : puellam in posterum diem, i. e. to
take charge of under bonds to appear the next day,
L. : ita Vmdicatur Virginia spondentibus propin-
quis, L. -i— 7b daim as one's own, make a daim
upon, demand, daim, arrogate, assume, appropriate :
\_
tatnedf Cs. : aQtiquani lacieip, rMMum«, 0, — in the
phrase, in libertatem vindicare, to claim fw fru-
dont, set free^ free^ enwndpaU: ia UberUtem rem
populi : rem p. in veterem dignUatem ac liberta-
tem, i. e. to rettore: se et populum R. in libertatem,
Cs. — To serve as champion^ ddwer^ liberaU^ pro-
tect^ defend^ save: te ab eo: noa a verberibua: ab
line necessitate vos fortuna vin4ioat^ L. : perpe-
tienda ilia fuerunt, ut se aliqnaado ac auos viudl-
caret, miglU protect : quam dura ad Baxa revioctam
Vindicat Alcides, setsfree^ 0. — To aet as anenger^
avenge, revenge, punisti^ take vemgeanee on, reootn-
pense: quo (perfugio), nisi vos vindicatis, utentur
uecessario : contionibus popuhun ad vindicandum
hortari, S. : quae viiidicaris in altero, tibi ipsi
fugienda sunt: improborum oonsensionem sup-
plicio omni : Ti. Gracchi oonattis perdHos : necem
Crassi, 0.: fateor in civTs peraaepe esse severe
vindicatum : in quos (Venetos) eo gniTius Caetar
Tindicandura statuit,Cs.
▼indicta, ae, /. [ vindico ], a rody a Umek t>/
which in. the presence of a magwhraie Hhms the cere-
mony of manumission^ liberating-rod^ manumismOH*
staff: vindicta iiberatus, L. : vindicti liber laotva:
quern ter vindicta qiiaterque Inpoaita baud urn-
quam formidine privet, H. : vindictae quisque
favete suae, i. e. his own ehampi&Af O.^—A means
of asserting^ vindication^ protection^ defence : liber-
tatis, L. : mors, inquit^ una vindicta eat, L. : l^gis
severae, O. — Vengeance^ revenge, saHrfaetiim^ re.
dress : facilis vindicta est mita, Pb« : gmvior quaa
iniuria, lu. : legis severae, 0*
▼inea, ae, /. [ vinum ], a plantaH&n of wimes,
vine-garden^ vineyard: vendere viiieaa: largo
pubescit vinea fetu, V. — A vine: alU m \h)ea
Uva, Ph. — In war, an arbor-like shed for shelter^
pent-house^ mantlet .- castris munUla viaeas agere,
Cs. : conductae vineae sunt.
vinetam, I, n. [vinum J, aplaniaium ofvines^
vine-garden^ vineyard: si vioetia tempestas no*
cuerit : optuma vinetis satio, cum, etc, V., H. —
P r o V. : Ut vineta egomet caedam mea, L e. attaek
myself H.
TOiitor, Oris, m, [VI'], a vine-dresser : matu-
rae uvae, V., 0.
▼inolentia (vinul-), ae,/. [vinolentus], toine-
bibbing^ intoxication from wine : effreuata.
vinolentus ( vinul- ), adj. [ vinum 1, fiUl of
winCfdrunken with wine^ tipsy ^ intoadeateJi violen-
tia vinuleutorum : consilia sicoorum an viaolento-
rum : homines, N. : medicamina, aUoholi^
somno vnioq«6 Bepima, Y. : Neo regna vini sor-
tiere talla, H .-*iuir., eorts ef wine^ wines : levia
duaedam vina aifail Talent in aqua : Fervida, H. :
dapias, vina Kquea, L e. m abundance^ U., V., 0.
viola, ae, /., the viofet, gillyflower : Pallentld
violas carpens, Y. — Col 1 e c t : an tu me in viola
putabas aut in ro6& dloere f—A violet color, violet:
tinctus viola pallor amantium, H.
vtelabUlfl, e, adf. [violo], thai may be injured,
eaaily wouttded, violablet levibus cor telia, O. : non
violabile numen, Y.
violSrium, I, n. [viola], a bank of violds,
violet-bed: bibant vioiaria fontem, Y. : huic sunt
vlolaria acrae, 0., H.
violation Snis,/. [violo], ^ro/bno/um, violatioH:
templi, L,
violator, 5ria, m. [ violo ], prof oner, vudaior :
templi, O. : gentium iaria, L.
violitoa, P. of viola
Violena, entls, acff. [cf. vis], impetnoue^ fitri-
ous, violent: Aufidus, H.: victor (equus), H.
violenter, adv^ [violens], impetuously^furiovt-
ly,pamonaidy, vehmently, violently: haec tolerare,
i. e. with indignation^ T. : solennia ludorum diri-
mere, L.: quaestio exercita, S.: retortia litore
Etrusoo violenter uudis, H.
violentia, ae,/. [violeBtufi], violence^ vdkememee^
impetuomiy, ferocity, futy : novi homiois : forto-
nae^S.: yolt^Jlarieness^OL,
violentoa, adj. with eomp. and stqt. [cf. vis],
forcible, violent, vehement^ impetuous, boteterons:
frater violeatissimus, T. : homo : tyrannus violeii-
tissimus In suoa, L. : fkcie violenta' est, 0. : Loca-
nia bellum Ineuteret violenta, H. : nimis violennun
est, nulla esse dieere, 1. e. extravagant : violenttor
amnis, Y. : violentissimis tempestatibus concitari.
violo^ ftvt, atus, are [cf. vis], to treat with vio-
lence, injure, dishonor, outrage, violate : bospitera,
Cs. : matres familias : sacrum volnere corpus, Y. :
Getico peream violatus ab arcu, 0. : oculos tua
cum violarit epistula nostros, i. e. has sliocked, 0. :
Indum sangulneo ostro ebur, 1. e. to dye blood-red,
Y. — Of a place, to invade, violate, prof anc c finis
eorum se violaturum negavit, Cs. : loca religiosa
ac lucos : Silva nulla violata securi, 0. — F i g., to
violate, outrage, dishonor, break, injure .* ofBcium :
ius : inducias per seel us, Cs.: foedera, L. : nominis
nostri famaro tuis probris. — To perform an ad
of sacrilege, do outreigeondy, perpetrate, aet to*-
justly: ceteris offioiis id, quod violatum videbitsr.
Iu.~ProT.: in sina Tiperam habere.
Tiperefus, adf. [ vipera ], of a viper^ of a ner.
pent : crinis, V. : denies, O. : cnior, O. : vipereae
pennae (i. e. pennatae serpentes), 0. : animft, i. e.
pnisonoui breathy V. — Bearing terpenta, covered
with snakee: monstrum, i. e. M« head of MeduM^
0. : sororea, i. e. the FhtrieB, O.
▼ipeiinus, oA*. [vipera], of a viper^ of a ser-
pent: Sanguis, Bk: morsus: Nodo coerces ripe-
rino Bistonidum, H.
vir, virl, gen. plitr. virOnim (poet, also viriim,
Ct., v., 0. ), m., a male person^ adult male^ man
( opp. roulier, femina ) : ▼inini me iiatum yellem,
T. : Deque viro factus (rolmbile!) femina, 0. : clari
viri : consularis : turpiBSimus, S. : nefandus, V. :
hoc pueri possunt, viri non potuenint ? : pueroque
viroque, 0. — In war, a man, eoltHer: vir unus cum
viro congrediendo, etc., L. — Witli emphasis for a
pronoun of reference: fletusque et conploratio
fregere tandem viruro, L. : gratia viri permotus
flexit animum, S. — Repeated distributivelj, each
one . . . another^man . . . nuvi : vir ciim viro con-
grediaris, L. : legitque virum vir, singled out (for
attack), V. : cum vir virum legisset, i. e. a com-
panion in battle, L. — Flur.^ Iiuman beinge : flu-
mina simul pecudesque viroaque rapiunt, O. ; opp.
Caelicolae, V. — A man, husband: quid viro meo
respondebo Hisera ? T. : vir matris : angebatur
Tullia nihil materiae in viro esse, etc., L. : £t uxor
et vir, H. : Imminet exitio vir coniugis, 0. — Of
animals, the male, mate : Vir gregis ipse caper, V.
—A man, man of courage, worthy man : tulit do-
lorem, ut vir ; et, ut homo, etc. : turn viro et gnber-
natore opus est, L. : si quid in Flacco viri est, Non
feret, H. — Piur., foot-soldiers, infantry : ripam
equites virique obtinentes, L. — Manhood, virility :
membra sine viro, Ct
Virag5, inis,/ [virgo], a man •like woman,
female vjarrior, heroitte .• belli metueuda, 0. : lu-
turna, V.
virdioatiui ( vlxld- ), adj. [ * «'iridicus, from
viridis], made greets, green, C. dub.
▼Irecta (virataX Crom, n. [♦virex, from
vireo], a green pUue, greensward, grass -plats :
amoena, V.
▼irena^ entis, P. of vireo.
TireOp — , ere [VIR-], to be green, be verdant:
alia semper virent, alia vemo tempore fronde-
scunt: Fronde novft, V. : hederft virente gaodere,
H. : circa ilicibus virentem Albomnm, V. : Peo-
tora felle, O.— F i g., to he fresh, be vigQrcm,Jtour*
become verdant : iniuasa viresciuit Gnunlna
ooepere virescere telae, 0.
viretam, see virectum.
virga, ae,/. [VERG-], a slender green bn
twig, sproiut : rubea, V. : viscata, i. e. a lime-
O. — A graft, scion, set : fissa cortice virgam '.
rit, 0. — A rod, switch, scourge : equus uuibri
gae regitur, switch, Cu. : commotA \\T^k,piied
vir^is ad necem caedii — ^Poet., for fasces,
designation of one of the higher magistrate
— A wand, staff, cane: virga circumscripsi
gem, L. : virga lilia summa metit, 0. — A n
wand: tetigit somnaos virgS dea capillos, 0.,
In cloth, a colored stripe : purpureae, 0. —
family tree, a twig, branch, lu.
idrgatna, adj. [ virga 1 made of twigs : i
thisci, Ct — Striped: sagula, V.
Tirgetam, I, n. [virga], a thicket of rods, o
of osien.
Virgeua, adj. [vir^a], of rods, of twigi
brushwood: supellex, Y.
(Virgillae, Virgiliua), see Vergil!..
virgin alia, e, a^j. [virgo], of a maiden,
virgin, maidenly, virgin, virginal : habitus, ^
tus : modestly : ploratus, like a girra.-^AM t
n., the privates. Ph.
virginena, adj. [virgol, ef a maiden,
virgti^ maidenly, vtrgin : forma, 0. : robor
pudor, Tb. : f avilla, i e. a virgin^s fameral
0. : ara, of Vesta, O. : focus, Pr. : sagitta, i.
Diana, H. : Helicon, i. e. the Muses^ fwne, 0.
lucres, i. e« the Harpies, 0.
Tirgliiitaa, atis,/. [virgo], maidenhood, vi
Oy : virginitatem laedere : erepta, V., 0.
virgo, inis,/. [VERG-], a maid, maiden, vii
ilia Vestalis : belllca, i. e. Pailas, 0. : Satumfa
Vesta, 0. : virgo filia : den, i. e. Diana, 0. : i
Virginum poenae, I e. of the Danaides, H. :
ginum absolntio, i. e. of the Vestals : Vir;
sanctae, the Vestals, H. : lam redit et Virgo,
Astresa, Y.^-A yottng femcde, young woman, i
infelix, V. : Virgines nuptae, H., 0. — A cont
tion, the Virgin^ Virgo, C— In the phrase, .
Virgo, an aqueduct in Rome, now Fontana T
arti&s Virgine tioguit aquA, O.; cf. getidii
Virgo, O.
Virgola, ae, /. dim. [virga], a little twig,
rod, wand: virgiila stantem circumscripsit : v
oleaginai^ N. : divina, a divining-rod.
yirgnlta, drum, n. [for * virgnlftta, f roa
otip8y cuningt : suvesina, v .
virgoncula, ae, /. dim, [virgo], a liUU maid,
young girl: ignobilis, Cu., lu.
TiridanSy aiitis, adj.^ see Tiridor.
viridarlum, I, »<• [ viridis ], a pUntation of
trees^ pleasure-garden,
viridioatUBi see yirdicatns.
viridis, e, ac(;, with eomp. and tup, [ VIR- ],
green: color, 0. : colles viridlssiroi : gramen, V. :
Nepeidura comae, H. : dei, 0. — Plur. n. as «u&«e.,
green plants^ herbage: laeta, Ph. — Green^ youlh-
fidy freeKt blooming^ livelg, vigorous: viridiora
praemiorum genera : tam viridis et in flora aeta-
tis, Cu. : aevora, 0. : senectus, V.
Yiriditasi atis, /. [viridis], green eolor^ green^
nees, verdure^ virimlg: herb^cens: pratorum.—
FrahneeSy briskness^ vigor : viriditas, in qu& etiam
nunc erat Scipio : laurea amittit viriditatem.
viridor, — , ftrl, dtp, [ viridis l to grow green,
become green : vada subnatis viridentur ab herbis,
O. : cingit viridantl tempora lauro, verdant, V.
yixilifl, e, adj. fvir], of a man, like a man, man-
ly^ masculine, virile : stirps f ratris, male, L. : vol-
tus, 0. : ooetus, of men, 0. : flamma, a tnan's love,
O. — Manly ^ fxdl-grown^ mature,- partes, the char-
acters of full-grown men, H. : tc^ the garb of
manhood (assumed at the age of sixteen). — In
phrases with pars or portio : mea pars virilis, my
duty: plus quam pars virilis postulat, my proper
share : cum iilius gloilae pars virilis apud oranLs
miUtes sit, etc., i. e. each soldier has his share, L. :
pro viriit parte defendera, i.e. to the extent of their
power : plus quam pro virili parte obligatus, i. e.
yet more than others : pro virili portione, Ta. ; cf .
chorus oflBcium virile Defendat, H. — Worthy of a
man, manly, bold, spirited^ noble : f aoere, quod pa-
rum virile videatur: laterum inflexio: ingenium,
S. : ratio atque sententia.
yirilitas, &tis,/. [virilis ], manhood, virility:
adempta, Ta.
virilitar, adv. [virilis], manfully, courageously:
quod viriliter fit ; fortunam ferre, 0. : aegrotare,
i. e. to bear sickness, 0.
viritim, adv. [ vir ], man by man, to each one
sq)aratelyy singly, individually: lex de agro Gallico
viritim dividendo: distribuere pecus, Gs. — Bach
by itsdf singly, sanrately, individually: dimicare,
L e. m single eomJbat, Gu. : commonefaoera benefici
Bui, S. : legere terereque, H.
▼irosus, adj. [virus], of a vile odor, linking,
fdid: f/liiLj" torca,. V".
vlrtua, uti^*. /. [ vir ], manlinf§ft, rhdPiA^ot/,
streti^lhj ifUjor^ hrar^ry^ courage^ fiX^t^entk: vlrtU3
oravons vis aivma vinnsque. — in war, eomrage,
valor, bravery, gallantry, fortitude: Grallos virtute
praeoedere, Gs.: militum: Scipiadae, H. — Oood-
ness, moral perfection, high character, virtue: est
autem virtus nihil aliud nisi perfecta et &d anm-
mum perduota natura : cum omnes reetae animi
adfectiones virtutes appellentur. — P e r a o n., as a
goddess. Virtue: Virtutis templum, L., lu. — Good-
ness, worth, merit, value, strength: nam nee arbo-
ris, neo equi virtus in opinione sita est, fled in oa-
turft : navium, L. : Herbarum, 0.
vims, I, n., a potent juice, medicinal liquid^ poi-
son, venom, virus : (equa) destillat ab inguine ri.
rua, V. : grave, H. — ^Fig.: evomere virus acerbi-
tatU suae.
vis {gen, vis, late), — , aec, vim, abl. vi, f. plur. ,
vires, ium [ cf. ic ], strength, force, vigor^ power,
energy, virtue: celeritas et vis equorum : plus vis
habeat quam sanguinis, Ta. : contra viai atque
impetum fluminia, Cs. : veneuL — Flur, (usu. of
bodily strength): uou viribus corporum res mag-
nae geruntiir : roe iam sanguis viresque deficiunt,
Grf. : corporis viribus excellens, L. : validis viribus
hastam Gontorsit, Y. : agere pro viribus, with all
your might: supra vires, H.: sen virium vi seu
exercitatioue multft cibi viuique capacissimua, L. :
Neo milii sunt vires inimioos pellere tectis, 0. —
Hostile strength, force, violence, compulsion : Tvsesi
liaec quidero, 1.: cum vi vis inlata defenditar:
celeri rumora dilato Dioni vim adUtam, K. : ane
vi facere, T. : matribus familias vim adferre : iter
per vim tentare, by force, Gs. : civem domam vi ei
arinis compulit : de vi condemnati sunt : quaestio-
iies vel de caede vel de vi. — Energy, virtue, poten-
cy: vires habet herba? 0.: egregius fons Viribus
occultis adiuvat, lu. — A quantity, number, abun^
dance: mellis maxima: magna auri ai^gentiqne:
pulveria, Gs. — Plur., military forces, troops: prae-
esse exerdtui, ut vires ad coQrcendum haberei,
Gd. : robur omne virium eius r^ni, thejtower, L. :
Goncitet et vires Oraecia magna suas, O. — ^F i c^
mental strenath, power, force, energy, vigor, in/u-
ence: oratoris: consdentiae : quod ostentura ha-
buit banc vim, ut, etc, effect : qui indignitate soi
vim ao lus magistratui quern gerebat dempeisaet,
L. — Force, notion, miming, satse, import, nature,
essence : id^ in quo est omnia vis amidtiae : verbo-
rum, \,e, the sign\fieatum : quae vis insit in his
paucis verbis, si attendes, intelleges.
visoatas, ae(j. [ visoum ], smeared with, bird-
lime : virgae, limed twigs, 0. : alae, 0.
"idsoera, um, ik, see viscus.
vi»ceratlo, onia,/, [viscusL n pMir di-^rih^
tion t>fjit4li. difpensation. of antnvti ffxfd ^* VMiSct»»
tlonibus pecunias pt<)lundere: popnto data, l^
▼11011% eris, and asu. ▼isoara, um, n. [of. vi-
scum], the inner parU of the body^ inUmal organe^
inwarde^ vtfoera, trUraiti: de putri viscere nascun-
tur apes, 0. : in viaoeribus (tela) baerebant : pene-
trant ad yiscera morbi, 0. — TheJUeh : cum (tincta
tanica) inbaesiaset viaoeribus: quantum acelua
est, in viscem viaoera condi I 0. : taurorum, V. —
7^ fruit of the vomb, offspring^ child: (Tereus)
in suam sua viscera congerit aivum, 0. : eripite
viscera mea ex vincuUs, Cu. ; ef. Xeu patriae vali-
das in viaoera veriite virfs, i. e. A^ own eom^ V. —
F i g., the inierior, inmost part, hearty centre^ boweU^
vUSe^ life .* itum eat in viscera terrae, 0. : mentis
(Aetna), V. : in venia atque in viaceribua rei p. :
de visceribua tuis satis facturus quibus debes:
magnarum domuum, i. e. the favorite^ lu.
visenda, 5rum, n. [P. «. of viso], things worth
notice, sights: Athenae multa visenda habentes, L.
viaid, 6nis,/. [VID-], the act of steinq ; hence,
me ton., an appearance, appantioii, vision: ad-
venticia : fluentes visiones. — Fig., a mental image,
idea, conception, notion : speciem dei percipi cogi-
tatione . . . earoque esse eius visionem, ut, etc.
visito, avi, — , are, //-cy. [ vise ], to go to see,
neit: hominem.
viso, sT, 8U8, ere,freq. [video], to look at atten-
tively, view, behold, survey: ex muris visite agros
vestroB ferro ignique vastatos, L. : visendi causft
venire: omatu visendo, worth seeing, — To go to
look, see to, look after, ascertain : vise redieritne
iam an non dum domum, T. — 7b go to see, visit:
uxorem Pamphili, T. : Paphon, H. : propter quem
Thespiae viauntur, is visited: noa longo intervallo:
It visere ad eam, T. : Ibit ad amicam, Viaat ! 0.
visum, 1, n. [P. n, of video], a thing seen, sight,
oppearafice, vision: visa somniorum: Die visa
quid ista ferant, 0. — In the Acaderoica of Cicero,
for ^vraoia, an image produced by a sensation,
representation,
1. ▼uiiui, P.of videa
?• ▼Una, Ha, m. [video], a looking, look, act of
*^ng, power of sight, vtrntm : res visu foeda : obit
truci omnia viau, L e. looks fiercely on, Y, : Hortalls
visOa reliquit, L e. vamJied, V : visQa effugiet
tuos, 0. — A thing seen, sight, appearanes, appari-
tion, vision : Rite aecundarent viafta, V. : inopino
territa visu, O. : nocturni yistta, U^-Appearance,
9^fning: viaura quendam habere inaignem : augu-
«lior huroano viau, L. (al humano habitu vistts).
vita, ae, /. [TIV-], life: tribus rebua animan-
iu^m vita tenetur, cibo, etc : in Uberoe vitae ne-
miusi viiara niiae, nave nearly jootea away, t. :
malae taedia vitae, 0. : nil sine magno Vita labore
dedit mortalibus, H. — A life, way of life, way of
living, manners : rustica: inquireudo in utriusque
vitam, L. : vitae communis ignarus, L e. good man-
ners: illud e vit& ductum ab Afranio, /rom real
life: Inspicere, tamquam in speculum, in vitas
omnium, T. : (Hinoe) vitas et crimiua discit, V. —
As an expression of affection, life, dearest : Nostra
omnium vita, T. ; obsecro te, mea vita, etc. — A
life, course of life, career, biography: in hoc expo-
nemus libro de vita excellentiuro imperatorum, N.
— An existence, being, spirit : tenues sine corpore
vitae, v.: Vita fugit sub umbras, V. — They who
live, people, the wond: neque hac de re communis
vita dubitavit: vita desuevit pellere glande fa-
mem, Tb.
vitablUs, e, adj. [vito], to be shunned, worthy
of avoidance : Ascra, O.
▼itabonduB, a^, [ vito 1, shunning, avoiding,
evading : vitabundua erumpit, S. : castra hostium,
L.
\ritaUa, e, atfj. [vita], of life, vital: caloris na-
tura vim habet in se vitalem, vital power : calor,
Cu. : Vitales vias dausit, i. e. the wind-pipe, 0. :
vita * vitalia,* ut ait Ennius, i. e. true life : lumen
vitale relinquam, i. e. die, 0. : ut sis Yitalis metuo,
long-lived, H. : Mancipium f rugi quod sit satia, hoc
est Ut vitale putea, i. e. not too good to live, H. :
abstinere eo quod vitale sit, life-sustaining, L.
^tatio, onis,/. [vito], a shunning, avoidance:
doloris.
▼Italian I, m. dim. [ vitulus ], the yellow part
of an egg, yolk, yelk : nibilne de vitello ? : rooa, H.
Triteua, adj, [ vitis ], of the vine: pocula, i. e.
wine,Y,
▼itioula, ae, /. dim, [vitis], a vine-^hoot, vine-
setting,
▼Itio, &vT, &tu8, are [vitium], to make faultu,
injure, ^poil, mar, taint, corrupt, infect, vitiate, ae-
file: lues vitiaverat auras, 0.: amnem salibus,
0. : facies longis vitiabitur annia, 0. : vina. H. :
vireinem, to vwlate, T. — F i g., to corrupt, falsify,
nyUify, void; comitiorum significationes sunt vU
iiAtae, falsified: senatOs consulta arbitrio consu-
Inm vitiabantur, L. : censum impedire diebus vi-
tiandis, i. e. by declaring void the appointment of a
day: Pectora limo malorum, 0.
▼itioi^, adv. with eomp, [ vitioeus ], /oiilff '
defectively, badly, corruptly : vitiose se habet r
brum tun^idum : illud vitiosioa (dixit).
vitioaitaa, fttis,/. [ vitioaua ], /c
Digitized by
Google
tu8,L.— Fig., /i/e-ZiX
vivlradiz, Icis, ^
cuUinfff layer ^ quickae
Tivo, vixi iwbj.pl \
-.,cre[VIV-I,toftw !
que fivit (gnatus), T. : \
mihi vlvere atque fru
Aonoft bis centum, C
niBi cum virtute vivai i
noQ sibi soli postula ,
T. : DOS in diem virim :
vitam duraro, quam ' i
rem vitam : Bacchant .
TivHur aetas, 0. ; et v1 '
Ignes, 0. — To gurtm \
verba eius audiretis
nulla contentio lam m
nem includere in dif
hie tamen vivit. vivi
natum venit — In phr .
ita vivaro, putavi, cw i
pro iis dicere? ne v '
etc ; ego hodie, si vivc ,
06 I live, T.— In the ] >
to owe life to favor, i i
lucro prope iam quae i
tiW vivere me scito, L ■
more vivere, to eon/ot >
inffto one's wiihee: Hi
more an ilium ex hul i
port Hfe, feed, be etfi*
pibus palmarura : piM i
bus, CSb : herbis et urt i
H. : Vivitur ex rapto, I
delectabamur, nunc <
formerly my delight, i
paat the time, reside, il
pri^N.: in Htteris vivi
quam mutatis legibus :
Piuisa vixi in Pompeii i
fortunatior? T.: egovi
CoDtentus vivat,H.:
perfeciis hominibui, i<
seeuBk esse secumque'
it$ own eake.'^To live \
qnando vivemos ? : viv
vite, 8ilvae,/ar0 ye wel
remam, be remembered
wvo^H.: per omnia
vlvat sttb pectore volrni
Bomen amori, O. : mihi
que vivet
vivii«(.vo«),«id/|
Digitized by
Google
tfie general shared their labw9^ 8. : quibua belluni
volentibus erat, probare ezeroplnm, Ta, — WW-
wiKing, favorable, kindly, propUioue: niunificas
nemo puubatur nisi paiiter Tolens, i. e. liberality
woe alwaye tuppoaed to prove kind feeling, S.— Of
the gods, witltng, voluntary: do Tolentibu* cum
magnis dis, with the favor of the godt, Edd. ap. C. :
virtute ac dis volentibus magni estis, & : diis pro-
pitits ▼olentibusque, teith the favor and help of the
god»,L.
▼olf^are (thIi;-), adv. [volgaris], in the ordi-
nary manner : scribere, 'i.e.aa a matter of form
(al. volgaii more).
▼olgariB (vnlg^X ^ ^- [volgus], of the mase,
of the multitude, general, uiual, oraituiry, every-
day, common: in omni arte, cuius usus volgaris
Don sit: liberalitas, i. e. extended to all: opinio.—
Plur. n. as eubet, : stomachus Tolgaria temnit, i. e.
cibos volgaris, U.^-^ Commonplace, low, mean, vul-
gar: nihil volgare te digit um Wderi potest: artes:
Coetas volgaris spemere, H.
▼olgator (volg*), Oris, m. [S volgol, a pubHeh-
er, dimdger, blabber: taciti, i. e. Tantalm, O.
▼olgatus ( vulg- ), adj, with comp, [P. of 2
^^^go]» common, public : navis tam volgata omni-
bus.— Commofily hiown, notorious: pastoris amo-
res, 0. : volgatior fama est, L.
1. volgo or vulgo, adv, [ volgus ], among the
multitude, in the throng, befo%^ the crowd, in the
world, generally, universally, everywhere, commonly,
opetdy, publicly: ut homines volgo impune occiUe-
rentur; ut volgo milites ab signis discedereDt, Cs.:
volgo nascetur amomum, everywhere, V. : vituli
volgo moriuntur in herbis, V. : volgo loquebantur,
Autonium mansunim esse Casilini, ^mtfra% .* vol-
go quod dici solet, usually, T, : victum volgo quae-
rere, u e. by prostitution, T.
2. Tolgo or vulgd^ ftvl« atu8» &re [volgus], to
tpread among the multitude, make gmeral, make
common^ put forth : contagium in alios, Cu. : rem,
i. e. to lei all share in, L. : volgaii cum privatis,
i. e. to lower himself to the level of, L,-^To spread
abroad, publish, divulge, circulate, report: non quod
ego volgari faoinus per omnes velim, L. : verbis
dolorem, v.: alia volgata miracula erant, L.^— 7b
make common, mingle, confound, prostitute: ut
volgentur concubitOs plebis patrumque, L. : vol-
gato corpore, L.
▼olguB or vnlgns, I, n. (aee. also volgum, m.,
Cs., S., L., V.) [ VBRG-], the mass, multitude, peo-
ple, public, crowd: non est consilium in volgo :
59
in volgum diacipUnam efferri, Cs. : huic apud vol-
gum fides fuit, L. — A mass, crowd, throng^ multi-
tude : patronorum : Densuro (umbrarum), H. : in-
cautum (ovium), V. — The crowd, vulgar, mob, rab-
ble, populace : sapientis iudicium a iudicio volgi
discrepat : volgus fuimus sine grati&, sine ancto-
ritate, S. : gratiam ad volgum quaesicrat, L. : Vul-
gus proceresque gemunt, 0.
VOlito, ftvl, &tus, &re, freq. [ 2 volo ], to fiy to
and fi'o,fy around, flit about, flutter: aves voH-
tare : (volucris) Propter huroum volitat., 0. : aqnila
cum magno clamore volitans, L. — To fly about,
flutter, float arotmd, hover, wander : volitans tot&
acie, L. : mediis in milibus Ductores, V. : totA Asia
vagatur, volitat ut rex : volitant per mare navitae,
cruise, H. : stellae : litora circum, V. : et tenues
animae volltare silentum, 0. : si nostri anirai . . .
volitare cupinnt vacui cur&, to wander about. —
F i g., to fly, flutter abwU, fly to and fro, move :
volito vivu' per ora virQm, £nn. ap. C. : speremus
nostrum nomen volitare Utissime. — To aspire,
rise, be elevated, be elated: ncc volitabo in hoc in-
solentius : (Clodius) volitat, furit.
volneratio (vtiln-^ 6nis, /. [volnero], a
wounding, wound: vis sine volneratione. — Fig.,
an injuring, injury : famae, salutis.
volnero (vnln-), ftvi, &tus, ire [ volnus ], to
wouiid, hurt, injure, maim : neu quis quem prius
volneret, quam ilium interfectum viderit, Cs. :
plerosque iacuU volnerabant, S. : volner^tus ferro
Phrygio ? : ( aper ) Vulnerat armentum, 0. — To
damage, injure : Komanorum naves sunt volnera-
tae aliquot, L. — F i g., to wound, hurt, injure, pain,
harm: eos voce: virorum hoc animos voliierare
posset, L. : gravior ne nuutius aurls Volneret, V. :
fortunae vulneror ictu, 0.
volnificus (-wxkin-), adj, [volnus +2 FAC-],
wound-inflicting, wounding: sus, 0. : chaljbs, V.
volntw (Ttilil-), ens, n. [2 VEL-], a wound:
abstergere volnera, T. : volnus in latere: multis
acoeptis volneribus, Cs. : daudicare ex volnere ob
rem p. accepto: volneribus defessus, Cs. : volneri-
bus confectus, L. : ego factum roodo vulnus habe-
bo, 0. — A blow, stroke, cut : Volneribus evicta
(omus), V. : ab acutae vulnere falcis frondes de-
fendite, O. — An injury, hole, rent, incision : vul-
nera pali Quem cavat, lu. : aratri, 0. — F i g., a
wound, blow, injury, misfortune, calamity, defeat,
dieaater: fortuna« gravissimo percussus volnere:
rei p. volnera : volnera imposita provinciae sana-
re : non volnus super volnus sed multiplex clades,
h, : trifti tarbata volnere mentis, i. e. heartache^
1. Tolo {2d pen, tU, Zdpen, volt or vult, plmr,
volumiiB, TolUs or ¥01118, Tolunt ; yitx for vlane, T.,
H. ; 8l3 for 8! vis, T., C, JL), volol, velle fl VOL-],
to wiUf wiah^ wantj ptarpom^ be mmded^ deUrtnine:
Xok) Tolo, volo nolo rursum, IfootCt I willy /will
IwoaU again^T,: Noluot ubi veli^, ubi no) is cu-
plant uUro, T. : qtiis est cut vello non liceat ? who
ii tiot free to wwh f : fed ego hoc ipsum velle ml-
flerius esse diioo quiini, etc., i. e. that verif ambition :
inest Telle in carendo, wanting includu wishing :
ait rem seriom Velle agei-e mecum, T. : quod eas
quoque nationes adire volebat, Gs. : si Iiaec reliu-
quere voUis, S. : cuiciinqne nocere volebat, Vesti-
menta dabat, H, : quid arbitramini Kheginos me-
rere velle ut Venus ilia auferatur? would take
for^ etc : Fabnla quae poect volt et spectata re-
poni, I e. which, m meant to he in danand, etc,
H. : sed licere, si velint, in Ubiorum finibus consi-
dere, Us. : daret utrum vellet, f ubclamatum est,
L. ; cf. volo Dolabellae valde desideranti, nou re-
perio quid, i. e. to dedieate eome hook: neminem
nota strenut aut ignavl militis notasse volui, /
itave decided to mark no one, etc, L. : Sunt delicta
quibus ignovisse yelimus, i. e. which should he par-
danedy H. : edicta mittt ne quis . . . coisse aut con-
venisse causi sacrorum velit, L. ; cf. Interdico, ne
cxtulisso extra aedls puerum usquam veils, T. :
Oscula praeeipue nulla dedisse veils (i. e. noli
dare), 0. : nostri . . . leges et iura tecta esse volue-
runt: sociis maxime lex consultom esse volt: Id
nunc res indicium haec facit, quo pacto factum
volueris, ehowe why you wished it to he done^ T. :
Hannibal non Capuam ueglectam volebat, L.:
liberis consultum volumus propter ipsos: sciu^
quid nunc facere te volo? T. ; vim volumus ex-
Btingui : qui salvam rem p. vellent esse, L. : si vis
me Sere, U. : qui se ex his minus timidos exist!-
mari volebant, Cs. : si me vlvom vis, pater, Igno-
soe, if you wvth me to live, T. : soli sunt qui te saU
vum velint : regnari tamen omnes volebant, that
there should be a king^ L. * mihi volo ignosci, /
wish to be pardoned: quid vis, nisi ut maneat Phsr
Ilium ? -T, : velim ut tibi amicus sit : Ducas volo
hodie uxureni, T. : volo etiam exquiras quid Len-
tulus agat ? : nuUam ego rem umquam in vita roea
Volui quin, etc, / neeer had any wish in my life,
etc, T. : (dixit) velle Hispaniam, he toanted Spain
(as a provuice): nummoa volo, I want the money:
si amplius obsidum vellet, dare pollicentur, Gs. :
paoem etiam qui vinoere possunt, volant, L. : quo-
rum isti neutrum vdunt, acknowledge neither: to-
luimus quaedam, we aspired to certain things: si
plttra velim, if I wished for more, H.*-With ace.
of person, to call for, demand, want, wish, desire :
Quis roe volt? T.: Ceuturiones trium oobortium
velle uxorem, to want her for a wife^ T. — With
aec, of person and thing, to want ...of, require
. . . from : Num quid aliud me vis ? T. : si quid
ille se velit, etc, Os. — With dot. of person for
whom a wish is expressed: Praesidium velle se
senectati suae, wants a guard for his aid age, T. :
nihil est mali quod ilia non filio voluerit, «W
wished her son every nusforlune. — ^E s p^ with bene
or nude: tibi bene ex annuo volo, / heartily with
you well^ T. : qui mihi male vohmt, n^ enemies, T.
— With WUS& and gen. of person, to be interested
in, be concerned for, be weil dimosed to: te ipsios
causft vehemeiiter omnia velle, heartily wish him all
success ; cf. qui noetrft causa volunt, our frknds.
— With eubj,, in softened expressions of desire or
command : ego quae in rem tuam sint, ea relira
facias (!. e. fac), T. : eum salvere iobeas Telim,
please salute him : velim mihi ignoscas, I beg your
pardon : haec pro causi mea dicta acdpiatts ve-
lim, L. : Husa velim memores, etc, H. : de Mene-
demo vellem verum fuisset, / wish it had been
true: vellem equidem idem posse gioriari quod
Cyrus, /wish I could, etc ; cf. Turn equidem istuc
OS tuum inpudens videre nimium vellem ! / trfM
/ could have seen, etc, T. : Abiit, vah I rogasje
vellem, / wish I had asked him, T. : £t vellem, et
f uerat melius, V. : vellem tum tu adessea, / visk
you coidd be present : vellem Idibus Martiis me ad
cenam invitasses, I wish you had invited, etc : de
tuia velim ut eo sis animo, quo debes esse : quod
faxitis, decs velim fortunare, L. : virum me naium
vellem, would I had been bom a man, T. : Nunc
mihi . . . Vellem, Haeonide, pectus inesse tuum,
0.: Te super aetherias errare lioentios auras
Hand pater ille velit, etc, i. e. volt, V.: velina scire
ecquid de te reoordere: sed multttudo ea quid
animonim . . . habeat scire velim, L. : nee velim
(iroitari, etc.) si poesim : tris eos libros maxime
nunc vellem, / teould Uke to have. — ^la ooncessire
phrases with quam; however, however much : quod
ilia, quam velit sit potens, numquam impetnivissec
( i. e. quamvis ait potens ), however powerful <^
may be: exspectate facinus quam voltis Impro-
bum, never so wicked: quam volent in convivi'is
faoeti sint* — Parenthet, in the phrase, si xU
(contracted sis ; oolloq.), if ffou please, if you will:
paulum opperirier, Si vis, T. : die, si tis, de quo
disputari v^w: addam, si vis, animi, etc, if you
wiU. — To intend, purpose, mean, desigHf be manded,
be about: Pueraroque clam voluit exatlngiiere,
T. : hofttis hoetem ooddere volui, L. : at ^iam
eo negotio M. Gatonis splendorem roaealaie vxk
lueronl^ it was their purpose: rem Xi^anam in
las diciottemqae dare voluerat Poeno, L.: idea
istuc, si in vilitate largiri voluieses, deiiBiim tauB
feoerant, L. : quae ipsi qui scripeerunt voluerunt
▼olgo mteUegi, meant to be underttood by aU.-^To
try, endeavor, aUetnpt, aim : quas (i. e. magnas res)
qui impedire volt, la et infirmus est mollisque nar
tura, et, etc. : audea Fatidicum fallere relle deum y
(to you dare atteni,»tfO, : His respondere volui^
non laceaaere, meaiU to answer, not to provoke, T. :
quid almd volui dtcere? didlmean to say, T.: ait
sevelledeiUis HSLXXXcogno8cere.<Aa<A<fm«iH
1. e.uHu about f sed plane quid velit nescia — To
retolve, eond^tde, determine, reqttire: uti tamen tuo
consilio volui, concluded tofottow your advice: Si-
culi . . . me defensorem culamitatum suarum . . .
esse voluerunt : si a me causam banc vos (iudices)
agi voluentis, if you resolve.— E 1 1 i p t : veremur
quidera vos, Roman!, et, si ita voltis, etiam time-
TOus, L, : cadentque vocabula, si volet usus (i. e.
ea cadere), H. — To be wiUing, be ready, consent,
lit^e, aequieece : ei laxiorem diem daturoa, si venire
ad causam diceiidam vellet, L. : qui se ait philoso-
phari velle, that he liked philosophizing : Patri die
▼elle, that you consent ( so. uxorera ducere ), T. :
cum alter verum audire non volt, refftses: obti-
nuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis virts sala-
brts vellent rei p. esse, to permit the Iribunitian
power to be useftd to the republic, L. : cum P. Attio
agebant ne 8u& pertinacia omnium fortunas per-
turbari vellet, Cs. : duodecim tabulse furem in-
terfici inpune voluerunt. — To do voluntanly, act
intentionally: si voluit accusare, pietati tribuo;
si iussuB est, necessitati, if Ite accused of his own
free unit: (quaeritur) sitae oratoris risum velle
njovere, on purpose ; cf . tu selige tantum^ Me quo-
que velle velis, anne coaotus aroem, 0. — To be of
opinion, imagine, consider, think, mean, pretend,
eleum, hold, assert, aseume: ergo ego, inimious, si
ita voltis, bomini, amicus esse rei p. debeo : erat
Mars alter, ut isti volunt, L. : isto ipso in genere
in quo aliquid posse vis, in which you imagine
you have some itijtuence : in boo homo luteus etiam
cullidus ac veterator esse vo\i, pretends to be: est
genua liominum qui esse primos se omnium rerum
Tolunt, Neo sunt, T. : si quis — quod illi volant in-
vidioeluf esse — Claudius diceret, L. : voltis, nihil
esse in natura praeter ignem: si tam familiaris
erat Clodlae quam tu esse vis, as you say he is :
quae ego vellem non esse oratoris, what I claimed
to be beyond the oreUor^s province • restat ut om-
nea unum velint, are of one opiniofi : bis sumpsit
quod voluit, i. e. begged the question. — In inter rog.
clause with quid, to mean, signify, intend to say,
mean to express: sed tamen intellego quid velit:
quid tibi vis ? what do you mean by all this t T. :
as an auxiliary, or in periphrasis, wt^ shall: ilia
enim (ars) te, verum si loqui volumus, omaverat :
eius me compotem facere potestis, si meminisse
voltis, etc., L. : Vis tu urbem feris praeponere sil-
vis ? wiU you prefer, etc, H. : tu tantum fida sorori
Esse veils, i. e. iida sis, 0. : si id oonfiteri veliro,
tamen istum oondemnetis necesse est^ if I s/iould
acknowledge: si quis velit ita dioere . . . nihil di-
cat, chooses to say, etc. : qua re oratos vos omnis
volo Ne, etc., T. : Esse salutatum volt te mea lit-
tera primum, 0. — Redundant after noli or nolile:
nolite, iudices, hunc velle roaturius exstingui vol-
nere vestro quam suo fato, do not resolve. — Of
expressions of authority, to determine, resolve,
decree, demand, require, enact: utrum populus R.
eum (honorem) cui velit, deferat : senatus te voluit
mihi nummos dare : exercitOs quos contra se alue-
rint velle dimitti, Cs. : quid fieri velit praecipit,
gives his orders, Cs.: sacra Cereris summi maiores
nostri religioae confict voluerunt, I e. established
the custom of celebrating: nostri maiores . . . insui
voluerunt in tuleum vivos, etc., made a law, that,
etc : Corinthura exstinctum esse voluerunt, should
be (and remain) destroyed: volo ut mihi respon-
deas, / re^re you to answer: nuntia Romanis,
Caelestes ita velle, ut Roma caput terrarum sit, L.
— E s p., in the formula of asking a vote upon a
law or decree : novos consules ita cum Samnite
gerere bellum velitis, ut omnia ante nos belUi gesta
sunt, L. : plebes sic iussit — quod senatus . . . cen-
seat, id volumus lubemu8que,L.— 7b choose ratlur,
prefer : a multis (studiis) eligere oommodissimum
quodque, quam sese uni alicui velle addioere: ma-
lae rei quam nullius duces esse volunt, L.
2. void, &vl, atdrus, &re [2 VOL-], to fy: ex
alto . . . laeva volavit avis, Enn. ap. 0. : per aoi-a
magnum, V. : columbae venere volantes, V. : apes,
O. — P. praes. plur. f. as Sfd^t. : hand ullae pote-
rant volantes Tendere, etc., 1. e. birds, V. — To fly,
move swiftly, fleet, speed, hasten : per summa lev'is
volat aequora curru, V. : Ilia (Argo) volat, 0. : telst,
S. : litterae Capuam ad Pompeium volare dioeban-
tur.~F I g., of time, to fly, pass swiftly : volat aetas.
— Of words, to fly, spread rapidly, pass quickly :
Quae tuto tibi magna volant, i. e. are uttered nim-
bly, V. : volat inrevocabile verbum, H.
3. Tolo, onis, m. [1 VOL-], a volunteer. —
E s p., one of the slaves wito, after the battle of
Cannae, volunteered as soldiers : liber voloni sese
exaequari sineret, L.: tirones ea maxima pars
volonum erant, L.
volpeoula (▼nip-), ae,/. dim. [volpes], a little
/ox; volpeeulis Tidere : turn Tulpeeala ETtsit pn-
teo, Pb. : tenuis, H.
▼olpes or vnlpefl, Ib,/. [cf. <lX«un|C]t a/ox;
imitata leonem, H. : aiiimi sab volpe latentes, i. e.
concealed by crafty H. — P r o v. : idem iangat rol-
pes et raulgeat biroos, i. e. may attempt anythiny
absurd, V.
volsui, P. of vello. volt, voltifl, see 1 toIo.
voltioulus (▼nit-), I, m. dim, [voltus], a mere
look, glance: Brott nostri.
TOltuomU (Tiilt-), a4j, [ voHus ], esuemoe in
facial eaqtremon, fM of yrimacee, affected: ne
qaid Toltuoeum sit (in oratione).
TOltur (volt-), uris, m., a vulture: cadayera
intacta a volturibus, L. : inmanis, Y.
Toltnrlas (Tnlt-), I, m. [voltur], a vuUuredike
birdf bird of prey, tfuUure: ▼ulturium in tabernam
devolasse, L, C, Gt. — F i g. : duo volturii paludati,
i, e, plunderere : provinciae.
Toltoa (Tiilt-), ^m.,an ea^frettion of comm-
tenance, eounienanee, vieage, featuree^ looke^ otr,
mien, ezpreeeUm, a^iect: is qui appellator Toltus,
qui nuUo in aniraante esse praeter bominem
potest, indicat mores: voltus denique totus, qui
sermo quidam tacltus mentis est: perturbatus:
maestus, H. : tali voltu gemens, O. : qui spiritos
illi, Qui ?oltus, V. : voltOs mehercule tuos mihi
ezpreasit omnis : tenere voltQs mutantem Protea,
H. : Toltda boni, kindly, 0. : (iustum' Tirum) Non
Toltus instantis tjranni Mente quatit solidA, tKe
ferce look: aufer Me toUu terrere, by an angry
look, H. — The face, eofunUnanee: ^oltum teretlsque
suras laudo, H. : Petamque voltQs umbra cuiris
unguibus, H. : Saxifioos voltfls tolle Medusae, O.
— » The facet look, appearanoe : voItOs capit ilU
priores. 0. : Unus erat toto naturae voltus in orbe,
0. : salts placidi, Y.
*TOlublU«, e, <u^'. [8 YOL-], thai it turned
round, turning^ spinning, whirling, circling, roll-
ing, reviving : buxum, 1. e. a top, Y. : caelum :
nexus (aoguis), O. : deus: (amnis) in omne volu-
bilis aerum, H. : aurum, i. e. the golden apple, O.
— Fig., o( speech, rajnd, fluent, voluble: Appi
oratio: homQ.^-^ChangiabU,Jiekle: fortuna.
Tolnbilitia, &tis, /. [volubilis], a rapid turtt-
ing, whirling, circular motion : mundi : Ipsa vo-
iubilitas libratum sustinet orbem, O. — Fig., of
%^eex^^ rapidity, fluencv, vohMity s linguae: flu-
men aliis verborum ▼olubilitasque cordi est — Of
fate, mutability, Jtckleneta : fortunae.
volubUlter, adv, [Yolubili8],/ii€n//y,i;o/i(Mjf;
funditur oratio.
toIqoot, ucrls, ncre {gen. plur. -crum, rarely
-crium, C), ac(f, [8 YOL.],/yi«^, winged: bestiae:
angues: draoonea, O.: natus, i. e. C^pic^ O.-^-As
eiuUt,f (sc. avis), a bird, flying ereahtre: vola>
oris Tidemus etBngere nidos: lunonis, L e. tiU
peaeo<^, 0. : inportunae, H. : pictae, Y. : Tolacris
panrula (of a fly). Ph.— Onoe mow. ; teneros toIq-
crfs pereroit (sc aiites), C. poiSL — In rapid i
flying, winged, fleet, ewifi, rapid, woarinff .- boh-
tius : aurae, Y. : nebulae, O. : barando, V. : ian
Toluorem sequor 1^ fleeing ewifHy, H. — ^F I g^^fUet,
ewift, rapid: nihil est Um volucre qnam male-
dictum : spes : somnus, Y. : fatum, H. — J\ueimg
quickly, fleeting, tranneni, transitory : fortuna :
dies, H. : fama, 0.
Tolucris, is,/., see volucer.
▼olumen, inis, n. [8 YOL-], that whuA ie
rolled, a coil, whirl, wreath, fold, eddy : ( angais )
sinuat inmensa volumine terga, Y. : duo (dracones)
iuncto volumine serpunt, 0. : cnirum (equi), jbtttis,
Y. : f umi, wreath, 0. : siderum, revolution^ O. — A
roll of writing, roll, book, volume: volunken ple-
num querelae iniquissimae : ezplicet volumen:
evolvere volumen: hie plura persequi magnitude
volumiuis prohibet, K. : annosa volumina vatom,
H. — A division of a work, book, ch/qiter, pari:
hoc tertium volumen : sedecim volumina epUtnU-
rum, N. : mutatae tu quinque volumina formae,
i. e. the Metamorphoses, 0.
T61ii]itariia% adj, [voluntas], wilUng, of fret-
will, voluntary, self -constituted: milites, tpo^mfaoi,
Os. : ferocissimus quisque iuvenum cum armls
voluntarius adest, L. : senator voluntarius, lectos
ipse a se. — Plur, m, as subst., volunteers, ok, L.—
Wilful,voluntary,sdf'Sought : mon, suieide: quod
recte fit, si est voluntarium : servitus, Ta.
TOluntaa, Atis, /. p YOL-], wiO, Jree-wHl,
lois^ choice, desire, indtniOion : voluntas est, quae
quid cum ratione deeiderat : quid esaet suae vohm-
tatis ostendere, Os. : has patitor poenaa pecamdi
sola voluntas, lu. : ut dus semper voluntatibos
non mode cives adsenserint, etc. — AbL, of om/$
own will, of one's own accord, wilhngly, woluntarily:
Quod ius vos oogit, id volnntate tnpetret, T. : ae-
quios erat id voluntate fieri : aliae civitatas vobm-
tate in didonem venerunt, L. : Ut sa& irolontate
id quod est faeiendum faciat, T. : soft vokmtate,
nallft vi coactus : istuc, quod expetia, laeft volun-
tate conoedam. — In phrases with pr^fosiiioess^ ad
volnntatem loqui, at the will of another £ viz tt-
men sibi de me& volnntate ooncessum est^ with my
consent: praeter optatum menm, sed valde ex vo>
luntate, gf^eatly to -my satisfaction : aliqnid f aoere
minus ex Gaesaris volnntate, agaittd Omar's
wishes: contra volnntatem eius dioere. — An object,
purpose, aim, desire: oom sfaiC in dloendo varies
voluntates. — A di^Mmiion, indination : populua
autem esse in ali& volontote, to be ctkirwim in-
clined: oelans, qa& volnntate asset in regem, K.:
neque bonae volwitatia- ullum Bignom aqga bob
Digitized by
Google
UCJLvuaiv kODkatucuvvtiuu av wiuu-
talis Tnortaonim.
volnp, adv, [for •rolape; 1 VOL-J, a^rrwoWy,
ddighlfiUy^ wtwfaeUnHy : Venire 8al?otn ?olup
est, T. : bene factum et volapest, T.
voluptariUB, adj. [voluptas], of jAeasure^ giv-
ing enjoyment^ pUaturahle^ pUaaant^ agreeable^ de-
lightful: animi elatio: possessiones. — SwceptibU
of pUaaure^ eapabU of enjoyment: sensus. — De-
voted to pteoMurey luxuriove : borao : disciplina. —
Piur. m. as euUt, : ipsi voluptarii, the voluptuariety
'i.e,the Epiewreane.'^RdaHng to pleature^ concern-
ing enjoyment : disputationes.
volnptaB, atis (^gen. plur, -&tum and -AtiumX/.
[1 VOL-], aatvfaettotty enjoymerU^pUasure^ deliglU:
omne id, quo gaudemus, voluptas est: voluptas
quae percipitur ex libidine et cupiditate: fictas
fabubis . . . cum voluptate legimus ? : gubemacula
rei p. petere . . . adbibendis voluptatibus, i. e. by
splendid eniertainmente, — P e r s o n., as a deity, 0.
— P o e 1 : care puer, mea sera et sola voluptas,
my joy^ Y.—A detire^ patsion^ inclination : suam
Toluptatem ezplere, T. — Flur.^ public sKowt,
games, C, Ta.
volutabznm, I, n. [voluto], a toallowing-place^
hog-pooly siovghy V.
volutabundufl, acfj, [voluto], waUowing^ roll-
ing: in voluptatibuj*.
▼olntatio, Onis, /. [voluto], a rolling^ wallow-
ing : volutationes corporis.
▼olAto, avl, atus, are, freq. [ volvo ], to roU^
turn, twist, tumble about : Dum seso aper volutat,
wallows. Ph. : in luto volutatus : in levi glacie
tabidaque nive, L. : genua araplexus genibusque
volutans Haerebat, i. e. prostrate, V. : (amnis) per
cava saxa volutans, 0. — F i g., to roll, roll aboiU,
roll along: vocem per ampla Atria, V.: oonfusa
verba, O. — Poft., to wallow^ luxuriate : cum omnes
in omni genere scelerum volutentur, wallow. — To
busy, occupy, employ: tacitis cogitationibus ani-
mum, L, : in quibus te video volutatum. — To turn
over, revolve^ consider, weigh, ponder, discuss: gia-
dios in comisationem praeparatos volutabam in
animo, L.: nihil animo: aliud consilium animo,
Cu. : Verba sortes inter se, 0. : raulto secum ani-
mo, L. : secum corde, V. : consilia de Romano
bello, L. : alqd intra animum, Ta. : tacitus mecum
ipse voluto. Si valeam roeminisse. V. : secum, quo-
nam raodo, etc, Ta.
▼olutos, P. of volvo,
▼olva or vulva, ae,/. [8 VOL-], a womb, ma-
trix, lu.— Of a sow (a delioacv), H.
vens, i. ^foUowina t^ the windings, L. : Seminecis
volvit multos, rolls in the dust, V. — To roll up, roll
together, form by rolling: qui terga dederant, vol-
ventes orbem. etc., forming a cuxle, L. : (equus)
volvit sub naribus ignem, V. — Pass., to turn round,
move in curves, revolve, roll down: Ille (anguis)
inter vestis etjevia pectora lapsus Volvitur, V.:
illi qui volvuntur stelUrum cursfls seropitemi:
Ucrimae volvuntur inanes, /ow, V. : volventia
plaustra, V. — Fig., in time, to roU, roll along,
bring on, bring around (poet.): (lunaro) celerem
pronos Volvere mensis, swift in bringing by her
revolutions, H. : sic volvere Parcas, i. e. determine,
V. : sic deum rex volvit vices, i. e. determines the
changes of events, V. : volventibus annis, with re-
volving years, V. : vol vens annus, O. — In the mind,
to ponder, meditate, dwell upon, think over, reflect
on, consider : multa cum ammo suo, S. : bellum in
animo, L. : bellum adversus nos, Ta. : incerta oon-
silla, Cu. : Fauni sub pectore sortero,V. : haeo
illis volventibus tandem vicit fortuna rei p., S. :
iras in pectore, cherishes, L. — In speaking, to roll
off, utter fluently : celeriter verba: complexio ver-
bonim, quae volvi uno spiritu potest : quo melius
volvatur oratio, be rounded off.-^To unroll, under-
go, experience in succession: tot volvere castU vi-
rum, v.: Hulta virum volens dorando saecula
vincit (aesculus), V.
vomer (rarelv vomls, V.), eris, fyi., a flough-
sHiare : cuius (ara'tri) vomere portam perstnnxisti :
Fessi vomere tauri, H. : Vomis et robur aratri, V.,
0.
vomica, ae, /. [ VOM- ], a sore, boil, ulcer, ab*
scess : gladio vomicam eius aperuit, lu. — ^F 1 g., an
annoyance, plagtte, curse : gentium, L.
v5ml8, eris, see vomer.
vomitio, 5nis,/. [VOM-], a spewing, vomiting,
vomitUBi Os, m. [ VOM-], a throwing up, vomit-
ing : aquam vomitu egerere, Gu.
vomo, ul, itus, ere [ VOM-], to puke, spew, throw
up, vomit: post cenam: vomens frustis gremium
suum implevit : ab hor& tertift bibebatur, vome-
batur. — To vomit forth, throw o^U, emit, discharge :
( Charjbdis ) vomit fluctQs, 0. : f umum, V. : ani-
mam, to breathe out, V.
vorago, inis, /. [ voro ], an abyst, gulf, whirl-
pool, depth, chasm: submersus equus voraginibus:
vastftque voragine gurges Aestuat, V. : neque eam
voragiuem ooniectu terrae expleri potuisse, L. :
ventris, 0. — F 1 g. : vos geminae voragines scopu-
lique rei p.: patrimoui, irpemftAW/lf .- vltiorum,
abyu.
1
low whole, 9waUow up^ eat greedily, dtwmr: anima-
Hum alia Yorant, alia raandunt — To ewallow up,
overwtulm, deriroy : vorat haeo (Charybdis) cari-
nas, 0. : (navein) rapidus Yorat aequore vertex,
v. — Fig., to devoHr, pursue panionatdy, ntudy
eagerly : litteras cum homine mirifico : Tiam, i. e.
hasten, Ct. — Topraetiee unnatural Ijut, Ct
vors*, vort-, see vers-, vert-.
v58, plur. of tu. TOSter, see vester.
vSti^Ofli adj. [votum], of a vow.promUed by a
vow, given under a vow, votive : ludi : iuvenca, U. :
tura, 0. : carmina, 0. : legatio, i. e. obtained on the
pretext of having a vow to fulfil.
votom, I, n. [ P. 11. of Yoveo ], a promiee to a
god, iolemn pledge, religioHM engagement, vow: qui
(deus) numquam nobis oocurrit in votis : nefaria
▼Ota: religione voti obstriotum esse: de illo
aegroto vota facere : ante conceptual votum . . .
post votum, L. : debere diis : Exsequi, V. — In the
phrase, voti damnari, to become bound by a vow,
\.e. obtain one'e prayer: quae (ci vitas) dnmnata
voti curam habeat, eta, L. ; cf. voti reus, V. : voti
liberari, L. — That whu^ is promised, a votive offer-
ing: votis inoendimus araa, with bumt^ffenngs,
V. : spolia bostium, Volcano votum, L. — A wuh,
desire, longing, prayer : ea esse vota, earn esse vo-
luDtatem omnium, ut, etc., L. : quoniam res Roma-
na contra spem votaque eius velut resurgeret, L. :
Audivere di mea vota, H. : Haeo loca sunt voto
fertiliora tuo, 0. : voti potens, 0. : votum meum
implevit, Cu.: An venit in votum Attalicis ex
urbibus una ? H«
uvam se deo daturum: se immolaturoft vovere,
Cs. : dictator ludos magnos vovit Veiia captis se
faoturum, L. : ludi voti. L. : Tyrrbeoo Tindemia
regi ( Mezentio ), i. e. solemnly promised, O. — To
wish, desire, wish for: Elige, quid voveas, O. : Quid
voveat duici nutricula maius alumno? H. : Ut toa
sim voveo, 0.
▼oz, vocis./. [VOO*], a voice, sound, tone, utter-
ance, cry, call: omnes voces bominis: com (elo-
quentia) oonstet e vooe atque mota: magna:
8umm&, H.: vooem late neroora alta remittnnt,
echo, y. : ut nostrorum militum vodbna noo nihil
carpei'etur, shtmts, Gs. : una vooe populi R. efferri
by the unanimous voice: ad sonitum vocis vestigia
torsi t, \.^ at the sound of the oars, V. — An utter-
ance, word, saying, speech, sentence, proverb, maxim :
non intellegeie, quid sonet haec vox voluptatls :
ilia Flatonis vera vox : flens diu vocem non mistt,
L. : cum quaereret neque uUam vocem expriroere
posset, extort an answer, Cs. : nescit vox missa
reverti, H. : vetuit me tali voce Quirinus, etc., in
these words, H. : sidera excantata voce Thessala,
incantation, H. : coiisulum voci atque imperio non
obocdire, command: tuis victus Venerisque gn-
tae Voci bus, H. : contumeliosae, abuse, Cs. : Sint
verba et voces, quibus hune lenire dolorem Possis,
maxims, H. : Deripere lunam vocibus, by ineemta-
tions, H. — i^oeech, language : culttis bominum re-
centum Voce formasti catus (Mercnrios), H.:
Graecft scierit sive Latina Voce loqui, O. — PrO"
nunciation, accent, tone: rustica: acuta.
▼ul-, see vol-.
xerampelinae, iruro,/., s=^fypa;iircXcvai QWie
dry vine-leaves; so. vestes), dark-red dothes, dark
dresses. In.
xipbiasi ae, m., = Ki^at, a sword-fish : duma, 0.
xystufl, I, m., = Ivarl^, a eovsrvd eolonnade
for winter exercise; hence, an open colonnade,
garden-terrace, shaded walk: inambulare in xjsto,
C, Ph.
z.
sSlotypia, ae,/., = ^fiXonnria, jealousy.
selotypus, «{/., = ^lyXorviroCt JM^oim: larba,
lu. : moeoTiae, lu.
Zaphyms, i, m., =? Zl^vpoc, o gentle west wind,
western breeze, zephyr, V., H., 0. — P e r s o n., Y.
xmaragdua, l, see smaragdus.
sodiaOQfl» I, m., = J^t^dtaxS^, the zodiac.
sona, ae, /., = Z**y^t ^ woman*s girdle, belt,
zone: Persephones, 0.: teres, 0. — A money-belt,
H.— Of the constellation Orion, the Belt, O.—Ol
the earth, a climatic region, zone: Quinque teneat
caelum » nae, V., 0.
xonarius, adj. [xona], of a belt, of a girdle;
heuoe, plur. m. as subst., makers of girdles,
sonula, ae,/. dim. [zSiia], a little girdU, Ct
TABLE OF ROOTS.
The term ' Root' is used in different senses. It is soroetimes supposed to designate an original
element of language; the first form in which a thought vaguely clothed itself in articulate sound.
In this sense, however, there can be no roots in any language known to us ; for these languages
consist substantially of groups of words transmitted, with modifications, from older languages.
Such groups, and the words composing them, can often be traced back for ages before the languages
arose to which they belong; but still as words and groups of words, as verbs, substantives, pronouns,
etc. — with no direct evidence that the so-called roots are older than the words which contain them.
In this book the term ' Root * simply designates that element, common to all the words of a
group of kindred meaning, which remains after formative additions are removed. Thus, in Latin,
we find a group of words which relate to guidance or govemmenty such as regO, r6x (i. e. regs), reg-
num, rfignO, regula, regia ; and a group which relate to standing or fixedneu^ as stO, statiO, status,
statim, stabuluro, stabiiis. Now in either group, apart from the elements in any word which make
it a verb or a substantive or otherwise specialize its meaning, the core of the word, that which is felt
to contain the fundamental notion or suggestion which is common to the whole group, is the syllable
REG- or STA-, and this accordingly we o«ll the Root The use of the term roust not be understood
to imply that Latin roots ever had an independent existence, as parts of speech.
When we find that different lang^ges fall into groups whose roots are substantially common,
we infer with certainty that these languages had a common origin. Since this relationship has been
proved, in different degrees, among a multitude of languages, including the Sanscrit, Persian, Greek
And Latin, the Slavonic, Scandinavian, Celtic and Germanic tongues, scholars recognize in these a
class, called the Aryan or Indo-Germanic languages ; all of which must be modifications or develop-
ments, more or less remote, of one original language, spoken in early times by common ancestors of
the Aryan races. Some philologists have thought it possible, by studying the speech of existing
peoples, and the recorded fragments of the speech of others, to determine the laws of development
and change, so as in a great measure to reconstruct the original Aryan language. Their efforts in
this direction have been fruitful of interesting and suggestive results; but no agreement has been
reached concerning the nature or form of the original vocabulary. These efforts have been founded
too largely upon the study of written words, which are imperfect symbols of what is uttered and
heard ; while a scientific inquiry into the laws of change in language requires a study of the organs
of speech, and of their work, products, and habits in the intercourse of life.
The following Table, therefore, is presented merely as an aid to the student in grouping Latin
words under their simplest significant elements ; and then in associating the groups with those in
which the same elements have been discovered in Greek, German, and English. For this purpose
the principal words of the vocabulary, whose relationships are known, are brought into kindred
groups, each under its Root, with an occasional indication of the connecting link supposed to have
existed at some period between forms which appear isolated in our fragmentary records. All forms,
thus assumed to account for others, and of the actual use of which there is no direct evidence, are
marked with an asterisk. When a parallel group is found in Greek — that is, one in which the mean-
ings, forms, and history of the words show that it must, in some earlier stage of development, have
Latin are referred to in but a few mstructiTe instances.
Most of the Roots in our Table are pretUeaiive or verbal Roots ; that is, each of them, in connect
tion with certain formative elements, is found in a group of complete words, including verba and
nouns, of definite meaning, the Root itself suggesting, in the consciousness of the speaker and tike
hearer, a general notion of action or being, out of which, by a process of specialization or integration,
each of these definite meanings may have arisen. But there are also a few Roots or elements whi<^
as Max Miiller say, * merely point to an object in space and time, and express what we express bj
here^ there^ th^fiy thU^ etc. In their primitive form and intention they are addressed to the senses
rather than to the intellect. Tliey are sensuous, not conceptual.* These are known as prtmomimni
stems or demonUrative roots, each of them being the common element in a group of * synabolic '
words ; that is, of pronouns, conjunctions, prepositions, and particles indicating; n^t actions nor ob-
jects, but relation^.
1 AC- (strengthened ANC-), bend, twell, Gr. ay-
Ktifv, dyKvpay oycoc ; Lat anulus ( dim. of
old ftnus, rinpy for *acnus), annus (for
* ac-nus ), whence ann&lis, per-ennis, soll-
emnls ; ancus (one who croueheiy a eervant^
cf. Ancus Martins, eervani o/Mare), whenoe
dim, anculus, ancula, ancilla; angulus, un-
cus, cf. also unguis, ungula ; ancora is the
6r. dyKvpa, — Cf. Germ. Enkel, Angel ;
Engl, ankle, angle.
2 AC-, aharp^pieree, Gr. dinit dicfifiy (ycoci dtcpufVi
etc.; Lat acies, acus, acu5, acQtus, acer,
acerbus, aiista (i. e. *ac-ri8ta, mperl.\ ace-
sc5, acidus, acip6nser (cf. prima). — Fig. of
sight : Gr. otrve (for * 6icu\ 6auofiM ; Lat
oculus, fts (orig. a die; hence, <m«, wiitt/X
whenoe bes (bi+as), semis (semi-ffis),
sestertius (sSroi -f fts + tertiug), etc. ; cf . also
cece (peril, look therey like iii), — Cf. Germ.
Ecke ; Engl, edge, eager.
8 AC- ( AP-), swift, Gr. wrvc, Viriroc (for ♦ ikFoq) ;
Lat 5cior, equus, aqua, amnis (for ^apnis),
Apulia, perh. also aquila ( but cf. Aquild
and Gr. itypo^).
1 AG-, drive. Gr. ayw, dypa^ dypSc^ dCu>y (axle) ;
Lat ago, dego (i. e. ♦de-igo), c6j?6 (i. e.
*oo-igO), co-&ctus, oo-ftgulum, ftctiS, ftctor,
ager, ft^en, 1 examen, agilia, axis, &Ia (for
*axula); prod-igus, amba!?68, ambiguus;
perh. Ignis (from its mobility), and igitur
(i. e. quid •igitnr? for quid agitur ?).--Cf.
Germ. Acker ; Engl, acre, aoom, ache.
2 AG-, toeiffh (orig. one with 1 AG-, cf. exigS, i. e.
♦ex-ago). Gr. d^ioc; Lat 2 examen (for
*ex-agroen), exiguus, exilis (for ♦ ex-igilis).
8 AG-, say. Gr. ^ul ; Lat ftid (for *ag-iO X <^d-
ftgium, pr5a-igium, cSgiti (for *co-igito).
nego (from * ne-igus, aer^flng),
AID-, hum, Gr. aiBia, Airyif ; Lat aedSs {jkeartk,
hou9e\ aedllis, aestus (i. e.'*aid-tus), aest^ ;
perh. ftter, fttrium, fttrdx ; cf. IdQs.
AIS-, melal. Lat aes, aerQgo, aenus, aSneus.
1 AL-, AR-.feed, grow (orig. one with 1 OL-, OR).
Lat alo, altus, alnus, alaoer, alumnns, alvns,
alveus; oo-aldscd; cf. Engl, eld, old.—
Strengthened, ARDH-, raite. Or. 6p^,
op^po^; Lat arduus, arbOs, arbutus.
2 AL- (ALI-), otAer, wbranae, Gr. SKKqq (for
*<iXioc)} ciXX^Xwv, oXXainrM; Lat alius,
ali-bi, ali-quis, ali-Snus, alter, altemus,
altercor, ad-ulter ; cf. Engl. else.
AM-, love, Lat. amO ( through * amus, toning \
amicus, in-imlcus, amor, perh. amoenus (cf.
Gr. dniiviav), — Orig. CAM-, whenoe perh.
cftrus (for ^cam-nis ; cf. Engl, caress).
AMB-, EB-, ttwdl, gueh, Gr. Sfippoc, d^poQ, ofifa-
Xoc; Lat imber, imbrex, ebrius, aobrius,
umb5, umbilicus.
AN-, breathe, Gr. oye^ioc; Lat anima, animus,
perh. onus (as the cause of panting) ; cf.
ftlum {wild g^iCy for *an-lum), h&l5 (for
*anlo), anhelus (L e. ^an-en-lus, redupli-
cated form for ^an-an-lus), anhel5.
ANA-, pronominal stem, 8d pers. Gr. Iviy <V,
Mov, tv^a; comp. in tyrtpov; IaI. in,
inde ; eomp, inter, interior, intimas, intrft,
intrS ; ntp, imm5 (for * in-md) ; cf. ille, oki
form oUus (for * ono-lus, as Qilus for * Jun-
ius).
Aal, Eogl. eel (from old dim, form *agla
for * angla ; cf. LaL anguilla).
ANT-, before^ against (streogtbened from ANA-).
6r. dvTTiVj Avrioi, avri ; liat. ante, antl-
quu8, antes. — Gf. old Germ, ant-, in Ant-
wort, ent-lang ; old £ngl. and-, in an-swer,
a^long (Angl.-Sai. andlang).
1 AP-, lay hold, Gr. Hima^ dTrfivri ; Lat aptus,
ap-l8cor, ad-tplsoor, coepi (from ♦co-apioX
apex, ftmentum ( for * ap-mentum X ames,
c5pula (for *co-apula).
2 AP-, OP- (gpecialiaed from 1 AP-), to lay hold
for work, roork^ hdp^ hwet. Lat opus,
opera, opifex (with 2 FA<>), oflRcium (opi-
ficium), ofBcTna (old, opificTna) ; opSs, opu-
lentus, inopia, cdpia (i. e. ♦ co-opia), coepio
(L e. *oo-api5), optimus; opto; omnis (for
^apnis); aper (6€^e^^); * opinus (whence
necoplnus, opinor, opinio) is prob. mentally
laying hold, tuppoting.
1 ABp,/^. Gr. ApapiaKUt aptimv, dpierocj &pi^iMQ,
dp/i6i, (ippa ; Lat. ars, iners, sollers, artus
(•Qs), artus (a, am), arma, armus, armillus,
armentum. — Gf. Germ, and Engl. arm.
2 AR-, RA-, pUmghy row, Gr. &p6^^ aporpov, (pe-
rqc> ipfTiioQ ; Lat. aro, arvus ; remus, ratis,
rota. — Gf. Germ. Emte, Ruder; Engl, ear
{plough'), row, rudder.
8 AR-, 6vm, dry, Lat areo, ftridus, ftrdeo (for
* ftrideo), ilrdor, ardens, ftrca, perh. assus
(for ♦Srtua, ♦ftrsus ; but others refer it to
AD-, Gr. dS» in d^a», iO^aivvy parch),
4 AR., see 1 AL-, AR-.
ARG-, tkiU in, keep off. Gr. dpKkia, dpriyto (aXc^,
dXi^u); Lat arx, arceo, exercefi, area
(whence Engl, ark), ftrc&nus, arcus, Luper-
CU8 (who keep% off wolves; of Pan, hence
Luperc&lia) ; cf. also orca, Orcus.
ARG-, bright. Gr. dpyStt dpyvpoQ ; Lat arguo
(I e. to make *arg09 or ciBar)^ arg&tus,
argilla, argentum.
AS-, eit. Gr. ^/ioi, ijfrvxoc ; Lat anns (for * asnus),
&ra (old asa).
1 AV-, mark, delight, desire. Gr. oic ; Lat avus,
ab-avus, atavus (i. e. * ad-avus), avunculus,
aveO, avanis, ovis, autamnus (i. e. bringing
saiis/aetion ) ; perh. Utor ( from Qtis, Mp,
for * av-tifl ), Qtilis, fksus, Qstira, ^QrpO ;
5tium ( for * avtium ), neg-5tiam ; audeo,
ausus; cf. EngLewe^
2 AV-, mark, noCiee. Gr. dtw, o^ ; Lat audiS,
w *» . , ,,.^^y .^w^.. -«... -..Vf.^, «..^rwk, ,*„,„.j, V„,fmwy
Aer6t, tpov \ Lat avis, ovum ; ftSr (= diip),
aura (sofipa). — Cf. (VA-) Germ, welien,
Wind ; Eogl. wind, weather.
4 AY', put on, Lat ind-u6 (for * ind-ov5), ex-u6,
exuviae, reduvia (from * red-uG), subilcula
(from * sub-uo), omentum.
AVG-, grow (orig. one with VEG-, VIG-). Gr.
av^iMty aif^avt*; Lat auctor, aucUo, aug-
mentum, auged, augustus, auxilium. — Gf.
Qerm, auch ; Engl. eke.
AVS-, bum (orig. one with 1 VAS-, VS-). Gr. avio
(for *a{fitui), awriov ; Lat auster, Aurelius,
aurum, aurora. — Gf. Germ. Ost; Engl. East
BA-, VA-, VEN-, go ( ohr. GAM-, GVAM- ). Gr.
fiaivia, poKrpov ; Lat arbiter (for * ad-ba-
ter), ambulo (for *ambi-baIo); baculum;
v&do, vadum ; veni6 ( for * gvem-io ; cf.
quoniam for * quom-iam), eventus, advena,
adventus, con venae, conventus, contiO (old
coventiO); me6 (for •gmeO). — Gf. Germ,
kommen ; Engl. come.
BAL-, BAR-, bleat, stammer. Gr. pdpPapoQ ; Lat
bald, balbus, blatero.
BI-, drinky see P0-» BI-.
BOV-, BV-, ery out, bellow ( older GV-, cf . Engl,
cow). Gr. fiori, /3ovc (i. e. fioPi:) ; Lat b68
( dot. flur, b5bus, bQbus, for * bovibus ),
boo, bttcula, bQbulus, bubulcus; babO,
bUfo, bucea, badna.
BREG-, break, Gr. flpccxyQ', Ppax^v (the shorter
arm); Lat brevis (for *breg-vis, cf. ten-uis)^
brtlma ( for ♦ brevima, L e. brevissima \
bracchium (= Ppayiwv),
BV-, see BOV-, BV-.
1 GA-, GAN-, sharp (cf. 2 AG). Gr. rwvoc ; Lat
cOs, catus (from * care ; cf. dos, datus from
dare) ; cautSs, cuneus ; cf. Engl. hone.
2 GA-, GI-, pronom, stem, who, Gr. (xa-) wcuf ,
wot), voooQ ; Lat qui, quae, quod, quom
(2 cum), quot, quam, quia, quantus, quails,
ubi (i. e. • quo-bi), ceterus, cis, cilifts, 2 uter
(for ♦ quoter).— Gf. Germ, wer, was, warum ;
Engl, who, what, why, hpw. — Weakened
GI-. Gr. riq (for kiq)\ Lat quis ? cf. Engl,
he, him, it (for older, hit),
GAC-, GANG-, hangy delay, Gr. okvoq ; Lat cunc-
tor. — Gf. Germ, hangen ; Engl, bang, ban-
ker.
1 GAD-, fall, Lat cadO, cadQcns, cad&ver, casus
(for ♦ cad-tus), occasid, cSdo (for ♦ce^cad-C),
a oma* «
cetsio (for * oed-tio), dlscessus, ooeid-aas ;
cesso; accersfi for aroeasS for *ad-oea8d
(cf. arbiter). — Gf. Germ, hetzen, Haas;
Engl. bate.
2 CAD-, bt-ight (orig. one with CAND-). Gr. iraOa-
poc, iraivuc ; Ijat. caatua, In-oeatus, caatlgO.
1 GAL-, GAR-, oa//. Gr. coXaw, nieX^irw, rcXa^oc,
iropa^, Ktipv^, Kpdyoi: ; LaL calo, Kalendae,
oon<€il-iuin ; nuiuen<€la-tor, cl&mo, clamor,
Iftmenta, lameotor, clarus, claaais, clangor
ibut cf. Engl, clank, clink) ; oorvus, comix
cf. Gr. Kopmnfi ). — Gf. G«rm. bell, holen ;
Engl hale (i. e. draff), haul.
2 CAL-, SGAL-, cover, hide (cf. 1 GAR., SGAR-).
Lat squiileo, squftlor, squAiidus; occulo,
occultus, calix, clatn, galea Tfor *calea),
cella, ciliuin [eye-lid), supercnium, domici-
lium, cftlTgo, cSld, color, columba, culleus,
cucunu8.---Gf. Germ, hehlen, hfillen, Hohle;
Engl, hull, hell, hole, hall.
8 GAL-, dry, warm, Gr. 2KEA-, vciXXw, <i9ccXi|C«
OKiXtrov, vkXiipo^ ; Lat caleo, calor, call-
du8.
GAM-, bend, Gr. KOfiapa; Lat camur, camera
(zrjcd/iapa), curaera. — Gf. Germ. Harame,
Ilimmel, hcmmen ; Engl, hem, ham.
1 GAN-, ^Mtnd, tififf, Gr. navayii, Kova^Q ; Lat
cano, canor, cantus, cant5 ( whence Fr.
chanter, Engl, chant, cant), viti-cinus, ac-
oentua, eoncentus, praecentio, comi-cen,
Ubicen, os-cen (from Os, dris), bQcixia, perh.
lus-cinia (L e. * luscl-cinia, from * luc-scum,
twUight, L VG-) ; cf. also cygnus = Gr. xif
Kvoc (perh. for ^ci^-cvyoc). — Gf. Germ.
Hahn ; Engl. hen.
2 GAX-, GANG-, 8urr<mnd. Gr. coyvoc ; Lat cin-
go, cingulus, prO-cfnctua, congiua. — Gf.
Germ. Hecke; Engl, hedge, haw. — Orig.
one with GVRr, and reduplicated in Lat
cancer, cancelll.
GAND-, glow. Gr. leaydapot, cf. lavBog ; Lat can-
dor, candeo, candidus, candela, in-cendium,
inceiisio ; * cand5 only in composition, as
accendo, incendo. — See abo 2 GAD-.
GAP-, take, hold. Gr. ce^X^, Kumi ; Lat capio,
capAx, captor, captio, couceptiO, captlvus,
capulus, capSdo, caput, capistrum ; auceps
( from avis ), aucupor, forceps (hot-^eixinff,
see 2 FOR-), manceps (from manus), man-
clp-ium, municeps (from munia), particeps
(from pars), princeps (from primus), dein-
ceps, occupo (f rom ♦ oc-ceps, i. c. •ob-ceps),
praecipuus {taken in preference), anticipo
(through *anticipus). But -ceps repre-
sents caput in an-ceps (for ^ambi-ceps, tiffo-
headed, doubt/vl), bi-ceps, prae-ceps (head-
0 21 CM-, o«r-
/or0tii<M<.--Caepe probably belongs here,
also cainyXoc and cavpo; cibus is doubt-
ful.—Gf. G«rm. haben, Hafen, Habicbc;
Engl, ha^e, haven, hawk, bebool
1 CAR-, SOAR., hard, eerape, Gr. xopo^vw, x^
ptov, nifm ; Lat soorturo, Snurus ( dtd^-
fooUd), cared, oorium, cortex, caries, caii-
na, career, cervus, oomft ( cf. Engl, ooni,
Genn. and Engl bom), oorous, cf. ihe Sa-
bine curis (epear), quercus.— Fuller form
SOAR- in Gr. mctM, mttpia ; Lat scaunui,
seortum, stercus (perh. for *8cartusX cf.
ecreO, acreatos. — Perh. also casaus. — Gf.
Germ. Scheere ; Engl shear, share, short
—See also SGAL-, SGAR-.
2 GAR-, GOL-, mix, cook. Gr. xtpavvvfu; Lat
carbo, creroo ( from ♦ cremus, cf. cremor,
broth), creta ; cullna (whence Engl kiln).
— Gf. Germ. Herd ; Engl, hearth.
GARD- ( SGARD- ), leap. Gr. mopoiiXti, KopiaK,
Kapiia ; Lat cardd, cor, dis-eors, aOcorj,
etc.-— Gf. Germ. Her£ ; Engl heart
GARP-, SGARP-, pluck. Gr. co^xoc, <rcop9rioc,
apirtiZuf ; Lat scirpus, carp5. — Gf. Germ.
Herbet; Engl harvest— See also SGARP-,
SGALP..
GART-, GRAT-, weave, bind. Gr. gapraXoc (cf.
rXirt^M ) ; Lat criltes, crassus, restis ( for
* crettis); — Gf. Germ. Hiirde; Engl. bardl&
1 GAS-, eing, praiee, Lat carmen (for * casmen),
Gameua, Camilla, perh. also c€nsed.
2 GAS-, white, Lat cascus, canus (for * casnus).
8 GAS-, scratch. Lat caesaries, carduus, carex.
CAT', fall Gr. c<Sroc ; Lat oatSna ; cf. 1 GAIK
1 CAY-, watch, ware, Gr. Aao-ntay, ojcdvw ; Lat
caveo (from * cavus, wary), cantus, cantio,
causa ; perh. also cQra ffor * cavira), cflrio-
sus, slScftrus. —Orig. SCAV-. — Gf. Germ,
schauen, sch5n ; Engl, shew, sheen.
2 GAV-, GV-, hollow, swelL Gr. kvbu, xvpa ; Lat
cavus, oavea ( whence Fr. and Engl, cave,
ca^e ; also Fr. geole, Engl gaol), carenu,
caulae, caulis, caelum (for * cavilum), cae-
ruleus or caeralus (for *caelulus), coraulus,
perh. also canis ( cf. Kvttv, Germ. Hund ;
Engl, hound).
1 GEL-, GER-, ilrihe, drive, Gr. ccXiic. ^Kam ; Lat
peroello, pro-oelia, olftva, clid^ gladios
(for ^cladiuB, cf. glona, 1 GLV*), callis,
oeler, ceioz, pro-oul, celeber, eulter ; cnrsu^
coluber; currO, incnrsiG, currua, cartLlis.
cms. — Cf. Germ. Ross, Heer ; Engl horse,
wal-rus, harry. — Redu plicated, OALC-, Lat
calx, calceus, caloG, calculus, <^car, ealiga.
2 GEL-, CER^ ri$e, tower. Gr. Kopfit Kpavioy, S9-
Digitized by
Google
sta. — Cf. Germ. Holiu ; Engl, bill, halm.
1 CER-, CRE-, make, Gr. «nif>oc, KpaTOC, Kpaivut ;
Lat. Gerea, caeriiuonia, creo, erased, creber,
incrementum, corpus.
2 CER-, CRE-, part. Gr. icpivw. dicpiToc, njpof ,
Kopos (broom); Lat. cemo, crSvi, s€-cretu8,
certus, cera, sin-cSrus ( see 8 SA-, SIM- ),
excrtimentum, cribruro, crimen, discrlinen.
1 CI-, rouse. Gr. xiio, nviut ; Lat. cieO, ex • cio,
citus, sollicitus; cf. Engl. hie.
2 CI-, lie. Gr. Ktifxai, Koifidu, K&fiost Kufia ; Lat.
dvis, qui^3, quiesco, cf. tran-quillus. — Cf.
Germ, beim ; Engl, liomc, hive.
CLAV-, lock. Gr. cXeic; Lat. clavia, condftve,
claudo (for *clavido), clausas (whence
Engl, close), in - clQdo, in - clflsiO, claiidus,
clavus. — Orig. form SCLV-.-— Cf. Germ,
scbliessen, Scbloss ; Engl, slot (boU).
CLEP>, steal, hide ( strengthened from 2 CAL-,
SCAL-). Gr. cXfiirnyc (cf. Kpirtmaf caXvir-
rfi»); Lat. clepo, clipeua.
CLi-, lean. Gr. cX^vcn, kklfia^ kXIvij ; Lat. -cllnO
in de-clTno, in-clInO, etc. (from *cllnus,
ei^a?it); -cllnis in ac-clinis, trl-cllnium, etc.;
cll-tellae, clivus ; libra (for * cllbra), llbro,
dellbei 0.— Cf. Germ, lebnen ; Engl, lean, lid.
1 CLV-, hear. Gr. kXvw, KXiird^y K\civ<$c» JcXwrof ;
Lat. clued, cliens, in - clutos ( cf. Clod-wig,
Ludwig, Louis ), laus ( for * claus ), gloria
(cf. gladius, 1 CEL-, CEB-). — Cf. Germ.
laut,Tauem; Engl, loud, listen, lurk.
2 CLY-, cleanse. Gr. rXv(a» ; Lat do&ca, Cloiclna.
CNI-, CNIC-, betidj strive. Gr. Kvriftrf, «ovfw ; Lat.
nltor (for * cnltor), nlxus (for ♦ cnlc-sus),
pemix ; cf. Conor.
CNV-, CNVC-, scrape, Gr. kvvw, covic ; Lat. nau-
cum, nugae, cinis, cf. also uux, nucleus.
COC-, cook. Gr. (IIEn-) viwrut, wiiruw; Lat
coqu5, coquus (cocus).
COL-, till, Gr. /3ovHc6X-o£, koXoI ; Lat colo, cold-
nus, cultor, cultus, accola (i. e. * ad-cola),
in-cola, agri-cola ; inquillnus.
CRAP', rattle. Lat orep6, crepitus, cr&bro. — Cf.
Germ. Harfe ; Engl. harp.
CRAT-,/af7A (in simple form only in Sanscrit).
(>>m pounded with 2 DA- in Lat cr6dd
(for*cret.d6).
CRV-, raw. Gr. Kpvogf Kpvtpog, KpwrraWoQ, cf.
Kpiag ; Lat cruor, cradus, cradSlis, cruen-
in ac-cumbO, iu-cumbo, etc.; ciSpa. — Cf.
Germ. Hnufen, hiipfen ; Engl, bump, hoop,
hip, heap.
CVD-, beat. Lat c(ld5, fn-ctXs.— Orig. CV-.— Cf.
Germ, hauen ; Engl. hew.
CYP-, wis^i, Lat. cupio, ciipidus, cupldo, cuppes
(dainty, old), re-cupero. — Cf. Germ, boffen;
Engl. hope.
CVE-, CIR-, curve. Gr. Kopwvri, Kvproc ; Lat co-
rona, curvus, circus, circulus, cirrus, curcu-
lio, crux, crucio. — Strengthened, C VAR-,
whence varus ( for ♦ cvftrus ), varicus ; cf.
also la-cer-tus (perh. for * cracertus, * cla-
certusV — Cf. Engl, ring (A.S. bring). —
Variea COL-, in oolu.«, collum ( whence
Engl, collar). — Cf. Germ. Hals, Halseberg
(whence Engl, hauberk).
1 DA-, ffive. Gr. iidufu^ Butpov ; Lat do, d6s, dO-
num, cedo (imper.), pru-dO, prOdilor.
2 DA-, DHA-, put, Gr. ri^fii, difiiQ ; Lat. only
-do in certain compounds, as ab-d5, con-do,
ob-do, per-d5, sub-dO (in which it is con-
founded with I DA- ) ; pestis is perh. for
* perd-tis from perd5. (The Sanscrit DHA-,
Gr. OE-, appears in the Lat 2 FAC-.)
3 DA-, DAP-, share. Gr. iaikt, Sawdvi), Ojfioc ;
Lat daps, damnum (for *dnpnum; cf.
somnus, SOP-). — Cf. Germ. Zeit; Engl,
time, tide.
DAC-, DEC-, take hold. Gr. Sixofiai, SaicrvXoc;
Lat dexter, digitus. — Cf. Germ. Zehe,
Zange ; Engl, toe, tongs.
DAL-, DOL-, hew, cut. Gr. ( AAP- ) iipu, ddvpo-
fiai ; Lat. dolo (from * dolus), doleo, dolor,
dolium. — Cf. Germ, zebren, xergen ; Engl,
tear, tire.
DEC-, beseem. Gr. ioickio, Bo^a ; Lat. deced, decus,
decor, dignus (for * dec-nus).
DiC-, DIC- (DAa), shew, point. Gr. ii-dax-fi, Si-
idoKiit, ^fffiy, Bvca^^, SiiKvvfii; Lat. dIcO,
dictid, doced, doctor, doctrlna, documentum,
discs (for ♦didc-scO), dico (-Are^ from ♦ di-
cus, cf. fatidicos, causidicus ), dicio, condi-
cio, in-dex, vin-dex (see VAN-). — Cf. Germ,
zeigen, Zeichen ; Engl, teach, token.
DIV-, DI-, DIAV-, shine. Gr. Ai'c, Ai'oc (gen. etc.,
of Zevc), iiog, Zf uc (for • Awvt) ; Lat dl-
Tus, dives, dis, Diftna, dlvlnus, di6s, merl-
di§s (for * medi-di^s, cf. medio di$), bo-di§,
pti-die, cf. pran-dium (doubtless connected
Digitized by
Google
( for * nuDc-diu8 ), dm, diuraus, iuIm
♦ diuyar), luppiter (perh. for ♦ Diau-]
lom (for *DioYi8; hence EogU j
iuvO (from * iuvos, L e. * diuvua), iil<
iuvenis, iflnior (for iuvenior; when
giovane, Fr. jeunel iuvencus (of
jung; Engl young), iQnius, iQliu
Germ. Dienstag ; Engl. Tuesday.
1 DOM-, build. Or. {R. AEM-) Hfiw, dofi
domus. — Cf . Germ. Zimmer ; Eng
2 DOM-, tame^ tvbdue, Gr. iafivaut ^f
domd (from * domus, tame)^ domf i
Grerm. zahm, ziemen; Engl, tam
(old).
DVA-, DVI-, apaH, two. Gr. ivo, ita,
duo, dubius (for ^du-bhius, F
cf. Gr. ii'fwoQ ), duplus ( PLE-
♦ d?i - ies ), bi-, binus, dis- ( for
Germ, zer-), 2 vet (for ♦ dvai),
duellumX imbellis. — Cf. Germ.
Zwist, ZwtUing ; Engl, two, twi i
twig, twist, twin, twine.
DVG-, lead. Lat dux, daco, ductor,
♦ e-dux, hringing <nU). — Cf. <
Zug, zucken; Engl tug, tow, i
ED-, eat. Gr. I^w, (V^tw, 61ovq\ I
edQiis, esca (for *edca),
! through esor). — Cf. Germ,
for Ter-essen); Engl, eat,
also d6ns for edSns, cf. (
dens, with Engl, tooth, Gei
f erred by some to 8 DA-.)
EG-, need ( cf. AKG- ). Gr. axh '
(I. e. * ind-egus), egeo, ege*
EM-, take. Lat. emo, fimptor, ' i
plum, praemium (for * pra i
como ( for ♦ co-imd ), d6
(for * sub-imO), red^mpti i
vinum and demo). — Ori
— Cf. Gr. vifjua ; Germ. '
ES-» be, live. Gr. eifu ( for *lf
sum (for *e8um), ab-8£ i
insdus, ab-sent-ia, eras
Cf. Germ, sein, sind, S i
sooth, 8in«
1 FA-, thine, ehow. Gr. ^mii
^Q\ Lat for, Infftr
fatuus, fateor, Infitiae
ftpeeeh), fanum, profai i
fftstus, ne-farius (for
fenestra. — See also
2 FA-, yatofi ( older GHA- i
Lat adfatim (L e.
■
Digitized
d by Google
•^qpioVf -vpavta I utku xerus, leriu, leiux,
ferula. — Strengthened, FRVD-; frOstum,
f raus, f r1\stra. — Cf. Germ, toll ; Engl, dull,
dolt.
8 FER-, FRE-, hM^fix. Gr. (GEP-, OPH-) ^po-
voc, ^pnyvQ ; Lat. f erC, fermd (for * feri-
me, tup. of ferS ), f rotus ( through ♦ fre5,
Iiold up), frenuro, flrmus, cf. also forma, for-
tis, fornix.— Cf. Germ, tragen ; Engl. drag.
FES', bright, Lat f eriae, f estus.— Cf . Germ, baar ;
Engl, bare (i. e. nakedj shininff).
¥EV', FE-. FV-, breed, Gr. (♦T-) fm*, fvr6g,
0u(rc(, ^vX^ ; Lat f ul, f utarus ( through
* fuo, used to supply parts of sum), futu6,
fetus, f ecundus, faenus, fellx, f §les, f dcus ;
dubius (sec DVA-).— Cf. Germ, bin ; Engl,
be.
1 FID-, FlD-, bind, trugt. Gr. (niG-) w«0«,
vttfTog ; Lat fidSs, fidelis, fidus, perfidus,
fid&cia, fido, 2 foedus. — Cf. Germ, binden,
Band ; Engl, bind, bond.
2 FID., ^U. Gr. (4>IA-) ^tidofuu, ^SiHt; Lat
find6, fissus, bifidus, finis ( for * fid-nis ),
fibra, fimbriae ; perh. f Qnis (for * f ud-nis).
— Cf. Germ, beissen, bitter; JBngl. bite, bit-
ter, bait, bit
FIG-, handle, fix. Gr. ( eiF- ) ^lyyovw, ^^yw ;
Lat fingo, figulos, figura, fictor, fictilis, effi-
giSs, figo, fixus, fibula. — Cf. Geim. Teig,
Teicb ; Engl, dough, ditch, dig, dike.
FLA-, FOL-, FLO-, Uow. Gr. (*AA-, ♦YA-) ^Xaff-
/idc, ^XXov ; Lat. flo, folium, foUis, fled,
fl&bilis, flStus, flos, floccus, cinifld. — Cf.
Germ, bl&hen, bitihen, Blut ; Engl, blow,
bloom, blood.— See also FLV-, FLVGV-.
1 FLAG-, FLIG-, etrHce. Gr. ( OAA- ) ^Xa«, cf.
dXi/3ai ; Lat flagrum, flagellum, * fligo
(through * fligus) in ad-fllgo, In-fllgo, etc ;
prSfllgo, flictus.— Cf. Engl, blow (stroke).
2 FLAG-, FVLG-, blau. Gr. ^Xlyoi, 6Xd{, cf.
j^pvyw ; Lat flamma (for * flagma), flamen,
flftgitO, flagitium, fliigro, fl&vus, fulgeO, ful-
men, fulgor, fulgur, fulvus. — Cf. Germ,
bleich, bhnken ; Engl, blank, blink, blench.
FLEa, see FALC-, FLEC-.
FLV-, FLVGV.,>totc. Gr. ^voc, ^vapia^ olv6^
<lt\vl ; Lat fluA, flOxI (for ^flugusl), fluctus,
fluidus fold, flQvidus), fluvius, flOmen, fled
(strengthened from FLA-).
FOD-, dig. Gr. (BOO-) /3<»poc ; cf. fiiMQ, fiiv-
iog ; Lat fodiO, fodi, fodico, fossa, fossor.
2 FOE-, FVR-, toarm. Gr. (GEP-) 3ff>«, ^tpfiog,
^ipog ; cf. ^oXtw, ^oXwoc ; Lat foniax,
form us, f umus, for-ceps ( CAP- ). — Older
form GHAR-, whence GLA-, as in Germ,
glatt, Glass, glUhen ; Engl, glad, glow, glit-
ter.
FRAG-, 6rea*. Gr. (^PAK-; see LAC-. also 2
VEL-, VOL-) paKog, pfiyvvfiif pw^; Lat
f rangd, f ractus, &nfractu8 (i. e. * ambi-frac-
tus), fragilis, fr&gmentum, fragor, nau-
frag-us, suf - f rftg - ium, suffragor (from
* sufTrftgus ). — Cf. Germ, breolien ; EngL
break, breach.
FREM-, roar. Gr. (BPEM-) Ppifiu, Ppofiog,
Ppovrfi ; Lat f rem6, fremitus, f remor. —
Cf. Germ, brummen, Bremse ; Engl, brim,
breeze.
FRI-, rub. Gr. (XPI-) xP^oi, vpifiirrat ; Lat. f rid,
f rico, f rivolus, frendd (but perh. for * f rera-
d5; FREM-); reduplicated in furfures. —
Older form GHRI- ; cf. Engl, grind, grist
FRIG-, fareh, freeze. Gr. fpiaau, piyog ( i. e.
Ppiyos) ; Lat frlgo, fngus, f rigidus, frIgeS.
FV-, FVD-, pour, Gr. ( XE^- ) v««, xwric ; Lat
f undo, fons ( for * fovoiis ), f asio, f uttilis,
refQto. — Old form, GHV-, GHVD-; cf.
Germ, giessen ; Engl, gut, gush, geyser.
FYD-, bottom. Gr. w^iuiif; Lat fundus (for
* f udnus), pro-f undus. — Cf. Germ. Boden ;
Engl, bottom.
1 FVG-, FRVG-, «w, «yoy. Gr. a^v^ccv; Lat
f ungor, perfflnctiO, f ruor ( for * f rugvor ),
f rilx, f ractus, frumentum.---Cf. Germ, brau-
chen, Gebrauch ; old Engl, brook (use),
2 FVG-, bmdyfiee, Gr. ^vyw, fvyh ; Lat fuga,
f ugo, perfuga, f ugid, f ugitlvus, refugium. —
Cf. Germ, biegen, Bogen ; Engl. bow.
FVR-, FERV-, rage, swell, Gr. ^^pw, redupl. ?rop-
^Vfow; 0f>eap (for *^Pap); Lat fur5,
furor, furia, furvus, fuscus (for ♦ f urscus),
fnitex, fervo, fervor, ferveo, fermentum,
fretum, defrutum, perh. also frons. — Cf.
Germ, brauen ; Engl, brew ; perh. also
Germ, brennen (with Engl, bum) and
Engl. brow.
GAL-, GRV-, glide, fall (cf. 2 GAB-). Gr. p^m
(for *yfaKHia\ ^aXavog; Lat glans;
* grud in congruO, ingruo.
1 GAR-, sound. Gr. ykpavog, ynpvg ; Lat. augur
( i. e. ♦ avi-gur, bii*d-expounder ), augurium,
vidus, gravoy grftvedo, grandis ; bardus (cf.
Papvc)f brfttas.
8 GAR-, 6RA-, toear atoaif. Gr. yepcuv, ypavQ ;
Lat granum, gr&ineD, rOga ( for * grtiga ).
— Cf . Germ. Korn, Kern, kernen ; Engl,
corn, kernel, churn.
GAV-, fflad. Gr. yai w, ttyavd^t yif^' w ; Lat. gau-
dium, gaudeo, gavlsus, Gftius ( i. e. * Gft-
vius).
GEM-, fulf^ groan. Gr. 71 ftw ; Lat gemo, gemi-
tus, gemma, gumia.
GEN-, GN-, GNA-, beget. Gr. yiyvo/im, yci^,
yt'voc, yovoc, ywii ; Lat glgno, indi-gena,
luall-gn-us, prae-gnaiis (from *praegno,
&re ; from * prae-giius, before birth ) \ ge-
nus, genulnus, genius, in-gen-ium, in-gen-
ttus, gens, genitor, gener, genero (perb.
also geminus, cf. Gr. yo/ioy); niscor or
gnascor, ft-gn&tus, natus, nS.tiO, nfttlvus,
D&tQra, Giiaeus (for Gnaivos), naevus ; in-
g§ns.---Of.Germ.Eeim, Kind,Kouig; Engl,
kid, chick, child, kin, king.
GES-, carry. Gr. ( BAS- for T/^AS- ) Patrr&t^id ;
Lat ger5, gerulus, ag-per, belliger, conge-
ries, gestus, gesto, gestio.— Of . Engl, cast
GLA-, GLV-, eticky amoatlu Gr. yXiaxpog; cf.
Xuraoe, bkio^avw; Lat glQtet), iQbricus
( for ♦ glQbricus ; cf. Germ. schlUpfen,
Bchliefen ; Engl, slip ) ; cf. also ISvis, Gr.
\tiog. — Perb. also Germ, kleben; Engl.
cleave (ttick).
GLAB-, GLVB-.ped. Gr. yXa^of, y\^^; Lat
glaber, glQbd. — €f. Germ, klieben; Engl.
cleave (i^it).
GLOB-, round. Lat globus, glaeba, glomus (for
♦ globmus), glomero. — Of. Engl. clew.
GNA-, GNO-, know. Gr. yiyv(uff«<tf, yvunTiQ^ f^'^ti^y
vovQ ( for * yvofoq ), Svofia ; Lat gnlrus,
nam, nirro (for ♦ gnarrS), navus (cf. ignS-
VU8, i. e. * in-gniviis ), n5sc5 ( old, gnosco,
cf. cOgnSsco, 1gn5tti8, i. e. *in-gn6tus),
c5gnitid, notus, nObllis, nOmen, c5gnomen,
Ignominia, IgnOrO, nOrma (for *gnGrima,
cf. yv«tfpi/toc), nota (for *gnota). — Cf.
Germ, kennen, k6nneu ; Engl, can, know,
cunning, ken, keen.
GRA-, derire^ favor. Gr. ( X AP- ) yalpvt x^*^«
Xapfifi ; Lat grXtus gratulor (from a otm.
* gritulus), griUSs, gratia. — Of. Germ, gem,
be-gehren; Engl, yearn.
rus ), in camivonis, voro, vorix, vorigo ;
gula (cf. Germ. Eehle), sin-gul-tus (see
8A-, SIM-), gluttio (through glQtus, abyu),
ingluviSs; gurges (GVR- for GVOR-), re-
duplicated in gur-gul-io ; dulcis is perb. for
*gulcis, cf. yXvcvf. — Cf. also EngL gorge,
gargle, gurgle.
GVS-, choose^ taste. Gr. -vevofuu ; Lat gostus,
gusto. — Of. Germ, kiesen; Eugl. dioose,
choice.
HAB», Aovtf. Lat habed, babilis, habitd, habitus,
habdna; co-hibed, pro-hibco, debed (for
*de-hibed), praebeo (for old praehibed);
diribed (for * dis-hibeo).
HAES-, $Hek. Lat haereo, ad-haereo, baesito,
haesitatio. — Of. Germ. Geisel (^hostage);
Engl, gaze, aghast
HAR-, wind, twist ( older, GEAR- ). Gr. xopifi ;
cf.xoXa^ec yoXipa; Lat harQ-spex (^haru,
«n<rai/«+ SPEC-), hariolus, hlra (grtt\ hil-
lae, perh. also hllum, whence nihilum, nihil;
fllum. — Cf. Genn. Garn ; Engl, yam, gore.
1 HAS-, hurt, Lat hasta, hostia (whence EngL
host, army\ hostia (Engl, host, sacrifice).
— Orig. GHAS-. — Cf. Germ. Gast, Gerte;
Engl, guest, goad, gad-fly, yard (i. e. rod).
2 HAS-, crush. Gr. ( ♦AT-, ^A- ) ^a^og ; cf.
li/io^ofic; Lat bardna (for * hasena).
HAYS-, exhauMt (perb. orig. one with AVS-). Lat
haurid, haustus.
HED-, HEND., seize^ hold. Gr. x^^»^^ ; Lat.
prehendo, prendd (for prae-hendo), praeda
(for * prae-heda), praedor, praedium, hedcr
ra (nodus may be for *cn6Jus from a
stronger f oraj, OAND-, ON AD-).— Cf . Engl,
get, beget
HER-, HIR-, groMD. Gr. (XEP-J x«*p. X"P">c;
Lat. hara, herctum (through * hercio, toJb;
from ^hercus), herCs, oo-hors, hirQndo,
liirado, perh. also hortus (by others re-
ferred, with hortor, to GRA-,*Gr. XAP- of
Xerjpw, xopr^, desired). — Cf. Germ, giirteo,
Garten; Engl. gird, girth, garden, yard.
HES-, yesterday. Gr. x^Q ; Lat heil, hSsteraus.
^Of. Grerm. gestera; Eogl. yester-day.
HI-, yawn. Gr. (XA-) xf^ltm, xoom , x«^pec ; Lat
htsco, bio, hiuleus (cf. 2 FA-). — Of. Germ.
gMhnoii, GaoB ; EngL yawn, gills, goose.
HORS», brisHe. Gr. x^jo^oc* X^fXK (for • x'^pmoc),
xnp ; Lat horrco (from ♦ homis for ♦ hor-
* prae-i-tor), iter ; aevoro, aeternus (for old
aevi-ternuB), aetSs (for old aevitas). — From
iter is ihe advet'b. ending -iteror-ter; thus
breviter for * breve>iter, audScter for au-
dac-iter, etc.
2 I-, a pronominal stem of the 8d pers., demon-
stratire, (Jus ane^ he. In Gr. f req. as suffix,
ovro^i, TovTi ; in Lat in the pronouns i«,
Idem, i-pse, i-ste ; also in ibi, ita, itaque,
iterum (an old comparative).
IA-, IAO-, pOf tend, 6r. ( lAH- ) lawr^ ; Lat
ianua, lanus, iSnitor, lanuiriuSf tacio, ab-
icio, iactas, ooniectus, iaculum, iactttra,
iact6, amicio (i. e. * amb-iaoio), iaceo ; perh.
also iocus (cf. loftjSoc from tairrw).
1 IC-, strike (oriff. one with lA-, IAC-). Gr. (in-)
iwrofiaif ivinTtt ; Lat. Ico, ictus.
2 IC-, AIC-, like. Lat imitor (freq. of ♦ im5 from
^ imus, i. a *ic-mus}, imago ; aequiis, inl-
quus, aequalis, aequor, aemulus (for * aic-
mulus), Aemilius.
IS-, AIS-, msh. Or. ioTttt, 'i/iepof ; Lat aestiroo
(through *Ai8-tumus; hence ex-Istimo),
whence old Fr. esmer, Engl. aim. — Cf. also
Germ, heischen ; Engl. ask.
IV., IVG-, Und, yoke. Gr. ( ZYP.) Kvy6v, Ztv-
yvvfu ; Lat iugum, iugo, iumentum ( for
* iug - mentum), bi-iugus, bi-iugis, bigae,
quadrigae (for * quadriiugae) ; iftgis, \fkxtk
(for * iagista), iagerum, iungd, ooniQnctio,
cftnctus (for co-iAnctus), con-iGnx; ias,
itLstus, iQro (from * iOrus, cf. per-iQrus, in-
iQria), periQro (p6ierO was prop. orig. to
make woree^ from peior, PED-, but became
confounded with periurOX de-iflrO (whence
deiero, by analogy of peierO), iQrgo (old itt-
rigd, from * iQrigus, iQs + 1 AG-), idrgium,
index, itldicium. — Cf . Germ. Joch ; Engl,
yoke.
1 LAB-, lick, Gr. Xairrw, \axap6Q ; Lat lamb5,
labium, 1 labrum.— -Cf. Germ. Lippe ; Engl,
lap, lip.
2 LAB-, dide, Gr. XojSoc, Xw)3f| ; Lat lab6
(through *labu8, ttnJb'n^); labor, lapsus,
pro-lapsiO, l&bes.
3LAB-, RAB.,toiI;tf,«nse. Gr. Xafij3awi», Xa A>0( ;
Lat labor, rabifis. — Cf. Gkrm. and Engl elf.
1 LAa, entangle, Lat lacio (old), adlicio, inliciS,
de-liciae, Elioius, dliz, in-leoebra, dSlectO,
oblecto, laoesso, laqaeus.
one with FRAG-; strengthened from 2
VEL-, VOL-). Gr. Xaw'^w, \vkoq\ Lat
lacer, laoerd, huiius ( for * lacnius ), lanid,
lacinia, lacerna. — Cf. lupus, and Germ,
and Engl. wolf.
4 LAG-, LOQV-, wund, talk. Gr. XoXsm, Xmki^,
Xiyvf ; Lat loquor, loquAx, loc&tiO, loquSla,
locusia.
LAG-, looee. Gr. XayapSq^ Xdyyo^t Xi^ya* ; Lat.
langueo, languidus, laxus, laxd, Idna (for
* leg-na, cf. Xavvoc), ISuo (but not lassus,
an old F. from LAD^, whence Germ, lassen ;
Engl, let, late).— Cf. Engl, lag, lash.
LAP-, LAMP-, $hine. Gr. Xdfiirut Xafiirpo^ ; Lat
lepidus, lepus, lepOs, lympha, limpidus
(dear). — Cf. lanterna (= Gr. Xa/iwr^p).
LAS-, denre. Gr. X^, XcXii^fuii, X^/m, cf. Xiav ;
Lat l&r, Lars, ImscXvus (through * lascus) ;
cf. larva. — Cf. Germ, and Engl, lust
LAT-, Mde. Gr. (AAG-) Xav^dvta, Xa&poc, X^,
AXfi^^ ; Lat lateO (from * latus, hidden)^
latebra.
1 LEG-, LIG-, ffother. Gr. Xc^w, XSyoc, Xoyds ;
Lat 2 lego, adlego, conligo, intellegO (i. e.
* inter-leg5 ), lector, iSctio, dllectus, legid,
legamen, supellex, elegans ; lignum, llgnor.
2 LEG-, run, epring. Gr. ( AAX- ) iXavuc, cf.
Xoyitfc i Lat levis ( for * leg- vis \ longus,
longInquus.--Cf. Germ. Icicht, lang, Lunge;
Engl, light, long, lungs.
8 LEG-, lie, he fixed. Gr. Xlicrpov, XixoQt SXoxoq,
X&xpQ ; Lat lectus, lecUca ; ISx, legitimus,
exlex, piivi-lSgium, 1 l6go, l§g&tus, con-
lega, con-l6gium (but see 2 LIG-).—- Cf.
Germ. liegen, legen; Engl he, lay, low, log,
law.
LEX-, yielding. Lat lentus, iSnis. — Cf. Germ,
lind, gelind ; Engl, lithe.
LI-, pour, smear. Gr. Xcifii^, Xcfi^v, XlfioQ, IXala ;
Lat lino, Unea, littera, Utus, litAra, llmus,
IStum ; perh. de-leO, po-li5 (with praep. po-,
from, away, as in ponO for po-sinu). — Cf.
Germ. Leim ; EngL lime.
LIB-, LVB-, desire. Lat libet or lubet, libido,
Uber, libera, llberl, Ub^rt&s. — Cf. Germ,
lieben, loben, Ver-laub ; Engl, love, leave
(j)ermission), f ar-loagh.
UO^ UQV-, let, leave. Gr. ( Ain- ) XccVw, Xo«-
w6q; Lat Uceo, licet (whence Fr. loisir,
Engl, leisure X lioentia, Uoeor, pol - liceor.
^
1 Ug'
VM
a nuuw
lixa, SHxiis, pro-IIxuB; linquO, dsllcttim,
relinquo, relXctun, reliqaoa, reliquiM ; perh.
also (LVG-) mxtts, l&xaria.— -Of. Germ,
leihen ; Etigl. lend, loan.
1 LI&-, Uek. Gr. XctYw, Xixfuiivw ; Lat lingO,
ligurrio; lima (for *lig-ma), llmo. — Of.
Germ, lecken ; Engl. lick.
S LIO^, He. Lat. Uotor, ligd (thrDagh * llgus, Idnd-
inff\ ligula, subligar, religio. — Some refer
Idx, privilegium, lego, conl6gH, etc., to this
root; see 3 LEG^.
LIQY-, LIB.,/ou;, wntr (strengthened from LI-).
Gr. Xcf/Sfti ; Lat liqueo, liquidus, liquor, li-
quor; Ubd, Liber; cf. d^lib-Qtus.
IJV., yeUomth'gray. Gr. Xi'c, Xlwv ; Lat. llvidus,
llvor, Itveo ; led (= XcW) ; perh. also ob-
llT-tseor, ob-lIv-i6, ob-ll-tus.
1 IjV-, loose. Gr. Xvoi ; Lat luo, luSs, soIvO (for
♦ se-luo), BolQtus (cf. ^ow-Xi/rot:, etc.).— -Cf.
Germ, losen, verlieren, Laus; Engl, lose^
loose, louse.
2 LV-, LAV-, ^tftn, Gr. Xaw, Xfi'a, XytrnK^ Xa-
rptvq ; Lat lucrum, latro, Lavema. — Cf.
Germ. Lobn.
8 LV-, LAV-, foaek. Gr. Xovm, XvTfiov ; Lat .1u5
in ab-ln5, ad-luO (adlu?i€a), circum-luu,
con-luu, dl'luo, e-luO, pulluo, etc. ; lutum,
lustrum, e-luv-ies, i-luv-id; lavo, lautus,
Utrlna (bath; old, lav&trlna), 8 l&brum;
l6tus, iQstrum, de - IQ - brum. •— Cf. Germ.
Lauge ; Engl, lye, lather.
LVO-, Mne, Gr. Xvxvoc* Xcvc^Ct Xi ^9w ; Lat
lucema, lllx, l&ceO, liluiduB, iQciCer, lumen
(for * luc-men), iQna (for * luc^na), iQcubrO
(cf. iQcubrum, a tmailfire^ late), Iftcus, in-
lOstris (for * in-luc-tris, of. * l&atrus, whence
also lusti-o ) ; luscus ( for * lucacus ). — Cf.
Germ. Licht ; EngL light, lea.
LTD-, fiUaf, Lat lad«, ladus, Ifisor, lOsus, in-lQsid.
LY G^, itUtren. Gr. Xvyp^Ct of. XocyiSc ; Lat IQ-
ge5, lagubris, iQctus, iQcta (a wreaUing^
old), iQctor, iQctatio.
1 HA-, MAK-, m^uwe. Gr. lurpov ; Lat man us,
manica, adminiculum, roaniibrium, ni-mis,
mdtor, m^tior, mSnsus, dImtosiO, mSnsa,
mSnsis, mds. — Cf. Germ. Mond, Monat;
Engl, moon, month.— See also 8 MA-.
2 HA-, M A-, thape^ produce. Gr. itrinip ; Lat mft-
ter, mittirus, m&terids; m&nes; mitertera,
for *mater*itera (cf. Sterum, 2 I-). — Cf.
Germ. Mutter; EngL mother.— (By many
referred to 1 MA-.)
8 MA-, MAD-, metuurey moderate (strengthened
from 1 MA-). Gr. fUdu, f^iopuOf /Uimv ;
Lat modus, modestus, modius, oommodus ;
medeor, medicas, medltor.— Of. Germ, mcs-
sen, mftssig; EngL mete, help^meet
1 MAC*, MAG-, big, Gr. /uucpSg, t^ag, ^nnc,
futxavfi; Lat mictus, micto, macellnm,
magis, m&gnus, maior (for * mag-ior), m&-
lestAs, 8 miltts, rodlSs, molestus, magister,
mftchina (^sjEafx^^M}); cf. also mox, mango
(Engl, monger).— Cf. Germ, machen, Macht ;
EngL make, may, made, mickle, more.
2 MAC-, eruth. Gr. /taoata ( for ^/uikim), /la^
lurftvg, /tAyogj ^«ix^C ; Lat> mioero, mic»-
ria, maoer ( Germ, mager, Engl, meagre X
maoiSs; maxilla, mala (for •max -la);
massa(=s/idCa); mica.
MAD-, drip^ chew. Gr. ftaidu, fiaZoc, /ti^ ; Lat
maded, madidos, man5, 2 mando. — CI
Engl, meat
M AL-, ctimA, grind. Gr. fioXa^vw, /mXokoCi fnrX^,
/(iXaCt M^Xc, fuXtim ; Lat mallena, malra,
mel (for *melt, cf./if-Xir-ocX mulsas, mola,
immolA, e-mol-umentum, milium, moHia,
1 mains, mulier; cl blandus (for *m]an-
dusi — Cf. Germ. Moos, Maal, mahlen;
Engl, moss, molci mill, ineal, and perh.
melt, malt— Grig, one with 1 MAR-; cf.
mortarium.
1 MAN-, MEN-, fTian, nUndj Uay. Gr. fuxpia, ftop^
ric* fuvoCi /ifiPiCt fUfivri9Kt*, itav^avw ; Lat.
m&s, masculus, maued, m&usio, mens, me-
mini, oom-min-lsoor, com-men-tor, Minerra
( old, Mener^a ), mentior, mendax, mone5,
monitor, monumentum, mon€ta, mSnstmm,
m0nstr5.— Cf. Germ. Mann, Menseh, md-
nen; Engl, man, mind, mean.
2 MAN-, lilli'yprojeetf tower. Lat mentam, men-
ta, -mined in Immined, prGmineo, etc ; mU
nae, minax, i minor ; mOns, prOmuntnriuni.
— ^Cf. Germ. Yor-mund ; EngL mound.
8 MAN-, MI-, tnudl^ let$. Gr. /ititnf, ftovoc, fu^v-
3ttf , Lat mancus, menda, mendum, mendX-
cus, minus, 2 minor, minister, minuO, mem-
brum (for * min-brum), membrana; cf. also
mntilus (= ^rwXoc).— Cf. Germ. Meisael,
ge<mein, Mein-eid ; Engl, mite, mean.
1 MAR-, Vfeak^ die. Gr. ftapaiw^ fiapavfio^, /3po-
ro^ (i. e. ♦/ipo-roc), cLfipaBvc (for *;ipo-
Bvq) ; Lat mare (cf. muria), mors, morior,
morbus, m6rus ; perh. marceO, merala (cf.
MAL-). — Cf. Germ. Meer, Moiti; EngL
mere (lake\ mar, murder.
2 MAR-, see 1 SMAR-, and 2 SMAR-.
8 MAR-, glimmer. Gr. fiaXpa, duavpoct ^^P^
fiapuedput ; Lat Manus, JUrs, meros ; re-
duplicated in marmor, cf. MSmers ( L e
* Marmen), MamUins.— Cf. Germ. Morgen;
EngL mom, morrow.
Digitized by
Google
M£D*, fMMM, middU. Or. /licroi;; Lat medius,
mediocris, dl-mid-iot, merldies (for * roedl-
dies), medulla ( dim, of * medula, * meda ).
— Cf. Germ. Mitte, Mittel ; Engl, mid, mid-
dle, midal.
MEL-, mone. Gp. t/ioXoy, fiXMHnki (for ♦ /4X*>-acu») ;
Lat. remulcum.
MERQ., dip, Lat. mergo, im-mergo, mereo, mer-
MET-, i-cop. Gp. ( MA- ) ifiam^ d/ni ; Lat meio,
messis, messor, Hetellus. — Of. Germ, ma-
hen ; Engl, mow, meadoiv, af ter^math.
1 MI., MIN., wiaU, /ew, see 8 MAN-, MI-.
2 MI-, HIR-, amife^ wonder, Gr. ftuidti ; fiat mT-
ru8, inlror..~Orig. SMI-, SMIR-; cf. Engl.
smile, smirk.
MIC-, mix, Gr. f^iVyw, fiiyw/u ; Lat. misceo, mi-
sius, mixtua, mXxtiS, miscellanea, prd-miso-
uus. — Cf. Germ. Maisch ; Engl. masb.
MIG-, weiy drip. Gr. hfu)^a, fiotX9t i Lat. mingo,
micturio, meio. — Cf. Germ. Mist; Engl.
mist, mizzle.
MTL-, auociate. Lat mllle (ndlia), miles, militia.
MIS-, wretched Gr. fuffog, fiuriu ; Lat miser, mi-
seria, miserSsco, maestus, maereo, maeror.
MIT-, $end^ throw, Lat mittS, raldsos, promlssio ;
cf. matara, mataris (Celt.).
MORD-, bite, Gr. ( ZMAPZi- ■, cf. Engl smart,
Germ, schmerzen ) vfupiaXios j Lat mor-
deo, morsos, mordftx, mordicus; cf. also
merda.
1 MV-, MOV-, move. Gr. Afuipia; Lat moveo,
roottis, m5tor, motio, momentum, mobilis,
routo (for * movito), mOtatio, matnus.
2 MY-, 9hnt, /anten. Gr. dfivvia, ftifut, fwiia ; Lat.
roanis ( 9erviceabUy old ), commiinis ; com-
rnOnio, commQnitis, oommdnieS, immQnis,
mania, mOniceps, roanicipium, mOnus, rooe-
nia, mOniS, mams, marilis ; po-m4-rium ;
roottis.
3 HV., MVG-, munAU, Gr. fivicdo/uu ; Lat mus-
so, muttio, mllgio, mdgltus. — Cf. Engl.
mum, mumble.
MVC-, wipe, Gr. /ivract /tvKrfip; Lat mQcus,
dmungo, mtkgilis.
M VS-, steal. Gr. /ivc, fivia ; Lat rolls, mi&sculus,
musca. — Cf. Germ. Maos ; EngL mouse.
1 NA-, NAV-, NV-, 1^, nein, Gr. vavc, votoq^
viw, v^oc ; Lat n5, n&vis, nauta (old, nS-
vita), nft?5giunv n^vigS (through * navigus,
60
2 NA-, no, Gr. vrt- in ytf^iroivog, etc. ; Lat. -ne,
ne, nl, ni- iu nihil, nimis, etc. ; iie-que, nee.
— Cf. n- ( i. e. ne ) in Germ, nein, nicht ;
Engl, no^ nay, nought, never.
NAC-, get, Gr. ^lycov; Lat nandsoor. — Cf.
Germ, nahe, genug; EngL nigh, near,
enough, neigh-bor.
NAG-, etrip, Lat nadus ( for * nugdus ), — Cf.
Germ, nackt ; EngL naked.
NE-, lie, epin, Gr. viw, vif^w, vwpov ; Lat ned ;
nervus (=s MVfMv).---Cf Germ, nilhen, Na-
del ; Engl, needle ; also (orig. SNA-) Germ.
Scbnur; Engl, snare.
NEB-, NYB-, doud, veil, Gr. vl^c. fc^cXiy, vvfi-
^ ; Lat nebula, Neptunus, nimbus, nubds,
nabd, ntkbilis, nflpta, uQptiae, prouuba. —
Cf. Germ. Nebel.
1 NEC-, NOC-, kill, hunt. Gr. vtKvc, vccpoc, vd-
ooQ (for ♦i/oc-tfoc), cf. pv^; Lat nccis, neco,
inter -uec-i5, per-nic-iSs; noxa, nocuus,
noceo, nox, noctumus, noctun, perh. also
niger. — Cf. Germ. Nacht; Engl, night.
2 NEC-, 6tytdL Lat necto, neius, necesse, necessns.
NEM', NYM-, allot, Gr. vf|iu», vofiog, vofiiZta;
Lat. nerous; Numa, numerus, numero;
nummus s= vovfiftoQ ( Dor. for vSfiog, i. e.
atandard coin), — Cf. Germ, nehmen ; Engl,
nimble, numb.
NIGY-, enow, Gr. vi^ ( aee. ), vi^ag ; Lat nix,
niveus, nivalis, ningit— Orig. SNIGY- ; cf.
Germ. Schnee; EngL snow.
1 NY-, now ( a pronominal stem ). Gr. -vv, v5v,
vioc ( L e. vtPog); Lat num, nunc, novus,
noverca, d^nuo (for dS nov5), naper (for
*noviper), nflntius (for *noventius from
♦ nove5 from novus).— Cf. Germ, neu, nun ;
EngL new, now.
2 NY-, nod. Gr. vivv ; Lat * nu3 On ad-nu5, re-
nuo, etc.), nOmen, ntltus, ntlto.
1 0D-, dimA, hate, Gr. w^int; Lat odium (whence
Ft, ennui, i. e. in odio ; cf. EngL annoy), 6dl.
2 CD-, OL-, amell. Gr. oi^w (for *odw\ 6Sfifi,
§imdfic; Lat. odor, bdSrus; ole5, olidus,
ol-facio, ad-oleo.
1 0L-, OR-, ffrowj riae ( orig. one with 1 AL-,
AR- y, Gr. opwfti^ 5pvig ; Lat orior, ab-
ortus, orlgo, ordo, ordior, omus; *ol9sc5
(in adolisco, adulescSns, obs-oUsoo, etc),
ind-ol-ds, pr6lSs (for * pro-ol-Ss) ; perh. also
ulmus, ulva.
Digitized by
Google
MMkiH uahcii pabiviiuO} |/Bcn;w, pB9MJi| pauu>
luro, raestum ; penus, penitas, penes, pene-
tro ; cf. (strengthened, PAL-) 5-pilio, a-pi-
li3 (for • ovi-palio, from ovia), Pal&i. — Of.
Germ. Vater, Futter ; Engl, father, feed,
food.
2 P A-, tirtlch, jptit, 868 SPA-^ PA-.
PAC-^ PAG-,^ peff. Gr. vd<ma\oc, ^axvc, wtf
ywfu; Lat. pao-Iscof, pix; pangd, pSla
( for * pagla \ repagula, ptlas, comp&ge^,
pro-pAg-5, pftgus, pagina. — Gf. Germ, fu-
gen^ Fang ; £ng1. faog, fee. — Varied as
PEG-, pecoi, pecuB, pecQnia, pecfifiam, pec-
tus ; P1G-, 2 pU* (for • pigla), plgnus, pln-
guis, piger; PVG-, PVG-, pttgnus, pftgna,
pugil, pugio.
1 PAL-, PEL^ PVL-, rfrtw, tcatter, Gr. waWu,
wkdvfi i Lat palea, palor, pello, ad-pellO,
puleo, depulsio, impulsus, polenta, pollen,
puis, pulvis ; palpus, palpor, palpebra, pul-
pa, pftpilio, populus, poples; also (PAL-,
PIL-) 3 pila, and perh. pllum, ^avmn (cf.
PIS-).— Orig. one with SPAR-.
2 PAL-, pale. Gr. xcXit^, iroXtoc \ Lat. pallor,
palled, pallidus, 2 pullus, palumbes.
TAHiiD-tPtdlJerk. Gr. (2«AA-) <r0a^a^«, tr^v-
ioniy o^fiSQ ; Lat. pandus, pendo, pen-
deo, penduius, pSusus, com-pendium, sus-
pendium, sU-pendium (for *8tipi-pen-
dium), pondus ; perh. funda (cf. atptvlovti),
PAP-, PAMP-, awlL Gr. ir€/«^'c, rofi^, cf. «-
irtpi ; Lat. papula (whence Engl pimple),
pampiuus ; cf. papftver, piper. — Cf. Engl,
pebble.
1 PAR-, PER., Ihrwgh, f<ire, reach, tr^ Gr.
vtipiiff irtipduf Tr6poQ\ Lat. par, 8 paro,
se-paro, com-paro ; per, perftus, com-perio,
perlculum, porta, portus, 1 portitor, Por-
tQnus, op-porta-nus, im-portQ-nus, porti*
cus ; percndiS ( i. e. ♦ perom-diem, over a
day ; cf. Sanscr. param, beyond^ • perpe-
ram. — Cf. Germ, fahren, fern, Gefalir,
frisch ; Engl, fare, far, fear, fresh, frisk,
from.
2PAR-,POR-,jwir<,6reei Gr. eiropov, irJvpwrai,
vap^ivoc; Lat pau-per {prodmdng liiUe,
see PAV-), pro-per-us (see PRO-)» 1 paro,
im-perd, vitupero (i. e. Titio paro), pftreo,
appareo, aperid, operio, reperio, pars, ex-
pert, portio, impertio, porto, 2 portitor,
oportet, pario, parens, parturio, vlpera (for
* vivi.pera).
plexus. — Gf. Germ, falten, Flaeha; Engl.
fold, two-fold, flax.
1 PAT-, ffo. Gr. varoc, wSrroc ; Lat passer (fof
* patter), 8 passus, per-pes, -etls (eiuAirtfi^X
whence perpetuus ; compitmn, pons. — Of.
Germ. Pfad ; EogL paUi, foot-pad.
2 PAT-, PAD-, ipread, open, Gr. mrdwvfu, wi-
rrtifu ; Lat pateO, patulos, patilmtum, pa-
tera, patina (whence Germ. Pfanne ; Engl,
pan) ; pandas, pandd, passim (for * p^-
tiro).— ^. Germ. Paden ; Engl, fathom.
PAV-, little, Gr. wa{fu, vovpoc ; Lat paucus, par-
vus (for ^ pauros, cf . wavpoc), paulns, pau-
Ifttim, pau-per (of. 1 PAR-, PER.; henoe,
Fr. pauvre, Ea|^ poor). — Cf. Engl few.
PEG-, comb. Gr. irlirw, irerrlw, irlcoc, inkoc ; Lat
peoto, pectem.
PED-, tread, Gr. wi^ov, wiSiov, woCc ; Lat p€3
(cf. Germ. Fuss; Engl, foot), compes,
qnadrupes; pedum, pedes, im-ped-io, op-
pidum (of. wi^ov), op-pido; pdior (for
*ped*ior), pessumus, pessam; perh. also
pecoo (for * pedico), and peierd (see IV.,
I VG-).— Cf. Germ. Fuss, Fessel ; EngL foot,
fetter, fetch.
PET-, fy, Gr. Tf ro/ioi, aruxh^ var^, vor/uc*
iriirrw ; Lat pel5, petulins (P. of * petuid,
from *petulua, from * petus^ attaebiH^y^
petulcus, impetus, praepes, pro-pitios, peo-
na (for * pet-na), accipiter (cf. Mcv-ar^oc ;
8 AC-). — Gf. Germ, fioden, Feder; Engl,
find, feather.
1 PI-, PIG-, noeU^fiat. Gr. iriocOf Ttrvct triw,
rUr^f, iri/tfXi7 ; Lat pix, pinus, optmua.
2 PI-, PIG-, haU, Lat piget— Gf. Germ. Fdnd ;
Engl, foe, fiend.
PIG-, PIG-, pUk, point (orig. one with SPI-). Gr.
wvcpo^, VMJciXoct wAai ; Lat piago, pictor,
pfctara.— Gf. Germ, picken; Eogl. pick,
peck, pike. — Perh. also pungo, pftnetum;
cf. Germ, podien ; EogU poke, poker.
PIS-, emth, Gr. •a^ffoc, wiiZu (for •irunw) ; Lat
pinso, pistor, pistrlnum, pllnm (for * pis*
lum, whence mi. pietillum (Engi. pestle,
pistil), 1 plla ; but see also 1 PAI^>; perh.
also2plluB.
PLAC, pUate, wotMs (orig. one with PREC-)
Lat plao5 (from * pliooB)i snpptio5^ placed,
placidiUh
PLAG-, hit^ sMhn 6r. wlXac^ wAifotfer, wX^mrw,
3oc; Lat. plaiita, planus (for ♦piat-nus),
plautus, 2 latus (for *platu8), Inter, La-
tiura. — Of. Crerm. flach, Engl. flat. — See
also PRAT^
TLE-, PLO-, PLV-,//?. Gr. vifinXiiftt, irX^pjyc,
irXeitaVf wcJXic, irXovrof, atrXovc ; Lat.
*pleo (im-pted, oompled, etc)., plenua,
pleru8-qne» ple-hiss, loou-pl€8 ( i. e. * locu-
plQiuSf full of land); peWia, plAs, plurU
mils; po-palu8 (a reduplicated form),
pQblicufl (for * po-palieu8 ) ; mani-pulus,
pulvlnus, nm-plu8 (i. e. *aiikbi-plua,/tt// on
both side$) ; cf. also pellis and Gr. TreXXa.
— Cf. Germ, fullen, Toll; Engl fill, full.
PLV. (PLOV-), Vfoah^flow, Gr. irXiH'w, irX«to,
vXoiov ; Lat pjlud (for plovd), pi a via, plu-
yius, impluvium ; pJoro (from * plorus, i. e.
* ploveruB ; cf. irX«aru<:), plOma, plaustrum
( linter = irXvyrrip ). — Cf . Germ, fliegen,
Flob, Flotte ; Engl, fly, flee, flow, float, fleet
P0-, BI-, drink, Gr. ttiVo), irkirMca, •k6toq ; Lat.
pdtus, poto, potor, potio, poculuro; bilo
(for reduplicated form, * pi-po), bibulus ;
perh. also im-bud (cau^e to drink ; cf . bua,
cbild's word for drink). — Cf. Engl, pot
POS-, behind. Gr, dviau, jrv fiarog ( for ♦ xoc-
fiaroe ) ; Lat post^ posterus, postumus,
pone (for ♦pos-ne ; cf. infer-ne).
POT-, master. Gr. Toai; , vorvia, ct dtaironn ;
Lat potis, possum (i. e. potis eqm), potens,
pptestas, potior, compos, hos-pes (1. e.
•hosti-pets), sos-pes (for ♦8avos-pets,«i/c-
guarding). — Cf. the endings -pote in ut-
pote ; -pte in suA-pte ; -pse In i-pse, etc.
PRA-, ieU. Gr. wivpaoKu ; cf. mpaotf vopvoQ ;
Lat pretium, pretiosus.
VRA.T',JUU,piaiH (orig. one with PLAT-). Gr.
0pa^a» ; Lat pr&tum, inter-pres.
VKEC^pray, Gr. (HPOH-) deo^p&irot; Lat
preces, preoor, procus, procix ; alao posco
(for ♦ porc-8cd), poetalO. — Cf. Qerm. for-
8cbeD, £rageo.'---See alao PLA&.
PRElf-,pi-eC8. Lat preroo, oom-primo, op-primO,
pressufl, pressio, prelum (for ♦ prem-slum).
PRO-, PRI-, PRAE-, before. Gr. trpo, irporfpoc*
irpivi irpoota ; Lat pro, prae, praetcr, prior,
priscua (for *priu8-cu8), pris-tinus, primus,
pri-die, pfln-ceps ( for • primi-ceps ; see
CAP-, praesto ; from tup, ♦ praestus, i. e.
♦ prae-istu8,/or0m(MrO ; plorro (Gr. irpooui) ;
proMis (Gr. irp^K^c) ; pil vus (i. e. • prae-
J!<ngl. nre.
2 PV-, rot, Gr. ir^^w, ITv^wv ; Lat pQs, pQteo,
patidus, puter, putred, putr€8cd, putridns,
pQrulentus, paedor (for ♦pav-idor, ♦pai-
dor).— Cf, Germ, faul ; Engl, foul, defile.
8 PV-, beget, Gr. iraic» nuiXoc ; Lat pQpus, plipa
{bogy girf)y whence dim, pUpula, p&pillus ;
pubes, pQsid, pusus, prae-pu-tium, puer,
puella, 1 pullus; perh. also pomum (for
♦ pou-mom). — Cf. Germ. Fulleu, Fohlen ;
Engl, foal, filly.
4 PV-, PAV-, raniy cattt down, Gr. traiio (i. e.
waPtia) ; Lat pudet, pudor, pudlcus, pro-
pudium, re-pudinm, tri-pudium; paveo,
pafidus, pavor, pavio.
PVR-, PRV-, Jlame, Gr. irvp<roc, cf. irifiTrprffti ;
Lat prftna, prulna, prurio (burru8 = irup-
poc, old), com-biird, cf. bastum. — Cf. Germ.
f riercn ; Engl, freeze, frost, f rore.
QYAES-, teek, Lat. qnaeso, quaero, quaestus,
quaestor, quaestid, in-qulio.
QYES-, sighy lament, Lat queror, questus, questio,
querella, queriroOnia, querulus, cf. quirito.
— Cf. also Engl, wheeze, whisper.
KL-fjoitiy count (orig. one with 1 AR-). Gr.
p^iiofy Lat ratuB, in-ritus, ratio, reor, res,
reus, ritufl. — Cf. Germ. Reim ; Engl, rime
(rhyme).
RAB-j.9eize (varied from 8 LAB-)* Lat rabio,
rabies, rabidus, rabula.
RAC-, speak ( varied from 4 LA(% ). Lat. ranft
(for * racna), ranunculus.
1 RAJ)-, R5D-, scrat^i, gnaw. Lat rado, rusura,
rftstnim (for ^xid-trom), rodo, rostrum. —
Cf. Germ. Ratte ; Eng. rat
2 RAD-, RVD-, sprcwL Gr. pi'Ca (for *fpi$ta)\
Lat radius, rftdix, r&mns (for * rad-mos) ;
rudis, drudio. — Cf. Engl, root (old, wroten),
wort
RAP-, RVP-, snatthy break, Gr. ApwAZta ; Lat
rapid, rapAx, rapidos, rapTna, rapt5 ; rum-
po, f ruptio, rup^-^-<)f. Germ, raufen, reif,
rauben ; Engl, r^ap, ripe, rub, be-reave.
REG-, RIG-, stretch, guide, Gr. bpiyta ; Lat rego,
regimen, pergo (for * per-rigo), surgo (for
♦ subrigo), rSctus, rector, regio (ergo, erga,
are perh. for * S-rego, • 8-re^), rgx, reglna,
regnum, r6gnd, regula; rigeo, rigidus, ngor.
— <)f. Gallic -rlx, in Durano-r!x, etc; Germ«
Reich, reichen, recht; Engl, reach, rich,
right
RID-, lavffh, Lat ridco, ridiculus, risus, inrbio.
1 KV'f/alL Lat ruo, 2 ifita, rulna, rutrum.
2 RV-, RAV-, RVG-, tound, roar. Gr. pvKuf,
ipivyofiat ; Lat.iiimor, rftvis, raucus, lucto,
luctus; cf. rudd, rudSns.
RVB-, RVDH-, red, Gr. i/w^poc ; Lat. ruber, ni-
beo, rubSsco, nibrlca, rubor, Rnbico ; robus,
robTgo ; i uf us ; rutllus. — Gf. Germ, roth ;
Engl, red, ruddy.
RVP-, break, see RAP-, RVP-.
1 SA-, SI-, M>10, strow, tifU Gr. vaw, iq/u (for
♦ ^*-<nf-/it) ; Lat. aero (for ♦si-sS, redupU),
satus, Sktumus ; seiueii, sator, saeculum. —
Cf. Germ, s&ep, Saat; Engl, sow, seed. —
Perh. also siuo (orig.pW down), 2 situs,
p^nd ( for * port-siuo or * po-sino, with
praep, po-, from, away, as in polio, LI-),
po-situs, dS-sino. — Cf. Germ, siedeln.
2 SA-, Mie. Gr. am (i. e. vaw), daroi', u3fiv ; Lat
sat, satis, satur, satura. — Cf. Germ, satt ;
Eugl. sad.
8 SA-, SEM-, SIM-, together, like. Gr. (a- for ira-)
a^poo^, Ufia^ ofio^; Lat. semper, sin-guli
(i. e. * sem-culi), semel, simul, similis, sim-
plex (cf. &iraX; see PARC-, PLEa), sim-
plum; sinc^nis ma? be from sim- and 2
CER-, moaning wkoily uparated—GU Germ,
sammein, sammt ; Engl, same, some.
1 SAC-, SAG-, fatten, Gr. odrru, aanoQ ; Lat.
sacer, sancio, s&nctus, sacerdo?, sagmen,
saglna, seges, sagum, sagitta, sSgnis (i* e*
dinging, dow), — With P for C (cf. lupus,
Xvxoct etc.) in saepe, saepes, saepio, prae-
saepe.
2 SAC-, SEC-, itpUt. Gr. ttt&l^m (ZKE-), <nccJav-
w/u ( SKBA- ; cf. Engl, scatter, shatter),
<fX^Cw; Lat, sazum, seed, sectiu, segmen,
serra, secttris, sexus, 1 secus, sub-siclvus ;
slca. — Cf.Germ.Siige,Sense(old, Segense);
EogU saw, scythe^ sedge. — Varied SCI-,
SCU)- in scid {divuS, disUnguish; cf.
Germ, scheiden, Engl, shed), Inscius, scien-
tia, con-scientia, seised, scltum, sdscitor,
scindo, discidium, excidium, caedo (for
♦ scaid-o ), decldo, caedes ( caelumt ehixel,
whence caeld), homiclda, trucldo (for
♦ truci-cldo, trux +CID- for SCAID-), cae-
sius. — Perh. also canalis for * scan - &lis
\ (strengthened SCAN-).— Cf, EngL coney.—
See also 2 SCAP-.
sula, salix, sallgnus, salictum ; 1 scniro. —
Cf. Germ. Salz ; EngU salt, sallow (wiUme).
2 SAL-, leap. Gr. aXXo|tai ; Lat salio, Salil, salax,
salebra, 1 siiltus, adsultus, salto, con-soi-u,
consilium, cdnsul, ex-sul^ prae-auL
8 SAL-, SERr, tave. Gr. SXoc, ovKot, 6X/3oc ; Lat
salQs, salvos (whence Fr. sauf, Engl. aafe>
saltem, solidus, sdlus, solor, Eolidum, aolli-
citus, soil -era, soll-emnis; cf. alao silex;
serms, servo, and 8AR-, SARC-.
SAP-, tatU. Gr. aafti^, vopoc ; Lat sapa, sapio,
sapiens, sapor (whence Engl, saror) ; sapi-
dus (late ; hence, Engl in-8ipid>
SAR-, SARO-, Mng together. Lat sarcio, saitiB,
sarcina; cf.sareulam.
SARP-, cut, icratch (for SCARP). Lat sannen-
tum ; cf. sirpeos for scirpeus.
1 SAV-, SCAV-, unlveky. Gr. arawc (cf. Germ.
schieO ; Lat saevos, scaevus (old), Soaevola,
ob-scenus.
2 SAV-, safe. Gr. aaog (• iraPoQ), crwCw ; Lat si-
nus (for * sav-nos), sos-pes (see POT-).
SCA-, cover, dark. Gr. mua, vie^vq, <ncoroc ; Lat
caecus (for *Bcai-cus); cf. codes. — Cf.
Germ. Schatten ; Engl, shade, shadow.
SCAD-, CAD-, cover (lengthened from SCA-). Gr.
OYaititv; Lat squama (for * scad-ma), cisa
(ftr • cadta), cassis (for ♦ cad-tis), castnmi,
castellum. — Cf. Engl, hat
SCAL-, SCAR-, •crape ( orig. one with 1 CAR-,
SCAR']^ Gr. ffcaXXw, ok^oc ; Lat calms,
calamitfts ( through * seal - a - ma, deOruc-
t^on), in-col-umis; cf. also quisqutliae. —
With P for C, SPOL-, Lat spoHum.— Re-
dupl. in populo, populor (from *populus
for *8po-pal-us). — Cf. Engl, scale, acalp,
shelf, shelL
SCAND-, dimb, Gr. (nroy^aXev; Lat seanda
(a-scend5, oQo-floendo, trftn(s)-BceDdo, etc),
scftlae (for ^scandslae).
1 SCAP-, SOIP-, prop. Gr. ov^wrw, mc^wrpoy;
Lat scapulae, scamnum (for ^acap-nom),
scabilluro; sclpid; aceptnim ( = 0ri|w-
Tpov). — Cf.Germ. Scbaft; Engl shaft
2 SCAP-, SCAMP-, 9crai4Ji, dig. Gr. na-wru, Bt
voc; Lat scabo, scaber, scabies, seapha
( = ffKa^), eoobis, cf. sc5pae; campus,
Campania, Capua ( for * Camp-oa \. — Cf.
Germ, schaben, schaffen, Sdiaf;
scab, scoop, shave, ship, sheep.
for * Bcalpa ). — Cf. Oerm. scharf ; Engl,
sharp, scrape, scrap. — Gf. also CARP-,
SCARP-, and GLAB-, GLVB-.
SCEL-, SCAR-, Uap^ limp^ trip. Or. agiXo^, oko."
XriyoQ ; oKaiput, eKtprau ; Lat. scelus ; re-
dupl. in coruscus (for *scor-scofi). — Cf.
Germ, schrfige ; Engl, squirm, crook.
SCID-, ClD-, see 2 SAC-, SEa.
SCR v., SC VR., eiU awa^, tear (cf. SCAL-, SCAR-).
Gr. OKupoti cf. ^vp<a ; Lat. scrUta, scrdtor,
scriipus, scrdpulus, scrllpulosus, scrlpu-
lum; scurra; crum^na (for *scnimena).
— Cf . Germ. Schrot ; Engl, shroud.
SCV-, C V-, «wcr, hide. Gr. (tkvtoq, cKvXovt trKevfif
avkcLid (for * OKV-'^ cf. ap;n}, from CARP-,
SCARP-); Lat scutica, scatum, ob-sca-rus;
cu.tis, caurus, ciiria (for * cousia) ; cf. also
custos. — Cf. Germ. Schauer, Schaum, Haus,
Ilaut ; Engl, sky, scowl, skulk, house, hide.
SEC-, folUjw. Gr. ( 2En-, /EH- ) iVofioi, owXov ;
Lat sequor, sequester, sec-undus, secta, 2
eecus, seiius (for old, sec-tius), pedisequus,
ad - sec - ula, ob - sequiae ; socius ; com- or
1 cum (for * scorn ; cf. Gr. (uv, ouv).
SED-, SID-, eU. Gr. ('EA-) Koiiai (for ♦^5to-
liai\ Hipa, Uoct '^Z^f iS'pvu; Lat sedeo,
dis-sided, as-sessor, pos-sessor, sessio, sella
( for * sed-la X sub-sellium, sed-He, de-ses,
in-sid-iae, ob-sid-ium, prae-ses, prae-sid-ium,
ad-sid-uofl ; seJes, sedo, sedulus, sido, sub-
side ; solium (with -/- for -d-j cf. odor, oli-
dus), perh. also solum. — Cf. Germ, sitzen,
setzen ; Engl, sit, set, seat, settle, saddle.
SEN-, oUL Gr. Hvoq ; Lat sen-ium, sen-ex, senior,
senectus, sen&tus.
SENT-, feel. Lat sentio, ad • sentio, sensus, sSn-
sim, sententia.
1 SER-, SVAR-, Btrinff, bind. Gr. tnipa ; cf. eipoi,
5/D/iOi* ; Lat. sero, serta, 1 sera, series, dis-
sero, di-ser-tus, prae-ser-tim, ser-mo, servos ;
sors, sortior, con-sors ; r6te (for ♦ sre-te).
2 SER-, SVAL-, bright. Gr. <reip, ffiXas, tftXrivfi ;
cf. 'EXkvfi, KXi| ; Lat serenus, foI, silva. —
Cf. Germ, schwiil, schwarz; Engl, sultry,
swelter, swart.
SERP-, REP-, creep, glide. Gr. lipirw ; Lat serpo,
serpens ; rfipo (for ♦ srB-po ; cf . cerno, cre-
vl ) ; repto. -— Cf. ( SLAP-, SLIP- ) Germ,
schleifen, schliipfen, Salbe; Engl, slip,
salve.
fUXXtit ; Lat mora, moror, memor, memoria.
2 SM AR-, MER-, aaeribe, Gr. a/iaprdvm, fuipofiaif
fupo^t fupict ii6poQ, fiopa ; Lat mereo, me-
reor, meretrix, merx, roeroor, merces, mer-
cennarius (for * mercSdnarius), Mercurius.
SON-, eound. Lat sonus, sono, sonitus, sonor,
per-sona.
SOP-, tUep. Gr. CYn- for Xf AH- ) Uirvoc ; Lat
8omnu8 (for *8op-nus), somnium, sopor,
sopio.
SOVO-, SVO-, own (strengthened from old pronom.
stem SA- ; cf. Gr. A, ti ). Gr. ioc. ^"iQ ;
Lat suus, sueo, su^scS ; si (old, sei).
SPA-, PA-, draw^ stretch. Gr. ovAta, ffrdStov (Dor.
and old, ovdSiov), tnrevSia ; (SIIAN-, IIEN-)
Cfrdvfij irivoftat^ vtvia, irovoc; Lat spa-
tium, spes, spero, pro-sper, prosperiUls;
sponda; penQria; hence (SPAN-, PAN-,
^'n), pannus (cf. ir^voc), palla (for ♦ panu-
la), pallium.— -Cf. Germ, spannen, spinnen,
Spinne ; Engl, span, spin, spider, speed.
SPAR-, PAR-, scatter (orig. one with 1 PAL-, PEL ).
Gr. ffwaipwfffiriipw, atrkpfuij "LwopdiiQ ; Lnt
sparua, sper-no, &-sper-nor, spurius ; par-um
(for ♦ spar-um, cf. fnrapu6c\ parous, parco,
parsiroonia. — Cf. Germ, sparen, sperren,
Sporn ; Engl, spare, spear, spur, spurn.
SPARa, PARC-, sprinkle. Gr. irlp«a ; and
(ITAAK-) xaXoffcia (for *vakaKi^); I<it
gpurc-us, spargo, respersio; porcus. — Cf.
Germ, sprenkeln, Ferkel ; Engl, sprinkle,
farrow.
SPEC-, see, spy.^ Gr. ( 2KEn- ) OKkmo^i, oko-
iroQ^ 9kA^ ; Lat -specio, in a - spicio, con-
spici5, etc. ; au-spex (for ♦ avi-spec-s), au-
spicor, con-spic-uus, spec-i6s, speciraeD,
spec-trum, specula, speculor, speculum,
specus, specto, su-splc-io ; hence ( PiC- ),
pica, plcus. — Cf. Germ, sptthen ; Engl. spy.
SPI-, PI-, extend, point ^varied from SPA-). Gr.
ffircXac, dtririi ; Lat caespes (for ♦ caedi-
spitum, cut in points) ; spica (whence Engl,
spike, spigot), splcula, spina, splnus ; pinna
(for ♦pit-na)i— See also PIC-, PIG-.
SPLEND-, shine. Lat splendeo, splendidus, splen-
dor.
SPV-, PV-, tpU. Gr. (HTY-) irrvw, irvriKut ; Lat
spuo, spQtum, spQma, pQmex (for *spa-
mex), pitulta (for *spu-tu-lU; cf. roelll-
tus). — Cf. Germ, speien ; Engl, spew, puke.
STA-, atand^ set. Gr. lonj/u, frravpost iiri-irra'pai ;
I
.- MKI^mL
Digitized by
Google
statini) statio, super-sti-tio, stator, in-stitor,
sta-ttlra (de-sti-Da, prop^ whence), ddstino,
cf. ob-stinfitus, antistes; 8ta-bulum, sta-
bills, stignnm (whence Engl, tank for
* stank), stftmen; sava (for ♦staiira). —
Strengthened, STAV-. Gr. <rrawp6c ; Lat.
In-stauro, and, with loss of initial «, tniirus.
— Cf. (from lengthened form STAND-)
<jierm. stehen ; Engl, stand.
1 STAR., STER-, STOL-, sHf, haf*d. Or. <rr^oc,
trrtipttf (Tnypi^w, arprjvoi; Lat. ster-ilis,
stre-nuus; stlr-iu, stilla (for *stlr-la); stol-
idas (whence Engl, stout), stul-tus, stnltitia,
cf . prae - stolor ( through ♦ siola, prepara-
Htm ; cf. 9roKi\\—Q^. Germ, starr, Stall ;
Engl, stare, still, stale.
2 STAR-, 8TRID-, Mrp^ creak. Gr. irrpiy^j cf.
rpt^w ; Lat striz, strldeo, stildor, stridulus,
redupl. in sterto^ whence Stertinius; cf.
turd lis.
STER-, STRA-, STLA-, straw, spread. Gr. crrpa-
roc» mpvovt deriipy trropkvwfit ; Lat. ster-
no, strSvl, strfitus, strilmen (2 con-sterno,
-are, is related to sterno as fispernor to
spemO, SPAR- ), I l&tus ( old, stlatus ),
Stella (for "^ster-ula), perh. stellid; astrum
(= dtrrpov), stores, torus ( for ♦ storus ) ;
locus (old, atlocus ; cf. Germ. Strecke), loc6,
illicO (for * in.sloc6), locupUs (see PLE- ) ;
stirps, stirpes. — Cf. Germ. Stem ; Engl,
star; and see STRV-.
STIG-j Btiek^ poad. Gr, <fr/sirf* crriyjun ■ I^at slin-
giig^ dT!!tinp;iii>t lii-stiiictu!?, tslilu^ (fi>r • stig-
lua), iJtimulUH (for * sufj-nmluia, from * stig-
inus; vt (jri-y fi£i)j Tii-»l 1^0 [iwm • silfpisj^
prae^tl^iiic. — Cf. Giirm. atcclieii, stiickeii ;
Eugl. Htiokf stiteb, stenk.
STIF-, RTvr-,/z. itfocL Gr. (ST1B-, rrvrr-)
{inifiiiit VTifinpoC, flnVot" ; L-'^t- Slips, sti-
pill 119, f>tipiilii, stipulor; stTpps^, aiipO, i>b-
sl!pu3 ; stiipt^ti, fltiipof^ sr 11 piling, — Cf.
Germ. Sub; EtigL Btaff, slifT, stub, stub-
born ^ jitump.
STRAG-, STR1G-, TERG-, iprmr^, siteep. Gr.
arpayyo^^; Lat. Btrftpju?, Btrij^ukis; fitris^
jiiHgilif*, ^tnrij^O,, BlricttiB ; tcrgeu. — Cf.
Genru streiohen, streckcu^ atreiis ; Engl,
jitriko, stroteh, strong, utreak, string.
STRV^p s^}Pmd, hmp (vrmed from STER., STRA-;
cf. Germ. Btrut'ii ). Lut, etruo, strict or,
0tractQr?i, Blnius, f^trilmn, lQi?iru6, instrU-
nieittum, ptrb. al^o i nil u-M ring. — Cf, nlao
Germ. Stroh ; Engl Strew, straw.
D V Ai/-, moea. ur. ^ js/- aa-, aa- j av6avkf, ij6ofuiu,
ifiv^ ; Lat. suftvis (cf. Germ, sttss ; Engl.
sweet ; for • suad-nis, cf. ten-uis) ; sftrium
or suAviom; suftdus (winning, wheoce),
suadeO, suasor, suftsi6.
SVD-, sweat. Gr. (2^1^-, 'lA-) l^^«, lipCtq ; Lat
sCid<> (from •sfidu.*, sweating), sudor. — Cf.
Gerra. schwitzen ; Engl, sweat.
SVG-, suck. Lat. silgo, sucus, sueinum, sQmeo,
sagillo. — Cf. Germ, saugen, Saft ; EngL
suck, sap.
SVR-, whistle, wMtper, Redupl. in susumis (for
♦flur-surrus; cf. sOrex); perh. also sunius,
ab-surdus.— ^f. Germ. Schwann, sch \v5ren ;
Engl, swarm, swear, an-swer.
1 TA-, i-wi, melt. Gr. (TAK-) roxvc, r^cw ; Lat
tabgs, tftbum. — Cf Germ, thauen, verdauen;
Engl. thaw.
2 TA-, TEN-, stretch, Gr. ir6^v, ravim, rowc.
ratvia^ nivut ; Lat. tenus, did-tinus^ pris-
tiuus (for * prius-tenus), taberna, tabula;
tenuis, tenu6, tener, tenor, tenus, tened,
tendO, contentiO, continuus, tentO, temptd ;
tenAx, ostendd (for *obs-tend6), os-ten-tum,
por-ten-tum, anterona; perh. also tempus,
temporO, tempest&s, and ton6 ( from * to<
BUS ; cf. r6yo^\ tonitrus. — Redupl. in (♦tin-
tiu-nus, tinkling, whence) tintiund, tintinni-
bulum, tinnio ( for * ti-tinnd ), tinnitus.—
Cf. Germ, dehnen, dUnn ; Engl. thin.
8 TA- (pronom. stem of 8d pers. deroonstr.). Gr.
t6t toCt 0vr6t; Lat., the first denurU io j
lam* tnntui*, Uinierj, tot, turn ; tin? las', tte-
mcru In i.ia, iMe, aut^ ul^ uti (for *&ili,
*quo-ti)t etc.
TAC-, iilenl. Lat. tnccft, tacitus, coo-titvescO.
TAG-, ^wi^, •«>. Gr. T^rayi^v ; fjiL ttitig5, ue-
tU3, te-ligf, in-teg*er, ctmtStntftt (for *cori*
tag- men X coiuif^ua, oontigea^ cotitA<rO,
taxO, tastatiO.— Cf. EngU takt\ lAck^ Utkle
(orig, STAG-, STAK' ; cf. Engl stake).
TAL*, TOL-, TLA^, H/t. Gr. roAaf, raXiun^,
roXftaj rXiic i Lnt lellns, talld, sur^cuI.!, I*-
lerD, tulT (for old, ttsiuM), opituW ff--'-
opUnlns, briufpng liclp)^ 3 latus {P ^ ■: 1
for • ilatua ; cf, rXtfToc), delator, latir.. : J
liiiO. — Cf, Germ. Geduld ; old Engl Mb
{tndtirt).
TAKC- (TARr-)» TREP*, fwrn, ttPtst. Or, ai-pat-
TOCi "r^f^H'i rp'fTTitf, tpawog j Lat. torq^icfi^
tortus, I'ontofti^ toi tor, tortudfta'^, tormea-
tuti], tfirqnLsif nuj^ Cnrc^iuni (from ii^^^ii%
fut»€'.rrp/lting )^ trloae; truMciLs^; trcpida^
Vior ^rojciw); Tuxtli roftov; Uil. leium (tor
* teclum), temO (for • tecmOX tignum (for
*tec-num); taxus, tillus (for *tax-lu8),
talaris ; texO, cowtextus, tela (for ♦ texla),
■tib-tllis (from tela), sub-temeo (for * sub-
tex-men ), inant6le ( manus ). — Cf. Germ.
Ding; Engl. thing.
TEG-, cover, Gr. (2TEr-) oreyw, ffriyti ; Lat. teg6,
tector, teges, teguroen, tegumentum, tegu-
lum ; toga, tugurium ; tegula. — Cf. Germ,
decken, Dach ; Engl, deck, thatch, tight.
1 TEM-, TAN-, <nU. Gr. rifivw, rofiogy rsfuvocy
rkfjiaxog ; Jjat. temnO, contemad, templum
(for * tem-ulum), con-tern plor (cf. oon-slde-
I'O) ; tinea, tondeu, tOusoi ; perh. also cod-
tumax, coD-tumelia.
2 TEM-, TIM-, giun. Lat. tem-Stum, temer6, te-
niulentus; timcO, timor, tiiuidus; perh. also
ten-ebrae. — Cf. Germ. dUmmem ; Engl. dim.
TEP-, watin, Gr. rk^ ; Lat tepcO, tepidus, te-
por.
1 TER-, bore, crou, rub. Gr. rpavfiQy ripfia^ nphu^
Topog^ Topivut, rpavfjia ; Lat. teiu, tei*ebrO,
teres, termes, terminus, pro-ter-vus ; trSns,
transtrum, trames ; tomiis ; tilvT, triticum,
trltara, tribulara, triO, SepterotriOnes, dg-trl-
mentum. — Cf. Germ, durcli, Dom ; Engl,
drill, thrill, thorn, through.
2 TER., TREM-, TERS-, shake, Bcare. Gr. rploi,
Tptfiut, cf. Topropoc; Lat. tremO, tremor,
treinuliis; terreO (for ♦ terseo), terror, ter-
ribilis ; trjstis, tridtitia, con-ttlsto.
TERS-, parch, Gr. rkpaofjiai, raprroQ^ TapixoQ;
lit. terra (for ♦ lersa), ex-torris, terr-estris,
testa (for * tersta), testudo, testQ; torreo
( for ♦ torseO ), torrens, torridus, tosta
(whence Engl, toast). — Cf. Germ. Durst;
Engl, thirst.
TING-, wet. Gr. riyyw ; Lat. tingo, tlnctus, tlnc-
tilis (cf. TAG-).
TORP-, sate, stiff. Gr. rpe^tu, ripvta, rap^ta, rpo'
(fnj ; Lat. torpeO, torpor, torpidus, torpgdO,
torpSscO.
TRAG-, move, drag. Gr. T<ipaxhi rapAfftria, rpix^ft
rpuxog, rpox^Xoc ; Lat. ti-aho, tractus, trac-
to, at-trecto, trAgiila; tergum, tergus. — Cf.
Germ, tragen ; Engl, draw, drag.
TRVD-, thnist (strengthened from 1 TER-).
Lat. trildis, trCtdo, abs • trOsus. — Cf. Germ,
ver-ilriessen ; Engl, thrust, threat-en.
1 TV-, TVM-, TAV-, TO-, swell. Gr. rvXti ; Lat.
z I V -^ waten, guara, un. lueor (oiu, luor j, lacus,
tQtor, tQiela, ob-tiltus, Aedi-tu-us.
TVD-, b€ai, Gr. (TYH-) iwtmi, rwroc; Lat
tundO, tiiD8ii8 (tiUus).— Cf. (orig. STVD-)
Germ, stossen; Kogl. stutter, perh. also
thud, thump.
TVR., harnf, crowd, Gr. r6ppn; Lat tnrba
(whence Fr. troupe, Eugl. troop), turbulen-
tus (cf. EngL trouble X ob-tQi5, 1 turbO,
turbidus, 2 turbo ; turma.
VAC-, hollow, Ijat vaco ( through * vacus ), va-
cuus, v&nus (for * vacuus), S-van-Ssco ; cf.
Tag-Ina, vSstus (whence Germ, wiist ; Engl,
waste).
VAD-, pledge. Lat Tas (vad-ia), yadim5nitim, va-
dor, praea (lor *prae-vad8). — Cf. Germ.
Wette; Eogl. wed.
VAG-, VEH-, move^ carry. Qt, 6x»C (for * Poxog) ;
Lat Tagus, vago; TehO, vectd, con-vexus,
T6XO, vehiculum ( dim, of * veliis, conney-
once). Tills ( for * vehilis ), vector, via (for
* veh-ia ), ob-vius, viator, viaticum ; vehe-
mSns; vectio, vectlgal, velum (for *veh-
slum), vCl6, vellfer, velificor, velivolus;
vexillum ; v6na (for • veh-na). — Cf. Germ,
be-wegen, wiegen, wtlgcn, Wagen, Wicht;
Engl, wag, weigli, way, wagon, wain, wight,
whit
VAL-, strong. Lat valeC, valens, valetu'lo, vali-
dus, valid§, or valdS. — Cf. Germ, wohl;
Engl, well, weal, wealth.
VAN-, VEN-, desire. Lat venia, Venus, venustus,
veneror ; vin-dex ( see DIC- ). — Cf. Germ.
ge - winnen, wohnen, ge - wohnen, Wunsch ;
Engl, win, wont, wean, ween, wish.
VAR-, VER., drag, sweep. Gr. Ipvot (I. e. ♦ Ptpvio),
pvToQ ; Lat verrS, veminco, everriculum.
1 VAS-, VS-, bum (orig. one with AVS- ). Gr.
ioria, lap ( for Pttrap ), «vw, Eupoc ; Lat
Vesta» Vestalis, Vesuviu.**, vSr (for ♦ ves-er;
— lap), vemus (=r io/oivoc ). hornus (for
♦ ho-vemus) ; tiro (for * flso, cf. usbI), ure*
do, uitor, urna, urtlca. — Cf. Germ. Ost;
Engl. East
2 VAS-, cover, house. Gr. (fES-) tv-wfit (i. e.
♦/«(T-w/it), io^nQy perh. ?<T-^€poc; Lat
vestis, vestio, vestibulum, vfts (vasis), vftsa;
vesper; vema (for *ves-na), vernllis.—
Cf. Germ, war; Engl, wear. West, was,
were.
VC-, AVa, roaxl, dry. Lat olla (for • aulula, dim,
of old aula, /or * hmxAa, pol).
f
Gr. avC« (i. c ^or-ffw), wyt^Ci a^T^ > Lat.
regetus, vigeo, vigil, viotima (vig- with
attperl. ending ; moat viporotu^ €hm!ee$(). —
Gr. GertD. wachen, wachsen ; Engl, wake,
wntch, wax {ffrou).
1 VEL-, VAL-, VER., cover, guard. Gr. i'picoc,
ip6Kiii^ pvofuu ; also ( /OP- ) 6pofiaif upa,
ipovpoq (i. e. * irpo^fopog)t opdia ; Lat vel-
lu8, valle8, Tftllin, TftUuin, vftllo, villus ; Ter-
▼ex, vereor, verScundus, reverentia ; perh.
l&na ( for * nl&na ; cf. Gr. oi/Aoc, vxioUy \
and Terns, v€riUte. — Cf. Germ, ge-wabr,
wamen, werth, Wolle ; Engl, wary, warn,
worth, wool, ward.
2 VEL-, VOL-, tear, pluck, Lat rello, vellus, vel-
lico, voltur, volnns, voliiero. — See the
strengthened forms 8 LAO- ( for FLAG- )
and FRAG-.
VER-, aay. Gr. efpw (i. e. Pcpua), priiia ; Lat ver-
bum. — Cf. Germ. Wort ; Engl. word.
VERG-, VRG-, VALG-, dope, press. Gr. 6pyfi Qx. e.
Fopyri ), cipya* ; Lat. vergo, urgueo, virga,
virgo; volgus, volgaris.— -Cf. Germ, rachen,
ringen; Engl, wreak, wr}', wring, wrong,
wriggle, wrangle.
VERT-, turn. Gr. oprvl \ Lat verto, versus, con-
versio, subversor, vertex, vertebra, vertigo,
ad -versus, divortium, proi-sus (for *pro-
vorsus), uni-versus, do-orsum (for ♦ de-vor-
sum), rursus ( i. e. * re-vorsus ), i-etrdrsum
(i. e. retro- vorsum). — Cf. Germ. Rist ; Engl,
writhe, wreathe, wrest, wrist
VET-, VIT-, year^ old, Gr. frov (1. e. firoq) ; Lat
vetus, veto, vetulus, vetustas, veternus, ve-
terauus ; vitulua(</tm. vitellus, whence Engl,
veal ), Italia. — Cf. Germ. Widder ; Engl,
wether.
V(j-, VGV-, wet, Gr. rypcJc; Lat Qmeo (from
* amus, for ♦ ugv-mus), umidus, iimor, ava,
tivej^co, uvidus or Qdus, Qllgo (for ♦ Qdfgo).
— Cf. Germ, waschen, Ochs; Engl, wash,
wake (water4rack), ox.
VI-, VIC-, ttoine, Gr. lov, oIvoq ; Lat vietus, vitta,
vitium, vltis ( whence Engl vise, a screw-
press), vinum, vinetum, vinitor, vimen,
viola; cer-vix (2 CEL-, GER-), vincio, vincu-
lum.---^f. Germ. Weide; Engl, withe, wire.
1 VIC-, conquer. Lat vinco, victus, victoria, vix,
2 VIC-, arrive, dwell. Gr. ucvlo/iai, iieinyc ; d*xoQ
(I e. focffoc), oUiia; Lat vicup, vIcXnus,
MJHi. YiviB \Ki. \jeriu. TT«^u9ci;, lUTit^^ui,
vlctssiro, vicissitQdo, vicftrius, vlto (for * vi-
cito ). — Cf. Germ, weicb, wickeln ; Engl.
weak, wicker, wicket; perh. Germ. Woche;
Engl, week (orig. change, succession),
VID-, see. Gr. dSov ( i. e. i-/i^-oy ), iSia, iUo^ ;
dlda, tipi£ ; Lat video, visus, visio, vL^o,
(-videns, invidus, provided, providus, prn-
dens (i. e. prdvidSnsX vitrum. — Cf. Germ,
Witz, weise ; Engl, wit, wise, witch. — Perh.
also dl • vido ( prop. disUngmsh ) ; divlsus,
dlvlsio, dividaus (but some refer these to
a distinct root VID-, spUt; ci Engl, wide,
wood; and DVA-, DVI-).
VIR-, green. Lat viridis, vireo, virCtum.
VlV-, VlG-, live (older, GVIV-, GVIG-; cf. Engl,
quick ; hence ), Gr. /3ioc ( for * yPiFo^ ) \
vivus, convlvium, vividus, vivftx, vivo (vlxl,
i. e.*vig-8l), vita, vltfilis, victus; cf. iugis
(for ♦ giougis).
VL-, howl Gr. wXaw, hXoXvyii ; Lat (redupl. )
ulula, ululo. — Cf. Germ, heulen, Eule ;
Engl, howl, owl.
V(X)-, VAG-, call. Gr. ocaa (I e. foKui)\ cf.
(/En-) ciroc»o^ ; Lat voco (from ♦ vocus),
vocfttio, voc&lis, vocitd, invltd (for * in-vo-
cito), vox, vocula, vociferor (from *v6ci-
ferus, FER-) ; con-vlcium (for con-vociura),
praeco (for ♦prae-voco); vftgiO, vftgUus,
vacca.
1 VOL-, wm, wish. Gr. (BOA-. /EA-) fiovKoftat,
iXSofiai ; cf. /SlXrcpoc, IXrw ; Lat 1 volo
(velle, vis for • volis), voluntas (froin • vo-
luns), 8 volo, n51o (for non volo), malo (for
* mag- volo), -ve (for -vis), whence ce-ve or
ceu, ne-ve or neu, sl-ve or sen ; vel, velut
— Cf. Germ, willen ; Engl. will. — Some re-
gard this R., in older form VAR- {choose,
believe), as the source of Lat vSrus (whenoe
Fr. vrai ; Engl, very ; cf. Germ. wahr. But
see 1 VEL-).
2 VOL-, VEL-, /.v. Gr. (BAA- for old FfAA)
/SoXXoi, poXri, /JIXoc ; Lat -volus in vSU-
volus, 3 volo, volucer; veles, v€lox.
8 VOL-, VOLV-, roll, twist. Gr. ( /EA- ) «IXX«,
?Xt^, IXv« ; Lat lorum (for * vlorum), lori-
ca; valvae, volva, volvo, volftbilis, volamen,
voluoer, invol&cruro. — Cf. Germ. Welle,
walken ; Engl, well {fairing), walk, wallow.
VOM-, wmiU, Gr. (/EM-) fr/ilw ; Lat vomo, vo
mltus, vomica.
LEWIS'S LATIN DICTIONARY. A Latin Dictionary for Schools. By
Charlton T. Lewis, Ph.D. 1192 pp. Cloth, $5 60 ; Full Sheep, $6 00.
In 18*79 the puolishers of Harper's Latin Dictionary requested roe to oonstmct from it a smaller
work, better adapted to the use of schools. In the conviction that a mere abrtdgroent would not
supply the wants of pupils, I resolved to compile an independent dictionary, which should iDclude
all that a student needs, after acquiring the elements of grammar, for the interpretation of the Latin
authors commonly read in schools, and for correct expression in Latin, to the extent of the vocabu-
lary of these authors. In forming the detailed plan for this purpose it seemed desirable in many
respects to deviate from the traditional practice in such works ; but, unwilling to take such an im-
portant step on an individual opinion, I determined to submit the whole subject to the judgment of
several eminent scholars and successful teachers, vThose advice would be a safe guide. Accordingly,
in April, 1881, the plan of the dictionary, as then entertained, was printed in a private circular, with
a number of proof-pages to illustrate it, and was laid before thirty of the gentlemen supposed to be
most competent to improve it. . . .
The answers were most instructive. Nearly every scholar appealed to gave the inquiries careful
and thorough consideration, and freely communicated his views ; while, in several instances, new
suggestions were made of substantial value in improving the method of the work. Among those
whose ripe scholarship and great experience in teaching were thus generously contributed to the
plan, were Professors George M. Lane, Frederick D. Allen, and Charles R. Lanman of Harvard Col-
lege, C. 8. Harrington of the Wesleyan University, Albert Harkness of Brown University, Thomas A.
Thatcher and Tracy Peck of Yale College, Henry Drisltr and Charles Short of Columbia College,
B. L. Gildersleeve and Charles D. Morris of the Johns Hopkins University, Austin Stickney, John S.
White, James H. Horse, and R 6. Sihler of New York, Clement L. Smith of Cambridge, Moses Mer-
rill of the Boston Latin School, W. C. Collar of the Roxbury Latin School, John Tetlow of the Giris*
Latin School in Boston, Gustav Fischer of New Brunswick, W. Gordon McCabe of Petersburg, Vir-
ginia, and George K. Bartholomew of Cincinnati . . .
This book is not an abridgment of any larger work, nor is it a dictionary of the Latin langunge.
It is designed to explain every word or phrase in Latin books commonly read in schools, including
the entire works of Teronce, Csesar, Cicero, Livy, Nepos, Vergil, Horace, Ovid, Juvenal, Phaedrus
and Curtius, the Catiline and Jugurtha of Sallust, and the Germania and Agrlcola of Tacitus. A few
words found in such extracts of Floras, Eutropius, and Justinus as are sometimes included in ele-
mentary readers have been added. . . . Within the limits of the literature to which reference is
made, it is intended to give such an account of each word as shall make it completely intelligible in
every passage in which it occurs, by exhibiting first its original meaning, and then the various modi-
fications which that meaning suffered in usage, and the phrases in which association with other
words affected it • . . Full references have been given in order that the authority for each expres-
sion may be known ; but, as far as possible, the citations have been drawn from the books most
commonly read, in order that the explanations given may be available to pupils in the earliest parts
of their course. — ExtraeU frcm the Preface,
I have tested the book by actual class-room work, and can bear the most emphatic testimony to
its minute aoooracy, wondeiiul learnmg, and clear-cut scholarship. My own work for many years
past has been specially directed to Latin, and this of necessity has led to a considerable familiarity
with the lexicographical labors of the Germans and the English in that department. So far as my
knowledge goes, I feel no hesitation in saying that there is no book written in German or in English
of the same scope that is at all comparable to this School Dictionary. The forms evidence the most
accurate scholarship and a thorough acquaintance with the results of the most recent philological re-
search. The orthography is consistent and based upon that of the best critical texts. The syntao-
tioal discussions under many words are lucid, and distinguished by scientific precision of statement;
while the shades of meaning, following the original meaning under countless words, afford the hap-
piest proof not only of Dr. Lewis's wonderful first-hand familiarity with the authors Included in the
scope of the Dictionary, but also of his exquisite skill in piercing straight to the meaning of a pas-
wiin a worK ot suDsuntiai value, une ot tne positive aetects m our Jjatm instnicdon is tnis, tbat
the amoant of rule and theory UDduly outweigh the hodj of material. The vocabulary thonmghlv
acquired is too narrow, the faculty of classic etymology, the training of the habit of derivation too
feeble, applied us it should mainly be to the derivation of words witliin th^ limits of the classic lan-
guages proper, and to the observation oC their descent into modem speech. The function of deiivatire
suffixes, «. ^., is, in my opinion^ best taught by direct and copious illustration drawn from a good
dictionary. Numberless details of grammar are more promptly determined by reference to the dic-
tionary tlian the grammar. The determination of phraseology, the distinction of homonymes, and
of many other points it most rapidly accomplished by the free use of a good dictionary such as is
here oflfered.— E. G. 8iiiu», New York (Jan. 18, 1889).
It seems to me to be just the book which has long been needed to oonnect the meagre vocabula-
ries of the earliest Latin readings with the lexical requirements for more advanced and comprehen-
sive work. A hasty examination makes me feel tliat the work has been done with great mtelligence
and thoroughness and attractiveness.^ Tbact Pbck, Profettor in Yole University^ New ffaven, Chun,
' (Jan. 16, 1889).
The well-known reputation of the editor and his advisers is a sure guarantee, that the new dic-
tionary will be well worthy the attention of students aad teaoher8.^-M. Grant Daniell, Chauncev-
Mall School, BotAon (JanuaiT, 1889).
It seems admirably adapted to the oomprehension and to the needs of high-school pupils. — C. A.
HtJTOBiNS, Prineipal of BeloU HiffK'SdiOol,WiMeoHMn(i9\u 80, 1889).
It will be a great help in the proper study of words, and all teachers who find comparative phip
lology an important feature, even in junior cUisses, will be delighted to urge its use. — ^E. J. Pick,
Principal of Owtgo Hiffh-Skhool, New Yorl^(Y^\k 1, 1889).
HARPER'S LATIN DICTIONARY. A New Latin Dictionarj, Foonded
on the Translation of "Freqnd's Latin-German Lexicon.** Edited by E. A. An-
drews, LLD. New Edition, Re vised, EnUu^ed, and in great part Rewritten by
Charlton T. Lewis, Ph.D., and CHAHLfis Short, LL.D., Professor of Latin in
Columbia College, New York. 2020 pp. Roval 8vo, Sheep, $6 60 ; Full Russia,
$10 00.
The translation of Dr. Frennd*s great Latin-Qerman Lexicon, edited by the late E. A. Andrews,
LL.D., and published in 1860, has been from that time in extensive use tliroughout Sngland and
America. It has had for competitors, indeed, in the schools and colleges of l^th oooniries, only
works which are substantially reprints or abridgments of itself. As it has thus been the standard
book of reference of its kind for a generation of scholars, its merits need na description here.
It was seen fifteen years ago that a least at very thorough revision of the Lexioon was seeded.
It was therefore submitted to the author of the original work, Dr. William Freund, wlio carefully re-
vised it, rewrote a few of the less satisfactory articles, corrected errors, and supplied about two
thousand additions, mainly in the early pages. The sheets were then placed in the bands of Prof.
Henry Drisler, LL.D., to be edited ; but that eminent scholar soon advised as that a reoonstmcCion
of the work was desirable, such as he could not command Insure to make. They were afterwards
delivered to the present editors to be used freely, and in combination with all other appropriate
sources, in compiling a Latin Lexicon which should meet th^ advanced requirements of the times.
The results of their unremitting labors for several yeats are now given to the public— iVMUUn*
Advertisement.
This Lexicon must supersede alt its rivals for common use. ... As a hand lexioon, to lie on the
desk and receive corrections and additions in the margin, no existing book in any language is so well
fitted as this. It contains many new words. ... It removes mnttv errors. Orthography, etymology,
and accidence have been corrected by the best and latest authorities. Many wc^ds are rightly ex-
plained which have lobg milled lexicographers.— J. £. B. Matob, Profemot of Latin at CmArid^
Uhwermty, England,
Small 4to, Half Leather, $1 26.
** This Abridgment of Liddell and Scott's Graek-Eogiish Lexicon is intended chiefly for nse in
schools. It has been reduced to its present compass by the omission — (1) of passages cited as
Anthorities, except where examples seemed necessavy to explain more dearly the usage of a word ;
(2) of discussions upon the Deriration of words ; (8) of words used only by authors not read in
schools, or of the particular meanings of words not in general use, such as medical or scientiiio terms.
But words used by Theocritus, the writers of the Antliology, Ludan, and Plutarch in his Zwet^ have
been retained ; and especial care has been taken to explain all words in the New Testament. The
Derivation, when it is certain, is placed before the English explanation; when this is not the ease,
some notice will be found at the end of the word."
LIDDELL AND SOOTTS INTERMEDIATE GREEK -ENG-
LISH LEXICON. An Intermediate Greek>£nglish Lexicon founded upon
the Seventh Edition of Liddell and Scott's Greek - English Lexicon. 010 pp.
Medium 4to, Sheep, $4 00 ; Cloth, (3 60.
This Abridgment of the Oxford Greek Lexicon has been undertaken in compliance with wishes
expressed by several experienced school-masters. It is an entirely new work, and it is hoped that it
will meet their requirements. It differs from the old Abridgmeut, in that, first, it is made from the
jast edition (1868) of the large Lexicon; second, the matter contained in it is greatly increased.
LIDDELL AND SCOTT'S GREEK LEXICON. (Revised and En-
larged.) A Greek-English Lexicon. Compiled by Hxhrt Gxorgb Liddell,
D.D., Dean of Christ Chnrch, Oxford, and Robert Scott, D.D., Dean of Roch-
ester, late Master of Balliol College, Oxford, with the Co-operation of Hsnrt
Drisler, Jay Professor of Greek in Columbia College, New York. 1776 pp.
Seventh Edition, Revised and Augmented throughout. 4to, Sheep, $10 00.
**The First Edition of this Lexicon appeared in 1848. In this, the Seventh Edition— the last
that we con hope to see published— the whole work has been thoroaghlj revised, and large addi-
tions made ; but by comprossion^ and a slight enlargement of the page, the bulk of the volume has
been reduced by ninety pages. The additions consist mainly of fuller references to the classical
authors, and a free use of the Indieea to the Berlin Aristotle and to the €mnu Intenptionum Ort^-
cartim. The editors have been favored with the co-operation of many scnolars, more partiouUrly
of Professor Drisler of New York, Professor Goodwin of Cambridge, ICaseachusetts, and Professor
Gildersleeve of Baltimore. Professors Goodwin and Gildersleeve have rewritten several important
articles, which their well-known grammatical learning makes peculiarly valuable ; and the former has
supplied some excellent additions to Attic law-terms. Professor Drisler has gone carefully over the
whole book, and there is hardly a page which does not bear some trace of his accurate observation."
THAYER'S (J. H.) GREEK- ENGLISH LEXICON. Greek-Eng^
lish Lexicon of the New Testament ; being Grimm's Wilke's Clavis Novi Testa-
menti, Translated, Revised, and Enlarged by Joseph Henry Thayer, D.D., Bus-
sej Professor of New Testament Criticism and Interpretation in the Divinity
School of Harvard University. 726 pp. 4to, Cloth, $6 00; RsM Roan, $6 00 ;
Fall Sheep, $6 50.
Indeed, it would be difficult to exaggerate the worth of this great lexicon, which will undoubt-
edly take its place ns a standard work of reference in every well-furnisbed library. It does credit
to the profound and industrious scholarship of Dr. Thayer. — N. T. Commercial AdvertUer.
4 EIGHT ORE AT DICTlOirARIE&
YONO-E'S ENG-lilSH-OREEK LEXICON. An English-Greek Lexi-
con. By C. D. YoNOX. With Many New' Articles, an Appendix of Proper
Names, and Pillon*8 Greek Synonymes. To which is prefixed an Essay on the
Order of Words in Attic-Greek Prose, by Charlks Shokt, LLD. Edited by
HxNRY Drislxr, LL.D. 779 pp. Royal 8vo, Sheep, extra, $4 50.
I have been looking forward to the publication of this work many years, and am sure that most
classical teachers in this country have done the same. The study of Greek composition has been
much impeded, and in many oases totally obstructed, by the impediment which is now happily re>
moved. This work is not a mere oollecUon of Greek words which may be equlralents of certain
English words, thrown carelessly together, without system, but a oarefully arranged lexicon, in which
a scholar can see the nature of the word he is employing, whether it is poetic, or specially Homeric,
or philosophic, or peculiar to comedy, or colloquial The work is certainly a great accession to our
apparatus of classical instruction. — W. W. Goodwin, Ph.D., EUoi Profutor o/ Greek LUeraiun ta
Harvard College,
In this work the aim of the editor has been to exhibit a complete English vocabulary, so far, at
least, as there are words in Greek by which the English words can be literally or adequately ren-
dered, and where this cannot be done, to supply, wherever practicable, the deiciency by phrases.
In every instance, the authoiity for the word or phrase cited is given.
STORMONTH'S ENGLISH DICTIONARY. A Dictionaiy of the
English Langn^e, Pronouncing, Etymological, and Explanatory, embracing Scien-
tific and other Terms, Numerous Familiar Terms, and a Copious Selection of Old
English Words. By the Rev. Jambs Stobmonth. The Pronunciation Carefully
Revised by the Rev. P. H. Phblp, M.A. (1884) pp. xiv., 1234. Imperial 8vo,
Cloth, $6 00 ; Half Roan, $7 00 ; Full Sheep, $7 50. Also, in Twenty-three Parts^
4to, Paper [^Franklin Square Library]^ each 25 cents.
** For common use, on the desk and in the family circle, this work has been pronounoed far supe-
rior to any dictionary now accessible. Host laborious care has been exercised to render it accurate
as a Book of Reference for the terms in use in every department of English speech. The great ob-
ject aimed at has been to give a very wide compendium of the English language in its ordinary spok-
en and written forms ; in the terms employed in the Arts and Sciences ; in the words and phrases
used in men's daily avocations; and in the terms of provincial speech and familiar slang. Besides
being a Complete English Dictionary, it will, from the extent, variety, and fulness of the informatioa
given, in a very considerable desree supply the place of an English Gyclopndia.
" The grouping system whidb has beieu followed in its preparation presents at once to the eye all
the derived and related words and phrases in good use. The spelling is conservative and pure; the
pronunciation popular. The lists of synonymes, added to every important article, are more oomplete
tiian can be found in any other general dictionary. The work is the most useful of its kind in exist-
ence, containing within moderate limits all that an English dictionary is commonly expected to give
It is printed en superfine calendered paper, and from a new, bold, and clear type, specially cast for
the purpose; the leading word in each group being brought out in * clarendon ' letters, so as to facUk
tate greatly the work of reference."
It has the bones and sinews of the grand dictionary of the future. — Eedetiaetieal Oasette, London.
By far the best handy dictionary in our language, and eminently suitable for the schoolroom,
the oJBce, the writer's right hand, and the family circle. A question as to the safest and moBt eon>
venient dictionary of our language may be safely answered in favor of Stormonth's very admirable
and peerless work. — 7%b Beacon ^ Boston, Mass.
A work which is certainly without a rival among dictionaries of our language. It is equally well
adapted to the uses of the man of business, who demands compactness and ease of reference, and to
those of the most exigent scholar. — JV. Y. Commereiai Advertteer, .
tsr HASPsa 9t BaoTHUs vtiXl umi any of the ahove tcorke by maO, poiiage wmmL to any pari qf ike XTmUed
StaU$t CaiuKto, or MexfeOf on receipt if the f
>, Google
Digitized by '
\
A t
; I
THE NBW YORK PUBLIC LIBRARY
'j RBPBRBNCB DBPARTMBNT
\
This book is under no oiroomttanoos to bo
token from the Boildini
nw^
^UL 2 9 192t
%\
iut i
-V-
laat
tr^
-*W-b — wai
^m
mt ^ »
130
Digitized by
Googk