Skip to main content

Full text of "Annales ecclesiastici"

See other formats 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2012  with  funding  from 

Research  Library,  The  Getty  Research  Institute 


http://www.archive.org/details/annalesecclesiasOObaro 


*f 


K 


APPARATUS 

I  N 

ANNALES    ECCLESIASTTCOS 

CESARIS  BARONII 

Cum  Critice  Pagii  &  Notis . 


■H 


m 
V 


. 


ANNALIUM 

ECCLESIASTICORUM 

CESARIS  BARONII 

SACRJE   ROMAN.E   ECCLESI^  CARDINALIS 

Cum    Critice  fubjctta     P.    ANTONII    P  A  G  I  ,    Contimatione 
ODORICI    RAYNALDI, 

Notifque^  ^Dominici    Georgii  &      P.   Joannis    Dominici    Mansi 
Clerici   Regularis   Matris  Dei   in    Pagium  &    Raynaldum 

APPARATUS, 

In   quo   pneter  ea   quae   BARONIUS    &    PAGIUS   Annalibus   praemiferunt ,   alia  plura 
continentur   peitinentia  ad  Hiftoriam  Ecclefiafticam ,   quae  integra ,   caftigata ,  optimoque 
ordine    difpofita  in  hac  editione  exhibetur. 


rmtta.  Ll 


Carolus  Wjaivi  Inc- 


D  E 


L    U   C   M 

Typis  Leonardi  Venturini. 

M  d  c  c  x  l.      frf#" 

SUPJERIORUM    L  I  C  E  N  T  1  A. 


,MbZ 


CoroUis  Rfarri    delin   ct  Jncid 


J  O  A  N  N  I   V. 

AUGUSTISSIMO 

LUSITANORUM  REGI 


Salvator  Maria  Venturini  Typographi  Filius. 

UI  potifTimum  ex  fupremis  Chri- 
ftiani  Orbis  Principibus  infcriben- 
dum  effet  hoc  Opus,  quo  pauca 
certe  ampliora ,  nullum  fortaffe 
praeftantius  magifque  abfolutum 
hucufque  prodiit  in  lucem ,  dubitandum  amplius  non 
cenfui,cum  in  Te  defixi  oculos,  Augustissime  Rex  , 

a    3  qui 


qui  non  modo  eorum ,  qui  nunc  funt ,  gloriam ,  fed  anti- 
quitatis  etiam  memoriam  Tua  virtute  adaequafti .  Tan- 
tx  funt  profecto  Tuae  res  gefbe ,  ficque  praeclare  veram 
Regis  imaginem  in  his  expreffifti,  ut  nullas  umquam 
litteras  poffe  reperiri  credam,  quae  immortalitatis  me- 
moria  eafdem  non  profequantur.  Et  ut  ab  iis,  quae  ad 
optimarum  Artium  ftudia  pertinent,  initium  ducam-, 
permanebunt  ad  laudemTui  Nominis  fempiternam  mo- 
numenta  celeberrimae  Academiae ,  quae  Tuo  confilio  fta- 
bilita,  ornatiffimifque  munita  decretis ,  ad  tantam  aefti- 
mationem  pervenit,  ut  cum  Germanicis,  Gallicis,  Hif- 
panicis ,  cum  caeteris  denique  Europae  infignioribus  jam 
de  dignitate  certare  videatur .  Sapientiffimis  enim ,  om- 
nique  difciplinarum  genere  perpolitis  hominibus  eam 
inftruxifti ,  qui  ad  Regnorum  Tuorum  hiftoriam  cum 
Ecclefiafticam  tum  profanam  confcribendam  ea  fe  fe- 
licitate  contulerunt ,  ut  ex  plurimis  voluminibus  in  lu- 
cem  emiffis  felectum  uberrimumque  fe  do&rinae  fru- 
clum  collegilfe  Eruditi  omnes  fateantur .  Ecquoniam 
Tui  Populi ,  quia  praeftantiHimi  ingenio ,  ideo  femper 
praeter  caeteros  appetentes  gloriac,  atque  avidi  verae  lau- 
dis  fuerunt ,  quam  Tibi  non  debent  gratiam ,  cum  plu- 
rima  antiquiffima  monumenta,  quorum  alia  omnino 
jacebant  intenebris,  alia  in  Regnorum  Tuorum  Tabu- 
lariis  affervabantur,  Tua  au&oritate  fint  in  medium 

pro- 


prolata,  ficque  plures  res  bene  geftas,  quae  ante  ipfis 
detrahebantur  ,  aut  communicabantur  cum  exteris  , 
nunc  hiftoricae  veritati  reftitutas ,  eorum  proprias  efle 
nemo  inficietur !  Lufitanae  Gentis  auxifti  nomen ,  Tui- 
que  gloria  totum  Orbem  implefti .  Et  quae  umquamj 
aetas  de  Regia  ditifllmaque  Bibliotheca  a  Te  inftitu- 
ta  conticefcet?  Ingenti  pecuniae  vi,  fummaque  Lega- 
torum  Tuorum  vigilantia  ea  tum  edita  tum  manufcri- 
pta  in  ipfam  congeffifti  opera,  ut  quae  maxima  diffk 
cultate  in  aliis  divifa  feparataque  inveniuntur,  in  ea- 
dem  fimul  collecla  optimoque  ordine  difpofita  videan- 
tur.  Silentio  praetermitto  caeteras  Academias  ad  pri- 
ftinam  dignitatem  ereclas,  Juvenum  CoIIegia  ftabili- 
ta ,  praemiaque  bene  de  litteris  meritis  tanta  animi  ma- 
gnitudine  propofita,  ut  beatior  Tu  videaris,  qui  tam 
multa  concedis ,  quam  ii  qui  Tua  liberalitate  fruuntur. 
Hacc  fane  ka  praeclara  funt  ut  eorum  decus  nulla  urn- 
quam  obfcuratura  fit  aetas;  fed  illud  egregium,  quod 
dum  princeps  caeteris  ad  fufcipiendam ,  ingrediendam- 
que  optimam  ftudiorum  rationem  exiftis ,  fimul  adpie- 
tatem  inflammas ,  quam  femper  fundamentum  omnium 
virtutum ,  ac  primum  Regum  ornamentum  efle  duxi- 
fti.  Verum  enim  v ero  fi  Tua  inaudita  clementia,  ii 
m  publicis  privatifque  rebus  temperantia .,  fi  tantus  in 
fumma  poteftate  rerum  omnium  modus,  fi  latae  leges, 


fi  fta- 


il  ftatuta  judicia  perfpiciantur,  quid  aliud  inferri  po- 
teft ,  nifi  Tuo  exemplo  fapientiaque  hoc  efleperfe&um, 
ut  integritas ,  pudor ,  jus ,  aequitas  in  Regnis  Tuis  ma- 
neant?  Ita  funt  faciles  ad  Te  privatorum  aditus,  ita 
liberae  querimoniae  de  aliorum  injuriis ,  ut  cum  beatif- 
fimi  videantur  omnes  qui  fub  imperio  Tuo  vivunt, 
novae  quotidie  exterorum  catervae  omnium  rerum  fua- 
rum  ac  fortunarum  fedem  in  Tuis  Regionibus  colio- 
cent.  Perditos  recreas,  afflictos  erigis,  nullumque  tem- 
pus  dimittis ,  quin  de  populorum  falute  cogites ;  ideo- 
que  in  fupremos  Miniftros  eos  adlegifti  viros,  quifeli- 
citer  difficillima  quacque  negocia  pertraclantes ,  Te  de 
his ,  quae  ad  Rempublicam  pertinent ,  ita  religiofe  cer- 
tiorem  efficiunt ,  ut  deinde  Tua  fapientia ,  vigilantia 
atque  auctoritate  optime  omnia  conftituantur .  Singu- 
laris  ergo  pietatis  Tuae  in  vita  omnium  virtutum  ma- 
giftra ,  in  optima  Reipublicac  adminiftratione ,  in  ipfis 
denique  fplendidifiimis  operibus  argumenta  clariffima 
praebes.  ReligiofifTimum  profe&o  Teprardicant  Sacrae 
a  Te  conftru&ae  aedes,  quas  cum  magnificentia  tum 
defcriptione  non  tantum  plurimas  fuperare ,  fed  cum 
his  etiam ,  quae  longo  fseculorum  fpatio  ac  innumera- 
bili  pecunia  exaedificatae  fuerunt,  contendere  nemo 
unus  ignorat .  Quibus  vero  ornamentis  ipfas  non  lo- 
cupletafti?  Ecquis  pretiofas  fuppelle&iles  in  illis  con- 

ftitutas 


ftitutas  non  miretur,  in  quibus  perficiendis  celeberri- 
mi  hujus  aetatis  Artifices  diligentiffimam  operam  in- 
fumpferunt  ?  Non  folum  autem  Ecclefias  extruis  ac  lu- 
culentiflime  exornas ,  fed  attente  diligenterque  provi- 
des ,  ut  iifdem  viri  ii  praeficiantur ,  qui  cum  exemplo 
tum  doclxina  reliquis  antecellentes  in  cuftodiendumj 
gregem  fibi  commiffum  fedulo  incumbant.  Nec  mino- 
rem  curam  impendis ,  ut  ad  gentes  innumeras,  quae 
adhuc  idololatriae  tenebris  obducuntur ,  Catholicae  Re- 
ligionis  lumen  proferatur,  ideoque  in  barbaris  disjun- 
ctiffimifque  Provinciis  copiofum  piorum  operariorum 
ccetum  Tua  liberalitate  fuftentas .  Sed  quid  mihi  affu- 
mo  ,  ut  in  Nuncupatoria  Epiftola  de  Tuis  laudibus 
differam ,  in  quo  &  fi  eruditiffimi  Viri ,  quibus  fum- 
mam  copiam  facultatemque  dicendi  natura  largita  eft, 
omnes  nervos  ingenii  fui  doclrinaeque  contenderint , 
nullam  tamen  Orationem  virtuti  Tuae  parem  inveniri 
poffe  fenferunt.  Praeclariffimas  igitur  Tuas  res  cumdo- 
mi  tum  foris  geftas  recenfere  praetermittens ,  Deum  O- 
ptimum  Maximum  ut  diu  S  a  c  r  a  m  Majestatem 
Tuam  ad  Populorum  Tuorum  totiufque  Chriftiani 
Orbis  felicitatem  incolumem  florentemque  praeftet  ob« 
teftabor.  Ad  Tuos  denique  pedes  provolutus,  &fidens 
tum  Operis  pretio,  cui  clariffimi  Praedeceffores  Tui, 
Tuique  populi  ingentem  materiem  fuppeditant,  tum 

Huma< 


Humanitati  Tuae ,  quae  inter  cseteras  Tuas  virtutes  emi- 
net,  &  nobis  etiam  maxime  abfentibus  notifiima  eft, 
Te  rogo  atque  obfecro ,  ut  publicum  hoc  obfequii 
mei  pignus  aequo  libentique  animo  excipias.  Quod  fi 
fuero  confecutus,  erit  profe&o  cur  ego  de  me  magni- 
fice  fentiam  ,  &  pofteri  omnes  in  hoc  etiam  monu- 
mento  clariflimam  Nominis  Tui  gloriam  animique  ma« 
gnitudinem  admirentur  &  praedicent. 


PR^- 


PRiEFATIO  GENERALIS 

Jn  hanc  Annalium  JEcclefiafticarum   editionem* 


TjEM  praefandi  morem  omnes  ferme ,  qui  aliquid  Iuci 
mandant,  opportunum  fibi  arbitrantur,  eum  nobis  in 
tam  vaftae  molis  opere  neceffarium  effe  duximus.  No- 
ftra  quippe  intereft  de  Annalium  Ecc!efiafticorum_, 
Caefaris  Cardinalis  Baronii  editione ,  quae  cum  fub- 
jeclis  Antonii  Pagii  Animadverfionibus  additaque  Odo- 
rici  Raynaldi  Continuatione,  noviflime  cura  &  fum- 
ptibus  Leonardi  Venturini  Typographi  Lucenfis  pro- 
dire  jam  ccepit,  rationem  reddere .  Quod,  ut  or- 
dine  agamus  ,  primum  de  ipfo  Annalium  parente  ac 
de  operis  ejufdem  praeftanria  nonnulla  in  medium 
proferre  juvat.  Deinde  quid  diligentiae  ad  haec  ,  quoad 
licuit ,  illuftranda  atque  ad  Criticorum  cenfuras  di- 
luendas  nos  contulerimus  ,  aperiemus  ;  veniam  interim  precaturi ,  ingenii  & 
virium  noftrarum  imbecillitatem  agnofcentes  >  fi  pulcherrimae  piclurae  novos  co- 
lores    inducere  aufi  fumus  . 

Immortalis  memoriae  vir  fummus  Caefar  S.  R.  E.  Cardinalis  Baronius,  poft 
navatam  ftudio  Ecclefiafticae  eruditionis  ingenti  triginta  annorum  labore  ope- 
ram  egregiam  ac  diligentem,  adornandis  tandem  Annalibus  Ecclefiafticis  manum 
admovit.  Tanti  operis  aggrediendi  confilium  docliffimo  Viro  fuit,  ut  impaclam 
ab  Heterodoxis  in  Romanam  Ecclefiam  calumniam  de  innovatione  doctrinae  ac 
dogmatum  depelleret ;  &  quam  illi  jaclabant  Ecclefise  in  veterem  fancliratem 
reformationem  ,  deformem  potius  deturpationem  effe,  deduclo  e  veteris  Eccle- 
fiae  moribus  argumento ,  probaret.  Perpetua  etiam  omnium  fsculorum  tradt- 
tione  aflerenda  erant  legitima  S.  Romanae  Ecclefiae  jura,  contra  furentes  ad. 
verfariorum  conatus ,  qui  ea  convellere  nitebantur  .  Denique  fuo  erant  lumini 
reftituenda  tot  praeciara  SancYiflimorum  Virorum  gefta,  iis  depulfis  tenebris,  quas 
caliginofa  vetuftas  affuderat.  Rem  illi  pro  voto  fucceffiffe  perfpicue  -demonftrant, 
tum  elogia ,  quibus  eruditifllmum  opus  a  fummis  Viris  celebratur,  cum  itera- 
tx  atque  frequentes  prKclariflimorum  illorum  voluminum  editiones ,  quas  infi- 
gnia  per  Europam  prsla,  Eruditis  viris  faventibus  dederunt.  Atque  ad  laudes, 
&  praeconia  per  fummos  Viros  collata  quod  attinet ,  vix  ullum  eft  aliud  opus 
tantis  eorum  encomiis  tantoque  omnium  plaufu  exceptum  commendatumque  , 
ut  me  loca  ex  infignibus  Scriptoribus,  ubi  laudes  Baronii  percenfentur  ,  affer- 
re  meditantem,  &  laboris  immenfitas  prim6  quidem  detinuerit  fufpenfum  ,  dein 
confilium  deponere  coegerit  ,  ne  editionem  hanc  noftram  onerare  potius,  quam 
ornare  viderer.  Magna  enim  funt  &  multa  quae  de  Baronio  fcripfere  ac  prse- 
dicarunt  omnium  ordinum  Viri  fummi  atque  percelebres .  Et  ut  de  Summis  Pon- 
tificibus  Gregorio  XIII.  Clemente  VIII.  &  Paulo  V.  fileam,  qui  minus  verbis 
quam  faclo  ipfo  demonftrarunt  quanti  Baronium  fecerint,  dum  ipfum,  invitum.. 
licet,  &  reluftantem  ad  fupremas  dignitates  evexerunt;  quis  e  S.  R.  E.  Cardi- 
nalibus  literis  claruit  qui  maximis  laudibus  Baronium  non  celebrarit  ?  In  Eccle- 
Jiafttcci  Htftoria  princtpem  &  fateor  &  veneror  ,  fcripfit  de  Magno ,  ut  illo 
ibidem  appellat ,  Baronio,  Magnus  &  ipfe  Norifius,  in  Praefatione  ad  Hiftoriam 
Pelagianam .  Re/puit  omnem  commendationem  opus  omni  commendatione  majus  & 
exceljius ;  quo  elogio  Cardinalis  Perronius  Herculeum,  ita  lucubrationem  illam 
depradicat,  Annalium  Opus  extollit  in  Epiftola  ad  eumdem  Baronium  fcripta. 
Opus  ingens ,  &  Ecclejice  neeejfarium  eft,  Cardinali  Bona  in  Praeludiis  ad  Opus 
Pfallentis  Ecclefiae  Harmonia  •  Baronio  omnem  venerationem  profiteri  fe  fignifi- 
cat  Sfondratus  in  Libro  de  Regal.  Sacerdot.  lib.  I.  §.  5.  Quid  de  illo  fcripfe- 
rit  &  fenferit  Garfias  Loaifa  Ordinis  Prsedicatorum  prius ,  dein  S.  R.  purpurae 
oxnanientum;  quid  S.  Francifcus  Salefius  fanaa  eruditionis  non  minus,  quam  fan- 

ftita- 


T. 

De  Bara- 

nio  Ence- 
mix  &• 

l.utdcs  i 


z  PR.EFATIO. 

ftitate  clarus,   Marcianus   in    Tom.  I.  pag.  328.   Hift.  Congr.  Orat.  allatis  6*oJ 

cumentis   demonftrat.   Scriptores  reliqui   prioribus  hifce  dignitate   non  merito  in- 

feriores  in    Baronii    laudes   fymbolam    conferunt:   Baronius    vir  facri  profanequ* 

doclus ;  Lipfius  in  notis  ad  Librum  II.  de  Cruce.  Baronius  immortalts  glortx  vir; 

Sirmondus    in    Cenfura    Diflertationis   I.    de   Suburbicar.    Region.  cap.  VI.   Emi~ 

nenttffimi  Baronii  ttomini   ajfurgo ,   ejus   commentationes   veneror ;    De    Marca    in_. 

Refponf.  ad  notas  Holften.  Immo,  quod  mirere,  ad    tantam    veritatis   &   gloriae 

lucem   ne  Heterodoxi  quidem  Scriptores   caecutiunt.    Voflius  de  Phiiolog.  Kegare 

tton  poffumus  Baronium   prceclare  meritum    ejfe  de  Antiquitate   Eccle/tafttca .    Hot- 

tingerus  Biblioth.  quadrip.  In  Hifloricis   Baronio  encomiumy   ad  fuperflttionem   Itt- 

bortofifjtmo   Scriptori  ,    nemo  negabit .    Quid    Montacutus  ,   quid    Cafattbonus    do 

Baronio  fenferint  inferius  prodemus.    Atque   huc   eftatum   S.  Hieronymi    in   Epi- 

ftola  ad   Pammachium  apprime   facit:   Verutn  illud  eft  teftimonium ,   quod  ab   ini- 

mica  voce  profertur . 

II.  Qui  vero  uberiora  cupiunt ,  adire  eos  poterunt ,  qui  de  Baronii  vita  ac  lau- 

SpondMti    djDUs    fcripferunt,   nempe   Henricum    Spondanum  qui    elogium  de    ipfo   Baronio 

EhT""'0  tomo    Pr'mo    Epitomae    Annalium     Ecclefiafticorum    praemifit :   quod   quidem    elo- 

jnippTra.  g'um   in  hocce  appararus  volumine  recudendum  cenfaimus  .    Legendum   &    Elo- 

tu  hujus  '  gium    aliud   ab    Abrahamo  Bzovio  exaratum ,    vulgatunque  in     Annalium    ipfius 

tditionis    Baronii  Synopfi   editionis  Colonienfis  an.    16^7.   Legenda    Baronii    vira   a    Hiero- 

exhibetur.  riymo  Bernabso ,  Congregationis  Oratorii    presbytero   fcripra  &  edita  Romae    an« 

De  c&tem  -fcffr  &   una  cum  Baronii    elogiis  recufa  Viennse  Auftriae  an.  1718.    cura   Geor- 

*/;  viTarn  &''   ^r,tz »   Congregationis  Oratorii   Vicnnenfis    presbyteri  .  Confulendi   praeterea__ 

&  elogi»   Janus  Nicius  Erithraeus  Pinacotheca  T.  pag.  87.  Joannes  Imperialis  in  Mufieo  Hi- 

fcripfe.      ftorico,   Hieronvmus  Ghilinus  in  Theatro  virorum   doftorura  .   Deniquc  Au&aria 

runt.        ad    vitas  Cardinalium  ab   Alphonfo  Ciacconio  confcriptas,    ut  &   Ludovicus    Do- 

nius   d'Attichy  Epifcopus  iEduenfis  in    Vitis   Cardinalium  tom.  III.    pag.  596.   & 

fequentibus.  Sed  nihil   ad  Orbis  approbationem  argnendam  conducit  magis,  quam 

faepe  adeo  curatae  a  fummis   Viris   ingentis  hujus   operis   editiones .   Quod  fi    irt_. 

Lucubratione   unius    alteriufve   voluminis   gloriofum  eflet ;  in  vafto   duodecim    in- 

gentium  voluminum  opere  admirabile  merito  dixeris  •    Id  autem  argumenti  genus 

tradtare  diligentius  rei  praefentis  efle  ideo  ducimus  ,   quod   Lectoribus    non   ingra- 

tum  nec  otiofum  erit,  6  doceantur  ,   ubi  &  quot  prodierint  Annalium  Baronii  e- 

ditiones ,   quaeque  ex   illarum    collatione  oriatur   noftrae   hujus  Lucenfis  neceflitas  , 

quodque  ejus  fit  ab   aliis  meritum  &   difcrimen.   Ea  igitur   quae    Venturinus  Ty- 

pographus  a  Dominico  Georgio  hujus  vafti  operis  fuafore  acceperat,   atque  in  pu- 

blicum  ediderat,  dum  fuum  confilium  de  hac  Baronii  editione  orbi  litterario  pa- 

tefecit,   aucla   &   caftigata  repetemus . 

IN.  Primus    Annalium   Ecclefiafticorum  tomus   prodiit   Romae  ex  typographia  Va- 

De  ■vAriit  t]cana    a.  D.  1588.  diplomate   Sixti  V.  praemunitus,    quo  cavetur   ne   quis    typo- 

fd""io    ™  graPnus  Annales  Ecclefiafticos  imprimere    audeat :    quod   permagni  intereflet,   ut 

bus ■      '    <3uam   diligentiflime  Annales   typis   mandarentur.   Vaticana    typographia ,    ut    irt_. 

monitu   hujus  tomi  primi  fignificat   Baronius  ,   tum    recens  nata  erat,  nec    dum_ 

fuum  perfeclionis  ftatum  attigerat ;   ideoque  primus  ille   tomus    praecox    nimis    & 

non  nihil  mendofus  in  lucem  exiit;  quod  cum  Baronius  animadvertiflet,  eodem  mo- 

nitu  fpopondit  in  fecunda,   quam   parabat ,  editione,  fe  a  mendis  caftigaturum  , 

atque  pluribus  additamentis  eumdem  tomum  aucturum;  typographifque  denunciat, 

ut  in   nova   editione  exemplar  emaculatum   &  auclum    fequantur  . 

Vix  in  manus  doctorum  hominum  pervolavit  primus  Annalium  tomus  ingenti 
Catholicorum  omnium  plaufu  exceptus  ,  cum  de  nova  ejufdem  editione  a  men- 
dis  expurgata  ,  quamplurimis  Iocupletata  ,  ab  ipfo  denique  Baronio  necefla- 
ria  judicata,  cogitari  caeptum  eft .  Quamobrem  Baronius ,  conjeclis  oculis  in_, 
Chriftophorum  Plantinum,  patria  Turonenfem,  celebrem  tunc  Antuerpiae  typogra- 
phum,  datis  ad  eum  literis  X.  Kal.  Februarii  an.  1589.  quae  in  Antuerpienfi- 
bus  editionibus  exhibentur,  fignificavit ,  Annalium  tomi  primi  fecundam  editio- 
nem  perneceffariam  fibi  vifam  efle  ,  idque  initio  primi  tomi  fe  pollicitum  ;  idcjr- 
co  Plantinum  praeftantiflimum  illius  faeculi  typographum,  inter  caeteros  delegiffe» 
ut  fecundam  tomi  primi  editionem  diligenter  curaret .  Quod  ad  fe  atti  nebat ,  uni 
Plantino  poteftatem  fecit  Annales  Ecclefiafticos  recudendi  ,  quandoquidem  A- 
poftolicis  lireris  cautum  erat,  ne  quis  eofdem  Annales  abfque  Baronii  confenfu  ty- 
pis  mandare  auderet:  quapropter  adulterinum  fpuriumque  fore  declaravit ,  quid- 
quid  Plantinianae  editioni  confentaneum  non  fuiffet.  Igitur  eodem  anno  1589.  ex 
officina  Chriftophori  Plantini  Antuerpiae  prodiit  Annalium  tomus  primus,  fecun- 
dae  editionis,  eodemque  anno  Plantinus  obiit .  Iterum  tomus  primus  Vaticana_. 
prtela  fubiit  A.  D.  1607.  &  in  fine  voluminis  legitur;  ex  typographia  Jacobi 
Mafcardi    1625. 

Secundus   Annalium   tomus  ,   qui  abfolutus   fuerat  in   fine    A.   D.    1589.  an- 
no  quinquagefimo-fecundo  aetatis  a  Baronio  inchoato,  Romae  in   typographia  Va- 

tica- 


P    R    &    F     A    T     I    O.  3 

ticana  cufus,  lucem  vidit  A.  D.  1590»  Romae  interim  alia  editio  tomi  primi 
parabatur  ;  nam  A.  D.  1591«  tomus  primus  Annalium  Baronii  vulgatus  eft  ty- 
pis   Afcanii  &   Hieronymi   Don  Angeli,    in  4. 

Tertius  tomus  Romae  cufus  eft  in  typographia  Torneriana  A.  D.  1592.  Phi- 
lippo  II.  Hifpaniarum  Regi  dicatus  ;  cum  duo  fuperiores  Sixto  V.  nuncupati  fuif- 
fent.  Antuerpiae  praeterea  in  officina  Plantiniana  Annalium  tomi,  fimul  ac  Romae 
prodierant,  typis  committebantur ,  curante  Jo.  Moreto  Plantini  alumno  &  ge- 
nero ,  qui  poft  Plantini  mortem  regiam  typographiam  Antuerpienfem  moderaba- 
tur.  Huic  enim  literas  dederat  Baronius,  quibus  de  Plantini  obitu  dolebat  arque 
Moretum  hortabatur  ut  Annalium  editionem  in  Antuerpienfi  typographia  profe- 
queretur.  Hinc  fecundus  tomus  A.  D.  1592.  tertius  A.  D>  1593.  Antuerpiae  cu- 
ius  eft  apud  Viduam,  &  Jo.  Moretum . 

Quartus  tomus  Clementi  VIII.  dicatus  prodiit  Romae  A.  D.  1503.  nitidiflimis 
charafteribus  ex  typographia  Congregationis  Oratorii  apud  S.  Mariam  in  Valli- 
cella,  excudente  Aloyfio  Zannetto.  Eodem  anno  1593.  tomus  primus  Annalium  in 
Vallicellana  typographia  recufus  eft  ,  cui  Baronius  monitum  praefixit ,  quartarn 
hanc  efle  Annalium  Ecclefiafticorum  editionem,  ab  auftore  recognitam  ,  auclam  & 
locupletatam ,  adeoque  editionum  ab  aliis  cudendarum  ut  prototypum  efle  haben- 
dam,  nifi  forte  contigiflet  deinde  aliam  ab  ipfo  cudi .  Annalium  tomus  fecundus 
ac  tertius  ex  eadem  typographia  Congregationis  Oratorii  A.  D.  1594.  prodierunt. 
Vides  ergo  cur  haec  quarta  dicatur  Annalium  editio;  quod  fcilicet  prima  fit  Va- 
ticana ,  fecunda  Antuerpienfis  apud  Plantinum  ,  tertia  Romana  ex  tvpograph>a 
Torneriana,  quarta  Vallicellana,  praetermifTa  tomi  primi  editione ,  veluti  minus 
nobili  excufa  Romae  A.  D.  1591.  in  forma  quarti  .  Antuerpiae  praeterea  quartus 
tomus  apud  Viduam,  &  Jo.  Moretum  in  officina  Plantiniana  A.  D.  1594«  vulga- 
tus  eft.  Iterum  tomus  quartus  in  typographia  Vaticana  editionis  fecundae  procu- 
fus,  luce  donatus  eft  A.  D.  1600. 

Quintus  tomus  Romae  A.  D.  1594«  lucem  afpexit,  pariterque  Clementi  VIII. 
confecratus.  Rurfus  quintus  tomus  tvpis  Vaticanis  editionis  fecundae  publici  juris 
fafStus  eft  A.  D.  1607.  ut  frons  ejufdem  tomi  praefert ;  at  in  calce  hoec  verba  le- 
guntur;  Rorme  expenjis  Vincentii  Ca.flella.ni  fub  (igno  Europx,  apud  Bartholomoeum 
Zannettum  1611,  Antuerpiae  vero  tomus  q'tintus  A.  D.   t%g5.  editus  eft  . 

Sextus  tomus  typls  Congregationis  Oratorii  apud  S.  Mariam  in  Vallicella  , 
excudente  Aloyfio  Zannetto,  prodiit  A.  D.  1595.  dicatus  pariter  Clementi  VIII. 
Antue-rpiae  autem  infequenti  anno  1596.  Extat  alia  hujus  tomi  fexti  editio  ex  tv- 
pographia  Vaticana  A.  D.  1607.  in  cujus  fine  habetur,  Komce  apud  Jacobum  Ma» 
feardum  1612.  expenjts   Vincentii  Caflellani,  fub  (i^no   Europoe  . 

Septimus  tomus  ex  typographia  Congregationis  Oratorii  A.  D.  1596.  &  eo- 
dem  anno  ex  typographia  Vaticana  Romse  prodiit  cum  dedicatoria  Epiftola  in  u-; 
traque  editione  ad  Clementera  VIII.  Antuerpiae  vero  feptimus  hic  tomus  A.  D. 
1598.  &  anno  1597.  ibidem  nova  tomi  primi  editio  vulgata  eft ,  cujus  editionis 
fecundae  Antuerpienfis  etiam  tomus  fecundus  A.  D.  1597«  cufus  habetur  .  Prodiit 
item  &  ex  typographia  Vaticana  tomus   feptimus  A.  D.   i6of. 

Octavus  tomus  Romae  A.  D.  1599«  tum  ex  typographia  Congregationis  Ora- 
torii,  tum  ex  Vaticana  ,  excudente  Aloyfio  Zannetto,  exiit  in 1  lucem.  Baronius 
in  nuncupatoria  Epiftola  ad  Clementem  VIII.  rationem  reddit,  cur  non  eadem 
celeritate,  qua  caeptus  eft  cudi ,  o&avum  Annalium  tomum  profequi  &  abfolvere 
fibi  licuerit.  Proftat  ibi  gratiarum  actio  B.  Philippo  pro  Annalibus  Ecclefiafticis  . 
O&avus  hic  tomus  Antuerpiae  a  Moreto  A.   D.  1600.  vulgatus  eft. 

Nonus  tomus  in  tvpographia  Congregationis  Oratorii  &  Vaticana  A.  D.  1600. 
excufus  eft ,  Henrico  IV.  Francorum  Regi  a  Baronio  dicatus .  Antuerpiae  hic  tomus 
lucem  vidit  A.  D.  i5oi.  Per  idem  tempus  &  Venetiis  per  Hieronymum  Scotum» 
&  Moguntiae  per  Johannem  Gymnicum  &  Antonium  Hieratum  bibliopolas  Colo- 
nienfes  A.  D-  1601.  nova  alia  Annalium  editio  procudebatur .  Moguntina  edi- 
tio  polrema  &  quinta  dicitur,  ab  ipfomet  aufrore  recognita,  emendata ,  aucla  & 
locupletata,  aliarumque  exemplar,  itaut,  quae  ab  ea  difcreparent  editiones  minime 
germanae  eflent .  In  fine  tomi  primi  habetur ,  Mo?unti<ey  typis  Balthafaris  Lippii 
1601.  Tomus  fecundus,  tertius  ,  quartus,  quintus,  fextus,  feptimus,  o&avus  & 
nonus  in  eadem  Moguntina  typographia  cufi  eundem  annum  i<5oi.  prarferunt .  Ve- 
neta  vero  editio  Hieronymi  Scoti ,  quae  anno  1601.  excufa  eft,  eodem  Hierony- 
mo  Scoto  interim  demortuo  ante  evulgationem  fuse  editionis ,  non  ipfius  nomen 
prsefert  ,  fed  haeredis  ,  nempe  Venetiis  aputt  H&redem  Hieronymi  Scoti  A.  D. 
1601.  Acceflerunt  deinde  in  hac  editione  alii  tomi,  qui  poftea  ab  ipfo  Baronio 
Romae  editi  funt,  nempe  decimus ,  undecimus  &  duodecimus.  At  haec  editio  & 
charta  &  charaftere  omnium  peflima  dici  poteft.  Editio  Veneta  prima  apud  non- 
nullos  incaepta  dicitur  anno  1595.  Colonienfis  item  prima  anno  1596. 

Decimus  tomus  Romae  in  utraque  typographia  Vaticana  fcilicet  &  Congre- 
gationis  Oratorii  A.  D.  r5o2.  impreflus  eft ,  Rodulpho  II.  Romanorum    Imperato- 

Apparatus  in  Baronium  b  ri 


4  P     R     iE     F     A     T     I     O: 

ri  dicatus  Antuerpix  prodiit  A.  D.  itfog.  Colonue  vero  Agrippinse  decimus  tomus 
cufus  eft  A.  D.  i<5©3»  fumptibus  Jo.  Gymnici  &  Antonii  Hierati. 

Undecimus  tomus  ex  typographiis  Vaticana  &  Congregationis  Oratorii  A.  D. 
1605.  manavit.  Sigifmundo  III.  Polonis  Regi  infcribitur  .  Moguntia;  excufus  eft 
A.  D.  l(5o5.  typis  Joannis  Albini  >  fumptibus  Jo.  Gymnicl ,  &  Antonii  Hierati  • 
Ad  Antuerpienfem  vero  hujus  tomi  editionem  quod  attinet,  cum  perfenfifiet  Ba- 
ronius  a  Moreto  nonnulla  pnetermitti  atque  detruncari  confulto  velle,  minaces  ei 
Jiteras  fcripfit  XII.  Kal.  Martii  A.  D.  1606.  quibus  praeftare  fe  firmifllme  in  fen- 
tentia,  ajebat,  ut  undecimus  Annalium  tomus  a  Moreto  cufus,  non  edatur ,  nec 
«nius  quidem  verfus  diminutione .  Significat  etiam  fe  ilium  editis  literis  toto  Chri- 
fliano  Orbi  librorum  corruptorem  denunciaturum ,  ac  poenas  temeritatis  fuae  da- 
turum ;  non  Romae  tantum  ,  fed  &  Venetiis  itidemque  Moguntiae  eumdem  tomum 
undecimum  abfque  alicujus  elementi  diminutione  cufum  fuiffe .  Hsec  Baronii  Epi- 
ftola  nuper  lucem  vidit,&  edita  cft  una  cum  fylloge  Epiftolarum  a  Viris  illuftri- 
bus  fcriptarum ,  curante  Petro  Burmanno ,  Lugduni  Batavorum  A.  D.  1724*  Atta- 
men  fub  finem  A.  D.  1607.  Baronio  vita  funclo,  Antuerpiae  hic  tomus  mutilus 
prodiit.  Moguntiae  autem  rurfus  undecimus  tomus,  &  Coloniae  Agrippinse  per  eof- 
dem  bibliopolas    Jo.  Gymnicum,  &  Antonium  Hieratum  A.  D.  1609.  cufus  eft. 

Duodecimus  tomus  Romae  primum  ex  utraque  typographia  Vaticana  &  Val- 
licellana  A.  D.  1601.  prodiit,  Paulo  V.  P.  Max.  nuncupatus .  Hic  annus  fuit  etiam 
vitae  fupremus  ipfi  Baronio;  qui  fefe  jam  morientem  praefentiebat,  tum  in  hujus 
tomi  dedicatoria  epiftola  quae  data  eft  IX.  Kal.  Junii,  tum  in  obteftatione  ad  le. 
clorem.  Obiit  autem  Cardinalis  ampliflimus  hoc  anno  die  30.  Junii .  Antuerpiae 
tomus  hic  duodecimus  in  otficina  Piantiniana  A.  D.  1609.  cufus  cft>  quo  item  an- 
110  feparatira  Coloniae  Agrippinae,  Moguntiae  vero  A.  D.  1608. 

Singula  porro,  quae  propriis  Annalium  Iocis  inferenda  aut  caftiganda  Baro- 
nius  praemonuerat  ,  diligenrer  exfcripfit  ac  feorfim  dedit  Antonius  Poffevinus  in 
Apparatu  Sacro ;  &  in  editionibus  Annalium,  quae  fub  annum  1601.  faftse  funt, 
aflignatis  locis  difpofita  fuerunt .  Baronio  vita  jam  funclo  plures  aliae  Annalium  edi- 
tiones  idemtidem  facla?  funt .  Nova  editio  prodiit  ex  officina  Plantiniana  Antuer- 
piae  A.  D.  i<5©8.  alia  ibidem  A.  D.  1610.  it5i2.  &  I<5i2:  Coloniae  vero  Agrippi- 
nae,  fumptibus  Jo.  Gymnici  &  Antonii  Hierati  ,  A.  D.  i6og.  minoribus  quidern 
typis ,  nam  duodecim  Annalium  volumina  fex  tomos  conficiunt.  Alia  denique  ibi- 
diem  A.  D.  11524.  fumptibus  Antonii  Hierati,  quae  editio  noviflima  dicitur,  ab  ipfo- 
met  auctore  aucla ,  atque  recognita .  Subfecutae  funt  deinde  Antuerpienfes  duae  ex 
officina  Plantiniana  A.  D.  1642.  1670.  &  1697.  Veneta  demum  A.  D.  1705.  qua; 
A.  D.  1713.  completa  eft .  Ac  Antuerpienfes  editiones  fere  omnes  &  Veneta  po- 
ftrema  alicubi ,  &  praefertim  tomo  XI.  detruncats  funt,  omnium  accuratior  ha- 
betur  editio  Colonienfis  A.  D.  1624. 
IV.  Si  ergo  Annalium  editiones,  quae  partim  inchoatae,  partim  omnino  abfolutae, 

in  lucem  haclenus  prodierunt,  ordine  numeres,  Prima  erit  Romana  typis  Vati- 
canis  anno  1588.  Secunda  Antuerpienfis  Plantiniana  anno  1589.  Tertia  Romana  mi- 
nori  forma  anno  1591.  Quarra  Romana  ex  typographia  Torneriana  anno  1592. 
Quinta  Vallicellana  ex  typographia  Congregationis  Oratorii  Romse  an.  I593. 
Sexta  Romana  typis  Vaticanis  editionis  fecundae  an.  1594.  Septima  Veneta  an. 
1595.  Oclava  Colonienfis  ,  an»  1596.  Nona  Antuerpienfis  an.  1597.  Decima  Mo- 
guntina  an.  1601.  Undecima  Veneta  eodem  anno  i<5oi.  Duodecima  Colonienfis 
kem  an.  i<5oi.  Decima  tertia  Colonienfis  minoribus  typis  an.  i6og.  Decimaquar- 
ta  Antuerpienfis  an.  i<5io.  i6iz.  ic5ig.  Decima  quinta  Golonienfis  an.  1624.  De- 
cima  fexta,  Decima  feptima  &  Decima  oftava  Antuerpienfis  an.  1642.  1670.169-1. 
Ad  calcem  tomi  XI.  editionis  Antuerpienfis  an.  1642.  feparatim  (  ementito  ta- 
men  editionis  loco  )  habetur  tra&atus  de  Monarchia  Siciliae  ,  qui  in  caeteris  An- 
tuerpienfibus  deeft.  Decimanona  Veneta,  inccepta  an.  1705.  &  abfoluta  an.  I"fij* 
Haec  autem  ita  accipi  volumus,  ut  non  toties  omnia  Annalium  volumina  e  prcelis 
prodierint  ;  fed  ubi  primum  quodlibet  Annalium  volumen  Romanis  typis  lucem 
viderit,  ftatim  variis  in  urbibus  recufum  fuerit .  Quae  vero  inchoatae  funt  poft  an- 
num  1607.  duodecim  Annalium  tomos  complecluntur.  His  addi  poteft  Veneta  ordi» 
ne  vigefima ,  cujus  tomus  primus  prodiit  an.  1737-  ementito  tamen  editionis  loco  , 
nam  titulus  hoc  opus ,  quod  adhuc  fub  praelis  Venetis  verfatur,  Auguffae  Vindeli- 
corum  excudi  demonftrat.  Rejecla  eft  ibi  ad  calcem  cujufque  tomi  Pagii  Critica 
tfullis  caftigata  notis .  Noftra  vero  ,  quam  ,  Deo  feliciter  juvante  ,  moliti  fumus 
cujufque  primus  tomus  lucem  vidit  an.  1738.  erit  vigefima  prima  .  Laudantur  a 
Jo.  Fabricio  Helmftadienfi  tomo  fecundo  fuae  Bibliothecae  pag.  429.  editiones  An- 
nalium  duae,  altera  an.  1645 .  &  altera  Romana  nupera  an.  1714.  fed  utramquo 
nos  ignorare  fatemur ,  nifi  is  pro  more  fux  gentis  a  catholica  fide  alienae  indigita- 
re  velit  editionem  Venetam,  qu3e  an.  1713.  abfoluta  fuit.  Qus  de  Baronio  ibidem 
habet  idem  Fabricius  ita  nefaria  &  contumeliofa  funt,  ut  nifi  cum  indignatio- 
ne  «5r  ftomacho  percurri  poflint .  Coacervat  enim  omnia  convicia  quibus  Baro- 
nium  peflimi  hseietici  identidem  affecerunt .  Duo- 


P     R     &     F     A    T     I     O, 


5 


» 


Duodecim  igitur  Baronii  volumina  typis  excufa  fuiffe  videmus  ,  quorum_» 
poftremum  ad  annum  Chrifti  1198.  pervenit  .  Decimi  tertii  etiam  voluminis 
evulgationem.,  ut  numerum  eorum  adaequaret  quae  fuerant  a  Centuriatoribus 
edita ,  cogitaffe  volunt  nonnulli  qui  Baronii  vitam  fcripferunt.  Verum  affirmant 
ipfum  praevidiffe  nonnifi  duodecim  fe  perfecturum ,  dum  illa  in  fine  tomi  quin- 
ti  ,  duodesim  fragmentorum  cophinis  ,  &  initio  duodecimi ,  lapidibus  duodecim 
e  medio  Jordanis  erutis  &  in  titulum  fempiterna  divina  glortx  ereclis ,  com- 
paravit  .  Demum  in  dedicatoria  epiftola  tomi  XII.  ad  Paulum  V.  Pontificem 
Maximum  aperte  ide,m  Baronius  fcribit  poftremum  fe  fcetum  edere .  Reliquit 
autem  uberem  fegetem  ad  annos  infequentes:  nam  ut  Spondanus  compertum 
habuit ,  Baronius  jam  morti  proximus,  Patribus  fuae  Congregationis  convocatis^ 
eis  veluti  nuncupativo  teftamento  non'folum  tomi  XIII.  a  fe  jam  inchoati, 
verum  etiam  totius  fubfecuturae  Hiftoriae  patrimonium  commendavit ,  ac  uti  avi- 
tam  a   S.    Philippo   fidei    fuae   commiffam    haereditatem    tranfmifit . 

Quicumque  vero  Baronium  ejufque  Annales  novit ,  tantam  operis  molem 
ad  Centurias  confutandas  omnino  referri  ignorare  non  poteft .  Commodum  pro- 
pterea  futurum  arbitramur ,  fi  hoc  loco  de  earumdem  editionibus  atque  aufto- 
libus  nonnulla  attingamus ,  difquiramufque  fimul  qui  in  Centurias  primi  fcri- 
pferint,  quique  ad  Ecclefiafticam  Hiftoriam  illuftrandam  fe  de  induftria  parave- 
xint,  ubi  Centuriae  prodire  coeperunt,  quive  juffi  fuerint  illas  impugnare.  Opus 
igitur,  quod  tredecim  Centurias  comple&itur  in  lucem  primum  prodire  ccepit 
Bafileae  An.  1559.  quo  anno  tres  primae  Centuriae  cufe  fuerunt,  deinde  recufie 
cum  additionibus  &  caftigationibus  an.  1562.  Quarta  prodit  an.  156*0.  Quinta 
&  Sexta  an.1562.  Septima  &  Oftava  an.  1564.  Nona  an.  1565.  Decima  &  Un- 
decima  an.  1567.  Duodecima  an.  1569.  Decima  tertia  8^.1574.  Poftmodum  junftim 
xecufae  fuerunt  omnes  Bafileae  an.  1624.  ftudio  &  cura  Ludovici  Lucii  ,  quam- 
quam  in  hac  editione  multa  interpolata  multaque  detruncata  paffim  occurrant. 
Earum  titulus  iftiufmodi  eft:  Centuridt  XIII.  Magdeburgenfes  five  Ecclefiafiica 
Hifioria  integram  Eccle/iae  Chrifli  ideam  quantum  ad  locttm  ,  propagationem  , 
ferfecutionem  ,  tranquillitatem,  doclrinamr  hcerefisy  c<eremonias ,  gubernationemy 
fchifmata  ,  fynodos ,  perfonas  ,  miracala  ,  martyria  ,  religiones  extta  Ecclefiam  , 
&  fiatum  Imperii  politicum  attinet  fecundum  fingulas  Centurias  perfpicuo  ordi- 
tte  compleflentes ,  fingulari  diligentia  &  fide  ex  vetufii/fimis  &  optimis  Hifiori- 
tis ,  Patribus  &  aliis  Scriptoribus  congefia  per  aliquot  ftudiofos  &.  pios  Viros 
in  urbe  Magdeburga  .  Qui  ftudiofi  viri  hic  vocantur ,  pefiime  notae  hsretici  fuere, 
quorum  princeps  Matthias  Flaccius  Illyricus,  ita  appellatus,  quod  in  Illyrici  fi- 
nibus,  ideft  Albonae  in  Iftria  natus  effet  ,  quique  a  catholiea  fide  transfuga 
aliquando  Magdeburgi  ad  Albim  moras  trahens,  tam  infame  ac  virulentum_, 
opus  concinnavit,  ufus  opera  Martini  Copi  ,  Johannis  Wigandi ,  Matthaei  Ju- 
dicis ,  Bafilii  Fabri ,  Marci  Pancratii  Veldpoek  ,  Andraeae  Corvini ,  &  Thomae 
Holthureri ,  quibus  in  excerpendis  fcriptorum  locis  adjumento  fuere  Ambrofius 
Hidfeld ,  David  Cicelerus  ,  Cafpar  Leunculus  ,  Willelmus  Radenfis ,  Nicolaus 
Beumullerus,  Bernardus  Niger  ,  &  Petrus  Schraeder .  His  additur  Conradus 
Agrius   amanuenfis   officio    fun&us  . 

Permagni  intererat  Romanae  Ecclefiae  tam  peftilens  opus  refellere  ,  no 
forte  Catholicorum  animos  inficeret .  Negocium  datum  volunt  Onuphrio  Panvi- 
nio,  magni  tunc  nomjnis  viro ,  qui  Faftis  Confularibus  ,  Epitome  Romanorum  Pon- 
tificum  aliifque  vetuftatis  monumentis  jam  editis  clarus  habebatur  .  Verum  Pan- 
vinio  fuperftite  nullum  ipfius  opus  in  Centuriatores  prodiit  ;  nam  anno  tantum 
1589.  Veronae  lucem  vidit  ejufdem  Panvinii  Opufculum  de  Primatu  Petri  &  Apo. 
fiolica  Sedis  potefiate  contra  Centuriarum  AucJores  .  Panvinius  autem  e  vivis  ex- 
cefferat  an.  1568.  die  XV.  Martif.  Hoc  autem  anno  1568.  excufum  fuit  Vene- 
tiis  ejufdem  Chronicon  Ecclefiafticum  a  Julio  Caefare  ufque  ad  Maximilianum  II. 
Auguftum  ,  nimirum  ufque  ad  an.  156-f.  licet  in  praefatione  moneat,  fe  jam  ter- 
tio  Chronicon  illud  evulgare  ,  in  quo  elucubrando  annos  ferme  XV.  infumpfe- 
rat.  Hujufmodi  Chronico  praefigitur  index  Au6torum  ,  tam  editorum,  quam  ma- 
nufcriptorum  Bibliothecarum  variarum  ac  archivorum,  e  quibus  Hiftoriam  Eccle- 
fiafticam  concinnavit.  Quae  quidem  Ecclefiaftica  Hiftoria  haflenus  MS.  &  in_. 
duos  tomos  diftributa  in  Vaticana  Bibliotheca  affervatur.  Verura  ,  qui  putant  , 
ut  Cornelius  Curtius  in  Elogiis  Eremitarum  S.  Auguftini  pag.  147.  aliique  tomos 
duos  Annalium  priores ,  quos  Baronius  evulgavit ,  a  Panvinio  delineatos,  longe 
falluntur  ;  fi  enim  eamdem  Panvinii  Hiftoriam  cum  primis  Annalium  tomis  con- 
ferent,  id  facile  perfpicient.  Num  vero  publico  juffu  ,  an  amicorum  &  patro- 
norum  hortatu  ad  Hiftoriam  Ecclefiafticam  contexendam  Panvinius  animum  in- 
tenderit,  non  diffinimus ;  putamus  autem  cohortatione  potius  quara  juffu  id  ac- 
cidiffe  . 

Ferunt  etiam   O&avium  Pacatum  ,  quem  &  Pantagathum    appellarunt  ,   pa» 
_ria    Brixienfem,  Romae   magnt   habitum   a  viris    doctis  >   ubi  etiam    obiit    di^, 
Appitratus  in  Baronitm  b  z  XIX. 


V 

Rum  i>.i. 
ronitts  a- 

lios    An- 
naliitm 
tomos  pru- 
fequi  (ia- 

tuiflet  . 


vr. 

De  Centu- 
riarum  e- 
Ailionihus 
exrumque 
auttori- 
bus  . 


VII. 
Df  Panvi- 

niiopufcu- 
lis  in  Cen* 
turiatores 
deque  ejus 
Ecclefia- 
Jlica  Hi- 
floriii . 


VMT. 

De  ORa. 
■vio  Pacfi' 
to. 


6  PR^FATIO, 

XIX.  O&obris  an.  1 567. »  fcribendae  Ecclefiafticae  Hiftoriae  Alexandri  Cardina- 
lis  Farnefii  hortatu  infudaffe ,  cujus  aliquot  fchedas  feu  folia  apud  Baronium 
fe  vidiffe  teftabatur  Oclavius  Rubeus  &  ipfe  Brixienfis  ,  uti  narrat  Leonardus 
Cozzandus  in  Bibliotheca  Brixiana  ,  &  in  Pantagathi  vita  ;  itemque  in  ejufdem 
vita  Jo.  Baptifta  Rufus. 

IX.  Caeterum  magnae  curae  fuit  *  vel  ipfis  Tridentini  Concilii  Patribus ,  &  ex- 
0J11 cardu  \n<je  Romanis  Pontificibus,  ut  Centuriae  a  doclis  viris  catholicis  publice  retun- 
nalis  ju.  Jerentur  .  In  has  Centurias  ,  quarum  octo  tum  prodierant  ,  &  nona  expe&a- 
ratTone  patur  »  Jure  fuccenfens  Stanifiaus  Cardinalis  Ofius  in  Epiftola  fcripta  an.  1565. 
fcribendi  M.  Antonio  Cardinali  Amulio  afhrmat  ,  ex  hoc  haereticorurn  labore  ,  contra- 
mCentu-  rium  ejus ,  quod  ipfi  docere  conantur,  liquido  demonftrari  poffe  ;  idque  fe  faclu- 
tiateres .    rum    divino  fultum  auxilio   fperare  ,    nifi   male  affecta   valetudo  ab    hoc   onere_^ 

fufcipiendo  eum  deterreret  .  Denique  in  ca  fententia  eft ,  ut  hoc  haereticorum 
ftudium  in  fcribendo  a  catholicis  fit  imitandum ,  nempe  quod  illi  faciunt  pro 
fuis  falfis  dogmatibus  ,  idem  a  catholicis  fiat  pro  fana  Ecclefiae  do&rina  tuen- 
da  &  confirmanda.  Praeterea  dandam  operam  efie  cenfet  ut  vel  iis  viis  &  ra- 
tionibus  ,  quas  Centuriatores  perfecuti  funt,  vel  aliis  quae  viris  judicio  &  do- 
-trina  in  Urbe  praeftantibus  tutiores  videbuntur  veritas  in  lucem  proferatur.  In 
alia  vero  Epiftola  ad  Francifcum  Turrianum  Theologum  datam  ejus  confilium  dc 
Centuriatoribus  impugnandis  Iaudat. 

X.  Privata  interim  opera  in  Centuriatores  ftilum  acuerunt  Conradus  Brunus  , 
Qui  in  Petrus  Canifius  Societatis  Jefu,  Alanus  Copus,  feu  Nicolaus  Harpsfeldus ,  Gil- 
Centurias  bertus  Qenebrardus  ,  Guillelmus  Eyfengrein  de  Nemeto  ,  Bellarminus  &  alii . 
fcnpfe-  Verum  ,  &  Romanorum  Pontificum  cohortatione  &  monitis  viri  dofti  ad 
"*t  l"  Centuriarum  mendacia  convcllenda  excirati  fuere  .  Gregorius  XIII.  P.  Maximus, 
r*.           te^e   Antonio  Poffevino   in  Apparatu  ,  ubi  de  eodem  Gregorio    verba   facit,   Mi- 

XI.  chaeli  Medinae  Francifcano  &  Petro  Fonridonio  Hifpano  mandavit  ,  ut  quod  3 
Quibus  a.  Pio  IV.  &  V.  ex  Synodi  Tridentinae  fententia  prsefcriptum  illis  fuerat ,  nimirum 
Gregorio  ut  adverfus  Centurias  Magdeburgenfium  calamum  fumerent ,  id  fedulo  curarent  . 
Xlil.de-  Qjj0cj  per  alios  quoque ,  inquit  Poffevinus,  ita  fieri  ftuduit ,  ut  impofturas  illas 
Tumfit'  t  Pror^us  denique  detexerint  .  Poffevino  brevibus  fuccinit  Ignatius  Bomplanus  ,  & 
Centuritts  ls  Societatis  Jefu  presbyter,  qui  in  Hiftoria  Pontificatus  Gregorii  XIII.  narrar, 
rcfelle-  hunc  Pontificem  animos  virefque  addidiffe  Michaeli  Medinae  ac  Petro  Fontido- 
rent .  nio,  ut  violatam  a  Magdeburgenfibus  impoftoribus  catholicam  veritatem  gravi- 
ter  &  do£te,  non  per  convicia  vindicarent . 
XTI.  Carolo  quoque    Sigonio  ,     Bononia»    tum    publice    docenti  ,   mandavit     idem 

De  CWy  Gregorius    Pontifex  ,  ut  Hifioriam   Ecclefiafticam  confcriberet .  Paruit  Sigonius  & 
Sigonii       aufpfcii   vice    libros  de  Republica  Hebraeorum  in  lucem  emifit  anno    Chrifti  1582. 
Mflori*      &    jn   nuncupatoria   Epiftola    ad    eumdem    Gregorium  XIH.  Pontificem   Maximum 
$7c*.        teftatur»  '"1US   juffu  &    auctoritate  ,  quatuor  ante   annis  ad  Ecclefiafticam  Hifto- 
riam  illuftrandam   ac   fupplendam  fe  contuliffe.    Quae  quidero    Ecclefiaftica  Hifto- 
ria  ex    Codice    Bibliothecae  Vaticana?  defctipta   &  in    libros   XIV.  diftributa   pro- 
diit  Mediolani  an.  1734. una    cum    aliis    Sigonii    operibus   ibidem    excufis  ,    habe- 
turque  tomo   quarto  .   Incipit   ab  anno  Chrifti  primo  &  ad    311.  ufque    pervenit  . 
Cujus  pretii  fit  hoc  opus,    quoque  temporum   ordine  ibidem   fint   res   Ecclefiafticae 
pertra-tatze  ,    viderint    qui  noftra  aetate  his  ftudiis  deleclantur .  At  Horatius  Blan- 
cus  in    Prolegomenis  ad  hanc  Sigonii   Hifioriam   afflrmare    non   dubitavit,   Eccle- 
fiafticae  Hiftoriae  contexendae  curam   a   Gregorio  XIII.    Sigonio   primum,   deinde 
Baronio  fuiffe  demandatam  . 
XIII.  Fallitur    autem    Blancus    dum    putat ,    decreto   &    auftoritare     Romanorum 

Kum  Ba-  Pontificum   a    Baronio    Annalibus    Ecclefiafticis   conficiendis   operam    datam  ;    nec 
roniuspri- u\\am  aptiorem    teftem    afferre  poffumus    quam    ipfumet    Baronium ,    qui  in    nun« 
xiataindu.  CUpatoria    Epiftola    ad   Sixtum   V.  Pontificem   Maximum    de    fuis    in    Martyrolo- 
iupu^Ko.    g'ium   Romanum   adnotationibus  ,   quas  (  jam    illo   juffu    Gregorii  XIII.  emendato 
manorum   &  Romae   edito  an.    1584.  )  fuafore  &   lmpellente   Guillelmo  Cardinali    Sirleto» 
Tontificum  confecit  &  in   lucem   protulit   an.  158(5.   apertis   verbis    fatetur,    fe   ad  hujufmo- 
Annaies     di    opus  non  omnino    imparatum  accedcre ,  quippe   qui  jam   per  multos  annos  in 
Ecchfiajli-  tQta   Ecclefiaftica    Hiftoria  traclanda  verfatus    fuerat,  &  in  Hiftoriis  legendis  Pa- 
7erifr'*'~    trum   °^  B1b^otriecarum  fcriptis  pervolvendis  magnam  aetatis  partem    contriverat, 
'?*  '         affirmatque    hujus   rei    teftes    futuros  Annales  Ecclefiafticos ,  quos  diligentius  per- 
B.  Philip.  texere  &   perpolire    non  definebat.  Apertius    in  Dedicatoria    Epiftola    ad  eumdem. 
f-'rer'J      Sixtum  V.  Romanum  Pontificem  ,  primo  Annalium  tomo  praefixa  ,  dataque  an.  i<;88. 
nales  con.  ,n.    1ua    de  in"ltuto   Congregationis  Oratorn   verba  faciens  ,  ut   fcilicet   Ecclefia- 
f„iU         fticae   res  in    facris    concionibus    enarrentur  ;    ea   de  caufa  "affirmat   fe   res  geftas 
Ecclefiae  faepe  legiffe  ac    illius  auctoritate   &  hortatu ,  qui  fibi   parentis  loco  erac 
(  hic  innuit   S.  Philippum    Nerium  )  in   ea   leftione  accuratius   verfari    ccepiffe  , 
eodemque   fuadente   atque  impellente  ad  veteres  Ecclefiafticae    Hiftoria.   Scriptores 
perluftrandos  examinandofque  animum  penitus  appuliffe.  Cum  vero  jam  per  fex 

luftra 


P     R     M     F     A     T     I    O,  7 

luftia  univerfa  Ecclefiaftica  Hiftoria  fuiffet  ab  ca  fepties  publice  repetita,  ta- 
dtum  fuit  ut  fua  fponte  &  amicorum  cohortatione ,  de  Annalibus  Ecclefiafticis 
perpoliendis  ferio  cogttaret .  Modefte  porro  de  fe  ipfo  locutus  ,  in  eadem  Epi- 
ftola  fcribit ,  fe  timide  admodum  lucubrationes  fuas  in  lucem  emittere ,  quas 
diutius  intra  domefticos  parietes  affervaffet ,  nifi  Antonii  Cardinalis  Carafa  Bi- 
bliothecarii  Apoftolici  au&oritas  effeciflet  ,  ut  Annales  evulgare  inciperet.  De- 
mum  in  Praefatione  ad  Annales  narrat,  fe,  cum  aetate  florente  Ecclefiafticis  ftu- 
diis  oblectaretur ,  invitum  licet ,  ab  co  qui  tunc  fibi  Pater  erat ,  ad  Annales 
pertexendos  impulfum  ,  ideoque  in  hoc  improbo  labore  per  triginta  circiter  an- 
nos  infudaffe:  pene  imberbem  fuiffe  cum  haec  exordiretur  ,  annifque  onuftum  in 
lucem  emittere  .  Non  Ioquimur  de  iis  quae  refert  in  gratiarum  aSione  B.  Phi- 
lippo  romo  VIII.  Annalium  praemiffa.  Hinc  videas  Baronium  unius  B.  Philippi 
Nerii  fuafione  &  mandatis  manum  Annalibus  admoviffe ;  deinde  cum  fua  fponte, 
cum  amicorum  cohortatione  in  iifdem  confcribendis  triginta  propemodum  annos 
infumpfiffe .  Quid  ita  ?  fi  juffu  Romanorum  Pontificum  ac  pr£efertira  Gregorii 
XIII.  Anrtales  Baronius  elucubraffet ,  id  filentio  praetermififfet?  Et  qua  ratione 
tantam  operis  molem  intra  domefticos  parietes  continere  potuiffet  ,  cujus  arbi- 
trium  penes  Pontifices  effet  ?  Si  jam  ante  annos  triginta  opus  inceperat  ,  quo 
pa&o  a  Gregorio  XIII.  hsec  1111  provincia  fuit  impofita  ?  Quae  cum  ita  fint , 
nemo  non  videt  Baronium  ad  Annales  confcribendos  cohortatione  &  imperio 
unius  B.  Philippi  animum.  intendiffe.  His  confirmandis  praefto  eft  auftor  fynchronus 
Antonius  Poffevinus  in  Apparatu  :  nam  Martyrologium  Romanum  a  Baronio 
fcriptum  feu  emendatum  refert  Gregorii  XIII.  hortatu ;  Annates  vero  fince- 
ro  atque  chriftiano  dicendi  genere  ,  quod  ab  omni  fuco  abeft,  elucubratos  , 
urgente  neceflltate  Ecclefiae ,  ac  Deo  ipfo  per  B.  Philippum  impellente  ;  gravem 
quippe   provinciam  de  Ecclefiaftica  Hiftoria  confcribenda  alii  non  fuftinuiffent. 

Cum    itaque,   ut  ad  Centurias  revertamur,  Baronio   propofitum  effet  in   Hi.      XIV. 
ftoria   Ecclefiaftica  contexenda   eafdem   prorfus   evertere ,  faceffant  fcloli   quidam  Cur  *»»*- 
&    nugatores,   qai   temere    cxiftimarunt,  Baronium  faepe    extra  femitam   digredi,   hhu'  mu\ 
quod  in  Annalibus    multa  de    prifcis  Ecclefiae    ritibus ,  multa   de  dogmatibus   ac  ^/^Ai}' 
traditionibus   pertraclarit ,    quae  ab  hiftorica  narratione  procul  effe   videntur.  Nam  eiplinnx 
impugnandae  erant  Centuri»,  quae  contra  Catholicam  veritatem  plura   hujufmodi  Baronio 
compleclebantur .  infertnfit- 

Jam  vero  ad  verflones  &  epitomas  tranfeamus  .   Vix  dum    primus   Annaliurn  ««"»*■ 
tomus  prodierat ,  cum  de   eo  in  alias  linguas   vertcndo  ,  nempe   in  Germanicam  ,      XJ^" 
Polonicam,  Gallicam  &  Italicam  oogitari  cceptum    eft.    Ad  Germanicam   quod  at-  ^,       _ 
tinet,    extat  tomo   fecundo  Annalium    epiftola  Marci    Fuggeri    ad    Baronium  ,    A.  fi0»ibuttu 
D.  1589.   data ,   qua   rogat    ut    fibi   facultatem    impertiatur    transfcrendi  Annales  epitomit 
in    Germanicam    linguam  :  quamquidem  poteftatem  Baronius   lireris  fcriptis  A.  D.  Germani- 
1590.     eidem   Fuggero  humaniter    fecit ;    quamquam    primum    hortatus   effet     ut  ce>Po!.0"'ce> 
epitomen    potius  Germanica  lingua   conficeret,  ne  tantum   laboris   infumeret.  Va-  Call'cc> 
lentinus    quoque  Leuchius ,   S.  Severi    apud  Erfordienfe  oppidum    parochus  ,    in  slu^oni 
vertendis    Annalibus    in  Germanicam  linguam  elaboravit,  tefte   Antonio   Poffevino  cl&Uah. 
in  Apparatu   facro.  Ali«  Baronii  Epitome  ,  cujus  auftor    ignoratur,   Germanica-.  ce'editis.' 
lingua  edita  fuit  Colonis   anno   1600.  in  4*  Quod  vero    ad  tranflationem   Anna- 
lium  in    Polonicam  linguam    fpeclat ,    eam    maxime  curavit  Staniflaus    Canrcov'ms 
archiepifcopus    Gnefnenfis,    qui   per    literas  A.   D.    1592.   Baronium  rogavit,   ut 
poteftatem  faceret  fingula  Annalium  volumina  in  Polonicum  idioma  vertendi  Patri- 
bus  Societatis  Jefu  ,  qui  io  Collegfo  Califlii ,  tunc  ab  eodem  Canrcovio    excitato, 
morabantur ;   quod  Baronius,  literis  eodem  anno  Staniflao  datis,  perhumaniter  per- 
mifit .  Hanc  provinciam   fufcepit  Petrus    Scarga    Polonus ,    Societatis   Jefu   theo- 
logus ,   multis  editis  Polonica  lingua  opufculis  clarus,  ac    decem  tomos  Annalium 
ccclefiafticorum    in  unum  volumen  contraxit,  quod  Cracoviae  prodiit  A.  D.  1602. 

Gallicam  verfionem  fummatim  moliti  funt  Claudius  Durandus  Theologus  Pa-  XVI. 
rifienfis  &  Jofephus  Planeheus  in  principe  Senatu  Galliae  patronus,  quibusin  fcri- 
ptione  focius  fuit  Artus  Thomas  Embrii  dynafta  ,  uti  tcftatur  Petrus  Frizonius  in 
vita  Henrici  Spondani  cap.  X.  Horum  epitome  hunc  titulum  praefert,  Les  An- 
nctles  de  l^Egltfe  de  Cefar  Barcmiur  ,  Parif.  idi4.  in  fol.  Verfionis  Gallicae  Anna- 
lium  jam  inchoatae  meminit  Nicolaus  Faber  in  epiftola  ad  Baronium ,  de  cujus 
evulgatione  anno  1616.  agunt  Ephemerides  litteratorum  Parifienfesad  menfem  Mar- 
tii  anno  1702.  pag.  278.  Aliam  epitomen  Galiica  lingua  confecit  Petrus  Coppi- 
nus  ex  Annalibus  Baronii  &  Spondani  conflatam ,  quae  fex  voluminibus  3n  folio  Pa- 
rifiis  A.  D.  x6<,6.  prodiit .  Arabice  quoque  Annalium  epitome  ftudio  Fr.  Britii 
Rhedonenfis  cum  continuatione  ufque  ad  annum  1612.  prodiit  Romae  typis  Con- 
gregationis  de  propaganda  Fide  anno  1653.  tribus  voluminibus  in  4.  Demum  pri- 
mum  &  fecundum  Annalium  Baronii  tomum,  in  Sclavonicam  linguam  converfum 
Petropoli  apud  Mofcos  non  ita  pridem  lucem  vidiffe ,  nitidiffimis  excufum  typis, 
difcimus   ex  Aftis  Eruditorum  Lipfienfibus  anni  MDCCXXIX.  pag.  311. 

Af>f(ircttus  in  Baronium  b    3  Ad 


8  PRJEFATIO. 

XVII.  Ad  Italicas  modo  verfiones  tranfeamus.  Francifcus  Panigarola  epifcopus  Aften- 

fis  Annalium  Ecclefiarticorum  volumen  primum  contraclejn  Italicum  idioma  ver- 
tit»  &  fuae  verfioni  hunc  titulum  praefixit  :  Compendio  della  prima  parte  degli 
Annali  Ecclejiaflici  del  Baronio ,  con  annotazioni •  Roma  1590.  in  4.  Fa  de  re  Pa- 
nigarolae,  datis  literis  ,  gratias  agit  Baronius,  quae  quidem  literse  proftant  in  pri- 
mo  Annalium  tomo  editionis  Antuerpienfis  A.  D.  1597.  Italicam  etiam  tomi  pri- 
mi  epitomen  confecit  Francifcus  Maria  Taurufius,  presbyter  congregationis  Ora- 
torii  fumma  familiaritate  Baronio  conjunftus  ,  quique  cum  eo  Cardinalis  creatus 
eft .  De  hac  verfione  Antonius  Poflevinus  in  Apparatu  facro  tom.  I.  pag.  285.  Ac 
omnium  diligentiflima  eft  Italica  Annaliutn  verfio  facla  ab  Odorico  Raynaldo,  quae 
Romae  primum  edita  eft  per  Vitalem  Mafcardum  A.  D.  1641.  tribus  voluminibus 
in  4.  deinde  auclior  Romae  recufa  A.  D.  1656.  &  anno  1668.  abfoluta  quinque 
voluminibus  in  4.  Poftremo  Venetiis  (  Iicet  Romae  praeferat  )  anno  1683.  cum 
ejufdem  Raynaldi  continuatione  Italica  ,  quatuor  voluminibus  in  folio  .  Aflervatur 
etiam  in  aliquibus  Bibliothecis  alia  Annalium  epitome  Italice  exarata  per  Ale- 
xandrum  Taflbnum ,  quae  manufcripta  adhuc  habetur,  &  circumfertur . 
XVIII.  Latinas  Annalium  epitomas  feu  breviaria  plures  viri  docYi  conficiendas  fufcepe- 

De  Anna.  runt .   Ipfe   Baronius    in   praefatione    tomi   fecundi    monet,    eruditorum   Fratrum_. 

lium  Lati-  Congregationis  Oratorii   ftudio   faclum  iri ,    ut  Annales  in   epitomen    redigantur . 

nh  epito-  Latinum  compendium    Annalium   Ecclefiafticorum ,    qui  anno   D.  1599«  in    lucem 

>ms.  exieranr,  fedulo  confecit  Jo:*Gabriel  Bifciola  presbyter    Societatis  Jefu  ,  quod  e- 

ditum  eft  Coloniae    Agrippinae   per  Jo:   Gymnicum ,   &  Antonium   Hieratum  ,  an- 
no  1600.   in   fol.  fubinde    Epitomen    auxit  ,    qua    tamen    decem    faeculorum    tan- 
tummodo    Hiftoriam    contraxit    ediditque    Venetiis ,     duobus   voluminibus     in    4. 
quorum   primum  an.    1602.  fecundum  an.  1602.  prodiit,  ifdemque  annis   Lugduni, 
atque  Coloniae.  Denique  cum  Auclario  faeculi  XI.  &  XII.  e  Spondano  petito,   tri- 
bus  voluminibus   in    4.   iterum  Coloniae  an.    161^.  Cornelius   prxterea  Schultingi- 
us,.Coloniae  ad    S.   Andreae  Canonicus  edidit  ordine  alphabetico  Thefaurum  Anti- 
quitatttm    Ecclejiaflicarum  ex  feptem    priortbus   tomis  Ecclefijflicorum  Annalium  C<e- 
faris  Baronii    ufque   ad  Gregorium   M.  collectum-,  cum    fcholiis  Jingularibus   adver- 
fus    Centuriatores   Mtgdeburgenfes   &   Calviniflas  ,  Coloniae  anno    1601.    in    8.  & 
cum    epitome   tomi    oclavi    ibidem    an.    1603.    apud    Hermannum   Hobergam .    At 
omnium  accuratiflima  eft  Epitome  Henrici  Spondani.  Fuit  Spondanus ,  ut  viri   eru- 
diti   norunt,    Baronio   per  quam    familiaris.    Poftquam  enim    A.  D.    1595»  Calvi- 
nianam  haerefim  ejuravit,  una    cum    Francifco    Cardinali    Surdifio    anno    faeculari 
1600.    Romam    fe    contulit  ,    ubi   a    Baronio    in   contubernium    evceptus     eft  ,  & 
aliquandiu    typographiae     Vaticanae   in   correclione    librorum    edendorum    inferviit. 
Per    idem    tempus     Spondanus    in    compendium    redegit    omnes    Annalium    tomos 
quos   Baronius    ediderat.    Mox  in  Gallias  reverfus    veniam    fuae  Ep"tomes    edendse 
petiit ;   Baronius     autem    quamquam    hoc   breviandi    genus   aegre    probare  foleret  , 
adnuit  ,  literis  ei    datis    pridie  Kal.    Septembris   A.   D*    1606.   Haec    Epitome    tvpis 
Parifienfibus  mand  ata  eft  A.  D.   1612.  &  Clero  Gallicano    dedicata;   exinde   pro- 
diit   Moguntiae  A.   D.   1614»    in   folio,  item   Goloniae   Agrippinae    an.  1614.   tribus 
voluminibus    in  4.    Irem  Moguntide  an.  1618.   Parifiis    an.  1622.    1620.   1629.    Co- 
loniae  an.   1640.    &    Lugduni   an.  1660.   Belgice   quoque    verfa  fuit  Spondani   Epu 
tome,  &   edita  Antuerpiae   an.  1622.   in  fol.  Hanc  eamdem  Epitomen    Gallice  red- 
didit  Petrus  Coppinus,  ediditque   Parifiis  an.  167,6.  duobus  vol.  in  fol.  Poft  Spon- 
danum    Abrahamus    Bzovius    Hiftoriam    Ecclefiafticam  compendiariam    ex    Baronit 
Annalibus   aliorumque  virorum     illuftrium    ecctefiafticis    hiftoricifque    monumentis 
confecit,  quae   Romae  &  Antuerpiae    an.  1616.  deinde   Coloniae    Agrippinoe,   fum- 
ptibus    Antonii  Boetzeri   an.  1617.   duobus  voluminibus   in   folio   excufa   eft  .   Ab 
anno    Chrifti  primo    pervenit  ad    an.   1198.   Accedit  Jo.    Friderici    Matenefii   Hi- 
ftoria   Ecclefiaftica    ex   Annalibus    ejufdem   Bzovii   ab  an.   1198.  ad  1300.  Latinam 
denique  Synopfin  fcripfit  Ludovicus   Aurelius,  patria  Perufinus,  quae  duobus  bre- 
viflima   forma  voluminibus  edita  Roms  fuit  A.   D.    ic5^ 5.   dein    Parifiis    an.   1637. 
duobus  voluminibus  in    12.  &    Monafterii  Weftphalorum  an.  1638*  in    8.  una  curn 
fummaria   continuatione  ad    fua   ufque  tempora.    Item    Parifiis    an.     1665.   tribus 
voluminibus.   Hanc   Aurelii  Synopfin   Gallice  vertit  &    fupplevit  ab   an.  161,6.  uf- 
que  ad  1664.  Carolus   Chaulmerus  Hiftoriooraphus    Regis  Galliarum  ,    edidirque 
Parifiis  an.   1664.    fex   voluminibus  in  12.  Sc  iterum  Parifiis  an.  1673.    ofto   volu- 
minibus   in   12.    Hic    etiam    eodem    anno    Gallica    lingua    evulgavit     Diclionarium 
Ecclefiaflicum    in    duodecim   tomos  in   12.   diftributum ,  cuju«    fumma   a    Baronii 
Annalibus   petita  eft  .  Vix  numerari  meretur  Annalium  Ecclefiafticorum    epitome  > 
fi  tamen  hoc  nomine  appellari  poteft  ,    quam  Johannes   Horatius    Schoglius  natio- 
ne  Calaber ,    patria   Cathacenfis    elucubravit.    Edidit  igitur    operis    hujus   partem 
priorem    Romx  an.  1622.  in  8.   iterumque  cum   continuatione  ufque    ad   an.  1640. 
Prrefert  autem    hunc   titulum  A  primordio  Ecclefix    Hifloria  Jo.    Horatii  Schoglii 
Caib.tcenflsy    cum    chronologia     ab   Qrbe    condito    ad    A.   D,  MDCKL.  qu<e  Ba,- 

ro- 


P     R     JE     F     A     I     I     <X  p 

ronitts  Cardinalis ,  6-  «/f»vi  »»7/e  bifcentum  alii  confcripfere ,  amtis,  volumiui- 
bus  diffufa  innumeris,  Romae  per  Manelphum  1642,  in  4.  Ex  ipfomet  titulo  pre- 
tium  operis  agnofce .'  Poftremo  Auguftinus  Sartorius,  nationc  Germanus,  Ordi- 
nis  Ciftercienfis  monachus  in  lucem  protulit,  Compendtum  Annaltum  Ecclefiaflu. 
corum  Cardinalis  Baronii,  cum  intermixtis  Elogiis .  Pragae  1722.  in  8.  in  duo- 
decim  volumina  divifum,  qua?  tamen  in  tria  folummodo  compingi  poflent.  Elo- 
gia  vero  inepte  fcripta  feruntur.  His  addi  poteft  :  Index  Alpbabettcus  rerum 
&  locorum  omnium  memorabilium  ad  Annales  Baroniit  confeclus  a  Laurentio  Card* 
de  Laurea ;  opus  pofthumum,  editumque  Roms  an.  1694.  in  4.  Obierat  autera 
Cardinalis   de  Laurea  paulo   ante,  fcilicet  die  30.   Novembris  an.  1693. 

Nunc  vero   nonnulla  perfequamur  de  elucubrationibus  in  Annales   Ecclefiafti-      XIX« 
cos  Baronii,  quae    aut  ab   Ecclefiae  catholicae  hoftibus  ad   eofdem  Annales  iabefa-   DeH*retl- 
clandos,  aut  a  catholicis  adverfus  eofdem  hoftes  infeftifllmos  ad  Annales  illuftran-  ^/ f/r^'e 
dos  confcriptae  fuerunt.    Primus  Annales  appetere  conatus  eft  Jofephus   Scaliger,  virhln 
Baronio  adhuc  fuperftite,  non  aperte  tamen,    fed  clanculum    atque    fubverecun-  Annahs 
de  in  Prolegomenis    ad  Chronicon   Eufebii ,  &   in  libris  de  emendatione    tempo-    Baronii 
rum  ;  ubi  tamen  interdiu   Baronium  virum  eximia  do&rina  praeditum   vocat  .  Ve-  dcl"e  Ca- 
ium  Scaligeri   criminationes  ipfe  Baronius   in    appendicibus  ,    licet  Scaligeri   no-   ,hol,clt  e- 
jnen  reticeat ,  &   palfim  in  libris  de  Doflrina    temporum  Dionyfius    Petavius  re-  vr^°rpf_u" 

^eliit*        .  .  n  .  but ' 

Audacior  fuit  Melchior  Goldaftus,  Sectae  Calvinianx  homo ,    qui   circaA.  D.  Dejofepho 

1609.  Baronium  perftrinxit,    quod  in   Annalibus  S.  Gregorii  VII.    gefta  adverfus  Scaligero. 

fchifmaticos  tueretur.    Goldafto  fefe  acriter  fortiterque  objecit  Jacobus  Gretferus  De-Vetavio 

Societatis  Jefu  Theologus,  qui  cum  Ingolftadii  A.  D.  1609.  Apologiam  pro  S.Gre-  Pro  Baro- 

gorio   VII.  adverfus  Seftarios ,   in    qua  inerant  quaedam  opufcula    Bernaldi   Con-  ""'„„ 

fiantienfis  persbyteri   pro  eodem  Pontifice  ,    edidiflet  ,  anno  infequenti   1610.  vul-  De  Mel'_ 

gavit  opufculum  ,  cui  titulus  ,    Paulus  Benriedenfis  de   rebus  gefits  Gregorii    VII.   cbioreCol- 

&   Herluca    Virginis  ,    sum   notis   pro  Cardinali  Baronio    contra   Gilda/ium   Cal-  dajlo. 

vinifiam ;  five  Ccefar  Baronius  a  Melcbioris  Goldafli  infcitia  ,   &  calumniis    vindi.  Dejo.Gret- 

catus  ;  Ingolfiadii  /«4.  Goldaftus  anno  1611.  alium  libellum  edidit ,  hocce  titulo ;   fer0  tro 

Replicatio  pro  Sacra  Ccefarea  &  Regia   &  Francorum  Majefiate  &  Imperii   Ordi-  Baromo  • 

ttibus  adverfus  Gretferum  ,   &  apologice  pro  Henrico   IV.  adverfas   Gregortum  V II, 

Tum   Gretferus   aliis   difceptationibus   occurrit  Goldafto :  edidit  enim  ,    Geminanu. 

defenfionem    pro    orthodoxo  S.  K.    Imperio  adverfus  Goldaftum  Calvintfiam :    Gero. 

cbi  Reicberfpergenfis   Syntagma   pro   Gre^orio    VII»    Refutatiomm  elogtarum    Anna 

Comnence    in     Alexiade  contra  ettmdsm  Gregorium   VII.  Retecltonem  infipienticc  GoL 

daflinae  in  tomo   IIL  Conflttutionum  Imperialium  ;   &  Arnaldi  Brixienfis   in  Golda* 

flo    Calvtnifia    redivtvi  veram   defcriptionem  ,    &    imaginem  .    Hoec    omnia  feorfini 

prodiere  Ingolftadii  partim  A.  D.  i<5n.  partim   1611.    partim   1613.  in  4. 

At  his  miflis,  &   aliis  quae    ab    Hifpanis    Scriptoribus  ,  ob   exortas  concerta-      XXr. 

tiones   de  S.  Jacobo    Apoftolo  edita  funt  ante    &  poft   Baronii     obitum    ad    Ifaa-  DeCaja». 

cum    Cifaubonum   celebrem     apud    Ecclefiae    catholicae   hoftes    Annalium   Ecclefia*  bono. 

iticorum    oppugnatorem  tranfeamus.  Hic   fefta  Calvinianus  ,    ex  Gallia   in  Britan- 

niam  infulam  veluti   transfuga    A.   D.  i<5io.   trajecit ,  cum    paulo   ante   Cardinali 

Perronio  promifiifet  in  Feriis  Pentecoftes  ilhus     anni    idio.   h^refim  ejurare  ;  fed 

ejus  confilia  intervertit  Henrici  IV.  parricidium  ;   idcirco  "infidias     ab    fuis    Cal- 

viniftis  metuens  ,  in  Anglian  profugit.    Hjec  habes  ex  praefatione  Heriberti  Rofv- 

veydi  adverfus    ejufdem    Cafauboni   exercitationes.  Britannis  tum  Jacobus  I.  Rex 

novorum    ftudiorum    cupidus  imperabat .    Is  Cafaubonum ,    archiepifcopi  Cantua- 

rienfis,  qui    plurimum   apud    ipfum  gratia    pollebat  ,    commendatione .  humaniter 

excepit.  Cafaubonum     etiam  Richardo(non  Jacobo,  ut  Colleftio  Epiftolarum  Pau- 

li  Colomefii  habet)  Montacutio    Epifcopo  Bathonienfi  commendarat    Petrus  Moli- 

nseus   &  ipfe  Calvinianus   literis  datis   A.  D.  ic»io.  Hsretico  aftu  caufam  receffus 

Cafauboni   ex   Galliis  aperit  ,  nimirum   ex   metu  &  iracundia  ,   quod  jam  a  trien- 

nio  in   religione    nutare   ccepiflet .   De  ejus  ingenio  ita  profatur ,    nempe  in   phi- 

lologicis  &  linguis  virum  doftiflimum  efle  ,  fed  circa   rerurn  cognitionem   non  per- 

inde  diligentem   8c   in    quo    acrimoniam   judicii   mireris  ,  quippe    qui  plus  memo- 

riam ,  qua.n  j;idicium  exercuerit,  &  infita  facilitate   quamcumque  in  partem   pof- 

fit  impelli.  Itaque    hortatur    Montacutium  ,    ut   eum  honeftis    praemiis    obftriftum 

occupare  ftudeat  circa  hiftoriam  Ecclefiafticam   &  refutationem   Baronii ,   ad  quod 

opus  jam  multa  congeflerat .  Cafaubonus   igitur   fufcepta    fcribendi  provincia    ad- 

verfus  Baronium  ,  huc  illuc  ad    Seftarios    plures  literas   dedit  ,  in   quibus  plurima 

^aftans   Baronium   peffundare   ac    profligare   contendebat.  Scribendo    animum   in- 

tendit  V.  Kal.  Maji  A.  D.    1612.  Ab  amicis  fedulo  monitus  fuit  ,  ut  ab    incceptis 

abftineret  :    fed  abnuifle   teftatur   Mericus   Cafaubonus  ejus  filius    in   libello,  cui 

•titulus  ,  Pietas  contra  Maledicos  ,  patrii  nominis   &  religionis   hofies  edito    Londi- 

ni   an.1621.    in  8.     deinde    recufo     poft    epiftolas  Cafauboni  editionis  Gronovia- 

tie  P.i.  pag.74.  Acri   vero  dolore  fuit  Cafaubonus  aifectus  ,  quod  memoratus  Ri- 

char- 


{         io  P    R     M    F     A     T     I    O. 

chardus  Montacutius  euni  plagii  coarguiffet ,  perinde  ac  fi  illius  fpicilegia  fuffu- 
xatus  effet .  Itaque  Cafaubonus  ad  eundem  Montacutium  literis  die  14.  De- 
cembris  anno  1612.  fcriptis  ,  ab  hoc  crimine  fe  purgare  fatagit;  at  quamquara 
fateatur  argumenta  a  Montacutio  confarcinata ,  paucis  fmmutaris  ,  fuis  difpu. 
tationibus  optime  convenire,  feriem  capitum  eamdem  fere  effe  ,  loca  auctorum 
cadem,  propofitum  idem  de  Praefidum  Syriae  numeratione  ;  difputationes  pro  Jo- 
fepho  eafdem  :  conqueritur  a  Montacutio  id  unum  quaefitum  ut  fpicilegia  defcri- 
pta  probaret,  affirmatque  Pontificios  fuaviter  rifuros ,  quum  hanc  pugnam  com- 
pererint  .  Cafaubonus  etiam  plagii  Montacutium  accufat  Epiftola  848.  data_* 
Kal.  Januarii  i<5ig.  Haec  jurgia  Cafaubonum  inter  &  Montacutium  interceffere. 
Ex  his  autem  qui  amice  hortati  funt  Cafaubonum,  ut  a  fcribendo  in  Baronium 
defifteret ,  fuit  Andreas  Schottus  Societatis  Jefu  datis  ad  eum  literis  ,  Idibus 
Januarii  anno  161 2.  ubi  monet  ,  ut  Polybium  expurgare  potius  pergat,  quam 
in  aliud  certamen  defcendat ,  atque  extra  chorum  fine  fru6tu  faltet.  Prodiere 
tamdem  Cafauboni  Exercitationes  XVI.  in  Annales  Ecclefiafticos  Londini  A.  D. 
1614.  in  4.  praefixa  iifdem  fatis  longa  nuncupatoria  Epiftola  ad  Jacobum  Bri- 
tanniae  Regem ,  additifque  prolegomenis ,  in  quibus  de  Baroniajiis  Annalibus 
eandide  &  vere  difputari  ait.  Sed  Exercitationes  An.  D.  34.  non  excedunt.  Rc- 
cufae  funt  Francofurti  An.  161 5.  &  Genevae  anno  1655.  in  4.  In  dedicatoria  ta- 
men  Epiftola  Baronium  fummis  laudibus  effert,  atque  de  eo  fcribit  magnis  fuis 
laboribus  Sacram  Purpuram  promeritum  fuiffe ,  fuaque  diligentia,  novo  exemplo, 
an  contexenda  Ecclefiaftica  Hiftoria  univerfali ,  &  iis  omnibus  ,  quai  per  totum 
Chriftianum  Orbem  gefta  funt  memoria  digna,  in  unius  narrationis  feriem  &  for- 
mam  Annalium  digerendis,  ea  perfeciffe ,  de  quibus  ante  ipfum  perpauci  co- 
gitarant:  nemo  fimiie  quid  umquam  ediderat .  Eadem  repetit  in  prolegomenis  , 
ubi  &  addit  ea  Baronii  fuiffe  in  Ecclefiam  merita,  quae  fi  immoderato  ftudio 
partium  non  corrupiffet,  dignus  erat  fine  controverfia,  cui  omnes  &  veteres  & 
recentiores  ,  qui  illam  eruditionis  partem  unquam  attigerant,  affurgerent ,  &fa- 
fces  fubmitterent.  Ubi  primum  er^o  Cafauboni  exercitationes  Iueem  afpexere ,  in 
alias  regiones  afportatae  fuerunt.  Verum  tantum  abeft,  ut  Cafaubonus  id  quod  mi- 
nitatus  jam  pridem  erat,  fit  affecutus,  ut  non  modo  catholicis  viris  doclis ,  fed 
jpfis  haereticis  bilem  ac  ftomachum  moverit .  Cafaubonus  interim  an.  1614.  Kal.  Julii 
Londini  obiit.  Fuere  qui  fcripferunt  eum ,  quod  audiffet  exercitationes  fuas 
non  bene  exceptas ,  maerore  ac  rabie  confe&um  interiiffe  .  Ajunt ,  verba  funt 
Roberti  Scheilderi  Canonici  Atrebatenfis  in  Epiftola  ad  Sebaftianum  Tengnage- 
lium  Bibliothecae  Caefarea?  praffeclum,  fcripta  die  VII.  Septembrfs  an.  1614.  pofi 
editas  Exercttationes  gravi  dolore  confelium  ,  quod  illas  minus  probari  vtderet  . 
Alii  ajferunt  ,  ex  afcejlu  in  renibus  exorto ,  contraffa  febre  continua ,  debtltta- 
tum,  vitam  cum  morte  commutajfe .  Dolebunt  multi  materiam  triumpbi  fibi  ereptam  , 
qui  flilum  in  eum  jam  firinxerant  .  Abfque  dubio  melius  famx  fua  &  literis  con- 
fuluijfet  ,  Ji  tempus  fuum  impendijjet  illuflrando  Polybio .  Haec  de  Cafauboni 
morte  . 
XXH.  Sane  certatim   in  eum    irruerunt    viri    plerique   catholici   doctiffimi,    nempe 

Qui  nr.-     Heribertus   Rofvveydus,  Julius  Casfar  Bulengerus,  Andreas  Eudaernon  ,  Johannes  & 
tra.  Cafttti-  aiii.    Rofvveydus  in  arenam   primus  defcendit   atque  opufculum   hoc  tifulo    evul- 
bonum         gavit,    Lex  taltonis  XII.   tabularum    Cardinali  Baronio   ab    Ifaaco   Cafaubono   di- 
/«;/«■««   ffa  ^    retaliante   Hertberto    Rofvveydo    Ultrajecltno     foctetatis    Jefu  .    Antuerpiae 
Ja         "  cx  on^cma   Plantiniana  apud   Viduam  &  filios  Jo.  Moreti    1614.  in  8.   Huic   fta* 
tim  occurrit    Jacobus  Capellus    Calvinifta   ac  vindicias    pro   Cafaubono    contra_. 
ipfius  oppugnatores  fcripfit ;  fed    Rofvveydus  ei  alium  Iibellum  objecit ,  cui    titu- 
lus  Anticapellus ,  five    explofio    meniarum  Jacobi  Capelli,  quas  funeri    Ifaaci  Ca- 
fauboni  ad  legem  XTI,  tabularum   in   vindtciis  fuis    acctnuit .    Antuerpiae  cx  offi- 
cina  Plantiniana   1619.   in  8.  Capellus  eodem  anno  Rofvveydo    oppofuit  libellum, 
cui  titulum  praedixit,  AJfertio  bon<e  fidei  &c   fed    Rofvveydus   alium  ei   objecit  > 
cujus   titulus  eft ,    Syllabus  malce  fidei   Capelliance ,    excerptus    ex  Jacobi    Capelli 
mendaci  ajfertione   bonce  fidei    &  ficlis     arttbus    Romance    Sedis,    pro    Anticapello 
fuo ,   &    dijfertatione    de  fide  bcereticis  fervanda.    Antuerpiae  ex    OfEcina    Planti- 
niana  1620.  in  8. 
XXIII.  Rofvveydo    fuccinuit  Julius  Caefar  Buleng;erus  ,  qui   an. 1615.    Diatribas   fcri- 

De  Ruhn-  pfit  ad  Cafauboni  Exercitationes  adverfus  Cardinalem  Baronium .  Prodiit  opus- 
gcto.  Lugduni  anno  10*17.  in  folio  .  Narrat  Bulengerus  in  dedicatoria  Epiftola  Joanni 
Cardinali  Bonfio  Epifcopo  Biterrenfi,  quse  data  eft  Pifis  Kal.  Feb.  A.D.  1615. 
a  fe  cum  Parifiis  effet,  Exercitationes  Cafauboni  in  primam  Annalium  partem 
fuiffe  perleclas;  at  animadvertiffe  duo  tantum  capita  urgeri,  unum  de  Romani 
Pontificis  quod  Ildebrandinam  Cafaubonus  appellat,  omnipotentia  ;  alterum  de 
Sacramento  Corporis  Chrifti;  omnem  Cafauboni  operam  impendi  ad  primatum  Pe- 
tri  &  aufloritatem  Romani  Pontificis  Iabefa&andam  ,  ad  verum  &  reale  Corpus 
Chrifti   in    Euchariftia  negandum;    Baronium    criminari,  quod  Gixca  non  confu» 

lu- 


P     R     &    F     A     T     I     O.  ii 

Iucrit-.  His  calumniis  Bulengerus  in  fuis  Diatribis  occurrit  .  Poftmodum  Ca- 
faubonus  patronum  invenit  adverfus  Bulengerum ,  Richardum  Montacutium  Ci- 
ceftrenfem  fymmyftam ,  deinde  Pfeudo-Epifcopum  Norvvicenfem ,  qui  calamurru 
arripiens  in  Bulengerum  fcripfit  Librum  cui  titulus,  Anttdiatribce  ad  priorem  par- 
tem  diatribte  J.  Ccefaris  Bulengeri  adverfus  exercitationes  Ifaaci  Cafauboni,  Lon- 
dini    in    officina  Hulfiana  1625.  in  folio  . 

Bulengerum   fecutus   eft  ,    &  in   nonnullis  prsecefilt    Andreas  Eudaemonianus ,    XXIV. 
feu  'Eudaemon-Joannes ,    Societatis  Jefu    presbyter ,    qui  primum  edidit   Refpon/io-  De  E"d^. 
nem  ad  caput  IV.  primce  Exercitationis  Ifaaci  Cafauboni .  Coloniac    apud  Jo.   Kin-  mon-Joa"- 
kium  an.  1615.  (  fugillarat  enim   Eudaemonianum  eo  loci  Cafaubonus)  Deinde  fin- 
gularem    diatribam   in    Cafauboni   Exercitationes    fcripfit,    cui   titulus  :    Defenjio 
Annalium  Ecclejiajiicorum    Ccefaris  Baronii  adverfus  calumnias  &  mendacia   Ifaaci 
Cafauboni)   Colonis    Agrippinae    apud   eundem  Jo:  Kinkium  an.   1617.  in    quarto. 

Sub  idem    quoque    tempus   Joannes    Dartis  Jurifconfultus    Parifienfis   Baronio     XXV. 
illufirando  ,    &   Cafaubono  refellendo    operam  dedit,  nam   A.  D.  1616.   vulgavit  De  joanne 
Animadverfiones  in  Annales  Ecclefiafticos  Caefaris  Baronii ,  &   Exercitationes  Ca-  Dartu  • 
fauboni,  quae  editae  funt  Panfiis  anno  1616.  in  8.  In  his  identidem  caftigat  Cafau- 
bonum :  quamquam  dum   Baronium  illuftrare    conatur  ,    peccat    &   ipfe   aliquan- 
do,  uti  notat  Spondanus  in  epitome   A.  D.  324.  §.19. 

Succenturiator  ab  Anglis  datus  eft  Cafaubono  paulo  ante  memoratus  Ri-  XXVI. 
chardus  Montacutius  .  Hic  enim  in  nuncupatoria  epiftola  ad  Jacobum  Magnae  Bri-  DeMonta- 
tanniae  Regem  praefixa  AnalecVis  Ecclefiafticarum  Exercitationum  editis  Londini  cttU0 ' 
A.  D.  1612.  teftatur  feptimum  jam  annum  effluxifle  ex  quo,ejufdem  Regis  juf- 
fu  non  fua  voluntate,  in  Baroniana  palaeftta  fe  exercebat  :  neque  inficiari ,  quin 
ante  luftrum  alterum,  priufquam  exercitationes  Cafaubonianas  vidiffet,  aliquid  in 
hoc  genere  fuifle  meditatum,  non  uti  in  vulgus  &  hominum  confpeflum  prodirent 
elucubrationes  fuc,  fed  ut  pro  fuorum  ftudiorunr  ratione  multa  colligeret  ad 
Annales  Baronianos  ,  antiquitatis  totius  ditiflimum  quoddam  penu ,  illuftrandos'. 
Cafaubonum  aliqua  in  parte  fpem  de  fe  conceptam  non  fefellifle.  Mox  Monta- 
cutius,  Cafauboni  optio  defignatus ,  collegit  Apparatum  ad  Origines  Ecclefiafti- 
cas,  qui  excufus  eft  Oxonia?  anno  1635.  in  folio  .  In  hujus  Apparatus  praefa- 
tione  de  Cafaubono  ha?c  habet .  Sed  neque  fortajjis  excufandum  ,  quod  cum  ex 
cppo/ito  procejferit  in  aciem  contra  Annaltfiam  .....  arripit  omnia  ,  in  fingula  le» 
vijjtma  plerumque  &  nullius  momenti  critica  &  philologica  vitilitia  ad  fatieta- 
tem  perfequitur  ,  Ji  non  ad  naufeam .  Et  quod  more  majorum  Jieri  non  debuit ,  du- 
bia  vel  difta  amphibologice  ad  partes  pertrahit  perver/iores  .  Quamquam  vero  in 
Baronium  fcribat,  eum  fummis  laudibus  exornat ,  &  praefertim  numero  61.  ait 
enim :  Hec  ulla  eetar  talem  virum  erit  emijfura ,  five  molem  &  mxgnitudinem  ope- 
rts  fpedemus  ,  feu  rerum  narratarum  varietatem  ,  Jive  methodum ,  &  difpojitto- 
nem  facilem  ;   omnino  fateri ,  quod    mthi  videtur  ,  necejfe  efi  : 

Kil  /  oriturum   alias ,  nil  ortum  tale . 

Quod  Ji  qui  deinceps  ad  parem  laudem  afpirent^  in  fecundis  omnino  tertiifque  con. 
fidebunt  ,  eo  quod  vefligia  illius  confettentur  qui  temporis  pr<erogativt  prior  ,  exem- 
plo  illis  prteivit  confecuturis.  Et  numero  70.  Kon  ego  IllufiriJJimi  Baronii  An- 
nales  examinandoty  exercendos ,  exagitandos  fuCcipio  :  agnofco  enim  Itbens  me  mul- 
tis  modis  illius  opera  adjutum ,  &  induflria  plane  admirabili  in  recolendis  vetu- 
fli  temporisy  .&  Ecclejixflicorum  rerum  monumentis  antiquis  .  Kec  bonum  virum 
decet  &  ingenuumy  illum  velle  impetere ,  aut  etiam  conviciis  onerare ,  per  quem 
multipliciter  profecerit ;  fed  ita  fe  res  habet .  Demum  numero  75.  Dijfentire  mi- 
hi  necejfe  efl ,  inquit,  f<epius  a  Baronio .  Et  qutdni  liceat  dijfentire?  Caflrio  Tor- 
nellto.  de  la  Vuente  ,  aliis  licuit ,  &  novijjtme  ac  in  primis  dofttjjimo  Petavio  .  Non 
tamen  ita  difientiendum  duxi  ut  contumeliis  incejferem  &  opprobriis  ,  quod  noflri 
vellent  ,  &  non  fattum  accufant  Zelatores  .  Virum  enim  optime  de  Ecclejiaflicct 
antiquitate  merttum,  quod  negari  nec  potefl  nec  debet ,  illuflri  adeo  nomtnis  ce- 
lebritate  ,  in  eminentijjima  dignitate  conflitutum  ,  honeflum ,  probum  prceterea  ,  quod 
commemorant ,  &  fatentur  etiam  ipji  ejus  adverfarii  in  privata  vita  ac  rigide 
feverum  ac  tantum  non  afceticum  ,  uufquam  niji  honorifice  compellavi .  Eadem  fer- 
me  fummatim  de  Baronio  fcripferat  multo  ante  in  prsfatione  ad  anale&a  Ec- 
clefiafticarum  exercitationum  .  At  a  Montacutio  Baronium  perperam  carpi  de- 
monftrat  Henricus  Cardinalis  Norifius  in  Cenotaphiis  Pifanis,  ubi  plures  Monta- 
cutii   errores  confutat . 

Acrius  interea    urgebant   Britanni    ut  Annales   Baronii   iterum  confutarentur .   xxvil. 
Quo    circa  Jo.    Gerhardum  Voflium    rogarunt,  ut  hanc  provinciam  fufciperet,    ei-  Dejo.Ge- 
que    non   femel  ea  de   re    fcripfit   Guillelmus   Epifcopus  Londinenfis  ,  deinde  Can-  rardo  Vof- 
tuarienfis    Archiepifcopus  ,    cujus    variae  Epiftolae   ad  Voflium   de   Annalibus  Baro-  $"' 
nii  confutandis  ab  A.  D.  1628.     ad  A.  D.  10134.  datae  leguntur  inter  Philippi  Lim- 

bor- 


ix  P    R    JE    F     A    T     I    O. 

borchi  epiftolas  .  Verum   nihil  adverfus  Baronium    fcripfit  Voflius ,  quamquam  id 

fe  fafturum    promififlet  in  literis  ad   eumdem  Guillelmum  Epifcopum  ,  datis  nem- 

pe    Epiftola  84.  fcripta  VII.  Kal.  Maii  anno  162S.   &  Epiftola    103.  fcripta  anno 

1629.  Idem  cogitabat  Centurias  Magdeburgenfes    cum  brevibus  notis  edere ,  qUa_» 

de  re  litteras  dedit  anno  1645.  ad  Jo.    Rodulphum  Weftenium ;  fed  optabat   ut  a- 

lius   hoc   negogium   fumeret,  &  Lodovicum   Lucium  indigitat .  Haec  habes  ex  Vol- 

fii    Epiftola   397.  confer  &   Epiftolas  251.  &    306.  ac  aliam  ad  Georgium  Carle- 

tonum ,  quae  edita   eft  a  Colomefio  in  notis   ad  Lilii   Gregorii   Gyraldi    Dialogos 

de  Poetis    pag.  299.  Hugo  Grotius    quoque  epift.  237.  haec  Voflio  fcripfit:  fed  tu. 

jam  forte  in  Baronto  defudas .  At  nihil   a  Voflio  in  Baronium    editum  fuifle  faten- 

tur   omnes  . 

XXVIN.  Jam  dudum     &   Calviniani ,  qui  in  Galliarum  Regno  verfabantur ,    confilium 

ConfiUtt      coeperant  de  Baronii   Annalibus  impetendis.  Hinc  in  eorum  Pfeudofynodo  Caftren- 

n*T"'j     fi  anno  1616.   ftatutum  fuit ,  ut  ea  de  re  Tacobus  Gothofredus  Dionyfii  filius ,  tum 

jtarum  tte     -^  T  _  ^  ,  **  .       .        _  -    =L  • 

ronfutan-  Genevae  Juris  profeffor  enixe  rogaretur.  Deinde  in  Carentonenli  Conventu  anni 
dis  Baro-  163 "»  relatum  fuit  Gothofredum  paratum  efle  ad  Hiftoriam  Ecclefiafticam  fcriben- 
nii  Anna-  dam ,  in  qua  fibi  propofitum  erat  quinque  priores  Annalium  tomos  refellere.  In 
Hbur.  £«  eodem  conventu  decretum  etiam  fuit,  ut  literae  Claudio  Salmafio  mitterentur 
<!"  r* Jach°~  qu°  Baronii  Annales  impugnaret  .  Bernardinus  vero  myfta  Cartejenfis  qui  aderat, 
f/edus*  ""  PecuT^x  ac  librorum  copiam  petiit,  ut  Baronii  Annales  refellere  poflet  .  Haec  ac- 
&  Clau-  cepimus  ex  colleclione  Synodorum  Calviniftarum  qua  per  Jo.  Cravettam  Aymo- 
dius  Sal-    nium   curata    fuit.  At  ipforum  conatus    in  irritum   ceflere. 

mafius  ro-  Thomas    Reinefius  Lutheranac  feclae  addiftus,   aliquando   cogitaffe  videtur    dc 

gati'  fupplendis  Cafauboni  Exercitationibus .  Hoc  certe  confilium  aperit  ipfemet  Rei- 
•rtolu      nefius  in  Epiftola  Jo.  Tobiae   Maio,  quae    legitur    inter    Gudianas   ordine  CCLI. 

ReiZfius      Pflg'31'5- 

defupplcn-  Amftelodamenfes  item  prbceres   qui  Davidis    Blondelli    Animadverfiones   non- 

disCafau-  nullas,  ad  oram  Annalium  appofitas ,  religiofe,  poft  illius  obitum,  qui  contigit 
boniexer-  A.  D.  1655.  in  Bibliotheca  publica  fervarunt;  poftquam  diu  multumque  haefi- 
citatiom-  taflent,  tandem  fumptu  fatis  fplendido  Marquardum  Gudium  tum  admodum  ado- 
XXX** '  le.{centem  ad  Blondellianas  Animadverfiones  curandas  deftinarunt,  jamque  Baro- 
DeBlon.  mi  volumina  illius  domum  allata  fuerant;  fed  alio  Gudium  fatis  ducentibus  res 
ddlianis  intermiffa  eft.  Id  narrat  ipfemet  Gudius  Epift.  XXI.  Jo.  Georgio  Graevio  Am- 
Animai-    ftelodami    die  XIV.  Oftobris   an.  1659. 

wrfionibus  Qe   his   Blondellianis   Animadverfionibus   meminit    etiam   Alexander    Morus , 

jnBaro-  Calvinianus  homo  in  Prsfatione  ad  Eufebii  Chronicon ,  ubi  monet  a  Blondello  Ba- 
AmMo.  ron''  Anna'es  mille  caftigatos  fuiffe  notis,  aliquando  prodituris;  ad'  haec  fe  a- 
damenfibus  "a  et'air>  fubnotaffe ,  alia  effe  ab  aliis  animadverfa  ,  quae  C\  jungerentur  ,  juftum 
emptis .  fere  volumen  implerent  .  Ultro  tamen  ibidem  fatetur  immenfo  Annalium  labori, 
Deiise-      non   folum    Romam  ,   verum    etiam   univerftfm    Chriftianum  Orbera  plurimum  de- 

dendis  ne-   bere  • 

gocium  Adami  Tribechovii ,  feu  Tribberhovii  exercitationes  ad  numeros  Baronii    237. 

mJJJJJL,  287.  Anni  Chrifti  34.  in  lucem  primum  prodierunt  Kilonix  anno  1666.  in  4.  De- 
rfo  C;A.'nt'e  an.1^77.  Kiloniie  itidem  editae  fuerunt  Chriftiani  Kortolti  Difquifitiones  fe- 
XXXI.  ptem  Anti-Baronianae,  quae  cum  aliis  duobus  deinde  additis,  &  cum  Tribecho- 
De  Bhn-  yii  exercitationibus  quinque  ad  numeros  232.  &  287.  Baronii  An.  Chrifti  34. 
deUUnis     recufae   fuerunt   Hamburgi    an.  1708.    in  4. 

Antmad-  pj;«.  &^%  Andream    Magendeum  Calvinianum ,  Myftam    Benearnenfem  ,  cujus 

VJ..iTl\u.s  Anti-Baronius  feu   Animadverfiones  in  Annales  Cardinales  Baronii  ,  cum    epitome 

qttta  navc-  »••  ■•  ^,.,..  ...  .         ..     r  • 

at  Alexan-  lucubrationum   cnticarum  Cafaubom  m  tomi  primi  annos  34.    accedentibus  qui- 

dcr  Morus.  bufdam    animadverfionibus  pofthumis   Davidis  Blondelli  lucem    afpexerunt    Lugdu- 

Xxxii.    ni  Batavorum    an.  1679.  in   folio.  In    praefatione ,   quae   fcripta    eft  A.    D.    1675. 

DeTnbe-    narrat ,    Adamum   Tnbbechovium ,    anno    fuperiore     hoc  eft   1^74.   in    Baronium_» 

jX°rt'Lh     'n,urrex'fle  5  hujus  &  Cafauboni   Exercitationes  annum  34.  non  excedere ,  at  ipfe 

Xxxi L   nu°que    Magendeus  A.   D.    34.    non    excedit.    Blondelli    etiam   animadverfiones  , 

DeM.tgen-  qU3E  Pure  hiftoricoe  &    chronologicae    funt    A.    D.  32.    fecundum    Baronium   noru. 

deo  .  fuperant.      Magendei     animadverfiones     haeretica     commenta ,     ut    quivis     intelli- 

gere   poteft ,    continent .  Blondelli  Animadverfiones  pagellas  XXV.  non  fuperant . 

Apagae    milie   Notas. 

XXXIII.  Magendeum  paulo   ante  Jo:   Henricus   Ottius  profeflbr   Hiftoriae  Ecclefiafticse 

apud  Tigurinos ,    fcripferat  Examen  perpetuum    hifiorico    Theologicum    in     Anrtaler 

Cafaris  Baronii  cardtnalis .  Prodiit   Tigurii     per   Davidem  Gefnerum    1676.  duo- 

bus  voluminibus  in  4.  Hoc  examen  fcommatibus  &  haereticis  deliriis  fcatens  ,  an- 

nos    Baronianos   300.  comple6titur .    Ex  prxfatione  hujus   cenforis  eruitur  a  foede- 

rati  Belgii    ordinibus   negotium  datum  fuifle   Ifaaco  Voflio ,  Johannis   Gerhardi  fi- 

lio,    ut  Baronium  refelleret  ,  fed  non  innuit  quidquam   a  Voflio  in  Baronium  edi- 

tum  fuifle  .  A  catholicisquidem  viris  Ottii  conatus    reprimi  coeperunt,  nam  Augu- 

ftinus   Rcdingt    abbas  monafterii   Einfidlenfis  edidit   Vindicias    Baronii,  adverfus 

eum- 


P     R     JE    F     A     T     I     O. 


13 


eumdem  Ottium,  qux  prodiere     ex    typographia   Monafterii    Einfidlenfis  per  Jo-  De  Mayero 
fephum  Revmann   an.  i(5So.  in   folio ;   fed    primam  cenmriam    tantum   edidit ,  a- 
liae,   eo   vita   fun&o,    nondum    luccm  viderunt. 

Inter  lucubrationes,  quas  in  Baronium  haeretici  Scriptores  edidere,  adnume- 
jare  poflumus  breve  Syntagma  Jo.  Friderici  Mayeri ,  cui  titulus,  de  Fide  Baronii 
&  Bellarmini  Amftelodami  i6g-j.  in  o<5tavo.  At  grande  opus  molitus  eft  Samuel 
Bafnagius,  qui  Annales  politico-Ecdefiafticos  a  Caefare  Augufto  ad  Phocam  ufque, 
tribus  voluminibus  in  folio,  editis  Roterodami  anno  1706.  vulgavit.  Prxmiferat  paucis 
ante  annis  Bafnagius  exercitationes  quafdam  in  Baronium  ,  Cafaubonum  imitatus. 
Sed  caeptas  ab  anno,  quo  Cafaubonus  defiit,  fcilicet  A.  D.  35.  &  ad  annum44. 
perduftas,  quas  edidit  Trajefli  ad  Rhenum  an.  1592.  in  quarto.  Baronii  autem 
errores  Bafnagius  detegere  ejufque  Annales  fe  labefa&are  gloriatur ;  fed  videas 
undique  furentis  hoeretici  infaniam  in  his,  quae  ad  Catholicam  fidem  &  Romanae 
Ecclefiae  aifcftoritatem  fpeftant;  ut  caetera  ejus  peccata  praeteream  quae  hujufmodi 
funt  ,   ut    feveriorem   ipfe  quam  Cafaubonus  cenfuram    mereatur. 

Haclenus  de  Baronio ;  nunc  vero  de  Pagio  nonnulla.    Antonius   Pagius  e  Mi-    XXXV. 
norum   Conventualium  familia  EcclefiafticE  Hiftoriae   &  Antiquitatum    ftudiis    im-  De  Ant0- 
penfe  addiftus  de  Epitome  Annalium   Ecclefiafticorum  ab  Henrico  Spondano   con-  "■0fP^'l0a_ 
fefta,  de  ipfis    Annalibus   Ecclefiafticis  illuftrandis   &  fupplendis   cogitare    caepit,  ^rAustn 
ne  ii  qui  hujufmodi  ftudiis    oble&abantur   in  falebras  incidentes ,   fe  a  Baronii  Ie-  Annalibus 
Aione  diverterent .  Praeludii    vice  in  lucem  emifit  an.    1682.   Differtationem   Hy-  Hluflran- 
paticam    de  Confulibus  Caefareis,   quae    a   viris    eruditis  grate  admodum  excepta  dis  • 
fuit .  Mox  ad  Henricum  Norifium  ,  deinde   S.   R.  E.  Cardinalem   litteras  dedit  , 
quibus  eum  de  inito  a  fe   confilio  certiorem  facit .  Norifius  refpondit ,  te  etiam , 
dum   Chriftianus    Lupus  viveret  (  obierat  ifte  an.    1681.  die  10.  Julii  )  eadem   co- 
gitaffe ;  fed  quum    fciret,  id  Lupo  jam  animo  conftitutum,    alio  fuas  curas   con- 
vertiffe .   Hsc  ipfe  Pagius  refert  in  Praefatione   num.   VII.  Poftquam    igitur    Nori- 
fius  Differtationem  Hypaticam  accepit  atque  perlegit  Epiftolam  Confularem  Bono- 
niae  editam  an.  1683*   Pagio  infcripfit,  cujus  pag.  6.  monet  fe  ex  Antonio  Maglia- 
bechio   audivifle    illum   in    Annales  Ecclefiafticos  notas   brevi    in   lucem   evulgatu- 
ium,  ideoque  fua  effe  putare  quaedam  in  medium  proferre  ,  quae  eidem  in    hoc  o- 
pere  infervire  poflent;   praefertim  quum  ex  Differtatione    Hypatica   deprehenderit 
Jo.  Leunclavium  ei  fucum    feciffe.  Paulo  vero  poft    de  ficVis  Confulibus,    qui   in_. 
Diffcrrationem    Hypaticam   irrepferanr,   verba    faciens ,   vereri   fe   ait     ne  eofdem 
Confules  fi&is  iterum    characleribus    Pagius  fuis    in    Sacros  Annales  notis  inferat. 
Qaamobrem   paucis    interjecVis  fignificat ,  fe  ex  magna  Panvinii  meffe  non  exiguum 
manipulum    mittere ,  ut  non   modo   Pagii  in   magnos    Ecclefiae    Annales    notas   pro- 
moveat,  verum   etiam  ipfi  demonftret   Confulum  Collegia   in  libro    Dionis  LVIII. 
ac  in  caeteris  ufque  ad  LXXX.   non  erudita  Dionis  manu  defcripta,   fed    iliuc  ex 
Panvinii  Faftis  a  Leunclavio  deportata. 

Ad  haec  accedebant  ampliftimorum  aliquot  S.  R.  E.  Cardinalium  exhortationes  XXXVI, 
&  vota;  nimirum  Gregorii  Cardinalis  Barbadici  Epifcopi  Patavini ,  Hieronymi  Car-  Anntlli>'™ 
dinalis    Cafanatae    &   Laurentii   Cardinalis   de  Laurea ;    qui   crebris  Iitteris  Pagio  'f"^™"0 
fignificarunt,  jam  diu   optafle,  ut  aliquis  ex   viris  docVis  ad  Annales  Ecclefiafticos  ^s^T.V 
Baronii  illuftrandos  totis  viribus  incumberet ;  quod  opus  in  magnum  Ecclefiae  com-  Cardinali- 
modum  ceflurum  fuiffet,  eique  ftimulos  &  animum   addiderunt  ,  ut   numero  IX.  bus  expe- 
Praefationis  Pagius  teftatur.  Ex  quibus  colligitur  ab   iis   Cardinalibus  praedamnata  fit*;eade 
©pinamenta  vulgt ,  putantis  inde   Baronio   decrementum  imo  &  injuriam    inferri .  ?'***»* 
Dolebant,  ni  fallimur,  piifllmi  illi  Cardinales ,  Baronii  immortale  nomen  ab  He-  J?,™' 
terodoxis  tam  indigne  traduci ;  itaque  fummopere  expetebant ,  ut  Annales  a    ca- 
tholicis  viris  illuftrarentur . 

Prodigii   certe  loco    habendum  fuiffet  ,   fi  Baronius  numquam  erraflet  in  elu-  XXXVII. 
cubratione  Operis,  quod  tantis  rerum  ac  temporum  difficultatibus  irretitum   mo-  Qa"*  de 
le  ipfa    quemvis   docVifllmum  hominem  a  fcribendo  dererruiflet .  Haec  viderat  ipfe  mcnd"  & 
etiam,  nam  in  Praefatiuncula  ad  calcem  tomi  X.  Annalium  editionis  Vaticanae  op-  "aVi"(m"~ 
pofita,  fapienter  monuit,  primam  cenfendam  efle  Scriptorum  feliciratem    (i  a   ve-  paro„iUf 
ritate   nunquam    recedant ;  at  libris  divinis  dumtaxat  efle  conceffum,  ut  nullum  in  ipfe  fenfe- 
eis  mendacium  deprehendatur :  fecundam  vero  fi  quae  humana   imbecillitate  erra-  tit. 
ta  nofcuntur,    eadem  cognita     emendentur:  quam  nos ,   inquit,  ajjequi  cum  exo- 
ptemur ,  ita  cOmparati  fumus ,  ut  monitores  noftros      tamquam  injfgnes  colamus  bene- 
faftores  ;  a  quibus  nec  etiam  feparamus  eos ,  qui  feipfos  adverfariorum  loco  conjii- 
tuunt ,  dum    noftra  infenfo  animo  carpunt ,  &  tamqutm  harpyoe ,  ubi  laute  funt  epu- 
lati  ,  quee   fuperfunt    putore   detraclionis    inquinant .    Mox    vero :  Convertamus    in 
noftrum  luCrum  aliena  difpendia  ,  &  Jiquid  vane  obieftum  ,  confutemus  ;  Jiquid  ojien- 
datur  erratum,  corrigamus  ;  Jiquid  obfcurum  elucidemus:  infuper  ,  &  Ji  quid  fuper 
addendum  devenerit  in  manus  ,   pariter    adiiciamus .    Kibil  cum  oritur ,  Jlatim  per- 
feclum  tft ,  neque  in   longa  &  perdiffcili  via  ,  illetfo  femper  incedere  pede  concedi- 
tur;  atque  ubi   multdt  vigiliee ,  non    levetn  faltem   irrepere  fomnum  ,  haud  patitur 

bumtt» 


i4         P     R     i£     F     A    T     I     O. 

humana  conditio.  Tanti    ac    tam  gravis  moniti    non  immemor  Hen  ricus  Spondanus 

in    Praefatione  ad  Epitomen  ,  licuifte  fibi   exiftimavit  ,    notas    quafdam    Annalium 

Sumrase,  minutiori  typorum  characlere  diftinclas ,  fubiicere  ,    quibus  nonnullas  Ba- 

ronio  fa&as  obiectiones  indicaret,  &  aliquando  dilueret. 

xxxviii.  Primum   ideo  Pagii    coniiiium    fuit ,    ut    Animadverfiones     quas    elaborabat  , 

Pnm >p*.  ad   illuftrandam  Spondani   Epitomen    potiflimum   pertinerent.  Haec  animi    fui   fen- 

gHcur&de  fa  jn  Praefatione  primae  editionis  n.  XVI.   apsruit  ,  ubi     diferte  monet  >    fe    Ani- 

Epitome     madverfiones   fuas    Spondani  potius    Synopfi ,   quam    Baronii    Annalibus   affixiffe, 

fuM>l"l    qu°d  '^a  'nter  oninium,  hi  ob  nimiam    fortaffe    molem,     inter    paucorum    manus 

e"    '  verfentur ;  cum  tamen  utriufque  operis  eadem  fit  materia  ;  iifdemque   annis  ,    licet 

diverfis  numeris  recitata ,    Annalibus   omnia    refpondebunt ,  fi   ad    numeros   Anna^ 

lium   in    margine    pofitos  ,    refpiciatur  .    Hinc   illud    peculiare    Pagiani    Operis, 

quod    duos    diverfos    Auctores  uno    eodemque  tempore  illuftret,   fuppleat,  &   e- 

mendet  .  Cogitabat    etiam    Pagius  ad  Epitomen   illuftrandam    tres  tomos,   ad  An- 

nalium  ve  ro     fingula  vix  quatuor    fufficere .  Verebatur   praeterea,  fi    omnia,  quae 

in  Annalibus  habentur,  expendenda  fufcepiffet,  ne  morte  fuperveniente  tanti  la- 

boris    opus    imperfectum  ac   rude  relinqueret  ;    cum    e  contra  ,    Epitomes   ordini 

adhaerens ,    oclo    priora   faecula    jam    emendaffet  .   Denique ,    inquit  ,    tertio ,   Jeu 

ulttmo   tomo  ad  finem   perduclo^  poterunt  hx    Kot<e,  fi  Deus  vitam   dederit  ,  f/«- 

ribuf  augeri  ,    &     Annalibus   in   nova  corretlijjimaque    eorum    editione  ,   quam   Li- 

brarius  meus  meditatur ,    nullo  negotio     inferi .     Haec     fcribebat  Pagius    in   Praefa- 

tione    primae    editionis ,  quae  a  pofteriore  Praefatione  fublata   funt,   quia   confilium 

immutavit .    Ex    hoc    etiam    colligitur  cur  primi   voluminis    prioris  editionis  hic 

titulus  fuerit  :  Critica  Hiflorica   Chronologica   in  Annales  Ecclejiaflicos   Eminentif- 

fimi   &  KeverendiJJimi  Cardinalis   Baronii ,    llluflrijjim  &    ReverendiJJimi  Henrici 

Spondani  Appamiarum   Epifcopi ,  ejus    Epitomxtorts    ordme    fervato  .     Sed    mutato 

poftmodum  confilio ,  fuadentibus  Amicis  editum  jam  volumen    reformandum    &  ad 

ufum  Annalium  Baronianorum  transferendum  fufcepit,   tum  &    Operi     ad   exitura 

ufque  profequendo  fe  contulit  . 

XXXIX.  Nec  malo  Baronium    carpendi    lacerandive    pruritu    Pagius    motus    fuit    ut 

Vagiimens  \c\    operis  moliretur  ;    quin    potius    manus    adjutrices     fe     admoturum    fpopondit, 

nonfmt ,    ut    tQt    tantifqUe    Antiquitatis    monumentis ,  poft   Baronii  obitum   vulgatis  ,  adju- 

niumatr-   tus    lc*    ageret»  quod  ipfe    per    fe  Baronius,    fi    viveret ,  praeltitiliet  ,    ut     quam_. 

peret,fed  emendatiflimos    Annales    Ecclefiafticos   daret.    Ne    vero  laboriofiffimum    Opus    in 

utillujlra-  incertum   exponeret ,   publicum  ea    de    re    judicium    explorandum   cenfuit ,  vulga- 

rit.  ta   Lugdunenfibus    typis    Anno  Domini    1682.     Differtatione     Hypatica    unico    vo- 

lumine  in    4.     in     qua    Confulatuum  Caefareorum    regulas  a    fe   tunc  primo    tra- 

ditas  digerit    atque    operofe    confirmat.   Ut    probari    illam    ab     Eruditis    fenfitj 

tunc   demum  priorem    Criticae    fuae  tomum   \.  D.   i6Sp.   in    f.    Parifiis    vulgavit. 

Reliquos  dum  parabat,   Operi  jam   prope  abfoluro    immortuus     eft .    Poft    funus 

tamen    Scriptoris    clariffimi   integra    ejus  Lucubratio  Ancuerpienfi  bus ,  feu    potius 

Genevenfibus    typis    A.  D.    1705.   prodivit,    recufo    pariter   &    priori    volumine  , 

fecundis  Auftoris    fui  curis   recenfito,    ut   quatuor  in  folio  Volumina  referret  .  O- 

pus   illud   curavit   P.  Francifcus   Pagi ,  CI.  Auctoris    ex   fratre    nepos  ,  profeflione 

vero  &  ftudiorum   conjunftione  focius  .  Eadem  iterum  praela   fubivit  Opus   infigne 

A.  1727«    quam  poftremam  ed;tionem   nobis    hic    propofuimus ,   utpote    qus    prse- 

cedenti   correftior  fit,    &    adjunftam  f=rrat  Differtationem    Hypaticam  ,   quam    & 

nos   hic  damus    una    cum    Epiltola    Confulari   Cardinalis    Norifii   ad   poftremam_. 

Veronenfem   editionem    expreffa. 

XL.  Hanc  vero  Pagii  Criticam  modeftam   oppido,  &  fummo  illo   Eruditorum  ap- 

plaufu,  quo  excepta  primum  fuit,   dignam ,  huc  ufque  feorfura    excufam  ,    in  hac 

noftra  Baronii    editione  fubjungendam  fingulis    Baroniani   textus    pagellis    affumi- 

mus  ,   ut  ad  unum   oculi  iftum  ftatim   Leftores    intelligant,   quid  in   rebus  fingu- 

lis    a  Baronio  narratis    corrigi ,    quid  addi ,   quid   ad   alios    annos   amandari  de- 

beat.    Ex   quo    noftro    confilio  ficut     Pagii    laudibus    nihil     detraclum    eft;    ita_. 

&  optamus    ne  ex   frequentia   &  prolixitate   Pagianarum   animadverfionum    Baro- 

nii  gloriae  &   meritis  quidquam   derogetur.    Non  enim    ita    reputandum   eft  ,    ac 

fi  totum    Pagii   Opus   perpetua  fit  Baronii  critica  &  emendatio.   Saepe   enim   Ba- 

ronii   vi  ndicem    pro  critico  acturus   longam   pro  illo  difputationem    inftituit .  Sae- 

piflime   etiam,  &   longe    quam  exiftimari    poflit  frequentius  ,   pro   eo  quod  Au- 

cloris  errata  corrigat,  quae  non  habet  in   promptu,  additamenta  ad  Hiftoriam   Ec- 

clefialticam  e  Scriptore  aliquo  polt    Baronii  fatum    vulgato  (cujufmodi   plures  ex- 

inde  ad   Pagium   ufque    prodierunt )   exhibet  .    Quam    facile    nobis   effet,    fi   ra- 

tionem   illam  agendi  inire  vellemus   in  Pagium   fcribentes ,  grandia   implere    Vo- 

iumina  ?   Quam  denfa  rerum  novarum  fvlva  poft  Pagium   fuccrevit  nobis  ex  Anec- 

dotis     Martene,    Peziorum ,    fcriptis   Eccardi  ,    Coletti    CoIIectione  Conciliorum , 

Muratorii  Voluminibus  Rerum    Italicarum,   Menkenii  Rerum  Germanicarum   &c. 

quorum  fi   Epitomen  dare  hic  vacaret ,  materia   fuppeterec    prompta  ad  Volumi- 


P    R    M    F     A    T    I    O.         15 

na?  Adde  Hiftorias  hucufque  Anecdotas,  Acla  SS.  e  Bibliothecis  fecens  vulga- 
ta ,  ex  quibus  lux  nova ,  novajque  rerum  circumftantiae  vetuftis  Hiftoriis  fup- 
peditantur .  Ita  ex  Aclis  S.  Hypatii ,  a  Bollandiftis  ad  diem  XVII.  Junii  vul- 
gatis  ,  nunc  primo  difcimus  Neftorium  dedudtum  fuifle  Conftantinopolim ,  ad  Sa- 
cerdotium  ejus  Urbis  capeflendum ,  a  Dionyfio  Praefecto  militiae  Orientis  ab  Im- 
peratore  milfo  ,  eumdemque  hsereticum  convenire ,  &  alloqui  recufaffe  Virum_. 
fan-tum,  quod  fuperne  didiciffet  ,  quid  ex  illo  periculi  immineret  Ecclefiae ;  id- 
eoque  &  praedixiffe  poft  triennium  &  femis  deponendum  fore  ab  Epifcopa- 
tu  ,  quae  ejus  verba  fidem  oraculi  ex  eventu  obtinuerunt .  Ex  eo  fpecimint_» 
difcere  licet,  quam  facile  effet  Volumina  implere ,  fi  in  ejufmodi  immorare- 
mur ;  ut  non  immerito  affirmaretur ,  fi  Pagius  quatuor  grandia  volumina  in_. 
Baronium  dedit,  nullo  negocio  totidem  non  minora  in  Pagium  fcribi  potuiffe. 
Infuper  quaedam  non  raro  carpit  Pagius,  quse  dubia  funt  ;  nec  interim  ipfe_* 
meliora  fuggerit .  Simulacrum  Romae  ereclum  Simoni  Mago  Samaritano  con- 
fecratum  fuiffe  Baronius  ex  Juftini  fide  fcripferat  .  Erratum  hic  a  Baronio,  er- 
ratum  a  S.  Juftino  clamitat  cum  pluribus  Pagius ;  nec  enim  fimulacri  epi- 
graphes  ita  ferebat  :  Simoni  Deo  Santlo  ;  fed  potius  :  Semoni  Deo  Sango .  Sed 
aclhuc  pro  Juftino  &  Baronio  multi  nec  infimi  fubfellii  Critici  cum  Til- 
lemontio  perorant.  Haec  igitur  &  alia  plura ,  in  quibus  manifefti  erroris  ar- 
gui  Baronius  non  poteft,  fi  demas,  in  anguftum  vaftiflimum  Opus  redigetur. 
Denique  non  femel  accidit ,  ut  quae  bene  a  Baronio  afferta  funt ,  non  bene_> 
a  Pagio  emendentur.  Ita  in  Hiftoria  S.  Ottonis  Bambergenfis  peflime  erratum 
a  Pagio,  &  ad  veritatem  appofite  fcriptum  a  Baronio  Bollandiftae  in  Aclis  e- 
jufdem  Sancti  ad  diem  11.  Julii  notant,  &  nos  ex  illis  fuo  loco.  Sed  quor- 
fum  haec  ?  Numquid  ut  Pagii  laudibus  &  glorise  caliginem  affundamus  ?  Abfic 
tanta  e  noftris  hifce  elucubrationibus  malignitas ,  ficut  abeft  a  corde .  Pa- 
gium  cum  viris  docliflimis  Tillemontio,  Dupinio,  Montfauconio,  Norifio  fufpi- 
cimus  atque  obfervamus,  ejufque  in  rebus  praefertim  chronologicis ,  eruditione, 
veluti  praelata  face  luccm  magnam  Hiftoriae  Ecclefiafticae  affundi  agnofcimus  & 
fatemur.  Sed  &  Baronio  fua  manet  intafta  gloria  apud  Viros  Eruditos,  cui 
etfi  quandoque  error  obrepfit ,  mens  tamen  fuit ,  ingenium  &  eruditio  par  tan- 
to  operi,  chronologico  ordine  felicius,  quam  fperari  aetate  illa  poterat ,  dirigen- 
do.  Supereft  ut  de  Adnotationibus  quas  Pagii  Criticae  fubjungimus?  quaedam  prae- 
moneamus.  Igitur  noftrae  hujus  Editionis  pretium  non  conftituit  tantummodo  Cri- 
tica  Pagii  fuis  apte  locis  textui  Baroniano  fubjecra,  fed  &  fuam  Jaudem  me- 
xentur    adnotationes  quibus    Pagius    ad    trutinam    revocatur. 

Primo,  Confuiares  Fafti  ab  anno  Urbis  conditae  709.  ad  annum  Chrifti  5(55»  XLr» 
opera  Dominici  Georgii  emendantur  &  illuftrantur  veterum  Iapidum  ac  monu-  De  ^aflif 
rrentorum  fide ;  de  quibus  leaorem  quoque  praemunire  oportet ,  &  quorumdam  e«»M"*i' 
fonaffe  objeflionibus  obviam  ire  ,  quibus  fupervacaneus  labor  hujufmodi  videri  d"srcm'"f 
poliet.  Quid  enim  Fafti,  aient,  cum  Hi(toria  Ecclefiaftica  ?  Baronius  ipfe  ea.  /„j?"^, . 
de  re  eos  docebit,  nofque  ab  eorum  infcitia  vindicabit.  Tempora ,  inquit  ille 
ad  A.  D.  69»  num.  XXXVI.  annumerata  per  Confules  libentioribus  funt  accipien- 
da  aunbus ,  quum  cxterts  illa  frequentior  ,  Itberaltor ,  &  verior  nofcatur  effg 
Chronographta-)  atque  in  ufum  frequentiorem  accepta ,  qu<e  a  Fafits  dedutta  efi 
confulartbus .  Certe  qutdem  cum  vetera  monumenta  iti  antiquis  fcriptortbus  <«- 
ventmus  efie  Confultbus  confignata^  magno  afficimur  gaudio ;  perinde  ac  fi  in  te- 
nebrts  obverfantt  fax  aliqua  e\-  optato  compareat .  Verum  ficut  ad  tempnra  elu*. 
ctdanda  nthtl  his  pofiet  accidere  opportunius ;  ita  fi  ab  aliquo  fa/fb  conjeclo* 
re-t  vel  impofiore  commentitii  Confulatus  affigantur  ,  omnino  fimul  confundi  ,  ac 
luce  patentta  mox  obfcurijjima  reddt  necejfe  efi .  Hucufque  Baronius  ,  quem  ea- 
dem  in  Annalibus  paflim  fentire  invenies.  At  enim  actum  agi  videtur.  Scimus 
profccto  in  Faftos  egregia  cum  laude  infudaffe  Onuphrium  Panvinium  ,  Caro* 
lum  Sigonium,  Stephanum  Vinandum  Pighium ,  Barontum ,  Petavium  ,  Jofephum 
Scaligerum  ,  Kortfium  ,  Mediobarbum,  Antonium  Pagium ,  Theodorum  Almelove» 
titum,  Petrum  Relandum ,  Francifcum  Blanchtnum  ,  Camillum  Stlveslrium ,  &  Jo- 
fephum  Manam  Stampam ,  ut  alios  praetereamus,  qui  Iaterculos  Confulum  per» 
texerunt.  Unufquifque  eorum  alieno  labori  aliquid  fuperaddendum  effe  putavit . 
Pagii  quidem  ,  caeteris,  qui  eum  praeceflerunt ,  omiflis ,  in  edenda  differtatione 
Hypatica  ea  mens  fuit,  ut  Opus  Faftorum  Onuphrii  fuppleret  &  emendaret , 
ea  quae  aflequi  non  potuerat  aut  ejus  diligentiam  fubterfugeranr  proferret  & 
explicaret.  Animadverterat  enim ,  tria  ab  Ecclefiafticae  hiftoriae  ftudiofis  jamdiu 
defiderari,  caftigatam  nempe  Confulum,  Imperatorum  ,  &  Pontificum  Romanorum 
feriem ,  cujus  vitio  doctrina  temporum  maxime  nutabat .  Animadverterat  infu- 
per  ab  Onuphrio  Orientales  Confules  poft  Juftinum  perperam  adeo  corrupte- 
que  difpofitos,  ut  neque  Baronius ,  neque  ullus  chronologus  eis  uti  potuerit, 
quod  maxime  temporum  ordinem  perturbarent.  Hinc  loca  a  nullo  ante  protri- 
ta,  fe  peragrare  feribit.  Verum  vix  in  lucem  pxodierat  ejus  Diflertatio ,  cum 

c  Henri- 


16  P     R     M    F     A     T     I     O. 

Henricus  Norifius  Epiftolam    confularem   elucubravit,  typifque  mandatam   A.  D» 
i(58g.    ipfi    Pagio   infcripfit .   Plura,    ne   dicam    innumera  ,   Pagii     fphalmata   No- 
rifius  detexit ,    licet  non  univerfum  Panvinii  opus,   aut   Pagianam  Differtationem 
emendare   in  animo  haberet.   Jam   tum  cogitabat      Faftos   confulares    plurium  ve« 
tuftarum   infcriptionum   ope ,  quae  poft    Panvinium  e  terrae    ruderibus   effoffae  fue- 
rant,  illuftrare;  quod  quidem  fat^tur  in  Differtatione  ad  Faftos  confulares     \no- 
riymi  Vindebonenfis ;  fed  ad  alia  vocatus  ,    promilfie   lucubrationis  adhuc  defiderio 
flagramus.   Deinde    Theodorus    Janffonius    Almelovenius  A.  D.  1705.   Faftos  Ro- 
manos   confulares   libello    exiguse    molis    vulgavit,   quos   etiam    aliquo    in   pretio 
habendos    effe  cenfemus  .    Hunc  confequitur    Petrus     Relandus,   qui    Faftos ,    Ie- 
gum   Romanarum ,   &    veterum    monumentorum    auftoritate  futfultus ,  illuftravit; 
at  non  ab    initio   imperii    Auguftei  ,   aut    aerae    Chriftianae,  fed    a  dimidio    fermc 
fecundi  a    Chrifto   faeculi  exorfus  eft .   Exinde   vir    clariftimus  Francifcus    Blanchi- 
nus  in  Chronologia  Pontificum  &  Auguftorum,  editioni  Vaticanae  Anaftafii  Bibliothe- 
carii  praemiffa,  Confules  ,  eorumque  nomina     &  feriem  emendatius  ope  antiquorum 
lapidum  difpofuit .    Blanchinum    praeiverat   Comes   Camillus    Silveftrius  ,    parria_. 
Rhodiginus,  quem  etiam  honoris  caufa,  &  ob  fummam ,  qua  Georgium   amplexus 
eft ,  benevolentiam,  nominamus.  Is  chronologicum  opus  confecerat ,   in  quo  later- 
culi  confulum  a  creatis  Confulibus  ad  A.  D.  (5(58.  difponunrur,  variifque  Dilferta- 
tionibus  exornantur  ;    fed  fato  praereptus  VIII.   Idus  Januarias  A.  D.    1719.  opus 
pofthumum  lucem    tantum  vidit  Lipfiae  A.  D.  1716-  Carolo  Comite  Silveftrio  ejus 
filio,  Georgio  pariter  amore  coniuncftiffimo,  curante.  Novilfime  veroJoQjphus  Ma- 
ria   Stampa  Clericus  regularis  e  Congregatione  Somafcha,  in   nova  operum  Caroli 
Sigonii  editione,  quae  Mediolani    parata  eft  ,    mu^tum  laboris  infumpfit  in   Faftos 
confulares  Capitolinos ,  jam  pridem  a  Sigonio  commentariis    expolitos  ,  eos    eru- 
ditis   adnotationibus  locupletando,  &  ad  tertii   Chrifti   faeculi    finem  perducendo . 
Sua  porro  eft  fingulis  Iaus  ,    ut  apud  eos     qui  noviffime  fcripferunt,    quaedam  of- 
fendes,  quae  in   aliis  ,    qui  antecefferunt,  fruftra   requiras  .    Viderunt  enim  ,    hoc 
opus  poft  tot   hominum  docliffimorum  ftudia ,   non  omnino   fuiffe  abfolutum.     His 
ros  edocti ,  in  primis  ultro  fatemur ,  adhuc   multa  Faftis  deeffe,  quaj  iniuria  tem- 
porum,  infcitia  &  barbaries  e  medio   fuftulit,  nempe   monumenta  plurima,  quo- 
lum  ope  corrigi  etiam  plura  poffent.  Mulra  adhuc  pra?nomina  Confulum,   aliqua 
etiam  nomina  latent  .  Fafti  ergo  illuftrabuntur    ufquequo    vetera  monumenta  in  lu- 
cem  eruentur.  Itaque  operae   pretium  nos  facluros  effe   putavimus,  fi  Faftos ,  quos 
Pagius  purgatiores ,  Norifii  epiftola  confulari  admonitus  ,  in  Critica  Baroniana  de- 
dit,  prifcorum  lapidum,  tum  editorum,  tum  recens  erutorum,  ac  praefertim  eorum 
qui  in  Capitolinas  aedes  Clementis  XII.  Pont.  Max.  munificentia  tranflati  funr,   prae- 
fidio,  &  auxilio  perpurgare,  munire  ,  &  fupplere  conaremur.  Ufi  fumus  praeterea 
vetuftiffimo  codice  Vaticano,litteris  quadratis  exarato,  in  quo  S.  Hieronymi  opus 
de  Scriptoribus   Ecclefiafticis,   &   Gennadii    de   viris    illuftribus    conrinetur  ;  quod 
codici  huic  affutus  fit  Pafchalis  laterculus  cum   Confulum  nominibus  ab  A.  D.  354. 
ad  437.   dein  Epitome  temporum,  &  Indiculus  Pafchae,  additis     fingulis   quibufque 
annis  Confulibus  ab  A.  D.  464  ad   intermilfum  ufque  confulatum,  &  ad  confula- 
tum  ferme  Mauricii  Augufli ;   prater  Profperi   Aquitani    Chronicon,  ab  editis  in_. 
inultis   difcrepans .  Quod  quidem  Chronicon  una  cum  laterculis  ac  tabulis  Pafcha- 
libus  memoratis  in  hoc  Apparatu  edendum  cenfuimus  .  Ubi  Pagii  Faftos  caftigavi- 
mus,  aut  monumentis   vetuftis  antehac  non  vulgatis    praemunivimus  ,    afterifco  *   in 
Indice  peculiari  Confulum  prsenotavimus  .  Quamquam  de  fuffe&is  Confulibus  mul- 
jjT^lniice  tum  folliciti  non  fuerimus  ,  quod  raro  ad  Faftos  pertineant,  eorumdem  tamen  faepe 
(onfulum,  nomina   recenfuimus .  Haec    funt   quae  de    labore    noftro    in   Faftos     leclores  fciro 
&  vindi-    voluimus  . 

dis  Do»a-  Praeter  adnotationes  in    Confulares    Faftos  ,  ac  Indicem  Confulum  per  nomina 

*""'um  A~  poftrema ,  feu  cognomina  digeftum,  quem  fuo  loco  exhibebimus,  Georgius  adno- 
~7f'tt,-    tationes  alias  identidem  infperfit .  Diplomata  item  donationum  Apoftolicae  Sedi  an- 

Sedi  antt-     .  ._  .     .       <r  _  r         .  •»*  j.*-      „        ■    •     t 

quitus  f.i-  tiquitus  ractarum  ,  nimirum  Loaovtct  Pti  ,  Ottonts  Magnt ,  <X  S.  Henrtct  Impe- 
iiarum.      ratorum  cum  optimae  notae  codicibus  collata  proferet ,  &    a  Pagii  aliorumque    calu- 

XLin.    mniis  vindicabit  . 
j>  vnriii  Quoniam    vero  Baronio    in   more  fuit   Annalibus    inferere    gefta   Romanorum 

letlionibus  pontificum  ex  libro  Pontificali,  feu  ex  Anaftafio  Bibliothecario  deprompta_. ; 
"bulvaticn-  ac  a<^  ^xcu^um  Chrifti  oclavum  fingula  ferme ,  qux  ad  cujufvis  Romani  Pontifi- 
nisexcer-  c's  res  geftas  pertinent,  ipifmet  Anaftafii  verbis  referre  ;  non  parum  conferre_» 
pis  ad  il-  putavit  Georgius  ,  fi  ad  oram  vel  ad  imam  paginam  ubi  Anaftafii  textus  affer- 
lufirandas  ■  ftfr,  varias  le&iones  ex  codicibus  Vaticanis  decerptas ,  ac  ex  iis  praefertim.., 
■vitas  Ro-  quibus  ufus  eft  V.  C.  Jo.  Vignolius  in  editione  libri  Pontificalis ,  cujus  tan- 
watsorum  tum  pr'10r  tomus  lucem  vidit ,  &  ex  variis  etiam  leclionibus  Lucse  Holftenii, 
cum  atud  a  Sanfto  Zacharia,  ad  Nicolaum  Pontificem  hujus  nominis  primum,  edendas  op- 
Baronium  portune  fuis  locis  curaret .  Ubi  ergo  editionis  hujufce  noftrae  Volumina  ad  S. 
ex  Ana.     Zacharis  Pontificatum  pervenerint ,    ibi    Monitum  Georgii  de  hac   re  dabimus.  . 

fiafio.  Hi? 


XLII. 


P    R     JE    F     A    T    I    O,  i7 

His  fuo  quoque  loco  addet  A#a  quaedam  fub  Pafchali  N,  Romano  Ponti-  XLIV. 
fice  a  Baronio  quidem  edita ,  fed  nunc  ad  fidcm  codicis  aevo  ejufdem  Pafcha.  De  Acris 
Jis  fcripti,  emendata  .  Opportune  etiam  Differtationem  de  Confulibus  &  Ductbus  Pafchtl" 
Romanis  aevo  inferiori  ,  fuppeditabit .  [/'  Kim: 

Ipfius  confilio  in  eodem  Apparatu   recudimus  Pagii  Epiftolam   Gallica    iingua  dZneDifl 
fcriptam  ad    Abbatem  Claudium    Nicafium  de   fuis  in   Annales  Baronii  Animadver-7m.Tr/0»,; 
fionibus ,    quae  primum   feparatim  prodiit  Lugduni ,    &  data   eft    die   prima  Oclo-  dc  Gonfu. 
bris  anno  MDCXCV,    &   recufa  fuit  in  Epbemeridibus  Reipublicae  litteraris  ,  feii  tihut>  ($• 
uti  vulgo  vocant,    Hovellis  Reipublica?  Litterari<e>  auctore  Jacobo  Bernardo ,  fci-  Duc'hu[ 
licet  anno  \6gg.  menfe  Julio  a  pag,  40.  ad   84.  Ibi  vero,   fortaffe    mendofe  ,  Pa-  J^tnfe- 
gii  epiftola    data  dicitur  die  prima  Oftobris  anno  MDCXCVI»  In  fine  hujus  Epi-  r]ort ■■ , 
itolx    fcrjbit   Pagius,   fe  eam  editurum  effe  irj  tomo  fecundp  fui  Operis,  propter-     XLV. 
ca  quod  ita   etiam  Nicafius  fenferat,  Epijhi* 

Neque  abfonum    vifum  eft ,    fi  adderetur  ejufdem  Pagii  Difceptatio   Apologe-  Pa£"  ** 
tica    de  Confulatibus    Gefareis,  Gallice    item  exarata  »  qupe    lucem    vidit  in    Dia-  ^e'er-m- 
rio  Litteratorum  ,   vernacula   Galldrum    lingua  edito  vulgo  :   Journal  des   Scavans,  j„„"Jie'n 
anno   1686,  menfe  Novembris  pag.   462.  Norifius    in  Epiftola    Confulari ,   non   ex  uboribut . 
fua,   fed    ex    quqrumdam   eruditorum    opinione  ,    nonnulla    in  Pagii    Jheoremata     XLVI. 
de   Caefarum,  &  Augqftorum  confulatibus  objecerat,  Pagius  pro  certo  habendum  PagHpif. 
docuerat  ,  Imperatores  ,  cum  quinquennalia,    decennalia,  &    quindecennalia  cele-  fert*Uo  A- 
brabant  ,   &    Caefares  ?    cum   ad   Imperium   evehebantur,   eodem  anno  confulatum  £°  "confu- 
geffiffe ,    vel   confules    proceffifte  .    Ut    a   Norifij    objectiqnibus    fe    purgaret    Pa-  iat,bus 
gius  ,  Vtndicias   regularum    con/ulum   Ceefareorum   fcripfir,    quas  edidit  anno  1684,  c&fareis . 
inferuitque    Praefationi    in    fermones    Sancli  Antonii   de   Padua,    quae  Antonio  Ma- 
gliabechio    infcribitur  .    Numero   XI.  ejufdem    Praefationis   vindiciae    incipiunt,  in_ 
quibus    Pagius  conqueritur,  ab   obtrectatoribus   regulas  Confulatuum  Caefareortwn 
iniquius  oppugnari , 

Edidiffemus  etiam    Pagii   DifTertationem    de  anno    &  die   mortis    S.    Marti-    XLVII. 
rii,    de  qua   ipfemet     Pagius  ad  A.    D.   351.   mjm.  VI,  an,  375.  num,    VIII.   an,  De  D'ffcr- 
402.   num.  XX.  &  an.  482.  num.  XXVII.  Sedex  Praefatione   Pagianae     Criticae  an.  'f'0?"    ' 

vnrt       1.   i-     •  <  t  •  •  r     n  '    &*c  &    an- 

1705.  num.  XVII.  didicimus  ,    eamdem   ab    eo ,    morte    mtercepto  ,    lmperrectam  mmortis 
relictam,     Hanc    Differtationem   aliquando  publici    juris    fe   facturum     Francifcus  s.  Marti- 
Pagius    promiferat,   hactenus    tamen  lucem   non  vidiffe  ,    ex    amicovum     litteris,  »*'. 
qui  anno    fuperiori   cum  Antonio  Pagio    junipri   ea  de  re    collocuti   funt  ,    per- 
cepimus , 

Praeter  ea,  quae  cornmemoravimus ,  ad  hanc  noftram  editionem  numeris  omni-  XLVIII. 
bus  abfolvendam  conducunt  reliquae  ingentes  Animadverfiones  ,  quae  a  P«  Domi-  De  Ain°- 
pico    Manfio  fuppeditantur  .  tatiombus 

Quemadmodum    poft    Baronii    fatum  multa     prodierunt   vetufta     Documenta  ,  ^anf",n 

j    ■  j       r  ••        TTii-i        •■!•  .  f    •'  1      hxnc    no- 

quae  ad  m  ulque  tempons  m    Bibhothecis  delituerant  ,    eorumque    beneficio  mul-  vijftmam 
ta   corrigere,    illuftrare,    addere ,     demere   in    Annalibus    Ecclefiafticis   Pagio    \\- A„nalium- 
cuit  ;   ita  &  poft    Pagii    deceffum    rariora   licet ,   adhuc    tamen    quaedam    vulgata  editknem. 
funt,    quae    Pagium  fupplent,  emendant,    &:  illuftrant  .  Ex   his  igitur    adnotatio, 
nes    hafce    Manfius    adornavit ;    atque    in    primis    diligentiam  impendit    non  exi- 
gaam ,  ut  chronologia   quam  accuratiffime    dirigeretur ;   idque  prajfertim    a  faecu- 
Iq  VIII,  &    deinceps,  ex   quo    crebriora  vetuftatis   monumenta   in  rem  illam    fup- 
petunt .  Sed    nec  in   Chronqlogicis   tantummodo  fe   continuit ;    quin  &  Hiftorica 
rnulta   a    Pagio  confufa,    ope     novorum    documentorum    explicavit  ;     Concilia_* 
diftinxit,  quae  Pagius  femel  &   iterum  mifcuit  ;  quaedam  ab  illo  ofcitantius   lecta, 
Auftoruni   locis    adductis  in    medium ,    reftituit  ,   Variantes   Lecriones    non    paffim 
omnes,   fed  quae  majoris    momenti  vifae    funt,    non  neglexit  ,    Interdum    criticae 
ope  apocrypha  arguit  quaedam,   minus  caute  ab    illo  admiffa.  Ratio    pariter  ha- 
bita    eft   auiloritatis     &    dignitatis     Romani  Pontificis  ,    fi   quando  forte   ab  illo 
negligi  vifa  eft,  Ita    Romano   Pontifici"  ditionem    in    loca  quaedam    Italiae    etiam 
ante  Pipini  &  Caroli  Magni  donationerq  aflferuit,    quod  negare  ex  futili    quadam 
coniefiura    Pagio    fuccurrit  ,    Denique    in    Annales  Ecclefiafticos    Concilia  plura^ 
nunquam  antehac  memorata  invexit ;    quod  ipfi   adeo  feliciter   obtigit  ,   uf  ad  fe- 
xaginta  Concilia  in   adnotationibus    retulerit,   quae  ne    in  ampliffima  quidem  Ve- 
neto-Labbeana  Conciliorum  colleclione  recenfentur,    Ne   quid  dicamus    de  chro- 
nologia   Conciliari  in  multis  reftituta.    In    ufus  hofce  valuerunt  illi  e  Mifcellaneis 
Balii?.ii  Tomus  V,  VI,  &  VII  ,  qui  poft  confeflum  a  Pagio  Opus  prodierant .  Ex 
ditiffimo  hoc    penu  deprompfit  Gaudentii  Presbyteri    adnotationem    infignem  ,    ex 
qua   celebris  controverfia  de  anno  emortuali  Juftiniani ,  &  primo  Juftini  minoris  , 
ac  de  Juftini    ejufdem    Confulatu    ad    mentem   Baronii   contra    Pagium    definita_. 
eft.   Profuerunt  &  Anecdota  Cll.    virorum  PP.  Martene  ,  &   Durand  ,    quae    to- 
mis  5.  in  fol,  prodierunt    Parifiis  A.1717,  quibi^s  nuper   ingens  acceilio    facla  eft 
ex  Colleclione  ampliffima  veterum  Monumentorum    novem   in    fol.    volumina   im- 
plente.   NonnuIIa  hinc   haufit  ad  Pontificum  fseculi  X ,  &  XI,   chronologiam  re- 

c    2  fot- 


i8         P    R    M    F    A     T    I    O. 

formandam  aptiffima  ;  ficut  &  Conciliorum  quorumdam  epocha  ex  his  felictter 
ftabilita  eft.  Valuie  etiam,  &  mire  quantum  ,  Colleclio  ingens  Scriptorum  Ita- 
Jicorum  Clariffimi  Muratorii,  Volumina  XXVII.  adaequans ,  cui  Concilia,  epochas 
chronologicas ,  ignotas  ad  id  ufque  Ecclefiafticarum  rerum  circumftantias  debe- 
mus.  Ut  autem  in  vaftiffimo  illo  campo  excurrendo  labor  interdum  minueretur, 
fuerunt  infperfae  hinc  inde  docliffimi  Muratorii ,  &  Saxii  animadverfiones ,  quae 
utilia  quaeque  excerpunt ,  offerunt ,  illuftrant.  Eamdemque  gratiam  referimus  ei- 
dem  Cl.  Muratorio  pro  erudito  Opere  Antiquitates  Italicx  Medii  JEvi  ,  cujus 
Volumen  primum  &  fecundum  Mediolanenfia  praela  jam  dederunt.  Eamdem  &  cla- 
xiffimi  Saxii  animadverfionibus  in  Regnum  Italiae  Sigonii,  quse  noviffimam  Me- 
diolanenfem  Operum  ejufdem  Sigonii  Editionem  exornant.  Symbolara  contulerunt 
Eccardus  in  Corpore  hiftorico  Medii  ^Evi,  unde  Annalifta  Saxo  ,  &  Annales  Bo- 
fovienfes ,  quantivis  pretii  Opera,  fuppeditata  funt  ;  Menkenii  CoIIeclio  Rerum 
Germanicarum  tribus  in  fol.  tomis  paucis  ab  hinc  annis  excufa  ;  Ludevvigi  Reliquiae 
M.  SS.  omnis  Mv\  Diplomatum ;  Galliae  Chriftianae  Editio  nova  a  laudatiffimis  S. 
Mauri  Monachis  adornata.  Opportunior  vero  iccidit  nova  itidem  Editio  Italiae 
Sacrae  a  Coletto  Venetiis  curata  ,  &  documentis  plurimis  aucla.  Porro  Ughel- 
lium  quamvis  non  ignoravit  Pagius,  non  ea  tamen,  qua  caetera  folebat ,  diligen- 
tia  excuffit ;  unde  faclum  eft  ,  ut  plura  ,  qus  e  fedula  ejus  leclione  didiciffet  , 
vel  neglexerit  ,  vel  ignoraverit.  Sed  de  nova  Anaftafii  Bibliothecarii  (  cui  vul- 
go  adfcribitur  Opus  ex  pluribus  colleftum  )  Romana  editione  A.  173 1.  publica- 
11  coepta  ,  cujus  tomus  IV.  A.  1736.  prodiit,  quid  ftatuendum  ?  Chronologia  Pon- 
tificia  ibidem  operofe  illuftratur,  ftudio  primum  Cl.  Blanchini  fenioris,  dein  in 
poftremo  volumine  labore  Cl.  Cenni  Piftorienfis  Sacerdotis .  Sed  cum  illi  contra 
Pagium  nonnifi  conjecluris  plerumque  pugnent ,  ideo  non  femper  eorum  medita- 
tionibus  infiftendum;  conjecfturas  enim  conjecluris  opponere  taedii  multum,  utilita- 
tis  parum  Lecloribus  afferret  .  Ideo  felecfa  tantummodo&  certiora  ex  illis  decer- 
pta  fuere ,  caeteris  omiffis  .  Magis  e  re  fuit  Indiculus  quidam  Summorum  Ponti- 
ficum  a  Symmacho  coeptus,  &  ad  Vigilium  ufque  continuatus ,  ab  Auftore  , 
quantum  conjeclura  affequi  Iicet,  eidem  Vigilio  coaevo  ,  utpote  qui  obitus  illius 
Indiclionem  ,  feriam  ,  &  tempus  nofturnum  notet ,  quse  minuta  profequi  vix  a- 
lius  quam  coaevus  Scriptor  poffet.  Vulgavit  illum  ex  infi^ni  Capituli  Veronen- 
fis  Bibliotheca  CI.  Blanchinius  fenioris  illius  Blanchinii  ex  fratre  nepos ,  una  cum 
veteri  Enarratione  in  Symbolum  S.  Athanafii  ,  quam  ex  eodem  penu  deprompfit ; 
dein  in  tomo  IV.  Anaftafii  editionis  nuperae  Romanx  infertus  fuit  ;  unde  demum 
tranflatus  eft  in  CoIlecVtonem  Rerum  Italicarum  tomi  III,  part.  z.  col.  45.  Ejus 
ope  Pontificum  quorumdam  chronologiam  multo  felicius  corrigere  Manfio  licuit. 
Nec  praetereundum  eft  etiam  ftudium  immortale  PP.  Bollandianorum  in  SS.  Aclis 
evulgandis  atque  illuftrandis,  utpote  quo  Annahum  Ecclefiafticorum  correclio  plu- 
rimum  juvatur.  Sed  labore  opus  eft  &  diligentia  in  feligendo  certa  ab  incertis; 
ca  qus  a  coaevis  Scriptoribus  traduntur  ,  ab  iis  quae  nonnifi  poft  evoluta  fscula 
litteris  mandata  funt  ;  quamquam  &  id  negocii  fibi  plerumque  fumpfiffe  clariffi- 
mos  Colleclores  &  ingenue  fatemur ,  &  gratias  non  exiguas  rependimus  *  Dum 
vero  illi  dubiis  conjecluris  rem  conficere  contra  Pagium  tentant  :  quae  illis  me- 
thodus  in  Differtatione  Chronologica  de  fingulis  quatuor  Patriarchatibus  perfami- 
liaris  eft  :  tunc  eadem  cum  illis  circumfpecVione,  qua  cum  nuperis  Anaftafii  edi- 
toribus  ufus  eft .  Eamdem  crifim  &  in  excribendo  Tillemontio  ,  eamdem  &  in  novis 
SS.  Patrum  Editionibus  ,  Benediclinorum  S.  Mauri,  Grabii  S.  Juftini,  Valchii 
Laclantii ,  Fabricii  S.  Hippolyti,  ac  demum  in  nupera  Veronenfi  S.  Hieronymi, 
per  Vallarfium  curata,  editione  adhibuit . 
XI IX.  aliifque  plurimis  adjumentis  augeri  voluminibus  bene  multis  Editio  haec 

noftra  potuiffet,  fiquidem  eadem  qua  Pagius  methodo  ufi,  non  menda  tantum- 
modo  corrigenda,  fed  &  fupplendos  Annales  fufcepiffemus  .  Verum  id  non  effet 
Baronii  Annales,  fed  noftros  obtrudere  ;  quod  alterius  erit  temporis  &  ingenii. 
Nunc  autem  fatis  fore  Lecloribus  arbitramur  ,  fi  quam  emendatiffimos  Baronii 
Annales  habeant ,  fuppleta  brevi  epitome  eorum  Conciliorum ,  quorum  cognitio 
ad  feram  pofteritatem  poft  Baronii  &  Pagii  obitum  pervenit  . 
I^  Baronii   Annalibus    hoc  ordine   abfolutis,  Odorici  Raynaldi  Continuatio  fuc- 

cedet  :    cui  adnotationes  noftras    uberiores   fubiiciemus .  Earum    fcopum    &  confi- 
lium  ex  Praefatione  noftra  ad  eundem  Raynaldum  Leclores  intelligent  . 
II.  De   diligeotia  nunc,fide,    &  cura ,    qua  Lucenfibus    typis   hoc   ingens    Opus 

VfPe,  &  Leonardus  Venturinus  excudere  jam  cccpit,  nonnulla  attingamus  .  Ut  caftigatiffimam 
iiiigentm  jpfe  editionem  emitteret  qtiamvis  exemplar  Vallicellanae  in  primis  fecutus  fit ,  a« 
*3P0S^tkt,  jjas  parjter  emendatiores,  &  nitidiores  eorundem  Annalium  editiones ,  prae  o- 
povi^me  cu''s  habuit  ;  &  quae  in  Vallicellani  exemplaris  voluminum  fine  a  Baronio 
Annalibut  adduntur,  vel  caftigantur ,  in  proprias  fedes  retulit,  &  his  fignis  t^...^Jl 
Ecclefiafit  indcavit.  Aucrorum  verba,  quae  a  Baronio  afferuntur  diverfo  charaftere  diftin- 
fn%  guit .    Quae    vero   ipfimet   Baronio    in   pofterioribus    editionibus    delenda,    aut 

mu- 


P    R    M    F    A    T    I    O. 


tp 


muranda  vifa  .funt,  ad  caleem  cujufque  voluminis  adnotavit ,  ut',  ne  quidem  ea 
quaefuerunt  a  tanto  Viro  reje&a,  defiderarentur.  Jamdudum,  utfuperius  n.XXXVHI. 
&  XXXIX.  vidimus^  etia,m  Bibliopolae  Patifienfes  cogitaverant  de  Annalium 
Ecclefiafticorum  Baronii ,  aut  Spondani  Epitame  editione  una  cum  Pagii  Ani- 
madverfionibus  ;  ut  ex  Jpfis  Pagii  verbis  &  ex  regio  Ludovici  XIV.  diploma- 
te   intelligitur  .    Ipforum   igitur   confilium     Venturinu$  abfolvit    atque    perfecit  . 

Hxc  funt,  de  quibus  Dominicus  Georgius  natione  Venetus ,  patria  Rho-  tll. 
diginus,  &  Pater  Joannes  Dominicus  Manfius  Lucenfis  ,  e  Congregatione  Cle- 
yicorum  Regularium  Matris  Dei,  curatores  hujus  editionis  ,  Ecclefiafticaj  Hifto- 
riae  ftudiofos  praemonendos  efle  duxerunt,  ut  norint  quid  hinc  expe&are  quid 
aliunde  petere  debeant .  Si  quid  erit  in  quo  legentium  commodis  &  utilitati 
noftris  hifce  laboribus  confulrum  eft,  gratias  fibi  una  nobifcum  referendas  norint 
ampliflimis  Patronis  ,  qui  gratia  &  aucloritate  nos  animis  defpondentes  fublevarunt, 
&  incitarunt  ad  curfum  .  Inter  quos  principem  locum  fibi  jurc  vindicat  Prof- 
per  olim  S.  R-E.  Cardinalis  Lambertinus  ,  qiii  nuper  tandem  per  ftratam  fibi 
fcientiae  &  eximix' virtutis  merito  viam  fub  BENEDICTI  XIV.  nomine  ad  folium 
ppntifiqium  bonis  omnibus  plaudentibus  pervenit  .  Optimi  Principis  in  editio- 
nem  hanc  favorem,  ficut  dudum  in  magna  dignitate  magnus  fuit,  ita  &  nunc 
in  fumma  maximum,ex  eo ,  quo  in  Ecclefiafticam  hiftoriam  fertur,  amore  > 
&  quo  Venturinum  typographum  curatafque  ab  eo  editiones  fovit  ,  patrocinio, 
fperare  licet .  Secundo  a  Pontifice  loqo  commemorandi  funt  Nereus  Cardinalis 
Corfinus  Clementis  XII.  felicis  recordationis  ex  fratre  nepotis,  qui  optimi  Ponti- 
ficis  voluntati  obfequens  fua  aucloritate  &  praefidio  plurimum  in  rem  praefen* 
tem  contulit.  Jofephus  Firraus,  &  Jofephus  Spinellus  Archiepifcopus  Neapo- 
litanus  (  qui  Bernardum  Cangianum  praeftantem  doctrina  Virum  editioni  huic 
Neapoli  promovenda?  totum  addixit )  qui  ambp  Cardinales  fingularibus  ftudiis 
hanc  editionem  exceperunt,  eamque  fovere  ultroque  tueri,  non  definunt .  Com- 
memorandus  eft  paritcr  Antonius  Xaverius  Cardinalis  Gentiiis  qui  ingentes  ani- 
mi  dptes  liberalis  naturae  beneficio  acceptas,  ingenium,  judicium ,  dexteritatem, 
prudentiam  ,  ftudio,  diligentia,  virtute  a  fe  excultas ,  ad  ornandam  augendam- 
que  amplifiimam  illam  ,  quam  gerit,  dignitatem  contulit;  eaque  demum  omnia 
in  commodum  noftrae  hujus  editionis  convertit,  ac  omni  officiorum  genere  ad- 
verfus  ingruentia  communiit .  Hic  praefidium  ,  hic  favorem,  hic  confilium,  hic 
demum  omnia  nacti  fumus,  ut  de  profpero  Operis  fucceffu  vix  dubitare  liceat 
nobis,  quoadufque  Gentilis  ftabit,  &  convalefcet .  Id  autem  ad  multos  annos, 
ut  contingat  Ecclefia,  ac  Litteraria  Refpublica  univerfa  exoptat,  &  orat .  Dei 
tandem  opem ,  quam  propitiam  jam  experti  fumus  ,  fperamus  non  defuturam 
de  caetero  conatibus  noftris,  ut  quod  m  commodum  Ecclefiae  fuae  Opus  feli" 
ci  omine  cceptum  eft ,  exi tu    feliciori  abfol vatur . 


SYLLA- 


SYLLABUS 

fORUM,  QUiE  IN  HOC  VOLUMINE  CONTINENTUJl, 

7 


HEorici  Sppndani  Elogium  de  Paronip  pag.  |.  &  fe<j. 
Orationes  in  funere  Baronii,  VII. 
Elogium  in  Antonium  Pagium,    XVII. 
Pagii  pijTertatip    Hypatica  pag»  if 
Norifii  Epiftpla  Confularis  ad  Pagium ,    145. 
Pagii  diflfert^rip  apologetica  de  Confulibus  Caefareis,  213, 
Profperi  Chromcpn  Vaticanuni  cu,m  Labbeana    editione  collatum»   fe    cum  Au- 

clario  ad  idcm  Chronicon  cum  Nptis  Geprgii ,    225. 
Prcefatio  de  ratione  Pafchs ,   &  Laterculus  Pafchalis ,    237. 
pionyfii  Exigui  Epiftojae    Pafchales  cum   Npris ,    247. 
Praefatip   Pagii  in   Qriticam   Baronii,    253, 
Ejufdem  Epiftpla   ad  Abbatem   Nicafiuni,    2<5g. 
Ejufdem   Diflertatio  de  Periodo  Graeco-Romana ,    271. 
Vetenim    Poptificum   Romanorum  Catalogi   decem  >    309. 
Kalendarium  Romanum,    325. 

Pagii  Appar^tus  Chrpnolpgicus  ad  Annales  Baronianos,    cum    nptis,  531, 
Appendix  ad  Nptas   Sxculi  IV,  383. 
Baronii   Praefatio   generalis   in  Annales  Ecclefiafticos ,  395, 
Baronii  Epiftolae   dedtcatoria:   fingulis   Annalium  tomis  praefixae,   403,  &  feq? 
Hjufdem  Apparatus  jn  Annaks    Ecclefiafticos,  430. 


21 


JUflu  Illuftriflimi ,  ac  Reverendiflimi  Domini  Fabii  de  Colloredo  Ar- 
chiepiicopi  Lucani  &c.  vidi  Annales  Ecclefiailicos  Cardinalis  Baronii 
cum  Critice  hiftorico-chronologica  P.  Antonii  Pagii  ,  ejufdemque  dif- 
fertationem  Hypaticam,  &  Epiftolam  confularem  Henrici  Cardinalis  No- 
rifii ;  item  confulares  Faftos  illuftratos ,  &  caftigatos ,  adiectafque  ani- 
madverfiones  in  Pagium  &c.  Qux  quidem  omnia  cum  fint  perutilia , 
&  bonis  moribus ,  atque  catholicx  Religioni  maxime  confentanea  in  lu- 
cem  edi  pofle  judico . 

Jacobus  Antonius  Bacci  in  Seminario  Lncenji 
S»  Tbeologia  Leclor . 


SoMJ*Hc*i?iHJflj*i?5«S!tt,Wi0iHr,iflWwHfl{*H<^^ 


I  M  P  R  I  M  A  T  U  R. 
OCTAVIUS  ARCHIDIAC.  SARDI  Vic.  Gener. 

MARCUS  ANTONIUS  PALMA  Pr.ep.  Illustris, 

simi  Officii  Super  Jurisd. 


HENRICI  SPONDANI 

MAULEOSOLENSIS 

APPAMIARUMQ^UE  IN  GALLIA   NARB  ONENSI  EPISCOPI 
Elogium   Baronii   ab  eo  prmfixum   Epitoma  eorumdem    Attnalium  • 

Atus  eft  BARONIUS  Sorx  in  Campania  anno  Chri- 
ftiMDXXXVIII.  tertio  Calendar.  Novembris  ,  fa- 
milia  honefta  quidem  illa,   &  mediocris  fortunx, 
fed  non  tam  fxculi  nobilitate ,  quam  antiqua  pie- 
tate  commendanda ;  quippe  cujus  ipfemet  ( a  )  mo-  p  J»»*}. 
numenta    donationum   ante  trecentos   &  quadrin-  ««.""1030! 
gentos  annos  monafterio    Cafemarii ,  feptimo  mil-  »«»*.  xi. 
liario  Sora  diftanti  fa&arum  a  Leonardo  &  Gre- 
gorio  de  Barono ,  recenfet :  monetque    familiamu 
fuam  ita  ufque  ad  fuam  aetatem  de  Barono  di&am , 
primo  fe  derivafle  in  Baronium  more  Romano  .  At 
quot  funt  hujus  fxculi ,  non  folum  nobilifllmi  viri ,  fed  illuftriflimx  familix , 
qux  ingenti  pretio  redimere  talem  profapix  fux  antiquirarern  oftentare  pofle , 
eamdemque  ejufmodi  pietatis  infignibus  nobilitatam  t  Sed  abfit  ut  prxterquam 
in  Domino  (b)  gloriatus  fit  Baronius,in  ipfa  vera  nobilitate  quam  per  ado-  (b)Ephef. 
ptionem  in  filiorum  Dei  familiam  cooptatus ,  feliciter  eft  confecutus  .  1. 

Adolefcens ,  poftquam  optimis  inftruftus  artibus  &  difciplinis ,  reli&is  pa- 
tria  &  parentibus  Romam  venit,  divinoque  impellente  numine  B.  Philippo 
Nerio ,  Congregationis  Oratorii  fundatori ,  fe  tradidit  fanct is  inftitutionibus 
informandum ;  ejufdem  eximiarum  virtutum  prxclara  exempla  ,  qux  admira- 
ri  fatis  non  poterat ,  imitari  pro  viribus  ingenti  cum  fruftu  conatus  eft  .  Et 
exinde  totos  tres  annos  afliduis  precibus  a  Deo  flagitare  non  ceflans ,  quam 
vitx  rationem  amplecf  i  fe  vellet ,  oftenderet ;  ut  primum  a  Philippo  divini- 
tus  illuftrato,  certo  cognovit,  eam  efle  Dei  voluntatem,  ut  Ecclefiafticam_> 
vitam  in  fxculo  amplederetur  ,  continuo  facris  ordinibus  initiatus ,  ejufdem 
tunc  enafcentis  Congregationis  alumnus  effe&us  eft  .  Et  ne  animus  ullo  um- 
quam  proprix  voluntatis  vento  ad  extranea  quxcumque  circumferri  valeret , 
amantiflimo  Patri  in  omnibus  obedire ,  perpetui  voti  fponfione  firmavit :  & 
quod  promifit,  adeo  implevit,  ut  nihil  aggrederetur ,  in  quo  Philippum  & 
iux  confcium  voluntatis,  &  duftorem  operis  non  haberet ;  ejus  autem  exe- 
quendis  mandatis  tam  pararus  eflet ,  ut  obtemperare  prius  ipfe ,  quam  Philip- 
pus  imperare  videretur . 

Tanta  fuit  erga  fe  in  iis  qux  ad  corpus  pertinent  feveritate ,  ut  vel  gra- 

vifllmis  defefliis  laboribus  numquam  ad  fatietatem ,  vix  ad  neceflitatem  ,  fom- 

num  caperet ;  &  quatuor  tantum ,  aut  quinque  ad  fomnum  contentus  hor^s , 

reliquam  noftem  oratiombus  ac  ftudiis  impenderet .  Perpetuam  fervavit  in., 

A^aratus  in  Baroninm  t  c^° 


ij  E    L    O    G    I    A 

cibo  potuque  parfimoniam ,  ne  iis  gravatum  corpus  curfui  perficiendo  prx* 
peditius  eflet .  Urbis  Xenodochia  mane  ac  vefpere  adeundi  coniuetudinem  , 
per  novem  continuos  annos  adeo  fine  ulla  intermiffione  fervavit,  ut  nec  fe- 
bre  quidem  laborans  ab  ea  umquam  deftiterit ;  in  qua  illi  non  raro  divini- 
tus  accidit ,  ut  deinde  domum  bene  valens  reverteretur .  In  audiendis  con- 
feflionibus  &  fermonibus  ad  populum  tfer  in  hebdomada  quaterve  habendis , 
per  triginta  &  amplius  annos ,  diligentiflima  afliduitate  laboravit.  Sacrofan- 
ctum  Miflx  facrificium  fumma  religione  quotidie  celebravit .  Bafilicam  Prin,- 
cipum  Apoftolorum  fingulis  diebus  tam  conftanti  perieverantia  per  multa  an- 
norum  curricula  vifitavit ,  ut  ab  eo  pietatis  officio ,  nec  xftatis  ardoribus  ,  nec 
hiemis  frigoribus ,  nec  ventorum  afperitate ,  nec  pluviarum  exundantia  retra- 
heretur .  Ad  qux  tanta  fortiter  exequenda ,  non  male  quadrabat  ftatura  & 
compofitio  corporis ,  qux  ei  divinirus  nec  gracilis  nimis ,  nec  obefa ,  cxtero- 
qui  longa  &  robufta  obtigerat. 
Annxi  Qy°d  autem  ad  lucubrationes  attinet ,  teftatur  ipfe  in  gratiarum  (<r)  aciio- 
Tom.  viii.  ne  ad  B.  Philippum ,  quam  Annalium  tomo  VIII.  pr xpofuit ,  fe  ejufdem_» 
in  prafat.  Philippi  iteratis  fxpe  juffionibus  eas  aggreffum  effe  invitum  licet  ac  renitentem, 
propnis  diffifum  viribus ;  fufcepiffe  tamen  ,  tamquam  divino  pbfequentem  im- 
perio  ,  quo  quidem  Philippus  exxftuans  zelo  Ecciefix  laborantis ,  ubi  mente 
prophetico  afflata  fpiritu,  vidit  e  portis  inferi  in  Ecclefix  detrimentum  pro- 
grelfas  effe  CENTURIAS  fatanx ,  ex  adverfo  confurgens  pro  domo  Ifrael 
prxliaturus  prxlia  Domini,  non  majori,  vel  pari  faltem  numero  milirum ,  de- 
cernendum  putavit,  fed  ipfum  elegit  BARONIUM ,  quem  unum  tot  objice- 
tb)  Ep.  let  hoftibus;  Et  cum  ex  confuetudine  (b)  ejus  congregationis  ,  fingulis  die- 
xuncup.id  bus,  pomeridianis  horis,  fermones  quidam  haberi  ioleant,  quibus  non  illo 
pptow/  fublimi  dicendi  genere,  quod  in  facris  concionibus  adhiberi  folet,  fed  ali- 
Annal.  '  quando  fubmifliore  ,  ac  magis  ad  permovendos  audientium  animos  accom- 
modato,  res  cominus  quafi  ex  xquo  loco  cum  unoquoque  agi  videatur;  il- 
lud  Philippus  fymbolum  a  Baronio  exegit,  ut  res  geftas  Ecclefix  in  medium 
afferret ;  adeoque  adftitit  operi ,  urfit  prxfentia ,  inititit  verbis ,  &  durus  quafi 
diurni  penfi  extitit  exa&or ,  ut  ^uanwis  ei  adhuc  alii  ad  fufccptum  munus  ne- 
gotiorum  fafces  imponerentur ,  cura  videlicet  animarum,  publicum  de  fug- 
geftu  minifterium  Verbi  Dei,  prxfedura  domeftica,  prxter  alia  quamplu- 
rima,  quae  inopmate  &  importune  moleftiores  quotidie  ingererent  intervcn- 
tores:  tamen  nemine  penitus  coliaborante,  fex  luftris  ipfa  integra  Eccle- 
fiaftica  Hiftoria  fuerit  ab  eo  fepties  ordine  temporum  in  Oratorio  repetita . 
Indeque  primo  procetferunt  NOTATIONES  illx  ad  Romanum  Martyrolo- 
gium ,  tanquam  velites  inftru&iflimae  ANNALIUM  aciei :  qux  lentiori ,  fed 
tbrtiori  gradu  fubfequens,  in  oppofitos  hoftium  cuneos  tanto  impetu  irru- 
pit,  ut  facilius  eos,   quam  aranearum  telas  difiecerit  ac  diffipaverit. 

Sed  quaenam  ille  ex  his  viftoriis  trophxa,    quofve  triumphos  aucupaba- 

tur?  quanam  ferebatur  prxceps  glorix  &  honoris  cupidine?  Audi.  Confe- 

ftim  ut  facerdos  fa&us   eft,  antequam  ad  ullum  dignitatis  gradum  provehe- 

retur ,  votis    nuncupatis ,   &  iteratis ,   (  teftem  ipfemet  appellat  Deum ,  hxc 

fcribens  (r )  ac  Clementem  PP.  VIII.  )  fxpe  firmavit ,  in  privato  illo  fim- 

SiJin^al  phcique  vitx  genere  optime  inftituto ,  bene  prxcindum  mundi  contemptu  & 

cum.viu.  expeditum,  ufque  ad  obitum  permanere.  Itaque  licet  ab  eodem  Pontifice, 

Tom.  pii.  Protonotarius  Sanftx  Sedis  Apoftolicx,  ex  primo  ordine  eorum  qui  Nume- 

rarii  dicuntur ,  creatus ,  eam  dignitatem ,  inftituto  quidem  Congregationis  non 

plane  alienam ,  at  voluntati  incongruam ,  quibus  potuit  modis  a  fe  repellere 

laboraverit :  tamen  cum  inde  fe  ad  fplendidiffimum  Cardinalatus   fulgorem_» 

vocari  fenfit ,  non  folum  tunc  precibus ,   obteftatiombus ,  lacrymis  ,  eo  illu- 

(d)  ibid.  ftrari  conftantiflime  recufavit;  fed  &  publicis  poftea  querelis  (</)  apud  eum- 

dem  expoftulavit,  quod  cum  a  prxcedentibus  Pontificibus ,  qui  fe  a  privatx 

vitx  tutiflimo  portu  abftrahere  non  femel  voluiffent ,  quam  deprecatus  eflet , 

obtinuiflet  bonorum  immunitatem ,  jam  lpfum  Clementem  ,  quo  amantiorem, 

eo  violentiorem  expertus  eflet,  cum  per  ejus  cubicularios  feorfum  abreptus, 

clau- 


DE    BARONIO  iij 

tlaufufque ,  ac  vix  tandem  ut  audiretur  admifTus  ad  confpe&um  Pontifkis , 
pott  fuam  defenfionem ,  ab  eo  reiponfiim  illud  unum  accepit,  quo  robufta.. 
voce  diram  anathematis  protulit  fententiam ,  fi  amplius  refifteret ,  &  nifi  pe- 
nitus  acquiefceret.  Nimirum  fciebat  Clemens,    mereri    Baronium  negando, 
quod  eife  nolebat ;  eoque  digniorem  effe,  quo  fe  profitebatur  indignum ,  quip- 
pe  quem  etiam ,  ob  probatiffimam  vitae  integritatem ,  eximiamque  Theologix 
peritiam ,  &  cafuum  confcientix  (  ut  vocant )  pratticam  cognitionem ,  dele- 
gerat,  cui  fecreta  confcientix  fuae  Sacramentali  confeffione  aperiret,  ac  pa- 
trem  fuum  ipfe  Pater  Patrum  conftituerat .  Ejus  autem  territus  erumpente  e 
eoelo  tonitru  Baronius ,  pugnantibus  in  ejus  animo  in  invicem  propofitae  vitae 
humilitate  &  obedientiae  fublimitate :  vicit  tandem  ifta ,  nec  potuit  ipfe  non_. 
manus  dare,  qui  fe  proftratum  cernebat  timore  fulminis  aeternae  damnationis» 
qui  fi  licuiflet,  retraxiflet  eas,  ficuti  Zara  (0)  olim,  dum  e  materno  ute-ftf)  cen. 
ro  progreflurus ,  ubi  fe  altera  manu  vinttum  coccino  fenfit,  eam  retrahens  38« 
uterum  repetiit,  male  fe  non  nafci  fignificans,  quam  vinclum  purpura  prb- 
gredi.  Nec  tunc  temporis  dumtaxat,  fed  &  frequenter  poftea  ab  ipfo  Pon- 
tifice  enixis  precibus  flagitare  nOh  ceflavit,  ut  fibi  liceret  ad  priftinum  pri- 
vatae  vitx  ftatum  regredi.  Creatus  eft  autem  S.  R.  E.  Cardinalis,  anno  aeta- 
tis  fuae  LVIII.  Chrifti  MDXCVI.  Nonis  Junii. 

In  ea  dignitate,  nihil  de  priftinis  ftudiis,  ac  privatis  laboribus  remittens 
aliis  quoque  graviffimis  fuperimpofitis  pro  honoris  onere  vacare  coacf  us  eft : 
non  fblum  a  Pontifice  in  omnium  fere  praecipuorum  negotiorum  confilium 
ac  participationem  vocatus  ,  fed  &  in  diverfas  Illuftriffimorum  Cardina- 
lium  facras  Congregationes  cooptatus,  ac  prxcipue  Ecclefiafticorum  Ri* 
tuum,  quorum  ipfe  fcientiffimus  eflet,  ac  Typographix  Vaticanx,  edendis 
SS.  Patribus  ereftx ,  cujus  ad  ipfum  potiffime  cura  fpeftaret ,  ob  nobiliflw 
mum  munus  Bibliothecarii  Apoftolici ,  a  Clemente  PP.  ei  concreditum ,  quo^ 
nonnifi  Cardinali  eruditiffimo ,  &  fapientiffimo  tribui  folet .  Interim  vero  ni- 
hil  ipfe  fibi  aut  fuppelle&ili  elegantiori ,  aut  menfa  lautiori,  aut  vita  deli- 
catiori  indulgens,  fed  in  antiqua  perdurans  fimplicitate ,  &  in  feipfum  fe- 
veritate :  gratia ,  qua  pollebat  apud  Pontificem ,  utebatur  ad  aliorum  utilita- 
tem:  &  quod  ab  ejus  liberalitate  percipiebat  in  fumptus  alimentorum,  non 
tam  in  familix  fux  (  modicx  quidem ,  f ed  modeftiffimx )  f uftentationem  im« 
pendebat,  quam  in  fublevandis  exterorum  neceffitatibus ,  aut  piis  erogandis 
feu  publicis  feu  privatis  eleemofynis  largiebatur:  in  quibus  eo  liberaliorem 
in  cxteros  fe  prxftitit,  quo  fe  frugaliorem  fibi  fuifque  exhibuit.  Hanc  enim 
eftufa  largitate ,  non  folum  obviis  quibufcumque  mifericordiam  impertivit , 
verecundis  fecreto  fuccurrit,  plurimps  certis  menftruis  ftipendiis  fovit,  Vir- 
ginibus  Deo  dicandis  f acras  dotes  conftituit ,  Religioforum  coenobiis  viftum 
iuppeditavit,  peregrinos  humaniter  hofpitio  excepit:  Puerorum,  quos  Li- 
teratos  vocant ,  &  Puellarum ,  qux  Diiperfx  nuncupantur ,  patrocinium  fu- 
fcepit:  fed  &  SS.  Martyrum  Nerei  &  Achillei  Ecclefiam,  qux  ipfi  in  Tii 
tulum  una  cum  dignitate  Cardinalatus  tributa  fuerat,  penitus  collapfam  re- 
ftituit:  S.  Gregorii  Magm  bafilicam,  cujus  in  Urbe  exiftens  Abbatia  ei  col- 
lata  a  Clemente  paulo  ante  obitum  fuit ,  infigniter  exornavit :  S.  Silviae ,  ejuf- 
dem  Gregorii  matris ,  Memoriam  primitus  erexit :  religiofis  Francifcanx  fa- 
milia;  Fratribus ,  quos  vocant  Cappuccinos ,  Sorae  in  folo  patrio  monafterium 
extruxit:  aliaque  ejufmodi  quamplurima  variis  locis  praeftitit,  quibus  alterius 
cujufvis  longe  lucupletioris  facultate  fufficere  poffe,  haud  facile  aliquis  fibi 
perfuadere  valeat. 

Quxnam  igitur  merces  tot  novis  laboribus ,  quod  prxmium  recentibus  iftis 
operibus  debebatur  ?  At  ut  qui  in  pauca  (b)  inventus  eflet  fidelis  &  ^zw-(b)  Matt. 
dens,  iupra  multa  conftitueretur ,  &  qui  jam  cumulatiflimus  eflet,  non  in  i4**5* 
Urbe  tantum ,  fed  etiam  in  univerfo  Orbe ,  honore ,  gloria ,  benedi&ione  ; 
demum  in  fupremo  &  Urbis  &  Orbis  throno  collocaretur ,  ac  fuper  omnia 
bona  Domini ,  univerfamque  ejus  familiam  conftitutus ,  divideret  fingulis  ci- 
bum  in  tempore  ?  An  haec  forte  ipfe  expeftabat ,  &  in  hujus  fpem  meffis  fe- 
Afflaratus  in  Baronium  f  2  mem 


iv  E    L    O    G    I    A 

mentem  &am  feverat?  Immo  contra,  adeo  vel  iftud  umquam  fomniare  ex- 
hprruit»  ut  etfi  in  dignitatibus  in  ipfum  brevi  tempore  coacervatis ,  nihil  pe- 
nitus  agnofceret,  quod  humana  fibi  vendicare  poifet  induftria,  ied  totum 
tribuendum  eflet  divinx  providentix ;  tamen  cum  ex  prxteritis  futura  cOnfi- 
derans,  fibi  timere  inciperet;  ne  &  aliquando  ad  fummum  culminis  Ponti- 
ficii  gradum,  cui  jam  fe  uno  proximum  cerneret,  invitiffimus  licet  rapere- 
tur :  plurimis  cernens  exemplis ,  iftiulmodi  fafce  omnes  fan&ifllmos  viros  ni- 
(a)job.9.  mium  prxgravatos,  &  curvatos  efle  pondere  (a),  quo  portant  Orbem:  ut 
faltem  quantum  in  fe  eflet,  huic  fatis  probabiliter  imminenti  periculo  occur- 
reret ,  totumque  quod  forte  contingere  poflet ,  eidem  divinx  relinqueret  > 
providentix ,  cui  fe  in  omnibus  concrediderat :  fubito  Cardinalis  fa&us ,  vo- 
to  fe  Deo  obftrinxit,  nihil  umquam  fa&urum,  quo  viam  fibi  ad  illud  cul- 
men  patefaceret-  IUudque  poftea  adeo  fervavit,  ut  potius  quidvis  egerit  quo 
fe  illa  intercludi  pofle  exiftimavit :  ac  prxcipue  dum  non  lolum  non  Regum 
ac  Principum  ,  nedum  aliorum ,  fibi  gratiam  conciliare  ftuduit ,  fed  potius 
in  Ecclefix  Rom.  divina  ac  legitima  au&oritate,  juribufque ,  adverfus  quof- 
cumque  plurimorum  conatus  defendendis,  •nihil  umquam  tacuit  aut  diflimu- 
lavit ,  quin  &  verbis  &  fcriptis  inviftum  fe  femper  inani  timori ,  &  vanx 
fpei  exhibuerit.  Et  fciunt  qui  vel  rebus  geftis  interfuerunt ,  vel  auditu  per- 
ceperunt,  (ut  nihil  jam  aliud  apertius  dicam)  quantum  hic  ejus  veritatis  a- 
mor  obfuerit  ejufmodi  ipfius  promotioni;  cum  poft  Clementis  ad  Deum_» 
tranfitum,  congregatis  in  unum  ex  more  facri  Collegii  Patribus,  ut  dignifli- 
mo  Pontifici  dignum  fucceflbrem  fubftituerent ,  omniumque  ferme  in  unum 
B ARONIUM  votis  intentis ,  paratifque ;  impedita  eft  quorumdam  fubrepti- 
tiis  conatibus ,  qux  tam  gloriofa  eledoribus ,  tam  grata  univerfo  Orbi  fuif- 
fet  tanti  viri  dele&io .  Cum  &  alioqui  per  viginti  continuos  dies ,  maxima 
parte  in  ejufdem  nominatione,  inufitata  prorius,  dixerim,  animi  obftinatio- 
ne ,  immobiliter  perftante ,  nullis  umquam  ipfe ,  quamtumvis  inftantiflimis  ur- 
gentium  amicorum  fe  publicis  feu  privatis  rationibus  aut  perfuafionibus ,  in- 
duci  potuerit ,  ut  aflentiretur  huic  illorum  de  fe  judicio .  Quinimmo  qui  non 
ipfe  fecreto  egit ,  ut  eum  confenfum  diflblveret  ?  Quod  autem  ejus  gaudium , 
quanto  fe  ab  eo  periculo,  quod  omnium  maxime  formidabat,  divino  auxi- 
lio  liberatum  vidit?  Qux  ipfius  jubilatio,  &  cum  amicis  congratulatio ,  poft- 
quam  ab  eo  ergaftulo  erutus ,  aperta  luce  potuit  cum  iis  confabulari . 

Sed  quid   accidit?  Nondum   elapnis  menfis,  cum  prxmaturo  Leonis  XI. 

obitu  interveniente ,   decidit  hic  nofter  in  Scyllam,   qui  adeo  lxtabatur  de- 

vitata   Charybdi.  At  hxc  non  aliis,  quam  ipfiufmet  verbis  referenda  :  qux 

cum  publice ,   &  ad  ipfiflimos  illos ,   inter  quos ,  &  a  quibus  res  gefta  eft , 

in  ipfo  vitx  fux  limine  conteftatus  fit ,  non  lolum  nulli  pofliint  mendacii  fu- 

{picioni  fubiacere,  fed  &  longe  ampliora  de  viro  candidiflimo  &  modeftif- 

(b)  Annxi.  fimo  {entiendi  anfam  prxbebunt .  Sic  enim  loquitur  ( b ) :  Abfolutns  eft  pra- 

J»"fi»*U'  fens  Tomur  (  nempe  Duodecimus  )  cum  Tontifex  Romanus  creatus  eft  Taulus 

TT.  V.  cui  i$fe  dedicandus ,  jro  tanto  mttnere  Deo  immortali  yerennes  gratia- 

rum  contineat  aEliones ,  auae  accefflonem  accijiant  tamauam  ex  inundante  tor- 

rente   majorem^   quod  in  his  a  Deo    ingentia  fim  <valde  beneficia  confecutus » 

ereptus  e  fummis  periculis  imminentibus .  Nam  e  profundo  maris  abyffo  horri- 

(r)  Ati.ij.  bfli  tempeftate  jattati  ,   cum  jam  incidiffemus  (c)  in  dithalaffum,  ipfa  adhuc 

naufraga  fpe  ;  Dei  ope  adoptatum  littus ,  una  cum  Taulo ,  in  falutem  JJrbis  i$ 

Orbis  e<veEto ,  fal<vi  tandem  emerfimus .  Quamobrem  partus  hic  ipfe  nofter ,  pr&- 

fens  Annalium  Tomus ,  qui  ob  multiplices  parientis  arumnas  pene  interitu  pe- 

(d)   Cett,  reuntis    (d)y   Benoni ,  filius    doloris  mei ,  fuerat  nuncttpandus :  fubita  rerurn^ 

3  5-  mutatione  in  contrarium  fatla  mutato  quoque  nomine ,  ficut  &  rebus,  erit  Be« 

niamin\    dextera  filius   nominandus ;  Tattlo   noftro  jam  in  dextera  collocato  . 

( * )  Pfa!-  Quis  loquetur  (e)  potentias   Domtnt  ?  auditas  faciet  omnes  laudes  ejus  ?  Mi- 

(}]'  Pfal.  ra^es  (/)  'vidimus   elationes   maris  :  mirabilis   apparuit  in   altis  Domintts  , 

91.  Qualis  tunc  rerum  facies?  quam  terra  horrida-,  is '  formidabilis  ?  Qui  tunc  sftus 

meiy.   cui  adeo  ^violenperi  Ucet  amicis  flatibus  abreptus ,  ferrer  in  Syrtes,  e 

qui- 


D  E    B  A  R  O  N  I  O.  v 

quibus  hdud  facilis  ejfet  emergendi  facultas?  Labora<vit  (a)  clam&ns ,  rauc&  (a\  Fr  ? 
re  ipfa  tunc  faH&  funt  fauces  me&<>  exclamans  ad  Omnipotentem ,  Da<vidieum  «8. 
illud  (b)y  Mitte  manum  tuam  de  altoy  libera  me  de  aquis  multis .  CunBifque  (b)  prai, 
emadendi  remediis  deflitutus ,  t&dio  *vit&  gra<vatus  fupra  modum,  ultra  wires,  '43« 
in   tlla  &rumnofa  cum  Jeremia  erupi  f&pe  lamenta  (c)  ;  V&  mihi  mater  mea->    'Wrcm' 
quare  me  genmfti  <virum  rix&y  <virum  difcordi&  in  uni<verfa  terra.  Cum  <ve-* 
t-o  bis  tenerer  <vallatus  angufliis,  &  a  Deo  tantum,  qui  efl  folus  omnipotens  , 
pr&flolarer  auxilium :  ecce  flatim  ex  infperata  cataflrophe ,  fafia  efl  rerum  're~ 
pentina,  Jicut  &   admiranda    mutatio .  Excitatus   namque  tamquam  dormiens 
Dominus   clamore  fuorum ,  qui   laborantes   erant  in  remigando ,  feftinus  exur- 
gens ,  imperwvit  ( d)  <vento  &  mari ,  (b*  fafta  efl  tranquillitas  magna :  atque  g4 ' 
ditlo  citius  miro  confenfu  omnium,  ecce  pro<vehitur  Vaulus,  tamquam  e  maris 
ereptus  tempsflate  fal<vus ,  in  Cathedram  Petri .  Hxc ,  &  alia  nonnulla  de  ea 
confli&atione  Baronius:  ex  quibus  abunde  intelligirur ,  &  quam  ipfe  horre- 
ret  tantum  thronum ,  Angelis  ipfis  reverendum ,  conicendere ,  &  quam  ar- 
dentiflimo  cuperet  defiderio»  ut  digniflimus  in  eo  federet  loco  Petri.  Quod 
cene  nemini  convenientius  potuit  accidere ,  quam  Paulo ,  qui  hodieque  feli- 
citer  Ecclefiam  regit ,  detque  ei  Deus  videre  dies  Petri . 

Nimirum  quod   dicebamus  optari  Baronio  ab  omnibus,  ut  qui  in  pauca^ 

fuiflet   prudens  &  fidelis  >  conftitueretur  fuper  univerfam  familiam ,  optavit 

hoc  ipie  aliis  relinquere ,  quos  ad  cibum  dividendum  fe  aptiores  exiitima- 

vit  ,  fibique  partem  illam  benedidionis   Domini  citius  impertiri  concupivit : 

(e)  Intra  in  gaudium  Domini  tui :  quam  &  alii  poltea  fuis  temporibus  con-  (e)  Wtu 

fequerentur.  Etenim  qui  certum  obitus  fui  tempus  tredecim  ante  annis,  fin-  M«*s« 

gulari  Dei  beneficio  <  prxnoverat ,  ( cum  videlicet  ipfi  in  deiperato  morbo 

conftituto»  bis  terue  in  fomnis  apertiflime  oftenius  eft  numerus  LXIX.  &  in 

oratione  de  ejus  fignificatione  adipiicenda ,  firma  infuia  eft  divina  infpiratio, 

eum  efle  numerum  annorum  fuorum :  quem  &  ideo  in  multis  fuis  libris » 

aliifque  fchedulis,  notatum  reliquit,  &  aliquando  nonnullis  amica  fibi  fa- 

miliaritate  conjun&ioribus  fecreto   declaravit:  )    qui   igitur  huic  revelationi 

adeo  confidebat,   ut   etiam  in  principio  ac  fine  Tomi  iui  Duodecimi,  qui 

necdum  ciim  ipfe  obiit  plene  editus  erat,  deficiente  adhuc  Indice ,  diiertif- 

fimis  verbis ,  exitus  fui  imminere  diem  publice  prxdixerit :  quamquam  &  ab- 

fque  illa,  fic  ab  ineunte  aetate,  ex  optima  difciplina  Chriftiana,  laboriofif- 

fime  ab  ipfo  culta ,  difpofitus  eflet ,  ut  extremum  illum  diem  femper  medita- 

ri  coniueviifet,  ita  ut  non  in  mente  folum ,  fed  etiam  in  figillo  quo  literas 

obfignabat ,  mortis  imaginem  retineret  impreflam ,  &  quicquid  audiret ,  quic- 

quid  loqueretur,  quicquid   ageret,  perenni  mortis,   judiciique  meditatione 

condiret:    Tamen  ubi  tempus   revelationis  appropinquare  conipexit,  ut  ad 

mortem  nonnifi  paratiifimus  accederet,  poftquam  ingreflus  eft  annum  xtatis 

LXIX.  fingulis  diebus  fpiritum  fuum  Deo  Optim.  Maxim.  quafi  quotidie_. 

moriturus  commendare   coepit,  &  iacrofancto   Miflx  facrificio  iandiflimam 

Euchariftiam  tamquam  pro  viatico  fufcipere ,  timens  ne  fubito   forte  cafu 

praeriperetur .  Accedente  vero  tandem  expe&atiflima  die,  cum  corporis  vi- 

ribus  ob  diuturnos  labores,  &  inediam,  penitus  exhauftis,  jaceret  in  le&u- 

lo  perpetuam  illam  cogitans  xternitatem ,  audito  cum  ingenti  reverentia  fa- 

cro ,  iacramentiique   omnibus  more  Chriftiano  &  Catholico  pie  iufceptis , 

intentis  in  coelum  oculis,  &  dulciflimum  nomen  JESU  idemtidem  repetens, 

poft  diem  feftum  SS.  Apoftolorum  Petri  &  Pauli ,  fub  eorum  patrocinio , 

quos  impenfiflimo  femper  ftudio  coluerat,  integerrimis  fenfibus,  piacidifli- 

moque  vultu,  adeo  ut  vix  tranfitus  a  circumftantibus  perceptus  fuerit,  ob- 

dormivit  in  Domino,  prid.  Calend.  Julii,  anno  Redemptoris  MDCVII.  x- 

tatis  iuae  LXIX.  nondum  expleto. 

Exenteratus  ( quamquam  contra  ipfius  prohibitionem )  interiora  omnia  fa- 
na  prxbuit  &  integra,  praeter  ftomachum  qui  adeo  tenuis  inventus  eft,  ut 
etiam  quibuidam  locis  findi  inciperet :  unde  orta  ei  inappetentia  illa ,  &  fa- 
ftidium  cibi ,  quo  laboravit  ferme  per  annum .  Decreverat  autem  olim  ',2- 

peliri 


vj  E    L    O    G    I    A 

peliri  in  Titulo  fuo  SS.  martyrum  Nerei  &  Achillei ,  ubi  puram  ac  fimpli« 
cem  tumbam  fibi  paraverat :  fed  poftea  perfuafus  a  Patribus  Congregationis 
Oratorii»  confenfit  tumulari  in  eorum  ecclefia  S.  Marix  &  S.  Gregorii  de 
Vallicella,  in  qua  &  dulciflimi  in  Chrifto  parentis,  B.  Philippi  facrx  reli- 
quix  canditx  eiTent:  ibique  corpus  ejus  honorificentiflime  conditum  eft  a^ 
chariflimis  fratribus ,  inclufum  primo  capfx  cedrinx ,  hacque  intra  plumbeam> 
&  ifta  demum  intra  ligneam  communem  recondita;  quippe  cum  talis  mors 
ejus  fuerit»  qux  bene  anteaftx  vitx  cumulate  refponderit,  haud  dubitarent 
eum  in  coelis  prxmium  reeepifle ,  quod  ejus  optimis  virtutum  meritis  debeba- 
tur ,  futurumque  ut  corpus  ejus  in  terris  fit  venerationi ,  cujus  anima  in  bea« 
tiflima  illa  cxleftium  animorum  patria  requiefcit.  Honeftiflimo  funere  elatus 
eft ,  adftante  toto  fere  facro  Cardinalium  Collegio  &  aliorum  plurimorum_> 
Antiftitum  venerando  coetu;  accurrenteque  infinita  populi  multitudine,  ut 
quem  viventem  adeo  fufpexiffent ,  mortuum  etiam  honorarent ,  immo  &  cer- 
tatim  quicumque  appropinquare  corpori  poflent,  avido  tactu  demonftrarent» 
qualem  de  ejus  fanftitate  opinionem  concepiflent .  Appofitum  denique  eft  ejus 
iepulcro  Epitaphium ,  commune  ei  cum  Illuftriflimo  Cardinale  Taurufio , 
ejufdem  olim  Congregationis  presbytero ,  qui  poft  eum  obiit ,  aetate  licet 
multo  provectiar ;  ut  quorum  animi  adeo  in  vita  conjuncti  fuiflent ,  ut  ipfuni 
( a )  -Epiji.  Baronius  in  Gratiarum  (  a )  a&ione  de  utriufque  eadem  die  Cardinalitia  crea* 
•rTvii  ^one'  a<^  Clementem  Papam,  alterum  fe,  fuumque  unanimem  vocaverit» 
Janah  (  quem  &  de  virtutibus  Apoftolicis,  formaque  antiqux  probitatis  laudat  ) 
xque  poft  obitum  idem  tumulus  utriufque  corpora  contineret .  In  quem  fen- 
fum  compofitum  Epitaphium ,  fic  fe  habet :  D.  O.  M.  Trancifco  Maria  Tau* 
vujio  Tolitianoy  &  Cafari  Baronio  Sorana,  ex  Congregatione  Oratorii  S*  R* 
E.  Tresbyteris  Cardinalibus ,  ne  corpore  dijiungerentur  in  mortey  quorum  ani-* 
mi  di<vinis  mirtutibus  injignes ,  in  <vita  conjun&ifftmi  fueranty  eadem  Congre* 
gatio  unum  utrique  mouumentum  pofuit  Taurujius  vixit  annos  LXXXII.  men* 
fes  IX.  dies  XIV.  obiitlll.  Idusfunii  M.VI.  C.VIII.  BawiifSF  *uixit  annos  LXVIIU 
menfes  VIII.  obiit  $rid,  Calend.  Jnlii  M,VL  C.VIL 


IN  FU- 


vv 


I     N       F      U     N     E      R     E 

ILLVSTRISSIMI    AC    REVEREKDISSIMI    D.D. 

CiESARIS  BARONII 

S  O  R  A  N  L 

Sx  Congregatione  Oratorii  S.  R.  E.  Tresbyteri  Cardinalis  Tit.  SS.   Nerei  •> 
&  Achillei,   &  S.  Apoftolica  Sedis  Bibliotbecarii . 

ORATIO     MICHAELIS    ANGELI    BUCCII    ROMANI 

Ejufdcm  Congregationis  Presbytcri . 

Habita  in  Ecclejia.  S.  Mxri& ,  &  S.  Cregorii  in  Vallicella  3.  Uus  Julii  UDCVll. 

Uneftum  ,  &  lacrymabilem  illum  diem  niihi  memoria  repetenti ,  quo  fub- 
latum  nobis  praclariflimum  Ecclefce  Catholica:  lumen  Caefarem  Cardinalen» 
Baronium  lamentati  fumus ,  &  fepulcrales  iftas  faces  exigua  illius  extincli 
folis  indicia  contuenti  ,  renovatur  PP.  AmplitT.  infixus  animo  dolor ,  qui 
omnem  fere  adimit  ad  ejus  dicenda  prarconia  facultatem  .  Verum  non  patitur 
fanri  viri  dignitas  ,  neque  grati  animi  debitum  officium  ,  neque  veftra  hxc 
m  eum  pietas  atque  benevolentia,  me ,  licet  in  eo  commendando  longe  im- 
parem  ,  at  in  diligendo  nemini  non  parem  ,  jam  filere ;  ubi  nulla  peque  gens 
neque  natio  Chriftianas  Heip.  reperitur ,  cui  non  fit  ejus  jucunda  laudatio , 
cujtts  acerbae  rnortis  magno  femper  erit  cum  dolore  deploranda  caUmitas  . 
Quamquam  autem  non  lgnoro  materiae  gravitatem  ,  praeftantiam  judiciorum  veftrorum  ,  exiguita- 
tem  ingenii  mei,  &  breves  angufttas  tempons  ad  cogitandum  mihi  datas,  &  ad  loquendum  ;  ta- 
men  non  funt  haec  ejufmodi ,  ut  me  a  dicendo  plane  deterreant ;  quin  potius  vel  jacentem  ani- 
mum  erigunt ,  atque  confirmant .  Cum  enim  in  Baronio  digne  ac  meretur  exomar.do  ,  ipfius 
eloquentiam  video  prorfus  defiderari ,  nec  effe  quempiam  tanta  dicendi  facttltate  munitum  ,  qui,  fi 
eum  laudaturus  accedat ,  poft  adhibitis  eloquentiae  fuae  vires ,  confumptumque  fpatium  longiffimi 
temporis  non  fateatur  excufationis  veniam  fibi  effe  tnbuendam  ,  in  eam  ipfe  fpem  adducor  fore  , 
ut  tantum  mihi  veniae  pro  veftra  benignitate  concedatis ,  quantum  &  eloquentiffimo  cuique.  tribue- 
re  oporteret .  Quod  fi  ego  a  vobis  me  impetraffe  fentiam ,  enitar  quantum  potero,  ut  ejus  ad- 
mirabilis  vita?  imaginem  ,  ft  non  expreffam  penitus ,  fuifque  ,  ut  par  effet ,  coloribus  exornatam; 
at  certe  delineatam  leviter  ,  adumbratamque  cernatis .  Igitur ,  ut  inde  potilfimum  exordiar  ,  unde 
clariora  coepit  indicia  virtutum  oftendere  ,  quae  illum  univerfo  Orbi  notiflimum  reddiderunt,  A- 
dolefcens,  pofteaquam  optimis  inftruclus  artibus,  &  difciplinis,  relidis  patria  &  parentibus ,  Ro» 
Hiam  venit ,  divinoque  impellente  numine ,  Beato  parenti  noftro  Philippo  fe  tradidit ,  a  quo  fandif- 
fimis  inftitutionibus  ad  Chriftianam  pietatem  informaretur ,  tales  in  primis  progrefliis  in  humilita- 
te  fecit ,  ut.arripuiffe  potius  eam ,  quam  addidiciffe  videretur .  Cernebat  bonae  i.dolis  adolefcens 
cximia  in  Philippo  exempla  virtutum ,  &  quem  admirari  fatis  non  poterat ,  imitari  pro  viribus 
corvabatttr .  Invifebat  eum  frequentiflime ,  adh<erebat  ejtts  lateri ,  obfervabat  in  eo  diligenter  quic- 
quid  decerpere  poffet  ad  exornandum  quafi  virtutum  floribus  animum  fuum  .  In  quo  quidem  ei 
rtumquam  acudit  ,  quod  evenire  m  plerifque  folet  ,  ut  afliduitas  familiaritatem ,  familiaritas  con- 
temptum  faceret;  fed  eum  ita  femper  colebat  quafi  parentem ;  ita  admirabatur,  quafi  quotidie  no- 
vum  cerneret .  ExinJe  non  multo  poft  Chriftianae  perfeclionis  defiderio  incenfus ,  &  divinae  vo- 
luntatis  explendar  ftudio  inflammatus ,  totos  tres  annos  afliduis  precibus  ,  lacrymifque  uberrimis 
a  Deo  flagitare  ccepit ,  ut  fibi  quam  vitae  rationem  ampledi  fe  vellet ,  oftenderet.  Etenim  de  ma- 
trimonio  cogitare  ne  poterat;  quidem  religiofae  vero  afperrimarque  vitae  defiderio  quamquam  ve- 
hementer  afficiebatur;  tamen  latentes  fortaffe  Daemonis  infidias  veritus,  quid  fibi  agendum  effet, 
ignorabat.  Tandem  poft  multas  effufas  preces,  ut  primum  a  Philippo  cognovit  eam  efle  Dei  volun- 
tatem ,  ut  Ecclefiafticam  vitam  in  faeculo  amplederetur ,  continuo  non  acquiefcendum  carni  &  fan- 
guini ;  fed  S.  Spiritus,  qtti  bonae  menti  femper  occurrit  ,  voluntati  omnmo  ftbi  obtemperandum 
cxiftimavit.  Quapropter  divinae  gloriae  defiderio,  fuaeque  ac  proximorum  falutis  amore  magis 
magifque  fttccenfus ,  facris  ordinibus  initiatus ,  &    noftra*  tunc    enafcentis    congregationis  alumnus 

effe- 


vfij  E    L     O    G    I    A 


effedus  eft.  Quoniam  autem  intelligebat  optimam  futuram  fuifle  humilitatis,  Chrlftianseque  perfe- 
clionis  acquirendae  rationem,  fi  quam  animo  conceperat,  Philippo  in  omnibus  obediendi  volun- 
tatem  ,  perpetui  voti  fponfione  confirmaffet  ;  divino  fretus  auxilio,  non  praetermifit  vovere, 
quod  cogiiarat,  &  quod  promifit,  implevit;  ufque  adeo ,  ut  nibil  unquam  aggrederetur  ,  in  quo 
Philippum  &  fuae  confcium  voluntatis ,  &  ductorem  operis  non  haberet  :  nimirum  veluti  graviffi- 
mum  piaculum  verebatur,  quicqitid  illo  nefciente  perfeciffet  .  Ad  illius  vero  voluntatem  exequen- 
dam  tam  erat  paratus ,  tam  expeditus  f  tam  celer ,  ut  obtemperare  prius  ipfe,  quam  Philippus  , 
non  dicam  verbis ,  fed  nutibus  imperare  videretur .  Quse  animi  celeritas  non  in  iis  folum  pera- 
gendis  quae  efTent  facilia ,  fed  in  arduis  quibufque  rebus,  ac  diificilibus  elucebat .  Quarum  pluri- 
mas  licet  afferre  poflem  leclu ,  fcituque  digniflimas;  tamen  ,  qucmiam  enumerare  omnia  longum  ef- 
fet ,  veniani  ad  ea ,  quar  praeclariora  videbuntur ,  ejus  humilitatis ,  contemprufque  gloriae  teftimo- 
nia.  Hasc  vero  quae  tandem?  Primum,  quod  facerdos  factus,  antequam  ad  ullum  publici  honoris 
gradum  proveheretur ,  illud  in  animo  fixum  propofuit ,  votifque  nuncupatis  &  iteratis  (  ut  ipfe  ad 
Clementem  VIII.  fcribens  teftatur)  faepe  firmavit ,  ut  in  privato  fimplicique  vitse  genere  optime 
inftituto ,  &  ufque  feliciter  duclo  bene  praecinclus  Mundi  contemptu  ,  &  expeditus  ufque  ad  ob- 
itum  permaneret.  Itaque,  licet  ejufdem  Pontificis  mandato  ,  ad  fufcipiendam  Protonotarii  fedis  A- 
poftolicae  dignitatem  non  fine  magno  dolore  ac  repugnantia  fuerit  pertraclus  ;  tamen  ubi  ad  am- 
pliffimum  Cardinalatus  gradum  ab  eodem  Clemente  fe  promovendum  fenfit ,  explicari  n°n  poteft , 
cjuibus  precibus,  quibus  gemitibus,  quibus  lacrymis  ut  illam  a  fe  dignitatem  averteret ,  elabora- 
rit.  Confiderabat  enim  (ut  ipfius  verbis  paulifper  utar )  eminentem  illam,  fublimemque  omnibus 
abfolutam  numeris  fanclitudinem  vitae ,  quam  exigit  durus  exa<5t,or  ab  eo ,  qui  Cardinalis  eligendus 
eft,  illud  aflidue  mente  volvens ,  quod  Dominus  comminatus  fuerat,  judicium  videlicet  fubituros 
gravius  atque  durius ,  majoremque  condemnationem  eos  accepturos ,  qui  primas  indigne  cathedras 
occupaflent;  verebaturque  vehementer  terribilem  iilam  manum  hominis  contra  candelabrum  in  pa- 
riete  publico  ,  in  ipfo  Ecclefiae  albo  fcribentis ,  ftateram  &  pondera  prarferentis ,  quibus  expenden- 
dus  effet  quilibet  ad  Cardinalatus  dignitatem  affumendus ,  &  tanquam  adulterinus  procul  ejicien- 
dus,  ac  reprobandus  quifquis  illis  appenfus  inventus  fuiffet  minus  habens .  Igitur  haec  ille ,  aliaque 
multa  confiderans,  acerbiflimo  dolore  angebatur  ,  cum  videret ,  a  tutirlimo  privatse  vitae  portu  fe 
abftrahi ,  &  iis  gravifllmis  honoribus  cumulari  quibus  fuftinendis,  &  imbecillis  fibi ,  pro  fua  hu- 
militate  ,  &  indignus  effe  videbatur  .  Verum  quanto  magis  repugnabat,  tanto  magis  in  fe  Pontificis 
ftudium  concitabat ,  &  merebatur  negando ,  quod  effe  nolebat;  eoque  dignior  erat ,  quo  fe  dama- 
bat  indignum.  Quapropter  per  ejufdem  Pontificis  familinres  feorfum  abreptus,  &  cubiculo  clau- 
fus ,  vixque  tandem  ut  audiretur  multum  rogans ,  admiffus  ante  illius  confpeclum  ,  poft  multam  de- 
fenfionem  ,  illud  unum  tantum  ab  eo  refponfum  accepit,  quod  robuftavoce  diram  anathematis  pro- 
tulit  fententiam,  fi  amplius  refifteret  ,  &  nifi  penitus  acquiefceret .  Cogitate  quaefo ;  qua  fuerit  a- 
nimi  perturbatione  perculfus ,  cum  talis  erumpens  e  ccelo  repente  tanto  fragore  tonitrus ,  fulmert 
rrternae  damnationis  explodens ,  illius  auribus  intonuit.  Quid  hic  faceret  vir  aeque  obediens  atque 
humilis?  At  propofitam  fibi  privatae  vita;  humilitatem  diligebat.  Refifteret?  At  plena  illa  terroris 
vibrata  fententia ,  ut  prorfus  acquiefceret  impellebat .  Igitur  non  potuit  ita  fubaclus  non  manus 
dare;  quamquam  non  arque  animum  dedit ,  qui ,  fi  licuiftet,  etiam  manus  retraxiffet  ,  veluti  alter 
Zara  ,  maternum  uterum  ( hujus  fcilicet  Congregationis  domum )  repetere  mallens ,  quam.  vinclus 
purpura  progredi .  Etenim  (  ut  hoc  etiam  addam  )  tanto  Congregationem  hanc ,  veluti  fp:ritualeni_ 
matrem  ,  amore  profequebatur ,  ut  acerbiffimum  fibi  duceret  ab  ea ,  non  dicam  animo,  fed  corpo- 
re  duntaxat  vel  ad  breviflimum  tempus  poffe  divelli .  Quocirca  in  prasfatione  feptimi  Annalium— 
Tomi ,  dum  collatam  fibi  Cardinalatus  dignitatem  deplorat,  quid  inter  cxtera  dicat,  attendite. 
Tamqua-m  ahortivus  fum  pYojettuf  ex  utero  ,  illo,  videlicet  ,  in  quo  femel  conceptut  fpiritu  cupiebam 
formari  in  -jirum  perfcBum  ,  nec  exire  ,  donec  .transferrer  ad  tumulum  ,  ne  oculus  me  videret .  Ma- 
ternum  jure  dixerim  utcrum  domum  illam ,  *'»  I"*1  P°fl  conceptionsm  illam  meam  coalefcere  cu>»  fra- 
tribus  meis  ,  diemque  extremum  claud^  abfquc  aliqua  lucis  ufura ,  fulgore  vidclicet  cujufiibet  di- 
gnitatis  ,  in  mentis  firmo  propofito  erat .  Ex  quibus  verbis  apparet  non  folum  ejus  erga  Congre- 
gationem  hanc  amor  &  ftuditim  ;  fed  &  quam  humilitatis  appetens ,  &  quarri  ab  honoribus  effet 
alienus  .  Jam  vero  ut  ad  reliqua  progrediamur ,  ad  fublimem  Cardinalatus  dignitatem  eveclus  ,  an 
priftinam  illam ,  &  eo  ufque  fervatam  deferuit  humilitatem  ?  an  Iaxiora  defluentis  purpurar  or- 
namenta  circumferens ,  eorum  afliduitate  intumefcere  animo  ccepit  ?  an  exoptare  fupremam  illam 
uno  jam  gradu  proximam  culminis  Pontificii  dignitatem?  Tantum  abeft  ,  ut  ha?c  effecerit ,  ut 
potius  toto  reliquae  vitae  fuae  tempore  nihil  aliud  magis,  quam  Cardinalem  fe  effe  conquerens, 
mifero  fibi  datam  Iucem  doleret ,  cum  tolerare  illius  honoris  munera  cogeretur.  Fatebatur  ni- 
hil  fibi  gratius  in  vita  accidere  poffe ,  quam  fi  graviflimum  illud  onus  aliquando  deponeret :  tum 
demum  fibi  videri  Ccelo  pedem  fe  illaturum  fuiffe  ,  cum  ad  fuum  privatae  vitae  ftatum  rediens, 
Cardinalis  effe  defiiffet ;  id  quod  non  folum  multis  a  Deo  precibus  ;  fed  etiam  ab  ipfo  Pontifice 
flagitavit.  Nihil  enim  ea  dignit.is  jlli  novum  afferebat,  nifi  ,  ut  cum  prodeffet  quidem  pluribus  , 
fibi  magis  metueret ,  ne  illa  fibi  a  Deo  pro  Iaborum  fuorum  mercede  tribueretur .  Atque_o 
hinc  illud  extitit,  ut  fubito  Cardinalis  faclus ,  divinae  majeftati  voto  promiferit ,  nihil  fe  unquam 
faclurum  ,  quo  viam  fibi  patefaceret  ad  Pontificiam  dignitatem  confequendam :  quod  deinde  fic 
prarftitit,  ut  potius  ea  gefferit,  qtiibus  intercludi  iibi  ad  illam  aditum  fentiebat.  Nimirum  non  a 
conciliata  fibi  Regum  ac  Principum  gratia  non  ab  humanis  ,  quarcunque  illa  effent,  praefidiis ,  Ced 
a  folius  Dei  cupiebat  voluntate  pendere,  fi  quid  tandem  honoris  fibi  aliquando  contingere  potuif- 
fet;  cum  interim  non  id  quarreret  ipfe,  fed  fugeret ,  immo  vero ,  ut  HeJias  aquam  ad  ligna_ 
■flammis  de  Ccelo  deduclis  comburenda  ,  fic  ille  ad  dignitates  arcendas  contraria  ,  quantum  in  {c 
ipfo  erat  apponeret  :  fua  videlicet  animi  demiflione  contentus ,  &  ab  omni  cnpiditate  glorix  re- 
motiflimus .  Atque  harc  humilitatis  virtus ,  ut  in  eo  maxima  ,  fic  femper  aliarum  fuit  fcecunda  pa- 
rens  ,  cuftofque  virtutum  ,  in  quibus  profeclo  fic  enituit,  ut  fi  explicare  fingulas  vellem  ,  vix  ad 
finem  poffet  oratio  pervenire .  Quid  enim  dicam  de  effufa  illa  in  eleemofynis  erogandis  largitate 
cujus  illud  prarclarum  adhuc  adolefcens  indicium  pra;buit  ,  quod  ut  ,  cujufdam  familiar  egeftati 
fubveniret ,  quam  audierat  a  concionatore  Populo  commendari ,  cum  nihil  aliud  tunc  ,  prarter  tria 
folum  haberet  indufia,  quae  a  parentibus  nuper  acceperat ,  ea  in  eleemofynam  libentiffime  tradi- 
dit ,  alienae  magis  confultor  inopiar  ,  quam  fublevator  fux?  Qiiid  dicam  de  eleemofynis  ,  quas  de- 
inde  Cardinalis  creatus  admirahili  charitate  Jargitus  eft  ?  Hac  faniflorum  Martyrum  Nerei ,  &  A- 
chillei  Ecciefiam  penitus  collapfam  reftituit ,  Hac    fancli  Gregorii  cognomento  magni  templum  ex- 

orna- 


DE    BARONIO. 


IX 


drnavit:  Sanfla?  Sylviar  ejufdem  Gregorii  matris  memoriam  erexit  atqae  illuftravit  .   Hac  religio- 
fis  Francifcanar  familiae  fratribus ,  ouos  Capuccinos  vocant ,    Sorar  monafterium  a    fundamentis    ex- 
truxit.  Hac  puerorum  ,  ac  puellarum,  quse  difperfar  nuncupantur  ,  patrocinium  fufcepit  :  religio- 
forum  ccenobiis  ea ,  qua:  ad  viclum  neceflaria  erant ,    frequenter  fuppeditavit :  Virginibus  Deo  dt- 
candis  dotes  impertivit:   Inopes ,  ac  prarcipue  peregrinos    humaniter  hofpitio   excepit ,   ac    fuften- 
tavit  :   plurimos  fingulis  quibufque  menfibus  certis   ftipendiis  aluit;     omnittm  denique    neceffitates 
quantum  potuit ,  fublevavit ,   ut  propterea  mirandttm  non  fit  eum  fua  fere  omnia  tam    celeriter  in 
eleemofynam  tribtiiflc,  quando,  fi  potuiffet,  multo  plura  ,  charitate  compulfus ,  libentifllme  erogaf- 
fet.  Age  jam,  quid  dicam  tantam  illius  erga  fe  in  iis ,  quae  ad  corpus  pertinent  ,    extitiffe  feve- 
ritatem ,  ut  vel  graviflimis  defeffus  laboribus  numqttam  ad  fatietatem  ,  vix    ad  neceflitatem  fomnum 
caperet?  &  quatuor  tantum     aut  quinque  ad  maximum    Contentus  horis    reliquam    noclem    fomno 
quidem  vacuam  ,  fed  orationibus  ac  fludii*  plenam  traduceret  ?  Mitto,  quod    is    erat  in  ejus  veftitu 
ac  fuppelledili  modus ,  ut  etiam  in  Cardinalis  dignitate  conftitutus ,  indumentorum   elegantiam ,   & 
domefticorum  parietum   ornamenta  repudiaret.  Taceo  autem  in  cibo  ,    potuque  parfimoniam  ,    qtta 
ut  ad  laborum  curfum  perficiendiim  expeditior  eflet ,  utebatur .    Non  dicam    piam    illam    confue- 
tudinem  Urbis  Xenodochia ,  mane  ,  ac  vefpere  adeundi  a  B.  Philippo   fibi  olim  impofitam ,   &    vu. 
fe  j)er  novem  annos  adeo  fine  ulla  intermiflione  fervatam  ,  ut  ne  febri  quidem  laborans    ab  ea  un- 
quam  defiiteret ,  in  quo  illi  non  raro  divinitus  accidit ,  ut  deinde  domum  incolumis  ac   bene  valens 
reverteretur .    Non  commemorabo  afliduum  illum   atque  conftantem    in    excipiendis   confeflionibus 
&  in  fermonibus  ad  populum  ter  aut  quater  in  hebdomada  per  40.  &  amplius  annos  habendi    Ia- 
borem  ac  diligentiam  ;  in  facrufanclo  Miflar  facrificio  quotidie  celebrando  rcligionem  ,  erga    fanctifl*. 
Virginem   Dei    gcnitricem  MARIAM  eximiam  pietatem  ,   erga   Beatos    Apoftolos   Petrum   &  Pau- 
lum  animi  ftudium ,  &    in  eorum   Bafilica    quotidie    invifenda  admirabilem    per   multorum    anno- 
rum  fpatia  perfeverantiam ,  a  quo  pietatis  officio  nec  arftivi  folis  ardoribus,    haec  glacialis    hyemis  a 
ventorumque  afperitate  retrahebatur .    Omitto  ejus  in  rebus  opportune  gerendis  prudentiam ,  mode- 
ftiam  in  profperis ,  in  adverlis  fortitudinem ,  in  omnibus  cadeftis    praefidii  fiduciam  ,   &  ftabilenu. 
cum    ipfius   Dei  voluntate  confenfum .  Illum  velim  Auditores    vobis  ante  oculos    infpiciendum  po- 
natis  arftuantem    divinae   gloriar  zelum ,  &  in  Ecclefia  Catholica  defendenda  ,    amplificandaque  ftu- 
dium  fingulare ,    quod  fic  perpeiuo  flagravit ,  nihil  ut  unquam  efTet ,  aut    reperiri   poffet  tam   ar- 
duum  ,  tam  laboriofum  ,    tanta  periculorum  multitudine  vallatum  ,    quod    ei    fuaderet  aliquando  , 
Ul  taceret ,  aut  diffimularet ,  aut  praetermiiteret,   quod  pro  divini  nominis  gloria,  Ecclefiaeque  di- 
gnitate  tuenda  omnino  fibi  agendum  efTe  judicafTet.  Hinc  Chriftiana  illa,  &  Apoftolico  viro  digna 
in  loquendo  ,  fcribendoque   libertas ,   a  qtia  invidum  ejus  animum  non  dicendas  veritatis    admiran- 
da  novitas,  non  inanis  hominum  timor,  non  vanse  fpes ,  non  indoctorum  dicta  vtl  facla ,  non  ad- 
verfantium  ora  vultufque  retardare  potuerunt .    Intelligebat  enim  verbis    fuis  vetuftiorem  efle  ve- 
ritatem  ,  eamque  retus  omnibus  quse  cnducar  funt,  antiqtiiorem  fibi  efTe  debere :  neque  dubitandum 
quin  illa  femper  de  fuis  hoftibus  triumphum  eflet  gloriofiffimum  reportatura.   Et  hic  ejus    veritatis 
amor,  &  Ecclefise  Catholicae,  quam  fibi  veluti  cariffimam   fponfam  eleflam  ,  diledtamque  tueri  cu> 
piebat ,  zelus  ardentiflimus  tanium  illi    fuppeditabat    acumen  ingenii,    tantam  verborum  fententia- 
rumque  gravitatem  ,    ut  adverfus   Ecclefiae  inimicos  non  verba  dicere  ,  fed  fulminare;    non  fcribe- 
re ,  fed  tela  jacere ,  eofque  altius  cruentare  atque  interimere  videretur .  Hic   ego  PP.  AA.   de   il- 
lius  annalibus  pauca  diclurus    rogo  ,  obteftorque   vos ,   ut  me   pro  veftra    benignitate  pauio  atten- 
tius  audire   non  graveniini .  Neque    vero  orationem  meam ,   quas   ad  finem    accedit ,    in    referendis 
Beato  parenti  noftro  Philippo  gratiarum  aclionibus  infumam  ,  quas  illi   Baronius  in  oclavo  fuorum 
annalium  tomo  uberrimas    refert ,  quippe  quod  in   iis  confcnbendis  eum   habuerit  ob  iteratas  faepc 
jufflones  auclorem ,  impulforem  ,  femper  aftantem  operi ,  urgentem  pracfentia ,  inftantem  verbis,   & 
quafi  quotidiani ,  penfi,  aique  opera:  exadtorem .  Neque  in  laudanda  illorum  veritate,  ordine,  fty- 
lo ,  muhitudine ,  quos  ille  quanquam  innumerfs  tum  publicis ,    tum  domefticis   occupationibus    de- 
tentus,   nemine  collaborante  perfecit  ,  ac  fepties  in  Oratorio    noftro  (  ubi  quotidie  excepto    fabba- 
to  quatuor  fermones  a  noftrse  Congregationis  facerdotibus  habentur)  repetivit :   Sed  hoc  uno  con- 
tentus  ero  ,  fi  quantum  inde  utilitatis  in  Ecclefiam  Catholicam  promanarit ,  breviter  demonftravero. 
Itaque  redticite   quarfo  vobis  in  memoriam  fceleftos  illos  ac  nefarios  harreticorum  impetus ;   quibus 
olim  in  Ecclefiam  invadentes,  vel  profternere  penitus  eam  ,   fi  potuiflent ,    vel  certe  graviter  affli- 
gere  conabantur     Quantum  Elaborabant ,  &   iniquis  machinationibus  nc  dolis  moliebantur ,  ut  di- 
vinum   verbum  ,  &  facrarum  hiftoriarum   antiquitatem  perverterent   aut   abolerent ,   confarcinatis 
ab  ineunte   Ecclefia  ufque  ad  pleraque  farcula  centuriis ,    unde  expugnari    antiquarum  traditionum 
veritatem  pofle  fperabant  ?  Quid  non  egerunt ,  ut  Sanclar  Rom.  Ecclefias    Catholic*  poteftatem  o- 
mnem  ,  vel  funditus  everfam ,  vel  maxime    debilitatam    atque  imminutam  viderent?  Verum    quod 
fuit  Ecclefiac  Catholicze  gaudium  ,  quar  lartitia,  ctim  vidit  ex  adverfo  confurgere  noftrum  hunc  Du- 
cem  antefignanum   Ccefarem   Baronittm ,  prarlia  Domini  prarliaturum,    eaque    vicloria:  monumenta_. 
pratferentem  ,   annalium  ,    inquam ,    volumina  quibus  ,  veluti  obieclis  lapidibus  &   laborantem  tue- 
retur    Ecclefiam ,   &   confraclis    inimicorum    telis    eifque    penitus  debellatis    triumphaie    carmen , 
tota  fibi   Ecclefta    gratulante,    decanraret?    In    quo   quidem  certamine    qualem   ille  vicforiam    eft 
confecutus,  nifi  eam,    quam  exoptabamus  univerfi  :    Nam    fi    Apoftolicas    traditiones    &   Iegitimos 
Icclefise  ritus  ita  explicatos  jam  &  illttftratos   efTe  gaudemus  ,   quis   magis  &    explicuit ,   &    illu- 
ftravit  ,  quam  Baronius  ?  Quis  facras  plerafque  Synodos  in    occultis  tenebris  delitefcentes  ,    &   ob 
praepofterum  ordinem  ,   vel  alttim  filentium  ,  haud  fatis  manifeftas,  accuratius  conquifivit ,  &  quo- 
dammodo    redivivas  fecit  ,    quam  Baronius  ?  Quis  praeterea  fanclorum  martyrum  res  prafdare    ge- 
ftas ,    labore^s,  vidorias  &  fuo  orJine    apte  difpofuit,   &  majore  veritatis  luce  colluftravit,   quam 
Baronius?  Denique  qttis  ejus  docliflimos  evolvat  Annales ,    qui   expreffiim  ubique  non  videat  acer- 
rimum  Catholicae  Fidei    propugnatorem ,   defenforem  antiqnitatis,   hacreticorum    malleum,   veritatis 
cuftodem  ,  vindicem    Ecclefiafticar  poteftatis  ?   O  virum  aeterna    memoria  digniffimum  !_qui    ea  face- 
re  potuifti,   quae  femper  omnis  a;tas  admirabitur,  qttse  pofterttas  alet ,  quse  vigebunt  immortalitate 
omnium  fubfequennum  farculorum  . 

At  quid  nunc  mihi  animum  concutit?  Dicam  ,  an  taceam?  En  converfum  eft  in  luclum  gau- 
dium  noftrum,  &  extrema  gaudii  Iuclus  occupat ,  En  quod  mortale  fuit,  periit :  quod  nolebamus 
advenit.  O  deplorabilem  tanti  viri  jadturam !  o  acerbam  mortem,  qua*  tantum  nobis  pracfidium-. 
fuftulifti!  Ubi  nunc ,  Auditores ,  Caput  illud  ob  antiquam  Csefariem  reverendum,  refertiflimus  fa- 
pientia:  thefaurus,  rerum  omnium  geftarum  abfolutiffima  biblioiheca,  vivumque  compendium  ? 
jlpfaratnt  in  Baronium  \  \  Ubf 


:H  E     L     O     G     I     A 

JJbi  illa  manus ,  qua:  tot  antiquorum  fcripta  evolvere ,  tam  Iaboriofum  ac    immenfitra  eruditiflinv}. 
•  irum  annaliam  opus  inchoare  ,  ac   fere  ad  extremum  perducere    terminum   potuit?    ubi ,    inquam, 
manus  Hla  quse  duodecim  annalium   tomos    dum  extruxit ,  totidcm ,   videtur  in    Ecclefia    militanti 
pofuifle  ,  ccelefti  illi  civitati  confimilia  fundamenta?  aut  certe  quendam  quafi    hortum   deliciarum  , 
in  quo  pacis  tranquillitate  donatis  folatium  capere  ,  &  varios  jucundiflimofque  decerpere  liceat    fa- 
pientix  flores  ?  aut  denique  turrim    fortiflimam    videtur    erexifle    militaribus    prsefidiis  communi- 
tam,  unde  belli  tempore  adverfus  Ecclefise  Catholicse  hoftes  arma   fumere,  ac  ftrenue  dimicare  pof- 
iimus :  Ubi  totius  corporis  dignitas ,  qua  veluti  quodam  venerabili  indumento  excelfus  ille  ammus  ve- 
ftiebatur?  Ubi  Sol  ille  ,  qui  totam  illam  illuftrabat  Ecclefiam?  Ubi  columnailla  folidiflima,  cujus  firmi- 
tate  Catholicae  Ecdefiae  domus  fulciebatur  ?  Pro  dolor  occidit  Sol ,  obfcuratus  eft  fplendor  ejus ,  retra- 
xit  lumen  fuum  ,  &  quse  fteterat  columna  ,  jamconcidit.  Et  poterit  nunc  quifquam  noftrum  ,  Audito- 
res ,  in  «edificio  domus  Ecdefia:  coagmentatus  &  ejufdem  fidei  charitatifque  conjunclione  compaclus 
non  fentire  tam  gravem  cafum  ,  non  contremifcere ,  non  commoveri:  Poterit  haec  univerfa  Civitas, 
cui  tanti  viri  confpedu  &  colloquio  frui  jucundiflime  Iicuit  non  deplorare,    non  conqueri ;  dum_. 
exterarum  regionum  incolse  ad  quos  ejus  folum  fcripta  famaque  pervenerant ,    auditam    dumtaxat 
illius   segrotationem  fic  Iamentabantur ,    ttt  quas  Bomam    fcribebant  Iitteras,  plenas   doloris  ,  non— 
tam   atramento  exaratse ,  quam  fluentibus  lachrymis  confcriptse  efle  viderentur?  Quod  fi    eos   tan- 
tus  ex   illius  morbi  fama  dolor  invafit  ;  quae   fufpiria ,  quas  lachrymas ,    qua:  doloris     funt  argu- 
menta  prsebituri ,  cum  intelligent  Csefarem  Cardinalem  Baronium  ,  fibi  amantiflimum ,  morte  fub- 
latum?    Ergo    nos    non  commoveamur  animo  prsefentes  ,  quando  qui  longiflime    abfunt,    una  cum 
Baronio    quodammodo  conciderunt?  Vereor  fane  ( quod  fere  pudet     me  dicere)    ne  ab  exteris   ut 
dolore  ,    fic   &  amore  fuperemur :  nimirum    nefcio    quo   modo   mnoris  facere  videamur  propria, 
quse  maxime  fufpiciunt  alieni .  Deus  immortalis !  quas   Voces ,  quos    gemitus   exaudiremus    etiam_- 
.mortuorum ,  &   fi  illi  quoque    vociferari,    &    nos  illorum    fonos    auribus  percipere    valeremus  ? 
imo    vero ,   quid    ego    mortuos    commemoro  ?   imagines    quoque    ( fi  fas   eft   dicere )    templa  ,  an- 
•tra ,   folitudines ,  lapides    ipfi  fi  poflent ,  conclamarent ,  debitas  videlicet     Baronio    exequias  per- 
folutura  ,    a  quo  fuam,  quam  habent  in  hominum  memoriis  vitam  fe  accepifle  teftarentur .   Et  po- 
terit  quifpiam  noftrum  ne  fignum  quidem    debiti  doloris    oftendere,   cum    eum   amiferimus  ,  qui 
fuis  tum  exemplis ,  tum  fcriptis  ad  Chriftianam  fidem  pietatemque  mirifice  impellentibus    fpiritua- 
]em  grati*  vitam  plurimis  in   Chrifto   genitis  filiis    Deo  adiuvante  largitus  eft,  genitos   aluit  ,  & 
ad   arternam  vitam  felicitatemque  tranfmifit  ?  Quid  ?  quod  immaniflimi   Catholicar  fidei  hoftes  trium- 
phare  fibi  gaudio  nunc  videntur,  qijod  Baronium  amiferimus:  nos  vero ,    qmbus  inimicorum    no- 
ftrorum  lactitia  dolor  efle  debet ,  ea  carebimus  pietite ,  ut  neque  de  nobifmet  ipfis  doleamus  ?  Ne- 
fcio ,  quid  jam  amplius  dicam  Auditores.  Dolere  vos  quidem  pro  tanti  viri  amiflione,  ut  par  eft, 
&  refter  hic  luflus  oftendit,  crediderim:  Ego  vero  ,  dum  id   vobis    perfuadeo,    ita    me  afflidutn 
fentio  ,  ita  debilitatum,  ut  plane  necefle  fit  lenire  paululum   dolorem  meum.   Verum   in  quo  tan- 
dem  me  ipfe  confolabor;  Laudavi  Baronium  ,  quia  talem  habuimus ,  qui  digniflimus  fuit,  ut  omniutn 
ore  laudetur.  Dolui    quia  eum  amifimus ,    quem  nobis    utiliflimum   fentiebamus .    Jam    vero    quid 
fupereft  ,  in  quo  recreari  animus  poflit  ?  Num  cogitabo  eum  hac  lege  natum ,   ut  mori   aliquando 
debuerit  >    fed  confolatio  ha:c  eft  pervulgata  maxime  ,  qua  una  fe  a  luclu  temperare  folent  etiam-. 
ii ,  qui  fpem  arterna?  vitae    non  habent.  Eo  me  igitur    folatio    confolabor  ,  quod     illud  in   Ccelis 
praemium  te  percepifl*i  arbitror   Baroni,     quod   tuis  optimis   virtutum    meritis    debebatur ,    quippe. 
cum  talis  mors  tua  fueri*,  quse  bene  anteadtae  vitse  cumulats  refponderit .    Etenim   Auditores,  poft- 
quam  certum   mortis    fuae    tempus    fingulari  Dei  beneficio   prsnoverat  ,  quod  etiam  in   quibufdam 
fchedulis  notatum  reliquit ,  ac  faepe  prsedixit  ,  quamquam  extremum  illum  diem  femper    in    omni 
vita  meditari  confueverat ,  ita  ut  non    in  mente  folum  ,  fed  etiam  .in    flgillo  ,    quod   literas  obfi- 
gnabat ,  mortis   imaginem  retineret  impreflam ,  &    quicquid    audiret ,  quicquid    loqueretur ,  quic- 
quid  ageret ,  perenni   mortis ,  judiciique  meditatione  condiret:   tamen   ut  ad  eam    non    nifi   para- 
tiffimus",  &  quafi  expertus  accederet ,  fingulis  diebus  precibus  ab  Ecclefia  inftitutis  ,  fpiritum  fuum 
Deo  Opt.  Max.  quafi  quotidie  moriturus,   commendabat.  Itaque  appropinquante  jam    morte  quam 
a  fe  diu  expeclatam    lactus  excepit,  cum  corporis  viribus  ob  diuturnos  Iabores ,   &    inediam    pe- 
nitus  exhauftis,  jaceret  in  Ieclulo ,    perpetuam  illam  cogitans  a?ternitatem ,  &  dulciflimum  Jefu  no- 
men  identidem  repetens,  facramentis  omnibus  pie  fufceptis ,  intentis  in  Ccelum  oculis,    poft  diem 
feftum  SS.  Petri  &  Pauli ,  fub  eorum  patrocinio  placidiflime  efflavit  animam ,  &    ut  confidimus,  in 
beatiflimam  illam  cceleftium  animorum  patriam  evolavit .  O  te  felicem  ,   cujus  bene  a<3am  vitam— 
felicior  mors ,  mortem  vero  feliciflima  vita  confccuta  eft !  Hoc  meum  eft  gaudium ,  hoc  levamen   dolo- 
ris    mei .   Quod  in  te  fuit  immortale,  mors  ulla  non  Isefit,    &  quod  mortale  furripuit,   illud    efl: 
gloriofius  redditura  .  Quamquam  non  hoc  uno   duntaxat  animi    mei  lactitia    continetur  ;    fed  illud 
accedit ,  quod   nos  &  univerfam  Ecclefiam  ,    ficut  vivens  in    terris  fummopere    diligebas ;  ita  fpe- 
randum  eft    fore :  ut  in  Ccelo  jam  pofitus ,   tuis  apud  Deum  precibus  multo    magis ,    quam  antea- 
protegas  atque  defendas.  Noftrum  nunc  eft  Auditores,  ut  mcefti  de  illius  difceflu  ,  Iseti  de  felici- 
tate,  non  folum  ejus  mrmoriam  fumma  cum  charitate  celebremus ;  fed  egregias    virtutes ,   quibus 
in  aeterna  Iuce   conftitutus ,   &  cum  Deo  ipfo    conjuntfus  eft ,    fic  imitemur ,  ut   ipfi   tandem    ali- 
quando    ex  labore  ad  quietem ,   ex  caligine  ad  lucem ,    ab  exilio  hoc   mifero  ad    feliciflimam   pa- 
triam,  ab  hac  funefta  lacrymarum  valle  ad  fupernas  beatorum  civium  fedes  commigrare  valeamus, 
Amen. 


JUSTI 


XI 


JUSTI    BARONII 

VETERA   CASTRENSIS 

THEOLOGI    JURISCONSULTI 

ET      CONSILIARII 

M   O    G    U   N    r. 

In  Obitum .  .-■; 

LLLVSTRISS.  ET  REFEREHDISS.  DD.  CJESARIS  BAROHII  SORAHl9 
S.  R.  E.  Presbyt.  Cardin.  S.  Q*  Afoftol.  Sed.  Btbltoibtcarti ,  &c 

Ad  R.  P.  >4icoIaum  Serarium,  Soc.  Jefu  Theolog.  ac  Profeff.  Moguntinum  . 
PAREHTALIA. 

POfteaquam  mihi  renunciatum  eft  ,    SERARI ,  de   6r»ftu    Illuftriffimi   &    Reverendiffimt 
Cardinalis   D.   Cfe^ARIS  BARONH  SORANI  ,    viri  ,  flcut   ipfe    nofti  ,    longe    Maxi- 
mi  ,  &  quod   ipfa  invidia  tefte  afleveraverim ,  pientiflimorum   omnium    dofliflimi;    & 
docliflimorum  omhium  pientiflimi  :  fane  qtiam  pro  ea  ac  debut ,   quamque  res    ipfa  ac 
jactura  tanti   Principis  poftu'abat,  vulnere   doloris    perulfus   fum   acerbiffimo,  majo- 
remqne    eam  calamitatem   exiftimavi ,  quam  qua;  vel  verbis  a    me   txprimi ,.  vel    ullu 
lactyn-arum     font:    fatis   digne   deplorari  atque  expiari  poffet .  Equidem  poft  beatum  CLEMENTIS 
VIII.   P?nt.  Opt.    Max.  &  numquam  fine  pretfati  ne   fempiiernae   glorise   nuncupandi    exitum  ,    fic 
fenfi  ,  atque  etiamnum  fentio ,   nullum  mihi  triftius  aut  Iuctuofius  nuntium    obvenire,  nullufh  Pc- 
clefiae  puraequ^    fidei  &    religioni    Catholicar    gravius  damnum  aut  deftimentum  ,    accidere    p  fle , 
quam  fi   BaRONIO  hoc  noftro    occumbente,  uno  quafi    momento  &  mihi   tutiffimum    fortunarurh— 
mearum   praefidiurh  ,  &  fortflimus  Chr:fti  athleta ,  qui  veluti  alter   (a)    Scipiudes  validiffima   hadte-   ta^   y;r~ 
^ius   fulmiii'  in  haereticorum  caftra  contorfiffet ,  ftrageque   immenfa  edira  ,    ac    CENTURIIS  Satanae  6t    Aeni'. 
e  poris   inferi  in    detrimehtOm  fe.  clefiae   produclis,    gloriofae   profligatis  &  conculcatis ,     formidine 
nomihis  fui  paffim  ttriflfe  compleffet  ,   exantmis  fubito    concideret    fimulque  de    ftatione  vitae ,    ac 
praefidio    domus  Domifii  fil  cioribus  regnis    fucceffurus    decederet .    Eheu   vir  rhaxime  BARONII  , 
(b)    Pater  mi  ,  pater  mi  ,    currus  Ifrael   &   aurigx  ejus  :   tu    tantus  (c)    Quiris    IetO  datUses?  Quam   (b)  4-Reg. 
tuti  tuo  pracfidio,   quam  gloriofi  &   illuftres  tua  fama   fuimus!    Nimirum    illud    ad    confertiffimas   ».  n. 
huiu^  faeculi  calamitates  fupererat ,   ut  te  etiam    duce    atque    aufpice   militiae  noftrae   deftitueremur  (  c )    Fefl. 
midataque  prirhipilis    agmina  hoftium,  fureri  deinceps  obiiceremus .    Sed    age  ,    tu   ad   p.ilmam   uf-  in  verb. 
que    decertafti  ,    tu  (d)  curfurn   confummajli  ,    tu  fidem  fervafli  :     repofita     efl    tibi     deinccps    coroncL*   Quiris  . 
Juflitia.  ,  Corona  inquam   (e)  ifhmarcefcibilis ,    quam  juftus  ille  agonothetes  ,  (/)  Leo   de    tribu  fuda,   (d)  i.Tim. 
(g)  Princeps  pajiorum  ,   tibi  tuique  fimilibus  ftrenuillimis  bellatoribus  in  beato   illo  aevo    retrtbunt-  4.7.8. 
rus  eft  :   (  b)  Ubi    non  efi   moYs  ,   hon   iuftus  ,    non  laffitudo,   non  infirmitas  ,   non  fames  :    nul/a    fitis  ,   (e)  i.Pet. 
nullus  sflus  r    nuUa  corrUptio  ,   nuUa   ihdigehtia,    nultx  mvflitia  ,    nulla.  triflitia .  (i)    Qtia;    gIoria_.    J.4. 
non     minuitur    copia.   pojfeffoYum  ,    nec    fit   anguflior    numerofitate   cohstrcdum,  fed    tanta     cfl    multis  ,   (f)t.  Ap. 
quantx  paucis  ,  tanta  fingulis ,  qucvnta   cmnibus :  omnibus  inquam   cceleftis  regni    fociis ,    hominibus    5.  5. 
parit^r  atque   (h)    Angelis    &  Jfrchahgelis  ,  tbronis  &   dominationibus  principatibus    ac     poteflatibus  ,   (g)i.Pct. 
&C   (')  Ubi    dulcis  fohmnitas  a  peregtinationis  hujus  trilli  labore    redeuntium  ,  ubi  feflivita-s  fins  fi.    5.  4. 
ne  ,  stcrnitas  fine    labe  ,  fercnitai  fine   hube  ;  (m)  talis  denique  delettatio  pulcbritudinis  ,    ut  femper   ( b  )   Aitg. 
tibi   prnfens  fit ,     &   nuixquam  fatieris  :  immo  fcmpcr  faticris  &  numquam  fatieris  .     Si     enirh    dixe-  de  Symbt 
ro  ,    quod  humquam  fatiaberis  ,  fames  erit ;  fi  dixero  quod  fatiabcris  ,    tunc    tibi    nec   faflidium     erit  ,   /.3. 
rcc  f.imes .    Quid  dicam  ncfcio ,  fcd   Deus  habet ,  quod  pro  abundaniia  liberaliratis  fur    tibi    caete-  (*)  Aug. 
ri  que  tuis  &  (n)  Chrifli  coh&redibus  exhibiturus  fit .    Hanc  igitur    gloriam    tibi     BARONI   minime  Sup.  Pjal. 
nos   invidere  ,    fed  gratulari  ,    non  praematuraTi  dxere  ,   fed    artaii  &    labori   tuo  tempcftivam  cen-  49. 
f.re  ,    adeoque   pofitis  querdis   omnibus  ,    &  lir.gua  &    mente  tranquillo    quietis    tuae  portui  ,    ad  (h)Cbryf. 
quem   falvus  appulifti ,  congratulari  oportet  :  illius  infttper   memores ,    quod    prsedare    a   quodam  derepa. 
prifci   faeiuli  authore    fcriptum  exttt  :   (0)  Mortalibus   univerfis  ab    rerum  natura   (sr  actipicndi  Jpiri.  lapf, 
tus  ,   &  reddendi  eodem  momento  temporis  legem   dici  ,   atque  ut    mori  neminem  folere,    qui  non    vixe-   (l)Aug. 
rit  ,  ita  nec  vivere  quidem  aliquem  poffe  ,  qui  non  fit  moriturus  .    Et   iterum  :   (  p  )  Humantt  vita.  con-  fup.  Joan, 
ditionem  ,   inquit ,  prxapue  primus  &  ultimus    dies  cvntinet  :  quia  plurimum   interefl  ,   quibus   aufpiciis   hom.    Ego 
ihcboetur  ,    &  quo  fine  claudatur  .     IDEOQUE    EUM    DEMUM  PELICEM  FUISSE  JUDICAMUS  ,  jum  paflor 
CUI  ET  ACCIPERE  LUCEM   PROSPERE,  ET  REDDERE  PLACIDE  CONTIGIT  .  Medii   tempo.   bonus . 
ris  curfus  ,  pYout  fortuna  gubernaculum    rexit  ,    modo    afpero  ,    modo    tranquillo    motu   peragitur  :  fpe_,   ( m  )  Idem 
fcmper  minor  ,     dttm  <&*  cupide    votis  cxtenditur  ,   &  fere  fine  ratione  confumitur  .     Nam    etfi  to    be-  fup.  Joan. 
he    uti  vclis ,   etiam   parvum  amplijfimum  ejficies ,    numerum    Unnorum    multitudine  opcrum  fupcrxndo.   bom.$. 
'  Alioqvi   quid    attinet    inerti  mora  gattdcre  ,   fi  magis  vitam   cxigis  ,   quam   approbas .    Hacc    ille  .   Sed   (n)  Rom. 
longius  me  dolcr  atqtie  amor  ih  hoc  veftitulo  ftatim  orationis  mese  tranfverfurh   abripit  SERARI  :  8.  17. 
ad    te   fermonem    cmvetto,  tibique  hac  reliqua    PARENTALIA    mea   dico  &    cohfecro,    qui    no-  (o)Vahr. 
fti ,    quanta    m  hi   cum   hoc    lumine   Cardinalium  ,    cum  hac  columna    Ecclefiae   Catholicat   int-rceffe-  Max.  /.5. 
rit    cognatio  ,  quanta    ejus  in  me    merita,  quantus    amor    &   benevol^ntia    extiterit  ,    quanta    vi-  f.10, 
cirtim   mea    ih    ipfnm    obfervantia  ,    &    cultus ,   ut  fi  quis    nunc   parentandi   officium  ftbi   fumpm-  (/>)  Idim 
■^rtis ,     jufta  illi    petf<  Ivf  re ,    vel    lav.dum    monumenta  extruere  Velit  ,   nemo    id    meliori    iure   aift  lib.^.c.n. 
Annalium   in   kxronium  t  t  z  F"^" 


— an« 


xij  E    L    O    G    I    A 

poffit ,  aut  debeat ,  quam  ego  unus ,  filius  ipfius  quafi  adoptivus ,  quem  Romaf  in  EafiHca  S.  Jcan- 
nis  Lnlerxnrmno  ab  hific  circiter  Texto ,  •  fccramerffqTCONFIRMATIONrS  folenniter  fibigenttt , 
impreffoque   perpetuo  cognominis'  arrhabone -,in  familiam  fuam  Uibens   volenfque '  cooptavit .    Qua- 

(a)  E6*'rf.4k  re'*]uia  jam  pridem  tertius-(«)~£j>*'/?oto,»w  mearwn  liber  pknius  uberiufqiie  teftata*_eft ,  pjy- 
p.  10.  ribus  hic  verbis  uti  defino.  Ac  fane  fi  vera  funt ,  quae  de  funeribus  antiquorum  Romanorum  a 
13.14.       diverfis  hacftenus  memoriae  prardita  reperiuntur-,  prsecipuas  irt  lllis ' partifs    FILIORUM'  fuperftitum 

(b)  Seru.faiffe,  m  fcilicet  ipfi  primo  omniura  ( k )  abliitum  peruntfumqe  a.  funereis_,  lrbitirianis  &  pol- 
in6.Aen.  lincloribus  cadaver  parentum ,   debitoque  ornatu  ac  veftitu  ,  (c)  qualem  fcihcet  vel  partus  in  bel- 

(c)  Polyb.  lo.honos,  vel  publice  geftus  Magiftratus  reqtHreret )  -decoratum -ad  januam  -diumcomponercnt  , 
lib.6.Liv.  eoqueloco.-acltatu-collocarent,  (d)-ut  pen  ieptem  tpfos  diesiaciera  &L  ped.es  Jiaberet.  exientos 
Iii.34.        ^d  viam,  &  in  publicum  obverfos.  Deinde   ut  (e)  iidem  kl  deducendo funere  velatis  irent  capiti- 

(d)  Perf.  bus,  filiae  vero  quo  omnia  pervcrfa  -viderentur  ,  nudatjv  ver.tice ^crwibus.  fparfis .  Infuper  ut  ac- 
fat.i.         cenfo  extra  Urbem  rogo,  r/)"CUm  decurfum  tuiflet  a  thrlitibns  ter-finiftro-orbe^circa  eundem  pro- 

(e )  Plut.  jeclis  armis ,  verfifque  infignibus  (g)  ipfi  etiam  filii  cum  univerfo  populo  folenni  ntu  rogum  paren- 
in  Probl.  tum  ambirent;  ac  tandem  cum  combuftis  cadaVeribus"Saeerdotes  ofla  legere  inciperent ,  lpfimet 
Rom.  14.  ftatim  ad  idem  fe  officium  accingerent,  (h)  inventoque  primo  parentis  ofle  eidem  gratularentur , 
Ovrd.  6.  etimque  tamquam  DEUM  jam  fatfum  confalutarent, '&c.  Si  inquam  hxc  omnia  lta  vero  confen- 
Meta. .        tanea  funt  ,  ego  in  hoc   quafi  paterno  meo  funere  ,  cui  praefens  Roma:  ( quod    unice  defideraffem ) 

(f)  Vir.  exprnando ,  deducendo  ,  flendo ,  atque  ambiendb  debitum  impertiri  officium  •  non  ■potui ,  ■  quomodo 
11.  Aen.  me  ab  reliquis  iftius  pietatis  partibus  exolvam  :  id  eft  ,  quo  paclo ,  fi  non(/')  mxximx  quod  ajunt 
Ser.  ibi-  boflia. ,  parentem ,  vel  integras  a  capite  exequias  repetam  (qua  in  re  jam  dudum  in  Urbe  labor 
dem.  multorum   atque  Oratorii  in  primis  patrum ,   quos  tanquam   fratres  fub  commuiubus  B.  PhtlipptHe- 

(g)  Plm.  rii  dulciffimi  in  Chrifto  parentis  fui  fignis  militantes  unice  colebat  BARONIUS ,  gnavitcr  deiudiu 
Probl.  vit)  hoc  faltem  poftremum  confalutandi  &  congratulandi  munus  citra  lmpietatis  atque  mgiatitu- 
Hcm.14.  dinis  notam  praetermittere  ,  queam  equidem  non  video  Eft  fane  fi  qua:ns ,  virtute  tua  atque 
(h)  Plut.  immortalibus  monumentis  toto  orbe  laudatior  BARONIUS  ,  quam  ut  mea  quahcumque  commen- 
ibtdcm  datione  vel  minimum  indigeat.  Nec  parum  reformido  Favorini  I  hilophi  virgulatn,  (k)  qutjjff- 
(i)  Cie.  pius  effe  dicebat  ,  exigue  atque  frigide  laudari,  qaam  infcicanter  &  gravitcr  vitupcran  .  Qut  tnim 
3..  de  lcge.  male.  dicit  &  vitupcrat  ,  inquit ,  quanto  id  acerbius  ftcit,  tam  maxima  mole  pro  iniquo  &  tntmico 
(k)  Cell.  habetur  &  propterea  plerumque  fidem  non  capit  .  Scd  qui  infxcunde  atque  jejune  latld&t .,  *  dc- 
lib.ia.  flitui  a  caufa  videtur  ,  ^*  amicus  quiiem  creditur  ejus  ,  quem  lauiare  vult  ,  fcd  nihil^  pojfc./rcpe- 
c.  3.  rire ,  quod  jure  laudet .  Cui  fuffragatur  &  alterum(/)  Joann.  Patriachae  Jerofolimytani  m  yita^S. 
(I)  lnterp.  Joann.  Damafc.  Ru(licioribus  ,  inquit ,  danda  efl  venia  ,  fi  quem.idmodum  poffint  orationes  rudt  at- 
Jac,   Btbh  que  inelaborato  (lylo  profcquuntur ,  cum  eorum ,  qui  Deo  placuerunt  ,  rcs  geftas'  cxponunt  .    At  qui   e- 

loquentis.  operam  navant  ^iis  ignofci  minime   debet ,  fi  Sanclorum   vitas  ncglcxerint ,  cafquc  tumultua- 

ria  duntaxat  opera    confcripfcrint :  pr&fertim  fi  virorum  eorum  vitam   litteris  compleilantur    (  audi  BA- 

RONII  noflri  iixruTraaiv)    qui  per  omntm  vits.  curfum  ttbris  invigilarunt  ,    atquc  doclrms    adiumcn- 

to    tum   mentem    ab   infcitia  &  oblivione ,   tum  animam    ab    omni   turbulento    motu    repurgarunt  ,  qtit 

huic  terrs.  amhitui  ornamentum  attuhrunt  ,  ac    mundum  omnem  per  libros  a  fe  elaboratos    illuflrarunt, 

non   cxlerna  duntaxat  fapientis  gratia  pollentes  ,   verum  etiam  Paracleti    lumen   copipfc  atque  affluen- 

ter  emittentcs.  Haclenus   ifti  .  Verum  utcunque  fit   SERARI  ,  tua  authoritate  permotus ,    tuaque  co- 

hortatione  roboratus ,  qui  jam  dudum  ad  hoc  fingularc   pietatis  officium  te  mihi  admonitorem  prx- 

buifti,  quique    &  quid  muneris  mei   rationi ,    &   pofteritatis  arbitrio  foret ,    accommodatius ,   opti- 

me  profpexifti ,  tribus  quod  ajunt  verbis  exponere  in   praefens  conftitui ,  quas  potiffiminn  dotes ,  & 

quae  divini   numinis  fignacula  ego  in   Principe  ifto  ,  a  primo  cum  eodem    notiti-    tempore    fufpe- 

xerim  maxime ,  quantufque  mihi  adeo  BARONIUS  cum  vivus  fuerit ,   tunc  mortuus  mento  omtu- 

bus  efle  debeat.  MAGNUS  videlicet  in  primis  atque    illuftris  animo  quem   omni  virtutum   fctentia- 

rumque  genere  habebat  excultiflrmum  atque  inftru<fliflimum  ,  ut   cum   magnis    illis    &    doclnna:  & 

fapientia;  heroibus ,    quos  etiamnum  hodie  admirabunda  veneratur   Ecdefia  ,    quofque  maximis  undi- 

quaque  profequitur  latidibus ,  haud  infcliciter  comparari  poffit.  Argumenta  non  conquiro  :  piaculum 

foret ,  rei  tam  teftata? ,  atque  ipfornm  etiam  hoftitim  teftimonio   comprobata:    nunc    demum    anxiis 

rationum  documentis  atque  experimentis  fidem   vel  quarrere  ,    vel  aftruere  velle  .    MAGNUS  dein- 

(m)Corn   ^e   corPore  &  ftatura ,  quae  ei  divinitus  habilijfima  &  fpeiftatiflima  contigerat,  (m)    quadrata  fci- 

Celf     lib   ncet '  "on  ea  2rac'1'*  nimis ,   neque  nimis  obefa ,  carteroqui  longa  &  robufta ,    ut    excelfus  ille  ani- 

de  rc    '  nius   non  n'^  ac^  Jr^^ntis  natus  pari  corporis  robore  fubnixus ,  perferendis   illis  continuis  &  con- 

incdica       lcribendi  &  commentandi  laboribus  tanto  reclius  fufficere  poffet.  Quo  minus  illam  (»)  Valerii  fcn- 

eap    1  tentiam  probo,  »/'«2/0  robore    membrorum  vigorem  mentis  hcbefcere ,   quafi  abnuente    natura    utriufque 

(  n  ')  VaUr    ^0"'  largitionem  ,  ne  fupra  mortalem  fit  fclicitKtem  ,  eumdem  &•  ■validijfimum  ejfe  &   fapientijfimum. 

Max.  i.o'.  Nam  etfi  matris  naturar  foecunditas  hac  geminata  liberalit.tte  non    ufquequaque ,  neque   erga  omnes 

c.  ii.      *  utitur  ,    tamen  quandoque  ,    &  pulcherrimam     inde    corporis   atqtie    animi    harmoniam    etficit  : 

quod    prater   variam  exemplorum  fegetem ,  quibus  plena  funt  hiftoricorum  monumenta ,  ipfa  etiam 

communi  fermone  trita  parcema  adumbrat  ,  it&s  a'5<ffv  Tvpumibc:  cujus  vim  atque  fenfum  praeter  cx- 

(o)lih.i.  teros ,  Mthiopes  ifti   Macrcbri  vel  maxime  videntur  aflecuti  :  qui  (0)  Herodoto  authore  quem  tx  po- 

pularibus  fuis  maximum ,    (3*  pro   magmtudinc    validum    judicarent     Rcgem   fibi    potijfimum  deligere 

confueverunt .  Sed  nunc  ad  BARONIUM  meum  redeo  quem  porro    MAGNUM  qiioque  ac  fublimcm 

fingularis    fortuna  fecit ,    honefto  quippe    inter    fuos  loco    natum ,  mediocribus  opibus   inftructum, 

ac    tandem  virtuium  fuarum  merito  ad  auguftum  illud  Cardmalitis  purpurs.  dectis;  quo  hodie   inter 

Ecclefiaftifas  dignitates  vix   ulla  extat  m.ignificentior ,  aut  fplendoris  abundaptior  ,  non   tam  volun- 

'  tate  vel  ambitione    fua  eveclum ;   quam  majorum  authoritate    pertraclum   atque   Imperio  confirma- 

tum  .  Quo  tamen  illc   dignit.ais  culmine  tanta  huniilitate  &  rmdeftia  ufus  eft ,  ut  purpuram  magis 

gerere ,  quam  noffe  vel  aeftimare  videretur :    Sibique  id  humanitatis    Sc  beneficentia? ,  non   honoris 

infigne  collatum  crederet :  per  quam  diflimilis  aliis ,  qui   collatis  fibi  dignitatum  titulis  &  emblema- 

(p)Vahr.  l's  non  n'flac^  faftum  ac  contemptum  caeterorum  abutuntur:  (p)  Valeriano    forfan  illo  Pfeudndog- 

Max.l.  2.   mate   imbuti ,  quidquid   7«  excelfo  fafligio  pofitum  humili ,    ^r   trita   confttetudine    quo  Jit  ,  vcnerabilius 

c.6,'       '  vacuum  effe  convenire .  Sed  aliter    BARONIUS :    qui    ex  innata  fibi    atque    imperata    humilitate    & 

modeftia  &  (quae  nova  ipfms  laus  eft  ,  continentiffima  quoque  vitae   ratione,    jejuniis    &     eleemo- 

fynis,    hofpitalitate    &    benignitate   erga    pauperes  ,    peregrinos   pariter  &  indigenas,  viduas    & 

orphanos,   f  crificiis  quotidiarils ,  &  facrorum    locorum,    maxime  Bafilicae    SS.   Apoftolorum    Petri 

&  Pattli    vifitationibus  &  fupplicationibus  frequentiflimis  ,  templorum  diverforum  reparationibns3 

nec 


D  £    BARON  I  O.  xiij 

iicc   non  aliorum    magnificorum    operum   in    honorem   Dei    &  fanclorum    cum  Rom&,  tum  Sor& 

iaclis  pracclaris  extructionibys ,  tantum  fibj  authoritatis  atque  admirationis  apud    omnes   conciliavit 

pondus,  ut  in  ifta  «dhuc  carnis  farcina ,  quae  (<*)  animam  non  immerito  aggravare  fertur,    a,«-  (a)  Sap. 

(j.*Tt\Tos  propemodum  &  vifus  crederetur  famftus.  Appello  hic  omnes,  quotquot  Principem  gentium  9.  15. 

Romam  proximis  ab  hinc  triginta  annis ,  five  pietatis ,  five  curiofitatis  gratia  umquam  perluftrarunt , 

utrum  non  fub  primum  ftatim  ingreiTum  lucem  iftam  Baronainae  pietatis  &  fanclimoniae  quafi  fidusquod- 

dam  illuftre,   fplendere  publice  atque  in    ore    omnium    oculifque  verfari    animadverterint?    Hujus 

quippe  nomen  celebre  in  Ecclefiis ,  celebre  in  Schalis ,  celebre  in  curiis  8?  Tribunalibus ,  celebre 

jnter  magnates  ac  principes ,  celebre  inter  cives  ac  plebeios .  Summa  omnes  paffim    BARONIUM 

omnes  velut  fingularis  exempli  &  fandtimoniae  virum ,  germanumque  Ncrian&   plantationis    florem , 

fufcipere  ,  colere  ac  venerari.  Tales  nobis  facrorum  fuorum  antiftites   haerefis    quoque  fi  poteft., 

uominet ,  qui  cum  doflrina  exquifita  feriam    quoque   pietatem  conjungant ,  expunclaque    ex   animis 

omni  faeculi  folicitudine,  abdicatis  omnibus  carnis  illeqebris  &  blanditiis ,  eo    fe   totos  componant, 

r.t  non  ( b )  qut  fua  fuvt  qu&rcrc ,    fed   quae  DEI ,   non    partiji    cultum   cum    numine ,   fed  fe  illi  ( &  )  Thil. 

lotos    in  holocautomata  offerre  nofcantur ,  Haec,   haec  funt   noftrae   Romanae  Ecclefia;    infignia  harc  *•*!• 

leffera  militaris ,  qua  confeftim  omnis  allophylorum  hypocrifis  6:  prophanitas  proditur  &    haereticae 

malignitatis  palam  convincitur  &  condemnatur.  Sed  jam  dudum  me  ingens  illa  fcriptorum  BARO- 

NII ,  atque  ANNALIUM  in  primis  ECCLESIASTICORUM  magnitudo    avocat  ,  quae  tanta  eft  ad 

XII.  ufque  tomum  projucla   (in  quo  non  fine  miraculo,  quod  omnis  obftupefcet  aetas,  profpeclo , 

atque  etiam   in  veftibulo  ejufdem   Tomi  difertis  verbis    prarnunciato    ac  praefcripto   vix  menltruo 

vitx  fuae   reliquo  fpatio  ,  cajamum  pofuit,   &    quafi    XII.    labores  Herculis   terminavit)  ut  cura-. 

quovis  mortalum  trophaeo  ,  cum   quibufvis  literatiffimorum  virorum  &  hujus  &  fuperiorum  faecu- 

lorum  monumentis  certare  ,  multoque,  rectitis ,  quam  Poetx  illius  quifquiliae ,  Tittilum  illum  trium- 

phalem  fibi  vendicare  queat; 

(c)   Exegi  monuiuentum  tre  perennius ,  (e)Horat. 

Regaliquefitu  Pyramidum  altiiis .  l.^.Carm. 

Quod  nort   imber  edax  ,  »0«   Aquilo  impolcr,)  Od.  30, 

VoJJit  diruere,    aut  innumer xbW s 
Annorum  feries  ,  &  fuga  temporum  . 
Non   omnis  moriar ,  multaque  pars   m:i 
Vitabit  Libitinam  :  ufque  ego  poliera 
Crefcam  laude  recens ,    dum  Capitolium 
Scandct  cum   tacittt  virgine  pontifex  « 

At  fane  fi  quis  vel  rerum  hoc  opere  digeftarum ,  id  eft  ,  univerfae  hiftoriae   Ecclefiaftica?  a  primis 
nafcentis  Evangelii  incunabulis  ,  ad  feram  ufque  ipfius  XII.  faeculi  ac  prope  devexam    aetatem  con- 
.  tinuo  filo   dedudae  praeftantiam   atque  utilitatem  fecum  ponderare  ;    vel   ftyli   atque    ordinis  ,   quo 
haec  ab  Authore  nottro  digefta  funt ,  elegantiam  &  gravitatem  ,  confiderare  ;  vel  in  folvendis  fub- 
inde   pro    tanta    rerum  ac  temporum  varietate  occurentium    difficultatum   nobis ,  perpurgandifquej» 
hiftoriis,    &  fpuriis   a  genuinis  diicernendis  adhibitam  fingularem  induftriam  aeftimare  ;   vel  demque 
molem    ipfius   op-  ris  ,  ac   frudtum  inde  uberrimum  ad  totius  Ecclefiae  florem    &  fplendorem  haere- 
ticorumque  opprobrium ,  &  confarcinatas  in  primis  illas  merifque  dolis  &  mendaciis  confutas  MAG- 
DEBURGENjUM   CENTURIAS   penitus  conculcandas  atque  extirpandas ,    jugiter  redundantem  re- 
clis  intueri  oculis  velit:  cui  dubium  effe  poteft  quin  omnes  aequi    rerum   aeftimatores    huic    judicio 
noftro  fubfcnpturi  nihilque  a  nobis  vel  falfi ,  vel  hyperbolici  diclum  omnibus  libere    calculis   com- 
probaturi    fint  ?  Illos  vero  rigidos  Catones  parum  moror,  qui  nec  fuae  ,  nec  publicae  fatis  rei  pro- 
vidi ,   nefcio  quos  in  fcfrpo  nodos  quaerere ,  averruncandoque  huic  tam  praeclaro  operi  fafces   etiam 
fuas  criticas  ninitari  pc rhibentur  .  Aufint :  cornicum  oculos  configant :    manes    laceffant    defundo- 
rum :  turbas  publice  dent  :  quam  belle  operam  fuam  Iocaturi  ,  quidque  praemii  Iaturi  fint ,  me    va- 
te  dolentes  paulo  poft  experentur.   Nobis  de  BARONIO   noftro   honeftiflima  ftet   fententia:  Prin- 
ceps  efto  miht-pietatis,   princeps  literaturae  &    hiftoriae   facrae  ,  qui  ut  olim  (d)   puto  fiudiojis ju.  (jwV  1 
•venibus    certatim   Atbenas  petentibus  ,  ipfumque  Platonem  pr&ceptorem  qunrentibus  ,    Kili    fiuminis  in-   V.  '    " ,"!' 
explirabiles  ripas  ,  vaflijjimofque  campos  ,   affufam  barbariem  ,   &   flexuofos  fojfarum  ambitus    JEgyptio-   R  "*'     '  ' 
rum  fenum  difcipulus  luflnbat  -.  fic  ipfe  ad  colligendam  certam  atque    enucleatam    ECCLESIASTI-        *   7* 
CORUM  ANNALIUM   feriem ,    inenarrabiii    ftudio,  contentiffimo  labore  ,    nullis  operarum  admi- 
niculis  fublevatus,  fua  unius  fretus  indefeffa  vigilantia ,  ad  extremum  ufque  vitae   punilum,  annum 
circiter  LXX.  (paulo  minus   quam  (e)  laboriofus  ac  diuturnus  illae  Academicae  Sapientin  Cameades  (e)Valer. 
qm  nonaginta  exphtis  annis ,  &    ne  extrema  quidem  hora   agitatione  ftudii  vacua  relicla ,  cujus  ope-  ,j,/(/# 
ribus  ita   fe  mirificum  -addixerat ,   ut  cum  cibi  capiendi   caufa  recubuijfct   cogitationibus    inb&rens  ma- 
num  ad  mcnfam  porrigere  obUvifceretur ,  McUjfxque  uxoris  officio  ad  inediam  arcendam  dexteram  fuam 
uerefariis  ufibus  aptaret ,  eumdein  &  vivendi&  philofophandi  finem  habuit )  omnes  omnium  quotquot 
ufquam  feleiftifllmas  intra  BibJiothecas  haberi  potuerunt,  probatiffimos  &  fide  digniffimos  commentarios 
conquifivit  &  pervolutavit,  ut    quod   quifque  fparfim  dixiffet ,  ipfe  in  unum  fafcem  compingeret, 
atque   una'  tabella  ledori  (/)  incorruptis  rerum  ge/iarum  monumentis  confpiciendum    praeberet .  Quo      _         . 
tam  referto  &  .  locuplete    thefauro ,  fi  paulo  diligentius  ad    inopiam  fuam    fublevandam,  &  corri-  (f)l'u-'* 
gendos   fcedos  errores   uterentur  ii ,  qui  nefcio  quo  reformati  Evangelii  deliro    fomnio  capti  fepa-  ^        ^ee' 
rata  tendere'  caftra ,    &  pervicaces  praeferre  animos  pulchrum  ducunt,    ne    illis  facile  fraus  Centu-  x* 
rionum  fuorum  fuboh  fceret ,  repetitifque  veteribus  eaSlris   in  unam    nobifcum    focietatem  &   mili- 
tiam   coalefcerent .  Sed    illi  perfuafionibus  fuis  vanis  pertinaciter  inhtrentcs    obdurant  fe    fquod  ait 
Laclantius    (  g  )  contra  mantfeflam  veritatem  ,    non  tam    de  fuis    religionibus ,    quas   prave  ajfcrunt ,  /  »  w/5 
hene   meriti  ,  quam   de  fe  male  :    qui  cum   habeant  iter  reflum  ,   dcvios  fequuntur    anfratcus  :  planum  Jlfgjfo 
deferunt ,   ut  per  prscipitium  labantur ;  lucem  rclinquunt  ,  ut   tn  tenebris  csci   ac  debiles  jaceant .  His       /•      «  T> 
tonfulendum  efl  (  ita  nos  ex  animo  confulimtis)  ne  contra  fe  pugnent  velmtque  fe  tandem  ab  invetera-        *" 
tis  erroribus  Uberari .  Quod  omnino  illis   facile ,  pronum  &  manifeftum  erit ,  modo   ne  pigeat ,    ad 
percipiendam  veritatis  TrXnpw^ffp 'av  legcndi  vel  audiendi  patientiam    commodare .  Verum  revocat  nunc 
Oratio   ad  BARONIUM   noftrum  ,  alterum   illum  Tit.  Livium    (b)  lafleo  cloquentis.  fonte  manantem  (h  )  Hier. 
ad  qurm  non   folum  dc  ultimis  Hifpanis.  Calliarumque  finibus  ,  fed  &  de    caeterarum    Nationum  re-  ep.ad 
motiffimis  oris ,  plurimos  venifle  doclos  ac  nobilcs  viros ,  cum  cxteris ,  tum   mihi  etiam ,  qui   co-  Pauh 

ram 


#\4 


e   l   a  g  i  &' 


1?.  25. 

(d)S.Greg. 
1. 4.     rrior 


Vsm  nialtis  e»ram  Isctus  afpexi ,  falutattonibufque  eorum  pfa?fens   fnteffui  ,  conflat:  adeo  vt  tpa; 

^  ad   contemplationtm    fui  Roma  non   traxerat,  itnius  bominfr  farmt  pcrdttxerit .    tittbmttfut  ftfleft  rtiam 

hsc  noflra  ttttir  inauditum  omnibus  f&culis  celcbrandttmque  mirdruhtm  ,ttt  urbtm  Tatftam  itrgrejfi ,  nlntd 

txtra  urbcm    qusnrent .  Atquee   ha>c  ipfa  fexta  BARONII  MAGNlTUDO  eft,   gloriSe   fcilrcet    &tto- 

minis  ipfius  immenfa  quaedam  carlebritas,  quae  Totum  pervagata  Chriftianum  Orbefn  ,   ac  dotTgiffime 

diffitis  terris  &  nationibus  pervulgata  ,  tarrtum  illi  decorem    atque  ornamentum    .ittulit ,    nt    omrti- 

(x)  Valer.  DUS   cognofcendi    hominis    cupiditate    accenfis,   quemadmodum    olim  (a)    Demoflhtnis  cvmmtmornto 

Mxx.    lib.  nominc  ,  maxims  ehquentis  confummatio  :  'ita    nunc    BARONII    cognomento    exaudito  ,    optifni  *t- 

8.  cap.  7.  que   exquifititfimi   Hiftorici ,    addo    etiim    ftrenuiffimi    &    fortiffimi  Catholica*    fidei    propugnato- 

ris  &  defenforis  admiratio  animis  ftatim  audicntium  cboriatur .  Quibus  omnibus    ita  'Ccnflitutis ,  quid 

confequi  poteft  aliud  ,  quam  (quod  in  feptima  ipfuis  &  potiffima    MAGNITUDINE  pono)    fempi- 

ternae   gloria*  &   coeleftium  a  Chrifto  eidem    BARONIO  noftro    retribuendorum    pnemiorum   uber- 

rima  quaedam  feges ;  quam  tanto  majorem  illi   atque    ampliorem    prae  caeteris    auguramur ,    quanto 

ffi)  t.Heg.  fortius    hic    in  terris  (b)  pr&lia  Domini  prsliatus  efl,    cjtiantoque  majori  labore  ac    folicittidine    in 

15.1«:        (C)  tahnti  fibi  concrediti   fcenus   mdtiplicandum  ferrrper  incubuit .  Quoniam  enim  Beat.    Gregorio 

(e  )  Ualt.  authore  ,    (d  )  Eleclis   in  hac  vita  efl   diieclio  opcrum  ,    rn  alia  qttoqtte   vita    trit    frcCulduhio  dtgntta. 

tum  difcrctio  ,  tit  qui  bic  alius  altum  fuptrat ,   illic    alius     alium  retributione    tranjcendat  ;    (e)    Et 

quemxdmoditm  in  domo    Patris    noftri     manjiones   mults   funt  ,    ita    diflincli  honorum    trdines   pmpter 

meritorum    confortium    communiter    quidetn    ietabttMur  ,  fcd  tamen   ttna  beatitudo  dtfpari  rvtributicnis 

(  v )    Idem  qualitate   inter   eos  dividetur  . 

I.  4.  dt.tl.  --        Quid  ergo  ?  Defiderat   Epilogum  otatio  mea ,  quem  unde  fatis  dignum  vel    accomochmtm  de- 

/oflw.i4-i-'proniam  ,   hafito.  Eft  fane  pracJara  Ctceronis  ,  nec  rruhtim  a  fidei    noftrae    myfteriis ,    inftitutive 

(/)   Tujc.  r,i  Jone   abhorrens  ftntentia  in  -Tnfculanis :  (/)  Nos ,  inquft ,  fi  quid  tale  accident  ,  ut  a   DEO   dt- 

1.   ctrca       nunciatum   videatur  ut  cxeamus  e   vta  ,    l&ti   &   agentes  gratias  pareamtts ,     emittiquc  nos  vcttflodia 

f.nem.         fr    lcnari  vinculis  arbitremur  ,  ut  aut  in  &tcrnam    &  plane  in  noflram  domum    remigremus  ,    aut  0- 

nini  fenfu  ,  molefliaque  carectmus  :  fin  autem   nihil  denunciabttur ,  eo  tamen  fimus  animo  ut  horribihm 

eum  diem  aliis  ,  nobis  fauflum  putemus  ,   nihjlque  in  malis   ducamus  ,     quod  fit   vel    a  Diis  tmmerta- 

J     libus  ,  vel   a  natura  parente    omnium  'tonflitutum  .  blon  enim  temere  nec  foriuito  fati  &  creati  fumus, 

fcd    profetlo  fuit  qusdam   vis  ,    qus  gtncri  ccnfuleret  humano  :  nec  id  gigneret  <tttt   aleret ,    quod    cttm 

exuntlainffet   omnes   labores  ,  tum   inciderct    in  mortis  malum   fempiternum  s  pottttm    potius  paratum* 

nobis  ,  &  pcrfugium   putemus  ,•   quo  utinam  vetis  paflis  pervehi  liceat .   Sin    refiantibus    ventis  rejtcie- 

mur ,  tamen  eodem  paulo    tardius  referamur  ,  ncceffe  efl ,  &  caet.   Harc  quidem  pie    fatis    Cicero ,    ne- 

que  extra    rhombum   forte  ,   ficut  diximus  . 

Sed  quia  hic   ad  turnulum  ftamus  doctiffimi  Theologi ,  &  prseftantiffimi  Hiftorici  ,  qui  tanquam 

(Z  )    Mat.  (S)  ftrtba  doclus  in  regno   Cslorum  piotulit  hactenus   de  thefauro  fuo    nova  &  vetera  ,  fuorumque  in 

,.    jI#    *ANNAL:UM  opere  coagmentando  omni  proculdubio  animi  cura ,  cogitationeque  defixus  fuit :  cogi- 

tes  velim ,    fi  fata  eum  hic  nobis   praefent-m  ftatuant ,  ifque  de  beato  fuo  excefTu  fcifcitantibus  no- 

(b  )Decp.  bi's  quidquam    rcpondere  velit ,  an  non  verba  illa  (h)  l.ateantii  fua  fafturus,  eanique  hic  coroni- 

Dei  c.  u/dttn  ,   Iarentalibits     neis  fit  daturtis :    Quod  fi  vita   efl  optanda  fapienti  ,    profeclo  nuUam   afiam    <Jfc 

eaufam    vivere    optaverim  ,  quam   ut  aliquid  effictam  quod   vita  dignum  fit  &  quod  utilitatem  legenti- 

bus,  etfi  nt.n  ad  eloquentiam  ,  quia  tenuis  in  nobis  facundis  rivus  efl  ad  vivendum  tamen    ajferat  :  quvd 

efl    maxime  ncecffarium .  Quo  perfeiio  fatis   mt  vixifje  arbitror  ,  ^r   officium    bominis    frr.pleffe    fi  labor 

'  meus   aliquos   homines  ab   errcribus   liberatos  ,  ad  iter  cxlefle  direxerit  . 

Habes  SERARI,  quae  pro  cccupata  vita  niea  de  ft.nere  hoc  Baroniano  paucula  nunc  cffalcge- 
re  confolandoque  luclui  noftro  ad  te  mittere  Jibuit.  Reftat  tahti  viri  manibus  non  tam  bene  pre- 
(  r)  Serv.  cemur  ,  eique  (  i)  terram  (qttod  antiquitas  fub  difce/Tum  a  lugubri  officio  perhibetur  feciffe)  levem 
in  1.  Aen.  effe  jubeamus  :  quam  ut  fancfis  ipfius  pracibus  inm'xi,_  &  patrociniis  defenfi ,  eandem  &  virtutts 
&  gloriae  viam  capefTamus ,  nofque  pauJatim  nd  idem  iter  accingamus:  memores  quod  ad  poftre- 
(  k)  Serv.  mum  vale  itidem  ccnclamari  nntiquitus  foJebat,  (k)  nos  cunttos  eundem,  ordine  quo  n.itura  per- 
f/  A.„\  ir.iferit  ,  fceuturos  ,  &  quod  D.  Paukis  ingerrinat ,  (/)  prnur  quifque  gefierit  in  rame  ,  ita  mcrch- 
(/  \'  Cor.'  dema  Domino  reportaturot  .  Qttcd  nt  folicita  te  mente  continue  cogitare  fcio  SERARI,  ita  ut  nre 
\  xL      '   i"  parem  tecum  folicitudinem   precibus   tuis  pertrahas,  atque  hunc  fragilitati  noflrje  prope  infixurh 


torporem  rragis   magifque  a  me  exuJem  facias,   ficuti  vehementtr  cupio  ,    ita  a   te   &  ieatis  BA- 
RONII  noftri   n.anibus  (ita  fas  eft  fperare)  quam  enixiffime  peto  atque  contendo. 


PII    MANES  ILLUSTRISSIMI    CARDINALIS 
CAS.  BARONII. 


IISDEM     PIIS 
M  A  N I  B  U  S  . 


MUltos   purpura  purpurans  venuflat .  At  me 
purpura  purfurans  gravavit  . 
Multos  purpura  Csfares  creavit  s 
Uon    me  purpura  Csfarem     creavit  , 
Vtrum   r.pperit  ante    purpuratum 
Orbi  quam  daret   effe     Cardinalem  . 
O   qttam   forduit  tffe    purjuratum  > 
O     cjtt.tt»    viluit  efie    Cardinalem  ! 
Kunc  me  purpura  deferens   levavit  s 
lllos    purpura  deferem  tnoleflat . 


NOn  fervire  cpibus  ,  fibi  smperaft , 
Hoc  efl  Csfareum   tfft  Cardinatem  0 
flammanti  Superos  amare  amore 
Hoc  efl  purpureum   effe   Cardtnalcrn  t 
Kon  fervifli    optbus  ,  tibi  imperafii  t 
IgnitQ  Supcros  amafli  amore  j 
Hinc  jam   Cerulso    imperas  Olympb 
Osfar ,  pttrpureufque    Cardmalis  . 


EPf- 


XV 

EPITAPHIUM 

S.  R.  E.  Cardinalium   Taurusii  &  Baronii  ; 
Kom&  in  Sacra  Congregationis   Oratorii  &de . 

D-    O.   M- 

FRANCISCO  MARLE  TAURUSIO  POLITIANO 

E  T 

CiESARI  BARONIO  SORANO 

EX  CONGREGATIONE  ORATORII 

S.  R.  E.  PRESBB.  CARDD. 

NE  CORPORA  DISIUNGERENTUR  IN  MORTE 

QUORUM   ANIMI 

DIVINIS  VIRTUTIBUS  INSIGNES 

IN  VITA  CONIUNCTISSIMI   FUERANT 

EADEM  CONGREGATIO 

UNUM  UTRIQUE  MONUMENTUM 

POSUIT. 

TAURUSIUS  VIXIT  ANNOS  LXXXII. 

MENSES  IX.  DIES  XIV. 

OBIIT  III.  IDUS  JUNII 

M.  DC    VIII. 

BARONIUS  VIXIT  ANNOS  LXVIIL 

MENSES  VIII. 

OBIIT  PRID.  KAL.  JULII. 

M.  DC.  VII. 

ILO- 


XVIJ 


E  L   O   G  I   U   M 

ANTONII  PAGII 

Ordinis  Minorum  Conventualium . 

Ntonius  Pacius  pridie  Kalendas  Aprilisanni  mdcxxiv. 
ortum  habuit  Rognis  oppidulo,  quod  decem  circiter 
millia  pafluum  diftat  ab  Aquis-Sextiis .  Hac  in  celebex- 
rima  Urbe  in  Societatis  Jefu  Schola  artes  didicit ,  qui- 
bus  pueritia  ad  humanitatem  informari  folet .  Cumque 
infirmiffimo  tempore  statis,  omnibus  litteris  deditus  , 
vel  faltem  ad  illas  excolendas  aptiflimus  videretur,  eum 
Magiftri  in  fuum  Sodalitium  cooptare  ftudebant .  Ve- 
rum  eventus  ex  animi  fententia  illis  non  proceflit :  con- 
filium  enim  abiecit  adolefcentulus ,  praecipuc  quod  eum 
ab  hoc  propofito  avocaret  ejus  avunculus  Antonius 
Barrau  Vir  clarus,  apud  fuos  provinciales  valde  ho- 
noratus  ,  &  Francifcanorum  ,  qui  vulgo  Conventuales 
appellantur  ,  in  Galliis  primarius  .  Enim  vero  fororis  filium  bona  indole  pneditum 
Ordini  fuo  adfcribere  optabat .  Igitur  Pagius  omnia  credens  homini  ,  cognatione  & 
amicitia  fecum  conjuncliffimo  ;  Francifcanam  inftitutionem  profequi  decrevit ,  fo- 
lenniaque  vota  nuncupavit  Arelate  pridie  Kalendas  Februarii  anni  mdcxli. 

Exinde  Philofophicis ,  dein  Divinis  doflrinis  imbutus  &  exquifite  eruditus  fuit, 
ita  ut  idoneus  illico  vifus  fuerit ,  qui  in  fuggefto,  licet  admodum  juvenis ,  alios 
doceret.  Sufceptum  officium  diu  eft  laudabiliter  executus  ,  &  tantifper  graves  con- 
ciones  in  auguftiffimis  Templis  identidem  habuit .  Cum  idcirco  magna  hominum  de 
eo  effet  opinio,  magna  commendatio,  brevi  apud  fodales  fumma  in  exiftimationc 
fuit:  eo  ut  ab  illis  Praefectus  feu  Provinciae  Adminifter  crearetur  ,  quantumvis  li- 
cet  nonum  annum  &  vigefimum  folum  ageret  .  Pofthac  infuper  hoc  honore  ter  , 
&  aliis  muneribus  fspius,  optime  &  praeclare  perfunftus  Francifcanos  fuos  in  Gal- 
liis  ,  quandiu  numeratus  inter  vivos  fuit ,  ob  fummam  ,  qua  pollebat ,  prudentiam 
moderatus  eft. 

Attamen  licet  ab  operofis  negotiis  prorfus  fe  removere  nequiverit  ,  in  maxi- 
mis  occupationibus  nunquam  intermifit  ftudia  doclrinse.  In  omni  enim  vita,  e  fo- 
lido  die  partem  non  exiguam  demere  confueverat,  quam  in  cujufque  generis  lir- 
terarum  cultum  impenderet.  Verumtamen  inter  illa  multiplicia,  quas  exercebat  ftu- 
dia,  caeteris  Sacram  antetulit  Hiftoriam,  ad  quam  fe  affiduo  continuatoque  labore 
applicavit.  Nec  profanam  excludendam,  aut  faltem  negligendam  cenfuit :  utpote, 
quae  aptiffimam  cum  altera  convenientiam  habeat .  Quid ,  quod  certo  fciebat  va- 
rias  &  in  omnem  partem  diffufas  Hiftorias,  etiam  quse  nihil  religionis  habent, 
effe  teftes  omnis  xvi ,  rerumque  veterum  ampliffima  monumenta?  Sed  cum  illas  , 
quibus  praefertim  litteris  mandantur  res  fingulorum  annorum ,  nemo  poffit  confice- 
re,  nifi  qui  rationem  temporum  inveftigatam,  edere  poffit ;  huic  inquirendae  ope- 
ram  dedit  egregiam  . 

Sane  quidem  id  ahte  eum  reipfa  fecerat  Baronius,  in  praeclaro  Opere  ,  quod 
duodecim  Voluminibus  conclufit.  Sed  Eruditiffimus  Cardinalis,  cui  fubjefta  erat 
materia  difficillima ,  quam  vix  ullus  ante  eum  leviter  attigerat  ,  in  errorem  cre- 
bro  lapfus  eft  ;  praeterquam  quod  non  pauca  ignoravit,  cum  bene  multa  antiqui- 
tatis  monumenta,  etiam  tunc  laterent ;  nec  lucem  afpexerint^  nifi  faltem  poft 
eximii  Viri  interitum.  Quae  cum  Pagius  perf3epe  &  confiderate  animo  intuitus  ef- 
fet,  hoc  exiftimavit  maxime  condueere  omnibus  Ecclefiafticarurn  rerum  cupidis,  Ba- 
Apparatus  in  Baronim/i  1 1 1  ronia- 


xviij  E    L     O    G     I     A 

ronianos  Annales  emendare,  &  eorum  rimas  explere ;  ne  plurimi  &  cumprimis 
tyrones  tot  dererriti  falebris,  in  quas  imprudenter  incidebant»  ab  his  ftudiis  dein- 
eeps  abducerentur.  Iftud  igitur  fortiter  &  animofe  aggreffus  eft  negotium  Hercu- 
Jeis  dignum  viribus.  Opus,  inquam ,  a  nullo  propemodum,  in  Urbibus ,  aut  Aca- 
demiis  ,  eruditiffimis  hominibus  affluentibus,  tentatum  ,  homo  provincialis  in  ex- 
trema  Galha;  licet  videretur ,  tum  a  divite  librorum  fuppellectile,  cum  ab  aliis 
adminiculis  imparatus,  diuturno  labore  complevit  Criticamque  Hiflorico-Chronolo- 
gicam  infcripfit . 

Dum  totus  eft  Pagius  in  Chriftiana  &  Romana  antiquitate  illuftrands  ,  anno 
mdclxxx.  hoc  interim  tempore,  ad  ipfum  affertur  infignis  infcriptio,  quae  in  co- 
lumna,  nomini  Aureliani  Imperatoris  a  Forojulienfibus  olim  confecrata,  jncifa  fuit. 
Illam  e  veftigio  dilucidandam  fingulari  opufculo  fufcepit ,  fimul  &  ampla  occa- 
fione  data ,  ex  Confulatu  tertio  hujufce  Principis  ibidem  notaro,  differuit  accura- 
tc  &  copiofe  de  Cafareis  Confulibur,  una  &  Confulatuum  regulas ,  a  fe  dudum,  1n- 
geniofe  folerterque  excogitatas,  propalam  collocavit  in  fplendida  illa  difputatione, 
quam  appellavit  Differtationem  Hypaticam  ;  eamdemque  biennio  poft  Lugduni  tvpis 
impreflarrt,  bene  rnercnti  amico  f tro ,  Viro  illuftri  Ludovico  Thomaffmo  Domino 
de  Mazaugues,  Senatori  Aquenfi  nuncupavit .  Inde  exteris  &  longinquis  notus  fuit 
maxima  celebrirate  fama: ;  non  illius  quidem  popularis ,  plerumque  temerariae  ,  in- 
confideratae  &  merarum  nugarum  laudatricis:  fed  exiftimationem  hominum  accepit, 
qui  tunc  ingenio  praeftanti  &  eruditione  perfecta  florebant ,  non  modo  in  Galliis, 
fed  in  Italia  &  Germania,  ipfaque  ultima  Britannia . 

TUm  inde  Criticam  in  quatuor  priora  Baronii  volumina  abfolutam  obtulit  Gal- 
licani  Cleri  Conventui  ,  qui  agebatur  ad  Sancli  Germani  Ledienfe  fanum  ,  anno 
mdclxxxv.  Sacer  autem  &  folennis  ille  ccetus,  non  modo  ejus  conatum  &  propo- 
fitum  approbavit,  fed  ut  ipfius  univerfis  lucubrationibus  extrema  manus  ftodiofius , 
fine  cunctatione  accederet,  in  beneficiis  eum  detulit  ad  aerarium . 

Ad  incoepta  ocyus  peragenda  ,  eum  infuper  invitarunt  honorificcntiffime  Cardi- 
nales  Hieronymus  Cafanata  ;  Gregorius  Barbarigus,  Laurentius  de  Laurea  &  Hen- 
xicus  Norifius ,  quorum  magnum  nomen  fuit  in  Viris  rerum  majorum  fcientia  e*cel- 
lentibus .  Equidem  illum  omnes  ifti  infigniter  dilexerunt,  ejufque  magni  seftimavere 
doctrinam  .  Atque  etiam  Norifius ,  priufquam  purpureo  exornaretur  galero,  ad  cal- 
cem  Syntagmatis  de  Epochis  Syro-Macedonum ,  ipfi  dicavit,  veluti  Amicorum,  ut 
ipfemet  judicabat,  dotfijjimo ,  Faftos  Confulares  ex  Cxfarea  Bibliotheca  erutos:  tum 
eriam  perpolitam  explicationem  maxime  rari  nummi  Herodis  Antipae  ,  ubi  annus  te- 
trarchix  ejus  xltii.  expreflus  videtur .  Poftquam  ibidem  multa  litterate  ,  acute  & 
prudenter  differuit  feu  conjecit  Vir  fummus,  Pagium  fumit  judicem  de  difceptatio- 
ne,  quam  per  id  temporis  inftituerat :  Num  •vero  ait  ,  anachronifmos  admiferim  ,  tu 
'vtderis  ,  qui  me  in  hafce  Chronologicas  tricas  conjecifli ,  quas  tamen  pra  extmia 
tua  eruditione  ac  Jingulari  doclrina  temporum  peritia  ,  longe  prohabilius  eypedies  . 
Dehinc  in  Epilogo,  quanti  illum  ejufque  fcripta  habeat ,  his  Iuculentifllmis  verbis 
teftatur:  Hos  faflos  uni  tibi  nuncupo,  ac  dico.  Cui  enim  alteri  tllos  potius  infcri. 
berem  quam  tibi ,  qui  Ceefareos  Faflos ,  edita  Dijfertatione  Hypatica,  tanta  erudi- 
tione  tlluflrafli,  ut  eidem  argumento  metam  terminumque  impofmjfe  videaris.  Inflgne 
tuarum  in  Annales  Baronii  animadverjionum  opus  abs  te  mihi  mijfum ,  nondum  acce- 
fi,  quod  impatienter  expefto.  Dtutince  tamen  more  tadium  leniunt  publtci  plaufusy 
quibus  hocce  tuum  praclarijfmumvolumen  exceptum  intelligo.  Perge,  Vir  fumme  ,  ma- 
gnos  Ecc!efl<e  Annales  in  melinri  ,  ut    feltciter  ceepifli,  lumine  collocare. 

Magna  profecto  erant  illa  externa  adventitiaque  adjumenra  :  parum  tamen  ha- 
buiflent  efficacitatis ,  nec  femper  in  propofito  permanere  potuilTet  Pagius  ,  nifi  ani- 
mum  perpetua  roboraflet  conftantia  :  adeo  materiae ,  quam  tractabat ,  incredibilis 
crat  magnitudo  &  difficultas.  Nec  progreffu  moleftia  minuebatur,  aut  Ievabantur, 
an^ores.  Prsterea  optimo  Viro  anni  plurimi  accefierant:  mollius  tractari  volebat  ex- 
trema  auas.  At  ipfi  non  licebat  vel  tantulum  feriarum  effe :  urgens  etenim  fenectus 
affidiiiflime  eum  monebat,  ut  farcinas  colligeret.  Monitis  paruit  diligentiffime  ,  & 
ne  tunc  quidem  fibi  paululum  pepercit:  ita  ut  grave  illud  &  ingens  Opus  ,  fumma 
cura  ,  multifque  vigiliis  elaboratum  tandem  perfecerit.  Sane  peropportune  :  nam  fi- 
mul  atque  pervenit  quo  contenderat,  &  vires  &  ipfum  corpus  amifit  debilitatum  jam- 
pridem  &  exhauftum  .  Poft  haec  incommoda  valetudo  ,  e  qua  non  valuit  unquam_. 
cmergere,  eu.m ,  nullo  puncto  temporis  intermiffo,  tenuit  •  Verum  quemadmodum 
in  corpore  ,  non  fic  in  animo  fuit  morbus ,  nec  invaletudo  divinae  aurse  particulam 
prsgravavit.  Quinetiam  Vir  admodum  fenex  contra  vim  gravitatemque  morbi  ,  lu- 
(5tari  aufus  cft .  Immo  enim  vero  ,  quandiu  in  imbecilli  corporis  compagibus  inclu- 
fus  fuit,  tandiu  priftinum  fuft'nuit  munus,  ad  eum  modum  ,  ut  in  lectulo  decum- 
bens  ,  adfcito  leclore  ,  etiam  in  litterarum  ftudiis  verfaretur ,  qus-ftiones  difficiles  & 
obfcuras  perfolveret,  &  nonnulla,  quae  jam  fcriptis  mandaverat  ,  corrigeret,  vel 
delenda  juberet.  Nec  tamen  ipfi  licuit  fingula,  qux  in  prioie  Criticm  volumine  tra- 
clavcrat  reccnfere,  emendare  &  interpolare,  ut  vehemenrer  optaverat  ;aureolofque 

non- 


D     E      P    A    C    I    O.  x,x 

nonnullos  libellos,  vel  adumbratos,  vel  folum  mente  conceptos ,  edere  :  eum  enitn 
ante  occupavit  extremus  vitse  dies ,  Nonae  videlicec  Juniae  anni  mdcxcix.  quibus 
animam  efflavit  Aquis  Sextiis  ,  magnumque  fui  reliquit  defiderium,  praefertim  bene- 
volis  &  neceflariis . 

Diligebant  unice  omnes  &  mirifice  obfervabant  Virum  ,  a  quo  fingularis  hu- 
manitatis  &  modeftiae  petebantur  exempla:  Virum ,  inquara,  qui  de  fe  ipfo  fibi 
non  crebebat  temere;  qui  ab  hominibus  etiam  fine  honore  &  exiftimatione  ,  mo- 
do  vere  &  merito,  reprehendi  amabat;  quod  plerique  nequidem  a  litteratiflimis  & 
celeberrimis  patiuntur.  Hominem  fe  efle  fciebat ,  &  humani  nihil  a  fe  putabat  alie- 
num:  quocirca  quae  fcribebat ,  aut  meditabatur ,  cum  amicis  conferebat  libentiflime. 
Arbitrabatur  enim  veritatem  in  Difputatione  limari ;  nec  bonum  ,  idoneumque  Scri- 
ptorem  judicabat  illum,  qui  tanta  eft  confidentia,  ut  aliorum  confilia  auxiliaque 
penitus  refpuat  .  In  nullius  tamen  magiftri  verba  jurare  fuit  addiftus  ;  quippe  qui 
a  quavis  fa&ione  alieniflimus,  in  nullis  partibus  omni  tempore  fuerit.  Superiores 
Scriptores  quantum  maxime  potuit  commendavit ,  &  quidquid  ab  illis  boni  didicerat, 
ingenue  profeflus  eft .  Ad  extremum  Pagius  Critica  fua  tiiftorico-Chronologica  cer- 
te  non  Baronianos  Annales  evertit,  fed  inftauravit:  cum  vir  frugi ,  minime  avi- 
dus  inanis  gloriae ,  &  oftentationis ,  non  hoc  confilio  nova  finxerit ,  ut  vetera  fundi- 
tus  deftrueret  • 


rfpparatus  in  Baronium  ttt^  CELE- 


xx  E     L     O     G     I     A 

C  E  LE  BRIU  M  ALIOIJOT 

VIRORUM  ET  SGRIPTORUM 

De  ANTONIO  PAGIO,  ejufque  Scriptis  Testimokia. 

Ex  Epiflola  Eminentijfimi  Cardinalis  Hieronymi    Cafanate,   die  n.  Julii   knni    i<58$>.    ad    Pagium 

Rom&  data. 

REdditus  eft  mihi  ultimis  hifce  diebus  primus  Tomus  Critica?  illins  ,  quam  in  Baronii 
Annales  confcripfifti ,  Vir  Clariflime  .  Smtim  itaque  iliius  leclionem  aggreflus ,  ex  iis 
quae  huc  ufque  perlegi,  Te  maximam  curam  in  eo  Ooere  perficiendo  adhibuilfe  co- 
gnovi  ;  unde  &  Tib/  laudem  non  vulgarem  ,  &  magnam  ftudiofis  utilitatem  acceffuram 
efle  arbitror;  cum  praner  obfervationes  Tuas  fnne  doclas  ,  nliorum  quoque  onmium, 
qui  de  rebus  Chronologicis  fcripfere ,  fententias  fuis  Iocis  a  Te  referri  vidcnm  ,    &c. 

Ex   Epiflola  Eruditifimi  Patris  Henrici  Norifii  ,    pcficaS.  R.  E.  Cardinalis  ad  Pnginm  ,  EIorenti&  data. 

KAIenda:  funt  Januariae  anni  vnlgaris  Erse  1688.  quem  ,  ut  in  Nnmmo  Antonini  Pii  legitur 
in  hac  Gazn  Medicea,  Tibi  Viro  Eruditiffimo  ,  &  Ecclefiaftica:  Hiftoria:  bono  nato  prarcor 
A.N.  FF.  Et  bjec  ipfa  Epiftola  pene  fuperbit,  quod  omnium  prima  ,  anno  novo  ,  a  Te  Virum  in- 
compambilis  eruditionis   perfcribatur,  ac    vcluti  Saturnalium,   ad  Te  mifiorum  vicem  gerat,  &c. 

Ex   alia    ejufdem  Norifii  Epijlola    ad  Eundem  ,  Florenti&  data  Kalendis    Novembris  anni  1691. 

NUlIa   dies    mihi  fine  Tui  prarftantiflimi  Libri    ledlione  elabitur  ,  ac  quotidie    Te    Magiftro    ju- 
cundiflime  utor  ,  cum  maximas  rerum  ac  temporum    difficultates   feliciter    exponas ,  ac    ob- 
fcuriora  in  optimo  lumine  colloces  . 

Ex  Epiflola  llluflrijjimi  D.   Joannis   Ciampini   Magiflri  Brcvium    Crati&  ,    ac    in    utrc.que    Signatura 
Rtferendarii  ad  Pagium  ,   Romx  d.tta   15.   Kal.  Julii  anni    1691. 

EA  eft  virtutis  vis  ,  ut  ad  illam  amandam  colendamve ,  etiam  invitum  cogat  compellatque  vi- 
rum  .  Ne  mireris  igitur.  Amice  cariflime,  fi  ftatim  atque  Reverendus  Pater  N.  Tuo,  nomi- 
ne  mihi  falutem  dixit,  ac  fi  quid  in  re  litteraria  Tibi  oporteret,  fatisfacere  vellem ;  fummopere 
hifce  inflantiis  me  addidtum  protinus  exhibui ,  cum  tua  ipfa  virtus  id  expofcat .  Nam  qualis  Tu 
fis  ,  Tua  ipfa  Scripta,  Tuaque  edita  Opera  luculenter  demonftrant  ,    &c. 

Ex   Epiftola     Clarifpmi    Emanuelis    a    Schelftrate     Bibliothccs.     Vatican&   Brafctti ,    die  prima     Maii 
anni    1690.     ad    Pagium,    Rom&  data  ,   qu&  Jic  dejinit  • 

'■yrAle,  Vir    Clariflime  ,    &    illuftrandis   Antiquitatum    monimentis  ita    operam    impende,     ut 
y     Ecclefia:    utilitatem  adferre  ,  magnique  Baronii   famam  augere   pergas  ,   dum   me    tibi ,    flu- 
diifque    Tuis  juvandis  femper  pnratum  invenies ,  &c. 

Ex   Epiftola  IlluftriJJimi  &  DocliJJimi  Viri  D.   Gisberti  Cuperi    Ordinum  Belgii  Eaderati   Senatoris   ad 
Paulum    Voet   Van  Winflen  ,  ejufdem  Notis  in  Lailantii  Librum  de    Mortibus  Perfecutorum  fubjeila  . 

VIx  finita ,  inquit ,  harc  erat  Epiftola  ,  cum  ecce  ad  me  affertur  Antonii  Pagi ,  Viri  Erudifif- 
fimi,  &  diligentis  temporum  Reftauratoris  ,  Critica  Hifturico-Chronologicn  in  Annales  Emi- 
nentiff.  Baronii .  Cumque  ille  mirum  quantum  Diocletiani  &  Imperatorum  ,  qui  cum  eo  regna- 
runt,  tempora  illuftret,  tuum  erit  judicare,  an  non  bene  rebus  fuis  confulturus  Typographus  fit , 
li  illa  ex  Opere ,  qua:  Ladantio  elucidando  inferviunt  ,  excerpta  Editioni  nova:  adjiciat  ;  mihi 
certe  iftud  videtur  adprime  utile  ,  atque  EruJitis  acceptum  fore;  cum  quia  liber  ille  non  omnium 
manibus  teritur  ,  tum  quia  ira  in  unum  corpufculum  collefta  forent  oinnia,  qua;  ad  melius  hunc 
intelligendum  Iibellum  neceflaria  funt  . 

Ex  Epiflola  Clarijfimi  Viri  Henrici  Dovvelli  A.  M.  Dublinienfis ,   Annales   Vellejanos ,  Quin- 

tilianeos  &  Statianos   mittentis ,  pridie  Nonas  April.  anni   1698.  in   Agro 

Bercherienfi  ad   Pagium   data  . 

A  Nnales  hofce  ,  quos  jam  accipies ,  amico  meo  nuper  Afaphenfi  &  Tuo  itidem  amico  Reveren- 
J\^  diflimo  Norilio  &  TIBI  infcripferam  .  Sed  propter  verba  mea  quardam  de  amico  meo  Afa- 
phenfi  ,  dedicatio  fupprefla  eft  .  Itaque  nudatum  dedicatione  exemplar  jam  tantummodo  accipies. 
Vos  omnes  appeilaveram  tanquam  rei  Chronologica:  arbitros ,  in  hoc  novo ,  quo  verfabar,  Chro- 
nologia:  Biographicx  fpecimine,  e  veftro  quippe  commercio  literario    oriundo  ,    &c. 

Ex  Libro  Callica  Lingua  fcripto  ,    cui  tituhis ,  Hiftoire  des  Ouvrages  des  Savans  Tomo  I.  ubi 
poftquam  Auclor  plurima  dijferuit  de  primo  Tomo  htijus  Criticx  ,  pag.  zit.  fic  definit . 

LE  P.  Pagi  /'  eft  beaucoup  plus  etendu  fur  Ie  quatrieme  Siecle  que  Jur  tous  les  autres  ,  parce  qu'il 
y  a  trouve  une  plus  grande  abondance  de  matiere  .  II  y  a  infere  un  grand  nombre  d'  eclaircifje- 
mens  curieux  (§•  importans  a  V  Hifloire  Ecclefiaflique ,  fans  etre  intcrrompus  par  des  digrejfions  impor- 
tuncs  i  &  tet  Ouvrage  efl  fans  dotite  un  fruit  hcureux  de  V  etude  des  meilleurs  Livres ,  conduite  par 
un  efpit  ntt  &  foliie, 

Ex 


D     E      P     A     G     I    O. 


xxj 


Ex  aitero  Lihro  Gallica.  itidem  Lingua  fcripto  ,  cui  titulus ,    Bibiiotlieque  Univerfelle  &  Hifto- 
rique   Tom,    j$.  uli  pofl  plura  in  Pagii   (£*  Topii  primi  Critics.   laudcm  ,  p.  315.  legitur , 

EN  lifant  cet  Ouvrage  on  a  vu  que  V  Authcur  cite  fidelement  tous  lcs  Modernes  ,  de  qui  il  a.  ti. 
rS  quelques  iumieres ,  &  que  ces  citations  font  une  grande  partie  de  ces  remarques ,  quoy  que^. 
V  Authcur  y  Joigne  tres-fouvent  fon  jugement  particulier  .  Ainfi  fans  parler  de  ce  qu'il  a  decouvert  , 
on  peut  regarder  cet  Ouvrage  ,  comme  un  recueil  des  decoui-crtes  les  plus  ccnfidcrahles ,  que  V  m  aye 
fa.it  fitr  V  Hifloire  Ecclefiaflique  ,  pour  ce  qui  rtgarde  lcs  ivenemens  &  la  Cbronologie ,  depuis  que  les 
Annales   de    Baronius  ont  ete  publiees, 

Mitto  hic  Theodoricum  Ruinartum  fn  Prarfatione  generali  in  Acla  Martyrum ,  Nicolaum  Toinar- 
dum  in  Notis  ad  Laclantium  de  Mortibus  Perfecutorum,  PauJum  Bauldri  in  Notis  itidem  ad  eun- 
dem  Laclantii  Librum  &  alios  quamplures  tam  Cathnlicos  quaro  Proteftantes  doctiflimos,  qui  Pa- 
gii  cum  laude  meminerunt,  ejufque,  multis  in  locis,  opinionibus  adhasferunt . 

V     E    R     S     U     S  ' 

lllufirijfimi  <£*  Eruiitijfimi  D.  Bernardi   M*-netar,  Confiliarii  Regii ,  6*  in  fuprema  BurguniU 
Rationum  Camcra  Cognitoris ,  ai  Jnimadverfiones  Pagii  in    Baronium, 

Fit   allufio  ad  Pifciculum.  viam  Balena?  monftrantem. 

DlftTcili  Cetus  Iulhtur  in  aequore  dudum  ; 
Grandis  mole  licet,  non  tamen  inde  piger. 
Sed   quia  circumftant  nantem  difcrimina  miile  ,  "" 

Et    fcopuli  ,  &   fyrtes,  ancipitefque  finus; 
Hinc   fe  ideo  Pifcis  tandem  vix  explictt  ingens  , 
Ni  minor  huic  fido  Jumine  monftret  iter . 


PIIS    MANIBUS 

Reverendi  Patris  Antonii   Pagii  Ordinis  Minorum  Conventualium  SanQi  Erattcifci  Doft,  Theol, 

ODENJENIACA. 


PAGI,  peritis  clare  fciennis, 
Doclrina  fecit ,  quem   Celeberrimum  , 
Eft  aufa   nunquid   fub  fepulcri 
Condere    te    Libitina   moJe  ? 
Cur  tam  citato  non  revocabilis  , 
Heu,   Parca  vitae  ftamina  forcipc 
Cruenta   fcindis  ?   dilTecanda 

Muitiplices    nec  adhuc   per  annos . 
Vir  ille  doiftus  Conciliis  frequens, 
Sermone  certo  dogmata   proferens , 
Plaufus   Virorum  dodtiorum 
Promeritos  fibi  fufcitabat. 
Seu   Confulares  Romulidum  dies 
Faftos  loqu.itur  ,  tempora  dividens, 
Argnta  five    antiquioris 

Hiftoriar  monumenta   tratfet 
Ventura  chartis    pofteritas   leget 
Mirata   libros,  ingeniofius 
Qtios  mente  defcripfit  fagaci 
Dicet  honore  perenne  dignos. 
Notumque  cundis  gentibus  exteris 
Ubique  laudes  accumulatius 
Ornant  merentem,  nomen  aftris 
Tollitur  uberiore   fama. 
Candore  morum  vir  fuit  integro, 
Eratque   fedes  mens ,  fapientiae, 
Omnifque   virtus   fulgurabat 
Simplicitate  facratiore  . 
Snb  fronte   fplendens  abdita  gratia 
Doclorum  amorem  conciliat  "fibi, 


Natalibus  felicfores 

Crediderim  genios   ftetifle  » 
Laboriof*  follicitudine 
Totus  legendis  invigilat  Iibris ,' 
Aut  exarandis  fsepe  nocles 
Praeteriit  domita  quiete  . 
Huic  folitudj  delicium  fuit  , 
Turbis  remotus  femper   inanibus, 
Solus  vacabat ,  mortuorum 
Ccenbus  eximiis  Virorum. 
Vitamque  ducens   telligiofius  , 
Totoque  ,   Chrifto  ,   pectore  deditus, 
Mundana  fpernit  quseque  ,  turmis 
Angelicis  fociandus ,  unis. 
Te  docte ,  fciffo  tramite  temporis ; 
Pagi ,  peremit  Parca   ferocior, 
Virtute  vives,  fed  perennis, 
Ac  etiam  renuente  fato. 
Coeleftis  intra  templa  fcientiac, 
Irnago  mentis  furget  eburnea , 
Doclura  venturos  nepotes , 

Multiplices  celebris  per  annos. 
Et  quis  fuifti  ;  quam  redolentibus 
Grati  parabunt  floribus  undiquc 
Hymnofque  dulci  voce  dicent, 
Dona,  tui  memores  lifabunt  • 
Sic  dum  fepulcro  membra  lateot  tuo, 
Vivet  fuperftes  gloria   nominis, 
Tuifque  vivet  fama  Scriptis , 
Temporibus  peritura  nullis. 

C.  L10N  Orat.  Presb. 


AP- 


xxij  E     L     O     G     I     A 

APPROBATIO 

ILLUSTRISSIMI  ET  REVEREHDISS.   APTEHSIS  EPISCOPI. 

CUM  ex  omnibus  Orbis  Chriftiani  Nalionibus  nulla  fif ,  quac  iu  Annalibus  Ecclefiafticis  farpius 
memoretur,  &  pluribus  Regum ,  Epifcoponim  &  omnium   Ordinum  fncli<;  eofdem  nobilitarir, 
cjuam  Gallica :  Noftratum   gloriar   intereffe   videbatur,  ut  poflquam  Eminentiflimus  Cardinalis   Ba- 
ronius  mira  diligentia,  immenfoque  iabore  quar  hinc  inde  mille  in  libris  innumerifque  Antiquita- 
tis  documentis,  quar  nunquam  Iucem  viderant ,  fparfa  collegit,  folidoque  criterio  explicavit,  ali- 
«juis  ex  Ecclefia   Gallicana  prodiret,  qui  ex  ampliflima  meffe  ita  feliciter  collecla  manipulos  con- 
cinnaret ;  in  quibus  quidquid  habet  Hiftoria   Ecclefiaftica  prarcipuum ,  contrahendo   breviandoque  , 
quafi  fub  oculos  poneret ,  ut   ejus  leclio  non  folum  minus  operofa  ,  fed  etiam  majoris  commodi 
ac  utilitatis  effe  poffet  .  Tantum  operse  pretium   ante  plurimos  annos  exegit  Illuftriflimus  Henricus 
Spondanus  Appamienfis  Epifcoptis,  qui    duobus  volumimbus  duodecim  a  Baronio  elucubratos  com- 
plexus  eft,   iifque   duos  alios  propria  induftria   elaboratos  fubftituit ,   qui    nobiliflimam   illam   Hi- 
ftoriam  ad  noftra   ufque  pene  tempora  perducunt .  Hinc  tanti  momenti  ftudii  non  parum  antea  ne- 
glecli  major   apud   omnes    cupido   inceflit ;  progreffuque   temporis  illud  adeo  promotum ,  ut   variar 
in  variis  Orbis  partibus  Ecclefiar  &  celebriora  Monafteria  peculiares  fuos  Annales  habere  voluerint, 
«juibus  Baroniani  &  majorem  lucem  accepere  ,  &' pluribus  in  Iocis  augeri  &  fuppleri  potuere.  Cum 
itaque    illuftrifffmi  Gallicani    Aniiftites  ,   &  communi  Ecclefiar,  &  gregum  fuorum  bono  femper  in- 
tenti      perpenderent  ,    Annalium    Ecclefiafticorum     Corpus  ( ut  dies   diei    eruclat  verbtim )   novis 
acceflionibus  locupletari  poffe;  idque  numquam  pro  votis  ac   dignitate  confequendum  ,   nifi    Eufebii 
Socratis ,  Sozomeni ,  ahorumque  Veterum    Hiftoricorum    Ecclefiafticorum  editiones    priftino    nitort 
affererentur,  Opera   Sanclorum   Patrum,  Sacrorum  Conciliorum   Acla  aliaque ,    quar   fuperfunt  ve- 
tera  monumenta ,  correcliora  prodirent  ,  &  quar  adhuc  non  fine  magno    Chriftianar    eruditionis  de- 
trimento  in  Bibliothecarum  angulis  latent ,  e  tenebris  educerentur ,  nullis ,  pepercere  fumptibus ,  ut 
utquae  ex  illis    jam  edita  ad  MSS.  probatorum   fidem  denuo  recuderentur ,  &  doclorum    Virorurn 
obfervationibus  illuftrarentur ;  ac   quidquid  in  facris  Ecclefiarum  &  Monafteriorum  Archivis  religio- 
nis  perduellium  furorem  evafit ,  publici  juris  .fieret ,  ut  prarmiflis  jam  Annalibus  quam  plurima  ,   ve- 
Iuti   gemma:  ad  annulos   fuos  accederent;  neve  hoc  noftro  farculo  ,     quar    prarcedentium    infehcitas 
Tuit  rerurfi    Ecclefiafticarum  Scriptores   acla  tantum    agerent  ,  &    jam  a  pluribus  literis   maridala , 
Echonis  inftar  recantare  ac  repetere  cogerentur.  Neque  fipientiflimos  Antiftites   fpes  fefellit:  Quot 
enim   fabulis ,  quar  Viris  etiam  oculatiflimis  fuctim   faciebant ,    libri   purgati?  Qyot    Sanclorum    Pa- 
trum ,  tara  Grarcorum ,  quam  Latinorum  ,  &  Conciiiorum   loca  quar  Viros   doctiflimos  irretitos  te- 
nebant,  folide  enodata?  Quar  Hiftoriae  Ecclefiafticar  pars    in  multis  non  ditata  ?  Quot  denique  Ope- 
ra  poft  tanta  fubfidia  in  Iucem  emiffa ,    quorum  beneficio  ,  quar  haclenus  omnes  latuerant ,   ita   ho- 
die  aperta  &  manifefta,  ut  ea  ignorare  non   poflit ,  nifi  qui  noftri  fazculi    felicitatem    fibi   invidere 
voluerit?  Quo  tempore  Baronius  fcripfit,  ultimo  fcilicet  faeculo  in  finem    vergente,    noflroque  in- 
eunte  varia  Concilia  ,  aut  Conciliorum  Fragmenta  non  ignobilia  ,  multi  Sanclorum    Patrum  TraJlatus, 
plures  veterum  Pontificum  Epiftolar,  non  pauca  Sandtorum    Acla ,   aliaque    hujufmodi   ad    rerum  a 
rioftra  artate  remotarum  pleniorem  intelligentiam  mire  conducentia  ,  qtiar    liodie    in   omnium    mani- 
bus  verfantur ,  nondum  lucem  viderant :  &  quar  jam  extabant ,   vix  docforum  Virorum  laboribus  ex- 
planata  fuerant .  Indeque  neceflario  faclum  ut  alia  in    controverfiam  vocaverit  ,  quar  nunc  apud  o- 
mnes  certa  indubitataque;  alia  prarterierit ,   quorum  cognitio  non  parum  utilis;  aJiaque    fcripferit, 
quar   fi  viveret ,  iiterat  veritatis  amantiflimus  ,    ipfemet ,    libentiflime   retraclaret.    Vidit  Clerus  no- 
fter  nuper  apud  Fanum  Sancli  Germani  congregatus  ,    plurimum  Ecclefiar  eruditionique    Chrifti.ma: 
Jnterefle  nobiliflimum  illud    Annalium  Eccle/iafticorum  Opus ,  ctijus  Auflori  tantum  Ecclefia  Catho- 
lica  debet,  majori  ,  qua  potis  eft ,  cura  illuftraretur,  &  idoneus  reperiretur  artifex  ,   qui    non  fo- 
lum  fparfos  variis  in  libris  poft  Baronii    mortem  aut    editis    aut  notis  elucidatis    pretiofos    lapides 
colligeret,  &  unumquemque  fuo  loco  atque  ordine  coaptaret ;  fed  etiam  qui  proprio  Iabore  &  in- 
genio   varias  ex  tot  difficultatibus  ,   quar  adhuc  folvendar  fuperandarqtie  reftant ,   profligaret,  &  dif- 
folveret:  exiftimavitque ,  fe  tanto  oneri   parem  inveniffe  in   Auctore  Differtationis  Hypatic*,  feu  de 
Confulibut  Csfareis .  Qui  enim   Faftos  Confulares  Onuphrii  Panvinii  adeo  erudite  fupplevit ,   &  ad 
tantam  perfeclionem  provexit ,  rei  jam  pene  periculum  fecit ,  &  felicis  exitus  haud  dubiam  fpem  de. 
<Iit  .  Qtiare  cum  eam,  quam  de  fe  concitavit,  expeclationem  fuftinuerit ,  &  tam    Hiftoriam  ,  quam 
Chronologiam  Annalium  Ecclefiafticorum  egregie  illuftrarit  ,    poteft  hoc  Opus  &    operofiflimum  & 
omnigenar  doclrinar  feraciflimum  inoffenfo  pede  decurri ,  &  maxima  cum  utilitate  perlegi .  Hoc  no- 
itrum  de  Criticn  liiflorico-Chronohgica.  in  eofdem  Jtnnalcs  ,  quam  fedulo  examinavimus  ,  judicium  da- 
tum  Aptar  anno  Domini  millefimo  fexcentefimo   oclogefimo  oclavo,   die  vero  vigefima  oclava  men- 
(is  Augufti» 

JOANNES  Epifcopus  Aptenfis. 

De  Mandato  llluflrtfllmi  &     "Revereniiflimi  D.  tnei  D. 
Dti  T  e  M  v  l  E  Secr. 


AP- 


DAE      P    A    O    I    O.  xxiijf 

A   E  E  R  O   B   A   T   l  O 

JLWSRISSIMI  ET  REFEREHDISSIMI  ARJVSIOtfEtiSlS  KPISCOPT. 

ALienos  errores  triumphare ,  ambitiofi  ;  fed  quantum  fieri  poteft ,  tollere ,  humani  juxta  As 
emditi  irgrnii  eft .  Hoc  certe  prarftitit  Reverendus  Pater  Pagius  in  fm  Chritica  Hijiorico-Chro- 
nologica  in  Annalcs  EmincntiJJimi  &  Rcverendijfimi  Cardinalis  Baronii ,  cujus  OpuS  nobile  inpriharS 
&  necelTarium  tanta  diligentia ,  tam  accurato  ftudio  iJluftrat,  fupplet,  emendat  vitgula  fua  Chro- 
nologica,  ut  in  hac  parte  ne  Scaligeris  quidem,  nec  Petaviis  inferior  fit.  Quaefivit  enim  vidm  Vir 
fludiofus,  ac  ni  fallor ,  invenit ,  in  niateria  caligmis  plena  ,  &  in  tanta  penuria  veti-rum  Monu- 
mentorum  ,  qua  facilis  atet  pad'tus ,  &  Faftis  Confulum  corrigendis,  &  reliquis  qua?  ad  temporum 
doftrinam  faciunt,  inveftigandis .  Nihil  ergo  aliud  erif  Liber  ifte ,  quam  ,  ut  Plinius  loquitur , 
aliquod  veluti  templum  auguftum  totius  Antiquitatis.  Unde  merito  cenfemus  ex  ram  prarclro  in- 
coepto  ,  tum  praefenti  «et.vi  noftra;  tum  pofteritati  maximum  emolumentum ;  quin  &  ipfi  etiam  Au- 
ctori  latam  gloriae  fege-tem  acceffuram.  Araufione  Secundanorum  quinto  Kakndas  Apriles  anna 
mtali  Mefliat    millefimo  fexcentefimo  oclogefimo  oclavo. 

JOANNES  JACOBUS  DOBEILH  ,  Epifcopus    ArauficafluS  . 

APPROBATIO 

D.  Francifci  De  Bonfils  De  Guigonnet  De  Chevalier,  Doiloris  in  Sacra  Theologia,  &  in  ufro- 

que  Jurc   Abbatis  (&  Canonici  Sanft»  Metropolitana  EccJcfin  Aquenfis ,  Syndici   Cencralis 

Clcri  Provincix  ,  &  Marchionis  de  Taillades , 

OUod  jam   diu  tot  votis  expetitum  fuerat ,  tit  Sanflorum  Patrum  tam   Grarcorttm  quam   Lati- 
nortim  Opera  &  correcliora  &  aucliora  prodirent:  Acla  Sanclorum    in    Bibliothecis    atit   Mo- 
n.iileriis  adhuc  fepulta   e  tenebris  educerentur,  &  quae  a  Surio  aliifque  Scriptoribus   jam  publicata, 
cum  MSS.  conferrentur ,   &  interpolationibus  purgarentnr;  ac  denique  nt   Annales    Ecclefiaftici ,  in 
quibus  leguntur  qusecumque  in  Sanclis  Patribus  Geftifque  Sanclurum   infigniora  ,  fupplerentur  &  il- 
luftrarentur  ,  id  fummo  Orbis  Jitterarii  plaufu  noftris  diebus  executioni  mandari    gaudemus .  Eufe- 
bius  quidem  Hiftoriam  Ecclefiafticam  jam  a  multis  farculis  confcripfit :  fed  quemadmodum  is  omnes 
qui  ante  eum  idem  argumentum    traclarant,  longo  intervallo  fuperavit ;   ita   Baronius  Eufebium  , 
aliofque  qui  ejus  exemplo  incitati,   res  in  Ecclefia  per  aliquot   farcula  geftas  in  literas  mifere  .  Eu- 
fcbius  enim,  Socrates,  Sozomcnus,    Theodoretus ,  Evagrins ,  Et  fi  qui  alii,   rebus  in  Orientepera- 
dis  referendis  totam   fere  operam  pofuere :  eorumque  Iabor  intra   pauca   fecula   coarflatus .  Baro- 
nius  vero  quarcumque  apud  Grarcos  &  Latinos  ab    Ecdefia;   primordiis  ad    finem  feculi  duodecimi 
contigere,  non  folum  narrare,  fingulaque  ,  quantum  fieri  potuit ,  fuis   annis  confignare  aggreflus 
eltj  fed  etiam  narrationi   &  Chronologiae  Chriftiana?  folidum  criterium  addidit  .  Quod  fi  Eufebius, 
ejufque  Continuatores  prceftitiflent ,    &  tam  accurata   rerum    ac  temporum  obfervatione   Opera  fua 
confecitTent ,  in  legenda  Hiftoria  Ecclefiaftica   minus  caccutiremus  .  Qua  agendi  ratione  alios  Car- 
dinalis  Eruditiflimus  docuit,  quantum   referat ,  ut  quae  certa  ,  quae  dubia,   quae  falfa  in  Scriptori- 
bus  deprehenderint,  diligenter  annotent  ,  &  quae  ab  aliis ,   cujufcumque  nominis  &  exiftimationis 
fucrint,   perperam  dicla  compererint ,  corrigant;  quia  praeter  Sacros  Scriptores  alii  omnes  errori 
&  deceptioni  obnoxii,  ut  dicebat  Auguftinus  .   Quare    ficut  omnium  qui  eum  prarceflere  ,  errata 
caftigare  conafus  eft  Baronius ,  eaque    in   re   fummam  laudem  eft   confecutus  ;  fic  Auclor  Critics 
HiJlorico-Cbronologic&  ad  Annales  EccUfiafiicns  maxime  commendandus  >   quod  qus  tanti  Viri,   qui  om- 
nia  pervidere  non  potuit ,  diligentiam  fubterfugerant ,  feliciter   coliegit  ;   qua;  jam   ille  difcuflerat, 
novo    examini  fubjecit;  &  Hiftoriam  Ecclefiafticam ,    tam    ex    veteribus    Antiquitatis  Monumentis 
poft  ejus  obitnm  e  tenebris  educlis,  quam  ex  propriis  animadverfionibus  quamplurimis  in  locis  au- 
xit,  emendavitque :  idque    non  inanis  gloriar,  fed  unius  veritatis    detegendar  ftudio;  utque  erro- 
res  Chronologicos  fimilefve  Leftores  prartereant,  non  vero   tranfcribant  aut  imitentur  .  Habentin 
hoc  Opere  Eruditi  multa  quae  haclenus  parum  cognita  erant :  alii   vero  ad  Hiftoriam    Ecclefiafti- 
cam  certius  faciliufque  addifcendam  ,  tantum  fubfidium  ,  quantum  poteft  fperari  maximum  ;  cum- 
que  omnes  eam  a  Baronio  hauriant,  tempus  &  labor  utilius  impendi  non  potuere ,  qnam  in  ejus 
Annalibus  ad  majorem  perfeiflionem  perducendis  :  nec  Uluftriflimus  &  Reverendiffimus  Archiepifco- 
pus  Parifienfis,  in  quem  intuens  Auclor  Criticam  iftam  fufcepit  ,  ab  omnibus ,    prarfertimque  Cle- 
ro  adfcriptis ,  majorem  gratiam  inire,  quam  cum    pro  fuo   in   Ecdefiam  &  Literas  amore  provi- 
dit,   nt  ea    lucem   videret .  Quamobrem  cum  nulla  Fidei    Catliolica:  &   probis  moribus  contraria», 
contineat ,  &  ex  ejus   lectione  ingentia  in  publicum  emolumenta  redundatura  fint ,  eam  typis  man- 
dari  poffe  cenfemus .  Datum  Aquis-Sextiis  pridie  Nonas  Septembris  anni  1688. 

De  BoNrrts  Taillades  DE  Ciievalier,  Abbas  &  Canonicns  Ecclefia;  Aquenfis. 


AP- 


\ 


xxiv  E    L     O    G    I    A 

APPROBATIO 

Xtvtrtitii  ifi  Chrijlo  Patris   F.  Joan,  Cl.  Viany,  Prioris  Venerabilir  Eertcfi*.  Aquoift  Santli  Jottnnii 
Hierofolymitani ,  S.  T.  D.  necnon  Facultatis  Aautnjis  Syndici. 

OUa»  prodier-unt  in    Iucem    volumin*    Eruditiflimi  Viri  Reverendi  amodum    Patris   ANTONII 
PAGII  ,  quantum  fama:  &  nominjs  Auftori  fuo,  tantum  utilitatis  &  emolumenti  Reipublica: 
Jiteraria:  contulerunt .  Quacumque  enim  Orbis  eruditus  extenditur  ,   Differtatio  ejus  de    Confulibus 
C&fartis  legitur,  &  gaudet  Provincia  noftra  e /inu  fuo  hunc   ortum   Virum,  qui  non  modo  anti- 
quis  &  pofterioribus  Chronologia:  Scriptoribus  facem  prarferret ;  fed  cujus  ftudio  &  diligentia  An- 
nales  Ecclefia»  ad  meliorem  formam  aliquando  reftitui  poflcnt.  Quod  avidifllme  expeclabant  Litc- 
xati  &  Antiquitatis  amatores ,  tandem  in  lucem  prodit ;  &  mirantur  omnes  fepultam  illam  rationem 
temporum ,  qux  in  Quinquennalibus ,  Decennalibus ,  Vicennalibus ,  &c.  (ita  erat ,  tanti  Viri  immenfo 
labore  excitatam,  qua  innumeras  Hiftorise  ambages  folvat,  &  Chronologiam  veritati  reftituat.  Iti 
primo  Opere  folum  ipfe  fibi  pracluxerat ,  &  vi  laboris  perfregerat  interclufam  undique  viam:  nunc 
fe  vix  ducem  fequitur,  &  fe  major  effectus  novam  regulam    temporum  Hiftoria:  Ecclefiaftica:  Ba- 
ronii  admovet,  qua  emendatiorappareat ,  iilamque  vindicet  a  perpetuis  &  innumeris  cavillationibus 
Novatorum,  qui  ab  unius  anni  vel  Confulatus    errore  quandoque    argumenta  contra  Fidei  verita- 
tem  ducurit .  Et  in  hoc  fortunatiorem  video  Pagium  noftrum ,  quam  Scaligerum  in  Periodi  fuae  Ju- 
liana:  inventione.  Periodus  enim  Grarco-Romaua  Aucloris  noftri  non  folum  praeftat    omnia    coni- 
moda   qua;  Juliana;  fcd  iEras  etiam  Chriftianorum  Orientalium  complectitur ,   quas  illa  reiiciebat, 
multafque  alias  utilitates  affert,  quas  a  Scaligeriana  fperare    nullomodo  poffumus  .  Quamvis    enim 
Scaliger  mefhodum  fuam  Periodicam  fummo  Chronologiae  bono ,  Graecorum   immitatione  ,  ad   La- 
tinos   tranftulerit ,  aliquam  tamen  integram  Grxcorum  Pcriodum  ab  eis  accipere ,  ne   in   mentem 
quidem  venit.  Majori  ergo  in  pretio  Pagius  habendus  mihi  videtur ,  qui  tres  JEras  Graecas  in  unam 
reduxit ,  hancque  Latinam  fecit,  cujus  unico  auxilio  univerfam   Chronologiam  dirigere  nunc  edo- 
cemur .  In  Syrtim  etiam ,  in  quam  Scaliger ,  non  impegit ,  qiu"  Periodum  fuam  nude  tantum  &  fpe- 
culative  propofuit ,  qua;  nulh  Chronico ,  ut  par  erat ,  affixa ,  a  nemine  intelledla  omnium   animos 
deterruit:    unde  fadum  eft,  ut  per  pliires  annos  ab  eruditis  Viris  contemtui  fit  habita  ,  donec  Se- 
thus  Calvifius  tanti  Critici  inventa  tam  perfpicue  declaravit,  ut  illius  ope  e  ftercore  fe  fufcitatam 
Scaliger  ipfe  faepius  diceret.  Ab  hoc  igitur  fcopulo  Auclor  nofter  prudenter  deflexit,  qui  Metho- 
dum  fuam  non  folum  luce  clariorem  exhibuit ;  fed  etiam  Annalibus  Ecclefia:  ,  qua:  omnium  Chro- 
nicorum  prarftantiflima ,  laboriofiflime  adjunxit ,  e  quibus  nunc  tanto  prarfidio  roboratis  longe  ma- 
jor    utilitas  Orbi  ChrifHano  accrefcit .  Tale  opera:  prefum  peregit  Pagius  nofter;    quamvis   tam 
demiffe  de  fe  fentiat,  ut  inter  amicorum  colloquia    faepius  referat,  etfi    omni  induftria    Jaboravit 
in  Annalium  emendatione,  fe  tamen  vereri  ne  in  errata  ipfe  inciderit ,   qua:  in   aliis  arguit :  vires 
«nim  humanas  fuperare  illam  diligentiam  ,  qua:  omni  errore  in  Antiquitatis  caligine  immunis    effe 
poflit;  &  ut  multa:  fagitta:  e  fcopo  defleclunt,  dtjm   aliae  attngunt,  ita  fibi  forfan  in  fuis  difqui- 
iitionibus  eveniffe ,  ut  non  omnes  e    fententia  fuccedant.  Ex  quo   poffumus   inelligere    modeftiam 
fingularem  in  Auclore  noftro  conjunclam  effe  cum  eruditione   non  vulgari .  Quantum    ergo    debeat 
Icclefia  ejus  indefeffo  labori ,  ipfum  Opus  ad  omnem  Fidei  Catholica:  &  Romana:  normam  abfolu- 
tum  per   fe    oftendet .    Et  forfan  illiid   diflicultatibus  territus  ad  faftigium  ufque  non  perduxiflet  , 
riifi    afliduis  conatibus  afpiraffet  Illuftrifllmus   Parifienfis  Archiepifcopbs ,  qui  ut  eft   Hiftoria:  Eccle- 
iialtica:  peritifllmus ,  &  Eruditorum   Maecenas ,  nihil   nonegjt,  five  jacentes  animos  erigendo ,  five 
librorum    auxilia    Cleri   Gallicani  liberalitate  fubminiftrando  ,  ut  ingens    Opus  promoveret;    quod 
tandem  ad  certum  Ecclefiae  emolumentum  Auclorifq"6  &  Patriae  noftra:  decus  &  gloriam    in  lucem 
feliciter    priodt.  Datum  Aquis  in  Domo  noftra   Priorali  prid.  Kal.  Septembris  anni  1687. 

D.  JOS.  ANTELMI  A.  FOROJULIENSIS.  CANONICI 

Epijlola  ad  AuRorem . 

LEgi  codices  quos  tranfmififti  ;  PATER  ADMODUM  Reverende,  &  hoc  primum  leflionis  mea: 
pretium  fuit  ejus  iteranda:  cttpido:  habent  enim  id  proprittm  qua;que  funt  optima ,  ut  quo 
plus  traclantur ,  eo  meliora  compareant .  Quod  ex  hac  releclione  mea  magis  ac  magis  expertus 
fum ,  ubi  qua:  femel  delibata  me  plurimum  affecerant ,  mox  attentius  confiderata  admirationem 
^xcitarunt.  Et  quorfum  homini  in  Hiftoria?  ftndiis  omne  pene  otium  a  puentia  impendenti  res 
aliter  verterc  poterat  ,  dum  tam  nova  ,  tam  inaudita,  tam  recondita,  &  ha:c  omnia  tandem  fuis  locis 
atque  temporibus  fic  apte  diftributa  toto  Operis  decurfu  confpexit,  ut  alterum  fere  Hiftoria:  Corpus 
iibi  exhibitum  videre  videretur?  Ordinis  fane  res  erat ,  ad  illud  Opus  imcomparabile  novam 
etiam  Methodum  accomodari ,  ut  in  eo  vetera  quarque  noviter  itidem  traclata  viderentur.  Et  illud 
ipfum  ad  miraculum  prjeftitifti ,  qui  Periodttm  Graxo-Romanam  excogitando  varias  variantefque 
omnium  aetatum  ac  gentium  iEras  ita  artificiofe  coaptafti ,  ut  qua:  erant  inter  fe  difcrepantiflimai 
turbatiflimaque ,  uno  deinceps  contuitu  adhibitis  regulis  tuis  conjungi  pofltnt  &  extricari.  Qiiid  fi- 
mile  profeclo  in  univerfali  Hiftoria ,  &  illttd  quam  prxcipuum?  Defid.rabatur  ut  jam  vindicatis 
ac  defaecatis  poft  tot  labom  &  impenfas  nobilioribus  rerum  geftarum  Monumentis ,  reperiretur 
denique  modus  ,  quo  Doclt  in  verfandis  Hiftoricis  argumcntis  commoda  oppor.una  nancifcerentur , 
tyrones  in  iis  ambiendis  complanatas  eorum  falebras  animadverterent.  At  id  magis  hucufque  con- 
cupifci  ,  quam  pro  dignitate  prseftari  poffe  credebattir  ,  nifi  tu  poftremum  accelliffes .  Vir  valcntif- 
fime  ,  qui  Gordios  illos  nodos  tua  perfpicacitate  diffolveres,  &  afpera  qua:que  in  vias  planas  dein- 
ceps  commutares.  Quod  fi  gloria:  tani  appetens  Scaliger  ad  annos  Julianos  Periodum  fuam  ac- 
commodans  ,  immortale  nomen  fibi  non  immerito  peperit ;  major  etiam  te  merces  expeclat ,  qui 
operofiorem  aliam  Periodum  de  tuo  concinnans ,  tanto  majus  punclum  retttliffe  penes  omnes  vi- 
debere ,  quanto  majus  eft  omnes  Orientalium  atque  Occidentalium  Epochas  ad  iftam  tuam  revocaf- 
f e ,  quam  annorum  variorum  computum  ad  Julianum  convertiffe.  Unde  crit  haud  dubie,  ut  quam 
tu ,  pra:  tua  fpeclabili  modeftia ,  Grseco-Romanam  nuncupafti ,  a:quiores  tibi  pofteri  PagianaM 
etiam  diditent .  At  non   ex  hcc   folitm   tua  penes  eofdem  merita  virefcent ,  non  modo  fiquidem  ad 

Pin- 


D     E      P    A    G    I    O 


XXV 


Pindari  normam  Operis  in  capite  fphndentem  ae  renidentem  f.iciem  repraefentafti ,  feu    ad  Illuftrif- 

fimum  Parifienfium  Archipradulem  Literatorum  omnium  ,  inter  quos  fupereminet ,  fuaviflirnum  Pa- 

tronum  ac  munificentifllmum ,    praeloquens ,  ad  illum,  inquam  ,    ut  de   collega  quondam  fuo    pra:- 

dicavit    Apoll.  Sidonius    Arvernorum    Antiftes  fine  jaclantia  literatum  ,  fine  fuperbia    nobilem,    fine 

invidia  potentem  ,  fine  fuperfiitione  religiofum  ,  fine   afperitate    confiantem  ,  fine  popularitate  commu- 

nem  ,  omnes  tecum  celebrant ,  ac  complecluntur :  feu    in  Praefatione  ac    Apparatu    Lectorem   eru- 

diens,  fed  adhibitis  in  Critices  tuae  profecutione  quae  reponis  principiis,  tum  Chronologum    ag^ns, 

tum   Hiftoricum  exhibens,  omnem   omnium  diligentiam  te  unicum  prarvertifle  nullus  non  agnofcet. 

Et  quidem  quod  in  Prologo  de  commendatiflimis    Viris   Onuphrio  Panvinio  ,    &  Caef.    Card.   Baro- 

»io  tradis,  quorum    alter  Chronologiae    concinnanda:  ,  alter  Hiftorise   defcribendae    tam    egregiam 

navavit  operam ,  dum  confidero  ,  effigiem  tuam   genuine  retraclatam    haud    operofe    intueor  ,  qui 

duorum  Mvi  noftri  Columinum  giganteos  aufus  in  te  fufcipiens ,  labores  in  quibus  ambo  tam  glo, 

riofe  viriliterque  defudarunt ,  unus   exantlas,  &  quod   utriufque  commendationi  deerat ,  de    tuo 

cumulate  fuppjes .  Sed  dum  quantumcumque  claritatis  a  te  prodit  ,    in  eos    refundis ,  in  te   etiam 

copiofius  regeris  ,  &  hac  repercufla  corufcatione  fplcndidior  deprehenderis ,  Abfit  verbo  invidia, 

tam  patuli  radii    illi  funt,  ut  non   folum   in   alios    plerofque   Eruditos   ac   eruditionis  Principes  , 

fed  in  me  etiam  tanto  ab    utrifque   intervallo   fejunclum    diffunduntur:    quippe   qui   nofcens  juxta 

Sapientis  monitum  addendam  tantum  fapienti  occafionem  ,  ut  fapientior  fiat  ,  ex   unius  Forojulien- 

iis  Infcriptionis  obfervatione  ,  quam  tibi  fuppeditavi  ,  Hypaticam  Dijfertationem  tuam   omnium  Eru- 

ditorum  ftudiis  ac  laudibus  acceptam  elucubrans ,  &  ex  ea  ad  exquifitiffimum  Opus   iftud  viam    tibi 

fternens ,  ejus  faltem  occafionem  praebuifTe,  vel  iilud  acceleraffe    gratulari    mihi  poffim  :    in     hoc 

etiam  eorum  voluntatem  imitatus ,  quam  laudat  Hieronymus  lib.   i.  adverf.  Rufin.  qui   tabernacu- 

lo   Dci   argentum  &  aurum ,   vel  laptdes   pretiofos  ,  feu  byffum    aut  purpuram    cum   offerre    non    pof- 

funt  ,  pdles  faltem  &  caprarum  pilos  offerunt .  Et  hoc  rurfus  pretio  cenfebuntur  forfan  meae  illae, 

quae  a  te  commendantur ,  circa  Ecclefiafticam  noftrarum  Galliae  Provinciarum  divifionem,  conjedu- 

ra:,  de  qua  me  per  litteras  tecum  diflerere  coegifti  :  vix  enim  aliud  ,  quam    coram   te   balbutiifle, 

praeftare   mihi   poflum .  Sed  etfi  hac  in  explicatione  tua    eos  etiam  ,  qui   hoc  argumentum  diligen- 

tius   pertraclarunt  ,  in    viam  reduxeris,  &  offucias ,  quibus  adhuc  circumfundebatur  intricata  quae- 

ftio,exerte  depuleris;  fcrupulo  tamen  mihi  femper  inftat   Alpium  Graiarum  e  VII.  Provinciis   ex- 

pundio ,  cujus  loco  primam  Aquitanicam    fubrogas  remotiorem  qiuntumlibet,  &  Honorii  refcripto 

tacite  rejeclam.    Quorfum  enim    &  qua  valida  ratione  indultum  ab  Principe  ,  Novem  populamx   & 

Aquitanis.  II,  qus.  longius  confiituts.    funt ,  judicibus  ,   adeffe  Conventui  per  Legatos  ,  exclufa    Aqui- 

tania  I  longius    diftante  ?    At    dum  ad  Aquitaniam  primam   &  fecundam    devolvitur   fermo  ,  quid 

in   Quarta  recens  creaia   nobis  ambiendum  ,   fuaviflima    tua    Epiftola  innuas,    fatis    intelligo ,  _  quae 

quippe  Narbonenfi    noftra:  Secundae  deftinatis  opibus  jamjam    fuperba    cum  literatiflimo    nobifque 

humaniflimo  *    Antiftite,  litteras  ac  felecliffimam    librorum  fupelledilem ,   quibus  ftudia  noftra  ex-  *  rj.  Caro- 

colebamus ,  ael  fe  rapuit  .  Et  poft  hanc  jailuram  quidem  Urbis   veftrae  frequentiam  minus  concupi-  j0  \e  qouk 

fco ,    fecefiufque  mei    ftudofior   factus    ad    fecreta    Lirinenfia   colluftranda  ,    ac    illuftranda     totus  tum  j. 

convertor ;    quaeque  adeo    publica   facere    fpero ,   ex  quo  noftrae  de  SS.   Leonis   &   Profpen  Opcri-  qUe„fi  s 

bus  Critics    vifiertationes   prcelis  exierint .-  Sed  heus!  ne   illis  ufpiam  fupponantur,   poft  toleratam  nunc    jj. 

illam  ,  quam  nofti  ,  tam  infidam    fortem ,  audio  nunc  poftremum    Lutetia:  diftraclas    nullorum  hac-  HgC„fi  de. 

tenus  curis  ac  officiis    reperiri  potuifie  .    En ,  inquies ,   feceflus  noftri  ,  terraeque  nifi  inaquofae,    de-  fig„at0  , 

ferte  faltem    &  invis.  praemia  !    At  hos    etiam   angores  &  aufteritates  devorarem  ,  fi    quantum    mi- 

hi  ,  fic   toto   pene  Orbe    divifo,  e  librorum   copia  decedit  ,  tantumdem    in  frequentiflimae    collocu- 

tionis  tuae    compendii ,    accederet .    Vale  ,    Santorpete  ad  finum   maris    Forojulienfis   Ambracium  , 

quem  alii  perperam  Sambracium  vel   Sambracitanum  fcribunt  ,  de  quo  alibi  plura  .  X.  Kal.  Februa- 

rii  ,    Periodi    tuae    Graeco-Romanae ,  fi    recle  calculos  tuos  capimus,   fepties    millefimo    centefimo 

ofluagefimo  primo. 

PERMISSIO 

REVERENDI  PATRIS  PROVINCIALIS- 

Irater   Bonttventura  du  Brueil ,   Artium  &   Sacrst.  Theologis.  Doclor  ,  (£•  in  Provincia  Santti  Ludovici 
Ordinis  Minorum  Conventualium  Santti  Francifci  Minifier  Provincialis . 

CUm  Opus  Patris  ANTONH  PaGU  ,  ejufdem  Provinciat  Exprovincialis,  cui  tiiulus ,  Critica  Hi- 
fiorico-Chronologica  in  Annales  Eminentiffimi  &  Reverendifiimi  Cdfaris  Cardinalis  Baronii  ,  duo 
jftri  Sacrae  Theologiae  Profeffores ,  quibus  id  a  nobis  injunclum  fuerat ,  recognoverint  ,  ac  in  lu- 
cem  edi  pofle  ,  imo  &  debere  cenfuerint,  tenore  Praefentium  facultatem  facimus ,  ut  fervatis  de 
iure  fervandis  typis  mandetur  .  ln  quorum  fidem  has  Litteras  manu  noftra  fubfcriptas  ac  Sigillo 
Provincia:  noftra:  munitas  dedimus.  Aquis-Sextiis  die  decimo  quarto  Kalendas  Septembris  anni  mil- 
lefimi  fexcentefimi  oclogefimi  oelavi . 

F.  BONAVENTURA  DU  BRUEIL,  Minifter  Provincialis  . 

FR.  FRANCISCUS  PAGI ,  Seeretarius  Provinciac . 


Appttratut  in  Br.ro,iium  t  1 1 1  ILLU- 


XXVlj 


ILLUSTRISSIMO    ECCLESII     PRINCIPI 

DOMINO  D^FRANCISCO 

D    E        H    A    R    L    A   V, 

ARCHIE^PISCOPO        PARISIENSI 

Regiorum    Ordinum   Commendatori,   Duci    &  Pari  Franciae,  Sorbon*    Proviforl, 
Regiae  Navarrse  Direftori  ac  Superiori ,  &c* 

!  A  M  dudum  Vlris  dodit  animadverfum  ,  iLLUSTRrSSrME  ICCLESI-flE 
PFINCEPS  ,  Annales  Ecclefiafiicos  a  liaronio  inclyto  eorum  parente  , 
Herculeo  labore  elucubratos  ,  &  a  Spendano  Ecclefi&  GaUicam  ^  or- 
namento  mira  indultria  in  Synopfim  contratror  ,  fupplemento  ,  illu- 
firatione  ac  Emendatione  variis  in  locis  indigere .  Cum  enim  Unte 
Baronium  nulla  res  in  Ecclefia  ita  negligi  vifa  fit ,  ac  rerum,  in 
ea  geflarum  vera  atque  exafl*  diligentia  perquifit*  narratio ;  &■ 
in  Eufebio  ,  Socrate ,  Sozomeno  ,  Tbeodoreto  &  'Evagrio  ,  qui  prs- 
tipuam  earum  partem  attigere  ,  non  raro  claudicet  veritas:  nemim 
mirum  videri  debet ,  fi  in  tam  vaflo  tamque  difpcili  Opere  ahqu* 
minus  accurate  memorarit ,  aliqu*  vero  ejus  diligentiam  fubterfu- 
gerint  .  Ad  has  difficultates  bnc  infuper  acccfiit  ,  quod  Cbronologia  , 
qu&  certior  vcri  invefiigandi  modus  ,  qu&que ,  ut  dicebat  D.  Chry- 
foflomus  ,  eft  inftar  candelse  fuper  candelabrum  ,  fine  quo  omnia 
tenebrarum  &  confufionis  plena  ,  fsculo  proxime  elapfo ,  quo  in  fi- 
ntm  vergente  Annales  Ecelefiaflici  exarati ,  longe  denfioribus  tenebris  quam  nunc  obfita  fuerit  i  fa 
inter  tot  egregios  Scriptorcs  ,  quibus  illud  abundavit  ,  paucijfimi  extiterint  ,  qui  vel  alicui  His1ori& 
^EcclefiaflicA  parti  folido  criterio  exxminanda ,  vel  feriei  temporum  exattc  diflinguend&  operam  &  i&- 
duflriam  collocarint .  Nullus  porro  inficias  ierit ,  quin  plurimum  Ecclefia  interfit  ,ut  gefla  in  e*  per 
tot  f&cul*  ,  quanto  certius  fieri  potefl  ,  literarum  monumentis  confignentur  ,  pr&clarior*  qu&que  '  anno- 
tentur ,  fingulaque  ,  quantum  temporis  obfcuritas  patitur  ,  fuis  annis  reddantur .  Ex  quorum  defetlu 
plurx  incom.noda  ,  pr&fertimque  tria  oriri  videmus  .  Prima  cnim  hominum ,  potijfimum  Deo  facro- 
rum,  &tas  Chronologia  in  multis  depravata  imbuitur  i  fitquc  ferme ,  ut  quam  faciles  in  ea  primis 
illis  annis  funt  ad  omnia ,  qu&  propinantur  ,  imbibenda  ;  ita  illa  firmiffime  retineant  ,  qu&  femel 
tradita ,  intimis  pecloribus  ab  adolefcentia  hauferunt  •  Quare  nec  grandiores  natu  (£*  egregi&  alicujur 
dottrin&  laudem  confecutos  ,  qn&  in  ea  principia  accepere  ,  illos  deponere  pojfe  ,  quotidiana  experienti* 
dtmonflrat  .  Pr&terquam  quod  nihil  miferabilius  ,  quam  alicujus  artis  rudimenta  ponere  ,  cujus  pofle* 
pr&cepta  iedifcenda  fint .  Hoc  incommodum  aliud  confequitur  :  cum  enim  nullos  Annales  ,  nec  fujwres  , 
nec  uuiverfaliores  ,  nce  utiliores  Orbis  Literarius  habeat ,  quam  qui  *  Baronio  editi  &  promulgati  , 
eofder»  Librorum  omnium  ,  in  qnibus  agitur  de  Hifloria  Vrbium  ,  Monafleriorum  ,  Ecclcfiarum  ,  aut  de 
qntcumque  alia  materia  Ecclejiaflic*  ,  fontem  ,  matricem  ac  feminarium  quoddam  exiflere  necejfe  efi 
ideoque  menda  ^»  erroret  in  immenfum  diffundi  i  dum  Auliores ,  qu&  corrigenda  fuifient ,  exfcribunt  i 
fundamentis  ruinofis ,  qu&  evertenda  erant  ,  innituntur  s  &  ex  iis  ,  qtt&  aliunde  "vera  non  effe  con- 
flat  certum  fe  aliquid  deducere  arbitrantur .  Denique  nunquam  fibi  magis  plaudunt  H&retici ,  quarn-. 
cum  deprehendunt ,  in  Annalibus  Ecclefiafiicis  tempora  turbari  ,  Fa/lot  perverti ,  varia  que  aut  tatdxus 
aut  citius  quam  evenerint ,  in  iir  confignari :  inde  enim  anfam  avide  arripiunt  ,  populir  ,  quor  dece- 
pere  ,  infinuandi ,  faclum  id  plcrumque  de  induflria ,  ut  veritar  obruatur  ,  inferendique  ,  illos  ficuti 
ex  anachronifmis,  &procbronifmis  itaex  meris  figmentis  &  fuppofititiir  fatzis  confutos  effe.  Tria  illa  damna  , 
qu&  nullus  nquus  rerum  sflimator  mediocria  judicaverit ,  Viri  literxrum  fiudiofi  &gre  buc  ufque  tulerc  s  6* 
Scriptores  non  vuigaris  eruditionis  in  privatis  Operibur ,  prout  fe  dedit  occafio  ,  iifdcm  remedium  af- 
ferre  conati  funt .  Sed  nemo  hattenus  fuit ,  qui  integrum  Annalium  Corpur  in  rettum  JleClere  ag- 
greffus  fit  ,  five  laboris  magnitudine  &  z/arietatet  five  diuturnitate  temporir  in  tam  longo  Opere  con. 
fumendi  ab  eo  inflituto  deterriti  fuerint .  Ad  hac  ,  obtretlatio  invidis,  qu&  folet  lacerare  plerofque , 
in  eaufa  effe  potuit ,  cur  Opur  adeo  ncceffarium  tandiu  fuerit  dilatum :  illi  enim  folenne  alienam-, 
ffeciem  rebus  obteniere ,  &  qu&  ob  laudabilcm  finem  moltta ,  in  malam  partem  inierpretari .  H&c  fi- 
miliave  incommoda ,  ILLUSTIUSSIME  ECCLESI./E  PRINCEPS ,  cum  primum  hujus  confilii  cogitatio  in. 
ceffit ,  pr&vidi  ;  diuque  ne  quid  diffimulem  ,  animo  hs.fi  ,  me&  tenuitatis  confcius  ,  &  fubfidiis  omni- 
but  ad  Opus  adoriendum  tanta  diverfitate  variatum ,  ac  a  nullo  ex  tot  celeherrimit  Autloribus ,  qtli 
Apparatut  in   Baronium  t  t  t  t     *  '•""" 


Chryfofl. 
in  h&c  ver- 
ba  Ofe&  : 
Vidi  Do- 
minum  • 


•-. 


xxviij  Epiftolae 


hoe  svo  fiorttere  ,  tentatum  ,  Hou  fatif  inflrudut .  Sed  ubi  in  mentem  veni:  ,  Amplitudinem    tuam  tona* 
tut   omnet ,   qui  vel  ad    majorem    facilitatem   fcientiit    conciltandam ,     vel  ad    eruditionem  amplifican- 
dam ,    vel  ad  Hsreticot  convincendot  adhibentur  ,   fromovere  ae  juvarc  ,  omni    cttnilatione  abjetta  ,  ma~ 
re  illud  literarium  ,  immenfum   licet    &  prorellofum  ,  eonfidenter  ingreffut   fum  .    Nec    diutums   morofs- 
que  navigationis  panituit  :   ad    manuum     enim    Tuarum  ofculct    admijfut ,   Tuique    colloquii    henore  di- 
gnatut ,  famctm  ,  qua  tibi   omnium  animot    devincit  ,  prsfentia  auxit  :  &  ferenitat  vultut    Tui   ad  hi- 
laritatem  compofiti ,   ac  humanitat  pene  divina  reverentiam   &  ad-.nirxtionem   exprcffere  .   Crevit     utra- 
q ue  ,  cum  oblato  Tibi  hoc    Opere  ,  innata   ehquentia  ae  fingulari    doclrina    explicafli ,    qu&    in  eo   pr&- 
fiare  ,   qu&  vitare  ,  &  quibut  adh&rere  debuerim  :  quid  in    Atlit    Sanclorum  ;   quid    in  Epiflolit    Pontifi- 
cum ;  quii   in  Veterum   Patrum   tnonimentit ;    quid    in     facrit  Conciliis  quid  denique   in  Hifloris,    Au- 
gufis  ,  tam  Romans  ,   quam  Byzantiits  Scriptoribut  obfervandum  fuerit  ,  ut  Critica    Ecclefiafiica    Reipu- 
blics.  Chrifiians.   prodejfe  pojfit .   Laud.tfli  enim  memoriter  teflimonia  ,  quibut  omnia  dicta    tua  cenfirmu- 
fli. ,  idque  tanta  tnentis  folertia ,    ut  fiupent   mecum  ufurpare   coattut  fuerim  iflud    Regins    illitts  ,  notz 
habentis  ultra  fpiritum    ctd   primum  confpeflum    Salomonit ,   Regum  fimul  &    mortalium  JapientiJJimi  : 
j.  Regjo.  yerus    e£  ferm0j  qL)cm  audivi    in  terra  mea  ,  majorque  eft  fapientia  &  opera  tua,  quam    rumor 
cjuem  audivi.   Sit  Dominus  Deus  benediclus,  cui  complacuifti :  &   pofuit   te  fuper  thronum  Ifrael. 
Sed  iHuflrium    Majorum  tuorum  imago  ,  qu&  animo  m:o  okferv.tta  e/l  ,  illum  ab   admiratione  revocavit  ; 
qucd  enim  de    Simplicio  Bitnricenji  Epifcopo  Stdoniut  ,  hoc  ego  potiori  jure  de  Te    affererc   pojfum :   Pa» 
Sidon.  lib.  rentes  ipfius  aut  Cathedris,  aut  Tribunalibus  prxfederunt :  illuftris    in   utraque    converfationc  pro- 
•t.pnfl  Ep.  fapia  ,  aut  Epifcopis  floruit  ,    aut   Praefeclis :    ita  femper  hujufce  Majoribus ,    aut  humanum  ,    aut 
s,  Divinum   diclare  jus   ufui  fuit.   Non  hic    tamea  tot  fummos ,  quet  Familia  tua  in  utroque    Ordine  tu- 

lit  Viros ,   de  quibut    Pofleritat   omnit  audiet  &  loquetur ,  ccmmemorabo .   Egregia  eorum  fatta  ,   &   he- 
roicat   virtutes  perfequentur  ct-lii  ad  hujufmodi  argumenta  magit    idonei  ,    quam   vir     Antiquitati   fint 
fuco  &  figmentit  traflands    innutritus .     Sed  prsterire  non    poffum  Reverendijfimum  Patruum  Tuum , 
<£•  in    Metropoli   Rothomagenji  decefforem  ,   T>ifciplin&  Ecclefiaflic&  acerrimum  vindicem ,    tot   librit  Eccle- 
Ji&  defendends   raufa   editit    celebrem  ,    H&reticorum    debellatorem .    Incidit    ille  in   caiamitofa  tempora  . 
e/uibut   H&rejii  Calviniana    rabida    vi ,     tam    in   Rothomagenfi  Dtozceji  ,     quam    in  toto  hoc  fiorentijfimo 
Regno   graffabatur  ,   quibufve  Vipera  vencnata  ac  peflifera  .perrumpebzt   latera  matrii .     Kulli   ipfe    ope- 
r*. ,  nullit    erumnit  ,  nullit   impenjit  pepercit  ,  non    foium   ut   ovet  fibi  a    Vea  commifiat  in  vera    Reli- 
gione  contineret  ;  fed  etiam  ,    ut  qu&  ab  ea  dcftivcraht  ,  eidem    reflitueret .  Quod  fi   H&refi  a  LUDOVI- 
CO   MAGNO  ,   Te  confulente  ,  proflratA   ac  jugulats  fupcrflet  fuifiet       ut    tc    unice   diligcbat ,     &  quod 
Jrimut  in  Academia  Parijienji  quinque  Janfenii  Tprenjit    Pnpofitionet  a  Sede  Apoflolica   damnatat  ,  pu- 
hlicit  Thcjibus  impugnafiet  ,  &  invidiam  ac  effenjionem    multorum  generofe     contemjijfet ,    Qemmeticenfi 
Jhbatia  fefe  in   Tui  gratiam  abdicavit  ,  ac  dein   Coadjutorem  fuum  a    Rege  poflulavit  ,  &  magno  Ec- 
glefis  Rothomagcnjit  bono   obtinttit  ,  incrcdibili  Utitia  fcrfufui  fuiffet ,  cum  fe  a  Nepote ,   in    re  ,   quam 
tot  votit  &  precibut  a  Dco  petierat ,  fuperatum  vidifiet ,    Primit  tuit  laboribut ,   PRINCEPS    ECCLESI.iE 
JLLUSTRISSIME,  fttccidends   h&refeot  Hydr&  ,  gnaviter  ac  flrenue    difputationibus    &  colloquiit  pr&lufi- 
Jli :  tandemque  exultante  ac  plaudente   Gallia ,    &  tota  Europa  gratulantc  ,   Partjicnji  Ecclcjis  ,   totiuf- 
quc  Clcri  Gallicani  negotiit  a  LUDOVICO  MAGNO  pr&pofitut  ,   non    quievifli  ,  donec    Faclio  illtt ,     qu& 
de  religione  Catholica  e   Regno  eltminanda,    partiendoque  Sceftro ,  non  cogitarat  modo  ,    ftd    palam  co- 
-         aclit  exercitibut  a/iat  tentaverat  ,  prorfut  extingucretur  !    O    conftlium   prudentis.  ,    magnanimitatit    ac 
fidei  erga  Deum  <&  Principem  plenum  !  O  provifionem   mentit  Erclejiam  Gallicanam  ad  prim&vam  fuam 
gloriam  ac  fplendorcm  revocantem  !  O   &vi  noflri  felicitatem  .  Quottct  futura  f&cula    prsdtcctbttnt ,  Lu- 
DOVICUM  MAGNUM  innumerabilia  Calviniflarum  per   omnct     Regni  fui  Provinciat    fparforum     delu- 
Lra  evertifie  ,  ac   ne  unum    quidem  rcmanere  voluiffe  :  bipertitorum  Judicum  litibui    Hsrcttcorum    deci- 
dendit  Decuriat ,   qu&  tot  Catholicit  a   vera     Fide    afoflatandi  occafwnem   pr&buerant ,    abrogajfe ;  Edi- 
(ium    Nanneten/e   armata  manu   cxtortum  ,    &  apfellatit    externit     Regibut   dtfenfum  ,    milliefque  ttt- 
tnen  ab  H&reticit  impune  violatum  refcidijfe  :    totiet  Te  fuaforem    tam   faniiarum   Legum    celebrabunt. 
Jxempla  hac  in  re   imitatut  et ,   JllUSTRISSIME    ARCHlPRJESUl.  ,     pr&flantijfimorwn   antiqus  ■  Ecclefia 
Trsfulum,  qttot   tibi  in  emnibut  imitandoi  proponii  .    Acholiui  Thefiahnicenfit  Eptfoput  ,  quem    D.  Am- 
.       ,     .       hrofiut  murum   Fidei ,  gratia   &   fanclitatis  merito   vocat ,    a  Theodojio  Magno   auream   famlionem  pium- 
Ati-brof.      yUe  £.  j-aiutare  zdiftn^  obtinmt ,  in  quo   Theodojiut  ait ;  Cunclos    pnpulos  ,    quos    clementia;    noftra: 
.11   Eptfl.     rcgj(   temperamentum    in  rali  volumus  Religione    verfari  ,   quani  divinum  Petrum  Apoftolum  tracri- 
ad  Sacer-    ^jjjj^  Ronianis  ,  Religio    ufque  nurc  ab   ipfo  infinuata  declnrat.    Thcophilo    doElijfimo    Alexandrinoruiu 
tiot.    &        Epifcopo  pr&clarum   Refcriptum  ,  quo  facrificia  ,  tempUrum  aditui ,   omnijque  Deorum   pcr  facrificia  cul- 
Clerurru.       fU{  jn   fegypto  fub  capitii  psna   ab  eodem  Imperatore  probibentur  ,   iffi  etiam  Gcntilet  attribuunt ,  & 
Pleb.Thef-  ^m^    fumm&  ti  laudi  fuit  in  crimen   vertunt.    Eunapiut  enim    in  Vita  JEdefii    ttit :   Vix    ex    hac    vita 
jalon.  rnigraverat ,  cum  &  cultus  Numinis  apud  Alexandriam  ,   &   Serapidis  delubrum   diiturbata  diffipa- 

taque  fuere  ;  ncn  Religio  tantum  ,  fed  univerfa  fabrica  ,  &  omma  eum  habuerunt  exitum  quem_ 
poetarum  fabulae  tribuunt  Gigantum  viiftoriaj:  fimile  enim  quid  Canob  cis  Templis  ac  idit  ,  impe» 
rante  tunc   Theodofio,  prxiidente  Theophilo,  piaculari  hjmins  &  Eurymedonte  quopiam,    qui 

Late   Rex  tumidot    inter  fsvofque  Gigantcs 
®hlf-  .7»  Primatum  tenuit . 

Evagrio    tunc   Praefecto  Auguftali ,  &   Romano   iEgypti  Eegiones   cum  imperio   obtinente  :    qui   0- 

mnes  iras  adverfus  faxa  &  Iapicidas  aggerantes  ,  ea   oppugnabant  ,  &  qui  bellum  numquam  auditio- 

ne  acceperant,  Serapidis  ardem  funditus  dtmoliti  funt ,  Templique  donariis  manus    hoftiliter    in;ece- 

1»  Codite     runt,  abfque  hcfte  &  citra  pradium  vicloriam  adepti .  Demqtte  v.tria  Leget   ab  Arcadio  Augujlo  ad- 

TheodoJ.       verfut    H&reticot ,   Neclarii  &  D.  Joannit  Chryfoflomi  Efifcoforum   Conflantinofolitanorum    fuafu   &  ex- 

Tit.    De_9  hortatione  ,  emijfs  .  Quam  gloriofum   tibi  tanti  nominis  Pontificet ,  quibus  Jingul.tre  in  Catholicam  veri- 

HxrttlCISi  tatem  fiudium  ,  incredihilit  in  Ecclefi&   bonum  frofenfio ,    totqne   heroic&     virtutes    Te   fi-.nillimum  red- 

didere  ,   non  folum  fecutum  effe ;   fcd  etiam  eorum  vefiigia    imfleviffe .    Profeclo  fauslo  omine  contigit  , 

ARCH1PR./ESUL  iLLUSTRiSSIME  ,  ut  de  geftit  Antijlitum    Parijienfium    in  literat  mittcndit  cogitaverit; 

Oferique  Annalibut  Ecclejiaflicit    locufletandit  ,   non  farvo  adiumento  futuro  ,    prtms    not&  Scriptorewu 

deftinaverit  :  voluit  enim  Divina  Providentia  ,  ut  illa  immortalia  tua  fatla ,  qu&  fufpiciunt  Gallt,  com- 

inendant     Exteri  ,    Pofieritatit    memoria  celebrarct   fempiterna .    Non    heic   referam    tniram    tuam    iiu 

Veum  pietatem  ,  f.rcrum  illum  fro  Ecclefis  rebtts  ardorem ,    quem    in    Cleri   Galiicani  Generaltbus    Co- 

mittis  ,   yuibus  fingulis  quinqttenms  prsfides  ,  alibique  ftmper    demcnfirafl/ ,  in    adverjis   anflainiam  , 

i» 


Ctklcx  Pagii  prsefixae,  xxix 

ii)  pnfperis  moderationem  ,  aliafque  divinxs  iit  omni  genere  virf/ttet  Tuxt  ,  ne  earum  multifudine  ac 
magnitudine  ipfcmct  obruxr ,  ahofque  obruam .  Scd  fxtit  mirari  non  pojfum  vsbementijfimam  i»  Rcgis 
obfcquia  animi  tui  proclivitatem ,  ac  in  gerendis  ,  qu&  Tibi  fubinde  committit  ,  difficillimis  ncgotiis 
vigilantifpmxm  folicitudinem  ac  integerrimam  fidem  .  Licet  enim  tot  grxvijfimis  occupationibus  diftritlut 
ab    illis  accurxtijfime  procurandis  mtmquam  animum    remittis  .  Si    Confluentes   domum    Rcgiam ,  qua  > 

tua  opera  xd  Epifcopatum  accejfit ,  aliquando  te  cenferas  ,   ut  aliqua  quiete  fruaris  :  Ego   tuutn   otium,  p*ea  ' 
aliorum  negotiis  anteverto.  Non  enim  te  amoena  littora  ,  nec  difpofiti  ad  temporum   vices  habeut  ~t*'5V' 
feceffus ;  fed  (Ive  tu  agris ,  five  oppidis  tempus  des  rem  &  famam  pariter  auges  ,  ut  de  magnolm-  T"eoli°J"  » 
perxtore  eloquentijfimus  aflcrebat  Orxtor .    Immn  intentum   Tuum    illud  Jludium    in   morbo ,    quo    nupcr  Baron. 
confliCtatus   es  ,  eluxit  .  Siiut  enim  Santtut  Crtgorius   Papa   sgritudine  corporis  afflictut  ,  inumerabilet  ann.   604. 
pro  Eccleji&  necejfitatibut  epiflolat  diilavit ,    Paftoralium   virtutum    pr&clarijfima  cxempla    &    Scriptit  n.  iit, 
&  rebus  geflit  dedit  s  confiantiam  mentit  <£r  hilaritatem  quandam  ab  optima  confcientia  proficifcentem, 
ubi  aliquxntulum  cruciatus  intermittebantuv  ,  femper  pr&tulit :  ita   ($•   Tu  ,   dum   boni    omnet    ingemi- 
fecbant  ,  veriti  ne  hanc  tantam  ac  tam  inufitatam  territ    virtutem  ccclum  nobit  invideret ,  inconcuffam-. 
inter  doloret  animi  firmitudinem  retinuifli ,   &  molelium  illud  otium ,   quantum   in  te  fuit ,    rebut  pu- 
blicit  imperturbatut  impcndifli  .   Mxcle  igitur  animo  Tuo ,  ac  tua  virtute  s   nec  umquam    Regi ,    Eccle- 
Jts.  Callis. ,  Literis  utilis   efle  dejine ,  tam   ad  fs.cn! i  noftri  admirationem  ,    quam    ttd   poflcrorum  docn- 
mentum .    Cumque  h&c    Annalium    Ecclejixfticorum  illuflramenta  lucem  Tibi  debeant ,     ner  potiut   nun- 
cupari  pojfint ,   quam  Viro  in  illit  verfatijfimo  patere ,     ILLUSTRISSIME  ECCLESIiE   PRINCEPS  ,    ut  no- 
mine  Tuo  infcripta  ea  accipiat  Orbis  Chriflianut ,  nunc  dimidia ,   fuo   tempore  integra,  qu&  vel  num- 
quam  ,  vel  feriut  ,  vcl  minut  perfecta ,    erat    a  me  habiturttt  ,  niji  amantijfimit   &  bonorificentijfimis 
•verbit    ad   ea  continuanda  abfolvendaque  ,  me    animaffet  ,   &  inter  eot  adlegiffct ,  quot  Clerut   Gallica- 
jiut ,  in  Ecclefia  gloriam  &  Literarum    incrementum  munificentia  fua    ac  beneficiit  fovet.   Quod    certe 
co  Tibi  honorificentius  ,  quo  non    in  urbe   Regia.  ut  csteri  ferme  Scriptoret  ,  qui  magna  aliqua    aggre- 
diuntur  ,  fed  in  ultima  Sphera    Callics.  parte  ,  ac  in  Claufiri   feceffu    vivam  .    Pro    qua    Amplitudinis 
Tu&   erga  me  beneficcntia  ,  cum  Tu  nihil  a  me  expetas ,  neque  ego  aliquid  pr&fiare  pojfim  ,   fedulo    co-i 
nxbor  ,  ut  virtutum  Tuctrum  ,ac  me&  voluntatis  apud  pofleros  vigeat  numquam    intermoritura  memoria  , 
Bwplijfimifque  (£■   xternis   monumentit   confecretur . 

DOMINATIONI    TUJE   ILLUSTR  I  SSIMiE 


iEternum  addiclifllmus 
f.   ANTONIUS   PAGI, 


3LLU- 


XXXI 


ILLUSTRISSIMO  ET  EXCELLENTISSIMO  VIRO 

D    O    M    I    N    O 

D*  JOANNI  BAPTISTiE  COLBERT 

REGI    AB    INTIMIS    CONSILIIS 

&  Secretioribus  Mandatis,  Regiorum  Ordinum  Cancellario^ 
Marchioni  de  Tofcy   &c> 


T  Operi ,  eui  no»  vile  a  rtrum  grxvitale  ,  numeroque  prelium 
efl  ,  fuir.mum  Jit  meritum  a  Patrono  ,  T  E  unum  adire  aufus 
fum  ,  VlR  ILLUSTRIS S IME ,  Tuique  nominis  umbrarru 
captare  ,  qu&  ipfi ,  &  prsfidio  fit  &  fplendori  .  Utriufque  accef- 
fionem  mihi  non  dubiam  fore  confido  ,  cum  ex  amplitudine  mc- 
riti  ,   tuni    ex    fafligio  dignitatit . 

Purpuratorum  Roms  Procerum  non  infimum  deeus  C&far  Baroniue 
facYorum  Annalium  intricatijfimum  Opus  moliri  aufut ,  quantum  Ec- 
clefis  rebus  ,  quantum  Litteratorum  commodo  ,  quantum  nominis  celebri- 
taticonfuluerit  ,  nemo  efl  ,  quinon  videat  ,  nemo  qui  fatis  pojjit  pr&dt- 
care .  Hattemts  varii  varia  ,  diffociata  locis  ,  difcreta  temporihus  ,per- 
turbata  ordine  ,  remota  fenfu  ,  Jecumque  pugnantia  ,  prout  fuus  quem- 
que  trahebat  ajfeflus  ,  effuderant  Scriptores  fragmenta  magis  ,  quant 
plenam ,  "y  numeris  omnibus  abfolutam  Hifloriam .  Eruenda  erat , 
non  e  puteo ,  quod  fomniaverat  Philofophus ,  fed  ex  variarum  con- 
gerie  ,  atque  confliflu  opinionum ,  qu&  una  primum  efl  Hisloria  decut ,  ac  lumen  ,  veritas  .  Supplen- 
da  erant  qu&  vel  priorum  iniquitas  temporum  inviderat  pofleris  ,  vel  barbarorum  pene  aboleverat 
incuria  f&culorum  ,  vel  utcumque  fefellerant  Scriptorum  diligentiam  .  Huic  plufquam  Herculeo  labo» 
ri  ,  quot  Doflorum  clucubrationibus  ,  quot  impenfis  ,  quot  fummorum  Virorum  fludiis ,  totos  trigint* 
annoi  infudatum  fit ,  negent  ,  qui  vcl  invident ,  vel  ignorant  .  Habent  interim  opera  ,  manuque 
Baronii  ,  unde  coaptata  in  unum  corpus  evaferint  difcerpta  priut  membra ,  pajjimque  jacentia .  Ha. 
hent  difparata  locum  fuum  ,  pr&pofiera  ordinem  ,  obfcura  lucem  ,  dubia  difcuffam  fidem ,  fuppofititix 
plurima  veritatem .  Habent  denique  Annales  EcclefiaHici  omnium  monumenta.  temporum  i  babent  pe- 
ne  emnium  ret  geflas  populorum  i  Quid  dicam  ?  Habet  Biblkthecam  integram,  eamque  toto  gravi* 
dam   mundo  ,   liber   unus  . 

Verum ,  o  fatalem  humanarum  rerum  conditionem  !  quid  quifque  tiitet ,  timeat  ,  caveatque  nuf- 
quam  homini  fatis  cautum  efl .  H&rent  vel  pofl  fupremam  artificit  manum,  terfijfimis  quibufqutL* 
ttrtis  operibus  fui  n&vi .  Sol  ipfe  ,  quo  nihil  fplendidius ,  emaculatius  nihil  occurrit  afpettui  ,  fuas 
plerumque  umbras ,  fua  patitur  deliquia  .  Quid  mirum  ,  fi  quid  in  tanto  Opere  minus  accuratum* 
Ji  quid  animadverfione  dignum  irrepferitf  Kon  potefl  ex  tam  tnulta  rivulorum  eolluvie  coaflum  flu- 
men  ,  nihil  contrahere  f&cis  aut  luti:  non  potefl  tam  diverfis  ,  ac  f&pe  dijfidentibus  via  ducibus ,  bu- 
manus  animus  non  errare  .  Veritatem  in  terris  ptregrinam ,  latebras  amarc  dixeris  $  nee  inde  nifi 
ttjfiduo  Criticorum  confliflu  difcuffam  emergere  ,  lucique  reddi  . 

Huic  uni  veritati  pervefiiganda  fe  totum  contulit  ,  chara  cumprimis  ,  nifi  me  nimium  amem  » 
"Eruditorum  gregi  memori&  Antoniut  Pagius  patruus  meus  ,  &  quantum  ,  quamiie  diu  in  eondendis 
Annalibus  Auflor  defudaverat  ,  tantumdem  in  expurgandis  Annotator  elaboravit  :  nec  priut  i»  lu- 
tem  exiit ,  ejus  opera  ,  Volumen  primum ,  quam  a  compluribut  eultiorit  litteratura  viris  ,  hortatoriit 
paflim  Epiflolis  adduClus  efl ,  ut  capto  admoveret  Operi  fedulam  manum .  Admovit  fane  ,  nec  alium 
labori  pofuit ,  quam  vita  finem .  Quo  oper&  pr&tio ,  Tu  jttdicaveris  :  quo  exitu  ,  Tu  ipfe  effeteris  » 
&  claritate   nominit,  & patrocinii  autloritate  . 

Nec  vero  potuit ,  VI R  E  X  C  E  L  LE  KT IS  S IM E  ,  eonfultius  ,  aut  squiut  ,  quamTuo  Uomi- 
ne  nuncupari  Opus  plane  adumbratam  exhibens  Tuam  in  regni  negotiis  adminiflrationem  .  Etenim 
etnimadverfioni  Pagii  permiffa  funt  populorum  omnium  res  gefla  t  Tua  follicitudini  commiffa  funt  ex- 
terarum  ubique  gentium  res  gerenda  .  Explorat  ille  cenforis  tiirgula  diJJIdentium  intet  fe  Scripttrum 
fenfa  ,  indolem  ,  fludia  ,  ne  fallatur :  Tu  infenforum  Prineipum  ,  Tu  Pcliticorum  pervides  motus , 
fines  &  reconditijfima  qu&que  confilia ,  ut  oceurras  .  Ille  temporum  ,  Tu  rerum  momenta  metiris .  Re- 
frieat  ille  pr&terita,  ne  pereanti  Tu  futura ,  ne  inopinum  occupent  9  nntevntis  ,  lHe  fidei  pub[ie».% 
Ttt  feeu  ritati  i  Ille  rebut  Ecclefi&  ,  Tu  Imferii  (onfulis  Majeflati  , 

f j? 


xxxii  Epiftolae 


~S.fi  tamen  quod  inter  Vet  plane  tien  eonveniat,  VIR  ILLU ST  RI S S IME;  Ilii  ettim  Ubo* 
Unut  tfl  ,  digna  qu&  legantur  fcribere  ,  Tibi  digna  facere  ,  qut  fcribantur  :  at  in  ejut  fcriptit  forte 
fen  pauca ,  in  Tuit  moribut  aut  fadit ,  nibil  omnma  eft  quod  veritati  diffentiat  .  Demum  &  Au- 
ilorit  &  Annotatorit  vitam  tants.  molit  oput  abfump/it ,  Tu  immenfit  regni  addidut  negotiit ,  adeo 
ntn  cedit  oneri ,  ut   otio  difflucre ,  aut  certe    labore  refici  ac  reparari   videarit  . 

Hic  profelio  fuo  muneri  non  imparet  de  Tua  ,  imo  de  Chrifli  familia  Epijcopot  eelebrari  aquum 
tjfet  ,  nifi  tantam  rerum  vim,  tantamque  copiam ,  iniquioret  Epiflolarum  angu/lit  detretlarent  ,  & 
flylut  fimplicior  eo  vetaret  majeflatit  affurgere ,  quo  par  efl  ,  tot  fummorum  Virorum  prsclare  geila 
pr«  dignitate  pradicari .  Eient  ipfi  aliquando  Annalium  Ecclefia  apppendix  non  modica  ,  &  nobiie  in- 
trementum  :  bunc  eit  bonorit  gradum  fine  fuco  pietat ,  fine  amaritudine  zelut  ,  fine  fa(!u  gravitat  , 
Jine   anxictate  follicitudo  pafloralit ,  nu»c  fpondent ,  olim  dabunt . 

Verum  ne  Tibi  nimiut  in  dicendo  videar  ,  etfi  me  Tui  reverentia  fecerit ,  quam  par  efl ,  parcio- 
rem  ,  &  magif  quid  paterentur  auret ,  quam  quod  deberetur  virtutibut  confuluerim ,  c&teris  fuperfe- 
4eo  ,  &  publictt  veritati  ,  quam  privata  modeflia  detrabi  malo  , 

Tot  annit ,  tot  fudoribut  elucubratum  Opus  ,  utilttati  ,  Ecclefia  ,  Eruditorum  defiderio ,  fed  impri. 
mit  veritatit  amori  <&  affertioni  jtutlor  confecraverat  :  quanta  omnium  exiflimatione,  quam  luculen. 
to  labore  Cletut  Gallicanut ,  cum  primum  ccepit  Oput  aliqua  fui  parte  prodire  ,  non  obfcuris  fignifi- 
cationibut  apud  cmnet  voluit  effe  teflatum ,  Priut  autcm  Jupremum  diem  Autlor  obiit ,  quam  adhibi- 
ta  fuerit  OPeri  poftrema  manus  :  integro  labori  Jucccjfi ,  qui  dudum  in  partem  adjcitut  fueram  .  Tria. 
poftrcma  Velumiva  Editioni  proxime  aptavi ,  primum  ordini  Baroniano  reslitui ,  ut  ex  omni  parte 
fecum  conjentiret  Opus  jntegrum  fibique  confiaret ,  Uulli  denique  opera  peperci  ,  ut  quam  Jui  cxpe- 
iiationem  Jujcitavit  ,  illam  Juftineat  ,•  quod  me  non  dubiis  argumentts  ajfecuturum  Jpero ,  fi  Tuis  Jub 
aufpiciit  in  publicam  fe  lucem  effuderit ,  qualecumque  hoc  objervantia  ,  &  objequii  erga  Tt  mei 
Jymbolum  ,  Erit  fua  labori  mercet ,  erit  opera  prxmium  ,  Ji  bcnevole  fufceperit ,  non  rem  ,  fed  pronar» 
in  Te  volmtatem ,  Tibique  tx  eo  Jignificatum  fuerit ,  quantis  nominibut  ,  quoad  in  vivit  ero ,  fu- 
turut  fim 

EXCELLENTI  B   T  U  iE 


JlddiCiiffiows  &  obfequentifltrnuf 
FR.  FRANCISCUS  PAGI 
Frovincialis  Minorum  Conventualium  in  Provincia  . 


DIS- 


DISSERTATIO    HYPATICA* 

SEV 

DE  CONSULIBUS  OESA.REIS- 

EX   OCCASIONE    INSCRIPTIONIS 

Forojulienfis  Aureliani  Augufti. 

JN  QUA 

CiESARUM     ET    AUGUSTORUM    CONSULATUS 

Ordinarii  ,  eorumque  Decennalia  &  id  genus  fefta  regulis  ha&enus  nemini 
obfervatis  declarantur;  perpetui  vero,  tam  cum  Imperii  ,  quam  cum  Erae  Chri- 
ftianae  annis,  juxta  accuratam  Chronologiam  connexi,  nunc  primum  de  integro 
digeruntur:  Faftis  ConfuJaribus  Romanis  ex  parte:  Byzantinis  ex  toto,  extre- 
ma  manu  admota. 

AcccAunt    Qusflioncs    Sehcld  de  Confulatibus  deflgnatis  ,    fuffeiiis  ,    bonorariis  ,    dimidiatis  3    Toflcon- 

fulatibus  ,   Imperio    Aurelianeo  ,    aliifque   Chronologiam    C&fxream  ,    ab    Auguflo    ad 

Conflantinum    ufque   Forpbyrogenitum  ,  non  parum   illuflrantibus . 

AUCTORE  R.  P.  ANTONIOPAGI,   ORDINIS  MINORUM 

Convemualium  S.  Francifci  Doftore  Theologo . 


Jlfpartttus  in  Bartnjum  t  t  t  t  t  ^®* 


XXXV 


NOBILISSIMO,    AMPLISSIMOQ.UE    DOMINO, 

DOMINO  LUDOVICO 

DE    THOMASSIN, 

D.  DE  MAZAUGUES ,  ET  D'ESPIN.  IN  SUPREMA 

Gallo-Provinciae  Curia  Senatori  integerrimo . 

Fr.  antonius  pagl 

NN  dLWM  Eeclejiafticorum  Continuationi  ,  rebufque  hoc  f&culo  geflis  totus  intentus  , 
ab  objoletis  Antiquitatis  monumentis  ,  &  quocumque  alio  fludio  alienijjimum  ani- 
mum  habebam  ,  SENATOR  AMPLISSIME  ,  cum  qus  fxmiliari  colloquio  de  Infcri- 
ptione  Forojulienji  Aureliani  Augufli  a  viro  clarijjimo  Jofepho  Antclmio  ,  non  minut 
dotlrina  ,    quam   humanitate  prsjlanti  ,  ad   me  Foro-julio  mijfa  ,   tecum    differucram  : 


ut  Orbi  Litterario    proponerem  ,   voluifli  .    Parvi    lubens  ,    repugnantiam  ,   enim  om- 

nem  vicit  fummus  meus  in  te   amor  ,   &  obfcrvantia  ;   quam    cupio  cffe   Jingulis  no- 

tam  Jicuti ,   tua  in    me  publica.  funt   bcneficta .  Occajionem  itaque  egregis   illius   ani- 

mjf  tui  in    juvandis    Eruditorum    laboribus  virtutis  ,   Poftcritati    confecrands   arripio  :   Nequc    squum  , 

ut    dum    ad  rerum   vetuflarum  memoriam  pcfl   hngam  rcrum  Jeriem  ah   oblivicne  reflituendam  ,   omnem 

confers    cperam  ,   hsc  ipfa  in   tenebrii  jaceat  ,  Dcmum   tuam  honeflis  artibus  fy  (ludiis  hofpitium  ,    ac 

■fortum   Lttteratis  tutij/imum   effe   voluifli  ;   &  quam  a  prima  &tate  ad   res    optimas  propenfionem  exhi- 

huifli  ,   tot   quotidie    argumentit    declaras  ,   ut  quafi  alter   Peircskius  ,   qui   tantam  in  fovendis   litteris , 

quantam  pofl  hominum    memoriam    nullus     confecutus   eft  gloriam ,    ab   ommbus  jure    merito     habearis  , 

Bibliothecam  libris  gr&cis ,  latinifque  refertijjimam  ingenti   cura ,  Jummifque  expenjis  inflituifli  ,  non  ad 

fpeciem ,  ut   mulli  ,  fed  ad    ufum ,  tam  Doftorum  virorum  ,  quxm   tuum  ;    quod    fcires    in    hac  Gal- 

lo-Provincia  magis    deefle   libros  ,   quam  ingenia.    lis  luculenter  exerit  fe  bcneficentia  tua ,   &    illorum 

vota   prstergredicns ,   libris  ,  quibus    indigerc    prgflentis ,    vel    nullibi   reperiuntur ,   vel    Jicubi ,    nullit 

parcens   fumptibus  diu  eos  privari  non  Jinis  :    quod   quvties   a  te    erga  me     prsftitum  ,     non    niji   cum 

m.agno   putiore   dicere  poffem  ,    Non  ego  hic   Natalium  fplendorcm  ,  divitiarum   abundantiam  ,  csteraque 

id    genus  natttrs  ,  vel  fortuns.  bona  ,  quibus  a   Deo  cumulatus  ,    commemorabo  ;   cttm    non    me   lateat , 

h&c  omuia  ,   aliorum  pretio  cara   tuo  ejie   vilifjima  ,   Scis  enim    SENATOR    AMPLISSIME  ,    «6«    vertf 

Jit   gloria  ,    &   qu&   homines  amHtionis    &flu    inflammati    venantur  ,     aliquando    objcuraturam    ae    con- 

fumpturam    oblivioncm ;  folumque    animum  horum    contemptorem  nominis  &tcmitatem  mereri  .  Qttid   mir 

rum   igitur  Ji  cjus  amcre  genorojum  peftus   tuum    plenum  ,  nihil    eorum   qus.    eruditionem  multis   indi- 

gam ,   ad   robuft.im  quandam    maturitatem  provchere    tandem  pojjint  ,   pr&termittat :    Afpice  ,    quod    de 

Saptentia   dicebat    Tertullianus ,   ipfam  creaturam  paulatim  ad  fruttum    promoveri  granum :   eft    pri- 

mum  ,    &  ex  grano  frutex   oritur  ,  e  fruftu   arbufcula  emittitur  ;   deinde  rami  ,  &    frondes     convale- 

fcunt  ;  inde  germinis  ' tumor  ,  &  flos  de  germine  folvitur  ;  &  de  flore  fruttus   aperitur  :   is  quoque  ru- 

dis   aliquando ,   &  informis  paulatim  statem  Jtiam  dirigens  eruditur  in  manfuetudinem  :     Sic    Erudi- 

tio   pofl  Conflantinopolim  captam,  renata   veluti  fruclus ,  feu    granum  parvulum  fuit  ,    quod  Littera- 

torum  labortbus  ,  &  Bibliothccarum   ope  paulatim  adolevit ,   S&culo    prvxtme  elapfo  in    arbuflum    quod- 

dam  tot  eximiorum  librorum   cditione  excrcvit  ,  noflroqUe  tandem  in  ramofa   multiplicis  cognitionis  bra- 

chia   protcnfa  eft ,  &    Nummis  ,    lnfcriptionibus  ,  &  id  genus  aliis   in  truncum  folidata  ,  Evrum    cer- 

te    ufus   magno   mihi   auxilio  fuit  ;  nulla  enim  ccrtior  ad  diffieultates  tnodandas  via  ,  Ji  cum    accura- 

t.t    antiquorttm  Scriptorum  leftione    conjungatur  ,  Quam   neceffariam  copulam    qut  diffolverit  ,   res  ma- 

gis  obfcurabit  ,   quam  explicabit .  Ncvum  probationis  gcnus  ,  fcd    firmijjimum  ;   ftcut   enim  ,    licet  belli 

gerendi  leges  ,    &    politics   adminiflrationis  rattoncs   esdtm  ,  qu&  olim  ,  hodie  Jint  ;    tam   varia  tamen 

Anmrum  ac  Inftitutorum  difcipltna  eft ,  ut  Ji  ea   ignoretur ,    vix  cuiquam  res   ex  fententia  procedere 

pojjint  :  Sic    Eruditio  ,  qua  omnis  Antiquitatis  memvria    continctur  ,   nova  hac  fubjidiorum  copia    indi- 

gebat  ,  cum  non  nifi  ecrum   bencficio  rerum  abflrufarum  ,  &  fupcrioribus    fsculis  ,    aut  omiflarum ,    aut 

non  fatis   clare  tradit.irum  :    plena  cognitio  comparari   queat .    Patere  igitur  ,    SENATOR     AMPLIS- 

SIME  ,  ut  hoc    opufculum   ea  varietate  adornatum  ,  omnibus  bencficentiam  tuam  referat  ,   prsdicet  vir- 

tutem  ,   commcndct  humanitatem  ;    interimque  id  cbfequii  quod  tibi  ex   animo   defero  ,    boni    confule , 

Vale.  Datttm   Aquis  fextiis  Kalend,  Scjptcmb.  antio  i68x. 


Jlpparatut  in  Barcnium 


ttttt     * 


PRO- 


XXXVJ 

PROLEGOMENA. 


i. 

Conjiliurru 

mtboris  . 


II. 

Tribus 

Chronolo- 
gia,    Eccle- 
fiaflica  in- 
digct . 


*    nempe 
Ciitica  in 
Annales  . 
C.    Baro- 
nii. 


III. 

Htc  differ- 
tatio  fup- 
flementum 
Fa(iorum_* 
Onupbrii  . 


UNius  Epigraphes  explica- 
tionis  occafione  ,  tria  hac- 
tenus  parum  cognita  ,  hac 
in  differtatione  ,  AMICE 
LECTOR  ,  habes ;  accura- 
tani  nempe  Confulatuum 
defignatorum  &  fuffeclorum  a  Caefaribus 
&  Auguftis  geftorum  rracTationem :  or- 
dinariorum  ab  iifdem  affumptorum  Ra- 
tionarium:  ac  perpetuorum,  quae  im- 
poflibilis  videbatur,  certatn  ordinatio- 
nem.  Primum  variis  hiftoriae  Auguftae 
Scriptorum  locis,  quibus  viri  eruditifli. 
mi  in  errorem  inducTi  fuere,  lumen  af- 
fert:  Alterum  novam  Faflorum  Confu- 
larium  Romanorum  ab  Augufto  Impera- 
tore  ad  Juftinum  Juniorem,  in  quo  de- 
fiere ,  illuftrationem  ;  ac  Confulatuum 
Caefareorum  cum  Decennalibus  &  id 
genus  Feftis ,  Triumphis,  Ludis  faeculari- 
bus  &  infignioribus  Imperatorum  fa- 
clis  connexionem  exhibet  .  Poftremum 
difficultates ,  quae  in  Faftis  Byzantinis 
digerendis  occurrebanr,  tollit ,  eorum- 
que  ufum  jam  a  multis  faeculis,  fummo 
Chronologiae  detrimento,  intermiffum  re- 
vocat . 

In  Faftis  porro  ordinandis  initium  ac 
finem  Imperatorum  ,  a  quibus  res  ma- 
gni  momenti  non  raro  pendent  ,  exacle 
confignavi .  Jamdiu  enim  animadverti  , 
ab  Ecclefiafticae  Hiftorise  ftudiofis,  qui- 
bus  praefertim  fcribo,  tria  maxime  defi- 
derari :  Confulum  fcilicet  ,  Imperato- 
rum  ,  &  Romanorum  Pontificum  feriem, 
in  qua  docTrina  temporum  non  labefa- 
cletur.  Duo  priora  hic  exhibere  conor, 
&  licet  argumenta  ,  quibus  Caefarea 
Chronologia  certa  redditur ,  Operis 
brevitate  id  non  patiente,  ubique  non 
afferam  :  in  alio  tamen  Opere  *,  quae  in 
ifto  defunt ,  fupplebo.  Quoad  tertium 
Daniel  Papebrocius  clariflimus  eruditif- 
iimae  Societatis  Jesu  Scriptor ,  unius  ex 
ultimis  tomis  San«5torum  menfis  Maii 
quamprimum  in  lucem  edendis  initio  Ca- 
talogum  Chronologicum  Summorum  Pon- 
tificum  prsfiget ,  quod  nobis,  ne  eum  in 
menfem  Junium  differret,  enixe  rogan- 
tibus,  fe  fa&urum  per  literas  fignilicavit . 
Tribus  his  prsefidiis  fulta  Chronologia, 
poft  Herculeos  docTorum  virorum  labo- 
ies  in  multis  adhuc  rudis  &  imperfefta 
novam  faciem  induet ,  longeque  purior 
evadet . 

Opus  iftud  Faftorum  abOnuphrio  Pan- 
vinio  magni  nominis  viro  digeftorum  fup- 
plementi  inftar  erit  .  Quae  enim  diligen- 
tiam  ejus  fubterfugerunt ,  aut  quae  ipfe 
affequi  non  potuit ,  invenire  &  explica- 
ic  conati  fumus.  Is  in  pluribus  non  tam. 


nobis  fpicilegium,  quam  integram  mef- 
fem  reliquit :  neque  illi  in  mentem  ve- 
nit  Confulatuum  Caefareorum  caufas  , 
quo  hac  in  Differtatione  prscipue  col- 
lineamus,  qua?qux  Faftis  formam  dare 
videntur  perfcrutari .  In  iis  itaque  ri- 
mandis  illud  poetae,  abfit  verbo  invidia  > 
ufurpare  poffum : 


Feragro  loca^   nulltus  ante  Lucret.lib. 


Trita  folo :  juvat  integros  accedere  fon- 

tes  , 
Atque  haurire  ,  juvatque  novos  decer- 

pere  fiores . 

Praeterea  Onuphrius  Faftos  quidem 
Confulares  Romanos  ,  attenta  rerum  , 
quae  tunc  erat ,  obfcuritate,  diligenter 
digeflit:  fed  cum  ad  Orientales  ,  qui  in 
Juflino  Juniore  mcipiunt ,  &  in  Conftan- 
tino  Porphyrogenito  terminantur ,  per- 
venir,  in  iis  ordinandis  ira  frequenter 
in  errorem  incidit  ;  ut  neque  Baronius 
in  Annalibus  Ecclefiafticis ,  neque  ullus 
Chronologus  in  Chronicis  condendis ,  eos 
adhibendos  effe  cenfuerint ;  quod  eani 
temporum  rationem  inconditam  imper- 
feftamque  ,  nec  quomodo  refticui  poffet, 
viderent . 

Quam  ex  Decennalibus  &  id  genus 
feftis  lucem  hiftoria  Ecclefiaftica  ;  fcrip- 
tores  hiftoriae  Auguftae,  Chronologia, 
Geographia  ,  Nummographia  ,  &  Codex 
Theodofianus  accipere  poffent ,  huc  uf- 
que  ignoratum  .  Propterea  integram  eo- 
rum  folemnium  tracTationem  hic  inftitu- 
ere  decrevimus,  prsfertim  cum  fine  iis 
Faftorum  ordinatio  haud  omnibus  fuis 
numeris  abfoluta  fit ;  verum  quidem  eft  , 
non  exiftimare  nos  in  annis  ,  quibus  per- 
acTa  funt  ,  aflignandis  ,  aliquando  non 
erraffe  ,  fed  quemadmodum  non  nifi  plu- 
ribus  navigationibus  maris  Indici  infulae 
detegi  potuere;  ita  non  nifi  pluribus  dif- 
quifitionibus  anni  Decennalibus  addicli 
deprehendi  poffunt .  Regularum  tamen 
a  nobis  traditarum  beneficio  detegentur 
aliquando  anni  finguli  ,  quibus  ea  fefta 
celebrata  funt ,  ficque  mirum  in  modum 
locupletabitur  Chronologia  hoc  fubfidio 
hacTenus  deftituta :  valde  enim  fallun- 
tur  ,  qui  nullum  adhuc  in  eruditione 
reftare  operis  fibi  periuadent.  Plurimum 
egere  qui  fuere  ante  nos  ,  inquit  Seneca, 
fed  non  peregere :  non  praeripuere  illi 
quae  dici  poterant,  fed  aperuere :  fuba- 
cla  eft  materia  ,  fed  non  confumpta :  in- 
venta  inveniendis  non  obftant .  Neque 
eruditio  eum  perfecTionis  gradum  atti- 
git,  ut  nihilei  amplius   fuperaddi  poflit. 

Poterit    hoc  noftrum   Opus   non   tan- 
tum  docTis  fed  ipfis  etiara.  tyronibus  fum- 

Biaj 


IV. 

Fajli  By- 
z-antini 
nondurru 
refte    ordi- 
nati  . 


V. 

Deeennalr- 
bus  Fajii 
&  Chrono- 
nologia  ju- 
vcintur» 


VI. 


PROLEGOMENA.     xxxvij 


IIxc  iifief 
t.tlio  cru- 
ditis  _r  fe- 
midoSlis 

frucluoj*  , 


VII. 
Quiii    ab 

authorc  cb- 
fervatum . 


VIII. 

Confulatu 
fuffeCio 
Calii  an. 
nus  ctnor- 
tualit  S.  I. 
fidori  de- 
tcftut . 


mar  utilitatis  effe  ,  dummodo  quibus  to- 
ta  temporum  doftrina  innititur,  princi- 
pia  non  ignorent;  advertantque  ,  annos 
Imperii  Principum  Romanorum  in  num- 
mis  &  infcriptionibus  expreffbs  Tribu- 
nitiae  poteftatis  annis  defignari,  quar- 
tamque  v.  g.  Aureliani  Imperatoris  Tri- 
bunitiam  poteftatem  quartum  Imperii  e- 
jus  annum  exhibere  • 

Authores  tam  antiquos  quam  recen- 
tes  in  fonte,  ut  ajunt,  legi  ,  quod  u- 
trofque  viderim  etiam  a  viris  eruditis  a- 
liquando  perperam  adduci,  aut  male  ci- 
tari.  In  Eufebio  ,  caeterifque  hiftoricis 
Ecclefiafticis  laudandis,  Henrici  Valefii 
editione  ,  ut  prioribus  exacriori  ufus  fum; 
&  Grscorum  verfionibus  ,  ubi  ambigua?  , 
aut  ad  fenfum  aurhorum  non  penetran- 
tes  vifae,  alias  fubftitui  .  Non  tantum_. 
porro  aegre  non  patiar  ,  fed  etiam  aequo 
lubentique  animo  accipiam,  quod  erro- 
res  in  quos  incidere  contigerit,  detegan- 
tur  &  confutentur.  Neque  enim  ad  de- 
cipiendum  nati  fumus  ,  valdeque  refert, 
ut  magnorum  etiam  virorum ,  quorum 
labores  miramur,  quibufve  ditefcimus  , 
lapfus  in  manifeftam  lucem  producanrur, 
ne  eorum  auctoritate  le&ores  permoti , 
quod  fugere  debuerant,  incaute  ample- 
ctantur.  Eo  animo  quae  in  aliis  Au<5ro- 
ribus  a  vero  aliena  videbantur,  impu- 
gnavi .  Difficulrates  ab  iis  intermiffas, 
vel  non  fatis  difcuffks  ad  conjecturam  , 
&  e  conje&ura  ad  fcientiam  revocare  e- 
nixus  fum  :  ac  quafdam  aperui,  quae  a 
doctioribus  folvi  poterunt.  His  prceter- 
miffis  ad  ea  quoe  vel  addenda  vel  corri- 
genda  vifafunt,  venio. 

In  finem  cap.  5.  primae  partis  hujus 
DifTert.  Hoc  addendum .  Ex  Confulatu 
fuffeflo  a  Gallo,  antequam  Imperium 
confequeretur ,  gefto,  ut  oftendit  vetus 
infctiptio  apud  Onuphrium  :  Actum  Pr. 
Kal.  Aug.  Imff.  NN.  Gallo  Aug.  II. 
Et  Volusiano  Augg.  Coss.  quo  anno 
S.  Ifidorus  martyrio  in  infula  Chio  affe- 
ctus  fit  a  Decio  Imperatore,  detegimus  . 
Papebrocius  vir  eruditiffimus  die  nona 
Maii,quando  ejus  Acta  illuftrat ,  dicit, 
in  fine  duorum  exemplarium  manufcrip- 
torum,  quorum  alterum  in  Bibliotheca 
Vallicellana,  alterum  in  Vaticana  afler- 
vatur ,  utrobique  legi :  depojitus  efl  2?. 
JJidorut  fridte  Idus  Majas  ,  Gallo  & 
Vlpiano  Coff.  addereque  Vaticanum  ,  fub 
Decio  Imperatore ,  Baronium  quia  in  Fa- 
ftis  Vlpianum  non  reperit,  legifle  Gallum 
&  Volufianum^  quorum  Confulatus  annum 
252.  indicat .  Tandemque  concludk  Pa- 
pebrocius ,  martyrium  illud  contigifle 
anno  Chrifti  251.  fub  cujus  finem  exifti- 
mat ,  Gallum  non  tantum  Imperatoris  ; 
fed  etiam  Confulis  titulum  affumpfifle 
poft  occifum  fcilicet  Decium  :  faclurru 
autem  fuiffe,  ut  qui  Decii  abominaban- 
tur  memoriam  ,  annum  251.  fignaverint 
nominibus  Galli  &  Ulpiani;  quamvis  ex- 
trenia  folum  anni  parte  magiftratu  fun- 


ctorum .  Quod  fecutus  is  qui  fcriptutis 
S.  IfiHori  Pafllonem  primus  materiarru 
fubminiftravit  ,  eofdem  Confules  etiam 
expreflerit,  addiderit  tamen  fub  Decto 
Imperatore,  ut  hoc  etiamnum  vivente,  & 
priufquam  alii  fuflficerentur ,  res  acla  in- 
telligeretur.  Ita  Papebrocius:  fsd  haec  e- 
jus  fententia  ex  ipfifmet ,  quae  refert ,  Ifi- 
doti  Actis  ,  evertitur  .  Eorum  enim  ini- 
tio  legitur:  anno  prtmo  ,  quo  imperar«L_, 
ccepit ,  D^cium  perfecutionem  in  Chri- 
ftianos  moviffe ,  in  eaque  Ifidorum  oc- 
cifum .  Quare  cum  anno  249.  circa  men- 
fem  Julium  Decius  imperare  cceperit: 
Confulatus  ille  fufFectus  a  Gailo  &  UU 
piano  anno  fequenti  menfe  Majo  geftus : 
eodemque  S.  Ifidorus  neci  traditus ;  fic 
enim  imperante  Decio  ,  ac  Gallo  &  UI- 
piano  Confulibus  eum  interfectum  ,  vere 
in  Actis  fcriptum.  Et  profefto  incredi- 
bile  eft  ,  ut  Author  paffionis  Ifidori ,  ob 
Decii  horrorem  Confulum  fuffectorum_. 
poft  ejus  mortem  creatorum  nomine  eam 
notaverit ,  cum  videamus  DiocIetiani> 
Maximiani,  aliorumque  Tyrannorum  no- 
minibus,  tot  martyrum  A6ta  confignat. 
Porro  Decium  anno  Chrifti  249.  poft 
menfem  Majum  diclum  efle  Imperatorem 
ex  eo  conftat,  quod  in  Codice  Juftinia- 
no  /.  1.  de  revocandif  donationibus :  In- 
fcripta :  Imp.  Pbilippus  a  Cafmino  ,  hanc 
fubfcriptionem  praeferat:  datumXV.  Kal. 
Jul.  JEmiltano  &  Aquiltno  Cojf.  anno 
nempe  Chrifti  249.  Neque  enim  trigin- 
ta  menfes,  quod  tradit  Victor,  impera- 
re  Decius  potuit  ,  nifi  eo  anno  ,  menfe 
Junio,   aut  Julio,  Philippo    fucceflerit. 

Pagina  27.  de  Clodovei  Francorum  ix.- 
Regis  Confularu  loquentes  non  memini-  Chdovei 
mus  afterre  fententiam  Hadriani  Valefii  Confula- 
v.  c.  lib.  6-  rerum  Francicarum  ,  omni-  tut  *  p** 
bus ,  quas  retulimus  forfan  probabilio-  tnaa,tu 
rem.  fcxiltimat  is  ,  Confulatus  nomine_/  rw/< 
Patriciam  dignitatem  apud  Gregorium 
Turonenfem  fignificari .  Aimoinus  enim 
Monachus  in  libro  primo  tradit ,  Anafta- 
fium  principem  in  Codicillis  ad  Clodo- 
veum  miilis  fubfcripfilfe ,  fibi  &  Senato- 
ribus  placuifle ,  ut  amicus  &  Patricius 
Romanorum  appellaretur :  &  Carolum, 
Majorem-domus ,  qui  in  brevi  veterique 
Chronico  de  Vifigothorum1  rebus ,  Fran- 
corum  Rex  ac  Patricius  urbis  Romae  fu- 
ilfe  dicitur,  Fredegariu?  a  Gregorio  Pa- 
pa  hujus  nominis  II.  adverfus  Leonerru 
Imperatorcm  ipfi  ob  defeclionem  infen- 
fum  &  Luitprandum  Langobardorum  Re- 
gem  auxilium  petente  ,  ac  Imperatorias 
fibi  partes  fumente,  Confulatum  Roma- 
num  confecutum  effe  tradit :  quin  &  ne- 
potem  ejus  ex  Pipino  quoque  Patricio 
Carolum  Magnum  Francorum  Regem» 
qui  quemadmodum  Carolomanus  frater> 
Patricius  fuit  ,  Godifcalius  in  prxfatio- 
ne  libri  Evangeliorum  Confulem  appellat. 
Praeterea  Caffiodorus  in  variarum  Jibro 
8.  epift.  9.  Chlamydem,  calceofque  Ro- 
manos  inter  iofignia  Patriciatus  numerat, 

licet 


xxxviij     P  R  O  L  E  G  O  M  E  N  A. 


X. 

Legatio 
Conjlanti- 
ni  ad  Ho- 
nornim  qno 
anno  acci- 
<iit . 


XI. 
Lndi  fcctt- 
cuKtres    ah 
Honorio 
Imp.    not. 
celebrati . 


licet  in  formula  infignjum  Confularium 
nullam  de  iis  menrionem  habeat .  Neque 
nijrafi  convenit,  Clodoveum  ab  Analta- 
fio  Imperatore  Patricium  faclum  efle  ■>  cum 
Odoacer  &  Theodoricus  altcr  poft  al- 
terum  Italix  Reges  a  Zenone  Imperato- 
re  Patriciam  dignitatem  pro  fummo  mu- 
nere  acceperint ;  &  Sigifmundus  Bur- 
gundionum  Rex  ab  eodem  Anaftafio  Ma- 
gifter   militias  ,  Patriciufque  creatus  fit  . 

Pagina  64.  diximus,  Conftantinum 
Tyrannum,  anno  quadringentefimo  o&a- 
v o  ,  Legatos  ad  Konorium  Imperatorem 
mififfe ,  annoque  fequenti  Confulatum 
fumpfifle  .  Zofimus  tamen  ]  1  b> . 5 -  pag.818. 
legationem  eam  Honorio  &  Tneodolio 
III.  Confulibus  ,  anno  nempe  Chrifti  qua- 
dringentefimo  nonocontigifle  fcribit:  qua- 
ie  id  minime  in  dubium  vocandum,  exi- 
ftimandumque ,  eodem  anno  polt  Lega- 
torum  reditum,  Conftantinum  Collegam 
fe  Honorii  in  Confulatu  dixifle.  Neque 
enim  verifimile  ,  Conftantinum  ,  antequam 
Imperatoriam  veftem  ,  quod  docet  ibi- 
dem  Zofimus,  ipfi  Honorius  mififfet  ,  hu- 
jus  Imperatoris  in  Confulatu  Collegam 
fe  dicere  aufum  effe . 

Pagina  69.  diximus,  Honorium  Impe- 
ratorem  immerito  reprehendi,  quod  an- 
no  Chrifti  quadr<n°entefimo  quarto  Iu- 
dos  faeculares  celebrarit ;  eofque  poft  an- 
num  millefimum  Urbis  amplius  peraftos 
non  efle .  Videor  mihi  id  evidenter  de- 
ducere  ex  Zcfirni  filentio.  Is  initio  Iibri 
2.  de  Ludis  fa?cularibus  loquens  ait ,  Ora- 
culum  tradidifle  falvum  fore  Romano. 
rum  Imperium,  Urbemque  bellis  &  mor- 
bis  liberandam,  fi  Diti  patri  &  Profer. 
pinse  rem  facram  facerent  ,  quod  in  lu- 
dis  fscularibus  peragi  folitum  docet.  Tum 
poftquam  de  prioribus  lecutus  eft  ,  in- 
quit  :  cum  rurfus  adverfi  quidam  cafus 
accidijfent  ,  Oclavianus  Auguflus  ludos 
inftauravit  ,  faclos  illos  quidem  ante  L. 
Cenfortno  &  M.  Manlio  Puelio  Cojf.  ( lo- 
quitur  de  quartis  ludis  faecularibus  ,  quos 
celebratos  credit  anno  Urbis  605.  )  tunc 
autem  L.  CenCorino  ,  &  L.  Sabino  (  fup- 
ple  Confulibus  ,  anno  Urbis  705.  licet 
Cenforinus  cap.  17.  exhibitos  fcribat , 
anno  Urbis  737.  )  prft  Auguflum  Clau- 
dttts  ludos  celebravtt ,  nutnero  prceflitu- 
torum  annorum  negletlo  .  Vofl  eum  Do- 
mitianos  ,  Claudio  valere  jufio  ,  numert- 
toque  ambitu  annorum  ,  ex  quo  ludos  Au- 
guftus  fecijjet  ,  tradttam  ab  tnitto  legem 
fervare  vtfus  efi  •  Secundutn  bos  Severus 
cum  anni  CX.  jam  adfetiijfent ;  cum  fi- 
liis  ,  Antontno  &   Geta ,  ludos  eofdem  or- 

dinavit ,  Cbilone    Libcneque  Cojf. 

Igitur  retle  ,  ficut  Oraculum  tradit  &  i- 
pfa  res  exigit  ,  hac  omnia  ftto  modo  ac 
ritu  peragerentur  :  falvttm  erat  Roma- 
num  Impertum^  &  univerfum  prope  dixe. 
rim  orbem  noflrum  perpetuo  fibi  fubjeflum 
babebant .  Itfdem  vero  ludis  negleClis  , 
cttm  Imperio  fe  Diocletianus  abdicajfet : 
paulatim  quafi  deliquit ,  taciteque  redn- 


ftum  efi  ad  barbari.im  majori  ex  parte ; 
ficuti  res  tpfee  tejiantur .  Ltbet  autem  e- 
jus  quod  dtco  verttatem  ,  de  tar.portbus 
tpfis  probare  .  Nam  a  Confulatu  Chtlonts 
&  Ltboms ,  quo  Severtts  ludos  f-cculares 
exbtbutt  ,  ufque  ad  Dioclettant  nonum  , 
Maxtmtant  oCtavum  Confulatum ,  centum 
&  ttnus  anntis  elapfi  fuerunt .  Ac  tunc 
qutdem  prtvattts  ex  Imperatore  Diocle- 
ttanus  faclus  ejl ;  cujtts  exemplum  Mu- 
ximtantts  efi  fecutus  .  Verum  Confianttno 
&  Licimo  tertium  Cojf.  ccntum  &  decem 
annorum  tempus  integrum  adcrat,  quo  jatn 
ludos  confueto  more  celebratos  oportutt . 
Eo  vcro  non  obfervato  ,  ad  infeltcitatem 
illam  res  prolabi  necefie  fttit  ,  qu<e  hoc 
tempore  nos  urget .  Cum  itaque  Zofimus 
Ludorum  omnium  facularium  ;  qui  poft 
Auguftum  fecundum  artiquam  inftitutio- 
ncm  celcbrati  funt,  mentionem  faciat : 
imo  annos  memoret  ,quibus  ii  peragi  de- 
buere  ,  ac  nec  quidem  verbum  habeat 
de  ludis  farcularibus  Honorio  imperante 
habitis,  licet  alterius  ordinis  non  eflent 
ab  iis  ;  de  qu:bus  loquitur:  manifefte  li- 
quet  ,  eofdem  celebratos  non  fuifle  ;  a- 
lioquin  tanto  magis  de  illis  fermonem 
liabuifTet  ,  quo  fua  auate  peracli  fuiffent. 
Scripfit  enim  hiftoriam  fuam  Zofimus  poft. 
annum,  Chrifti  quadringentefimum  vice- 
fimum  quintum  ,  cum  citet  Olympiodo- 
rum,  qui  hiftoriam  a  feptimo  ejufdem 
Honorii  Confulatu  ad  Placidii  Valenti- 
niani  imperium  ,  tefte  Photio  in  fua  Bi- 
bliotheca,  perduxerat.  Quare  fi  anno  qua- 
dringentefimo  quarto  Honorius  ,  ut  vult 
communis  opinio,  ludos  faeculares  edi- 
diflet :  profeclo  rem  tam  a  fe  exoptatam 
fcribere  non  praetermififfet  Zofimus;  qui 
contra  eofdem  imperante  Honorio  non 
fuifle  aclos  infinuat,  cum  his  verbis  fuam 
narrationem  abfolvir:eo  vero  non  obfer- 
<vato  (  nempe  confucto  celebrandorum  lu- 
dorum  faecularium  more  )ad  infeltcifatem 
illam  res  prolabi  necejje  fuit  ,  qttce  boc 
tempore  nos  ttrget . 

Baronius  anno  249.  nutn.  5.  hunc  Zo- 

fimi  iocum  eludere  conatur  fcribens  :  «0- 

tatttr  Zoftmi    imptt ,   in    Chrifiianos    in- 

fenfiffmi  odtum  ac  invidia  ,  qui  msndaci- 

ter  ntmis  pofi  Severum   Imperatorem    ne- 

gat  ludos  feculares  ampltus  tnfiauratos  ;   ~uf'x  >JC„ 

cttm   confiet  fub  Philippo  Imperatore  fuif-  cehbrati. 

fe  habttos  :  id  Julio  Capitoltno  ,  antiquis 

nummis ,  alitfque  infcrtptionibus  :  td  de- 

nique  ex  nojlrts  Eufebio   &  Caffiodoro  a- 

perte  teflauttbus  .  Sed  fortajje  ens  tacen- 

dos    Zofimus   exifitmavit  ,  qttod  a  Chri- 

fiiano  Imperatore  cum  fuerint  celebrati , 

non  tr.ore  majorum ,    ttt  Omfius  tejiari  vi- 

detur ,  immolatis  facrificiis  dtis  ,  ahifque 

gentilitia  fuperfttttonis  officiis  ;  fed  edt- 

tione  tantum  munerum  :  catera  vero  Ido- 

lolatrta  cultoribus  Ponttfictbus  agenda  re- 

liquerit.  Ham  &  eadem  ratione  tdem  Zo- 

fimus   fequentes   tacuit  ab  Honorio  Impe- 

ratore  celebratos  fcculares  ludos ,    fexto 

fuo  ConfulatUt  ut  Claudianus  teftatur  in 

la- 


XIL 

Zofmms  fi- 
lct  de  ludis 
f&cuiari- 
bus   anui 


PROLEGOMENA.     xxxjx 


panegyrico  tunc  a  fe  fcripto .  Sed  vana 
haec  refponfio .  Praeterquam  enim  quod 
philippus  nondum  Chriftianus  erat,  quan- 
do  millefimum  Urbis  celebravit,  ut  alias 
demonftrabo  ;  ludi  ab  eo  editi  alterius 
claflis  ac  ordinis  erant ,  quam  illi,  de 
quibus  locutus  eft  Zofimus  ,  quofque  Ho- 
riorius  celebraflet .  Quod  ut  melius  per- 
cipiatur  ,  obfervandum  ;  Zofimum  in  ea 
opinione  fuifle  ,  ut  exiftimarit  Rempu- 
blicam  Romanam  nullum  detrimentum_. 
paflam  fore,  quamdiu  ludi  faeculares  fe- 
cundum  traditum  a  numine  ritum,  id  eft 
poft  centum  &  decem  annos  ederentur . 
Quam  ob  rem  ipfum  Sibyllae  oraculum 
integrum  recitat,  ctijus  hoc  initium . 

Afi  ubi  mortalis  longiffima   <venerit 

cetas 
Vitcc  centenis  denis   redeuntibus  an* 

nis  ; 
Sis  Romane  memor ,  nec  te  ulla  obli- 

via  faltant : 
Sis  memory  ut  facias  diis  immorta- 

libus  illo 
Rem  facram  in  campo,  &c. 
finis  vero: 

Itala  fic  tellus  omnis  ,  tellufque  La- 

tince 
JEternum  tua  fceptra  colet ,  tuajuf- 

fa  capefiet . 

Qyare  cum  ludi  a  Philippo  exhibiti  Ur- 
bis  centenariis  refponderint  ,  feu  iis , 
quos  Claudius  Imperator  oftingentefimo 
Urbis  anno  ediderat ;  non  vero  antiquoe 
inftitutionis  ab  Augufto,  Domitiano,& 
Severo  obfervatae :  de  illis  nullam  men- 
tionem  fecit  Zofimus :  five  quod  hanc 
vim  eos  non  habere  putaret :  five  quia 
praeter  morem  fa6tos  ac  irregulares  cre- 
deret .  Quod  fi  de  ludis  fascularibus  a_» 
Claudio  anno  Urbis  oftingentefimo  ce- 
lebratis  loquatur  ,  qui  alterius  ordinis 
non  erant ,  quam  qui  anno  Urbis,  miU 
lefimo  a  Philippo  afti  funt  ;  illud  tan- 
tum  obiter,  eoque  folum  fine  ,  ut  often- 
deret ,  eum  morem  a  Domitiano  rejeclum 
fuiffe,  &  antiquum  reftitutum.  Sed  cum 
ludi  faeculares ,  qui  Honorio  Imperatori 
attribuuntur  ,  ejufdem  claflis  fint,  ac  ii, 
quos  Zofimus  memorat :  profe&o  f\  ce- 
lebrati  fuiffent ,  illos  hic  auftor  non  prae- 
termififfet .  Blondellus  libro  contra  Pri- 
matum  Ecclefice  pag.  1132.  &  fequenti- 
bus  alia  via  argumentum  a  Zofimi  filen- 
tio  petitum  folvere  conatur  :  ait  enim  , 
Philippi  &  Honorii  ludos  a  Zofimo  enu- 
merari  non  debuiffe  ,  quod  is  praecipue 
refpiceret  ludos  poft  centum  &  decem 
annos  exhibitos :  Iudi  vero  ,  quos  Ho- 
norium  celebrafle  credit,  centenarii  tan- 
tum  eflent,  ac  ducentis  prsecife  annis  a 
Severianis  diftarent ;  ideoque  cum  non 
■nifi  praeter  morem  Severianis  fubrogati 
fuiffent,  jure  a  Zofimo  omiflbs .  Sed  non 
melior  haec  folutio .  Ex  verbis  enim  Zo- 
<imi  a  nobis  allatis  conftat,  eum  ad  an- 


tiquam  tantum  inftitutionem  attendiffe: 
Ludofque  omnes,  qui  poft  Auguftum  jux- 
ta  eam  celebrati  fuere ,  memoraffe ;  five 
ftato  tempore  fafti  fuiffent;  five  dilati, 
aut  anticipati  .  Quod  manifeftiffime  15- 
quet ,  ex  eo  quod  queratur  ,  quod  ludi 
feculares  tam  a  Diocletiano  ,  quam  a_. 
Conftantino  neglefti  fuiffent ,  quos  pri- 
mus  poft  centum  annos ,  alter  poft  cen- 
tum  &  decem  celebraffet.  Zofimus  ita- 
que  de  Iudis  faecularibus  ab  Honorioce- 
lebratis  filet,  tum  initio  libri  fecundi  , 
ubi  de  iis  loquendis  proprius  locus  erat : 
tum  libro  quinto,  ubi  res  Honorii  defcri- 
bit,  quia  commentitii  funt,  ac  dofto- 
rum  virorum  fomnium . 

Pagina  72.  Continuatus  Agrippae  Con- 
fulatus  obfervandus  venit.  Poft  conftitu- 
tum  enim  ab  Augufto  Imperium  ,  duo 
Confulatus  conjuncVi  non  nifi  Principibus 
re  aut  deftinatione  attributi :  quam  in 
rem  Tacitus  lib.  1.  Annal.  cap.  1.  ait : 
Auguflus  M.  Agrippam  geminatis  Confu- 
lattbus  extulit .  Et  tamen  certum  eft  > 
cundem  Agrippam  ter  Confulatum  ordi- 
narium  gefliffe.  Sed ,  ut  reele  Lipfius  in 
notis,  ideo  id  dixit  Tacitus  ,  quia  po- 
ftremi  duo  Confulatus  Agrippx  continen- 
tes  fuere  :  qui  honos  raro  ea  aetate  tri- 
butus,  praeterquam  iis  qui  imperabant, 
aut  ad  Imperium  deftinabantur ,  uti  A- 
grippa  Augufti  gener. 

AnnoChrifti  25.  Tiberium  Imperii  Pro- 
confularis  Quindecennalia  celebraffe  ,  in- 
dicat  Tacitus  Iib.  4.  ubi  fub  illius  anni 
Confulibus  narrat,  Hifpaniam  Ulterio- 
rem,  miflis  ad  Senatum  Legatis  orafle, 
ut  exemplo  Afiee  delubrttm  Tiberioy  ma- 
trique  ejus  extrueret ,  qui  &  paulo  poft 
addit  ,  audita,  fuiffe  Lacedaemoniorum 
&  Meffeniorum  Iegationes  de  jure  tem- 
pli  Dianae  Limenitidis  :  Segefta  nos  aedeni 
Veneiis  vetuftate  delapfam  rertaurari  po- 
ftulafle  :  traftatafque  efle  Maffilienfium 
preces.  Haec  enim  in  id  genus  feftis  ha- 
beri  folita .  Neque  mirum ,  quod  Taci- 
tus  de  iis  folemniis  non  loquatur  ;  cum 
fub  praecedentis  anni  Confulibus  his  tan- 
tum  verbis  Imperii  Augufti  Tiberii  De- 
cennalia  infinuet:  Cornelioy  Cethego^  Vi- 
fellio  ,  Varrone  Cojf.  Pontifices  ,  eorumque 
exemplo  aeteri  facerdotes ,  cum  pro  inco- 
lumitate  Principis  vota  fufciperent ,  Ne- 
ronem  quoque  &  Drufum  iifdem  diis  com- 
mendavere  . 

Anno  Chrifti  38.  tres  Caligula;  Impe- 
ratoris  Confulatus  ordinarii  Onuphrius 
in  Faftis,  Calvifius,  aliique  quidam  re- 
centiores  hoc  modo  ordinant.  Anno  38. 
Caligula  II.  &  Apronianus .  Anno  39. 
Julianus  &  Afprenas .  Tum  duos  alios 
Confulatus  Caligula  exhibent,  fed  perpe- 
ram  .  Dio  enim  in  Indice  Confulari ,  Au- 
clor  Chronici  Alexandrini ,  Caffiodorus 
in  Chronico  ,  Auclor  Anonynaus,  quo 
Cufpinianus  ufus  eft,  cujufque  fragmen- 
tum  refert  Bucherius  libro  de  Doclrina_» 
temporum,  &  fragmentum  Confulare  a 

Pon- 


XHIi 

Conjunfti 
Confula.- 
tus  imferio 
deflinatis 
triiuti  . 


XIV. 
Quindc- 

cennaliit 
1'roconfu- 
laris  Tibc' 
rii  , 


XV. 

Ccdiguls. 
Confulatui 
ordinan- 
tur  . 


/ 


xl 


PROLECOMENA. 


Pontaco  in  fine  ChroniciEufebii  relatum, 
annum  Chrifti  38.  Juliani  &  Afprenatis 
Confulatu  notant ;  nullufque  ex  anriquis 
Faftorum  conditoribus  opinioni  Onuphrii 
favet.  Quoad  locum  Suetonii  in  Cali- 
gula  cap.18.  in  quo  de  Caliguls  Confula- 
tibus  loquens  ait  :  ex  omntbus  (  nempo 
confulatibus,  duos  novtffimos  conjunxtt , 
legendum  tres  noviffimos  conjunxit  .  Duos 
cnim  ultimos  conjun&os  habere  non  po- 
tuit  ,  nifi  pariter  &  duos  priores  con- 
junxerit.  Quare  cum  hoc  dicat  Suetonius, 
apparet  locum  illum  corruptum  effo  . 
Affertur  &  aliud  ejufdem  opinionis  fun- 
damentum  ex  Frontino  lib.  1*  de  Aquae- 
du6tibus  deduftum  ,  ubi  ait :  Cajus  C<e- 
ftr  ,  altero  Imperti  fui  anno,  M.  Aquilto 
Juliano  ,  P.  Konto  'Afprenate  CoJJ.  anno 
'Urbis  conditcc  DCCXC.  duos  duclus  in- 
choavit  ,  quod  opus  Claudius  magniflcen- 
ttjfime  confummavit ,  dedicavttque  Sullo 
&  Tutiano  Cojf.  anno  pofl  JJrbem  condi- 
lam  DCCC.  fexto  Kal.  Augufli.  Quare, 
inquiunt,  cum  imperante  Nerva  Fronti- 
rius  floruerit,  &  Juliani  ac  Afprenatis 
Confulatum  in  annum  Chrifti  tricefimum 
nonum  contulerit;  ejus  aucloritas  fcripto- 
ribus  ipfa  recentioribus  anteferenda  .  At 
obfervandum  ,  Fronrinum  Urbem  condi. 
tam  fupponere  anno  periodi  Julianae  3963. 
quare  annus  Urbis  790.  qui  fecundurru 
putationem  Varronianam  cum  anno  Chri- 
lti  37.  concurrit ,  fecundum  Frontinum 
in  annum  Chrifti  ,  39.  incidit.  Quod  qui 
opera  Frontini  edidere  non  obfervan- 
tes ,  errores  Librariorum  ,  qui  in  nume- 
ris  reperiuntur,  emendare  nefcierunt  . 
Sunt  enim  ii  apud  eumdem  Auciorem  fae- 
pe  mendofi  ,  ut  Iegenti  patebit.  Unde 
hic  loco  DCCXC.  legendum  ,  DCCIXC. 
Nam  alter  Imperii  Caligula?  annus,  Chri- 
iti  potius  tricefimus  oftavus  ,  quam  tri- 
cefimus  nonus  eft:  cum  g8.  Chrifti  an- 
nus  correfpondeat  novem  ejufdem  fecun- 
di  Imperii  anni  menfibus  ;  39.  vero  tri- 
bus  tantum  ,  iifque  incompletis  .  Quem 
locum  mendofum  effe,  alterius  Urbis  an- 
rii  a  Frontino  adhibiri  corruptio  often- 
dit.  Loco  enim  poft  Urbem  conditam 
DCCC.  fcribendum  :  DCCCIII.  Onu- 
phrius  quippe  lib.2.  Faft.  infcriptionem 
refert  praefatae  dedicationis  temporo 
faclam  ,  quae  fic  habet :  Ti.  Claudius  . 
Drusi.  Fi.  Cjesar.  Augustus.  Ger- 
wanicus  .  pont.  maxim.  tribuni- 
tia  .  potestate  .  xii.  cos.v.  impera- 
tor  .  xxvii.  fater  rairi^.  a^uas  . 
claudiam.  ex  .  fontibus.  q.ui  voca- 
bantur.  cieruleus.  et .  curtius. 
a.    milliario.     xxxxv.  item  .  anie- 

KEM  NOVAM  .  A.  MILLIARIO.  LXII.  SUA. 
IMPEtfSA.    IN.    URBEM.    REDUCENDAS. 

curavit.  Eandem  infcriptionem  Grute- 
jus  pag.  17^.  &  Aldus  Manurius  de  Or- 
thographia  pag.  126.  referunt:  fed  apud 
hunc  perperam  legitur:  Tribunitia  Po- 
teftate  XI.  Dedicata  ea  anno  Chrifti 
quinquagefimo   fecundo,    quo   Claudius 


Imperator  Tribunitiam  Poteftatem  XII* 
die  XXIV.  Januarii  iniit.  Quare  cum 
is  annus,  fecundum  Varronem,  Urbis 
conditae  effet  DCCCV.  fecundum  Fron- 
tinum  erat  DCCCIII.  Sicut  enim  hic  Ur- 
bis  conditum  duobus  annis  tardius  confi- 
gnat,  ita  &  duos  annos  minus  quam 
Varro  femper  numerat.  Locus  itaque 
Frontini  mendofus  ,  eft  tam  quod  annum 
DCCXC.  quam  quoad  annum  DCCC. 
&  eo  quo  diximus  modo  corrigendus  . 
Calvifius  in  opere  Chronologico  hanc 
dedicationem  anno  Chrifti  quinquagefi- 
mo  recitavitmultiplici  errore:  nam  Clau- 
dius  anno  tantum  fequenti  Conful  V.  fuit: 
deinde  Tribunitiam  poteftatem  XII.  an- 
no  duntaxat  Chrifti  quinquagefimo  fe- 
cundo  capeffiit.  Denique  fecundum  Fron- 
tinum  ,  quem  Calvifius  citat ,  errore  nu- 
meri  non  animadverfo  ea  dedicario  facla 
effet ,  anno  Chrifti  qnadragefimo  no- 
no,  qui  fecundum  Frontinum  Urbis  eft 
DCCC.  Sullus  porro  &  Tutianus  Con- 
fules  tantum  fuffecli  fuere,  uti  obfervat 
Onuphrius ;  fuffeclorum  enim  Confulum 
nomina ,  per  hoc  ac  fequens  faeculum  , 
in  operibus  publicis  faepe  leguntur. 

Claudius  Imperator  quinquennalia_. 
anno  Chrifti  quadragefimo  fexto  edidit. 
Non  enim  tantum  Eufebius,  fed  &  Caf- 
fiodorus  in  Chronico  docent,  defcriptio- 
nem  Romx  eo  anno  aclam,  additque  Caf- 
fiodorus .  Thracia  hucufque  regnum  in^. 
provtnciam  redigitur ,  qure  horum  fole- 
mnium  indicia  .  Porro  Tacitus,  qui  hanc 
defcriptionem  in  annum  Chrifti  quadra- 
gefimum  octavum  differt ,  ex  iis  erro- 
ris  convincitur  .  Sed  quoad  L.  Vtpfanium; 
quem  A.  Vitellii  CoIIegam  in  Confu- 
latu  eo  annoedit,  non  alius  cenfendus 
a  L.  Poplicola ,  quem  Dio  in  Indico> 
Confulari  profitetur . 

Nero  Imperator  fecundum  Confula- 
tum  fumpfiffe  videtur  ob  Csefarei  Impe- 
rii  Quinquennalia  five  ea  legitimo  tem- 
pore  ediderit ,  five  diftulerit;  alii  enim 
ejus  Confulatus  ob  hujufmodi  folemnia 
fufcepti  ;  tertius  propter  Imperii  Augu- 
ftei  quinquennalia ;  quartus  propter  Im- 
perii  Caefarei   Decennalia  . 

Ha?c  tamen  anno  Chrifti  fexagefimo 
primo  celebrata  effe  deducitur  ex  Sue- 
tonio  in  Nerone  cap.12.  ubi  quinquen- 
nalis  certaminis  inftitutione  narrataait: 
dedtcatifque  Thermis^  atque  Gymn*/io  , 
Senatut  quoque  &  Equitt  oleum  prabutt. 
Pluribus  a  nobis  exemplis  oftenfum_, » 
Thermas  in  Decennalibus  &  id  genus 
feftis  &  conftruiftas  &  dedicatas  fuiffe, 
docetque  Eufebius  ut  pag.  74.  diximus, 
eas  Thermas  a  Nerone,  anno  Chrifti 
fexagefimo  primo  aedificaus  fuiffe  .  Ve- 
rum  quidem  eft ,  Caffiodorum  earurru, 
conditum  in  annum  fexagefimum  quar- 
tum  ejufdem  Erse  differre,  fed  non  vide- 
tur  dubitandum  ,  quin  eo  anno  dedicatae 
non  vero  conftruclae  fuerint,  ipfeque_/ 
unum  pro  alio  ufurparit.   Quoad  Gyin- 

na- 


XVI. 

Quinquen- 
nalia^ 
Clo-udii 
Jmp. 


XVII. 

Quinquen. 
nalio,    Jm- 
pcrii  Cnfa- 
rci  ticro- 
nis . 


P  R  O  L  E  C  O  M  E  N  A.      ?__j 


XVIII. 
Ouo  ttnno 
XCero  O 
Gnci.l  rt, 
dux  . 


XIX. 

TiUt  ::nor- 
txxiis  Gll. 
b&  ,  Otbe- 
r.is,&Vi- 


nafium  ,  de  quo  idem  Suetonius,  docet 
Tacitus,  lib.  14.  d.dica'un  illud  fuiffe, 
■Caefonio  PoetOy  &  C.  Petronio  Turpilta- 
m  Cojj.  id  eft,  anno  Chriiti  61.  ubi  obiter 
obfervabis,  C.  Petronium  Sabinum,  ut  a 
Dione  vocatur ,  dictum  etiam  fuiffe  Sabi- 
num  Turpilianum,  ut  Qtuiphrius  ofiendit. 

Anno  Chrifti  68.  Qumdecennalia  Au- 
gultei  Imperii  ceiebrare  decreverat  Ne- 
ro.  Annus  enim  ejus  decimus  quintus  die 
13.  Octobris  inchoari  debebat .  Hoc  col- 
ligo  ex  excerptis  Dionis  a  Valefio  in 
lucem  editis  pag.  6?,.  ubi  ait,  Nero- 
nem  e  Graecia  reducem,  certamen  Gy- 
ninicum  Neapoli  fpeclantem ,  cum  de 
Vindicis  motu  certior  faclus  eflet,  ne- 
quaquam  id  molefte  tuliffe,  fed  luxui 
ac  deliciis  nihilominus  vacafle  ,  addit- 
que  :  Et  templum  Sabince  quod  tunc  fnr- 
le  abjolutum  erat ,  magntficis  ornutum 
donartis  dedicavit  ,  hocce  tttulo  fifitgio 
lemplt  infcrtpto  :  SABIKM  DEM  VE- 
KERI  MATKOKAi  FECERUNT.Qoia 
nempe  ex  pecunia  ,  quam  eis  eripuir  , 
hoc  templum  Nero  aedificaverat .  Ex  quo 
confirmatur  quod  pag. 14.  diximus,  Im- 
peratorem  hunc  anno  Chrifti  63.  non  ve- 
10  pra?cedenti  ,  e  Graecia  in  Occ  den- 
tem  rediiffe,  falfamque  effe  communem 
fententiam,  quae  _S.  Apoftolos  Petrum 
&  Paulum  anno  Chrifti  67.  a  Nerone 
niorti  traditos  docer,  tunc  enim  is  adhuc 
in  Gncia  erat  ,  e  qua  non  nili  annofe- 
quenti  reverfus  eft ,  idque  menfe  Martio, 
ut  alibi  explicamus:  liquet  etiam  Con- 
ftilatum  quintum  Neronis,qui  fuffeclus 
tantum  fuit  ,  non  alio  quam  68.  Crifti 
anno  afiumptum  fuifle. 

AnnoChnfti  60.  dies  emortuales  Im- 
peratorum  Galb-e  ,  Othonis,  &  Viteliii 
ab  Hi'toricis  hiftorise  Augufta?  praetermif- 
fos  ,  &  a  recentibus  Chronologis  per- 
peram  confignatos  e  tenebris  eruimus. 
Tenraverat  id  ante  nos  Scaliger  lib.5.  de 
emendat  .  Temp.  pag.  472.  ubi  tandem 
his  verbis  concludit:  Ex  bit  qux  jarn^. 
dtfputavimus  ,  nthtl  de  tjtts  trtbus  bnpe. 
ratoribus  colligere  pojfumus  prxter  argu- 
mentct,  quce  tncerta  eorum  Imperatorum 
inttia  &  vacillantes  Scrtptorum  fenten- 
tias  magis  prndant ,  quam  expltcent  .  Sed 
Galbanr,  die  decima  quinta  Januarii  O- 
thonem  die  decima  fexta  Aprilis,  Vi- 
tellium  die  vigefima  prinu  Decembris 
neci  traditos,  apud  me  certum .  Nanu 
Dio  Iib.  64.  &  Suetoniuslib.7.  cap.18. 
tradunt ,  Galbam  cura  in  Capitolium_. 
proficifceretur  facrificandi  caufa,  occi- 
fum  fuifle  ,  poftquam  facrificantem  mane 
AruCpex  identidem  monuilfet ,  caveret  pe- 
riculum.  Tacitus  porro  Lib.  primo  Hi. 
ftoriae  ait:  XVIII.  Kalend.  Febr.  facri. 
ficanti ,  (nempe  Galbae  ,  Arulpex  U»ibri~ 
cius ,  triflia  exta  ,  &  infiantes  infidias, 
ac  domejiicum  hojlem  pnxdtcit .  Et  po- 
ftea  quomodo  occifus  Galba  fuerit  ,  nar- 
xat.  Onuphrius  lib.  2.  Fafi.  legit  XVII. 
Kal.  Febr.  fed  contra  omnium  nianufcri- 
Apparatus  in  Baromum 


ptorum  &  impreflbrum  Codicum  fidern. 
Eo  itaque  Kal.  die  ,  qui  cum  decima_. 
quinta  Januarii  convenit ,  Galba  perem- 
ptus.  Prsrerea  Suetonius  loco  laudato 
fcribit  ,  Pifonem  a  Galba  adopratum_., 
intra  fcxtttm  adoptionis  dtemperitjfe.  Per- 
afla  ea  adoptio,  tit  habet,  Tacitus  citatus, 
quarto  Idus  Janu.  die  nempe  Janua- 
rii  decima  .  Ideoque  die  decima  quinta 
Galba  &  Pifo  trucidati .  Deniqtie  idem 
Tacitus  ait:  Nec  alittd  fequenti  quatri- 
duo  (  quod  medinm  inter  adoptionem  & 
ceedem  futt )  dtclum  a  Pifone  tn  publtcum 
factumve .  Quare  dies  decima  Januarii  Pi- 
fonis  natalis ,  dies  decima  quinta  emor- 
tualis  ,  fuit,  quemadmodum  &  Galbs. 
Othonem  vero  die  decima  fexta  Aprilis 
denatum  effeoftendit  Dio  lib.  64.  ubiait» 
eum  regnaffe  dies  nonaginta  ;  vixiffeque 
annos  trtginta  feptem  ,  detratiis  dtebut 
undecim .  Natus  erat  Otho  ut  habet  Sue- 
tonius  in  Othone  cap.  2.  quarto  Kalendas 
Maii  Camtllo  Aruntio  ,  Domitto  Ainobarbo 
Cnfl.  id  eft ,  die  vicefima  oclava  menfis  A- 
prilis  anni  Chrifti  trigefimi  fecundi  ,  qtio 
ut  docet  Sueton.  in  Vitellio  cap.  2.  Aulo 
Vitellio  in  Confulatu  demortuo  Camillus 
Aruntius  fuiief>us  eit.  Anno  igitur  Chri- 
fti  fexagefimo ,  nono ,  dieque  vigcfima 
feptima  Aprilis  Otho  annos  XXXVII. 
abfolviffet  ,  deme  ex  eo  numero  dies 
undecim  ,  habebis  diem  decimum  fextura 
Aprilis,  qui  ideo  emortualis  Orhoni  fuir. 
Quando  autem  Dio  tradit ,  Othonem  irn- 
peraffe  dtes  nonaginta  utrumque  extre- 
mum  terminum,  ut  folet  excludit  ,  con- 
firmatque  quod  diximus ,  mortuum  eurn 
decima  fexta  die  Aprilis.  Vitellius  de- 
nique  die  vicefima  prima  Decembris  per- 
emptus  eft  .  Teftatur  eniin  Dio  iib.  64. 
imperafte  eum  annum  unum ,  decem  die- 
bus  exceptis.  Kalendis  Januani  d;ftusfue- 
rat  Imperator  a  Superioris  Germaniae 
exercitu  ,  _t  docet  Suetonius  :  quamob- 
rem  Dio  diem  mortis  ab  eo  numero 
excludit  .  Haec  ab  iis,  qus  in  Faftis  or- 
dinandis  diximus,  corroborata  huiccon- 
troverfiae  finem  imponere  debent,  ex  iif- 
que  corrigendi  Clemens  Alexandrinus  , 
Theophilus  Antiochenus,  aliique  apud; 
quos  numeri  corrupti . 

Octavus    Vefpafiani  Confulatus    quem       xx# 
anno  77.  Ers  Chriftianx  Tito  VI.  &  Do-  _a«/i_ 
mitiano  fuftecto  VI-  CoIIegis    geffit ,  diu  otletvi 
animum  meum  excruciavit:   neque  enim  Confulatus 
eum  nifi   juxra  Regulas    fufceptum  exi-  ^fP^f'*»' 
ftimabam  .  Tandem  Vefpafianum  propter 
Decennalia  Imperii  Caefarei  filiorum  ,  di- 
gniiatem  hanc  fumpfiffe  inveni  :  quoe  6_ 
ideoab  utroque  Gefare  anno  uno  antici- 
pata  fuere  .  Id  deduco  ex  eo  quod  Cajus 
Plinius  Secundus  libros  fuos  naturalis  Hi- 
ftoriae   dedicat  Tito  Imperatori (eo  enim 
nomine  Imperii  Collegar   exornabantur ) 
fextum  Confuli .   Annis  enim    quibus   id 
genus  folemnia  peracla,  Scriptores  Ope-- 
ra  in  lucem  edere   confueviffe    pluribus 
cxeroplis    infra   conftabir.    Haec  iraquo 

tttttt  ofla" 


mfB  — 


xlij       FROUGOMENA. 


XXT. 
J»  Qtiin- 

dceennali- 
bus  Dcmi- 
tiani  fer- 
fccutio  au- 
#«, 


XXII. 
Mlin  aut 

conditx 
aut  dedica. 
t*  in  Vi- 
<cmn.z!ibus 
Hndtian.i  . 


XXIII. 
Jn  MHus 
diftus  fuc- 
*>t  Im[g- 

ratur  . 


XXIV. 
7 riccnnit- 
lix.    Con- 
jlantini 
M. 


0<5Uvi  Vefpafiani  Confulatus  caufa,ideo- 
qae  juxta  III.  Regulam  fufceptus, 

Anno  Chrifti  95.  diximus  ,  Domitia- 
num  XVlI,  Collega  Flavio  Clemente  , 
Confulem,  Imperii  Auguftei  Quindecen- 
nalia  celebraffe  ,  Illud  egregie  ex  Eu. 
febio  in  lib.  3,  Hift,  cap,  18.  confirma- 
tur;  Porro  ,  inquit  Eufebius,  his  ipjis 
temporibus  dotfrtna  Ftdei  nojira  tantope- 
re  fiorebaty  ut  Scriptores  etiam  a  reli- 
gione  nofira  alienijjimi ,  &  perfecutionem 
<ir  martyria  noflrorum  monumentis  fuis 
tradcre  non  duhitaverint  %  Qui  qutdem  e- 
tiam  tempus  ipfum  perfecuttonis  accurate 
notarunt .  Scrtbunt  enim »  anno  principa- 
tus  Domitiani  qttinta  decima ,  Flaviam 
DomitiUam  Flavii  Clementis  ejus  ,  qui 
iunc  temporis  Romte  Conful  fuit ;  ex  fo- 
rore  tteptem  ,  una  cum  aliis  plurimis  ,  ob 
eonfejfionem  Chrtfli ,  in  infuUm  Pontiam 
fmjfe  deportatam ,  Perfecutio  itaque_# 
Quindecennalium  Domitiani  Augufti  oc- 
qafione  aucla , 

Anno  Chrifti  ig<5.  diximus,  Hadria- 
num  Vicennalia  cetebraffe  ,  horumquq 
folemnium  indicium  efle ,  quod  iEHa 
juxta  Eufebium  eo  anno  condita  fuerit  . 
Pluribus  tamen  contendit  Scaliger  in  A- 
nimadverfionibus  Eufebianis ,  ante  bel- 
lum  Judaicum ,  quod  anno  oclava  deci- 
tno  Tmperti  Hjdriani ,  finem  accepit,  ut 
ait  idem  Eufebius  lib  4.  cap.  6.  eam  ur- 
bem  conditam  fuiffe .  Sed  quidquid  fit , 
fi  illa  non  eo  anno  condita ,  faltem  de- 
dicata  fuit;  folent  enim  antiqui  Scripto- 
ies,  annum  conditus  &  dedicationis  ur- 
bium  aliquando  confundere. 

Anno  157.  L.  ./Elius  Verus  C^efar  Con- 
ful  ordinarius  fuit.  Aldus  Manutius  li- 
bro  de  Oithographia  pag*  437.  aflfert 
antiquam  arae  dedicationem  ex  ruinis  Sa- 
lonae  urbis  Dalmatiae  jam  diu  erutam » 
quam  dicit,  Joannem  Baptiftam  Rham- 
nufium  e  mutilo  lapide  reftituiffe:  In  ea 
hujus  anni  Confules  hoc  modo  exprimun- 
tur:  L.  Aelio. C&sare.  Imp.  P.  Coelio. 
P.  Fr.  fed  valde  dubito ,  ne  Imperato- 
ris  nomen  perperam  intrufum  fit.  Neque 
enim  Caefarum ,  qui  Imperatoris  nomen 
gcfferunt »  Confulatus  cum  Imperaroris 
nomine  exprimi  folet  .  Ac  prseterea  Lu- 
cius  j^lius  Proconfulari  Imperio  donatus 
non  fuit,  ut  Imperatoris  nomen  tulerir. 
Saltem  ante  fecundam  Imperii  Romani 
adminiftrationis  formam  non  inveni  eos  , 
qui  tantum  Caefares  erant ,  uti  Lucius 
^Elius ,  Imperatorio  nomine  cohonefta- 
tos  fuiftejnifi  forte  Imperator,  -Elius 
diftus  fit ,  quod  decreviffet  Hadrianus 
Collegam  Imperii  eum  creare,  nifi  fato 
funclus  efTet . 

Conftantius  &  Albinus ,  qui  anno  Chri- 
ftt  335.  Faftis  nomen  dedere,  memoran- 
tur  in  epiftola,  quam  durante  Concilio 
Tyri  eo  anno  habito  ,  Presbyreri  ac  Dia- 
coni  Mareotici  dederunt .  Scripta  quip- 
pe  eft  ,  Confulibus  Julio  Conjlantio  tllu- 
Jlrifjimo  Patricto ,    Fratre  Religiojtffimi 


Conflantini  Augufli ,    &  Rufino  Albino  , 
clarijjimts  ,  &  Deo  grattfjimts  virts  .  Qua- 
re  errat  Onuphrius  in  Faftis  ubi  fcribit : 
Conftantium  Conftantini  Imperatoris  fra- 
tris  filium    fuiflf-  *  Conftantio    Confule, 
Conftantinus  Imperator  Tricennalia  ce- 
lebravit ;  idque  Conftantinopoli ,   ut  do- 
cet  Eufebiuslib.4,  vitae  Conftantini  cap. 
/\6»  ubi  poftquam  cap,   fuperiori   narra- 
vit,fe  variis  fermonibus  Encaeniorum  Ba- 
filicae  Hierofolymitanae  a  Conftantino  in 
Decennalibus  fuis  conftru<flae  folemnita- 
tem  decoraffe ,  dic't,  paulo  poft,  e  Hie- 
rofolyma  profeclum  fe  effe  Conftantino- 
polim,   Si,    orationem    in   Tricennalibus 
Conftantini  coram  eodem  Imperatore  re- 
citaffe,  Celebrata  ea  Tricennalia  die  25. 
Julii,  qui  Natalis  erat  Conftantini.  Ho- 
rum  folemnium  plura  indicia  funt,  Con- 
cilium  Tyri ,   nuncupatio   Dalmatii    Cae- 
faris,  &  Encaenia  Bafilicae  Hierofolymi- 
tanae ,  quse  die  decima  tertia  Septembris 
peracla  eft,utex  oratione  fan<5H  Sophro- 
nii  Hierofolymitani  Epifcopi  in  Exaltatio- 
nem  S.  Crucis  itemque  ex  typico  S.  Sa- 
bae  ,  &  cx  Menaeis,  acSynaxariis  paffira 
omnibus  conftat.  In  mentem  vcnit,   in^ 
veftigare  an  hoc  &  fequenti  faeculo  qui- 
bus  Ecclefiarum  dedicationes  tanta  pom- 
pa  fiebant ,  peragerentur  die  Dominica : 
compcrique  illum   diem  in  iis   folemni- 
tatibus  minime  obfervatum  fuiffe  .  Anno 
enim  335.  diesr^.  Septembris  cum  Sab- 
bato  concurrebat .   Notatur  quippe  Cy- 
c'o  folis   8.   litera    Dominicali  E.   Ideoi 
patet  ex  aliis  dedicationibus  in  Rationa- 
rio  Faftorum   vidcndis .    Imo  nec  fancfta- 
rum  Reliquiarum  tranflationes  feria  pri- 
mafieri  folebant,  ut  examinanti  liquebif. 
Ex  die  porro  ,   quo  Tricennalia  a   Con- 
ftantino  celebrata,  detego  tempus,  quo 
Concilium  Tyri  habitum  eft  ;  ipfo  nempe 
Augufti  menfis  initio.  Cum   enim  eidem 
Eufebius  Caefarienfis ,  ut  docet  Epipha- 
nius  haerefi  <58.  interfuerit ,  citius   illuc 
proficifci  non  potuit .  Undc  recle  Socra- 
tcs  Iib.r.  cap.38.  ubi    dixit ,  Conftanti- 
num  Synodum  Tyri    congregari    jufiiffe, 
addit:  tricejimus    hic  erat  annus  Imperit 
Conjiantini  ,  die  nempe  25.  Julii  incho.i- 
tus .  Tyro  Eufebius  cum   aliis    Epifcopls 
Hierofolymam  profeclus  eft  ineunte  Se- 
ptembri,  dieque  13.  cjufdcm  menfls  de- 
dicationi  Ecclefiae  S.  Salvatoris  interfuit. 
Ex  quibus  liquet ,  Concilium  illud    an- 
teTricennalia  Conftantini  inchoatum  non 
fuiffe.   Non    praetermittendus  hic  error 
GothofrediinChronoIogia  Codicis  Theo- 
dofiani ,  qui  ait ,  anno  Chrifti  335.  Con- 
ftantinum  Magnum  menfe  Augufto  in  My- 
fia  Viminacii  egiffe  ,  ubi  data  ab  eo  lex> 
quae  his  verbis  clauditur :  prtd.  non.  Aug. 
Dat.  Viminacia  .  Ea  eft  lex  21.   de  De- 
curionibus  .  Sed  cum  Conftantinus  die  vi- 
cefima  quinta  Julii  Conftantinopoli    fue- 
rit  ;  ibique  per  aliquot  dies  ,   ob    Tri- 
ccnnaliorum   folemnitatem  ,    commorari 
neceffe  habuerit:  fieri  non  potuit,  ut 

die 


Que  an»i 
tcmpore 
Cincilium 
Tyri   ceh- 
brJtum. 


PROLEGOMENA. 


xliij 


3ie  quarta  Augufti,  Viminacii,  quse  urbs 
eft  ad  Danubium  in  Servia  fita,  fuerit. 
Niniia  eniminter  Conftantinopolim&  Vi- 
minacium  diftantia,  quam  ut  intra  tam 
paucos  dies  ex  una  urbe  in  alteram  per- 
veniri  poflit.  Dat.  itaque  eo  in  loco  ac- 
cipi  debet  pro  Redd.  id  eft,  Keddtta  .  Ex 
quibus  intelligis,  fubfcriptiones  Iegum  Co- 
cicis  Theodofiani  facile  Jeclores  in  erro- 
rem  inducere  pofle. 
XXV-  Tricennaliorum  Conftantini  M.  occa- 
jnBafili-    fiorie  proponendum  placet  dubium  quod 

cs  dediea,t&        r  •         •     n  ••  j         •         r^ 

nOriente  na'ci  potelt  ex  ns ,  quse  de  ejus  Decen- 
quando  '  nalibus  agens  parte  fecundacap.3.  n.13. 
Dceenna.-  fcripfi  ;  celebrem  nempe  Bafilicce  Tyri 
Ua  m  Oe-  dedicationem  ,  de  qua  Eufebius  ,  factam 
eidente  a.  efle  ve[  jn  Decennalibus  Licinii  ,  qui 
"a?  tunc  Chriftianis  favebat ;    vel  in    Decen- 

nalibusConftantini  M.  Paulinus  enim  An- 
tiftes  Tyri  in   dedicatione   pro    concione 
tum  Conftantinum,  tum  Licinium  conce- 
Jebravir:  adeo  ut ,  inquit,  quod  nunquam 
antea  contigerat  ,  fummt  Imperatores   ho- 
noris  illius  ,   quem   Dei  beneficio    accepe- 
runt  ,  fibi  confcii ,  jam  in    mortuorum  fi- 
mulacrorum  faciem  confpuant ,  &   profa- 
nos  Dcemonum  ritus  conculcent  :    ac  vetu- 
fium  errorem  a    majortbus    traditum   irri- 
deant ,  &c.  Ex  eo ,  inquam  dubio  aliud 
oritur,   an  fcilicet   in    Oriente    dedicata 
iintTempla,    Reliquia»  tranflatne  ,  alia- 
que  id  genus  acla  iis  annis  ,  quibus  Im- 
peratores  Occidentales  Decennalia  &  hu- 
jufmodi  feftivitates  exhibebant  ;  &  vice 
verfa  in   Occidente  ?    Id   quidem   in  de- 
curfu  operis  factum  fuifle  ,  dixi  ,  dum  in 
aliquas -dedicationes  ,    incidit,   quae   nifi 
prnerer  morem   celebratae    effent ,    aliam 
caufarn  non  habuifletunc  mihi  vifae  funt. 
Fateor  tamen  ,  me  nihil  certi  adhuc   ea 
in  re  detexiffe,  &    tantum  ex   conjeftu- 
ra  locutum  :   proceffu    temporis  res  illa 
e  tenebris  erui  poterit  ;   quod  hic  figni- 
flcandum  duxi,ut  fciat  Leclor  quae  certa, 
&  quae  incerta  haberi  debeant.  Interim 
falfi  funt  viri  docliflimi ,  qui    fcripfere , 
prsfatam  BafilicseTyri  dedicationem  per- 
aclam  efle  anno  Chrifti  trecentefimo  de- 
cimo  quarto,   flatim  poft  datam  a  Con- 
ftantino  M.  Ecdefiaepacem  .    Non  enim 
dubitandum,  quin,  ficut  Gentiles  templa 
Diis  fuis  dedicabant  annis  ,   quibus  De- 
cennalia   &    id  genus   fefta  edebantur  : 
ilcChriftiani  idem  prjeftiterint  in  princi- 
pio  ,  ubi  fibi  permiflum,  cum  illud  poft- 
ea  in   frequenti  more  pofitum   fuerit. 
XXVT.        Annus   Chrifti   325.    noratus  fuit    hac 
S.  Pauli-    formula.  Pofi  Confulatum  Gratiani  Aug. 
xusConful  III. &  Equitii .  Ira  enim  Idacius  in  Chron. 
tantum       Cafliodorus,  &alii.  Neque  alia  tempo- 

fuitrar,m  ris  nota  le§es  Codicis  Theodofiani  hoc 
anno  datae  confignantur.  Baronius  tamen 
eoanno  num.i.  &  ar.no  394.  num.82.  di- 
cit,  videri  illum  annum  S.  Paulino  poft- 
ea  Nolae  Epifcopo ,  Confuli  ordinario 
aflignari  pofle  ,  quod  Aufonius,  qui  Con- 
ful  ordinarius  fuerat  Epift.20.  ad  eundem 
Paulinum  fcribat  , 

Apparutus  in  Baronium 


Paulino  Aufonicus  :  metrum  Jic  fuafit  , 

ut  ejfes 
Tu  pr/or  ,  &  nomen  pragrederere  meum  . 
Quamquam  &  Fafiorum    tttulo  prtor , 

&  tua  Komce 
preecejft  nofirum  fella   curulis  ebur  . 

Sed   cum  nullis  in  Faftis   infcriptum_. 
Paulini  nomen  appareat  ,  neque  Severus, 
neqne   Uranius  ,    neque  Ambrofius ,  ne- 
que  Hieronymus,  neque  Augiiftiliiis  j  aut 
aliorum  veterum  quifquam  Pauiini  Con- 
fulatus  ufpiam  meminerit  :  quod  alioquin 
minime  proetermiffuri    videbanrur  ,  cum 
illius  in  abjiciendis  opibus  ,  omnique  fae. 
culi  faftu  ftupendam   animi    excelfitatetn 
prsedicarent ,  recte  inde  Petrus  Francifcus 
Chiffletius  in   Paulino   illuftrato  parte  2. 
cap.2.  deducit,    Confulatum   illum  ordi- 
narium  Puulini  fuppofititium  effe  ac  com- 
mentitium .  Quod  enira  Aufonius  Pauli- 
no  Trabeam  &  Sellam  curulem  epift.  25. 
ad  Paulinum  ac  Faftos  epift.  20.  ad  eun- 
dem  tribuat,    id  rem   non  evincit .  Fuic 
enim  Trabea  etiam  Senatorum  &  aliorum 
Nobilium  Romanorum,  praefertim  Paulini 
aevo :  &   prxter   Confules ,  alii    fuerunt 
curules  Magiftratus ,  Cenfores    Praetores 
Urbani  ,  &  iEdiles    curules,    quibus  jus 
erat  Sellae  curulis;  &  Faftis  non  Confu- 
lum  modo,fed&  aliorum  Magiftratuum 
annalium  nomina  infcribebantur .  Gediffe 
tamenConfulatum  ,  non  autem  aliam   di- 
gnitatem    hujufmodi   infignibus    decorari 
folitam ,  Paulinum  ,  oftendi:  ipfe   Aufo- 
nius,  cum  ait  feipfo  Confule    Paulinum_. 
Fafiorum  titulo  priorem  fuifle  .    Eft  enim 
Aufonii  comparatio  inter  sequales,   licet 
diverfi  generis .  Sed  Paulinum    Confulem 
fuffeftuuifuiffe,  quod  fcribit  ibidem  Chif- 
fletius:   minime  exiftimandum  .    Per  haec 
enim    tempora,    quibus    Confules   hono- 
rarii ,    non  vero    fuffecli  in  ufu  erant. 

Anno  381.  Flavius  Eucherius ■  ,  &Fla-     xXVir. 
vius  Syagrius  :  anno  vero  fequenti,  An-  Confules' 
tonius  &  Afrianus  Syagrius  Confules  or-  anni   381. 
dinarii   fueie.  Quod  patet ,  non  tantum  &  381. 
ex  variis  Faftorum  conditoribus  ;   fed  e-  , 

tiam  ex  pluribus  legibus  utroque  anno 
emiffis ,  ut  videre  eft  in  Codice  Theodo- 
fiano.  In  utroque  ramen  Confulatu  mul- 
tipliciter  erratum  effe  .  Primum  a  Socra- 
te  lib.  5.  cap.  20.  Marcellino  in  Chroni- 
co,  ac  Profpero  in  Chronico  fecundum 
editionem  Pontaci,  aliifque  quibufdam  . 
Eucherium  enim  ,  ac  Evagrium  Confules 
profitentur ,  Evagrii  loco  Syagrii  nomine 
mendofe  edito.  In  Teftamento  D.  Gre- 
goiii  Nazianzeni  a  Baronio  relato  anno 
3S9.  num.  xxiv.  urerque  Conful  dicitur. 
Flavius.  Sed  in  editione  ejufdem  tefta- 
menti,  quam  correcftiorem  dedit  Daniel 
Papebrocius  in  vita  ejufdem  San6ti  die 
nona  Maii  cap.14.  perperam  fcriptum  eft. 
Flavius  Evagrtus.  Secundo  a  Baronio 
in  Annalibus,  Calvifio  in  opere  Chro- 
nologico,  &  Gothofredo  in  Profogra- 
phia  Codicis  Theodofiani ,  qui  priorem 
■tttttt*  Sya- 


HP 


xliv       PROLEGOMENA. 


xxviir. 

Vtraque 
Konorii 
lmp.Quin- 
qucnnalia 
reftius  con 
flituta  . 


Syagrium    cum    pofteriori  confundunt  : 
quafi  idem  Svagrius  bis   Conful  duobus 
annis  conjuncYis  procefferit.  Quem  in  er- 
rorem  nos  induxit  Onuphrius  ,   qui  fcri- 
bit,  Auclorem  Chronici  Alexandrini  & 
Cafliodorum  anno  382.  Syagrium  cum  nu- 
merali    nota   efferre.    Quod  quidem  de 
Auclore   Chronici    Alexandrini    verum , 
fcd  de  Caffiodoro  falfum  .  Sed   alii   Fa- 
ftorum     Scriptores  ,    &    leges    Codicis 
Theodofiani  in  eo  anno  datx   Syagrium 
fine    lterationis    nota    edunt .    Praeterea 
Svagrius,  qui    Antonio  Collega    Conful 
fuit,  Afranius    vocabatur,   ut  nos   docet 
Sidonius  in  libri   primi   epiftola    fexta  . 
Tertio  erratum  ab  eodem  Onuphrio  &  a 
Calvifio  ,  qui  Svagrium   hunc    perperam 
poftremum    vocanr.     Solet     enim    Onu- 
phrius,  ut  a  Sirmondo  in  Notis  ad  lau- 
datum  Sidonii  locum  obfervatum  ,  nomi- 
na,  quae  femel  in  uno  quopiam  conjun- 
cla  invenerit,  in  omnibus  ,  quos  eorum 
aliquo  affeflos  videt ,  copulare.    Neque 
ctiam  verum  eft  ,  quod  idem    Onuphrius 
fcribit,  Svagrium,  qui    Praefeclus  Prneto- 
rio  fuit,   ut   videre  eft    apud    Gothofre- 
dum  in    Profographia  verbo    Syagrtus  , 
vocatum    fuifle   pofthumum  ,   ut    ibidem 
oftendit  Sirmondus-   Denique    peccatum 
ab  eodem  Onuphrio,  qui  ex  eo  quod  in 
Infcriptione  quam  refert ,  legatur:  F/.  An- 
nius  Eucharius  Epipbanttis  Prxfetl.  Vrbi  , 
&c.  perperam  deducit  ,  Eucherium  dielum 
etiam  fuiffe  Eucharium   &  Epiphanium  . 
Et  quia  ea  Infcriptio  Romae  extat ,  eum 
fuiffe   Confulem    Occidentalem  .    Euche- 
rius  enim  ,  qui  anno  381.   Conful   fuit , 
alius  eft  ab  Euchario  Epiphanio  etiam  di- 
flo,  annoque    Chrifti  412.  Urbi    Praefe- 
clo  ,  &  ab    Euchario,    qui   eodem  anno 
412.  Proconful   Africae   fuit,    ut    videre 
eft  in  Chronologia  Codici<;  Theodofiani , 
cjufque  Profographia ,  in  quibus  eo    an- 
no  412.  aliquce  leges    Euchario    Procon- 
fuli    Africae  ,  aliquae  Epiphanio   Proefeclo 
Urbi  infcribuntur  .   Quare   Gothofredus 
laudatus  Epiphanium,  Eucharium  &  Eu- 
cherium   re<fte   diftinxit  . 

Pag.  97.  diximus  ,  Honorium  Impe- 
ratorem  Quinquennalia  Imperii  vivente 
patre  initi  edidifle,  anno  Chrifti  trccen- 
tefimo  nonagefimo  oclavo,  anno  vero 
quadringentefimo  Quinquennalia  Imperii 
poft  patris  mortem  fufcepti  celebrafle: 
re  tamen  magis  examinata,  comperimus, 
priora  Quinquennalia  in  annum  399.  di- 
lata  fuifle:  eo  enim  anno,  multa  eorum 
indicia  extant  in  Codice  Theodofiano  , 
/.  17.  de  Paganis  •>  Paganorum  feftos  con- 
ventus,  voluptatum  editiones  fefta  con- 
vivia,  profanis  tantum  ritibus  prohibi- 
tis,  per  publica  vota  conceflit  per  Afri- 
cam  Honorius.  D.  Auguftinus  lib.  18. 
de  Civirate  Dei  cap.  ult.  fcribit,  Theo- 
doro  Confule  ,  prsefato  nempe  anno, 
Gaudentium  &  Jovium  Comites  in  Afri- 
ca  Carthagine  Deorum  templa  fubvertif- 
fej   &  finiulacra  fregiffe  Honorii  juflu, 


XIV.  Kal.  Aprilis.  Praeterea  quinto  Ka- 

lendas    Maias    celebratum    eft     quintum 

Concilium  Carthaginienfe,    ubi    legatio- 

nem  fufceperunt  Epigonius  &  Vincentius 

ad   Honorium  Imperatorem  ,  ut  pro  con- 

fugientibus  ad  Ecclefiam  refcriptum    im- 

petrarent  .  Quae  legationes  hujufmodi  fo. 

lemnium  annis  fieri  confueverant  .    Plura 

fuppeditabit  Chronologia  Codicis  Theo- 

dofiani  eo  anno .   Pofteriora  vero  Hono- 

rii   Quinquennalia    anno   quadringentefi- 

mo  exhibita  fuifle  ,  multa  indicant .  Pri- 

mum    Confularus   Stiliconis    Imperatoris 

foceri ,  fccundo  hiftoria  Ecdefiaftica  Sul- 

picii  Seyeri,  quae   in  Stiliconis  Confula- 

tu  definit .    Concilium  quintum    Cartha- 

ginienfe  die  fexta  Kalendarttm  Junii  Car- 

thagine    habitum  ,  quod  eo    anno  ,   non 

vero    ^gp.   Congregatum    fuilfe  ,    dofte 

oftendit     Schelftratius  dilfert.  3.    de  Ec- 

clelia   Africana  ,  cap.  9.   qua  de  re  idem 

Au&or  kgendus  .    Videndus  etiam    Go- 

thofredus  hoc  anno,  in  Chronologia  Co- 

dicis  Theodofiani  ,  ubi    plures  Ieges   ho- 

rum    Solemnium    notce    recitantur.     Sic 

etiam  Eutropii,  cui    totam    Imperii    O- 

rientalis  adminiftrationem   Arcadius    Im- 

perator  tradiderat,  Confulatus   Kalendis 

Januarii  anni  trecentefimi  nonagefimi  no- 

ni  initus  charafter  eft  Quinquennaliorum 

Arcadii   poft  Theodofii   M.    patris  mor- 

tem  imperantis  eo  anno  celebratorum . 

Anno  424.    loquuti   fumus   de  Joanne     xxix 
Tyranno,  qui  anno  antecedenti ,  mortuo  q^   tl„'„g 
Honorio    Augufto  ,    Imperium    Occiden-  joanncs  ty. 
tale  arripuit :  Ille  inpradio  captus,  dex-   rannidcm^ 
tra  manu  prius  amptttata  .   Pofiea   etiam  «mpuerit. 
capite  truncatus   efl ,    cum  per    unttm   ac 
dtmidium  annum  t^ranmdem   exercuijfet  , 
inquit  Philofforgius  in  fine  libri  i2.Qua- 
re  ea  mors  non  anno   424.  fed    fequenti 
contigit.   Marcellinus    hanc    invafionem 
perperam    confignat    anno    424.    rectius 
Profper  anno  425.  oppreffum  fcribit,  ac 
poft  Honorii  obitum  ,  imperium   invafif- 
fe  anno  nempe  423. 

•Quoad  Gallam  Placidiam,  de  qua  eo-  XXX. 
dem  annoegimus,  obiit  ea  Romae ,  ut  Annus 
teftis  eit  Idacius  in  Chronico,  non  qui-  mortisCal. 
demanno45i.  ut  ille  ait ,  fed  anno  450. 
qutnto  Kalend.  Decemb.  ut  docet  Profper 
in  Chronico  aucliori ,  quod  quantum  ad 
annum ,  repetit  in  Chronico  Imperiali . 
Baronius  anno^^^.  num.  IV.  nummura 
exhibet  ,  in  cujus  altera  parte  Valenti- 
nianus  Auguftus  repraefentatur  cum  his 
verbis  circum  ,  d.v.  tlacidus  valen- 
tinianus  P.F.  Aug.  dextra  volumen  ,  uc 
creditur  ,  Evangelii,  finiftra  fuper  glo- 
bum,  geminam  crucem,  margaritis  or- 
natus  tenens .  In  antica  parte  confpici- 
tur  Galla  Placidia  Augufta  ejus  marer; 
dextera  erigens,  quaj  oppreffa  a  Joanne 
Tyranno  jacebat,  Italiam  ,  finiftra  vero 
gemmatam  crucem  geftans ,  cu  jus  potentia 
Occidentale  Imperium  abfque  ullo  ferme 
negotio  accepiflet .  Ita  Baronius ,  qui  ad- 
dit3  nummura  illura  eo  anno  cufum  .  Sed 

ies 


U   eiaci- 

di&  . 


PROLEGOMENA. 


xlv 


XXXI. 

Initium  E- 
fifcopatui 
Lup:  &  Si. 
donii 
Quinquen. 
ntthorum^ 
ope  dete- 
ilum  . 


Tes  Ionge  aliter  fe  habet  ;  cufus  enim 
fuic  in  Tricennalibus  Valentiniani  & 
Gallae  ejus  matris,  cum  circa  effigiem 
Placidiae  legatur ;  votis  XXX.  mult. 
XXXX.  Ex  quibus  colligitur,  ea  folem- 
nia  eodem  tempore  a  matre  &  filio  ce- 
lebrara  .  Alibi  enim  diximus  in  nummis 
Imperatorum  Chriftianorum ,  annis  qui- 
bus  ea  folemnia  edita  percuflis ,  faepe  re- 
prasfentatam  fuiffe  duplicem  Crucem  fu- 
pra  globum  ,  ut  eamdem  de  Orbe  trium- 
phaffe  fignificarent  Imperatores . 

Anno  428.  Valentinianum  tertium  Cae- 
farei  Imperii  Quinquennalia  celebraffe, 
indicat  /.  ultima  de  tyronibus ,  quse  lib« 
7«  Codicis  Theodofiani  titulo  i^.legitur, 
qua  Proconfularis  Africa»  Sacerdotes  a 
tyronum  prsftatione  declarantur  immu- 
nes .  Horum  Quinquennalium  beneficio 
initia  prsfulatus  duorum  Sanftorum  E- 
pifcoporum  ,  Lupi  nempe  Trecenfis  ,  & 
Sidonii  Apollinaris  Arvernenfis,  hacle- 
mis  ignota  detexi  .  Auftor  Vitse  S.  Lu- 
pi  apud  Surium  XXX.  Julii  ait,  Lu-  ' 
pumcum  inlnfulaLerinenfi  annum  unum 
egiffet,  ad  Trecenfem  Epifcopatum  ra~ 
ftum  ejfe:  exinde  biennio  exaclo  ,  Cerma- 
num  comitatum  in  expeditione  Britanni- 
ca  .  Obita  ea  S.  Germani  Legatio  anno 
Chrifti  quadringentefimo  vigefimo  no- 
no,  ut  docet  Profper  in  Chronico.  Un- 
de  recentiores  cum  Baronio  anno  472. 
num.  XIV.  Lupum  anno  427.  federe 
ccepifle ,  unanimi  confenfu  deducunt » 
At  eos  falli  ,  modus  numerandi  annos 
Lupi  a  Sidonio  Apollinari  ufurpatus , 
manifefte  oftendit.  In  Epiftola  enim  pri- 
ma  ad  Lupum  libri  fexti  legitur:  cum 
frtmo  pofl  defudatas  militix  Lerinenfis 
excubias  ,  &  in  Apoflolica  fede  novem 
jam  decurfa  quinquennia ,  utriufque  fan~ 
clorum  ordinis  quemdam  te  conclamattjji- 
mum  primipilarem  fpiritualia  caflra  ve- 
nerentur ,  &c.  Scripta  ea  epiftola  a  Si- 
donio ,  poftquam  Epifcopus  Arvernen- 
fis  creatus  eft  ,  anno  nempe  Chrifti  473. 
a  quo ,  fi  novem  quinquennia,  quae  an- 
nos  XXXXV.  conficiunt,  retrocedendo 
numeres ,  pervenies  ad  praefatumChrifti 
annum  quadringentefimum  vicefimum  o- 
clavum,  Valentiniani  Tertii  Quinquen- 
nalibus  addiftum  .  Neque  dubitandum, 
quin  ad  ea  refpexerit  Sidonius ,  cum 
praeter  morem ,  Epifcopatus  annos  per 
quinquennia  numeret.  Perftat  in  eodem 
loquendi  modo  lib.  9.  epiftola  undecima, 
ubi  de  eodem  Lupo  loquens  ait :  jam  per 
quinquennia  decem  non  cequaevis  Sacerdo- 
tibus  tantum ,  verum  &  antiquis ,  quo. 
ties  collatus  ,  antelatufque  Jis ,  &c.  Al- 
ludit  itaque  Sidonius  ad  Valentiniani 
Quinquennalia  ;  ideoque  &  eaanno428. 
peradra,  eodemque  Lupus  ad  Ecclefiam 
Trecenfem  promotus  .  Neque  refert , 
quod  S.  Lupi  vitse  Auftor  his  verbis 
utatur  ;  exaclo  biennio .  Nam  tam  Grae- 
cos ,  quam  Latinos  Auctores  biennium 
incceptum   tranfaclum  vocare,  pluribus 


exemglis  alias   demonftrabo  ,   &   in  hac 

differtatione  aliqua  me  retuliffe  memini. 

Porro  novem  ea  quinquennia   integra 

effe  numeranda;  ideoque  priorem   prae- 

faram    Sidonii    epiftolam    fcriptam   efl*e 

anno  473.  non  vero  antecedenti,  ut  Ba- 

ronius  loco  laudato  putabat,  omnefque 

fibi  perfuafere  ,  colligo ,  ex  aliis  ejufdem 

Sidonii  verbis .  Is  Iib.9.  epift,  12.  Ore- 

fio  fcribens  Pontificatus  fuimet  annos  per 

Olympiadasnumerat,  aitque  :  pojlquam  in 

filentio   decurri    tres    Qlympiadas  .    An- 

nos  duodecim  tres  Olympiades  reddunt. 

Quare    tot  annos   jam  Epifcopus  fuerat 

Sidonius,  quando,  hanc  ad  Orefium  epi- 

ftolam  fcripfit,  ineunreque  aliqua  Olym- 

piade,  Antiftes  renunciatus  fuerat .  Alio. 

quin  eo  loquendi  modo  fibi  inufitato  non 

uteretur.  Cum  itaque  anno  Chrifti  463. 

Oiympias  trecentefima  decima  tertia  cce- 

perit,  eo  anno  diclus  eft  Epifcopus  Si- 

donius ,  eaque  ad  Orefium  epiftola  non 

anno  484.  ut  eo  anno   num.   ig6.  Baro- 

nius  autumat,  fed  fequenti  data  eft.  Si 

enim  Sidonius    anno    472.    Ecclefiae   Ar- 

vernenfis  regimen  accepiflet,   numquam 

annos  Prsefulatus  fui  per  integras  Olym- 

piadas  numerare   potuiffet  .   Ex    quibus 

intelligis ,   quantum    Quinquennaliorum 

&  id  genus  feftorum  notitia  ad  remChro- 

nologicam  conferat ,  cum  eorum  ope  lo- 

ca  difficillima,  clariffima  reddantur,  gra- 

viffimique  nodi  quibus  vix  alio  medio  te 

extricaveris ,    folvantur  « 

Solitos  fuiffe  Scriptores  opera  fua  aut 
terminare,  aut  publicare  in  Imperato- 
rum  Quinquennalibus  &  id  genus  feftis, 
ab  iifque  eadem  incipere,  in  hac  Differ- 
tatione  obfervavimus.  Juvat  modo  illud 
aliquot  illuftribus  exemplis  demonftrare. 
Tam  Hiftoria  Ecclefiaftica,  quam  Chro- 
nologici  Canones  Eufebii ,  anno  trecen- 
tefimo  vicefimo  quinto,  quo  Conftanti- 
nus  Nicomediae  Vicennalia  celebravit, 
finiuntur.  Socrates  &  Sozomenus ,- qui 
Eufebii  hiftoriam  continuarunt ,  fuas  ab- 
folvunt,  feptimodecimoConfuiatu  Theo- 
dofii  Junioris,  uti  de  ea,  quam  fcripfit, 
teftatur  Socrates  in  illius  calce  .  Cadit 
is  Confulatus  in  artnum  429.  quo  idem 
Theodofius  oftava  Quinquennalia  lmpe- 
rii  vivente  patre  initi  edidit.  Theodore- 
tus  in  fine  hiftoriae  fuae  Ecclefiafticae  ait : 
quinque  ac  centum  annorum  «  fpatio  ,  ret 
gefias  h<ec  hiftoria  compleclitur :  ab  Arii 
quidem  vefania  ducens  exordium ;  deji~ 
nens  vero  in  obitu  prxfiantijjimorum  vi- 
rorum ,  Theodori  atque  Theodoti .  Baro- 
nius  anno  427.  num.  XXV.  &  Valefius 
in  calce  Notarum  ad  Theodoretum  , 
plurimum  fe  torquent ,  ut  a  quo  anno 
initium  duxerit,  &  in  quo  deficrit  Theo- 
doretus,  invenire  poffint.  Baronius  ho- 
rum  annorum  quinque  fupra  centum  , 
initium  deducit  ab  anno  Chrifti  322.  fi- 
nem  vero  credit,  annum  Chrifti  427. 
Valefius  exiftimat ,  anno  fequenti  eam 
hiftoriam   terminari .  Caeteri  Scriptores 

vel 


xxxi  r. 

Pracedens 
dotlriniL. 
confirrnst* 
tur  . 


XXXIII. 

Libri  in 
Decennalu 
bus  Imp. 
publicxri- 
foliti  . 


xlvi       PROLEGOMENA, 


XXXIV. 
£x     initio 

Epifcopa- 
tus    Joan- 
fiis  Antio- 
cheni  de- 
ducitur 
annus  ,  in 
quo  definit 
hijloria 
Tbeodore- 
ti. 


vcl  a  Baronio,  vel  a  Valefio  ftant.  Sed 

cx  centum  &  quinquc  annis,  quos  Theo- 

doretus  Hiftoriam  fuam  complecti  dicit , 

fubodorari  promptum  erat,  eum  ab  ali- 

quibus  Quinquennalibus  aut    Decennali- 

bus ,  aut  id  genus  feftis  ,  hiftoriam  fuam 

&  incoepiffe  &  abfolviffe;  cum  numerus 

ille,  XXI.  quinquennia  conficiat.  Quod 

quantum  ad  ejus  initium  ,  nos  docet  Gen- 

nadius  in  libro  de   Scriptoribus   Eccle- 

fiafticis  ,  ubi  de  eodem    Theodoreto    lo- 

quens  dicit,  inccepifle  eum  a  fine  libro- 

rum  Eufebii ,  id  efl  a  Vtcennalibus  Con- 

Jlantini .   Imo  &  ipfe  Theodoretus  ,  qui 

capite  primo  libri  primi  fu£  hiftoriae,  in- 

r\a\t:  &  Eufebius    quidem   Valxflinus    a 

SantfiJJimorum     Apojlolorum    temporibus 

exorfus  ,   res    in    Ecclejiis  geflas   ufque 

ad  Deo  acceptum  Conjlantini  principaium  , 

perfcripfit ;  ego  vero  a  fine  hiflortae  illius 

initium  operis    mei  fumam :  ubi   Graecum 

habet...  /utypi  rng  Kw^avrivn  ^JOip/AoSg 

(2acri\iiag  id  eft  ,    ufque   ad  monarchiam 

Conftantini:  alioquin  Hiftoriam  ab  anno 

306.    quo  Conftantinus   regnare  ccepit , 

Theodoretus  inciperet,  quod   nullus  di- 

xerit .  Optime  itaque    Gennadius  Theo- 

doretum  intellexit ,  quando  fcripfit  ,  eum 

a    Vicennalibus    Conftantini  ,    Hiftoriam 

fuam  exorfum,  id  eft  ,  ab  anno. 325.  quo 

monarchia  Conftantini  inchoata  cft  ;  qui 

locus  egregius  eft  ad  confutandam  com- 

munem  fententiam   quae  eam  anno    324. 

inchoatam  credit.  Si  igitur  anno   Chri- 

fti  325.  addas  centum  ac  quinque,  per- 

venies  ad  annum  430.  qui  Theodoreti  Hi- 

ftoriae  Ecclefiafticae  meta  &  terminus  eft, 

quove   Theodofius    Imperator  ,    Imperii 

vivente  patre  fufcepti  Tricennalia   cele- 

bravit.  Res  tamenanno^^o.  geftas  Theo- 

doretus  non  attigit,  Eufebii ,  quem  con- 

tinuat  ,  exemplo,  qui  rerum  anno   vice- 

fimo  Conftantini  Magni ,  a&arum  ,    nul- 

lam  neque  in  Chronico  ,  neque  in  Hifto- 

ria  mentionem  facit.  Quod  a  Theodore- 

to   eo  majori    rationc   praeftitum  ,   quod 

Tricennalia   Theodofii  ,  menfe   Januario 

anni  430.  celebrata  funt  . 

Cum  vero  Theodoretus  in  obitu  Theo- 
dori  Mopfueftia?,  &  Theodoti  Antiochiaj 
Epifcoporum  fe  hiftoriam  fuam  abfolvere 
in  ejus  calce  fcribat:  liquet ,  erratum_. 
efle  a  viris  docliffimis  ,  dum  horum  Prae- 
fulum  mortem  anno  427.  confignant. 
Ex  quo  errore  alius  nafcitur,  ut  Joan- 
nis  nempe  Antiocheni  in  Hiftoria  cele- 
berrimi  initium  &  finem  perperam  collo- 
cent .  Sed  ex  epiftola  Acacii  Berceenfis 
ad  S.  Cyrillum  fcripta  circiter  Junii  finem 
anni  quadringentefimi  tricefimi,  quae  le- 
gitur  in  prima  parte  Concilii  Ephefini, 
confutantur ;  noftraquse  fententia  valide 
confirmatur.  Ait  enim  Acacius  :  pietatis 
tuts  epiflolam  fantfijjimo  Joanni  Ecclefice 
Antiochenx  Epijcopo  legi  curavi  ;  quam 
ille  quoque  fumma  attentione,  nec  parvo 
doloris  fenfu  audivit  .  Kam  licet  recens 
admodum  ad  Epifcopatum  venerit :  eadem 


tamen  vult  &  fentit ,  qu<e  nos  fenet .  At' 
fi  anno  quadringentefimo  vicefimo  fepti- 
nio,  ut  vult  Baronius,  Theodotus  viven- 
di  finem  feciffet :  eumque  Joannes  iru. 
Epifcopatu  Antiocheno  excepiffet ,  anno 
quadringentefimo  tricefimo  non  diceret 
Acacius,  Joannem  recens  admodum  ad  £- 
pifcopatum  veniffe. 

Denique  D.  Hieronymus  librum  d<^j» 
Scriptoribus  Ecclefiafiicis  anno  Chrifti 
trecentefimo  nonagefimo  tertio,  Theo- 
dofii  Magni  Quindecennalibus  nobilita- 
to,  publicavit;  cum  tam  in  prcemio, 
quam  in  fine  teftetur  ,  fe  illum  fcripfiffe 
anno  decimo  quarto  ejufdem  Theodofii 
Imperatoris  ,  qui  die  decima  nona  Ja- 
nuarii  ejufdem  anni  Chrifti  abfolvebatur. 
Nec  obftat  quod  Baronius  anno  389.  n. 
XI.  fcribat,  librum  illum  anno  antece- 
denti  in  lucem  editum  eflef,  nam  Sui- 
das  verbo  ypy^yopiog  tradit ;  D.  Gregorium 
Na7.ian7.enum  diem  obiifle  anno  Theodo- 
fii  Magni  decimo  tertio,  aetatis  vero  fuae 
nonagefimo  exafto,  Chrifti  nempe  trecen- 
tefimo  nonagefimo  primo  .  Quomodo  au- 
tem  hoc  verum  effe  poteft,  f\  liber  de_* 
Scriptoribus  Ecclefiafticis  fcriptus  non 
fuerit ,  feu  verius  in  lucem  emiffus ,  ini- 
tio  anni  trecentefimi  nonagefimi  tertii? 
cum  in  eo  Hieronymus  de  Gregorio  Na- 
zian^eno  loquens  dicat :  deceffit  ante  ferme 
triennium  fub  Tbeodofio  Principe  f  Hsc 
Hieronymi  verba  Baronium  impulere  , 
utGiegorii  Nazianzeni  obitum  anno  tre- 
centefimo  ocluagefimo  nono  contigiffe  ex- 
iftimarit,  fcripferitque  ,  Suidam  errafle 
tam  in  anno  mortis  ,  quam  in  anno  ae- 
tatis  ejufdem  Nazianzeni:  quem  tam- 
diu  vixifle  a  veritate  alienum  putat.  Ba- 
ronium  omnes  qui  de  rebus  geftis  D.Gre- 
gorii  Nazianzeni  locuti  funt,  fequun- 
tur,  pra?ter  Danielem  Papebrocium,  qui 
in  Aetis  Sanftorum  die  nona  Maii  S.  Gre- 
gorii  Natali  ;  longaevam  hujus  fan&i  An- 
tiftitis  vitam  egregie  probat ;  fed  qui  in 
anno  ejus  emoituali  affignando ,  a  Ba- 
ronio  non  recedit.  At  Suidam ,  annura 
mortis  ,  &  setatem  Nazianzeni  re<5te  con- 
fignalfe ;  ideoque  librum  de  Scriptoribus 
Ecclefiafticis  ab  Hieronymo ,  initio  anni 
trecentefimi  nonagefimi  tertii,  publica- 
tum   fuiffe,   alias   manifeftum   faciam . 

Anno  462.  de  dedicatione  Ecclefiae  S. 
Anaftafiae  juxta  Acla  S.  Marciani  a  Bol- 
lando  &  Henfchenio  illuftrata  locuti  fu- 
mus.  Poftea  in  Aclis  Sanctorum  menfis 
Maii  anno  i38i.  in  lucem  editis  legimus 
in  vita  S.  Gregorii  Nazianzeni  die  no- 
na  Maii  ,  in  notis  ad  caput  nonum,  & 
in  commentario  praevio  ad  vitam  S.  Ifido- 
ri  Martyris  in  Infula  Chio ,  die  decima 
quinta  Maii  Papebrocium  reperiffe  in 
Bibliotheca  Serenifllmi  Sabaudiae  Ducis 
vitam  aliam  S.  Marciani  a  Sergio  Au- 
c~tore  coaevo  fcriptam,  ex  qua  quae  a  Bol- 
lando  &  Henfchenio  publicata  eft ,  ma- 
gnam  lucem  accipere  poteft.  Exiftimat 
itaque  Papcbrocius  S.  Marcianum  Bafili- 

cam 


XXXV. 

Liber     de^ 
Scriptor* 
EccIefiaJI. 
ab     Hiero* 
nymo  in— 
Quinde- 
ccnnalibus 
Tbeodofii 
fcriftus  » 


xxxvr. 

Encxnia^ 
BafiHct  S. 
Anafiafit. 
Theodqfio 
Jun.  irnfe- 
rante  cele. 
brattt  . 


PROL.  EGOMENA.      xlvij 


cwn  S.  Anaftafiae  aedificaffe  circa  annum 

425.  annos  natum  triginta  vel  quadra- 

ginta ;  &  qui  dedicationi   ejus  interfue- 

runt  Imperatores,  fuiffe  non  Leonem  & 

Verinam»  uti  Bollando  vifum  ;  fed  Theo- 

dofium  Jnniorem  ,  ejufque  uxorcm  Eu- 

dociam ,  ac  fororem  Pulcheriam  .  Nam 

quod  imperante  Marciano,   id  eft   poft 

annum  450.  floruiffe  dicatur  S.  Marcia- 

nus  ;   id  eo  pertinere  arbitratur   Pape- 

brocius;  quod  fub  extremos  hujus  Impe- 

ratoris,  ac  vitae  fuae  annosprimum  faclus 

fit  magnae  Ecelefiae  Oeconomus ,  qui  ea- 

tenus  in  S.  Anaftafia  exercuerat  facerdota- 

Ies  funcliones  diu  ante  ,  uti  ex  vita  a~. 

Sergio  fcripta  colligitur,  &  in  juventu- 

te  fua  1  ordinatus    presbyter .  Quomodo 

cnim   potuit  eam  Bafilicam  condidiffo 

prxlaudatus   Sanclus    ultra  annum  458. 

6c  illius  ut  conditae  meminiffe  Sozome- 

nus,  lib.7.  cap.  5.   qui  hiftoriam    fuam_. 

dedicavit  Theodofio  Juniori ;  eamque  ul- 

tra  annum  439.  non    protraxit:   nifi    ea 

Theodofio  Juniore  imperanre  ac  S.  Mar- 

ciano  adhuc  presbytero  ,  aedificata  fue- 

iit?  Ita  Papebrocius.  Sed  haec  conjecru- 

ia  minime  admittenda  ,   cum    Theopha- 

nes   in    Chronico ,    anno   mundi   fecun- 

dum  Alexandrinos    5950.   qui    Kalendis 

Scptembris  anni  Chrifti   quadringentefi- 

mi  quinquagefimi  feptimi  incipit ,    fcri- 

bat :  eodem  anno  S.  Anafiajiet  corput  Sir- 

mto  delatum ,  in  ejut  templo  ad  Domini- 

ci  porticut  depojitum.    Ex  quo  cotligerc 

eft  ,  templum  in  ejus  honorem,  jam  tum 

quidem  aedificatum  ;    fed    nondum   dedi- 

catum  fuiffe.  Standum  itaque  Metaphra- 

fti  ,  qui  Vitam  S.  Marciani  fcripfit  ;  qui- 

que  eam   Ecclefiam  Gennadio   Ecclefiam 

Conftantinopolitanam  adminiftranr e ,  poft 

annum  nempe  458.  dedicatam    infinuat . 

Neque  mirum  ,  Sozomenum  ,  qui  in  an- 

no  Chrifti  439.  hiftoriam  fuam  abfolvit  , 

de  egregio  illo  S.  Anaftafiae  templo  lo- 

qui  :  cum  Theodoretus,   cujus  hiftoriae 

meta  annus  429.  lib.^.cap^.tradat  bel- 

lum  anno  Chrifti  420.  Romanos  inter  & 

Perfas  ortum»  triginta  jam  elapfit  annit 

adhuc  permanere.  Sicut  igitur  ex  his  Theo- 

doreti  verbis  inferre  debemus  ,  hunc  Au- 

clorem    anno    Chrifti    quadringentefimo 

quinquagefimo  hiftoriam  fuam  fcripfiffe  , 

quod  tamen  haftenus  non  animadverfum : 

ita  ex  his,  qux  Sozomenus   habet  de  S. 

Anaftafiae  templo  poft  Marciani  Impera- 

toris  mortem  conftruclo  ,  deducendum  , 

eum  Scriptorem  licet  hiftoriam   fuam  ad 

annum  tantum  Chrifti  quadringentefimum 

tricefimum  nonum  perduxetit:  eam  tamen 

in  lucem  dediffe  circa  annum  Chrifti  449. 

Scripfit  enim  poft  Theodoretum  ,  quem 

aliquando  fupplet  ac  emendat,  ut  obfer. 

vat  Valefius  in  Praefatione  ad  hiftoriam 

Sozomeni ;  ex   quo  &  ea  praefatio  fup- 

plenda  ,    in  qua  non  indicatur    annus  , 

quo  Sozomenus  hiftoriam  fuam  fcripfit . 

Exiftimo  itaque ,  templum  illud  ,  quando 

Sozomenus  hiftoriam  fuam  publicavit ,  ae- 


dificatum  quidem  fuiffe:  at  nondum  de> 
dicatum  .  Cujus  dedicationis  annus  adhuc 
in  obfcuro  eft . 

Anno  Chrifti  453.  Vivianum  &  Feli-  XXXVII 
cem  ex  Marcellino  in  Chronico  edidi .  Confuht 
Sed  Felicis  loco,  ftatuendus  Ccecina  Bajt-  <mm  453. 
liut  quem  omnes  Fafti  exhibent,  Caffio- 
dorus  in  Chronico  ,  Auftor  Chronici  A- 
lexandrini,  Marius  Aventicenfis,  Chro- 
nicum  a  Cufpiniano  publicatum,  Epifto- 
la  nona  Hilarii  Papae  ad  Leontium  ,  quoe 
dicitur  data  VI.  Idut  Ottob.  Bajilio  V. 
C.  Confule :  ac  denique  Epiftola  undeci- 
ma  ejufdem  Pontificis  ad  Epifcopos,  qui 
de  Mamerti  caufa  cognoverant.  data 
VI.  Kal.  Martiat  T.  C.  Bajilii  V.  C.  Con- 
fulit .  Ex  quo  &  patet ,  Confulem  eum 
Occidcntalem  fuiffe  .  Cum  enim  Occiden- 
talcs  unius  tantum  Confulis  in  Aclis  pu- 
blicis  mentionem  faciebant ,  non  alium 
quam  in  Occidentc  creatum  memorare 
folebant  :  ficuti  e  contra  Orientales  O* 
rientalem.  Quae  regula  effe  poterit  ad 
dignofcendum  ,  quifnam  ex  Confulibus  in 
Oriente;  quifnam  in  Occidente  annum 
aperuerit  ;  licet,  ut  alibi  dixi,  quamvis 
rarius ,  aliter  aliquando  faclum  fuerit» 
praefertim  cum  Imperatores  Confulatum 
gerebant .  Bafilium  porro  Caecinam  di- 
flum  fuiffe  ,  docet  Sidonius  epiftola  no- 
na  libri  primi,  ubi  ejufdem  hortatu  ait, 
fe  panegyricum  Anthemii  dixiffe  .  Vide- 
tur  itaque  Marcellinum  perperam  exhi- 
buiffe  Felicem  Viviani  Collegam  ,  qui  ab 
aliquibus  ex  Aucloribus  citatis  Bibianus 
vocatur;  nifi  forfan  Bafilius  diclus  fit  e- 
tiam   Felix  . 

Anno  4^(5.  Leonem  Auguftum  III.   &  xvwjir. 
Tacianum  Confules  profeffus  fum  ex  O-  Confuiet ' 
nuphrio  in  Faftis .   Baronius  tamen  eo .«»»/'  $66. 
dem  anno  num.i.  tradit,  Tatianum  ex  di- 
vinatione  abfque  aliquo  tefte  aut  verofi- 
miU  conjeftura   ab    Onuphrio    Collegam 
dici  Leonis :  fed  perperam  :  Utrumque  e- 
nim  Confulem  Auclor  Anonymus  a  Cuf- 
piniano   editus  &  Marius   Aventicenfis 
proponunt . 

Pagina  103.  Non  meminimus   adverte- 
re,  Zenonem  Imperatorem  duplicia  Quin-  Zf*f!£' 
quennalia  &  id  genus  fefta  edidiffe  ;   prio-  juflinia- 
ra  a  die,  quo  vivente  Leone  Juniori  fi-  nut  Quin. 
lio,  in  Imperii  confortium  adfcitus  eft  ;  quennxiia 
pofteriora  a  die  ,  quo  poft  ejus  mortem- /ffnWW' • 
iblus  imperavit  dedufra.  Quod  idem  de 
Juftiniano  Imperatore  Juftini  Senioris  per 
aliquot  menfes  Collega ,  ac  poft  ejus  ob- 
itum  folo  Imperatore,  dicendum  .   Prio- 
ra  itaque  Juftiniani  Vicennalia  anno  547* 
a<5ta  ,  ut  jam  fubodorati   eramus. 

Pagina  27.  &  104.  primam  Theodorici      XL# 
Gothorum  RegisEpocham  nemini  hacle-  vriorTheo. 
nus  obfervatam ,  ab  anno  490.  petendam  doriei  it». 
effe  diximus  .   Re  tamen  maturius  exa-  n*  Rfgit 
minata  comperimus  ab  anno  antecedenti  Ep°eba. 
eam  defumendam.  Eoenimanno»  Eufe- 
bii  &  Probini  Confulatu  notato,  fcribic 
Caffiodorus  in  Chronico  :  hit  Cojf.  feli- 
ciflimut  atquefortijjimut  D.  N.  Rex  Tbeo- 

do- 


xlviij       p  R  O  L  E  C  O  M  E  N  A. 


dorieus   intravit  Italiam ,   ctti  Odoiiacer 
ad  Ifontium  pugnam   parans  viclus    cum 
tota  gente  fugatus  efl  ,  Eodem  anno  repe- 
tito  confliilu  Verona  vincitur  Odoiiacer  . 
Hunc  etiam  Theodorici   in  Italiam    hoc 
annoingreflum  memorant  Marcellinus  & 
Marius  Aventicenfis  in  Chtonicis .   Id  e- 
gregie  confirmo   ex  Eugipio  ,  qui  in  vi- 
ta  S.  Severini  Noricorum  Apoftoli  de  O- 
doacre  loquens  ait:  dummemoratum  Re- 
gem  multi  nobiles  eoram  fanfto  viro  ,  hu- 
mana  (  utfieri  folet  )  adulatione  laudarent; 
fttterrogat  ,  quam  Regem  tantis  prteconiir 
fratutfjfent .  Refpodentibus   illis    Odoa~ 
(rem ;  inquit  vir  Dei  :  Odoacer    integer 
erit  inter  tredecim  &  quatordecim  annos-, 
videlicet    regnum    integrum  fignifieans  , 
Annb  quadringentefimo  feptuagefimo  fex- 
to  levatus  efl  Odoacer  Rex   X.  Kal,  Se- 
ftemb.   inquit  Auftor    Anonymus  a  Cuf- 
piniano  editus,   anno  vero  quadringen- 
tefimo-o6tuagefimo  nono ,    exeunte    Se- 
ptembri ,  vicius  eft  idem  Odoacer  a  Theo- 
dorico  ,  ut  doeet  Anonymus  a  Valefio  in 
calce  Ammiani .  Quare  vera  fuit  S.  Se- 
verini  praedicVto,  neque  dubium  ,  quin  ab 
ea  vidtoria  Theodoricus  Regem  fe  Italiae 
dixerit  .  Quod  ex  eo  magis  Iiquet ,  quod 
idem    Anonymus  Valefianus  de  Odoacre 
fcribat  :  manjit  in  Regno  annos  XIII.  li- 
cet  Odoacer,    fi  Regnum    ejus  numera- 
tur  ,  adie,  qao  Rex  creatus ,  ad  annum 
quadringentefimum  nonagefimum  tertium, 
quo  tertio  nonas Marttas  ,  ut  habet  Ano- 
riymus  a  Cufpiniano  publicatus,  occifus 
eft ,  &  quo  fecunda  Theodorici  Epocha, 
quae  fola   ha&enus   cognita  ,    inchoatur, 
Odoacrem  annos  fepremdecim    regnafle 
certum  fit .  Juxta  itaque  prsfatum  annum 
quadringentefimum  ocluagefimum  nonum, 
Decennalia  &  id  genus  fefta  a  Theodori- 
co  celebrata  effe ,  dicendum  :  ideoque  & 
Decennalia  prioris  Imperii   Roma?  anno 
quingentefimo  pera&a  ,  praeter  legitimum 
tempus  edita  effe  . 
XLI.  Antequam  a  Theodorico  difcedam  ob- 

Cothi  &  fervo  cum  Valefio  in  Notis  ad  Auftorem 
Rontaiii  ab  Anonymum,  quem  in  calce  Hiftoriae  Am- 
imperxto-  mjanj  edidit ,  quandiu  Gothi  in  Italia  re- 
Yi!°Co"fu-  gnavere,Magiftrarus  publicos  penes  Ro- 
Us  duii.  manosmanfiffe,  hifque  femper  permiflum 
fuifle,  ut  ab  Orientis  Imperatore  quot- 
annis  Confulatum  acciperent .  Teftatur 
id  Procopius  in  lib.2.  Gothorum  cap.  5, 
omnibus  pr&terea  urbanis  antehac  Magi- 
firattbus  Romani  perfungebantur  ,  Cothus 
vir  nemo  eorttm  parttceps  faclus :  vel  pro- 
cedut  inmedium  qui  profari  nosifla  non  ve- 
reexiflimet  :  addat  &Confularem  quifpiam 
dignitatem^  qua  etfiCothi  ab  Orientis  Im- 
feratoredonati  ,  Romanis  tamen  perfungi 
permiferunt  :  ita  Procopius  .  Et  Cafliodo- 
rus  Iib.8.  Variarum  Epift.r.  docet,Euthari- 
cum  Theodorici  Italire  Regisgenerum,  qui 
anno  Chrifti  quingentefimo  decimo  nono 
Faftis  nomen  dedit,  trabeam  Confularem 
a  Juftino  Augufto  accepifie.  Vos  genito- 
rem  meum  in  Italiapalmatce  claritate  de-. 


coraftis ,  inquit  Athalariciis  GothoYUTh 
Rex  Eutharici  filius  ,  Juftiniano  Augu- 
fto  loquens  .  Ex  quo  corrigendum  quod 
diximus  part.i.  cap.8.  num.<5.  &  delen- 
da  haec  verba,  Sicuti  quando  his  verbis 
Leonis  Junioris  Confulatum  profitetur ,  do- 
mino  Leone  Juniore  Aug.  Cof.  quae  nefcio 
quomodo  hucirrepferint.  Theodoricus  ita- 
queConfules  Occidentis  non  defignavit, 
ficuti  foliti  erant  Imperatores  qui  eum 
praeeeflerant . 

Pagina  io5.  Juftinus ,    qui  anno    540.      xlit, 
Conful  ordinarius    proceflit,   alius  eft  a  jujiimir 
Juftino,  qui  Juftiniano  avunculo   in  Im-  Juniar  <*- 
perio  fucceflit;   licet   Norifius  Diflerta-  «■»  "Jj*- 
tione  de   Synodo   quinta,    cap.  9.  §.  2.  &%  .„£ 
unum  &  eundem   effe   fcnpfent.  Diler-  ' 

te  id  docet  Continuator  Marcellini,  qui 
fub  Juftini  Confulatu,  anno  nempe  540. 
fcribit :  Parthi  in  Syriam  ingreffi  multat 
urbes  fubvertunt ,  contra  quos  Germanus- 
arma  arripiens  Juftinum  filium  ,  eundemque 
Confulem  in  ipfis  fafcibus  fecum  ducit .  Ju- 
ftiniis  autem,  qui  poft  Jiiftinianum  impe- 
ravit,  Vigtlantite  fororis  Juftiniani  Augu- 
flt  filius  patre  Dulajjimo  natus  e(i ,  inquit 
VicW  Tununenfis,  qui  tunc  vivebar,  in 
fine  Chronici  fui.  Joannes  Biclarienfis , 
qui  Viftoris  Tununenfa  Chronicon  con- 
tinuavit,  anno  2.  Juftini  Junioris  fcribit: 
Juflinus  filtus  Germani  Patricti  ,  confobri- 
nus  Jufttni  Imperatoris  ,  facltone  Sophttc 
Auguftte  in  Alexandria  occiditur.  Plura 
de  Juft;no  Germani  filio,quiob  peritiarn 
rei  militaris,  &  ob  dignitates,  quas  gef- 
ferat ,  in  magna  gloria  erat,  Evagrius 
initio  libri  quinti  . 

Pag.  117.    diximus,    Juftinum    Junio-     XLHI. 
rem  anno  5^7.  Confulatum  geflifle.  No-  Qyo  anno 
rifius  tamen  Ioco  laudato  ait:  Fafii  pleri-  Juflinut 
quecirca  annum  ^65.  errarunt ,  Kam  Ap-  Ju"'"r 
pendix    Marcellini    Comitis    IndicJ.    iaJ  f°"ful 
XXV.  poft  Confulatum  Bafilii  V.  C.  quo  J      ' 
anno  illud  Aufiuarium    terminatur  .   Sed 
flane  expungendus  eft  charatter  ille  Con. 
fularis .  Kam   anno    $66.  Juflinus    novur 
Imp.  Confulatum  II.  gejjit ;  prior   enim_. 
fumptus  fuerat ,  540.  Sed   ex    diclis  ha:c 
evanefcunt,    certiflimeque   conftat ,  Ju- 
ftini  Junioris   Confulatum  anno   tantum 
567.  geftum  efle  :    quod  valde  obfervare 
refert,  ut    Confulatus  &   Imperii    anni 
fine  errore  conjugi  poffint . 

Pag.  118.  &  119.  diximus,    Tiberium    „.. 
Conftantinumanno  quingentefimo  feptua-  Tibcrii' 
g-fimo  nono ,  Confulatum   geflifle  ,  ejuf-  Confianti. 
demque  Imperatoris  annos  a  Caefarea  di-  ni  Confn, 
gnitate  eidem  anno  574.  menfe  Decembri  lafts  . 
feria  fexta ,   collata  ,   plerumque  dedu- 
&os  fuiffe:  cujus  rei  exemplum  extat   in 
antiquo  Codice  relato  a  Dandulo  in  Sy- 
nodo  Aquilejenfi    apud  Gradi    Infulam_. 
coa«5Ia :  Imperante  Serenifftmo  Tiberio  Con- 
flantino  Auguflo ,  anno  Imperii  ejus  quin- 
to    eodem  Confule^  fub  die   tertio   Kona- 
rum  Kovembrium   Indidione  decima   ter- 
tia .  Hanc  fubfcriptionem  refert  Norifius 
Diflert.  de  Quinta  Synodocap.9.  §.3.  ex 

ea- 


PROLEGOMENA.      xlix 


XLV. 

Confula- 
tus  Mxuri- 
cii   anno 

(lus . 


XLVT. 
Leonis  Ifa- 
uri  duplex 
Epocha . 


eaque  deductt  Tiberium  Idibus  Novem- 
bris  anni  514.  dictum  fuiffe  Caefarem , 
quae  &  Onuphrii  opinio  fuit ;  quod  eo 
die  Juftinus  Junior  Juftiniano  demortuo 
fucceinffet.  Scd  ex  ea  fubfcriptione  id  mi- 
nime  fequirur ,  fed  tantum,  Auctorerru 
Chronici  Alexandrini  errafle,  qui  anno 
574.  menfe  Septembri ,  Tiberium  Caefa- 
rem  renunciatum  effefcribit:  Character 
feriae  a  Theophylaclo  Simocatta  obferva- 
tus  hahc  Norifii ,  Onuphriique  opinionem 
prorfus  evertit.  Anno  enim  574.  Idus 
Novembris  non  cum  feria  fexta  ,  ied  cum 
feria  quarta  concurrunt .  Nam  is  Chrifti 
annus  notatur  Cyclo  Solis  23.  litera  Do- 
mimcali  G.  Ex  ea  fubfcriptione  liquet 
Confulatum  Tiberii  Conftantini  optime  a 
nobis  confignatum  fuiffe. 

Pag.  119.  Scripfimus  ,  Mauricium  Im- 
peratorem  anno  tanrum  Chrifti  584.  Con- 
fulatum  fumpfiffe.  Norifius  tamen  Differt. 
de  quinta  Synodo  cap.  9.  §.g.  eam  di- 
gnitatem  anno  antecedenti  ab  eo  Im- 
peratore  geftam  ex  his  Theophylacti  Si- 
mocattse  verbis  lib.i.  cap.  12.  deduciexi- 
ftimat :  agebatur  annus  Maurtcii  fecundusy 
cum  hyeme  Conful  creatus  ,  &c.  quare  in- 
quit,  Norifius  anno  583.  quo  fecundus 
Mauritii  annus  inchoatus  eft,  Conful  i- 
dem  Imperator  procefllt ,  ideoque  annus 
Chrifti  584.  notatus  eft  hac  formula,  Pofi 
Confulatum  Mauritii :  annus  vero  591. 
ifta  VII.  Pofl  Confulatum  ,  cum  S.  Greg. 
lib.  2.  epift.  menfe  Septembri  Indict.  X. 
fcribat :  Temporibus  Papce  Cregorii  Con- 
fulatus  Maurtcii  Augufit  anno  feptimo  de- 
pofitus  efl  Laurctttius  .  Indiclio  enim  X. 
charafter  eft  anni  Chrifti,  591.  At  non 
advertit  vir  Eruditiflimus,  Gregoriumhoc 
loco  uti  loquendi  modo  Marcelliniano ; 
Imperatorefque  Orientales  qui  anno  Im- 
perii  fecundo  Confulatum  cepere,  ipfum 
Imperii  annum  fecundum  jam  inchoaffe, 
quando  eam  dignitatem  iniere,  ut  dixi- 
mus  pag.  119.  Videndus  etiam  Iocus  Gre- 
gorii  a  nobis  explicatus  pag.  120.  Confu- 
latus  Mauricii  perperam  confignatus  Chro- 
nologiam  pcr  annos  fere  viginti  depra- 
vat,  ut  ex  iis  quse  fuo  loco  diximus, 
liquet . 

Pag.  125.  diximus  fubfcriptionem  quae 
legitur  5n  Synodo  Romana  fub  Gregorio 
fecundo  Papa ,  anno,  721.  celebrata , 
mcndofam  videri .  Mabillonius  tamen  in 
praefatione  partis  fecundae  faeculi  quarti 
Benedictini  cap.  7.  num.  115.  refert  ean- 
dem  fubfcriptionem ,  aitque  eam  Iegi  , 
tum  in  fronte,  tum  in  fine  Decretorum 
Gregorii  Paps  fecundi  in  veteri  exem- 
plari  manufcripto  in  Monafterio  S.  Ger- 
mani  in  fuburbio  Parifienfi  affervato ,  quod 
regnantis  Caroli  Magni  anno  XXVII. 
exaratum  eft:  in  alio  ejufdem  aevj  Co- 
diceeandem  quoque  utrobique  legi ,  nifi 
quod  in  fubfcriptione  non  nemo  fecunda 
manu  adjecit  decimo  poft  hsc  verba ,  P.C. 
ejus  anno  fexto .  Addit,  ex  alio  Exem- 
plari  fimilitcr  corrupto  natam.  effe  kaio- 
Apparatut   in  Baroniutn 


nem  editorum  ,  qui  tam  initio,  quam  itt 
fine  praeferunt :  P.  C.  ejus  anno  fexto  de. 
cimo  ;  cum  legendum  fit  indubie  fexto  > 
ut  probant  non  folum  fuperiores  duo 
Codices  veterrimi;  fed  etiam  colleftio 
Canonum  fub  Clementell.  exarata  ,  quam 
Fronto  Ducaeus  a  V.  C.  Clerico  Parifienfi 
commodato  acceperat ,  quae  cum  hac  chro- 
nologica  nota  /imiliter  leguntur  apud 
Baronium  &  Onuphrium  .  His  accedie 
modus  componendi  annos  Imperii  cum. 
totidem  annis  Confulatus  Imperatorum  • 
Quae  una  ratio  fufficit  ad  emendandos 
vulgatos  libros  in  hoc  loco  Decretorum 
Gregorii  Papae  II.  Hsc  Mabillonius,  qui 
tamen  difficultatem  non  folvit :  quomodo 
nempe  annus  fextus  Imperii  Leonis  Ifau- 
rj  ,  qui  anno  Chrifti  717.  imperare  cce- 
pit,  cilm  anno  Chrifti  721.  conjungi  pof- 
fit .  Cum  itaque  vulgaris  lecYio  praefatae 
fubfcriptionis  in  dubium  revocari  non  de- 
beat ,  exiftimandum  ,  Leonis  Imperium  in 
ea  fubfcriptione  deduci  ab  anno  Chrifti 
716.  quo  Leo  illud  in  Afia  invafit ,  im- 
perante  adhuc  Theodofio,  ut  Theopha- 
nes  in  Chronico  docet.  Is  nihilominus 
ab  anno  717.  Imperium  Leonis  exordi- 
tur,quod  eo  rantum  anno  Theodolius 
in  ordinem  redadtus  fit:  qua  in  re  Eru- 
ditos  omnes  hodie  feclatores  habet.  Si 
igitur  anno  715.  Imperium  fufcepit,an- 
no  721.  currebat  annus  fextus  ejus  Im- 
perii,  annufque  fextus  poft  ejus  Con- 
fulatum  ;  ut  in  Iaudata  fubfcriptione  di- 
citur.  Neque  id  gratis  a  me  diclum  pu- 
tes.  Baronius  anno  726.  affert  epiftolara 
Gregorii  Pontificis  Romani  II.  de  facris 
lmaginibus  ad  Leonem  Ifaurum  Impera- 
torem  fcriptam ;  quae  his  verbis  mcipi- 
tur  :  Litteras  vefirx  a  Deo  cufiodtt*  Ma- 
jeftatis  accepimus ,  imferante  te ,  Indi- 
clione  quarta  decima  :  etiam  XIV.  XV. 
J.  II.  IV.  V.  VI.  VII.  VIII.  IX.  &  X.  Indi. 
(iionum  acceptas  epifiolas  tuas  dtltgcnter 
fervamus  .  Et  paulo  poft :  decem  annos 
Dei  benignitate  refte  ambulafit .  Scripta 
ea  epiftola  anno  Chrifti  -jz6.  quo  ,  menfe 
Septembri  Indictio  decima  ccepit .  Ex  quo 
confequens  eft  ,  priorem  Leonis  ad  Gre- 
gorium  Pontificem  Romanum  epiftolam 
fcriptam  effe  anno  feptingentefimo ,  dc- 
cimo  fexto,  Indiclione  decima  quarta  no- 
tato  .  Qua  epiftola  fultus  Baronius  Leo- 
nis  Ifauri  Imperium  ab  anno  716.  exor- 
diendum  duxit :  Quia  tamen  plura  con- 
currunt,  ut  illud  ab  anno  fequenti  de- 
fumatur  ;  a  communi  fententia  receden- 
dum  non  eft  :  fed  tantum  obfervandum, 
duplicem  effe  Leonis  Epocham  ,  quarum 
prior,  licet  minus  in  ufu  fuerit,  ad  ve- 
tera  monumenta  intelligenda  aliquando 
neceffaria . 

In  priori  Editione  Lugdunenfi  40.  pag.  XLVir. 
365.  quae  eft  129.  hujufce  editionis,  Ni-  Difiot»*-. 
colai  Pontificis  Romani  nomen  loco  Be-  £etted'^' 
nedifti   tcrtii  irrepfit.  Mabillonius  loco  UrU\  e~ 

•        ,  r  ..  .   tnenda. 

laudato  ,  num.  214.   naevos  aliquot,   qui  tum  % 
deprehenduntur  in  Benedi&i  tertii  diplo- 
ttttttt  niate, 


1 


1 


PROLEGOMENA, 


XLVIII. 
Tres  Lu- 
dovici  II. 
trefqut^ 
Lotharii 
Epucb*  . 


XLIX. 

Supplica- 
tio  a   Mo- 
nachit 
Theodofio 
Imp,  obla- 
ta  auno 
429. 


mate ,  facra  collatione  cum  auclographo 
cmendat ;  &  quod  ad  rem  prsfentem  fa- 
cit,  claufulam  ejufdem  diplomatis  his 
verbis  conceptam  efle  affirmat :  Datum  V, 
tionas  Oclobrias  ,  per  manum  Tbeopbilacli 
fecundi  Cerii  S.  Sedis  Apoftolica ,  impe~ 
rantibus  Dominis  noftris  piifttmis  Augu- 
fiis  ,  Hlothario  a  Deo  coronato  magnolm- 
feratore ,  anno  tricejimo  nono ,  &  P.  C. 
ejus  anno  tricejimo  nono,fed  &  Hludovvico 
9iovo  Imperatore  ejus  filio  ,  anno  feptimo  , 
Indiftione  quarta .  Notat  tamen  auclo- 
graphum  facile  Iegi  non  poffe  ante  ver- 
bum  Honas ;  incertumque  efle,  an  fcri- 
ptum  fuerit  :  quinto,aut  fexto  Konas  .  Ex 
quibus  conftat ,  Iocum  illum,  antequam 
hsc  Mabillonii  legeremus ,  recle  a  no- 
bis  fuifle  emendatum  . 

Mabillonius  ibidem  tres  Ludovici  II. 
Imperatoris  Epochas  agnofcit,  quarum 
fecunda  cum  tertia  ab  omnibus  huc  uf- 
que  fuerat ,  confufa.  Neque  tam  mirum , 
eas  eodem  tempore  a  Mabillonio  &  a 
me  deteclas  fuifle ;  quam  quod  Hiftori- 
cos  Gallicos  ex  fugennt  ;  cum  diverfa? 
ejufdem  Principis  Epochae ,  ad  varias 
difficultates  folvendas ,  magnae  fint  uti- 
litatis  .  In  alio  Opere  oftendam  ,  tres 
ctiam  Lotharii    Ludovici    fecundi    patris 

Epochas  diftinguendas  efle  :  quod  hic 
indicare  placet ;  ut  qui  interim  ejus  di- 
plomata  legerint ,  ab  erroribus  caveant, 
in  quos  ii,qui  ad  tres  illas  Epochas  non 
adverterunt  animuro  ,  inciderunt. 

Pag.  132.  diximus  ,  Libellum  a  Bafi- 
lio,  fanclifque  Monachis  Theodofio  Im- 
peratori  oblatum  fuifie  anno  430.  Gavifi 
tamen  fumus  animadvertifle ,  Joannem 
Garnerium  celeberrimum  Societatis  Jesu 
Scriptorem  ,  quem  die  vicefima  fexta 
Octobris  anni    1681.  Bononiaj ,  natUrae 


debitum  folvifle,  fcripfit  ad  me  Illuftriffi- 
mus  D.  Magliabechius  Screniffimi  Etru- 
riae  Ducis  Bibliothecarius  ,  literatorum 
patronus  optimus  ,  obfervare  in  Praefat. 
ad  pofteriorem  partem  Operum  M.  Mer- 
catoris  ,  libellum  illum  anno  429.  prae- 
fentatum  fuifle .  Quod  ex  eo  deducit , 
quod  in  illa  fupplicatione  res  Neftoria- 
nte  dicuntur  perinde  fe  habere  ac  in  lite- 
ris  Neftorii  ad  Caeleftinum  Romanum 
Pontificem  ;  augeri  nimirum  &  invalefce- 
re  in  dies  Neftorio  multos ,  ut  ipfe  qui- 
dem  mentitur,  errorem  dedocente:  ut 
autem  verius  Monachi  aiebant,  minis  & 
verberibus  terrente  .  Ex  quo  Epocha  Con- 
cilii  Antiocheni  pofterioris  adverfus  Pau- 
Ium  Samofatenfem  magis  confirmatur , 
quae  hucufque  male  collocata  fuerat  fub 
Aureliano  Imperatore,  qui  tamen  non- 
dum  Imperium  Romanum  adminiftran- 
dum  fufceperat,  quando  Concilium  coa- 
c~tum  ac    finitum   eft  . 

Supereft,  ut  moneam,  me   fumme  ex-        L. 
optafle  legere    librum  a  R.  P.   Henrico  £f£f  No- 
Norifio  ab  aliquot  menfibus  compofitum  r'J"  Aeln- 
circa  duas  Infcriptiones  Pifanas    Caii  &  {^r//}?-" 
Lucii  Caefarum ,  Augufti   nepotum  .  Alias  „is  „b  Au- 
enim  eidem  Norifio  viro  mihi  amiciffimo  siore  notu 
per  literas    fignificavi,    quae    mea  mens  vifus  , 
eflet  de  Confulatibus  defignatis  Caefarum 
&  Auguftorum ,  ejufque  judicium  magni 
apud    me  ponderis .    Praeterquam    quod 
non  dubito  quin  de  multis  ad  materiam  , 
de    qua  fcripfi  ,  fpeftantibus    traftarit. 
Sed  licet  Uluftriffimus  Magliabechius  qui 
quae  in   Italia  typis  mandantur,  incredi- 
bili  munificentia  ad   me    mittere   folet  , 
hoc    opus  ad    meas  manus   perferendum 
curaverit  »  nondum  tamen  illud  videre 
licuit . 


INDEX 


INDEX     CAPITUM, 

Quae  in  hac  DifTertatione  contincntur. 
P   A  R  S    P   R   1  M  A. 

De  Confulatibus  Caefareis,  tum  defignatis,  tum  fuffe&is. 


G 


Mfares  &  Augujli 
Confules  dejignati  , 
Confules  altquando 
abfolute  vocati.  Pag. 
14. 

II»  Confulatus  fecundus  Claudii  Impera- 
toris  ,  in  quo  Britannicus  natus  , 
dejignatus  tantum  erat ,  Pag.  d, 

III.  Adoptiones  Marci  Aurelii ,  &  Lucii 
Veri  in  fecundo  Confulatu  Antonini 
Pii   tantum  dejignato  fattce  ,         7. 

IV.  Hadrianus  mortuus  eft  in  fecundo 
Confulatu  Antonini  tautum  deji- 
gnato.  11. 


V. 


De  fuffeclis  Cafarum  &  Augufiorum 

Confulatibus  ,  14. 

De  Confulattbus  fuffetlis  Gallieni 

Junioris    Cafaris ,    &    Aureliani 

adhuc  privati,  16. 

Tam  Gallieni  Ccefaris ,  &  Valeria- 

ni ,  quam  Criniti  ,   &  Aureliani 

Confulatus  reapfe  geflus  efl ,  un- 

de  altera  Infcriptionis  Forojulien- 

Jis  tnterpretatio  dejumitur,        22. 

VIII.  Confulatus  defignati ,  &  fuffettt  ab 

bonorariis  vaide  diverji,         25» 


VI 


VII. 


P   A  R    S      S   E   C  U  N    D    A. 

De  Cxfarum  &  Auguftorum  Confulatibus  Ordinariis  horumque  Regulis. 


Cap.  I.  TMperii  aufpiciumprimaCceJareo. 
JL  rum  Confnlatuum  Regula  ,    28. 

II.  Quinquennalia  ,    &  id  Genus  fe- 

fla  ,  de  quibus  generatim  agi- 

tur ,  fecunda  Coufulatuum  Cce-       XII. 

fareorum  Regula  >  30. 

III.  Decennalium    benejicio  tum  Chri. 

ftiancc ,  tum  Ethnicce  Religionis 
hiflorta  illuftrata ,  40. 

IV.  Decennalium  beneficio  Codex  Theo- 

dojianus  illuftratus .  45. 

V.  Decennalium  beneficio  Fajli  Con-       XIII. 

fulares  ,  &  biftorice  tum  Roma- 
not-i  tum  Byzantince  Scriptores 
illuftrati  ,  47. 

VI.  Chronologia ,    Geographia  ,     & 

Hummograpbia  Decennalium^. 
beneficto  illuftratct  ,  50. 

VII»       Altquot  Imperatorum  Dccennalta ,       XIV. 
&  id  genus  fefta ,    de  quibus 
major  diffcultas  effepotejl ,  ex- 
plicantur ,  55« 

VIII.  Tertia    &    quarta   Confulatuum 

Cafareorum  Regula   explican- 

fwr,  61.       UlT. 

IX.  Triumphi  quinta  Confulatuum  C«- 

fareorum  Regula>  64. 

X»         Sexta  uhimaque  Confulatuum  Cte- 

fareorum  Regula  explicatury6i. 
XI.        Ctsfareorum  Confulatuum  ab  Au. 

gufto  ad  Marcum  Aurehum  ,  & 


LuciumVerum  Rationarium,  ac 
Qutnquennalioruni)  &  id genus 
feftorum  ordinatio  juxta  tra- 
ditas  Regulas  ,  70. 

Confulatuum  Ccefareorum  a  pluri- 
bus  Auguftis  Jimul  imperanti- 
bus  ufque  ad  Imperii  divifio- 
nem  Rationarium,  ac  Decen- 
ttalium  &  id  genus  folemnium 
ordinatio  juxta  noftras  Regu- 
las  ,  79. 

Conjulatuum  Ccefar<eorum  a  pri- 
ma  Imperii  divtfione  ad  eamy 
quee  Valentintano  &  Valente 
Imperatoribus  fatta  Rationa- 
rium  ;  ac  Decennalium  &  id  ge- 
ttus  fejiorum  ordinatio  juxta 
noftras  Regulas ,  88. 

Confulatuum  Cafareorum  a  Va- 
lentintano  &  Valente  ad  Impe- 
rti  Occidentalis  excidtum  Ra- 
tionarium,  ac  Decennaltum  & 
id  genus  feflorum  per  eofdem 
annos  ordtnatio  ,  95« 

Confulatuum  Ccefareorum  ab  Im- 
perii  Occidentalis  excidio  ,  ad 
Faftorum  Romanorum  Confula- 
rium  finem  Rationarium ;  ac 
Decennalium ,  &  id  genus  fe- 
ftorum  per  eofdem  annos  ordi- 
ttatto  &  finis ,  103. 


Apparatus  in  Baronium 


ttttttt* 


TARS 


fii 


I  N  D  E  X     CAPITUM; 


P   A  R   S     T  B   R  T 1  A 


De  perpetuis  Imperatorum  Orientalium  Confulatibus . 


Cap. 


II. 


III. 


I,  T""\  E  Confulatibus  dimiditttis  a 

\  J  Conftantino  Magno    ad  Ju- 

fttnum  Juniorem  in    AElis  pu- 

blicis  frpe  occurrentibus  ,  109. 

£>?  Foftconfulatibus  a  Conftanti- 

no    Magno  ad  Juftinum  Junio- 

rem  ufu  recepttsy  112. 

Fafli  Confulares  Byzantini  aju- 

flino  Juntori   ad  Conftantinum 

Fogonatum  nunc  primum  de  in- 


tegro  ordinantur  ,  &  fecundum 
accuratam  Chrowlogiam,  tam 
cum  Era  Cbnfltance  ,  quam  cum 
Imperatorum  ennff  connettun- 
far,  116. 

IV.  Confulatus  Tribunitice  po'eftatis 
wjtar  geftus  *  hattemts  tgnotns 
expltcatur .  Quando,  quave  ra- 
tione  defierit  ,  124. 

Ult,      Cbronohgta  Aurcliancea»         132. 


SYLLABUS 

AUCTORUM    CLUI    CITANTUR,    NOTANTUR, 
emendantur,   &   illuftrantur  in  hoc  Opere. 

Numerus  Romanus  Trolegomena-i  Vulgaris  jpaginam  DiJJertationis  indicat. 


ACta  S.  Marcelli,        pag.  33. 
Aimoinus  num.  ix. 
Alcuinus,  110. 

Aldus  Manurius  num.  xxui. 
Alemannus,  26.  28. 106. 115. 
Alfordus ,  134* 

Ambrofius  Morales ,  131. 

Ammiamis  Marcellin.    29.34.40.37.44. 

54. 58.  63.67.  8(5. 
Analtailus  Bibliothecarius,  36.  124. 

Anonymus  Cufpiniani  n.  xv.      102.  103. 
Anonvmus  Valefianusn.  xl.  7.  35.  58.59. 

106. 
Appianus  Alexand.  4«  5* 

S.  Athanafius  , 
Athenaeus  , 


Auctor   incertus 
M.  dicYi, 


panegynci 


109. 

134- 

54- 

Conftantino 

49. 


Aucloris  incerti  panegyricus   Maxiniiano 

&  Conftantino  diclus  ,  58. 

Auelor  Mifcellae,      120.  125.  126.  127. 
S.  Auguftinus  num.  xxin.  15. 

Aufonius,  3I# 

Balu/ius  ,      33.  34.  51.  58.  86.  113. 118. 
Balfamon ,  115. 

Baronius  n.  xn.xxx.  xxxin-  xxxv.xlvi. 

11.  15.  17.  20.  21.  25.  27.  28.  36.  39. 

40.  41.  42.  59.  60.  61.  67.  68.  6p.  87. 

93.  94.  g6.  101.  108.  113.   115.  117. 

118.   126.    127.    129.    130.    131.  134. 

135.  136. 

I23- 

34«  5°« 
52. 

68. 

68.  102.  104.  105.  123. 


XII. 


Baudemundus, 

De  la  Baune , 

Blondellus  num. 

Bceclerus  , 

Bollandus, 

Broderovus, 

Bulengerus, 

Calvifius  n.  xv.  xxvii» 


^7- 
&c. 


Capitolinus,      8.  10.  25.  57*  66.78.  84. 
Cafaubonus  ,  9.  14.  18. 

CafTiodorus  n.  ix.  xvi.  xl.  xli.     25.  26. 

27.  41.  74.  81.  103.  105. 
Catalogus  antiquorum  Pontificum .   109. 
Cedrenus  ,  38.  84. 115.  118.  120. 127. 

Cenforinus,  31.  67. 

Joannes  Jacobus  Chiffletius,         66.  100. 
Petrus  Francifcus  Chiftfetius  num.  xxvi. 
Chridophorfonus,  28. 

Chronicon  Alex.        7.  15.  25.  33.34.  37. 

40.  41.  43.  44.  52.  118.  119.  120. 
Chryferus  ,  12. 

Claudianus  ,  65.  69.70. 

Clemens  Alex.  8. 12. 

Codex  Jultinianeus  pluribus  in  locis. 
Codex  Theodofianus  pluribus  in  iocis. 
Cointius,  17.  21.  27. 87. 115.  116. 


25.  26.  128. 

118. 127. 

128. 

103. 

3.4.  5.  8.  9.  10. 11. 

49.  56.  61.  65.  67. 


5- 

130. 

126. 


Combefifius , 
Corippus  Poeta , 
Curopalates , 
Cvrillus  Monachus , 
Dio  n.  xvni.  xix. 

12.  25.  26.  34.  36 

71.72.75.  83.  85. 
Dionyfius  HalicarnaiTenfis, 
Dubletius, 
Dufrefnius,        26.  31.  33. 102.  123 

128.  130.  131. 
Elmacinus, 

Evagrius,  28. 

Eugippius  num.  xxxin 
Eulogius , 
Eumenius  , 
Eufebius  num.  xv.xxiv.  xxv.  xxxm.  29 

3°-  33-  34-  37»  38,  39-  41-  42-  43-  5°» 
52.  58.60.  61.72.74.75.  77.80.82.83. 

84.  86.87.90.91.92.  132.  174.  135. 

136.  Eu. 


46.  47 

XL. 

46. 


IO5. 


126. 
115. 
II9. 
131. 

52.  86.  89. 


SYLLABUS. 


liij 


Isurvopius.  13.  18.51.  88. 

Fragmentum  Confulare  apud  Bucherium. 

25.  &c. 
Frcdegarius  num.  ix.  122.  123. 

Firmicus,  134. 

Frontinus  num.  xv. 
Frontoducaeus  num.  xlvi» 
Gamerius  num.  xlix. 
Georgius  Syncellus,  38.110. 

Golt/ius,  4.  6. 11.  14. 18,  19.  20.  24.  25. 
Gothofredus  n.xxvn.  415.47.   50.52.70, 

77.  96.  99. 
D.  Gregorius  num.  xlv.  120.  121. 

Gregorius  Naz.  xxvn. 
Gregorius  Turonenfis  num.  IX.  27. 

Gruterus  variis  in   lpcis. 
Hadrianus  Valefius  num.ix. 
Henricus    Valefius ,    15.  27.  28.  29.  32> 

37.38.41.42.  43.  4<5.  52.  54.  58.  59. 

01.03. 67.  91'  95*  9°"*  Io2*  XI3*  rI5* 

132.  134. 
Henfchenius  num.  xxxvi.  9. 15.  98.  102. 

104.  105.   135. 
Hermannus  Contractus ,  132. 

Herodianus,  27.37.64.  6<5.  68.  69.81. 
D.  Hieronymus  n.  xxxiv.  xxxv.  36.  43. 

44.  92.  94. 
Hervvartus  ,  2.    5.  6.  7.  9.   50. 

Hieronvmus  Rubeus  ,  106. 

Holftenius,  114. 

Jacobus  Goar.  94.  96.  119.  134. 

Idatius  in   faftis  ,  34.  38. 

Indiculus  prafectorum   Urbis ,      13.    30. 
Joannes   Abbas   Blicarienfis  num.   xlii. 

115. 
Joffredus ,  19. 

Jornandes,  2. 

Jofephus,  5.  31,  71.  75.  76. 

Ifidorus  Pelufiota,  27. 

julianus  Anteceflbr,  117. 

Julianus  Imper.  2.53.86. 

Juftellus  ,  115.  125. 

S.  Juftinus,  42. 

Kirchmannus,  n. 

Labbeus ,  63. 

Lactantius  ,  15.  33.  34.  39.41.  51.  58.  59. 

69.88.  90.  91. 
Lambecius,  10.  12.  24.  t6.  35.   51.  83. 

136. 
Lampridius  ,       4.26.64.65.79.  80.83. 
Lazius,  11.  13.  27. 

Leo  Grammaticus ,  127.  129. 

Libanius,  2.  27.  46".  64.  96. 

Lipfius  num.  xm.  4. 7.  8. 9. 

Livius ,  6. 

S.  Lucas  ,  2.  8.  73. 

Lucretius  num.  111. 
Mabillonius  num.  xlvi.  xlvii.  xlviii. 

110.  119. 
Mamertinus ,  34.  49. 

Marcellinus  Comes  numer.  xlii.  xliii. 

32.  &c. 
Marcus  Antonius  Capellus  ,  9. 

Marianus  Scotus  ,  15.  125. 

Marius  Aventicenhs  n.  xxxvn.  xxxvm. 

28.  &c. 
Margarinus,  121.  130. 

S.  Maximus  38. 


Methodius  , 
Modeitinus  , 
Muretus, 
Nazarius, 
Nicetas, 
Nicolaus  Heinfius , 


36. 

72. 
61. 

128. 

69. 


Norifius  num.  xlii.  xlhi.  xliv.  xlv.  l. 

8.  10.  11.  13.  16.  24.  31.  32.  35.  56. 

59.60.61.62.63.  65.  68.  75.  82.  83. 

86.   100.    109.  127.  132. 
Novella  Juftiniani  ,  28. 

Occo,  17.  18.35.  55.  &c. 

Olympiodorus  n.  xi.  27.  99. 

Onuphrius  n.  111.  xxvn.  7.  10.  11.    13. 

14.  16.  20.    26.   27.  32.  68.  69.    117. 

118.   124.   125.  126. 
Optatus,  15. 59. 

Qrofius  ,     18.  50.  58.69.  88.  117.  135. 
Ortelius,  85. 

Ovidius,  8.  31.  49. 

Papebrocius  n.vm.xxvii.  xxxvi. 42.137. 
Patinus,  11.  14.  61.  67. 

Paulinus  n.  xxv. 

Paulus  Aringhus  ,  118. 

Petavius,  6.7.  8.  11. 15.  17. 19.  21.  24.38. 

39.  40.  41.  42.44.  49.  51.  52.  54.  67. 

68.  69.  72.  76.  81.  82.  96.  97.   102. 

121.  123.  133.  137. 
Photius  num.xi. 

Philoftorgius  r.um.  xxix.  53.  gg. 

Plinius  num.  xx.  5.  §. 

Plinius  Junior ,  4.30.32.56. 

Plutarchus  ,  5.  77.   ng, 

Pollio,  17.  18.  19.  20.  21.  43.  66. 

Porphyrius,  29.  62. 

Procopius  num,  xli.  26.  36.  48.  67.  107. 
Profper   numer.  xxix-  xxx.    52.  63.   97. 

110, 
Prudentius,  70.  96. 

Quefnellus,  m.  112.  114. 

Raderus  ,       •  113.  ug, 

Rodericus  ,  igj. 

Roricho  Monachus,  27. 

Salmafius ,  a, 

Samfon  Abbas  Cordubenfis,  130. 

Scaliger  n.  xx.  12.   14.  24.  25.  27.   32. 

38.  42.  49.  50.  61.  63.  67.  68. 
Schelftratius  num.  xxxvm.  44. 

Scrimgerus,  118. 

Sebaftianus  Erizzus ,  55.  65. 

Seguinus ,  6.  134. 

Servius ,  40. 

Sidonius  Apoll.  num,  xxvii.  xxxi.xxxii. 

27.  30.32.  46. 
Sigonius,  129.    131. 

Sirmondus  num.  xxvn.  27.  32.  63.  ioi. 

124. 
Socrates  num.  xxxm.   38.  53.92.93.96. 
Sozomenus  n.   xxxiii.   xxxvi.  38.  87. 

91  -  94« 
Spanhemius  ,         6.8.    18.   31.  37.  136. 

Spartianus  ,  10.  11.  12.  19.  50.  54.   59. 

76.   81.  82. 
Spondanus,  118. 

Suetonius  n.  xv.  xvn.  xvm.  7.14.27. 

31.56.  63.64.  71.73.74. 
Sulpicius  Severus,  40.  46. 

Stephanus  Byzantius ,  134. 

Sui- 


liv 


SYLLABUS. 


Suidas  num.  xxv.  48. 

Symmachus  ,  97. 

Synefius,  37.   53» 

Synodus  Romana  ,  num.XLvi. 
Tacitus,   num.  xiii.     xiv.  xix.  3.  4. 

&  feq.  7.12.  14.  33.  64.  73. 
Tertuliianus  ,  9.  26.  27.  43. 

Themiftius,  27.  29.  4*5.95. 

Theodoretus ,   n.  xxxiii.  xxxiv.      69. 
Theodorus  Leftor  .  103. 

Theophanes,  num.   xxxvi.  35.  94.  95. 

100. 101.  102.108.  113.  122.  127.  &c. 
Theophila&us  Simocatta,  numer.  xliv. 

xlv.  118.   127. 
Theophilus  Alex.  40. 

Thucidides,  61. 

Triftanus,  18. 19. 54.  55.  6u 

Valefius  Hadrianus,  vide,  Hadrianus  . 


Valefius  Henricus ,  vide  Henricus . 
Velleius  ,  8.  gt 

Ughellus,  iii. 

Vi&or  in  epitome,       13.  18.  52.  58.  89. 
Vi&or  Schotti,  12.68. 

Vi&or  Vitenfis,  111. 

Viclor  Tununenfis,  num.  xi.11.        112. 
VirgiHus, 


Ulpianus, 
Voellus, 
Vopifcus, 
Ufierius,        9, 
Xilander, 
Xiphilinus  , 
Zonaras  , 
Zofimus ,  num. 
87.  89. 90. 


4- 
15- 


XI. 


i(5. 

2(5. 

115. 

16. 18.  20.  26.67.80. 

31.72. 132.133. 135, 

72. 82. 

18.72. 118. 120. 
xii.  15.  29.  46.  69* 


...     ^     «♦*     tb     •&£    i&g    k|«     «x*     %^     |^     ^     ^    *]*     jj     »i*     -g-        •&■     o-     «»•     |]u     ^.    ,».     »S#     ,&    .1.    tfr    i».     )L'    ,1.    ib    «1/     «2/ 

•Xi  sa  »Xs  »X»  »Xt  »Xi  «Xt  »Xi  »Xs  »Xt  »Xt  »Xt  u«  tXt  aSb  CCt  *  1X1  »Xe  »Xi  »Xt  aXt  iXb  tXt  bb  m  »Xi  ibGi  »Xt  tXt  »Xt  «Xt  iX» 

L  I  C  E  NT  I  A    PROVINCIALIS    O  R  D  I  N  I  S. 


NOs  Fr.  Paulus  Andiol  Ordinis  Minorum  Conventualium  Sanfti  Fran- 
•cifci,  artium  &  Sacne  Theologis  Doclor,  ac  in  Provincia  SancYi  Ludo- 
vici  Minifter  Provincialis  facultatem  facimus  R.  P.  Antonio  Pagy  eiuf- 
dem  Ordinis  &  Provinciae  Exprovinciali  typis  mandandi  librum,  cui  ti- 
tulus  Dijferiatio  Hypatica,  feu  de  Confultbus  Ctefarets^  Ordinis  noftri  Theologo- 
rum  judicio  approbatum  ;  optamufque,  ut  in  aliis  operibus  Chronologicis  ,  quibus 
ab  aliquot  annis  incumbit,  perficiendis  ;  Annalibufque  Ecclefiafticis  illuftrandis  ac 
continuandis,  fedulam  curam  adhibeat.  Datura  Aptae  Juliae  XIII.  Kalendis  Augufti, 
anno  M.  DC.  LXXX. 

Fr.  PAULUS  ANDIOL, 
Minor.  Povincialis 


^4f>f>Yobationes  Theologorum  Ordmis . 


DE  mandato  Reverendi  admodum  Patris  Provincialis ,  Ego  infra  fcriptus  Ordi- 
nis  Minorum  Conventualium  Do&or  Theologus,  ac  Provinciaj  SancVi  Ludovi- 
ci  Diffinitor  perpetuus,  fidem  facio  me  accurare  perlegifie  librum,  cuititulus:  Dif- 
fertatio  Hypattca,  feu  de  Confulibus  Cafareis ,  Auflore  R.P.  Antonto  Pagy ,  ejuf- 
dem  Ordtnts  Dodore  Iheologo  ,  &  primario  Provinciee  Patre  ,  in  quo  Confulatus 
ab  Auguftis ,  &  Csefaribus  fufcepti  fingulari  diligentia,  ac  nova  methodo  traclan- 
tur  ,  plurimaque  haflenus  ignota  eruuntur  dubia,  incerta  difcutiuntur  ;  vera  multi- 
plici  authoritate  fulciuntur,  omniaque  ex  certis  Chronologiae  regulis  ad  jtiftum_, 
veritatis  pondus ,  &  rigorem  reducuntur ;  ut  merito  Authoris  commendetur  eru- 
ditio,  qui  tam  ex  conjecluris,  quam  ex  indefrfla  Hiftoricorum,  tum  Latinorum , 
tum  Grxcorum  collatione,  temporis  rationem  venatur,  &  ex  varietate  temporum 
incertum  vacillantibus,  curfum  qui  teneri  debet,  oftendit.  Dignum  proinde  judico 
prcelo,  in  communem  eornn  utilitatem,  qui  Ecclefiaftica» ,  Romanse  &  Byzantinae 
Hiftoriae  ftudio  feruntur.  Datum  in  Conventu  noftro  Aquenfi  Idibus  Septembris,  am. 
no  MDCLXXX. 

Fr.  GAB.  TAULANI,  Doclor  Theologu? 
&  Diffinitor  perpetuus  Ord.  Minorum. 


Ex 


Iv 

EX  Commiflione  Reverendi  admodum  Patris  Provincialis  ego  fubfignatus  Sacra 
Theologiaj  Do&or  &  Diffinitor  perpetuus,  Dijprtattonem  Hypattcam^  feu  dt^, 
Confulibus  Ccefareis  fumma  cum  voluptate  perlegi  ;  nihilque  in  ea  reperi  fidei  Ca- 
tholicae  diffonum,  aut  bonis  moribus  adverfum;  imo  omnia  tanta  eruditione,  &  in- 
genio  referta  ut  exiftimem  opus  mirae  inventionis,  ac  indefeffi  laboris,  quibufque_» 
Eruditis  &  EccIefiaQicae,  Csfareaeque  Hiftoriae  Studiofis  probatum  iri :  ideoque,  ut 
in  litteratorum  ufus  typis  quamprimum  detur,  Ixtus  fubfcribo.  Aquis-Sextiis  >  Idi- 
bus  Septembris  anno  Domini  MDCLXXX. 

Fr.  FRANCISCUS  SIMON  Doflor  Theologus  ac  Diffinitor  pcrpetuus 
Ordinis  Minorum  Convcntualium  S.  Francifci . 


DIS- 
i 


DISSERTATIO  HYPATICA 

S   E   U 

DE   CONSULIBUS  C^SAREIS, 

EXOCCASIONE 

Infcriptionis  Forojulienfis  Aureliani  Augufti. 

P    R  ^£   F  A   T  1  O. 

N  Urbe  Forojulienfi ,  antiqua  Romanorum  IilfJ;ptio 
Colonia,  Infcriptiones  nonnumquam  repe-£;^ 
riuntur,  quae  ad  illuftrandam  Antiquita-£ 
tem,  ac  fcopulofos,  difficilefque  Hiltoriae 
Auguftae  locos  extricandos,  mirum  in  mo- 
dutn  conferunt,  Inventa  ibidem  Columna  XV.  pcdes 
alta,quae  &  hodie  in  aedibus  Epifcopalibus  vifitur,  cui 
Epigraphe  fculpta,  eo  magis  aeftimanda,  quo  rarior, 
&  rei  hactenus  obfcurae  dilucidandae  utilior.  In  ea_> 
quarta  Aureliani  Augufti  Tribunitia  Poteftas  tertio  ejus 
Confulatui  illigata  legitur ;  Iicet  in  alia  ejufdem  Im- 
peratoris,  quae  apud  Onuphrium  libx.  Faftorum,  Cru- 
terum  pag.2,76.  Goltzium,  aliofque  extat,  Tribunitia 
ejus  Poteftas  V.  cum  Confulatu  tertio  tantum  defigna- 
to  conne&atur .  Ad  majorem  rei  declarationem  utram- 
que  hic  exhibeo. 


s    eo- 
anno 
exaratis 
divtrfa  . 


S 


Tnfcrtptio    Forojulienjts 

RESTTTUTOR     ORBIS 

I  M  P.     C  A  E  S. 
L.     D.     AURELIANO 
PIO.     FEL.     INVICTO 

A  U  G.     P  O  N  T. 
M  A  X.     G  E  R  M.    M  A  X. 
G  O  T.     M  A  X.     P  A  R  T.     M  A  X. 
T  R  I  B.     P.     IV.     C  O  S.     III. 

PP.    P.    c  o  s. 


Legendurn 
Reftituto- 

n. 


Jpparafuj't  j»  Bctronium 


Jnfcri- 


Diflertatio  Hypatica, 


Infcriptio   Onupbriana  ■ 


I  M  P.  C  A  E  S. 
A  U  R  E  L  I 
I  N  V  I  C  T  O. 
G  O  T  H  I  C  O. 
T  R  I  B.  P  O  T. 
P.  P.     P  R  O.     C 


I  N  V  I  C  T  I 


L.    DOMITIO 
ANO    PIO,    FELICI, 
AUG.    PONTIF.    MAXIMO 

MAX,    GERMANICO.     MAX. 

V.     C  O  S.     D  E  S  I  G.     III.     I  M  P.    III. 
ONS.    RESTITUTORI     ORBIS 


S  S  I  M  O. 
P  R  I  N  C 


E  T 
I  P  I. 


VICTORIOSISSIMO 


II. 

Vnde  fa- 
clttm ,   ut 
Atttior 
Confula- 
tuum  C&- 
farcorum 
regulas  in- 
vcjligarit . 


III. 

Pr&itxntix 
Conftdaris 
dignitx- 
tis. 


COnfulatnm    tcrtium,    ficuti  &   Tribunitiam 
Poteftatem   quintam    geflit  Aurelianus    an- 
no  Chrifti  ,  175- quo ,   menfe    Januario    interfe- 
«5tus  eft;   fecundum  vero  anrto   174.  quo    men- 
fem    circiter  Novembrem   Tribunitiam    Potefta- 
tem   quintam  iniit:    quo     pariter  anno    Confu- 
lem  III.  defignatum  ,  ac  Trib.  Poteft.  IV.  &  V. 
dicium  fuiffe  nullus  negaverit.  Quomodo    itaque 
in  Infcriptione  Forojulienfi  appellari  poteft  Con- 
ful  III.  Trib.  Pot.  W?    Hic   opus,  hic  Iabor  eft, 
qui-m  non  tantum  hac   in  Differtatione  fupera- 
fe,  fed  &  poticres,  quar  de  Confulatibus  a  Car- 
fa  ibus,   &  Auguftis  geftis ,  difficultates    moveri 
pnffunt  ,  enodare ,  &  quo  prarcipue    mentem  in- 
tendo ,  caufas  ob  quas  Confules  illi  procefferint , 
non  tam  ex  conjecWis .  quam  ex  certis  regulis 
expromere  conabor  .  Non  pigebit ,  ut  puto ,  Le- 
dorem ,  quibus  gradibus   eafdem   caufas    retexe- 
rim  .    addifcere  .    Cum    animadvertiffem  ,    quod 
primum   ni    fallcr  a  Jacobo    Sirmondo  ,   clarifli- 
mo   Galliar  noftra?  ornamento  .  in  Notis  ad  lib.  1. 
&  Eriftolam  nonam  Sidonii  obfervatum  ,  folitos 
fu  fle    novos    Imperatores  proximis  poft  Imperii 
aufpicia  Kalendis   Januariis    Confulatum    edere  , 
fubiit  aninmm  cogitatio  ,  carteros  ab   iifdem   ge- 
•ftos  ex  aliqua  etiam  ncrma  procefliffe ;   ac  caufae 
aliquid   fuiffe,  cur   ex  iifdem  Imperatoribus    al- 
ter    ter ,   alter    quinquies ,  aliique    fepties ,   aut 
pluries  eum  Magiftratum    obtinuerint:    qui  qui- 
dem  impar  Confulatuum  ab  Auguftis  fufceptorum 
numcrus ,   quantum    animum  meum    torqueret, 
vix  dicipoteft.  Neque  enim  impetrare  a  nie  po- 
teram ,  ut  crederem ,  eos   primum  communi   ex 
prarfcripto  ,  carteros  vero  pro  folo  Jibito ,  ac  fine 
certa  ratione  iniiffe.  Unde   tacitus  mecum  cogi- 
tabam  ;  fi  primus  ConfuJatus  ex  prarfcripto   af- 
fumptus ,    cur   non    &    alii  ?    quarrebam    itaque 
diligtnter  in  omnibus  Imperatorum  hSiis  aliquod 
huiufce  rei  veiTigmm  ,  perfuafus  evenire  non  po- 
tuilTe,  ut  in  primo  fufcipiendo    omnes  convene- 
rint;  in  aliis    vero  non    tantum  difcordarint , 
fed  etiam  fine  ratione  egerint ,  &  ut  ita  dica,m , 
infamerint .   Denique  veniebat  in    mentem   refle 
docuiffe  Veteres ,  fimile  fimili  deprehendi ,    ideo- 
cjue  ex  ratione  fuo   lcco    explicanda ,  qua  prior 
Confulatus  initus  fuiflet ,  erui  pofle  rationem  cur 
alii  fufcepti .  Non  deerant  &    alia    excitamenta  , 
Confularis  nempe  dignitatis  prarftantia  ,    Senatns 
Romani  fapientia ,    &    quod    iis    potentius ,  ipfa 
experimenta  in  rebus  non    diflimilibus  a  me  ca- 
pta ,   qua?  tria  animum  in  ea  inveftigatione  pe- 
nitus  obfrniabant. 

Et  quidem  quoad  ejufdem  dignitatis  prarftan- 
tiam  ,  Jornandes  de  rebus  Geticis  cap.  57.  de 
Theodorici  Gothorum  regis  Confulatu  Ioquens 
ait :  Fxtfus  ejl  Conful  ordinarius ,  quod  fummum 
bonum  ,  primumque  decus  in  mundo  cdicilur  .  Qu& 
quidem,  inquit  Julianus  Imperator  orat .  3.  pri- 
•vatis  velut  pr&mium  qunddam  ejl ,  ctc  merces  vir- 
tutis  ,  aut  fidei  ,  attt  benevohnti&  erga  Principes  , 
aut  ey.imii  alicujus  facinoris :  Principibus  vero  ip- 
fis  ad  ex  bona  qux  jam  pojfidcnt  ,  velut  decoris 
(S"  ornatus  acctjjio  eSl  .  Nam  reliqua  nomina , 
vel  funttiones ,  qu&  vctcris  illius  Reipttblic&  te- 
nuem  aliquam ,  (£•  obfcuram  imagincm  retinent , 
y:l  pfoptcr  Jtotcntiam  fu.vp  csntemfferunt  3  ac  r--- 


pudiarttnt  ,•  vel  eorum  ,  qu&  Jfbi  impofuerint  ap* 
pcllationem  ,  toto  vit&  tcmpore  confervxnt .  Illam 
vero  duntaxat ,  neque  initio  contempferunt ,  & 
quotannis  tituli  bujus  ttfttrpatione  gaudent .  Nec 
ejl ,  aut  fuit  ttmquam  privatus  ttllus ,  aut  Prin- 
ceps ,-  qui  non  Confulem  fe  appellari  pr&clarum 
aliquid  atque  eximium  putaverit.  PonderatllS  etiam 
a  me  fuo  momento  locus  ifte  Libanii  in  Panegy- 
rico  Juliani  Imperatoris .  Quid  venerabilius ,  in- 
quit  ,  ejfe  potejl ,  quam  univerfum  orbem  terrarum 
Solis  inflar  appellatione  continere ,  ^r  in  ore  cun- 
ttorum  hominum  efie  nomen  pr&  eo  qttod  a  paren- 
tibus  indittum  ,  cujus  memoria  multas  completta- 
tur  necejfitates  ,  judicia  ,  nuptias ,  forum  ,  debita  , 
venditiones  ,  contrahentes ,  pacifcentes  ,  litigantet , 
fidem  per  litteras  farientes  ,  communicantes ,  dif- 
Jiiientes  ,  filiorum  opulentorttm  natales  ,  pucrorum. 
in  fcholis  inflitutioncs ,  quorum  unum  fiudium  eji 
nominare  Confules ;  in  quo  etixm  &  acquiefcunt . 
Quod  igitur  qutdxm  dixit  de  Jove  nmnium  fummo 
Confulc  ,  Jovis  vias  omnes  efie  plenas  ,  omnia  fo- 
rx  ,  portus ,  maria ,  hoc  aliquis  dicere  pojfit  de 
Confultbus ,  qui  appellxtionem  cum  Deo  commu- 
nem  habent .  Habet  ibidem  &  alia  ,  concluditque 
Imperatorem  ab  illo  dignitatis  cumulo  ubique 
celebrari . 

Infuper     Romanorum    fapientia ,    quae    libros         IV. 
opplevit ,  quarque  in  faclis  folemnibus  dies  etiam   Simile   Ji- 
religiofe  obfervabat ,  ut  in  decurfu  Operis   vide-  mili    de- 
bimus ,  ac   denique  duplex  experimentum    a    me  prehcndi- 
failum  non  parum  ad  hanc   indagationem  inflam-  tttr. 
mabant  .  Cum  enim    hujus  farcnli   initio    Joannes 
Georgius  Herwartus  ,  vir  plane    docliflimus .    in 
fua   Chronologia   cap.  148.  fcripfiflet  ,   Tiberium 
vivente  Augufto  Collegam  Imperii  fuifle,   hanc- 
que  eius  opinionem ,  quar  non  tantum    ubi    pri- 
nuim  apparuit ,  fed  nunc  etiam  a  doctiflimis  Scri- 
ptoribus  rejecta  eft ,  veriflimam  efle  comperiflem , 
in  mentem  venit ,  folitos  fuiffe  Imperatores  Au- 
guftum  imitandum  fibi  proponere,  ideoque  fuif- 
fe  &  alios   Imperii  Collegas  ftudio  &  labore  de- 
tegendos :  quar  deteclio  Tiberium  eo  honore  ex- 
ornatum  fuifle  certum ,  indubitatumque  redderet. 
Numifmatis  itaque  ,  tam    grarcis  ,    quam   latinis , 
hiftoriar  Auguftar  Scriptoribus  aliifque  monumen- 
tis ,    quar    in   eam    rem   conferre  poflent  ,  fedu- 
lo    examinatis,    reperi  Titum    cum   Vefpafiano 
Patre,  Traianum   cum  N-rva,  Antoninum  Pium 
cum  Hadriano ,   ac    denique    Marcum    Aurelium 
cum  eodem    Antonino   corregnafle ,    &    Tiberii 
exemplo  in  ejufdem  Imperii  confortium  vocatos 
fuifle .  Quod  cum  magni  ad  locum  Lucar    Evan- 
geliftar  cap.  3.  ubi  de    anno  decimo  quinto  Tibe- 
rii ,  quo  Chriftum  baptizatum  dicit,  loquitur,  in- 
telligendufn,  &   Romanam  Hiftoriam    magis    ex- 
plicandam,  momentifit,  hoc  in  Opere,  ubi  ne- 
cefle  fuerit ,  indicabitur  ,  fed   in  alio ,  (  fc.  Cri- 
tica  in  Annales  C.  Baronii )  certis  argumentis  de- 
monftrabitur.   Secundum  experimentum  fuit   no- 
var  Periodi    ad    univerfam    Chronologiam    diri- 
gendam  inventio .  Cum  enim  ingentia  emolumen- 
ta ,  quar  ex  Periodo  Juliana  in  eam    redundant , 
perpenderem ,  in  illaque  aliqua  occurrerent ,  quar 
difplicebant ,  quarque  tamen  melius  mutari   pore 
arbitrabar  ,  mecum  animo  volvebam  poffe  forfan 
aliam  iis  incommodis ,  quibus  Scaligeriana  fubja- 

cet? 


feu  de  Confulibus  Casfareis. 


V. 

Aliqui 
lmperato- 
res  in  Con- 
fulxtu  fu- 
tnendo    ah 
communi 
more  dif- 
fentaaei. 


cet ,  exemptam  repcriri .  Qttamobrem  cum  in  cam 
inveftigatior.cm  ,  operam  &  fiudiiim  cc  ntuliffem , 
novam  tandem  Periodum ,  Orbi  litterario  com- 
wmnicandam  ,  inveni .  Ha.e  ,  inquam  ,  cjux  fece- 
ram  pericula ,  quxque  mihi  profpere  fucceffiffe 
exiftimabam  ,  efficiebant ,  ut  cogitationcm  om- 
uem ,  diu  ,  nocluque  in  caufts  Confulatiuim  ab 
Auguftis  fufccptomni  detegendas  figeVem  ac  Jo- 
carem ,  certus  laborem ,  licet  non  parum  moro- 
fum  ,  bene  pofitum  fore ,  fi  res  fortunatum ,  vel 
ex  parte  folum  ,  nancifceretur  eventum  . 

At  parte  alia  a  fufcepto  epnfilio  identidem 
deterrebar ,  quod  quamplura  non  folum  praeter 
communem  morem  ,  fed  etiam  temere  a  mnltis 
Auguftis  adta  deprehenderem  ,  aliquofqne  in  Con-. 
fulatu  fufcipiendo  plane  abnormes ,  ac  extraor- 
dinarios  fuiffe.  Aufonius  enim  orat.  pro  Con- 
fulatu  cap.  II.  Gratiani  moderationem  Jaudibus 
extollens  ait  :  Ipfecm  te  fxpius  hoc  honore  dcfrau- 
das  ,  ut  &  aliis  largiaris .  Scis  enim  Impcrator 
dottifjime ,  rurfum  enim  utar  laude  privata  ,  fcit 
inquOm  ,  feptem  ac  decem  Domitiani  Confulatus , 
quos  ille  invidia  alteros  provshendi  ,  continuzndo 
conferuit  ,  ita  in  ejus  aviditate  derifot  ,  ut  hoc 
eum  pagina.  faflarum  fuorum ,  imo  faflidiorum  fe- 
cerit  infolentem  ,  nec  potuerit  pr&flare  felioem  • 
Tacitus  Annalium  lib.  13.  tradit  continuum,  Con- 
fulatum  Neroni ,  qui  tamen  eum  non  geflit ,  poft 
Artaxata  a  Corbulone  eapta  deiatum  fuiffe;  Ob 
bic  confalutatus  Imperator  Hcro ,  (&*  Scnatus-Con. 
fulto  fupplica-tiones  habits. ,  flatu&que  ,  (jy  arcus  , 
«£*  continui  Confulatus  Principi .  Denique  Dio 
lib.  70.  de  Heliogabalo  loqucns  ait ,  ftatim  pofl- 
adeptum  Imperiura  inter  caetera ,  illud  innovaf- 
fe ,  quod  Confulxtus  Macrini  lcco ,  qui  ante  geflus 
erat ,  nomen  fuum  fubflituit  ,  cuin  nec  Confulatum 
n  nobis  acrepiffet ,  nec  proyfus  eum  attigiflet .    Ex 

S[uibus .  fimilibtifve ,  legtim  ,  morumque  perver- 
itatem  fub  pluribus  Prineipibtis  Romanis  fre- 
qu  ntena  foiffe  conieclabam  ,  &  Confukir  ra  di- 
gnitatem  non  tantum  fine  probabili  caufa  aliis 
datam ,  fed  etiam  ab  ipfis  Imperatoribus  fum- 
ptam .  Quod  fi  ii  ut  phirimum  ea  mente  fuif- 
fent ,  quam  ratio ,  difciplinxque  formula  prarfcri- 
berent ,  concludebam  ,  idem  effe  de  Antiquitatis 
arcanis ,  ac  de  Artium  ,  &  fcientiarum  inventio- 
ne ,  quae ,  ut  ait  Baeo  in  novo  Organo  ,  felici- 
tatis  magis  eft ,  quam  excellentis  alicuus  faeul- 
tatis ;  adeo  ut  potius  pro  temporis ,  quam  pro 
ingenii  partu  {uberi  debeat .  Anceps  itaque  am- 
bigutifque  memet  in  on.nem  partem  verfaba-m, 
^umqtie  ex  attenta  faftorum  Coniularitim  difpo- 
filionis  confideratione  aliquod  lumen  exiliret , 
iicut  ex  lapide  percuffo  folet ,  ad  priftinum  ani- 
mum  revertebar,  &  in  fpem,  cogitationemque 
meliorem  inducebar  ,  memor  Chriftophorum  Co- 
lumbum  (  fi  parva  licet  eomponere  magnis )  cum 
in  littore  lufitanico  ventum  quemdam  ftatis  anni 
temporibus  ab  alto  flare  obfervaffet ,  conjeelu- 
ram  feciffe  effe  humefaclas  terras ,  a  quibus  pro- 
cederet ,  indeque  illas  navigatione  qtiaefiviffe ,  & 
inveijiffc . 


Poftquam  diu  multumque  animus  huc  &  illuc        VI. 
flucluavit  ,   animadverti   Imperatores   Ludos  faj-  Confula- 
culares  Trabea  indutos  edidiffe ,  tum  cum  eadem  tuum  tan- 
ut  plurimum  triumphaffe;   quibus    obftrvationi-  Aem   detc- 
bus  mirum  in  modum  Iartus ,   mente  obftinatio-  #<*  . 
ri   ad  ulteriorem  perquifiticnem  incubui  ,  depre- 
hend:nfque  plures  Confulattis  ab  Auguftis  geftos 
quinquennio,  tantum  ,    aut    fexennio  mter  fe''  in 
faftis  diftare  ,  examinavi    an   Quinquennalia ,  &  ^ 

id  genus  fefta  cum  eadem  Trabea  Confulari  edi 
folita  effent ,  ficque  paulatim  non  tantum  cau- 
fas  omnes ,  propter  quas  Caefares  &  Augufti 
Confijlatum  inierint ;.  fed  etiaminotas  quibus  an- 
nis  Decennalia  &  id  genus  fefta  ediderint  indi- 
cantes. ,  fummo  Chronqlogia:  emolumento ,  ac  fa- 
ftorum  Confularium  illuftratione  inveni .  Incre- 
dibilem  profeclo  mens  mea  percepit  voluptatem , 
reperiffe  quod  tacito  labore  inquieta  tamdiu  per- 
quifierat.  Quid  enim  magis  mirurn ,  quam  duo- 
deviginti  Confulatuum  a  Theodofio  Juniori ,  fin- 
gularis  moderationis  Principe  ,  caufam ,  rationem- 
que ,  quar  nullis  in  libris  legitur ,  e  tenebris 
eruiffe ,  ac  pari  felicitnte  ,  cur  hoc  potius ,  quam 
altero  anno  ,  ter  ,  vel  quinquies  ,  finguli  Impe- 
ratcres  Confules  procefferint ,  vel  quinquenna- 
lia  ,  aliaque  hujufmodi  folemnia  c  lebrarint ,  de- 
texiffe ,  Mihi  de  Kegukrum  hae  de  re  in  hac 
differtatione  traditarum  prxftantia  &  utilitate  , 
maior  quotidie  incidit  admiratio ;  cum  earum  be- 
neficia ,  non  tantum  Chronologia  ,  faflique  Con- 
fulares  ,  fcd  &  Codicis  Theodcfiani  lcges  mul- 
%x ,  hiftoria  Augufta  ,  &  Ecclefiaftica  lucem  ac- 
cipiant .  Qi;ae  fi  Onuphrio  ,  Scaligero  ,  Petavio , 
aliifque  multis  de  Antiquitate  optime  meritts , 
inn  tuiffcr.t ,  aliam  in  quamplurimis  viam  eofdem 
tenuiffe  non  dubito. 

In  hac  itaque  Differtatione  non  folum  ter-  VII. 
tium  Aureliani  Augufti  Confuiatum  ,  in  Infcri-  Divifio  O- 
pticne  Forojulienfi  expreffam  ,  fed  &  hujus  oc-  pe ris , 
cafn.ne,  quofcuaque  alios  a  Carfaribus  ,  &  Au- 
guftis  geftos  explicabo  .  In  priori  parte  de  Cae- 
farum  ,  &  Auguftorum  Confnlatibus  ,  tum  defi- 
gnatis  ,  tum  fuffeflis  agam  ,  oftendamque  tertium 
Aureliani  Augufti  Confulatnm  in  Epigraphe  Fo- 
rojulienii  cum  quarta  Tribtinitia  poteflate  con- 
junclum  ,  vel  effe  tantum  defignatum ;  vel  ter- 
tium  dici  in  ordine  ad  fuffeclum  quem  ante  ade- 
ptum  Imperium  idem  Imperator  gefferat .  In 
altera  de  eorumdem  Caefarum ,  &  Aguftorum 
Confulitibus  crdirariis ,  eorumque  regulis  fermo 
erit ,  ubi  &  Decennalia  ,  &  id  genus  fcfta  ad 
arruflim  difcutientur .  In  poftrema  denique  de 
perpetuis  Imperatorum  Orientalium  Confulatibus 
traflationem  inftituam  ,  Faftofque  Confulares 
Byzantinos  de  ihtegro  ordinabo .  Quibus  omni- 
bus  complura  circa  Csefareos  Confulatus ,  ad 
rem  Chronologicam  multum  conducentia  ,  hacle- 
nufque  ignorata ,  in  manifeftam  lucem  profe- 
lentur . 


Appttratut  in  Saramunt 


A* 


PARS 


DiiTeitatio  Hypatica, 


i. 

Confules 
anno    pr&- 
cedenti  de- 
fignari  fo- 
liti  » 


II. 

Confulum 
defignato- 
rum  ordi- 
natio  quo 
modo  110- 
cata . 


PARS   PRIMAi 

De  Confulatibus  Cdfareis ,  tum  defgnatis ,  tum  fuffeBis . 

rtim  ,  &  ordinandi  moduni  tenuere  plures ,  & 
nieliores  Imperatores .  Unde  fex  Nundinia  vel 
Confulum  fuffeftorum  CoNegia  erant .  Primum 
Nundinium  ordinariorum  Confulum  a  Kalendis 
Januariis ,  r.fque  ad  Martias  .  Secundum  fuffe- 
ctoium  a  Kalendis  Martiis  ad  Maias .  Tertium 
etiam  fuffedtorum  ,  fictiti  &  omnium  fequentium 
a  Maiis  ad  Julias  .  Quartum  a  Juliis  ad  Septem* 
bres .  Qtiintum  a  Kalendis  Septembribus  ad  No- 
vembres .  Sextum  &  ultimum  ad  reliquos  duos 
ejufdem  anni  menfes .  Atque  harc  funt  omnia 
fuffectorum  Confulum  Nundinia  ,  qtue  jam  clau- 
fiffe  Senatnm  Vopifcus  dicit  ,  hoc  eft <  omnes 
Confules  totius  anni  defignaffe  &  ordinaffe ,  cum 
Confulatum  fratri  fuo  petiit  Tacitus  ,  ideoque 
non  impetravit ,  quod  minime  vacuus  locus  ef- 
fet  reliclus.  Hinc  Lampridius  in  vita  Alexandri 
Severi  ait ,  eum  principem  Confulatum  iniiffe  ter 
tantum  ,  additque ,  ac  primo  Nundino  fihi  aliot 
femper  fuffecit .  Refert  etiam  Spartianus ,  eundem 
Severum  Confules  ordinarios ,  &  fuffeclos  ex 
fententia  Senatus  nominaviffe ,  &  vetera  Nundi- 
nia  ex  ordine  inftituiffe  .  Modum  enim  Confu- 
lum  ordinandorum ,  quem  jam  defcripfimus ,  mul- 
ri  ante  Alexandrum  Imperatores  jam  inde  a  Com- 
modo ,  fub  quo  viginti-quinqtie  Confules  uno 
anno  facti  funt  adeo  parum  obfervabnnt ,  ut 
alittm  ejus  rei  morem  agnofcerent  nullum , 
nifi  quem  fua  libido  ftatuiffet .  Alexander  vete- 
ra  Nundina  in  prifiinum  ftatum  &  fcrmam  re- 
duxit  ,  ut  ibidem  Salmafius  obfervavit.  Ea  por- 
rodefignatio  facile  non  refcindebatur ,  nifi  quod 
novis  Imperatoribtts  proximis  poft  initum  Im- 
peritim  Kalendis  Januariis ,  Confulatus  ordina- 
rius  defrrebatur  ,  &  aliis  deftinatus  in  eofdem 
transferebatur,  quemadmodum  jam  ex  Piinio  no- 
tavimus. 

Ncque  alio  modo  Csefareorum ,   &  Augufteo-        ijf, 
runi  Confulatuum  defignatio  fieri  folebat .  Vide-  c&fareo- 
mus  hoc  in  Nummis  Vefpaflani   apud  Goltzium,  rum   Cort- 
in  quorum  duobus  Vefpafianus   dicitur  :    TRIB.  fui,,m  de- 
Pot.  II.COS.  III.  DES.    IIII.  Qtii  nonnifi   anno  fignatio,m 
Chrifti  71.   ante   menfem   Julium  culi  effe  pof-.  qU0  ah  a- 
funt ,  cum   Kalcndis  Juliis  anni   fuperioris  Im-  i,ts  diver- 
periuni    capefTiverit  ,     anno   vero    71.   fequenti  fXm 
Confulatum  II.  ordinarium   gefferit  ,   eodemque 
Tribunitiam  Poteftatem  II.  Kalendis  Juliis  abfol- 
verit .  Si  enim  defignatio  harc  anno  69.  facla  fuif- 
fet ,  neque  Conful  IH.  neqtie   Tribunitiae  Pote- 
ftatis  II.  in  iifdeni  Nummis  diceretur,  fed  COS. 
II.  TRIB.  POT.  Idem  in  aliis  ejufdem  Vefpafia- 
ni  ,   carterorumque  Auguftortim  Nunmiis ,   quan- 
do  in  iis  Confulatus  defignati  exprimuntur.,  vi* 
dere  eft  .  Licet  autrm  is  mos  invahiiffet ,  cum 
tamen   defignandi  ad    Imperium    deftinabantur, 
vel  Confulatibus  gerendis   immaturi  erant,de- 
fignatio  ad  eandem  dignitatem  Confularem   an- 
te  aliquot  annos ,  quam  eandem  inirent,    fiebat: 
quod  Auguftus  de  Confulatu  Caio  &  Lucio  ne- 
potibus   decreto  in    lapide  Ancyrano  ,  qui  apud 
Cruterum  ,    Lipfium  ,  aliofque    extat ,    indicat; 
Honorit  mei  caufa  Senaius  ,  popnlnfque  Romanus  , 
annum   auintum   &  decimum   tum    agentes ,    Con- 
fnles  defignavit  ,  ut  eum    Magifiratum  inirtnt  poft 
Quinqucnnium .  Idem    habet  de    Nerone  Tacitus 
lib.  ii.  Annalium:  &  Cxfar  (  nempe  Claudius ) 
adulationibus    Senattis    libens   cejflt  ,    ut    vigefimo 
Atatis    anno  Confulatum   Nero  iniret ,  atque  inte- 
rim  dcfignatus    Proconfulare    Imperium    extra  Ur- 
bnn  j  &   Princeps  Juvcnltitis  appellaretur .  Id  fa- 

ilum 


C  A  P  U  T    P  R  I  M  U  Mr 

Cafarer   &   Augufti   Confules   dejignati  9 
Confules    altquando  abfolute  vocati . 

OPpreffa  Republica  Romana  ,  non  tan- 
tum  Pra?tores ,  &  Qua?ftores  ,  fed  & 
Confules ,  qui  in  fequentem  annum 
Magiftratum  gerere  debebant ,  ab  Im- 
peratoribus  defignabantur :  Qtia?  de- 
fignatio  vana  non  erat;  Confules  enim  defignati 
fententiam  primi  in  Senatu  rogabantur,  ut  va- 
riis  in  locis  praxipueque  tertio  Annalium  libro 
cap.  4.  Tacitus  indicat :  ibi  de  Tiberio  loquens 
ait ;  Exemit  Drvfum  ,  Confulem  defignatum  dicen- 
dd  primo  loeo  fententis.  .  Quod  etiam  ex  Appiano 
Alexandrino  in  Notis  ad  illum  locum  ,  Lipfius 
confirmat .  Potiebantur  &  peculiaribus  aliis  prar- 
rogativis;  obfervatuque  dignum  quod  Dio  lib. 
56.de  Imperatore  Augufto ,  anno  antequam  obi- 
ret ,  Ioquens  de  iifdem  Confulibus  fcribit :  Con- 
filiarios  annuos  viginti  petiit ,  cum  ante  in  fenos 
menfes  ,  quindecim  accepiffet .  Decretum  porro  efl , 
itt  qitMUmque  Auguftus  cum  his  ,  Confultbufque 
(Nempe  L.  Munatio  ,  &  C.  Silio  Confulibus  or- 
dinariis  )  &  defignxtis  Confulibus  ,  cum  adoptitiis 
fuis  ncpotibus  deliberans  flatuifiet,  rata  non  minus  , 
quam  in  curia  ,  fi  ftatutx  fuifient  ,  haberen- 
tur .  Anni  Magiftratum  praxedentis  initio  ea 
ddignatio  fieri  folebat ;  Geta  enim,  qui  exe- 
unte  menfe  Martio  anni  Chrifti  111.  interfeclus 
eft ,  in  Nummo  qui  apud  Goltzium  extat  ,  dici- 
tur  ,  COS.  II.  DES.  IV.  legendum  tamen  III.  Qua- 
re  jam  ad  eam  dignitatem  deftinattis  fuerat .  Non 
exiftimo  ipfo  menfe  Januario  eam  defignationem 
feniper  factam  fuiffe  .  Plinitts  enim  in  Panegyri 
cap.  57.  de  Traiano,  qui  proximis  poft  adeptum 
Imperium  Kalendis  Januariis  Conful  procedere 
noluerat  ,  loquens  inquit:  Confulatum  recufafti  , 
quem  novi  Imperatores  deftinatum  aJiis  in  fe  trans- 

fcrehajit hoc  er*o  honore  ,   quem    &    incipien- 

tet  Principcs  ,  Cjr*  definentes  adeo*  concupifcunt ,  ut 
auferant ,  tu  otiofo  ac  vacante  privatis  cejfifii , 
Non  itaque  ante  diem  vicefimum  oclavum  Janua- 
rii  anni  Chrifti  08.  Nerva;  emortuali ,  ac  Traja- 
ni  natali ,  Confules  in  fequentem  annum  defigna- 
ti  erant . 

Dicitur  ab  Antiquis  Confulum  defign.itorum 
ordinatio  Nundinum ,  ratione  petita  ex  veteri 
more  creandorum  Confulum  ,  cum  penes  popu- 
lum  Comitiorum  ,  &  jus  campi  erat ,  ut  fcribit 
.  Salmafius  in  Notis  ad  Vopifcum  in  Tacito  Im- 
peratore  ,  explicans  hac  verba  capitis  noni : 
Fratri  fuo  Floriano  Confulatum  petiit  TacitUS  , 
&  non  impetravit ,  idcirco  quod  Senatus  omnia 
Nundina  fnffeclorum  Ccnfulum  clauferat  .  Tribus 
enim  Nundinis ,  vel  in  tnnundinum  indiceban- 
tur  comitia  creandis  Confulibus  .  Mutato  more , 
&  jure  defignandorum  Confulum  a  populo  in 
Principem  tranflato  ,  mos  tamen  idem  videtur 
remanfiffe  ,  ut  candidati  Nundinis  in  comitia  ve- 
nirent ,  &  ab  omnibus  viderentur  .  Jam  autem 
a  Claudio  Augufto  bimeftres  Confules  fuere  ,  ita 
ut  duodccim  in  nnniiiu  ordinnrentnr  .  Et  licet 
vnriatum  aliqunndo  pro  lihidin:-  Principum  quo- 
rumdam ,  &  plures  crdinati  ,  hunc  tameri  nume- 


feu  de  Confulibus  Casfaieis. 


IV. 

Claudiut  , 

Nero  ,    '&• 

Commodus 

defignxti  , 

Confuht 

ahfolute 

diifi. 


V. 


«9um  anno  Erar  Chriftianx  quinquagefimo  primo, 
&  tamen  Conful.itus  is  ,  non  nifi  anno  quinqua- 
gefimo  quinto  a  Nerone  lam  Augufto  edims  eft . 
Ipfurn  Ciandium  Jmperatorem  fe  quarlum  Confu- 
lem  biennio  ante  defignaffe  ,  difcimus  ex  Jofe- 
pho  lib.io.  Antiq.  cap.i.  ubi  Refcriptum  ab  eo- 
dem  Claudio  CONSULE  IIII.  DE  SIGNATO, 
&  Tribunitiae  Pot.  V.  annum  agentc ,  quarto 
Kalenda-s  Julias  datum  refert .  Claudius  die  vi- 
gefima  quarta  Janu.lrii  anni  Chrifti  quadragefiini 
primi  Imperium  fufcepit ,  adeoque  non  nifi  anno 
quadragefimo  quinto  Tribunitiam  Poteftatem  quin- 
tam  affiimere  potuit.  Quare,  eo  tantum  anno 
Refcriptum  illud  emanatum ,  &  tamen  idem  Im- 
perator  Confulatum  illum  quartum  non  nifi  an- 
no  quadragefimo  feptimo  geffit ,  quemadniodum 
in  faftis  videre  eft. 

Venio  nunc  ad  arcem  caufse ,  oftendoque  eof- 
dem  Caefares  &  Auguftos  Confulcs  defignatos , 
Confules  abfolute  quandoque  appellari ,  quod  non 
tantum  ex  Infcriptionibus ,  ac  nummis ,  fed  e- 
tiam  ex  hiftoriae  Auguftae  Scriptoribus  eruo  ,  ne 
tanti  momenti  res  diutius  in  tenebris  jaceat . 
Cum  capiteSoIis  radiato,  hiantifque  oris  etiam- 
num  nobiliffima  extat  Infcriptio  in  pariete  tur- 
ris  perantiquae  Caftri  Apolliniaci  in  Velaunis  , 
quam  Gruterus  pag.39.  num.i.  refert;  ficuti  & 
Herwartuscap.iji.  fuae  Chronologiae  . 

TI.  CLAUDIUS  CJESAR.  AUGU. 
GERMANICUS  ,  PONT.  MAX  . 
TR  I.   POTEST. 

V.  I  M  P.  P.  P.  C  O  S.  IV. 

Claudius  Tribunitiam  Pot.  V.  anno  Chrifti  45. 
Confulatum  vero  quartum  anno  47.  fufcepit. 
Quare  quartus  hic  Confulatus  in  Infcriptione 
abfolute  pofitus  ,  non  nifi  defignatus  erat:  de- 
dicataque  ea  epigraphe  anno  Chrifti  45-  <lu°  e- 
tiam  anno  idem  Claudius  Judaeis  facrae  ftolae 
cuftodiam  petentibus  annuens ,  Refcriptum  nu- 
mero  praecedenti  Iaudatum  dedit ,  cujus  hoc  ini- 
tium :  Claudius  C&far  Gcrmanicus  Trib.  Pot.  V. 
Cof.  defignatus  IIII.  Imp.  X.  P.  P.  alia  Infcri- 
ptio  Neroni  dicata  apud  Goltzium  extat ,  in  qua 
Iegitur  :  NERONI  CLAUDIO  AUG.  F.  CiESA- 
RI  DRUSO  GERMANICO,  PONTIF.  XV.  VIR. 
S.  F.  VII.  VIR.  EPULONUM  ,  COS.  PRINCI- 
PI  JVVENTVTIS  .  Ubi  vides  Neronem  adhuc 
Caefarem,  nondumque  Auguftum  Confulem  vo- 
cari ,  licet  tantum  defignatus  eflet ;  cum  ,  ficuti 
jam  diximus  eodem  Numero ,  primum  is  Confu- 
latum  non  nifi  jam  Auguftus  inierit  .Harc  itaque 
Epigraphe  antequam  Nero  Imperium  capefTeret , 
&  Confulatum  gereret  ,  exarata  .  Commcdus  a 
Marco  Aurelio  Augufto  patre  ,  adhuc  puer  Cae- 
far  creatus,  itt  Auclor  eft  Lampridius  in  Com- 
modo  cap.i.  dicitur  in  duobus  nummis  apud  eun- 
dem  Goltzium  ,  Conful ,  licet  tantum  defignatus 
efTet:  L.  iELIO  AURELIO  AUG.  F.  COMMO- 
DO  COS.  in  alio  nummo:  COMMODO  CiES. 
AUG.  FIL.  GERM.  SARM.  COS.  Commodus  an- 
no  Chrifti  \66.  Catfar  nominatus  eft,tum  an- 
no  175.  Tribunitia  Poteftate  ,  ut  ex  nummis 
conftat ,  donatus ,  anno  fequenti  Auguftus  a  pa- 
tre  diclus,  ac  anno  177.  Conful  ordinarius  pro- 
ceflit.  Unde  cum  in  prscfatis  nummis  Tribuni- 
tia  Poteftas  non  memoretur ,  liquet  eum  defigna- 
tum  Confulem  ,  Confulemque  abfolute  appella- 
tum  fuiffe  ,  antequam  eandem  iniret .  Quare 
exiftimo  Lampridium  eam  defignationem  tardius 
eonfignaffe;  in  Commodo  enim  cap.x.  de  rebus  an- 
no  176.  geftis  loquens  ait:  Pofl  h&c  vcnia  lcgis 
mnaris  impetrata ,  Conful  efi  fatlus  ,  &  cum  fa- 
tre  Impcrator  ei~l  appellatus  quinto  K alendarum 
Decemhrium  dic,  Pollione  ,  &  Apro  Confulihus  .  Ubi 
Conful  efl  fatlus ,  aliud  non  fignificat ,  quam 
Conful  ejl  defignatus :  Cuius  rei  paflim  exempla 
jn  Scriptoribus  hiftoriae  Auguftae  Ieguntur  . 

Vefpafianus^uguftus,  &  Titus  CsefaracCoI- 
kgalmperii  apud  Plinium  Confules  vocantur,  li- 


5 


cet  tantumdefigrati  efTent .  Is  Iib.z.  cap.13.nit: 
Nam  ut  duodecim  diebus  utrumquc  fidus  (  loqui- 
tur  de  (ole.  &  luna  )  qu&rcretur  (  eclipfim  pa- 
teretur  )  id  noflro  &vo  accidit ,  Imperatoribus 
Vefpafiano  patrc  IV,  &  filio  tterum  Coff.  Men- 
dum  in  numerum  dierum  irrepfifTe,  &  pro  XV. 
perperam  fcriptum  fuifTe  a  Iibrario  XII.  non  du- 
bitandum;  neque  enim  duodecim  dierum  fpatio 
duas  eclipfes  accidere  non  potuiffe  Plinius  igno- 
ravit ,  eo  magis ,  quo  de  re ,  quse  fuo  tempore 
coiuigit  ,  loquatur.  Anno  Chrifti  71.  die  quar- 
ta  Martii  poft  meridiem  eclipfis  luna?  accidit , 
die  xo.  ejufdem  menfis  ante  n.'eridiem  eclipfis 
folis .  Qyare  non  dubium  ;  quin  de  utraque  Pli- 
nius  intelligendus  fit ;  a  quarto  enim  Martii  ad 
vigefimum  ejufdem  menfis ,  dies  quindecim  nu- 
merantur  ,  utroque  extremo  ,  ut  faepe  ab  An- 
tiquis  fit ,  exclufo ;  &  tamen  eo  anno  Vef- 
pafianus  Nerva  Collega  tertium  tantum  Confu- 
latum  gerebat ,  annoque  fuperiori  Titus  primum 
Confulatum  inierat.  Unde  cum  anno  71.  Vefpa- 
fianus  IV.  &  Titus  II.  Confules  procefTerint , 
utriufque  Confulatus  ,  licet  abfolute  a  Plinio 
pofitus ,  non  nifi  defignatus  erat .  Legitur  is  Ro- 
mae  in  Aquatduclu  Aquar  Claudiae:  IMP.  C2£- 
SAR  VESPASIANUS  AUG.  PONTIF.  MAX. 
TRIB.  POT.  II.  IMP.  VI.  COS.III.  DESIG.  IIII. 
Legiturque  etiam  in  aliis  Infcriptionibus ,  qux 
apud  Onuphrium  lib.  i.  faftorum  extant  .  Sed 
Plinius  eundem  in  praefato  loco  fine  defignatio- 
ne  expreffit .  In  hujus  Aufloris  operum  editio- 
ne  idem  locus  non  intelledus  varie  legitur  .  In 
editione  anno  1516.  fada,  &  in  ea  quae  1660. 
in  Hollandia  prodiit ,  habetur  ,  Patre  III.  &  filio 
iterum  Cofi.  Sed  perperam.  In  editione  anni 
1548.  Patre  IIII.  &  filio  iterum  Cof.  QllX  lectio 
retinenda  ,  Iocufque  in  futuris  Plinii  editionibus 
reftituendus ;  neque  enim  Confulatus  tertius  Ve- 
fpafinni  cum  fecundo  Titi  connecli  poteft ,  nifi 
fuffeclo,  quem  ante  adeptum  Imperium  gefle- 
rat  Vefpafianus ,  ut  farpe  fTt ,  prsetermifTo  ;  fed 
tunc  Titus  primum  tantum  Confulatum  gefferat , 
eoque  anno ,  quo  Vefpafianus  tertium  Conful 
fuit ,  ejus  CoIIega  non  erat  .  Confulatuum  defi- 
gnatorum  ignoratio  hujus  depravationis  caufa 
fuit .  Ufferius  in  Annalibus  veteris  Teftamenti , 
fortc  IIII.  legcndum  ,  inquit  ,  Petavius  in  Pa- 
ralipomenis  librorum  de  Dodrina  temp.  pag. 
861.  ait  :  Vel  IIII.  Conful  ,  pro  III.  legi , 
vel  ut  in  MS.  comparct  ,  finc  ulla  numerorum  no- 
ta ,  Vcfpafiano  patre  &  filio  Confulibus .  Sed  ea 
emendatio  rejicienda  ,  probabiliufque  eo  in  Ma- 
nufcripto  numeros  omiffos  fuifTe  ,  quam  in  editis 
libris  additos.  Veram  lectionem  Calvifius  in  o- 
pere  Chrenologico  fubodoratus  eft :  error  vide- 
tur  commiffus  ,  inquit ,  in  Coff.  nifi  forte  Plinius 
addidcrit  ,  defignatis ,  quod  Ithrario  poflea  omif- 
fum  efi .  Sed  defignationem  non  omifiam  a  libra- 
rio  exempla  a  nobis  allata  oftendunt ,  in  qui- 
bus  Caefares  &  Augufti ,  Confules  defignati  ab- 
folute  Confules  dicuntur. 

Neque  hoc  mirum  videri  debet ,  cum  &  folum 
Pontificis  nomen ,  loco  Vontificis  Maximi  ,  ali- 
quando  pofitum  reperiatur .  Quod  etiam  viros 
eximia  doclrina  prxftantes  fefellit ,  eoque  addu- 
xit  ,  ut  Dionem,  &  Dionyfium  Halicarnaifen- 
fem  ,  pontificiae  dignitatis  nomen  ignoraffe  ,  aut 
male  expreiliffe  fcripferint ,  dum  hic  folo  AflCtt- 
pitdc ,  ideft  ,  Pontificis  nomine  eos  defignat ,  ille 
frequenter  vocat  ,  'npoio^n; ,  Upo<pi\dmg  ,  'npofiiji- 
ra.c,  facrorum  nempe  Interpretes ,  Praefides ,  Cu- 
ftodes ;  quafi  folum  Ao^ii^a;  nonien ,  ideft,  Pontifi- 
cis ,  fiipremam  facerdotii  dignitatem  non  defi- 
gnaret,  ficuti  reliquos  illius  Collegii  facerdotes  , 
licet  non  addatur,  M^.VraJd  eft  ,  Maximi .  Sic 
Julium  Caefnrem  Plutarchus  in  Julio  Caefare,& 
Appianus  Corinth.  lib.n.  Ap^iepw  ,  ideft,  Ponu- 
ficem  ,  citra  attributum  aliud  vocant ,  &  apud 
JofephumAntiquit.lib.ij.cap.17,  Csfar  &Au- 


Vefp.ifia- 
nus  &  Ti- 
tus  Confu- 
Iss  difli  , 
licet    tan- 
tum   defi- 
gnati   efi 
fcnt. 


VI. 

Solo  Ponti- 
ficis  nomi- 
ne  ,  Ponti- 
fex  Maxi- 
mus  intel- 
leclus  . 


DifFertatio  Hypatica, 


VII. 

Confula- 
tus  III,  in 
Jnfcriptio- 
ne  Foroju- 
licnfi    me- 
moratus  , 
defignatus 
tattfum  , 


VIII. 

Confula- 
tus    Clau- 
dti  defi- 
gnatus  , 
neque  ab 
Hcrvvar- 
ti>,  nequt  X 
Petavio 
tntellfHus. 


IX. 

Ctmfula- 
tus  Ncrv 
nis  male 
ah  Herv- 
niarto  ex- 
plicatus  . 


euflus  non  femel  litteris  firis ,  ac  decretis  folum 
Apviufo  ,  ideft,  Pr«ri/w nomen  adfcnbunt.Quo 
folo  etiam  Pontificis  nomine  defign.itur  nonnum- 
quam  Latinis  Scriptoribus  .Livius  lib.ij.  cap.i. 
Hegcm  facrifieum  cr-eaut ,  id  Saccrdotium  Pvntific, 
fubjeeere  .  Alibi  ,  c&tera  quoq-ue  omnia  puhltca  ,  prt- 
■vataque  Pontificis  fcito  fubjecit ,  qui  non  alius , 
quam  Pontifex  Maximus ,  ut  egregie  Spanhemius 
dilTert.  6.  de  prarftantia  &  ufu  Numifmatum  , 
qui  primus  omnium  hanc  de  Pontifkis  nomine 
obfervationem  nos  docuit ,  iifque ,  &  alns  pro- 
bationibus  confir-mavit .  ■ 

Ex  his  facile  eft  Confulatum  tertium  Aurelia- 
ni  Augufti  ,  in  Infcriptione  Forojulienfi  expref- 
fum,  explieare.  Geflit  is  primum  Confuhuum 
ordinarium  Pomponio  Eaffo  Collega ,  anno  Chri- 
fti  i7 1.  quo  etiam  anno  fccundam  Tribunitiam 
poteftatem  iniit ;  Imperium  enim  anno  antenon 
circa  menfem  Novembrem  fufceperat .  Tum  an- 
no  i74.  Conful  II.  Jalio  Capitolmo  Colkga  pro- 
ccftit,ac  exeunte  eodem  anno  Trib.  Pot.  V, 
iniit,  &  denique  anno  17  J.  T.  Avomo  Mareelh- 
no  Collega  Conful  tertium  fuit .  Quare  anno  174. 
.-mte  menfem  Novembrem  Tribunitia  Poteftate 
II II.  adhuc  currente,  Foroiulienfis  Infcriptio  de- 
dicata ,  in  qua  ideo  Aurelianus  Conful  III.  di- 
citur  ,  licet  fecundum  tantum  Confulatum  tunc 
gereret  >  quia  in  annum  fequentem  _  Conful  ter- 
tium  defignatus  erat.  Quar  defignatio  in  Infcri- 
ptione  Onuphriana  clare  &  explicite  memorata , 
in  Forojulienfi  vero  non  nifi  fubintellecla .  Et 
hax  prima  ejufdem  infcriptionis  explicatio ,  qua? 
&  aliam  pati  poteft ,  uti  cap.7.  Num.  VII.  vide- 
bitur .  ■  r "'_.        ., 

Joannes  Henvartus    cap.  151.    fuar   Chronofo- 
giar ,  cui  nunquam  in  mentem  venerat  Confules 
defignatos-,   abfolute    Ccnfules    aliquando   voca- 
tos   fuiffe ,  utitur  Epigraphe  num.4.  allaia  ,m  qua 
Claudius  dicitur  TRIB.  POT.V.COS.IIII.ut  pro- 
bet  per  hujus  Imperatoris  tempora  vulgares  fa- 
ftos  eorruptos  effe ,  unoqtie  anno  abundare ,  ait- 
que  ,  nifi  ea  Infcriptio  falfitatis  arguatur ,  necef- 
fe  efle   fateri  ,  Claudkim  in  qtiarto    fuo  Coniu- 
latu  ordinario    Tribunitiam  Poteflatem  qumtam 
geffifle  .  Sed  dum   vulgares  faftos  vir  dodiflimus 
corrigere   nititur ,  eofdeni    infnngit,    Antiquo- 
_um    loquendi  modis  noh  plene   edotfus .  Peta- 
vius  lib.11.  de  Dotfrina  temp.    cap.9.  hanc  ejus 
explicationem    confutandam    fufcipit ,   Faftofque 
vulgares ,   revera    incorruptos  ,  tuetur ;  f>d  do- 
clrinar  a   nobis  explicatar  defeclu  ,  ei  minirne  fa- 
tisfacit :  Plerumque  ,  inquit  Petavius  ,    quadrata- 
riorum  ,  vel  exfcriptorum  culpa  fuit ,  ut  Injcrtptio- 
ncsveteres,   mendof*  ad  nos    pervemant  ,   quorum 
alterumin    illa    contigit ,  qu&   in   Velaunts  extare 
dicitur ,    &   a  Grutero   defcvipta    efi .     Sed  procul 
dubio   fcriptum  fuit  ,  rnt    fcnbcndum    certe  ,  Cof. 
Defig.lIII.  At  perperam,   cum  Cafares  &Augu- 
fti  Confules  defignati ,  Ccnfules  abfolute  dicii  fint. 
Idem  Herwartus   cap.i54-  ut  probet  fub  Ne- 
ronis  Imperio  faftcsdepravatos  effe ,  fcribt,  Ne~ 
ronem  &    Antiftium  ,  qui  in  nfdem  anno  Chri- 
'  fti  5  5-   Confules    ordinnrii  lcguntur  ,    Confules 
tantum   fuffeftos  fuilTe  ante  adeptum  ab   eodcm 
Nerone  Imperium ,  quia   inquit ,  m  duabus   ln- 
fcriptionibus ,  ubi  ille  Confulatus  expreflus  ,  Nc- 
ro   Auguftus  non  appellatur  .  Dedicata  eft  prior 
EID.  APRIL.   I.   ANTISTIO  ,   ET  CLAUDIO 
NERONE  COS.   pofterior  ita    fubfcnbitur :    NE- 
RO  CLAUDIUS  CiES.  L.  ANTISTIUS   VETUS 
COS.  Quo  in   errore  fine   dubio    niagis  conhr- 
matus  fuiflet ,  fi  Infcriptionem  eidem  Neroni  di- 
eatam,   quam  fupra  Num.  iv.  attv.limus ,  obfer- 
vaflet .  At  infcriptiones  hce  faftis   vulganbus  non 
obftant ;    prior     enim   pofita    videtur  ,    vel    ab 
aliquo  imperito  ,    vel  potitis  ,  poft  Neronis  mcr- 
tem  ,  quatr    cum  populo  Romano  gratiflima  fuif- 
/et  ,  Nero    in  ultimum  lceum  reieclus  fijit ,  Au- 
giiilique  nomine   indignus   judicatus .    Poftenor 


ab  imperito  etiam ,   quod  fa?pe  accideb.u  ,  pofi- 
ta  ;  nam  Augufti  in  Infcriptionibus   lolo  Cacfa- 
ris  nomine  appellari  non    folebant :   id    k  qui- 
dem  obfervafle  in  nummis  grarcis,  ac    aliqtian- 
do  etiam  in  latinis  ,dicit  Seguinus ,  vir  clanflimus 
lib.  de  Numifmat.  feleclis  ,  fed  Collegarum  Im- 
perii  Numifmata  eum  decepere  ,  m  ns  fiquidem 
Antoninus  Pius  v.  g.  dicitur  Imp.  T.    Ael.  C&fat. 
AntcninusTnb.  Pot.  Cof.  DeJ.  II.  ut  legltuiapud 
Goltzium  .  At  Antoninus  ,  quando  nummus  llle 
cufus  ,  Collega  tantum  Imperii  erat;  certumque 
qui  eo  honore  potiebantur ,  Imperatores  appella- 
tos  fuifTe.  Unde    in   Plinii   lceo    fupra  a  nobis 
explicato  Titus ,   qui  vivente   patre  Collega  ejus 
in  Imperio  fiiit ,  Imperator  vocatur ,  ficuti  &  m 
Nnmmis  apud  Goltzium.  Quare  Numifmata  ,  in 
quibus  Titus ,  Antonir.us ,  aliique  poftea  Augu- 
fti ,     Imperatores  &  Cadnres  flne  Augufti  titu- 
lo  dicuntur  ,  antequam  Imperiutn   obtinuiflent, 
cufa  , 


CAPUT    SECUN  DUM. 

Confulatus  fecundus  Claudii  Iwperatoris, 
in  quo  Britannicus  tiatus  ,  defignatus 
tatttum   erat* 


Llcet  quae  haflenus  diximus ,  ad  explicationem 
Infcriptionis  Forojulienfis  fufficiant ,  ac    ia- 
s  fuperque  demonftrent ,  Caefares  ac    Auguftos 
Confules  defignatos ,  Ccnfules   abfolute  aliquan- 
do  vocatos  fuiffe ,    nihilommus  quia    res  hac  a_ 
viris  doaiflimis  non  animadverfa  eofdem  ncn  fe- 
mel  in  transverfum   egit,  fequentibus    capitibus 
eam  magis   declarare  vifum  ;  ne  vetenbus    Scri- 
ptoribus  adeo  frequenter   dica  fcnbatur  ,    neve^ 
varia  eorum  lcca  Leflores  in  errcrem  mducant. 
Cum  enim  Sttetonium  &   Capitolinum  eumdem_ 
loquendi  modtim   uftirpantes  legunt ,    ns   errores 
adfcribunt,   a   quibus    illi    valde  alieni .  Sueto-  ' 
nius    in  vita  Claudii   eap.  17.  ait:   Britannicnm^ 
vigefimo  Imperii  die  ,  inqus  fecundo  Confulatu  na- 
tum    fihi  parvulum  ,  etiam  tum  &    mthttbus  pro 
conciotte  manMs  fuis  gellans  ,  &  plehi  pcr  fpcfla- 
cula  «rcmio  ,    aut  ante    fe     rettne»s   aftdue    com- 
meniahat ,    nempe  Claudius.    Is    die    vigeumau 
quarta  Januarii  anni  Chrifti  41 .  Caligula   occifo, 
Imperium  fufcepit ;  quare  vicefimus  ejus  Imperu 
dies  in  duodecimum   Februani  incidit,,  qui  lceo 
Britannici   Natalis  ftiit .   Et  tamen    Claudius   non 
nifi  anno  Chrifti  41.  Licinio  Largo  Collega  Cqu- 
fulatuni  fecundum  edidit.    Unde  Confulatu:  ejus 
fecundus ,  qui  tantum  defignatus  erat  abfolute  a 
Suetonio   profertur.  Nec   eft  quod   quis  dicjtt  , 
Eritannici  Natale  a  Suetonio  non  re&c  configna- 
tum  fuiffe ,  cum  is  Tacitum  fibi    confentienterjL* 
habeat  ,  qui  Iib.13.  Annalium  de  Nerone  loquens 
dicit :  Turhatus  his  Nere ,    &  propinquo    die    quo 
quartum  decimum    Atatis  annum   Britannicus  ex. 
plehat ,  &c  Refert  harc  Tacitus  fub  ejufdem  Ne- 
ronis  Imperatoris   &  Antiftii  veteris  Confulat". 
qui  in  anntim    Chrifti   5  5.   tncidit  ,  quove  Nero 
Britannicum   veneno   fuftulit .  Quod  fi    eo  anno 
decimum    quartum  aetatis   Britannictis    explebat, 
natus  ernt  anno  Era;  noftra:  41.  quo  Clatidius  Augu- 
ftus  Confulatum    fecundum  nondum  inierat,  quj 
tamen  Conful    II.  a  Suetonio  dicitttr  .    Ex   quo 
&  patet ,  tollendum  effe  errorem  ,  nefcio  an  Li- 
brarii,  an  Taciti ,  in  cujus  Annalmm  lib.  11.  ae 
Claudio  Augufto  dicitur:   Riennio  majorcm   natu 
Domtuum  ( nempe    Neronem)    filie    ( Bntannicc ») 
antepcntt .  Cum  enim  harc  fub  Confulatu  C.  An- 
tiftii  ,  &  M.  Suilit ,  qui  m  annum  Chriitt  U-  ca- 
dit     a  Tacito  narrentur ,  .fine  dtibio  legendum  , 
trieknio  majorem.  Nam  ficut  is  cum  Suetomo  in 
Natali  Britannici,  ita  &  in  Natalj  Neronis  conft- 

gnan- 


I. 

NataJe 
Britannici 
ae   Hero- 
nis  ,  non 
aliter  con- 
fignatum  a 
Suetonio  } 
quam  * 
Tacito» 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


gnando  confcntit  •  Suetonius  enim  in  Nerone_» 
capite,  6.  fcribit:  Ncro  natitt  efl  Antii ,  pofl  no- 
num  mcnfem ,  quam  Tiberius  excejfit ,  decimo  otta- 
i/o  Kalendat  Jamtariat ,  anno  nempe  Chrifti  ,  37. 
Tacitus  vero  lib.  13.  Annalium  de  initio  Imperii 
Neronis  loquens  fcribit:  In  urbe  fermonum  avi- 
da  ,  quimadmodttm  Princcpt  vix  feptemdecim  an- 
■not  tgrefiut  fufcipere  eam  molem  ,  aut  propulfa- 
repojfet,  auquirebaiit .  Ubi  particula  vix ,  uti  alij 
quando  alibi ,  non ,  vel  nondum  fignificat.  Impe- 
rium  iniit  Nero  anno  Chrifti  54.  die  decima  ter- 
tia  O.5tobris .  Quod  fi  eo  tempore  nondum  an- 
num  aetatis  decimum.  feptimum  egreflus  erat , 
profeclo  anno  Chrifti  37.  in  lucem  prodierat. 
Prxterea  idem  Tacitus  lib.n.  Annalium  fub  Ju- 
nii  Silani  ,  &  Q^  iEtherii  Confulatu ,  qui  in  an- 
num  Chrifti  53.  convenit ,  ait  :  Sedecim  annot 
fiatut  Nero  Oftaviam  C&farit  filiam  in  matrimo- 
fiium  accepit ,  libro  vero  13.  Annalium  fcribit 
pienfe  Decembri  ortum  efTe  Neronem  .  Quod  fi 
anno  Chrifti  36.  menfe  Decemb.  natus  effet ,  an- 
no  53.  annum  artatis  decimum  fextum  attingere 
non  potuiffet.  Non  biennio  itaque,  fed  triennio 
Eritannico  Nero  majcr  natu  erat .  Quem  erro- 
rem  cum  a  Lipfio  ,  aliifque  Taciti  Commenta- 
toribus  obfervatum  non  viderem  ,  priorem  me 
illum  deprehendifle  exiftimabam ;  illum  tamen_ 
poftea  a  Freimheimio  in  notis  ad  Tacitum  indi- 
catum  comperi.  Quare  cum  in  Britannici ,  Ne- 
ronifque  annis  confignandis  Suetonius  ac  Tacitus 
confcntiant ,  certum  ,  indubitatumque  effe  debet , 
Claudium  Confulem  II.  defignatum  abfolute_s 
Confulem  a  Suetonio  vocari . 
Tl.  Verum  eft,   Petavium  libro  n.  de   doctrina_. 

Natale  Temporum  cap.i  j.prarfatum  Suetonii  locum  ,  ubi 
Neronit  a  de  Natali  Neronis  loquitur,  examinantem  fcri- 
Petavio  _r  bere ;  Emendetur  itaque  locut  ille  fruilra  vcxa- 
Hervvarto  tut  a  criticit  atque  ita  reformctur :  natus  eft  an- 
perperam  te  tres  menfes ,  quam  Tiberius  exceffit.  Ita  ve- 
emenda-  rum  efic  potejl  ,  quod  idcm  Scriptor  afitrit  ,  mor- 
tnm  .  tuum    cffe  anno  tricefimo  fecttndo  itatit    Neronem; 

aliter  noil  potefl  .  Quin  etiam  Suetonius  idem^ 
eap,6.  Neronem  fcribit  ,  trimulum  amififie  Patrem, 
&  fubinde  Matrem  effe  rclcgatam .  At  relcgatcL. 
efl  Agrippina  Caji  fvror  ,  anno  Urbit  792.  ut  ex 
Dione  liquet  ,  Chrifii  XXXIX.  Quare  fi  anno 
Cbrifli  XXXVII.  exeunte  natut  jit ,  non  nifi  bi- 
mulus  tum  fuerit  .  Quod  retle  Joannet  Hcrvvar- 
tut  animadvertit .  Sed  tam  ipfe  ,  quam  Herjcar- 
tus  ,  cui  innititur  ,  proculdubio  hallucinantur  . 
Obiit  enim  Nero  die  nona  Junii  anno  Chrifti 
68.  statit  trigefimo  fecundn ,  ut  fcribit  Suetonius 
in  Nerone  capite  58.  at  hic  annus  cum  Natali 
Neronis  ^nno  Chrifti  37.  ab  .eo  confignato  mi- 
nime  pugrot ,  Suetonius  enim  auos  extremos  an- 
nos  incompletos  pro  completis  numerare  folet . 
Sic  in  Augufto  cap.65.  ait:  Caium  &  Lucium 
in  duodeviginti  menfium  fpatio  amifit  ambot : 
Obiit  Caius  nono  Kalendas  Martias  ,  ut  ex  In- 
fcriptione  qux  Pifis  Iegitur  ,  c  nftat  ,  anno  Chri- 
fti  quarto  ,  quo  iElius  Catus ,  &  Sentius  Sa- 
turninus  Confules  erant,  ut  docet  Vellejus  li- 
bro  1.  capite  103.  Ex  quo  fequitur  Lucium  an- 
no  Eras  Chriftianar  2.  circiter  Septembrem  ,  vi- 
ta  exceflifle.  Et  tamen  idem  Suetonius  in  Ti- 
berio  cap.15.  inquit :  Caio  &  Lucio  intra  trien- 
vium  defuntlit  advptatur  (  nempe  TiberiuS  )  ab 
AuguBo .  Quod  fi  Suetonius  duodeviginti  men- 
fium  fpatium  triennium  vocet  ,  quid  mirum  fi 
Neronem  tricefimo  fecundo  aetatis  anno  periifle  , 
ac  praeterea  hujus  P.itrem  anno  Erae  noftrar  tn- 
cefimo  nono  demortuum  ,  trimulum  amififle  fcri- 
pferit?  Perperam  itaque  Lipfius  in  Notis  ad  li- 
brum  primum  Annalium  Taciti  fcribit  legen- 
dum  efle :  intra  biennium  defuntiis  .  Neqtte  fo- 
lus  eft  Suetonius ,  qui  eam  numerandi  rationem 
ufurpet ,  Anonymus  enim  a  Valefio  in  calce__ 
Ammiani  editus  de  Licinio  Imperatore  loquens 
ait ;  regnavit  amias  XIX.  is  tertio  idus  Novem- 


bris  anni  Chrifti  307.  Auguftus  huncupatus  fue- 
rat,  ut  docet  Chronicon  Alexandrinum  ,  ineun- 
te  vero  anno  31$.  Conftantini  juflii  occifus  eft» 
Quomodo  igitur  idem  Anonymus  verum  dicere 
potuit,  nifi  menfes  duos,  eofque  incompletos 
anni  307.  pro  integro  anno  numerarit?  Locus 
itaque  ille  Suetonii ,  in  quo  de  Neronis  Natali 
loquitur,  purus  eft,  &  ideo  fruftra  a  Criticis 
vexatus ,  quia  fibi  in  animum  inducere  non_ 
potuere  ,  Suetonium  dies  feptemdecim  anni  Chft- 
fti  tricefifni  feptimi  , '  qui  primi  vitar  Neronis 
fuere  ,  p'ro  anno  integro  numerafle  .  Cum  igitur 
certumfit,  Antiquos  hoc  numerandi  modo  ufos 
efle  ,  huic  tandem  controverfix  finis  imponen- 
dus',  ac  vulgaris  leclio  minime  in  dubium  am- 
plius  vocanda . 

Quanti  momenti  fit  hxc  noftra  de  Carfaribus       \\r, 
ac    Auguftis  ,    Confulibus    defignatis  ,    abfolute  Suetoniut 
vocatis   Confulibus ,    obfervatio ,    graviffimorum  &  Taci- 
Scriptorum  lapfus  patefaciunt.  Idemenim  Herwar-  tus  per. 
tus  cap.154.  fua?  Chronologia? ,    cum    hoc    non  pCram  ab 
advertiffet ,  exiftimavit  Suetonium  de  Confulatu  Hervvar- 
fccundo  Claudii ,  fuffecto  tantum  ,  non  vero  or-  to  explicct- 
dinario  loquutum  fuifle  ;  indeque  deducit  Confu-  tt  t 
latum  fecundum  Claudii  Licinio  Largo  Collega  in 
communes  faftos  intrufum  fuifle  -  ideoque  annum  , 
cui   refpondet  ,    ex  Era  Chriftiana  relegandum ; 
tum     ex    eo  quod    Nero  a   Claudio    antepofitus 
fit  Eritannico  biennio  rr.ajor  ,  ut  in  Tacito  loco 
laudato  legitur  ,  inde  fequi  ait  Caligulam  ,  quem 
annos  fere  quatuor   imperafle    certiflimum ,  non 
ultra  triennium  Imperatorem  fuifle  ,  ac   fub  ejus 
Imperio   alterum    annum    in  faftis    Confularibus 
vacare  ,   tandemque  Tacitum  in  annis  Britannici 
&    Nercnis    confignandis  a    fe    ipfo    diffentire. 
Qiia;  omnia  pluribus  oftendere  nititur.    Sed  ex 
male  ccniignato  .  perperamque    intelledo   fecun- 
do   Claudii  Ccnfuiatu ,   qui    tantum    defignatus 
erat ,   cmnes  ifti  errcres  nati ,  error  ,  qui  in  Ta- 
cito  corrigendus  erat ,  gravicri  errore  confirma- 
tur ,  alia  quae  recte  idem    Tacitus    fcripfit  male 
in  dubium   revocantur ,   &  ex  uno   errore  plu- 
res  feruntur. 

Petavius  in  dotfrina  temporum  verfatiffimus , 
cum  loco  laudato  Herwartum  confutandum  fu- 
fcepiflet ,  huic  illa  Suetonii  &  Taciti  de  Natali 
Eritannici ,  Neronifque  aetate  tanqnam  inter  fe 
pugnantia  objicienti ,  non  aliud  refpcndet ,  quam 
ambo  ifia  quadrare  non  poffe  ,  ut  &  vicefimo  Im- 
perii  die  ,  &  in  fccundo  Confulatu  Claudii  natus 
Jit  Britannicut .  Ac  poftquam  probavit  fecundum 
Claudii  Confulatum  in  annum  Chrifti  quadrage- 
fimum  fecundum  cadere ,  qucd  verum  eft  ,  con- 
cludit:  Emendandus  igitur  ,  aut  fane  non  audien- 
dut  efl  Suetoniut ,  quem  de  Confulatu  fecundo 
Claudii  tantum  defignato  loqui ,  non  intellige- 
bat.  Quoad  locum  laciti  ex  libro  n.Annalium 
defumptum  ,  nihil  aliud  refpondet :  De  Tacito 
perfpicua  ret  efl  ,  ipfum  a  Suetonio  difientire  ,  & 
Britannici  ortum  antevertere .  Non  efl  autem  no- 
vum  isliufmodi  Scriptorum  in  bifloria  dijfidium  . 
Et  tamen  ,  ut  vidimus  ,  inter  utrumque  egregie 
convenire  certum  ,  quod  capite  fequenti  dicen- 
da  magis  confirmabunt . 


CAPUT    TERTIUM. 

Adoptiones  Marci  Aurelii  ,  &  Lueii  Ve- 

ri  in  fecundo  Confulatu  Antonini  Pii 

tantum  dejignato  fafia. 

SUetonii  loquendi  modum  imitatus  eft  Julius 
Capitolinus  in  Marco  Aurelio  cap.  5.  ubide 
ejufdem  Marci  adoptione  ab  Antonino  Pio  fada 
loquens,  ait:  Ottavo  decimo  dtatit  anno  adopta- 

ttu  iti  {ecxndo  CotifttlatH  dntanini  jm  t*tris  fui 

Ha- 


IV. 

Suctoniut 
&  Tacitut 
intcr    fe 
non  con- 
trarii ,  ut 
putavit 
Petaviut  , 


T. 

Adoptio 
Antonini 
exemplo 
Tiberii 


Diifertatio  Hypatica, 


ir. 

Quo    die 

ac  menfe 
T  ibcrius 
Collega 
Imperii 
creaius . 


Hadrixno  ferente  ,  gratix  atatis  facla  ,  Qu&flor 
efl  defignatus  .  Harc  adoptio  ,  ficuti  &  Lucii  Ve- 
ri  facla  eft  quinto  Kalendas  Martias  anno  Chrifti 
centefimo  triceiimo  odavo  ,  quo  Antoninus ,  qui 
jam  antea  Conful  fuerat,  quique  Conful  a  Capi- 
tolino  dicitur,  tum  Conful  tantum  defignatus  e- 
rat.  Capitolini  tamen  verba  Onuphrius  lib.  i.  Fa- 
ftorum  ,  Henricus  Norifius  diifertat.  de  Votis  de- 
cennalibus  cap.  3.  aliique  viri  docfiifimi  non  re- 
cle  interpretantes  exiltimarunt  ,  illum  de  fecun- 
do  Confulatu  ordinario  ejufdem  Antonini  loquu- 
tum ,  ideoque  adoptionem  Marci ,  &  Lucii  Ve- 
ri  anno  centefimo  tricefimo  nono  peraclam  elTe : 
licet  uterque  non  tantum  eodem  anno  ,  quo  An- 
toninus ,  nempe  138.  Sed  etiam  eadem  die  ado- 
ptati  fuerint.  Verum  quidem  eft ,  Spartianum  in 
Hadriano,  &  in  JElio  Vero,  &  Capitolinum  in 
Marco  ,  &  in  Lucio  Vero ,  neque  annum  ,  neque 
diem ,  quo  Marci  &  Lucii  Veri  adoptiones  factae 
funt ,  memorare  :  Sed  ex  die  adoptionis  Anto- 
nini  ,  quinto  nempe  Kalendas  Martias,  quem  i- 
dem  Capitolinus  exprimit ,  in  cognitionem  diei 
annique  ,  quo  Marcus  ,  &  Lucius  adoptati  funt , 
veniemus ,  fi  animum  ad  Tiberii ,  Agrippar  ,  & 
Germanici  adoptiones  ,  ad  quarum  exemplar  iitae 
peraclar ,  attendamus .  Quam  viam  fi  eruditi  viri 
iniilfent ,  non  fe  fe  in  tot  difficultatum  laqueos 
intricalfent.  Lucio  igitur ,  Caioque  Carfaribus 
Augufti  nepotibus  vita  fundtis ,  is  JElio  Cato , 
fsr  Sentio  SatuminoCoff.  anno  nempe  Erar  Chri- 
iiianae  quarto  ,  quinto  Kalendas  fulias  ,  ut  fcri- 
bit  Vellejus  lib.  i.  cap.  103.  Tiberium  adopta- 
vit,  Tribunitiamque  Poteftatem  eidem  ad  anr.os 
decem  dedit ,  quemadmodum  ex  eodem  Vellejo  , 
ac  Dione  lib.  55.  dilcimus  :  A.loptatut  eodem  die 
etiam  Marcus  Agrippa ,  quem  pofl  mortem  Agrip- 
f>&  fulia  enixa  crat  ,  inquit  idem  Vellejus  cap. 
104.  quo  etiam  die  Germanici  adoptionein  fa- 
clam  Suetonius  in  Tiberio  cap.  15.  fignificat : 
Cajo  ,  &  Lucio  intra  triennium  defunclis  adopta- 
tur  Tiberius  ab  Auguflo  fimul  cum  fratre  eorum 
M.  Agrippa  ,  coaclus  prius  ipfe  Germanicum  fra- 
tris  fui  fiHum  adoptare  .  Eodem  anno  idem  Ger- 
manicus  Quarftor  defignatus  eft  ,  quod  docet  i- 
dem  Suetonius  ipfo  Caligular  vitar  initio.  Anno 
dein  Erar  Chriftianar  decimo  Auguftus  jam  artate 
gravis  eidem  Tiberio  Proconfulare  Imperium 
conceffit ,  eumque  Imperii  CoIIegam  declaravit . 
Dies  ,  menfis  ,  &  annus ,  quibus  ea  d^gnitas  Ti- 
,  berio  attributa,  fruftra  hucufque  a  viris  Dodis 
inveftigati ,  licet  Clemens  Alexandrinus  libropri- 
mo  Stromatum  nobis  eofdem  tres  exhibeat .  Poft- 
quam  enim  Julii  Sc  Augufti  Imperii  annos  nume- 
ravit,  fcribit:  Deinde  Tiberius  annis  viginti  fcx  , 
menfihus  fex ,  diebus  novemdecim  .  Obiit  Tiberius 
decimo  feptimo  Kalendas  Apriles  ,  ut  Suetonius 
in  Tiberio  cap.  13.  &  Tacitus  lib.6.  Annalium 
cap.  50.  prodidere  ;  Dionem  enim  ,  qui  lib.  58. 
eumdem  feptimo  Kalendas  Aprilis  demortuum  tra- 
dit,  falli  alias  oftendam .  Annus  emortualis  Ti- 
berii  ex  omnium  fententia  fuit  annus  Chrifti  tri- 
cefimusfeptimus.  Quare  ex  Clementis  verbis  lau- 
datis  colligitur  ,  Tiberium,  anno  Chrifti  decimo 
quinto  Kalc-ndas  Septembres  ,  in  conibrtium  im- 
perii  vocatum  fuifle  ,  ab  eo  enim  die  ad  quintum 
Kalendas  Septembris  anni  Chrifti  tricelimi  fexti , 
viginti  fex  Imperii  Tiberiani ,  qua  Carfirei ,  qua 
Auguftei  anni  abfolvuntur  .  Ab  hoc  vero  diead 
quintum  Kalendas  Martias  anni  Chrifti  tricefimi 
feptimi  fex  illi  menfes  interiiciuntur  ,  a  quintode- 
nique  Kalendas  Martias  ,  ad  decimum  feptimum 
Kalendas  Apriles  ,  Tiberii  emortualem  ,  dies  funt 
novemdecim  ,  ultimo  r=rmino  ,  ur  farpe  flt ,  ex- 
clufo .  Ideo  porro  Tiberiani  Principatus  ad  an- 
num  decimum  quintum  Tiberii  a  Divo  Luca  cap. 
tertio  exprelTum  ,  intellig^ndum  neceifarii  ini- 
tium  rede  a  Clemente  confignatum  ,  viri  Docli 
in  «jhs  ver^is  non  deprehenderunt ,  quia  Ro- 
manorum  numerandi    mcrem  non  obfervarunt . 


Hi  enim  dierum  intervalla  ,  non  a  die  quinta  Se- 
ptembris  ,  verbi  gratia  ,  ad  diem  quintam  Oclo- 
bris  ,  fed  a  Nonis  Septembris  ,  ad  Ncnas  Oclo- 
bris  numerare  folebant ;  quo  modo  fi  numerave- 
ris ,  a  quinta  die  Septembris ,  in  quam  Nonar  ca- 
dunt  ,  ad  quintam  diem  Odobris  ,  menfem  ad- 
huc  non  colliges ,  fed  tantum  ad  diem  feptimam  , 
cum  qua  Nonar  Oitobris  concurrunt .  Qua  nu- 
merandi  ratione  ,  in  Antiquorum  fcriptis ,  dum 
menfes  ac  dies  numerant ,  non  obfervata  ,  loca 
quar  puriifima  funt ,  depravata  eiTe  farpe  viri  Do- 
cli  queruntur  ,  ad  quod  in  pofterum  attenden- 
dum . 

Clementem  vero  refle  hujus  Principatus  an- 
num  non  minus  quam  menfem  ac  diem  nobis 
confervaiTe  ex  Auguftar  hiftoriar  Scriptoribus  in  - 
ter  fe  collatis ,  deduci  poteit.  Suetonius  in  Ti- 
berio  cap.  18.  narrata  clade  Variana  ,  quar  anno 
Erar  noftrar  nono  contigit ,  fcribit  proximo  anno  , 
Chrifti  nempe  decimo ,  Tiberium  repetiiiTe  Ger- 
maniam  ,  ac  inde  in  urbem  poft  biennium  regref- 
fum ,  triumphum ,  quem  diftulerat ,  egiife  :  tum 
fubjungit :  Dcdicavit  &  Concordi&  e&dem  :  itcm  Pol- 
iucis  ,  &  Cafloris  ,  ftto  ,  fratrifque  nomine  de  ma~ 
nubiis .  Ac  non  multo  pofl  lege  per  Confules  lata  ,  ut 
Provincias  cum  Auguflo  communiter  adminiflrarct  3 
nempe  Tiberius ,  in  Illyricum  profettus  efl .  Dedi- 
catio  illa  XVII.  Kalendas  Februarias  facta  ,  ut 
Audor  eft  Ovidius  lib.  primo  Faftorum  ,  anno 
vero  Chrifti  decimo ,  ut  teftis  eft  Dio  libro  j<J. 
ubi  relata  clade  Variana  inquit  :  anno  fequenti 
Tiberius  &dem  Concordis  facravit ,  (&*<-.  Tum  gefta, 
anno  Erar  Chriftianar  undecimo  narrare  incipiens 
fcribit :  M.  JEmilio  Lepido  ,  Statilio  Tauro  Confu- 
Ubus  ,  Tiberius  &  Germaniius ,  cui  pro  Confule  e- 
rat  Imperium  ,  impreffionem  in  Germaniam  fecc- 
runt .  In  Grarco  Iegitur  :  TiSiolo;  ph ,  xairsp^av/- 
noc  dvTt  \>TTXra  ap^uv  i;  riv  KsXrixnv  io-zfix>.ov,  id  eft, 
Tiberius  &  Germanicus  ,  Proconful  in  Cehicam  in- 
vafiones  fecerunt  i  in  Grarco  enim  nullum  habe- 
tur  relativum  ,  apponendaque  poft  to  Germanicus 
virgula  .  Proconful  enim  ad  Tiberium  ,  non  vero 
ad  Germanicum ,  ut  p  rperam  haclenus  ab  omni- 
bus  exiftimatum  ,  refertur  ,  ita  ut  fenfus  fit ,  Ti- 
berius  Proconful  &  Germanicus  &c.  niii  forfan 
vox  Proconful  tranfpofita  fuerit,  quod  in  Dione 
non  raro  contigiiTe ,  jam  a  viris  Dodtis  obferva- 
tum .  Anno  en  m  fuperiori  Proconfulare  Impe- 
rium  ,  ficuti  diximus ,  Tiberio  collatum  fuerat ,  ip- 
feque  caput  huus  Germanicar  expeditionis  erat , 
non  vero  Germanicus ,  cui  ut  Auiftor  eft  Taci- 
tus  libro  primo  Annalium  cap.  4.  non  nifi  pofl 
mortem  Augufti  ,  Tiberius  Proconfulare  Imperium 
petivit .  Fallitur  enim  Lipfius  dum  in  notis  fcri- 
bit,  petitum  fuiffe  Germanico  Procoifmlare  Im- 
perium  perpetuum  ,  quar  pars  fupremar  potefta- 
tis  eft.  Id  tamen  Petavio  libro  undecimo  de  Do- 
clrina  Temporum  capite  feptimo  ,  aliifque  viris 
dodis  perfuafit .  Aifert  Petavius  in  ejus  rei  con- 
firmationem  locum  e-ufdem  Taciti  libro  i.  ubi  is 
ait  anno  ab  urbe  condita^o.  quicumanno  Chri- 
fti  decimo  feptimo  concurrit ,  permiflas  Germa- 
nico  Provincias  a  Senatu ,  qu&  mari  dividuntur , 
majufque  Imperium  quoquo  adiiffet ,  quam  his  ,  qui 
forte  aut  mifiu  Principis  obtincrent .  At  his  verbis 
contrarium  evincitur ;  Proconfulare  enim  Impe- 
riuni,  quod  inter  titulos  ''rincipatus  ,  nullis  ex- 
tra  Urbem  limitibus  coarclabatur ;  &  tamen  quod 
concefTum  eft  Germanico  ,  ad  Provincias  tantuni , 
quar  mari  dividuntur,  extendebatur . 

Harfit  &  in  eadem  falebra  Spanhemius ,  qui 
differt.  8.  de  prarftantia  &  ufu  Numifmat.  Majus 
Imperium  Germanico  delatum  nihil  aliud  effe  fcri- 
bit,  quam  Impr-num  illud  Proconfulare  .  quale 
Augufto  delatum  iifdem  verbis  defcribit  Diolib. 
53.  ut  maior  ipfi  in  Provinciis  ,  quam  earum  Prx- 
feftis  poteflas  effet .  Si  enim  harc  ejus  explicatio 
valeret ,  dicendum  effet  Corbulonem  ,  qui  Nero- 
ne  lmperante  contra  Volagefum  Armeniam  inva^ 

den- 


III. 
Quo    anno 
Ttberius 
Collega 
Imperii 
diSus  . 


IV. 

Vroconfu- 
lare   Tibc- 
rii  Impe- 
rium  a 
Spxnhe- 
mio  perpe- 
rain  ir.tel- 
lcttum  . 


feu  de  Confulibus  Cadareis . 


V. 

Tiberiuf 

in  Infcri- 

ptioneVi- 

ennenfi 

Proconful 

difius» 


VI. 

Dionis  lo- 
cus  de  Pro- 
confulatu 
Tiberiiy 
Suctonit 
verbis  it- 
luftratur . 


dentem  mifTus  elt ,  Proconfulari  dignitate  ,  qux 
folis  deftinatis  Imperio  concedebatur  ,  infignitum 
fuifle,  &  tamen  Tacitus  lib.  15.  Annalium  cap. 
25.  docet  Imperium  Corbuloni  permiflum,  limi- 
tatitm  fuifle ,  cum  ab  eo  comparetur  cum  Impc- 
rio  Proconfulari  Pompeio  magno  collato  ,  millia- 
ribus  fexdecim,  vel  circiter  definito  ,  &  ad  trien- 
nium  coarclato  ,  ut  optime  explicat  Uflerius  in 
Annalibus  veteris  Teftamenti  anno  mundi  3937. 
verba  Taciti  funt :  Scribitur  Tetrarchis  ac  Regi- 
hus  ,  Prsfeitifque  &  Procuratoribus  ,  &  qui  Prs- 
torum  finitimas  Provincias  rcgebant  ,  jujjis  Corhu- 
loms  obfequi  ,  i»  tantttm  ferme  modttm  aucla  po- 
tejlate  ,  quem  populus  Romantts  Cneio  Pompeio  bcl- 
lum  piratkum  gefluro  dederat .  Quare  quantum- 
cumque  fuerit  Imperium  Germanico  &  Corbu- 
Ioni  conceflum  ,  Proconfulatui ,  qui  fupremi  Im- 
perii  pars  ,  quique  praeter  Urbem  in  toto  Or- 
be  Romano  agnofcebatur  ,  longe  inferius  fuit , 
quamquam  idem  Spanhemius  fcripferit  a  Tiberiano 
diverfum  non  fuifle . 

Tiberium  porro ,  non  vero  Germanicum  in 
hac  expeditione  Proeonfulem  fuifle  ,  ipfemet  Ti- 
berius  nos  docet  in*Infcriptione  ,  qua:  Viennar 
in  Gallia  legitur,  qtiEequeab  Herwarto  cap.  148. 
{ax  Chronologise  refertur  , 

I.  O.  M. 
T  I.    C  L  A  U  D. 

C  E  N  S  O  R. 
P.    P  R  O  C  O  N. 

V.     S.    L.    M. 

Id  eft  ,  Jovi  Optimo    Maximo  ,    Tiberius    Clau- 

dius  Cenfor ,  Pontifex  ,    Proconful ,    votum    folvit 

lubens   merito .  Tiberium  tunc  Viennnm    venifle 

colligitur  ex   Dione  loco   citato;    Celticae  enim 

nomine  ,    non  tantum  Germania ,  fed   &  Gallia 

intelligitur ,    ut    teftis   eft  Cluverius    lib.  1.  de 

-veteri  Germani.t ,  &  manifefte  docet  Vellejus  lib. 

1.  cap.in.  ubi    de  Tiberio  dicit  :   Concuffis  bo- 

iiium  viribus  ,   clajjicis  ,   pcAitumque     expeditioni- 

bas ,  cum   rts  Galliarum  maxims  molis  ,  accenfaf- 

que    plcbis    Viennenfium     dijfenfiones    ,    coercitione 

magis ,   quam  pana   molliffet ,  &   Senatus ,   Popu- 

lufque   Romanus  ,  poftulante  patre  ejus   (  Augufto  ) 

Ut  £quum    ci  jus  in   omnibus   Prcvinciis  ,    cxerci- 

tibufque  effet  ,    quam    erat   ipfi ,    decreto    comple- 

xus  effet  i  (    etenim    abfurdum    erat    non   effe  fub 

illo  qus   ab  illo   vindicabxntur  ,     &  qui  ad  opem 

ferendxm  primus  erat  ,  ad    vindicandum  honorem  , 

tton  judicari  parem)  in   Urbem  reverfus  jam  pri- 

dem  debitum  ,  fed  continuatione  bellorum  dilatum 

tx   Pannoniis  ,  Delmatifque  egit  triumphum  .  Qvji- 

bus  etiam  verbis  colligitur  Proconfulare  illud  Im- 

perium   Tiberio    abfenti   collatum   fuifle  ,  anno 

nempe  Chrifti  decimo  ;  non  vero  undecimo ,    ut 

Marcus   Antonius  Capellus  diflertat.  de  anno  paf- 

fionis  Chrifti    cap.j.    &    Henfchenius  in  expli- 

catione    veterum    Catalogorum    Pontificum    ar- 

bitrati  funt  ;  neque  denique  duodecimo  ,  ut  Pe- 

tavius    loco    laudato ,  &  Uflerius   in  annalibus 

veteris    Teftamenti     litteris    mandarunt:   Circa 

quem  tamen  annum  mihi  adhuc  fupereft  fcrupu- 

lus ,  infra  proponendus . 

Sed  redeo  ad  Dionis  Ioeum  hucufque  non 
intellectum  .  Tiberius  ,  &  Germanicus  ,  Proconful 
i»  Celticam  invafioncs  fecerunt .  Nullus  vocem 
Proconful  ad  Tiberium  referri  animadvertit  ,  & 
tamen  ex  diclis  aliter  efle  non  potuit .  Extat 
apud  Suetonium  ipfo  Caligulae  vitae  initio  locus 
non  abfimilis :  Germanicus  Caii  Csfaris  pater  , 
Drufi ,  &  Junioris  Antonis  filius  ,  a  Tiberiopa- 
truo  adoptatus  ,  Qusfluram  quinquennio  ante- 
quam  per  leges  Hceret ,  &  pofi  eam  Confulatum 
Jlatim  gejjit :  Ubi  Cafaubonus  recte  advertit,  vir- 
gulam  ante  adverbium  flatim  apponendam  ,  licet 
in  libris  editis  ante  vocem  Confulatum  pofita  fit ; 
hiftoria:  enim  fides ,  inquit ,  ftare  non  poteft ,  li 
JppMAtus  in  Bttronium 


Batim  referatur  ad  Confuhrtum ,  cum  inter 
Germanici  Quarfturam  ,  ejufque  Confulatum 
quem  non  nifi  anno  Erae  Chnftiana;  duodecimo' 
getlit ,  anni  fex  interjiciantur .  Significat  igi- 
tur  Suetonius ,  Germanicum ,  ftatim  ut  adopta- 
tus  eft  ,  Quaefturam  geflifle  .  Nam  cum  quinquen- 
nio  antequam  per  Jeges  liceret,  illud  munus 
confecutus  fit  ,  quod  &  de  Tiberio  Dio  lib. 
fcribit ,  &  ietas  legitima  Quajfturae  gerendae , 
Augufti ,  &  deinceps  a?vo  ,  annus  «etatis  vice- 
fimus  quintus  fuerit,  quemadmodum  oWervavit 
Lipfius  in  Notis  ad  lib.3.  Annalium  Taciti  ,  tar- 
dius  hoc  munere  Germanicus  fungi  non  potuit: 
cum  anno  Era?  noftra:  decimo  nono  ,  quo  ex- 
eunte  e  vivis  exceflit ,  tricefimum  quartum_. 
annum  ageret,  ut  Suetonius  fcribit,  &  ex  Ta- 
cito  deducitur  .  Unde  anno,  quo  adoptatus  eft 
Germanicus  ,  undevigefimum  circiter  annum  age- 
bat ,  quo  etiam  Tiberius  Quadturam  geflerat, 
ut  habet  VellejUS  :  Tiberius  Qusftor  fuit ,  unde- 
vicefimum  annum  agens  .  Is  Suetonii  locus  in- 
ducit ,  ut  credam  in  praefato  Dionis  nullam 
verborum  tranfpofitionem  ineffe. 

Hadrianum  in  Antonino  adoptando  Auguftum        VIL 
libi  exemplar  propofuifle  ,  qua:  in  ea  adoptione  Tiberius& 
peracla  funt  ,   manifeftum  faciunt ,  oftenduntque  Antoninus 
verum    efle  quod  Tertullianus    lib.  1.    adverfus  eodem  die 
Marcionem     cap.9.  fcripfit  :    omnis    res    anterior  adoptati. 
pofleriori  normam  praminiftravit  .  Primum  ,  Utri- 
que  adoptioni  peragenda:  idem  dies  conftitutus , 
nempe  quintus  Kalendas ;  illi  Julias,  huic  Mar- 
tias  .  Neque  id  cafu   fadum ;  dies  enim    ille  in 
quandam  religionem  venerat  ab  eo  tempore ,  quo 
Auguftus ,   M.  Antonius ,   &   M.  Lepidus    anno 
Urbis  Varroniano  711.  fe  Triumviros ,  Reipubli- 
cx  conftituendx   cum    fummo   Imperio  ,  quinto 
Kalendas  Decembres  in   quinqutnnium   renuntia- 
rant;    multoque  magis  ab  anno    Urbis  conditae 
715.  quo  Auguftus  vidis   fuperiori    anno  Anto- 
nio ,   &  Cleopatra ,  Minervs,  templum  ,  (£*  quod 
Calcidicum  vocatur  ,  tum   Curiam  Juliam  ,   in  ho- 
norem  patris    fui  fafiam  dedicavit  ,  in  eaque   ima- 

ginem  victoris    pofuit quo   Csfar    nimirum 

oftendebat ,  Imperium  fe  ex  vttloria  efie  adeptum  , 
inquit  Dio  lib.51.  pag.459.  Romani  enim  Victo- 
riam  Numen,  eamque«confervatricem  ,  ac  cufto- 
dem  Imperii  fui  arbitrabantur .  Eleclus  ad  eam 
dedicationem  quintus  Kalendas  Septembris ,  ut  di- 
fcimus  ex  antiquo  Kalendario  marmoreo  ,  quod 
apud  Gruterum  pag.133.  extat,  in  quo  ad  eandem 
diem  habetur  annotatum  :  ARA  VlCTORI^ 
IN  CURIA  DEDICATA  EST .  Stetit  ea  ufque 
ad  Imperium  Conftantii  ,  qui  anno  357.  cum 
Romam  veniflet ,  juflit  eam  auferri ,  quo  tamen 
rnortuo  Gentilibus  adnitentibus  reftituta  ,  iterum- 
que  Gratiani  Augufti  juflu  amota  .  Qua  de  re 
legendi  Annales  Ecclefiaftici .  Secundo  ,  Augu- 
ftus  Tiberium  adoptando  Tribunitiam  Potefta- 
tem  eidem  contulit  ,  eumque  aliquot  poft  annos  , 
non  alio  die  quam»  V.  Kalendas  Septembris  in 
Imperii  confortium  adfcivit  :  fic  &  Hadrianus" 
non  tantum  Antoninum  V.  Kalend.  Martii  ado- 
ptavit ,  fed  &  eum  Collegam  Imperii  renuntia- 
vit :  Adoptatus  efl  quinto  Kalendas  Martias  die , 
failufque  efl  patri  &  in  Imperio  Proconfulari  ,  & 
in  Tribuifitia  Poteftate  Collega  ,  inquit  Capitoli- 
nus  in  Antonino  cap.4. 

Ex  quibus ,  ut  id  obiter  obfervem  ,  d.itar  Au-      VIIL 
gufto  Tribunitiae  Poteftatis  ,   Imperiique  Procon-  Quo  die 
fularis  attributi  diem ,  conjeclura    aflequi  licet ,  Imperium 
anno  Urbis  condita:    731.  Auguftus    undecimum  Proconfu- 
Confulatum    geflit  ,  quem  trimeftrem  fuifle  Sue-  lare  Oila- 
tonius    docet  ,   quem    cum    abdicaflet :  Senatus  viano  Aa- 
Augufto  hos  honores  decrevit ,  ut    Tribunus  plebis  gufto  attri- 

perpetuus    effct ut    Proconfulare    Imperium  butum . 

femper  haberet ,  nsque  id  in  Urbem  intrans  depo- 
neret ,  inquit  Dio  lib.  54.  pag.  518.  Diem  ,  ne- 
que  Dio ,  neque  ullus  alius  ex  Antiquis  memo- 
rat ,  fed  faftum  id  quinto  Kalendas  Apriles  fub 
B  Con» 


10 


Differtatio  Hypatica, 


IX. 

Antonimts 
cum  Lucio 
&  Mxrco 
adoptatus , 


X. 

Marcut 
;  i.Ji    ado- 
ptiontm  , 
,tt  aliat 
Germani- 
cus  Qus- 
fior  crsa- 
tus . 


XIi 


Confulanjs  finem .  Onuphrius  tamen  fcribit  Pro- 
confulare  Imperium  Augufto  delatum  quinto  Ka- 
lendas  Juiii ,  quo  die  ,  inquit ,  tanquam  Imperii 
natalitio  Tiberium  ,  poftea  adoptavit  .  Unde  de- 
ducit  eadem  die  ac  menfe  ,  quo  Tribunitiam 
Poteftatem  Imperatores  confecuti  fuilfent ,  aliis 
tradidifte  :  quae  fententia  diu  invaluit ,  donec 
tandeni  'viri  eruditi  hanc  ejus  coniecluram  fatis 
fundatam  non  arbitrantes,  eam  tam  quoad  diem  , 
quam  qu§ad  menfem  reiecerunt,  Tribunitiamque 
Poteftatem  Tito  a  Vefpafiano ,  Trajano  a  Ner- 
va ,  &  fic  de  nliis,  incerto  die  ac  menfe  eom- 
rnanicatam  fuiffe  fcripfere .  Sed  tam  ipfi  ,  quam 
Onuphrius  ad  Augufti  faclum  fatis  animum  non 
attendentes ,  falfi  funt .  Onuphrius  quidem  in 
menfe  ,  qui  neque  ab  Augufto  obfervatus ,  ne- 
que  huic  ,  abdicato  Confula"tu,  Proconfulare  Im- 
perium  ,  &  Tribunitia  Poteftas  tandiu  dilata. 
Omnes  vero  alii  in  die  falfi  .  Auguftus  enim 
menfem  quidem  neglexit  ,  fed  &  is ,  &  Anto- 
ninus  ad  diem  quintum  Kalendarum ,  quo  eidem 
Augufto  Triumviratus  datus ,  Araque  poftea  vi- 
cloriae  ab  eo  dedicata ,  refpexere  :  quam  conje- 
duram  vanam  noneffe,quae  fuis  locis  dicemus , 
oftendent . 

Tertio  Hadrianus  Antoninum  adoptavit  ea  h- 
ge  ,  ut  fihi  ilh  duos  adoptaret ,  Annium  Verum  , 
&  Marcum  Antoninum  ,  inquit  Spartianus  in 
Hadriano  cap.  24.  quod  &  in  <Elio  Vero  cap.  6, 
&  Capitolinns  in  Antonino  Pio  cap.  4.  confir- 
mant  :  nifi  quod  tam  hic  quam  ille  Marcum  an- 
le  Verum  noniinant ,  &  tamen  idem  Capitolinus 
in  Marco  cap.  5.  ait :  Antoninum  Pium  Hadrix- 
nus  ea  lege  ttt  adoptionem  hgit  ,  ut  fibi  Mxrcum 
Pius  adoptarct  ,  ita  tamen  ut  &  Marcus  Jibi  Lu- 
cium  Commodum  adoptaret .  Qtiod  &  ill  vita  ejuf- 
dem  Lucii  cap.  2.  repetit  .  Spartianus  autem  in 
iElio  cap.5.  de  eodem  ^Elio  Vero  loquens  ait  : 
Ejus  filitts  ejl  Antoninus  Verns  qui  adoptatur  eji  a 
Marco  ,    vel    certe    cum  Marco  . 

Quarto  ficuti  Germanictis ,  quando  a  Tiberio 
adoptatus  eft  ,  gratia  aetatis  facla  ,  Qnaeftor  eft 
defignatus  ,  ita  &  Marcus:  oftavo  decimo  statis 
anno  ttdoptatus  (  Marcus ;  in  fecundo  Confulatu 
Antonini  jam  patrif  fui  ,  Uadriano  ferente  ,  gra- 
tia  statis  fafttt ,  Quxfior  tft  defignatus ,  inquit 
Capitolinus  in  Marco  cap.  5.  qui  tamen  fequenti 
capite  eandem  Marci  Quaefturam  verbis  expli- 
cat  ,  quibus   videtur  indicare  ,  hunc  non    anno 

138.  adoptatum  fuiffe    ab   Antonino ,    fed   anno 

139.  eodemque  Hadrianum  demortuuni;  aitenim 
de  Marco  loquens  :  Hadriano  Baiis  ajfumpto  , 
kvo  jttfia  imphvit  ,  &  Gladiatorum  quafi  priva- 
tas  Qttsfior  edidit  munus ,  &  infra  :  his  itagcfiis 
adbiic  Qu&ficrem  &  Cnnfuhm  fecum  Pius  Marcus 
defignavit ,  &  C&fxris  appellatione  donavit .  Con- 
fulatus  hic  Marci  in  annum  Chrifti  140.  compe- 
tit .  Quare  anno  fuperiori  &  Coriful  defignatus, 
&  CxTar  nuncupatus ,  dum  adhuc  Quaefturani 
gereret  ?  Sed  ficut  Capitolines  Antoninum  ite- 
rum  Confulem  defignatum  abfolute  Confulem 
vocat ,  ita  &  Marcum ,  qui  anno  138.  Quaeftor 
defignatus  fuerat ,  Quaeftorem  abfolute  appellat . 
Mortuo  itaque  anno  138.  Hadriano  ,  Marcus  quafi 
privatus  Qusflor ,  id  eft  ,  defignatus  Quaeftor  , 
Gladiatorum  edidit  muntis .  Ex  quo  &  magis  110- 
ftra  confirmatur  fententia  ,  Confules  nenipe  de- 
fignatos ,  abfolute  Confules  vocatos  fuiffe  ,  cum 
&  Quarftores  tantum  defignati  folo  Quaeftorum 
nomine  intelligerentur  .  Qtiod  fi  adoptiones  An- 
tonini  ,  Marci  &  Lucii  Veri  ad  exemplum  ado- 
ptionum  Tiberii  ,  Agrippae  ,  &  Germanici  faclae 
funt ,  haeque  eodem  die  ac  anno  peraflae ,  nullus 
dubitandi  locus  relinquitur  ,  quin  Capitolini  lo- 
cus  de  fecundo  Antonini  Confulatu  tantum  de- 
fignato    explicandus  fit . 

Onuphrius  tamen  lib.  2.  Faftorum  pag.  124. 
Henricus  Norifius  Differtat.  de  votis  Decennal. 
cap.  3.  uterqite   de  Komana  Antiquiwte  optime 


meritus  ,   hicque  mihi  fumma  nec»eflitudine    con-  Locut   ca- 

iundus  ,   Marci  &    Veri  adoptiones    in    fecundo  pitolini  de 

Confulatu     ordinario    ejufdem     Antonini ,  anno  Mxr  i  j.ta* 

fcilieet  139.  faclas  fcripfere  ,  poftquam  fuperiori  te  emtn- 

Antoninns  ab   Hadriano  arrogatus  fuiffet;  idque  datus . 

duplici  fundamento   innixi .  Primo ,  quod   exiiti- 

ment ,  Confulatum    fecundum  Antonini ,  in    quo 

fuere  faclae  ,   ordinarium   effe  ,  non    defignatum  . 

Secundo  ,  quod  Capitolinus  dicat  Marcum  annum 

decimum  odavum    egiffe  ,  qu.indo    ab   Antonino 

adoptatus  eft  ,   quod  &   eodem    capite    repetit : 

Cum  pojl    obitum  Lucii  C&faris   Hadrianus  fucccf- 

forem  Imperii  quareret ,  nec  idoneus  ,  utpote    decem 

&    otto  annos    agens ,    Marctts   haberetur     &c.   ac 

poftea :  otlavo  decimo  ergo    atatis    anno   adoptatut 

&c  At  prius  illud  fundamentum    jam   everfctm , 

alterumque  ex  ipfomet  Capitolino  deftruendum . 

Scribit    is   Marcum   fexto    Kahndas    Majxs    ava 

fuo    iterum      &     Augure      Cojf.     Chrifti     fcilicet 

111.    natum   effe :   quem    diem     etiam    Natalem 

vetus    Kalendarittm  a  Petro  Lambecio    Bibliothe- 

cae  Caefareae   Praefeclo  ,    viro   clariflimo    editum , 

&  Infcriptio  Komana  exhibent .  Imo  &  ex  Dio- 

ne  colligitur  non  alio  die  ,  menfe ,  ac  anno  Mar- 

cum  ortum  ;  ait  enim   eum   die   decima  feptima 

Martii ,  anno  nempe  Chrifti  180.   obiiffe  ,  ac  an- 

nos  58.  menfes  10.  dies    22.  vixiffe,  computato 

fcilicet  die  biffextili   illius  anni ,  aliter  dies  tan- 

tttm    21.  reperirentur .    Quapropter   ex     Dione 

Marcus  natus   eft  anno  Chrifti  121.  fexto    Kalen- 

das  Maias  ,  ideoque  anno  138.  quinto    Kalendas 

Martias ,    quo    adoptatus   eft ,   ncn    nifi   annum 

d<-'cimum  feptimum  agebat,   fexto    Kalendas  Ma- 

ias  ejufdem  anni  decimum  odavum  inchoaturus . 

Praeterea  idem  Capitolinus  in  Marco  cap.  7.  ait : 

Per  viginti  &  tres  xnnos  in  domo  patrit    itx  ver- 

f.ttus  ,  ut  ejus   quotidie  amor  crefceret  ,  nec  pr&ter 

duxs  nofies  per  tot    xnnos  emanfit  duabus  vicibus . 

Sed  fi  ab  anno  Chrifti  161.  dieqtte  feptima  Mar- 

tii ,  quo    Antoninus   Pius   e  vivis    exceftit ,  per 

viginti  &  tres    annos     retrocedas ,     ad   annum_ 

Chrifti  138.  pervenies  .  Supererunt  tantum  unde- 

cim  dies,  quos  Capitolinus  pio  anno    computaffe_o 

non  videtur ,  quare  Capitolinus  ex    Capitolino    e- 

mendandus ,  legendumque  in  priori  loco  decem  f£r 

feptem  annos  habens,  in  pofteriori  vero,  feptimo  de- 

cimo  ergo  tttatis  anno  ,  nifi  quod  vero  fimilius  ,  Ca- 

pitolinus    ipfe  mernoria  lapfus  fit .  Sed  quidquid 

fit,  certum  Marcum  anno  aetatis  decimo  feptimo  in 

fecundo  Confulatu    defignato    Antonini ,  fuiffe_j> 

adoptatum  .  Idem  Capitolinus  in  Verocap.3.  de 

eodem  loquens  ait  :  Fuitque  privatus  in  domo  Im~ 

peratoris  viginti   &    tribus  artnis .    Sed  hunc    lo- 

cnm  depravatum  fufpicor  ,  ut  parte  2.   cap.  11. 

n.16.   videbitur . 

Ex  quibus  evidens  eft  opinionem  Onuphrii  ,&       XII. 
fequacium  ,  qui  Hadriani   morte  anno  138.  recle  Mxrci  & 
confignata  ,  Marci  &  Lucii  adoptiones  ab  Anto-  Lucii  ado- 
nino  jam  Augufto  ,  anno  fequenti  fa<ftas   volunt ,  ptiones  ho,- 
nullo   modo  fuftineri  poffe .  Primo  ,    quia  in  fe-  "nno  fa- 
cttndo  Confulatu  Antonini  ordinario  ,  aclas  fuil-  <^« . 
fe  ,  falfum  effe  oftendimus  .  Secundo  ,  quia  in  duo- 
bus   Capitolini  locis  corruptis  fundatur  .  Tertio, 
quia  Marcus  in  fua  adoptione    Quaeftor  eft  de- 
fignattts ,    &    eo    nomine  in  Hadriani  funeribus 
Gladiatortim    edidit  munus ,   annoque   fequenti , 
dum  Quaefturam  gereret ,  Conful  eft  defignatus; 
&  tamen  Onuphrius  non  nifi  poft  Hadriani  mor- 
tem   Marctim    defignatum     Quaeftorem    fcribit  , 
verbaque  Capitolini  ,  quae  tunc    Hadrianum   ad- 
huc    vixiffe   evincunt ,    fupprimit,  haec    nempe, 
Hadriano  ferente  ,    unde   ipfemet  ,   quam  parum 
firma  effet  ea  opinio,  agnovit .    Senfit  difficul- 
tatem    Norifius ,    qtiare    eas   quidem    adoptiones 
anno   139.    cum  Onuphrio  confignavit,  fed  Ha- 
drianum  ad  fextum  ufque  Idus  Julias   ejufdem_ 
annt  vitam   produxiffe  fcripfit ;    qui  alter  error 
eft   ex  fecundo   Confulatu  Antonini  tantum   de- 
fignato  ,  perperamque  intelledo    ortus  ,  de  quo 
cap.  fequenti.  Se- 


feu  de  Confulibus  C_tfareis . 


ii 


XIII. 

Tempur 
ndoptionis 
Antonini  , 
&  mortir 
JElii  aBa- 
ronio  maJe 
configntt~ 
tttm.. 


XIV. 

Tempus 
a-doptionir 
&  mortis 
Mii  Veri . 


Sequittlr  feeundo  Baronium ,  Iicet  diligentem 
Antiqttitatum  exploratorem ,  neque  eunidem  fe- 
cundum  Confulatum  Antonini  defignatum  intel- 
lexiffe  ,  neque  harum  adoptiontim  tempus  retfe 
collocafle.  Anno  enim  139.  num.  1.  tradit  i£- 
I'um  Verum  Carfarem  fecundum  Confulatum  Ka- 
lendis  Januariis  ejttfdem  anni  aufpicaturuni ,  diem 
obijlfe :  eodemque  anno ,  qui  fecundum  reclam 
Chronologiam  tanttim  eft  137.  Antoninum  ado- 
ptaturn  fuifle ,  ea  Iege ,  ttt  Lticium ,  &  Marcum 
ipfe  adoptaret:  tum  anno  fequenti  140.  num. 
j.  refert ,  Camerino ,  &  Magno  Cofl.  ordinariis, 
Antoninum  Pium  honorarium  Confulatum  adiif- 
fe  ,  auclumque  infuper  Tribunifa  Poteftate  ,  Ha- 
driano  demortuo  fuccefliffe.  Camerinus  &  Ma- 
gnus  anno  138.  Confules  ordinarii  fuere  :  Sed 
quia  Earonius  Eram  Chriftianam  biennio  ante- 
vertit,  hunc  annum  140.  vocat.  Verum  valde_9 
fallitur  tam  in  /Elii  morte  ,  quam  in  his  adoptio- 
nibtts  confignand>s  ,  &  fecundo  Confulatu  An- 
tonini  explicando .  Primum  Confulatum  geflit 
-Elius  anno  136.  qui  Baronio  eft  138.  cuius  an- 
ni  initio  nondum  Caefar  erat ,  ut  colligitur  ex 
Dione  in  'ndice  Ccnfulari ,  &  ex  duabus  In- 
fcriptionibus ,  quae  extant  apud  Onttphrium  lib. 
a.  Faftorum  pag.  1x3.  qua?  eodem  anno  dedica- 
tae  funt ,  in  quibus ,  ficuti  &  apud  Dionem , 
iEIius  dicitur  tantum  Cof.  non  vero  Caefar. 
Qtto  tamen  titulo  cohoneftatus  in  iis  fuiffet,  fi 
Kalendis  Januariis ,  quibus  Conful  cum  Pompe- 
jano  proceflit ,  jam  eam  dignitatem  adeptus  fuif- 
iet.  Imo  ipfemet  iElius  eodem  anno  136.  Epi- 
ftolam  fcripfit ,  quatn  Kirchmannus  lib.  3.  de  fu- 
neribus  Romanorum  pag.  44.  affert ,  ctijus  ini- 
tio  fe  Caefarem  ,  &  in  fine  Confttlem ;  fed  fine 
Caefaris  titttlo  appellat, 
JElius  .  Cttfar . 
Duobur.  lib.  5a.nna.ri, 
Quintiliani ,  falutem 
Js  eft  titukts  Epiftola? ,  qus  his  verbis   conclu- 

ditur . 
T>ata .    XIII.  KaJ.  Julias  in  hortis 
Statilid  Maxima. 
Cejonio  Commodo    & 
Civica    Pompeiono   Cvff. 

Qua  ex  Infcriptione  patet  erraffe  Petavium_ 
in  Chronico ,  quando  fcripfit  -Elium  anno  137. 
fatflum  effe  Carfarem  ,  cuni  duodecimo  Kalen- 
das  Julias  anni  fuperioris  jam  Czefar  effet ;  qui 
tamen  ,  ctim  in  Ccnfulatu  fuo  exprimendo  ( vo- 
cabatur  enim  Cejcnius  Commodus )  fe  Caefarem 
.non  appellet ,  liquet  Kalendis  Janttariis  anni  136. 
quibus  Conful  proceflit ,  nondum  fuiffe  Caefa. 
rem  .  Spartianus  in  -Elio  cap.  3.  dicit  -EliurrL. 
adoptatum  Pannoniis  ducem  fuiffe  impofitum , 
Laziufque  lib.  1.  Comment.  Reipubl.  Rom.  cap. 
6.  refert  infcriptionem ,  quam  Taurini  in  Hun- 
garia  ,  Pannoniae  fuperioris  traclu  extare  dicit, 

HADRIANO  AUG.  P. 
P.  T  R  I  B.  P  O  T.  XXI. 
C  O  S.  III.  I  M  P.  II. 
LELIUS  C.ES.  FIL. 
T  R  I  B.  P  O  T.  C  O  S. 
PR.  PROCOS.  VIVIR 
SACRIS  F  A  C  I .  VII. 

Dedicata  eft  haec  Epigraphe  anno  Chrifti  137. 
poft  tertiitm  Iduum  Augufti ,  quo  Hadrianus 
Tribunitiam  Poteftatem  XXI.  iniit .  Quare  er- 
tat  Barcnius  ,  quando  fcribit  Kalendis  Janua- 
riis  ejufdem  anni ,  dum  fecundum  Confulatum— 
aufpicaturus  effet ,  obiiffe  ,  cum  eodem  anno 
menfe  Atigufto ,  poft  qttem  hanc  infcriptionem 
dadicavit  ,  adhuc  in  vivis  effet .  Unde  cum  ex 
Spartiano  in  Hadriano  cap.--.  ipfis  Kalendis  Ja- 
nuariis  perierit  ,  nec  gratias  quidem  in  Senatu 
agere  potuerit  Hodriano  de  odoptione ,  fequitur 
iElium  Kalendis  Januariis  anni  138.  demorttuim; 
ueque  Antonini  adoptionem  ante  hunc  ftnjlKuX- 
Apporatur  in  Saronium 


factam  fuiffe,  cum  non  nifi  poft  mortem  SXX\ 
Antoninus  adoptatus  fit ,  &  gratiarum  acliones 
quas  iEIius  reddere  non  potuit ,  efTent  de  ejus 
adoptione  ,  non  \rro  de  fecundo  ejus  Confulatu , 
quod  Baronio  errandi  caufa  fuit ;  qui  etiarn_ 
non  advertit ,  deputatos  Imperio  non  Confules 
honorari'S,  fed  ordinarios  defignari  folitos  fuif- 
fe ;  quod  quidem  de  iElio  idem  Spartianus  Io- 
co  laudato  docet :  6*  quitt  erat  deputatus  Impe- 
rio  ,  iterum  Conful  deputatur  efl  .  Sed  de  Con- 
fijlibus  honorariis  infra  fermo  erit  . 


CAPUT    QJUARTUM. 

Uadrianut   mortuus  efl    iti  fecunio   Cotf 
fulatu  Antotttnt   tantum   dejigttato  .  " 

CiEfarum  &  Auguftorum  Confulatus  defigna- 
ti  errorum  feminarium  fuere  ,  quod  nos 
permovit  ut  de  his  accuratitis  ageremus  .  Exi- 
ftimavit  Norifius  Differtatione  de  Votis  decen- 
nalibus  ,    cap.  3.  uti    jam    infinuavimus  ,    Ha 


I. 

Annus 

mortir 

Hadriani 

Infcriptio- 


ILrtUUUD      ,  _,ip.       5.        UIL        Jrtlll         IllllllU.lVUliUa      ,        ilrt."  '  7 

drianum  Imperatorem  ,  in  fecundo  Confulatu  ne  *ro 
ordinario  Antonini,  anno  nempe  Chrifti  139.  us* 
natura:  debitum  folviffe,  quod  Capitolinus  loco 
capite  praccedenti  laudato,  illud  indicare  videa- 
tur.  At  hunc  Auclorem  ,  de  Confulattt  Anto- 
nini  defignato  tantttm ,  intelligendum  annus  e- 
rhortualis  Hadriani  magis  confirmat :  eum  enim 
anno  138.  demortuum  plane  certum;  &  tamen 
Antoninus  non  nifi  anno  fequenti  Confulatum_ 
fecundttm  geflit .  Egregfa  eft  hanc  in  rem  In- 
fcriptio  apud  Onuphrium  lib.i.  Faftorum  pagina 
214. 

IMP.    CJESARI 
DIVI.    HADRIANI 
AUG.     FILIO.    DIVI 
TRAJANI.     PARTHICI 
NEP.     DIVI.     NERV-Il 
PRONEPOTI.    TITO 
ALIO,     HADRIANO 
ANTONINO.     AUG.    P  I  O 
T  R  I  B.     P  O  T.    C  O  S.    D  E  S.    II. 

S  C  R  I  B  JE 
ARMAMENTARI 

Dedicata  eft  Infcriptio  poft  fextum  diem_ 
Iduum  Juliarum  quo  Hadrianus  obiit ;  cum  in_, 
ea  Divur  nuncupetur  ,  quod  de  Imperatore  vi- 
vente ,  nondttmque  confecrato  dici  non  pomif- 
fet;  &  prseterea  Antoninus  Pius  in  ea  vocetur 
Augufttts ,  quod  nomen  ante  Hadriani  mortem 
confecutus  non  eft ,  ideoqtte  anno  Chrifti  138. 
dicitur  in  eadem  Antoninus  Conful  defignatus 
II.  quem  fecundum  Confulatum  cum  anno  tan- 
tttm  139.  geflerit  ,  fequitur  eum  anno  antece- 
denti  Confulem  II.  defignatum  fuifle  ,  &  ante 
adeptum  Confulatum  illum  fecundum  ordinarium 
Hadrianum  mortuum  effe. 

Idem  colligitur   ex    tribus  Numifmatis,  quae        ir. 
apud   Goltzium    extant.    In   uno  legitur:  IMP.  Nummir 
T.  _EL.    CiESAR    ANTONINUS   TRIB.    POT.  etiam  pro- 
DES.  TT7  Cufum  illud  ante  Hadriani  mortem  ,  batur. 
cum  in  eo   Antoninus  non    vocetur   Auguftus, 
fed    tantum    Imperator ,   quod   nomen   Imperii 
Collegis ,   qualis    erat  Antoninus ,   attributum- 
fuifle  ,  hic   ntimmus  oftendit  ,  non  minus  quam 
alius  a  Carolo    Patino   viro    clariffimo  relatus, 
qui  in  una  fuperficie  Hadriani'  iniaginem  cum_ 
his  verbis  prxfert:  HADRIANUS  AUGUSTUS, 
in  altera  vero  Antoninum  cum  Imperatoris   ti- 
tulo  :  IMP.  T.  .ELIUS .   Ex    his  nummis  colli- 
gitur  anno  138.  Antoninum  non   tantum   Catfa- 
rem  ,  fed  &  Imperatorem ,  ac  Confulem  II.  de- 
fignatum ,  ipfo  adhuc   vivente  Hadriano  ,  diilum 
fuifle  ,  fed  ex  aliis  dHobus ,  in  quibus  Antoninus 
B  z  ap^ 


II 


DifTertatio  Hypatica, 


appellarur :  IMP.  T.  /EL.  CJES.  HADRI.  AN- 

TONINUS   AUG.  PIUS    P.   M.  TR.    P.  COS. 

DES.  7l7  Hadrianum  anno    138.   mortuum  fuifle 

plane  evineitur :   cum  enim    in   utroque  Antoni- 

rius  dicatur  Conful  defignarus   II.  liquet  percuf- 

fos  efle   ante  annum    139.   quo    Confulatum  fe- 

cundum  gefllr;  &  pranerea  cum  in  iis  Auguftus 

vocetur ,  certum  eft  ante  prarfatum  annum  139. 

Hadrianum  e  vivis  excefSfle. 

Itt.  Infcriptionibus ,  &  mimmis ,  Scriptores   Grar- 

Gr&cornm     ci  confentiunt ,   inter  quos  Dio  narrata  Hadria- 

hifloriro-      ni  morte  ait  :Vixtt  annos  fexzginta  duot ,  menfet 

rum   au-      quinque  ,  diet  novemdecim  .  Kegnavit  atutot  viginti 

cloritxte      menfes  undecim  .  Natus  erat  ex  Spartiano   in  ejus 

confirma-      vita    Nouo    Kalendas    Eebruarias  ,    Vefpafiano  fe- 

tur .  fties ,   &  Titc  quinquies  Cojf.  anno   nempe  Erae 

Chriftiana:    fepruagefimo  fexto  ,  a  quo    anno  &. 

die ,  quo  etiam  Natale  ejus    cjoniipnatur  in    ve- 

teri  Kalendario  a  Petro  Lambecio  in  Bibliotheca 

Carfarea ,  ad  diem  fextum  Iduum    Juliarum   an- 

ni  Chrifti    138.  interjiciuntur  anni ,  menfes ,  ac 

dies  ,   quos  Hadrianum  vixifie  Dio  refrt .    Cui 

profeclo  in  iis  prarfertim    quae  ad     Hadrianum_ 

fpedant  magna  fides  habenda  ,    cum    initio  ejuf- 

dem  vitae  fcribat:  Apronianus  pater    meus  ,    qui 

Cilicis  pr&fuit  ,   quique  res  ejus    (Hadriani  nem- 

pe  )  cmnes  certo  cognovit  ,  mihi  fingula  recenfuit. 

Chrvferus  quoque  Marci  Aurelii  libertus   ac  No- 

menclator  ,  qui  in  annum  Chrifti  180.   quo  pa- 

tronus  ipfius  obiit   opufculum  fuum  deduxir :  di- 

cit  Kadrianum  imperafle  annos    XXI.  menfes  X. 

dies  XXVIII.  Idem   habet    Clemens    Akxandri- 

nus  lib.  primo  trromarum,    in  qtio  '&   ait:  a_- 

David  ufque  ad  fecundum    annum  .  Vefpafiani  M. 

CLXXIX.   deinde  ab    eo   ufque    ad    dccimum   an~ 

vum  Antonini  ,   anni  LXXVII,     Incipit  Clemens 

Imperium  Vefpafiani  a  die  ti-rtia  Julii ,  quo  Ju- 

daicus  exercitus  aj.ud  ipfum  mravit ,    ut   docet 

Tacitus    iibro  fecundo  hif.oriarum ,    licet  Scri- 

ptores  Latini    Natale  e;i:s  a  Kalendis  Juliis  ,  uti 

notum  eft  ,  deducant ;    incipit  verQ    ejus   ftnnos 

n   ft  cundo  illius   Imperii ,   quo  Hierofolyma   ca- 

pta  ,   anno  nempe    Chrifti   fepruagefimo ,  a    quo 

ad  annum  centefimum  quacragefimum  feptimum , 

tertiumque  Julii  diem  ,  anni  funt  integri  feptua- 

ginta  feptem  ,  dieque  decima  Julii    decimus  An- 

tonini    Pii  annus  inchoatur  ,   fi    Hadrianus  anno 

13&.  obierit;  contra  vero   annus    tantum  ncnus, 

i\    frqutnti   vivere    defierit  ,   ipfeque  Antc  ninus 

Imperium  inierit .    Scaliger    in    Animadverfioni- 

bus  Eufebianis  dicit  fe  annum    unum  minus  in- 

venire ,  quia   ncn  obfervat  Clemenrem  ,  qui    mos 

multoruro  Antiquortim  eft,  ultimum   rerminum, 

decimum    nempe  Anronini  annum    excludere_» . 

Explodendi    iraque  errcres   duo    circa    Hadriani 

Imperium  .  Primus ,   qui  Scaligeri    in    Libris  de 

Emendarione    temporum  ■  eft  ,     Hadriani  Impe- 

rium  anno   Chrifti    cenrefimo  decimo  fexro  au- 

fpicarur:  alter  vero   recte  quidem  e'us    initium 

collocat ,  fed  ejus  mortem  in  annum  centefimum 

tricefimum  nonum  perperam  difFert ,    quarum_. 

opinionum  fundamenta  hic  a  nobis  penitus  ever- 

ttnda  ,   ne  Hadrianei  Imperii  initium  &    finis , 

<juse  duo  cerrilTima  ,  amplius   in    controverfiam_ 

vocenrur . 

IV.  Oppcnunr  qui  communi  fententiar  adverfantur  , 

Error  Scriptores  Latinos  hiftoriae  Auguftar  ,  qui  annos 

Spartiani    viginti  duos  Hadrano  attribuunt,  quod  efle  non 

in  annis     poteft  ,  nifi  is  anno  centefimo  decimo  fexto  im- 

■uits. ,  &    perare  caeperit  ,  aut  faltem  in  fecundo  Confula- 

Imperii       ru  ordinario  Antonini  Pii  obierir .  Sparrianus   e- 

Hadrimi.  nim  ,  qui  Hadriani  viram   m  lirteras    mifit  cap. 

*J.  air:   Imperavil  annis  XXI.  menfibut   XI.  Vi- 

clor  Schori  :  intcriit    ar.no  Imperii   ahfque   menfe 

•vicefimo  fecundo .   Viflor   in  Epitome :  imperavit 

annis    XXII.  Eutropius  lib.   8.  Obiit  fexagenario 

major  anno  XXI.  menfe  X.    die  XXIX.    Scalige- 

ro    has  auclorirates  objicienti  Petavius  Iib.    n. 

de  doflxina  Temporum  capite  21.  aliud  non  re. 


fpondet  :  neque  Spartiano  licet  afientiri ,  qui  cum 
Eutropio  annos  XXI.  menfes  XI.  numerat ,  a/ioquin 
mortem  Hadriani  in  annum  CbriUi  139.  prorogare 
necefie  Jit .  Sed  harc  refponfio  ,  qua?  Scaligeri  fen- 
tentix  non  obeft  ,  Norifio  favet .  Quare  folutio 
afferenda,  quar  utriufque  opinionem  his  auclo- 
ritatibus  male  inniti  oftendat .  Spartianus  iraque , 
cum  ad  morrem  Hadriani  venrum  ,  fcribir :  vixit 
annis  LXXII.  menfibus  V.  diebus  XVII.  Imperavit 
annis  XXI.  menfibus  XI.  Narus  erar  Hadrianus, 
ut  jam  a  nobis  oftenfum  ex  ipfomet  etiam  Spar- 
tiano  nono  Kalendas  Februarii  anni  Chrifti  fe- 
ptuagefimi  fexti .  Quare  fi  vera  funt  quae  Spar- 
tianus  fcribit ,  mortuus  eft  Hadrianus  ,  non  an- 
no  138.  aut  .139.  fed  148.  quod  nullus  dixerit. 
Sicul  igitur  locus  ille  in  annis  vita:  Hadriani 
mendofus ,  ita  &  in  annis  ejus  Imperii.  Si  de- 
cem  ex  annis  vita: ,  &  unum  ex  annis  Imperii 
demas ,  re<3e  Spartianus  Hadriani  annos  nume- 
rayrit  ,  aliter  vel  librarius  erravit ,  vel  ipfe 
pugnantia  fcripfit . 

Quoad   menfes  .  alio  modo  a  Dione ,   alio  mo-  y 

do  a  Spartiano  hic    numerantur.  Is   eos  putat  a  EjuUem 
die  vigefimo  quarto  Januarii  ,  cum  quo  concur-  spartiani 
rit    nonus    Kalerdas  Fcbruarii ,  ad  diem  vicefi-  error  f9 
mum    quartum  Junii ,  quo  quinque    menfes  qui-  annis  Se* 
bus  fupra  annos  fexaginta  duos  Hadrianus   vixit,  wr/-  # 
abfolvuntur  ,  ac  dies  quibus    fupra  menfes  quin- 
que  vixir ,  incipiunr .  Ab  eo  enim  ad  decimum_ 
Julii  ejufdem    lmperarcris  emorrualem  ,  dies  funt 
feptemdecim  ,  ultimo  rermino  exdufo  .  Dio  vero 
eofdem  menfes  niore    Romano  numerar ,   a   die_» 
nempe  nono  Kalendarum  Februarii  ad  nonum  Ka- 
lendas  Junii  ,  qui  incidit  ncn  in  diem  vicefimum 
quartum  ,  ied  tantum  in  diem   vicefimum  tertium 
menfis  Junii  ,   a  quo  die  ad  decimum  Julii  ,  in- 
clufo  utroque  termino ,  dies   funt    noverrdecim . 
Utraque   numerandi  ratio  in  legendis   Scripttri- 
bus   Antiquis  pra:  oculis  habenda  .   Non    difpari 
rntione  in  Severi  Augufti  annis  numerandis    pec- 
cavit  idem   Sparrianus ,  qui  ejus  Narale  confignat 
fexto  hlus  AprHes  Erucio  Claro  bis  ,  &  Severo  Con- 
fulibus ,  anno  nempe  Chrifti   146.  &  quidem  re- 
Cte   quoad  Confules :  fed  quoad   diem  erratum_. 
tam  ab  eo  ,  quam  a  Dione ,  qui  in  fine   vitar  Se- 
veri  fcribit  eum  tertio  idus    Apriles  natum  efle  . 
Nam  ex   vereri    Kalendario   Lambeciano    conftat 
Natale  Severi  die   quarto    Idus    ejufdem    menfis 
Aprilis  contigifTe .  Prarterea  Spartianus  fcribit  Se- 
verum  vixifTe  annos  ocluaginta  novem  ,  quod  ta- 
men  prorfus  falfum  ,  obiit   enim    anno    Chrifti 
lii.  pridie    nonas   Februarias  ,    ut   habet    Dio, 
Ab  anno  autem  146.  quartoque   Idus     Apriles  , 
ad    annum    m.    ac    pridie    nonas  Februarias , 
funr  ranrum  anni  fexaginra  quaruor  ,  menfes  no- 
vem  ,  dies  viginri  quinque  .  Unde  erravir   &  Dio 
quando  de  Severo  fcripfir :   vixit  annos  fexagin- 
ta  quinque  ,  mcnfes    ncvem  ,    dies  vigwtiquinque  . 
Erat    enim  natus  tertio  idus    Aprilis .    SiquidertL. 
annum  plus  numerat ,  &  Severi  Natalem  diem  , 
uti  diximus ,  male  collocat .  Ex  quibus  Sparti*. 
num  in   annis  Imperatcrum  numerandis  non  fe- 
mel  lapfum  efle  conftat .  Nec  Eutropius ,  &  uter- 
que  Vidfor  ,  etiam  quando  idem    communi  con- 
fenfu  fcribunt ,  eo  accuratiores ;  quod    non  tan- 
tum  in  Hadriano  ,   fed  &  in  Heliogabalo  patet, 
qui  licet  prope  quadriennium  imperarit,  feu  ut 
Dio  ccinputat ,  annos  tres ,  menfes  nvvem  ,  &   dies 
quatuor ,   nihilominus  Viclor  Schotri  air :  trirefi- 
mo  regni  menfe    cpprcffus  f/?.AureIius    Viclor  in 
Epitome  :   imperavit   biennio  ,     &    menfibus  otlo  . 
Quod  &  Eutropius  habet .    Opponitur   prarterea 
contra  communem  fententiam  ha:c  Infcriptio  Ha- 
driano  in  Tranflylvania    dicata  qua:   a   Grutero 
pag.  151.  &    Lazio  lib.3.Comment.   Reip.  Rom. 
cap.16.  refertur . 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


L.  ANNIO  FABJANO  III    VIRO  CAPITAL.  TRIB.  LEG.  II. 
AUG.    QJJ^BSTORI.    TURBANTIUM   TRIB.    PLEBIS 
PR^TORIS    CURATORI    V I M   LATIN^E    IMP.   CJES. 
DIVI    TRAJANI    PARTH.    FIL.    DIVI    NERVvE 
NEPOTIS.    TRAJANI    HADRIANI    AUG.  PONT.    MAX. 
TRIB.    POT.   XXII.    IMP.    II.   COS.   III. 


*3 


VI.  Hanc  infcriptionem   magnam    fpeciem   habere 

Explicatur  fatendum  eft ;  nihil  enim  ad    Imperatorum    an- 

Infcriptio,  nos  firmandos  validius  quam  Tribunitia  Poteftaj 

in  qua  an-  in  eorum  nummis ,   &    Epigrammatis  exprefla  , 

ni   XXII.  qua?  eos  exhibet;  cum  facilius  a  fcriptoribus  vel 

lmptrii       librariis  qtiam  a  cuforibus ,  vel  fculpteribuser- 

Hadriano     rari  potuerit :  at  aliquas    Infcriptiones  ac  num- 

tnbuun-      mos  pfeudographos  reperiri ,  inter  erudtos  con- 

tur ,  flat,  quibus  fi  fides  adhiberetur ,    tota    Impeta. 

torum  perverteretur  hiftoria ,  &  qua?  certiflima, 

falfa  haberentur .    Prafata   tamen    Epigraphe  ex 

alio  capite  rejicienda.    Hadrianus  in    "campania 

iongiflime  a  Tranffylvania  difflta ,    die    decima^. 

Julii  anni  Chrifti  n8  obiit:  die  decima  vero  men- 

fis  fequentis  Tribunitiagi   poteflatem  XXII.  ini- 

lurus  erat  .  Quare  Infcripti ri  ante  decimum  diem 

Augufti  illius   anni  exarata ,   eoque  adveniente  , 

antequam  de  morte  Hadriani  in   Tranffylvaniam 

nuntium    perveniflet,    dedicata.   Cum    enim    in 

Antonino  ,  qui  jam  ,  uti  Collega  Imoerii ,  Prin- 

cipatum  obtinebat ,  &  propter  Fadriani  infirmi- 

fttem  3  gmnia  adminiftrabat ,  certa    fucceffio  ef- 


fet  ,  mors  illa  tardius  nunciata,  &  poftquam.» 
relata  ,  lapis  qui  confringi  debuerat  ,  integer  re- 
liclus  eft ,  &  in  Eruditorum  ofFendiculum  ad  no- 
flra  ufque  temp^ra  perfeveravit . 

Ha?c  noftra  folutio  confirmatur  ex  fimili  quam        VII. 
Henricus  Norifius  diff  rtar.  de  Numifmate   Lici-  Infcriptio 
nii  cap.  4.  afTert ,  ubi  ex  Grutero  pag.  184.  In-  verx  ■   •'• 
fcriptionem  recitat  ,  in  qua  Ovinius  Gallicanus ,  cet  rum 
qui    anno     317.  Ccnful  ordinarius  fuit.  dicitur  ^'floria. 
tantum  PrxfeClus  Urhi;   quem  Magiftratum  ciirn^  non  <«nve- 
anno  316.  ut  ex  Indice  l  rafedorum  Urbi  patet  oiau, 
geflerit,  videtur  colligendum  eam     nfcriptionem 
dicatam     fuiffe    eodem    anno  316-  cum   fi  anno 
fequenti  id  contigiffet ,  ejus  Confulatus  in    ea- 
appareret  ;    erat  enim    dignitas   infra  Imperato- 
riam   omnium    maxima ,    qua?  in    virornm  iJlu- 
ftrium  Epigraphis  omitti  non  folebat  :  cum  vero 
in  ea  Crifpus ,  Conftantini   Magni  filius  ,    Caefar 
appelletur ,  fi  Infcriptio  vera  fit ,  fequitur  Crif- 
pum  ante  annum  317.    Cafarem    nuncupatum.. 
fuiffe ,  quod  tamen  falfum  effe  conftat  .  Ad  ma- 
jorem  claritatem  eam  Infcriptionem  exhibeo . 


FLAVIO.    VALERIO.    CRISPO. 
NOBILISSIMO.    C  iE  S.    FILIO, 

CONSTANTINI.     MAXIMI. 
A  D  Q_U  E  .     INVICTI.    SEMPER.    AU.  G. 
ET     NEPOTI.     DIVI.     CONSTANTI. 
OVlfluS.    GALLICANUS.    V.   C. 
PRIF.    URB.    ET     JUDEX.    SACRARUM. 

COGNITIONUM.     DEVOTUS. 
N.    M.    Q.     E  J  U  S. 


Sed  idem  Norifius  ex  Libello  de  Prafeflis  Ur- 
bi  rem  totam  aperit.  Gallicanus ,  ut  ibidem  pa- 
tet ,  defignatus  fitit  Pra?fec1us  Urbi  anno  315. 
pridie  Nonas  Augufti  ;  anno  317.  fuccefforem 
accepit  Septimium  Eaffum  Idibus  Maii .  Quare 
eodem  anno  Kalendis  Martiis  ,  quibus  Crifpus 
nuncupatus  Ca?far,  Gallicanus  Prafeclus  Urbi  e- 
rat,  quemadmodum  in  illa  Jnfcriptione  legitur; 
qui  Umnn  in  ea  Conful  non  nominatur.  quia 
priore  parte  illius  anni  nondum  ab  Auguftis  Con- 
ftantino  &  Licinio ,  rrdinarii  Confules  defignati 
fuerant;  in  eo  enim  Libello  de  Prafedis  habe- 
tur;  Confules  quos  juflerint  DD.  NN.  Augufli . 
ex  die  XIII.  Kal.  Martii  Callicano  &  Baffo  .  Gal- 
licanus  jjriufqunm  delati  Magiftratus  nuntium  ac- 
ciperet,  Infcriptionem  illam  in  Iapide  fculpendam 
curaverat  ut  eadem   Kalendis   Martii   die  Natali 


Crifpi  Ca?faris ,  in  hujus  honorem  publico  Ioco 
dicaretur.  Degebat  id  temporis  Conflantinus  in 
Dacia  apud  Serdicam  ubi  die  it>.  Aprilis  dedit 
L.  6,  ad  L.  Tul.  de  vi  publica  Ctd.  fufl. Quare  cum 
die  XIIJ.Kalendas  Martias  Gallicanum  Confulem 
defignayerit  ac  publicaverit .  is  poft  dicatum  Cri- 
fpo  Epigramma  ,  fui  Confulatus  nuntium  acce- 
pit .  lta  docle  Norifius  prafatam  Infcriptionem 
communem  opinionem  non  infringere  oftendit. 
Quod  non  tantum  veriflimum  eft ,  fed  praeterea 
ex  utriufque  Epigraphis  dedicatione  colligitur  & 
locorum  diftantiam ,  &  novitatum  igoorartiam 
non  raro  in  caufa  fuiffe  ,  ut  in  Infcriptionibus 
quadam  aliquando  legantur ,  qus  cum  hiftoria 
non  conveniunt . 

Denique    ha?c  opponitur  Infcriptio   quaj  apud 
Onuphnum  ,  Gruterum  ,  aliofque  extat  . 


IMP.   CiESARI.    DIVI.   TRAIANI.    PARTHICI.  FILIO.    Diyi, 
NERVJE.     NEPOTI.     T  R_A  IANO.    HADRIANO    AUG.     PONT. 
MAX.    TRIB.     POT.    XxU.    I  M  P.     COS.     TTl.    P.    P.  ET 

DIViE.     SABIN^.     IMP.     CiES.    T.    ^LIUS.    HADRIANUS. 
ANTONINUS.    AUG.    PIUS.    PONT.    M  A  X.    T  R I B.    POT.    II. 
COS.    DES.     III.    P.     P.    IMP.    II.     PARENTIBUS.    SUIS. 


VIII. 

Infcriptio 
Hadriani 
mendofa , 


Haec  Epigraphe  anno  Chrifti  139.  quo  Antoni- 
nus  Tribunitiam  Poteftatem  fecundam  iniit ,  exa- 
rata  ,  fed  uti  exiftimo  ,  neglecla ,  rejetfaque  fuit, 
quod  Sculptor  in  ea  dupliciter  erraffet .  Primo 
in  nomine  Divi  ,  quod  Hadriano  prarponi  debe- 
bat ,  omittendo.  Certe  in  omnibus  Infcriptio- 
nibus  Antonini  Pii ,  in  quibus  is  dicitur  filius 
Hadriani ,  prarponitur  nomen  Divi ,  quod  in  pra?- 
fata  Infcriptione  eo  minus  pratermittendum  vr- 
debatur,  quod  in  eadem  ,  Sabina?  Hadriani  uxo- 
ri  illud  tribuatur  ;  nam  Hadrianum  confecratum 
fuiffe ,  ac  inter  Deos  relatum  ,  Numifmata ,  & 
hjftorise  Augufta?  Scriptores  inditbitatum  reddunt, 


Secundo  in  Tribunitia  Poteftate  XXII.  Ioco  XXI. 
fculpenda .  Onuphrius  lib.  x.  Faftorum  ait  Epi- 
taphium  illud  Sepulcro  Hadriani  fuiffe  appofi- 
tum  ,  fed  unde  id  accepit?  Longe  probabilius 
rejecium  fuiffe  ,  aliudque  loco  ejus  fculptu^m , 
quod  ad  nos  non  pervenit.  Gruterus  ait  Romoe 
in  Burgo  in  domo  Cardinalis  Parifini  prarfatum 
Epitaphium  legi ,  ac  putari  olim  infcriptum  fuif- 
fe  moli  Hadriani  Imperatoris  ,  fed  vana  conie- 
clura.  Denique  idem  Onuphrius  loco  Trib.  Pot. 
XXII.  fcribit  Trib.  Pot.  XXI.  nulla  correitionis 
fuse  ,  quod  &  ei  familiare  ,  mentione  fafla  .  Qyod 
fi  vins   eruditis  liceret ,  quilibet  fuo  fenfu  Au- 

clores 


*4 


Diffeitatio  Hypatica, 


IX. 

LoCUS 

Spartiani 
«■  Cafau- 
bono  non 


ctores  &  infcriptiones  corrumperet,  nihiIque_-> 
certum  in  hiftcria  effet .  Eandem  Jnfcriptionem 
cum  Tribunitia  Poteftate  XXI.  inter  fuos  num- 
uios  retulit  GoItz,ius ,  non  advertens  Onu- 
phrium  eam  mutilalTe ,  nequc  ut  extabat  ,  re- 
tulifle . 

Cum  itaque  Sententia ,  quae  annos  XXII.  Ha- 
driano  Imperatori   tribuit,    tam  infirma   habeat 
fundamenta ,  neque  fuftineri  poflit  ,  niii  quis  cum 
Scaligero  Domitiani  Imperatoris   mortem  in  an- 
uum  Chrifti  95.  retrahat ,  aut  Auguftei  Antoni- 
inttlkttut.  ni  Pii  Imperii  initium  in  annum  139.    differat, 
quae  duo  per  ea   tempora  totam   conveliunt    hi- 
ftoriam ,  prorfus  eft  rejicienda ,  ac  pro  certo  ha- 
bendum  ,  Hadrianum  in  fecundo  Confulatu  An- 
tonini  tantum  deiignato  mortuum  fuifle  ,  &  an- 
no  117.  Imperium  aufpicatum   efle.  Hoc   fi  Ca- 
faubonus  intellexiffet ,  haec  Spartiani  de  Hadria- 
no  verba  cap.   x6.  ejus  vitae:  tiataH  fuo  u/timo, 
cunt  Antoninum  commendaret ,  (    nempe    Hadria- 
II US   )   prstexta  fponte  delapfa    caput    ei    operuit  , 
ron   ita  interpretatus  fuiflet,  cum  vota  pro  An- 
tonino  recens    tn  filium    adoptato    nuncuparet ; 
hax  enim    explicatio  nullo    modo  fubfiftere  po- 
teft .   Natus  eft  Hadrianus    die  vigefima  quarta_. 
Januarii ,  ac  die  decima  Augufti   Imperium    fu- 
fcepit ;  dies  tamen    Natalis  Imperii  ejus  decimus 
quartus    fuit;  quod    eodem  excefliis  Trajani   ei 
riunciatus  fuiflet  ,  ut  teftis  eft  Spartianus  in  Ha- 
driano .  Sed  de  quocumque  Natali  loquatur  Qi- 
faubonus ,  perperam  fupponit  aut  Hadrianum  in 
fecundo    Confulatu    ordinario    Antonini  demor- 
tuum,  aut  hunc  anno  137.  fuifle    adoptatum .  Si 
enim  de  gtnuino  ,  fequitur  Hadrianum  annoi37. 
Antoninum  adoptafle  ,  ac  .38.  die  vicefima  quar- 
ta  Januarn  yota  pro    illo  nuncupalle.  Si  de  fe- 
cundo  Natali    Joquitur ,  vota  illa  ,  die  undecima 
Augufti  anni   138.  fufcepta,  ac  Hadrianus  anno 
fequenti  vita   funclus ;  cum  certum  fit  diem  ejus 
emcrtual^m  decimum  menfis  Julii  fuifle .   Et  vi- 
detur  Cafaubonus    de  Natali   Imperii   intelligen- 
dus  ,  cum    Antoninum    recens  adoptatum   fuifle 
fcribat.  Harc  itaque  vera  horum  verbortim  inter- 
pretatio  .    Hadrianus    poft  _Elii  Veri    mortem  , 
diu  anceps  quid  facsret    Antoninum  adoptavit ,  a- 
it  Spartianus  in  JElio  Vero  cap.  C  cui  Capito- 
linus  in  Antonino  Pio  cap.  4.fuffragatur  dicens: 
Ergo  eum   cum  Hadrianus  adoptare  fe  velle  publi- 
cajjet  ,    acceptum    efl  fpatium    deliberandi  u  rum 
arrogari  ab    Hadriano    -vellet  .    Antonini    adoptio 
die  vicefima  quinta  Februarii  anni   Chrifti   138. 
peracla .  Quare  cum   Natale  genuinum  Hadrianus 
die  vicefima  quarta  Januarii  celebraret ,  Antoni- 
num  ,  queni    jam  adoptare  deftinarat ,   non  vero 
quem  jam  adoptarat ,  ut  perperam  interpretatur 
Cafaubonus ,  commendavit ,    ipfeque  decima  Ju- 
lii  die  ejufdem  anni  in  fata  conceflit . 

Denique  idem  fecundus  Antonini  Confulatus 
defignatus  Carolum  Patinum  Numifmatum  do- 
clrina  valde  excultum  decepifle  videtur.  AfFert 
hic  in  nummis  Hadriani ,  tabulam  ,  quar  ^Egy- 
ptiorum  ac  Graxorum  vota  pro  Imperatoribus 
fieri  folita  in  Numifmatis  exhibet ;  inter  quse  u- 
num  eft,  in  quo  Deo  Providentia  ftans  reprae- 
fentatur  cum  his  verbis  ac  litteris  Grxcis  7tpovo!a 
K.  B.  qua:  fic  vertit  Patinus :  Providentia.  XXII. 
annumque  Hadriani  vicefimum  fecundum  fignifi- 
cari  dicit.  At  fallitur  ,  licet  enim  literis  Graci 
numeros  explicent ,  duaeque  iilse  ,  quando  inter-' 
jeclo  punclo  non  dividtintur  ,  viginti  duo  figni- 
ficent :  quando  tamen  illud  interjicitur  ,  quod  & 
in  numeris ,  quibus  utimur ,  etiam  accidit ,  ea: 
«on  idem  fignificatum  habent .  Quod  &  videre 
eft  apud  Triftanum ,  ubi  variis  in  nummis  vj. 
funtur  dux  litterae  Grarca;  ,  qua;  ob  punflum_ 
interjedlum  eamdem  fignificationem  non  habent  , 
s.c  fi  illud  abeffet .  Ex  porro  Utterae  K.  B.  fi- 
gnificare  videntur  nummum  illum  percufllim  efle 
anno  fecundo  Hadriani  Kartagine,  vcl  in  aliqua 


X. 

Hummus 

Hadriani 
■1  Patino 
non  intel- 
hcltei. 


alia  urbe  ,  cujus  nomen  incipiat  ab  eadem  Lit- 
tera  K.  Et  ha?c  fatis  de  Confulibus  defignatis , 
qui  in  Nummis  Latinis  fsepe  ,  in  Graecis  vero 
numquam  apparent . 


C  A  P  U  T    Q^U  I  N  T  U  M. 

&e  foffeftis  Cafarum  &  Auguftorum  Cou- 
fulatibus  • 

Llcet  Augufti  &  Caefares  Confules  ordinarii 
ut  plurimum  procederent ;  quod  id  Confu- 
latus  genus  nobilius  effet,  ac  quidquid  toto  an- 
no  memoria  dignum  ageretur ,  eorum  nominibus 
notaretur :  Tamen  aliquando  etiam  Confulatum 
fuffeclum  geflere  ,  ordinariifque  fubrogati  funt 
in  aliquot  reliqui  anni  menfes.  Neque  enim  mu- 
nus  illud  dcdignati  funt  ,  quod  Auguftus  anno 
Urbis  711.  Q^  Pedio  Collega  Confulatum  fuf- 
feclum  iniiflet  .  Caligula  ipfo  Tmperii  initio;  Ne- 
ro  vero  anno  ,  quo  int?rfec1us  eft ,  Confulatum 
fuffeclum  gefTere ,  ipfeque  Domitianus  Cafar  , 
imperante  patre  Vefpafiano  qui  Titum  fibi  Col- 
legam  in  fuis  Confulatibus  femper  adiunxit ,  to- 
ties  Conful  fuffedlus  efTe  voluit ,  quoties  Titus 
frater  ordinarius  prseceflit ,  quar  omnia  in  Ratio- 
nario  Carfareorum  Confulum  infra  explicata  ha- 
bes .  Ex  aliis  Imperatoribus  quidam  etiam  alii 
ipfo  anno ,  quo  lmperium  iniere,  Cpnfules  fe_o 
in  aliquot  menfes  dixere  ,  &  proximis  Kalendis 

ianuariis  Confules  ordinarii  proceflere  .  Tacitus 
iftoriarum  libro  primo  refert  Othonem  Confu- 
lem  fe  cum  Titiano  fratre  in  Kalendas  Martias 
dixifle  ,  &  proximos  menlfes  Verginio  deftinafle, 
additque  :  C&teri  Confulatus  ex  dcslinatione  Kero- 
nit ,  aut  Ga/ba  manfcre  .  Quibus  verbis  receptum 
tunc  ufum  nos  docet,  de  quo  infra  p.  _.  cap. 
1.  n.  3. 

Confulatus   fuffeclus  Neronis  ,  qui  inter  geftos 
ab  eo  quintus  ordine  eft ,  p  rperam  ab  Onuphrio  , 
anno  Chrifti  fexagefimo  feptimo  confignatus  fuit, 
fub  Confulatu  nen.pe  Fonteii  Capitonis ,  &  Julii 
Rufi:  &'  ratio  eft  ,  quia  ,  ut  docet   Suetonius  in 
Nerone  cap.  40.  Nero  e  Grarcia  redux    Neapoli 
in  Campania  motum  Galliarum  audivit ,  in  qui- 
bus  Vindex  Imperium     arripuerat .  Quo  nuntio 
ab  eo  accepto ,   die  quo  matrem  occiderat,  cir- 
citer  nempe  diem  vicefimum  primum  Martff:  Ur- 
gentibus   aliii  fuper  alioi  nuntiii    Romam   prntre- 
pidut  rediit,  inquit  idem    Suetonius  cap.  41.  qui 
capite  fequenti  addit :  credeni  expcditionem  necef- 
fariam ,    Confulei   ante  temput    privvvit    honore  , 
atque  in  utriufque  locum  folui   iniit  Confulatum  , 
quafi  fatale  effet  non   pofle  Galliat  debel/ati  nifi   a 
Confule .  Quas  omnia  non  nifi  anno  Chrifti  fexa- 
gefimo    oclavo    contingere  potuiffe   certiflimum; 
nam  cum  Xiphilinus  ex  Dione  fcribat,  Galbam, 
qui  Vindicis  hortatu  in  Hifpaniis    Imperium  in- 
vaferat  ,  regnafle  menfes  novem ,  dies  tredecim, 
conftetqiij:  eum  occifum  die  decima  quinta  Janua- 
rii  anni  Chrifti   fexagefimi  noni ,  liquet  eumdeni 
die  fecunda ,  vel  tertia  menfis   Aprilis  eiufdem_. 
anni  Chrifti   68.  Imperatorem  diclum  fuifle  ,  & 
menfem  Martium  ,  quo  Nero  Neapoli  nuntium 
accepit  de  excitata  in  Galliis  a  Vindice  feditione  , 
(quaecaufa  fuit,  llt  Galba,  ubi  fupervenerunt  Vin- 
dicii  litter&  ,  non  diu  cunElaiui ,  ut  ait  idem  Suc- 
tonius   in  Galba  cap.  9.  Imperium  fufceperit  )  a- 
lium  non  fuifle ,  quam   qui  anno  68.  in  curfu  e- 
rat;  fi  enim  menfe  Martio  anni  elapfi  e  Grrecia 
Nero  rediiflet,defe-tionemqiieGalIiarum  ,  &  Hif- 
paniarum  tunc  accepiflet  ,    Galba  anno  amplius 
integro  ab  Imperio  capeffendo    abftinuiflet,  fic- 
que  vel  Hiftorici  qua?  tam  longo  fpatio  gefta  fu- 
iflent ,  enamfient ,  vel  forte  ipfa  feditio   diflipa- 

ta  fuifleti 

Sed 


I. 

Confu/atut 
fuffettut  ab 
Impp.  a/i- 
quando  af- 
fumptus  . 


ir. 

Confulalut 

fujfetrus 
Neronis 
explicatus. 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


15 


III,  Sed  non  nifi  anno  Chrifti  fexagefimo  oclavo 
Qtioanno  Confulatum  hunc  iniiffe  Neronem  evincit  num- 
zejlut  ftte-  mus  ,  qui  apud  Goltzium  extat ,  in  quo  legitur : 
rit.            NERQ  CLAUD.  CflESAR    AUG.   GER.   P.  M. 

TR.  P.  XIV.  IMP.  P.  P.  fumpfit  Tribunitiam 
Poteftatem  XIV.  Nero  die  13.  Qtfobris  anni 
Chrifti  fexagefimi  feptimi  .  Quare  eo  anno  men- 
fe  Octobri  Confulatum  illum  quintum  nondum 
inierat .  Ultimum  enim  in  nummis  cum  Tribu- 
nitiae  Poteftatis  currentis  anno  exprimi  folitum 
fuiffe  certum .  Sed  quis  fibi  unquam  perfuadere  * 
poterit,  Neronem  anni  fexagefimi  feptimi  iniiio 
nuntium  de  excitata  in  Galliis  a  Vindice  fedi- 
tione  ,  Hifpaniarumque  defeclione  accepiffe  ,  & 
non  nifi  poft  menfem  Oclobrem  ejufdem  anni 
expeditionem  adverfus  eum  parafle  ?  Hap.c  enim 
fufcepti  Confulatus  caufam  docet  Suetonius .  Nifi 
itaque  proferantur  ntimmi  in  quibus  Tribunitia 
Poteftas  XIII.  Neronis  cum  Ccnfulatu  ejusquin- 
tolegatur,  Onuphrii  opinio ,  licet  inter  eruditos 
communis ,  non  folum  improbabilis ,  fed  &  in- 
credibilis,  mihi  videbitur .  Nec  probabilior  Ea- 
ronii  fententia ,  qui  licet  eumdem  ConfuIatum_ 
anno  68.  confignet ,  cttm  tamen  fupponat  Nero- 
nem  anno  pracedemi  motum  Galliarum  audivif- 
fe  ,  ac  feqtrenti  expeditionem  in  eas  deftinaffe, 
in  eadem  inconvenientia  delabitur  .  Ex  quibus 
tandem  omnibus  fequitur  Neronem  non  nifi  an- 
no  Chrifti  fexagefimo  oclavo  e  Grascia  reducem 
effe  ,  ideoque  toto  anno  fuperiori  ,  Roma  Ita- 
liaque  abfuiffe  ,  &  Apoftolorum  Principes  Petrum 
&  Paultim  ,  non  eo  anno ,  ut  Petavius  in  Chro- 
nico  ,  Uflerius  in  Annalibus  veteris  &  novi  Te- 
ftamenti  ,  &  communiter  viri  eruditi  exiftimant, 
fed  anno  Chrifti  65.  ut  Catalogus  veterum  Pon- 
tificum  ab  Henfchenio  editus  tradit  martyrioco- 
ronatos  fuiffe.  Qiiod  Confulatus  fuffeflus  Nero- 
nis  ,  ni  valde  fallor  ,    omnino  demonftrat . 

IV.  EX  his  intelligis  quam  utilis  fit  Confulatuum 
Confula-  fuffedorum  ab  Auguftis  geftorumcognitio  ,  cum 
tus  fuffe-  eorum  ope  gravifTimae  aliquando  difficultates  fu- 
tti  Gale-  perentur  :  quos  ideo  e  tenebris  ,  quibus  plerique 
rii  Maxi-  circumfunduntur  ,  edncere  operae  pretium  eft. 
mini  •             sic  ex  fecundo  Confulatu  fuffeclo  Galerii  Ma- 

ximint ,  qusm  cum  Galerio  Maximiano  VIII.  an- 
rto  311.  gefltfle  docet  Lactantius  libro  de  morti- 
bus  Perfecutorum  cap.  35.  eumdem  Maximinum 
anno  307.  fe  rpfum  Auguftum  nuncupaffe  detexi, 
quod  Confulatus  is  ejus  Quinquennalibus  addi- 
clus  videatur .  Ex  primo  ejufdem  Maximini,  Se- 
vero  Collega ,  Confulatn  ,  ctijus  mentio  apucf  Ma- 
rianum  Scotum  anno  306.  ubi  de  Conftantii  Chlori 
morte  lcquitur,  confirmari  poteft  quod  idem_ 
Laclantius  contra  communem  omnium  fententiam 
fcripfit,  Diocletianum  &  Maximianum  anno  305. 
abdicaffe ;  Catfares  enim  &  Auguni  proximis  poft 
nuncupationem  Kalendis  Januariis  Confulatum_. 
ordinarium  inire  folebant,  qui  cum  anno  306» 
Conftantio  Chloro  &  Galerio  Maximiano  novis 
Auguftis  debitus  effet ,  non  dubium  quin  Maxi- 
minus  &  Severus  Confules  fuffecli ,  anno  qtto 
illi  ordinarii ,  prccefferint,  qtiinve  idem  Maria- 
nus  ex  aliquo  optimo  Auclore  illtid  hauferit ;  li- 
cet  in  eo  erret,  quod  eundem  Confulatum  tan- 
quam  ordirarium  obtrudat .  Primi  fuffecli  illius 
Maximini  Confulatus  apud  nullum  alitim  Auclo- 
rem  mentio;  fecundi  apud  Auclorem  Chronici 
Alexandrini ,  licet  non  fine  errore  his  verbis : 
Inditt.  XIII.  Ma.ximia.no  Herculio  VIII.  dr  Galerio 
Ma-ximo.  Ea  enim  Indiclio  annum  Chrifti  310. 
denotat .  Praeterea  Maximnm  ,  loco  Maximini ,  fa- 
miliari  Grxcis  Audoribus  errore,  etimque  fine 
numerali  nota  exhibet .  Valefius  in  Notis  ad  lib. 
9.  Eufebii  cap.  n.  oftendere  conatur  eiindem_ 
Maximinum  ter  fe  ipfum  Confulem  ordinarium 
dixiffe;  fed  poft  librum  Laclantii  de  mortibus 
Perfecutorum  in  lucem  emiffum,  hoc  ejus  opi- 
namentum  ruit ,  conftatque  non  minus  primum_ 
Maximini  Confulatum ,  quam  fectindunj  fuffe. 
&am ,  tertiumque  plane  confitfum  effe . 


Quinquennaliorum  Regularum  ,  de  quibus  in-  V. 
fra ,  beneficio  ,  Confulatum  fuffeclum  a  Conflan-  Ccnjeehrx 
tino  Magno  anno  310.  gefluni ,  me  e  tenehris  deConfu- 
eruiffe  exiftimabam  ;  erat  enim  is  annus  quintus  Lttu  fuffe- 
Imperii  ejus  inchoatus,  &  per  ea  pracfertim_  a0  Qon- 
tempora  Imperatores  anno  ,  quo  Qyinquennalia  flantini  M. 
&  id  geiuis  fefta  celebrabant ,  Confulatum  capef- 
fere  folebant,  uti  in  Rationario  Confulum  Ca?- 
fareorum  videre  eft .  Quare  harc  coniedura  iif- 
dem  regulis,  hifque  fundamentis  innixa.  Erimo 
I,  de  Cenfu  data  XV.  Kal.  Febru.  relata  in  Co- 
dice  Theodofiano  fubfcriptos  habet  Confules  Ccn- 
ftantinum  Auguftum  IV.  &  Licinium  IIJ.  data- 
que  eft ,  ut  docet  Gothofredus  in  ChronoIogia_ 
ejufdem  Codicis,  anno  313.  quo  fecundum  com- 
munem  loquendi  modum  Conftantinus  &  Licinius 
tertium  Confulatum  geffere  .  Qua  ex  fubfcriptio- 
ne  inferebam ,  Confulatum  fuffeclum  Conftantini, 
cujtis  comnnmiter ,  ficuti  &  aliorum  fuffectorum 
ratio  per  ea  tempora  non  habetur ,  hic  memo- 
rari.  Verum  quidem  eft  eundem  Gothofredum_ 
ibidem  fcribere  ,  perperam  huic  Iegi  adfcriptum 
effe  Conflantinum  Aug.  IV.  cum  Licinio  III.  At 
ille  de  hoc  Ccnftantini  Confulatu  fuffedo  non 
cogitabat  .  Secundo  Chronicon  Alexandrinum  In- 
dicl.  XIV.  Conflantinum  Auguftum  II.  &  Lici- 
nium  ,  Confules  proponit ;  quod  tamen  in  eo  pec- 
care  exiftimabam ,  quod  ordinariorum  loco  eof- 
dem  exhibeat  .  In  fubfeqtientibus  ejufdem  Con- 
ftantini  &  Licinii  Conftilatibus  idem  Chror.icon 
Conftantino  unum  amplius ,  qtiam  Licinio  tri- 
buit,ita  ut  anno  311.  Confules  proponat  Con- 
flantinum  III.  &  Licinium  II.  &  fic  deinceps  eo- 
dem  modo.  Quod  indicat,  in  probo  aliquo  fcri- 
ptore  ejufdem  Chronici  Auclorem  legiffe  Ccnftan- 
tinum  anno  311.  Confulem  fuiffe.  Tertio  D.  Au- 
gllftinus    lib,  contra.    Donatiflas   fofl    collationcm  , 

3ui  feptimo  ejus  Operum  tcmo  legitur ,  loquens 
e  Judicio  Melchiadis  pontificis  Romani,  in  caufa 
Carciliani   anno    313.   habiti ,  inquit;  Mehhiades 
judicavit  Ccnflantino  tertium  ,   _r    liciniano  (  Ll- 
cinius  enim  vocabatur  Licinianus  Licinius,  ut  vi- 
dere  eft  in    nummis  )  itcrum    Confulibus  ,    Nonis 
Oitobris .  Ubi  vides   D.  Auguflinum  Confulatum 
unum  Conftantino  amplius  ,  quam  Licinio  tribue- 
re.   Ccnfulatum    enim  a  Licinio  anno   311.  ge- 
ftum ,  quia  a   Kalendis  Januariis ,    uti  diximus , 
non  initum  ,  pro  fuffeclo  habet ,  ideoque  non  nu- 
merat .    Neque  ulla  alia  ratio  aflignari    poteft , 
cur  anno  313.  Licinium    iterum  tantum  Confu- 
lem  exhibeat  -  Quod  fi  primum  Licinii   Confula- 
tum  non  ntimeravit ,  multo  minus  fecundum  Con- 
flantini  numerare  debuit ,  cum  is  mere  fuffectus 
ftierit.  prior  vero  Licinii  Confulatus  ordinarius 
ccirmuniter  reputetur ,  quod  poft  divifionem  _m- 
perii  anno  305.  faclam,  alterutritis  Confulis  no- 
men  in  altera  Imperii  parte  armi  initio  ignora- 
rettir;  neque  ideo  Coiaful  Kalendis  Januariis  non 
publicatus ,  pro    fuffeclo    haberetur.  Sufpicatur 
laronius  anno  313.  ntim.  1.  errorem  irrepfiffe  in 
textum  Auguftini ,  cum  Optatus  lib.    1.  &  Zofi- 
mus  lib.  2.  tertium  Confulamm  Licinii  cum  ter- 
tio  Conflantini  connedant .  Sed  exiftimabam  tex- 
tum  illum  purum  effe  ,  cum  non  ita  facile  a  1J- 
brsiiis  in  diclicnibus,  qualis  eft  ri  iterum ,  quam 
in  notis  numerslibuspeceemr.  Sed  poftquam  an- 
no  trecentefimo  decimo  ntillos  Confules  ordina- 
rios  renunciatos  fuiffe  in  mentem  venit  ,  praeter- 
eaque  Ccnftantinum    nullum    Confulatum   ordi- 
narium  privatis    collegis  geftiffe,  hanc  conjeclu- 
ram    fatis  fundatam   non    effe    arbitratus   Atm. 
Qtiam  tamen  proponendam  duxi ,  ut  ea  magis  a 
viris  dedis  examinetur  .  Ex  quibus  tandem  om- 
nibus  liqUet  Carfarum  &  Anguftorum  Confulatus 
fuffedos-ad  nodos  Chronologicos   explicandos  a- 
liquando  conferre ,  ideoque  non  negligendos  effe. 


CA- 


16 


Differtatio  Hypatica, 


i. 

GxUieni 
Junioris 
C&fxris  , 
&    Vxle- 
rixni  Ju- 
nioris  Con 
fulxtus 
fuffeCius 
hactenus 
ignatus  . 


Autlores 
qui  eun- 
dem  Con- 
fulatum 
explica. 
runt . 


CAPUT    SEXTUM. 

De  Confulatibus  fuffeftis  Gallienijunioris 
Ccefarts  ,  &  Aureliani  adhuc  privati. 

AUrelianus ,  cujus  tot  prarclara  extabant  fa- 
cinora  ,  a  Valeriano  Augufto ,  anno  Chri- 
fti  ducentefimo  quinquagefimo  oclavo  in  annum 
fequentem  Conful  defignatus  eft ,  in  loeum  Gal- 
lieni  &  Valerixni ,  ut  tradit  Vopifcus  in  Aure- 
liano,  ubi  capite  undecimo  ,  Valeriani  ad  Aure- 
lianum  Epiftolam  refert ,  in  qua  ,  ille  dicit :  Con- 
fulatum  cum  eodem  Vlpio  Crinito  in  annum  fe- 
quentem  a  die  undecimo  Kalendarum  Juniarum  in 
locum  Gallieni  &  Valeriani  fperare  te  convenit 
fumptu  publico  .  Tum  capite  1 3.  ex  libro  Acholii , 
Adorum  ejus  nono  ha?c  habet  idem  Vopifctts : 
Cum  confediffet  Valerixnus  Auguflus  in  Thermis 
apud  Byfantium  ,  pr&fente  exercitu ,  pr&fente  etixm 
offleio  Pxlatino ,  afpdentibus  Memmio  Fufco  Confu- 
le  ordinario  ,  B&bio  Macro  Pr&fecco  Pr&torii  &c. 
Valerianus  Augufius  dixit  te  Confulem  hodie  deji- 
gno  ,  fcripturus  ad  Senatum ,  ut  tibi  deputet  fei- 
fioncm  ,  deputet  etiam  fafces  .  H&c  enim  Impcra- 
tor  non  folet  dare  ,  fed  a  Senatu  ,  quando  fit  Con- 
ful  ,  acciperc .  Harc  verba :  in  locum  Gallieni  & 
Valeriani ,  Cimnierium  chaos ,  ac  nodtts  Gordius 
Cafaubono  ,  Salmafio  ,  pluribufque  viris  doclif- 
fimis  vifa;  unde  eorum  explicatio  in  Notis  ad 
Vopifcum ,  aut  ubi  fe  offerebat  occafio  ,  ne  qui- 
dem  ab  eis  tentata  .  Ii  vero,  qui  difficultatem_ 
non  pertimuere ,  cum  ab  ea  fe  fe  expedire  non 
poffcnt,  Confules  ordinarios  fuo  loco  moverunt, 
&  giganteo  aufu  ,  ut  ita  dicam ,  contra  ccelum 
pugnarunt,  ordinem  temporum  intervertentes . 
Hic  lapis ,  in  quo  Eruditi  offenderunt ,  labyrin- 
thufque  Cretico  non  abfimilis  ,  de  quo  cum  Vir- 
gilio  lib.  5.   iEneidos  ,  verfu  118.  jttre  dixeris. 

Ut  quondam  Creta  fertur    Lahyrinthus  in  altx  , 
Txrietibus  textum  c&cis  iter  ,    ancipitemque , 
Mille   iiiis   habuifie  dolum  ,    qua  fignx  fequendi 
Halleret  indeprenfus  ,  &  irremexbilis  error  . 

Filum  Ariadneum,  quo  inde  emergi  poffit , 
me  fubminiftraturum  fpero,  fi  prius  laterculos 
Confulum  ,  qtti  Gallieno  imperante ,  Faftis  no- 
men  dederunt ,  eorumque ,  qui  a  cekberrimis 
Scriptoribus ,  hiijus  difficultatis  occafione  confi- 
cti  funt ,  propofuero .  Quinque  magni  viri  hunc 
ngdttm  folvere  fttfcepere  Onuphrius  Panvinus, 
Cifar  Baronius ,  Dionyfius  Petavius ,  Carolus  le 
Cointe ,  &  Henricus  Norifius ;  reliqui  Scriptores, 
vel  horum  veftigia  fecuti ,  vel  diffimulata  difficul- 
tate  Confules  per hacc  tempora  ordinarunt.  Quia 
vero  neque  Onuphrius ,  neque  Norifius  Faftos , 
uti  alii  tres,  perverterunt,  quin  contra  recle  e- 
os  digefferunt ,  horum  fententiam  in  vera  Con- 
fulum  ferie  indicare  fufficiet. 

Vera  Confulum  feries 


Anni  Chrifti 

»53.  Vibius  Volufixnus    Aug. 

M.  Vxlcrius   Maximus  , 
»54.  Vxlerianus  Aug.II, 

Gallienus  Aug. 
15  5.  Valcrianus  Aug.  III. 

Gallienus  Aug.U. 


II. 


Sententix 
Onuphrii 
circa  an- 
num   Con- 
fulatus 
fuffeSti 
Aureliani . 


Hoc  anno   Gallienus  Jtinior    Gallieni   Augufti  Gxilienus 
filius ,  qui  &  Publius  Licinius    Cornelius  Salo-  Junior  C.<- 
ninus  Valerianus  diclus  reperitur  ,   Cadarea  di-  fxr  diHtn. 
gnitate  exornatus  eft  ,  ut  infra   videbitur  . 

z$6.  M.  Vxlerius  Mxximus  . 
Acilius  Glahrio. 

157.  Vxlerixnus   Aug.   IV, 
Gxllienus  Aug.  III. 

His  Confulibus  Ulpius  Crinitus  &  Aurelia- 
nus  ,  qui  poftea  Imperator  fuit ,  in  locum  Va- 
leriani  &  Gallieni  Augg.  ftibrogati  funt  ex  O- 
nuphrii  fententia  ,  cui  complttres  vin  eruditi  ad- 
harfere  ,  qua:  mox  tamen  a  nobis    evertetur . 

158.  Aurelius  Memmius  Fufcus . 
Pomponius  Bxffus . 

His  Confulibus  Valerianus  Auguftus  in  Ther- 
mis  apud  Byzantium  Aurelianum  cum  Ulpio 
Crinito  in  annum  fequentem  Confules  defigna- 
vit ,  fuffeclos  nempe  a  die  undecimo  Kalenda- 
rum  Juniarum  ,  in  locttm  Gallieni  &  V.tleria- 
ni  ,  Gallieni  nempe  Junioris  Carfaris,  &  Vale- 
riani  Gallieni  Augufti  fratris  eius  patrui  Con- 
fttlum  pariter  fuffectoriim  ,  quod  haclenus  igno- 
ratttm ,  quodqtte  ex  fequentibus    liquebit . 

259.  Fulvius  ALmilianus. 
Pomponius  Bxffus  II. 

Hoc  anno  Gallientts    Junior    Carfar  &    Vale-  Hoc  anno 
rianus  eius    patruus    iEmilinno    &  Baffo  fuffetfi  Gxlhenus 
funt ,  his  vero  Crinitus ,  &  Aurehanus  ,   ut  tn-  J""'0'  <-e- 
fra  demonftrabitur .  Eft  hic   anntts  quintus   Im-  J*r  ^onjui 
perii  Caefarei  Gallieni  Junioris ,  qui    ad    decen-  J"JJ"™s 
nalia  celebranda  eum  Confulatum  capeffiit.         /«"'• 

z6o.  Cornelius  Seculxris  II. 
Julius  Donxtus . 

Hoc  anno  ex  Norifii  fententia,   capto   Valc  Jjjjffc 
riano  ,    feptimo    Impern    eius    anno ,  Gallienus    .    J 
alia  collegia  Confulum,  quam  qua?   a  patre  Va- 
Ieriano  ordinata    fuerant ,  pro  arbitno  defigna-  ., 
vit  .  Confulatumque  Atirehano  ,  antequam  tllum  }Au    ,■     ■ 
iniret ,  abrogavit .  Qua:  opinio  ex  dicendis  cor-  * 

ruet. 


Hoc  anno 
Aurelia- 
nus  Con- 
ful  dcfi- 
gnxtur  in 
fequentem. 


161.  Gxllienus  Aug.  IV. 

Petronius  Volufixnus. 
261.  Gxllienus  Aug.  V. 

Pompeius  Fauflinut . 
%6$.  Kummius  Cleionus  Albinus  . 

Maximus   Dexter  . 
164.  Gallienus  Aug,  VI. 

Amulius  Sxturninus  . 
26J.  Licinius  Vdcrixnus  II, 

Lucillus  C&ffnius  Mxcer. 
z66.  Gxllienus  Aug.  VII. 

Sxbinillus  . 
%6-j.  Ovinius  Pxternus  . 

Arcefilaus . 
16%.  Ovinius    Paternus  II.  - 

Mxrinixnus  . 

Hoc  anno  occifo  Gallieno  Claudius  nono  Ka>. 
lendas  Apriles  Imperator  acclamatur ,  ut  teftis  eft 
Pollio  in  Clattdio  cap.4. 

Haec  vera  Confulum  ordinariorum  feries,eo-  II. 
rumdem  vero  Confulum  laterculi  tres  fequentes  Prxvx 
depravati  ac  rejiciendi .  Confulum 

erdinxtio  . 


CON, 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


17 


C  O  N  S  U  L  E  S 

CONSULES 

CONSULES 

Secundum  Baronium  . 

Secundum  Petavium. 

Secundum  Carolum 
le  Cointe . 

»5$  «Valerianus    Aug. 

1J3.  Volufianus  II. 

ijj.  Volufianus   II. 

Maximus . 

Maximus . 

Maximus . 

aj7.  Valerianus  Aug.  II. 

1J4.  Valerianus  II. 

ijd.  Valerianus  II, 

Gallienus  Aug. 

Gallienus . 

Gallienus . 

aj8.  Valerianus  Aug.  III. 

ijj.  Valerianus  III, 

1J7.  Maximus 

Gallienus  Aug.  II. 

Gallienus  II, 

Glabrio . 

ajp.  Maximus 

ij<S.  Maximus 

ij8.  Valerianus   II, 

Glabrio  . 

Glabrio . 

Gallienus  II. 

a.60,  Valerianus  IV. 

1J7.  Valerianus  IV. 

1J9.  Valerianus  IV. 

Gallienus  III. 

Gallienus   III. 

Gallienus  III. 

%6i.  Fufcus 

ij8.  Memmius  Fufcus 

160.  iEmilianus 

Baflus . 

Pomponius  Bafllis. 

BafTus . 
161.  Secularis 

3.61.  GALLIENUS    IV. 

1J9.     GALLIENUS     IV. 

Donatus . 

VALERIANUS    CiES. 

VALERIANLTS   CiES. 

161.  Fufcus 
Bafliis . 

0.6$.  Galli.-nus  V. 

160.  iEmilianus 

Fauftinus . 

Baflus  II. 

163.     GALLIENUS 

264.  Albinus 

161.  Gallienus  V. 

VALERIANUS    C 

Maximus . 

Volulianus . 

a<5j.  Gallienus   VI. 

161.  Gallienus  VI. 

164.  Gallienus  V. 

Saturninus  . 

Fauftinus . 

Fauftinus . 

a.66.  Valerianus   U. 

163,  Albinus 

i£j.  Albinus 

Lucillus  . 

Dexter  . 

Dexter  . 

«67.  Gallienus   VII." 

164.  Gallienus  IV. 

166.  Gallienus  VI. 

!-abinillus. 

Saturninus . 

Saturninus . 

a68.  Paternus 

16J.  Valerianus   Carfar    II. 

167.   Valerianus  II. 

Arcefilaus . 

•  L.  Caefonius  Macer. 

Lucillus. 

«69.  Paternus  II. 

166.  Gallienus   VIII. 

168.   Gallienus  VII. 

Marinianus . 

Sabinillus . 

Sabinillus  . 

i-6-j,  Paternus 

269.  Paternus 

Arcefilaus . 

Arcefilaus  • 

168.  Paternus  II. 

170.  Paternus  II. 

Macrianus  . 

Macrianus . 

IV. 

C  /E  S,  • 


III.  Ex  his  fribus  fcriptoribus  ,  unus  Petavius  an- 

Quo    anno  nos  Chrifti  cum  Confulibus  retfe  conneclit  ,  quia 

Gallienus     Eram  Chriftianam  a   Confulatu  Caii   Carfaris  & 

Junlor  iEmilii   Pauli  .  qtiemadniodum  fieri  debet,   auf- 

Confula-      picatus  eft :  Baronius  vero  ,  &  Carolus  le  Coin- 

tum  fuffe-  te  ,  qui  Annales  fuos  male  inchoarunt  ,  eamdem- 

iium  gefie-  que  Eram    biennio  antevertei  unt  in   prxfatis  la- 

tit ,  terculis  modo  tribus  ,  modo  duobus,  modo  anno 

uno  a  recla  via   deflectunt :   unde  magna  in  eo- 

.  rum  Annalibus  per  hxc  prscfertim  tempora  per- 

turbatio  ,    qua:   in   Baronianis  ad  Diocletianum , 

in  Cointaris  ad  Conftantinum  ufque  propagatur . 

Baronius  Gallieno   Aug.  IV.  &  Valeriano    C<e- 

fari,  Fetavius  Galli-no  A.ig.  IV.  &  eidem  Va- 

leriano ,  Carolus  le    Cointe   Gallieno  etiam  IV. 

&  Valeriano  Cjefari  Crinitum  &  Aurelianum  fuf- 

feclos  fuifle    fcribunt :   Quare    prarfata   Vopifci 

verba  de  Gallieno  Imperatore  &  Valeriano  ejus 

fratre  :  quem  perperam  jam   tum  Carfarem   fuilfe 

fupprr.unt;  intelligunt,  cum  tamen  isde  Gallie- 

no  Juniori  Csefare  ,   &  Valeriano  ejus  patruo  lo- 

quatur  .  Quorum  Confulatum  ,  ficuti  &   Criniti 

ac  Aureliani ,  qui  utrique  fubrogati   fuere ,  loco 

fuo  unde   tamdiu  exularant  ,  repofuimus ,    cujus 

rei  nunc  ratio  aflignanda  ,  ne  amplius  idem  Vo- 

pifci  locus  Lectores  in  errorem  inducat,&  Con- 

fulatus   fiffeclus    tanquam*  ordinarius  in   Faftos 

intrudatur.    Anno    itaque    Chrifti     ducentefimo 

quinquagefimo  oclavo  fecundum  reclam   Chrono- 

logiam  ,  fine  qua  in  vanum  hic  laboraretur  ,  Va- 

lerianum  Auguftum  in  Oriente  fuifle  docent  Acla 

Martyrum ,    variaque  Martyrologia  ,    in   quibus 

plures  Martyres  fub  Gallieno  in   Occidente  paf- 

fi  dicuntur  ,    Valeriani    nomine    non    expreflb . 

Quod  non    accidit  ,  quemadmodum  Baronius  an- 

no    ducentefimo  fexagefimo  primo :    fub  Confu- 

latu  Memmii   Fufci  &   Pomponii   BafTi  recle  ob- 

fervat ,  quod  ceflante  Valeriano  fuerint  illi  mar- 

tyrio   coronati  ,  cum  Gallienus  ,  capto  a  Perfis 

Patre  ,  mox  perfecutionem  ceflare  juflerit .  Sed 

Appwatus  in  Baronium 


quia  folus  Gallienus ,  Valeriano  in  Oriente  cum 
exercitu  agente  ,  in  Occidente  imperaret .  Dum 
itaque  Valerianus  Auguftus  anno  158.  Byzantii 
eflet ,  in  undecimum  Kalendarum  Juniarum  anni 
fequentis  diem  ,  Crinitum  &  Aurelianum  Con- 
fules  fuffedos ,  in  locum  Gallieni  Casfaris ,  Gal- 
lieni  Imperatoris  filii  ,  ac  Valeriani  ejufdem 
Gallieni  Imperatoris  fratris ,  Confulum  pariter 
fuffeclorum  ,  defignavit . 

Hoc  vel  fola  Valeriani ,  Gallieni ,  ac  Salonini 
nominum  explicatio  oftendit ,  quorum  ambigui- 
tas  graviflinios  Scriptores  decepit  ,  utque  eos  in 
unum  confunderet ,  effecit :  Et  nihilominus  di- 
verfarum  perfonarum  nomina  harc  funt .  Vale- 
rianus  Junior  filius  erat  Valeriani  Augufti ,  ac 
Gallieni  Imperatoris  frater ,  alia  tamen  quam  is 
matre  genitus  ,  ut  teftis  eft  Pollio  in  ejus  vita. 
Dicitur  in  nummis  tam  apud  Goltzium ,  quam 
apud  Occonem  P.LIC.  VALERIANUS  CJES.  Va- 
lerianus  vero  Gallieni  Imperatoris  filius ,  modo 
Gallienus ,  modo  Saloninus  a  Cornelia  Salonina 
Augufta  matre,  modo  Valerianus  dicitur  in  num- 
mis  ejus  apud  Goltzium:  P.  LIC.  COR.  SAL. 
VALERfANUS  N.  C.  PRINCEPS  JUVENTU- 
TIS  ,  id  eft  ;  Publius  Lkinius  Cornelius  Saloni- 
nus  Valerianus  Nobilijfimus  C&far  ,  Princeps  ju- 
-ventutis  .  Ubi  vides  tam  fratrem  Gallieni ,  quam 
ejus  filium  vocari  PubliumLicinium  Valerianum, 
fed  ejus  filium  tantum  Saloninum  appellari.  Huic 
frater  erat ,  qui  etiam  Saloninus  Gallienus  ac 
Quintus  Julitts  Saloninus  Gallienus  in  nummis 
apud  Goltzium  dicitur ,  de  quo  mentio  apud 
Pollionem  lib.  de  triginta  Tyrannis  capite  11. 
qui  de  confecratione  Pifonis  Roma:  facla  loquens 
ait  in  fenatu  didtum  fuifle  :  Divinos  bonores  Pifoni 
decerno  ,  Patres  confrripti  .  Gallienum  &  Valeria- 
num  &  Saloninum  Imperatorcs  noftros  cjfc  confi- 
io .  In  Auguftorum  confecratione  de  eorttm  fuc- 
cefloribus  mentionem  fieri  folitam  ,  ex  verbis  in 
Auielia.ni  Augufti  confecratione  di^is  ,    &   a- 

C  Vo- 


IV. 

Valerianus 
filius  Vale- 
riani  ,  C&* 
Valerianus 
alter  filius 
Gallieni 
inter  fe 
diverji. 


i8 


DiiTertatio  Hypatica , 


Vopifco  in  ejus  vita  cap.  41.  relatis  colligo  : 
ibi  enim  dicitttr  :  Decerno  hitur  divinos  hono- 
Tet :  id  quod  vos  omnes  exifiimo  ejfe  faciuros  , 
nam  de  Imperxtore  deligendo  ad  eumdem  exerci- 
tum  cenfeo  effe  refcrendum  .  Qliare  qui  in  Pifo- 
Jiis  ,  unius  ex  triginta  Tyrannis  confecrationis 
decreto  nominantur  Principes ,  non  alii  funt , 
quam  quibus  parere  Romani  decreverant,  Gal- 
lienus  fcilicet  Auguft  us  ,  Valerianus  ejus  filius , 
qui  &  Gallienus  Junior  diclus,  &  Saloninus  hu- 
jus  frater  uterque  Casfar .  Nam  Valerinnus  Gal- 
lieni  frater  nondum  Cacfar  erat  ,  quando  paulo 
poft  Valerianum  in  fervitutem  nbdudlum  Pifo 
iummae  virtutis  vir  ,  qui  Imperium  fumpferat , 
interfeclus  eft  . 

V.  Sed  ad  omnem  ambiguitatem  magis  vitandam 
Tres  Vale-  obfervandum  tres  fttiffe  Valerianos ,  ac  tres  e- 
riani  ,  ac  tiam  Gallienos ,  nempe  Valerianum  Auguftum  , 
trcs  Cal-  Valerianum  Juniorem  hujus  filium  ,  qui  frater 
litni ,          erat  Gallieni  Imperatoris ,    ac    Valerianum    Sa- 

Joninum  ejufdem  Gallieni  Imperatoris  filium. 
Tre:  pariter  Gallieni  fuere  ,  Galiienus  AugiKtus 
Valeriani  Augufti  filius  ,  Gallienus  Junior,  &  Gal- 
lienus  minorejufdem  Gallieni  Augufti  filii  ,  qui  & 
uterque  Saloninu;  dichts .  Quare  errat  Spanhemius, 
qui  dilfertatione  fexta  de  prcftantia  &  ufu  Numif- 
matum  tres  quidem  Valerianos  recle  diftinguit, 
fed  duos  tantum  Gallienos  Patrem  &  filium  na- 
tu  minorem  perperam  numerat ,  cum  uterque 
Gallieni  Imperatoris  filius  &  Gallienus  &  Salo- 
ninus  diceretur.  Et  quidem  de  minori  Gallieni 
filio  quin  Gallienus  didtus  fit ,  difiicultas  efTe 
non  poteft  ,  cum  ita  in  nummis  apud  Goltzium 
dicatur.  Sed  nec  de  Gallieno  Juniori  ejus  fratre 
negari  poteft ;  ita  enim  eum  vocat  Pollio  in 
Valeriani,  Gallieni  Augufti  fratris  vita  :  Salo- 
iiinus  filius  etixm  Cxllieni  ,  qui  &  Gallicnus  di- 
ilus  efl .  Immo  Gallieni  Augufti,  &  hu;'us  Gal- 
lieni  Salonini  vita  ab  eodem  Pollione  infcribi- 
tur  :  Trebellii  Pollionis  Gallieni  dtco .  Tuni  in  Sa- 
lonino  Gallieno  ait :  multi  eum  GMienum  ,  mul- 
li  Saloninum  in  hifloriis  prodiderunt :  qui  ciutem 
Callienum  ,  patris  nomine  cognominatum  ferttnt  , 
Csr  avi  Gallicni  .  Gallieni  etiam  nomine  eum_. 
indigitat  Zonaras  in  Annalibus,  &  quod  rem  pla- 
ne  evincit,  ipfe  Valerianu"  Auguftus  in  epiftola 
quam  Antonino  Gallo  Confuli  fcribit,  a  Vopif- 
co  in  Aureliano  cap.8.  relata,  non  alio  eum_ 
nomine  vocat :  culpas  me  familiaribus  Litteris, 
quod  Poflumio  fiHum  mettm  Gallienum  magis  quam 
Aureliano  commiferim :  cum  utique  &  feveriori 
^*  puer  credendus  ftterit  &  excrcitus  .  Cafaubo- 
nus  verba  ha;c  de  Gallieno  Augufto  interpreta- 
tur  ,  fed  parum  erudite  ;  hic  enim  qui  anno  quin- 
quagefimo  xtatis,  ut  Aurelius  in  Epitome  do- 
cet ,  periit ,  natus  erat  annos  circiter  triginta 
quinque  ,  quando  Imperium  init ,  ideoque  nullo 
modo  dici  puer  poterat  ,  ficuti  Gallienus  &  Sa- 
loninus ,  qui  tam  a  Pollione ,  quam  a  Vopifco 
puer  vocatur .  Ule  fiquidem  in  libro  de  trigin- 
ta  Tyrannis  cap.  3.  de  Poftumio  loquens  con- 
iirmat  quar  Vopifcus  habet  ,  Saloninum  nempe  Po- 
ihimii  curae  commifTum  fuifle :  hic  vir  in  bcllo 
fartijfimus  (  nempe  Poftumius  )  in  pace  conflan- 
tijfimus  ,  in  omni  vita  gravis  ,  ufque  adeo  ut  Sa- 
loninum  filium  eidem  Callienus  in  Gxllia  pofitum^ 
trederet ,  quafi  Cuflodi  vitx,  &  morum  ,  (£•  cUluum 
Imperialium  inflitutori .  Quando  itaque  Valeria- 
nus  Auguftus  apud  Vopifcum  in  Aureliano  cap. 
11.  ait  :  Confulatum  cum  eodem  Ulpio  Crinito  i)L. 
Jocum  Gallieni  &  Valerictni  fperare  tc  convenit. 
Manifeftum  eft  hoc  in  loco  Gallieni  nomine  non 
alium  quam  Saloninum  intelligi ,  qui  non  tan- 
tum  a  Pollione  ,  fed  &  ab  ipfo  Valeriano  Au- 
gufto  Gallienus ,  ut  jam  diximus'  ,  appellatus 
fuit . 

VI,  Gallienus  itaque  Junior  a  Valeriano  avo ,  & 
Gallieno  patre  Carfar  diclus  eft  ,  ut  uterque  Vi- 
flor  nos  docet  j  idque  anno  Chrifli    ducenteii- 


mo  quinquagefimo  quintO .  Lib.  enlm  1.  Codi-  impeytum 
cis  Juftinianei  tit.  4.  de  tranfaftiombut  /.11.  di-  fr  worx 
citur  PP.  XV.  Kalcnd.  Decemb.  Valeriano  &Gal-  QaJlieni 
lieno  AA.  utrifque  II.  Coff.  infcribitur  vero  :  Imp.  junioris » 
PP.  Valerianus  ,  Gallienus  AA.  &  Valfrianus  no- 
bilis  C&far  Caiano  militi .  Is  Valeriani  &  Gal- 
Iieni  Confulatus  cadit  in  prarfatum  annum  Chri- 
fti  155.  Verum  quidem  eft  Valerianum  dici  ter- 
tium  Confulem  cum  Gallieno  II.  fed  plerumque, 
Confulatus  fuffedi ,  qualis  primus  fuit  Valeria- 
ni  Augufti  ,  per  ha?c  tempora  praetermittuntur. 
Ante  hoc  tempus  nulla  in  Codice  Juftinianeo 
Valeriani  Carfaris  mentio ;  quod  facit ,  ut  cre- 
dam  eum  hoc  anno  diclum  efle  Carfarem  ,  quam- 
vis  &  anno  prxcedenti  ea  nuncupntio  fieri  po- 
tuerit ,  cum  Confulatus  fuffedus  ab  eo  ,  anno 
259.  geftu.' ,  ejufque  Quinquennalibus  deftina- 
tus ,  demonftret  eum  alterutro  anno  eam  digni- 
tatem  obtinuiffe  ,  annoque  quinto  ,  vel  ineunte  , 
vel  exaclo  ,  Quinquennalia  edidiffe  .  Nec  mirum 
quod  in  eiufdem  legh  ,  aliarumque  ,  qus  fe- 
quentibus  annis  in  eodem  Codice  Ieguntur ,  ti- 
tulo  ,  dicatur  Valerianus;  cum  ,  uti  oftendimus, 
modo  Valerianus ,  modo  Saloninus  ,  modo  Gal- 
lienus  nuncupatus  reperiatur.  Gallis  imperavit 
ad  annum  ufque  ducentefimum  fexagefimum  pri- 
mum  ,  quo  a  Poftumio  ,  qui  in  nummis  Poftu- 
mus  dicitur  ,  interfecfus  eft  ;  Pollio  enim  in  duo- 
bus  Gallienis  fub  Gallieni  &  Volufiani  ConfuJa- 
tu  ,  qui  in  eum  annum  incidit  ,  refert  Gallos 
Poftumittm  ad  Imperium  vocaffe  ,  quare  quod 
Aurelitrs  Viclor  in  Epitome  fcribit  :  Callienus 
in  locum  Cornelii  filii  fui  (  id  eft  Gallieni  Ca»- 
faris )  alterum  fiiium  fubrogavit ,  non  nifi  eodem 
anno  161.  fieri  potuit.  Corruptus  eft  autem  Pol- 
lionis  locus  in  Salonino  Gallieno  cap.  primo , 
llbi  de  eo  ait:  tranfiffe  decennium  Imperium 
Gallieni  fatis  clarum  efl :  quod  idcirco  addidi , 
quia  multi  eum  Imperii  fui  primo  anno  periiffe 
dixerunt  .  Cum  enim  ex  didfis  anno  Chrifti  z6i. 
a  Poftumio  interfeclus  fuerit  ,  manifeftum  fit  Ie- 
gendum  effe  fexennium ,  aut  forte  feptennium 
loco  decennii .  Corrigendus  &  obiter  alius  ejuf- 
dem  Pollionis  error .  Is  in  duobus  Gallienis  cap. 
4.  &  in  libro  de  triginta  Tyrannis  cap.  3.  ait, 
per  annos  feptem  Poftumium  in  Galliis  impe- 
raffe ;  cum  tamen  Triftanus  tomo  tertio  pag. 
i<5i.  nummum  ejufdem  Poftumii  referat  ,  in  quo 
legitur :  P.  M.  TR.  P.  VIIII.  COS.  IIII.  PP. 
Quare  nonum  Imperii  annum  attigit  ,  imo  & 
decimum .  Extat  enim  ibidem  nttmmus  alter  ,  in 
quo  cernitur  Vifloria  ftans ,  pede  dextro  glo- 
bum  calcans  ,  &  in  uno  ex  genibus  clypeum 
•  tenens  ,  in  quo  fcriptum:  VOT.  XX.  id  efl , 
vota  vicennalia.  Decimum  itaque  Imperii  an- 
num  inchoavit ,  redleque  ab  Eutropio  lib.  9.  ac 
Orofio  lib.  7.  cap.  11.  fcriprum,  eundem  per 
annos  decem  imperaffe .  Qiue  annotare  plncet  , 
ut  pateat  quantnm  a  minoribtts  Hiftoria:  Au- 
gufta?  Scriptoribtts  in  Chronologia  peccatum  fue- 
rit ,  hancque  Nummographia  deftitutnm  imper- 
fedam    effe  . 

Gallienum  Juniorem   inter  Divos  a  patre  re-       VII. 
latum  fuiffe  ,  patet  ex  nummis  in  quibus  Iegitur :  An  GaUie* 
DIVO  VALERIANO  CiES.  vel  DIVO  CM>.  VA-  »»/  Junior 
LERIANO.  Qitod  fi  ante  mortem   ab  eodem  fte rit  Au- 
Gallieno  patre  Auguftus  nuneupatus  fuiffet ,  titu-  guflus  . 
lus  hic    in  ntimmis     poft    Apotheofim    percuflis 
non  prartermitteretur.  Qiiare   non  nifi  fubdito- 
rum,  popttlorumque  amore  aut  adttlatione  ,  Au- 
gufti   nomen   ei  attributum  videtur .  Extatenim 
nummus  Grxcus   apud    Occonem  ,   in   quo   Gal- 
lienus  Junior  Auguftus  dicitur .  Verum    quidem 
eft   Auclorem  hunc  ad  Valerianum  ejus  patruum 
illum  rcferre  ,  fed  perperam ,  ut  recle  Spanhe- 
mius  differtat.  6.  de  praeftantia  &  ufu  Numifmat. 
&   Infcriptio    mnnifefte  arguit :  TIT.    AIK.  XA- 
AfiN.    OTAAEPIANOS.  ZEB.  id  eft,    Publius 
Liamus  Saioninus    V&hrianus  Anguflus  .  Imm» 

ma- 


feui  ide  Confulibus  Caefareis. 


ip 


frftgna  mihi  fufpicio  eft  Infcriptionem  ,  quam 
Petrus  Jofredus  vir  clariffimtis ,  a  quo  Alpium 
Maritimarum  hiftoriam  jam  haberemus  ,  nifi  fe- 
reniffmio  Sabaudiae  Duci  totus  addjflus  effet, 
ntectim  communicavit ,  de  eodem  Gallieno  Ju- 
niori  intelligendam  efle  . 

CORNEIIJE    SALO 
NIN^S 
SANCTISSIM.     AUG. 
CONIUG.     GALLIENI 
IUNIORIS,     AUG.     N. 

ORDO     CEMENEL. 

CUR.    ANT.     AURELIO 

I  A  N  V  A  R  I  O.     V.     E. 

Extat    ea   in    territorio    Nicienfi  ,  a    duobus 

viris  harum   rerum  peritis  ,  ejufdem  viri  clarif- 

fimi  beneficio   defcripta;   cum  enim    in   ejus   hi-, 

ftoria  Nicienfi  non  videretur  pura  ,  eundem  ro- 

gavi  ,  ut  eo  prorfus ,  quo  extaret  modo ,  exa- 

nnd.tm  curaret  ,  quod  &  pro    fua  erga  me   be- 

nevolentia   prxftitit .     In    ea  Gallieni    Junioris 

nomine  ,  Gallienus  pater  non  videtur  intelligen- 

dtts ;   is  enim  in    ntilla    Infcriptione    dicitur  Ju- 

nior  i  neque   nomen    hoc    diftinctivum  alii  quam 

minori  natu  tribut-  folet  :alioquin  Gallienus  pater, 

&  Gallienus  filius  ea  nota  potius  confufi  quam  diftin- 

cti  fuiffent .  Sed  illud  epithettim  filio ,  non  patri  tri- 

butuni    fuiffe  ,    docent  ha?c    Pollionis  verba   de 

Salonino   Gallieno :  fuit  haflenus  flatua  in   pede 

montis    Romulei ,    hoc   efl  ,    ante    Sacram    viam  , 

intra  templum   Faufiins,    advsfta  ad    arcum    Fa- 

bianum  ,   qua.  haberet  infcriptum  .GALLIENO 

IUNIORI,    SALONI  N  O  additum  .  Vertim 

cft   in  libris  editis  legi    MTNORI;  fed   prae- 

terquam  quod    Gruterus   in  Notis  ,  dicit   Manu- 

fcripta ,  quae  in  Bibliotheca  Palatina    vidit ,  ha- 

bere  Juniori  ,  ipfeque  idem  voeabulum    in  textu 

repofuit  ,  inter   utrumque  in  fenfu  de  quo    agi- 

tur,  non  videtur   effe  differentia.   Non  levis  ta- 

men  diffieultas  ,  quomodo  Gallieni  Junioris  uxor- 

Cornelia    Salonina  vocari  potuerit ,  cum  Gallie- 

ni  Augufti  conjux  ,  ipfius  Gallieni    Junioris  ma- 

ter ,  eodem  nomine  appellaretur ,    ut   videre  eft 

in  nummis    apud    Goltzium    &    Occonem.     Ad 

qttam   refpondendum   exiftimo    uxorem  Gallieni 

Jrtnioris  a    marito  nomen  illud   mutuatam    effe  , 

iicut  videmus  Fauffam  Gonftantini  Magni  uxorem 

mariti  nomine    Flaviam  ditfam    fuiffe  ,   ut   legi- 

tnr  in  nummis  .  Gornelia:  enim  nomen  etiam  ipfa 

Gallieni  Augufti  uxor  ufiirparat ;  cum  ?utTriftanus 

oftendit,    Grseca  ea  fuerit ,  &  in  Nummo  gra:- 

co,  quem   profert ,  CHRYSOGONES  cognomi- 

netur:  imo   Valeriani   Junioris  Gallieni  Augufti 

fratris  uxor  in  nummo  apud  eundem    Triftanum 

dicitur  CORNELIA   SUPERA  .  Adeo   yerum  eft 

Corneliat  nomen  ,  Gallienorum  &  Valeriani  uxo- 

ribus  familiare  fuiffe  .  Gallienum  tamen  Catfarem 

Junicrem  nullos  genttiffe  liberos    certum    vide- 

tur,  cum  Numifmata  eum  valde  juvenem  exhi- 

beant ,  nullibique  4e  iis  mentio  .  Sed  hanc   epi- 

graphem  Eruditis  magis  difcutiendam   relinquo . 

VIII.  Nec    quis  porro  dicat  Valerianum   Cxfarem  , 

Vderianus  de  quo  in  Iaudata  lege  Codicis  Juftinianei ,  aliif- 

Junior  an- 


qtie  nomen    illud  prasferentibus,  Gallieni  Junio. 

ris    patruum  effe ,    non  vero   ipfummet   Gallie- 

ntim  Juniorem ;  nam    idem    Valerianus   Junior 

ante  Valeriani  Augufti  captivitatem  ,  Caefaream 

dignitatem  non  obtinuit,  quod  manifefte  dedu- 

citur  ex  litteris  a  Balero  Cadufiorurn    Rege  ad 

Saporem  Perfarum  Regem  fcriptis  ,  &  a  Pollio- 

ne  in  Valeriano  cap.  j.  relatis.  Ille  ut    ad  red- 

dendum  Valerianum  inducat ,   ita  ad  eum    fcri- 

bit  :  Age  ut  prudentem  decet  :   nec  fortuna  te  in- 

flet  ,  qu&    multos  decepit  .    Valerianus    &  ftlium 

Imperatorem    habet  ,    (fr    nepotem    C&farem  ,    Et 

qtiid  t    habet   &■  omnem   orbem    illum    Romnnum  t 

qui   contra   te   totus    infurgct .    In   EpiftoJa   vero 

ad  eundem  Saporem.  ab  Artabafde  Armeniorum 

Rege  miffa  ,    ibideraque  cap.  6.  relata  idem  Rex 

ait :    Valerianum   &  filiut    repctet   &  nepos ,    & 

duces    Romani ,  &  omnis  Gallia  ,  &  omnis  Afri- 

ta  ,    (b<    omnis   fiifpania ,    &    omnis    Italia ,    & 

omnes  gentes ,    qua.  funt    in    Illyrico  ,    atque    i» 

Oriente  &  in  Panto .   Quid  clarius  ?  omififfetne 

uterque  Rex  Valerianum  Juniorem  ,  fi  tum  Cx- 

far  ,   ficuti    nepos  fuiffet?  Ex  quibus  etiam  cer- 

tum  redditur  quod  fupra  Num.  6.  diximus  Quin- 

tum   Julium  Gallienum  ,    alterum  Gallteni  Au- 

gufti   iilium  ,    qui  Cxfar  in   Nummis  apud  Golt- 

zium  dicitur  ,  ante  annum  Chrifti  itfi.  eam  di- 

gnitatem  non  obtinuiffej    cum  capto  Valeriano 

Augufto  ,  ex  ejus   nepotibus  tinus   tantum  Cae- 

far  efTet .  Verum  quidem  eft  eundem  Pollionem 

in  Valeriano  Jtiniori  de  eo  fcribere:  a  patre  ab- 

fente  C&far  ejl  appellatus  ,   a  fratre  ,  ut  Celefli- 

r.us  dicit ,   Auguflus  .  Sed  prxifatis  Epiftolis  ma-. 

jor  fides   habenda ;  nam   eundem  Pollionem  de 

ejufdem    Valeriani    Junioris  rebus  parum  edo- 

crum  fuiffe,  ipfemet  in  duobus  Gallienis  cap.  14. 

oftendit  ,   ubi  de   ejufdem  Valeriani  morte  lo- 

quens   ait  :  quem    multi   Auguflum  ,  multi  Csfa- 

rem ,   multi  neutrum  fuijfe  dicunt:  q-yod  verifimi- 

le    non  efl  .    Siquidem   capto  jam  Valcriano ,   fc ri* 

ptum    invenimus    in    Fajlis  V4LERIANO  IMPE- 

RATORE  CONSULE  .  Quis  igitur  nlius  potuit  effe. 

Valerianuf  ,   nifi  Gtllieni  frater  ?  Conflat  de  gc~ 

nere  ,  non  fapis    tamen   conflal  de   dignitate  ,   vel 

ut  caperunt  alii  loqui,  de  majeflate  .  Quibus  ver- 

bis  fatis  fignificat  fe  ea  etiam  de  Valeriano  Ju- 

niore  ignprafle,  quxcertiflima  funt ;  quod  nem-  : 

pe  Ca?far  &  Auguftus  fuerit  1  qua  de  re  num. 

mi  nos  dubitare  non  finunt.  Neutiquam  igitur 

Llle  audiendus,  quando  fcribir  Valerianum  Ju- 

niorem  a.Valeriano  Augufto  patre  Cje.farem  ap-, 

pellatum  efFe  . 

Difficile   tamen ,  quo  poftea  anno ,   Ca?far  &        IX. 
Augultus  Valeriantis   Junior   dictus  fit ,  inveni-  Ouo    anne 
re  .   Infcriptio   quam  refert  Onuphrius   lib.  zf  Valerianus 
Faftnrum   pag.  155.   quarqne  in    Antiquo    Arcu  Junior  C&~ 
Veronae.  etiam  hodfe  vifitur,  dedicata  pridie  no-  far  ac  Au^ 
nas  Decembris,  in  qua  fecundus  ejus  Confula-  guflus  dU 
tus  exprimitur  ,  nqlla  Csefarese  dignitatis  men-  ftus  fit9 
tione  facta,   videtur  fignificare  Kalendis  Janua- 
riis  anni  16 J.  quo  Conful  ordinarius  proceffit, 
nondum  illum  fuiffe  Caefarem.  Is  enim  titulus 
in   folenni   Infcrjptione  ,   non   videtur  praUer-. 
rniffus  . 


te  patris 
captivita- 
tem  Csfar 
mn   fuit . 


COLONIA.  AUGUSTA.    VERONA.  NOVA.    G  A  LLIEN  I  A.NA. 
VALERIANO   II.   ET    LUCILLO.    CONS.. 

MURI.    VERONENSIUM   FABRIC.  EX    D I  E.   N  O  N.   APRILIUM; 
DEDICATI.   PR.    NON.   DECEMBR.  JUBENTE.   SANCTISSIHO, 
GALLIENO.    AUG- 

N.   INSISTENTE.    AU  R.    M  ARCELLINO.   V.   P.  DUC.  DUC. 
C  U  R  A  N  T  E. 

JUL.   MARCELLINQ._ 


Jppctratut  in  Btirmittm 


C* 


Mos 


10 


DirTertatio  Hypatica, 


Mos  erat  ut,  in  Confulibus  exprimendis  non 
alii  iifdem  attribuerentur  tituli  ,  quam  qui  ip- 
fis  initio  dignitatis  competebant  ;  quo  ex  prin- 
cipio  capite  3.  N.  XIII.  oliendimus  iElium  Ve- 
rum  initio  anni  136.  quo  Conful  ordinarius 
procefllt,  nondnm  Caefarem  fuifle  .  Et  recte  id 
«juidem  ;  cuin  ipfemet  Confulem  ,  fe  non  vero 
Carfarem  in  fubfcriptione  dicat  :  Sed  ScuJptorum 
imperitia  hoc  probationis  genns  nobis  eripuit: 
rton  femel  enim  accidit ,  ut  in  Confulibus  or- 
dinariis  memorandis  ,  Carfaris  ,  fimilefve  titulos 
taceant.  Patet  hoc  in  Infcriptione  ab  Onuphrio 
lib.  i.  Faftorum  pag.  154.  relata  ,  in  qua  le- 
gitur: 

D  E  D  I  C.     I  D 
A  P  R.     I  M  P 
C  iE  S.     A  N  T 
P  I  O.     1111.    E  T 
M.     A  U  R.     A  L  E 
X  A  N  D   R  O 
C  O  S 

Faela   ea  dedicatio  Idibus  Aprilis  anni  Chri- 

fti   lti.  quo   Heliogabalus  Aug.  IV.   &   Alexan- 

der  Severus  ,    Carfar    Confuies     ordinarii  fue- 

re ;    is  enim    jam    ab    anno  pra?cedenti    Csefar 

erat ,  eoque  anno   pridie    nonas    Martias  eidem 

Heliogabalo  occifo  fn  Imperio    fucceflerat .  Non 

mirum   tamen  quod  in   prarfata  Infcriptione  non 

dicatur  Auguftus,   licet    quando    ea    pofita  eft  , 

eam  jam    dignitatem   obtineret  ,    quia  quse  poft 

Confulatum   adeptum  acquirebantur  ,  in  aclis  pu- 

blicis  memorari  non  folebant  ;  fed  non  nifi  Scul- 

ptoris  err^re  fatfum,  ut  in  ea  Crfar  non  dicatur ; 

cjuemadmodum  recle  in  aliis  Infcriptionibus ,  in 

quibus  ejus    Confulatus    exprimitur.    Infirmum 

itaque  argumentum  ,  quod  ex  fola    Infcriptione 

Veronenfi  deduceretur   ad    probandum  Valeria- 

num  Juniorem  ante    annum  i<5j.    Carfarem  non 

fuifle;  eoque    magis  ,  quo   Pollio  loco    hudato 

dicat,  fcriptum   mvenJfTe   fn  Faftis  .  VALERIA- 

NO  IMPERATORE  CONSULE,   ubi    pariter  in- 

certum  an  Imperatoris  nomen  eidem  tribuatur  ob 

Carfaream,  vel  ob  Augufteam  dignitatem  ,  cum 

poft  Marcum  Aurelium  ,  plurefque  Auguftos  (1- 

mul  imperantes  ,  Imperatoris   nomen    tam  Car- 

faribus  ,  quam  Auguftis    datum  fit  ,  licet  antea 

CoIIegis    quidem  Imperii  ,   Carfaribus  vero    mi- 

nime    tribueretur.   Patet    id    in  hac   Infcrfptio- 

ne,  quar  apud  Goltzium  extat  :  IMP.  Q^JULIO 

FILIOGALLIENI  AUG.  &  SALONIN^E  AUG. 

ubi  vides  Julium  Salonfnum   Imperatorem  voca- 

ri.    Sic  Alexander  Severus    in    nummis  Grarcis 

dictur  Imperator  anre  adeptum  Imperium.  ATT. 

X.M.  AT.AAEHANAPOr.  id  efl,  ImperatorCxfar 

JAarcu:    Aureiius     Alexander  .     Sic    Volufianus  , 

Galli  filius  qui   prius     Caefar,   quam    Auguftus 

fuit,   Imperator  Cttfar    in   numfnis    dicitur:    ne- 

que  de  hoc  quarftio   efle   deberet  ,    nifi  a    viris 

doclis  titulum  Imperatorfs  Caefaribus  denegatum 

fuifTe  quotidie   in  litteras  mitteretur  .  Nihil  ita- 

que  certi     de    tempore,  quo  Valerianus  Junior 

&  Caefar  &   Auguftus  diclus  eft .  Augufti   tamen 

titulum    tardius    ei  attributum    videtur  ficuti  & 

Csefaris ,    neutrumque  anno  ,   quo  Conful  pro- 

ceflit  adhuc  obtinuifle  .  In  Codice  enim  Juftinia- 

neo  lib.9.    ti,f.i<J.    L.  4.    ad    Legem    Corneliam  de 

Sicariit   dicitur  PP.  XIII.Kalend.  Feb.  Valerio  & 

Lucillo  Coff.  ubi  loco   Valcrio  ,  legendum  Valeria,- 

»0,  qui,    cum  ia    ea,    fubfcriptione    neque  Cse- 

far  ,    neque  Auguftus  dicatur ,  apparet  eumdem 

titulum   nondum    tunc  affecutum    fuifle.  At  uno 

vel  altero  decoratum   fuifle  exiftimo  anno  177. 

quo  Gallientim   Auguftum  Quindecennalia  cele- 

brafle   eo  anno  in  Rationario  faftorum  dicetur. 

Nuncupationes  enim  eas  in  hujufmodi  feftivita- 

tibus  fieri    folitas  fuifle  infra  oftendemus  .  Cum 

igitur  in  nummo  apud   Goltzium   titulus  Augu- 


fti  ,  &Tribunitia  poteftas   fine    numerali     nofat 
Valeriano  Juniori  detur ,    liquet  non    diu    illum 
ea  dignitate  potitum  ,  quamvis  quod  revera    eam 
obtinuerit,  &  numinus  apnd   Triftanum,in   quo 
Cornelia  Supera  ejus   uxor  ,  Augufta   d  icitur  ,  & 
duo  alii    fimiles ,  qui    in    Bibliotheca    Ca:farea_. 
extant,  ac  denique    haec  Epigraphe  ,  ab    eodem 
Goltzio  relata,   demonftrent  .  IMP.   C.  P.  LIC. 
VALERIANUS  P.  F.    AUG.  P.  TR.  P.  COS.  II. 
His  pofitis  manifefliflime  patet  Valerianum  eum, 
de  quo  loquitur    Vopifcus    in  loco  controverfo  , 
non  efle  Valerianum  Juniorem  Valeriani    Augu- 
fti  filium  ,   cum    conftet   ante  ejufdem  Valeriani 
Augufti  captivitatem  ,  Gallienum  Juniorem  ,  Cx- 
farem  fuifle  ,    in   Galliis  fub  Poftumii  cura    im- 
perafl"e,&  non  mrnus  G'llienum  Juniorem,  quam 
Valerianum  &  Siloninum  appellatum  eflTe  :    Va- 
Jerianum   vero    Juniorem  ,    neque  Cxfarem  fuif- 
fe     neque  in    aliqua    Imperii   parte  adminiftra- 
tionem   aliqcam  obtinuiffe  .  Quare  retineant    Fa- 
fti   Confules    fuos   ordinirios  ,    Confulatus    Gal- 
Jieni  ,  &   Valeriani  ,  de  quo  Vopifcus  ,  pro    fuf- 
fedlo,    ficuri  revera   fuit  ,  impofterum  habeatur, 
annoque   Chrifti  259.  confignetur.    Neqtie  Fafti 
amplius    follicitentur ,  cum   nihil   adduci  poflit  , 
quod  oftendar  per  Gallieni  Imperii  tempora   ali- 
ter  eos  ordinari  debuifle,  &  quicumque  eofdem 
reformare    tentarint  ,    totam  feriem    temporum 
perveterint  ,  fefeque  in  inextricabilem  labyrin- 
thum  fnduxerint  ,    quod   demonftrandum  reftat . 
Illud  enim  magis  oftendet  Pollionis  mentem  nos 
aflecutos  fuifle . 

Exiftimavit  Onuphrius  libro  fecundo  Fafto- 
rum  pag.iij^.  Gallienum  &  Valerianum  ,  dequi- 
bus  Vopifcus  ,  alios  non  efle  ,  quam  Gallienum 
&  Valerianum  Auguftos;  hnncque  locutum  fuif- 
fe  de  tertio  Confulatti  ordinario  Gallieni  filii 
fui  ;  de  fuo  vero  quarto  ,  anno  157.  ab  utro- 
que  gefto  ;  ideoque  Crinitum  &  Aurelianurh  in 
eum  annum  Confiles  defignafTe  eofque  fibi  ac 
filio  fubn.safle.  Sed  praeterquam  quod  ipfa  Vo- 
pifci  verba  Valerianum  Auguftum  de  fe  ipfo  lo- 
cutum  non  fuifTe  aperte  indicant ,  quomodo  is 
anno  1^6.  defignitiouem  eam  coram  Memmio 
FufcoConfule  ordinjrio,  cjuod  docet  idem  Vo- 
pifcus ,  facere  pottift ,  ctnn  idern  Memnrus  non 
nifi  anno  Chrifti  158.  Conful  ordinarius  ftierit? 
Deinde  cur  Valeriantis  Gallienum  primo  loco 
nominaret ,  qui  non  nifi  fecundo  Conful  efle  po- 
terat  ?  Onuphrii  itaque  explicatio  ,  licet  multis 
viris  doclis  probata  ,  penitus  rejicienda  ,  utpo- 
te  quae   vim   verbis  Vopifci    inferat. 

Vidit  diflicultates  has  Baronius,  &  qtiam  in- 
firma  Onuplirif  f>lutfo  eflet  ;  quare  alfam_ 
viam  iniit  ,certoque  fibi  perfuafit,  Valerianum 
Auguftum  ,  dum  Byzantii  elTet  anno  Chrifti  158. 
qui  ipfi  eft  161.  Crinitum  &  Aurelianum  in  lo- 
cum  Gallieni  Augufti  IV.  &  Valeriani  hujus 
fratris  in  annum  fequentem  Confules  defignafle  , 
ita  ut  Gallienus  Aug.IV.  &  Valerianus  ejus 
frater  Confules  ordinarii  fuerint,  &  in  omnes 
Faftos  error  irrepferit,  dum  in  his  Volufianus 
jungitur  cum  Gallieno  IV.  Et  Valeriani  Gallie- 
ni  Imperatoris  fratris  Joco  ,  Volufiani  nomen 
Jegitur;  qui  Valerianus ,  inquit  Baronius,  Vo- 
Jufianus  etiam  potuit  cognominari.  Sed  hac  ra- 
tione  tantum  abeft  ,  ut  di/ficultatem  fuftulerit, 
ut  contra  Faftos  Confulares  prorfus  perverte- 
rit  :  Memmium  enim  Fufcum,  &  Pomponium 
Baflum ,  qui  non  nifi  ante  Fulvium  iEmilianum, 
ac  Pomponium  Bafium  ,  praetereaque  ante  Corne- 
Jitim  Sectilarem  ,  &  Julium  Donatum  Confulatum 
geftere,  ut  Vopifcum  ad  fenfum  fuum  traheret, 
immediate  ante  Gallienum  IV.  &  Valerianum 
ejus  frjtrem  Confules  collocavit.  Nec  hic  erro- 
rum  finis .  Confulatus  dein  ordinarios,  tam  E- 
miliani  &  Bafli,  quam  Secularis  &  Donati  tam- 
quam  falfo  appofitos  &  adfcititios  rejecit  .  Ita- 
cjue  verum  quidemeft,  Valerianum  Gallieni  Au- 

gufti 


X. 

Confuta- 
tur    opinio 
Onuphrii 
circx  /0- 
cum  Vopi- 
fci. 


XI. 

Confuta- 
tur    ofinio 
Baronii 
circa  eum- 
dem    lo- 
cum  , 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


21 


«ufti  frafrem  Confulem  fuifle  anno  poft  Confti- 
latum  Memmii  Fufci  &  Pomponii  Baffi  ,  fed  f.il- 
ium    eum  Confulem  fuilTe  ordinarium  ,  ficuti  & 
Gallieni    Augufti    Collcgam.   Confulatum    enim 
tantum   fuffectum   geffit  cum    Gallieno  Juniori  , 
qui  ideo  primo  loco  nominatur,  quia  Ccefar  erat , 
Sn   in  Galliis  imperabat  ;  orarterea  Valerianus  is 
alius    prorfus  eft  a   Volufiano  ,  quf  cum  Gallie- 
no  IV.    Conful   ordinarius    proceffit  .    Nam  ,  ut 
optime  obfervat    Norifius  difler.    de   Votis    de- 
cennalibus  cap.5.  Valerianus  cognomen  erat  Li- 
cinia?    familix,    ut  tam    ex    ntimmis    Valeriani 
Senioris ,  quam  Gallieni  Augufti  ,    ac   ipfiufmet 
Valeriani  Junioris   patet  .At    VoIufianusfi.it  ex 
familia  Petronia  ,&imperante  G.illieno  bis  prse- 
fectus  Urbi    fuit  ,    ut  ex    Indiculo   Prarfectorum 
Urbis  a    Cufpiniano  pubiicato  intelligitur .  De- 
inde,   ut    idem   Norifius    ibidem  probat ,    itmi- 
lianus  &  Baflus  Confules   ordinarii  fuere  ,  quem- 
admodum   in  omnibus    antiquis  tabulis     Victorii 
Aquitani,    Profperi  ,    Idacii,    Fragmenti     Con- 
fularis    apud    Bucherium  ,     in    Chronico     Ale- 
xandrino,    &    prarfato     Indiculo    Prarfectorum^ 
Urbis    legitur.    Contra    vero    Gallieni     IV.  & 
Valeriani     Ccefaris    Confulatus    non    folum    in- 
nullis  Faftis   comparet ,    fed    Pollio    in  Gallieno 
cap.  primo   Gillienum  cum  Volufiano  conjungit , 
ait  enim  :  Gallieno  igttur  &  Volujiano  Cotf.  Deni- 
que  tot  extant  Refcripta  in  Codice  Juftinianeo  , 
tum  JEmiliano   &    Batfo  Cotf.  tum   etiam  Secula- 
ri  II.  &   Donato  CofT.  data,  ut  iis  recenfendis 
tempus  tereretur .   Videri  tamen  polTunt  citata    a 
Norifio  ,    loco  prarfato  .    ProfectO'  pro  principio 
Chronologico    haberi    debet    Confules    omnes  , 
quibus  vel    Juftinianei  ,   vel    Theodofiani    Codi- 
cum  ,  leges  fubfcribuntur  ,  ordinarios  effe ,  non 
vcro  fuffeclos ,  contra  quod  Baronium   peccaffe, 
ideo  minus    mirum  videri   debet,   quod  ipfemet 
Onuphrius  ,  cui  tantum  Fafti  Confulares   debent  , 
ad  eundem  lapidem    off.-nderit  ,  Confulatumque 
Probi   Imperatoris  &  Paulini,    qui    libro  8.  Co- 
dicis   Juftiilianei  ,   Titulo   56.  de   revocandis  dena. 
tionibus  /.1.  legitur  ,   expunxerit  . 
XIT.  Petavius   tot  egregiis   Operibus    in  lucem  edi- 

Confuta-  tis  clarus  ,  exiftimans  ratiocinio  Baronii  obfifti 
tur  cpinio  non  pofTe  ,  aliam  quidam  viam  ab  eo  iniit ,  fed 
Ittaiii  tamen  non  minus  offendit :  Gallienum  enim  IV. 
tirca  eum-  &  Valerianum  Caefarem  ,  Valeriani  Augufti fi- 
dcm  lo-  lium,  Confules  ordinarios  anno  159.  obtrufit  , 
(um  .  iifque  Crinitum    &  Aurelianum    fubrogatos  do- 

cuit  .  Tum  anno  %6i.  Gallienum  V.  &  Volufia- 
num  Confules  ordinarios  edidit;  ficque  octo 
Gallieno  Augufto  contra  omnium  Faftorum  ,  Nu- 
mifmatum  ,  &  Codicis  Juftinianei  fidem  ,  Con- 
fulatus  affignavit .  De  Faftis  liquet  eos  Gallieno 
feptem  tantum  Confulatns  tribuere  ,  de  Codicis 
Juftinianei  Refcriptis  oftendit  idem  Norifius . 
Extat  enim  Lex.  3.  de  ordine  Judiciorum  ,  qua; 
dicitur  ,  PP.  Gallieno  Aug.  V.&  Fauflino  Cotf. 
Rurfus  in  eodem  Codice  laudatur  lex  7.  de  pro- 
bationibus  PP.  Gallieno  VII.  &  Sabinillo  Cofi.  At 
j  Petavius  ,   qui  octo   Confulatus    Gallieno   perpe- 

ram  attribuit ,  fcribit  Gallienum  VI.  &  Fatifti- 
num  ,  &  rurfus  Gallienum  VIII.&  Sabinillum  , 
loco  Gallieni  V.  &  VII.  adverfatur  &  nummis 
eadem  fententia;  apud  Goltzium  enim  unus  in- 
fcriptus  eft  TR.  P.  XIIII.  COS.  VII.  &  al.ter : 
TR.  P.  XV.  COS.  VIII.  Si  enim  anno  Imperii 
decimo  quinto,  quem  Tribunitia  Poteftas  XV. 
exhibet  ,  Conful  (antum  VII.  Gallienus  diceba- 
tur,conftat  profefto  cclavum  ejus  Conftilatum 
commentitium  efTe  ,  &  non  nifi  ad  hanc  diffi- 
cultatem  fuperandam  excogitatum.  Quia  vero 
idem  Petavitis  unum  Confulatum  intrufit  ,  Gal- 
lieni  nempe  IV.  &  Valeriani  Carfaris,  cogitur 
alium  e  Faftis  expungere  ,  placuitque  interalios 
Confulatum  Secularis"&  Donati  rejicere  ,  licet, 
uti  diximus  ,  in  variis  Codicis  Juftinianei  Re- 
fcriptis  legatur  .  Ac  denique   itmiliani  &  Baffi 


Confulatum  ,  qui  cum  anno  Chrifti  159.  conne- 
cti  debet ,  in  annum  fequentem  differre  ;  fic- 
que  feriem    temporum  pervertere. 

Carolus  Cointius  doctiffimus    Annalium  Eccle-      XIII. 
fiafticorum    Francortim     Conditor,    diflv  ultatem  Confuta- 
hanc     in    Tomi    primi  Chronologico    apparatu  ,  tur  opinio 
fufius   reliquis    pertraetavit  ,  exiftimavitque  eam  Cointii 
folvi   poffe  ,    fi    recte  ftatuatur   fextus   Valeriani  drcaeun- 
Augufti  annus,  quo  Romanis  contra   Perfas    in-  dem  lo- 
feliciter  dimicantibus    is    in  captivitatem    abdu-  cum. 
ctus    eft  .  Addit    difficultatem   in  eo   tantum  fi- 
tam  effe   an  primus  Valeriani  Augufti  annus  nu- 
merari   debeat    ab  anno    Chrifti   155.   quo    eum 
purpuram  fumpfifle  arbitratur,  vel  ab  anno  157. 
quo    Gallum   &    Volufhnum    periifTe   dicit;    ac 
dein    fubjungit:  Sperabamus    controverjiam  fublct- 
tam    iri   nominatis   Confulibus  ,  qui  fexto  Valerta- 
ni  Imperatoris    anno  a  Pollione  confignantur ;  fed 
tantum  abefl  ,    ut    id   Fafli    Confularcs     pr&jient  , 
quin   potius  rem   magis    intricatam    reddunt ,  cum 
nccetfario  vel  Fufci  Confulatus  ,  vel  quartus  Gal- 
lieni    removendus  fit    e  loco    fuo  ,    ut  alter  alterum 
excipiat  juxtx  mentem  Vopifci  ,    cujus   authoritas 
ipjit    Valeriani  literit  faffulta  in   hac  caufa    c&te- 
ris   anteponi  debet .     Poitea    pluribus  probat   ad- 
hserendum  effe  fententia? ,  quae  bellum  Perficum 
in  annum  Chrifti  263.  fextumqtie  Valeriani  reji- 
cit  ;'  ideoaue    Fufci    Confulntum  ,    quem    anno 
Chrifti   160.  in  Faftis  adfcribi   dicit ,  anno  1.61. 
reponendtim  efTe  ,  concltiditque  his  verbis  :  Nul- 
lum    Chronologi&   detrimcntum  fiet  ,  Ji  tria   Confu- 
lum    paria  ,   qus.    tertium    Gallieni    Confnlatum , 
Jive   annum    Chrifii    159.  fubfequuntur ,   hoc   ordi- 
ne     colloccntur  ,     ut    JEmi/ianus'   &    Batfus    anno 
Chrijli    160.    Secularis    itcrum    &    Dmatus   anno 
%6i,  Batfus    iterum   &  Fufcus  anno    161.   refpon- 
deant  .  Jadis  fundamentis  adeo  ruinofis ,  molem 
fuperftrudam    corruere    necefle    eft  .    Stipponit 
Cointius  Baronium   rem   acu  ,  ut  ajunt,  tetigif- 
fe,   quando   fcrfpfit  Gallienum   &  Valerianum  , 
quibus   Crinitus  &   Aurelianus  fubrogati  ftiere , 
alios  non  efTe    qnam    Gallienum    Auguftum  ,    & 
Valerianum   ejus  fratrem  ,   Iicet  Gallieni.  &  Va- 
leriani   Confulatus  ,    de  qtio  Vopifcus  loquitur  , 
fuffedus    tantum    fit .  Prarterea  Confulatum  con- 
troverfum  pendere  ab  anno  fexto  Valeriani  Au- 
gufti :  aliquos    Confules  a   Pollione ,   fexto   Va- 
leriani    anno  ,   confignatos  fuifle  ;  ejufdem    Va- 
leriani    Augufti    Imperium  numerari    poffe  vel 
ab.   anno   Chrifti  155.    vel   ab  anno  157.  ac  dc- 
nique   bellum   Perficum  in  anntim  163.  rejicien- 
dum  efle  ,  quae  omnia  a  veritate  aliena  non  nifi 
eum  in  errorem  inducere  potuere.   Jam  demon- 
ftravimus    Gallienum  &   Valerianum  a    Vopifco 
memoratos  alios  non  efle  ,  quam  Gallienum  Ju- 
niorem  Carfarem   &    Valerianum  ejus  patruum  , 
eumque    Confulatum    fuffctflum    tantum    fuifle  , 
quo  iblo  Cointii  opinio  penitus    evertitur.    Sed 
qtiam  connexionem  cum   fexto  Valeriani  Augu- 
iti  anno  Confulatus  controverfus  habet  ?   nonnc 
tota    difficultas  pendet  ab  anno  ,    quo  Valeria- 
nus  Auguftus   Crinitum   &  Aurelianum    Confu- 
les  defignavit  ,   &  a  cognitione  Gallieni  &  Va- 
leriani ,    an   neinpe    hi  duo    Angufti   eflent,   an 
Confules   ordinarif,   vel  fuffecti  ?  Nam  five  an- 
no    eam    defignationem    fequenti  ,   five    biennio 
poft  ,    Valerianus  captus  fit,   hoc    nihil   prorftis 
ad   rem  ,  cum  tam   eo  capto  ,  quam  adhtic  im- 
perante,  Crinitus  &  Atirelianus  Confulatum  ini- 
re  potuerint.  Denique  nullos  Conftiles  cuin  an- 
no  Aureliani  Augufti    fexto,    Pollio  conjungit.       XIV. 
Unde  quxcnmqtie   a  Cointio  fupponuntur  ,   ni—  jfo  annis 
liil  ad  difficultatem  faciunt .  Imperii 

Quod   fi  ea  pendeat   ab   anno  adepti  a  Vale-  GaUieni 
riano    Augufto    Imperii ,    nt  fibi  perperam  vir  pcndcnt 
dodtiffimus   perfuafit  ,   profeclo  male  hunc   affe-  a-nni  ali. 
cutus  eft  .    Nam    Valerianum    anno    153.  circa  qUOt  alio- 
menfem    Junium    purpuram  fumpfilTe ,    eodem-  rUmlmpe- 
que    Gallum  &  Volufianum    interfcclos  fuifle,  ratorum  . 

pro 


1Z 


DifTertatio  Hypatlca, 


XV. 

Taflorum 
fervcrfio 
e/uttm  de- 
trimcnlofa 
Chronolo- 


pro  comperto  efte  debet ;  licet  Petavius  &  Lab- 
beus  in  Chronicis,  aiiiqne  viri  Eruditiflimi  non 
nifi  anno  fequenti  Imperium  ejus  aufpicentur  . 
Certa  enim  per  harc  tempora  reftituenda:  Chro- 
nologia:  via ,  mors  ejufdem  Gallieni  Augufti , 
«.uern  conftat  anno  168.  ante  nonum  Ktlendas 
Apriles,  quo  Claudius  ejus  fucceflbr  Imperator 
acclamatus  eft,  ut  habet  PoIIio  in  Claudio  cap.  8. 
occifum  fuifle ,  annofque  fere  quindecim  impe- 
rafle  .  Hoc  enim  docet  Eufebius  lib.  7.  hiftor. 
Ecclefiaft.  cap.  18.  Gallienus  ,  Imperio  per  quin- 
decim  continuos  annos  adminiflrato  ,  Claudium 
fuccejjorem  reliquit  ,  quod  Textus  graecus  magis 
expnmit  raMirivs  Sl  g<p*  0X01;  hixurol;  irivTty.xlSsxst  : 
rh  ap^iiv  xtxpurmtOTo;  ,  KxaiSio;  xxTio-Tn  SiaSbXo; 
id  elt  ,  ut  Chriftophorfonus  optime  vertit  :  Gal- 
lienus  ubi  quiniecim  annos  integros  gubernafiet  , 
&c.  Quod  &  Porphyrius  in  vita  Plotini  con- 
firmar ,  ut  alibi  oftendenius,  cum  diuturnitas 
Imperii  Gallieni  ,  trium  qui  eum  prarceflere  Im- 
peratorum  ,  Chronologise  cardo  fit :  Si  itaque  a 
menfe  Martio  anni  168.  quo  Gallienus  inter- 
feclus  ,  per  quindecim  annos  retrocedas  ,  per- 
venies  ad  annum  Chrifti  zj?.  quo  circa  men- 
fem  Junium  cura  Valeriano  patre  Imperium  fu» 
fcepit,  ideoque  Gallus  ,  &  Volufianus  perem- 
pti  funt  eodem  anno  .  Quorum  Imperium  cum 
Dexippus  a  Georgio  Sy.icello  pag.  366.  citatus 
oclodecim  menfium  fuifte  dicat ,  daret  eos  il- 
lud  arripuifle  fub  finem  anni  ljr.  Eo  enim 
major  fides  eidem  Dexippo  habenda  ,  quo  is 
tempore  Gallieni ,  ut  difcimus  ex  PoIIione  in 
tluobus  Gallienis  cap.  13.  floruerit  ,  &  hiftorice 
Auguftae  Scnptores  dicant  Gallum  &  Volufia- 
num  biennium  imperaffe  numero  nem^c  rotun- 
do  loquentes,  vel  biennium  non  explefle,  ut 
recle  Eutropius  &  Eufebius  in  Hiftoria  .  Pra?- 
terquam  quod  nifi  hoc  dicatur,  nec  Gallitnus 
quindecim  .annos  imperarit  ,  nec  Chronologia 
per  hjec  tempora  recle  ordinari  poterit.  Du- 
plex  porro  iJIa  Epocha  Valeriani  &  Gallieni 
quam  Cointius  a  Baronio  mutuatus  eft ,  quarque 
Gallum  &  VoJufinnum  annos  quatuor  regnafle 
fupponit  ,  commentitia  eft  ,  uti  a  viris  doclis 
jam  obfervatum.  Denique  cum  fummo  Chrono- 
Jogix  detrimento  Confulatum  Maximi  &  Gla- 
brionis  e  loco  movit,  &  ante  Valeriani  III.  & 
Gallieni  II.  Confulatum  ,  qui  fubfequi  debet , 
ilatuit.  Tum  Confulatum  Memmii  Fufci  &  Pom- 
ponii  Bafli  biennio  moratur  ,  utque  immediate 
prarcedere  poflet  Gallieni  Augufli  IV.  ac  Va- 
Jeriani  Cxfaris  Confulatum  ,  duo  par  Confulum 
eidem  anteponit,  nempe /Emtlianum  &  Baflum, 
tum  Secularem  &  Donatum  ,  ficque  omnia  mifcet . 
Vix  dici  poteft  quantum  refhr  Chronologiae 
pra?judicium  hac  Confulatuum  perverfio  afferat. 
Poffet  id  pluribus  exemplis  demonftrari ',  fed 
unum  vel  alterum  afferre  contentus  ero .  Di- 
vus  Cyprianus  in  Aclis  Paffionis  fuar  dicitur  paf- 
fus  Tufco  &  Baffo  Cojf.  Quod  confirmat  Chro- 
nieon  Alexandrinum  .  Cadit  is  Confulatus  in 
annum  Chrifti  158.  Sed  cum  Baronius  eum  an- 
no  Chrifti  161.  illiget  ,  Cyprianum  tertio  poft 
ejus  mortem  anno  vivum  fupponit ,  ac  marty- 
lium  pafliim ,  licet  capto  jam  Valeriano  perfe- 
cutio  ceflafTet.  Sanclus  Fruftuofus  Tarraconenfis 
Epifcopus  dicitur  in  Aclis  Martyrii  fui  a  Bol- 
lando  ,  &  Henfchenio  viris  de  univerfa  Ecclefia 
bensmeritis,  dien.  menfis  Januarii  relatis ,  paflus 
Valeriano  &  Gallieno  lmperatoribus  JEmiliano  & 
Bajfo  Cofi.  decima  feptima.  Kal.  Vehruarii ,  dit-. 
Domtnico  ,  &  dicuntur  focii  cum  eodem  Fru- 
cluofo  ad  fupplicium  prodn&i  XII.  Kal.  Februa- 
rii.fcria  fexta.  Dies  decimus  feptimus  Kal.  Fe- 
bruarii  non  poteft  cum  die  Dominica  concur- 
rere ,  nec  duodecimus  Kal.  Februarii  cum  feria 
fexta  ,  nifi  currente  Cyclo  Solis  16.  &  litera 
Dominicali  B.  Et  tamen  anno  161.  quo  Fufci 
&  Bafli  Confulatum ,  ac   Santti    luijas  Epifcopi 


martyrium  Baronius    eonfignat,  currebat  Cyclu. 
Solis  18.  littera  Dominicalis  F.   ficque  non  dies  Do. 
minicus,  fed  dies  Mercuni,  non  feria  fexta ,  fed   fe. 
ria  fecunda  fuiffet .  Quare  non  fruftra  diximus  ip 
fum  Ccelum  ac  Sydera  ,  Gallieni  &  Valeriani  Con- 
fulatus  occafione  fuifle   impetita  .    Mirari  auterrt 
fatis  non  poflitm  ,  cur  Petavius  in  Chronico ,  e- 
jufdem  Fructuofi  martyrium  in  annum  159.  quem 
Gallieni   IV.   &  Vakriani  Csefaris  Confulatu  no- 
tat ,  conjecerit  ,  cum    Scaliger  in    Prolegomenis 
librorum  de    Emendat .   Tempor.  pag.  19.   hunc 
quidem  annum  ac  prarfatas  ferias    examinet ,  & 
Baronius  Confulatum  Tufci  &   Bafli  ex    Aclis    a 
Surio    relatis ,    proferat .    Quare  idem  Tufci   & 
Bafli  Confulatus  cum  anno  Chrifti     159-  indiflb- 
lubiliter  connedtitur  ,  quo  vel  folo  opiniones    Ba- 
ronii  ,  Cointii  &  Petavii  penitus    convelluntur . 
Reftat  fententia  Norifii    fequenti    capite  exami- 
nanda . 


CAPUT    SEPTIMUM. 

Tam  Gallieni  Cxfaris ,  &  Valeriani , 
quam  Criniti,  &  Aureliani  Confula- 
tus  reapfe  gejiut  efl  ,  unde  altera  In» 
fcripttoms  Forojultenjis  interpretatio 
defumitur . 


HEnricus  Norifius  ,  qui  DifTert.  de  Votis 
Decennalibus  cap.5.  &  6.  Faftos  per  Gal-  c"»/"'*: 
lieni ,  &  fequentium  Imperatorum  tempora ,  ac-  /  a  T 
curate  digefTit ;  ubi  Baronii  ,Petaviiqueopiniones  "'  iumo~ 
quoad  Gallieni  &  Vakriani  Confulatum  confu-  r'^acAu- 
tavit  (Caroli  enim  le  Cointe  Annales  Ecclefia-  r'* ****  V.' 
fticos  Francorum  non  viderat )  in  hanc  tandem  "'"*  '  *  * 
defcendit  fententiam :  Vidco  quidem ,  inquit  ,  tn 
laudatis  a  Bttronio  Aitis  defignatos  fuifie  a  Vx- 
leriano  imperatore  Confules  ordinarios  ,  Gallienum 
&  Valerianum  ,  fuffettos  vero  a  die  vicejima  fe~ 
cundtt  Maii  Crinitum  &  Aurelianum  .  Verumt 
neutiquam  illi  Confulatum  inicre  .  Etenim  fi 
Aureiianus  anno  Domini  ex  Baronio  i6z."vel  159.  ut 
vult  Petavius  ,  Confulatum  fuffetlum  gefiiffet ,  anno 
primo  Imperii  iniens  Kalendis  Januariis  Confula- 
tum  ordinarium ,  diclus  fuijfet  Conful  II.  Rur- 
fus  cum  Capitolino  procedens  Conful  anno  174. 
Conful  III.  fuiffet  .  Denique  annum  poflremum 
Imperii  quartum  Conful  claufifiet  .  At  in  omnibus 
Faflis  tertium  tantum  Aureliani  Confulatum  legi- 
mus  .  Ac  panlo  poft  :  Itaque  cum  Aurelianus  ad 
Imperium  elatus  tcr  Confulatum  ordinarium  gef- 
ferit  ,  &  a  Baronio  ac  Petavio  Conful  III.  di- 
catur  ,  quod  laudata  infcriptio  demonflrat .  ( loqui- 
tur  de  ea  ,  quam  in  hujus  Diflertationis  praefa- 
tione  ex  Onuphrio  retulimus)  fit  confequens ,  ut 
Valeriano  imperante  ,  Confulatum  fuffeclum  noit 
gsjfcrit  .  Quod  inde  deri-vafie  exifiimo ,  quia  eo- 
dcm  anno  ,  vicio  ac  capto  in  Perjide  Valeriano  Au- 
gufio  ,  Gallienus  folus  Imperium  confecutus  ,  alia. 
Collegia  Confulum  pro  arbitrio  defignavit  .  Ittt 
Confulatus  antequam  illum  iniret  ,  Aureliano  ab- 
rogatus ,  Exiftimat  itaque  Norifius  Gallienum  & 
Valerianum  Confules  ordinarios  defignatos  fuifle, 
five  intelligat  cum  Baronio  ,  Petavio  ,  &  Cointio  , 
Gallienum  Auguftuni ,  &  Valerianum  Juniorem 
ejus  fratrem  ,  five  cum  Onuphrio  Gallienum  & 
Valerianum  Auguftos.Nam  ha?c  Vopifci  verba  ad 
Aurelianum  dicla  ,  Confulatum  cum  eodem  Ulpio 
Crinito  in  annum  fequentem  a  die  undecimo  Ka- 
lend.  Juniarum  in  locum  Gttliieni  &  Valeriani 
fperare  te  convenit ,  omnes  huc  ufque  interpre- 
tati  funt ,  vel  de  Gallieno  Augufto ,  &  Vale- 
riano  ejus  fratre  ,  vel  de  eodem  Gallieno  &  Va- 
leriano  ejus  patre.  Sed  utraque  interpretatio  ex 
Uk^tis  rejicienda,  cum  prseterquam  quod  de  Gal- 

lieni 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


tieni   &  Valeriani    Confulatu  fuffe<fto    Vopifcus 

Joquatur ,    ille  alius    non   eft  ,    quam  Gallienus 

Junior  Carfar ,    alterque  ,  quam  Valerianus  ejus 

patruus ,  qui  quando  pater  a  Perfis  captus ,  non- 

dum  Carfar  erat . 

II.  Prseterea  ex  his ,  quae  idem  Vopifcus  in  Au- 

Oflenditur    reliano  habet  ,  evidenter   colligitur  ,  geftum   il- 

Aurclia-       lum  Confulatum  ab  Aureliano  renpfe  fuiffe;  ibi 

xum  reve-  enim  cap.  n.  referuntur  litterae  Valeriani    Au- 

ra  Confu-    gufti  ad   Prafecium  Fraetorii   fcriptae,  quibus  ei 

lem  fuffe-    injungit ,   ut  fumptus  ad  eum  Confulatum   fup- 

Qumfuijfe.  peditet  :  Aureliano ,    eui    Confulatum   detulimus  , 

ob  paupertatem  ,  qux  ille  magnus   efl  ,    c&teris  ma- 

jor  ,  dabis  ad  editionem  Circcnjium  ,     Aureos   An- 

tonixnos   trcccntos  ,  argenteos    Phi/ippeos  minutulos 

trta  millia  &c  tum  cap.  14.  refertur  gratiarum 

aclio  Aureliani  ad  Valerianum :   ago  gratias  bo- 

ttitati  tu& ,  &  accipio   Confulatum  quem  das  &c. 

Denique    capite  fequenti  horum  fumptuum    oc- 

cafione  Vopifcus  fcribit :    vidimus  proxime  Con- 

fulatum  Furii  Placidi(  quem  nempe  is  anno  273. 

cum  Claudio   Tacito  poftea   Imperatore    geffit  ) 

tanto  ambitu  in   Circo   editum  ,    ut    non   pr&mia 

dari  Anrigis  ,  fed  patrimonia  viderentur  &c.  Fa- 

ilum  efi  enim  ,  ut  jam  divitiarum  fit ,   non     bo- 

minum  Confulatus .  Quod  fi  Aureliani  Confula- 

Ins  caffus  fuiffet ,  idem   Vopifcus ,    qui  de    eo 

tam  diverfa  refert  ,  id  non  tacuiffet;  eo    magis , 

cjuo  de    Placidi    Confulatu ,  qui    revera    geftus 

eft  ,  ejufdem  Confulatus  Aureliani  occafione  lo- 

quatur ,  &  quo  poft  eumdem    aliafque  dignita- 

tes  ab  Aureliano  geftas ,  memoratas  fcribat  .  His 

igitur    tot  ac    talibus   pr&judiciis       muneribufque 

fultus ,    Claudianis    temporibus     tantus     enituit  , 

(  nempe   Aurelianus )    ut   pofl    illum ,  Quintillo 

tjuoque  fratre  ejus  intercmpto  ,  folus    teneret   Im- 

ferium .  Sed  Confulatus  ordinarius  a  Valeriano  , 

Callieni  Imperatoris  fratre ,  anno  x6$.  geftus  li- 

tem  dirimit ;  idem  enim  Confulatus  ,  tam  in  Fa- 

ftis  quam  in  Nummis  apud  Goltzium    &   alios, 

ac  infcriptionibus  ,    editur  cum    numerali    nota 

31.  eodem  modo  quo  in  Infcriptione  Capite  prae- 

cedenti  num.9.  a  nobis  relata  legitur :  cujus  rei 

latio  alia  effe  non  poteft  ,  quam  quod  antea  Con- 

fulatum   fuffeclum  gefferat  cum  Gallieno  Junio- 

xi  Caefare  ;  cum  inter  omnes    cuiiveniat  unicum 

cum  tantum  Confulatum  ordinarium  iniiffe.Ne- 

que  credibile   eft  quod  ibidem   habet    Norifius, 

Valerianum    Auguftum  anno    feptimo    Imperii, 

Chrifti  nenipe  160.  pratfatam  Confulum  defigna- 

lionem  feciffe  ,  eodemque  anno  viclum  ac  caftris 

exutum    in  Perfarum  poteftatem  veniffe ;  nam_. 

licet  verum    fit,  eumdem  Valerianum  feptimum 

Jmperii   annum  ,  quod  Numifmata ,  tam  gracca  , 

quam  Iatina  apud  Goltzium  oftendunt ,  inchoaf- 

ie,  nondum    tamen    liquet,  an    anno  259.  quo 

idem  feptimus  Imperii  annus  cccpit ,  an  fequen- 

ti ,  quo  abfolntus  eft ,  captus   fuerit ;  praeterea- 

que  anno   x6o.  Memmius    Fufcus ,    coram   quo 

Confule  ordinario  ,   ut  habet  Vopifcus,  ea  de- 

iignatio  facla  ,  eam  dignitatem  non  gerebat .  Nec 

fatisfacit  refponfio    Norifii    dicentis    Memmium 

JFufcum    Confulem   ordinarium     appellari,  »0» 

guafi  eodem  a-nno ,   eo  Magiflratu  fungeretur ,   fei 

*}uod    ante    bicnnium    illum   geflerat .    Nam    licet 

verum  fit    aliquando  Ccnfulem    dici ,  qui  alias 

Conful   fuit,  imo    Ablavium  ,    qui  anno    331. 

Baffo  Collega  Conful  fuit ,  a  Sidonio  lib.  j.  E- 

pift.  8.  Confulem  vocari ,  quando  refert  diftichum 

£uod  adverfus  Conftantinum  idem  AbJavius  Pa- 


M 


latinis  foribus  clam  appendit  anno  vicefimo  e/iif- 
dem  Imperatoris  ,  qui  in  anno  Chrifli  ^x6.  ab- 
folvitur ,  nihilominus  fruftra  ad  eum  Vopifci  lo- 
cum  hasc  evafio  adducitur. 

Neque  etiam  urget ,  quod  dicit  idem  Nori- 
fius ,  quod  fi  Aurelianus  Confulatum  fuffeclum 
ante  adeptum  Imperium  geffiffet,  anno  primo 
Imperii  iniens  Kalendis  Januariis  Confulatum 
ordinarium ,  diclus  fuiffet  Conful  II.  cum  tamen 
in  omnibus  Faftis  is  Confuhtus  fine  numerali  no- 
ta  edatur .  Nam  Seculo  ,  quo  Aurelianus  vixit 
&  imperavit ,  Confulatus  fuffecli  fa?pe  in  num- 
mis  &  Infcriptionibus  praetermittebantur  ,  ordi- 
nariorumque  tantum  ratio  habebatur  .  Decius  an- 
te  adeptum  Imperium  Conful  fuffeclus  fuerat , 
faftufque  Imperator  Confulatus  duos  ordinarios 
geffit:  unde  in  nummis  apud  Goltzium  dicitur: 
TRIB.  P.  COS.  II.  Eft  hic  primus  Imperii  e- 
jus  annus.  In  duobus:  TR.  P.II.  COS.  III.  Sunt 
hi  percuffi  anno  xji.  quo  Confulatum  tertium 
geffit ,  &  Tribunitiam  poteftatem  II.  abfolvit. 
In  quatuor  denique  legitur:  TR.  P.  III.  COS. 
III.  Ubi  vides  tres  Imperii  Deciani  annos  in- 
choatos  ,  ejufque  tres  Confulatus  expreffos.  Et 
nihilominus  in  duabus  Infcriptionibus  anno  e- 
jus  Imperii  tertio,  (quem  praefata  numifmata 
inchoaffe  manifeftum  faciunt ,  licet  aliqui  viri 
eruditi  contrarium  arbitrari  fuerint , )  exaratis 
dicitur  tantum  Conful  II.  Extat  una  apud  Gru- 
terum  pag.173.  in  qua  Decius  dicitur  :  TRIB. 
POT.  III.  COS.  II.  dedicata  ea  anno  Chrifti  151. 
quoDecius  Conful  III.  proceffit  ;  ideoque  fifuffe- 
cli  ratiohabita  fuiffet,  Conful  III.  dicendus  effet  . 
Extat  alia  non  diffimilis  in  Urbe  Vencienci  fub 
Archiepifcopo  Ebredunenfi  ,  quam  mecum  com- 
municavit  Petrus  Joffredus  V.  C.  Sereniffimi 
Sabaudiae  Ducis  inftitutioni  praspofitus,  qua:  cum 
ad  rem  noftram  faciat,  hic    exhibetur» 

I  M  P      C  m  S. 

C.    M  E  S  S  I  O    QJJ  I  N 

TO    TRAIANO     DE 


nr. 

Confulatut 
fuffecli  in 
nummit 
&    Infcri- 

ptionibut 
fape  omijfi. 


CIO     PIO    FEL. 

I  N  V  I  C 

T  O    A  U  G.    P.    M. 

T  R  I  B 

P  O  T.    III.    C  O  S. 

II. 

P.  P. 

C  I  V  I  T    V  I  N  T. 

Vides  in  ea  Epigraphe ,  quemadmodum  &  in 
ea,  quam  Gruterus  refert,  ac  in  nummis  ci- 
tatis  ,  Confulatus  fuffecli  Decii  nullam  rationem 
haberi ,   alioquin  diceretur  is  COS.   III. 

Imo  &  praecedentibus  faeculis  Confulatus  fuffe- 
cli ,  tam  in  nummis  quam  in  Infcriptionibus, 
non  raro  neglecli .  Scribit  quidem  Norifius  loco 
laudato  :  Domitianus  Conjul  XVII.  utique  infcri- 
bitur  ,  quamvis  fexies  Confulatum  fuffettum  gef- 
ferit.  Sed  vir  docliffimtis  non  obfervarat  non 
folum  apud  Dionem  ,  quo  nullus  ex  Antiquis 
in  Confulibus  recenfendis  exadtior ,  eorum  om- 
nium  mentionem  non  haberi ,  fed  neque  etiam  in 
aliquibus  Domitiani  nummis  eofdem  memorari. 
Exhibeo  hic  ex  eodem  Dione  feriem  Confulum  , 
qui  Domitiano  imperante,  anno  nomendedere, 
in  qua  eidem  Imperatori  Confulatus  tantum  XIII. 
tribuuntur  ,  &  ex  fuffectis  duo  reeenfentur ,  qua- 
tuor  omittuntur .  Nihil  dico  de  Chronico  Ale- 
xandrino  in  quo  ejufdem  Imperatoris  Confula- 
tus  tantum  cjuatuordecim  leguntur,cum  Diofuf- 
ficiat* 


IV. 

Confulatut 
fuffetti  Do. 
mitiant  «- 
liquando 
negletti  m 


SE. 


2,4 


DiiTertatio  Hypatica, 


S  E  R I  E  S 


SERIES 


CONSULATUUM     DOMITIANI 

E  X     D  I  ONE. 

Anni  Chrifti 

80.  Titus  Aug.   VIII. 

Domiiianus  Cxfar   III. 
8r.  M.   Plautius. 

M.  Annius  Pollio. 

82.  Domitianus  Aug.  IV. 
T.  Flavius  Sabinus . 

83.  Domitianus  Aug.  V. 
Eutropius   Rufus  II. 

84.  Domitianus  Aug.  VI. 
Junius  Sabinus. 

8j.  Domitianus  Aug.  VII. 

Aurelius  Fulvus . 
8tf.  Domitianus  Aug.  VIII. 

Cornelius   Dolabella . 

87.  Domitianus  Aug.  IX. 
Volufius  Saturninus. 

88.  Domitianus  Aug.  X. 
Minutius  Rufus. 

$9.  Aurelius  Fulvus  II. 
Sempronlus  Atratinus  . 

50.  Domitianus  Aug.  XI. 
Coccejus   Nerva  II. 

91.  Ulpius  Trajanus. 
Acilius  Glabrio. 

51.  Domitianus  Aug.  XII. 
Volufius  Saturninus  II. 

93-   Pompeius . 

Cornelius  Prifcus . 
94.  Nonius  Afprenas. 

M.  Arricinius  . 
9J.  Domitianus   Aug.  XIII. 

Flavius  Clemens. 

/V.  Anno    Chrlfti    ofhiagefimo     primo  ,    Idibus 

'Aliquot        Septembris  ,    Tito    Vefpafiani   filio    demortuo  , 

nummiDo-  Domitianus    frater    fucceffit ,    annoque  fequenti 

rnitia-ni  «■    Confulatum  ordinarium  d    more  capeffiit ,  ocla- 

Scaligcro      vum  quidem  ,    fi  omnes  fuffecli  ,    quos    antea_. 

<_r  Peta,-      gefferat,  computentur;  fed  quartum  tantum  ,    d 

vio  non  in-  ex  fuffeclis  duo  dunt.txat  ,    ut   facit     Dio ,    nu- 

tdktti .       merentur  .   Scaliger    in   Animadverfionibus    Eu- 

febianis  ad  numerum    1095.  cuin  fibi    perfuafif- 

/et,  Confulatus  fuffeclos  in  nummis  fernper  me- 

moratos  fuiffe  ,  haec  fcribit:  Domitianus  fuit  Con- 

ful  VI.  patre  Collega  VIII.  nono  anno  ipfitti  Ve- 

fpafiani .   At  in  nummit  Dcmitianut  VI.  Cof.  Imp. 

&   Aug.  -oocatur  :  IMP.  CMSAR   DOMITIANUS 

AUG.  P.   M.  TR.  P.  COS.  VI.  uhi  non  folum  Im- 

Jierator   efl  fexto   Confulatu  ,  fed  etiam    Divi  Ve. 

fpafiani    Tiliut  ;  ergo  Vefpafiano    Di-vo  fatto .,  boc 

efl   mortuo  ,  fextum  Conjulatum  gerebat .  At  con- 

tra:    CMS.   DIVI  F.   DOMITIANUS    COS.  VII. 

FRINCEPS.  JUVEKTUTIS .  Hic  non  efl  Auguflut, 

tieque   Imperator  feptimo   Confulatu  ,  fed  Princept 

Juventutit ,  fub  Tito    arbitror  .   At  hic  e(l   lmpe- 

rator  &•  Aug.  IMP.  CJESAR  DOMITIANUS  AUG. 

TR.  POT.  COS.  VII.  DES.  VIII.  P.  P.  Ego  ut  il. 

le    ait ,  h&c  juxta  ignarijjimot  intelligo  .  Petavius 

libro  undecimo  de  doclrina  Temporum  cap.  17. 

ubi  eofdem  nummos  refert  ait:  C&terum  in  num- 

rntt  Domitiani ,  qu&dam  obfcura  funt ,  qus.    me. 

rito    Scaligerum  moverunt   in    Animadverfipnibut 

ttd  annum  1096.  Et  poftquam  eofdem   exliibuit, 

iubjungit  :  nthil  hic  habeo  quod   dicam  ,  nifi  men- 

dofat   illat    Epigraphat    videri ,   qus.    cum   Tribu. 

nitta  Poteflate  Confulatum  VI.  copufant ,  ac  fcri. 

hendum  omnino  COS.  VII.  Utrumque   ex  hoc  la- 

byrintho ,    pofita   praefata    Confulum  difpofitio- 

ne,   expedire  facile  eft .  In  nummis,  in  quibus 

Domitianus  dicitur  COS.  VII.  PRINCEPS  JU- 

VENTUTIS ,  omnes  Confulatus  ejus  fufietfi  nu- 


USITATA     CONSULUM 
DOMITIANI. 


80.  Titus  Aug.  VIII. 
Domitianus    VII. 

81.  M.  Plautius  Sylvanuj  . 
M.  Annius  Verus  Pollio. 

81.  Domitianus    VIII. 
T.  FI.  Sabinus. 

83.  Domitianus  IX. 
Rufus  II. 

84.  Domitianus  X. 
Junius  Sabinus  • 

8j.  Domitianus  XI. 
Aurelius  Fulvus. 

86.  Domitianus  XII. 
Dolabella  . 

87.  Domitianus  XIII. 
Saturninus . 

88.  Domitianus  XIV» 
Rufus . 

89.  Fulvus  II. 
Atratinus. 

90.  Domitianus  XV. 
Cocceius  Nerva  II. 

9«.  Ulpius  Trajanus. 
Acilius  Glabrio. 

91.  Domitianus  XVI. 
Saturninus  II. 

93.  Pompeius  Conlega. 
Cornelius  Prifcus  • 

94.  Afprenas 
Arricinius  . 

9$.  Domltianus  XVII. 
Flavius  Clemens. 

merantur:  cumque  annus  Chrifti  ofluagefimus  J 
Titi  VIII.  &  Domitiani  VII.  Confulatu  ]n  Fa- 
ftis  ufitatis  notetur  ,  claret  eo  vel  fequenri  an- 
no  ante  Idus  Septembres  nummos  IIIos  cufos. 
In  quibus  Domftianus  dicitur  AUG.  COS.  VI. 
Hl  anno  Chrifti  ocluigefimo  quarfo  peTuflfl.  In 
quibus  denique  vocatur  COS.  VII.  DES.  VIII. 
Hiannum  odtiagefimum  quintum  exhibent  Ex 
quibus  omnibus  deducitur  Confulatuum  fuff-Jto- 
rum  oiniffijnem  tam  in  Infcriptionibus,  ac  num- 
mis  quam  etiam  in  Faftis  ,  non  obftare,  quifl 
ubi  certis  teftimoniis  conftat ,  Confulatum  fuf- 
feclum  ab  ea  quf  Conful  ordinarius  procedit, 
geftum  fuifTe  ,  exprlmi  debeat  in  Clr-onicis  , 
vel  Annalibus.  Unde  minu1;  confequenter  Baro- 
nius,  Petavius  ,  aliique  vlri  dodti  Iocuti  funt, 
qui  cum  Confulatum  fuff-clum  Aureliani  ndmi- 
ferint ,  primum  tamen  Confulitum  eju,  ordina- 
riumfine  iterationis  nota  memoravere  .  Qui  qui- 
dem  loquendi  modus  a  Norifio  reprehendendus 
erat ,  neutiquam  vero  ex  eo  deducendum,  Au- 
relianum  ,  antequam  Imperio  potiretur ,  Con- 
fulatum  fuffeclum  non   geffiffe» 

Nec  adeo  mirum  videri  debet ,  in  Faftls  nul- 
lis  fuffecli  Aureliani  Confulatus  mentionem  ef- 
fe,  cum  Macrini  Augufti  Confulatus  ordinarius 
ab  pmnibus  recentibus  Faftorum  Scriptoribus  & 
forfan  etiam  ab  Antiquis  ,  Dione  excepto,  prar- 
termiffus  fuerit.  Ille  anno  Chrifli  117.  Cara- 
calla  occifo  ,  die  qus  Severi  Natalit  erat ,  in- 
quit  Dio  lib.  78.  Imperator  a  militibus  creatus 
fuit.  Cadit  natale  illud  ,  ut  ex  Kalendario  Lam- 
beciano  patet ,  in  quartum  Idus  Apriles.  Unde 
Macrinus ,  ut  Capitolinus  in  ejus  vita  cap.  z. 
teftis  eft  ,  fe  nunc  Severum  ,  nunc  Antoninum , 
cum  in  odio  effct  omnium  &  hominum  &  mili- 
tum  nuncupavit  .  Ex  nummis  apud  Goltzium 
colligitur  eum  fe  cura  Diadumeaiano  filio  in  ali. 

guot 


VI. 

Confulatus 
ordin  riut 
Macrini 
reflituitur. 


feu  de  Confulibus  Caefareis ; 


*f 


*uot  ejufdem  anni  menfes  Confulem  defignaffe, 
cundemque  Diadumenianum  Carfarem  dixifTe, 
ac  in  annum  fequentem  Confulem ,  fuffectum 
tamen,  ut  videbimus,  fe  ipfum  vero  Confulem 
©rdinarium  defignaffe.  In  uno  Iegitur:  Imp.C&f. 
24.  Opel.  Sev.  Macrinut  Aug,  Eontif.  Max,  Tr. 
?.  Cof.  P.  P.  In  altero  vero:  M.  Opel.  Antonin, 
Diadumenian.  C&f.  Pontif.  Cof.  Def.  II.  Hi  num- 
m'(  anno  218.  quo  Macrinus  Imperium  fufce- 
pit ,  Confulatumque  fuffectum  cum  Diadume- 
niano  filio  ge/Tit  ,  percuffi .  Mirum  tamen  mi- 
Jii  accidit  Macrinum ,  qui  in  omnibus  fere  Nu- 
rnifmatis ,  tam  grarcis ,  quam  latinis,  quorum 
pkirimi  fuperfunt ,  Severus  dicitur  ,  in  nullo 
Antoninum  appellaii;  contra  vero  Diadumenia- • 
num  in  omnibus  fere  eo  nominc  vocari :  cum 
Capitolinus  in  ejus  vita  doceat  ,  ipfum  modo 
Severum  ,  modo  Antoninum  fe  fe  nuncupafTe  , 
&  Chronicon  Alexandrinum ,  Caffiodorus,  Au- 
ftor  fragmenti  Confularis  apud  Bucherium  ,  alii- 
que  Antiqui  Antoniimm  &  Adventum  Confu- 
les  ordinarios  edant  :  qui  quidL-m  Antoninus 
alius  non  eft  a  Macrino ,  licet  Onuphrius  lib.i. 
Faftorum ,  omnefque  poft  eum  anno  119.  An- 
toninum  Diadumenianum  ,  &  Adventum  Con- 
fules  ordinarios  exhibeant.  Qui  error  hic  evel- 
lendus.  Nam  Dio ,  quf  tunc  vivebat ,  in  Indi- 
ce   Confulari  habet:  M.  Opetius   Uacrinus   Aug. 

& Adventus  .  Tum  lib.  78.   fcribit  a  ple- 

lifque  Macrinum  reprehenfum  fuiffe,  quod  Ad- 
ventum  non  modo  Senatorem,  fed  etiam  Coliegam 
in  Confulatu  ^r  Pr&felium    Vrbis  creafct  .  Dein 
lib.  75.  dicit  innovata  effe  plura  ab  Heliogaba- 
Jo  fucceffore  ejus  ,   &  inter  hacc    quod  Confula- 
lus   Macrini   loco ,  qui  jam  ante  geflus  erat ,  no- 
tncn  fuum  fubflituit  ,  cum  nec  eum  prorfus  at- 
ligiffet ;   ac    denique   quod   initio    Imperii  an- 
lium    indicavit  per    Aiventi    Confulatum  ,    quafi 
tpei  folus  illum  geffijfet ,   adeo  a  Macrino  Helio- 
gabalus    abhorrebat.    Ex    quibus    manifeftiffime 
claret  Antoninum   patrem  ,   non   Antoninum  fi- 
lium  ,  feu  Macrinum  ,    non  Diadumenianum  Ad- 
vento  Collega    nomen  anno   119.   dediffe  ,  om- 
nefque  recentiores    Chronologos    in    illius   anni 
Confulatu  edendo  erraffe  ;  maxime  omnium  Sca- 
ligerum   in   Canone  Chronico   Eufebii,  ubi    ha- 
bet  :  AIAAOTMENIANOS  KAISAP,x«;,  AA- 
©TENTOS  .    Id     eft  ,    Diadumenianus    C&far , 
Csr  Adventus ;  nam    Antiqui    Faftorum  Condito- 
res  Antoninum  quidem  cum  Advento  ,  fed  nun- 
quam  Diadumenianum  cum  eodem  Advento  pro- 
pofuerunt,  iicet  ex  Antonini  noinine  ,  quo  Dia- 
dumenianus  in  nummis  femper  vocatur ,  anfam 
arripuerint    fcribendi    eundem    Diadumenianum 
Confulem  ordinarium  fuiffe.  Quare  rede  Peta- 
vius  lib.  11.  de  doelrina  Temp.  cap.  19.  tradit : 
fjeque  Confules ,  neque    annot  Chrifli  Eufebius  ad- 
tiotarat  ,    &  qui  Confules  in  Gr&ea  Farragine  ad- 
junxit    Scaliger  ,  contra   Eufebit  mentem  illos  ad- 
fcripfit .  Qua  de  re  videndus  etiam  Combefifius, 
•vir  eruditiffimus  in  Notis  ad  Georgium  Syncel- 
Jum  .  Anno  itaque  119.  Macrinus  II.  &  Adven- 
tus  Confules   ordinarri  proceflere  ,   ac  poft  ali- 
cjuot  menfes  Diadumenianus   illis   fuffeclus  eft  ; 
riummi  enim  duplicem  Macrini  &  Diadumenia- 
sii    Confulatum   exhibent ,  uti  ille   tn  quo  Iegi- 
tur  :  Imp.  C&f.  M.  Opei.  Sev.  Macrinus  Aug.  Pon- 
lif.  Max.  Tr.  P.II.  Cef.  II.  P.  P.  Idem  legitur 
de   Diadumeniano ,  qui   cum   in    nummis   Con- 
ful  II.  non  vocetur ,    nifi  cum  Angufti  titulo, 
iiquet    dignitatem    Augufteam    illi  anno  119.  a 
patre    attributam  ,    eamque    ob   rem    fecundum 
Confulatum  fufFeclum .  Quid  mirum  igitur  fi  in 
nullis  faftis  Confulatus  fuffedti   Aureliani  men- 
tio  habeatur  ,  cum  id  genus  Confulatus  faepe  in 
nummis,  Infcriptionibus;  fiftifque  Confularibus 
prartermittatur  ,   recentefqne  omnes  Chronologi 
Confulatum  ordinarium  Macrini  omiferint,  ejuf- 
que  loco  Diadumenianum  Confulem  tantum  fuf- 
Atfttratus  in  Baroniuta 


feclum  nobis  exhibuerint,  nec  fat  certum  fit, 
an  antiqui  Faftorum  Conditores,  qnando  An- 
toninum ,  vel  cum  numerali  nota,  vel  fine  ea, 
&  Adventum  profitentur,  Macrinum,  qui  nun- 
quam  in  nummis  dicitur  Antoninus,  vel  Dia- 
dumenianum  qui  eo  femper  nomine  in  iifdein 
appellatur,  intelligant ;  licet  Macrinum  Confu- 
lem  ordinarium  fuiffe  certum  indubitatumque 
haberi  debeat.  Atque  ex  ipfiufmet  Macrini 
nummo ,  qui  apud  eundem  Goltzium  extat ,  lu- 
cet  Confulatus  fuffedios  ejus  atate  negleclos  fuif- 
fe  ;  in  eo  enim  Iegitur  :  Imp.  C&f,  M.  Opel.  Sev. 
Macrinus  Aug,  P.  M.  Tr.  P.  II.  Cof.  PP.  Sum- 
pfit  fecundum  Confulatum  Macrinus  Kalendis 
Januariis  anni  Chrifti  219.  Tribunitiam  vero 
Poteftatem  II.  quarto  Idus  Apriles ,  qur  ejus, 
ficuti  &  Severi  dies  natalis  erat ;  &  tamen  eo 
in  nummo  non  dicitur  Conful  II.  quia  nempe 
fuffecli  nulla  in   eo  ratio. 

Onuphrius,  qui   hunc  Confitlatum  fuffeclorum       'VII. 
negleclum  non  animadverterat ,  eadem  ,  qua  No-  primus 
rifius   ratione  permotus,    quod  fcilicet  Aurelia-  Confulatut 
nus   ille ,  qui  cum  Pomponio  Baffo ,  Anno  Chri-  erdinariut 
fti    171.  Conful   ordinarius  fuit ,  in  nullis   faftis  y{ttreUani 
cum  iterationis  nota  legatur ,  arbitratus  eft  ,  non  cum  „u. 
Aurelianum  Auguftum ,  fed  privatum  quemdam  mcrau  no- 
ejufdem  nominis  Pomponii  Baffi  Collegam  fuiffe ;  ta.  profer- 
fecundum  vero  Aureliani  Confulatum,  quem  cum  „•  jebet, 
Julio  Capitolino  ,  anno  174.  geffit ,  ideo  cum  i- 
terationis  nota  Iegi ,  quia  ante  adeptum  Imperium 
Confulatum   fuffectum  idem  Aurelianus  gefferat. 
Quae  explicatio  Calvifio ,   aliifque  quibufdam  vi- 
ris  dodis  placuit ;   fed  prima  Confulatuum  Cac- 
fareorum  regula ,  quae  docet  Imperatores  proxi- 
mis  poft  fufceptum    lmperium  Kalendis  Januariis 
Confulatum  ordinarium   iniiffe,    illius   opinionis 
vanitatem  oftendit,  ficuti  &  ufus  Audorum  Chro- 
nicorum  Confularium  ,  qui  Augufti  ,  vel  Carfaris 
nomen  exprimere  non  folent .  Obfervat  quidem 
Norifius  loco  laudato  in  Chronico   Canone  Eufe- 
bii  apud  Scaligerum  difei  te  legi :  Aurelianus  Au- 
guBus  ,  &  Baffus .  Sed    fuperiori    capite    Scali- 
gero  hac   in  re  nullam   adhibendam  fidem  often- 
dimus .   Ex  quibus    tandem    omnibus   confequens 
eft  ,  Aureliani ,  ficuti  &  Decii   primum  Confu- 
latum  ordinarium  cum  nota  Numerali   II.  in  po- 
fterum  efferri  debere  ;  cum  in  Chronicis ,  &  An- 
nalibus  claritas   quaerenda  fit ,   ambiguitafque  vi- 
tanda  ,  ac    Confulatum  tertium    in    Infcriptione 
Forojulienfi  cum  quarta  Tribunitia  Poteftate  co- 
pulatum  dici   poffe  tertium   in  ordine  ad   fuffe- 
ctum ,  quem    Aurelianus ,    ante   adeptum  Impe- 
rium  gefferat ;  licet ,  ut  vei um  fatear ,  prior  ex- 
plicatio    pneferenda    videatur  ,  quod  ,  uti  dixi- 
mus  ,  per  hscc  tempora   fuffecli   Confulatus  me- 
morari  non  folerent .  Quod  nifi   alterutri  expli- 
cationi  a  nobis  allatae  acquieveris ,  prxclaram  E- 
pigraphem ,  cui  nec  temporum  farvitia  ,  nec  ho- 
minum  malitia  quidquam  integritatis  adhuc  eri- 
puit ,    farfam  aflerere  cogeris ,  reclamantibus  hi- 
ftoria:  Augufta?  fcriptoribus ,  nummis  ,  &  infcri-    . 
ptionibtts  aliis  ,  in  quibus  Cjefarum  &  Augufto- 
rum  Confulatus  defignati   abfolute  proferuntur,  . 
quod  antea  ignotum  ,  me  demonftraffe  exiftimo  • 


CAPUT   OCTAVUM. 

Coufulatus    de/jgnatif  &  foffetti  ab  ho* 
uorarits  valde  diverjt, 

BAronius,  qui  anno  140.  num.  1.  Confulatum  I. 

fecundum  defignatum  Antonini  Pii ,  hono-  Explicatur 
rarium   exiftimavit,    ejufdem   generis    fuffectos  Confulatus 
fuiffe  pariter    credidit;   ex  eo  enim    quod   Dio  honora- 
lib.  46.  fcribat  Plautianum  ornamenta  Confula-  rius  , 
ria   a  Scvero  Augufto  accepifle,   idem  Baro» 

D  n'us 


DifTertatio  Hypatica , 


Idem  ve- 
ilitus  Con- 
fulum  ho- 
nor&rio- 
rum  ac  or- 
tiinario-r 
tum  , 


nius   anno  ioj.  num.  i.   fcribit:  Hoc  anno  pri- 

mum   a   Severo  fattum   efl ,    ut   Confulatus  fuffefli 

cum   ordinariis    numerarcntur  ,  ficque  ea   ratione 

Flautianits  ,    qui    fuffetlum  egerat     Conful.itum  , 

hoc   anno    creatus  Conful  ordi»arius  ,    II.    Conful 

pofitus  efl .  Et  tamen   Plautianus  non  fuffeclum, 

fed  honorarium  Confulatum  egerat .  Quare  ma. 

nifeftum    eft,    Baronium  utrumque  honoris  ge- 

nus  confudilfe,  In  eadem  fententia  fuit  Carolus 

Comtius,    qui  tomo   primo   Annalium  Ecdefia- 

fticorum  Francorum  ,  fuffeclum    Aure.liani  adhuc 

privati    Confulatum ,    honorarium    vocat ,   Sed 

Confules    honorarios  ,    fuffictos  ,   &    defignatos 

valde  inter  fe  differre  ,  tam  certum  ,  quam  quod 

certifliinum  .    Poft  conftitutum    enim    Imperiurn 

Rominum  tria  Confutum  genera  fuere  diftindis 

nominibus  appellata  ,  ut  obfervavit   Onuphrius 

lib.  i.    Faftorum    pag.  61.  Qui  Kalendis  Janua- 

riis  eum  Magiftratum  inibant,  Confules  ordina- 

rii    appellabantur  ;   qui    iis  abdicantibus   in  ali- 

quot  relfquos  anni  menfes  fubrogabantur ,  Con- 

fules  fuffecli  dicebantur,  &  tam  ifti  ,  qiiam  prio- 

res,  poftquam  ad   illud   munus  deputati  erant  , 

Confules  defignati  vocabantur,  &  aliquibus  prx- 

rogarivis  potiebantur,  horumque  tanta  authori- 

tas  erat ,  quanta  illis   ab  Imperatoribus  conce- 

debatur .    Sed    praeter    utrofque  ,   tertium  Con- 

fulum  ,   feu ,    ut    communius   vocabantur,  Con- 

fularium  genus  erat  ,  ut  ea  dignitas  ad  plures 

{>ervenire  poffet ,  ab  Augufto  excogitatum,  & 
ongo  tempore  intermiffum  ,  a  Conftantino  Ma- 
gno  poftea  reftitutum  .  Hi  licet  Confulatum  nun- 
quam  adepti  efTent ,  Confulares  tamen  viri ,  ex 
Jmperatorum  indulgentia  &  prjvilegiis  appeila- 
bantur ,  ornamentis  &  prarrogativis  omnibus 
Confularibus  eis  conceflis .  Vocabantur  &  Codi- 
tiliarts ,  ut  videre  eft  apud  Alemannum  in  No- 
tis  ad  hiftoriam  arcanam  Procopii  pag,  6.  nbi 
&  ex  Jib.  3.  ejufdem  Procopii  de  beilo  Gothi- 
co ,  vir  Confuliris  vocatur  :u7ta70;  ■xa.xifjLiwc  ^i- 
vov,  id  eft  ,  Conful  nomine  tenus  .  Ssepius  tamen, 
Ut  probat  idem  Alemannus,  vocabantur  ,  atrb 
xtit drcoy ,  id  eft  ,  ex  Confulibus  ,-  Exconful  enim 
apud  recentiores  Imperatores  Orientales,  idem 
fuit  quod  veteribus  temporibus  vir  Confularis  . 
frequens  de  iis  in  Graecis  Aucloribus  poft  Con- 
flantinopolim  conditam  mentio  .  Nam  cumCon- 
ftantinus  Urbem  illam  condidit,  Senatu  illu- 
ftravit ,  &  Confulatum  denuo  more  veteri  an- 
nuum  fecit :  qui  caufa  fuir,  ut  plures  poftea 
Confularibus  ornamentis  honorati  fuerint  .  Re- 
cle  tamen  obfervat  Combefifius  in  Notis  ad 
Theophanem  ,  vocem  vTrx-rog  non  femper  in  Au- 
ctoribus  Grxcis  figniiicare  Confulem  ,  fed  quan- 
doque  eximium  ,  pr&cipuum  ,  Prcceres  ,  &  hujuf- 
modi  ,  quomodo  ,  inquit ,  Pfellus  pallim  indi- 
gitatur  ,  \nra.Toc  pxoo-otpm  ,  id  cft  ,  princeps  phi- 
lofophorum  ,  Quod  non  raro  Authorum  Grx- 
corum   Interpretes  decepit. 

ConcefTorum  Confularium  Infignium  formu- 
lam  Caftiodorus  lib.  6.  variarum  refert,  in  qua 
iegitur  :  Sed  nunc  fumitis  ifla  felicius  ,  quando 
nos  babemm  labores  Confulum  ,  Csr  %>os  gauditt 
dignitatum  .  Palmat&  fiquidem  veflr&  ,  noflr&pro- 
bantur  effe  viftori&  ,  &  profperrim&  condjtionis 
eventu  ,  vos  i»  pace  ingenuitatem  feditis  famu- 
lis  ,  cttm  nos  fecuritatem  demus  per  bclla  Roma- 
nis  .  Atque  ideo  per  illam  In  dittionem  Confu/a- 
tus  te  aecoramus  Infignibus  .  Pinge  vaflos  bu- 
meros  ,  vario  coUre  palmat&  :  validam  manum 
•uitloriali  fcipione  nobtUt.i  :  laret  proprios  etiam 
calceis  auratis  egrfdere  J  fellam  Curultm  pro  fua 
magnitudme  multts  gradibus  enifus  afcende  :  ut 
in  otio  fubjeilus  merearis  ,  quod  nos  per  maxi- 
mos  Itbores  afjumimus  imperantes  .  Sed  habitus 
Confularis  notitiam  ex  Vopifco  in  Aureliano  de» 
ducere  pofTumus ;  ibi  enim  cap.  13.  ait  Vale- 
rianum  Auguftum  hsec  verba  in  Aureliani  defi- 
gturione  ad  Confulatum.  edidifle ;   Cape  igitur 


ttbi  pro  rebus  gejlis  tuis ,  eoronas  murales  qutt. 
tuor ,  vallares  quinque  &c.  Togam  pr&textam , 
tunicam  palmatam  ,  togam  piitam ,  ( togae  pictae 
&  palmatar  ac  trabeae  prifcorum  Confulum  ve- 
ftes  fuere  ,  qua;  an  inter  fe  invicem  differrent, 
&  in  quo  nondum  Clpis  liquet)  fubarmalem  pro- 
fundum  ,  ( qua;  cum  poftrema  ex  veftibus  Con- 
fularibus  recenfeatur  ,  admodum  probabile  re- 
putat  Dufrefnius  V.  C.  Differtar.  de  Numifmaf. 
inferioris  arvi  num.  5.  eam  elTe ,  qua:  carteris 
iuperfundebatur ,  dicique  profundum  ,  quod  ex 
purpura  ,  ac  fatttra  efTet)  Sellam  eboratam  :  nant 
te  Confulem  hodie  defigno  &c.  Atque  hic  vefti- 
tus  Confulibus  ordinariis ,  fuffeclis  &  honora- 
.riis  communis  erat, 

Imo,  tit  ibidem  Dufrefnius  num.  8.  obfer-  III. 
vat,  Confulares  fcemin&  ,  quemadmodum  ab  Ul-  De  fcmi- 
piano  Confulum  uxores  vocantur,  eodem  ac  nis  Confu. 
fimili  pene  habitu  ,  quo  Con;uges  ornabantur  ,  Jaribus  . 
Quod  colligit  ex  Iconifmo ,  qui  in  vetuftiflimo 
Diofcoridis  Codice  MS.  habetur  in  Bibliotheca 
Caefarea ,  &  a  Petro  Lambecio,  viro  eruditif- 
fimo  lib.  i,  de  eadem  Bibliotheca  defcribitur  . 
Ibi  Juliana  Olybrii  Augufti  filia  ,  &  Areobin- 
dse  Confulis  uxor ,  fafcia  ampliori  colium,  & 
humeros  ampleclente  ,  &  pectus  attingente  exor- 
nata  confpicitur,  in  hoc.a  Confulari  fafcia  di- 
verfa,  quod  ifta  inuliebris -finiftro  brachio  non 
aptetur  ;  in  Diptycliis  enim  Leodienfi  &  Eitu- 
ricenfi,  ab  Alexandro  \/ilthemio  defcriptis  ,  ubi 
habitus  Confulaps  univerfus  plane  confpicitur, 
Confules  tunicis  palmatis,  &  togis  pictis  indu- 
ti  apparent  ,  cui  fuperfunditur  f.ifcia  latior  col- 
htm  ambiens ,  cujus  pars  dextra  ftriclior  ,  a  dex- 
tro  humero  recta  circa  peclus  ultra  genua  de- 
fcendir  ,  ipfumque  humerum  ,  ac  brachium  dex- 
trum  circumvolvens  ,  finiftrum  humernm  am- 
pledtitur  ,  explicans  fefe  latiorque  fenfim  tffecta, 
ac  circa  dorfum  delapfa  ,  rurfum  a  dextro  la- 
tere  per  umbilicum  tranfverium  agitur  ,  &  in- 
fimam  finiftri  brachii  partem  ,  qua  manui  illud 
conjungitur,  involvit ,  reliqua  fafciae  parte  re- 
tro  pendula ,  pt  magis  idem  Duftefnius  e.x» 
plicat . 

Nam  non  tantum  fcemmis  Caefarum  fangui- 
ne ,  aut  affinitare  confpicuis ,  verum  etiam  aliis 
marronis  Romanis  Confularia  ornamenta  con- 
ceffa  fuiire  ,  docte  ofttndit  Spanhemius  differ- 
tat.  7.  de  ufu  &  prarftantia  Numifmaf.  ex  Lam- 
pridio  aliifque  yeteribus  Aucloribus  .  Hic  enim 
in  Heliogobalo  de  eo  Imperatore  ait  :  Ferit  & 
in  colle  Quirinali  fenaculum  ,  idcfl  ,  mulierum 
fenatum,  in  quo  ante  fuerat  conventus  matrona- 
lis ,  folemnibus  duntaxat  diebus ,  &  fi  umquam 
aliqua  matrona  Confularis  conjugit  omamentir 
effet  donata  :  quod  veteres  Imperatores  afpnibus 
detulerunt  ,  &  his  mxxime  ,  qu&  nobilitatos  ma. 
ritos  non  habuerant ,  ne  innobilitat&  remancrent . 
Hujus  exemplum  prasbet  fub  ejufdein  Impera- 
toris  Principatu  mater  Hierodis ,  fcediffimi  cu- 
jufdim  mancipii ,  quam  Dio  refert  in  excer- 
ptis  Valefianis  pag.  776,  militari  fatellitio  in 
Urbem  deduclam  ,  inter  Confularittm  matronas 
habitam  fuifte :  hoc  nempe  quod  ajebat  Lam- 
pridius  Confularis  conjugii  ornamentif  decora- 
tam  .  Hinc  maritalia  etiam  Matronarum  decora- 
tnenta  apud  Tertullianum  libro  1.  de  cultu  fce- 
minarum  :  aut  quid  minus  habere  infelicijfima. 
ill&  publicarum  iibidinum  fcmin&  ,  quas  fi  qu& 
Uges  a  maritalibut  &  matronalibus  decoramentit 
coercebant  ,  Ulpianus  I.  11.  D.  de  fenat,  notat  , 
nuptas  prius  Confulari  viro,  poftea  ad  inferio- 
res  nuptias  devolutas  ,  impetrafle  rariftime,  ut 
i»  Confulari  maneant  dignitate  ,  ut  fcio  Antoni- 
num  Auguflum  Juli&  Mamm&tt  confobrin&  fu&  in. 
dulfijfe . 

Neque  mirum  iis ,  qui  Confulatum,  aut  or-         » 
dinarium  ,    aut   fuffectum  non   gefliffent ,  orna- 
pienta  Confularia  concella  fuifle  ,  cum  &  infi- 


IV. 

Omamcn- 
ta  Confu- 
laria  ma- 
tronis  qui- 
bufdam 
conccffa , 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


*7 


Omttmen- 
ta  trium- 
phalia  qui. 

bufd.xm 
frivati» 
coticejfa . 


VT. 

Chdov&Ui 
ab  Anafta- 
Jio  Conful 
renuntict- 
tus  t 


gnia   triumphalia ,    poftquam    conftituto  Impe- 

rio,    triumphi    decus,    quod    maximum    erat, 

,  Imperatores    fibi  retinuere ,  iis    qui  nunquam 

triumpharant ,  fedqui  rebusegregie  geftis  fum- 

mam  gloriam  confecuti  erant   collata  fuerint, 

fupplicationes  nempe,  appellatio   Imperatoris, 

Laurea  Corona ,  Prsetexta  feu  trabea  triumpha- 

lis  ,    fceptrum  ,  ftatua  ,    facrificia  ,  &  cxtera 

triumphantium    infignia  ;  licet  curru  intra  ur- 

bem   non  veherentur  ,  neque  confuetam  pom- 

pam  agerent ,  fed  iis ,   uti  in  facris ,  publicif- 

cjue   Jocis,  ludis,  ac  folennibus  diebus,&una 

cum  eo  pingi  habitu  &  in  ftaiuis  fculpi   pof- 

fent.  Suetonius  in  Auguflo  cap.  38.  de  iifdem 

viris    triumphalibus  loquens,    ait:  Hcc  parcior 

in  beliica    virtute  bonoranda  fupra   triginta   dtt- 

eibus   jujies    triumpbos ,    &    aliquanto    pluribus 

triumpbalia  ornamenta  decernenda  curavtt .  Idem 

in  Tiberio  de  hujus  triumpho  anno  Era;  Chri- 

ftianac  duodecimo  gefto  Joquens ,  ait  :  A  Ger- 

mania  in  Urbem  poji  biennium  regreffus  ,  trium- 

fbum  ,     quem    diftulerat  ,    egit  ,    profequentibus 

ttiam  Legatis  quibus  triumpbalia  omamenta  im- 

fetrarat.  Denique  Herodianus  lib.  7.  cap.  3.  de 

Al.iximino  Thrace  Imperatoreait :  Igitur  quam- 

flures  exercitibus  ,   aut  Provinciis  pr&pojitos ,  Con. 

fulares  ,  Triumpbalefqtte  viros  levijjima  ,  tenuif- 

Jtmaque  calumnia    attaclos ,  corripi   de  improvifo 

jubebat .    Sed   hac    de  re  plura    Lazius  lib.  9. 

Commenf.  Reip.  Rom.  cap.  3.  Onuphrius  Com- 

nienf.  in  triumphos  &  Ovationes,  aliique. 

Ex  omnibiis  Confulatibus  honoririis ,  nullus 
celebrior,  quam  qui  a  Clodovajo  Francorum  Re- 
ge  geftus .  Ejus  apud  Gregorium  Turonenfera 
lib.i.  Hiftorije  cap.38.  mentio  .  Narrato  enim 
praclio  Vocladenfi,  in  quo  Alaricus  Vifigotho- 
rum  Rex  anno  507.  carfus  eft ,  ait :  Igitur  ab 
Anajlajio  Imperatore  Codicillos  de  Canfulatu  ac- 
ccpit ,  &  in  B.tjilica  beati  Martini  tunica  blat- 
tea  indutus  ejl  ,  c<f  Clamyde  ,  imponens  vertici 
diadema  ,  Tunc  afcenfo  equo  ,  argentumque  in  i- 
tinere  illo  ,  quod  inter  poriam  atrii  ,  &  Ecclejixm 
Civitatis  e/l  ,  pr&fentibus  populis  ,  manu  propria 
fpargens  ,  voluntate  benignijpma  erogavit ,  &  ab 
ea  die  tamquam  Conjul  ,  &  Augujlus  ejl  voci- 
tatus.  Qua:  pecuniarum  effufio  iyraTila,  feu  mu- 
nus  Confulare  ab  Antiquis  dicitur,  Confula- 
tufque  nota  eft.  Cadit  is  Confulatus  in  annum 
508.  quo  apud  Marcellini  continuatorem  Celer 
&  Venantius ,  ille  Orientalis,  hic  Occidenta- 
Jis ,  ut  inquit  Onuphrius ,  Confules  exhibentur  : 
Neque  enim  ullis  in  Faftis  eo ,  vel  fequentibus 
annis  ,  Clodovxus  Conful  dicitur:  Quod  occa- 
fionem^prajbuit  Baronio  exiftimandi  eum ,  ob- 
latum  ab  Anaftafio  Imperatore  hseretico  Con- 
fulatum  refpuiffe .  Si  enim  acceptavit,  inquit , 
cur  non  eft  inditum  tanti  Regis  nomen  Con- 
fularibus  Faftis  ?  Sed  Ieve  hoc  fundamentum  ad 
rem  tam  diferte  ab  antiquo  Hiftorico  affirma- 
tam  negandam.  Nam  ,  nt  obfervat  Sirmondus 
in  Notis  ad  an  egyricum  Aviti  Imperatoris,  hu- 
jus  Confulatus  memoriam  nulli  Fafti  retinuerunt, 
&  tamen  ex  Panegyrico  in  hnjus  dignitatis 
aufpiciis  a  Sidonio  Apoilinari  recitato ,  &  dua- 
bus  Infcriptionibus ,  quae  adhuc  extant  ,  de  eo- 
dem  Confulatu  minime  ambigendum  conftat,  e- 
tiam  fi  anno  456.  quo  illum  avitus  geflit,  omnes 
Fafti  Vararem  &  Joannem  Confules  ordinarios  ex- 
hibeant.  Silentiumque  Faftorum  non  obeffe  tribus 
aliis  exemplis  idem  Sirmondus  demonftrat  .  Legi- 
tur  in  Divi  Pauli  Bafilica  Dativat  &  Bafilia:  Soro- 
rum  Epitaphium ,  in  quo  ea;  depofita:  dicun- 
tur  :  CONSULATU  JOANNIS  AUG.  qui  mor- 
tuo  Honorio  Ravennae  anno  413.  invafit  Impe- 
rium  ;  &  tamen  Joannem  hunc  inter  Confules 
rtulli  fafti  recipiunt.  In  titulo  Equitii  Roma:  Eu- 
tichii  cujufdam  Epitaphium  eft,  in  quo  Con- 
fules  comparantur  THEODOSIUS  AUG.  III. 
&  AUG.  P.  N.  id  eft ,  Eugenius  princefs  m* 
jfpparttus  in  Baronimn 


Jler ,  is  nimirum  ,  qui  oeeupato  Argobafti  fa- 
clione  Principatu  in  Italia  anno  391.  domi- 
nabatur  ,  editoque  Confulatu  CoIIegam  fe^» 
Theodofio  Augufto  dixerat,  cum  a  Theodofio 
in  Oriente  didus  elTet  Abundantius ;  quem.. 
Confulem  omncs  Fafti  agnofcunt ,  de  Eugenio 
tacent .  Denique  in  Infcriptione  Trevirenfi  , 
qua:  Scaligerum  lib.  j.  de  emendaf.  Tempor. 
ubi  eam  refert ,  adeo  torfir,  Honorio  VIII.  Con- 
fuli  Collega  tribuitur,  non  Theodofius  III.  ut  in 
omnibus  Faftis ,  fed  Conftantinus ,  qui  in  Gal- 
liis,  quas  invaferat ,  tum  regnabat ,  &  Confu- 
latum  anno  quadringentefimo  nono  ediderat , 
cum  Honorio  ,  ut  Olympiodorus  Thebceus  fcri- 
bit ,  concordiam,  Imperiique  focietatem  af- 
feclins.  Qyare  ex  Faftorum  filentio  Clodoyaei 
Confulatus  minime  everti  poteft.  Qui  etiam 
fi  ordinarius  fuiflet,  non  ob  id  tamen  Regis 
nomen  in  Faftis  &  Aclis  publicis  Clodovaeo 
datum  fuiflet ,  quod  Theodorici  Gothorum_. 
Regis  anno  quadringentefimo  ocluagefimo  quar- 
to  Confulis  ordinarii  exemplum  fatis  oftendit. 
In  Codice  enim  Juftinianeo  libro  odavo,  Ti- 
tulo  4.  Unde  vi  1.  11.  fubfcribitur  :  Dat.  V. 
Kalend.  April.  Con(lantinop.Thcodorico  &Venan- 
tio  Coff.  Unde  Caffiodorus,  qui  eidem  Regi  a 
Secretis  &  Epiftolis  fuit,  dum  in  Chronico  an- 
ni  184.  Confules  defcribit ,  eundem  Regem  non 
appellat,  fed  tantum  ait:  D,-  N.  Theodericut 
&  Venantius .  Verum  eft  Anonymum  a  Cuf- 
piniano  primum  in  Iucem  editum  his  verbis 
eum  Confulatum  confignare :  D.  N.  Tbeodorico 
rege  &  Venantio  V.  C.  Coff.  Sed  in  eo  errat, 
ficuti  quando  his  verbis  Leonis  Junioris  Con- 
fulatum  his  verbis  profitetur  :  Domino  Leone 
Juniore  Aug.  Cof.  Et  hacc  forfan  caufa  cur  Theo- 
doricus  quando  poftea  Italiae  imperavit,  iterum 
femetipfum   Confulem  non  defignarit  •  _ 

Calvifius  in  opere  Chronologico  fcribit ,  A-  VII. 
naftafium  Clodovaeo  triumphi  Infignia  ,  potius  Confulatus 
quam  Confulatum  obtulifle  .  Sed  verba  quibus  chdcv&i 
utitur  Turonenfis ,  hanc  ejus  conjecluram  va-*  perperam 
mm  efle  oftendunt;  ut  enim  Valefius  in  Notis  a.  Calvijio 
ad  Marcellinum  Iib.  8.  pag.  350.  erudite  obfer-  explicatut. 
vat ,  folebant  Imperatores  ad  eos ,  quibus  di- 
gnitatem  aliquam  conferebant,  Codicillos  mit- 
tere  &  cum  iis  ejufdem  Infignia  .  Themiftius,  0- 
rat.  4.  eos  vocat  :  er^up«Xa7-B;  (Kxra;  ,  id  eft  ,  Co- 
dicillos  attratos  ,I(idorus  Pelufiota  Epift.  J.  lib.i. 
SiXtxs  i%t\i$arw  ,  id  eft  ,  Codicillos  eburneos  ,  & 
Libanius  ypx[Jt.fJt.a.Tiix  appellar  in  orat.  Confula- 
ri  aj  Julianum  ,  ubi  ait :  abfurdum  enim  judu 
cat ,  Ji  cum  Codicillos  ipfc  manu  fua  tradat  iist 
qui  Provineias  rcfttt  i  funt  &c.  Carolus  Ie  Co- 
inte  in  variis  Annalium  Ecclefiafticorum  Fran- 
corum  locis  dicit  hasc  verba  :  Codicillos  de  Co»- 
fulatu  acccpit ,  intelligenda  efle  de  Imperio  . 
Qu£e  opinio  caeteris  probabilior  ,  cum  Gre- 
gorius  Turonenfis  dicat ,  poft  acceptos  Codi- 
cillos  de  Confulatu  Clodoveum  Auguftum  vo- 
catum  fuifle  ;  quod  &  Rorico  Monachus  Iib.4. 
ac  Numifmata  filiorum  ejufdem  Clodovasi  apud 
Broderovum  traclatu  de  Monetis  gallicis,  in 
quibus  ii  poft  patrem  regnantes  Augufti  vocan- 
tur  ,  confirmant:  ita  ut  ficut  Imper^atores  ,  poft- 
quara  Imperium  adepti  erant ,  Confulatum  ca- 
peflere  folebant ,  vel  fuffeftum ,  ipfo  anno , 
quo  ad  eam  Jianitatem  evecli  fuerant ,  vel  or- 
dinarium  ,  proximis  Kalendis  Januariis  ;  fic 
Clodovseus  in  Regno  fuo  Conful  honorarius 
proceflerit  .  Et  Jicet  non  nifi  poft  JuftinurtL- 
Juniorem  idem  fuerit  Conful  qui  Imperator, 
&  Confulatus  ab  Imperio  diftinclus  non  fuerit, 
cum  contra  antea  munus  illud  non  minus  a- 
privatis ,  quam  ab  Imperatoribus  gereretur, 
tamen  cum  ab  eo  tempore  Clodova;um  Augu- 
flum  vocatum  fuifle  affirmet  Turonenfis ,  hu- 
jus  Confulatus  non   videtur  aliam  fuifle  ratio- 

nem. 

D  2  Con> 


28 


DirTertatio  Hypatica, 


VIIT.  Conful   itaque    nonoraritu    Clodovatus  fuit ; 

C.hdov&i      qui  Confules ,  ut  jam  diximus,CodiciIlares  voca- 

Confulatus  bantur,  &:  privikgiis  omnibus  ac  honoribus  frue- 

bonorarius    bantur  ,  quae  competebant  iis,   qui    eam  digni- 

tantum  ,      Mtem  geffiffent  ,  quod  de  Qujeftura ,  ac  Praefe- 

clura ,   non  minus    quam  de  Confulatu    dicen- 

dum .  Quam  in  rem    extat  Novella    Juftiniani 

70.  ubi    ait :  Novimus   quod  antiquitus  crat  qu&- 

dam    Pr&fefiurs.   figura ,    quxm  hcnorarixm   voca- 

bant ,    Codicillis    ab  Imperio  fuper    cx     collatis  : 

banc  autem  ita  nominahant ,  ut  nihil  aliud    nifi 

purum  honorem   Hs   quibus  prsbchatur  ,  conferret  . 

Xvagrius ,  qui   hiftoriam  Ecclefiafticam    fcripfit , 

co  honore  donatus  fuerat ,  in  ejufdem  enim  Hi- 

ftoriae    calce  ait:  Mxuritius  Tiherius  nohis  Pr&- 

fecli  codicilhs  mifit .  Quem  locum  Chriftophor- 

fonus   Interpres  omnino  pervertit ,  ut  videre  eft 

apud  Valefium  ,  tam  in  Notis  ad  Evagrium  ,  quam 

in  Pracfatione  ejufdem  hiftoris  ,  ubi  egregia  de 

hac  Pra.-fe.3ura   habet ;     ficut  &   Alemannus  in 

Notis  ad  cap.  1.  hiftoriac  arcanae    Procopii .  Eo- 

dem  iraque    modo ,    quo  Evagrius,    Turonenfis 

intelligendus ,   quando   de    Clodovaei    Confulatu 

loquiiur:  fruftraque  Baronius  hujus  nomen  in- 

ter  Confules  ordinarios  quaerebat ;  fi  enim  Clo- 

dovarus  Couful    ordinarius    fuiffet,  uti  Theodo- 

xicus  Gothorum  Rex  antea  fuerat  ,  Marius  Epi- 

fcopus     Aventicejifis ,   feu  Laufanenfis ,   qui   in 

-Sduis    nobili  genere  natus  erat ,  &  in  Aven- 

ticer.fi  Epifcopatu  ,  Gunthramno  Francorum  Re- 

gi  fubjeclo ,  annos  viginti  &   menfes   oi3o  exe- 

git  ,  ut  oftendit  Petrus  Francifcus  Chiffletius  in 

Praefatione  ejus   Chronici  ,    ejus   mentionem   fe- 

ciffet ;   &  tamen  anno  507.   Venantium  &   Cele- 

rem   Confules  proponit ,  annum  fequentem  for- 

mula  pofl  confulatum  VenantU ,    &  annum  509. 

Importuno  Confule   notat ,  quia  nempe  Confu- 

latum  Anaftafii  Augufti  III.  &  Venantii  Decii, 

c]ui   annum  507.  competit ,    omifit .  Quare  cum 

Marius    eo    farculo ,  quo    Clodovaeus ,    vixerit  , 

&   inter    Confules   ordinarios   illum  non  recen- 

fuerit ,  patet   Ccnfulatum  e;iis  tantum  honora- 


rium  fuiffe .  Caeterum  variar  quidem  Ieges  ab 
Anaftafio  Imperatore  datae ,  in  Codice  Juftinia- 
neo  leguntur  ,  nulla  tamen  Confulibus  annorum 
508.  &  509.  confignata  reperitur.  Unde  harc 
opinio  nec  inde  infirmari ,  nec  confirmari  po- 
teft. 

Et  harc  fatis  de  Confulibus  honorariis ,  quos  IX". 
tam  a  defignatis  ,  quam  .1  fuffedtis  diftinclos  Aquotem- 
fuiffe ,  quae  diximus  fatis  oftendunt ,  refque  ex-  porc  Con- 
tra  omnem  controverfiam  effe  debet .  Quoad  fulatus  ho- 
Iocum  Dionis ,  de  quo  hujus  capitis  initio  ,  cer-  norariinu- 
tum  eft  eum  non  aliud  docere ,  nifi  Severum  mertui , 
Imperatorem  in  Plautiani  fibi  amiciffimi ,  cujuf- 
que  filiam  Caracallae  filio  in  uxorem  dedit  ,  gra- 
tiam  ftatuiffe  ,  ut  qui  Confularibus  ornamentis 
infigniti  fuerant ,  fi  deinde  Confulatum  inirent , 
Confules  II.  dicerentur  .  Clariffima  funt  Dio- 
nis  verba,  qui  de  Carfare  Oclaviano  Q^  Pedio 
Collega ,  Confule  fuffecTo  creato  loquens  ait : 
Ac  tamclfi  jam  ante  Confularihus  ornamentis  de- 
coratus  fucrat ,  (  nempe  Oclavianus )  non  tamen 
bunc  fuitm  Confulatum  fecundum  nuncupxvit  .  Id- 
que  in  fimili  re  in  omnibus  deinceps  ufque  a-d  no- 
flrx  tempora  ohfervatum  efl .  Primus  enim  orn- 
nium  Severus  Imperator  cum  P/autiano  honores 
Confulares  tribuifict ,  eumque  deinde  in  Senatum 
adfcriptum  ,  Confu/em  faceret ,  iterum  Confulem 
ejfe  dixit  .  Idque  exemplum  alii  deinde  fequuti 
funt .  Porro  Confulatus  fuffeclos  ,  cum  qtiibus 
Baronius  honorarios  cpnfundit  ,  numeratos  fuif- 
fe  ,  ex  eo  patet ,  quod  Claudius  ,  qui  cum  Caio 
Caligula ,  hujus  Tmperii  arino  primo  Conful 
fuffeclus  fuerat ,  cum  Confulatum  ordinarium 
iniit,  Conful  II.  diftus  eft,  ficuti  &  Vefpafia- 
nus ,  qui  quia  ante  Imperium  Confulatum  ftif- 
feclum  egerat ,  ut  ait  Suetonius  in  ejus  yita 
cap.  4.  cum  facltis  Imperator  Confulatum  ordina- 
rium  capeffivit,  Conful  II.  in  Faftis ,  Nummis 
&  Infcriptionibus  nuncupatus  eft.  Cujus  rei  non 
defunt  alia  exempla .  Et  hatc  de  Confulatibus 
defignatis  &  fuffeclis  ,  a  Carfaribus  &  Auguftis 
geftis. 


PARS    SECUNDA* 

De  C&farum   &   Auguftorum   Confulatibus  ordinariis ,    ho- 

rumque  Regulis, 


firoponun- 
{ur   fex 
Confulx- 
tunm  C&- 
fareorum 
reiuls.  , 


II. 


E 


Xplicato  tertio  Aureliani  Augufti  Con- 
fulatu,  in  Infcriptione  Forojulienfi  me- 
morato ,  majus  nunc  aliquid  auden- 
dum  ,  quaerendaque  ratio  ,  non  tantum 
cur  is  Imperator  ,  non  plures  autpau- 
ciores  ,  quam  tres  Confulatus  ordinarios ,  fed 
&  reliqui  omnes ,  tam  Caefares ,  quam  Augufti 
determinatum  Confttlatuum  numeruni  inierint , 
cuiufque  in  particulari  caufa  alTTgnata .  Res 
quidem  denfiffimis  tenebris  circumfufa  ,  ideoque 
huc  ufque  intmtata;  fed  Regularum  ,  a  nobis 
obfervatarum  beneficio  in  manifeftam  lucem, 
uti  fperamus  ,  proferenda  .  Sex  ex  Aint  qua- 
rum  ufum  &  praxim  eorumd.jm  Confulatttm 
Rationarium  infra   exhibendum  oftendet. 

Prima  Regula  Imperii  aufpicium  .  Secunda , 
Quinquennalium  ,  &  id  genus  fcflorum  celebra- 
tio .  Tertia ,  C&farum  &  Auguslorum  in  eadem 
dignitate  Colhgium  .  Quarta  ,  Expeditiones  mili- 
tares.  Qtiinta,  Tnumpbi  .  Sexta  ,  Ludi  Secula- 
res ,  a-li/ique  atfioncs  ,  tnajori  pompx  fy'  folemni- 
tate  fien  fo!,u  .Qtias  ob  fex  caufas  Confulatus 
a  Catfaribus  &  Auguftis  fumptus ,  ut  figillatim 
videbuur , 


CAPUT    PRIMUM. 

Imperii  aufpiciunti  prima  Cafareorum 
Confulatuum  regula. 


JAm  a    viris  doclis  obfervatum ,  novos  Prin-  j_ 

cipes  proximis  poft  fufceptum  Imperium  Ka-  friphx 
lendis  Januariis    Confulatum  tordinarium  inire  imt-erii 
folitos  fuiffe  .Sed  id  magis  nunc  explicandum  ,  ■&nmixm 
nihilque   fi  fieri  valet ,  praetermittendum  ex  iis  ,  admim- 
qtiae  primun»  Caefarum  aut  Auguftorum  Confu-  flra.tifor- 
latum  ,  aut  qui  aliquo  modo  ita  appellari  po-  mttt 
teft,  illuftrant  .  Qtiamobrem  animadvertendum 
triplicem  fuiffe  adminiftrandi    Imperii    Romani 
formam  .  Prior  ab  Augufto  introducla  ad  Mar- 
cum  ufque  Aurelium  annumque    Chrifti  cente- 
fimum    fexagefimum    primum     continuata  ,    in 
qua  vel  foli  Augufti  &  Imperatores  Rempubli- 
cam  Romanam  adminiftrabant  ;  vel  iidem  cum 
uno  Imperii  Collega,  qui  non    tanfum  Tribu- 
nitia  poteftate,  &  Proconfulari  cxra  Urbem  Im- 
periff  potiebatur  ,  fed  &  non  minus  quam  Au- 

gu- 


I 


feu  De  Confulibus  Caefareis. 


29 


gufti  ipfias  Imperatoris  nomine  exornabatur* 
Irant  &  alii  Carfares ,  quorum  aliqui  Tribuni- 
tia  poteftate  exornati  ,  alii  non  item,  neutri 
tamen  Imperatorio  nomine  appellati  .  Secun- 
da  Imperii  Romani  forma  a  Marco  Aurelio 
cce.->it  ,  &  in  Confhntio  Chloro  ,  &  Galerio 
Maximiano  defiit.  In  ea  fuere  plures  Augufti 
limul  eodem  tempore  regnantes .  Marcus  enim  , 
ftatim  ut  Imperium  adepttls  eft ,  Lucium  Ve- 
rum  non  Collegam  Imperii ,  quam  ipfemet  di- 
gnitatem  gefTerat ,  fed  Auguftum  dixit,  utdo- 
cet  Spartianus  inHadriano  cap.  24.  ubi  de  Mar- 
co  Aurelio  ,  &  Lucio  Vero  loquens  ait :  Hi 
funt  qui  poltea  dua  pariter  Augufli  primi  Rcm- 
fublicam  gubernarunt  .  Item  in  ^lio  ejufdem 
Lucii  patre  cap.  5.  Ejus  filius  eft  Antani- 
nus  Verut ,  qui  adoptatus  efl  a  Marco .  Ventt 
ccrte  cum  Marco  squale  gejflt  Imperium .  Nam 
ipfi  funt  qui  frimi  duo  Augufli  appellati  funt  i 
&  quorum  Faflis  Confularibut  fic  nomina  profcri- 
buntttr ,  ut  dicantur  non  tantum  duo  Antonini , 
Jed  duo  Augufli ,  tantumque  hujut  rei  (9*  novi- 
t»t ,  6*  dignitit  valuit  ,  ut  Fafli  Confu/ares 
nannulli  ab  bit  fumerent  triinem  Confulum . 
Sub  Severo  aufem  primum  tres  Augufti  vifi , 
jpfemet  nempe  Severus  ac  Caracalla  ,  &  Geta 
ejus  filii  ,  quorum  fimultaneum  Imperium  a_ 
Tertulliano  Imperii  triplex  virtus  appellatur. 
Prarter  Auguftos  in  hac  fecunda  regiminis  for- 
rna, Caefaresetiam  fuere,ex  quibus  aliquiTribu- 
nitia  poteftate  decorati  ,  alii  eo  honore  non  affe- 
cli ,  utrlque  tamen  ,  Imperatorio  nomine  donati , 
licet  non  ftatim  ,  fed  poft  allquod  tempus,  quam 
ad  eam  dignitatem  evecli  fuerant .  Id  patet  ex 
nummis  &  Infcriptionibus  ,  in  quorum  nonnul- 
lis  ii ,  Carfares  tantum  ,  in  aliis ,  Caefares  &  Im- 
peratores  dicuntur;  verbi  gratia  ,  Caracalla  in 
quibufdam  Numifmatis  dicitur,  M  ATPHA.  AN- 
TilNEINOC  CEOTHPOf\  KAIC.Id  eft  ,  Mar- 
cu<  Aurnius  Antoninus  Severus  Cs.far  .  In  aliis  , 
ATT  ANTfTNEINOC  CEBHPOC  KAIC.Id  eft, 
Impeiator  /fntoninur  Severus  C&far  .  Sic  Geta  , 
II.  CEIITEIMIOC  TETAC  KAICAP  TIIATOC 
TO  B.  Id  eft ,  Vubhut  Septimmt  Geta  Cefar 
Con/ul  II.  In  aliis  legitur:  ATTO.  II.  CEIIT. 
TETAC  KAIC.  Id  eft  ,  Imperator  Publiut  Se- 
ftimiwGeta  Cxfar.  Fuere  &  in  hac  fecunda  ad- 
miniftrationis  imperii  forraa  Collegae,  queniad- 
modum  in  priori,  fed  pauciffimi ;  hucufque  e. 
nim  unicum  Commodum  Marci  Aurelii  filium 
Proconfulari  Imperio  ,  antequam  ,  Auguftea  di- 
gnitate  donaretur  ,  potitum  fuiffe  reperi  ;  id- 
que.  qutnquennalium  &  id  genus  feftorum  bene- 
ficio,  ut  infra  fuo  Ioco- dicetur  .  Quanto  por- 
ro  tempore  Caefares  poftquam  eam  dignitatem 
confecuti  fuerant ,  Imperatores  vocari  tarda- 
rent,  mihi  adhuc  incompertum.  Nec  mirum 
eos  Imperatores  vocatos  fuifle  ,  cum  ii,  qui  in 
prima  regiminis  forma  Caefares ,  Collegaelmperii 
&  Imperatores  tantumerant,in  hac  fecunda  dicli 
fint  Augufti.  Quare  ex  acquo  utrorumque  di. 
gnitas  auda  .  Tertia  denique  Reipublicae  Ro- 
manae  adminiftrationis  forma  a  ConftantioChlo- 
ro  &  Galerio  Maximiano  Auguftis  annoChri- 
fti  trecentefimo  quinto  indufla,  tunc  quippe_» 
Imperium  inter  multos,  quafi  haereditas  quae- 
dam  divifum  ;  antea  enim  licet  plures  fimul 
imperarent ,  nulla  tamen  facla  fuerat  ejus  di- 
vifio ,  cum  nec  Provincfas ,  nec  Legiones  Au- 
gufti  inttr  fe  partiti  efTent .  Eufebius  libro 
oftavo  cap.13.  Diocletiani  &  Maximiani  Hercu- 
lii  abdicatione  narrata  ,  ait  :  Vix  hec  getla  fue- 
rant  ,  cum  Imperium  Romanum  totum  in  duat 
fartet  divifum  efl  ,•  quod  quidem  nunquam  an- 
tta  fatlum  effc  memoraiur.  Hanc  Imperii  di- 
vifionem  aegerrime  tulit  Roma  ,  unde  Porphy- 
rius  in  Panegyrico  carmine  ad  Conftantinum 
M^gnurn  ,  ita  eum  alloquitur, 


Et    reparata  jugant  majli  divortia  mundi 
Orbet  junge  pxres  :  det    leget  Roma  volentes 
Frincipc   te  i»  populot  , 

De  hac  divifione  plura  Valefius  in  praefatum. 
Eufebii  locurn ;  ante  eum  enim  ,  nec  ea  admi- 
niftrationis  forma ,  ficuti  nec  huc  ufque  prima 
licet  Collegarum  Imperii  notitia  utilifTima  fatis 
explorata  .  Hac  tertia  forma  dnrante  ,  non  fo- 
lum  plures  Augufti ,  uti  in  praecedenti  ,  &  plu- 
res  Carfares  vifi ,  fed  eiiani  Nobiliflimi,  qui  in- 
fra  Caefares  erant,  indufli.  Eo  Honore  Anibal- 
lianus  a  Conftantino  Magno  ,  uti  habet  Zozimus 
lib.  2.  donatus.  Non  loquor  hic  de  aliis  digni- 
tatibus ,  uti  Defpotar ,  Sebaftophori  &  Sebafto- 
cratoris ,  quia  ear ,  Faftis  Confularibus  Romanis 
jam  abolitis ,  inftitutse  funt ;  ideoque  ad  rem- 
noftram  non   faciunt. 

Claudius ,  qui  anno  Chrifti  quadragefimo  pri-  II. 
mo,  rei  Romanae  praceffe  ccepit  ,  primus  ex  Au-  A  Claudio 
guftis  hunc  morem  invexit ,  ut  ii  primis  poft  initio  Im- 
initum  Imperium  Kalendts  Januariis  Confules  perii  Co»- 
ordinarii  procederent  ;  quod  poftea  in  triplici  fulatus 
adminiftrati  Imperii  forma  a  nobis  explicata  ,  fufceptus . 
ut  plurimum  obfervatum  fuit  ,  licet:lnon  defue- 
rint ,  uti  Alexander  Severus ,  Caracalla  confors 
Imperii  a  patre  renunciatus ,  Licinius  ,  Galerius 
Maximinus,  aliique  quidam  ,  qui  eiim  morem_ 
non  fervarint.  Idem  faJtitatum  a  Carfaribus, 
Collegifque  Imperii ,  ut  percurrenti  faftos  li- 
quebit ..  Imo  Confularis  dignitas  nota  erat  quae 
oftendebat  ali  eos  in  fpem  Imperli,  &  ad  illud 
deftinari .  Quod  difertis  verbis  docet  Spartia- 
nus  in  iElio  Vero  cap.  5.  ubi  poftquam  narra- 
vit  Confulem  eum  creatum  fuiffe  ,  in  annum— 
nempe  131?.  addit :  df  qt<ia  crzt  dcputatus  Im- 
perio  ,  iterum  Conful  •  defignatus  efl .  Nuncupa- 
tus  eft  itaque  ^iius  Verus  CiEfar  anno  ,  quo 
Confulatum  primum  ordinarium  geflit,  at  pro- 
pter  Caefaream  dignitatem  ,  qtta  eo  anno  orna- 
tus  eft  ,  iterum  Conful  ordinarius  fequenti  fuit. 
Quoad  Nobiliulmos  ,  hoc  etiam  tandem  honore, 
ficuti  Casfares,  donati:  inter  quos  primus  fuir 
Varronianus ,  Jovlani  Imperatoris  filius ,  qur 
anno  3(54.  Patris  Collega  anno  nomen  dedit ; 
cum  enim  ut  docet  Themiftius  in  orat.  Con- 
fulari ,  quam  Kalendis  Januariis  eidem  Impe- 
ratori  in  Urbe  Ancyra  Confulatum  ineunti  di- 
xit ,  Jovianus  Varronianum  patrem  ftbi  in  Cort- 
fulatu  Collegam  adfcifcere  decreviffet ,  ifque.» 
dum  iter  faceret  ,  obiiffet,  Varronianum  filium 
fuum  fibi  loco  ejus  adjunxit ,  qui  quidem  ad- 
moduni  parvulus  erat :  cujus  vagifts ,  inqutt 
Ammianus  lib.  15.  ubi  de  Joviano  Confulatus 
pofTefrlonem  ineunte  loquitur  ,  pertinaciter.  relu- 
ttxntis  nc  in  Curuli  fella  veheretttr  ex  morc ,  ii 
quod  mox  accidit ,  portendcbat ,  brevitalem  nem- 
pe  Imperii  ,  cttm  paucos  poft  menfes  idem  Ini- 
perator  obierit.  Ab  eo  tempore  ,  qui  Nobiliffi- 
mr  pueri ,  Confules  etiam  defignati  funt  ,  eo- 
rumque  nomen  in  Faftis  exprefTum  hoc  modo  : 
Honorius  N  P.  &  Evodius .  Qui  in  confortium 
Imperii  a  patribus  vocati  fuerant ,  non  tantum 
anno  fequenti  Confules  ordinarii  procedebant, 
fed  illis  etiam  e  vita  abeuntibus  ,  quafi  novum 
lmperium  inchoarent ,  proximo  poft  eorum  mor- 
tem  anno  ,  Confulatum  iterum  edebant ,  quod 
Faftorum  difpofitio  manifeftum  facit .  Obferva- 
tu  quoque  dignum  Gallienum ,  patre  in  captivi- 
tatem  adducto  ,  ubi  folus  regnare  ccepit ,  Con,- 
fulatum  iniiffe,&  Conftantinum  Magnum ,  vi- 
clo  Licinio  ,  Conftantiumque  ejus  filittm  ,  fratri- 
bus  mortuis ,  Magnentioque  debellato- ,  ubi  uter- 
que  Monarchiam  inchoavit  ,  uti  in  novi  Impe- 
rii  initio  ,  rurfus  Confulatum  fufcepifTe :  Quod 
Augufti  exemplo  fadum  videtur  ,  qui  ubi  folus 
imperare  coepit ,  Confulatum  capeffiit.  Ad  haec 
Tyranni ,  qui  Imperium  ufurparunt ,  quod  far- 
^ius  contigiffe ,  hiftorisc  Auguftae  Scriptores  do- 

cent 


30 


DiiTertatio  Hypatica, 


m. 

Jtujus  mO' 
ris  ratio 
obftura  . 


tent ,  ut  magis  illud  firmarent ,  fe  in  annuirL. 
fequentem  Confttles  defignare  folebant .  Sic  Ma- 
gnentius  ,  qui  anno  350.  die  XV.  Kal.  Februa- 
rii  ,  occifo  Conftante ,  Imperatorem  in  Galliis 
fe  dixerat ,  anno  fequenti  cum  Gaifone  col- 
Jega  Conful  proceffit ,  quemadmodum  Libelltts 
de  Praffeclis  Urbi ,  nos  docet .  Cujus  rei  alia 
exempla  prima  parte  cap.  8.  Num.  VI.  attuli- 
mus .  Denique  ex  Imperatoribus  ac  Tyrannis  a- 
liqui ,  exemplo  Trajani  ,  non  nifi  fecundo  Im- 
perii  anno  trabeam  Confularem  fumpferunt,  u- 
ti  Conftantius  &  Conftans ,  Conftantini  Magni 
iilii ,  aliique  quidam .  Ac  nefcio  an  femper  cum 
Imperio  Confulafus  ordinarius  a  Senatu  defer- 
retur,  cum  Sidonius  in  Panegyrico  Aviti ,  qui 
in  Galliis  levatus  Imperator ,  a  Romanis  &  evo- 
catus  &  fufceptus  fuerat,  ad  Senatum  Ioquens 
dicat : 

modo  principe  furget 
Confule ,    nempe  patre ,    coll&tos   cernere  fafccs 
Vos  juvat ,  &  fociam  ,  fceptris  mandajfe  Citru- 

lem  . 
Porro  httjus  moris  rationem  aflignare  non  ad- 
eo  facile.  Plinius  in   Panegyrico  Trajani ,    qui 
de  more  pra?deceffbrum  proximis  poft  fufceptum 
Imperium   Kalendis  Januariis  annum  aperire  no- 
Juerat ,  illam  indicare  videtur  ;  cap.   enim  58. 
ait  :  Contigit  ergo  privatii   aperire   annum  ,   Fa- 
fiofque   referare  :  &  hoc  quoque  reddits.    libcrtatis 
indicium  -fuii  ,  qtiod    Confttl  alius  ,  quam   Ca.fa.r 
efiet.  Sic    cxxclis  Regibus    corpit  liber  annus.Sic 
clim  fervitus  pulfaprivata  Faflis  nomina  induxit. 
Confulatus  itaque  affiimptione  Imperii  pofleflio- 
nem   inibant  Imperatores  ,  idecque  fub  Traiano, 
qui  illum  recufavit,   vifa  fuit  reftituta   Refpu- 
olica ,  quse  nata   erat ,  quando  privatis  manda- 
tus   Confulatus  fuit.  Res  autem  ita  fe  habebat : 
novi  Imperatores  quando  purpuram  fumebant, 
vel  unum  ex  fuffetf  is   Confulatibtts ,  jam  eo  an- 
rto  privatis   deftinatum  ,   in    fe    transferebant , 
quod  quidem  rarius    contigit ;    vel   Confulatum 
ordinarium  fequentis  anni,    licet  aliis  etiam  de- 
itinatum  ,    adventantibus  Kalendis  Januariis  ini- 
bant.  Caeteri   Confttlatus  ex   Prardeceffbris  de- 
ftinatione  manebant ,  uti  ex  Tacito  parte  1.  cap. 
5.  num.  1.  oftendimus  .Hinceft  quod  idem  Pli- 
nius  cap.  57.  de    Trajano   ait :    Confulatum  re- 
cufafii ,    quem  novi    Imperatores  deftinatum  alHs 
in  fe    transferebant .  Ex  quibus   patet   Impera- 
tores  illos  ,  qui  initio  Imperii  Confules  II.  nun- 
cupantur  quando  poft  Kalendas   Januarias  Con- 
fules  proceflere ;  fi  prioris  Confulatus  nttllum  ve- 
fligium  extet ,    eundem   iniifle   pattlo  poft   eve- 
itionem  ad   Imperium.  Sic  v.  g.  Macrinus  Au- 
guftus  dicitur  in  Nttmmis  Conful  II.  licet  primi 
ejus  Confttlatus  nullus  meminerit,  alterque  in- 
ter  Eruditos  in  controverfiam   vccatus  fit.Jux- 
ta  eam  tamen   regulam  res  facile  deciditur.  A- 
depto  rmperio   Confulatum  fuffeclum  arripuit, 
feque  in  annum  fequentem  ,  Chrifti  nempe    ziq. 
Confulem    ordinarium   deftgnavit.   Verttmqui- 
dem  eft  Onuphrium  lib.  %.  Faftorum  difficulta- 
tem  hanc  aliter  explicare ,  ac  dicere  Macrinum 
antequam    ad  Imperium   promoveretttr ,  Confu- 
lem  fuffeclum  fuiffe ,  anno  118.  quo  Imperator 
diclus  eft  ,  fecundum    Confulatttm    pariter  fuf- 
fedhim  fufcepiffe  ,  annoque  fequenti  non  ipfum, 
fedfiliumDiadttmenianum  Ccnfulem  ordinarium 
proceffifle .  Sed  non  ferenda  ha>c  explicatio ;  li- 
cet  enim  incertum  fit ,  an  primum  Confulatum 
ante ,    vel   poft    initum    Imperittm    capeffierit , 
certum  tamen   folitos    non  fuiffe  Imperatores, 
qui  fuffecfum  tantum   Confulatum   antea  geffe- 
rant,  novom  Confulatum    fuffeifum  poft  ade- 
ptum  Imperium  affumere,  ac  ordinarium   negli- 
IV.        gere. .Sed  hac  de  re  pluribtis  fupra  aclum  . 
Vfus  &  u-       Hacc  prima  Confulatuum  Carfareorum  regula 
tilitas  btt-  fic  explicata  ad  Imperatortim  initium ,  quorum 
jus  r:guU .  Natalitius  Jmperii  dies  ignoratur  ,  rei.ie  "confti- 


tttendum ,  non  raro  utilis  cfTe  poterit ;  licet  e- 
nim  fe  ipfi  fola  id  certo  pneftare  non  poffit , 
cum  aliis  tamen  adminiculis  fufficiens  eft.  Sic 
Petavium  in  Chronico  ,  Valeriani  &  Gallieni 
Imperium  anno  154.  male  inchoaffe  ,  exiftiman- 
di  Iocus ;  quod  eo  anno  uterque  Conful  ordi- 
narius  fuerit :  is  enim  Confulatus  indicat  anno 
praecedenti  eos  eleclos  Imperatores ,  ac  fubfe- 
quenti  de  more  novorum  Principum  Confules 
proceffiffe  .  Ex  ea  igitur  regula  dubium  illud 
nafcitur,  &  ex  dubii  difcuffione  veritas  emer- 
git ;  docent  fiquidem  hiftorici  Romani  annos 
quindecim  Gallienum  itnperaffe  ,  ac  anno  268. 
ante  nonum  Kalendas  Apriles  interfeclum  fuif- 
fe.  Unde  colligimus  anno  153.  Imperatorem_. 
creatum ,  alioquin  quatuordecim  tantum  annos 
imperaffet .  Sic  etiam  initium  Imperii  Maximiani 
Herculii  male  a  quibufdam  viris  dodis  anno 
285.  collocari  ,  Confulatus  ab  eodem  anno  287. 
geftus  oftendit ,  &  Tribunitia  ejus  poteftas  iu^ 
Infcriptionibtts  exprefla  ,  ut  infra  videbimus  ,  e- 
vincit .  Sic  denique  erraffe  comperimus  eos  ,  qui 
Eufebium  aliofque  Antiquos  fequuti  fcripfere 
Decium  non  integro  biennio  regnafTe ,  quique 
ideo  anno  Chrifti  250.  Imperium  arripuifle  vo- 
lunt.  Nam  cum  eo  anno  Grato  Collega  Con- 
ful  ordinarius  in  faftis  legatttr  ,  magna  nobis 
ingeritur  dubitatio  ,  ne  Confulatus  is  poft  ini- 
tum  Imperium  de  more  novorum  Principum  ab 
eo  fufceptus  fuerit :  reque  in  examen  vocata  , 
Decium  anno  249.  Imperatorem  dicTum  fttiffe 
nobis  conftat .  Hujus  regttlae  utilttatem  ufus  ma- 
gis  confirmabit. 


CAPUT    SECUNDUM. 

Quinquemalia.  ,  &  id  genus  fefia ,  de 
quibus  generatim  agitur  ,  fecunda  Con- 
fulatuum  Ccefareorum  regula» 


OUinquennalia  ,  Decennalia ,  Cmindecenna- 
lia ,  &  id  genus  fefta  magna  pompa  ab 
imperatoribus  Romanis  celebrari  folita  ,  huc 
ufque  valde  obfcura ;  Iicet  iifdem  duo  magni 
viri ,  alter  in  Gallia,  alter  in  Italia ,  quorum 
peuter  alterius  opus  viderat ,  non  parvam  lu- 
cem  affuderint,  Carolus  nempe  Dufrefnius  Dif- 
fertatione  de  Numifmatis  inferioris  sevi ,  & 
Henricus  Norifius  e  familia  Auguftiniana  Dif- 
fertatione  fingulari  de  votis  decennalibus .  Cum 
ea  folennia  a  Cajfaribus ,  vel  Imperatoribus 
Confulari  trabea  indutis ,  quod  nemini  hacle- 
nus  obfervatum,  peragi  folerent ;  indeque  fe- 
cunda  Confulatuum  Ca:fareorum  regula  dcduca- 
tur ,  penitiores  eartimdem  feftivitatum  receffus 
perfcrutari  nobis  incumbit,  ac  oflendere  quan- 
tttm  facra ,  profanaque  Hiftoria ,  per  quinque 
circiter  farcula  ,  accurata  earum  cognitione  il- 
Jtiftrari  poffit .  Et  primo  quidem  quod  ad  ea. 
rum  inftitutionem  fpedat ,  ea  certa  &  indubi- 
tata  .  Dio  enim  Iib.  53.  docet  Oclavianum  Au- 
guftum  feptimum  Confulatum  gerentem,  anno 
nempe  Juliano  10.  Romani  Orbis  Impcrium  in 
decennium  capeffiiffe  :  Ei  cum  primum  deccn- 
nium  exivijjct  ,  aliud  quinquennium ,  atque  eo 
circumaclo  rurfum  aliud  quinquennium  ,  pofl  de- 
ccnnium ,  ac  eo  finito  aliud  iterum  decretum  efi  : 
ita  ut  continuatis  decenniis  ,  per  totam  vitam 
Imperii  fummam  obtinuerit  .  Scribit  Cenforinus 
cap.  ii.  de  die  Natali  id  contigifle  ex  ante 
diem  dechnum  fextic.n  Kal.  Februarii .  Ovidius 
vero  libro  primo  Faftorum ,  Idibus  Januariis. 
Sed  ut  redle  obfervat  idem  Norifius  cap.  pri- 
mo,  magis  credendum  vetuftoe  Infcriptioni  Nar- 
bonenfi  Augufto  dicata; ,  &  a  Grutero  pag.  no< 
relatar ,  in  qua  legitur. 

VII. 


I. 

Origo 

Qumquen- 
nalium  & 
td  genus 
fefiorum  , 


PrimttlK 
Imperii 
Augufici 
dectn- 
nittm  i 


I 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


VII,    QUOQUE.    IDUS.    JANUAR.    QU  A.    D  I  E.    P  R  I  M  U  M. 
1MPER1UM.    ORBIS,    TERRARUM.    AUSPICATUS. 
E  S  T.    T  H  U  R  E.    V  I  N  O.    S  U  P  P  L I  C  E  N  T.    E  T. 
HOSTIAS,   SINGULAS.    IMMOLENT, 


31 


Jmperium 
jfuguflo  in 
Qumqucn- 
tiium  da~ 
tum . 

• 

Datum  & 
in  alterum 
quinquen, 

ti'um  , 


Vittunt  & 
in  tertium 
deccn- 
tiium  « 


Quartum 
Aciennium 
Imperii 
A"guflo 
iributum  „ 


IIU 


Qua  de  re  videndus  etiam  Uflerius  in  An- 
rialibus  Veteris  &  Novi  Teftamenti  anno  mun- 
d'  3977^  ubi  Monarchia:  Roniana;  co  die  in- 
choatae  primordia  accurate  explicat  .  Datum 
tunc  Oclaviano  Augufli  cognomen  ,  omneque 
populi ,  fenatufque  Imperium  ad  eum  tranfla- 
tum  . 

Anno  Juliano  vigefimo  oclavo  ,  ctim  primum 
Imperii  dccennium  ad  exitum  jam.  tenderet, 
Auguftus  in  aliud  quinquennium ,  fuum  fibi 
principatum  prorogavit ;  &  M.  Agrippa;,  cum 
alia  fere  eadem  qua?  f?bi,  tum  Tribunitiam  po- 
teftatem  ad  idem  quinquennium  dedit,  ut  te- 
flis  eft  Dio   lib.  54. 

Dein  anno  Juliano  tricefimo  tertio,  Agrip- 
px  in  aliud  quinquennium  Tribunitia  poteftas 
ab  Augufto  prorogata  .  Ita  Dio  Jib.  54,  qui  de 
poteftate  eidem  Augtiflo  in  alterum  quinquen- 
nium  data  non  loquitur;  fcd  cum.  jam  decen- 
niura  &  quinquennium  tranfatfa  eflent ,  hanc 
ei  hoc  anno  attributam,  minime  dubitandum  . 

Eodem  anno  ,  Lepido  Pontifice  Maximo  de- 
rnortuo  ,  Auguflus  in  ejus  locum  Pontifex  Ma- 
ximus  faclus  eft  ,  quemadmodum  Suetonius  in 
Odavio  cap.31.  &  Dio  lib.  54.  teftes  funt,  id- 
que  pridic  Nonas  Martias ,  ut  in  Jib.  j.Faftorum. 
indicat  Ovidius. 

Anno  Juliano  38.  Auguftus  ,  ut  docet  Dio 
lib.  55.  aitero  decennio  ad  finem  jam  acceden- 
te  Reipublica;  conftituendae  poteftatem,  quinto 
in  Decenniumex  Senatus  Confulto  accepit.  Eo- 
dem  anno  annum  a  Julio  Cjefare  ordinatum  , 
fed  poftea  negligentia  conturbatum  ,  atque  con- 
fufum ,  rurfus  ad  priftinam  rationem  redegit, 
&  in  ea  ordinatione  fextilem  menfem  e  fuo 
cognomine  nuncupavit.  Ita  Suetonius  in  Ocla» 
vio  cap.  3,  &  Dio  lib.  54. 

Eodem  anno  Roma:  fecundus  civium  cenfus 
adus  eft,  u t  ex  Ancyrani  lapidis  fragmentis, 
quae  apud   Gruterum  pag.  z3o.  extant  iiquet . 

Herodes  Templi  Hierofolymitani  a  fe  inftau- 
rati  Encarnia  celebravit  ipfo  regni  ^a  Senatu 
primum  accepti  )  die  Natali ,  quem  anniverfa- 
lia  hilaritate  folitus  erat  colere;  ubi  Rex  bo- 
ves  trecentos,  alii  pra  fuis  quifque  facultati- 
bus  viclimas  innumeras  Deo  maclaverunr .  Ita 
Jofephus  lib.  15.  Antiquit,  cap.  ult.  qui  cum 
aflerat  Herodem  anno  Regni  fui  decimo  oftavo, 
ab  exitu  nempe  Antigoni  numerato  ,  Judaeis 
confilium  fuum.  de  inftaurando  Templo  Hiero- 
folymitano  propofuifle ,  &  materiam  ad  tan- 
tum  opus  aggrfdiendum  neceflariam  per  aliquod 
tempuscomparafle  ,  manifefte  deducitur  magni- 
iicum  illud  ajdificium  anno  Juliano  vicefimo 
oclavo  ,  quo  in  aliud  quinquennium  Princi- 
patum  Augufto  prorogatum,  jedificari  cceptum 
efle  .  Anno  enim  nono  Juliano  ineunte  Antigo- 
nus  v;<ftus  ,  &  Hierofolyma  ab  Herode  capta, 
annufque  z8.  Herodis  ,  anno  Juliano  x6,  in- 
choatus .  Ex  quo  conflat  prarfato  anno  quo  Au- 
gufto  poteftas  in  novum  quinquennium  conti- 
nuata  templi  Hierofolymitani  jacla  fuiffe  fun- 
damenta  ,  quod  magis  alias    examinabitur  . 

Anno  Jnjiano  quadragefimo  nono,  qui  cum_ 
Erar  Chrifliana;  quarto  concurrit ,  tertio  jam 
decennio  completo,  in  quartum  decennium  Au- 
guftus  Imperium  fufcepit .  Ita  Dio  Iib.  55.  ad- 
dens  ,  eum  Tiberium  adoptaffe  ac  Tribunitia^, 
poteftate  ad  annos  decem  data  ,  eum  in  Ger- 
maniam  ablegaffe  ,  eique  Germanicum  Drufi  fra- 
tris  filium  adoptandum  dedifle. 

Denique  anno  Juliano  quinquagefiino  ocla- 
•vo ,  qui  Chrifti  decimus   tertius  erat  ,idem  Au- 


guftus  ReipubJica:  adminiftrationem  in  decen- 
nium  jam  quintum  accepit  ,  Tiberio  poteftas 
Tribunitia  prorogata,  Drufoqtie  hujus  filfo  po- 
teftas  Confulatus  tertio  anno  ,  etiam  non  ge- 
fta  Praetura  petendi  concefla ,  ut  author  eft 
Dio  Iib.55.  At  non  diu  fupervixit  Auguftus , 
die  enioi  decima  nona  Augufti  anni  fequentis 
in  fata  conceflir ,  Porro  ineunte  fingulo  decen- 
nio  Vota  pro  ejufdem  incolumitate  nuncupa- 
bantur  ,  &  decennio  evoluto  folvebantur  &  in 
proximum  Decennium  iterabantur;  atque  hinc 
DecennaJia  Impcra,torum  originem  duxifle  tra- 
dit  Dio  Iib.53,  Quam  ob  caufam  pofleriores  quo- 
que  lmpcratore  s ,  ctfi  non  ad  ccrtum  tempus  ,  jid 
per  omne  vits.  /patium  iis  Imperium  deferatur  , 
tamen  fingulis  dccenniis  ,  fejlum  pro  ejus  rcno- 
vatione  agunt ,  quod  hqdie  ctiarn  fit  .  Norifius 
loco  laudato  dicit  Csefarum  quinquennalia  ex- 
ordium  fumpfifle ,  ex  eo  quod  Auguftus  exa- 
dto  priori  decennio  iu  quinquennium  rurfuslm- 
perium  regendum  fufcepiflet  ,  altero  ejufdem 
quinquennii  anno  ,  ex  Dione  Lib,  54.  L.  Domi- 
tio  &  P.  Scipione  Cofi.  V.  C.  738.  AgrippaLu- 
dos  quinquennales  propter  ejufdem  principatum 
dedit .  Sed  Ludi  illi  Acliaci  erant  anno  Juliano 
decimo  oclavo  proprer  Acliacam  Vicloriam  de. 
creti ,  de  quibus  idem  Dia  lib.  53.  Et  tamett 
non  nifi  anno  Juliano  decimo  nono ,  uti  dixi- 
mus,  Romani  Qrbis  Imperium  Augufto  in  decen- 
nium  conceflum.  Deinde  Ludi  illi  fub  Domitii  & 
Scipionis  Confulatu  ab  Agrippa  editi  incidunt  in 
annum  Julianum  tricefimum  ,  quo  prxfatum  Ira- 
perium  Augufto  prorogaturn  non  eft;  fed  tantum 
anno  Juliano  vicefimo  oclavo,  &  tricefimo  tertio, 
quemadmodum  jam  a  nobis  obfervaturo  .  Ludi 
itaque  ii  ad  rem  iftam  non  faciunt  .  Neque_» 
alia  Quinquennaliorum,  quam  Decennalioruro  o- 
rigo.  Qua:  iis  annis  ,  quibus  Imperium  Augu- 
fto  prorogatum,  acla  fuifle  ,  infinuavi ,  quod  a- 
nimadverterim  reliquos  Imperatores  in  QLiin- 
quennalibus  &  id  genus  feftis  ,  eadem  qua;  Au- 
gufturo  ,  proportione  fervata  ,  praeftitifle;  hif- 
que  annis  Templa  ardificata  ,  vel  dedjcata  ,  no- 
va  Oppida  extrudta ,  filios  in  Imperii  confor- 
tium  vocatos,  Edicla  in  favorem  Religionis, 
vel  boni  publici  emifla  ,  ahaque  id  genus  prar- 
flita  :  quac  omnia  cum  ad  haec  folemnia  rela- 
tionem  habere  ,  nuHus  haclenus  obfervaflet  ,  ob- 
fcura  remanfere  ,  quafi  ceremonia:  nullius  uti- 
litatis,  licet,  ut  infra  demonftrabimus ,  Hifto- 
ria  ,  Chronologiaque,  ex  i.is  fumma  emolumen» 
ta  hauriat . 

H«ec  itaque  Solemnia  fefta  erant,  qua?  inci- 
piente  ,  vel,  finiente  Quinquennio  ,  die  nempe 
primo  anni  quinti  ,.vel  fexti  Imperii  celebra- 
bantur  cum  fncrificiis ,  votis  foleronibus  ,  ludis 
Circenfibus  ,  &  fcenicis  ,  ac  munere  gladiato- 
rio.  Atque  ante  Commodi  Imperatoris  tempo- 
ra ,  uti  pbfervavit  Onuphrius  lib.  1.  Faftorum 
pag,  175,  dicebantur  decennalia  prima,  vel  fe- 
cunda  ,  vel  tertia  ,  quar  decimo  ,  aut  vicefimo  , 
aut  tricefimo  Iniperii  anno  celebrabantur ,  Poft 
Commodum  vero  Decennalia  ,  quae  primo ,  Vi- 
cennalia  ,  quac  fecundo ,  Tricennalia  ,  quae  ter- 
tio  Imperii  decennio  fiebant  dici  ccepta ,  Q^iin- 
quennalia  femper  priroa ,  fecunda  ,  tertia  ,  quar- 
ta  ,  &  quinta  appellata- .  In  ipfis  Imperii  au- 
fpiciis  Vota  pro  Imperatoris  falute  in  Decen- 
nium  fufcipiebantur  ,  annoque  Imperii  quinto 
folvebantur  ,  aliaque  nuncupabantur  in  fequens 
Quinquenniiini .  Qno  fit  ut  in  Numifmatis  Piti 
pieni  ,  Balbini ,  Maximini ,  Volufiani  ,  Decii  , 
Pertinacis,  Galli,   &  aliorum  legarur ;  VOTrs 

DE- 


Quintum 

decennium 
Imperii 

Auguflo 
tributum  . 


Quinquen-* 
nalia 

Impp.  ori- 
ginem  r.on 
ducunt  ct 
ludis  quin. 
quennali- 
bus  Aftia* 
eis . 


IV, 
Quinquen* 
nalia ,  & 
hujufmodi 
fefla  gene. 
rat  im  *x« 
plicattt  , 


3* 


DiiTertatio  Hypatica, 


DECENNALIBUS ;  licet  nullus  eorumdem  Im- 
peratorum  quintum  Imperii  nnnum  attigerit , 
imo  ex  iis  qtudam  paucos  tantum  vixerint  menfes . 
Quare  ea  verba  aliud  non  defignant,  quam 
vota  ,  quae  in  ipfis  Imperii  aufpiciis  in  decen- 
liium  fufcipi  folebant.  Vota  autem  Quinquen- 
nalia  vel  Decennalia  in  harc  fere  verba  ad  Aram 
Jovis  Capitolini  concipiebantur :  Preces  pofcoju- 
pter ,  uti  fcies ,  volens  propitius  in  decennium 
N.  Auguflo  ;  quod  Ji  faxis  :  tunc  tibi  votum  Bo- 
ve  auralo  vovemus  effe  futurum  .  Ludis  Cireen- 
Jibus  vovemus  efle  futurum  .  Ludis  glaiiatoriis 
<vovemus  effe  futurum  fyc.  Ut  videre  eft  .1- 
pud  Onuphrium  &  Norifium  locis  laudatis.  Ex 
epiftolis  porro  Plinii  Junioris  ,  prsefertimque 
centefima  prima  ,  &  centefima  fecunda  libri  de- 
cimi  colligitnr  ea  Vota  tam  in  exercitibus ,  quam 
Provinciis  nuncupata  fuiffe .  Is  enim  Trajano 
Imperatori  fcribit:  Vora  Dcmine  priorum  anno- 
*um  nuncupata  alacres  l&tique  perfolvimus ,  no- 
■vaque  rurfus  curante  Commilitonum  &  Provin- 
eialium  pietate  fufcepimus  ,  precati  Deos  ut  te  , 
Temque  publicam  florentem ,  &  incolumem  ea  be- 
3iignitate  fervarent  quam  fuper  magnas  phiri- 
tnafquc  virlutes  pr&cipua  faniritate  obfequi  Dco- 
rum  bo/tore  mcruifli .  Plinio  Trajanus  refpondit : 
Solvifle  vota  Diis  immortalibus  te  pr&eunte  pro 
mea  incolumitate  cum  Provincialibus  l&tijjimo  con- 
fenfu ',  (5T  in  futurum  nuncupafle  libenter  mi  Se- 
cunde  carijjime  cognovi  literis  tuis .  Ex  qtlibus 
&  liquet  in  iis  votis  longam  vitam  Imperato- 
xl ,  fecuritatem  Imperio ,  domui  Auguftar  am- 
plitudinem  ,  exercitui  virtutem  ,  Senatui  fideli- 
tatem  ,  pacem  mundo  ,  &  vicloriam  adverfus 
hoftes ,  quod  ex  pofteriorum  Imperatorum  num- 
mis  evidentius  deducitur  ,  populos  petiiffe. 

Auguftorum    Decennalia  in  nummis  Antonini 

Pii   primum   fcalpta    vifuntur;  num  in   deceflb- 

rum   Principum    Numifmatibus    eadem    Vota  fi- 

gnata    fuerint ,  infra    dicam .  Quinquennalia   in 

nummis    Pcftumi,    qui   anno  161.  Imperium    in 

Gallis    arripuit   primum    apparent .   Spanhemius 

enim   Diflertaticne7.  de  ufii  &  prarftantia  Nu- 

mif.  nummum  Pofthumi    exhibet ,    in  quo  legi- 

tur:  QUINQUENNALES  POSTUM.  AUG.Sed 

ea   poft  Conftantini  Imperium   in  Nummis    Ca> 

farum  frequentiffirne  occurrunt . 

V*         .    Tradendi  nunc    aliqui    canones ,   quibus    tuto 

Quittquen-  ;n  hac    materia   huc    ufque  parum  cognita ,   & 

ttaliorum     n0n     nifi    iejune    ac    exiliter   tmclata  ,    dirigi 

Canonpri-  poflimus .    PRIMUS    CANON  .    Qwnquennalia , 

WUS.  Decennaha  ,   &  idgenus  fcfla  ,  modo   anno  quin- 

to    ineunte  ,      modo    anno    quinto    exeunte   ,    vel 

anno     decimo   incipiente  ,    vel     eodem    completo , 

indifcriminatim     celebrabantur  .     Hoc     nos     do- 

cet  Series  Confulum  Csefareorum  .  Imperatores 

enim  ac  Caefares  ,  uti   infra    oftendetur  ,  annis 

quibus  h«ec  foIemnia.edere  decreverant ,  Confu- 

]es    procedebant  ,    poft    Commodum   quidem , 

fere  femper  ;    ante    eum    vero ,  non  raro,  ut 

infra  in  Rationario    Confulatuum  Ca?fareorum 

obfervare  eft .  Quare  cum  in  Faftis  iidem  Im- 

peratores    aut  Cxfares ,  modo    anno   Imperii 

quinto,  modo  anno  Imperii  fexto  Confules  Iegan- 

tur  ,   manifeftum  eft  ea  folemnia   (  qua;  brevi- 

tatiscaufa,  folo  impofterum  Quinquennaliorum 

aut  Decennaliorum   nomine    indicabimus,  cum 

eadem    omnium   par  ratio   fit  ,  )  eodem  anno 

quinto   vel  ineunte,    vel  finiente  peracla  fuifle  . 

Hoc    probationis    genus  licet  haflenus  ignora- 

tum ,  eorumdem  Faftorum    difpofitio     oftendit 

efle  validiflimum.  Ex  quo  fequitur  Onuphrium 

libro  primo  Faftorum   pag.175.  ubi  tradit  haec 

folemnia  ,  die    primo   undecimi   anni  Imperii  , 

feu  expleto  Quinquennio  ,  vel   Decennio  fuifle 

celebrata,    valde    errafle,    Decennaliaque ,  ac 

Vicennalia  Imperatorum  non  nifi  fortuito  recle 

ordinafle,  cum    regula  fallaci    ufus  fuerit  ,  & 

una  eademque  femper  ratione  ea  digeiTerit .  Id 


Onuphrius  Sirmondo  perfuaferat";  h  enim  ho9 
Sidonii  de  Imperatore  Majoriano  in  Epigram- 
mate  ,  quo  ab  eo  trium  capitum  remedium  po- 
ftulavit,  verfus  explicans. 

l/lultos  purpura   veSliat  per    annot 
Sic    luliro  Imperii  perennis  aflo  , 
Quinquennalia  fafcibus  dicentur . 

hinc  ,  inquit  Sirmondus  ,videre  efl  Quinquen* 
nalia  ,  Decennalia ,  (£*  c&tera  id  genus  non  ineun~ 
te  ,  fed  peratto  ultimi  anni  circulo  celebrari 
eonfuejfe  .  Quod  docet  etiam  locus  Marcelltni 
hb.i$.  Qui  infra  num.  XII.  a  nobis  explicabi- 
tur  •  In  eadem  fententia  Scaliger  lib.5.  de  E- 
mendat.  temp.  fuit  ,  ficuti  &  Norifius,  nifi  quod 
hic  capite  quarto  Diflertat.  de  Votis  Decenna- 
libu*;  docet  Caracallam  primum  Romanorum_ 
Principem  ftatum  Vicennalium  tempus  ante- 
vertiffe,  annoque  Imperii  vicefimo  celebrafle  ; 
Qus.  ,  inquit  Norifius  ,  ineunle  anno  XXI.  vcteri 
more  celebrari  debuerant .  Sed  licet  verura  fit 
Caracallam  anno  Chrifti  117.  anno  Imperii  vi- 
vente  patre  fufcepti  vicefimo  inchoato  vicenna- 
lia  edidiffe  ,  quemadmodum  videre  eft  in  Ra- 
tionario  Confulatuum  Caefareorum,  non  inde 
tamen  fequitur  ex  ejtis  deceflbribus  plures  nort 
idem  praeftitiffe  .  Contrario  errore  peccavit  Va- 
Iefius  in  Annotationibus  in  Orationem  Eufebit 
de  Laudibus  Imperatoris  Conftantini  in  ejus 
Tricennalibus  habitam,  ubi  ait:  Imperatores  Ro- 
mani  Quinquennalia  ,  Decennalia  ,  ac  Vicenna- 
lia  fua  celebrabant  die  pmmo  quinti  ,  decimi  , 
aut  viceftmi  anni  Principatus  fui .  Quippe  h&c 
vocubula  nihil  aliud  Jignificant  ,  quam  Natalem 
Imperii  ,  qui  quintoquoque  anno  ,ac  decimo  recur- 
rente,  maximapompa  ac  feflivitate  celehrabatur  . 

CANONSECUNDUS.  Qitinquennalia  ,  &  id  VI. 
genus  fefla  non  folum  -ab  Augufiis  ,  fed  etiam  a  A  quibut 
Collegis  Imperii  ,  ac  a  C&faribus  ,  non  tamcn  h&c  fejla 
a  Nobilijflmis  Pueris  celebrata.  De  prioribus  celebrata , 
nulla  difficultas  effe  poteft  :  illud  folum  obfer- 
vandum  bis  eofdem  ea  fefta  celebrafle ,  fi  vi- 
ventibus  Patribus  in  confortium  Imperii  adfci- 
ti  fuiffent  ,  iis  enim  defunclis  qttafi  novum  Re- 
gnum  inchoarent,  proximis  kalendis  Januariis 
Confulatum  fumebant ,  &  evoluto  quinquennio  , 
Quinquennalia  edebant.In  hoc  arcanum  Bulen- 
gerus  libjp  tertio  de  Romano  Imperatore  capi- 
te  primo  ,  non  penetrarat,  quando  fcriplit  t 
Marcellinus  Comes  Theodojius  oflava,  nona  quin- 
quennia  celebravit ,  Theodoflus  Junior  decenna- 
lia  .  Non  fatis  video  ,  qui  Theodoflus  Major  ocla- 
va  ,  &  nona  quinquennalia  celebrarit  ,  cum  vix 
triginta  annos  ad  Imperii  gubcrnacula  federit . 
Auguftus  certe  oBava  quinquennia  pctuit  agere  , 
non  alius.  Sed  perperam,  Theodofius  enirr» 
Junior,  qui  anno  401.  in  Imperii  confortium, 
ab  Arcadio  patre  adtcitus  eft  ,  quique  ad  an- 
num  ufque  450.  imperavit  ,  nona  quinquennia 
edere  potuit  ;  fed  Bulengero  ,  qui  hsec  folem- 
nia  ab  anno  tantum  408.  quo  patri  demortuo 
fucceflit,  repetebat ,  id  impoffibile  videbatur; 
quod  tamen  confuetudinem  tuliffe,  exempla  in 
Faftis   ordinandis  adducenda  oftendent . 

Quoad  Imperii  Collegas ,  in  prima  &  fecun- 
da  regiminis  Imperii  Romani  forma  eofdem  Im- 
perii  Proconfularis  Quinquennalia  &  Decenna- 
lia  edidiffe  Faftorum  difpofitio  oftendit  .  Titus 
enim  ,  verbi  gratia  ,  qui  anno  Chrifti  feptua- 
gefimo  primo  Tribunitia  poteftate  a  Vefpafia- 
no  patre  donatus  ,  &  in  confortium  Imperii  vo- 
catus  eft  ,  anno  76.  ac  rurfus  anno  80.  Con- 
ful  proceffit ,  ad  Quinquennalia  nempe  &  De- 
cennalia  agenda  .  Quod  &  de  Trajano  videre 
eft  in  Rationario  Cxfareorum  Confulatuum . 
Major  difficultas  de  Csfaribus  in  eadem  prima 
regiminis  forma .  Sed  eos  ha?c  folemnia  ,  Iicet 
cum  minori  pompa ,  celebraffe  certum  .  Domi- 
tianus  enim  ,  gui  fub  fiuem  anni  Chrifti  fexa- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


gefimi  noni  diclus  eft  Caefar,  anno  feptuage- 
£roo  tertio  Conful  ordinarius  ftiit .  Et  Nero  , 
qui  anno  Chrifti  $r.  eadem  dignitate  ornatus 
eft,  anno  fexagefimo  ejuldem  Erse  Conful  or- 
dinarius  proceffit,  qui  ConfuJatus  non  nifi  Quin- 
cjuennalibus  ,  &  Decennalibus  dicati.  Unde  fi. 
cnti  Imperatores  ipfo  Imperii  initio,  fingulif- 
que  poftea  Qtiinquenniis ,  donativum  militibus 
dabant,  ut  infra  videbitur  ,  fic  &  Caefares.il- 
lud  docet  de  Nerone  Tacitus  libro  ir.  ubi  poft- 
cjuam  retulit  Frincipein  Juventutis  eum  appel- 
latum  fuiffe  ,  fubjungit  :  Additum  nomine  ejus 
donativum  militi  ,  congiarium  plebi  &  ludicro 
Circenfium  ,  quod  acquirendis  vulgi  Jludiis  ede- 
hatur  .  Nec  enim  major  ratio  ,  cur  tunc  dona- 
Jivum  illud  miiiti  fecerint  ,  uti  Augufti ,  non 
vero  quinto  anno  ,  eorum  exemplo  .  Sed  id  de 
JNobiliffimis  pueris  dici  non  poteft ,  ut  eadem 
faftorum  difpofitio  manifeftum  facit .  Honorius 
enim  ,  verbi  gratia  ,  qui  duodedes  Conful  or- 
dinarius,  dum  imperaret  ,  proceffit ,  nullum  ex 
iis  Confulatibps  geffit ,  qui  Quinquennalibus , 
aliifque  Feftis  Imperii  Auguftei  non  refponde- 
xit ,  ut  examinanti  patet  .  Quare  nobiliffimi  Pue- 
ri  hac  ii;  re,  iicuti  &  in  multis  aJiis ,  Cacfa- 
libus  inferiores  . 
VIT.  TERTJUS  CANON  .  Quinquennalia  ,   Deten- 

Horum  fe-  ualiave  legitimo  tempore  fxtta  effe  intelliguntur  , 
Jlorum  fi  utroque  termino  inclufo  ,   quinque   vel  fex  an- 

tempus  or-  ni  ,  dccem  vel  undecim ,  inchoati  nempe  ,  >iu- 
dinarium  merentttr  .  fc^tra  tempus  vero  ordinarium  fatta. 
<£*  extra-  colliguntur  ,fi  ab  ultimis  Quinquennaltbus  ,  ulro- 
crdina-  que  etiam  termino  inclufo  ,  vel  quatuor  ,vel  fe- 
rimn  .  ptem  anni ,  in  Dece»naltbus  vero  novem  tantum  , 

aut  duodecim  colligantur ,■  Sic  Conftantius  legi- 
timo  tempore  Tricennalia  Casfarei  Imperii  an- 
no  Chrifti  353.  celebravit ,  quia  ab  anno  Chri- 
fli  313.  quo  Carfar  creatus  fuit ,  ad  annum3J3. 
anni  futit  inchoati  31.  utroque  nempe  termino 
inclufo .  Licinius  vero  Decennalia  extra  tempus 
cdidit  ,  faelus  enim  fuit  Auguftus  anno  Chrifti 
307.  tertio  Idus  Novenibris ,  eaque  folemnia , 
»it  videbimus  ,  anno  315.  quo  nonus  Imperii  an- 
nus  inchoabatur  ,  celebravit  .  Et  harc  certa  .  Dif- 
ticultas  tantumefle  poteft  ,  an  verbi  gratia  Gal- 
lienus  legitimo  tempore  Qtiindecennalia  edide- 
lit .  Faclus  fuit  Impeiator  anno  153.  circa  Ju- 
nium  ,  anno  161.  ut  infra  ex  Pollione  videbi- 
mus,  Decennalia ,  anno  vero  166.  ut  Confula- 
tus  e)us  oftendit,  Quindecennalia  peregit  .  At 
ab  anno  161.  ad  166.  anni  quidem  quinque  in- 
choati  nnmerantur  ,  fed  ab  anno  153.  ad  prar- 
fatum  aniium  z66.  anni  tantum  quatuordecim 
inchoati  reperiuntur  .  Dicendum  tamen  has  fo- 
lemnitates  non  nifi  ad  ultimam  relationem  ha- 
bere  ;  ideoque  Gallienum  Quindecennalia  legi- 
timo  tempore  edidilTe  ,  quia  ab  anno  162..  quo 
decennaliaediderat ,  ad  annum  166.  utroqueter- 
niino  inclufo,  anni  quinque  putantur. 
VIII.  QUARTUS  CANON  .  Quinquennali  a  tt  Ct- 

Qna  die  faribus  ,  vet  Auguftis  die  Impcrii  tiatali  anni 
htc  fcflx  quinti  ,  vel  fexti  ineuntis  ,  vel  etiam  die^ 
celebrari  Natali  Collegarum  in  eodem  anno  quinto  ineun- 
folittt,  te    vel    complcto,    de    more    eelebrata ,  fed    ali- 

quctndo  in  fimilem  altcrius  '  tnettfis  diem  trans- 
lata  ,  adeo  ut  exempli  caufa ,  qui  quinto  Ka. 
lendas  Novembris  Imperium  obtinuerat  i  fi  ett 
die  ,  ac  menje  ea  folennia  reprstfentare  non  pef- 
fct ,  non  nifi  quinto  Kalendas  alterius  menfis 
ejufdem  anni  cadem  celebraret .  Prior  pars  ,  quod 
nempe  die  Imperii  Natali  hxc  folemnia  cele- 
brarentur  ,  licet  ante  Conftantinum  Magnum 
nullo  exemplo  probari  poffit ;  ab  eo  tamen 
tempore  ,  non  pauca  occurrunt ,  quibus  res  om- 
nino  certa  redditur .  Ejus  ope  antequam  La- 
clantii  liber  de  mortibus  Perfecutorum  a  Ste- 
phano  Baluzio  viro  Clariffimo ,  mihique  fum- 
mo  amicitia;  foedere  junclo  in  Iucent  ederetur, 
Imperii  Carfarei  Maximiani  Herculii  Natale 
Appctrcttus  in  Bttronium 


33 


divinaveram ,   aut  faltem    me  divinaffe   exifti- 
mabam .  Cum  enim    mihi    perfuafiffimum    effet 
hunc  ex   Carfare  Auguftum  fa<ftum    fuiffe   anno 
184.   qua   de    re    infra ,    id   menfe    Novembri 
exeunte    contigiffe  ita  augurabar  .  Eufebius  li- 
bro  8.    hiftoriae    in  Appendice   de    Martyribus 
Palaeftinae  cap.  1.  dicit  Sanclum    Romanum   an- 
te   diem   XV.  Kalendas  Decembris,  anno  pri- 
mo  Perfecutionis  Diocletianear,  Chrifti   nempe 
303.   martyrio   coronatum    fuiffe  ;  &  uti   nar- 
ravit   fanfto  Martyri  linguam   abfciffam    effe  , 
ait  :  Voft    qttod  fupplicium  contrufus  in  carcerem, 
ac  diutifpme  ibidem  maceratus ,  tttndem  cum  IM- 
PER  ATORIS    vincennalict    jam   adeffent  ,    &  ex 
folemni  more ,  univerfis  qui  in    cuftodia  teneban- 
tur ,  indttlgentia  publice  per  pr&conem  annuncitt- 
tct  effet  ....  martyrio ,  ficut  optaverat ,    exorntt' 
tus  eft.  Neque  dubitabam  Eufebium  intelligen- 
dum  effe  de  Vicennalibus  Diocletiani,   quae  li- 
cet    decimo    quinto  Kalendas   Oclobres,  quo , 
ut  docet  Chronicon  Alexandrinum,  Imperium 
iniit ,    celebrari  debuiffent,  dilata    tamen  fue- 
rant  non   in  diem  decimum    quintum  Kalendas 
Decembres  ,  quo   fimili  die   nuncupatus  fuerat 
Imperator  ,  (  cum   tunc  ea    in  propinquo  tan- 
tum  effent  ,    ideoque  Romanus  eo  morte  affe- 
clus  fuerit , )  fed  in  alium  diem  ex  proximio- 
ribus  ,  quem  Maximiani  Herculii  Natalem  fuif- 
fe    fufpicabar ,  cum  juxta  canonem  a   me  tra- 
ditum  Imperatores  has  feftivitates  edere  non  fo- 
lerent ,  nifi  vel  die   Natali    vel  Natali  Carfarum 
cum  illis  regnantium  ,  vel  faltem  in  fimilem  diem 
alterius    menfis  quo  Imperium    inierant  .   Cum 
itaque    obfervarem    Diocletianum    Vicennalia^ 
non  celebrafle  XV.  Kalendas  Oftobres ,  nec  de- 
eimo  quinto  Kalendas  Decembres  celebrare  po- 
tuiffe,  fnam  ut  docet  Eufebius ,  ea  tunc    tan» 
tum  imminebant)  arbitrabar  edita  ea  fuiffe  duo- 
decimo  Kalendas  Decembres,  eumque  diem  Im- 
perii  Maximiani  Herculii  fuiffe  Natalem.  Ada 
enim   Sancti   Marcelli  Centurionis  die  tricefima 
Odobris   a  Surfo  relata ,  qui  paffus  eft   in  Ci- 
vitate  Tingintana  in  Mauritania  anno  195.  quo 
Diocletianus  &  Maximianus  Quindecennalia  ege- 
runt,   ut  infra  videbimus ,  habent  :Jam  die  XII» 
Kalend.    Auguflarum  apud  figna   Legionis  ijliust 
quando  diem  feflum  Imperatoris  veflri  celebraftis, 
publica   voce  refpondi  me  Chriftianum  effe .  Quod 
Natale    non   videbatur  Diocletiano  convenire  , 
cum  celebrandum  fuiffet  decimo  quinto  Kalen- 
das  Augufti ,   fi  anticipatum  fuiffet ,  juxta  re- 
gulam  quam  explicamus  .  Neque  etiam   eo  die 
idem    Maximianus  a  Diocletiano  Caefar    creari 
potuerat ,  cum  anno  184.  XII.  Kalendas  Au- 
gufti  nondum  Diocletianus  adhuc  Imperator  ef- 
fet .  Quare  fufpicabar  ideo  ejufdem  Maximia- 
ni  ,  quindecennalia  duodecimo  Kalendas  Augu- 
fti  in  Africa  fuiffe  celebrata  ,  quia  duodecimo 
Kalendas  Decembris  Carfar  creatus  fuerat ;  ne- 
que  enim  ex  collatione  loci  Eufebii  &  prasfa- 
torum  Aclorum  aliud  inferendum  exiftimabam: 
eoque  magis  quo  Diocletianum  &  Maximianum 
uno  eodemque  die  Vicennalia  edidiffe  docebat 
nummus    ejufdem  Maximiani  a  Carolo  Patino 
relatus  ,  in  quo  legitur  :  VOT.  XXX.  AUGG. 
ex  quo  vir  docliffimus  perperam  "inferebat ,  Vi- 
cennalium  tempus  antevertiffe,   cum  inde  tan- 
tum  colligi  poffit  ea  ab  utroque  Augufio  eodem 
die   celebrata  fuiffe,    ideoque  hunc  vicefimum 
tum  Imperii  annum  attigiffe ,  quod  aliis  argu- 
mentis  conftat .  Verum  eft  Carolum  Dufrefnium 
in    Differtat.    de    inferioris    iEvi    Numifmat. 
num.  40.  proferre  nummum  DiocJetiani  infcri- 
ptum  :   VOT.  XXX.  S.  eflypumque  gemmar, 
cui  infculptum :  VOT.  XXX.  S.  DI.  id  eft ,  vo- 
ta  Tricennaliorum  fufcepta  Diocletianus  .  Praeter- 
ea  gemmae  aliud   edypon,    chatacleres    hofce 
prxferens:  MAXI.  VOT.  XXX.  P.  ideft,  Ma- 
ximictnus   votci   Trhemaliorttm  public0.    Qua: 

E  viden- 


34 


DifTertatio  Hypatica , 


IX. 

Diocletix- 
nus     & 
Maximia. 


brant 


videntur  fignificare  horum  Imperatorum  De«- 
cennalia  diverfis  temporibus  afta  fuiffe .  Sed 
iicuti  Crifpi  &  Conftantini  Junioris  Caefarum 
Quinquennalia  vota  ,  quae  una  fimul  foluta  funt, 
ut  colligitur  ex  iis  nummis,  in  quibus  legitur  : 
VOT.  X.  aut  XX.  CAESARUM  NOSTRORUM; 
in  diverfis  tamen  nummis  infcripta  leguntur, 
nnius  tantum  Caefaris  nomine  expreffo  ,  uti  in 
nummo  Conftantini  Junioris  :  VOTA  VICEN- 
NALIORUM  ,  &  in  nummis  Crifpi  in  quibus 
legitur  :  VOT.  XX.  pari  eademque  ratione  Tri- 
cennalia  vota  fufcepta  Diocletiani  &  Maximia- 
ni ,  &  in  iifdem ,  &  in  diverfis  nummis  in- 
fculpta  fuere,  vel  cum  unius,  vel  cum  alteru- 
terius   nomine. 

Nec  mirum  v-idebatur  Diocletianum  &  Ma- 
ximianum  eodem  die  Vicennalia  celebraffe ,  Ii- 
cet  divcrfis  diebus  Imperium  fumpfiffent  ;  cum 
ex  panegyrico  Maximiano  a  Mamertino  diclo 
xus  toitm  conftet,  Natale  genuinum  utriufque  uno  eo- 
AteVtcen-  demque  die  etiam  celebratum  itfiffe  ;  quod  non 
11..  '  ^eme'  >n  eadem  Panegyri  indicatur  .  Cur  enim 
aliquando  eadem  die  N.itale  genuinum ;  Im- 
perii  vero  femper  diverfis  celebraflent  ?  refti- 
luendiis  porro ,  ut  obiter  moneam,  eidem  Pa- 
negyrico  legitimus  qui  in  ommbus  fere  vete- 
ribus  Codicibtis  legitur,  titulus  :  P.  ejufdem  Ge- 
nethliacus  Maximiani  A.  &  Diocletiani :  id  eft 
Panegyricur  ejufdem  (Mamertini;  Genethliacur 
Maximiani  Augufli  ,  &  Diocletiani  ,  cum  afle- 
rat  Orator  fe  de  gemino  Natali ,  genuinonem- 
pe  utriufque  Imperatoris  loqui  .  Rejicienda  e- 
nim  interpretatio  Jacobi  de  Ia  Baune  Societa- 
tis  Jefu  ,  viri  non  vulgaris  "  eruditionis  ,  quod 
nimirum  eodem  die  Diocletianus  &  Maximia- 
nus  nati  effent.  Emendandus  pariter  Iocus  cap. 
ip.  in  quo  legitur  :  optime  igitur  facrati/flme  Im- 
jerator  ,  quantum  arbitror ,  btte  potijjima  elegi 
qut  gemino  Natali  tuo  pr&dicarem  .  Delendum 
cnim  illud  tuo ,  vel  reftituendum  veflr»  ,  uti  jam 
viri  docli  monuere ,  conftatqueex  verbis  ejuf- 
dem  Panegyris  fequentibus ,  imo  &  ex  tota 
illa  oratione  genethliaca.  Cumque  anno  deci- 
mo  Imperii  ,  Chrifti  nempe  193.  &  quinto  de- 
cimo;  Chrifti  .159.  uterque  Imperator  Conful 
procefferit ,  fufpicandi  Jocus  datur  eofdem  uno 
codemque  die ,  diverfis  tamen  in  locis  Decen- 
nalia  ,  &  Quindecennalia  celebraffe ,  ficut  Na- 
tale  Genuinum  ,  &  Vicennalia  fimul  edidifle 
conftat.  Talis  itaque  mihi  ex  prarfato  Canone 
injecla  conjedtura ;  qua?  enim  afferuntur  a  vi- 
ris  doclis  ,  quorum  ingenia  prafatus  Euft-bii 
locus  fummopere  cruciavit:  parum  me  move- 
bant  ,  cum  eos  faifis  fundamentis  inniti  non 
dubitarem  .  Dicunt  fiquidem  aliqui  pra:fatum 
Eufcbii  Iocum  mendo/um  efie  ,  ac  Ioco  Novem- 
bris  ,  legendum  efle  Septembris  ,  quo  menfe  Dio- 
cletianus  Imperiom  inierat  ,  quafi  Imperatores 
nunquam  aliis  menfibus ,  quam  quibus  Impe- 
rium  fufceperant ,  has  feftivitates  edidiffent.  Alii 
iufpicabantur  Diocletianum  ,  uti  poftea  Con- 
ftantinum  ,  Vicennalia  iteraffe;  aliaque  Romae , 
alia  vero  Antiochiae  exhibuifle,  quod  cum  de 
Conftantino  falfum  fit,  uti  infra  oftendam ,  eam 
conjccluram  prorfus  rejiciendara  non  dubita- 
bam.  Alii  Eufebii  verba  ad  Maximianum  nul- 
Jo  modo  referri  volebant  ,  quod  eum  nnnquam 
fuiffe  Caefarem  exiftimarent.  Dum  in  ea  men- 
te  eram  ,  in  lucem  editus  eft  liber  Lactantii 
de  mortibus  Perfecutorum ,  qui  omnem  fcru- 
pulum  ex  animo  tandem  evulfit;  cap.  enim  17. 
ait:  Dioclettanus  perrexit  Romam  ,  ut  illtc  Vi- 
cennalium  diem  relebrarct  ,  qui  erat  futurus  ad 
XII.  Ka/cndas  Deccmbres :  qui  dies  cum  non 
poflit  effe  Natalis  Imperii  Diocletiani,  nec  ab 
eo  eligi  ad  praefata  folemnia  ( decimus  enim 
quintus  Kalendas  Detembris  eleclus  fuiffet,  cum 
decimo  quinto  Kalendas  Oclobris  purpuram  fum- 
pferit)  fequitur  omnino  ideo  Diocktianum  duo- 


decimo  Kalendas  Decembres  Vicennalia  cele. 
braffe  ,  quia  eo  die  Maximianum  Herculium 
anno  ^84.  Cjefarem  nuncuparat.  Qua  de  re  plu- 
ribus  infra .  Sicque  probata  etiam  manet  fecun- 
da  pars  Canonis,  qua:  docet  Auguftos  die  Na- 
tali  Carfarum  ,  aut  aliorum  Auguftorum  fecum 
corregnantium  natali  die  harc  folemnia  quan- 
doque  celebraffe . 

Scio  Baluzium ,  virum  eruditiffimum ,  hax 
Laclantii  verba  de  Diocletiani  Natali  interpre- 
tari ,  ac  exiftimare  Auclorem  Chronici  Alexan- 
drini  errafle  ,  dum  ad  Confulatum  Carini  II. 
&  Numeriani  fcribit:  Dioclctianus  Imperator  XV. 
Kal.  Octob.  Chalcedone  renunciatus  ,  V.  Kal.  O- 
ilobris  Nicomediam  purpuratus  intravit ,  &KaI. 
Januariis  Conful  praejjit .  Sed  hujus  Chronici 
Jocus  a  Norifio  differtat.  de  Numifmate  Impp. 
Diocletiani  &  Maximiani  cap.  1.  valide  con- 
firmatur  ;  in  titulo  enirn  I.  ut  nemo  invitus 
lib.  3.  Codicis  Jufltnianei  legitur  :  Imp.  Diocle- 
tianus  Auguflut  Camerio  :  &  in  fubfcr iptione  , 
dat  ,  Idibus  Oclobrts  Carino  II.  &  Numeriana 
Cojf.  nempe  anno  284.  quare  jam  Idibus  Oclo- 
bris  Diocletianus  imperabar ,  ideoque  dies  duo- 
decimus  Kalendas  Decembres ,  quo  Vicennalia 
celebravit ,  ejus  Imperii  Natalis  dies  effe  non 
poterat  .  Neque  id  Laclantius  dicit,  fed  tantum 
fuiffe  diem  Vicennaliorum  ;  eum  tamen  ita  ex- 
plicavit  vir  dodliflimus ,  quia  cum  corrmuni  opi- 
nione  exiftimavit,  non  alio  die  ,  quam  Impe- 
rii  Natali  ea  fuiffe  celtbrata,  quod  &  Nori- 
fius  etiam  fentiit ,  ut  loco  citato  videre  eft . 
Porro  obiter  obfervandus  Diocletiani  in  Urbem 
Regiam  ingreffus  dies  ,  V.  nempe  Kalendas, 
qui  jam  ab  Auguflo,  utidiximus,  Principi- 
bus  Romanis  fumma  in  veneratione  erat;  un- 
de  &  Marcus  Aurelius  Commodum  filium  V. 
Kalendas  Novembres  in  Imperii  confortium  ad- 
fcivit  . 

Idatius  in  Faftis  fub  Confulatu  Conflantii  IX. 
&  Juliani  Csefaris  II.  anno  nempe  Chrifti  357. 
in  quem  feptima  ejufdem  Confianlii  Augufli  Quin- 
quennalia  incidebant  ,  hac  habet:  introivit  Con- 
Jlantius  Aug.  Romam  IV.  Ka.1.  Majas ,  &  edidit 
XXXV.  de  cujus  Romam  adventu ,  pompa  ,  Iu- 
difque  Circenfibus  ,  qui  ad  hax  feptima  Quin- 
quennalia  referri  debent ,  poftquam  loquutus  eft 
Ammianus  lib.  16.  ait :  trinTimo  poftquam  ingref- 
fus  efl  die  ,  IV.  Kal.  Junias  ab  urbe  profeSlus  , 
per  Tridentum  itcr  in  Illyricum  feftinavit .  Con- 
ftantius  anno  tricentefimo  vicefimo  ttrtio  ,  fexto 
Idus  Novembres  Carfar  a  Conftantino  Magno  pa- 
tre  nuncupatus  fuerat ,  eoque  die  feptima  illa 
Qitinquennalia  celebranda  fuiflent  ,  fi  ,  qitod  hac- 
tenus  perfuafum ,  Natali  femper  Imperii  die  ex- 
hibita  fuiflent .  Sed  non  dubitandum  quin  die 
undecima  Kalendis  Junii ,  Auguftei  Imperii  Con- 
ftantii  Natalitio  ,celebrata  fuerint .  Quod  eo  ma- 
gis  dicendum ,  quod  Chronicon  Alexandrinum 
fcribat  :  Conftantius  Auguftus  propter  Viccnnalix 
fua-  cum  ingenti  ponipa.  &  apparatu  Uomam  ve- 
riit  ,  C?"  cufn  eo  nxor  ejus  Eufebia  Augufta  ,  Ro- 
m&que  morati  funt  dies  XIV.  Eodem  itaque  die 
&  Auguftei  Imperii  Vicennalia  ,  &  Imperii  Cae- 
farei  feptima  Quinquennalia  edita,quia,  ut  in 
Canone  dixinu*,  dies  Natales  Imperii  ,  vel  pro- 
prii  ,  vel  CoIIegarum ,  ac  Carfarum  his  folem- 
nibus  de  more  dicati .  Sed  quidquid  fit  de  Vi- 
cennalibus,quae  anno  pracedenti  videntur  a  Con- 
ftantio  acla  ,  cum  Idaiius  de  iis  non  loquatur, 
&  hac  Chronici  Alexandrini  verba  ,  tig 7-n'v  tauTK 
ii-xo<rii7r,p'Jk,  de  vicefimo  Imperii  ejus  anno  intel- 
ligi  poflint ,  certum  feptima  ejus  Quinquennalia 
die  Natali  Imperii  Auguftei  peracla  fuiffe.  Er- 
rat  autem  Auctor  Chronici  Alexandrini ,  ficuti 
&-Theophanes  quando  fcribunt  Confiantium  Ro- 
mx  quatuordecim  dieS  egifle  ;  fic  enim  die  vi- 
cefima  fecunda  Maii ,  ejus  lmperii  Natali ,  ea 
in  uibe  non  fuiffet .  Quo  cafu  fexto  Idus  Maias  ex 

mox 


X. 

XV.  Kal. 
Ottob.  na- 
talis  dies 
Imperii 
Dioclctit- 
ni.    • 


XI. 

Uno  eodcm- 
que    die 
Conftan- 
tius  XX. 
&  XXXV. 
edit . 


I 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


xir. 

H&c  fole- 
mnia ,  fi 
anticipa- 
rentur  aut 
differren- 
tur  ,  in 
die    ejuf- 
icm   deno- 
minittionis 
cclobrnt» . 


jTioS  dicendis  eam  feftivitatem  peregiffet ,  die 
nempe  decima  Maii ,  &  die  duodecima  ejufdent 
menfis ,  qui  ab  ingreflu  decimus  quartus  erat*, 
ex  Urbe  excefliffet ,  quod  parum  verofimile , 
ea  enim  pompa  ,  ludi  Circenfes  &  theatrales , 
aliaque  hujufmodi  non  nifi  pluribus  diebus  ex- 
hiberi  poterant.  Quare  reflius  Marcellinus  fcri- 
pfit  quarto  Kalendas  Junias,  die  nempe  vicefi- 
ma  nona  Maii ,  Conftantium  Roma  egreffum-. 
fuiffe ,  fic  enim  fex  ,  aut  feptem  dies  eidem  pom- 
pae  exhibendae  infumpti  funt :  ex  quo  &  colli- 
gere  eft  plures  neceffarios  non  fuilfe  . 

Tertiam  praefati  Canonis  partem ,  harc  nem- 
pe  folemnia  fi  differrentur ,  aiit  anticiparentur, 
die  ejufdem  cum  Natalitio  denominationis  cele- 
brata  fuiffe ,  Iuculento  exemplo  demonftro ,  fi- 
niulque  Ammiani  locum  a  viris  dodiffimis  foli- 
citatum  confirmo.  Is  Iib.  14.  de  ejufdemCon- 
ftantii  Tricennalibus  loquens ,  ait  :  Artlate  bic- 
mem  agens  Conflantius  pofl  theatrales  ludos  atque 
Circenfes  ambitiofo  editos  apparatu  ,  die  fexto  I- 
dus  OBobres  ,  qui  Imperii  ejus  annum  tricejimum 
terminabat ,  &c.  Haec  verba  viris  doclis  crucem 
fixerunt;  certum  eft  enim  Conftantium,  nonfe- 
Xto  Idus  Otfobres ,  {ed  fexto  Idus  Novemb.  Qe- 
farem  nuncupatum  fuiffe.  Quod  non  tantum  I- 
datius  in  Faftis  ,  fed  &  vetus  Kalendarium  a  Pe- 
tro  Lambecio  V.  C.  editum  docent .  Valefius  in 
Notis  ad  orationem  Eufebii  de  laudibus  Con- 
ftantini  in  ejus  Tricennalibus  ,  habitam ,  ubi  lo- 
tum  illum  refert,  inquit:  Omnino  Marcellinus 
annum  tricejimum  terminatum  pofuit  pro  inchoa- 
to,  In  Notis  vero  ad  Ammianum  jam  dixerat: 
anno  Chrifli  314.  C&far  a  patre  crcatus  fuerat 
Cenflantius  fexto  Idus  Novembres ,  ut  fcribit  I- 
datius  in  Faftis  ,  &  Auttor  Chronici  Alexandrini, 
A  quo  anno  ad  Ccnfulatum  Conflantii  Augufli  VI. 
&  Conflantii  C&fxris  II.  anni  funt  viginti  novem  fo- 
lidi.  Itaque  mctmria  lapfus  videtur  hic  Marcellinus 
qui  pro  r;ono  ac  vicefimo  triccfimum  pofuit.  Ac  vereot 
ne  (ff  VI.  Uus  Otlob.  pro  Novemb.  pofuerit  ,  Pe- 
tavius  in  Chronico  ad  annum  353.  in  iifdenu. 
Amniiani  verbis  ha?fit ,  fcripfitque :  cum  anno  3x4. 
C&far  a  patre  fatfus  Jit  Conflantius  ,  &  quidem 
VI.  Idus  Novembres  ,  ut  tefiis  efl  Idatius  :  non 
tricejimum  annum  terminavit ,  fed  inrhoavit  po- 
tius  ifle  ,  qui  efl  Chrifii  353.  Norifius  Difler- 
tat.  de  vot.  Decennal.  cap.  1.  Erravit  Mar- 
eellinus  Octobrem  pro  Kovembri  fcribens  ,  En  ad 
quas  anguftias  V  iros  docliflimos  falfa  ,  quae  pro 
certo  ponebant  fundamenta  ,  adduxerint .  Ha:c 
tria  erant ,  nempe  Decennalia  &  id  genus  fefta 
non  alio ,  quam  Imperii  Natali  die  fuifle  cele- 
brata.  Secundo  .Ammianum  aliofque  Auclores 
quando  fcribunt  diem  in  quo  ea  fblemnia  cele- 
branda  erant ,  annum  tricefimum ,  decimum  ,  vel 
vicefimum  terminafle  ,  eofdem  femper  intellige- 
re  eos  annos  exaclos  tunc  &  abfolutos  fuifle. 
Tertio  Conftantium  anno  314.  Cxfarem  crea- 
tum.  Quae  tria  prorfus  a  veritate  aliena.  In- 
fra  enim  ex  ejus  Decennalium  ,  &  id  genus  fe- 
ftorum  ferie,  eum  anno  antecedenti  eam  digni- 
tatem  confequutum ,  praettreaque  pracfatam  lo- 
quendi  formulam  non  fignificare  annum  deci- 
nium  ,  vel  tricefimum  abfolutum  fuifle ,  demon- 
ftrabo .  Cumque  jam  oftenderim  non  eo  fem- 
per  die  quo  Imperium  fufceperant  Imperato- 
res ,  ea  folemnia  celebrafle ,  ex  prarfatis  Am- 
miani  verbis  liquet,  quando  ea  differebantur , 
vel  anticipabantur ,  edita  fuiffe  in  die  ejufdem 
rationis  &  denominationis  cum  die  Im^erii  Na- 
tali  .  Quare  cum  Conftantius  fexto  Idus  Novem- 
bris  nuncupatus  fuerit  ,  &  Carfarei  Imperii  Tri- 
cennalia  anticipare  debuerit ,  ea  non  alio  die , 
quam  fexto  Idus  aiterius  menfis  celebrare  po- 
tuit .  Romani  enim  ,  ut  jam  indicavimus ,  in  die- 
bus  obfervandis  religiofi  erant :  ex  quo  &  col- 
Iegimus  ideo  Hadrianum  quinto  Kalendas  Mar- 
tias  Antoninum  Pium  adoptaffe,  quia  quinto 
Apparatus  in  Bftronium 


35 


Kalendas  alterius  menfis ,  Julii  nempe  ,  Augit" 
ftus  Tiberium  adoptarat:  eundtmque  Auguftum 
quinto  Kalendas  Septembris  Tibenum  in  Impe- 
rii  confort  um  adfciviffe  ,  quia  quinto  Kalendas 
ejufdem  menfis  Septembris ,  debellatis  jam  pm- 
nibus  hoftibus,  aram  Vicloriae  facrarat,  fequc 
ea  ceremonia ,  ut  docet  Dio  ,  Orbis  Imperium. 
propria  virtute  acquifiviffe  demonftrarat .  Qui 
Romanorum  mos  ad  varia  atnigmata  folvenda 
prae   oculis  habendus. 

QIJINTUS  CANON .  Ipfo  Imperii  initio  Quin-  XIH. 
quennalium  vota  ad  Impcrium  feliciter  aufpican--  Initio  Im- 
dum  ;  femper  nuncupabantur ,  fed  non  fcmper  perii  fem- 
anno  quinto ,  vel  fexto  Imperii  ineunte  folveban-  Per  vota 
tur  s  votaque  Decennalia  fufcipiebantur  ,  fed  ali-  *b  Impera- 
quando  dijferebantur ,  aut  anticipabantur ,  uno  toribus 
tamen  duntaxat  anno .  Idem  dicendum  de  De-  nuncupata. 
cennalibus ,  Vicennalibus ,  omnibufque  id  genus 
feftis .  Prima  pars ,  quod  nempe  ipfo  Imperii 
aufpicio  vota  nuncuparentur ,  patet  ex  iis ,  quae 
jam  hoc  capite,  diximus.  Licet  enim  in  num- 
mis  ibidem  laudatis ,  aliifque  multis ,  vota  De- 
cennalia  legantur ;  exaflo  tamen ,  vel  ineunte 
quinquennio  pro  dimidia  parte  decennii  felici- 
ter  peracli ,  vota  folvebantur ,  &  iterum  De- 
cennalia  vota  iterabantur.  Qiiare  alia  funt 
Quinquennalium ,  vel  Decennalium  vota  conce- 
pta  ;  alia  edita  Quinquennalia  ,  vel  Decennalia : 
Cavendumque  ne  cum  legitur  in  nummis ,  ver- 
bi  gratia  VOTA  XX.  exiftimemus  intelligi  ea 
foluta  ,  &  hujufmodi  nummos  anno  Imperii  vi- 
cefimo  femper  cufosfuiffe.  Poffunt  enim  etiam 
intelligi  vota  XX.  in  Decennalibus  nuncupata  , 
neque  quoad  hoc  certa  regula  tradi  poteft .  Imo 
Norifius  Differt.  de  Numifmat.  Licinii  cap.  3. 
obfervat  folutis  votis  Decennalibus  fufcepta  fu- 
iffe  non  tantum  vota  Quindecennalia  ,  fed  etiam 
Vicennalia.  Extat  enim  apud  Occonem  Flavii 
Conftantis  Conftantini  Magni  filii  Numifma  in- 
fcriptum .  VOT.  X.  MULT.  XV.  XX.  id  eft , 
Vota  Decennalia  m  ultis  Quindecennalibus ,  Vi- 
cennalibus  .  Legitur  in  nummis  Conflantfi  VOT. 
XX.  MULT.  XXX.  &  rurfus  VOT.  XXV. 
MULT.  XXX.  &  VOT.  XXX.  MULT.  XXXX. 
&  pariter  VOT.  XXXV.  MULT.  XXXX.  Sic 
ex  hoc  Maxentii  nummo  ,  qui  apud  eumdem_. 
Occonem  extat ,  non  bene  vir  Eruditiflimus  de- 
ducit  ,  eum  Qiiinquennalia  edidiffe  :  in  ejus  a- 
verfa  parte  hacc  fcripta  funt :  VICTORIA  DD. 
NN.  AUG.  ET  CJES.  VOT.  V.  MULT.  X.  Cum 
enim  eo  in  nummo  Marcus  Aurelius  Romulus 
Maxentii  filius  Ca:far  diclus  memoretur,  per- 
fpicuum  fit  cufum  eum  fuiffe  ipfo  Imperii  Ma- 
xentiani  initio ,  anno  nempe  307 .  non  vero 
311.  quem  Quinquennalibus  fuis  Maxentius  de- 
ftinarat .  Romulus  enim  anno  308.  &  fequenti 
Conful  ordinarius  cum  patre  fuit ,  hicque  anno 
310.  folus  tertium  Confulatum  ordinarium  iniit: 
quod  argumentum  eft  Romulum  jam ,  de  quo 
nulla  poftea  alicubi  mentio ,  mortuum  fuiffe . 

Secunda  pars  Canonis  ,  quod    fcilicet    Quin-      XIV. 
quennalia  aliquando  anno  quarto  ,  aliquando  ve-  Dcce„„'t. 
ro  anno  feptimo  ;  Decennalia  anno    nono  ,  vel  /;A  foa 
duodecimo  ;  Quindecennalia  anno  decimo  quar-  genusfefla 
to,  vel  decimo  feptimo,  aliaque  deinceps  fefta  aliqucwdo 
celebrarentur :   ideoque  vel   anticiparentur ,  vel  anticipa- 
differrentur  compluribus  exemplis  capite  fequen-  ta   veidj„ 
ti  demonftrabitur ,  ac  Rationarium  Faftorum  le-  latg, 
genti  identidem  conftabit .  Neque  enim  hac  de  re 
extat   controverfia,  fed  tantum  an   verbi  gra- 
tia  Conftantinus  Magnus  leguimo-  tempore   De- 
cennalia,    vel    Quindecennalia    ediderit,   quam 
tamen  difficuhatem  ,  ut  infra  videbitur  ,  aliquo 
modo  complanavimus. 

Tertia  pars  ftatuitur  contra  Valefium  ,  qui  in       XV. 
Notis  ad  Auclorem  Anonymum,  quem  in  calce  Sed  nun- 
Ammiani  edidit ,  expjicans  haec  ejufdem  AuClo-  quambien- 
ris  verba  de   Theodorici    Italiae  Regis    Romam  n:0, 
ingreflu  ;  per  tricennakm  triumphans  fajulo  in- 

E  7.  gref- 


3« 


Differtatio  Hypatica, 


grcffus  palatium  ,  exhibcnt  Romanis  Ludos  Circen- 
fium  .  Donavitque  popuh  Romano ,  &  pauperibus 
ttnnonas  ,  fingulis  annis  centum  viginli  millia 
modios  &c,  ait :  an  forte  hgendum  efl  per  de- 
cennakm  ,  ut  h&c  Theodorici  pompa  ad  decenna- 
lia  ejus  referatur  .  Ingrefftis  autem  efl  Romam 
"Batricio  <&  Hypatio  Cofi.  anno  Domini  500.  Re- 
gni  autem  fui  anno  oflavo .  Itaque  fi  Decennalia . 
tunc  celebravit  Theodoricus  ,  toto  biennio  antici- 
pavit ,  quod  non  infolens  fuiffe  eruditi  fciunt  . 
Nullum  dubium  quin  legendum  fit  pcr  decenna- 
Um ,  fed  erat  is  annus  Theodorici  decimus , 
non  odlavus ;  nec  ea  decennalia  anticipata  ,  fed 
anno  decimo  more  folito  adta  .  Obiit  Theodo- 
ricus  anno  516.  die  tricefima  Augufti ,  non  fe- 
cunda  die  Septembris ,  ut  Baronius ,  Calvifius , 
aliique  putant.  Mortis  enim  •  ejus  dies ,  ficuti 
&  annus  evidenter  colligitur  ex  his  ejufdem  A- 
nonymi  Valefiani  verbis :  Symmachus  Scholafli- 
tus  Jud&us  ,  jubcnte  non  Rcge  ,fed  Tyranno  (  Theo- 
dorico)  diBavit  pracepta  die  quarta  fsria  fepti- 
tno  Kalcnd.  Septemb.  (  anno  Chrifti  5 1(5.  curre- 
bat  Cyclus  folis  XIX.  Litera  dominicalis  D. 
Quare  dies  XXVI.  Augufti  cum  feria  quarta 
eo  anno  concurrebat )  IndiSlione  quarta ,  Olybrio 
Confule  ,  ut  die  Dominko  adveniente  (  nempe  die 
iricefima  Augufti )  Ariani  Bafilicas  Cathnlicas 
invaderent .  Sed  «...  eodem  die  quo  fe  gaudebat 
Ecclefias  invadere  ,  fimul  regnum  '&  animam  ami- 
fit .  Annos  Imperii  Theodorici  Procopius  libro 
primo  Gothicae  hiftoriae  nos  docet :  adepta  poten- 
tis.  pofl  annos  feptem  &  triginta  vivcndi  fecit 
finem .  Idem  vero  Anonymus  Valefianus  ait: 
xegnavit  annos  triginta  tres  .  Ex  qllibus  vides 
Epochas  duas  Theodoriciani  Imperii  diftinguen- 
das  efTe  ,  prioremque  ducendam  ab  anno  qua- 
dringentefimo  nonagefimo ,  quo  regnum  in  Ita- 
lia  conftituit  &  fecundum  quam  annos  triginta 
feptem  a  Procopio  imperaffe  ,  &  ab  eodem  A- 
rionymo  decennalia  celebrafle  dicitur  ;  alteram- 
<]ue  a  morte  Odoacris  anno  quadringentefimo  no- 
nagefimo  tertio  ab  eodem  Theodorico  occifi , 
fecundum  quam  idem  Anonymus  annos  trigin- 
ta  tres  eundem  regnafle  fcribit .  Qitare  male 
Procopius  a  Earonio  ,  qui  Iegendum  cenfet  tri- 
ginta  quatuor  ,  emendatus .  Corrigendus  &  A- 
naftafii  Bibliothecarii ,  qui  aliis  errandi  caufa 
fuit  ,  locus  in  Joanne  Primo ,  in  quo  ait :  Poft 
dies  nonaginta  0B0  ab  obitu  Joannis  Paps ,  qui 
contigit  die  vicefima  feptima  menfis  Maii ,  Theo- 
doricum  obiifie ,  legendum  enim  nonaginta  fcx. 
Corrigendus  &  Auclor  hiftoria?  Mifcellar,  qui 
habet  :  Pift  dies  09.  a  die  cnim  vicefima  fepti- 
ma  Maii  ad  tricefimam  Augufti ,  utroque  termi- 
no  comprehenfo  ,    dies  tantum  numerantur  96. 

3uae  per  tranfennam  dida  funt ,  ad  oftenden- 
um ,  quae  in  rem  Chronologicam  ex  horum 
folemnium  notitia  ,  utilitas  redundet ,  cum  Theo- 
dorici  decennalium  beneficio  ,  duplex  Imperii 
ejus  Epocha  detegatur  ,  &  fides  fua  Procopio 
reftiiuatur  .  Sed  hac  de  re  pluribus  infra .  Hic 
itaque  Anonymi  locus  anno  Imperii  oclavoTheo- 
doricum  Italiae  Regem  Decennalia  celebrafle 
nullo  modo  oftendit;  cumque  nulhim  aliud  exem- 
plum  proferri  poffit ,  quo  appareat  hujufmodi 
folemnia  plus  anno  uno  aut  anticipata ,  aut  di- 
lata  fuifTe  ,  ut  Faftos  a  nobis  digeftos  percur- 
renti  liquebit:  manifeftum  eft  ea  nunquam  bien- 
nio  ,  ante  vel  poft  tempus  legitimum ,  peracla. 
Neque  quis  dicat  Marcellinum  in  Chronico  an- 
no  439.  fcribere  Theodofium  Juniorem  oclava 
Quinquennalia  eodem  anno  edidifle,  Imperii  nem- 
.pe  anno  401.  vivente  Arcadio  patre  fufcepti ,  quae 
anno  440.  anno  uno  anticipaflet ,  ac  prarterea 
juxta  eundem  audorem  ,  anno  444.  eumdem 
Theodofium  nona  quinquennalia  dedifle ,  ejuf- 
dem  fcilicet  Imperii  vivente  patre  initi  ,  quae 
legitimo  tempore  ante  annum  44$,  fieri  non  po- 
tuere.  Nam  prsfata  folemnia  Iegitimo  tempore 


perada  fuifle  ex  eo  liquet ,  quod  antto  435. 
idem  Theodofius  feptima  quinquennalia  Imperii 
vrvente  patre  adminiftrati  celebrarit ,  ut  videre 
cft  in  noftris  Faftis.Aquo  anno,  ad439«utro- 
que  extremo  inclufo  ,  anni  quinque  numerantur . 
Ab  eo  autem,  ad  annum  444.  utroque  pariter 
ultimo  termino  comprehenfo  fex  anni  funt . 
Quare  praefatar  dua?  feftivitates  minime  antici- 
patae  fuere;  licet  fi  quis  eafdem  ab  anno  401. 
deducat  ,  eas  anteverfas  fuifle  fibi  in  animum 
inducere  necefle  fit .  Sed  illas  femper  ad  ultimas 
referendas  efle ,  vel  ex  iis  duobus  exemplis  pa- 
tere  poteft  . 

CANON  SEXTUS .  Hsc  folemnia  ante  Impe- 
ratorem  Commodum  f&pe  cum  trabea  Confulari  j 
pofl  illum  vero ,  de  more  cum  ea  aBa  :  non  ita 
tamen  cum  eaiem  eonjuncla  ,  quin  aliquando 
Quinquennalia  ,  vel  Decennalia  Confulatus  aut 
pr&cefierit  ,  aut  fubfequutus  fuerit .  Prior  pars  , 
ficuti  &  fecunda  vel  fola  Faftorum  Confularium 
a  nobis  explicatorum  difpofitione  declarari  po- 
teft;  ibi  enim  Tiberius  ,  qui  anno  Chrifti  de- 
cimoquarto  Augufto  fucceffit ,  anno  decimo  ocla- 
vo  ejufdem  Erae  Conful  legitur ,  ficuti  &  Clau- 
dius  anno  quadragefimo  primo  ejufdem  Erx  Im- 
perator  creatus ,  anno  quinquagefimo  primo 
Conful  occurrit :  qui  duo  Confulatus  Quinquen- 
nalibus  Tiberii ,  &  Claudii  Decennalibus  ideo 
addifli  exiftimandi  funt ,  quod  in  Faftis ,  anms 
quibus  ex  feftivitates  agendae  erant ,  Imperato- 
res  Confules  proponantur.  Hunc  morem  mter- 
mifTum  Commodus  reftituit ,  &  Conftantinopo- 
litani  Imperatores  fervavere .  Non  raro  tamen 
accidit ,  ut  anno  pratcedenti ,  vel  fubfequenti 
eafdem  feftivitates  Imperatores  Confules  procef- 
ferint .  Sic  Conftantinus  M-  anno  315.  Confu- 
latum  geflit,  &  tamen  Decennalia  anno  tantuni 
fequenti  celebravit .  Sic  Honorius  anno  qua- 
dringentefimo  undecimo  Vicennalia  Imperii  vi- 
vente  patre  fufcepti  edidit  ,  ut  eo  anno  in  Ra- 
tionario  faftorum  oftendimus  ,  &  tamen  Confu- 
latum  nonum  eis  addiclum  ,  non  nifi  anno  fe- 
quenti  geffit .  Plura  exempla  in  iifdem  Faftis  oc- 
current  ,  ex  quibus  facile  quifque  cognofcere 
poterit,  Confulatum  circa  Decennalium  ,  aut 
Quindecennalium  tempus  geftum  non  nifi  iifdem 
folemnibus  fuifle  dicatum . 

CANON  SEPTIMUS.  Quinquennalia  &  id  ge- 
nus  fefla  ,  nova  quafi  Impcrii  aufpicia  ,  novaque 
quddam  illtus  Epocha  fuere .  Nam ,  ut  oftendi- 
mus ,  Auguftus  ,  decennalibus  exadtis  ,  no- 
vum  velut  Principatum  inchoavit,  atque  Impe- 
rium  renovavit  ,  ejufque  exemplo ,  qui  ei  fuc- 
cefTere  Imperatores  ,  quafi  eis  Imperium  red- 
ditum  fuiflet ,  quinquennalia  &  Decennalia  ce- 
lebrarunt,  ut  docet  Dio  ] i b> . 5 3 .  quam  ob  cau- 
fam  ,  inquit  ,  pofleriore s  quoque  Imperatoret  etfi 
non  ad  certum  tempus  ,  fed  in  omnem  vitam 
conftituerentur  jper  decennia  folemnet  diet  age- 
bant ,  tanquam  Imperii  novum  initium  caperent  , 
quod  ufque  hodie  fieri  confuevit  .  Notata  in veni- 
tur  in  nummis  ha;c  Epocha  iftis  verbis :  PRI- 
MI  DECENNALFS  ,  vel  SECUNDI  DECEN- 
NALES  ,  auf  ficuti  in  nummo  Antooini  Pii , 
qui  apud  Spanhemium  pag.  87J.extat :  SECUN- 
DI  DECEM-ANNALES,  vel  ut  innumrao  Ale- 
xandri  Severi  Iegitur:  IIEPIOAOC  AEKATH, 
ideft  ,  annus  decimus  ,  vel  Tribunitia  Poteftas 
X.  HtpioSb;  enim,  ut  refle  ibidem  explicat  Span- 
hemius,  eo  loco  non  fumitur  pro  longiori  tem- 
pore,  quam  pro  annuo  Solis  circuitu,  quomo- 
do  &  frequenter  Kuxx»?,  feu  Cyclus,  &  Circu- 
lus  Grarcis  juxta  ac  Latinis  Aucloribus;  unde 
in  hymno  Hilarii ,  terdeni  annorum  cycli  s  iru 
Hieronymo  autem  ad  Paulum  Concordienfem , 
eece  jam  centenus  Atatis  circulus  volvitur  ,  de 
Pauio  nempe  Concordienfi  centefimum  aetatisan. 
num  agente. 

.    Nam 


XVI. 

Confulatus 
cutn  hisfe- 
flis   con- 
junttus  • 


xvir. 

Dsccnna- 

liajimilia- 
ve  fefla.no- 
"jam  Epo- 
cham  ccn- 
fiituunt  . 


(eu  de  Confulibus  Caefareis . 


37 


XVIII.  Nam  Imperii  exorfus,  ejufque  quintus ,  de- 
Compara-  eimus ,  &c.  annus  in  omnibus  inter  fe  con- 
tio  inter  veniebant .  In  illo  privilegia  populis  con- 
Jmperii  eeffa  confirimbantur ,  ut  de  patre  fuo  Marco 
frimordix  Aurelio  teftatur  Commodus  apud  Modeftinum 
&  Quin-  Jurifconfultum  in  1.6.  paragrapbaS.ir.de  excu- 
quennalia  fationib.  ubi  ait :  Divut  pater  meus  Principatum 
fimiliave  i»S"ffut  ♦  eii^°  *°n*eff*  privilegia  atque  immu- 
fefla,  nitatet  firmavit .  Sic  etiam  in  Decennalibus  & 

id  genus  fe&is  beneficia  &  liberalitates  fupe- 
riorum  Principum ,  aut  confirmabantur  ,  aut 
augebantur  ;  ut  patet  ex  pluribus  Iegibus  Co- 
dicis  Theodofiani ,  praefertimque  lege  \.  de  ton- 
gi  temporis  pr&fcriptione ,  quae  quarto  ejufdem 
Codicis  Iib.  legitur  .Data  eft  ea  ldibut  fanuarii  * 
Conjlantino  M.Sabinofc  Ruffi.no  Coff.  anno  nem- 
pe  315.  in  eaque  decernit  idem  Imperator, 
ut  ex  donatione  Principum,aut  quocumque  mo- 
do  rem  ad  fifcum  pertinentem ,  ufque  ad  fua 
Decennalia  poflidentes  fecuri  pofllJeant.  Con- 
ceffae  &indulgentiae  debitorum  ,  itemque  Indul- 
gentiae  criminum ,  de  quibus  in  eodem  Codi- 
ce  tit.  de  Indulgentiit  Criminum  ,  6*  tit*  de  In- 
dulgentiis  debitorum  .  Prarterea  ficut  novi  Impe- 
ratores  coronis  excipiebantur  ,  juxta  illud  He- 
rodianide  ejufdem  Commodi  Romam  ,  poft  pa- 
tris  mortem ,  folemni  introitu  :  talem  igitur 
Imperatorem  faufiit  omnibut ,  acclamationibufque 
tjt  Coronarum  ,  florumque  fparfionibut  excepe- 
runt  i  Ac  etiam  aurum  coronarium  ,  coronarum. 
nomine  Provincia:  ac  civitates  miflls  legationi- 
bus  Principi  offerebant,  ut  docet  Dio  in  frag- 
mento  a  Valefio  edito  lib.77.  Sic  in  Quinquen- 
nalibus,  &  hujufmodi  feftis ,  populi  coronas 
offerebant ,  aurumque  coronarium,  ut  in  lege 
quarta  de  auro,  coronario  Codicis  Theodofiani 
legitur.  Et  Valefius.  in  Notis  ad  Orationem-. 
Eufebii  de  laudibus  Conftantini  in  Tricennali- 
bus  ejus  habitam  obfervat ,  eundem  Eufebium 
alludere  ad  coronas  aureas,  quas  Provinciales 
Imperatoribus  Romanis  offerre  folebant,  non  fo- 
lum  ob  Imperi  primitias  ,  verum  etiam  ob  vota 
Quinquennalia  eorum  ,  ac  Decennalia  :  porro  ,  in- 
quit  Eufebius  ,  Deut  vetut  pignora  qu&dam  futura 
remunerationit  ti  (  Conftantfno  )  in  anteceffum 
pr&bent  ,  Trieennalet  ipfit  coronas  tribuit ,  feli- 
eibut  annorum  circulit  contextai  .  Illuftrius  exem- 
plum  ex  oratione  Synefii  de  Regno  in  Arcadii 
Imperatoris  quinquennalibus  habita ,  ut  infra 
capite  fexto,  numera  feptimo  oftendetur  ,  de- 
duco:  me  eum  auro  ,  inquit ,  caput  ,  tum  ani- 
mum  thilofopbia  eoronaturum  Cyrene  mittit  ad 
te  ,  grsca  civitat ,  antiquum  &  venerahile  no- 
tnent  infinitis  elim  DoQorum  celebrata  carmini- 
but  ,  nunc  pauper  fa  humilit ,  ingentiaque  Oe 
deferta  rudera.  .•  cui  regia  munificentia  oput  efl  i 
fi  quid  gerere-  velit ,  veteri  illafua  origine  non 
indignum  .  Huic  tu  porro  inopis.  quandocumque  li- 
buerh  ,  remedium  adhibebit  ;  idque  in  tux  volun- 
tate  fitum  e/i  ,  ut  ab  ampla  felicique  patria.  al- 
teram  ad  te  coronam  perferam  .  Ita  ille  ejufdem 
Orationis  initio .  Practerea  Imperatores  fimul 
atque  Augufti  nuncupati  erant ,  donativum  mi- 
Jitibus  erogabant ,  ut  de  Commodo  fcribitHe- 
rodianus  in  lib.i.&  de  Valentiniano  Ammia- 
nus  lib.2.6.  ubi  milites  alloquens  ait  :  animo. 
rum  reparate  vigorem  atque  membrorum  ob-  nun- 
■  tupatitnem  Auguflam  debita  protinut  accepturi » 
Sic  etiam  in  Quinquennalibus  ac  Decennalibus 
donativum  militibus  Principes  erogabant  ,  fin- 
gulis  fcilicet  aureos  quinque  ,  ut  infra  oftende- 
tur.  Erant  &  alii  multa:  inter  Imperii  initium, 
&  quinquennalia  fimiliave  fefta  convenientia:  ; 
fed  hx  fufficiunt,  utquilibet  intelligat  mirum 
non  effe,  quod  ifta  non  minus,  quam  illud  no- 
vam  Epocham ,  novamque  annorum  Periodum 
conftituerint. 
XIX.  Hujus   Canonis   beneficio   Eufebii  lccus,  qui 

ton  yiros  doflos  in  errorem  induxit,  facile  ex- 


Conflantt- 
ni  Decen- 
tt  liorumc- 
Pocha  uti- 


plicatur .  Is  lib.  4.  vitae  Conftantini  cap.  53  de  Vifbi  ■ 
e jufdem  Imperii  anms  loquens  ait :    Ac  Imptni  ,'„     •'/£ 
quidem  curriculum  duobus  &    triginta  annis  ex- 
plevtt  ,  exceptis   menfibus  ac  dicbus  paucis .  Et  ta- 
men  in  Chronico  Conftantini  Imperium  ,    quod 
&   certiflimum ,  annis  triginta  ,  &   menfibus  de- 
cem  cireumfcripferat  .  Quar  verba  in  caufa  fue-  ^"" 
re  cur  Petaviuslib.  u.  de  doclrina  Temp.  cap. 
3<J.    &  Francifcus  Chifletius  in  Notis  ad   Viclo- 
rem  Vitenfem  fcripferint ,  Conftantinum   M.  an- 
nos  triginta  duos  imperaffe ,  exiftimarintque  eum 
ante  patris  mortem  fuiffe  Carfarem ;  imo   Peta- 
vius   dicat ,  magnam  fibi  effe  fufpicionem  Corv- 
ftantium  Chlorum    anno  Chrifti   305.    mortuum 
effe,  eodemque  Conftantinum  filium  ei  fucceflif- 
fe .  Sed  fi  ad  Eufebii    fenfum   penetraffent  ,    in 
opiniones   adeo  diffentaneas  delapfi  non    eflent. 
Eufebius  enim  in  vita  Conftantini  ccnfcribenda, 
quamvis  eam    in  quatuor  libros  divkjat,  in  ge- 
ftis  tamen  ejus    recenfendis,  non  alium   xjeanx^ 
Decennaliorum  ordinem  fervat ,  quod   non  tan- 
tum  lib.  4.   cap.  40.   Sed   &    in  lpfo    proosmio 
indicat  ;  hoc  enim  a  Conftantini  morte  inchoans 
ait  :  Nuper  quidem  magni  Impern.toris  redeuntium 
Decennalium  fecundorum  ,  ac    tertiorum    PERIO- 
DOS  ,  univerfum  gcnus  hominum  feflivitatibus  & 
conviviis  celebravit .    Nos  qttoque    ipfi  nupcr  eun- 
dem  viftorem   ac   triumphatorem    ceetu  fa-mulorum 
Dei  circumfeptum  ,     laudxtione  in   ejus    VICEH- 
NALIBUS  dicla    vencrati  fumus .  Sed    &  TRI- 
CENNALIUM  orationum  coronas  ei    texentes ,  nu- 
per  in  ipfo  palatio  facrum  ejus      caput  redimivi- 
mus  (  vides,    ut   fupra  oftendimus ,  Eufebium  ad 
flores  &   coronas ,   quibus  Imperatores  honora,- 
bantur  a  populis,  rurfus  alludere  )  Verum  nunc 
anceps  animi  b&reo  ,  cupiens  quidem  aliquid  MO- 
RE  SOLlTO  proferre  ,fed  quo  me  vertam  ,  pror- 
fus  ignarus  ,  inufitat&  rei  fpeitaculo  perculfus .  Eu- 
febius    itaque ,  qui   in   ea  vita  confcribenda  O- 
ratorem  magis,   quam  Hiftoricum  agit ,  eam  ad- 
jungere    voluit     orationibus  ,    quas  in  Conftan- 
tini  Vicennalibus    &  Tricennalibus  habuerat ,  ita 
ut  illa  fingulis  decenniis  gefta  complecleretur  , 
quae ,    quali    partes   tres  ,     ut    inter    fe    cum, 
quodam    lepore    confentirent ,  arquabili    ratione 
ac  uno  eodemque  gene  re  traclare  voluit .  Quam- 
obrem    non  alia   Epocha ,    quam  qua:  a  Decen- 
nalibus  defumitur,  ufus  eft.   Cumque  poft  Tri- 
cennalia,  duobus  adhuc  circiter  annis   Conftan- 
tinus  fuperftes  fuerit ,  eum  annos  triginta  duos 
imperaffe  dixit .  Ipfemet  Cap.  j.  libri  primi  an- 
tequam  gefta  ejufdem  Imperatorisdefcribat ,  nien- 
tem  fuam  adhuc  apertius  declarat,  aitque  :  XpoW 
y.lv  fiao-i^tloti ,  Tfio-l  iixdSu*  Trtfloih;  TfKt'.aic  ,  »at« 
Trpoctri  Xuov  Tii^wac,  id  eft,  Ac  tempus  quidem  Im- 
perii  ipfius  tribus  denum  annorum  PERIODIS  ab- 
folutis  ,  &   aliquanlo    amplius    honoravit  .   Quid 
clarius?  Faceffant   itaque  in    pofterum  e  docto- 
rum   virorum  libris  opiniones  Chronologiae ,  Fa- 
ftis ,  Hiftoriarque  contrari  ar,  certumque  ac  indu- 
bitatum  maneat ,  Conftantinum  ante  patris  mor- 
tem  Carfarem    non  fuiffe  ,  huic    non  nifi   anno 
3od.  in  Imperio   fnccefliffe  ,  triginta  tantum  an- 
nos ,  &  menfes  decem  imperaffe  ,  Eufebium  non 
aliter  docuiffe,  ac  denique  PhiIoftorgium,Theo- 
dcrum  leclorem,  Epiphanium,  Theophanem  ,  Au- 
clorem  Chronici  Alexandrini ,  Viclorem  Schot- 
ti ,  &  Viclorem  in  Epitome  ,    quando  fcripfere 
Conftantinum    annos    triginta  duos    imperaffe , 
vel  Eufebium  non  intellexiffe ,  vel  utrumque  ex- 
tremum  annum  Juli.mum  incompletum  pro  com- 
pleto  numeraffe. 

Atque  ex   hac  Decennalium ,  &  id  genus  Fe-       XX. 
ftorum    Epocha    liquet ,   non    male   Scaligerum  Inditlionct 
lib.  j.   de  Emendat.   temp.  pag.    501.    Indiclio-  aQuin- 
num  originem  ab  editione  Quinquennalium ,  De-  quennalio- 
cennaiium  &    Vicennalium    arcefliffe,  quidquid  rumepocha 
dicat    Petavius  libro  undecimo  de  doflrina  Tein-  oru . 
porum  cap.  39.  Imperatores  enim  Quinquenna- 

ha 


\ 


'38 


DilTertatio  Hypatica, 


lii  celebraturi  penfiones ,  tributa ,  &  refidua  de- 
bitorum  aut  tollebant  ,  aut  laxabant;   Indictio- 
nes  vero  ipfomet  Petavio  loco  laudato  fatente , 
nihil  aliud  lunt  quani  annonae  &  tributa ,  quo- 
rum  canon   quotannis  indicebatur .  Cum  itaque 
quarti  Ecclefiar  feculi  initio ,  Quinquennali»   & 
hujufmodi    fefta   magna  pompa    celebrari  fole- 
rent,   novamque  ,  ut   jam  vifum  eft  ,  Epocham 
conftituerent ,  Conftantinus ,  Augufti   exemplo  , 
qui  poftquam  folus  regnavit  annos    Auguftorum 
inftituit ,  viclo  anno  311.    Maxentio    Tyranno  , 
jufiit   tempora  putari  per  trina  Quinquennalia , 
five  per  inditfiones,    quod    quidem    tempus  In- 
dictio   vocatum  fuit .  Licet  autem  hsec  Epocha , 
fuis  fubjaceat  incommodis ,  longe  tamen  ea  com- 
modior  eft   faciliorque   quas   antea    per    Quin- 
quennalia&  decennalia  tempora  numerabat .  At- 
que  hinc  facmm  autumo  ,  ut  Graeci  Augufto.  Im- 
peratori  Indiclionum  originemattribuerint .  Nam 
S.  Maximus  in  computo  fcribit ,  Indiclionem  cce- 
piffe  anno  Augufti   fecundo  ,   quem  mundi  pu- 
tat  5460.  Maximum  Georgius  Syncellus  fecutus 
eft  ,  imo  Conftantinus  Porphyrogenita  ,    Cedre- 
nus,  aliique   tradiderunt  quod   hax  voxWixnuv 
dida  fit  tanquam  IvaxriSv,  ab  Aclio  promontorio 
&    Augufti  vidoria  ,  quam  anno    XV.   Imperii 
fui  confecutus  eft  ,  unde  &  Indicliones  ortas  ef- 
fe  fibi  perfuafere  .   Auclor   Chronici  Alex.  ea- 
rum  originem    altius    repetit;  ad  annutr.    enim 
primum  Julii  Caffaris  adnotavit,  Ap^vi  IvJl^nawj, 
ideft ,  Indiclionis  initium  ,  ab  eoque  tempore  fin- 
gulosannos  Indielionibusnotatjcumque  ad  annum 
Conftantini  feptimum  pervenit ,    fcribit;  INAIK- 
TlflNfiN  KONSTANTINIANfiN  ENTET- 
@EN  APXH.  IdeRjndiclionum  Consla.ntiniana.rum 
hinc  fumitur  initium  .  Quare  primam  Indiclionum 
originem  in  anno  primo  Julii  Cxfaris ,  Conftan- 
tinianarum  vero  caput   in  anno    Chrifti  311.  i- 
dem  Scriptor  conftituit .   Sed  unde  Iiae  fabulae , 
errorefque    enati  ?  nifi   quia    traditione  quadam 
acceperant  Indicliones  primjevam  fuam  originem 
Augufto  debere  ,  quod  ipfe  nempe  Quinquenna- 
liorum,  a  quibus   e«e   dedufla? ,    auftor   fuerit ; 
nova  enim   veteribus ,  falfaque    veris   fuperftrui 
folent .  Nec  refert  quod  Conftantinus  a    die  o- 
flavo  Kalendas  Oclobris  inditfiones  inciperevo- 
Juerit,  licet  jam  anno  310.  oclavo  Kalendasju- 
lii  Quinquennalia  fua   celebraffet;  Is    enim    in 
ea  Inftitutione  non  tantum   ad  Quinquennalia  , 
fed  &  ad  annum  quo  Maxentium  vicit,  ac  for- 
te  etiam  ad  diem  Imperii  fui  natalem  ,qui  fuit 
dies  ottavus  Kalend.  refpexit .  Cur  vero   menfe 
Septembri  Indictiones  exordiri ,   &    non  plura , 
quam  tria  Quinquenn.nlia    eafdem   complecti  fta- 
tuerit ,  prorfus  incertum  .  Non  miror  autem  hanc 
conjecluram ,  eo  modo    quo  a  Scaligero  propo- 
iitam  ,  a    viris  doftis    rejeftam   fuiffe,  cum  eam 
tot  erroribus    implicarit  ,    neque   fatis  fundave- 
rit ,  ait    enim  Quinquennalia   per  luftra  anno- 
rum  folidorum  quinque  recurrifTe  :  ea  luftra  vo- 
cata  fuiffe  Indicliones ,  &  in  nummis  Principum 
fcripta  ,  nunc  per  L.  nunc  per  A.  hoc  eft,  in- 
quit,  Luitrum.  Conftantini  M.  initium   confur- 
gere  ex  ante  diem  VIII.  Kalendas  Odobris  an. 
no  Chrifti  307.  ideoqueeius  Quinquennalia  con- 
gruere  anno  311.   Indidionem  effe  duplicem ,  al- 
teram  Caefarianam  a  qua  ad  primam  Conftanti- 
nianam  interfunt  anni  trecenti  fexaginta  ,  alte- 
ram  Conftantinianam,    ut  videre  eft    lib.  3.  I- 
fag.  Can.   cap.    n.   Maxentium    anno    313.  de- 
bellatum  fuiffe  ,  aliave  fimilia  ,  qua;  prorfus  oni- 
nia  a  veritate  aliena  .  Sola  itaque  conjeclura  e- 
XXI.      jus  retinenda  ,  cartera  quibus  eam  fulcit ,  ac  ex- 
Decenna-    plicat ,  rejicienda  . 

lium,  &  id  C ANON  OCTAVUS  F.T  ULTIMUS  .  Anti- 
genus  »0-  tjui  Deeennalium ,  tsXerifque  id  genus  nomini- 
minum  bus  tria  intclligebant .  Primo  ,  ac  proprie  fefti- 
jrima,  fi-  vitatem  ludorum,  qui  ob  quintum  ,  decimum, 
gnificntio,  &c.  anrrara  agebantur  ,  ac  ctiam  votorum  Quin- 


quennalium,  Decennaliurn  ac  reliVjuorum  hu." 
jufmodi  folutionem .  Eo  fenfu  Idatius  ,  in  Fa- 
ftis ,  fub  Conftantii  &  Albini  Confulatu  anno 
nempe  335,  fcribit  :  His  Coff.  tricennalia  edidit 
Con/lantinus  Aug.  die  VIII.  Kal.  Aug.  Sic  fa?pe 
apud  Antiquos  leges :  Vicennalia  dare  ,  Decen- 
nalia  dare .  Marcellinus  Comes  :  Arcadi»  VI.  & 
Probo  Cojf.  Theodojius  Junior  quinquennalia  dedit  . 
Item  Honorio  IX.  <$•  Theodojio  IV.  Coff.  Theodojiut 
Junior  decennalix  Honorius  Komst  Vicennalia  de- 
dit .  Grajci  ,  ut  recle  obfervat  Scaliger  libro 
quinto  de  Emendat.  tem.  pag.  501.  dicunt  tnv- 
Tatrnptik  ,  JixasrripiJk,  vel  Jixasrypixriv  vravnyvpiv 
iwiSimtt .  Id  eft,  Decennalem  celebritatem  de- 
dit.  Sic  Sozomenus  libro  primo  ,  cap.  15.  dum 
de  Conftantini  tricennalibus  Ioquitur :  Wi;  Si 
pa/jutioie,  Srif<t.ort\ri  •jrttvriyvptv  ayav  xa9'  r)xdo-rm> 
JtxaJa  irav  rn;  rS  ■xparhro;  dpXn; .  Id  eft  ,  eft 
enim  hic  mos  Komanis  ,  ut  decimo  quoque  anno 
uniufcujufque  Imperatoris  publicam  agant  fefti- 
•vitatem  . 

Secundo  hsec  nomina  irivrairnpt;,  Jtxasrripij  rpix-     XXII. 
novrauripi;,  feu  Quinquennalia,  Decennalia  ,  Tri-  Decenna- 
cennalia  fumuntur  pro  quinto,  decimo  ,  &  tri-  Uum  fe- 
cefimo   Imperii    anno  .   Sic   Divus  Hieronymus  cunda  (i- 
in  Chronico    fcribit  :   Tricennalibus  Conftantini  gnificatio . 
Dalmatius  Cafar  appellatur .  Tricennalia  edidit 
Conftantinus,   ut   Idatius  in  Faftis  &  Chroni- 
con  Alexandrinum  docent,  oclavo  Kalendas  Au- 
gufti  anni  33  5.  Dalmatius  vero  VIII.  Kal.  Oclo- 
bris   Caefar  a  Conftantino    renunciatus  eft  ,  ut 
optime  idem   Chronicon  Alexandrinum  ,    licet 
Idatius     in  Faftis  faclum   id  fcribat   XIV.  Kal. 
Ottob.  Nam  cum  Conftantinus  Oclavo  Kalendas 
Imperator  dictus  fit,  probabilius  eft  eodem  die 
Dalmatium   Caefarem  nuncupaffe,  cum  &   an- 
no  333.  Conftantem    filium  die  VIII.  Kal.  Ja- 
nuarii  Carfarem  dixerit .  Sed  quidquid  fit ,   non 
dubium    quin   Hieronymus    pro    Tricennalibus 
Conftantini  tricefimum  Imperii   ejus  annum  in- 
tellexerit,  ut  rede  obfervat  Valefiiis  libro  quar- 
to  de   vita  Conftantini  cap.  4$.   qui  &  eodem 
fenfu  haec  Eufebii   eodem  loco   verba  explicat 
firia  lAiV  i  Trg  diptiptafffa;  seprii  ,   tv  airn  /Sao-iXiOi; 
TpiaxovTcttTnplSt  truv  ivfpotrmait  iirtTCKUTO  ,  id  eft  , 
hoc  modo    dedicationis    folennitas     ip/is   Impera- 
toris      Tricennalibus  fumma    cum   hilaritate  ce- 
lebrata  eft .  Loquitur  Eufebius  de  Encxniis  Ba- 
filicae  .  Hierofolymitanar  ,    qua:  celebrata  funt, 
non  oclavo  Kalendas  Augufti ,  quo  die  Tricen- 
nalia  Conftantinus  edidit,  fed    Idibus  Septem- 
bris ,  teftibuS  Nicephoro   Iib.  8.  cap.  30.  Typi- 
co    fancli   Saba:   Menologio  graecorum  ,  &  So- 
phronio  in  Oratione  de  Exaltatione  Sancla;  Cru- 
cis  ab  eodem  Valefio  citatis ,  aliquando  etiam 
hsec    nomina  ipfum   decennium    fignificant  ,  fic 
Socrates  lib.  1.  cap.  38.  de  Conftantino  loquens 
ait :   to\  H  vtartpoy    Kowrdvra ,   iv  ry  rpiaxotTat- 
rvplSi  rti;  iavrii  fiao-i\t'iac.  iyi tporovno-f v ,  id  eft,  na- 
tu  minimum    Contfantem  Tricennalibus  fuis   Cx- 
farcm   renunciavit .  Conftans   anno  333.  oclavo 
Kalendas  Januarias,  ut  docet  Idatius  in  Faftis 
Carfar    a   patre  ediclus  ,    Tricennaliaque   Con- 
ftantini  non  nifi  anno  33  j.  peracta .  Unde   pa- 
tet  Socratem  Tricennalium  nomine  tertium  Im- 
perii  Conftantini  decennium  intelligere  . 

Hecc  explicatio   aliam    Joci   ejufdem  Eufebii    xXIII. 
ab  eodem  Valefio  ne  quidem  tacli  infinuat.  II-  Explican- 
le  Iibro  8.  Hiftoriaj  cap.  13.  Ioquens  de   felici-  tUr  aliquot 
tate ,  qua:  in  orbe  Romano  erat ,   Diocletiano  iocX  £Hfe. 
&  Maximiano  regnantibus,  antequam  perfecu-  y,-, 
tionem    in    Chriftianos  decernerent  ,    fia;c   ha- 
bet :  OTTon  xai  01  /u,a\«rra  rS?  xaScXa  xparavrtf  ap- 
yri;  Siy.atTnp',$a;  xa!   uxoo~aiTtp',$a$   r«{  fiaciKtta; 
iy.7;X)Wavri;t  iv  ioprai;  ,«aJ  7ravnyvptei  ,  qatfpoTa- 
rat;  Tt$a\lai; ,  xa!  ivfpnvat;  ^trci  ndan;  ivara- 
Bv;  JisrtX«v    itpmn;  ,  id  eft  ,    quo   quidem    tcm- 
pore  ii  qui  fummam  Imperii  adminiftrabant ,  De- 
(cnnalilut   ae  VietnnaUbut  exflttif ,  i»  feftivu 

tati. 


feu    de  Confulibus  Caefareis. 


39 


tatibttt  ,  fpetlaculit ,  epulit ,  omnique  hilaritatit 
genere  ,  pacate  &  tranquille  degebant  .  Diocle- 
lianus  &  Maximianus  anno  184.  ille  decimo 
«juinto  Kal.  Oclob.  hic  duodecimo  Kalendas  De- 
cembres  Imperium  fufceperant  .  Quare  vicefi- 
jmus    Imperii   utriufque    annus  ,   non   nifi  anno 

303.  iifdem  diebus  &  menfibus  inchoabatur  ;  & 
tamen  perfecuiio  in  Chriftianos  die  vicefima 
tertia  Februarii  ejufdem  anni  ,  quod  Laclan- 
lius  cap.  iz.  libri  de  mortibus  Perfectitorum 
docet ,  decreta ;  idque  eodem  anno  303.  licet 
Baronius ,  Petavius  ,  aliique  multi  eandem  per- 
fecutionem  anno  301.  confignarint .  At  his  po- 
tftis ,  quomodo  ante  decretam  perfecutionem 
Diocletianus  &  Maxfmianus  Decennalia  ,  &  Vi- 
cennalia  expleverant ,  cum  ha;c  non  nifi  poft 
menfes  novem ,  die  nempe  XII.  Kalendas  De- 
cembris  celebranda  effent  ?  Non  alia  certe  ra- 
tione  ,  nifi  quia  Eufebius  Decennalia  ac  Vi- 
cennalia  pro  decimo  &  vicefimo  anno  ,  eoque 
Juliano  ,  ac  prarterea  utroque  extremo  incom- 
pleto  pro  completo  numerato  ,  ufurpat ;  nullo 
vero  modo  Decennalia ,  Vicennaliaque  eo  in 
Joco  pro  ipfa  feftivitate  accipit  juxta  jam  di- 
cla  .  Eufebium  autem  annos  Julianos  ,  non  Im- 
perii  ,  ac  infuper  eofdem  tantum  inchoatos  vo- 
care  folere  expletos,  duobus  ejufdem  Auclo- 
ris  Iocis  demonftro .  Primus  legitur  loco  Iau- 
dato,  ubi  loquens  de  abdicatione  Diocletiani 
&  Maxioiiani  ,  quam  fecundo  perfecutionis  an- 
Jio,  tam  ibi  ,  quam  alibi  faclam  credit,  barc 
nabel  :  Htto  H  avTOigTrig  TOiaaSt  wimtog  HvTtpoi  tTOg 
ItntxipidTO,  jc«<  rt  Ttif)  rku  'o\ltu  «p^iov  vimTtpov  ytyo- 
110;  }Tx*  ttdvta  7tpdyixaTa  dvxTptiui ,  Id  eft,  tiec  dutn 
«Iter  annut  bttjut  btllici  motut  (  id  eft  perfecu- 
tionis  )  expletut  fuetat,  cum  ecce  novut  quidam 
&  inopinatut  cafut  rem  Romanam  pcme  fubver- 
tit  .  Coepit   fecundus  annus  perfecutionis   anno 

304.  menfe     Martio    fccundum    fupputationem 
Eufebii  ,  qui   eam    incipit  ab   eo  tempore   quo 
Carfareae  ,  ubi  erat,    Edidhim  propofitum  fuit , 
&  fecLindum    ejus  opinionem  ,    abdicatio    fafla 
anr.o  fequenti  ,    vel     Kalendis    Aprilis ,   ut  ha- 
bet    Idatius  in  Faftis  ;    vel   quod  longe    proba- 
bilius  ,   Kalendis  Maii  ,   ut   teftis  eft  Laclantius 
jib.  de  tnortibus  Perfecutorum  .  Qtiare   a    per- 
fecutione    decreta    ad  abdicationem  annus  tan- 
tum ,  &  ad  fummum  unus  aut  alter  menfis  ef- 
jhixerant;   &   tamen  Eufebius   ab   initio  perfe- 
cutionis    ad    abdicationem    duos   annos ,  eofque 
•expletos  numerat,   quia  nempe  annos    Julianos 
etiam    incoeptos  Grarci   farpe    pro   completis  & 
folidis  putant .  Alier  Eufebii  locusdeducitnr  ex 
Jib.  3.  vitar  Conftantini  cap.  13.  ubi  ut  indicet 
Conftantinum  poft  celebratum  Concilium  Nice- 
rium ,    Vicennalia  edere    voluifle    ait :   /AtTd  to 
etiiTo  S'i  dvTo)   lisfi    rr\;   (ZacriXtiag    iinQa-xiTKc.    titXrt- 
qvto  ypovbg  .  £'ip'  <2  7r«'vJ>i/xfl(   txtv  WyovTO    Ttamyupttc. 
7-o?f   \017tolg   tSncri.    Tolg  Js  yi  t$  Stii  "KiiT&pyoig 
ivu"k  'ag    dvTog    t^rpXt   /iao-iXiiig,  cvyntoo-id^uii  tiptt- 
vtvttutri.  &c.    IJ   eft,    hodem    tempore     vicejimut 
Impcrii  ejut    annut  complebatur  .  Cujut  rei  cau- 
fa  cum   in   omntbut    Vrovinciit   publice.  feflivita- 
tet    agerentur  ,    Imperator    Dei  miniflrot  ad  con- 
vivium    vocavit  s  &    cum  iifdem  jam    inter  fe 
tonetliatit    epulatttt ,    hoc  velut  convenient  facri- 
fcium  per  illot  obtulit  Deo..  Ccepit  vicefimus  Im- 
perii  Conftantini  annus  oclavo   Kalendas  Augu- 
fti  anni  Chrifti   325.  Eoque  die   idem    Impera- 
tor  Nicomediar    prarfentibus  Epifcopis,   qui  ei- 
dem  Concilio  interftierant ,  Vicennalia  celebra- 
vit:  &  tamen  vicefimus  annus ,  qui  neque  com- 
plebatur  ,  neque   abfolvebatur  ,    fed  tantum  in- 
choabatur  ,   dicitur    ab   Eufebio  compleri.  Un- 
de  patet  eum  annos   Julianos,   &  utrumque  ex- 
tremum  incompletum  pro  completo    numerare, 
licet   annos    Imperii  diferte   nominet.  Quo  ex 
loco   prxterea  Iiquet ,  ficuti  &  ex  praccedenti 
cxlibro    oclavo  capitc  13.  deduflo,  Imperato- 


res  inter  eadem  fefta ,  fplendfdfflimis  &  omni 
regio  apparatu  inftrucliflimis  epulis  Nobiliores 
quofque  excepiffe  ,  ac  prarterea  a  majoris  nn- 
minis  Oratoribus  in  eorum  laudem  orationes 
recitatas  fuifle ,  quarum  &  aliqus  adhuc  ex- 
tant . 

Tertio  Qtiinquennalia  &  id  genus  nomina 
non  tantum  compiementum  &  termmum  quin- 
que ,  decem  ,  quindecim  &c.  Priorum  anno- 
rum  ,  five  lii  inchoati  tantum ,  five  omnino 
elapfi  ,  five  fextus  ,  imo  fepnmus  inchoati  ef- 
fent,  fignificant;  fed  etiam  initium  novi  cir. 
culi  ,  aut  nova:  Periodi  quinque,  decem ,  vel 
quindecim  annorum  fequentium  :  ideoque  non 
tantum  diverfa ,  fed  etiam  contraria  eodem 
verbo  Veteres  intellexere .  Exemplis  res  clara 
fiet .  Lachntius  libro  de  Monibtis  Perfecuto- 
rum  cap.  44.  de  bello  Conftantinum  inter  & 
Maxentium  anno  311.  gefto  ,  ait :  Imminebat 
diet ,  quo  Maxentiut  Imperium  caperat  ,  qui  eft 
ad  fextum  Kalendat  Novembrit  ,  &  Quinque»- 
nalia  terminabantur  .  Purpuram  fumpferar.  Ma. 
xehtius  anno  306.  fexto  Kalendas  Novembris, 
eademque  die  anno  311.  quo  periit,  Quinquen- 
nalia  edere  decreverat ,  die  nempe  primo  fep- 
timi  Imperii  ejus  ;  qui  ideo  annum  Imperii 
ejus  fextum  terminabat  ,  feptimumque  inchoa- 
bat ;  &  tamen  ait  Laclantius  eumdem  diem 
Quinquennalia  terminaffe ;  quia  nempe  fumit 
hic  quinqtiennalia  pro  complemento  ac  termi- 
no  prarcedentium  annorum,  five  quinque,  five 
fex  fuerint  .  Hoc  enim  ad  eam  fignificationem 
nihil  refert  .  Sic  in  loco  Marcellini  in  hoc  ca- 
pite  numero  XII.  citato  dicitur  fextum  Iduum 
Octobrium  diem  tricefimum  annum  Imperii 
Conftantii  termin.ifle  ;  &  tamen  deerat  menfis 
integer:  cum  enim  Conftantius  anno  3x3.  fexto 
Idus  Novembres  Caefar  renunciatus  fuerit  ,  &; 
Tricennalia,  quod  docet  ibidem  Marcellinus , 
fexto  Idus  Oclobris  anni  3J3.  peregerit,  ma- 
nifeftum  eft  non  nifi  fextum  diem  Idus  Novem- 
bres  trigefimum  Imperii  ejus  annum  terminaf- 
fe,   &    tricefimum   primum  inchoaffe. 

Denique  quod   Natalis   &    nova:   Periodi  110-     XXV. 
mine  hxc  folennia  aliquando   vocata    fint,  pa-  Decenna^ 
tet  ex    iis,  qua:  num.XVII.  diximus .  Si  enim  na   confli- 
novam  Epocham   conftituunt,   fine  dubio   novi  tuunt  no- 
circuli,    novaeque  Periodi   initium  exiftunt  ,•  fi-  vamperio- 
ve  ante  quinquennalia  anni  fex ,  vel  quinque  ,  dum . 
vel  quatuor   tantum  prarcefferint .   Claret  illud 
ex   hoc  Eufebii  loco ,  ex   oratione  ,   quam  co- 
ram  Conftantino  Magno ,   ipfo  primo   tricefimi 
Imperii   ejus  anni  die  ,  Conftantinopoli    habita  , 
deduclo*,  ubi  capite   3.  poftquam  dixit ,  finguiit 
Decennalium  cireulit  Conftantinum  unum  ex  fuis 
liberis  ad   Imperialis  throni  confortium  promo- 
vifle,    ait  :  cumque  jam    quartut   volvi  eaperit 
circulut ,  divinorum  ProphetarunS  implet  Oraculet , 
quibut  jam  pridem  pr&dtftum  erat  ;  &  fufcipient 
Regnum  ,    Sancli    Mtijfimi  .  Anno    335.  oclavo 
Kalendas  Augufti,  Imperii  Natali,  Conftantinus 
Tricennalia  edidit ,  ejufdem  Imperii     anno   tri- 
cefimo  eo  die  inchoato  ,  quomodo  igitur  quar- 
"  tus  decem  annorum  circulus  volvi  potuit,  cum 
is  tantum  anno  336.  prarfato  die  ,  incipere  de- 
beret  ?  Ac  prarterea  quomodo  tres  Decennalium 
circuli  evoluti  efle  poterant,  cum    tertio  ,  an- 
nus  integer  deficeret ,  novemque  tantiun  annis, 
nnoque  die   compofitus  effet  ?  Unde  lucet  De- 
cennalia  novam  Periodum  conftituifle,  five  no- 
vem,  five  decem,  five  undecim,immo  &duo« 
decim  anni  prxteriiffent . 

Ex  his  fequitur  Decennalia ,  &  id  genus  fe- 
fta  contrariis  terminis  exprefla  fuifle  ;  qui  lo- 
quendi  modus  omnino  inufitatus  non  eft  ,  curn 
etiam  ultimus  aliquando  primum  fignificct  • 
Virgilius  feptimo  ^incidos  X. 


Tj* 


40 


DifTertatio  Hypatica, 


7«  fanguinit  ultimut  AuRot 


XXVI,  Diliut  ultimus ,  inquitServius  ,  quod  ultra  omnid 
Decennx-  fit  tfive  antex  rejpicias  ,five  retro  ,  Sic  numeran- 
lia  contra-  j0  Galliarum  Reges ,  qui  Chriftianam  Religio- 
rix  fignifi-  nem  profeffi  funt ,  incipiendo  a  Ludovico  Ma- 
cmt .  gn0  feliciter  regnante  ,  dicimus  Clodoveum  ul- 

timum  Regum  GaJliae  Chriftianorum  efle;  con- 
tra  vero  defcendendo  ,  hunc  inter  Chriftianos 
Frarrcorum  Reges  appellamus  primum .  Sic  dies 
Dominicus  vocatur  a  Sanclis  Patribus  non  tan- 
tumdies  primus,  fed  etiam  octavus  hebdomadae. 
Unde  Theophilus  Epifcopus  Alexandriae  in  al- 
locutione  cum  dies  Theophaniorum  incidifTet  in 
diem  Dominicum  ,  fic  de  eo  Ioquitur  ;  Et  con- 
fuetudo  ,  &  officii  ratio  a  nobis  fojiulat ,  ut  diem 
Dominicum  honoremus ,  eumque  feflum  habea- 
tnus  i  cttm  eo  die  Dominus  ncfler  Jefus  Chriftus 
Hefurreftionem  ex  mortuis  nobis  comparaverit  : 
tinde  hic  dies  in  facris  litteris  &  primus  appel- 
latur  ,  utpote  qui  vits.  Attftor  atque  initium  no. 
bis  exiftat  :  &  oftavus ,  utpote  qui  Judsorum 
fabbatum  fupcrgrediatur .  Horum  Canonum  be- 
ncficio  difficultates  multae  enodari  ,  &  Antiquo- 
rum  Auclorum  ,  tam  Latinorum  ,  quam  Grac- 
corum  Joca  diflicillima  explicari  poterunt. 


CAPUT     TERTIUM. 

Decennalium  beneficio  tum  Chrifiia- 

tice  ,    tum    Ethntcts    Keltgtonis 

htjlorta  illufirata . 

!•  £iT  Chronicorum  &  Annalium  Auclores ,  quse 

In    Decen-  J^   inter  Decennalia  ,  Vicennalia,   &  id  genus 

nalibus         fefla  t    prarcipuafque   res    qua    ad    Religionis  , 

templa  ,       Imperiique    ftatum    pertinerent,    connexio  fue- 

wel  extrtt-     r\i  ,     non    fugiffet   ,    eorum     opera     accuratis 

Ha  ,vel  de-  eorumdem  folemnium  temporibus    fignata    vi- 

dicata  ,&  denmus  ,  quse    magno  tum    facra:,    tum   pro- 

res   Reli-    fana»    hiftoriae    detrimento     ignorantur  .     Nos 

jionis cu-     quacumque  ex    Audloribus  ,    &  veteribus   mo- 

ratt.  nimentis    excerpere    potuimus  ,  exhibemus ,  & 

in    Rationarip   Caefareorum  Confulatuum ,  qui- 

bus    ea    annis    perncla  ,    modo    ex    conjeclu- 

ris,   modo  ex   certis    argumentis  adnotamus  . 

Sed     quia  pauca  de  hac  materia    a   Veteribus 

fcripta   ,  in    mentem  venit  ,    indicia    notafque 

proponere ,  qua?    in  eorum    annorum    \n    qui- 

bus  eae  feftivitates  aclae   funt ,  cognftionem  nos 

manuducant;  cum  enim  Decennalia  v.  g.aliquan- 

do   anno   Imperii     decimo   ineunte,    aliquando 

vero  eodem  annq,decimo  exeunte   peracla   fue- 

rint:  imo  &    non  raro  vel  dilata  ,    vel  antici- 

pata ,  obfcurum  manet ,  quo  ea  anno  celebra- 

ta  fuerint .  Exiftimandum  itaque  in   eum  ea  in- 

cidifle,  qui  pluribus  hujufmodi  no  tis   infignitus 

fuerit;  cumque  inter  prafatas  feftivitates,  ref- 

que  ad  Religionem  fpeclantes  vinculum    inter- 

ceflerit ,     is    annus   in  quo  Templa  ardificata, 

vel  dedicata,  aliaque    hujufmodi  gefta  ,  iis  fo- 

lemniis  dicatus   fuiffe    credendus  eft.   Et   qui- 

dem    Romanos    folitos  fuiffe  annis  quibus    fi- 

milia  fefl»  celebrata,  templa  aut    extruere_* , 

aut    dedicare,    patet    ex    exemplis    in    Ratio- 

nario  Confulatuum  Caefareorum   allatis  .  Unde 

hic  unum  tantum  aut  alterum  adducemus.  Do- 

mitianus    anno  Chrifti  81.    Tito    fratri    Idibus 

Septembris  demortuo  fucceflit .  Quare  ejus  Qiiin- 

cjuennalia  in   annum  Chrifti  85.  vel  26.  incide- 

bant:  ad  priorem  autem  annum  in  Eufebii  Chro- 

Tlico  legitur  :  Domitianus  temphtm  fint  lignorttm 

mdmixtiont  conftruxit .    Vicennalia  vero  Imperii 

ejus  Ceefarei  in  annum  Chrifti  88.  competunt , 

.     quo   anno  in  eodem    Chronico    legitur ;  mttltx 


cpera  Roma  fafta  ,  in  quibtit  Capitolittm  ,  fo- 
rum  trxnfitorium  ,  Divorum  Porttcus  ,  Ifium  ,  ae 
Sarapittm,  Stadium  i  korrca  Pipxretaria  ,  Vefpa- 
fiani  templum ,  Minerva  Chalcidica  ,  &c.  Sum- 
mo  prarterea  ftudio  reliqua  quae  ad  Religio- 
nem  pertinerent  ,  curata  .  Vopifcus  in  Aure- 
liano  cap.3j.  ait  hunc  Imperatorem  eo  tem- 
pore  quo  ad  bellum  Orientale  proficifcebatur  , 
anno  nempe  174.  poft  Quinquennalia  edita, 
multa  memoria  digna  geffiffe  ,  inter  quse  ,  leges 
plurimas  fxnxit  ,  &  qttidem  falutares  :  Sacerdo- 
tia  compofuit  ,  templum  Solis  fundxvit  ,  Qr  Pon. 
tificet  roboravit .  Qya;  eo  anno  acla  evincit  A- 
gon  Solis  tunc  inftitutus  ,  ut  teftis  eft  idem 
Eufebms  in   Chronico  . 

Ab  eodem  ftudio  omnes  perfecutiones  Eccle- 
fia  profluxere  .  Unde  quod  valde  obfervatu  di- 
gnum ,  Religio  Chriftiana  ut  nova  &  peregrina 
vetita ,  vel  annis  quibus  vota  Quinquennalia  , 
&  id  genus  alia  nuncupata  ,  vel  quibus  eadem 
foluta  ,  initio  nempe  Imperii  ,  vel  in  hujufmo- 
di  folemniis .  Quare  non  mirum  annos  quibus 
Ecclefia  perfecutiones  ccepere  ,  male  plerumque 
a  Scriptoribus  fuifle  confignatos ,  cum  non  ad- 
verterent  eas  in  huuifmodi  feftivitatibus ,  feu  , 
ut  clarius  loquar .  annis  quibus  ex  celebrari  de- 
berent  ,  decretas  fuifle ,  &  fi  jam  decretar  ef- 
fent ,  eafdem  magis  exarfifle  .  Prima  perfecutio  , 
cujus  audtor  Nero  ,  recle  communiter  anno  Chri- 
fti  fexagefimo  quarto  confignata  ;  is  enim  de- 
cimus  Imperii  Neroniani  annus  abfolutus ,  ideo- 
que  Decennalibus  dicatus  .  Secunda  Ecclefia;  per- 
fecutio  a  Domitiano  excitata  ,  refteque  ab  Eu- 
febio  in  Chronico  anno  Chrifti  93.  collocata, 
confentientem  enim  Auclorem  Chronici  Alexan- 
drini  habet ,  qui  de  ea  loquitur  anno  decimo 
tertio  Domitiani  ,  tertioque  ante  mortem  ejus 
anno  ,  ac  Olympiade  118.  licet  in  Confulum  no- 
minibus ,  &  Jndiclione  peccet .  In  eum  autem 
annum  quinta  Qiiinquennalia  Cafarei  Imperii 
Domitiani  incidunt;  fub  Confulatu  vero  Traja- 
ni  &  Acilii  Glabrionis ,  quo  eam  Earonius  lo- 
cat  ,  nulla  huiufmodi  folemnia  edita .  Unde  & 
nullo  tefte  id  ab  eo  faclum  .  Vexati  &  fub  Tra- 
jano  Chriftiani  ;  &  quidem  anno  106.  in  Chro- 
nico  Eufebii  hax  verba  leguntur  ;  tcrtia  pcrfecu- 
tio .  Qua;  tamen  potius  aucla  eft ,  quam  pri- 
mum  fufcitata  ,  cum  antea  Chronicon  Alexan- 
drinum  ejus  mentionem  faciat .  Erat  autem  is 
annus  Imperii  ejus  Cafarei  decimus ,  anno  vero 
108.  in  quem  Auguftei  ejufdem  Imperii  De- 
cennalia  incidebant ,  S.  Ignatius  Roma  a  feris 
in  Amphiteatro  difcerptus  eft  .  Hadrianus  nul- 
Ium  quidem  in  Chriftianos  Ediclum ,  ut  teftis 
eft  Tertullianus  ;n  Apologetico  cap.  3.  promul- 
gavit ,  fed  tamen  ab  ipfo  Imperii  ejus  exordio  , 
antiquorum  decretorum  vigore  ,  in  Chriftianos  a 
Magiftratibus  fa;vitiim  .  Hadrianum  excepit  An- 
toninus  Pius,  qui  tefte  eodem  Tertull.  in  Apo- 
log.  cap.  5.  nullum  adverfus  Ecclefiam  ediclum 
emifit ,  ab  ejus  tamen  Imperii  initio  calumniis 
adverfariorum ,  &  invidia  Magiftratuum  ea  ve- 
xata  ftiit,  &  aliquot  fideles  martyrio  coronati . 

Quinta  perfecutio  a  Severo  hiftoriarum  lib.  1. 
numeratur  ea ,  quae  fub  Marco  Aurelio  conti- 
git ,  quaque  ab  Auflore  Chronici  Alexandrini 
anno  Chrifti  KJ3,  memoratur  ,  cui  ideo  fides 
habenda  ,  quod  quinta  Quinquennalia  Cafarei 
Imperii  Marci  in  eum  annum  incidant .  Quare 
perperam  Baronius  anno  164.  &  Petavius  anno 
161.  eam  defcribunt .  Tum  anno  166.  idem  Mar- 
cus  Imperii  Proconfularis  Vicennaliaedidit  :  qua 
occafione  adeo  perfecutio  in  Gallia  prafertim 
exarfit  ^  ut  Eufebius  in  Chronico  fcripferit  : 
Qttarta  perfecutio.  Ab  eo  enim  anno  eam  inci- 
piendam  duxit ,  quo  plures  martyres  morti  tr^- 
diti  funt .  Valde  etiam  favitum  in  Chriftianos 
anno  169.  quo  idem  Marcus  Cafarei  Imperii 
Tricennalia  celebravit .  Sed  mtnquam  Marcoim- 

peran- 


II. 

Omnes  Ec- 
clefi&perfe. 
cutiones 
cum    De- 
cennalibus 
conncxio- 
ncm  htt- 
bent . 


III. 

Marcus 
Aurelius 
in  hujuf- 
mcdi  fo- 
hmniis 
Chriftia- 
nos  vexat. 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


4t 


IV. 

InitiunL. 

ferfccutio- 
nis  Scveri 
male  cont- 
muniter 

eonfigntt- 
tum , 


V. 

Quibus 
tinnis   c&- 
ter&  pcr- 
fecutiones 
*xcitat& . 


perante  gravior  perfecutio  fuit ,  quam  anno  Im- 
perii  ejus  decimo  feptimo ,  ut  Auftor  eft  Eufe- 
fcius  in  Procemio  libri  quinti  (ux  hiftoria; :  An- 
ntts  tunc  agebatur  feptimus  decimur  Imperii  An- 
tonini  Veri  .  Quo  tempore  cum  in  nonnullis  ter- 
yarum  partibus  violentior  adverfus  noflros  perfecu- 
3io  commota  eflet  ex  incurfione  popularium  ,  innu- 
inerabiles  prope  Martyres  pcr  univerfum  orbem 
vnituifle ,  ex  iis  qus.  in  unica  Provincia  conti- 
gerunt  ,  conjicere  efi  .  Galliam  intelligit  ,  in  qua 
illuftres  Martyres  pafli,  ut  apud  eum  videre 
eft  .  Non  mirum  autem  adeo  eo  anno  ,  qui  Chri- 
&\  erat  171.  violentamperfecutLonem  fuiffe,  cum 
Jmperii  Proconfularis  ejufdem  Marci  quinta 
Quinquennnlia  in  eum  caderent. 

Sexta  perfecutio  ,  ut  eam  Severus  lib.  1.  hift. 
nominat ,  coepit  anno  101.  quo  prioris  Imperii 
Decennalia  Severus,  Caracalla  vero  Qirnquen- 
nalia  edidere.  Nani  recle  fub  Muciani  &  Fa- 
biani  Confulatu  Auclor  Chronici  Alexandrini 
fcribit :  His  Cofl.  rurfum  vexati  Cbriftiani  ,  mul- 
tique  pro  Cbriflo  vitam  pofuere .  Sed  in  Decen- 
nalibus  pofterioribus  ea  m  majus  aucla;  Eufe- 
bius  enim  lib.  6.  hift.  cap.  i.  ait;  Severo  annum 
Jmperii  dccimum  agente ,  cum  perfecutionis  ar- 
dentifjimum  ftagrarct  inccniium  ,  atque  innume- 
rabihs  martyrio  coronarcntur  ,  Origenis  ctnimum 
ndhuc  admodum  pucri  tanta  cupido  occupavit  mar- 
tjrii ,  ut  fe  periculis  ipfis  objiceret  .  Antea  cap. 
1.  ejusdem  perfecutionis  initium  his  verbis  con- 
iignarat  :  Cum  Severus  perfecutionem  advcrfus 
%cclefias  excitaflet  ,  per  omnes  quidcm  ubique  lo- 
eorum  Eccle/ias  iUuftria  funt  confecia  martyria , 
fr&cipue  tamen  Aicxandri&  increbuerunt  .  Qllibus 
cx  verbis  liquet  Baronium  in  Annalibus ,  Peta- 
vium  in  Chronico  ,  aliofque  viros  doclos  erraf- 
fe  ,  qui  ejufdem  perfecutionis  initium  fub  Se- 
veri  &  Caracallae  Confulatu  anno  nempe  202. 
confignant ,  ejufdem  Eufebii  auctoritate  ,  qui 
tamen  eifdem  contrarius  eft .  Nam  cap.  1.  lau- 
dato  loquitur  de  initio  perfeeutionis  ,  quod  in 
Chronico  anno  201.  rede  locavit  ,  &  cap.  fe- 
quenti  de  ejus  incremento  ,  quod  a  ©ecennali- 
bus  procefiit ,  verba  habet.  Ea  itaque  verborum 
Eufebii  explicationem  nobis  aperiunt ;  fed  de  ea 
perfecutione   plura  in  Faftorum  Rationario . 

Poftea  Maximinus  Thrax  ,Decius ,  Gallus  ,  & 
Volufianus  ab  ipfo  eorum  in  Imperium  ingreffu 
Ecclefiam  perfecuti  funt;  Valerianus  vero&Gal- 
lienus  anno  257.  uti  redte  comnmniter  ftatuitur , 
Iicet  vera  rei  hujus  ratione  ignorata  quod  nem- 
pe  is  annus  utriufque  Quinqutnnalibus  addiclus 
effet.  Idem  tamen  dici  non  poteft  de  perfecutio- 
re  ab  Aureliano  excitata  ,  cujus  initium  niale 
ab  omnibus  communiter  confignatum  ,  ut  vide- 
ie  eft  cap.  ultimo  hujus  Differtationis  ,  ubi  Quin- 
quennalium  Aureliani ,  aliarumque  probationum 
cpe  ,  eam  anno  274.  decretam  demonftramus . 
Erratum  denique  communiter  fuerat  in  perfe- 
cutionis  Diocletianea;  initio  coniignando  ,  licet 
Valefius  in  Notis  ad  lib.  8.  ac  cap.  i-  Eufebiieam 
anno  303.  incepiffe,  folidis  argumentis  often- 
diffet .  Res  tamen  poft  librum  Laclantii  de  mor- 
tibus  Perfecutorum  in  lucem  emiffum  ,  in  quo 
non  tantum  annus ,  fed  &  dies  haftenus  igno- 
aratus  ,  quo  Ediclum  emanavit ,  memoratur,  ac 
poft  noftram  de  Decennalium  &  Vicennalium 
cum  Ecclefiar  perfecutionibus  connexione  obfer- 
vationem  ,  in  dubium  vocari  minime  debet;  eo 
enim  anno  Diocletianus  &  Maximianus  Vicen- 
nalia  edidere.  Denique  Galerium  Maximinum 
anno  311.  fenfit  Ecclefia  perfecutorem  ,  ut  alias 
ex  eodem  Laclantio  ,  &  Eufebio  oftendam :  is 
autem  annus  ejufdem  Imperatoris  Quinquenna- 
libus  dicatus  erat.  Cujus  fa'vitiam  Licinius  Im- 
perator  anno  319.  ut  Eufebius  in  Chronico  tra- 
dit ,  imitatus  eft  .  Erat  is  annus  a  Decennalibus 
cjus  anno  315.  habitis  quintus .  Ex  quo  colligi- 
tur  Quindecennalia  tunc  eum  edidiffe ,  eaque 
Aiparatits   in  Baronium 


occafione  de  prsecedentium  tyrannorum  more 
Chriftianos  vexaffe .  Ex  quibus  omnibus  mani- 
feftum  fit,  perfecutiones  Ecclefia:  cum  votis 
Quindecennalibus ,  aliifque  id  genus  vel  nuncu- 
patis,  vel  folutis,  feu  cum  initio ,  aut  cum 
quinto  ,  decimo  ,  &  fimilibus  Imperii  anriis  con- 
nexionem  habuiffe ,  &  ad  eorum  initium  ,  pro- 
greffumque  recle  ftatuendum ,  Decennaliorum 
doclrinam    non   parum  juvare . 

Sed  libelli  Apologetici  in  Chriftianorum  fa- 
vorem  a  viris  pietate  &  dodtrina  praeftantibus  , 
imperatoribus  oblati ,  non  minorem  cum  iifdem 
folemniis  ,  quam  Ecclefiae  perfecutiones  conne- 
xionem  habent :  quos  cum  non  certo  &  deter- 
minato  tempore  iifdem  Imperatoribus  porrigi 
folitos  fuiffe  viri  docti  non  obfervaffent ;  in 
annis  ,  quibus  ii  confcripti  oblatique ,  confi- 
gnandis  errare  proclive  fuit .  Pro  hujus  rei  in- 
telligentia  fupponendum  in  Quinquennalibus  , 
Decennalibus ,  aliifque  hujufmodi  feftivitatibus  , 
Ieviorum  criminum  reos  ex  folemni  more  vin- 
culis  folvi  confueffe  .  Quam  in  rem  extat  egre- 
gius  locus  Eufebii  lib,  8.  in  Appendice  de  Mar- 
tyribus  Palaeftina*  cap.  1.  ubi  poftquam  dixit  Ju- 
dicem  S.  Romanum  qui  diu  in  carcere  manfe- 
rat ,  decimo  quinto  Kalendas  Decembris  anni 
primi  perfecutionis  Diocletiani ,  Chrifti  nempe 
303.  martyrio  affeciffe,  quod  duodecimo  Ka- 
Iendas  ejufdem  menfis  Diocletiani  Vicennalia 
celebranda  effent ,  ait :  Tandem  cum  Imperato- 
ris  Vicennalia  jam  adeffent ,  &  ex  folemni  more 
univerfis  qui  in  cuftodia  tenebantur  ,  Indulgentia 
publice  per  pmconem  annuntiata  eflet  ,  folus  ad 
quxtuor  ufque  puntta  diitentos  habens  pedes ;  in 
ipfo  jacens  nervo  ,  fraflis  laqueo  faucibus  ,  mar- 
tyrio  ficut  optaverat  exornatus  eft  .  Vicennaha 
enim  Diocletianus  &  Maximianus  duodecimo 
Kalendas  ejufdem  menfis ,  uti  docet  Laclantius 
Iib.  de  mortibus  Perfecutorum  cap.  17.  celebra- 
runt .  Quamobrem  S.  Martyris  mors  prxcipita- 
ta ,  ne  Indulgentia  in  hujufmodi  feftivitatibus 
concedi  folita  potiretur  ,  mortemque  evaderet  . 
Videndus  titulus  38.  de  Indulgcntiis  crimimem  z'« 
lib.  9.  codicis  Tbeodofiani.  Grarci  hanc  Indulgen- 
tiam  «TfflpfaV  ,  feu  munus  vocant,  ut  in  prxfata  Eu- 
febii  loco  in  grxco  legitur  ;  Gloffa;  vero  ve- 
teres  3-s'ia  Japsa  ,  id  eft  ,  divina  Indulgentia  :  cu- 
jus  cuni  apud  Caffiodorum  in  fine  libri  undeci- 
mi  a  Prasfedo  Prartori:  emittenda?  folita;  for- 
mula  extet ,  hic  ad  majorem  rei  claritatem  at- 
texenda . 

Quamvis   nomen  ipfum  Judicis   dicatur    ejfeju- 

ftitis.  ,    &  totius   anni  orbitam  xquitatis  jubcamur 

ambulare    vefiigiis  ;  his    tamcn    diebus    in    domi- 

cilium  Pietatis  jure   dcfleBimus  :  ut  ad   redempto- 

rem  omnium  remijftpnis  itinere  pcrvenire  pojfimus. 

Ex   bac  cnim  virtute  fuavijfimos  fruitus   legimus, 

&  remittendo    aliis  nobis  parcimus  .    Nam  qui  pe- 

riculofe  jufii  fumus  ,  fub  fecuritate  femper  igno- 

fcimus .   Quapropter  panas    abdicamus ,    tormenta 

damnamus  ,   &  tunc    vere  Judices   fumus  .   Macle 

Indulgentia ,  qu&  folvis  &    Pr&fules  .  Tu   Patrontt 

humani  generis .  Tu    afflitlis   rcbus  medtca  fingu- 

laris .  Quis  tuo  non  egeat   munere  ,  cum  fit  peccare 

commune  ?  ab  univerfis  neceffario    peteris :   quando 

fub   te  fpes    vit&  jumitur  ,    qu&  fub  juftitia    non 

habctur .   Nam  dum  tribus  aliis    Jororibus    c&lcfti 

gratia  perfruaris  ,  '  &    amabili    amplexatione  ne- 

clamini  ,  omnes   tibi   [  quamvis    df   tyfa    virtutes 

fint  ]    honorabiliter  ccdunt  ,  quaitdo  te  humano  ge- 

neri  falutiferam  effe  cognofcunt  .  Sed  quid  tantum 

de  terrena   converfatione    dicamus  ?  pietas  efl  qus. 

regit  &  C&los  .    O  fi  tecum  liceret    longis    tempo- 

ribus  habitare  ,   lotus  exchtderetitr  reatus  ,    &  par- 

cendo   fieret ,    ut   Parcx    tollerentur  .    Sed    provi- 

dentijjime  tanta  res  facris  folum  temporibus  vide- 

retur  effe  conccffa  ,  ut  gratius   mundus  acciperet , 

ttnde  pro  rerum  novitate  gauderct .  Quapropter  ab- 

fiine  noxittm  littor  fecurim  ,  cui  licet  impune  fa- 

JB  cere , 


VI. 

Apologit 
annis  qui- 
bus  ea  fo- 
lemnia  ce- 
lebrata  ct 
Chriftix- 
nis  cditR, 


vir. 

Formula 
Indulgen- 
ti&  in  De- 
cennalibut 
concedi  fo- 
lits. . 


4Z 


Ditfertatio  Hypatica, 


ct n  ,  quod    in  aliis   cognofceris    vindicare  ,  Ama 

faulifper  ferrum  fplendidum  ,  non  cruentum .  Ca- 

tenas  tuas    lcurimis  m&didas  felicior  ruhigo  fufci- 

piat  •    Illud  potius   rcconde  ,   quod  folebas  include- 

re  ,    Auditoria  fcralium    vocum  meliore  forte  mu- 

tefcant  .  Sit  reziera    nomcn  cujlodis   fine  mortibus 

/ilienis .  Quid   fempcr  inferis    lahoras?  aliquando 

Cg*    fuperis  milita  &c.   Ad  te  Clauflrorum    Magi- 

firum  vcrba  revocemus  .  Faiere  panale  fecretarium 

tuum  innocenter    ejjje  fecretum .   Torqucris  quidem 

quod    nullus    affligitur  ,     A    communibus  gaudiis 

mafluc  exciperis  ,  dum  tibi  foli  non  parcitur   ve- 

rtia    generali  ,     lividt  invidis    comparandus  .    Su- 

Jline  de  omnium  fecuritate  jacluram  ,  qui   habui- 

fli   de  multorum  affliclione  Istitiam  .  Sed  ut  tuos 

quoque  gemitus  confolemur  ,   illos  tibi    tantummo- 

do  vendica  ,  qttos  lex  pietatis  gratia  non   relaxat, 

ote   cum    truculentis  parceret ,    afperrima  facinora 

levigarct .   Solvamus  ergo  cunfla   Secularibus  a&i- 

bus  implicati^.  Patitur  omnis  bomo  periculofos  ne- 

xus  ,    qvtos    fettinct   evadere  .    Clauftl.1     reoS    di- 

mittant ,    nos  vincula   improte    cogitationis  ah- 

folvant ,  Pafchalem  tantum  criminum    Indulgen- 

tiam   a    Conftantinopolitanis    Imperatoribus  Go- 

thorum    Reges  ,    qui  in   Italia   imperarunt ,    ac- 

cepifTe  ,  ad   eamque    rem    hanc  formuJam    com- 

pofitam    fuifle ,    cenfent  viri    aliqui    docliflimi  ; 

led  eofdem  Principes    Decennal;a    &    id    genus 

fefta  ,  quod    haclenus  ignoratum  ,  edidifle  ,  ideo- 

cue  &  in  iifdem  criminum  Indulgentiam  concef- 

fifle   ,  infra   videbitur  . 

VIII.       _  Chriftiani  igitur  reorum  inftar    ea    Indulgen- 

Quadrtt-     tia  frui   conantes  ,  libros   Apologeticos   confcri- 

tus  &  A-  bebant ,  &  Imperatoribus ,  annis  quibus  Decen- 

riflides        nalia,  &   id  genus    fefta    celebrabant  ,  porrige- 

Kadriano    bant  .  Primi  ,  quos  hujufmodi  Apologias    fcripfif- 

Dccenna-    fe  Iegimus  ,    fuere  Quadratus    difcipulus   Apofto- 

lia  edenti    Iorum  ,  &  Ariftides   Chriftianus  Phil-jfophus ,  de 

Apologias    quibus  hxc   Eufebius  in  Chronico  ,    anno   Abra- 

offerunt .    hami  1141.  qui    in  anno  Chrifti  115.  menfe  Se- 

ptembri  incipit :   Quadratus  Dif.ipulus    Aposlolo- 

rum  ,    &  Arifiides    Athenienfis   nofler   Phihfophus 

libros   pro  Chrifiiana    Religione    Hadriano    dedere 

compofitos .   Et   Serenus  Grannius   Legatus  vir    ap- 

Jirime   nobilis    literas  ad  Imperatorem   mifit  ,   ini- 

quum  effe  dicens  clamoribus  vulgi    innocentium  ho- 

minum  fanguinem  cnncedi ;   &  fine    ullo  crimine  , 

nominis    tantum    &  fecls  reos  ficri  ,  Qutbus    com- 

motus  Hadrianus    Minutio  Fundano    Proconfuh  A- 

fin  fcribit  s  non  fine   objeclu  criminum  Chriflianos 

effe  condemnandos .  Hadrianus   u t  in    Rationano 

Confulatuum  Cafareorum  oftendimus  ,  anno  116. 

decennalia  edidit  .    Quare   recle  Eufebius  eodem 

anno  hanc  rem   recitat  ;    perperam   autem   Peta- 

vius   in  Chronico  eamdem   anno    114.    confignat 

deceptus  Editione   Eufebiana  Pontaci  ,  in  qua  an- 

no  Abrahami   1141.   de  huiufmodi  libris  Apolo- 

geticis   agitur  .  -Unde   &   Qiiinquennalium    ope  , 

Scaligeri  Editionem   Pontacenae  hoc  in  loco  pra> 

ferendam   .fle    intelligimus . 

IX.  p°rt   Quadratum  &    Ariftidem  ,  quorum  libri 

Apologis     Apologetici     temporum    injuria  periere ,  fmclus 

divi  Jufli-  Juftinus  Martyr    Apologias  duas ,    quae  ad    nos 

ni ,  ufque   pervenerunt ,  in  eandem  rem  confcripfit : 

ex  quibus  qux  in  ejusOperibus  fecunda  dicitur, 

primo  pratfentata  fuit  ,    ideoque  &     prima ,   ut 

eam  Eufebius  lib.  4.  cap.   11.  &  alibi    vccat ,  a 

nobis  appellabitur.    Atmagna-  difficultas ,  quibus 

lemporibus ,  quibufve     Imperatoribtis    pradicla: 

Apologiae  oblata  fuerint :    Barcnius  enim    anno 

Chrifti   1 50.  Papebrocius  in  Commentario  ad  vi- 

tam   S.    Juftini   die    13.    Aprilis     ar.no    decimo 

tertio  Antonini   Pii  fcriptam  efle  exiftimant .  Sed 

his   longe  probabilius   Scaliger  in  Animadverfio- 

nibus     Eufebianis  pag.    198.  &  Petavius  in  Ani- 

madverfionibus  Epiphanianis  haerefi  46.  fub  ini- 

tium    Antonini   Juflinum   priniam   Apologiam  e- 

didifle    fcribunt  .    Quod  vel  folus    illius  Apolo- 

gise  titulus   evincit,  Rtfert  illum   Eufebius  Iib. 


4.  cap.  11.  &  in  eodem  Apologetico  legiturj 
Imperatori  Tito  ALUo  Hadriano  Antonino  iio  C&- 
fari  Auguflo  ,  &  Vcrifpmo  (  Marco  fcilicet  )  filio 
Pbilofopbo ,  &  Lucto  Philofopbi  quidcm  Csfarit 
naturali  filio  ,  Pii  autem  adoptivo  ,  doftrins.  ama. 
tori  :  Senatui  quoque  &  populo  Romano  &c.  an- 
no  Chrifti  139.  Marcus  ab  Antonino  Pio  Ca> 
far  ,  anno  vero  147.  Imperii  Collega  nuncupa- 
tus  fuit .  Quare  cum  neuter  titulus  in  eadeni 
Periocha  memoretur,  apparet  eam  Apolcgiam 
ante  eos  Honores  Marco  conceflbs  cenlcri- 
ptam  fuifle,  ideoque  anno  138.  aut  initio  fe- 
quentis .  Prorfus  enim  incredibile  Juftinum  qui 
tam  Marco  quam  Lucio  alios  titulos ,  Caffareje 
dignitati  &  Imperio  Proconfulari  longe  inferio- 
res ,  attribuit  ,  hos  pranermififie  .  Unde  Eufe- 
bius  in  Chronico  ad  annum  Abrahami  1156. 
qui  in  anno  Chrifti  139  incipit ,  fcribit :  Jufli. 
nus  Philofvpbus  hbrum  pro  noflra  Rcligione  con. 
fcriptum  Antcnino  reddidit  .  Ita  habet  editio  Pon. 
tacena  ,  licet  in  Scaligeriana  uno  anno  tardius 
hac  confignentur .  Initio  itaque  Imperii  Anto- 
nini  hax  Apologia  fcripta  .  Qucad  fecundam  Ba- 
ronius  anno  164.  qui  fecundum  reclam  Chrcna- 
logiam  161.  eft,  eam  fcriptam  docet .  Tardius 
ac  circa  annum  170.  Papebrccius .  Exiftimo  ta- 
men  eam  vel  anno  149.  vel  anno  163.  oblatam 
fuifie  ;  Eufebius  enim  ir.  Chrcnico  anno  Abr.i- 
hami  1166.  qui  in  anno  Chrifli  149.  inchcatur, 
ait:  Crefcens  Cynicus  agnofcitur ,  qui  Juflino  no- 
Jlri  dogmatts  phi/ofopbo  ,  quia  fe  gulvfum  &  pr&- 
varicatorem  Philofopbis.  coarguebat  perfecutionern 
fufcitavit  ,  in  qua  ille  gloriofe  pro  Chriflo  fan- 
guinem  fudit  .  In  euni  annum  Decennalia  Im- 
perii  Carfarei  Marci  incidebant:  qua  occafione 
Juftinus  eam  Apologiam  edidit ,  quod  fupponit 
ibidem  Eufebius ,  qui  cum  prioris  meminerit , 
non  videtur  pofteriorem  prartermififle .  Eam  au- 
tem  Marco  dedicavit,  ut  tradit  idem  Eufebius  in 
lib.  4.  hift.  cap.  18.  Verum  eft  Valefium  in  No- 
tis  Eufebianis  fcribere  illam  non  Marco  Uire- 
lio  ,  fed  Antonino  Pio  dicatam,  Eufebiurrque  hae 
in  re  haljucinatum  fuifle;  fed  cum  argumenta, 
qux  prof  rt ,  eam  quidem  Antonino  imperante 
editam  probent ,  neutiquam  vero  Marco  Aure- 
lio  Imperii  CoIIega; ,  ob  idque  Imp<  ratcri?  no- 
mine  exornato  ,  nuncup.1t.1m.non  fuifie ,  fua  fi- 
dcs  Eufebio  ftat ,  fi  dicamus  Antcnino  Pio  im- 
perante  Orationem  illam  ccnfcriptam  ,  fed  Mar- 
co  Imperii  Collegar  dedicatam  .  Qua  de  re  plu- 
ra  alibi ,  fufficiat  hic  obfervare  eam ,  vel  De- 
cennalibus  Imperi.i  Ca-farei  Marci ,  vel  quintis 
ejufdem  Imperii  Ca-farei  Quinquennalibu:  ,  an- 
no  nempe  Chrifti  163  quo  jam  Antoninus  Pius 
obierat  ,  porreclam  fuifie ;  Auclor  enim  Chro- 
nici  Alexandrini  eo  anno  vexatos  Chriftianos 
fuiffe  dccet ,  annoque  165.  Orphiti  &  Fudentis 
Confulatu  notato  fcribit :  Juflinus  Flnhfophus  no- 
flrarum  partium  ,  cum  alterum  pro  noflrs  fen- 
tentis  decretis  volumen  Marco  Aurelio  &  Anto- 
nino  Vero  Auguflis  porrexiffet ,  non  longo  pcfl  tem- 
porc  cxlefli  martyrii  laurca.  a  Crefccnte  delatus  , 
exornatur  ,  Quibus  indicat  hcc  quidem  anno  Ju- 
ftinum  Martyrio  coronatum,  fed  antea  anno 
nempe  163.  fecundam  Apologiam  edidifle.  Unde 
fubjungit  ftatim  idem  Auclor :  Qutn,  &  Melito 
in  Afia  Sardicenfium  Epifcopus  iifdem  Impera* 
toribus  Apologeticum  dedicavit ,  aliique  minime 
pauci  ,  Licet  poftea  anno  160.  uti  mox  videbi- 
mus ,  Melitonis  Apologir.m  eodem  anno  porre- 
ctam  fuifle  recte  tradat .  Sed  de  his  alias  pluri- 
bus  .  Incertum  enim  an  Juftinus  fub  .Antenino, 
vel   fub  Marco  Martyrium  paflus  fuerit . 

Athenagoras  Athenienfls  Philofophus  Chri- 
ftianus  Iegationem  pro  religione  fufcepit  ,  Apo- 
logiamque  pro  Chriflianis  ad  Imperatorem  Mar- 
cum  Aurelium  Antoninum  ,  ejufque  fratrem  ado 


3t. 

Apohgis 
Athenago- 
rs  &  Me- 


ptivum   Imperiique    Confortem  Lucium  ;  non  ,  lltDTlts 
ut  plerfque  fentiunt,  filiura  ejus  Commodum  fuf"io 
'*      V  red-      fW' 


feu  de  Confulibus  Cadareis, 


43 


XI. 

Apollo- 
tiius  Mar- 
tyr  nullam 
Apologiam 
fcripfit. 


XII. 

Apologis 
a.    Tertul- 
lia.no,  Mi- 
nutio    Ee- 
lice    & 
Arnohio 
feripta.  . 


reddidft .  Quare  ea  Apologia  ante  fiuem  anni 
169.  quo  Lucius  decefllt ,  &  poft  annum  itfj. 
quo  Peregrinus  Philofoplius  in  ardentem  pyram 
fe  dedit  praecipitem  in  Ludis  Olympicis ,  fcri- 
pta ,  ideoque  anno  166.  quo  uterque  Imperator 
Auguftei  Imperii  Quinquennalia  edidit ,  ac  de 
Parthis  triumphavit .  Qua  de  caufa  ipfo  pene 
«jtis  exordio  ait  Athenagoras,  tunc  univerfum 
terrarum  orbem  in  altiflima  paee  fuiffe.  Ex  qui- 
fcus  patet  eam  legationem  perperam  a  Baro- 
nio  in  annum  179.  &  a  Petavio  ifi  annum  177. 
conjeclam  fuiffe  .  Poft  Athenagoram  Melito, 
Sardienfis  Epifcopus  pro  Chriftianis  fseva  per- 
fecutione  exagitatis  Marco  Apologeticum  ob- 
tulit.  Rem  geftam  exiftimat  Baronius  anno  17». 
<jui  fecundum  reclam  Chronologiam  173.  eft, 
quo  porreclum  fuiffe  Petavius  in  Chronico  exi- 
ftimat;  fed  falli  eos ,  recleque  Auciorem  Chro- 
nici  Alexandrini  id  anno  169.  faclum ,  Tricen- 
nalia  Imperii  Caefarei  Marci  eo  anno  celebra- 
ta  evincunt ,  oftenduntque  Eufebium  in  Chro- 
nico  ,  qui  id  confignat  anno  Abrahami  »i8tf. 
qui  incipit  in  anno  Chrifti  169.  intefligendum 
effe  de  priori  ejufdem  anni  Abrahamitici  par- 
te ,  <\ux  a  Septembri  anni  169.  incipit ,  &  ini- 
tio  Januarii  fequemis  definit.  Hsec  itaque  eo 
anno  in  Chronico  Alexandrino  leguntur :  Me- 
lito  Afiaticus  Sardicenfium  Pontifex  &  Apollina- 
ris  Hyerapoleor  Antifles  ,  &  complures  noflrx  pro- 
fejponis  alii  ,  Apologctices  Marco  Aurelio  Anto- 
nino  ohtulere .  Valefius  in  Notis  ad  Eufebium 
lib.  j.  in  Procemio  ait  maie  in  Chronico  Eu- 
febii  fcribi  Melitonis  Apologeticum  Marco  effe 
oblatum  anno  ejus  Imperii  decimo ,  quod  in 
fragmento  ejufdem  Apologetici  ab  Eufebio  lib.4. 
cap.  16.  relato,  idem  Melito  dicat  Marctim  ex 
omnium  voto  fucceflbrio  jure  obtinuiffe  Impe- 
rium  ,  obtenturumque  deinccps  cum  filio  fuo . 
Jam  enim,  inquit ,  Comrnodus  a  patre  adfci- 
tus  fuerat  in  eonfortium  Regni ,  quod  fub  fi- 
nem  Imperii  Marci  contigifle  conftat .  At  nort 
advertit  Valefius  Commodum  Marci  filium  jam 
ab  anno  if>6.  Czefarem  nuncupatum  fuifle,  ideo- 
que  ad  Imperium  paternum  deftinatum  .  Falli- 
tur  prarterea  in  numerandis  Eufebii  Chronici 
annis ;  ii  enim  non  ab  annis  Chrifti  vel  Im- 
peratorum  ,  fed  ab  annis  Abrahami  deducendi, 
ut  alias  oftendam  . 

Res  ei  melius  in  Notis  ad  librum  qutntum 
Eufebii  cap.  n.  fucceffit ,  quando  fcripfit  Apol- 
lonium  Senatorem  Romannm ,  de  quo  Baro- 
nius  anno  189.  numero  primo,  coram  Judici- 
bus  pro  fidei  fuae  defenfione  difertiflime  per- 
oraffe  quidem  ,  fed  nullum  Apologeticum  con- 
fcripfiffe  ,  licet  Divus  Hieronymus  ex  Eufebii 
loco  male  intelleclo  Apollonium  inter  Scripto- 
res  Ecclefiafticos  numerarit,  Baroniufque  duos 
Apollonios  diftinxerit,  alterum  Martyrem  fub 
Commodo,  alterum  fcriptorem  Ecclefiafticum. 
Eufebius  enim  loco  laudato  tantum  habet : 
Martyr  Deo  acceptijjimus ,  cum  Judex  multis  eum 
frccibus  obfecraffet ,  petiffetque  ah  illo  ,  uti  co- 
ram  Senatu  rationem  fidei  fus.  redderet  ,  elegan- 
tijjima.  oratione  pro  defenfione  fidei  fux  coram  om- 
nihus  pronunciata  ,  eapitali  fupplicio  a  Senatu 
damnatur  tfl .  Quare  de  eo  hic  fermo  effe  non 
poteft  . 

Tertullianus  Apologeticum  librum  fcripfit 
anno  198.  quo  Severus  Quinquennalia  edidit, 
Romaque  difceflit,  quam  ob  caufam  ad  Magi- 
ftratus  Romanos  illum  direxit.  Nam  licet  nul- 
lum  adhuc  ab  eodem  Imperatore  adverfus  Chri- 
ftianos  Ediclum  promulgatum  fuiffet ,  ut  liquet 
ex  eodem  Apologetico ,  capite  quinto ,  Plau- 
tianus  tamen  ,  cujus  authoritate  Romae  omnia 
fiebant ,  Chriftianos  vexare  incipiebat:  qu«e  ve- 
xatio  hujus  Apologias  caufa .  Minutii  Felicis 
Apologia  tempore  quidem  incerto  fcripta  ,  at 
fiue  dubio  in  aliqua  ex  hujufmodi  feltiviuti- 
Apparatuf  in  Baronium 


bus  ,  vel  fub  eodem  Severo ,  vel  fub  Marco 
Anrelio.  Denique  Arnobius  libros  feptem  ad- 
verfus  Gentes ,  quibus  a  nonnullis  alias,  tan- 
quam  oftavus  fubjiciebatur  ejufdem  Minutii  dia- 
Jogus  ,  infcriptus  odtavus ,  edidit  anno  Urbis 
conditae  millefimo  quinquagefimo,  ut  ex  ejus  li- 
bro  fecundo  difcimus ,  anno  nempe  Chrifti  197. 
quo  Galerius  Maximianus  Carfar  Qtiinquenna» 
lia  celebravit.  Ex  quibus  omnibus  manifeftum 
fit  in  Decennalibus ,  &  id  genus  feftis  duo  in- 
ter  fe  contraria  facla  fuiffe  ;  perfecutiones  fci- 
licet  adverfus  Chriftianos  decretas ,  &  eifdem 
indulgentiam  ,  ut  vocabant,  conceffam  ,  vel  fal- 
tem  ab  illis  petitam,  idque  ufque  ad  Conftan- 
tini  Magni  tempora  ,  de  cujus  Decennalibus 
Eufebius  in  ejus  vita  lib.  1.  cap.  48.  ait :  dum 
in  hoe  flatu  efiet ,  decimus  lmperii  ejus  annus 
evolutus  efl  .  Cujur  rei  caufa  feftir  diehur  per 
univerfum  orbem  Romanum  celebratis ,  precer  cum 
grattarum  aCiione  ,  tanquam  purar  viCiimas  , 
ignis  *&•  nidoris  expertis  ,  Deo  omnium  Regi  oh- 
tulit ,  celebrata  ea  Decennalia,  ut  infra  vide- 
bimus ,  anno  316.  in  iifque  primum  vetus  mos 
Imperatorum  gentilium  Diis  facrificia  immolan- 
di  abolitus.  Antea  enim,  ut  Pollio  in  duobus 
Gallienis  cap.  8.  de  Decennalibus  Gallieni  Au- 
gufti  loquens ,  celebrabantur  hecatumbae,  quod 
facrificii  genus,  in  quo  centum  hoftiae  ad  aram 
madabantur  ;  &  fuperftitiofus  Idolorum  cultus 
tum  maxime  exercebatur  .  Sed  pace  Ecclefise 
per  eumdem  Conftantinum  reddita ,  aliter  fe 
res  habuit  ,  iifque  in  folemniis  in  favorem  Re- 
ligionis  Chriftianae ,  quod  antea  in  Paganifmi 
gratiam  ,  aclum;  iis  nempe  annis ,  quibus  ea 
celebrabantur,  templa  vero  Deo  conftruda,  & 
ab  Epifcopis  in  eum  fiuem  coaclis  ,  dedicata : 
Emiffa  prarterea  Edicla  ad  abolendum  paulatim 
Paganifmum  ,  facrificia ,  Deorum  templa ,  & 
ad  Religionem  Chriftianam  amplificandam  ac 
propagandam  • 

Audiendus    Eufebius ,    qui  eo  tempore  vive-      XIII. 
bat  .  Is  narrato  ultimo  hoftium  Chriftianae  Re-  Templa  a 
ligionis  exitio,  libro  X.  hiftoria: ,  capite  ter-  Cbriflia- 
tio  ait :  Pofl  b&c   vttivum  nobis   ac    defideratum  nis    con- 
fpeCiaculum  pr&hehatur ,   dedicationum  fcilicet  fe-  flrucla    & 
i%tvitas  pcr  fingulas    urbes  ,  &  Oratoriorum  re-  dedicata 
eens    SlruCiorum   confecrationes  :  ad  ba.c   Epifcopo-  in   Decen. 
rum    Convcntus :   peregrinorum  ab    externis    &  nalibus . 
procul  dtjfitis  regionihus  concurfus  ,  Tum    innui  t 
non  tantum  Epifcopos  ad  feftivitates  illas  con- 
veniffe  ,  fed  &   panegyricas  Orationes  habuif- 
fe ,  uti  in  urbc  Tyri ,  in  qua  vir  quidam  Ty- 
rius  ad  Paulinum    urbis    Epifcopum   converfus 
orationem   habuit ,  ( quam  capite  fequenti  in- 
tegram    refert,  )  in  dedicatione  Ecclefise,  ejuf- 
dem  Epifcopi  cura  conftruclse  ,  pr&fentihus ,  ut 
in    Ecclcfia    conveniu  ,  plurihut  pajiorihus ,    qui 
nempe  ad  illius  templi  dedicationem  convene- 
rant.  Quarn  quidem  ,.  vel  in  Licinii ,  qui  Chri- 
ftianis  tunc   favebat ,  Decennalibus  anno  315. 
aelfs,  vel  in  Conftantini  Decennalibus  anno  fe- 
quenti  peractis  faclam  fuiffe ,  mos ,  qui  antea 
apud  Gentiles,  &  poftea  apud  Chriftianos  vi- 
guit ,  oftendit .  Pra;terquam  quod  cum  templum 
illud  ,  omnium  qu&  in  Phsnice  erant  ,  longe pul- 
cherrimum    effet  ,   ut  docet   ibidem    Eufebius  , 
non  nifi  per  aliquot  annorum  fpatium  conftru- 
clum .  Hujufmodi    famen  Encania   tardius   ab 
Auftore  Chronici    Alexandrini.  confignata  ;    is 
enim    IndiCl.   VII.  Conflantini  XIV.  Conllantin» 
Auguflo  VI.  &     Licinio  Cojf.  anno   nempe  319. 
quo  Conftantinns  V.  (  quem  is  auclor  VI.  vo- 
cat )  &  Licinius  Ca:far  Confules  fuerunt,  fcri- 
bit  :  Ceclefli  Cbrifli  Servatoris  lumine  per  Orbem 
univerfum  in    omnes    Ecclefias  dilato,    &  tem- 
plorum  per  tyrannor  antea  dejedorum  ,  ubique  ct 
fundamentir  in  immenfam  altitudinem  elatorum, 
non  folum  Enc&nia  celebrata  funt ,  fed  &  Impt- 
tatoret  etiamp»  Chriftianir  EdiCla  perfetua  pro. 

F  z  muU 


44 


DifTertatio  Hypatica, 


tnulgarunt  .  Qiiat  ad  annum  515.  quo  Conftan- 
tinus  &  Licinius   Augufti   quartum  Confulatum 
geflere ,  pertinere  nemo  non  videt  .  Tum  Con- 
ftantinus  anno  31*.    Vicennalia  Nicomedise  ce- 
Iebravit,   quse  ubi  ejufdem  Chronici  Auflor  re- 
citavit ,  ait ;  Ktfi'  rm  wmutity  ,  xai  tTtiTdyixctTot 
7rpti?\tv  tx  ivietVTitT*;  duri;  UWawnfl&s  ,  iuu  tcu; 
*«0flX«  iiexxrrftcu;  irh^a.  iSapr\o-oto-o,  id  eft,  eodem  an- 
"0  tjufdem  Vicennalium  Artificum  &  Collaterum 
( hoc  eft,  Provincialium  qui  tributa  conferebant ) 
onera.  fuflulit  .  Eccleltis  multa  ubique  eontulit .  Vi- 
des   ut    Ecclefia  ,    quse  in  hujufmodi    folemniis 
ab    Imperatoribus    Ethnicfs  opprimebatur ,    in 
iifdem  poftea  a  Chriftianis  Principibus  exalta- 
ta   ac  locupletata   fuerit.  Subjungit  enim   idem 
Chronicon  Alexandrinum  :  Eodem  anno  Conflan- 
ttnus   Imperator  totiiit  Imperii  Romani  folut  om- 
nia  ubique    Idola    dejecit  ,   &   pecunias    omnes , 
omnefque  opes  illit  detrafttit  ad   Ecclefiat  Cbrtfii 
crnandat    r>    Chriflianot    tranflulit .  Quapropter 
&   templa  five   Dominica   ad  paganor um  conver- 
ftonem    pafpm    &   Chrifli    Dei   Servatoris  noflri 
cultum  excitavit  .  Defn  anno  335.  idem  Impe- 
rator    Tricennalia    celebravit  ,     Epifcopofque  , 
qui    Tyri  congregati    erant ,    hortatus   eft,    ut 
omnes    quamprimum    Hierofolymam    conveni- 
rent  ad  Bafilicam  fanclse  Crucis  a   fe  conftru- 
dhm  dedicandam.   Qua  de  re   audiendus    Eu. 
febius   Iib.  4.   vitse  Conftantini  cap.  40.  Tempus 
deincept  Tricennalium  fuorum  opportunijflmum  ef- 
fe    exijlimxvit  ,  quo  fummo  omnium  Regi  gratias 
ageret .  Et   ipfe   quidem    optimum  fairu  effe  ,  /*■ 
dicabat  ,  fi  ejus   Martyrii  ,  quod  fingulari  fludio, 
<tc    magnificentia  Hierofolymis   conflruxerat  ,   de- 
dicationem  celebraret  . 

XIV.  Sub  Conftamio  Conftantini  magni  filio  idem 
Ecclefia  obfervatum ;  anno  enim  Chrifti  341.  anno  quin- 
Jintioche-  tt  pofi  obitum  Confiantini  patrit  Auguflorum , 
nx  tn  inquit  Socrates  lib.z.  cap.8.  Concilium  Antio- 
Quin-  chenum  congregatum  ad  dedicandam  Ecclefiam 
quennali-  quam  Conftantinus  conftrnxerat  .  Hsec  genuina 
but    Con.  illius  Synodi    occafio  ,    ut    oftendft    Emanuel  a 

Jiantii  de-  Schelftrate  lib.de  Concilio  Antiocheno  diflertar. 

dicata,  1.  cap.  4.  non  tantum  ex  Socrate  &  Auflore 
Anonymo  ,fed  &  ex  D.  Athanafio.  Quare  hal- 
lucinati  funt  Baronius  ,  aliique  viri  dodti,  qui 
eam  Synodum  Antiochfse  habitam  fcripfere, 
Ut  fides  &  difciplina  Ecclefise  reftitueretur  ,  & 
Athanafius  Synodali  fententia  throno  ejiceretur, 
non  animadvertentes  hujufmodi  Encseniorum 
occafione  Concilia  celebrata  fuifle  ,  non  vero 
Encrrnia  occafione  Concilii  fadla.  Illud  itaque 
fedulo  obfervandum  Antiftites  3d  Ecclefiarum 
Encsenia  celebranda  de  more  per  hsec  tempo- 
ra  convenifle  ,  prartereaque  annos  Quinquen- 
nalibus  &  id  genus  feRis  addictos  ,  uti  quon- 
dam  Ethnici  prseftiferant ,  in  eandem  rem  ele- 
closfuifTe.  Cuius  rei  in  Confulatuum  Csefareo- 
rum  Rationario  tot  exempla  adduxi,  ut  id  in 
dubium  revocari  non  poffit . 

XV.  Sed  quia  antiquitus  fine  Sandtorum  Marty- 
Reliquia-  rum  Reliquiis  nullse  prorfus  dedicabantur  Ba- 
rumtranf-  filicse ,  ut  dodle  oftendit  Petavius  libro  14. 
Ixtio  in  Theologic.  Dog.  de  Incarnatione  cap.11.  ese 
Decenna.  non  tantum  fn  Decennalibus  &  fd  genus  feftis 
libtu  fieri  extruflae  dedicatseque  ,  (ed  &  Sanctorum  Reli- 
folita  .       quise,  tanquam  viclimse  tNiimphales,   iifdem  in 

folemnibus  de  more  tranflatse:  quse  caufa  for- 
fan  fuerit  Scriptoribus  gentilibus  acritis  in  ea- 
rum  cuhum  invehendi  ,  velufi  Eunapio  in  vi- 
ta  .ffdefii  ,  &  Libanio  Sophiftis  celeberrimis . 
Hujus  rei  non  pauca  in  faftis  digerendis  exem- 
ph  protuli ,  quibus  &  iftud  addendum.  Anno 
Chrifti  405.  Arcadius  Imperator  quinta  Quin- 
quennalia  Imperii  vivente  Patre  initi  ,  edidit. 
Quo  anno  hscc  habet  Chronicon  Alexandrinum : 
Eodcm  anno  delala  funt  Reliquin  S.  Samuelis 
Conflantinopolim  per  gradut  ,  fcalafqne  Chalce- 
donenfes  menje  Arteinifio  XIV.  Kahndas  Jttnias, 


pompam  ducentibut  Are  adio  Augufio  ,  c£"  Anthe- 
mio  prsfeclo  Prxtorio  ,  Confulibut ,  item  &  JEmi- 
liano  prtfedo  urbi  ,  $•  unizerfo  Scnatu  .  Qya 
pompa  tranflationes  hse  fierent ,  magis  explicat 
Hieronymus  contra  Vigilantium  ,  qui  hunc  cul- 
tum,  facrilegium  ,  uti  recentiores  Hagiomagi , 
reputabat:  Ergo  facrilegi  fumut ,  quando  Apofle- 
lorum  Bafilicat  ingredimur  t  Sacrilegut  fuit  Con- 
flantinut  Impcrator  ,  qui  fantlat  Reliquias  An- 
drea  ,  Luca  (  legendum  Conflantius  tefle  ipfo- 
met  Hieronymo  inChronico  :ubi  de  hac  trans- 
latione  agit  anno  3J7.  quo  idem  Conftantius 
Csefarei  Imperii  feptima  Qufnquennalia  edi- 
dit)  t£r  Tbimotbai  (  fa<Sa  ea  tranflatio  anno 
3  56.  qui  vicefimus  erat  Auguftei  ejus  Imperii  ) 
tranflulit  Conflantinopolim  :  apud  quat  d&mones 
rugiunt ,  &  inbabitatores  Vigilantii  illorum  fe 
fentire  prsfentiam  confitentur  ?  Sacrilegus  & 
nunc  dicendus  efl  Auguflus  Arcadius ,  qui  offx 
beati  Samuelis  longo  pofl  tempore  de  Judia  tranf- 
tulit  in  Thraciam  ?  omnet  Epifcopi  non  folum  fa- 
crilegi ,  fed  fr  fatui  judicandi  ,  qui  rem  vilif- 
fimam  ,  &  cineres  diffolutos  in  Serico  &  vaje 
aureo  portaverunt  ?  Stulti  omnium  ,  Etclefiarum 
populi  ,  qui  occurrerunt  fanclis  Reliqulis  ,  &  tan- 
ta  l&titia  ,  quafi  prttfentem  ,  viventemque  Propbe- 
tam  cernerent  ,  fufceperunt  :  ut  de  PaUfiina  uf. 
que  ad  Chalcedonem  ,  jungerentur  popuhrumexa- 
mina  ,    &  Chrifli   laudem   una   vocc    refonarent  . 

Illuftre  profefto  argumentum  ,  adhuc  non  ob-     XVT. 
fervatum  ,  ad  convincendos  noftri  temporis  hae-  Qjra  prin. 
reticos  ,  qui  omnem  Reliquiis  venerationem  de-  cipum  ali- 
negant ,  licet  prioribus  Ecclefise  frculis  ese  non  quando  in 
tantum  colerentur ,  fed  &  fi  transferri  contin-  bh  fole- 
geret ,    triumphali  pompa  ,  annifque  folum  lar-  mniis 
titiae    publicse  ,  rebufque   majoris    momenti  de-  tranflata. 
dicatis,  veherentur  .  Non  difpar  aliquando  ho- 
nor    Principura    Ofllbus    habitus  ;    docet    enim 
Theophanes  Macedonium ,  qui  Conftantinopoli- 
tanam  Sedem    invaferat,    curn  Conftantini    M. 
Corpus  e  SS.   Apoftolorum    sedc,    ruinam  ejus 
caufatus  ,  ad  S.  Acacii   templum   tran.sferri  vel- 
Iet  ,  id  eum    pratftitifle  anno  Chrifti  360.  qui, 
ut  videre  eft  in  noftro  Rationario ,  Quinquen- 
nilibus    Juliani   adhuc  Csefaris    dicatus    erat. 
Sic   Idatius  in  Faftis  fub  Merobaudis ,  &  Satur- 
nini    Confulatu,   anno  fcilicet    383.  Theodofii 
Magni  Quinquennalibus  deftinato  ,   fcribit :    <^r 
ipfo  anno  ingrefium  efl  Conflantinopolim    Corpus 
Conflantis.  ,   filis.    Augufli    Conftantini ,     die  II. 
Idus  Septemb.  Sed  cum   anno    tantum  fequenti 
Quinquennalia  Theodofius  celebrarit ,  incertum 
an  in  ea    tranflatione  ,  fimilibufve,  hujufmodi 
folemnium    ratio    habita  fuerit .    Porro  obiter 
advertendum    Conftantiam  hanc  Gratiani  uxo- 
rem  ,  &  Conftantii ,    non   vero  Conftantini  fi- 
liam    fuifle  ,   ut   docet   Ammianus    lib.   XXI. 
cap.  XV. 

Cseterum  non  ago  hic  de  Edict is  ,  vel  in  Re-     XVII. 
ligionis  Chriftianse  favorem  ,  vel  ad  abolendum  j„rii     "•_ 
paulatim  paganifmum  emanatis ,  quia  cum  eo-  yui  jfc_ 
rum     pleraque  adhuc  in    Codice    Theodofiano  CennalL 
extent ,   opportunius    de  iifdem  cap.    fequenti  cehlrata 
traclabitur  .  Hoc  tanfum    addam  ,  annos  ,  qui-  fejnvi  m   ' 
bus  Decennalia  ,  aliaque  hujufmodi  folemnia  ce- 
Iebrabantur ,  fuifle  ab  initio  ad  finem  publicx 
Isetitise  ,    iifque  quse  cum    pompa  &   apparatu 
fieri    folent ,    dedicatos  ,    ac  uno    verbo  totos 
triumphales ;  apud  Ethnicos  quidem  ante   Con- 
ftantinum  M.  poft  illum  vero  apud   Chriftianos , 
qui  non  tantum  Decennalia    &  id  genus  fefta, 
fed  &   qusecumque  ab  illis  in  iifdem  folemniis 
fieri  mos    erat,  fublatis  fuperflitionibus,  reti- 
nuerunt . 


CA- 


I 


feu  de  Confulibus  C^fareis . 


45 


i. 

In  Decen- 

nalibus  cu 
rata  qua 
ad  Reli. 
gionem 
Jpectant . 


IT. 

I»  Dccen 
nalibus  cu 
ratx  qux 
a-d  Rempu 
blicxm  Jpe 
(txnt  . 


C  A  P  U  T    Q^U  A  R  T  U  M. 

Deccnnalium  beneficio  Codex  Theodojia- 
nut  illujiratus  . 

POftquam  Imperatores  Chriftiani  habenas  Im- 
perii  Romani  regere  caeperunt ,  qtise  ad 
Religionis  Chriftianae,  &  Reipublfcar  decus  ac 
fplendorem,  propriarque  famar  immortalitatem 
maxime  facere  vid.bantur,  Imperii  initio,  ac 
in  Quinquennalibus ,  Decennalibus ,  &  id  genns 
feftis,  ab  iis  prarfertim  curata  fuifle  ex  Codi- 
cis  Theodofiani ,  veterumque  monumentorum  le- 
tf  ione  eruere  facile  fuit ,  poft  obfervatum  Ethni- 
corum  Imperatorum  morem  ,  qui  in  iifdem  fo- 
lemniis  falforum  Deomm  cultum  promoverant, 
templa  ,  thermas ,  pontes ,  porticus,  aquarduclus , 
ahaque  opera  publica  conftruxerant ;  quod  licet 
ex  Antiquis  nec  ex  recentioribus  Scriptoribus 
nos  docuerit ,  id  tamen ,  cum  animadverterem 
anno  qumto  ,  aut  decimo  Imperii ,  five  ineun- 
tis ,  five  exaai  ,  ea  opera  ut  plurfmum  fafla , 
collegi  .  Et  quidem  quoad  Religionem  fpeclat , 
Ecclefiarum  dedicationem,  ac  Reliquiarum  trans- 
lationem ,  ns  annis  quibus  ear  feftivitates  per- 
agebantur ,  fieri  folftas  fuifle  ,  fuperiori  capite 
jam  oftendi  .  Conftantinus  Magnus  anno  32  j. 
cjuo  Nicomediar  Vicennalia  edidit ,  variis  modis 
Ecdefiar  bono  confuluit,  ut  ibidem  etiam  de- 
monftratum.  Anno  fequenti  ,  quo  Vicennalia 
Romar  celebravit  ,  inter  alia  multa ,  in  Harre- 
ticos ,  &  Schifmaticos  conftitutionem  edidit ,  qua? 
extat  lib.  16.  Ccdicis  Theodofiani  Titulo  %.  de 
Hxrcticis  ,  ubi  lege  prima  ,  privitegia  Catholicis 
Clericis  concefla,  ad  Harreticos  &  Schifmaticos 
pertinere  negat.  Theodofius  Magnus  nnro  302. 
m  qu=m  Arcadii  ejas  filii  fecuni  imperantis  De- 
cennalia  caiebant,  cultum  omnem  gentilitium 
lnhibtut  ,  ut  vid-r<>  eft  eodem  libro  ,  Titulo  10. 
de  Pxganis  ,  Sacrifiriis  ?<r  Temp/it  l.  jt.  ubi  & 
lex  4.  qtiar  de  Templis  crctudendis  ,  &  Sacri- 
ficiis  prohibcndisextat,  data  eft  a  Conftantio  an- 
no  353.  quo  Imperii  Carfirei  Tricennalia  Are- 
late  celebravit  .  AmiK  etiam  quibus  ea  fefta^ 
edebantur  Judaeis  privilegia  concefTa ,  aut  adem- 
pta,ut  videreeft  eodem  libro ,  Titulo  8.  deju- 
dtis  ,  Ccelicolis,  &  Samaritanis  I.  2.  qua  Prar- 
fidentes  legi  Judaicae  ab  omnibus  omnino  mu- 
neribus  civilibus,  &  perfonalibus  immunes  de- 
clarantur  ,  quar  data  eft  a  Conftantino  Magno 
anno  330.  in  quem  eius  quinta  Qtiinquenna- 
lia  cadebant  .  Denique  1.  16.  qua  Judari  &  Sa- 
maritani  omni  militia  privantur,  data  eft  ab 
Honorio  ,  anno  404.  quo  Decennalia  Romar  ce- 
lebravii.  Illudque  obfervatu  dfgnum  ,  quod  ce- 
leberrima  illa  collatio  inter  Catholicos  &  Do- 
natiftas  diu  expetita ,  de  qua  Baronius  fn  An- 
nalibus  ,  celebrata  eft  anno  411.  quo  Theodo- 
fius  Junior  Decennalia  ,  Honorfus  Vfcennalfa 
dedit ,  poftquam  hic  anno  fuperiori  Marcellf- 
num  Tribunum  &  Notarium,  ut  Donatiftas  ad 
publicam  collationem  cogeret ,  mififTet .  Neque 
alius  annus  opportunior  vifus  ad  pacem  Eccle- 
fiar  procurandam  ,  &  Schifmaticos  in  Ecclefiam 
compellendos  . 

Refervata  etiam  utplurimum  in  eofdem  nn- 
nos,  quar  ad  Principis  gloriam  ,  Imperiique  bo- 
num  magis  conducere  videbantur.  Quam  ob  cau- 
fam  Indulgentia  criminum ,  fimilefque  gratiar 
annis ,  quibus  harc  folemnfa  celebrabantur  ,  con- 
cedi  folilae  lib.  9.  Tit.  38.  de  indulgentiis  crimi- 
num  1.  8.  Pafchalis  Indulgentia  ,  quar  quotannis 
ab  Imperatoribus  emitii  folebat ,  a  V.ilentiniano 
Juniore  juris  fit  ordinarii ,  &  in  affiduam  Judi- 
cum  vertitur  jurifdiciionem  ,  anno  38J.  in-quem 


ejus  Decennalia  incidebant .  Tributa  etiam  iifdem 
annis  remifla  ,  vel  relaxata  lib.  n.  Tit.  1.  de 
Annona  Cs"  Tributis  legitur  1. 23.  a  Theodofio 
Magno  anno  393.  emifla  ,  qua  arrariar  praeftatio- 
nic  adjeclio  citra  prifcam  confuetudinem  inveda 
tollitur  .  Erat  autem  is  annus  ejus  Quindecen- 
nalibus  dicatus  lib.  n.  tit.  7.  de  Exatlionibus  I.  3. 
qua  carceris  ,  atit  tormentorum  injuria  Provin- 
ciales  pro  tributorum  foiutione  affici  a  Judicibus 
vetantur  ,  data  eft  a  Conftantino  M.  anno  320. 
ejus  Quindecennalibus  dicato.  Eodem  Iib. tit.  18. 
de  extraordinariis  jhie  fordidis  muneribus  Iegitur 
lex  18.  anno  390.  data  a  Vnlentiniano  Juniori , 
cujus  Quindecennalia  in  eum  annum  cadebant . 
Concefla  &  iifdemannis,  corporibus ,  Collegiis, 
Civitatibtts ,  ac  Provinciis  privilegia  .  Sic  lib-  6. 
tit.  2(5.  dc  proximis  ,  Comitibus  difpq/itionum  ,  cd- 
terifque  qui  in  facris  fcriniis  militant  lex  14.de 
Privilegiis  fcriniariorum  ,  proximorum  ,  &  Co- 
mitum  difpofitionum  data  eft  ab  Honorio  anno 
407.  quo  Imperii  vivente  Parre  initi  Quinde- 
cennalia  celebravit  .  lib.  10.  tit.  10.  depetitkni- 
bus  &  ultro  datis  1. 6.  qua  Donationes  a  Con- 
ftantino  Magno  Ecclefiis ,  aliifque  fada?  confir- 
mantur  ,  data  eft  a  Conftantio  ejus  filio  anno 
342.  quo  Carfarei  Imperii  Vicennalia  celebra- 
vit.  Prarterea  fplendori  operum  publicorum 
iifdem  annis  confultum  .  Sic  Valentinianus  Ju- 
nior  anno  390.  quo  Quindecennalia  celebravit  , 
leges  26. 27.  &  18.  qtije  lib.  6.  tit.  1.  de  operi- 
bus  publicis  leguntur ,  &  duas  fequentes ,  nem- 
pe  29.  &  30.  Theodofius  ob  eundem  finem  anno 
393.  in  quem  Arcadii  fecum  regnantis  Quinde- 
cennalia  incidebant,  emifere. 

Illtid  denique  non  praetermittendum  ,  ea  quae 
de  novo  conftituebantur  ,  utpote  niagts  memo- 
rabilia,  iildem  annis  fuilTe  addicla  .  CodexTheo- 
dofianus  anno438.  a  Theodofio  Juniore  ejuscon- 
ditore  confirmatus  eft  ,  uti  oftendit  Gothofredtis 
in  Prolegomenis  ad  eundem  codicem  Num.  3. 
qui  annns  Tricennalibus  ejufdem  Theodoiii  poft 
patrem  imperantis  dicatus  erat  ;  Cu  us  poftea 
exemplo  Jtiftiniantis  anno  531.  qui  quintus  Im- 
perii  ejus  erat  ,  Codicem  Juftinianeum  promul- 
gavit .  In  lib.  16.  ejufdem  Codicis  Theodofiani 
tit.  2.  de  Epifcopis  ,  Ecclejiis  ,  &  Cericis  lege  38. 
Honorius  Imperator  Africanis  fingulare  privi- 
legium  coneedit  ,  ut  advocati  deinceps  judiciis 
Ecclefiarum,  &  privilegiorum  Ecclcfiafticorum 
defenfores  fe  fifterent :  quod  quidem  privilegium 
novum  fuit  ,  datumque  anno  407.  quo  idem  Ho- 
norius  Quindecennalia  Imperii  vivente  patre  ce- 
lebravit. 

Ex  his  obfervationibus  Codex  Theodofianus 
egregiis  Notis  a  Jacobo  Gothofredo  iUuftraaus  , 
quique  Imperatorum  Chriftianorum  leges  ab  an- 
no  312.  quo  Conftantinus  M.  Ecdefia?  patroci- 
nium  fufcepit  ,ad  annum  438.  continet,  magnam 
lucem  accipere  poteft  ,  fi  nempe  annus ,  quo  le- 
ges  datae  advertatur  ,  &  num  Decennalia  &  id 
genus  fefta  earum  emittendarum  caufa  &  occa- 
fio  fuerfnt .  Quodquidem  idem  Gothofredus  fub- 
odoratus  fuerat  ,  licet  poftea  in  Commentariis 
ad  leges  prarfati  Codicis  ,  quae  inde  commoda 
elici  poffent ,  non  animadverterit .  Is  enim  in 
Chronologia  ejufdem  Codicis  anno  321.  quo 
Crifpus  &  Conftantinus  Junior  Caefares,  Con- 
ftantini  M.  filii  ,  Quinquennalia  celebrarunt, 
fcribit :  Donatijla  his  Coff.  III.  Nonas  Maias  poil 
quartum  exilii  annum  &  menjem  fcrme  fextum 
ab  exilio  rclaxati  a  ConBantino  M.  litteris  datis  ad 
Verinum  Vica-rium  Afric&  Kal.  Maii  his  Coji.  in 
Collat.  Carthag.  die  3.  c.  549.  itpud  Augujlinum  in 
brevicuhCollat.  die  ^.cap.  22.  p.$%i.poJl  Collation. 
lib.  1.  c.  31.  33.  &  Ep.  152.  ^*  p.  698,  faclum 
•vero  id  conjicere  licct  ob  Quindecennalia  Conjian- 
tini  M.  &  Quiqucnnalia  Uhcrorum  fuorum  .  Quod 
quidem  verum  eft  .  At  ncn  illud  tantum  ,  fed 
&  Conftitutiones  varja? ,  eodem  anno  datar,& 

ab 


III. 
Qua  de 
novo    con- 
flituta    in 
Decenna- 
libus  pro- 
pojita . 


IV. 

Codex 
Theodofia- 
nus    a  De~ 
ccnnali- 
bus   lucem 
accipit  . 


4« 


Diflertatio  Hypatica, 


ab  eodem  Gothofredo  fummatim  ibidem  rela- 
tae  ,  aliam  catifam  ,  quod  ipfe  non  advertit ,  non 
habuere :  nempe  quod  Dominicum  diem  otio 
manciparit ,  diebufque  judiciariis  exemerit ,  dua- 
fcus  Conftitutionibus  eo  anno  latis ,  quae  lib. 
a.  tit.%.  de  ferris  extant :  Harufpicinse  ufum , 
feu  Harufpices  confulendi  poteftatem  Romse ,  & 
quidem  de  fulguris  taclu ,  tum  fenatui  ,  tum 
privatis  fecerit ,  lib.  \6.  tit.  10.  de  paganis , 
facrificiis  •&  templis  1.  i.  de  manumijfionibus  in 
Ecclefia  Conftitutionem  ediderit  ad  Ofium  Epi- 
fcopum  Cordubenfem  :  ut  videlicet  Clerici  fo- 
li  fine  tefte  fervos  manumittere  poflent ,  ex  ea- 
que  manumiffione  direfla  ,  plenaque  libertas 
competeret  lib.  4.  tit.  7, 1. 1.  de  Manumiff.  in  Ec- 
elef.  ob  eadem  etiam  Quinquennalia  magicns  ar- 
tes  innoxias  indulfit  lib.  9.  tit.  16.  de  maJeficis 
1.  3.  Eeclefiis  etiam  Catholicis  teftamento  quid- 
libet  cuique  relinquendi  poteftatem  fecit  lib.  16. 
tit.  l.  de  Epifcopis  ,  Eeclejiis  &  Clericisl.4.  Ex 
quo  deinceps  opes  Ecdefiarum  procefTere.  De- 
nique  Profeflbrum,  Medicorumqne  privilegia  , 
immunitates  &  falaria  fancivit  lib.  13.  tit.  3.  de 
Medicis  &  Vrofeffonbus  l.  1.  Horum  ,  inquam  , 
cmnium ,  Crifpi,&  Conftantini  Junioris  Quin- 
quennalia  occafio  fuere .  Cum  ,  uti  jamdiximus, 
annis  quibus  id  genus  folemnia  celebrabantur , 
reis  indulgentia  concedi ,  privilegia  Collegiis , 
&  Urbibus  folerent ,  Ecclefiaque  gratiis ,  &  fa- 
voribus  cumulari ,  quod  Gothofredum  non  ob- 
fervafle  mirum   mihi  accidit . 

V,  _  Hnjus  regula?  beneficio  variarum  legum  arcana 
Caufaln-  in  lucem  proferri ,  uno  aut  altero  exemplo  de- 
dulgentin  monftrabo  .  In  lib.  9.  tit.  18-  de  Indulgentiis 
triminum  Criminum  I.  9.  ab  Honorio  Imperatore  ,  Stili- 
ab  Honorio  cone  ,  &  Aureliano  Cofl".  id  eft  ,  anno  Chrifti 
dat&  .  4°°'    d*1*  legitur ,    qua  exilio    damnatis  ,    aut 

metallis  deputatis  ,  omnibufque  omnium  crimi- 
num  reis  Indulgentia  conceditur.  Hasret  Golho- 
fredus  in  hujus  Indulgentis  caufa  ,  aitque  eam 
quibufdam  videri  pofle  ,  quod  quartum  fseculum 
a  Chrifto  nato  clauderetur ,  cum  Severus  Sul- 
picius,  qui  hoc  ipfo  Confulatu  fcribebat,  an- 
num  Chrifti  400.  a  Chrifto  nato ,  &  paflb  fup- 
putet ,  quam  conjeituram  merito  ,  rejicit ,  cum 
annos  a  Chrifto  computare ;  recentioris  fit  infti- 
tuti .  Prseterquam  quod  non  dicit  Sulpicius  eum 
anntim  a  Chrifto  nato  quadringentefimum  efle, 
fed  tantum  a  Chrifto  paflb  ad  prsefentemCon- 
fulatum  fluxifle  annos  371.  a  Confulatu  enim 
duorum  Geminorum  ,  annoque  Erse  Dionyfianae 
vigefimo  nono  ,  quo  ipfe  pafflonem  Chrifti  con- 
iignat ,  tot  anni  interjiciuntur  .  Quod  non  intel- 
ligens  Gothofredus  fcribit,  eum  numerare  de- 
buifie  annos  405.  fupponens  nempe  Chriftum  paf- 
fum  efTe  anno  33.  Erar  vulgaris  ,  quod  proctil 
a  mente  Sulpicii  eft .  Hac  conjeclura  rejedta  ad- 
dit .  1'utem  magis  id  faclum  ,  feu  hanc  Iniulgen- 
tiam  nunc  ab  Honorio  tributam ,  five  militis.  er- 
go  ,  ad  quem  finem  quoque  fpettat  ejufdem  hoc  ip- 
fo  anno  lex  zi.de  Vetcranis  ,  lex  18.  de  re  mi- 
litaril  lcx  10.  de  defertoribus .  Vel  eorporum  & 
Collegiorum  caufa  quo  pertinent  ejufdem  1,  1,  %. 
3.  de  his  qui  conditionem  propriam  reliquerunt  , 
Et  l.  1.  utrum  vi .  Ita  ille  .  Sed  hxc  mera  ver- 
ba  ,  data  prafata  Indulgentia  ,  omnefque  quas 
hoc  anno  emiffas  citat  ibi  Gothofredus ,  ob 
Quinquennalia  Imperatoris  Honorii  poft  Theo- 
dofii  magni  mortem  imperantis .  Obiit  enim  is 
anno  395.  Ex  his,  prarterea  conftitutionibus  ,  a. 
liifque  anno  400,  datis  ,  manifeftum  fit ,    Hono- 

VI.  riuni  Quinquennalia  noa  anno  309.  quo  quin- 
An  Chry-  tus  Imperii  ejti5  inchoatus  eft  ,  fed  anno  400. 
fargyrurrL.  quo  is  abfolutus  ,  celebrafTe  . 

quartovel  .  Titulus  primus  libri  13.  eft  de  lusirali  conla- 
quinto  an-  tione  ,  de  cujus  vetfigalis  acerbitate  Veteres  plu- 
»0  folu-  ra  hnbent .  Vocabatur  illud  alio  nomine  Chry- 
tumfue-  fargyrum ,  quod  fingulis  luftris  non  tanttim  a 
rit .  negotiatoribus ,  fed  ttiam  a  meretricibus  exige- 


batur.  Scribit  Gothofredus  in  Comr.icnrario  ad 
legem  primam  de  luftrali  Conlatione  a  Conftan- 
tio  Augufto  ,  anno  Chrifti  357.  emiflam  ,  quar- 
to  quoqiie  anno  veffigal  illud  folutum  fuifle, 
quod  Evagrius,  Zofimus,  &  Cedrenus  illud  «rpaeni- 
pixevdiferte  fuifle  dicant.  Sed  cum  Ccnftantinus 
Magnus  ejufdem  vecligalis  anrio  310.  in  quem 
ejus  Quindecennalia  incidebant ,  mentionem  fc- 
cerit ,  &  Veteranis  ejus  immunitatem  dederit, 
praetereaque  ex  tribus  Iegibus ,  quas  Conftan- 
tius  ejus  filius  de  ea  Conlatione  edidit ,  pri- 
ma  emanata  fuerit  ipfo  IX.  &  Juliano  Cafare 
Cofl".  anno  fcilicet  3  57.  quo  Romse  Ca?farei  Im- 
perii  feptima  Quinquennalia  edidit ,  exiftiman- 
dum  fingulis  quinquenniis ,  non  vero  quadrien- 
niis  illud  folutum  fuifle .  Antiqni  enim  luftri  no- 
mine  Quinquennalia  appellarunt .  Sic  Sidonius 
carmine  ad  Majorianum  Auguftum . 

Sic  lufiro  Imperii  perennis    ailo 
Quinquennalia  fafcibus  diccntur  . 

Id  eft  j  exaclo  Imperii  quinquennio  ,  quinquen- 
nalia  celebrabuntur  .  Quod  quidem  recle  obfer- 
vavit  Scaliger  lib.  5.  de  Emend.  temp.  licet  per- 
peram  fcripferit  Sidonium  intelligere  luftrttm 
quinque  annorum  abfolutorum  ;  non  enim  tan- 
tum  exaclo  quinquennio,  fed  &  eo  incipiente, 
ea  folemnia  indifcrimiriatim  facla  fuifle  jam  do- 
cuimus .  Eumenius  etiam  in  Panegyrico  pro  Au- 
guftodunenfibus  Conftantino  Magno  ,  anno  311. 
diclo  cap.  13.  ait :  Quinque  annorum  nobis  re- 
liqua  remififli .  O  luflrum  omnibus  luflris  feli- 
cius  .  Et  infra  :  quid  ergo  nos  convcnit  gratula- 
ri  de  hoc  indulgentia  tu&  luflro  c  Litflro  ,  quo  li- 
cet  nulla  frugum  cefiarit  ubertas ,  fecifli  tamcn  , 
ut  omnia  largiora  videantur  fuiffe  ,  quam  fuerint. 
Themiftius  Oratione  17.  qua:  de  Quinquennali- 
bus  Theodofii  Magni  eft :  Hoc  nimirum  efl  exo- 
ptatijfimum  luilrum  ,  quodquejibi  deccnnium  qu&- 
rit  .  Hic  circulus  ille ,  quem  f&pius  infequentis 
accejfivne  evoh<i  expediat ,  Ex  Ioco  Symmachi  an- 
no  387.  in  Rationario  Caefareorum  Confula. 
ttittm  referendo  conftat  Quinquennalia  primum 
Luftrum  vocata  fuifle  .  Decennalia  fer.indum  Lu- 
ftrtim ,  Quindecennalia  tertium  .  Quare  non  du- 
bito  luftralem  conlationem  cum  hujufmodi  fo- 
lemniis  connexionem  habuiffe ,  &  quinto  quo- 
que  anno  ineunte  folutam  fuifle.  Neque  Zofi- 
mum ,  aliofque  qui  hoc  tributum  7iTpuiTtiptr.oj 
fuifle  fcripfere,  aliter  intellexere;  cum  enim 
qtiarto  tantum  anno  exado  ,  quintoque  inccepto 
folveretur  ,  luftralis  dici  potuit ,  &  TiTpufriipixn 
ficut  Olympias  ,  dicitur  luftrum ,  licet  fingulis 
quadrienniis  celebraretur . 

Sed  Libanius ,  qui  eo  tempore  vixit ,  quo 
vecligal  illud  maxima  acerbitate  exigebatur ,  dif- 
ficultatem  dirimit  in  oratione  contra  Florentium 
pag.  417.  ejus  elegantem  locum  a  Valefio  in 
Notis  ad  librum  tertium  Evagrii  cap.  49.  emen- 
dntumhicdefcribam  :  \iy<o-8u  romv  xcu7ot  afoa 
ircLiTa  vevixnxtf?,  tvto  JJ  taTiyo  apopriTOq  ifcpu;,  apyvpoe, 
v.cuypvo-lc  <pp iTTttt  -npoerti.cac  •jroton  Tag  iitvuc  nrtiTi- 
rnpiiag.  otofj.a  f/.tv  ydp  tvnpnrt;  o.irb  tuv  tfXTrcpoit 
7W  ■jTopoi  tvtco  rrf  $a\aTTn  $  htivuv  itf  itaiio-m 
yjuiMiiut  ,  otc  (AoXtc  apTzt  7rpoc-tfitpnffiv  ai  %t  ipsf , 
tkiriy^mTa  ,  iiaftvyu  S't  &  Sl  vtvpoppafog.  kj  iyu  ttox- 
\dxtcliSov  tLu  c/uiXnv  ti;  ipavov  atpovTac,  ofJ.vWTac  fAtv 
iv  dvTtj  ra  TidvTa  l'vcu  cipicTiv.  £  ft.iv  riro  yt  dvrnc 
dTTuWdTTii  tuv  tyr.oiJ.'iuv  ,  xcu  vXaxrivruv  ,  r.ai 
uovuv  «'  Saxvbvruv.  vroq  0  -Kcupv;  ,  S  (?ao~i\tv  ,  7r\au 
tLu  S'iov\tiav  r.aQio-Ttcriv  ,  ixftdfruv  i\tu$-ipiac 
tx;  uirb  rSv  yoviuv  ■7ru\utJ.tvuc  ,  i\  °va  uvtoIc  St- 
\\tTttj,  7lw  Tium  rb  xiGutiov)  a>*.'  "tva  dvriv  'iSuotj 
itc  rhu  to  ■na7o-Ki'iyo\7o;  S\\ulv  ipyjufvnv ■  Qua: 
fic  interpretor  ,  fam  vero  dicamus  etiam^ 
malum  illud  ,  quod  reliqua  cunCla  longe  fuperat . 
Id  autem  efl  tributum  intolerabile  ,  Chryfargyrum 
fcilicet ,  qtto  fit  ,   »t  .fingula.   auinqucnnalia- ,  quo- 

ties 


VII. 
OJicnditur 
ex  Libanio 
Chryfar- 
gyrum  Jin- 
gulis 
quinqucn- 
niis   folu- 
tumfuijfe. 


J 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


VITI. 

Vari&  le- 
fcs  Decen- 
na/ittm  o- 
pe  expli- 
cat&  . 


lits  jam  propittqua  funt ,  terrorem  xnimis  inji- 
tiant .  Et  nomen  quidcm  httic  conlationi  fpecio- 
fttm  efl  ex  Mercxtoribus .  Sed  cum  ifli  mxri  u- 
tantur  ad  merces  fuat  divendendxs  ,  it  quibus  ma- 
t>us  &gre  panem  fuppeditxnt  ,  funditus  pereunt  . 
~N.ec  immunis  ab  hoc  malo  futor  ,  quos  quidem^ 
ego  f&pius  vidi  ,  fcxlpro  ad  calttm  fublato  ,  jtt- 
rantes  in  eo  ftt.x  omnix  repojita  ejfe  .  Kec  tamen 
ajiud  eos  libcrxt  a  vexationc  eorum  ,  qui  ipfis  in- 
rumbunt ,  &  qui  latrant ,  ac  tantum  non  mor- 
icnt .  Hoc  tempus  Imperator  ,  fervorum  numerum 
ctuget ,  fpoliat  enim  libertate  eos ,  qui  a  Paren- 
tibus  venundantur ,  non  ut  ipfi  pretium  venditio- 
tiis  in  arcam  fuam  referant  j  fed  ut  illud  in  ma- 
■tiltm  compulforis  trxndre  vidcant  .  Ex  qilibus 
ut  id  obiter  dicam ,  intelligis  jure  ab  antiquo 
-Auctore  qusejftionum  Veteris  ac  Novi  Teftamen- 
ti  in  quafth  7$.  fcriptum  ,  pttnofum  aurum  ,  tri- 
butum  illud  vulgo  vocatum  fuiffe  ;  verumque 
effe  quod  diximus ,  fingulis  quinquenniis  folu- 
ium  lllud  fuifle  .  Neque  his  obflat  quod  1.  $6. 
fiu<ri\ixav  tit.  n,  habeat;  ol  1%  rb  ri\oc  thto  nrx- 

ftJtftjtS  OtiilUV  iXtTCOITat]/  ,    ilTi   h  K0WTtX.]ITIVaTT0\llf 

iin  h  j-5  ijap^ioi  xxtu@x\uv  dvrb  'iiri  tm  ri- 
vxprov  xxrd  hixxiTlv  ,  'iin  inrip  nrpxtrixv  Si\* 
fliy  roi  £n/j.lxc  xcu  iixtrrpo^c  ,  id  eft ,  qui  vero 
tale  onus  agn.frunt  ,  in  eorum  arbitrio  fit  id 
olvere  Confl.tntinoPoli  ,  vel  i»  provincix  ,  five 
quarto  qucqtte  anWo  ,  five  ultra  qtuidriennium, 
ftne  damno  &  perverfitate  ulla  s  Nam  Cllm_. 
qumquennaha   &    id    genus    fefta    quinto     quo- 

3ue  anno  ,  eoque  fa?pe  incipiente  ederentur  ,  eo- 
em  tnbutum  illud  folvebatur ,  quod  hic  tan- 
tum  mtendimus;  ideoque  aliquando  quarto  an- 
no  ,  aliquando  ultrx  quxdrtennium ,  ut  praefata 
lex  oftendit. 

Denique  cum  Anaftafius  Imperator  vecligal 
mtferabth  prorfus  ,  deoque  invifttm  ,  &  bxrbaris 
ipjts  mdtgnum,  ut  illud  Evagrius  fib.  3.  cap. 
39.  appellat  anno  Chrifti  quingentefimo  primo 
ejiis  Decennalibus  dedxato  aboleverit ,  ut  in  Con- 
Julatuum  Carfareorum  Rationario  videre  eft  ,  con- 
flat  illud  Quinquennalium  inftar  quinto  quoque 
anno  colleclum  fui/Te,  prxfatamque  legem  non 
nili  huiufmodi  feftivitatum  beneficio  retfe  intel- 
ligi  pofTe . 

Horum  etiam  folemnfum  ope  caufam  intelli- 
gimus  cur  Honorius  in  feptimo  fuo  Confulatu 
anno  Chrifti  407.  gefto ,  Iegem  fextam  dede- 
rit ,  qux  extat  iib.  u.  tit.  11.  de  immunitxte 
concejfa  ,  qua  definit  nullam  imniunitatem  valere, 
nif,  Palatini  Sacrarum  Largitionum  prius  hujuf- 
cemodi  preces  quibus  immunitas  petitur  ,inftm- 
xerint.  Eo  enim  anno  Honorius  Quindecennalia 
Imperii  cum  patre  initi  celebravit ,  comperit- 
que  tot  immunitates  iis  in  feftivitatibus  a  Prin- 
cipepoftulatas  fuifle ,  ut  ei  facile  obrepere  po- 
tuerit ,  quam  etiam  ob  caufam  data  lex  unica , 
qiue  extat  eodeni  libro ,  titulo  13.  Si  per  obre- 
ptionem  fuerint  impetrxta  j  Valentinianus  enim 
Junior  Merobaude  II.  &  Saturnino  Cofl".  id  eft  , 
annoCbnfti  383.  in  quem  Theodofii  Magni  Quin- 
quennaha  competebant ,  ob  eamdem  rationeitL. 
Conftitutionem  illam  emifit .  Libro  duodecimo  , 
tit.  13,  de  attro  aronario  ,  lex  quinta  ,  qua  ne- 
minem  ad  conlationem  auri  coronarii  cogi  vult 
abfque  confuetudine  Theodofius  Magnus  ,  data 
eft  Rtchomere  r  &  Clearcho  Cofi.  XV.  KaJ.  Febr. 
id  eft  anno  Chrifti  384.  Quo  fextus  Imperii 
Theodofii  annus  inccepit  .  ideoque  ejus  quinquen- 
nalium  hoc ,  vel  prarcedenti  anno  a^orum  oc- 
cafione  ;  fed  Gothofredus ,  qu>  ad  ha?c  folem- 
nia  animum  non  advertebat ,  fcribit  alterutra 
cccafione  oblatum  aurum  coronarium  nunc  Theo- 
dofio  Magno,  vel  ob  filium  Arcadium  anno  ela- 
pfo  Auguftum  appellatum,  vel  ob  vicloriam  a- 
liquam  de  hoftibus  reportatam  ,  forte  de  Sarma- 
tis ,  aut  Perfis;  fed  leves  hae  conjeclurae.  Ea 
etiam  ex  lege  difcimus  inter  caufas    auri  coro- 


47 


IX. 


narii  Principibus  offerendi  quinqucnnalia,  &  ii 
genus  fefta  numerata  fuifle  . 

Juvat   &   Quinqtunnalium   doclrina  ad  varias 
ejufdem  Codicis  fubfcriptiones   enodandas .  Lex  n  ,A* 
tertia  de  auro  coronario  data  eft  XI.  Kal.  jul.  1;"™"*' 
Saban&  ,    Valcntiniano  ,  &  Valents   AA.  Cofi.  In-  ruyr    ■ 
fcriptaque  ad  Probum  PF.  P.  Gothofredus  dicit  W;L"V 
addendum    JI.    f,    lex     harc    ad     annum    368.;,;,*' 
vel    III.   fi    ad   annum    370.     referatur,     cum  „fBiJw/ 
Probus  anno   365.    quo    Valentinianus,    &  Va-  p0ffunt 
lens    pnmum    Confulatum    geffere  ,  Prsefeclus 
Pnetorio    non    eflet .    Sed    cum ,    eorumdenu. 
Imperatorum  quintus   Imperii  anmts ,  inchoare- 
tur  anno  368.  non   alio  Conftitutio  illa  emifla  . 
Sic  in  lib.  16.  tit.   2.  de  Epifcvpis ,   Ecclefiis ,   & 
Ckricis  J.  18.   ad  Claudium    Proconfulem  Afri- 
cae  data  eft  XIV.    Kxlend.  Mxrt.    Trev.  Vxlenti- 
niano  &  Vxlente  AA.  Cofi.  &  tamen  anno    365. 
quo  uterque  primum  Conful  proceflit ,  Valenti- 
nianus  cujus  eft  ea  lex  ,   Treviris  non  fuit ,  ne- 
que  Claudius  Proconful    Africa? ,    ut    rede  ob- 
fervat  Gothofredus ,  qui  ha;ret  an  ha:c  lex  ad  an- 
num  368.  fecundo  Valentiniani  &  Valentis  Con- 
fulatu  notatum ,  vel  ad  annum  370.  quo  uterque 
tertium  Conful  fuit.  Sed  non  dubium  quin  an- 
no   368.  utriufque   Imperatoris   Qi.iiiiquennalibus 
dicato  ,  kx    ha:c   emifla   fuerit;  cum  fit  de  pri- 
vilegiis  Clericorum  a  Conftantio  Imperatore  ,  ul- 
timovita:  fux  tempore  indultis  ,  fubjuliano  ve- 
ro  abrogatis,  reftituendis .  Ex  his  fatis  intelligi- 
tur,  quis  Decennalium ,  &  id    genus  feftorum^, 
in  Codicis.  Theodofiani   legibus  enucleandis  ufus 
efle  poflit. 


CAPUT    Q.UINTUM, 

Decennalium  beneficto  Fajii  Confularer9 

&  Hiftoria    tum  Komance  ,  tum  By- 

zantin*  Scripores  lllujlrctti  . 

Aconjunctione  cum  Quinquennalibus,  Decen-         I, 
nalibus ,  &  id  genus  feftis ,  Faftos  Confula-  Ratiom- 
res  magnam  lucem  accipere  ex   eo  patet ,    quod  bus  quibus 
animus ,    cujus   ratio   pabulum ,  a    nudis     Con-  Confulx- 
fulum  nominibus  repellatur,  memoriaque  in  eis  tus  initi 
addifcendis  obruatur.    Noftrarum  regularum  o-  Fafloruni 
pe  ,  non    quidem    omnium ,    fed    Cacfareorum  ,  difficulta- 
qui  praecipui  funt .  Confulatuum  caufam   &  oc-  tes  emolli'- 
cafionem  habes  .  Qui  faftis   Confularibus    expli-  u . 
c.indis  reftituendifque  huc    ufque  cperam  nava- 
runt ,  eum  fibi  tantum  finem  prarfixcre ,  ut  re- 
clam  Confulum  ordinariorum  feriem   nobis    ex- 
hiberent.  Conor   ego   rationem  aflequi  cur  Au- 
gufti   &   Carfares  iis  potitts ,    quam    aliis  annis 
Confulatum  ediderint  :  qtiam  cum    pleriimque.j 
Decennalia  ,  aliaque  hujufmodi    folemnia  fugge- 
rant ;  iis   Faftos  fummopere   illuftrari  nemo  ne- 
gaverit.  Verum  quidem  eft  in  iis  feftis  celebran- 
dis    non  femper  Imperatores  trabeam    Confula- 
rem  induifle;   five  eos    Domitiani    feptemdecim 
Confulis  ambitio    immoderata  ab  ea  dignitate  fu. 
fcipienda  abalienaflet ;  five  quod  hoc  honore  fc 
aliquando    defraudarint ,    ut    aliis    largirentur : 
quas  duas   caufas  Aufonius   in    oratione  de  fuo 
Confulatu  cap.  n.  tangit;  poft  Commodum  ta- 
men ,    praefertimque    poftquam  Imperium  Con- 
ftantinopolim   tranflatum    fuit ,    has    feftivitates 
Imperatores  utplurimum  trabeati  edidere  .  Ex  quo 
&   facile  confulatuum  ab  iis  fufceptorum  ratio ,        II. 
qua  fafti  ab  obfcuritate  vindicati ,  peti  poteft.    Confulx- 

Decennalium    etiam  ,    &    id   genus  feftorum  tus    currt. 
beneficio  intelligimus  ,  quando   Imperatores  ad  Decennx- 
ea  edenda  Confulatum    non  fufciperent ,     eun-  libus  con- 
dem  ad  propinquos ,  virofque  illuftriores  trans-  curretttes 
tulifle  .  Severus    anno  103.  Septfmio  Geta  ,    &  pluris , 
Plautiano    Conftilibus  ,'  Decennalia  celebravit ,  quam  alii 
quorum  alter,  eius  frater;  penes  alterum  vero  fafli . 

fum- 


48 


DifTertatio  Hypatica, 


iii. 

'Anafiafius 
in  Confu- 
latus  Au- 
gufieos 
mutatio- 


fumma  Imperii  crat.  Anno  3;3.Conftantius  Cx- 
far  Conftantini  M.  filius  Decennalia  Csefarei 
Imperii  edidit,  Dalmatio  &  Xenophilo  Con- 
fulibus  .  Erat  Dalmatius  Dalmatii  Cenforis  Con- 
ftantini  M.  fratris  filius ,  &  triennio  poft ,  Cx- 
farea  dignitate  ab  eo  ornatus  eft  .  Anaftafius, 
qui  anno  491.  Imperium  iniit ,  Paulum  fratrem 
anno  491?.  Faftis  nomen  dare  voluit;  quia ,  ut 
ex  Continuatore  Marcellini  colligimus,  eo  an- 
no  Quinquennalia  fua  edidit .  Occurrent  in  Fa- 
ftis  percurrendis  alia  hujufmodi  exempla  .  _ 

Horum  etiam  ope  aliquam  in  Confulatibus 
Cacfareis  ,  imperante  Anaftafio  ,  mutationem  fa- 
cftam  fuifle  fubodoratus  fum ;  Is ,  qui ,  ut  mox 
dixi ,  anno  491,  Imperator  renunciatus  eft  ,  fe- 
cundum  Confulatum  ,  non  anno  quinto  ,  _  aut 
fexto   Imperii  uti  de  more  ,  fed  anno  feptimo, 


nem  invi.   Chrifti  nempe  497.  fumpfit .  Dein   poft  Decen- 
Itit.  nium  ,   anno   $07.  rurfumque  poft  alterum   de- 

cennium  anno  517.  Conful  proceflit ,  ideoque 
alium  a  recepto  morem  invexit.  Et  quidem  eum 
xnulta  immutafle  narrat  Suidas  verbo  Avao-Tao-ioc; 
ht»c  vm  t'o  Xi'?0''1  rpuTTtk f  Tratrav  o/j.x  tIw  fiavt- 
Xt«*v  it;  apto-ToxpxT'iu\i  \x.iTio-Tmi  id  ,  eft,  Hic  in 
deterius  mutatus  univerfum  <Imperium  in  Ari. 
Jlocratiam  mutavit ,  omnes  magiflratus  vcndens 
&c.  Qyo,  ni  fallor,  fpettat  quod  fcribit  Pro- 
copius  in  Hiftoria  Arcana  pag.  10 1.  ubi  poft- 
cjuam  dixit  Juftinianum  &  triginta  duobus  an. 
nis  quibus  imperabat,  nullam  tributorum  re- 
miffionem  fecilTe  ,  addit  :  Quid  fi  per  feptenna- 
ietn  ,  ut  Anaftafius  Imperator  ,  illis  induljiffet , 
fublicortim  diffolutionem  ,  nec  fe  quidem  fatis  pro 
rei  ctc  temporis  conditione  feciffet .  Jam  antea 
idem  Procopius  Romanorum  Principum  mo- 
rem  ,  alias  a  nobis  obfervatum  ,  his  verbis  de- 
fcripferat ,  quae  ad  majorem  hujus  Operis  il- 
luftrationem  hic  recitanda :  Vuit  Romanis  Im- 
feratoribus  mos  perantiquas  ,  ttt  qu&  fupereffent 
ttris  alieni  publici  partes  tenuiorcs  ,  harum  re- 
miffionem  non  femel  ,  fed  itcrum  ac  f&pius  (  in 
Qumquennalibus  nempe  ,  Decennalibus  &  id 
genus  feftis  )  fubditis  darent ,  ne  quia  attritis 
fortunis  nomina  h&c  difiolvenda  non  effent ,  per- 
fetuo  his  anguftiis  verfarentur  ,  neve  indebito 
exagitandi  vcctigalis  anfam  ,  Qu&ftores  haberent. 
Hic  autem  Princeps  ( nempe  Juftinianus  ;  intra 
(tnnos  duos  atque  triginta  nihil  tale  fubjeflis  con- 
donavit.  Juftinus  qui  Anaft.ifium  excepit,  fep- 
timo  etiam  Imperii  anno  Confulatum  iniit ,  cui 
cum  Juftinianus  anno  $17.  fucceflitfet  ,  fepti- 
mo  etiam  Imperii  anno  Confulatum  edidit ,  an- 
no  nempe  Chrifti  533.  quod  fi  poft  primum  , 
alterum ,  ac  tertium  decennium  ,  eandem  di- 
gnitatem  non  refumpfit  ,  id  ideofuit,  quia  poft 
annum  541.  per  annos  viginti  fex  ,  in  eo  mu- 
nere  ,  mox  mox  abrogando  ,  Bafilius  Junior  con- 
tinuatus  fuit.  Per  ea  tempora  Quinquennalia  & 
id  genus  fefta ,  more  quidem  folito  ada  ,  fed 
iilud  de  novo  indwftum,  ut  anno  Imperii  fepti- 
mo  ,  ac  decimo  feptimo,  &  fic  deinceps,  ea- 
<3em  fierent  q»ar  annis  Quinquennalibus  &  id 
genus  ,  feftis  dicatis  fieri  confueverant .  Quod 
cum  nemini  fuerit  obfervatum  ,  juvat  illud  ali- 
quot  exemplis  demonftrare  .  Chronicon  Alexan- 
drinum  anno  507.  Anaftafii  III.  &  Venantii 
Confulatu  notato  fcribit :  Hoc  anno  ,  longus  mu- 
rus  ,  Anafiafianus  appellatus  ,  conditus  eft .  De 
quo  muro  Suidas  in  voce  Aiao-raatos  habet :  Ana- 
slafius  Imp.  longum  murum  ex.trux.it,  fcxagefimo 
tnilliario  ab  Urbe  Conflantinopoli  ,  proteniitur 
autem  a  mari ,  quod  efl  ad  fcptentrioncm  ,  ufque 
ad  mare  ,  quod  eft  ad  meridiem  .  Et  longitudo 
quidem  ejus  continet  quadraginta  millia ,  lati- 
tudo  vero  pedes  viginti ,  Eodem  anno  Theopha- 
nes  fcribit:  Hoc  anno  Imperator  Anaftaflus  Da- 
ras  Caftrum  Mefopotami&  magnum  atque  firmum 
in  Roman&  ac  Perflcs  ditionis  finibus  fltum  ma- 
nibus  cinxit  :  &  Eccleflas,  horrettqnt  reponendis 


frumentis  ,  ac  Ciflernas  vecipiendis  dquis  ,  tttc 
non  porticus  in  eo  conflituit  ,  &  ntincupavit  Ana- 
flafiopolim:  Sed  &  publicn.  commoditati  duobal- 
nea  dicavit  ,  &  loco  civitatis  concejfit  jura  .  Ve- 
rum  quidem  eft  Audtorem  Chronici  Alexandri- 
ni  idem  referre  anno  Chrifti  498.  qui  Anafta- 
fiani  Imperii  oclavus  erat ,  fed  utrumque  Au- 
clorem  deceptum  fuiffe  exiftimo,  illudque  con- 
fignandum  efle  anno  497.  nam  anno  507.  lon- 
gus  tantum  murus  extruclus ,  perperamque_s 
Theophanes  Anaftafiopolis  aedificationem  cum 
hujufmodi  muri  conftruclione  confudit ,  quod 
oftendit  Author  Chronici  Alexandrini  ,  quieam 
urbem  alio  anno  ardificatam  fcribit,  licet  &  ip- 
fe  in  anno  erret .  Juftinianus  etiam  anno  Chri- 
fti  543-  qui  Imperii  ejus  decimus  feptimus  erat, 
eadein  prarftitit ,  quas  in  Quinquennalibus  &  id 
genus  feftis  ;  fcribit  enim  Theophanes  :  eodem 
antto  ingens  illa  &nea  columna  ad  palatittm  pofi- 
ta  ,  qus  dicitur  Augufteus ,  abfoluta  eft  :  &  eque- 
flris  Imperatoris  fufliniani  Slatua  in  eam  fubla.. 
ta.  Denique  Audtor  Chronici  Alexandrini  an- 
no  $63.  quo  poft  feptimum  Imperii  annum  ter- 
tium  Decennium  Juftinianus  inchoavit  ,  haec 
fcribit  :  Foc  anno  36.  rcgni  Jufltniani  ,  menfe 
Apelleo,  flve  24.  Decembris  fecundum  Romanos, 
prima  dic  IndiBionis  XII-  fefttim  Dedicationis  S. 
tnagnsquc  Dei  Ecclefl/t  Conflantinopoli  fecundo  ce- 
lebratum  efl  .  Quae  cum  fcribat  fub  Indidione 
XI.  &  Bafilii  Confulatu  XXII.  ea  fada  effe, 
manifeftum  eft  legendum  efle :  hoc  anno  37. 
non  vero  36.  ex  quibus  intelhgis  poft  hanc 
mutationem,  Templa  dedicata  ,  Urbesconftru- 
ftas ,  aliaque  publica  Opera  fa<Sa ,  tam  annis 
Imperii  feptimo,  decimo  feptimo ,  &  fic  dein- 
ceps ,  quam  anno  quinto  ,  decimo ,  &  fic  aliis 
ejufdem   rationfs  annis. 

Poft  mortem  Juftiniani,  quae  die  14.  Novem- 
bris  anni  ^5.  contigit  ,  Juftinus  Junfor  Im- 
perium  fufcepit ,  annoque  567-  Confulatum  ad 
Auguftos  in  perpetuum  tranftulit,  &  ut  vero- 
fimileeft,  Quinquennalia  &  id  genus  feflace- 
Iebrare  defiit .  Qtia  de  re  infra:  nihilominus 
anno  quinto  ,  feptimoque  Imperii  Opera  pu- 
blica  ab  Imperatoribus,  uti  ante  abrogatum 
Confulatum  ordinarium  ,  facla  ;  Theophanes 
enim  anno  J71.  quo  feptimus  Juftini  Junioris 
ccepit  ,  habet  :  Sanclorum  Apoflolorum  1'etri  & 
Pauli  Eccleflam  ctspit  Juftinus  edificare  in  orpha. 
norum  hcfpitio  ,  aliamquc  SS.  Apoflolcrum  ,  qus. 
Zenonis  Imp.  tempore  conflagrarat  ,  in  Triconcbtr, 
Ad  Ecclefiam  qunque  S.  Deipar&  Rlachernarum 
duas^abfldes  addidit  ,  &  hanc  qu&  Septentrio- 
nem  ,  illam  qtt&  Mcridiem  refpiciat  ,  cxtruxit 
in  celcberrimo  illo  ttmplo  ,  totamque  molem  il- 
lam  in  Crucis  normam  compofuit  .  Mauritius  an- 
no  581.  menfe  Augufto  Imperium  iniit,  de  quo 
Theophanes  anno  Mundi  fecundum  Alexandri- 
nos  6081.  qui  Kalendis  Septembris  anni  Chri- 
fti  589.  incipit,  haec  fcribit:  Eodem  anno  Mau- 
ritius  fupremus  Imperator  SS.  Quadraginta  Mar- 
tyrum  Eccleflam  a  Tiberio  (  ejus  praedeceflbre  ) 
cxndificari  cceptam  :  <£r  jam  ad  opus  medium  du- 
flam  abfolvit  .  Verum  quidem  eft  cceptum  tunc 
fuifle  octavum  ejufdem  Imperatoris  annum  ;  ex 
his  tamen  intelligi  poteft  ,  non  male  a  nobis 
cnnjedum  fuifle  ,  Anaftafium  in  Confulatus  Au- 
guftorum  aliquam  mutationem  invexiflV- ;  cum 
etiam  poft  abrogatum  Confulatum  ordinarium 
hujufce  mutationis  aliqua  fuperfint  veftigia  : 
cujus  mutationis  caufa  ,  quse  mihi  incomperta, 
ab   aliis   forfan   detegi  poterit  . 

Denique  cum  nuncupatio  Cjefarum  annis  Qyin- 
quennalibus  &  id  genus  feftis  addiclis  fieri  fo- 
leret ,  iifdem  pariter  annis  Tribunitia  Poteftas 
concederetur,  &  Imperatores  in  Auguftei  Im- 
perii  confortium  alios  adfcifcerent  ,  rnanifeftum 
eft  nuncupationes  has  fuis  Confulatibus,  Quin- 
quennalibufque  &  id  genus  folemnibus,  in  qui- 

bus 


IV. 

Mutatio- 
nis   ah  A~ 

naflaflo 
invefl& 
■veftigict. 


V. 

Nuncupa. 
tiones  C&- 
farum 

Confulati- 
bus  illiga- 
t&  Faflos 
illuflr.wt. 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


naliumbe 
tieficio  ex 
-plic&ns . 


ii»  eae  atfa»  funt,  iJligatas,  Faftos  &  utiliores 
&  faciliores  reddere;  quod  ipfa  etiam  expe- 
xientia  edocebit  . 
VI.  _  Nec  obfcuris  hiftoriae  Auguftae  Scriptorurr» 
locus  Dk-  Iocis  Decennalium  beneficio  minor  Iux  affufa, 
nisDecen-  qUod  aliquot  exemplis  oftendo.  Scribit  Dio  lib. 
71.  Marcum  Aurelium  Iinperatorem  cum  poft 
odlo  annorum  abfentiam  Romam  veniflet,  libe- 
ralero  erga  populum  fe  exhibuifle :  rcmifit ,  in- 
quit  ,  emnibus  etiam  id  quod  fifco  ,  JErariove  pu- 
blico  debebant  ab  annis  fex  &  quadraginta  ,  abf- 
que  fexdccim  annis  Hadriani  ,  juffitque  fyngra- 
■phas  omnes  fcriptas  de  iis  rebus  in  foro  combu- 
ri .  Erat  is  annus  Chrifti  177.  quo  menfe  Sep- 
lembri  Indiclio  prima  Conftantiniana  prolepti- 
ca  ccepit ,  idemque  Imperator  Proconfularis 
Imperii  Tricennalia  celebravit .  Hoc  in  Ioco 
Scaligero  in  Animadverfionibus  Eufebianis  ad 
num.  1134-  &  Petavio  in  Iib.  de  doftr.  Temp. 
aqua  haefit  ;  ille  enim  exiftimabat  pulcherri- 
mum  fe  ante  Conftantinum  Indiclionis  exem- 
plum  in  iis  verbis  reperiifle ,  quod  ab  una  In- 
diclione  ad  alteram  inclufive  fedecim  anni  fint : 
cjuem  ex  eo  Petavius  refelJebat ,  quod  Indiclio 
annis  15.  non  16.  definiatur.  Sed  praeterquam 
quod  Olympias  ,  quae  quatuor  tantum  annis 
conftabat ,  quinquennis  aliquando  djcitur,  uti 
in  hoc  verfu  Ovidii  lib.  4.  de  Ponto,  Eleg.  6. 

In  Scythia  nohis  Quinquennis  Olympias  afia  efi . 

Adhuc  reftat  difficultas  ,  cur  eo  potius  nume- 
10,  quam  alio,  tam  Hadrianus,  quam  Marcus 
Aurelius  remiflionem  hanc  circumfcripferint. 
Genuina  itaque  hujus  loci  explicatio  a  Decen- 
nalibus  &  id  genus  feftis  repetenda  .  Hadria- 
BUS ,  ut  primum  Romam  venit ,  quidquid  fifco  , 
tirarioque  debebatur ,  remifit  ,  definito  tempore  an- 
Tiorum  fedecim,  ex  quo  id  beneficium  cellatum 
effe  voluit  ,  inquit  idem  Dio  lib.69.  hoc  eft , 
Ut  explicat  Scaliger  remiffionem  hanc  circum- 
fcripfit  fini  annorum  XV.  Imperium  iniit  H?.- 
drianus  anno  Chrifti  117.  annoque  i^i.quofor- 
fan  Quindecennalia  celebrare  decreverat ,  fe- 
decim  illi  anni  abfoluti ;  ab  eo  vero  ad  177.  u- 
troque  termino  inclufo  ,  quadraginta  fex  anni 
interjiciuntur;  tributaque,  quae  ratione  novem 
luftrorum  ,  feu  nqvem  Quinquennalium  ,  a  po- 
pulis  debita  erant,  Marcus  Aurelius  remifit  : 
wti  enim  jam  oftendimus,  folebant  Imperato- 
res  iis  annis  ,  quibus  haec  foJemnia  eefebrabant, 
Indulgentiam  concedere,  tributaque  vel  in  to- 
to ,  vel  in  parte  relaxare.  Mere  autem  fortui- 
tum  fuit ,  quod  Hadrianus  Indietione  prima 
Conftantiniana  Proleptica  Imperium  inierit ,  ea- 
dem  etiam  Indiclione  prima  Quindecennalia , 
ipfeque  Marcus  Tricennalia  Proconfularis  Im- 
perii  ficuti  &  quod  Antoninus  Pius  anno  Chri- 
ili  147.  quo  prima  Indiclio  proleptica  ccepit, 
Decennalia  Caefarei  Imperii  ediderit  .  Verum 
eft  harum  Remiflionum  debitorum  Epochas  ab 
aliis  annis  nobis  ignotis  forfnn  repetitas  fuifle, 
cum  libro  undecimo  Codicis  Theodofiani  titulo 
28.  I.3.  de  Indulgentiis  debitorum  ab  Honorio 
anno  Chrifti  401.  data  Reliquorum  ,  ut  voca- 
bant  ,  indulgentiam  ab  aliis  annis  quam  qui- 
bus  hujufmodi  folemnia  acta  ,  defumptam  fuif- 
fe  oftendat  .  In  ea  enim  idem  Imperator  ait 
fe  plenam  omnium  Reliquorum  cujufcumquej 
generis  Indulgentiam  ad  prinmm  ufque  fuum 
Confulatum  ,  annum  nempe  Chrifti  386.  conce- 
dere  ;  prartereaque  per  novennium,  ab  eo  nem- 
pe  anno  ad  annum  39 j.  quo,  patre  mor- 
tuo  ,  imperare  ccepit,  Reliquorum  exaclionem, 
fe  fufpendere  .  Ac  denique  ab  eo  anno  ad  an- 
num  401.  quo  praefata  lex  dita  ,  Reliqua  fol- 
vi  praecipere  ,  licet  in  iifdem  annis  nulla  id 
genus  fefta  celebrarit.  Sed  quidquid  fit  de  ini- 
tio  Epocharum  Remiflionum  tam  ab  Hadriano, 
Jpparatus  in  Baronium 


49 


quam  a  Marco  faclarum  ,  certum  eft  utrumque 
Imperatorem  non  ad  Indicliones  ,  quae  nondunt 
natce  erant  ,  fed  ad  Decennalia  &  id  genus  fe- 
fta  refpexiflt:  .  Ex  eo  etiam  quod  Audior  Chro- 
nici  Alexandrini  fub  Largi  &  Meflalini  Con- 
fulatu,  anno  videlicet  Chrifti  147.  fcribat:  His 
Cofi.  &s  alienum  remiffum  ,  tabul&  creditorum  ab 
Antonino  Juguflo  exujls..  Perperam  colligit  Sca- 
liger  longe  ante  Conftantinum  Indicliones  in 
ufu  fuifle  ;  cum  ideo  Antoninus  Pius  hanc  fum- 
mam  eo  anno  remiferit ,  quia  jn  eumdem  Im- 
perii  ejus  Csefarei    Decennalia  incidebant. 

Hujus  etiam  regulae  ope  explicari  poteft  Io- 
cus  difficilis  ,  qui  legitur  in  Panegyrico  incer- 
ti  Aucloris  cap.iiJ.  Conftantino  Magno  anno 
313.  diclo.  Loquitur  hic  de  Quinquennalibus 
Maxentii  Augufti  ,  qua:  idem  Imperator  die  fe- 
ptimo  Kalendas  Novembris  Imperii  NataJi ,  quo 
feptimus  ejus  annus  inchoabatur ,  edere  defti- 
narat  ,  aitque  :  Sed  divina  mens  ,  &  ipfins  ur- 
bis  s.terna  majedas  ,  nefario  homini  (  Maxentio) 
eripuere  confilium ,  ut  ex  inveterato  illo  iorpo- 
re  ,  ac  f&dijfimis  latebris  fubito  prorumperet  ,  ^r" 
confumpto  per  dejidiam  fexennio  ,  ipfum  diem  Nata- 
lis  fui  ultima  fua  cs.de  fignaret  ,  ne  feptenarium 
illum  numerum  facrum  &  religiofum  inchoando 
■violarct .  Dicunt  quidam  viri  docli  Oratorem 
in  hoc  falfum  ,  quod  Maxentium  diem  Natalis 
fui  caede  fua  fignafle  ,  dicat  ,  ne  feptenarium  il- 
lum  numerum  facrum  &  religioium  inchoan- 
do  violaret .  Nam  fi  caefus  eft  ,  inquiunt ;  ipfo 
die  Natalis  fui ,  manifeftum  eft  caefum  ipfo  die 
quo  Imperium  inierat  feptimumque  annum  in- 
choarat .  Qyod  quidem  verum  eft  .  At  nnm  ob 
id '  Orator  falfus  eft  ?  Jam  enim  oftendimus 
Quinquennalia  &  id  genus  fefta  dupliciter  con- 
fiderari  pofle  ,  vel  tanquam  terminum  &  com- 
plementum  praecedentium  annorum  ;  vel  fecun- 
do  ut  quinque  fequentium  periodum  .  Orator 
itaque  diem  Natalem  Maxentii  ,  ut  praeceden- 
tium  annorum  terminum  tantum  ,  hon  veio  ut 
fequentis  periodi  initium  confideravit  .  Nequc 
in  alio  hujus  loci  arcanum   confiftit . 

Mamertinus  in  Oratione  Maximiano  Hercu- 
lio  dicla  capite  primo  fcribit  orationem  fe  ejuA 
dem  Imperatoris  Quinquennalibus  praeparafle, 
additque  :  Gaudio  igitur ,  fi  fas  ejl  confiteri , 
dilatam  effc  illam  cupiditatem  meam:  neque  e- 
nim  orationis  ejus  ,  quam  compofueram  facio  ja- 
iluram  ,  fed  eam  rcfetvo  ,  ut  Quinquennio  rurfut 
exatto  Decennalibus  tuis  dicam  ,  quoniam  quidem 
Luflris  cmnibus  pra.dicandit  communis  oratioeli  , 
quae  verba  vir  docliflimus  explicans  fcribit  Ma- 
ximianum  Herculium  Quinquennio  evoluto  Quin- 
quennalia  celebrafle  ,  ex  eoque  deinde  colligit 
Decennalia  decimo  e>us  Imperii  anno  expleto 
edidilfe  .  Sed  Faftorum  a  nobis  explicatorum 
feries  oftendit  eum  hallucinari  ,  Herculiumque 
tam  Caefarei,  quam  Auguftei  Imperii  Quin- 
quennalia  anno  quinto  ineunte ,  &  Caefarei  ^m- 
perii  Decennalia  anno  decimo  pariter  ineunte 
celebrafle  .  Mamertinus  itaque  quinquennium 
inchoatum  ,  exaclum,  abfolutumque  vocat ,  quia 
uti  capite  i,  numero  XXII.  diximus,  Veteres  , 
annos  qui  ante  Quinquennalia  fluxerant,  Quin- 
quennii  nomine  appellabant ,  licet  eadem  folem- 
nia  primo  anni  quinti  die ,  aut  etiam  prima 
die  feptimi  peragerent  ,  ficque  Orato/  hunclo, 
quendi  modum  ufurpare  potu-t ,  quod  &  aliis 
exemplis  jara  declaravimus .  Porro  panegyris 
illa  dicla  videtur  anno  Chrifti  191.  poft  utra. 
que  ab  eodem  Herculio  quinquennalia  celebra- 
ta  ,  cum  dicat  Orator  fe  Orationem,  quam  com- 
pofuerat,  ejus  Decennalibus  refervare ;  in  ea- 
que  nullam  de  Conftantio  Chloro  &  Galerio 
Maximiano  ,  qui  anno  191,  Caefares  nuncupati 
funt ,  mentionem  faciat ;  altera  vero  Panegy- 
ris ,  quae  die  Natalis  Urbis  habita  eft ,  cujuf- 
ve  idem  Orator  codem  capite  primo  memmit, 
Q  anno 


VII. 

Locus  dif- 
firilis  -Au. 
cloris  in- 
certi   ex- 
plicatus» 


VIII. 

Locus  Af*. 
mertini 

explica.- 
tur  . 


5° 


Differtatio  Hypatica; 


anno  189.  vel  circiter  ab  eo  recitata .  Quare 
non  video  cur  Jacobus  de  la  Eaune,  cjui  vete- 
rum  Panegyricortim,  editionem  adornavit ,  u- 
tramque    anno  292.  diclam   fuiffe   fcripferit . 

IX.  Eorumdem  Decennalium  ope  ,  Spartiano  in 
Hadria-  Hadriano  cap.  6.  fua  fides  reftituenda :  Patris 
tmm  Pa-  Patri&  nomcn  (  inquit  hic  Auclor  de  eo  Impera- 
tris  Pa-  tore  loquens  )  Jibi  dctatum  ftatim  ,  &  iterum  po- 
iris.  no-  ftca  diftulit  :  quod  hoc  nomen  Auguflus  fero  me- 
men  diflu-  ruijfet.  Huic  contradicit  Scaiiger  in  Animndver- 
liffe  ejus  fionibus  Eufebianis  ad  numerum  2141.  duabus 
Decenna-  Infcriptionibus  innixus ,  in  quarum  priori  le- 
lia  oflen-  gitur :  IMP.  CJESARI  .  DIVI.  TRAJANI. 
+*nt.          PARTHICI.  F!L.  DIVI.  NERVJE.  NEP.  TRA- 

IANO.  HADRIANO.  AUG.  PONT.  MAX.  TRIB. 
POTEST.  COS.   II.    P.  P.    IVVIRI    VIARUM. 

Inaltera  vero   IMP.  CJES DIVI.TRAI. 

THICI.  FIL.  NERViE.    NEPOTI.  TRA- 

IANO.  HADRIA«NO.  AUC.  PONTJFICI.  MAX. 
TRIB.  POTESTA.  II.  COS.  II.  P.  P.  COLON. 
ULPIA.  TRAIANO.  AUG.  Quibus  favet  Oro- 
lius  libr07.cn.  ubi  fcribit :  Idem  quoque  con- 
tinuo  Vater  Patris.  in  fcnatu  itltra  morem  Ma- 
jorum  appellalur  ,  (£•  uxcr  ejus  Augufla  :  Nihilo- 
minus  cum  Spartianus  rationem  ,  qua  Hadria- 
nus  permotus  titulum  illum  diftulit ,  afferat ,  & 
Eufebius  in  Chronico  ,  Auctorque  Chronici  A- 
lexandrini  teftentur ,  eumdem  anno  Jmperii  de- 
cimo  ,  quo  nova  induci  folebant,  Patrem  Pa- 
trix  vocatum  fuiffe  ,  Spartianum  non  erraffe 
affirmare  cogimur .  Eo  magis  ,  quo  in  nullis 
.  nummis  &  Epigraphis ,  qua?  apud  Goltzium  ex- 
tant,  Hadrianus  nnte  adeptam  Tribunitiam  po- 
teftatem  X.  Pat°r  i'atriae  dicitur.  Quod  fi  ipfo 
Imperii  initio  nomen  illud  fumiiffet ,  in  mrm- 
mis  &  in  Infcriptionibus  ut  plurimum  ei  attri- 
bueretur:  Exiftimandum  itaque  ftudio  quorum. 
dam  privatorum  nomen  illud  ante  Decennalia , 
fed  non  auctoritate  publica  ,  ei  datum  :  Hadria- 
nus  (qui  Antiochias  Imperium  fufcepit)  a  Se- 
natu  petiit  per  litteras  ,  ut  Jibi  Imperium  confir- 
maret  (quod  &  habet  Spartianus  loco  citato ) 
negavitque  vellc  fibi  ullos  unquam  honores  decer- 
ni  ,  ut  erat  antea  confuetudo  ,  nifi  eos  ipfe  a  Sc- 
natu  peterct  ,  inquit  Dio,  lib.  69.  Datus  igitur 
titulu^  ille  Hadriano  antequam  ipfe  peteret ,  vel 
Senatus  decerneret;  fed  nec  ab  eo  petitum  , 
nec  a  Senatu  decretum  antequam  Decennalia 
celebraret .  Nec  alia  modo  hujus  d  fficultatis  , 
quas  non  parva  eft  ,  folutio  occurrit  .  Qyoad 
Orofii  auifioritatem  ,  is  non  diffirnili  ratione  eo- 
dem  lib.  c.  22.  loquitur  ,  ait  enim  Valerianum 
mox  ut  arripuit  Impcrium  Chriftianos  perfe- 
quutum  effe.  tum  illiio  a  Sapore  captum  effe  .  Qua- 
re  is  loquendi  mcdus   huic  Authori   familiaris . 

X.  Praetermitto  hic  alia  loca  alibi  a  me  explica- 
Decenna-  ta ,  ut  dicam  me  deprehendiffe  horum  praeci- 
lium  ope  pue  folemnium  beneficio  ,  antequam  plures  Au- 
CollegA  gufti  fimul  imperarent ,  Jmperatores  aliquos  Im- 
Imperii  perii  CoIIegas  fibi  adfciviffe .  Cum  enim  qui 
cogniti.       Imperio    Proconfulari    &    Tribunitia   Poteftate 

donati  fuerant  ,  Decennalia  &  id  genus  fefta 
non  minus  quam  Cacfares  &  Augufti  celebra- 
rent  ,  manifeftum  inde  fit  tertium  ordinem  , 
eumque  Cajfarum  gradui  fuperiorem  ,  Augufto- 
rum  vero  dignitati  in  aJiquo  inferiorem  eos 
conftituiffe  .  Hx  fiquideni  feftivitates  Imperii 
notje ,  &  yidices  erant  ,  ideoque  a  Ca^aribus 
celebrabantur  ,quiaad  Imperium  deftinati  erant. 
Quam  etiam  ob  caufam  qui  patribus  viventibus 
in  Imperii  Auguftei  confortium  vocati  fuerant, 
nedum  ea  fefta  ob  eam  nuncupationem  perage- 
bant ,  fed  &  poft  illorum  mortem  iterabant  , 
o.b  novum  videlicet  Imperium  qiiod  tunc  inibant. 
Quare  cum  Marcus  Aurelius  v.  g.  poft  adeptum 
Imperium  Augufteum  ,  non  tantum  propter  iJ- 
lud  ,  fed  &  propter  Caefareum  ,  infuperque  pro- 
pter  Imperium  Proconfulare  ea  folemnia  edide- 
rit  ,  liquet  tria   harc  tres  diverforum    poteftatis 


&  honoris  gradus  denotare.Hos  Spartianus  i» 
iElio  Vero  cap.  1.  infinuat,  cum  his  verbis  ejuf- 
dem  vitam  incipit :  In  animo  mihi  eil  ,  Diocle- 
tiane  Augufte  ,  non  folum  eos  qui  Principum  lo- 
cum  in  ,  hac  ftatione  quam  tempcras  ,  retcntarunt  i 
fcd  illos  etiam  qui  vel  C&farum  nomine  appel- 
lati  funt  ,  ncc  Principes  aut  AuguSli  fuerunt  , 
•vet  quoli!  et .  a/io  gencre  ,  aut  in  famam  ,  aut  in 
fpcm  Principatus  vcnerunt  ,  cognitioni  numinii 
tui  fternere  .  Et  ne  quis  cavilletur  ipfum  Augu- 
ftos  &  Principes  non  diftinguere  ,  clarius  fe  ip- 
fum  in  fine  ejufdem  vitae  explicat.  Mihi  fropo- 
Jitum  fuit  omnes  ,  qui  poft  C&farcm  Diiiatorem  , 
boc  eft  ,  Divum  Julium ,  vel  Cs.fa.res  ,  vet  Au- 
gufti  ,  vel  Principcs  appellati  funt  ,  quique  in 
adoptionem  venerunt ,  vel  Imperatcrem  filii  ,  aut 
parentcs  C&famm  nomine  confccrati  funt  ,  fingu- 
lis  libris  exponere .  Ubi  vides  eum  tria  homi- 
num  genera  ,  quorum  vitam  defcribere  infti- 
tuerat ,  diferte  diftinguere  ,  Carfares  nempe  , 
Principes  ,  &  Auguftos  ;  &  ad  duo  pra?fata  lo- 
ca  intelligenda  Decennalia  &  id  genus  fefta  non 
parum  conducere. 


CAPUT     SEXTUM. 

Chronologia  ,  Geographia ,  &  Kummogra- 
phia  Decennaltum  beneficio  illujiratx» 

Ilcet  Decennalibus ,  &  id  ger.us  feftis  ad  Im- 
j,  peratorum  initia  conftituenda  Viri    Doclif- 
fimi  aliquando   abufi  fuerint  ,    certum   tamen  ea 
aliis    praffertim     adminiculis    accedentibus  ,    ad 
eumdem   finem  plurimum  farpe  conducere  .  Her- 
wartus    capite  162.   fuae  Chronologiae  ,   ut  Scali- 
gerum ,  qui   Conftantinum    Magnum  anno    307. 
Imperium   iniviffe  perperam    opinatus  eft  ,   con- 
futaret ,  argumentum   ab  ejus  Tricennalibus  an- 
110355.  celebratis    deducit ,    aitque  ,    pofita    ea 
opinione  Conftantinum    tempus   fuis   Tricennali- 
bus    congruum ,    vivum   non  attigiffe ,    cum    ea 
die  25.  Julii  anni  337.   edenda    fuiffent,  ipfeque 
jam  dien.  Maii  e  vivis  excefliffet .    Sed    valde 
fallitur  vir  eruditiJTimus ,  non  tantuni  quod  exi- 
ftimet   eas  feftivitates  non  nifi  anno  quinto  ,  de- 
cimo  ,  &  hiijufmodi  ineuntibus  celebratas  fuiffe  , 
ut  videre  eft    cap,    230.   ejufdem    Chronol    fed 
etiam  quia'  eumdem  Scaligerum  reprehendit  .  quod 
in  Animadverfionibus    Eufebianis  fcripferit,  Ni- 
comedienfes  Vicennalia  ,  imo  univerium  Orien- 
tem   Conftantini  magni    Tricennalia   integro  an- 
ticipaffe  anno  ,  uiftoque  citius   eadem  celebraffe  . 
Valde  enim  appofite  ad  fuam    fententiam   Scali- 
ger  locutus  eft ,  cum    pluribus    exemplis     con- 
ftet  has    feftivitates  aliquando    dilatas ,    aliquan- 
do   vero  anticipatas  fuiffe.  Ex  alio  itaque  capi- 
te  hacc   fententia  rejicenda  .    Jacobus    Gothofre- 
dus  Codicis  Theodofiani  docliJIimus  Commenta- 
tor  libro  4.    titulo  23.  de    tongi  temporis  pr&fcri- 
pticne  primam  legem  explicans  Roma   Idibus  Ja. 
nuariis  Sabino  &  Rufino   Cojf.  anno  nempe  Chri- 
fti  316.   datam  ,  qua  poffeJTiones  a    Superioribus 
Principibus   conceffas    ufque  ad    Decennalia    fua 
Conftantinus   Magnus  confirmat ,    ait  haberi    hic 
characlerifmum   certiffimum  Imperii    Conflanti- 
niani ,    qui    cum  anno    301?.  die  25.  Julii  patri 
fucceJfent ,  ejus   Decennalia  in  annum  316.   in- 
cidere  neceffe  eft;  cum   tamen  anno  prxcedenti 
legitimo    tempore  eadem   folemnia  is  Imperator 
celebraffet,    imo    &  anno  314.  per   anticipatio- 
nem  edere  potuiffet .  Qiiare   ea  fefta  fe  fola  ad 
Imperatorum   initia  certo  firmanda  non  femper 
idonea.  At  non  raro  ufu  venit,  ut  eorumdem 
beneficio  certum  initi  Imperii  tempusaffequamur. 
Initium  Imperii    Galerii    Maximini  hucufque 
in   magna  controverfia  pofiti ,  ejus  Qiiinquenna- 

lio- 


T. 

Decenna- 
livm   abu- 
fus    ad 
Imperato- 
rum  ini- 
tia  fir- 
manda . 


II. 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


Maximi-  liorum,  quibus  alia  fuffragantur ,  ope  me  de- 
nus  fe  i-  prehendiffe  exiftimo  .  Licinius  anno  307.  tertio 
ffum  Au-  Idus  Novembres  Auguftus  a  Galerio  Maximiano 
guflum  di-  renunciatus  eft ,  ut  infra  videbimus ,  quod  qui- 
tit  •  dem  Maximinus  &gre  admodum   tulit  ,  qui   hacle- 

nus  C&far  dumtaxat  ab  omnibus  appellabatur .  Hic 
ergo  pr&  c&teris  tyrannico  ingenio  pr&ditus  Augu- 
flut  a  femetipfo  renunciatus  eft ,  inquit  Eufebius 
Jib.  8.  cap.  13.  Egregia  funt  in  eamdem  rem 
Latfantii  lib.de  mortibus  Perfecutorum  ,  capite 
31.  verba  :  nuncupato  igitur  Licinio  Imperatorc 
Maximinus  iratus  ,  nee  C&farem  fe  ,  nec  tertio 
ioco  nominare  volebat  (  ex  quibus  verbis  con- 
jicere  eft  Galerium  Maximianum  primum  fibi  lo- 
cum  ,  fecundum  Licinio,  tertium  Galerio  Maxi- 
mino  tunc  attribuiffe  ,  Conftantinum  vero  &  Ma- 
xentium  Auguftorum  filios  nuncupaffe,  ut  ex 
mox  dicendis  magis  liquebit  )  Mittit  ergo  ad 
eum  (  nempe  Galerius  Maximianus  )  f&pe  lcgx- 
tos  ,  orat  Jibi  parcat ,  difpnfitionem  fuam  fcrvet, 
tedat  &tati ,  '&  honorem   deferat  canis  .  At   ille^ 

<  Galerius  Maximinus  )  tollit  audacius  comux  , 
Cs*  pr&fcriptione  temporis  pugnat  fe priorem  ejfe  de- 
bere  ,  qui  prior  fumpferit  purpuram  ,  preces  tjus 
&  mandata  contempfit  ;  dolet  beflia  (  Galerius 
Maximianus  )  &  mugit ,  quod  eum  ideo  ignobi- 
iem  feciffet  C&farem  ,  ut  fibi  obfequens  effet  ;  is 
tamen  tantifui  bcneficio  oblitus  ,  voluntati  ac  pre- 
eibus  fuis   impie    repugnaret .    Viitus   contumacia. 

<  Galerius  Maximinus  )  toltit  C&farum   nomen  , 

&  fe  ,Liciniumque  Auguflos  appellat  ,Maxentium 

fST  Conflantinum   filios   Auguflorum .    Maximinus 

foflmodum  fcribit  quafi  nuncians  in   campo  Mar- 

tioproxime  eclebrato  Auguflum  fe  ab  exercitu  nun- 

tupatum  .   Recepit    ille  maflus  ac   dolens  ,  &•  «»»'- 

lierfos   quatuor  Imperatores  jubet   numerari  Gale- 

rius    nempe  Maximianus.  Baluzius  in  Notis  ad 

Laclantium,  hsec  verba:    vittus  contumacia  tol- 

Ut  C&farum  nomen  &c.  de  Galerio    Maximiano 

explicat ,  non   quidem  ut  nomen  Carfarum  abo- 

leret  ,  fed  ut  ab   eo    deinceps    abftinerent  illi , 

qui  in  fpem  Imperii  adoptarentur ,  &   fic  exclu- 

deretur  Maximinus.  At  non  is    Latfantii  fenfus 

cffe  videtur.  Nam  quis  contumacix   fuccubuit, 

nifi  qui  contumax  erat  Maximinus  ?  Quis  a  Ca:- 

fans    nomine    abhorrebat,    nifi    qui    fe     Cse- 

farem    dici    nolebat  ?    Cur    Galerius    Maximia- 

nus  qui  fenior    Auguftus  erat    rurfum  fe  ciim^ 

Licinio  Auguftum  appellafTet  ,    novo  huic     loco 

non  affignato?   Profeclo  fi  Galerius  Maximianus 

Caefareum  nomen  fuftuliffet ,   Maximinum  de  om- 

ni  gradu  dejeciffet ,  quod  rerum  poftea   gefta- 

rum  feries  illum   non  feciffe  oftendit ,  imo  ne- 

que  potuifle ,  cum  is  ejus  preces ,    mandataque 

contemneret .  Denique  Maximinus  non  fcripfif- 

fet  poftea  fe  ab    exercitu  Auguftum   nuncupa- 

tum  fuiffe ,  nifi    de   prsefata  nuncupatione  a  fe 

facla ,  quam    exercitui  tribuebat ,    intellexiffet , 

haxque  ultima  verba  univerfos  quatuor    Impera- 

tores  jubet  numerari,  oftendunt  ifta  :  fe ,  Licinium- 

que  Auguftps   appellat ,   explicanda  effe  de  Maxi- 

mino,  qui  fe  &  Licinium  Auguftos  nuncupavit, 

aliter  non  quatuor  ,  fed  quinque  Imperatores  Ma- 

ximianus  Galerius  juffiffet    numerari  ,  nempe  fe 

ipfum  ,  Maximinum  ,  Licinium  ,  Conftantinum , 

Maxentium .    Ex   eo  vero  quod  Maximinus  Ma- 

xentium  &  Conftantinum  filios  Auguftorum  no- 

minaverit  ,    colligitur ,  id   jam  antea  Galerium 

Maximianum  feciffe ,  Maximinumque  hac  in  par- 

te  hujus   difpofitionem  fervaffe ;    nam  nifi  llle 

hxc  antea  nomina  Maxentio  &  Conftantino  tri- 

buiffet ,  quomodo  Maximino  ,  qui  tantum  Cx- 

far  erat ,  tertium  Jocum  affignare  potuiffet ,   cum 

Auguftorum  filiis  Carfares  anteferrentur  .  Eodem 

nomine  ab  Eutropio    Iib.  10.  ubi  de   Morte  Ga- 

lerii   Maximiani    locutus    eft ,    Conftantinus   & 

Maxentius  appellati ;    Refpublica  tum  a   quatuor 

Imperatoribus  tenebatur  ,    Conflantino  &  Maxen- 

|f'(>  filiis  Auguflorum ,  Licinio  &  Maximino   no. 

Ap%xratus  in  Baronium 


51 


vis  hominibus.  Quae  verba  praefatam  Galerii 
Maximiani  difpofitionem  contradidionem  paffam 
effe,  Liciniuirique  in  tertium  poftea  locum  re- 
jeclum  fuiffe  oftendunt ,  quod  etiam  Baluzius  lo- 
co  laudato  probat  ex  ediclo  in  favorem  Chri- 
ftianorum  anno  313.  emanato,  &  ab  Eufebio 
libro  8.  cap.  7.  relato ,  ubi  tres  Imperatores 
nominantur ,  &  Galerii  nomen  ut  fenioris  Prin- 
cipis  primo  loco  ponitur  ,  tum  Conftantini ,  dem 
ac  poftremo  Licinii .  Quae  ideo  fufius  explicare 
placuit  ,  quia  parum  huc  ufque  cognita . 

Difficultas  modo  eft  ,  quo  praecife  anno  Ma-       jh. 
ximinus  fe  ipfum  Auguftum  dixerit ;   &  quidem  initium 
Petavius  in  Chronico  ,  ubi  fcribit   Licinium  ter-  Maximini 
tio  Idus  Novembres  anno   308.  nuncupatum  fu-  ejus  Quin- 
iffe   Auguftum  ,  quod  ei ,  aliifque  pluribus    Ida-  qUe„nali- 
tius  in  Faftis    perfuafit  ,    Maximini   initium  fub  ius  deci- 
finem  ejufdem  anni  ,  vel  fubfequentis  exordium  fum  , 
non  conjicere  non  potuit  :  Sed    cum  ea    opinio 
fuftineri   amplius  non  poffit ,  tota    controverha 
fita  eft  ,  an  anno  307.  exeunte ,   vel    308.  ine- 
unte,   Maximinus    Auguftum   feipfum   nuncupa- 
verit  .  Hanc  ejus  Quinquennaliis   dirimi    exifti- 
mo.  Laclantius   citatus    capite    35.  refert   edi- 
ctum  in   gratiam    Chriftianorum  a  Galeno  Ma- 
ximiano  anno   311.  emiffum  ,    pridie     Kalendas 
Majas  ipfo  ottics  &    Maximino   iterum    Cojf.  Ni- 
comedi&  propofitum  fuiffe .  Annoitaque  311.  Ga- 
lerius  Maximianus  faftis   nomen   dedit.  Collegis 
primum  Licinio  ,  acdein  Maximino   II.  curnque 
Licinii    Confulatus  eius    Quinquennalibus   )uxta 
fecundam    Carfareorum  Confulatuum     regulany 
addidus   fuerit ,  dubitandum  non  videtur  ,  quin 
Maximini   Confulatus  ad  eumdem  'finem    affum- 
ptus  fuerit ,  alioquin  contra  omnes    eorunidem 
Confulatuum  regulas   ab  eo  capeffitus  fuiffet;  1- 
deoque   quin  &    eodem    anno ,    quo    Licinius  fe 
ipfum  Auguftum  renunciarit .   Quod   &  Confu- 
latus  a    Maximiano   Herculio  &  Galerio   Maxi- 
miano  anno  308.  communi  Auguftorum  confen- 
fu  ,  quod  negari  non  poteft  ,    fufceptus ,    muta- 
tioque  confilii,  quod  idem   Galerius    Maximia- 
nus  agitabat ,  cum  Licinium  provehere   deftina- 
bat  ad    principale  faftigium  ,  de  bello  adverfus 
Maxentium   Herculii   filium  gerendo ,    oftendit; 
is  enim  Confulatus ,  Imperatorumque  concordia, 
confecutio  ac  fruclus  fuit  amicitia:  inter  eofdem 
apud  Carnuntum  ubi  Licinius  creatus  eft  Augu- 
ftus ,   anno  307.  conglutinata:,    ut  etiam    Balu- 
zius  in  Notis  ad  Laclantium  advertit .   Maximini 
Quinquennaliis   numifmata  favent  ,  in   iis  enim 
apud  Occonem  fex  Imperii  ejus    Auguftei  anni 
exprimuntur,  quare    cum    anno  313.  poft  men- 
fem  Maium  perierit ,  fequitur  initium  ejus  fub 
anni  307.  finem  conjiciendum    effe .  Poffet  qui- 
dem  juxta  eadem  numifmata  Maximini    initium 
anno  308.   collocari ;   fed  huic  conjeftura;    ob- 
ftant  &   ejufdem    Maximini    Quinquennalia ,   & 
praefatus  Herculii  &  Galerii  Maximiani    Confu- 
latus :  quae  duo  eumdem    Maximinum  fub  anni 
307.  finem ,   Imperium  fufcepifTe    infinuant  ,  i- 
deoque  numifmata  juxta  horum    Quinquennalio- 
rum ,  &  hujus  Confulatus   collocationem  expli- 
canda  .  IV. 

Sed  Conftantii  ConftantiniM.filii  Caefarei  Im-  Initium 
perii  initium  ,  non  minus  quam    Auguftei  Ma-  Imperii 
ximini  controverfum  ,    horum  folemnium    bene-  C&farei 
ficio   certius  adhuc   dirimitnr.  De  die   quidem,  Conflantii 
qua  illud  iniit ,  nulla  difficultas  effe  poteft  ;  cum  ejus  De- 
ex  Idatio  in  faftis ,    Auclore    Chronici   Alexan-  cennalibus 
drini ,  ac  veteri  Kalendario  a  Lambecio  Biblio-  certum 
theca;  Csfarex   Prxfeclo  V.  C.   edito  fextum  I-  redditur . 
dus  Novembres  fuiffe    conftet.  At   quo  Anno  , 
hic   opus   hic   labor .    Idem  Idatius  anno    324. 
Auclor  Chronici    Alexandrini    anno  315.  Eufe- 
bius  in  Chronico  juxta  Editionem  Scaligeri  an- 
no    Abrahami    1310,  qui  in  anno   Chrifti  321. 
menfe  Septembri  inchoatur;  juxta   vero  editio- 
nem  Pontaci  anno  Abrahami  1343«  ^no  Cnr'ft» 

G  1  316* 


5* 


DiiTertatio  Hypatica, 


V. 

J)ecenna- 
lium  ufus 
in  annis 
a  Septem- 
bri ,  vel 
Ottobri  in- 
choatis . 


316,  inehoato  .  Profper   Aquitanus  in  Chronico 
Aucliori  anno  313.  Quid  in  tanta  opinionum  di- 
verfitate  fentiendtim  effet ,  Blondellus    lib.    de_a 
Primatu  pag.  1183.  &  Gothofredus  in    Chrono- 
log.  Codicis  Theodofiani  anno  315.  indagarunt; 
fed  cum  nullis    regulis  dirigerentur ,  nihil  certi 
conclufemnt.  Unde  ea  inter  Eruditos  recentio- 
res  prarvaluit  opinio  ,  qua?  rem  hanc  in   annum 
314.  coniicit .  At  anno  323.  Conftantium    Ieva- 
tum  fuiffe  Carfarem  ,  ejufdem  Decennalia  &   id 
genus  fefta ,  aliis  fubfidiis  innixa,  certum  indu- 
bitatumque  reddunt  .  Septima    is  ejufdem   Impe- 
rii  Caefarei  Quinquennalia  edidit,ab  anno  313. 
fi  legitimo  tempore  ea  celebrarit ,   deducla  ,    ut 
videre  eft  in  noftro  Confulatuum  Carfareorum-. 
Pationario  .  Quod  fi  ab  eo  anno  ea  Initium  non 
duxerint ,  tunc  dicendum  erit  nec  ea    nee   ulla 
alia  hujufmodi  fefta  ab  eo  ,  legitimo  tempore  fa- 
cla    fuiffe ,  quod  eadem    facilitate    refelleretur , 
ac  fine  fundamento  afferitur.  Sed  legitimo  tem- 
pore  ab  eodem  perafla  ejtifdem  Imperii    dura- 
tio  ,  a  Socrate  Iib.    1.  cap.   47.  Sozomeno    lib. 
5.  cap.  1.  Eutropio  lib.  10.  Nicephoro  Callifto, 
&  Au-tore  Mifcellar  memorata  evincit  .  Scribunt 
hi  Conftantium  annos  38.  imperaffe  ;  quare  cum 
tertia  Novembris  die  anni  36-.  eum  e  vivis  ex- 
ceffifle  in    confeflb  fit ,  fequitur  anno  313.  Car- 
faream  dignitatem  eidem   collatam  fuifle;  fi   e- 
rim  anno  tantum  fequenti  eo  honore  exornatus 
efTet ,  non  annos  octo  &  triginta  ,  f.d  triginta  fe- 
ptem  duntaxat ,  fex    diebus  minus    imperaffet . 
Hoc  cum   advertiffet  Valefius  in  Notis  ad  lib.  11. 
Marcellini  ,  ubi  Conftantium  anno   3.4.  nuncu- 
patum  Caefafem  docet ,  ait :  Quod  Ji  ad  exaclum 
calculum  ret  revocetur ,   annos  duntaxat  37.   Con- 
ftantius  tam   Cxfarianum  ,  quam  Augufteum  obti- 
ttuit  Imperium .    Sed  ,  ut  communiter    dicitur , 
errores  Chronologici  familiam  ducunt ,    unoque 
pofito  ,  non  nifi  alii  inde  enafci    poffunt .  Sex- 
tus  Aurelius  Viclor  in  epitome  huic  conjeclurae, 
feu  potius  ftibterfugio  prorfus    contrarius .   In- 
terilt ,    inquit,  anno  &vi  quarto  (_r  quadragejimo, 
Imperii  nono  atque  tricejimo  ,   quod   verum  eft  , 
ii  anni  Juliani  &  uterque  extremus  incompletus 
pro  completo  ,   quod  Antiquis  familiare  ,  nume- 
retur .  Harc  itaque  res  in  pofterum  extra  omnem 
controverfiani  pofita  effe   debebit. 

Eufebius,  Theophanes ,  aliique  Scriptores  ,  qui 
annos  a  Septembri  vel  O-tobri  inchoant ,  incer- 
tos  nos  relinquunt,  an  res  ab  iis  narratar  tri- 
bus  aut  quatuor  prioribus  menfibus  anni  Julia- 
ni ,  vel  pofterioribus  ejufdem  anni  Juliani  fe- 
quentis  contigerint ,  ficqne  in  unius  anni  erro- 
rem  docHflimos  etiam  inducere  poflunt  •  Cui  non 
raro  malo  Decennalia  &  id  genus  fefta  occur- 
runt ,  uno  aut  altero  exemplo  res  manifefta  fiet . 
Scribit  Eufebius  in  Chronico  Melitonem  Afia- 
rum,  Sardienfem  Epifcopum  ,  Apologeticurru. 
pro  Chriftianis  Marco  Aurelio  tradidiffe  anno 
Abrahami  1186.  qui  cum  in  anno  Chrifti  169. 
menfe  Septembri  incipiat ,  dubios  fufpenfbfque 
nos  habet  an  Eufebius  intellexerit  Apologiam 
illani  anno  169.  vel  fequenti  ,  Marco  Aurelio 
oblatam  .  Unde  &  Petavius  ,  aliique  viri  docli 
illud  anno  170.  confignant .  Sed  cttm  Marcus  Au- 
relius  anno  169.  Carfarei  Imperii  Tricennalia  e- 
diderit ,  iifdemque  annis  Indulgentiam  concedi, 
Apologiafque  porrigi  nios  fuerit ,  non  dubium 
quin  anno  169.  Apologeticus  ille  liber  confcri- 
ptus  fuerit  ,  quinve  recle  ab  Auclore  Chronici 
Alexandrini  id  eo  anno  collocatum  fuerit .  Idem 
Eufebius  anno  Abrahae  1310.  fcribit  primum 
Diocletianum  adorari  fe  ut  Deum ,  &  Gemmas 
veftibus  ,  calceamentifque  inferi  juflifle  ,  cum  an- 
te  etim  omnes  Imperatores  in  modum  Judicum 
falutarentur ,  &  Chlamydem  a  ptivato  habitu 
plus  haberent.  Cum  vero  is  annus  Abraha;  in 
anno  Chrifti  19?.  menfe  Septembri  inchoetur  , 
annoque  fequenti  abfolvatur ,  incertum ,  quo  ex 


his  duobus  annis  id  acciderit.  Hanc  Decenna- 
liorum  regula  difficiihatem  tollit  ,  oftenditque 
Diocletianum  ,  qui  anno  193.  Conful  proceffit, 
&  Decennalia  edidit  ,  hanc  novitatem  induxif- 
fe  ,  cum  uti  jam  diximus  ,  annis  quibus  hsec  fo- 
lemnia  peragebantur ,  non  raro  nova  mundus 
videret  . 

Eadem  pariter  Regula  anni ,  quibus  oratio-        VI. 
nes  ad  Imperatores   habita; ,   ant    quibus  libri  Eicmenii 
antiqui    fcripti  aliquando  deteguntur  .    Sic  ex  Oratio  pro 
Conftantini  M.  Quinquennalibus,  quorum  men-  Flavienfi- 
tionem    facit    Eumenius    in    gratiarum    ailione  bus  dift* 
Conftantino  M.   Flavienfium  nomine  dicla,  de-  arsn»  311. 
ducimus  eam  anno  311.  non  fequenti ,   ut  qui- 
dam  perperam  fcribunt ,  recitatam  fuifle.  Poft- 
quam  enim  is  narravit  cenfum  ab  eo  Impera- 
tore  relaxatum  fuiffe,  ait  cap.  13.  Quinque  an- 
norum   nobis    reliqua    remififli  .  O  luflrum   omni- 
ius  luflris  felicius  !  0  luflrum  quod   merito  hanc 
Imperii  tui  squavit  statem   (  id  eft  ,    o  Iuftralis 
remiffio,  quae  plena   &  perfecla  eft ,  ficut  an- 
nus  Imperii  tui  quintus,  qui   plenus  eft  ,   quia 
exaclus  ,   &  non  inchoatus   tantum  )  Quinquen- 
na[ia  tua  nobis  ctiam  perfeEla   celebranda  funt , 
llla  enim  quinto    incipiente   fufcepta  (\d  eft  ,  an- 
no  Chrifti    310.  )    omnibus  populis  jure  commu- 
nia  ,  nobis   h&c  propria  qu&  p/ena  funt ,  Id   eft, 
anno  quinto  evoluto  celebrantur ,  five  Iaudibus 
extolhintur .  Gothofredus   in  Commentario  Co- 
dicis  Theodofiani  lib.  n-   tit.  3.  fmc  cenfu  vel 
reliquis  1. 1.  dicit  eam  Iegem  ,   cuius  ha?c  fub- 
fcriptio  :  dat.    Kalend.   Jul.    Agrippnia.  Conltan- 
tino  A.  V.  &  Licinio  Coff.  eo    prorftis   pertine- 
re ,   cujus   nomine    Eumenius   Conftantino  pro 
Flavienfibus   gratias  egit ,    quia  ea   ad  Anto- 
nium    Marcellinum  Prarfidem   Provinciar    Lug- 
dunenfis  prima;  ,   in   qua  fita  Flavia  ,  feu   Au- 
guftodunum   infcripta .  Ex  quo  &  deducit  eam 
fubfcriptionem     corrigendam  ,     fcrfbendumque 
Conftantino  A.  u.  &  Licinio  Coff.  Q_ia  ,   ut  in- 
quit,   anno  319.  quo  Conftantinus  Licinio   Ca_- 
fare  Collega  quintum   Confulatum  gefTIt ,    non 
in  Gallia ,  fed  in  Pannonia  fuit ,  Contra  vero 
anno  311.    antequam  in  Maxentiuin  moviffet, 
hsefit  in  Gallia   inferiore,  &  quidem   Agrippi- 
n«,    ut  ex  capite   13«  alterius  ejufdem   Eume- 
nii   Panegyrici  ,  qui    incipit    Facerem ,  ubi    & 
Pontem    Agrippinenfem    in    Francos    extruxiffc 
eum  memorat,  patet .  Ex  quibtis  tandem  om- 
nibus  colligit  praefatum  Panegyricum   non  nifi 
anno  311.  recitatum  fuiffe  .  Sed  quidquid  de  ea 
fubfcriptione  fit ,    quam    examinandi  hic  locus 
non  eft  ,  non  dubito  quin  Gothofredtis  in  ejuf- 
dem    legis    &  Panegyris  copulatione  errarit ; 
praefata    enim  Iex  de  caufa  Provinciae  Lugdu- 
nenfi  communi    agit :  Eumenius   vero  pro  re- 
miffione    fpeciali  gratias    habet .    Deinde  Con- 
flantinus  anno  Imperii  quinto,   ut  diferte  ha- 
bet  Eutropitts  lib.  10.  belluni  adverfus  Maxen- 
lium  commovit  ,   (_r  copias   ejus    multis  prsliis 
fudit .  Quare  anno   311.  bellum   illud    inchoa- 
tum  ,  neque   enim  ,  fi  Kalendis  Juliis  anni  311. 
adhuc  Coloniae  Conftantinus  refediffet,  tot  pra:- 
lia   ante    feptimum  Kalendas    Novembris  ,   quo 
viclus  Maxentius,  committere   potuiffet.  Unde 
quse  idem  Eumenius  de  ponte  Agrippinenfi  in 
Francos  extruclo  habet,  ad  anntim  311.  nonad 
fequentem   pertinent ;  ac  denique  perperam  in- 
de  deducit  Gothofredus'  orationem  hanc  Colo- 
niae  Agrippinse  .habitam  ftiiffe. 

Eadem    methodo  inveftigandus    annus ,    quo       VII." 
Synefius  egregiam,   de  Regno  ad  Arcadium  lm-  Quo  anno 
peratorem  ,  orationem   Conftantinopoli   habuit  .  Oratio    de 
Ait  Synefius  ejufdem  orationis  initio,  in  hym-    regno   * 
no  tertio  ,  ac  nonnullis  aliis  locis,  caufam  hanc  Syncfto  di- 
Legationis   fuac  habuiffe  ,    ut    Pentapoleos,  ac  _?«. 
nominatim  Cyrenes  Patrise  fux  calamitofa:  ac 
femirutar,  opis   ac  fubfidii  aliquid  ab  Impera- 
tore  peteret,  qua:  barbaris,  efferatifque  vicirut 

gen- 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


gentibus  arsre  fe  ab  iJIorum    infeftatione   de- 
fcnderet .  Cum    vero    urbes   ab   Impcratoribus 
aut  extruerentur,  aut   resedificarentur  ,  annis  , 
quibus  Decennalia  &  id  genus  felta  celebrabant, 
examinandum  venit,  quibus  in  Arcadii  folem- 
nns  harc  oratio  recitata  fuerit .  Petavius  in  No- 
tis  ad  Synefium  obfervat  hunc  libro  de  Infom- 
nus  pag.  148.  triennalem  hanc  Jegationem  fiiif- 
fe,   fignificare,  quod  &  in  hymno  3.  &inEpi- 
ftola  41.  idem  Synefius   infinuat  ,    defignatque 
anno  ,  quo    Conftantinopoli  difceffit  ,    Aurelia. 
nurn  Confulem    fuifle.    Gefflt  hic  Confulatum 
Stilicone  Collega  anno  400.   quare  annus  3q8. 
trienmi  illius  primus,  annus  vero  400.  ultimus 
|uit.   Arcadius    anno  383.  XVI.   Kalendas    Fe- 
Druanas  a  Theodofio  patre  Auguftus  didus  eft, 
annoque  39j.  eidem  XVI.  Kal  Februarii   de- 
rnortuo  fuccefllt.  Ann0  397.  Quindecennalia  Im- 
peri.  vivente  patre  fufcepti  celebravit,  eo  enim 
anno  Theophanes  habet :  boc  anno  fexto  menfis 
Vaun,    Kalendas   (  hoc  eft   die   vigefima   prima 
Man  )    Santti    Propbet&    Pr&curforis    &  Baptifla. 
Joannis  Reliquii  Ahxandriam  tranflatx  funt .  An- 
no  autem  395».  Quinquennalia   Imperii  poft  pa- 
tns  mortem  miti  idem  imperator  edidit,  quod 
ex  ns,  qua:  idem  Theophanes  eodem  anno  ha- 
bet ,  colligitur  :  Arcadius  Imperator  militum  Nu- 
tnerum,  quos  dixit  Arcadicos  ,  Conflantinopoli  in- 
Jhttt.t .  Ea  itaque    Oratio    iis  in  Quinquennali- 
bus  habita  .  In  Codice  Theodofiano  lib.  7.tir.r. 
4e  re  mihtar,  I.  i7.  revocari  fuos  quofque   ad 
numeros   ( ita    tunc  Iegiones  vocata?,)   &    Se- 
des,   tam    Prarfentales  ,  quam  Provinciales  mi- 
Iites  ab  Arcadio  jubentur  Kalendis  Februariis, 
anni    389.  Et   Synefius  in  eadem  Oratione   in- 
ter  ahos   defetfus    exitium    Imperio  Orientali 
mmantes,    ponit    hanc  vagandi   militum   licen- 
tiarn  .  Pagina  enim  zx.  agens  de  Barbaris  mi- 
Jitibus  ,  quorum  opera  tunc  Imperator   uteba- 
|ur,  fubjicit:  At  ne  quidem  contrarftts  illis  (  Bar- 
baris)  v>r,s    oppontre ;  <&>    perinde   ac  fi  illorum 
(vires)  no[lr&  efent   vacationem  *  militia  poflu- 
lantibus    indulgen  ,   c&teraque  qui  in  regione  ver. 
fantur ,    aliis    rebus    occupari    permittere ,    quid 
»liud    efi   quam  bominum  ad  interitum  feffinan. 
tium?  Natale   Imperif   ab  Arcadio  vivente  pa- 
tre  initi  incidit  in  diem  decimum  feptimum    Ja- 
nuarii ,   quare  eo  die  ,    anno    399.   ea  Oratio 
Jiabita  ,  cujus  fruclus  ea   Arcadicorum   militum 
inftitutio.  Petavius  anno  39-7.  aut  398.  recita- 
tam  fcribit  ,  fed  cum  priori  illo  anno  nullam 
ex  his  feftivitatibus  Arcadius  celebrarit ,    anno- 
que  398.  nondum  Conftantinopolim  perveniflet 
Synefius  (  alioquin  fi  eo  anno  Orationem  illam 
menfe   Januario    recitaffet,    tanto    poftea   tem- 
pore    ibidem    commoratus  non  fuiffet , )  fequi- 
tur  PnEra,°  tantum  anno  eam  diclam  effe  . 
VIII.  Variis    enim    exemplis  in   Confulatuum    Car- 

Urbes  an.  fareorum  Rationario  legendis  liquet  ,    annis , 
ntsqutbus   uti  jam  mfinuavimus,  quibus  ha:  feftivitates    e- 
btftflwt-  debantur,    Urbes  aut  cnnftrudlas ,  aut  repara- 
tates  cele-  tas   fuiffe  ;  unde  Geographia  non  tantum  num- 
brabantur    morum    cognitione  ,    quod    docuit    Spanhemius 
■onjiruttx.   Jib.  de    prsftantia ,    &    ufu  Numifmatum  ,  fed 
etiam  Vicennahorum  ,  &  id  genus  feftorum  no- 
titia    locupletari    in  pofterum    poterit .  Neque_» 
enim  fatis  eft  Geographo   fitum  urbium  decla- 
rare,  fed  &  earum  fundationis  tempus ,  quan- 
do  illud   fcin  poteft ,   accurate   notare  debet . 
Scrtbit  Eufebius  in   Chronico  anno    Abrahami 
a*37.  ln  Pal&flina  Nicopolis  ,  qu&  prius  Emmaus 
vocabatur  ,  urbs  condita  efl  ,  legationis  induflriam 
pro  ea  fufcipiente  Julio  Africano  fcriptore  tempo- 
™m.  Definit  is  annus  Abraharai  in  anno  Chri- 
»1    111.  quo  quartus  Heliogabali  annus   ccepit . 
Anno  fequenti  Alexandro  Severo  Collega  idem 
Hehogabalus  Confulatum  quartum  gefflt  ,^Pridie- 
que    Nonas  Martias    interfeclus   eft  .  Quare  ea 
tegatio  ab  Africano   anno  zti.  fufcepta ,  non 


53 


vero  anno  110.  ut  perperam  Petavius  in  Chro- 
nico,eaque  urbs  non  ab  Heliogabalo,  ut  vi- 
detur,  fed  ab  Alexandro  Severo  e;us  fucceffore 
resedificata .  Cum  enim  Heliogabalus  Quinquen- 
nalia  menfe  Junio  ,  anni  211.  edere  deberet , 
miffus  ad  eum  Africanus  ,  qui  eam  civitatem  in- 
ftaurandam  peteret,  fed  eo  ineunte  Martio  oc- 
cifo  ,  initio  Imperii  Alexandri  urbs  denuo  con- 
ftruila  .  De  ea  videndus  Valefius  in  notis  ad 
Sozomenum  lib. j.  cap.n. 

Longe  celebrioris  civitatis  ardificata?  tempus  , 
eertiufque  ,  ejufdem    regula;    beneficio  e  tene- 
bris  eruitur  .  Ea  eft  Conffantinopolis  cujus  de- 
dicationem  in  annum  330.  in  quem  quinta  Con- 
ftantini   Magni    Qoinquennalia  incidebant  ,   fa- 
clam  fuiffe    inter  omnes  convenit ,  fed  de  cu- 
jus  conditus  anno  magna  inter  viros  dodos  con- 
troverfia.   Petavius  in  Chronrco,  &   Gothofre- 
dus   in    Chronologia  Codfcis    Theodofiani   ejus 
fundamenta  jacla  fcribunt,    anno  ,  quo  Janua- 
rius ,  &  Juftus  Confulatum    geffere  ,  qui  Chri- 
fti  fuit  318.  quod   auflor  Chronici    Alexandri- 
ni   habeat  :    His  Cofi.   Confiantinus    Roma   pro- 
feflus  &  Nicomedia  Bitbyni&  metropoli   moratus  , 
f&peque  Byfantium   profeElus  ,    primum     Byfantii 
murum  inflauravit ,  magnamque  partem    ad  vete- 
rem   murum    adjecit ,    novumque  cum  eo   conjun- 
xit  ,urhemque  ipfam  Conflantinopolim  dixit  ,Cir- 
cum ,    novis    ex    &re  flatuis    exornavit ,    ommque 
arte    tribunal  ,  ubi    Impcrator  fpeflaculafaceret, 
ad  Romani  theatri  formam     perfecit    (&v.    aptld 
eundem  Auclorem   legenda  .  Sed  cum    Conftan- 
tinus  Magnus  nulla  hoc  anno  folemnia  ediderit, 
hujus  Civitatis  conditus  ad  annum    Vicennalio- 
rum  ejus,  vel    Nicomedis  vel  Romae    aclorum  , 
pertinet,  quod  quidem   juxta  noftram  regularo. 
neceffario   dicendum  .  Et   attentis    adminiculis, 
qua:  eidem    fuffragantur ,    non    dubium    quiru 
anno    315.   poft   Vicennalia   Nicomediana    urbs 
fundata    fuerit  .   Sccrates  enim    Jib.  1.  cap.16. 
ait  :  celebrata  igitur  feflivitate  publica  Victnnalio- 
rum  fuorum  ,  flatirn  ad  Ecclefiarum  inflaurationem  , 
omne  fiudium  fuum    contulit  ,   idque   tum  in  aliis 
civitatibus  pr&flitit  ,   /«»2  in  urbe  Jibi  cognomine  . 
Quam   quidem  Byfantium  antebac  appellatam  ma- 
gnopere  amplificavit  ,  &  ingentibus  cinclam  muris, 
variifque  &dificiis  exornatam  ,  Regins  urbium  Ro. 
m&  ex&quans  ,  Conflantinopolimnominavit  jutque 
nova  Roma  vocaretur ,  legefanx.it .  In  eundem  an- 
numconditum  ejus  conjiciunt  Sozomenus  ,  Theo- 
phanes  ,  Nicephorus,  &  Cedrenus,  licethi  duo  po- 
ftremi  conditum  cum  Encasniis  &  Dedicatione  im- 
perite  confundant .  Ac  Julianum  Imperatorera  Or, 
1.  in  ea  fententia  fuiffe  ,  ex  Philoftorgio  lib.i.  cap. 
9.  elicio .  Ait  Julianus  de  Conftantino  :  Pofleaquam- 
vero  Vominus  omnium  cfl  conflitutus  ,  tum  fu,   no- 
minis  urbem  infra.  decem  annos  extruxit.  Parte  alia 
Philoftorgius  ait :  Conflantinum  oitavo  &  vicejlma 
Imperii   fui   anno  ex     Byfantio     Conflantinopolim 
condidijfe  .  Annus  vicefimus  oclavus  Conftantini 
abfolvitur  anno    Chrifti  334.  a  qtto    per    decerrt 
annos  retrocedendo  ,   pervenitur  ad  annum^ij. 
quo  juxta  Julianum    civitas  condi    ccepra .  Aila- 
tius  lib.  1.  de  confenfu    Ecclefix  Occidcntalis  & 
Orientalis  cap.  14.  qui  in  hoc  arcanum  non   pe- 
netrabat ,  ait  legendum  efle  h  t&  uxoo-to)  ,  id   eft  ,  • 
anno  vicefimo ,  ne  tam  miro  ,   inquit ,  anachro- 
nifmo   res   conturbaffe    Philoftorgium    affirmare 
cogamur  .  Sed  fruftra  ,  locus  purus    eft ,  Philo- 
ftorgiufque  de  anno  ,  quo  abfoluta   Conftantino- 
polis ,  non  de  eo  quo  ejus  fundamenta  jafla  >  lo- 
quitur.  Denique  hanc  noftram    fententiam  con- 
firmat  Auclor  Chronici   Akxandrini,    qui  anno 
361.  quo  Julianus  Cxfar  Quinquennalia  celebra- 
vit ,  fcribit :  Encoznia.   magn&  Ecchfi&  ejufdem  ur- 
bis  Conflantinopohos   cehbrata  funt  ,    anno  trige- 
fimo   quarto  plus  minus  ,  quarn  fundamenta  Con- 
flantinus    vicior   Augufius  jecerit  .  Acla  funt  En- 
cmia  XVI.  Kal,  Martias ,    qui  dies  ejl  menfi, 

Peri- 


IX; 

Annus  V,'. 
cennalium 
Conflanti- 
ni  annum 
conditus 
Conflanti- 
nopol  eos 
indicat , 


54 


DiiTertatio  Hypatica, 


x. 

Veeennx. 
lium  cpe 


feritii ,  fcti  Tebtu&tii  XIV.  Si  a  die  14.  Februa- 
rii  anni  Chrifti  ;<5i.  per  annos  triginta  quatuor 
retrocedas ,  pervenies  ad  menfem  Februarium 
anni  Chrifti  326.  Quare  eo  anno  ,  vel  potius  iu- 
periori  exeunte,  illius  Ecclefise  fundamenta  ja- 
cla :  quo  loco  non  tantum  confirmatur  Ecclefias 
annis  quibus  ha?c  folemnia  celebrarentur,  &  ex- 
truclas  &  dedicatas  fuifle .  Sed  prarterea  urbem 
Conftantinopolim  in  prioribus  vel  faltem  in  po- 
flerioribus  Conftantini  Magni  Vicennalibus  con- 
ditam  fuifle  ,  ideoque  qua?  idem  Auiftor  Chroni- 
ei  Alexandrini  anno  318.  fcribit  intelligenda 
effe  de  ejufdem  operis  continuatione ,  non  vero 
de  prioriejusfundaiione:  Ideo  porro  pluraegre- 
gia  ardificia  anno  eodem  peracla  ,  quia  Conftan- 
tius  Carfar,  qui  anno  3x3.  eo  honore  decoratus 
ftierat ,  Qiiinquennalia  fua  celebravit ;  at  Con- 
flantinum  M.  extra  folemnia  a  fe  edita  ,  urbem 
iui  cognominem  condere  ccepifle  prorfus  incre- 
dibile ;  eo  magis  ,  quo  non  nifi  in  propriis  id 
genus  feftivitatibus ,  ejufdem  encarnia  celebrarit . 
Non  parum  denique  Decennaliorum  ,  &  id 
genus  feftorum  notitia  ad  epigraphas  ,  qua?  in 
nummis  &  marmoribus  leguntur ,  explicandas 
Infcriptio-  conducit .  Ejus  beneficio  inteirigimus  hunc  num- 
nesexpli-  rnum  v.  g.  quem  Scal ger  in  Notis  Eufebianis 
eau  .  retulit ,  recle  a  Valefio  in  notis  ad  lib.  16.  Am- 

miani  expofitum  fuifle  .  Legitur  in  eo:  IMP. 
CflESAR  TRAIANUS  HADRIANUS  AUG.  P. 
M.  TR.  P.  COS.  III.  PP.  ANNO  DCCCLX- 
XIV.  NAT.  URBIS  R.  CIR.  CON.  S.  C  Id  eft  , 
Un.ta.1i  urbis  Rom&Circcnfes conceffi Senatufconfulto. 
Incipit  is  annus  Urbis  in  anno  Chrifti  centefimo 
vicefimo  primo,  in  quem  Quinquennalia  ejuf- 
dem  Imperatoris  incidebant .  Quare  recle  ea  ver- 
ba  adhibita  ad  horum  verborum  Ammiani  lib. 
t<5.  interpretationem  ,  ofter.dendumque  urhis  tem- 
flumhoc  anno  ardificatum  fuifle ;  Et  urbis  tem- 
jlum  ( inquit  Ammianus  loquens  de  iis ,  qu«e 
Conftantius  Auguftus  Romar  videre  geftiebat,) 
forumque  pacis  ,  &  Pompeii  tbeatrum  ,  &•  odeum 
&c.  Qtio  &  egregie  pertinere  oftendiV,  quod 
fcribit  Athenaeus  lib.  8.  cap.  16.  irvXtv  il 
ilffcL  tloprrl  j  rd  -jrafn'\ia  fttt  ira~Ka\  (Ma\iiMiia  ,  wv 
St  Va>na"ia  tv  viif  TToXtSig  Ti\it  vo(S  ■xaQiSpiiAt vtf 
virb  tk  j8ater/\r'<aj  Arlpiav^.  ixtlirii  rlw  viJ.ipav  y.aT 
iviavrbg  tir  krn/iAOv  ayxo~i  irdiTV;  ioyrUJu  ol  Vaidw 
xaroofvSrsj  ,  y.dx  0!  heir iSrifjLivTic  7«  ttsxsi.  Id  eft , 
telebrantur  enim  Fartlium  diila  quondam  feri&  , 


nunc  Romanat  appellctnt  ,  extruflo  ,  dicatoque 
Fortun&  Urbis  templo  ,  ab  optimo  ,  &  humanif- 
fimo  Imperatore  Hadriano .  Eum  fcilicet  diem  cum 
folemni  celebritate  quotannis  feflum  agunt ,  non 
folum  Romani  civet  ,  fed  etiam  quotquot  exter- 
»i  homines  tum  Rom&  funt .  Ex  iis ,  inquam , 
verbis  Valefius  fibi  elicuifle  videbatur  ,  Hadria- 
num  eo  anno  Natalem  urbis  Romse  celebrafie, 
eoque  nomine  vocari ,  exinde  fanxifie  eum  diem , 
qui  antea  Parilia  erat  didhis.  Egregia  explica- 
tio-,  quam  ejufdem  Imperatoris  Quinquennalia 
certam  reddunt ,  qua;  tamen  fi  ad  eadem  non 
refpicias  ,  infirma  erit.  Annis  fiquidem  quibus 
hujufmodi  folenmia  peragebantur ,  &  templa 
conftrui  ac  dedicari ,  &  nova  induci  in  more  po- 
fitum  erat,  quemadmodum  jam  obfervavimus  , 
unde  conjeclura  Valefii  optima .  In  eo  is  tantum 
errat,  quod  fcribat  id  adhim  Olympiad.  115. 
anno  2.  qui  erat ,  inquit  V.  Imperatoris  Hadria- 
ni .  Prarfato  enim  anno  urbis ,  coeptus  tantum 
annus  primus  Olympiad.  115.  quintufque  ejuf- 
dem  Imperatoris  .  Erratum  pariter  a  Calvifio 
in  fuo  opere  Chronologico  ,  Petavioque  in  Chro- 
nico  qui  fcribunt  Hadrianum  ,  rebus  Urbis  lta- 
Iiarque  compofitis  anno  Chrifti  120.  ad  luftrandas 
Orbis  Romani  Provincias ,  profeclum  efle :  ac 
primo  in  Galliam  ,  &  Germaniam :  deinde  in 
Britanniam,  ac  anno  123.  in  Orientem  tranfiifle. 
Neque  enim  ,  quemadmodum  ex  prxfata  Epi- 
graphe  deducitur,  ante  annum  centefimum  vi- 
cefimum  primum  Roma  difceffit  Hadrianus ;  ne- 
que  tardius  in  Orientem  ,  quam  anno  centefimo 
vicefimo  fecundo  profe<5tus  eft ,  uti  tam  ex  Eu- 
febio  in  Chronico  ,  quam  ex  Chronici  Alexan- 
drini  auftore  difcinnis .  Qiiare  anno  121.  ejus 
Quinquennalibus  dicato  ,  in  Gnllias ,  &  Germa- 
niam  ,  indeque  in  Britanniam  tranfiit,  in  qua 
murum  per  ocloginta.  millia.  pafiuum  primus  du- 
xit  ,  qui  Barbaros  Romanofque  divideret ,  inquit 
Spartianus  irr  ejus  vita  cap.  n.  Qucd  autem  in 
pra:fato  nummo  Hadrianus  Pater  Patrid  dica- 
tur  ,  exiftimo  id  potius  privatorum  ftudio  ,  ac 
confuetudine  ,  quam  authoritate  publica  aclum 
fuifle  juxta  dicla  capite  quinto  num.  IX. 

Decennalium  pariter  bentficio  ,  quo  anno 
varia?  Infcript/ones  dicatee  fint,  intelligimus . 
Onuphrius  in  libro  II.  Fjftorum  anno  Urbis 
ioj8.  Epigraphen  refert .  Qua;  legitur  in  mar- 
more ,   Roma:  in  Thermis  Diocletiani ,  effoflb. 


CONSTANTIUS.    E  T.   MAXIMIANUS.    I  N  V  I C  T I.    A  U  G  G. 

SEVERUS.   ET    MAXIMINUS    CAESS. 

THERMAS.    ORNAVER.    ET.    ROMANIS.    SUIS.    DEDICAVER. 

Refert  aliam  in  eandem    rem  Triflanus  Tom.  3.  pag.  414.  quas  Romae  apud  templum  S.  Su- 
fannae  extat. 

DD.  NN.   DIOCLETIANUS    ET   MAXIMIANUS    INVICTI 
SENIORES    AUGUSTI    PATRES    IMPERATORUM    ET 
CAESARUM   CONSTANTIUS    ET   MAXIMIANUS 
INVICTl    AUGG.    SEVERUS    ET    MAXIMINUS 
NOBILISSIMI    C^SARES.    THERMAS    FELICES 
DIOCLETIANI    AUG.    FRATRIS    SUI    NOMINE 
CONSECRAV.    COEPTIS     ^DIFICIIS    PRO    TANTI 
OPERIS    MAGNITUDINE   OMNI    CULTU 
PERFECTAS   ROMANIS    SUIS    D  ED  I  C  A  V  E  R  U  NT. 


XI. 

Infcriptioi 
nes   du& 
Deccnna- 
lium    cpe 

expiicat&  . 


Therma?  Diodetianear  anno  302.  quo  Con- 
flantius  Chlorus  &  Galerius  Maximianus  Cae- 
fares  Decennalia  celebrarunt ,  conftruclar,  quem- 
admodum  in  Faftorum  Rationario  diximus. 
Cum  vero  Severus  &  Maximinus  Kalendis  Maiis 
anni  305.  Cxfares  renunciati  fuerint ,  Conftan- 
tiufque  Auguftus  anno  306.  oclavo  Kalendas 
Augufti  obierit,  eardem  Thermar  alterutro  an- 
nodedicatae.  Sed  cum  idem  Conftantius  &  Ga- 
lerius  Maximianus  anno  306.  Carfarei  Imperii 
Quindecennalia  celebrarint ,  manifefte  liquet  eo- 
dem   anno  ,  non  vero  305,  eafdem  dedicatas, 


quod    non  nifi   Regularum  noftrarum   ope   di- 
gnofci  poteft  . 

Triftanus   tomo    tertio    pag.    341.    egregium       XII. 
grarcum  Diocletiani  numifma    arfert ,  quo  eum  Explieatu? 
quinto  Imperii  anno  ineunte  Quinquennalia  ce-   Numifm» 
lebraffe  difcimus  :    hoc   Faflorum   Confularitim 
feries  non  nifi  valde  imperfecle    indicarat,  An- 
no  enim  288.  quo  quintus  Imperii    ejus  annus 
inchoatus  eft  ,  non  ipfe  ,  fed  Maximianus  Her- 
culius  II.  Januario  Collega  Confulatum    edidit; 
cx    quo    fufpicandi    locus  fuit ,  eo  Imperatore 
Confule  ,  Diocletianum  feftum  illud  celcbraffe  ; 

fed 


Diocletia- 
ni 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


55 


XTTT. 

Explicatur 
Humifma 
Xrobi  , 


XIV. 

Explica- 
tur  Numi- 
fma  Aurc- 
iianj . 


Jed  Numifraa  illud  id  manifefte  demonftrat. 
Legitur  in  eo  AK.  T.  AT.  OT.  AIOKAHTIANOC 
CEB.  Id  eft  ,  Imperator  C&far  Cajus Aurelius  Vale- 
rius  Diocletianus  Augufius .  Vifitur  in  eo  idcm 
Imperator  Lattro  coronatus,  &  in  averfa  par- 
te  figura  ftans  quae  in  ara  facrificat,  ac  prae- 
terea  hae  literae  :  L.  E.  id  eft ,  anno  quinto . 
Quae  figura  ,  vel  etiam  Vefta  facrificans  in  num- 
mis,  in  quibus  hujufmodi  vota  diftincte  expri- 
muntur,  (  uti  v.  g.  in  nummo  Marci  Aurelii 
ab  Occone  relato  ,  in  quo  Tribunitia  ejus  Po- 
teftas  XXV.  notatur,  ac  illius  vota  fufcepta  De- 
cennalia  fecunda  memorantur  ,  Veftaque  facri- 
iicanscoram  ara  fculpta  eft,  )  facpe  exhibetur  : 
cujus  rei  varia  exempla  in  Faftorum  Rationi- 
rio  videre  eft.  Et  tamen  idem  Triftapus  ,  qUi 
non  adverterat  plura  Imperatorum  numifmata 
ad  ea  folemnia  refpectum  hibere,  perperam 
dicit  figuram  hanc  ab  alicujus  civitatis ,  in  qua 
pluribus  facrificiis  pientem  Diocletianus  oftcn- 
tarat  ,  mcolis  pofitam  fuifie  ;  indeque  de  ex- 
penfis  ab  eodem  in  facrificiis  factis,  aliifque 
hujufmodi  diflent ,  quac  parum  ad  iftius  nu- 
mifmatis  explicationem  faciunt. 

Idem  Triftanus  eodem  tomo  pag.  iq8<  Pro- 
bi  Imperatoris  nummum  exhibet ,  in  ctijus  po- 
ftica  parte  vifitur  templum  octo  columnarum  ; 
in  eoque  figura  fedens  dextra  vicloriolam ,  fi- 
■mftra  haftam  tenens  ,  ac  circum  legitur  ,  RO- 
M-rE  AETEP.  Qyod  numifma  inejus  Qtiinquen- 
mlibus  cufum  .  Quod  eo  magis  exiftimandum, 
quo  aliud  ejufdem  Imperatoris  referat  is  au- 
thor ,  in  quo  Probus  radiis  coronatus  confpi- 
citur,  ac  vefte  Confulari  ,  quae  Palmata  dice- 
batur,  indutus,  &  in  cujus  poftica  parte  vifi- 
tur  etiam  templum  in  quo  Imperator  ille  a 
Vicloria  coronatur .  Is  enim  in  quarto  fuo  Con- 
fulatu  Quiniuennalia  edidit,  &  quia  aliquod 
templum  in  honorem  Romae ,  quae  tanquam  Dea 
colebatur,  conftruxerat ,  illud  in  nummis  an- 
rio  quo  feftum  illud  edidit  ,  percuffis ,  reprae- 
fentatum.  In  iis  fiquidem  qui  annis  quibus  haec 
fefta  celebrata  ,  percufli  fuere  ,  faepe  templa  re- 
praefent.ita  fu-fle  ,  ex  iis  quae  in  faftorum  Ra- 
tionario  dicemus  manifeftum  fiet  .  Occo  pag« 
a<>o.  Nummum  Antonini  refert  in  quo  is  di- 
citur.  Trib.  Pof.  XV.  Cof.  IIII.  &  in  cujus  po- 
flica  parte  cernitur  templum  oclo  columnis  fuf- 
fultum  ac  circum  TEMPLUM  DIVI  AUG.  RE- 
STITUTUM  .  Cufus  ifte  anno  rji.  quo  eum- 
dem  Imperatorem  Quindecennalia  celebrafTe_!) 
oftendemus .  Quare  non  dubium  quin  pra&fatus 
Probi  in  ejus  Quinquennalibus  perculTus  fue- 
rit,  ipfeque  eo  anno  aliquod  templum  ,  aut 
a^dificarit ,  aut  dedicarit;  &  tamen  idem  Tri- 
ftanus  fcribit,  poftquam  Gentes  barbaras  idem 
Imperator  domuiflet,  Romanos  fibi  in  animum 
inducentes  eum  .fl-ternum  futurum  ,  in  hujus 
opinionis  argumentum  ,  Romae  Dese  fub  -Ster- 
nae  titulo  templum  aedificafle,  praefatifque  Nu- 
mifmatis  Signum  illud  impreflilTe  :  quae  expli- 
catio  omnino  improbabilis . 

Denique  idem  Triftanus  pag.  154.  nummum 
graecum  Aureliani  refert ,  in  quo  is  laurea  co- 
ronatus  delineatur;  &  in  poftica  parte  reprar- 
fentatur  Aquila  Coronam  gerens ,  inter  duo 
figna  militaria  pofita  ,  cum  duobus  captivis  in 
inferiori  parte  nummi  .  Circum  fcribitur :  L.A. 
id  eft,  anno  quarto .  Ait  is  Auftor  eam  Aqui- 
lam  ,  figna  ,  captivofque  ,  Imperii  Romani  glo- 
riam  ab  Aureliano  in  priorem  ac  antiquum  fta- 
tum  reftitutam  fignificare  ;  praetereaque  eofdem 
captivos  eum  Orientem  &  Occidentem  recupe- 
rafle  oftendere.  Sed  his  nimis  tenuiter  num- 
mus  ille  explicatus .  Cufus  is  anno  Chrifti  174. 
cujus  initio  Aurelianus  Quinquennalia  edidit; 
ideoque  anno  fere  anticipavit  .  Poft  enim  ejus 
Roma  eodem  anno  difceflum  plur.i  ab  eo  acla, 
<iuam  ut  intra  paucos  menfes  perfici  potuerint. 


Eo  autem  anno  cufum  ex  eo  colligitur,  quod 
in  nummis  vota  Qttinquennalia ,  aliaque  id  ge- 
nus  expretlis  verbis  repraefentantibus ,  duo  cap- 
tivt  figno  militari  aflidentes  plerumque  cernan- 
tur ,  ut  aliquot  exmplis  in  Faftis  digerendis 
oftendimus ,  &  Conftantini  Magni  nummus,qui 
apud  Triftanum  loco  laudato  pag.  550.  extat  , 
fidem  facit  .  Eumdem  is  Imperatorem  galea- 
tum  exhibet  ,  ac  in  averfa  parte  haec  verba  : 
VIRTUS  EXERCIT.  cum  Labaro  &  Signo  mi- 
litari ,  in  quo  fcriptum  eft:  VOT.  XX.  in  cu- 
jus  figni  pede  duo  captivi  fedent .  In  nummis 
itaque  annis  hujufmodi  feftivitatibus  dicatis  , 
percuflis  ,  qualfs  ille,  qui  in  Decennalibus  vel 
Vicennalibus  Conftantini  cufus  fuit ,  captivi  fe- 
dentes ,  victoria&  ,  aliaque  id  genus  ut  pluri- 
mum  reprarfentantur .  Ex  quorum  cum  prarfato 
Aurelianeo  convenientia  intelligimus  non  tan- 
tum  ante  mortem  hunc  Imperatorem  Quinqucn- 
nalia  edidifle  ,   fed   etiam  eadem  anticipafle. 

Valde  igitur ,  ut    his  tandem  finem  imponam       XV. 
obfervanda  ,    quae    in  nummis  Qiiinquennalia  vel  Error  An- 
Decennalia  diftincle   exptimentibus  reproefentarv-   tiquario- 
tur  ,  quove    anno  ii  percufli .  Nihil  enim  ad  a-  rum   in 
lios  in  fimilibus  folcmniis    cufos  ,    neque    votis  Kumifma- 
Quinquennaltbus    aut     Decennalibus     conceptis  tum  de- 
verbis    fignatos  explicandos    magis  conferre  po-  fcriptione. 
teft .  Unde   iis  Antiquariis,  qui  non    nifi   fere_j> 
averfas    numifmatum    partes ,    aut  fub  unica  a- 
licujus    Imperatoris  e/figie   earum   plures  variis 
plerumque    annis    cufas  exhibere  folent,    noru. 
fuccenfere  non    poffiim,  cum  hoc  padto  non  fibi 
tantum  ,  fed  &   aliis   ad  eorum    enigmata   fol- 
venda   viam  prarcludant :  ck  quod  pejus ,  Ledo- 
rem  incautum  in   errorem    inducant.  Qui    ita- 
que  rei  adeo  utili  operam  navare  voluerint ,  ab 
ea    agendi   ratione   prorfus  cavere    debent ,    ac 
Sebaftianum  Erizzum  imitari ,   qui  quae   in  an- 
tica    parte  leguntur ,  prius  defcribit  ,   ac   detn 
quae    in  poftica  explicat ;   parum   curans  facpius 
ejufdem    Imperatoris    titulos    repetere  ,     modo 
eos  ,    uti    fe    habent  ,    repraefentet ,  &    cuilibet 
averfae  parti  anticam  fuam   aflignet .  In  errorem 
non  diiTimilem  ii   etiam  non  raro  incidunt ,   qui 
vetera    Manufcripta    fummo    literarum    emolu- 
mento  e  tenebris  eruunt  ,    publicique   jnris  fa- 
ciunt.  Cum  enim  veteris  fcripturae  quantumvis 
perverfae    veftigia    bona   fide    referre ,    ipfofque 
etiam  naevos  ac  maculas  repraefentare  deberent , 
ut  aliis    occafionem  conjectandi    faepe  veriora  , 
quam  quae    ipfi ,  praeberent  ;    fra&a  fuo    modo 
interdum  reftituunt ;  Lacunas  ex  conjecluris  fuis 
fupplent  ;   e/ficiuntque   ut    Manufcripta    taediofe 
revolvere   non    raro   necelfe   fit  .  Quamobrem 
utrorumque  cura  ac  diligentia  defideratur ;  ex- 
peditque  ,   ut  tam  numifmata  ,  quam  Manufcri- 
pta  ,  eo  quo  diximus  modo  ,  defcribantur  ;  cum 
verum  fit  illud  quod    Seneca  prodit  ,  in  quo pra- 
to   non  nifi  lacertam  alter  invenit  ,  potejl  alter 
hportm   capere  . 


CAPUT    SEPTIMUM 

Aliquot  Impratorum  Decennalia ,  &  id 

genus  fejia ,  de  quibus  major   diffi- 

cultasejfe  potejt  ,  explicantur. 

OUia   omnium    Quinquennalium ,    &  id  ge-  j. 

nus  feftorum  a  Caefaribus  ,   Imperii    Cok  Quinquen- 
jegis,&  Auguftis  celebratorum  feriem  exhibere  nalia,  <& 
decrevi  ,  ex  iifque   aliqua  funt ,   de  quorum  an-  jdgcnus 
no  major  controverfia   efle  poteft ,  ideo    hic  ea  fej}apro- 
feorfim  examinanda  .  Ula  quidem ,  uti    jam  di-  pr;e  x  fi. 
ximus ,  ab  Augufto  ,  qui  per    intercifa   Decen-  yerig  /„f,-, 
nia  &    Quinquennia  Imperium    fufcepit ,  origi-  ptUnt . 
nem  ducunt ,   fed  cum   Tiberius  ex    Imperatori- 
bus  primus  fuerit ,  cjui  femel  in  perpeiuum  il. 

lud 


5<S 


DifTertatio  Hypatica, 


ii. 

Decenna- 
lia  &  Vi- 
cennalict 
Proconfu- 
laris  hnpe- 
fii  Tiberii. 


III. 

Anioninus 
Tius  Au- 
guflei  Im- 
perii  Vi- 
tenna.Ua. 
ttno  anno 
dijlldit  . 


iud  acceperit ,  cjuique  Senatus-confulto  fibi  ad 
tempus  illud  decerni  paifus  non  fuerit ,  harc  fo- 
lemnia  proprie  ab  eo  incipienda  .  fn/JSovTuv  $} 
9-Sv  iixct  hav  rrg  «p^S?  uvtH  -^,n<p'i<r(AaT0;  /xt]/  t; 
ittu  avaXn^/v  avTris  iShfa  iiiifSn.  iit  ydp  iitho  , 
aa.TXTiiJ.tw»  avrlid  iio-nif  6  avyaoTO;  a>p%tui  j  mquit 
Dio  lib.  57.  eum  decem  anni  abiijfent  Imperii  , 
non  eguit  Ssnatufconfulto  ad  recipiendum  illud . 
Neque  enim  petebat  imperare  interfcindens  ipfum 
Imperium ,    ut  Auguflus  . 

Cum  ex  Clemente  Alexandrino  ,  ut  prima 
parte  hujus  DifTertationis  cap.  3.  oftendimus  , 
Proconfulare  Imperium  eidem  Tiberio  anno  Chri- 
fti  decimo ,  quinto  Kalendas  Septembris  colla- 
tum  fuerit,  ejufdem  Imperii  Decennalia  in  an- 
num  Chrifti  vicefimum  ,  Vicennalia  vero  in  an- 
num  tricefimum  incidebant.  Et  tamen  ,  ut  vi- 
dere  eft  in  Faftis  ,  anno  vicefimo  primo  ,  ac 
rurfus  tricefimo  primo  Conful  proceflit ,  &  jux- 
ta  fecundam  Confulatuum  Caifareoriim  regulam, 
cadem  folemnia  edidit .  Ex  quo  fequi  videtur 
anno  Chrifti  undecimo  illud  Imperium  ei  con- 
cefliim  fuifle .  Sed  quia  Clemens  Alexandrinus 
neque  in  die ,  neque  in  menfe  erravit ,  non  vi- 
detur  etiam  in  anno  erraffe  ,  eo  magis  quo  Sue- 
tonius  in  Tiberio  ,  ubi  cap.  20.  dixit :  dedica- 
Vit  &  Concordia  adem  ,  quod  menfe  Januario  e- 
jufdem  anni  faclum,  ftaiim  de  eodem  Imperio 
Tiberio  collato  ait :  ac  non  multo  pofl  lege  per 
Confules  lata ,  ut  Provincias  cum  Auguflo  com- 
muniter  adniiniflraret  &c.  Breve  itaque  tempus 
inter  eam  nuncupationem  &  dedicationem  in- 
terceflit .  Prarterea  Dio  lib.  56.  de  rebus  M. 
.fEmilio  Lepido  &  Statilio  Tauro  Confulibus , 
anno  nempe  Chrifti  undecimo  geftis ,  Tiberium 
Proconflllem  vocat :  Tiberius  &■  Cermanicus  ,  cui 
pro  Confule  erat  Imperium ,  imprejjionem  in  Ccr- 
maniam  fecerunt .  Ac  patllo  poft :  Ludis  in  bo- 
vorem  Natalium  Augufii  actis ,  in  Italiam  re- 
•verji  funt  .  Ubi  vides  initio  anni  Chrifti  unde- 
cimi  Tiberium  Proconfulem  vocari ,  argumen- 
to,  quia  anno  fuperiori  quinto  Kalendas  Sep- 
tembris  eo  honore  decoratus  fuerat ;  cum  enim 
de  die  nulla  difficultas  efle  poffit ,  Tiberius  non 
diceretur  a  Dione  Proconful  initio  anni  Chrifti 
undecimi ,  fi  quinto  tantum  Kalendas  Septem- 
bris  ejufdem  anni  Proconfulare  Imperium  acce- 
piflet :  eo  magis  quo  expeditio  finita  fuit  no- 
rio  Kalendas  Odobris ,  in  quem  Natale  Augufti 
incidit .  Non  videtur  igitur  a  fententia  Clemen- 
tis  recedendum  ;  ob  idque  dicendum  ,  vel  Tibe- 
irium  anno  Chrifti  vicefimo  &  tricefimo  Decen- 
nalia  &  Vicennalia  celebrafTe ,  &  Confulatuni 
in  annum  vicefimum  primum;  &  tricefimum 
primum  diftulifle,  vel  tam  Confulatum  ,  quam 
cadem  folemnia  in  eofdem  annos  rejecifle  ,  vel 
denique  Tiberio  imperante  fecundam  Confula- 
tuum  Carfareorum  regulam  non  ita  fcrupulofe 
obfervatam ,  eofque  Confulatus  ob  alios  fines 
fufceptos .  Qiia  de  re  plura  in  ordinatione  Coji- 
fulum  dicemus . 

Carfarum  Decennalia  in  Antonini  Pii  num- 
mis  primum  diftincte  fcalpta  fuifle  jam  diximus. 
Faflus  eft  is  Collega  Imperii  quinto  Kalendas 
Martias  anni  Chriiti  138.  eodemque  anno,  die 
decima  Julii  in  Hadriani  demortui  Iocum  fuc- 
ceflit .  Qnare  tam  Proconfularis ,  quam  Augu- 
ftei  ejus  Imperii  Vicennalia  anno  Chrifti  1J7. 
aut  fequenti  de  more  celebranda  erant .  Et  qui- 
dem  Proconfularis  imperii  Vicennalia  anno  vi- 
cefimo  exaclo  edita  fuifle  ,  docet  nummus  ab  O- 
riuphrio  lib.2.  Faftonun  &  Occone  laudatus,in 
-quo  legitur  :  ANTONINUS  AUG.  PIUS  P.  P. 
TR.  P.  XXI.  &  in  poftica:  VOTA  SOL.  DEC. 
II.  COS.  IIII.  At  Imperii  Auguftei  Vicennalia 
uno  anho  diftulit ,  quod  ex  nummo  ab  utro- 
que  laudato  colligitur .  Signatur  ille :  ANTO- 
NINUS  AUG.  PIUS  P.  P.  TR.  F.  XXII.  &  in 
averfa  parte :  VOTA  SUSCEPTA  DEC.III.exi- 


ftimabat  idem  Onuphrius  Antoiiinum  anno  Chri- 
fti  158.  quinto  Kalendas  Martias ,  quo  Tribu- 
nitiam  Poteiiatem  XX J.  iniit,  vota  Decennalia 
fecunda  foIviffe-r-&  anno  159.  eadem  die  Tri- 
bunitia  poteflate  XXII.inchoata  ,  vota  Decenna- 
lia  tertia  fufcepifTe :  quem  recle  Norifius  diflertat. 
de  votis  Decennal.  cap.  3.  confutat ,  quod  ea- 
dem  die  vota  folverentur  ,  &  nova  in  alterum 
Decennium  conciperentur  :  quod  ex  Plinio  lib. 
10.  Epift.  44.  ab  eodem  Trajano  fcripta  prcbatr 
folemnia  vota  pro  incolumitate  tua  ,  qua  publicx 
falus  continctur  ,  ^*  fufcepimus  Vomine  pariter 
&  folvimus  .  Qua  de  re  plura  Idem  Norifius, 
qui  non  alio  modo  nodum  folvit ,  quam  dicen- 
do  Hadrianum  nonnifi  anno  Chrifti  139.  de- 
mortuum ,  ideoque  Antoninum  Pium  kgitimo 
tempore  Auguftei  Imperii  Vicennalia  celebrafle, 
cum  Tribunitiam  Poteftatem  primam  anno  138. 
fufcepiflet .  Sed  harc  viri  dodiflimi  fententia  dc 
Hadriani  morte  priori  hujus  DirTertationis  par- 
te  penitus  a  nobis  everfa  eft,  ideoque  Anto- 
ninum  Pium  ea  Vicennalia  anno  non  legitimo_ 
peregifle  certum ,  indubitatumque .  Cujus  rei 
alia  exempla  mox  occurrent . 

Commodus  Marci   Aurelii  filius    morem  harc      IV. 
folemnia    cum     Trabea    Confulari    edendi  ,   qui  Quin- 
jam     in    defuetudinem    abierat,    renovavit;  cu-  quenna-' 
jus   exemplum    fucceflbres ,    prarfertimque    Im-  H* ,  &  id 
peratores  Orientales  imitati    funt  .  ls  a    Marco  genusvotct 
Aurelio  patre  anno  17$.  Pifonis  &  Juliani  Con-  Commodi 
fulatu  notato  ,  die  &  mcnfe  incertis ,  non  tan-  explican* 
tum  Tribunitiapoteftate  ,  fed  &    quod  haclenus  tf*r  • 
nemini   obfervatum ,    Imperio  Proconfulari  de- 
coratus  eft  .  Primum  a  Norifio  recle  ftabilitum  ; 
fecundum  ver-o  ex  nummis,  in  quibus  ejus  Qyin- 
quennalia  ,  Decennaliaveannotata  ,  manifefte  de- 
ducitur  .  Neque  enim  hxc  folemnia  celebrata  , 
nifi    vel  ob    Imperium   Casfareum  ,  vel  ob  Im- 
perium     Proconfulare  ,     vel    denique    ob    Im- 
perium    Augufteum    .    Neque     Auguftus  ,     nec 
Tiberius,    neque  quifvis  alius    propter    folam 
Tribunitiam    poteftatem    hujufmodi    fefta    per- 
egit ,    ut  notum  eft.   Verum  quidem  eft  in  hac 
fecunda   Imperii  Romani  adminiftrationis  forma 
nullum  alium  Collegam   me  deprehendifle  ,   fed 
hunc  ea  dignitate  donatum  ,  ac  anno  poft  ,  quin- 
to  Kalendas  Novembris ,    ut  docet   Lampridius 
in  ejus  vita  cap.  n.  a  patre  Augnftum  nuncu- 
patum  ,   tandemque    eidem  anno   180.  fiicceflif- 
fe  ,  indubitatum   efle  debet  .  Quare  juxta  Nu- 
mifmata  ab  Occone  relata  fic  hujufmodi    fole- 
mnia  a  Commodo  celebrata    ordinari    debent. 
Anno  i8r.  quo  Antiftio  Burrho  CoIIega  tertium 
Confulatum  geflit ,    Imperii  Proconfularis  Quin- 
quennalia  celebravit.    In   nummo  enim  ejufdem 
Imperatoris   legitur:  VOTA   DECEN .    SUSC. 
TR.  P.  VI.  IMP.  IIII.    COS.  III.   P.  P.  S.  C. 
qui  Confulatus  oftendit  Norifium  deceptum  fuif- 
fe,  quando  fcripfit    harc    Quinquennalia    anno 
praxedenti ,  quo  nondttm  eum  Commodus  inie- 
rat ,  celebrata   fLiifle.  Nam  quod   idem  vir  do- 
cliflimus  etim   nummum    ad  Quinquennalia  Au- 
guftei  Imperii  vivente   patre   fufcepti    referat, 
facbim  id  ex  communi  errore,    in    quo  omnes 
huc  ufque    verfati  funt  ,  eundem  nempe  Cqm- 
modum  Imperii  Collegam  non  fuifle.  Hujus  fe- 
fti   index  ac  fignum  quod  in  Chronico  Alexan- 
drino  eodem  'anno  legitur:  His    Cofi.    Antiocbis. 
Artabanus    bomo   copiofus  populo   in  &de   Vapbnes 
nuncupata  ,  fportulas  ( locus  non  eft  integer  ,  & 
Cereris  Rtern&  porliunculas  ,  jeu  panum  fragmi- 
»a   magnifice  &    ambitiofe  fparjit  ,    pancfque  il- 
los  polittcos  feu  civiles  appcllavit  ,  eo  quod  civi- 
bus    fuis   eos  impertiiffet  ,  ad  eamque  rem  perpe- 
tuandam    ex    fuis  prndiis  ,    annuos  fumptus    de- 
Jlinavit  ,  qui  fportulis   illis     cizium   xqua  ratio- 
rte  refpondercnt  .ViciJJim  Antiocheni  Artabano    in 
J)aphne  ftatuam  cutn     hac  Infcriptione    pofuere  z 
ARTABANO  MEMORIA  SEMPITERNA  .  Jam 

enis) 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


57 


enfm  diximus  in  annos  hujufmodi  folemniis  con- 
fecratos  res  novas  ,  autmemoria  arterna  dignas 
farpe  refervatas ;  ac  in  iifdem  rtatuas ,  obelif- 
cos  ,  &  id  genus  alia  erecla  fuifle  .  Celebrata 
porro  haec  Quinquennalia  die  decima  fepti- 
ma  Martii  Auguftei  Imperii  poft  patris  mor- 
tem  initi  Natali;  alioquin  non  anno  181.  fed 
prarcedenti  ea  edita  elfent  ,  ut  patet.Tuman- 
no  183.  quo  Viclorino  Collega  quarttim  Confu. 
latum  geflir,  fecunda  Quinquennalia  Imperii 
nempe  vivente  patre  fufeepti  celebravit  Com- 
modus.  Hujus  Imperatoris  nummum  exhibet 
Occo  inquo  legitur  .  VOTA  DECENN.  SUSC. 
TRi  P.  VIII.  IMP.  VI.  COS.  IIII.  P.  P.  S.  C. 
Ccepta  ab  eo  Tribunitia  poteftas  odtava  anno 
i8x.  ideoque  anno  fequenti  illtid  feftum  celebra- 
tum  dis  etiam  Natali  rmperii  patre  vivente  ad- 
miniftrati.  Exquo  &  ea  uno  anno  diftulifle  ma- 
nifefte  patet.  Denique  anno  184.  tertia  Quin- 
quennalia,  Imperii  nempe  poft  patris  mortem 
obiti  ,  celebravit ,  eodem  pariter  Natali  die , 
XVII.  fcilicet  menfisMartii .  Vquet  'd  cxnum- 
ino  ,  qui  apud  eumdem  Occonem  extat ,  in  quo 
Jegitur  :  VOTA  SUSCEP.  DECEN.  P.  M.  TR. 

p.  virn.  imp.  vii.  cos.  1111.  p.  p.  s.  c 

vides  in  omnibus  nutnmis  memoratis  vota  De- 
cennal[a  fufcepta  legi ,  quia ,  uti  oftendimus , 
in  Quinquennalibus  vota  Decennalia  nuncupa- 
bantur,&  quinto  poft  anno ,  nempe  in  Decen- 
nalium  fefto  ,  eadem  folvebantur. 
v"  Porro  quemadmodum  tria  Quinquennalia  ,  ita 

Decennz-    &  tr;a  Uecennalia  idem  Imperator  edidit.Prio- 
*  .  j        ra  anno  185. die  etiam  XVII.  Martii  ,  uti  harc 

Qritnde-      ep;grapne  demonftrat :  PRIMI  DECENN.  P.  M. 

"»nalt<t      TR#  p>  x    IMp>  VJI    cos#  Ilrj<  p<  p#  s#  c> 

^emmocii .  surcepta  decirna  Tribunitia  poreftas  a-  Commo- 
do  anno  184.  quo  ,  eodem  die  tertia  Quinquen- 
tialia  edidit,  quare  priora  Decennalia  nonnifi 
anno  fequenti  ab  eo  peracla  ,  eo  magis  quo  di- 
verfis  annis  hujufmodi  folemnia  exhibere  foli- 
tus  fuerit .  Secunda  Decennalia  qtiinto  Kalendas 
Novembris ,  Imperii  vivente  patre  gefti  anno 
186.  quo  Glabrione  collega  qtiintum  Conful 
proceflit,  celebravit ,  quemadmodum  liquet  ex 
nummo  ,  qui  apud  Occonem  extat:  VOT.  SOL. 
DEC.  P.  M.  TR.  P.  XII.  IMP.  VIII.  COS.  V. 
P.  P.  Ex  quo  &  colligitur  eum  anno  i75.ante 
diem  quintum  Kalendas  Novembris  Tribunitia 
poteftate  &  Proconfulari  Imperio  cohoneftatum 
fuiffer,  alioquin  anno  i8tf.  eodem  die  prioris  Im- 
perii  Auguftei  Natali  nondum  Tribunitiam  po- 
teftatem  XII.  aflequutus  fuifiet  ;  ex  diclis  vero 
fupra  conftat  poft  diem  decimam  feptimam  Mar- 
tiL  pofterioris  Imperii  Auguftei  natalem  ,  eam 
ilfi  dignitatem  conceflam  ,  aliter  fecunda  Quin- 
quennalia ,  v.  g.  anno  183.  in  fuo  quarto 
Confulatu  ,  &  in  Tribunitia  poteftate  oclava  , 
quam  certum  eftiniifte  anno  182.  non  celebraf- 
fet  ,  fed  in  nona  Tribunitia  poteftate ,  quam 
prarfato  anno  183.  ante  diem  decimam  fepti- 
mam  Martii  inchoaflet .  Tertia  Decennalia  Com- 
modusfolvit  anno  190.  quo,  Petronio  Septimia- 
no  Collega  ,  fextum  Confulatum  edidit ;  quod 
ipfemet  Confulatus  oftendit .  Profert  hanc  in 
rem  Norifius  numifma  ejufdem  Imperatoris , 
quod  apud  laudatum  Antiquarium  pag.  32$.  in 
corona  quercea  hanc  Infcriptionem  prajfert: 
VOT.  XX.  P.M.TR.P.  XV.  IMP.  VIII.  COS. 
VI.  S.  C.  additque,  Anno  Epochae  Chriftianx 
190.  idem  Auguftus  fuit  Conful  fextum,  quo 
anno  definente  decennio,  ex  quo  patre  defun- 
clo  rei  Romanx  adminiftrationem  acceperat , 
vota  Decennalia  folvit ,  &  Vicennalia  nuncupa- 
vit.  Eadem  tamen  folemnia  dies  aliquot  anti- 
cipavit  antequam  annum  Tr.  P.  XV.  expleret. 
Haec  Norifius  .  Sed  incertum  an  praefatum  nu- 
mifma  in  Decennalibus  pofterioris  ejus  Imperii 
Auguftei  ,  an  in  ejus  Imperii  Proconfularis 
Quindecennalibus  percuflum  fuerit ;  cum.  in  illis 
Jfpartftut  itt  Bttrmton 


folemniis  vota  XX.  folverentur  ,in  iftis  veronun- 
cuparentur;  efletque  is  annuspofterioris  ejus  Im- 
perii  Auguftei  decimus ,  Imperii  vero  Proconfula- 
ris  decimus  quintus  .Quia  tamen  videtur  Commo- 
dus  hxc  DecennaliacelebrafledieXVII.  Martii , 
pofterioris  Imperii  AugufteiNatali,  quoadhucin 
curfu  erat  Tribunitia  ejus  poteftasXV.ideoprar- 
fatu  nummus  ad  ea  referendus :  eo  magis  quo  fi  in 
fexto  fuo  Confulatu  in  eo  nummo  annotato , 
anno  nempe  190.  Commodus  Quindecennalia 
Imperii  Proconfularis  celebraflet ,  vel  utraque 
eodem  die  XVII.  Martii  edita  fuiflent  praeter 
ejufdem  Imperatoris  morem;  vel  Tribunitiam 
Poteftatem  XVI.  tunc  gefiiflet ,  eadem  epigra- 
phe  reclamante .  Ea  itaque  Quindecennalia  aa- 
no  prarcedenti ,  ut  videtur,  gefta .  Quoad  id  , 
quod  addit  idem  vir  doctiffimus  ,  Commodum 
ea  folemnia  dies  aliquot  anticipafle,  patet  eum 
falli  exiftimantem  pra?fatum  Imperatorem  Tri- 
bunitiam  poteftatem  fufcepiffe ,  vel  die  quinto 
Kalendas  Martias,  qua  eadem  ornati  fuerant 
Pater  &  Avus ;  vel  certc  Nonis  Martiis  die  Na- 
tali  Marci  Aurelii  patris .  Ex  diclis  enim  mani- 
fefte  liquet  non  nifi  poft  decimtim  feptimum-. 
Martii  ad  Tribunitiam  poteftatem  evedtum  Com- 
modum ;  ideoque  ea  Decennalia  legitimo  tem- 
pore  efleexhibita.  Illud  folum  circa  hujus  Ira- 
peratoris  folemnia  mihi  dubium  reftat  ,  ne  fe- 
cunda  Decennalia  anno  187.  die  decima  fepti- 
ma  Martii ,  qua  adhuc  Tribunitia  PoteftasXN. 
currebat  ,  ediderit.  (  Eo  enim  anno,  uti  in 
Faftis  digerendis  diximus  ,  Thermae  Commodia- 
nx  Roma:  dedicata:  funt ,  )  &  anno  186.  ivu. 
quinto  fuo  Confulatu  id  genus  Feftorum  indt- 
cio,  Imperii  Carfarei  Tricennalia  celebrarit . 
Nam  fic  utraque  tempore  legitimo  peracla  fue- 
rint ;  in  re  tamen  incerta  in  eodem  Faftorum 
Rationario  fcripfi  eadem  Tricennalia  uno  anno 
dilata  fuifle  :  quod  parum  .refert ,  modo  certum 
maneat  tamanno  i86.quam  anno  187.  hujufmodi 
fefta  edita . 

Valerianus  &  Gallienus  anno  1J3.  rei  Roma-       yj# 
nae  adminiftrationem  fufcepere,    annoquc  zs7.  Quoxnno 
quo  Quinquennalia  de   more  celebranda  erant,  Callienus 
Confules  proceflere.  Tum  Gallientis  Patre  jam  Dece„„a- 
in  captivhatem  abduclo ,   in  quinto  Confulatu  ,  HareUbra- 
quem  Fauftino  CoIIega  anno  Chrifti  161.  geflit,  r-)t  t 
Decennalia  celebravit .  Fallitur   enim   Norifius 
qut    ea  in  annum  fequentem  differt  ,  cum  Pol- 
lio  jn   Gallienis  duobtis  cap.5.  Gallieni  &  Fau- 
ftini   Confulatu   memorato ,  poftea    cap.8.  quae 
in  ejus  Decennalibus  acla ,  refert ,  ac  dein  Num- 
mii  Cleionii  Albini ,  &  Maximi  Dextri  Confu- 
Iatu,  qui  in  annum   163 . convenit  ,  praetermif- 
fo  ,  narrat  quae  gefta  funt  Gallieno  &  Saturni- 
no  Confulibus ,  anno  fcilicet    164.  ex  quo  ulti- 
mo  Confulatu    Norifius  deducit  ea    Decennalia 
Albino&  DextroConfulibus ,  annonempe  Chri- 
fti   263.  fuifle  edita  .  Sed  perperam  ;  Confula- 
tus  cnim  Gallieni  ea  anno  162.   peracla  fuiflc 
manifeftum  facit,&  indicat  Dionyfius  Alexan- 
drinus  apud  Eufebium  lib.7.  cap.13.qui  ubi  Ma- 
criani  Tyranni  mortem  narravit,  de  Gallieno, 
qui  Ecclefiae  pacem  dederat ,  ait :  ReligiofiJJtmus 
•vero  Deique  ctmttnti/Jimus   Imperator  feptennalem 
eirculum  jam  emenfus  ,     nonum    lmperii  annum 
degit ,   quo    nos  feflct  celebraturi  fumus  .    Id  eft  , 
Decennalia  celebrabimus .  Ex  quo  fecunda:  Con- 
fulatuum    Ca:fareorum    regular    utilitas    magis 
oftenditur,  cum  ex  ea  innotefcat ,  qua:  a  Scri- 
ptoribus   hiftoria:  Augufta:    proxime    ante  ali- 
quem  Confulatum    narrantur,   ad  immediatum 
Confnlatum  prsecedentem   non  femper  pertine- 
re  .    Quod  &  alio  exemplo  oftendo  .  Capitoli- 
nus    in  Gordiano  tertio    cap.23.  ait :    Inditium 
non   diu  imperaturi  Gordiani   hoc  fuit  ,  quod  etlim 
pfis  folis  faBa  efi  ,  ut  nox   crederetur  .  Et   paulo 
poft  :  Venufio  &  Sahino  Confulibus  inita  efl.  fa- 
flio  in  Jfrica,    contr*  Cordianui»  tertium  >  Ca- 

H  dit 


58 


DiiTertatio  Hypatica, 


VII, 

jMxximia- 
nus  Her- 


1t, 


(Jit  is  Confulatus  in  annttm  143.  &  nihilomi- 
nUS  anno  »39,  nulla  eclypfis  vifa  ,  fed  tantum 
tnnis  137.  die  n.  Apriiis,  &  138.  die  fecun- 
<ja  ejufdem  menfis .  Sic  Ammianus  ,  ut  ab  Hi- 
driano  Valefio  in  Praefatione  ad  ejus  Opera  , 
MSS.  Codicum  beneficio  .accurate  emendata , 
obfervatum,  paria  Confulum  novem  omifit ; 
$c  tamen  res  geftas  iis  annis  ,  quibus  illi  Faftis 
nomen  dedere  ,  expofuit .  Nam  ne  rerum  fe- 
riem  interrumperet ,  bella  duobus  ,  aut  etiam 
pluribus  annis  acla  ,  continua  oratione  aliquan- 
do  recenfet ,  Quare  in  legendis  Scriptorum  hi- 
rtorise  Auguftx  libris,  ne  ea  rerum  narranda- 
rum   ratio  nobis  fucum  faciat ,  cavendum  . 

Norifius  diflert.  de  Numifmate  Impp,  Diode- 
tiani  &  Maximiani  cap,  1.  fcribit  Maximianum 
Herculium  Vicennalia  biennio  anticipafle ,  ut  cum 
culiut  pri-  Diocletiano,  cujus  Collega  in  Imperio  erat , 
ut  C&fxr ,  quique  ineunte  anno  vicefimo  ,  Chrifti  nempe 
foflea.Au-  3°3-  Vota  Vicennalia  folvit,  conveniret .  Ad- 
guftutfu,  dens  fe  vix  in  communem  fententiam  trahi 
poflfe,  quae  docet  eundem  Maximianum  aiite- 
quam  Auguftus  fieret ,  Cacfaream  dignitatem  ob- 
tinttifle :  quam  poftea  fententiam  aliqui  viri  do- 
cli  nmplexi  fimt.  Sed  tam  Maximianum  ,  quam 
Diocletianttm  Iegitimo  tempore  ea  folemnia  edi- 
difte  ,  &  eumdem  Maximianum  Csefaream  digni- 
tatem  ante  Augufteam  confequutum  fuiffe  ,  mi- 
riime  dubitandum  ;  hoc  enim  poftremum  duobus 
in  locis  Eutropius  lib,  9,  &  in  totidem  Orofius 
lib.  7.  docent ,  Quod  &  ii  omnes  confirmant , 
cjui  eum  annos  viginti  imperafle  fcribunt .  Au- 
j-elius  Victor  in  Epitome ;  ntate  interiit  fexage- 
narius ,  annorum  viginti  Jmperator .  Anonymus 
Valefianus:  Diocletianus  cum  Herculio  Mxximia- 
ko  imperavit  annot  viginti ,  Idem  habet  Ladan- 
tius  lib.  de  mortibus  perfecutorum  cap.  30,  In- 
certi  Panegyricus  Maximiano  &  Conftantino  di- 
clus  cap,  8,  habct :  Te  rurfut  vicefimo  anno  Im- 
feratorem  ,  ofixvo  Confulem  ita  ipfa  amplcxu  quo- 
dam  fuo  Roma  voluit  dctinere  ,  ut  videretur  au- 
gurari  jam ,  &  timere  quod  fxfium  efl .  Tum 
cap.  10.  Sed  profeflo  exegit    boc  varietat   &  nx- 

tura    fortuns. ut    illa     viginti    annorum 

continua  felicitat  intervallo  aliqtio  diflingueretur , 
Denique  cap.  n.  fubjungit:  non  potuifli  refifiere 
fanfts.  illius  parentit  (  nempe  Romae )  Tmperio  ,  & 
invifiut  licet  pxruifli ,  &  te  illit  vigtUit  illif- 
que  curit  ,  quat  viginti  annos  expertus  fueraj  , 
reddidifli .  Firmat  eandem  fententum  Codex  Ju- 
ftinianeus ,  in  quo  multae  leges  a  Diocietiano  &, 
•Maximiano  datar  Ieguntur  DiocUtiano,  U,&  A- 
riflobulo  Cofi.  Tum  Maximo  fecundo  ,  &  Aqui- 
hno  Cof.  Id  eft  ,  annis  Chrifti  285.  &  186,  quo 
Kalendas  Aprilis  Auguftus  renuntiattts  eft.    . 

Verum  non  tantum  Maximinnus  HercuHus 
prius  Carfar ,  quam  Auguftus  nuncupatus  eft , 
fed  ii  etiam  omnes ,  qui  a  Marco  Attrslio  ad 
Valentinianum  feniorem  ab  aliis  Auguftis  Aiigtt- 
ftea  dtgnitate  donati  funt ,  Qttod  Ammianus  lib, 
17,  de  Valente  &  Gratiano  ab  eodem  Valenti- 
niano  Auguftis  faclis  docet:  ln  hoc  tamen  ne- 
gotio  Valentinianus  morem  inflitutum  antiquitus 
fupergrcffus  ,  non  C&faret ,  fed  Auguftus  Germa- 
ttum  nuncupavit  &  filium  ,  benivole  fatis ,  Hec 
enim  quifquam  antebac  adjcivit  Jibi  pari  pote- 
frate  Collegam  pr&ter  Principem  Marcum ,  qui 
Verum  adoptivum  fratrem  ahfque  dtminutione 
tdiqua  majeftatis  Imperatorem  focitim  fccit,  Ad 
«juas  Verba  Valefius  in  Notis  fcrtbit  :  Atqui  non- 
fe  etiam  Severus  Bajfixnum  &  Getam  filios  Au- 
guflos  nuncupavit ,  tcfle  Herodiano  »'»  Itb.  3-  ?  Quod 
Ji  quis  ab  exercitu  ,  non  ttutem  *■  Scvero  appel- 
latos  Auguilos  cavillabitur  ,  ut  fcribit  Sparti.wus 
in  Severo  ,  tum  Dtocletiani  exemplum  opponam , 
qui  Maximiannm  llerculium  Collegivn  Augufiei 
Imperii  fibi  adjunxit  .  Sed  refpondcri  pctefl  nec 
Diocletiauum  nec  Sevcrum  CoUcgas  fibi  Auguftos 
Jlttim  edfaviffe  ,  fed   ijjitio  dfarej  tanium ,  ut 


VIII. 
"Liciniut 
ex  Cdfare 
fatfus  Au- 
gtiftus  , 


de  BaJJiano  quidem  ac    Getx  fcrthit    Spartianus  , 
de  Maximixno  autem  Eutropiut .  At    Vxlentintx- 
nut  fratrem   ac  fi/ium  ,  non  C&faret  primum  ,  ac 
dcinds    Auguflos ,  fed  flatim    Auguflos    crexvit . 
Cum  itaque  Ammianus  tam  Marci ,    quam  Va- 
Jentiniani  faclum  tanquam  novum  &  antea  inau- 
ditiim  proponat ,  non  folum  Maximianum   Her- 
culium     fed  &    Licinium  Seniorem  ex  Caefare 
Auguftos    fados  fuifle    indubitatum  efle    debct. 
Licet  id  etiam  de  Licinio  Norifius  ,  diflertat.de 
Nujnifmate  Licinii  &  Ealttzius  in  Notis  ad  Laclan- 
tium  de  mortibus   Perfecutorum   hegent   contra 
Vicloris  Schotti ,  Cedreni  ,    &  aliorum  fidem; 
quam  is    dignitatem  a    Galerio    Maximiano  ex 
expeditione  Italica  redtice  ,  paulo  antequam  Au- 
guftea  exornaretur ,  anno  307,  obtinuifle  videtur  . 
Dicit    Norifius    Eutropium    errafle  ,    quando 
fcripfit  ;     Diocletianus    Maximianum     Heradtum 
ex  C&fare  fccit    Auguflum  ,    Conflantium    &    Mx- 
ximixnum  C&fares .    Pleno  enim ,  inquit    Quin- 
quennio  inauguratto    Maximiani    Augufti  ,    Cje- 
farum  defignationem  anteceffit.  Sed  non  adver- 
tit  vir  doclillimus  Eutropium  diverfis  annis  gefta 
brevi ,   ut  aflblet ,  fumma  colligere  ,   Idatiumque 
quem    fequitur ,  non    minus  errare  in  Carfareo 
Imperii  Conftantii  Chlori    &  M.iximiani  Galerii 
anno  191.  confignando ,  quam  in  Augufteo  Li- 
cinii  anno  308.  collocando .  Carfarum  enim  de- 
fignationem  anno    iqi.   faifiam   fuifle ,  patet  ex 
Confulatibus  ab  utrifque    initis ,  quar   in    annos 
Quinquennalium ,  Decennalium  ,  &  Quindecen- 
nalium  eorumdem  intidunt  :  qua:  difpofitio  Con- 
fularis  eorum  etiam  opinionem  evertit,  qui  hanc 
nuncupationem    in   annum  193.  conjiciunt ,  uti 
Baluzius  in  Notis   ad  libritm  de  mortibus  Perfe- 
cutorum  .  In  ediclo  enim  a  Galerio  Maximiano 
in  favorem  Chriftianorum   dato ,  &  ab  Eufebio 
lib,  8.  cap,  17.  relato  ,  Galerius  Maximianus  di- 
citur  TRIB.  POT.  XX.  Quare   Kalendis    Mar- 
tiis  anni  192,   idem  Galerius  &  Conftantius  Cae- 
fares   creati  fuerant ,  cum    Ediclttm  illttd    anno 
311.  poft  Kalendas  Martias  emifliim  fuerit ;  & 
Ut  habet    idem  Eufebius    initio    Appendicis    de 
Martyribus  Pala=ftinat ,  pofl   bujufmcdi  confcjfio- 
nem  vitx  fimul  &  doloribus  liheratus  idem  Galc- 
rius  fuerit ,  Idque  poft  Kalendas   Maias,  ut  nos 
ijem  Laclantius  docet  capp.  33.34.  }>.Decimut 
&  ottavus  annut  agebatur ,   inquit  ,  cum  percuf- 
Jit  eum  Dcus  infayjabili  plxga .  .  . .   Cjr  h&c   fatia 
(u>n  per  annum  pcrpetem  ......  ^r  iam  deficienc 

ct>i(lum   mifit boc  edittum  propcnitur  Nico- 

mcdi& ,  pridie  Kalendat  Mxiat ,  ipfo  oftiet  & 
Mxximino  iterum  Coff.  (  qui  Confulatus  in  an- 
|ltim,3ii.  cadit)....  n-c  ta-men  ille  hoc  fxclo 
yenixm  fcelerit  accepit  a  Deo  fed  .  .  .  .  horrenda 
tabe  ccnfumptut  eft .  Idque  cognitum  Nicomedi*. 
minfis  ejufdem  ,  cum  futurx  cffent  Vicennxlix  Ka- 
lendjs  Martiit  impcndentibus .  Annus  decimus  o- 
clavus  Galerii  Maximiani  ccepit  Kalendis  Mar- 
tiis  anni  309.  quo  exetinte  vel  circiter,  eo  mor- 
bo  is  affliclus  eft ,  ufque  ad  anni  fequentis  fi- 
nem  ,  ac  initium  anni  311.  quo  poft  Kalendas 
Martias  ,  ac  Tribunitiam  poteftatem  vicefimam 
fufceptam,  ediclum  in  Chriftianorum  gratiam 
emifit ,  &  poft  Kalendas  Maias  eiufdem  anni  , 
cum  futura  eflent  Vicennalia  Kalendis  Martiis 
anni  311,  miferam  efflavit  animam  .  Ex  qitibus 
manifefte  patet  eum  nonnifi  anno  191.  Carfarem 
faclum  fuifle,  Edicfumque  poft  Kalendas  Mar- 
tias  emiflum.  Si  enim  anno  193.  Cajfarea  di- 
gnitate  decoratus  fuilfet ,  EdicUim  Tribunitiam 
poteftatem  XIX.  non  XX,  pracferret .  Si  vero 
anno  291,  anno  vicefimo  primo  'ejus  Imperii  \ 
Kalcndis  Martiis  inchoato  Vicennajia  edidiflet; 
quse  tamen  Laflantius  dicit  anno  fequenti  ce- 
Iebranda  fuifle  , 

Sed  &  Numifmata  Gra-ca  eandem  Idatiiopi- 
nionem  convellunt;  feptem  enim  apud  Occo- 
nem  extant ,  in  quorum  fingulis  finguli  Imperii 

Augu- 


IX. 

Conftxn- 
ttus  Cblo- 
rus  &  Gx- 
lerius  Mx- 
ximixnus 
anno  292  , 
C&fxret 
dicli. 


X. 


fen  de  Confulibus  Caefareis . 


59 


Gflenditttr  •Angufiei  ejufdem   Galerii    Maximiani    anni  ex- 
tx  Lattan-  prirr.untur  ,  in  quorum  ultimo  feptimus  memo- 
tio   Con-     ratur.  Quibus    evincitur  primo     Gakrium  Ma- 
(lctntium     ximianum  anno  311.  Kalendis  Maiis ,  quibus  im- 
"©•  Maxi-  Perium   anno  305.  inierat,  adhuc  in  vivis  fuifTe , 
mianum     alioquin  feptimum  Auguftei  Imperii  annum  non. 
a-r.no  192.  attigiflet .  Secundo  Tribunitiam  poteftatem  XX. 
Cnfxres       m  refcripto   ejufdem  Galerii    niemoratam  ,    in- 
crcatos        choatam    fuiffc  Kalendis  Martiis    ejufdem    anni 
fuijfe.         3"»  Tertio  hujufmodi  refcriptum  non  nifi  poft 
eafdem  Kakndas  Martias  datum ,  eo  magis  q'.io 
Xaclaritius  doceat  illud  pridie     Kalendas    Maias 
Nicomedia    propofitum  .  Si  enim  ante  Martium 
emiffum,  ejus   promulgatio    tamdiu    dilata  non 
fuiflet ,    cum    de   iine    perfecutionf  imponendo 
ageretur ,  &  poftquam  illud   emifit  ,    uti    cum 
Eufebio  diximus  ,  ftatim   perierit .  Ac   denique 
quod  pracipue  intendimus  ,  Galerium  Maximia- 
mim  anno  292.  Cafaris   nomen  aflecutum ,  qux 
hic  per  tranfennam  explicare  placuit ,  quia  No- 
rifius ,   qui  Ladhntium   non  viderat ,  hujus  au- 
xilii   expers ,  id  praftare   non  potuit . 
XI.  Alterum  argumentum   Norifius  affert  ad  pro- 

Non  dedu-  bandum   Maximianum  Herculium  Cafarem  non 
citur   cx     fuiffe  antequam  ad  Augufteam   dignitatem  eve- 
Spa.rti.iuo    heretur  .  Scribit    Spartianus  iElium  ereatum  fu- 
Hercu-         ifle  Cafarem  ab  Hadriano  ,    non   tefiamento  ,  ut 
littm  ex        antea  moris  erat ,  fed  eo  genere    quo  uofiris  tetn- 
C&fare         poribus    a    veflra     clementia  Maximianus  ac  Con- 
Auguflum    flantius    Csfares  diSri  funt  ,    quaji    quidam  Prin- 
faclum        cipum  filii  ,   ^r   Augufls.    majcflatis    b&redes  .  Sa- 
nen  fuijfe.  ne  ,    inquit    Norifius  ,    Maximianum    Herculium 
Spartianus  non  omififlet  ,  imo  potius  qiiam  Ga- 
lerius  Maximianus  &  Conftantius    Chlorus  in  e- 
xemplum  vocatus  fuiflet  ,  fi   Cafaream  dignita- 
lem  ante  Augufteam  obtimiilfet .  Sed  eo  exem- 
ylo  Spartianus  uti  non  poterat .  JElio  enim ,  fi- 
cuti    Maximiano    Galerio  &  Conftantio   Chloro 
cum  Cafars  honore  Tribunitia  poteftas    collata 
fuit ,  uti    ex   nummis  conftat .  Qya    tamen  Ma- 
ximiano  Herculio  non  nifi  cum  Imperio  Augu- 
ffeo  concefia  .  Patet  id  ex  duabus    Infcriptioni- 
bus    ab  eodem    Norifio    &  a   Grutero   pagina 
166.    recitatis.    In    priori    Diocletianus    dicitur 
TRIB.  IOT.  X.    Maximianus    vero   Herculius , 
TRIE.  FOT.  IIX.  In  pofteriori  Diocletianus  dici- 
tur,  TRIB.POT.XI.  Maximianus,  TRIB.  POT.X. 
Diocletianus  decimo  Kalendas  Oclobres  anni  184. 
Maximianus  vero  Herculius  Kalendis  Aprilisan- 
ni  286.  Augufti  renunciati  funt .  Quare  decima 
Tribunitia  poteftas  Diocletiani  anno  293.  inchoa- 
tur ,  &  fequenti    abfolvitur .  A  Kalendis   vero 
Aprilis    anni    286.    ad    Kalendas    Apriles    anni 
494.  anni  funt  oclo   completi .  Unde  hoc  ultimo 
anno  ea  Infcriptio   dedicata ,  &  Tribunitia  Po- 
teftas  Maximiano  Herculio  non  ante  annum  286« 
collata  ;    qucd  &    pofteriori   Infcriptione  com- 
probatur  .  Nam   Tribunitia    Poteftas   XI.  deci- 
mo  quinto    Kalendas   Ocflobris  anni   294.3  Dio- 
cletiano ,    &  decima   Kalendis  Aprilis  anni  295. 
ab  Herculio   aflumpta .    Quocirca    hac  dedicari 
non  potuit  nifi  eo  anno  roft    Kalendas   Apriles 
quibus  Maximianus  Tribunitiam  Poteftatem   X. 
inierat ,  &  Diocktianus  undecimam   abfolvebat. 
Ex  quo  non  tantum  fequitur  Maximianum  non 
nifi  anno  285.  quod  tamen  ab  aliquibus    nega- 
tum ,  faclum  fuifle  Auguftum  ,  fed  &  Tribuni- 
tiam   poteftatem  ei  cum  Cafarea  dignitate  anno 
3.84.  collatam  non    fuiffe ;    ideoque   Spartianum 
Jioc  exemplum  adhibere  non  potuilTe .  Cum  ita- 
cjue  nihil  in  contrar.um   alicujus    ponderis   a£. 
feratur  ,  non  videtur  amplius  in  dubium  voca- 
ri  poffe  ,  an  Maximianus  Herculius    prius   Ca- 
far  ,  quam  Auguftus  fuerit .  Qito  honore  cum  an- 
no  284.  duodecimoKalendas  Decembres ,  ut  jam 
a  nobis  oftenfum  ,    exornatus    fuerit,    fequitur 
eum  Vicennalia  ftato  tempore   edidifle  . 
XII.  Sed  quod   de  Maximiano  Herculio  ,  eum  nem- 

pe   hac  folemnia   anticipafle,    dici  non  poteft, 
Jpparatns  in  Baronium 


Maxentii  | 
Quin- 

quennalid 
dilata  . 


omnino  de  Maxentio  &  Licinio  aflerendum .  Ro- 
ma  ille  anno  306.   a  Pratorianis  Auguftus  di- 
ctus  eft  fexto  Kalendas  Novembres ,  ut  mox  ex 
Laclantio  oftendemus ,    quare     quintus    Imperii 
ejus  anno   311.  abfolvebatur :    quo  quidem   an- 
no     Indulgentiam    Chriftianis   Africanis  concef- 
fit ,  fed   Quinquennalia   in  annum  fequentemdi- 
ftulit.  Primum  docet  Optatus    qui  lib.  1.   fcri- 
bit  ;  tempeflas  perferutionis  pcracla  &    definita  efi 
Jubente    Dco  ,    Indulgentiam     mittente   Maxentio 
Cbriflianis  libertas  eji  refiituta.  Quod    eo     anno 
factum  fuifle  recle  probat  Vakfius  de  Schifma- 
te    Donatiftarum   cap.    1.  adverfus     Baronium , 
qui  hanc  Indulgentiam  in  annum  305.   parperam 
conjecit .  Pofterius  diferte  teftatur  Laclantius  lib. 
de  mortibus  "Perfecutorum  cap.   44.  ubi  de  bel- 
lo  Conftantinum  inter  &  Maxentium  anno  312. 
gefto  ,  ait :   Imminebat   dies    quo  Maxentius   Im- 
perium   caperat  ,  qui  efl  ad  Sextum  Kalendas  No- 
vembris  ,  &  Quinquennalia  terminabantur  .  Tum 
cap.   4«.   de  Galerio   Maximino  contra  eundeni 
Conftantinum   &  Licinium  bellum  gerente  ait : 
Statuit  Imperator  (  Galerius    Maximinus  )    prx- 
lium    diei  Kalendarum    Maiarum  (  quo    die  Dio- 
cletianus  &  Maximianus   anno   305.  abdicarant , 
&  Galerius    Maximianus  ac  Conftantius  Chlorus 
Augufti  facli  fuerant ,  ut  nos  poft  longam  igno- 
rationem   idem    Laclantius  cap.  19.   docet )  qu& 
oBavum  annum   nuncupationis   ejus  implebant ,  ut 
fuo   potijjimum  Natali  vinceretur  ,Jicut  ille  (  nem- 
pe    Maxentius  )  ■vitius  efl  ~Rom&  .Quare  Maxen- 
tius  in  annum    312.  fexto   Kalendas  Novembres, 
quo  Tribunitiam  Poteftatem  VII.  affumpturus  e- 
rat ,  Quinquennalia    diftulerat  ,  eamque  ob  rem 
eodem  anno  Conful  proceflerat .  Circa   diem  ta- 
men  ejufdem  Maxentii   Natalem  hic   mihi  fcru- 
pulus  eft .  In    vjteri  Kalendario   filiorum    Con- 
ftantini  tempore  fcripto ,  ad    quintum  Kalendas 
Novembris   legitur:    EVICTIO    TYRANNI.  ad 
quartum    vero   Kalendas    ejufdem    menfis :    IN- 
GRESSUS    DIVI  .  Qua  de    Clade    Maxentii  & 
Conftantini  M.  ingrelTu  Eruditi  communiter  in- 
telligunt ,   &  quidem  cum  fundamento  ;  cum  dc 
Licinio  ea  intelligi  non  poffe  videantur  ;  ac  pra- 
terea  quintus   Kalendas  dies  Romanis   religiofus 
eflet  ,  quod  Auguftus   eodem  aram   Vifloria  di- 
caflet  ,  oftendens    fe  ex  propria  virtute    Impe- 
rium  acquifiviffe ,   ut  alibi  diximus .   Qua  con- 
jeclura   11  admittenda  lit ,  dicendum  in    Laclan- 
tio   Ioco  ,    ad  fextum  Kalendas   Novemhris  legen- 
dum  erTe  ,  ad  quintum  Kalendas  Novembris  .  Quod 
ii  hac  conjeciura   non    placeat  ,    dieendum  erit 
cum  Baluzio  in  Notis ,  ideo  eam  Vicloriam  quin- 
to  Kalendas  Novembris  illigatam  fuifle ,  quod , 
tit  habet  Anonymus  Valefianus,  poftera  die  Cor- 
pus    Maxentii    levatum    flumine ,  &    caput  ejus 
incifum  in  Urbem  perlatum  fuerit  ;  eoque  rno- 
do  victoria    quodammodo  completa . 

Quoad  Licinium,  eum  Decennali.t  antici- 
paffe  ,  annoque  31$.  celebrafle  ,  certis  argu- 
mentis  oftendi  poteft ,  licet  Norifius,  qui  La-  ^gcenmbk 
clantium  non  viderat  ,  Diflertatione  de  Numif^  {i/t  uno 
mate  Licinii  ,  cap.  3.  fcripferit  :  Conflantinus 
exalio  decimo  Imperii  anno  Deeennalia  in  Occi- 
dente  fplendidijjima  pampa  celebravit  anno  316. 
ottavo  Kahndas  Augufii  ,  die  Natali  Imperii :  Li- 
cinius  ejufdem  non  tam  in  Imperio  Collega  ,  quam 
&mulus  ,  tertio  poflea.  menfe  ,  tertio  Idus  Novem- 
bris  ,  die  itidem  Natali  Imperii ,  ejufque  anno 
decimo  ineunte  ,  Decennalia  in  Oriente  dedit ,  ne 
Orientales  trovincis.  ,  qus.  ipfi  parebant ,  fpecla- 
culorum  pompam  Occidenti  inviderent  .  Profert 
in  eam  rem  nummum  in  gaza  Medicea  afler- 
vatum ,  in  quo  Licinii  Decennalia  vota  foluta, 
&  Vicennalia  nuncupata  exhibentur.  Vifitur  in 
eo  effigies  Licinii  Junioris ,  qui  anno  poftea  317« 
Kalendis  Martiis  cum  Crifpo&  Conftantino  Ju- 
niori  Cafar  creatus  eft,  ut  Auclor  eft  Idatius 
in  Faftis:  circa  cana  effigiem  hsc  verba  legun- 

H*  t«r; 


xnr. 

Licinius 


anno   an- 
ticipavit . 


&0 


DiiTertatio  Hypatica; 


Cur  :  LICINIUS  AUG.  OB  DU  FILII  SUI ,  quae 

fic  interpretatur  idem  Norifius,  ob  dicata  vota 

filii  fui  ,  vel  cblatio  devota  filii  fui  .   In  ambitu 

pofticae  partis,  JOVI  CONS  LICINI  AUG,id 

cft  ,  Jovi  confervatori ,  cui  acceptas  Viclorias  Li- 

cinius  referebat.  Infra  Iegitur,  SIC  X.  SICXX. 

Id  eft ,  Decennalia  foluta  ,  &  Vicennalia  nun- 

cupata  .  Ac  paulo    inferius ,  SMNT.  Id  eft  ,  fi- 

gnata  moneta  Nieomedis  anno  tertio  .  Neque  enim 

aliud    Graecam  literam  r.  defignare    probat    is 

author ,  obfervatque  duplicem  effe    Imperii  Lt- 

cinian:  Epocham;  prior  quae  a  tertio  Idus  No- 

vembris  anni    307.  quo   a   Galerio  Maximiano 

Auguftus  creatus  eft ,  eique  Rhetia  ac  utraque 

Pannonia  commifTa  ;  pofterior  ab  a»no  314.  quo 

Galerio  Maximino   demortuo  in  altera  Imperii 

Afiatici    parte    fucceffft ;  cumque   tertius  annus 

co  in   numifmate  infcriptus  de  ultimo  ejus  im- 

perio  intelligatur,  liquet,  inquit ,  Licinium  an- 

no  316.  Decennalia  edidi/Te  ,  ideoque  anno  Im- 

VTV      perii  decimo  ineunte,  ita  Norifius  difcurrit. 

'JtTt  ^1  tam  certum  >  Afiaticum  Licinii  Imperium 

Ajiaicum  anno  inchoatum  fuiffe,  eodemque  Maximi- 

*L  f  Ct  'if  l  J 

j        .        num  demortuuni  ,  quam  Europaeum  anno  307. 
tmnT *"*    c?ord'um  fompfiSej  &  quidem  de   priori  non 
inch  m  *'   videtur  poffe  impofterum  difficultatem  moveri, 
c  cum  vel  fola  Tribunitia  Poteftas  IV.  Licfnii  ad- 

m'  notata    in    Edifto  ,    quod   Galerius    Maximianus 

anno  311.  paulo  antequam  moreretur ,  in  Chri- 
ftianorum  favorem  emifit ,  illud  evincat ;  nifi 
enim  anno  307.  Augufteum  Licinii  Imperium 
ccepiffet ,  is  anni  313.  initio  Tribunitiam  po- 
teftitem  quartam,  feu  quartum  Imperii  annum, 
cjuod  idem  eft ,  nondum  iniilTet.  Pofterioris  ini- 
tium  no$  docet  celeberrima  Epocha  rv;  hpwn; 
r3v  tftxXwififf  .  Id  eft ,  a  reddita  pace  Ecclefix  , 
qua  antiqui  Chriftiani  ufi  funr»,  ccepta  enim  ea 
anno  313.  uti  confignatur  ab  Eufebio  in  Chro- 
nico ,  poft  mortem  nempe  Galerii  Maximini, 
qui  paulo  antea  perfecutioni,  quar  jam  in  Oc- 
cidente  defierat,  finem  impofuit.  Ea  Era  uti- 
tur  Chronici  Alexandrini  Auclor ,  dum  Con- 
ftantii  Augufti  mortem  narrans ,  ait:  Conflan. 
xius  Augufius  menfe  Dio  ,  feu  Novemhri  ,  die  ter- 
tia  ,  anno  finth  cheno  quadringentefimo  decimo  , 
Jndittione  qumta ;  cum  Ecclefia  paeem  annos  quin- 
quaginta  habuifiet  ,  dtttii  Confulibut  Tauro  & 
florentio  ,  mortem  cum  vita  commutavit .  Cadit 
is  Confulatus  in  annum  Chrifti  351.  anno  ve- 
ro  311.  Kalendis  Oclobris  annus  Antiochenus 
trecentefimus  fcxagefimus  primus  inchoatus  eft  ; 
cui  fi  quinquaginta  addas ,  pervenies  ad  annum 
Chrifti  361.  quo  Kalendis  O<ftobris  annus  An- 
tiochenus  410.  aufpicatus  eft .  TJnde  pax  Ec- 
clefia?  procurata  ante  menfem  Oclobrem  anni 
313.  ideoque  &  ante  eundem  menfem  Galerius 
Maximinus  demortuus  ;  cum  Ecclefia  non  nifi 
poft  ejufdem  Tyranni  Ediclum  ab  Eufebio  lib.  9. 
cap.  10,  relatum  ,  ejufque  mortem  non  multo 
poft  fecutam ,  pace  potita  fit.  Sed  poft  librum 
Lactantii  de  mortibus  Perfecutorum  res  adhuc 
certior .  Is  cap.  48,  ait,  Conftitutionem  Con- 
ftantini  &  Licinii ,  qua  libertas  Religionis  Chri- 
ftianis  conceffa ,  die  Iduum  Juniarum  Nicome- 
diar  propofitam  fuifl*e  ,  poftquam  jam  idem  Ma- 
ximinus  a  Licinio  viclus  fuifiet ,  Conftantino  & 
Licinio  tertium  CofT,  anno  nempe  Chrifti  313. 
additque :  Sic  ab  everfa  Eeclefia  ufque  ad  re- 
fiitutam  fuerunt  anni  decem  ,  menfet  plus  minut 
quatuor .  Quod  veriffimum  eft  ;  jam  enim  cap. 
13.  dixerat  feptimo  Kalendas  Martiat  ,  Diode- 
Itiano  VIII.  &  Maximiano  VII.  Coff.  anno  fci- 
licet  Chrifti  303.  perfecutionem  decretam  fuif- 
fe,  a  quo  anno,  menfe ,  &  die,  ad  diem 
Iduum  Juniarum  anni  313.  prsefati  anni  &  men- 
fes  interjiciuntur ,  Certum  itaque  indubitatum- 

?ue  ,  Maximinum  anno  313.  fublatum ,  novum- 
ue  Licinii  in  Afia  Imperium  inchoatum  fuiffe. 
Vcrum  quidem  eft  in  Chronico  Alexandrino  Ie- 


gi :  Galeriut  Maximinut  a  Licinio  fufut  in  Cfi 
licia  cum  ingenti  exercitu ,  uti  tyrannut  profu- 
gut  ,  &  ingloriut  eum  novennium  imperaffet ,  de- 
l  etut  efl ,  Sed  numerantur  ibi  anni  Juliani ,  8£ 
uterque  extremus  incompletus  pro  completo  fu- 
mitur,  quod  facpe  veteres  Scriptores  fecifle  cer« 
tum  eft. 

Norifius  in  eadem  Differtatione ,  ut  oftendat       XV. 
Maximinum   anno  tantum  314.    viclum    fuifle  ,  Origo  er- 
ideoque  ab  eo   anno  Afianum  Licinii  Imperium   rorit  circ*. 
exordiri,    dicit  ,  anno  313.  tranfmiflam   eum  a  annum 
Conftantino  &    Licinio  pro  Chriftianis  legem  ac-  mortit 
cepifle  ;  tuncque  ,   ut  ait  E  ufebius  Iib.  9.  cap.9.  Maximi- 
Hane primumpro  Chriflianit  epiflolam  velttti fuop-  ni . 
te  motu   &  ex  propria  authoritate   confcriptam  ad 
Prsjidet  Imperii  fui  ,  neeejfit  >te    adaliut  direxit  • 
In    illius   Epiftolae    titulo   legitur  :  Joviut   Maxi- 
minut  Auguflut  Sabino  ,   ejtifque  fummarium  eft, 
licere  unicuique  Religioni    inhserere  ,    cui    ma- 
Iuerit,  Sed  cum  poftea    Collegas  Auguftos  con- 
temneret  ,    bellum,    rupto    fcedere,  Licinio  in- 
tulit  ,  in  quo  viclus  celeri  fuga  in  Afiam  fe  fe 
recipiens,  apud  Tharfum  in  Cilicia  periit,  cum 
Chriflianorum  Deo  gloriam  ,    laudemqu  e  tribuiffet, 
&   ahfolutiffimam  atque   uberrimam  legem  pro  eo- 
rumdem    Chriflianorum    libcrtate    tulifiet ,    inquit 
ibidem  Eufebius  cap.  10.  quae  omnia  contigifle 
anno  314.  ineunte  Vere  probat  Norifius  ex  Edi- 
flo  ,    quod    morti  proximus  Tyrannus  publica- 
vit  ,    in  quo   haec    ait  :    Superiore    anno   datit  ad 
Jingulot    Provinciarum   Prsfidet  literit  flatuimut  , 
ut  fi  qutt  addrere  huic  fetla.  ,  &  Religionis  illiur 
cbfervanttam  fequi  vellet  ,    ei  liceret  abfque  ul- 
lo     impedimento   in  propofito    fuo   permanere .    At 
legem  ad  Vrafidet  Imperii  fui  direxit    poft    Edi- 
dum  menfe  Martio  ab    Imperatoribus  Conftan- 
tino    &   Licinio   ad  fe  tranfmifTum  :  quam  qui- 
dem   Iegem  ,   cumteftetur  fuperiore  anno  datam  , 
evidenter  deducitur ,   hanc  alteram   legem  emif- 
fam  anno  314.  &  ex  confequenti  non  nifi  eo  an- 
no  Maximinum    periifle  .  Eodem  etiam  modo  Ba- 
ronius    in    Annalibus  difcurrit ,    fed     utrumque 
falli  manifefte  oftendo  .  Eufebius  lib.  9.  cap.  9. 
poftquara    vicloriam    de    Maxentio ,    anno  312. 
relatam    narravit ,    fcribit :  Imperator  Conflanti- 
nut   &  Collega  ejut  Liciniut   uno    confenfu  legem 
pro  Chriflianit   abfolutijjimam  &  copiofijjimam  pro- 
mulgarunt  .  Et    miracula  ,  qus.    Deut  in  ipfit  edi, 
derat  ,    partsque    de  Tyranno    vitloris.   nuncium  , 
ipfamque  adeo  legem  ad  Maximtnum  qui  in  Orien- 
tit   partibut  etiam   tum  imperabat  Jequc  ipfit  ami- 
cum    effe  fimulabat  ,  tranfmtfere .   At  Ediclum    il- 
Iud   periit  ,   neque  ad    nos  pervenit .  In  pofte- 
riori   Conftantini    &    Licinii  conftitutione  ab  eo- 
dem   Eufebio  lib.   10.   cap.   5.   relata    non   femel 
ejufdem    mentio   eft  ,  ut  dode  oftendit    Valefius 
in   Notis    Eufebianis    ad    illud   Ediclum ,    ubi  & 
quod  difcrimen  inter   utrumque  eflet,  explicat» 
Prius   loco  incerto  ,  pofterius  Mediolani ,  ut  ha- 
bet  Eufebius  eodem  cap.  ^.datum  eft  .  Priusan- 
no  311.  pofteriusanno  313.  emanatum.  Poft  prius 
acceptum  Maximinus  Epiftolam  Sabino  Praefeclo 
Pranorii  fui  fcripfit,  juffitque  ut  adverfus  Chriflia» 
nx  Religionis  feclatores  nihilacerbe  ftatueretur. 
At  fecundum  Ediclum  anno  313.  datum  ad  Maxi- 
minum  tranfmiffiim  fuifie  ,  Eufebius  non  dicit.j 
imo  ad  eum    miffum  illud  non  fuifle  Innge  ve- 
rofimilius ,  cum  vix  daium  fuit,  ut  Maximinus 
pacem  fregerit,   Licinitimque  aggreffus    fuerit. 
Quare  error  Baronii ,  Norifiique  ex  eo  procedit  , 
quod  utrumque  Ediclum  a  Conftantino  &Licinio  in 
Chriftianorum  favorem  diverfis  annis ,  &  diverfis 
etiam  Iocis  (  cum  anno  311.  Conftantinus  Mediola- 
ni  non  fuerit )  datum  ,   in  unumconfundant ;  ac 
deinde  perperam  inferant  literas  ad  Sabinum  non 
nifi  anno  313.  fcriptas ,  cum  tamen  certum  fit 
anno  fuperiori ,  &  poft  primum  Edic1um,non 
vero  poft  fecundum,  quod  paulo  ante   mortem 
cmifit  .  datas  fuifle .  Ex  quibus  t3ndem  omni- 

bus 


feu  de  Confulibus  Csefarels . 


61 


"bus  Liciniutn  ,  anno  315.  qui  tertius   Afiatici 
ejus  Imperii   erat  ,     quove   Conful    proceffit, 
Decennalia  edidifTe ,  unoque  anno  anticipaffe  , 
jnferre  neceffe  eft  . 
XVI.  Eodem  anno  315.  Conftantfnus  M.  Confulatum 

qi,o  ctnno    etiamedidit,  fed  Decennalia  non  nifi  anno  3  »5. 
Con/tantt-   qtio  decimus  Imperii  ejus  annus   abfolutus  eft, 
nus  D'.     celebravit ,  uti    jam   infinuavimus  ,   &  oftendit 
eennaha      l.x.&e  longi  tewporis  pr&fcriptione ,   qax  tit.13. 
-didcrtt.    ]ibri  4.  Codicis  Theodofiani    legitur,    quaeque 
Komae  data  eft   menfe  Januario  Sibino  &  Rufi- 
rto  Coj?.  anno    nempe    Chrifti    31«.   eftque,  ut 
obfervat  Gothofredus  ,   Indulgentiar  Decenna- 
lis  fpecies  quxdam .  In  ea  dicit  Conftantinus : 
Hx  donattone  Yrincipum  rem  ad  fifcum  pertmen- 
lem  ufque  ad  nojlra  Deeennalia  fecuri  pojjtieant . 
Quare  ttinc  nondum  ea  peracla  erant  .  Sufpica- 
bar  ea  in  annum  317.  dilata  fuiffe ,  non  folum 
quia  in  eumCacfarum  creatio  incidit,  fed  etiam 
quia  Eufebius  in  Oratione  quam  in   Tricennali- 
bus  ejus  habtiit  cap.3.  id  indicare  videtur  ,  poft- 
quam  enim  fingulis  Decennalium  circulis  unum 
ex  fuis  liberis  ad  Imperialis  throni   confortium 
promoviffe  dixit ,  ait  :  trpSrov  yi   th   trotrpic  riv 
SiAovUfAOv,  xara  tUu    trpisrllut  rvc  ffxo-t\rxne  -mptbfe 
Si-xlik  Ti  @xo-i\ixt{   xoivayJ»   dwttpwi  *\tip*    fiurtpoy 
HtTTt  rX  huTtpz    St-xtiXi  f   -fo  fyjPjff    rti  %phu.  to\ 
7-pirflv    akraturaj,    i^l    rS    rp'lr-    ~$;    ^i=r<i  ^puj 
ioprvc   hmaSt.    Id   eft,  ut  vertit  Vatefius;   pri- 
*»o  enim  natu     maximum  ,  qui  paterno  appella- 
tur  nomine ,  prinio    Imperii   D:cennio    confortem* 
regni  renuncitvit  :  eum  deinie  qui  fccuniut  erat 
Atate  ,  fecundo    Imterii    dccennio  ,    tertium  dein- 
teps  tertio  ejus   fefliziitatis   qnam     nunc  celcbra- 
mns  decennio  .   Habita   ea  oratio   anno  335.  an- 
noque  333,   Conftans  Cifar  diflus .  Vicennalia 
anno  315.  Nicomediar  celebrata  ,  annoque  313. 
Conftantius   Ca?far  creatus  ,  in  fecundo    nempe 
decennio;   fed  fi  Conftantinus  anno  316.  Decert- 
nalia  edidit  ,  Conftantinus  Junior  qui  anno3i7. 
Csefar   nuncuoatus  eft ,  non    in    priori    decen- 
llio  ,  fed  in  fectindo  ,   aut  faltem  tantum  circa 
primum  decennium    eam  dignitatem    obtinuit  . 
Valefius    in    Notis    dicit  priora    Eufebii    verba 
benigne  interpretanda  effe  ,  &  xara  rttu  trpuTlto 
JtHxlx  ,  fumendum  effe  pro    a^)  rlw  &c.  ideft  , 
fton   pro  inprima  decade ,  fed    pro  circa   primam 
decadem .  At    cum   Socrates  cap.2.  hujus  fecun- 
dae  partis  num.to.   citatus  utatur  prsepofitione 
xxrd  quando  dicit  decfmo   quoque    anno  Prin- 
cipes  Romanos  Decennaliacelebraffe,  fufpicabar 
in  pracfato  Etifebii    loco  non  aliud    eandem  fi- 
gnifirare  ,  quam  m  ,  ficut  apud  Thucydidem  lib. 
i.xxrd  Ttwvitroy  fignificat  sv  r«v»V(u,  in  morbo  ,  id 
eft  ,  temoore  morbi ;   fic  enim  Conftantinus  eo 
anno  Decennalia  celebraffet  ,  quo  Conftantinum 
£lium  Ca;farem  renuntiavit,  alios  vero  Carfares 
dixiffet  circa  fecundum  &  tertium  Decennium  ; 
fed  Eufebius  in    vita   Conftantini  ,    quam    poft 
prsfatam    orationem    compofuit    Iib.4.   cap.40. 
de  eadem  Caffarum  nuncupatione  in  tribus  va- 
xiis  hujufrrtodi  folemniis  facla  loquens  ,  fe  ipfum 
explicare  videtur  ,  cum    unam  eandemque  prar- 
pofitionem  femper  ufurpet,  hoc  modo,  dfjjp)  tUo 
nrxTpo;  SinstiTnpiSk  ,  dein  ,  d/j.ifi  tIuj  iixoo-xtmpiy.m 
ircvnyxipti  3    ac    denique  ,    afXipi    r»'v   rpiriiv    Ssxci- 
itx. ,  idett,circa  Decennalia  patris ,  circa  Vicen- 
nalia,circa  tertiam  decadem  ,  feu  Tricennalia  . 
Quare  dubitandum  non    videturquin  anno  31^. 
ea   Conftantinus  M.   ediderit .   Scaliger  quidem 
lib.j.  de  Emendat.  temp.  eadem  anno  317.  con- 
iignavit ,   quia  eo  in  errore   erat,  utcrederet 
Conftantinum  anno    tantum  307.  Imperium  fu- 
fcepiffe.  Erratum    &    a    Baronio  qtii  eadera  m 
annum  3 r  5 .  conjecit  ,    votaque    quse  in  iis  _fo- 
lemniis  fiebant ,  ab  iis  quje    quolibet    anno  ini- 
tiojanuarii  prolmperaforum  fakue  concipieban- 
tnr  ,  nnn    diftinxit  .    Extat    etiamnum    Roma: 
Arcus  ipfis  Conftantini  Decennalibus  ereclus  cum 


Jnfcriptione  qtiar  a  Triftano  tom.  3.  Norifio  dif- 
fert.  dc  Numifm.  Licimi  cap.i.  aliitqiie  refer- 
tur  .  In  cujus  fine  harc  verba  Jegttntur  VOTIS 
X.  VOTIS  XX.  &  rurfns  SIC.  X.  SIC.  XX. 
id  eft,  Sicut  Dccennalia  ,  /ic  Vieennaiia.  Prio- 
ribus  enim  Notis  vota  foltita  ,  pofterioribus  ve- 
ro  vota  nuncupata  exprimuntur.  Ait  Norifius 
Cadcm  vota^  Decf nnalia  foluta  ,  ac  Vicennalia 
concepta  priori  a:vo  neutiquam  iifdem  nummis 
obfignata  fuiffe  ,  cum  in  Amoniri  Pii  &  Marci 
Aurelii  Ntimifmatis  legatur  :  VOTA  SOL.  DE- 
CENN.  in  aliis  :  VOTA  SUSCEP.  DECENN. 
II.  praeterea  in  aliorum  Principum  nummis  le- 
gatur;  VQT.  X.  in  aliis  VOT.  XX.quar  ob- 
firvatio  vera  ,  ficut  &  illud  quod  fubjun- 
git,  in  ufu  nempe  poftea  fuiffe  ,  ut  in  num- 
mis  infcriberentur  vota  Quinquennalia  vel  De- 
cennalia  foluta  ,  &  Decennalia  ,  vel  Vicennalia 
fufcepta  ,  ut  patet  ex  Nummo  ,  qui  apud  Oc- 
conemextat  ,  itafignato:  FL.  JUL.  CONSTAN- 
TIUS  P.  F.  AUG,  Et  in  Jatirea  ;  VOT.  XV. 
MULT.  XX. 

Quo  vero  anno    idem    Conftantinus    Quinde-     XVIT.' 
cennalia  ediderit,  an   nempe  310.   vel  321.  ad-  Quo  a»ao 
hucincertum.    Contendit    quidem    Norfius    ea  Conjlanti. 
anno_3ii.  quo  Kakndis  Martiis  Crifpus  &  Con-  "«t  Quia. 
ftantinus  Caefares  Quinquennalia  celebrarunt,   ut  dw*"*- 
teftatur   Nazarius  in  oratione  quam  ea   occ^fio-  lut  ^d>^ 
ne  habuit ,  Conftantinum  quoque  otfavo  Kalen-  rit  • 
das  Augufti  edidiffe.  Sed  verba  Nazarii  quibus 
hoc  probatum    contendit,    atiter    interpretanda 
videntur  .  Idem  Orator  cap.  z.ait  :  Fruimur  qut- 
dem  nos   pretfentium  maximx  voluptate ,     fed  le~ 
nocinatur      bis   jam  futuri  ratio  ,  &  quct   tcmpo- 
ribus  difparata  funt  ,  animorum  pr&fumptione  jun- 
guntur.   Quintumdccimum  annum  maximus  Prin- 
ceps  falutaris  lmperii  degit  (  Conftantinus    nem- 
pe  qui  anno  320.  VIII.  Kalendas    Augufti  etim 
annum  aufpicatus  ,    erat ,   )   fcd  auguramur  jam 
Vicennalia  (  non  quidem    poft     quatuor  menfes 
fufcipienda  ,  uti  explicat  Norifius ,  fed  Vicenna- 
lia  annosi^.   folvenda  ,  quod  fequentia  e/ufdera 
Oratoris  verba  indicant, )  &venturi  fidem    fu- 
periorum  felicitatc  fentimus ,    (  id  eft  ex   felicita- 
te  qua  hoc  decennio  potiti  fumus  futuri  decen- 
nii  felicitatem    auguramur .    Quare   Vicennalia 
eo  in  loco  annum    vicefimum    iignificant  ,  non 
vero  ipfam    Vicennalium  feftivitatem    jnxta  di- 
cla   in  Canone  odavo  Iioruni  foiemuium:  ;2»'*»- 
quennalia    beatijjimorum     Csfarum     occupatos    in 
gaudiis  babent  ,  fed   in  defiinatis    decenniis    jam 
•vota   properantia   &  fpcs    volucres    conftitcrunt . 
Fundatur   prarterea   Norifius   in  nummo    Crifpi 
qui  in  colleclione   Patiniana  extat ,  in   quo  le- 
gitur  :   CRlSPUSN.CCOS.il.    cum    epigra- 
phe  in  poftica  parte:  BEATA    TRANQUILLI- 
TAS  ,    &  in   Bafi  ,  feu  Ara  ,  VOTIS  XX.  Cum 
enim    Vicennalia    in    nummo  jungantur    cum_. 
altero  Crifpi   Confulatu  anno  311.    gefto  ,   exi- 
ftimat     Norifius    exprimi    ibi     Conftantinf    Vi- 
cennalia  vota,    quae   eodem   anno  die   25.  Julii 
ejufdem  Conftantini  natali ,   is    Jmperator  nun- 
cupavit.    Atnihilaliud  inde  colligi  debet,quam 
in  nummis  Crifpi  ,  &Conftantini  Junioris  ,Quin- 
decennalium  patris  anno  fuperiori  actorum  men- 
tionemfadameffe;rationemenim  votorum  Vicen- 
nalium  nondum  nuncupatorum  habitam  fuiffe  ,  aut 
ad  ea  Crifpum  refpexiffe ,  nulto    modo  videtur 
probabile,  neque  id  unquam  in    hujufmodi  fo- 
lemniis  ufitatum .  Porro  Numifmata  duo  Crifpi 
Quinquennalia  exhibentia,  quar  apud  Triftanum 
Tomo  3.  pag.  %66.  extant  obfervatit  digna   funt . 
Cernitur  in  priori  idem  Crifpus  diademate  gem- 
mis    ornato  cir.clus  ,   haftam  &    clypeum    quaJi 
pugnaturus  tenens:  in  averfa  parte  fignum  mi- 
litare  cum  duobtts  captivis  in  inferiori  parteexpri- 
mitur ,  in  eoque  crux  accurate  elaborata  cum  his  li« 
teris ,  hoc  fere  modo :  VOT.  f  circum  vero :  VIR. 
TUS  EXERCIT,  In  pofteriori  numifmate  vifiiure. 

tiam 


6z 


DiiTertario  Hypatica, 


tiam  fignttm  militare  cum  VOT.  XX.  ac  duobus  ca- 

ptivis  prope  illud  artldentibus.  Quare  inhis  folem- 

niis  aliqua  mutatio  facta,  cum  antea  Decennalia  vo- 

ta  cruce  reprzefentata  non    fuiffent ,  nec  Vicen- 

nalia  vota  in   Qiiinquenalibus    memorata .  Nnm 

quoad  utrumque   captivum    ac  militare    fignum , 

in  nummis   in  quibus   hujufmodi   feftivitates   di- 

ftindte  notantur ,    videri ,    jam  alibi    obfervavi ; 

iicuti  &  in  iifdem ,  ad  exercitus  vidorias ,  figna 

militaria ,  aliaque  id  genus  refpectum    habitum 

fuiffe .  Notandus  &  hic  Triftani    error   Tom.3. 

pag.  J97.  ubi   allato   nummo  Conftantini  Junio- 

ris  Casfaris ,  in  quo  is  vifitur  lauro  coronatus , 

&  Confulari  trabea  indutus,  ac  in  cujtis  poftica 

parte  circum   fcribitur :  BEATA    TRANQUIL- 

LITAS,  exprimiturque  ara  cum  his  verbis :  VO- 

TIS    XX.   dicit  hunc  ,  poft  relatam  de  Barba- 

ris  vidoriam  ,  Confulem  cum    patre    renuncia- 

tum  fuiffe,  &  Vicennalia  eo  in  nummo  expreffa 

celebraffe  .  Nam  harc  merae  nuga:  ,    neque    enim 

Conflantinus  Junior  trabeatus  Vicennalia  edidit. 

Quare  idem  nummus  eodem   anno ,  quo  preefa- 

tus  Crifpi ,   cujus    Collega   in    Confulatu  fuit, 

percurTus . 

XVIII.         Denique  affert  Norifius  verfus  duos  ex  pane- 

Iniertnm     gyrl    lorphyrii  Optatiani  eodem   anno  3x1,   ut 

quoanno     ipTe  autumat ,  acroftico    carmine    exarata  ,   in 

Porpby.       qua  rubris  characleribus   fcribitur:  AUG.  XX. 

rius  Opttt-  CAESS.  X.    Ille  enim    tum  Conftantini    patris 

tianusPa-  Vicennalia  ,  tum  filiorum  Carfarum  Decennalia_, 

vegynm      quod  eodem  anno  concurrebant  ,  eodem  carmi. 

flixerit .     ne  celebravit.  Hinc  diferte   canit  : 

Sanife  Pater  ,  HeQor  fuperum    VICENNIA  hta. 
AUGUSTO ,    ET    TJECIES   crefcant     folemma- 
NJTIS . 

At  illum  Panegyricum  in  Vicennalibus  Ni- 
comedianis  potius  diclum  videntur  hi  verfus 
indicare: 

1»         S&clis  da  Conflantine  ferenct 
"Xempora  ,  fumme    pio  tricennia  fufcipe    voto  , 

Prius  vero  dixerat  s 

■         Tu  magna    ad  gaudia  fanfle 
Conjlantine  fave,  te  tanto  in    carmine   muftt , 
Et  tua  dejcriptis  pingit  Vicennia  metris . 

Cum  itnquc  dicat  Poeta  fe  defcribere  vota 
Conftantini  M.  Vicennalia  ,  TricennaJiaque  nun- 
cupet  ,  videtur  Panegyricus  diftus  anno  315.  quo 
Crifpus  ,  cujus  in  eo  Panegyrico  mentio,  ad- 
Jauc  vivebat  ;  ideo  autem  hujus  &  Conftantini 
Junioris  Decennaliorum  meminit,  quia  in  cur- 
fuerant.  Nihil  ergo  obftat,  quin  dicamus  eum- 
dem  Imperatorem  anno  320.  Quindecennalia  ce- 
lebraffe,  cum  Conful  fex{um,  Conftantino  Ca:- 
fare  Collega  ,  procefferir.  Extat  nummus  Con- 
fularis  Conftantini  Magni  apud  Triftanum  To- 
mo  3.  pag.  289.  in  quo  is  cernitur  cum  ftola 
Confulari ,  fceptro  aquiligero  in  dextra  ,  &  co- 
Tona  radiata ,  qua  caput  cingitur,  praefertque 
incippo  VOT.XX.  Sed  cum  idem  Conftantinus 
Conful  etiam  fuerit  anno  326.  quo  Vicennalia 
Romana  edidit,  incertum  an  nummus  ille,  in 
Quindecennalibus  ,  quibus  vota  XX.  (icuti  in 
Decennalibus  nuncupabantur ,  an  vero  anno  326, 
quo  Vicennalia  vota  foluta  funt ,  &  Tricenna- 
lia  fufcepta  cufus  fuerit.  Ex  eo  autem  manife- 
fte  deducitur  per  ha:c  praefertim  tempora  in  his 
feftivitatibus  celebrandis  ad  Confulatum  Impe- 
ratores  refpexiffe  ,  quod  &  conjici  poteft  ex 
nummo  Conftantis  Augufti  ,  de  quo  Dufrefnius 
Differt,  de  Numifmat.  inferioris  aevi  num.3.  in 
quo  fedet  ipfe  Conftans  celfior  ,  caput  limbo , 
vel  Iumine  circumdatus  cum  binis  Confulibus  in 
«jus  bafi  legitur  hjcc  infcriptio:  VOT.V.  Qua. 


XIX. 

Rejicitur 
rommunis 
error  de 
Viccyjyia^ 
libus    Ro- 
manis 
Conflanti- 
ni  . 


re  cum  anno  333.  nuncupatus  fuerit  Caefar ,  ejvs 
Quinquennalia  in  stinum  337-  ve'  338«  quibus 
Conful  non  proceflit,  inciderunt .  Sed  cum  tunc 
in  fiis  folemnibus  magna  Confulatus  tatio  ha- 
beretur  ,  anni  illius  Confules  ordinarii  in  eo 
nummo   expreffi   fuere. 

Supereft  tantum  ut  aliquid  dicamus   de  utrif- 
que   Corflantini   Magni   Viceiinalibus,   tum   Ni- 
comedianis  anno   325.  ut  Auclor  Chromci  Ale- 
xandrini  aliique  docent,  tum  Romanis  anno  326. 
celebratis  ,  quorum  Idatius   in  Faftis ,  &  Eufe- 
bius   in    Chronico    meminere .  Plerique    omnes 
hajc  ultima  priorum   iterationem  fuiffe  exiftima- 
runt,  licet  nullum  nec  ante  ,  nec  poft  eumdem 
Conftantinum   hujufmodi  feftiviratum   renovata- 
rum  veftigfum  extet .  Si   enim   ea  Conftantinus 
itenffet,   id    alicujus  ex    prardeceffnribus  exem- 
plo  prarftitiffet,  aut  cum  tanti  ipfe  nominis  fue- 
rit,  aliqui  ex  Imperatoribus  Conftantinopolita- 
nis  eum  hac    in  re  imitati  fuiffent  ;  quod  cum 
non    contigiffe    certiflimum    fit :    exiftimandum 
VicennaliV  Romana  ,    aliam  a  Nicomedienfibus 
originem  habere ,  dedutfam  nempe  ab  anno  307. 
quo  idem  Conflantinus  a  Maximiano  Herculio, 
cuius  tunc   filiam   uxorem  duxit  ,  Auguflus  ap- 
pellatus  eft  .  Neque  refert  quod  ea  ,  Romx  ocla- 
vo  Kalendas  Augufti,  ut  Gothofredus   m  Chro- 
nologia   Codicis  Theodofiani  oftendit  ,  celebra- 
rit;  cum  uti  diximus,  dies ,  quo  Imperatores, 
Ca-fares  vel    Augufti  nuncupati  fuerant,   iis  fo- 
lemnibus  indifcriminatim  dicatus  effet.  Aliardif- 
ficultates  circa  peculiaria  alicrum  Imperatorum 
id   genus  fefta  in  Confulatuum  Csefareorum  Ra- 
tionario  explicabuntur .  Hic  tantum  fedulo  ob- 
fervandum,   quando    fcripfimns  Confulatum  ra- 
tione  horum    folemnium   ab    Imperatoribus  fuf- 
ceptum  fuiffe,  nos  nor.  iia  intellexiffe  ,  ut  fem- 
per  eo  anno  ,   quo  Confulatum  ceperint ,  eas  fe- 
ftivitates  ediderint;  cum  ut  jara  vidimus,  Con- 
ftantinus  Magnus  ,    qui  anno  31?.  Conful   pro- 
ceflit,  non  nifi  fequenti  Decennalia  peregerit. 


CA  PUT    OCT  A  V  U  M. 

Tertia  &  quarta  Confulatuum  Cafareofujn 
regula    explicantur . 

OUinquennalibus   &  id   genus    feftis  ,    qur         j, 
huc  ufque    in   obfcuro  jacuerant ,  quaeque  C&fares 
ideo  fecundam  Confulatuum  Cxfareorum  Regu-   ^.  Augu- 
lam  conftituunt ,  quia  qusedam  Imperii  Epocha,  fli  alios  <?- 
initiumque  fuere ,  declaratis,  venio  ad  tertiam,  jufdem 
qua?  ex  ccllegio  Trabea;  cum  aliis  Carfaribus  aut  dignitatis 
Auguftis  defumitur  .  Quando  enim    plures  uno  -viros  de 
eodemque  tempcre  dignitate  Carfarea,  aut  Au-  more  Cvl- 
guftea  prarditi    erant,  ii  lubentius  fimul,  quam  icgas  af- 
cum    privatis    Confularem    dignitatem    inibant .  fumebant. 
Vefpafianus,  qui  dum  Imperium   rexit ,  oclavo 
Conful  ordinarius  proceflit,  Titum    filium  fep- 
ties    CoIIegam   habere    voluit  ,    quemadmodum 
Suetonius  in  Tito  cap.  6.  docef .  Imo  Domitia- 
nus  alter   Vefpafiani  filius ,  qui  patre  imperan- 
te  ,   quinquies  Confulatnm  fuffeclttm  geflit ,  eo, 
Titoque   majori  natu  filio  ,  Imperiique  CoIIega 
Confulibus  ordinarirs  ,  illo  honore  exornari  vo- 
luit.  Ammianus  lib,  16,  Conftantium  Auguftum 
Conftuntini  Magni  filium  fuperbia?  arguit,  quod 
nec    in   Trabea   focium    privatum  adfciverit  ,    ut 
fecere    Principes    confecrati ,    licet   decies   Conful 
ordinarius    fuerit  ;    dedignabantur    enim    aliqui 
privatorum  in  Confulatu    collegium,  a  quo  ta- 
men  alii  hac  in  re  moderatiores  non  abhorre- 
bant  .    Unde    contigit    ut  a  Confulatu  Diocle- 
tiani  ,  Ariftobulo    Collega  ,    anno  285.   gefto  , 
ad    quartum  Imperatoris    Juliani,  quem  Sallu- 
flio    Collega  ,  anno  363.  edidit,  per  fere  fe» 

cu- 


feu  de  Confulibus  Cacfareis. 


cu/um  integrum  non  nifi  ter  privati  in  focie- 
tatem  Trabex  cum  Auguftis  venerint .  Nam  an- 
«o  x8$.  eumdem  Diocletianum  Ariftobulo  CoJ- 
Jega  Confulem  ordinarium  fuifle  ,  certum  in- 
dubitatumqiie  eft  ,  Iicet  Idatii  in  Faftis  verba 
aliquam  difficujtatem  facere  vrdeantur.  Eo  enim 
anno  hjcc  habet:  Hit  Colf.  oecifut  efl  Cirinus  , 
V"  'Pfo  anno  cum  Ariflobujo  Conful  procefferat, 
«jua:  fic  intelligenda  funt ,  tit  Carinas ,  qui  a 
Diocletiano  in  aliquot  Provincias  retrtifiis  fue- 
rat  Confulem  fe  ordinarium  Ariftobulo  Collega 
~e"Snarit  ,  eodemque  tempore  Diocletianus  eum- 
^17)  Ariftobulum  ,  licet  a  Carino  nominatum, 
^.  'n  huius  caftris  militantem  Collegam  fibi  ad- 
ftjverit  .  Cumque  potiorem  Imperii  partem  idem 
DlocIetianus  obtineret  Conful  ordinarius  cum  eo- 
«*em  Ariftobulo  ,  non  vero  Carinus  agnitus  eft , 
"l  patet  ex  variis  Codicis  Juftinianei  refcripiis, 
&  ex  Chronici  Alexandrini  Auclore  ;  ubi  poft 
recitatam  Djocletiani  inaugurationem  habet :  Kcc- 
lendis  Januariis  Conful  procejjit  .  SirmondltS  ,  qiti 
eofdem  Idatii  Faftos  primus  publicavit ,  cum  ca- 
pere  non  poftet  unum  Ariftobulum  duorum  Col- 
legam  in  Confulatu  fuifte  ,  Diocletiani  nempe  , 
&  Carini ,  in  editione  aliqua  verba  pro  arbi- 
trio  inferuit .    Hts   Coff.  occifus  ejl    Carinus  (  §c 


V  E  R  A     CONSULUM 

SERIES 

Anno  Chrifti  286, 

M.  Junius  Maxfmus    II. 

Vettius  Aquilinus. 
287.  Diocletianus  III. 

Maximianus    Herculius . 
188.  Maximianus   Herculitts   II, 

Januarius , 

Hanc  depravatam  Confulum  feriem  nobis    ex- 
hibet  Onuphrius  lib.  2.  Faftorum  ,  qui  cum  harc 
verba   apud   Ammianuni  lib.   23,  Iegiffet :  Julia- 
nus  jam    ter    Conful  adfcito  in   collegium  Trahes. 
Salluflio  Vr&fedo    pcr    CaJIias,    cjuater   ipfe    am- 
plijjimum  inierat    magifiratum :    &  videbatur  no- 
■vum   adjundum  effe    Augufio  privatttm  ,  quod  pofi 
Viocletianum  &    Ariflobulum  nullus  meminerat  ge- 
flum  ,    ut  illud    fttbfiftere  poflet ,    Maximum    II, 
&  Januarium  ,  Maximiani  Herculii  II.  &  Janua- 
rii  loco  repofuit ,  quem  iii  errorem  Calvifium  in 
opere  Chronologico ,    Petavium  in  Chronico  ,  o- 
mnefque  paffim  alios  pertraxit ;  cum  tanien  adeo 
certa  fint     teftimonia  ,  quae  Norifius    affert ,  ad 
Maxjmiani  Herculii  ,  Januario  Collega ,  Confu- 
latum  adftruendum  ,  ut  dubitari  nondebeat,  quin 
Ammianus  aut  memoria   lapftis  fit ,  aut  corru- 
ptas   tabulas  fecuttis  fuerit  ,  aut  quod    probabi- 
lius ,   locus  ille  ,  ficut  alia  ejufdem  Auctoris  non 
pauca ,   depravatus  fit .  Et  certe  eam    Onuphrii 
ordinationem  vel  folae  duae  priores  Confulatuum 
Ca;fareorum  Regulse  convelltint .   Cum  eniman- 
no    284.  XII.  Kalendas   Decembres  Carfar  nun- 
cupatus    fuerit,  ejus  Imperii  Csefarei  Quinquen. 
nalia  in  annum  288.   incidebant;  cum  vero  an- 
no  286.  Kalendis  Aprilis  levatus  Auguftus"fue- 
rit ,  anno  feqtienti  de  novorum  Confulum  mo- 
re  Conful  proceffit ,  ficuti  &  anno,quo  Qtiin- 
quennalia  edidit .  Erravit  enim  Norifius ,  qui  cap. 
ultimo  Differtat.  de  votis  Decennalibusdicit  col- 
ligi   ex  PantgyricodieNatali   ejufdem  Maximia- 
ni  recitato  ,  eum  Quinquennalia  anno   quinto  e- 
xaclo ,   Decennaliaque    decimo    pariter    Imperii 
anno  completo  celebraffe ;  cum ,    ut   jam   often- 
dimus ,  Veteres  pro  Qtiinquennio  ,  vel    Decen- 
nio  exaclo  faepe  Qtiinqueiinium  &  Decennium  in- 
choatum  tantum  ,   imo    &  aliquando.  fexennium  , 
vel  undecimum  Imperii  annum  intellexerint .  O- 
nuphrius  fupponit  anno    Chrifti    284.  quo  Dio- 
cktianus  Imperium   iniit ,  Maximianum  Hercu- 


«3 


levatus  eft  Diocletianus  Imperator  )  qui  ipf0  an- 
no  cum  Arifiobulo  Conful procejferat .  Illum  enim 
ea  verba  addidifte  fidem  facit  Valefius  in  Notis 
ad  lib.  23.Ammiani,  ubi  dicit  ipfum  fe  manu- 
fcriptum  vidifTe ,  quo  Sirmondus  uffus  fuit ,  in 
quo  praefata  verba  defunt .  Sed  licet  tertium 
hunc  Carini ,  qui  jam  bis  eam  dignitatem  gef- 
ferat,  Confulatum  ex  Idatii  faftis  optime  afTe- 
rat  idem  Valeftus ;  Diocletianum  tamen  fuffe- 
ctum  tantum  Confulem  eo  anno  fuiffe  perperam 
fcribit ,  ut  obfervat  Norifius  Differt-  de  Nu- 
mifmat  .  Impp.  Diocletiani  &  Maximiani  cap.  1. 
erratque  etiam  Labbeus  in  Chronico  ,  qui  anno 
285-.  Carinum  III.  ex  faftis  Idatii ,  deinde  Dio- 
cletianum  Auguftum  II.  &  Ariftobulum  Con- 
fujes  exhibet . 

Alter  qui  eo  feculo  privatum  fibi  Colleganu. 
adfcivit ,  Maximianus  Herculius  fuit ,  qui  anno 
288.  cum  Janiiario  Confulatum  ordinarium  gef- 
fit.  Qiia  in  re  non  tantum  fdeni  Valefius  loco 
Jaudato  ,  fed  &  alii  communiter  poftOnuphrium 
errarunt.  Poft  Diocletianum  enim  ,  &  Arifto- 
bulum  Confulum  ordinariorum  feries  ex  Faftis 
Idatii  ita  digerenda  ,  ut  non  tanttim  ex  nummis 
&  infcriptionibus ,  fed  &  ex  aliis  Faftis  Nori- 
fius  loco  laudato  demonftrat . 


II. 

Maximix- 
nus  Hcr- 
culiits 
privatum 
fibi  Colle- 
gam  ad- 
fcivit . 


DEPRAVATA  CONSULUM 

SERIES. 

Maximus . 
Aquilinus . 
Diocletianus  III, 
Maximianus   II. 
Maximus   II. 
Januarius  , 

lium  Junio  Maximo  Collega  Confulem  fuffetfum 
proceffifTe  ,  ideoque  anno  287.  eundem  Maxi- 
mianum  Confulem  II.  fuifTe ,  ac  anno  288.  loco 
eiufdem  Maximiani  II.  Januario  Collega,  Ma- 
ximum  II.  eodem  Januario  Collega  propo- 
nit,  licet  nihil  afferat  ad  probandum  Confula- 
tum  illum  fuffeclum  Maximiani  ,aut  quod  often- 
dat  anno  287,  ejufdem  Maximiani  Confulatum 
cum  nota  numerali  prolatum  ftiiffe ,  ac  deni- 
qtte  nulla  aucloritate  fultus  Maximum  II.  loco 
Maximiani  Il.anno  288.  obtrudat.  Solus  ita- 
que  Ammiani  locus  ei ,  &  Seflatoribus  errandi 
caufa  fuit . 

Circa  Tyrrannorum   Collegas ,  illud  obfervan-       *TT« 
dum  ,  eos    non  tantum    fe  Confules  ordinarios  DeCol/e- 
defignaffe ;  (  ut  liquet  ex   nummis  Poftumi ,  qui  £>*  Tyrau- 
Galliarum  Imperium  Gallieni  Augufti    tempore  »orum  in 
invaferat  ,  in  quorttm   aliquibus  Poftumus  dici-  Confula- 
tur  COS.  II.  in  aliis  COS.  III.  inaliis  COS.  V.  *»• 
ut  videre  eft  apud  Triftanum,  Occonem ,  &  a- 
lios ;    ac  ex  iis  qua:  diximus    de   Eugenio ,  qui 
occifo  Valentiniano    Juniori    Imperium  ufurpa- 
rat  )   fed  &  eofdem  nonnunquam  Auguftos  ,  qui 
Imperio  potiebantur  ,  Collegas  fibi  in  Confula- 
tu  adfciviffe.  Qtiod  patet   ex  Infcriptione  Tre- 
virenfi  ,  quam  refert    Scaliger  lib.  5-  de  Emen- 
dat.  tempor.  pag.  516.  quje  his  verbis  notatur. 
iirurita  Ov<apj'a  to  H ,  -xcu.  Kavcrravriv»  to  A-  Id  eft  ,  , 

Honorio  VIII.  &  Conflantim  primum  Coff.  Eun- 
dem  Scaligerum  valde  hic  Conftantini  Confula- 
tus  torfit ,  qui  non  adverterat  Tyrannos  cum  Im- 
perium  alicubi  per  vim  occupaffent ,  Confules 
dtios ,  aut  eorum  faltem  alterum  JegifTe ,  quo- 
rtim  nominibus  Fafti  fignabantur  iis  in  regioni- 
bus  in  qtiibus  dominabantur .  Conftantinus ,  ut 
notat  Profper  in  Chronico  ,  anno  407.  Impe- 
rium  in  Britannia  arripuit ,  indeque  in  Galliam 
tranfiit .  Zofimus  lib.  5.  fcribit  mififTe  eum  le- 
gatos"  ad  Honorium  ,  qui  promitterent  fe  par- 
tes  ejus  fideliter  tuiturum ,  cjuod  Calvifius  &  Pe- 

tavius 


54 


Diifeitatio  Hypatica , 


IV. 

Expeditio 
ites  mili- 
tares  quar 
ta  Confu 
^atuum 
C&fareo- 
rum  Rcgu- 
la. 


V. 

Caufa  cur 
Impcrato- 
rcs  ob  ex- 
peditionet 
bellicas   • 
Ccnfula- 
tum  fum- 
pfcrint . 


tavitis  in  Chromco  in  nnnum  400.  conferunt. 
Sed  ejufdem  Conftantini  Confuiatus  Honorio  VIII. 
Collega  eo  anno  geftus  oftendit  eam  legationem 
anno  408.  miffam  fuifTe ;  eo  magis  quo  idem— 
Zofimus  nddat  Honorium  regiani  Purpuram  illi 
mififfe :  qua?  in  caufa  fuit  ,  cur  in  annum  fe- 
quentem  fe  ipfum  Conftantinus  eodem  Honorio 
Collega  ,  faltem  in  Provinciis  ftbi  fubjeclis  Con- 
fukm  defignarit .  Et  haec  de  tertia  Confulatuum 
Caefareorum  Regttla ,  quam  in  eorumdem  Con- 
fulatuum  Rationario  variis  exemplis  comproba- 
bimtts . 

Petitur  quarta    Regula  ab  expeditionibus  mi- 
litaribus ;  non  raro    enim  Imperatores  cum   ea 
fufciperent,  vel  poftquam  de    hoftibus    vidtores 
-  evafiffent,  Confulatttm   ordinarium  affumebant. 
■  Primum  oftendit  locus  Suetonii  in  Nerone  cap. 
41.  qui  poftquam  retulit  Vindicem  Imperittm  in 
Gallia  arripuifTe  ,  de  eodem  Nerone  loquens ,  a- 
'  It :   Credcns  expecdtionem     necefiariam  ,     Confules 
ante  tempus  privavit  bonore ,   atque  in  utriufque 
locum  folur    iniit  Confulatum ,   quaji  fatale    effct 
non.  poffe    Gallias  debellari  nifi  a  Confule .  Ale- 
xander    Severus  adeo  in   Confulatibtts    iniendis 
moderatus  ,  ut  intra    tredecim  annorum  fpatium 
quibus  imperavit ,  duos   tantum  gefferit ,  ex  iis 
alterttm  Quinquennalibus ,  alterum  bello  Perfico 
deftinavit .  Conceffus  etiam   aliquando  idem  ho- 
nor  Caefaribus  &  Attguftis  ob  viclorias  relatas . 
Tacitus  ljb„  13.  Annaliumubi  agit  de  bello  quod 
inter  Parthos  &  Romanos  propter  Armeniam  ge- 
rebatur  ,  poftquam  Artaxata  ma    Corbulone ,   cui 
bellum  illud  a  Nerone  commifium  fuerat ,    cap- 
ta  combuftaque  narravit ,  ait :  Ob  h&c    confalu- 
tatus  Imperator    Nero  ,    &  Senatufconfulto  fuppli- 
cationes  hahits. ,  fiatunque  ,   &*    Arcus  ,  &  conti- 
wui  Confulatus  prineipi .  Qtiibus  ex  verbis  ma- 
rsifefte  claret  tuliffe  confuetudinem ,  ttt  poft  vi- 
itorias  de  hoftibtts  relatas  ,  Confulatus  non  tan- 
tum  dttcibus ,  quod  multis  exemplis  oftendi  pof- 
fet ,  fed  &  ipfis  Imperatoribus    deferretur  .  Fa- 
clum  illud  decretum  Nerone  III.  &    Valerio  Mef- 
fala  Coff.  anno  nempe  Chrifti  58.  eoque,  ut  e- 
xiftimo  ,  exeunte  ;  nam  anno   duntaxat  ejufdem 
Irx  fexagefimo  idem  Nero  quartum  Confulatum 
Cornelio    Lentulo   CoIIega  iniit;  nift  de    indu- 
ftria  is  annus  ab   eo  deledms  fuerit  ,    qtiod  eo 
Quinquennale    certamen    inftitutnrus  effet ;  pro- 
pter  quam  Inftitutionem  Confulatum  capere  po- 
tuit ,  Augufti  exemplo ,  qui  in  fexto    fuo  Con- 
fulatu  Iudos  propter  Acliacam  victoriam  quinto 
qttoque  anno  exhibendos  ir.ftituit .  Eutropius  Iib. 
9«  poftquam  pulfum   Narfeum  ,  Perfafque  a  Ga- 
lerio  Maximiano  Caefare  devidos  narravit ,  fub- 
jungit  :     Quare    a     Dioclctia.no     in    Mefopotamia 
tum  morante  ,  ovans  regrejfus  ingenti    honore  fu- 
fctptus  efi  .   Varia  detnceps  &  fimul  &    viritim 
bella  vejferunt  &c.  Relata   ea  de  Perfis    vicloria 
anno  107.  qtto  Auclor  Chronici  Alexandrini  fcri- 
bit  :    Bcrf&    maximo  bello  a   Conflantio   &  Maxi- 
mino ,  (  legendum  Maximiano  )  Jovio  C/tfaribus 
deviitifum.   Inter  honores  utrique    Cacfari    fa- 
#os  Confulatus    fttit;  anno    eivim   trecentefimo 
Conftantitts  Chlorus  III.  &    Galerius  Maximia- 
nus  III.  Ccnfules  ordinarii  proceffere.  Cujus  rei 
multa  exempla  in  Rationario  Confulatuum  Cs- 
fareorum  afreremtts. 

Inftituti  fuerant  alias  Confules  tanquam  annui 
Imperatores,  qtti  exercitus  ducerent ,  quo  ta- 
men  munere  Augufti  ,poft  inftitutum  Imperium, 
eofdem  exeniere  ,  in  reliquis  dignitate  confer- 
vata ,  fed  inermi  reddita ;  &c.  cum  ipfi  Confu- 
lari  dignitaii  gratificari  vellent  Imperatores  ,  fibi. 
metipfis  eam  contulerunt ,  Confulatu  annexo  Im- 
perio  ,  ut  una  cademque  opera  civitas  ,  qus.  hoc 
infigne  dectis  reperit ,  bonefiarctur  ,  inquit  Liba- 
nius  in  Panegyrico  Juliani  Imperatoris .  Quare 
non  mirum  fi  propter  expeditiones  bellicas  Im- 
peratcres  Confulatum   fumerent ,  cum  everfa  re- 


publica  ,  eorum  imago  quaedam  remanferit ,  qua? 
ea  florente  viguernnt .  Qua:  quidem  hujus  quar- 
tae  Reguhe  ratio  effe  videtur  . 


CAPUT    NONUM 

Triumpbi   quittttt    Confulatuum    Cafareo- 
rum  Regula. 

Slcut  Triumphalia    ornamenta  in   Confularia         I. 
tranfierunt;     fic  vice    verfa      Triumphantes  Bellutn 
Imperatores ,  quo  haec  pompa  illtiftrior    foret ,  Vcrficum 
Confulatu  ordinario  decorari    voluere .  Jam  flo-  «»«0  fep- 
rente  Imperio  Attgufti  aliqui   utrumque  inter  fe  timo  Ah- 
honorem  copulaverant  ,  uii  Vefpafianus,  qui   in  xandriSe- 
tertio  Confulam  fuo  de  Judseaexpugnata,  &Traja-  veri  ge- 
nus  deDacis  in  qttinto  triumpharunt:  qui  mos  cum  flum. 
a  fuccefforibus  ncgleclus  fuiifet ;  in  ufum  tandcm  ab 
Alexandro  Seveio  qni  primus cx  imperatoribus  Ro- 
manis  bellum  Perfis  intulit ,  triumphumque  de  iis 
egit,  revocatus  fttit  .  Quod  licet    fortuito    fa- 
clum,  fucceffores  tamen   ut  plurimum  fequaces 
Tiabuit,  ut  oftendere  juvat ,    quo  Confulatuum 
ab  Auguftis   fufceptorum     rationes   prxfto  effc 
poflint.  Alexandrum   itaqtie  in  tertio  fuo  Con- 
fuiatu  ,  qucm  Dione  Collega   anno  119.  geffit, 
triumphaffe  de  Perfis  non  di/RcuIter    intellige- 
tur,  poftquam  Herodiani,  qui  ejus  vitam  fcrip- 
fit  ,  locum  corruptum  cmendavero  ,  qui  huc  uf- 
que  omnes  in  errorem  induxit .  Is  lib.  6.  cap.  1, 
ejufdem  belli  Perfici  narrationem  his  verbis  ex- 
orditur:    trav   fxhZi  TfHO-r.uiStxu  Srac  5     ocro]i   iit" 
aurb}  ,  rlw  fZxcnxuxy  dfLi  'iu.-nra;  ilaY.wi  ru  St*  nc- 
o"apso-xae<Jtxar<j)    trt\    diipviS)'a;  txc/jilcrS,-   ypatJL/xura 
&c.  Id   eft  :  igitur  cum    ad  hunc   modum    trede- 
cim  annos ,    (  quod  qnidem   ad  fe    attineret)   fine 
querela  cujufque  ,  Imperium  gubernafist  ,   ccce  tibi 
haud    opinato     litterst.    e    Syria ,     Mefopot amiaque 
reddits.  a  ducibus  &c.  ubi  loco  rpic-v.cuStxu,  id  eft  , 
tredccim,  legendum  iitra,  id  el\,feptem  ,  &   Ioco  . 
rwcapKrxcu.Siiixrto  tru  ,  id  eft  ,  anno  decimo  quar- 
to ,  quaeverba  Interpres  omifit,  legendttm  ifiSi. 
/x<a  tTV  ,  id  eft  ,    anno  fcptimo  ,  vel   potius    exifti- 
niandum  illa  addititia  effe  ,  ideoque   jure  merito 
ab  Interprete    prjetermiffa  ,  qua;  emendatio    ex 
ipfomet  Herodiano  certa    redditur  ,  qui  cap.  <y. 
cjufdem  libri  quatuordecim    tantum    annos    Im- 
perii  Alexandro  tribttit,  tam  in  niorte  ejus.  quam 
in  tempore  ante    bellttm    Perficum   recenfendis , 
anno  fcilicct  inchoato    pro  completo  numerato . 
Tum  cap.  6.  ait :  triennio    mox    aut    quadriennio 
Barbari    nrquaquam    arma    rcfumpfcrunt  ,    Dein 
cap.  fequenti  bellum  Germanicum  ab  Alexandro 
anno  ante  mortem  fuam  inchoattim  narrare  in- 
cipit .  Ex  quibtis  claret  neutiquam  eum  fcripfif- 
fe  Alexandrum  poftqttam  tredecim    annos  impe- 
raffet ,  bellum  in  Perfas  moviffe ;  nam    praeter- 
quam  qttod  hoc  omnino   falfum ,    puerillter  fibi 
ipfi    contradiceret ,    &    Alexandro   annos   octo- 
dccim    Imperii ,   aut  circiter   attribueret ,   licet 
diferte  fcribat  eum  annos  quatuordecim  imperaf- 
fe  ,  nuIJufque   Hiftoricus  plures  ei    aftignaverit , 
aut  affignarepottierit.  Ctijus  loci  depravationem 
cum  non  advertiffcnt  Onuphrius  in    Faftis ,  Ea- 
ronius  in  Annal.  Petavitts ,  &  Calvifius   in  fuis 
Chronicis,  Cafaubonus  in  Notis  ad  Lampridium  , 
nliique  viri    dofli ,  ex   Herodiani    fententia  ,  ut 
putabant ,  bellum  Perftcum  in  annum    duodeci- 
mufri ,   aut  decimum  tertium   Alexandri   diitule- 
runt  ,  quaft  nttllum  intervallum   inter  bellum  il- 
lud  &  Germanicum  intercefriffet  ,  coiitra  exprcf-         «• 
fa    Aucloris ,  quem  fe  profitentur  fequi  ,  v(rba  .  Cenfula- 
Ex   eo    itaqtte    Herodiani  loco   fic    emendato  tus  "^  A~ 
colligitttr  bellum    Perfcum  anno    feptinio    Ale-  lexandro 
xandri ,  Chrifti  iz8.  inchoatum  effe ;   idque  cir-  °°  oellum 
ca  iEftatem ,    uti  ex  eodf-m  Herodiano    cap.   j.  Ycrficum 
colligitur,  ubi  habet,  ^flntem  tolerabilius  iter  fufceP- 

fecif-      tUi' 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


«5 


III. 

Lx  Dione 
ncrt    dedu- 
citur    bel- 
lum    Per- 
jicum   pofl 
Alexandri 
Confula- 
tv.m    ge- 
flum  effe  . 


fecifle ,  dum  exercitus  ejus  per  Armeniam  con- 
tenderet,  eoque  anno  fequenti ,  quo  Conful  III. 
cum  Dione  II.  proeefllt  ,  confedo ,  Triumphum 
Perficum  egifTe,  exeunte  Septembri,  ut  Lam- 
pridius  in  Alexandro  cap.  j6.  ex  atfis  publicis 
cbfervavit ,  licet  annum  non    exprelferit .    Ne- 

3ue  tardius  Alexandrum  Triumphafle  ex  eo  de- 
ucitur  ,  quod  poft  eundem  Triumphum  ,  tri- 
bus  aut  quatuor  annis ,  Antiochiae  commoratus 
fuerit,  ubi  hilarior  jam  &  liberior  laxatis  bel- 
lorum  curis ,  urbis  ejus  deliciis  indulgebxt ,  Ut 
Herodianus  cap.  6.  fcribit.  Ab  eo  otio  illum 
bellum  Germanicum  excitavit ;  quod  ideo  fub 
ejufdem  Imperii  fine  contigifle  d>cendum  .  Cum 
itaque  initio  anni  118.  fe  ad  bellum  Perficum 
accingeret,  Confulem  fe  in  annum  fequentem 
defignavit .  Confulum  enim  defignationem  an 
initio  de  more  faclam  fuifle  jani  fupra  oftendi- 
mus .  In  Orientem  eodem  anno  profeclus  eft. 
Extat  nummus  ejufdem  Imperatoris  apud  Occo- 
nem,  in  quo  is  dicitur :  P.  M.  TR.  P.  VII. 
COS.  II.  P.  P.  S.  C.  in  cujus  averfa  parte  vifitur 
Imperator  eques  ,  cum  hafta  aut  pilo ,  prareun- 
te  Vicloria;  circum  vero  fcriptum:  PROFE- 
CTIO  AUG.  S.  C.  Qui  hac  occafione  cufus  eft , 
praefitamque  correclionem  magis  confirmat . 
Poftquam  in  Orientem  idem  Imperator  pervenit, 
in  Armenia  .3-ftate  contra  Perfas  pugnavit ,  con- 
fecloque  bello  Antiochiam  copias  montium  at- 
que  Hyemis  afperitate  attritas  reduxit ,  ut  He- 
i-odianus ,  &  Zonaras  teftes  funt .  Neuter  quidem 
de  ejus  triumpho  Ioquitur ,  fed  illum  anno 
Chrifti  119.  aflum,  jam  ex  Lampridio  diximus , 
quicumcap.59.  audlor  fit  Alexandrum  Roma  ad 
bellum  Germanicum  profeclum  ,  inde  colligere 
eft ,  ipfum  non  multum  poft  triumphum  An- 
tiochiam  rediilfe ,  ac  illinc  poft  aliquot  anno- 
rum  commorationem  ingruente  bello  Gerniani- 
co  ,  Romam  rurfus  veniffe ;  ficque  Herodianus 
&  Lampridius  inter  fe  contrarii  non   funt . 

Neque  ex  Dione  colligitur  ,  ut  putavit  Nori- 
fius  Diflert.  de  Numifmate  Impp.  Diocletiani, 
&  Maximiani  cap.  6.  Alexandrum  anno  Imperii 
oftavo ,  nondum  expeditionem  Perficam  fufce- 
pifle  ,  ac  per  e;us  Confulatum  degiffe  Romae , 
&  ad  Campaniae  delicias  divertifle .  Dio  enim 
in  Alexandro  dixit  fe  gefta  anteriorum  Impera- 
torum  accurate  confcripfiffe ,  Alexandri  vero 
fibi  non  licuifle  pari  diligentia  perfequi ,  quod 
Romae  non  effet  diu  commoratus ,  qtiodque  in 
morbum  incidiflet :  Dicam  tamen  in  fumma  ea , 
qua.  ufque  ad  Confulatum  meum  gefla  funt ,  eo 
nempe  exclufo  ,  cum  ne  verbum  quidem  de  re- 
bus  illo  anno  geftis  habeat .  Tum  narrat  initium 
belli  Perfici ,  aitque ,  Artaxerfem  Romanis  for- 
midolofum  fuifle ,  quod  maximis  copiis ,  non 
tnodo  Mefopotamiam  invaderet ,  fed  etiam  Sjriam  , 
&  quod  Romani  ita  affeCli  effent  milites  ,utpars 
ad  eum  tranfiret  ,  pars  nobis  opem  ferre  nollet . 
Ab  iis  etiam  invafionibus  Herodianus  cap.  4. 
Profedtionis  Alexandri  in  Orientem  caufam  de- 
duxit .  Bellum  itaque  Perficum  ante  Alexandri , 
&  Dionis  Confulatum  fufceptum  ,  fubjungit  Dio : 
Praetorianos  fe  criminatos  fuifle ,  fed  Alexan- 
drum  horum  rationem  habuifle  nullam,  at  con- 
tra  fe  magis  honeftafle  ,  fecumque  una  Confu- 
lem  defignafle .  Ex  quibus  manifeftum  fit  jam 
ante  annum  118.  Perfas  per  Mefopotamiam  ex- 
currifle;  non  enim  nifi  poft  illud  tempus  Dio- 
nem  criminati  funt  Prattoriani ,  neque  hic  tar- 
dius  defignatus  fuit  Conful  ,  quam  initio  ejuf- 
dem  anni  118.  Ea  defignatione  fafla,  ne  male 
a"  Prartorianis  Dio  haberetur  :  juflit  Alexander 
(  ita  Dio  de  fe  ipfo  loquens  , )  ut  alicubi  extrn 
Urbem  commorarer  in  Italia ,  tempore  hujus  Con- 
fulatus  mei .  Quibus  verbis  patet  eum  jam  Con- 
fulem  harc  fcripfifle  ,  poftquam  domum  redierat: 
Addit ,  quod  cum  ficiffem  Romttm  veni ,  ubi  de 
eo  tempore  intelligendus  eft,  quo  ConTuJ  tan- 
Jpparatus  i*  Bitroniunt 


tum  defignatus  erat ,  non  vero  quo  Confulatum 
gerebat,  ut  perperam  arbitratur  Norifius,  ne- 
que  enim  id  tutum  ,  neque  decorum  fuiflet .  Tum 
narrat  quse  poftea  gefta  funt ,  Deinde  pmfettus 
fum  cum  ipfo  in  Campaniam ,  verfatufque  cum 
eo  per  aliquot  dies ,  vifufque  a  militibus ,  cum 
mxgnct  fecuritate  domum  redii .  Mora  itaque  A- 
lexandri  in  Campania  pertinet  ad  initium  anni 
Chrifti  118.  non  autem  ad  fequentem,  nt  inter- 
pretatur  idem  Norifius .  Nec  niirum  quod  Dio 
nullam  contra  PERSAS  fufceptam  ab  Alexandro 
expeditionem  recitet,  quia  ante  hujus  in  Orien- 
tem  profetfionem  ,  jam  domum  redierat ,  ac  forte 
etiam  quia ,  ut  docet  Herodianus  lib.  6.  cap.  6. 
parum  hujus  belli  initia  faufta  fuere :  qua?  cau- 
fa;  effe  potuere  cur  de  difceflli  Alexandri  ,  &■ 
adverfis  eius  cafibus  ex  induftria  filuerit ;  fi  ta- 
men  ea  fciverit ,  cum  ipfemet  aflerat ,  poftquam 
domum  rediit ,  ea  quae  fequuta  funt ,  non  po- 
tllifle  pariter  cum  iis  ,  qua.  prscejferunt  ,  intelli- 
gere .  Unde  ,  ut  id  obiter  dicam  ,  iniuria  cul- 
patur  Herodianus  ,  quod  oderit  Alexandrum, 
cum  ex  optimi  Hiftorici  officio ,  ejus  incom- 
moda  diffimulare  non  debuerit .  Triumphus  ita- 
que  Alexandri  anno  119.  cum  Trabea  Confulari 
aftus . 

Carolus  Patinus  ,    Erizzus ,  &  Angelonus  re-       IV. 
fle   fcripfere  Alexandrum  in  fuo   tertio  Confu-  Difcri- 
latu  de  Perfis   triumphafle,  fed  nummi    quibus  mcn  in 
ad  illud   probandum  utuntur,   id  minime  often-  trium- 
dunt.    In    iis    enim   quadrigae    equorum   expri-  phum  Tcr- 
muntur  cum  epigraphe    in   antica    parte  :  IMP.  ficum ,  o- 
SEU.  ALEXANDER  AUG.  &  in  poftica :  P.  M.  liofque. 
TR.  P.  VIII.  COS.  III.  P.  P.  S.  C.  Quippe  harc, 
ut   Norifius  docliflTme  obfervavit ,  non  Trium- 
phum  Perficum ,  fed  alias  Alexandri   vitforias , 
quas  per  Legatos  obfinuit,  exprimunt .  Ille  enim 
cum    Elephantorum  quadrigis   peragebatur  ,  alii 
vero    cum    equis  albis  fiebant,  cujus  rei    plura 
Veterum  adduci   poflent  loca  ,  fed   fufliciet  hos 
Claudiani  verfus  ex    Panegyri    de  fexto  Confu- 
latu  Honorii   Augufti   num.  105.  afferre : 

Quin  &  Clitumni  facras  vitloribus  unias  , 
Candida  ,   qus.  Latiis  prshent  armenta  triumphit 
Vifere   cura  fuit  . 

Sed  in  Triumpho  de  Perfis  Imperatores  Ro« 
manos  quadrigis  Elephantorum  ufos ,  tam  Ale- 
xandri  Severi ,  quam  Gordiani  exemplis  often- 
dit  idem  Norifius .  Lampridius  enim  in  Alexan» 
dro  cap.  55.  orationem,  quam  is  in  Senatu  ha- 
buit  paulo  antequam  triumpharet ,  refert ,  cu- 
jus  hoc  initium  eft  :  Perfas  ,  Patres  confcripti, 
vicimus .  Longa  eloquentia  opus  non  eft  ;  tantum 
fcire  debetis  ,  qus.  illorum  arma  fuerint ,  qui  ap- 
paratus  .Jam  primum  Elephanti  feptingenti:  iidem- 
que  turrrti  cum  fagittariis ,  &  onere  fagittarum. 
Ex  his  trecentos  cepimus :  ducenti  interfefti  ja- 
cent :  decem  &  «#<>  perduximus  fyc.  Porro  eum- 
dem  Alexandrum  primum  de  Perfis  triumplmm 
quadrigis  Elephantorum  egifle  teftatur  Jaudatus 
Lampridius  capite  fequenii :  dimiffo  Scnatu  Ca- 
pitolium    afcendit    &C.   PoSl  hoc  cum  ingenti  glo- 

ria  ,     fy  comitante  Senatu pedes  Pala. 

tium  confcendit ,  cum  retro  currus  triumphalis  a 
quatuor  Elephantis  traheretur .  Capti  enim  Ele- 
phanti  Senatus-confulto  currui  juncli  funt,  ut 
vicloria;  pompa  illuftrior  foret .  Hinc  Quadrigae 
elephantorum  Perfici  triumphi  proprise  evafe- 
re ,  quod  'iifdem  prior  de  Perfis  triumpluis  Ro- 
mae  ab  Alexandro  peraclus  fuiffet .  Gordianus 
non  multopoft,  Attico  &  Practextato  Cofl".  an- 
no  nempe  141.  fecundum  in  Perfas  bellum  gef- 
fit,  infignemque  de  iis  vicloriam  reportavit, 
ut  docet  Capifolinus  \n  Gordiano  cap.  27.1's 
etiam  elephantos  plurimos  cepit ,  ac  duodecim 
Romam  mifit ,  quos  poftea  Philippus  Iudis  fe- 
cularibus  confecit.  Delatis  autem  Romam  Gor- 

I  diani 


66 


DiiTertatio  Hypatica, 


V. 
Quxdriga, 
triumphx- 
let  Ale- 
xandro 
decreta.  , 


VI. 
Cxllienut 
cum  Trx- 
bex  Con- 
fulxri    de 
Perfit 
trium. 
phat . 


VII. 

"Defcribi- 
tur  trium- 
fhus    Au- 
rdtani. 


diani  Laureatii,  eifqufi  in  Senatu  leftis ,  qua- 
drigs  clpbxntorum  ,  inquit  Capitolinus  ,  Gordix- 
ttn  decrets  funt  ,  utpote  qui  Perfyr  vicifjet ,  trium- 
fho  Perjico  triumpharet ,  nempe  alterutn  de  Per- 
fis  triumphuro  ageret  curru  elephantorum  ye« 
flus .  Sed  eam  felicitatem  confecutus  non  eft ,  a 
Philippo  enim  pracfecto  Prartorio  ,  cjui  ei  in  im- 
perio  fucce/Iit  apud  Ctefiphontera  ,  accenfis  in 
feditionem  militibus ,  occifus  eft.Non  itaque 
prarfati  nummi ,  in  quibus  equorum  quidriga: 
expreflae,  Perficura  Alexandri  trijumphurn  ref- 
piciunt . 

Viclorias  propter  quas  eidem  decretc  Lam- 
pridius  in  Alexandro  cap.  58.  poftquam  de  trium- 
phe  Perfico  locutus  eft ,  perftringit:  a(l&  funt 
res  feliciter  (£•  in  Mauritanix  Tingintanx  per  Fk- 
rium  Celfum  ,  &•  in  Illyrico  per  Varium  Macri- 
tium  affinem  ejus  ,  &  in  Armenia  per  Junium 
Palmatum ,  atque  ex  omnibut  locit  ei  Tabellg 
laureata  funt  delata  ,  quibus  in  Senatu  &  apud 
pepulum  leltit  ,  omnibus  nominibftt  efl  adorna- 
tus  .  Quid  clarius  dici  potuit?  f\  enim  non  nifi 
poft  triumphum  aflttm  is  honor  ,  ,ut  ex  nuro- 
rnis  ,  Lampridioque  deducitur  ,  AJexandro  dela- 
tus  eft ,  noftra  de  Perfici  triurnphi  anno  con- 
jeclura,  &  Herodiani  loci  emendatib  certa  vi- 
detur  .  In  praefatfs  nummis  Tribunitia  Poteftas 
VIII.  Alexandri  memorarur,  qu«e  cum  inchoa- 
ta  fuerit  die  fexta  Martii  anni  Chrifti  119.  ea- 
demque  die  anno  fequenti  abfoluta ,  &  Alpxan- 
der  die  feptimo  Kilendas  Oclobres  ,  ut  teftis 
pft  Lampridius  cap.  y6.  rriumpharit  ,  quadrigse 
illx  triumphales  non  nifi  ipfo  fine  anni  119.  aut 
initio  fequentis  decretas  funt ,  omnibufque  tunc 
nominibus  Alexander  adornatus . 

Ex  Gallieni  triumpho  Iucem  accipit  annus , 
quo  Alexander  triumphavit,  manifeftumque  red- 
ditur ,  triumphum  per  harc  tempora  cum  Tra- 
bea  Confulari  aclum .  ViQi  enim  ab  Alexandro 
Perfae,  dein  iterum  a  Gordiano  profl'gati  oclo- 
decim  annos  pacem  fervarunt ,  donec  viribus 
reparatis,  Valeriano  imperante  tertiurn  Roma- 
nis  bellum  intulere ,  ac  infigni  vicloria  acceptas 
ab  Alexandro  &  Gordiano  clades  compenfarunt, 
capto  Imperatore ,  ac  Legionibus  csefis  ,  non 
quidem  anno  ejufdem  Valeriani  fexto  ,  ut  per- 
peram  habet  Pollio  in  Salonino  Gallieno  capi- 
te  ultimo,  fed  anno  ejufdem  Imperii  feptimo 
ut  jam  domonflravimus  tam  ex  nummis  Graecis 
ejufdem  Imperatoris  apud  Goltzium  ,  in  quo- 
rum  altero  legitur  :  L.  Z.  id  eft,  anno  feptimo, 
quam  Latinis  prarfcrentibus  TR.  P.  VII.  At  ne 
univerfam  Afiam  fub  jugum  mitterent,  Odena- 
tus  Rex  Palmyrenorum  eftecit.  Is  enim  Perfis 
in  Valeriani  vindiclanj  bellum  indixit ,  captof- 
que  eorum  Satrapas  ad  Gallienum  mifit ,  qui 
cum  Rcmam  dedufti  effent  ,  vincente  Qdenato , 
triumphavit  Gallienus ,  inquit  Pollio  fn  duobus 
Gallienis  cap.  10.  qui  diferte  rradit  hunc  trium- 
phum  aclum  Gallieno  &  Saturnino,  Coff.  anno 
riempe  Chrifti  164.  Cur  vero  Galljenus  Tra- 
beatus  de  Perfis  triumphare  voluit,  nifiquia  jam 
ei  in  fimili  triumpho  Alexander  pra?luxerat  ? 
Primus  enim  quem  poft  hunc  ,  triumphum  egif- 
fe    legimus  ,  Gallienus   fuit . 

Tertius  poft  Alexandrum  Aurelianns  trium- 
phavit;  non  quidem  de  Perfis  cum  quibus  pa- 
cem  coluit,  &  a  quorum  Rege  aureo  etiam 
curru ,  quo  in  trinmpho  ufus  eft  ,  in  fignum 
amicitis  donatus  fuit  ,  tefte  Vopifco  in  ejus  vi- 
t»  cap.  33.  Sed  de  Oriente  &  Oceidente  ,  ut 
inquit  idem  Vopifcus  ,  qui  cap.33.Sz  34.  ejus 
triurnphum  defcribit  :  Fuit  ,  inquit,  fpeciofijfi- 
mus  .  Currus  regii  tres  fuerunt :  tn  his  unus  Ode. 
nati  ,  argento  auro  &  gemmis  operofus  ,  atque 
diflinilus  :  alter  quem  Rex  Perfiruw  Aureliano 
dono  ded.it  ,  ipfe  quoque  pari  opere  fabricatus : 
tertius  quem  ftbi  Zenobia  compofuerat  fperans 
fc  urbem  Rominxm  cttm  eo  vijuram ,  quod  illam 


non  fefellit ,  Kam  cum  eo  Urbem  ingrejfa  efl  vi- 
da  &  triumphata  .  Fuit  alius  currut  quatuor  cer~ 
vit  junflus ,  qui  fuiffe  dicitur  Regit  Cothorum  , 
quo  ut  multi  memoris.  tradiderunt ,  Capitolium 
Aurelianut  inveflut  efl  ,  tft  illic  c&deret  cervos  , 
quos  cum  codem  curru  captos  vovtffe  fovi  opti- 
mo  Maximo  ferebatur  .  Pr&ceffcrunt  Elephanti  vi. 
ginti  ,  fen  mxnfueta.  Libics  ,  PaUflmt  ,  diverfa 
ducenta ,  quae  flatim  Aure/ianus  privatis  dona- 
vit ,  ne  fifcum  annonit  gravaret  :  Tigridet  qua- 
tuor  :  Camelopardali  Alces  ,  c&tera  talia  per  or- 
dinem  duCla  :  Qladiatorum  paria  ofHngenta  :  Prtt. 
ter  caplivos  gentium  barbarxrum  Blemyes  ,  Axo- 
mita. ,  Arabes  ,  Eud&mones  ,  Indi ,  Battriani  , 
Hiberi ,  Saraceni ,  Ptrft  cum  fuis  quique  mune- 
ribus  .  Gothi  ,  Alani  ,  Roxolani ,  Sarmats. ,  Fran- 
ci  ,  Suevi  ,  Vandali\Germani  ,  religatis  manibus 
cxptivi  pr&cefferunt  :  inter  hos  etiam  Palmyreni  , 
qui  fuperfuerant  Principcs  civitatis  ,  &  Mgyptii 
ob  rebellionem .  Dufti  funt  &  dccem  mulieret 
quar  virili  hahitu  fugnantes  inter  '  Gothos  cepe- 
rat  ,  cum  mults.  effent  interemptx  ,  quas  de  4- 
ma%.onum  gencre  titulus  indicabat  .  Pr&lati  funt 
tituli  gentium  nominx  continentes .  Inter  hac  fuit 
Tetricus  chlamyde  coccinea  ,  tunica  Gilbinx  ,  br.ic- 
cis  Callicis  ornatus  ,  adjunfio  Jibi  filio  ,  quem  Im- 
feratorem  in  Gallia  nuncupaverat .  Incedebat  e- 
tiam  Zenobia  ornata  gemmis  ac  catenis  aureis  , 
quas  xlii  fuflentabant ,  prnferebantur  Corons.  0. 
mnium  civitatum  aures  titulis  eminentibus  pro- 
ditx  .  Jam  populut  ipfe  Romanut  ,  jam  vexillx 
Collegtorum  atque  CxQrorum ,  dr  CatafraSlxrii 
militet  ,  C&*  opet  regix  ,  &  omnit  exercitut  & 
Senxtut  {  etji  aliquantulo  triflior  ,  quod  Senato. 
ret  triumphari  videbat )  multum  pomp&  aidids- 
rant . 

Integrum  Vopifci  de  Aureliani  triumpho  Io-      VIII. 
cum   prseter    morem  exfcripfi  ,  ut  erudmis  le-  Exiflimat 
clor  judicet,  an  Joannes  Jacobus  Chifletius,  vir  Chifietiut 
fumma  eruditione  pracditus ,  conjeclura  fua  be-  Arcum 
ne  auguratus  fuerit ,  Arcum  illum ,  qui  Vefon-  Vefcnti- 
tione  ad  Caelii  montis  radices ,  portam  nigram ,  nenfem 
vulgodiclum  ,  vifitur,  cujus  expreflam   typis  fi-   triumphi 
guram   adducit  ,   imaginem  fuifle  triumphi  Au-  Aurelia. 
relianei  Roma?  acli?  qua:  a  Vefontinis  Aurelia-   nei  repr&. 
no  ex  Italia  redeunti  pofita  fuerit  ,  ut  grati  animi  fentauo- 
&  bene  affecla?  in   eum  civitatis   prarberent  in-  'nemeffe, 
dicium .   Ait  itaque    in  fua    Vefontione    parte 
prima   cap.40.  &    fequentibus ,    eum    exhibere 
equos ,  quibus   fugientem   Zenobiam  intercepir 
Aurelianus ,  eandem   cervorum   pedibus    fubja- 
centem  ,  quibus  idem  Imperator  Capitolium  in- 
greflus  eft  ,&  alia  in  Arcus  parfe  ornatamgem- 
mis ,  &  cattnis  aureis ,  quas ,  qui  utrimque  co- 
mitabantur  ,  fuftentabant ,  Herennianum  &  Ti- 
molaum  ,  filios  ex  Odenato  fufceptos,  manu  fe- 
cum  vidos  ducentem  .  Tetricus  in  tunica  Gal- 
bina  ,  videlicet  in    ludibrium  ,  feminudus    du- 
citur  ab  armato  milite  ,  vindtis  poft  tergum  ma- 
nibus  cum    filio  quem    Cacfarem   curaverar  ab 
exercitu  fuo  falutari.  Dux  muliebri  habitu  Ma- 
tronae  in  luclu  vel  civitates  duas  Palmyram  & 
Tyanam  dirutas,  vel  duas    ex  captis    fub   ha- 
bitu  virili    Amazonibus    in  Arcu    referunf ,  fic 
enirp  iri  Imperatorum  nummis  capta:  provinciac 
lugentes  confpiciuntur .    Viclor  in  Arcu  fummo 
trabeatus  confpicitur  Imperator .  Alatae  duae  Vi- 
cloria?  ,  fcilicet  Orientis  &  Occidentis  ,  quas  pal- 
mas  tollunt ,  fertum  lemnifcatum,  lauro  ,  quer- 
cu  ,  floribus ,  fruclibufquecontextum    Viclorifu- 
perponunt .  Vifitur  utritnque  Apollo  fub  Hercu- 
lis    nudi  figura  ;    in   Herculis    enim    habitu  Sol 
vel  Apollo   pingebatur    apud  iEgyptios ,   &  in 
Infcriptionequa:  apud  Gruterum  extat  ,   Hercu- 
Jes    dicitur   Aureliani  confors.   In  eodem  Arcu 
catena  vincl.im  captivorum  in  ferpentes  definen- 
tium   turbam    Aurelianus   tenet ,  quia  ,     ut  ex 
Vopifco  &    Zofimo   colligitur,    fuit   hic   Impe- 
xator  Solis  cultui  addicliiliiuus,  Soli  autem  & 

Apol- 


feu  de  ConfuIIbus  Cxfareis. 


67 


LApoHin?  dicatus  erat  ferpens ,  qui  &  irfigne  Afiae 
erat  .  Unde  ob  prarclara  in  Thracia  &  Grarcia 
gefta ,  viclamque  Aliam  ferpentes  in  Arcn  Au- 
reliani  frequentes  vifuntur  .  Sub  fornice  appa- 
lent  hominum  exigua  fimulacra,  quae  effigies 
funt  referentium  coronas,  vexilla ,  titulos  civi- 
tatum,  ceteraeque  pompae  celebrioris  fercula. 
JHitto  alia  ,  quar  in  eodem  Arcu  cernuntur  , 
quia  omnibus  triumphis  communia  ,  de  quibus 
videndus  idem  Chifletius  ,  qui  prafata  multa 
eruditione  illuftrat  ,  quique  oftendere  conatur 
xiihil  in  Arcu  Vefontinenfi  fupereffe ,  quod  Ai- 
xeliano  ejufque  praeclaris  facinoribus  non  con- 
veniat  ;  quod  quidem  verum  eft  .  At  fi  Arcus 
is  triumphalis  Romani  fimulacrum  fuit  ,  non 
tam  in  eo  Aureliani  gefta  ac  virtutes  expri- 
menda:  erant,quam  quae  in  Romano  ,  tanquam 
ex  Archetypo  majori  faltem  ex  parte  figuran- 
da  .  Quod  an  fadum  fuerit  ,  rei  Antiquariae 
perito  integrum  judicium  relfnquo.  Illud  ,  quod 
tamen  non  advertit  ChifL*tius ,  ad  Aureliani 
triumphum  facit  ,  quod  in  eo  Arcti  Trabea  in- 
dutus  confpiciuur  Imperator  ;  ut  enim  in  Chro- 
nol  gia  Aurelianea  oftendemus ,  triumphus  Au- 
reliani  anno  174.  quo  is  Coufulatum  fecundum 
ordinarium   geffir ,   aclus  . 

In   Confulatuum  Caefireorum   Rationario  de 

aliis   triumphis  mentio  fiet .  Sed    de   Conftantii 

,.  &  Belifarii  triumphis  ,    de  quibus   major    di/S- 

'j.  culfas  ,   hic    agendum ;    Baronius  enim    in    An- 

nalibus,  &  Petavius   in  Chronico  ejufdem  Con- 

,.  ftantii  Augufti  triumphum  in  annum    ?$<?.  con- 

.  ferunt  .   Imo  hic   verum  triumphum  fuiffe  nega- 

re   videtur,    dum  fcribit :    Conffiantius    Romam 

tenio  Kalendas  Majas  prope  triumphans  ingredi- 

tur  .  Qui  &    anno    fequenti  alterum  Conftantii 

Komam  ad    celebranda    feptima  Quinquennalia 

ingreffum  memorat .  Sed  anno  tantum  357.  Con- 

ftantium    novies  Confulem  &  feptima  Quinquen- 

nalia  ,  &    verum  triumphum   edidifle  indubita- 

tum   effe  debet ;  eo  enim   harc   habet  Idatius  in 

Faftis  :  Introivit   Conflantius   Romam  quarto  Ka. 

iendas    Majas ,  (_f  edidit  XXXV.  Ammianus    ve- 

to  de  eodem    Conftantii  Romam   ingreffu   lib. 

16.    loquens  ,    ait:    Tricefimo    poflquam    ingreffus 

tfl  die  IV.  Kalendas  Jumas  ab  Urbe  profcftus  eft  . 

Quibus  ex    locis  inter  fe  collatis  manifefte  de- 

ducitur    Idatium  ,  &  Ammianum   non  de  duo- 

bus,  ut  perperam  arbitratur  Petavius,  fed  de  uno 

eodemque   ingreffu  ioqui ,  ac  feptima  Conftan- 

tii  Quinquennalia   cum   ejus   triumpho  ,  de  quo 

diferte   loquitur  idem  Ammianus  ,  concurriffe; 

ut  enim  erudite  Valefius  in  Notis  adlib.i(S.Am- 

miani  obfervavit,   pompa  ,  ludique    Circenfes , 

quos  hic  Auclor  a    Conftantio  exhibitos  popu- 

lo  Romano  efle  dicit ,   ad    hsec    feptima   Quin- 

«juennalia  referuntur .  Imo  idem  Vaiefius  ex  Am- 

miano  colligit ,  Conftantium  ante   hunc  adven- 

tum ,  quo  ludos  illos  edidit  ,  Romae  non  fuif- 

fe  nifi  forte  puerum  ,  &  certum   eft  Imperato- 

res  faepe   triumphos  cum  Quinquennalibus  &  id 

genus  feftis  conjunxifle  ,  ut  in  Faftis  obferva- 

bimus.    Denique  eum   vere    triumphaffe,    non 

tantum  ex  Ammiano,  fed  &  ex  Sozomeno  Iib. 

4.  cap.  11.  &  Nicephoro  lib.  p.  cap.  33.  ma- 
nifefte  liquet.  Quoad  Belifarium  ,  quem  ulti- 
mum  omnium    triumphaffe  dicit  Onuphrius  lib. 

5.  Faftorum  ,  anno  Chrifti  534.  in  quarto  Ju- 
itiniani  Confulatu  ,  de  Vandalis  fplendidum— 
triumphum  egit  ,  ut  videre  eft  apud  Procopium 
libro  fecundo  Hiftoriar  Vandalicae,  qui  eonar- 
rato  addit:  Nen  multo  pofl  Belifario ,  quod  ei 
ex  vcteri  more ,  ad  triumphi  fpeciem  deerat , 
accejfit.  Conful  enim  faflus  captizjorum  portattts  hu- 
meris  ,  curruique  impofitus  ,  inde  Mijfilia  fparfit 
in  Vulgus  de  Vandalorum  fpoliis  .  Plebs  argen. 
tea  vafa ,  Zortas  aureas ,  multaque  regii  luxut 
inflrument*  rapiens  Utata  efl  ,  reddito  per  Ba- 
Hfarium  antiqui  confulatus  fpedaculo .  Hanc  quin- 

Apparatut  in  Baronium 


tara  Confulatuum  Carfareorum  Regulam  itnj 
diferte  a  Procopio  memoratam  ,  non  nifi  poft 
abfolutum  opus,  in  eodem  Audlore  obfervavi , 
gavifufque  fum  fcriptorem,  qui  diclis  fidem  ad- 
ftrueret  ,  invenifle  .  Porro  in  hifb-riis  By_an- 
tinis ,  altos  poft  Belifanum  triumphaffe  legimus  ; 
ac  praeterea  Joannem  Zemifcem,  &  Joannem_. 
Comnennm  Imperatores  Orientaies  triumphan- 
tium  more  Beatx  Maria:  Virginis  imaginem_. 
poft  egregias  de  hoftibus  viclorias  reportatas, 
folemni  per  Urbem  Conftantinopolitanam  pom- 
pa  dcvexiffe  ,  11 1  legere  eft  apud  Baronfum  an- 
nis  971.  n.  XVII.  &  1123.  num.  VII. 


CAPUT    DECIMUM. 

SfXta  j  ultimaque  Confulatuum    Ccefareo- 
rum  Repula  explicatur , 

OBfervavi   etiam  fumptum  ab  Imperaforibus         !• 
tum    Ethnicis  ,    tum   Chriftianfs,    Confu-  Tempk-  ^ 
latum ,  iis  annis  in  quo    res  majori  pompa  fie-  rum  &**- 
ri    folita:    incidebant.    Verum  quidem    eft  ,  eas  catio  ,  Lu- 
ut    plurimum  cum  Quinquennalibus  &  id   gmus  d'    fecula- 
feftis  conjunclas  fuiffe;    fed   quia  id    femper  fie-  res  ,    & 
ri    non    poterat  ,  Imperatores    iis  annis ,   quibus  a'iaid  ge- 
eae  exhiberi  debebant  ,  Trabeam  fumebant .  In-  nu!  cum 
ter     hu;ufmodi     res    dedicatio    Temrh>rum  ab  Trabca 
Auguftis   ardificatorum  ,  Ludique  fa?culares  ,  quae  Confulart 
duo  cum    exquifito  apparatu    peragi   mos  erat ,  fieri  folita, 
numerari  debent .    Sic  anno    Chrifti    75.   Vefpa- 
fiano   fextum  ,  C^*  Tito  quartum  Confulibus  ,  tem- 
flum    Vaeis    dedicatum    efl ,  ^r  Coloffus  facra   vict 
collocatus  ,  quem  ferunt  fuijfe  altum  pedes  centumy 
inquit  Dio    lib.  66.    Vides  ut    annis  quibus  de- 
dicabanfur   templa  ,  Imperator  Conful   procede- 
rer  ,  &    Coloffos ,  Obelifcos  &    id  genus  alia_. 
erigeret,  quod  &  in  Quinquennalibus    &  id  genus 
feftis   etiam  folebat  ,  ut    in  faftis    digerendis  o» 
ftendemus .    Sed  quia    in  Ludis    fecularibus  ali- 
qua  occurrunt ,  quae  explicatione    indfgent ,    de 
pofterioribus  hic  agemus  ,   cum  priores   ad  rem 
prarfentem  non   faciant:  licet  porro  cum   quin- 
ti  celebrati  funt ,  nondum    mos    invalufffet,  ut 
cum    ea    dignitate    ederentur ,    ob    eorum    ta- 
men  cum  fubfequentibus   connexionem  ab  iis  e- 
xordium  ducemus  . 

Quintos   Ludos  C.Furnio,  C.  Junio  Silano  Coff.        II. 
ttnno   (  nempe    Roma-    condita: )  737.  Ctfar  Au-  Claudius 
guffius   &  Agrippa  fecerunt ,     inquit    Ceniorinus  fextos  Lu- 
lib.    de  die  Natali  cap.   17,    Concurrit  is   annus  dos  fecula- 
Urbis  Varronianus  cum  anno    Juliano   vigefimo  resTrabeOm 
nono ;  qua  in  re  obfervavit  Auguftus  numcrum  tus  cele- 
feculi  unius,  ita  ut  poft  annos  centum  &  decem  brat, 
Ludi   illi  editi  fint .  Sextos  autem  fecit  Tiberius 
Claudius  Cnfar  1111.  &  L.  Vitellio  III.  Coff.  an- 
no  IjCCC.    inquft  idem  Cenforinus :    ex   cujus 
verbis  patet ,  Claudium  ultimorum  ludorum  fub 
Augufto    editorum    rationem  non  habuiffe ,  fed 
anni  tantum  Urbis   centenarii;  cum  poft  fexa- 
ginta  folum  tres  annos  ,  fextos  Ludos  feculares 
celebrarit  :   quo  factum,    ut  ex  fubfequentibuS 
Imperatoribus  in  iifdem  Ludis  edendis  alii  Clau- 
dium ,  alii  Auguftum  imitati  fint ,  feu  alii  poft 
centum  &  decem  annos ,  alii  ipfis  Urbis  cente- 
nariis    eofdem    Ludos    exhibuerint  .    Sed   quod 
Confulari   munere  fungens  eos  Ludos  ediderit  , 
omnes  praeter  Severum  ,  fequaces  habuit .    Hoc 
quidem    a    nullo ,    neque    ex   veteribus ,   nequc 
ex   recentioribus  animadverfum ,   fed  ita  ramen 
fe  habuiffe,    in  legendis  Faftis  a  nobis    ordina- 
tis  liquebit.  Scaliger  lib.  j.  de  Emendat.    temp. 
pag.   493.    fcribit  male  'Claudium  anno  Chrifti 
quadragefimo    feptimo ,    qui    erat    oclingentefi- 
mus    Urbis ,   Ludos    feculares  celebraffc  ,    curn 
idem  Urbij  annus  non  nifi  odingentefimo  pri- 
I  _  mo 


68 


DiiTertatio  Hypatica , 


lir. 

JLudos  fe. 
tulares 
Vomitia- 
nus  Trabe- 
Htur   cdit. 


IV. 

Sevcrut 
finc  Tra- 
ben    Ludos 
Seeulares 
telebrat  . 


ino  completus  fit .  Debuerat  igitur,  inquit ,  an. 
tto  quadragefimo  oilavo.  Sed  vana  haec  obferva- 
tio,  cum  falfiflimo  innitatur  fundamento,  Anti- 
quos  nempe  non  nifi  annos  integros  in  eorum 
colleclione  numerafle  .  Quem  in  errorem  non 
tantum  idem  Scaliger,fed  &  plures  alii ,  quem- 
admodum  alibi  diximus,  inciderunt .  Idem  Au- 
thor  in  eodem  errore  conftans  perperam  etiam 
docuit  Seculum  antiquitus  centum  &  undecim 
annis  confUtum  fuifle ,  cum  certum  fit,  iliud 
tantum  centum  &  decem  annis,  ultimo  extre- 
mo  numerato,  conftafle. 

Septimos  (  nempe  feculares  ludos  )  Domitia. 
nus  (  celebravit  )  fe  XIV.  &  L.  Minucio  Rufo 
Cojf.  anno  IjCCCXLI.  inquit  Cenforinus .  Is  an- 
nus  Urbis  cum  anno  Chrifti  88,  convenit .  Qua- 
re  Domitianus  Ludorum  fecularium,  non  a  Clau- 
dio ,  fed  ab  Augufto  editoium  rationem  habuit; 
quamquam  nec  hoc  tempus  rede  obfervarit, 
cum  aliqui  anni  defint ;  quare  non  nifi  animi 
fui  libidinem  ea  in  re  fecutus  eft  :  exemplo  ta- 
men  Claudii  Confulattim  aflumpfit .  Ex  iis  Lu- 
dis ,  ejus  Triumphis,  Quinquennalibus  ,  &  ca:- 
teris  hujufmodi  ,  plurium  e;'us  Confulatuum  ra- 
tio  reddi  poteft.  Antoninus  iJius,  anno  Urbis 
nongentelimo  ,  qui  cum  anno  Chrifti  147.  con- 
currit,  Ludos  ieculares  celebrare  debuit  ;  fed 
Cenforini  de  iis  fiJentium  ,  illos  tunc  editos  non 
fuifle  oftendit .  viclor  tamen  Schotti  harc  fcri- 
bit  :  Denique  annis  ,  quibus  publica  egit  ,  vi- 
ginti  ,  idem  manfit ,  celebrato  magrufict  Urbis  non- 
gentefimo .  In  quorum  Ludorum  a  fecularibus 
diverforum  celebratione  ,  Ludorum  fecularium  a 
Claudio  editorum  rationem  habuit,  fed  tamen, 
Ut  ille  ,  Confulatum  nnncepit.  Quibus  Vicloris 
verbis  plane  convellitur  Scaligeri  fententia  fu- 
pra  allata,  Ludos  nempe  feculares  fextos  eden- 
dos  fwfle  anno  Urbis  condita?  8or. 

Oclavos  (  nempe  feculares  Ludos  )  Imperato- 
res  Septimiur  ,  &  M.  Aurelius  Antoninus ,  Si- 
lone  ,  &  Libone  Coff.  anno  ijCCCCLVII.  celebra- 
runt.  Cadit  is  Confulatus  in  annum  Chrifti  104. 
quo  Severus ,  nulla  Claudii ,  ac  Domitiani  Lu- 
dorum  fecularium  ratione  habira  ,  anno  ducen- 
tefimo  vicefimo  poft  exhibitos  ab  Augufto  Lu- 
dos  quintos,  oclavos  edidit  .  Qiiod  etiam  in 
caufa  forte  fuit  ,  cur  Severus  Confulatum  non 
capeflierit ,  quia  Auguftus  fine  Trabea  quintos 
Ludos  edidit  .  A  Ludis  Augufti ,  nempe  ab  an- 
no  Urbis  737.  ad  Ludos  Severi ,  annum  yide- 
licet  Urbis  957.  anni  funt  dncenti  ,  ac  vigin- 
ti  ,  ultfmo  termino  comprehenfo,  feu  duo  Se- 
cula  ,  uti  antiquitus  numerabantur ;  ex  quo  & 
magis  Scaligeri  fententia  evertitur,  qui  vult 
Seculum  annis  centum  &  undecim  fuifle  com- 
pofitum  ;  Loquitur  de  iftis  Severi  Ludis  Hero- 
dianus  lib.  3.  cap.  8.  Cujus  verba  crucem  do- 
clis  fixere  :  dim'iac  Si  dvra;  tr.x\nv  01  r6nt  a.xivov- 
von  rpttov  ytnat  (TiaJpa/Ascwv  tiririXitSrcu,  id  eft,  fe- 
tulares  hi  tunc  appellabantur  ,  celebratos  ,  ( in- 
tellige  vidimus  )  ut  ajunt  decurfo  trittm  fpatio 
Mtatum.  Tinac  vocabulo  fa:pe  utuntur  antiqui 
Hiftorici  ,  quot  vero  annos  Tmx  contineat ,  & 
quid  eo  nomine  intellexerit  Herodianus  ,  inter 
doclos  non  convenit ,  ut  videre  eft  apud  Lin- 
denbrogium  in  Notis  ad  caput  17.  Cenforini , 
&  Boeclerum  in  Notis  ad  Librum  tertium  He- 
rodiani  pag.  419.  fed  non  dubito  ,  quin  hic  ac- 
cipi  debeat  pro  farculo  centum  annis  compofito, 
&  Herodianus  intelligendus  fit  de  fpatio  tre- 
centorum  annorum,  feculis  inchoatis  pro  inte- 
gris  numeratis,  ut  ejus  moris  eft  ;  nifi  enim  ita 
numeraveris  ,  difficulter  te  ex  hac  voce  expe- 
dies .  De  ultimis  Ludis  fecularibns  Cenfotinus 
non  egit,  quia  aureum  fuum  libellum  de  die 
natali  ,  anno  jChrifti  138.  compofuit,  ut  pri- 
mus  omnium  ,  fummo  Chronologiar  bono  demon- 
firavit  Scaliger  .  Quare  de  his  major  difficultas. 


Nonos,  ac  poftremos  feculares    Ludos  ,    uter-        V. 
que  Philippus ,  pater,  &  filius  anno  Urbis    mil-   Millefimus 
kfimo    celebrarunt ,   fed    magna    inter  eruditos  urbis  cum 
fervet    controvetfia ,   an  anno    Urbis  millefimo  Trabea  a 
inchoato  ,  feu   Chrifti   147.    an    vero  millefimo   Vhilippo 
primo    inccepto ,    Chrifti    videlicet    148.  ii  Ludi  celebratus. 
editi-  fint .   Scaliger   enim    lib.  5.  de    Emendat. 
temp.    pag.  493.  Petavius  lib.  n.  de  Doelrina 
temp.  cap.  ij.   Norifius  Diflert.  de  Vot.  Decen- 
nal.  cap.  6.   aliique,  Onuphrium  fequuti ,  con- 
tendunt  ,  anno  primo  fupra  millcfimum   ineun- 
te  ,  hos  celebratos  efle.  Baronius  ,  cui  multi  ad- 
hxfere ,    arbitratus   eft ,    eos   in     annum   Urbis 
millefimum    ineuntem  ,  Chrifti   147.   feu    fecun- 
dum  corruptam  ejus  per  ea  tempora  Chronolo- 
giam    anno    249.    exhibitos    fuifle,   a  quo  non 
difcedunt    BoIIandus  ,    &    Henfchenius   in    vita 
S.  Fabiani   Papae  ,  qua;  vigefimo  Januarii  die  in 
aclis    Sanclorum    legitur  .  Paragrapho  enim  i4# 
num.    XXIII.   fcribunt  :  inchoata  ejl  h&c   folemni- 
tas  anno  Chrifli    147.  ipfis  Yaltlibus  XI.  Kal.  Maii, 
Cojf.    Philippo    patre    II.  filio    primum  ,    abfoluttt 
iifdem   Cojf.    patre    III.  filio    II.  &  hic   poflremus 
annus  fere  fecularibus    Kummis  inditus  ,  quod  for- 
te  miffilia  ejufmodi   Numifmata ,  vel  Kahndis  Ja. 
nuariis   vel  ipfo   YhiUppi   Natali  ,    menfe    Martio , 
erogata  fint .  Hxc    fententia ,   ut    mihi   videtur  , 
certiflima .  Cur    enim    Philippus  pater   Phiiippo 
filio    Collega    anno  147.  Conful    proceflit ,   nifi 
quia  hos   Ludos    Trabearus    celebrare    volebat  ? 
neque  aliter  intelligendus  Capitolinus ,     quando 
in  vita  Gordiani   Junioris  cap.  i}.  de  eodem  Phi- 
lippo    loquens  ,    aif  :  Millefimum    ab  Urbe  condi- 
ta  annum  in  Confulatu   fuo  ,   &  filii  fui  cehbra. 
■vit  .    Qus    etiam   opinio  ex   Chriftinnorum  Ju- 
bileo  confirmatur  ;    Illud  enim  a  Natali  Chrifti 
centefimi    anni    ineuntis     incipit ,  &    ad    Natale 
ejufdem    centefimi    exeuntis    terminatur  ;    quia 
nempe    quando    illud     inftitutum   iis    perfuafum 
fuit  ,    eofdem    Ludos  ,   in   quorum  locum  fubfti- 
tuebatur,    a    Palilibus   anni  Chrifti  147.   ad  Pa- 
lilia    anni    fequentis    continuatos  fuifle .  Neque 
refert  fi   dicas  etiam  anno  148.   Philippum   pa- 
trem  III.  &  Philippum   filium   II.  Confules  fuif- 
fe,  hic  enim  utriufque  Confulatiis ,  eorum  Quin- 
quennalibus,   non  vero    Millenario    Urbis   dica- 
tus    fuit  ;  cum   Philippus    anno  144.    Imperium 
fufceperit  ,  &   Philippum    filium    eodem    anno 
Csefarem  renuntiarit   (  ut  patet  ex  variis    legi- 
bus  Codicis   Juftinianei  Peregrino  ,  &  iEmiliano 
Cofl*.   fubfcriptis ,   a   Philippo  Augufto ,  &    Phi- 
lippo    Ca?fare ,    ut   in   earum   infcriptione    legi- 
tur ,    datis.)    ac    utriufque    Quinquennalia     in 
eundem   annum    Chrifti    148.   inciderint  .  Vana 
funt    pariter  Scaligeri  fundamenta  ,   qui    ait    in 
nummis  ,  qui  Ludos  fecuhres  exhibent  ,   tertium 
Philippi  Confulatum   Iegf ,  &  annum  millelimum 
Urbis   non  nifi    anuo  millefimo  primn   inchoato 
abfolutum  cenferi  ,  ei  enim  jam  fatisfaclum  .  No« 
rifius  his  verbis  Viclorisde   Cacfaribus   innititur: 
Noflra   quoque    &tate  pofl   mille  annos  Centefimus, 
Confule    Philippo  ,  exceffit  ,  nulhs  ,  uti  folet .  fo- 
lemmbus    frequentatus  .  Adeo  in    dies   cura  mini- 
tna   Romans.   Urbis .   Philippi  Sallia   Collega  Con- 
fulatus    in   annum    Chrifti   348.    competit  ,    quo 
annus    Urbis  undecies   centefimus  evolutus  eft . 
Unde  deducit  Norifius ,  Ludos   feculirss  eo  an- 
no  Chrifti   celebrari  debuifle  ;  ob  idque    annum 
Chrifti    148.  decimos  Ludos    feculares   vidifle  . 
Sed    ex  iis  Vicloris  verbis    contrarium    omnino 
fequitur  .    Querebatur  enim    is ,    quod    undeci- 
mum    Urbis  feculum    nullis  ludis  ,  uti   folebant 
alia ,   frequentatum  exceflilTet ,    non   vero   quod 
eo  tranfaito  ,  ii  cclebrari  debcrent.  Neque  fa- 
tis  mirari  poflum  viros  docliflimos ,  non  adver- 
tifle  opinionem ,  qua   imbuti  erant  fado  Clau- 
dii ,  &  Antonini   Pii ,  qui  in  ipfis  Urbis  cente- 
nanis,   Ludos   ediderant  ,   (  ad    quod   refpexifle 
utrumque  Philippum,  indubitatum  videturjju- 

gu- 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


6$ 


vr. 

JJecimi 

Ludi  fecu- 
larcs  cele. 
irati  non 
funt. 


VII. 
Claudia- 
nits    deci- 
mis  Ludis 
fecttlari- 
bus  non 
favct , 


gulatam  fuifTe:  Sicuti  &  authoritate  Oforii  fcrip- 
loris  Antiqui  ,  qui  lib.  7.  cap.  10.  LuJos  Phi- 
Jippi  ad  annum  ejus  quartum  initio  anni  Chri- 
ili  247.  inchoatum,  refert :  Pofl  annutn  tcrtium 
Imperii  Pbilippi ,  millejimus  a  conditione  Kom& 
ttnnus  completus  efl :  ita  Ludis  magniflcis  augu- 
flijpmus  omnium  pr&teritorum  hic  Katalis  annus 
a  Cbrifliano  Imperatore  celehratus  efl  .  Hxc  igi- 
tur  controverfia  Philippi  Patris  II.  &  Philippi 
filii  Confulatu  dirempta  . 

Decimi  Ludi  Seculares  in  annum  Chrifti   304. 
Urbis  1057.  Diocletiani  IX.  &  Maximiani  VIII. 
Confulatu  notatum  ,  vel  in    annum  113.  Urbis 
1066.  quo  Conftantinus ,  &  Licinius  ter  Confu- 
les  proceflere  ,  ir.cidebant ;  qui  cum  prauermif- 
fi   fuiffent ,    Zofimus  ,   Author    paganus    lib.  2. 
hift.  de  hac   omiiTione  queftus  eft  :  A    Confula- 
tu  Li  onis ,   &  Cilonis  ,  q<to  Scverus  Ludos   fecu- 
iares  exhibuit  ,  ufque  ad    Diocleti.mi   IX.    &  Ma- 
ximiani  VIII.  Confulatttm  ,   centum   &  unus    an- 
tii  elapfi  fuerunt  .  At    tunc  quidem    privatus    ex 
lmperaiore   Diocletixnus  falius  eft  ,    cujus     exem- 
■plum   Maximi.tnus  fecutus   efl  .    Verum  Conflanti- 
«0    III.   &   Licinio    III.    Cojf.   centum    &     decem 
annorum   tcmpus   intcgrum    aderat ,     quo   Ludos  , 
for.fueto  mure  ,  celebratos  oportuit  .    Obftrvatll   di- 
gnum  ,    quod    i:s  annis?   in   quos    decimi    Ludi 
feculares  cad<  bant ,  Imperatores    Confulatum   e- 
diderint .  Quod   vei  o  ibidem  dicitur  de   Diocle- 
tiani  &  Maximiani  nbdlcatione  ,  eam  nempe  an- 
110  Chrifti  304.  faclnni  fuifle  ,  fuo    loco  a    nobis 
Confutntum  .  Sed  nec  Honorius ,  quod   Onuphrius 
Jibro  fingulari   de  Ludis  fecularibus ,  Earonio  in 
Annnlibus ,  Petavio  in  Chronico  ,  cazterifque  per- 
fuafit ,  decimos  Ludos  fecnlares  anno  Chrifti  404. 
Urbis  11 57.  quo  alterum  feculum  a  nono  Dio- 
cletiani   Confulatu    evolutum    erat ,    celebravit: 
Verum  quidem  eft  Honorinm  ,  hujus  Imperato- 
lis    exemplo  ,    lextum    Confulatum     Ariftarneto 
Collega     fumpfilTe ,    Ludofque    gladiatorios    fuo 
tempore  editos   efle  ,  ut  difcimus ,   ex  Theodo- 
jeto  lib.  5.  cap.  %6.  &    Prudentio    contra   Sym- 
machum  Jib.  2.  fcd   illum    Ludos    feculares  edi- 
«difle  ,    m-que   ex  iifdem    Ludis   gladiatoriis  ,  ne- 
que  ex  Claudiani  panegyri  in  eodem  fexto  Con- 
iulatu  dicla ,  quse  duo  ,    hujus  opinionis    funda- 
menta  ,  probari   poteft.  Ludi  enim  Gladiatorii, 
«k    quibus  infrn ,   variis  in  cccaiionibus  flebar.t, 
&  Claudianuj    in  ea    Panegyri   fexcentis    fexa- 
ginta  verfibus  ccnftante ,  in    qua  hujus  Impera- 
torjs    Ronam,    quo    numquam    fuerat ,   ingref- 
fum,  laudum  argumentis  undique   petitis    exor,- 
nat ,  nullam    de    Ludis     fecularibus    mentioncm 
facit,  licet  nulla  alia  res  cum  hoc  ingrefiucon- 
iuncla   luculentiorem  Laudis  materiam    fubmini. 
ftraret.  Plurimi   namque  ,   ingentefque  ,    aliquot 
nnte  eorum  celebrationem  nnnos ,  apparatus  fie- 
bant  ,  ut  ex  iis ,  qua:    Cafliodorus  in    Chronico 
de  Urbis  millenario ,  &  Laclnntius  lib.  de  mor- 
tibus   Perfecutorum  de  praeparationibir;   ad  De- 
cennalia   Maximiani  Galerii  habent ,  colligere  li- 
cet  .   Profeclo  de  fimilibus    Claudianus  non   tn- 
cuiflet .  Contra  ,  quia    eorum    omifTio  ,    Populo 
ingrata  ,   dum  Urberrr  Romam    Honorium  allo- 
Cjiientem  ,  huncque  cunctantem  querelis  fuis  im- 
pellentem    inducit ,  nd   eos  non  nifi    ftrictim ,  & 
modefte  alludit .  Sed  ,  ut  niagis  patent  qunntum 
ii  ,  qui  eum  illi  fenfum  affinxere ,  nberraverint , 
prarftat  tempus  ,   quo  hzec  Pnnegyris  difln  ,  ejuf- 
que  verfus  referre  . 

Habita  harc  de  more  Knlendis  Janunriis  an- 
ni  4°4-  quibus  Romam  Confulatnm  initurus , 
Honorius  ingrerfus  eft  ,  quod  Scnliger  lib.  5.  de 
Emendat.  temp.  pag.  sij.ex  ejufdem  Claudiani 
verfibus  num.  540.  dodte  deducit . 

Namqtte  ideo  pluviis  turbavcrat   omnes 
Ante  dies  ,  lunamque  rudem  madefecerat  Aufler  , 
Vt  tibi  fervatum  fcirent  convexit  ferenum  , 


Diem  Claudianus  ferenum  fuiffe  dicit  favore 
quodam  Numinis  ,  cum  antecedentes  dies  &  exi- 
tum  Decembris  pluvia:  infeitaflent ,  Lur.a  ad- 
huc  rudi  ,  feu  in  Novilunio  ,  quod  anno  403. 
in  diem  vigeiimum  ncnum  Decembris  incidit. 
Mirumque  Nicolaum  Heiniium  ,  aliofque  ,  qui 
qui  Poetnm  nobiliilimum  notis  fuis  illuflrarunt , 
hoc  diclac  Panegyris  tempus  non  obfervafle , 
fine  quo  plures  ejus  verfus  recle  explicari  non 
poiTnnt ,  ut  ii ,  quibus  utuntur ,  qui  Ludos  ie- 
culnres  nb  Honorio  reftitutos  contendunt ,  qui- 
que  num.  390.  leguntur. 


Jam  flavefcentia  centum 


Mejibus  xflivx  detondrnt   Gargara.  falces  , 
Speftandnfque  iterum    nulli ,    celebrantia    Lttdos 
Circumflexa     rapit  centenus  fccula  Conful , 
His  annis  ,  qui  lufira  mihi   bis    dena  recenfenty 
Nofira  ,  ter   Auguflos  ,  intra.    pomnria   vidi , 

Quibus  Claudianus ,  feu  Roma ,  quam  loquen- 
tem  inducit  ,  hoc  tantum  denotat ,  feculum  prar- 
teriiffe  ,  ex  quo  Augufti  ab  Urbe  abfunt ,  & 
f  er  illius  decurfum  tres  folum  ,  id  eft  paucos 
Imperatores,  in  ea  vifos  fuiffe  .  Centum  autem 
illos  annos  duplici  periphrafi  exprimit .  altern  a 
centum  meiTibus ,  altcra  ab  evoluto  fpatio  Lu- 
dorum  fecularium  dedufla  ;  qua?  repetitio  ,  lo- 
quendique  modus ,  prarfertim  cum  de  annis, 
ac  temp^rum  intervallis  agitur ,  apud  Poetas 
frequentiifimus  cft  .  Deducit  fecundam  periphra- 
fim  a  Ludis  fecularibus ,  quos  ex  formul.i  ,  quA 
proclamabantur  ,  fpectandus  iterum  nulh  ,  vocat , 
potius  quam  ex  alia  re ,  quia  is  annus  centefi- 
mus  erat ,  Honoriufque  centenus  Conful  ,  poft 
annum  304.  quo  celebrari  debuiflent  ,  juxta  _or- 
dinationem  ab  Augufto  alias  faclam.  Veftigium 
extat  huius  formulae  apud  Herodianum  lib.  3. 
cap.  8.  ubi  de  Ludis  fub  Severo  aclis  loquens, 
ait  :  Siquidem  Urbe  tota  ,  atque  Italix  ,  jrdccnet 
itabant  convocxtum  omnes  ad  Litdos ,  quos  nec 
vidiffent  hattenus  ,  nec  vifuri  poflmodo  furcnt :  itte 
fcilicet  intervallum  prsterita  futttrsque  celelrit»- 
tis  fupra  omnem  efle  hominum  Atatem  Jignifican- 
tes .  Hxc  ultima  verba  ,  fupra  omnem  ejfe  homi- 
num  atatem  ,  fic  in  grxco  exprimunlur  :  ttZcwt 
»xiy.iav  «  d-pavnav  \nti£aj.w>,  ex  quibus  intelligis  He- 
rodianum  nomine  ytnie,  de  quo  num.  iV.egimus, 
nihil  minus  fignificare,  quam  fxntiag  voce ,  qua: 
prxter  alia  fignificata  ,  actatem  ,  &  feculum  de- 
notat ;  unde  explicatio  a  nobis  tunc  data  ,  op- 
tima  ,  Onuphrii  vero  lib.  de  Ludis  feculari- 
bus ,  qui  dicit  per^tvtav  Herodianum  triginta  tres 
annos,  &  quatuor  menfes  ,  quibus  aliqui  Anti- 
qui  feculum  compofitum  dicunt  ,  intellexifle, 
minime  ndmittenda .  Ea  porro  formula  defigna- 
bat ,  eos  non  vifuros  iterum  eofdem  Ludos , 
quando  exhiberentur ,  quia  tandiu  victuri  non 
erant;  fed  Claudianus  argute  dicit :  fpettandof- 
que  iterum  nulli  &c.  id  eft  ,  nec  ultimo  feculo 
vifos  ,  nec  iterum  eodem  fpeclandos ,  quia  nem- 
pe  celebrandi  non  erant  .  Quod  fi  Claudianus 
fcripfit ,  ut  habent  omnes  veteres  editiones ,  & 
omnia  ferme  manufcriptn  ,  fpeflatofque  itcrum 
nulli  ,  intelligit ,  ut  exiftimo  ,  eofdem  Ltidos  poft 
Severum  vifos  non  fuiffe ,  neque  eo  anno  vi- 
fum  iri .  Heinfius  tnmen  fpeclandos  repofuit  ex 
fide  unius  Codicis  Medicei ,  in  quo  &  nos  idem 
legimus  opera  viri  clariifimi  Antonii  Magliabe- 
ci  SereniiTTmi  Etrurix  Ducis  Bibliothecarii  ,  ma- 
gni  litteratorum  omnium  fautoris  nrbifque  ami- 
ciilimi  .  Sed  five  eam  ,  five  illam  Iedionem  fequu.  VITL 
tus  fueris  ,    Claudianum  contrarium  habebis  .       Ludcnon 

Explodendi  igitur  decimi  illi  feculares  Ludi ,  fecularium 
ficuti  &  reftitutio  Glndiatoriorum ,  quar  duo  im-  fuh  Hono- 
merito  Honorio  adfcripta .  Tantum  ^nim  nbeft  ,  rio  aiio- 
Ut  hos ,  ficuti  exiftimavit  Baronius  ,    anno  ^os.  rumfun- 
num.  XIX.    &  XXVI.  antiquum  in  ftnturr,  r--   da^nttt 
duxerit ,  id  a  Theodoreto ,  loco  Jaudnto    fcri-  vana. . 

ptum 


70 


IHiTertatio  Hypatica, 


j»tum  fuerit ,  &  ex  Prudentio  colligi  poflit ,  ut 
contra ,   Honorius  eos  a  Deceflbribus  Roma:  to- 
leratos  fuftulerit ,  ut  diferte  docet  ibidem  Theo- 
doretus .  Quoad  Prudentiumiib.i.adverfus  Sym- 
rnachum  fub  finem  ,  Honorium  ,  poftquam  Ro- 
mam  advenit ,    ad    ludos   gladiatorios   penitus 
tollendos  cohortatus  eft  ,  quod    Honorium  hoc 
ipfo   anno  404.  praftitifle ,  ex  eo    deducit  Go- 
thofredus  in  Chronologia  Codicis  Theodofiani , 
Cjuod  Claudianus  fub  finem  laudatae  Panegyris , 
fimulacra  tantum  Ludorum  gladiatoriorum  tum 
exhibita  defcribat .  Sed  de    his    videndus    idem 
Gothofredus  tom.  5.  Codicis  Theodofiani  de  Gla- 
diatoribus  tit.  12. 1.  1.  ubi  egregia  hauc  in  rem 
habet ,    quibus   Annales    Ecclefiaftici    plurimum 
illuftrari    poffunt.   Lapfum     Onuphrii    Scaliger 
lib.  5.  de  emendat.   Temp.  pag.  390.     agnovit , 
Xudofque  feculares  fub  Honorio  geftos  negavit; 
fed    in  explicandis    laudatis    Claudiani  verfibus 
falfa  veris  admifcens  ,    Doclorum     virorum  in 
Onuphrii  fententiam  concedentium  curfum  fifte- 
re  non  potuit  :  ait  enim  ,    in    iifdem  verfibus 
nullum  efle  centefimum   annum  ,   neque   ullum 
feculum    Romanum  ,   licet  ab  hoc  alteram  peri- 
phrafim   1'oeta  manifefte  deducat  .    Addit  ,    ulti- 
mos    Ludos    feculares    eos   efle ,  quos    Philippi 
Auguiii  ediderunt,  nullamque  in  Haudiano  fub- 
cfle    caufam  Centenarii  Natalis  Urbis ,    non  ad- 
vertens  a  Ludis  a  Severo  aftis ,  ad  fextum  Ho- 
«orii  Confulatum ,  certum  ,  &  definitum    duo- 
rum  feculorum  fpatium  fluxifle  ,  ideoque  Clau- 
dianum  ad  eofdem  ,  non   vero  ad   Ludos ,    Phi- 
lippis   Imperantibus  ,  celebratos   allufifie .  Deni- 
cjue  de    Ludis  gladian  riis  ,   quos    jam    fublatos 
Honorium  reftituifle  viris  dodis  perfuafiflimum 
erat ,  filet .  Quare  non  mirum  ,  fi  hanc  opinio- 
nem  tam  penitus  infitam  ex  animis  evellere  non 
potuerit  .  lllud    tantum   mihi  prater  opinionem 
accidit ,  ut  Gothofredus  in  Commentario  ad  le- 
gem  17.  de  Jud&is  ,   quae  prafato  ann0404.R0- 
irise    ab  Honorio  data  eft  oclavo  Kal.   Augufti , 
fcripferit  hoc  ipfo   anno  &  tempore  aeftivo  Lu- 
dos  feculares  Roma  habitos :  idque  teftari  Clau- 
dianum  in  fextum   Confulatum    Honorii ;    licet 
in  Commentario  legis    prima  de    Gladiatoribus 
jam  docie  oftendiflet ,   Honorium  eo  anno  Ro- 
rna  pofitum  Gladiatores    fuftulifle,    &   quidem  , 
ut  prodit  Thecdoretus  lib.  5    cap.  16.  occafione 
Telemachi  Monachi  •  qui  ex  Oriente  Romam  pro- 
feflus ,  ghdiatorefque  Roras  pugnantes  pio  quo- 
dam    ardore  deducere  conatus  ,    a  fpeftatoribus 
lapidibus  obrutus  fuit.  Quam   ob  rem  idem  Im- 
perator    Gladiaturum  fpettaculx  olim    Romst    fieri 
folita  fufiulit ,  inquit  idem  Theodoretus ,  qui  his 
verbis  manifeftum  facit ,  verum   non  efle    quod 
3  Baronio  in  Annalibus  ,  aliifque  creditum  Gla- 
diatores  a    Conftantino  Magno    Romae  fublatos 
fuifle:    Secundo  eos  Romas  poft    ejufdem  lmpe- 
ratoris   mortem  recruduifle;  Tertio  Theodofium 
Magnum   eofdem  aboleviffe;    ac    denique  antea 
fublatos  in  eadem  Urbe  ,    Honorio    imperante, 
xecruduilfe .  Quos  errores  cum    probe    notave- 
rit  idem  Gothofredus ,  Ludorumque  gladiatorio- 
rum  fimulacra  tantum  Claudianum  in  eadem  Pa- 
riegyri  defcripfifie  reJIe  dixerit,  in  communem 
poftea  omnium  errorem ,   Ludos  nempe  fecula- 
res   eodem  anno  actos ,  non  videbatur  inclina, 
re  debere  .   Prafata   itaque   Theodoreti    verba , 
«juibus  communis  opinio  innititur  ,  contrarium 
oftendunt ,  neque  Claudiani  verfus  eidem  fuffra- 
ganiur , 


CAPUT     UNDECIMUM. 

Ccefareorum  Confulatuum  ab  Augufio  ad 
Marcum  Aurelium  &  Luftum  Verunt 
Rattotsarium  ,  ac  Quinquennaltorum  , 
&  id  genus  fejiorunt  ordtnatto  juxt& 
tradttaf  Regulas  • 

Llcet  poft  Auguftum  Regula»,    quae  Confula-         I. 
tuum    Caefareorum  nutae  &  indices ,  Qiiin-  Ordinatio 
quennaliaque    &  id    genus   fefta   incipiant;   Ni-  confula-    . 
hilominus  quia    tam    Regular  ,  quam  fcfta ,    eo  tuum  & 
imperante,  adumbmta    funt ,  ipfeque    exemplar  Qttin- 
fuit  ,    quod    fibi    cateri  Imperatores    imitandum  quennalio- 
propofuere  ,  a  Caii  Julii  Cafaris  morte  cui  fuc-  rum   ab 
eeftit ,   tam  Faftorum    quam    Quinquennaliorum   Augufia 
ordinationem    exordiemur  ,   conquihtis     undique   captn . 
argumentis ,  qua    ad    eanidem  rem    facere    vi- 
debuntur .   Sufliceret    quidem    Cafarum    &  Au- 
guftorum  •  Confulatus  ,   eofque     quibus     hujuf- 
modi    feftivitates    illigya  ,   hic   recenfere  ,    & 
utrorumque    rationem     reddere ;    fed  quia   plu- 
rimum    refert  Faftos    Confulares    animo  aflige- 
re,    ac    reminifcendi     caufa    fub     unum    afpe- 
dum     fubjicere  ,    ideo    feclufis    aliis     difficulta- 
tibus  ,  quae  ne   memoria    retineantur,  efficiunt , 
integros  hie   defcribemus ,  &    aliquibus  in    locis 
emendabimus ;    adeo   ut   hac    Confulum    feries, 
quacumque  alia    jam  in    lucem  data   accuratior 
futura    fit;  &  ob  connexionem   cum   Quinquen- 
nalibus  &  id  genus  feftis  mirar  in  pofterum  uti- 
litatis.  Caterum  tam  in  caufis  eorumdem    Con- 
fulatuum ;  quam    Quniquennaliorum    annis    aflj- 
gnandis    aliquid  conjeclura?  dabimus,    &  ubi   ei- 
dem  locus  deerit ,   qu<id   tamen    raro  continget , 
Confulatus  intaclos  relinquemus ,  &  annum  quin- 
tum  Imperii  decimum ,  &  fic    deincep1    indica- 
bimus  ,  ne  divinare  velle  videamur .  Annos  Ur- 
bis  Varronianos  a  morte  Caii  Julii    Cafai  is  ,  a 
qua  Romani  Imperii    initium    pendet ,   ad    Erar 
ufque  Chriftianae  initium  adhibebimus ;  &  hanc  fe- 
riem    majoris   claritatis    gratia  in    varia  capita 
diftribuemus .    Jn  quolibet    autem  obfervandi  e- 
runt ,  ac  fi  poteft  ,  memoria-  mandandi  Confula- 
tus  ii  ,  aut  qui  inter  Eruditos  magis    ccntrover- 
fi  ,  aut  fub  quibus  res    celebriores  gefta  :  hujus 
enim  cognitionis  defeclu  fit ,  ut  in  doclrina  tem- 
porum  a  fummis  etiam  viris  non  raro  peccctur, 
&  quod  extricare  tentant,    minus  procedat  . 

Anno    Urbis  conditar  710.    Confules  C.  Julius         II. 
C&far  V.  &   M.  Antonius  ,  Idibus    Martiis    idem   Fafii    ab 
Julius  a   conjuratis  interfeclus  eft .  Ab  ejus  mor-  Imperii  i~ 
te  ,  Caii  Oclavii  Augufti  initium  ab   aliquibus  Hi-  nifo  ordi-r 
ftoricis  deductum .  nstti  • 

711.  C.  Vibius  Vanfa  &  A.  Hirtius  ,  qui  cum 
decefliflent,  C.  Oclavius  Ca-far,  &  Q^  Pedius, 
die  decima  nona  Septembris  eifdem  fulfecti  funt. 
A  quo  die  &  anno  ejufdem  Oclavii  Cafaris  Im- 
perium  a  quibufdam  defumptum .  Ejus  exemplo, 
Imperii  initio  Confulatum  ut  plurimum  Impe- 
ratores   poftea   capefllere. 

711,  M.  JEmilius  Lepidus  ,  &  Munacius  Plaxi 
cus . 

713.  P.  ServiliusVatia  Ifauricus  II.  &  L.  An* 
tonius  . 

714.  Cn.  Domitius  Calvinus  II.  &  C.  Afinim 
Tollio . 

715.  L.  Marcius  Ccnforinus ,  &  C.  Calvifiut 
Sabinus  . 

716.  Ap.  Ciaudius  Pulcher ,  &  C.  Korbanut 
Flaccus  .  ERA  HISPANICA  Kalendis  Januariis 
inchoatur  . 

717.  M,  Vitfwius  dirippit,  &  L,  Canimu» 
Gallus  . 

71?. 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


7i 


718.  L.  Gellius  Poplicola ,  &  M.  Cocceius  Ner- 
V*' 

719.  Sext.  Vompeius  Magni  filius ,  &  L.  Cor. 
nificius . 

710.  M.    Antonius   II.    &  L.  Scribonius   Libo . 

711.  C.  Gs/ar  Oflxvianus  II.  &  L.  Volcatius 
Tullus  .  A  primo  Octavii  Cafaris  Confulatu  ad 
fecundum  ,  anni  decem  evoluti  funt .  Ex  quo  for- 
fan  faihim ,  ut  ex  ejus  fuccefforibus  plures  an- 
no  decimo  Imperii  vel  iueunte  ,  vel  tranfatfo  , 
camdem  dignitatem  fumpferint. 

711.   Cn.    Domitius  Ahcnoba-dus  ,  &  C.   Sofius. 

713.  C.  C&far  OCixvianus  III.  &  M.  Meffalx 
Corvinus .  Videtur  is  Confulatus  ab  Odavio 
fumptus  ob  bellum  iEgyptiacum ,  noviffimum 
bellum  civile  cum  M.  Antonio  geftum  ;  quem 
ad  Actium  Promontoriiim  quarto  nonas  Septem- 
bris ,  ut  tradit  Dio  ,  fuperavit . 

714.  C.Ottavius  Cs.fa.rW.  &  M.  Licinius  Craf- 
fus .  Hunc  Confulatum  cepiffe  videtur  Augu- 
ftus  ,  ut  bellis  civilibus  ultimam  manum  impo- 
neret ,  quod  &  pradtitit  Alexandria  in  potefta- 
tem  redacta . 

7x5.  C.  O.lavius  C&farV.  &  Sext.  Apuleius  Ne- 
fos.  Sub  his  Confulibus  Octavius  Caefar  tres 
triumphos  egit ,  Dalmaticum  ,  Acliacum  ,  &  Ale- 
xandnnum ;  indeque  factum ,  ut  poftea  Impera- 
tores  cum  Confulari  Trabea  ut  plurinmm  trium- 
pharint . 

•  -]i6.  C.  Oclayius  C&far  VI.  &  M.  Vipfaniut 
Agrippa  II,  decimus  quintus  annus  hic  eft  a  pri- 
mo  Octavii  Confulatu ,  quo  etiam  poftea  fuc- 
ceffores  eam  dignitatem  de  more    capefliere . 

717.  Octavius  C&fxr  VII.  &  Vipfanius  Agrip- 
fa  III.  Hoc  anno  idem  Oclavius  Romani  Orbis 
Imperium  in  decennium  accepit ,  ut  diximus  ca- 
pite  fecundo  huius  fecundse  partis  numero  pri- 
mo  .  Unde  Imperatorum  Decennalia  nata . 

718.  C.  OBxvius  C&far  VIII.  &  T.  Statilius 
Taurus  II.  Hic  &  duo  Confulatus  fequentes  ob 
bellum  Hifpanicum  ab  Augufto  fufcepti  viden- 
tur. 

719.  Jugufius  Ctfar  IX.  &  M.  Jumius  Sila- 
nus  . 

7  30.  Auguflus  C&far  X.  &  C.  Norbanus  Flac- 
eus  . 

731.  C.  C&far  Augufius  XI.  &  C».  Cxlpur- 
nius  Pif»  .  Eft  hic  annus  vicefimus  abfolutus  a 
primo  Augufti  Confulatu  ,  quintufque  ab  eo  an- 
no ,  quo  orbis  Imperium  in  decennium  fufcepit. 
Tribunitia  poteftas ,  &  Proconfulare  Imperium 
eodem  anno  eidem  collatum  ,  qua  de  re  egimus 
prima   pnrte  cap.  3.  num.    VIII.  . 

731.  M.  Claudius  Mxrcellus  Aeferninus  ,  &  L. 
Aruntius . 

733.  Q^JEmilius  Lepidus ,  &  M.  Lollius . 

734.  M.  Apulejus  Nepos ,  &  P.  Silius  Ner- 
va. 

735.  Q.Sentius  Sxturninus,  &  Q.Lucretius 
Vifpillo  . 

Ilt.  736.   P.  Cornelius    Lentulus  ,  &   Cn.    Cornelius 

Origo  De-  Lentulus .  Cum  decimus  confirmati  imperii  an- 
cennulio-  nus  Augufto  exiret ,  in  proximum  quinquen- 
rum .  nium   alterum    regimen    accepit  ,  ut  ex  Dione 

cap.  i.  hujus  differt.  n.  2.  oftendimus .  M.  ve- 
ro  Agrippar ,  qui  Juliam  ejus  filiam  uxorem  du- 
xerat  ,  Tribunitiam  poteftatem  ad  idem  quin- 
quennium  dedit .  Herodes  Judaeae  Rex ,  qui  in 
omnibus  Augufto  placere  cupiebat,  templuiru. 
Hierofolymitanum  hoc  anno  ccepit  extruere, 
vetere  dirtito.  Jofephus  quidem  lib.  15.  Anti- 
quit.  cap.  14.  dicit  id  faclum  anno  decimo  otta- 
vo  ejufdem  Herodis  ,  qui  praccedenti  abfolutus 
eft.  Sed  tempus  quod  inde  fluxit  ad  materiam 
operi  aggrediendo  neceflariam  comparai-idam  in- 
fumptum .  Ab  hoc  Augufti  quinqnennio  Impe- 
ratorum  Quinquennalia  originem  ducunt ,  Cx- 
farefque  &  Augufti  in  Quinquennalibus  &  id 
§enus  feftis ,  Catfaris  Oclavii  faclo  prseunte , 


poftea  de  more  nuncupati;  urbefque  eiiam  in 
hujufmodi  folemniis  conftru<fte ,  &  dedicatae . 

737.  C.    Furnius ,    &  Junius   Silanus  . 

738.  L.  Domitius  Ahenobardus  ,  &  P.  Corner 
lius    Scipio . 

739.  M.Livius  Drufus  ,  &  L.   Calpurnius  Pifo. 

740.  C».    Lentulus ,     &    M.    Licinius   Craffus  . 

741.  Tihcrius  Claudius   Nero  ,    qui  poftea  Im-        IV, 
perator  fuit  ,  &  P.  Quintilius   Varus .   Agrippae  Origo 
in  aliud   quinquennium    Tribunitia    poteftas   ab  Quin- 
Augufto  prorogata  ,   u t   tradit  Dio  ,   &  fine  du-  quennct. 
bio  etiam    Augufto ;    licet   id    idem     Hiftoricus  livrum . 
non  dicat.   Anno  fequenti   idem  Agrippa  mor- 

tuus  eft  .  Hoc  vero  Auguftus  Pontifex  Maxi- 
mus  &clus .  Unde  procefliffe  videtur ,  ut  in  Quin- 
quennalibus  &  id  genus  feftis  Imperatores  Re- 
ligioni,  rebufque   Ecclefiafticis    confuluerint , 

741.  M.  Valerius  Mefiala  ,  &  P.  Sulpicius  Qui- 
rinus  , 

743.  Paulus  Fabius  Maximus ,  &  Q^  JElius 
Tubero  . 

744.  Julius  Antonius ,  &  Q^  Fabius  Africa- 
nus . 

745.  ChudrUs  Drufus  Nero  ,  &  T.  Quintius 
Crifpinus . 

-16,6.  C.  Martius  Cenfwinus  ,  &  C.  Afinius  Gal- 
lus  .  Altero  decennio  jam  ad  finem  accedente_j> 
Imperium  Augufto  quintum  in  decennium  pro- 
rogatum  ,  uti  loco  laudato  oftendimus,  ubi  & 
de  Enceniis  templi  Hierofolymitani  hoc  anno  a- 
£tis  ,  nt  recte  UfTerius  in  Annalibus  veteris  & 
novi  Teftamenti  ,  qui  tamen  ejus  sedificationem 
tardius  quam  par  fuerat  ,  confignavit .  Hinc  o- 
rigo  templorum  in  Quinquennaliis  &  id  genus 
feftis  dedicandorum  . 

747.  Tiberius  Claudius  Nero  II.  &  Cn.  Cal- 
purnius  Pifo  . 

748.  D.  L&lius  Balbus ,  &  C.  Antiflius  vetus'. 
Auguftus,  ut  Caium  &  Lucium  nepotes  com- 
pe(ceret,TiberioTribunitiaru  poteftatem  in  quin- 
quennium  conceflit  ,  ut  docet  Dio  ,  Iib.  55.  quo 
quinquennio  elapfo  privatus  Tiberius  remanfit 
ufque  ad.  tempus,  quo  ab  Angufto  adoptatus 
eft .  Faclum  inde  ut  aliquando  extra  Quinquen- 
nalium  &  id  genus  feftorum  annos  ,  eam  1-mpe- 
ratores,  aut  etiam  Cacfaream  dignitatem  aliis 
communicaverint ,  licet  id  raro  contigerit  . 

749.  C.  C&far  Augufius  XII.  &  L.  Cornelius 
Sylla  .  Suetonius  in  Augufto  cap.  16.  caufam  cur 
duodecimum  &  decimum  tertium  Confulatum 
Auguftus  fumpferit ,  nos  edocet ,  ut ,  inquit ,  Ca- 
jum  &  Lucium  filios  amplifflmo  pr&ditus  magi- 
Jlratu  fuo  quemque  deduccret  in  forum  ,  ut  nem- 
pe  uterque  Confulatum  iniret  poft  quinquen- 
nium :  ex  hoc  Augufti  facto  fexta  Confulatuum 
Caefareorum  Regula  nata  efle  videtur  .  Sub  his 
CofT.  Chriftus  natus  eftfecundum  probabiliorem 
fententiam . 

750.  C.  Calvifius  Sahinus  II.  &  L.  Pafiienus 
Rufus . 

751.  C.  Cornelius  Lentulus ,  &  M.  Valerius 
Meffalinus . 

751.  C.  C&far  Augufius  XIII.  &  M.  Plautius 
Silvanus  .  Auguftus  ,  quemadmodum  fupra  di- 
ximus  ,  hunc  Confulatum  capeffiit ,  ut  Lucium 
filium  adoptivum  in  forum  deduceret ,  iifdem 
datis  illi  honoribus ,  qui  in  fratrem  Caium  an- 
te  triennium  fuerant  collati .  Hic  itaque  Con- 
fulatus ,  juxta  VI.  Confulatuum  Caefareorum  Re- 
gulam  . 

753.  Cofius  Cornelius  Lentulus,  &  L.  Calpur- 
nius  Pifo  '.  Natale  Chrifti  Dionyfianum  feu  vul- 
gare  fub  his  Coff.  confignatur ,  ideoque  anno 
fequenti  Calendis  Januariis  Era  Communis  fea 
Chriftiana  ,   qua     in  pofterum  utemur ,  incipit. 

ERJE    CHRISTIAN^i    I  N  I-  V. 

T  I  U  M  .  Initium 

Anno  Chrifti    primo  .  Cajus  C&far ,  &  Lucius  Er&  Chri- 
JEmilius   Paulus .  Ad    hunc    Confulatum    Cajus  slian& . 

de- 


7i 


DilTertatio  Hypatica, 


defignatus  fuerat  in  duodecimo  Augufti  Con- 
fulatu.  Dubitatum  tamenfuitad  hax  ufque  no- 
ftra  tempora  ,  utrum  ipfe  Auguftus ,  vel  idem 
Cajus  ejus  nepos  Confulatum  hunc  ediderit .  Pe- 
tavius  Iib.  ii.de  Doclrina  temp.  tam  in  Later- 
eulo  Confulum ,  quam  cap.  primo  Confules  hoc 
anno  proponit  Auguftum  XIV.  &  L.  iEmilium 
Paulum ,  qui  tamen  in  Chronico  Caium  poftea 
Cafarem  exhibet .  Baronius  etiam  Auguftum  & 
JEmilium  Paulum  profitetur  .  Sed  Auguftum  tre- 
decim  tantum  Confulatus  gefliffe  in  pofterum  cer- 
tum  effe  debet ,  quia  Dio  in  Indice  Confulari 
Iib.55  in  quo  fundantur  ,  qui  in  ifto  errore  ver- 
fati  funt ,  iis  minime  fuffragatur .  Nam ,  ut  no- 
tat  Muretus  in  Notis  ad  Tacitum  lib.  i.  cap.g. 
Cuillelmus  Xilander  Dionis  interpres,  cum  in 
textu  legiffet,  T.  Au>4'<rr8  w»c,  id  eft,  Caius  Augu- 
fti  filiut ,  nifi  quod  Librarius  Ieviter  erraverat, 
&  pro  Kvy&fTX  fcripferat ,  AvyvtTToo-TX,  C&farem 
Auguftum  vertit  ,  &  de  fuo  addidit  XIV.  Primus 
igitur  ille  hujus  erroris  caufam  praebuit ,  a  quo 
iiobiliflTma  Era  qualis  eft  Chriftiana  ,  exordiri 
non  debet . 

a.  P.  Vinitius    &  P.  Alfenius  Varus . 

3.  L.    JElius  Lamia ,    &  M.    Servilius . 

4.  Sex.  JElius  Catus  ,  &  C.  Sentius  Saturni- 
9>us .  Caius  Caefar  in  Syria  moritur  poft  men- 
fes  oclodecim  ,  quam  frater  ejus  Lucius  obie- 
lat  •  Suetonius  in  Augufto  cap.  65.  idque  nono 
Kalendas  Martias,  ut  legi  in  Infcriptione,  quae 
3Pifis  extat  in  loco  Campo-fanclo  diilo  .  Tum  Ti- 
berius  Quinto  Kalendas  Julias  ab  Augufto  ado- 
ptatur ,  Tribunitiaque  poteftate  exornatur  ,  qua 
de  re  videnda  quar  diximus  parte  prima  ,  ca- 
pite  3.  Adoptati  &  eadem  die  Germanicus ,  & 
Agrippa  Marci  Agrippae  filius ;  duo  priores  ab 
eo  tempore  Caefares  nuncupati .  Auguftus  antea 
tertio  principatus  decennio  ad  finem  accedente, 
in  quartum  decennium  Imperium  fufcepit .  Qua 
de  re  aclum  cap.  1.  huius  partis .  Accepit  e- 
tiam  Proconfulare  Imperium  Auguftus  ad  cen- 
funi  in  Italia  peragendum  ,  ut  docet  Dio  lib. 
55.  faclum  inde  ut  Imperatores  in  Quinquenna- 

libus  &  id  genus  feftis  cenfum  egerint,  ado- 
ptiones  fecerint ,  Caefares  nuncuparint ,  &  Tri- 
bunitiam  poteftatem  concefferint ,  ut  jam  fupra 
tetigimus;  ufuum  enim  &  morum  originem  ob- 
fervare  plurimum  refert . 

j.  L.  Valcrius  Meffala  Volejius ,  &  C».  Cor- 
nelius  Cinna  magnus  , 

6.  M.  JEmilius  Lepidus ,  &  L.   Aruntius  . 

7.  JX  Cacilius  Metellus  Creticus  &  Licinius 
Herva     Silanus  . 

8.  Furius  Camillus  ,  £9*  Sex.  Nonius  Quinti- 
lianus .  Quinquennalia  Imperii  Caefarei  Tibe- 
rii ,  &  Germanici .  Extat  nummus  ejufdem  Ti- 
berii  aptid  Occonem  TRIBUNITIA  POTESTA- 
TE  X.  notatus ,  in  qtto  templum  fculptum  ef- 
fe  afferit .  Quare  cum  arno  Chrifti  quarto ,  quo 
Caefar  diclus ,  fextam  Tribunitiam  poteftatem 
numerare  cceperit ,  antea  enim  eamdem  per  quin- 
quennium  gefferat ,  conftat  hoc  anno  decimam 
iniiffe  ,  Quinquennalia  edidiffe  ,  &  de  more  alio- 
rum  poftea  Imperatorum  aliquod  templum  aedi- 
iicaffe . 

9.  Q^Sulpitius  Camerinus  ,  &  C.  Popp&us  Sa- 
hinus . 

10.  P.  Cornelius  Dolahella  ,  &  C.  Junius  Sila- 
«us.  Hoc  anno  quinto  Kalendas  Septembris  Ti- 
berius  Proconful  &  Impei  ii  Collega  ab  Augu- 
fto  dicius  eft  ,  ut  explicavimus  prima  parte ,  ca- 
pite   3. 

11.  M.  Mmilius  Lepiius  ,  &  T.  Statilius 
Taurus . 

il;  Germanicus  C&far  ,&  C.  Fonteius  Capito. 
Hic  Confulatus  videtur  Germanico  delatus  pro- 
pter  praeclara  militaria  facinora  juxta  qnartam 
Regulam.  ' 


13.  L.  Munacius  Planeus,8t  C.  SiliutCacinia  . 
Augufttis  tjuimtum  in  decennium  guhernationem 
Keipuhlicd  invitus  fcilicet  accepit  :  Tibeno  Tri- 
hunitiam  poteftatem  prorogavit  :  Drufo  Tiherii 
filio  poteflatem  Confulatus  tertio  anno  etiam  non 
gefla  Pr&tura  petendi  concejjit .  Ita  Dio  lib.  %6. 
Eft  hic  decimus  Imperii  Caefarei  TibeHi  &  Ger- 
manici  annus  quo  Lttdos  Decennales  editos  fuif- 
fe  ,  praefata  Dionis  verba  indicant.  Porro  Dru- 
fum  hoc  anno  principem  juventutis ,  Caefarem- 
que  diclum  magna  mihi  fufpicio  eft  ;  quando 
cnim  Clauditis  Neronem  Principem  j  iventutis  di« 
xit,eum  Confulem  defignavit ,  ut  anno  Chrifti 
51.  dicemus.  Verum  eft  Drufi  Confulatus  annis 
Chrifti  15-  &  xr.  geftos ,  huic  anno  non  ref- 
pondere,  fed  anno  Chrifti  n.  at  per  haec  tem- 
pora  Imperium  Romanum  nondum  in  omni- 
bus,  uti  poftea  reclum.  Quidquid  fit ,  initium 
Imperii  Carfarei  Drufi  adhuc  obfcurum  .  Atf 
guftus  cum  Tiberio  filio  fuo  cenfum  Romx  agi- 
tans  invenit  hominum  nonagefies  tcr  centen» 
millia.Ui  Eufebius  in  Chronico  ,  quar  tameii_ 
Onuphrius  in  Faftis  lib.i.  perperam  in  annum 
fequentem  differt ,  ipfo  Eufebio  fibi  plane  con- 
trario  laudato;  cujus  errorem  etiam  oftendit  u- 
fus,  jam  a  nobis  obfervattis  hos  cenfus  agendi 
in  annis,  quibus  Augufto  Imnerium  proroga- 
tum,  &poftea  in  Quinquennalibus  &  Dcenna- 
libus.  Horum  etiam  folemnium  fignum  &  indi- 
cium  Nummus  Tiberii  apud  Occonem ,  in  quo 
quadrigse  triumphales  rcprarfentmttir  ,  &  haec 
verba  leguntur:  TI.  CiESAR  AUGUSTI  F. 
TR.  POT.  XV.  quam  Tribunitiam  poteftatem 
hoc  anno  iniit .  In  aliorum  etiam  CaefarunL., 
&  Auguftorum  nummis  Tribunitia  poteflate  V. 
VI.  X.  XI.  &  hujufmodi  notatis  farpe  fimiles 
quadrigae  triumphales,  aut  Vidloria  ,  aut  htijuf- 
modi  figurae  cernunturj  ex  quibus  colligitur 
eos  annis,  quibus  hae  feftivitates  atfae  ,  aut  trium- 
phaffe  ,  aut  quadrigis  triumphalibtis ,  &  aliis  id 
genus  honoribus    cohoneftatos  fuiffe  . 

14.  Sextus  Pompejus  ,  &  Sextus  Apulejus ,  Au-         VI. 
guftus  die  decima  nona  Sepfembris    Nol*  mor-  obitns  Au* 
tuus  eft :  cni  fucceflit  Tiberius ,  jam  a  quinqtie  gufti,  & 
fere  annis  Imperii  CoIIega ,  qtiod    ultimum  fru-   initiut» 
ftra  a  viris    dotftis  in   controverfiam    vocatum .  Tiberii  . 
Zonaras  in  Tiberio  fcribit  Germanictim  tres  fi- 

lios  reliquiffe  ,  quos ,  inquit  ,  Auguftus  in  te* 
ftamento  fuo  C&fares  appcllavit .  Ab  hoc  itaque 
anno  Qtiinquennalia  &  id  genus  fefta  Caii  Ca- 
ligulae  Caefaris ,  poftea  Imperatoris  deducenda 
videntur  . 

ij.  Drufus  ^C&far  ,  &  C.  Uorbanus  Flaccus . 
Nondum  introdutftus  rr  os  erat ,  ut  Augufti  pro- 
ximis  Kalendis  Januariis  poft  fufceptum  Im- 
perium  Confulatum  inirent.  Qnare  hunc  geflit 
Drufus  Tiberii  filius ,  cui  jam  a  triennio  defti- 
natus  erat ,  forte  quod  Imperii  Proconfularis 
Tiberii  Quinquennalia  in  hunc  annum  incide- 
rent . 

16.  T,  Statilius  Sifenna  Taurus  ,  &  L.  Scri- 
bonius  Libo  . 

17.  C.  Cdius  Rufut ,  &  L.  Pomponius  Ilac- 
cus  . 

18.  Claudius  Tibcrius  Hero  Auguftus  III.  & 
Tiberius  Germanieus  C&far  II.  Tiberium  Quin- 
quennalia  Imperii  Auguftei  quinto  Imperii  an- 
no  inetmte  edidiffe  oftendit  hic  Confulatus ,  ju- 
xta  fecundam  Regulam  .  Ex  quoerror  commu- 
nis  ,  qui  htic  ufque  invaluit  ,  fcribendi  nenipe 
hujufmodi  folemnia  non  nifi  anno  quinto  vel 
decimo  evolutis  prioribus  faeculis  celebrata  fuif- 
fe  plane  convellitur  ;  &  ex  fimili  fubfeqnentium 
Imperatorum  faclo  magis  convelletur .  Incidunt 
&  m  hunc  annum  Quindecennalia  Imperii  Cae- 
farei  Tiberii  ,  ac  Germanici .  Anno  elapfo  duo- 
decim  celebres  Afif  urbts  una  node  terrae  mo- 
tu  proftratae  fuerant ,  ut  habent  Dio  lib.j7.8c 
Eufebius  in  Chronico,  qtii  nihilominus   trede- 

cim 


feu  de  Confulibus  Ca_fareis. 


73 


VIT. 
Dcccnna- 
lia  Tibc- 
rii . 


eim  numerat .  Quibus  cum  multa  tribufi  pecu- 
nia  remifTa,  mulraquea  Tiberio  donata  fuiiTenf, 
Iiuic  coloflus  cre-tus  eft  juxta  a?dem  Veneris  in 
/oro  Romano  ;  &  in  unaquaque  reftauratanim_. 
urbium  ftatuar  illi  pofita?  :  ut  ex  Apollonio 
grammatico  refen  Phlegon  Trallianus  in  libro 
de  mirabilibus.  Ad  quorum  illuftrationem  num- 
mum  addit  Sciliger,  in  cufus  fuperficie  vultus 
Tiberii,  in  altera  effi^ies  Afia?  muliebri  fpecie 
fedens  cum  liis  literis,  CIVITATIBUS  ASI.E 
RESTITUTIS.  UfTerius  in  Annalibus  Veteris 
&  Novi  Teftamenti  confert  hsec  in  annum  pra:- 
cedentem  ;  fed  fecunda  Qiiinquennaliorum  Re- 
gula  eum  errare  demonftrat.  Germanici  Con- 
fulatus  caufa  etiam  efTe  potuit ,  quod  hoc  anno 
ad  componendum  Orientis  ftatum  cum  ampla 
poteftate  mifTus  fuerif ,  ut  habet  Suetonius  in 
Caligula  cap.  i.  &  Tacitus  Annal.  lib.i. 

19.  M.  Juniut  Silantts  ,  &  L.  Notbanus  Bal- 
bus .  Germanicus  Caefar  obiit  . 

10.  M.  Vahrius  Meffala ,  &  M.  Aurelius  Cota. 
Eft  hic  decimus  Imperii  Proconfularis  Tiberii  an- 
nus  evolutus ;  Confulatum  tamen  non  nifi  anno  fe- 
quenti  cepit;  five  quod  in  eo  fufcipiendo  ad  haec 
folemnia  non  refpexerit  ,fed  ad  aliam  caufam  no- 
bis  ignotam  ,  vel  quia  hoc  anno  Decennaliaegerit 
&  Confulatunj,  ur  multi  Imperatores  fecerunt, 
in  alium  anntim   diftulerit  . 

XI,  Claudius  Tiberius  Aug.  IV.  &  Drufus  Ge- 
far  II.  De  hoc  Tiberii  Confulatu  locuti  fumus 
2.  p.  c.  7.  n.  1.  De  quo  ha?c  Tacitus  Jib.  3. 
Annal.  Tiberit  quartus  ,  DrujT  fecundus  Confula- 
tus  ,  p.ttris  atque  filii  collegio  tnfignis  :  nam  bi- 
ennio  ante  ,  Cermanici  cum  Tilerio  idem  honor 
nsque  patruo  Ixlus  ,  neque  natura  tam  connexus 
fuerat  .  Drufi  itaque  Confulatus  juxta  III.  Re- 
gulam  . 

11.  D.  Haterius  Agrippa  ,  &  C.  Sulpieius  Cal- 
ha.  Hoc  anno  Drufus  Tribunitiam  rotcftatem 
a  Senatu  obtinuit ,  annoqoe  fequenti  Seiani  in- 
ildiis  fublatus  eft  anno  Tribunitiae  poteftatis  II. 
ut  p.itet  ex  nummis .  Ex  hac  concelTione  li- 
quet  mirum  non  effe  fi  Tiberius  quartumCon- 
fulatum  anno  vicefimo  ,  in  quem  ejus  Imperii 
Proconfularis  Decennalia  cadebant ,  non  fcmpfe- 
rit;rum  nec  anno  ,  quo  ha»c  fnlemnia  a<3a  funf, 
Drufo  Cacfari  Tribunitia  poteftas  collata  fuerit, 
uii  poftea  moris  fuit.  Rudia  itaque  &  imper- 
fedta ,  ficut  quaelibet  alia  Romani  Imperii  irri- 
tia  .  Quare  ex  ejufdem  Tiberii  Confulatuurn_, 
difpofitione  non  fequitur  anno  Erae  Chriftia- 
tize  undecimo  Colkgam  eum  Imperii  faclum_. 
fuiffe  . 

»3.  C.    A/inius  Pollio  ,   &  C.    Antijlius  Vetus  . 

14.  Sex.  Cornelius  Cetbegus ,  (&•  L.  Vifellius 
Varro .  Tjberius  hs  Confulibus  Auguftei  Im- 
perii  Decennalia  edidit ;  fcribit  enim  Diolib.57. 
Dec;m  annis  Imperii  ejus  exaitis  ad  refumendum 
id  nibil  decreto  opus  habuit  ,  neque  enim  in  de- 
cennia  intercifum ,  quod  Augujlus  fecerat  ,  id 
gercre  Jlatuerat .  Ludi  tamcn  Decennales  faCli  . 
Horum  etiam  Decennalium  index  ,  qux  fcribit 
Eufcbius  in  Chronico  :  Philippus  Tetrarcha  Pa- 
neadem  ,  in  qua  plurimas  &des  conflruxerat  , 
Cafaream  Philippi  vocavit ,  t_r  Juliadem  aliam  Ci- 
liitatem  . 

15.  M.  Jjinius  Agrippa ,  6*  Cofjus  Cornelius 
Lentulus  . 

x6.  Cn.  Lentulus  C&tuUcus  ,  &  C.  Calvijius 
Sabinus .  Hoc  anno  decimus  qumtus  Imperii 
Proconfularis  Tiberii  evolutus  eft  ,  quo  in  finem 
vergzntefaftum  efl  verbum  Dommi  ad  foannem  , 
ut  habet  Lucas  Evangelifta  cap.  1.  annoque  fe- 
quenti  Chriftus  baptizatus  eft :  quam  fenten- 
tiam  omnium  probabiliilimam  in  alio  Opere_a 
explicb. 

Z7»    M.   Licinius   Craffus ,    &   L.    Calpurnius 
Pifo. 

X%t  Aj>.  Junius  Silanus  ,  &  P.   Silius  Nerv*, 
Apparatus  in  Baronium 


19.  C.  Wubellius  Ceminus  ,  &  C.pujius  Cetni- 
nus  .  Eft  hic  decimus  quintus  Imperii  Angu- 
ftei  Tiberii  ,  quo  plures  ex  antiquioribus  Patri- 
bus  Chriftum  palTum  fuiffe  exiftimaverunt ,  quo- 
rum  fententiam  alibi  tuebimur  .  Notandus  por- 
ro  hic  ,  &  fequentes  Confulaius ,  qnia  in  eo- 
rum  aliquem  palTio  Chrifti  incidit ,  eamque  ob> 
rem   frequens  de  iis  mentio  . 

30.  M.  Vinicius  Qua.rtinui  ,  (&*  C.  CaJJius  Lon. 
ginus  . 

31.  C.  Tiberius  Nero  Aug.  V.  &  JElius  Seja- 
nus.  Imperii  Proconfularis  Tiberii  Vicernalia  in 
annum  prsecedentem  competunt.  Quod  ll  hic 
Tiberii  Confulatus  eifdem  addiclusfuit ,  in  hunc 
annum  dilatus  eft .  Sed  Suetonius  in  Tiberio 
cap.  6%.  oftendit  ob  alium  finem  ab  eodem  fuf- 
ceptum  ,  ut  Sejanum  nempe  aftu  &  dolo  fub- 
verteret,  ut  a  /"<?,  inquit,  per  fpeciem  honoris 
dimitterct  ,  Collegam  Jibi  afiumpfit  in  quinto 
Confulatu  ,  quetn  longo  intervallo  abfens  ob  id  ip- 
fum  Jufceperat ,    Subjungit    tamen    Suetonius : 

Deinde  fpe  affinitatis  ,  ac  Tribunitia.  poteflatis 
deceptum  ,  inopinantem  criminatus  e{l  .  Imo  ait 
Dio  lib.  58.  Senatum  ei  Imperium  Proconfula- 
re  dedifte  .  Quae  indicarent  hoc  anro  Imperii 
Proconfularis  Vicennalia  Tiberiumedidi-Te  ,  nifi 
jam  Drufi  Carfaris  exemplo  pateret  ,  Tiberii 
aetate  hanc  Regulam  nondum  obfervatam  fuif- 
fe .  Sejanus  decimo  oclavo  Oclobris  hujus  anni 
occifus  fuit  . 

31.  Cn.  Domitius  Ahenvbarbus  ,  &  A.  ViteU 
lius  Nepos . 

3  3.  Sergius  Sulpitius  Calba ,  &  L.  Cornelius 
Sylla  . 

34.  Paulus  Fabius  Prifcus ,  &  L.  Vitellius  Ne- 
pos .  Tiberius  his  Confulibus  Imperii  Auguftei 
Vicennalia  edidit ,  ut  teftis  eft  D10  lib.  58.  P/- 
cejimo  anno  Imperii  ,  cum  frequens  in  Allano  <_r 
Tufculi  effet ,  in  Vrbem  non  venit  ,  fed  confu- 
les  L.  Vitellius  ,  &  Fabius  Prijcus  decenniutn 
nuncupavere ,  tamquam  ei  ,  ut  Attguflo  ujitatum, 
tunc  lmperium  prorogarcnt .  Verum  hi  Ludos  ce- 
lebrarunt  ,  nempe  Decennales .  Ex  Decennali- 
bus  &  Vicennalibus  Tiberii  celebratis ,  anno 
decimo  &  vicefimo  evolutis ,  intulit  Onuphrius 
veteres  Principes  Romanos  anno  quintoautde- 
cimo  exaclis  Quinquennalia  edere  folitos  fuilTe. 
Quod  Scaligero  aliifque  fere  omnibus  perfua- 
fit;  fed  COnfuIatuum  a  fequentibus  Imperato- 
ribus  geftorum  feries  hanc  communem  opinio- 
nem  deflruit  .  Incidunt  &  in  hunc  annum  Tri- 
cennalia  Imperii  ejus  Casfarei ,  &  quinta  Quin- 
quennalia  Imperii  ejus  Proconfularis  .  Extat 
rtummus  apud  Occonem  in  quo  dicit  reprarfen- 
tari  templum  pulcherrimum  cum  his  verbis : 
TI.  CAE  DIVI  AUG.  F.  Auguft.  P.  M.  TR. 
POT.  XXXVI.  S.  C.  Sumpfit  Tiberius  hoc  an- 
no  Tribunitiam  poteftatem  XXXVL  Unde  tem- 
plum  aliquod  horum  folemnium  occafione,  quod 
etiam  a  fucceiToribus  factum  ,  aedificavit . 

3  j.  C.  Callus  ,  &   M.  Servilius  . 

36.  Q^  Plautius,  &  Sextus  Papinius  Galliinus. 

37.  Cn.  Proculus  Acerronius  ,  &  C.  Ponttus 
Nigrinus.  His  Confulibus  die  decima  fexta  Mar- 
tii  ,  ut  recle  Suetonius  &  Tacitus  ,  Tiberius 
rroritur ,  cui  Cajus  Caligula  fucceiTit.  Erravit 
enim  Dio,  qui  fcripfit  Tiberium  die  illius  men- 
fis  16.  defunclum  effe,  ut  alibi  oftendo.  Ka- 
lendis  Juliis  Tiberio  Claudio  Nerone  patruo  fuo  , 
ac  poflea  fucceflore  Collega  Confulatum  fuffe- 
clum  fumpfit,  idque  exemplo  Augufli .  Sequen- 
tes  Caligular  Confulatus  aliter  a  quibufdam  or- 
dinati,  fed  Dioni ,  &  Anonymo  ,  quo  ufus  eft 
Cufpinianus,  omnino  ftandum  . 

38.  M.  Aquiiius  Julianus ,  &  Nonius  Afprenas. 

39.  C.  Csfar  Caligula  II.  &  L.  Apronius  C«- 
Jianus .  Eft  hic  vicefimus  quintus  annus  abfo- 
Jutus  ab  eo  quo  Caligula  Cacfar  dicluseft»  quae 
ejus  fecundi  Confulatus  caufa  . 

K  4Q.  C. 


VIIT. 

Caliguia. 
&  Clau- 
dius  impe- 
rant . 


74 


DiiTertatio  Hypatica, 


40.  C,  Ctfar  Caligula  III.  folus .  Sumptus  hic 
ab  eo  Confulatus  propter  bellum  Britannicum, 
ex  quo  redux  ovans  Urbem  Nataji  fuo  ingref- 
Ais  eft  hoc  anno,  ut  habet  Suetonius  in  ejus 
vita  cap.  49. 

4t.  C,  C&far  Caligul*  IV.  &  O»,  Sentius  Sa- 
tuminus .  Hic  Confulatus  Caliguke  Quinquen- 
nalibus  deftinatus  erat,  juxta  fecundam  Regu- 
lam ,  fed  die  vicefima  quarta  Januarii  occifus, 
ea  celebrare  non  potuit .  Eum  excepic  CJau- 
dius  Nero  ejus  patruus . 

41.  Claudius  Aug.  II.  &  L.  Lieiniut  Lxrgut  . 
Sumptus  hic  a  Claudio  Confulatus  juxta  primam 
Regulam  ,  quar  poft  Claudium  valde  in  ufu 
fuit. 

4i.Claudiut  Aug.  III.  &  L.  Vittlliut  II.  Sump. 
tus  hic  Confulatus  a  Claudio  propter  expedi- 
tionem  Britannicam  ,  de  qua  Dio  lib.  <Jo,  ex. 
qua  redux  anno  fequenti  triumphavit,  ut  ha- 
bet  idem  Dio, 

44.  C.   Crifput  II.  &  T.   Statiliut . 

45,  M.  Vtniciut  II,  &  M.  Statiliut  Corvinut, 
Eft  hic  quintus  Claudii  annus ,  quem  Quin- 
quennalia  edidiffe  oftendunt  largitiones  ab  eo 
faclac,  de  quibus  Dio  lib.  60,  reftitutio  quinti 
diei  Saturnalibus ,  ac  multo  magis ,  quar  habet 
Eufebius  in  Chronico  ;  Dejcriptione  Roms  fafta. 
fub  Claudio  inventa  funt  civium  Romanorum  fex. 
aginta  0CI0  centena  quadraginta  mtllia  ,  Nam 
major  hac  in  re  Eufebio,  quam  Tacito  lib.  XI. 
Annal.fides,  ubi  eum  cenfum  confert  in  annum 
Chrifti  48,  Vitellii  &  Vipftnii  Confulatu  no- 
tatum . 

4«.  C.  Valeriut  Afiatieut ,  &  M.  Mejfala  . 

47.  ClauAiut  Aug.  IV.  &  L.  Vitelliut  III.  fump- 
tus  Confulatus  a  Claudio  propter  Ludos  fecula- 
res  fextos  ,  juxta  fextam  Regulam.  Vide  qua: 
fupra  de  iifdem   diximus  . 

48.  A.  Vitelliut  ,    &    L>  Poplieola , 

49.  C.  Gallus  ,    &    Q.  Veranniut . 

50.  C.  Antifliut    Vetut  ,    &   M.    Suilliut  . 

51.  Claudiut  Aug.  V.  &  Corneliut  Scipio  .  Con- 
fulatus  is  oftendit  Decennalia  hoc  anno  Clau- 
dium  edidifle ,  juxta  z.  Regulam  .  Oftendit  & 
id  quod  habet  Tacitus  lib.  XII.  Hoc  anno  Vi- 
rilem  togam  Neroni  maturatam  fuifle  ,  &  de- 
cretum  e  Claudio  ,  ut  vicefimo  atatis  annoCon. 
fulatum  Nero  iniret  ;  atque  interim  defignatut 
Proconjulare  Imperium  extra  XJrhem'haberet  ,  ae  < 
Princeps  Juventutis  appellaretur  ,  Toga  enim  an- 
nis,  quibus  hujufmodi  folemnia  celebrabantur , 
faepius  .data  ,  &  id  genus  nuncupationes  faclae. 

51,  P.  Cornelius  Fauflus  ,  &   L.  Salvius  Qtho  . 

53,  Junius  Silanus,  &  Q^Haterius . 

54,  Q^  Afinius  ,   &  M.  Acilius  Aviola.  Clau- 
IX.       <Jius  die  13.  Qftobris    mortuus  eft,  cui  fuccef- 

Uero    Im-  flt  Nero. 

ftrat.  fS,  Kero  Csfar  Aug.    &   L.  AntiRius   Vetut  . 

Neronis  Confulatus  juxta    1.  Regulam. 

56.  Q.  Volu/iut  Saturninut  ,  &  P.  Corneliut 
Scipio.  Annus  quintus  Imperii  Cacfarei  Neronis . 
$7.  Nero  Cs-far  Aug.  II.  &  I.  Calpurniut  Pi. 
fo.  Tacitus  lib.  13.  Annalium  fcribit  fub  hoc 
Confulatu  pauca  memoria  digna  evenifle .  Qua- 
re  videtur  fumptus  a  Nerone  ob  primam  bar- 
bam  anno  aetatis  vicelimo  exadto ,  quo  eam  Ca- 
ligula,  ut  Suetonius  in  hujus  vita  cap.  10.  au- 
ctor  eft  ,  etiam  pofuerat ,  rafam  :  Barbam  pri- 
mam  pofuit ,  conditamaue  in  auream  pyxidem  , 
&  pretiofijfimit  margaritit  adarnatam  m  Capi- 
tolio  confecravit .  Suetonius  in  Nerone  cap.  15. 
ficuti  enim  Principes  Romani  tyrocinii  die  pue- 
rosexuebant,  fic  barba  rafa  Juventutem  ,tranf- 
ibantque  tunc  in  viros .  Eam  ob  rem  Nero  ,  ut 
habet  Tacitus  lib.  14.  Annal.  Inflituit  Ludos  Ju- 
venxlium  vocabulo  .  Quae  tamen  inftitutio  non 
nifi  anno  fequenti  facla  ,  ut  ibidem  Tacitus  do- 
cet ,  &  recle  in  Notis  explicat  Lipfius ,  qui 
tsmen  in  eo  errat ,  quod  fcribit  Caligulam,  an- 


no  artatis  vicefimo  barbam  primam  pofuifle;  in- 
greflus  tunc  enim  erat  annum  vicefimum  pri- 
mum .  Scribit  Suetonius  in  Caligula  cap.  n. 
Vicefimo  ttatit  anno  accitus  Capreas  a  Tiberio  , 
uno  atque  eodem  die  togam  fumpfit  ,  barbamque 
pofuit .  Tum  cap.  tz.  Nort  ita  multo  pofl  Juniam 
Claudillam  Marci  nobiliflimi  viri  filiam  duxit 
uxorcm  .  Natus  erat  Caligula  pridie  Kalendas 
Septembres  anno  Chrifti  1*.  annoque  33.  ejuf- 
dem  Erae  agebat  annum  jetatis  vigefimum  pri- 
mum  .  Eo  autem  id  fadum  efle  deducitur  ex 
Tacito  lib.  6.  Annal.  ubi  de  rebus  fub  Confu- 
libus  ejufdem  annf  33.  geftis  loquens  ait :  Sub 
idem  tempus  C.  Ctfar  difcedenti  Capreas  avo 
comes  Claudiam  Marci  Silani  filiam  conjugio  aC' 
cepit ,  Ex  quo  &  colligere  eft  Caligulam  eo  an- 
no  Imperii  Carfarei  Vicennalia  edidifle,  quod 
ad  eumdem  annum  retrahendum , 

S8,  Nero  C&far  Aug.  III.  61  M,  Valerius  Mef- 
falla ,  Neronis  Confulatus  propter  ejus  Quin- 
quennalia  juxta  fecundam  Regulam  Confulatuum 
Carfareorum  ,  Quo  pertinet  nummus  ab  Onu- 
phrio  relatus  in  quo  legitur  ;  IMP.  NERO, 
CLAUD.  CJESAR.  AUG.  GER.  P.  M.  TR.  P.  V. 
P.  P.  a  tergo  PACE.  P.  R.  TERRA.  MARIQ^ 
PARTA.  JANUM.  CLUSIT . 

S9»  Vipfaniut  Jfronianus  ,  &.  C.  Fontejus  C*- 
pito . 

60.  Nero  Aug.  IV.  &  Corntliut  Lentulut .  De- 
cennalia  Imperii  Carfarei  Neronis ,  qui ,  ut  ea- 
dem  magis  illuftraret ,  Quinquennale  certamen 
inftituit  ,  quod  quovis  anno  quinto  ageretur, 
Augufti  exemplo  qui  in  fexto  fuo  Confulatu 
Ludos  propter  Adiacam  vifloriam  quinto  quo- 
que  anno  exhibendos   inftituit . 

61.  C.  C&fonius  Pdtus  ,  &  C.  Petronius  5«- 
binus . 

61.   P.  Marius  Celfus  ,    &    L.  Afinius  Gallut  . 

63.  L.  Memmiut  Regulut  ,"  &  Verginius  Rufus. 

64.  C.  Sajfus  ,  &  M,  Licinius  Crajfus  .  De- 
cennalia  Imperii  Auguftei  Neronis  ,  quorum  in- 
dex  perfecutio  hoc  anno  adverfus  Chriftianos 
excitata  ,  uti  cap,  3.  hujus  fecundar  partis  di- 
ximus ,  ac  prxterea  quod  fub  iifdem  Cofl".  fcri- 
bit  Cafliodorus  :  His  Cojf.  Therms.  a  Nerone  &di- 
ficata. ,  quat  Neronianas  appellavit  ,  cujut  odig 
mutato  vacabulo  nunc  Alexandrina.  nominantur. 
Ex  quo  corrigendus  Eufebius  in  Chronico  ubi 
hoc  conjicit  in  annum  Abrahami  1078.  qui  ia 
anno  Chrifti  61.  menfe  Septembri  incipit .  Ther- 
mas  enim  &  hujufmodi  opera  publica  annis 
quibus  hujufmodi  folemnia  celebrata ,  conftru- 
«fta  fuifle,   multis  exemplis  infra  liquebit. 

65.  P,  Silius  Nerva,  &  C.  Julius  Atticus  , 

66.  L,  Pontius  Telefinus  ,  &  C.  Suetomus  Pau- 
linus , 

67.  L.  Fontejus  Capita  ,   Si   C.  Julius    Rufus. 

68.  C  Silius  ltalicus  ,    &   M.  Galerius   Tra-         X. 
chalus  .  Cum  Julius  Vindex  in  Gallia  a  Nero-  Galba. ,  O- 
ne  defciviflet,  Nero  quintum  Confulatum  fuife-  tho,Vitel- 
clum   furopfit ,  eum  debellaturus  ,  de  quo  Con-  lius  &  Vt- 
fulatu  egimus  prima  parte,  capite  j.   Sed  cum  Jpafianus 

a  Senatu  quarreretur  ad  poenam  ,  feipfum  inrer-  jmperant . 
fecit  die  nona  Junii ,  non  vero  decima,  ut  per- 
peram  plerique  fcribunt  .    Galba  ,  qui  jam  Im- 
perium  in  Hifpaniis  arripuerat ,  per  aliquot  men- 
fes  imperavit  . 

69.  Sergius  Sulpicius  Galba  Aug.  II.  &  T. 
Vinius .  Die  decima  quinta  Januarii  Galba  oc- 
cifus  fuit.  Jofephus  enim  ,  qui  tum  vivebat , 
lib.  j.  de  bello  cap.  6.  ait  eum  imperafle  men- 
fes  feptem,  &  dies  feptem,  quod  uterque  Vi- 
clor  confirmat ;  a  die  autem  nona  Junii  anni 
elapfi  ad  pracfatum  diem  menfes  illi  &  dies  nu- 
merantur.  Quare  dies  ejus  emortualis  certus, 
ficut  &  Othonis ,  qui  die  decima  fexta  Apri- 
lis  periit ,  &  decima  nona  ejufdem  menfis  fe- 
pulturae  roandatus  eft  .  Nam  Jofephus  lib.  4.  de 
bello   cap.  33.  dicit  eum  principatum   tenuifle 

dies 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


75 


dies  duos  &  menfes  tres  .  Sed  quia  Stietonius 
dicit  eum  funeratum  fuiife  nonagefimo  quinto 
Imperii  die  ,  dies  fepulturae  pro  die  emortuali 
amultis  perperam  captus  .  Vitellius ,  qui  poft- 
«a  imperavit  ,  die  vigefima  prima  Decembris 
occifus  eft  ,  ut  alias  accurate  explicabo,  &  Vef- 
pafianus,  qui  in  ^gypto  Kalendis  Juliis  Impe- 
rator  eL-clus  fuerat ,  rei  Romanx  praefuit.  Prae- 
fatus  porro  Galbar  Coituihuis  jnxta  prirmm  Re- 
gulam  piocedit.  Titus  &  Dnnitianus  Vefpafia- 
ni  filii  Gcfares  a  Senatu  dicti  *■< 

70.  Flavius  Vefpafianus  II.  &  Titus  Cafar . 
Domitianus  Conful  fuifeclus  fuit .  Sumptus  ab 
iifdem  Confulatus  juxta  primam    Regulam  . 

71.  Vefpafianus  Aug,  III.  &  M.  Coccejus  Ner- 
v*  .  Initus  hic  Confulatus  propter  triumphum 
Judaicum  a  Vefpafiano  &  Tito  .idum  ,  juxta 
quiutam  Regulam  .  Tito  Tribunitia  poteftis , 
Imoeriumque  Proconfulare  a  Vefpafiano  con- 
celfam  ,  ut  atibi  oftendam  .  Poft  triumphum  , 
pacis  templum  a  Vefpafiano  aedificari  cceptum, 
ut  habet  Jofephus  lib.  7.  de   bello   cap.  14. 

71.  Vefpafixnus  Aug,  IV.  &  Tittts  C&f<*r  II. 
Vefpafnni  Confulatus  juxta  tertiam  ,  Titi  vero 
juxra  prinum   Rsgulirq. 

73.  Domitianus  Ctfxr  II.  &  M.  Valerius  Mef- 
falinm .  Quinqttennalia  Domniani,  quorum  in- 
dex  tam  e;us  Confulatus ,  quam  quod  fcribit 
Eufebius  in  Chronico  juxta  Editionem  Pontaci  : 
Vefpxfixnus  Capttohum  adificare  orfus .  hl  EditioT 
ne  Scaligeriana  ,  haec  anno  praecedenti  confignan- 
tur ,  fed  ha?c  folenmia   eum  errorem  detegunt . 

74.  Vefpa/ianus  Aig.  V.  &  Titus  C&far.  III. 
Suffectus  Domitianus  Cof.  III.  Vefpafiani  &  Ti- 
ti  Confulatus  juxta  fecundam  Regulam ,  propter 
utriufque  nempe  Quinquennalia  ,  qua:  etiam  in- 
dicat  cenfus  ab  utroque  faclus  hoc  anno ,  ut 
docet  Cenforinus  de  die  Natali  cap,  18.  ubi  ad- 
«iit  poftea  plane  fieri    defiilfe  . 

75.  Vefpafixnus  Aug.  VI.  &  Titus  C&fxr  IV. 
Suffeclus  Domitianus  IV.  fumptus  hic  Confula- 
tus  juxta  fextam  Regulam  ,  propter  fcilicet  de- 
dicationem  templi  Pacis  ,  qua  de  re  cap.  X.  hu- 
jus  partis  . 

7<5.  Vefpxfixnm  Aug.  VII,  &  Titus  C&far  V. 
Suffeclus  Domitianus  V.  Titi  Confulatus  juxta 
fecundam  Regulam .  Eft  hic  enim  quintus  Im- 
perii  ejus  Proconfularis  annus  ,  juxta  fecundam 
Regulam ,  Vefp^fiani  vero  ,  &  Dornitiaru  juxta 
tei  tiam . 

77.  Vefpafixnus  Aug.  VIII,    &  Titus  C&far  VI. 
Suffedus  Domitianus   VI. 

78.  L.  Commodns  Verus  ,  &  C.  Cornelius  Frif- 
tus  .  Annus  decimus  Imperii  Caefarei  Domitiani , 

XI.  79»   Vefpxfixnus    Attg.  IX.  &    Titus  C&far  VII. 

imperittm    Juxta  fecundam  Regulam  ,  in  hunc  enim  Decen- 
Titi  .  nalia  Vefpafiani ,   &  Titi ,    quo    pertinent ,  quae 

hoc  anno  habet  Eufebius.  in  Chronico  :  Vefpa- 
Jianus  colonias  deduxit  ,  &  mortuus  efi  profluvio 
•ventris ,  die  nempe  14.  Junii  cui  fucceffit  Titus 
iilius  jam  Imperii  Collega  . 

80.  Titus  Aug,  VIII,  &  Domitianus  VII.  Hu- 
jus  Confulatus  juxta  III.  Reg.  Titi  juxta  I.  & 
II.  Decennalia  enim  Proconfularis  ejus  Imperii 
in  hunc  annum  incidunt ,  quorum  index  infcri- 
ptio  quae  apud  Onuphrium  in  Faftis  extat ,  in 
<ma  dicitur  TRIB.  POT.  X.  COS.  VIII.  adcH- 
ttirque  aquas  Curtiam  ,  &■  C&rulexm  perdutixs  a 
Divo  Claudio  ,  &  pofiea  a  Divo  Vefpafia.no  pxtr» 
fuo  ,  Urbi  reflitutxs ,  cum  a  capite  aquarum  a. 
folo  vetuBxte  dilapfx  cfient ,  nova  forma  reducen- 
das  fua  impenfa  curavit .  Pertinent  &  ad  ea  fo- 
lemnia  fpecl.icula  ,  qua;  hoc  anno  Dio  lib.  66. 
oftendit  eum  populo  exhibuiffe  per  centum  dies; 
aedificavit  etiam  araphitheatrum  venationum  cau- 
fa  quod  fub  anni  fequentis  Confulibus  dedica- 
vit ,  ut  habet  idem  Dio .  Ea  autem  folemnia 
aliquot  menfibus  anticipaffe  oftendit  nummus 
apud  Occonem  ,  in  quo  is  dicitur  TR.  P.IX.  IMP. 
Appartttus  in  Earonium 


XV.  COS.  VIII.  P.  P.  reprafentaturqus  jn  eo 
Trophseiun  cum  duobus  captivis  affid  ntibus  , 
quod  horum  folemnium  indicium  ut  variis  ex- 
emplis  infra  adducendis ,  conftabit. 

81,  M.  Tlxutus  Silvanus  ,  &    M.    Annius    Vol-        XII. 
lio;  Tito   Idibus  Septembris    demortuo  ,  Domi-  Imperiutn 
tianus  ejus  frater   imperavit.  Domitin. 

8l.   Domitianus  Aug.  VIII.  &   T,  Flaviut   Stt-   n* • 
binus  jttxta  I.   Reg. 

83.  Domitianus  Aug,  IX,  &  T.  Virginius  Ru- 
fus  .  Domitiani  Conftilattis  juxta  II.  Reg. Qttin- 
decennalia  nempe  Csefarei  ejus  Imperii  ,  nifi  an- 
no  prarcedenti  ea  ediderit ,  quod  fignificare  vi- 
detttr  Eufebius  in  Chronico  eodem  anno  :  Do- 
mitiani  uxor  Augufla  appellatur ;  Decreto  Scn.u 
tus  Titus   inter  Divos    rcfcrtur , 

84.  Domnianus  Aug.  X.  &  Ap.  Junius  Sahi. 
nus  ,  Hunc  Confulattim  Domitianum  fumfilfc 
exiftimo  quod  anno  Chrifti  77.  incenfo  a  Vi- 
talianis  Capitolio  ,  clam  ipfe  elapfus  apud  Ae- 
dituum  delituit  :  Ac  potiente  rerum  patre  disje- 
fto  Aedittti  contubernio  ,  modicum  Sacellum  JOVI 
COMSERVATORI ,  Aramque pofuit  ,  cxfufque  fuos 
in    marmore    exprcfjit .    Mox     Impcrium     adeptus 

i  OVI  CUSTODI ,  templum  ingens  ,  feque  in  fint* 
Dei  facravit  ,  inquit  Tacitus  lib.  3.  Hift.  qttod 
hoc  anno  fa£him  fuiffe  nummus ,  qui  in  gaza  Me- 
dicaea  extat ,  demonftrat  ,  in  eo  enim  legitur ; 
JMP.  CAES,  DOMITIAN.  AUG.  GERM.  COS. 
X.  &  in  altera  parte :  JOVI  CONSERVAT. 
S.  C.  Qui  titulus ,  qui  hoc  anno  prinium  ap- 
paruit ,  in  fuccelforum  Principum  ,  pra?fertim- 
que  Joviorum  nummis  pafiim  legitur  ,  viguitque 
ufque  ad  C' nftantinum  Magnum  ,  qui  Jovis  con- 
fervatoris  ,  aliifque  id  genus  nommibus  vetitis, 
viclricis  Crucis  Troph^um  ,  ac  Chrifti  Serva- 
toris  nomen  in  nummis  obfignari  juflit.  Mar- 
tinianus ,  quem  Licinius  anno  314,  Auguftym 
creavit  ultimus  omnium  ftiit  ,  qui  hoc  nomen 
pummis  infcripfit  .  Triftanus  enim  tomo^.num- 
mi  eclypum  exhibet  ,  in  quo  legitur  :  D.  N. 
M.  MARTINIANUS  P.  F.  AUG.  &  in  poftica 
parte:  IQVI  CQNSERVATORI  .  Cum  itaque 
Martinianus  anno  32  j.  vel  occifus ,  vel  in  Cap- 
padociam  relegatus  ftterit  ,  liquet  hunc  tittiltim 
per  annos  amplius  ducentos  quadraginta  in  ufu 
fuiffe,  ejufque  primariani  inftitutionem  Domi- 
tiano  capelfendi  Confulatus  caufam  praebuifle  . 
Norifius  inDilfertat.  de  Nuraifmat.  Licinii  cap.S» 
haec  ,  &   plura  alia  de  eo   titulo  profert. 

8$.  Domitixnus  Aug.  XI,  §1  T.  Aurelius  Ful- 
vius  .  Domit-ianus  hoc  anno  de  Germania  tri- 
umphavit ;  inveniuntur  enim  nummi ,  in  qui- 
bus  ejus  Confulatus  undecimus  legitur  ,  vifitur- 
qtte  Germaniae  captae  typus  fedentis  in  terra, 
cum  his  verbis :  Germania  capta .  Prxterea 
Quinqdennalia  Auguftei  ejus  Imperii  in  hunc 
anntirH  incidunt  ,  q.uo  pertinent  haec  Eufebii  in 
Chronico  verba  :  Frimus  Domiti&nus,  Dominum 
ff  j  &  Deum  appellari  jufiit  . 

86.  Domitianus  Aug.  XII.  &  Servius  Corne- 
lius  Dolabella.  Primus  agon  Capitolinus  hoc 
anno  a  Domitiano  inftitutus  eft  ,  qui  cum  Ca- 
pitolino  Jovi  facer  fuerit ,  ut  docet  Suetonius 
in  Domitiano  cap.  4.  non  inde  tantum  hujus 
Confulattts  ,  fed  &  hujufmodi  agonis  caufahuc 
ufque  obfcura  in  Iucem  profertttr,  Non  con- 
tentus  enim  Domitianus  Jovi  ,  quod  incenfo 
Capitolio  fervatus  fuiffet ,  ut  fupra  diximus , 
magnificum  templum  dicafTe  ,  vojttit  ,  &  Quin- 
quennale  certamen  Olympiadtini  inftar  celebran- 
dum  inftitttere  ,  utque  utraque  folemnitas ,  cu- 
jus  idem  finis  erat ,  ma-jori  porapa  fieret ,  Con- 
fulatttm  X.   &  XII.  alfumpfit- 

87.  Domitianus  Aug,  XIII,  Sc  4,  Volufius  Sa- 
turninus  . 

88.  Domitianus  Aug.  XIV.  &  Minutius  Ru- 
fus .  Sumptus  is  Confulatus  a  Domitiano  propter 
feptimos  tudos  feculares  quos  edidit  jitxta.  VI, 

K  *  Reg. 


75 


DirTertatio  Hypatica, 


Keg.  &  propter  Vicennalia  Carfarei  Imperii . 

89.  Titus  Aierelius  Fulvus  II,  &  A,  Sempro- 
fiius  Atrxtinus  . 

90.  Domitianus  Aug.  XV,  &  Cocceius  Nervx 
ll.  Decennalia  Imperii  Auguftei  Domitiani ,  ejuf- 
que  fecundus  de  Germanis  triumphus.Nummum 
enim  hujus  Imperatoris  exhibet  Occo ,  in  quo 
is  dicitur  ,  GERMANICUS  COS.  XV.  repra-fen- 
taturque  Germania  fedens  lugubri  habitu  indu- 
ta;  quare  recle  ,  hoc  anno  idem  triumphus  in 
Chronico  Eufebii  confignatus. 

91,  M.  Vlpius  Trajanus  Crinitus  ,  &  M-tnius 
Acilius   Glabrio , 

91.  Domitianur  Aug.  XVI.  &  A.  Volufius  Sx- 
turninus  II,  Sumptus  is  Confulatus  propter 
quinta  Quinquennalia  Carfarei  Imperii ,  qua:  ta- 
men    non  nifi  anno  fequenti   celebrara . 

9} .  Scx.  Fompeius  ,  &  Cornelius  Prjfcus ,  quin- 
ta  Quinquennalia  Carlarei  Imperii  Domiriani , 
quorum  nota  fecunda  perfecutio  adverfus  Chri- 
flianos  hoc  anno  excitata,  ut  cap.3.  hujus  par- 
tis  oftendimus,  &  publicatio  viginti  librorum 
de  Antiquitatibus  Judaicis  quae  a  Jofepho  eo- 
rum  authore  celebri  hoc  anno  facta  eft .  1$ 
enim  in  fine  Jib.zo.  dicit  fe  eos  fcripfilTe  deci- 
mo  tertio  principatus  Domitiani  anno  ,  jetatis 
vero  fuar  fexto  &  quinquagefimo  .  Natus  erat 
Ut  optime  Petavius  in  Chronico  ,  anno  Chrifti 
37.  quare  hoc  anno  &  nobiliflTmum  illud  O- 
pus,  &  annum  «tatis  55.  abfolvit,  mirumque 
eundem  Petavium  fcribere  editum  in  lucem  fuif- 
fe  anno  fequenti ,  quo  idem  Jofephus  annum 
58.  inchoavit ,  &  quinquagefimum  /eptimuiru 
abfolvit. 

94.  L.  Nonius  Afprenas  Torquatus ,  &  M,  Ar- 
rlcinius  , 

9$.  Domitianus  Aug,XVII.&  T,  Flavius  Cle- 
mens  .Eft  hic  ultimus  Domitiani  Confulatus  pro- 
pter  Auguftei  Jmperii  Quindecennalia  fumptus. 
Certum  autem  eft  eum  aliquos  libidine,  non  ra- 
tione  aiqua,  quar  ideo  fruftra  quarreretur,  fu- 
fcepifTe . 
XIII  9^'  ^'  ^UlV!Uf  Valens  ,   &  C.   Antiflius  Vetus. 

Imperium    Domitianus  XIV,  Kal.  Octobris  occifus  eft,p  ,ft 

Kervx   &  Suem  <mperavit    Nerva  . 

Hrajani ,  97,  CocreJus  Ncrva  Aug,  III.  &  F.  Virginius 
Rufus  III,  Hoc  anno  Trajanus  Collega  Imperii 
a  Nerva  renunciatus  eft,  ut  patet  ex  Panegy- 
ri  Plinii  cap.  8.  hic  Nerva?  Confulatus  juxta  I, 
Reg, 

98.  Nerva  Aug,  IV.  &  M,  Ulpius  Trajanus 
C&far  II.  Nerva  jitxta  III.  Reg .  Trajanus  jux- 
ta  I.  Conful  procefTit  .  Eodem  Nerva  ,  die  18. 
Januarii  demortuo ,  Trajanus  Imperium  fufce- 
pit, 

<)<).  C,  Sofius  Senecio  II.  &  A,  Cornelius  Fal- 
ma. 

100.  M.  Vlpius  Trajanus  Aug.  III.  &  M.  Cor- 
itelius  Fronto  III.  Trajani  Confulatus  juxta  I. 
Reg, 

101.  Ulpius  Trajanus  Aug.  IV.  &  Sex.  Articu- 
lejus  PatHs.Swnptus  is  Confulatus  propter  Quin- 
quennalia  Imperii  Proconfularis  ,  ac  triumphum 
de  Dacis ,  quem  hoc  anno  confignat  Eufebius  in 
Chronico  , 

ioi,   C.  Sofius  Senecio  ,  &   L,  Licinius  Sura  II, 
J03,  Ulpius  Trajanus  Aug.V.&t  L.  Appius  Ma- 
ximus  II,  Quinquennalia  Auguftei  Imperii  Tra- 
jani ,  ut  ejus  Confulatus  oftendit  . 

104.  Suranus  II.   &  P.  Neratitis    Marcellus . 

105.  Tiberius  Julius  Candidus  II.  &  A.  Julius 
Quadratus  II, 

106.  L,  Commodus  Verus  ,  &  L,  Cerealis  .  De- 
cennalia  Imperii  Proconfularis  Trajani ,  quorum 
tiota  perfecutio  adverfus  Chriftianos  hoc  anno 
auda  ,  uti  diximus  cap.  3.  hujtis  partis  num.  1, 
Et  indicat  Auclor  Chronici  Alexandrini  his  ver- 
hh  :  His  Cofi.  graz/i  bello  Romanis  incumbente  a 
Ferfis ,  Cothis ,  <£*    aliis  gentibns   Trajanus  expc- 


ditione  in  hofles  fufcepta  fuis  gratiam  tributorurtt 
quoad  rcverteretur  ,    fccit  . 

107.  C,  Sofius  Senecio  IV.  &  L.Sura  III.  De- 
cennalia  Imperii  Auguftei    Trajani . 

108.  Appius  Annius  Trcbonius  Callus ,  &  M, 
Atilius    Metilius    Bradua , 

109.  A,  Cornelius  Palma  II,  &  C.  Calvifius 
Tullus   II. 

110.  Clodius   Crifpinus  ,  &    Solenus  Orfitus . 

111.  L.  Calpurnius  Pifo ,  &   M.  Vettius    Bola- 
nus  .    Quindecennalia     Jmperii     Proconfularig 

Trajani ,  quo  pertinet  illud  Etifebii  in  Chroni- 
co  :  Trajanus  Armeniam  ,  Ajfyriam  ,  Mefopota- 
tniam  fecit  Provincias  , 

111.  M.  Ulpius  Trajanus  VI,  &  C.Julius  A- 
fricanus .  Quindecennalia  Imperii  Auguftei  Tra- 
jani .  Ante  Antoninum  vota  Decennalia  in  num- 
mis  fculpta  non  fuiffe  ,  cum  communi  opinio- 
ne  fupra  diximus .  Ex  nummo  tamen  Trajanr 
ab  Occone  pag.  108.  relato  in«quo  is  dicitur 
TR.  P.  COS.  VI.  conftat  hoc  jam  tempore  ea- 
dem ,  licet  implicitis  tantum  verbis  ,  ili  iis  fi- 
gnata  fuiffe ;  in  poftica  enim  parteprafati  num- 
mi  funt  duas  figurar  facrif  cantes  ad  aram  ,  & 
circum  VOTA  SUSCEPTA.Qiiar  figurar  in  num- 
mis  ,  ubi  eadem  Vota  conceptis  verbis  expri- 
muntur,  fape  etiam  reprafent.mtur.  ls  itaque 
nummusin  Traiani  Decennalibus  cufus .  His  Coff. 
Perfecutio  Cbriflianorum  ,  inquit  Idatius  in  Fa- 
ftis. 

113.  L,  Fublius  Celfus  II,  &  C.  Clodius  Cri- 
fpinus. 

114.  2i  Ninnius  Hafla  ,  &  P,  Manilius  Vo- 
pifcus, 

115.  M.  Valerius  Meffalltt ,  &  C.  Popilim  Fe- 
do , 

116.  JEmilius  Aelianus  &  L.  Antiftius  Veter , 
Eft  hic  vicefimus  Imperii  Proconfularis  Trajani 
annus ,  quo  eum  Vicennalia  edidiffe  oftendit  mo- 
numentum  ipfi  Plotina-  conjugi  ,  &  Martianae 
forori  pofitum  a  Senatu  ,  populoque  Romano, 
quod,  acceffum  ,  Italia,  hoc,  etiam  .  addito.  ex.  pe- 
cunia,  fua,  portu.  tutiorem.  navigantibus.  reddi- 
derit .  Refert  illud  Onuphrus  in  Faftis  fub  hu- 
jus  anni  Confulibus ,  dicitque  Anconx  in  pcrtu 
extare  .  In  eo  vero  dicitur  Trajanus  TR.  FOT, 
X VUII.  Nondum  itaque  ra  folemnia  acla  erant, 
quando  hax  Epigraphe  dedic.ita  .  fed  per  anni 
de<  urfum ,  quo  hujufmodi  fefta  celebrari  debe- 
bant ,  dedicab.mtur  ,  Urbes ,  Ecclefiae ,  Infcri- 
ptiones ,   aliaque  id  genus    fiebant . 

117,  Quinflius    Niger  ,    &   T-   Vipfanius    Apro-        Vjvr 
nianus .  Die  decima  Augufti  mortuus  eft  Traja-  jmperj'<m 
nus   Hadriano  fuccefTore  relido  .  Hadriani 

118.  Hadrianus  Ang.  II.  &  Claudius  Fufcus 
Salinator .   Hadriani   Confulatus    juxta  I.  Regu- 

lam, 

ilp.  Hadrianus  Aug.  III,  &  Q^Junius  Rufti- 
cus .  Hujus  Confulatus  caufa  triumphus  ,  qui  Tra- 
jano  debitus  erat,  quemque  Hadriano  delatum 
recufavit  ipfe  ,  atque  imagmem  Trajani  currtt 
triumphttli  vexit  ,  ut  optimus ,  Imperator  ne  poil 
mortem  quidem  triumphi  amitteret  digmtatemt 
inquit  Spartianus  in  Hadriano  cap.  6.  ctijus 
triumphi  aliquas  Infcriptiones  refert  Onuphrius 
lib.j,  Faft,  is  itaque  Confulatus  juxta  quintaro 
Regulam  , 

1 10.  L.  Catilius  Severus  ,  &  T.  Aurelius  Ful- 
vius .  Is  poftea  in  Imperio  Antoninus  Pius  ap- 
pellatus  eft  , 

jn.  M.  Annius  Verus ,  &  L,  Augur,  Quin- 
quennalia  Hadriani  a  nobis  explicata  cap.  6, 
hujus  partis  ad  qua:  referendum  quod  fcribit 
Eufebius  in  Chronico  ;  Hadrianus  in  Libyam , 
qu&  a  Judus  vaflata  fuerat  ,  coUnias  deducit , 
Hujufmodi  enim  inftitutiones ,  annis  quibus  fi- 
milia  fefta  celebrabantur  ,  faclas  conftat  ex  num- 
mo  Imp.  Commodi  ab  Occone  reIato,annoque 
Chriflij   i$6,  quo  prioris  Imperii  AugufteiDe* 

cen- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


77 


cennalia  edidit ,  percuffb  in  quo  legitur :  COL. 
I.  AN.  COM.  P.  M.  TR.  P.  XV.  IMP.  VIII. 
COS.  VI.  S.  C.  id  eft  ,  eolonia  Lucii  Antonini 
CommoAi ,  ut  viri  docli  recle  interpretati  funt 
ex  colono  cum  bove ,  &  vacca ,  colonix  dedu- 
clae  typo.  Qjam  interprerationem  Hadriani 
Quinquennalia  germanam  effe    oftendunr . 

iiz.  Maniut  Aciliut  Aviola  ,  &  C.  Corelliut 
Janfa  . 

xi 3.  Q^  Arriut  T&tinut ,  &  C,  Ventidiut  A- 
fronianut . 

114.  Maniut  Aciliut  Clabrio  ,  &  C.  Belliciut 
lorquatut . 

115.  P.  Corneliut  Afiaticut  II.  &  Q^  Vettiut 
Aquilinut  . 

116.  Vefproniut  Candidut  Verut ,  6*  Ambi- 
guut  Bibulut  .  Hadrianus  Decennalia  edidit 
ut  cap.  y.  hujus  partis  num.  IX.  &  cap.  3.  0- 
itendimus . 

127.  Gallicanut  ,   &   C&liut  Titianut . 

128.  L.  Noniut  Afprenat  Torquatut ,  &  M. 
Anniits    Libo . 

119.  P.  Juventius  Celfut  II.  &  Q^  Juliut  Bal- 
hut  . 

ijo.  2,-  Fabiut  CatuUinut ,  &  M.  Flaviut 
Aper.  Hadrianum  hoc  anno  Quindecennalia  e- 
«iidiffe  ,  unoqtie  anno  anticipaffe  ,  magns  mihi 
fufpicio  eft  .  Nam  licet,  uti  cap.j.  hujus  par- 
tis  num.Vi".  diximus,  initio  Imperii  decrevif- 
**}  .ea  3.nno  decinio  quinto  exaclo  celebrare; 
njhilominus  cum  Athenis  effet  ,  videtur  ea  edi- 
^ifle.  Eufebius  enim  in  Chronico    ad  annum_. 


Abrahami  »147.  qui  in  currenti  anno  Chrifti 
menfe  Septembri  incipit ,  fcribit  :  Salvius  juha- 
nut  perpetuum  compofuit  Edittum  ,  qua  de  re_» 
videnda  Conft.  de  •ueter.  jur,  cnuclear.d,  Eoprae- 
cipiebatur ,  ut  idem  jus  in  toto  Romano  im- 
perio  adminiftraretur  ,  omnefque  civitates  Ro. 
manae  Urbis  confuetudinem  fequerentur  .  Tum 
anno  fequenti  fcribit  idem  Eufebius:  Hadrianut 
Atbenit  Hyemcm  exigens  Eleufinam  invifit  .  Quod 
tamen  hoc  anno  comigiffe  videiur.  Hadrianus 
enim  Aviola  &  Panfa  Confulibus  ,  anno  nempc 
Chrifti  ii2.  ex  Hifpania  in  Orientem  profe- 
flus  eft,  ut  docet  Chronicon  Alexandrinum  , 
in  quo  legitur  :  Hit  Cojf.  Hadrianus  i»  JEgy- 
ptum  profeclut  condidit  Antinoum  Tbebaidis  III» 
Kal.  Novemb.  Eodemque  anno  Athenas  venit  , 
ut  habet  Eufebius  inChronico,  confentitque_» 
Dio  lib.  19.  ubi  narrata  morte  Euphratis  Stoici 
Philofophi,  dicit  Hadrianum  in  varias  Provin- 
cias,  regionefque  ,  vifendi  caufa,  profeclum  effe  ; 
quae  mors  ab  eodem  Bufebio  anno  111.  conflgna- 
tur  .Tum  anno  iij  idem  Eufebius  haec  habet:  Ha- 
drianus  facris  Eleufinst  initiatus  multa  Athcnienfi- 
bus  dona  largitur  .  Qiiare  hoc  anno  ad  Eleufina 
facra  admiflus  eft .  Id  enim  confueverat  fieri  in 
myfteriis  magnis ,  quar  celelyabantur  die  vigefima 
Boedromionis,  quovis  anno  fecundo  alicujus  O- 
Jympiadis ,  ut  teftis  eft  Plutarchus.  Hoc  autem 
anno  cceptus  annus  fecundus  Olympiadis  227. 
praeterea  Onuphrius  fub  hujus  anni  Confulibus 
hanc  Infcriptionem  refert. 


M.    TJLPIO.    AUG.    L  T  B.    PHAEDIMO    ' 
DIVI.     TRA.JANI.     AUG.     A.     POTIONE 
ITEM.    A.    LAGUNA.    ET.    TRICLINIARCH 
LICTORI.     PROXIMO.     ET.     A.    COMMENT 
BENEFICIOR.     VIXIT.     ANNIS.     XVIII. 
ABSCESSIT.     SELINUNTE.    PRID.    IDUS.    AUGUS 
NIGRO.     ET.     APPRONIANO.     COS 
RELIQUI^E.     TRAJECT.E.     EJUS 
III.     NON.     FERB.     EX.     PERMISSU 
COLLEGI.     PONTIFICUM.    PIACULO.    FACTO 

CATULLINO.     ET.     APRO.     COS 
DULCISSIMiE.     MEMORI^E.     EJUS 
VALENS.     AUG.     LIB.     PH.EDIMIANUS 
A,    VESTE.    BEN-    MER.    FECIT 


Cap.  3.  hujus  partis  num.  XVI,  diximus   Prin. 
cipum  ofla  annis  ,  quibus    Quinquennalia  &   id 
genus   fefta   celebrabantur ,  tranflata    aliquando 
fuiffe;    cujus    rei  hatc    Infcriptio    forfan  argu- 
mentum  ,   Nam  de  plebeiorum  corporibus    cer- 
tum   id  obfervatum  non    fuifle  ,  immo   &  ea  fi- 
ne  neceffitate  ,&  Magiftratus  permiffione  trans- 
ferre  non  licuifle,  ut  oftendit  etiam  Gothofre- 
dus  in    Commentario    lib.9.  Cod.    Theod,  tit. 
17.  de  fepulcris  violatiil.i.   &  7,  ubi   &  monu- 
mentum   rcfert ,  quo  cuidam  privato  hujufmodi 
tranflatio  permittitur  ,    his    verbis  fubfcriptum  , 
FERETRUM  FIERI    PLACET.    EUBENTIUS 
CELSUS    PROMAGISTER    SUBSCRIPSI    III. 
NONAS  NOVEMB.  ANTIO  POLLIONE  ,    ET 
OPIMIANO  COS.    ORDINAR.  SEVERO .    ET 
SABINIANO    COS.    anno    nempe   Chrifti    1%$. 
quo   nulla  id  genus  fefta  celebrata  funt.   Quam 
conjecluram    proponendam  duxi,  ut  videant  vi- 
li  docli   an    illa   fit   admittenda. 

131.  Octaviut    Pontianui  ,  &   M.  Antcniui  Rti- 
fut ,   vel    Uufinut . 

131.   Sentius  Augurinus  ,  &  Arrius  Scverianut , 
J33.   Hiberits   &  Juniut  Silanus     Sifenna  , 

134.  Serviliui  Servianus,  &  C.  Vibius  Juventiut 
Verus  , 

135.  pcmpeianut  Lufercui  ,  &  L.  Juliut  At- 
titus  Aeihanus  . 

136.  L.  Cekniut  Cotrmodut  Verut ,  &  Scx, 
Vrtulenus  Civica  Tompeianus .  Hadrianum  hoc 
anno    Vicennalia  ceJebraffe    non    fequenti  ,  ut 


perperam  Onuphrius  &  Calvifius  confignant, 
duo  oftendunt  .  Primum ,  Eufebius  in  Chro- 
nico  fcribit :  JElia  ab  JElio  Hadriano  condita  , 
quae  urbs  progreffu  temporis  Hierofolyma  vo- 
cata  fuit  .  Secundum  ,  Hadrianus  eundem  Ceio- 
nium  Confulem  iElium  Verum  dicfum  adopta- 
vit  ,  &  Carfarem  nitncupavit,  uti  explicavimus 
parte  1.  cap.3.   num.  XIII. 

137.  L.    MHus     Verus     C&far  II,  &  P,  Cdiut 
Balbinus ,    iElii    confulatus  juxta  I.  Regulam  . 

138.  Sulpiciut  Camerinut  ,  &    QuinQiut   Niger        XV. 
Magnui ,   Kalendis  Januariis  iElio  Vero  demor-  imperium 
tuo  ,  Hadrianus  quinto  Kalendas  Martias  T.  M-  Antonini 
Jium  ,   Antoninum    Pium   poftea  diclum ,  Mar-  pj;- 

cum  Aurejium  ,  &  Lucium  Verum  ejufdem  A\\\ 
Veri  filium  adoptat ,  ac  prarterea  Antoninum 
Collegam  Imperii  renunciat .  Tum  die  decima 
Julii  moritur  , 

139.  Antoninut  Biui  Aug.ll.  &  Bruttiut  Tr&. 

jem  .  Juxta    primam   Regulam .  Hoc  anno  Con- 

fulem  fecum    Fiui  Marcum  defignavit  ,  &  Ctfa- 

rit    appellaticnc   donavit ,  inquit  Capitolinus  in 

Marco  cap.  6, 

140.  Antoninut  Piut  Aug.  III.  &  M.  Aureliut 
C&far .  Antonini  Confulatus  juxta  tertiam  Re- 
gnlam  ,  Marci  vero  juxta  primam . 

141.  M.  Peduc&ui  Syloga  Prifcinut ,  &  T.Ht- 
niut  Severui . 

142.  L.  Cufpiui  Rufinut ,  &  L.  Statiut  Qua. 
dratut .  Hoc  anno  Antoninus  Quinquennalia  ce. 
lebravit  ,  ut  dedueitur  ex  Infcriptione  Tribu. 

nitia 


73 


DifTertatio  Hypatica, 


XVI. 

Lucius  Ve- 
rusfitCsi- 
jf&r  . 


«itia  quinta  ejufdem  Imperatoris  infignita , 
quam  Onuphrius  fub  his  Confulibus  refert ,  in 
qua  dicitur  Antoninus  facrum  certamen  Ifela- 
fticum  Puteolis  inftituifle,  quod  anno  fecundo 
cujuilibet  Olympiadis  celebrabatur.  De  quo  cer- 
tamine  videnda ,  qua:  fcribit  Triftanus  tom.  3. 
pag.  6. 

143.  C.  Belliciut  Torquatus  ,  &  Tib.  Claudiut 
Merodes  .  Quinquennalia  Imperii  Auguftei  An- 
f  onini . 

144.  Lollianus  Avitut ,  &  C.  Gavius  Maxi- 
nttus  .  Quinquennalia  Imperii  Csefarei  Marci  Au- 
lelii  ,  ut  viriiis  Toga  Lucio  Vero  data  manife- 
jftum  facit .  Natus  is  erat  dccimo  oBavo  Kalendat 
Januarias  ,  ut  ait  Capitolinus  in  ejus  vita  cap.i. 
qui  capite  fequenti  addit ,  pofi  feptimttm  annum 
in  familiam  Aureliam  traduflum  fuifle ,  anno 
nempe  Clirifti  138.  quo  cum  Marco,  &  Anto- 
nino  ab  Hadriano  adoptatus  eft.  Quare  Nata- 
le  ejus  in  annum  130.  incidit  ,  cumque  Toga 
virilis  anno  setatis  decimo  quarto  exadto  con- 
cedi  foleret ,  non  tantum  liquet  eam  hoc  anno 
3Lucio  Vero  datam  ,  fed  &  dedicationem  tem- 
pli  ab  Antonino  Pio  in  Hadriani  honorem  con- 
ftrudti  etiam  peraclam  ,  infuperque  Marcum 
Quinquennalia  edidiCe  :  Qua  die  Tcgam  virilem 
Verus  accepit  ,  Antoninus  Pius  ex  occajione  qua 
fatris  ttmplum  dedieabat  ,  populo  liberalis  fuit : 
tnedtufqtfk  inter  Pium  &  Marcum  idem  refedit , 
eum  Qu»fior  populo  munus  daret ,  inquit  Capi- 
tolinus  loco  Iaudato  cap.  3.  Sic  Severus  Getse 
rninori  filio  annum  decimum  quintum  ingreflb, 
anno  quo  Decennalia  celebravit ,  Togam  viri- 
lem  dedit  ,  ut  infra  videbimus .  Ex  quo  &  conji- 
cere  licet  celebria  qusque  in  hujufmodi  folern- 
liium  annos  refervari  folitum   fuifle. 

145.  Antoninus  Pius  Aug.  IV.  &  M.  Aurelius 
Csfar  II.  Sumptus  hic  Confulatus  ob  varias  ex- 
peditiones  militares,  de  quibus  Capitolinus  in 
Amonino  Pfo  cap.   5. 

146.  Sex.  Erucius  Clarus  II.  &  Cn.  Claudius 
Severus  , 

147.  M.  VaierJus  Largus  ,  &  M.  Valerius  Mef- 
fallinus .  Marcus  Aurelius  Csfar  Imperii  Col- 
Jega  ab  Antonino  P10  renunciatus  eft ,  ut  teftis 
eft  Capitolinus  in  Marco  cap.  6.  quas  nuncu- 
patio  Imperii  Carfarei  Antonini  Decennalia  in 
hunc  annum  incidifle  indicat.  Ad  haec  Chro- 
nicon  Alexandrinum  :  His  Cofl".  aes  alienum  re- 
miflum  ,  tabula:  creditorurrj  ab  Antonino  Au- 
gufto   exufta? . 

148.  C.  Bellicius  Torquatus  II.  &  M.  Salviut 
Julianus  II.   Facilius   in   pofterum    erit    Decen- 

nalia  ,  Vicennaliaque  Jmperatorum  reperire  , 
cum ,  ut  alibi  diximus,  ab  Antonini  Pii  tem- 
pore  nummis  ea  infculpta  fuerint.  N  .rifius  dif- 
fert.  de  vot.  Decennal.  cap.  3.  nummum  exhi- 
bet ,  in  quo  legitur  :  ANTONINUS  AUG.  PIUS 
P.  P.  TR.  P.XI.  &  in  averfa  parte  ,  PRIMI 
DECENNALES  COS.  IIII.  quae  Tribunitia  po- 
teftas  XI.  hoc  anno  ccepta  . 

149.  Cornehut  Scipio  Orfitus ,  &  Q.  Nonius 
Hrifcus  .  Decennalia    Imperii  Carfarei  Marci . 

150.  Gal/icantis  ,    &  Antiflius  Vetus  . 

151.  Quinfiiliut  Gordiantu  ,  (Condianus)  & 
Quincliliut  Maximtts  . 

152.  Sex.  Acilius  Glabrio  ,  &  C.  Valerius  Omol- 
lus  .  Lucius  Verus  Antonini  Piiadoptivus  filius, 
qui  huc  ufque  privatus  vixerat,  a  patre  Cs- 
far  nuncupatus  eft  .  Id  quidem  veterum  ,  imo 
&  recentiorum  nullus ,  quem  legerim ,  fcrip- 
(it  ,  fed  illud  ex  Capitolini  in  Vero  cap.  3. 
verbis  triumque  ejus  Confulatuum  ordinariorum 
difpofitione   colligo  :  pofl  Qu&fturam  flatim  Con- 

ful  cfl  faiius  cum  Sextilio  Laterano ,  qui  Con- 
iulatus  in  annum  154.  incidit ,  hifque  verbis  a 
Dione  lib.  70.  in  Indice  Confulari  refertur  : 
L,  Aurelius  C&far  ,  &  Sextilius  Lateranus .  Quar- 
ftor  itaque  anno  fequenti  Lucius  fuit,  qui  licet 


vicefimum  fecundum  annum  tantum  ageret  5 
quia  tamen  ad  Imperium  deftinabarur ,  gratia 
atatis  ei  fadta ,  iicuti  Marco  fada  fuerat.Hic, 
ut  tradit  Capitolinus  in  ejus  vita  cap.  6.  dura 
Quxfturam  gereret ,  Cxfaris  appellatione  do- 
natus  eft .  Lucio  autem  hoc  anno ,  quo  Impe- 
rii  Auguftei  Antonini  Quindecennalia  ,  Marci 
vero  imperii  Proconfularis  Quinquennalia  ce- 
lebrata  funt,  idem  honos  attributus,  ut  etiam 
fecundus  ,  &  tertius  Lucii  Confulatus  Decenna- 
libus ,  &  Quinquennalibus  deftinati  declarant* 
Unde  hic  Capitolini  locus  in  Vero  cap.  z.  fuit- 
que  privatus  in  domo  Imperatoria  viginti  &  tri* 
bus  annit ,  mendofus  eft ,  nifi  ipfemet  Auclor 
erraverit :  Legendum  enim  ,  tredecim  annis , 
loco  viginti  &  tribus  annis .  Scriptum  forte  erat 
in  exemplari  XIII.  poftea  per  errorem  XXIII. 
tandemque  fine  numeris  exaratum,  viginti  gjr 
tribus  anms  .  Quomodo  enim  privatus  poft  hunc 
annum  Lucius,  qui  non  tantnm  Quarftor  &  ite- 
rum  Conful  fuit,  fed  &  Cjefarea  dignitate  exor- 
natus  ?  Quem  errorem  fequentia  ejuldem  Au,- 
cloris  verba  fatis  aperiunt:  diu  autem  &  pri- 
vatus  fuit ,  &  ea  honorificcntia  caruit ,  qua  Mar- 
cut  ornabatur  ,  (  hic  ab  anno  139.  Coefar  erat) 
namque  in  Senatu  ante  Qusfluram  non  fedit ,  ner 
que  in  itinere  cum  patre  ,  fed  cum  Vr&feclo  Vrs.- 
torii  vcclus  efl  ,•  nec  aliud  ei  honorificentid  ad  no- 
men  adjunftum  ejl  ,  quam  quod  Augufli  filius  efl 
appellatus  ,  Per  annos  itaque  tredecim  privatus 
&  fiiius  tantum  Augufli;  per  annos  vero  de- 
cem ,  imperante  Antonino,  Ca-far  fuit  .  Deni^ 
que  in  nummis  apud  Goltzium  Lucius  dicitur 
tantum  Carfar  ,  quod  fi  Marcus,  ubi  Imperium 
adeptus  eft,,  eum  Casiarem  &  Auguftum  fimul 
dixiflet,  in  omnibus  diceretur  Auguftus  .  Qua- 
re  quando  Capitolinus  in  Marco  cap.  7.  ait: 
Lucium  Aurelium  Verum  Commodum  appellavit, 
C&faremque  atque  Auguflum  dixit  ,  benigne  ex- 
plicandus  efl  i  nihil  enim  aliud  fignificare  in- 
tendit  ,  quam  Marcum  omnia  fuptema;  potefta- 
tis  nomina  in   eum  contulifle  . 

1J3.  Bruttius  Pr&fens  II,  &  M.  Antonius  R«- 
finus .  Quiquennalia  Auguftei  Imperii  Antoni- 
ni  .  Occo  refert  epigraphen  nuinmi  hujus  Im- 
peratoris  Trib.  Pct.  XVI.  noiatam  ,  in  cujus 
poftica  parte  vifitur  figura  diffundens  cornuco- 
pia;,  in  qua  legitur :  LIBERALITAS  AUG, 
COS.  IIII. 

1  $4.  Lucius  Aurelius  C&far  ,  &  SextiHus  La- 
teranus  .  Lucii  Confulatus  juxta  I.  Regulam  , 
Quindecennalia   Imperii  Ccefarei  Marci  . 

IJJ.  C.  Julius  Severus  ,  &  M.  Rufinus  Sabim 
nianus  . 

156.  Plautius  Silvanus  ,  &  Sentius  Augurinus  . 

157.  Barbatus  ,   &    Regulus  .  Decimus  annus 
niperii  Proconfularis  Marci. 

15S.  Q^FlaviusTertulius  ,  Sc  Licinius  Sacer- 
dos .  Vicennalia  Imperii  Carfarei  Antcnini  Pii 
a  nobis  explicata  capite  feptimo  hujus  partis 
num.    3. 

159.  Plautius  Quinttillus ,  &  Statius  Prifcus, 
Vicennalia  Imperii  Auguftei  Antonini  uno  an- 
no  dilata  ,  11 1  lcco  mox  laudato  oftendimus, 
Prarterea  vicefimus  eft  hic  a;inus  Imperii  Cac- 
farei  Marci  . 

160.  T.    Vibius  Barus  ,  &    Annius    BraAua , 

161.  M.  Antoninus  Vcrus  C&far  III.  &  Luciut 
Aurelius  Csfar     II.   Ita    hos  Confules  edit  Dio  . 

.  Die  feptima  Martii  obiit  Antoninus  Pius,  cui 
Marcus  Aurelius  fucceflit  ,  qui  Lucium  Verum 
confortem  Imperii  fecit.  Tuncque  primum  Ro- 
manum  Imperium  duos  Auguflos  hahere  c&pit  ,  in- 
quit  Capitolinus ,  in  Marco  cap.  7.  Quare  nova> 
Reipublicae  Romanar  adminiftranda;  forma  indu- 
Jla  ;  priorque  in  qua  ,  vdl  foli  Augufti ,  vcl  ii 
cum  uno  Imperii  Collega  eam  hucufque  rexe- 
rant ,  extinfla  :  quam  cum  viri  dodi  aut  non_ 
adverterint,  aut  negarint,in  alio  opere  demon- 
ftrabo.  CA- 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


19 


i. 

Anni  qul 
bus  Quin. 
quennalia 
&    id  ge. 
nus  feSlx 
celebrata 
nunc  ftt- 
riliora  • 


II. 

Imperium 
Marci  & 
Lucii  , 


CAPUT    DUODECIMUM. 

ConCulatuum  C<efareorum  a  pluribus  Au- 
guflis  Jimul  imperantibus  ufque  ad  Im- 
ferii  dtvifionem  Rationarium  ,  ac  De- 
(ettnalium  &  id  genus  folemnium  or~ 
dtnatio  juxta   nojlras  Regulas  . 

A  Ggredimur  ConfuI'irn  Caefareorum  ,  qui 
XV  per  fecundam  regiminis  Reipublicar  Ro- 
manae  formam  Faftos  illuftrarunt ,  ac  eorum 
Quinquennaliorum ,  &  id  genus  feftorum  expli- 
cationem  ;  quae  utraque  longe  in  pofterum  fa- 
ciliora ,  quod  ad  Confulatuum  caufas  e  tene- 
bris  eruendas  Regulae  omnes  conducant ,  cum 
contra  in  fuperiori  capite  earum  fubfidio  diu. 
deftituti  fuerimus  .  Praeterea  hujufmodi  fefta  iri 
nummis  fculpta  faepe  reperiuntur ,  in  iifque  ce- 
lebrandis ,  Imperatores  poft  Commodum  ,  Con- 
fulatum  ut  plurimum  fumpfere ,  His  folemnibus 
jam  diu  fine  dubio  Chronica  &  Annales  fignati 
fuiiTent ,  fi  quanta  ex  iis  emolumenta  hauriri 
poffent,  Chronologi  intellexiflent.  Et  quidem 
Marcelhnus  in  Chronico ,  Idaiius  in  Faftis ,  & 
Auctor  Chronici  Alexandrini  ,  qui  eorum  ali- 
quando  mentionem  fecere  ,  fufpkandi  Iocum  iis 
praebcre  poterant ,  ex  fimilibus  obfervationibus 
aliquam  pofle  percipi  utilitatem.  Neque  enim 
aliter  in  tam  parvis  operibus  de  iifdem  identi- 
dem  Jocuti  fuiflent.  Res  nihilominus  haclenus 
in  obfcuro  fuit ,  &  quafi  nihil  afferret  quo  Hi- 
ftoria  ,  Chronologiaque  locupletarentur  ,  neglecla. 
Quare  eo  accuratius  hic  pertraclanda . 

Anno  itaque  Chrifti  161.  M.  Antoninus  Ve- 
rus  Caefar  III.  &  Ijucius  Aurelius  Caefar  II.  Fa- 
ftis  nomen  dedere .  Is  Confulatus  ejufdem  Mar- 
ci  Proconfularis  Imperii  Quindecennalibus ,  & 
Caefarei  Imperii  Lucii  Decennalibus  addidus  fu- 
it .  Ex  quo  &  confirmatur  quod  jam  diximus, 
Lucium  anno  iji.creatum  fuifle  Caefarem;  quod 
&  Quaeftura  ab  eoiem  ,  anno  1  jj.  gefta  ,  often- 
dit .  bic  enim  Germanicus ,  ipfeque  Marcus ,  cum 
Catfares  nuncupati  funt  ,  Quaeftores  in  annum 
fequentem  funt  defignati.  Septima  Martii  die  , 
Antonino  demortuo  Marcus  Imperium  fufcepit, 
&  uti  jam  diximus ,  novum  morem  induxit , 
Lucium  non  Imperii  Collegam ,  qualis  ipfemet 
imperante  Antonino  fuerat,  fed  Auguftum  re- 
nuncians  .  Cum  porro'extant  numifmata  ,  in  qui- 
bus  legitur.  AURELIUS  CjESAR  AUG.  PII. 
F.  &  in  poftica  parte  TR.  P.  XV.  COS.  III.  li- 
quet  eum  anno  147.  ante  diem  feptimum  Mar- 
tii  Collegam  Imperii  declaratum  fuifle ;  cum  iis 
in  nummis  Tribunitia  poteftas  XV.  &  Confu- 
latus  tertius  hoc  anno  ab  ipfo  fufceptus ,  memo- 
rentur;  ipfeque  in  iis  non  Auguftus ,  (ed  Cae- 
far  tantum ,  &  filius   Augufti   dicatur .  Ea   ita. 

3ue  dignitate ,  ut  conjicere  licet ,  quinto  Kalen- 
as  Martias  donatus ,  qno  ad  eam  Antoninus 
eveclus  fuerat  ipfeque  adoptatus :  quae  fcrupulo- 
fius  inveftigare  juvat,  quia  ut  liqueat  an  Caefa- 
res,  vel  Imperatores  Iegitimo  tempore  Decen- 
nalia ,  &  id  genus  fefta  ediderint ,  eorum  dies 
Natalis  ,  quo  de  more  ea  fiebant ,  fciendus . 
161.  Q^  Junius  RuJIicus,  &  Vettius  Aquilinus. 
16 i.  L.  Papirius  Aelianus  ,  &  Junius  Pajlor . 
Quinta  Quinquennalia  Caefarei  Imperii  Marci 
Aurelii  :  Maximis  in  Ajia  in  Cbriflianos  motis 
tumultibus  ,  multi  pro  Cbriflo  occubuere  Marty. 
res  .  ita  Chronfcon  Alexandrinum  fub  hujas  an- 
ni  Cofl*.  hic   eorum  folemnium  effeclus ,  &  index. 

164.  C.  Julius  Macrinus  ,  &  L.  Corntlius  Celfus, 

165.  Servilim  Pudeits ,  &  Cornelius  Scipio  Or- 
fitus , 


166.  Servilius  Pudens  II.  &*  T.  Pollio  .  Capi- 
tojinus  in  Marco  cap.  11.  habet:  Petiit  Luciur, 
ut  fecum  Marcus  triumpbaret  i  prsterea  ut  filii 
Marci  Csfares  appellarentur .  Qiiibus  ex  verbis 
colligitur  Marci  &  Lucii  triumphum  Parthicum, 
eodem  anno  ,  quo  Commodus  a  patre  Cxfar  di- 
clus  eft,ac1um;  docet  autem  Lampridius  in  Vi- 
ta  Commodi  cap.  undecimo  Caefaream  dignita- 
tem  hoc  anno  Commodo  attributam :  Nominatut 
intir  C&fares  quarto  Iduum  Ottobrium  Pudente 
&  Pollione  Coff.  Quare  recle  in  Chronico  Eufe- 
bji  fecundum  Editionem  Pontaci  &  in  Chroni- 
cq  Cafliodori  in  hunc  annum  ,  perperam  vero 
in  fuperiorem  in  Editione  Scaligeriana  is  trium- 
phus  conjeclus .  Ea  nuncupatio ,  triumphufque 
utrumque  Imperatorem  ,  Auguftei  Imperii  Quin- 
quennalia  ,  ac  praeterea  Marcum  Proconfularis 
Vicennalia  celebrafle  indicant ,  non  minus  quam 
Apologia  Athenagorae,  eiufque  Legatio  pro  Chri- 
ftianis ,  in  quos  perfecutio  defa?viebat ,  hrc  an- 
no  fufcepta .  Qua  de  re  videnda  quae  diximus. 
capite  tertio  hujus  fecundse  Partis ,  numero  de- 
cimo .  Ante  obitum  enim  Lucii  eam  Apologiam 
oblatam  fuifle  titulus  ejus  clare  demonftrat .  IM- 
PERATORIBUS  M.  AURELIO  ANTONINO , 
ET  AURELIO  COMMODO  ,  ARMENIACIS, 
SARMATICIS  ,  ET  QUOD  MAXIMUM  EST  , 
PHILOSOPHIS.  Neque  enim  Commodus  ditfus 
eft  Philofophus  ,  vel  Armeniacus,  ficuti  Lucius 
Verus ,  qui  in  titulo  Apologia?  fancli  Juftini , 
quae  fecunda  appellatur  in  Editionibus  vulgatis, 
dicitur  dottrin&  amator  ,  ut  videre  eft  apud  Eiir 
febium  Iib,  4.  cap.  11.  Lucium  vero  vocatum 
fuifle  Aurelium  Commodum  patet  ex  multis  In- 
fcriptionibus  ,  uti  ea  quae  refertur  a  Grutcro 
pag.  300.  inqua  legitur. 

M.  JELIO.  AURELTO.  VERO.  C^ESARE.  IH, 
L.  ^LIO.  AURELIO.  COMMODO.   II.  COS. 

Quae  dedicata  eft  initio  anni  i<Ji.  antequam 
uterque  Augufteum  Imperium  obtinuiflet .  Vi- 
cennalium  Marci  hoc  anno  adlorum  fidem  facit 
nummus  apud  Occonem  ,  in  quo  legitur  TR.  P. 
XX.  COS.  III.  PIETAS  AUG.  cerniturque  fi- 
gura  facrificans  :  iis  enim  in  folemniis  facrifi- 
cia  oblata  fuifle  ,  &  in  nummis  esdem  vota  ex- 
prefle  exhibentibus  figuram  facrificantem  cerni 
jam  diclum  eft  alibi . 

167,  L.  Aurelius  Verus  Aug.  III.  &  T.  Qutt- 
dratus  .  Quindecennalia  Imperii  Caefarei  Lucii 
Veri  ,  qui  ob  ea  Confulatum  fumpfit,  utque 
etiam  in  Confulatibus  Marco  aequaretur  .  Often- 
dit  praeterea  idem  Confulatus  Lucium  anno  151. 
diclum  fuifle  Carfarem. 

168.   T.   Junius     Montanus ,     &    L.  Vettiut 
Paulus .  III. 

i(Jp.  Sofius  Prifcus ,  &  Q^  Coelius  Apollinaris.  M°rtuo 
Lucius    Verus   apud  Altinum    periit ,  idque  A-  "oc  anr>o 
poplexia  &  media    hieme,  ut   docet    Galenus  .  Vero,  Lu- 
Tricennalia  Imperii  Caefarei  Marci ,  quorum  fi-  cius  Mar- 
gnum  ,    quae  fcribit  Chronicon  Alexandrinum  :  cus  tmpe- 
Melito  Ajiaticus  Sardicenjium   Pontifex ,  &   ApoU  rat  folus . 
liflaris  Hierapoleos  Antiftet ,   &  complures  nofirs. 
profejjiojiis  alii   Apologeticos  Marco  Aurelio    Anto- 
nino  obtulere  .  Idem  habet  Eufebius  in  Chronico , 
qui  &  in  Hiftoria  Iib.  4.  cap.  16.  Melitonis  A- 
pologetici  fragmentum  refert  ,  ut  diximus  cap. 
3.  hujus  fecundat  partis  num.  X.  Errarunt  ita- 
que  Baronius  in  Annalibus ,  qui  eundem   Iibel- 
lum  annoi^i.  Petavius  in  Chronico,  Henfche- 
nius  tomo    1.  menfis  Aprilis  die    j.  ubi   Sandi 
Melitonis   vitam  explicat,  aKique  qui  anno  170. 
Marco  oblatum  fuifle   fcripfere;  ejufdem    enini 
Marci  Tricennalia  Auclori  Chronici  Alexandri- 
ni  fidem  omnem  conciliant .  Citat  quidem  idem 
Henfchfnius  Chronicum  Canonem    Eufebii ,  in 
quo  fub  Clari ,  &  Cethegi    Confulatu ,    qui  in 
annum   fequentem  incidit,  de  ea  Melitonis  A- 

polo. 


8o 


Diflertatio  Hypatica, 


jpologia  ferrno  eft.  Sed  jam  fupra  monuimus 
Scaligerum  nulla  antiquorum  Codicum  fide  in- 
llixum  Confules  eidem  operi  addidifle ,  eique 
plura  attribuiffe,  qua:  Africani  ,  vel  aliorum 
Auclorum  funt. 

170.  M.    Cethegus  ,  &   L,  Junius  Clarus . 

171.  L.  Scptimms  Severus  II.  &  Herennianus. 
Nonis  Martiis  Marcus  Aurelius  Auguftei  Im- 
perii  Decennalia  celebravit ;  vifuntur  enim  num- 
mi  his  notis  obfignati ;  IMP.  M.  ANTONINUS. 
AUG.  TR,  P.  XXV.  &  in  poftica:  VOTA  SOL. 
DECENN.  COS.III.  S.  C.  Item  PRIMi.  DE- 
CENNALES.  Item  VOTA  SUSCEPTA  DE- 
CENN.  II.  COS.  III.  Qtiintaetiam  Qtiinquennalia 
Imperii  Proconfularis  Marci .  Quare  non  mirum 
fi  perfecutio  adverfus  Chriftianos  exarfit ,  ut  ex 
Eufebio  oftendimus  cap,  3.  hujus  fecundae  partis 
num.  3.  Revocandum  etiam  huc  ,  quse  ex  Dio- 
ne  diximus  cap.  5.  num.  VI.  cui  illud  ex  Eu- 
febio  in  Chronico  addendum  :  Imperatores  mul- 
tis  multa  largiti  funt :  &  pecuniam  qus  fifco  de- 
bebatur  ,  provinciis  concedentes ,  tabulas  debitorum 
in  medio  Romans  urbis  foro  incendi  fecerunt  :  ac 
ne  quid  bonitati  deeffet  ,  feveriores  quafque  leges 
itovss  conflitutianibus  temperarunt .  Quintus  hic 
etiam  annus  eft  Imperii  Carfarei  Commodi . 

171.  Claudius  Maximus  ,  &  Comelius  Scipio 
Orfitus  . 

173.  Claudius  Sevems  II.  &  Claudius  Fom- 
fejanus  , 

i74>  Annius  Gallus  &  Flaccus.  SeptimaQuin- 
quennalia  Imperii  Caefarei  Marci  hoc  anno , 
vel  praecedenti  acla .  Quare  contigit  ut  per  hacc 
tempora  tot  Martyrum  fanguine  Ecclefia  illu- 
ftrata    fuerit . 

17%.  Calpurnius  Pifo,&  M.  Salvius  Julianus, 
Commodus  Caefar  indutus  efi  Toga  nonarumju- 
liarum  die ,  &  eo  tempore  quo  CaJfius  a  Marco 
iefcivit ,  inquit  Lampridius  in  Commodo  cap.  i. 
Natus  is  erat  pridie  Kalendas  Septembres ,  patre  , 
■pa-truaque  Confultbus ,  inquit  idem  Lampridius , 
anno  nempe  iffr.  unde  anno  jetatis  decimo 
quarto  exeunte  Togam  virilem  funipfit,  &  in- 
eunte  Julio  Caffii  defedio  contigit .  Prarterea  hoc 
anno  Tribunitia  poteftate  &  Imperio  Procon- 
fulari  idem  Commodus  donatus  eft ;  in  ejus  enim 
Epitaphio  ab  Onuphrio  in  Faftis  relato  legitur : 
TRIBUNITI^  POTEST.  XVIII.  IMP.  CON- 
SULI  VII.  Quare  fi  ultima  nocle  annii92.quo 
occifus  eft  ,  Tiibunitiam  poteftatem  XVIII.  ge- 
rebat ,  primam  hoc  anno  iniiffe  necefle  eft-  De- 
cennalia  Imperii  Caefarei  ejufdem  Commodi  haec 
duo  folemnia  decorarunt . 

176.  X.  Vitrafius  Pollio  ,  &  M.  Flavius  Aper. 
Commodus  quinto  Kalendas  Decembres  Impe- 
rator  a  patre  didtus  eft ,  &  triumphavit  cum 
patre  decimo  Kalendas  Januarias  fub  hujtis  an- 
ri  Confulibus  ,  ut  docet  Lampridius  in  Com- 
modo  cap.  n.  ha:c  duo  indicant  Marcum  Im- 
perii  Atiguftei  Quindecennalia  hoc  annoedidilfe  . 

177.  L.  Commodus  Aug.  &  Plautius  Quinttil- 
lus  .  Commodi  Confulatus  juxta  I.  Regulam  ,  qui 
&  oftendit  Marcum  Proconfularis  Imperii  Tri- 
eennalia  edidiffe,  quam  in  rem  facit  nummus 
ab  Erizzo  pag.  317.  relatus ,  in  quo  Iegitur  :  M. 
ANTONINUS  AUG.  GERM.  SARM.  TR.  P. 
XXXI.  In  cujiis  averfa  parte  vifitur  figura  ftans 
qua*  facrificat  cum  his  verbis :  VOTA  PUBLICA 
1MP.  VIIII.  COS.  III.  P.  P.  ex  quo  &  difci- 
imis  plura  ex  iis  Numifmata  in  quibus  eadem 
verba  vota  publica  leguntnr  ,  annis ,  quibus  De- 
cennalia  afta,  percuffa  fuiffe. 

178.  Vettius  Rufus  ,  &  Cornclius  Scipio  Orfitus  . 
170.  Commodus  Aug.  II.   &  Vcfpronius    Verus . 

Oclava  Quinquennalia  Imperii  Caefarei  Marci , 
qua?  httjus  Confulatus  caufa  ,  ficuti  &  profeclio 
ejufdem  Commodi  ad  bellum  Germanicum  ,  an- 
ro  elapfo  fufcepta ,  ut  docet  Lampridius  in 
Commodo  cap.  11.  Notatu  dignum  quod  fub  his 


Coff.  habet  Chronic.  Alex.  Cpmmodut  dum  im- 
peritavit  ,  decreta  contra  Chriftianos  fufiulit .  Qui 
effeelus  prarfatorum  Marci  folemnium  ,  ficuti  quod 
Caffiodorus  in  Chronico  de  eodem  Marco  Au- 
relio  ,  qui  &  Antoninus  ac  Verus  diclus  eft  , 
tradit :  His  Coff.  Antoninus  Verus  ctdeo  in  Edi- 
tione  munerum  magnificus  fuit ,  ut  centum  Jimul 
Leones  exhibuerit  . 

180.  Eruttius    Pr&fens     &    Quinclilius    Cordia-  IV. 
nus  (  Condianus )  Marco  Aurelio  die  decima  fep-  Imperium 
tima  Martii  ,   ut  ex  Dione  &  Tertulliano  con-  Commodi . 
ftat ,  demortuo ,    Commodus  folus   imperat .   Is 
veterem  morem  Quinquennalia   &   id  genus  fe- 

fta  cum  Trabea  Confulari  edendi  renovat  .  Eft 
hic  annus  decimus  quintus  Imperii  Cxfarei  ejuf- 
dem  Commodi  inchoatus .  Quo  eum  edidiffe 
Quindecennalia  oftendit  ejus  triumphus  ,de  quo 
Eufeb.  in  Chronic.  Commodus  de  Cermanis  trium- 
phavit , 

181.  L.  Aurelius  Commodus  Aug.  III.  &  An- 
tiflius  Eurrhus .  Commodi  Confulatus  juxta  I. 
Regulam .  Quinquennalia  Imperii  Proconfularis 
vivente  patre  fufcepti ,  ut  oftendimus  cap.  7. 
huius    i.  partis  num.  IV. 

181.  Petronhts  Mitmertimts  ,8cTrebellius  Rufns. 

183.  L.  Aurelius  Commodus  Aug.  IV,  &  M. 
Aufidius  Vittorinus .  Quinquennalia  Imperii  Au- 
guftei  vivente  patre  fufcepti ,  de  quibus  fuo  lo- 
Co  adtum . 

184.  M.  Eggius  Marcellus  &  M.  Papyrius  JE~ 
lianus  .  Quinquennalia  Imperii  poft  mortem  pa- 
tris  adminiftrati  .  Eufeb.  in  Chronic.  Jhcrms. 
Cotnmediam  Roms  fac~l&  :  Commodus  Septembrem 
menfem  nomine  fuo  appcllavit  .  Ita  etiam  his 
Coff.  Caffiodorus ;  in  editione  vero  Staligeri 
hjec  partim  anno  prajfenti ,  parlim  praecedenti 
referuntur  .  Sed  quidquid  fit ,  conftat ,  annis , 
quibus  hujufmodi  folemnia  a<5ta  ,  &  opera  pu- 
blica  conftrucla  ,  &  infignes  mutationes  fadas 
fuiffe  .  Decennalia  Imperii  Proconfularis  Com- 
modi. 

185.  Triarius  Maternus  ,  &  M.  Metilius  Bra- 
dua  .  Imperii  Proconfularis  Decennalia  .  Vide  di- 
<3a   loco  mox  laudato . 

186.  L.  Aurelius  Commodus  Aug.  V.  &  Manius 
Acilius  Clabrio.  Decennalia  Imperii  Auguftei 
Commodi  ante  patris  mortem  fufcepti  ,  ut  often- 
dimus  cap.  7.  hujus  fecundse  partis  num.  IV. 
eft  etiam  hic  Imperii  ejus  Csefarei  vicefimus 
annus . 

187.  Tullius  Crifpinus  ,  &  Papirius  JElianut. 
In  Chronico  Alexandrino  legitur :  CoUffo  Rho- 
dio  Commadus  (  Solis  )  caput  detraxit  ,  &  fuum 
pro  illo  repofuit  :  ac  prseterea :  Therms.  Commo- 
dians.  hac  anno  dedicats  Roms :  Qliae  duo  indi- 
cant  Commodum  hoc  anno  Tricennalia  Imperii 
Cxfarei  uno  anno  dilata  celebraife .  Thermas 
enim  in  his  folemniis  &  conftrui ,  &  dedicari 
confueffe  multis  aliis  exemplis  patebit :  in  lib. 
i.  Codicis  Theodofiani  tit.IX.  de  patfis  &  tranf- 
attionibus  I.  3.  a  Valentiniano  Seniori  data  hanc 
praefert  fubfcriptioneni  :  Alleg.  (  id  eft  ,  allega- 
ta  )  Kal,  April.  in  Baji!ica  Thermarum  Ccm.  Id 
eft,  Commodinnarum  ,  ubi  obiter  obfervan- 
dum  in  Thermis  Bafilicas  fuiffe  ,  in  quibus  jus 
dicebatur .  Unde  Vopifcus  in  Aureliano  cap.  13. 
cum  confediffct  Valerianus  Augufins  in  Thermis 
apud  Byzantium  ,  prsfente  excrcitu ,  &C.  Viden- 
dus  Vitruvius  iib.5.  cap.  1.  de  Bafilicis  ad  jus 
Romae  dicendum  . 

188.  C.  Allius   Fucianus  ,  &  Dullius  Silanus . 

189.  Junius  Silanus  ,  &  Servilius  Silanus  . 
Quindecennalia  Imperii  Proconfularis  Commo- 
di ,  de  quibus  fuo  loco   acium  . 

190.  L.  Aurelius  Commodus  Aug,  VI.  &  Petra, 
nius  Septimianus .  Sumptus  hic  Confulatus  a 
Commodo  propter  Decennalia  Imperii  pofi  mor- 
tem  patris  adminiftrati  juxta  fecundam  Regu- 
lam .  Incidttnt  &  in  hunc  nnnum  quinta  Quin- 

quen» 


Feu  de  Confulibus  Caefareis; 


8r 


V. 

Imperium 


HJuennalia  Imperii  Czefarei  ejufdem  Impera- 
toris . 

191.  Calfiut  Apronianus  ,  &  Metiliut  Bradua  II. 

191.  L.  Aurclius  Commodus  Aug.  VII.  &  Hel. 
wius  Pertinax ,  Sumptus  is  Confulatus  a  Com- 
modo  propter  Quindecennalia  prioris  ejus  Im- 
perii  Auguftei  Ca:farci ,  quod ,  &  Ludi  cele- 
bres  Roma?  ab  eo  editi  per  quatuordecim  dies 
indicant  .  Ipfe  Commodus  Herculem  fe  dicebat 
manu  davam  geftans,  finiftra  cruentum  gla- 
dium  ,  cjuo  rmilti  occifi.  Abfcidit  Colofli  caput, 
fuique  capitis  imaginem  repofuit,  data  ei  da- 
va  ,  leoneque  arneo  fubjecto,  ut  Herculi  fimi- 
lis  eflet ,  de  quibus  Ludis  plura  Dio  !ib.  71. 
Ultima  hujusanni  nocle  idem  Commodus  veneno 
-CXtfngtiitur  ;  ipfique  ineuntibus  Kalendis  Janua- 
riis    anni    fequentis   Aelius   Pertinax    fuccedit. 

19 3.  fX  Sofius  Falco  ,  &  C,  Julius  Clarus  .  Per- 
tinax  die  vigefima  quinta  Martii  otcifus  eft , 
cui  fucceffit   Didius  Julianus  ,  quo  Kalendis  Ju- 

Perttnacis,  nj[s  parfter  occifo,  Severus  Imperium  fufcepit, 
Juli.int ,  qu;  ciod/um  Albinum,ut  Pefcennium  Nfgrum, 
&  S*veri .  qUf  imperium  arripuerat  ,  facilius  opprimere 
poflef ,  Carfarem  creavit.  Porro  Decennalium 
ope  Severiani  Imperii  duplicem  efle  Epocham 
detexifle  me  arbitror  .  Prior  defumitur  ab  eo 
tempore  quo  a  Germanicis  Legionibus  ,  ubi  au- 
ditum  eft  Julianum  cum  odio  cunclnrum  impe- 
rare  ,  Imperator  eft  aprjellatus.  Spartianus  in 
cjus  vita  cap.  j.  dicit  idYaclum  elle  apud  Car- 
ttutum  Idibus  Auguflis .  Sed  certum  eft  Iocum 
illum  corruptum  efle  ,  cum  Julfanus  ,  uti  di- 
ximus ,  Kalendis  Juniis  occifus  fuerit  .  Legen- 
dum  itaque  Idikus  Maii .  Pofterior  Epocha  a 
praefatis  Kalendis  Juniis,  quibus  Julianus  per- 
cmptus  ,  deducla,  ac  ab  utraque  duplicia  Quin- 
quennalia    &  id  genus  fefta . 

194.  L.  Scptimius  Severus  Aug.ll,  &  Clodius 
Albinus  C&Jxr  ,  utriufque  Confulatus  juxta  pri- 
rnamRegulam.  Niger  vincitur  in  Oriente  ,  oc- 
ciditurque . 

195.  J}.  Plavius  TcrtuUus ,  &  T,  FlaviusCle. 
ment  , 

196.  Cn.  Domitius  Dexter  II.  &  L.  Meffalla 
Vrijcus ,  Severus  contra  Albinum  movens,  a- 
pud  Viminatium  in  Superiori  Myfia  Caracal- 
lam  filinm  majorem  ,  Appofito  Aurelii  Antonini 
nomine  C&fxrem  appellavit  ,  inquit  Spartianus  in 
Severo  cap.  10.  quar  nuncupatio  ,  ficuti  &  ad- 
verfus  Albinum  expeditio,  perperam  anno  fe- 
quenti  a   Petavio  in  Chronico    confignata. 

197.  Claudius  Lateranus  ,  &  Tittus  Rufinus  . 
Prioris  Impcrii  Severi  Quinquennalia ,  quem- 
admodum  egregia  opera  publica  ;  qua:  eum  By- 
zantii  fecifie  Auclor  Chronici  Alexandrini  nar- 
rat ,  indicant . 

198.  Haterius  Salurninns  ,  fy  Trebonius  Gal- 
lus  .  Caracalla  Severi  filius  Imperator  a  patre 
diclus  eft  Roma; ,  quo  poft  Albinum  die  unde- 
cima  Kalendas  Martii  in  Galliis  vidum,  ve- 
nerat  ,  ut  habet  Spartianus  in  Severo  cap.  ir. 
&  cap.  14.  faclum  id  porro  poft  Kalendas  Ju- 
nias  ,  in  quas  Natale  Imperii  Severiani  incide- 
bat  .  In  infcriptione  enim  ,  qux  Roma?  vifitur 
in  fuperiori  parte  Panihei,  quam  infra  referemus, 
Severus  dicitur  Tribunitiar  poteftatis  XI.  &  Cara- 
calla  TRIB.  POT.  V.  quod  oftendit  anno  103.  quo 
Kalendis  Juniis  eam  Tribunitiam  poteftatem  Seve- 
rus  iniit,  Caracnllam  gelTilTe  adhuc  Tribunitiam 
poteftatem  V.  qui  tamen  jam  fextam  fufcepiflet , 
ii  hoc  anno  ante  Kalendas  Junias  Auguftus  di- 
clus  eflet .  Sed  redte  obfervat  Norifius  difiertat. 
de  votis  decennalibus  cap.  4.  aliquo';  annos  Au- 
guftea:  doniinationis  ,  ac  Tribunitia?  poteftatis 
Caracalla-  numerafle  a  tenipore  quo  is  in  Gal- 
liis ,  hujus  anni  initio  ,  deftinatus  fuerat  Impe- 
rator  ,  propt'ar  quam  deftinationem  in  una  ,  & 
altera  Infcriptione  apud  Gruterum  pag.  167. 
legitur  :M.  AUPELIO  ANTONINO  CJES.  IMP. 

Apparatut  i»  Barcnium 


DESTINATO.  Et  in  nummo  infra  exhibendo, 
annoque  117.  quo  occifus  eft,  cufo  ,  dicitur  i- 
dem  Caracalla  Tribunitiae  poteltatis  XX.  licet 
odavo  Idus  Aprilis  illius  anni  perierit  .  Romae 
eumdem  Severum  quinquennalia  pofterioris  Im- 
perii  edidifle  indicat  quod  fcribit  Herodianus 
lib.  3.  cap.  8.  magno  nempe  eum  congiario  po- 
pnlum  Romanum  profequutum  fuifle ,  &  per- 
multa  indulfifie ,  qua?  nunquam  antea  accepe- 
rant  ,  ac  praeterea  Getam  filium  natu  minorem 
Carfarem  renunciafle  oftendit  locus  Herodiani 
lib.  3.  cap.  9.  a  Petavio  in  Chronico  anno  fe- 
quenti ,  in  quem  perperam  Caracalla: ,  Getae- 
que  nuncupationes  conjicit ,  non  intelleclus : 
iliarai^x;  M  'ixctvuc  ypowc  h  ry  P<a/£»i  rs/j  n  vifif 
o.vth  r.otvawc  rfig  (Za.<r tXiluc  ncu  dvTOxpxToaxg  chro- 
Sti^ag  &C.  id  eft  ,  igitur  aliqttandiu  Romx.  mortt- 
tus  ,  pa.rticipa.to  filiis  Imperio  ,  exercitum  in  O- 
rientem  eduxit .  Putat  enim  Petavius  vocem  il- 
lam  cLvToxpxTopxg  non  nifi  de  Imperio  Augufteo 
intelligendam  efle ,  fed  ,  uti  ;am  oftendimus  , 
in  fecunda ,  &  tertia  adminiftraticnis  Imperii 
Romani  forma  Caefares  ,  ipfeque  nominatim  Ge- 
ta  in  nummis  Graxis  Imp.;ratores  didi    funt. 

199.  P.  Corneltus  Anulinus  II.  &  M.  Aufidius 
Fronto  , 

200.  Claudius  Severus ,  &  C.  Aufidius  Vitto- 
rtnus  . 

ioi.  L,  Annius  Fahianus,  &  M.  Konius  Mu* 
cianus ,  His  C01T.  Thermn  Severiana.  apud  An- 
tiochiam  ,  &  Romx.  fatiA  ,  &  Septtzodium  in- 
ilrucrum  ejl .  Ita  CalTiodorus  in  Chronico  .  Sed 
legendum  Septizcnium  extruclum  ,  ut  habet  Eu- 
febius  in  Chronico  ,  in  quo  tamen  perperam  hsec 
in  annum  prarcedentem  conferuntur,  tam  in  editio- 
ne  Pontaci ,  quam  Scaligeri ,  nifi  mavis  dicere_, 
ut  verofimilius  eft,  Eufebium  annum  non  defini- 
re  ;  ait  enim  harc  facla  efle  Severo  imperante.  Hax 
opera  publica  ,  prioris  lmperii  Severi  Decenna- 
lium  fignum  :  qua:  duo  numifmata ,  ab  Occone 
relata ,  hoc  anno  facla,  ideoque  anno  uno  anti- 
cipata  ,  demonftrant.  In  priori  legitur:  SEVE- 
RUS  PIUS  AUG.  PART.  MAX.  P.  M.  TR.  P. 
VIIII.  In  averfa  parte  cernitur  Tropharum  cum 
duobus  captivis  :  quae  repra-fentatio  in  nummis 
in  quibus  Decennalia  fculpta  funt ,  farpe  vifitur. 
Sed  validior  probatio ,  qua:  ex  altero  nnmmo 
eadem  Tribunitia  poteftate  nona,  quam  hcc  an- 
no  iniit  Severus ,  notato  defumitur  ;  in  ejus  e- 
nim  averfa  parte  kgitur:  VOTA  SUSCEPTA 
XX.  cerniturque  figura  ftolata  ,  &  velata  ftans  , 
dextra  pateram  coram  Ara  accenfa  aut  Tripo- 
de  tenens .  Quae  etiam  reprarfentatio  in  nummis 
Decennaliorum  &  id  genus  feftorum  faepe  ex- 
prefla  .  Incidunt  &  in  hunc  annum  Quinquen- 
nalia  Imperii  Csefarei  Caracalla;  ,  quemadmo- 
dum  diximus  cap.  3.  num.4.  hujufce  partis :  quo- 
rum  indicia  qiia:  Spartianus  in  Severo  cap.  \6. 
fcribit :  cum  Antiochiam  tranfifiet  [  Severus  ]  da- 
t.i  virili  Toga  fi/io  majori ,  fecum  eum  Confulcm 
Aefignavit ,  &  Jlatim  ( id  eft  ,  anno  fequenti , 
quam  fignificationem  ea  particulaaliquando  ha- 
bet )  in  Syria  Confulatum  inierunt .  Natus  erat 
Caracalla  anno  Chrifti  188.  die  fexta  Aprilis, 
qui  &  ejus  emortualis  dies  fuit  .  Scribit  enim 
Dio  libro  78.  vixifle  eum  annos  39.  Quare  hoc 
anno ,  quo  artatis  decimum  quartum  ingreflus 
eft,  ei  Toga  maturata  eft  .  Quod  &  indicat  Quin- 
quennalia  ejus  hoc  anno  celebrata  efle .  Quo  & 
fexta  perfecutio  ccepta  ,  qua?  anno  fequenti  ma- 
gis  exarfit .  Rejiciendus  itaque  communis  Chro- 
nologorum  error  ejufdem  perfecutionis  initium 
co  anno  confignans . 

ioi.  L.  Ssptimius  Severus  Attg.  III,  &  Atire* 
liuf  Antoninttf  Caracalla  Aug.  Quinquennalia  Im- 
perii  Czefarei  Geta: .  Qua;  duo  indicant ,  primum 
perfecutio  adverfus  Chriftianos  aucla ,  ut  cap. 
tertio  hujus  partis ,  num.  quarto  diximus  ;  fe- 
cundumToga  hoc  anno  eidem  Getae  data,  Scri- 

L  bit 


/ 


8l 


DiiTertatio  Hypatica, 


vi. 

Decenna- 
lia    Se- 
lieri  &  re- 
liqui  anni 
ejus  impe- 
rii , 


bh  enim  Sp.Trtianus  in  Severo  cap.  14,  Get&  mi- 
nori  filio  Togam  virilem  dedit ,  majori  Plautiani 
filiam  uxorem  junxit .  Natus  erat  Geta  Severo, 
&  Vitellio  Confuiibus ,  fexto  Kalendas  Junias, 
ut  teftis  eft  Spartianus  in  Geta  capite  tertio . 
Qui  Confitlatus  fuffectus ,  ab  Onuphrio  praeter- 
niiflus  cadit  in  annum  Chrifti  189.  Qiiare  ea- 
dem  quoad  auatem  quam  Caracallse  fratri  gra- 
tia  facta  ,  eique  hoc  anno  virilis  Toga  concef- 
fa  ,  dum  annum  decimum  quartum  ingredere- 
tur  .  Caracallae  vero  filia  Plautiani  uxor  data  , 
fed  nuptiae  anno  tantum  fequenti  ,  quo  Seve- 
rus  Decennalia  celebravit ,  peracta? ,  nt  habet 
Dio  lib.  76.  Porro  Severi  ,  &  ejus  filii  Con- 
fulatus  juxta  fecundam  Regulam  ,  licet  Decen- 
nalia  diftulerit    primus . 

103.  P.  Septimius  Gtta  ,  &  L.  Plautianus  II, 
Hoc  anno  Severus,  qui  ex  Oriente  Romam  re- 
dierat,  ibidem  pofteriora  Decennalia  celebravit, 
ut  oftendit  nummus  ,  qui  apud  Occonem  extat, 
in  quo  kgitunL.  SEPTIMIUS  SEVERUS  PERT. 
AUG.  &  in  poftica:  VOT,  SUSC.  DEC.  P.  M. 
TR.  P.  XI.  COS.  III.  P.  P.  QuarTribunitiapo- 
teftas  XI.  Kalcndis  Juniis  hujus  anni  ccepta  eft  . 
De  quibus  Decennalibus  Xiphilinus  ex  Dione 
harc  habet :  6  JV  £s/?iipj;  iir)  tH;  $-r.a.iTnp\$bq  vSj 
afx^c  auTH  iSkpyiaaTo  &c.  Id  eft,  ut  vertit  Xilan- 
der  .Interea  Severus  ,poi~lquam  attigit  decennium 
Principatus  fui  congiario  populo  ,  Pr&torianifque 
wilitibus  dato  ,  eif  tot  aureos  ,  quot  annos  impe- 
riiz>erat  dedit  .  Quam  ob  caufam  Jibi  mirum  in 
tnodum  placcbat ,  cum  revera  nemo  unquam  fimul 
tantumdem  eis  dediffct  ;  confumpta  funt  tnim   irt 


ea  largitione  aureorum  vicies  centena  millia. 
Norifius  DifTertat.  de  votis  Decennalibus  capi- 
te  quarto  inquit  videri  fignificare  Severum , 
non  exa&o  decennio  ,  ut  moris  fuerat ,  fed  eo- 
dem  ineunte  Decennalia  dedifle ,  &  fcriptoris 
Graeci  verba  ita  plane  efle  interpretanda :  inte- 
rim  Severus  circa  decennium  fui  principatus  . 
Sed  prarterquam  quod  error  communis  eft  De- 
eennalia  &  id  genus  fefta  exaclo  decennio  an- 
tea  celebrari  folita  fuilfe,  cum  indifcrim-natim 
eo  vel  exeunte  ,  vel  ineunte  ederentur  ^  ima  de 
re  non  exiftimo  poft  ea  qua?  dixinms ,  nafci  pof- 
fe  dubitationem  ,  Antiqui  annos  ante  Decenna- 
lia  elapfos ,  five  eflent  novem  five  decem ,  fi- 
ve  undecim  ,  decennii ,  aut  magis  proprie  De- 
cennalium  nomine  ,  ut  in  Quinquennaliorum  Ca« 
nonibus  diximus ,  explicabant .  Reclius  idem  No- 
rifius  Diflertat.  de  Numifmat.  Licinii  cap.  4.  ex 
iifdem  verbis  deducit  folitos  fuiffe  Auguftos  in- 
ter  Decennalium  folemnia  nummos  in  populum 
fpargere  ,  ac  militem  ingenti  d,0111"'^0  ditare. 
Unde  Conftantinuj  in  fuis  Vicennalibus  ,  ut  tra- 
dit  Eufebius  lib,  3.  de  vita  ejufdem  cap.  zi. 
ait:  univcrjis  populis  ,  tam  iis  ,  qui  pcr  agros , 
quam  qui  in  urbibus  habitabant  ,  magnam  pc~ 
cunis.  vim  difiribui  ju/Jit  .  Quod  obfervandum 
ad  Auctores  Hiftoriae  Auguftar  meliir  percipien- 
dos .  In  Zophoro  porticu^  Agrippa?  ante  Pantheon 
extat  huiufmodi  Infcriptio  ,  qua?  confirmat  quod 
fajpe  diximus  annis  ,  in  quos  hsec  fol  mnia  in- 
cidebant,  folitos  fuifle  Augufios  operibus  pu» 
blicis  nomen  commendare. 


IMP.    CAES.    L.  SEPTIMIUS.    SEVERUS.    PIUS.   PERTINAX. 
ARABICUS.    ADI  ABENICUS,  PART  HICUS.    MAXIMUS. 
PONTIF.    MAX.    TRIB.    POT.    XI.    COS,  III,   P.    P.    PRO. 
COS.    ET.  IMP.    CAES.    M.    AURELIUS.    ANTONIN.    PIUS. 
FELIX.   AUG.    TR.   POT.    V.   COS.    PRO.   COS.    PANTHEUM. 
VETUSTATE.  CORRUPTUM.  CUM.  OMNI.  CULTU.  REST  ITUERUNT. 


Onuphrius  eam  corrigere  volens,  legit  Trib. 
Tot.  X.  Sed  perperam  ac  nullo  legitinio  fun- 
damento  . 

104.  L.  Fabius  Cilo  ,  &  M.  Annius  Libo  . 
Oclavi  Ludi  feculares  hoc  anno  celebrati  ,  fed 
Severus    prarter  morem   Confulattim  non  cepit . 

xo$.  M.  Aurelius  Antoninus  Caracalla  Aug, 
II.  &  P,  Septimius  Geta  C&far.  Eft  hic  primtts 
Geta:  Carfaris  Confulatus.  Geta  enim  ,  qui  an- 
no  xor.  Conful  fuit ,  frater  Severi  Imperatoris 
erat  ,  non  Cafar ,  licet  eum  in  Chronico  ita 
perperam  vocet  Petavius  .  Geftus  autem  eft  il- 
Je  juxta  III.  Regulam .  Confulatus  vero  Cara- 
callae  juxta  II.  Eft  hic  enim  annus  Imperii  e- 
jus  Cjefarei  decimus  inchoatus ,  Decennaliaque 
ab  eo  celebrata  oftendunt  qua:  fcribit  auclor 
Chronici  Alexandrini  :  Horum  ConfuUtu  Seve- 
rus  Alexandriam  ingreffus  Chrifiianos  perfequi  cn- 
pit  ,  ex  quibus  multi  ab  Alcxandria ,  &  JEgypto 
Augufiamnica ,  Thebaidem  ufquc  pro  Cbriflo  cafi 
cecubuere  .  Tum  fubjungit .'  boc  tempore  Gymna- 
fium  Alexandris.  Severianum  ditlum  ,  efl  eretlum, 
ingenfque  fanum  Pantheum  nuncupatum  .  Tamen 
dubito  ne  ea  in  fequentem  annum  dilata  fue- 
rint ,  interimque  Confulatus  fumptus  cademque 
acla  ,  ac  fi  celebrata  fuiflent.  Occo  enim  pag. 
373.  nummi  Epigraphen  recitat ,  qua;  habet : 
.ANTONINUS  PIUSAUG.TR.  P.  VIIII.  COS. 
II.  in  poftica  parte :  VOTA  SUSCEPTA  X.Re- 
yrxfentatur  in  ea  Vefta  dextera  pateram  fuper 
Ara  tenens ,  quar  figura  in  hiiiufmcdi  folem- 
jiium  nummis  farpe  exprimittir .  Refert  &  idem 
Antiquarius  alium   CaracallfC  numnuim  eadem_ 


Tribunitia  poteftate  notatum  in  quo  legitur : 
INDULGENTIA  AUGG.  IN  CARTH.  ideft, 
Carthaginienfei  . 

106.  Nnmmius  Albinus ,  &  Fulvius  Aemilia- 
nus  .  Qijindecennalia  Caffarei  Caracallae  Impe- 
rii ,    ut  anno    prarcedenti   dictum  . 

207.  Flavius  Aper  .  &  Q.  Allius  Maximus . 
Ontiphrius  in  Faftis  fcribit  hoc  anno  CaracaU 
Iam  Decennalia  ,  Attguftei  nempe  Imperii  ce- 
lebrafTe  .Sed  Confulatus  ab  eodem  anno  fequen- 
ti  geftus   contrarium  oftendit. 

108.  M,  Aurehus  Antoninus  Caraealla  Aug, 
III.  &  Geta  C&far .  Sumptus  liic  ab  utroque 
Confulatus  juxta  II,  Regulam  ;  Caracallam  enim 
Imperii  Auguftei  Decennalia  celebrafle  Confu- 
lattis  &  Auguftea  dignitas  Getx  fratri  a  Seve- 
ro  concefla  indicant  .  Qua  tamen  de  caufa  in 
titulis  legum  Codicis  Juftinianei  Iioc  &  fequen- 
li  anno  datarum  nomen  ejus  ficut  Severi  &  Ca- 
racalla;  non  legatur  ,  ignorare  me  fateor  .  Eo- 
dem  anno  pofterioris  Severi  Imperii  Qtiinde- 
cennalia  afla  ,  Occo  enim  pag.  358.  ntimmum 
refert,  in  quo  Iegitur:  SEVERUS  PIUS  AUG. 
P.  M.  TR,  P.  XVI.  COS,  III.  P,  P,  In  cujus 
averfa  parte,  cernitur  tropharum  cum  duobus 
captivis  affidentibus;  qua:  figura  in  nummis  De- 
cennaliorum  /sepe  cernitur .  Refert  &  alium 
nummum  eadem  Tribunitia  poteftate  XVI.  no- 
tatum  ,  in  quo  reprarfentatur  pulcherrimus  pons 
duabus  utrimqtie  turribus  muniius,  qui  occa- 
fione  horum  folemnium  a  Severo ,  ut  videtur , 
conftrudus  . 

109.  Claudius  Pompcjanut ,  &  Loljianut  A- 
vitus ,  210. 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


83 


VII. 

Imperiitm 
Caracalla. 
&  Macri- 
ni. 


vni. 

tmperiv.m 
Heliogabx- 
Ii  &  Ale- 
xxndri  Se- 
ocri  t 


310.  Aciliut  Fa-uflinuf,  &  Maccr  Rufinianus . 
Quindecennalia  Imperii  Cacfarei  Caracalla;.  Qc-. 
co  pag.  374.  hujus  Imperatoris  numinum  re- 
fert,  in  quo  legitur  :  ANTONINUS  PIUS  AUG. 
PONTIF.  TR.  P.  XII.  COS.  III.  In  averfa  par- 
te  cernitur  figura  cuiu  Rhabdo  dextra  pateram 
ftiper  ara ,  fub  qua  animal  jacet  ,  tenens.Cir- 
cum  vero  VOT.  SOLUT.  DEC  COS.  III.  Ducv- 
decima  Tribunitia  poteffas  anno  fuperiori  a  Ca- 
racalla  fumpta,  &  pra:fenti  abfcJuta  ,  qua  ad« 
huc  currente  ea  folemnia  acla. 

%n.  Lollianus  Centianut ,  &  Pomponius  Baf- 
fus .  Severus  die  quarta  Februarii  Eboraci  e  vi- 
vis  excefiGt  ,  quem  Caracaila  &  Geta  filii  ex^ 
cepere  . 

21  2.  Pompejus  Afper,  &  Julius  Afper  .  Exeuji. 
le  Martio  Caracalla  Getam  fratrem  occidit,  na- 
tum  annos  viginti  duos  ,  menfefque  novem  ,  ut 
lradit  Dio  lib.  77.  quibus  conftat  natum  euirt 
fuiffe  anno  189.  ut  fupra  anno  101.  declara- 
vimus. 

113.  M.  Antoninus  CaracaUa  Attg.  W.  &  Ctf- 
iius  Balbinut ,  Caracalla:  Confulatus  juxta  I.  & 
II.  Regulam  .  Eft  hic  enim  annus  decimus  quin- 
lus  exaclus  a  quo  renunciatus  fuerat  Auguftus, 

114.  Silius   Me/Jalla  &   Aquillius  Sabinut . 
aij.  JEmiliut  Latut  II.  &  Auiciut  Cerealis , 
zi6.   Q^  Aquiliut  Sabinut  II.  &  Sex,  Coroelius 

Anullinut .  Caffiodorus  loco  AnuIIini  perperam 
«dit  Vemtflum  ,  additque  :  Hit  Cofi.  Aatoninus 
JRomA  Tbcrmat  Jui  nominit  /tdificavit  .  Quod 
Caracallam  pofterioris  Jmperii  Auguftei  Quin- 
quennalia  &  Vicennalia  Iraperii  Ccefarei  hoc 
anno  celebraffe  demonftrat  . 

11?.  C.  Bruttiut  Pr&fent  ,  &  Metiut  Extrica- 
tut.  Extant  apud  Occonem  numifmata  in  pofti- 
ca  parte  hanc  Epigraphem  exhibentia  ;   TR.  P, 
XX.  COS.  IIJI.  R.  P.  VICT,  PART.  Ubi  cer- 
nitur  Victoria  in  clypeo  infcribens :  VOT.  XX. 
adeftque  Trophseum  cum  duobus  captivis.  Qui- 
fcus  ex    verbis   colligitur  eum    ante  diem  ocla- 
vum  Idus  Apriles  ejus  Natalem   genuinum  ,  ac 
emortualem    Vicennalia   prioris   Imperii  Augu- 
ftei    jam  celebrafTe  ;  verumque  effe  quod   fupra 
ex    Nonfio  obfervavimus  ,  aliquando    Tribuni- 
tiam  ejus  poteftatem  in  nummis  obfignatam  ab 
eo  tempore,  quo  in  Galliis  deftinatus  eft  Im- 
perator,  inchoatam  fuiffe  ;  aliquando  vero  poft 
Xalendas    Jnnias   ejufdem    anni   198.  poft  quas 
Senatus-confulto   nomen  &  infignia    Imperato- 
jia  ei   tradita  funt  •  Quoad  vero  illud  quod  ad- 
dit    idem    Norifius   loco   Jaudato  ,    Antoninum 
rempe   primum  Romanorum  Principum  ftatum 
Vicennalium  tempus  antevertilfe,  multis  jam  a 
Tiobis  exemplis   contrariis    confutatum.   Scribit 
Spartianus  in  Caracalla  cap.  6.  die  Natalitfui, 
«ttavo   Idut    Aprilit   infidiit   a    Macrino    Prrfefto 
Ir&torii  pofitit  ,    qtti  pofl  eum  invafit  Imperium  , 
intetcmptut  eft  ,   nempe    Caracaila  inter  Carras 
&   Edeffam  .   Qtiare    recle   fcriptum    a    Dione 
cum  annos  fex  ,   menfes  duos  ,  &  dies  duos  im- 
perafie ,    ultimo    fcilicet  termino   exclufo  .  Scd 
erravit ,  fcribens  eum  periiffe  die  oclavo  Apri- 
lis ;  aliter    enim   numerare  debuiffet  dies  qua- 
tuor ,  non   vero  duos  .  Errat  etiam  in  eo  quod 
fcribat    natum  Caracallam  pridie  nonas  Apriles. 
Eo  fublato  neque  ea  die  ,  neqtie  duabus  fequen- 
tibus  Macrinus    Imperium  invafit  ,  fed   quarta 
demitm    die  ,    qu&   Sevcri    Natalit    erat  ,    inquit 
idem  Dio  lib.  78.  Incidit  Natale  Severi  in  diem 
quartum  Idus  Aprilis ,  ut  conftat  ex  veteri  Ka- 
lendario  a  Petro  Lainbecio  v.  c.  edito,    in  quo 
ad   eumdem    diem  legittir  N.   DIVI    SEVERI. 
Id    eft  ,   Natale  Divi  Severi . 

218.  M.  Opeliut  Macrinut  Aug.  &  Adventut. 
Hunc  Confulatum  reftituimus,  de  quo  legenda 
quse  diximus  I.  parte  cap.  7.  num.  VI.  Idem 
Imperator  tertio  die  menfis  Junii  prxlio  vin- 
citur,  ac  paulo  poft  occiditur ,  cui  fuccedit  M. 
Apparstur  in  Earonium 


Aurelius  Antoninus  Helagabalus,  feu  Helioga^ 
balus  .  Scribit  Dio  Iib.  78.  eum  imperaffe  an- 
no  duntaxat,  uno ,  duobufque  menfibus,  tri- 
bus  demptis  diebus  ,  fiquidcm,  inquit,  ad  pu- 
gnam  ufque  cogitationes  noflras  referamus  .  A 
die  autem  fexto  Aprilis  anni  elapfi  ,  quo  ex 
Spartiano  eura  interfeclum  difcimus  ad  tertium 
Junii  hujus  anni  dieni ,  eo  tanquam  ultimo  ter- 
mino  exclufo  ,  hujufmodi  tempus  interjicitur ; 
fedulo  enim  advsrtendum  Dionem  Macrini  Im- 
periura  a  die  mortis  decefforis ,  non  vero  ab 
eo.  quo  is  eleclus  fuerat ,  numerare:  quo  etiam 
modo  fe  gelfit  in  annis  Severi  computandis, 
quos  non  a  die  ,  quo  Carnunto  Imperator  nun- 
cupatus  fuerat  ,  fed  a  die  emortuali  Juliani  de- 
cefforis,  deducit. 

119.  Hcliogabalus  Aug.  II.  &  Licinius  Sacev- 
dos .  Conftilatus  Heliogabali  juxta  I.Regulam, 

210.  Heliogabalus  Aug.  III.  &  M.  Aurelius 
Eutycbiaous  Comazon ,  Hic  Confulatus  prxter 
morem  &  Regulas  ab  Heliogabalo  fufceptus  . 
1$  enim  ut  lubet  Dio  lib.  79.  multa  a  recept.t 
confuetudine  aliena  innovavit,  &  primum  Cou* 
fulatum  ,  qtii  fuffectus  fuit  ,  antequam  a  Sena- 
tu  decerneretur,  fumpfit .  Eufebius  ad  annum 
Abrahami  nstf.  qtii  hoc  anno  Chrifti  menfe 
Septembri  incipit,  ait  :  Heliogabalum  templmn 
Romx  adificatum ,  quod  caufa  fufficiens  Confu- 
latus  fumendi  efie  potuit.  Illud  quidem  fub  an» 
ni  fequentis  Confulibus  Caffiodorus  in  Chroni- 
co  confignat ,   fed   exiftimo  eum  hallucinari. 

211.  Annius  Cratus  ,  &  Claudiut  Seleucut  < 
L.ampridius  in  Alexandro  cap.  13.  docet  Helio- 
gabalum  adoptaffe  Alexandrum  Severum  ,  eum- 
que  fecum  Confulem  defignaffe  ,  quod  hoc  an- 
110  contigiffe  Confulatus  ab  eodem  Alexandro 
anno  fequenti  geftus  indicat . 

212.  Heliogabalut  Aug.  IV.  &  Aureliut  Sevt- 
rut  Alexander  Cnfar .  Confulatus  Alexandri  jux- 
ta  I.  Regulam,  Heliogabali  juxta  II.  eum  enim 
hoc  anno  Quinquennalia  edere  debuiffe  often- 
dit  legatio  Africani  pro  Nicopoli  conflruenda  5 
uti  diximus  cap,  6.  hujtis  partis  num.VIII.  He- 
liogabalus  tumultu  militari  occjfus  eft ,  pofl- 
quam  iroperaffet  annos  tres,  menfes  novem  ,  & 
dies  quatuor;  quod  temput ,  inquit  Dio  Iib.  79. 
ego  numero  ex  qm  pr&lio  fafio  ,  omnem  poten- 
tiam  adeptut  efl .  Quare  curo  Lampridius  in 
Alexandro  cap.  6,  fcribat  Alexandrum  Severum 
die  fexta  Martii  nuncupatum  fuifle  Auguftum, 
liquet  non  tantura  etindem  diem  Heliogabali 
emortualem  fuifle ,  fed  &  intervalluro  quod 
poft  Caracallse  mortem  Dio  &  Herodianus  con- 
tigifTe  docent  ,  Macrini  Imperio  attribuendum» 
&  huc  ufque  erratum  eflV  ab  omnibus  Chro- 
nologis  in  Alexandri  natali  die  confignando, 
quod  errorem  Dionis  in  die  emortuali  Cara» 
callx  memorando,  ejufque  computandi  ratio- 
nem  non  advertiflent  « 

223.  Maximut  ,  &  Papyriut  ALlianus. 

224.  Claudiut  Julianut ,  &  Clodiut  Crifpinut. 

225.  L.  Jurpiliut  Dexter  ,  &  M.  M&ciut  Ru- 
fut .  Ut  habet  Infcriptio  ab  Onuphrio  relata.. 
Norifius  tamen  Differtat,  de  numifmat.  Impp, 
Diodetiani  &  Maximiani  cap.  6.  Fufcum  II.  & 
Dextrnm  Confules  ftatuendos  effe  contendit; 
quod  varia  Codicis  Juftinianei  Refcripta ,  $c 
duae  Infcriptiones  apud  Gruterum  eofdem  ex- 
hibeant ;  at  ex  iis  nihil  aliud  deduci  debet , 
nifi  Dextri  CoIIegam  vocatum  fuiffe  M,  Mae- 
cium  Fufcum  Ruftim ;  eo  magis  quo  Dio  in  Jn- 
dice  eofdem  edat ,  quos  Infcriptio  Onuphriana; 

2  2(5.  M.  Aurcliut  Severut  Alexander  Aug.  II, 
&  C.  Quintlilius  M.frcellus ,  SumptUS  is  Confu- 
latus  ab  Akxandro  prapter  Quinquennalia  Cae- 
farei  ejus  Imperii ,  quo  etiam  pertinent  muhi 
hoc  anno  Rom«e  Manyres  fa«9i ,  &  quod  fcri- 
bit  Eqfebius  in  Chronico:  Tbermx  Alexandrinx 
Rom&  ndificatti ,  qu«e  &  in  nummo  quinta  Tri- 
L  1  bum- 


84 


Ditfertatio  Hypatica, 


fcunitia   poteftatc   ftgnato   qui    apud    Occonem 

cxtat  . 

117.  Cdius  Balbinus   II.  &   Clodius   Pupienut 

Maximtts  .  Qyi  poftea  Imperatores  fuere  .  Quin- 
*  cjuennalia   Auguftei  Imperii  Alexandri  Severi, 

Ut  colligitur  ex  nummis,   qui   ab  Occone  pag. 

41;.  referuntur,  in  quorurn  uno  legitur:  IMP. 

CJES.  M.  AUR.  SEU.  ALEXANDER  AUG.  P. 

M.   TR.  P.  VI.  COS.  II.   P.  P.  S.  C.    in    quo 

cernitur  figura   ftolata    ftans   facnficantis    ritu 

coram  ara ,  dextra    pateram  tenens,  In'  num- 

mis  enim  ,   \\\  quibus    ha;c  folemnia    diftinflis 

verbis  annotantur  ,   fxpe  ea  reprarfentatur.j 
228.  Vettius  Modefius  ,    &   Probus  . 
219.  Ahxander  Aug.  III.  &   Dio  II.  Sumptus 

ifte   Confulatus   ab  Alexandro   propter   belium 
.   Perficum,    in  quo  &  triumphum  egit,  ut  often- 

«iimus  cap.  9.   hujus  partis , 

230.  Calpurnius  Agricola  &   CJementinus . 

231.  Claudius  Pompejanus  &  Felicianus.  De- 
cimus  annus  Csfarei  Imperii  Alexandri ,  ejuf- 
«jue  Decennalia  ,  Occo  enim  pag.  416.  numif- 
ma  exhibet,  in  quo  legitur:  IMP.  SEU.  ALE- 
XANDER  AUG.  TRIB  P.  X.  COS.  III.  P.  P. 
S.  C.  In  poftica  .  VICTORIA  AUGUSTI,  vi- 
fiturque  figura  Vifloria:  clypeum  tenens,  iq 
quo  VOT.  X. 

231.  Julius  Lupus ,  &  Maximus .  Decennalia 
Imperii  Auguflei  Alexandri.  Extat  apud  Oc- 
conem  numnuis  hujus  Iniperatoris  undecima  e- 
jus  Tribunitia  poteftate  notatus ,  in  cuiii'  pofti- 
ca  parte  libertatis  typus  ,  cum  his  verbis :  LI- 
UERTAS  AUG.  qui  nummi  annis  quibus  hax 
folemnia  fiebant  fa-pe  percuffi,  uti  ii  in  quibus 
legitur:  PROVIDENTIA  AUG.  quales  duosea- 
dem  Tribunilia  poteftate  undccima  infignitos  re- 
fert  idem  Antiquarius ,  vel  SPES  PUBLICA , 
quorum  unu  apud  eumdem  extat  ,  Aut  denique 
in  quibus  fculpitur  LiEERALITAS  AUG.  Quod 
iis  in  feftivitatibu';  populum  fibi  ingentibir  bene- 
rricir  demereri  Imperatores  folerent.  Quar.  ad 
xiunimorum  explicatipneni  obfervanda . 

233.  Maximus    II.    &   Ovinius  PMcrnus , 

234.  M.iximus  III.  &   Urbanus . 

IX.  a3  5*  Sevcrus  &  Qitinfti.,nus  .  Hoc  anno    Ale- 

Imterium   xander  Sevems  apud    Moguntiamoccifus  eft  die 

Maximini  de(  ima  quarta  Martii  ,  quod  ex  Lampridio  cap. 

&Gordia-  9°'  deducitur,  qui  ait  eum  imperafle    annis  tre- 

nijunio-     decim  s    diebus    novem .    Dies    itaque    decirnus 

ris .  quartus   Martii  ,     Natalis    fuit    Maximini.   Huc 

ufque  in  Imperatorum  diebus  natalibus  &  emor- 

tualibus    conlignandis    accurati   ftiimus ;    neque 

in  aliquo    ex  iic  nos    erraffe  exiftimamus ;     fed 

hinc  ad  Diocletianum   ufque  Auguftorum    Chro- 

hologia  valde    depravata ,  quam  in    pluribus  re- 

ftituemus ,  &  alio    in  Opere  prcbationes ,    qui- 

i>us  innixi  fumus ,  afferenuis . 

236.  C.  Julitts  Maximimts  Aug.  &  C.  Julittt 
Igfriccwus .  Maximini  Confulatus  juxta  I,  Re-s 
gulam . 

237.  P.Titius  Perpetuus,  &  L.  Ovinitts  Ruflirus, 
Corne/ianus.  Sub  his  Confulibus  Marcus  Antonius 
Gordianus  in  Africa  diflus  eft  Imperator  qui 
ftatim  M.  Antonium  Gordianum  filium  Augu. 
itum  puncnpavit ,  fed  poflquam  unum  aut  al- 
terum  menfem  imperaffent,  a  Maximi  ftudioiis 
occifi  funt :  quod  ciim  refciffet  Senatus ,  Maxi- 
mum  Pupienum ,  &  Caclium  Balbinum  Impera- 
tores ,  Gordianum  vero  tertium  Caffarem  nun- 
cupavit ,  pauloque  poft  circa  inenfem  Oflobrem 
Jvlaximinus  cum  Maximo    filio  occifus  eft . 

238.  M.  nipius  Crinitus  ,  &  Proculus  Pontitt- 
Tius  ,  Ante  menfem  Maiuni  Maximus  &  Balbinus 
Jmperatores  a  militibus  trucidati  funt ,  &  Gor- 
«lianus  Junior  ,  qui  eatenus  Ca:far  fuerat ,  Au- 
guftus  renuntiatus  eft. 

239.  M.  Antonius  Gcrdiantts  Attg,  &  Acilius 
Jiviola. .  Gordiani  Confulatus  juxta  I.   Regulam, 

,240,  Sabinus  3  &  Vemijlus  * 


241.  Cordixnus  Aug.II.  &  Clxudiut  Pcmpeia- 
7»<s  .  Qninqu-nnalia  Cxfarei  Imperii  Gordiani, 
qux  ejus  Confulatus  indicat . 

242.  C.  Aufidius  Atticus  ,  &  C.  AfmiusPrs.- 
textatus . 

243.  Arrianus  &  Papus .  Auguftei  Imperii 
Gordiani  Quinquennalia  in  hunc  annum  inci- 
dunt  ,  fcribit  Auctor  Chronici  Aiexandrini: 
Gordianus  Augujlus  injlituit  Ordinem  Candidato- 
rum  ,  qttos  Jingillatim  lcitos  velut  eximios  &  valen- 
tes  ,  magnaque  oris  dignitate  ex  numcro  qui  Jcho- 
lctrcs  dicuntur  ,  evcxit ,  ipfamque  fcbolam  ejus 
crdims  a.  fuo  nomine  ,  Scniorum  appellavit .  Ijli 
funt  fextsfcboU  .  Quidam  dicunt  eum  ordinem 
inftitutum  fuiffe  a  Gcrdiano  feniore  ,  fed  nullo 
fundamento,  cum  contra  Auclor  Chronici  Ale- 
xandrini  eam  inftitutionem  eo  anno  confignet, 
quo  fimiles  fieri  confueverant .  Ea  tamen  fole- 
mni.i  in  annum  fequentem  fuiffe  dilata  often- 
dit  nummus  ejufdem  Imperatoris  apud  Occo- 
riem  pag.  436.  in  eo  Iegitur  ,  IMP.  GORDIA- 
NUS  PIUS  FEL.  AUG.  P.  M.  TR.  P,  VII. 
COS.  II.  P.  P.  cernitur  vero  Mars  ftans ,  cum 
fcuto  &  hafia ,  in  cor,ona  laurea  VOTIS  DE- 
CENNALIBUS  S.  C.  nempe  nuncupatis .  Vides, 
licet  Qiiinquennalia  dilata  fuerint  ,  ea  tamen-. 
qua;  de  more  gefta  effe  ,  qimd  non  raro  con- 
tigifle  ,    ex  iis  qua;  infra  dicemus  liquebit  . 

244.  Percgrinus  &    Fulvius   Aimilianus  .   Gor-         X. 
dianus  a  Philippo  Arabe    Prarfeclo  Prartorio  qui  Impcrium 
arripuerat  Imperium  circa    menfem    Majum   in-  utrfufque 
terfeclus  eft .   Errant  enim  communiter  Chrono-  pbilippi . 
logi  ,    qui    ob  legem  fextam    libri    tertii   Codi- 

cis  Jufliniani  tit.  42.  ad  cxhibcndnm .  ab  eodem 
Philippo  fecundo  Idus  Marti.ns  fub  his  Confu- 
libus  datam .  fcribunt  jam  eo  tempore  Gordia- 
num  fuifle  occifum  ,  non  animadvertentes  quod 
fcribit  Capitolinus  in  Gordiano  III.  cap.  ic.  u- 
trumque  iiniul  per  aliquod  tempus  imperaffe  ,  & 
lib,6.  ejufdem  Codicis  tit.  20.  de  Collationibus 
1.6.  datam  dici  a  Gordiano  feptimo  Kal.  Maii 
Pcregrino  &  JEmiliano  Coff,  hoc  nempe  anno  • 
Qiiare  refle  fcripiit  Eufebius  Iib.6.  cap,  34.  Gor- 
diannm  annos  fex  integros  imperaffe  ,  cui  fuf- 
fragatur  mimmus  praffatus  Gordiani  apud  Oc- 
conem  ,  in  quo  legitur  Tribunitia  eius  poteflas 
feptima .  Erratum  itaque  a  recentioribus  Chro- 
nologis,  qui  confenfu  unariimi  fcripfere  eum 
non  abfolvifle  quintum   Imperii  annum  . 

245.  M.  Julius  Philippus  Aug.  &  Fabianus  Ti- 
panus ,   Philippi  Confulatus  juxta  I.  Regulam  . 

246.  Pr&fens    &    Albinus  . 

247-  M.  Julitts  Pbilippits  Aug.  II.  &  M.  Juliut 
Pbilippus  Cfftr.  Sumpius  is  Confulatus  a  patrc 
&  filio  propter  millenarium  urbis  Roma:  Ludof- 
que  feculares  a  nobis  explicatos  cap.  X.  liujus 
partis , 

248.  M.  Julius  Philippus  Aug.  III.  &  M.  Ju- 
lius  Pbilippus  Aug.  II.  Quinquennalia  utriilfque 
Philippi  ;  filius  enim  anno  244.  a  patre  Cauar 
diclus  fuerat,  ut  liquet  ex  titulo  legum  Co- 
dicis  Juftin.  in  quibus  dicitur  Caefar  ,  &  hoc 
anno  diflus  videtur  Augufliis ,  cum  uhimi  num-  • 
mi  ejus  nomine  infigniti  tertiam  Tribunitiam 
poteftatem  e.xhibeant ,  &  in  id  genus  folemniis 
hujufmodi  nuncupationes  fieri  folerent ,  Ad  ea- 
Quinquennalia  pertinent ,  qua?  fcribunt  Auflor 
Chronici  Alexandrini  ,  &  Eufebius  in  Chroni- 
co  ;  ille  enim  Indifl.  XI.  (  Nam  perperam  Con- 
fules  per  ha?c  tempora  confignat )  fcribit :  Im- 
peratcr  Pbilippus  una  cum  filio  fuo  Pbilippo  in- 
slituit  Collegium  magnorum  Candidatorum  ,  fele- 
His  fpeciatim  Juvenibus  ex  Clajfe  fcbolariorum  ,  or- 
dinemque  illum  feu  Scholctm  abAuclore  ejus  dixit  Ju- 
niorum  ,  Atque  hi  funt  feptima  fcbola  .  Qux  in- 
ftitutio  perperam  Gordiano  Juniori  a  Cedreno 
attribuitur .  Eufebius  vero  ait  :  Phtlippus  urbem 
nominis  fui  in  Thracia  conftruxit .  Erat  tamen  in 
Jlegione ,  Philippopolis  enim  a  Philippo  Mace- 

do- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


tfontim  Rege  in  Thracia  conftrucla ;  altera  vc- 
ro  ejufdem  nominis  urbs  in  Arabia  fita,  de 
qua  Ortelius  in  Thefauro  fuo,  quamque  omi- 
jit  Baudrand  in  Lexico  Geographico ,  philip- 
pum  iftum  conditorem  habuit.  Harc  porro  fo- 
lemnia  uno ,  atit  altero  menfe  videntur  antici- 
pata  fuiffe ,  ut  intra  annum  Urbis  millenarium 
celebrari  poflent  ,  in  nummis  enim  hujus  Impe- 
ratoris  apud  Occonem  pag.  442.  unus  extat  in 
ojuo  legitur  :  IMP.  M.  JUL.  PHILIPPUS  AUG. 
P.  M.  TR.  P.  IIII.  COS.  II.  P.  P.  Ac  poflea  fub 
«adem  Tnbunitia  poteftate  IIII.  ac  Confulatu 
311.  in  ttniiis  averfa  parte  habetur :  VOTIS  DE- 
CENNALIBU3  S.  C.  Quz  verba  fi  in  nummo 
Tnbunitia  poteftate  IIU,  ac  Confulatu  III.  infi- 
gmto  legantur ,  non  tantum  colligitur  Philippum 
Qninquennalia  vota  aliquoto  tempore  anticipaf- 
fe,  fed  &  verum  elTe  quod  diximtis  alibi,  mille- 
narium  Urbis  intra  annum  ejus  millefimum,  non 
vero  eo  exadjo,  ac  millefimoprimo  inchoato ,  ut 
viri  doeli  contendunt,  fuifle  celebratum  .  Qnod 
magis  confirmatur  fi  in  nummo  Tribunitia  Po- 
teftate  II II.  fignato  in  averfa  ejus  parte  Iega- 
lur ,  MILIARIUM  S^ECULUM  COS.  III.  S. 
C.  Sed  valde  dubito,  ne  is  Antiquarius,  quod 
ei  non  raro  accidit  ,  eidem  nummo  plures 
averfas  partes  attribuerit  ,  qu*  tamen  perti- 
nent  ad  nummos  atjio  anno  percuflbs'.  Videant 
igitur  Antiquarii  an  reperire  fit  numifmata^ 
Tnbunitia  poteftate  HII.  ac  Confulatu  lll.  ob- 
fignata  ,  m  quortim  poftica  parte  legatur  ,  VO- 
TIS  DECENNALIBUS  aut  MILIARIUM  S&- 
CLTLUM  ,  neque  in  poflerum  fub  uno  eo- 
demqae  alicujus  Imperatoris  titulo  ea  referant , 
quar  in  averfa  parte  nummorum  aliis  annis, 
■vel  cum  aliis  titulis  perciiflbrum  ,  leguntur . 
Certttm  eft  porro  utriufque  Imperatoris  Decen- 
nalia  hoc  anno  celebrata  ;  idem  enim  Occo 
numn.um  refert,  in  quo  Philippus  dicitur,  TRIB. 
POT.  V.  COS.  III.  circum  fcribitur,  SiECTJ- . 
LUM  NOVUM  ,  cum  templo  in  cuius  medio 
ftatua  fedet  ;  aliunique  eadem  Tribunitia  pote- 
ft^je  &  Confulatu  notatum  ,  in  cujus  etiam  a- 
•verfa  parte  Iegitur  SiSCULUM  NOVUM  S.  C, 
cerniturque  tcmplum  oclo  columnis  diftintfum  , 
in  cuius  medio  fedet  quardam  figura  .  Templa 
vero  in  Quinquennalibus  de  mcre  ardificata, 
nut  dedicata  .  In  averfa  denique  alterius  parte 
legitur,  FELICITAS  TEMP.  S,  C.  vifiturque  fi- 
gura  ftans ,  dextra  Caduceum  ,  finiftra  Cornu  co- 
pia:  tenens ;  in  nummis  autem  annis  quibus  ea 
fefta  celebrata  cufis  farpe  endem  verba  legun- 
tur,  aut  ifta,  SiECULI  FELICITAS,  aut  JE- 
TERNITATI  AUG.  fimiliave ,  quia  ,  ut  dixi- 
rnus ,   iis   annis  nova  Epccha  ccepta  . 

249.  Fulvius  JEmilianus  II.  &  Vettius  Aqui- 
Jmperium  linus .  His  ColT.  circa  menfem  Julium  uterque 
Decii  ,        Philippus  interfeftus  eft ,    imperavitque  Decius . 

250,  MeJJius  Quintut  Dccitts  Aug.  II.  &  An-. 
nius    Maximus   Cratus  . 

151,  Decius  Aug.  III.  &  Q.  Etrufcus  Deriut 
C&far .  Confulatus  Etrufci  juxta  I.  Regulam , 
anno  enim  prarcedenti  diclus  eft  Carfar  ,  cujus 
pater  Collega  efle  voluit  jttxta  III.  Regulam  . 
Uterque  fub  finem  anni  occifus  eft ,  ck^Gallus 
flc   Volufianus    Imperium   fufceperunt . 

252.  C,  Vibius  Trcbonianus  Callus  Aug.  II.  & 
C,  Vibius    Volufi.mus    Aug,   juxta   I.    Regulam . 

153.  C.  Vibius  Volufianus  Aug.  II.  &  M.  Va- 
lerius  Maximus ,  Sumpfit  hunc  Confulatum  Vo- 
lufianus ,  11 1  in  numero  Confuhtuum  patri  a:- 
quaretur  .  Circa  initium  Junii  ambo  Imperato- 
res  interfecli  ,  quibus  tuccelTere  Valerianus  & 
Gallienus  ejus  filius . 

154.  C,  P.  Licmius  Vahrianus  Aug.  II.  &  C, 
P.  Licinius  Gallienus  Aug.  juxta  I,  Regulam  • 

255.  Valcrianus  Aug,  III,  &  Callicmts  Aug. 
II.  Sumptus  ifte  Confulatus  propter  bellum  Per- 
ficum.  Gallienus  Junior  Gallieni  Attgufti  fi.ius 
h>c  anno  videtur  Cafar  nuncupatus. 


8? 


XI. 


Calli   & 
Gallicni  , 


256.  M.  Valerius  M.tximut  II.  &  Aciltus  g!,u 
br  io  . 

257.  Valerianus  Aug.  IV.  &  GtdUenus  Aug. 
III.  Qtiinqitennalia  utriufqtieTmperntoris ,  qilac* 
non  tantum  eorum  Ccn/uJatus  , .  fed  &  pcrfe- 
cutio  hoc  anno  contra  Chriftianos  excitata  ma- 
nifeftat .  Extat  nummus  apud  Occonem  Gallieni 
Imperatoris  Tribuniria  poteftate  W  Qonfulatu- 
que  tertio  notatus ,  in  quo  legitur:  SECUR. 
TEMPO.  M.  S.  cerniturque  figura  decufl&tjs 
cruribus  columnae  innixa  ,  dextra  haftam  tenens, 
quo  diela  in  utriufque  Philippi  QuinquerLnali- 
bus  confirmantur  . 

158.  Memmius  Fufcus ,  vcl  Tufcus ,  &  Pom- 
fonius    Baffus  . 

259.  Puhiitts  JEmilianus  ,  &  Pompcnius  Baf- 
fus  II.  His  Confulibtis  Gallienus  Jtnior  Ca;- 
far ,  &  Valerianus  ejus  patruus  fubrogati  ftmr, 
&  in  horum  loctim  Crinitus  &  Aurelianus,  qua 
de  re  {i\k  fupra  ,  fumptns  porro  hic  Confula- 
tusa  Gillieno  Juniore  ad  Quinquennalia  edenda . 

260.  Cornelivs  Sccularis  ,  &  fulius  Donatus  . 
Valeriano  Augufto  fub  anni  prarcedentis  finem , 
vel  prxfentis  initium  a  Perfis  capto ,  Gallienus 
folus  imperare  ccepit,  qui  ob  id  anno  fequen- 
ti  Confulatum   cepit  ,   juxta   I.  Regulam. 

261.  Callienus  Aug.  IV.  &   Volufianus  . 

z6i.  Callienus  Aug.  V.  &  Pompcius  Eaufiinus» 
Sumptus  is  Confulatus  a  Gallieno  propter  De- 
cennalia  hcc  anno  aiia ,  uti  dixtmus  cap.  VII. 
hujus  partis  . 

263.  Nummius  Albinus  ,  Csr  Maximus  Dexter  . 

264.  Gallienus  Aug.  VI.  &  Saturninus .  Sum- 
ptus  is  Confulatus  a  Gallieno  propter  trium- 
phum  hoc    anno  aclum  ,  de  quo   jnm  egimus . 

265.  Licinius  Valerii-nus  II.  &  L.  C&fonius 
M-icer .  Is  Valerianus  filius  erat  Valeriani  Au- 
gufti  ,  qui  poftea  Carfar  &  Auguftus  diclus  eft , 
Ut  jam  explicavimus  . 

z66.  Gallienus  Aug.  VII.  &  SabiniUus .  Slini- 
ptus  is  Confulatus  a  Gallieno  propter  ejus  Quin- 
decennalia  ,  qui  tamen  anno  fequenti  acla  vi- 
dentur  .  Extat  enim  apud  Occonem  png.  471. 
numifma  in  -quo  legitur  :  IMP.  CAES.  P.  LIC. 
GALLIENUS  P.  F.   AUG.    P.  M.  TR.  P.   XV. 

COS.  VII.  P.  P.  COL IC.    FEL.  HEL. 

Cernuntur  in  eo  duce  figura?  fe  fe  mutuo  afpi- 
cientes.  IdemOcco  legit  Colonia.  Azwntic.  pclix 
Helvetiorum  .  Triftanus  qui  tomo  tertio  pag.  86. 
eundenf  nummum  exhibet,  legendtim  autumat , 
Colonia  Riana  Fclix  Helvia  .  Sed  quidquid  fit 
ex  ea  confirmatur  quod  alibi  diximus  ,  annis 
nempe  quibus  hujufmodi  folemnia  celebraban- 
Tur  ,  colonias  ab  Imperatoribus  inftitutas  fuifle  , 
ideoque  Gallienum  fequenti  anno  Quindecenna- 
Jia  edidifle, 

267.  Ovinius  Patcrnus  ,  &  Arcefilaus  . 

268.  Ovinius  Paternus  II.  &  Marinianus  ,GaI- 
Jienus  menfe  Martio  occifus ;  Pollio  enim  in 
Claudio  ait ,  non.  Kalendas  Aprilis  Romae  mor- 
tem  ejus  efle  nunciatam :  ei  Claudius  fticcelTit . 

269.  M,  Aurelius  Claudius  Aug.  II.  &  Ovinius 
Paternus  .   Juxta  I.  Regulam  . 

270.  Fl.  Antiocbianus  ,  &  Furius  Orfitus .  Sltb 
anni  finem  Claudius  moritur ,  &  Aurelianus 
fufcipit  Irrperium  . 

271.  L.  Domitius  AureUanus  Aug,  II.  &  Pom- 
yonius  Bajfus  .  Juxta  I.  Regulam  . 

272.  Quietus  ,    &  Voldumianus  . 

273.  M.  Claudius  Tacitus  ,  &  Furius  Placi- 
dianus  . 

i-jts,.  Aurelianus  Aug.  II.  &  C.  Julius  Capi- 
tolinus .  Triumphus  ,  &  Quinqiiennalia  Aurelia- 

ni ,  ut   fuo  loco  explicatum  eft  . 

275.  Aurelianus  Aug.  III.  &  T,  Asvonius  Mar- 
cellinus  ,  Sumptus  hic  Confttlatus  ob  expeditiones 
bellicas  ,  de  quibus  Vcpifcus  in  Aureliano  cap. 
35,  fed  Aurelianus  menfe  Januario  inter  Hera- 
cleam  &  Eyzantiiim  occifus  eft .  Poit  ejus  mortem 

iex 


XII. 

Impcrium 

Claudii  ,  • 
Aureliani, 
Qr  Vroki . 


Z<2 


DifTertatio  Hypatica; 


XITI. 
lmperium 
Probi ,  Ca. 
ri,  &  Dio. 

dctiani . 


fex  menfium  inferregnum  fiiif .  Tandem  fepti- 
rao  Kalendas  Octobres  Tacitus  acclamatus  eft 
Jmperator  ,  ut  habct  Vopifcus  in  Tacito  cap.  3. 
fed  obfervandum  ex  eodem  Vopifco  crtp.  7.  Clau- 
dium  menfes  duos  ante  pnefatum  diem  abfentem 
Principem  nuncupatum  fuifle ,  &  Imperium  re- 
Culaffe ;  ideoque  ducentos  Imperii  dies ,  quos 
eidem  uterque  Vielor  attribuit ,  a  die  circiter 
decima  quarta  menfis  Julii  currentis  anni  ,  non 
vero  ab  feptima  die  Kalendarum  OCtobrium  in- 
^hoandos  efle  .  Qiicd  r.emini  haclenus  obferva- 
tum  Chronologiam  Augufteam  ufque  ad  Diocle- 
«ianum  reftituit ,  quemadmodum  alibi  accurate 
«ftendemus . 

176.  M.  Clxudius  Tacitus  Aug.  II.  &  Fuhnut 
JEmilianus  ,'  Confulatus  Taciti  fecundum  I.  Re- 
gulam,  eo  circa  quintum  menfis  Februarii  diem 
•demortuo ,  Florianus  ejus  frater  Imperium  ar- 
:ripuit ,  ut  tndit  Vopifcus  in  Floriano  cap.  1. 
Parte  vero  alia  omnes  Orientales  exercitus  Pro- 
fcum  Imperatorem  fecerunt ,  ut  Auclor  eft  idem 
Vopifcus  in  Probo  cap.  10.  qui  capite  fequenti 
edd't  ,  eum  die  tertio  nonas  Apriles  a  Senatu 
Imperatorem  renunciatum  fuifle .  Verum  eft  in 
C0  legi  die  tertio  nonas  Februarias  ,  fed  men- 
dofe  .  ImpoiTibilc  enim  ut  eo  dic  Taciti  mors 
Poniae  fciri  potuerit.  Quare  locum  illum  cor- 
2-uptum  efle  certum  indubitatumque .  Uno  eo- 
demque  tempore  per  duos  circiter  menfes  Flo. 
xianus  &  I-robus  imperarunt .  Quod  Chronolo- 
gi  non  animadvertentes  initium  Probi  in  quin- 
tum  diem  nonas  Julias  aut  circiter  diftulefunt , 
&  trium  fequentium  Imperatorum  initia  per- 
jieram   collocarunt ,  ut  alias  magis  explicatjitur, 

277.  Aurelius  Probus  Aug,  &  Anicius  Paufinus. 
Confulatus   Probi  juxta  I.  Regulam  . 

178.  Probns  Aug,  II,  &  Furius  Lupus  .  Onu- 
phrius  primum  Probi  Confulatum ,  Baronius  fe- 
cundum  fuffeclum  credidit .  Sed  utrunique  ex  fub- 
fcriptionibus  legum  Codicis  Juftinianei ,  Norifius 
Diflertatione  de  votis  Drcennnlibus  egregie  con- 
jfirmat ,  cumque  in  omnibus  anflquis  Faftis  Ie- 
gantur ,  eos  ordinarios  fuiffe  certum  eft.  Por- 
to  fecundum  hunc  Confulatum,  ficuti  &  fequen- 
tem  fumpfit  Probus  propter  egregias  expeditio- 
nes  ,  de  quibus  Vopifcus  in  ejus  vita  ,  ideoque 
fccundum  IV.  Regulam  . 

3.79.  Probus  Aug.  III.   &  Ovinius  Patcrnus. 

2.80.  Meffalla  ,  &  Gratus  . 

281.  Probus  Aug.  IV.  &  Tiberianus  .  SumptUS 
5s  Confulatus  a  Probo  ob  ejus  Quinquennalia  , 
cjuorum  etiam  indicium  quod  fcribit  Eufebius 
in  Chronico  ad  nnnum  Abrahami  2297.  qui  an- 
no  currenti  ,  menfe  Septembri  incipit:  Satur- 
piinus  Magijlcr  exercitus  novam  civitatem  Antio- 
chis.  orfus  efl  conderc  ,  qui  poflea  Imperium  moli- 
tus  invadere  Apami&  occiditur  .  Qux  etiam  Quin- 
quennalia  Editionem  Eufebianam  Scaligeri ,  in 
qua  id  biennio  antea  collocatur,  hac  in  re  de- 
pravatam  efle    oftendunt . 

282.  Probus  Aug.  V,  &  Pomponius  Viflorinus. 
Triumphus  Probi  de  Blemys,  &:  Germanis,  pro- 
pter  quem  is  Confulaius  a  Probo  capeflitus  , 
qui  hoc  anno  occiditur  cum  iniperaffet  annos 
fex  &  menfes  quatuor,  uti  Eutropius  ,  &  Eu- 
febius  in  Chronico  tradunt.  Julianus  enim  in 
Carfaribus ,  qni  annos  feptem  ei  attribuit ,  nu- 
mero  rotundo  loquitur.  Cum  itaque  anno  275. 
circa  initium  Martii  ab  exercitibus  Imperator  di- 
clus  fuerit,  periit  hoc  anno  circa  menfis  Junii 
finem  .  Ei  fucceflit  Carus  ,  qui  Carinum  &  Nu- 
merianum  filios  Caefares  nuncupavit . 

183.  M.  Aurelius  Carus  II.  &  M.  Aureliut 
Carinus  Csfar .  Utriufque  Confulatus  juxta  I.  Re- 
gulam.  Caiinus  &  Numerianus  ante  menfem 
Scptembrem  Augufti  nuncnpati,  ut  ex  yariis 
Codicis  Juftiniani  Refcriptis  &  Numifmatis  li- 
quet  .  Incertum  autem  an  idem  Carus  fub  hu- 
jus  anni  finem,  vel    fequentis  initio    pericrit, 


cum  in  Codice  Juftiniafieo.I.  $.  de  rtvoeiMd.  3o* 
nxt.  PP.  II,  idus  Januarias  1. 5.  de  dnnat.  Ro- 
mas  VI,  Kal>  Februarias.I.  19.  ex  quibus  caujic 
PP.  XVU.  Kal.  Feb.  dicuntur  datae  Carino  & 
Numeriano  Cofl".  qui  foli  etiam  in  earum  titu- 
lis  infcribuntur .  Unde  Carus  vel  fub  hujus  an- 
ni   finem ,  vel  in    fequentis  iniiio  obiit  . 

284.  Cxrinus  Aug.  II.  &  Kumerianus  Aug» 
Juxta  I,  Regulam.  Occifo  Numeriano  Diocle- 
tianus  levatus  ei~l  Imperator  XV.  Kal  Oflob.  Chal- 
cedone  ,  ut  tradit  Chronicon  Alexandrinum « 
Quare  cum  in  nummis  Grarcis  apud  Goltzium 
annus  fecundus  Imperii  Auguftei  Numeriani  le- 
gatur,  liquet  eum  anno  elapfo  ante  menfem 
Septembrem  ,  vel  circiter  Auguftum  a  patre  re- 
nunciatum  fuifle,  alioquin  fecundum  Imperii 
annum  non  attigiflet ,  Hoc  etiam  anno  ideni  Dio- 
cletianus  Maximianum  Herculium  Cxfarem  nun- 
cupavit  XII.  Kal.  Decembris ,  quemadmodum 
oftendi  in  hac  f^cunda  parte  . 

285.  Diocletianus  Aug.  II.  &  Aritlobulus .  Dio- 
cletiani  Confulatus  juxta  I.  Regulam .  Carinus 
lioc  anno  occifus  eft  tertio  Imperii  fui  Augu- 
ftei  anno ,  ut  ex  nummjs  apud  Goltzium  colligi- 
tur .   In  iis  enim   tertius  annus  legitur  . 

286.  Maximus  II.  &  Vettius  Aquilinus .  His 
Cojf.  levatus  e(l  Maximianus  Scnicr  dic  Kal.  A- 
prilium  ,  inquif  Idatius  in  Faftis  de  Maximiano 
Herculio   loquens  . 

287.  Diocletianus  Aug,  III.  &  Maximidnus  Hcr. 
cuUus  Aug.  Maximiani  Confulatus  juxta  I.  Re- 
gulam,  Diocletiani  juxta  III. 

288.  Maximianus  Herculius  II.  &  Januarius . 
Sumptus  is  Confulatus  a  Maximiano  ob  Quin- 
quennalia  Carfarei  Imperii ;  quar  etiam  Diocle- 
tianus  edidit  ,  ut  videre  eft  cap.  6.  capite  8.com- 
munem  errorem  refutavimus ,  quiMaximumH, 
privatum  quemdam  &  Januarium  Confules  pro- 
ponit . 

289.  BaJSus  II.   &    Quiniiianus . 
c  290.   Dtoclctianus  IV.    &    Maximianus    Herctt- 
lius  III.    Quinquennalia   Auguftei    Imperii  ejuf- 
dem  Maximiani  ,    qui   ob    id    Conful.  proceflit 
jtixta   II.   Regulam  ,  Diocletianus  vero  juxta  III. 

2^1.  Ttberianus  II.  &    Dio . 

292.  Hannibalianus  ,  &  Afclepiodotus .  Con- 
ftantius  Chlorus  ,  &  Galerius  Maximiantis  Ka- 
lendis  Martiis  Ievati  funt  Csefares.  De  die  dif- 
ftcultas  efle  non  poteft ,  cum  Eumenius  in  Pa-  Diocletia. 
negyrico  Conftantio  diclo  cap.  3.  illum  nos  w/-  Ac  j„j_ 
doceat .  Sed  de  anno  magna  inter  Eruditos  con-  tium  Ccn- 
troverfia ,  quorum  plerique  cuni  Idatio  in  Fa-  flantii 
ftis  hanc  rem  in  annum  fuperiorem  conferunt .  chlovi  Cs* 
Enluzius  in  notis  ad  Lactantium  pag.  400.  in  an-  Calerii 
num  fequentem  dirfert,  fed  eairi  hoc  amio  fa-  Maximia* 
clam   utriufque   Quinquennalia    &  id   genus  fe-  Ki , 

fta  ,  qua-  huic  anno  refpondent  ,  oftendunt ,  li- 
temque  dirimunt  .  Infuper  manifeftum  faciunt 
priorem  locum  in  hac  nuncupatione  non  Gale- 
rio  fed  Conftantio  attributum  fuifle  ,  cum  prior 
Conful  procefferit ,    &   Quinquennnlia  ediderit  . 

293.  Diocletianus  Aug.  V.  &  Maximianus  Her- 
culius  Aug.  IV.  Utriufque  Augufti  Decenr.alia  , 
ut  Confulatus  hic  oftendit :  quo  &  pertinet  quocl 
habet  Eufebius  in  Chronico  hoc  anno :  Primus- 
Diocletianus  adorari  fe  ut  Dcum  ,  &  gemmas  ve- 
flibus  calccamentifque  inferi  jujjit :  cum  antt^ 
eum  omnes  Imperxtores  i>i  modum  Judicum  Jalu- 
tarentur  ,  &  chlamidem  purpuream  a  privato  plus^ 
haberent .  Qua;  infoler.tia  novitafque  hujufmodi 
folemnium  iine  dubio  nota  . 

294.  Conflantiur  Chlorus  C&far  ,  &  Galeriue 
Maximianus  C&far .  C«nfu!atus  is  ,  qui  fecun- 
dum  I.  Regulam  anno  praxedenti  geri  debebat 
ob  Decennalia  Auguftorum  in  hunc  dilatus  fu- 
it ,  cujus  rei  infra  occurrent  exempla. 

295.  Tufcus  &     Annulinus . 

296.  Diocletianus  Aug.  VI,  &  Conflantius  Cd- 
Jar   II.   Quinquennalia   eiufdem  Conftantii,  qui 

oh 


XIV. 

Continua- 

tio  Impcrii 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


87 


cb  id  Conful  procedit.  Confulatus  vcro  Dio- 
cletiani  juxta  III.  Regulam.  Incidunt  &  in  hunc 
annum  Decennalia  Imperii  Auguftei  Herculii  , 
quje  videtur  diftulifle ,  aut  faltem  Confulatum 
eis    addiclum  . 

197.  M^ximianus  Herculius  Aug.  V.  &  Gale- 
rius  M^ximianus  C&far  II.  Herculii  ConfulatuS 
juxta  II.  Regulam  ficuti  &  Galerii .  Hic  enim 
annus  hujtis  Quinqtiennalibus    dicatus . 

198.  Fauftur    II.    &     Gallur. 

Z99.  Diocletianus  Aug.  VII.  &  Mxximianut 
Herculius  Aug.  VI.  Quindecennalia  Diocletiani  , 
&  Imperii  Carfarei  Maximiani  Herculii  .  Quse 
iitraque  hic  Confulatus  indicat.  Eufebius  in  Chro- 
nico  ad  annum  Abrahami  1315.  juxta  Editionem 
Pontaci  ,  ait :  Veturius  magiftcr  militis.  Chriflia- 
nos  milites  perfequitur  ,  fa.ula.tim  ex  illo  jatn  ttm- 
fore  perfecutione  adverfnr  nos  incipiente  .  Exor- 
ditur  fs  annir  Abrahami  menfe  Septembri  anni 
Chrifti  xo8.  quare  perperam  hoc  confignatur  in 
Editione  Scaligeriana  anno  Abrahami  1317.  quod 
prae^ata  utriufque  Imperatoris  folemnia  manife- 
Jte  indicant  .  Magis  adhuc  contra  Eufebii  rnen- 
leni  confcrtur  hoc  a  Baronio  in  annum  Chrifti 
ao7-  Unde  fit ,  ut  poftea  anno  198.  referat  mar- 
lyrium  aliquot  Chriftianorum  militum  ,  qui  ta- 
roen  tardius  pafli  funt .  Qtii  error  ex  eo  pro- 
venit  ,  quod  ad  Imperii  Diocletiani  ,  non  ve- 
10  ad  Abrahami  annos  refpexerit.  Sicut  i- 
gitur  ipfa  perfecutio  in  utriufque  lmperatoris 
Vicennalibus  coepit  ;  fic  ejus  quaedam  velita- 
lio  in  utriufque  Quindecennalibus ,  idque  ad- 
verfus  milites ,  irt  idem  Eufebius  lib.  8.  hift. 
cap.  1.  etiam  affirmat:  Orfa  primum  perfecutio- 
»e  ab  Hs  qui  miHtahant ,  Unde  Martyrium  Mar- 
celli  Centurionis ,  quod  Baronius  anno  pra?ce- 
denti  narrat ,  &  de  quo  a  nobis  aflum  capite 
fecundo  hujus  fecundae  partis  num.8.  ante  prae- 
fentem  annum  non  contigit  .  Verum  quidem 
eft  in  Breviario  Eborenfi  ,  ut  notat  idem  Ba- 
ronius ,  martyrium  illud  confignari  fub  Galli 
&  Fanfti  Confulatu  ,  fed  hoc  nullius  momenti ; 
qui  eas  enim  lecliones  compofuit  ,  ctim  Eufe- 
bii  in  Chronico  numerandi  rationem  non  in- 
telligerer ,  eum  perfecuiionem  adverfus  milites 
Chriftianos  excitatam  fub  iis  Confulibus  doce- 
re  exiftimavit,  in  quo  toto  ccelo  aberravit. 
Acla  ejus  Martyrii  a  Surio  die  30.  Oclobris  re- 
Jata  nulhm  aliam  temporis  notam  praeferunt, 
quam  Natalc  Imperatoris  Maximiani  nempe 
Herculh  .  In  iflis  enim  dicitur:  In  civitate  Tin. 
gintana  procurante  Fortunato  Pr&fide ,  advenit 
Natalir  Imperatons  ,  Denique  cum  omnes  in  con- 
miviis  epularentur  ,  Marcellus  quidam  clara  voee 
teftatus  efi ,  Jefu  Chriflo  Rcgi  nlerno  milito.  Et 
infra  :  jam  die  XII.  Kalend.  Auguflarum  quan. 
tlo  diem  feftum  Imperator>r  veflri  cclebraflis  ,  pu- 
blica  voce  refpondi  me  Chriflianum  effe .  Quar 
loco  laodato  de  Quindecennalibus  Maximiani. 
Herculii  intelligenda  efle  diximus  .  Idem  enim 
erat  feftum  celebrare  ,  ac  hujufmodi  folemnia 
agere  ,  ut  patet  etiam  ex  loco  Dionyfii  Ale- 
xandrini  a  nobis  laudato  capite  feptimo  hu>us 
fecundse  partis  num,  j.  ac  pra-terea  Imperato- 
res  inter  eadem  fcfla  fplendidiffimis  epulis  no* 
biliores  quofque  excipiebant,  ut  patet  ex  Eu- 
febio  lib.  8,  cap.  13.  Sozomeno  in  fine  libri  fe- 
cundi  de  Vicennalibus  Conftantini  Magni  lo- 
cjuente  ;  ac  denique  ex  Poilione  in  duobus  Gal- 
Jienis  cap.  ^.Porro  hoc  Aclorum  fancli  Marty- 
ris  loco  manifeftum  fit  diem  duodecimum  Ka- 
Jendas  Decembres ,  quo  Laclantius  lib.  de  mor. 
tibus  Perfecutorum  dicit  Diocletianum  Vicen- 
nalia  celebrafte  ,  natalem  fuifle  Imperii  Caefa- 
rei  ejufdem  Herculii ,  ut  antequam  idem  Iiber 
lucem  vidiflet ,  fufpicatus  fueram .  Qua  de  re 
loco  fuperius  laudato  . 

300.  Con/lantius  Chlorus  C&far  III.  &  Galeriur 
Maximianur  Cnfar  III,  Caufa  hujus   Confulatus 


bellica  utriufque  facinora  adverfus  Perfas  ,  & 
Ovatio  eifdem  decreta ,  uti  dictum  eft  cap.  8. 
hujus  fecundar  partis  num.  IV.  Qoindecennalia 
ctiam  Maximiani  Herculii  his  CofT.  adfa  ;  di* 
ximus  enim  Imperatores  vel  Confulatum  ad 
edenda  haec  folemnia  cepifle,  vel  viris  valde 
illuftribus  ,  aut  fibi  fanguine  vel  affinitate  con- 
junclis  eum  magiftratum  gerentibus  eadem  ce« 
lebrafle  • 

3or,  Titianur  II.  &  Nepotianur  . 

301,  Conflantiur  C&far  IV.  &  Galeriur  Maxi. 
tnianur  C&far  IV.  Decennalia  Carfarum  ,  de  qui- 
bus  mentio  in  antiqna  marmorea  bafi,  in  qua 
legitur:  CESARUM  DECENNALIA  ,  ab  Onu- 
phrio  memorata  ,  qui  eadem  in  amum  prarce- 
dentem  perperam  confert,  nam  vir  doftiflimus 
nullis  regulis  direflus  non  poterat  non  errare: 
funt  multa  qua?  hoc  anno  ea  Decennalia  cele- 
brata  efTe  >ftendunt ,  ideoque  &  anno  191.  non 
vero  fuperiori  ,  Casfarum  prarfatorum  nuncu- 
pationem  contigifle  .  Nam  Idaiius  in  faflisait: 
Hir  Confulibur  vilitatem  jufferunt  Imperatores  ef. 
fe  .  Qui  Iiberalitas  horum  folemninm  nota  ,  fi- 
cuti  ea  de  qua  Ioquitur  Chronicon  Alexandru 
num;  In  eodem  anno  panir  caflrenfis  apud  Ale- 
xandriam  a  Diocletiano  donatus  efl  :  Quam  ta- 
men  annonx  Alexandrina:  prarbitionem  Diocle- 
tianum  potius  auxifle ,  quam  inftituifle  dicit 
Valefius  in  notis  ad  lib.  i.  Evagrii  cap.  i.  De- 
nique  Eufebius  in  Chronico  ait  :  Therms.  Romx 
Diochtians  faB&  ,  &  Maximian&  Carthagine, 
Thermae  enim  ,  quia  inter  opera  pnblica  emi- 
nebant,  lavacra  ,  inquit  Ammianus  lib.  16.  i» 
modum  provinciarum  extruffa ,  annis  quibus  haec 
folemnia  fiebant ,  &  aedificata;  &  dedicata::  Ba- 
ronius  in  Anralibus  harum  Thefmarum  ardifi- 
cationem  perperam  in  annum  ip8.  juxta  Eufe- 
bium  ,  qnem  male  citat ,  confert.  Sed  obfer- 
vatu  dignum  quod  is  narrat ,  nempe  Chriftia- 
nos  milites  ad  earttm  conftruift ;onem  ,  quod  for- 
tes  in  Chrifti  confeflione  perftitiflent  ,  damna- 
tos  fuiffe,   iifque  abfolutis,   morti  additfos. 

303.  Diocletianus    Aug.  VIII.  &    Maximianur         XV, 
Herculius  Aug.  VII.   Utriufque    Augufti   Vicen-  Initium 
nalia,   &  Triumphus  infigni  pompa  Romae  aclus.  perfccutio» 
Perfecutionis   decennalis   initium  .    Qua    de    re  n>s   Dio- 
vide   quae  fuo  loco  diximus.  cletian&^ 

304.  Diodetianur  Aug.  IX.  &  Maximianus  Hcr- 
culius  Aug.  VIII.  Ludi  feculares  in  hunc  annum 
incidebant  ,  quia  ut  ait  Zofimus  lib,  i.  a  Con- 
fulatu  Chilonis  &  Libonis  ad  praefentem  ,  cen- 
tum  &  unus  annus  effluxerant ;  qui  licet  cele- 
brati  non  fuerint,  in  caufa  tamen  fuere,  cur 
Uterque  Imperator   Conftil  proceflerit. 

30 s.  Conflantius  Chlorus  C&far  V.  &  Galeriur 
Maximianus  Cxfar  V.  Quia  Cointius  tomo  pri- 
moAnnalium  Ecclefiafticorum  Francorum  Dio- 
cletiani  initium  anno  185.  infigni  errore  col- 
locavit ,  in  alium  non  minus  cavendum  inci- 
dit  :  hunc  enim  Confulatum  ,  qui  in  omni- 
bus  Faflis  legitur  ,  expungere  coaclus  eft_« 
Porro  non  parum  animum  meum  excruciavit 
quod  fcribit  Zozimus  nuper  laudatus,  Diocle- 
tianum  &  Maximianum  fub  praecedenti  Con- 
fulatu  Purpuram  depofuiife  ;  cum  Eufebius  , 
qui  hoc  tempore  vivebat,  tam  in  Chronico , 
quam  in  variis  hiftoria;  fuae  Iocis ,  Idatius  in 
Faftis ,  aliique  idem  fcribant  ,  nullaque  repe- 
riantur  numifmata  Graeca  ,  in  quibus  annus 
vicefimtis  primus  Diocletiani  ,  &  decimus  no- 
mis  Imperii  Auguftei  Herculii  legantur  ,  currt 
tamen  plura  extent ,  in  quibus  illius  annus  vi, 
cefimus ,  hujns  decimus  oflavus  fculpti  funt , 
Nihil  praetermifi  ,  ut  nodura  hunc  diffolvere  pof- 
fem  ,  totumque  Codicem  Juftinianeum  perctirri, 
ne  quid  intentatum  relinquerem ;  fed  nihil  in 
eo  reperi  prarter  fubfcriptionem  /.  18.  lihri  9. 
Tit,  1.  de  hts  qui  accufare  non  poffunt  ,  m  qua 
legitur  :    Data.  III,    KaUnd,   Mart.  DiocIetian% 


88 


DiiTertatio  Hypatica, 


IX.  &  MAximia.no  VIII.  AA.  Cofi.    Sed  cum    hi 
non  abdicarint  nifi  Kalendis  Aprilis,  ut  fcribit 
Idatius ,   vel  potius  Kalendis  Maiis ,  ut  vult  La- 
clantius  libro   de  mortibus   Perfecutorum    capi- 
te   19.  ex  ea  lege  ,  in  cujus  titulo  utriufque  lm- 
peratoris  nomen  legitur  ,  nihil  praTdii    haurire 
potui ;  qu«e  tamen  ,  li  poft  menfem  Maium  emif- 
fa   fuiffet ,  difficultatem    dirimeret ,    eofque    ad- 
huc    tunc  imperaffe   demonftraret .   Denique  hic 
Conftantii  &  Galerii   Confulattis    videtur  indica- 
re   eam  abdicationem    anno    prscedenti    faclam 
fuiffe ,  eofque    de   novonim    Principum  more  , 
ac  juxta   I.  Regulam    illum   fumpfiife .    Vei  um 
enim  vero    re   momento    fuo    ponderata ,   hujus 
Confulatus  caufam  aliam  aflignandam  puto ;  cum 
diferte  ac   faepius  Laclantius,  qui  tum    vivebat, 
loco  laudato  tradat  Diocletianum    &   Maximia- 
jium  fub  hujus  anni  Coniulibus    Kalendis    Ma- 
jis  abdicaffe  .  Ea  autem   caufa  hxc    fuit.    Dio- 
cletianus    anno   fere    toto ,  uti  habet  idem    La- 
clantius  cap.17.  antequam  abdicaret  ,  argritudi- 
ne   tabuit,   &   demen    fadlus  eit .    Qtio  faclum  , 
xit  rerum  omnium   adminiftratio  penes  Galeriura 
Maximianum  fuerit  ,  qu>  jam  poft  vidtori.ini  Per- 
iicam    anno    197.   relatam  ,     in     tantos     faftus 
elevatus  eft  ,  ut  jam  dctrcClarct    Cafaris  nomcru 
&  truci    vultu  ,     ac    voce     terribili    exclamaret  1 
quoufque  Cnfar  ?    inquit    idem   Lactantius    cap.  9. 
quae  ejus  etiam  infolentia  confirmatur  ex  num- 
ino ,  quem  Herwartus  cap.  148.  fuae  Chronolo- 
gia?    ait    in    Gaznphylacio    rertim  artificiofarum 
Bavarico   inveniri,  in   quo  legitur :  MAXIMIA- 
NUS  NOB.  C.  P.  M  TR.  P.  P.  P.  PROCONSUL. 
Magni     'ontificis   titulus  ne  ipfis  quidem    Augu- 
Itis     qui  ab    aliis  in   Imperii    focietatem    vocati 
fuerant ,  antequam  illud  tanquam    harreditas  in- 
ler  plures   divideretur,    conceffus ,    fed    feniori 
Augufto  prcpria  ;   &   tamen  Galerius ,  qui  tan- 
Jum   CaTar  erat ,  non  folum  Patris    Patria?  ,  fed 
&    Pontificis    Maximi   nomen    ufurpabat .   Qun- 
re  cum  jam  ab  anno  304.  omnia    pro    arbilratu 
fito   attenta  Diocletiani  dementia     moderaretur  , 
ejus  Imperii  Auguftei  initium  ab  eo  anno  ,   non 
a  praTenti ,  quo    Diocletianus    &   Maximianus 
Herculius    abdicarunt,    ab  Eufebio    aliifque  de- 
fumptum  .  Qtiod  ne  gratis  dicere  videar  ,    id  ex 
ipfomet  Eufebio  in  Chronico   oftendo  .    Js    licet 
eam  abdicationem  in  annum    304.  conferat ,  Ca> 
farum  tamen  nuncupationem  ,  quam   certuni   eft 
eodem   tempore  ac  abdicationem  contigilfe ,  hoc 
lantum  anno     confignat ,    quod  cum  viri    docli 
non  animadverterent ,  imo  neque  ante  librum  La- 
clantii   de  mortibus  Perfecutorum  in  lucem  emif- 
fum  animadvertere  poffent ,  fcripfere  id   nonnili 
per  tranfpofitionem  ,  aut  Librariorum    errore  in 
eodem  Chronico   kgi  ,    cum  tanien   idem  Eufe- 
bius  harc  diverfis  annis  propter  jam    aflTgnatam 
rationem  collocatum  voluerit .  Sccundo  folus  in- 
ter   Antiquos  in  ea  fententia  Ladantius  nonfuit, 
Vidor  enim   de   CaTaribus  de    Conftantii  Chlori 
lmperio   Augufteo   loquens   ait  :  Imperium    Con- 
ilantio   annuum  fuit  ,  quod  verum  effe  non    po- 
teft ,  nifi  is    anno  305.  itnperare  cceperit,  cum 
anno  306.  obierit .  Excerpta  Chronologica    apud 
Scaligerum  pag.  80.  habent :  Dioclctianus  &  Ma- 
ximianus     regnavcrunt  ann.  XXI.   Et    Cedrenus 
eos   imperaffe  fcribit  annos  XXII.  utroque    fcili- 
cet   extremo  incompleto  numerato  ,  qua*  ab  ali- 
quo   veteri  Auclore  haufta  non   dubitandum  ,  fi- 
cuti  &     quod    Marianus    Scotus    tradit  ■eundem 
Conftantium  Eboraci  Maximino    &   Severo  Con- 
fulibus ,  nempe    fuffedis  obiiffe.  Ex    quo    patet 
utrumque    hoc    anno    creatum    fuiffe  CaTarem , 
ideoque  Diocletianum  &   Maximianum  abdicafle. 
Firmant  etiam    opinionem    Laclantii    numifmata 
Grarca  Conftantii  Chlori  a  Goltzio   relata ,  quse 
primum  &  fecundum  tantum  Auguflei  ejus  lm- 
perii  annum  exprimunt  ,  qui  tamen  tertium  at- 
tigiflet  ?  fi  anno  _  pracedenti^   Auguftus  levatus 


fuiffet .  Non  inveniuntur  autem  numifmataJ 
Diocletiani  aut  Maximiani  Herculii  ,  qux  il- 
lius  vicefimum  primum  ,  hujus  vicefimum  me- 
morent ,  quia  forte  ob  Galerii  infolentiam_. 
quar  utrumque  tandem  abdicare  cnegit  ,  nul- 
la  cufa  funt ,  licet  id  de  Herculio  ,  qui  in 
Occidente  imperabat  ,  creditu  difficilius  fit .  Ha?c 
igitur  in  pofterum  abdicatio  in  huius  anni  Ka- 
lendas  Maias  cum  Latfantio  conferenda .  Et 
ha?c  de  Confulibus ,  qui  durante  featnda  Impe- 
ni  Romani  adminiftrati  forma  Faftis  nomen  de-; 
dere  . 


CAPUT  DECIMUM-TERTIUM. 

Confulatuum  Ccefareorum  a  prima  Impe* 
rti  divtfione  ad  eam  ,  qux  Valentinia* 
rto  &  Valewe  hnperatonbus  fatla  Ram 
ttonarium  ,  ac  Decennalium  &  id  ge- 
nus  feftorum  _  ordinatio  juxta.  no/tra? 
Regulas  . 

OUemadmodum  Juda:i  fuos  annos    Sabbathi-         7. 
cos  habuere  ,  qui  quolibet    feptennio  indi-  Tertia  Im- 
cebantur  ,    &  toto  illo    anntio    fpatio     obferva-  pcrii    ad- 
bantur  ,  ita  ut  fervi  indigena:  manumitterentur ,  miniflrati 
ac  quiquid   fponte  nafcebatur ,    id   commnne    o-  forma . 
ninibus  effet ,   &  indifferenter    a   quibufvis  col- 
ligeretur;  ut    videre  eft  in  Levitico   cap.z5.f1c 
Romanis  fua  Quinquennalfa  &  id  genus    fefta_. 
flngulis  Quinquenniis   celebranda  fuere ,  quibus 
reis  Indulgentia  fiebat ,  tributa  ,  aut  eorum  pars 
remittebatur  ,    Urbes ,    &  Ecclefia:   extrueban- 
tur  ,    &  dedicabantur ,  novi  ufus  introduceban- 
tur  ,  ac  denique  anni   quibus   ea    exhibebantur  , 
in   feflivitatibus  ,    fpettaculis ,    cpulis  ,     omnique 
Hilantatis  genere  ,  ut    ait   Eufebius  lib.   8.  cap. 
1 3.    tranfigebantur  .    Jam    docuere   viri   docli , 
quem   ufum   anni  Sabbathici  in  Chronologia  ha- 
beant  ,   &  quantum    ad  Annales    veteris  Tefta- 
menti  recfc  ordinandos,   eorum  notitia  conferat; 
reftabat ,  ut   qua?  cx  prarfatis   feftis   in    Annales 
Ecclefiafticos ,  &  Civiles  redundarent  emolumen- 
ta  ,  quis  aperiret;  quod  nos  hoc  in    opere  ten- 
tamus .  Verum   quidem  eft  in  Decennalibus  rem 
non  adeo  effe  certam ,  ac  in  annis  Sabbathicis , 
qtia:  ftato  ,     definitoque    tempore   recurrebant  ; 
cum    contra  ea     aliquando    decimo ,    aliquando 
undecimo    anno    fierent ,    immo    &  quandoque , 
aut  uno  anno  anticiparentur  ,  aut  differrentur  ; 
fed  licet  hoc  de  utilitate  ,    quae    ex    iis    perci- 
pi  poffet ,  non  parum  detrahat ,  non  tamen  im- 
pedit  quinTuos  iiftts  habeant,  eorumqtte    bene- 
ficio  ,   accedentibus  praTertim  aliis   adminiculis , 
multi  nodi  alio  modo  non  fuperandi  folvantur. 
Quare  quod  exorfi  fumus  opus ,   perficiendum , 
&  quar  in  tertia  regiminis    Imperii  Romani  for- 
ma  a  Chriftianis  Imperatoribus  ,  acfa  Quinquen- 
nalia ,    Decennaliave  ,    quam   accuratius  poteri- 
mus  ,  explicanda  .  Ubi  enim  Conftantius    Chlo- 
rus ,  &    Galerius    Maximianus  Imperium    obti- 
nuere,novam  faciem  Reipublica?  induxere.  His, 
inquit  Eutropius  lib.  10.    abcuntibus   (  Diocletia. 
no  nempe  ,  &  Maximiano    Herculio)   ab   admi- 
niflratione   HeipublicaConflantius  &  Calcrius  Au- 
iufti  crcati  funt ,   divifufque    inter   eos  Romanus 
"orbis.  Quod  etiam  obfervat  Orofius  lib.  7.  Ca- 
lerius  ,  dr  Conflantius   Augufli ,  primi   Imperium 
liomanum  in  duas  partes   determinaverunt  .     Sed 
hac  de  re  jam  actum  cap.  1.  hujus%"ecunda:par- 
tis.  Poftquam  idem  Conftantius,  &  Calerius  Ka- 
lendis  Maiis  anni  305.  Augufti  nuncupati  funt, 
Severtis  ,  &  Galerius  Maximinus  Cafares   dicti, 
Purpuraque    veftiti  .   Incertum  autem  an  Maxi_ 
miantis  Herculius  antequam   Imperium   depone. 

ret, 


feu  de  Coufulibus  Caefareis. 


89 


TT. 

Hff  anno 
Conflanti- 
nus  & 
Maxentius 
Impp.  trc- 
stti ,  Maxi- 
minus  & 
Sevcrus 
Cafnres , 


fcef,  Tmperii  Auguftei  Vicennalia  egerit;  is 
enim  annus  vicefimus  erat  iniens  Imperii  ejus 
Auguftei.  Qya:  folemnia  in  caufa  forfan  fuere 
cur  Galerius  Maximianus,  &  Conftantius  Chlo- 
rus  eodem  anno  30$.  Confules  proceflerint . 
In    re    tamen  incerta  nihil   determino. 

%o6.  Conjlantius  Chlorut  Aug.  VI,  &  Caleriut 
Maximianus  Aug.  VI.  Carfarei  Imperii  utriufque 
Atigufli  Quindecennalu  ,  ob  qua:  hir  Confula- 
tus  fumptus  .  De  iis  egimus  ,  c.ip.  VI.  hujus 
partis .  Idem  Conftantius  oftavo  Kalendas  Au- 
gufti  Jhoraci  mortuus  eft  ,  cui  Conftantinus 
Magntis  filius  fucceiTit  ,  qui  tamen  hoc  anno, 
&  initio  feqftentis  Carfar  tantum  diflus  eft  , 
donec  Fauftam  Maximiani  Herculii  filiam  uxo- 
rem  duxit  ,  ut  docet  panegyricus  eidem  Con- 
ftantino  ditfus .  Conftantini  imagine  Romam.. 
perlata,  Maxentius  a  Prartorianis  militibus  fexto 


In  potiori  parte  Imperii  Romam . 


307.  Novies  &  Conflantintts  .  Ita  Fafti  Idatii  x 
8t  Hber  de  Prxfrclis  Urbi ,  id  eft ,  Maximianus 
Herculius  IX.  &  Conflantinus  Aug.  Vox  enim_ 
hxc  novies  ad  Diocletianum ,  qui  j'am  novies 
Conful  fuerat  ,  referri  non  poteft ,  quod  valde 
obfervandivm .  Chronicon  Alexandrinum  Con- 
ftantinum  folum  Confulem  edit,  fed  non  du- 
bium  quin  Herculitis,  qui  Imperium  refumpfit, 
idque  fub  anni  prsecedenris  finem ,  nti  hic  ejus 
Confulatus  oftendit,  anno  nomen  dederit;  Fafti 
cnim  Idatii,  &  libellus  de  Prsefeclis  Urbi  au- 
flore  Chronici  Alexandrini 
rendis  longe  accuratiores  . 
tus  juxta  primam   regulam 


Kalendas  Novembres,  ut  habet  Laclantius  libro 
de   monibus    Perfecutorum    cap.  %6.    Imperator 
acclamatus  eft  .  Praeterea    Galerius   Maximianus 
Severum  Ca:farem  Auguftum  creavit ,    ut  Con- 
ftantinum    Ae  fetundo  loco   rejiceret    in    quartum , 
ait  idem  Ladhntius  cap.ij.  Cum  itaque   impe- 
rium  *  pluribus    Auguftis  inter    fe  difcordibus 
regerelur  ,  per  annos  fex  ,  alii  fuere  Confules 
ordinarii  in  Italia  ,    ubi  Maxentius    regnabat , 
alii  in  reliquo  Orbc  Roroano .  Qui  cum  divifim 
a  Faftorum  Conditoribus  propofiti  non  fuerint, 
res   Chronologica   per  hxc  tempora  aliqualiter 
obfcurata  .  Qyare  Fafti  per  annos    fex  fequentes 
bifariam   dividendi  ,   ac  in   pofteriori   columna 
Confules  a  Maxentio ,    in    priori   Confules    ab 
aliis  defignati ,  exhibendi .  Qua:  porro  de  Con- 
ftantino  ,  Maximino  ,    Licinio,  aliifque  fupra-. 
retuli,  hic  prstermittam . 


In  Italia, 


s 


in  Confulibus  refe- 
Utriufque  Confula- 


308.  Decics  &  Maximianus  VII.  Ita  Idatius  in 
Faftis ,  Libellus  dc  Prxfeclis  Urbi  ,  &  Cata- 
logus  veterum  Pontificum  .  Controverfia  eft  in- 
ter  eruditos  ,  an  vox  illa  decies  de  Diocletia- 
no  ,  vel  Maximiano  Herculio  intelligenda  fit . 
Sed  non  dubito  eam  juxta  dicla  de  Maximiano 
Herculio  prolatam  fuifte.  Is  enim  Imperium 
refumpferat ,  hicque  annus  in  quinta  ejus  Quin- 
quennalia  incidebat  ,  quse  ejus  Confulatus  cau- 
fa  ,  cui  Maximianus  Galerins  juxta  III.  reg. 
Coilega  fuit .  In  Chronico  Alexandrino  legitur 
Jlot\iihxa.TH  j  *ai  'Ma^ifj.idw  Ta\ip'ix  rd  £"•  Id- 
eft  ,  iterum  decies ,  &  Maximiano  Calerio  VII. 
Quae  Raderus ,  ficuti,  &  Ontiphrius,  qui  pro  fe 
habent  Cafliodorum,  &  Viclorium,  deDiodetiano 
explicant.  In cujus  etiam  fentcntia?  confirmationem 
Norifius  indoclrjna  Faftorurn  erudtiilimus ,  Dif- 
fert.  deNumifmat.Impp.Dioclet.  &  Maximian.  cap.j".  ad  probandum 
hunc  decimum  ejufdem  Diocletiani  Confulatum  affert  locum  Eu- 
menri  in  Panegyrico  Conftantino  anno  310.  poft  Herculii  mor- 
tem  diclo,  ubi  cap.  15.  de  Diocletiano  loquens  ait:  Felix  hea- 
tufque  vere  quem  veflra  ,  tantorum  Frincipum  colunt  ohfequia  pri- 
itatum  :  Exiftimat  enim  Galerium  Maximianum  ,  quo  devoti  ani- 
mi  obfequium  erga  Diocletianum  ,  a  quo  ad  Imperium  eveclus 
fuerat,  teftatum  faceret,  eumdem  quamvrs  privatum  una  fecum 
Confulem  defignafle  .  Sed  Cafliodori  &  Viclorii  Fafti  per  Dio- 
cletiani  tempora  depravatiflimi ,  &  is  Eumenii  Iocus  non  magis 
id  evincit  quam  quod  habet  Eutropius  lib.  9.  ubi  ait  Diocletiano 
contigiflie ,  quod  nulli  poft  natos  homines  ,  ut  cum  privatus  ef. 
ftt ,  inter  divos  tamen  referretur .  Illa  itaque  obfequia ,  ficuti  &  is 
honos,  nihil  ad  Confulaium  facit . 

Magis  urget  quod  habet  Viftor  de  Diocletiano  in  Epitome: 
Imperavit  annis  viginti  quinque:  quomodo  enim  hoc  verum  efle 
poteft,  nifi  faltem  hoc  anno  Conful  proceflerit  ?  Exiftimo  ta- 
men  ita  locutum  Vidorem ,  quia  Diocletianus  tifque  ad  cur- 
rentem  annum  publicorum  confiliorum  particeps  fuifle  vi- 
detur  .  Certe  Zozimus  lib.  1.  eum  Carnunti  in  Pannonia  aliquo 
tempore  degifle  fidem  facit,  &  Laclantius  lib.  de  mortibus 
Perfecutorum  cap.  19.  de  nuncupatione  Licinii  Augufti  fub  anni 
praccedentis  finem  eodem  in  oppido  fafla  loquens  ait;  aderat  ihi 
Appar*tut  in  Baronium  M  P/o« 


507.  Tofl  Sextum  Confulatum ,  Idatius,  &  Li- 
bellus  de  Pra:feclis  Urbi ,  id  eft  ,  pofl  fextum 
Confulatum  Con{!a.ntii  Chlori  ,  &  Galerii  Maxi- 
miani .  Ex  quo  conftat  falfam  omnino  efle  eo- 
rum  fententiam ,  qui  arbitrati  funt  Conftan- 
tium  Chlorum  anno  305.  demortuum  efle ,  aut 
eumdem  quinque  tantum  Confulitus  geflifle  . 
Quare  initium  Imperii  Conftantini  certiflimum. 
Severus  Auguftus  a  Galerio  Maximiano  in  Ita- 
liam  cum  exercitu  miflus  Ravcnnae  menfe  in- 
certo  cxtinftus  eft .  Ladantius  libro  laudato. 
Idem  Galerius  Maximianus  tertio  Idus  Novem- 
bris  Licinium  Auguftum  nuncupavit  ,  quod 
argre  ferens  Galcrius  Maximinus  feipfum  ante 
hujus  anni  finem    Auguftum   dixit. 

308.  Maxentius  Aug.tk  Romulus .  Ita  Idatius» 
&  Libellus  de  Prxfedis  Urbi  .  Romulus  filius 
erat  Maxentii  ,  ab  eoque  Ca?far ,  ut  patet  eX 
nummis,  diclus  fuit .  Quare  is  utriufque  Confu- 
latus  juxta  I.  Regulam .  Neque  Maxentius  folus 
fuit,  qui  primum  Confulatum  in  annum  fecun- 
dum  Imperii  diftulit,  ut  aliis  exemplis  Iiquet. 
Tn  Libello  de  Praefeclis  Urbi  ante  Pratfatorum 
Confulum  recitationem  legitur  :  Confules  quot 
jufferint  DD.  NAT.  AUCVSTI ,  quibus  verbis 
manifefle  patet  hujus  anni  initio  ob  bella  ci- 
vilia  Maxentium  inter  &  alios  Auguftos  nulloj 
Confules  ordinarios  in  Italia  procefBfle . 


TIT. 
Imperiun» 

Conflanti- 
ni  ,  Cale- 
rii    Maxim 
miani,Mct+ 
xentii  , 
Licinii  , 
&  Maxi- 
mini , 


90 


DifTertatio  Hypatica, 


Dicetes  n  gentn  (Gslerio  nempe  Maximiano)  nuper  accitun ,  ut 
quod.  ante  non  fecerat  ( id  eft  cum  Severum  Auguftum  vel  Lici- 
nium  Carfarem  renunciavit  )  pr&fente  illo  lmperium  Lictnio  daret, 
fub/lituto  in  Severi  loco .  Jtaque  fit  utroaue  pr&fente  ,  immo  con- 
fenfum  prarbente.  Nam  ,  ut  ait  Eufebius  lib,  8.  cap,ij.  Eofl  btc 
Licinius  communi  Imperatorum.  fuffragio  Imperator  fy  Auguflus 
dedaratus  efl :  die  nempe  tertio  nonas«Novembris  annis  307. 
Quare  Viclor  eos  annos  vigintiquinque  ab  anno  184.  ufqu«_. 
ad  prarfenrem  ,  quo  Salonam  feceflit ,  unde  non  amplius  exiit, 
neque  publicorum  confiliorum  particeps  fuit  ,  enumeraf  ,  & 
utrumque  extremum  incompletum  includit,  Neque  hujus  difficilis 
loci    alium  /enfum    effe    puto  , 

309.  Pofl  Confulatum  X.  &  VII.  Ita  Idatius  ,  &  Ljhellus  de_» 
Pracfeclis  Urbi  ,  id  eft,  pofl  Confulatum  deeimum  Maxitniani 
Herculii  ,  &  feptimum  Calerii  Maximiani ;  quae  loquendi  for- 
mula  nullos  hoc  anno  Confules  ob  diJcordiara,  Imperatorum 
«eatos  fuiiTe  oftendit  A 


310;  77.  Pofl  Confulatum  X.  &  F77.  Ita  Idatfus,  &  Libeltus  de 
Prarfetfis  Urbi,  id  eft  anno  fecundo  pofi  Confujatum  X.  Maxi- 
mtani  Herculii :■ ,  _j*  fcptimum  Galerii  Maximiani  ;  quae  etiam  lo  - 
quendi  formula  oftendit  nullos  hoc  anno  creari  potuifle  Confu- 
les  .  Eft  hic  annus  quintus  evolutus  Imperii  Auguftei  Galerii 
Maximiani,  qucmadmodum  &  Imperif  Carfarei  Galerii  Maximi- 
ni.  Quare  non  dubitandum  utrumque  hoc  vel  fuperiori  anno 
Quinquennalia  edidifle  ,  ob,  idque  perfecutionem  adverfus  Chri- 
ftianos  de  more  recruduifle  ,  Edidit  &  Quinquennalia  Conftanti- 
nus  M^gnus,  ut  oftendimus  cap.  <5.  hujus  partis  num  6.  ejufque 
juffu  Maximianus  Herculius  menfe  &  die  incertis  Maffflia;  ftran- 
gulatus  eft,  quod  eidem  Conftantino  morfem  moJirctur,  qua  de 
rc  videndus  Laclantius  Jib.  de  mortibus  Perfeaitorum  cap.30.. 


31  r.  Galeriut  Maximianus    Aug.  VIIU  fotus  .    Ita   Idatfus»   & 
Catalogus  veterum  Pontificuro.  Ei   paulo  poft  Collega  adjunclus 
eft    Licinius  >  ac   defn  poft  Licinium    Maximinus   II»   Prior  tan- 
quam  Conful  ordinarius,    pofterior    uti    fuffeclus,    ut    diximus  , 
alibi  ;   &   raagis  explicabimus  parte    tertia  cap»  primo.  Eft    hic 
vicefimus  Imperii  Carfarei  ejufdem  Galerii   Maximiani  anous    in- 
choatus,  qui    tamen  Vitennalia   in  annum  fequentem  diftulerat , 
furopto  interim  ConfuJatu  ,  ut  a  quibufdam  aliis  Auguftis  facli- 
latum  .  Qua  de   re  legenda  quar  diximus  parte  1.  Atque  ex  hac 
ejus  Vicennalium  anno  fequenti  celebratione  clare  deducitur  eum- 
dem  anno  191.  runcupatum  fuiffe   Caefarern  ;    ft  enim  anno  191. 
ut  communiter   Eruditi  docent  ,  eam   dignitatem  obtinuiffet,  hoc 
anno  Kalendfs  Martiis  Tribunitiam  poteftatem  vicefimam  priraam 
iniiffet  .  &    Vicennalia  celebraffet;    &   tamen  ut  ex  Ediclo  ab  eo 
in  favorem  Chnftianoium  paulo  ante  mortem  dato  conftat,  Tri- 
bunitiam  poteftatem  XX.  tantum  fufcepit,  &  ad  eadem    Vicen- 
nalia  anno   fequenti  celebranda,  ingentia  tributa  a  fubditis  exe- 
git  ,  ut  docet  Laclantius  libro  laudato  cap.  31«  qui  locus  egre- 
gius   eft  ad  oftendendas    magnas  expenfas,   qiue  in  iis  folemniis 
fiebanf ,  &   quantis  pecuniarum  contributionibus  e.imdem  ob  rem 
Provinciales  premebantur.  Idem  taraen  Galerius  Maximianus  ea 
celebrare  non  potuit :  hoc  enim  anno  poft  Kalendas   Majas  ,  qui- 
bus   feptimum  Tmperii  Auguftei  annum  exorfus  eft ,.  e  vivis  ex- 
ceffit ,  uti   diximus   ex  Laclantio  Ioco  citato. 

Galer:um  Maximinum  Imperii  Auguftei  Quinquennalia  hoc  an« 
no  edidiffe  oftendimus  fupra  parte  1.  cap.  <5.  n.  ir.  indicatque 
perfecutio  adverfus  Chriflianos  ab  eo  circa  menfem  Novembrem 
rurfus  excit^ta  :  licet  enim  poft  Edidum  a  Galerio  Maximiano 
paulo  ante  menfem  Majum  en>iffum  Judicibus  fuis  mandarit,  ut 
ab  eorumdem  vexati'  ne  abftinerent  ,  uti  narrat  Eufebius  lib.  9. 
cap.  1.  tamen  ut  capite  fequenti  dicit  Eufebius,  ne  fex  auidem 
intrgris  menfihus  pacem  fervavit .  Qua:  adverfus  eosegerit,  quin- 
que  fcquentibus  capiribus  apud  eumdem  auclorerrt  legenda ,  nam 
ha;c  in   Annalibus  Ecclefiafticis  non  accurate  defcripta» 

311.  Conslantinus  Aug.  II.  &  Licinius  Aug.  II.  SumptUS  ifte_' 
Confulatus  <b  bellum  Maxentianum,  ex  quo  &  apparet  caeptum 
illud  fuiffe  anno  elapfo,  quod  etiam  deducitur  ex  Lnclanrio  li- 
bro  laudato,  &  Eutropio,  qui  ait  Conftantinum  quinto  Imperii 
fui  anno  bellum  illud  movifle  .  Dio- 


JO9,  Maxcntius  77.  &  Romu* 
lus  II.  Ita  Id^tius.,  &  Libellus 
dc  Prajfcclis  Urbi .  Sumptus  is 
Confulatus  a  MaxentiOj  fcujus 
filius  Collega  juxta  III.  Regu- 
lam )  propter  varia  bella  qua: 
geflft  >  de  quihus  videndus  Pa- 
negyricus  Incerti  poft  cardem 
Maxentii  Conftantino  dictus  cap. 
3.  Maxentius  in  Infcriptiune_» 
Veronenfi  appellatur  IM?.  XI. 
propter  plures  nempe  rdatas  ab 
eo  vidorias . 

310,  Maxentius  III.  folus  .  Itas 
Idatius ,  &  Libellus  de  Praefe- 
ctis  Urbi  ex  quo  recle  infert 
Norifius  loco  Iaudato  Romulum 
ejus  filium  jam  hoc  anno  obiif- 
fe ;  cum  aliter  Patris  de  more 
Coljega  fuiflet.  Et  quidem  eum 
ante  patrem  obiifle  ccnftat  ex 
nummis ,  fn  qnibus  dicitur  Di- 
vus ,  quia  nempe  ab-  eo  Apothe- 
ofi  cohoneftatus  fuit .  Eft  hic 
quintus  eiufdem  Maxentii  an- 
nu<  in  quem  ejus  Quinquenna- 
Jia  incidebant,  qus  tamen  in 
annum  Chrifti  311.  diftulit,  fum- 
pto  interta  Confulatu. 

5 ii»  Rufinus  ,  feu    Rufius    Vo~ 
lufianus ,    &    Eufbius .    Verum 
quidem  eft  Idatium  in   Faftis  e- 
dere  Rufinum ,  &  Vdujixnum  ,  & 
audoiem  Libelli  de  Pxarfedis  Ur- 
bi  ,  Rufinum  ,  &  Eufebium  ,  im- 
mo  hunc  infinuare   proveclo  jam 
anno  eofdem  Confules    creatos; 
ait  enfm  ,  Confules  auos  jufferint 
D7J»  NN.  Augufli  ,   ex-  menfe  Se- 
ptembri ,  faclum    efl   Rufino ,    _7* 
Eufebio  i    fed   non   dubito   Ida- 
tium  ex  uno  Confule    duos  fe- 
ciffe.  Apud   Zofimum  enim  le- 
gitur  Rufium    Volujiinum  praefe- 
ctum  Prartorio  Maxentii  fuffle  x 
idque,  hoc  vel  pra:cedenti  anno, 
quare  poft  eam  dignitatemCon» 
ful  cum  Eufebia  luit» 


311.  Mxxentius  Aug.VI.  fotut  . 

Ita  Idatius  &  Iibellu^  de  Prarfe- 

clisUrbi.  Sumptus  is  Confulatus 

a  Maxentio  propter  triumphum 

Car- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


Diodetianus  tertio  nonas  Decembris  Salonx  obiit ,  Diem  nos 
docet  Idatius  in  Faftis ,  annum  Laclantius  libro  de  mortibus 
Perfecutorum  ,  qui  ejus  inorte  narrata  cap.43.  ait:  unus  jam  fu- 
fercrat  de  advcrfariis  Dei ,  cujus  nunc  exitum ,  ruinamque  fubne- 
ilxm.  Intelligit  Galerium  Maximinum,  cujus  mortem  cum  nori^ 
referat,  nifi  enarrato  jam  Diocletiani  interitn,  cui  Maximinum 
fuperftitem  fuiffe  dicit,  claret  cam  hoc  anno,  non  316.  ut  com- 
muniter  fit  ,  confignandam  efle  . 


pr 


IV.  JT?.  Conflantinus  Augi  III.  &    Licinius  Aug. 

Impcrium    III-  Sumptus   ifte  Confulatus  ob   novum  Urbis, 

Conflanti-    Italia:  ,   &  Africa;  Imperium  .  Pra?terquam  quod 

vtuftjut;  ad  incidebant  in    hunc  annum  Ludi  feculares  iuxta 

ejus   Mo.     ordinationem  Augufti,ut  obfervat  Zozimus  lib.II. 

narchi-        quos  licet  Conftantinus   contempferit  ,    in    Con- 

pm,  fulntu  tamen  capeffendo  ad  eofdem  refpicere  po- 

tuit .  Galerius    Maximinus  Tarfi    in  Cilicia  men- 

fe  oirciter     Augufto  periit,    ut  fupra    fuo  loco 

didum  eft . 

314.   Volufianus  ,   &     Annianus . 
3i$.Conflantinus  Aug.    IV.  &  Licinius   Aug.IV. 
"Licinii   Decennalia  hoc  anno   peracta  ,    ut  pro- 
batum  eft  fupra  cap.  7. 

316.  Sabinus ,  &  Kufinus  .  Conftantini  Magni 
Decennalia  ,  ut  eodem  loco  oftendimus .  Unde, 
tit  videre  eft  in  hoc  exemplo  ,  Augufti  Confu- 
latum  nonnumquam  ab  hujufmodi  folemniis  fe- 
jungebant . 

317.  Gallicanus ,  &  Bajfus  .  His  CoJJ.  lcvati 
$res  C&farcs  ,  Crifpus  ,  Licinius  ,  &  Conflanti- 
tim  die  Kal.  Mart.  Ita  Id.'tius  in  Faftis .  Dies 
is  eleclus  ,  quia  Confiantius  Chlorus  Crifpi ,  & 
Conltantini  junioris  avus  eo  etiam  die  Casfar 
nuncupatus  fuerat  .  lidem  Carfares  Confules 
proceffere   annis  fequentibus  juxta     I.  Reg.   & 

.  «um  iis  uterque  Auguftus  honoris  caufa  juxta 
III-  Ea  nuncupatio  anno  pracedenti  de  niore 
fieri  debebat ,  fed  iq  hunc  annum  propter  ra- 
tiones    nobis  incognitas   dilata.    . 

318.  Licinius   Aug.  V.   &     Crifpus    C&far  , 

319.  Conftxntinus  Aug.V.  &  Licinius  C&far  . 
Licinius  Auguflus  videtur  hoc  anno  Quindecen- 
nalia  celebrafie  .  Coepta  enim  ab  eo  adverfus 
Chriftianos  perfecutio  ut  alibi  diximus ;  &  licet 
hic  tantum  annus  ejus  Imperii  decimus  tertius 
iniens  fit;quia  tamen  ab  ejus  Decennalibusquin- 
tus  eft ,  fi  uterque  extremus  ,  quod  fieri  debet 
numeretur  ,  ideo  tempus  legitimum  iis  edendis 
fuit.  Occo  pag.  544.  &  Triflanus  tom.  3.  pag. 
484.  Varia  Licinii  Augufti  Numifmata  ,  in  qui- 
bus  vota  hoc  anno  ,  vel  315.  ab  eo  fufcepta 
rrtemorantur ,  Occo  refert :  In  uno  idem  Impe- 
rator  Galeatus  cernitur  ,  in  cujus  poftica  parte 
circum  fcribitur.  VIRTUS  EXERClTUS.  In 
labaro  ,  juxta  quod  fedent  duo  captivi  ,  legi- 
turVOT.  XX.  In  averfa  parte  alterius  VIRTUS 
EXERCI .  S.  F.  adfuntque  duo  captivi  cum  la- 
baro  ,  in  quo  VOT.  X.  In  alterius  etiam  po- 
ftica  parte  habetur  VICTORL/E  LETiE  PRINC. 
OES.  in  quo  dua:  Victoriar  tenent  clypeum  cum 
VOT.  XX.  Incertum  porro  an  ii  in  quibus 
vota  Vicennalia  exprimuntur  ,  in  ejus  Decen- 
nalibus ,  aut  Quindecennalibus  percufli  fuerint; 
cum  in  utrifque  folcmniis  vota  Vicennalia  nun- 
cuparentur  ,  Ut  alibi  dixinms  .  Horum  autem  , 
fimiliumque  nummorum ,  in  quibus  ea  vota  di- 

Apparatus    in  Btirtninm 


Carthagine  de  Alexandro  q\\l 
Imperium  in  Africa  arripuerat, 
aclum  .  Licet  enim  i-  anno  ela- 
pfo  viclus  fuerit ,  ( cum  anno 
307.  imperare  cceperit  ,  &  in 
nummis  apud  Goltzium  quatuor 
fantum  Imperii  ejns  anni  legan- 
tur  , )  nihilominus  triumphum_ 
in  hunc  annum  dilatum  fuifle  is 
Confulatus  oftendit ;  eo  magis  , 
quo  hoc  anno  Quinquennalia  e- 
dere  idem  Max<.ntius  decrevif- 
fet ;  qua;  duo  eodeni  farpe  anno 
acla  pluribus  exemplis  conftat. 
Idem  Maxentius  fexto  Kalrndas 
Novembres  Imperii  ejus  Natali ; 
quo  *ea  folemnia  celebrare  de- 
bebat  ,  a  Conftantino  vidus , 
profligatufque  eft,  ut  fuo  Joco 
diximus. 


ftindte  memorantur,  ope ,  explicari  poterunt 
r.ummi ,  annis  quibus  id  genus  fokmnia  pera- 
cla  ,  cufi  ,  in  quibus  nulla  eorum  votorum  men- 
tio .  In  omnibus  enim  fere  eadem  expreffa , 
eardemque  Infcriptiones . 

310.  Conflantinus  Aug.  VI.  &  Conjlantinus 
C&far .  Hujus  Confulatus  juxta  III.  Regulam, 
prioris  juxta  II.  eum  enim  Quindecennalia  edi- 
diffe  ,    fuo   loco    diximus  . 

311.  Crtfpus  C&far  II.  &  Conflantinus  C&- 
far  II.  Sumptus  ifte  Confulatus  ob  Quinquen- 
r.alia  ab  utroque    acta  ,    ut    alibi   oftenfum  eft. 

311.  Probianus  ,  &  Julianus  . 

313.  Severus  ,  &  Rufinus .  Conftantius  a  Con- 
ftantino  magno  patre  Caefar  creatus  eft  fexto 
Idus  Novembris .  Cujus  rei  geflar  annus ,  huc 
ufque  incertus ,  ex  ejus  -Decennalibus  &  id  ge- 
nus  feftis   certus   redditur  . 

314.  Crijpus  C&far  III.  &  Conflantinus  C&- 
far  111.  Liciniano  bcllo,  anno  elapfo  ccepto,  ut- 
pote  quas  ex  Cedreno  annum  unum  ,  &  menfes 
oclo  durarit ,  Conftantinus  filios  Confules  in 
hunc  annum  defignavit,  ejus  enim  belli  partem 
fuifle  Crifptim  docent  Anonymus  Valelianus , 
Zofimus  ,  &  Eufebius  cap.  ult.  libri  decimi  .  Is 
itaque  Confulatus    juxta  IV.  Reg. 

315.  Faulinus ,    &  Julianus .   HisCoff.     occifus     "    V. 
Licinius ,  inqtiit  Idatius  in  Faflis .  Ccepta  itaque  Impcrium 
Monarchia    Conftantini ,    fecundum    quam    eum  Conffanti- 
Orbis  Imperium    per  annos  tredecim    obtinuifle  ni   ufqut^ 
uterque  Vidyr    fcribit ,  numeratis    nempe  annis  ad  Natale 
Julianis ,  ac   utroque  extremo  incompleto  .   Sicut  Urbis  CP, 
porro    Gallienus   quando    poft  patris   captivita- 

tem  folus  rei  Romanae  pra?fuit,  Confulatum 
coepit ,  ita  Conftantinus  folus  Monarcha  Conftan- 
tio  filio  Collega  juxta  III.  Reg.  feipfum  Con- 
fulem  in  annum  fequentem  defignavit ,  juxta  I. 
Reg.  Idem  Conftantinus  Nicomediae  Vicennalia 
celebravit,  qtiae,  ut  inquit  Eufebius  in  ejus  vita 
lib.  4.  cap.  47.*  Synodus  Nicana  exornavit.  Ja- 
c"ta  ,  &  hoc  anno  urbis  Conftantinopolitanar  fun- 
damenta  ,  licet  communis  opinio  quam  jam  con- 
futavimus ,  id  anno  318.  faclum  credat .  Viden- 
da  etiam  quae  de  iis  Decennalibus  diximus  fuo 
loco . 

316.  Conflantinus  Aug.  VII.  &  Confiantius 
C&far .  Vicennalia  Roma:  a  Conftantino  Magno 
acla ,  ita  Eufebius  in  Chronico ,  &  Idatius  in 
faftis  ,  quae,  ficuti  «ovum  Conftantinj  Impe- 
rium  ,  de  quo  anno  elapfo,  hujus  Confulatus  cau- 
fa  effe  potuerunt.  Conftantini  in  hoc  Confu- 
latu  Collega  in  niagnam  controverfiam  vocatus; 
Earonius  enim,  Calvifius,  &  Gothofrcdus  in 
Chronologia  Codicis  Theodofiani  Conftantinum 
Caefarem  fine  numerali  nota  profitentur .  Qyod 
diflidium  ut  tandem  dirimatur ,  tria  iupponen- 
da  funt  .  Primum  Conftantinum  Cafarem  qua- 

M  i  tuor 


9* 


DiiTertatio  Hypatica, 


tuor  ConfuIatuS  ordin.irios  geffiffe ,  ultimum- 
que  in  annum  Chrifti  329.  ut  tunc  dicetur ,  in- 
cidere  .  SecundLim  Conftantii  Cxfaris  Confulatum 
fecundum  in  annum  319.  competere  ,  qua  de  re 
inter  omnes  convenit.  Tertium  utru.mque  Con- 
fulatum  tam  quutum  Conftantini  Cafaris,  quam 
primum  Conitantii  Carfaris  ejus  fratris  ,  vel  hoc 
tkrno ,  vel  annis  3x7.  aut  319.  ut  examinanti 
Taftos  patebit ,  geftum  efle.  Cum  itaque  quar- 
tus  ejufdem  Conftantini  Confulatus  in  annuiru- 
310.  ut  ibidem  oftendetur  ,  conveniat ,  fequitur 
prafcnti  Conftantium  Cafareni  primum  fuum 
Confulalum  edidiffs .  Quare  redte  Onuphrius  eum 
hoc  anno  exhibuit,  cui  fiiffragantur  Idatius  in 
Faftis  ,  Libellus  de  Prafecfis  Urbi  ,  fiagmentum 
Bucherii ,  &  Centenarius  pafchalis  laterculus  ab 
eodem  Buclierio  in  lucern  editus  ,  Viclorius  , 
Profper  ,  Auclor  Chronici  Alexandrini ,  &  ple- 
lseque  leges  Codicis  Theodofiani  hoc  anno  data*. 
Unde  miror  Gothofredum  ob  mendofas  nonnul- 
las  legum  fubfcriptiones ,  in  quibus  Jegitur  Con- 
ftantinus  fine  numerali  nota  ,  eundem  Confu- 
lem  obtrufiffe,  licet  is  dicendus  fuiflet  Conful  IV. 
ft  hoc  anno  Conftantini  patrisjn  Confulatu  Col- 
lega  fuiffet . 

Hierofolymitanze  Ecclefia?  excitanda?  Ccnftan- 
tinus  Magnus  animum  adjecit .  In  Epiftola  enim, 
quam  de  ejtts  adificatione  fcripfit  ad  Macha- 
rium  Epifcopum  Hierofolyrriitanum  ,  quam  Eu- 
febius  refert  in  vita  Conftantini  lib.  3.  cap.  30, 
dicit  fe  hujus  aedificii  curam  commififfe  Draci- 
liano  agenti  vices  Prafectorum  Pratorio  .  quod 
is  munus  hoc  anno  gercbat  ,  cui  ideo  infcribi- 
tur  1. 1.  de  H&reticis ,  fub  hujus  anni  Confuli- 
bus,  propofita  Cafareae  in  Palaliina  .  Qua"  lex 
etiam  obfcrvanda ,  quod  privijegia  ,  qtta  con- 
templatione  rciigionis  indulta  funt ,  Catholicse 
tantum  legis  obf  rvatoribus ,  non  vero  Hare- 
iici^ ,   &  Schifmaticis  prodelTe    decernat  . 

327.    Elavius     Valerius    Conflantinus  ,    &    Ma- 

ximus  .  Ita  recle  Onuphpus  ,  qui  creditCon- 
ftantinum  hunc  filium  fuifle  alterius  Conftanti- 
ni  fratris  Conftantini  Imperatoi  is .  Valefius  ve- 
To  in  notis  ad  Iib.  14.  Ammiani  exiftimat  effe 
ipfummet  Conftantini  fratrem  .  Eumdem  Con- 
flantinum  hoc  anno  exhibent  Viclorius  iifdem, 
«juibuj  a  nobis  confignatum  eft  verbis  ,  ldatius, 
&  Profper  ,  fed  hic  perperam  cum  nota  nume- 
rali  II-  Error  iiaque  jrrcpfit  in  fragnientum 
Buclvrii,  Libellum  de  Prafeclis  Urbi  ,  Cente- 
narium  Pafchale  laterculum  ab  eodem  Euche- 
rio  publicatum  ,  &  Chronicon  Alexandrinum  , 
ubi  proponuntur  Ccnftantius  ,  &  Maximtts  .  Ita 
etiam  legitur  in  Codicis  Theodofiani  legib ^s  hoc 
anno  dati; ,  fine  CaTaris  titulo  .  fed  cum  nota 
nunierali  V,  quar  fine  dubio  addititia  eft  ,  &  Io- 
co  Conftantini  ,  fcriptum  perperam  Conftantius; 
iicuti ,  &  in  Catalcgo  veterum  Pontificum  lo- 
co  Conftantii  &  Albini  qui  anno  335.  magi- 
ftratum  geffere  eodcm  errore  legitur  Conslan- 
tinus  &  Albinus  ,  hac  eniin  nomina  ob  con- 
venientiam  facile  confunduntur .  Confulatus  js 
Decennalibus  Conftantini  Cafaris  dicatus  ,  quia, 
ut  diximus ,  quando  Cafares ,  &  Augufti  an- 
nis  quibus  ea  adi  debebant ,  Confulatum  non  ca- 
peffebant ,  is  ejufdem  familia  viris  ,  aut  perfo- 
nis  illuftrioribus  deferri  folebat .  Eorum  folem- 
llium  hac  nota  :  Drepanum  Bithynin  civitatcm 
in  honorcm  martyris  Luciani  ibi  conditi  Conflan- 
tinus  inflaurans  ex  vocabule  matris  fu/t  Hcleno- 
folim  nuncupavit ,  inquit  Hieronymus  in  Chro- 
nico.  Ita  etiam  hoc  anno  Chronici  Alexandri- 
ni  autfor  . 

328.  Januarius  &  Juflus .  Quinquennalia  Con- 
ftantii  Cacfaris  quorum  index ,  qua-  habet  Hie- 
ronymus  in  Chronico  ;  in  Antiochia  Dominicum, 
tjuod  vocatur  Aureum  ,  xdificari  captutn  .  Plura 
ctiam  egregia  opera  pubJica  Conftantinopoli 
qua?  tunc  condebatur  ,  facia  ,  ut  videre  eft  cx 
iis  quae  diximus  cap.  6.  num.  9. 


319.  Conflantinui  Aug.  VIII.  &  Confl '  antinus. 
Cxfar  IV.  Confulatus  Conftantini  CaTaris  juxta 
III.  Reg.  Conftantini  Augufti  juxta  II.  Licet 
enim  Quindecennalia  in  annum  ordinarium  di- 
ftulerit  ,  hoc  tamen  hunc  magiftratum  coepit. 
Ex  eo  porro  Conftantini  Cafaris  Confulatu  quar- 
to  pendent  qua"  annis  316.  &  317.  fcripfimus. 
Quare  audtores  quibus  innitimur ,  in  medium 
adducendi  .  Conftantinum  itaque  cum  nota  nn- 
merali  IV.  profitentur  hoc  anno  Idatius ,  Frag- 
mentum  Confulare  ,  Centenarius  Pafchalis  later- 
culus,  &  Libellus  de  Prafeclis  Urbi ,  qux  tria 
opufcula  Bucherius  edidit ,  Profper ,  &  varia: 
Jeges  Codicis  Theodofiani  hoc  anno  data-;  Sed. 
quia  aliqua:  librariorura  errore  habent  Condart- 
tium  ,  loco  Conftantini  ,  Gothofredus  in  Chro- 
nologia  Codicis  Theodofiani  eumdem  Conflan- 
tinum  IV.  hafitando  tamen  proponit,  notatque 
in  aliquibus  fubfcriptionibus  Iegi  Conftantinum  V. 
At  eas  mendofas  effe  nullo  inodo  dubit.induro. 
Conftantii  ,  &  Conftantini  nominum  confufio 
non  folum  in  libris  Faftorum  ,  &  fubfcriptio- 
nibus  legum ,  fed  etiam  in  quibufdam  Hiftori- 
cis  non  obfervata  viros  Docie>s  farpe  in  erro- 
rem   induxit. 

330.  Callicanus  &  Symmachus  .  Qiiinta  Qiiin- 


vr. 


quennalia  Conftantini  Magni ,  quas  indicant  Con-  jmJ*-.m 
ftantinopolis  Encania  die  undecima  Man.rena  le-  Cottftanii 
cundafac1a,dequibus  AuclorChronici  Alexandri-  )Jt  ^  tJ"t^ 
ni,qui  addit  Conftantinum,  Zeuxippum  balneum  /;-  cpl  ^, 
publicum  omni  genere  ftatuarum  arearum,  colu-     ■       " 
mnarum,  &  marmorum  exornatum  ,  a  fe  anno 
elapfo    adificatum ,     eadem   die    aperiri  prarce- 
pifle  .  Qiii   tamen    fub  Literani    &  Rufini   Con- 
fulatu  ,  anno  nempe  Chriili  197.  jam   fcripferat 
exiruclum    illud   fuiffe  a  Severo ;    quod   &  Go- 
thofredus  lib.  1?.   Codicis  Theodofiani  tit.  1.  de 
openbus   publicis   I.  %i.  variorum  Auclorum  Io- 
cis  confirmat  ,   Auftore   tamen  Chronici  Alexan- 
drini    non    citato .  Exiftimandum    itaque    inftau- 
rattim  illud  fniffe  a   Conftantino. 

331.  Baffus  &  Ahlavius .  Quindecennalia  Cdn- 
ftantini  Cafaris  ,  quo  referenda  quar  fcribunt 
Hieronymtis  in  Chronico  ;  Ediilo  Conflantini  Gen- 
tilium  templa  everfa  funt  ,  &  Theophanes  :  hoc 
anno  pius  Conflantinus  templorum  panter  ac  Ido- 
lorum  everjTonem  promovit  ,  adeo  ut  ubique  dele- 
rentur  ,  ipforumque  reditus  Dei  Ecclejix  addice- 
rentur .  Praterea  Socrates  hb.  z.  c.ip.  8.  loquens  . 
de  Concilio  Antiocheno  anno  341,  ad  dedican- 
dam  Ecdefiani  celebrato ,  de  eadem  fcribit : 
qusim  Auguflorum  pater  Confiantinus  adificare  cce~ 
perat :  pofl  cjus  autem  obitum  Conflantms  filius 
dccimo  pofl  anno  cjuam  Jacla  fuerant  fundamcntay 
abfolverat ,  Si  igitur  anno  decimo  a  fundamen- 
tis  jactis  dedicata  eft,  hoc  anno  condi  coepta . 
A  Socr.tte  tamen  ,  cui  favet  Nicephorus  lib.  9. 
cap.  5.  diffentit  Hieronymus,  qui  uti  diximus 
anno  328.  tunc  illius  Ecdefia:  fundamenta  jacla 
effe  dicit.  A  quo  porro  erratum  ,  an  ab  Hie» 
ronymo  ,  an  a  Socrate  incertum. 

332.  Bacatianus ,  &   Hilarianus  . 

333.  Dalmatius  &  Zenophilus ,  Conflantium 
Cafarem  Imperii  Ca-farei  Decennalia  hoc  anno 
celebraffe  plura  oftendunt .  Primum  hic  Dal- 
matii  ,  Dalmatii  Cenforis  ,  qui  Conftantini  Ma- 
gni  frater  erat,  Confulatus,  cujus  in  itmerario 
Burdigalenfi  his  verbis  mentio  eft  ;  Item  ambu- 
lavimus  Dalmatio  E.  Dalmatii ,  &  Zenophilo  Cojf. 
III.  Kalend.  Junias  a  Chalcedonia  .  Secundum  , 
quia  ,  ut  habet  Idatius  in  Faftis  ;  His  Coff.  le- 
vatus  efl  Conflans  die  VIII.  Kal.  Januar  .  Erat 
is  etiam  Conftantini  Magni  filius  ,  Prarierea 
templa  &  Idola  gentilium  celeberrima ,  una 
cum  fuperftitionis  gentilitia  ornamentis  everti 
continuata  ;  opcfque  &  reditus  templis  detracla  ; 
qua  de  re  videndus  Julianus  orat.  7.  p.ig.  424. 
Eunapius  in  vita  ^Edefii  pag.  37.  Libanius  in 
orat.  Apolog.  16.   p.  531.  &  orat.  pro  templis 

pag- 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


93 


vir. 

Conflxn- 
tius  impe- 
rat  cum.. 
fratribus 


pag.  <?.  Denique  Conftamius  I;  j.  de  Medicis  & 
Profefforibus ,  quae  lib.  13.  Codicis  Theodofiani 
titulo  tertio  legitur  ,  Medicis  &  Profeflbribus 
Jitterarum  plenam  ab  omnibus  muneribus  im- 
rnunitatem  jam  antea  Principum  beneficiis  fan- 
citam  promulgavit .  Quae  omrjia  hujufmodi  fo- 
]emnium  indicia  , 

334.    Optatus ,  &  Paulinut, 

3  35«  Con/laniius  &  Alhinus ,  Conftantini  Ma- 
gni  tricennalia  die  VHI,  Kal.  Augufti  ,  ut  Ida- 
tius  in  Faftis,  &  Chronicon  Alexandrinum  do- 
cent ,  celebrau  ,  de  quibus  etiam  locuti  fumus 
fuo  loco  ,  Hoc  anno  idem  Conftantinus  Dxlma- 
tium  F.  fratris  Dalmatii  Cenforis  ,  Csfarem  re. 
tiunciavit  Vlll.  Kal.  Otlobris ,  Anibalium  qucque 
Hegem  nominatum  purpura  induit,  &  C&faream 
CappadociA  amandavit  ,  quo  nempe  eam  tuere- 
tur,  inquit  author  Chronici  Alexandrini .  Erat 
Annibalianus  Dalmatii  Caefaris  frater,  cui  Con- 
flantinus  Conftantianajn  fiiiam  fuam  uxorem_. 
dedit,  ut  dncet  Annnymus  Valefianus  .  Vides 
verum  efle  quod>  diximus  Confulatum  hujufmo- 
<ii  folemniis  addiclum  ,  gefturo  fuifle  vel  ab  ip- 
f\%  Imperatoribus  &  Caefaribus ,  vel  ab  eorum 
pmpinquis  ,  &  annis  quibus  ea  exhibebantur , 
Cajfarum  aut  aliorum  Auguftorun  nunc  upatio- 
nes  fieri  folitas  fuifle .  Ex  eodem  p^rro  Chro- 
nico  Alexandrino  cornVndus  Idatius  in  Fa- 
flis ,  qui  Dalmat<'um  Caefarem  dittum  fcribit 
XIV.  Kal.  Octobns.  Nam  cum  Conftanfinus 
Magnus  Oclavo  Kilendas  Imperium  obtinuerit, 
oclavo  etiam  Kaiendas  communicafle  videtur  , 
Ut  de  Conftante   loquentes   diximus. 

3315.  Nepotianus  ,  &  Facundus  .  Eft  hic  an- 
tius  yicefimus  inchoatus  Imperii  Csefarei  Con- 
ftantini  Juniorfs,  quo  Vicennalia  ,  celebrafle  in- 
dicant  quaedam  Leges  Cod''cis  Theodofiani  in 
Chronoloeia  a   Goihofredo  citata: . 

33-.  Eelicixnus  &  Titianus  .  Conftantinus  Ma- 
gnus  die  yicefima  fectinda  Maii  defcenfui  Spiri- 
tus  Saniti  facra  obiit .  E t  ipfo  anno  nuncupati 
fitnt  tres  Augufli  Conflantinvs  &  Conflantius  & 
Conflans  V '.  Idus  Scptemb.  Inquit  Idatius  in  Fa- 
ftis .  Sunt  ii  ejus  filii ,  Incidunt  in  hunc  an- 
iwm  vel  in  fequentem  Quindecennalia  lmperii 
Carfarei  eiufdem  Conftantii  ,  &  Quinquennalia 
ejufdem  Conftantis .  In  pofteruni  qui  Confules 
in  Occidente  Romae  ,  &  qui  in  Oriente  Conftan- 
tinopoli  defignati  fuerint ,  ad  majorem  Faftorum 
claritatem  ,   indicabo  , 

338.  Urfus    Occid,  &  Volemius  Orient, 

339,  Conflantius    Aug.   II.  &   Conflans  Aug. 

340.  Acyndinus  Orient.  &  Proculus  Occid.  Con- 
fiantinus  Junior  occifu^  eft. 

341,  Marcellinus    Orient.  &  Probinus  Occid. 


Quinquennalia  Imperii  Auguftei  Conftantii  & 
Conltantis  ,  de  priori  patet,  quia  h<>c  anno 
Antiochiac  Dominicum  Aureum  eo  prrefente  de- 
dicatum ,  uti  docent  Socrates  iib.  2,  cap,  5.  & 
Sozomenus  lib.  3.  cap.  $  De  Conftante  colli- 
gitur,  is  enim  ,  non  Conftantius  ,  ut  exiftima- 
vit  Baronius  in  Annalibus ,  gentilitiam  fupT- 
ftitionem  ,  &  facrificiorum  ufum  abolevit  hoc 
tempore  ,  ut  docte  explicat  Gothufredus  in  Com- 
mentario  Codicis  Theodofiani  lib.  16.  tit,  10.de 
Paganis  ,  fxcrtficiis  ,    &    templis  . 

341,  Conflc.ntius  Aug.  III.  &  Conllans  Aug*. 
II.  Imperii  Carfarei  Conftantii  Vicennalia  ,Con- 
ftantis  vero  Decennalia  .  Quare  fumptus  is  Con- 
julatus  juxta   fecundam  Regulam  . 

343.  Placidus ,  &  Romulus ,  uterque  Occi- 
dentalis , 

344.  Lcontius  ,  $Z    Sallultiut , 

345.  Amantius  Orient.    Allinus  Occid. 

346.  Pcfl  Cnnfulatum  Amatitii  &  Albini ,  vel 
Conltamius  IV.  &  Conftans  III,  Decennalia  Im- 
perii  Auguftei  utriufque  Imperatoris ,  ut  eo- 
rum  Conlulatus  juxta  II,  Regulam  geftus  in- 
dicat  .  Quo  fpcdtat  illud  quod  Theophanes  par- 
tat :  Hoc  anno  Conftxntius  monte  maxima  ex  par- 
te  ,  pr&cifo  Sdeucid  in  Syria  portum  paravit  ,  & 
urbem  s.dificiis  amplificxvit ,  Aliam  quoque  in  Phoz. 
nice  Anfaradum  prius  diilam  de  fuo  nomine  Con* 
flantiam  vocavif.  Quod  &  de  Syriac  portu  do- 
cet  Hieronymus  in  Chronico  hoc  anno ,  Cliro- 
nicon  Alexandrinum  fub  anni  prsccedentis  Con- 
fulibus  habet ;  His  Coff,  Conflantixns.  Therm&  Con- 
flxntinopoli  juxta  Apoftolorum  fidem  caperunt  &. 
dificxri  a  Cvnflxntio  Auguflo  ,  mcnfe  Aprili  ,  die 
XVII.mQuiz  nempe  ,  ficut  Conftantinus  pater  bal- 
neum  Zeuxippi  anno  319.  gedificavit  ,  &  fequen- 

ti  ,  quo   quinta    Quinquennalia    celebravit ,  ape-^ 
riri   julit ,   ut  diximu^    ex  eodem    Chronico  A- 
lexandrino,  ita  &  Conftantius  idem  fecifle  videtur, 

347.  Eufebius  Orient.   Rufinus  Occid. 

348.  Philippus  Orient.  Sxllia  .  Eft  hic  annus 
vicefimus  quintus  Imperii  Caefarei  Conftantii , 
quintus   vero  decinius  Conftantis  . 

349.  Limenius  ,  &   Catullinus .   Ambo    in  OC- 
cidente    creati , 

3  50.  Sergius  ,  &  Kigrinianus  .  Uterque  Oc- 
cidentalis.  Conftans  Imperator  in  Faucibus  Py- 
renaeorum  interfedus  eft  «  Magnentio ,  &  leva* 
tus  efl  Magncntius  die  XV.  Kal.  Februar,  &  Ve- 
tranio  apud  Sirmium  Kal.  Maii  eo  anno  ,  Et  Ne- 
potianus  RomA  III.  nonas  Junias  ,  &  pugna  ma- 
gnx  fuit  cum  Romxnis  ,  &»  Magnentianis  .  Ita 
Idatius  in  Faftis .  Eodem  Magncntio  tyrannidem 
exercente  ,  alii  Confules  in  Pmvinciis  ,  quae  ei 
parebant ;  alii  in  reliquo  orbe  Romano  defignati . 


CONSULES    IN     ORBE 
R  O  M  A  N  O  . 

3Ji.  Pofl  Confulatum  Sergii  &  tligriniani , 
Tn  Oriente  enim  popter  btllicos  tumultus  ne- 
mo  Confulatum  adminiftravit  .  Anno  elapfo  o- 
clavo*  Kalend.  Januar.  Vetranio  in  ordinem  re- 
daclus  fuerat ,  ut  colligitur  ex  Idatio,  qui  ait 
hoc  anno  levatum  effe  Conftantium  Carfarem  I- 
dibus  Martiis  .  Erat  is  Juliani  frater  ,  &  antea 
Gallus  vocabatur  .  Harc  nuncupatio  anno  fequen- 
ti ,  quo  Conftantius  Auguftei  Imperii  Decen- 
mlia  celebravit ,  fieri  debebat  ,  fed  Perlis  in- 
gruentibus ,  eum  ea  dignitate  ornatum  Antio- 
chiam  mittendum  duxit  idem  Imperator , 

351,  Conflantius  Aug.  V.  &  Conflantius  Cx- 
far  ,  Conttantii  Carfaris  Confulatus  juxta  I,  Re- 
gulam  ,  Conftantii  Augufti  juxta  II.  propter  nem- 
pe  Imperii  ejps  Auguftei  Qiiindecennalia  ,  quo- 
rum  extat  apud  Occonem  pumifma  infcriptum  ; 
FL.  JUL.  CONSTANTIUS  P.  F.  AUG.  &  in 
poftica  parte:  FELICITAS  ROMANORUM,in 
medio  laureae  VOT.  XV,   MULT.  XX. 


CONSULES    IN    GALLIIS 
ITALIA     ET     ApiCA, 

351.  Magnentius  &  Caifo .  Ita  Libellus  de  Prae-       VIII. 
fcciis    Urbi  ,    qui  non    alios  Confules  exhibet ,   Conflan- 
quam  qui  agniti  funt   in   Italia .    Magpentii  qui  tius  impe- 
in    nummis    apud    Goltzium   Auguftus    djcitwr ,  rat     cum- 
Copfiiiatus    juxta  I.  Regulam  .  Magmn- 

tio. 


351,  Decentius  ,  &  Vaulut ,  Decentii ,  qui  fra- 
ter  erat  Magnentii  ■<  quique  in  nummis  apud 
Goltzium  ditur  Caffar  ,  Confulitus  juxta  I.  Re- 
gulam.  His  Cojf,  inquit  Idatius  in  Faftis,  Ma- 
gncntius  fe  inferfecit  in  Galliis  apud  Lugiunum 
die  III,  Idus  Aug,  Et  Decentius  frxter  Magnen- 
tii  laqueo  fe  fufpendtt  XV.  Kal.  Septemh.  Chro- 
nicon  Alexandrinum  ait  Maxentium  quarto  Idua 
Augufti  fe  interfeciffe . 


94 


DiiTertatio  Hypatica, 


IX.  353-    Conftxntitts    Aug,  VI.   &  Conftantius  C&- 

Conftantii  far  II.  Conftantii  Galli  Confulatus  juxta  III. 
Monzr.  Regulam,  Conftantii  Augufti  juxta  II.  tricenna- 
tbi»  „  lia  enim    Imperii    Caefarei    Arelatis    celebravit , 

ut  diximus  ex  Ammiano  explicantes  fecundam 
Regulam  Confulatuum  Csefareorum .  Ccepta  hoe 
anno  ejufdeni  Conftantii  Augufti  Monarchia  fe- 
eundum  qtiam  dicitur  a  Viclore  annos  odfo  fo- 
lum  imperaffe ,  Per  urbem  Romam  facrificia  no- 
elurna  ibi  a  Magnentio  pcrmiffa  abolevit ,  ut 
vjdere  eft  in  Codice  TKeodofiano  /.  5.  de  Vtu 
ganis :  perque  Italiam  nominatim  templa  Gen- 
tilium  ubique  claudi ,  aditufque  eorum  ,  &  fa- 
crificiorum  ufum  prarcludi  juffit  /.  4.  de  Paga- 
nis .  Quod  &  per  Orientem  conftftuit .  Qiia  de 
re  Libanius  orat,  pro  templis  pag.    40. 

354.  Conftantius  Aug.  VII.  &  Conftantius  Callus 
Cdfar  III.  Prioris  Confulatus  juxta  I,  Regulam  , 
pofterioris  juxta  IIJ. 

355.  Arbctio  ,  &  Lollianus  .  Uterque  Occiden- 
talis .  Anno  elapfo ,  Conftantio  Gallo  Catfare 
Conftantii  Augufti  juffu  occifo;  his  Cofi.  leva- 
tus  efl  Julixmis  C&far  die  VIII.  Idus  Novembres  . 
Ita  re£le  Idatius  in  Faftis  ,  perperam  vero  Chro- 
nicon  Alexandrinum  oclavo  Idus  Octobres .  Ida- 
tio  enim  fuffragantur  Socrates  lib.  z.  cap,  27. 
&    Ammianus  lib.  15.   cap.   8. 

356.  Conflantius  Aug.  VIII.  &  Julianus  C&fxr. 
Juliani  Confulatus  juxta  I.  Regulam ,  Conftan- 
tii  juxta  II.  His  Coff.  menfe  Panemo  die  prima 
Julii  S,  Timcthei  dijcipttli  quondam  D.  Pauli  A- 
poftoli  (  qui  primus  Ephefi  iu  Afia  fuit  creatus 
Epifcopus  )  Ktliquift  Conftantinopolim  cum  fum- 
ma  vcneratione  delat&  funt  ,  &  in  &de  SS.  Apo- 
flolorum  fub  ipfo  facro  Altari  repofit&  .  ait  ailthor 
Chronici  Alexandrini.  Idem  habet  Hieronymus 

^in  Chronico ,  £9*  Idatius  in  Faflis  ,  qui  tamen 
dicit  hoc  facium  die  Kal.  Jun.  Vicennalia  enim 
Auguftei  Imperii  Conftantium  hoc  anno  cele- 
braffe  ejus  Confulatus  oftendit,  &  Idatius  in 
Faftis  indicat,  quando  anno  fequenti  eum  XXXV. 
Romxedidiffe  fcribit  ,  nulla  Vicennaliorum  men- 
tione  facla  .  Vide  dicla  fuo   loco. 

357.  Conflantius  Aug.  IX.  &  Julianus  C&far 
II.  Conftantit  Confulatus  juxta  II.  Regulam , 
Juliani  juxta  III,  Sepiima  Quinquennalia  Im- 
perii  Caefarei  Conftantii  de  quibus  adum  hae 
fecunda  parte  .  Eorum  fignum  qua:  fcribit  Ida- 
tius  in  Faftis :  His  Coff.  mtrojerunt  Conftanti' 
tiopolim  Reliqni&  SS.  Apoflolorum  Andre&  &  Lu- 
es.  V.  nonas  Mart.  Idem  habet  Auctor  Chro- 
nici  Alexandrini  ,  qui  addit  depofitas  fuiffe  in 
aede  SS.  Apoftolorum .  Eadem  etiam  ob  folem- 
nia  ara  Vicloriae  ab  eodem  Imperatore  Roma: 
pofito  fublata,  cujus  rei  teftis  Symmachus  Ke- 
lat.  ad  Valentinianum  ,  &  Ambrof.  Epifl.  31. 
ad  Vcilentin.  Prarterea  Obelifcus  Romae  ab  eo 
eredtus  fub  Orfito  Prxfetfo  Urbi ,  qua  de  re 
Ammianus  lib.  i<5.  &  lib.  17. 

3  58.  Neratiut  Cerealis  ,  &  Datianus ,  uterque 
Occidentalis . 

359.  Eufebius  ,  &   Hypatius* 

360.  Conflantius  Aug.  X.  &Julianus  Cetfar  III. 
Quinquennalia  ejufdem  Juliani ,  cujus  fecun- 
«3um  III.  Regulam  Conftantius  Collega  fuit . 
Eorum  index  qua:  habet  Auctor  Chronici  Ale- 
xandrini  :  boc  anno  menfe  Peritio ,  feu  XIV,  Fe- 
hruarii  magna  Ecclejia  Conftanttnopoli  dedicattt 
tfl .  Quod  confirmant  Idatius  in  Faftis ,  &  Hie- 
ronymus  in  Chronico.  Idem  Chronicon  Ale- 
xandrinum  refert  nomina  complurium  Epifco- 
porum,  qui  prasfentes  fuere  ,  aitque  feptua- 
ginta  duos  iis  Encceniis  interfuiffe.  Ex  quo  & 
patet  Concilium  Conftantinopolitanum  Ariano- 
rum ,  de  quo  Socrates  lib,  1.  cap.  41.  &  So- 
aomenus  lib.  4.  cap.  16.  &  fequentibui,  hocan- 
no,  non  vero  prscedenti ,  ut  perperam  in  An- 
nalibus  Baronius ,  fuiffe  celebratum.  Enccenia 
enim  olim  celebrari  confucviffe  cum  maxima 


Epi/coporum  frequentia,  &  qao  templum  erat 
magnificentioris  ftrudura?  ,  eo  convocatos  fuiffe 
plures  Antiftites  ad  dedicationis  feftum  ,  far- 
piufque  eofdem  ea  occafione  Concilia  celebraf- 
fe  ,  jam  fupra  oftenfum  eft. 

361.  Taurus  Occid.  &  Florentius  Orient.  Ter-        x. 
tio  Nonas  Novembris  ,  ut  habent    Socrates  ,  &  Tmperium 
Idatius,  Conftantiusobiit,  fucceflitque  Julianus,  juUani  \& 
qui  anno   elapfo    Parifiis  a  militibus  Imperator  joviani , 
acclamatus   fuerat. 

361.  Mamertmus  ,  &  Nevitta ,  uterque  Occi- 
dentalis. 

3I3.  Julianus  Au^.  IV.  &  Saluftius .  Occid. 
Juliani  Confulatus  juxta  I.  Reg.  exemplo  eniin 
Trajani  primum  Confulatum  in  annum  fecun- 
dum  Imperii  diftulit :  His  Coff.  occifus  eft  Julix- 
nus  Aug .  in  bello  Perjico  dte  VI.  Kal.  Julias  ,  & 
qtiia  Apoftata  a  Deo  ,  failus  efl  ettam  Cbriftia- 
norum  pcrfecutor  ,  occifus  eft  ,  &  levatus  efl  Chri- 
flianiJJimus  Jovianus  Atig^  V.  Kal.  Julias .  In- 
quit  Idatius  in   Faftis . 

364.  Jovianus     Aug.    &    Varrqnianus    nobilijfi- 
mus  puer  .  Cum  Imperator  Jovianus  Dadaftanis 
extremum    diem    obiiffet  die  decimo  tertio  Kal. 
Martii,    Confulatu  fuimet  ipftus  ,    &   Varroniani 
filii  :    milites   ex  Galatia  progrejfi  feptimo  poft  die^ 
Nic&am  Bithynis  pervenerunt  :  atque  ibi  ctmmuni 
fuffragio   Valentinianum    Imperattrem    renuntiant 
fexto    Kal.    Martii ,   iijdem    Conjulthus  ,     ita    So- 
crates    lib.  4.   cap.  1.   juxta  VaUfii   verfionem  , 
qua?  tamen  quoad  ultima  verba  ,  Socratis  menti 
non  refpondet,   in  Grarco   enim    legitur  .  sv  rS 
«U7-3    VTrarilx  ,    id    eft  ,   ut    recle   Chriftophor- 
fonus  interpretatur  ,   illo  ipfo  Confule  .  Exiftima- 
bat    Jacobus  Goar    vir  doftilTImus   in    notis    ad 
Tbeophanem  ,  ex  Socratis  calculo  Imperium  Va- 
lentiniano   una  cum    Confulatu    delatum   fuiffe, 
annoque    fequenti    Gratianum    Dagalaifo  Colle» 
ga  Confulatum  edidiffe  ex  eodem  Socrate  cap.9. 
fed    valde   fallitur ;  nam   idem   Socrates   cap.  3. 
utriufque  Augufti   Confulatum  ,   utique   ordina- 
rium    memorat,    ac    pofiea   cap.9.    Confulatum 
Gratiani ,  &  Dagalaifi  .  Dicendum  itaque  vide- 
tur,    aut   Valentinianum    a    Joviano  dum    vive- 
ret  in  annum  fequentem  defignatum  fuiffe  Con- 
fulem  ,  eaque  ratione  abfolute  Confulem  a  So- 
crate  vocari,  licettantum  defignatus   effet ;  vel 
mortuo  Joviano  eumdem  Valentinianum  Confu- 
lem ,    &  Auguftum  renunciatum  ,    Confulatum 
ftatim  admififfe  ,  Imperium    vero  non  nifipofl 
biffextum,  quod  Ammianus   Iib.   r<5.  docet,   ita 
ut  per  dies  decem  quibus  nullus  Imperii  guber- 
nacula   tenuit,   Conful  defignatus  fuerit   Valen- 
tinianus  qui  quinto  Kalendas  Aprilis  Valentem 
fratrem  in  confortium  Imperii   adfcivit,  ut  ha- 
bet   idem   Ammianus ,  cum  antea  Gratianum  fi- 
lium  nobiliffimum  ,  &  Confulem  in  annum  365. 
defignaffet  ,   qu«e   perperam  a   Theophane  nar- 
rata  ,  ait  enim    Vahntinianus  Auguftus  cum  Cra- 
tianum  filium  Imperii  Collegam  fimul ,  &   Con- 
fulem  dcclarafet ,    Augtifttim   jujjit  Jalutari  ,  Vn. 
lentem    vero  fratrem    Imperatorem    renuntiavit , 
Quibus    verbis   motus  Goar    laudatus  credidit  , 
Socratem   exiftimaffe    Gratianum  Confulem    an- 
no  fequenti    proceffiffe ,  &   Theophanem  eum- 
dem    authorem  fequutum    fuiffe.  Licet  certum 
fit  Socratem  Valentiniani ,  &   Valentis  primum 
Confulatum    recle   confignaffe ,   &  Theophanem 
Augufteum    Gratiani    lmperium   anno  non  fuo 
retuliffe. 


CA. 


feu  de  ConfuJibus  Caefareis. 


P5 


CAPUT  DECIMUM-QJJARTUM' 

Confulatuum  Cxfareorum  a  Valentiniano 
&  Valente  ad  [mperti  Occidentaltf  ex- 
cidium  rationarium  ;  ac  Decennaltum 
&  id  genus  fefiorum  ,  per  eofdem  an- 
nos  ordtnatio* 


TT  Alentfnianus  poftquam  Valentem  fratrem 

lmpermnv,      \     Auguftum  creavit ,  Imperitim  cum  eo  par- 

Valenti-       titus    eft ,    Occidenteque  fibi    {ntegro  fervato, 

niam,  Va-   puta   toto  Illyrico  cum  Macedonia  ,  ItaWa  ,  A- 

lentts,  &  frica  ,  Galliis  ,  Hifpaniis  ,  Eritanniis,  fratri  om- 

Cratittnt  «  nem  Orientem  reliquit .  Ab  hoc  tempore  ufque 

ad  Imperii  Occidentalis  excidium,  quod  anno 

47«.  contigit ,  Decennalia  &  id  genus  fefta  fum- 

rna   pompa  celebrata  .  Qua?   res  cum  ad  Anna- 

les  Ecclefiafticos  recle  difponendos  plurimum  fa> 

ciat ,    hic  accurate  explicanda. 

.;6j.  Vahntinianus  Aug.  &  Valent  Aug.  ju- 
xta  I.  Regulam  .  Procopius  hoc  anno  tyranni- 
dem  Conftantinopoli  arripuit  ,  ut  docet  Ida- 
tius  in  Faftis,  quod  in  Annalibiis  Ecclefiafticis 
perperam  rn  annum  prxcedentem    confertur. 

366.  Cra.tia.nus  NP.  &  Dagalaifut .  Uterque 
Conful  Occidentalii .  Gratiani  Confulatus  ob 
Patris  &  Patrui  Confulatum  anno  elapfb  ge- 
ftum  in  htinc  annum  dilatus  juxta  I.  Regulam  . 
Procopius  Tyrannus  his  Conftilibus  viclus  iiL. 
Phrygia  falutari  ad  Nacoliam  ,  interfedktfque, 
ut  docent  Idatius  in  Faftis  &  Auclor  Chronici 
Alexandrini . 

367.  Lupicinut  OrrVnt.  &  Jovinut  Occid.  ipfo 
anno  levatut  efi  Gratianus  Aug.  in  Galliis  apud 
Amhianos  in  Tribunali  a  patre  fuo  Augutlo  Va- 
ientiniano  die  IX.    Kal.  Septcmb.  Idatitts  in  Faftis. 

368.  Valentinianus  Aug.  II.  &  Valens  Aug.II. 
Confulatus  hic  Quinquennalibus  utriufque  Im- 
peratoris  addiclus  /uxta  II.  Regulam.  Ea  tamen 
in  annum  fequentem   dilata  . 

369.  VaJenttnianus  NP.  &  Aurelius  Viclor .  Is 
Valentinianus  Valentis  &  Dominica?  filius  na- 
tus  erat  die  XV.  Kal.  Februarii  anno  3<J<s. 
qui  cum  hoc  anno  procefferit  Conful ,  apparet 
eum  anno  elapfo  creatum  fitiffe  Nobiliffimum 
jpuerunt,  fub-  cujus  confulatu  utrumque  Impe- 
ratorem  Qttinquennalia  edidifle  oftendunt  non 
tantum  vana;  leges  in  Chronologia  Codicis  Theo- 
/dofiani  hoc  anno  citatae  ,  quibus  privilegia  va- 
lia  confirmantur;  fed  etiam  quod  fcribit  Ida- 
tius  in  Faftis  :  His  Cojf.  oput  magnificum  ciflcrn& 
Confiantinopolitans.  ccmpletum  efl  a  Domitio 
Modefio  V.  C.  iterum  Pr&fcElo  Urbis ,  quod  in  pri- 
ma  incbaaverat  Pr&fettura .  Agon  pofi  annot 
XVII.  refiitutus  efl  ab  Aug.  Valente  .  Ita.  Idatius 
in  Faftis. 

$70.  Valentinianut  Aug.III.8c  Valent  Aug.III^ 
Sumptus.  is  Confulatus  juxta  VI.  ReguLtm  pro- 
pter  Encarnla  nempe  Ecclefise  SS.  Apoftolorum  . 
Horum  Confulatu  dcdicata  efl  Ecclejia  55.  Apo- 
flolorum  Conflantinopoli  menfe  Xantico  ,  V.  Idut 
Apriles  .  Ita  Audlor  Chronici  Alexandrini,  cui 
fuffragantur  Hieronymus  in  Chronico  &  Ida- 
tiusin   Faftis  . 

371.  Gratianut  Aug.II.  &  Probut .  Uterque  rn 
Oceidente  creatus  Gratiani  Quinquennalia  ,  ut 
ejus  Confulatus  oftendit ,  ficuti  &  I.  5.  de  Indul- 
gentiis  criminum  ,  quae  legitur  libro  nono  Co- 
dicis  Theodofiani ,  titulo  28.  qua  Valentinianus 
Senior  Gratiani  pater  Senatui  toti  Romano  in- 
dulgentiam  petenti  propter  Senatores  videlicet 
quamplurimos  cujufdam  crrminis  reos  denegat , 
quod  hujufmodr  indulgentia  toti  Senatui  data 
«um  ejus  infamia  conjuncla  foret ,  de  quo  cri- 


mine  ,  indulgentiaque  videndus  Gothofredus  in 
ejufdem  legis  Commentario  ,  qui  tamen  non  ob» 
fervavit  hujus  indulgentiae  petenda;  occahonem, 
Gratiani   nempe  Quinquennalia  . 

372.  Modeflus,  &  Arintheut .  Uterque  Orien- 
talis  . 

373.  Valentinianut  Aug.  IV.  &  Valent  Aug.  IV. 
Utriufque  Imperatoris  Decennalia  anno  fequen- 
ti  acta   hujus  Confulatus  caufa  . 

374.  Cratianut  Aug.  III.  &  Equitiut  Orient. 
Sumptus  is  Confulatus  a  Gntiano  propter  bel- 
lum  Alemannicum ,  de  quo  Ammianus  libro 
30.  juxta  IV.  Regulam .  Acla  fub  eo  Decen- 
nalia  a  Valentiniano  &  Valente  :  quod  non  tan- 
tunr  varia:  leges  Codicis  Theodofiani  hoc  anno 
datar  ,  fed  &  ha:c  Ammiani  lib,  29.  cap.  ulti- 
mo  verba  oftendunt ,  inftauravit  vetera.  pluri- 
ma.  .  Inter  qu&porticum  excitavit  ingentem  ,  ta- 
vacro  Agripps.  contiguam  ,  loquitur  de  Claudro . 
hoc  anno  Urbis  Roma?  Prsefedo.  Ea  folemni.a 
caufa  etiam  fufcepti  a  Gratiano  Confulatus  effc 
potuere .  Huc  reducenda  1. 10.  de  luflrali  conla- 
tione  ,  &  1.  18.  de  operibus  puhlicis  . 

375.  Pofl  Confulatum  Cratiani  Aug.  III.  &  E- 
quitii  .  Quia  propter  bellorum  tumultus  nequc 
in  Oriente  ,  neque  in  Occidente  hoc  anno  Coti- 
fules  fuere  .  Hi>  Cojf.  Therm&  Carcjians.  (Va- 
lentis  filia  erat  Carofia )  dedicats.  funt  agcnt'^, 
Pr&fetlo  V.  C.  Vindaliano  Magno  .  Et  ipfo  anno 
diem  funtlus  Valentinianus  Senior  XV.  Kal.  De- 
cemb.  in  Caflcllo  Virgitione  ,  &  lcvatus  efl  Va- 
lentinianus  Junicr  Aug.  filius  Aug.  Valentiniani 
ab  cxerciiu  in  Tribunali  die  X.  ¥al.  Dccemb.  i« 
Civttate  Acinco  ,  in  Pannonia  inferiori .  Initio 
enim  Iniperatorum,  ficuti  &  in  Decennalibus  hu- 
jufmodi  dedicationes  fiebant . 

376.  Valens  Aug.  V.Sc  Valentinianus  Aug.  Prlo- 
ris  Confulatus  juxta  III.  Regulam  pofteriori?  juxta 
I.Efc  hoc  porro  Confulatu  manifeftiflrme  liquet 
Valentinianum  Nobiliffinuim  puerum  ,  qui  anno 
160.  (  cnful  ordinarius  fuit ,  quique  anno  37L 
obiit,  ab  ifto  diverfum  fuiffe,  alioquin  dici  retur 
is  Conful  II.  licet  nullibi  cum  nota  numerali 
edatur .  Qitare  ille  Valentis ,  hic  Valentiniani 
Senioris  filius  erat ;  quod  primus  omnium.  Va- 
lefius  in  Notis  ad  Ammianum  obfervavit.. 

377.  Gratianus  Aug.IV.  &  Merobaudes  .  Uter- 
que  in  Occidente  .  Gratiani  Decennalia ,,  ut  e« 
jus  Confulatus  oftendit. 

378.  Valens  Aug.  VI.  &  Valentinianus  Juniov 
Aug.ll.  Hujus  Confulatus  juxta  III.  Regulam, 
Valentis  juxta  II.  Qtrindecennalia  enim  celebra- 
vit ,  quam  in  rem  Chronicon  Alexandrinum  : 
His  Coff.  Gratianus  Augufius  Marinam  matrem^ 
Juam  repunciavit  Augutlam  ..  Ita  Chronic:.  Ale- 
xandrinum  ,  in  eo  peecans  quod  Marinam  Gra- 
tianlmatrem  dicat .  Is  enim  filius  Severae,  prio- 
ris  Valentiniani  Seniorrs  uxoris  firit .  E.t  ita- 
que  domus  Auguftx  Princeps  aliqua  femina . 
Eodem  anno  Valens  aliquot  ab  Hadrianopoli 
milliaribus  obiit  tertro  vel  quinto  Idus  Au- 
gufti . 

379.  Aufoniut  ,  &  Olybriut ,  uterque  Occiden-         jy, 
talls  .Gratianus  Theodofium  Magnunr  XIV.  Kal.  Imperium^ 
Februarir  Imperatorem  rennntiavit  .  Ita   Idatius  V&lcnti- 

in  Faftis,  Marcellinus  &  Aucror  Chronici  Ale-  niani   Ju- 
xandrini.  Valentiniani  Juniorrs   Quinquennalia  ,  nioris  & 
quo   fpeclat   I.  f.  de  H&reticis ,  relata   in  Codice  Theodojii 
Theodofiano ,    qua    Gratianus   Hatreticorttm    o-  m. 
mniuiti ,  nullo  excepto  ,    ccettts  vetuit ,  revoca- 
to ,  feu  Infirmato  ,  qttod  nuper  apud   Slrmium 
emerfe/at,    Refcripto ,   firmatis    viceverfa.  Va- 
Ientiniani  patris  fui,  ftrifque  in  contrarium  jtrf- 
fionibus .  Huc  praeterea  revocanda  1. 12.  dt  Me- 
dicis  &  Profejfonbus  ,  qtta  Archlatrorum.  Palati- 
norum  dua;  immunitates  conceduntur,  &  1.  ir. 
de  luslrali  conlatione  • 

380.  Gratianus  Aug.V.  &  Theodofius  Aug.   U- 

triufque  Confulatus  juxta  tertiam,  &  primam 

Re- 


96 


DirTertatio  Hypatica^ 


Jtegulam ;  prsfer^u.iffl  qtiod  Theodofius  de  Sey- 
thicis  gentibus  triumphavit ,  tefte  Marcellino  in 
Chrcnico. 

381,  Eucheritts  Orient.  &  Syagrius ,  Occiden- 
talis .  Valefius  in  notis  ad  lib.  18.  Ammiani  re- 
fellit  Onnphrium ,  qtii  in  Faftis  ait  SyagriutrL, 
Orientis  Confulem  fuiffe ,  citatque  in  hanc  rem 
fubfcriptionem  Iegfs  88.  &  89.  Codicis  Theodo- 
fiani  de  Decuriombus ,  &  Symmachum  in  Epift. 
55.  lib.i.-  Is  etiam  perperam  ab  eodem  Onu- 
phrio  pofturr.us  Afranius    dicitur. 

381.  Antonius  ,  &  Afranius  Syagrius  .  Uter- 
que  Occidentalis.  Syagrium  Aucior  Chronici  A- 
lexandrini  &  CafTiodorus  cum  nota  numerali  e- 
dunt  .  Qtiare  idem  eft  ac  qui  anno  elapfo , 
quiqtie  Afranius  dicifur  a  Sidonio  lib.  1.  Epift.7. 

383.  Merohaudet  II.  Occid.  &  Saturninus  Orient. 
His  CofT.  Arcadius  levatus  eft  Auguftus  a  Theo- 
dofio  patre  XIV.  Kal.  Februarii .  Marcellinus 
in  Chronico,  Auclor  Chronici  Alexandrini  ,  & 
Paulu?  Diacc/nus  .  Ex  quo  &  Natale  Theodofii 
eodem  die  a  nobis  confignati  firmatur .  Eodem 
anno  Gratianns  Imperator  Lugduni  occifus  eft 
etfavoKalendas  Septembris  Maximi  Tyranni  do- 
lo ,  qui  exinde  Imperium  obtinuit  ad  annum  uf- 
que  388. 

384.  Clearchtis  Orient.  &  Richomeret  Occid. 
Quinquennalia  Theodofii  Magni .  quod  colligitur 
ex  oratione  fexta  .  quam  Themiftius  in  laudem 
ejus  habuit  fexto  Imperii  eius  anno  ,  ut  paulo 
poft  ejtts  initium  dicitur.  Verum  eft  orationem 
XVII.  ejufdem  Themiftii  infcriptam  efle  de 
Quinquennahbut ,  Petaviumqlie  in  Notis  fcribe- 
re  eam  dictam  in  Quinquennalibus  ejufdem  Im- 
pentoris  ;  fed  nihil  impedit  quin  eodem  anno 
propter  diverfas  caufas  duas  Orationes  idem_. 
Themiftius  ad  Theodofium  habuerit .  Prarterea 
Earoniushoc  anno  mim.7.  oftendit  Symmachum 
Urbi  Prarfa-clum  legatum  fuifTe  ad  Imperato- 
*em  ,  ut  aram  yicWia-  reftituendam  peteret ,  & 
gentilitia*  Religionis  caufam  promoveret;  eujus 
fupplex  libellus  a  Divo  Ambrofio  Epift.  30.  & 
Prudentio  contra  Syrrmaehum  eodem  tempore 
refutatus .  Infuper  portum  &  aquarduclum  Con- 
ftantinopoli  inftauravit  Theodofius,  ut  viderc» 
eft  lib.  15.  Ccdicis  Thecdofiani  tit.  1.  de  operi-  r 
bus  pt'hlicisl.i$.  Inftaurati  portus  meminit  i- 
dem  Themiftius  oratione  fexta  .  Ad  harc  tribu- 
tariar  rei  coIIatorun.que  indemnitati  confu- 
Iuit  Theodofius  ,  idque  per  Phoenicem  ,  ut  vide- 
re  eft  in  Chronologia  Codicis  Theodofiani  hoc 
anno. 

385.  Arcadius  At/g.  1.  &  Bauto  Orient.  Ar- 
cadius  primum  fuum  Confulatum  ,  Trajani ,  Con- 
ftantii ,  ac  Juliani  exemplo  ,  in  alterum  Impe- 
rii  fui  annum  diftulit .  Eft  hic  decimns  Impe- 
rii  Valentiniani  Junioris  annus,  quem  Decen- 
nalia  edidiffe  oftendit  I.  8.  de  Indulgentiis  cri- 
'minum,  qua  Judicibus  jubet  ,  ut  in  poftertim 
ubi  priinum  dies  Pafchalis  iiluxerit ,  carceres 
aperiant ,  reofque  folvant ,  non  expeciati'5  Prin- 
cipis  literis,  pafchalemque  Indulgentiam  in  or- 
din.iriam  &   affiduam    jurifdiefionem  vertit . 

}8(f.  Honoriut  NP.  &  Evodiut  Orient.  Ita  re- 
Cte  Cafliodorus  &  Idatius  in  Faftis,  fed  per- 
peram  Marcellintis  ,  quem  fequitur  Petavius  in 
Chronico,  Honorium  Carfarem  profitetur :  No- 
biliffimi  enim  Infignibus  qtiidem  Csefares  erant, 
at  non  poteflate  ,  ut  ex  Zozimo  deducitur,  .  Ne- 
que  in  omnibus  legibus  hoc  anno  datis  alio 
quam  NobiJiflimi  pueri  titulo  Honoritis  exorna- 
tur.  Theoph.ines  ad  annum  Chrifti  384.  habet : 
Theodofius  fihum  Honorium  illufirifiimum ,  atque 
una  Ccnfuhm  defignavit ,  ubi  interpres  male 
vertit  hanc  vocem  E7nij_W<7-r_?-»v,  qua:  eo  in  lo- 
eo  ,  ut  rede  advertit  Jacobus  Goar  in  notis 
ad  Theophanem  ,  Nchrli/Jimum  fignificat.  Eum 
etiam  in  errorem  idemtidem  incidit  Raderus  in 
verfione  Chronici  Alexandrini.  Vides  interim, 


»t  juxta  I.  Regulam  »S  ConfuIatuS  deferf-furj 
qui   NobilifTImt   declarabantur  . 

_  387.  Valentinianus  Aug.III.  &  Eutropius  O- 
rient.  Idatius  in  F_ftis  habet :  His  Coff.  Quin- 
quennalia  Arcadiut  Aug.  propria  cum  Theodoflo 
Aug.  patre  fuo  ,  Editionihut  ,  Ludifquc  telebravir 
XVII.  Kal.  Eehr.  Eadem  pene  verba  habet  Mar- 
cellinus  in  Chronico  ,  nifi  quod  diem  omittit, 
in  quo  &  Idatium  errafTe  ex  dictis  colligitur. 
Alter  Idatius.  in  Chronico  eodem  anno  tantum 
habet:  Arcadii  Quinquennalia  celehrantur .  Go- 
thofredus  in  Chronologia  Codicis  Theodofiani 
ait  male  anno  Theodofii  oclavo  ea  confignare 
Idatium  .  Sed  annus  Abrahami  &  Olympiadis 
eum  a  Marcellino,  alterove  Idatio  non  difTen- 
tire  evincit.  Pra-fata  verba,  ni  valde  fallor , 
oftendunt  Theodofium  etiam  Decennalia  fua  quae 
in  annum  fequentem  cadebant,  in  quo  &  iux- 
ta  II.  Regulam  Confulatum  ccepit  ,  edidilTe . 
Gothofredus  in  Chronologia  Codicis  Theodofia- 
ni  ex  verbis  Libanii  in  oratione  ad  Ellebichuna 
pag.  51..  ubi  caufam  feditionis  Antiochena-  af- 
fert ,  deducit  eam  hoc  anno ,  non  fequenti  ,  ut 
communiter  Chronologi  cum  Baronio  confi- 
gnant ,  contigifTe  :  Principi  ,  inquit  Libanius  , 
ch  necejfitatem  Imperii  pccunitt  opus  fuit ,  ma* 
xime  cum  ipfi  quidem  decimus  ,  filio  autem  qutn- 
tus  Imperii  ahnut  procederent  :  quo  tempore  fo- 
lent  Imperatores  aurum  militihus  largiri  .  At  ex 
iis  contrarium  potius  colligitur  ;  decimus  enim 
Theodofii  annus,  anno  tantum  fequenti  menfe 
Januario  coeptus  .  Contra  vero  Valefius  in  No- 
tis  ad  Sozomenum  lib.  7.  cap.  13.  ex  iis  dedu- 
cit  Decennalia  Theodofii  anno  fequenti  celebra^- 
ta  fuifTe,  &  feditionem  Antiochenam  contigif- 
fe  ,  quod  Libanius ,  inquit ,  dicat  hanc  caufarn 
fuifTe  feditionis  quod  Imperator  cum  pecuniis 
opus  haberet ,  quas  militibus  fuis  donaret  in 
Decennalibus  Imperii  fui ,  &  Arcadii  filii  Quin- 
quennalibus,  magnam  auri  vim  indixiflet  Cu- 
riar  Antiochenfium  .  Sed  Libanius  non  de  De. 
cennalibus  Theodofii ,  atit  Quinquennalibus  Ar- 
cadii  loquitur,  fed  de  decimo  prioris  &  quin- 
to  pofterioris  anno.  Harc  ejus  verba  :  Xpn/_a- 
7wi  iSiina  Gxai\ii  Trpoc  tIiv  oXaiv  «rarnpi-i'.  »a_ 
[j.d\to-Ta  -t  rS  y_fv  t70$  iittariv,  70  71  mS!  J?  TTfju- 
7ttv  ns  Pao-iXux;  Trpo"i0'i7o;  ,  iojjloc  Si  fl  7«?? 
70ivtoi;  yjpbwic  Xfvo-o\  iivai  7rapd  ^  vpoT&rov  Toif 
c-TpxTtmTxiQ  iic  %fipas  :  quod  fi  de  Decenna- 
libtis  &  Qtiinquennalibus  loqui  voluiffet  Li- 
banius ,  Jsx_7-_s7-upiJi>j ,  &  •niiTatTtptio;  nomini- 
bus  ufus  fuiffet.  Prseterea  cum  Arcadius  hoc 
anno  Quinquennalia  egerit ,  ea  folemnia  anno 
feqtienti  catifam  feditioni  prarbere  non  potue- 
runt.  Qtiare  Jicet  ea  feditio  anno  fequenti  ex- 
citata  videatur,  ad  id  tamen  probandum  pcr- 
peram  ad  Theodofii  Decennalia  ,  &  Arcadii 
Qtifnquennalia  recurritur.  Melius  ex  illis  ver- 
bis  colligi  pofTe  arbitror,  quando  Decennalia 
anticipabantur  ,  non  ideo  Quinquennale  ftipen- 
dium  ante  pra-ftitutum  tempus  folutum  fuifTe  ; 
cum  ex  Idatii  &  Marcellini  verbis ,  uti  dixi- 
mtis  ,  videatur  deduci ,  hoc  anno  Theodolium 
Decennalia  fua  anticipaffe :  &  tamen  anni  fc- 
quentis  initio  adhuc  coiledhm  fuilTe  pecuniam, 
qtiae  militibus  ob  eadem  Decennalia ,  &  filii 
Quinquennalia  danda  erat  .  Pra-terea  hic  Liba- 
nii  locus  egregius  eft  ad  oftendendum  in  Quin- 
quennalibus  ac  Decennalibus  Principes  donati- 
vum  militibus  erogafle  ,  fingulis  fcilicet  aureos 
quinque.  Sicut  enim  harc  quardam  quafi  reno- 
vatio  Imperii  erat ;  fic  quemadmodum  quando 
Augufti  vel  Caefares  nuncupabantur  ,  quo  milu 
tum  benevolentiam  fibi  conciliarent ,  liberales 
erga  eos  fe  ipfos  exhibebant;  fic  &  in  hujuf- 
modi  folemnibus.  Facit  &  ad  hanc  rem  quod 
Gothofrcdus  in  lib.  4.  Codiris  Theodofiani ,  ti- 
tulo  13.  de  longi  temporis  praefcriptione  in 
Commentario  ad  legem  priraam  obfervat ,  Prir,- 

eipes 


feu  de  Confulibus  Casfareis. 


97 


m. 

sXdiquum 

Imperium 

Thccdojii 

M.  &Va- 

lentiniani 

II. 


cipes  invieem  Decennalibus  fuis  a  Senatu  mu- 
nera  accipere  folitos  juxta  illud  quod  habet 
Symmachus  lib.  10.  Epift.  26.  ad  Valentinianum 
Juniorem  :  Senatut  ,  inquit ,  falutare  tuum  nu- 
tnen  precatur  ,  ut  in  hac  oblatione ,  qus  non  ni- 
htl  fuperioribut  addidit  ,  intelligas  hoc  e[fe  cura. 
tum  ,  ne  fub  tc  minut  pojfe  videamur  .  Nam  di- 
■vis  pxrentibut  tuit  (  Valentiniano  fcilicet  &  Va- 
lente  )  ob  decennium  fingulii  minor  fumma  decre- 
ta  efl  .  Etiam  divut  frater  manfuetttdinit  veflra 
(  Grati.".nut  )  cum  tertium  luflrum  f  fcilicet  Quin- 
decennalia  )  svi  Imperialis  exigeret  parciore  mu- 
nificentia  honoratut  ajfcritur  .  Nunc  in  amorem 
tuum  Jludia.  noflra  ereverunt  .  Nam  ille  fexcen- 
tat  auri  librat  Decennalibut  Imperii  Faflit  devo- 
tut  Senatut  promijit  &c.  Porro  Valentiniani  ter- 
tius  Confulatus  addiiftus  fuifle  videtur  ejus  De- 
cennalibus,  fed  in  hunc  annum  dilatus ,  ut.Ar- 
cadio  recens  Imperatori  creato ,  &  Honorio 
Nobiliffimo  puero  dido  hunc  honorem  deferrct. 

388.  Theodojiut  Aug.  II.  &  Cyaegiut  Orient. 
Sumptus  is  Confulatus  a  Theodofio  juxta  II.  Re- 
gulam  ;  licet  ut  diximus  ex  verbis  Idatii  & 
Marcellini  colligatur  eum  anno  elapfo  Decen- 
nalia  edidifle  ,  ideoque  anno  uno  antevertiffe . 
Maximus  Tyrannus  hoc  anno  tertio  milliari 
apud  Aquilejam  ab  eodem  debellatus  quinto  ty- 
rannidis  anno  ,  vel  quinto  Kal.  Septembris  ,  ut 
habet  Socrates  }ib.  j.  cap.  14.  vel  quinto  Kal. 
Auguftas ,    ut  habet   uferque  Idatius. 

389.  Timatiut  ,  &  Promotus  .  Eft  hic  deci- 
mus  Theodofii  annus  exaclus ,  quo  Romse  de 
Maximo  anno  fuperiori  vjclo  triumphavit ;  ex 
ea  egretTus  Kalendis  Septerobris  ,  ut  docet  Mar- 
cellinus  in   Chronico  . 

390.  Valentinianut  Aug.IV.  ScNeoteriut  .  Quin- 
decennalia  ejufdem  Valentiniani,  quo  perti- 
nent  quar  habet  Marcellinus  in  Chronico:  Obe- 
lifcut  in  Circo  pojitut  efl  .  Colnmna  haud  longt 
ab  Ecclejia  confiituta  cfi  ,  qus  argenteam  Theodo- 
Jii  Magni  flatuam  ferent  hactcnett  contemplatur  . 
In  hujufmodi  enim  folemnibus  five  in  Orien- 
te ,  five  in  Occidente  fierent,  nullo  ioci  aut 
Imperii  refpe&u  habito  ,  Obelifci  erigebantur, 
aliaque  id  genus  de  more  fiebant ,  quare  prae- 
fata  folemnia  in  Occidente  acla  ,  &  tamen  Obe- 
lifcus  in  Oriente  ereclus  .  Ad  haec  in  Codice 
Theodofiano  leguntur  tres  leges  a  Valentinia- 
no  datse  de  operibut  publicit ,  nempe  16.  27.  28. 

391.  Tatianut  Orient.  &  Symmachui  Occid. 
391.  Arcadiut    Attg.  II.    &    Rufinus  .  Orient. 

Ejufdem  Arcadii  Decennalia ,  ut  Confulatus  often- 
dit.  His  CofT.  Valentintanus  Junior  Vienna?  in 
Gallia  repertus  eft  in  Palatio  praefocatus  Idibus 
Maiis  Sabbatho  pridie  Pentecoftes,  ut  docet  Epi- 
phanius  libro  de  menf.  &  ponderib.  F.tclum  id 
Argobaftis  Comitis  faclione  ,  qua  Eugenius  in 
Imperium  eadem  die  eveftus  ett. 

393.  Theodojiut  Aug.  III.  &  Abund&ntius  . 
Ejufdem  Theodofii  Qnindecennalia,  ut  Confula- 
tus  ,  &  1.  ir.  &  12.  de  Annonit  e ivicit ,  quae  fn 
Codice  Theodofiano  leguntur,  demonftrant.  Ez 
gratuitae  civibus  Conflantinopolitanis  pracbeban- 
tur,  ex  Conftantini  Magni  ,  &  Coiiftantii  in- 
ftituto,  qtiibus  ita  confuluit  Theodofius  iifdem 
legibus ,  ut  infuper  novum  Canonem  ■jnpirTiVfi» 
feu  incrementum  in  id  ad>ecerit  CXXV.  diur- 
norum  modiorum  frumenti  /.  2.  Codicitjufi.  de 
annonis  civilibur .  Prseterea  in  Chronico  Ale- 
xandrino  legitur:  eodem  ann»  dedicatum  cfl  fo- 
rum  Theodojhnum .  Denique  idem  Theodofius 
quarto  Idus  Januarias  Honorium  filium  natu 
minorem  Imperatorem  renunciavit .  Ita  Socra- 
tes  lib.  j.  cap.  25.  Petavius  in  Chronico  putat 
his  verbis  ,  quae  Profper  &  MarcellinuS  in  Chro- 
nicis  ,  ubi  menfem  &  diem  non  exprimunt  , 
utrumque  mianfeftari:  tttnc  cjuippe  hora  dici  ter- 
tia  tentbra.fatls.funt,  inquii  Marcellinus  ,  quaj 
ex  Profpero  videtur  haufilTe .  Sol  hoc  anno , 
Apparntus  in  Beuronium 


IV. 

Arcadius 
&  Hono- 


inquit  Petavius  ,  defecit  die  20.  Novembris  , 
feria  prima,  eaque  defectio  Conflantinopoli  , 
ubi  ea  nuncupatio  facla  ,  apparuit  hora  poft  me- 
ridiem  :  Romae  vero  hora  poft  mediam  noclem , 
tempore  apparenti .  At  ex  ea  eclipfi  tantum  de- 
duci  debet  eo  anno ,  quo  Honorius  levatus  eft 
Auguftus,  non  vero  eo  die ,  aut  menfe  tenebras 
illas  faclas  fuifle.  Nim  die  a  Socrate  memora- 
to  etiam  Auclor  MifcelUe  eam  defignationem  fa- 
clam  fuifle  confirmat  . 

394.  Arcadius  Aug.  III.  &  Honorius  Aug.  II. 
Prioris  Confulatus  juxta  III.  Regulam  ,  pofte- 
rioris  juxta  I.  Eugenius  Tyrannus  a  Theodo- 
fio  Imp.  vidtus,  caefufque  eft  ad  Frigidum  am- 
nem  prope  Aquilejam  ,  oclavo  Idus  Septembris, 
ut  Socrates  docet  lib.  5.  cap.  2j.  Arbogaftes  ve- 
ro  fua  fe  manu  perculit ,  inquit  Marcellinus  in 
Chronico,  qui  addit :  Thermx  Areadiana.  ex  con- 
ditoris  fui  notnine  nomen  accepcrunt ,  Faclum  id 
ob  initium  Imperii  Honorii  fratris ,  ficuti  & 
quod  habet  Chronicon  Alexandrinnm  :  horum 
Confulatu  pojita  efl  slatua  Thcodojii  Aug.  tn  fo- 
to  Theodojiano  ,  menfe  Loo ,  primo  Augufli .  Ea- 
dem  enim  initio  Imperatortim  ,  ac  in  annis  De« 
cennalium    facla  . 

39 %.  Olybrius  ,  &    Probinus  ,   ambo   Occident. 
his  ColT.  ut  habet  Socrates  lib.  5.  cap.  26.  Theo- 
dofius  Magnus  decimo  fexto  Kalendas   Februa- 
rias  Mediolani  obiit  ,  cui   Arcadius  Imperio  O-   rius  impe° 
rientali ,   &  Honorius  in  Occidentali  fucceffit.     rant . 

396.  Arcadius  Aug.  IV.  &   Honoriui  Aug.IU. 
Uterque  Confuiatus   juxta  I.  Regulam  . 

397.  Cs.fa.riut  Orient.  &  Atticut . 

398.  Hnnoriut  Aug.  IV.  &  Eutychianur  Orient. 
Quindecennalia  Arcadii  cum  pnre  Imperantis , 
ut  ex  iis  ,  quae  cap.  6.  n.  VII.  diximus ,  intel- 
ligere  eft  .  Facit  &  ad  hanc  rem  1.  34.  de  h&- 
reticit  lib.XVI.  Cod.  Theodof.  tit.  V.  relata,  qua 
Eunomiorum  Clerici ,  &  Montaniftae  ,  omnibus 
urbibus  expelli  jubentur ,  ruri  ccetus  agitare 
vetantur  ,  &  eorum  codices  ac  libri  fub  afpe- 
clibus  eorum  cremari  praecipiuntur  .  Revocanda  ' 
&  ad  eadem  folemnia  1.  ^o.de  opcribut  publicis, 
qiue  lib.  XV.  ejufdem  Codicis  titulo  primo  ex» 
tat ,  qua  Arcadius  definit ,  non  nifi  penitus  diru- 
ta,  deflruifa-que  ,  &  qus  parumjint  ttfui  civittt- 
tum  ,  a  privatis  peti  pofie  .  Nam  ,  ut  inquit  Go- 
thofredus  in  ejufdem  legis  Commentario  :  Pete- 
re  hac  tempefiate ,  feu  impetrare  privati  fspe  pu- 
blica  opera  a.  Principihus  ,  vttriis  occajionibut  fo- 
liti :  &  Chrifiiani  quidem  fxpe  pctitoret  emcr- 
gcbant  operum  publicorum  ,  &  quidcm  eorum  ,  qutt 
fuperflitioni  Gentilitis  olim  fervierint  ,  puta  tem- 
pkrum ,  quse  hujufmodi  folemnium  occafione_x> 
paflim  diftruebantur  .  Hujus  itaque  legis  caufa, 
quod  vir  docliflimus  non  animadvertit  ,  Arca- 
dii  Quindecennalia ,  in  quibus  non  exiftimo  Sy- 
nefium  praeciaram  de  Regno  orationem  habuifle , 
cum  ea  menfe  Januario  in  quem  Arcadiani  Im- 
perii  Natale  incidit ,  celebrata  fuerint ;  quo  tem- 
pore  Conftantinopolim  nondum  videtur  perve- 
nifle  Synefius,  fed  tantum  aliquot  poft  menfes. 
Si  enim  hoc  anno  ,  menfe  Januario ,  eam  ora- 
tionem  recitafTet ,  Conftarttinopoli  ufque  ad  an- 
num  400.  quo  fe  ex  ea  difceffifle  fcribit,  non 
commoratus  fuifTet .  Didla  igitur  ea  tantum  an- 
no  fequenti ,  ut   loco    laudato  fcripfimus . 

Acla  &  eodem  anno  ab  Honorio  in  Occiden- 
te  Quinquennalia  Imperii  vivente  Theodofio  Ma- 
gno  patre  fufcepti ,  ut  ejus  Confulatus  oftendit  , 
qui  ideo  juxta  fecundam  Regulam  aflumptus  eft  ; 
quibus  quidem  folemniis  dirimi  exiftimo  graves 
admodum  controverfias  ,  quar  extant  de  Syno- 
di  quinta?  Carthaginienfis  tempore .  Acla  ipfa 
Synodalia  in  colleclione  Ifidori  Mercatoris ,  Co- 
dex  Africanus ,  &  Theodorus  Balfamo  adnora- 
tum  habent  annum,  pofl  Confulatum  Fl.  L.  Stilt- 
eonit ,  id  eft  ,  annum  Chrifti  401.  quod  etiam 
tuentur  Juftellus  praefat.  in  Cod.  African.  Per- 

M  ronms, 


s>8 


DiiTertatio  Hypatica, 


ronius ,  Petavius ,  aliique  viri  docli .  Earonius 
in  Annalibus  num.  XXXIII.  eam  hoc  anno  con- 
fignat  ex  fcripto  Codice  exhibente  annum  pojl 
Confulatitm  Cafarii  &  Attici ,  id  eft  ,  curren- 
tem .  Quam  fententiam  Gothofredus  in  Com- 
mentario  legis  17.  de  pa.ga.nis,  facrificiis  ,& 
templis ,  quae,  lib.  16.  Codicis  Theodofiani  titu- 
lo  decimo  legitur  ,  veriorem  putat ,  nifi  ea  in- 
quit  ad  annum  fequentem  referenda  fit ,  qaod 
probabilius  autumat .  At  cum  in  eadem  Syno- 
do  decretum  fit  mittendam  efle  ad  Imperato- 
rem  Iegationem,  petendumque  ,  ut  reliquias  I- 
dolorum  per  omnem  Africam  iubeat  penitus  am- 
putari  ,  aliaque  poftulanda  ,  de  quibus  in  ejuf- 
dem  Synodi  canonibus ;  liquet  eam  hoc  annoce- 
lebratam  efle  ,  cum  ,  uti  faepius  obfervavimus, 
annis  quibus  hujufmodi  folemnia  fiebant ,  Lega- 
ti  ab  urbibus  ,  provinciis  ,  &  Epifcoporum  Con- 
cilifs  ad  Imperatores  mitti  folerent  ,  qui  necef- 
fitates ,  ac  gratias  a  religiofis  Imperatoribus  po- 
icerent  .  Quod  fi  leges  hujus  legationis  intuitu 
dara?,  anni  fequentis  Confulibus  notatae  funt, 
non  ideo  eo  anno  illud  Concilium  habitum  ,  ut 
cxiftimat  Gothofredus  ,  qui  eas  laudat  ,  fed  quia 
non  ftatim  aut  Iegatio  fufcepta,  aut  Ieges  ab 
Imperatore  emiflse  propter  varia  ,  quae  moram 
afferre  potuere  . 

3Q9.  Manlius  ,  feu  M.iUius  Thcodorus  Occid. 
&  Entropius  Orfent.  Eutropii  nomen  e  faftis  e- 
rafum ,  ipfeque  in  Magiftratu  occifu;  .  Quin- 
quennalia  Arcadii  polt  patris  mortem  imperan- 
tis  ut  oftendimus  cap.  6.  num.  7.  praeterea  tem- 
pla  paganorum  in  agris  dirui  fine  turba  ac  tu- 
multu  juffit  Arcadius  ;  idque  nominatim  per  Sy- 
riam  Pharnicen  1.  16.  de  Paganis  ,  &  Maiuma 
fpectaculum  antea  conceflum  prohibuit ,  aliis  lu- 
dicris  conceffis  1.  i.  de    Maiuma  . 

400.  F.  Stilico  Occid.  &  Aurelianus  Orient. 
Quinqu^nnalia  Honorii  poft  patris  mortem  im- 
perantis  ,  ut  diximus,  loco  mox  I.tudato.  Qtto 
revocandum  illud  quod  habet  Chronicon  Alex. 
kis  Cnff.  illuflrifflma  (  ita  vertit  Raderus  ,  fed 
itt  alibi  obfervatum  vertendum  riobiliffima)  Eu- 
doxia  menfe  Januario  V.  Idus  Januarii  renuntia- 
ta  efl    Augnfla  , 

401.  Fravitta   Orient.  &  Vinccntius   Occident. 
401.     Arcadius     Aug.  V.   &    Honorius    Aug.  V. 

Vieennalia  Arcadii  ,  &  Decennalia  Honorii ,  u. 
triufque  cum  patre  imperantis .  Quod  Confula- 
tus  oftendit  ;uxta  fecundam  Regulam  fumptus  , 
ficuti  &  quod  fcribit  Auftor  Chronici  Alex. 
His  Cojf.  Tbeodnfius  Junior  Conflantimpoli  ad  Heb- 
domum  in  Tribunali  ah  Arccidio  patre  menfe  Au- 
dyneo  IV.  Idus  fanuarixs  creatus  efl  Auptflus . 
Quam  in  rem  eiiam  facit  quod  fcribit  Theopha- 
lies  :  eodem  anno  Xerolopbi  columnam  Arcadiut 
erexit,  &  Arcadiopolim  Thracia  ciiiitatem  ndifica- 
•vit  .  Porro  dies  nuncupationis  Theodofii  Junio- 
ris  tertius  Idus  Januarias  fuit  ,  ut  ex  iis  quae 
nnnis  406.  415.  &44?.  dicemus ,  Iiqu:bit.  Qua- 
re  in  Chronico  Alex.  loco  IV.  Idtts  Jantt.  le- 
gendum  III.  Idus  Janu. 

40?.  Theodofius  Junior  Aug.  &  Rumoridus . 
Theodofii  Confulatus  juxta  primam  Regulam  . 

404.  Honorius  Aug.  VI.  &  Arifl&nctus  Orient. 
Decennalia  Honarii  poft  patris  mortem  impe- 
rantis ,  annufque  Ludorum  feculanum ,  qui  ta- 
men  editi  non  funt ,  ut  oftenfum  eft  cap.  X. 
qua;  dua:  huius  Confulatus  caufar.  Ad  hujufmo- 
di  Decennalia  pertinent  duo  Epifcopi  a  Syno- 
do  Carthaginenfi  hoc  anno  habita  legati  ad  eun- 
dem  Imperatorem  contra  Donatiftas  mifli  ,  ut 
Imperatoria  cogerentur  aucloritate  pacifice_s> 
agere. .  Videtur  &  Arcadius  Decennalia  Imperii 
poft  mortem  patris  adminiftrati  etiam  celebraf- 
fe  ,  quod  aliquae  Conftitutiones  hoc  anno  ab  eo 
datae  indicant  prascipue  I.  15.  de  Jud&is  ,  qua 
privilegia  Patriarchirum  ,  eorumquc  qui  ab  his 
prarpofiti  ,    confirmavit . 


405.  Stilico   &    Anthemius . 

406.  Arcadius  Aug.  VI.  &  Tfobus  .  Quinta 
Quinquennalia  uno  anno  anticipata  hoc  anno 
Arcadius  edidit.  Quod  non  tantum  Confulatus 
ab  eo  geftus ,  fed  etiam  tranflatio  Reliquiarum 
S.  Samuelis.de  qua  cap.  3.  num.  XV.  actum 
eft  ,  demonftrant:  ficuti  &  1.  44.  45.  &  46.  de 
opcribus  publicis .  Incertum  vero  an  Theodofius 
Junior  ejus  filiu^  Quinquennalia  hoc  anno  ,  uti 
fcribit  Marcellinus  in  Chronico  ,  vel  fequenti , 
ut  docet  Chronicon  Alex.  ediderit ;  probabilius 
tamen  ea  anno  fequenti  edita,  quo  is  Conful 
proceflit .  Chronicon  Alexandrinum  ait  ea  ce- 
lebrata  junv)  Au<Tova/o)  irpo  y  IJav  Iavsap/uv ,  id  eft  , 
menfe  Audin&o  tertio  Idus  fanuarias  ,  ex  quo  pa- 
tet  error  ejufdem  Chronici  ,  de  quo  fupra  an- 
no  401. 

407.  Honorius  Aug.  VII.  &  Theodofius  II.  U- 
triufque  Confulatus  juxta  fecundam  Regulam  ; 
Honorius  enim  Quindecennalia  Imperii  vivente 
patre  fufcepti  egit  ,  quamobrem  Romse  confti- 
tutus  adverfus  Manichasos,  Phrigas ,  &  Prifcil- 
lianiftas ,  conftitutionem  edidit  I.  40.  de  bsreti- 
cis .  Prseterea  per  Africam  Ecclefiarum  ,  &  Cle- 
ricorum  privilegia  confirmavit ,  novaque  infu- 
per  adjecit  ,  ac  nominatim  ut  defenfores  Ad- 
vocstos  conftituere  Ecclefia?poflint  ,  id  quod  ad 
petitionem  Concilii  Africani  hoc  anno  habiti  I- 
dibus  Junii  conftituit.  Qiiam  etiam  ob  rem  de- 
creta  legatio  ab  eodem  Concilio  ad  eundem  Im- 
perntorem  pro  defenfione  rerum  Ecclefiafticarum 
adverfus  Donatiftas  &  Paganos;  Theodofii  vero 
Qtiinquennaliorum  indicium  eft  ,  quod  Marcel- 
linus  in  Chronic.  fcribit  :  Ciflerna  maxima  ju- 
xta  porphyreticam  Conflantini  Imperatoris  colum- 
nam  in  foro  ejus  fu''  platea  tranfitum  conflrucla 
efl ,  Conftantinopoli  fc. 

408.  VI.    Vhilippus  ,   &  Anicius     Bajfus .  Uter-  V. 

que  Occidentalis.  Arcadius    Kalendis  Maii  obiit,  Theodofius 
ut  habet  Socrates    lib.  6.     cap.   13.    Ther.phanes  Junior  Im. 
tamen  ab  eo  diflentit  ,    ait  enini   poft   patris  ob-  perat . 
itum  imperafle  annis  quatuordecim  ,  tribus  men- 
fibus ,  &  diebus  quatuordecim  ,  quo  pado   mor- 
tuus  eflet   anno    fequenti  ,    die    tricefima  Maii . 
Sed  ficuti    in  anno  ,    ita  &    in  die    eum  errafle 
dicendum  .  Eo  magis ,    quo  jam  anno    fuperiori 
fcripferat ,  Arcadium  XI.  Kal    Septembris  mor- 
tem  oppetiifle,  qua;  inter  fe  contraria, 

400.  Honorius  Aug.  VIII.  &  Theodofius  Aug. 
III.  Quindecennalia  ejufdem  Honorii  poft  patris 
obitum  imperantjs ,  cujus  Theodofius  Collega 
fecundum  III.  reg.  In  Gallia  Honorius  VIII.  & 
Conftantinus ,  qui  anno  fuperio  i  tyrannidem 
arripuerat  ,  prsefenti  nomen  dedere ,  uti  dixi- 
mus  cap.  8.   num.  III. 

410.  P/.  Varares  folus    in  Oriente  creatus . 

411.  Tbcodofius  Juninr  Aug.  IV.  vel  pofi  Con- 
ful.xtum  Vararis .  In  Chronico  Marcellini  legi- 
tur  :  Theodofius  Junior  Decennalia  ,  Honorius  Ko- 
ma.  Vicennalia  dedit .  Imperii  nempe  ,  vivente 
patre ,  fufcepti  ,  qua;  Vicennalia  idem  Hono- 
rius  anticipavit .  Eorum  occafione  habita  cele- 
bris  illa  collatio  inter  Catholicos ,  &  Donati- 
ftas ,  ut  diximus  cap.  4.  nu.  I-  Conftantinus 
poft  invafa?  tyrannidis  quinqtiennium  apud  A- 
relatem  caefus  eft  ,  ejufque  in  conto  caput  alla- 
tum  eft  XIV.  Kal.  Ottob.  inquit  Idatius  in  Faftis. 

4 IX.  Honorius  Aug.  IX.  &.  Theodoflus  Aug.  V. 
Sumptus  is  Confulattis  a  Theodofio  propter 
Quinquennalia  Imperii  poft  patris  mortem  fuf- 
cepti  juxta  II.  Reg.  Confulatus  Honorii  juxta  III. 

41?.  Lucius  folus  in  Oiiente  creatus,  vel  poft 
Confulatum  Honorii  IX.  &  Theodofii  V.  Go- 
thofredus  in  Chronologia  Codicis  Theodofiani 
hoc  anno  fcribit  ,  novum  murum  Conftantino- 
poli  prohto  pomcerio  excitatnm  fuiffe  ,  cura  , 
&  difpofitione  Anthemii  PP.  qua  de  re  Sccra- 
tes  Iib.  7.  cap,  1.  &  ex  eo  Nicephorus  lib.  14. 
cap.    1.  Qui  quidem  nitirus .   cum  per  privato- 

rum 


feu  de  Confulibus  Cxfareis; 


99 


rum  terras  duceretur  ,  iis  Theodofius  Imp.  in 
vicem  Turriumenis  muri  ufum  deputavit  /,  51. 
tie  oferibus  publids ,  quae  hoc  annodata  eft  .  Sed 
ex  ea  lege  deducitur  ,  non  hoc ,  fed  fuperiori- 
bus  annis ,  murum  illum  inchoatum;  ideoque 
anno  41 1.  quo  Theodofius  Decennalia  celebra- 
vit.  Ipfemet  enim  Gothofredtts  fatetur  eo  anno 
Anthemium  Prefeelum  Prartorio  fuifle .  Vernm 
emidem  eft  Imperatores  iis  annis ,  in  qttos  De- 
eennaiia  ,  &  id  genus  fefta  cadebant,  eadem  a- 
liquando  fecifle  ,  quae  praeftitiflent ,  ne  fi  ea  non 
diftuliflent,  aut  antevertiiTent  ,  fed  ex  Prarfatx 
legis  difpofitione  Jiquet ,  murum  illum  ,  ante 
hunc  annum  cceptum  . 

414.  Cunjlxns  Orient.  ScConflxntius  Occid. 

415.  Honoritts  Aug.  X.  &  Theodofius  Junior 
'Aug.  VI,  Vicennalia  Honorii  poft  patris  mortem 
imperantis  ,  &  Quindecennalia  Theodofii  Junio- 
ris  cum  Arcadio  patre  regnantis ,  fed  uno  an- 
no  anticipata  .  Harc  Qfjindecennalia  leguntur  in 
Chronico  Alexandrino  :  His  Cojf.  Theodojius  Ju- 
nior  Augujius  Quinquennxlix  Conftxntinopoli ,  men- 
fe  Audyn&o  ,  tertio  Idus  Jantearii  ,  peregit  .  Sed 
Joco,  KvimsvvuXiit  ,  id  eft ,  Quinqucnnalia ,  legen- 
dum  KuVvJixsvvaXia  ,  id  eft  Qmndecennalia  .  Ad- 
«lit  Audlor  ejttfdem  Chronici :  eodem  anno  dedi- 
catx  efl  Ecclefix  Magna  Conflantinopoli ,  mtnfe 
Corpico  ,  VI.  Idus  Oclob,  die  Dominica,  tranflats. 
funt  Conjlantinopolim  per  fcalam  Chalcedenenfem 
Reliquta  Jofephi  filii  Jacob  ,  ^*  Zacharis.  patrit 
S.  Joxnnis  BaptijU  menfe  Corpieo  ,  VI.  nonas  Se, 
ptemb.  die  Sxbbati  ( legendum  pridie  nonas  Sep- 
tembris,  in  quem  diem  fabbatum  incidebat  , 
prarterquam  quod  menfis  S;ptember  fex  Nonas 
Jion  habet  )  gejlantibus  pignora  in  duabus  arculit 
Attico  Patriarcha  Conftantinopolitano  &c.  ait 
prxterea  :  dedicatx  quaque  flatua  efl  aurta  in  Se- 
natu  Imperatoris  Theodqjii  Junioris  Augufli  ab  Au- 
reliano  iterum  prsfeira  Prxtorio  &  Patrieio  .  HoC 
etiam  anno  tranilatio  Reliquiarum  S.  Stephani 
Protomartyiis  magna  pompa  peracla  ,  ct  videre 
eft  apud  Baronium  numero  primo  .  Celebratum 
etiam  hoc  anno  Concilium  Diofpolitnnum  inca- 
ufa  Pelngii  Ha:refiarchse .  Nam  Concilia  Provin- 
eialia  annis  quibus  hujufmodi  folemnia  fiebant, 
celebrata  u t  pltirimum  fnifle,  certum  eft. 

416.  Theodofius    Aug.    VII.    &    Palladius  Occi- 
VI.    •  dent.    Confulatus   is  juxta  II.    Regulam  a  Theo- 

Theodojii     dofio  fumptus ,  iicet    Quindecennalia  idem   lm- 

Jriijnns      perator  anticiparit  . 

imfirium.  417,  Honortus  Aug.  XI.  &  Conflantius  II.  Tri- 
umphus  Honorii  de  Attalo  Tyranno  ,  ut  docet 
Profper  in  Chronico ;  ideoque  Confuiatus  is  jux- 
ta  V.  Regulam.  Conflantius  vero  ipfo,  quo  Con- 
fulatum  iniit  die,  Placidiam  Honorii  Imperato- 
ris  f<  rorem  tixorem  duxit,  ut  teftis  eft  Olym- 
piodorus  apttd  Photium  . 

418.  Honorius  Aug.XII.8iTheodoJius  Aug.VIII. 
Quinra  quinquennalia  Honorii  cum  patre  ,  &  De- 
cennalia  Theodofii  poft  mortem  patris  imperan- 
tium;    quse  utriufque  Confulattts    caufa. 

419.  Monaxius  Orient.  &   Plinta  Occident. 
410.   Thcodojiut  Aug,  IX.    &    ConHantius    III. 

Confulatus  Theodofii  juxta  II.  Regulam  ,  ob 
Vicennalia,  nempe  Imperii  vivente  patre  fufce- 
pti,  quae  tamen  non  nifi  anno  fequenti  ada. 
Mors  Conftantii  hoc  anno  ab  Jdatio  in  Chroni- 
co  perperam   collocata . 

4ji.  Eufiachius  Orient.  &  Agricola.  Conftan- 
tius  Conies,  &  Magifter  militum,  Patriciulque  , 
genere  Ulyrius,  ut  d<cet  Olympiodorus  ,  qui 
optimam  jam  inde  ab  anno  Chrifti  411.  ope- 
ram  Honorio  in  debellandis  Tyrannis ,  Bar- 
barifque  per  Galliam  navarat ,  poft  tripliceirL. 
Confulatum  ,  Hcnorii  Imp.  ope  adeptum  ,  Pla- 
cidiamque  hu;us  fororem  uxorem  duclam  ,  in  Im- 
perium  adfcitus  eft  ab  eodeni  Honorio ,  ut  do- 
cent  Olympiodorus ,  Philoftorgius  lib.  n.  cap. 
ii.  aliique  .  Fatfum  id  fexto  Tdus  Februanas ,  ut 
Apparatns  in  Bxrcxium 


habct  Theophanes  hoc  anno,  quod  tamen  Profper» 
Idatius  in  Chronico  ,  omnefque  fere  Chrtnolo- 
91  in  annum  fuperiorem  conferunt,  fed  perpe- 
ram.  Nam  in legum  eo  anno  datarum,  &  in Codice 
Theodofiano  relatarum  ,  titulo  Ieguntur  tantum 
Honorii  &  Theodofii  nomina  ,  &  in  fubfcriptio- 
ne :  Thcedtfio  A.  VIII.  Csr  Conllantio  V.  C.  III. 
Cnff,  Contra  vero  quatuor  Conftitutiones  hoc 
anno  data:  in  eodem  Codice  leguntur ,  quae  trium 
Imperatorum  nomina  prarferunt .  Prior  eft  1.  4. 
de  repudiis  VI.  Id.  Mart.  dat.  Ravennae  Euftathio 
&  AgricoJa  CofT.  in  cujus  tilulo  legitur  Imppp. 
Honcr.  &  Theod.  &  Conflant.  AAA.  Palladio 
PF.  P.  Pofterior  data  eft  V.  Kal.  Aug.  legi- 
turque  lib.  1,  ejufdem  Codicis  ,  titulo  ,  17.  Si 
certum  petatur  de  Chirographis  ,  ubi  IeX  prim.1 
fub  hujus  anni  Confulibus  data  hunc  titulunu. 
prsfert :  Imppp.  Honorius,  &  Thcodofius  ,  &  Con- 
flantius  AAA.  Palladio  PF.  P.  Certum  itaque_o 
erratum  fuifl^  a  Baronio  in  Annalibus,  aliif- 
qtie  ,  Conftantii  nuncupationem  ,  vel  419.  vel 
410.  confignantibus .  Obiit  hoc  ipfo  anno  idem 
Conftantius  quarto  nonas  Septembres ,  ut  habet 
etiam  Theophanes  cum  imperafiet  menfibus  fex, 
inquit  idem  lhiloftorgius  .  Vicennalia  Theodofii 
Junioris  cum  patre  Imperantis ,  quae  non  tan- 
tum  Conftinti;  nuncupatio  ,  fed  &  plura  alia 
figna  indicant .  Marcellinus  enim  in  Chronico. 
fcribit  :  Theodofius  Imp.  Eudoxiam  Achivam  du- 
xit  uxorem ,  Arcadio  patri  fuo  in  foro  ejus  fuper 
immancm  columnam  ,  ingentem  flatuam  idem  Thea- 
dofius  dedicaziit .  Ciflcrna  Actii  conflrucla  efl  , 
Quse  tria  etiam  hoc  anno  refert  Auclor  Chro- 
nici  Alexandrini  ,  qui  &  ait  aquam  in  Cjfter- 
nam  Pukheriae  Atiguftae  immiflam  efle  pridie_s> 
Kalendas  Februarii  prarfente  Theodofio  Augufto. 
Porro  ar.nis  quibus  hujufmodi  folemnia  fiebant 
Imperatores  aut  eorum  liberos  frequentermatri' 
monium  contraxifle  obfervavi  . 

4x1.  Honorius  Aug.  XIII.  &  Theodofius  Auga 
X.  Sumptus  uterque  Ccnfulatus  jnxta  II.  Regu- 
Jam  .  Honorius  enim  Tricennaha  lmperii  viven» 
te  patre  fufcepti  ,  Theodofius  vero  Quindecen- 
nalia  Imperiipoft  mortem  patris  adminiftrati  ce» 
lebrarunt  .  Ad  priora  harc  Marcellini  iri  Chro- 
nico  verba  pertinet :  In  Tricennalia  Honcrii , 
Maxinjus  Tyrannus  ,  &  Jcvinus  ferro  viuiH , 
addullti de  Hifpaniis ,  atque  intcrfctli  funt .  Trium- 
phus  enim  ,  ut  fsepius  dixi ,  cum  hujufmodi  fe« 
ftivitatibus  comungi  folitus . 

413.  Afclepiodotus  Orient.  &  Marinianus  OCi 
cident.  Honorius  die  XVIII.  Kal.  Septembris, 
uti  fcribunt.  Socrates  &  Theophanes,  e  vivis 
exceflit .  Idatius  in  Chronico  ait :  Honorius  a- 
Hts  Tricennalibus  fuis  Ravenna  cbiit:  fed  proba- 
bile  eft  eum  intelligere  Tricennalibus  anno  ell- 
pfo,  a<ftis ,  hoc  obiifle  , 

414.  Caflinus   Occident.   &  Viftor  Orient.  Va- 
lentinianus   Conftantii  Augufti  ,  &    Placidiae  fi-        VTI. 
lius,   Nobiliflimus  &  Caefar  a  Theodofio  Juniore    Valenti- 
hoc  anno  faclus,  Theflalonicseque  ab  Helione  Magi-   nianuslll, 
ftro  ofTkiorum,    Carfaris  veJte  indutus  eft ,  tefte   imperat . 
Olympiodoro.  Audiendus  hac  de  re  Marcellinus 

in  Chronico  :  Placidia  mater  Valentiniani  Augu*. 
fla  nuncupata  eU  .  Valentinianus  Csfar  creatut 
Thcodofii  Impcratoris  Eudoxiam  filtam  fibimet  rff- 
fpanfavit .  Joannes  Kegnum  Occidentale  ,  Honorio 
defunElo  invafit .  Eft  is  quem  parte  prima  cap. 
ult.  num.VI.  Confulem  fe  poft  arreptam  tyran- 
nidem  in  annum  fequentem  defignafle  diximus; 
quique  eodem  anno,  ut  fcribit  Profper  inChro- 
nico  a  Placidia  Augufta  &  Valentiniano  Caefa- 
re  oppreflus  eft .  Natus  erat  Valentinianus  Con- 
ftantio  &  Galla  Placidia  matre  V.  Kcnas  Julias 
Monaxin  Qr  Plintx  CofT.  inqurt  idem  Marcelli- 
nus,  anno  nempe  419.  Quare  vix  quinquert- 
nis  hoc  anno  erat;  ideoque  eadem  Placidia_, 
Imperium  ejus  adminiftrabat,  miraque  felicitate, 
ut  ex  iis ,  quje   Baronius  in  Annalibus  pccle^ 


100 


DifTertatio  Hypatica, 


iTnfticis  anno  449.  habet,  videre  eft .  Qiiemad- 
modum  porro  Irene  ,  quando  cum  Conftantio 
filio  decenni  a  Leone  patre  relicto,  inaudito  nn- 
tea  exemplo  Conful  proceffit ,  ut  infra  fuo  lo- 
co  dicetur  ,  fic  Hacidia  Valentiniani  tutrix, 
quod  a  nulla  alia  Principe  foemina  fachim  repe- 
limus  ,  Decennalia  ,  aliaque  id  genus  vota  Au- 
guftorum  more  celebravit  .  Elicio  id  ex  nummo 
aureo  cruciato ,  qui  apud  Joannem  JacobunL. 
Chifletium  parte  fecunda  Hiftoriae  Vefontionis 
pag.  116.  extat,  cujufque  etiam  apud  OcconerrL^ 
pag.  56?.  mentio  .  Vifitur  in  eo  ejus  effigies  cum 
manu  ,  qua?  capiti  ejus  coronam  imponit  ,  cir- 
cum  vero  DN  GALLA  PLACIDIA  PF  AUG, 
&  in  poftica  ,  Victoria  ftans  dextra  crucis  fi- 
gnum  tenens ,  circum  VOT  XX  MULT  XXX 
RM  ,  infra  CONOB ,  qiue  vota  ,  ut  apparet ,  in 
ejus  Quindecennalibus  aut  Vicennalibus  nuncu- 
pata.  Lx  quibus  &  liquet  eandem  lmperatri- 
cem ,  Quinquennalia  &  Decennalia^antea  edidif- 
fe .  Obfervatu  dignum  tres  Principes  fceminas 
honores  Imperatoribus  tantum  concedi  folitos  fi- 
bi  attribuiffe  ,  Herenniam  nempe  Etrufcillam_ 
Volufiani  Augufti  uxorem  ,  &  prxfatas  duas  Im- 
peratrice?  .Ex;at  namque  ejufdem  Herenniae  num- 
mus  apud  Patinum  ,  in  quo  Romanis  literis  fcri- 
ptum  eft:  S.  C.  quod  SenatiK-conftilrum  indi- 
cat.  Tum  circum  AHMAPX.  E50TCIAC.  id  eft, 
Tribunitia  potcfias  .  Placidia?  quinquennalia  & 
id  genus  vota  in  ferie  faftorum  non  digeffi , 
eam  enim  iifdem  annis  quibus  fihum  eadem  e- 
didiffe  exiftimo  .  Ejus  morti;  tempus  incertum 
nifi  quod  eam  anno  449.  adhuc  vixiife  conlfat, 
&  cum  fanclitatis  opinione  obiiiTe  .  lllud  deni- 
que  non  prxtermitiendum  Decennalia  &  id  ge- 
nus  vota  adeo  Imperatcribus  propria  vifa  fuif- 
fe  ,  ut  ipfi  etiani  tyranni  ea  ederent .  quemad- 
modum  de  Poftumo  fuo  loco  vidimus ,  &  de_i> 
Magnentio ,  qui  arrepto  Imperio  Occdentali 
Auguftum  fe  &  Decentium  fratrem  Cxfarem  ap- 
pellavit ,  conftat.  Aliquot  enim  numifmata  ejus 
nomen  prarferentia  exhibei  Occo  pag.  554.  in  quo- 
rum  averfa  parte  fculptae  funl  duar  figurx  cly- 
peum  tenentes  cum  his  verbis  :  VICIORIA 
DD.  NN.  AUGG.  VOT.  V  MULT.  X.  Ex  qui- 
bus  infert  Tr;ftanus  tomo  3.  pag.  641  eum  quin- 
tum  Imperii  feu  tyrannidij  annum  inchoaffe , 
fed  perperam .  Sunt  enini  hxc  vota  Quinquen- 
nalia  Imperii  initio  nuncupata  ,  cum  is  mcnfe 
Imperii  quxiragejimo  fecundo  ,  uti  recle  Aure- 
lius  Victor  &  Zonaras  habent ,  perierit  . 

415.  Thcodcjius  Aug.  XI.  &  Vahntinianus  Cx- 
far.  Valentiniani  Confulatus  juxta  I.  Regulam  , 
Theodofii  juxta  III.  Idem  Valentinianus  X.  Kal. 
Novemb.  a  Theodofio  creatus  eft  Auguftus.  Ita 
Auctor  Chronici    Alexandrini  ,  aliique. 

416.  Thcndojius  Aug.  XII.  &  Vahntinianus  Ju- 
nior  Aug.  II.  Valentiniani  Confulatus  juxta  I. 
Regulam ,  Theodofii  juxta  II.  Quinta  enim_. 
Quinquennalia  Imperii  vivente  patre  fu'cepti 
hoc  anno   acta  .  Qiiam  ob   rem   Paganorum    fa- 

crificia  arceri ,  templaque  eorum  deftrui ,  Cru- 
cifque  conlocatione  expiari  hoc  anno  juffit  I.Z5. 
de    paganis  ,  furificiis  ,   (_r    tcmplis . 

417.  Hycrius  Orient.  &  Ardabures ,  feu  Ar- 
daburius  Occident.  Vicennalia  Theodofii  poft  mor- 
tem  Patris  imperantis  ,  ad  quar  pertinent,  qure 
habet  Auc~k>r  Chronici  Alexandrini :  His  Coff.  in- 
Jlauratx.  funt  Therma.  olim  diiie.  Confl.tntinians. , 
nunc  autcrn  Theodojians.  ,  perficientibus  opv.s  Hic- 
ro  iterum  Vrafctto  Urbi  ,  &  Ccnjulibus  ,  menfe 
HyperberetM  V.  nonas  OBobris  .  Qliod  &  Mar- 
cellinus  habet  .  Prseterea  idem  Theodofius  1. 
18.  de  Medicis  &  Profefforibus  ,  Privilegia  a  prse- 
decefforibus  Archiatris  Palatinis  conceffa ,  quae 
aliqui  perfringere  voiebant ,  confirmavit.  Ad 
haec  Vicennalia  referri  poteft  nummus ,  quem_. 
Occo  inter  Theodofii  M.  numifmata  perperam 
colloC3t;  legitur  enim  in  eo  VOT.  XX.  MUL- 


TiS  XXX.  CONOE.  &  cernitur  Vi<fk>ria  Cru- 
cem  tenens  ,  quemadmodum  de  Galla  Placidia 
diximus.  Unde  patet  quantum  num'fmata  hu- 
jufmodi  foleinnia  reprxfentantia  differrent  ab 
iis  ,  qua;  antiquitus  eorumdem  folcmnium  oc- 
cafione  cudebantur  . 

418.  Feiix  Occident.  &  Taurus  Orient.  Im- 
perii    Caffarei  Valentiniani  III.  Qumquennalia. 

410.  Vlorentius  Orient.  &  Diony/ius  ,  vel  pojl 
Confulatum    Velicis   (_!*    Tauri. 

430.  Theodojius  Aug.  XIU.  &  Valentinianus . 
Aug.  III.  Utriufque    Confulatus  juxta  II.    Reg. 

Valentinianus  enim  Imperii  Auguftei  Quin- 
quennalia  ,  Theodofius  Imuerii  ,  vivente  patre 
fufcepti  ,  Tricennalia  edidit .  De  n0fterioribuS 
Marcellinus  in  Chronico  ait  :  Theodcjius  Imp. 
Tricennalia  ge/Jit  ,  oux  ideo  anticipavir.  Baro- 
nius  anno  304.  num.X.  nummi  eclvoum  e.x- 
hibet  cum  epigraphe  :  DN.  THEODOSIUS  P. 
F.  AUG.  in  poftica  dux  fiaurae  fedentes  capite 
radiato  confpicinntur ,  addita  hac  infcripti^ne : 
VOT.  XXX.  MULT.  XXXX.  &  inferins  CO- 
NOB.  vides  ,  inqnit  Baronius  ,  Theodofii  Se- 
nioris  veram  ,  certamque  vultus  effigicm  .  E.< 
adverfa  -vero  numifmatis  facie  intucris  expref- 
fe  Sacerdotali  decoros  habitu  geminos  illos  ,  quos 
irt  vifu  vidit  dpoflolos  Joannem  atque  Vhilippum 
exprejfos  reddi  .  Habes  etiam  ex  his  ,  lcijor  ,  in- 
ter  alix  unde  antiquum  Sacerdotalem  hahitum 
difcas,fimulque  tonfuramintelligas  ,  atque  palhol* 
humeros,  ac  pcclus  decore  ambienlia,  vctaque  nun- 
cupata  atque  multiplicata.  Sed,  ut  erudiie  Nori- 
fius  Differt.  de  numi/mat  Licinii  cap.3.  fft  ndit , 
eo  in  nummo  ,  non  TheoJ  tfii  Senion'1;,  verum 
Junioris  Tricennalia  vota  hoc  anno  filuta  ,  & 
nuncupata  fimul  Quadragenaria  ,  defignantur; 
licet,  uti  notat  Triftanus  ,  in  nummis  in  qui- 
bus  vota  foluta  &  fufcepta  ,  medns  illis  no- 
tis  MULT.  exprimuntur  ,  qnandoque  defignen- 
tur  vota  utraque  tanrum  nuncupara  ;  quemid- 
modum  in  hoc  nummo  Joviani  ,  qni  menle  Im- 
perii  odavo  deceilit,  ideoque  Quinquennafa.. 
edere  non  potuit,  VOT.  V.  MULT.  X.  In  pra;- 
fato  itaque  nummo  a  Earonio  adducro  defignan- 
tur  Imperatores  Theodofius  ac  Valentinianus 
Junior  Confulari  habiru  induti  ,  non  vero  ge- 
mini  Apoftoli  habitu  facerdorali  exornati  ;  prar- 
fertim  cum  Valenrinianns  Theodofio  confobri- 
no  junior  appareat .  Imperatores  autem  radia- 
to  capite  ,  quemadmodum  noftra  xtate  Divo- 
rum  imagir.es,  in  nummis  pailim  exprimi  fo- 
litos,  docent  eornmdem  numiimata  apud  Ala- 
mannum  in  Notis  ad  arcanam  hiftoriam  Pro- 
copii  ,  &  Patinum  pag.  497.  In  eo  nnmifmatc 
ideo  Theodofius  folus  exprimitur  ,  &  in  ad- 
verfa  parte  ipfe  cum  Valentiniano  Juniori  , 
quia  percuffum  fuit  Conftantinopoli  quod  de- 
lignat  CONOB.  id  eft  ,  Con.  ob.  Conflantinopoli 
cljignata  ,  nempe  moneta  . 

431.  Baffus  Occident.  &  Anticchus    Orient. 
431.    Aetiut   Orient.    &     Valerius    etiam     O- 

rient.  Tricennalia  Theodofii  cum  patre  impe- 
ranris . 

433.  Theodojius  Aug.  XIV.  tk  Maximus  .  Theo- 
dofu  Confulatus  juxta  II.  Regulam  .  Celebra- 
vit  enim  quinta  Quinquennalia  Imperii  poft 
mortem  patris  adminiftrati  ,  quorum  etiam  in- 
dicium  habemus  in  libro  undecimo  Codicis  Theo- 
dofiani,  titulo  18.  de  Indulgentiis  debitorum  . 
Ubi  quam  lege  nona  anno  433.  data  ,  reliquo- 
ruin  Indulgentiam  generalem  quadraginta  an- 
norum  tribuerat  ab  anno  368.  ad  anntim  407. 
incltifive,  eandem  lege  decima  fexta  hoc  anno 
tribuit  viginti  annorum  proximorum ,  ab  anno 
nempe  408.  ad  annum' 418.  qua  de  re  vfdendus 
Gothofredus  in  Commentario  ejufdem  legis  9. 
de  Indulgentiis  debitorum . 

434.  Ariovindus  Occident.  (S*  Afpar  Orient. 
Decimus  annus  Imperii  Caefarei  Valentiniani 
Junioris.  435« 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


xoi 


435.  Tbcodofiut  Aug.  XV.  &  Valentinianut  Ijr. 
Utriufque  Conftilatus  juxta  II.  Regulam.  Theo- 
dolius  enim  feptiina  Qiiinquennalia  Imperii  vi- 
vente  patre  fufcepti  anno  uno  anticipata  ;  Va- 
Ientiniapus  vero  Decennalia  Augufti  Imperii 
celebrarunt.  Huc  referendum  quod  fcribit  Mar- 
cellmus  m  Chronico;  Forum  Tbeodofii  Imp.  ,„ 
hco  ,  qui  JE.lia.na.  dicitur ,  sdificatum  efl  ;  ac  vrx- 
terea  Conftitutio,  qua  JEgypto  &  Alcxandrins. 
civitati  ,  annonsque  variis  rationibtis  idem_ 
Theodofius  confuluit,  cujus  fragmenta  Gothofre- 
ciusin  Chronologia  Codicis  Theodofiani  hoc  an- 
110  memorat;  ac  denique  lex  ultima,  de  InduU 
gentiit  debitorum,  ab  eodem  Theodofio   emifla. 

436.  Ifidorut  Orient.  &   Senator. 

437.  Pofl  Confulatum  Ifidori ,  &  Senatorit ,  vel 
Aetiut  II.  &    Sigifvoldut . 

VIII.  438,  ™0^utAug.  XVI.  &  Faujiut  Occident. 

Theodofii      Tr,Ceo.nal;a  Theodofii   poft  patris    mortem    im- 

Juniont       Perantls    hoc  anll°  a#a,  ldeoque  fumptus  ab  eo 

ImperiUm    ConfuUtus.  iu*ta  "•   Regulam .  Qiiindecennalia 

etiam  Carfarei   Imperii    Valentiniani   Junioris  . 

Ad  priora  folemnia  referendus  triiimphus  tranf- 

Jationis     Reliquiarum    S.   Joannis    Chryfoftomi 

a  Baronio  111   Annalibus    hoc    anno   defcriptus  , 

&   infuper    confirmatio    Codicis     Theodofiani    , 

ut  docet  Gothofredus  in  ej.ifdem  Codicis  Chro- 

nologia  ,  &  m   prohgomenis.  Eorumdem     Tri- 

ccnn.ilium   mentio  eft   in    nummo   ejufdem   Im- 

peratons,   qui  ab  Occone    inter    Theodofii   Se- 

nioris  numifmata    perperam    relatus  eft .    In  eo 

Jegitur,  VOTIS  XXX.    MULTIS  XXXX. 

439.  Theodofiut  Aug.XVlI.  &  Fcfiut .  Sumptus 
is  Confulatus  a  Theodofio  juxta  fecundam  Re- 
gulam;  hoc  enim  anno  Imperii  vivente  patre  fuf- 
fcepti  oclava  Quinquennalia  celebravit,  de  qui. 
bus  Marcellinus  in  Chronico  fcribit:  Theodofiut 
lmp.  ottav*  Quinqucnnalia  edidit .  Vide  qtise  in 
Iiac  fecunda  parte  cap.  l0.  num.  XV.  hac  de  re 
fcripfimus . 

440.  Valentinianut  Aug.V.Si  Anatoliut .  Quin- 
decennalia  Imperii  Auguftei  Valentiniani  Junio- 
ris,  uti  Confulatus  ejus  demonftrat  .    Huc  refe- 

rendum  quod  fcribit  Theophanes  :  hoc  anno  Can. 

iharut,  quod  balneumfuit  Alexandris,  completut  efi  . 

441.  Cyrui  (o\us  ,  Orient. 

441.  Eudoxiut ,  &  Diofcorut ,  uterque  Orien- 
tal. 

443.  Maximut  II.  &  Vateriut  .  Septima  Quin- 
quennalia  Theodofii  poft  patris  mortem  imperan- 
tis,  quod  oftendit  Chronicon  Alexandrinum  his 
verbis  :  Hit  Coff.  dedicats  funt  Therm&  Achilles 
menje  fanuario  III.  Idui  Januarii .  Cumenimipfo 
die  natali  Theodofii  ImperatorisTherma;  illa:  de- 
dicatar  videantur,  liquet  eum  in  iis  ardificandis, 
ac  dedicandisad  hujufmodi  folemrria  refpexiffe  , 
verumque  efle  quod  diximus,  Thermas,  carte- 
raque  id  genus  opera  publica  in  fimilibus  fefti- 
vitatibus  conftruftas ,  vel  dedicatas  fuifle ,  quod 
licetnullus,  quod  fciam  ,  fcripferit,  adeo  ta- 
men  clara ,  manifcftaque  funt  ,  quar  fubinde  ad- 
duximus  teftimonia  ,  ut  id  in  dubjum  minime 
revocindum  fit ,  neque  enim  afdificia  aliaque 
hujufmodi  opera  publica  ,  qua?  ad  rem  iftam 
non  faciunt  ,  prartermitto ,  fed  quae  occurrunt 
in  medium  profero .  Ex  iifdem  praeterea  ver- 
bis  coliigitur  Theodofium  non  quarto  Idus  Ja- 
nuarii  ,  ut  mendofe  in  uno  ejufdem  Chronici 
Alexandrini  loco  fcriptum  ,  fed  tertio  Idus 
ejufdem  menfis  Auguftum  nuncupatum  efle . 
Qua:  lis  prarfato    loco  dirempta    elte  videttir . 

444.  Theodofiut  Aug.  XVIII.  &  Albinut  Oc- 
cident.  Hujus  Theodofii  Confulatus  rationemeli- 
cio  ex  Marcellino  in  Chronico,  qui  fub  his 
Confulibus  fcribit:  Thcodofiui  Vrinceps  nona  Quin- 
quennalia  dedit ,  Imperii  nempe  vivente  patre 
fufcepti .  Vide  quae  de  iis  fupra  diximus  cap.  i. 
num.  XV.  Valentiniani  Junioris  lmperii  Cac- 
farei  Vicennalia. 


IX. 


44 %.  Valentmianut  Aug,    VI,  &   tiomut .    Au- 
guftei  Imperii  Valentiniani  Junioris  Vicennalia 
ideoque  Confulatus  is  juxta  fecundam  Regulam. 

446.  Aetiut  III.  &  Symmachut ,  ambo  Occi- 
dent  . 

447.  Ardaburet  ,  &  Callipiui  ,  feu  Alypiut  ; 
Prior  Orient.  alter  Occident.  oclava  Quinquen- 
nalia  Theodofii.  Quo  referenda,  quae  fub  his 
Confulibus  Marcellinus  fcribit:  Eodem  anno  ur- 
bis  AuguQs  muri  olim  terrs  molu  collapfi ,  in- 
tra    tres     menfet  ,  Con/lantino    Prsfeilo    Prstorio 

operam   dante  resdificati  funt . 

448.  Zeno ,  &  Pofiumianut  .  Quinta  Quinquen- 
nalia  Imperii  Cacfarei  Valentiniani  Junioris  in 
hunc  ,  vel  fequentem  annum    incidunt. 

449.  Protogcnet ,  &  Afleriut  ,  vel  ut  alii ,  A- 
Jluriut . 

450.  Valentinianut    Aug.    VII.   &    Cennadiut 
Avienui  ,    uterque  in  Occidente  .  Quinta  Quin- 
quennalia    Imperii    Augtiftei    Valentiniani   ,   ut  Mctrcta- 
ejus  Confulatus  oftendit.  Marcianus  oclavo  Ka-  ""'   T»f0' 
lendas   Septembris  feria  fexta  ,  non  feria  quin-    "J10  Jua* 
ta,    ut   mendofe  legimr  in  Chronico  Alex.  di»  fwccait» 
citur  Imperator.  Quinto  Kalendas  Augufti  jam 
Theodofius  e   vivis  exceflerat.  Ex  Senatus-con- 

fulto  ,    &  voluntate  Pulcheri-e  eidem  Marciano 
Imperium  delatum. 

451.  Marcianui  Aug.lk  Adelphiui  Occid.  Cotl- 
fulatus  Mirciani  juxta  primam   Regulam  . 

451.  Hcrculanus  Occidenf.  &  Sporatius . 

453.  Vincomalui ,  &  opilio  Occident.  Imperii 
Caefarei  Valentiniani  Tricennalia  .  Quo  refe- 
rendum  quod  legitur  in  Chronico  Theophanis: 
hoc  anno  Diocletianeum  balneum  Alexandrin  re~ 
jiaratum . 

454.  Studiut  Orienf.&  Aetiut .  Quinquennalia 
Marciani  Augufti  boc   vel  fequenti  anno  acla. 

455.  Valentimanut  Aug.  VIII.  &  Anthemiut , 
qui  poftea  in  Occidente  Imperator  diclus  eft  . 
Tricennalia  Imperii  Auguftei  Valentiniani ,  ideo- 
que  Confulatus  is  juxta  fecundam  Regulim. 
Idem  Imperator  Kalendis  Aprilis  infidiis  Maxi- 
mi  occifus  eft,  quod  eo  die  faclum  colligitur 
ex  Anonymo  apud  Cufpiniantim,  qui  eundem 
Maximum  Imperium  Occidentale  eodem  diear- 
ripuiJTe  fcribit,  pridieque  ldus  Junias  eundem 
etiam  interfedum  fuilTe  .  Tum  addit :  Levatut 
e(l  Imperator  in  Galliit  Avitus  fexto  Idut  Juliat. 
Qtiod  &  fub  hujus  anni  Confulibus  contigifle 
auclor  eft  V.iclor  Tunuoenfis.  Qyare  errat  Ida- 
tius  in  Chronico ,  ubi  fcribit  ,  quarto  regni 
Marciani  anno  Avitum  Auguftum  appellatum 
fuifle  ;  illius  enim  Imperatoris  annus  quintUS 
ad  finem  tunc  vergebat. 

455.  Varanet  Orient.  &  Joannet  Occident.  in 
Occidente  vero  Avitus  Aug.  ut  ex  Sidonii  car- 
mine  feptimo  conftat ,  idque  juxta  primam  Re- 
gulam  .  Captut  e/l  Imperator  Avitut  Placentis,  a. 
Magifiro  militum  Ricimere ,  ait  Auclor  Anony- 
mus  apud  Cufpinianum  ,  facWque  eft  Epifco- 
pus  Placentinus  ,  ut  Aucior  Mifcellar ,  &  Viclor 
Tununenfis  fcribunt  ;  hicque  fub  his  etiam  Con- 
fulibus  hanc  depofitionem  confignat ;  ille  vero, 
ficut  Jornandes  de  rebus  Geticis,  ad  paucos  dies 
Regnum  invafifle  tradit  .  Turbat  tamen  Idatius 
in  Chronico  ,  ideoque  explicandus:  Avitui  ter- 
tio  anno  pofieaquam  a  Gallit  ,  &  a  Gothit  fattut 
fuerat  Imperator,  caret  imperio  ,  Gothorum  promijfo 
deflitutut  auxilio  ,  caret  &  vitn  .  ValefiuS  in 
Notis  ad  lib.  2.  Evagrii  cap.  7.  obfervat  in  MS. 
codice,  quo  ufus  eft  Sirmondus,  qui  primus 
Chronicon  illud  publicavit ,  hunc  locum  ita  Ie. 
gi :  tertio  anno  .  Avitut  feptimo  menfe  pojlea- 
quam  a  Gallit  &c.  Et  eundem  Sirmondum  has 
duas  voces ,  feptimo  menfe  ,  omififle  ,  melius 
faclurus  inquit ,  fi  duas  illas  ,  tertio  anno,ex- 
punxiflet.  Utrumque  tamen  fubfiftere  poteft . 
Nam  Majorianus  anno  fequenti ,  ut  tunc  dice. 
mus,  Kalendis  Aprilis    in   Occidente  Impera. 

tor 


102, 


DifTertatio  Hypatica> 


rat 


tor  creatus  eft ,  poftquam  ab  Aviti  morte  in- 
tcrregnum  fuiffet .  Quod  Idatium  htiic  attribuif- 
ft  indubitatum  exiftimo ;  non  folum  quia  Caf- 
fiodorus  &  Marius  cum  prasfatis  Audoribus  fub 
Iiis   Confulibus  Avitum   depofitum    fuiffe    fcri- 
bunt ;  fed  etiam,  quia  Evagrius  lib.  z,  cap.  7. 
tradit  hunc  Romar  imperaffe  menfes  octo .  Quo 
paclo  verum  eft  eam  depofitionem  menfe  circi. 
I er  Martio  factam   fuiffe ;  Evagrium  enim  men- 
fes  incompletos,  Idatium  vero  completos  nume- 
rare  manifeftum  eft.  Erratum  porro  a  Petavio 
in  Rationario  temporum  ,  ubi  docet  Evagrium 
fcripfiffe   Avitum   imperaffe  menfes  decem ,  & 
dies  oclo,    rurfumque  ibidem,  &  in  Chronico, 
quando  fcribit    Anonymum  Cufpiniani  traderc 
Avitum  XIII.  Kal.  Oflobrfs  captum  fuiffe .  Eum, 
enim    diem  ac   menfem  ad    mortem    Remifci » 
de  qua  jmmediate  loquitur,  referri  certum  eft» 
perperamque  in  editione  ejufdem  Anonymi  in- 
terjeclum    fuit  pundtum    hoc    modo ;  occifus  eft 
Hemifcus    Patricius  in  Palatio  Clajfls .  XV.   Kal. 
Oftobris ,   eaptus  e(l  Imp.  Avitus   Placentis.  a  Ma- 
gijlro  militum  Ricimere .  Puiiclum  enim  non  poft 
vocem  ClaJJis ,  fed  ante  vocem  Captus  apponen- 
dum.  Is  quippe    Anonymus  in  brevi,   fed   ac- 
curato    fuo    Chronico,  diem  ac  menfem   rcbus 
quas  narrat,  poftponit  .  Qyac  fcrupulofius  fcru- 
tari    placuit    ad  Chronologiam  Im  peratoriam  , 
qui  Chronicorum  &  Annalium  regula  ,  exacte 
ftabiliendam . 
„  4J7.  Conflantinus  Occident.  &  Rufus  Orient. 

T  *'m*,  M*rcianus  pridie  Kalendas  Februarias  vita  fun- 
:;;  F  clus  eft  ,  ut  ex  Theodoro  Leflore  in  Notis  ad 
primum  ejus  librum  erudite  deducit  Valefius  , 
colligiturque  ex  Marcellino,  &  Viclore  Tunu- 
nenfi,  qui  fcribunt  eum  annis  fex  ,  ac  totidem 
menfibus  imperaffe  .  Succeflit  eidem  in  imperio 
Orientali  Leo  genere  Thrax  ,  qui,  ut  habet 
Chronicon  Alexand.  Ievatus  eft  Auguftus  menfe 
Peritio  VII.  idus  Feb.  Cui  confentit  Theophanes, 
qui  ait  Leonem  Marciano  morttio  fubrogatum 
fuiffe  menfe  Februario  .  Ex  quo  corrigf  ndus  er- 
ror  ,  qui  in  ejus  Chronicon  irrepfit  ;  paulo  ooft 
enim  in  eodem  legitur  Marcianum  priiie  Kal. 
Maii  obiiffe,  qui  errnr  Petavium  in  Chronico, 
aliofque  viros  doctifllmos  decepit.  Majorianus 
Leonis  voluntate  Kalendis  Aprilis  hujtis  anni 
Imperator  in  Occ>dente  eft  ordinntus,  ut  Ano- 
nymus   apud  Cufpinianum    prodit. 

458.  Leo  Aug.  &  Majorianus  Aug.  Uterque  ju- 
xta  primam  Regulam . 

459.  Patricius  ,  &    Ricimer  Occident. 

460.  Apolhnius   &    Magntis  Occident. 

46 1 .  Sevcrinus  Occident.  &  Dagalaifus  .  Ma- 
joriani  Quinquennalia  in  hunc  annum  incidunr, 
qux  eum  celebraffe  oftendit  numifma  a  Dufref- 
nio  V.  C.  in  Differtat.  de  numifmatis  inferio- 
ris  aevi  num.  41.  allato  ,  in  quo  nulla  Quinquen- 
mliorum  aut  Decennaliorum  mentione  facta  le- 
gitur  ,  VOTIS  MULTIS  ,  licet  ipfo  ejus  lmperii 
initio  cudi  potuerit,  ficuti  iftud  Joviani  cum  E- 
pigraphe  VOT.  V.  MULT.  X.  aliave  fimilia : 
quia  tamen  primus  Aprilis  dies  currentis  anni 
quintum  Imperii  ejus  annum  inchoavit ,  non  vi- 
dentur  caffa  fuiffe  vota  Sidonii  Epigrammate 
13.  ut  arbitrati  funt  Scaliger  lib.  5.  de  emendat. 
Temp.  &  Sirmondus  in  Notis  ad  Sidonium  ,  qui 
fequentes  httjus  verfus  explicantes ,  perperam_. 
fcripfere  ,  non  ineunte  ,  fed  perado  Imperii  lu- 
ftro ,  Qiiinquennalia  &  id  genus  fefta  celebrari 
folita  fuiffe. 

Multos  purpura  vefliat    per  annos  . 
_>/V  luflro  Imperii  percnnis  aclo 
Quinquennalia  fafcibus   dicentur  , 

Anonynms  a  Cufpiniano  in  lucem  editus  fub 
his  Confulibus  hac  habet  :  dcpojitus  efl  Imp.  Ma. 
jtrianut  &  PMricio  Ricimere  Dertons.  IV.  Ncnas 


Augufli ,  &  oecifus  eft  ad  flu-jium  Hyram  VII. 
ldus  Augufli  :  ac  levxtus  cfl  lmpcrator  Dominus 
Severus  XIII.  Kal.  Decembris .  A  Valentiniano 
fecundo  anno  391.  apud  Viennam  in  Delphina- 
tu  interfecto  ,  ad  Majorianum  ufque ,  millum_, 
Principum  in  Gallia  conftitiffe  obfervat  Sidonius 
carmine  j.  ad  Majorianum  num.  350.  indeque 
infecuti  poftea  Galliarum  excidii  caufas  repetit . 

462.  Leo  Ang.  II.  &  Severus  Aug.  Marccllinus 
Leonem  II.  folum  profitetur  ,  fed  perperam : 
non  tantum  enim  Caifiodorus ,  Chronicon  Ale- 
xandrinum ,  &  Anonymus  aptid  Cufpinianum  u- 
trumque  edunt ,  fed  quod  rem  plane  dirimit ,  E- 
piftola  quinta  Hilarii  Papar  ad  Leontium  Arela- 
tenfem  tomo  quarto  Editionis  Labbeanae  p.  1039» 
dicitur  data  VIII.  Kal.  Fcbruarias  DN.  Severo 
Auguflo  Confule ,  &  Epiflola  ejufdem  Pontificis 
cclava  ad  Epifcopos  diverfarum  provinciarum 
Gallia:  dicitur  data  III.  Nonas  D>cembris  CL.  P, 
Severo  Auguflo  Confuh  ,  id  eft ,  ghriofiffimo  Prin- 
cipe  .  Carterum  Severi  Confulatus  juxta  I.  Re- 
gulam  ,  Leonis  juxta  II.  Quinquennalia  enim 
celebraffe  non  n  tatum  id-m  Confulattts ,  ied  & 
qua:  refert  Theophanes,  oftendunt.  Ait  enim  : 
hoc  anno  Pr&curforis  templum  Studius  extruxit  , 
£jr  tradutlos  cx  Infomnium  manfione  (id  eft  Acce- 
metarum  Monafterio)  Monacbos  in  eo  pofuit  .  Gra- 
tijfimus  quoque  Pr&pofitus  S.  Cyriaci  extra  portam 
Auream  erexit  &dem  ,  in  qux  ipfe  mundo  nun- 
cium  remifit .  Hoc  etiam  anno  exiftimo  Conftan- 
tinopoli  faflam  effe  dedxationem  nobilis  Fccle- 
fiae  in  honorem  S.  Anaftafije  a  S.  Marciano  Oc 
conomo  Ecclefije  Conftantinopolitanx  ereclx  ,  de 
qua  fermo  eft  in  ejufdem  Sanfti  Actis  a  Bollan- 
do  &  Henfchenio  die  10.  Januarii  illuftratis. 
Nam  licet  Metaphraftes  eorum  Attiftor  annttm_ 
non  exprimat ;  quia  tamen  a  Gennadio  Conftnn- 
tinopolitano  1'atriarcha ,  qui  anno  458.  federe 
coepit ,  fadlam  dicit  capite  tertio ,  non  dtibium. 
quin  de  more  in  aliqua  huiufmodi  feftivitatum 
peracta  fuerit .  Cumque  ante  anniim  465.  nulla 
alia  occurrat ;  eaque  Ecclefia  ante  eum  annum_. 
dedicaia  fit,  fequitur  ea  Encarnia  in  aliom  an- 
num  conferenda  non  effe ;  perpcamque  in  '  n- 
nalibu^  Ecclefiaftici^  anno  459.  confignata  fuiffe; 
&  Bollandum ,  ac  Henfchenium  ead  m  in  annum 
464.  ex  fola  conjecaira  tarditi-.  diftuliffe  .  Dixi 
porro  ea  ante  annum  465.  ada ,  quia  Meta- 
phraftes  poftquam  de  iifderr.  locutus  eft  ,  dixit 
in  eadem  Ecclefia  multa  miracula  patrata  ,  illud- 
que  inter  cartera,  quod  magno  mcndio  Conftan- 
tinopoli  exorto,  MarcianusOeconomus  ardem  il- 
lani  iilarfam  fervaverit.  Contigit  illud  incendiura 
anno  465.  ut  11'dem  Auctores  ex  Chron^co  Ale- 
xandrino  ,  ac  Marcellino  oftendunt .  Quare  an- 
te  tempti.-  illud  eaEcclefia  dedicata  .  Verumqui- 
dem  eft  Theophanem  illud  incendium  anno  461. 
die  fecunda  Septembris  confignare ,  illudque.» 
miraculum  eo  a^ino  narrare ,  fed  maior  rides 
Marcellino,  &  Auflori  Chronici  Alexandrini  vi- 
detur  adhibenda  .  Quod  fi  incendium  ifttid  recle 
ab  eodem  Theophane  ,  qui  Cedrenum  confen- 
tientem  habet,  confignatum  fuerit  ,  ea  dedica- 
tio  anno  praecedenti  ,  quo  Majorianus  in  Occi- 
dente  Quinqueiinalia  celebravit,  facta  fuit.  Http 
ufque  enim  nnlla  mihi  Ecclefiarum  dedicatio  oc- 
currit,  qua:  in  hujufmodi  folemnia  non  inciderit . 

463.  Vivianus  ,  &   Felix , 

464.  Rtiilicus  ,  &  Olybrius  . 

465.  Bafilifcus  Orient.  &  Hcrmenericus  .  Iri 
Chronico  a  Cufpiniano  publicato  legitur  :  defun- 
c"hlS  eft  Imperator  Severus  Romx  XVIII.  KaJ.  Se- 
ptembris .  Poft  eam  mortem  ufque  ad  Anthemii 
nunciipationem  int  rregnum  fuit . 

466.  Leo  Aug.  III.  &  Taticwus  .  Leonis  con-        XI. 
fulatus  juxta  II.  Regulam  ,   Decennalia  enim  ce-  Leonis 
lebraffe  oftendunt  ,    quar  fcribit     Theophanes :  imp.  Dt- 
Magna  cillerna  ad   Joannis    s.des   extruCla:  bal-   ccnnna- 
nea  quoqtte  duo ,  uni  nomen  Sanitas ,  alteri  De-  Hn. 

f.t- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


caflafis :  &  Alexandritr  fluvius  a  Cherfo  ad  Cy- 
proncm  fovea  excavata  deducltis .  Verum  eft  in 
eodem  Auclore  legi  anno  praecedenti  Alexan- 
driae  S.  Jo"annis  nomine  opus  conftruclum  fuif- 
fe  ,  &  Baptifmo  Iuftrandis  adjunftum  atdificium: 
Heptabifum  etiam  publicum  civitati  reftitutum . 
Sed  id  etiam  hoc  anno  ,  vel  faltem  fequenti  , 
quo  Anthemius  nuncupatus  eft  Imperator,  fa- 
clum  fuifle  ex  eodem  Theophane  deducitur  ,  qui 
eodem  tempore  fcribit  eundem  Anthemium  a 
Leone  dictum  fuifle  Imperatorem  .  Quidquid  fit 
in  toto  ejus  nobiliflimo  Chronico  nullum^ 
aedificitim  publicum  ufque  ad  harc  tempora  me- 
moratum  ,  quin  vel  Imperatorum  initio  aut  annis 
quibus  hujufmodi  feftivitates  celebrarunt ,  con- 
fignatum  fuerit  .  Prarterea  non  dicimus  non  nifi 
annis  ,  quibus  Decennalia  aut  id  genus  fefta  e- 
debantur ,  publica  opera  confecla  fuifle  ,  urbes 
aut  Ecclefias  extruclas ,  aliaque  hujufmodi  facla. 
Id  enim  abfurdum,  &  a  veritate  alienum  effet, 
cum  Hadrianus  fingulis  fere  Imperii  annis  ,  aut 
templa,  aut  urbes  ,  aut  alia  aedificia  publica  per- 
egerit.  Sed  folum  dicimus  ea  de  more  iis  an- 
nis  acla . 

467.  Puf&us ,  &  Joanncs  .  Anonymus  Cufpi- 
niani  haec  habet  :  Levatus  efl  Imperator  Dominus 
Antbemius  Rom&  prid.    Idus    Aprilis , 

468.  Anthemius  Aug.  II.  folus  juxta  I.  Regulam  . 

469.  Zeno  ,  &  Marcianus  . 

470.  Jordanes  Orient.  &    Severus    Occident. 

471.  Leo  Aug.  IV.  &  Probianus  .  Leonis  Con- 
fulaius  juxta  II.  Regulam ,  Quindecennalia  e- 
nim  ejus  in  hunc  .innum  cadunt.  Quintus  eft 
Mc  etiam  Anthemii  Imperatoris  occidentalis  an- 
nus  pridie  Idus   Aprilis  inchoatus . 

471.  Marcianus  Orient.  &  Feflus  Occident. 
Anonymus  Cufpiniani  his  Confulibus  hacc  habet : 
Btllum  civilc gcjlum  efl  Rom&  inter Anthemiumlm- 
jeratorem,  &  Ricimerem  Patricium  ,  Et  levatus  ejl 
Rom&  hrperator  Olybrius  ,  orcifus  vcro  Imp,  Anthe- 
tnius  V.  Idus  Julias  ,  defunitus  vero  eji  Ricimer 
XV.  Kal.  Seftcmbris .  Defunffus  eft  Imp.  Oly- 
brius  Romx  X.    Kal.  Novembris . 

473.  Leo  Aug.  V.  folus  .  Anonymus  Cufpiniani 

ait  :   levatus  efl  Imperator  Clycerius  Ravenn&  III, 

Nonas  Martias  .  Sumptus  hic   a  Leone  Confula- 

tus ,  vel  propter  bella  civilia ,    quae  in  Occiden- 

te  ardebant ,  vel  propter  depofitionem  veftis  Bea- 

tse   Virginis  ad  Blachernenfe  teniplum  a  Pulche- 

ria  Conftantinopoli  asdificatum ,    de  qua  Cedre- 

nus  hoc    anno  agit,  quarque   magnifica  pompa 

perafta  eft  ,  ut  videre  eft  apud  Nicephorum  lib. 

15.  cap.  16.  Praeterea   Leo  Imperator  Leonem_ 

Juniorem  Ariadnae    filiae  &  Zenonis  filiuni  Im- 

peratorem    renuntiavit  ,-ut  redte  Theophanes  & 

Cafllodorus  in  Chronic.   Licet  Marcellinus  hanc 

nuncupationem  anno    tantum    fequenti    recitet . 

Quare  harc   nuncupatio ,  vel  fupra    ditfta  ,  caufa 

hujus  Confulatus  fuere  ,  qui   ideo    fumptus   eft 

juxta  VI.  Regulam. 

XII.  474'  Leo   Junior  Auguflus-  folus  ,   jllXta  II.  Re- 

Vtroaue       gulam .  Ex  quo  &  conftat  anno  fuperiori  ad  Im- 

Lcone  de-     perium   eveclum    fuifle ,    unde  Autftor    Anony- 

tnortuo         rnus  aCufpinianoeditus  ,  qui  tunc  vivebat  ,hunc 

Zeno   im-  Confulatum  his  verbis  confignat:    Domino  Leone 

perat.         Juniore    Auguflo   Conf.   Leo    Senior  mortuus  eft 

menfe  Januario  Indittione   duodecima.    Ita  Theo- 

dorus  Leclor  in  fine  libri  fecundi  ,   &  Theopha- 

nes  in  Chronico  ,  quiaddit  menfe  Februario  Ze- 

nonem  ab  eodem    Leone  Juniori  filio  coronatum 

fuifle ,  huncqu»  folos   menfes    decem  cum    pro- 

prio  patre  Zenone  regnafle.  A  quo   non  diver- 

fa  fcribit  Chronicon  Alexandrinum   dicens  Leo- 

nem   Juniorem  undecimo   Confulatus  fui    menfe  , 

Dio  menfe  ,  feu  Novembri   morbo    extinclum  ef- 

fe .    In  hujus    Leonis   Junioris  &  Imperatorum 

Occidentalium  ,  qui  per  harc  tempora  regnarunt, 

nummis ,  primum  legitur  titulus  perpetui  Augu- 

fli   hoc  modo :  DN.  LEO   PERPET.  AUG.  vel 


103 


DN.  FL.  ANTHEMIUS  PP.  AUG.  id  eft,  p*c 
petuus  Auguflus ,  Qita  de  re  plurima  infra  exem- 
pla  occurrent.  Nutabat  interim  Imperium  Oe- 
cideutale ,  mox  collapfurum  ;  fcribit  enim  Ano- 
nymus  a  Cufpiniano  primum  editus  :  dejetlus  d' 
Imperio  Clyccrius  in  portu  urbts  Rom& .  Eo  anno 
levatus  efl  Dominus  Julius  Nepos  VIII.  Kal.  Julias. 

475.  Zcno  Aug.  II.  folus  fecundum  I.  Regu- 
Iam  .  Intravit  Ravennam  Patricius  Orefles  cum 
exercitu  ,  (£*  fugavit  Imperatorem  Nepotem  ad 
Dalmatias  V.  Kal.  Septembris  ,  Eo  anno  levatuc 
efl  Auguflulus  Imperator  Ravenn&  a  Patricio  O- 
refle  patre  fuo  pridie  Kal.  Novembris .  Ita  Au- 
ctor  Anonynius  Cufpiniani . 

476.  Bajilifcus  II.  &  Armatus  ,  uterque.O- 
rientalis  .  Marcellinus ,  Theophanes ,  &  Viclor 
Tununenfis ,  quos  Petavius  in  Chronico  ,  aliiquc 
multi  fequuti  funt ,  fcribunt  Bafilifcum  hunc  Ve- 
rina;  Zenonis  focrus  fratrem  ,  fub  anni  prarce- 
dentis  Confulatti  Impeiium  invafifle ,  quud  fine 
dubio  a  veritate  alienum .  Extat  enim  plane  au- 
reum  teftimonium  ,  nemini  haflenus  obfervatum, 
in  Codice  Juftinianeo  lib.  5.  tit.  11.  de  jure  do- 
tium ,  quo  probatur  huius  anni  initio  Zenonem 
adhuc  imperafle;  ibi  enim  lex  18.  prarfert  in  ti- 
tulo  :  Imp.  Zeno  A.  JEliano  Pr&feclo  Pr&torio , 
&  fubfcribitur :  dat,  Kal,  Januar.  Bafilio  II.  & 
Armafio  Coff.  legendum  Bafilifco  &  armato  Coff. 
nondumitaque  huius  anni  initio  Zeno  in  Ifauriam 
fugerat ,  nec  Bafilifcus  Imperator  acclamatus  fue- 
rat.  Praeterea  in  Iib.5.  ejufdem  tit.z7.  1. 5.  de  ntt- 
turalibus  liberis  dicitur  ,  Dat.  X.  Kal.  Mart,  Ba- 
filio  II,  &  Armafio  Cojf,  legendum  etiam  ut  in 
praecedenti  Bafilifco  II,  &  Armato  ,  &  in  ejus 
titulo  legitur,  Imp.  Zeno  ScbaflianoPr&feclo  Pr&- 
torio  .  Quod  ex  ipfomet  etiam  Tununenfi  confir- 
matur  :  qui  ait  Ariadnam  Auguftam  ,  Zenonem 
in  Ifauriam  fugientem  ,  fub  hyemis  difcrimine 
navali  itincre  fubfeqtiutam  efle  .  Quod  tempus 
recle  confignatum  efle ,  ea  quae  de  tyrannidis  e- 
jufdem  duratione  dicemus  ,oftendent.  Quoad  Im- 
perium  Otcidentale  Anonymus  a  Cufpiniano  e- 
ditus  haec  fcribit :  Levatus  efl  Odoacer  Rcx  X. 
Kal.  Septembris  .  Eo  ttiam  anno  occifus  efl  O- 
refles  Patricius  Placenti&  V.  Kal.  Septembris  .  Ad- 
dit  Marcellinus  in  Chronico  eundem  Odoacrem 
Gothorum  Regem  his  adtis  Auguftulum  filium 
Oreftis  in  Lucullano  Campanix  Caftello  exilii 
pcena  damnafle  ,  in  eoque  Imperium  Occidentale  , 
quod  Oclavianus  Auguftus  tenere  cceperat ,  pe- 
riiffe,  &  Gothos  dein  Reges  Romam  obtinuifle. 


CAPUT    ULTIMUM 

Confulatuum  Cafareorum  ah  Imperii  Of- 
cidentalis  excidio  ,  ad  Fa/Iosum  Ro- 
manorum  Confularium  finem  Rationa- 
rium ;  ac  DecennaUum  &  id  genut 
feftorum  ,  per  eofdem  annos  ordtnatio 
&  finis* 

477.   T).  C.   Bafilifci  II.  6*  Armati.  Bafili-  Lj 

\_     fcus  intra  otto  .  pofl  annum  ,    menfes  Zem>     itL 
Imperii  ,  ut  teftis  eft   Procopius  libro  primo  Hi-  Impcrium 
ftoriae  Vandalicar,  cui    confentiunt  Tununenfis ,  rcflitui- 
&  Cyrillus   Monachus  in    vita  S.   Sabae ,  Zenoni  tur  . 
deditur  ,  qui  eum  cum    liberis  ,  &  uxore   in  Cap- 
padociam  mifit  ,  acri '  hyeme  ,  fubjungit   idem   Pro- 
copius .  Facia  ea    reftitutio   ante  menfem    Oclo- 
brem  currentis  anni ,  ut  patet  ex  feptima  Epi- 
ftola  Simplicii  Pontificis   Romani  poft    Confula- 
tum  Bafilifci  &  Armati ,  VIII.  Idus  Oflob.  data, 

in 


104 


DiiTertatio  Hypatica; 


j«  qua  de  reeapeMto  Tmperio  Zenoni  gratula- 
tur .  Quare  errat  Auctor  Chronici  Alexandrini , 
qui  h»nc  reftitutionem  in  annum  fequentem  con- 
iicit ,  cumqtte  Qclobris  initio  de  ejus  reftitutio- 
ne  nuncium  jam  Romam  allatum  effet ,  liquet 
eundem  Bahlifcum  anni  elapfi  initio  tyrannidem 
arripuiffe ,  &  prsefenti  circa  Septembrem  eun- 
dem  Zenoni  deditum,  qui  inftanti  hyeme  illum 
iit  Cappadoeiam  mifit,  ubi  mifere  periit .  Peta- 
vius  in  Rationario  temporum ,  quae  de  tempore 
captar  a  Bafilifco  tyrannidis  in  Chronico  fcripfe- 
xat ,  retradlavit,  illudque  optime  coniignavit. 

478.  Illus  folus . 

479.  Zeno  Aug.  III.  folus .  Quinquennalia  Ze- 
nonis  ,  ut  ejus  Confulatus  demonftrat. 

480.  BafiUus  Juniur  folus  Occident.  Anony- 
mus  a  Cufpiniano  editus  hoc  anno  habet:  Occi- 
iitur  Nepos  Impcrator  VII.  Idus  Majas  ,  hunc  O- 
reftes  Imperio  abdicarat ,  &  comitum  fuorum  in- 
fidiis  ,  ha-ud  longe  a  Salonis  ,  fua  in  villa  occi- 
fus  eh ,  inquit  Marcellinus  in  Chronico.  Unde 
ad  mortem  ufque  Imperium  retinuit . 

481.  Placidus  folus. 

48 1.  Trocondus  ,  &  Sevcrinus  . 

483.  Fauflus   f 0 1 US  . 

484.  Theodoricus  ,  &  Venantius  .  Is  Theodori- 
cus  Rex  Gothorum  erat ,  qui  r.eque  a  Mnrcel- 
lino ,  neque  ab  auclore  Chronici  Alexandrini 
cum  titulo  Regis  editur  ,  licet  Anonymus  a  Cu- 
fpiniano  editus  hujus  anni  Confules  his  verbis 
memoret :  D.  N.    Tbcodorico  Rege  ,    &  Vcnantio 

.  V.  C.  Cojf.  Sed  prima  parte  huius  DifTert.  cap. 
7.  num.  VII.  oftendimus  ,  in  aclis  publicis  fub- 
fcribendis  Regem  vocatum  non  fuiffe  .  Decen- 
nalia  Zenonis  ,  qui  eodem  Principe  Confuleea 
edere  voluit .  Horum  folemnium  fignum  nuncu- 
patio  Bafilifci  Armati  magiftri  militiar  filii ,  quem 
hoc  ann  1  idem  Zeno  Caefarem  creavit ,  &  poft 
caedem  ejus  patris,  Epifcopum  Cyzicenum  Hel- 
lefponti  Metropolitam  inauguravit ,  ut  inquit 
auclor  Chronici  Alexandrini  hoc  anno  ;  ac  prae- 
terea  dedicatio  Laurae  S.  Euthimii  Abbatis  in 
Monafterium  mutata? ,  quam  hoc  anno  die  XIII. 
Decembris  celebravit  Martyrius  Patriarcha  Hie- 
rofolymitanus ,  ut  docent  Bollandus  &  Henfche- 
nius  in  Illuftratione  Aclorum  prarfati  Euthymii 
die  XX.   Januarii  paragrapho  IV. 

485.  Symmachus  folus    Occident . 

486 .  Longinus  ,   &  Decius  Occident. 

487.  Anicius  Manlius  Scverinus  Boetius  .  Oe- 
cident. 

488.  Dynamius  Occid.  &  Sifidius  .  Quinde- 
eennalia  Zenonis ,  quorum  index  quod  icribit 
Theophanes  de  S.  Euftathii  Reliquiarum  tranfta- 
tione :  hoc  anno  Calandion  Antiochenus  Epifco- 
■pus  Euflathii  tnagni  Reliquias  Philippis  ,  ubi  San- 
iius  exul  obicrat ,  tranflulit  ,  tota  Antkchia  ci- 
vitate  a-d  duodecimum  milliare  in  vccurfum  cum 
■plurimo  honorc  effufa  .  Viclor  Tununenfis  tranfla- 
tionem  hanc  in  annum  490.  Baronius  in  annum 
481.  conjiciunt .  Sed  Zenonis  Quindecennalia  Ii- 
tem  dirimunt  ,  ipfeque  Valefius ,  qui  in  Notis 
nd  librum  4.  Socratis  cap.  14.  Vifloris  calculo 
ftandum  contendit ,  in  Obfervationibus  tamen 
ad  Evagrium ,  de  Petto  Fullone  Epifcopo  An- 
tiocheno  cap.  3.  ubi  Calandionis  Epifcopatus 
tempus  difcutit ,  loquens ,  fatetur  in  Viclore 
Tununenfi  miram   effe  perturbationem  . 

489.  Eufebius  &  Probinus     Occident. 

490.  Longinus  II.  &  Avienus  Saujlus  Occi- 
dent.  Initium  prioris  Imperii  Theodorici  Go- 
fhorum  Regis    in  Italia  ,  uti  alibi    diximus . 

jj#  491.  Olyhrius  folus  Occident.  Zeno    Auguftus 

Imperiunt  cpikpfin.  correptus  menfe  Xantico  five  Aprili  o- 
Jnajlajii .  ^il} '  &  Ariadna  Anaftafium  ex  Silentiario  cre- 
avit  Imperatorem  ,  qui  ,  ut  habet  Chronicon  A- 
lexandrinum  ,  inauguratus  eft  quinto  Aprilis 
hebdomadis  majoris ,  in  quo  tnmen  ejrat.Nam 
ea  feria  hoc  anno  in    18.  Aprilis  diem   incidit. 


Dedicata  eft  Bafilica  Laurs  S.  Sabae  anno  acta- 
tisejus  J3.  qui  Chrifti  erat  401.  ut  habet  Bol- 
landus  in  vita  Euthymii  Magni  die  vicefima  Ja- 
nuarii ,  paragrapho  quarto  . 

491.  Anaftajius ,  &  Rufus  Occident.  Anaftafii 
Confulatus  juxta  I.  Regulam  . 

Wl.Eufebius  II.  Orient.  &  Albinus  Occident. 
Hoc  anno  Theodoricus  Ravennam  mgreffus  O- 
doacrem  interemit ,  cceptaque  inde  nova  huju^ 
Italiae  Regis  Epocha ,  a  qua ,  ficuti  &  a  prio- 
ri ,  anno  490.  inchoata  ,  ejus  Qutnquennaha  , 
Decennaliave  deducenda ;  utrmfque  enim  Im- 
perii  huiufmodi  folemnia  celebraffe  ,  qua:  infra 
dicam  ,  evincent  ,  oftendentque  hadtemis  erra- 
tum_  effe  in  unica  tantum  Epocha  Theodonco 
atlribuenda. 

494.  Vrnfidius  Orient.  &  Afierius  Occident. 

495.  Viator  folus ,    Occident. 

496.  Vaidus  folus,  Orient.  Erat  is  frater  A- 
naftafii  Imperatoris  ,  qtto  Confule  voluit  is  Qiun- 
quennalia  agere  ,  ut  colligitur  ex  hts  Marcelh- 
ni  in  Chronico  verbis :  Auguflatico  fuo  dudum. 
AnaflaJFus  militibus  prsjiito  ,  donativum  quoque 
hoc  fratrc  Confule  tribuit .  Donativum  entm 
quod  Principes  Romani  fimul  atque  Auguftt  a 
militibus  nuncupati  erant ,  erogabant ,  recentior 
latinitas  Auguflaticum  dixit ,  uti  jam  a  viris  ao- 
clis  obfervatum.  Qiiod  etiam  donativum  m 
Quinquennalibus  &  id  genus  feftis ,  quod  lisc 
effent  quxdam  renovatio  Impem ,  militibus  tri- 

buebatur .  .  ,        . 

497.  Anaflajius  Aug.  II.  folus  .  Non  folum  A- 
naftafius ,  fed  &  Juftinus  Senior  ,  &  Juftinianus, 
qui  ei  fucceffere  ,  feptimo  Imperu  anno  Con- 
fulatum  fumpfere  ;  eoque  anno  eadem  peracta  , 
qua?  annis  Quinquennalibus  &  id  genus  feftis 
deftinatis ;  ut  oftendimus  parte  fecunda  hujus  Dif- 
fertationis . 

498.  Johannss    Scytha  ,    Orient.   &    Vauhnns 

Occident. 

499.  Joannes  Gibbus  ,     Occident. 

500.  Patricius,  &  Hypatius  ,  ambo  Orientajes . 
Decennalia-Theodorici  Italia;  Regis ,  de  quibus 
cap.  3.  num.  XI.  actum  eft.  Illud  hic  tantum 
obfervandum  Anaftafium  Imperanrem  hoc  anno 
ob  eo  folemnia  Hypatium  fororis  fua:  filium 
Confulem  procedere  voluiffe  . 

501.  Pompejus  Orient.  &  Avienus  Occident. 
Decennalia  Anaftafii  Imperatoris,  quac  often- 
dtint  primtim  Confulatus  :  Pompejus  enim  nepos 
erat  Anaftafii ,  frater  nempe  Hypatii  fuperioris 
anni  Confulis ,  ejufdem  Imperatoris  fororis  filii: 
fectindumLudi  theatrales  hoc  anno  fadli  ,  de  qui- 
bus  Marcellinus  in  Chronico  .  Tertium  quia  fan- 
dus  Elias  unus  e  fuccefforibtis  Euthymii  Magni 
Abbatisnovam  Ecclefiim  Deiparar  Virginis  a  S. 
Saba  conftruflam  dedicavit  primo  Julii ,  Indittio- 
nc  nona  ,  hoc  nempe  anno ,  ut  oftendunt  Bol- 
Iandtis  &  Henfehenius  in  Adis  nuper  citatis  S. 
Euthymii .  Qtiartum  Theophanes  hoc  anno  habet: 
hoc  anno  Chryfargyrum  tributum  ,  &  venationes 
Jive  pugnas  cum  bcfliis  publicas  Anaflajius  abole- 
vit  s  &  Magiflratus  qui  antea  venales  erani  , 
gratis  contulit .  De  exitiali  illo  tributo  fuperius 
loquuti  fumus.  Verum  quidem  eft  Marcellinum 
in  Chronico  ftib  anni  prarcedentis  Confulibus 
fcribere  :  Anxfiajius  Imp.  donativum  Illyricianis 
militihus  per  Paulum  Tribunum  Notariorum  ero- 
gandum  mifit ,  fed  miffa  fub  finem  hujus  anni  , 
uti  exiftimandum  ,  pecunia ,  quia  fequentis  ini- 
tio  quinquennale  ftipendium  in  Decennalibus 
Imperatoris  folvendum  erat. 

501.  Avienus  Jun.  Occident.  &  Prohus  Orient. 
Hoc  anno  Theodoricum  Italiae  Regem  pofterio- 
ris  Imperii  Decennalia  celebraffe ,  tria  often- 
dunt.  Primum,  Confuiatus  Probi  ,  fororis  Ana- 
ftafii  Imperatoris  filii;  ideo  enim  tres  ejufdem 
nepotes  deinceps  his  tribus  anr.is  Conftiles  pro- 
cefferunt  ,  ob  tria  qux   in   iifdem  Decennalia 

fien- 


feu  de  Confulibus  Caefareis • 


105 


Cethegui  folns ,  Orient . 

Sabinianus    Orient.    &   Theodorus   Occt- 


ffends  erant .  Seeundum,  quod  fub  his  Confu- 
]ibus  Cafllodorus  in  Chronico  fcribit :  His  Coff. 
DN.  Rex  Theodoricus  aquam  Ravennam  perdu- 
xit  ,  eujus  formam  fumptu  proprio  inflauravit  , 
■qua.  longis  ante  fuerat  ad  folum  reducla  tempo- 
ribus  .  Qui  Auiftor ,  cum  anno  joo.  quo  Theo- 
■doricus  priora  Decennalia  celebravit ,  alia  id 
•genus  Romse  fadta  fignificet ,  patet  ea  horum 
folemnium  efFeclus  fuiffe  .  Tertium  ,  ejufdem 
Imperii  Quindecennalia ,  &  Vicennalia,  de_» 
quibus  infra  . 

503.  Dexicrates  Orient.  &  Volujianus  Qcci- 
dent . 

J04. 

$oj. 
dent. 

%o6.  Areobinda.  Orient.  &  Meffafa  Occident. 
Quindecennalia  Anaftafii ;  quo  referenda  quae 
fcribit  Auclor  Chronici  Alexandrini :  His  Coftt 
Jlnaflafii  Principis  flatua ,  in  eodem  loco  ,  quo 
dudum  Theodofii  Magni  fteterat ,  fuper  immanem 
tolumnam  in  foro  Tauri  flatuta  efl  .  Quod  etiam 
habet  Theophanes,  qui  addit:  hoc  eodem  anno 
jlura  ex  sxe  ofera  ex  his ,  qua  pofuit  Magnus 
Conftantmus  ,   Anaftafii  juffu  conflata  funt . 

$07.  Anaflafius  Aug,  III.  &  Venantius  Occi- 
dent.  Ab  hoc  Confulatu  ad  fecundum  ejufdem 
Imperatoris  anni  funt  decem  elapfi,  &  ad  fe- 
quentem  ab  eo  geftum  decem  alii  anni  ,  ex  quo, 
Joco  Iaudato  collegimus  Anaftafium  in  Confula- 
tus  Caefareos  aliquam  mutationem   invexiffe  . 

508.  Celer ,  &  Vcnantius  .  Qiiindecennalia.. 
Theodorici  poft  Odoaerem  oecifum  imperantis, 
quod  oftendit  aedificatio  Monafterii  a  S.  Caefa- 
rio  Arelatenfi  Epifcopo  ,  hoc  anno  ccepta.  In 
ejus  enim  vita  a  S.  Cyprfano  Epifcop  o  Tolo- 
nenfi  fcripta  dicitur ,  Alarico  Rege  Gothorum 
a  Clodoveo  Francorum  Rege  in  confliclu  per- 
empto  ,  Theodoricum  Italiae  Regem  miffis  du- 
cibus  fuis  in  eam  Provinciam  ingreffum  effe , 
in  hzc  erge ,  inquit  ,  obfidione  ,  Monaflerittm , 
Quod  forori  ejus  S.  C&ftris.  £5*  fanliis  Virginibtts 
eonftruebatur  ,  magna  ex  parte  deflrutlwn  eft  .  Qui 
exercitus  hoc  anno  ad  urbem  AreJatenfem,  quse 
Gothis  parebat ,  quseque  a  Francis  obfidebatur, 
liberandam  ,  miflus ;  ut  docet  Cafllodorus  in 
Chronico.  Hoc  itaque  vel  praecedenti  anno  Mo- 
nafterium  illud  cceptum  ;  ideoque  &  ea  folem- 
nia  a  Theodorico  celebrata  .  Vide  qux  infra  an- 
no  Jia.  de  eodem   dicimus . 

J09.  Imfortunus  Junior   folus  . 

510.  Anicius  Manlius  Severimts  Eoetius ,  Oc- 
xident.  &  Eutharicus  Orient. 

jii.  Felix  Occident.  &  Secundhius  Orient.  Vi- 
cennalia  Anaftafii  Imperatoris ,  cujus  index  le- 
gatio  S.  Sabae  rogatu  Elise  Kierofolymorum  Epif- 
copi  ad  Anaftafium  pro  fidei  Catholicse  caufa 
fufcepta ,  quam  Cyrillus  in  ejus  vita  dicit  egif- 
fe  cum  annos  73.  natus  effet .  Natus  autem  erat 
Theodofio  XVII.  Confule,  menfe  Januario,  an- 
no  fc.  Chrifti  439.  ut  oftendunt  BoIIandus  & 
Henfchenius  in  Illuftratione  aclorum  S.  Euthy- 
mii  Magni  ,  die  io,  Januarii .  Quare  hoc  an- 
no  ad  prajfatam  aetatem  pervenerat. 

511.  Taulus,  &  Mucianus  Orient.  Vicenna- 
lia  pofterioris  Impcrii  ,  Theodorici  in  Italia, 
quse  indicat  dedicatio  Monafterii  a  S.  Cajfario 
Arelatenfi  Epifcopo  poft  Arelatem  a  Franco- 
xum  obfidione  Iiberatam  perfecli  ,  die  XXVI. 
Augufti  facla  ,  ut  difcimus  ex  Auclore  vitse  ejuf- 
dem  fandti  anno  J41.  ut  alias  oftendemus  vita 
functi  :  erant  ,  inquit  ,  conftitutionis  Monaflerii 
ipfius  eo  tempore  anni  pleni  triginta  ,  fexto  Ka- 
lcndarum  Septembrium ,  &  poft  diem  dedicatio- 
nis  Monafterii  fui  beatam  animam  Ixtus  emifit 
ad  Chriftum,  Si  enim  ab  anno  54*«  quoea  mors 
«ontigit  ,  per  annos  triginta  retrocedas ,  per- 
venies  ad  praefentem  ,  quo  ideo  ea  dedicatio  fa- 
<3a ,  quia  Theodoricus  pofteriora  fua  Vicenna- 

Aj>paratui  in  Earonium 


lia  celebravit.  Quod  fi  qufs  contendat  S.  Ca> 
farium  anno  tantum  543.  ad  cceleftem  patriam 
migraffe  ,  inde  non  aliud  fequetur  ,  quam  prae- 
fata  folemnia ,  Encseniaque  anno  fequenti  51;. 
fada  cffe,  anno  nempe  pofterioris  lmperii  vi- 
cefimo  evoluto. 

J13.  Clementinus  Orient.  &  Probus . 

$14,  Senator  folus  Occident.  Eft  hic  M.  Au- 
relius  Caffiodorus  Senator . 

jrj.  Anthemius  Orient.  &  Florentiits  Occid. 
Quinta  Quinquennalia  Anaftafii  Imperatoris  hoc 
anno  facla,  quod  Marius  in  Chronico  indicat 
quando  fcribit:  His  Coff,  Monaflerium  Acauno  « 
Rege  Sigifmundo  conflruttum  eft  ,  de  quo  cele» 
berrimo  Monafterio  videndus  Baroniusann.  Jif. 
n.  44.  ubi  de  eo  agit ,  ejus  enim  fundationis 
tempus  ignoravit. 

ji(J.  Petrus  folus  ,  Occfdent. 

j  1 7.  Anaflafius  Aug.  IV.  &  Agapitus .  De  hoc 
Anaftafii  Confulatu  loco  fupra  laudato  aclum  . 
Marcellinus    in  Chronico  Anaftafium  nulla  nu- 
merali  nota,  aut  titulo  Imperatoris  profitetur, 
licet  pra:cedentem  ejus  Confulatum  cum  nume- 
rali  nota  III.  exhibuerit .  Sed  hunc  Anaftafium 
alium  non  effe  quam  Imperarorem  oftendit  Co- 
dex  Jufiinianeus,   in  quo  lib.  6.  tit.  17.  de  »a- 
turalibus  liberis    lex    quarta   dicitur    dat.    Kal. 
April.    Anaflafio  A.  IV.  &  Agapiio  Coff.  Ac  pra> 
terea  ejufdem  Anaftafii  epiftola  ad  Hormifdam 
Pontiffcern   Romanum ,    quar  refertur    tomo  4. 
Conciliorum  pag.  1459.  data  V.  Idus  Julii  Con- 
flantinop.  Anaflafio  Aug.  IV.  &  Agapito  V,  C.  Cofi, 
Emendanda  porro  fubfcriptio  /.   j.  de  Advocatit 
diverf.  judicum ,   quse  legitur  Iib.  1.  praefati  Co- 
dicis   tit.  VIII.  ab   eodem    Anaftafio    data    Ka- 
lend.   April.  Anatolio  ,    &    Agapito    Coff.   legen- 
dumque  Anaftafio  &  Agapito  Coff.  cum  Anaftalio 
imperante  Anatolius  Conful  non  fuerit.  Ab  hoc 
autem    Anaftafii   Confulatu ,  ad  III.  ejus  Con- 
fulatum  ,  anni  funt  decem  ,   ab  eo   ad   II.  to- 
tidem.  Quare  aliqua  mutatio  in  Confulibus  Cx- 
fareis  facla  . 

518.  Magnus    Orient.  &    Florentius   Occident.         --T 
Anaftafius    hoc   anno  ad  alteram   vitam    migra-  ' 

vit  ,  cum  per  annos   viginti    feptcm  ,  ac   menfes       F.   .  _ 
tres  ,   diefque    totidem   Imperium  Romanum  admi-  *u*  tnl     e' 
niflraffet.    Ita  Evagrius  libro  tertio,  capite  ul-  ttlor's  •■ 
timo,  qui   libri  fequentis    initio  dicit   Juftinum 
genere    Thracem    Imperialem  purpuram     fum- 
pfiffe  die  nona  menfis  Julii,  qua  in  re  Chronicon 
Alexandrinum  fuffragatorem  habet.   Ex  qua  die 
recle  in  eo  conftituta  locus  eft  exiftimandi  Ana- 
ftafii  Imperii   tempus  varie  ab  Antfquis  compu- 
tatum,  redte  etiam   ab   eo   numeratum  fuiffe; 
ficque  anno   491.  die  fexto  Aprilis ,  fi   ultimum 
terminum   Evagrius  exclufit  ,    Zenonera  ,  cujus 
emortualis  dies   a  nullo  ex  Antiquis  adnotatus, 
periiffe  .  Ab    ea  enim  die  ad  nonum  Julii   hu- 
jus   anni  hujufmodi    tempus  interjicitur .  Fuiffe 
tamen  aliquod  dierum  interregnum  poft  Zenonis 
mortem  ab  eodem  Evagrio  in  Imperio  Anafta- 
fiano  computatum,    deducitur  titm  ex  praccipi- 
tata  ejufdem   Zenonis  morte;  tum  ex  eo  quod 
Marcellinus  in  Chronico  fcribit  Anaftafium  re« 
gnaffe   annos  %-j.  menfes   1.   dies  19.  quo  pa» 
clo  die  tantura  nona  Aprilis  anni  491.  Imperium 
fufceperit,  dieque  decima  oclava  ejufdem  men- 
fis  coronatus  Zeno  fuerit. 

J19.  Juflinus  Aug,  &  Fl.  Eutharicus  Occident. 
Confulatus  Juftini   juxta  I.  Regulam  . 

j*o.  Vitalianus  Orient.   &   Ruflicus . 

Jzi.  Juftinianus  Orient.  &  Fl,  Valerius  Occ?« 
dent.  Juftinianus  h  poftea  Imperator  fuit,  cu- 
jtis  Confulatus  propter  magnas  liberalitates  ,  de 
quibus  Marcellinus  in  Chronico ,  famofiffimus 
fuit . 

J12.  Symmachus  &  Eoetius  ,   ambo  Occidenf. 

J13.  Maximus  folus  Occident.   Qufnquennalfa 
Juftini  Imperatoris ,  quae  oftendunt  cuod  habet 
O  Ce. 


10(5 


Differtatio  Hypatica, 


Cedrenus  hoe  anno:  Auguflali  Corona  Thkdoram 
yxorem  fuam  ornavit  ,  quam  mortua  Euphemia_. 
duxerat .  Addit  mulios  Manichafos  fuppliciis  af- 
fecifle,  quare  re^e  Bironius  in  Annalibus  nom, 
JCin.  ad  hunc  annum  refert  l.ix.  Codicis  Jufli- 
nianei  de  hsreticis  C^  Mavichs.it  nullis  Confuli- 
bus  fubfcriptam  quara  ideni  Imperator  adver- 
fus  Ha?reticos  &  infideles  promulgavit  ,  qua_. 
undique  Manichari  expelfuntur  >  &  capite  pu- 
niuntur  . 

$14.  Juflinus  Aug.II.  &  Opilio .  Juftinus  Ana- 
ftafii  exemplo ,  anno  Imperii  feprimo  Confula- 
tum  cepit,  qua  de  re  fuo  loco  aftum  ,  Quinta 
Quinquennalia  prioris  Theodorici  in  Italia  Im- 
perii ,  qua:  oftendit  dedicatio  Bafilica:  Beata: 
Miriar  Arelatis  acdificatse  hoc  anno  peratfa  iq 
Concilio  Provinciali  Epifcoporum  in  eadem  ur- 
be  ob  id    coaclorum  . 

515.  Probus  Junior   Qccident.    &    Philoxenur  , 

516,  Olybrius  folus  ,  Qccident,  Die  tricefima 
Augufti  Theodericus  Italia;  Rex  e  vivis  excef- 
fit  ,  de  cujus  morte  &  duplici  Epocha  ,  vide 
cjua:  diximus  in  hac  tertia  parte,  cap.  1,  n,XV. 
fiii  hoc  addendum,  Anonymum  a  Valefio  edi- 
tum  tefiari  Theodoricum  dum  Ravefinam  ,  in 
qua  claufus  erat  Odoaeer  Rex  ,  obfideret  ,  le- 
gationem  ad  Xenonem  Imperatorem  mififfe ,  ab 
eodem  fperantem  vcflem  fe  induere  Regiam  .  Tnm 
anno  493.  occifu  Odoacre,  quod  pofl  Idus  Ju- 
lias  fadiuni  docet ,  Cothifibi  confirma-jerunt  Theo- 
doricum  Regem  non  cxpetrantes  JuJJionem  novi 
Vrincipis ,  inquit  idem  Anonymus ;  quod  hatte- 
nus  ignoratum  fuerat ,  Ex  dictis  porro  liquetdu- 
plicem  Theodorici  epocham  ,  dupliriaque  Decen- 
nalia  &  id  genus  fefta  Iegitimis  fundamentis  in- 
nixa  effe , 

jy^  517.   Mavortius  folus ,  Occident.  Juftinus  Kal. 

Impcrium    ^prilis   Juftinianum  fororis  fuae    filium    Imperii 

Jufliniani.  Part|cipem  facit ,  ipfeque  Kal.  Augufti    deceflit , 

quod   magis  infra  explicabitur .   Ea  porro  Jufti- 

niani    nuncupatio    oftendit  eum   hoc   anno   ante 

mortem   Decennalia  celebrafle . 

52,8.  Juftmianus  Aug.ll,  follis  ,  juxta  I,  Re- 
gulam  . 

519,  Dccius  folus,  Occident .  Hoc  anno  Arau- 
fione  in  Gallia  ,  quar  urbs  ad  Reges  Italia:  per- 
tinebat,  celebratum  adverfus  Semipelagianos  Con- 
cilium  cccafione  dedicationis  Ecclefia:  illic  a  Li- 
berio  Pra:feLto'ejus  Galliarum  partis  ,  qua:  A- 
thalarico  Gothorum  Regi  fubjncebat  ,  conftruclar, 
propter  cujus  Enca-nia  Epifcopi  convenerant . 
•  Quare  cum  fuo  Ioco  oftenderimus  Theodoricum 
Italia:  Regem  Decennalia  celebrafle,  probabile 
eft  ejus  fucceffores  idem  prarftitiffe  ;  ideoque  hoc 
anno  Athalaricum  Quinquennalia  anno  uno  an- 
tevertiffe  .  Advertendum  porro  in  reliquis  Oc- 
cidentis  partibus ,  in  quibus  Imperium  Roma- 
num  defecerat  ,  dedicationes  Ecclefiarum  &  id 
genus  alia  quocumque  indifcriminatim  tempore 
paulatim  aifta  fuifle  ,  idemque  poftea  in  Orien- 
te  faclum  ,  Qtta  de  re  plura  inferius . 

530,  Lampadius  ,  &  Orefles  ,   ambo   Occident  . 

531.  Pofl  Cunful  atum  LampaJii  &  Oreflis  .  Tam. 
Oriens  enimquam  Occidens  hoc  anno  fine  Con- 
fulibus  fuit.  Quinquennalia  Juftiniani  ,  quo  re- 
ferendum  illud  a  Marcellino  in  Chronico  fcri- 
ptum  ;  His  Cojf.  Codex  Juftinianus  orbi  promul- 
gatus  cfl  .  Sicut  enim  Codex  Theodofianus  in 
anno  hujufmodi  folemniis  dicato ,  ita  &  Juftt- 
nianeus  publicatus . 

531.  Irerum  ,  feu  anno  fecundo  poft  Confulatum 
Lampadii  &    Orcftis  . 

55?.  Jufiinianus  Aug.III.  folus  .  Is  Anaftafii 
&  Juftini  exemplo  feptimo  Imperii  anno  Con- 
fulatum  edidit :  cuius  arcani  caufa  adhuc  igno- 
ta  ,  ut  fuo  loco  diximus . 

'"534.  Juftiniifnus  Aug.  IV.  &  Decius  Thcodorus 
Paulinus .  Is  ultimus  Occidentalium  Confulum^ 
fuit  ,  bello  Gothico  ne  deinceps  alii   crearentur 


prohibente.  Ultimus  &  hic  Carfareorum  Cori- 
fulatuum  ordinariorum  ,  qui  a  Juftiniano  fum- 
ptus  eft  ob  bellum  Vandalicum  anno  elapfo  cac- 
ptum  ,  currentique  confedum :  quo  &  Belifarius, 
cui  ilhid  commiflum  fuerar ,  antiquorum  Impe- 
ratorum  more  triumphavit ,  ut  docet  Theopha- 
nes  in  Chronico  hoc  anno  ,  &  Baronius  in  An- 
nalibus  explicat  n.53.  hujus  etiam  Confulatus  cc- 
cafione  fadtum  ,  quod  Auclor  Chronici  Alex. 
fcri-bit  :  His  Cojf.  Juftinianus  Codex  renovatus  cfl  , 
adjuntfis  noz>is,pofl  prioremCodicem  Conflitutioni- 
bus  ,  juflufque  efl  antiquato  pr  iore  fuam  obtinere^ 
%iim  Jive  u.uc~loritatem  IV.  Kal,  Jun.  Jndifl,  XII, 

5? 5-  Fl,  Bclifarius  folus  in  Oriente  ,  juxta  V, 
Regulam  ,  ut  dictum  eit  capite  9,  num.  IX.  ln 
polterum  bello  Gothico  prohibente  Confules  pri- 
mo  in  Occidente  creari  clefiti ,  mox  Occidentis 
exemplqm  Orientales  quoque  fequuti  funt  .  Quo 
fadum  eft  ,  ut  Era  Dionyliana  nuper  a  Diony- 
fio  Exiguo  propofita  facilius  admifla  fuerit ,  vi- 
refque  eundo  acquifierit ,  quam ,  fi  Confulattis 
viguiflet,  magnam  paflam  fuifle  contradidionena 
non  dubitandum . 

536.  Pofl  Confulatum    Belifarii , 
.537.   Pofl  Confulatum   Belifarii  II,  id  eft,a»no  y 

fecundo  .  Decennalia  Imperatoris  Juftiniani ,  quo-  jmper'jtim 
rum  index  qua:  fcribit  Marcellinus  in  Chronico :  jt,j}j„,aflf 
Ecclejia    major   Conftantinopoli  (tb    Jmperatore  Ju-  a  j)ecer)m 
ftinia.no  Jingulariter  tn    mundo    conftrutta     dedica-  najf(,us 
tnr  die  V,  Kalend,  Januarias  .    Qua  de  re  viden-  ejKt  ufaUe 
dus  etiam  Theophanes.  Referenda  &  ad  harc  fo-  ^  mQfm 
lemma  Novella   Conftitutio  ,  quas  inter    Grarcas  f(mm 
eft  47.    hoc  anno  die  nona  Kalend.    Julii .    Qua 
Juftinianus  fancivit :    in   omnibus  inftrumentis  tn 
primis poni  annum  Imperatoris  ,  pofl  Confules  ,  ter- 
tio  loco  Inditlionem  ,  &  inde    mcnfem    ac  diem  . 

H$.Joannes  folus  ,  Qrient.  Aliqui  tamen  huic 
Collegam  adjungunt  Volufianum  ,  eo  quod  E- 
piftola  Vigilii  ad  Eutherium  ,  qua:  tom.  5 .  Con- 
cil,  pag.  314.  refertur ,  dicitur  data.  Kalendis 
Martiis  Volujiano  &  Joanne  viris  ClariJJimis  Coff, 
in  quibufdam  editionibus  loco  Volufiam  fcribi- 
tur  ,  Vuilijiitrio  .  Sed  utrobique  male;  immedia- 
te  enim  poft  eam  Epiftolam  refertur  alia  ejuf- 
dem  Pontificis  fexto  poft  die  ad  Ca:farium  E- 
pifcopum  Arelatenfem  data  pridie  Hunarum  Mar- 
ti.vrum  Joanne  Viro  Clarijjimo  Confith  ,  qua:  fub- 
fcriptio  Volnfiani  nomen  in  praxedentem  intru- 
fum  fuifle  oftendit :  quam  etiam  ob  rem  non 
tantum  Marcellinus  ,  &  Marius  Aventicenfis  fo- 
lum  Joannem  Confulem  edunt  ,  fed  is  etiam  fo- 
Jus  in  variis  Juftiniani  Refcriptis  apud  Julianum 
anteceflbrem  ejufque  Novellis  legitur  .  Quare 
perperam  Onuphrius  Iib.3.  Faftorum  fcribit  Vo- 
lufianum  hoc  anno  fuffedum  fuiffe  ,  ejufque  men- 
tionem  effe  in  Codice  Juftinianeo  ;  nam  per  harc 
tempora  Confules  ordinarii  annui  erant  ,  nul- 
laque  in  Codice  Juitinianeo  hujus  Voluliani  men- 
tio  ,  qui ,  fi  Conful ,  non   nifi  honorarius  fuit . 

539.  Appio  folus ,  filius  Strategii  in  Oriente  « 

540.  Juflinus  Junior   folus  ,    Orient  . 

541 .  F/.  Bafilius  Junior  ,  qui  noviflimus  pri- 
vatonim  fttit ,  qui  Confulatttm  ordinarium  gef- 
ferit,  annoque  nomen  dederit .  Quindecennalia 
Jttftiniani ,  quo  referenda  quae  fcriLit  Theopha- 
nes  :  occurfus  Domini  menfis  Februarii  II.  cclebrari 
capit .  Qttod  feflum  licet  propter  peftem  ,  quar 
Byzantii  graffabatur  ,  invectum  j  huc  tanien 
etiam  fpeclat . 

541,  Pofl  Confulatum  Bcifilii  . 
54J,   P.    C.  Bafilii  II, 

544.  P,    C.  Bafilii  III, 

545,  P.   C,  Bafilti  IV. 

546,  P.    C.  Bafilii  V. 

547.  P.  C.  Eafilii  VI,  Hieronymus  Rubeus  in 
hiftoria  Ravennatenfi  lib.  3.  fcribit  anno  pofl  Con- 
fulatum  Bafiiii  fexto  Indiciicnc  X.  Ecclefiam  S. 
Vitalis  dedicatam  fuiffe  ,  iifque  fokmniis  Jttfti- 
nianum  Iniperatorem ,  &  Theodornm  Auguftam 

in- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


t©7 


"Bterfuitfe .  Alemannus  in  Notis  ad  Hiftoriam_ 
Arcanam  Procopii  cap.  9.  utrumque  tunc  mini- 
me  in  Italia  fuiffe  recle  obfervavit ,  fed  non 
ideo  haec  Encsenia  hoc  anno  facta,  negari  poteft; 
cum  nec  Rubeum  nec  a  quibus  accepit  ,  Eccle- 
furum  dedicationes  per  hxc  tempora  ,  annis  in 
cjuos  Imperatorum  Vicennalia  &  id  geniis  fefta  in- 
cidebant  ,  celebrari  confuetuin  fuiffe  ,  ebfervaffe 
certum  fit .  Licet  porro  Juftinianus  in  annum— 
fequentem  Vicennilia  diftukrit ,  non  ideo  tamen 
Cempbrum  dedicationes  ,  fimiliave  omifla ,  ut 
jain  fupra  a  nobis    animadverfum  . 

548.  P.  C.  Batjilii  VII.  Hoc  tantum   anno  Ju- 
ftinianum   Vicennalia    celebraffe,    horum     fole- 
mnium  indicia  oftendunt;   in  calce  enim  Regula: 
S.  Aureliani    Epifcopi  Arelatenfis ,    qua;  in  Co- 
dice  antiquarum  Regularum  ab  Holftenio  V.  C. 
in  lucem  editarum  legitur ,  hibetur :  in  Chrifli 
nomine  fundatum  efl  Monaflerium  virorum  Dei  in 
Civitxt:    Arclxtenfi  a  S.  Aurelixno  Epifcopo  ,    ju- 
bente  fx»il&    memoris.   Childeberto     Rege     Fvanco- 
rum  ,    quinto  decimn  Kalendxs    Decembris  ,    Indi- 
iiinne    XI.    xnno    quinto    pofl    Confulatum  Bafilii 
Janioris  V.C,  ( legendum  anno  feptimo  ,  qui  cum 
indktione  XL  concurritj   (§•  Bxfilicx  ibidem  in_. 
honorem  fxnHorum  Apojhlorum   &  Mxrtyrum  .    II- 
Judque   m  mafterium  ,  cujus  hodie   nullum  vefti- 
gium  extat  hoc  anno  fundatum  fuiffe  ,  patet  ex 
verbis  S.  FJorentini    fepulcro  ,  quod  Arelatis  in 
Ecclefia   S.  Crucis  extat  ,  infcriptis :    Primus  pr&- 
fuit  S.   Florentinus   Abbxs    Monxsierio    noflro  per 
annos    V.  qui   vixit  annis    FL.    M.  L.  obiit  Prid. 
Jd.  April.  duodeeies   P.  C.    Bxfilii     V.    C.  Junioris 
Jndiii.  1.   Id  eft  anno  Chrifti    553.  a   quo  fi  per 
annos  quinque  retrocedas  ,  ad    praffentem    per- 
venies .  Porro  ex  Indict ione   undecima   fuperius 
memorata  conftat  viros  erudititfimos  non    raro 
antiquas   fubfcriptiones  corrupifle  ,   aut   perpe- 
ram  explicaffe  ,  quod  exiftiment  hoc  fceculo  in- 
dicliones  non  nifi  a  Septembri  cceptas  fuiffe,  quos 
prasfatum  exemplum  ficuti  &  aliud  parte    3.  cap. 
*.  n.  XIII.  allatum    errare   convincunt .    Eadem 
Vicennalia  in  hunc  annum  dilata  fuifle  difcimus 
etiam  ex  Theophane  ,  qui  ait  menfe    Aprili   Lu- 
dos  Circenfes  celebratos   fuifle ,  ndditque:    Julii 
menfis  die  vigefimo  ocixvo    tertia  ferix    fxniiorum 
Apoftolornm    &dis  fxiix    eil    confccratio ,     Csr  fxn- 
iixrum   Reliquixrum    Andres.  ,    Luc&  ,     (£*  Timo- 
th&i  ,  qui  fxniii   Apoiioli ,  depojitio  .    Epifcopus  ve- 
ro    Menxs  unx  cum  fxnclis   R.eliquiis  prngreffus   cfl 
aehiculo   aurco    Imperxtorio  gemmis    cxnrnato   ve- 
ilus  :  tres   xutem  fxnilorum     Apoflolorum  geflxbxt 
loculos  fuprx  genux :   atquc   itx  dedicationem   cele- 
brxvit  .    Quam     dedicationem  ,    Reliquiarumque 
tranfhtionem  in  annum  551.  perperam  Earonius 
«onfignat . 

549.  P.   C.  Bafilii    VIII. 

550.  P.  C.    Bxfilii   IX. 

551.  P.  C.  Bafilii  X.  Qtiinta  Quinquennalia 
Imperatoris  Juftiniani ,  ut  oftendunt  quae  Theo- 
phanes  hoc  anno  habet  :  Hoc  xnno,  mcnfe  Septem  - 
bri  indiSlione  decima  qv.inta  Syfcii  ,  trans  Urbis 
Regi&  portum  fxnti&  Irenes  dedicatio  perxiix  :  co- 
mitxntibus  vero  duobus  Patriarchis ,  Mcnx  CP.tfr 
Apollinario  AIexandri&  e  mxgnx  Ecclefix  fxnSt& 
Reliqui.t  procefferunt .  Sedebxnt  autem  illi  in  Im- 
perxtoris  curru  faniixs  Reliquixs  genibus  appoji- 
txs  fuflentantes  .  Ad  lemborum  itxque  Jlxtionem^. 
•vencrunt  &  trxjicicntibus  portum  occurrit  Impe- 
rator .  Solemni  itaque  r^tu  fant~i&  Irenes  Eccle- 
fiam  apcruerunt  .  Endcm  ttnno  Hebdomi  portus  re~ 
furgxtus  . 

55Z.  P.  C.  Rxfilii  XI. 

553.  P.  C.  Bxfilii  XII. 

554.  P.   C.   Bafilii  XIII. 

555.  P.   C.    Bxfilii  XIV. 

556.  P.    C.   Bafilii   XV. 

557.  P.  C.  Bafilii   XVI.  Tricennalia  Juftinia- 
pi,  quicum  Conftantinopolis  repetito  terfae  mo- 

Apparxtus  tn  Bxrcninm 


tu  ,  qui  hoc  anno  contigit ,  tota  fere  collapft 
fuiflet  ,  plurima  a;dificia ,  pracipueque  facra 
reaedificavit ,  inter  qua:  praccellentiflimi  fancia: 
Sophia:  templi ,  uti  ex  Agathia  &  Procopio  de 
ardificiis  Juftiniani  lib.  1.  oftendit  hoc  anno  Ba- 
ronius  . 

558.  P.   C.    Bafilii  XVII. 

5J9.    P,  C.  Bafilii  XVIII. 

560.  P.    C.    Bafilii  XIX. 

561.  P.  C.  Bafilii   XX. 
561.  P.  C.   Bafilii   XXI. 

5^3.  p.  C.  Bafilii  XXII.  Septima  Quinquen- 
nalia  Juftiniani  Imperatoris,  uno  anno  dilata; 
Auclor  enim  Chronici  Alexandrini  hoc  anno 
fcribit :  menfe  Apellaeo  ,  five  14.  Decembris  fe- 
cundum  Romanos  prima  die  Indictionis  XII.  fe- 
ftum  dedicationis  S.  magna?que  Dei  Ecclefia: 
Conftantinopoli  fecundo  celebratum    eft  . 

564.  P.    C.  Bafilii    XXIII. 

565.  P.  C.  Bxfi/H  XXIV.  Hoc  anno  die  de- 
cima  quarta  Novembris  Juftinianus  Imperator 
fupremum  diem  obiit ,  eique  Juftinus  Junior  fuc- 
eeflit  ,  quod  infra  certis  adeo  argumentis  often- 
dam ,  ut  non  putem  fore  in  pofterum  qui  ejus 
mortem  ,  ut  plerumque  fit ,  in  annum  fequen- 
tem  differat  . 

%66.  P.  C.  Bafilii  XXV.  Atque  hic  Poftcon- 
fulatus  Faftis  Confularibus  Romanis  faepius  re- 
legendis  finem  facit .  Ex  tot  Confulatibus  Ca:- 
fareis  funt  aliqui  quorum  nullam  ,  alii  quorum 
forfan  non  veram  caufam  exprompfimus  ,  alia 
quoque  Decennalia ,  aut  id  genus  fefta  extra 
annos  quibus  atfa  ,  forte  confignata  .  Sed  me- 
minerit  verum  illud  effe  quod  vulgo  dicitur , 
nihil   inventum  fimul    &  perfclium . 

Supereft  ut  quo  tempore  ha?c  fieri  defierint, 
inveftigemus;  qua  in  re  obfervatu  dignurn-> 
Marcellinum  ,  feu  ejus  Continuatorem  &  Au- 
clorem  Chronici  Alexandrini  ,  qui  aliquando  eo- 
rum  folemnium  mentionem  fecere ,  poft  Theo- 
dofiii  Junioris  tempora  de  iifdem  tacuiffe  ,  imo 
&  ea  in  numifmatis  adfcribi  defiiffe  ,  licet  Ma- 
joriani  nummum  ,  in  quo  legitur  VOTIS  MUL- 
TIS  ,  aluimque  Juftiniani  a  Dufrefnio  in  Dif- 
fertat.  de  numifmat.  inferioris  aevi  n.  41.  alla- 
tum  ,  in  quo  legitur  :  VOT  MULTHTI  ad  hu- 
jufmodi  folemnia  referendos  effe  dubitandum 
non  videatur.  Poft  Theodofium  itaque  Junio- 
rem  ea  in  numifmatis  valde  imperfecle  fculpta , 
&  uti  conjicere  licet,  minori  pompa  &  appa- 
ratu  ada  ;  tuin  Juftiniani  tempore  donativum 
fingulo  quinquennio  ab  Imperatoribus  militibus 
folvi  folitum  ,  abrogatum  eft  ,  ut  docet  Pro- 
copius  in  Hiftoria  arcana  cap.  14.  vo/*«c  h  av«? 
■7tiiTctiTnp\$k  iiiio-Tm  rot/  (gairiXsa  Tw  o-7-par/B^f 
ixaorov    Shcn'i&m    xpuviq>    txy.t&    iti\j.7tmTic   ix/ct 

ViVTUtTiC  TtCtVTCtXoCi  TtC  pS/X«lfflV  ctf>%ric  TtafityOVT» 
ffTUTVClUC   ^pucrs?   CTTfUTlCdTYt   i%ttffTa   TtilTt     fJ.cti'  TVT* 

hX  oiovTi  m  /u.r  7rpainrt'(S"tti    a3i  /LtnxavK  ttd.cri\   i^orit 

J!   aviip   'llh\   iwAWCtTO    t!w  TtOXiTilZV    TOIHTO     isJtV    VTt 

SictTrfa^iTO  iiTi  ijj.iyy\iTi  ■ncuitif  ^p«v2  Svo  v^  Tfia- 
y,ovT»  hictwZv  rplfiivTOc  rlin  <x0Ti  ^J  XdShv  rtt 
tpyu  rira  to7;  a,i$rcianrotc  yiviSrat  ,  quae  verba_. 
fic  Alemannus  vertit  :  ex  prifca  lege  Im- 
perator  Quinquennali  donxtivo  ,  certaquc  auri 
fummx  exercitum  profequi  confucvit .  Ergo  per 
Urbcs  Roman&  ditionis  quinto  quoque  anno  Qu&- 
ftores  mittebxntur  ,  qui  fingulis  militibus  ftateret 
tturcos  quinque  penderent  j  idque  rato  itiviolato- 
que  ufu  receptum  crat .  Ex  quo  vero  ad  Rempu- 
blicam  Juiiinianus  accejfit  [  inde  duo  &  trigin- 
tx  cxcurrunt  xnni  J  ita.  hujus  rei  curam  xbjecit, 
ut  ejus  pcne  ceperit  mortales  oblivio .  Priora 
verba  male  vertit  Alemannus ,  ea  quae  Impera- 
torem  refpiciunt  ,  ad  donativum  referens .  Sic 
itaque  vertenda  ,  mos  crat  Impcrxtorcm  per  Quin- 
quennxlia  militum  quemlibet  certo  fixtcre  aureo 
profequi.  tnvTaiTYflix  enim  Quinquennalia  figni- 
ficare   jam   fuo  loco  oftenfum.   Procopius  na- 

O  a  que 


VI. 

Sub  quo 

ImperatO' 
re  Decen- 

nalia  fierf 
dejierint . 


io8 


DifTertatio  Hypatica 


VIT. 

VeRigix 
qu&dam 
Deccnntt- 
iittra. 


VIII. 

Vciiigitl-. 
aha   De- 
cenna- 
iium  • 


^ue  qui  Hiftoriam  arcanam  anno  Chrifti  559, 
poft  Tricennalia  nempe  Jufiiniani  fcripfit ,  teftis 
eft  hunc,  donativum  militibus  in  Quinquenna- 
libus  fieri  confuetuni  aboleviffe ,  qui  fi  Quin  - 
quennalia,  ipfa  aliaque  id  genus  fefia  idem  Ju- 
ftinianus  abrogafiet ,  illud  non  praetermifiiTet , 
cum  eum  qualibet  data  occafione  in  rerum  no- 
vatarum  vituperationem  adducat  ,  &  cap.  XI. 
fcribat  eum  ,  ubi  imperio  potitus  eft  ,  extem- 
plo  omnia  mifcere  capijfe  ,  ac  qu&  confuetudine 
cbtinuijfent  ,  b&c  interdiccre  ,  quaji  Impcratorium 
paludamcntum  induifiet ,  ut  aliam  rebus  faciem 
inducerct .  Quare  exiftimo  Juftinum  Juniorem  fi- 
cut  Confularem  dignitatem  in  privatis ,  ita  & 
in  Jmperatoribus  hujufmcdi  folemnia  abrogaf- 
fe  ,  eaque  ad  illum   ufque  perfeverafle  . 

Eorum  tanien  vefiigia  quacdam  non  folum  eo- 
dem  Juftino  imperante  ,  fed  &  diu  poft  reman- 
fere ;  anno  enim  Ch:  ifii  569.  quo  quintus  Jm- 
perii  Juftini  annus  ccepit ,  in  fuburba.no ,  quod 
ante  fufceptum  Imperium  pojfidebat  ,  palatium  ce- 
pit  extruere  :  &  in  Principts  Infula ,  qu&  ejus 
pariter  erat  ,  fuhurbanum  aliud  erexit  ad  por- 
tum  :  nec  non  fanclorum  mercede  non  conduflorum 
ad  Darii  regionem  .  Ad  h&c  publicum  Tattri  bal- 
ncum  a  fe  rcparatum  de  conjugis  Sopbix  nomine 
Sopbianus  nuncupavit ,  inquit  Theophanes  in 
Chronico .  Tum  anno  574.  quo  decimus  Impe- 
rii  ejir  annus  ccepit,  Tib«°rium  adrptavitac  Cae- 
farem  renuntiavit ,  &,  ut  ait  idemTheophanes, 
tn.itnum  Aqu&duclum  a  Valentc  cc>i$~lruc~tum  re- 
paravit  ,  &  aquarum  copiam  Urbi .  MauriciuS , 
qui  anno  581.  impt  rare  ccepit .  anno  quinto 
jmperii ,  uti  docet  idtm  Thecphanes  ,  operi 
pubiico  nomen  fuum  pofieritati  commendare  vo- 
Juit :  &dificavit  porro  Mauricnts  ad  Blachernas 
Carianam  Porticum  ,  cuntiaque  a  pucris  ad  fuf- 
feptum  ufque  Imfcrium  a  fe  gefla  Piclcrum  arte 
in  ea  dcfcripfit  :  &  publtcum  quod  hic  habeba- 
tur  ,  balneum  abfolvit .  Rurfus  anno  (  hrifii  5915. 
cjuo  decimu?  quintus  Imperii  ejjjs  annus  inchoa- 
tUS  eft  ,  Solarium  Magnaurd  condidtt  Imperator, 
fuamque  ftatuam  ad  mcdium  atrium  erexit ,  ibi- 
demque  pofuit  armamentum  ,  inquit  id<  m  Theo- 
phanes .  Jmo  anno  591.  in  quem  decimus  Im- 
perii  ejus  annus  incidit,  S.  Gregurius  Pontifex 
Romanus  dtdicationem  aliquarum  Ecclefiarum 
•fieri  conceffit,  quod  minime  fos  efiet  inconful- 
to  Romano  Pontifice  Ecckfias  in  Occidente  de- 
dicare  ,  ut  videre  eft  ,  in  Annalibus  Baronii 
ecdem  anno    num.  XXIV. 

Leo  Ifauricus ,  qui  anno  716.  Imperium  fuf- 
cepit ,  anno  710.  quo  quintum  ejufdem  Impe- 
rii  annum  ingreflus  eft,  filium  Conftantinum 
Imperatorem  coromvit,  &  Irenes  Imperatrix  , 
qua;  anno  780.  cum  Conftantino  filio  impera- 
re  ccepit,  anno  784.  Indictione  yil.  .quo.  quin- 


tus  Imperii  ejus  annttS  coepit  ,  Bcrrhxam  rcpK-< 
ra.ri  jttfiam  Irenopohm  appellavit  ,  ut  teftis  eft ' 
Theophanes.  Ad  veterem  moremLeonem  etiam 
Quartum  Rcmanum  Pontificem  refpexilTe  exi- 
ftimo  ,  cum  abfoluta ,  quam  cceperat  ,  nova  ci- 
vitate  ,  eam  anno  852.  quo  fextus  Pontificatus 
annus  ccepit,  folemni  ntu  Deo  dicavit ,  &  Le- 
oninam  a  #  fuo  nomine  dixit ,  ut  videre  eft  a- 
pud  Earonium  eodem  anno  num,  I.eo  quoque 
fpeclavit  Alexander  Secundns  Pontifex  Roma- 
nus,  qui  anno  jo<5i.  Kalendis  Octobris  ad  Pon- 
tificatvim  eveclus  eft ,  js  enim  anno  1071.  Ka-  . 
kndis  Octobrjs  ,  quibus  undecimus  Sedis  ejus  an- 
nus  inchoatus  eft,  dedicavit  novam  Bafilicam 
fancti  Benedidi  ,  a  Defiderio  Abbate  Caifinen- 
fi  &  Cardinali  ereclam  in  monte  Caflino ;  qua: 
quidem  ,  uti  obfervat  Baronius  eodem  anno  num. 
1.  cekberrima  omnium  dedicatio  fuiffe  reperi-. 
tur ,  praefente  Pontifice  Romano  cum  omnibus 
Cardinalibus ,  qui  Romae  aderant ,  &  Archiepi- 
fcopis  decem  atque  Epifcopis  quadraginta  tri- 
bus  ,  pluribufque  infuper  Principibus  atque  Ma- 
gnatibus,  Practerea  Cremonenfes,  Mediolanen- 
lts  ac  Placentini  anno  1168.  Akxandriam  jn 
Infubria  condiderunt ,  cui  ob  Beati  Petri  &  A- 
Jexandri  Tertii  fummi  Pontificis  reverentiam  A- 
lexandrise  nomen  indiderunt ,  annoque  fequentt 
Confuks  ejus  eam  eidem  Akxandro ,  &  per  e- 
um  Ecckfise  Romanae  in  jus  &  proprietatem  ob- 
tukre  ,  ut  videre  eft  apud  Earonium  anno  1168. 
num.  t5j.  Akxander  tertius  anno  1159«  menfe 
Septfinbri  Hadriano  Quarto  Papat  fuccelTerat. 
Ea  itaque  civitas  anno  decimo  Akxandri  Ter- 
tii  ineunte  ccnftiui  ccepta  ,  eoque  exeunte  Ec- 
ckfice  fobjecla  .  Huius  enim  Pontificis  annos  non 
ab  anno  1160.  ut  perp;i-am  Baronius,  (ed  a 
pracedenti  aufpicandos  efle  pm  viri  eruditi  mo- 
nuerunt  ,  Denique  S.  Henricus  Imperator  hujus 
noniinis  Secundus,qui  anno  milkfimo  fecundo 
ad  eam  dignitatem  eveclus  eft ,  cum  Ecclefiam 
Bambergenfem  conftruxiffet ,  anno  milkfimo  un- 
decimo  ,  quo  decimus  ejus  Imperii  exorfus,  cce- 
tum  plufquam  triginta  Epifcoporum  ad  eam  de- 
dicandam  convocavit,  cttjus  occafione  celebra- 
ta  ab  iifdem  fuit  Synodus  Bambergenfis  dicta , 
ut  recitat  Baronius  eodem  anno ,  num.  I.  quae 
omnia  cafu  eveniiTe  non  arbitror  ,  cum  certum 
fit  prioribus  Ecckfia?  feculis  Encacnia  Ecckfiaruni, 
&  Urbium  hujufmodi  annis  peracla  fuifle .  II- 
Jud  valde  mirum  mihi  accidit,  quod  ea  tradi- 
tio  tamdiu  confervari  potuerit ,  nullo  libro  qui 
extet ,  aut  quem  faltem  legerim ,  hujufce  anti- 
qua:  confuetudinis  mentioneni  faciente  .  Et  hsec, 
quae  dicebam  ,  Decennalium  &  id  genus  fefto» 
rum  quacque  hucufque  in  tenebris  fepulta  fue-. 
rant ,   vefligia  ,  j 


PAi^S 


Feu  de  Confulibus  Caefarefs. 


iop 


PARS   TERTIA* 

De  ferfetuis  JmferatorumOrientalium   Confularibusl 


QUia  in  Faftis  Byzantinis  ,  quos  in  ul- 
tima  hajw  DiiTertationis  parte  expli- 
candos  aggredimur ,  Imperatores  O- 
rientis  fine  Collega  Confujes  fem- 
per  exhibentur  ,  &  modo  poft  pri- 
rtium ,  modo  poft  alterum  Imperii  eorum  an- 
num ,  Poftconfulatus  numerarj  iricipiunt  ,  ad  fa- 
ciliorem  dicendorum  jntelligentiam  de  dimidia- 
tis  Confulatibus  ,  &  Poflconfulatibus  ,  qui  an- 
te  Faftos  Byzantinos  introduclos  in  ufu  fuere  , 
prius  nobis  agendum,  Utrique  fiquidem  Juftino 
Juniori  fundanventum  praebuere  novse  Faftorum 
formae  inducendar,  pofterioribis  exiis,  qua;  pra> 
ceftere  mutuari  aliquid    folitis. 


CAPUT    PRIMUM, 

J)e  Confulatibus  Dimidiatis  a  Conftan- 
ttno  Magno  ad  Jujlmum  Juniorem  in 
Aclis  Vubltcis  ftepe  occurrentibus , 


T.  *~*  Onfulatus    dimidiatus    is    eft  ,    qui    Confu- 

Qui  priores  \^  le    fine    Collega    conftat ,  quod    Magiftra- 

fine  Colhga  |US  genus  anno  Urbis  conditar  -joi.   nomen  an- 

Confules       no  dare  ccepit ,  Eo    enim  cum  diu  Comitia  pro- 

fuerint.       tracla    effent ,    ideoque    fingulis    ferme    diebns 

cardes  perpetrarentur  ,  Senatus  in  Pompejum  in- 

tentus  erat ,  quafi  jam  jam  Dicjatorem   futttrum, 

quod  remedium    res   ipfa  poflulare  videbatur .    Id 

Cato    difiuadens   traduxit    Vatres  in  fuam  fenten. 

tiam  ,  ut  cum  Confulem  ahfque  Collega  facerent : 

ut   poteflxtem    quidem    Diclatoriam   baberet  folus 

res    moderans  ,   rationi  tamen  reddends.  eflet   ob- 

wxius  more  Vcterum .   Hic  primus  Confulum  fo- 

lus  creatus  .  Ita  Appianus    Alexandruuis  Iib,  %, 

de  Bello   civili ,    cui  fuffragatur   Dio  libro  40. 

hujus  rei    nujlum   poftea  exemplum  vifum ,  nifi 

poftqnam  Conftantinus  Magnus  Jmperium  fufce- 

pit  .  Cum  enim  tunc  Orbis    Romanus  a  pluri- 

bus    Imperatoribus    eodem  tempore    imperanti- 

bus ,  iifdemque  inter  fe  difcordibus  regeretur, 

Maxentius  qui  in  Italia  imperabat ,  anno  310. 

rurfumque  anno   jiz,  Conful  fine  Collega  pro- 

ceflit ,   &  in   reliquo   Imperio    Gajerius    Maxi- 

mianus  anni   311.  initio  Confulatum    folus  edi- 

dit.  Et  quidem  de  M.ixentio  nulla  difJicultas  effe 

poteftj  at  non  i>a  de  Galerio  Maximiano .  No- 

rifius  enim  Dilfertat.  de  numifmate  Licinii  cap. 

primo  ex  eo  quod  anno  311.  idem  Maximianus 

VIII.  &  Licmius  a  Cafliodoro  &  Viclorio  Aqui- 

tano  Confules  ordinarii  proponuntur  ,  Licinium 

non  minus  quam   Maximianum  Kalendis  Janua- 

riis  eam  dignitatem   iniiffe  atbitratur  j  quod  & 

ex  Edicto  in  favorem  Chtiftianorum  eo  anno  ab 

codem  Maximiano  emifTo  ,  in  quo  Licinius  di- 

ferte    infcribitur   Conful,   confirmatum   cenfef, 

«  Verum   enim  vero  verba ,  quae  in  Catalogo  ve- 

terum  Pontificnm  ab  Henfchenio  in  lucem  edi- 

to  leguntur  ,  clariora    funt ,   quam  ut  res  hsc 

jn  dubium   vocari   pollit ;  MHtia-dcs ,  ait  Auclor 

Anonymus  ejufdem  Catalogi  ,  fedtt  annos  ^.men- 

fes  7.   dies    8.    ex  die  VI.  Nonas   Julias   a  Con- 

fulatu  ,    Maximiano  VIJI,  fo!o  s  cjuod  fuit  menfe 

Septembri   Volufiano    &  Rufino   (  in   Italia    nem- 

pe  ,  ubi  hos  Mixentius  Imp-  Confules  defigna- 

rat  )    ufque    in    III.   Jdus   Januani   Volufiano  & 

Aniano  Confulihus  ,  qui  anno  314,  Confules  or- 

dinani  fuerunt.  Galerius  itaque  ipfo  anni  ini- 


tio  Conful  folus  proceflit ,  ac  paulo  poft ,  Li. 
cinium  Imperatorem  Collegam  habuit .  Is  enim, 
jficuti  GaJcrius  in  pra?fato  Ediclo  ab  Eufebio  |ib.& 
cap.  17.  relato,  &  poft  ultimum  Februarii  diem 
ejufdem  anni  311.  emanato,  Conftil  appellatur, 
Imo  Kalendis  Maiis  ejufdem  anni  Galerius  jam 
fibi  alterum  Collegjm  adfciverat,  Galerium_ 
nempe  Maximinum  Imperatorem  ,  ut  aliasoften- 
dimus  ex  Laclantio  libro  de  Mortibus  Perfecu- 
torum  .  Quod  porro  Gilerius  anni  initio  non- 
dum  Collegam  habuerft,  ab  Onuphrio,  Calvi- 
fio  ,  ac  Goltzio  perperam  exiftimatum ,  Lici- 
riium  anno  31».  Confulatum  tantum  fuffeclum 
gediffe  .  Nam  poftquam  Conftantinus  ad  Impe- 
rium  eveclus  eft,  multoque  magis  poft  Impe- 
rii  divifionem  Valentiniani  &  Valentis>  Impp, 
tempore  faclam  fsepins  contigit,  ut  Confules 
ordinarii  longe  poft  Kalendas  Januarias  magi- 
ftratum  inierint  ,  quos  nullus  tamen  fuffeclos 
tantum  Confules  appellabft.  Nihilo  tamen  mi- 
nus  quia  ejuldem  Galerii  Maximiani  Confulatu 
hoc  prirmim  vifum  eft ,  fumpta  inde  anfa  ab 
aliquibus  cxiltiinandi  Licininm  Confulatum  tan- 
tum  fuffeclum  geffifTe.  Qua  in  fententia  fuiflc 
videtur  Divus  Auguftinus  libro  poft  Collatior 
nem  cap.  33.  ubi  tertium  Conftantini  Magnt 
Confulatum  cum  fecundo  Licinii  conjungit,  cum 
tamen  uterque  anno  313.  ter  Conful  neceffa» 
rio  dicendus  fuerit ,  fi  anno  311.  Licinius  Con- 
ful  ordinarius  proceflit  ,  Contra  vero  Licinius 
iterum  Conful  tunc  dici  potuerit ,  ft  anno  311, 
Confulatum  tantum  fuffeclum  gerHt ,  cum  hu- 
jufmidi  Confulatuum  nulla  plerumque  ratio  ha- 
bfta  fit ,  Sed  hac  de  re  jam  fupra  fatis  aclum, 
Deniqne  cum  in  Fragmento  Confujari  a  Buche- 
rio  edito  idem  Maximianus  cum  particula  ex- 
clufiva,  ficuti  in  Catalogo  yeterum  Pontificum 
laudato  legatur  hoc  modo  ;  Maxirniano  VJJI.  fo- 
lo ,  eum  anno  3ir.  Kalendis  Januariis  folutn 
Confulem   procefliffe  minime   dubitandum, 

Unicus  porro  Conful  publicjs  Aftibus  infcri-       . 
bebatur  .  Primum  quando  propter  bella  ,    aut  rr'miiril-^ 
alias  rationes  capite  fequenti  referendas,    Co\-     °  lUr ."'.' 
Jega   ejus  in  alia   Imperii  parte  defignatus  non  Cl  LonJ"llf 
fuerat ,  aut  de  ejns  defignatione  nttncium  non-  r!0mlri  ** 
dum  pervenerat.  Tunc  enim  fi  in  Occidente  v.g.  Actts$u  *u 
Conful   Orientalis  ignoraretur ,  fojius  Occiden-  c,s  Jcr'<>e- 
talis  nomine  Acla  confignabantur  ,  addita  etiam  retur • 
non  raro  hac  formula ,  &  qui  nunciatut  fuerit, 
ficuti  videre  eft  in  Novella  tertia  Theodofii  Ju- 
nioris  de  fudnis  ,  Samaritanis ,  H&reticis  ,   &  Pa- 
ganis  data  anno  439.  quae  hoc  modo  fubfcribi- 
tur  ;  dat.  prid.    Kal.    Febr,  Tbeodofio    A.  XVII, 
Cof.  &  qui  fuerit  nunciatus  .  Nam  anni  exordio 
alterutrius  Confulis  nomen  farpe  ignoratum  fuif- 
fe  certum   eft;  quam  in  rem  facit  egregius  Sy- 
nefii    Iocus  ,  qui    in   Epiftola    131.    ait;  XQk  i&i 
■jrpom  \tt>  tZv  'hxyXoc  vttztoy  Zv  artpo;  j  to-riv  n-ft- 
TalviTOc  j  tov  ydp  o^vidpXovT»  dyvocZ)    id    eft  ,  *w» 
dius    tertius  novis  Confulibus ,  quorum    alter    efi; 
Jriflstnetus  .    Collegam    enim    ignoro  ,    Cadit    IS 
Confulatus    in  annum   Chrifti   404.  quo  Hono- 
rius  Jmperator  VI.  ConfuJ  in  Occiderjte    fuit, 
cujus  defignatio  a  Synefio  cum  eam  eo  anno  in 
Oriente   fcriberet  Epiftolam  ,  ignorabatur  .  Qui- 
bus    in    verbis   explicandis    h$fit  Petavius ,  qui 
Synefii  Opera    notis    illuftravit .  Ait  enim    in 
iifdem  :  etenim    Confularis    honos   principali  f#- 
fligio  t/elut  fydus  lumine  folis  abfconditur  .  Qua: 
explicatio,  ut  optime  obfervat   Alemannus  in 

notis 


II. 


110 


©Itfertatio  Hypatka, 


iii. 
ji.  &  in. 

ratio    cur 
unici  Con- 
fulis   no- 
men  fcri- 
heretur  . 


IV. 
JV.  &  V. 

ratio  , 


hotis  ad  16.  caput  Hiftoria?  Arcana?  Procopii, 
a  Synefii  mente  alicna  eft .  Nihii  fiqnidem  aliud 
fignificat,  quam  Ariftameti  Confulis  Orientalis 
Collegam  fe  fe  haclenus  nefcire,  quidquid  di- 
cat  idem  Petavius  in  fecunda  operum  ejufdem 
Synefii  Editione  ad  prarfatam  explicationenu. 
tuendam,  Alemannumque  confuta.ndum . 

Secundo  quandoque  inter  Imperatorem  Orien. 
tis  &  Occidentis  conveniebat  ,  ut  unicus  tan- 
ttim  Conful  crearetur  .  Quo  tempore  in  Adtis 
publicis  particula  exclufiva  apponi  non  folebat, 
uri  videre  eft  in  Codice  Juftinianeo,  ubi  ea 
nunquam  Iegitur,  ficuti  nec  apud  Cafllodorum, 
ac  Profperum  ,  licet  Continuator  Marcellini  , 
aliique  quidam  eam  addere  foleant  hoc  modo : 
Cyro  folo  Cof.  anno  nempe  Glirifti  441.  Tertio 
quando  aherutrius  Confulis  noroen  e  Faftis  era- 
debatnr  ,  quod  anno  399.  contigit ,  unde  Pro- 
fper  in  Chronico  eo  anno  habet :  Mfllio  Tbeo- 
dero  Cof.  cum  hoc  Confulcttum  inierat  Eutropiur 
Lunucbus  ,  qui  mox  bonore  &  vita  exutus  efl  • 
Solius  itaque  Theodori  Eutropii  Collegx  no- 
men  publicis  Aiftis  adfcriptum  eft  .  Tuncque  ali- 
quando  bis  idem  Conful  nomine  fcilicet  &  prx- 
nomine  exprimebatur  ,  v.  g.  Mallius  &  Theo- 
dorus ,  quo  pado  hujus  anni  Confuhtum  Caf- 
fiodorus  &  Idatius  in  Faftis  edunt .  Qni  mo- 
dus^  bipartiendi  Confulatus  ab  inferioris  £evi 
Scriptoribus  aliquando  ufurpatus  legitur  ,  etiam 
quando  integer  erat .  Sic  Alcuinus  libro  de 
Divinis  Officiis  cap.  primo,  ait  Chriflum  na- 
tum  effe  Sulpicio  &  Camerino  Cvff.  anno  nem- 
pe  Eras  Dionyfiana:  nono  ,  cum  dicere  debuif- 
fet  ,  Poppa;o  Sabino  &  Sulpicio  Camerino 
Colf.  Addit  baptizatum  Valeri.mo  &  Afiatico 
Cvff.  anno  fcilicet  ejufdem  Era;  quadragefimo 
quinto ,  loco  VtAeria  Afiatico  &  Mefiala  Cojf. 
Propter  quar,  fimiliaque  Mabillonius.  tomo  pri- 
mo  feculi  quarti  Benedidtini  in  vita  ejufdem 
Alcuini  pag.i^j.  illud  opus  Alcuino  abjudicat, 
licet  nihil  inde  ad  eam  rem  concludi  poffit , 
cum  Georgius  Syncellus  fcriptor  coartaneus  , 
quando  de  Natali  &  Morte  Chrifti  agit ,  utrum- 
que  Confulatum  eodem  modo  ac  Alcuinus  dif- 
partiatur  . 

Quarto  unius  tantum  Confulis  nonjine  Ada 
fignata  quando  is  illuftris  erat ;  quod  in  Infcri- 
ptione  Narbonenfi  capite  fequenti  referenda  fa- 
cflum  exiftimo .  In  ea  enim  folius  Valentiniani 
nomen  legitur,  non  vero  Nomi  ejus  in  fexto 
Confulatu  anno  445.  gefto  Collega: ,  licet  ea 
fub  finem  anni  dedicata  fuerit .  Quinto  ex  me- 
ro  uniufctijufque  arbitrio  pendebat ,  vel  uno  tan- 
tum  ,  vel  duobus  Confulifeus  ordinariis  fcripta 
publica  confignare  .  Epiftola;  Divi  Leonis  Pa- 
px  14.  &  15-  juxta  Quefnelli  viri  docliffimi 
editionem  confignatae  funt  Calipio  (  feu  Alipio, 
utrumqtie  enim  indifcriminatim  legitur)  &  Ar- 
dabure  Ccff.  Epiftola  16.  data  eft  XII.  Kal. 
Novembris  iifdem  etiam  Confulibus,  anno  fci- 
licet  Chrifti  447.  &  tamen  Epiftola  17.  poftri- 
die  data  hanc  habet  fubfcriptionem  :  data  XV. 
Kal.  Kovembrit  Alipio  V.  C.  conf.  Prarterea  Epi- 
itola  118.  ejufdem  Pontificis  hoc  modo  notatur : 
data  quinto  decimo  Kal.  Aprilis  Leone  f£*  Majo- 
riano  Coff.  id  eft  ,  anno  Chrifti  458.  Et  tamen 
epiftola  119.  aliquot  poft  dies  data,  ita  fub- 
icribitur:  dat.  XII. Kal.  Aprilium  Majoria.no  Au- 
guflo  primum  Confulc .  Tum  epiftolar  130.  &  131. 
eadem  die  datse  ita  confignantur ,  Lcone  &  Ma. 
joria.no  Auguflis  Coff.  Ex  quibus  patet  ex  mero 
privatorum  arbitrio  pendiffe  vel  unius  ,  vel 
titriufque  Confulis  nomine  Aifta  confignare,  quod 
folo  ufu  introductum  videtur .  Initio  enim  ob 
alterius  Confulis  ignorationem  unius  tantum  no- 
mine  Acfta^  notare  licebat;  cumque  frequenter 
ca  ignoratio  contingeret  ,  primis  anni  diebus 
autmenfibus,  paulatim  faclum,  ut  modo  utriuf- 
<jue ,  modo  unici  Confulis  nomine  inftrumenta 
publica  fubfcripta  fucrint . 


Sexto  licet  utriufque  Confnlis  defignatio  no« 
ta  effet,  fsepe  tamen  Atfla  unius  tantum  nomi- 
neconfignabantur,  addita  hac  particula,  &  q»i 
ntinciatut  fuerit ,  qua?  pafflm  in  Codice  Tlieo- 
dofiano,  alibique  legitur,  licet  is  jam  nomina- 
tus  fuiffet,  eaque  nominatio  innotefceret  .  II- 
luftre  hujus  rei  exemplum  ex  A<ftis  Concilii 
Chalcedonenfis  anno  Chrifti  451.  Muciano  Au- 
gufto,  &  Adelphio  Confulibus  ,  celebrati  dedu- 
eo :  prima  enim  ejus  Aclio  Iiis  verbis  inchoa- 
tur  :  in  nomine  Domini  fefu  Chrifli  ,  Confulalu 
piiffimi  &  amatoris  Chrifli  Imperatoris  Fiavii 
Marciani  perpetui  Augufli  ,  &  ejus  qui  fuerit 
dcclaratus ,  fub  die  o&nvo  Idus  Ottobris  ,  indi. 
Hione  quarta .  Sequentes  Actiones  iifdem  ver- 
bis  notatae,  nifi  quod  in  quibufdam  formula  n- 
la  ,  &  qui  fuerit  declaratus  ,  oniittitor.  Et  ta- 
men  neque  Conftantinopoli ,  neque  Chalcedone. 
Adelphium  Romae  Confulem  defignatum  fuiffe, 
ignotum  effe  non  potuit  •  Hoc  enim  annoqua- 
tuor  Epiftolas  Adelphii  Confnlatu  notatas  ad 
Marcianum  Auguftum  qui  Concilio  interfuit  , 
S.  Leo  Pontifex  Romanus  jam  fcripferat,  qui 
&  alias  ad  Pulcheriam  ,  ad  Anatolium  Patriar- 
cham  Conftantinopolitanum  ,  ad  ipfam  Syno- 
dum  Chalcedonenfem,  privatofque  quofdam  mi- 
fit  Adelphio  Confule  fubfcriptas.  Prarterea  Ie- 
gatos,  quos  idem  Pontifex  ad  Synodum  mifit, 
Adelphii  defignationem  Marciano  &  Epifcopis 
retuliffe  certum  ;  &  nihilominus  Concilii  Afla 
folius  Marciani  Confulatu  confignata  ftint ,  ad- 
dita  formula ,  quar  videtur  indicare  Confulem 
Occidentalem  in  Oriente  ttmc  ignoratum  fuiffe  . 
Imo  epiftola  quam  Valentinianus  &  Marcianus 
Augufti  S.  Leoni  fcripfere  ,  qua  de  fide  apud 
Chalcedonem  roborata  gratulantur,  ipfo  eodem 
anno  exeunte  data,  his  verbis  fubfcribitur  :  dat. 
XV.  Kal.  Januarii  D.  N.  Marciano  PP.  Ah;.  & 
qui  fuerit  nominatus  ,  Confulibus  .  Et  tamen  li- 
bro  primo  Codicis  Juftinianei ,  titulo  tindecimo 
/.  7.  de  Paganis  &  facrificiis  &  templic ,  antea 
ab  iifdem  Imperatoribus  emiffa  ita  notatur  :  dat. 
prid.  id,  Novemb.  Marciano  A.  &  Adelphio  Coff. 
&  eodem  libro  ,  titulo  11./.  5.  de  his  qui  adEc- 
chfi.tm  confugiunt  .  Ab  iifdem  Imperatoribus 
emiffa,  dicitur  dat.  III.  Id.  ful.  Marciano  A.  & 
Adclphio  Coff.  Ex  quibus  intelligimus ,  confue- 
tudinem  tuliffe  ,  ut  licet  in  Oriente  Conful  Oc- 
cidentalis  notiffimus  efTet  ,  &  viceverfa;  Aifti 
tamen  publica  unius  Confulis  nomine ,  addita 
etiam  hac  formula  ,  &  qui  nunciatus  fucrit ,  fa> 
pe  confignarentur  .  Sicut  autein  ,  ut  fequenii  ca- 
pite  dicemus,  Concilium  Ephefinum  notatum  fuit 
hacclaufula  pofl  Confulatum  Theodofii  Aug.XIII. 
&  Valentiniani  Atig.  III,  quia  hi  Confulibtl^ 
ordinariis,  qui  tantum  privati,  illuftriores  erant; 
ita  &  propter  enmdem  rationem  ,  folius  Mar- 
ciani  Augufti  Confulatus  mentio  in  Concilio 
Chalcedonenfi    facla  . 

Harum  obfervationnm  beneficio  varia?  difficul- 
tates  enodari  poterunt ,  quod  brevitatis  caufa 
unico  exemplo  demonltro  .  Epiftola  S.  Leonisad 
Neonam  Ravennatenfem  Epifcopum  ,  quae  in 
editione  Quefnelli  centefima  tricefima  quinta^ 
ordine  eft  ,  his  verbis  fubfcribitur  :  data  nono 
Kal.  Movembris  Confulatu  Marciani  Augufli  ,  id 
eft  anno  Chrifti  451.  Contendit  Quefnellus  Ie- 
gendum  efte  Confulatu  Majoriani  Augufii ,  fic- 
que  datam  effe  Epiftolam  anno  458.  quo  Ma- 
jorianus  Leone  Augufto  Collega  Confulatum  edi- 
dit,  harcque  prima  ejus  ratio  :  cum  viginti  ,in- 
qtlit  ,  epiflola.  Leonis  ttnno  ^^i.dats.  etiam  fuper- 
fint  ,  nulla  tamen  alia  Mareiani  Confulatu  an- 
r.otata  reperitur  ,  omncs  Adelphii  Confulatum  fcru 
ptum  babent  .  Quis  igttur  fibi  perfuadeal  Leonem 
fibi  in  omnibus  ,  vel  levis  momenti  rcbus  conflan- 
tiffimum  pofl  tot  epiflolas  nomine  Adelphii  Confn- 
lis  infignitas  ,  flylum  mutaffe  ,  &  de  Marciant  no- 
mine  apponendo  eogitajfe  ?  $Juod   enim  de    hujus 

Ah- 


V. 

VI.  Ratio . 


VI. 

D.  Lco  in 

tempora- 

riis  notis 

exprimetl- 

disfvpe 

ftylum 

mutat ,. 


feu  de  ConfuJibus  Caefareis . 


tir 


jtugufli  Confulatu  ln  iHii  Epijlolit  non  memine- 
rit  ,  non  ex  mtmcrisL  lapfu  ,  vel  ofcitantia  ,  cafu- 
vc  altquo  contigiffe  credendum  efi  :  fed  potius  pu- 
tandum  non  ita  fuifie  in  ufu  per  ejus  Confulatunt 
tempora  numerare,  licet  hujus  omijfionis  ratio  non 
appareret .  Hoc  &  pro  certo  hahendum  nequaquam 
id  a  Leone  omittendum  fuijfe  ,  Ji  ufus  tulijfet :  prs- 
fertim  cum  omnes  ills.  Epiflols.  in  Orientem  miffit 
fint ,  &  ad  Orientalcs  Epifcopos  datx  :  imo  ad  Con- 
ftantinopolii  anum  Antiflitem  ,  ad  Julianum  Coen- 
fem  ,  ad  Pulcheriam  Auguflam  ,  ad  Synodum  Chal- 
cedonenfem  ,&  ad  ipfum  Imperatorem  Marcianum  . 
Quibut  confideratis  nemo  Jibi  fuadebit  unicam  E- 
piflolam  po/l  illat  omnet  fcriptam ,  &  ad  ltalia. 
Epifcopot  miffam  ,  prster  confuetudinem  decora- 
tam  fuiffe  Marciani  nomine  .  Sed  mirum  eft  vi- 
rum  in  Iibris  Divi  Leonis  exercitatiflimum  non 
advertiffe  S.  Pontificem  in  temporariis  notis  ex- 
primendis.  faepe  ftylum  mutaffe.  Prarter  enimea 
qux  jam  numero  fecundo  obfervavimus ,  ex  e- 
jus  Epiftolis  alix  data;  funt  fine  die ,  &  Confu- 
le  ,  alia:  cum  utroque  ,  plurefque  cum  unico  tan- 
tum  Confule  .  Ad  haec  decem  Epiftolas  Aetii , 
&  Studii  Confulatu  ,  qui  in  annum  454.  cadit , 
notavit  ,  &  tamen  undecima  eodem  anno  da- 
ta  hanc  formulam  pojl  Confulatum  Opilionit  , 
anno  fuperiore  453.  Confulis  prarfert ,  rurfum- 
que  dua:  fequentes,  qua;  ordine  funt  centefima 
decima  ,  &  centcfima  undecima  ,  Aetii ,  &  Stu« 
dii  Confulatu  notantur  •  Quare  nihil  prarter 
morem  fuumegit  S.  Leo  ,  quando  poft  tot  E- 
piflolas  Adelphii  nomine  infignitas  unam  Mir- 
ciani  nomine  decoravit ,  fruftraque  ad  ufum_. 
contrarium  ,  qui  nullus  fuit,  recurritur  ..  D.ivum 
Gregorium  e  fucceflbribus  Leonis  unum,  in_ 
fubfcriptionibus  Epiftolarum  non  minus  variaf- 
fe  capite  fequenti  videbimus  . 
y-j  Non  magis  firmum  fecundum    ejus    argumen- 

Epiflola       *llrn  *  Qliot'cs  j  inquit ,  unicum  Confulem   in  Epi- 
D.  L"oi:is    fl°''s  fu's    Leo    adnotavit ,     totiet     Occidcntalem- 

_.-_■     . Confulcm  ,  non    vero    Orientalem    nominavit  .   Ex 

luxrio   mo-        J  -,   ,     .     _,   ..-   .  ,   ...  »  »    ... 

do  fubfcn    °luo  deducit  Eputolani  ad  Neonam   non   debuif- 
-t&    *•         fe  adnotari  Marciani  unius  Confulatu  ,   quod  ni~ 
mirum  ait  :  H&c   cffet  tunc   temporis     confuetudo  , 
ut    Occidentales  Occidentalem ,    Oricntalcs    Orien- 
talem  Confulem  publicis   Injlrumentis  infcribcrent. 
Sed  licet  more    communi  ,    magifque  ufitato  id 
fieret ,  nullo  tamen  modo ,  aut  neceffarium  ,  aut 
aliqua    lege  cautum  erat .  Anno  Chrifti  498.  Jo- 
annes  Scytha  in   Oriente  ,  &  Decius  Paulinus  in 
Occid-nte   Confules    ordinarii   fuere ,    &  tamen 
utt    legitur  apud   Onuphrium  in   Faftis,  Romae 
in  antiqua  Tabula    marmorea    fcriptum  reperi- 
tur  :  JOANNE    SCYTHA    ORIENTALI  CONS. 
Imo  aliter   fieri  non  poterat,  quando    uterque 
Conful  aut  Orientalis  ,   aut     Occidentalis  erat  , 
aut  quando  unicus  tantum  Conful  nomen  anno 
dabat .  Quid  mirum  igitur  ,    fi    S.  Leo  Marcia- 
ni  non   folum  Confulis ,  fed  etiam  Attgufti  no- 
mine  ,   Epiftolam  ad  Neonam  fubfcripferit  . 

Dicit  tertio  Quefnellus  numquam  ita  a  Leo- 
ne  pofitam  effe  Confularem  notam  ,  Conjulatu  , 
fed  vel  Confule  ,  vel  Confulibut ,  ut  aliena  ma- 
nu  ,  fubjungit ,  additam  ,  nemo  non  videat .  At 
fi  haec  ratio  valeret,  plures  temporis  nota:  ex  Divi 
Leonis  Epiftolis  tollendae  effent ,  ficque  eae  fufde- 
que  vertenda:.  Epiftola  centefimanona  data  dici- 
tur  pojl  Confulatum  Opilionis,  qtta  loquendi  formu- 
la  nulla  alia  ejusEpiftola  notata  ,  Epiftolacenufi- 
ma  vicefima  nona  data  dicitur:  Majoriano  Auguflo 
frimum  Confule,  &  tamen  nec  Leo  ,  nec  alii  notam 
numeralem  cum  primo  Confulatu  conjungere  fo- 
lent  .  Nam  idem  Leo  fermone  2.  de  Penteco- 
fte  ,  de  Manichaeorum  harrefi  Ioquens ,  nit :  eam 
ortam  efle  Vrobo  Impcratore  ,"  Taulinoque  Coff. 
Ubi  vides  S.  Leoni;m  non  dicere  Vrobo  Impe- 
ra-ore  primum ,  licet  certum  fit  httnc  priorem 
ejus  Confulttum  fuifle .  Denique  fi  fubfcriptio 
illa  infititia  fit ,  non   legendum   Majoriani  Cc«- 


fulatu  ,  fed  ea  prorfus  expungenda ;  eam  ta- 
men  retinendam  efle  oftendit  ,  quod  ipfemet 
Quefnellus  fatetur ,  ntillum  nempe  Codicem  , 
aut  Manufcriptum  ,  aut  imprefliim  fua:  opinio- 
ni    fuffragari  , 

Ultima  ejus  ratio  eft  ,    quod  ea  Epiftola  fcri-      vili. 
pta  fit    ad    Confultationem    Epifcoporum    illius  j)uara^j 
provinciae    qua:    Ravennenfi    fuberat  ,    illiufque  iemis  £. 
confultationis    occafio   nata  fit  ex   reditu  aliquo-  p;ii0isrujs 
rum  hominum  ,    qui  ex  illis   regionibus    in  ca-  „__,-,  rei{. 
ptivitatem   abduclt ,  ab  aliquot  annis  fuerant  poft  <{lt„tur . 
Barbaricam  aliquam  irruptionem  ,    &  tunc  de- 
mum  ad   fedes    fuas  ,    libertatemque    redierant  • 
Conftare  autem  pace  potitam  fuifle  Jtaliam    Leo- 
nis  Papar  tempnribus ,   eam  Attilam  non  ingref- 
fum  efle  nifi  anno  452.   ideoqtte  multum    vero- 
fimilius  effe  Ravennenfem  regionetn    Attilianum 
expertam  fuifle    furorem ,    plurimofque    faltem 
ex   agro ,    &  parochia  Ravennenfi   inde    raptos 
in   captivitatem   anno  452.  &    poft   aliquot  an- 
nos    fcilicet  457.  &  458.   paucos    libertatem  fi- 
mul  ,    &    patriam    aflequutos  efle ,  &   de    fuo 
Baptifmo  dubitare    coepifle :   qttar    Halis    cccafio 
fuerit  confulendi  Romanum   Pontificem  ,  &  huic 
ad  illius   regionis  Epifcopos  hanc  fcribendi  Epi- 
ftolam  ,  Haec  Quefnellus .    Sed  occafib    S.  Leo- 
nis    confulendi    non    clades    Attilana ,    a    qua_. 
Ravenna  orationibus  Joannis  Prarfulis  ,  qui  jam 
eo   anno    fedebat ,  liberata   eft ,    ut    habet    Ba- 
ronius  anno  452.  num.  61.  fed  Vandalica  perfe- 
cutio ,   &  direptio  .  Cum  enim   direpta    maxima 
parte  Africa: ,  ut  in   notis  ad   Epiftolam  ad  Ru- 
fticum    Narbonenfem  a  S.  Leone    fcriptam   ipfe- 
met  Qiiefnelius  obfervat ,   navibus  fraclis  Geife- 
ricus  impofuiflet   maximam    Clericorum  turbam. 
una  cum  Carthaginenfium  Epifcopo  ,    ii     nttdi , 
&  expoliati  profpera  navigatione  Neapolim  Cam- 
paniarappulere  .  Qyin  &  Senatorum  ,   atque  Ho- 
noratorum  multitudinem  primum  exilio    crudeli 
conttivit  ,  poftea  tranfmarinam  in   partem  pro- 
jecit ,   immo  cunclos  amiflis  omnibus   bonis  ad  I- 
taliam  navigare  compulit  idem  Geiferictis  ,  tefti- 
bus  Victore    Vitenfi  lib.  1 .  de  perfecut.   African. 
&  Fulgentii  Aclis .  Cum   igitur  Carthagine  anno 
439.  exeunte  barbarus  Rex  pot  tus  fit,  annis  pro- 
xime  fequentibus  ,•  quibus    maxime  furorem  fuum 
exercere  csepit ,  ex  Africa   fe  Catholici  ,   &  ipfi 
etiam  Manichan  ,  uti   ex   Leonis   ipfius    Epfftolis 
Baronius    fuggerit     fubduxerunt ,    tta  ut   eorum 
in  Italiam  adventus  occafione ,  dubia    nata  lint, 
quibus  per    S.  Leonem   confultum    efle     volue- 
runt  Neonas    Ravennenfis  Epifcopus ,    &    Rttfti- 
cus   Narbonenfis  Antiftes ;   quod  plurimi    quoque 
perfecutionem  fugientes  in  GalHas    trnnfmeaffent. 
Quare  non  folum  Epiftola  ad  Neonam  in  annum 
451.  quo  eam    Sirmondus   tom.  I.    Ccjncil.    Gall. 
confignarat ,    quafi   poftliminio    reftituenda    eft , 
fedetiamEpiftoIaad  Rufticum,  quam  idem  Quef- 
nellus  in  annum  458.  contulit  ,  ad  annum  452. 
retrahenda  ,  cum  inea  de  pueris   a  Vandalis  ca- 
ptis    mentio    fit.    Harc    fcrupulofius    examinare 
placuit  ad  Majorem  Confulatuum   dimidiatorum, 
de  quibtts  nullus  ,  quod  viderim    fpecialem    tra- 
clationem  inftituit ,  intelligentiam ;    utque  pate- 
ret ,  Marciani  Augufti  Confulatu  fcriptores   Ec- 
clefiafticos ,  quod  'idem    vir    doctiflimus   perfua- 
fum  habet ,  abufos   non  fuiffe  ad  probanduni  S. 
Petrum    Chryfologum    Neona:   decefforem  circa 
annum  450.  e  vivis  excefliffe,  &  non  longe  an- 
tea  S.  Germanum  Antifliodorenfem  ,    qui    in  ea 
profectione  deceffit  ,  in  qua  Ravennae    exceptus 
eft   ab  eodem  S.  Petro     Chryfologo  huju    civi- 
tatis  Epifcopo  •    Nam  illud  eo  magis   dicendum , 
qtto  ipfemet  Quefnellus  ex  Ughello  in    ItaliaSa- 
cra   aflirmet ,   Neonam   fuccefliffe  Petro  Chryfo- 
logo    anno  quadringentefimo  quinquagefimo  ,  de- 
ceffiffeque  tertio  fui  Pontificatus  anno  ,  ut  idem 
Ughellus    refert  ;  qua:    quomodo  fubfiftere  pof- 
fint  ,   H  epiftola  ad   Neonam  anno  tantum  qtia- 

.drin- 


lll 


DiiTertatio  Hypatica, 


T. 

Qux  dz_, 

eattfa  for- 
mula  Pofl- 
confula- 
ium     in- 
tredufta. . 


II. 

Triploc 

Poflconfu- 
Jatuum 
geiiHi  , 


III. 
Sitfcrinrir 
anni  Co>i- 
fules  ali- 
quando    i- 
teratt  quia 
iUttflrio- 
res . 


^ringentefimo   quinquAgefimo    otfavo ,    ac   Ma- 
joriano  Augufto  ConAiJe  fcripta   fit ,  non  video, 


CAPUT    SECUNDUM. 

J)e  Toflconfulatibus    a    Conjlantino  Ma- 

gno    ad  Jujiinum  Juniorem  ufu 

receptis  • 

POftquam  Conftantinus  ad  Imperium  perve- 
nit,  feries  Confulum  perturbari  carpit  ;  cum- 
que  inter  tot  Auguiios  eodem  tempore  corre- 
gnantes  ,  quorum  crat  duos  Confules  defignare, 
non  conveniret  ,  aliquando  nulli  Confules  ali- 
quando  plura  Confulum  paria  inter  eas  difcor- 
dias  defignata,  indeque  harc  formula  ,  pofl  Con- 
fulatuna  ,  introdtitfta  .  Legitur  ea  primum  in  Fa- 
"ftis  Idatianis  anno  307.  quo  Maximianus  Her- 
culius  IX.  &  Conftantinus  Confules  ordinarii 
fuere ;  Atta  enim  publica  in  aliquibus  provin- 
ciis  confignari  caepta  pofl  fcxtum  Confulatum , 
nempe  Conftantii  Chlori  VI.  &  Galerii  Maxi- 
miani  VI.  qui  anno  fuperiori  Confules  ordina- 
rii  fu-iant .  Qux  formula  maxime  frequentata 
poftquam  idem  Conftantinus  Romanum  Impe- 
rium  in  Orientale  &  Ocadentale  divifit,  &  O- 
rientis  fedem  Conftantinopolim  a  fe  conditam , 
Occidentis  vero  caput  Romam  inftiluit  .  Tunc 
enim  inter  caetera  ftatuit ,  uti  ex  duobus  Con- 
fulibus ,  quos  annuos  efTe  voluit ,  alter  Roms, 
alter  Conflantinopoli  defignarettir .  Ex  quo  fa- 
ctum  ,  quod  Onuphrius  lib.  2.  Faftorum  nota- 
vit,ut  ob  bella  civiiia  ,  vel  externa  ,.  Princi- 
pum  cardes ,  pefiilentias ,  vel  alias  caufas ,  an- 
nus  fine  Confulibus  ordinariis  aliquando  fue- 
rit ;  tuncque  qui  fuperiori  anno  Confulatum 
gefferant ,  Faftis  nomen  dabant:  cujus  rei  exem- 
pla  varia  in  iifdem  faftis ,  pratfertim  poft  Theo- 
dofium  Seniorem  Ieguntur  :  &  hax  prima  in- 
vedtae  hujus   formtils  caufa  . 

Triplex  vero  Poftconfuiatuum  genus  fuit .  Pri- 
nmm  fub  Confiantino  initum ,  &  fub  Juftino 
Juniori  finem  habuit ,  de  eoque  prarfenti  capite 
agimus.  Sectindum  a  Juftino  Juniori  ad  Con- 
ftaniinum  Pogonatum ,  de  quo  cap.  fequenti . 
Tertium  a  Conftantino  Pogonato  ad  Conftanti- 
num  Porphyrogenitam  aut  circiter  perduravit, 
illudque  ,  quod  hacienus  incognitum  fuit,  cap. 
4.  explicabitur  .  ln  priori  genere  fuperioris  an- 
ni  Confules  femel  ,  bis  ,  &  aliquando  pluries 
fequentibus  annis  repetebanrur  ,  uti  mox  vide- 
bitur  .  In  fecundo  foftconftilatus ,  anno  fecun- 
do,  vel  tertio  Imperii  femper  incipiebat ,  tot- 
que  deindt  Poftconfulaius  anni ,  quot  Jmperii 
numerabantur ,  ut  videre  eft  in  Faftis  Byzan- 
tinis  cap.  fequenti  a  nobis  ordinandis .  In  ter- 
tio  denique  genere  primus  poft  Confulatum  an- 
this  cum  primo  Imperii  anno  femper  incipie- 
bat ,  adeo  ut  tot  anni  poft  Confulatum  ,  quot 
Imperii  numerarentur ;  quod  in  fecundi  generis 
Poitconfulatibus  non  contingebat ;  femper  enim 
plures  Imperii ,  quam  Poficonfulatus  anni  com- 
putabantur  ,  quod  infra  clarillime  oftendam  .  Sed 
a  prioribus,  a  quibus  alii  originem  duxere  ex- 
ordium  fumendum  . 

Secundo  ,  licet  alicujus  anni  certi  Confules 
effent ,  tamen  in  faftis  publicis  eadem  formula 
Poftconfulatum  aliquando  repetebatur  ,  qtita  nem- 
pe  fuperioris  anni  Confules  illuftriores  erant. 
Synodus  Ephefina  anno  431.  Baffo  &  Antio- 
chp  Confnlibus  celebrata  eft :  Baffi  nomcn  an- 
ni  initio  Ctnfiantinrpoli  ftrfan  ignoratum  ;  in 
Codice  enim  Theodofiano  lib.  9.  tit.  45.  de  his 
qui  ad  Ecclcfias  ccnfugiunt  ,  refertur  EdLlum 
Imptratorium  ,  quod  in  Epitome  Juliani ,  ut  i- 
bidem  Gothofredus  obfcrvat,  ita  fubfcribitur; 


IV. 

Libcrum-, 
erat  uti 
fo  rmulcL. 
pofl     Con* 
fulatum  , 


dat.  X.  Kal.  April.  CP.  Antiocho  V.C.  Cof.  & 
qui  fuerit  nuntiatus ,  quamquam  ejufdem  titult 
prinji  Jex  fubfcripta :  dat.  X.  Kalend.  Aprih 
Conjtantinop.  Antiocbo  V.  C.  &  Bajfo  Co/f.  indi- 
cet,  priorem  illim  fubfcriptionem  potius  ex 
confuetudine ,  quam  ex  Confulis  Occidentalis 
ignoratione  proceflifTe .  Sed  quidquid  fit ,  poft 
adventum  Legatorum  a  S.  Setie  Ephefum  mifTo- 
rum ,  Bafli  defignatio  ignorari  non  potuit ,  & 
tamen  in  prima  ejufdem  Concilii  aciione  harc 
verba  leguntur  :  pofl  Confulatum  Dommorum  no- 
flrorum  Elavii  quidem  Theodofii  XIII.  Valenti- 
niani  "jero  III.  femper  Auguflorum  decimo  Ka- 
lendas  Julii  Synodo  congregata  in  Epheflorum  Me- 
tropoli.  Qttse  formula  in  aliis  ejufdem  Conci- 
lii    Aciionibus  etiam  ufurpatur. 

Tertio ,  integrum  erat  cuilibet  vel  Confuli- 
bus  ordinariis  ,  vel  formula  poft  Confulatum 
Acla  confignare.  Id  non  tantum  ex  dtiabus  fub- 
fcriptionibus  niimero  praxedenti  relatis,  fed  & 
ex  D.  Leonis  Epiftolis  clare  deducitur .  Is  e- 
nim  ,  uti  prarcedenti  cap.  diximtis  ,  anno  454. 
Epiftolas  decem  Aetio  &  Studio  Confulibus  in- 
figniia>  fcripfit ,  &  tamen  undecimam ,  quae  cen- 
tefima  nona  ordine  eft,  in  Editione  Quefnelli 
qua  utor  ,  ad  Epifcopos  Galliarum  &  Hifpa- 
niarum  dedit  Opilione  Confuk  Occidentali  fti- 
perioris  anni  fubfcriptam  hoc  modo:  Pofl  Con- 
fulatum  Opilionis  quinto  Kal.  Auguflas  .  Turrt 
Epiftolam  centefimam  decimam  ,  &  centeflmam 
undecimam  ,  Confulatu  Aetii  &  Studii  rurfus 
notat  .  Quare  non  dubium  quin  hoc  mere  arbi- 
trarium    fuerit . 

Quefnellus  vir  rei  criticae  feientiflimus  in  No- 
ti^  ad  Epiftolam  a  S.  Leone  ad  Rufticum  Nar- 
bonenfem  Epifcopum  fcriptam  ,  qua:  fecunda 
ordine  eft,  explicans  fnfcriptionem  mox  affe- 
rendam  contendit  rationem  hanc  numerandi  an- 
nos  per  Poftconfulatus  longe  poft  ejufdem  Ru- 
ftici  &  D.  Leonis  tempora  ufurpatam  fuiffe ,  ne- 
que  ante  bellum  Gothico-Italicum  in  more  po- 
fitam  ,  fed  per  uniufcujtifque  anni  Confules  or- 
dinarios  tempora  confignata  fuiffe ,  annofque 
computatos  :  aliquando  quidem  annos  inveniri 
ea  formula  notatos ,  fed  id  contra  coniuetum 
notarum  Confularium  morem  fadum  ;  denique 
eandem  formtilam  in  ufum  vocatam  non  fuiffe, 
nifi  cum  ordinarii  Coniiiles  defignati  non  ef- 
fent.  Sed  ex  iis  qua?  jam  diximus  ,  ha?c  om- 
nia  evanefcunt  :  ejufdem  formula?  varia  exem- 
pla,  eaque  illuftria  in  mediuni  adducit  Baluzius 
vir  eruditillimus  in  Notis  ad  Capitularia  Regum 
Francorum  pag.  1153.  ea  plures  Codicis  Juiti- 
nianei  leges  notantur  ,  imo  a  S.  Leone  ,  cujus 
Opera  idem  Quefnellus  notis  illuftravit  ,  ufurpa- 
tur  ,  ut  jam  a  nobis  oftenfum  .  Demum  Iegitur 
ea  in  variis  Infcriptionibus  ante  Leonis  Ponti- 
ficatum  dicatis ,  veluti  in  ea  qua:  extat  apud, 
Onuphrium  in  Faftis  anno  Chrifti  346.  qux  his 
verbis   dauditur  . 

POST   AMANTI.  ET   ALBINICONS. 


Fuerant  Confules  Amantius  &  Albinus  anno 
345.  &  ut  ex  ea  claufula  patet  ,  feqtienti  ctiam 
anno  nomen  dedere .  Qiiare  hoc  tam  certum , 
quam  quod  certilTimum  . 

Peculiares    tamen   diflicultates    circa  eam   no-        "  '    . 
tam  temporariam   occurrunt ,  quae  figillatim  ex-   Fo'">n!<I*- 
plicaudie  funt.  Et  primo  quidem  primus  annus  tyf    Cc"" 
poit  Conftilatum    Belifarii ,  Bafilii ,    aliorumque  JJ<latu»^ 
Confulum  ,  quorum  nomina  iterantur,  alio  mo-    uP'et 
do  a  Mario  Epifcopo    Aventicenfi ,  a  Continna-  m°ao   ex"  ■ 
tore  Marcellim  ,    Juftinianeo   in    Codice  fni  no-  Pltcata  • 
minis  ,  aliifque  ,  alio  modo  a  Vicftore  Tununenfi, 
Juftino  Juniore  in  fuis  Novellis  ,  &  quibufdam 
nonnullis   njmeratur,   u:   videre  eft  in  his  la- 
terculis  . 

MO- 


V. 

Eormula^. 
pofl  Con- 
fulatum  a, 
Constanti- 
ni  tcmpo- 
re  ufurpa- 
ta. 


feu  de  Confulibus  Carfareis 


^3 


M  O  D  U  S     L  O  QJJ  ENDI 

MARCELLlNIANUS 
Anno  Chrifti 

541.   Bxfilio  V,  C.    Confule  . 
541.  Pojl  Confulatum  Bafilji^ 
543.  Vojl  Confulatum  Bafilii   II.  9 

Ubi  vides  Tiinunenfcm  vocare  fecundnm  an- 
num  ,  quem  alii  primum  ,  vel  fine  numerali  no- 
ta  numerant ,  quod  Hirtiano  atque  Ciceroniano 
fcnbendi  modo  ab  eo  faflum  Carolus  Cointius 
tomo  tertja,   Anno  641.  num.33.   animadver- 
«it.  Sicut  enim    apud   Hirtium  Jib.34.  de  Bello 
Alexandrino  feeundus  a  Rege  ,  &  apud  Cicero- 
nem  lib.3.  de  finibus   fecundus  ad  regium  prin- 
tipatum  dicitur,  fic  a  Tununenfi  primus  annus 
poft  Belifarii   vel  aliorum  Confulatuum    fecun- 
dus  yocatur  .  Annus    enfm    poft    ConAflaturn_. 
JJafilii  v.  g.  fi  ad    confequentes    poft    Confula- 
tum  annos  animum  attendas  ,    primus   eft;    qui 
tamen  refpt-clu  ConfuJafus  qui  praecefllt ,  fecun- 
dus  etiam  nominari  poteft  :  eo  modo,  quo  ali- 
bi    dixiraus  ,  ultimum  aliquando  pro  primo    u- 
furpari.    Quae  difcrepantia   in  verbis    tantuinl. 
confiftit,  ut  ilto  exempla  patet .  Anno  5*3.  poft 
Confularum  Bafilii  XII.  cornmuniter  notato  Sy- 
tiodus    generalis   Conftantinopolitana    in  caufa_ 
trium  Capitulorum  celebrata   eft  ,    &  tamen  Tu- 
nunenfis,  qu^  propfer  eorum    defenfionem    in_. 
exilium  fe  miflum  (cribh ,    eam    confignat  pofi 
Confulatum    Bafilii  V.  C.  anno    13.  Quare  cum 
annum  celebratar  Synodi    ignorare   non    potue- 
rit,  manifefte  liquet  eum  non    nifi  in  modo   lo- 
quendi  ab  aliis  differre.   Continuator  Marcelli- 
ri  de  pcfte  loquens  quae   temporc    ejufdem  Ba- 
filii  Confulis  graffata   eft  ,  his  eam   verbis  confi- 
gnat  :  IndiBione  fexta  ,    anno    II.  P.   C.    Bafilii 
mortalitas  magna  Italiam  devaflat  ,  Oriente  Jayt 
&  Illyrico per&que  attritis  .  Eft  hic  chara<fter  an- 
ri  Chrifti   543.    Viclor   Tununenfis    de  eadern^ 
pefte   loquens  ait  :  P.   C.   Bafilii  V.  C.  anno  II, 
borum   cxordia  malorum  gencralis   orbis  terrarum 
tnortalitas  fequitur.  Eft  hic  characler  anni  Chri- 
fli    54*.   Ex  quo  tamen  perperam  quis  inferret 
utrumque    Auftorem  non    tantum  in  modo  lo- 
quendi  ,   fed  reapfe  ab    invicem  diffentire,  Eo 
enim    in   exemplo  ideo  anno  uno  inter    fe  dif- 
ferunt,  quod  Continuator  de  pefte ,  quae  Italiam 
anno  543.  devaftavit,  Viclor  vero  de  ea  ,  quae 
uno  anno  antea  Orientem  attriverat,  loquatur. 
Htc ,  ut  habet   Theophanes ,  anno    541.   Menfe 
Cclobri ,  Indiiliene  quinta  (  a  Septembri   praefati 
anni  inchoata)  orta  eft  Byzantii ,  ubi  cum  ma- 
gis  ferperet  ,  anno  fequenti  feftura  Purificatio- 


M  O  D  U  S    L  O  QJJ  ODI 
VICTORIANUS. 

Anno  Chrifti 

541.  Bafilio  V.  C.   Confule  . 

541,  Anno  fecundo  pofi  C,    Bafilii, 

543.   Anno    tertio  pofi  C.  Eafilii. 

n;s  Beatae  Virginis  menfis  Februarii  die  fecun« 
da  celebrari  coepit  ,  ut  Auclor  eft  idem  Theo<r 
phanes .  Ex  quo  etiam ,  ut  obiter  moneam, 
corrigendus  Baronius,  qui  eam  peftem ,  &  hu- 
jus  Fefti  inftitutionem  in  annum  544.  differt, 
Corrigendus  &  Valefius  in  Notis  »d  Evagrium 
]ib.  4.  cap.  19.  qui  cum  non  obfervaffet  mor» 
talitatem  illam  prius  in  Oriente  quam  in  Occi- 
dente  fuifle  diffufam  ,  Continuatorem  Marcelli- 
rii  ,  &  Viclorem  Tununenfem  in  ea  confignan- 
da  difcrepare  exiftimavit.  Quamobrem  haecdif- 
crepantia  ,  licet  in  verbis  tantum  fita  fit  ;  quia 
tamen  viris  doclrina  praeftantibus  errandi  oc- 
cafionem  npnnunquam  praebet,  valde  obfervan» 
da  ,  Priorem  loquendi  moduni  Marcellinianum, 
fecundum  Vitforianum  appello  ,  &  hujus  diftin- 
clionis  beneficiQ  varios  nodos  capite  fequenti 
folvo . 

Secunda    difficultas    verfatur  etiam  circa  mo-      VII. 
dum  loquendi.  Quaeri  enim  poteft,  an  qui  poft  Qui  pofi 
Confulatum   geftum   nomen  anno  dederunt  ,  di-  exaftum 
cli  fint  aliquando    Confules,    vel  Viceconfules  ?  Magiftra.- 
Et  quidem    quoad  Confulis   nomen  non    inve-  tum  no. 
nio  illud   ante  Juftini  Junioris  tempora   iifdem  men  anna 
anno  poft    Mngiftratum   geftum  attributum ,  fed  dabant , 
poftquam   Confulitus  ad  Auguftos  tranflatus  eft  ,  nequeCon, 
Poftconfulatus  nomine  Confulatus  fsepe  expref-  futes  %  »sH 
fus  fuit,  uti  exempla  duobus  capitibus  fequen-  que  Vice. 
tibus  afferenda   palam  facient .  Qiiare    Raderus  confulet 
Poftconfulatus  Bafilii   ab  anno  Chrifti   5 57.  uf-  dicebav, 
que  ad    Juftini  Junioris    Imperium,  peiperam  tut , 
Confulatus   nomine   appellat  hoc  modo  ,  Ind.Vy 
Jtifi.   A.   XXX.   Bafilio  folo   Conf,  XVl^  Ioco  poft 
Confulatum    Bafilii    XVI.    Id   eft,   anno    Chrifti 
557.  In  Chronico  enim  Alexandrino  ,  cujus  ea 
eft  verfio  legitur  :  INA.  i ,  x'  /JLtru  U7r'  I}aq:i\un 
to  i?  i/lovx  .  Quartus  etiam  annus  ,  qui  cum  fex- 
to    Valentioiani    Angufti    Confulatu  Iegitur  in; 
Infcriptione ,   quae   extat    Narbonae    in    PalatiQ 
Epifcopali   intelligi  n.on    debet  de  anno   quarto 
poft    Confulatum    fextum   Valentiniani,  fed  de 
anno  quarto  aedificationis  Bnfilicae  Narbonenfis. 
Ita  fe  babet  Infcriptio ,  quam  ex  Grutero  pag, 
105S.  Baluzius   in  Notis  ad  Capitularia  Regum 
Francorum   pag.  1156,    &   Pafchafius  Qyefnellus 
in  Notis  ad  Epiftolam  8.  S.  Leonis  ad  Rufticurn 
Narbonenfem  Epifcopum  referunt , 


DO  ET  XTO  MISERANTE.    LIM.   HOC.  C.L.K.T.E.   ANNO  IIII.  CS.  VALENTINIANO, 
AUG.  VI.  IIIKL.  D.  XVIIII.  ANNO.  EPTUS  RUSTI....... 


HUSTICUS.  EPS.  EPI.  BONOSI  FILIUS 
EM.    ARATORIS.    DE    SORORENEPUS 
eFi.   VENERI.   SOCI,  IN  MONASTERIQ 
CON  PRB.  ECCLE.  MASSILIENS. 


BIENN.  ADMINIST. 
S  U  2$    P  R  E  B  U.  A  R  T  I F.    B« 
MERCED.   SOL.  D  C. 
ADOPER  ECETER.   SOL    h  P, 


ANNOXV,  EPTUSSUI.  D.  ANN.  Villl,  ID.  OCTB 

c  urso  pr"bo.  hermet e.  diacTet.  eor.  seq£  tibThinc  OBLAT.  scT. 

COEP.  DEPON.  PARIET .  ECCL.  DUD.  EXUST^  EFl  BENERI  SOL  ,..  C  ..... 

XXXVII.  D.  QUAIX   IN   FUNDAM.  PONl.  COEPT  EI~I  DYNAMI....  L 

ANNO  II.  VII.  ID  OCTOE.  ABSID.  P.  F.  MONTANUS.  SUBD.  ORESI.  C.  I. 

MARCELLUS.  GALL"!  PREF.  DI.  CULTOR  PRECE  AGROECI L. ..,.,. 

EXEGIT.  EPU\f.  HOC.  ONS.  SUSCEP.  INPENDIA,  ET  DECONIiE 

NECESSAR.REPROMITTENS.  QU^  PER  §ALUTI 

Appciratus  in  Bxronium  P  Cu- 


H4 


Diifertatio  Hypatica, 


VIII. 

Explica- 
tttr  Sextut 
Confula- 
tui  Valen- 
tiniani , 
qtti  in  In- 
fcrtptione 
Narbonen- 
p  lcgitur  . 


Cujus  Infcriptionis  ha?c  explicatio  eft,  Deo,  &  Chrifto  miferante  limen  hoc  coU 
Iocatum  eft  anno  quarto:  Confule  Valentiniano  VI.  III.  Kal.  Decembris  XIX.  £pi- 
fcopatus  Ruftici 


TLuflicut  Epifcoput  Epifcopi  Bonofi  filius  ,  &  Epi- 
fcopi  Aratorit  de  forore  nepot  ,  Epifcopi  Vcnerii 
fociut  in  Monafterio  compretbytcr  Ecclefis.  Majfilien- 
Jit  ,  anno  XV.  Epifcopatut  fui ,  die  anni  quinta  , 
tertio  Idus  Ociobrit ,  cum  Vrfo  Presbjtero ,  Her- 
mete  Diacono  ,  &  eorum  fequentibus  . 

Capit  dcponere  parietem  Ecclcjis.  dudum  exu- 
fld  .  Trigejima  fcptima  die  qttadratum  in  funda- 
mento  poni  capit :  ann»  fecttndo  VII.  Idus  Oflo- 
hrit  abjidem  poni  fecit  Montanut  fubdiaconut  . 
Marcelhtt  Galliarum  pr&feclttt  ,  Dci  cultor  prece 
cxegit  Epifcopum  hoc  onut  fttfcipere  ,  impendia  ne- 
eeffaria  repromittcnt ,  qus.  per 

Bicnnium  adminiftrationit  fux  pr&buit  artifici- 
httt  mercedem  folidorum  fexcentorum  ad  operar  , 
&  folidot  tnille  qttingentot ..  ,.  binc  oblationet  S. 

Epifcopi  Venerii  fohdot  C Epifcopi  Dynami 

L.   Orefci QC.   Agroeci    I.  Dctonid  ....  ftt- 

lltti  . 

His  verbis ,  qua;  hic  folum  explicantur:  //- 
tnen  hoc  collocatum  eft  anno  qttarto  Confule  Va- 
lentiniano  VI.  liunc  fenftim  tribuit  Baluzius,  po- 
fitum  Bafilicae  limen  fuiffe  anno  quarto  poft  Con- 
fulatum  fextum  Valentiniani  ,  ideoque  anno 
Chrifti  448.  qui  ab  anno  44?.  quo  Valentinia- 
ntts  fextum  Confulattim  edidit ,  quartus  eft  ; 
qui  cum  decimtts  nontts  eflet  Epifcopatus  Rtt- 
ftici  ,  confequens  eft  hunc  anno  430.  Ecclefiae 
Narbonenfi  Praefedum  fuifle  .  Qtiefnellus  vero 
quarttim  illum  annum  non  a  fexto  Valentinia- 
ni  Confulatu  ,  fed  a  jaftis  Bafilica:  fundamentis 
numerat ,  qtiod  familiare  ,  inqtiit  ,  Antiquisef- 
fet ,  ut  quo  tenipore  conftrui  ardificium  publi- 
cum  ccepfum  eflet  ,  quove  perfeclum ,  hujuf- 
modi  Infcriptionibtis,  pofteris  notum  vellent. 
Hoc  ergo ,  ftibjitngit ,  vohiit  Rufticiis  fignifi- 
care  ,  per  qtiatuor  annos  ardificatam  effe  Nar- 
bonenfem  Bafilicam ,  feu  anno  quarto  effe  abfo- 
Iutam  a  quadro  faxo  pofito  ,  id  eft  ,  a  jadis 
fundamentis  ufque  ad  limcn  collocatttm  ,  fcu  fi- 
nem  operi  impofitum  .  Qttae  explicatio  praeferen- 
da ;  in  ea  enim  Infcriptione  quid  quolibet  an- 
no  ,  quove  progrelTu  faclum  fit,  figillatim  ex- 
plicatttr.  Quare  Rufticus  anno  Chrifti  417.  die 
nona  Oclobris  ordinatus  eft  Epifcopus ,  annoque 
441.  die  decima  tertia  prarfati  nienfis ,  quae  quin- 
ta  erat  anni  XV.  ejus  Epifcopatus  ,  Bafilicae  Nar- 
bonenfis  fitndamenta  jecit ;  licet  enim  niilla  eo 
anno  Decennalia  &  id  genus  fefta  edita  fuerint , 
qttia  tamen  oclava  Qtiinqueitnalia  Thcodofii  Ju- 
nioris  cuni  patre  imperantis  ,  is  celebrare  de- 
buifletj  nifi  eadem   anticipaffet ,  ideo  idem  an- 

ln  potiori  parte  Imperii  • 


Anno    J35.  Belifario  folo  Confule 

536.  Pofl  Confulatum   Belifaxii 

537.  II.  P.  C.  Belifarii 

538.  Joanne  Confttle 


5  39.   Appio  • 

540.  Juflino  Jttniore  fu!o  . 

541.  Bajilio  Juniore  folo, 


Anni  deinccps  XXV.  fequentes ,  tam  in  O- 
Jriente ,  quam  in  Occidente  ,  formula  Pofl  Con- 
fulatum  Bafilii  V.  C.  notati  funt ,  ut  videre  eft 
in  Faftis  a  nobis  ordinatis ,  cujus  rei  in  montt- 
mentis  Gallicanis  rnulta  exempla  extant .  In   fi- 


nus  Ecelefiis  conftruendis  deftinatus  •  Tandem- 
que  anno  445.  Valentiniani  fexto  Confulatu  no- 
tato  ,  qui  quartus  erat  a  jaclis  fundamentis , 
abfoltitus,  quintufque  a  die  i3,Oclobris  inchoa- 
tus ,  illius  vero  Epifcopatus  decimus  nonus ,  li- 
men  collocatum  fuit  tertio  Kalendas  Decem- 
bris .  Sic  prafata  Infcriptio  explicanda  videtur. 
Neque  enim  ullum  exemplum  extat ,  in  qno  an- 
ni  poft  Confulatum ,  eo  modo  quo  annus  quar- 
tus  in  ea  Epigraphe  Iegitttr  ,  exprimanttir,  quod- 
ve  oftendat  Confules,  qui  exaclo  annuo  Magi- 
ftratu  fequentfbus  annis  nomen  dabant .  eo  no- 
mine  vocati  fuerint .  Sola  itaque  de  Viceconfu- 
lis  app-IIation^  ante  Juftinum  Junior  m  contro- 
verfia  effe  poteft  .  Dua;  enim  Juftiniani  Novel- 
lar ,  quarta  nempe  &  decima  feptima  ,  illtid  eis 
nomen  datttm  ftiifle  teftari  videntttr .  Prior  his 
verbis  fubfcribitur  :  Dat.  XII.  Kal  Jttlii  Con- 
Jlantinopoli  Bclifirio  Viceconfule  V.  C.  Qua?  ver- 
ba  idem  fonant,  ac  poft  Confulatum  Be/iftrii, 
&  anruim  Chrifti  536.  exhibent.  Pofterior  di- 
citttr  dat.  Kal  Maii  Conlantinopoli  Belifariq 
Viccconfulc .  Sed  utraqtte  fubfcriptio  mcndofa  vi- 
detur,  &  in  hac  ttltima  ,  loco  Belifario  V.  C. 
Confule ,  id  eft  ,  viro  Clarijfimo  Confule  ,  perpe- 
ram  fcriptttm  Viceconfuh .  In  priori  vero  ,  loco 
Confule ,  fcriptum  per  errorem  ,  Viccconfidc;  a- 
deoque  dua?  ifta;  Novellae  anno  535.  datae.  Et 
ratio  eft  quia  Novella  ejufdem  Imperatoris  fe- 
xagefima  fcxta  anno  Chrifti  J38.  qtto  Joannes 
vir  clariffimus  Conftil  proceffit  ,  eadcm  mendo- 
fa  fttbfcriptione  fignatur ,  diciturque  dat.  Kal. 
Mart.  Conftantinop.Do.  fuftin.  PP.Attg.  ann.XI. 
&  foan.  Vicecon.  Et  tamen  certum  eft  fegehdum 
efTe  foanne  V.  C.  Confuh  .  Quare  non  dttbium 
quin  in  praefatas  fubfcriptiones  error  pariter  ir- 
repferit;  ideoque  qui  poftexacfum  Magiftratum 
nomen  anno  dabant  ,  neqtte  Confules ,  neque 
Viceconfules  ,  ante  Juftini  Junioris  tempora  di- 
clos    fuifle . 

Ultima  diflicultas  verfatur  circa  annortim  nu- 
merum  ,  qtii  poft  Confulatum  ,  tam  Pattlini  Ju- 
nioris,  ultimi  ex  privatis  ,  qui  in  Occidente  eam  t^jiCnnfu- 
dignitatem  geffit,  quam  Flavii  Eafilii  Junioris,  /atum^ 
poftremi  omnium  Orientalittm  ,  qui  privatus  eo- 
dem  Magiftratu  fttndtus  fuit .  Et  quidem  qtuiad 
Pattlinum  anno  534.  Collega  Juftiniani  Aiigufli 
in  Confulatu  fuit  ,  annis  vero  feqtuntibus  ob 
bellum  Gothico-Italicttm ,  quod  jam  imminebat , 
aliter  in  aliquot  Provinciis  ,aliter  in  reliqtio  or- 
be  Romano  anni  nttmerati  funt ,  quod  in  his 
Iaterculis  patet. 

In  aliquot  Proviuciif  Occiden- 
talibus  . 

535.  Pofl   Confulatum   Pattlini  Jun. 

536.  II.    Pofl   C.   Paulini. 
5  37.   III.   P.   C.  Paulini  . 

538.  IV.  P.  C.  Paulini .  Synodus  Aurelianenfis 
III.  celebrata  dicitur  anno  Childeberti  17  IV. 
P.  C.  Paulini  Juniorii ,  Nonis  Maii  ,  hoc  nem- 
pe  anno  . 

539.  V.   P.   C.   Pattlini . 
.540.  VI.    P.  C.    Paulini . 

541.   Bajiiio  Juniore   folo . 


IX. 

Quot  ar.ni 


Pauliui 
Humcrat  i  . 


ne  Regulje  S.  Aureliani  Epifcopi  Arelatenfis  , 
qtta;  in  Codice  veterum  Regulartim  ab  Holfte- 
nio  in  lucem  edito  extat,  claufula  legitur.  in 
qua  Aurelianus  dicitur  Monafterium  Monacho- 
rum  Arelatc  fundafle  anno  quinto  P.  C.  BafilH 

V.  C. 


ieu  de  Confulibus  Cxfareis. 


ii5 


t\  C.  anno  nempe  Chrifti  J46.  fcd  legenduni 
tnnn  feptimo  P.  C.  Bafilii  V.  C.  uti  oftendi  in 
Rationario  Faftorum  anno  Chrifti  J48.  In  ea- 
<Jem  Civitate  in  Eeclefia  San-tar  Crucis  Iegitur 
Epitaphium  San-ti  Florentini  prarfati  Monafterii 
si  Childeberto  Francorum  Rege  conftrucli ,  pri- 
mi  Abbatis,  in  quo  is  dicitur  obiiiTe,  prid.  ld. 
April.  duodecies  P.  C.  Bafilii  V.  C.  Junioris  In- 
ditt.  I.  anno  nempe  Chrifti  553.  Licet  enim 
ab  uno  &  amplius  farculo  Monarchia  Gallica 
fundata  eflet ;  expulfis  tamen  Romanis ,  Fafti 
Confulares  rerenti  fuerant .  Baronitts  initio  an- 
ni  564.  fcribit  hunc  poftremum  fuifTe  annum , 
qui  poft  Confulatum  Bafilii  numeratus  fuerit  in 
Faftis  XXIII.  quam  in  fententiam  delapfus  vi- 
detur  qtiod  Victor  Tununenfis  poft  Confulatum 
Bafilii  XXIII.  nonnifi  Juftiniani  annos  adhibeat . 
Sed  dtios  fequentes  annos  eadem  formula  confi- 
gnatos  fuifle  htc  oftendendum,  Ut  Juftiniani  fi- 
nis ,  &  Juftini  Junioris  initium  certo  configne- 
tur ,  quod  Faftorum  Conftantinopolitanorum > 
de  qitibus  capite  fequenti ,  principium  ab  utro- 
que  pendeat . 
X  .  Annus  itaque    565.  notatus    eft  tam  a  Conti- 

Initium      nuatore  Marcellini ,  quam  a  Mario  Aventico  in 
Imperii        fuo  Chronico:  pojl  Confulatum  Bafilii  V.C.  XXIV. 
Jufliniani    In  Colledione    Ecclefiafticarum    Conftitutionum 
Jlibilitur .  Ealfamonis  libro  quarto  (  ut  videre  eft  in  Bi- 
bliotheca  veteris  Juris   Canonici  a  Voello  &  Ju- 
ftello    viris  grarce    &   latine    dofliffimis  edita  ) 
Conftttufio  XVII.  his    verbis  fubfcribitur  :  Skr. 
KatXfvJ".   Ajj-p.    Kowrravr.    Bacnxiia    lacmviaw   x8' 

fAira  rtev  \nraTi\ai id  eft ,   datum  Kalendis 

Aprilis    Conftantinop.   ImpercUoris  Juftiniani  anno 

XXXIX.  pofl  Confulatum intellige   Ba.fi- 

lii  XXIV.  quar  verba  in  verfione  ejufdem  Con- 
ftitutionis ,  quafi  in  grarco  legerentur ,  Typo- 
graphi  errore  addita  ,  erroreque  pariter  fcriptum, 
decimo  Kalcnd.  April.  loco  Kal.  Aprilis  .  Ex  qua 
fubfcriptione  non  tantum  intelligitur,  formulam 
poft  Confulatum  adhuc  anno  ifto  ufurpatam  , 
fed  etiam  Imperii  annum  cum  Confulatibus  in 
Conftitutionibus  Imperialibus  memoratum  fuif- 
fe  ,  quemadmodum  a  Juftiniano  anno  537.  fta- 
tutum  fuifle  diximus,  &  Novella  47.  ejufdem 
Imperatoris  eo  anno  emifla  fidem  facit.  In  Gal- 
-lia  tamen  Ioco  nominis  Imperatoris,  nomen  Re- 
gis  fcriptuni,  ut  videreeft  in  Aftis  Synodi  Au- 
relianenfis  III.  anno  538.  habitar,  de  qua  nu- 
mero  nono  hujufce  capitis.  Imo  &  Confulatus 
oniiffiis  fuit  quando  eum  in  fe  Imperatores  O- 
rientales  tranftulerunt  ;  quod  ex  eo  conftat, 
quod  haclenus  nullum  monumentum  inventum 
iit  in  Gallia ,  in  quo  mimerandi  modus  a  Ju- 
ftino  Juniori  invecfus  ufurpetur.  Ex  eadem  prar- 
terea  fubfcriptione  liquet  ,  Juftinianum  Kalendis 
Aprilis  anni  Chrifti  517.  Auguftum  appellatum 
fuifle ,  cum  tricefimus  nonus  Imperii  ejus  an- 
nus  eo  die  in  eadem  inchoetur  .  De  quo  nulla 
dubitatio  effe  poteft ,  cum  ipfemet  Juftinianus  in 
laudata  Novella  eo  die  Romanorum  rebus  fe  a 
Deo  fuperpofitum  fcribat ,  annofque  Imperii  fui 
ab  eodem  die  numerandos  jubeat ;  ac  Procopius 
in  Hiftoria  arcana  dicat :  fufcepere  dominationem 
Juflinianus  acTheodora  tertio  xntefeflum  Pafcba- 
tis  die .  Eo  enim  anno  in  diem  quartum  Apri- 
lis  Pafcha  incidebat .  Turbat  tamen  Theophanes , 
cum  ait  Juftinum  Seniorem  die  quarta  Apri- 
lis  fefto  Pafchatis  morbo  correptum  fuifle  ,  Ju- 
ftinianum  Imperatorem  inftituifle,  eique  coro- 
nam  impofuiife  .  Imo  Cedrenus  die  XIV.  men- 
iis  Aprilis ,  ipfis  Pafchalibus  feriis  id  faclum 
fuifle  tradit  .  Sed  dicendum  utrumque  diem 
quo  Juftinianus  nuncupatus  eft  Auguftus ,  cttm 
eo  ,  quo  coronatus  eft ,  confudifle ;  ac  prarterea 
in  Cedreno  numerum  X.  abundare  .  Quod  nifi 
praefata  diftindio  adhibeatur,  Auclor  Chronici 
Alexandrini  ,  &  Evagrius  lib.  4.  cap.  9.  qui  re- 
cle  fcripfere  Juftinianum  Kalendis  Aprilis  Ail- 
Apparatus  in  Bnronium 


guftum  nuncupatum  fuifTe ,  a  femetipfis  difTen- 
tient;  is  enim  docet  Juftinum  Seniorem  ,  cuin 
annum  Imperii  oclavum  tranfegiflet ,  ac  praeter- 
ea  menfes  novem  &  dies  tres ,  Juftinianuni  in 
confortium  Imperii  vocafle  .  Imperare  ccepit  i- 
dem  Juftinus  anno  518.  die  nona  Julii  ,  tefti- 
bus  eodem  Evagrio ,  &  Audore  Chronici  Ale- 
xandrini .  Ab  ea  die  ad  Kalendas  Aprilis  anni 
517.  anni  oclo  ,  ac  menfes  novem  intercurrunt. 
Sed  primus  menfis  qui  nono  Julii  ccepit,  in- 
completus  numerandus  eft ;  dieque  ultima  Julii  , 
non  vero  oclavo  Augufti  abfolvendus.  Quod 
cum  non  obfervaflet  Valefius  in  Notis  ad  Eva- 
grium,  fe  fe  ab  eo  ejufdem  Auftoris  loco  ex- 
pedire  non  potuit .  Supponit  itaque  Evagrius  die 
quarta  Aprilis  Juftinianum  coronatum  fuiffe  ,  nifi 
quis  malit  dicere  cum  Alemanno  in  Notis  ad  Hi- 
ftoriam  arcanam  Procopii  cap.9 .  Kalendis  Apri- 
lis  Juftinianum  Carfarem,  die  vero  Pafchatis  Au- 
guftum  diclum  efle.  Idem  prorfus  habet  Chro- 
nicon  Alexandrinum  quoad  annos  &  menfes, 
fed  ubi  Evagrius  habet  dies  tres ,  in  eo  Chro- 
nico  manifefto  errore  legitur  dies  quinque  . 
Irrepfit  etiam  error  in  eundem  Evagrium_. 
quando  Ioco  laudato  fcribit  Jttftinum  defun^um 
fuifle  ,  cum  imperaffet  una  quidem  cum  Juflinia- 
no  menfes  quatuor  ;  in  univerfum  vero  tam  folur 
cjuam  cum  Collega  per  annos  novem  ac  dies  tres 
Imperium  obtinuifie .  Legendum  enim  dics  vigin- 
ti  tres  ,  cum  ipfemet  Evagrius  ,  &  Auclor  Chro- 
nici  Alexandrini  teftes  fint  Juftinttm  nono  die 
Julii  anni5i8.  Imperatorem  nuncupatum  fuiffe, 
&  Kalendis  Augttftis  anni  517.  natura:  debitum 
folvifle .  Quar  hic  explicare  placuit ,  non  folum 
quia  Valefius ,  aliique  viri  docliifimi  in  iis  fa- 
lebris  harfere  ,  fed  etiam  ,  quia  plurimum  refert 
Carfaream  Chronologiam  erroribus  liberare  •  Et 
haec  de  Juftiniani  Natali . 

Obiit  is  eodeni   anno  565.  die  14.  Novembris        XI. 

cum    imperaflet  annos  triginta  octo  ,  menfes  fe-  Quot  a.n- 

ptem ,  &   dies  tredecim  .  Diem  emortttalem  Au-  ms  Jufli- 

dor  Chrontci  Alexandrini  nos  docet ;    eofdem_,  nianus  im- 

annos ,   menfes  ac   dies  Theophanes  ,  Cedrenus,  peravit . 

&  Audor  Mifcellx  exhibent  ,  ficque  duo    prio- 

res ,  qui  ejus  initittm  aliquot  diebus  tardius  con- 

fignarunt ,  ex  feipfis  corrigendi  ;    neque  enim_ 

eos  annos  menfes  &  dies    imperare  potuit  Jufti- 

nianus,    nifi  Kalendis   Aprilis  anni    $27.  Impe- 

rium   fufceperit.  Corrigendus    &  alter  error  e- 

jufdem  Theophanis ,  qui  fcribit  eum  die   unde- 

cima  Novembris  vita  funchim  efle ,  cum    ea  in_. 

rc  manifefte  fibi  contr^dicat .  Philippus    Labbeus 

in  Chronico  ,   Carolus    le    Cointe  tom.i.  anno 

j6<J.  &  tom.3.  anno  664.  num.  17.  aliique  plu- 

res  Juftiniani  mortem   in  annum  fequentem  dif- 

ferunt ,  Marii  Aventicenfis  ,  Joannis  Abbatis  Bi- 

clarienfis  ,  Vicloris  Tununenfis ,  &  Chronici  A- 

lexandrini  au&oritate  freti;  fed   certiflimis  infra 

argumentis    oftendam  mortem  ejus  in   hunc  an- 

ntim  incidere .  Et   profeclo    varia  adhuc    extant 

ejufdem  Imperatoris  numifmata  apud   Goltzium 

aliofque  ,  in  quibus  annus   Imperii  ejus  tricefi- 

mus  nonus ,  quem   inchoavit ,  kgitur ;  in   nullo 

vero   annus  quadragefimus .  Verum  quidem    eft 

Joannem  Epiphanienfem  Scholafticum  ,  quem  E- 

vagrius  lib.  5.  cap.  ultimo  civem  fuum   atque_o 

cognatum  nominat ,   fcribere  :  Ino-riavis  Bao-fXsu? 

imi  jqi}  TpidxovTU  r»7?    •itaon  'inact  p'<a/_«(_v  ap£<_? 

inXiiiTet  rh  fiioi,  id  eft ,  ut  vertit  Alemannus  in 

Notis  ad  Hiftoriam  arcanam  Procopii  cap.24.  ubi 

communem   opinionem  de  annis    Imperii   Jufti- 

niani  tuetur :  Juflinianus    Imperator    novem   & 

triginta   intcgros  annos  cum    Romanum  Imperium 

tenucrit,  vita  funilus  efl  .  Sed  jam  obfervavimus 

Hiftoricos  Grarcos   annos  Imperatorum   inchoa- 

tos  aliquando  integros,  aliquando  tranfados  ap- 

pellare .  Quare  Joannes  Epiphanienfis  his  verbis 

tantum  intendit  oftendere,    eum  Imperatorem— 

tricefimo  nono  Imperii  anno  e  vivis  exceffifre» 

P  z  Si 


ii(5 


Ditfertatio  Hypatica, 


Si  enim  Juftinus  Jnnior  Juftiniani  ex  forore  ne- 
pos ,  ejufcjue  in  tmperio  fucceflbr  anno  566,  im- 
perare  ccepilTet ,  anno  5^7-  Confnl  non  procef- 
fiflet ,  quod  tamen  certis  infra  argumentis  ita- 
biliam  ,  primoque  Imperii  anno  nondum  Con- 
fulem  fuifle  oftendam  , 

Anniis  ^66.  dtiplici  modo  conftgnafus  repert- 
%*    "~?    ttir  .  Primo  a  Continuarore  Marceliini  ,  &  M* 


xn. 


pojl  Confw 


rio  Aventicenfi  ,  hoc  modo:  Pofl  Confulatum  Ba- 


£{..fMi  XXV.   Secundo    in  Novellis  Juftini    Junio- 

d  h    ue  rls :  lmP-  Dn-  JfJ1'»'  Aui>  ann'  L  ex  "s  Pr|- 

annumu    ma  ad  Ju,ianum    Praefertum    urbi    hanc   habet 
r-tata    "  fubfcriptionem  notatu  dignam:  DataXVlu,  Kal, 
jurpaia,      Q^  ch.ileedone  ,  Imp.  DN.  Jujlino  PP.   Auguft, 
anno  i.  Indift.  quinta   decima- ,    quae  hoc  anno 
menfe  Septembri  incepit,   quasque  evincit  dece- 
ptos  eos  efle  ,  qui  Juftinianum  hoc  anno    men- 
fe  Novembri    (de  quo  inter  omnes  convenit,) 
Indiclione  decima  quinta  currente  ,  in  fata  con- 
cefliffe  .  Jam  enim  menfe   Septembri  hujus  an- 
ni    ut  ex  hac  fubfcriptione  liquet  ,  Juftinus  im- 
perabat ,  ideoque  Imperium  anno  elapfo  fufce- 
perat,  dieque  decimaquarta  Novembris  prarfen- 
tis  anni  fecundum  Imperii  annum  aufpicafus  eft, 
Xni«         Ex  his  conftat  formulam  toft  Confulatum  Bu. 
Fafti  Ra.fi"'  ad  nunc  "ique  annum  ufurpatam    fuiffe, 
mani diu    necIue  an,e  eundetn    Faftos   Confulares   Roma- 
in  Gallia.    nos  defiifTe  .  Coeperant  hi  anno  Urbis  conditse 
ujurpati,    dl,centefimo  quadragefimo   quinto,    quo  Juntus 
Brutus,&  Tarqtiinius  Collatinus    Confules  pro 
Regibus  primum  inftituti  funr.  Quare  per  annos 
miile    fepfuaginta  quatuor  ad  eorum  Resulani^, 
Chronologia  direda.  Immo  in  Gallia,  ubi  nullum 
veftigium  extat  ,  Fallos  Byzantinos  ufu  receptos 
fuifle,    per  aliquot  adhuc   annos  videntur  con- 
tinuati  .    Extat  enim    juxta    fanum   S,  Andreae 
haud  procul  Avenione,   in  Capella     quadam  E- 
pitaphium  S.Carfaria:,  feu  Cafjriae,  Bafilii  Poft- 
confulatu  hoc  modo  fubfcriptum  ;  Obiit  lon&  tne. 
tnorix   C&faria   mcdium  nottis  ,    die  Dominica  in- 
lucefcente  ,    VI.   Idux    Decembris  ,    quadragies    & 
fexies  pofl  Confulatum  Bafilii  Junioris    V.  C.  Con- 
fulis  ,  anno  duodecimo    regni    Cbildeberti    Regis , 
Indiilione  quinta.   Pofitum    illud    anno    Chrifti 
587.  quem  characleres  in  eo  exprefli  exhibent , 
Childebertus  enim  Francorum    Rex,    ut   habet 
Gregorius  Turonenfis  lib.j.  cap.i.  die   Domini- 
ci  Natalis  regnare  ccepit  ,  anno  nempe  Chrifti 
57  j,  prarterea  dies  Dominica  anno  587,   in  fe- 
ptimum  Idus  Decembres  ,    &    feria    fecunda  in 
fextum  Idus  ejufdem  menfis  competebant  ,  qua- 
re  nocle  inter  ntrumque  diem   interjecta ,  obiit 
Caefaria  ,  &  qui  illud    Epitaphium   pofuit  ,  lo- 
quendi  modo   Marcelliniano   ufus    eft .    Erravit 
itaque  Carolus  Cointius,  qui  tom.i.  Annal.  Ec- 
clefiaft.  Francorum  hoc   in  annum  586.  confert, 
&  reprehendit  Baronium  ,quod  anno    587,  col- 
locarit.  Annus  enim   11.  Childeberti ,  die  tan. 
tum  Nafali  Chrifti  ejufdem  anni    586,     inchoa- 
tus  eft ,  &   ante  aliquot   dies   Carfaria    obierat , 
In  eo  tamen    reprehendendus   Baronius  ,    quod 
Jegendum  fcribat  ,  anno  nono  Domini  Childeberti  , 
quia  ejufdem  Regis  initium    tardius  ,   quam  par 
erat  ,   confignavit  .    Reprehendendi  &    ii  ,   qui 
dicunt  errorem  efTe    in   Indiclione,    Jegendum- 
que  Indiftione  fexta,    a  Septembri  prarfati  anni 
587.  inchoanda,  Hinc  enim  potius  deducendum 
quemadmodum    in   Rationario   Faftorum  Roma- 
norum  anno   548.  diximus  ,   per  harc  tempora_ 
jam  fuifle,  qui  Indicliones  a  menfe  Januario  in- 
ciperent  .  Et  harc  de    Poftconfulatibus    in  Faftis 
Romanis  Confularibus  memoratis  .  Nunc  de  iis, 
cjui  a  Juftino  Juniori ,  ad  Conftantinum   Pogo- 
natum  in  ufu  fuere  ,  agendum  . 


CAPUT    TERTIUM. 

Fafli  Confulares  Byzantini  a  Juflino  Ju~ 
niori  ad  Conjlantinum  Pogonatum  nunc 
primum  de  integro  ordtnantur^  &  fe- 
cundum  accuratam  Chronologiam  ,  tam 
cum  Er<e  Chrtjlian*  ,  quam  cum  Impe- 
ratorum   annis  connefluntur  • 

FAftos  Confulares  Romanos    ex   Antiquorum  7. 

Scriptorum  monumentis  ,  quorum  non   pau-  Ordinatio 
ca  fuperfunt  ,  multi   aggreffi  funt  olim  digere-  Fajlorum 
re  ;  fed   qni  Byzantinos,    &    Orientales  ex   A-  Byzanti- 
flis  publicis  ,  paucifque  Aucloribus  ,  quibus  tem-  norum 
porum  injuria   pepercit ,   de  integro  ordinarit,   hactmns 
annofqne  Confulatus ,  Imperii  &  Erar  Chriftia-  tiegletta  . 
x\x  infer  fe  exacle    copularit  ,  neminem  reperi , 
Onuphrius  enim  ,  qui  Confules  Romanos    incre- 
dibili   diligentia  defcripfit ,  cum   ad    perpetuos 
pervenit  ,  quafi  longa  feffus  via    languefcit ,  & 
ab  inftituto  fuo  videtur  decedere ;   cum  modo 
in   annis  Confulatus  cum  annis  Imperii  conjun- 
gendis ,  modo    in  utrifque  cum  Era   Chriftiana 
copulandis  peccet :  &  tamen  fi  in  alterutro  erra- 
veris ,     in    confequentes   ejufdem   Imperatoris, 
&  Poftconfulatus  annos  errorem    propagari;  i- 
mo  &  in   annos   /ucceflbrum  ,    eorumque    Poft- 
confulatuum  redundare    necefle    eft .     Prarterea 
idem  Onuphrius,    neque  poft   eum  ullus   alius  , 
non  advertens  a  Conftantino  Pogonato,   qui  an- 
no  fexcentefimo  fexagefimo  oclavo  imperare  coe- 
pit  ,  aliam  numerandi  rationem,  quam  qua?  hac- 
tenus    in  ufu  fuerat  invedam  fuifle,  Faftos  By- 
zantinos    per  duo  amplius  faecula  ,  eodem   quo 
antea  modo  ordinat  ,  ficque   temporibus  aliunde 
obfcuris  novas   tenebras  affundit ,  Infuper  prio- 
res  tantum    Imperatorum  annos  cum  Confulati- 
bus  conjungit,    &  quafi  nulla    fupereflet   alia_- 
difficultas  ,  de   fequentibus  annis  parum  curat  . 
Quare  quicumque  poft  Faftos   ab  eo  ordinatos, 
Chronica  ,  vel  Annales  fcripfere,  cum  ad  an- 
num   Chrifti  56 j.  formula  pofl   Conful atum  Baji- 
lii  XXV.  notatum  pervenere ,  a  Confulibus  me- 
morandis   defiftunt ;  vel  quia  ab   iis  recenfendis 
fuperfedere   malunt,  quam  duces    habere    falla- 
ces ;    vel    quia  ,    qua?   ex    eorumdem  omiflione 
rei    Chronologicac  inferuntur  detrimenta  ,    non_, 
fatis    perfpedum    habent.    Carolus  quidem  Du- 
frefnius  vir  eruditiflimus    in    Diflertatione   de_» 
Numifmatis   inferioris  arvi  num.XV*.    hanc    ma- 
teriam  tangit,  ficuti  &   in  Gloflario   medise  & 
infimae  Latinitatis  ,  verbo  Ccnjul ,    fed  ad  fingu- 
laria  non  defcendit,   neque  magis  quam    Onu- 
phrius   mutationem  Conftantini    Pogonati    tem- 
pore  faclam  obfervans  ,  eorumdem    quidem  Fa-  • 

ftorum  non  paucam  materiam,  fed  vera  forma 
deftitutam  nobis  e^hibet .  Quapropter  cum  Fa- 
fti  Byzantini  ;amdiu  ordinatorem  expetftent,  eo 
lubentius  hoc  opus  fufcepimus  ,  quo  viros  eru- 
ditione  praeftantes  in  Aclis  eadem  forma  con- 
fignatis  explicandis  farpe  errafle  deprehendimus. 
Singujarem  itaque  in  id  generis  Faftis  per  ccn- 
tum  &  duos  annos  ,  quibus  ea  anomala  Im- 
perii  &  Conftilatus  annos  numerandi  ratio  per- 
duravit,  digerendis  ,  adhibuimus  diligentiam  ; 
omnefque  nos  difficultates  tandem  fuperafle  con- 
fidimds, 

Abrogatus  videbatur  Confulatus,  cum  Jufli-         II. 
nus    Junior  anno  j^J-   Imperator  falutatus  tft.  Juflinus 
Jam  enim  ab  annis  viginti  quinque  nullus  Con-    ncvos.  Fa- 
ful    defignatus  fuerat ,    hatcque  intermiflio  non   ftos   inve- 
parum    populis   molefta   accidebat   ob   donativa   hit . 
prsefertim  ac  munera  a  Confulibus  eam  digni- 
tatem    ineuntibus   fpargi   folit.i  .    Voltiit    itaque 
Juftinus  eam  reftituere  ,  fed  di»erfa  prorfus  ra- 

tio- 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


117 


tione  »b  ea  qua:  hucufque  in  ufu  fuerat.  Con- 
fulatum  enim  a  privatis  ad  Imperatores  trstnf- 
tulit  ,  perpetuum  reddidit,  euiri  fine  Collega 
geri  ftatuit ,  &  ab  illo  non  minus  quam  ab  Ini- 
perio  ,  annos  in  Aclis  publicis  dinumerari  con- 
ftituit ;  quod  &  a  fuccefforibus  poftea  ad  Con- 
ftantinum  Pogonatum  ufque  obfervatum  ,  cuin 
hoc  tantum  difcrimine  ,  quod  ipfe  Mauricius  , 
&  Conftans  fecundo  tantum  Imperii  anno  Con- 
fulatum  inierint  ;  Tiberius  vero  &  Heraclius 
anno  Imperii  primo  .  Ab  eo  igitur  tempore 
cujuflibet  Augufti  duse  Epochae  fuerunt ,  altera 
ab  Imperio  quam  nuper  Juftinianus  invexerat, 
altera  a  Confulatu  dedutfa  ;  quarum  harc  illa 
femper  poflerior  erat .  In  hac  porro  ordina. 
tione  nullum  nobis  numifmata  fuppeditare  au- 
xilium  poffunt  ,  cum  in  iis  Imperii  quidem  , 
fed  Confulatus  anni  cum  illis  conjuncli  num- 
quam  legantur.  Et  tamen  in  utrorumque  inter 
fc  copulatione,  ac  cum  Era  Chriftiana  conjun- 
clione  tota  diflkultas  fita  eft  .  Unde  Augufto- 
rum  veteris  Roma;  numifmata  longe  praeftan- 
tiora  &  utiliora,  quippe  qua:  non  tantum  Con- 
fnlatus  numerum  ,  fed  etiam  Imperii  annum 
Tribunitia  poteftate  contentum  ut  plurimum  re- 
prarfentareni .  Sed  unde  faclum  ,  dicet  aliquis, 
ut  Imperatores  Orientales  a  Confulatu  ,  etian» 
tantum  fecundo  Imperii  anno  fufcepto  ,  annos 
dinumerarint . 

Hunc  morem  inde  profltixiffe  exfftimat  Sir- 
mondus  in  Notis  ad  Sidonium  libro  primo,  Epi- 
ftola  nona ,  quod  alias  novi  Imperatores  pro- 
Confulatu  ximis  poft  Imperii  aufpicja  Kalendis  Januariis, 
dutt&.  Confulntum  edere  confueviffent  ,  annufque  Im- 
perii  Confulatus  annum  antecedere  foleret .  Sed 
hujus  rei  origo  altius,  ni  fallor  repetenda  .  In- 


III. 

Origo  E' 
pochx    J_. 


ter    multiplicem    rationem    numerandi    Imperii 
Oclaviani  Augufti   annos  duse  erant  a  Confula- 
tu  dedudae.  Alii  enim  a    primo  ejus   Confula- 
tu   eos   numerabant ,  quia  is  gradus,  &  aditus 
ad   reliquos  honores  Augufto   fuit .  Eam   ratio- 
nem  fecutus  eft  Auclor    Iibri    de  claris  Orato- 
ribus ,  qnj  annos  quinquaginta  fex  Augufti  Im- 
perio  tribuit.  Unde  &  Oirioforum  ejus  Impe- 
rii  initium  a  primo  Confulatu  petentium  obfer- 
vatio  nata  :  quod  idem  dies  accepti  Imperii  prin- 
eept  &  vitx  fupremus  fuerit  ,  quemadmodum  le- 
gitur  apud   Tacitum   libro  primo  Anna).  cap.9. 
alii  a  feptimo  ejus  Confulatn  ,    cum  Imperiura 
illi    a   Senatu  firmatum  ,  datumque   cognomen 
Augufti  ,   quafi   is    legitimi  principatus    primus 
dies  fuiflet;   nam  ,  ut  inquit  Orofius  ,  ex  ea  dit 
fumma    rerum   ac  poteflatum  pencs   unum   cjfe  ce.- 
pit ,   ^*    manfit  ,     quod    Cr&ci    Monarchiam    vo- 
cttnt  .  Juftinus  igitur    Augufti    exemplo  ,    refti- 
tuto  Confulatu  ab  eo  Imperii  fui  annos  nume- 
rari  voluit,  quod  indicat  Corippus  Poeta  Chri- 
ftianus  in  opere  quod   in  ejus   laudem  compo- 
fuit ;    in   libro  enim  quarto   de  ejus   Confulatu 
loquens,  ait : 

reparator  oprmi 
Nominis  .    Antiqui  redeunt  nova  fecula  Fafli. 
Augufli  primus   renovafii  Csfaris  svum  , 
Clariut    efl ,    meliufque   tuum  :    tua  gaudist 

tecum  : 
Hinc    vefler  primut  feliciter  excipit  annut .. 

Tribus  autem  modis  Confulatus,  &  anni  poft 
Confulatum  exprimi  folebant,  ut  videre  eft  in 
his  laterculis . 


M  O  D  U  S    L  O  Q^U  E  N  D  I 

Marctllinianus . 

Anni    Chrifti 

567.  Anno  fecundo .  fuflino  Junio- 
re  Aug.  primum  felo  Conjule . 

568.  Anno    III.  pofl   Cenfulatum 
Juflini  Junioris  Aug.  foliut  . 

569.  Anno   IV.    P.  C.  Jujlini  Ju- 
nioris   Aug.  foliut   II. 


MODUS    LOqUENDI 

Viclorianus, 


567.  Anno  fecundo..  Juflino  Junio- 
re  Aug.  primum  folo   Confule . 

%6%.  Anno  III.  pofl  Confulatum 
fuflini  Juntorit  Aug.  foliut  II. 

569.  Anno  IV.  P.  C.  Jujlini  Ju- 
nieris  Aug.  III. 


MODUS  LOQUENDI 

a  Mario  Aventicenfi  ufurpa- 
tus . 

$67.  Anno  fecundo  ..  Jtifii- 
no  Juniore  Aug.  primum  folo 
Conjule . 

S<58.  Anno  III.  Confulatut 
fuflini  Junioris    Aug. 

569.  Anno  W.  Confulatus 
Jujlini  Juniorit  j!ug. 


Et  fic*  deinceps  .  Qui  loquendi  modi  cap.  prar- 
cedenti  a  nobis  explicaii  funt  ,  vaidequeobfer- 
vandi',  fummis  enim  viris  non  raro  errorem 
attulere .  Diximus  etiam  ibidem  poft  inveclos 
Faftos  Eyzantinos  Poftconfulatum  aliquando  Con- 
fulatus  nomine  enuntiatum  fuiffe,  quod  vel  fo- 
lus  loquendi  modus  a  Mario  Aventicenfi  in  fuo 
Chronico  ufurpatus,  &  in  tertio  Jaterculo  pro- 
pofitus  oftendit ,  cujufque  rei  varia  exempla  in- 
fra  occurrent.  His  pofitis  Faftos  Byzantinos  or- 
dinare  aggredior,  quos  eo  nomfne  appellare 
placet ,  ut  eos  a  Romanis  magis  diftinguam  . 
Annus  itaque ,  567.  fic  notatus  eft :  anno  fe  - 
IV.  cuttdo  .  fuflino  Juniore  Augufio  primum    folo  Con- 

Imperium    j\de  .  Ita  recle  Onuphrius  lib.3»  F.ift.    qui  citat 
JuJlini  fo-  Faftos    Maffeiorum  ,   qui  utinam  in    lucem    ali- 

lius ■  quando  prodeant .   Idem  docet  Chronicon    Ale- 

xandrinum ,  Marius  Aventicenfis  ,  Theophanes , 
&  Anaftafius  Bibliothecarius  in  fua  Hiftoria.Er- 
rant  porro  Auctor  Chronici  Alexandrini  &  idem 
Marius,,  qui  Juftini  Confulatum  cum  primo  Im- 
perii  ejus  anno  copulant  ,  quique  perperam  fcri- 
bunt,  Juftininnum  anno  $66.  vitafundum  ,  quae 
hujus  erroris  caufa.  Errant  &  Baronius  in  An- 
nal.  Ecclefiaft.  &  Calvifitis  in  Chronico  qui  li- 
cet  Jurlini  Imperium  abanno  565.  redte  inchoa- 
rint,  ejus  tamen  Confulntum  in  annum  566.  ma- 
le  confrrunt.  Porro  ex  poemate  Corippi  \ih.A. 
conftat  Kalendis  Januariis  eiimdem  Imperatorein 
Confulem  procefliffe ,  de    quo    Theophanes  lau- 


datus  inquit :  Confulum  more  munus  dedit  fuflr- 
nus  ,  multafque  pecunias  ,  quihus  eti.i  mnum  plu- 
res  ditati  ,   fparfit    m  populum  . 

Ann.  568.  III.  ( intellige  femper  anno)  pofi 
Confulatum  fufiini  Junioris  Aug.  folius.  ,  modo 
nempe  loquendi  Marcelliniano  ,  quo  in  ihis  Faftis 
digerendis  utar .  Baronius  in  Annalibcs  hujus 
anni  initio  dicit  eum  Confulatu  Juftini  Impera- 
toris  fecundo  alicubi  notitum  reperiri ;  fed  ii- 
ne  dubio  falfus  eft  ,  femel  enim  tanttim  Juftinus 
Conful  procefllt.  Modus  loquendi  in  hac  mate- 
ria  iab  eo  non  intelleclus  hanc  ei  aberravionem 
creavit  .  Novella  fiquidem  ejufdem  Juftini  ad 
Spem  in  Deum  Archiepifcopum  Provinciae  Byza- 
cena?,  qua:  apud  Julianum  Antecefforem  legitur, 
quaeque  a  Spondnno  in  Epitome  hoc  anno  in^ 
eumdem  fenfum  laudatur,  hoc  nullo  modo  fignifi- 
cat .  Haec  ejus  fubfcriptio  :  Dat.  Kal.  Majat  Con- 
ilantinop.  Imperii  Domini  Juflini  PP.  Aug.  an- 
no  III.  Conf.  ejufdcm  II.  Eft  igitur  hic  annus 
Confulatus  ejus  fecundus ,  non  vero  fecnndtis 
ejus  Confulatus  .  Juftinus  enim  ,  ut  cap-  fupe- 
riori  diximus  ,  Ioquendi  modum  Vicloris  Tu- 
nunenfis  &  Marii  Aventicenfis  ufurpat .  Porro 
ex  ea  fubfcriptione  liquet  Juftinum  anno  J6y. 
imperare  ccepiffe ,  alio^uin  hic  annus  non  di- 
ceretur  tertius   ejus  Imperii  in  ea  Novella. 

Ann.  569,  IV.pofl  Confulatum  Juflini  Jttn.  Aug. 
folius  II. 

Ann.  570.  V.  P.   C.  Jufiini  Jttn.  Aiug.  foH«s 

III. 


n8 


Differtatio  Hj^patica, 


III.  Novella  ejufdein  Jnftini   de  filiis  liberarum, 

CjUae  apud  Julianum    Antecefforem   legitur  ,  hoc 

rnodo    fjgnatur :  Dat.   Kal,  Mart.    Conftantinop. 

Imp.  DN,    PP.  Aug.  Juftini  ann.  V.  Inditt.    III. 

Quxfior  legi ,  qui  ut  moris  er.it  fubfcripfit  :  Dat. 

Kal.    hUrt.   Conftantinop.  Imp.    DN.    Juftino   PP. 

Jlug,  ann.V.  pofl  Conf.  ejufdem  DU.  ann.II.    HarC 

pofterior  fubfcriptio   mendofa   eft  ,    eamque   o- 

ptime  emendavit  Baluzius  in  Notis  ad  Capitula- 

ria  Regum  Francorum  pag.    1155.  legendunique 

<focuit,    pofi.    Conf.  IV.  quod    probat  ex  Mario 

.Aventicenfi ,  qui    ad  hunc   annum  habet  :    anno 

IV.  Conf.  Juftini  Junioris  Augufti  ;  uterque   enim 

rnodo  loquendi  Vicloriano    utitur ,   ut   jam    a— 

riobis  obfervatum .    Indiclio  tertia    cum   menfe 

Martio,  ac  Imperii  Jttftini  anno  quinto  connexa 

evincit  eum  regnare   ccepifTe  anno    j<Sj.    non_ 

vero  fequenti ,  alias  eadem  Indictio  tertia  cum 

menfe  Martio  conjuncta  non  nifi  ctim  Imperii 

cjus  anno  quarto  eoncurreret . 

Anno   571.  VI,  P,  C,  Jufiini  Junioris  Aug.  fo- 
lius  IV. 

Ann.  J71.  VII.  P.C.  Juftini  Junioris  Aug.  fo- 
liut  V.  Extat  apud  Scrimgerum  Juftini  Novella 
hac  fubfcriptfone  notata ;  dat.  XV.  K.  Jun,  Conft. 
Imp.  D.tJ.  Juft.  PP.  Aug.  anno  VII.  poft  Conf. 
ejufdem  anno  III.  Sed  mendum  eft  in  Poftcon- 
fulatu,  legendumque,  ut  ex  diclis  liquet  ,  poft 
CBnf.  VI. 

Ann.  573.  VIII.  P.C.  Juftini  Junioris  Aug.fo- 
lius  VI.  Idem  Scrimgerus  Novellam  Juftini  , 
quce  ordine  quarta  eft,  exhibet  hac  fubfcriptio- 
ne  notaiam  :  dat.  XV.  K.  Febr.Conft.  Imp.DK. 
Juft.  PP.  Aug.  an.  VIII.  poft  Conf.  ejufdem  ann. 
III.  Scd  ea  ut  fuperior  emendai  i  debet ,  repo- 
nendumque  poft  Conf.  ann.  VII.  ^ 

Ann.  J74.  IX.  P.  C.Juffini  Junioris,  Aug.  fo- 
lius  VII.  Apud  Audorem  Chronici  Alexandrini 
haec  verba  leguntur  :  boc  oclavo  Imperii  fui  an- 
Mo ,  Septembri  menfe  ,  die  feptimo ,  oftava  Indi- 
Itione  ( a  Septembri  ccepta  )  morbo  correptus  Ju- 
Siinus  Augufttts  Tiberium  C&farem  creavit ,  no- 
minavitquc  ilhim  Conflantinum  ,  &  vixit  cum  il- 
lo  annos  quatuer .  Sed  non  tantum  in  anno  ,  ve- 
rum  &  in  die ,  ac  menfe  errat.  Theophylaclus 
Simocatta  lib,  3.  cap.  n.  dicit  id  fatfum  menfe 
Decembri  ,  feKta  die  hebdnmadis  ,  Indiclione  nona. 
Errat  is  in  Ir.dictione ,  quae  tantum  oclava  e- 
rat ,  ut  rccle  in  Chronico  Alexandrino  .  Tam 
menfem  ,  quam  annum  quibus  Tiberius  Caefar 
renuntiattrs  eft ,  utrumque  hactenus  controver- 
fum  ,  certis  argumentis  infra  demonftrabo.  Suf- 
ficiat  hic  fignificare  id  hoc  anno  fatfum  ,  qui 
nonus  erat  Juftini ,  non  oclavtis ,  ut  perperam 
Auctor  Chronici  Alexandrini  eum    vocat . 

Ann.    575.  X.    P.  C.  Jufltni  Junioris  Aug.  fo- 


Jius  VIII. 

Ann.   575. 
lius  IX. 

Ann.  577- 


XI.  P.  C.  Juftini  Junioris  Aug.  fo- 


XII.  P.  C.  Juflini  Jumoris  Aug. 
folius  X.  Vifitur  Romae  Epitaphium  cujufdam 
Boetir,  quod  Paulus  Aringhus  tomo  primo  Ro- 
mae  fubterranear  lib.  2.  cap.  10.  integrum  retu- 
Jit,  fn  quo  tempus    depofitionis  ejuldem  Boetii 

hoc  notatur  :  f  DEP.  EST  BOETIUS  CE.  P. 
OCT.  KAL.  NOBR.  INDICT.  XI.TMP.  DOM. 
N.  JUSTINO  .  PP.  AUG.  ANN.  XII.  ET  TI- 
BERIO  CONST.   CAER.  ANN.  III.  Quo  ex  E- 

pitaphio  plura  fummi  momenti  deduco  .  Primum 
Juftiuum  purpuram  fumpfiffe  anno  565.  aliter 
annus  ejiis  duodecimus  non  concurreret  cum  In- 
dictione  undecima,  neque  cuot  anno  Chrifti  577. 
a  Septembri  ea  notato  ,  fed  cum  indictione  duo- 
decfma,  annoque  578.  dies  enim  emortualis  Ju- 
ftiniani  „_  nempe  decimus  quartus  Novembris  a 
nfmine  Ln  dubium  revocatur .  Imo  ipfe  Theo- 
phanes  ,  e^ui  dicit  eum  mortuum  die  undecima 
Novembris,  paulo  poft  in  viam  redit  ,  &    fcri- 


VI. 

Tiberius 


bit  obiifTe  decima  quarta  ejufdem  menfis .  Seettn- 
dum  Tiberium  anno  574.  creatum  fuiffe  Caefa- 
rem,  alioquin  tertius  Imperii  ejus  Caefarei  annus 
cum  duodecimo  Juftini  non  concurreret.  Qtiare 
Spondanns ,  Calvifnis,  aliique  qui  hanc  nuncupa- 
tionem  in  annum  575.  referunt  ,  toto  ccelo  er- 
rant  •  Tertium  Tiberii  nuncupationem  faclam  ef- 
fe  menfe  Decembri ,  ut  recte  fcribit  Theophy- 
laifus  nuper  laudatus ,  r.on  vero  menfe  Septem- 
bri ,  ut  perperam  Aucfor  Chronici  Alexandri- 
ni ,  alias  anno  XII.  Juftini  die  ij.  Oilobris , 
feu  oclavo  Kalendas  Novembris  in  Epitaphio  me- 
morato,  annoqne  Chrifti  577.  egiffet  jam  annum 
quartum  Imperii  a  die  feptima  Septembris  inchoa- 
ti .  Quocirca  locus  Chronici  Alexandrini  ,  qui  vi- 
ros  doclos    excruciavit  ,  corruptus    eft  . 

Anno  578.  XIII.  P.  C.  Juflini  Junioris  Aug. 
folius  XI.  Attclor  Chronici  Alex.  haec  habet: 
Hoc  anno  XII.  Juflini  Imperatoris  menfe  Septem- 
bri  XXVI.  XII.  Indiittone  coronatus  efl  ab  ipfo  Jolus  im 
Tiberius  Junicr  Conjlantinus  ,  &  quinto  die  men-  perat  . 
fis  Oclobris  Juflimts  Auguflus  vita  excefjit  ,  (£*  Ti- 
berius  Conflantinus  folus  imperavit  alior  annos 
quatuor .  RecJe  omnia  praeterquam  quod  annos 
tantum  duodecim  Juftino  tribuit ,  qui  regnavit 
annos  XIII.  ut  Cedrenus  &  Zonaras  audtores 
funt ,  &  ex  diclis  neceflario  fequitur  .  Onuphri- 
us ,  qui  ejus  initium  recte  collocarat ,  mortem  e- 
jus  anno  J76.  perperam  confignat ,  anno  fcili- 
cet  poft  Confulatum  Juftini  nono,  licet  in  prae- 
fatione  Faftorum  fuorum  dicat  Faftos  MarFeiorum 
pervenire  ad  XII.  ufque  Juflini  Junioris  Attgufli 
Poflconfulatus  annum  ,  modo  fcilicet  Ioquendi  Vi- 
cloriano  ,  quem  ex  iis  verbis  pra»fatum  Anony- 
mum  ufurpare  conftat.  Unde  faclum,  ut  Tibe- 
rii  &  Maurici ,  Juftini  fuccefforum  annos  tam 
Imperii ,  quam  Confulatus  recle  ordinare  non  po- 
tuerit . 

Anno  J79.  Tiberio  Juniore  Conflantino  Atiguflo 
primum  Confule  .  Ita  recle  Audfor  Chronici  A- 
lexandrini',.  cui  Theophanes  confentit,  qui  hoc 
anno  fcribit  :  i'pp<-4,!v  inrartixv  7roMi)i'  ,  id  eft  ,  am-  I 
plum  Confulare  munus  in  populum  fparfit  .  Onu- 
phrius  Confulatum  hunc  in  annum  Chrifti  j8o. 
confert,  in  fuaopinione,  Tiberii  quartum  .  Qtiem 
etiam  in  errorem  incidit  Marius  Aventicenfis, 
fed  alio  fundamento  innixus .  Cum  enim  Jufti- 
ni  initium  anno  uno  tardius  confignaiit ,  inortem 
ejus  ,  Tiberiique  exordium  in  hunc  annum  differ-  . 
re  cogitur,  ut  eidem  Juftino  annos  tredecim  at- 
tribuat ,  quo  errore  pofito  Tiberii  Confulaius  re- 
cle  ab  eo  ,  anno  fequenti  his  verbis  configna- 
tus  :  ann.  1.  Conf.  Ttberii  Conflantini  Aug.  hi- 
dicl.  XII.  &  fic  deinceps ,  fed  Onuphrii  error 
prorfus  intolerandus . 

Anno  j8o.  Il.pofl  ConfulatumTiberii  Aug.Ju- 
nioris  Cenftant .  Hu/us  etiam  Imperatoris  anni 
fxpe  a  Carfarea  ejus  dignitate  enumerati .  Ex- 
tat  apud  Goltzium  numifma  ,  in  quo  haec  verba 
leguntur  :  DN.  TIBERIUS  PERP.  P.  F.  AUG. 
ANN.  VI.  Cufum  ilJud  anno  praecedenti  ,  quo 
Sextum  Imperii  Caefarei  annum  inchoavit ,  vel 
faltem  currenti ,  quo  abfolvit  .  Baronius  anno 
5S4.  num.  tiltimo  refert  Epiftolam  Pelagii  II. 
Romani  Pontificis  ad  Aunacharium  Epifcopum 
Altifiodorenfem  ,  non,  ut  perperam  ille  inter- 
pretatur  ,  Auxanium  Arelatenfem  datam,  qua 
hortatur ,  ut  fuadeat  Francorum  Regibus  openi 
ferre  Romana;  Ecclefiae  Longobardorum  incur- 
fionibus  laboranti  ,  cujtis  Epiftolae  tam  in  editio- 
ne  Vaticana  ,  quam  in  aliis  hax  fubfcriptio  eft  : 
datum  III.  Non.  OSlob.  Imperante  Domino  Tibe- 
rio ,  Conftantinopoli  Aug.  anno  VI.  Cof,  ejufdc>,t 
ann.  Rcgum  .  Scd  loco  Regum ,  kgendum  fecun- 
do,  modo  nempe  loquendi  Viiloriano  .  Refertur 
eadem  Epiftola  tomo  quinto  Conciliorum  editio. 
nis  Labbeanae  cum  hac  fubfcriptione:  dc.t .  Ill, 
Non.  Oflob.  Imperante  Domno  Conflantinopoli  Au. 
gtifto  ,  aun,  VII.  Omiffo   Confulatu  ,   qua   ratio- 

ne 


feu  de  Confulibus  Caefareis. 


np 


rie  anni  numerarentur  Carfarea:  ejus  poteftatis , 
eaque  Epiftola  vel  hoc  anno ,  vel  fequenti  data 
VII.       eiTet-. 
Cbronolo-         Anno    j8r.   III.  pofl   Confulatum  Tiherii  novi 
gitt  Tibe-     Conflantini   Attguflt  folius  II.  Refert  Labbeus  in 
ria.nct  ma-  Appendice    ad    diflertationem    de    Scriptoribus 
gis  rxpli-     Ecclefiafticis    tomo  primo   claufulam  fubjeclam 
catttr.         colleclaneo  ex   libris  S.  Atigtift.  ab  Eugipio  com- 
pofito  ,  juffu  Reducis  Epifcopi  Neapolitani  ad- 
ditam:  Sttb   die   Iduum    Decemb,   Imperatore  DN. 
Tiberio   Conflantinopoli   Augufii  anno  VII.  poft  C. 
ejufdem  Augufli  ann.  III.  Indiclione  quinta  de- 
tima,    obfidentibut   Longobardis    Ncapolitanam  ci. 
vitatem.  Qtiae  verba  in  duobtis  manufcriptis  co- 
dicibus    leguntur  .   Joannes    Mabillonius  V.  C. 
tomo  fecundo  Analecl.  pag.  17.  eamdem  clau- 
fulam    refert,  aitqtie  hos  characleres  in  annum 
581.  convenire,  fed    prncul  dubio  hallucinatur: 
Inditlio  enim  XV.  a  Septembri  coepta  prarfen- 
tem    annum    defignat,  &  qtii    claufulam   appo- 
fuit ,  ufns  eft   Ioquendi   modo  Vicloriano  ,    qui 
virum    erud't'flimum    in  errorem  induxit.   Ex 
ca    manifefte  deduco  Tiberium    anno   574.   re- 
nunciattim  fuiffe  Cacfarem,  fed  non  feptima  die 
Septembris  ,  quse  cum  feria  fexta  eo  anno  con- 
currebat,  neque  die   feptima   Decembris,  quae 
in  eamdem    feriam   incidebat,  licet  id  fibi  re- 
centiores    Chronologi    perfuaferint  ,    eo    quod 
TheophylaJtus    die    non    exprefia  ,  menfe  De- 
cembri,    feria    fexta    Tiberium   Caefarem  crea- 
tum   fcripferit  ,  Chronicon   vero  Alexandrinum 
die    feptima    Septembris  id   faclum  fuiffe   tradi- 
derit,    ab    hoc    nempe  diem,    a    Theophylaflo 
menfem   &  feriam  mutuantes .  Sed   jam  oftendi 
ejufdem  Chronici  Alexandrini  Auclorem  in  men- 
fe  errafle;  nunc  in  die  falfum  efle  oftendo.  Si 
enim  feptima  die  Decembris  Csefaream  dignita- 
tem    Tiberius  obtinuiffet  ;  Indidtione  XV.  Idi- 
bus  Decembris  non  feptimus ,  fed   oclavus  ejus 
numeraretur    annus  .    Qtiare    cum   feria   fexta , 
menfe   Decembri   Caefar  creatus  ftierit  ,   ut  te- 
ftis  eft  Theophyladus  ,   idque   poft    Idus ,     feu 
diem  XIII.  ejufdem  menfis,  ut  ex  prsefata  cWi 
fula  elicio,  conftat   nuncupationem    ejus    conti- 
giffe  ,  vel  XIX.  vel  XXVII.  die  ejufdem  men- 
iis    Decembris ,    cum   quibus   tantum    poft   Idus 
Decembris  feria   fexta  concurrit .  Unde  pracfata 
claufula   evincitur   primum  Confulatum  Tiberii 
rede  a  nobis  cum  anno  Chrifti  579.  copuhtum 
fuiffe.  Secundum  etim   anno   574.  non  vero  fe- 
quenti ,  ut   perperam  muhi  exiftimarunt ,  Cae- 
farea  dignitate  decoratum  fuifle  .  Tertium  Chro- 
nicon  Alexandrinum  optime  a  nobis  fuiffe  emen- 
datum  .  Quartum  Theophylaftum    menfem  quo 
Tiberius  diclus   eft  Ca:far ,  recle  obfervaffe ,  ac 
denique  obfidionem  Neapolitanam  a  Longobar- 
dis,    hoc   anno  ,   non  vero  fequenti ,  ut  idem 
Mabillonius   credidit,  fadhm. 
VIIL  Anno    581.  IV.   pofl   Confuiatum  Tiberii  novi 

Tiberio  Conflantim  Aug.  III.  folius  .  In  Chronico  Ale- 
fnccedit  xandrino  harc  verba  leguntur:  Hoc  quarto  Impe- 
Mxuri-  rii    ejufdcm   anno    gger  Tiberius    C&far  ,    quinto 

ritts  .  Augufli  ,    XV.   Inditlionis  prsfentis  ,   creatus    efl 

Csfar  Mcturicius  Tiberius  ,  &  XIII.  Augufli  co. 
ronatus  Auguflus;  data  illi  in  uxorem  a  Tiberio 
Novo  Conftantino  fllia  Conflantina .  XIV.  Augu. 
jli  moritur  Tiberius  Novus  Conflantinus  in  Pro- 
eejfo  Hebdomi .  Eo  etiam  die  demortuum  teftes 
funt  Theophanes  &  Cedrenus ,  qui  cum  tamen 
fcribunt  eum  imperafle  annos  tres,  menfes  de- 
cem ,  &  dies  ofto ,  quod  &  Zonaras ,  &  Au- 
clor  Mifcellae  docent  ,  difientitint  ab  Auclore 
Chronici  Alexandrini  in  initio  Imperii  ejufdem 
Tiberii  .  Si  enim  anno  $78.  quinta  die  Oclo- 
bris  Imperium  fufcepit ,  dies  decem  fupra  an- 
nos  ac  menfes  eum  imperaffe  dicendum  .  Qua- 
re  fallitur  Onuphrius,  qui  Tiberii  mortem  in 
annutn  fequentem  conjicit .  Subfcriptio  facrae 
Pragmatic*   Tiberii  3  qua  Juftini  Junioris  de- 


IX. 

Explica- 


ceiTbris  conftitutiones  confirmavit  ,  his  verbis 
concepla  eft  :  data  tertio  Idus  Augutli ,  Conflan. 
tinopoli  :  Imperatoris  Domini  noflri  Tiberti  Co». 
Jlantini  Jugufli  anno  VIII.  fy  pofl  Confu>atunz 
cjus  anno  tertio  ,  &  nebilijjimi  F/avii  Tiberii 
Mauricii  FeliciJ/imi  Cnfaris  anno  primo .  Con- 
veniunt  hi  characleres  in  hunc  annum  ,  ut  ma- 
nifeftum  eft  ,  ideoque  Tiberii  Confulatus  recle  a 
rtobis  confignatus  anno  579.  Et  Imperium  ejus 
Caefareum  menfe  Decembri  anni  574.  inchoa- 
tum  ,  fi  enim  anno  fequenti  eo  donaius  fuiflet, 
annus  currens  non  oclavus,  fed  feptimus  tantum 
ejufdem  Imperii  effet .  Poft  Tiberium  Mauri- 
cius  imperavit  . 

Ann.  583.  lnd.  Primei.  Primus  annus  caruit 
Confulibus  ,  atque  ex  communi  hominum  fcnftt 
fcriptum  eft  ,  Poli  Confulatum  divina.  memori&Ti- 
berii  Conflantini  anuo  quarto .  Ita  Chronicon 
Alex.  Theophanes  vero  hoc  anno  haec  de  Mau- 
ricfo  habet:  Hoc  anno  menjis  Decembris  die  vi- 
gcfimo  .  Inditlione  fecunda  (  a  feptembri  coepta  ) 
Imperator  Conful  defignatus  mctgnorum  Thefau- 
rorum  mttnera  Vrbi   largitus    efl  . 

Ann.    584.  II.   Mauricio  Tiberio  Aug.   primum 
folo    Confule .    Ita    Auclor  Chronici    Alex.    cui 
Theophanes  ,    Cedrenus  ,    Mifcella,    &    Theo-  tur  Cort- 
phyJatfus  librn  primo  capite  duodecimo  fuffra-  fiaatut 
gantur .  Is  ejtifdem  Confulatus  pnmpam  defcri-  Mauricu  . 
bit :   Agebatur  annus  Mauricii  fecundus  cum  hye- 
me  Conful   creatus    confcenfo    curru    Imperatorio  , 
fumme  confpicuus  erat  i  quem  non  equt ,   non  mu- 
li  ,   fed   homines  (  res  &  nomen  honoratijjimum  ) 
trahebctnt  &c.  P  >rro    mendum  irrepfit    in    tex- 
tum  Chronici  Alexandrini ,  quod  Jacobum  Goar 
in  Notis   ad   TheophAnem   pag.  601.  irretitum 
tenuit  :    legitur  eo    in    Chronico:    INA-   C^  6* 
fj.irci  frzr'.  Maup<xi«  Ti/?sp/.a  uvyio-TV70  Trptavov  //.sva. 
id  eft .  Indiit.   x.   anno    i.  pofl  ConfulatumM.au-. 
ricii  Tiberii  Angufli  irimum  folitts  .   Sedrejicien- 
da  voxju,s7-a,   &    vertendum:   Confule   M<utricio 
Tiberio  Augufto  primum  folo .  Idem  tamen   Goar 
Raderum   reprehendit,   quod  verterit  ,  Mauricit 
fecundo,  nempe  anno,   ipfeque  fic  explicandum 
docet  :  anno  fecundo.  Vtdelicet ,  inquit,/"j?  Con- 
fulatum    Tiberii ,    annum   quartum  .  Sed  perpe- 
ram  ,   Cum  en>m  anno  elapfo    in   Aclis  publicis 
confignatum   fuerit ,  pofl  Confulatum  Ttberii  an- 
no  quarto,  uti  tunc  oftendimus  ,   fi  pra:fata  ver- 
ba  ad  eumdem  Tiberium  referrentur ,  non  an- 
no  quarto,  fed  armo  qui  nto  poft  Confulatum  Ti- 
berii  fcribendum  fuiffet .  At  ea  verba  nullomo- 
do  ad  Tiberium   referri  oftendit  eadem  formu- 
ia    annis  fequentibus  ab  eodem  Autfore    Chro- 
nici  Alex.  ufurpata  :   arinum  enim  fequentem  his 
verbis  confignat  :  LNA.  «P  ,  $  ,  ynTa.  \nr    Mauput!« 
Ti^jp*  duyio-TH  to  Jiorgpav  (jlow  ,   id  eft  ,   Indtcl. 
IIII.  Mauricii  IIII.  pofl  Confulatum  Mauricii  Ti- 
herii  Aug.  folius .  Ubi  vides   vocem    w    referri 
ad  Mauncium,  non    vero  ad  Tiberium  .   Idem 
error   irrepfit  in  idem  Chronicon  ,  ubi    propo- 
nit  Confulatnm  Tiberii,  fcribit  enim  :  INA.  tfi\ 
a.  [xiTci  u/a'  Ti&pis  Kwvorotvriv»  cbyio-TH  to~  ti^tch. 
Id   eft  ,  Inditl.  n.  primo  (  nempe  anno )  pofi         N 
Conf,  Tiberii    Conflantini  Augufli    primum  ,    ubi 
Raderus,  hujtis  particular/iisra,  uti  addititiar  nulla 
ratione   habita    recle   vertit,  Indicl.  11.  Tib,  1. 
Tiberio  Jun.  Confl.  Aug.  primttm  Confule .   Qyem 
&  in  errorem  ejufdem  Chronici  auclor  incidit, 
dum   Confulatus    Juftini    Junioris   mentionem_ 
facit . 

Anno  58 1,  III.   pofl  Confulatum  Mauricii  27- 
berii   Aug.  folius  , 

Anno    586.   IV.    pofi  ConJ.    Mauricii    Tiberii 
Aug.  II,  folius . 

Anno  587.  V.pofl  C.  Mauricii  Tiberii  Aug.  Illi 
folius . 

Anno  j88.  VI.  P.C.  Mauricii  Tiberii  folius  IV. 
Anno  j8$.  VII.  P.  C.  Mtutricii  Tib.  Aug.  V. 

An- 


IZO 


DifTertatio  Hypatica, 


Anno  590.  VIII.  P.C.  Mauricii  Tih.  Aug.VI.  Hoc 

Snno    tnenfis  Martii    die  fexto  fupra    vigefimum^. 

Jnditftone  ottava  Theodofius   Maurieii   Impcratoris 

fupremi  fiUus  ,  dic    Pafchatis  fanBo  a  JohanntL, 

JPatriarcba ,  quatuor  folis  annis  cum  mcdio  natut 

coronam  Imperii  accepit .  Ita  Theophanes,  cui  Ce- 

drenus ,   Zonaras ,  Autfor  Mifcells  &   Chronici 

Alexandrini  confentiunt  .  Addit  hic  ultimus  eum 

tantumctronatum  fuifle,  fed  non  in  focietatem 

ndmmiftrationis    vocatum .  Falluntur    itaque  O- 

liuphrtus  &  Calvifms ,  qui  hanc  inaugurationern 

in  annum  fequentem   rejiciunt . 

x  Anno  _,  f9i.Lt>  P.C.  Mauricii  Tiberii  Aug.VII. 

■Continua-    Mallrlc11    Poftconfulatuum    feriem    confirmat    S. 

tio  imte-     Gre.g°.rU!s  Papa  ,  qui   initio  libri  fecundi  Epift. 

rii  Mauri-  Indhil,01?e  decnna  menfe  Septembri  ,  de   quodam 

tii,  Eaurentio  Diacono  loquens ,  ait :  Confulatus  M*u- 

ricii  Augufli  anno  feptimo  •depofiius    ejl    Lauren- 

tius ,  ubi  vides  Gregorium  modo  loquendi  Mar- 

celliniano  uti ,  &  inter   Confulatum  &  Poftcon- 

fulatum   difcrimen  non  ftatuere. 

Anno    j9i.  x.  P.  C.  Mauricii  Tiberii  VIII. 
Anno    593.   XI.   P.  C.  Mauricii  Tiberii  Auvu- 
fii    IX. 

Anno  594.  XII.  P.  C.  Maurkii  Tiberii  Au?u- 
fii  X. 

Anno    595.    XIII.  P.  C.  Mauricii    Tiberii  Au- 
gufli  XI. 

Anno  595.  XIV.  F.  C.  Mauricii  Tiherii  Au- 
gufti  XII.  Gotfelinus  Bertinianus  Morachus ,  qui 
vertente  feculo  undecimo  vitam  S.  Auguftini 
Cantuarienfis  epifcopi ,  primique  Anglorum  A- 
poftoli  accuiate  defcripfit ,  capite  feptirro  refert 
Epiftolam  S.  Gregorii  Papa;  ad  Auguftinum  & 
focios  miffam  ,  quas  his  verbis  fubfcribitur  :  da~ 
ta.  die  X.  Kai,  Auguflarum  ,  imperante  Domrno 
tioflro  Mauncio  Tiberio  piifjimo  Auguflo  ;  anno 
XIV.  pofl  Confulatum  ejufdem  anr.o  XIII.  Indi- 
clione  XIV.  Et  capite  octavo  ali.im  Epiftolam  ha- 
bet  ,  quam  idem  Pontifex  dedit  ad  \  irgilium_ 
(  erat  is  Epifcopus  ArJatenfis  perperam  a  Got- 
ielmo  ittherius  vocatus.qui  error  ex  Beda  li- 
bro  1.  cap.*4.  propagatus  eft  , )  qua  ei  etiarrL. 
S.  Auguitinum  ,  fociofque  commendat  ,  qua;  ea- 
dem  pariter  fubfcriptione  notata  eft  .  Mabillo- 
nius  tomo  primo  Sanctorum  Ordini<  S.  Benedicti 
jn  notis  ad  vitam  ejufdem  S.  Auguftini  dicit  in 
his  Epiftolis  Mauricii  C  onfulatum  anno  uno  tar- 
dius  numerari  ,  fed  perperam  ;  contra  enim  ex 
his  evincitur  Mauricii  Confulatum  recte  a  no- 
bis  confignatum  fuilTe  ,  cum  Gregorius ,  qui  in 
iis  modo  loquendi  Victoriano  utitur  ,  huncan- 
num  poft  Coiifulatum  Mauricii  decimum  tertium 
vocet ,  qui  modo  loquendi  Marcelliniano  ,  quo 
Utor  ,  duodecimus    tantum    eft  . 

Anno   597.  XV.  P.  C.  M.turicii    Tiberii    Augi 
XIII. 

Anno    598.  XVI.  P.  C.  Mauricii  Tibcrii  Aug. 
XIV. 

Anno  599.  XVII.  P.  C.  Mauricii  Tibcrii  Aug. 
XV. 

Anno  600.  XVIII.  P.  C  ISmiricii  Tiberii  Aug. 

XI.        XVI.  Hoc  anno  S.  Gregorius  Papa  lib.9.  Indict. 

S.eliquum    4.  Epift.  11.  Probo  Abbati  teftandi   facultatem_. 

Mauricii      concedit   de  his  bonis  quae   ar.te  fufceptum  ha- 

impexium.  bitum  monafticum  habuiflet .  Initio  Epiftolae  harc 

verba  leguntur  :  Impcvantibus  Dcmno  Mauricio  _>* 

Tibeyio  ( legendum  Theodofio  ,  ut  emendat  Onu- 

phrius,  Tiberius  enim  alter  Mauricii   filius  Au- 

guftus  non  fuit  ,  vel  legendum ,  inrperante  Do- 

mno  Mauricio  Tiberio  Augufto)   Auguflis ,  anno 

Incarnationis  Dominics.  fexcentefimo  pvimo  eodcm- 

que  Domno  undecies   Confule  ,  fub  dte  tertio  nona- 

rum  Odobrium.  Qua  in  epiftola ,  qaa:    data  eft 

menfe  Novembris ,  indiitione  quarta  ,    eadem  In- 

dictio  quarta  cum  die  III.  Kalend.  Octob.   con- 

jungitur ,  cceptaque  a  Septembri    currentis  anni 

cvincit  eam  eodem  anno,  r.on  vero  fequenti  fcri- 

ptam  efle  ?  ideoqtie   Onuphrium  &  Baronium— 


in  Annalibus  hallucinatos  efTe  qa\  eamdeni  in  an* 
num  601.  coniiciunt  .  Divus  enim  Gregorius  fe» 
quutus  eft  Dionvfium  Exiguum ,  qui  Incarna- 
tionem  anno  Juliano  45.  confignavit ,  eumque.» 
primum  Erx  Chriftiana;  vocavit .  Unde  eadem 
Era  prout  ab  ipfo  auctore  inftituta  eft ,  annum 
unum  plus  colligit ,  quam  qua;  poftea  prajvaluit, 
quave  etiam  hodie  in  Occidente  utimur,  fed  de  ea 
alias.  Error  porro  eft  in  his  verbis  undccies  Con- 
fule  ,  legendum  enim  fedecies  Confule  ,  quem  er- 
rorem  cum  non  advertiffet  Onuphrius  in  Faftis  iil 
aiium  incidit ,  fcripfitque  Mauricium  anno  sqi. 
fecundum  Confulatum  geilifle  ,  eumque  ad  duo- 
decimum  continualTe ,  quam  etiam  in  rem  Fa- 
ftos  Grarcos  ,  feu  Chronicon  Alexandrinum  ,  ae 
Maffejorum  Faftos  laudat ,  &  currentem  annum 
decimo  Mauricii  Confulatu  n-Jtat  .  Sed  Chroni- 
con  Alexr.ndrinum  non  aliter  annos  Imperii  & 
Gonfulatus  M.iuricii ,  quam  nos  numerat,  &  Fa- 
fti  Maffeiorum  fi  in  lucem  ederentur,  ei  flne 
dubio  contrarii  effent  .  Hic  itaque  folus  Grego- 
rii  locus  hujtts  erroris  fundamentum  fuit.  Ia^. 
eo  Gregorius  modum  Icquendi  Marcellinianum 
ufurpat .  ac  pra:terea  Confulatum  cum  Poft- 
eonfulatu  confundit. 

Anno    601.   XIX.  P.    C.Mmiricii   Tiberii  Aug, 

XVII.  Divus  Gregorius  lib.  9.  IndicHone  IV.  E- 
piftolam  fexagefimam  Adalberto  Anglorum  Regi 
fcriptam  his  verbis  confignat :  dat.  die  X.  Kal, 
Julixrum  ,  imperante  Domino  Noflro  Mauricio  Ti- 
berio  piijfimo  AuguSlo  ,  anno  XIX.  pofl  Confula- 
tum  ejufdcm  Domini  noflri  anno  XVIII.  {It:dicl. 
IV.  Epiftola  fexagefima  tertia  ejufdem  Iibri  .  qua 
Virgilio  Epifcopo  Arelatenfi  Auguftinum  Fpi- 
fcopum ,  primurh  nempe  Anglorum  A.poftoIum 
commendat ,  eadem  die  ,  &  cum  eadem  fubfcri^ 
ptione  data  eft  ,  ficuti  &  Epiftola  feptuagefima  pn- 
ma  ejufdem  libri  noni  Mellito  Abbati  in  Franciis 
in  caufa  ejufdem  Auguftini  fcripta  ;  nifi  quod  de- 
cimo  quintoKal.  Juliarum  data  eft  .  Ex  qtiibus 
fubfcriptionibus  manifefte  liquet  primo  Grego- 
rium  modum  loqttrndi  Vicloriannni  ftrpe  ufur- 
pare  .  Secundo  Onuphrium  perperam  duodecim 
Confulatus  Mauricio  attribuiffe  ,  locumque  Gre- 
gorii  ex  Iibro  nono  Epiftola  zz.  delumptum, 
optime  a  nobis  fuifle  emendatum  .  Si  enim  in 
ea  Epiftola  anno  fuperiori  frripta  MauriciunL. 
undecies  Confulem  Gregorius  nominalfet,  eum 
hoc  anno  duodecies  Confulem  vocaret ,  neque 
uteretur  hac  formula  anno  XIX.  poft  ejus  con- 
fulatum . 

Anno  601.  XX.  P.    C.    Mauricii  Tiberii  Aug. 

XVIII.  Hoc  anno  menfe  Februario  per  feptem^ 
dies  folenmia  nuptiarum  Theodofii  filii  Mauricii 
peracla  funt .  Menfe  vero  Novemhri  Phocas  cum 
excrcitu  contra  Mauricium  fediiionem  movit ,  £jr 
Mauricius  cttm  uxore  Confiantitia  ,  &  novem  li-  fuccedit 
leris ,  fex  marihus  ,  &  tribus  virginibus  ,   XXII. 

mcnfis  Dit ,  qui  Romanis  efl  November  ,  nociu  , 
illucefcente  jam  XXIII.  die,  qui  fuit  fcria  fexta, 
fugit  .  Phocas  autem  XXIII.  ejufdem  menfis  fcritt 
fcxtx  a  Cyriaco  F.itri.ircha  Cp.  in  &de  vcncrandit 
S.  Jvtnnis ,  qu&  efl  in  Hebdcmo  ,  inauguratus  , 
XXV.  dic  dicli  menfis ,  dic  Dominico  ,  Conflanti- 
nopolim  ingreffus  efl .  Ita  Chronic.  Aiex.  Hi  cha- 
racleres  in  hunc  annum  competunt.  Compre- 
henfus  idem  Mauricius  cum  uxore  ,  &  octo  libe- 
ris ,  XXVII.  die  ejufdem  Mcnfis  feria  tcrtia  occi- 
ditur  ad  Chalcedonem  cum  Tiberio  ,  Petro  ,  Ju- 
ftino,  &  Juftiniano  ejus  filiis,  ut  idem  Chroni- 
con  Alexandrinum  habet.  Imperavit  itaque  an-i 
nos  viginti ,  menfes  tres  ,  dies  aliquot ,  ac  eum- 
dem  Phocam  fuccefforem  habuit.  A  XXV.ejuf- 
dem  menfis  ( nempe  Novembris )  in  reliquam* 
anni  partem  ufque  ad  J.ittuarium  nempe  prsfen- 
tis  Indiclionis  VI.  (  Qtia;  Kal.  Januariis  anni  603. 
inchoatur  )per[criptum   eft  in  publtcis  Imtcrii  A- 

Bis .  Phocs  anno  primi .  Ita  auctor  Chronici  A» 
Iexandrini , 

An- 


XIT, 

Phocas 
Mauritio 
n  Impcrio 


"eu  de  Confulibus  Caefareis. 


IZI 


Anno  <*oj.  Chronivbn  AJexandrinum  hoc  an- 
BO  ait :  INA.  ;- '.  ,  d  utt  Oaxa  dvyicms  /aovs*  ,  \d 
cft  ,  Iniiit.  VI.  Phocs  primus  ,  Pboca  Aug.  folo 
Cnnfule  .  Sed  locum  iftum  corruptum  effe  ex  fex 
ultimis  Phxac  annis  ab  auclore  ejufdem  Chro- 
nici  recle  difpofitis  ,  manifefte  patet  .  Practer- 
cjuamquod  Phocar  Confulatus  non  in  hunc  ,  fed 
in  fequentem  annum  cadit  .  Dicendum  itaque 
hoc  anno  pnefatam  formulam  ufque  ad  Indi- 
flionem  feptimam  ,  annum  nempe  fequentem 
continuatam  ,  fcriptumque  in  Adtis  publicis  fuif- 
fe  :  Phoct  anno  primo .  Sic  enim  primus  Jufti- 
ni  Junioris,  qui  non  nifi  altero  Imperii  anno 
Conful  proceffit ,  annus  notatus  fuit .  Hoc  anno 
fnenfis  Decembris  die  feptimo  ,  Indiftione  feptima 
(aSeptembri  inchcata  )  ai  folitas  feflorum  fole- 
mnitates  fparfis  in  populum  pro  Confulum  tnort 
siummis  ,  procejfit  Phocas  ,  inquit  Theophanes  , 
cui  Ct-drenus  confentit .  Qyare  Phocar  Confula- 
tus  non  hoc  anno  geftus,  ut  mox  magis  li- 
cjuebit  . 

Anno  604.  Secundo  Phoes  ,  Pkoca  Aug.  folo 
Confule  .  Verum  qtiidem  ell  in  Chronico  Ale- 
xandrino  hoc  anno  Jegi  :  Phocs  II.  poft  Cort- 
fulatum  phocs  Augufli ,  fed  legendum  :  fecundo 
(  nempe  anno  )  Confule  Vhoca  Aug,  £"  ,  0  utt'  "Jaxa 
Kuyxo-rx,  non  vero^",  ?>«?•«  irf  Qavx  dvyi<7TV,ha.nc 
cnim  particulam  juij-a  fa:pe  in  illud  Chronic.  per- 
peram  irrepfiffe  jam  fupra  monuimus  .  Et  qui- 
dem  Phoca?  Confulatum  in  hunc  annum  cadere 
Onuphrius  etlam  vidit  ,  cnnfirmaturque  ex  Di- 
vo  GregorioPapa  ,  in  Epiftola  ad  Felicem  Sub- 
diaconum  ,  qtnm  Margannus  V.  C,  Ordinis  S. 
Benedicli,  mihique  amiciffii  us  initio  tomi  fe- 
cundi  Bullarii  Cafinenfis  refert ,  cujus  harc  eft 
fubfcriptio  :  dat.  VIII.  Kal.  Februarias  DKl.  D. 
Thoca  Aug.  anno  fecundo,  &  Confulatus  ejus  an- 
no  primo  ,  Indift.  VII.  Qua:  Kalendis  Januariis 
hujus  inni  incipit .  Ex  quibus  patet  Petavium 
erraffe  ,  dum  in  Notis  ad  Breviarium  Hiftori- 
cum  S.  Nicephori  Patriarrhar  Cf.  pag.73,  Edi- 
tionis  Lupareae  ,  fcribit  Phocam  anno  603.  In- 
diclione  fexta  Confulatum  iniiffe ,  &  hoc  anno 
cocpiffc  nurnerari  ,  pofl  Phocs  Confulatum  anno 
frimo  ,  ficuti  &  Dufrefnium  qui  in  Differtat.  de 
numifmaf.  irferioris  arvi  num.15.  numerat  hunc 
annum  pojl  Corfulatum  Phocs  Augufli .  Ex  quo 
faclum  ut  neuter  annos  eumdcm  Confulaturtu, 
confequentes  cum  Imperii  annis  recle  cnpularit. 
Nam  ,  ut  hujus  capitis  initio  diximus,  Confula- 
tu  in  Faftis  Byzantinis  perperam  confignato  in 
E ra    Imperii   errare  neceffe    eft » 

Anno  <5oj.  Phocs  III.  po/2  Confulatum  Phecs. 
XIII.  Auguffi primum  .  Ita  Chronicon  Alexandrinum  , 
Ab.hoca».  INA.  »'  >'  ^rrd  uir\  Qaxa.  dvyio-TH  to  TtpuTov  . 
veChron.  Si  naque  is  annus  primus  eft  poft  Phoca;  Con- 
Alexand,  fulatum ,  anno  prarcedenti  ,  non  vero  anno  303. 
ttnnolmpe-   Confulatum  fumpfit. 

rii  <s"  Con-  Anno  606,  Phocs  IV,  pofl  Confulatum  Phoca. 
fuhitus  Aug,  II.  lu  idem  Chronicon  Alexandrinum , 
PhocRretle  cuJl,s  priores  anni  perperam  collocati  ex  po- 
cenfignat .  fterioribus ,  qui  ibidem  accurateconfignati  funt, 
emendandi  . 

Anno  607.  V.p.  c.  Phacs,  Aug<  III.  Ita  recle 
idem  Chronicon,  in  quo  &  legitur:  Hoc  anno 
menfe  Audinso  apud  Romanos  XXIII.  fanuarii 
creatus  eft  Patnarcha  Conslantinopolitanus  Tho- 
mas  magns  Ecclefis  Diaconus  ,  &  fatriarchs. 
Sacellarius  uhro  expetitus .  Quae  perperam  a; 
Baronio  in  Annalibus  in  annum  fequenteriL,. 
conferuntur  ,  uti  rede  obfervat  Petavius  in 
Klotis  ad  Breviarium  Nicephori  CP,  pag.73. 
fed  quod  affert  ad  emendandum  idem  Chro- 
niton  Alexandrinum  prorfus  rejiciendum  :  At 
wero  comgendum  ,  inquit  ,  Chronicon  durn^. 
Pbocs,  V.  quo  creatus  efl  Thomas  Indifi.  X.  notat 
$oil  ConfulatumPhocsIII.fiquidcm  Phocs.  primus 
inchoatur  e*  eodem  Chronico  Inditt.  VI,  Uvvemb. 
XXV.  Dominica  ,  cum  die  XXIII,  feri»  fcxta  in, 
Apparatus  in  Baronium 


augttratus  efeta  Cyriaeo,  AiiHUi  efl  Chrijli.  601. 

Cyclo  folis   XXIIl.  Litt.  Dom.  G.    anno  603.  In- 

diil.   VI.  Phocas  Confulatum  iniit,  Ergo  anno  604. 

Pbocs,   II,  IndiH.  VIII.   numerari    cypit   pofl  ejus 

Confulatum  I.   anno  deinde  <5oJ.  Phocs   III,  Indttl. 

VIII.   annus  fuit  pofl    Confulatum  II,  itaque   an- 

»c    606.   Phocs  IV,   Indttl.   IX.  efl  ab    ejus    Con- 

fulatu    III.  annus     vero     60 7,    Phocs    V.    Indift, 

X.  pofl   tjus  Confulatum  ordint   IV.    efl  ,  Male  i- 

gitur   in  Crsco   Indiftione  IX.  <$*  X.  bis    iteratwr 

T.b  y' Hse   paulo  accuratius    a  nobis  excuffa  funt , 

ut  &  illorum  temporum   Hifloris  ,     &  luculentif. 

fimo   Chronico    aliqua    ex   parte   conjuleretur .  At 

hoc  non   eft  hujufmodi    Operi    confulere ,    fcd 

majorem  labem  inferre  ;  duo  enim  priores  an- 

ni  in  eo  depravati,  reliqui  fex  accurate  confi- 

gnati,   nifi  quod  perperam   cum  anno    Imperii 

efus  quarto  &  quinto  feu  Indiclione  IX.  &  X. 

conjungitur  pofl  Confulatum  III.  repetito  nempe, 

7-0  y  errorefine  dubio  Librarii  ,  jam  a    Radero 

inverfione  emendati.  Priores  itaque  anni    pofte- 

rioribus,pauci  pluribus,  corrupti  integris  &  fanis, 

non  e  contra  corrigendi.  Praeterquam  quod    ex 

Theophane  ,  Cedreno,  &  D,  Gregorio  laudatis 

liquet ,  Confulatum  Phooe  in  annum  604,   cade- 

re  ,  ideoque    in    eodem     Chronicon    perperairi 

cum  Indiclione  fexta  ,    annoque    603.  eumdem 

copulari  .  Quare  emendatio  noftra  certiilima. 

Anno  608.  VI.  P.  C.  Phocs  Augufli   IV.    Ita 
Chronic.  Alex. 

Anno   609.  VII,  P.  C.  phocs  Aug,  V.  Iia  etiam 
idem  Chronic. 

Anno  610.  VIII.  P.  C.  Phocs  Aug.  VI.  Ita_,  XIV, 
pariter  idem  Chronic-  Unde  ultimus  hic  Phocac  Heracliut 
annus  male  a  Petavio  cum  feptimo  poft  ejus  paocs.  yMfl9 
Conful*tum  coniungitur;  quem  etiam  in  erro-  tc^t 
rem  ideo  lapfus  eft  Onuphrius  ,  quod  Ph  cam_ 
anno  tantum  fequenti  demoTtuum  arbitratus  fue- 
rit.  Unde  fsdum,  ut  omnes  Heraclii  Phoca: 
fuccefforis  ,  tam  Imperii  quam  confulatus  annos 
perperam  confignarit .  Porro  Phocam  hoc  anno 
occifum  tam  certum ,  quam  quod  certiffimum  ; 
idem  enim  Chronicon  AJexandrinum  fcribit  O- 
ftohri  die  tertio  Indiftiont  XIV,  Sabbato  appa- 
ruiffe  magnam  claffem  ,  in  qua  erat  Heraclius. 
Die  vero  fcxto  ejufdem  menfis  feria  fecunda  il- 
lucefccnte  ,  Phocam  ornnibus  nudatum  veftibus , 
impofitum  navi,  deportatum  fuiffe  ad  Heraclium  , 
qui  eum  occidi  juffit,  caputque  ejus  conto  prar- 
fixum  per  mediam  urbem  circumferri  .  Addit 
idem  Chronicon  :  Hora  nona  ejufdem  diei  Luns. 
Hcraclius  in  Imperatorem  inauguratus  eft  a  Ser- 
gio  Patriarcba  CP.  in  templo  tnagno  .  Is  hoC  an,- 
no  Thomac  Patrjarchar  die  XX.  feria  fexta  de- 
mortuo  fuccefferat  ,  ut  ait  ideni  Chronicon , 
Qui  charaderes  omnes  in  hunc  annum  compe- 
tunt ,  nifi  quod  loco  die  fcxto ,  legendum  diej> 
quinto  ,  feu  ,  ut  inquit  Petavius  in  Notisad  Bre- 
viarium  Nicephori  CP.  pro  Qctobris  $  ,  fubfti- 
tuendiun  eft  /,  Nam  fi  ejus  menfis  1 1 1.  feria  VII. 
fuit ,  ut  paulo  antea  dixit ,  utique  feria  II.  ejuf- 
dem    quinta  die  fuerit . 

Quintus  itaque  Oiftobris  dies ,  in  quem  hoe 
anno  feria  fecunda  incidebnt,  Natalis  Impera- 
toris  Heraclii  fuit .  A  fepiimo  Oftobris  prsfen-. 
tis  Indiil.  XIV.  (nempe  a  Septembri  cceptar) 
ufquc  ad  XIII.  fanuarii  Indiilionis  ejufdcm  in-. 
fublicis  Imperii  Heraclii  tabulis .  Et  a  XIV.  ejuf- 
dem  Indift.  ejufdem  menfis  fcriptum  efl  in  re- 
liquum  tempus  anni  itfque  ad  Dccembrem  ,  nempe 
expletum.  XV.  Indiftione  &  Confulatu  ejufdeii? 
teligiofijjimi  noflri  Principis .  Et  fi  entm  in  bigis 
feu  curru  non  efl  progrcffus ,  illud  tamen  tcmpiis 
ipfius  Covfulatui  tranfcriptum  efl  .  Ita  atlCtor 
Chronici  Alexandrini  ,  quorum  verborum  ex- 
plicationem  vide   capite    fequenti    n.  X. 

Anno  611.  A  die  XIV.  Januarii  acra  public» 
confignata ;  Heraclio  Augufio  Confule  . 

Q  An- 


in 


Diilertatio  Hypatica, 


Anno  6 ii.  II.  Poft  Cenfulatum  Hcrxclii  Au- 
gufli .  Ita  Chronicon  Alexandrinum ,  in  quo  Ie- 
gitur,  Heraclium  Juniorem,  qui  &  Conftanti- 
nus  diclus  eft,  tertia  Maii ,  feria  quarta  ,  na- 
lum  efTe. 

Anno  613.  III.  P.  C.  Herxclii  Aug.  II.  boc 
etnno  menfe  Audyneo  Romxnis  XXII.  Deeembrjs 
filius  Heraclius  Junior ,  Cenflxntinus  Imperxtor 
tt  pxtre  Juo  Hsraclio    in  palatio    inauguratus  ejl 

a  XXII.  Januxrii    imperatum  ejl  , 

uti  Jcriberetur  pojl  tllx  Jolemnia  [  in  nomine  &c.\ 
Imeprii  religiojijjimorum  nojirorum  Principum  ,  & 
Mxximorum  beneficiorum  Auctorum  plavii  Herx- 
clii  pijjimi  anno  III.  pojl  Conjulatum  ejujdem  an- 
no  II.  &  Flavti  Herxclii  Junioris  Conjlxntini  x 
Deo  cufloditi  filii  ejus ,  anno  primo  femper  Augtt- 
florum  ,  Imperatorum  .  Ita  nuclor  C.hropici  Ale- 
xandrini .  Theophanes  tamen  ait ,  Her»clium_. 
Juniorem  Decembris  die  vigrjimo  quinto ,  primx 
Indiftione ,  anno  nempe  prarcedenti  ,  quo  ea  In- 
diclio  menfe  Septembri  coepit ,  eam  coronatio- 
nem  faclam  fuifle, 

Anno  614.  IV.  Pofl  Conjulatum  Heraclii  Au- 
gufli  III.  a  XXII.  Januarti  Jcribitur  :  Imperii 
Heraclii  Junioris  Conflxnpini  anno  II.  Ita  Chro- 
nic.  Alexand. 

Anno  6%if  V.  P.  C.  Heradii  Aug.  IV.  a  XXII. 
Januarii  Jcribitur  :  Imperii  Heraclii  Junioris  an- 
nus  III.  Chronic.  Alexand. 

Anno  616.  VI.  P.  C.  Heraclii  Aug.  V.  a  XXII. 
die  menjis  Januarii  Jcribitur  :  Imperii  Heradii 
Junioris  Conflantini  annus  quartus  .  Chronic.  A- 
lexand. 

Anno  617.  VII.  P.  C.  Heraclii  Aug.  VI.  a- 
XXII.  Januarii  Jcribitur  :  annus  Imperii  Regni 
Heraclii  Junioris  quintus  .  Chronic  Alexandr. 
Theophanes  in  Chronico  habet:  Hoc  eodem  an. 
rto  Januarii  menjis  dje  primo ,  Indiclione  quinta 
Conflantinus  Junior  ,  qui  &  Heraclius  ,  Heracl/i 
filius  Conjul  renuntiatus  efl :  qui  Conflxntinum 
minorem  proprium  fratrem  Heraclio  &  Martini^. 
genitum  declaravit  C&Jarem .  Idem  habent  Cc- 
drentts ,  &  Audlof  Mifcellar ,  Sed  Heraclii  Ju- 
nioris  Imperii  tantum  anni ,  non  vero  Confula- 
tus  numerati ,  uti  ex  eodem  Chronico  Alexan- 
drino,  in  quo  anni  patris  &  filii  ad  ufque  de- 
cimum  otfavum  Imperii  ejiifdem  patris,  accurate 
digeruntur ,  liquet. 

Ann.  618.  VIII.  P.    C.  Hcradii  Aug.  VII.  * 

XXH.   die  Januarii  fcribitur  :  annus  Heraclii  Ju- 

nioris  Conflantjni   VI.  Chronic.  Alex. 

■vy  Anno    619.  IX.  P.    C.   Heraclii  Aug .  VIII.  & 

x>ci:a    "        a  XXII.   ejujdem  Indiclionis  menjis  Januarii  Jcri- 

»r        , ..       bitur  :    annus    hnperii   Heradiijunioris  Ccnflxn- 

Tmp    "       tini  VI1'    Chronieon  Alexand.  hujus  anni  men- 

perttm.  t)-o  jn    jntjqU0    dip]0mate   Heraclii ,  cujus   fub- 

fcriptio  ab  Onuphrio  refertur  :   Data  Kal.  Maii 

Conflantinopoli  ,  imperantibus  Augg.   II.  Heraclio 

anno    IX.  &  pofl  Conjulatum  ejufdcm  annoVUI. 

&   Heraclio  Conftantmo   Juniore   filio  anno    VII» 

Indiflione  VII. 

Anno  610.  X.  P.  C.  Hcradii  Aug.  IX.  &"  a 
XXII.  ejujdem  Indictionis  Januarii  mcnjis  fcrihi- 
tur :  anuus  Hcraclii  Jumoris  Conflantini  VIII. 
Chronic.  Alexand. 

Anno  6%t.  XI.  P«  C.Herarlii  Aug.  X.  Hcrac. 
Jun.  IX.  Hujusfemper  Confulatu  a  XXII.  die 
Januarii  coepto ,  quod  brevitatis  caufa  impofte- 
rum  omittemus. 

Anno  611.  XII.  P.  C.  Heraclii  Aug.  XI,  He- 
rttc.  Jun.  X, 

Anno  613.  XIII.  P.  C.  HeracUi  Aug.  XII, 
Herac.Jun.  XI. 

Anno  6z4.  XIV.  P.C.  Hcradii  Aug.  XIII. 
Herac.  Jun.   XII. 

Anno  615.  XV.  P.  C.Hcradii  Aug.  XIV.  He- 
ta.c.  Jun.  XIII. 

Anno6z<$.  XVI,  P.  C,  Hcraclii  Aug.  XV.  He- 
rxc,  Jun,  XIV» 


Anno  6i7.  XVII.  P.  C  Heraclii  Aug.XVl. 
Herac.  Jun.  XV. 

Anno  618.  XVIII.  P.C.  Heraclii  Aug.yiNU. 
Herac.  Jun.  XVI. 

Annotfip.  XIX.  P,  C.  Heraclii  Aug.XVlU. 
Herac.  Jun.  XVII. 

In  Bibliotheca  veteris  Juris  Canonici  pag.1361. 
refertur  Novella  Heraclii,  qua  privilegia  Epifco- 
pis  &  folitariis  concefla  confirmantur ,  cujus  harc 
fubfcriptio  :  D/ir.XII.  Kal.  Afril.  bnperii  He- 
raclii  piJJimi  anno  XIX.  &  Heraclii  novi  Con- 
flantini  anno  XVII*  Ubi  vides  utriufque  Con- 
fulatus  nullani  fieri  mentionem ,  quia  fcilicet  poft 
Faftos  Ey^antinos  introduclos  A.dla  publica  du- 
pliciter  notabantur  ,  vel  annis  Im  erii  &  Confu- 
latus  fimul,  velannis  tantum  Imperii:  qua?  fecunda 
forma  Ionge  frequentior  priori .  Unde  faclum 
ut  tam  pauca  fuperfint  Acla  ,  ac  nionumenta , 
in  quibus  annus  Confulatus  memoretur  . 

Anno  630.  XX.  P.  C.  Heraclii  ,  Aug.  XIX. 
Herat.  Jun.  XVIII,  Hoc  anno  Inditlione  quarta 
.1  Septembri  coepta  ,  Hovembris  die  Jcptimo ,  He- 
raclius  Heraclii  Junioris  Conflxntixi  ditti  filitts  , 
magni  H^raclii  nepos  in  lucem  venit ,  Ita  Theo-- 
phanes . 

Anno  (5>,i.  XXI.  P.  C.  Heraelii  Aug.  XX,  He* 
rac.  Jun.  XIX. 

Anno  6}  i,  XXII.  P.  C.  Heraclii  Aug.  XXI» 
Herxc.  Jun.    XX. 

Anno  633.  XXIII.  P,  C.  Heraclti  Attg.XXIU 
Herac.  Jun.   XXI. 

Anno  634.  XXIV.  P.  C.  Heraclii  Aug.  XXIII. 
Hcrac.Jun.  XXII. 

Anno  635.  XXV.  P.C.  Heraclii  Aug.XXlV. 
Herac.  Jun.  XXIII. 

Anno  616.  XXVI.  P.  C  Heraclii  At<g-  XXV» 
Herxc.  Jun.    XXIV. 

Anno  637,  XXVII.  P.C.  Heraclii  Aug.  XXVI. 
Herxc.  Jun.    XXV. 

Anno  638.  XXVIII.  P.  C,  Herxclii  Aug, 
XXVII.  Hcrxc.  Jun.  XXVI. 

Anno  639.XXIX.  P.  C  Hf^//;^.XXVTIII. 
Hcrxc.Jun.  XXVH. 

Anno  640,  XXX.  P.  C.  Heraclii  Aug.  XXIX, 
Hcrac.  Jun.    XXVIH. 

Nicephorus  Cp,  paulo  antequam  Heracln  Augu- 
fti  niortem  narret ,  ait:  Heradium  filium  Conju- 
lem  facit  .  Davidem  ,  &  Marinum  alins  liberoc 
Csfares  appellat  ,  Auguftinam  &  Martinxm  fi- 
lixs  Auguftas  .  Sed  incertjim  an  hoc  vel  fequen- 
ti  anno  Confulatus  is  geftus  fuerit ;  quod  ta- 
men  nihil  ad  Faftos  facit ',  in  quibus  tam  hujus, 
quam  illius  ,  de  quo  anno  617,  locuti  fumus 
nulla  ratio  habetur, 

Anno  641,  XXXI.  P.  C,  Herxdii  Aug.  XXX.      XyT> 
Herdc.  Jun.   XXIX.     Heraclius    Auguftus    poft-  utriujque 
quam   Conftantinum  &   Hcradium  fiUos  Juos  squo  Heracjjj 
jure  hfiredes   Imperii  inftituit  ,  moritur  xfatis  an-  QyJlus    fa 
no  Jexagejimo  Jexto  ,   Imperii    trigejimo  ,   quarta.  Conftantis 
que   injuper   menje  ,  &    die  fexto  ,   inquit  Nice-  fUCCeJJio  . 
phorus  Patriarcha  CP.   Dies  itaque  ejus  emor- 
tualis   undecimus   Februarii  currentis    anni  vi- 
detur   fuifle  ;    quod  &  ipfe  Cedreni    error   in- 
dicat;  ait   enim  die   undecima  Martii   vita  fun- 
dlum  efle  cum  imperaflet  annos  triginta ,  men» 
fes  decem  ,  cui  quoad  annos  &  menfes  confen- 
tit  Theophanes  ,   qui  de  die  non   loquitur.  At 
cum    certum  fit  Cedrenum  in   menfibus  errare  , 
exiftimandum  eft   etim    &   in  menfe,  quo  obiic 
erraffe,  fed  non  quoad  diem  ,  cum  eumdem  ex- 
hibeat    Nicephorus.  Conftantinus  ( inquit    idem 
Nicephorus  )  cum  0B0  &  -viginti  annos  cum  Pa- 
tre    imperxjfet  ,    ae   centum  Csr  tribtts  diebus  fu- 
pervixiffet ,    moritur  s  poft   quem  Imperater  Hera- 
clius  appellatur  ,    qt<o   cum   communiter    Martinx 
Impcrtum  adminiftrabat ,  Secundum  hanc  fuppu- 
tationem    Heraclius   Conftantinus    die    vicefima 
quarta  Maii  veneno  a    Noverca  Martina  fubla- 
fus  eft  ,  Poft  eum  Heradius  alter  ejufdem  Mar. 

tinae 


feu  de  Confulibus  Cxfareis . 


tinar  filius ,  querrj  Theophanes  Heradeonam  vo- 
cat,  cum  mar.re  poteftatem  obtinet,  imperat- 
que  menfes  fex,  ut  habet  Cedreous,  poft  quos 
Senatus  eu'.ndem  cum  Martina  matre  dejicit, 
Conftanttni  fllio  ad  Imperium  eveclo .  Petavius 
in  Notis  ad  Nicephorum  CP.  ex  eo  quod  idem 
Niccphorus  &  Theophanes ,  poftquam  Hera- 
cleonar  *A  Senatu  abrogatum  fuiffe  Imperium 
narrari')nt  f  inquiunt  Pyrrhum  e  fede  Conftan- 
tmopoijtana  dejeclum  ,  ac  Paulum  e;us  loco 
fuff ,-aum  Oiftobri  menfe  ,  IndicTonis  decima: 
qu.inta»  a  Septembri  currentis  anni  caeptse,  rc- 
*iie  deducit  fex  illos  menfes  non  efle  a  Con- 
ftantini  Heraclii  filii ,  fed  ab  Heraclii  ipfius 
obitu  numerandos  .  Itaque  hoc  anno  circa  Au- 
guftum  menfem  Heracleona  pulfo  Conftans  Im- 
perium  aufpicatus  eft . 

Anno  641.    Anno  primo  Confiantis  Atigufli . 
Anno   643.   Anno  fecundo  .  Confiante    Auguflo 
Confule  .  Margarinus  initio  tomi   primi  Bullarii 
Cafinenfis    refcriptum    Theodori    Pontificis    Ro- 
mani  refert ,   hac  fubfcriptione   notatum  :  Dat. 
IV.  Monas   Maii  Imperii  Domini   piijjimi  Augufli 
Cenffantini  anno  fecundo  ,    Confulatut  primo  ,    In- 
ditlione  prima,   anno  Dom<ni  643.  Ex  qua    fub- 
fcriptione,  quae   iifdem  pene  verbis  a    Theodo- 
ro ,  ac  ea ,  in  qua   Phocae  Confulatus  mentio  a 
Divo   Gregorio    exprimitur ,    manifefte    liquet 
Conftantem  ,  qui  &  Conftantinus  ab  antiquis  ali- 
quando  nominatus  reperitur,  altero  Imperii  an- 
no  ,  non    vero   priori  Confulatum    afiumpfiffe  ; 
erratumque  effe  ab  Onuphrio  ,  &  Dufrefnio  Dif- 
fertat.  de  Numifmat.  inferioris  aevi   num.  XV. 
qui    fcribunt,   euradem   Conftantem    anno  641. 
Confulatum   iniiffe  .  Contendit  Dufrefnius  id  ex 
prxfata   fubfcriptione   colligi  ,   Conftantemquej» 
prima  die  Januarii   illius  anni ,  quo  menfe  Ju- 
nio  ,  inquit ,  annus  fecundus  Imperii    ejus    in- 
choabatur  ,  eam   dignitatem  fufcepiffe ,  non  ve- 
10  currenti  anno  ,  quo  eodem  menfe  Junio  ter- 
tius    ejus  Imperii  annus  incaepit.    In  Coffario 
media:,  &  infima:  'atinitatis   verbo  Cenfitl   ad- 
dit    Confiantinopolitanos   Imperatores   Confula- 
tus  ,  &    imperii   annos    conjunxifle  fi  fub   anni 
finem   utramque  dignitatem  affecuti  eflent ;  quod 
fi  fecus  ,  Confulatus  annum   a  Kalendis   Janua- 
riis   fubfequentis  aufpicatos  effe ,  ut,  inquit  vi- 
dere  eft  in  fubfcriptione  Epiftolx  Theodori  Pa- 
pae ;  ex  qua  colligit  Conftantem  Confuktum  in- 
deptum  effc  Kalendis  Januariis ,   Indiclione  XV. 
anno    nempe   641.  Imperii  vero  ejus   fecundo , 
menfe  Junio  ejufdcm    anni    inchoato  .  Sed  hsc 
omnia  frivola  efle  oftendit    initium   Theodori  , 
qui  non  nifi  menfe  Novembri  praefati  anni  641. 
ad    Pontificatum    evetfus  eft ,   ut    ex    Anaftafio 
Bibliothecario  jam  viri  eruditi  obfervarunt .  Pra:- 
terea  poft  Faftos  Byzantinos  in  ufum  vocatos, 
omnes    Orientis    Imperatores  ,    quos    Auclores 
produnt  anno  Imperii  altero  Confulatum  fump. 
iiffe  ,  non  nifi    eo  anno  jara    incepto  illum  ca- 
peffiere  ,  quemadmodum  de  Juftino  Juniori ,  de 
Mauritio  ,  ac  de  Phoca  jam  oftenfum  .  Quare 
-cum  liqueat  Conftantem  anno  fecundo  Imperii 
Confulem  proceffiffe  ,  non  nifi  in  currentem  an- 
num    Confulatus   hic    incidere    potuit ;  fi  enim 
Dufrefnii  ratio  valeret ,  fequeretur  Tiberium  & 
Heraclium  fecundo  etiam  Imperii  anno  Confu- 
latum    fufcepiffe  ,  cum   ipfo  anno ,  quo  eam  di- 
gnitatem  geflere,  alter    eorum  Imperii  inchoa- 
tus   fuerit  .   Qux   vero    addit    idem    Dufrefnius 
de  Imperatoribus  Orientalibus  ac  Republica  lit- 
teraria  optime  meritus,  circa  Imperii   &  Con- 
fulatus  annorum  conjunclionem  ,  capite  fequen- 
ti  confutabitur  . 

Anno  644.  III.   P.  C.  Conflantis    Aug. 
Anno  645.  IV.  P.  C.   ConHantis  Aug.  II. 
Anno  646.    V.   P.   C.  Conflantis    Aug.  III. 
Anno  647.  VI.  P.  C.  Conflantis  Aug.  IV. 
Anno  648.  VII.  P.  C.   Conjlttntis  Aug.V. 
App.trattts  itt  Baronium 


12-3 


Anno  649.    VIII.  P.  C.  Conflantis  Aug.  VI. 
Anno  6jo.  IX.    P.  C.  Conflantis    Aug.Vll. 
Anno  6ji.   X.   P.    C.  Conflantis  Aug.  VIII. 
Anno  6$i.  XI.   P.  C.  Conflantis    Aug.  IX. 
Anno  653.  XII.  P.  C.  Conflantis    Aug.  X. 
Anno    «5 J4-  XIII.  P.  C.   Conftantis  Aug.  XI.      XVII. 
Hoc  anno  Conftantinus  Pogonatus  Conftantis  fi-  Rcliquum 
lius  a  patre  Auguftus  appellatus .  Quod  ex  di-  Imperium 
cendis  cap.  fequenti  manifeftum  fiet.  Conftan- 

Anno  6$$.    XIV.   P.C.   Conllantis  Aug.   XII.  t't  • 
Anno    6'6.    XV.  P.   C.   Conflantis   Aug.  XIII. 
Anno  657.  XVI.  P.  C.  Conflantis  Aug.  XIV. 
Anno  658.  XVII.  p.  C.  Conlantis    Aug.  XV. 
Anno  659.  XVIII.  P  C.  Conflantis  Aug  XVI. 
Hoc  anno  Conftans  Heraclium  &  Tiberium  filio» 
natu  minores   Carfares  nuncupavit,  ut  ex  fex- 
ta  Synodo  generali ,  de  qua  infra ,   deducitur. 
Anno  660.  XIX.  P.  C.  Conflantis  Aug.   XVII. 
Ann.   661.  XX.   P.  C.  Conjlantts  Aug.  XVIII. 
Baudemundus    Monachus    Elnonenfis  ,    aequalis 
fancto   Amando  Epifcopo   Trajeclenfi   anno  (S79. 
fexto  fcbruarii    demortuo ,    in   hujus  vita   an- 
num   regni  Conftantini    XXIII.  cum   anno    In- 
carnationis  661.  copulat .  Quod   Mabillonio  fs« 
culo  II.  Benediclino,  in  Notis  ad  eandem    Vi- 
tam  p-  714.  locum  praebet  fufpicandi    Conftan- 
tem,feu  Conftantirrum  anno  «539.  regnum  iniif- 
fe  .  Eo    magis    quo    Fredegarius    in     Chronico 
cap.  81.  huic  calculo   favere  videatur ,  cum  pri- 
mum  ejufdem  Conftantis  annum    fecundo  Clo- 
dovei ,  hujus  nominis  fecundi  anno  illiget .  Sed 
hoc  nullo   modo  dici   poteft ,  certum  enim  He- 
raclium  anno  Chrifti  1541.  demortuum  efle,cum 
praMer  ea  qua?   jam    in  hanc  rem    diximus,  S. 
Maximus  Martyr,  qui  hujus   Imperatoris  tem- 
pore   vixit,  annoque    Diocletiani  357.  qui   an» 
noChrifti  640.  menfe  Augufto  inchoatur  ,  com- 
putum  fuum  fcripfit  ,   aflerat  eum    annum   In- 
diclione  XIV.   notatum ,    ac    ultimum    Heraclii 
fuiffe.    Praeterea   cum  Conftantinns    annos    tan- 
tum    XXVII.    imperarit,    ut  infra  dicetur  ,   fi 
Imperium  anno    6$).  capeffiiffet ,   anno  66$.    e 
Tivis  excefliflet  ,    quod   ut  dicamus  fequentiura 
Imperatorum  Chronologia  non  patitur.  Quare 
nullum    dubium  quin  Biudemundus  queraadmo- 
dum  in    morte  ejufdern  S..  Amandi    anno  661. 
configganda,  ita  &  in  anno  Conftantis  cum  ea- 
dem  morte  copulando  errarit;   quod  &  de  Fre- 
degario   aflerendum  ,  qai    fcribit   Conftantinum 
anno  fecundo  Clodovei  II.  quove  Sintilla  Hif- 
paniarum  Rex  mortuus  eft  ,  Chrifti  nempe  640. 
non  639.  ut  perperam  vir  eruditus    interpreta- 
tur,  naturae ,  debitum  folvifle  ,  eique  Conftantem 
fuccefllffe,  quod  utrumque  falfum  effe  ,  qux  jam 
diximus    fatis  oftendunt .  Ejufdem    Baudemundi 
errores    Chronologicos   in    ea  vita  defcribenda 
recle  obfervarunt  idem  Mabillonius,  BoJJandus 
&    Henfchenius   tom.   1.  Februarii   in  vita  S. 
Amandi. 

Ann.  661.  XXI.  P.  C.  Conjiantit  Aug.  XIX, 
Ann.  663.   XXII.  P.  C.  Conflantis   Aug.  XX, 
Ann.  664.  XXIII.  P.  C.  Conslantts  Aug.  XXI, 
Ann.  66%.  XXIV.  P.C.  Conflantis  Aug.  XXII. 
Ann.  666.  XXV.  P.C.  Conflantis  Aug.  XXIII. 
Ann.  667.  XXVI.  P.  C.  Conjlantis  Aug.  XXIV. 
Ann.    668.    XXVII.    P.    C.    Conjlantis     Aug, 
XXV.  Hoc  anno  ,  non  fuperiori ,  ut   perperam 
habet  Onuphrius,  Conftans  Auguftus    Syracufis 
interficitur  Indiftione  duodecima,  a  Septembri  coe- 
pta  ,  uthabet  Paulus  Diaconus  lib.  5.  c.ir.  Die, 
ac  menfe  incertis ,   ex  aclione  tamen  decima  o- 
clava  ,  enque  ultima  fexta:  Synodi  generalis  die 
decima  fexta  Septembris  anni  681.  habita,  eum 
poft  hunc  diem  peremptum  elicio ;    numeratur  e- 
nim  in  ea  annus  decimus  tertius  Conftantini  Po- 
gonati  ejus  filii  ac  fuccefforis,  qui  tamen   deci- 
mus  quartus  numerandus  fuiffet ;  fi  currenti  an- 
no  ante  diem   decimum  fextum  Septembris  idem 
Conftantinui  Imperium  fufcepiflet .  Qiiai  e  errant 
0_a,  Ana- 


114 


DiiTertatio  Hypatica, 


i. 

Conflanti- 
tius  Pogo- 
natus  au- 
lior  Con- 
fulatus 
Tribunilix 
Fotetfatis 
inftm  ge- 
fii. 


Anaftafius  in  Vitaliano,  qui  Conftantem  necatum 
lcribit ,  XV.  die  menfis  Julii ,  per  XI.  Indttfio- 
xem,  qua  in  fententia  in  Hiftoria  perftat ;  ac  Ma- 
rianus  Scotus ,  qui  eumdem  diem  ac  menfem  re- 
tinet ,  cum  Indidione  tamen  duodecima  ,  perpe- 
ram  fubftituta  .  Quemerrorem  Onuphrius  ac  Ba- 
ronius  ab  eo  haufere ,  licet  non  eum  fed  Ana- 
ftafium  citent.  Occifus  eft  autem  Conftans  poft- 
quam  imperaffet  annos  XXVII.  ita  Nicephorus 
CP.  Theophanes ,  Cedrenus ,  &  Zonaras .  In  Con- 
ftante  id  genus  Fafti  definunt ,  ad  eumque  Nu- 
mifmatum  libri  perduci  debent .  Poftea  alterius 
generis  Fafti ,  de  quibus  cap.  fequenti ,  in  ufum 
adfciti .  Annales  Ecdefiaftici  ,  &  qux  deinceps 
componentur  Chronica ,  ea  temporis  nota  infi- 
gnienda  erunt ,  ciim  modo  Erx  Chrifliana: ,  Im- 
perii  &  Confulatus  annorum  connexio  certa  fit« 
Et  ha:c  de  Poftconfulatibus  fecundi  generis . 


C  A  P  U  T  QJJ  ARTUM. 

Confulatus  Trtbunhioe    Voteflatis   inftat 
gejius   ,  haclenus   ignotus  ,    explica- 
tur .  Quando  ,  quave  ratione  dejierit  » 


SUb  Tulio  Caefare  celeb  •rrima  Confulum  or- 
dinariorum    &   fuffedk  rum    divifin  orta ,  ut 
Auclor  eft  Onuphrius  lib.  _.  Faftorum   anno  Ur- 
bis  conditae   709.  fub    Claudio ,    ut    Imperatores 
proxiniis  Kalendis  Januariis  poft  fufceptum   Im- 
periuni  Trabeam   Confularem  fumerent  ,  confue- 
tudo  invecla  :    fub  Commodo   Decennalia    &  id 
genus  fefta  cum  eadem  Trabea  edendi    mos    re- 
novatus;   fub  Juftino  Juniori   Confulatus  a  pri- 
vatis  ad  Auguftos    tranflatus ,   &    ab    his  poftea 
perpetuo  retentus :  at    fub  Conflantino    Pogona- 
to    (onftantis   filio  ac  fucceffore  Confulatus  Tri- 
bunitiar  Poteftatis   inftar  affumptus  .  Qiiam    mu- 
tationem  valde  infignem  ideo  viri  docli  hactenus 
non  animadverterunt  ,  quia   Atfa   publica  eadem 
fere  qua  antea  formula  confignabantur ;  quo    fa- 
_him,  ut  exiftimantes  plures  effe    Imperii  ,   uti 
moris  fuerat ,    quam  Confulatus    annos  ,   Fafto. 
rum  Byzantinorum  genus ,  quod  in  Conftante  Au- 
gufto  defierat  ,  ad  Conftantinum  ufque  Porphy- 
rogenitam ,  non  parvo  temporum  detrimento  con- 
tinuarint ,    fefeque  impeditiffimis  ambagibus   im- 
plicarint.  Onuphrius  ,    Fater   Fafiorum   a  Lipfio 
jure  merito  vocatus ,  lib.  primo  Faftorum   pag. 
VSz.  ubi    ntimerandi   rationem    a  Juftino    Juniori 
inveclam  expofuit ,    fubjungit :  porro  autem    oin- 
ites  Imperatores  Orientis  ea    ratione     Confulatibus 
funtfos  fuifle  animadverti  ,    ufque  ad    Conft/intini 
VIII.  Porpbyrogeniti   Imperatoris  tempora  ,    ut    ex 
Fajlis  Sieulis  Gr&cis  (  Chronico  nempe  Alexandri- 
rio )    qui  ufque  ad  primum   Imperii    Heraclii    Au- 
gufli  annum   &  Confulatum  pertinent  (  Exemplar 
tamen  quod  vertit    Raderus ,  ufque    ad    annum 
Heraclii  decimum    octavum    inclufive    pervenit ) 
didici  i  itemque  ex  tiariis  diplomatum  ,  pri-vilegio- 
rum  ,   conflitutionum  ,   novellarum  &     Editforum 
Imperialium  datis  obfervavi  :  eos  autem    non  nifi 
ufque  ad   Conflantinum   Irenes    adpofui  ,   ad    an- 
num  nempe  circiter  oclingentefimum.   Neque  a- 
liam  viam  fecutus  eft  Dufrefnius   V.  C.  in    Dif- 
fert.   de   numifm.  inferioris    xvi    num.  15.   Sed 
Conftantinum  Pogonatum  aliam  a.b  ea  quae  per 
centum  &  duos  annos  in    ufu  fuerat ,  Confula- 
tus  annos  numerandi  rationem  invexiffe  ,    totque 
Imperii  ,  quot    Confulatus  annos ,  contra  decef- 
forum  morem  numeraffe ,  &  fucceffores  perduo 
amplius  fecula  ,  quibus    Fafli  Byzantini    in    ufu 
fuere ,  faclitaffe  ,   certis    mox  argumentis   often- 
dam ,  manifeftumque  f.iciam  eumdem  Onuphrium 
'  in  prxfatis  diplomatis  explicandis   valde  falfum 


effe ;  cumque  omnes  ejufdem  opinfonis  feilatores 
nihil  attulerint  ,  quod  rem  magis  extricaret ,  i!- 
lum  refelliffe,  omnes  alios  profternere  erit  .  Ad- 
vertendum  itaque  Confulatum  perpetuum  dupli- 
cis  generis  fuiffe  :  prius  de  quo  prarcedenti  ca- 
pite  aclum,  primo  Imperii  anno ,  uti  a  Tiberio 
Conftantino  ,  &  Heraclio  faclum  ,  vel  fecundo  , 
uti  ab  omnibus  aliis  affumptum  fuit  ;  at  pofte- 
rius  ipfo  femper  Imperii  initio  ,  eo  penitus  mo- 
do  ,  quo  fub  Imperatoribus  Antiquae  Romx  Tri- 
bunitia  poteftas ,  initum  .  Unde  in  hoc  fecundo 
Confulatus  genere ,  Imperii  &  Confulatus  anni 
sequo  ordine  procedebant ,  nec  unquam  plures 
Imperii  quam  Confulatus  anni  numerabantur. 
Quod  fi  filii  a  patribus  in  Imperium  adkifceren- 
tur,  poft  eorum  obitum  annos  Imperii  cum  iif- 
dem  gefti  nnmerare  continuabant  ,  fed  annos  e- 
jufdem  Imperii  ab  eoruirt  morte  adminiftrati  a 
Confulatu  deducebant ,  quod  illuftribus  clarebit 
exemplis .  T 

Anno  6%o.  fexta   Synodir,  generalis   Conftan-        "• 
tinopolitana  celebrata  eft ,  cujus  prima  Adio  his  Co»/^»f?- 
verbis  incipitur  :   Imperantihus    a    Deo   corcnatis  "' Pogona- 
&  Serenijjimis   noflris   Dominis  Flaviis   Confian-  f>  ^onfula, 
tino    quidem   piijfimo  ,    &  a   Deo  decreto     magno  *";'    '"Jfar 
Frincipe ,    perpetuo     Auguflo    &    Imperatore   anno  l  r*f-  ^ot. 
XXVII.  ^r  pofl  Confulatum    ejus  anno  XUL  He-  &eitUs  ♦ 
raclio  vero   atque   fiberio  confervandis   ejus    fra- 
tribus,  anno  XXII.  die  VII.  menfis  Novembris  ,  In- 
ditfione  IX.  Annus  Imperii    Conftantini    Pogo- 
nati  XXVII.  ab  anno    654.   quo  a     Conftantej 
Patre  Auguftus  appellatus  eft  ;  annus  veroXIII. 
poft  ejus    Confulatum   ab  anno    668.  quo  patre 
mortuo  folus  imperare  coepit ,  defumitur  .  Unde 
intelligis  annum  XIII.    poft  Confulatum,    aliud 
non  defignare  ,  quam  annum  XIII.   &  Confula- 
tus  &  Imperii.    Quod   fi    antiquus  numerando- 
rum   annorum  mos  adhuc  viguiffet ,  fcribendum, 
fuiffet    Pofl    Confulatum    XII.    non    vero  XIII. 
Qtjare    Sirmondus  ,   qui    hanc  mutationem  non 
obfervarat  in  Notis  ad    Sidonium  ,   libro  primo 
Epiftola  nona  ,     dicit   in    ea  Synodo    ejtifdem^. 
Conftantini  anntim  XXVII.  cum  anno  poft  ejus 
Confulatum  XII.  comparari  ,  quod  argumentuni 
eft  eum    exiftimaffe  ita   Iegendum    effe .    Onu- 
phrius  vero   Iibro  tertio  Faftor.  anno  667.    ait : 
Imp.  Fl.  Heraclius  Conflaniinus  V.   Cor.fla.ntis  Au- 
guili  filius  Confu/atum  "jivente  patre  gejfit,  quem- 
admodum  ex    Atfionibus  Synodi  ConflantincpoHta- 
n&  terti&  intelligitur .  Sed  hanc   ejus  explicatio- 
nem  a  veritate  alienam  effe  fimiles  loquendi  for- 
mula?  infra  adducendae  oftendent  .  Eas  enim  non 
magis,   quam    pra-fata    vera?  effe  non    poffunt  , 
nifi    Imperatores    Conftantinopolitani  pranuncio 
quodam  indicio    mortem   Patrum  portenderint ; 
cum   femper    fine    variatir.ne    ulla  anno    ante_» 
eam    Confulatum  in    ea    iententia     capeffierint  . 
Quod    cum  dici    non  pcffit  ,  evidens    eft  eos  u- 
no  eodemque  tempore    &    Confulatum   &    Im- 
perium  afTumpfiffe .    Anno    681.  die    vicefima_. 
fexta    Aprilis    habita    eft    XV.  A-clio  ejufden__ 
Concilii  ,  qua?   eadem  formula  confignatur  ,  ni- 
fi  quod    hic  annus    dicitur  effe    XXVIII.    Con- 
ftantini  pofl  ejus  Conju/atum  XIII.  fratrum  ve- 
ro  XXII.  Ex  quo  colligo  anno  6J4.  ante    diem 
vicefimum    fextum    Aprilis   eumdem    Conftanti- 
num  Augufttim  nuncupatum    effe  ,  &  uti   con- 
jicere  licet   die   decima  tertia  ejufdem    menfis , 
qua    Pafcha  celebratum   eft,  aliter  vicefimus  o- 
ciavus  Imperii.  ejus    anntis    nondum    inchoatus 
fuiffet.  Deinde  Conftantem  Auguftum  poft  diem 
XXVI.  Aprilis  anno  668.    interfeclum   fuiffe_s>, 
alioquin  Conftantinus  Pogonatus  ejus   filius  Con- 
fulatus  annum  XIV.    non  XIII.   jam     numeraf- 
fet .  Adtio  XVI.  nona  die  Augufti   habita  ,   fub- 
fcripta  eft  :    Imperii   ejus    anno  XXVIII.    poft 
Confulatum  ejus   anno  XIII.  anno  XXIII.  He- 
raclii ,  atque  Tiberii .  Exquo  deduco  anno  659. 
ante  diem  nonum  Augufti  utrumque   C£efarem_ 

crea- 


feu  de  Confulibus  Catfareis . 


ereatum  fuifTe,  Onuphriumquc   errafle,  dum_ 

fcribiteos  anno  <5$9.  menfe  Julio  Carfares   ap- 

pellatos  effe ,  ac  cum  patre  &  fratre   imperaf- 

ie  annos  plus  minus  X.  quar  obiter    dicla  fint. 

Ann.  68$.  Conftantino  Pogonato,  die  ac  men- 

fe  mcertis  demortuo ,    cum  annos  feptemdecim 

imperaffet ,  ut  teftes   funt   Theophanes ,  Cedre- 

nus ,  Zonaras ,  &  Auctor  Mifcellar ,  filius  ejus 

Juftmianus  Jumor  ditfus  Imperium  fufcepit ,  de- 

ctma  quarta  Indiclione  ,  a  menfe  nempe  Septem- 

bfi  jam  luchoata,  Anaftafio,  &  Mariano  Scoto 

Autfonbus .  Hic  ficuti  &  pater  eodem  tempore 

Conful ,   quo  Imperator  dictus  eft .  Eius  juffio- 

nis   fubfcnptionem  refert  Onuphrius  his  verbis 

conceptam  :  Dat.  XIII.  Kal.  Martias    Conflanti- 

itopolt  ,  Jufliniano  Imp.  pp.    Anno  fecundo  _r  pofi 

Confulxtum   ejus  anno  II.    Indictione    XV.  Anno 

nempe  Chrifti  6S7.  ea   Indiclione  notato  .  Un- 

de  evidenter   deducifur  eum  poft    menfem  Au- 

tU?nanni    685-  currente  jam   decima  quar- 

ta  Indidtione  purpuram     fumpfifTe  ,    eodemque_o 

tempore  Confulatum  ;  alioquin  annus  687.  non 

concurreret  cum    anno    fecundo   tam   Imperii , 

quam  Confulatus  ejus.   Exiftimabat    Onuphrius 

Connantinum  Pogonatum  anno  684.  Juftinianum 

Caefarem  ac  Auguftum  dixiffc ,  ac    prarterea  in 

annum  fequentem,  quo  ipfemet   obiit ,  Confu- 

lem  defignafTe .  Quam  in    rem  Nicephorum  ,  A- 

iiaftafium,   &  Zonaram  laudat,   qui  tamen  ne^. 

verbum  quidem  habent ,  nec    de  eo    Confu'atu, 

nec  de    ea    nuncupatione .    Verum  quidem   eft 

Theophanem,  Cedrenum,  &  Auctorem  Mifcel- 

lae  fcnbere    Conftantinum    fratres   fuos,  Hera- 

chum    &   Tiberium  ab    Imperio   removifTe ,  (o- 

lumque  cum   Juftiniano   filio    imperaffe ;  fed   ii 

id  faftum  tradunt  anno  Imperii  ejus  XIII.  quod 

tamen  parum  probabile  ,   quodve  prarterea  eidem 

Onuphrio  non  favet .  Idem  Juftinianus  anno  <5y$. 

Uti  recle    Theophanes  ,   poftquam   decem   annos 

imperafTet  a    Leontio  Patricio  nafo  mutilatus  in 

Cherfonefam  relegatus  eft  .   Leontius   Principa- 

tum  triennio  gefTit ,  annoque  698.  ut  ex   eodem 

Autfore    deduotur,  pari  nafi  mutilatione  a  Ti- 

berio  Apfimaro    mulclatus    eft .   Marianus   Sco- 

tus  ,  ac  Sigebertus  eundem  annum  exhibent ,  fed 

corrigendus  is,  dum  Leontii  initium  anno  <59<5. 

confignat ;  fuperiori  enim  arino  eum  imperar<__> 

coepifTe  recte  docet  idem   Marianus  .  Apfimarus 

annis  feptem  imperavit ,  tefte  eodem   Theopha- 

Lsontii  &  ne .  Sed  Juftiniano  poft  decem  annorum   exilium 

Tiberii  A-  reftituto ,  ideoque  anno  705.  uti  rede  Theopha- 

pjimxri        nes  &  Marianus  Sco>us ,  ac  Sigebertus  cum  eo, 

Confulx-      Apfimaro  ac   Leontio  ,  ejus    juffu  cervices   in- 

tusnullum  cifac  funt.  Confulatus   ab  iifdem  Leontio  &  A- 

txtat    ve-  pfimaro   gefti  nullum  fupereft    veftigium  .    Sed 

ftigntm .      quoad  Juftinianum  Onuphrius  lib.  tertio  Fafto- 

rum  dicit    eum  Confulatum    iterum    capeffiffe , 

idque   ex  ejus  Refcriptis  &  Conftitutionibus  in- 

telligi  .  Sed  cum  eas  haclenus  invenire  non  po- 

tuerim ,   hoc  tantum  afferere  poffum  me   nulla- 

tenus  dubitare  ,  quin  cum   novum  Regnum  in- 

cceperit  ,  noviun  etiam  Confulatum  inierit :  cum 

per    haec    tempora  ftatim    ac   quis  Imperator  , 

ftatim  &  Conful  elfet  ,  fed    non    fecundo   Im- 

perii  ejus  anno ,   ut  perperam    docet    idem    O- 

nuphrius  ,  neque  id  ex  ejus   conftitutionibus  de- 

duci  poffe  ,  cum  ad  manus  meas   pervenerint , 

oftendam.   Juftinianus  reftitutus  annos  fex    im- 

peravit  ,  ut  docet  idem   Theophanes ,   annoque 

7it.  exeunte  ut  recte  Baronius ,  qui  tamen  ejus 

initium  ,  ficuti  &  duorum    ejufdem  decelTorum 

perperam  confignavit,  oftendit ,    juffu  Philippi- 

ci  cum  filio  Tiberio  jugulatus  eft.  Hujus  pari- 

IV.        ter  Confulatus  nullum  veftigium  fupereft  . 

Confulxtus       Anno   713.    Artemius,  qui  &   Anaftafius    di- 

ab  Anxfia-  flus ,  ipfa    Pentecoftes   vigilia  ,   ut  habet  Theo- 

Jio  Trib.po^  phanes  ,  die  nempe    tertia   Junii  ,  pulfo  eodem 

teft.  infizr   Philippico   Imperium  arripuit ,    eodemque   tem- 

geflus  .        pore  Confulatum  .  Quod  conftat  ex  Atiis  cujuf- 


1*5 


dam  Virginis  a  daemonio  liberata? ,  qua?  a  Baro- 
nio  hoc  annno  num.  13.  recitaiuur.  HorumJ 
iuitium  ita  concipitur :  Imperante  Domino  nojlra 
piijjimo  Auguflo  Anxflxfio  mxgno  Imperxtore  anno 
primo  <_r  pofl  Confulatum  ejus  ferenitxtis  anno 
primo .  Fa-itum  hoc  ut  in  iifdem  Aclis  dici- 
lur ,  menfe  Ottobri  ,  Indiclion;  XII.  a  Septem- 
bri  ccepta,  anno  nempe  Chrifti  713.  Ex  quo 
luce  meridiana  clarius  patet  Artemium  Impera- 
torem  &  Confulem  eodem  tempore  renuncia- 
tum  fuiffe  .  Male  itaque  fcripfit  idem  Onuphrius 
anno  715.  eum  creatum  fuiffe  Iniperatorem ,  pur- 
puraque  exutum  anno  Imperii  primo  t_r  menft-, 
tsrtio  Confulatu  fuo  ,  quem  more  •veteri  eo  anno 
inierat  XVII.  Kal.  Septembris  ex  Nirephord  & 
Zonarx  .  Haec  enim  omnia  a  veritate  aliena ,  ne- 
que  eii.im  id  ex  Nicephoro  &  Zonara  ,  qui  de 
eo  Confnlatu  non  loquuntur  ,  ullo  modo  dedu- 
ci  p"teft .  Anaftafius  anno  Imperii  fui  tertio 
Chrifti  nempe  715.  finiente  ,  Theodofio  cuidam 
tributorum  Exactori  locuni  cedere  coaclus  fuit , 
Monachufque  faelus  eft . 

Anno  717.   eodem  Theodofio ,    cujus    Confu-         _. 
latus  nullum  fupereft  monumentum    vitam    mo-  r    J.' 
nafticam  amplexo  ,  Leo  Ifaurus   otfavo ;  Kalen-  Cc"JutAtut 
das  Apriles  imperare  cacpit ,  Confulatumque  fta-  ^  Leon^ 
tim   iniit  ,    quod   nec  ipfe  Onuphrius  negare  po-  J.aU/° 
tuit ,  nifi  quod  perperam  addit ,  id  forte  fatfum     r,„  '■**' 
fuiffe  in  Knlendas  Apriles,  oiflavo    nempe    die    eiZ  '"*   ' 
poft  afTuinptum  Imperium  ;  non   advertens    nul-  ZeStuI  * 
lam    illius  differendi  caufam    fuiffe  ,   &   Tribu- 
nitiac   poteftatis    inftar  eam   dignitatem  per   hacc 
tempora   fumptam .  Ex  quo  etiam  patet    perpe- 
ram  ab    eo  exiftimatum  Conftantinum    Pogona- 
tum  fub    finem    Imperii   Conftantis    patris ,    & 
Juftinianum   Juniorem    illius   filium  fub    finem_. 
ejufdem   Conftantini    patris    Confulatum    cepif- 
fe ;    eo    magfs ,    quo     Anaftafium    ipfo    Imperii 
initio    Confulatum  edidiffe   conftet .   Anno  711. 
Nonis  Aprilis    Romac    congregata    Synodus    efl 
a    Gregorio    fecundo    Romano     Pontifice     iru. 
cujus  principio   legitur  :   Imperante  Domino  Piif- 
fimo    Auguflo    Lcone  a    Deo  coronato ,    mxgno     (&* 
fxcifico  Imperatore  ,    anno  fexto  ,  pofi   Confulatum 
•vero  ejus  anno   fexto.   Sed  <&   Conftxntino  ejus  fi- 
lio ,  anno    fecundo  ,    IndiBione    IV.    Eft    is   Con- 
ftantinus   Copronymus ,    quem    idem  Leo   pater 
adhuc  infantem  ipfo  fanclo    Pafchatis  die,anno 
fuperiori  Auguftum  crearat,  ut  Auctor  eft  Theo- 
phanes.  Baronius,  qui  ejufdem  Synodi  Acla  re- 
fert ,  recle  obfervat  ea  admodumdepravata  efTe  , 
hujus  tamen  fubfcriptionis  errorem  ,  quod  Leonis 
ejufdem  initium  anno  -ji6.  perperam  collocaffet, 
nonadvertit.  Si  enim  harc  Synodus    Indidione_p 
quarta  habita ,    hoc    nempe    anno  ,    legendum 
omnino  ,  anno  quinto ,  po/l  Confulatum  i/ero  ejut 
anno  quinto,  Magis  adhuc  depravata  in  Editio- 
ne  Conciliorum  Labbeana  haec  fubfcriptio  legi- 
tur  :  Anno  fexto  ,  poft  Confulatum  ejus   anno  XVI. 
Dufrefnius  Differt.  de  numifmat.  Inferioris  aevi 
num.ij.  monet  numerum  10.  hic  abundare;  Lab- 
beus  vero  legendum  annofexto,  loco  anno  XVI. 
Sed    perperam.    Menfe  enim  Aprili  hujus  anni 
non  fextus  Imperii  &  Confulatus   Leonis,    fed 
quintus  tantum  currebat  .   Annus  etiam    fextus 
tam  Imperii  ,  quam  Confulatus  in  iifdem  Aclis, 
in  Editione  quam  Voellus  &  Juftellus  viri  Grac- 
ce  ,  Latineque  docliflimi  exhibent  tomo   primo 
Bibliothccae   veteris   Juris  Canonici    pag.  17^. 
non  tantum  legitur,  fed  etiam  repetitur  .  Qua- 
re   ea   fubfcriptio    ubique  mendofa    reperitur. 
Nec   enim  dici  poteft  eam  Synodum  anno  fe-' 
quenti  celebratam  ,  erratumque  in  Indiclione  , 
cum    annus   fecundus    Conftantini    Copronymi 
die  ultima  Martii  praefentis  anni,  in  quam  anno 
elapfo  Patcha  incidebat,  aufpicatus  fuerit .  An- 
no  7x3.  idem  Gregorius  fecundus  S.  Bonifacium 
Moguntia  Epifcopum  confecravit ,  &  ad  obe- 
dientiam  fibi  ac  fuccefforibas  exhibendam   ju- 

ra- 


/ 


126 


DilTertatio 


VI. 

C»»fulatus 
tth    Arta- 
bafdo  Trib. 
poteftat. 
snflar  ge- 
But. 


VII. 

Confulatut 
tt  Coprony- 
rno  Trib. 
Tot.  inftar 
geflus , 


Sratncntoa  Baronio  ?n  Annalibus  relato  adcgit. 
Jn  juramenti  inirio  haec  vcrba  leguntur:  Impe- 
tttnte  Domino  Leone  magno  Imperatore  anno  fe- 
ftimo  poft  Confulatum  ejus ,  fed  &  Conftantino 
magni  Imperatorit  ejus  filii  anno  quarto  ,  lndi- 
tlione  VI.  promitto  ego  Bonifacius  &c.  Ubi  vi- 
des  Confulatus  annum  eumdem  cum  Imperii 
anno  efle ,  imo  hujus  nullam  fieri  mentionem. 
jj  menfts  Martii  die  vigejimo  quinto,  decima  quinta 
Jndi&ionc  ad  men/it  Junii  diem  decimum  otia- 
z>um  ,  nona  Inditiione ,  Leo  imperavit  ,  Tenuit 
autem  Imperium  annos  vigintiquatuor  ,  menfes 
duos  ,  dies  vigintiquinque  :  Con/lantinus  pariter 
ejus  filius  impietatis  zque  ac  Impcrii  fucceffor  a 
pr&fato  menjit  Junii  die  decimo  oclavo  ,  nona  in- 
ditlione ,  ttd  menjii  Septembris  diem  decimuitL. 
quartum ,  Inditlione  decima  quarta  ,  Deo  permit- 
tente  poteflatem  obtinuit  annot  quatuor  fupra  tri- 
ginta  ,  menfes  trcs ,  dies  dttos  .  Ita  Theophanes  . 
Sed  dicere  debuit,  menfes  tres,  tribus  dicbus 
exceptis,ut  numeranti  conftat   . 

Sub  finem  anni  741.  quo  idem  Conftantinus 
regnare  coepit,  Artabafdus  ejus  fororius  Impe- 
rium  invafit,  &  Nicephorum  filium  Imperato- 
rcm  dixit.  Tomo  fexto  Conci'iorum  generalium 
Editionis  Labbeanae  legitur  Epiftola  quinta  Za- 
chariae  ad  S.  Bonificium  Epifcopum  Mogunti- 
num  data  nonis  Kovembrit  ,  imperante  piijjimo 
Aug.  Artabafdo  a  Deo  ecronato  magno  Impera- 
tore  anno  tertio  ,  poft  Confulatttm  ejut  anno  ter- 
tio ,  Jed  (<y  Kicephoro  magno  Imperatore  ejus  fi- 
/;'»,  anno  tertio ,  Indiflione  XIII.  a  Septembri 
ccepta  ,  anno  nempe  Chrifti  744.  quare  in  an- 
num  fequentem  male  a  Baronio  in  Annalibus 
eadem  Epiftola  confertur,  perperamque  hornm 
verborum  loco  :  pofl  Confulatum  ejut  anno  ter- 
tio ,  legit  Patriciatus  ejus  anno  tertio  .  Haec 
enim  dignitas  privatorum,  non  vero  Augufto- 
xum  in  Oricnte  erat.  Artabafdus  &  Nicepho- 
rus eodem  menfe  Novembri,  ut  teftantur  Theo- 
phanes&  Auclor  Mifcellae ,  capti  funt  &  excae- 
cati.  Verum  quidem  eft  utrumque  utriufque  ca- 
fum  in  Indiftionem  duodecimam ,  annum  nem- 
J>e  743.  conjicere ,  quam  in  fententiam  non_. 
tantum  Baronium  ,  ut  videre  eft  in  Annalibus, 
anno  743,  fed  etiam  Petavium  libro  oflavo 
partisprimae  Rationarii  temporum  capite  fexto  , 
aliofque  viros  dodos  induxere .  Sed  Theopha- 
nes  ex  quo  Auclor  Mifcella:  accepit,  ex  iis  quae 
jpfemet  eodem  anno  &  fub  eadem  columna  nar- 
rat ,  emendandus  .  Jam  enim  ante  dixerat  dic 
decimo  fexto  Aprilis  hebdomadis  feria  quinta , 
Valid  Saracenorum  in  Damafco  Amiram,  Ara- 
bum  faclione  fublatum  fuifle ,  poft  Imperii  an- 
num  unicum  .  At  feria  quinta  cum  die  decima 
fexta  Aprilis  non  concurrit,  nifi  in  curfu  fit 
litera  dominicalis  D.  quod  anno  744.  contigit . 
Nec  dici  poteft  Theophanem  Valid  mortem  non 
recle  confignafle  .  Georgius  enim  Elmacinus  in 
Hiftoria  Saracenica  pag.84.  fcribit :  anno  116. 
interfcflut  e(l  Vvalid  filtus  Iezidi  .  Annus  He- 
girx  126.  ccepit  die  15.  Oclobris ,  anni  Chri- 
fti  743.  quare  poft  Oclobrem  Xi'zlid  occifus  , 
ideoque  anno  744.  Artabafdus  vero  eodem  an- 
no,  ineunte  Novembri  de  folio  dejeclus.  Ex 
praefata  etiam  fubfcriptione  deducitur  hunc  an- 
no  741.  poft  Nonas  Novembrfs  Imperium  ufur- 
pafle  ,  alioquin  Zacharias,  qui  cum  eam  Epifto- 
lam  fcripfit ,  cafum  ejus  ignorabat,  annum  Im- 
perii  illius  quartum  jam  numeraffet  . 

Sed  nec  ipfe  Conftantinus  Copronymus  plu- 
res  Confuiatus ,  quam  Imperii  a  morte  patris 
fufcepti  numeravit  annosj  &  quod  notatu  di- 
gnum  ,  eos  ex  qub  cum  patre  imperavit  ,  Im- 
perii,  quos  verofolus  poft  ejus  mortem  regnavit, 
Confulatus  n  nuine  exprefTIt.  Anno  745. fub  Zacha- 
ria  Pontifice  menfe  Odlobri  celebrata  Romae  Syno- 
duseft,  cujus  initio  legitur:  Imperante  Domino 
piijfmo  Augufto  Conftantino  Imperatore  anno  %6,poft 


Hypatica  \ 

Confulatum  ejus  anno  V,  Kjenfe  ORobri  die  XX~V+ 
Inditltone  XIV.  Ita  habetur  in  Editione  Labbea- 
na  .  Baronius  eam  fubfcriptionem   eodem    anno 
num.ii.   refert,fed  nulla    Confnlatus  mentio- 
ne  facla  .  Dufrefnius  inDiffertat.  de  Numifmat» 
inferioris  aevi    addit  in  Epiftolis  Zachariae  Pon- 
tificis  Confulatus  ejufdem    Conftantini    annum 
non  fcribi ,  fed  tantum  Imperii ,  &  a  prima  in- 
auguratione  &  ab  obitu  patris  deducli.  At  li- 
cet  verum  fit  eas  ita  a    Baronio  referri ,    tomo 
tamen  fexto  Conciliorum    complures    leguntur 
cum  Confulatus  expreflione  .   Epiftola   nona  e- 
jufdem  Pontificis  ad  S.  Bonifacium  dicitur    dat.  ■ 
Kal.   Maii  imperante  piijfimo    Augufto  Conftanttno 
poft  Confulatum  ejus  anno  VII.  Indiclione  prima. 
Quibus  characleribus   defignatur   annus   ChnfU 
748.  Epiftola  duodecima  ejufdem    Pontificis    ad 
cumdem  his  verbis  fubfcribitur  :  datx  pridie  no-- 
nas  Kovembris ,   imperante    Domino  piijjimo    Au- 
gufto  Conftantino  ,  atmo  XXXII.  pofl   Confulatum 
ejus  anno   XI.  Indiclione  V.  Eft  hic  annus  Chri- 
fti   7$i.  Ex  quibus  fatis  intelligittir  non   plures 
Imperii  a  morte  patris  adminiftrati ,  quam  Con- 
fulatus  annos  Conftantinum    numerafTe  ,   Onu- 
phriumque  errafTe  ,  qui  fcribit  hunc  die  Natali- 
tio  annn  Chrifti  741.  Confuhtum  iniifTe  . 

Paternorum  fcelerum,  Imperiique  haeres  Leo 
quartus  fuit  ,  &  ad  illud  anno  77  j.  die  XIV. 
Septembris  pervenit  .  Scribit  Onuphrms  eum 
anno  769.  vivente  Conftantino  patre  Confula- 
tum  geflifle  ,  idque  ex  ejus  diplomatibus ,  & 
Romanorum  Pontificum  Epiftolis  intelligi  ,  quod 
fine  dubio  falfum  .  Przeterquam  enim  quod  in 
Epiftolis  Pontificum ,  qua?  in  Editione  Concilio- 
rum  leguntur  ,  nuilum  eiufdem  Confulatus  vi- 
vente  patre  fufcepti  veftigium  fit  ,  nullumque 
ejus  extet  diploma  ,  faltem  quod  viderim  ,  m 
quo  de  eo  Confulatu  fermo  fit ,  haec  dignitas 
poft  Conftantinum  Pogonatum ,  non  nifi  Tribu- 
nitiae  poteftatis  inftar  gefta .  Ea  tamen  in  ejuf- 
dem  Leonis  nummis  exprimitur  ,  in  quibus  , 
ut  obfervat  Dufrefnius  loco  laudato ,  cum  Loro 
&  Mappa  Confulatus  Infignibus  effiftus  confpi- 
citur,  cum  aliquot  alii,  qui  eum  excepere  Au- 
gufti  ,  non  cum  Mappa  ,  fed  cum  Loro  tan- 
tum  eflingantur  ,  ita  tamen  fubjungit  idem  Du- 
frefnius ,  ut  incertum  maneat  ,  an  revcra  Con- 
fulis  titulum  Jibi  refervaverint .  Sed  eos  faltem 
ufque  ad  Leonem  fapientem  ,  reapfe  Confula- 
tu  funftos  fuifle,  quae  mox  afferam  ,  evincent  ; 
cum  neque  in  aclis  publicis  Confules  appella- 
rentur,  neque  eorum  anni  a  Confulatu  nume- 
rarentur,   nifi  illum  fufcepiflent  . 

Anno  780.  Menjis  Septcmbris  die  oflavo  ,  quttr- 
ta  Indittione  .  Leo  diem  fuum  claujit  ,  inquit  Theo- 
phanes  ,  qui  perperam  addit ,  demptis  menjibus 
Jex  ,  anno  quinto  defunlius  eft  ,  legendum  enim  , 
demptis  diebus  fex ,  perperam  .  etiam  auclor  Mif- 
cellaj  cum  regnaffet  annis  quinque  ,  diebus  fcx . 
Legendum  enim  ,  demptis  diebus  fex  .  Eo  morttio 
Irene  ejus  uxor  una  cum  filio  Conftantino  Im- 
perium  fufcepit ;  is  deceni  tantum  annorum  puer 
erat.  Ea,  quod  hadtenus  inauditum,  ad  Imperii 
faftigium  evecla  ,  fictiti  Impcrium  ,  ita  &  Con- 
fulatum  iniit .  Deduco  id  ex  verbis  ,  quibus  pri- 
nia  aclio  Concilii  Nicaeni  anno  787.  celebrati  ex- 
orditur  :  1«  nomine  Domini  ,  &  Dominatoris  Je- 
fu  Chrifti  veri  Dei  noflri  ,  Imperio  piijfimorum , 
&  amicorum  Chrifti  Dvminorum  noflrorum  Con- 
fizntini ,  &  Irenes  matris  ejus  ,oc7avo  annoCon- 
fulatus  eorum  ,  ottavo  Kalendas  Oilobrias  ,  Indi- 
clione  XI.  &c.  Notanda  funt  verba  Grarca  sVk; 
iyStix  tv;  dvrZv  \nraTilot.g ,  id  eft  ,  ocravo  anno  Con- 
Julatus  eorum  ,  verum  eft  in  vulgata  ,  &  anti- 
qua  editione  latina.quae  feptimo  Conciliorum  to- 
mo  pag.  66z.  legitur,  fcriptum  efle  a-nno  Confu- 
latus  iilius  otfavo ,  nifi  quod  in  aclione  quinta, 
&  feptima  legitur  uti  in  graeco  ,  anno  oclavo 
Qonfulatus  eorum,  fed  non  dubium  quin  utriuf- 

que 


VIII. 
Conful.itut 
Leonis  IV. 


IX. 

ConfuLitus 
a  Conflan- 
tino  &  I- 
rene  eju.s 
matreTri- 
bunitispo, 
teilat  is  m. 
Jiar  gefttts. 


feu  de  Confulibus  Caefareis . 


117 


X. 

Confulx- 
tus    perpe. 
tuus   ite. 
rum  ah  I- 
rtne  xf- 
fumptnt. 


que  Confulatus  in  verfione  latin»  exprimi  de- 
buerit .  Quod  li  ipfo  Concilii  initio  annus  Con- 
fulatus  eorurn  oclavus  jam  curreret ,  eam  digni- 
tatetn  ipfo  Jmperii  initio  ab  utroque  affumpram 
fuiffe  neceffe  eft .  Dicit  Onuphrius  eumdem  Con- 
ftantinum  anno  779.  vivente  patre  ,  more  majo- 
Tiim  Confulatum  gefliffe;  fed  hoc  eft  hariolari : 
fequeretur  enim  prardeceffbrum  mortem ,  tam 
Conftantinum  hunc  ,  quam  alios,quibufdampro- 
gnofticis  divinaffe  ,  annoque  antequam  ea  con- 
tingeret ,  Confulatum  capeflliffe  .  Vanum  itaque 
illud  effugium  ad  quod  toties  Onuphrius  recur- 
lit ,  ut  oftendat  Imperatores  Orientales  plures 
femper  Imperij ,  quam  Confulatus  annos  nume- 
raJTe. 

Anno  790.  Conftantinus  matrem  ,  qua:  annos 
decem  cum  eo  imperaverat,    in  ordinem  rede- 
git   Ottobri  menfe  ,  Indiftione  quarta  decimx  ,  in- 
quit  Theophanes .    Is  annos  oclo ,   quibus   folus 
imperavit ,  poteftate  juveniliter ,  immodiceque  u- 
fus  eft .  Tandem  anno   797.  matris ,  &  Staura- 
c ii  dolo  comprehenfus ,  excaecatus  eft ,  &  Irene 
fol»  iterum  Imperium  affumpfit,   quod  per  an- 
jios  fex  obtinuit ,    ipfoque    initio    Juftiniani    fe- 
cundi  exemplo  ,  Confulafum    edidit ,    Proceffum 
tamen  Confularem  ,    uti    vocabant ,    in    annum 
Chrifti  799,  Imperii  fui  fecundumdiftulit.  Quod 
non  tantunj   ex  Thtophane,  fed    &  ex  Auclo- 
re  Mifcellae ,    ac  Cedreno  accepi .   Prior  eo  an- 
no  de  ejus  Confulatu  hacc    fcribit  :  SxnBi  iiero 
fa.fcba.tis  feria  fecundx  ,  Imperatrix  a.  SanBorum 
Jlpollolorum  &de  procejfum  folemnem  fecit  ,  curru 
fiureo ,  qusm  qualuor  equi  candidi  trahcbant ,  ve  - 
Ba.  Currum  regebant    Patricii    quatuor ,    Barda- 
ms  ,  inquam  ,  Tbracenfium  Dux  ,  Sifinnius   ipfius 
Ihracis.  pariter  Dux  ,  Nicetxs   fcholarftm    Dome- 
fiicus ,  &  Conjlantinus   Boelas  :    ipfa    Imperatrix 
Confulari  more  munera  in  populum  fpargcbat,  Notan- 
ca  verba  gracca  p\\aaa  iiraTuav  iirartiav  d/fpmcoc, 
iifdem  enim   non  tantum  idem  Theophanes  ,  fed 
etiam  Cedrenus  uti  folent  ad  exprimendum  Con- 
fulatum ,  ea  Auclor   Mifcelle  fic  vertit :  jattans 
liberaliter  Hypxfixm  .  Ex   Jis  colligo  primo  Con- 
fulatum  adeo  poft  Juftinum  Juniorem  cum    Im- 
perio  conjunclum  Tuifle  ,   ut  qui   hoc  exturbati 
effent ,  fi  iterum   illud    adipifcerentur  ,    rurfus 
eundem  inirent  ,  quod  fuo  loco  diximus    de  Ju- 
ftiniano  fecundo ;  eo  enim  cafu    excepto  ,   non 
reperimus  Conftantinopolitanos  Irnperatores  poft 
Faftos  Byzaminos  iniroduclos ,  iterum   Confula- 
tum  iniiffe.  Secundo    eofdem   Imperatores  cum 
proceflum  Confularem  ederent ,  quod  magna  pom- 
pa  ficuti  &  in  vereri  Roma    ufus    fuerat  ,  fie- 
bat,  fedifle  in  fella  hominum  humeris    impofi- 
ta  ,  ut  de  Juftino   Juniori  fcribjt  Corippus  lib.  4. 
fui  Poematis ,  &  de  Mauricio  Theophylaflus  Si- 
mocatta ,  cuius  verba  cap.  fuperiori  Num.  IX,  re- 
tulimus .  Aliquando  vero  Proceres  tantum  cur- 
rum  tenuifle  docet  prarfatus  locus  Theophanis  , 
quem  Auclor  Mifcelhe  exfcripfit .  Quem  morem 
»b  inferioris  aevi   Auguftis  introdudtum  effe  cer- 
tum  eft.  Priores  enim    curru  Equis ,    aut   Ele- 
phantis  traclo  ,  vectos  fuiffe  oftendit  Norifius  Dif- 
ferat.  de  Numifmat.  Diocletiani    &    Maximiani 
cap.  5.  ubi  de  proceffu   Confulari  docle  diflerit  , 
nofque  fecunda  hujus  differtationis  parte  infinua- 
vimus .  Tertio  eofdem  Orientis  Imperatores  non 
eodem  femper  tempore  Confulatum  cepifle ,    & 
fimul  miffilia  fparfiffe  ,  feu  proceffum    Confula- 
rem  edidiffe  ,   fed  aliquando  eam  dignitatem  ini- 
iffe ,  pompam   vero  ,    munufque  Confulare  ,    ut 
vocabant ,  in  aliud  tempus  dirtuliffe  .    Hoc  non 
tantum   evincunt  qua:  de  Jrenis  Confulatu    fcri^ 
bunt  Auclores  Byzantini ,  fed    etiam   qiia:    J-eo 
Grammaticus  habet  de  Bafilii  Macedonis  Confu- 
latu  mox  referenda .   Imo   Heraclium  Seniorem 
hunc  proceffum  in  aliud  tempus  rejeciffe  ,  ex  Au- 
clore  Chronici  Alexandrini  colligitur  ,  qui  fcri- 
bit  ftatutum  fuiffe  ,  ut  a  decima  quarta  die  Ovto* 


bris  anni  610.  ufque  ad  fTnem  Decembrisin  A. 
clis  publicis  /criberetur:  XV.  Inditlione  <&  Con. 
fulatu  ejufdem  religiofijfimi  noftri  Principis  ,  £tfi 
enim  in  bigis  feu  curru  non  eft  progrejfus  ,  Mud 
tamcn  tempus  ipfius  Confulatui  tranfcriptum  esl  . 
Quod  verba  grjcca  magis  declarant :  ii  y&f  ii  fx.vi 
7rpcKx3"tv  C7T »  Jnfpa aM'  Sv  iitpiS-ii  ~K»ytcrTritaj.a.v7&iii 
inrcCTtiav  ,  qua  etiam  expreflione  utitur  Iheopha- 
nes  d»m  de  proceffu  Confulari  Irenes  Ioquitur , 
ait  enini :  7-8  St  dy!v  Haa^a.  rii  iivTtpx  i/J.mpa  irpo- 
«■Cx*sv  ri  (2ttQ-'i\i<wx  &c.  Quare  prafata  Chronici 
AJexandrini  verba  melius  vertiffet  Raderus  hoc 
modo  .  Etfi  enim  in  bigis  fcu  curru  folcmnem  pro- 
ceffum  non  fecit .  Heraclium  autem  eam  pom- 
pam  in  aliud  tempus  diftulifle  ,  neque  populum 
folitis  Iargitionibus  fraudaffe  exiftimandum  .  Quae 
nemini  hadenus  obfervata  hic  prartermitti  non 
debuere .  \        „T 

Irene  ,    fexto    iterati  Imperii    anno,    Chrifti        *lm 
Ml,  menfis  Oclobris     die  tricefimo  primo  ,    Indi-  Confulx- 
clione  undecima  ,    horx  ntttis    quarta  illucefcentis  tu*    N'ce- 
feris  fccunds.  ,  inquit  Theophanes ,  3  Nicephoro,  phon,Le0- 
Imperio  ,  fortunifque   omnibus    exnta  ,  &  in_.  ms_      ^f." 
Lesbon   deportata  ,   anno    fequenti   obiit  die  no-  ntl  >    Mi- 
nx    Augufti ,  ut  habet   idem  Theophanes .    Nice-  c°atl[s 
phorus  Indiclione    XII.  menfe  Dccembri     Staura-  Bajbi      & 
cium  filium  fuum  participem    Auguftx    majefta-  Theophiii 
tis  adfcivit ,  ut  teftis  eft  idem  Theophanes ,  anno  nuiium  *e- 
nempe  Chrifti  803.  tandem  circumventus  a  Bul-  "at   veJu~ 
garis    cum    totius    Imperii    flore  cecidit    annoS"""' 
Chrifti   811.  mcnfis  Julii  die  vicefimo  quinto,  Ifl- 
dtclione  quartx,    ait  idem   Theophanes  .   Staura- 
cius  in  pugna   fauciatus   paucis  menfibus   regna- 
vit ;    quippe  anno  eodem    Michael  Curopalates, 
cognomine  Rengabe  mcnfis  Otrobris  die   feeundo , 
Indiftione  quinta  ,  feria    Hebdomadis  quinta  ,  ho- 
rx  primx  Imperator  falutatur  ,  Ut  teftis  eft  Theo- 
phanes  .  Victus  Michael    a  Bulgaris    anno   813. 
Leo    Armenius  die  undecima  Imperator  defigna- 

tUS  eft  ,  &  pofterx  luce  ,  qu£  Julii  menfis  fuit  un- 
decimx ,  Indiclione  fextx  ,  ferix  Hebdomxdis  fe- 
cunda ,  in  mxgnn  'E.cclefia.  Ambone  x  Nicephoro 
Vatrixrchx  coronxtus  eft ,  ut  tradit  idem  Theo- 
phanes .  Leo  Armenius  anno  Chrifti  810.  ipfo 
natalis  Dominici  die  a  Michaele  Balbo ,  quem 
Majeftatis  reum  in  cuftodia  detinebat  ,  inter  fa- 
cra  ipfi  trucidatus  eft  Curopalate  &  Zonara_ 
teftibus.  Michael  anno  819.  obiit,  ipfumqvie  Theo- 
philus  eju";  filius  ,  Ottobri  menfe  Indiclione  VIII, 
ut  fcribit  Cedrenus ,  ideoque  pra?fato  anno  ,  quo 
oclava  Indiclio  menfe  Septembri  inchoata  eft, 
excepit.  Theophilus  moriens  Michaeli  filio  Im- 
perium  fub  matris  Theodora:  religiofae  ,  virSif- 
que  animi  foemina?  tutela  anno  842..  reliquit  »' 
Sed  Bardae  avunculi  confilio  idem  Michael  Theo- 
doram  matrem  ,  quae  annos  quatuordecim ,  ut 
Jiabet  Cedrenus ,  cum  ipfo  imperaverat ,  ad  pri- 
vatam  vitam  redegit,  ideoque  anno  Chrifti  855, 
dein  omnis  rerum  adminiftratio  ad  unum  Jar- 
dam  delata  eft  ,  qui  &  non  multo  poft  Ca?far 
creatus  Confulatum  iniit ,  ut  docet  Leo  Gram- 
maticus  in  Michaele :  h,it  o\iyov  Si  t»  rsrapnt 
ri\g  &tatxtvwl !*•*  7rpoSd>^tTcU  Mi^aiiX  BapJav  bfioy 
xuth  Kaicrapx,  li;  iiri  ap/jt,aToe  tTroyr^uc  tilnxtv 
i-rraTt  \av  rri  /u,eV«  ,  id  eft  ,  modico  poft  ;  fe- 
ria  Pafchxtis  quartx  ,  Michael  Bardam  xvuncu- 
lum  promovet  C&farem  ;  qui  curru  per  mediamu 
urbem  vettus  munerx  fpxrfit  in  populum  .  Nam 
phrafim  hanc,  sJimsv  UTT-ars/otv.  feu  iiraTttixv  iiti- 
a-Ktv ,  proprie  de  Confulibus  dici ,  qui  Confula- 
tum  accipientes  munera  &  largitiones  profun- 
debant,  docle  oftendit  Scaliger  lib.  J.  de  Emen- 
dat.  temp.  p.  501,  ex  quibus  liquet  his  tempo- 
ribus  dignitatem  Confularem ,  non  tantum  no- 
mine  tenus ,  fed  reapfe ,  non  folum  ab  Augu- 
ftis ,  fed  &  a  Cacfaribus  affumptam  fuiffe ,  Con- 
tigefe  hacc  circa  annum  Chriiti,  858,  ut  ex  iis 
quae  Cedrenus  in  Hiftoriarum  compendio  ,  & 
Jaronius  in    Annalibus    habent  ,    deduci  vide- 

tur  . 


xi8 


Diftertatio  Hypatica; 


XII. 

^onfula- 
tus  a  Ba- 
Jilio  Mace- 
dane  TrL 
httnitis.  po- 
ieflatis  in- 
fa*  geflus> 


tar  .  Tandem  idem  EardaS ,  nflentiente  Impera- 

tore  ,  interficitur   Inditlione  XIV.  die  prima    A- 

prilis ,  inquit  Curopalates ;   ideoque  anno    Chri- 

iti  866.  Sed  in    die  erratum  effe   ab  eodem  Aa- 

ctore  non  dubitandum ;  cum  Nketas  in    vita  S. 

Ignatii  ab  exordio  quadragefima'  ad   necem  ejus 

tres   menfes  numeret ,  &  Leo  Grammaticus   in 

Michaele  pag.  465.    fcribat   Imperatorem   quem 

Eardas  comitabatur ,  faero  Pafchatis  fcflo ,  cum 

exercitu   copiofo  Conftantinopoli  folviffe  ,  &  in 

Thraciam  fe   contulifTe,   ubi  a    Eafilio  Macedo- 

ne,    qui   poftea  imperavit,  occifus   eft.  In   fe- 

ptimum  Aprilis    diem  Pafcha  eo  anno  incidebat, 

ideoque,  ut  jam  viris  dotfis  obfervatum  ,  in  Curo- 

palate  loco  die  prima  Aprilis  ,  Iegendum  ,  die  vi- 

gefima  prima  Aprilis  .  Sic  enim  ab  initio  quadra- 

gefima:  ad  mortem  ejus  tres  menfes  effluxere  ,  u- 

Iroque  extremo  incompleto  pro  completo  nume- 

rato.  Barcnius  anno  S67.  n.81.  eoanno  hanc  mojt 

tem    contigiffe    credit  ;    ideoque   loco  InditliWk 

XIV.  legendum    dicit  ,   Indiilionc  XV.  quod  prar- 

fato  anno  Nicolau?  Pontifex  Romanus  litteras  ad 

Bardam  Ca?farcm  dediffet  menfe  Novembris ,  In- 

diclione  decima  quinta;  fed  perperam,  cum   Au- 

cfores  omnes  Byzantini  narrato  Bardx  interitu  , 

eumdem   Bafilium    Macedonem  Imperatorem  fta- 

tim  renunciatum   feribant  ipfo  die  Pentecoftes, 

ut  tradit  Leo  Granimaticus  loco  Iaudato  ,  &  Cu- 

ropalates,  qui  eam  dignitatem  ei  collatam  fcri- 

bit  die  vigefima  fexta    Maii  ,   in  quam  anno  866. 

feftum  illud  incidebat .  Ignorabat     itaque    Nico- 

laus    Pontifex  menfe  Novembri  pra-fati  anni  866. 

*ju«e     antea   eodem    anno  in    Oriente    menfibus 

Aprilis   &   Maii   acciderant .    Corregnavit  anno 

uno  cum  Michaele  Bafilius  ,  qui  poft  annum   vi- 

rum   infidias  fibi  parentem  vino   obrutum    occi- 

dit ,  poftquam  poft    matris   Theodora?  relegatio- 

nem    annos    undecim     imperaffet ,    ut  Cedrenus 

&  Zonaras    teftantur .  Diem  &   menfem    rr.ortis 

ejus  mox  memorabimus.  E;'us  Confulatus  ac  de- 

cefforum  aliquot   monumenta  non  Iegi  ;  fed  eos 

hanc  dignitatem  ,  non  minus  quam  Bardam,  gef- 

fiffe ;  idque  Tribunitia:   poteftatis  inftar  ,  quem- 

admodum  tunc  mos  ferebat,  nullo  modo  dubi- 

tandum . 

Bafilius  enim  Macedo ,  qui  anno  Chrifti  867. 
initio  prima-  indiclionis ,  vigefima  quarta  die_j> 
menfis  Septembris  ,  ut  Audior  eft  Nicetas  in- 
vita  S.  Ignatii ,  Imperium  adminiftrandum  fu- 
fcepit  ,ConfuIatum  geffit  ;  eo  rerum  potiente, 
oclava  Synodus  generalis  ,  anno  869.  celebra- 
ta  eft ,  in  cuius  actionis  primae  initio  ha?c  ver- 
ba  leguntlir  :  In  nomine  Domini  C5*  Dominato- 
ris  omnium  Jeftt  Cbrifli  Dei  Noflri  ,  Confulatu 
fercnijjimorum  Impcratorum  noflrorum  a  Dco  co- 
ronatorum  Bafilii  anno  III.  Conflanttni  filii  i- 
ffius  II.  Indictione  III.  tcrtio  nonnt  Octobris  .  Ita 
iegitur  in  Editione  grarca  .  In  Actione  nona  an- 
no  870.  celebrata  habetur:  Bafilii  quidcm  ac  Con- 
fiantini  anno  III.  Leonis  vero  anno  I.  perpetuo- 
rum  Augujlorum  Inditlione  III.  pridie  Fchruarii. 
Quibus  ex  verbis  liquet  primo  Eafilium  ,  Con- 
ftanrinum  filium  Auguftum  nuncupafTe  exeunte 
anno  867.  non  fequenti ,  ut  perperam  configna- 
tur  in  Annalibus  Ecclefiafticis  ,  quod  ex  eo  e- 
vincitur ,  quod  anno  869.  nienfe  Odobri  fecun- 
dus  Conftantini  Imperii  annus,  Bafilii  vero  III. 
a  Septembri  currebat ,  annique  fequentis  initio 
utriufque  tertius  numerabatur .  Secundo  qtiod 
praxipue  intendimus  ,  annum  Confulatus  &  Im- 
perii  Eafilii  uno  codemque  tempore  cceptum 
fuiffe .  Neque  his  obftat  quod  in  Bafilio  Mace- 
done  Leo  Grammaticus  a  Francifco  Contbefifiq 
viro  eruditifiimo  in  calce  Theophanis  editus  fcri-r 
bit  :  0  <5s  /JatriXsuj  Trppcsx8£v  h  r\\  iftAfiu  7-2  Xpi- 
cri  y<r.m  iv  rn  77 poiXfJcit  a;  rltu  fj.iya.~Klw  tr,- 
xXwiav  iftxrrTicTiv  S/ripavov  iim  duri.  cyayoyi  Sl 
'itttth;  \wx*;  fJ.irx  dp/j.xTo;  exaSicrsv  afJ-x  ri\  Av. 
yicrn,   %al  i   Tlftujicao;  cti  dvroT;  Baavtij  (?x- 


ctaqw  nv  ro  TTcuSm  fj.iXfi  tv  ijcc\xt'\{,  r5  /tacr/X/aj 

piiT7omx(    C-nccTfiav    tv    tw  £<?£ .    Id   eft   ,   porro 

Imperator   Kxtalitiorum     Cbnfli  dte  ,  celebrt  pro- 

ccffus  ,  apparatus  ,  ad  Magnam  Ecclefiam  proftClus 

Stepbanum  filium  fuum  baptizaziit ,  &  eauis  can~ 

didis  ad   cttrrum   junilis  ,  cum   Augufla  in  eo  fe- 

dit .   Baanes   autem  prxpofitus  una  cum  eis  ad  pa,- 

latiwn  ufquc  puerum  gcrebat ,  Imperatore  per  viamt 

nummorum  munus  fpargente  ,  feu   exaclius  ,    Con- 

fulum  morc-  munera  fpargcnte  .  Manifeftum  enim 

eft  eo  in  loco  agi  tantum  de  pompa  &  appara» 

tu  ,  feu  de  proceffu   Confulari ,  non  vero   de  i- 

pfo  Confulatu  ,    cum    fi    anno    867.  die  Chrifti 

Natali ,  quc.  is  proceffus  fadus  ,  Confularem  di- 

gnitatem  iniiffet ,  anno  869.  menfe  Oclobri ,  quo 

oclava    Synodus  generalis  inchoata    eft,  fecun- 

dus  Confulatus  ejus  annus  adhuc  in  curfu   fuif- 

fet  ufque  ad  Natalitia  Chrifti .   Ex   quo  pariter 

intelligimus  Theophanem,  cum  de   Irenis  iteruni 

imperantis  Confulatu  loquitur ,  de  procelTu  Con- 

fulari ,  non  vero  de  ipfa  dignitate    explicandum 

effe  ,  noftramque  de  Confulatibus   poft  Conftan- 

tintim  Pogonatum,    Tribunitia;    poteftatis  inftar 

geftis  ,    opinionem  ,    certis  innixam    effe  funda- 

mentis ,  perperamque  haflehus    exiftimatum  pofl 

Juftinum  Juniorem ,  unam  eamdemque  ac  antea 

Confulatus  affiimendi  formam  viguifTe .  Non  prae- 

termittendus    hic    ejufdem    Leonis    Grammatici 

locus    in    eadem    vita  :    Ma'«o     Ji'    7tpuT;}   ivS-p^ 

vli^iTcu    ■hcu    iyxcuvi^ircu    hxXwrix  ,    iiv    Sxritriv    t 

f7acn\iii; ,  Js   ixa^aTTicrt   ■xoo-fj.oi  ttoKo}    7ra$d   Oa- 

t'ik  YlarcndpXa  a  r8  /2acri\iac  iv   tco  dv7Y\$    Y.aiiidfjM 

'Kapov    qopicravTOs  ,   y.cu  X^o-fj.X7a    TtoWa    Sbvroc  jcj 

ndv  dvrtct)  i7iovofj,acravro;  .  id  eft  ,  Maii  vero  menjir 

dic  primo  throno  decoratur  ,   &   a  Pbotio  Patriar* 

cha  dcdicatur   Ecclefia.  quam  flruxerat  ,  &  orn,attt 

vario  Imperator  reddiderat  infignem  .     Ea  in  cele- 

hritate    lorum  gefiavit    ille  ,    pccuniarum    ingen~ 

tem  vim    diflribuit  ,  &   Kovam   appellavit  .    Lo- 

cum  illum    recle  explicavit    Dufrefnius    vir  cla- 

rirTimus,  tam  tn  Gloffario  media',  &   infimaj  la- 

tinitatis,  verbo  hritm,  quam  in  ditfertat.  de  Nin 

mifmat.  inferioris  a°vi  num.  6.  oftenditque   loruni 

fic  diftuni  ,  quod  cinguli  formam    referret  ,    di- 

verfum  non  effe  a  fafcia  Conftilari  ,  Clavo  ,  fub- 

armali  ,    ac  pallio  ;   a   quo    ornamento    pallium 

Epifcoporum  poftea  deduclum  .  Non    mirum  ita- 

que  ,    fi    antequam    Confulatus   perpetuus  effet, 

illum  in  dedicatione  Ecclefiarum  a  domo  Augu- 

fta  acdificatnrum  aliquando    SfTumerent    Impera- 

tores ,    cum  eo  ad  fe  tranflato  in  id    genus  fo-  ' 

Iemniis  Iorum  ejufdem   dignitatis   Infigne    gefta- 

rint.   Bafilium  igitur  Confulatum  gefTiife  ,  eum- 

que  Tribunitiar  Poteftatis  inftar ,  certum .  Obiit 

anno  88<J.  circa  menfis   Martii    initium  ,  uti    ex 

duratione  Imperii   Leonis  dicli    Philofophi ,  feu 

Sapientis   ejus  filii  ,  ac  fuccefforis  Iiquet. 

Leo  Juftiniani   exemplo  Codicem   compofuit ,      XIII. 
centum  ac  tredecim  Novellis  conftantem;  cujus  Confula- 
nonagefima  quarta  ,  qtia     Novellam  centefimam  tus  perpc* 
quintam    Jnftiniani  ,    qttx    de    Confulatu  agit  ,  tuus   t^ 
abrogat ,  ad   rem    noftram  facit  ,    ideoque    in-  Conftanti- 
tegra   recitanda  :  Quoniam    noflra   hgum   repur-  no  Porpbjr 
gatio  hunc  fibi  propofitum    finem    hxbet  ,    ut    non  roge»ittL^ 
inodo  illa  qun.  fubinde  rerum   liattun  labefattant,  aholitui  • 
verum  etiam  qus.  longo    tcmpore    (ilentio    obrutay 
inutilia  prorfus  ,  &  tanquam  proptcr  cariem  pu- 
hlico  ufit  non  contreftata    cffe  videntur  ,    e  legali 
folo  deleat :   confcquens   efl  ttt   ea  qu&  de    Confulct- 
tu  tratlat ,    legcm  tanquam    nikil    ad  'Rempubli- 
cam  pertinentem  ,    cum  aliis  intttilibut  hgali  cor- 
pori   eximat  .     Olim    quidem  Confularis   dignitas 
veneranda  erat  ,   venerandojquc    qiti    ipfam  fubi- 
rent  ,    &  tnagnificentia  pmfiantcs    efftciebat  ,    ac 
id  circo    quihus     Confulatum    gcrcre    obtingcret , 
pro    honore  quem  ex  dignitate  perciperent  ,  remu- 
nerari  Rempublicam  volentes  ,  liberalia  prowifcust 
phbi  munera   elargiebantttr  .   Ac  initio   qttidcm  , 
quantatn  twnificentiam  faceret ,  ctijufque  arbitrie 

per- 


feu  de  ConfuJibus  Caefareis . 


Confida- 
tus  a  Ca- 
rolo  Afa- 
gno  Tribu- 
nitit  po- 
teflatis 
inflar 
fumptut . 


fermittebatur  ,  pofimodum  ad  certum  modum  de- 
treto  legali  circumfcrihi  illam  placuit ,  atqut^ 
hoc  quidem  ,  donec  Confularis  dignitatis  in  Re- 
publica  majeflas  floruit  ,  obfervatum  effe  apparet  . 
tZunc  cum  qui  omnia  mutat  temporis  curfus,  hane  * 
etiam  Confularem  magmficcntiam  e  priflina  glo- 
ria  &  amplitudine  i»  abjeflam  fpeciem  transfor* 
tnarit  :  ac  vcro  qui  ad  illam  procedunt  ,  inter- 
iumfibi  non  fufflccrc  ,  ne  dum  aliis  crogare  quic- 
quam  pojjint  :  illam  de  Confulattt  legem  qu*n* 
fropterea.  aliuni  fdentittm  occupavit ,  cum  aliit 
inutilibut  (  ut  dixi )  fruflra  legalibtts  Couflitutio- 
tlibu^  immixtam  Dcereto  Majcsiatis  noflrs.  illine 
ey.imimus  .  Qtia  ex  Conftitutione  patct ,  quantutn 
Vam  Confulatus  honorarius ,  de  quo  folo  Leo 
Thilofophus  Ioquitur,  vilefceret  .  Imperavit  is 
«nnos  viginti  quinque  ,  rnenfes  tres ,  quemad- 
jmodum  Zonuas ,  Conftantinus  Manaffes ,  & 
Glycas  teftantur;  Leo  enim  Grammaticus  er- 
*at ,  qui  eum  annos  quinque  fupra  viginti  , 
menfes  oclo  regnafle  fcribit ;  obiitqueannoChri- 
jfti  nongentefimo  undecimo ,  mcnfe  Maio  ,  ut 
habet  idem  Zonaras;  vel  accuratius  uti  Cedre- 
ntis ,  &  idem  Leo  Grammaticus  die  illius  men- 
<is  undecimo  ,  Akxandro  fratre  antea  fuccef- 
fore  defignato  ,  rogatoque ,  ut  Conftantinum^ 
Porphyrogenitam  filium  fuum  fexennem  pro- 
tegeret .  Ex  qua  inorte  fic  redte  confignata  , 
BafiJiura  patrem  ejus  anno  886.  circa  menfem 
Martium  demortuum  efTe  manifeftum  fit .  Ale- 
xander  anno  fequenti  jr*.  die  feptima  Junii  , 
uti  teftes  funtCuropalates,  &  Cedrenus,  e  vita 
migravit  ,  poftquam  iraperaflet  annum  unum  , 
&  dies  viginti  oclo  ,  non  viginti  novem,  ut 
perperam  in  Leone  Grammatico  legitur  .  Con- 
ftantinus  Porphyrogenita  pene  infans  Principa- 
tum  iniit ,  qui  aliquot  poft  annos  Romanunu. 
Lecapenum  focerum  fuum ,  novo  &  ad  hanc 
diem  inufitatohonoris  genere ,  Cuftodem  Impe- 
lii  creavit  ,  annoque  919.  Decembris  decimo 
ieptimo  die  a  Conftantino  Imperatore  Imperii 
diaJemate  omattis  eft  :  >nox  Maii  decimo  fcptimo 
Indiclione  quintx  Chriflopborus  ,  Komani  filius , 
Impcrator  renunciatur  ,  &  ejufdem  menjis  viceji- 
tno ,  fanlia  Pentecofles  die  feflo  ,  a  Conflantino 
redimitur  :  iflique  duo  foli  ejufdem  diet  proceffit 
folemni  per  Urbem  progrejfi  funt  ,  inquit  Leo 
Grammaticus  in  Leone  ,  cujiis  ultima  verba  in 
Graeco  ,  xj  f&owt  urt  61  <Jli#  h  r»  uvrn  ■irpot\iv<rt 
■>rp5o->ix>«i/,  eorumdem  Confulatum  defignare  vi- 
dentur.  Neque  «nim  Kiftorici  Grarci  p.oceflum 
Confularem  aliis  explicare  folent .  Corrigendus 
at;tem  error  ejufdem  Audoris  ,  ac  loco  Indi- 
ilione  qitinta  legendum  Inditlione  nona ,  qua:  in 
annum  911.  littera  Dominicali  G.  notatum  inci- 
dit ,  quo  feftum  Pentecoftes  cum  die  vicefima_. 
Maii  cqncurrit  .  Ad  annum  ufque  Chrifti  959. 
vixit  idem  Conitantinus,  eoque ,  nono  Novem- 
bris  die  Romani  filii  fui  parricidio  fublatus  eft, 
uti  docent  Curopalates  ,  &  Cedrenus  ,  qui  cum 
id  Indictione  tertia,  a  Septembri  nempe  ccepta, 
factum  dicant ,  liquet  perperam  Baroninm  eam 
mortem  in  annum  fequentem  contulifle.  Poft 
Conftantinum  aulla  io  Aucloribus  Byzantinis, 
aliifve  monumentis  ,  Confulatus  perpetui  men- 
tio ,  nulluntve  veftigium  :  unde  eo  imperantcj. 
aboliium  fuiffe  conjicere  licet.  Quod  &  Onu- 
phrius  Iib4i.  Faft.  jara  obfervavit .  Confulatus 
itaque  perpetuus,  Tribunitis  poteftatis  inftar 
geftus,  per  quatuor  circiter  (kcula  viguit,  an- 
noque  tandem  incerto  defiit :  cujus  abrogationis 
caufam   infra  affignafoimus  . 

Sed  ut  Onuphrii  opinio  ,  qua:  huc  ufque  vi- 
guit  ,ex  omnium  animis  tandem  evellatur ,  cau- 
faque  cur  Confulatus  ,  qui  per  tot  farcula  tan- 
ti  habitus  fuerat ,  ab  Imperaforibus  neglectus, 
tandemquc  abolitus  fuerit ,  dignofci  poflit  ob- 
fervandum  Francos,  Italos  ,  &  Saracenos  praf- 
fatam  Confulatus  perpetui  fpeciem  3  Conftan- 
Apparatus  in  B.ironiittn 


12.9 


tinopolitanislmperatoribus  muhutos  fuifle  .  Caw 
rolus  enim  Magnus  Imperio  Occidentali  ,  die 
Chrifti  Natalitio  ,  anno  oclingentefimo  reftituto, 
ut  oftenderet  eadem  fe  qua  Orientales  Impera- 
tores  dignitate  potiri ,  totiufque  Imperii  autho- 
ritatem  in  fetranflatam,  iifdem,  quibus  ii , 
titulis  uti  voluit  ,  adfcripto  fcilicet  Confula- 
tus  titulo  ,  quem  Imperatores  iis  femper  ad» 
junxere  ,  inquit  Dufrefnius  in  GlofFario  mediae 
&  infimae  latinitatis  verbo  Conful ,  qui  tamen 
reclius  dixiffet,  Confulatum  ab  illis  facpe  aliis* 
titulis  additum,  non  vero  femper  ,  cum  ple- 
rumque  folius  Imperii  nomen  in  eorum  diplo» 
matis  legatur.  Quod  &  a  Carolo  Magno  ,  ejuf- 
que  aliquot  fticceflbribus  eorum  exemplo  etiam 
faclitatum.  Baronius  anno  801.  num.9.  refert 
ex  Sigonio  libro  quarto  de  Regno  Italia?,  prar- 
fationem  legis  a  Carolo  Magno  eodem  anno 
datae ,  in  qua  dicitur :  anno  ab  Incarnatione^, 
D.  N.  Jefu  Chrifli  ioi.Indifikne  nona,  anno  Re- 
gni  noftri  in  Francia  XXXIII.  in  Italia  XXVIII. 
Conftdatus  autem  noflri  I.  Ubi  vides  eum  O- 
rientalium  Imperatorum  exemplo  primum  Im- 
perii ,  primum  etiam  Confulatus  annum  appel- 
lare  .  Dufrefnius  loco  laudato  ait,  omiflum  forte 
Notarii  vel  exfcriptoris  vitio,  Imperii  annum 
primum,  qui,  inquit,  Confulatus  anmtm  pr&ccdere 
debuit  ,  prout  fieri  confucverat  in  Byzsntinorum 
Auguflorum  tabulis  ,  quod  etiam  in  Carolt  fuccef- 
forum  chartis  faclttatum  obfervamus  .  Sed  fru- 
ftra,  locus  purus  eft,  opinionemque  communem 
tam  penitus  infitam  ,  vel  folus  Francorum  Im- 
peratorum  ufus  evertit  . 

Carolo  Magno,  anno  814.   quinto    Kalendas       xv, 
Februarii    demortuo,    uti   inter    omnes  conve-  tudovm 
nit  ,  Ludovicus  Pius  filius  fucceflit  ,  ftatimque  ^"  >  & 
fe  Confulem  dixit.  Baronius  anno  816.  hum.r.   Lotban 
refert  celebratam  Rotna-  ab   Eugenio  II.  Syno-  ^PP' 
dum ,    cujus    initio    Iegitur:    Imperante   D.  N.  Confu/a- 
piifimo  Auguflo    Ludovico   coronato      Imperatore  ,  ttls  Tribu- 
anno    XIII.  &  pofl  Confulatum  ejut    anno   XIII.  "lt,£  P°- 
Indictione  IV.  tnenjis    Novembris  die  XXV.  Qiia-  trjtattstu* 
re  cum  anno  8i<5.annus  Confulatus  ejus  XIIJp -fi» &$"** 
currcret,  eumdem  cum  Imperio  anno  §14.  im"e- 
rat.   Idem    Imperator   Lotharium   filium   anno 
oclingentefimo  decimo  feptimo  Aquifgrani    co- 
rona    Imperiali   donavit ,    a  quo    anno  Imperii 
Lotharii  anni  f;epe  memorati  reperiuntur .   Ex- 
tat  pag.i37.  tomi    8.  Conciliorum    Epiftoli  ter- 
tia  Eenedicli  III.  Pontificis    Romani,   qua  anno 
Sj j.  Monafterii  Corbeienfis  privilegia  confirma- 
vit  ,  quse  his  verbis  clauditur;   A&um  Nonis  O- 
{fobris   per   manum     Theophylacli    Secundiccrii    S. 
Scdis   Apojlolica. ,   imperante     Domino  piijflmo  Au- 
gttflo  Hlotario  a  Dcmino  coronato  Magno  lmperatom 
re,  anno  XXXIX.  &  pofl  ejttfdem  anmtin  XXXIX. 
fed  <&>  Ludovico  novo    Imperatore   ejus  filio  anno 
VII.  legendum   fine   dubio  pofl  ejufdem  Confula- 
tum  anno  XXXIX.  Eo  quidem   anno  tertio  Ka- 
lcndas  Oflobris  obieratLotharius,  fed  ejus  mortis 
nuncium  nondum  Romam  pervenerat .  Confulatus* 
itaque  ab  eo  ,  patris ,  avique  exemplo  ,  ipfo  Im- 
perii  initio  fufceptus .  Advertendum  tamen  Lo- 
tharium  in  hoc  ab  Imperatoribus    Conirantino* 
politanis  difTenfifle,  quod  hi  qtiando  viventibus 
patribus  in  Imperii  confortium  vocabantur,  vel 
tunc  Confulatum  non  fumerent ,  vel  fi  fumerent, 
a  Confulatu  tunc  gefto  anni  eorum  non    nume- 
rarentur.  Contra  vero  Lotharius  tam  Imperii  , 
quam  Confulatus  annos  ab  anno  817.  quo_  ante 
menfem   Oclobrem ,   ut    prarfata  fubfcriptione_o 
conftat,  Collega  Imperii  a  patre  factus  eft ,  nu- 
meravit .  Ludovicus  P/us  XII.   Kal.  Julii    anni 
840.  fupremum   diem  obiit.  XVT. 

Ludovici  Imperatoris  hujus  nominis  II.  Lotha-  Ludovicut 
rii  filii,  quartique  Francorum  Imperatoris qua-  li,Co»ftt- 
druplex  eft  Epocha,  quarum  fecunda  ctim  tertia  latumTrL 
ab  oinnibus  quos  legi  eonfttfa.  Prima  ducittir  bunitist  po- 
ab  anno  844.  quo  a  Sergio  fecundo  Rciiiano  teftatisin, 
R  Poa-      Jiar  gejflt . 


130 


Diffeitatio  Hypatica, 


Pontifice  Longobardorum  Rex  coronatus  eft ,  nt 

videre  eft  apud  JBaronium  eodem  anno  ,  numero 

quinto.   Secunda  ab  anno  849.  non   vero  848. 

«t  perperam  idem  Baronius  habet ,   quo  a  patre 

in  confortium  Imperij  Italici  adfcitus  eft.  Tertia 

ab  anno  850.  quo  Imperatora  Leonequarto  un- 

<3us  fuit  •  Quarta  denique   ab  anno    855.   quo 

patri  Lothario  exeunte  Septembri    demortuo  in 

Imperio  fuccefljt .  Porro  ficuthic  vivente   Ludo- 

vico  Pio  patre  Confulatum  cum  Imperio  iniit , 

ita  &  Ludovicus  fecundus  anno    octingentefimo 

quinquagefimo  utramque  dignitatem  eodem  tem- 

pore  fufcepit.   Extat  apud  Jacobum    Dubletium 

lib.  undecimo    cap.  6.'  Antiquit,    Monafterii  S, 

Dionyiii ,  diploma  Benedicti  tertii  Romani  Pon- 

tificis  de  rebus  ac  privilegiis  Corbeienfis  -Abba- 

tiae  his  verbis  fubfcriptum  ;  Datum  per    manum 

Megifti     Epifcopi  &    Bibliotbecarii     S,    Apoftolicn 

Sedif ,  quinto  Idus   Mxii ,  imperxnte   Domino  pi- 

ijjimo  perpetuo  Auguflo  Ludovico  ,    a    Deo  coronato 

magno  Imperatore ,  Confulatus  ejus   anno    oftavo  , 

IndiSiione  Jeptima .  Jam  viri   docli    monuere  le- 

gendum  Indiftione  V.  qiue  in  annum  857.  com- 

petit.  Certum  enini  eft  Benediclum  tertium  an- 

no  858,  Indiclione  fexta  notato  fupremumdiem 

obiifTe.  Annus  autem  857,  octavus  erat  tam  Im- 

perii  quam  Confulatus  Ludovici  fecundi  .  Tomo 

g.  Conciliorum  generalium  pag.    307.    extat  E- 

piftola  Nicolai ,    Benediclj    tertii   fuccefibris  ad 

Trafulfum  Abbatem  Corbeienfeni  data ,    quse  in 

Jiaec  verba  definit ;  dxtx   IV.  Kalendas  Majas  per 

manum   Tihcrit  Vrimicerii  S'  Sedis  Apoftolica.  ,  im- 

ferxnte  Domino    piiffimo    Auguflo  a   Deo    coronato 

magno  pacifico  lmpercitore  ,  annp   XIV,  &  pojl  er 

jus  annum  XIV.  Indiftione  XI.  quae  annum  863. 

exhibet.  scd    loco  pojl  ejus  ctnnum    XIV.   legen- 

dum  pofl  ejus    Conjulatum    anno  XIV.    Librarii 

enim  hanc  loquendi  formulam  non   intelligentes 

eamdem  depravarunt .  Qua  fubfcriptione  n«n  tan- 

tum  evincitur  eumdem  Ludovicum  anno   850.  an- 

te  diem  vicefimum  octavum  Aprilis ,  quo  ea  epi- 

ftola   fcripta  ,  Imperatorem  renunciatum  effe  ,  ip- 

{o  forte  Pafchatis  die ,   quae  eo  anno   in  fextum 

ejufdem  menfis   diem  cadebat  ,     fed    etiam    eum 

Confulatum  Tribunitia?  poteftatis  inftar  geffifle  , 

nec  plures   Imperii ,  quam  hujus    dignitatis  an- 

nos  numerafle . 

W/H  His  tamen    obftare   videtur    Hadriani    Nicolai 

Epocbs  '      Pfimi  fuccefToris    Epiftolac  ad  Aclardum  Nanne- 

Ludoviri     tenfem  Epifcopum  claufula  ,  in  qua  legitur  :  V. 

fecundi  ac-   ^^'  Martias  ......  imperante   Dumino  noflro  pi- 

curate  ex-  'Jflmo  perpetuo  Auguflo  Ludovico  Magno  Impcrxto- 
VlicxtA.  re  an"°  XIX.  &P°fl  ConfuUtum  ejus  XVIU.In-^ 
dictione  I.  uhi  ohferva  ,  inquil  Dufrefnius  ,  qui 
loco  citato  eamdem  fubfcriptionem  refert ,  an- 
num  Imperii  anno  uno  Confulatus  annum  prxcede- 
re .  Quippe  Ludovicus  II.  a  patre  in  Italixm  mif- 
fus  a  Leone  IV.  in  Imperatorem  unftus  fuit  an- 
no  8so.  ut  efl  in  Annalibus  Bcrtinianis  ,  Confu- 
Ixtum  autem  iniit ,  aut  fane  anfpicatus  efi  an- 
no  851.  Sed  communi  errore  deceptus  vir  do- 
cliffimus  non  animadvertit  in  ea  claufula  Impe- 
rii  ab  anno  840.  Confulatus  vero  Epocham  ab 
anno  fequenti  duci .  Hx  enim  duae  Epochae  ,  quae 
communi  etiam  errore  inter  fe  cpnfunduntur , 
omnino  diftinguendas .  Prior  non  tantum  dedu- 
citur  ex  aliquot  diplomatis  ,  a  Margarino  in 
Bullario  Cafinenfi  recitatis  ,  fed  etiam  ex  fub- 
fcriptione  num.  XV.  hujus  capitis  relata,  in  qua 
annus  855.  Nonis  Octobris  feptimus  erat  ejuf- 
<lem  Ludovici.  Quod  dici  non  poflet ,  fi  ante 
annum  849.  vel  poft  illum ,  ejus  Imperium  Ita- 
licum  ,  cujus  ibideni  mentio  ,  ccepiffet .  Prarterea 
Synodus  Romana  fub  Leone  quarto  celebrata 
eft  ,  menfe  Decembri ,  die  oclavo  ,  Indittivne  II, 
anno  V,  Imperii  Ludovici ,  ut  legitur  in  ea- 
dem  Synodo ,  &  Anaftafius  docet ,  anno  nem- 
pe  Chrifti  853.  ut  ea  Indiclio  oftendit .  Praefa- 
ja  verba  bis  in  A^is  Concilii  a  Bnronio  eodem 


anno  num.  XXXII.  &  XXXV.  relatis  repetun- 
tur.  Sed  quomodo  vera  effe  poflunt ,  nifi  Ludo- 
vicus  anno  849.  Imperii  Italici  particeps  faclus 
fuerit  >  Pofteriorem  Epocham  Ludovici  Confula- 
tus  ,  &  aliqua  ejus  diplomata  ab  eodem  Mar- 
garino  tomo  fecundo  ejufdem  Bullarii  defcripta 
certam  reddunt  ,  adeo  ut  de  utraque  nulla  in  po- 
fterum  dubitatio  elTe  debeat  .  Quare  Ludovicus 
aliquot  Imperatorum  Orientalium  exemplo  ,  al- 
teram  Epocham  a.b  Imperio  Italico  a  patre  ac- 
tepto  deduxit ,  fed  prseter  eorum  morem  ,  Con- 
fulatus  Epocham  ab  eo  anno  ,  quo  Imperator  a 
Pontifice  Romano  unctus  eft ,  licet  adhuc  pater 
viveret.  Qyare  annus  E66.  quo  pra;fata  epifto- 
Ia  fcripta  ,  decimus  nonus  fuit  ejus  Imperii  Ita- 
lici ,  &  decimus  oclavus  ejus  Confulatus ,  feu 
Imperii  poft  coronationem  adminiltrati .  Cumque 
idem  jdecimus  octavus  Confulatus  annus  adhuc 
exeunte  Februario  curreret  ,  &  decimus  nonus 
ante  diem  XXVL  Aprilis ,  uii  jam  diximus  ,  in- 
ciperet,  de  Imperio  eidem  die  Pafchatis  ann.  8jo. 
collato  coiijeclura  noftra  magis  confirmatur  . 

Idem  Ludovicus  II,    anno    oclingentefimo   fe-     XVIII, 
ptuagefimo  quinto  die  ultima  Augufti  e  vivis  ex-  Confula- 
teflit ,  Imperiumque  Romanum  ac   Italia?  Princi-  tus  a  Ca_ 
patum  fufcepit  Carolus  Calvus  ,  qui  ipfo  Nata-^  r0/0  calvo 
lis  Chrifti  die  a  Joanne  oclavo   unclus  &   coro-'  Jmp4  Tr;. 
natus  eft.  Hunc  non  aliter  quam  poftremos  Im-  bunitis. 
peratores  Conftantinopolitanos  ,  Imperii   &  Con-  poteftxtis 
fulatu;    annos   numerafle  ,    Confulatumque  Tri-  ,,jflxr  ge- 
bunitize  poteftatis  inftar  gerTIfle  oftendunt  tria  di-   c\us  \ 
plomata  ,   quorum  fubfcriptionem   idem  Dufref- 
nius  loco   Jaudato    recitat .  Primum   eft  Joannis 
VIII.  pro  .Monafterio    Herenfi    Dicecefis   Pida- 
vienfis  datum  .    Imperante    Domino  piifimo  Jugu- 
flo  Carolp  a  Deo    coronato  mxgno    Imperxtore    pojl 
ejus  Confulatum  anno  I.  Secundum  ejufdem  etiam 
Pontificis  eft    pro  Monafterio  S.  Medardi   Suef- 
fionenfi  datum  menje  Januario  ,   Indiclione  IX.  IV» 
nonas  Jxnuarii  ,   Pontificalus  noflri  anno   IV.  anno 
I.  regnante  Domino   piijjimo    Cxrolo    Imperatore  * 
Deo    coronato ,    &    pofl   Confulxtum    ejus  anno  I. 
Conveniunt  hi    characleres  in  annum  Chrifti  $76. 
Tertium  ejufdem  etiam   Pontificis  aflervatum  in 
Tabulario  Flaviniacenfi    fic  clauditur :  Scriptum 
per  manum  Crcgorii   Notxrii   Regionarii    &   Scri- 
narii   S.  R.  E.    in  mcnfe    Mxjo  lndict.  X.  hene  vx- 
lete  IV.  Kal.jun.  pcr  mamtm  Anxflafii  Bihhoths- 
carii  S.  Sedis   Apoflolics.  ,  imperante  Domino  piij- 
Jimo  perpetuo   Auguflo  Carolo    ct  Deo  co*onxto  ma- 
gno   Imperatore ,  anno  fecundo  ,    &    pofl   Confula- 
tum   ejus   anno  fecundo  IndiSl.X.   Ex   quibu"=   in- 
telligere  eft  non  tantum  Occidentis  Imperatores 
Confulatus  &  Imperii  annos  non  nifi  diverfa  lo- 
quendi  formula  diftinxifle  ,    fed   ut  id  facerent, 
Imperatorum   Orientalium   exempl  1    rnotos  fuif- 
fe;    ideoque  verum  efle  quod  diximus  ,  Conftan- 
tinum    Pogonatum  infignem  mutationem  in  Fa- 
ftos  Byzantinos   invexifTe .  Carolus  Calvus  No- 
rtis    Oclobris  anno  877.  Imoerii  III.  ut  ait  FIo- 
doardus ,  mortuus  eft  , 

Idcm  ab  Italia?  Impcatoribus  factum ,  Caro-      ■yi^r 
lo  enim  Craffo  Caroli  Calvi    in   Imperio    Occi-  _  n[~ufa. 
dentali  fucceflbre  anno  888,  pridie  Idus   Janua-     *     j-r/^ 
rii,  ut  habet  Regino  ,  demortuo  ,    tam    Roma-   pol„a^   jn'_ 
num    Imperium  ,  quam  Francorum  R?gnum  flu-  Z^  ' ^ 
cluavit ,  &  utrumque  in  varios  difcifTiim  eft  Prin-    Imppt  jtaM 
cipatus  .  Inltalia  BerengariusForojulienfis  Dux  ,  i-/„laur  t 
&  Guido    Spoletanus    Imperii    jura    fufcepere;        * 
cumque  Berengario  exaclo   Guido   prarvaluiflet  , 
Imperii  diadema  &   titulos  a  Formofo   Romano 
Pontifice  anno  891.  aut  circiter  accepit .  In  hu-. 
jus  diplomate  Pontificis   pro  Monafterio  S.  Theu- 
derii   Dioecefis  Viennenfis  hsc  claufula  legitur: 
Dat.  VII.  Kal,    Decembris  pcr  manum  Scrgii  pri- 
micerii  dcfenforis    S.  Sedis  Apoflolica  ,   imperante 
Domino  piijjimo  perpetun   Augufto    Vvidone  a   Deo 
coronato  magno  Impcratore ,  anno  primo ,  &   poft 
Confulatum  ejut  anno  primo . 

De- 


Feu  de  Confulibus  Caefareis. 


131 


XX.  Denique   Saracenorum  ,  qui  Hifpanias  occtipa- 

Confnla-     rant ,   Duces ,  poftquam  civitates   &  prarfeduras 

iut    Tnb.  a  fe  adminiitratas  regio  nomine  ufurpavere  ,  quod 

pot.  inflar  non  nifi  longo  poft  temporis    intervallo  tab    iis 

a  Sara-      faclum    cfle  Hieronymus    Zurita  ad  annum  778. 

cenorum      docet ,  eodem  Conftantinopolitanorttm    Impera- 

Hegibut       torum  exemplo  ,  fe  Confules  dixere,    Imperii- 

gcjlus\       que  &  Confulatus   annos  non  diftinxere.    S.  e- 

rim  Eulogius  in  memoriali  Sanflorum  lib.  %.  cap. 

1.  de  Abderamine  Saracenorum  in  Hifpania  Re- 

ge  Ioquens  ait :  In   nomirie  Domini  ,  rcgnante  in 

fcrpetuum   Domino  noflro  Jefu  Chrifio  .    Anno   In- 

tarnationis  ejus  oCtingentefimo  quinquagcfimo .  Era 

«Qingentcfima  ottuagcfim.t  ocrava  :   Confulatus  au- 

tem    H.ihdarragmam  XXIX.  cujus    temporibus  rc- 

ius  &  dignitatc  gens   Arabum  in  Hifpaniis   aucra 

totam  pcnc   Hyberiam  diro    privilcgio  occupavit : 

Cordub.im  vero  ,  qtt&  olim  Patritia  dicebatur  ,  nu.nc 

fejfiune  fua  urbem  Regiam  appellatam,  fummo  a- 

fice  extuHt  ,  honorilus  fublimavit  ,  gloria  dilata- 

3'it ,  divitiis  cumulavit  ,  cunflarumque    deliciarum 

mundi  affluentia  (  ultra  quam  credi  ,  vel  dici  fas 

ejt )   vcbcmentttts  ampliavit  ;  ita  ut  in  omni  pom- 

pa  feculari  pr&dece/fores   generis  fui   regcs    cxcede- 

ret ,   fu<crarct ,  dr   vinccret .    Abderamen  anno 

81  r.  ut  Audtor  eft  Roderictts ,  Cordubte  impera- 

xe  coepit  .   Qtiare    annus  Chrifti    850.   tam  Im- 

perii  quam  Confulatus  e/us  vicefimiis  nontis  fttit  . 

.Anno    8jz.  Mahomat  patri    Habdarragman  ,  feu 

■Abderamini   demortuo  in   Imperio    fucceflit ;  de 

quo  idem  Eulogius  ,  qui  tum  vivebat  ,lib.  3.  cap. 

*.  ait  :  adcpto    Mahomat  patris    Imperio  ,    confe- 

Jlim  in  promptum   odium   contra  nos  prorumpens , 

ipfo  die  ,  quo  fafcibus  infulatus  folium  regnaturus 

tonfcendit ,   Chriflianos  omnes  ,     Palatio    abdicans 

jndignos   Au!&  principali  miniflerio    promulgavit  , 

Quibus    ex  verbis  m.anifeftum  fit ,  Muham?dum 

Confulrttim  ficuti  patrem  fumpfiffe  .    Ambrofius 

Morales  in   fcholiis  ad  caput  prfmum  libri  fecun- 

di  Eulogii  pncfata   verba  explicans   diclt  ea  effe 

cx  Latini  fermonis  licentia  ,  qua   regum    Confu. 

latttm ,  fummos  Regni  Magijlratus  Confules  ,   ho- 

porcs  etiam   &  dtgnitates  fafces  vocat  »  Idem  fa- 

sit  Samfon  Abbas  Cordttbenfis  ,   de    quo    anteti  di- 

yimus .  Hjcc  ille  .    Sed  vana  ha?c  explicatio  ,  II- 

cet  enim  Eulogius    fidis  quibufdam    ac  novatis 

verbis  &  phrafibus  aliquando   titatur ;    praefatis 

tamen  in  locis  plane  &    latine    fquilur,    cum- 

qne   ipfo  Morale  fatente,  idem  loquendi  modus 

a  Sanifone  Abbate  Cordttbenfi  ufurpetur ,  liquet 

id  ex  proprietate  ,  non  ex  licentia   fermonis  La- 

tini  factum  fttiffe.   Sed    idem  Morales  ,  qui  non 

adverterat  Imperatores  Orientis,  Occidentis ,  & 

Italici   per  harc  tempora  annos  a  Confulatu  nu- 

rnerafle  ,  eam  adhibuit  interpretationem  . 

XXI.  Porro  Samfon  Abbas  <~ordubenfis ,  de  quo  an- 

Saraccno-    te    loqutttus  fuerat  Morales ,  fuit  presbyter  Eu- 

rum  Rcges  logii  coartaneus  ,  vir  in  Philofophia?  &  facrarum 

Confal.i-     litterarum  ftudiis  verfatus .  Scripfit    Apologeti- 

tum  Trib-  cttm  tribtts  libris  diftinctum  contra   Hoftigcfium 

fot.   inflar  Malacitanum  Epifcopum  ,a  quo  inConcilio  Cor- 

gejfifle  ,        dnbenfi  cum  convitio    haereticus  appellatus   fue- 

confirmx-    rat .  Qnod   opus  Gothicis  litteris  defcriptum  in 

tur .  Ecclefue   Toletana?   Eibliotheca    affervari,    idem 

Morales  in  fcholiis  ad  lib.  1.  Eulogii  afferit  ,re- 

fertque  ejus  Epitapbium  in   quo  legitur  eum  ob- 

iiffe    Era    918.  Chrifti  nempe    890.    quare  cum 

Samfon ,   eodem    qtio    Muhamedus     Cordttbenfis 

Rex ,  qui  ad  annuni   ufqtte  887.   imperavit  ,   ut 

leftis   eft  Rodericus ,  tempore   vixerit ,  ejufdem- 

que  regis  Confuhttis  mentionem  fecerit  ,  nondu- 

bium  qtiin  a    Regibus  Cordubenfibus  Confulatus 

Tribunitix  poteib.tis  inftar  gefttis  fuerit ,  idem- 

qne    Abbas  proprie ,  non  vero  figurate  ,  atit  ex 

Latini  fermonis  licentia  loquutus  fuerit.    Imofi- 

cuti  in  Oriente    Iroperatores ,  qui  a   Confulatu 

Imperii  annos  dedttcebant,  pltires  alios   Confu- 

les  honorarios  creabant ,  ita  &  in  Hifpania  ,  no- 

no  Lcclefiae  faeculo  ,  Saracenorum    Reges ,   non 

Apparatus  in   Barcnittm 


tantum  fe ,  fed  fummos  etiam  Tmperii  fuj  Ma- 
gifiratus  Confules  appellabant,  ut  vid?re  eft  apud 
ettndem  Eulogium  lib.  z.  cap.  6.  qui  &  lib.  1. 
cap.  1.  etim  ,  qui  totius  Reipublics.  in  Hifpaniis 
adminiflrationem gerebat ,  Vroconfulem  vocat.Ne- 
que  melius  Abderaminis  Confulatum  in  Gloffa- 
rio  medix  &  infimae  latinitatis ,  verbo  Conful , 
Carolus  Dufrefnius  explicat,  dum  ait  hanc  vo- 
cem  eo  in  loco  defignare  prsefeduram  maris , 
qua  Abderamen  exornatus  fuit  ,  eo  fundamento 
innixus ,  quod  f  quentibus  farculis  ad  illud  mu- 
nus  fignificandum  ,  ea  vox  a  Saracenis  ufurpa- 
ta  fuerit ;  quafi  Abderamen  Rex  potentiflimus , 
quiqtie ,  ut  ait  Eulogius  loco  laudato ,  in  omni 
pompa  feculari  praedeceflbres  generis  fui  Reges 
fuperavit,  rei  tantum  maritimse  Prarpofltus  fue- 
rit,  Adiniralioromque  non  minus ,  quam  Regum 
anni  apud  Saracenos  in  Aclis  publicis  numerati 
fuerint .  Certum  itaque  manere  debet ,  poft  Con- 
ftantinum  Pogonatum  ,  Imperatores  Orientales 
Imperii  &  Confulatus  annos  non  diftinxiffe  ,  eo- 
rumque  exemplo  Imperatores  Occidentis  ,  qui  jn 
Galha  &  Italia  ,  &  Reges  Cordubenfes  qui  in 
Hifpania  Principatum  obtinuere. 

Atque  hinc  hujus  nnminis  negleclus  contem- 
ptufqtte  ortus;  cum  enim  honorum  tituli  a_ 
pluribus  ufurpati  fplendorem  amittere  fenfim- 
que  negligi,  ac  tandem  extingui  foleant,  cce- 
pit  Confularis  dignitas  ab  aliis  Principibus  af- 
fumpta,  vilefcere,  &  ab  Imperatoribus  Con- 
ftantinopolitanis  in  minimis  poni  ,  ac  clemiim—. 
poft  annum  Chrifti  ,  ut  jam  diximus ,  nongen- 
tefimum  ab  iifdem  abolita  eft.  Verum  quidem. 
eft  circa  annuin  nongentefimum  trigefimum  ter- 
tittm  Albericum  Maroziar  Romae  imperitantis  fi- 
lium  ,  &  circa  annum  nongentefimum  odUiagefi- 
mum  quintum  Crefcentitim  Numentanum ,  Con- 
fulum  r.omen  Roma?  renovaffe  ,  fub  eoque  titu- 
lo  tyrannidem  exercuiffe  ;  fcd  infelici  fucceffu , 
ut  videre  eft  aptid  Sigonium  Jib.  6.  &  7.  de_s 
Regno  Italia;  ,  ac  Baronium  in  Annalibus  Ec- 
clefiafticis.  Per  quadringentos  itaque  fere  an^ 
nos ,  Confulatus  penes  lmperatores  Oricntales 
fuitj  fed  difpari  ratione;  per  annos  enim  duos 
fupra  ccntum  Era  Imperii  Confulatus  Era  po- 
fterior  fuit ,  feJ  per  reliquum  temptis ,  qtti  Im- 
perii ,  is  &  Conf»]?.tkJ5  «taus  extitit .  lilius  dU 
gnitatis ,  titulique  umbra  ,  ac  imago  quarda.nL» 
penes  privatos  remanfit ;  ex  Gloflario  enim  me- 
dla:  &  infimse  latinitatis  verbo  Conful  &  Confu- 
latus  difcimus  variortim  ordinum  viris  nomen_ 
illud  poftea  tributum  fuiffe  ,  Confulefque  didos, 
qui  in  Emporiis ,  feu  maris  portubus  mercato- 
rum  jtira  ac  merces  tuentur  .  Codinus  lib.  cap. 
7.  num.p.  Pachymeres  lib.z.  cap.  31.  &  Grego- 
ras  lib.  4.  obfervant  Pifanorum  Magiftratum  , 
qui  Conftantinopoli  degebat ,  Confuhm  appella- 
tttm .  Hoc  etiam  nomine  infigniti  Admiralii,  fett 
fupremi  claffium  Pracfedi  apud  Saracenos .  Ki- 
fangerus  anno  1171.  ait ;  Admiralius  Joppenfis 
natione  Saracenus  ,  qu&  dignitas  apud  nos  Confu- 
latus  vocatur ,  Confulattt  Curia?  fumma  etiam  re- 
rum  &  prarcipua  adminiftratio  explicata,  unde 
Albertus  Stadenfis  ann.  1068.  de  Alberto  Epi- 
fcopo  loquens ,  ait :  Summam  rerum  ,  quod  eft 
vicedominatus  ,  Jam  fepties  Ccnfut  meruit .  Con- 
ftil  etiam  pro  Comite  fumptus ,  uti  in  legibus 
Edtiardi  Confefloris  cap.  2.  quod  modo  vocatur 
Comitatus ,  olim  apud  Britones  tcmporibus  Ro- 
manorum  in  Regno  iflo  Brttanni&  vocabatur  Con- 
fttlatus  ,  &  qni  modo  vocantnr  vicecomites  ,  tunc 
temporis  Viceconfulcs  vocabantur .  Ille  vero  voca- 
batur  Viceconful ,  qui  Confula  abfcnte  ipfius  vi- 
ces  fupplebat  in  Jurc  &  >n  foro  .  Ita  ufurpant 
paffim  fcriptores  ,  quorum  plures  citat  Dufref- 
flius ,  ejufciem  Gloltarii  Audor  dodiffimtis ,  qui 
&  obfervat  Magiftratus  urbanos  ,  in  mulns  ci- 
vitatibu-;  Pcabinos  vocatos ,  Confttles  etiam  di. 
clos  fuifle,  quod  &  in  Gallia   frequens. 

*  R  z  CA- 


XXII, 

Aboliti 
Confula- 
tus    caufx 
ejufquts 
umbra  itij 
privatis 
relicla  „ 


13* 


Biffertatio  Hypatica, 


tr. 


CAPUT    ULTIMUM. 
Cbronologia  Aurelianea  • 

COnfulatu  tertio  Aureliani  Imperatoris ,  qui 
in  Epigraphe  Forojulienfi  memoratur,  du- 
plici  modo  explicato  ,  dataque  occafione ,  c«e- 
teris  Cxfarum  &  Auguftorum  Confulatibus  fe- 
dulo  djfcuflls ,  reliquum  cft,  ut  ejufdem  Im- 
peratoris  Chronologi^  ,  non  parum  obfcura? , 
aliquam  lucem  affundamus  ;  csetera  enim  in  pra?- 
fata  Jnfcriptione  contenta  jam  a  viris  doclis  oc- 
cupata  funt;  aclumque  agere  ,  rei  litterarix  ma- 
gis  obeft ,  quam  profit .  Incipio  ab  anno ,  qui 
Aureliani  Imperium  prseceflit  ,  quod  aliqua  il- 
II  a.ttribuanfur ,  qu<e  ad  Claudii  Imperium  per- 
tinere  mihi  perfuafiflimum  eft , 

ANNO    CHRISTI   269. 

Cyclo  Solis  z6*  C.  Lunae  4, 

ColT.  M.  Aurelius   Claudius  Aug.  II» 
Ovmius  Vaternus  . 


Cum  Paulus  Samofatenus  damnatam  priore_9 
Concilio  Antiocheno  ,  Gallieno  imperante  ,  caj- 
Febrato  hserefim  repetiilTet  ,  fecundum  adverfus 
eum  in  eadem  urbe  hoc  anno  coaftum  eft ,  licet 
illud  Baroniiis  in  Annalibus  in  annum  171.  a- 
liique  communiter  omnes  in  annum  170.  diffe- 
rant  ,  &  inter  eos  conveniat ,  Aureliano  jmpe- 
rante  illud  celebratum  fuiffe  ;  nifi  quod  Vale- 
(ius  in  Notis  ad  Eufebium  lib.  7.  cap.  31.  par- 
tim  fub  Claudio  ,  partim  fub  Aureliano  habi- 
tum  ae  fub  priori  cxptum  ,  fub  pofteriori  ve- 
ro  abfolutum  fcripferit  .  Sed  eodem  Claudio 
jmperante ,  &  cseptum  ,  &  finitum  ,  quse  mox 
;tfferemus ,  evincent ,  Et  quidem  quoad  anni  tern- 

{liis  nemini  haelenus  obfervatum ,  Autumnum 
uiffe  minime  dubitandum;  in  Epiftola  enim  Sy- 
tlodica,  quam  Epifcopi  ad  Dionyfium  Roma- 
inim  Poritificem  fcripfere  quamque  Eufebius  lib. 
7.  hift.  cap.  30.  refert,  iidem  dicunt  :  nunc  quo- 
tjue  Antiochiam  venturus  era-t  Eirmilianus  :  & 
jam  Tarfum  ufque  (Cilicias  oppidum  eft)  perve- 
tterat ,  Sed  cum  nos  jam  convenijfcmus ,-  intcrca. 
iici  dum  accerjimus ,  dum  cjus  advcntum  expe- 
ftamus  abiit  e  vita .  Grasci  ,  ut  in  eorum  Me- 
jiologio  videre  eft ,  Firmiliani  Cajfareas  in  Cap- 
padocia  Epjfcopi  feftum  die  vicefima  odava- 
Oclobris  celebrant;  quare  fi  eo  die  Firmilianus 
ad  cceleftem  patriam  migravit  ,  circa  Oclobris 
initium  Concilium  coaclum .  Quod  dum  cele- 
braretur  ,  idem  Dionyfius  Pontifex  die  vigefima 
fexta  Decembris  e  vivis  exceffit ,  uti  retfe  Ca- 
talogus  veterum  Pontificum  ab  Henfchenio  edi- 
tus  teftatur .  Ea  mors  in  annum  fequentem  ean- 
dem  Synodum  prorogatam  oftendit ;  non  enim_ 
Epifcopi  ad  eundem  Pontificem  fcripfere ,  nifi 
quia  mortuum  ignorabant,  ideoqueanno  fequen- 
ti:  quod  &  demonftrare  videtur  Concilium  E- 
phefinum  ,  in  quo  Paulus  Samofatenus  damnatus 
dicitur  ante  annos  centum  &  fexaginta.  Sic  e- 
tiim  ,  ut  notat  Valefius  Ioco  Iaudato  ,  habet 
Iibellus  conteftationis  Cleri  Conftantinopolita- 
ni.  publice  in  Ecclefia  propofitus ,  quod  Nefto. 
rius  ejufdem  fententis.  fit  cum  Vaulo  Samofx- 
teno  ,  ante  annos  centum  fexaginta  ah  Ortho- 
doxis  Epifcopis  anatbemate  candemnato  .  Scriptus 
eft  hiclibellus  Confulatu  Theodofii  Augufti  XIII. 
&  Valentiniani  III,  anno  nempe  Chrifti  430. 
antequam  Synodus  in  urbe   Ephefo  congrega. 


retur .  Ab  anno  autern  Chrifti  170,  ad  annum 
430.  anni  funt  completi  &  ifolidi  160.  Eodem 
loco  utitur  Valefius ,  ut  oftendat  eo  annno  Syno- 
dum  celebratam ,  perperamqiie  a  Baronio  annai 
zji.  confignatam  fuiffe  .  Sed  fi  Baronius  euiruy. 
annum  ,  qui  Aureliani  Augufti  ,  &  Pomponii 
Baffi  Confulatu  notatus  eft,  171.  uti  fecundum 
reclam  Chronologiam  debuit,  appellaftet,  nihil 
ex  eo  contra  ejus  fententiam  deduci  poffet.  Eo 
itaque  loco  ejuidem  quidem  Chronologia  ever- 
f a ,  fed  fententia  minime  concuffa  ;  qui  enim» 
eam  defendunt ,  refpondebunt  in  ea  annorumt 
colleclione  ultimum  terminum  ,  ut  f«epe  fit,  ex- 
eludi .  Porro  ufque  ad  annum  fequentem  Syno- 
dum  continuatam  fuiffe  oftendunt  etiam  verba 
Eufebii ,  qui  loco  laudato  ait ,  cum  Paulus  Epi- 
fcopatu  excidiffet,  Domnufque  adminiftrationem 
Antiochenfis  Ecclefia:  a  Synodo  ordinatus  fuf- 
fcepiffet ,  illum  e  domo  Ecclefise  nullatenus  ex- 
cedere  voluiffe  ,  &  non  nifi  Aureliano  Impera- 
tore  jubente  ab  ea  expulfum  fuiffe  .  Aliquanto 
itaque  tempore  Epifcopi  Antiochiae  fubftitere  « 
Quod  fi  in  priori  Concilio  adverfus  eumdem.. 
habito  ,  mults.  difputationes,  <&  qu&ftiones  in  uno- 
quoqjtc  confeffu  agitata.  funt ,  Ut  inquit  idem  Eu- 
febius  Iib.7.  cap.i8.  idem  in  pofteriori  faclitatum 
non  dubitandum;  ideoque  cum  ob  mortem  Fir- 
miliani  tardius  illud  inchoatum  fuerit ,  anni 
fequentis  initio  adhuc  congregatum  fuiffe.» , 
certum  . 

Hanc  fynodum  ,  Claudio  imperante,  celebra- 
tam  fuiffe  ,  non  tantum  docent  Hermannus  Con- 
trasflus  ,  Eutyches  Patriarcha  Alexandrinus ;  cu- 
jus  verba  in  ColIedHone  Conciliorum  Generalium 
leguntur,  Marianus  Scotus ,  &  Abbas  Ufpergen- 
fis  ,  fed  &  Methodius  ab  eodem  Mariano  lati- 
datus  qui  de  Claudio  Imperatore  loquens  ait : 
Hujus  tcmporibus  ultimum  apud  Antiochiam  Epi- 
fcoporum  Conciliu,vn  congregatur  ,  in  quo  Paulus 
manifefte  convincitur  hxreticus  ,  &  damnatur  ab 
omnibus  ,  qu&  fub  Ca/o  funt  ,  Ecclefiis  Chrifti,  &c, 
Neque  fub  ?.iiis ,  quam  fub  prarfentis  anni  Con- 
fulibus  cogi  ilJud  potuit ;  cum  fub  iis  Dio- 
nifius  Pontifex  Romanus ,  uti  jani  obfervavimus 
ftd  quem  Epifcopi  fcripfere,  extremum  diem  ob- 
ierit  ,  communifque  opinio  alii  non  innitatur 
fundamento,  quam  Eufebii  Ioco  male  intelledo, 
ut  infra  videbimus .  Dionyfii  itaque  Pontificis 
Romani  mors  ab  hoc  anno ,  quo  &  eam  conti- 
giffe  Anaftafius  Bibliothecarius  teftatur  ,  minime 
removenda,  preefataque  Synodus  in  hunc  tandem 
annum  quafi  poftliminio  reftituenda» 

ANNO    CHRISTI   270. 

CycloSolis  27.B.Lunae5. 

CofT.    Antiochianus  .   Orfitus  . 

Claudius  Imperator  fub  huius  anni  finem  vi- 
ta  funclus  eft ,  poftquam  imperaffet  annos  duos 
&  nienfes  circiter  feptem  .  Quare  erratum  a_. 
Petavio  in  Chronico,  &  in  Rationario  temporum 
a  Calvifio  in  opere  Chronologico ,  aliifque  viris 
doclifllmjs ,  qui  aliquorum  Antiquorum  audo- 
ritate  fulti ,  eum  tantum  annum  uuum  &  merir 
fes  decem  imperaffe  tradidere;  Gruterus  enirrL. 
Infcriptionem  Claudii  refert  ,  in  qua  is  dicitur 
TRIB.  POT.  III.  COS.  II.  tertium  itaque  Im- 
perii  annum  attigit ;  immo  nec  ante  diem  vi- 
cefimam  fextam  Oclobris  currentis  anni  decefljt. 
Norifius  Diflertat.  de  Vot.  Decennal.  cap.6.  ob- 
fervat  in  lib,  1.  Codici^  Juftinianei  tit.  13.  1.*. 
de  diverf.  Kefeript.  in  titulo  notari :  Imp.  Clau- 
dius  Aug.  Epagafho  ,  &  fignari  :  Datttm  VII.  Kal. 
Novemb.  Antiocbtano  &.Orfito  Cojf.  qua  fubfcn- 
ptione  Iiquet  non  tantum  exeunte  Oclobri  ClaUr 
dium  adhuc  in   vivis  fuiffe ,   fed  &  Synodum-, 

Aq- 


«r. 


IV. 


feu  de  Confulibus  Caefareis 


*33 


^ntioehf nam  jnm  eelebratam  fuifle ,  cum  jam  fe- 
^e  ab  ajino  Dionyfius  Pontifex  Romanus  obiif- 
fet,  neque  tandiu  Antiochia;  mors  cjus  ignorari 
potuent ,  prarfertim  ob  tumultus  a  Panlo  Samo- 
iateno  in  Oriente  excitatos.  Luciits  Domitius 
Aurelinnus,  vir  bello  fortis  fed  natura.  ferocior^ 
nt  ait  Vopifcus  in  ejus  vita  cap.  n.  Claudio 
/iiccceiTit ,  cujus  Imperii  initio  a  Marcomannis 
tmrn.i  circum  Mediolanum  graviter  evafia.to.funt. 
Tofiea  tamen  ipfi  quoque  Marcomanni  fuperati 
funt,  inquit  idem  Vopifcus  Ioco  Jaudato,  cap. 
38.  quod  hoc  anno  geitum  efle,  qua:  fequenti 
dicam,  oftendent. 

ANNO    CHRISTI   271. 

,      Cyclo  Solis  28.  A.  Lunae  6. 

CoiT.  Aurelianut  Aug.  II.  Pomponiur 
Bajfut . 

V.  Aurelianum  Imperatorem  ,  qui  ante  fufceptum 

Imperium  Crinito  CoIIega  ,  anno  159.  Conful 
fufteclus  fuerat  ,  hoc  anno  Confulem  iterurm. 
dici  debere ,  ex  iis  qua?  fuo  loco  diximus , 
probatum  mnnet.  Marcomannis.  in  Gailia  ,  I- 
taliaque  cuntfa  vaftantibns ,  ingentet  Rom&  fe. 
ditioncs  mot&  funt .  Quare  etixm  Uhri  Sybilli. 
t>i  noti  beneficiis  publicis  infpefii  funt ,  inquit  . 
Vopifcus  in  Aurelinno  cap.  18.  qui  capite  fe- 
cjuenti  dicit ,  Senatusconfultum  ,  quo  eos  libros 
infpici  juflum  ,  faclum  ejfe  die  tertio  Idus  fanua- 
riis ,  ac  dein  capite  10.  refert  Aurelinni  refcri- 

})tum  ad  Senatum,  quo  difcimus  librorum  Sibil- 
inorum  Jeclionem  Chriftianis  vetitam  fuifle_s ; 
miror  vrs  ,  inqilit  ,  Patres  fantti ,  tamdiu  de  a- 
fenendis  Sibyllinis  dubitajfe  libris  ,  perindc  quafi 
in  Cbriflianorum  Ecchfia  ,  non  in  templo  Deorum 
tmnium  trailaretis .  Extant  Sibyllarum  oracula 
txfto  libris  carminum  infperfa,  in  Bbliotheca-. 
Patrum ,  quar  Antiqui  patres  ad  Chriftianae  Ee- 
Jigionis  confirmationem  fa'pe  protulerunt ,  quae 
an  fint  gcnuni  Sibyllnrum  foetus ,  noftro  faecu- 
Jo  in  magnam  controverfiam  vocatum  .  Viden- 
^a  opera  hac  de  re  edita  ;  nobis  enim  hic  di- 
cere  fufficit ,  Hcet  SibyJlarum  carmina  prorfus 
genuina  &  incorrupta  non  fint ,  quae  tamen  ab 
Antiquis  Patribus  laudantur ,  Chriftianorum  fig- 
jnenta  non  effe . 

*  *•  Superatis  ad  Plncentiam  Marcomannis ,  Aure- 

lianus  Romam  petiit ,  ubi  crudeliter  fe  habuit; 
Jntcrfecli  funt  enim  nonnulli  eliam  nobiles  Se- 
natores  ,  inquit  Vopifcus  cap.  xi,  qui  addit ;  ad. 
bibito  confilio  Senatus  muros  urbis  Rom&  dilata- 
■vit .  Qtiod  cum  Aureliano  &  Eaflb  Confulibus, 
Idatius  in  Faftis  faclum  doceat  his  verbis ;  His 
Cojf.  muri  urbis  cxpti  ficri:  conftat  qllaxumque 
Vopifcus  ante  eam  murorum  urbis  Romar  in- 
ftaurationem  narravit  ,  hoc  vel  praecedenti  an- 
no  geftum  effe;  ideoque  Marcomannorum  eva- 
ftationes  ,  anno  fuperiori ,  infpeclionem  vero 
librorumSibyllinorum  ,  prarfenti  rede  configna- 
tas  effe . 

VII.  Tranfaflis  qus.  ad  Urbis  fiatum  &   civilia  per- 

tinebant  ,  contra  Palmyrenos  ,  id  cfi  ,  contra  Ze- 
ftobiam ,  qu&  filiorum  nomine  Orientale  tenebat 
Imperium,  iter  fiexit ,  inquitVopifcuscap.n.  de 
Aureliano  loquens. 

ANNO    CHRISTI   272» 

Cyclo  Solis  I.  GF.  Lunae  7. 

Coff.    Quietut .  Voldumianut  • 

VHZ.  Aurelianus  in  Orierrtem  profeclus,  multa  irL. 

itinere  ,   ac  magna    beJIorum  genera  cortfecit . 


Eyzantium,  Tyanam  ,  Antiochiam  ,  &  alias  m- 
Jbes  obxinuit  ,  ut  videre  eft  apud  Vopifcum ,  .qui 
addit ,  poft  ha?c  pugnatum  efle  de  fumma  r«- 
rum  contra  Zenobiam  ,  qium  captam  trium- 
pho  refervayit ,  ut  populi  Romani  oculis  effet  e- 
fientui ,  addit  idem  Vopifcus  cap.  30.  quod  hoc 
anno ,  haud  longe  Antiochia  faiium  efle  ,  Eufebius 
ia  Chronico  juxta  editionem  Scaligeri  teftis  eft. 
Zenabia,  qua ,  ut  docet  Athanafius  in  Epift. 
ad  Solitarios  pag.  66$,  Paulo  Samofateno  pa- 
trocinabatur  ,  capta  ,  is  fententiam  adverfus  fc 
in  pofteriori  Synodo  Antiochena  prolatam  fub- 
ire  coaclus  elt ,  ut  difcimus  ex  Eufebio  lib.7. 
cap.  19.  cujus  verba  perperam  intellecla  plerof- 
que  omnes  hadentis  in  errorem  induxere.Li- 
cet  enim  idem  Eufebius  Paulum  Samofatenum, 
Aureliano  imperante ,  ex  Ecclefia  exturbatum 
dicat  ,  illi  tamen  volunt  ipfum  docuifle  fub 
ejus  Imperio  pofteriorem  Synodum  Antioche- 
nam  celebratam  fuifTe  ;  qui  error,  ut  tandem 
tolhtur,  Eufebii  verba  expendenda  funf :  %»r'h 
Tf\tvTtxiac  o-uyxfOTiibilffnc.  TT\iic-Tivi  oiruv  iirto-xOTim 
cvvoi^  ,  <(>aptt$flc  ngjf  ijpo;  o7rav7-«v  »i'^i  crcufZ;  **• 
Tccyvu&i^  mpojbgiav  b  rii;  •kclto.  a.mo^iia.v  dtptatuc; 
ttp-^nyoc  t  r«c  intb  riv  ipavov  xu$o\exnc.  f'xx\Ji(T(«f 
a.TTor.tp\ntTi^at.  Id  eft  ,  ut  Chriftophorfonus  ver- 
tir  :  cujus  (  nempe  Aureliani;  temporibus  Pau. 
lus  Dux  (3?  author  erroris  ,  qui  Antiochi&  grafi* 
fabatur ,  in  poflremo  Concilio  Epifcoporum ,  »«- 
mero  prope  infinitorum  contra  eum  convecato ,  fui 
erroris  &peregrin&  opinionis  perfpicue  convitlus,  & 
emnium  jam  confenfu  palam  condemnatus,  ab  uni. 
verf*  &  Cathohca  Ecclefia ,  qu&  fub  ccelo  efi  , 
penitut  exturbatur  fuit .  Significat  itaque  Eufe- 
bius  Paulum  Samofatenum  ,  imperante  Claudio, 
in  Concilio  fecundo  Antiocheno  convidum  & 
condemnatum  ,  Aureliani  tandem  temporibus 
ex  Ecclefia  penitus  exturbatum  fuifle  ,  neuti- 
quam  vero  ut  illi  imponitur,  AureJiano  im- 
perante  Synodum  illam  coaclam  .  Qyare  Me- 
thodius  fupra  a  nobis  Jaudatus  ,  qui  ea  Eufebii 
verba  exfcribit ,  recle  eam  ad  Claudium,  nora 
vero  ad  Aurelianum  retulit.  Valefii  itaque  ver!» 
fio  haec  rejicienda ,  utpote  ab  Eufebii  mente 
aliena  ;  Hujus  temporibus  (nempe  Aureliani )  po. 
firema  Synodut  innumerabilium  fere  Epifcoporui» 
congregata  efl;  In  qua  author  ille  nefari&  apud 
Jintiochiam  H&refeos  Paulus  eonviilus  (jy  ah  om. 
nibus  manifeftijfime  deprehenfusfalfi  dogmatil  reus  , 
ah  univerfa,  qu&  fub  cxlo  efi  ,  Ecclefia  Catholicx 
eliminatus  efi .  Nicephorus  lib.  6.  cap.  i8.  in  duo- 
bus  deceptus  eft  .  Primum  Epiftolam  Synodicam, 
quam  Eufebius  refert  lib.  7.  cap.  30.  priori  Sy- 
nodo  Antiochena;  perperam  attribuit ,  ideoquc 
Firmilianum  eodem  tempore,  quo  Dionyfium  A- 
lexandrinum  anno  nempe  Gallieni  Imperatoris 
duodecimo  ,  demortuum  fuifle  fcribit  ;  ac  prae- 
terea  fecundam  Antiochenam  Synodum  fub  Au- 
reJiano  habitam  fuifTe  tradit ;  Baroniumque  in 
priorem  errorem ,  &  in  pofteriorem  ,  non  tan- 
tum  hunc ,  fed  omnes  qui  poft  eum  fcripfere  , 
induxit.  At  ficuti  Eufeoius  in  Chronico  anno 
decimo  tertio  Gallieni  de  Paulo  loquens ,  quae 
fub  eodem  Imperatore,  ac  fub  Claudio  contra 
eundem  Paulum  gefta  funt,  uno  tenore  profe- 
quitur  dicens  :  Paulut  Samofatenus  a  cunhorum 
pr&dicatione  defcifccns  ,  Arttmonis  h&refim  fufcita.- 
vit .  In  cujus  locum  Antiochcnt  Ecclefia  fextus  de- 
cimus  ordinatur  Epifcoput  Domnus :  Ita  &  in  hi- 
ftoria  ,  occafione  ejufdem  Domni  in  Ecclefiar  An- 
tiochena?  poflefftonem  ,  Aureliano  imperante  ,  in- 
ducli ,  Paulique  ex  ea  detrufi  ,  de  Concilio  con- 
tra  hunc  coaclo  agit .  Quem  Eufebii  loquendi 
modum  Baronius  anno  zjz.  quo  praefatam  Sy- 
codum  cekbratam  exiftimat ,  aliique  viri  do- 
ftifllmi  non  animadvertentes  ,  fcribunt  Eufebium 
in  Chronico  errafle ,  &  Gallieno  imperante ,  Do- 
mnum  Paulo  Samofateno  fuiiTe  fubrogatum  ,  do- 
cutfle  ;  quod  profetfea  mente  ejus  alienum.  Ne« 

que 


IX. 


*34 


Differtatio  Hypaticaj 


♦jue  aliter  quam  Chnffopflorfonus ,  Jacobus  Goar, 
\ir  eniditiflimus ,  prafata  Eufebii  verba  a  Geor- 
gio  Syncello  in  calce  Chronographiae  i'u£e  citata 
vertit ;  fed,  Valefius  opinione  communi  occupa- 
tus ,  quod  nempe  pofterior  Synodus  Antioche- 
na  fub  Aureliano  coacla  fuerit ,  &  a  Nicepho- 
-ro  ,  qui  loco  laudato  Eufe.bium  in  eum  fenfum 
trahit ,  deceptus ,  eam  nobis  interpreta  tionem  ob- 
jj-ufit,  quse  quam  a  Grarca  phrafi  recedat,  com- 
munis  opinionis  inanitate  patefacla  ,  jam  quili- 
bet  deprehendere  poteft . 
v  Petavius  in  Chronico  ad  annum   Chrifti   170. 

■ait  ,  Athanafium  de  Synodis  indicare  Romse  fii- 
per  Pauli  harrefi  a  Dionyfio  Papa  Synodum  ce- 
lebratam  fuiffe;  &  Baronius  ann.  i6j,  n.  10.  & 
ii.  dicit  adveifus  deteftandas  ejufdem  Pauli  im- 
pietates ,  mox  ut  innotuere  ,  fanclos  Epifcopos 
tnfurrexiffe  ,  imprimifque  Dionyfium  Romanum  , 
&  alterum  Diony  fium  Alexandrinum  Epifcopum  , 
ia  quibus  inquit ,  fublxtumeffe  Paulum  fantlus  A. 
tha.na.fius  fcribit .  Sed  neutrum  in  Athanafio  le- 
gitur .  Verum  quidem  eft  huncpag.  918.  editio- 
«nis  Grarco-Latinae  ejufdem  Jibri  de  Synodis,  lo- 
qui  de  Concilio  Roma?  ,  dum  Dionyfius  Alexan- 
drinus  viveret  ,  celebrato ,  fed  diferte  ibidem 
docet  contra  aliam  haerefim  illud  habitum  fuif- 
fe  ;  refertque  Epiftolam  ,  quam  Dionyfius  Roma- 
rui-  ad  Dionyfium  Alexandrinum  fcripfit .  At 
fcsec  nihil  ad  harrefim  Pauli  .  Confignatum  illud 
Romanum  Concilium  a  Baronio  in  Annalib.  anno 
163.  in  quo  quas  gefta  funt ,  legi  poflunt  .  Ne- 
que  etiam  ab  utroque  Dionyfio  Paulum  fubla- 
tum  efle  dicit  Athanafius ,  fed  tantum  a  feptua- 
ginta  Epifcopis ,  qui  fecundo  Concilio  interfue- 
re  ,  condemnatum  fuiffe  .  Harc  enim  ejus  ver  ba  : 
Duo  Dionyfii  ante  eos  feptuaginta  fuirc  ,  qui  Sa- 
mofatenfcm  fuftulerunt ,  (  in  fecunda  fcilicet  Sy- 
nodo  Antiochena )  quorum  alter  Rom&  ,  alter  A- 
lexandris.  pr&ful  erat ,  quo  in  loco  ro  feptuaginta 
jjon  ad  utrumque  Dionyfium  ,  ut  Baronius  pu- 
tavit ,  fed  ad  Prafules  fecuidar  Synodi  Antio- 
chenar ,  quos  paulo  poft  ,  feptuaginta  Epifcopos 
Vauli  Samnfatenfis  condcmnatorcs  vocat ,  refer- 
jur.  Ex  quo  &  numerum  Patrum  ,  qui  eidem 
Concilio  interfuere  ,  in  Annalibus  Ecrlefiafticis 
non  memoratum ,  difcimus .  In  Concilio  tanien 
Ephefino  tom.  3.  ultirra?  CoIIeclionfs  Concil.  Ge- 
neral.  pagi  415.  in  libello  quodam  fupplici ,  quem 
Bafilius  Diaconus ,  aliique  Monachi  contra  Ne- 
ftorium  obtulerunt ,  centum  &  cdcginta  nume- 
rantur,  qui  in  Antiochena  collecli  Syncdo  con- 
tra  Paulum  Samofatenum  ,  ipfum  depofuerunt. 
Qua  in  re  nihil  habeo  quod  dicam ,  nifi  quod  A- 
thanafius  ad  Synodi  finem  ,  Bafilius  ad  ejufdem 
initium  refpexerit.  In  magnis  enim  conventibus 
quicumque*  prioribus  aclionibus  non  femper  po- 
fterioribus  interfunt ,  ficque  minor  in  fine,  quam 
in  principio  numerus . 
Porro  Zenobiam  Palmyrenorum  Reginam  ,  hoc 
XI»  annoin  Aurelianimanus  veniffe  ,ideoque  &  Pau- 
lum  Samofatenum  ex  Ecclefia  Antiochena  extur- 
batum  fuilfe  ,  nummus  Graxus  ,  qui  apud  Segiu- 
num  in  Numifmatis  feleftis  extat ,  oftendere  vi- 
detur  .  Legitur  in  eo  :  CEIITIMIA  ZHNOBIA 
CEB.  L.  E.  "id  eft  ,  Septimia  Zenohia  Augufla  anno 
quinto .  Callieno  adbuc  regcnte  Rempublicam  ,  in- 
quit  Pollio  in  triginta  tyrannis  cap.  XXX.  rc- 
gale  mulier  fuperba  munus  obtinuit  ,  quar  cum 
annos  quinqtie  imperaverit  ,  Iiquet  anno  177. 0- 
denato  marito  demortuo  ,  in  Orientali  Imperio 
fuccelTiiTe ,  ac  currenti  captam  fuifle . 
v  Hoc  anno  Conftantinus  Magnus   apud  Naiflum 

XII#       Dardania:   Illyricae ,   hodie    Serviar  diclae  oppi- 
dum ,  Conftantio  Chloro  ,    poftea    Imperatore  , 
patre  ,  &  Helena  matre  natus  eft ,  vel  tertio  Ka- 
Jendas   Martii ,  vel  pridie    Kalendas  Aprilis  :  i'n 
utroque  enim  die  Kalendarium  a   Petro    Lambe- 
cio   publicatum  habet :  NATALECONSTANTI- 
NI,  nihilque  huc  ufque  a  viris  doflis  allatum. 


quod  uno  potius ,  quaM  altero  ,  euiri  nafum  fliif- 
fe  demonftret .  Illud  certum,  alterum  ad  gcnui- 
num  ejus  Natale ,  alterum  vero  ad  diem  ,  quo 
Auguftus  a  Maximiano  Herculio  appellatus  eft  , 
referendum  effe .  Quoao!  annum  ,  deducitur  is  ex 
Rufino  Iib.  1.  cap.  undecimo  ,  Socrate  lib.  i.cap. 
ultimo,  &  Sozomeno  lib.  i.  capite  pariter  ul- 
timo,  qui  Conflantini  vitat  annos  fexaginta  quin- 
que  numerant.  Cum  enim  eum  anno  337.  die 
21.  Maji  demortuum  certum  fit ,  fi  retro  fexa- 
ginta  quinque  annos  numeraveris ,  ad  praefen- 
tem  pervenies  .  Quoad  patriam  acriter  dc  ea  in- 
ter  dodtos  certatum  ,  eamque  Britanniam  fuifTe- 
diu  creditum  ,  &  ab  aliquibus  etiam  nuper  fcri- 
ptum.  Quam  opinionem  Michael  Alfordu»  e  ?o- 
cietate  Jefu  in  eo  Iibro ,  quem  de  Lucii ,  Heltrtr 
n&  &  Conitantini  patria ,  &  fide  fcripfit ,~  Scri- 
ptorum  «tum  Italorum ,  tum  Hifpanorum ,  & 
Belgarum  ,  tum  Germanorum  ,  feptuaginta  au- 
floritate  confirmare  conatur  .  Conftantinum  ta- 
men  Naifli  ortum  extra  controverfiam  effe  de- 
bet ,  cum  Anonymus  ab  Henrico  Valefio  edi- 
tus ,  Stephanus  Byzantius  ,  lib.  de  Urbibus ,  Con- 
ftantinus  Porphyrogenita  in  libro  1.  7repj  5-f* 
/U.XTW  ,  &  Firmicus  in  lib.i.  Mathefeos  fub  initi- 
um ,  id  diftinde  tradant ,  &  Cedrenus  eum  in 
urbe  Dacia:  natum  aflerat  ,  Dardaniaque  fue- 
rit,  ubi  antea  Decia  Mediterranea;  &  nunc  Ser- 
via  fita  eft  .  Quare  cum  nihil  alicujus  momenti 
contra  Antiquorum  Auclorum  fidem  afferatur, 
faceflat  e  Doclorum  virorum  libris  decantatiffi- 
ma  illa  fabula ,  qus  Conftantinum  Britannupj 
facit . 

A  NNO  CHRISTI    27^. 

Cyclo  Solis  2.  E.  Lunae  8. 

CofT.  M.  Claudiut  TacituT. 
Furiur   VlactdianuT  . 

Pacato  Oriente  ,  in  Europam  Aureliahus-  re> 
diit  vitfor,  atqueillic  Carporum  copias  afflixit  , 
fcd  Palmyreni  ,  eo  rebus  Europenfibus  occupa- 
to  ,  rebellarunt .  Quare  Aurelianiis  ex  Europa 
revertit,  atque  Urbem,  quia  ita  merebatur  ,  e- 
vertit .  Securior  deinde  iterum  in  luropam  re- 
diit.  Interim  Firmus  quidam  extitit,  qui  fibi  M- 
^yptum  vindicavit .  Ad  quem  continuo  Aurelia- 
nus  revertit  ,  JEgyptumque  ftatim  recipit  .  At- 
que  vehementerirafcensquod  adhuc  Tetricus  Cal- 
lias  obtineret ,  Occident.m  petiit:  ubi  ipfo  Te-. 
trico  exercitum  fuum  prodente,  quod  ejus  fco- 
Jera  ferre  non  poffet,  deditas  fibi  legiones  ob- 
tinuit  •  Hax  fummatim  Pollio  in  Aureliano  cap. 
XXX.  &  infra.  Qnx  omnia  non  nifi  per  inte- 
•  gri  anni  fpatium  fieri  potuere  .  Quare  perperam 
Petavius  in  Chronico  vicloriam  de  Zenobia  in 
hunc  annum  differt ,  nec  majori  fnndamento  Eu- 
febius  etiam  in  Chronico  ,  Aureliani  triumphurn 
in  hunc  annum  conjicit .  Nam  fi  hoc  tanmm  an- 
no  Zenobia  vicla  fuiffet  ,  tot  rebus  agendis  tem- 
pus  Aureliano  non  fuppetiiffet . 

ANNO  CHRISTI    274« 

Cyclo  Solis  3.    D-  Lunse  9. 

Coff.  AureliamiT  Attg.  III. 
C.  JuliuT  CaptolintiT  . 

Ex    hoc    Aureliani  Confulatu     difcimus   pri-     XIIL 
mo     hunc    Quinquennalia    juxta    JI.    Confula- 
tuum   Carfareorum  Regulam  edidiffe .    Secundo 
eum  etiam  hoc    anno    de  Oriente    &  Ocadente , 
triumphum  Romanis    oculis     exhibuiffe,  recle- 


feu  de  Confulihus  Csefareis . 


135 


Jiue  a  Cafliodoro  in  Chronico  fub  hoc  Con- 
ulatu  fcriptum  effe :  His  Coff.  Aurelianum, 
Roma.  triumphantem  captivi  Tetricur  ,  &  Zer.o- 
bitt  pr&cefferunt ,  Tertio  Agonem  Solis  hoc  an- 
no  ab  Aureliano  inftitutum  ,  templumque  Soli 
ab  eo  aedificatum,  quod  perperam  idem  Caflio- 
dorus  fub  anni  fequentis  Confijlibus,  recle  ve- 
xn  Eufebiusin  Chronico  hoc  anno  confignat; 
cum  uti  diximus ,  annis ,  quibus  hujufrqodi  fo- 
Jemnia  celsbrabantur ,  templa  «edificari,  nova- 
que  inftitui  folerent.  Rccte  etiam  ab  eodem  Eu- 
febio  ibiderji  fcriptum;  Romttm  firmioribus  mu- 
ris  yillzt ,  nempe  Aurelianus ,  propter  eandem 
rationem;  qya  in  re  Idatio  contrarius  non  eft; 
quia  is ,  ficuti  &  Vopifcus ,  de  ccepto  aedifi- 
cio;  Eufebius  vero  de  abf.fluto  Ioquitur  .  Qiiar- 
to  recle  Vopifcum  in  Aureliano  cap.  XKXV. 
Juijus  triumpho  narrato  ,  fcripfiffe  ;  lAem  Au- 
relianus  ,  &  porcinttm  carnem  populo  Rcmano  Ai- 
flribuit  ,  cju&  hoAieque  AipiAitur  ,  leges  plurimttS 
fanxit ,  &  quiAem  fulutares  :  SacerAotia  compo- 
fuit  ,  templum  Solis  funAavit  &  Pontifices  r». 
boravit ,  Vlecrevit  etiam  cmolumenttt  Arcbitecfis  fy 
Miniflris .  His  gcflis  ad  Qallias  profeclus  &c. 
H*c  enim ,  fimiliave ,  annis  quibus  Quinquen» 
nalja  &  id  genus  fefta  edebantur  ,  ab  Impera- 
toribus  de  more  fadta  ,  Tnftanus  tomo  3.  pag. 
SJ4.  afivrt  nummum  Aureliani,  in  quo  legitur; 
A  K.  AOM.  ATPHATANOC  CEB.  A.  A.  id  eft, 
Imperator  CZ&far  Lucius  Domitius  Aureliatms  Au- 
guflus  anno  quarto  .  Exprimitur  in  eo  idem  Im- 
perator  Lauro  coronatus ,  in  poftica  vcro  par- 
te  vifitur  Aquila  coronam  gerens ,  inter  duo 
figna  militaria,  pofita  ,  duobus  captivis  in  in- 
feriori  parte  nummi  expreflis ,  hunc  in  ejus 
Quinquennalibus  cufum  ,  ex  iis  quae  parte  *. 
cap.  3.  diximus  conftat ,  Anno  epim  ejufdem 
Imperatoris  quarto  ea  acta ,  &  ut  ex  his ,  quac 
infra  aicemus  liquebit  aliquot  menfibus  antici- 
pata  .  Denique  ex  iifdem  Quinquennalibus  ma- 
iiifeftifljmum  redditur,  prarfenti  tantum  anno, 
Pon  vero  aliquo  ex  pr<ecedentibus  perfecqtio- 
nem  adverfus  Chriftianos  ab  eodem  Imperatore 
decretam  fuifle;  quod  quidem  Baronius  in  No- 
tis  ad  Martyrojogium  Romanum  redte  fcripfe- 
rat ,  fecj  quod  poftea  in  Annajibus  perperam 
retraclavit,  ob  ingentem  ,  inquit ,  eorum-  nu- 
merum,  qui  Aureliano  imperante  Martynum 
fubiere ,  Ewdem  poft  eum  fententjam  Petavius 
in  Chronico  ,  Henfchenius  &  Papebrocius  in 
Aclis  SS.  omnefque  recentiores  fequuti  funt ; 
fed  cum  ea  non  tantum  Aureliani  Qiiinquenna- 
lia  ,  fed  etiam  omnes  antiquos  Scriptores  tan) 
Graecos  quam  Romanos  adverfantes  habeat ,  nul- 
loque  fundamento  nitatur ,  rejicienda ,  li  eqirrj 
brevem  eam  fuiffe  affirmant.  Eufebius  lib.  7* 
cap.  30,  ait  ;  Eum  paratum  Jam ,  &  compojitis 
tontra  nos  eAiclts  ,  ut  ita  Aixerim  ,  fubfcribentem, 
ulta  efl  Aiviwt  juflitia  :  quafi  conflricto  cuhito  co' 
natum  ejus  reprimens .  In  Chronico  yero  eam  norj 
nifi  ultimo  Imperii  Aurelianj  anno  collocat.  Ba, 
ronius  quidem  non  tantum  eumdem  Eufebium 
in  Hiftoria,  fed  &  Orofium  lib.  7.  cap.  13.  ita 
cxplicat  quafi  fcripferint  eam  tantum  intenta» 
tam  fuiffe  ;  fed  eorum  mentem  vir  doctiflimus 
non  affequitur;  illi  enim  nqn  aliud  fignificare: 
intetidunt  ,  quam  eam  brevem  fuiffe  .  Unde_» 
Orofius  Aurelianum  nonum  Ecclefiae  perfecuto» 
rem  vocat,  ait  enim;  novijfime  cum  perfecutio- 
nem  aAvcrfuc  Chriflianos  agi  nonus  a  Nerone 
decerneret  ,  fulmen  ante  eum  ,  magno  pavore  cir* 
cumftantium  ruit  ,  ac  non  multo  pofl  in  itinere 
occtfus  eft ,  id  eft,  decre;a  perfecutione  ftatim 
periit  , 
XIV.  Egregius  eft  eamdem  in  rem  Laclantii  Iib,  de 

mortibus  Perfecutorum  cap,  6.  locus ;  Aurelia- 
nus  ,  inquit  ,  qui  effet  natura  vefanus  &  Jrs.- 
ceps ,  iram  Dei  cruAelibus  fatfis  lacejfivit  .  Ve- 
rum  illi  ne  perficere  quiAem ,   qu&    togitaverat , 


licuit ,  fed  protinus  inter  inititt  furorts  fui  til. 
tinttus  efl  »  Nondum  »A  Provincias  ulterioret 
cruenta  cjus  fcripta  pervencrant ,  ^-  jam  Cano- 
fturio,  qui  locus  cfl  Thmci&,  cruentus  ipje  jaca- 
bat  ,  falfa  quaiam  fufpicione  ab  amitis  fuis  in- 
teremptus ,  Mitto  Georgium  Syncellum  ,  Her- 
mannum  Contraclum  ,  Marianum  Scotum  ,  aliof- 
que  ,  qui  hanc  perfecutionem  unanimi  confen- 
fu  in  ultimum  Imp?  Aureliani  annnm  contule- 
re.  Ea  itaque  hoc  tantum  anno  excitata ,  ideo- 
que  S.  Symphoriani  ,  aliorumque  Martyrum  , 
quorum  Afla  Henfchenius  &  Papebrocius  viri 
cruditiflimi  illuftrarunt  ,  agones ,  in  hunc  yel 
fequentem,  quo  per  fex  menfes  interregnum 
fuit,  quove  Aureliani  nomine  perfecutio  con- 
tinuata  ,  retrahendi  ,  Infirmum  porro  Baronii 
fundamentum  fupra  infinuatum ,  adverfus  om- 
nium  Antiquorum  fidem ;  cum  in  libro  Anafta- 
fii  de  Romanis  Pontificibus  tradatur  in  Marcel- 
jino  ,  uno  dyntaxat  menfe  numeratos  effe  de- 
cem  &  feptem  millia  martyrum  in  perfecutio- 
ne  Diocletianea ,  ut  refertur  in  Epitome  Spon- 
dani,  anno  301,  n.  4,  Denique  Eufebius  in  Hi- 
ftoria  )ib.  7.  cap.  30,  communem  fententiam 
plane  convellit  ,confirmatque  quod  jam  in  Chro- 
nico  fcripferat ,  Zenobiam  nempe  anno  Chri- 
fti  J7i,  captam  effe,  &  currenti  perfecutionem 
ab  eo  excitatam  ;  quod  ut  evidenter  pateat  , 
ejus  yerba  affero ;  cum  Paulus  e  Aomo  Ecclefix 
nullatenus  exceAere  vellet  ;  interpelLttus  Imper/t- 
tor  Aurelitfntts  reccijfime  hoc  negotium  dijudica- 
•vit ,  iis  domum  tradi  prscipiens  ,  quibus  Italici 
Chrifliftns  Religionis  Antiftites ,  &  Romanut  Epi- 
fcopus  fcriberent  .  Hoc  moAo  vir  fupra  memorit- 
fus  eum  fummo  dedecore  per  fecularem  poteflatem 
ab  Ecclefia  exturhatus  efl  ,  Ac  tum  quidem  ergz 
noflros  fic  affefius  erat  A^elianus  ,  Proceffu  vero 
temporjs  ttliter  de  nobis  fentiens  ,  quorumAam  con- 
filiis  crepit  impelli  ,  uf  perfecutionem  aAverfut  no- 
flros  commoveret ...  Jamque  ea  Ae  re  multus  u^ique 
rumor  fpargebatur .  Syriam  ,  in  qua  Antiochia, 
&  Phcenicen  Zenobix  dominationi  concefllflc» 
Auclor  eft  Theodoretus  .  Quare  Aurelianus  c 
domo  Antiochena  Pnulum  Samofatenum  antej 
,innum  171,  quo  Zenobia  capta  Syriam  obti* 
nuit,  expellere  non  potuit .  Eo  expulfo  non  fta- 
tim  Chriftinnos  vexavit  Imperator  ,  fed  tantum , 
tit  habet  Eufebius ,  proceffu  temporis ,  id  eft  ,  lino 
vel  altero  poft  anno  ,  Ex  quo  liquet  quantum_. 
aberrent  Earonius  in  Annalibus  ,  Petaviqs  in 
Chronico  ,  Calvifius  ,  aliique  viri  erudi/i  ,  <jui 
perfecutionem  Aujelianeam  in  Quieti  &  Voldll- 
miani  Confulatum  ,  victoriam  vero  de  Zenobia  , 
jn  annum  fequentem  conjiciunt .  Ex  ea  enim  fen- 
tentia  fequitur ,  Aurelianum  uno  eodemque  tem- 
pore  in  Chriftianos  defseviiffe  ,  &  firnul  illis  favif- 
fe  ;  falfoque  Eufebium  fcripfiffe  ,  perfeeutionem 
adverfus  eofdem  commotam  non  fuiffe  ,  nifi  poft 
aliquod  tempus  a  tradita  Domno  Anfiocheno  E» 
pifcopo  in  l'icum  Pauli  fubftituto  ,  Antiochen- 
fi  Ecclefia  .  Qyare ,  tit  fam  perfecutionis  Aure- 
lianeae  ,  quam  Pauli  depofitionis  Hifloriam  ab- 
folvam,  fcopus  Eufebii  prascipuus  in  feptimo 
Hiftorise  fuae  Jibro  ,  fuit ,  oftendere  fub  Aure- 
liano  Paulum  Samofatenum  e  fede  Antiochena 
yi  dejedum  fuiffe,  Qua  occafione ,  uti  affo- 
Jet,  de  rebus  antea  in  eadem  caufa  geftisagit, 
Conciiii  Antiocheni,  Paulique  damnationis  men- 
tionem  facit,  Epiftolamque  Synodicam  ad  Dio- 
nyfium  Romanum  recitat;  indeque  de  perfecu- 
tione  adverfus  Ecclefiam  ,  procejfu  temporis,  & 
aliquot  poft  annos  excitata  traclat;  peque  eum 
in  hac  narratione  in  aliquo  erraffe  oftendi  po- 
teft .  Is  Jib.  7.  hift.  cap,  36,  libris  a  Dionyfio 
Alexandrino  ,  qui  extremis  Gallieni  Imperato- 

ris  temporibusobiit ,  enumeratis  ait ;  Verum  hit 
Jam  expofitis ,   nunc    tandem   qus. ,    qualifve  fue- 

rit  etas  noflra  ,  poflerorum  notiti&  tradxmus .  Ac 

poftea  de  priori  Synodo  adverfusSamofaienura 

ha- 


I3<5 


DiiTertatio  Hypatica. 


habita  agit.  Quare  ultimis  Imperii  Gallieni 
annis  natus  Eufebius ,  praefata  hserefis  ejus  tem- 
pore  damnata,  Ecclefiaque  ab  Aureliano  ve- 
xata  :  Ideoque  in  iis  qua:  tam  ad  eam  haere- 
fim ,  quam  perfecutionem  fpeetant,  eidem  au- 
thori  fides  adhibenda  . 
j_V  Hoc  ann°»  Infcriptio    Forojulienfis ,    in  qua 

Aurelianus  dicitur  Tribunitiar  Poteftatis  IV.  quar 
menfe  circiter  Novembri  abfolvebatur  ,  pofita 
eft;  ideoque  Confulatus  tertius  ejufdem  Impe- 
ratoris  in  ea  memoratus,  non  poteft  effe  nifi 
delignatus ,  aut  faltem  tertius  ordine,  numera- 
to  nempe,  quem  ante  adeptum  Imperium  gef- 
ferat  ,  fuffeclo  ,  ut  fuo  Ioco  a  nobis  oftenfum. 

ANNO    CHRISTI  475, 

Cyclo  Solis  4.  G.  Lunae  IQ» 

CofT.  Aurelianus  Aug,  ly* 

Avonius  Mareellinus  t 

XVI.  Aurelianus  poft  triumphum  Roma?  aclum  mul- 
taque  ibidem  prasclare  ftatuta  ad  Gallias  profe- 
ftus  Vindelicos  cb/idione  ba.rba.rica.  liberavit  :  dein. 
de  ad  Wyricum  rediit  ,  paratoque  magno  potius 
quam  ingenti  exercitu  ,  Per/is  bellum  indixit .  Sed 
cum  iter  faceret  apud  Catnopbrurium  ,  manfionem 
qu&  efl  inter  Heracliam  &  Byzantium ,  malitia 
Notarii  fui  ,  &  manu  Mucaporis  interemptus  efl, 
inquit  Vopifcus  in  ejus  vita  capite  XXXV.  qui- 
bus  verbis  conftat  Aurelianum'  Ionge  ante  fu- 
periori^  anni  finem  ,  &  triumphaffe  ,  &  Quin- 
quennalia  egiffe  ;  alias  eidem  ad  tanta  ,  longum- 
que  adeo  iter ,  tempus  defuiffet .  Cumque  nun- 
cium  mortis  ejus  die  tertio  nonas  Tebruarias  Ro- 
mam  allatum  fuerit,  ut  teftatur  Vopifcus  cap. 
XXXXI.  menfe  Januario  currentis  anni  illum 


periiffe  dicendum  eft.  Tmperavit  itaque  annos 
quatuor ,  menfes  circiter  tres .  Quare  errant 
quicumque  annos  fex  eidem  attribuimt ,  nifi  an- 
nos  Julianos,  &  utrumque  extremum  incomple- 
tumjj,  ut  probabile  eft  Eufebium,  aliofque  quof- 
dam  Antiquos  praeftitiffe ,  numeraverint  .  Pfeu- 
dographx  pariter  funt  Infcriptiones,  quar  in  qui- 
bufdam  nummis  leguntur  ,  in  quibus  T>ibunitia 
poteftas  ejus  fexta ,  vel  fextus  Imperii  annus  me- 
morantur  .  Denique  Imperium  Aurelianeum  in 
Chronico  Alexandrino  ,  &  in  Earonio  yalde  per- 
turbatum  ,  cum  in  utroqtie  feptem  eidem  anni 
attribuantur ,  ficque  fequentium  Imperatorum_. 
tempora  neceffario  mutilentur.  Natus  erat  Au- 
relianus  fcptimo  Idus  Septembris  ,  ut  Jegitur  il» 
veteri  Kalendario  a  Petro  Lambecio  viro  Graece 
Latineque  docliffimo  in  lucem  edito;  interiitque 
annos  natus  feptuaginta  quinque  ,  fi  fides  Chro- 
nici  Alexandrini  Auclori :  In  nummis  enim  ,  in 
quibus  effigies  ejus  expreffa  ,  non  adeo  prove- 
&x  aetatis  fuiffe  videtur .  Ex  iis  conftat  poft 
mortem  eum  inter  Divos  relatum  ,  immo  & 
dum  viveret ,  Dei  nomine  appellauim.  Unus 
enim  apud  Spanhemium  differtatione  quinta-, 
de  ufu  &  prasftantia  numifmatum  extat ,  in  quo 
legitur  :  DEO  ET  DOMINO  NATO  AURE- 
LIANO  AUG.  Qui  titulus  a  Caro  Imperato- 
re  poftea  repetitus ,  &  nummis  ejufdem  aliquo- 
ties  adfcriptus;  DEO  ET  DOMINO  CARO, 
aut,  DEO  ET  DOMINO  NOSTRO  CARO. 
Ha?c  appellatio  a  Diocletiano  retenta ,  ut  ex  e- 
jufdem  ,  &  fequentium  Auguftorum  nummis  li- 
quet ,  in  quibus  de  more  legitur :  D.  vel  DN. 
N.  id  eft ,  Domini  feu  Domini  noflri  .  Qua  de_» 
re  plura  idem  Spanhemius .  Et  harc  fatis  de_o 
Imperio  Aurelianeo,  Carfarumque  &  Augufto- 
rum  Confulatibus ,  eorumque  Decennalibus  ,  6c 
id  genus  feftis , 


F    I   N    J   $, 


INDEX 


*37 


I   N   D   E   X 

PRjECIPUARUM   rerum 

In  hac  DiiTertatione  Contentarum. 

JNumerus  Romanus  numerum  marginalem  Prolegomcnwn  , 
Vulgaris  Dijfertationis  paginas  indicat . 


A 


B 


ABderamen  Saracenornm  Prfnceps  Con- 
ful,  pag.  131.  Non  fuit  Admiralius, 
131. 
Elius  an  diffus  fit  Imperator.  P.  N. 
XXIII.  fitCaefar,  77.  quo  ai  noab  Ha- 

dr-ano  adoptatus ,  n.  quo  anno  mortuus,»W. 
Albericus  Confulum  nomen  renovat ,  131. 
Albinus  fit  Carfar,  81.  Vincitur  a  Severo  ,  ibii. 
Alexander  Leonis  fiifus  imperat ,  119.  Obit,  ihid. 
Alexander  Severus  adoptatur  ab  Heliogabalo  ,  83. 

Fit  Imperator,  ibii.  Ejus  triumphus,  64.  & 

Jcqtj.  Occiditur,  84. 
Anaftafius   fit    Imperator,  104.   Obit  ,   105.  In 

Confulatus  mutationem  ir.vexit ,  48.  &Jeq. 
Anni  inchoati  pro  completis  numerati ,  7.39.40. 
Anni  Sabbatici ,  67.  &  feq.  88. 
Anthemius  fit  Imperator  ,   103.  Occiditur , ;" bii. 
Seditio  Antiochena,   96. 
Cijo   anno  celebratum  II.  Concilium  Antioche- 

num    adverftts  Paulum  Samofnenum ,   131.  & 

Hj.Qu<jt  Epifcopi   interfuerint,   134. 
Antonini  rii  adoptio ,  9.  &  77.  Fit  Imperator, 

ihii.  Obit,  78. 
Apologiae   Decennalfum  tempore  a  Chriftianis, 

Imperatoribus  oblatse,    41. 
Apollonius  Senator  Romanus  nullum  Apologeti- 

cum  fcripfit,  43. 
Apfimartis  imperat  ,  iij. 
Archadius  fit  Auguftus ,  95.  Succedit  Patri ,  97. 

Obit,  98. 
Arcus   Vefontionenfis  an   triumphum    Aureliani 

reprarfentet ,  66. 
Arnobii   libri  adverfus  Gentes  quo   anno   fcri- 

pti  ,  43- 
Artabafdus    Imperium  invadit  ,    116".    Nicepho- 

rum    filium  confortem   Imperii  facft ,  ibii. 
Artcmius  iniperat,  nj.  Dejicitur  imperio  ,  ibii. 
Athenagoras  quo  anno  Apologiam  ediderit,  41. 
Attilz    irruptio   in  Italiam,  m. 
Augtifti   anni  vel  a  primo,  vel   a  feptimo   ejus 

Confulatu    dedufti,  134.  Quo  die   Imperium 

orbis  adeptus ,  9.  Quo  anno  imperare   coepe  - 

rjt ,  70.  Imperium  ei  per  quinquennia   &  de- 

ccnnia  datum ,  31.  Qtto  die  Proconful  perpe- 

tuus  diclus,  9.  Obit,  71. 
Quando  duo  primttm  Augufti  vifi,  19. 
Auguftae  in  Decennalibus  di«ftae,  Theodora  uxor 

Juftini  Senioris,  ioj.  Uxor  Hadriani,  50.  U- 

xor  Domitiani,  7$. 
Auguftulus  fit  Imperator,  103.  In  exilium  mit- 

titur ,  ibid. 
Aurelianus   fit    Imperator,   8j.    13;.  Perfequi- 

tur  Chriftianos ,    13J.  Triumphat  ,  66.  134. 

Occiditur ,    8j.    135.   Inter    Deos   refertur, 

ibid. 

Avitus  fit  Imperator,  joi.  Deponitur,  ibii. 


Apparatut  in  Saronium 


BAlbinus  fit  Imperator ,  84.  Occiditur ,  ibii. 
Bafilrfcus  arripit  tyrannidem,  103.  Dejici- 
tur  ,  ihii. 

Baftlius  Macedo  imperat  cttm  Michaele  BaJbo  , 
118.  Imperat  folus,  tbid.  Prrceffum  Confu- 
Jarem  differt,  ibii.  Conftantinum  filium  Au- 
guftum  facit,  ibii.  Quo  anno  obiit ,    118.no. 

Bardas  Imperium  adminiftrat  ,  117.  A  Baulio 
Macedone  Imp.  occiditur,   nS. 

Berengaritts  imperat ,   130. 

Britaunici  Natale,  7. 


CATus  nepos  Augufti  defignatur  Conful,  4. 
Obit,  7. 
Carfares  Decennalia  edidere,  $u 
Annu<;  mortis  S.  Caefanae  ,  rrtf. 
Caligube  Confulatus  ordinarii  quomodo  ordinan- 

di,  P.  N.  XV.   Imperat,  74.  Quo  anno  bar- 

bam    pofuit,   ibid.   Occiditur,  ibii.    Fit    Cae- 

far ,  71' 
Caracalla   fit  Ca»far,  81.  Imperat  cum    patre , 

ibii.  Ei  fuccedit,  83.  Natale  ejus  gtnuinum, 

ibii.  Occiditur  ,  ibid. 
Carolus  Calvus  Imperator  &  Conful ,   130.   O- 

bit,   ibid. 
Caroli  Craffi  obitus ,   130. 
Carolus   Magnus  Confulatum  cum  Imperio  ca* 

pit ,  119-  Obit ,  ibii. 
Carus  fit  Tmperator ,  8*.  Carimm  &  Numeria- 

num  filios   Auguftos  facit,  ikid.  Obit,  ibii. 
Carinii';  fit  Imperator ,   26.  Occiditur,  ibii. 
A  ClauJio    Augufto    Confules  ducdecim  in  an- 

num  ordinati ,  4.  Ejus  ConruIatus  IV*  ab  Her- 

warto  &  Petavio  non  intellectus ,   6.   Confu- 

Jatum  orJinarittm  fumendi  morem  initio  Im-. 

perii  indttxit,  19.  E/us  Quinquennalia.  P.  N. 

XV.  Occiditur,  8j. 
Quot  annis  regnivit  Claudus  II.  131. 
Clodovei    Confulatus .    P.  N.  IX.    &   pag.   ij. 

&  fe1- 
Codices   in  Decennalibus  promulgati .  Juftinta- 

neus ,  io5.  Theodofianus  ,  4J. 
Collegae  Imperatorum  in  Confulatibus  ,  6i.  (jrfeq. 
Collega:    Imperii  Decennalia  cdidere  ,    31.  De- 
cennalium   ope  cogniti ,  50.  Alia  etiam  ratio- 
ne  detecli ,   3. 
Collegje  Tyrannortim  in  Confulatu  ,  6$. 
Coloniar   in    Decennalibus  inftttutse    a  Vefpafia- 

no ,   7J.  A  Gallieno  ,  8j. 
Commodi    Qtiinquennaiia  &    id  genus   fefta  ex- 
plicata ,  j  7.  Fit  Carfar  ,  80.  Tribunitia  pote- 
ftate  ornattir,  ibii.  Regnat  cum  patrc,  ilid.  Ei 
fuccedit,  ibid.  Occiditur,  ibii. 
Concilium  Conftantinopolitanum    Arianorum,  94. 

Ejus  Epocha  fub  Conrtantio,  ibii . 
Conftans  filius  Conftantini  &  nepes  Heraclii  Aug. 
S  impe- 


138        I  N  D  £  X    RERUM. 


imper.it  ,    xt}.  Fit  ConfuI,<»W.  Obit,  ilid. 
Conftans  fuccedit  Conftantino  M.  94.  Occiditur, 

ibid. 
Confhntius  Placidias  Maritus  fit  Imperator ,  99. 

Obit,  fiid- 
Urbs  Conflantinopolisquo  anno  aedificata ,  53.  91. 
Legatio  Conftantini   Tyranni  ad  Honoriuni .  P. 

U.  X»  64.  Occiditur ,  66. 
Conftantinus  M.  fit  Imperator ,  89.  Fit  Caefar , 
$r.  An  Contul  fuffeclus  fuerit ,  15.  Qttotan- 
«is  impcravit,  37.  Quo  anno  Dccennalia  & 
Quindecennalia  ediderit,  61.&  feqq.  EjusMo- 
narchia  quo  anno  ccepta .  P.  N.  XXXIJI.91. 
Ejus  Vicennalia ,  62.  Patria  ,  134.  Quo  anno 
&  die  natus  ,  ibid,  Quot  annis  vixit ,  ihid. 
Obit,  94. 
Conftantinus  fuccedit  Conftantino  M.  93.  Occi- 

ditur,  ibid. 
Conftantinus  Copronymus   imperat  cum  patre, 

12J.  Solus,  116. 
Couftantinus  Pogonatus  quo  anno  cum  patre  re- 
gnare  coepit,  114.  Qyo  anno  ei  fucceflit,  ibid. 
Quo  anno  mortuus ,  ibid,  Auclor  Confulatuum 
permodum  Tribunitiaepoteftatisgeftorum,  114. 
Conftantinus  Porphyrogenitus  imperat ,  119.  Oc- 

ciditur,  ibid. 
Conftans   fuccedit  Conllantino   M.  93.   Occidi- 

tur,  ibid. 
Conftantius  fuccedit  Conftantino  M.  93.  Quo  an- 
no  dicius.  fit  Csefar ,  ji.  Obit,  94.  Quot  an- 
nis  vixit  ac  imperavit,  jr. 
Conftantius  Chldrus  fit  Auguftus,  26.  Fit  Ca:- 

far,  ibid.  Obit,  8q. 
Quandonam   Conful  fine  Collega  creari  coepe- 

rit ,   109. 
Confularis  dignitatis  praftantia,  1. 
Confulares  feminae ,  26. 

Conceflbrum  Confularium  Infignitim  formula ,  16. 
ProcefTus  Confularis  aliquando  dilatus ,   117. 
Ornamenta  Confularia  quibufdam  corcefTa ,  16, 
-Aliqui  Imperatores  in  Confulatu  fufcipiendo  ab. 

normes,  3. 
Confulatuum  regulae  fex ,  28. 
Cur  Confulatum  Imperii   initio  Augufti  fume- 

rent,  30. 

Conftilatus  explicati  .   Prior  Commodi   Imp.  j. 

Prior    Neronis,   ilrid.  Qtiintus    Neronis,   15. 

Quartus  Vefpafiani  cum  fecundo  Titi  ,  j.  Ter- 

tius  Claudii  Imp.  6.  Ejufdem  fecur.dus,  6.Se- 

tundus  Maximini   Imp.  15.  Oclavus  Gallieni , 

11.  Macrini ,  14.  Clodovei,  17.  Theodorici  I- 

taliae    Regis ,  17-    Conftantini    Tyranni ,    63. 

Diocletiani  X.  89.   Prior   Valentiniani  Senio- 

j-is,  91.  Severi  Augufti  cum  Leone  Aug.  102. 

Anaftafii  Imp.  IV.  &  Agapeti ,   ioj.  Paulini 

Junioris,  115- 

Confulatus  continuati  indicia  Imperii  P.  N.  XIII. 

Conlulatus  defignati  &  Honorani  valde  diver- 

fl  ,    1S.    &  feqq. 

Confulatus  dimidiati  ob   quas  rationes  ufurpa- 

ti ,   109.  &c. 
Confulatus  Honorarius  a  quo  tempore  numera- 

ri  cceptus ,  25.  18. 
Contulatus  ordinar.u.s  ab  Imperatoribus  folis  re- 

gnantibus  fufceptus,  30. 
Confulatus  perpetuus  quando,  quare,  &  a  quo 

induclus  ,117« 
Quando  Confulatus  Romani  ordinarii  defierint, 

114. 
Confulatus  fuffeclus  ab  Imperatoribus  funiptus3i4. 
Conlulatus  fuffeclt  Ja?pe  non  numerantur,  13. 
Quando   Confulatus  Tribunitiae   poteflatis  inftar 

geri  coeptus,   117. 
Confulatus  Tribunitiae  poteftatis  inflar  geftus  a 

Principibus  Francis,  ltalis,'&  Saracenis,  119. 
Imperatores  Coniulatum  aliis   deftinatum  Impe- 

rii  initio  in  fe  transferebant ,  4.  j. 
Confulatus  vilefcit ,  izS.  119.  Qua  ratione  de- 

fierit,  151. 


A  Claudio   Augufto  Confules  duodecim  in  an- 

num  ordinati ,  4. 
Confules  defignati  Confules  abfolute  didti ,  J.  (t 

feqq.  Eorum  privilegia  ,  4. 
Quo  tempore  Confules  defignarentur ,  4.  j. 
Confules  in  Codice  Theodofiano  aut  Jttftinianeo 

mtmorati ,  ordinarii,  non  fuffetfi  fuere,  xz, 
Quomodo  dignofcendi  Confules  OrientalesabOc- 

cidentalibus ,  &  viceverfa  .  P.  N.  XXXVII. 
Gothi  &  Romani  ab  Imperatore  Orientis  Con- 

fules  defignati .  P.  N.  XXXXI. 
Confulis  nomen  attributum  Admiraliis,  Comi- 

tibus,  &  Scabinis,  151. 
Corbulo  Proconful,  9. 
Crefcentius  Numentanus   Confulum  nomen  «• 

novat,    xjr. 
Crifpus  fit  Cfffar,   91. 
Chryfargyrum  quo  tempore  folutum ,  46.  A  quo 

fublatum ,  47. 
S.  Cyprianus  quo  anno   martyrium  fubiit ,  at» 


D 


DAlmatius  fit  Carfar,  91. 
Origo  Quinquennaliorum  &  Decennalio- 
rum  ,  31.  Eorum  Reguke  ,  31.  &  feqq.  Eo- 
rum  annus  non  in  omnibus  certus .  P.  N.  V. 
Illa  Imperatores  aliquando  anticiparunt,  ali- 
quando  diftulerunt,  3J.&  toto  cap.  VII.  part. 
j<5.  &  feqq.  In  iis  munera  mifTa ,  96.  Stipen- 
dium  militibus  datum  ,  ibid.  &  104.  Aboli- 
tum  a  Juftini.mo  Imp.  107.  Di'atum  a  Seve- 
ro  Imp. ,  81.  Epocham  conftituebant,  37. 

Decius   impernt.  P.  N.  VIII.  131.  &  8j.  Oc- 
ciditur  ,  tlid. 

An  Dedicationes  templorum  die  Dominica  fem- 
per  celebratar.  P.  N.  XXIV. 

In  Dedicatione  templorum  Confulatus  aflumptus, 

61.    &  feqq. 

An  Bafilica:  dedicatae  in  Oriente,  quando  De- 

cennalia  in  Occidente  acla.  P.  N.  XXIV. 
Diadumenianus  Macrini   Imperatoris  filius  nun- 

quam  Conful   ordinarius  fuit,  2j. 
Dies  a  Romanis  religiofe  obfervati ,  9.10.  33.34. 
Dierum  interva  la  quomcdo  ab  antiquis  Hiftori- 

cis  computata ,  8. 
Diocletianus  fit-Imperator  ,  134.  Natale  ejus  Im- 

perii  ,    34.  Triumphus ,  3J.  Abdicat  Imperi- 

um  ,  88. 
Dionyfius    Pontifex  Romanus  quo  anno  mortu- 

us ,   132. 
Diofpolitanum  Concilium,  99. 
Domitiani    Confulatus    varie  numenti ,  14.  Fit 

Carfar ,   74.  In   Confulatibus  fufcipietidis   ab- 

normis,  3.  Perfequitur  Chriftianos ,  40.  Occi- 

ciditur,  76. 
Drufus  occiditur,  73. 


E 


ECcclefiae  ardificata? ,  40.  Templum  a  Domttia- 
no  ardificatum,  ibid.  Monafteriuin  S.  Car- 
farii ,  xoj.  Monafterium  Agaunenfe  fcit  Acau- 
nenfe  ,  ioj.  S.  Aureliani  Epifcopi  Arelatenfis, 
107.  Ecdefia  S.  Sophise,  ibid.  Ecclefia  Nnr- 
bonenfis  abfohita  ,  114.  Hierofolymitana  a_ 
Conftantino  ardificata,  91.  Antiochena  ,  ibid. 
Praciirforis  lemplum  Conftantinopoli ,  101. 
Templa  vel  Ecclefiae  dedicatae,  40.  41.  Hiero- 
folymitanum  ab  Herode ,  71.  Hierofolyrnita- 
num  a  Conftantino  M.  38.  Antiochenum  a_. 
Conftantio  Imp.  43.  Conftantinopolitanum  a 
Juftiniano,  48.  Templum  Augufti  reftitutum  , 
57.  Templum  pacis  a  Vefp.ifiano,  67.  Tem- 
plum  Hadriani  ab  Antonino  Pio,  78.  Pan- 
theum  a  Severo,  81.  Ecclefia  Antiochena  ,  92, 
HierofoJymitana.  P.  N.  XXX.  SS.  Apoflo- 

lorum 


INDEX    R  E  R  U  M.  i39 


lorum  npud  Conftnntinopolim ,  95.  Conftan- 
tinopolitana ,  95.  Ecckfta  S.  Anaftafix  ,  101. 
Laura  S.  Euthymii ,  104.  Laura  S.  Sabar, 
ibid.  Laura  altera  S.  Sabse,  104.  Monafterium, 
S.  Carfarei,  105.  Ecclefia  S.  Mariac  Arelatis, 
ibid.  Eafilica  Araufionenfis ,  106.  Conftanti- 
nopolitana  ,  ibid.  S.  Vitalis  apud  Ravennam , 
107.  Ecclefia  SS.  Apoftolorum  Cp.  ibid.  S.  I- 
renes,  ibid.  Conftantinopolitana,  ibid.  Templum 
Minerva? ,  9. 

Eclipfes  duar  Vefpafiano  imperante  vifae ,  5. 

Encarnia  templorum   in  Decennalibus  acta ,  43. 

Era  Dionyfiana  a  S.  Gregorio  ufurpata  ,  110. 

Eugenius  tyrannidem  arripit,  27.  Occiditur,  97. 

Eumenii  oratio  pro  flavienfibus  quo  anno  di- 
cla  ,  ji. 

Eufebius  quo  anno  finierit  Hiftoriam  ,  P.  N. 
XXX.  Confules  ejus  Chronico  addidit  Scali- 
ger,  14« 


FAfti  Byzantini  nondum  recle  ordinati  P.  N; 
IV. 
Fafti  Confulares  Romani   quot  annis  viguerint , 
it6. 

Fafti   Romani   poft    fundatam   Monarchiam  in_ 

Gallia  retenti ,  114. 
S.  Firmilianus  quo   anno  obiit,   131. 
S.  Florentinus  Abbas    quo   anno  obierit,  11  j. 
Florianus  fit  Imperator  ,  85.  Occiditur  ,   ihid. 
Frucluofus  quo  anno  martyrium  fubiit ,  11. 


G 


GAlba  Tmperium  arripit,   14.  &  74.  Ejuse- 
nortualis   dies,  P.  N.  XIX. 
Galerius  Maximianus  fit  Carfar  ,  8<S.Fit  Auguftus, 

87.    Ejus  fuperbia,  88.  Obit ,  90. 
Galla  Placidia  moritur .  P.  N.    XXX.  fit    Au- 

gufta  ,  c>g.  Decennalia  agit ,  ibid. 
Gailieni  tres ,    18. 
Galiienus  fit  Imperator  ,  8j.  Septies  tantum  Con- 

ful   fuit,   12.  Occiditur,  85.  Quot,  annis  im- 

peravit,  21. 
An    Gallienus  Junior  fuerit  Auguftus ,  18.  Ejus 

confulatus  fuffedus,    15.  &  feqq. 
Gallus  Volufiani  pater  imperat,  85.  Occiditur, 

ibid.    &    2  1 . 
Gallus  Csefar  creatus ,    94.  Occifus ,  ibii. 
Genfericus  Catholicos  in  Africa  vexat  ,   111. 
Germanici  adoptio,  8.  Fit  Proconful ,  ibid. 
Getae  Natale  ,  81.   Fit  Auguftus  ,   ibtd,  Fit  Cat- 

far,  81.  Occiditur,  ibid. 
Gladiatores  ab  Honorio  fublati ,   70. 
Glycerius  fit  Imperator ,  103.  Deponitur ,  ibid. 
Gordianus  fenior  fit  Imperator  ,  84.  Occiditur 

cum  Gordiano   filio ,  ibid. 
Gordianus    Gordiani   Senioris    nepos ,    imperat, 

ibid.   Inftituit  ordinem    Candidatorum  ,    ibid, 

Occiditur,   ibid. 
Gratianu3   fit  Imperator  ,  95.  Occiditur  ,  96. 
Guido  Imperator  ,  &  Conful,   130. 
Quo  anno  D.   Gregorius    Nazianzenus  obierit . 

P.  N.  XXXV. 


H 


HAdrianus  fit  Imperator  ,   76.  Quot    annis 
imperarit,    11.  Perfequitur    Chriftianos  , 
40.  iElia  ab  illo  condita,  77.  Quo  anno  mor- 
tuus,   n.&feqq.  An  Patris  patria;  nomen 
tardius  acceperit ,    50.    Dies  ejus  natalis ,  ac 
emortualis,  11.6*  feq.  Tardius  nomen  Patris 
patriae  fumit ,  50. 
Heliogabalus  imperat,  83.  In  Confulatu  fufci- 
piendo  abnormis  ,    3.  Occiditur  ,  83, 
^«Wm  in  Smninm 


Heracleonas  imperat,  113. 

Heraclius  proceffum  Confularem  difFert  ,117,  Fit 

Imperator,  m.  Heraclium  filium  confortetn 

Imperii    facit,  ibid.  Obit ,  122. 
Heraclius  Junior  Aug.   fit   Conful ,  111.   Con- 

ftantinum  fratrem  Caefarem  dicit  ,  ibid.  Ob- 

it ,   123. 
Quo  anno  Hieronymus  librum    de   Scriptoribus 

Ecclefiafticis  abfolverit .  P.  N.  XXXV. 
Honorius  fit  Imperator ,    97.    Succedit    patri, 

ibid.  Triumphat  de  Attalo    Tyranno  ,    111. 

Obit,  ibid. 


INdicliones  fexto  Ecclefiae   feculo  a  Januario 
cceptae  ,   n<J.  Earum  initium   unde    defum- 

ptum  ,  38. 
Infcriptio  forojulienfis  explicatur  ,  6.  &   ij. 
Infcriptiones  aliquando  verae,  licet  cum  Hifto- 

ria  non  conveniant  ,  13. 
Imperii  divifio,  28.  &  89. 
Prima   Imperii  divifio  a  Conftantino  Chloro  & 

Galerio  Maximiano  introducla,  89. 
Tres  Imperii  Romani  adminiftrati    formse  ,  rS. 
Ab  Imperii  aufpicio  prima  Confulatuum   Cae- 

fareorum    Regula  ,   18. 
Joannis    Epifcopi    Antiocheni    initium    P.   N. 

XXXIV. 
Joannis  Tyranni  interitus.  P.    N    XXIX. 
Jofephus  Judaeus  quo  anno  Hiftoriam  abfolvit 

76. 
Jovianus  fit  Imperator ,  94.   Obit,  ibid. 
Irene  Augufta  imperat,  116.  Confulatum  capff, 

ibid.  Conftantinum  filium  excicandum  jubet, 

ibid.  Quo  anno  in  exilium  mifla  ,    117.  Pro- 

ceffum  Confularem  differt,  117.   »8. 
Quo  anno  S.  Ifidori  martyrium  cbntigit .    P. 

N.  VIII. 
Julianus   Ca?far  creatus,    94.   Fit    Impcrator  3 

ibid.  Occiditur,  ibid. 
Julius    Caefar   quo  anno  occifus ,    70. 
Juftinianus  annum  Imperatorum  in  Conftitutio- 

nibus   memorari  jubet,  82.  Dies  ejus  natalis  , 

ibid.  In  confortium  Imperii   a    Juftino  voca- 

tus,   iij.  Quo  anno  obierit  ,  ibid. 
Juftinus  Junior  alius  a  Juftino  Germani  filio  . 

P.N.  XXXXII.  auflor  Confulatus  perpetui, 

116.  Quo  anno  Confulatum   g_fferit  .    P.  N. 

XXXXIII.   &  ibid.  Imperio  deftitutus  &  in 

idem    reftitutus,    uj.    Quo    anno    regnare 

ccepit ,  ibid. 
S.  Juflinus  Martyr  quo  anno  Apologias  edide* 

rit ,  41. 
Juftinus  Senior  quot  annis  imperarit,  115» 


IEo  IV.  Imperat.  iij.  Ejus  obitus  ,  ilidem. 
t  Epiftola  S.  Leonis  ad  Neonam   Epifcopum 

Ravennae  quando  fcripta  ,   112.  Ejufdem    ad 

Rufticum  quando  fcripta,  111. 
Leo  Armenus  imperat,  127.  Trucidatur  ,  ibid. 
Leo  Ifaurus  Imperat.  11J.  Quamdiu,  ibid.  Con- 

ltantinumCopronymum  filium  confortem  Im- 

perii  facit ,  ibid.  Duplex  ejus  Epocha.  P.  N, 

XXXXVI. 
leo  Sapiens  cum    patre  imperat.  128.    Solus, 

ibid.    Largitiones    in    Confulatu    fufcipiendo 

fieri  folitas  tollit,   1x8.  119.  Quot  annis  im- 

peravit ,   119. 
Leo  Thrax  fit  Imperator  ,  102.  Obit ,  iot. 
Leo  Junior  Leonis   Thracis  filius    fit   Impera» 

tor,  103.  Obit ,  ibid. 
Leontius  quo  anno  regnare  coepit ,  nj. 
Legationes  in  Decennalibus  fatfae  .  Eliae  Patnar- 

chs  Hierofolymitani,  ioj.  Synefii  ad  Arca- 
S  a  dium* 


140 


INDEX    RERUM. 


dium  ,  ?i.  Africani  ad  Heliogabalum  ,  53-  Pa* 

trum   Africanorum   ad  Honorium,  97. 
Libri  in  Decennalibus   &  id  gcnus  feftjs  publi- 

cati   P.  N.  XXX. 
Licinfus  fit  Imperaror  ,  89.  An  primusejus  Con- 

fulatus  fuerit  ordinarius,   109.  Occiditur ,  pi. 

Ejus  filius  fit   Csefar  ,  91.  Perfequitur  Chri- 

ftianos,  41.  Ex    Cacfare   faclns  Auguftus,   58. 

Quo  anno  in  Afia  imperare  cceperit,  60. 
Longobardi  Italiam  vexant ,  119. 
lorum  infigne  Confulare,  n5. 
Lotharius    Imperator  &ConfuI,   119.   Triplex 

ejus  Epocha.  P.N.  XXXXVIII.  Obit ,  ibidf 
Lucius  Verus  adoptatur  ab  Hadriano  ,  78.  Fit 

Caefar,  ibid.  Auguffus>  ibid.  Triumphat,  79. 

Obit  ,   ibid. 
Ludj   fub  Philippo.  P.  N.  XII. 
Ludi  feculares  fub  Claudio ,  Domitiano,  Seve- 

ro  ,  &  Philippo,  6j.  &  feqq. 
Ludi  feculares  ab  Honorio  non  editi  *  P.  N.  XI. 
In  Ludis   fecularibus   Confulatus  fumptus,  67. 

&  feqq. 
Ludovci  Imp.  II.  Epnchar  .  P.   N.  XXXXVIH. 

Imperator  &  Conful,  130.  Quadruplex  ejus  E- 

pocha  ,  ibid.    Obit,  130. 
Ludovicus  Pius  Confulaturn  cum  Imperio  capit, 

119.  Obit ,    130. 
Quo  anno  S.  Lupus  Epifcopus  faftus  P.  N.  XXXI. 

M 

MAcrini  Imp.  Confulatus  ordinarius  reftitu- 
tus  ,  24.  Imperat ,  ij.  Occiditur  ,    ibid. 
IVIagneniius  tyrannidem  arripit,   94.  Occiditur, 

ibid.  Quot  annis   imperavit  ,  100. 
Mahomat  Saracenorum  Princeps  &  Conful,  131. 
Majorianus  fit  Imperator,   102.  Deponitur ,  ibid. 
Marciantis   fit  Imperator,  101.  Obit  ,  ioi. 
Quo    anno  S.  Marcianus  Bafilfcam    S.  Auaftafia; 

dedicarit.  P.  N.  XXXVI.  &    102. 
Marcomanni  quo  anno  ab  Aureliano  vieli ,  133. 
Marcus  Aurelius  poftea  Imperator  ab  Hadriano 

adoptatur ,   10.  78.  Fit  Auguftus  ,   ibid.  Fit 

Collega  Imperii,   78.  Ejus  Natale  ,   10.  Qua> 

ftor    creatus ,  ibid.  Auclor    nova?  adminiftra- 

tionis   Imperii  ,  78.  Triumphat,    79.    Vexat 

Chriftianos  ,  80.  &  fcqq.  Obit ,  ibid. 
Mauricii  Confulatus.  P.  N.  XXXXV.  Fit  Im- 

perator  ,  119.  Qtio  anno  Conful  diclus,  120. 

Theodofium   filium    confortem    Regni    facit , 

ibid.  Occiditur  cum   filiis,   138. 
Maxentius  arripit  Imperium,  89.  Romulum  fi- 

lium  Caefarem  facit ,  ibid.  Inter  Deos  refcrt, 

ibidf  Occiditur  ,  91. 
Maximianus  Herculius  fit  Carfar  ,    33.  &  feqq. 

86.   Auguftus,   ibid.  Deponit  Imperium ,    87. 

Imperium  refumit ,   89.  Occiditur ,  90.  91. 
Maximinus  fit  Ccefar,    88.    Fit  Imperator,  51. 

84.  Occiditur  cum  Maximo  filio,  ibid.  90. 
Maximus   Tyrannus  fuuiit   Imperium ,  96.  De- 

bellatur  a   Theodofio,  97. 
Melitonis  Apologia  quo  anno  fcripta  ,  43.  52.  79, 
Michael  Balbus  imperat ,  127.  Occiditur  ,  128. 
Michael  Curopalates  imperat,   127.  A  Eulgaris 

vincitur,  ibid. 


N 


ECclefia  Narbonenfis  quo  anno  dedicata,  13, 
Neapolis  a   Longobardis  obfeffa ,  119. 
Nepos  fit  Imperator,  103.  Deponitur,  104.  Oc- 

ciditur ,  ihid. 
Nero  quo  anno  e  Gnecia  redux .  P.  N.  XVIII. 
Ducit  Odtaviam  uxorem ,  7.  Imperat  ,  74. 
Quo  anno  pnmam  barbam  pofuit ,  ibid.  Ejus 
Natale,  7.  Confulatus  perpetuus  illi  oblatus, 
3.  Confulatus  ejus  ab  Hervvarto  non  intel- 


leclus,  6.  Confulatus  illius  fufFeclus  expIfcaJ 

tur  ,  15.  Qyinquennalia  ejus  Imperii  Caffarei 

P.  N.  XVII.  Occifus,  74. 
Nerva  fit  Imperator,   76.  Obit,  ibid, 
Nicephorus   imperat  ,    127.   Stauracium    fillum 

participem  Imperii  facit,  ibid.  Occiditur,  ibid. 
Niger  Imperium   arripit  &  occiditur,  81. 
Nobiliffimi   Confulatu    ordinario   decorati  ,    19. 

32.  96. 
Numerianus  fit  Imperator,  Stf.  Occiditur  ,  ibid. 
Error  aliquorum  in  Numifmatum  defcriptione,, 

55« 
Nundinum  quid  fignificet ,  4, 


o 


ODoacer  quot  annis  regnarit  in  Italia  .   P. 
N.  XXXX.  Fit    Italia:  Rex ,    103.   Occi- 
ditur  ,  104. 
Olybrius    fit  Imperator ,    102.  Obit ,  103. 
Otho  imperat ,  74.  Ejus  emortualis  dies .  P.  NJ 

XIX.  &  74. 
Oreftes  lit  Patricius,  103.  Occiditur  ,  104, 

P 

'yjArilfa  feu  Natale  urbis  Romse,    54. 

Infignia  Patriciatus .  P.  N.  IX. 
S.  Pauliiri  Confulatus .  P.    N»  XXVI. 
Paulus  Samofatenus   damnatus,   132.  Quo  nnno 

Antiochia  pulfus ,  133.  Nulla  adverfus  eum_ 

Romae  celebrata  Synodus  ,  134. 
Perfecutiones  in  Decennalibus  decretac ,  40.  (&* 

feqq.  _  _ 

Perfecutio  Aureliani  quo  anno  excitata ,    13J. 
Perfecutio  Diocletiani  ,  41. 
Perfecutio   in  Qtiindecennalibiis  Diocletiani  ad- 

verfus  Chriftianos  aucla .  P.  N.  XXI. 
Perfecutio  Valeriani  III.   Neronis,   Domitianij 

Trajani ,  &  aliar ,  40.41. 
Bellum  Perficum  anno  feptimo  Alexandri  Seve-« 

ri  geftum  ,6^.&  feqq, 
Quo   anno   peftis    Conitantinopoli  graffata  fit , 

113. 
Qtio  nnno  Petrus ,  &  Paulusmartyrio  affecli,  15. 
S.  Petrtis   Chryfologus   obit,   111. 
Pertinax  fit  Imperator  ,  80.   Occiditur ,  tbid. 
Phocas  imperar,  120.  Fit  Conful,    121.  Occidi- 

tur  ,  ibid,  Numifma  Theodofii    M.   perpL'ram_ 

explicatus  de  SS.  Andrara  &    Phiiippo,    100, 
Philippus  fit  Imperator ,  84.  Filium    Ca?farem_ 

dicit ,  ibid.  InftituitCoIlegium  Candidatonim, 

ibid.  urbem   nominis  fui  conftruit ,  ibid.  mil- 

lefimum  Urbis  celebrat,  ibid.  Interficiturcum 

Philippo    filio ,   ibii. 
Quo  anno  Piinius  Hiftoriam  naturalem  fcripfe- 

rit.  P.  N.   XX. 
Pontifex  Maximus ,  Pontifcx  abfolute  diclus,  5. 
Proconfulare  Imperittm  duplex,  8.  9. 
Tria   Poftconfulatuum     genera,   112.  Ob   quas 

rationes  ufurpati ,  ibid. 
Aliter  Marcellinus,aljter  Victor  Tununenfis  eos 

explicant,  113. 
Pnfettura  Honoraria,  27.  28, 
Probus  fit  Impcrator  ,  8<J.Triumphat,  ibid.  Oc- 

ciditur ,    ibid, 
Procopius  tyrannidem  arripit,  9J. 
Pupienus  fit  Imperator ,  84.  Occiditur,    ilid. 


o 


QUarftor   defignatus ,   Quarftor   abfolute  di- 
clus ,  10. 
i^uadratus  &  Ariftides   quo  anno   Apologiaro_ 
fcripferint,  41. 

S.  Ro- 


I    N  D  E  X    R  E  R  U  M.         i4I 

R 


Jj#  Romanus  occiditur ,  33. 

Keliquix  in  Decennalibus  tranflatx  ,  44.  S.  Eu- 
itathii ,  104.  SS.  Andrex ,  Timothei ,  &  Lu- 
cx  ,  107.  S.  Timothei ,  94.  SS.  Andrex,  & 
Lucx  ,  tbid.  Jofephi  filii  Jacob  ,  &  Zacha- 
rix  patris  S.  Joannis  Baptiftx  ,  90.  S.  Sa- 
muelis ,  44.  S.  Srephani  Protomartyris,  99.  S. 
Chryfoftomi ,    ior. 

An  Reliquiarum  tranflatio  die  dominica  fieret,] 
P.  N.  XXIII. 

Romae  moenia    amplificata  ,  133.  135. 

Romanus  filius  Conftantini  Porphyrogcniti  im- 
perat  ,  119. 

Jlomanus  Lecapenus  fit  cuftos   rmperii,  119. 

Jlufticu?  quando  Epiftopus  Narbonenfis  crea.« 
tus,  114, 


CJ  Amfon  Abbas    Cordubenfis   quo  tempore.» 
jj)     floruit,   130. 
Sejanus  occiditur ,   73. 

Sergius  fit  Patriarcha  Conftantinopolis ,  121. 
Severi    dies  natalis ,   13.    Dicitur"  Cxfar  ,   8r. 

Fit  Imperator  ,    tbid.    Quo   anno   perfecutio- 

nem    in    Cliriftianos    movit ,    40.  82.  Rurfus 

perfequitur  Chriftianos  ,  82.  Obit,  83.    Dies 

emoruialis ,13. 
Sibyllini   libri ,    133. 
Q110  anno  Sidonius   Arvernenfis    Epifcopus  fa- 

ctus   P.   N.  XXXI. 
Socrates    quo   anno    finierit    Hiftoriam.  P.  N. 

XXXIII. 
Sozornenus    quo    anno   Hiftoriam  fcripferit .  P. 

N.  XXXVI.  Quo  anno  finierit ,  n.  XXXIII. 
Stauracius  irr.perat ,  117. 
S.  Symphorianus  quo  anno  martyrium    fubiit, 

Quoanno  oratio  de  Regno  9  Synefio  dicto>5*» 


TAacitus  fit    Imperator  ,   86.    Obit ,  ibid. 
Tempus  Concilii  Tyri ,  P.    N.   XXXIV. 
Temporum  intervalla  quomodo  ab  Antiquis  m- 

merata  ,8.  , 

Tertullianus  quo  anno  Apologiam  edident ,  43. 
Theodora  Imperium  regit  ,iz7.Relegat_ur  ,  ri8. 
A  quo  anno  Hiftoria  Theodoreti  incipit  &  de- 

finit .  P.  N.  XXXIII.  quo  anno  eam  fcripfe- 

rit ,  n.XXXVI. 
Dies   &  annus  emortualisTheoderici  Italix  Re- 

gis,   36.  Duplex  ejuss;pocha  .  P.  N.  XXXX. 

&   ibid. 
Quo  annoTheodorusMopfueftix  Epifcopus  obiit. 

P.  N.  XXXIV. 
Theodorus  Papa  quo  anno  federe   ceepit,  113. 
Theodofius  M.  fit  Imperator,  96.   Obit,    97« 
Theodofius  Junior  fit  fAuguftus,     98.  Succedit 

patri  ,  99.  Obit ,    101. 
Theodofius  tributorum  exaelor  Arternio  in  Im- 

perio  fuccedit  ,  144.   Deponitur  ,  ibiiH 
Thcophilus  imperat,    117.  Obit,  ibid. 
Quo  anno   Theodotus  Antiochix  Epifcopus  ob» 

ierit,    P.  N.  XXXIV. 
Thermx  in  Decennalibus  xdificatx,   aut  dedi- 

catar  Diocletianex  ,    54.  87.  Neronianx,  74, 

Commodunx,  80.  Alexandrinx  ,    84.  Maxi- 

mianx ,  87.  Corftantianx  ,  94.  Carofianx,  95. 

Arcadianae,  97.Theodofianx  ,  100.  Achillex, 

701, 


Thomas  fir     Patriarcha,    Conftantinoplis ,  tir; 

Obit  ,  ibid. 
Qii<>  anno  &  die   Tiberius    CoIIega    Imperii   di- 

«3us,  8.  9.  Ejus  adoprio  exrlicara,    11.  &  71. 

Decennalia  ejus    Imperii    Proconfularis ,    59, 

Quindecennalia   ejus    Imperii     Proconfularis , 

P.   N.  XIII.  Tribunitia  poreffas  illi    dara.^x, 

Obir  ,    8.  &    73« 
Tiberius    Conftanrinus  fit  Cxfar,  n8.  119.  An- 

ni  ejus  a  Cxfarea    dignitate    numerati ,    rr9. 

Ejus  Confulatus.  l\  N.    XXXIV.   Juftino  Ju- 

niori  fuccedit  ,   118.    Obit  ,  rr9. 
Titus  Conful  abfolute  diclus  ,  licet    tantum  de- 

fignattis  elTet ,    5.    Imperat ,  75.  Obit  ,  ibtd. 
Trabea  aliis  quam    Confulibus  conceffa .    P,  N« 

XXVI. 
Trajanus  fit  Auguftus ,    70.   Fit  CoIIega    Impe- 

rii  ,  ibid.  Perfequitur     Chriftianos  ,    tbid.    & 

40.    Obit  ,  77. 
Ornamenta  triumphalia  privatis  concefla,    17« 
Difcrimen  inter    Triumphum    Perficum,   a]iof- 

que  ,   66. 
Tyrannorum  Confulatus ,  27.15»  — 

V 

V  Alens  flt  Imperator,  95. 
Valeriani  tres  ,    18. 
Valerianus  imperat ,  8j,  Capitur  a  Periis  ,  & 

quo  anno ,  66.  Quot    annis  imperavit ,  ibid, 
Valerianus    Gallieni    frater ,    quando  Cxfar    & 

Auguftus  diclus ,    10.  Ulius  Confulatus  fuffe- 

Clus  ,    1 6.  &  feqq. 

Valentinianus  fenior  fit  Imperator,  94.0bit,  9?, 

Valentinianus  II.  fit  Imp.  95.  Occiditur  ,  97. 
Alius  a  Valentiniano  filio  Valentis,  9S. 

Valentinianus  III.  fit  Cxfar  ,99.  Auguftus,  100« 
Occiditur  ,  roi  . 

■Walid  Saracenorum   Princeps,   12$, 

Varroniani  Confulatus   &  mors,  94. 

Veri  poftea  Imperatorisadoptio,  ro.  Fit  Cxfar^ 
78.  Imperator  ,  /8.  Triumphat,  79.  Obit  9 
ibid. 

Vefpafianus  Conful  abfolute  diclus,  licet  tan- 
tum  defign.mis  elTet,  s>  imperat,  74.  Obir,  7S» 

Vetranio  dicitur  Imp.  94.  ab  Imperio  extur* 
batur  ,    ibid. 

Ara  viclorix   pofita  ab  Augufto,  9.  Sublafa,  9$« 

Aram  viclorix  reftituendam  petit  Symmachus,, 
96. 

Confules  nunquam  dicli   Viceconfules  ,  rij. 

Vindex  Imperiumin   Galliis   arripit  ,   14. 

Viri   eximii  a  Grxcis  Confules  dicli,    z6. 

Vitellius  imperat  ,  74.  Ejus  emortualis  dies 
P.  N.    XIX. 

Volufianus   imperat  ,  85.  Occiditur  ,  ibid. 

Vota  in  Decennalibus  &  id  genus  feftis  acla  9 
32.  &  ftqq-  Initio  Imperii  fernper  vota  afcj 
Imperatoribus   nuncupata,  35. 

Urbes  xdificatx  in  Quinquennalibus  &  id  ge. 
nus  feftis .  Cyrene  ,  51.  Nicopolis ,  53.  Con- 
ftantinopolis  ,  ihid.  Civitates  Afix  reflitutx, 
73.  JElia,  77.  Philippopolis,  73/Drepanum 
84.  Arcadiopolis,  92.  Nova  urbs  Antiochix, 
88.  Seleucia  amplificata,  94,  98.  Antaradura 
Conftantia  difla  ,  ibidi 


XjEno   fit   Imperatpr,   103.  Obit ,  104. 

ienobia  quo  anno  ab  Aureliano  capta  ,  133J 
&  rj4.  Quot  annis  regnavit ,  134.  Quo  an- 
no  in  triumphum   dufla  ,  ibid.   13J. 


F     1    N    1    S 


HENRICI     NORISII 

VERONENSIS,    AUGUSTINIANI, 

TIT.   S.  AUGUSTINI   S.  R.   E.   PRESBYTERI    CARDINALIS 
ET   SEDIS  APOSTOLICfc   BIBLIOTH  E  CA  RII 

EPISTOLA    CONSULARIS 

I   N     Q    U   A 

Collegia  LXX.  Confulum  ab  anno  Chriftiam  Epoch&  XXIX. 
imperii  Tiberii  Augufti  decimoquinto  ufque  ad  annum 
CCXXIX.  imperii  Alexandri  Severi  offavum  ,  in  vulga- 
tis  Faftis  haBenus  perperam  defcripta ,  corriguntur ,  fup- 
plentur ,  Z$  illuftrantur . 


1)0(7//- 


*45 


Dcttiffimo  ac  eruditiffimo  Vtra 

P.  ANTONIO   PAGIO 

Ordinis  Min.  Convent  Theologo: 


UM  ante  fexennium  Ro- 
mam  pergens ,  Pifis  me 
convenifles ,  infignemque 
tuam  cum  in  profana  ,  tum 
maxime  in  facra  hiftoria 
eruditionem  iteratis  col- 
loquiis  aoeruifles  ,  non  fe- 
mel  quwus  fum  te  nullis 
in  Reipublirse  Iiteraria; 
ufum  editis  voluminibus, 
tibi  tantum  ac  Mufis  intra  fiparium  canere.  Ve- 
rum  ubi  nuper  Antonius  Magliabechius  litera- 
rum  acque  ac  lileratorum  ftudiofiflimus  ,  Differ- 
tationem  de  Confulibus  Cacfareis  abs  te  vulga- 
lam  ,  tuo  mihi  nomine  exhibuit,  animadverti 
te  diutius  umbraticum  hominem  egifle  ,  ut  res 
haclenus  viris  eruditis  aut  penitus  ignoratas  , 
aut  tenuiter  cognitas ,  veteri  tamdem  difcufla 
caligine,  in  bono  Jumine  collocares,  ac  maxi- 
mum  Romanis  faftis  atque  hiftoriar  Augufta?  lu- 
cem  inferres  .  Equidem  nemini  hadtenus  in  men- 
tem  venerat  ,  cur  Imperatores  Romani  plures 
Confulatus  iniverint ,  quos  quidam  eorum  prae 
ambitione  farpius  fibimet  ufurpafle ,  alii  vero 
pra:  modeftia  rarius  geflifle  credebantur  .  At 
unus  tu  hoc  imperii  arcanum  indagare,  hanc 
intaclam  ceteris  Spartam  aggredi  aufus ,  ingen- 
tem  hocce  priori  volumine  evulgato,  tibimet 
famam  circumdedifti ,  dum  tanta  eruditione  ve- 
terum  Principum  Confulatus ,  ac  vota  Decen- 
nalia  &  Vicennalia  eifdem  folemni  pompa  nun- 
cupata  illuftrafti  ,  ut  poftremam  eidem  argu- 
mento  manum  impofuifle  videaris.  Qyod  vero 
in  fine  eruditiflima?  pra?fationis  fcribis  raeum 
judicium  magni  apud  te  effe  ponderis,  videfis 
ne  dum ,  non  dicam  nullius  (  neque  enim  me 
ftultum  fateri  velim)  fed  tenuiflimi  judicii  ho- 
minem  laudas ,  non  magni  apud  alios  ponderis 
tute  ipfe  habearis.  Haud  potis  fum  praeclariffi- 
mos  canones ,  quos  omnium  primus  de  Confu- 
latibus  Catfareis  ftatuifti  in  examen  adducere  , 
ea  tamen  amice  indicabo  ,  quae  ab  importunis 
quibufdam  cenforibus ,  quos  forte  tui  voluminis 
fplendor  perftringit,  tuis  illis  regulis  opponun- 
tur  ,  fimulque  adiiciam  qua:  eifdem  interini  du- 
xerim  reponenda ;  ut  plane  intelligas  me  non 
quidem  judicis ,  fed  amicas  tantum  advocati , 
immo  potius  delatoris  partes  agere ,  cum  hoc 
in  campo  malim  tibi  plaudere  triumphanti , 
quam  mei  ,  fi  quo  apud  te  fruor  ,  nominis  pe- 
riculo  novum  certamen  ingerere .  Quod  yero 
i.dem  docl>'ffimus  tuique  amantiflimus  Magliabe- 
chius  mihi  fignificavit  te  in  Annales  Ecclefia- 
flicos  notas  adornafle,  brevi  in  lucem  evulgan- 
Apparatur  in  Bttfonittm 


das,  meum  effe  putavi  quaedam  tibi  indicare, 
qua?  eo  in  opere  alicui  forte  ufui  tibi  effe  pof- 
fint;  prarfertim  cum  ex  laudata  tna  Differtatio- 
ne  deprehenderim  Johannem  Leunclavium  tibi 
quamvis  accuratiflimo  atque  oculatiflimo,  fucum 
feciffe  .  Nam  Indicem  Confularem  ,  quem  ille 
ab  imperio  Neronis  ad  oclavum  ufque  annum 
principatus  Alexandri  Severi ,  Dionis  libris  prar- 
fixit  ,  adeo  fecure  ipfimet  Dioni  adfcribis ,  ut 
ejufdem  teftimonio  femel ,  iterum  ,  ac  tertio 
contra  me  difputes;  cum  tamen  totus  ille  ca- 
talogus  ex  noftri  Onuphrii  Panvinii  faftis  ex- 
fcriptiire ,  ipfimet  Dioni  perperam  deptitetur  . 
Kaud  fane  operae  pretium  ducerem  rem  vel  fola 
Panvinii  faftorum  leclione  fatis  fuperque  mani- 
feftam  ,  tibi  pluribus  demonftrare  ;  nifi  animad- 
verterem  plurima  Confulum  collegia  tum  a  lau- 
dato  fcriptore  ,  tum  ab  exfcriptore  Leunclavio 
depravate  recitata  ,  abs  te  una  cum  ceteris,  in 
Rationario  faftorum  recenferi.  Hinc  veritus  ne 
eofdem  Confules  ficlis  iterum  charafleribus ,  tuis 
in  facros  Aunales  notis  inferas,  quse  in  vulga- 
ribus  faftis  corrigenda  funt ,  paucis  exponam  • 
Hoc  autem  quod  gravioris  momenti  eft,  prius 
exequar,  deinde  ad  ea  defcendam  qua:  ftitutis 
abs  te  regulis  a  quibufdam  opponuntur .  Et  qui- 
dem  Panvinius  vir  ad  Romanas  antiquitates  e 
tenebris  eruendas  natus ,  ex  Romanae  hiftoriae 
fcriptoribus  ,  ex  tabulis  Capitolinis ,  aliifque 
infcriptis  lapidibus,  ac  Iinperatorum  nummis , 
Romanos  faftos  ab  Urbe  condita  ad  exitum  uf. 
que  Neronis  pari  labore  ac  laude  concinnavit. 
Verum  cum  deinceps  nuda  Confulum  cognomi- 
na  in  faftis  Cafliodori ,  &  anonymi  apud  Cuf- 
pinianum  ,  itemque  in  Codice  Juftiniani ,  aliif- 
que  vetuftis  monumentis  legerentur ,  vir  ma- 
gnus  fumma  diligentia  eorumdem  collegia  ex 
infcriptis  antiquitus  lapidibus,  ac  probatis  illo- 
rum  temporum  fcriptoribus  integre  expofuit : 
ita  tamen  ,  ut  fsepius  omni  prorfus  prarfidio  de- 
ftitutus  ,  ac  conjeclurrs  indulgere  coaftus,  non 
paucorum  Confulum  prxnomina  ac  familias  fal- 
lis  characleribus  defcripferit ;  qua:  tamen  dum 
in  literas  mittebat ,  iis  fubinde  phrafibus  inter- 
locutus,  ut  reor,  ut  puto  &c.  ea  fe  nomina  di- 
vinare  palam  profeflus  eft.  Hinc  quamvis  eo  in 
campo  copiofiflimam  ille  meffem  tulerit,  pluri- 
mas  tamen  quas  pofteri  colligerent  fpicas,  fe- 
cit  reliquas .  Ego  fane  non  exiguum  earumdem 
manipulum  ad  te  mittere  deftinavi,  non  moda 
ut  tuas  in  magnos  Ecclefise  Annales  notas  qua- 
licumque  opera  promoverem  ,  verum  etiam  ut 
intelligeres  Confulum  collegia  libro  Dionis  58. 
ac  ceteris  ufque  ad  lib.  80.  infarta  ,  non  erudU/ 

T  ta 


10 


Cardinalis  Norifii 


U  Dionis  manu  defcripta  ,  fed  illuc  cx  puns 
putis  Panvinii  Mis  a  Leunclavio  deportata . 
Invito  tamen  genio  huic  correclioni  mantim  ad- 
movi ,  quod  fciebam  me  potius  decere  confula- 
res  noftri  Panvinii  tabulas  tjuacumque  ratione 
defendere ,  quam  eafdem  invidiofae  forte  cen- 
furx  fubiicere.  Nam  idem  omnium  eruditorum 
judicio ,  Lipfio  elogium  concipiente  ,  Faflorum 
Vxtcr  honoris  gratia  nuncupatur;  immo  ;ure 
parriae,  in  qua  natus  fum  ,  ac  profeffione  reli- 
giofi  Ordinis,  in  quem  cooptatus  fui,  Panvinius 
Veronenfis  idemque  Auguftinianus  mihi  potius 
defendendus  ,  quam  quqlrbet  vel  jufra  alias  tr- 
lulo,  reprehendendus  videbatur  .  Ceterum  cum 
animadverterem  poft  centum  ac  quindecim  an- 
nos  ab  ejufdem  obitu  Romanse  hiftoria?  nimium 
accrba,  fTngufos  quofque  qui  urbium  annaks  , 
vetera  Catfarum  numifmata  ,  ac  vetuftiotis  etiam 
Ecclefiae  gefta  fcripris  compfexi  funt,  Panyi- 
nianos  tantum  faftos  exfcribere ,  neminem  vero 
eorumdem  errores  expungere,  meum  efie  puta- 
vi  in  hanc  quam  ceteri  abiiciunt  ,  curamincum- 
bere,  ut  Romanorum  Carfarum  fafti  in  eadem 
patria  ac  familia  ,  in  qua  magni  Panvinii  manu 
obftetricante  ,  in  lucem  editi  furit  ,  novum  ite- 
rum  fplendorem  acciperent.  Itaque  nos  noftra 
corrigimus,  ne  quis  extraneus  in  hanc  repara- 
torum  vicloris  gentium  populi  faftorum,  non 
quidem  gloriar,  qua:  unum  Panvinium  manet , 
fed  curae  partem  fuccedat  ,  ouam  mihimet  ejuf- 
dem  conterraneo,  ac  ut  ita  dixerim,  fyncellitat 
integran)  feci  .  Qua  quidem  in  re  nihil  inge- 
nio ,  quidpiam  forr.iflis  induflriar,  omnia  cer- 
te  temporum  felicitati  danda  exiftimo  ,  quod 
ea  setate  vivamus,  in  qua  tot  inicripti  e  tellu- 
re  lapfdes  effofll  funt ,  qui  Panvinio  latuere,  in 
quos  fi  fupenori  farculo  incidifTet  ,  nec  unam 
mihi  literam  fuos  in  faftos  referendam  refcquif- 
fet.  Haec  non  qtiidem  apud  te,  fed  apud  mo- 
rofos  qu"fdam  criticos  declinanda;  invidiae  cau. 
fa   pr«efattis,    ad   rem  aggredior, 

Initium  mihi  operis  erunt  duo  Gemini  Con- 
fules  qui  anno  Urbis  Varroniano  781.  vulga- 
ris  vero  Chriftianar  Epochat  19.  faftis  pramo- 
tanfur ;  non  folum  quod  Dio  ad  exitum  vitae 
Augufti,  ac  prima  Tiberii  jmperantis  tempora 
optime  confularem  indicem  defcripfit ,  cui  poft- 
ea  Leunclavitis  Panvinianos  f.iftos  affiiit  ,  ve- 
rum  etiam  quia  hic  Confulatus  in  veterum  Pa- 
trtim  libris  memoratur.  Haec  docliflimus  Anna- 
!ium  Ecclefiafticorum  conditor  Baionius  fcribit 
ad  annum  31.  Chrifti  Domini  :  Froximus  fequi- 
tur  annus  XV.  Imperii  Tiberii  C&faris ,  Evange- 
lica  attejiatione  celeberrimus  ,  quo  gejferunt  Con- 
fulatum  Rubellius  atque  Fujius  amho  Gemini  .  An- 
nus  quippe  idem  qui  ab  Ifaia  placahilis  per  an- 
tonomajiam  dtflus  efl  &  acceptabilis  &c.  Hinc  ab 
hoc  anno  Profper  Aquitanus  Chronicon ,  Victo- 
rius  vero  Canonem  P.ifchalem  inchoarunt .  Qui- 
bus  tu  quoque  addis  pag.  19?.  Diflertationis 
hypaticx  :  Hotandus  porro  hic  &  fequentes  Con- 
futatus  ,  quia  tn  eorum  aliquem  pajjio  Cbrifli  in- 
■idtt ,  eamque  oh  rem  frequens  de  his  tnentio . 
Equidem  ,  uti  jubes ,  adnotabo  hunc  Confula- 
tum  ,  ac  quinque  proxime  fequentes,  &  eorum- 
dem  etiam ,  quod  non  jubes ,  errores  emenda- 
bo .  Tacitus  librum  V.  Annalium  ita  exordi- 
tur  :  Rubellio  &  Fujio  Conjulibus  ,  quorum  utri- 
que  Geminus  cognomentum  erat .  TertuIIianus  in 
lib.  contra  Judaros  cap.  8.  fcribit  Chrifttim  Do- 
minum  pafTum  fub  Tiberio  C&fare  Confulibus  R«- 
bellio  Gemino  &  Rufio  Gemino  .  Idacius  in  faftis 
ait:  Rufo  &  Rubellione  .  Profper  vero:  Rufino 
Geynino ,  &  Rubellio  Gemino .  In  magno  The- 
fauro  veterum  Infcriptionum  p3g.  535.  2.  Q^ 
Cartronius  Paffer  miles  vetcranus  dicitur  hone- 
fta  miflione 


MISSUS.   DUOBUS.  GEMINIS.   CO(&- 

S.  Auguflinus  lib.  18.  de  Civit.  Dd  cap.  54. 
ait  :  Mortuus  efl  ergo  Chriflus  duobus  Gemmit 
Confulibus  .  Eofdem  penes  t.tntum  cognomen  an- 
te  centum  ,  &  quod  excurrit  ,  annos  laudave- 
rat  ante  Auguftinum  LaJtantius  lib.  4.  Inftit. 
cap.  10.  Cafliodorus  ,  omiffo  cognomine,  fcri- 
bit:  C.  Rubellius  &  C.  Tufius  .  At  S.  Epipha- 
nius  lib.  i.  contra  Haerefes  ad  Haeref.  LI.  ait: 
Alius  Confulatus  fuit  duorum  Geminorum  appel- 
latus  ,  deinde  alius  Rufi  C-r  Rubellinnit  .  Ita  ex 
cognomtne  unum  ,  ex  nomine  vero  Confulum 
alterum  confulatum  formavit .  In  Colleclaneis 
Archinti  harc  iacera  infcriptio  recitatur  . 

P.   T  U  T I L I U  S.  P.  F.  O.... 
VITERANUS.   SIGINduno 
AQUILIFER.   LEG.    V.... 
CURATOR.    VET.... 
ACCEPIT.    AB.    IMPE.... 
PRAEMIA.    DU  Pl.... 
'    NATUS.  EST.    A.    HIRTIO.. 
VIBIO.PANSA.    COS.   Dlero  obit 
C.  FUFIO,  GEMINO.  L.  RUbellio 

g  e  m  i  n  o.  c  o  s.  s i  b  i..« 

patecingi.  f 

de  minca  e.... 
andoblatoni.  p.  f 
pnatae   p.  f 

#t.p 

Ex  hac  infcriptione  communis  error  emenda? 
lur;  fiquidem  Rubellitis  Geminus  cum  Caii  prac- 
nomine  fcribitur;  qui  Lucius  dicendus  eft  .  Prae- 
terea  corriguntur  Baronius,  Calvifius  ,  Ritcio- 
Iius,  quos  tu  quoque  fequeris  ,  qui  poft  Caf- 
liodorum  ac  Severum  Sulpicium  ,  priorem  Con- 
fulem  FUSIUM  vocant ,  qui  FUFIUS  vocaba- 
tur .  Immo  non  pofTum  non  mirari  Glandor- 
pium  ,  qui  in  Romanis  familiis  vitam  vixit,  Fu- 
fiam  gentem  ignoraffe  ,  pro  qua  FUSIAM  per- 
peram  obtrufit ,  in  qua  reponit  Q^  Fufium  Ca- 
lenum  Confulem  A.  V,  701?.  &  C.  Fufium  Ge- 
minum;  cum  tamen  in  faftis  Capitolinis ,  qui 
Roma;  in  tabulis  marmoreis  defcripti  funt,  le- 
gatur  Cnnful  Q.  FUFIUS.  Q^  F.  Q^  N.  CA- 
LENUS;  qui  Dioni  etiam  initio  lib.  46.  ubi  il- 
Iius  orationem  recitat,  recte  fcribitur  <b s <!><(, io$  . 
Idem  vero  Dio  lib.  49.  ad  A.  V.  710.  ait  :  Ibf 
Cxfar  cum  exercitus  parte  Fufio  Gemino  relitto  , 
Romam  redit  .  Gtxce  legimus  (iWtfnflv  TtiMto*  , 
quem  C.  Fufii  Gemini  Confulis  A.  V.  783. 
avum  puto  .  Pra:terea  in  eifdem  faftis  Capito- 
linis  dicuntur  ludi  fictilares  quinti  ab  Augu- 
fto  celebrari,  praefide  cum  aliis  e  cnllegio  XV. 
virum  M.  FUFIO  M.  F.  STRIGONE  .  Ita  Fu- 
fia  gens  divifa  erat  in  familias  Calenorum , 
Strigontim  ,  ac  Geminorum .  Ftifius  Gemintis 
ob  acerbiores  ficetias  ,  quibus  vivente  Livia 
Atigufta,  Tiberitim  impune  perftringere  vide- 
battir,  eadem  morfua  ,  jufTu  Tiberii  occifusfuit. 
Addit  Tacitus  paulo  poft  initium  lib.  6.  An- 
nal.  Necataque  efi  anus  Vitia  Fufii  Geminr  ma-, 
ter  ,  quod  necem  filii  flevijfet  ,  Quamvis  de  or- 
dinariis  tantum  Confulibus  fermonem  inftitui , 
quard.im  de  fuffe<ftis  etiam  tum  hoc  jpfomet  an- 
no  ,  tum  quatuor  fequentibus  inferam  ,  quod  in 
ftftis  Panvinii ,  Pighii ,  &  aliorum  fuffecli  Con- 
fules  pro  arbitrio  finsjantur .  Enim  vero  hoc 
anno  Kaiendis  Juliis  C.  Fufio  ac  L,  Rubellio 
fufrtciuntur  Confules  Q.  Pomponius  Secundus , 
ac  Sanquinius  Maximus.  In  opere  Gruteriano 
pag.  1087.  recitatur  infigne  fragmentum  fafto- 
rum  Municipalium,  cui  inferti  ieguntur  Con- 
fules  quatuor  infequentium  proxime  annorum. 
Defunt  ibidem  duo  Gemini  Confulcs  ;  at  fuf- 
feifli  memorantur  alii  a  fidtis  a  Panvinio  , 

SUF, 


Epiftola,  Confujaris  ad  Pagium.         147 


SUF.  A.  PLAUTIUS.L.  NONIUS 

UTumque  autem  Kal.  Juliis  iniiffe  magiftraturn 
didici  ex  teflera  gladiatoria  ,  cujus  mihi  irir 
fcriptionem  mifit  Raphael  Fabrettus  felecla;  eru- 
ditionis  fcriptor  ,  ac  veter.um  Romani  Populi 
jnonumantorum  fcientiflimus. 


.    U      ..  .  .      i,J  1    .    J       ..11 

,        C  E  L  E  R 
C  L  O  D  I 
S  P.    I  D.    J  U  L 
L.   ASPR.   A.   PLAUT 


Hoc  fpecliculum  ,  in  quo  Celer  ghdiator  Clo- 
dii  pugnavit  ,  dicitur  habitum  L.  Nonio  Afpre- 
nate  &  A.  Plautio  Confulibus  die  XV,  JuHi  , 
Tacito  lib.  i.  Annal,  Lucitis  Afprenas  dicitur 
Africar  prcconful,  ruju»  hic  alter  L.  Afprenas 
filius  fuit  .  Extat  Romana  infcriptio  pag.  507. 
4.  i'n  qua  nominatur  L.  NONIUS  ASPRENAS 
Spttmvir  Epu/onum  .  Aulus  Plautius  decimo 
quarto  abhinc  auno  Britanniam  adminiltravit  , 
tefte  Dione  lib.  60.  cui  dicitur  v*.  Plautius  Sp- 
nator  ,  -ujr  c/arijjimus  .  Ibi  vero  ait  :  HXairto; 
frpxTvywx; ,  Interprefes  Vlautius  prstor  perr 
peram  veriunt ,  ctioi  Plautius  D«v  belli  dicen- 
dus  fit  ,  non  enim  prartor  erat ,  fed  proprartor 
legatus  CJaudii  Augufti  .  Recle  Tacitus  in  lih. 
<de  Viia  Agricola:  recitans  catalogum  prsfidum 


Britannfae,  ait :  Confu/arium  primus  Au/us  Plau- 
tius  prapofitus ,  ltaque  erat  non  praetor ,  fed 
confularis,  ejufque  confulatus  tum  ex  laudata, 
infcriptione  Iapid'S  N  >Jani ,  tum  ex  recitata  tef- 
fera  ,  qno  anno   geftus  fit ,    intelligitur. 

Ar.ni  V.  78;.  Chrifti  30.  Confules  in  mutilo 
libro   V.   Taciti,- &  in  lib.    *8.    Dionis  defide. 
rantur.Hiab  Idacio  dicuntur  Viniciui ,  & ■  Lon- 
ginus  CaJJius  ;  a  Profpero  Vinicius ,  &  Longinusf 
a  Cafliodoro  M-  Vmicius ,  &  L.  CaJJius .  Panyi- 
nius  cum  lrgiffet  a  Pomoinio  D.  de  rcgttlis  ju- 
rit,  commendari  C.  Caflium  Longinum,  ac  ibi- 
dmi  de  illo  fcrbi  :  Hic   Conful  fuit  cum  Quar. 
tino    temporibus    Tiberii ;  hocce    collegium   Cotl- 
fulum  integre  ita  defcripfit :  M.  Vinicius  Qttar- 
tinus  ,    &   C.  Cafjius    Longinus  furis  Confultus  , 
Utrumque  ad  verbum  Leunclavius  exfcripftt ,  ac 
indici  ad   lihrum   58-  Dionis    infarfit.  Baronius 
cognomine  tantum  retento  ait:  Quartina&  Lon^ 
gino  Cofi.  ad  A.  31.   At  Petavius  ,    Bucherius, 
Calvifius ,  Goltzius,  Occo,   Ricciolius  ,  quibus 
nuper   tu   quoque  acceflifti  ,    Panvinii  Confules 
reddun'.    Lipfius    tamen    in  notis  ad   cap.  »J» 
lib.  6.   An.  Taciti  ait  laudari  a  Svetonio  in  Cali- 
gula  L.  Cafliitm  Louginum  confularem  maritum 
Drufilla:  neptis  Tiberii  Augufti ,  ac  fororis  Caii 
Csefuis  ,  qui  fibi  videtur  hujus  anni  Conful  currj 
M.  Vinicio  .  Cujacius  in  notis  ad  Iocum  lauda. 
tum    D,  de  regulis  juris  ,    rem  ita  componit ,  ut 
C.  Caflius  Longinus  I.  C.Conful  ordinarius  fue- 
rit  cum  M,.  Vinjcio  ,    Lucius  vero  Caffhis  con- 
fulatum    fuffeclum   geiTerit .   Idem   tradit    Jofias 
Mercerus  in  notis  ad    Tacitum    citatum  lib.  6. 
Ceterum  horum  errores  oftendit  idem  fragmen- 
tum  faftorum  municipalium  Gruteri  pag,  1087. 
Vibi   leguntur 


L.    CASSIUS.    LONGINUS.   M.    VINICIUS.   COS 
§UF.   C.    CASSIUS   LONGINUS 

I.   NAEVIUS   SURPINUS 


Ex  his  patet  perperam  C.  Caflium  Longinum  I. 
C.  poni  a  Panvinio  ac  ceteris  Confttlem  ordina-, 
arium  ,  qui  fuffeclus  fuit .  Praeterea  errafle  vel 
Pomponiiuji  ,  vel  exfcriptorem  ,  qui  ejus  tex- 
tum  corrupit  ,  ubi  C.  Gaflii  colkga  dfcitur 
Qjtartmus  ,  qv>i  Surdinus  dicendus  erat .  E- 
.  nim  vero  in  nallis  faftis  aut  vetuftis  fcriptori- 
bus  M.  Vinicio  Quartini  cognoinen  tribuitur; 
quod  primum  3  Panvinio  ex  falfo  Pomponii  tex- 
tu  defumptum ,  omnium  faftorum  laterculos  ad 
hunc  annum  cccupavit  ,  &  iterum  anno  V.  798. 
quo  idem  con/ul  U.  imperante  Claudio  procei"- 
fit  .  Vellejus  Paterculus  libros  hiftoriarum  huic 
M.  Vinicio  nuncupavit ,  nec  Quartinum  ufpiam 
eu,mdeni  appejlat  j  uti  neque  Tacitus  Jib.  6.  ubi 
femel  &  iterum  illum  nominat  .  Extant  nummi 
in  quibus  patsr  huius  Marci  dicitur  P.  VINI- 
CIUS.  M.  F-  IU.  VIR  A.  A.A,  F.  F.  S.  C.  I- 
dem  in  faftis  A.  V.  755.  P.  Viaieius  M.  F.  ap- 
pellatur  .  Eraderidum  igitur  illud  fidtitium  Quar,- 
iini  cognomen  ,  In  Pompcnio  fi  pro  Quartiw^ 
Surdino  reponatur ,  Iediio  cptime  reftituitur  .  Ex- 
tant  nummi  cum  epigraphe  L.  NAEVIUS.SUR- 
DINUS  ,  qui  imperante  Augufto  fuit  Triumvir 
mcnetalis.  De  L.  Caflio, ,  pc  C.  CafTio  Longi- 
nis  plura  dixi  Differt.  %..  ie  Cenotaphiis  Pifanis 
$.  ij.  ubi  tamen  Pompcnii  verba  reddidi,  ueque 


emendavi .  Tacitus  libro  6.  ad  A.  V.  i%6.  utriuf-. 
que  Coafulis  L.  Caffii  ac  M.  Vinicii  genus  ac 
mores  exponit ,  addens  Cafllp  Drufillam ,  Vini- 
cio  Juliam  Germanico  genitas,  a  Tiberio  Au- 
guftp,  uxores  datas , 

Annum  infequentem  V.  C.  784.  ChriftianaeE- 
pochae  3.1«  Tiherius  4'ig.V.  &  L.  JElius  Seianus 
fuo  nomine  ,  hic  vero  fua  quoque  nece ,  figna- 
runt .  Refte  hog  coUegittm  defcribitur  •  Sei  in 
fafti?  tum  eorumdem  abdicatio  ,  tum  fufFedorum 
Confulum  numerus,  nec  non  menfis  initi  magi- 
ftratus  perperam  ftatuuntur .  Svetonius  in  Tibe- 
rio  cap.  16,  fcribit  eumdem  Imperatorem  tres 
confulatus  ditobus,  quos  olim  privatus  gefferat  , 
addidiffe;  de  quinto  autem  qui  tertius  imperan- 
tis  fuit  ,  haec  ait :  Tertium  ahfens  ufque  tn  Iduc 
Majas  gefftt.  Quod  vero  Tacitus  libro  5.  eodem 
hoc  anno,  quo  occifus  fuit  Seianus  ,  Confules 
nominat  Memmium  Regukta^  ac  Fukuiium  Trto- 
nem,  Panvinius  docet  C.  Memmium  ac  Fulci- 
nium ,  cujtts  prarnomen  ignoravit,  Idibus  Maji 
fuffeclum  confulatum  iniiffe.  Idem  tradunt  Pi- 
ghius,  Goltzias,  aliique  Panvinianorum  faftcrum 
exfcriptores .  Verum  Svetonii ,  ac  qui  eum  fe- 
quuntur,  errorem  refellit  idem  lapis  Nplanus, 
jn  q.110  hsc  leguntur. 


T I,   CAESAR    AUG,  V 

SUP,  VII.  ID.  MAI.  FAUSTUS.  CORNELIUS.  SULLA 

SEJiTEIDIUS.  CATULL.  COS 

SUF.  K.  JUL.  L.  FULCINIUS.  TRIO.  COS 

SUF    K.  OCT.  P.  MEMMJUS,  REGUL  U  S.  COS 
/fpparatus  in  Baroniitm  T  4 


H*c 


148 


Cardinalis  Norifii 


ttarc  faftorum  tabula  poft  Seianum  damnatum, 
fculpta  eft;  quare  ejufdem  nomen  omittitur .  Ex 
eadem  apparet  error  Svetonii ,  qui  ad  idus  Ma- 
jas  Tiberio  confuiatum  prorogavit  ,  cum  VII, 
Jdus  ejufdem  menfis  illo  fe  abdicaverit  cum  Se- 
iano  collega  ,  fuffedo  cum  Faufto  Sylla  ,  Sex- 
tidio  Catullino  ;  cujus  familiam  quamvis  confu- 
Iarem  ,  Glandorpius  aliique  omiferunt .  Nec  eo- 
dem  menfe  L.  Fulcinius,  ac  Publius  (  Cajum 
male  appellabant )  Memmius  Rcgulus  magiftra- 
tum  inierunt  ,  fed  ille  femeftrem  ,  hic  trimeftrem 
confulatum  geffit  .  Etenim  Tiberius  cum  Seiano 
necem  inferre  deftinafTet ,  Fulcinio  Trioni  quem 
Seiani  ftudiofum  fciebat ,  P.  Memmium  collegam 
addidit ;  qui  Kal.  Octubris  magiftratum  aufpica-, 
lus,  die  18.  ejufdem  menfis  literis  Tiberii  con- 
tra  Seianum  recitatis ,  eumdeni  in  carcerem  tra- 
xit,  ac  decreto  Senatus  eadem  quoqu;  die  ca- 
pite  mulriavit.  Tacitus  in  fine  bb.  5.  utriufque 
Confulis  Trionis  ac  Reguli  inimicitias  recitat  , 
iifque  finem  volumini  imponit:  Manfere  infenfi 
(tc  miniiantes  ,  doncc  magiftratu  abirent  .  Scribit 
de  eifdem  iterum  lib.  6, 

Anno  proximo  V.  785.  Chrifti  31,  ordinarii 
Confules  laudantur  Tacito  initio  lib.  6.  Ann.  ac 
Dioni  libro  58.  Cn.  Domitius  Abenoharhus ,  ac 
Furint  Camtlltts  Scribonianus .  Profper,  ejufque 


exfcriptor  Caffiodorus  hujus  anni  Confules  o- 
mittunt  .  Idacius  ,  ac  anonymus  Cufpiniani  Ar- 
runtium,  &  Abenobarbum  Confules  fcribunt .  His 
favet  Svetonius  qui  cap.  1.  in  Othone  ait :  Otbo 
Imperator  IV,  Kahnd.  Maji  natus  eft  ,  Camillo 
Arruntio  ,  Domitio  Ahenobarbo  Confulibus  .  At 
PanvinHis  ex  cap.  2.  ejufdem  Svetonii  in  Vitel- 
lio  alittd  Confulum  collegium  efformat .  Hstc  il- 
le  fcribit  de  Aulo  Vitellio  Vitellii  Imperatoris 
patrub  ;  Aulus  in  confulatu  ohiit  ,  qucm  cum  Do- 
mitio  Neroms  Cnfaris  patre  inierat  ,  Hinc  Panvi- 
nio  ordinarii  hujus  anni  Confules  dicuntur 
Cn.  Dvmitius  Abenobarbus  ,  &  A.  Vitellius  i  qllt 
cum  in  magiftratu  diem  obicrit ,  M  Furium  Ca- 
millum  Scribonianum  Tacito  ac  Dicni  memora- 
tum  ,  eidem  fuffectum  putat .  Porro  tantum  va- 
luit  Panvinii  auctoritas  ,  ut  Pighius ,  Calvifius , 
Goltzius ,  Petavius  ,  Bucherus  ,  Occo  ,  Riccio- 
lius  aliique  paffim  A,  Vitellium  ordinarium  Con- 
fulem  fcripferint .  Tu  quoque  omilfo  Furio  Car 
millo  ,  quem  in  indice  cenfulari  ,  uti  putabas  , 
Dismo  legebas  ,  ad  panvinii  fententiam  in  Pro"- 
logom.  num.  19.  acceffifti  .  Kunc  tamen  veftrum 
errorem  jamdiu  faftos  depravantem,  confutat  ea- 
dem  Nolana  tabula  ,  in  qua  P.  Memmio  fupe, 
rioris  anni  Confuli  hi  ftatim  fubjiciuntur  , 


CN-  DOMITIUS.  AHENOBARBUS.  COS 
SUF.  KAL.  JUL.   A.  V  I  TEL  L  I  U  S.  COS 


Habes  hic  ,  vir  docliffime  ,  A.  Vitellium  a  Kal. 
Juliis  Confulem  fuffeclum  in  Iocum  M.  Furii 
Camilli  Scriboniani  ,  cujus  nomen  in  Iaudato  Ia- 
pide  non  Iegitur  ,  quod  imperante  Claudio  ,cum 
prsefes  Dalmatiam  regcret ,  imperium  fibi  fo- 
mniavit;  quinto  enim  principatus  five  tyranni- 
dis  dic  ab  eodem  milite  a  quo  purpuram  ,  ne- 
cem  efam  accepit,  Hinc  S.  C.  hoftis  publicus 
denuntiatus ,  ejufque  memoria  abolita  ,  ac  pro- 
inde  in  eodem  marmore ,  uti  proxime  Seianus  , 
omifTus  fuit ,  in  aliis  in  quibus  fcalptum  fuerat , 
ejufdem  nomen  detritum  eft.  Extat  vetus  infcri- 
ptio  Gruteri  pag.  113,  dicata  ^rovidentiar  Ti- 
berii  Caefaris  fuhlato  hofte  pemiciofijjimo  populi 
Romani ,  nempe  Seiano  ,  ubi  legitur  , 

GENIO,    MUNICIPI.    ANNO     POST 

INTERAMNAM.    CONDITAM 

DCCIIII.  AD,  CN,   DOMITIUM 

AHENOBAREUM. 

COS 

Ibi  M.  Furii  Camilli  Scriboniani  collega;  Cn. 
Domitii ,  nomen  deletum  eft;  quod  tamen  Pan- 
vinius  eamdem  infcriptionem  recitans ,  prater 
■fidem ,  integrum  pofuit  ,  ac  fi  ibidem  detritum 
non  fuiffet .  Et  fane  Dio  lib.  58.  cum  fcripfif- 
fet  :  Sequenti  anno  Cn.  Domitio  ,  &  Camillo 
Scrihoniano  Cojf,  res  apprime  ridicula.  accidit  i 
mrrat  Senatores  viritim  Kahndis  Januariis  in_, 
acla  Tiberii  juraffe  ,  cum  antea  unus  tantum  Se- 
nator  pro  univerfis  idem  juramentum  concipe- 
ret;  ex  quibus  patet  Cn,  Doniitium  ac  M.  Fu- 
rium  Camillum  Confules  Kal,  Januariis  magi- 
ftratum  iniffe  ,  Tacitus  numquam  annos  fuffe- 
clorum  confulum  nomine  defignavit,  fed  ordi- 
narios  fingulis  quibufque  annis  affignans ,  librum 
6,  -exorditur  :  Cn,  Domitius  ,  &  Camillus  Scri- 
bomanus  confulatum  inicrant  &c.  Nec  ex  Sve- 
tonio  ,  uti  cenfuit  Panvinius ,  A.  Vitellius  Con- 
ful  ordinarius  dicendus  eft  ;  fiquidem  Dio  fcri- 
bit :  Ex  Confulibus  alter  Domitius  toto  anno  gef- 
Jit   magiftratum;  quare  cum  in    locum    Camilli 


Scriboniani  Kal.  Juliis  A.  Vitellius  confulatiun 
accepit ,  dicitur  a  Svetonio  eumdem  cum  Cn. 
Domitio  iniffe  ,  hoc  eft  collegam  habens  Do- 
mitium ,  non  quod  ipfe  etiam  Domitiits  ac  Vi- 
tellius  una  fimul  magiftiaturn  eadem  -die  aufpi- 
cati  fu  rint .  Idem  tamen  Svetonius  erravit ,  cum 
cap,  i.  fcripfit  Othunem  Cztfarem  natum  Camil- 
lo  Arruntio  ,  Domitio  Ahenobarbo  Confulibus  : 
dicendum  enim  erat  :  Camillo  Furio  :  nam  Ca- 
millus  Scribonanus  rion  erat  ex  gente  Arrun- 
tia  .  fed  ex  Furia  .  Gruteri  pag.  195,  in  faftis 
Capitojinis  anno  quo  Auguftus  erat  Tribunitiaj 
potefiatis  XXX.  ponitur  Conful  N.  FURIUS  P. 
F.  P.  N,  CAMILL,  Inter  Triumviros  moneta- 
les  idem  in  nummis  obfignatur :  M.  FURIUS 
P,  F.  CAMILLUS.  Erat  is  pater  Camilli  Scri- 
boniani  ,  qui  collega  Cn.  Domitio  hoc  anno 
ordinarium  Confulatum  geffit.  Svetonius  f..ne_9 
in  Claudio  cap.  13.  ait  .  Bellum  cirile  mcvit 
Furius  Camillus  Scribonianus  Dalmatia  leg.itus  . 
Jtaque  idem  perperam  Arruntius  r.ominatur . 
Praeterea  non  tantum  in  confulatu  ordinaiio  A. 
Vitelli  erratis,  verum  etiam  dum  idcm  vobis 
nuncupatur;  A  Vitellius  Nepos.  Hocce  ficlitium 
Kepotis  cognomen  mox  tu  quoque  mecum  ri- 
debis ;  eft  enim  mehercle  ridicularium ,  immo 
ridiculoliffinium .  Has  voces  ex  Plauti  comccdiis 
apcepi . 

AnnoV.  7S6.  Chrifti  33.  a  Tacito  lib,  6.  lau- 
dantur  Confules  S'.r,  Galba,  L.  Sulla  ;  a  Dio- 
ne  lib.  58.  Scrvius  Calha  is  qui  deinde  Impera- 
tor  failus  e/l  ,  £jr>  L.  Cornelius  Sylla  .  Qui  ii- 
dem  Confules  Leunclavio  in  Indice  confulari 
Iib,  58.  Glandorpio  ,  Ricciolio,  ac  tibi  etiam 
integre  defcribtintur  Sergius  Sulpicius  Calha  & 
L,  Cornelius  Sylla,  five  Sulla  ,  Error  eft  in  prx- 
nomine .  Nam  Servius ,  non  Sergius  dfcebatur 
Sulpicius  Galba  Imperator  .  Dioni  reJIe  loco 
citato  fcribitur  rd\/3x;  6  lipovio;,  Servius  Gal- 
ba ,  quod  prarnomen  Leunclavius  interpres  poft 
Xylandrum ,  perperam  Sergtum  Iatine  fcrip- 
fit,  Idem  tamen  optime  haec  ex  Dione  recitat 
lib.  63.  Vindex  cum  pri-icipatum  fibi  parare  mi. 
ttime  fluderet ,  Servio  Suipicio  GMsl  &c.  impe- 
rium  detuiit ,  Sulpicii  tum  patritii,  tum  plebeii 
Servii  dicebantur  .  De  plebeis  fcribit  Cornelius 
Nepos   in  vita  Attici  :  Jpfe  adolefcenttdtis    pro- 

pUr 


Epiflola  Confularis  ad  Pagium .      140 


fter  affinitatem  T.Su/picii,  qui  tribunur  plebit  in- 
lerfeclut  efl  ,  non  expert  fuit  illiut  periculi  :  nam- 
que  Aniciit  Pomponii  confobrina  nupferat  M.  Ser- 
vio  frairi  Salpicii.  Audin  P.  Sulpicium  ac  M. 
Servium  fratres  fuliTe  ?  Galbx  etiam  Salpicii 
patritiae  gentis  Servii  itidem  dicebantur  .  Ct- 
cero  in  Bruto  ait  Lufitanos  a  Servio  Calba  prtt- 
tore  contra  datam  fidem  interfeclos  .  Is  fuit  Ser- 
vius  Sulpicias  Galba  Conful  A.  V.  610.  idem- 
que  fua  artate  Romanorum  eloquentitTimus , 
quem  ibidem  exfmie  Cicero  commendans  ,  ait  j 
T>c  Servio  autem  &  tu  probe  dicit  {  de  quo  Bru- 
tus  proxime  loquutus :  Tum  ,  inquit,  dete,& 
de  Servio  Su/picio  cogitant ,  ejfe  quamdam  vobir 
cum  illit  fimi/itudinem  judico  .  Hinc  Imperator 
Otho  mortem  fibi  illaturus,  nepotem  hifce  apud 
Tacitum  Jib.  2.  Hift.  folabatur  :  Satit  fibi  »0- 
tnmit  ,  fatii  pofferit  fuit  nobilitatit  qttnfitum  , 
fojl  fuliot ,  Cluudiot ,  Serviot  ,  fe  primum  infa- 
tniliam  novam  imperium  intulijfe  .  Ita  Galbam 
Serviae  _ent>s  dicif  Plutarchus  in  vita  Galbs 
lcnbit  emrtdem  amp/ijfima  Serviorum  domo  na- 
tum  ,  Igitur  Serviut  gentilitium  norrren  Sulpicii 
Gal1'*  fuit ,  locn  tamen  prmominis  ufurpaturn  , 
ac  proinde  Sergiut  perperam  dicitur.  Svetonius 
cap.  4.  de  Vit.i  ejufdem  air  :  Adoptatut  a  no* 
verca  futt  ,  Livii  nomen  &  Ocel/s.  cognomen  af. 
fumpfit ,  mutato  pr&nomine  .  Nam  &  Lucium  mox 
fro  Scrvio  ufque  ad  temput  imperii  ufurpavit  , 
£t  fane  Galbam  hoc  anno  quo  confulatum  gef. 
lit  ,  non  Servii  fed  Lucii  prarnomen  habuilTe, 
patet  ex  tclT-ra  gladiatoria  ,  cujus  exemplurn 
ab  erudinfliaio  Fabreto  accepi .  Eamdem  vel  fi- 
milem  fe  habuilTe  teftatur  Fulvius  Urfinus  in 
notis  ad  lib.  6.  Taciti,  quam  tamen  laudatum 
Svetonii  teftimonium  non  obfervans ,  haud  r?„ 
&.z  exponit  f 


M  Y  R    T  I    L  U   S 

A   T  T    I  JB 

S  P,    III.    N  O  N.   J  U  N 

L.    S  U  L  L.    L.    S  U  L  P 


Ex  hac  telTera  femeftrfs  confulatus  Galba?  Sve- 
tonio  cap.  6.  memoratus  intelligitur  ,  fimulque 
Lucii  pra-nomen ,  quod  pro  Servio  poft  adop- 
tionem  ufque  ad  acceptum  imperium  tulit .  Ta- 
citus  ac  Dio  pofterius  praenomen  pofuere ,  uti 
etiam  lcgitur  in  Nolano  poft  ejufdem  obitum 
inicripto  lapidc  Gruteri  pag.  1087. 

SER.    SULPICIUS.   GALBA 

L.   SULLA.   FELIX.    COS 

Ego  mallem  in  confulatu  Lucium  vocare  ,  quod 
illud  prxnomen  tunc  ferebnt ,  eodemque  in  pu- 
blicis  monumentis  ejus  anni  obfignabatur.  Hac 
occafione  Plutarchus  mihi  corrigendus  eft  ,  dum 
de  eodem  in  vita  illius  fcribit  :  Erat  etiam  Li-> 
•vis.  uxori  C&fxrit  Calba  genere  conjunclut ,  ita. 
que  opera  Livis.  ex  palatio  Confijl  procejfit .  At 
Livia  Augufti  uxor  ac  Tiberii  mater ,  ante_» 
quadriennium  quam  Galba  confnlaium  gereret, 
e  vita  deceiTerat ;  quare  non  ejus  opera  Con- 
(ul  defignatus  fuit.  Quod  Galba  eximie  Liviam 


coluerat ,  fcribit  Svetonius  cap.  j.  Et  viv&gra.- 
tia  plurimum  valuit ,  &  mortuA  teflamento  pene 
ditatut  efl  .  Nam  H.  S.  qtiingentiei  illi  legavit. 
hxrede  Tiberio  legatum  ttd  qutngeltta  rewcante  , 
ne  h&c  quidem  accepit  ,  Fortaffis  pro  pecunia 
confulatum  tulit.  Ea  fumma  legati  valebat  Ro- 
manae  moneta?  millionem,  uti  vocant  ,  ducenta 
ac  quinquagfnta  millia  fcutatorum  . 

.Annus  fequens  Urbis  787.  Chrifti  34.  Confu- 
les  habet  apud  Tacitum  ,  PauHum  Fabium,  L, 
Vitollium:  apud  Dionem ,  L.  Vitellium ,  &  Fa. 
bium  Prifcum .  Profper,  &  exfcnptor  Csfllodo- 
rus  ponunt  penes  folum  cognomen  Prifcum  cum 
Vitellio .  Idacius  fcribif:  Perfico  &  Viteilk  Pulo, 
Baronius  Confules  nominat  Paulum  Fabium  Pcr. 
ficum  (&  L.  Vitellium  Nepotrm :  ita  etiam  loqui- 
tur  Rfcciolius  .  Penvius,  ac  V.  C.  Pagius  quo 
nullus  mTrtalium  tibi  intimior  vivit ,  fcribcnts 
Pau/ut  Fabiut  Prifcut ,  &  L.  Vitelliut  Nepot .  So- 
la  hic  Confulum  cognomina  f r»  dubium  vocan- 
tur  .  Panvinius  rede  Perficum  priorem  Confu- 
lem  apoellat  .  Frontinus  lib,  1.  de  Aquarduifr, 
ait:  Huic  fucccfpt  Fabio  Verdco ,  L.  Vite/UoCof. 
Cajut  Oclaviut  Lenat ,  Ita  eumdem  nominat  ve- 
t;is  auftor  vitar  Perfii .  In  fragmento  facrificii 
fratrum  Arvalfum  apud  Fulvium  Urfinum  in 
notis  ad  Varronem  ,  ac  Gruterum  pig.  116.& 
117.  cum  L-  Vitellio  ac  Cn.  Domitio,  quorum 
ille  collega,  hic  vero  Perfici  fuccelTor  fuit  in 
confulatu ,  nominatur  PAULUS  FABIUS  PER. 
SICUS.  Accedir  Seneca  lib.  4  de  Benef.  cap. 
30.  ubi  ait ;  Quid  nuper  Fabium  Perficum ,  cu- 
jut  ofcu/um  ctiam  impuri  vtabant  ,  Sacerdotem 
non  in  uno  coHegio  fecit  ,  nifi  Verrucofi ,  &  A/- 
lobrogici  ,  &  illi  trecenti ,  qui  hoflium  incurfiont 
pro  Republica  unxm  domum  objecerunt  ?  At  Per- 
fieum  Imperator  Claudius  publice  in  Smatu  an- 
no  abhinc  decimoquarto  laudavit,  cum  in  ora« 
tione  de  civitate  Gallis  danda ,  Gruteri  pag, 
501-  dixit  :  PERSICUM  nobi/ijfimum  virum  , 
amtcum  meum  ,  inter  imaginet  majcrum  fuofum 
Aliobrogici  nomcn  iegerc  .  Ita  £erea  tabula  ,  qua: 
librariorum  erratis  non  deturpatur  ,  Perficurru 
nobis  cxhibet .  Juvenalis  Sat.  3.  verfu  no, 

me/iorx  &  p/ura  reponit 

Perficut  orborum    lautiffimut  ,   ^*   merite  jarru 
Sufpcttui  ,  tamqutm  ipfe  fuHt  incenierit  &det, 

De  eodem  Fabio  Perfico  Seneca  fcripferat  lib, 
r.  de  Benef.  cap.  30.  Hinc  tranfeo  ad  cogno- 
men  Nepotit ,  quod  tot  eruditi  viri  L.  Vitel- 
lio  daiis.  Jam  praedixeram  te  hocce  cogno- 
mentum  rifurum .  Et  fane  fi  ejufdem  cogno- 
minis  origine  intellecla  ,  rifum  comprimes ,  eris 
mihi  alter  Agelaftus .  Verrius  Flaccus  ,  five  i- 
gnotus ,  ut  Pighius  contendit ,  auclor  qui  ta- 
bulas  Capitolinas  digeftit ,  ibidem  praenomina , 
nomina ,  ac  cognomina  Confulum  accuratilTi- 
me  recitavit  ;  &  ne  nominum  fimilitudo  in 
familiis  numerofis  confufionem  gigneret,  prae- 
nomina  patris  atque  avi  cujufcumque  Confulis 
in  eifdem  faftis  fignavit  ,  cognomina  aiatem.. 
Confulum  in  poftrema  parte  verfus  locavit.  Si 
vero  Confules  nullum  cognomen  tulifient,  aut  ■ 
illud  fortalTe  ignotum  fuiltet  eidem  auclori ,  lo- 
co  cognominis  defignabat  cujus  Confu!  nepos 
extitiflet,  non  quidem  unfcam  litteram  N  exa- 
rando ,  ut  in  aliis  quorum  cognomina  adnota- 
bat,  fed  integram  vocem  NEPOS  reponendo 
in  ea  extrema  parte  verfus ,  in  qua  aliorum  co- 
gnomina  legebantur.  En  tibi  quofdam  Confu- 
latus  ex  iifdem  tabulis  Capitolinis  exfcriptos, 
juxta  annos  Urbis  Capitolinos, 


Con« 


J5« 


Cardinalis  Norifii 


Gonfuks 
Cn.  Serviliut  Cn,  F.  Cn.  N.  CAEPIO. 

Cn,   Serviliuf  Cn.  F.  Cn.  NEPOS . 


Anni   Urbis 
Jjr. 


M.  JEmilius  M.  F.  M.  N. 
C.  Flaminius  C,  F.  C. 


LEPIDUS, 
NEPOS , 


5«7. 


L.  Cornelius  P.  F.  L.  N. 
C.  Laelius  C.  F,  C. 


SCIPIO. 


KEPOS , 


19°- 


Q^  Opimius  Q^F,  Q^ 

L.    Pifihumiut  SP.  F.L.  N. 


NEPOS , 
ALBINUS . 


1600. 


Tn  hifce  quatuor  Confulum  collegiis  videspo-  Avi  puta  Caji ,  Cnei ,  Quinti  iidem  nepctes  fue- 
ftremum  vocabulum  NEPOS  nonexprimere  quod-  rint  .  A  denmus  Faftos  Calvifu ,  aut  Ricxiolli .  Ibi- 
piani  proprium  eorumdem  cognomen  ,  fed  cujus        dera  legimus : 

Qn,  Serviliut  C&pio  ,    &  C.  Servilius  Nepos  . 

M.   JExmliut  Lepidus ,  £&*  C.   Flaminius   Nepos , 

L,  Cornelius  Seipio  Ajiaticus  ,  &  C.  Ldius    Nepos  . 

_2i  Opimius   Nepot ,    &  L.  Poflbumius    Albinus  . 


Videfne  uti  ridicule  vox  illa  NEPOS,  quse  in 
faftis  Capitolinis  originem  Confulum  ab  avis  in- 
dicabat ,  per  fupinam  hallucinationem  in  ficli- 
tium  cognomen  Nepotis  tranfierit?  Hunc  nepo- 
tinnm  errorein  facile  forbuiftis ,  quod  renpfe  Ne. 
pot  plurium  cognomen  feu  agnomen  fuit.  No- 
minatur  in  faftis  A.  V.  6 56.  Q^  Csciliut  Mc- 
tellus  Nepos ,  ejufque  etiam  filius  A.  V.  697.  qui 
cpiftolam  3.  libro  j.  fam.  ad  Ciceronem  infcri- 
bit :  Q±  Metellut  Nepos .  Celebris  inter    fcripto- 


res  Cornelius  Nepos  recenfetur .  Licfnii  Nepo-» 
tis  pra?toris  meminit  Plinius  lib.  6.  epift.  5 .  Spar- 
tianus  Jaudat  Senntores  Pletoriuni  Nepotem  cap. 
4.  in  Hadrinno  ,  &  in  Severo  Septimio  cap.  13. 
Herennium  Nepotem .  Onuphrius  Panvinius  in 
continuandis  Faftis  ,  horum  auclorem  imitatus , 
quoties  cognomina  Confulum  deficiebant ,  loco 
cognominum  vocabulum  NE  P  O  S  fubftituit .  En 
tibi  quinque  collegia  ex  Faftis   Panvinii . 


P.    Vinuciut  M.  F.    P, 
P.  Alfinius  P,  F. 


NEP  O  S. 
VARUS. 


Anno  Chrifti 
II, 


M.    JEmilius  L.  F, 
i,   Arruntiut  L.  F.  L, 


LEP IDUS  , 
N  EPOS , 


VI. 


Sex.    Pompeiut   Scx.  F.  Sex.  $  E  P  O  S  , 

£ex,   Appuhjut  Sex.  F.  Sex.  NEPOS. 


16, 


Cn,  Domitiut  L.  F.  Cn.  N. 
A  Vitclliut  P,  F.  Q^ 


AHENOB ARBUS. 
NEPOS. 


?*■ 


Taullut  Faliut  Paulli  F.Q^N, 
L,  Vitellius  P.   F.  Q^ 


PERSICUS , 
NEPOS , 


34. 


Non  pauci  Panvinii  charafterem  feu  metfcodum 
in  fnitis  defcribendis  minus  obfervantes  ,  vccem 
NEP  O  S,  qua?  originem  Confulum  ab  avis  ibi- 
dem  indicabat ,  pro  eorumdem  Confulum  cogno- 
minibus  acceperunt.  Baronius  magnus  Annali- 
um  Ecclefn  conditor,  ad  annuni  Chrifti  IV. 
ait :  Vinucius  Nepos  &  Alfinius  Varus  confuUtum 
gejfere  .  Rurfus  anno  VIII.  M.  JEmilio  Lepiio  , 
&  L.  Arruntio  Ncpote  &c.  Poftea  inferius  :  An- 
ao  Cbrifii  decimo  fexto  ,  dttobus  Sextis  ,  iifdemque 


Nepotilus  ,  Pompejo  ,  &  Appulejo  Confulihus .  I- 
tem  ad  annum  34.  ait;  C».  Domitio  Abenobarb» 
&  Vitcllio  Nepote  CofT.  Denique  fcribit  nnno  $6. 
Paullo  Fabio  Perfico  &  L.  Vitcllio  Nepot?  Confu- 
libus  .  Hos  omnes  Nepotes  repetunt  Altfordius  , 
Ricciolius,  aliique  inferioris  notae  chronologi ■* 
Petnvius  etiam  in  chronologin  princeps  ,  fcri- 
bit  :  L.  Vitellius  Nepos  .  In  tuis  quoque  fnftis 
leguntur  A.  Vitellius  Nepos,  &  L.  Vitellmt  Ne- 
pos ,  Sane  Tacitus  Iib.  6,  Ann.  gefta  L.   Vitel- 

Iio 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.  151 


iio  proprxtori  Syrae  fufius  defcribit ,  item  Dio 
Jib.  50.  Jofephtis  lib.  18.  cap.  j.  &  6.  Philo  de 
Legatione  ad  Caj.um ,  Syetonius  cap.  i.  jn  Vitel- 
Jio ,  nec  ufpiam  Nepotis  cognomen  Iegitur.  In 
veteri  infcriptione  Gruteri  pag.  116.  nominan- 
tur  C.  C&cina  Lttrgus ,  L.  VITELLIUS,  Paullus 
Tabius  Pcrjicus ,  C.  Vifo  &c.  &  pag.  118.  reci- 
tantttr  A.  yiTELLIUS  ,  M.  Aponius  Saturmnus  , 
L.  Sa/vius  Otko  Tittanus  ,  Su/picius  Camerinuf  , 
C.  Vipflanus  Apronianus  ,  P.  Mcmmius  Rcgulus  , 
C.Pifo.  Videfne  ut  fingulorum  cognomina  ex- 
primantur,  Lucjus  vero  Vitellius  hujtts  anni 
Conful ,  ejufqtie  filitts  A.  Vitellius  fine  cogno- 
tnine  efferantttr  ?  Nullum  illi  cognomen  habe- 
bant ,  jiti  nec  Pompejortim  ac  Antoniorum  ple- 
riqtie.  Rideas  igitur,  Amice  jucundiffime ,  tot 
Nepotum  cognomina  addita  in  faftis ,  Confulibus 
ipfis  eorumque  patribus ,  filiis ,  uxoribus ,  ac  fer- 
\is  eadem  ignoramibus . 

Anno  V.  788.  Chrifti  35.  legitur  apud  Taci- 
tum  hb.6.  C.  Ceflio,  M.  Servilio  Coff.  In  Dio- 
riis  lib,  58.  Secuti  Confules  C.  Gallus  ,  M.  Scrvi- 
Uus .  Ita  integre  pricr  Conful  defctibitur  C.  Cf- 
fijus  Gallus.  Plinius  lib.  10.  cap.  43.  recitat  e. 
xequias  publice  a  Populo  Romano  corvo  cele- 
bratas  V.  Kal.  Aprilis  M.  Scrvilio  C.  Ceflio  Con- 
fuUbus  .  Hinc  ridendus  Calvifms  ,  cui  hoc  anno 
fomniantur  Confules  C.  Scflius  Camerinus  , 
ttc  M.  Scrviliuc .  Pliniuc  lib,  37.  cap.  6.  nomi- 
nat  Ncnittm  htrumam  ,  qui  dicitur  avus  Servi- 
lii  Non:ani ,  que  m  ,  inqtlit  ,  Confulem  vidimus . 
Ita  M.  Servilius  Noniar.us  alter  Conful  fuit, 
Sive  hic  ,  five  pater  e  familia  Nonia  adoptatns, 
didlu^  fuit  Servilius  Nonianus.  In  Idacio ,  Prof- 
pero ,  ac  Caifi>  doro  folo  cognomine  in  faftis  W- 
gnatur  hic  confulatus ,  n  mpe  :  Gallo  &  Nonia- 
»a  .  Panvinio  ita  defcrituntur  :  C.  Ceflius  Gal- 
lus ,  M.  Servilius  Kufus  Nmianus.  Addit  alte- 
rum  ccgncmen  Rufi  Servilio  ,  quod  Plinius  lib. 
6.  cap.  5.  nominat  Scrvilium  Rtifum  Confulem  . 
Nec  verbum  eo  capite  de  Servilio  ,  vel  de  Rufo 
Jegitur  .  Idem  Panvinius  ad  A.  V.  803.  ait ;  Af, 
SuitlifrS  fnrtc  is  eft  ,  de  quo  Plinius  lib.  6,  cap,  J. 
Suillius  Rufus  &  Corbulo  fratres  ambo  Confules  , 
Ex  libro  ac  capite  iifdem  utrobique  laudatis,e- 
jufdem  errorem  deprrhendi .  At  fcribendum  eft 
lib.-j.  cap.  j.  ubi  PJinius  de  Veftilia  trium  mari- 
torum  uxore  ait  :  Sempromum  feptimo  menfe  ge- 
tmif  ,  Suillium  Kufum  undecimo,  Corbulonem  fe- 
ptimo ,  utrumque  Confulem  .  Ex  his  patet  Panvi- 
ninni  priori  loco  pro  Suillio  Rufo  in  fuis  fche- 
dis  fcripfiffe  Servilium  Rufum ,  unde  ficf  ititim 
poftea  Rufi  cognemen  M.  Servilio  Ncnimo  fu- 
peraddidit.  Ma  cusSuilliiis  Rufus  Conful  fuit  im- 
perante  Claudio  A,  V.  801.  uti  vulgo  eum  Con- 
lulem  nuncupant ,  ut  ad  annum  V.  803.  inferius 
oftertdo  . 

Anno  V.  785.  Chrifti  3*.  Tacito  lib.  6.  Pli- 
nio  lib,  10.  cap.  1.  Solino  cap.  36.  Dioni  lib. 
58.  Sextus  Vapmjus,  ac  Q^Pliutius  Confttles  ad- 
fcribuntur.  Nullus  eorumdem  indicavit  Confu- 
Jum  cognomina  ,  quge  fola  in  Idacii ,  ac  Profpe- 
ri  Faftis  leguntur .  Idacitts  ait  :  Mmiliano  & 
Plautw ,-  lJrofper  vero  :  Gallieno  &  Plautiano . 
Caffiodoru"  qui  Profperi  faftos  exfcripfit  ,  eidem 
fimiliter  loqtiittir  .  Anonymu?  apud  Cufpinianum 
fcribit  :  B.Gxllieno  &  Plautio  Sol.  XI.  Ibi  li- 
tera  ,  E.  annum  htinc  Biffextikm  indicat  ;  Sol. 
fignificat  Kalenda  Januarias  eodem  anno  in  di- 
em  Solis  ,  vulgo  Dominicam  ,  incidiffe  .Utrum- 
que  recle ;  hic  enim  annus  vulgaris  Epochae 
Chriftianas  36.  fuit  Biffextilis  ,  ac  prima  dies  Ja- 
nuarii  in  Doniinicam  incidit  ,  Cyclo  Solis  XVII. 
Lunae  XVHI,  lit.  Domical.  AG.  numertis  XI. 
exponit  epacks ,  quas  Bucherius  in  comment.  ad 
Canonem*Pafchalem  Vitforii  Aquitani  examinat. 
Panvinius  ita  utrumque  Confulem  defcribit :  Sex 
P.ipiniur  Qs  F.  Gallienus  ,  £>.  Plautius  Plau- 
tianus ,   Enimvero    cognomen  prioris    Confulis 


confirmat  ex  infcriptione  Patavina,  in  qua  le- 
gitur:  SEX.  PAPINJO  O^  F.  GALLIENO  &c. 
COS.  XV.  VIR,  SACR.  FAC.  Hanc  infcriptio- 
nem  *ntea  produxerant  Appianus ,  ,ac  t>cardeo- 
riius,  eamdemque  ex  Verderianis  paginis  in  haec 
yerba  fcalptam   repetit  Gruterus  pag.  447. 9. 

SEX,  PAPJNIO.  QiF. 

ALLENIO 

TR.  MIL.  Ct-  LEG. 

TI.  CAESARIS  AUG 

TR.  PL.  PR.  LEG 

TI.  CAESARIS  AUG 

PRO.  PR.  COS.  XVVIR. 

S  ACR.  FAC 
D.  D 

• 
Harc  infcriptio  brevior  recitatur  a  Scardeonio 
lib,  1.  hift.  Patavinae  ,  ncc  illitts  aetate  in  mo- 
nafterio  celeberrimo  S.  Juftina? ,  ubi  antea  erat, 
vifebatur  .  Idem  tamen  ac  ceteri  ALLENIO 
fcripferunt .  Panvinius  ex  faftis  Cafliodori ,  ac 
anonymi  GALLIENO  repofuit ,  cttm  ex  lapidis 
charatlerifcus  ceitiffimis  falfse  potitis  faftorum  li- 
terae  corrigendae  eirtnt.  Idem  tamen  Panvinius 
eamdem  corredionem  non  tantum  Pighio ,  ve- 
rum  etiam  eruditilfimo  amico  olim  meo  Eqttiti 
ac  Comiti  Sertorio  Orfato  perfuafit ,  quoi  um_ 
prior  in  tomo  3.  Ann.  ad  A.  V.  Capitolinum 
788.  alter  vero  lib.  1.  Hift.  Patavins  C-allitno 
fcripfeje.  Alterum  autem  cognomen  PlautiJHi 
quod  Qi  Plautio  datur  ,  unum  Profperum  habet 
auclorem  ,  cujus  fafti  omnium  funt  corruptiffi- 
mi .  Cognomen  Plautiani  illi  dabatur  quiex  Plau- 
tia  gente  in  aliam  per  adoptionem  tranfibat. 
Hinc  Qi  Plautio  id  cognominis  dari  non  potuit, 
alias  ex  Plautia  in  Plautianam  gentem  adoptatus 
fuiffet .  Cum  apud  omnes  fcriptores  ac  vetuftio- 
res  faftos  Q^  Platitius  Confttl  dicatur,  Profper, 
five  ejufdem  exfcriptor  per  errorem  Plautianum 
pro  Plautio  fcripfit ;  unde  illud  cognomen  Pan- 
vinitis  minus  recle  efformavit .  Grandorpio  in_- 
Onomaftico  dicitur  Q^  Plautius  Sylvanus  ,  quo 
cognomine  Ti.  Plautius  ,  ac  M.  Plautius  in  ve- 
tuftis  Infcriptionibus  pag.  451,  6.  &  457.  Plau- 
tii  Silvani  praetoris  necem  recitat  Tacitus  lib.4. 
Annalium  .  Interim  corrigendus  error  Leunclavii, 
qui  in  indicujo  Confulari  lib.  58.  fcribit  ;  Sex. 
Ta}irius&  £X  Plantius  ;  &  pag.635,  pro  Sex,  Pa- 
pirio  notat  in  margine  reponendum  Paprio  .  Nam 
Dio  gracce  fcribit  li^rov  Tlwirmou ,  Sexti  Pa- 
pinii ,  uti  eumdem  ante  Dionem  Plinius ,  Solt- 
nus ,  ac  Tacitus  nuncupaverant,  atque  etiarn^ 
in  laudata  Patavina  infcriptione  mihi  fuperius 
recitata ,  appellatur  .  Denique  Seneca  lib,  3.  de 
Ira  cap.  18.  ait  :  Caius  Csfar  Sex,  Papinium.. 
cui  pater  erat  Confularis  &C.  uno  die  fiagellit 
c&cidit  ,  torfit ,  non  queflionis  fed  animi  caufa  . 
Vides  filium  patri  Confuli  cognominem .  Plinius 
lib.  15.  cap.  14.  ait  .'  Sex  Papinius  quem  Confu- 
lem  vidimus  ,  &c.  Sequtintur  Confules  A.  V.700. 
Cn,  Acerronius  Proculus ,  ac  C.  Pontius  Nigri- 
nus ,  qui  recte  nominaniur  Dioni  ac  Tacito  fu- 
perius  laudatis ,  itemque  Svetonio  qui  integre 
eofdem  recitat  in  Tiberio  cap.  73,  licet  ibidem 
PomioNigra  pro  Nigrino  fcribat',  fecus  ac  Dio 
&  veteres  fafti ,  ac  antiqua  infcriptio  produnt . 
Hac  extaf  apud  Panvinium  ac  Gruterum  pagi- 
na  18.  ubi  legitur  :  Cn.  Acerronio  &  Tontio. 
NIGRI NO  COS.  In  decem  MSS.  Svetonii  Medice- 
is  Nigro  legitur . 

Juf- 


15* 


Cardinalis  Norifii 


Jufferas ,  vir  eruditiffime ,  adnotari  confulatum 
duorum  Geminorum  ac  proxime  infequentes . 
Hinc  tua  jtuTa  executus ,  in  eofdem  confulatus 
curam  intendi,  if;l  l,t  plures  eorum  hactenus  in 
omnium  fcriptorum  recentium  faftis  depravatos, 
ex  vetuftis  infcriptionibus  emendaverim  ,  aHos 
autem  ex  antiquis  itidem  monumentis  illuftrave- 
rim  ,  &  ni  mea  me  fallit  opinio,  fpero  fore  ut 
pofitae  correctiones  tibi  harum  rerum  curiofifiimo 
aque  ac  fcientifiimo  ,  etiam  atque  etiam  proben- 
ttir.  Jam  ceteros  confulntus  faltuatim  percur- 
ram,  cum  praefertim  undeviginti  paria  Confulum 
in  Taciti  Annalibtis ,  continuata  annorum  ferie 
cxacte  recitentur .  Tiberius  proxime  memoratis 
Confulibus  die  16.  Martii  mortalitatem  explevit, 
fuccedente  Cajo  Caligula  Germanici  filio,  qui 
Kalend.  Juliis,  collega  Claudio  patruo  Conful 
proceffit,  ac  dein  pridie  Idus  Septembris  eo  fe 
magiftratu  abdicavit.  Scribit  Dio  libro  J9.  An- 
no  infequenti  Confules  cx  his  qui  dudum  dejigna- 
ti  fuerant ,  facli  funt  M.  Aqtttllius  Julianus ,  & 
P.  Honius  Afprenas  .  Profper,  Idacitis  ,  Caffio- 
dores  Dioni  fimiliter  in  faflis  fcribunt:  Juliano 
&  Afprenate .  Anonymus  apud  Cufpinianum  ait: 
Juliano,  Afprenate  MER.  nempe  Mercurii  die 
contigiffe  iifdem  Cofi".  Kaiendas  Januarii,  uti 
reapfe  accidit  hoc  anno  V.  701.  a  Parilibus, 
Chrifti  38.  Cyclo  Solis  XIX.  Luna:  I.  lit.  E. 
At  Panvinius  hoc  anno  Confules  ponit  Cajum 
Auguflnm  II,  &  L.  Apronium  C&fianum ,  addit- 
que  :  Dio  hoc  anno  profitetur  Confules  C.  C&farem 
Germanicum  II.  &  L.  Apronium  ,  L.  F.  C&Jia- 
num  .  Quod  fane  falfum  eft  ;  nam  Dfo  Julia- 
tium  &  Afprenatem  Confules  primis  Kal.  Ja- 
nuariis  anno  primo  imperii  Caii  Csefaris  fta- 
tuit.  Ex  errore  Svetonii  Panvinius  errandi  an- 
fam  accepit .  Ille  enim  cap.  17.  recenfitis  qua- 
luor  confulatibus  Caii,  addit:  Ex  omnibus  duos 
noviffimos  conjunxit .  Ex  quibus  infert  Panvinius 
inter  fecundum  ac  tertium  confulatum  Caii  in- 
ferendum  efle  confuIatumM.  Aquillii  &  Nonii 
Afprenatis .  Et  quidem  in  decem  MSS.  codici- 
bus  Svetonii  in  bibliotheca  Medicea  conftanter 
eadem  Svetonii  verba  leguntur.  Ubi  vero  in 
quibufdam  eorumdem  Iegitur  :  Confulatus  qua- 
tuor  gejfit :  primum  ex  Kaletidis  Januarii  per 
duos  menfes ,  uti  etiam  dicitur  in  antiquis  edi- 
tionibus  Rpmana  anni  1470.  &  Mediolanenfi 
anni  147J.  ibidem  in  duobus  codicibus  legi : 
Vrimum  ex  Kalend.  Juliis  :  qux  vera  ac  germa- 
na  Irdlio  eft.  Ceterum  legendum  effe  in  Sveto- 
nio  :  Ex  omnihus  trcs  ordinarios  conjunxit ,  recte 
oftendis  in  Prolegomen.  numer.  1%.  ubi  etiam 
recitas  hxc  Frontini  libro  primo  de  Aquaedu- 
Ctibus  :  Cajus  C&far  altero  impcrii  fui  anno  ,  M. 
Aquilio  Juliano  &  P.  Nonio  Afprenate  Coff.  an- 
no  V.  C.  790.  duos  duclut  inchoavit :  ubi  diver- 
fam  Epocham  annorum  Urbis  illum  fecutum  di- 
cis .  Sed  facilior  refponfio  eft ,  alterum  annum 
Caii  Caefaris  initium  fumere  anno  Urbis  790. 
Chrifti  38.  die  16.  Martii,  quo  ineunte  Aqus- 
ductus  illos  inchoavit ,  Juliano  &  Afprenate_9 
Coff.  &  quidem  anno  Urbis  D  C  C  X  C.  qui  die 
11.  Aprilis  exibat ,  fuccedente  anno  791.  &  quam- 
vis  Frontinus  diverfam  a  Varroniana  Epocham 
forte  ufurpaverit,  id  non  colligitur  ex  Jaudato 
teftimonio  ,  quod  perperam  pro  opinione  Onu- 
phrii  adducitur,  cum  verae  fententise  apertifiT- 
me  fuffragetur  ;  neque  -enim  anni  Urbis  menfe 
Decembri,  fed  Aprili  complebantur  . 

A.  V.  791.  Chrifti  39.  Confules  nominanttir 
a  Dione  in  Indice  libro  $9.  Caius  C&far  Ger. 
manicus  II.  &  L.  Agronius  L.  F.  Celiamis  ,  Ji- 
ve  Ceflianus .  Ita  legitur  in  grarco  codice  Me- 
diceo  .  Leiinclavius  tamen  legit  Apronius  ,  Pro- 
fperi  ac  Caffiodori  fafti  hic  corruptifiimi  fiint ; 
nam  hoc  anno  ac  fequentibus,  fidos  Confules  ex- 
hibent,  quos  bonus  Panvinius  plerumque  fuffeclos 
maluitappellare,quam  falfos.  Idacius  ait:  Cs- 


Jare  II,  &CsJiarto;  anonymus  Cufpiniani :  C&fare 
II.  Csjiano  Jov.  ideft  diem  Kalend.  Januani  die 
Jovis  iifdem  Confulibus  contigiffe.  Alter  Con- 
ful  fuit  L.  Apronius  Caefianus,  qui  anno  ab- 
hinc  undevicefimo  fub  L.  Apronio  patre  Afri- 
cx  proconfule  inita  pugna  ,  Numidas  fugavit. 
Tacitus  libro  3.  ait :  Mijfuque  patris  Apronius 
Csfianus  cum  equite  &  cohortihus  auxili.tr  iis , 
qiteis  •veloci/fimos  legionum  addidere ,  profpcram^ 
adverfus  Numidas  pugnam  facit  ,  pellitque  in  de- 
ferta. :  Extat  in  gaza  Reginarum  Maxinije  OHRI- 
STINAE  AUG.  P.  F.  nummus  Drufii  cum  epi- 
graphe  in  averfa  parte:  PERMI^SU  L.  APRO- 
NI  PROCOS  III.  Idem  L  Apronius  Caefiani 
Confulis  pater  legatus  propraetor  inferioris  Ger- 
maniar  anno  poft  proconfulattim  oclavo  V.  C. 
780.  infeliciter  contra  Frifios  pugnavit ,  ex  eo- 
dem  Tacito  libro  4.  Annal.  Interim  conftat  hu- 
jus  Confulis  cognomina  perperam  in  Dionis  co- 
dice  defcribi  .  Idem  vero  Dio  fcribit  de  Caio- 
Caefare  :  Gejloque  per  triginta  dies  magiftratu 
ttc  fex  mcnjihus.  L.  Apronio  collegx  conceffis  ,  ahiip- 
confulatu  fucceffore  Sabinio  Maximo  ,  tum  Tr&fe- 
Bo  Urbis  .  P.mvinins  recle  legit  Sanquinio  Mt. 
ximo ,  uti  etiam  Lipfius  in  notis  ad  cap.4.  libro 
6.  Taciti  ,  cui  nominatur  Sanquinius  Ma.ximus 
e  Confularibus  .  Errat  vero  uterque ,  dum  pri- 
mum  confulatum  Sanquinii  ftatuunt  a  Kalendis 
Juliis  A.  V.  782.  duohus'Gemini5  Conftilibus ; 
fiquidem  ex  lapide  Nolano  ac  teffera  gladiato- 
ria  alios  Confules  fuffectos  eo  anno  fuperius  o- 
ftendi .  Incerto  aufem  anno  prioris  ccnfulatus 
Sanquinii  ,  alter  ejufdem  confulatus  pridie  Ka- 
Iend.  Februarii  hoc  anno  initus  apparet;  unde_» 
non'  poffum  non  mirari  Panvin'iim  in  tabulis 
Confularibus  fcribt  re  :  Ex  Kalend.  Ecbruariis 
Cn.  Domitius  Corhulo  :  ex  Kalcnd.Juliis  Sanqui- 
nius  Maximus  II.  cum  Dio  diferte  teftetur  San- 
quinium  Maximum  in  Ioco  Caii  abdicantis ,  con- 
fulatum  iniffe  .  Inter  nummos  Triumvirtim  Mo- 
netalium,  imperante  Augufto  ,  percuffos  ,  repe- 
riuntur  infcripti  :  M.  SANQUINIUS.  Q^F.  ex 
quo  hujus  Sanquinii  Confulis  II.  ac  prioris  fi- 
Iii  pramomen  formari  poteft .  Tacfrtis  libro  11» 
Annal.  A.  V.  Soo.  ait  :  Ver  idein  tewpts  Chauci 
nulla  difenjione  domi  ,  (£*  morte  SanquJnii  ala- 
creSj  dum  Corhulo  adventat  ,  infcriorem  Germ*- 
niam  incurfavere ,  duce  Gannafco  ,  Itaque  San- 
quinius  Maximus  propraetor  Germaniae  inferio- 
ris  obiit ,  fuccedente  Cn.  Domitio  Corbulone  , 
queni  itideni  confulatus  fecundi  hoc  annno  fuc- 
cefforem  habuerat  ,  ex  Dione  Ioco  laudato .  Haec 
inferui ,  quod  Glandorpius  vix  unum  &  alterum 
verfum  Iiac  de  familia  recitat ;  ubi  etiani  San- 
quinium  femel  tanttim  Confulem  nominat,  ac> 
ejufdem  Germaniae  prarfecluram  ,  ejufque  patrem 
omittit . 

Anno  V.  794.  Chriftiana?  Epocha: ,  41.  nono 
Kal.  Februarii  Caio  Caligula  occifo ,  Tiberius 
Clauditis  imperium  accepit,  eoque  rem  Roma- 
nam  adminiftrante  ,  tredecim  collegia  Confultim 
ejufdem  imperii  annos  aperuere  .  In  Caio  Cae- 
fiti"e,Vir  fapientiffime,  index  Confularis  Dio- 
nis  libris  pra;fixus  terminatur  ,  quamvis  etiarn^ 
Confules  prjepofiti  libro  58.  in  Dionis  volumi- 
ne  defiderentur :  ut  patet  in  editione  Xylandri, 
&  veteri  eoqtie  optimo  graxo  codice  Mediceo  . 
Sunt  autem  duodecim  collegia  ,  qua:  Leuncla- 
vius  partim  ex  eodem  libro  Dionis  ,  partim  ex 
Panvinii  faftis  concinnavit .  Id  facile  poteras  in- 
telligere ,  fi  Dionis  in  defcribendis  initio  ctiiuf- 
que  libri  Confulibus ,  methodum  obfervaffes . 
Nam  femper  ante  Cognomen  cuiufcumque  Con- 
fulis ,  indicat  prxnomen  patris  ejufdem  Conftilis. 
Hoc  charadlere  neutiquam  defcribuntur  Confu- 
les  libri  58.  uti  neqtie  libri  60.  ae  ceterorum-. 
ad  pofiremum  ufque  oclogefimum .  His  omnibus 
libris  Leunclavius  Confules  prarpofuit;  quorum 
tnnien  patres  pramomine  tenus  non  defignavit, 

quod 


Epiftola  Conf  iilaris  ad  Pagium .       153 


quod  eorurn  praenomina  plane  ignorabat .  Hinc 
in  laterculis  Confularibus  ante  eumdem  librum 
58.  leguntur  M.  Vinicius  Quartinus  ,  C.  Rubel- 
lius  ,  C.  Cajfius  Longinus  ,  Sex.  Papirius  ,  Ser- 
gius  Sulpicius  Galbt ;  in  quibus  aut  praenomi- 
na  ,  aut  nomina  ,  aut  denique  cognomina  f.ilfa_ 
demonftravi ,  quod  ipfum  in  fequentibus  con- 
fulatibus  frequentiflinie  apparebit .  Primum  col- 
legium  Confulum  imperatore  Clandio  in  Dione 
defignatur:  Claudius  Augufius  II.  &  C.  Largus  . 
Eofdem  laudat  Idacius.  At  Labbeus  in  margine 
pro  Largo  notat  fcribendum  Longo ,  uti  legitur 
apud  anonymum  Cufpiniani .  Pedianus  in  Scau- 
rianam  defignat  locum ,  in  quo  fuerat  domtis 
M.  Scauri ,  ac  ftatim  ait :  PoJJidet  cam  nunc  Lon- 
gus  C&cina,  qui  Conful  fuit  cum  Claudio  .  Tibi 
vero  poft  Petavium ,  Rjcciolium ,  atque  alios , 
dicitur  L.  Licinius  Largus .  Recle  tamen  Caii 
praenomen  ac  Largi  cognomen  Iegi  in  Dionis 
lib.  60.  patet  ex  infigni  infcriptione  fratrum  Ar- 
valium ,  quam  produxit  Fulvtus  Urfinus  in  no- 
tis  ad  Varronem :  ibi  enim  dicitur  facrificio 
faflo  pro  falute  Claudii  Augufti ,  inter  alios  ad- 
fuiffe  C.;  CiECINA  LARGUS  .  Taeitus  lib.  u. 
ait:  Ac  nc  dum  in  urbem  Claudius  vehitur  ad 
jcnitentiam  a  L.  Vitellie  ,  P.  Largo  C&cina  mtt- 
taretur  ,  in  eodem  gejlamine  fedem  pofcit .  Erat 
forte  Publius  Caii  Confulis  frater  .  Ex  his  Largi 
cognomen  eonfirmatur .  Fulvius  Urfinus  in  no- 
iis  ad  lib.  1.  Hift.  Taciti  fcribit  vocem  C&cins. 
iignare  familiam  ,  non  vero  cognomen  laudati 
Confuljs ,  ut  &  in  reliquis  qui  Caecinae  vocaban- 
tur.  At  Panvinius  C&cina  putat  cognomen  tan- 
tum  Liciniorum .  Hinc  A.  Caecina  Vitellii  diwc 
ac  Conful  fuffeclus  A.  V.  811.  dicitur  eidem  A 
Licinius  C&cina  .  Uterque  infignis  fcriptor  ab- 
errat  .Tacitus  lib.i.  Hift.  ait:  Legati  legionum^ 
Jllienus  C&cina ,  &  fabius  Valens  .  Dio  etiam 
lib.  65.  fcribit:  Vitellius  Allienum  cum  paucis 
bcllo  pr&ficit :  ibique,  Allienum  femper  penes  fa- 
miliam  appellat,  quem  Tacitus  paflim  C&cin&  co- 
gnomine  nuncupat.  Hic  habemus  A.  Allienum 
Caecinam ,  ac  proinde  falfus  eft  Panvinius ,  qui 
illum  in  Liciniam  gentem  adoptat ,  &  itidem^ 
Urfinus  qui  Caccinam  ejufdem  cognomen  nega- 
bat .  Tacitus  lib.  i.  Hift.  ait :  Notabile  jurgium 
■ittde  fuit ,  quo  Licinius  C&cina  Marcillum  E- 
prium  ,  ut  ambigux  differentem  ,  invxfit .  Hic  quo- 

3ue  Csecina  cognome»  eft .  Interim  collega  Clau- 
ii  dicatur  C.  C&cina  Largus ,  ac  C&eina  fami» 
liam  fignificet;  uti  &  in  altero  Confule  fuffeclo 
Gruteri  pag.  139.  ?.  C.  C&cina  P&to.  Corrigen- 
dus  eft  Goltzius  qui  in  faftis  fcribit  C.  Caecinam 
Largum ,  in  magiftratu  obiifle ,  cum  Pediano 
laudato ,  poft  geftum  magiftratum ,  fuperftes  me- 
moretur  • 

Anno  V.  797.  Chrifti  44.  exhibentur  a  Dio- 
ne  lib.  60.  Confules  C.  Crifpus  II.  &  T.  Stati- 
lius .  Hos  tu  quoque  exfcripfifti.  ln  Idacio  le- 
gitur :  Crifpo  II.  ^-  Tauro :  in  Profperi  autem^. 
faftis:  Crifpino  &  Tauro;  Pighius  tom.3.  Annal. 
ac  Goltzius  in  faftis  fcribunt  :  C.  Vibius  Crifpus 
II.  T.  Statilius  Taurus .  Addit  ille  a  Frontino 
laudari  Vibium  Crifpum  Curatorem  aquarum_> 
Urbis.  Addere  poterat  Tacitum  qui  lib.14.  An- 
ml.  &  lib.  4.  Hift.  Vibii  Crifpi  Senatoris  men- 
tionem  facit  .  Hi  tamen  Confules  dicuntur  Pan- 
vinio  C.  QuinBius  Crifpinus  II.  &  T.  Statilius 
laurus .  Ceterum  omnes  in  hoc  collegio  defcri- 
bendo  errorem  admififTe,  conftat  ex  epitaphio 
Gruteri  pag.  1041.  10.  quod  dicitnr  pofitum. 

III.  NON.    JANUARI 

L.   QJJINCTIO.  CRISPINO.II 

M.  STATILIO.   TAURO.   COS 


■Appttrntus  in  Baromum 


Vides  hofce  Confules  ordinarioS  ineunte  anne  , 
in  Iapide  obfignatos .  Anno  V.  74?.  T«  Quin- 
tlius  Crifpinus  legitur  Ctjnful  ,  collega  Drufo 
Nerone .  Et  in  nummis  Triumvirum  monetalium 
fub  Augufto  percuffis,  obfignatur:  T.  QUIN- 
CTIUS  CRISPINUS  ,  cujus  nepos  hic  L.  Quin- 
clius  in  Confulari  familia  natus .  Falfa  funtpra:- 
nomina  horum  Confulum  apud  Dionem  &  Pan- 
vinium . 

Anno  fequenti  V.  798.  Chrifti  45.  Dioni  di- 
cuntur  Confules  M.  Vinicius  II.  &  statilius  Cor- 
vinus.  Utrique  Marci  pratnomen  addit  Panvi- 
xiius ,  quem  Petavius ,  Calvifius ,  Goltzius  cete- 
rique  tecum  fequuntur  .  Bucherius ,  Goltzius  , 
Ricciolius  ,  Vinucio  Quartini  etiam  cognomen 
donant .  In  primis  fiftitfum  effe  hoc  cognomen 
Quartini  jam  tibi  prarmonftravi  in  emendato 
collegio  A.  V.  783,  quo  idem  Vinicius  primum 
confulatum  geftit .  Haflenus  pra?nomen  Statilii 
Corvini  ignoratum ,  ac  perperam  in  faftis  (ci\- 
ptum  ,  ex  infigni  infcriptione  fratrum  Arvalium 
apud  Fulvium  Urfinum  fuperius  laudato  loco 
corrigendum  eft  .  Ibidem  Idibus  Januariis ,  Quod 
Tiberius  Claudius  C&far  Augufius  appellatus  eji 
Pater  Patria ,  facrificium  peregerunt  C.  C&cinx 
Largus  ,  L.  Vitellius  ,  Paullus  Pabius  Perficus  , 
TAURUS  STATILIVS  CORVINUS  ,  C.  Vifo  &C. 
Itaque  Statilius  Corvinus  Tauri  praenomen  tulit. 
Enimvero  non  femel  familiarum  eognomina  in 
praenomina  poftea  mutata  funt .  Inter  Tribunos 
militares  in  tabulis  Capitolinis  nominantur  P. 
Cornelius  Cojfus ,  Cn.  Cornelius  Cojfus  ;  at  poftea 
cum  gens  Cornelia  alterum  Lentulorum  co- 
gnomen  admififfet ,  ejus  familiae  viri  cognomen 
vetuftum  Cojfi  loco  praenominis  pofuerunt .  Hine 
imperante  Augufto,  A.  V.  753.  Coffus  Cornelius 
Lentulus ;  anno  778.  alter  Cojfus  Comelius  Lcn- 
tulus  in  faftis  Confuks  laudantur  .  Tacitus  lib.14. 
Ann.  ait :  Ncrcne  IV.  Cornelio  Coffo  Confulibus  . 
In  veteri  tamen  infcriptione  Gruteri  pag.  8.  le- 
gitur  :  Nerone  C&fare  Aug.  IV.  COSSO  LENTV- 
LO  COSSI  F.  COS.  patres  autem  Confulum , 
ac  aliorum  penes  tantum  praenomen  obfignaban- 
tur .  Ipfe  Coflf  collega  Nero  Auguftus  diceba. 
tur  in  nummis  NERO  CLAVDIVS  CAESAR; 
ita  etiam  nominatur  in  vetuftis  infcriptionibus 
Gruteri  pag.  135.  Nero  cognomen  Claudiae  gen- 
tis  Ioeo  praenominis  ab  eodem  ufurpatum,  poft- 
quam  per  adoptionem  in  familiam  Claudiam  tranf. 
ierat  .  Porro  cognomen  Tauri  proprium  erat 
familiac  Statiliar,  uti  Corvinus  Valeria;  Meffa- 
Iorum.  At  cum  Conful  hujus  anni  Statilius  Cor- 
v'mi  cognomen  tuliffet ,  antiquum  familiae  co- 
gnomen  Tauri  loco  praenomtnis  ufurpavit .  Id 
genus  prasnominum  pafllm  occurrit  in  Romana 
hiftoria,  ac  plura  exempja  proponit  Panvinios 
in  fine  opufculi  de  Nominibus  Romanorum.  Si 
quis  vero  eumdem  Confulem  appellare  vellet 
Titum  Statilium  Taurum  Corvinum,  haberet  tum 
pramominis ,  tum  cognominum  auclorem  Ph'e- 
gontem  Trallianum,  qui  cap.  6.  de  Mirabilibus 
narrat  quamdam  virginem  tredecim  annos  na- 
tam,  in  virum  mutatam  fuiffe:  Xom*  MarcoVi- 
nicio  ,  &  Tito  Statilio  Tauro  ,  cui  Corvilii  co- 
gnomentum  fuit ,  Confulibus  .  Ibi  tamen  legito 
Corvini  .  Quo  altero  teftimonio  patet  eumdem 
perperam  Marcum  in  faftis  appellari,  qui  Ti- 
tus  ,  aut  Taurus  dicebatur. 

Anno*V.  799.  Chrifti  46.  Caius  Valerius  A- 
fiaticus  II.  M.  Valerius  Meffala  Confules  ,  inquit 
Panvinius,  memorantar  a  Dione  lib.^S.  Eofdem 
e  lib.  60.  producit  Baronius  A.  Chrifti  apud  ip. 
fum  48.  etenim  biennio  vulgarem  epocham  an- 
ticipat .  IIIos  hoc  anno  produnt  Calvifius ,  Pe- 
tavius,  Bucherius,  Altfordius,  Occo,  Riccio- 
lius ,  ac  ceteri  recentiores  quibufcum  fcribis 
pag.  101.  C  Valeriut  Ajiaticus ,  &  M.MeJfala. 
Unus  Panvinius  vos  ooines  in  errorem  induxit  • 
Summus  ille  vir ,  qui  jure  ac  merito  librorum 


154 


Cardinalis  Norifii 


helluo,  tefte  docliffimo  Manutio  ,  dici  potuit , 

tot    voluminum    leclione    fatigatus  ,    in    iifdem 

cjuandoque  dormitavit.  Equidem  Dio  hseC  libro 

•6o.  ad  A..V.  799.  fcribit:  Circumatlo  koc  anno, 

Valerius  Afiaticus   II.  M.  Siianus  confulatum  ac- 

-eeperunt .   Silanus    tempus    magifiratui   fuo    pr&- 

fcriptum,  exegit .  At  Pnnvfnius  pro  M.Silanoex 

Dione  obtrudit  M.  Meffalam  e  gente  Valeria, 

atque  hunc  ipfum  Confulem,  falfum  licet  ac  uni 

Panvinio  fomniatum,  ceteri   fuos  in  faftos   re- 

tulerunt.  Idacius  tamen  in  faftis   recle  ait :  A- 

Jiatico   &  Silano,   Ita  quoque   in  faftis  Graecis , 

atque   anonymo    apud    Cufpinianum    Iegimus  . 

Non  ipfe  primus  hujus  correclionis   auclor   ve- 

«io  ,  quam    olim   Lipfius    in  notis    ad    initium 

lib.  n.  Annal.  Taciti   pluribus  expofuit ,  Onu- 

.  phrium  infignis  erroris  merito  incufans  ,  fed  fru- 

ftra;  fiquidem  M.  Valerius  Meffala  collega  Ah"a- 

tici  non  defiit  deincers  faftos  occupare .  Verus 

tamen  collega  Afiatici  Confulis  II.  fuit  M.  Ju- 

nius  Silanus  filiiis  Appii  Junii  Silani  ac  ^Emilise 

Lepidar  proneptis  Augufti  .  Plinius  Jib.  7.  cap. 

14    ait  .    Divus    Auguflus  in  reliqua  exemplorum 

raritate ,    neptis  fus.  nepotem  vidit   genitu-.n   quo 

excejfit  anno  ,  Marcum  Silanum  ,   qui   cum  Afiam 

obtineret  pofl  confulatum  ,    Neronis  Principis  fuc- 

tejfione  ,   veneno  ejus  fublatut  efi  .  NatUS   eft   M. 

Junius    Silanus   A.   V.   767.  ex  .ffmilia  Lepida 

filia   iEmilii    PauIIi  Confulis   A.  V.  754.  ac  Ju- 

lia?    filiar  M.  Agrippa?    ex   Julia    Augufti    filia . 

Claudius  Imperator  Oclaviam  filiam   L.  Junio  Si- 

lano  Marri   fratri  defponfavit ,  ex  Dione  lib.60. 

ac  Svetonio   cap.  17.  Hunc  poftea  generum  in- 

terfecit.  Tragicus  in  Odtavia  : 

Maiiata  foceri  concidit  tbalamis  gener 
Vitlima  ,  tuis  nefieret  hymensis  potens  . 
Preh  facinus    ingens  !  Pemind  efl  mu- 

nus  datut 
Silanus ,   &  cruore  fadavit  fuo 
Patrios  penatcs  . 
Seneca   in  ludo  de  morte  Claudii  fcribit :  Quan- 
doquidem  Divus    Claudius   occidit  focerum  fuum 
.Appium   Silanum ,    generos    duos   Pompeium    Ma- 
gnum   &   L.   Silanum  .  Eadem    fcribit  Svetonius 
in  Claudio  cap.  *8.  &   19.  M.  Junius  Silanus  L. 
Junii    Silani    Odhviar    mariti  frater,    cum    hoc 
anno    confulatum   geffiffet   ex  Dione    &    Plinio 
Jaudatis,  ac  anno  abhinc  nono  V.  C.  807.    A- 
fiam  Proconful  regeret  ,  Agrippina:  Neronis  Au- 
gufti  marris   infidiis  fublatus   eft.  Harc  Tacitus 
-fcribir    initio  Iib.    13.  Annalium  :    Prima  novo 
frincipatu    mors  Junii    Silani    proconfulis    Afi&  , 
ignaro   Nerone     (  fecus  ac     Plinius    fcripfit  )  per 
dolum   Agrippins.  paratur  ;  cujus  impii    facinnris 
caufam    prodit  :  Agrippina  fratri   ejus  L.  Silano 
nccem  molita  ,  ultcrem  metuebat .  Ubi  eidem  di- 
citur    Silanus    Divt    Augufli    abnepos .   Itaque    e 
faftis  erafo  M.  Valerio  Meffalla  a  Panvinio   pri- 
mum  Confule  conficlo  ,  &  a  ceteris  infigni  er- 
rore    recepto ,  ejus  Joco  M.  Junius  Silanus  re- 
ponatur;  de  cujus  nobilitate  quaedam  adnotavi, 
ut   promprius  in  confulares  tabulas  recipereiur. 
Ejus  collega  Valerius  Afiaticus  cum  prarnomine 
Caii  a    Panvinio    effertur.   Glandorpius   in  fuo 
Onomaftico  Publium  vocat.  Valerii  Afiatici  Con- 
fulis  meminerunt  Jofephus  libro  19.  cap.  1.  & 
3.  Tacitus  initio  libri  n.  qui  fupereft,  Seneca 
libro  2.  de  Tranquillitate  animi  cap.  18.  Dio  in 
fine    libri   59.  &  lib.  60.  Valerium   Afiaticum^ 
ejufdem    filium   Belgica;  provinciae  legatum  ,  ac 
Vitellii  Imperatoris  generum  laudat  Tacitus   li- 
bro  t.  Hiftor.  &  libro  4.  idem    Valerius  Afiati- 
cus  dicitur  Conful  defignatus.   Neutrius  praeno- 
men  alicubi  recitatur;  quare  illud  in  medio  re- 
linquo.  Ceterum  tuis  in  faftis  deeft  Afiatico  no- 
ta  iterati   confulatus .   Illum  enim  tempore  ne- 
CK   Caii    Cal'gula-  Confularem  vocant  Jofephus 
ac  D10  laudati .  Eumdem   iterum  Confulnn  ap. 
pellant  Tacitus  Jib.  n.  ac  Seneca  Jib.  1.  Natur. 
quarft.  17. 


Annus  V.   800.  Chrifti   47.  Confures   habuit 
Claudium   Auguftum  IV.   ac   L.  Vitellium   III. 
qui  Confules  memorantur  Cenforino  cap.  17.  de 
Die  natali ,  Sv^tonio  cap.  1.  in    Vitellio.  Dein 
fequuntur  in  Taciti  libris  ab   undecimo  ad  de- 
cimum  fextum  ,  undeviginti  collegia  Confulum. 
Hinc  rarius  in  eifdem  erratum  .  Anno  V.  803. 
Chriftianae  Epocha?  50.  nominantur  a  Tacito  Con. 
fules  C.  Antifiiut  ,  &  M.Suillius.   Deerant  co- 
gnomina.  Panvinius  priorem  vocat  Veterem  ;  & 
refle  faftis  omnibus  confentientibus;  id  enim  co- 
gnominis  Antiftiis  paflim  adponitur.  De  altero 
Confule  fcribit:  Marcus  Suillius  forte  it  eil ,  de 
quo  Plinius  lib.  6.  cap.  6.  ( legito   libro  7.  cap.  5.) 
Suillius   Rufus  &  Corbulo  fratres ,    ambo  Confu- 
lcs .  Quod    vero  in  depravato  quopiam  Caffio- 
dnri  Chronico  legit ,  vel  fe  legiffe  putavit  fta- 
tui  hoc  anno  Confules  Vetercm  &  Servili-anom,. 
idem   collega   Antiftii   eidem    integre  in  tabulis 
dtfcribitur  :    M.  Suillius  Kufus  Servilianus  .  Di- 
cam  equidem   quod  res  eft  .   Legit  in  Caffiodo- 
ro  ac  apud  Cufpinianum,  quem  ubique  appel- 
lat  ,    Kcrviliani  cognomen   Suillio  attributum; 
at  quod  nufquam  in  Romanis  familiis  idem  oc- 
currebat,  unius  prioris  literar  variatione  in  Ser- 
vilianum  mutavit ,  quod  cognomen  ex  adoptio- 
ne  derivatum    putabat  .  At    fcriptoribus  prius 
cognomen  Rufi  magis  arrifit.  Leunclavius  in  in- 
diculo   praefixo    libro  60.  Dionis  ait:  C.  Anti- 
Jlius  &  M.  Rufus  .  Et  fane  imprudenter ;  fiqui- 
dem  nomen  Suillii ,  quod  ex  Tacito  erat   cer- 
tum  ,  omittit ;  addit  vero  Rufi  cognomen  ,  quod 
Panvinius  forte   huic  Confuli  attribuendum   di- 
xerat .    At   M.  Suillius  Rufus   receptus    fuit  a_ 
Goltzio ,  Petavio,  Pighio,  Bucherio  ,    irrmo  & 
amico   meo  dicitur   M.  Servilius  Rufus  Servilia- 
nus  .  Hunc  tasien    errorem   confuto  ex  libro  3. 
Inftitut.  cap.  9.  ubi  memoratur  S.  C.  quod  Clau- 
dianis   temporibus  faclum  efl  ,  Suiliio  Rufo  &  Ho. 
florio    Scapula  Confulibus .    Ex  his   conftat  Suil- 
lium   Rufum    Corbulonis  fratrem    geffifTe,   im- 
perante  Claudio,  confulatum  fuffedtum  ,  ac  per- 
peram  fingi    Confulem  ordinarium   A.  V.   803. 
collega   C.  Antiftio   Vetere ,  cum   collegam  ha- 
buerit  P.  Oftorium  Scapulam  .  Cum   vero  Ofto- 
rius   Scapula  dicatur  Tacito  Jibro  n.  hoc   ipfo 
anno    proprsetor    Britanniar,   in    qua    provinci* 
hoc  pariter  anno  bellum  eidem  hiflorico  defcrip- 
tum,    feliciter    geffit ,   ante    hunc    annum  cum 
Suillio    Rufo   fuffefto  confulatu    perfunclus  eft. 
Idem    Tacitus   in  -Jibro  de   Vita   Agricolae   re- 
cenfens  prjefides  BritanniK  ,    ait  !   Confularium 
primus   A.  Piautius  prspofitus ,  ac   Jubinde   Ojlo- 
rms  Scapula,   uterque    bello   egregius  .    Confula- 
res   enim    exercitibus    regendis    imponebantur . 
Itaque  alius  eft  M.  Suillius  hujus  anni  Conlul  * 
Suillio  Rufo,  quem  Plinius  Corbulonis  fratrem 
ex   Veftilia    matre  appellat .    In    faftis  Idacii, 
anonymi  apud  Cufpinianum  ,  Profperi ,  ac  Caf- 
fiodori  ,    in   quibus  nuda  Confulum  cognomina 
ut    plurimum    recitantur ,   hujus  anni  Confules 
dicuntur   Vetus  &    Nervilianus  .    Equidem   Cuf- 
pinianus  ad  hoc  cognomen  harfitavit,  quod  Ta- 
citus  libro  13.  recitata  Suillii  damnatione ,  nar- 
rat  accufatores  etiam  filium  ejus  Neru/inum  ag- 
greffos  ;  quare   dubitat    num  SuilJius  Nervilia- 
nus ,  ut    in  faftis,   porius  dicendus   fit,  quam 
Nerulinus,  ut  ejufdem    fiiius  vocabatur.  Et  fa- 
ne  Goltzius  qui  Panvmii  faftos  paflim  exfcribit, 
Suillium  Nerulinum  appellat  .  At  lapfus  eft  Cuf- 
pinianus  duos  SuiUios  in  umjm  confundens;  ete- 
nim    hujus  anni  Conful  appelJatur  aTacito  Mar- 
cus  Suillius ;  de  Nerulini   vero  patre  ait:  Is  fuit 
Publius  Suillius  ,  imperitante  Claudio  terribilis  & 
zenalis .  Gloriatuf  ibidem  Suillius  fe   fuiffe  quar- 
ftorem  Germanici ,  nempe   ante   annos  quadra- 
ginta  ,  quod  munus  cum  avare   exercuiffet,  fcri- 
pferat  antea  idem  Tacitus  Jibro  4.  Annalium,  P«- 
blium     Suillium  qusjlorem  nmr.d.tm    Cermanici  a 

Ti- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.        15  f 


Tiberio  ob  judicia  vendita  in  infulam  deporta- 
tum,  querri,  inquit,  regrejfum ,  vidit  fequens  &. 
tas  Claudii  principis  amicitia  femper  profpere  ,  num- 
quam  txmen  bcne  ufum.  Itaque  ex  diverfo  prae- 
nomine  P.  Suillius  alius  fuit  a  M.  Suillio  Con- 
fule  hujus  anni.  Publius  quoque  Conful  incerto 
anno  fuffeclus  fuerat;  Tacitus  enim  ejufdem  da- 
mnationem  defcribens  lib.  13.  ait :  Repertique  ac- 
etifatores  ,  direptos  focios  ,  cum  Suilltus  provinciam 
Afiam  regeret  .  Afiae  autem  proconfules  erant 
confulares  ,  qui  eam  provinciam  decimo  ut  plu- 
rinuim  anno  poft  confulatum  fortiti ,  obtinebant ; 

?|Uod  ex  dodiflimi  Pighii  Annalibus  patet.  Is 
ub  Caefaribus  mos  fervabatur  .  Hinc  cum  Taci- 
*us  narraffet  Agricolam  poft  confulatum  ,  in  Bri- 
Janniam  proprastorem  miffum ,  ac  octavo  poftea 
armo  Romam  reverfum  ,  ait  :  Aderat  jam  annut 
quo  proconfulatum  Afis  &  Africs  fortiretur .  U- 
Xramque  vero  provinciam  annuo  tantum  imperio 
tenebant .  Harc  laudato  Pighio  continuis  fere  e- 
xemplis  demonftrata  ,  indicaffe  fatis . 

Anno  V.  807.  Chrifti  54-  Tacito  lib.  n.  di- 
euntur  fuiffe  Confules  Af.  Afinius  &  M.  Acilius  ; 
Svetonio  in  C'audio  cap.  4j.  &  Seneca:  in  iibel- 
lo  ludicro  de  morte  Claudii  vocantur  A/inius 
Mzrcellus  ,  Acilius  Aviola  .  Panvinius  cx  lapide, 
in  quo  Iegebatur  Q^Afinius  M.  F.  Marcellus  Cojf. 
eumdem  non  M.ircum  cum  Tacito  ,  fed  Quintum 
maluit  appellare.  Leunclavius  a  Panvinio  prae- 
nomen  accepit ,  cui  tu  quoque  adhacfifti.  Glan- 
dorpius  Tacito  fimiliter  fcribit .  Acilii  etiam  al- 
terius  Confulis  prarnomen  Iitera  M  in  Taciti  li- 
bro  expreffum  ,  num  Marcum  ,  an  Manium  de- 
fignet  ,  incertum  .  Plurimi  Marcum  ,  Leunclavius 
Manium  fcripfit  ante  lib.  60.  Dionis ,  quod  prae- 
nomen  proprium  Aciliorum .  Nam  A.  V.  563. 
Manius  Acilius  Glabrio  legitur  Conful  in  tabu- 
lis  Capitolinis .  Dio  lib.  35.  ait  :  Manio  Acilio  , 
&  C.Pifone  Cojf.  A.  V.  68"7.  Imperante  Hadria. 
bo  Manius  Acilius  Glabrio,  ac  Manius  Acilius 
Aviola  Confules  laudantur  in  faftis  ac  vetuftis 
infcriptionibus  .  His  autem  Confulibus ,  Claudius 
Auguftus  III.  Idus  Oclobris  e  vita  deceflit,  Ne- 
rcne  Claudio  privigno  fucceflbre  ,  cujus  impe- 
rii  annos  quattR.rdecim  collegia  Confulum  ape- 
ruerunt ,  quorum  duodecim  in  Taciti  libris  le- 
guntur ;  unde  in  eofdem  rari  errores  irrepfe- 
runt . 

Anno  Urbis  8n.  Chrifti  19.  C.  Vipfanius ,  ac 
X.  Fovtejuj  Confules  initio  libri  14.  Taciti  me- 
morantur.  Eofjem  nominant  Plinius  ac  Solinus 
a  Panvinio  ac  Pighio  laudati .  In  faftis  Idacii 
&  anonymi  apud  Cufpinianum  folo  cognomine 
efferuntur  :  A\  ronianus ,  &  Capito .  Panvinio  in- 
tegre  defignantur  :  C.  Vipfanius  Apronianus ,  ac 
L.  Fonteius  Capito  .  Leunclavius  fcribit:  C.Fon- 
uius  Capito :  ita  etiam  Eucherius ,  quos  exfcri- 
bis ;  At  Tacitus  non  Caji ,  fed  Lucii  prarnomen 
Fontejo  attribuit.  Utriufque  etiam  cognomina 
in  Tacito  leguntui  .  Nam  libro  1.  Hiftor.  A.  V. 
811.  quo  cccifus  eft  Galba  ,  meminit  VipfaniA- 
proniani  proconfulis  Africa?.  Vides  hic  eunidem 
anno  decimo  poft  confulatum  Africam  provin- 
ciam  fortitum  ,  uti  proxime  interfatus  fum  .  Ibi- 
dem  etiam  recitat  necem  Fonteji  Capitonis  juflli 
Galbar  peraelam  .  Panvinius  fcribit  priorem  Con. 
fulem  fuiffe  C.  Vipfanium  PoplicoJam  ,  qui  a  quo- 
piam  familisc  Aprcnix  adoptatus ,  Aproniani  co- 
gnomen  accepit  .  Hinc  Petavius  &  ejufdem  ex- 
fcriptor  Ricciolius  fuis  in  faftis  fcribunt :  C.  Vip- 
fanius  Fublicola. ,  Aproniani  cognomine  ,  quo  fo- 
Jo  in  antiquis  faftis  defignatur ,  perperam  omif- 
fo .  Verum  id  Panvinius  ac  cum  eo  ceteri  er- 
rarunt ,  quod  Vipfaniam  Poplicolarum  a  Vip- 
ftana  Apronianorum  familia  non  diftinxerunt, 
quod  omnium  primus  fecit  Fulvius  Urfinus  tum 
in  notis  ad  initium  libri  14.  Taciti,  tum  etiam 
in  notis  ad  Varronem  ,  ubi  Taciti  ac  Plinii  co- 
dices  recle  emendavit  ex  veteri  infcriptione  fra- 
Apparatus  in  Baronium 


trum  Arvalium,  inqua  facrificio  ob  natalem  Ne- 
ronis  Augufti  dicuntur  interfuiffe  Sulpicius  Ca- 
merinus  Magifler  M  Apr<nius  Saturninus ,  C. 
VIPSTANUS  APRONIANUS.  Aliam  infcriptio- 
nem  producit  V.  C.  Sponius  abs  fe  Romae  ex- 
fcriptam ,  fecl.  1.  Mifcellan.  art.  i.  in  qua  alte- 
ri  Arvalium  facrificio  pro  falute  Vefpafiani  Con- 
fulis  VIII  Iegumur  adfuiffe  L.  Veratius  Quadra- 
tus,  &  poft  alios  ,  C.  VIPSTANUS  APRONIA- 
NUS .  Hinc  patet  priorem  hujus  anni  Confukm 
non  C.  Vipfanium,  fed  C.  Vipflanum  Apronia- 
num  appelkndum .  Alterum  Confulem  L.  Vip- 
ftanum  Meffallam  inferius  ad  A.  V.  %6%.  Tra- 
jano  imperante  ,  producam.  Igiuir  Vipftanorum 
gens  Romar  erat  confularis . 

Anno  U.  814.  Chrifti  61.  Cs.foniusFs.tus,  ac 
Petronius  Turpilianus  Confules  a  Tacito  lib.  14. 
recitantur .  Utrique  Caji  prarnomen  Panvinius 
attribmt,  ceteris  confentientibus  ,  quos  inter  eft 
Leunclavius  in  indiculo  ante  lib.  61.  Dionis . 
Glandcrpius  in  Onomaftico ,  ubi  Carfenniorum 
catalogum  ccncinnat ,  ait :  Csfcnnius  Fstus  Con- 
ful  ordinarius  jub  Ncrone  &C.  Et  fane  apud  Phle- 
gontem  cap.  10.  de  Mirabilibus  Caefennius  Pe- 
tus  appellatur  ;  ibi  enim  narrat  infantem  quadri- 
cipitem  Neroni  allatum  ,  Atbenis  prsfettn^  Thra- 
fyllo ,  Roms  Confulibus  II«7rx!a  Uirpovia  tu  S7r«- 
X/avK  ^t}  Ktaimx  Jlaira  :  Publio  Petronio  Spa- 
liano,  &  Csfennio  Psto  .  Scripferat  Phlegoii^ 
?KpT7(\(ava  ,  quod  cognomen  exfcriptor  in  duas 
voces  perperam  diftinxit,  priori  fyllaba  in  ar- 
ticulum  mutata .  At  Carfennium  Paetum  five  ipfi 
Phlegonti ,  five  librario  perperam  fcriptum  col- 
ligo  ex  duabus  infcriptionibus ,  in  quarum  una 
collega  P.  Petronii  Turpiliani  non  Carfennius , 
fed  Caefonius  dicitur ;  in  altera  vero  L.  Caefen- 
nius  Paetus  Conful  fuffectus  indicatur.  Prior  ex 
Panvinio  extat  Gruteri  pag.  61.  7.  ubidiciturP. 
Vargunteius  jedem  Silvano  dicaffe  : 

III.  IDUS.  AUGUST 

PETRONIO.TURPILIANO 

ET  CAESONIO.  PAETO.  COS 

In  duobus  antiquis  MSS.  codicibus  Taciti  in  Bi- 
bliotheca  Medicea  Csfonio  Psto  legitur ;  poftea 
in  lib.  1 5.  Csfennius  Pstus  Armenise  prarfeclus , 
uti  in  imprelfls  voluminibus .  Apud  eumdem  Gru- 
terum  pag.  64.  9.  C.  Cofutius  aram  Silvano  pa- 
fuiffe  dicitur,  quam 

dedicavit.kal.martIs 

p.  calvisio.  rusone 
l.  caesennio.paeto.  cos 

Itaqtie  L.  Csefennius  Pa?tus  confulatum  fuffeclum 
geflit .  Hinc  reftituendus  Dionis  textus  lib,  61. 
inter  excerpta  Theodofio ,  ubi  de  Nerone  lo- 
quens  ,  ait  :  Lucium  vero  Senium  Pstum  ,  ne  quid 
apud  Armenios  nwi  motus  exifleret  ,  mifit .  Ibi 
cnim  non  Senium ,  kdCsfennium  Iegendumeft. 
Tacitus  iib.  15.  de  Corbulone  fcribens,  ait : 
Nam  ,  ut  retuli  ,  proprium  ducem  tuends  Arme- 
nis  popofcerat  ,  £&•  adventare  Csfennius  Pstus  a». 
diebatur  ,  Hujus  prarnomen  ,  quod  in  Tacito  de- 
fideratur  ,ac  Glandorpius,  Pighius,  aliique  igno- 
rarunt ,  ex  eadem  infcriptione  ac  verbis  Dionis 
apparet  •  Cum  Pa;tus  Euphratem  ponte  tranf- 
mififfet,  hoc  infecuti  infortunii  omen  datum  i- 
dem  Tacitus  narrat :  Turbatus  equus  ,  qui  con- 
fularia  infignia  gcflabat  ,  retro  evafit  .  Igitur  Cx- 
fennius  Pxtus  erat  id  temporis  Confularis ,  in- 
certo  tamen  anno  quo  fuffeclum  confulatum  gef- 
lit ,  quem  nec  in  Panvinii  tabitlis  quxrendi  ul- 
lam  mihi  curam  pofui .  De  collega  vero  Ca"foT 
V  2.  nii 


1$5 


Cardinalis  Norifii 


dii  Paeti  idem  Panvinius  fcribens  ,  narrat  fevi- 
niffe  numnmm  cum  epigraphe:  SABINUS  TUR- 
PILIANUS  III  V  I  R .  Hinc  hujus  anni  Con- 
ful  eidem  dicitur  C.  Peeronius  C.  F.  Sabinus  Tur- 
pilianus  .  Leunclavius  in  indice  Confulum  prar- 
fixo  lib.  <5i.  Dionis  fcribit:  C.  C&fonius  P&tus , 
<?■  C.  Petronius  Sabinus .  Ita  pariter  Petavius , 
Ricciolius  ,  aliique  quos  tu  quoque  imitaris  .  Im- 
mo  rjotas  harc  ipfa  num.  17.  Prolegom.  Ubi  obi- 
tcr  obfervabis  C.  Petronium  Sabinum  ,  ut  a  Dio- 
)ie  vocatur  ,  dittum  etiam  fuijfe  Sabinv.m  Tur- 
pilianum  ,  ut  Onuphrius  ojiendit .  Immo  tu  jpfe 
obferves  velim  ,  non  a  Dione ,  fed  ab  uno 
Panvinio  cognomen  Sabini  Turpiliano  fuperad- 
ditum ,  idemque  a  Leunclavio  in  indiculo  Con- 
fulum  ante  librum  61.  Dionis  collocatum— ; 
quod  fane  nec  Dio  fcripfit ,  nec  fomniavit .  Ta- 
citus  in  finelib.  15.  ait  datum  a  Nerone  trium- 
phale  decus  Petronio  Turpiltano  Confulari  . 
Et  antea  lib.  14.  juffum  Svet«  nium  Paulli- 
num  tradere  exercitum  Petronio  Turpiliano,  qui 
jam  confulatu  ahierat .  Libro  primo  Hift.  de- 
fcribit  cruentum  Galbar  iter  ad  Urbem  occifo  in- 
ter  alios  Petronio  Turptliano  eonfulari .  In  li- 
bello  de  Vita  Agricolar  inter  legatos  proprar- 
tores  Britanniae  laudatur  eidem  Petromus  Tur- 
pihanus  .  Otho  Iinperator  obiecit  Galbar  necem 
Turpiliani  in  Urbe  ,  apud  Tacitum  Jib.  1.  Hift. 
Nulquam  Sabinus  appellatur  ,  quemadmodtim  nec 
in  laudata  infcriptione ,  nec  in  faftis  Idacii  , 
anonymi ,  aliorumque  veterum  .  Plutarchus  e- 
tiam  in  Galba  ait  occifum  Pelronium  Tertullia- 
num ,  ubi  legendum  TurpiHanum.  Sed  nec  num- 
mus  a  Panvinio  produclus  illud  cognomen  Sa~ 
bini  probat  .  Nam  quaedam  Romanorum  f.nnilix 
fuam  a  Sabinis  originem  antiquitus  deduclam  , 
in  nummis  defignabmt .  Has  inter  fuere  Titu- 
ria  ,  Vettia,  Petronia  .  Extant  nummi  Tituriar 
familiar  in  quibus  Sabiuarum  raptus ,  vel  T.  Ta- 
tii  Sabinorum  regis  erfigies  vifitur  .  Petronii 
quo  a  Sabinis  genus  vetuftum  indicarent  ,  in 
nummis  Feronia:  Sabinorum  Deae ,  vel  Sabini 
filii  Sabi ,  quem  Sabini  colebant,  tefte  Diony- 
fio  Halicarnaffenfi  ,  in  nummis  obfignarunt . 
Proftant ,  apud  antiquarios  nummi  infcripti: 
CAESAR  AUGUSTUS;  &  in  poftica  : 
TVRPILIANVS  IIIVIR.  FERON.  ubi  Feroniar 
D^ae  caput  fcalptum  apparet .  In  illo  Panvinii: 
TVRPILIANVS  IIIVIR.  SABINVS ,  ejufdem 
Sabini  Sabi  F.  imago  vifitur.  Porro  ficuti  ridi- 
cule  Turpilianus  ex  illo  vocabulo  FERON.  to- 
gnomen  Feronii  acciperet ,  idem  de  Sabini  quo- 
que  cognomine  diclum  fit .  Habes  ficlitiam  co- 
gnominis  Sabini  Turpiliano  fuperadditi  origi- 
nem.  Plura  hac  de  re  pete  ab  Urfino  in  libro 
de  Familiis  Roimnorum  ,  ac  Spanhemio  dilTert. 
6.  de  Prarft.  &  ufu  numifmatum.  Vifuntur  num- 
mi  cum  effigie  Augufti,  &  in  poftica  Pegafi, 
vel  Syrenis ,  vel  capitis  Feroniar,  aut  viri  ftan- 
tis  cum  patera  ac  flagro  ,  cum  epigraphe:  P. 
PETRON.  TVRPILIANVS  IIIVIR.  in  quorum 
nu\h Sabini  cognomen  legitur.  Ita  ex  falfo  co- 
gnomine  avi  patet  idem  perperam  ejus  nepoti 
attribui  ,  qui  fidum  etiam  Caii  prarnomen  in 
faftis  tulit ,  cum  Publius  Petronius ,  uti  antea 
ejufdem  avus ,  diceretur;  quod  Phlegon  lauda- 
tus  teftatur,  idem  praenomen  more  Grarcorum 
integre  defcribens  ,  non  quemadmodum  latinis 
familiare  erat ,  priori  tantum  P.  litera  idem 
defignans  ;  unde  fit  ut  prarnomina  non  tam  fa- 
cile  a  Graecis  exfcriptoribus  feu  librariis  va- 
rientur. 

Anno  V.  8i<5.  Chrifti  «3.  Confules  leguntur 
in  lib.ij.  Taciti  Memmius  Regulus  ,  ac  Verginius 
Rufus .  Eofdem  nominat  Frontinus  lib.  z.  de_j> 
AquaediKTibus ,  ac  Seneca  initio  lib.  6.  Natur. 
quacft.  Nufquam  eorumdem  praenoniina  legeban- 
tur  .  Panvinius  eadem  finxit ;  priorem  Lucium: 
pofteriorem  Publiwn  vocavit.  Leundavius  prius 


praenomen  exfcripfit ,  alterum  omifit .  Calyifius, 
Goltzius,  Petavius ,  Bucherius ,  ac  cscteri  utrum- 
<que  praenomen  admiferunt .  At  vulgarem  erro- 
rem  confutat  vetus  infcriptio  Gruteri  pag.  8.  3  „ 
in  qua  legimus: 

VOTUM.  SOLVERUNT.  L.  M. 

L.  VERGINIO.  RUFO 

C.MEMMIO.  REGULO.  COS 

C.  Memmius  Regulus  filius  fortaffis  fuit  C.  Mem- 
mii  Reguli ,  cui  confulari  exercitus  regenti  ,  ut 
ait  Svetonius  cap.  xj.  Caligula  Lolliam  Pauli- 
nam  uxorem  abduxit .  At  L.  Verginius  Rufus 
ille  ipfe  eft ,  qui  legatus  propraetor  Germa- 
niar  exortum  auclore  Vindice  tumultum  ,  com- 
preflit ,  ut  patriae ,  non  autem  fibi  imperium-, 
affereret .  Tres  ille  confulatus  geflit ;  priorem 
hoc  anno  ordinarium  ,  alterum  anno  Chriftianse 
Epochar  69.  eumque  fuffedum ,  tertium  deni- 
que  Imperatore  Nerva  collega  ,  anno  abhinc 
quarto  ac  tricefimo  .  Panvinii  ac  Leunclavii  , 
immo  omnium  ,  uno  denipto  Meurfio,  in  ejuf- 
dem  eonfulatibus  exponendis,  errores  oftendam, 
cum  de  tertio  ejufdem  confulatu  fermo  redibit . 
Panvinius  omnium  primus  eidem  Verginio  fi- 
clum   Titi  prarnomen  attribuit. 

Anno  V.  817.    Chrifti  64.    Caius  Lecanius    & 
M.  Licinius  Confules    fcribuntur    Tacito  lib.    ij. 
In  omnium    antiquiflimo  Taciti    codice  Med'ceo 
legitur  C.  Lexanius  :  in  altero  vero  haud    aque 
antiquo  Lecanius  .  Plinius   lib.  16.  ca^,i.  fcribens 
de   carbunculo  morbo    peftifero  ,  atf :   quo    duo 
Confularcs  obicre  ,    condcntibus    b&c  nubis  ,  eudsyyu 
a-nno  ,  Julius  Rufus  &    2«    Lecanius   Baffus  .    Ita- 
que   in  Lecanii  prajnomine  Plinius,  a  Tacito  dif- 
fentit ,   vel  amanuenfmm   errore   eoiumdem  dif- 
fenfus  faclus  .  Ex     iifdem     Plinii    verbis  Panvi- 
nius  fupplet  Confulem  ,  qui  collega  Capitcni5  A. 
V.  8zo.  folo   cognomine  Rufi  in  faftis    legitur, 
ut  fuerit  C.  Julius  Rufus ,  alter   vero  L.    Fonte- 
jus  Captto  .   Neuter  ob  deperditam  pofteriorem 
partem  lib.  16.  Taciti ,  atque  ob    Dionis    libros 
ab  epitomifta    Xiphilino   detonfos ,  in   eifdem  le- 
gitur  .    Utrique  tamen  prarnomen    ac  familiaih-, 
Panvinius   affignavit.    Eofdem  arripiens  Leuncla- 
vius  fcribit  in  indice  libri  63.  L.  Fonteius  Capi- 
to  &  C.Julius  Rufus .  Quse   fane  hic  infero  non 
eo  confilio  ,  ut  alios  Confules  utriufque  loco   re- 
ponam ,  fed  ut  intelligas  non    Dionis ,    fcd  Le- 
unclavii  manu     ex    Panvinii    faftis   illtic  eofdem 
Confules  deportatos.   Atteius  Capito  vir  confula- 
ris  Tiberio  imperitante   deceflit ,    ex    Tacito    in 
fine   lib.  3.    Annalium  ,    eidem  lib.  13.   memora- 
tur    Coffutius  Capito  vir  practoriUs  ac  retior  Bi- 
thinia;  a   Nerone  repetundarum  damnatus  ac  po- 
ftea  eidem    gratiffimus,  ex    fine   lib.  i<5.  Oppiut 
Capito   memoratttr  Plinio    lib.  7.  cap.    15.  Titi- 
nius  Capito  laudatur    Plinio  nepoti  Iib.  1.  epift. 
17.  &  in  vetufta  Infcriptione    apud    GruterurtL. 
pag.  61.  4.   Valcrium  Capitonem   poft    Agrippinar 
matris  necem  ab   exilio  revocatum  a   Nerone  i- 
dem   Tacitus    fcribit    lib.  14.   Hinc   ctim    cogno- 
men  Capitonis  tot   familiar  ufurparent ,    ex    illo 
nude  in   faftis  fignato ,    familiam    Fonteiam  al- 
teri  hujus  anni  Confuli   affignare ,   fallax  ac  lu- 
brica  conjeclura  eft.  Scio   Fonteium   C.ipitonem 
Germania?  proprartorem  anno   feqtienti  a   Galba 
interfeclum  .   At  is  fuit  L.  Fonteius  Capito,  qui 
ante  oclo  annos  confulattim  gelferat .  Illum  ve- 
ro  A.  V.  810.  quo    ignotar  familia'  Capito  Con- 
ful  fuit ,   Germaniam  inferiorem  rexifle  patet  ex 
Tacito  ,  qui  fcribit  A.  Vitellium  A.  V-  811.   in 
provinciam    advenientem  fordem   &   avaritiam^ 
Fonteii    Capitonis  integre  muiaviffe.    Et   fane_s 
Fonteius    erat  proprartor,    cum    Julius  Vindex 
rebellavit,  quando  tefte  Tacito  lib.  1.  Hift.  vul- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.         157 


gatum  eft  eumdem  cogitatione  rerum  novarum.. 
abflimtifie ,  fide  erga  Neronem  fervata ,  aut  cer- 
te  ditfiniulata  ,  quod  utrumque  illi  exitio  fuit. 
Idem  dicit  de  C.  Julio  Rufo ;  hoe  enim  cogno- 
men  pluribus  familiis  ufurpabatur  ,  nempe  Mi- 
nucia? ,  Sulpicix,  Egnatix  ,  Cluviae,  Pompcniar, 
Petiliar ,  aliifque  ;  &  quamvis  ex  Plinio  colli- 
gatur  Julius  Rufus  vir  confularis  Nerone  impe- 
rante  ,  quifpiam  eumdem  inter  fuffeclos ,  rejiciet . 
Quod  Plinius  loco  Jaudato ,  Lecanii  Baffi  ac  Ju- 
lii  Rufi  confularium  mortem  ,  quae  eodem  mor- 
bo  atque  anno  contigit  ,  uno  eodemque  pariter 
yerfu  narrat ,  ipfe  etiam  de  utroque  verba  con- 
junxi  •    Redeo  tamen   ad  ordinem   Confulum. 

Anno  urbis_  818.  Chrifti ,  65.  Confules  in  li- 
bro  15.  Taciti  defignantur:  Ineunt  ,  inquit ,  de. 
inde  confulatum  Silitts  Nerva,  &  Atticus  Ve. 
fiinus .  Panvinio  iidem  integre  defcribuntur :  P. 
Silius  Ncrva  ,  6"  C.  Ju/ius  Atticus  Veflinus  . 
Leunclavius  utrumque  exfcribit  ,  omiffo  tamen 
ih  fecundo  Confule  Vcflini  nomine ,  quod  tu 
quoque  facis ,  putans  temet  Dionis  verba  redde- 
re.  quae  unius  erant  muflatar  a  Leunclavio  Pan. 
vinii  voces .  Lipfius  in  notis  ad  Iaudatum  tex- 
tum  Taciti  ait:  Ex  faflis  &  lapidibus  Silanus ; 
ut  prior  Conful  in  Tacito  legendus  fit  P.  Sila. 
»us  Kervz.  Equidem  Panvinius  memorat  infcri- 
ptionem  ,  quani  ex  eodem  Gruterus  pag.  80.  3. 
in  harc  verba   conceptam  refert : 

SANCTISSIMAE 

NEMESI 

L.  AVINIUS.  L.   F.   SER 

VITALIUS 

ET.  AVINIA.    FELICITAS 

SU  A.   PEC.    P.  P 

DEDIC.   XV.   KAL... 

SILIANO.    ET.    ATTICO.    COS 

Ex  hac  infcriptione ,  ex  Velleio  Patercnlo ,  ac 
«x  Phlegonte  Tralliano  Hadriani  Augufti  liber- 
10,  prior  Ccnful  mihi  defcribetur.  Nam  in  cap. 
aj.  de  Mirabilibus  Ihlegon  fcribit ;  uTtaTivovTtn 
Jv  VS>(jt.n  A'iiXtf  Avxivv/h  Ntpsa  2i\av/avS ,  *&  Mapxs 
OuitSTiva  A'ttimou  l  Confulibus  Rom&  Aulo  Lucinnio 
Nerva  Silianiano  ,  &  Marco  Vcflino  Attico  .  Ubi 
legendum  eft :  Licinnio ,  feu  ut  Latini  fcribebant 
Licinio  6*  Stlano,  uti  recle  fcalptum  eft  in  re- 
citato  epigramniate .  Veljeio  lib.  i.  eximie  lauda- 
tur  Aidus  Licimus  Nerva  Silianus  ,  P.  Silii  p- 
lius  iex  quibus  verbis  optime,  ni  mea  me  fallit  o- 
pinio,  prior  ille  Conful  exponitur.  Aulus  Lici- 
nius  Nerva  Publii  Silii  filium  adoptavit ,  qui 
poft  adoptionem  diclus  fuit  A.  Licimus  Nervx 
Silanus.  Etenim  qui  in  alienam  familiam  tranf- 
ibant ,  ccgncmen  gentis  in  qua  nati  erant ,  re- 
tinebant ,  fed  paululum  immuiatuni ,  cetera  a- 
doptantis  noniina  recipientes .  Auclor  Vitarum 
viroruni  illuftrium  ait:  P,  Stipio  JEmilianus , 
Piiulii  Macedonici  filius  ,  a  Scipione  Africano  a- 
doptatus  &o  Ule  ante  adoptionem  dicebatur  L« 
iEmilius  Paullus  ,  poft  adoptionem  ,  P.  Corne- 
lius  Scipio  iEmilianus.  Auguftus  vocabatur  C. 
Oflavius  Thurinus  ;  poft  adoptionem  diclus  eft 
C.  Julius  Ca:far  Oclavianus.  Ita  filius  P.  Silii 
ab  A.  Licinio  Nerva  adoptatus  nuncupabatur  A, 
Licinius  .Nsrva.  Silianus ;  quod  poftremum  co- 
gnomen  diferte  ponitur  a  Velleio  ,  ac  proinde 
legendum  in  indice  Confulum  Dionis  ante  li- 
bruni  55.  ubi  A.  V.  760.  erronee  dicitur  Si- 
lanus,ctuod  erat  cognomentum  Junia?  gentis,  non 
autem  ex  Silia  gente    adoptati  ,   hoc  enim  Si- 


lianum  erat ,  ut  in  Velleio  ac  veteri  infcriptio- 
ne  recte  legitur.  Et  fane  cum  ex  hac  infcri- 
ptione  certum  fit  hunc  Confulem  Silianum  vo- 
catum  ,  idem  nequit  dici  P.  Silius ,  cum  iiliani 
cognomen  indicet  eumdem  ex  Silia  gente  in  a- 
liam  tranfcriptum  .  Hujus  anni  Conful  omnia_ 
nomina  tulit ,  quibus  ejufdem  avus  Conful  A. 
V.  760.  a  Velleio  ac  Dione  nuncupatur,  ac 
proinde  in  Tacito  ex  laudata  infcriptione  Silia- 
no  Nerva  reponendum  eft ,  non  autem  Silxno , 
uti  Lipfius  dicebat .  Alter  Conful  a  Phlegonte 
Marcus  Veflintts  Atticus  appellatur  •  Panvinius 
ait  in  vetuftis  infcriptionibus,  qu&  nunc  ad  ma- 
num  non  funt ,  C.  Julii  Attici  Veflini  Confulit 
mentioncm  fieri  inveni ,  Vifne  libere  Ioquar  ?  Su- 
fpicor  hanc  illam  effe  inrcriptionem ,  ex  qua  i- 
dem  Panvinius  fub  Iniperatore  Hadriano ,  ut 
poftea  intelliges ,  Julium  Atticum  alterum  Con- 
fulem  perperam  efformavit ;  ibi  enim  laudat  i- 
tidem  infcriptionem  fibi  leclam ,  quam  tamen 
praeter  morem  nonrecitat.  Ipfe  quidem  arbitror 
hunc  Confulem  iritelligi  pofle  ex  oratione  ,  quam 
Clauiius  Auguftus  in  Senatu  habuit  de  Gallis  co- 
matis  civitate  donandis .  Extat  Gruteri  pag.  501. 
Ubi  ait ;  Ornatijflma  ecce  colonia  valentijjimaque 
Viennenfium,  qus.  longo  jam  tempore  Senatores  huic 
Curia  confert ,  ex  qua  colonin  inter  paucos  equeflris 
ordinis  ornamentum,  L.  VESTINUM  familiarijjime 
diligo  &  hodiequc  in  rcbus  meis  detineo  ,  cujus  liberi 
fruantur  quefo  primo  facerdotiorum  gradu  ,  pofl- 
modo  cum  annis  promoturi  dignitatis  fus.  incrcmen. 
ta .  Ea  fane  promovit  Marcus  Veftinus  Lucii  F.  At- 
ticus ,  qui  a  Claudio  Imperatore  facerdotio  orna- 
tus  ab  ejufdem  fucceflore  Nerone  confulamm  acce- 
pit.  Ita  patriam  ac  patrem  M«  Veftini  Confults 
mihi  videor  inveniffe  ..Ex  his  autem  Confules  hu- 
jus  anni  dicendi  funt :  A.  Licinius  Nerva  Silia- 
nus  ,  &  M.  Veflinus  Atticus .  Obfervo  tamen  Ve- 
fiinum  non  effe  cognomen  ,  fed  familiam  .  Nam 
Quintiliano  libro  6.  cap  4.  dicitur  M.  Veflinius, 
ubi  ejufdem  apophtegma  recitat .  Ita  Conful  an- 
ni  Chrifti  115.  L.  Vipftanius ,  vel  Vipftantis  vo- 
cabatur  ,   Ht   inferius  oftendo  • 

Anno  V.  819.  Chrifti  66.  Confules  ex  Tacito 
libro  16.  ftatuuntur  Cajus  Svetonius ,  Lucius 
Telefinus .  ]n  Frontini  libro  1.  de  Aqua?d.  legi- 
mus ;  Lucio  Telejino  ,  &  Svetonio  faultno  Cojf. 
Panvinius  ex  utroque  fcriptore  alterum  Confu- 
Jem  recle  C.  Svetonium  Paulinum  nominat ;  quod 
vero  addit  Svetonium  Paulinum  hujus  anni  Con- 
fuleni  laudari  a  Plinio  lib,  j.  cap.  x.  dicente  : 
quem  Confulem  vidimus ,  niinus  revle  fcribitur . 
Nam  Svetonius  Paulinus  ibidem  laudatur  a  Pli- 
nio  ob  Mauritaniam  fubadtam  ;  quod  contigit  A. 
V.  795.  ex  Dione  lib.  60.  Idem  Svetonius  Pau- 
linus  a  Tacito  de  Vita  Agricolar  laudatur  inter 
Confulares  ,  qui  Britanniam  legati  proprxtores 
adminiftrarunt ,  cujus  etiam  viiloriam  de  Bri- 
tahuis  recitat  lib.  14.  Ann.  anno  V,  8i4.Chri- 
fli  61.  &  libro  z.  Hift,  ait;  Atque  eo  duces  O- 
thonianos  fpatium  ac  moras  fuajjffe  prncipue  Pau- 
linum  ,  quod  vetuftijjimus  confularium  ,  &  mili- 
tia  clarus  ,  gloriam  nomenque  Britannicis  expedi- 
tionibus  mcruifiet .  Itaque  Svetonius  Paulinus  hu- 
jus  anni  Conful  ,  filius  fuit  Svetonii  Paulini  a_. 
Plinio  laudati  ob  expeditionem  Mauritanam  ,  qui 
ante  Iegationem  Britannicarn  geflit  confulatum.. 
fuffedum ,  Idem  vero  Panvinius  alterum  Confu- 
Jem  Telefinum  in  familiam  Pontiam  tranfcribit, 
quod  abhinc  annis  154.  Urbis  <Si5j.bello  fociali 
Pontius  Telefinus  dux  Sainnitum  recitatur  apud 
Velleium  lib.  z.  Hinc  idem  collega  Svetonii  Pau- 
lini  L.  Pontius  Telejinus  a  Panvinio  nuncupatur, 
quo  pariter  nomine  a  Lipfio  ,  Baronio ,  Petavio  , 
Scaligero  in  not.  Eufeb.  Calvifio  ,  ceterifque_s 
chronologis  donatur.  Hoc  tamen  vulgare  ve- 
ftrum  erratum  corrigendum  eft  ex  vetulta  infcri- 
ptione  hoe  anno  Arimini  dicata  M.  Vettio  Va- 
lenti . 

C.  LUC- 


155 


Cardlnalis  Norifii 


C.LVCCIO.  TELESINO 

C.  SVETONIO,  PAULINOCOS 

-Integrum  epigramma  recitant  Clementinus  lib.i. 

Hift.  Arimin.  pag.  46.  ac  Gruterus  pag.   1101. 

Bectiustamen  apud  Clementinum  LVCCIO  cum 

duplici  CC ,  ut  ex  epitaphio  mox  recitando  ap- 

parebit .    Uti    Appius  ,   Sergius  ,   Spurius  ,   apud 

Romanos   non  tantum    prarnomina  virorum  fed 

facpe  etiam  nomina  familiarum  fuere,  uti  patet 

ex  cap.  23.  indicis  Gruteriani  Thefauri :  ita  Lu- 

tius   in  gente     Romana  non    modo  pramomen , 

verum  etiam  nomen  fuit  ex  eodem  cap.  13.  Sae- 

pe  autem  cum   duplici    CC.    fcalptum    legitur , 

quo   a    prarnomine  diflingueretur.    Ita  Gruteri 

pag.  431.  9.  C.  Luccius  Sabinus  (  perperam  pag, 

82.  Luceius  in  hac  epiflola  legitur)  &pag.  432. 

J.  L-   Luccius  Secundtts  &   L.     Luccius   Hibcrnus  , 

ille  e  Palatina,  hic  e  Terentina  tribu  laudantur  . 

Scriptores  Faftorum  Lucium  Telefinum    in  'ibris 

Taciti  ac  Frontini   legentes,   Lucium   pramumen 

putarunt  ,  cjua  tamen  voee  Luccia  ejufdem    fa- 

rnilia  defignabatur ;  cum  ille  non  Lucii,  fed  Ca- 

ii    praenomen  ferret .  Recle  Dio  in  Nerone    fcri- 

fcit  :  Caio  Telejino  ,  &  Svetonio    Paulino    Confuli- 

hus;  grarce  iWw  TsXsc 'va  ,  quo  IocupIetiflTmo  te- 

flimonio   memoratae  infcriptionis  characleres  con- 

iirmantur  ,  ac  Panvinii  error  refellitur  ,  qui  fcri- 

bit   L.  Tekfinum  legi  apud    Dionem  .    Prauerea 

Gruteri    pag.'  1148.   6.  recitatur    hocce    epita- 

phium  in  hortis  Romanis  Julii  III.  extra  portam 

f  laminiarri . 

DTIS.  MANIBUS 

LUCCIAE.    C.   F 

TELESINAE 

SACRUM 

Feminae  apud  Romanos  ut  plurimum  folo  nomi- 
nc  familiae  ,  cum  paterno  cognomine  ,  aliquoties 
diminutive  inflexo  appellabantur .  Svetonius  in 
Claudio  cap.  26.  nominat  iEmiliam  Lepidam_  , 
Liviam  ,  Camillam  ,  Plautiam  Urgulanillam  (M, 
Plautii  Urgulanii  elogium  extat  Gruteri  pag. 
452.  6.)  JEliam  Partinam ,  Valeriam  MelTallinam, 
&  Lolliam  Paulinam .  Itaque  Luccia:  Telefinse 
pater  fuit  C.  Lucius  Telcfinus  hujus  anni  Con- 
ful ,  vel  alius  ejufdem  gentilis .  Philoftrato  lib.4. 
laudatur  Telejinus  Confulum  alter  ,  quo  cum  ha- 
bitum  hoc  anno  Romae  ab  Apollonio  Tyanenfi 
colloquium  rechat.  Idem  lib.  7.  iterum  laudat 
cre  Apollonii  Telefinum  qui  Neronis  temporibus 
confulatum  gef/it  ,  cum  id  temporis  ob  ejeclos 
ab  Imperatore  Domitiano  ex  urbe  philofophos 
in  Campania  degeret ,  cxttlare  potitis  eligcns  tam- 
quam  pbilofophus  ,  quam  veluti  conjularis  rema- 
nere  .  Ita  Telefinus  philofophus  gefto  abs  fe  con- 
fulatui  fub  feptem  Rcmanis  Jmperatoribus  fuper- 
vixit . 

Anno  infequenti  Urbis  820.  Chrifti  67.  Pan- 
vinius  ponit  Neronem  COS.  V.  fed  fuffeclum  , 
quod  Svetonius  cap.  43.  de  Nerone  poft  eidem 
nuntiatam  Julii  Vindicis  in  Gallia  rebellionem  , 
fcribit :  Confules  ante  tsmpus  privavit  honore  , 
atque  in  utriufque  locum  folus  iniit  confulatum 
quafi  fatale  effet  non  pofie  Callias  dcbcllari nifi  a. 
Confule .  At  tu  parte  priori  Differtat.  Hypat. 
cap.  5.  ac  in  Proleg.  num.17.  Panvinium  erudite 
confutans  ,  oftendis  rebellionem  Vindicis,  ae 
fuffectum  confulatum  Neronis  contigifle  anno 
€8.  addifque  pag.  39.  Ex  quibus  tamdem  cmni- 
bus  fequitur  Ncronem  non  nifi  anno  Chrijli  68. 
e  CrAcia  reducem  t Jfe ,  idcoque  toto  anno  fupc. 
riori  Rwtt ,    ItaJia-que  abfuiffe  ,•  unde   infers  A- 


poftolorum   principes    Petrum   &  Paulum  noaJ 

fuiffe    anno    67.    martyrio    coronatos ,    ut  vuL 

go  eruditiores  putarunt ,   fed  anno  <SJ-  In  pri- 

mis  advertis  Svetonium  cap.  40.  fcribere  de  Ne- 

rone :  Keapoli  de    motu  Galliarum    cognovit    die 

'Pf° »    <?"<>    matrem   occiderat  .  Illa  vero   necata 

fuit  una  die  Qtiinquatrium ,    qua?  a  die  19.  Mar- 

tii  ad  13.  celebrabantur  ,  teftibus   Tacito  libro 

14.  ac  Svetonio  in  Nerone   cap.  34.  Ttim  pro- 

dueto   nummo   ex    Goltzio  :    NERO    CLAUD. 

CAESAR  AUG.  GER.  P.  M.  TR.  P-  XIIII.  P. 

P.  fcribis   Neronem  die  13.  Oclobris   ann?  67. 

fumpfiffe  Tribunitiam   poteftatem    XIIII.   Qua- 

re ,   inquis,  eo  anno  menfe  Oclobri  confulatum  il- 

lum  quintum   nandum  inierat .   At   incredibile  di- 

cis  Neronem  intellecla    menfe    Martio    Vindicis 

rebellione ,  poft  menfem  Oftobrem   contra  etim- 

dem  expeditionem  diftuliffe  ,  ac  confulatum  fuf- 

feclum   fumpfiffe.  Sed   ex  illo    nummo  nihil  ti- 

bi  probari  poteft,  quod  ibidem  Nero  COS.  IIII, 

non  obfignatur.  At  repones  typographum  omi- 

fiffe  quartum  confulattim ,  qui   in    nummo   apud 

Goltzium  legitur  .  Verum  &  ipfe  Goltzius  im- 

poftor    fuit ,  qui    nummos    Neronis,    Trajani, 

Hadriani ,  continuata  ferfe  annorum  Tribunitiaj 

poteftatis  fuo  fibi   calamo  procudit,  qui  tamen 

nufquam  ab  Antiquariis   reperti  funt  .  Ceterum 

reele    incredibilis  tibi  vifa  eft  adeo  tarda  Ne- 

ronis  contra   Vindicem  expeditio .  Hic  quardam 

mihi   adnotata  recitabo  ,   qua?  ad    ha-c  ipfa    in 

notis  Earonianis  contexendis  ,  alicui   forte  ufui 

effe    pofflnt  .  Nero  anno   Chrifti  66.    exceptum 

Neapoli   Tiridatem  ,    Romam   fecum    duxit  ,  ac 

folemni    pompa   di^demate   eidem    dato ,  regem 

Armeniae  defignavit.    Poftea   vero  Roma  difce- 

dens ,  in  Graeciam   navigavit,    ut    in   Elide   O- 

lympiadem  CCXI.  folitis   ludorum  folemniis  ce- 

lebraret;  qui  cuni  perag!  debuiffent  anno    pro- 

ximo    65.  die    7.  Julii  ,    Hero    Elienfes  jujfit   in 

adventum  fuum  illos  differre  ,   ex  Apollonio  apud 

Philoftratum  libro  5.    unde  Olympias  CCXI.  ut 

inquit  Paufanias  lib.  10.    Ex  omnibus   in  Elien. 

Jium  literisprs.tcrita.efl;  qua?  &  in  Eufebii  ChrO- 

nico  leguntur  .  Nero  fcxnicas  omnes  coronas  iti 

Olymph's  pnblice    canens  ,  obtinuit  .   Paufanias 

]ib.  10.  cit.  putat  Xenodamum  Olympiade  111. 

oleaftro  coronatum,  quod  ea  corona  illius   fta- 

tua   ornabatur  .    V^rum  hanc    quoque  a   judici- 

bus  Neroni  decretam  colligo,  quod  idem   Olym- 

picum  poftea  ,    uti   dicam ,    triumphum    Romae 

agens ,    oleaflro   eoronatus  ,    defcribitur    Dioni . 

Verum  muficus  ac  citharcedus   Imperator  Olym- 

picis   vifloriis  non   contentus  ,   certavit ,   inquit 

Dio  ,  in  omnibus   urhibus  ,  in  quibus  fiebant  cer- 

tamina,  exceptis  Athenis  ac  Lacedaemone .  Hinc 

in  triumphi  fcamici    pompa  pracferebantur  titu- 

li  :  VB  I,   (£•  quos  ,  quo  cxntionum  ,  quove  fabu- 

larum  argumento  viciffet ,  ex  Svetonio  cap.  2J. 

Interim   dum  Nero  "per  Gra?ciae  urbes  canendo 

annum  66.   abftimeret ,  Judari  rebellantes ,  va- 

riis  cladibus,  die    prarfertim  VIII.  Novembris 

Romanos  afflixerunt  .  Ceftius  Gallus  Syrix  le- 

gatus  poft  hanc  poftremam  cladem ,  nuntios  in 

Achajam  ad  Kcronem  mifit ,   ex  Jofepho  lib.  2. 

cap.2j,  Vefpafianus  id  temporis,  quod  canente 

Nerone  obdormifceret ,   vel  theatro  egrederetur, 

principis  conturbenio  exclufus,  in    deviam  Gra?- 

ciae  urbem  fecefferat;  uti  tradit  Svetonius  cap.  4. 

de   Vita    illius,   quoad  latenti ,  ctiamque  extrem* 

metuenti ,   provincia  ,  nempe  Judaca  perdoman- 

da,   cum  cxercitu  oblata  efi .  Inter   haec  exiit  anr 

nus   Chrifti   66.     Nerone    in  Grarcia  hiemante. 

Jam  manet  inveftigandum  ,  num   anno  fequentr 

67.  Romam    redierit ,  uti  Baronius,  Panvinius, 

Petavius,  aliique  eruditifflmi  viri  prodiderunt; 

quorum  tamen  fententiam  reprehendis,  conten- 

dens  anno  tantum  68.  Neronem  e  Graecia   Ro- 

mam  rediiffe  .  Vellemquidem,  vir  docliffime, 

ob  amicitiam  qtiae  nos  inter  eft  maxima  ,  omnes 

calcn- 


Epiftola  ConfuJaris  ad  Pagium.        159 


«leulos  tu*  feiitentia:  adiicere.  Vcrum  bona  tua 
venia,  hancce  tuam  opinionem  partim  proba- 
bo  ,  partim  fufpenfo  judicio ,  tuo  iterum  exa- 
mini  in  notis  Baronianis  dimittam  .  Negas  Ne- 
ronem  anno  67.  die  19.  Junii ,  qun  Apoftolorum 
principes  vulgo  pafll  dicuntur  ,  Romar  fuilTe. 
Equidem  id  abs  te  recle  pronuntiatum  exifti- 
mo  .  Nim  anno  67.  ufque  ad  Iabentem  autum- 
num  Neronem  perfodiendo  Ifthmo  Corinthiaco 
occupatum ,  in  Grarcia  fubftitifle  uno  &  altero 
teftimonio  mihi  probatur.  Auclor  eft  Philoftra- 
tus  lib.  4.  eum  ludorum  Olywpiorum'  tempur  rn- 
flaret ,  nempe  Olympiadis  CCX.  ApoIIonium 
ab  Elienfibus  ad  eos  ludos  invitatum  ,  qui  cum 
in  Ifthmu  Corinthiaco  fubftitiflet:  Is ,  inquit, 
terr&  vertex  fcindetur  forfitan  ;  ego  titmen  magif 
credo  non  fciffum  iri .  H&c  autem  ,  addit  Philo- 
ftratus ,  dixit  jam  pr&nofcens  fiendam  Iflbmi  fe- 
(lionem  ,  quxm  yn-rd  irn  \ilt&  anno  pojlex  fep- 
timo  facere  cogitxvit  Nero  ,  qui  reliClx  Regia  in 
Cr&ciam  venit .  Cum  illa  fingatur  Apollonius 
pracdixifle  inftante  Olympiade  CCX.  quae  acta 
eft  »3.  Julii  anno  Chrifti  61.  annus  ab  hoc  fep- 
limus  fuit  Chrifti  67.  quo  Nero,  tefte  Philo- 
ftrato,  Ifthmum  perfodere  tentavit.  Baronius  ad 
annum  (58.  ait  :  Nero  igitur  Imperator  hoc  ipfo 
anno  AchaJam  ,  ut  Iflhmum  foderet ,  navigxvit . 
Vorro  Iftbmi  foJJTone  reddita  irrita,  idem  N.ero 
in  Olympiis  ccrtant  &c.  At  fecus  omnes  antiqui 
fcnptores  prodiderunt  .  Tacitus  lib.  15.  C.  Le- 
canio,  M.  Licinio  ColT.  anno  Chrifti  64.  de  Ne- 
TOne  ait  :  Non  tamen  Rom&  incipere  fcenas  au- 
fus  ,  Neapolim  quafi  Gr&cam  urbem  delegit  .  In- 
de  initium  fore  ,  ut  tranfgrefius  in  Achajam, 
infignefque  &  antiquitus  facras  coronas  adeptus, 
majore  fatnx  fludia  civium  eliceret .  Itaque  du- 
dum  peregrin.itionem  Achaicam  mente  agitave- 
rat ,  non  ut  Ifthmum  foderet,  fed  ut  cantu  fa- 
cras  ci  ranns  obtineret .  Dio  in  Nerone  :  Porro 
fr&ter  inflitutum  fufceptsL  percgrinationis  in  Gr&- 
cutm  ,  lflhmum  Peloponnefi  cupivit  perfodere  .  Phi- 
lofttatus  etiam  lib.  4.  ait:  Vicit  etiam  tragados 
f»  Olympiis  ,  _r  tunc  de  Iflhmo  refcindendo  dici- 
tur  cogitaffe .  Igitur  poft  peraflos  ludos  OJym- 
picos ,  de  Ifthmo  fecando  primum  cogitavit . 
Cum  ex  Elide  ,  in  qua  coronas  Olympicas  re- 
tulerat,  per  Ifthmum  Corinthum  peteret ,  ejuf- 
dem  foflionem  tentandam  deliberavit.  Lucianus 
in  Nerone  :  Ceterum  Iflhmus  hattd  quaquam  ex 
illis  erat  ,  de  quibui  hic  diu  aut  longe  cogitafiet  ; 
fed  cum  forte  naturam  loci  confpexifiet ,  magni- 
ficunt  hoc  opus  animo  concepit .  Legatur  Sveto- 
niiis  cap.  19.  Qtiod  vero  altiora  montium  cacu- 
mina  complananda  erant ,  ad  tam  immane  opus 
faciendcim  ,  magna  ,  inquit  Dio  ,  multitudo  ho- 
minum  etiam  ex  externis  gentibus  aecerfita  efl  ; 
quas  illuc  nifi  poft  hiemem  anni  67.  convenifle 
puto.  Egregium  ad  hoc  teftimonium  defumo  ex 
Jofepho  ,  qui  libro  3.  de  Bello  Jud.  defcribens 
gefta  Vefpafiano  per  ajftatem  anni  decimi  tertii 
Imperii  Ncroni-s  cap.  13.  contra  Judacos  ,  narra- 
ta  cap.  tp.  Tarichajorum  daptivitate,  die  oflavo 
tnenfis  Corpi&i ,  nempe  juxta  Romanos ,  fub  ini. 
tium  Septembris ,  ait :  fuvenum  validijfimorum 
fex  millia  ad  Iflhmum  Neroni  tranfmifit .  Itaque 
exeunte  seftate  anni  Chrifti  67.  Nero  perfodien- 
do  Ifthmo  occupafus  ,  in  Grarcia  morabatur. 
Scio  Lucianum  fcribere  rebellionem  Vindicis 
revocaffe  ab  IJlbmo  &  Gr&eixNeronem.  Sed  Sve- 
tonio  fides  habenda  eft ,  qui  cap.  40.  narrat 
Neapoli  Vindicis  motus  Neroni  denuntiatos.  He- 
lius  liberuis ,  quem  Imperator  fumma  cum  po- 
teftate  Romse  reliquerat,  eumdem  per  Iiteras 
in  Italiam  revocare  conatus ,  hocce  refponfum 
tulerat  :  Suadere ,  &  optare  potius  debes ,  ut  Ne- 
rone  dignus  revertar ,  ex  eodem  cap.  13.  Hinc 
Helius  morar  adeo  longioris  impatiens,  citifli- 
ma  feptem  dierum  navigatione ,  in  Graeciam 
tranfmittens ,  Neroni  nova:  in  Urbe  conjuratio- 


nis  metum  iniecit;  qua  credita  >  Nero ,  inquit 
Dio,  fubito  in  Italiam  navigavit  S  cumque  fpes 
effet  eumdem  Ctri  Xtinuw;  periturum ,  incolu- 
mis  inltaljam  appulit.  Xilander  vocem  Jit^avsf 
vi  hiemis  interpretatur  ,  Leunclavius  vero  la- 
tine  reponit  procellis  feu  maris  tempeflatibus  ; 
illa  enim  vox  cum  hiemem  ,  tum  etiam  maris 
procellam  grsece  fignificat .  Ut  ut  accipiatur ,  cum 
Romani  fperarent  Neronem  fluctibus  obruen- 
dum  ;  fatis  fit  verifimile  eumdem  adulto  autum- 
no ,  vel  fub  initium  hiemis  anni  67.  cum  ma- 
re  procellis  agitari  folet ,  in  Italiam  rediifle. 
Svetonius  cap.  ij.  ait:  Reverfus  e  Gr&cia  Nea- 
folim ,  quod  in  ea  primum  artem  protulerat ,  al- 
bis  equis  introiit ,  difieiia  parte  muri ,  ut  mos 
hieronicarum  eft .  Simili  modo  Antium  inde  Al- 
banum ,  inde  Romam  .  Sed  &  Romam  eo  curru, 
quo  Auguftus  olim  triumphaverat  &c.  Ibi  pluri- 
bus  Olympici  triumphi  pompam  defcribit,  uti 
etiam  Dio  .  Quo  vero  ftudio  poft  triumphum  , 
mufica:  arti  incubuerit ,  tradit  in  eodem  fta- 
tim  capite  Svetonius:  Ac  pofi  b&c ,  inquiens, 
tantum  abfuit  a  remittendo  ,  laxandoque  ftudio, 
ut  confervand&  vocis  gratia ,  neque  mihtes  um- 
quam  nifi  abfens  ,  aut  alio  verba  pronuntiante  , 
appellaret  ;  neque  quidquam  ferio  jocove  egerit  , 
nijfi  adftante  pbonafco  qui  moneret ,  parceret  arte- 
riis .  Idem  etiam  aflfdua:  poftea  Iuclas  operam 
dabat,  fcribente  Svetonio  cap.  $3.  Exiit  opinio 
pofl  fcenicas  coronas ,  quas  mille  oclingentas  & 
oclo  Romam  reportaverat ,  proximo  luftro  def- 
cenfurum  eum  ad  Olympia  ,  nempe  CCXII.  »'»- 
ter  Athletas  .  Nam  luilabatur  ASSIDUE.  Inter- 
ea  Julius  Vindex  legatus  Galliarum  a  Nerone 
defcivit ;  qua  de  re  Svetonius  cap.40.ait :  Neapoli 
de  motu  Galliarum  cognovit  die  ipfo  ,  quo  ma~ 
trern  occiderat ,  nempe  uno  die  Quinquatrium , 
ut  fuperius  dicebam,  quem  tu  vicefimum  pri- 
nium  Martii  fiatuis.  Addit  Svetonius  eumdem.. 
conatum  per  ofto  continuos  diet  rebellionis  famam 
filentio  comprimere.  Ita  exiit  Martius  anni  68. 
Editfit  tamdem  Vindicit  contumeliofit  <&  frequen- 
tibut  permotut ,  Senxtum  in  ultionem  fui ,  Reique 
public&  adhortatut  eft  ,  excufato  languore  faucium 
propter  quem  non  adeffet  .  Vox  illa  frcqutntibus 
aliquam  Aprilis  partem  fecum  trahit .  Denique  : 
Sed  urgentibus  ,  inquit  ,  aliis  fuper  alios  nun- 
tiis,  Romam  PRJETREPIDUS  rediit .  Ac  ne  tunc 
quidem  aut  Senatu  ,  aut  populo  coram  appellato 
quofdam  e  primoribus  viris  domum  evocavit ,  tranf- 
aftaque  raptim  confultatione  &c.  Audifne  cum_. 
hoc  anno  menfe  Aprili  Nero  Romam  pr&trepidus 
rediit  ,  qualis  erat  ,  quantum  mutatus  ab  illo 
Nerone ,  qui  e  Grsecia  primum  redux  Neapoli 
triumphali  pompa  iter  per  difiecla  Antii ,  Alba- 
ni ,  atque  Urbis  mcenia  faciens ,  fequentibus  cur- 
rum  ovantium  ritu  plauforibus  ,  per  Vclabrum  Fo- 
rumque  ,  Palatium  &•  Apollinem  petiit  ?  Nero  e 
Graecia  reverfus  bis  Romam  veniens,  Svetonio 
defcribitur.  Primo  quidem  triumphans ,  &  ite- 
rum  pr&trepidus .  Quid  poft  priorem  reditum  e- 
gerit  ex  eodem  intelleximus ;  quid  poft  alterum 
reditum  fecerit,  idem  narrat  cap.  41.  Tu  vero 
utrumque  reditum  adeo  diverfum ,  in  unum_ 
confundis  in  Proleg.  nuni.  18.  &  pag.  38.  Dif- 
fert  hypaticar.  Itaque  refle  fcribis  in  Prolego- 
mewisfatfam  effe  eommunem  fcntentiam  ,  qu&SS. 
Apoftoht  Petrum  &  Paulum  anno  Chrifti  67.  die 
19.  Junii  ,  a  Nerone  morti  traditot  docet  ;  tunc 
enim  it  adhuc  in  Gr&cia  erat .  At  falftim  quod 
ftalim  addis:  E  qua  non  nifi  anno  feqnenti  re- 
verfut  efl ,  idque  menfe  Martio .  Nam  menfe_» 
.  Martio  A.  68.  erat  Neapoli ,  non  quidem  tunc 
e  Grarcia ,  fed  Roma  reverfus  .  Nero  enim ,  ex 
quo  anno  64.  fcenis  operam  daturus ,  Neapo- 
lim  quafi  Cr&cam  tirbem  delegit  ,  eamdem  fingu- 
lis  annis  frequentabat .  Anno  65.  filia  L.  Vete- 
ris  ex  Tacito  lib.16.  Neapolim  pergit ;  &  quix 
Neronis  aditu  prohibebxtur  &c.  Anno  66.  ex  Dio- 

rle 


itfo 


Cardinalis  Norifii 


«e  Nero  Neapeli  Tiridatem  exceptum  ,   Romam 
iecum  duxit.  Anno  67.  ille  Graxia  redux  Nea- 
polim    appulit .  Denique  anno  68.  Neapoli ,  ex- 
eunte  Martio  degebat  ,  tefte  Jaudato  Svetonio  ; 
ybi  Vindicis  rebellione  intelleela  ,  menfe  Aprili 
Jtomam   pretrepidus    rediit .  Expeditionem    vero 
eontra  Vindicem  parans ,  Cenfules   ante  tempus 
frivavit  bonore  ,  atque   i»   utriufque    locum  fuhis 
i»iit  eonfulatum .  Hinc  redte   arguis  Panvinium , 
<|ui  anno     fuperiori   67.  hunc   fuffecwm  confir- 
Iatum  V.  Neronis    recenfet.    Equidem   poteras 
uti  Iocupletifllnio  Plinii  teftimonio  in    panegyri 
dicentis  :  Fuit  etiam  qui  i»  principatus  fui  fine 
confulatum   quem  dederat ,    ipfe  magna  ex   parte 
jam  gcflum ,    extorqueret  &   raperet.    Rede    »7z_ 
principatus  fui  fine  i  quia    Nero    altero  menfe_o 
rapti  confulatus  interiit.   Baronio  Confules  ma- 
giftratu  privati  dicuntur  C.  Silvius  Italicus,   & 
Galerius    Trachalus    Turpilianus ,   qui  Confules 
annum  68.  aperuerant .  De  Nerone  autem  fcri- 
bit  Svetonius-   cap.  1$.  Confulatum   in  fenos  ple- 
rumque    menfes   dedit .   Caeterum    illud  alterum 
Turpiliani    cognomen   a  Panv  inio  perperam  ad- 
ditum  eft  quod  in  Chronico  Cafliodori  legerat : 
ltalicut    &  Turpiliasus  ,•  eft   enim    illud  Chro- 
nicon  mendofiflimum  Tacitus  in  fine  lib.  1.  Hift. 
Calerii  Tracbali  ingenium  laudat ,    quem   maxi- 
mum  etiam  oratorem  defcribit  Quintilianus  lib. 
10.  Grnteri  pag.  300.  cum  Silio  Italico  Confu- 
le  .  ..  ALERIO  THRACHALO.  P.  R.  C.  AN. 
DCCCXXI.  legitur .    Itaque    cognomen   Turpi- 
liani ,  quod  erat  gentis  Petronia; ,  falfo   Galerio 
Thrachalo  fuperadditur .    Idera    Baronius    putat 
apud   Martialem    lib.  8.  epigram.  66.  Iaudari  ter- 
tium  confulatum  fuffedhim   Silii   Italici   fub  Do- 
mitiano.  At  poeta  ibidem  loquitur  de  filio  Silii 
riatu  grandiori  ,  quem  Domitianus  confulem  fuf- 
feclum  creaverat ,  optatque  minorem  etiam    fi- 
lium  Confuleni  defignandum .   Plinius  lib.  3.  e- 
pift.  7.  Silio  epitaphium   recitans,    ait  :  Minorem 
t  liheris   duobus  amijit ,  fed  majorem  melioremqut 
florentem  ,     atquc    jam   etiam      confularem    reli- 
quit ,    Hnjus  confulatum    Martialis  laudat . 

A.  V.  811.  Chrifti  68.  Nerone  die  9.  Junii 
fua  fe  manu  interficiente ,  Galba ,  qui  jam  in 
Hifpaniis  imperium  invaferat ,  Imperator  a  Se- 
natu  diclus  eft .  Anno  infequenti  Servius  Sulpi- 
eius  Galba  Augufius  II.  ac  T.  Vinius  Rufinus  an- 
rum  in  faftis  fignarunt .  Petavius  eos  Confules 
ita  defignat :  C.  Sulpicius  Galba ,  T.  Vicinius 
Crifpini.tnus  .  Tu  vero  fcribis  :  Sergius  Sulpicitts 
Cctlba  Aug.  II.  &  T.  Vmius  .  Erratum  in  prje- 
nomine  Galbae;  non  cnim  Cajas  ,  aut  Sergius 
fed  Servius  dicebatur  ,  ut  in  priori  ejufdem 
confulatu  A.  V.  786.  pra:monftratum  eft  . 
Porro  collcga  Galbae  non  uno  niodo  apud  fcri- 
ptorcs  invenitur  .  Panvinio  in  tabulis  faftorum 
vocatur  T.  Junius  Crifpinusj  anonymo  apud 
Cufpinianum  T.  Junius  ,•  in  faftis  gracis  ac  I- 
dacianis  T.  Rufinus  s  in  prioribus  editionibus  Ta- 
citi ,  ac  Plutarchi  T.  Junius .  Ejus  tamen  no, 
nien ,  feu  familia  ex  infcriptione  cffoffa ,  cum 
jdem  Panvinius  eruditiflimos  faftorum  commen- 
tarios  elucubraret ,  innotuit .  Hax  in  eadem  le- 
gebantor  : 

SER.  GALBA.   II.   T.    VINIO.  COS. 

Integrum  epigramma  recitat  Gruterus  pag.189. 
4.  Quare  ibidem  Panvinius  T.  Viniuni  Crifpi- 
num  appellandum  tradit ,  quo  eum  nomine  fcri- 
bit  nuncupatum  ab  anonymo  Cufpiniani  .  At 
hoc  falfum  effe  apparet  ex  ejufdem  Cufpiniani 
commentariis  ,  ubi  femel  &  iterum  hunc  Con- 
fulem  T.  Junium  vocari  teftatur  ab  ignoto  au- 
clore  .  Plutarchus  in  Galba  ait  Othonem,  col- 
Icga  Ovinio  defignatum  fuiffe  Confulem ;  ubi 
pro  Vinio  in  grarcis  exemplaribus  legitur  Ovi- 
ithts,  At  M.  Otho  anno  fuperiori  gefterat  con- 


fulatum  fuffectum ,  ut  ex  ejufdem  nummis  Pan- 
vinius  oftendit;  nec  Vinius  habuit  Collegam  O- 
thonem  ,  fed  Galbam  Auguftum .  Jam  de  T.  Vi- 
nii  cognomine  agendum .  In  faftis  grarcis  T.  Ru- 
finus   appellatur;  at  Panvinius  ait  nufquam  hoc 
cognomine  T.  Vinium  nuncupatum .   Hinc  fcri- 
bit    dicendum    potius    Crifpinum ;  filiam  enim- 
Crifpinam    babuijfe  a  Tacito   fcribitur ,    qux  »0- 
tnen    cx    patris    cognomine  ,    ut    tum    eonfuetudo 
erat ,    traxit .   Habes  auclorem   cognominis  Cri- 
fpini   T.  Vinio  adtributi.  Id    autem  adeo  Le- 
unclavio  placuit ,   ut    omiffo  nomine  ,    in  con- 
fulatu   prasfixo  lib.  64.    Dionis  fcripferit :  Cal- 
ha  C&f.   Aug.  II.  &  T.  Crifpinus  .    Hofce  Con- 
fules  Dionis  manu  defcriptos  arbitrabaris ;  fed 
eorumdem  auclorem  jam  tibi  monftravi,  ac  to- 
to  hoc  opere  oftendam .  Verum   plerique   illud 
cognomen  exile  nimis  judicarunt,  ac  proinde  il- 
lud  ipfum  auxere  magno  ,  ut  ait  Ovidius ,  ore 
fonandum ,  nempe  Crifpinianum   fcribentes .  I- 
ta  Calvifius  ,  Petavius ,  Bucherius ,     Ricciolius , 
aliique  exfcriptores ,  quibus  hic  Conful  dicitur 
T.  Vinius  Crifpinianus ,  qui  antea  erat  Crifpinus 
nomenclatore  Panvinio :  Ceterum  ratio  cogno- 
minis  a    nomine   filia?  deducla ,   dubia  plane  & 
incerta    eft ,  ac  perperam   ejus   aetatis   confue- 
tudinem  Panvinius  appellat.  Non    ibo  inficias, 
mulieres    quandoque    patrum    cognomina    reti- 
nuiffe  .    Lollia  Paullina    uxor  Caligulae ,   filia- 
fuit  M.   Lollii  Paullini ;  Poppaea    Sabina  mater- 
ni  avi    Poppari    Sabini    nomen    ac    cognomeru. 
tulit  ex    Tasito  lib.  13.   At    plerumque   cogno- 
men    majorum    diminutive    inflexum    ferebant  . 
Ita  Drufilla  ab  avo  Drufo:  Plautia  Urgulanilla 
uxor  Claudii  Augufti  a  M.  Plautio    Urgulanio , 
cujus  elogium  recitatur  Gruteri  pag  .451.  6.  Mef- 
fallina  altera  ejufdem  Claudii  uxor  a  patre  Va- 
JerioMeffalla  Barbato  cognomina  fumpfere.Hinc 
T.  Vinius  a  filia  Crifpina  Crifpus ,  non  Crifpi- 
nus  dicendus  effet.  Plerumque  etiam   cognomi- 
na  ,  feu  nomina  habuere ,  quibus  nihil  cum  co- 
gnomine  Patrum  commune  erat.    Domitia  Cal- 
villa  filia  fuit    Calvifii    TuIIi   bis   Confulis ,  ex 
Capitolino  cap.  1.  de  Vita    M.   Aurelii ;  Julia_ 
Eadilla  nata  erat  ex  Julio  Lupo,  ex  eodem  cap. 
1.  de    Vita    Antonii   Pii.  Crifpina   Imperatoris 
Commodi  uxor  filia  erat  Bruttii  Prjefentis .  Et 
fane  ex  nomine  Crifpina?  ridicule  quis    patrenj 
Bruttium  Crifpinum  nuncuparet .   Haec  innume- 
ris  exemplis  patent    in    vetuftis    infcriptionibus 
rr.agni  Thefauri  a  pag.  668.  ad   pag.  748.  Hinc 
fit,  ut  nulla  fit  confuetudo  a  Panvinio  conficla 
ac  incertum  fundamenfum ,  cui  Crifpini  cogito- 
men  innititur  .  At  Crifpiniani  cognomen    nuper 
fine    tefte  concinnatum  ,  rifu   potius    excipien- 
dum ,  quam  vel  uno    verbo   confutandum   vide- 
tur.  Longe  probabilius  hic  Conful  eruditiflimo 
Baronio   nuncupatur    T.  Vinius    Rufinus ,    quod 
hcc  cognomine  fcribitur  in   faftis  graecis;    qui- 
bus  addere  poffumus  omnium  optimos  Idacianos, 
quos  evulgavit  Philippus  Labbeiis ;  ibi  enim  le- 
gitur:  Galba  II.  &  T.    Rufino.  Hic  annus  qua- 
tuor  Imperatores  habuit :   Galbam   qui   M.  Sal- 
vii   Othonis    infidiis    die   ij.  Januarii  interem- 
ptus  eft :  Othonem  ,  qui  pugna  Bedriacenfi  vi- 
clus ,    femet  tertium  imperii   menfem    emenfus 
interfecit :    Vefpafianum  ,    qui  Kal.    Julii  Impe- 
rator  ab    exercitu    falutatus   fuit :  ac  denique_!> 
Vitellium  ,    qui   exeunte   anno    necatus ,    priti- 
cipatum  uni   Vefpafiano  reliquit .  Hic    impera- 
vit    annos   decem ,    quorum    odlo ,   Tito     filio 
fepties   collega,    fuis   confulatibus   in.  faftis  fi- 
gnavit ,  tefte  Svetonio  in  Vefpafiano  cap.  8.  & 
cap.  6.   de    Vita  Titi .   Porro  eofdem  confula- 
tus  in  Cafliodoro  aliifque  turbatos  ac  confufos 
Panvinius,  anonymo  apud  Cufpinianum  lampa- 
dem  praeferente  ,  omnium  primus  accuratiflime 
digeflit ,  ac   nummorum  Iapidumque  infcriptio- 
nibus  folidiflime  confirmavit  .  Anno   tamen  V. 

C. 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.         \6i 


C.  8jr.  Chriftianae  vnlgaris  epochae  78.  Commo- 
dus  ac  Prifcus  privati  Confules  in  faftis  legun. 
tur ,  qui  Panvinio  dicuntur  L.  Ceionius  Com. 
tnodus  ,  &  C.  Cornelius  Prifeus  .  Conflllares  .1- 
liortim  tabulas  non-moror,  fed  deinceps  indi- 
culos  tantum  Confulum  libris  Dionis  praefixos 
appellabo,  quos  ex  Panvinianis  faftis  exfcriptos 
oftendam  .  Itaque  leunclavius  in  indice  Jibri  66. 
Dionis  idem  collegium  ita  defcribit :  L.  Commo~ 
dus  Verus,  &  C.  Cornelius  Prifcus .  Secundum 
Confulem  ex  Panvinio  defumpfit.  In  priori  o- 
niittit  fhmiliam  Ceioniam  Panvinio  optime  pofi- 
tam  ;  addit  de  fuo  alterum  cognomen  Veri ,  & 
quidem  perperam  .  Nam  L.  Ceionius  Cemmodi 
tanttim  cognomen  tulit,  ut  ex  vetuftis  infcri- 
ptionibus  colligo.  Leunclavius  quod  legit  L.  Ce. 
jonium  Commodum  ab  Imperatore  Hadriano  ad- 
optatum ,  Veni  cognomen  tulifle  ,  idem  cogno- 
men  ejufdem  avo  hujus  anni  Confuli  attribuit. 
At  certnm  eft,  L.  Cejonium  Commodum  ante- 
quam  ab  Hadriano  adoptaretur,  cognomen  Veri 
non  tuliffe.  Cum  idem  anno  V.  889.  Chrifti  135. 
confulatum  iniflet ,  in  tribus  infcriptionibus  Gru- 
teri  pag.  90.150.  &  874.  dicitur  L.  CEIONIUS 
COMMODUS,  nufquam  altero  Veri  cognomine 
addito  .  Error  Spartiani  cap.  i.  de  Vita  iElii 
Cxfaris ,  ubi  eumdem  iEIium  Verum  appellat  , 
corrigendu';  eft  ex  Capitol-no  ,  qui  de  ejufdem 
JEln  Carfaris  fjlio  ac  Imperatore  L.  Vero  cap. 
I.  ait  :  Igitur  L,  Ceivnius  Mlius  Commodus  Ve- 
rus  Antonintts ,  qui  ex  Hadriani  voluntate  JElius 
appellatus  efl  ,  ex  Antonini  conjunllione  Verus  fr 
Antoninus  .  Itaque  cognomen  Veri  tum  primum 
L.  Ceionio  dattim  eft  poft  mortem  ^lii  Caefa- 
sis,  cui  hadenus  auclore  Spartiano  Veri  cogno- 
men  paflim  detu'erunt .  Ipfe  etiam  Capitolinus 
non  fibi  conftat;  nam  &  iElium  Carfarem  Ve- 
rum  nuncupat,  &  poftea  cap.  7.  de  Vita  M. 
Aurelii  ait :  Et  quefi  pater  L.  Commodi  eflet .  Ve- 
ritm  eum  appcllavit  ,  addito  Antonini  nomine .  Et 
in  Vero  cap.  3.  de  eodem  M.  Aurelio  fcribit  il- 
lum  imperium  cum  L.  Commodo  commtinicaffe  , 
additque  :  Verum  vocari  prscepit  ,  fuum  in  eum 
transferens  nomen ,  quum  ante  Commodus  voca- 
retur  .  H«ec  plane  vera  fententia .  Nam  Aurelius 
Antoninus  Pius  adoptatus  ab  iElio  Hadriano  , 
la  familiam  iEliam  tranfiit  ,  qui  juffus  L.  Ceio- 
nium  Commodum  ac  M.  Annium  Verum  fibi  ado- 
ptare  ,  hic  M.  iElius  Aurelius  Verus ,  ille  vero  L. 
iEIius  Aurelius  Commodus  diftus  fuit .  Hoc  egre- 
gie  confirmant  dtiae  infcr:pticnes  quas  inferius 
producam ,  ubi  de  Confulibus ,  imperante  Anto- 
-jiino  Pio ,  verba  faciam .  At  ubi  M.  Aurelius 
L.  Ceioniura  Commodtim  fn  imperii  confortium 
admifit,  eumdem  nuncupavit  Verum  ,  quod  An- 
•niar  familiae  cognomen  erat,  non  iElise  Hadria- 
ni  neque  Aurelia?  Antonini  Pii  .  Itaque  nullus 
Ceioniorum  ante  L.  Verum  Auguftum  ,  Veri  co- 
gnomen  tulit  .  Hxfit  ad  hoc  eognomen  Cafau- 
bonus  in  notis  ad  cap.  7.  vitseM.  Aurelii  ,fcri- 
bens :  Video,  nec  vtdeo  qui  rcde  ifla  capiam  .  Sal- 
raafius  plura  quidem  adnotavit ,  fed  nec  ipfe  rem 
affecutus.  Fons  &  origo  vulgaris  erroris ,  quod 
L.  Aurelius  Auguftus  MarciAurelii  Augufti  col- 
lega  ,  Veri  cognomen  habuit ,  quo  etiam  folo 
plerumque  in  nummis  obfignatur;  hinc  idem  co- 
gnomen  L.  jEIio  Caefari  ejufdem  patri  vulgo  da- 
tum;  quod  tamen  neque  in  nummis ,  aut  lapi- 
dibus  eidem  attributum  legitur  ,  in  quibus  ante 
adoptionem  L.  Ceionius  Commodus ,  poft  ado- 
ptionem  L.  ^Elius  Ca?far  tantnm  infcribitur .  Ex- 
tat  infcriptio  Cruteri  pag.  150.  quse  hoc  colle- 
gio  Confulum  obfignatur  :  I.  Ceionio  Commodo , 
Sex .  Vetuleno  Civica  Pompejano  Coff.  Et  pag. 
874.  5.  legitur :  Ceionio  Commodo ,  &  Civicct 
Pompejano  Gofl.  in  quibus  infcriptionibus  colkga 
L.  Geionii  duplici  cognomine  effertur,  ille  vero 
unieo  tantum  Commodi  exprimitur .  Interim  cor- 
rigendus  tibi  eft  titulus  hujus  pofterioris  infcri- 
Apparatut  in  Baronittm 


ptionis,  quem  pag.Z7-  ita  defcripfifti  cx  Kirchman- 
no  :   JElius    Csfar  duobus  lib.  Sannari   Quintiliani 
falutem  i  ubi  notas  eam  effe  JElii   Cafaris    epi. 
(lolam .  Non  eft  ,   Amice ,  iElii  Caefaris ,  fed  li- 
berti  cujufdam  refcriptum ,  cujus  titulus  recleex 
Smetio  habetur  apud  Gruterum  pagina   Iaudata , 
874.  j.  C.  JULIUS  CAEDUS  LIB.   SE- 
MIARISQUINTIANUS  SALUTEM. 
Vides  quam  erronee  huncce  titulum  ille   recita- 
vit,  ut  poftremam  tantum    vocem  refle    pofue- 
rit  ?  Haclenus  de  cognomine  Veri  L.  Ceionio  Com- 
modo  Confuli  A.   V.  8ji.   a  Leunclavio  perpe- 
ram  fupperaddito ,  quod  Ceioniorum   primus  L- 
Verus  Auguftus  ejufdem  pronepos ,  accepit  a  M. 
Aurelio  ,  ut  in  eo  fuas  ipfius  familiar  Annise  co- 
gnomen  renovaret ,  illud  in  coliegam  transferen- 
do,  quod  ipfe  tum  privatus ,  tum  Ca?farad  mor- 
tem  ufque  Antonini  Pii  tulerat,  nec  poftea  Au- 
guftus  ufurpavit .  Ceterum  alter  Conful  C.  Cor- 
nelius  Prifcus  fitftitius  eft ;   fiquidem  e  vetufta  in- 
fcriptione  fratrum  Arvalium ,  quae  Romae  in  vil- 
la  Sabellorum ,  vulgo  Montalto  ,  legitur  ,  verus 
L.  Commodi  collega  innotefcit .  Hxc  initio  cjuf» 
dem  leguntur: 

L.    CEIONIO.    COMMODO 

D.  NO  VIO.  PRISCO 

IIII.  NON.  JAN 

Integram  infcriptionem  Ieges  apud  Jacobum  Spo- 
nium  veterum  monumentorum  diligentiflimum  col- 
leclorem  ,  fecl.  1.  Mifcellan.  art.  1.  In  illa  vero 
tabula  recitantur  vota  nuncupata  de  more  ter- 
tio  Nonas  Januarias  pro  falute  Imp.  Vefpafiani 
C&faris  Aug.  Tnb.  Pot.  COS.  VIII.  &T.  Ge- 
faris  Aug.  F.  Vefpafiani  COS.  VI.  Anno  fupe- 
riori  V.  C.  830.  Vefpafianus  Aug.  VIII.  Titus 
Ca:far  VI.  Confules  fuerant .  Et  quidem  Sponius 
putabat  Cornelium  Prifcum  fuiffe  Confulem  or- 
dinarium ,  Novium  vero  Prifcum  fuffev-lum  ,  aut 
erratum  effe  in  faftis  Capitolinis  .  At  D.  Novitts 
Prifcus  fuit  Conful  ordinarius  ,  cum  ineunte  an- 
no  magiftratum  inierit ;  nec  erratum  eft  in  faftis 
Capitolinis  ,  fed  in  faftis  Panvinianis .  Addit , 
hujus  D.  Novii  Prifci  mentionem  fieri  in  Gru- 
teriana  infcriptione  pag.  104.  6.  Verum  ille  No- 
vius  Prifcus  non  eft  vir  confularis  ,  fed  qui- 
dam  de  plebe  inter  collegas  curatores  Tribus 
Succufans  numeratus.  Tacitus  in  fine  libri  ij. 
Annal  .  meminit  Novii  Prifci  a  Nerone  ob  cul- 
tam  eidem  cum  Seneca  amicitiam  in  exilium  mif- 
fi ,  quem  uxor  Antonia  Fadilla  comitata  eft . 
Hic  poft  exceflum  Neronis ,  Romam  regreffus , 
fatis  probabiliter  hujus  anni  Conful  videri  poflit . 
Anno  V.  831,  Chrifti  79.  die  14.  Junii  fenex 
Vefpafianus  vita  defunclus,  Titnm  Csefarem  Im- 
perii  haeredem  reliquit  ,  quem  antea  in  Tribu- 
nicia  poteftate  ac  cenfura  collegam  habuerat . 
Duo  tantum  collegia  Confulum  imperitante  Ti- 
to ,  annum  aperuere.  Anno  altero  eodemquc 
poftremo  imperii  ejufdem  V.  C.  834.  Chrifti  81. 
fignantur  in  faftis  Confules  Silvanus ,  &  Pnllio . 
Panvinius,  quod  M.  Plautius  Silvanus  collega^ 
legitur  Augufti  Confulis  XIII.  itemque  in  _ve- 
teri  Infcriptione  Tiberius  Plautius  Silvanus ,  im- 
perante  Vefpafiano ,  Conful  II.  ac  prapfeclus 
Urbis  dicitur  ,  ex  eadem  familia  hujus  anni  Con- 
fulem  appellavit  M.  Plautium  Silvanum  s  colle- 
gam  vero  dixit  M.  Annium  Pollionem .  Utrum- 
que  mutuatus  a  Panvinio  Leunclavius  fcribit  in 
indice  ante  lib.  66.  Dionis :  M.  Plautims ,  &  M. 
Annius  Pollio  .  At  hucufque  emtum  in  faftis. 
Extat  Gruteri  pag.  1040. 1,  Infcriptio  Ar*  aT« 
CamiIejo_dicatxc 


X 


KAL, 


16l 


Cardinalis  Norifii 


KAL .  NOVEMBRIS 

SEX  .  ANNIO.  SILVANO 

ET  .  T.  ANNIO  .  VERO  .  P0L 

LIONE  .  COS 

tTterque  Conful  fuit  e  gente  Annia ;  utriufqiie 
prarnomen  falso  in  faftis  defcriptum  ,  ac  prions 
etiam  Confulis  familia  Plautia  .  Hoc  anno  Titus 
Imperator  Orbi  Romano  oftenfus  potius,  quam 
datus  Imperator  ,  Idibus  Septembris  ,  in  eadem 
qua  pater ,  villa  deceflit ,  fucceflbre  Domitiano 
fratre  ,  quo  imperante  quindecim  paria  Confu- 
lura  totidem  annos  principatus  ejufdem  in  faftis 
fignarunt .  Hic  oro  te ,  vir  doctiflime  &  ami- 
ciflime ,  atque  obfecro  ,  ut  meam  mihi  caufam 
bona  cum  venia  apud  te  judicem  paucis  liceat 
defendere;  fiquidem  ex  Dionis  faftis  mihi  dicam 
dicis ,  quod  ftnTedos  Domitiani  confulatus  cum  or- 
dinariis  femper  connumeratos  aflerui.  Ipfa  hic 
tua  verba  ex  pag.  64.  recito .  Sed,  inquis,  vir 
doRiflimus  ( hunc  tibi  quem  unice  mereris ,  ti- 
tulum  habeto  )  non  obfervarat  non  folum  apud 
Dionem  ,  quo  nullus  ex  antiquis  in  Confulibus  re- 
cenfendis  exailier  ,  eorum  omnium  mentiontm  non 
haberi  ,  fed  neque  etiam  in  aliquibus  Domitiani 
nutnmis  eofdem  memorari .  Eft  ftatim  fequenti 
pag.  6j.  uncialibus,  ut  quidam  dixit,  chara- 
cleribus  pofito  titulo  :SERIES  CONSULA- 
TUUM  DOMITIANI  EX  DIONE  ,  eamdem 
recitas; 

Titus   Aug.  VIII.  Domitianus  C&far  III. 

M.  Plautius  ,  M.  Annius  Pollio . 

Domitianus   Aug.  IV.  T.  Elavius  Sabinus. 

Domitianus    Aug.  V.  Eutropius  Rufus  II. 

Domitianus  Aug,  VI.  Junius  Sabinus ,  &c. 

Profedo  G  hanc  feriem  confulatuum  Dlo  de- 
fcripfiflet ,  nemo  Dione  pejus  faftos  digeflilfet, 
cum  inter  ha:c  tantum  quinque  collegia  Confu- 
lum ,  tria  fint  plane  fpuria  ac  ficlitia  ,  &  an- 
te  Panvinium  faftis  ignorata.  Jam  fecundum  col- 
legium  falfis  char^cleribus  defignatum  obferva- 
fti ,  pro  Sexto  Annio ,  Marco  Plaurio  in  faftos 
relato.  Proxime  videbis  pro  Eutropio  Rufo  £X 
Tetilium  Rufum  in  fcriptis  ac  fcalptis  antiqui- 
tus  monumentis  obfignatum ;  denique  non  Ju- 
nium  Sabinum  ,  fed  Oppium  Sabinum  in  faftis 
reponendum  intelliges.  Leunclavius  hic  tibi  bel- 
liiTume  impofuit  .  Nam  ubi  hadtenus  mei  Pan- 
vinii  faftos  exfcripferat ,  in  Domitiani  confula- 
tibus  recitandis,  manum  de  Panvinii  tabulis  tol- 
lens ,  ordinarios  tantum  illius  principis  confula- 
tus  numeravit;  id  tamen  peccans ,  quod  prio- 
retn  confulatum  fuffedum  una  cum  duodecim 
ordinariis  computavit,  cum  vel  otnnes  fuffccti 
recenfendi  fuiflent ,  vel  omnes  nullo  excepto , 
omittendi  .  Nec  tu  quidem  recle  calculos  ponh, 
cum  pag.  64.  fcribis:  In  qua  ferie  eidem  Impe- 
ratori  confulatus  tantum  XIII.  tribuuntur  ,  &  ex 
fuffetlis  duo  recenfemur ,  quatuor  omittuntur  .  Er- 
ras.  In  illa  ferie  duudecim  ordinarii  Domitia- 
no  confulatus  tribuuntur ,- &  ex  fuffeclis  unus 
recenfetur,  quatuor  omittuntur.  Dixi  te  eraf- 
l"e  ?  Corrigo  memet  errantem  ,  cum  olim  fcripfi 
Domitianum  fexies  confularum  geflifie ;  fcriben- 
durr.  erat  qutnquies  ,  ac  proinde  unus  ego  er- 
roris  tui  auclor  venio  ,  qui,  ut  ingenue  fatear, 
illum  numerum  ex  Ricciolii  faftis  exfcripfi .  In 
vetuftis  Iapidum  Infcriptionibus  fufTedi  Domi- 
tiani  confulatus  una  fimul  cura  ordinariis  fem- 
per  connumerantur  .  Leges  illos  in  magno  The- 


fauro  pag.  5.  68.  144.  300.574.  575.  Smyrnen. 
fem  nondum  editam ,  proxime  exhibeo  .  Nec 
fecus  in  nummis  eofdem  confulatus  fcalptos  vi. 
di .  Illuin  vero  Scaligero  recitatum  ,  in  quo  Do- 
mitianus  dicitur  Auguflus  P.  M.  Cof.  VI.  perpe- 
ram  exfcripferunt ;  in  illo  enim  dubio  procul 
fcalptum  fuerat  COS.  VII.  detrita  tamen  iniu- 
ria  temporum,  feu  alio  cafu  poftrema  nota  nu- 
rnerali ,  qua;  Scaligero  tibique  fupplenda  erat 
ex  innumeris ,  quos  vidi ,  ejufdem  nummis  ,  in 
quibus  dicitur  COS.  VII.  &  in  poftica :  PRIN- 
CEPS  JUVENTUTIS  .  Ne  quid  tamen  diffimu- 
lem,  dabo  unum  &  alterum  teftem  ,  qui  Do- 
mitiano  imperante  ,  vixere  ,  quorum  teftimonio 
mecum  poteras  folidius  difputare  ,  quam  ex  fi- 
cla  Leunclavio  &  Dioni  abs  te  affida  ferie  con- 
fulatuum  Domitiani  .  Prior  eit  Svetoniut  qui 
cap.  j.  de  Domitiano  fcribit  :  Deinde  uxorem 
Domitiam  ,  ex  qua  in  fecundo  fuo  confulatu  filium 
tulerat ,  alteroque  anno  confalutaverat  ut  Augu- 
flam  &c.  Cum  Domitianus  nifi  Augtiftus  uxo- 
rem  itidem  Auguftam  dixerit ,  patet  Svetonium 
fecundum  Domitiani  confulatum  accepiffe  pro 
altero,  quem  ordinarium  Imperator  geflit .  Al- 
ter  vero  eft  Statius,  qui  in  carmine  de  XVII. 
confulatu  Domitiani  ait : 

fubiere  novi  palatia  fafces  , 

Et  requiem  bis  fextus  bonos  ,  precibufqui 

receptis  , 
Curia    C&fareum  gaudet    viciffe   puio- 
rem  . 

Ita  bis  fextum    honorem   fafcium ,  nempe  duo- 
decimum  confulatum  ordinarium    Domitianode- 
latum  laudat  ;  qui    tamen  quinque   fuffeclis  ad- 
numeratis,  erat  decimus  feptimus.  Ceterum  an~ 
nus ,  quo    Domitianus  primum   confulatum  fuf- 
fedum    geflit ,    in   Panvinii    &   aliorum    faftis  , 
quos  ipfe  pag.  103.  fequeris  ,  corrigendus    eft  . 
llle  enim  non  fuit  Conful    fuiTeclus    anno    vul- 
garis  epochje  70.  quo  Vefpafnnus   Aug.  II.    ac 
Titus  ordinarii  Confules  in  faftis  fignantur ,  fed 
anno  fequenti   71.  Tacitus    lib.  4.  Hift.  de  Ve- 
fpafiano    fcribit  :  Ipfi  con  ulatus    cum  Tito  filio  , 
pr&tura    Domitiano   &r  confu/are   imperium  decer- 
nuntur .  Hoc  S.  C.  ficlum  eft  puft  necem  Vitel- 
lii  ,  exeunte   anno  69.  Itaque  anno  70.  Vefpa- 
fianus  II.  collega  Tito  Conlu!  fuit;  Domitianus 
vero   prartor .  Extat  Vefpafiani    nummus  Bojio- 
niar  apud   P.  Minium   cum   epigraphe    in  pofti- 
ca:  CAESAR  AUG.  F.  COS.  CAESAR  AUG. 
F.  PR.  Vides    hic   Titum    Cxfarem    Confulem  ; 
Domitianum    autem  prstonm  .  Julius   Frontinus 
ante  Domitianum  prarror  defignatus  ,  quod  Con- 
fules  aberant,  Kalendis  Januariis  Senatum  coe- 
git .  Addit  Ticitus   loco  Iaudato:  Et  mox ,  eju- 
rante  Frontino  ,  Cnfar   Domitianus  pwturam  ce- 
pit ,    Idem  confirmat  Svetonius  cap.  1.  in   Do- 
mitiano  .  In   thefauro    Gruteriano  pag.  573.  1. 
legitur  decretum  ,  quo  quidam  veterani  civita- 
te  donantur    ab    Imperatore    Vefpafiano   T  R. 
POT.  II.   COS.    III.    DES.  IIII.  nempe  anno 
Chrifti  71.  idem    vero   decretum  dicitur   fcrip- 
tum  NON.  APRIL.  CAESARE.  AUG.  F.  DO- 
MITIANO.  CN.  PEDIO.  CASTO.  COS.  Itaque 
anno  71.  Domitianus   in  locum  Vefpafiani   Au- 
gufti   fuffedus  ,  gerebat  menfe    Aprili  confula- 
tum  .  Panvinius  putavit  eumdem   Kal.  Juliis  con- 
fulatum  iniiffe  .  In  magno    thefauro    numifma- 
tum  Mediceo  tres  nummos  primae  magnitudinis 
in   antica    parte    infcriptos    vidi:  IMP.  CAES. 
VESPASIAN.    AUG.  P.  M.  TR.  P.  COS.  III. 
&   in  poftica  :  IMP.  AUG.  F.  COS.  DES.  IT. 
CAES.  AUG.  F.  DES.  S.  C.  Hi  nummi  percufli 
funt  anno  71.  ante  Martium  ,  cum  id  temporis 
Titus  Imperator  Augufii  filius    Conful  defignatut 
iterum  eiTet    in  annum   fequentem  71.  &    Do- 
mitianus  C&f*r  Augufli filius  defignatus  eiTet  Conf 

ful 


Eplftola  Confularis  ad  Pagium:        i&£ 


fulad  proxfmasKal.  Martias.  Itaque  annus  quo 
Domitianus  primum  confulatum  geflit  ex  lapi- 
dis  ac  nummorum  infcriptionibus  evidenter  de- 
monftratur  . 

Anno  V.  83«?.  Chrifti  Domini  83.  leguntur 
in  faftis  Confules  Domitianut  IX.  &  Rufut . 
Panvinio  hic  collega  Domitiani  dicitur  T.Vir- 
giniut  Rufut  II.  qui  anno  69.  poft  necem  Gal- 
bx  ab  Imperatore  Othone  defignatus  fuit  Con- 
ful  fuffeclus  a  Kal.  Maii ,  ad  Kal.  Julias ,  ex 
Tacito  lib.  r,  Hiftor.  En  tibi  Leunclaviura  to- 
tum  hunc  collegam  Domitiani  ex  tabulis  Pan- 
■vinii  in  indicem  confularem  lib.  6y.  Dionis  de- 
portanrem;  ibi  enim  ait:  T.  Vhginius  Rufutll. 
Tu  quidem  in  ferie  confulatuum  Domitiani ,  huic 
ipfi  Confuli  collegam  addis  Eutrcpium  Rufum  IJ. 
Ubinam,  qusfo  te,  huncce  Eutropium  Rufum 
Confulem  invenifti  ?  Scito  tamen  neque  Vergi- 
nium  Rufum  ,  neque  tuum  illum  Eutropium  Ru- 
ium,  fed  Q.  Petilium  Rufura  fuiffe  verum  ac 


legitimum  collegam  Domftiani  Confulis  IX. 
Phlegon  Imperatoris  Hadriani  libertus,  &  in- 
fignis  chronolngus  cap.  24.  de  Mirabilibus  fcri- 
bit  mulierem  Tridenti  peperifle  angues  globi 
inftar  involutos  :  uVa7iuov7-«v  h  P'«/a»i  Aous- 
nav»u  K.cc'<capog  rd  "nu70v3  •&  II«7ixis  P'««fs 
ri  SiurOfOv  :  Confulihut  Roms  Domitiano  Cs- 
fare  IX.  &  Petilio  Rufo  II.  Hoc  ipfum  colle- 
gium  Confulum  prodit  infignis  infcriptio  lapi- 
dis  fub  monte  Sipylo  prope  Smyrnam  anno 
1679.  effofli;  Illius  exemplar  Daniel  Coffonus 
latinis  grascifque  literis  apprime  eruditus,  mi- 
fit  ad  Antonium  Magliabechium ,  ut  eruditif- 
fimi  ac  ubique  non  barbararum  gentium  lau- 
datiflimi  viri  bibliotheca ,  colleclis  non  ex  Eu- 
ropa  tantum  voluminibus,  verum  etiam  ex  ip- 
fa  Afia  prarclaro  monumento  accepto  ,  ditefce- 
ret .  Eft  prolixum  fatis  epigramma  ,  cujtis  hic 
tibi  fragraentum  recito» 


■=.:  1 


lOTAniKIOI.    tlPMOS 
APTEMIifiPOI    APTIMAJ.    nATPOMTITII 
AnOAAfiNIOI    E  T  A  H  N  O  2>    nATPOMTSTII 
TPOHMOI    ASKAHniAAOT 
TTPANNOS.    nAniOT.    TOT.    MENANAPOT 

ATTOKPATOPI.     KAI2API 

. . .  S  E  B  A  2  T  fl     TO-    0.    KQINTn 
IIETTIAinPOT*n.    TO.    B.    T  II  A  T  O  I  2 
Eni    nEHNHtOPOT    KQSKQNIAS 
MTPTOT.     ArnNOQETH2-AO-KAI 
KIAIOS     <fi  P  O  N  T  n  N.-N  E-STITAPXHS 
AIONT2IOS.    KIKINOS-NE* 


Vides  hic  decreto  Senatus  erafum  poft  ejufdem 
riecem  nomen  Domitiani  Imperatorit  C&faris  Au- 
gufli  IX.  Confulis,  cnjus  collega  dicitur  Quin- 
tut  Pettiliut  Rufut  II.  quo  quidem  characlere 
Phlegontis  teftimonium,immo  fafti  ipfimirifice  il- 
luftrantur.  Legi  in  infcripitonibus  Reinefii  nuper 
publicatis,  pag.in.  quoddam  epigramma  a  Pyr- 
jho  Ligorio  exfcriptum  ,  quod  dfcitur  dica- 
:um  T.  FL.  DOMITIAN.  AUG.  IX.  T.  VIR- 
GINIO.  RUFO.  COS.  At  norunt  eruditi  Li- 
gorium  Iatini  fermonis  ignarum ,  uti  ejufdem 
sequalis  Antonius  Auguftinus  in  Dialogis  tefta- 
tur  ,  laboriofifllmum  quidem,  fed  plerumque  fal- 
lacem  fcriptorem  fuiffe .  Hinc  non  femel  vapu- 
lat  a  Spanbemio,  Scheffero  ,  aliifque  viris  e- 
ruditiflimis  ,  quibus  fucum  facere  non  potuit. 
llli  autem  infcriptioni  addidit  Confules ;  quod 
non  femel  ab  eopeccatum.  Immo  in  illa  ipfa 
pag.  xii.  ex  eodem  Ligorio  recitatur  infcriptio 
pofita  Kal.  Aprilis  IMP.  VESPASIANO.  III. 
&  T.  C&SARE.  COS.  cum  tamen  certum  fit, 
Vefpafianum  fecundum  confulatnm  Tito  Caefare 
collega  gefliffe  ex  nummis  ac  Tacito  fcribente 
lib.  4.  Hift.  Interea  Vefpafianut  iterum,  ac  Ti- 
tut  ccnfulatum  abfentet  inicrunt  .  Idem  vero 
Vefpafianus  anno  fequenti  V.  C.  814.  tertium 
confulatum  non  cum  Tito ,  fed  cum  Cocceio 
Nerva  adminiftravit .  Exwt  vetus  infcriptio 
Gruteri  pag.300.  Idem  Ligorius  apud  Grute- 
rum  pag.  314.  3.  fingit  in  lapide  hunc  confu- 
latum  IMP.  CiES.  FLAVIO.  DOMITIANO. 
VIII.  ET.  C.  VALERIO.  MESSALINO.  COS. 
Quod  coll-gium  verum  quidem  eft  ,  fed  in  Do- 
mitiano  fingitur  titulus  Imperatoris  ac  nota 
Apparatut  in   Baronium 


confulatus  VIII»  cum  Conful  II.  collegam  habue- 
rit  M.  Valerium  Meffalinum.  Idem  vero  Impe* 
rator  ac  COS.  VIII.  collegam  habuit  T.  Fla- 
vium  Sabinum  ,  ex  veteri  infcriptione  pag.  <J8. 
i.  Et  fane  Verginius  Rufusnon  Titi  ,  fed  Lucii 
prsenomen  tulit  ;  unde  plurium  errorum  con- 
vincitur  fictus  ille  Ligorio  confulatus.  Aliam  fi- 
milem  ejufdem  fraudem  ad  A.  V.  900.  notabo. 

Anno  V.  837.  Chrifti  84.  fignantur  in  faftis 
Confules  Domitianut  Aug.  X.  &  Sabinut .  Pan- 
vinio  collega  Domitiani  dicitur  fuiffe  Appiusju- 
nius  Sabinut  ,  queni  Svetonius  irt  Domitiana 
vocat  virum  confularem  ,  bello  Dacico  interfe- 
cturn  .  Htmc  quoque  Leunclavius  arripiens  infe- 
rit  indici  lib.  67.  Dionis  fcribens :  Ap.  Juniut 
Sabinut.  At  memoria  Panvinium  defecit .  Nara 
Svetonius  cap.6.  fcribit ,  Domitianum  du;is  con^ 
tra  Dacos  expeditiones  fufcepiffe :  Primam  Op- 
pio  Sabino  Confulan  opprefso .  Panvinius  pro  Op- 
pia  familia ,  Appium  pracnomen  fibi  fingens, 
eumdem  in  Juniam  familiam  perperam  tranfcri- 
pfit .  Gruteri  pag.  446.  4.  laudatur  Hadriano 
imperante  C.  OPPIUS  SAEINUS  idemque  COS. 
fed  fuffeclus ,  qui  hujus  Oppii  Sabini  a  Dacis 
interfedi  filius  videri  poflit .  Hinc  fatis  proba- 
biliter  C.  Oppiut  Sabinus  Domitiano  Cof.  X.  col- 
lega   dari  poteft . 

Anno  V.  845.  Chrifti  91.  Confules  in  faftis 
dicuntur  Damitianus  Aug.  XVI.  &  Saturninut . 
Panvinius  eum  alterum  Saturninum  ante  quin- 
tum  annum  ,  collegam  Domitiaru*  Cof.  XIII.  Au- 
lum  Volufium  nuncupaffet,  eumdem  iterum  hoc 
anno  Confulem  ftatuit .  Illum  ipfum  integre  cx- 
fcribit  Leunclavius,  cui  dicitur :  A.vdvfius  Slt* 
X  i  *w 


164 


Cardinalis  Norifii 


turninus  II,    Errant  in   praenonune  ,   ac  lterato 
confulatu,.  Gruteri   pag.  3°°.  legitur  in    veteri 


infcriptione  Tittienus  Serenus  in  collegium  coo.« 
piatus  eo  anno ,  quo  confulatum  geftere  . 


IMP.    CAES AUG.   GEK.    XVI.   COS 

Qi  VOLUSIUS.   SATURNINUS. 
P,   R.    C.    A  N.    DCCCXLIIII. 


Annus  Urbis  844.  numerabatur  ufque  ad    diem 

II.  Aprilis  aimo  aerae  vulgaris  Chriftianae  91.  Se- 
natus  tanto  odio  occifum  Domitianum  perfecu- 
tus  eft  ,  ut  tefte  Svetonio  cap.13.  Novijjime  era- 
dcndos  ubiqtte  titulos ,  abolcndamque  omnem  me- 
rhorixm  decemcret  .  Quod  patet  in  pofita  infcri- 
ptione  ,  &  in  aliis  pag.  V.  2.  XII.  i-  68.  1. 
145.  i.  411.  1.  &  in  Smyrnenfi  fuperius  reci- 
tata.  Anno  fecundo  NeronisQ^  Volufius  Saturni- 
nus  Conful  in  Faftis ,  ac  Gruteri  pag.o.  4.  le- 
gitur  qui  hujus  Quinti  Saturnini  pater  fuit:  Hinc 
recle  in  faftis  Idacii ,  Profperi  ac  Caffiodori  hic 
Saturninus  non  legitur  Conful  II. 

Domitiano  A.  V.  849.  Chrifti  96.  die  18.  Se- 
ptembris  interfecto,  M.  Cocceius  N  rva  impe- 
rium  accepit,  cujus  breviilimi  principatus  an- 
nos  duo  collegia  Confulum  aperuere .  Anno  V. 
850.  Chrifti  97.  Nerva    Auguftus  III.  ac  Rufus 

III.  faftis  prarnotantur  .  Profper  &  ejus  exfcri- 
ptores  Caifiodorus  in  Chronico  ,  ac  Viclorius 
Aquitanus  in  Canone  Pafchali  hoc  collegitim  o- 
miferunt.  Idacius  recle  fcribit:  Nerva  III.  & 
RufTo  III.  Frontinus  Iib.  1.  de  Aquarduel.  fcri- 
bit  fe  defignatum  cutatorem  aquarum  Urbis  , 
hnperatore  Nerva  III,  &  Verginio  Rufo  III,  Con- 
fulibus .  Panvinio  vocatur  Titus  Virginius  Ru- 
fus  III.  quo  pariter  prarnomine   illum    Leuncla. 

vitrs  inferit  indici  lib. 68.  addit  Panvinius  eum- 
dem  in  confulatu  morluum  ex  Plinii  epiftolis . 
Glandorpitn  in  Onomnftico  non  Titum ,  fed  Pu- 
blium  Virginium  fcribit,  cujus  priorem  confu- 
latum  ponit  anno  noftra?  Epochse  63.  co)Iega_. 
Memmio  Regulo .  At  Panvinius  eumdem  anno 
69.  quo  occifus  eft  Galba  ,  Confulem  furfeclum 
ftatuit  ex  Kal.  Maii  ad  Kal.  Julias  collega  Pop- 
paro  Vopifco  ex  Tacito  lib.  1.  Hift.  iterum  ve- 
ro  Confulem  anno  V.  836.  cum  Doniitiano  Aug, 
IX.  ac  tamdem  Confukm  III.  hoc  anno  cum 
Nerva  Augufto  .  At  certum  mihi  eft  ,  Panvinium 
erralTe  in  priori  Nerva?  confulatu  ftatuendo  .  Nam 
nt  pramotavi  ,  primum  confulatum  gerTit  A.  V. 
816,  collega  C.  Memmio  Regulo ,  Nerone  im- 
perante.  ln  veteri  Infcriptione  Gruteri  pag.  8. 
3.  dicitur  votum  folutum  a  quibufdam  libertis, 

L.  VERGINIO.    RUFO 

C.     MEMMIO.     REGULO.    COS 

Frontinus  lib.  1.  de  Aqua-duct.  fcribit :  YergU 
nio  Rufo  ,  tjr"  Mcmmio  Regttlo  Coff,  At  TacitUS 
lib,  15.  &  Seneca  lib.  6.  Nat.  qua-ft.  inquiunt  : 
Memmio  Regulo ,  &  Verginio  Rufo  Ccjf.  Vergi- 
nium  fecundo  loco  nominantes .  lta  optimi  fcri- 
Ptores  ordinefn  nominationis  Confulum  minus 
fibi  fervandum  duxerunt .  In  dtiabus  etiam  tef- 
feris  gladiatoriis  fuperius  mihi  in  Confulibus  fub 
Tiberio  laudatis ,  ac  totidem  infcriptionibus  la- 
pidum ,  &  in  aliis  inferius  imperante  M.  Au- 
relio  recitandis ,  idem  ordo  variatur  ;  quamvis 
major  prius  nominati  Confulis  honor  ccnferetur, 
uti  ex  Cicerone  tradit  Conful  Aufonius  in  panegy- 
jri  ad  Gratiannm.  Ceterum  Panvinii  fententia  de 
primo  confulatu  Verginii  ab  Imperatore  Othcne 
accepto,  refellitur,  quod  Verginius  fub  necemNe- 
ronis  Gerrmniar  legatus  ac  proprbetor  erat. 
Dio  lib.   63.    ait;    Rufus  ,  qui     Cermaniam    ob. 


tinebxt ,  inde  profeelus  cfl ,  ttt  Viniici  bellum  in* 
fcrret .  Tacitus  etiam  lib.  1.  Hift.  Nec  flatim , 
inquit,  pro  Calba  Vcrginius  an  imperare  vnluif. 
fct  dubium  :  delatum  ei  a  milite  imperium  con- 
veniebat .  Et  ftatim  :  Dux  deerat  ,  nempe  iru. 
Germanta  ,  abdutlo  Vcrginio  perjimulationcm  atni- 
citis. .  Illum  enim  Galba  novus  Imperator  Ro- 
mam  ex  Germania  vocaverat .  At  certum  eft 
viros  tantum  confulares  ,  Iegatos  ac  propraeto- 
res  Germanicis  exercitibus  impofitos  fuifle  .  Ita- 
que  L.  Verginius  fttb  Nerone  gefferat  confula- 
tum  .  Iferum  Conful  defignatus  fuit  ab  Otho- 
ne  ,  collega  Popparo  Vopifco  ,  ex  Tacito  lib.  1. 
Hift.  Panvinius  fecundum  confulafum  Verginii 
ftatuit,  collega  Imperatore  Domitiano  IX.  quam 
fententiam  ex  Smyrnenfi  infcriptione  ac  Phle- 
gonte  confutavi  ;  fiquidem  Q.  Petilins  Rufus 
cum  Domitiano  Confttle  IX.  magiftratum  gef- 
fit.  Denique  Verginius  anno  ab  hoc  fecundo, 
confulatu  vigefimo  odtavo  ,  imperante  Nerva  , 
tertio  confulatu  perfunctus  ,  eodem  anno  obiit , 
publico  funere  elatus  ,  ttti  fufius  recitat  Plinius 
]ib.  z.  epift.  1.  Glandorpius  fingit  Verginium 
defignatum  fuilfe  Confulem  IV.  a  Traiano  Au- 
gufto  ;  etenim  poft  obitum  Verginii  ,  Trajanus 
imperium  accepit,  &  quidem  eodem  anno  cir- 
ca  initium  Novt-mbris  m  confortium  principa- 
tus  a  Nerva  adfcitus ,  qui  tertio  poftea  menfe 
poft  Trajani  adoptionem  ,  tefte  Attrelio  Victo- 
jre  ,  deceftir  die  _S.  Jan.  A.  V.  851.  a  Parilibus. 
Trajano  imperante ,  undeviginti  collegia  Con- 
fulum  fignantur  in  faftis,  qui  circa  ea  tempo- 
ra  fatis  turbati  ac  confufi  apparent  ex  tabulis 
Idacii  ,  Profperi  ,  Chronici  Alexandrini  ,  & 
anonymi  apud  Cufpinianum  ,  fi  fecum  invicem 
conferantur  .  Anno  V.  853.  Chrifti  100.  apud 
anonymum  Cufpiniani  dicuntur  Confules  Tret- 
janus  III.  &  Frontinus .  Idacius  fcribit  :  Tra- 
jano  III.  &  Pontino ;  Profper  vero  :  Trajxno 
IV.  &  Frcntone  .  Panvinius  redte  ex  Plinio  in 
panegyri  probat  Trajanum  ,  ejufque  collegam 
Confules  III.  fcribendos  ;  Plinius  enimlmpe- 
rarorem  commend.it ,  quod  Conful  lertium  duos 
itidem  collegas  Confules  III.  defignavit:  Lau~ 
dandus  quidem  ,  inquit  ,  &  ille  ,  qui  tertium 
ccnfulxtum  meruit  ,  fed  mxgis  fub  quo  meruit ; 
mxgnus  memorandufque  qui  txntum  pr&mium  ce- 
pit .  At  illius  nulla  memoria  apud  pofteros  ma- 
net.  De  illo  tamen  fcribit  Panvinius:  Hic  efl 
M.  Cnrneliut  Fronto  orator  nobilijjimus,  de  quo  in 
•vita  Marci  Imperatoris  Juli-.ts  Capitolinus  ,  Ma- 
crobius  ,  Csr  Flinius  in  epii~l>  lis  fxpe  memincmnt  , 
Leundavius  pedibus ,  immo  manibus  in  Pan- 
vinii  fententiam  ivit,  fcribens  in  indicttlo  lib. 
68.  Dionis:  Kerva  Trajanus  Aug.III.  &  N. 
Cornelius  Frcnto  III,  Capitolinus  cap.  1.  fcribit 
M.  Aurelium  pluribus  magiftris  ufum  fuifle , 
jtixta  varias  qnas  juvenis  didicit  ,  difciplinas  : 
Oratoribus ,  inquit  ,  itfus  efl  Gr&cis  Annio  Mar- 
co ,  Caninio  Celere  ,  &  Herode  Attico :  Latino  , 
Frontone  ,  Cirnclio  .  Sed  multttm  ex  his  Frontoni 
detitlit ,  cui  &  flatuam  in  Senatu  petiit.  Idem 
Capitolinus  in  Vero  Augufto  cap.  z.  hujus  irt 
ihetorica  prarceptorem  laudat  Cornelium  Fronto. 
nem  .  Extat  vettis  infcriptio  apud  Panvinium  ad 
Annum  V.  S50.  Gruterum  pagina  469,1, 


M.  AV- 


Epiitola  Confularis  ad  Pagium,       155 


M,    A  V  F  I  D  I  O .    FRONTONI 

PRONEPOTI 

M,    CORNELI.    FRONTONIS 

ORATORIS,    COS 

MAGISTRI.    JMPERATORVM 

L  U  C  I,    ET    ANTONINI 

NFPOTI.    AVFIDI.    VICTORINI 

PRAEFECTI.    VRBIS,    II.    COS 

FRONTO.     COS 

FILIO    PULCISSIMO 


At  M.  Cornelius  Fronto  orator  nobiliiTimus  , 
atque  M.  Aurelii  Anronini  magifter  fuit  femel 
tantum  Conful ,  &  quidem  fuffeclus  .  Audiatur 
Conful  Aufinius  in  panegyri .  Unica  mibi  ,  in- 
quir,  ampletcenda  cfl  Frontoms  imitatio  ,  quent 
tamen  ,  Augufli  magiflrum  Jic  confulatus  ornavit, 
ttt  pr&fcftura.  non  cingcrct .  Sed  confulatus  -  ille 
tujufmodi  ?  Ordinano  fuffeclus  ,  bimsflri  fpatio 
intcrpofitus ,  in  fexta  anni  parte  confumptus  , 
qu&rendum  ut  reliqutrit  tantus  orator,  quibus 
Confultbus  gefierit  confulatum  .  Et  ftatim  :  Non 
tgo  me  contendo  Frcntoni ,  fed  Antonino  pr&fcro 
Cratianum .  Hinc  in  pofita  infcriptione  M.  Cor- 
nelius  Fronro  dicitur  tantum  Conful  fine  ulla 
iterati  confulatus  nota  .  Ex  his  patet  Panvinii 
error,  dum  M,  Cornelium  Frontonem  orato- 
rem  ac  magiftrum  M.  Antonini  ,  fingit  Confu- 
lem  III.  anno  fecundo  imperii  Auguftei  Tra- 
jani,  cum  ille  ur.icum  bimeftrem  ,  eumque  fuf- 
fecTum  confulatum  anno  incerto  gefferit.  Quis 
igitur  Conful  III.  collega  Trajini  affignabitur? 
Fafti  veteres  illius  tantum  cognomen  babent  , 
fed  in  eodem  difcordant.  Profper  ,  ejufque  ex- 
fcriptor  Cafliodorus  Frontoncm  jllum  appellant, 
quibus  fuffragari  videtur  Dio  qui  frontonem 
Confulem  laudat  ,  Nerva  imperante;  Plinius 
vero  de  collegis  Trajani  fcribit :  Uterque  nuper 
eonfulatum  alterum  gefferat  a  patre  tuo  ,  id  eft 
quanto  minus  quam  a  fe  datum  :  ex  quibuS  ver-» 
bis  Panvinius  Frontonem  Confulem  II.  fub 
Nerva ,  &  tertium  cum  Trajano  itidem  III. 
afferuir  .  In  veiuftis  Infcriptionibus  .  Gruteri 
pag.  19C.  1.  inter  IHViros  viarum  curanda- 
rum  a  Trajano  Imperatore  conftitutos ,  nomi- 
natur  priori  loco  L.  Licinius  Sura ,  qui  pa- 
riter  fuit  Conful  III.  &  /ecundo  locoM,  IV- 
LIUS  M.  F.  FRONTO ,  quem  forte  laudat  Mar- 
tialis  lib.  i.  epig.  $6, 

Vota.  tui  brcviter  fi  vis  ccgnofcere  Marci  , 
Clarttm   militi&  ,  Fronto  ,  tog&que  decus  . 

Quod  vero  in  faftis  Profperi ,  qui  omnium  funt 
vitiofilTimi  ,  collega  Trajani  dicitur  Fronto, cum 
apud  anonymum  Cufpiniani  Frontinus  appelle- 
tur ,  ac  conftet  hujus  ignoti  fcriptoris  tabulas 
confulares  omntum  optimas  effe ;  fatis  probabili- 
ter  dici  poffet  Sex.  Julius  Frontinus,  qui  de  A- 
quatduflibus  fcripfit,  Trajani  tertium  Confulis 
collega  .  Et  quidem  Panvinius  id  etiam  pecca- 
vit  ,  quod  fcripfit  :  Liber  Cufpiniani  Trajanum 
111.  (sr  Frontonem  edit ,  cum  diferte  fcribat  Cuf- 
pinianus  :  Ignotus  auclor  halet  boc  loco :  Traja- 
nus  III.  &  Frontinus  :  &  idem  in  Dione  Fron- 
tinum  legendum  putet.  Enim  vero  Frontinus 
P' ft  fufteclum  conlulatum,  a  Vefpafiano  Impe- 
ratore  propraetor  in  Britanniam  miffus  fuit  , 
inter  cujus    provincise  prarfides  confulares  poft 


Petilium  Cerealem  laudatur  Tacito  in  lib,  de 
Vita  Agricolx  Julius  Frontinus  vir  magnus  » 
Idem  alterum  confulatum  geflit ,  tefte  Martia. 
le  lib.  io.  epig.  48.  in  quo  tenue  ac  paupere 
poeta  dignum  convivium  defcribens,  vinum  re- 
cenfet  non  veteri  aliquo  Confule  in  amphora 
/ignatum,  fed 

De   Nomcntana  vinum  fine  f&ce  lagentt , 
Qu&  ,   bis  Frontino  Confule ,  plena  fuit . 

Quod  nuper  lagena  plena  fuerat  vino,  hinc 
eamdem  fine  fsece  dixit ;  quare  Frontino  nuper 
iterum  Conlule  impletam  dicit .  Idem  vero  fu- 
perius  epigr.  6.  &  7,  exponit  fe  cupere  reditum 
Trajani  ex  Germania ,  tibi  anno  97.  &  fequen- 
li  fubftitit  .  Hinc  Frontinus  alterum  confula- 
tum  fub  Nerva  geflit,  a  quo  etiam  anno  97. 
&  fequenti  fubftitit.  Hinc  Frontinus  aherum 
confulatum  fub  Nerva  geflir ,  a  quo  etiam  an- 
no  97,  curator  aquarum  Urbis  deiignatus  fuit, 
ut  initio  fui  operis  &  Jib.  1.  idemmet  Fronti- 
nus  teflatur ,  Tertium  vero  confulatum  forte 
accepit  a  Trapno  in  Kalendas  Januarias  anni 
Chrifti  joo.  Plinius  utrumque  collegam  Trajani 
tum  ordinarium  Confulem  ,  tum  alterum  Kal. 
Martii  fuffetfum,  laudat  in  panegyrico;  ubi  ait 
delatum  ab  Imperatore  tertium  confulatum  vi- 
ris  fingularibus  ,  non  bene  ac  fortiter  fub  ipfo, 
aut  cum  iplo  in  bellicis  expeditionibus ,  fed  m 
toga  meritis ,  Et  paulo  inferius  :  Nempe  ki  funt , 
quos  Scnatus  cum  puhlicis  fumptibus  minuendis  op- 
timum  quemque  pr&ficeret,  elegit  quidem  primos  .  I- 
tem:  Tertio  Confules  fccit,  quos  vos  elegeratis,  & 
fecit  hoc  ordine  quo  elefti  a  vobit  erant ,  Horum 
alter  ftatuendus  eft  Conful  ordinarius ,  cujus  mi- 
hi  nomen  haclenus  incompertum ;  quamvis  de_£> 
utroque  Julio  Frontone  ac  Frontino  quardam  di- 
vinare  conatus  ncutrum  tibi  forte  Confuleiru. 
fuiffe  perfuaferim  .  At  Trajani  confulatum  III, 
pluribus  laudat  Plinius  in  panegyri.  Illum  gef- 
fit  ufque  ad  Kal.  Majas,  duobus  collegis  bime- 
ftri  magiftratu  conceffo  ,  dicente  oratore  :  Hanc 
tihi,pre.cipuam  caufarn  fuifie  extendendi.  confula- 
tus  tui  ,  ut  duorum  confulatus  compleileretur . 
Addit  :  Itaque  &  abiturus  confulatu ,  jurafli  te 
nihil  contra  leges  feciffe .  Dein  Senatus  eum- 
dem  Imperatorem  Confulem  IV.  defignavit .  Quo 
juflius  ,  inquit ,  Senatus  ,  tit  fufciperes  quartum 
confulatum ,  &  rogavit ,  &  juffit  •  Hunc  tamen 
quartum  confulatum  ,  cum  Plinius  panegyricum 
recitavit ,  nondum  admiferat .  Fortajfe  ,  inquit , 
Jufficiat  tihi  tertius  confulafus  ;  fed  nobis  tanto 
minus  fufficit  .  Ille  nos  inflituit ,  &  induxit ,  ut 
te  iterum  iterumque  Confulcm  habere  cupiamus , 
Kemijius  iflud  contcndercmus ,  fi  adhuc  non  fci- 
remus  qualis  efics  futurus .  At  Imperator  hanc 
defignationem    nondum    ratam   habuerat,    cura. 

ibj- 


166 


Cardinalis  Norifii 


ibidem  orator  dicaf :  Ticf-ati  Senatus  cum  mode- 
flitt   principis  fclix  fptciofumque  certamen  feu  fue- 
rit  viiia ,  feu  ziicent .   Hanc    orationem  Plinius 
recitavit,    cum    ineunte    Septembn  confulatum 
aufpicatus  eft,   ex  iib.  3.  epift.  13.  &  z$.    quod 
Verginii  Rufi  Confulis  exemplo  confirmatur  ex 
lib.2.  epilt.  1.  Hic  mihi  in  mentem  veniunt ,  qua> 
nuper  de  hoc  quarto  Traiani  confulatu  fcribis  pag. 
X07.  ad  annum  Chrifti  ior.  videlicet:  Sumptiu 
kic  confuUtus  ob  Quinqt(ennalia   impcrii  procon- 
fularis  ,  ac  triumpbum   de  Dacis  ,  quem  hoc  anno 
tonfignat  Eufebius    in    Cbronico  .   Hac   mihi  fanff 
difficilia  vifa   funt  .  Nam  Traianus  quartum  fibi 
delatum  confulatum  recufavit,    ac   vix  tamdem 
Senatus    precibus    exoratus   ac  victus    admifit. 
Ille  ergo  regulas  de  Qyinquennalibus   in  confu- 
lari  pratexta    celebrandis    ignoravit.    Sed    nec 
eumdem  confulatum  ob  triumphum   Dacicum  ac- 
cepit.   Etenim  anno  Chrifii  100.  cum  Romarde- 
gebat ,  defignatus  fuit  Conful  IV.  uti  proximej 
PJinius  expofuit;   at  eo  anno  nondum  Dacicum 
bellum  eruperat ,  cum  ibidem  Plinius  dicat :  Kam 
ut    ipfe  nolis  pugnare ,   moderatio ,   fortitudo  tua 
■praflat ,    ut    neque    bofles  tui  velint .  Et  ftatim  : 
Quod   Ji  quis  barbarus  rex    eo   infolentis.  furorif- 
que  procejferit ,    ut  iram  tuam    indignationemqut^, 
vnereatur  &c.   Ncndum  ergo  motum  erat  in  Da- 
cos   bellum ,  ac  toto  anno   Traianus    Roma*  fub- 
ftitit ,    ubi  etiam  quartum  confulatum  capcffivif 
cum  tertium  confulatum  in   Germania  inire  re- 
CUiaverit,    quod   eum    abfens  gererc  non    poterat , 
leite  ibidem    Plinio  ,    qui    de    qiurto    confulatu 
ait :   Dabiturnc  rurfus   ■uidere  Confulem   illum  ?  &c. 
prsjidebii  Utitix  publicx  auttor  ejus  &  caufa  ?  Ex- 
tant  quidem  apud   Occonem    nummi    infcripti : 
DlVO  NERVA  TRAJANO.  AUG.  P.  M.  TR. 
P.  COS.  IJI.  P.  P.  &  in  poftica:  I-ROFECTIO 
AUG.  GERMANIiE    S.  C.  At    tfeulus  ille  ,  Di- 
Vi  ,  eos  mihi  nummos  Aifpeclos   reddit ,   dicente 
Plinio  :   At  tu  etiam  ncmen  patris  patris.   recufa- 
has .  Etiamfi    tamen    admittantur    uti    legitimi  , 
ita  ut  ante  exitum  annni  100.  profetfio  in  Ger- 
maniam    in    annum     fequentem    indicla    fuerit  , 
cjuartus  confulatus  nequit  dici  fumptus  ob  tri.um- 
phum  Dacicum;  nifi  dicamus  Senatum  non  mo- 
do    ante    victoriam ,  verum  etiam    ante  bellum 
Inchoatum  ,  triumphum  ceciniffe . 

Haud  animum  induxiexactiorem  utriufque  bel- 
li  Dacici  chronologiam  hic  concinnare,  quod  eam 
brevi  intelligrmus  ex  eruditiifimis   commentariis 
<juos    modo   de    columna    Trajani    Raphael  Fa- 
brettus  typis    excudit .  Qiiadam    tamen  hic  in- 
feram ,  cum   ut  confulatuum    Traiani,  quos  Im- 
perator   Auguftus   omnes  Roma1    iniit ,    ratio  ac 
tempus   intelligatur  ,  tum  etiam  ut  pateat  ■,  quo 
primum  anno  idem   in  Afiam    profeclus ,    perfe- 
cutionem  contra  Chriftianos  cxercuit ,  video.e- 
/tim  cateros  quofque   fcriptores"  ,    atque  eos  in- 
ter,qui   de    Epiftclis  S.    Ignatii    noftra   a-t^te-» 
acerrimis  fecum  invicem  fcriptis    depugnarutit  > 
in  prochronifmos  delapfos ,  qui  tibi   in  notis  ad 
magnos  Annales  evitandi  funt .  Itaque  meam  °e 
tempore  utriufque  belli    Dacici ,   ac   de   profe- 
clione  Traiani  in  Orientem  ,  (imulque  de   quint0 
ac"  fexto  ejufdem   confulatu    Romar  inito  ,  fen" 
tentiam  tibi  proponam ,  quam  ipfe  poftea   ad  li" 
mam    revoces  ,  vel  ad  incudem  .  Panvinius   lib* 
a.  faftorum  ad  A.  V.  854.   recitat  e  veteri   la- 
pide  elogium  Traiani  in   quo  legitur  :    DACI- 
CUS  TRIB.  POT.IIII.  COS.  IV.  VICTO    DE- 
CEBALO.  Ex  hac  infcriptione    Earonius  ,    qui 
eamdem  ex  Panvinio  recitat ,  ac  alii  paffim  cre- 
diderunt  a  Traiano  quartum  Confule  bello  Da- 
cico    priori    viclum   Decebalum ;     cum    tamen_. 
fpuria  fit  illa  ;infcriptio   utpote  ab  eodem  Pan- 
vinio  conficla  .  Lazius   libro  12.    cap.7.    idem_ 
epigramma    iaceratum     ac  detritum    recitarat  , 
teftatus  extare  in  oppido  Gumperdoff  primo    a 
Vienna  milliario ,  ex  fragmentis  maie   compn- 


clis ,  ubi  Iegebafur  NERV .. ." .   ACICTJ  . .  TJS, 
AUG.Item  VICT.  D...  D  ..  V.  ADIA  ..T.  . 
R.  P.  IIII.  COS.  V.  Gruterus    pagina   190.  1. 
idem  elogium  eLazio  repetit,at  non   fideliter, 
cumibi  fcribat,  VICTO  DECE . ; .  uti   &  DA- 
CICUS,  &  alia  verba  minus  detonfa  .   Panvi- 
mus  tamen  integre  illud  concinnavit,  &  COS. 
IIII.  repofuit  ,  cum  optime  intelligeret  confu- 
latum  quintum  Traiani   non   poffe   cum    quarti 
ejufdem  Tribunitia  poteftate  componi  .  Hoc  er- 
go    falhci     pra-judicio  ,    quod    fons    &    origo 
communis   erroris    fuit ,    repudiato  ,    Epocham 
prioris  belli  Dacici   expono.   Spartianus  cap.j. 
de   Vita    Hadriani    ait  :    Qmjluram   gejpt  Tra- 
iano  IV.   &     Articuleio    Cofi.    A.   C.    101.     Voft 
qusfluram  ,  atla   Senatut  cura-vit ,   atque  ad  bel- 
luro   Dacicum   Traianum   familiarius  profequutus 
efl  .  Quxftura   adhuc    fub  Traiano  erat  annuus 
magiftratus.  Plinio  libro  8.  epift.    23.  laudatur 
Junius    AvitUS  qtisflor  Confulibus  fuis  (  &  fluref 
habuit  )  non  minus  jucundus  &c.   Plures  Confu- 
les  nominantur ,  nempe  etiam  toto  anno  fuffe- 
c"li ,  fub  quibus  Avitus  annuus  qua"ftor  fu it .  EC 
fane  fi  Hadrianus  poft    qujefturam  acta  Senatus 
curavit  ,  antequam   ad  bellum    Dacicum    Traia- 
num     profequeretur ,    bellum    Dacicum    anno 
Urbis  855.  Chriftiana:  Epocha;  102.  a  Traiano 
fufceptum  eft .    Extat    duplex    infcriptio    apud 
Gruterum   Venufina   pagina  177.  x    &    Puteo- 
lana   pagina  190.  3.  in    quibus  Traianus  dicitur 
tantum  ^GERMANICUS  TRIB.  POT.  VI.  IMP. 
II.    COS.  IIII.    Tribunitia    poteftas    VI-  eidem 
principi  inchoabatur  fub  initium   Novembris  an« 
ni   102.   Rurfus    vidi  in   mufeo    Mediceo    num- 
mum    infcriptum  :  IMP.  CiES.    NERVA   TRA- 
IAN.  AUG.  GERM.  P.  M.TR.P.  VI.  &  in  pofti- 
ca  :  IMP.IIII.  COS.  IIII.  DES.  V.S.C.  Vifitur  ibi- 
dem   mulier  fedens  dextra  ramum  ,  finiftra  fci- 
pionem  tenens.  Alia   numifmata  eadem    infcri- 
ptione    obfignata    recitantur   in    Jocupletiifimo 
Auclario  Occonis  nuper  edito  a  Comite    Medio- 
barbo  Romana;  hiftoria*  arque    ac  veterum   nu- 
mifmatum  peritiflimo.  Ex  his   vero  nummis  pa- 
tet    Traianum   ob  vicloriam   de    Dacis   reporta- 
tam  anno   VI.    TribunitiK    poteftatis  ,   nempcj> 
anno  103.    Tmperatoris     titulum    multiplicaffe. 
Enim  vero   obfervandum  eft    neque  in  Iapidum, 
neque    in    nummorum     laudatis    infcriptionibus> 
Traianum   vocari  Dacicum  ,  fed  tantum  Germa- 
nicum  ,  quod    Dio    fcribit  :    Traianus    dc    Dacit 
triumpbavit ,   &  Dacicus  cognommatus    efl  .  Ita- 
que  cum  Romam  triumphaturus  adveniffet ,  Da- 
cici  aanomen  a  Senatu   tulit.    Extat    in  eaden» 
gaza  Medicea   nummus   argenteus   cum  epigra- 
phe.-iMP.    CiES.  NERVA    TRAIAN.    AUG. 
GERM.  &  in  averfa   parte:    DACICUS   COS. 
IIII.  Vifitur  Hercules   ibidem    dextra    clavam, 
finiftra  fpolium  leonis  tenens  ,  uti   etiam  appa- 
ret  in  infcriptione  Romana  Gruteri  pag.247.  1. 
Hasfi   fateor  ,  ad  laudatas  infcriptiones  .    Nam_ 
cum    inita    Tribunitia    poteftate   VI.    Traianus 
nondum   diceretur  Dacicus  ,  aut   Imp.  Illl.  ne- 
queexeunte  anno  102.  per  hiemem  contra  Da- 
cos  pugnaffe  eumdem  arbitrarer,  fed  anno  103. 
videbam    his    obftare    nummum   arreum    primae 
magnitudinis  ,  atque   alterum  argenteum  ,   quos 
in  Mediceo  thefauro  legitimos    obfervaram;  ibi 
enimTraianus  dicitur  DACICUS  COS.   IIII.  & 
in  areo  DES.  V.  Cum  vero  omnes   vetuftiores 
fafti  Idacii ,  Profperi  ,    Caifiodori  ,  ac  omnium 
recentium    Chronologorum    ftatuant    Traianum 
Confulem  V.  A.   Urbis   856.    Chrifii    103.    ad 
annum  fuperiorem    102.  vidoria  Dacica    retra- 
henda  videbatur.   Hoc  poftea   dubium,    fimul- 
que  faftorum  errorem    alia    numifmata    fuftule- 
runt.   Extant  Bononia-  duo  fimilia  Traiani  nu- 
mifmata,unum  quidem  in  mufeo  MarchionisFer- 
dinandi  Cofpii ,  alterum  in  fcriniis  ditiflimis  Jo- 
fephi  Magnavaccae  cum  epigraphe  :  IMP.  CiES, 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.       i6j 


NERVA  TRAIAN.  AUG.  GERM.  DACICUS 
P.  M.  &  retrorfus  :  T  R.  P.  VII.  I M  P. 
1 1 1 1.   C  O  S.  I  I  I  I.  D  E  S.    V.    P.  R.    S.    C. 

Ibi  vifitur  Vifloria  dextra  lauream  ,  finiftra  tro- 
phzeurn  tenens  ,  ac  dextero  pede  globum  pre- 
mens .  Raphael  Fabrettus  quod  vulgarium  fafto- 
rum  religione  tenebatur,  nummum  Cofpianum 
ad  fe  Roniam  deferendum  curavit ,  qui  poftea 
mihi  per  literas  fignificavit  eamdem  pofticam  in- 
fcriptionem  in  altero  quoque  numifmate  femet 
Romar  obfervafle ,  ac  putare  fe  faftos  emendan- 
dos  effe.  Uli  autem  refcripfi ,  nuper  ex  iifdem 
nummis  faftos  corretfos  a  laudato  Comite  Me- 
diobarbo  pag.  iji.  nbi  ex  Vaillantio  aliud  nu- 
mifma  recitat  infcriptum  :  TR.  P.  VII.  IMP. 
IIII.  COS.  II II.  DES.V.  S.  C.  ubi  vifitur  Tra- 
janus  paludatus  infidens  tropharo  &c  laudatum 
etiam  Magnavaccam  eruditae  rei  nummariar  pe- 
ritiffimum  recitati  numifmatis  edypum  ad  me 
mififle  ,  illudque  legitimum  fi  quod  aliud  ,  con- 
tertari .  Itaque  fi  tot  nummi  antiquitatis  teftes 
fidiffimi  atque  incorrupti  fecum  invicem  confe- 
rantur  ,  aperte  intelligimus  vicloriam  Dacicam 
in  arno  103.  collocandam  ,  confulatum  vero  Tra- 
jani  quintum  in  fequentem  annum  104.  protra- 
hendum  ;  etenim  Trajanus  circa  Novembrem  an- 
ni  103.  aufpicatus  eft  Tribunitiam  Pot.  Vll.qua 
inita  ,  in  nummis  dicitur  COS.  IIII.  DES.  V. 
Extat  in  thefauro  Mediceo  rariffimus  fimulque 
pulcherrimus  Trajani  nummus  infcriptus :  T  R. 
P.  VII.  IMP  IIII.  CO\  V.  P.  P.  S.  C.  lmpera- 
tor  in  quadrigis  triumphans  dextra  Iaurum  ,  fini- 
ftra  fceptrum  tenet .  Itaque 

Anno  V.  857.  Chrifti  104.  Trajanus  Romar 
iniit  quintum  confulatum  .  collega  MaximoII.ut 
in  faftjs  anonymi  apud  Cufpinianum  legitur.  Pan- 
viniu^  hunc  vocat  L.  Appium  Maximum  ,  qui  in 
v.teri  infcriptione  dicitur  Bis  Conful  confector  bel- 
li  Germamci .  IsDomitiano  imperante  ,  Bithyniae 
proconful  fuerat ,  ex  lib.  10.  Plinii  epiftola  an- 
te  67.  Ob  victum  ,  &  occifum  Antonium  ,  «|ui 
Proprartor  Germaniae  rebellaverat ,  eum  titulum 
tulit.  Num  hic  poftea  collega  Traiani  fuerit  , 
incertum.  Sane  Maximus  priori  bello  Dacico , 
oppido  munitiffimo  cum  forore  Regis  Decebali 
capto  ,  eumdem  ad  petendam  pacem  adegit ,  te- 
fte  Dione  Iibri  68.  Hunc  vero  Maximum  ignotar 
familia?  collegsm  Trajani  puto  •  Alterius  etiam 
belli  Dacici  annus  ex  Spartiano  indagandus  eft . 
Haec  ille  in  Hadriano  cap.  3.  fcribit  de  eodem : 
Tribunus  phbis  fatlus  efl  Candido  &  Quadrato 
iterum  Coff.  Et  ftatim  :  Secunda  expeditione  Da- 
cica ,  Trajanus  eum  primx  legionj  Minervis.  prs- 
pofuit  ,  fccumque  duxit  .  Illud  collegium  Confll- 
lum  fignatur  in  faftis  anno  10$.  Quo  anno  cum 
Hadrianus  Romar  Tribunus  plebis  fuerit  ,  altero 
anno  106.  Legatus  legionis  ad  bellum  fecundum 
Dacicum  a  Tnjano  duclus  fuit .  Cafaubonus  ait 
perperam  a  Spartiano  alterum  bellum  Dacicum 
poft  tribunatum  plebis  Hadriani  recitari .  Errat. 
Nam  longe  dignior  erat  legatio  legionis ,  quam 
tribunatus  plebis  ,  ac  proinde  hic  ante  illam  de- 
ferebatur  .  Ita  Agricola  ex  Tacito  in  Iibro  de 
Vita  ejufdem,  Septimius  Severus  ex  Spartiano 
cap.  1.  Vefpafianus  ex  Svetonio  cap.i.  &  4.  Per- 
tinax  ex  Capiiolino  cap.  r.  vel  poft  tribunatum 
plebis ,  vel  etiam  poft  preturam  legionum  legati 
facli  funt.  Hoc  ipfum  patet  in  veftutis  Infcri. 
ptionibus  Gruteri  pag.  407.  430.  $.  436.  7-457« 
i.  6.  493.  1.  1097.  7.  Laudantur  plures  Tra- 
jani  nummi  in  Auctario  Occoniano  pag.  154.  irt 
quibus  idem  dicitur  :  T  R.  P.  VIII.  IMP.IIII. 
COS.  V.  P.  P.  Rurfus  in  Romana  infcriptione 
Gruteri  pagina  147.  Trajanus  vocatur  TRJB. 
POT.  VIIII.  IMP.  IIII.  COS.  V.  At  pag.  i6z. 
1.  in  infigni  elogio  dicitur  TRIB.  POTEST. 
VIIII.  IMP.  V.  COS.  V.  P.  P.  Anno  Chrifti 
106.  Trajanus  ufque  ad  Novembrem  erat  Tri- 
bunitiae  Pot.  VIIII.  qua   labente   cum  titulurru. 


Imperatoris  multiplicaverit,  eodem.quoque  anno 
altera  eaque  poftrema  ejusdem  vifloria   Dacica_ 
flatuenda   eft.  Traiantis  Daciae  in  provindam  re- 
digenda:  immoratus,  anno  107.   Romam   rediit. 
De  ejufdem  in   Orientem  profeclione   diclurus , 
redeo  ad  Spartianum  ,  cui  Hadrianus    ob   gefta 
eodeni  bello  Dacico  dicitur  adamante  a  Traiano 
donatus,  additque  eodem  cap.   3.   Prxtor  fatfus 
efl  ,  Sura  his  ,  Serviano  iterum  Confulibus  .  Cum 
ille  anno  Chrifti  106.  in  Dacia  militaverit ,  ejuf- 
dem  prautira  contingit  anno  107.  Tum  Spartia- 
nus  :  Legatus  poflea  pr&torius  in    Pannoniam  in- 
feriorcm  miffus  ,   Sarmatas   compreffit  .  Ante    an- 
rium  108.  legatum  provinciae  non  egit ;  quo  mu- 
nere  num  ultra  annum  perfunctus  fuerit,  incer- 
tum  .  Denique  fcribit  Spartianus  eodem   cap.  4. 
egregie  provinciam  ab  Hadriano  adminiftratam : 
Ob  hoc  Conful    eft  fattus  .  In  quo    magiflratu ,  ut 
a  Sura.  comperit    adoptandum  fe  a  Traiano  efle^,, 
ab  amicis  Traiani  contemni  defiit  ac    negligi  .  Et 
defunflo  quidem   Sura  ,    Traiani    ei  famiharitas 
crevit .  Panvinius  ad  A.  V.  861.  Chrifti  \a<>-  Aif- 
fedtum  Hadriani  confulatum  recitat;  nec  fanece- 
lerius  ftatui  poffe  gefti  eidem  ante  confulatum.- 
magiftratusevincunt.  At  Dio  lib.  68.  narrat  Tra- 
ianum  e  Dacia  Romam  reverfum  ,  Pontinas  pa- 
ludes  lapidibus  ftraviffe ,  vias  munivifTe  .  pontes 
extruxifTe  ,  ac  Defunelum  Licinium    Suram    pu- 
blicis  exequiis  decorafTe  ,  addito  etiam  ftatuae  ho- 
nore  .  His  vero  ac  quibufdam  aliis  narratis  ait : 
Pofi  h&c   bellum    intulit   Armeniis  Parthrfqu*   &C. 
Ex  his  colligo  Traianum  poft  Surse  mortem  ad- 
huc  in  Italia  fuifTe  ;  illius  vero  obitum  contigifle 
poftconfulatum  Hadriani,  ac   proinde  Trajanum 
anno  Chrifti  110.  nondum  in  Afiam  tranfmififfe . 
Cum  Plinius  junior  Bithiniae  proprartor    Chri- 
ftianos  edidis  ac  fuppliciis  perfecutus  fuerit ,  Tra- 
iano  etiam    ttim  Romse  degente  ,  libeat  huiufce 
perfecutionis  tempus  defignare  ,   quod  fibi  incom- 
pertum  fatetur  ^caliger  in  notis  Eufebianr  num. 
n  14.  Baronius  fcribit  de  Plinii    prarfeclura    Bi- 
thinica  :  Pofl  funtlioncm   fuperioris   anni  confula- 
tus  ,  more  maiorum  ,  provinciam  fufcepi'   admini- 
flrandam  .  Is  quidem  mos  ftante  Republica  ;    fed 
fub  Carfaribus  ,  Africam   &  Afiam  decimo  anno 
a  gefto  confulatu  fortiebantur  ;  quae  tamen    de- 
cennii   intermedii    pra?fcriptio  in  aliis  provinciis 
non  fervabatur.  Et  fane  ,   mihi   compertum   eft 
Plinium  nou  perrexifTe  ftatim  a  gefto  confulatu 
in  Bithyniam  .  Rem  altius  paucis  licet ,  repetam. 
Tullius  Juftus  anno  Chrifti  97.  Bithyniam  rege- 
bat ,  -ad  quem  extat  Imperatoris  Nervar  epiftola 
ante  epift.  67.  Plinii  lib.  10.  Juftus  proconful  fuc- 
ceflbrem  habuit  Julium   BafTum  ,  qui  in   exilium 
a  Domitiano  mifTus,  inquit  Plinius  lib.  4.  epift.o. 
revocatus  a  Nerva  ,   fortitufque   Bithyniam   rediit 
reus .  Idem  lib.6.  epift.zo.  narrans  Quadrato  or- 
dinatim   caufas    ab    fe  agitatas  ,    ait :    Accufavi 
Marium  Prifcum ;    deinde  :    Tuitus  fum  Julium^. 
Baffum.  Accufavit  Marium  Prifcum  coram  Tra- 
jano    tertium  Confulem    anno    100.    ex    lib.  i. 
epift.  11.  menfe  Januario ,  cum  efTet  Conful  de- 
fignattis  in  Kal.  Septembris  ,  ex  lib.  10.  epift.10. 
Idem  lib.  4.  epift.  8.   narrat   fe  poft  confulatum  , 
accepiffe  a  Traiano  auguratum ,  epiftola  vero  fe- 
quenti  acla  in   caufa  Baffi   defcribit.  Itaque   an- 
no  101.  Julii  Baffi  caufa  cogniu  fuit .  At  lib.io. 
epift.  64.  ex  Bithynia  fcribit  Traiano  quemdam 
in  perpetuum  relegatum  a  Julio   Bciffo  proconfule; 
quod  vero  fciebat  acla  Baffi  a    Senatu   refcifTa, 
dato  jure  damnatis  ab  eodem  ,    ex  iategro  ,  in- 
quit,  agendi  dumtaxat  per   biennium  ,    interroga- 
vi    hunc  ,  quem  re.hgaverat ,    an  aiiiffet  ,   docuif- 
fetque  proconfuhm  :  negavit  i  cum  idem  captUS  CO- 
ram  Plinio  ftetifTet  .  Cui  Trajanus  refpondit  etim 
qui  exiftimans  fe  iniuria  relegatum  ,  cum  per  bt- 
tnnium  agendi  fxcultatem    habuerit ,  nec    adient 
proconfulem  ,  vinctum  dimittendum  ad  pra-feclos 
prartorios.  Itaque  anno  103.  hoe  eft  biennio  poft 


I<58 


Cardinalis  Norifii 


jfefcifla  acla  Julii  Bafli ,  alius  ante  Plinitim  pro- 
Conful  Bithinia?  prseerat.  Idem  lib.  j.   epift.  20. 
\Jrfo   fcribit :  Iterum  Bithyni  pojl    breve    tempus 
&  Julio   Bnffo   etiam  Rufum  Varenum  proconfulem 
detulerunt  .  Harc  autem  Vareni  caufa  in  aliquot 
annos  protrafla  eft ,  teftibus  ex  Bithynia  advo- 
catis  .1  Vareno  ,  Bithinis  legatos    modo   contra_. 
eumdem,  modo  mutata  fententia,  pro  eodem  ad 
Traianum  tum  in  Daciam  ,  tum  Romam  deftinan- 
tibus ,  Piinio  Varenum  defendente ;  quae  quidem 
conftant  ex  variis  ejufdem  epiftolis  Iib.  6.   epift, 
5.  13.  &    %<).  &  lib.  7.  epift.  t>.  &    10.   Idem_, 
lib.  10.  epift.  113.  fcribit  Traiano,  Anicium  Ma- 
ximum  proconfulem  Bithyniae  largitionem  pecu- 
niae,  quam  fuper  numerum  in  decuriones  Traia- 
ni  indulgentia  allecli  ,  faciebant  in  quibufdam— 
civitatibus  ad  eos  quoque  extendifle  ,  qui  a  cen- 
foribus  legebantur .  Itaque  Anicius  Maximus  ali- 
us  fuit  ante  Plinium  fub  Traiano  proconful  Bi- 
thyniae  .  Denique  lib.io,  epift.  64.  fignificat  Tra- 
iano  fibi  denuntiaffe  ,  adverfarios  fuot  a  Servilio 
Calvo  clarijjimo  viro    in    tricnnium    relegatos ,    in 
provineia  morari ,  illis  e  contra  affirmantibus  a 
Calvo    proconfule   femet    reftitutos .  Refpondit 
Trajanus    epift.  6$.   fe    proxime  refcripturum_, 
de  iis  ,    qui    *   P.    Servilio     Calvo     proconfult^ 
in    triennium    relegati  dicebantur,  ubi    primum 
rem  ab   ipfo  Calvo    didiciflet  .  Ac    certum   eft 
nondum    elapfum    triennium  ,  ex  quo  illi  re- 
legati    fuerant ,  cum  ea  Plinius    principi  fcri- 
pfit ;    alias  nullus   fuiffet  accufationi  locus  .  I- 
gitur  &  Servilius  Calvus  fuit  proximus    decef- 
for  Plinii  in    praefeclura ,  feu  proconfulatu    Bi- 
thyniar ;  unde  apparet  poft  aliquot  annos  e  ge- 
flo  confulatu  ,   eumdem  in    Bithyniam  miflum, 
cum  plures  fuos  deccflbres ,  Trajano  imperan- 
te  laudet ,  &  aliquot  etiam  praeter  eidem  me- 
moratos,  Bithyniam  fortaffls  adminiftrarint .  Et 
quidem  nullus  dubito  ,  quin  Plinius  novem  Ii- 
bros  epiftolarum  ad   privatos  fcripferit ,    ante- 
quam    in    provinciam    legatus    proficifceretur  • 
Nufquam  enim   in    aliqua  earumdem  quidpiam_ 
legitur ,  qtiod  Bithynicam   ejufdem  legationem 
attineat .   At  Iib.  6,   epift.io.  fcribit    Albino, 
vidifle  fe  fepulcrum  VerginiiRufi  imperfeclum, 
ac  pofl  dscimum  mortis  annum    reliquias    negle, 
tlumque  cinerem .  Cum  vero  obierit  Verginius 
anno  97.  Chriftiana?  epochae  ,  ut   fuperius  ad; 
notavi ,  ea  Plinius  fcribebat  anno  107.  aut  etiam 
fequenti  108.  Item  lib.8.  epift.4.  laudat  Gemi- 
num  ,   qui    deftinaflet    bellum  utrumque  Daci- 
cum  fcribere  ,  ac  carmine    narrare  pulfum  re- 
gia  ,  pulfum  etiam   vita   Regem  nihil  defperan-, 
tem  .  Super  h&c   attos  bis  triumphos  ,  quorum  al- 
ter   ex    invicta   gente  primus  ,    alter    novijjimus 
fuit.  Porro  ex  hucufque  narratis   Iegatio  Bi- 
thynica  Plinii  videtur  mihi  ftatuenda  circa  Se- 
ptembrem   anni   109.  aut    fequentis.  Ille    vero 
non  procontu!  ,  ut   alii ,  fed  Iegatus  Augufti , 
ac  propraetor  confulari  poteftate  in  provinciam 
miflus  fuit ,  ex  vetufto  elogio  ejufdem ,  Gru-. 
teri  pag.  454.  3,  &  quidem  Trajano  adhuc  Ro- 
mae  degente  ,   quod  ex   Iib.io.  epift.  13.  14. 15, 
49.  &  81.  aperte  colligitur .  Plinius  autem  ul. 
tra    annum  Bithyniae    jus  dixit ;  quia  natalem 
Trajani  die  18.  Septembris  femel   in   provincia 
celebravit  ex    lib.  10.  epift._8.  &  iferum  anna 
fequenti ,  epift.  89.  Idem  die  natali  imperii  Tra- 
jani  vota  nuncupavit ,  epift.6o.  eadem  vero  an- 
no  fequenti  folvit  ,  epift.103.  &   104.  Haec   pro- 
lixius  inferui  ,  non    ut  annum   inftitutae  a  Pli. 
nio  contra   Chriftianos  in  Bithynia  perfecutio- 
nis  certis    characleribus  defignarem  ,   fed  cum 
ut   ejufdem   in   magnis    Annalibus    prochronif- 
rrium  ,   tum    etiam  ut  annum  profetfionis  Tra- 
jani  in  Orientem  oftenderem,    cujus  uti  &  fa- 
florum  correftionis  interpolatum  fermonem  re- 
fumo , 

Anno  V.  8<?j.  Chrifti  m.  fcribuntur  in  fa- 


ftis  Confules  Trajanut  jfug.  VI.  &  Africanut'. 
Panvinius  de  Trajani  collega  ait  :   Hic   ejl  C. 
Julius  Africanus    de    quo  f&pt  Plinius    in  epijio- 
lis .  Leunclavius  in  indice  confulari  lib.68.  Dio» 
nis,  eumdem    exfcribens  ait :    Kerva  Trajanut 
Aug.Vl.fy  C,  Julius  Afrieanus.  Scribit  Plinius 
Iib.7. epift.6.  juflu  Trajani  agitatam  coram  Ser- 
viano  caufam  matris  veneficii  incufatae :  Aderat , 
inquit,  matri  Julius  Africanus ,  nepes  Julii  ora- 
toris .  Ira  ille  ex  advocato  hujus  anni  Gonful 
a  Panvinio  fingitur  ,  cui  Baronius  ,  Calvifius , 
Petavius ,  Bucherius  ,  Ricciolius,  ac  PagiusV. 
C.  crediderunt .  Immo  cum  anno  Chrifti  136. 
fignentur  in  faftis  Confules  Maximinus  Augujlus , 
_r    Africanus  s   &  hic  itidem   vobis  ex  Panvi- 
nio  dicitur  C.julius   Africanus .  At  verum  col- 
legae  Tra/ani  nomen  prodit,  qui  eidem  arqua- 
lis  fuit ,  Phlegon  Hadriani  Augufti  Jiberius  cap. 
15.de  Mirabilibus  ,   fcribens  mulierem  Romae 
edidifle  mafculum  bicipitem  ,  qui  monitu  poftea 
harufpicum   in  Tiberim   projeclus  fuit:  Athenis 
Archonte     Kadriano  ,    qui  Imperator  fatius    eji , 
V7i arivovTm     tv   §PV'/u«   dvroxparopo;    Tpo,'«vg    ri 
twoy,  j^  T,7V  Ti%Ti'v  A'fp(5(_v2:  Confulibus  RotnA 
Imperatore  Trajano  VI.  _r  Tito  Sextio  Africano , 
Hujus  familiam  nobilem  teftatur  Tacitus  lib.13. 
anno  primo   Neronis  fcribens:  Sextium  Africa. 
tium   nobilem  juvenem  a  nuptiis  Silans.  dcterrue- 
rat  Agrippina  .  Lipfius  in  notis  ait :  Scribe  Sex. 
Africanum  ,  ut  pr&nomen  Jit .  Addit  ejus  nobi- 
litatem  deduclam  a  Julo  Antonio  Marcella?  ma- 
rito  ,   cui ,  inquit,  cognomen  Africano  ,  cujus  ex 
L.    Antonio  filio  ,  Africanum   hujus   anni  Con» 
fulem   nepotem   dicit.  Quot  errores  hic  errat 
Lipfius  !  In  primis   non  Sextum  ,  ut  fit  pramo- 
men  ,    fed  Sextium  ,   ut  gentem  feu    familiam 
defignet,  fcribendum  effe  patet  ex  duobus  Ta- 
citi  codicibus  MSS.  Mediceis,  in   quibus  difer- 
te  Sextium  legimus.    Nec  ille  praenomen  Sexti , 
fed  Titi  ferebat ,    quod    prodit   infignis    infcri- 
ptio  fratrum  Arvalium  apud  Fulvium  Urfinum 
in  notis  ad  Varronem  ,   ac  Gruterum  pagina_ 
119.  i.  ubi  cum  aliis  e  collegio  ob  natalem  Nt* 
ronis    AuguSli  Germanici ,  dicitur   vota    nuncu* 
pafle   T.   SEXTIVS  AFRICANVS  ,    quem   Li- 
pfius  in  familiam  Antoniam  perperam  tranfcri-' 
pfit .  Nec  Julus  Antonius    Africani  cognomen- 
tum    tulit .  Dio  in   fuo  indice  conftilari  lib.54, 
ait   A.   V.   744.  Julus   Antonius  M.  F.  Q.  Fabius 
£XF.  Africanus. Lipfius  memoria  femet  deficien» 
te  ,    cognomen    Africani ,  quod  Fabius  Conful 
ferebat,   ejufdem    coflegar  Julo  Antonio  attri- 
buit .  In    vulgaiis  Taciti  codicibus  Iib.14.  Iegi» 
tur  :  Cenfus  per  Callias  a  Q.  Volu/io,  _r  Sex.  A, 
fricano  ,    Trebellioque  Maximo  affi  funt ,   ttmulis. 
snter  fe  per  nobilitatem   Volujio  atque  Africano  . 
At  ibi  Iegendum  Sextium  Africanum  ,  non  Sex- 
tum  pra:nomen,  ex  diflis  colligitur.  Lipfius  ex 
hoc  depravato  textu  ,  Taciti  veros  prioris  tex» 
tus  characleres  emendandos  putavit  .    Hic   au- 
tem    T.  Sextius  Africanus     avus  fuit    collega: 
Trajani ,  qui  omnia  avi   nomina  prxtulit .   In 
veteri  infcriptione  Gruteri  pag,ioz9.  6.  T.  SEX- 
TIVS  laudatur  AFRICANI  CON  ....  FILIUS  . 
Hoc  anno  Urbis  865.  Chrifti  112.   Trajanus 
cum  confulatum  abdicaflet ,  expcditione  in  Par- 
thos  fufcepta  ,  Roma   profeclus  Athenas  adpu- 
lit,  Julianus  Imperator  in  libello  de  Carfaribus. 
fingit  Trajanum  Jove  coram  aliifque  Diis  harc 
dixiffe  :  Parthos   autetn  ,    priufquam  ab  his  in- 
juria  ajfeflus  tjfem ,  armis    violandos  non   exi- 
Jiimavi ;    ut  vero  injuriam  intulerunt  ,   non  me 
stas  ingravefsens ,  etiam  tum  legibus  mibi  mi- 
liti&  vacationem    concedentibus  ,  ab  iis  invaden- 
dis  rcvocavit  .  Itaque  Trajanus  non  ftatim  poft 
debellatam  Daciam,  in  Parthos  movit ,  fed  ubi 
illi   primum  pacem  violarunt .  Injuriam  ,  quam 
Trajanus    fibi    a  Parthis   illatam  prartexebat  , 
exj^onit    Dio    lib.  68.     Pojl  h&e  bellum   intulit 

Arme- 


Epiltola  Coniiilaris  ad  Pagium.      \6g 


Jfmlflif  Pxrlhifque  ,  propterea  quod  ,  ut  ipfe  di- 
cebat  ,  rex   Armeniorum   non  abs  fe  ,   fed  a  rege 
Fartborum    diadema    aecepiffet .    Extat   in    gaza 
Medicea  infigne  numifma  cum  epigraphe  :  IMP. 
C^ES.NERV^  TRAJANO   AUG.  GER.  DAC. 
V.  M.  TR .  P.  COS.   VI.  P.  P.  &  in  poftica  : 
PROFECTIO  AUG.  S.C.  Ibidem  vifitur  Impe- 
rator  eques ,  milite    fcutato   prareunte,   tribus 
aliis  haftatis  fubfequentibus.  Huic  fere  fimilem 
nummiira   recitat   Vaillantius .   Probe   noris  id 
genus  nummos  folitos  fcalpi ,  cum   Augufti  in 
provincias  Roma    proficifcebantur.   Hinc   ante 
fextum  confulatum  ,   qui  in    nummis  obfigna- 
lur,  Trajanus  in  Orientem  non  tranfmifit .  In- 
terea  cum  Athenas  adpuliffet ,  Iegati  Parthorum 
jegis  eumdem ,    illic  cum    muneribus  convene- 
xunt  ,  tefte  Dione  in  excerptis  Theodofu"  ,  ro- 
gantes  ut  delatum    Parthamafiri   Armeniae  re- 
gnum  ratum  haberet.  Traianus ,  repudiatis  mu- 
rieribus  refpondit,  fe  quum  primum  in  Syriam 
adveniffet ,  faclurum  omnia  quse  fieri  par  effet . 
Athenienfes  quo  praefentis  Imperatoris  gratiam 
magis  mererentur  ,  Hadrianum  ejufdem  confo- 
brinum  ,  Archontem    crearunt,   ex    Phlegontc» 
cap.  ij.   de   mirabilibus ,  cujus  magiftratus  hoc 
anno   illi    delati   nulla    ratio   affignari    poteft, 
rifi   ejufdem   cum  Trajano    adventus  Athenas . 
Hinc  Tnjanus  in  Afiam  tranfmifit  ,  ejufque  pro- 
vinciis  iuftratis  ,  in  Syriam  defcendit.   Auflor 
eft  Dio ,  Trajanum  ,  cum  effet  Antiocbia  ,  lega- 
tos  ac    munera  ab  Abgaro  rege    Ofrhoenorum 
accepiffe  .  Ignatium   quoque  martyrem    Antio- 
chiae  ab    Imperatore   auditum    ac    damnatum, 
acla  ejufdem  paffi.mis  teftantur;qui  cum  Roma 
Kalend.Februarii  paffus  dicatur,  ejufdem  dam- 
natiojcontigit  exeunte  autumno  anni   m.   Re- 
cle  in    faftis    Idacii :  Trajano  VI.  &  Africane. 
Kis   Coff.perfecutio  Chriflianorum .   Trajanus    an- 
tio  Chriftianae    Epochae    113.    Antiochia    profe- 
flus,   Samnfatas    cum   Commagene  ,   bello  tan- 
lum  oftentato  ,  occupavit  .    Inde  in  Armeniam 
fnovens,   ejeclo  Parthamafire ,    eamdem  Roma- 
nam    provinciam   fecit.    In    Mefopotamiam  in- 
greffus  fplendide   ab  Abgaro  exceptus  ,  regnum 
eidem  ratum    habuit .    Dein   expugnatis    Nifibi 
ac  Batnis,    inter   Tigrim   &    Euphratem  urbi- 
bus,    quas    Rex   Parthorum    impofito    prsefidio 
tenebat  ,  ab   exercitu  Parthicus  appellatus  fuit  . 
Lufius  dux  Mauritani   equitatus  ,  qui  bello  Da- 
•cico  egregiam  operam  navaverat,  Singara   alia- 
cjue  oppida  occupavit.  Haec  intra    biennium  a 
Trajano  in   Oriente  gefta  .  Extant  in  thefauro 
Mediceo,    aliifque    nummi   ,   in  quibus  Traja- 
nus  COS.VI.    obfignatur  ,    cura  epigraphe  in 


poftica  :  ARMENIiE  ET  MESOPOTAMIA  IN 
POTESTATEM  P.  R.  REDACTiE  .  In  aliis  le- 
gi:  ARMENTA.  Item  in  aliis  :  ADIAB.  S. 
P.  Qi  R.  OPTIMO  PRINCIPI  .  In  quibufdam 
etiam  legitur :  ARABIA  CAPTA  ,  vel  AD- 
QUIS.  S.  C.  Ex  his  omnibus  nummis  pofita 
chronologia  fatis  evidenter  demonftratur,  nera- 
pe  Anneniam  ic  Mefopotamiam  poft  annum  112. 
ac  fextum  Trajani  Augufti  confulatum,  Roma- 
no  impetio  adieclas.  Nam  fi  anno  V.  860.  Epo- 
chae  Chriftiana:  107,  ut  vulgo  haclenus  credi- 
dere  ,  Trajanus  in  Syriam  venit  ac  Armeniam, 
ejeclo  fine  prcelio  ,  uti  Dio  teftatur,  rege  a 
Parthis  impofito  ,  aliafque  provincias  occupa- 
vit ,  cur  in  nummis  pleno  quinquennio  ejufdem 
Trajani  confulatu  quinto  obfignatis ,  nulla  cap- 
tae  Armeniae  ,  aut  Mefopofamiae  ,  aut  Adiabe- 
nis  literula  apparet  ?  Scio  extare  numifmata 
quinto  Trajani  confulatu  fignata  cum  epigra- 
phe.:  Arab.  Adq.  S .  P.  Q.  R.  &c.  fed  illis  in- 
dicatur  Arabia  Petraea ,  quam  Cornelius  Pal- 
ma,  nondum  finito  altero  bello  Dacico  ,  tefte 
Dione ,  devicerat.  Cum  hiems  bellicam  expe- 
ditionem  anni  114.  claufiffet,  Trajanus  Antio- 
chiam  in  hiberna  feceffit  .  Hinc  gradum  feci- 
mus  ad  alterum  collegium  Confulum  corrigen- 
dum  . 

Annus  V.  868.  Chrifti  iij.  Confules  in  fa- 
ftis  habet  Mcffallam  &  Pedonem .  Auctor  eft 
Dio  lib.  63.  Trajano  Antiochiae  demorante  , 
eamdem  urbem  horrendo  terra.motn  concuffam, 
aedificiorum  ruiois  plurimos  oppreffos,  ipfuni 
Trajanurn  vix  periculnm  evafilTe :  In  eorum  ,  in- 
quit  ,  numero  fuit  Pedo  Conful  ,  qui  flatim  mor- 
tuus  efl .  Panvinio  illud  colkgium  confulare  ita 
defcribitur:  M.  Valerius  Mcfi.tlla  ,  &  C.Popiliur 
Pedo .  Paffim  enim  occurrunt  Valerii  Meffallae; 
in  Tiburtino  vero  lapide  eidem  Panvinio  lege- 
batur  :  C.  Popilio  C.  F.  Quir  .  Caro  Pedoni  COS. 
&c.  Utrumque  Confulem  Leunclavius  fuum  in 
indicem  exadtiflime  deportavit.  Magnus  Eccle- 
fiafticorum  Annalium  conditor  falfa  Evagrii  fup- 
putatione  deceptus,  terraemotum  Antiochenum 
ac  utrumque  Confulem  ad  annura  Chrifti  111. 
retraxit  ,  quem  Ricciolius  fecutus  eft  pag.  1. 
Chronologiae  lib.  4.  cap.  4.  eos  affigens  anno  109. 
quod  Baronius  biennio  vulgarem  Epocham  prae- 
vertit .  Sed  hic  debuerat  non  errantem  ,  fed  fe. 
met  corrigentem  Baronium  audire  ,  qui  poftea 
in  appendice  tom.  XI.  ex  Romana  infcriptione, 
quae  integra  Gruteri  pag.  300.  recitatur,  veros 
Confules ,  atque  annum  terrarmotus  memorati 
optime  expofuit .  Haec  ibidem  leguntur : 


D.  IVNIVS.    CARVS.    COOPT 

VIPSTANO.   MESSALLA.  M.   PEDONE.    VERGILIANO.    COS 

P.  R.  C.  ANN.   DCCCLXVII 


Annus  V.  867.  ufque  ad  11.  Aprilis  correfpon- 
det  anno  Chrifti  115.  Ibidem  vero  apparent  ve- 
ra  nomina  utriufque  Confulis,  qui  in  aliis  etiam 


lapidibus  leguntur  pagina  74.  1066.  &  107°.  & 
haec  poftrema  infcriptio  dicitur  dicata  V.  Ka- 
lend,   Februarias 


L.  VIPSTANIO   MESSALLA.  M.   VERGILIANO    PEDONE.  COS 


Unde  patet  ordinarios  Confules  fuiffe  primi  nun- 
dini  ad  Kal.  Martias.  Infcriptio  Pedoni  dicata 
apud  Panvinium  mutila  eft  ,  quam  integram  ha- 
fces  apud  Gruterum  pag.  4J7.  6,  ubi  de  Popi- 
lio  additur  :  Divi  Hadriani  Aug.  in  omnibus  bo- 
wribns  candidato  .  Ex  his  conftat  diverfum  efle 
a  Pedone  Confule  fub  Trajano;  fiquidem  Popi- 
lius  Pedo,  fi  a  Trajano  accepiffet  confulatum , 
cjui  fummus  erat  magiftratus,  perperam  diclus 
fuiffet  Hadriani  Augufti  in  omnibus  honoribus 
candidatus ,  cum  quaefturam  ,  praeturam,  ac  de- 
nique  confulatum  a  Trajano  obtinuiflet .  Id  fa- 
Apparatns  iii  Baronium 


teor  dici  potuiffe,  fi  idem  Hadriani  opera  ho- 
nores  a  Trajano  impetraffet .  Interim  ex  hac 
altera  infcriptione  praenomen  prioris  Confnlis 
in  priori  a  Bironio  adducla  detritum,  intelli- 
gimus .  Dio  eo  terrasmotu  recitato,  ait :  Ineunte 
vere  ,  Trajanus  in  hoflilem  terram  ingreditur . 
Cumque  ea  regio ,  qu&  ad  Tigrim  fluvium  fpe- 
itabat  ,  tnateriam  ad  adificandas  naves  non  fer- 
ret  ,  ea  navigia ,  qua  in  fylvis  apud  N/Jibin  fc- 
cerat ,  plauflris  in  flumen  convehi  jujjit .  Turn 
narrat  Romanos  fuperato  Tigri,  in  Affynam 
irrupiffe,  eodemque  vicloris  impetu  Babyio- 
Y  nem 


170 


Cardinalis  Norifii 


tiem  pervenifie  .  Hucufque  Parthicam  Trajani 
expeditionem  ftylo  profecutus  fum ,  ut  expen- 
deres  ,  an  ftatuta  mihi  ejufdem  chronologia  exa- 
clior  illa  tua  fit,  cum  fcribis  pag.  208.  anno 
itr.  Calpurnius  Pifo  &  M.  Vettius  Bolanus  . 
Quindecennalia  Imperii  proconfularis  Trajani  , 
quo  pertinet  illud  Eufebii  in  Chronico :  Trajanut 
Armemam  ,  Afyriam  ,  Mefopotamiam  fecit  pro- 
•vincias.  Interim  corrigito  prarnomen  primi  Con- 
fulis,  quod  cum  Panvinio  ac  exfcriptore  Leun- 
clavio  Lucium  vocas .  In  Viennenfi  Iapide  pag. 
163.  7.  &  altero  pag.  118.  operis  Gruteriani 
legitur:  C.  Calpurnio  Pifone ,  M.  Vettio  Bolano 
Coff.  Si  Trajanus  anno ,  uti  fcribis,  Chrifti  107. 
in  Afiam  venit ,  cum  ftatim  Armeniam  utram- 
que  ,  &  Mefopotamiam  in  poteftatem  ,  tefte  Dio- 
ne  ,  redegerit,  integro  feptennio  otio  indulfif- 
fet  apud  Daphnen  ,  priufquam  ipfum  Partho- 
rum  regnum,  Tigri  fuperato,  aggrederetur  ; 
nam   Aflyriam  anno  demum  115.  invafit  . 

Quardam    alia    collegia   Confulum    imperante 
Trajano  ,  dubia  funt,  &  ex  folis  conjecluris  eo- 
rumdem  familia?  ac  prarnomina  a  Panvinio,  & 
exfcriptore  Lrunclavio  efFormata  .  Anno  V.  869. 
Chrifti   116.  fignantur   Confules    in  faftis  JElia- 
nus    &   Vcter ,   qui   Panvinio   dicuntur    JEmilius 
JElianus  ,    &   L.  Antijlius    Veter .  At    Phlegon  , 
qui   id  temporis  vivebat,  fcribit  cap.  9.  de  Mi- 
rabilibus    fe    vidifle    Romx  virum    in   feminam 
verfum  ,   Roms  confulatum  gerentibus  L.  Lamia. 
&  JEUano  Vetere .  Prior  ConfuJ   integre  dicetur 
L.  JElius  Lamia ,  filius  fortafle#   vel    certe  afli- 
nis  L.  Lamia?  occifi  a  Domitiano  ,    cui    Lamia- 
rum   cs.de    madenti  infultat    Juvenalis   Satyra  4. 
Item  alius  L.  -3-Ii'us   Lamia  ponitur  Conful  A. 
V.   7?j.    Alter  Conful   duplici    cognomine   a_ 
Phlegonte    effertur,    uti  &    Vergilianus   Pedo  , 
Civica  Pompejanus ,    aliique  eorumdem  familiis 
omiflis.   In  faftis  ex    fecundo  Confule  duo  per- 
peram    finguntur.  Anno   V.    859.    Chrifti    106. 
ftatuuntur  Confules   Cemmodus  &  Cerealis  ,  qui 
Panvinio  funt  L.  Cejonius  Commodus ,  &  L.Tu- 
tius  Cerealis .  Hunc  alterum  ita  nominat ,  quod 
Plinius  in  epiftolis  laudat   Tutium  Cerealera  vi- 
rum  Confularem.  Confulto  epiftolam  filuit .  Eft 
undecima   lib.  2.  in  qua    fcribit  :  Itaque  Tutius 
Cerealis    confularis  jure  Senatorio  poflulavit  &C. 
Ibidem  ait  de  Trajano:  Princeps  pr&fidebat ,  erat 
enim    Conful  j    &    inferius  :    Cornutus   Tertullus 
Conful  defignatus  &c.  Exponit  ada  in  caufa  Ma- 
rii  Prifci  difcufTa  menfe  Januario  A.  100.  quo 
Trajanus  erat   Conful  III.  Hinc  patet   Tutium 
Cerealem   ante   annum   106.   fuifle    Confulem  , 
quippe  qui  anno  100.  dicebatur  confularis;  cum 
vero  Cer<-alis    Conful  A.  106.  non  dicatur  ite- 
rum   Conful ,   diverfus  ab   eo  eft  ,  quem    ea  in 
epiftola  Plinius  laudat.  Martialis  lib.  11.  epigr. 
53.  Julium  Cerealem   fcriptorem   carminum  fe- 
cum   ad  ccenam    invitat  .    Petilius   Cerealis   vir 
confularis  Britanniar  proprartor,  ac  bello  civili 
infignis    Vefpafiani  dux  ,  Iaudatur   Tacito    tum 
in  lib.  Hift.  ac  de  Vita   Agricolae ,   tum   etiam 
Jofepho   lib.  7.  de   Bello  Jud.  cap.  17.  Anicius 
Cerealis    vir    confularis  memorarur    Tacito  Iib. 
16.  Velio  Cereali    fcribit  Plinius  epift.  zi,   Ii- 
bri  4.  Qiiare  cum    cognomen  Cerealis  pluribus 
familiis  circa  ea  tempora  commune  fuerit ,  non 
aufim  collegar  Cejonii  Commodi  familiam  divi- 
nare.  Leunclavius  A.  V.  858.  ftatuit  Confules 
Julium  Candidum  ,  ac  Julium  Quadratum  ,  omit- 
tens  iteratum   utriufque  confulatum ,  quem  ta- 
men  recle  Panvinius  expreflerat .  Quadratus  A. 
V.  866.  priorem  confulatum    fuffedtum  gelTerat 
a^Kal.   Juliis    ex    vetufta    infcriptione  Grnteri 
Pag«  574«  6-  quam  antea   Panvinius   quoque  re- 
citaverat,   ubi    dicitur  C.  Antius  Julius  Quadra. 
tfts.    Vir  diligentiifimus   Sponius    par.  1.  Itinc- 
rarii   pag.  413.   recitat   infigne    elogium  a  Per- 
gamenis  eidem  dicatum ,  cujus  initium;  Cajum 


Antium  Aulum  Julium  Auli  F.  Quadratum ,  ite* 
rum  Confulem  (  &  variis  provinciarum  prasfer 
cluris  recitatis  )  Legatum  propr&torem  Trajani 
C&faris  Augujli  ,  Cermanici  ,  Dacici  ,  provineig. 
Syrix  . 

Trajanus  A.   V.  870.  Chrifti  117.  die  io.  Au- 
gufti  Selinunte  in  Cilicia    obiit,    Quinttio  N/- 
gro   &  Vipfanio   Aproniano  Coff.   Panvinius    utri- 
que  familiam    aflignavit  ,  nec  eos   fine  tefte  in 
alias   adoptato.  Alterius   tamen   familia   perpe- 
ram    dicitur    Vifpania;    nam  Gruteri  pag.  119. 
non    femel    Iaudatur    C.   VIPSTANUS    A- 
PRONIANUS.  Apud  Sponium   fecl.  1.  Mi- 
fcellj    art.  i.    in    veteri    epigrammate    legitur< 
C.   Vipflanus     Apronianus  .    Hadrianus    opera_ 
Plotins    defunfli    Trajani     uxoris  ,     imperium 
accepit,  eoque  rem  Romanam  tenente  collegi» 
Confulum  XXI.   faftis   nomen   dederunt  ,  quo- 
rum    XIII.  ex   vetuftis    lapidibus   Panvinius  op- 
time  fuas    in   tabulas  defcriptos,   retulit.   Eof- 
dem  fTdeli  Echo  reddidit  Leunclavius .  Ubi  ve- 
ro  aut  erravit  ,  aut    defecit  Panvinius  ,  erroris 
fe  quoque  focium  eidem   addidit ,  malens   cum 
illo  errare  ,  quam  proprio  marte  vel  quidpiam 
melius  fapere  .  Anno  V.   879.  Chrifli    Domini 
\x6.  anonymusapud  Cufpinianum  nominat  Con- 
fules  Verum  III.   &  Ambibulum  ,  feu  Ambigolum  i 
Cafliodorus   Verum  &    Ambiguum ;    Capitolintis 
cap.   ult.    in  Pertinace    fcribit :  Vero  &    Bibulo 
Coff.  Quid   in  tanta  faftorum  diverfitare   Panvi- 
nius   fenriet?  Ego  ,   inquit ,    a/terum   Vefpromum 
Candidum    Vcrum  II,    Confulem    effe    exiflimavi  , 
de   qun  Tertullianus  ad  Scapulam ,   '&  Spartianus 
in  Didio  Juliano  mentionem  faciunt :  alterum   ve- 
ro   cx  bis  formavi  Ambiguum    Bibulum  .  En     ti- 
bi  iidem  Conlules  a   Leunciavo  cxfcriptii  Vef- 
pronius    Candidus  Verus ,   &    Ambiguus   Bibulus , 
in   indice  confulari    lib.  Dionis  69.   Sed    perpe- 
ram  hic    ab  accurarirfimo    alias  fcriptore    Con- 
ful     fingitur    Vefpronius    Candidus    Verus    II. 
Nam  cum  poft  annum  tertit.m    ac    quinquagefT- 
mum  noftrar  epochae  179.  dicantur  in  faftis  Con- 
fules  Commodus  Auguflus  II.   &  Vcrus ,  hsec   ibi- 
dem  Panvinius    repetit :   Vefpronii   Candidi  Veri 
viri  confularis    mcminit    Tertullianus   ad   Scapu- 
lam,  &   in  Juliani  vita  Spartianus .  Harc   lib.  2. 
faft.  ad  A.  V.  932.  In  rabuiis  vero  faftorum  col- 
lega  Commodi  II.   dicitur   Vefpronius    Candidus 
Verus .   Errat    primum ,  dum    eumdem    Vefpro- 
nium   Candidum  poft  annos  53.    iterum  Confu- 
lem  fingit ,  nempe  anno  Chrifti  126.  &  iterum 
anno  179.  qui  cum  poftea  anno  193.  tefte  Spar- 
tiano  cap.  7.  ;n  Juliano  ,    legatione    funclus    ad 
prarrorianos  dicatur  ,  centenario    major   munia 
pubHca  obiflet.  Deinde  errat  ,  quod  cum  Vef- 
pronium   anno  126.  Confulem  II.  ftatuat ,  anno 
179.  Conful   III.  dicendus  fuiflet.  Denique  er- 
rat ,  quod  contra  teftes  quos  laudat,  TetuIIia- 
num  ac  Spartianum  ,  cognomen  Veri  Vefpronio 
aflingit ,  ut  inferius  oftendam  ,  ubi  etiam  ex  ve- 
teri  infcriptione,  quar  Panvinio  latuit  ,  confta- 
bit  Vefpronium    Candidum  confulatum  non  or- 
dinarium  ,  fed  femel  fuffedum  tantum   geflifle  . 
Alter  etiam    Conful  cum  depravate  a  Cafliodo- 
ro  vocetur  Ambiguus ,  ac  corrupte  etiam  Bibu- 
lus  apud    Capitolinum  legatur  ,  geminato  erro- 
re   Parlvinio  dicitur  Ambiguus  Bibulus  .  Diony- 
fius  Petavius  in  chronologia   princeps ,  quamvis 
eo  in  campo  Scaligerum  fsepe  devicerit,  Panvi- 
nii  tamen  faftos  maluit  exfcribere,  femel  ac  ite- 
rum  tantum    eifdem  corfeclis.    At  in    collegio 
hujus   anni  126.  Panvinianos  Confules  omittens  , 
alios  obtrufit  ,  qui   eidem    dicuntur    M.  Lollius 
P&dius  Verus  ,  ac  Q^Junius  Lepidus  Bibulus  ,  quos 
dubio  procul    huc    deportavit   ex  veteri  epita- 
phio,    quod  Gruteri  pag.   1031.  4.  P.  Minacio 
Albino  Veterano  dicitur. 


DD. 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.      tj\ 


JDD.  XIIII.  KAL.  NQVEMBRl 

M.  LOLLIO.  PAEDIO.  VERO.  ET 

QilVNIO.  LEPIDO.  COS 

Qnos  Confules  ut  annoitij.  affignaret ,  cogno- 
men  Bibtili  Junio  Lepido  belliffime  afBnxit  .  At 
Ricciolius  fectis  fcribendum  ducens  tum  fcal- 
ptum  in  lapide,  tum  etiam  fiftum  a  Petavio , 
cognomen  omittens ,  ita  fignat  annum  nfi.  M. 
Lollius  ffidiMf  t  Q^Juniut  Lepiduss  cum    tamen 


in  vetuftis  faftis  anonymi  Idacii,  Profperi ,  Vi- 
florii ,  ac  CaflioJori  ,  Verus ,  &  Ambibulus , 
fjve  Ambigulus ,  vel  Ambiguus  folo  cognomine 
defcripti  Cpnfules  recirentur  .  RaphaeJ  Fabret- 
tus  ob  eximiam  eruditionem  ,  ac  finguhrem  an- 
tiquitatum  Romanarum  peritiam  ,  non  Urbi  tan- 
tum  quam  incolit,  verum  etiam  Orbi  littera- 
rio,  quem  editis  fumma  cum  Iaude  volumini- 
bus  pervagatur  ,  notiffimus,  via  Lavicana  in 
vinea  vulgo  del  Qajtrntino ,  ad  arcus  aquar  Clau- 
diar ,  hocce  fragmentum  vetufti  epigrammatis 
exfcripfit ,  mihique  indicavit , 


...VM.    ET.    P  O  P  U  I,  I.    EIVSDEM,    COILEGI 

S.    ARGAEUS.    LIB,    E  I  V  5,    CVR,    SVA 

...HETIS.     CAES.    N.    SERVI,    VILICI 

.i.THECA.    IMPENSA.    SVA.    FECIT,    DEDICA 

. . .  V.     K.    O  C  T.    ▼  E  R  O.    I  I  J.    E  T.     A  M  B  I  B  V  L  O.    C  O  S 


Ex  hoc  ,  quod  Confijles  attinet,  tnfigni  monu- 
mento  patet ,  refle  anonymura  Cufpiniani  fcri- 
pfilTe :  Vero  III.  eS*  Ambibuh  ,  uti  etiam  Ida. 
cium  :  Vexo  III.  &  Ambigulo ,  unius  tantum  li- 
terx  variatione.  Ufriufque  Confulis  cognomt- 
ne  certis  characleribus  defignafo,  ad  pnenomi- 
Iia  ac  famrlias  explicandas  gradum  facio  .  Dio 
in  Hadriano  fcribit  de  M-  Aurelio:  Erat  porro 
Marcus  brc  Antoninus  ,  qui  Catilius  ante  appcf- 
labatur ,  nepos  Annii  Veri ,  qui  tertium  Conful 
ac  tribunus  militum  fuerat .  Bl.inco  ac  Xylan- 
dro  Dionis  interpretibu?  filius  Anii  Veri  per- 
peram  dicitur,  cum  Dioni  'iyyavag ,  ideft  ne- 
fos  fcribatur  .  Hinc  prior  hujus  anni  Conful  eft 
M.  Annius  Verus  III.  Marci  Aurelii  Imperato- 
ris  avus.  Hic  ante  quinque  annos  Conful  II. 
fuerat  .  Leunclavius  A.V.  874.  fcribit :  M.  An- 
nius  Verus ,  &  Attgur  ;  tu  veroanno  Chrifti  in. 
M.  Annius  Verus,  &  L.  Augur  .  K\  fcribendum 
fuiffe  Verus  II.  docet  Capitolinus  ,  qui  in  cap.  1. 
de  Vita  M.  Aurelii  ait  eumdem  natum  VI.  Ka- 
lend.  Maias  ,  avo  fuo  iterum,  &  Augure  Con- 
fulibus  .  Idacius  in  faftis  :  Vero  II.  &  Av.gure . 
Spartianus  cap.  8.  de  Hadriano  ait  3  Tertio  Con- 
fules  cum  ipfe  ter  fuijjet ,  plurimos  fetit .  Hos 
inter  habemus  M.  Annium  Verum  ,  quem  often- 
damus  C  afaubono  quarrenti  Confules  tertium 
fub  Hadriano;  proxime  alferum  dabimus  Ser- 
vianum  ,  reliquos  inter  fuffedtos  indicare  divi- 
nare  fit ,  ac  operam  ludere .  In  thefauro  Gru- 
teriano  pagina  637.  1.  recitatur  prolixa  fimul 
ac  faceta  infcriptio,  quam  Urfus  Togatus  lu- 
for  pilae  fibi  pofuit ,  ubi  Annius  Verus  Conful 
III.  laudatur : 

Nune    vcra  verfu   •verba.  dicamus  fenes : 
Sum   ■viclus  ipfe  fateor  a.  TER   CONSVLE 
VERO  patrono  ,  nec  femel  ,   fed  f&pius  3 
Ciijus   libentcr  dicor   exordiarius « 

Tranfeo    ad    Annii   Verii    collegam    Ambibu- 
Jurrij  cujus  prxnomen  ac  famiJiam  colligo  ex 


una  &  altera  infcriptione ,  qu«e  in  nuper  cdito 
Thomac  Rcinefii  opere  pcfthumo  recitantur « 
Prior  legitur  pag.<5io. 


D. 


M 


QLO.   PLVTIO.  SVCCESSO 

PRISCVS 

L.  VARI.  AMBIBOLI 

AVIARIVS.  ALTILIARIVS 

Altera  pag.  878. 

L.  VARIVS.  AMBIBVLVS 

ARTIACO.  LIB 

Qui  in  familia  libertos  ac  ajtores  avium  nui 
nierabat ,  L.  Varius  Ambibulus  memoratur,  ni- 
hil  tamen  de  ejufdem  confulatu  Iegitur  ,  quocj 
nondum  illum  gefferat .  Equidem  cognomen  Am- 
bibuli  Varia:  familia^  confulari  proprium  ex  utro* 
que  epigrammate  intelligimus ,  ac  proinde  la- 
terculus  Confulum  anni  i%6.  hadenus  adeo  in 
omnium  faftis  vel  depravatus  vel  mutilus,in- 
tegre  reftituitur  ,  idemque  reponendus  in  indi- 
ce  Iibri  69.  Dionis ,  cbi  ad  annum  V.  879..  le- 
guntur  Confules  a  Leunclavio  ex  faftis  noftrr 
Panvinii  exfcripti,  Vcfpronius  Candidus  Verus  & 
Ambiguus  Bibulus ,  quos  fane  Dio  numquam 
fomniavit,  quamvis  tu  vigilans  eofdem  illi  ad- 
fcripfifti  . 

Anno  Urbis  887.  Chrifti  Domini  134.  in  fi- 
ftis  Profperi  ac  Caffiodori  ponuntur  Confules 
Sergianus  II.  &  Verus  s  in  tabulis  anonymi  apud 
Cufpinianum:  Serviznus  &  Varro;  in  Idacianis; 
Severus  III.  &  Varus  .  At  Panvinius  veros 
Confules  fe  naclum  putavit  in  veteri  iufcriptio^ 
ne  qus  dicitqr< 


DED.    XIII  I,    KAL.    MART 

S  E  R.    S  E  R  V  I  A  N  O,    I  I  I.    E  T 
C.    IVVENTIO,    VERO.    COS. 


Harc  infcriptio  die  16.  Februarii  dicata  Con- 
fules  ordinarins  prodit .  Cum  vero  idem  Pan- 
vinius  in  altero  epigrammate  Beneventano  ,  quod 


integrum  recitatur  Gruteri  pag.431.  9.  IegifTet 
C.  Luceium  Sabinum  milTum  honefta  miffione; 
ab  Imperatore  Hsdriano  Augufto , 


Apparatut    in  Barettium 


r* 


SER- 


m 


Cardinalis  Norifii 


SERVIANO  III.ET.  VIBIO.VARO.  COS. 


retento  altero  nomine  fecundi  Confulis ,  VARI 
Cognomen  in  VERUM  mutavit,  it.i  ut  Confu- 
les  integre  eo  anno  fuerint  C.  Julius  Servilius 
Servianus  III.  &  C.  Vibius  Juventius  Vertts  .  Le- 
undavius  eofdem  a  Panvinio  mutuatus ,  ait : 
Servilius    ServiMus    &  C.   Vibius  Juventius    Ve- 


rus ,  cui  tu  plane  fimiliter  fcribis ;  quo  in  la- 
terculo  ille  negligenter  exfcribens  tabulas  Pan- 
vinii ,  notam  tertii  confulatus  Serviani  omifit . 
In  vetufto  latere  inter  cimelia  eruditilfimi  Fa- 
bretti  legitur  : 


SERVIANO.    III.  ET.  VARO.   COS. 


Hinc  patet  in  priori  infcriptione  cognomen  Ve- 
ri  perperam  exfcriptum ,  cum  Varus  dicendus 
fit ,  uti  vetufta  monumenta  ,  quje  noftris  oculis 
vidimus  ,  id  evincunt.  Plures  nummos  cum  e- 
pigraphe  VIBIUS  VARUS  producit  cum  Ful- 
vio  Urfino  Eques  Carolus  Patinus  erudita?  num- 
rnorum  doctrinae  confultiflimus ,  ac  de  ftelogra- 
phia  fupra  ceteros  benemeritus.  Quare  cumal- 
ter  Conful  e  Vibia  gente  fuerit ,  non  Veri ,  fed 
Vari  cognomen  tulit,  uti  reapfe  in  faftis  Idacia- 
rtis  nuncupatur .  Anno  160.  imperante  Antonino 
Fio,  T.  Vibius  Varus  Conful  in  faftis  legitur. 
Tertii  vero  confulatus  Serviani  teftis  etiam  ve- 
nit  Spartianus  in  Hadriano  cap.  8.  Scrviano ,  in- 
quit ,  tertium  confulatum  ,  nec  fecum  tamen , 
cum  ille  bis  ante  Hadrianum  fuiffet  ,  ne  efiet  fe- 
tunds  fententi&  ,  non  petenti  ,  ac  Jine  precatione^, 
toncejjit .  In  Gruteri  etiam  pag.108.  7.  legitur : 
SERVIANO  III.  COS.  ut  fupine  hallucinatus  fit 
Leunclavius  qui  Servianum  fine  tertii  confulatus 
nota  ,  fuo   indici   infarferit . 

Anno  888.   Chrifti  135.  in  faftis   graecis    legi- 


tur:  Pontiano  II.  &  Aquilino  i  in  Idacianis :  Pon- 
tiane ,  &  Aquilino  Rufo  ;  in  Profperi  ac  Caf- 
fiodori  Chronicis :  Pompeiano  &  Attilianos  at 
apud  anonymum  Cufpiniani :  Luperco  &  Attico, 
Panvinius  in  tanta  cognominum  difcrepantia_  , 
fcribit :  Vidcndum  num  Jiot  Serg.  Oclavius  Pon- 
tianus  II.  &  Qj_  Vettius  Aquilinus;  an  quod  ma- 
gis  credo  ,  Pompeianus  Lupercus  ,  &  L.  Julius 
Atticus  Acilianus  ,  Conful  de  quo  Roma  in  domo 
Matth&icrum  vetus  adbuc  extat  epigramma  ,  I- 
taque  in  tabulis  faftorum  Confules  hujus  anni 
eidem  nuncupantur  Pompeianus  Lupercus  ,  &  L. 
Julius  Atticus  Acilianus  .  Hos  ftatim  Confules  de- 
fcripfitLeunclavius ,  ac  in  indiculo  libri  69.  Dio- 
nis  ad  verbum  ,  ad  amuflim  ,  exacle  ,  fideliter 
recitavit  .  Eofdem  repetunt  Fetavius ,  Buche- 
rius,  Calvifius,  Goltzius  ,  Ricciolius ,  aliique^. 
vulgo  Chronologi ,  quorum  nuper  agnien  claufi- 
fti ,  iifdem  vocibus  Panvinianos  Confules  red- 
dens .  Raphael  Fabrettus  hanc  vetufti  lateris  in- 
fcriptionem  typis  ad  Prototypum  efformatam  , 
mihi  mifit. 


PONTIANO.   ET.    ATILIANO.  COS 
EX.   PR.   ANN.   VER.   EX.    O  F.   ANAOS 


Ex  hot  figillo  Iateris  apparet ,  Idacium  priorem 
Confulem  refle  Poittianum  appellaffe  ,  Profpe- 
rum  vero  optime  fecundum  Confulem  AtiJia- 
num  dixiffe  ,  utrumque  vero  ab  anonymo  Cuf- 
piniani  falfis  cognominibus  expreffum,  quae  fecu- 
tus  Panvinius   fiditios  Confuks  fiftis   inferuit, 


ac  tot  fcriptoribus  infigniter  impofuit.  Epigram- 
ma ,  in  quo  teftatur  laudari  L.  Julium  Atticum 
Acilianum  Confulem  ,  quamvis  illud  non  reci- 
tet,  extat  inter  veteres  Infcriptiones  pagina_ 
421.  1.  cujus  priores    verfus  exhibeo : 


L.  JULIO.TROM.  ACILIANO 
PR^F.   FAB.    CONS.   TAB.    MIL 
PROC.    AUG.    PATRON.    COLON.    &c. 


Panvinius  Attici  cognomen  inferuit ,   ut  anony- 

mi   Atticus  Conful  ibidem  Iocum    haberet .  Ve- 

rum  in    eo  elogio    L.  Julius    e   tribu  TROMen- 

tina  ,    Acilianus    dicitur    Pr&feclus     Fabrum  ,  ac 

Confervator  Tabularii  Militaris  ,    Procurator  Au- 

gujli  ,   Patronus  Co/cnid   ejrc.    Ula    enim    fyllaba 

CONS.   non  Confulem  ,  uti  ille  putabat,  fed  con- 

fcrvatorem   fignificat ,    uti  demonftrant  cetera  e- 

jufdem  munia    quse  Senatores,  nedum  Confules 

dedecebant  .  Procuratores  Augufti  equeftris  tan- 

tum   ordinis  erant.   Gruteri  pag.  184.  nomina- 

tur    Hermes    A  TABULARIO  CASTR.    Caftra 

enim  ,  urbes,  domus  Augufta   fuos  habebant  ta- 

bularios  ,  qui  in  vetuftis    Infcriptionibus  paflim 

occurrunt .    Haud   tamen  facile  eft    divinare  fa- 

milias  Pontiani  &  Atiliani.  Anno  quarto  ante_9 

hoc  collegium  Confulum  ,    Serg.    Odtavius  Pon- 

tianns  Conful  fuit,  quem    Panvinius    fufpicaba- 

tur  hoc   iterum  anno  V.    888.   confulatum  gef- 

fifle  ;    fed  in  laudati   lateris   infcriptione  nulla_. 

iterati    confulatus   nota   legitur.    Idem   fcribit , 

in  epiftolis  Plinii  JulU  Attici   mentionem    fieri ; 

epiftolam  tamen  non  indicat .  Ea  autem  eft  duo- 

decima    iib.  1.  in    qua    defcribens  mnrtem   Co- 

relli  Rufi   fub  initium  imperii   Nervae  ait  :  Per- 

veneram  in   proximum  ,   cum  mihi  ab  eadem  Hif- 

pulla-Julius  Atticus  nuntiat  &c.  At  hunc  amicum 


uxoris  Corellii  poft  annos  triginta  oclo  Confu- 
lem  obtrudere  ,  nimium  fupina  hallucinatio  eft. 
In  vetuftis  Infcriptionibus  pag.  7$.  11.  laudatur 
C.  Aurelius  Atilianus  procurator  Auguili ;  pag. 
394.  C.  Cominius  Atilianus  eques  Romanus ;  pag. 
485.  1.  L.  Verginius  Atilianus .  Vides  hoc  co- 
gnomen  pluribus  familiis  ufurpatum.  Ceterum 
Leunclavius  non  modo  in  recenfendis  Confuli- 
bus  fub  Hadriano  ,  recitatos  cum  Panvinio  er- 
rores  admifit,  verum  alios  etiam  addidit,  Pan- 
vinianos  faftos  negligentius  exfcribens .  Nam  in 
eodem  indiculo  lib.  60.  Dionis  A.  V.  884.  ait : 
OSlavius  Pontianus  ,  &  M.  Antonius  Rufus  ; 
cum  Panvinius  ex  duplici  infcriptione  non  Ru- 
fum  ,  fed  Rufinum  fcribendum  oftenderit  .  Prac- 
terea  iteratos  plurium  Confulum  magiftratus  o- 
mifit,  nempe  A.  874.  Annii  Veri:  A.  878.  Sci- 
pionis  Afiatici  :  A.  881.  Nonii  Afprenatis :  A. 
881.  Juventii  Celfi :  Anno  denique  860.  JElii 
Ctfaris ,  fecus  ac  illi  ex  vetuftis  elogiis  Pan- 
vinius  demonftraverat  .  Rurfus  ubi  Panvinjus 
nuda ,  uti  erant  in  faftis  ,  Confulum  cognomen- 
ta  reliquerat  anno  874.  Auguns  A.  S80.  Gallica~ 
»«'.-  A.  886.  Wberi ,  Leunclavius  nec  gru ,  nec 
gry  ultra  Panvinii  voces  loquitur ,  ut  fatis  a- 
perte  idem  tibi  unius  mei  Panvinii  amanuenfis 
appareat,  quem   Dionem  cfft  arbitrabare. 

An- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.        173 


Anno  V.  891-  Chrifti  138.  die  10.  Julii  Hadria- 
rais  vita  &  imperio  defunctus  Antoninum  Pium_ 
fuccefforem  excepit ,  quem  eodem  anno  in  filium 
•ndoptaverat  die  V.  Kal.  Martias  Imperatoris  titu- 
lo ,  Tribunitia  poteftate ,  ac  imperio  proconfulari 
cadem  diecum  ipfo  communicatis,  tefte  Capitolino 
cap.  4.deVitaPii  ,  ac  nummis.  Olim  quidem  ex 
duplici  infcriptioneJGruteri  pag.  151.  quibus  ad- 
derepoteram  tertiam  pag.  ijtf.  IV.  in  quibus 
Tribunitia  poteftas  XXII.  Hadriani  legebatur  , 
cjufdem  mortem  in  annum  fequentem  protra- 
xeram,  quam  opinionem  poftea  exui  vifis  num- 
mis  Mediceis  ,  in  quibus  legitur:  ANTONI 
NUS  PIUS  AUG.  itemque  COS.  DES.  H.  cum 
vero  anno  139.  Conful  II.  fuerit  ,  anno  138. 
mortuo  Hadriano,  Augufti  titulum  accepit  una 
cum  majcimo  Pontificitu,  qui  pariter  titulus 
in  nummis  Jaudatisapparet ,  quem  nondum  Au- 
gufli  cum  collegis  Imperatoribus  communica- 
bant  .  Et  fane  in  infcriptione  pag.  156.  dicitur 
Imperator  Mlius  C&far  Antoninus-  Imperatoris  Tra- 
iani  Hadriani  Aug.  Vont.  Max.  TRIB.  POT.  XXII. 
filius  &c.  Tribuniti&  poteflatis  ,  Conful.  Eadem- 
que  infcriptio  retrorfus  legitur  dedicata  Idibus 
iiaii  Kigro  rjr<  Camerino  Cojf.  qui  magiftratum 
geffere  anno  V.  891.  cum  menfe  Maio  Hadria- 
nus  effet  TR.  P.  XXI.  qui  proinde  numcrus 
perperam  ab  exfcriptore  XXII.  exaratus  eft  . 
Verum  annum  obitus  Hadriani  cap.  4.  prioris 
par.  Differt.  Hypatica:  erudite  ac  folide  de- 
monftrafti .  Imperante  Antonino  Pio  tria  ac  vi- 
ginti  collegia  Confulum  faftis  prsenotan  tur ,  qui 
Kalendis  Januariis  proceflerunt ,  quorum  duo- 
decim  ex  vetuftis  Infcriptionibus  Panvinius  ex- 
pofuit .  Oclavius  Falconerius  eximia.  eruditionis 
prseful  ac  meus  quondam  amicus  ,  in  notis  ad 
Infcriptiones  athleticas  pag.  6.  contendit  faftos 
prioribus  imperii  Antonini  annis  corruptos  effe, 
gravemque  Panvinio  litem  intendit  ,  quod  fuf- 
feclos  Confules  pro  ordinariis  obtrudens,  con- 
fulares  tabulas  depravaverit .  Fons  &  origo  hu- 
jusopinionis  eft  infcriptio  Athletica  quse  Romse 
legitur  in  sedibus  Farnefianis,  in  qua  Antoni- 
nus  Pius  Auguftus  dicitur  AHMAPXIKHC. 
ESOTCIAC.  TO.  T.  rnATOC.  TO.  T.  videli- 
cet  Trihuniiin  poteflatis  III.  Conful  III.  eadem 
vero  in  fine  defignatur  fcripta  nPO  IZ.  KAA. 
IOTN.  AnO.  PaMHC.  TOPKOTATa.  KAI. 
HRaAH .  rilAT.  Ante  diem  XVII.  Kal.  fun.  Ro- 
tn&  Torquato  &  Herode  Confulibus .  Cum  vero 
primus  annus  imperii  Antonini  Confules  ha- 
beat  Antoninum  II.  &  Bruttium  ,  tertius  au- 
tem  Torqnatum  &  Herodem  ex  pofita  infcri- 
ptione ,  in  qtia  iidem  Confules  leguntur  anno 
tertio  Tribunitise  poteftatis  Antonini  Pii ,  con- 
fequens  fit,  ut  inter  duo  memorata  Confulum 
paria  unum  tantum  par  Confulum  Jocum  ha- 
berc  poffit ,  quo  fecundus  annus  Antonini  ob- 
fignetur .  Hinc  infert  fcriptores  omnino  omnes 
erraffe ,  qui  confulatum  Torquati  &  Herodis 
ftatuerunt  anno  fexto  imperii  Antonini.  Ha?c 
ille  .  Verum  illeplaneerravit,  dum  omnes  fcri- 
ptores  faftorum  erroris  incufat  potius ,  quam 
exfcriptorem  memoratse  infcriptionis,  five  ejuf- 
dem  fcalptorem  ,  de  quo  poftea  dicam .  Vir  a- 
lias  eruditus  in  eam  prarpofieram  cenfnram  de- 
fcendit ,  quod  initium  Tribunitiac  poteftatis  An- 
tonini  fumpfit  ab  obitu  Hadriani,  exiftimans  an- 
nos  imperii  Auguftei  Antonini  ,  atque  annos 
Tribunitise  poteftatis  ejufdem  una  eademque_a 
die  10.  Julii  anno  138.  inchoatos ,  cum  demor- 
tuo  Hadriano  fucceflit .  At  Antoninus  die  zj. 
Februarii  eiufdem  anni  138.  ab  Hadriano  adop- 
tatus ,  Tribunitiam  poteftatem  ac  Imperium  pro- 
confulare  cum  titulis  Imperatoris  ac  Caffaris  fi- 
mul  acceperat,  tefte  Capitolino  cap.  4.  cui  di- 
citur  Antonius  Pius  fattus  patri  &  i»  imperio 
proconfulari  &  in  Tribunitia  poteflate  eollega  .  Id- 

ipfum  oftendit  laudata  infcriptio  Gruteri  pag.  155. 


4>  ubi  Antoninus ,  vivente  Hadriano  ,  appellatur 
Caefar  ,  Tribunitise  poteftatis  ,  ac  Conful .  Pro- 
ffant  nummi  infcripti :  T.  AELIVS  CAESAR 
ANTONINVS;&  inpoftica:  TRIB.  POT.  COS. 
PIETAS;  in  aliis  .-CONCORDIA.  S.  C  in  qui- 
bus  non  infcribitur  AVG.  nec  P.  M.  nec  deni- 
que  P.  P.  quia  untis  tantum  titm  fuperftes  Ha- 
drianus  eos  titulos  ferebat ,  quamvis  Antoninus 
Tribunitia:  poteftatis  particeps  ibidem  appelle- 
tur.  Anno  fequenti  139.  Confules  in  faftis  fi- 
gnantur  Antoninus  Aug.  II.  &  C.  Brutius  Prse- 
fens  ,quoanno  die  15.  Februarii  Antoninus  auf- 
picatus  eft  annum  fecundum  Tribunitia:  potefta- 
tis.  Extantnummi  :  ANTONINVS  AVG.  PIVS 
TR.  P.  II.  COS.  II.  &  in  averfa  parte:  IMPE- 
RATOR  II.  LIBERT*  S.  C.  Lapides  antiquitus 
infcripti  eofdem  titulos  praeferunt  pag.  153.  6. 
7.  8.  ubi  num.  7.  &  antea  pag.  163.  9.  Anto- 
ninus  dicitur  TRIB.  POT.  II.  COS.  II.  DES. 
III.Hocanno  erat  Conful  defignatus  III.  in  an- 
num  fequentem,  collega  M.  Aurelio  Cacfare  fi- 
Iio  per  adoptionem .  Extant  nummi  :  IMP.  AN- 
TONINVS  PIVS  AVG.  &  retrorfus  :  AVRE- 
LIVS  CAES.  AVG.  PII.  F.  COS.  DES.  Itaque 
recle  in  faftis  anno  140.  ponuntur  Confules  Anto- 
ninus  Auguftus  III.  &  Aurelius  Carfar.  In  po- 
ftica  nunimi  Pii  legitur:  TR.  P.  III.  COS.  III. 
ITALIA  S.  C.  ln  exteriori  muro  Bafilica:  Pri- 
matialis  Pifana;  prope  fepulcium  Beatricis  matris 
Heroidis  Mathildis ,  vifitur  fragmentum  infcri- 
ptionis  Pii  TRIB.  POT.  III.  COS.  III.  qui  pa- 
riter  numeri  leguntur  in  marmore  Farnefiano, 
ex  quo  Falconerius  faftorum  errorem  inferebat. 
Hsec  uti  certa  funt,  ita  etiam  certiflime  conftat 
Antoninum  Pium  anno  140.  cum  eflet  Conful 
III.  die  15.  Februarii  iniiffe  Tribunitiam  Pot. 
III.  quse  eidem  decurrebat  XVII.  Kal.  Junias, 
qua  die  in  laudato  marmore  Farnefiano  dicitur 
datum  refcriptum  Antonini  Augufli  ad  athletas. 
Verum  cum  hocce  refcriptum  obfignetur  confu- 
Iatu  Torquati  &  Herodis  ,  inde  aperte  colligi- 
tur  ,  falfum  efle  numerum  annorum  Tribunitise 
poteftatis  ,  nempe  Trib.  Pot.  III.  ibidem  apud 
Gruterum  ac  Falconerium  obfignats,  cum  die_s 
16.  Maii,  qua  Antoninus  dicebatur  Tribunitiar  po- 
teftatis  III.  ipfemet  Antoninus  III.  &  Aurelius 
Csefar  confules  in  publicis  monumentis  fignaren- 
tur  ,  non  vero  Torquatus  &  Herodes ,  qui  neit- 
tiquam  eo  anno  Confules  proceffernnt  .  Porro  in- 
fcriptio  illa  athletica  tantum  abeft  a  vulgatis  fa- 
ftis  etnendandis ,  ut  eofdem  potius  optime  dige- 
ftos  oftendat .  Etenim  cum  per  literas '  rogarTem 
Raphaelem  Fabrettum  harum  rerum  confultifli- 
mum  ,  ut  laudatam  infcriptionem  in  porticu  arese 
Romani  Farnefiorum  palatii  perluftraret ,  nota- 
retquefi  quar  ibidemdivcrfitas  appareret  inter  no- 
tas  numerales  Tribunitise  poteftalis ,  ac  tertii 
confulatus  Antonini  Pii  ;  idcmmihi  refcripfit  in- 
fignem  inter  utramque  differentiam  fibi  adnota- 
tam .  Nam  nota  multiplicatse  Tribunitise  potefta- 
tis  ,  non  eft  purum  t.  uti  perperam  apud  Gru- 
terum ,  Fabrum ,  ac  Falconerium  legitur,  fed 
eft  gamma  longiori  traclu  inferius  finuatum ;  ubi 
nota  tertii  confulatus  vulgari  majori  r.  ibidem 
exprimitur .  Utramque  notam  num  ralem  heic  in 
margine  adpofitam  vides.  Hinc  patet  prioremno- 
tam  scquivalere  minori  ?  ac  defignare  fextum  Tri- 
bunitise  poteftatis  annum  ,  qui  die  16.  Maji  Tor- 
quato  &  Herode  Confulibus ,  Antonino  Pio  a- 
gebatur ,  uti  reapfe  redte  lcgitur  in  Panvinii  fa- 
ftis ,  quos  Falconerius  ex  Gruteri  potius  volu- 
mine ,  quam  ex  prsefenti  fibi  Romse  Farnefiano 
lapide,  notam  Tribunitise  poteftatis  perperam 
exfcribens  ,  emendandos  putabat . 

Anno  V.  900.  Chrifti  147.  quo  Antoninus,  ut 
poftea  oftendam  ,  ludos  fseculares  celebravit ,  Con- 
fules  in  faftis  afferuntur  Largus  &  Mejfallinus  , 
quos  cum  Marci  prscnomine  e  gente  Valeria  Pan- 
vinius  obtrudit ,  teites  laudans  Capitolinum  ac 

Dio- 


174 


Cardinalis  Norifii 


Dionem ,  qui  tamen  in  hiftoria  '  horum  tempo- 
rum  ,  nerrpe  in  libris  de  Vita  Antonini  Pii ,  aut 
M.  Aurelii  ,  iiti  neque  idem  Dio,  aut  Spartia- 
nus  de  Vita  Hadriani ,  nec  femel  eofdem  nomi- 
nant .  Illa  quidem  cognomina  priori  atate  erant 
gentis  Valeria:;  fed  incertum  cft,  an  poftea  ab 


aliis  familiis  ufurpata  fuerint.  Non  pofTum  hac 
occafione  omittere  infignem  Ligorii  impofturam. 
Extat  in  thefauro  Gruteriano  pag.  261.  infcriprio 
ab  eodem  Ligorio  coliecla  cum  titulo  SABINAE 
AUGUSTAE  ,  in  cujus  fine  legitur ; 


DD.  KAL.  JANUAR 
C.  MANLIO.  TORQJJATO.  ET 
CORNELIO.    MESSALLINO.  COS 


jffoe  collegium  Confulum  exhibetur  fpfis  Kalen- 
dis  Januariis ,  ut  Confulcs  ordinarii  dicendi 
iint.  At  Meffallinus  non  e  Valeria ,  fed  e  Cor- 
nelia  gente  producitur,  ejufque  collega  non  Lar- 
gus,  uti  in  omnibus  faftis  legitur ,  fe.d  Manlius 
Torquatus  infcribitur.  Eft  infignis  Ligorii  im- 
poftura  ,  cui  famiKare  fuit  non  quidem  fielas 
infcriptiones  concinnare,  quod  latinam  linguam 
ignorabat,  fed  e  faftis  nomina  Confulum  ex- 
fcribere  ,  eaque  vemftis  Infcriptionibus  adpone- 
re  .  Tria  perfimilis  fraudis  exempla  hominis  in- 
fcitia  ac  vaftitie  conficla  ,  in  Confulibus  Do- 
mitiani  Imperaroris  pranotavi .  Anno  V.  900. 
iignantur  in  faftis  Confules  Largut  &  Mefial- 
limts  ;  anno  fequenti  Torqmtus  &  Juliantis  . 
Homo  imperitus  MeiTallinum  ex  priori  Iater- 
culo,  ex  pofteriori  Torquatum  exfcripfit ,  no- 
vnmque  collegium  Confulum  ordinariorum  con- 
cinnavit ,  ac  fraudi  fraudem  afTuens  ,  Torqua- 
tum  e  Manliis,  Meffalliniim  e  Corneliis  obtru- 
lit  ,  cum  Manlii  Torqunti  nurquam  hoc  farculo 
nominentur  ;  Meffallini  vero  cognomen  nulli  um- 
quam  Corneliorum  tulerint .  Refle  autem  in 
faftis  Meflallini  collegam  Largum  poni  patet  ex 
refcripto  Antonini  Pii  quod  legitur  L.  ufi  ad- 
•zierfus  creditorem  libro  2.  Cod.  quae  dicitur  : 
Dat.  XI.  Kalend.  Aug.  Largo  &  Mefiallino  Coff. 
Hasx  adnotata  volui ,  ne  quis  Ligoriani  doli 
ignarus  ex  fictitio  illo  Confulum  collegio ,  fa- 
ftos  emendandos  putaret,  cum  Sabina  Augufta 
uxore  Pii ,  aut  hujus  filia  Sabina  M.  Aurelii 
fuperftitibus  ,  commentitius  ille  confulatus  in 
fcftis  appareat , 

Anno  Urbis  901.  Chrifti  149.    leguntur   in_. 
tabulis  confularibus  Orfitus  &•  Prifcus .    In    ve- 
tuftis  Infcriptionibus  Fanvinio  laudatis  ,  quse  e- 
tiam  in  thefauro  Gruteri  pag.  32.  9.     &  48.    1, 
recitantur  ,  ita  iidem  Confules  defcribuntur :  SER. 
SCIPIONE.  ORFITO.   ET.    Q.  NONIO.  PRI- 
SCO  .  COS.  Defideratur    familia   prioris  Confu- 
lis .   Panvinius  e    Corneliis  eumdem  pronuntia- 
vit,   fcribens  ad  Ann.  V.  918.  Cornelium  fcipio- 
xem  Orfiti  nomen   &  cognomen  effe  manifejlum  ejl, 
Cafaubonus  in  notis  ad  cap.8.  de  Vita  Antoni- 
ni  Pii  ,  ait :  Vidctur  cffe  L.  Comelius  Scifio   Orfi- 
tus  ,  qui  fub  Pio   Conful  fuit .  Errat   in   prceno- 
mine;  nam  ex    laudatis   infcriptionibus   Sergii  , 
non  Lucii  praenonien   tulit.    Leunclaviiis  cum_. 
Panvinio  fcribit  in   indice  lib.70.  Comelius  Sci- 
pio  Orfitus ,  quem  tu  quoque  cum  ceteris   imita- 
ris .  Verum ,  ut  inferius  ex    Tacito    oftendo  in 
Confulibus    Commodo    imperante ,  Reguli   infi- 
diis ,  ac  Neronis  fkvitia  Corneliorum  Scipionum 
Orfitorum  domus  fubverfa  fuerat ,  &  Orfitus  qui 
Imperatore  M.  Aurelio  confulatum  geffit ,   e_» 
Gavia  gente  fuit,  non  vero  ex  Cornelia,  uti  pu- 
tabat    Panvinius  •    Orfitum    tamen    hujus    nnni 
Confulem    e   Vettia   gente  ortum  puto .   Extat 
Gruteri  pagina  302.  fragmentum  Iapidis  citm  ti- 
tulo    Ordo  facer  domus  Aug.  Valat.   in  quo  ini- 
tio  fub  titulo    CLARISS.    VIRI  ,  quidam   Sena- 
tores  recitantur  ,  quos  inter  Iegitur  :  VETTIUS 
SCIPIO  ORFITUS,  poft    Vettium    Aq_ilinum_ 
ac   Vitrafium  Pollionem  viros  confulares.  Qtiod 
vero  qui  decem  pi  imi  vocantur  ,  aliique   poftea 
iubnotati,  major  pars  Aurelii  dicuntur,  patet 


eofdem  fuiffe  in  familia  Aurelii  Antonini  Pii , 
ac  proinde  Vettium  Scipionem  Orfitum  inter  af- 
feffores  Palatinos  ibidem  numeratum  ,  hujus  an- 
ni  Confulem  fuiffe,  utplane  appareat  falfa  opi- 
nio  Panvinii  omnes  Confules  Orfiti  cognomine_!> 
in  faftis  fignatos  ,  in  Corneliam  Scipionum  gen« 
tem  adoptantis .  Hac  de  re  ad  Confules  A.  V. 
518.  iterum  fermo  redibit .  Itaque  prior  hujus 
anni  Conful  mihi  putatur  Serg.  Vettius  Scifia 
Orfitus  .  Qui  fi  tibi  difpliceat ,  eumdem  iterum 
Corneliisadfcribito. 

Anno  Urbis  90$.  Chrifti  151.  pramotantur 
faftis  Glabrio  &  Omollus,  qui  Panvinio  funt  Scx. 
Acilius  Glabrio  ,  &  C.  Valerius  Omollus  ,  quos 
integre  iifdem  characleribus  una  cum  reliquis 
exfcribis  .  Leunclavius  fortuito  utriufque  prac- 
nomen  omifit,  quod  ipfe  confulto  tamen  face- 
rem .  Ha-reo  veluti  ad  aqua:  ad  illa  pranomina . 
Nam  ex  Sirmondo  viro  eruditilTimo  aque  ac 
accuratiffimo,  Gruteri  pagina  1077.  recitatur 
index   Corpcratorum  Oftienfium  cum  titulo ; 

MU.  ACILIO.    GLABRIONE 

M.    VALERIO.    HOMULO,    COS 

Rurfus  pag.  478.  10. 

M.   VALERIO 

HOMULLO 

COS.    PATRON 

COL.    D.    D. 

Pag.    344.  4« 

A  C I  L I A  E.  M'.  F 

M'.   ANILIOLAE.    C.    P 

M'.  ACILI.    GLABRION 

SEN.    COS.    PRONEPTI 

M'.  ACILI.  GLABRIONIS 

COS,  II.    NEPTI 

M'.  ACILI.  FAUSTINI 

COS.    F 

Manius  Acilius  Fauftinus  pater  Aciliae  fuit  Con- 
ful  anno  Chrifti  210.  Man.  Acilius  Glabrio  fuit 
Conful  II.  anno  186.  ut  oftendam  ;  Acilius  Se- 
nior  appellatus ,  geffit  confulatum  Antonino  Pio 
imperante ,  M.  Valerio  Homullo  colli-ga .  Pan- 
vinius  qui  infcriptionem  Sirmondi  non  viderat, 
hunc  feniorem  Acilium  Confulem  putavit  Im- 
peratore  Hadriano  A.  V.  877.  Prater-ra  extat 
epitaphium  Gemells  Torquata:  Reinetti  pag.57J. 


DE- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.       175 


DEDIC.    K.   JUNIAS 
SEX.   GLABRIONE.   ET.C.    OMOL 
*LO.    VERIANO.  COS 


Habemus  hic  duo  paria  Confulum  folis  praeno- 
minibus  diverfa .  Rurfus  infcriptionum  Reinefu 
pag.  130.  recenfetur  epigramma,  quod  dicitur 


DEDIC.  KAL.  FEBR 
JUNIOR.  GLABRIONE.   ET.   HOMOLLO.    COS 


At  in  vita  eruditiflimi  praefulis  Angeli  Celotii , 
qui  omnium  primus  fuperiori  feculo  erudita  vi- 
cloris  gentium  P.  R.  cimelia  collegit  ,  eadem_ 
infcriptio  recitatur;  fed  ibi  JUNIO  GLABRIO- 
NE  legitur.  Verum  in  altera  Reinefii  pag.  J31. 
mentio  fit  Aviti  militis    Beneficiarii  . 

JUN.  OMULLI.    CONSULAR 

Harum  prior  cum  dicatur  dedicata  Kal.  Februa- 
riis,  fi  prarnomina  praeferret  ,  ordinarios  Confu- 
les  nobis  indicaret  .  Pofterior  dicitur  extare  Ne- 
maufi .  Si  tanti  putas  hujus  collegii  veritatem_. 
fcire  ,  poteris  Nemaufum  fcribere,  ut  certior 
fias  num  ibidem  JUNI  OMULLI  legatur ;  fiqui- 
dem  Reinefius  vetuftas  Infcriptiones  perinde  ac 
amanuenfium  fcripta  pro  arbitrio  mutare  fo. 
let .  Nam  ut  datis  ea  de  re  ad  me    literis  no- 


tabat  V.  C.  Abbas  Fabrettus ,  quoties  epitheton 
JUNIOR  in  vetuftis  elogiis  legitur  ,  nomen  pro- 
prium  femper  fubfequitur  ,  numquam  praecedit. 
Ipfe  interim  in  faftis  Confules  fine  praenomini- 
bus  fignabo  .  Ex  allatis  monumentis  conftat  unum 
collegium  fuifTeordinarium  ,  aliud  vero  fuffeitum. 
Annus  V.  906.  Chrifti  153.  Confules  Iiabet  in 
faftis  Pr&fentem  ,  _r  Rufinum  .  Panvinius  prio- 
rem  appellat  Bruttium  Prsfentem  II.  eumdem_. 
putans  qui  ante  annos  XIV.  cum  Antonino  II. 
gefferat  confulatum  .  De  Rufino  vero  fcribit : 
Altcr  ,  ut  credo  ,  Antonius  Rufinus  .  Utrumque__> 
ftatim  rapit  Leunclavius  fcribens  in  indiculo  lib. 
70.  Bruttiut  Pr&fens  II.  &  Antonius  Rufinus  . 
Hic  tamen  confulatiis  emendandus  eft  ex  infigni 
infcriptione  Romana  Gruteri  pag.300.  ubi  le- 
gitur  Plotitis  Gallus  cooptatus: 


..  BRUTTIO.   PR__iSENTE.  A.  JUNIO.   RUFINO.  COS; 
P.    R.    C.    ANN.    DCCCCVI. 


Ex  laudata  infcriptione  colligitur  pra?nomen_ 
ac  familia  fecundi  Confttlis  ,  itemqtte  prior  con- 
fulatus  Brutti  Praefentis ,  qui  fine  nota  gemi- 
nati  magiftratus  fcribendus  eft ,  ac  diverfus 
dicendus  a  collega  Pii  Augufti  .  Detritum  eft 
in  lapide  ejus  praenomen ;  fed  reftitiii  poteft  ex 
elogio  ejufJem  filio  dicato ,  qui  Gruteri  pag. 
1005.  dicitur  L.  Fulviut  C.  F.  Pom.  Bruttius 
trsfens  COS.  II.  ut  Confules  integre  defcriban- 
tur:  C.  Bruttius  Prsfens  ,  _r  A.Junius  Rufinus. 
Panvinius  ,  quod  imperante  Hadriano  A.  V.  884. 
M.  Antonius  Rufinus  Conful  fuerat ,  ex  fimili 
cognomine  hunc  quoque  alterum  Confulem  An- 
toniis  adfcripfit ;  quem  fane  continuum  erro- 
rem  erat  idem  in  faftis  ;  quem  quidem  Panvi- 
nii  errorem  notas  in  Prolegom.  num.  17.  fed 
perpetuo  eumdem  fequeris  in  Confulibus  nomi- 
nandis  ,  quod  non  Panvinii ,  uti  reapfe  funt , 
fed   Dionis  te  voces  reddere  opinabare  . 

Anno  V.  907.  Chrifti  154.  funt  in  faftis  Con- 
fules  Commodus,  _r  Lateranus .  Panvinius  cum 
legiffet  Capitolinum  cap.  3.  de  Vita  L.  Veri 
Augufti  ,  fcribentem  ;  Pofl  qu&fluramflatim  Con- 
ful  efl  faflus  cum  Sextilio  Laterano  ,  ita  eos 
Confuies  defcripfit:  L.  Aurelius  C&far ,  &  Sex- 


tilius  Lateranus .  Leunclavius  more  folito  utrum- 
que  ad  unum  apicem  fuum  in  indicem  retulit, 
ac  tibi  fub  imagine  Dionis  inligniter  illufit  . 
Nam  fcribis  pag.  113.  Qui  tonfulatus  in  annum 
154.  incidit  ,  bifque  verbis  a  Dione  lib.  70.  /'* 
indice  Confulari  refertur  :  L.  Aurelius  Cnfar ,  _r 
Sextilius  Lateranus  .  Hinc  quod  Dionem  illa  pu- 
tabas  fcripfiffe  ,  colligis  L.  Verum  anno  151. 
titulo  Caefaris  decoratum;  id  quidem  ,  inquiens, 
•veterum  ,  immo  _r  recentiorum  nullus  ,  quem  le- 
gerim ,  fcripfit .  At  fpcro  fore  ,  ut  ne  tu  quoque 
id  in  pofterum  fcribas  .  Capitolinus  cap.  3.  lau- 
dato  ,  narrat  vivente  Antonino  Pio,  nullum  ho. 
norificentis.  adnomen  L.  Vero  tributum ,  quam 
quod  Augufli  filius  efl  appellatuss  &  cap.  7.  fcri- 
bit  eumdem  pnft  obitum  Pii  ,  a  M.  Aurelio  & 
Csefarem  &  Auguftum  creatum.  At  contendis 
vel  Capitolinum ,  vel  amanuenfes  erraffe,  quod 
Dio  anno  154.  eumdem  appellat  Csefarem,  quo 
item  titulo  in  nummis  apud  Goltzium  fine  Au- 
gufti  cognomento  ,  infcribitur.  Define  talibus, 
vir  eruditiflime,  ac  me  praemonftrante  ,  infcrip- 
tos  lapides  legito.  In  priori  graecis  quidem  li- 
teris  ,  Romae  tamen  fcalpto  ,  apparebit  Grute- 
ri  pag.  ioti.  confulatus 


AOY.    ATPHAIOT.  KOMMOAOT 

KAI.  TITOT.   CE-TIOT.   AATEPANOT 


Vides  hic  Confules  L.  Aurelium  Commodum  & 
T.  Sextium  Lateranum ,  ex  quo  epigrammate 
pracnomen  collegar  Commodi  hactenus  ignora- 
tum  intelligitur ,  uti  etiam  ejufdem  familia_. 
Sextia,  non  Sextilia,  uti  in  Capitolino  Iegitur . 
Sextii  Laterani  vetuftas  inter  Romanarum  gen- 
tium  familias  recenfentur;  fiquidem  L.  Sextius 


Lateranus  ad  plures  confulatus  promotus  Iegi- 
tur  in  Livio  lib.  6.  ac  7.  In  eadem  quoque  in- 
fcriptione  L.  Aurelius  non  dicitur  Carfar  ,  quod 
ipfum  monftrat  altera  etiam  infcriptio  cap.  3. 
de  Votis  Decennalibus  olim  mihi  ex  pag.  300. 
Gruteri   laudata ,  in  qua  legimus  : 


M.  AELIO.  AVRELIO.   VERO.   CAESARE.    III. 
L.   AELIO.    AVRELIO.  COMMODO.    II.    COS 


Incidit  hic  confulatus  in  annum  Chrifti  kJi. 
eumque  poftremum  imperii  Antonini  Pii .  Hanc 
infcriptionem  quam  tibi  indicaveram  ,  altera 
ftatim  pagina  tu  quoque  grandioribus  characle- 


ribus  exhibes  ,  ut  plane  mirer  te  fuppofititio 
Dionis  indici  fidem  prarftitiffe.  Nam  M.  Aure- 
lius  diferte  CAESAR  ibidem  infcribitur,  qui 
titulus  cum  in  L.  Aurelio  collega  non  kgattir, 

opti- 


iy| 


Cardinalis  Norifii 


Optime  difcere  poferas  eumdem  nondum  illo 
Juiffe  infignitum  .  Extat  quoque  figillum  lateris 
»pud  eruditiflimum  Fabrettum  COMMODO.  ET. 
iATERANO.  COS,  Nufquam  Commodus  Car- 
far  infiribitur  ,  ut  plane  Capitolinus  recle  fcrip- 
ferit  eumdem  tribus  ac  viginti  annis  privatum 
in  domo  Augufta  vixifTe ,  quem  poftea  M.  Au- 
relius  Auguftus,  inito  ftatim  imperio  ,  Cxfarem- 
que  &  Auguflum  dixit .  Nummus  quem  apud 
Goltzium  l3udabas  ,  eft  Aurelii  Commodi  filii 
M.  Aurelii  Imperatoris  ,  non  vero  L.  Aurelii 
Coromodi  ejufdem  M.  Aurelii  per  adoptionem 
jratris .  Scribis  pag.  17,  L.  Aelium  ineunte  an- 
no  i3<S.  non  fuifTe  Cacfarem  ,  ut  colligitur ,  in- 
quis  ,   ex  Dione  i»    indice  Confulari  ,  &  ex  dua- 


bus  infcriptionibus  qut  extttnt  apud  Onuphriun* 
iib.  x.  faflerum ,  qus  eodetn  anno  dedicats.  funt, 
in  quibus  (icut  apud  Dionem  ,  Aehus  dicitur  tan- 
tum  Conful ,  non  ziero  C&far  .  Si  pro  Dione 
leundavium  Panvinii  amanuenfem  reponas , 
omnia  acute,  erudite  ,  vere .  Exhibui  heic  tres 
infcriptiones ,  ac  locupletiflimum  Capitolini  te- 
ftimonium,  ut  probarem  L.  Aurelium  Commo- 
dum  ineunte  anno  154.  non  fuiffe  Caefarem  . 
Utere  tua  Regula. 

Anno  908.  Chrifti  155.  in  faftis  Profperi  & 
Cafliodori  leguntur  Confules  Vcrus  &  Sabinus  ; 
in  Idacio,  &  anonymo  Cufpiniani :  Scverus  & 
Sabinianus,  Panvinius  ex.  infcriptione  in  qua  k- 
gebatur 


Item. 


SVBSCRIPSI.   III.  NON.  NOEMB.   ANTIO 
POLLIONE.    ET.    OPIMIANO.  KOS.   ORDI- 
NARIS.    SEVERO.  ET.   SAEINIANO.    COS 


C.   IVLIO.   SEVERO. 
M.   RVFINO.   SABINIANO.  COS 


ConfuJes    hnjus  annt  refte  appellavtt  C.Julium 
Severum  ,    »c    M.  Rufinum   Sabinianum .  Utrum- 
que    fideliter   Leundavius  exfcripftt .    At  Falco- 
nerius   pagina  8.  &  feq.  de    Infcriptionibus    a- 
thleticis    arguit    Fanvinium    qui   Pollionem ,    & 
Opimianum  ordinarios  Confules   non   pofuerit  , 
tjuos  ,    inquit  ,    Confules  ordinarios   fuiffe   diferte 
teflatur  hic  lapis .  Dein  reprehendit  Panvinium 
«juod   ex    infcriptis   Japidibus   Confules    ordina- 
j-ios  faepe  ohtruferit,   qui  tantttm  erant   fuffe- 
£ti ,  nempe  hos  inter  Confules   anno  V.  914.  & 
91?.  Errat.  Nam  cum  in  nullis  faftis   hoc  anno 
legantur  Confules  Pollio  &  Opimianus  ,  eos  po- 
fuif  Panvinius,  qui  in  faftis  melioribus  ,   ac  Ja- 
pidibus   notatos  vidit  .    Vox  illa  OR  D  I N  A- 
RIS  perperam  a  Falconerio  jungitur  cum  an- 
tecedenti  collegio,  quam  cum  Panvinio  cum  fe- 
quenti  collegio  Severi  &  Sabiniani  copulandam 
Idacii    &    anonymi    fafti   omnium    optimi   con- 
vincunt  .    Extat  Jibro  1.   Cod.  Le.\-  1.  de  edcn- 
do  ,  ab    Antonino   Pio   publicafa  ,    qua?  dicitttr 
PP.  IV.    Kalend.    Ottobris    Sabino  II.    &    Scvero 
Coff.  Quamvis  perperam   iterati   confulatus   no- 
ta  appareat ,  patet  eos  fuiffe  Confttles   ordina- 
rios  ,    qui    imperante    Antonino  ,  ac  fucceffori- 
bus  ,    foli  legibus   adponebantur .  Nec  Panvinius 
quofcumque    fibi   Jectos  in   vetuftis    epigramma- 
tis  ,  Confules  in  faftos  retulit  ,  fed  eos  tantum 
«juorum   cognomina  in  iifdem  faftis  legebat ,  uti 
reapfe   fuere  Confules  anno  Urbis  914.  &  915. 
quos    Falconerius    fuffeflos    putabat ,   exiftimans 
Torquatum    &    Herodem   anno    tertio  imperii 
Pii  confulatum  geflifTe  ,    quam   erroneam  ejuf- 
<Iem  opinionem  fuperius  confutavi  . 

Anno  Urbis  909.  Chrifti  156.  notantur  in  fa- 
ftis  Confules  Silvanus  &  Augurinus .  Panvinius 
fcribit :  1'lautium  Silvxnorum ,  &•  Scntium  Au- 
gurinorum  nomina  fuiffe  [uperius  demonflravi .  En 
tibi  Leunclavium  ex  Panvinio  fcribentem  in  in- 
dice  libri  70.  Plautius  Silvanus  ,  (£•  Scntius  Au- 
gurmus  .  Et  quidem  Panvinius  cum  Iegiffet  an- 
iio  Urbis  751.  Confules  Auguftum  XIII.  &  M. 
Plautium  Silvanum,  alium  Silvanum  qui  impe- 
rante  Tto  anno  Urbis  834.  faftis  praenotatur  , 
M.  Plautium  itidem  appellavit  ,  qui  tamen  T. 
Annius  Silvanus  dicebatur  ,  ut  oftendi .  At  hic 
tertius  Silv.inus  Conful  nec  ex  Plautiis,  neque 
ex  Anniis  fuit,  fed  ex  Cejoniis.  Extat  infcrip- 
tio  apud  Mtnutium  in  libro  de  Orthographia, 
ac  Gruterum  pagina  ri8.  5.  in  qua  ardicula 
ficr»  acdificata  anno  Urbis  854.  imperante  Tra- 


jano  ,  C.  Calpurnio  Pifone  &  M.  Vettio  Bo- 
Jano  Coff.  dicitur  poftea  reparata  ,  &  ornata 
a  Tib.  Claudio  Meffalino  ccnturione  Cohortis 
V»  Vigilum: 

M.  CEIONIO.  SILVANO 

C.  SERIO.  AVGVRINO.  COS 

Ceionia  gens  ad  fummum  nobilitatis  faftigium 
evecla  fuerat  L.  Ceionio  in  Caefarem  ac  filium 
ab  Hadriano  adfumpto,  cujus  poftea  filius  L. 
Ceionius  Aurelius  Commoduscollega  M.  Aurelii 
imperavit.  Qusedam  Ceioniorum  familia  Silva- 
ni  cognomentum  tulit ,  in  qua  prior  hujus  anni 
Conful  natus  eft  .  Ejus  collegam  Panvintus  Sen- 
tium  dixit,  quod  Plinius  libro  4.  epifiola  17.' 
Jaudat  Sentium  Augurinum  .  Sed  aliter  fcriben- 
dam  familiam  docet  laudata  infcriptio.  Idem 
error  corrigatur  in  altero  Augurino  Confule 
A.  V.  885. 

AnnusV.  510.  Chrifti  157.  Confules  habet  in 
Chronico  Profperi ,  ejufque  exfcriptoris  Caffio- 
dori  Barbarum-fa  Regulutn  .  Panvinius  Earbari 
cognomen  in  Romana  gente  barbarum  putans  , 
priorem  Confulem  Barbarum  vocat ,  nudaque 
uti  erant,  utriufque  cpgnomina  in  faftis  relin- 
quens  ,  ait:  De  cis  pr&terea  nibil  compertum  ha- 
heo  .  Leunclavio  ex  Panvinio  fimiliter  penes  fola 
cognomina  ftatuuntur  Confules  Barbatus  &  Rc- 
gulus .  At  Barbarum  priorem  Confulem  appel- 
Jandum  docet  Romar  infcriptus  Iapis  in  hortis 
Juftinianeis  ,  qui  a  C.  Julio  Africano  dicitur  : 

DEDICATVS   X.  K.  AVG. 

BARBARO.  ET.  REGULO.  COS 

Integram  infcrfptionem  producunt  Sponius  fect. 
1.  Mifcell.  arr.  j  ac  Reinefius  in  grandiori  to- 
mo  Infcript.  pag.  8.  Qui  vero  fuerit  Conful 
Barbarus  exponit  ejufdem  amicus  Galenus  in  li- 
bro  de  Prarcognit.  cap.  1.  Similiter ,  inquit  ,  ^r 
Barharus  avunculus  Imperatoris  Lucii ,  qui  in 
Mefopotamiam  expeditionem  fufceperat ,  diffcliio- 
nes  ■&  ipfe  vidcre  affeclahat ,  quemadmodum  f^r 
Paulus  ;  poftremo  quoque  Severus  qui  tum  Conful 
erat ,  &  Ariftctelic&  difciplins.  operam  dedcrat . 
Itaque  Barbarus  ,  quod  erat  L.  Aurelii  Commo- 
di  Imperatoris  Antonini  per  adoptionem  filii 
avunculus,  ab    eodem  Antonino  confulatu  inft- 

gni- 


Epiitola  Coniularis  ad  Pagium.         177 


gnifus  fuit;  Hujus  familiam  non  falfa  fortaffis 
conjedura  affequor .  Capitolinus  cap.  9.  de  Vi- 
ta  M.  Aurelii  laudat  Civicam  patruum  Veri  Au- 
gufti.  Ille  in  vetuftis  epigrammatis  dicebatur 
Sex.  Vetuhnus  Civica  Pompejanus  qui  cum  L.  Ce- 
ionio  Commodo  patre  L.  Veri  Augtifti  an. 
no  Chrifti  136.  Conful  fuit .  Capitolinum  ve- 
ro  patruum  pro  avunculo  fcribere  inde  conftat , 
quod  L.  Verus  filius  fuit  Ceionii  Commodi; 
quare  frater  patris  dicendus  itidem  fuifTet  Ceio- 
nius ,  qui  cum  Vetulenus  Civioa  dicatur,  fra- 
ter  fuit  matris  L.  Vcri.  Antiquus  auclor  Iibro 
de  Progenie  Augufti  fcribit  :  Sed  demum  Con- 
fules  regnum  obtinuere  j  quorum  fafces  adufque 
Julii  C.tfaris  patris ,  patruique  tui  principatum 
defluxere  &c.  Hic  patruus  pro  avunculo  accipi- 
tur.  Ita  Vetulenus  Civica  ,  quod  eflet  frater 
uxoris  L.  Ceionii  Commodi  qui  poftea  Aelius 
Carfar  poft  adoptionem  dictus  fuit ,  una  cum 
cognato  Conful  faclus  fuit  ab  Hadriajx> .  Alter 
illius  frater  Vetulenus  Barbarus  L.Aurelii  Com- 
modi  poftea  Veri  Augufti  patruus,  five  avun- 
culus  ab  Antonino  Pio  confulatum  accepit. 

Anno  V.  9n.Chrifti  158.  memorantur  in  faftis 
Confules  Tertui/us  &  Sacerdos .  Panvinius  ait : 
Q^  Flavii  Tertulli  mentio  efl  in  antiquo  lapide , 
€ujus  exemplum  paulo  pofl  afferam .  Illud  refert 
poft  quadriennium  A.  V.  9ij.  ubi   legitur ; 


DED.  K.  IVL 

C^IVNIO.RVSTICO. 

CtFLAVIO.  TERTVLLO.COS 

Qiiem  quidem  TertuIIum  eo  anno  Urbis  915. 
Confulem  fufFeclum  tradit .  At  cum  ibidem  neu- 
tiquam  infcribatur  nota  iterati  confulatus  ,  pa- 
tet  non  eumdem  Tertullum  efle  qui  A.  V.  911. 
Conful  legitur  .  Prxterea  Junius  Rufticus,  ac 
Flavius  TertuIIus,  qui  eo  in  lapide  leguntur, 
anno  prorfus  incerto  confujatum  geflere  .  Itaque 
Tertullus ,  Cnnfu/  A.  V.  911,  fatis  dubie  2-, 
fLivius  appellatur .  Rurfus  collegse  Sacerdotis 
familia  incerta  eft  ;  quamvis  Panvinius  fcribat 
mentionem  efle  Licinii  Sacerdotis  in  Capitolino 
&  Dione  ;  quod  plane  falfum  eft  ;  nufquam  enim 
Licinii  Sacerdotis  mentio  apud  eofdem  occur- 
rit.  Cicero  quidem  in  Cluentiana  meminit  C. 
Licinii  Sacerdotis ;  &  alter  C.  Licinius  Sacer- 
dos  praetor  Siciliae  eidem  memoratur  in  Verri- 
nis,  ac  in  oratione  pro  Plancio ,  quem  in  con- 
fnlatu  competitorem  habuit ,  tefte  Afconio  in 
argumcnto  orationis  de  Toga  candida  ,  In  vete- 
ri  elogio  dicato  A.  V.  853.  in  quo  Trajanus 
Auguftus  COS.  III.  infcribitur  ,  uti  poftea  0- 
ftendo  inferius  A.  V.  971?.  bimeftres  Confules  ita 
leguntur: 


L.    KOSCIO.AELIANO 
T  I.    CLAVDIO.    SACERDOTAE.     COS 


Pprro  nullus  ignqrat  fub  Imperatoribus  fecun- 
di  faeculi ,  vetuftis  Romanorum  familiis  partim 
extinclis  ,  partim  in  ordinem  redaclis,  novos 
homines  in  Romanfs  magiftratibus  fucceffifle, 
quod  vel  ipfa  confularium  Faftorum  ltclio  ma- 
nifeftat .  Hinc  Sacerdotem  fub  Antonino  Con- 
fulem  Claudium  potius  quam  Licinium  notninan- 
dum  exiftimo  ,  qui  fiiins ,  aut  nepos  fuerit  Ti- 
berii  Claudii  Sacerdotis  fub  Trajano  Confulis . 
Ceterum  in  Leunclavii  indice  ad  lib.  70.  Pan- 
viniani  Confules  reponuntur :  J3.  Flavius  Ter- 
tullus  &  Licinius  Sacerdos  ,  qui  aliorum  quoque 
fcriptorum  faftos  implent  . 

Annus  infequens  V.C.  911.  Chrifti  159.  prse- 
fert  Confules  Quintillum  &  Prifcum .  Priorem 
Tlautium ,  pofteriorem  Statium  e  veteri  epi- 
grammate  recle  Panvinius  appellavit.  Omifit 
prarnomina ,  qua:  in  fibi  vifa  infcriptione  non 
legebantur  .  Utrumque  fine  prajnomine  Leun- 
clavius  pariter  recitavit.  Alterum  tamen  Mar. 
cum  appeliatum  colligo  ex  infcriptione  Gruteri 
pag.  XL.  13. 

DI  ANAE 

A  VG 

PRO.  SAL.    IMP 

C  AES 

TITI.  AEL.  HADRIANI 

ANTONINI.  AVG.  PII 

P.  P. 

M.  STATIVS.  PRISCVS 

L  E  G.  A  V  G.    PR.  PR 

V.  S.  L.  M 

Appttratus  in  Baronium 


Anno  V.  91  j.  a  parilibus,  Chrifti  161.  Impe- 
rator  Antoninus  Pius  die  feprima  Martii  diem 
obiit ,  cui  fuccefllt  M.  Aurelius  Antoninus  co- 
gnomento  Philofophus ,  qui  ftatim  L.  Jtliam 
Aurelium  Commodum  non  modo  Cacfarem  ,  ve- 
rum  etiam  Auguftum  novo  exemplo  ,  defigna- 
vit ,  omnibus  Imperatorum  titulis ,  uno  tan- 
tum  excepto  P.  M.  cum  eodem  eommunicatis . 
Imperante  autem  M.  Aurelio  undeviginti  col- 
legia  Confulum  faftis  prsenotantur ,  quqrum 
magna  pars  erronee  defcripta  eft ,  ut  etiamfi 
ceteri  Confuks  veris  characleribus  exarati  le- 
gerentur,  ex  hifce  tantum  appareret  ,  eofdem 
aliena  plane  manu  libro  71.  Dionis  prxfixos 
fuifie.  Annoprimo  imperii  Marci  V.C.916.  Chri- 
fti  161.  in  faftis  anonymi ,  ac  Cafliodori  fta- 
tuuntur  Confules  Ruflicus ,  &  JquiHnus .  Prof- 
per  fcribit :  Ruflico  &  Aquilo  i  Idacius  vero  : 
Ruflno  &  Aquilino.  In  lib.  5.  Cod.  L.  3.  de 
alendis  liberis  ,  recitatur  refcriptum  M.  Aurelii, 
ac  L.  Veri  Auguftorum,  quod  dicitur  :  PP.XIII. 
Kal.  Martias  Roms  Ruflico ,  &  Aquihno  Cojf. 
Hinc  cognomina  Confulum  intelliguntur  .  Prio- 
rem  Panvinius  vocat  Q;  Jnnium  Rufticum  ,  quem 
iterum  Confulem  ab  Imperatore  creatum  te- 
ftatur  Capitolinus  in  Marco  cap.3.  In  vetuftis 
ponderibus  idem  ,  uti  reor ,  prartor  urbanus  ob- 
iignatur  :  plura  enim  Gruteri  pag.  m.  reci- 
tantur  infcripta  :  Q.  IVN.  RVSTICI.  PR.  VRB. 
&  rurfus  pag.  iii.  Ulpianus  D.  49.  L.  x.  de 
Appellat.  laudat  refcriptum  eorumdem  Impera- 
torum  ad  Junium  Ruflicum  pr&fettum  Urbi .  EJUS 
collegam  Vettium  Aquilinum  Panvinius  nuncu- 
pat ,  cujus  prarnomen  fibi  ignotum  ,  punctis 
in  tabulis  notat*  Leundavius  utrumque  fine 
pnnomifle  digeflit .  Tu  cum  reliquis  Panvi- 
nii  faftos  exfcribis  .  In  veteri  Infcriptione 
pag.90.  fuperius  indicata ,  in  qua  Afleflbres 
Palatini,  ac  familia  Antonini  Pii  ,  five  ut  pro- 
babilius  arbitror  ,  M.  Aurelii  recitatur,  inter 
viros  clariflimos  ,  quorum  duo  Confules  ordi- 
narii  fuerunt,  nominatur  C.  VETTIVS  AQVI- 
LINUS  ,  quem  ipfum  hujus  anni  Confulem  ju- 
dicoj  ac  cum  Casi  prsenomine  fcribendum. 
Z  Anno 


i78 


Cardinalis  Norifii 


Anno  V.  917.  Cfiriftf  i<?4«  fafti  habent  Con- 
fules  Uncrinum  &  Celfum .  Panvinius  ad  A.  V. 
917.  recitat  hanc  infcriptionem :  C.  Julio  Mcurt- 
no  quondam  veterano  militi ,  &  BIS  CONSVLI 
Secunda  Servata  Jibi  &  Juliit  Alpino  &  Alpins. 
filiis  B.  M.  F.  C.  Ex  hoc  epitaphio  prior  hu- 
jus  anni  Conful  eidem  "flngitur  C.  Juliw  Ma- 
trinus ,  quem  ftatim  arripuit  Leundavius ,  fuo- 

D. 


que  indici  inferuft  .  At  imperitus  exfcrfptor 
magno  Panvinio  fucum  fecit,  ac  ceteros  in  er- 
rorem  traxit.  Extat  illud  epitaphium  Auguffa; 
Vindelicorum  ,  ac  num.  34.  ab  eruditiffimo  Vel- 
fero  recitatur  inter  fuae  patriae  monumenta  ,  & 
veteri  characlerum  qua  fcalptum  eft  ,  forma 
expreffum;  ponitur  etiam  a  Grutero  pa.  545.  3. 


M. 


IVl.    MACRIANO.    Q.VONDAM 

V  E  T  E  R  A  N  O.    M  I  L  I  T  I.    M.    H.     M.    EX.    BF.    C  O  S 

CONIVGI.    CARISSIMO 

SECVNDA.    SERVATA.    ET 

S  I  B  I.    E  T.    I  V  L  I  I  S 

ALPINO.    ET-    ALPINAE.    FILIIS 

BENEVALENTIBVS.    F.    C. 


Exfcriptor,  quem  fcalprum  potius  quam  cala- 
mus  decuiffet  ,  pro  Macria.no  fcripfit  Macrinum  ; 
tum  omiffis  literis  M.  H.  M.  nempe  :  Mijfo  bo- 
nejla  mijjione  ,  pro  BF.  COS.  videlicet  :  beneficia- 
rio  Conjulis ,  repofuit:  BIS  CONSULI .  Ita  Ma- 
crianus  purus  putus  veteranus  miles ,  imperiti 
hominis  infcitia  ac  Panvinii  aucloritate  ,  confu- 
lari  prartexta  decoratus  ,  Romanos  faftos  hade- 
nus  occupavit  .  Gruteri  pag.  441.  10.  laudatur  : 
M.  Noniut  M.  F.  Macrinus  COS.  XV.  VIR.  S AC. 
FAC.  PR.  IEG.  AUG.  &c.  In  grxco  elogio 
Gruteri  pag."ic78.  1.  laudatur  M.  Macrinus  Mar- 
ci  AureJii  legatut  conjularis  ,  ac  propr&tor  .  Vif- 
ne  hunc  Macrinum  verum  Confulem  hoc  anno 
fubftituamus  in  locum  erafi  e  faftis  Macriani  mi- 
Ltis  ?  Ceterum  alter  etiam  Conful  pari  errore 
eidem  Panvinio  concinnatur  L.  Corneliut  Celfut 
ex  hac  infcriptione ,  loco  unde  eam  acceperit, 
non  defignato  . 

L.    CORNELIO.  C.  F. 

GAL.     CELSO 

II.  VIRO.  PRAEF.  ORAE 

MARITIMAE 

COHORT.  I.  ET.    II 

COS 

Q.LICINIVS.  SILVANVS 

GRANIANVS 

Ex  illfs  Iftteris  COS.  Panvinius  L.  Cornelium 
Celfum  Conjulem  fcripfit,  cum  legendum  fit 
POS.  ideft  Pojuit .  Hic  tamen  Cornelius  Celfus 
erat  decurio  colonia?  Tarraconenfis  ,  in  qua 
gefferat  Duumviratum  ;  idem  fuit  Praefeclus 
ora»  maritima?,  &  Cohortis  Primae  ac  Secun- 
dx  .  Extat  Tarracone  elogium  eidem  ab  uxo- 
re  infcriptum    Gruteri    pag.  395.  10. 

L.    CORNELIO 

C.    F.    GAL.    CELSO 

II.    VIR.     PRAEFECTO 

ORAE.    MARITUMAE 


COH .  I.  ET.  II  • 

POMPEJA  .  DONACE 

UXOR 

Ex  hac  altera  infcriptione  apparet  priori  perpe- 
ram  COS.  infertum  fuiffe,  quafi  ille  Conful  fue- 
rit.  Ita  exfcriptor  in  hoc  etiam  Confule  Panvi- 
nium  decepit .  In  aliis  vetuftis  infcriptionibus , 
quae  Tarracone  dicuntur  extare  ,  alii  etiam  no- 
minantur ,  qui  eodem  qno  Cornelius  Celfus , 
munere  perfuncTr  funt  .  Etenim  Gruteri  pag. 
358.  3.  laudatur  L.  Antonius  Silo  Prsfe&us  Co- 
hortis  II II.  TARRAC.  &C.  Pr&feClut  Ort 
Maritims.  Conventut  Tarraconcnjis  .  Pag.  430.  1. 
P.  Liciniut  L&vinut  dicitur  Duumvir  ,  Pr&feftus 
Cohortit  ntrjSL  Tironum  Ort  Maritimt  .  Immo 
ibidem  num.  4.  hoc  epigramma  recitatur; 

Qi    LICINIO.    S  IL 

V  A  NO.    G  R  A  N I A 

NO.    FLAM.     AUG 

PROV.    HISP.     CITER 

PRAEFECTO.     ORAE 

MARITIMAE.    LALE 

TANAE.    PRO    CURA 

TORI.    AUGUSTI 

C.     TERENTIUS.    PHILE 

TUS.     DOMO.    ROMA 

Hic  Q.  Licinius  Silvanus  Gratlianus,  qui  elo. 
gium  L.  Cornelio  Celfo  conterraneo  fuo  PO- 
fuit ,  eadem  prsefeclura  orae  maritima»  Conven- 
tus  Tarraconenfis  perfunctus  eft ,  quam  antea 
Cornelius  Celfus  obiverat  .  Ex  his  patet  Pan- 
vinium  eumdem  Cornelium  ex  Duumviro  Tar- 
raconenfi  ,  ac  prarfeclo  cohortis  I.  &  II.  pro 
tuerida  ora  maritima ,  Confulem  anni  V.  917. 
efformaffe.  Ille  tamen ,  uti  ejufdem  collega  a 
Leunclavio  inferitur  indici  lib.  71.  Dionis  ad- 
pofito,  in  quo  leguntur  Confules  C.  Juliut  Ma- 
crinus  (&■  L.  Cornclius  Celfus ,  quorum  prior  mi- 
les    tantum,  alter  vero    Duumvir   coloniae    ac 

pra-- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.        ?  fp 


j>rxf<9us  cohortis  fuerunt,  Utroque  autem  e 
/aftis,  qnos  haflequs  perperam,  occuparunt,  eJf 
punflo,  fola  Macrini  ac  Celfi  cognonvna  rcti- 
nenda  funt ,  quoufque  eoruradem  familis  e  ve- 
tuftis  monumentis  apparebunt . 

Anno  V.  918.  Chrifti  n5j.  fafti  habent  Con- 
fules  hudetttem  &  Orfitum.   Panvinius  ait  Ser- 
vilii  Pqdentis  mentionem  fieri  »  plinio  irj  epi- 


ftolis  ad  Trajanum .  Eft  epiftola  10.  lib.  icV 
Itaque  ex  illius  familia  Scrvilus  Pudent  Panvio 
nio'  nominatur .  Addit  Cornelios  Scipiones  co- 
gnomen  Orfiti  tulilTe  ;  hinc  L.  Corneliut  Scipio 
Orfitus ,  altcro  loco  Conful  obtruditur.  Hos 
quoque  nominat  in  indice  Leundavius .  Veros 
tamcn  hujus  anni  C  mfules  expor.it  infcriptio 
Gruteri   pag.  1031.  6.  dicata 


A.    D.    XII.    K.    MAHT 


M.    G  A  V  I  O 

L.    A  R  R  I  O 

Anno  V.  919.  Chrifti  166.  ftatuuntur  in  faftis 
Confules  Pudcns  &  Pollio  ,  quos  cognomine 
tenus  recitat  etiam  Lampridius  in  Commodo 
cap.  13.  Panvinio  dicuntur  :  Seriulius  Pudens 
II.  &  T.  Vitrafius  Pollio .  Leunclavius  omifla_ 
Pollionis  familia ,  cetera  exfcribit ,  quem  falfa 
Dionis  imagine  duflus ,  imitaris  .  At  obfervaras 
mim.  13.  in- Prolegom.  numquam  duos  confula- 
tus  ordinarios  conjunflim  datos  niii  Principibus 
rc  aut  deftinatione ;  unde  num.  17.  quereris  te 
a  Panvinio  in  errorem  traflum  ,  qui  anno  381. 
&  38^.  bis  Syagrium  cum  eodem  ordinarium_. 
Corifujem  dixeris .  At  hic  qaoque  te  Qnuphrius 


O  R  F  I  T  O 

PVDENTE.     COS 

decepit ,  cum  Servilio  Pudenti  duos  conjunfltm 
ordinarios  confulatus  tribuifti .  Qua?fo  te ,  A« 
mice  citm  impcrante  Gallieno  anno  Chrifti  158. 
ponis  Confulem  Pomponium  Bafliim,  &  eum- 
dem  iterum  Confulem  anno  259  producis,  & 
rurfus  cum  Ovinium  Paternum  anno,  267,  &  i- 
terum  anno  268.  Confulem  ftatuis ,  putafne  te- 
met  tam  frequenter  a  Panvinio  in  errorem  in- 
dnflum  ?  At  memorati  arini  V.  919»  Confules  re- 
ftituuntur  ex  infcriptione  arac  dicata:  pro  falute 
Impp.  M.  Aurelii,  ac  L.  Veri,  quam  Gruteri 
pagina  1009.  12.  Fortunatus 


CONSECRAVIT.   X.   K.   SEPT 
..  SERVILIO,    PUDEN-TE.   L.    FUFIDIO.   POLLIONE.  COS 


Ifa.  ia  indjce  erratorum  reftituitur,  cum  ibi  er- 
ronee'  fit :  ULLO  RUDENTE.  Ibi  nuJla  iterati 
confulatus  nota  fignatur;  nam  Pudens  proximi 
anni  Conful ,  erat  e  familia  Arria  ,  hic  Yero 
gentis  Serviliae.  Alter  etiam  Conful  falfo  Vi- 
irafius  nomina.tur ,  qui   e   Fufidiis  fuit . 

Anno  V.  911.  chrifti  nj9,  Aint  in  faftis  Con- 
fides  Prifcus  &  Apollinaris ,  Utrjufque  familiam 
c  veteri  Iapide  refle  Panvinius  extulit.  At  quod 


ibidem  fine  pramomine  legebantur,  uni  Apol- 
linari  pramomen  Quinti  donavit.  Leunclavius  o- 
mnia  fideliter  a  Panvinio  accipiens  priorem  pa- 
rrter  Confulem  fine  prarnomine  pofuit.  At  pra> 
riomen  Quinti  primo  Confuli  adponendum— 
erat.  En  tibi  integre  hoc  collegium  ex  pag.300. 
veterum  Infcriptionum ,  in  qua  C.  Licinius  JLici- 
nianus  dicitur  cooptatus, 


Q^.  SOSIO,  PRISCO  .  P.    COELIO.   APOLHNARE.    COS. 
P.    R.    C.    A.    DCCCCXXII. 


Habes  norj  modo  utnumque  Confulem  integre 
defcriptum ,  veium  etiam  reflum  faftorum  ordi- 
nem  annis  Urbis  exaflilfime  congruentem  .  Nec 
negligenda  eft  in  Romanis  famiiiis  refla  pra:no- 
ruinum  nctitia ,  quia  yiri  quarumd.tm  folo  prae- 
nomine  diflinguebnntur  ,  quod  in  Antoniis,  Pom, 
peiis  ,  Vitellijs ,  aliifque  patet.  Legifti  Sveto- 
nium  cap.  2.  in  Viteljio  . 
Anno  V.  913«  Chrifti  170.  nomen    fhftis  de- 


dere  Cethegus  &  Clarus .  Pflnvinio  ex  plumbea^' 
fiftula  infcripta  :L.  JUNIO.  CLARO  .  ET.  AUR, 
SEVERO .  COS.  hujus  anni  Confules  dicuntur ; 
M.  Aurelius  Cethegus ,  &  L.  Junius  .Clarus  , 
Leunclavius  prioris  tantum  familiam  brevitatis 
caufa  omittit,  quodtu  pariter  facis.  Hunc  quo- 
que  errorem  emendat  infcriptio  Forolivienfis  in 
iErriilia ,  quam  Eques  Sigifmundus  Marchefiits 
lib.  1.  Hiftorias  ejufdem  urbis  inferuit, 


I.    O.    M. 

1 
M.  VARENUS 

POLYBIUS.   PRO. SE 

ET.    SUOS 

V.    S.    L,    M 

M.   CORNELIO.   CETHEGO.    C.    ERUCIO.   CLARQ 


COS 


In  infcriptione  Gruteri  pag.  n<J.  legiturs  CLA- 
RO  ET  CETHEGO;  uti  etiamL.i.  lib.3.Cod. 
de  petit.  h&redit.  dicitur :  PP.  VI.  Kal.  Febr.Cla- 
ro  ,&  Cethego  Cojf.  utrobique  Erucio  Claro  prio- 
ri  loco  nominato .  Porro  Conlules  in  illa  plum- 
bea  fiftnla  infcripti  ,  fuere  furfefli  anno  mihi 
ignoto  ,  q<>os  Panvinius  ,  ut  ordinarios  hujusan- 
ni  venditaret  ,  cognorrir-n  Severi ,  quod  in  fiftu- 
Apparatus  irt  Baroniurc 


la  Iegebatur ,  in  Cethegum  pro  arbitrio  commu- 
tavit  .  Eques  Sertorius  Orfatus  meus  quondam 
amicus,  laudatam  infcriptionem  prolixiori  epi- 
ftola  expofuit ,  ubi  plura  de  voce  SUOS  ex  ve- 
tuftis  monumentis  producit .  Et  fane  Aurelii  Ce- 
thegi  in  Romana  hiftoria  nufquam  cccurrunt, 
fed  pafltm  Cornelii  Cethegi ,  quorum  plenque 
in  faftis  Confules  recitantur.  Erucius  clarus 
Z  z  im« 


i8o 


Cardinalis  Norifii 


imperante  Pio  A.  V.  8??-  Conful  nominatur  , 
cujus  hic  alter    Erucius  fortaflis  filius  fuit. 

Anno  fequenti  V.  ^M.Chrifti  171.  fcribuntur 
in  faftis  Confules  Scverus  II.  &  Herennianus . 
Priorem  ex  Capitolino  cap.  1.  in  Seyero  ,  vocat 
Panvinius  L.  Septimium  Severum.  De  collega 
nec  verbum  addit .  Ita  pariter  Leunclavius,  ac 
ceteri .  Hujus  tamen  prarnomen  ac  familia  legi- 
tur,  uti  quidem  reor,  Gruteri  pag.  1095.  <5, 


JULI^.    CL   F. 

CALVINIANiE 

X.    ALFIDI,    HERENNIANI 

CONSULIS 


F.ABRATENI 

NOVANI 

P.    D 

Anno  V.  916'.  Chrifti  173.  nominantur  in  Fa- 
ftis  Confules  Severus  II.  &  Pompejanur  .  lJan- 
vinius  fcribit  Capitolinum  in  M.  Aurelio  men- 
tionem  facere  tum  Claudii  Severi  ejufdem  Mar- 
ci  praxeptoris ,  Peripatelicce  doclrinar  philofo- 
phi ,  tum  etiam  Claudii  Pompeiani  M.  Aurelii 
generi  .  Hinc  Confules  eidem  dicuntur :  Cn. 
Cla.ud.ius  Severus  II.  &  M.  Claudius  Pompeianus. 
Leunclavius  omiffis  prarnominibus  ,  utrumque_9 
Confulem  cum  Panvinio  e  familiis  Claudiorum 
facit .  Errorem  autem  illorum  pandit  epitaphium 
via  Appia  Anicio  Faltoni  infcriptum,  Gruteri 
pag.  101  j.  6, 


K,    OCTOB.  M.    AUR  ELIO.    SEVERO  II, 
ET.    T,    CLAUDIO.    POMPEIANO.    COS 


Itaque  erratum  eft  in  familia  prioris  Confu- 
lis,  ac  praenominibus  utriufque  .  Claudius  Seve- 
rus  Peripateticus ,  M.  Aurelii  prarceptor  ,  fuit 
Conful  fuffectus ,  cum  L,  Verus  Auguftus  bel- 
lum  in  Oriente  gereret ,  tefte  Galeno ,  cujus 
verba  recjtavi  ad  A.  V.  910.  ubi  de  Barbaro 
confule  ejufdem  teftimonium  Iaudavi.  Prxterea 
idem  Panvinius  erravit  in  altero  etiam  Confu- 
le  defignando ,  fcribens  fuiffe  M.  Claudium_ 
Pompeianuni  Marci  Aurelii  generum .  Nam  Vul- 
catius  in  vita  Avidii  CafTii  cap.n.  recitat  frag- 
rnentum  epiftolar  M-  Aurelii  ad  Senatum  poft 
intejlectam  necem  Avidii  ,  in  qua  fcribit :  Ha- 
betis  igitur  ,  P.  C.  pro  gratulatione  vitlaris.  gc- 
nerum  meum  Confulem  ,  Pompcianum  dico:  cujus 
Atas  olim  remuneranda  fuerat  confulatu  ,  nifi  vi- 
ri  fortes  interveniffent ,  quibus  reddi  dtbuit  quod 
a  Republica  debebatur ,  Et  ibidem  in  epiftola  ad, 
Faurlinam  Auguftam :  Pompeianum  noflrum  iit. 
annum  fqucntem  Confulem  dixi ,  Avidius  Caf- 
fius  occifus  fuit  anno  Chriftianas  epocha?  175. 
quo  anno  poft  Julium  menfem  Marcus  Impera- 
tor  eas  literas  fcripfit,  uti  inferius  evidenter  0- 
ftendam .  Jgitur  Claudius  Pompeianus  ejufdem 
Marci  gener  ,  non  ftiit  Conful  ordinarius  anno 
173.  fed  poft  triennium  fuffeclus  anno  176. 
Hinc  notes  velim  Confules  non  femper  defi- 
gnari  folitos  paulo  poft  initium  anni  in  annum 
infequentem  ,  uti  non  femel  fcripfifti  ,  quod  plu- 
ribus  aliis  exemplis  poffem  demonftrare  ,  Cafau- 
bonus  in  notis  ad  cap.io.de  Vita  M.  Aurelii, 
ubi  Pompeianus  gener  dicitur  bts  Conful  factus  a 
focero  ,  ait  hunc  Pompeianum  cum  Severo  II. 
Confulem  legi  in  faftis  ,  additque:  aherum  con- 
fulatum  adhuc  quxro .  Sed  facile  invenire  po- 
terat  in  laudatis  litteris  ad  Fauftinam  ,  &  Se- 
patum ;  nec  Pompeianus  collega  Severi  II.  fuit 
gcner  Marci ,  cum  hic  anno  176.  confulatum 
primum  acceperit :  alterum  incerto  anno  fuffe- 
sftum  gefferit. 
Anno  V.  931.  Chrifti   179.  leguntur  Confij- 


Ies  Commodus  Auguflus  II.  &  Verus  .  Panvinius 
fcribit  a  Tertulliano  in  libro  ad  Scapulam  no- 
minari  Vefpronium  Candidum  Verum ,  quem 
pariter  laudat  Spartianus  in  Juliano.  Hinc  col- 
Jega  Imperatoris  Commodi  dicitur  eidem  Ve- 
fprcnius  Candidus  Verus .  Leunciavius  omiffo  al- 
tero  cognomine,  fcribit  :  Vejpronius  Verus  .  Hic 
quoque  erratum  eft.  Tertulliani  verba  funt  cap.4. 
ejus  libri  ;  Ut  Vefpronius  Candidus  ,  qui  Chriflta- 
num  quaji  tumultuofum  civibus  fuis  fatitfacere 
dimifit .  Spartianus  vero  cap.  6.  in  Juliano  ait  ; 
Inter  ceteros  legatus  efl  Vefpronius  Candidus  ve- 
tus  confularis  ,  Videfne  ficlum  a  Panvinio  alte- 
rum  cognomen  Veri ,  ut  Vefpronium  hujus  an- 
ni  Confuleoi  effjrmaret  ?  Tanti  tamen  valuit 
magni  Panvinii  aucroritas  ,  ut  Cafaubonus  in 
notis  ad  Spartianum  fcripferit  Iegendtim  fortaf- 
fe  in  eo  capite  6.  Vefpronius  Candidus  Verus , 
vetus  confularis  ;  addens  :  Veri  cognomen  erudi- 
tijfitaus  quoque  Onuphrius  agnofcit .  Immo  fingit 
Onuphrius  .  Extat  vetus  infcriptio  pag,  66.  7, 
laudati  toties  Thefauri  ,  arse  dedicatar  pro  fa- 
Jute  Imperatoris  M.  Aurehi  Commodi  Antonini 
Augufli  Pii  P.  P.  SUB  VESPRONIO  CANDI- 
DO  COS.  Neque  hic  Veri  cognomen  legitur, 
Immo  hinc  colligimus  Vefpronium  Candidum 
ftiiffe  Confulem  fuffeclum  poft  mortem  M-  Au- 
relii ,  quia  in  illa  infcriptione  Commodtis  cum 
prxnomine  Marci  fignatur  ,  quod  poft  obitum 
patris  afftimpfit,  cum  illo  vivente  Lucius  dice- 
retur,  quod  ex  nummis  apparet ,  &  ex  vetu- 
ftis  lapidum  infcriptionibus  pag.  161.7.  ubi  le- 
gimtis  :  L.  Mlio  Aurelio  Aug,  F.  Commodo  Cojf, 
Item  num.  8.  &  9.  &  pag.  x6i,  x,  dicitur  L. 
Jhliut  Aureliut  Commodus  Conful  dejignatus  . 
Qtiare  Vefpronitis  Candidus  non  ftiit  collega 
Imp,  Commodi  Confulis,  quia  tunc  is  Lucius, 
non  autem  Marcus  vocabatur .  Sed  quid  hisdiu- 
tius  immoror?  En  tibi  vetus  collega  Commodi 
T.  Annius  Aurelius  Verus  II.  ex  duabus  vetuftis 
jnfcriptionibus  Gruteri  pag.  65,  9. 


D,  P 

NON.    IANVAR 
JMP.    COMMODO.    II, 
T.    A  N  N  I  O.    V  E  R  O.    II,    C  O  5 


Rurfus  pag.  77,  3, 


DE. 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.       181 

DEPICATVM.    IV.    IDVS.    A  V  G 

IMP.    COMMODO.     II 

E  T,    AVREIIO.    VERO 


I  I. 

Ex  utroque  epigrammate  alter  Panvinii ,  Leun- 
clavii ,  ac  cetcrorum  error  corrigendus  eft , 
dum  Verum  fine  nota  iterati  confulatus  defcri- 
bunt .  Rede  Profper ,  ac  Cafllodorus  fcribunt: 
Commodo  II.  &  Vero  II.  Hic  alter  confulatus 
Commodi    una    rum  tribus  collegiis  confulari- 


c  o  s 

bus  proxime  antecedentibus  memoratur  fn  v£- 
teri  infcriptione  una  cum  nominibus  militum, 
qui  eifdern  Confulibus  honefta  mifllone  miffi 
funt .  Ejufdem  exemplum  accepi  ab  eruditilE- 
mo.  Raphaek  Fabretto  * 


EQV 
BTRIB 


PP 


COR 


EQV 
EQV 


C.    VITRASIVS.    C.    F.   PVB.  PRIMVS.    CALTB 
C.   NOVELLIVS.    C.  F.    P  A  P.    VERINVS.   TICIN 

APRO.    Tl.   ET.   pOLLIONE.   U,   COS 


L.   PASSENNIVS. 
C.    ENASTELLO. 


L.    F.    OEF. 
C.    F.    FAB. 


F  E  L  I X.    M  E  V  I 
EXORATVS.   LUCA 


COMMODO.   ET,   QVINTILLO.  COS 

C.MEMORIVS.   C.   F-    FLA.    MESSOR.   SEGVS 
M.    A  E  L  I  V  S.    M.    F.    M  E  C.    MESTRIANVS.    P  E  L 
C.   IVLIVS.   C.    F.    FAB.  SABINVS.    HERAC 
M.    V  I  T  I  L  I  V  S.    M.    F.    P  O  M.    P  V  D  E  N  S.    A  R  R  E  T 
C.    LAETILIVS.    C.    F.    MEN.    SPLVS.    PRAEN 
M.    CANIVS.    M.    F.   VOT.   RESTITVTVS.    PLAC 

ORFITO.   ET.  IVLIANO.   COS 


I.    CASINIVS.   L.    F.   POM.    LEGITIMVS.   VOLS 
Q.   VICCIVS.   Q.  F.    POM.    PVDENS,    VOLSI 
T I.    CLAVDIVS.    T I.    F.    OEF.    VICTORIN.    LUCA 
M.    VETTIVS.    M.   F,    V  E  L.    A  V  F  I  D  I  V  S.    F  I  R.    PIC 
X I B  R,  P  R   C.  VACELLIUS.   C.    F.    A  N  N.    IVSTINIAN.    ARIM 
M.    AELIUS.    M.    F.    POM.    IVSTVS.    ARRET 
M.    FARRAX.    M.    F.    STE.    SATURNIN.    FORVI 
M.    AEBVTIVS.    M.    F,    POL.   VERVS.     PARMA 
T.    FLAVIVS.    T.    F.    CAM.    LICINIANVS.    RAVE 
M.    POMPONIVS.    M.  F.   NIC.    STORIANVS.    CONS 
C.  S  A  T  R  I  V  S.    C.    F.    L  E  M.    M  A  X  I  M  V  S.    B  O  N 
M.    RADVSIVS.   M.    F.    PAL.    MARCIANVS.    SAS 


EQ_ 


COMMODO    II    COS. 

C.  CRISPIVS.    C.   F.    ANI.   SECVNDINVS.  VEL 

L.  METELLIVS.    L.    F.    P  O  L.    VALERIANVS.    LETR 

Q_  VIBIVS.    Q.    F,    CLA.    NEOPTOLEMVS.    GRVM 

C.  VETVRIVS.    C.    F.    POL.    PROFVTVRVS.    PARM 

Q.  LOLLIVS.    Q.    F.    MEC.    CAESIANVS.   BRVN 

Q.  LVCILIVS.   Q.   F.    CAM.    PRESENS.   RAVE 

C.  VALERIVS.    C.    F.    CLA.    MASCVLIN.    CAE 

I.  NAGIACVS,    L.    F.    A  N  I.   SEVERIN.    VERC 


EG 


Eft  frsgmentum  prolixioris  infcriptionis ,  ex  qua 
patet  Aprum ,  &  Pollionem  iterum  Confules 
fcribendns ,  cum  fecus  in  faftis  Idacii ,  Profpe- 
ri  .  &  Cafliodori,  atque  tuis  etiam  legantur . 
Leunclavius  Pollionem  tantum  bis  Confulem  ex 
Panvinio  exfcripfit,  qui  tamen  utrumque  ite- 
rum  Confukm  ex  veteri  elogio  recle  pofuerar. 
Nec  Lampridio  cap.  n.  in  Commodo  alter  A- 
pri  confulatus  memoratur  .  Prseterea  ibidem— 
fcribit ;  Orfito  e-r  Rufo  Cojf.  uti  etiatn  Idacius, 
Profper,  hujufque  exfcriptor  CaflTodorus,  cum 
tamen  in  laudato  lapide  Orfito  &  Julia.no  Cof. 
legatur  .  Quod  vero  Lampridius  ex  aclis  (Jr- 
bis  plura  ibi  paria  Confulnm  recitat ,  dicen- 
dus  eft  collega  Orfiti  Julianus  Rufus  ,  duplici 
cognomine  .  Hic  vero  in  Panvinio  ad  AV.  931. 
dicitur  Vettius  'Rufus  ex  Lampridio  in  Comraodo. 
At  perperam  ;  fiquidem  fcribit  Lampridiuscap.4. 
Interfetia  &  Vitra/i*  Faujtina ,  &  Velius  Rufus,  & 


Egnntius  Capito  Confulares.  Ifaque  Rtifus  Velix  gen- 
tis,  non  Vettis.  fuit  .  Tacito  Iib» y.  Annal.  memo- 
ratur  Vellius  Gallus  inter  amicos  Sejani ;  Plinius 
Jib.  4.  fcribit  epiftolam  11.  Velio  Cerali  j  Vopi- 
fco  cap.  3.  de  Vita  Imperatoris  Taciti  lauda- 
tur  Velius  Comiftcius  Conful .  Quare  cum  in_. 
omnibus  MSS.  Velius  Rufus  apud  Lampri- 
dium  legatur ,  tefte  Cafaubono,  falfo  dicitur 
e  Vettiis  fuiffe .  Hunc  quoque  errorem  forbuit 
Leunclavius,  tibique  Dionis  nomine  ,  uti  puta- 
bas,  callide  propinavit  .  Hic  ramen  non  folli- 
cito  familiam  quoque  Orfiri ,  quem  vos  cum_ 
Panvinio  e  gente  Cornelia  Scipionum  putatis  , 
quod  ille  fcribat :  Cornelius  Scipioque  nota  funt 
Orfiti  nomtna  i  &  fuperius  ad  A.  V.  918.  Cor- 
nelium  Scipionem  Orfiti  nomen  &  cognomen  efi. 
Je  manifeflum  ejl .  Cum  tamen  hic  fuerit  Ga- 
vius  Orfitus,  ut  ex  veteri  elogio  oliendi .  Et 
fane  Tacito  libro  4.  Hift.  dicitur  imperan'ej> 

Ne,- 


iSt 


Cardinalis  Norifii 


Nerone  Reguli  infidiis  fubverfa  Crafiortfm ,  & 
Orfiti  domus .  Hic  erat  c  Cornelia  gente  Scipio- 
num  ,  Gavia  poftea  familia  Orfitorum  fub  An- 
tonirtis  floruit,  uti  &  Vettia;  &  Gruterli  pa- 
gina  301.  inter  viros  clarijfimot  nominatur  Vet- 
tiut  Scipio  Orfitus .  Salvidieni  etiam  Orfiti  co- 
gnomen  tulere  .  Salvidienus  Orfitus  a  Nerone 
damnatus  dicitur  Svetonio  cap.37.  Salvidfenus 
Orfitus  confularis  a  Domijiano  relegatus  cap. 
xo.  de  Vita  Domitiani  .  Imperante  Gallieno 
JFurii  Orfiti  floruere,  ex  quibus  Furius  Orfi- 
tus  Conful  fuit  cum  J^ureliano  Imperatore  . 
€go  Orfitum  fub  Cotnmodo  Confulem  M.  Ga- 
vium  Orfitum  exiftimo ,  Gavii  Orfiti  ante  fe- 
ptennium  Confulis  confanguincum  . 

Arino  V.  933.  Chrifti  180.  in  faftis  Caflio- 
dori  leguntur  Confules  Pr&fens  &  Gordianus;. 
jn  Idacio,  &  anonymo  Cufpiniani  :Pr&fens  & 
Condianus  „  Panvinio  autem  dicuntur  in  tabu- 
lis  faftorum  Arrius  Prsefens  &  iElius  Gordia- 
rms .  At  libro  i.  Comment.  priorem  Confu- 
lem  modo  Bruttium,  modo  poft  quatuor  fta- 
tim  verfus  ,  Arrium  vocat  ;  ejus  vero  colle- 
gam_  Sex.  Quintilium  Condianum  dicit  .  Leun- 
clavius  fcribit:  Bruttius  Prsfens ,  &  Quinti- 
lius  Cordianur ,  quo  paflim  cognomine  appella- 
tur  .  Tn  primis  Bruttius  Pra»fens  cum  iterati 
confulatus  nota  fcribendus  eft  ex  Lampridio  in 
Commodo  cap-n.  ubi  ait;  XI,  Kalend.  Roma- 
ttas  Pr&fente  iterum  Confule .  Ibi  vero  fecus  ac 
proxipe  fecerat,  collegam  Prsefcntis  non  no- 
ininat,  quia  iiti  re(2e  prarnotavit  Cafaubonus, 


Condiani   memoria  e  faftis  erafa    fuerat.  Fuie 
is  Sex.  Quintilius  Condianus  Quintilii  Maximi 
filius ,  quem  Commodus  neci  tradidit ,  uti  fu- 
fius  recitat  Dio  lib.  71.  quare  minus  recle  Gor- 
dianus   pro  Condiano  nuncupatur  .    Extat  Gru- 
teri  pagina   1095.   tl  vetus  infcriDtio    in  qua 
laudatur  L.pulvius  C.  F.  Bruttius  Prxfens  COS. 
II.  ubi    dicitur  Agrippins.  Aug.  focer  ,  M.  Anto- 
nini  Comcs  expeditionis  Sarmafi*    &c.  Illa   fanc 
infcriptio  aut   erronee   exfcripta ,  aut    fuppleta. 
eft.  Ibi  enira   Agrippina?  Auguftx  nomen  per- 
peram   infertum  eft  .    Scribit  Capitolinus    cap. 
17.de  M.  Aurelio  :  Eilio    fuo    Bruttii    Pr&feutis 
filiam  injunxit  .  Itaque    Bruttius  Prarfens  pater 
Crifpina:  uxoris  Commodi  ,  erat  ejufdem  Com- 
modi    focer,   &   ob   id   altero    confulatu  a  M. 
Aurelio  decoratus  •  Ex  illo  t^men  quamvis  de- 
pravato  epigrammate ,    intelligitur' praenomen. 
Erutii,    quod  hactenus  Scriptores    faftorum   la- 
tuit .  Hoc  anno  die  17.  Martii  M.  Aurelius  Im- 
perator  in  Germania  vita   defunctus  ,  Commo- 
dum  filium  imperii ,  at  non  virtuUim  ha?redem 
reliquit  ,  quem  antea  collegam  habuerat.  Ha- 
bes ,  vir  eruditiflime  ,  non  tria  ,  aut  quatuor  , 
fed  plane  decem   collegia  Confulum  fub    unius 
M.  Aurelii  imperio  ,  perperam  in  faftis  defcri- 
pta  ,  veris  tandem  charaderibus  exarata . 

Anno  V.  9315.  Chrifti  183.  Confules  ex  Pan- 
vinio  defcribuntur  Commodus  Aug.  IV.  &  M. 
Aufidius  Vilforinus .  Deficit  Victorino  nota  al- 
terius  confulatus.  Gruteri  pag.  35.  r.  dicitur 
ara  Soli  dicata: 


IMP.  COMMODO.  AVG.  PIO.FELICf.IJII 


ET.  V|CTORINQ.3I.COS 

Anno  V.  937.  Chrifli  184.  fafti  exhibent  Con- 
fules  Marullum  fjr  Itlianum  ,  qui  e  veteri  elo- 

gio  dicun  tur  Panvinio  M.  Eggius  Marullus ,  & 
K.  Papirius  JEHanus  .  Erratum   in    prarnomine 

Papirii,  qui  non  Humerius  ,  fed  Cneus ,  five 
Grarcorum  more  Gneus  dicebatur  ,  Sponfus  V. 

C.  fi-cl    r.    Mifcell.  art.  1.   recitat  epigramma 

ab  fe  Romse  exfcriptum  ,  in  quo  legitur  ara  ?. 

Mj  Aurelio  Augufti    liberto  dicata 

III.  NON.  JUNIAS.  EGGIO 
MARYLLO.  ET.  GN.  PAPI 
RIO.  ALLIANO.  COS 


In  Pifanis  Carfarum  Caii  ac  Lucii  Cenotaphiis 
oftendi  apud  veteres  in  quibufdam  vocabulis  v. 
g.  Sulla?,  Suriar,  Boruftenis  ,  V  aut  Y .  pro- 
mifcue  fcribi.in  infcriptione  ex  Scalig^ro  re- 
citata  pag.  30.  1.  lesjitur :  L.  Eggio  Marullo  , 
Cn,  Parinio  JEliano  Cof.  Error  in  nomine  fe- 
cundi  Confulis  ex  fuperipri ,  &  altera  pag.49, 
5.  corrigendus  eft  .  In  hac  autem  Marcus  ,  noni 
Lucius  prior  Conful  appellatur.  Gravius  erra- 
tum  eft  Petavio  ,  Ricciplio  ,  ac  quod  nollem  , 
tibi  quoque  ,  dum  cum  illis  '"cribere  maluifti: 
M.  Eggius  Marcellus  ,  &  M.Papyrius  glianus . 
Typographus  Ricciolii  Martellus ,  pro  Marcel- 
itts ,  edidit.  Extat  prarter  memoratas,  alia  in- 
fcriptio  Romana  pag.   35.  «• 


DEDIC.    XV.    K.    JVL. 
MARULLO.     ET.    AELIANO.    CQS 


Non  femel  in  faftis  ipfis  Marulli  cognomen  oc- 
currit  .  Nam  Taciio  lib.  14.  nominatur  Juniut 
Marullus  Conful  dejignatus  .  Capitolino  cap.  1. 
de  Vita  jGordiani  fenioris  laudatur  ejufdem 
pater  Metius  Marullus  Conful .  Carfar  Epidium 
Marullum  tribunum  plebis  poteftate  privavit, 
guem  tamen  proximis  ^omitiis ,  plures  Confu- 


lem   defignarunt ,  tefie  Svetonio  in  Julio  cap* 
79. &   80. 

Anno  V.  939.  Chrifti  1S6.  iignantur  in  fa- 
ftis  Confules  Commodus  Aug.V'&  Manius  Aci- 
lius  Glabrio.rlkherum  Conful  fcribendus eft< 
Gruteri  pag.  94.  meinoratur  votum  folutum . 


IMP.    COMM.    AVG 
FELICE.    V.    ET.    GLABRIONE 
IT.    COSS 


Herodiano  recitata  nece  Commodi ,  lib.  i.  lau- 
daitir  Glabrio  emnium  patriciorum  nebili/Jimut  , 
ad  JEneam  Veneris  &  Anchifis  filium  feriem  ge. 
neris  referens  ,  iden.que  iterum  Conful.  Hic  au- 
tem  Glabrio  in  tabulis  confularibus  dicitur  ei- 
dem  Panvinio  Sex.  Aciliut  Sex.E.M'.N.Glabrio 
IL  In  libro  tamea  t.  faft.  ad  A.  V.  939'  non 


Sextutn,  fed  Maniurn  eumdem  praenominans, 
ait  :  Hic  Maniut  Acilius  Glabrio ,  cujus  patet 
Manius  fub  Hadriano  csnfulatum  gejfit  .  Recle 
hic  Manii  praniomen  eidem  aflignatum ;  fed 
perper3m  filius  dicitur  Manii  Acilii ,  qai  col« 
Iega  C.  Bellicfo  Torquato  ,  ante  annos  LXII. 
fub  Hadriano  Conful  in  faftis  legitur  ;  iiquidem 

filius 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.        183 


fifius  fuit  Man.  Acilii  Glabrionis,  qui  cum  M. 
Valerio  Homollo  confulatum  fuffeclum  geflit  , 
Antonino  Pio  imperante ,  uti  fuperius  adnota- 
bam  ,  ubi  pariter  recitavi  infcriptionem  dica- 
tam  Acilia?  filti  Acilii  Faujlini  Con/ulit  anno 
*io,  M'.  ACILI  GLAERIONIS  COS.  II.  NE- 
PTI,   qui  eft  hujus    anni  Conful,  Man.  Acilii 


qui  cum 


Glabrionit    Semorit    Conjutit  pronepti , 
M.    Vakrio   HomoIIo  Conful  fuit. 

A.  V.  941.  C/irifti  188.  C.  Alliut  Fufeianus , 
tjr  Duliiut  Silanut  Confules  abs  te  ex  Leuncla- 
vio  producuntur .  Deeft  utrique  nota  numera- 
Iis  iterati  confulatus .  Gruteri  pag.  iood.9.  ve- 
tus  lapis   habet: 


FUSCIANO.    II.    ET.   SILANO.  COS 


lampridius  etiamcap.  11.  de  Vita  Commodi  ait: 
Fufciano  iterum  Confule .  Hinc  colligas  quani  e- 
xafle  fuffedi  confulatus  cum  ordinariis  ad  ha?c 
ufque  tempora  in  faftis  foliti  fuerint  nunierari; 
nec  fecus  nobis  fcribendum  eft  prarter  fidem  tam 
infignium  monumentorum  . 

Anno  V.  944.  Chrifti  191.  in  faftis  Confn- 
]es  Apmnianut  &  Bradua  .  Panvinius  putans  fe- 
cunduni  Confulem  eumdem  effe  Braduam  qui 
ante  fextum  annum  Conful  legitur ,  cum  ge- 
minati  confulatus  nota  illum  defcripfit .  Hinc 
exfcriptori  Leunclavio  dicitur:  Metiliut  Bradua. 
II.  At  Braduam  hujus  anni  Confulem  fine  no- 
ta  iterati  confulatus  fcribendum  ,  ac  proinde  di- 
verfum  fuiffe  a  Metilio  Bradua  Confule  A.V. 
5>j8.  docet  infcriptio  apud  Reinefium  pag.  171. 
cujus  fragmentum  recito  . 

Q.   VARIUS.   VITA 

LIS.    B.    F.    COS.    ARAM 

SACRAM.    RESTI 

TUIT 

APRONIANO.     ET     BRA 


DU  A. 


cos 


ExAiden- 
dit 


Ulpianus  I.  10.  D.  de  fufpelf.  tutor .  ait :  Sed 
Imperator  Antoninut  cum  Divo  Severo  Bradus.  Mau- 
rico  Africs.  proconfuli  refcripfit  &C.  Mauricius  Bra- 
dua ,  qui  imperante  Commodo  gefferat  confu- 
latum  ,  d  cimo  poftea  anno  Africam  fortitus  fuit, 
Imperatoribtis  Severo  &  Antonino  Carracalla. 
Plinio  lib.  4.  epift.  n.  &  lib.  1.  epift.  14.  lauda- 
tur  Juniut  Mauricut .  .Num  hic  Conful  dicendus 
iit  ex  eadem  gente  Juniut  Mauricut  Braiua  ,  in 
medio  relinquo  .  Ipfe  nihil  ultra  cognomen  in 
faftis    fcriberem. 

[  Braduamalterum  Confulem  A.  V.  944.  Mau- 
ricium  Braduam  ,  &  hunc  Junia?  forte  gentisper- 
peram  fcripft .  Extat  Gruteri  pag.  356.  1.  epita- 
phium  M.  Antonio  Antio  Lupo  pofitum  ,  cujut 
memoriam  per  vim  opprejfi  dicitur  ex  S.  C.  re- 
ftituere  M.  VALERJUS  BRADUA  MAURICUS 
PONTiF.  Commodui  Auguftus  Antium  Lupum 
per  vim  opprefferat  ,  tefte  Lampridio  cap-7.de 
Vita  Commodi ;  ac  proinde  Imperatore  eodem 
necato  ,  ex  S.  C.  Antii  Lupi  memoria  reftituta 
eft  a  Valerio  Bradua  Maurico ,  qui  cum  Ponti- 
fex  tantum  dicatur ,  ejufdem  confulatus  ,  ac 
dein  proconfulatus  fub  Severo   contigerunt.] 

Idacius ,  Profper  ,  Caffiodorus  recle  Braduam 
collegam  Aproniani ,  fine  nota  iterati  confula- 
tus  ,  fcripferunt .  Inferis  confulatibus  fub  Com- 
modo  ejufdem  vota  Quinquennalia  ,  Decennalia 
Quindecennalia ,  Vicennalia ,  modo  Cacfarei  im- 
perii ,  modo  proconfularis ,  ac  denique  Augu- 
ftei ,  de  quibus  fuperius  difputaveras  par.  1.  cap. 
7.  ubi  quardam  mihi  afferta  reprehendis.  Ete- 
nim  dicis  me  recle  ftatuiffe  anno  noftra?  epochae 
175.  tribunitiam  poteftatem  Commodo  delatam, 
erraffe  tamen,  quod  menfe  Februario  ,  aut  Mar- 
tio  id  fcripferim  contigjffe  .  Quotidie,  Amice  , 
difcimus  ,  ac  pofterioribus  curis  ,  quae  dudum 
fcripferamus  ,  expungimus  .  Dixeram  eo  loco 
qaem    folicitas:  ita    dietn  lictat  divinart  .  Tu 


vero  dicis  tribunitiam  poteftatem  datam  Com- 
modo  poft  diem  17.  Martii ,  fed  ante  28.  Odo- 
bris  .  Vifne  dicam  ?  Verax  es  hariolus ,  qui  rem 
intra  Iatius  odo  fere  menfium  fpatium  fecurius 
divinafti .  Agedum  propius  jam  accedamus  ad 
menfem  tibi  mihique  ignotum ,  Dione  ,  Lam- 
pridio  ,  Capitolino  ,  ac  Vulcatio  utrique  noftrum 
lampadem  prxferentibus .  Haec  fcribit  Dio  lib.71. 
de  M.  Aurelio  Augufto  :  Cum  autem  Cnffiut  ret 
novat  moliretur  in  Syria ,  Marcut  vebementer  per- 
territut ,  Commodum  filium,  veluti  qui  jam  pof- 
fet  inter  ephebot  baberi  ,  accerjiri  ex  Urbe  jubet  • 
Commodus  a  Lampridio  cap.  n.  de  Vita  ejuf- 
dem  dicitur  Roma  profettut  in  Germxniam  XIV. 
Kalend.  JEliat  jifdem  Confulibut ,  nempe  Pifone 
&  Juliano  .  Itaque  Commodus  A.  175.  die  19« 
Maii  ,  a  patre  evocatus ,  in  Gernianiam  perre- 
xit.  Vide  quantum  fallare  ,  cum  pag.  118.  fcri- 
bis  ad  A.  175.  ineunti Julio  Caffii  defetzio  conti- 
git  ,  cum  ex  Dione  M.  Aurelius  poft  intelle- 
dam  rebellionem  Caflii ,  Commodum  in  Germa- 
niam  accerfiverit .  Sed  audiamus  etiam  tertium 
duceni  Capitolinum  cap.  n.  in  M.  Aurelio: 
Filio  ,  inquit  ,  Commodo  accerfito  ad  limitem  ,  to- 
gam  virilem  dcdit  :  quare  congiarium  populo  di- 
■vifit .  Vidi  nummum  Mediceum  infcriptum :  M, 
Antoninut  Aug.  TR.  P.  XXIX.  &  in  poftica : 
Liberalitat  Aug.  VII.  Eft  congiarium  Capitolino 
recitatum  .  At  diem  delata?  toga?  Commodo  pro- 
dit  Lampridius  cap.  i.  Indutus  autem  toga  eji 
Nonarum  Juliarum  die  .  Imper.itor  MarcilS  quo 
milites  adverftts  rebellantem  Caflium  in  fide 
contineret,  filium  depofita  praetexia ,  jam  in_. 
toga  virum  ,  certum  imperii  fuccefforem  often- 
tavit .  Tum  M.  Aurelius  magnis  itineribus  in_. 
Italiam  reverfus ,  riec  Roniam  ingreffus  ,  in_. 
proximam  Campaniam  fecedit.,  -brevi  cum  claf- 
fe  in  Orientem  contra  'Caffium  tranfmiffurus . 
Vulcatius  in  Aviditf  Caffio  qusedam  fragmenta__ 
recitat  epiftolmim  ,  quas  id  temporis  Fauftina_. 
Auguftaad  Marcum  mifit.  In  altera  earumdem 
fcribit  :  Vide  quid  agat  de  Avidio  Cajfio,,  &  de 
ejut  confciit  ;  &  ftatim  :  Sed  fi  te  Formiit  in- 
•uenire  non  potuero  ,  affequar  Capuam  .  At  iis 
plane  diebus  caput  Caffii  ab  ejufdem  interfeclo- 
ribus  ad  Marcnm  delatum ,  ingenti  eumdem  fol- 
licitudine  liberavit  ,  qui  ftatim  unius  tantum  ho- 
minis  nece  obtenta:  Vicloriarnuntium  mifit  tum 
ad  Fauftinam ,  tum  ad  Senatuni  per  litteras , 
quarum  fragmmta  Vulcatitis  recitat .  At  Sena- 
tus  Iartis  acclamationibtis  memoratas  litteras  ex- 
cepit  ,  de  quibus  idem  fcriptor  cap.  13.  Eas  in- 
ter  conclamarunt :  CommoAo  Antonino  tribunitiam 
poteflatem  rogamut  ,  pr&fentiam  tuam  rogamut  . 
Ceterum  Marcus  Romam  quidem  ingredi  recu- 
favit  ,  fed  de  altero  morem  gerens  Senatui ,  fi- 
lio  Commodo  tribunitiam  poteftatem  detulit ,  ac 
cum  eodem  paulo  poft  in  Afiam  tranfmifit .  Vi- 
den  ,  vir  eruditiffime  ,  ut  tempus  collata:  Com- 
modo  tribttnitia?  poteftatis,  quod  a  die  17.  Mar- 
tii  ad  18.  Oiftobris  latiori  fpatio  extendebas , 
intra  Augufttrm  contrahatur  ?  Commodus  Nonis 
Juliis  cum  virilem  togam  accepit  ,  nondum  e- 
rat  tribunitia  poteftate  infignitus  ,  quam  ac- 
cepit  poft  nuntium  occifi  Caffii  ad  patrem_, 
in  Campaniam  delatUm  .  Caffms  imperavit  , 
tefte  Dione  ,  menfes  tres ,  'dies  fex .  Men- 
fe  Aprili  rebellaffe  dicendus  eft  ,  cum  Marcus 
celeri  ejus  defeflionis  nuntio  accepto ,  filium  Ro- 

ma 


x84 


Cardinalis  Noriili 


PW  nccerfierit  ,  qtii  <3ie  19.  Maji  ad  patrem 
profectns  eft.  Itaque  menfe  Julio ,  occifo  Caf- 
(io ,  caput  ejufdem  certiflimum  eompreffae  re- 
bellionis  nuntinm  ipfimet  interfeclores  Impera- 
tori  Marco  menfe  Augufto  obtulerunt .  Tum  pe- 
tita  a  Senattt,  atque  etiam  impetrata  Commo- 
do  Ca?fari  tribunitia  poteftas .  NuIIus  dubito 
quin  diclurus  fis  nie  hac  altera  vice  probabilius 
divinaffe  .  Hinc  corrigendus  Capitolinus  qui  cap. 
x-j.  cum  narraffet  gefta  Marco  AureHo  in  O- 
riente,  ac  in  Graecia  ,  ait  :  Romam  ut  venit , 
triumpbavit .  Exinde  Laviniumprofeifus  efl .  Com- 
modum  deinde  fibi  collcgam  in  trihunitiam  pote- 
fiattm  junxit .  Peccat  anni  &  quod  excurrit , 
metachronifmum. 

Ex  annis  tribunitiae  poteftatis  qui  in  num- 
mis  votorum  Commodi  obfignantur ,  varia  eidem 
nuncupata  vota  in  fuos  quseque  annos  refers . 
Et  quidem  initio  fcribis  me  deceptum  qui  num- 
mum  tertioCommodi  confulatu  fignatum  deputa- 
verimanno  180.  Mitiffime  prae  amicitia  noftra  lo- 
queris,  cum  deceptum  dicis  qttem  jure  deceptorera 
poteras  appellare  .  Eos  nummos  mutilata  defcri- 
ptione  produxi ,  dum  fciens  ac  volens  omifi  po- 
itremam  partem  epigraphs  COS.  III.  quam  vi- 
debam  meae  interpretationi  contrariam .  At  fu. 
fpieabar  Occonem ,  vel  alium  exfcriptorem  num- 
mi  minus  recle  notas  numerales  confulatuum  ex, 
araffe .  Habes  fatentem  reum  .  Comes  Medio- 
barbus  accurato  ftudio ,  ac  diligenti  cura  Occo- 
Tiis  numifmata  aliquot  millium  additione ,  nu- 
perrime  illuftravit .  Ibidem  autem  a  pag.  148. 
Vota  X.  Commodo  fufeepta  recenfet.  In  pri- 
mis:  Vota  Decenn,  Sufc.  TR.  P.  VIII.  Imp.  VI. 
Cof.  III.  &c.  ex  Mufeo  Cofpiano  .  Item  :  VOT. 
Sufc,  Dec.  P.  M.  TR.  T.  VIIII.  Imp.  VII.  Cof.  IV. 
ex  infigni  Mufeo  quod  poflidet.  Rurfus:  Vota- 
Eufcep.  Decen.  P.  M.  TR.  P.  X.  Imp.  VH.CoJf, 
III.  ex  fcriniis  Polacii  .  Praeterea  :  S&c.  Fel.  P. 
M.  TR.  P.  XI.  Imp.  VII.  Cof.  V.  &c.  Vidtoria 
in  clypeo  fcribente :  VO  .  DE .  videlicet :  Vo- 
t.i  Decennalia  ,  \e\Volis  Decennalibus  .  Ad  haec  : 
Vota  Sol.    Decen.  P.  M.  TR.  P.   XII.  Cof.  V.  Ve- 

rum  anno  etiam    fequenti  Vota  nuncupata  tra- 


dit  cap.  12.  Lampridius:  Vota.  pfo  eo  falt.t  funt 
Nonis  Piis  Fufciano  iterum  Confule  .  Nonis  Piis, 
hoc  eft  die  quinta  Aprilis  erat  TR.  P.  XIII. 
Denique  paflim  proftant  nummi  Commodi  cum 
Votis  X.  ac  TR.  P.  XV.  Harc  vota  abs  tc 
dicuntur  nuncupata  pro  imperio  Caefareo  ,  de- 
inde  pro  imperio  Proconfulari  ,  denique  pro 
Augufteo .  Numquam  exaclam  rationem  afligna- 
ri  poffe  puto  cur  ab  TR.  P.  VIII.  ad  XII.  per 
quinquennium  fingulis  quibufque  annis  vota  De- 
cennalia  nuncupaverit ,  nifi  dicamus  quandoque 
concepta  pro  falute  Populi  Romani  ,  quar  pofl 
decennium  folvit  ,  cum  extent  nummi  ejufdem 
Commodi  infcripti  :  VOTA  SOL.  TRO  SAL.  P. 
R.  COS.  VI.  aut  forte  eadem  Vota  repetita  me- 
moria  in  nummis  obfignata  iis  etiam  annisqui- 
bus  reapfe  concepta  non  funt;  vel  denique  ftui- 
tum  illum  Principem  qui  in  unicum  annnm  con- 
fules  viginti  quinque  defignavit,  pro  arbitrio 
Vota  nuncupafle.  Horum  votorum  explicatio 
minus  pro  voto  mihi  fuccedit;  quare  eam  tibi 
dimitto  ,  qui  hoc  in  ftadio  ceteros  longo  poft 
te  intervallo  relinquis .  Itaque  ad  faftorum  cor- 
reclionem  revertor . 

Commodo  Imperatore  nofle  qua:  Kalendas  Ja- 
nuarias  anni  Chriftianae  iErsei  93.  prarcedebat, 
occifo,  Pertinax  Imperium  accepit,  quo  dieij. 
Martii  interfeao ,  Diditis  Julianus  Romanum 
orbem  ingenti  pretio  a  praetorianis  redemit , 
qui  pariter  neci  traditus ,  impeiium  Septimio 
Severo  ac  Pefcennio  Nigro  Iacerandum  reliquit . 
Annos  imperii  Severi  "duodeviginti  Confulum 
paria  in  faftis  fignarunt .  Eorum  major  pars  ex 
vetuftis  monumentis  a  diligentiffimo  Panyinio 
optime  defcribitur.  Quardam  vero  hic  mihi  vel 
reftaurnnda  funt,  vel  emendanda  .  Annus  V.  948« 
Chrifti  19 J.  Confules  habet  Tertullum  ac  Cle. 
mentem  ,  qui  Panvinio  dicunt.ir  Q^  Flavius  Ter- 
tullus  ac  T.  Tla-jius  Clcmens .  Unurnque  ad 
unum  apicem  Leunclavius  repofuit  in  indice  li- 
bri  74.  Dionis  .  Apud  Gruterum  pagina  1017. 
4.  Corpus  Fabrorum  Navalium  Oftienfium  di- 
cat  infcriptionem  P,  Marcio  Philippo ,  quas  di- 
citur: 


DEDICATA.    III.    IDVS.    APRILIS 
SCAPVLA.  TERTVLLO.  ET.  TINEIO.  CLEMENTE.  COS 


TertuIIi  infignis  Romanae  familiar  viri  id  pro- 
prium  forte  habuere ,  quod  cognomen  nomini , 
feu  familia:  proponebant.  Ita  Plinio  Iib.2.  epift. 
11.  laudatur  Comutus  Tertullus  Conful  defigna- 
tus  i  &  in  panegyrico  verfus  finem  ait :  Pro 
collega  meo  Cornuto  TertuUo  confulari  viro  •  Cum 
vero  ad  eumdem  fcribit  lib.  7.  ep.  n.  ait :  C. 
Ilinius  Comuto  fuo ,  folo  cognomine  eum  defi- 
gnans.  Panvinius  TertuIIum  cognomen  putavit, 
quod  fortaflis  nomen  gentile  erat .  Tertullianus 
librum  ad  eumdem  proconfulem  poftea  Africae, 
mittens ,  ScapuU  infcripfit,  folo  cognomine  Pro- 
confulis  pofito  .  Libro  1.  Digeft.  L.  14.  de  ojficio 
Pr&fidis  legitur :  Divus  M.xrcus  ,  (£*  Commodus 
ScapuU  Tertyllo  refcripferunt .  At  lib.  17.  tit. 
de  rcbus  eorum  qui  fub  tutela  &c.  dicitur  oratio 
Severi  Augufti  in  Senatu  recitata  Tertyllo,  & 
Clemente  Ccnfulibus  Idibus  Juniis  .  Jam  dixi  Y 
&  V  promifcue  fcribi  in  quibufdam  nominibus 
propriis  apud  antiquos .  Hinc  difcimus  Scapu- 
larn  Tertullum  poftremis  annis  imperii  M.  Au- 
relii  alios  magiftratus  geflifle  ante  confulatum . 
Itaque  fine  tefte  ,  in  gentem  Flaviam  tranfcribi- 
tur ,  uti  &  collega  Clemens ,  qui  erat  familiae 
Tineia;.  ln  Romano  lapide  pag.  751.  11.  lau- 
dmr  TmeiaLucidauxor  P.  ^lii  Veri;  feminae 
autem  paflim  praenomine  carentes  ,  familiar  no- 
mme  appellabantur ,  variis  pro  libito  additis 
cognominibus . 


Anno  V.  960.  Chrifti  107.  Confules  fuere  A- 
per  &  Maximus ,  quorum  prior  eft  Panvinio 
M.  Flavius  Aper  ,  alter  vero  Q±  Allius  Maxi- 
mus .  Primum  ita  vocat ,  quia  ante  annos  77. 
Aper  Conful  infcribitur  in  lapide  M.  FUvius  ; 
alterum  ait  vidifle  fe  in  infcriptione  ,  qun  ,  in- 
quit,  nunc  ad  manus  non  efl .  Sed  ncque  ad  rem 
erat  infcriptio ,  etiamfi  fuiflet  ad  manum .  Illa 
extat  apud  Gruterum  pag.  171.  6.  ubi  legitur 
portictlS  dedicata  X.  Kal.  Juni.ts : 

L.  MAMMIO.  POLLIONE 

Q.  ALLIO.  MAXIMO.    COS 

Hinc  patet  Q^  Allium  Maximum  collega  Mam- 
mio  Pollione  gefliffe  confulatum  fuffectum ,  ac 
proinde  minus  redle  poni  Confulem  collegam 
Apri  .  Quem  ergo  Allio  Maximo  fubftituemus  ? 
Haec  cura  pofteros  maneat,  fi  quandoque  hujus 
anni  Confules  in  effoflb  marmore  apparebunt . 
TacitUS  lib.  12.  Memmium  Pollionem  anno  V. 
802.  imperante  Claudio ,  Confulem  defignatum 
memorat,  qui  fortaflis  idem  videri  poflit  qui 
in  proxima  infcriptione  laudatur  . 

Anno  V.  962.  Chrifti  209.  funt  infaftis  Confu- 
les  Pompejanus  &  Avitus .  Panvinio  integre  de- 
fcribuntur  M.  Aurelius  M.F.  Claudiuf  Pompcianus , 
dr  Lolltanus  Avitus .  Notat  priorem  memorari 
a  Spartiano   in  Caracalla  cap.  3.   ubi  narrat  ab 

eodem 


■ 


Epiftola  Confiilaris  ad  Pagium.         185 

ne  quam  recitat  ad  A,  V.  966.  nempe  ; 


eodem  occifum  Pompeinnum  nepotem  M.  Aure- 
lii  Augufti  j  addit  laudari  etiam  in   infcriptio- 


G  E  N  I  O.    SANCTO 

M.     AVRELIVS    CL.    POMPEIANUS 

MIL.    LEG.    VIII.     ANTONINIANAE 

A  V  G.    P.    F.     C  O  S.    K.    IANVAR 

I  M  P.    D.  •  N.    A  N  T  O  N  I  N  O.    A  V  G.    XIII.    E  T 

BALBINO.    II.     COS 


At  exfcriptor  imperitus  peritiflimum  Romana- 
rum  rerum  in  errorem  traxit .  Ea  infcriptio  ab 
Huttichio  exfcripta  Iegitur  Gruteri  pag.  108.  1. 
6c  iterum  ad  autographum  delineata  pag.  107J. 
ubi  dicitur  M.  Aurelius  CL.  Pompeianut. 

MIL.  LEG.   VIII 

ANTONINI  AN  AE 

A  V  G.  B  F.   C  O  S.  &e. 

Nempe  .*  Miles  Legionis  VIII.  Antcniniana  Augu- 
fis. .  Beneficiarius  Confulis,  &c.  In  Panvinio  perpe- 
xam  legitur  :  Augufia  ,  p« ,  Felicis  Conful ,  ex 
milite  faflus .  Sed  neque  alter  Conful  recle  di- 
tritur  Lollianus  Avitus ,  quod  Capitollnus  cap.  1. 
in  Pertinace  laudat,  inquit  1'anvinitis,  Lollia- 
?>um  Avitum  virum  confularem  .  Nam  hic  Avi- 
tus ,  non  dicitur  Conful  II.  quare  non  eft  idem 
cum  eo,  qtii    ante   Pertinacis  imperium    geffe- 


rat  confulatum  .  Utrumqtte  Confulem  exfcripfit 
Leunclavius  in  indice  libri  76. 

Anno  V.  963.  Chrifti  2 10.  annum  aperuere 
Fauftinus ,  &  Rufinus  .  Panvinius  e  veteri  elo- 
gio  priorem  vocat  Manium  Acilium  Fattflinum  , 
alterum  appellat  L.  Csfonium  Macrum  Rufinia- 
ttum  ,  qui  in  antiquo  epigrammate  Conful  dici- 
tur .  Extat  alterum  elogium  eidem  a  filio  Car- 
fonio  Lucillo  dicatum  Gruteri  pag.  381.  x.  ubi 
dicitur  donis  militaribus  donatus  a  Divo  Mar- 
co ,  ac  Comes  Imp.  Severi .  Alcxandri  Augufli;  ex 
quibus  patet  eumdem  ,  Severo  imperante  ,  vi- 
xifle.  Hic  tamen  fingitur  hoc  anno  collega  A- 
cilii  Fauftini ,  quia  ifte  Rufinus  ,  non  Rufinianus 
dicebatur  .  In  codice  Juft.  extant  refcripta  Impp. 
Severi,  &  Antonini  filii  L.i.  de  bonis  libert.L,  2. 
de  contrahen.  fiipul.  L.  3.  de  evetiion.  L.  1.  de 
donat.  qux  dicuntur  P  P.  Fauflino,  &  Rufino  Con- 
fulibus .  Igitur  cognomen  Rufini  perperam  in 
Ritfinianum  mutatur  .  Hoc  collegium  confulare 
habetur  Gruteri   pag.  300. 


M\  ACILIO.  FAVSTINO...  TRIARIO.  R  VFINO.  COS 


Familia  Tr-iariorum  erat  eonfularis  ,  &  anno  18.J. 
fub  Contmodo  ,  Triarius  Maternus  Conful  fue- 
rat.  Leunclavius  hunc  Confukm  Triarium  Rtt- 
finum  ex  Panvinio  Macrum  Rufinianum  appel- 
lat .  Idem  tamen  Leunclavius  fatis  negligenter 
lnagni  fcriptoris  faftos  exfcribens  anno  V.  95-1. 
Cornelii  Anullini ,  &  anno  95 7.  Fabii  Cilonis 
iteratos  confulatus  omitjit,  cum  tamen  uterque 
Conful  II.  vetuftis  tapidibus  a  Panvinio  Iauda- 
tis,  infcribantur  .  Praeterea  fupine  hallucinatur, 
dum  Getam  Severi  filium  Confulem  A.  V. 958. 
&,o6i.  enmdem  putat  cum  Septimio  Geta  Stveri 
Augufti  fratre  Confule  anno  956.  ac  proinde  tres 
Geta:  Ctefari  eonfulatus  attribuit ,  qui  binos  tan- 
tum  confulatus  geflir . 

Severus  Augufttis  A.  V.  964.  Chrifti  211.  die 
4.  Februarii  Eboraci  in  Britannia  decedens  , 
Antonino  ac  Geta:  filiis  imperiurn,  non  vero 
concordiam  reliquit.  Nam  Antoninus  altero  an- 

no  fratrem  in  ipfo  Juliar  matris  finu  interfecit. 
Natalem  Getae  optime  exponis  ad  annum  202. 

At  natakra  Carfarea:  dignitatis  Geta:  didici  ex 


aclis  paflionis  SS.  Perpetuze  &  Felicitatis.  Ibi 
Sancla  martyr  fcribit:  Munere  enim  caftrenji  era- 
mur  pugnaturi .  Katale  tunc  Ceta.  C&faris  .  At 
ipfa;  cum  focits  pafla:  funt  die  7.  Martii  ,  ex 
omnibus  vetuftis  Martyrologiis .  Antonino  Ca- 
racalla  imperante,  fex  collegia  Confulum  an- 
nis  nomen  dederunt.  Horum  tria  apud  Panvi- 
nium ,  quatuor  vero  apud  Leunclavium  in  in- 
dice  Dionis  libris  77.  &  78.  adpofito,  corri- 
genda  funt ,  aut  fupplenda  .  AnnoV.  965.  Chri- 
fti  212.  Ieguntur  in  faftis  Confules  Afper  & 
Afper .  Leges  plerajque  Antonini  fignantur: 
Duohus  Afpris  Cofs.  In  vetuftis  etiam  Infcriptio- 
nibus  pag.  131.  votum  quoddam  folutum  reci- 
tatu r  ldibus Jimiis  DUO  BUS  ASPRIS  COS. 
Panvinius  ait  :  Horum  alterum  effe  exifiimo  ,  de 
quo  mentio  efl  in  antiqua  marmorea  infcriptio- 
*>e  i  ex  qua  Conful  eidern  defcribitur  M.  Pom* 
pejus  Afper .  De  collega  nihil  addit.  Eam  in- 
fcriptionem  mutilam  recitat  3  q,u«e  integra  le- 
gitur  Gruteri  pag.  557. 


M.   POMPEIO.    M.  F.   ANI.    ASPRO 
7.   LEG.  XV.  APOLLINAR.   7.  COH.  III.  PR 
PRIMOP.   LEG.    IIII.  CYREN.  PRAEF.  CASTR 
L  E  G.    XX.    V  I  C  T  O  R.  &c. 


Habes  tertium  mliitem  a  Panvinio  fago  exu- 
tum,  ac  confulari  prartexta  repente  decoratum. 
Marcus  Psmpejus  Afper  dicitur  ibidem  centu- 
rio  Legionis  XV.  deiri  centurio  Cohortis  III.  Prx- 
icrix ;  poftea  primopilus  Lcgionis  IV.  Cyrenaica  , 
ac  tandem  pmfeelns  caflrortim  Legienis  XX.  Vi- 
ttricis.  Hunc  tamen  militem.cum  Panvinio  Leun- 
clavius  ac  ceteri  tecurrt ,  infcio  Antonino  Impe- 
Jatore  ac  Senatu,  Confulem  crearunt.  Ceterum 
Apparatus  in  Baronium 


Leunclavius  cum  naclus  fuifTet  ineditum'  codt- 
cem  excerptorum  a  Theodofio  quodam  ex  Dio- 
nis  libris,  ibidemque  legiflet  julium  AJprum  , 
hunc  ipfum  Pompejo  Afpro  collegam  aflignavit 
in  indice,  harc  ad  marginem  notans :  Sic  ad- 
pellatur  a  Dione  hb.  79.  Falii nomen  hoc  non  ha- 
hent.  NuJIum  tibi  fucum,  vir  amiciflime  ,  Leun- 
clavius  fecit.  Non  dkit: /?c  adpdlatur  *  Dione 
bic,f\ve  in  indice ,  feu  libro  79.  Addit:  Fafli 
A  a  "<•• 


l8t5 


Cardinalis  Norifii 


uomen  hoc  non  hahent .  At  G  illi  fafti  eflent  Dio- 
nis,  dixiflet:  aliorum  fa/li  &c.  Itaque  appel- 
Iat  faftos  Panvinii  quos  exfcribebat,  &  quos  ce- 
teri  ad  verbum  recitant.  Gratulandum  tamen 
Leunclavio ,  qui  poft  tot  errores  quibus  faftos 
depravavit,  Julium  Afprrtm  anni  laudati  Con- 
fulem  in  memoratis  Theodofii  excerptis  recle 
obfervavit.  Sed  ejos  collegam  aJtera  Dionis  ex- 
cerpta  apud  eruditiflimum  Henricum  Valefium 
oftendunt.  Dio  enim  pag.  743.  Valefiani  volu- 
minfs  fcribit  Antoninum  Caracallam  eximios 
honores  in  Julianum  Afprum  contulifle :  at  po- 
ftea  cum  ad  maximum ,  inquit,  culmen  extulif- 
fet  ipfum  ac  filios  tet  Jimul  fafcium  pompa  ,  eum- 
dem  ignominiofe  tnt(3atiim ,  in  patriam  remi- 
fifle.  Ex  quibus  Valefius  collegit  Afpros  Con- 
fules  anni  m.  filios  fuifle  Juliani  Afpri .  Igi- 


tur  ejusanni  Confules  {uerant  fulii  Afpr' ,  quo- 
rum  pramomina  ignorantur .  Horum  forte  pa- 
ter  eft  L.  fulius  Julianus  ,  qui  Gruteri  pag.  41*. 
dicitur  Conful ,  legatus  Augufti ,  propraetor, 
ac  proconful . 

Anno  V.  966.  Chrifti  Domini  113.  nominan- 
tur  Confules  Antoninus  Aug.W.&  Balbinus  II. 
Panvinius  fcribit  Balbinum  fortaflis  efle  fratrem 
D.Balbini,  qui  poftea  imperavit ;  hinc  Conful 
hujus  anni  eidem  dicitur  P.  Calius  Balbinus  II. 
Leunclavius  cautius  praenomen  Balbini  omifit , 
ac  perperam  notam  iterati  confulatus.  Errat 
Panvinius;  fiquidem  Balbinus  collega  Imp.  An- 
tonini  ipfus  ipfus  eft  Decimus  Calius  ,  qui  po- 
ftea  fuit  Imperator  .  Pag.  44.  apud  Gruterum 
num.  z,  Jegitur: 


III.     N  O  N.     NOVEMBRES 
I  M  P.    A  N  T  O  N  I  N  O.    A  V  G.    N.    IV.    E  T.    D. 
CEILIO.    BALBINO.    II.    COS 


D.  Ccelfus  Balbinus  a  Capftolino  cap.  7.  de  Vi- 
ta  ejufdem ,  dicitur  jnte  acceptum  imperium  , 
ncbiliffimus  &  iterum  Confuh  Hoc  autem  anno 
altero  confulatu  perfunftus  eft .  Anno  V.  96%. 
^Emilius  La?tns  fine  nota  geminati  confulatus  a 
Leunclavio  Icribitur,  fecus  ac  in  veteri  Infcrip- 


tione   pag.  311.  itemque   apud    Panvinium  Ie- 
gitur . 

Annus  V.  969.  Chrifti  116.  Confules  habuft 
Sabfnum  II.  &  AnuIIfnum  .  Panvinius  ait  ia 
plumbea  fiftula  fe  Iegiffe ; 


Q.    A  Q^V  ILIO.     SABINO.    II. 
SEX.     A   V  R.    ANVLLINO.    COS 


In  tabulis  tamen  faftorum  iidem  Confules  ipfi- 
met  Panvinio  dicuntur  Q.  Aauillius  Sabinus  II. 
&  Sex  Cornclius  Anullinus  ,  qui  ad  verbum  iti. 
dem  leguntur  in  indice  Leunclavii.  At  cum  in 
ca  fiftula  legeretur  Sex.  AVR.  nempe  Sexto  Au- 
relio ,  miror  Panvinium  mutata  gente  feu  fami- 


lia  ,  eumdem  Cornelium  nominaffe  .  At  V.  C. 
Sponius  priore  parte  Itinerarii  pagfna  346.  re- 
citat  infcriptionem  abs  fe  in  villa  Tufculana^ 
Burghefia  leclam ,  in  qua  laudatur  Antoninus 
Caracalla,  ac  prope  eamdem  legitur: 


DEDIC    XVIII.    KAL 

S  E  P  T  E  M 

C.    ATIO.    SABINO.    II.    ET.    CORNELIO 

ANVLLINO.     COS 

Rurfus  Gruteri  pagina    160.  r.    recitatur  elo-        gionem  in  Hifpania..  VII.  Kalend.  Otf» 
gium  dicatum    Antonino    Caracallae  prope  Le- 

CATTO.  SABINO.  II.   E  T.  C  O.  ANVLLINO.   COS 


Error  corrigendus  ex  Sponiana  proxime  reci- 
tata  ,  ac  pro  CATTO,  C.  ATIO  Jegendum  eft. 
Utrique  aur*m  infcriptioni  major  fides  haben- 
da  eft;  tum  quia  fcalpts  funt  Caracalla  fmpe- 
rante,  tum  quia  in  illis  fiftulis  obfignabantur 
etiam  Confules  fufFecli  ,  uti  dc  alia  oftendi  in 
Confulibus,  M.  Aurelii  ad  annos  Urbis  913. 
Idem  vero  Panvinius  Sabinum  ante  alterum  an- 
rum  Confulem  Silii  Meflalla?  collegam  ,  Q.  A- 
quillium   nominaverat ,   quod  eumdem   putabat 


cum  Sabino ,  qui  hoc  anno  Conful  II.  dicftur. 
Quare  cum  hic  C.  Atius  Sabinus  fuerit,  prio- 
ris  etiam  familia  dubia  evadit. 

Anno  V.  970.  Chrifti  117.  Prsfens  ,  ($•  Ex- 
tricatus  Confules  afleruntur  .  Panvinius  priorem 
fine  pramomine  Bruttiis  adcenfuit ,  alterum  fo- 
Io  cognomine,  ut  in  faftis,  recitavit .  Leuncla- 
vius  omnia  illi  fimiliter  pofuit.  Extat  illud  coJ- 
legium  integre  fcalptum  pag.  300.  Thefauri  ma- 
gni  Infcriptionum. 


IMP SEVERVS     , 

COOPTATVS 
C.    BR  VTTIO.  PRAESENTE.  T.  MESSIO.  EXTRICATO 
II.  C  O  S  '. 

P.    R.    C.    A  N  N.    D  C  C  C  C  L  X  X» 


nem- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.       187 


tiempe  :  Imp.  T)pelius  Severus  Mxcrinus  Augu- 
Jlus  eooptmus  &c.  Antoninus  enim  Elagabalus 
ejufdem  nomen  e  fiftis  erafit,  ut  proxime  ex- 
ponam  .  F.x  illa  etiam  infcriprione  colligimus 
fa/torum  feriem  cum  annis  Urbis  optime  hacle- 
nus  collatam  , 

Hoc  aono  die  6.  Aprilis  occifo  Antonino  Ca- 
racalla ,  Opelius  Macrinus  imperium  occupavit, 
Anno.  primo  imperii  ejufdem  V.  C.  971.  Chri- 
iti  118.  leguntur    in    faftis    Confuks   Antoninus 
€&•  Advcntus  .   Prior  a  Panvinio    dicitur   M.  O- 
felitu  Antoninut   Diadumenianut  Csfar  Impera- 
toris  Macrini  Augufti  filius.  Tu  vero,  vir  alias 
oculatiffime  ,  fcribis    pagina  67.  Error  bit  cvel- 
iendus  .  Nam  Dio  qui  tunc  vivebat  ,    in  indict* 
Confulari    hahet :  M,   Opclius    Mocrinus   Aug.    & 
•  . . .  .  Adventus  .   Non   faftorum  ,  fed    Panvinii 
error  evellendus ,    fed    una  fimul  tuus  quoque 
tibi   error   deponendus  ;  illum    enim    indicenu. 
non  qui  id  temporis  vivebat,  Dio  ,  fed  qui  poft 
tredecim  ,  quod  excurrit  ,   farcula  vixit ,  Leun- 
clavius     concinnavit;    immo  a    meo     Panvinio 
concinnatum  ,   exfcripfit.    Hic   quae   nova  Dio- 
nis  excerpta  apud   Theodofium  invenit,  a   pag. 
955.  &  feq.  Grseco   idiomate  ex  codice  MS.  re- 
citavit,   ubi  cum  nufquam  index  Grarcus  Con- 
fulum  recitetur ,  facile  poteras  intelligere  eum 
indicem  aliunde   a  Leunclavio   libris  Dionis  in- 
fartum  ,  non  vero  e  Theodofii  chartis  tum  pri- 
mum   produclum  .   Et   fane  Leunclavius  in  lau- 
dato  codtce  ,  quem   incdhum ,  ac   in  angulo  la- 
tentem  ,  Panvinius  non  viderat ,  retfe  obferva- 
vit  anno    118.    epochae  Chriftianx   Macrinuin_. 
Auguftum  collega  Advento  ,  ordinarium  Confu- 
lem  Kalendis  Januariis  proceffiffe  .  Nam  Dio  in 
illis    fragmentis  Theodofii  fcribit  reprehenfum 
Macrinum,  qui  Adventum  dudum  fpeculatorem, 
tabellarium   ac  nuper  procuratorem,   non  modo 
Senaiorem  ,  ftd  ctiam  collegam   in    confulatu  ,  6" 
Fr&feclum   Urbis   creaffct .  Itaque  Macrinus   Au- 
guftus,  ac  Adventus  annum  118,  Confules  ape^ 
ruerunt,   Cum    vero    hoc  ipfo  anno   Antoninus 
Elagabalus,  Macrino  acie   viclo  ,  ac   paulo  pofi 
interempto  ,    imperium  occupafTet,  quardam  te- 
ite  ibidem  Dione ,   innovavit  ,   inter  quse  ,  con- 
fuLitus  ,    inquit  Macrini  loco  ,qui  jamgeflus  crat , 
>iom:n    fuum  fubjlituit ,    quum  nec    confulatum   a. 
Tiobis   accepiffet  ,  nec  prorfus    eum   attigiflet  :  quod 
initio    tribus   ilf    litteris  annum  indicavit    per  ad- 
tventi   confulxtum  ,    quafi   qui  fqlus  eum    gefpffet . 
Itaqtie    Aucior  eft  Dio  Macrinum  Imperatorem, 
&  Adventum  Confules  hunc  nnnum  aperuiffe  ; 
Macrinum  vero  bimeftri  confulatn  perfuncium  , 
«odem    fe    abdicaffe    ijlis   verbis   defignat :  qui 
jam  geflus  erat  .  Suffeftos  vero  Confuks  fuppreflb 
nomine   idem  libro  78.  recenfet  fcribens    Pfeu- 
dantonium  Elagahalum  perduellionis  a  Macrino 
datis  ad   Senatum    literis  incufatum  ,    qua:  cum 
fecitata;  effent ,    dixere   quidem  ,    inquit  ,  aliqua. 
tum  Confules  i»  Pfeudantonium .  Hi  erant   fuffe- 
&i    in  locum   Macrini    &  Adventi.    Addit   Dio 
Elagabalum  ,  occifo     Macrino  ,    tribus    litteris , 
nomen  prioris  ejus  anni  Confulis  Macrini  hoftis 
fiii  execratum  ,  colkgae    tantum   Adventi   ncmen 
ndpofuiffe ,    ac  poftea  fuummet    nomen  Macrini 
loco  ante   Adventum  fubflituiife  ,  nomine    Ma- 
crini    eo  fadto   e    faftis  erafo  ,  quando  Macrini 
ac  Adventi  confulattis  priori  parte  ejus  anni  jam 
geflus    erat ,   quem  nec  prorfus  attigijjet ,  quippe 
qui    menfe  Junio,    poft   abdicatum    a    Macrino 
confulatum  ,  acclamatus  fuerat  Imperator .  Quif- 
riam  vero  fuit  Antoninus    qui    collega    Advento 
hujus  anni    Ccnful    in   cmnibus    faftis   legitur  ? 
Scribis  pagina  67.    Qui  quidcm     Antoninus    alius 
ftm  efi  a  Macrins.  Non  rtofti  hominem  vir  ami- 


cifllme  .  Eft  Antoninus  Elagabalus,  qui  erafo  e 

faftis  Macrini    hoftis  n  .mine  ,  fuum  fubftituit ; 

&  quidem  ftulte  ,  quod  ille  confulatus  jam   °e- 

flus  erat  ,  nec  prorfus  eum   attigijfct  .  Hinc   etiam 

in   proxime    recitata  infcriptione  vidifti    nomert 

Macrini  eraftim ,    feu  ,    ut    rede  de    marmoreo 

elogio  loquar  ,  detritum.  En  tibi  alterum  tefti- 

monium  .  Extat  lib.  i.  Ccd.  L.  8.  de  Nuptiis  ge- 

fiis ,  refcriptum    Antcnini   Elagabali,    quod   fi, 

gnatur:    Dat.  VI.    Kalend.   Augufli    Antonino  & 

Advcnto   Confultbus .    Antcninus    prior    Conful 

non  eft  Macrinus ;  nam  Elagabalus ,   tefte  Dio- 

ne  ,  recufavit  literas  ab  fe  datas ,  Confulis  Ma- 

crini  ncniine  obfignare;  ac  proinde  nec  fuamet 

refcripta  odiofo  hoftis  fui   nomine  fignavit.Eft 

autem  ipfemet  Antoninus  Elagabalus,  qui  confu- 

latus  Macrini    loco  ,   nomen   futtm    fubflituit ,   ut 

Dio  nobis  expofuit  .  Hinc  faclum  eft  ,  ut  vete- 

res  faftorum  fcriptores    hunc    annum    Antonini 

dr  Adventi   confulatu  faftorum   tabulis  _  indica- 

verint  .  At   tu    pagina     n«5.   Leiuiclavium    fe- 

quutus  ad  A.  118.  Ycribis:  M.  Opelius   Macrinus 

Aug.  &  Advcntus  .  Jam  vidifti  priorem  Confu- 

lem  decreto ,  inimo  ipfa  manu  Imperatoris  Ah- 

tonini  Elagabali  e  faftis  erafum ,   nec  tu  potis 

es  illum  poft  quatuordecim    farcula  privata    au- 

ctoritate  reponere .  Rideas,  Amice ,  quas  ad  te 

fcribo  ,  nugas,  Si  petas  e  qua  gente  emerfent 

Adventus .  In  famiHa  viliflima    natum ,  ac  for- 

didis  muneribtis  ante  perfunclum  Dio  teftatur . 

Apud  Reinefmm   pag.  »16.  dicat   infcriptionern 

qunmdam  C.    Anti/lius  Adrtntus  legatus    prvprs.- 

tor  &c.  Vifne  illum   in  gentem  Antiftiam  refe- 

ramus?   Harc  p5ane   cura  Cenfoies  maneat ,  quo- 

rum  munus  erat  pkbejos  in  patritios  adfcilcere, 

quod     de   Claudio  ,    ac    Vefpafiano    Cenforibus 

hiftorici  prodiderunt .  Confules  ,  imperante  Ela- 

gabalo ,    recle  in    faftis    nominantur .  At   anno' 

primo   imperii  ejufdem  Liciniu?  Sace»dos  Conful 

II.  fcribendus  eft,   uti  legitur  Gruteri  pag.  300, 

In   Reinefiana  tamen  altera  infcriptione   frne  no- 

ta  numerali  elatum  vidi .  Anno  V.   973-  thrifti 

iii.     fcribiintus    Leunclavio    Confuks    Cratus 

Sabinianus  ,    &  Claudius  Selcucus  .   Alterum   CO- 

gnomen   prioris  Confulis  prcdidit  Julius  Afri- 

canus  qui  fuum  Chronicon  claufit  ConfuUbus,  ut 

ipfe  ait  ,   Graio  Sabiniano  &   Seleuco.  In  Digeft. 

L.  13.   dc  his  qua.  ut  indignis  ,kgitur:    Claudiut 

Seleucus   Vapiniuno  fuo  fdutcm  .  Papinianus  pau- 

cos  ante  annos  Caracalla;  juffu  interfeclus  fuerat _, 

Anno  V.  975.  iErse  Chriftianae  111.    AntonN 

nus  Elagabalus  cccifus    fuit  die  6.  Martii  ,  qua 

Alexander  Severus  a  Senatu  imperium  accepit, 

Septem  colkgia  Confulum  lib.  80.  ac  ultimo  Dio- 

nisa  Leundavio  prsefiguntur  ,  &  ea  quidem  adeo 

falfis  ac  mutilis  charatferibus  defcripta  ,ut  etiamfi 

ceteros   Confuks  ad  barc    ufque    tempora   opti- 

me  digefliffet ,  hinc  tamen  fatis  manifefte  often- 

deretur  ,  eum  indicem  neutiquam  a  Dione  con- 

cinnatum ,  qui  proximos  fuos  in    altero  confu- 

Iatu  deceffores  ne  noniine  quidem    tenus  notos 

habuiffet.  Anno  V.  976.  Chrifti  113.  aiinunnn 

faftis  fignarunt  Maximus  &  JElianus.  Panvinius 

Maximi ,  uti  erat   in    faftis ,  cogncmine  tap.tum 

fcripto ,  Tapirium  JElianum  alterum   nuncupat . 

Idem   omnino    fcribit    Leunclavius.  Umimque 

Confukm  exhibet  tabula  anea  in  agro  Canufino 

nuper  reperta  ,  quam  anno  1681.  Venetiis  vidi, 

eamdem  mihi  indicante  llluftriflimo  &  Excelkn- 

tiflimo  Domino  Julio  Juftiniano  D.  Marci  Pro- 

curatore,  antiquiflimae  familia;  nobilitate  ,  eximia 

eruditione ,  veterum  monumentorum  peritia  ,  §c 

quod  in  magna   fortuna  rarum  ,  prompta  ac  fa- 

cili  comitate  ,  domi   forifque  confpicmis.  In  ea  , 

inquam  ,  grandiori  tabula  injtio  itatim  kgitur  ; 


l.    MARIQ,    MAXIMO.    II 


L.    R  O  S  C  I  O. 

Apparatus  in  Barcniwn 


A  E  L  I  A  N  O, 


C  O  S 

A  a  x 


M.  AN- 


1*8 


Cardinalis  Norifii 


M.   ANTONIUS.   PRISCUS.  L.   ANNIUS.  II.  VIR.    QUINQUENN^ 

NOMINA.    DECUR IONUM. IN.    AERE 

INCIDENDA.   CURAVERUNT 


Ibi  recitatur  poftea  catalogus  Patronorum  ,  Ma- 
giftratuum ,  ac  Decurionum  Colonise  qui  videri 
poteft  in  exemplari  Venetiis  aereis  formis  e- 
dito  ,  literis  ad  amuffim  prototypi  delineatis  . 
Hic  habemus  prarnomina  ac  familias  Confulum  , 
itemque  alterum  L.  Marii  Maximi  confulatum  , 
quem  poft  Profperum  ,  ac  Cafltodorum  ,  Pan- 
vinius ,  &  exfcriptor  Leunclavius  ,  ceterique__> 
omiferunt.  Unus  Idacius  refte  in  faftis  fcri- 
bit .-  Mttximo  II.  &  JEliano .  Extant  in  codicc 
Juftinianeo  plurima  refcripta  Imperatoris~Ale- 
xandri  Severi  I.  3.  de  tranfatt.  L.  z.  3.  de  fide^ 
infirument.  L.6.  de  edcndo ,  L.  8.  de  inoffic.  te- 
fiam.  L.  4.  ad  S.  C.  Velleian  .  L.  5.  qui  petant  tu- 
tor  .  L.  6.  7.  de  admin.  tutor  .  L.  1.  ubi  pupilli  » 
L.  3.  de  fervit.  L.  10.  de  evicl.  &  alia  paflim  , 
qtta.  fignantur  data  ,  aut  propofita :  Mxximo  II. 
&  JEHano  Confuhbus .  Auclor  eft  Dio  lib.  78. 
Macrinum  Auguftum  detuliffe  prxfeifhiram  Ur- 
bis  Advento  qui  cum  ob  iiterarum  impcritiam, 
peflime  eo  munere  fungeretur  ,  faElum  efi  ut  non 
multo  pofi  ejus  loco  prnfetluram  Urbanam  Mario 
Maximo  tribueret ,  qui  anno  Chrifti  218.  nempe 


quinto  ante  fecundum  fuum  confulatum  ,  pra*- 
feclus  Urbi  fuit  .  Inferius  etiam  recitat  qtise  i- 
dem  Macrinus  poft  rebellionem  Antonini  Elaga- 
bali,  fcripfit  Maximo  pr&fetto  Urbis  .  Num  hic  i- 
dem  fuerit  Marius  Maximus  ,  qui  plutium  lmpe- 
ratorum  vitas  in  literas  mifit,  ac  laudatur  a_. 
Capitolino  cap.  15.  in-  Pertinace  ,  a  Lampridio 
in  Commodo  cap.  18.  a  Vulcatio  in  Avidio  cap. 
6.  a  Spartiano  in  Hadriano  cap.  10.  in  medio 
relinquo  .  Equidem  Voflius  lib.  x.  de  Hiftoricis 
Latinis  cap.  3.  rede  obfervat  Marium  Maximum 
vitam  quoque  Alexandri  Severi  defcripfiffe  ,  te- 
fte  Lampridio  cap.  48.  in  Akxandro  ;  illum  ve- 
ro  nufquam  memorari  a  fcriptoribus ,  qui  fuc- 
cefforum  Alexandri  gefta  enarrarunt  ,  ut  plane 
videatur  eodem  Alexandro  imperante  floruifle. 
Panvinius  ^lianum  Marii  Maximi  collegam  Pa- 
piriae  gentis  deputavt,  quod  ^lianus  Conful 
A.  V.  940.  Commodo  Imperatore  ,  Papirius  di- 
cebatur  .  Verum  extat  Romae  infcriptio  apud  e- 
ruditiflimum  Fabrettum ,  in  qua    lauiatur   Tra- 

ianus  TRIB.  POT.  IIII.  COS.III.  DESIG 

eaque  dicitur  dedicata  IIII.  K,  JAN. 


L.  ROSCIO.  ^LIANO 

TI.  CLAUDIO.  SACERDOTAE.  COS. 


Habemus  hic  Confules  fuffeflos  poftrema  parte 
*nni  Cbriftianar  epocha?  100.  poft  bimeftrem  con- 
fulatum  C.  PJ/nii,  ac  Tertulli  Cornuti ;  illorum 
autem  primus  L.  Rofcius  iElianus  dicebatur, 
uti  &  collega  poftea  Marii  Maximi  ,  e  confu- 
lari   Rofciorum    gente  natus . 

Anno  .  V.  977.  Chrifti  114.  prarnotantur  faflis 
Confules  Julianus  &  Crifpinus  ,  de  quibus  Pan- 
vinius  fcribit:  Claudii  Juliani  meminit  Spartia. 
fius  in  Ahxandro .  Crifpini  vero  confularis  Hero- 
dianus  lib.S.  Quod  vero  alius  Crifpinus  Con- 
ful  fub  Trajano  A.  V.  866.  in  veteri  faxo  C. 
Clodius  infcribitur  ,  hunc  quoque  Crifpinum  e 
Clodiis  obtrudit.  Leunclavius  utrumque  de  mo- 
re  exfcribens ,  in  indiculo  lib.  80.  Dionis  ait: 
Clandius  Juliinus  ,  <&  Clodius  Crifpinus  .  Errat 
Panvinitts  ,  vofqtte  onines  quieident  fimiliter  eos 
Confules  ffatuitis.  Profedo  Spartianus  nihil  de 
Claudio  Juliano  in  Alexandro  fcripfit ,  cum  A- 
lexandri  vitam  Lampridms ,  non  autem  Spar- 
tianus  defcripferit .  At  Lampriditts  nufquam  in 
Alexandro  Claudii  Jttliani  meminit.  Unus  Capi- 
tolinus  hunc  ipfum  nominat  in  Maxinto  &  Bal- 
bino  cap.  17.  ubi  recitat  epiftolam  ,  qus. ,  in- 
quit ,  fcripta  efi  a  Confule  fui  temporis  de  Vupie- 
no  &  Balhino ,  cum  infcriptione  :  Pupieno  & 
Balbino  Augufiis  Claudius  Julianus  ,  qui  gratula- 
tur   delatum  eifdem  imperium ,  quod  intellexe- 


rat  ex  S.  C.  quod  vir  ,  inquit ,  dariflimus  Cel- 
fus  JElianus  collega  tranfmiferat  .  Itaque  Clau- 
dius  Julianus  una  cum  Celfo  ^EIiano  poft  im- 
perium  Alexandri  Severi ,  fuffeflum  confulatum 
geflit  ;  ac  proinde  perperam  imperante  Alexan- 
dro  ordinarius  Conful  obtrttditur  .  Aller  quo- 
que  vulgarium  faftorum  error  corrigendus  eft; 
fiquidem  in  iifdem  omittitttr  nota  numeralis  al- 
terius  confulatus ,  quem  Julianus  hoc  anno  gef- 
ftt .  Cum  infcriptionem  ,  quar  in  villa  territorii 
Brixienfis  Confefio  pagina  XVIII.  10.  Gruteria- 
ni  Thefattri  extare  dicebatur  ,  erronee  ibidem_. 
defcriptam  fufpicarer ,  quod  pariter  idemmet 
Gruterus  exiftimans  ,  eamdem  in  adpofitis  notis 
perperam  ex  ingenio  emendavit  ,  rogavi  per  li- 
teras  Uluftriflimum  ac  Excellentiffimum  D.  Tu- 
littm  Juftinianum  Venetum  Patricium  fuperius 
mihi  laudatum  ,  ut  illitt;  epigrammatis  ad  Ar- 
chetypum  efformati  exemplum  defcribendttm  cu- 
raret ;  noveram  enim  ampliflimum  Senatorem_. 
veterum  nttmifmatum,  quorum  fcrinia  poflidet  ac 
infcriptorttm  antiquitus  lapidttm  ftudiofifltmum. 
Itaque  miffo  illttc  homine,  non  modo  erroneam, 
vertim  etiam  mutilam  infcriptionem  metncratam 
deprehendit  ,  ctim  omifli  fuiffent  Confules  in__ 
latere  ejufdem  Iapidis  fcalpti  .  Extat  epigram- 
ma  in  Ecclefta  Confefu  in  bafe  pila:  lapides  cui 
teclum  innititur; 


JOVI.     O.    M 
CONSERVATORI.    POS 
SESSIONUM.    ROSCIOR 
UM.    PACULIAELIANI.    N.    COS 
ET.    BASSAE.    FILIORUMQUE 


EOR. 


In  latere  vero  ba/Ts. 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium . 

EOR.    EX.    VOTO.    L 
ROSCIUS.    EUBULUS.    NUTRIT 
ET.    PROCURAT.    CUM.     P.    ROSCIO 
FIRMO.    LIB.    PROC.    EOR 

D.    II II.    NON.    MART 
JULIANO.    II.    ET.    CRISP.... 


i8p 


cos 


At  non  modo  ex  hoc  infigni  monumento ,  ve- 
rum  etiam  ex  plurimis  refcriptis  Imperatoris 
Alexandri  Severi  conftat  Julianum  COo.  II.  fcri- 
bendum  elTe.  Illa  palfim  occurrunt  in  Codice 
Juftiniani  L.  12.  ex  qutbus  caufis:  L.  3.  de  judi- 
ciis  :  L.  6.  de  inoff.  dotibus  .  L.  5.  ttd  S.  C.  Vel- 
lejan.  L.  1.  de  confir.  tutore s  L.6.  qui petant  tu- 
tor .  L.i.  quando  mulier J  L.  z.  fi  tutor  j  L.  2. 
de  ufur.  pupillar.  L-  6.  de  excufat.  tutor  .  L.6.de 
furtis,  al  ifque  refcriptis ,  quar  ibidem  fi.bfign.in- 
tur :  fuliano  II.  &■  Crifpino  Confulibus  .  Neu- 
trius  familias  compertas  habeo .  Crifpinus  :nim 
fine  tefte  in  Clodios  refertur  ,  cum  Vettius  Cri- 
fpmus  Vettii  Bolani  viri  confularis  filius  laude- 
tur  a  ^tatio  Iib.  5.  SyJvar.  iEmilius  Crifpinus 
memorattir  Gruteri  pag.  icotf.  &  T.  Annius 
Criipinus  pag.  108.  7.  aliique  in  diverfis  fami- 
lns  Cnfpini   occurrunt,  u't  plane  Iubrica  fitcon- 

FUSCO.    II.    ET.    DEXTRO. 
Item  pag.  9,t, 

I.  O.  M.  ET 

GENIO.    LOCI      * 

M.   AURELIUS 

URSULUS 

B.    F.    COS.   PRO 

SE.    ET.    SUIS 

V.    S.   L.   M 

FUSCO.    II.    ET 

DEXTRO.    CoS 

Ex  utraque  infcriptione  alter  vulgarinm  fafto- 
rum  error  appatet  ,  cum  in  eifdem  Fufcus  fine 
nota  alterius  hoc  anno  gefti  c<  nfulatus ,  defcri- 
bitur.  Opti  ne  in  Codice  recitantur  plura  re- 
fcripta  Imperatoris  Alexandri  Severi  I.  2.  qui 
dare  tutor .  L.  3.  in  quibus  cctufis  :  L.  6.  de  te- 
Jlam.  milit.  L.  4.  de  impub.  fuflit.  L.  7.  de  fidei- 
com.  aliaque  plura  fubfignata  Fufco  II.  &  Dex- 
troCc/Lllxc  olim  in  DilTertat.  d  Nummo  Dio- 
cletiaii  &  Maximiani  pramotaveram.  At  nuper- 
rime  pag.  218.  tuae  DilTertatiuiiis  hypaticar ,  re- 
fpondifti  allatis  a  me  teftimoniis  probari  colle- 
gam  Dextri  vocatum  fuiffe  M.  Mncium  Fufcum 
Rufum ,  eo  m.igis  quo  Dio  in  indice  eofdem  edat , 
quos  tnfcriptiv  Onuphriana .  Jam  tibi  ,  Amice_j> 
mi  duiciffime ,  quinquagies  inimo  fere  fexagies 
opiniin^m  de  Dionis  indice  excufli ,  qut-m  non 
celebris  ille  hiftoricus  concinnavit  ,  fed  unus 
mei  Panvinii  amanuenfis  Leunclavius  .  Sed  nec 
tuum  refponfum  juvat  fi-la  tibi  alterius  cogno- 
minis  additio  ,  qua:  nufquam  in  Iaudatis  infcri- 
pii-nibu.,  aut  Alexandri    refcriplis  ,  aut  deni- 


jeclura  exClodio  Crifpino  ante  annos  m.Con- 
fule ,  Crifpini  anno  242.  Confulis  familiam  ef- 
fingere . 

Anno  Urbfs  078.  Chrffti  215.  in  faftis  fignan- 
tur  Confules  Vufctu  &  Dexter  .  Panvinius  ex  in- 
fcriptione  Tiburtina  quam  recitat  etiam  Grute- 
rus  pag.  40.  3.  ac  noviflime  Sponius  in  Itinera- 
rio ,  dicata  Herculi  Saxano  Kalendis  Decembris, 
L.  TVRPILIO.  DEXTRO.  VI.  M^ECIO  RVFO. 
COS.  hofce  pariter  Confules  hoc  annoftatuit. 
Hic  quoque  errat  Panvinius ,  quem  tamen  Leun- 
clavius  de  more  fecutus ,  in  indiculo  lib.  80. 
ait  :  Turpilius  Dexter  ,  &•  Micius  Rufus .  At 
fafti  Profperi ,  Caffiodori,  lapides  infcripti.  leges 
ab  Alexandro  emilTae  collegam  Dextri  Fu.fcum , 
non  autem  Rufum  appellant .  In  facrificio  fratrum. 
Arvalium  quod  Gruteri  pag.  121.  Ccnio  D.  N. 
Stveri  Alexxndri  fa&um  dicitur  ,  legimus ; 

COS.  XIV.   KAL.    MAI.   &c. 

que  vetuftis  faftis  apparet .  Praeterea  Fufcus  COS. 
II.  ac  propterea  priori  Ioco  ante  Dextrum  rer 
citatur ,  ubi  Mae<ius  Rufus  (ine  nota  iterati  con- 
fulatus ,  fecundo  loco  noniinatur  ,  ut  plane  con- 
ftet  eumdem  fuilTe  poftrema  anni  incerti  parte 
Confulem  fuffeclum .  Ad  haec ,  quoties  Conful 
plura  c  gnomina  ferebat  ,  poftremo  tantum  in 
faftis  fignabatur ,  ut  denfatis  exemplis  Sirmon- 
dus  in  notis  ad  epiftolas  Ennodii  ac  Withelmius 
in  libro  de  Diptychis  prarmonftrarunt .  Hinc  R 
collega  Dextri  Maccius  Fufcus  Rufus  ut  opina- 
ris  ditfus  fuilTt,  Rufi  cognomine  in  allatis  mo- 
rumentis  fignatus  fuiifet ,  cum  tamen  in  omni- 
bus  Fufcus  tantummodo  nuncupetur .  Dixi  Fu- 
fcum  utpote  iterum  Confulem  priori  loco  no- 
minatum ,  quod  id  fub  Caefaribus  in  ufum  ve- 
nerat  ,  cum  ftante  Republica  non  femel  qui  ite- 
rum  Gonful  procedebat,  pofterior  fuerit  collega 
tum  primum  Confule  ,  ut  patet  ex  tabulis  Ca- 
pitolinis  ad  Annos  V.  578.  595.  &  597.  Im- 
perante  Antonino  Caracalla  Mefllus  Extricatus 
Ccnful  II.  pofteriori  loco  cum  Bruttio  Prarfen- 
te  femel  Confule  legitur  Gruteri  pag.  300.  fed 
Extricatus  confulatum  non  fuffetftum  ,  fed  ho- 
norarium  forte  geflerat  ,  qui  Plautiano  auclore 
in  numerum  cum  ordinario  venire  folebat ,  quem 
morem  Macrinus  imperium  ipfis  Prarfente  & 
Extricato  Coff.  occupans ,  antiquavit ,  tefte  Dio- 
ne  lib.  78. 

Anno  V.  980.  Chrifti  227.  Albinus  &  Mtt- 
ximus  Confules  fcribuntur  in  faftis  Idacii ,  Pro- 
fperi  ,  ac  Caffiodori  ;  apud  anonymum  Cufpi- 
niani ,  Albinianus  &  Maximus  i  in  faftis  graecis 
quos  legit  Panvinius  ,  Balbinus  &  Maximw  ;  apud 
anonymum  Bucherii  pag.  247.  Sabinus  &  Maxi- 
mus .  Panvinio  faftos  grarcos  fequuto ,  iidem  di- 
CUIltur  D.  Calius  Balbinus  II.  &  M.  Clodius 
Fupienus  Maximus ,  qui  poftea  collegae  Augufti 
contra  Maximinum  a  Senatu  creati  fuerunt.  Hos 
ftatim  Confules  exfcribens  Leunclavius,  indici 
ad  Dionis  lib.  80.  infarfit ,  vofque  omnes  Chro- 
nologi  eofdem  ad  unum  apicem  repetiti'5.  Fnlle- 

ris, 


l$6 


Cardinalis  Norifii 


fls,  Amice  ,  falleris  fi  Panvinio  aut  imagina- 
rio  Dioni  ,  quod  perinde  eft  ,  tam  facile  fidem 
commodas.  Nam  D.  Coelius  Ealbinus ,  qui  po- 
ftea  imperavit  ,  fuit  Conful  II.  cum  Caracalla 
IV.  uti  fuperius  ex  veteri  eLogio  monftravi.  I.- 
dem  ex  Capitolino  cap.7.  de  Vita  ejufdem  fuit  ite- 
rum  Confttl,  ac  in  nummo  apud  Occonem  COS. 
II.  infcribitur.  Ille  autem  hoc  anno  Conful  III. 
fuiffet .  Non  Balbinus ,  fed  Albinus  prior  Con- 
ful  dicendiis  eft .  Extant  Imp.  Alexandri  refcri- 

P. 


pta  L.  1.  de  errore  advocat .  L.  10.  de  prceurat. 
L.i.  de  paclis  :  L.  n.  de  negot.  gcflis  :  L.  2.  de 
condiil.  vb  cxufam  dati :  L.  J.  de  donat.  inter  vi- 
rum  &  uxor.  aliaque  paffim  quae  dicuntur  da- 
ta  ,  aut  propofita  :  Albino ,  &  Maximo  Cofi.  Pra:- 
terea  Cruteri  pag.  VII.  3-  recitatur  votum  fo- 
kturo  ab  Aulo  Catrali  ALBINO  .  ET .  M.  . 
XIMO  .  COS.  In  vetuftis  Jnfcriptionibus  Reine- 
fii  pag.   514.  kgitur  epitaphium; 


M 


SEP.VICTORI.  NEPOTI 

6EP.   JUSTUS.    EO_.  SIN.   D.  N 

AUC.    TUR.    ANTIOCHI.    AUN 

CULUS.    NEPOTI.    B.   ME.    AL 

BINO.   ET.    MAXIMO.   COS 

XVII.    KAL.   SEPT.    VIXIT.    A.    XXXIII. 


Albini  collegs  Maximus  ea  facilitate  qua  dici- 
lur  Clcdius  Fupienus ,  ex  alia  familia  f. ngi  pof- 
fit  .  Et  fane  inter  crdinarios  Confules  fub  Ale- 
xandro  Severo  quinque  tenus  cognomine  Maxi- 
mi  in  faftis  fignantur,  quorum ,  uno  hcc  ex- 
cepto ,  fine  prarnomine  ac  familia:  defignaticr.t-* 
in  faftis  ,  nti  erant ,  Panvinius  reliquit  fcribens 
ad  confulatum  Maximi  II.  &   Urbani    Anno  V. 


9S7.  ac  ducdecin  o  imperii  Alexandri :  Veritat 
in  obfcuro  cfl  per  hs.c  tempora  ,  quibus  &  libro- 
rum  &  lapidum  auxilio  deflittttus  Jum  .  Hinc  fo- 
la  parittr  Maximi ,  &  Urbani  cognomina  reci- 
tat.  In  vetuflis  Infcriptionibus  Reinefii  pag. 
407.  laudatur  C.  Ca/ius  Vrbanus  confuLiris  ,  quem 
anni  memorati  987.  Ccnfulem  arbitror .  Grute- 
ri  etiam   pagina  n  01. 


8.  dicatur  elogium 


L.    VALERIO.    L.    F.     CL.    POPLICIO 


BALBINO.    MAXIMO.    COS.     ORD 


Annus  tamen  quo  hic  Maximus  ordinarium  con- 
fulatum  geflerit,  mihi  haclenus  incompertus  eft. 
Quare  Albino  Confule  faflis  reftituo  ,  indeque_» 
X).  Coelio  Balbino  remcto  ,  ipfius  ac  collega:  fa- 
tniliam  aliis  indagandam  dimitto  .  Ipfe  quidem 
Ul.  Nummium  Albinum  vocabo  ,  filium  Nummii 
Albini  Confulis  anno  Chrifti  206.  patrem  vero  M. 
Nurrmi  Albini  Ccnfulis  anno  Chrifli  146.  &  ite- 
rum  anno  263.  cum  Reinefii  pag.  465.  legatur:  M. 
MUMMIO  ALBJNO  CONSULI  ORDINARIO 
1TERUM  ,  quo  charadere  fecundi  confulatus 
ex  libello  etiam  feu  indice  prafedorum  Urbis 
tibi  deinceps  fecus  ac  in  fafiis  fecifti  ,  fcriben- 
dus  erit . 

Anno  V.  981.  Chrifti  228,  pra:notantur  fa- 
ftis  Confules  Modeflus  fjr  Prcbus  .  Panvinius  vero 
fcribit :  Vettii  Medefli  f&pe  meminit  Plinius  io- 
epiflolis  lib.  primo  .  De  pofteriori  nihil  recitat ; 
quare  eidem  in  tabulis  fcribuntur  Vettius  Mo- 
deftus  fjr  •  •  • .  Probus  .  Leunclavius  adeo  fideli- 
ler  hoc  par  Confulum  exfcripfit ,  ut  cum  Pan- 
vinio  vacuum  ignota:  familix  Probi  fpatium_ 
punclis  nctaverit .  Rifi  fateor  novam  hanc  ho- 
aiijiis  in  exfcribendo  diligentiam ,   qui  in   indi- 


culo  lib.  6g.  Dionis  Auguris ,  dein  Gallicani,  ae 
tamdem  Hiberi  Confulum  nuda  cognomina  fcri- 
pferat ,  nec  Panvinio  fimiliter  incgnita:  familiae 
eorumdem  fpatium  punclis  obfignaverat •  Cete- 
rum  Mcdefti  familia  lorgius  petitur  a  Vettio  , 
quem  ante  130.  annos  &  quod  e.xcurrit ,  a  Domi- 
tiano  relegatum  Plinius  teftatur .  Prarterea  ex 
melioribus  ccdicibus ,  in  recentioribus  editioni- 
bus  lib.  1.  epift.  5.  Metius  Modeftus,  non  Vet- 
tius  legitur.  Plutarchus  in  Sympof.  meminit  Au- 
f  dii  Mcdefti .  In  vetuftis  Infcriptionibus  Grute- 
ri  png.  403.  laudatur  C.  Domitius  Modeftus  ; 
pag.  314.  L.  Antcnius  Mcdeflus;  pag.  16.  2.  Q^ 
Afconius  Mcdeflus  .  ltaque  cum  id  ccgnominis 
diverfarum  gentium  viri  tulerint ,  ex  eoderru, 
Modeftus  Ccnful  fine  fundamento  ,  in  Vettiam 
familiam  tr.nhitur.  ln  infigni  infcriptk.ne  Eoma- 
na  pag.  300.  plura  collegia  Confulum  recla  fe- 
rie  recitantur.  I  orro  jbidem  inter  Acilium  Fau- 
ftinum,  ac  Triarium  Rufinum  Ccnfules  anno 
■Chrifti  2.10.  &  Virium  Agricolam  ac  Catium^ 
Clementinum  Confules  anno  230.  hocce  par 
Confulum  detritis  ibidem  cognominibus ,  legitur; 


TI  .    MANILIO, 


SER.    CALPURNIO, 


Cum  vero  Confulcs  ab  anno  memorato  no, 
ad  A.  230.  certis  characleribus  in  faflis  partim 
defcripti ,  partim  a  me  haclenus  collocati  fint , 
prarter  Confuks  anni  124.  ac  prxfentis  228. 
quorum  omnium,  nempe  quatuor,  familia;  igno- 
rantur ,  recitatos  proxime  Confules  huic  anno 
deputabo  ,  ut  fuiffe  dicantur  Tiberitts  Manilius, 
Modeslus  ,  ac  Sergius  Calpurnius  Probus  .  Dio 
lib.  78.  meminit  Manilii  Senatoris  a  Macrino 
Augufto  relegati . 

Habes  ,    vir  docliiHme  ,    in    indice  confulari 
libn  80.  Dionis   fex  collegia   Confultim ,  quo- 


rum  quinque  falfis  charaderibus  exarata  de* 
monftrayi,  ut  etiamfi  ceteri  anteriores  confula- 
tus  optime  digefti  fuiffent ,  ex  iis  tamen  po- 
ftremis  palam  intelligere  poffes  eofdem  aliena 
manu  eidem  poftremo  Dionis  Jibro  infartos.  Nae 
Dio  priores  fui  confulatus  fucceffores,  &  alterius 
dcceffores  ignoralTet,qui  priorum  flrculorumCon- 
fules  tam  exacte  recenfuerat  ?  Ule  vero  index  ,  uti 
etiam  liber  tertio  Imperatoris  Alexandri  ,  ac  fe- 
cundo  ipfiufmet  Dionis  hiftorici  confulatu  ter- 
minantur,  qui  cum  certilTTmus  fit,  ejufdem  Con- 
fulis  teftimonio,   putabam   nullam  mihi  de  il- 

Io 


Epiflola  Confularis  ad  Pagium.         ipi 


lo  eum  quopiam  difputationem  fneundam  ;  cum 
repente  ejufdem  confulatus  occafione ,   mihi  li- 
tem  intendis  de  loco  ,  in  quo  tum  Imperator, 
tum  ejufdem  collega  Dio  memorato   confulatu 
defuncti  funt.  Enimvero  in  Differtat.  de  Num- 
mo  aureo  grandioris    moduli   Mediceo  Diocle- 
tiani  ac   Maximiani  cap.<5.    fcripferam  Alexan- 
drum    ac  Dionem   in    Italia    eodem    confulatu 
perfunftos.    At  tu    part.i.    Differt.    Hypaticae 
cap.9.  num.i.  contendis  Imperatorem  Alexan- 
drum  anno  vulgaris  epochar  118.  in  Afiam  tranf- 
mififfe,  ac    Kal.  Januariis  Antiochia:  Confulem 
III.  procefliffe  ;    cujus  quidem  fententia;  ipfum 
Alexandri  collegam  Dionem    auclorem   produ- 
cis  .  Verum   facile  oftendam  te  Dionis    verba 
a    me  laudata   partim  diflfmulare,  partimf  da 
veniam  dicfo  )  falfa   commentatione    perverte- 
re .    Etenim  Dio  fcribit  fe   e  Pannonica   lega- 
tione  Romam  reverfum  ,  a  militibus  praetoria- 
nis  criminibus  impetitum  .  Tum    fubdit :  At  A- 
lexander    horum   rationem     habuit    nullam  ,   fed 
contra  me    magis   honeflavit  ,  fecumque  una  ite- 
rum   Confulem    defigna~.it  ,  (£•    fumptus  quos  ex 
dignitas  poflulat  ,  fe  fatlurum  recepit .  Quod  cum 
tnole/le  ferrent  pratoriam  ,  timttit  ne  me ,  ut  vi- 
dificnt  cum   infignibus  magifiratus  ( ita  vox  dpXy; 
hic    Latine     reddenda     eft  )    interficerent.  Ita- 
que  mihi  juffit  Alexander  ,  ut  alicubi  extra  ur- 
bem    in  Italia  ennmorarer    tempore    hujus   confu- 
latus  mei  .  Quod  cum  feciffem  ,    Romam   vtni : 
dein    profeflus    fum    ad  ipfum    in    Campaniam  , 
verfatufque     cum    eo  per  aliqttat    dies  ,  vifufque 
a   militihus  ,  cummagna  fecuritate  domum  redii . 
Hadenus    Dio.    Quae  quidem    verba  tam  clarc 
ac  manifefte  mihi  fuffragantur ,  ut  non  pnflim 
non   mirari   eadem    abs  te   in    alienum   fenfum 
hac   commentatione  detorta  ,  cum    fcribis  :  Ad- 
dit :   qmd  cum  feciffem  ,  Romam  veni  ,   ubi  de 
eo  tempore   intelligendus  efl  ,  quo  Conful  tantum 
defignatus  erat  ,  non  vero  quo  confulatum   gere- 
bat  ,  ut  perperam  arbitratur  rlorifius :  neque  enim 
id   tutum,  neque  decorum  fuiffet  .  Fallis  ,    Ami- 
ce  ,   immo  etiam   falleris  .   Ipfe    enim  nec  fcri- 
pfi  ,  nec  fomniavi    qua:  mihi    imponis  .  Dionis 
tantum  verbi   recitavi  ,  qua:  cum  ,    uti  reapfe_s 
funt ,     cliriflima    viderentur ,    nullam    infuper 
interpremionem  adjunxi  .  Ego  fane    non  puta- 
vi    Dionem  Romam    rediifle,  cum    adhuc  effet 
Conful  defignatus ,   aut  cum  ipfo  birr.eftri  con- 
fularu    fungeretur  ,    fed     poftquam     magiftratu 
abdicato  ,    privatum   Senatorem    induerat.   Tu 
vero   arbitraris  Alexandrum  jufliffe   Diuni ,  ut 
tempore  etiam  quoConjul  tantum  defignatus  erat, 
alicubi  extra    Urbem  in  Italia  moraretur ;  quae 
opinio  non  una  ratione  falfa   ac  Dionis  verbis 
contraria  convincitur.  N.im  id  jufferat  Alexan- 
der  .  quia  timuit  ,  inquit  Dio  ,   ne  me  ,  ut  vi- 
di^ent  cum  infigni  us  magiflralus  ,  interficerent  . 
At  Confules  defignati  ,    o  bone  ,  nulla  gerebant 
magiftritus  infignia,  non  trabeam  feu  prartextam 
confularem  induebant,  non  fellam  currulem  infi- 
debant,  non  cum  fafcium  aut  liclorum  pompa  in 
publicum  proredebant,  fed  togati  uti  ceteri  quo- 
qu«  priv.iti  Senatores.inambulabant .  Hinc  Ale- 
xarder  Di^ni ,  quo  tempore  erat  Conful  tantum 
defignatus ,  nihil  timere  poterat  ab  invidia  mili- 
tum,  qui  tunc  illum  videre  non  poterant  cum  infi- 
gnibus  magiftratus;  fed  tantum  eidem  timuit,  cum 
inito  magiftratu  ,  toga  pra:texta  ornatus ,  fafcium 
ac  liclorum  pompa  confpicnus,  foret  proceffurus . 
Quare  eidem   juflit,  ut  tempore  initi   magiftra- 
tus  alicubi    extra    Urbem   in    Italia   degeret , 
quoufque  confulatu  abirel  .    Addit  Dio  :  Qud 
cum  feciffcm,  Romam  veni .  Itaque  abdicato  con- 
fulatu,  Romam  rediit  ,  ac  dein  in  Campaniam 
ad  Imperatorem  Drofeclus  eft  ,  ac  proinde  men- 
fe  Martio  amio  Chrifti    119.    Alexander   Seve- 
rus    adhuc  erat    in   Italia  .    Prseterea   Dionem 
Imperatori  refragatum   comminifceris.  Peto  e- 


nim  abs  te  ,  num  Alexander  jufferit  Dioni ,  ut 
extra  Urbem  degeret  tempore  confulaius  initi  , 
an  defignati  >Si  primum  dicas ,  jungamus  dexte- 
ras ;  fin   alterum  afrirmes ,  te  rurfus  interroga- 
tum  volo,num  Dio  redierit  Romam  adhucCon- 
ful   defignatus ,    vel    confulatu    jam    abdicato  > 
Refpondes  eumdem  Romam  rediiffe  eo  tempo- 
re  ,    quo   Conful  lantum    defignatus  erat  ;  at   fe- 
cus    illi   Imperator  ,  te    interprete  ,   jufferat , 
nempe   ut  tempore  fui  confulatus  defignati  ex- 
tra  Urbem  moraretur.  Profeclo*  Dio  qui  me- 
lius  quam  tu  aut  ego,    fua  gefta  novit,  tefta- 
tur  femet  Principi  paruiffe  :  Quod  cum  feciffem  , 
inquit ,  Romam  veni .  Rurfus   illa  verba :  ]ujfit 
Alexander  ,  ut  alicubi  cxtra    Urbem   commorarer 
in    Italia   tempore    hujus    confulatus    mei  ,  com- 
mentaris  ,  fcribens :   Quibus  verbis  patct  eumjam 
Confulem    hsc  fcripfijfe  ,  poflquam   domum  redie. 
rat .  At  falfo,  Amice,  eas  v  >ces  hujus  confula- 
tus  mei  ita  exponis ,    ac  fi  Dio  ipfo  confulafu 
fungens  in   patria  ,    illa    fcripferit .    Harc  funt 
ipfamet  Dionis  verba  :  ^j  ixfXsi/crsv  *%u  tvc  PV/i^ne 
h  ry  rrax/cf  7r2  ila.rpi^.ui  rh  rrc  ■uTraruac  ^p&vov, 
id  eft  ac  juffit  ,  ut  extra  Romam  alicubi   in   Italix 
tempus  confulatus  tranfigerem  .  Reddidi  verba  ad 
verbum  ,  in    quibus   pronnmen    demonftrativum 
hujus ,  in  quo  totam  tuam  opinionem  fundas  , 
non  legitur;  quod  tamen  nec  falfo  ab  interpre- 
te  additum  eft ;  eo  enim  defignatur  confulatus 
non  quem  eerebat  ,  fed   de  quo  tunc  fermonem 
faciebat  .  Viden'  ut  ipfe  Dio  fuis  verbis  teftetur 
juflifle  fibi  Alexandrum,  ut   extra   Romam  ali- 
cubi    IN    ITALIA     degeret   quoufque    con- 
fulatu  abiret  ?    Tu   vero    fingis  eumdem  Con- 
fulem   defignafum  anno  iz8.    primo   vere   non 
tantum    ex    Urbe    &    Italia  ,   verum    etiarrL. 
ex    Europa    profeiftum   ,     in     Afiam    perexif- 
fe  ,    ac    ineunte    anno  119.   Nicarae    in  Bithy- 
nia  confulatum  iniiffe.  Quare  totum  tempuscon- 
fulatus  tumdefignati,   tnm  initi   extra    Italiam 
tranfegiffet,  fecus  ac   eidem  ab  Imperatore  in- 
jundium  fuerat ,  ac   reapfe  faclum  eft  a  Dione, 
qui   aft :  Quod  cum  fecifiem  ,   nempe  cum   tem- 
pus  confulatus   extra    Urbem   in   Italia  tranfe- 
giffem,    Romam  veni,  dein  profefius  fum   ad  ip- 
fum  in  Campaniam  .  Scribis  pag.177.  Mora  itaqite 
Alexandri  in  Campania   pertinet  ad  inittum  an- 
ni  Chrifli  118.  non   autem  ad  fequentem  ,  ut  i'»r 
terpretatur   idem    Norifius .    Cum   vero   conftet , 
Dionem  inito  anno  118.  defignatum  fuiffe  Con- 
fulem  fn  annum  fequentem,  fi  initio  anni  118. 
in  Campaniam    ad    Alexandrum  profeflus  eft , 
nae    tempus    defignatf ,    ut   contendis  ,   confula- 
tus  ,   antequam  in  Urbem  rediret ,  tranfegiffef, 
qui    aliquot    tantum    diebus  extra  Urbem  fuif- 
fet?    Producis  ex   Occone   nummum    Alexandii 
in  antica  parte  infcriptum:  P.  M.  TR.  P.  VIII. 
COS.  II.  P.  P.  S.  C.  in  cujus,  inquis  ,  averfx 
parte  vifltur  Imperator  eques   cum   bafla  aut  pilo 
prAeunte  Vifloria  ,  circum  vero  fcriptum  :  PRO- 
FECTIO   AUG.  S.  C.  ex    quo    infers   Alexan- 
drum  anno  118.  quo  erat  TR.  P.  VIII.  ac  irv- 
fcribebatur   COS.  II.   in    Afiam  profectum  ,  ac 
proinde    Dionem  anno  119.  noii  perrexiffe  ad 
eumdem  in  Campaniam  .  Falleris.  Sunt  duorum 
ac  diverforum  ,  non  unfus  nummi  infcriptiones. 
Vixi  tres  menfes  in  Medicea:  gazae  numifmatis , 
in   quibus    tu    plane  hofpes   appares ,  dum  Im- 
peratoris  Alexandri  nummum  fine  ejufdem  Prin. 
cipis  nomine  fcalptum  obtrudis ;  cum  tamen  in 
omnibus  legatur  ALEXANDR  AUG.  in  parte 
antica  ,  in  qua  (  de  nummis  Alexandri  Augu- 
fti  loquor)   numquam  hi  tituli  apparent  P.  M. 
TR.  P.  COS.  qui  in  poftica  femper  fcalpti  funt. 
En  tibi  ex  eodem  Mediceo  thefauro  quas   fal- 
fo  recitafti ,    veras  numifmatum  infcriptiones  : 
IMP.  SEV.  ALEXAND.  AVG.  in  aliis  integre 
Iegitur    ALEXANDER.  Hsec  antica:  partis  in- 
fcriptio;  in  averfa  vero  Iegitur ;  PROFECTIO 

AUG. 


10X 


Cardinalis  Norifii 


AUG.  S.  C.  Niifqusm  fn  nummis   Alexandri  , 
|li  quibus  Vrofcttio  infcripta  eft ,  apparent  an- 
fli   Tribtinitlae   Poteftatis .    Hunc   farpe   lapidem 
pffendis.  Nim  pag.  125.  A.  zio.   Antonini  Ca- 
racalli:  pag.  228.  A.  130.  Alexandri  j  pag,  230. 
A.  143.  Gordiani  :  pag.  131.  Philippi  binos  ubi- 
que   nummos  in    Unum    confundis.  Narras  Ale- 
xandri  anno  228.  in  Orientem   tranfmiffionem  , 
addifque  :  Mflate  contra    Pcrfat    pugnavit  ,   con- 
feclcque   hello ,   Antiochiam   copiitt   wontium  atque 
Aiemit' afperitctt»  attritat  ,   reduxit .  At   Dio  Jib. 
80.  promiferat  fe  in   fumma  fcripturum  ,  que  , 
inquit  ,   ufcjne  ad  fecundum  confulattim  mettmge- 
fia  funt .  Quare  cum  gefferit  confulatum  ineun- 
te  anno  229.  ac  nec  verbum   quidem  fcripferit 
de  expeditione,   aut  prarliis  Alexandri  adverfus 
Perfas  ,    harc  neutiquam   anno    218.  contigere  . 
Refpondes   harc   Dioni   omiffa,  vel  quia  prarlia 
eo   anno   parum    profpera  Romanis  fuere,  vel 
quia  eadem  Dio   ignoravit,   qui  ante  Imperato- 
IiS   in  Orientem  profeflionem  ,  jam  domum  redic- 
rat .  Harc  fcribis  pag.  178.  At  illud  primum  op- 
timi    hiftorici    fidei   notam  importat ;  cum   pras- 
fertim    Dio  tot    illatas   Romanis  clades  memo- 
raverit;   alterum  virum  diligentiffimum  infcitiae 
inctifat ,    qui    belli  in  Armenia   gefti   fuccelfus 
ignoraverit,    &  quidem  in    Bithynia    degens, 
non  in  remotiori  Grarcia  aut  Italia ,  aut  aliqua 
ultra  Alpes  provincia  .  Si  vero   Dio  anno  128. 
ante  Alexandri  in   Orientem  profeclionem  jam 
domum   redierat  ,    tempus   defignati     confulatus 
(  ego  initi   dico  )  extra  Italiam  fn  Afia   tranfe- 
giffet  ,   fecus  ac    illi  Imperator  jufferat,   ac    fe 
idemmet  Dio  feciffe    teftatur  ^ 

Haclenus  faftorum  correclionem  ab  anno  Chru 
ftianae  Epocha:  29.  ad   annum   ufque  229.  exe^- 


cutus  fum;  hoc  enim  anno  Tmperatore  A\c~ 
xandro  III.  &  Dione  II.  Coft.  inde-x  confularis 
Dionis  libris  prarnotatus  ,  una  cum  poftremo 
ejufdem  fcriptoris  volumine  terminatur  .  Harc 
autem  ad  te  fcribere  aufus  fum ,  non  ut  fai- 
fam  ,  qua  tenebaris ,  de  Dione  ejufdem  indicis 
auclore  opinionem  exueres  (  id  enim  fub  uno 
tantum  Alexandro  Severo  confulatuum  corre- 
clione  confici  poterat,  )  fed  uti  dudum  prarfa- 
bar  ,  notas  qtiag  in  magnos  Ecclefiar  Annales 
adornas  ,  expunclis  tot  fiiftitiis  Confulibus ,  aliif- 
que  plurimis  qui  falfis  characleribtis  defcripti  , 
hadenus  faftos  deturparunt ,  reftitutis  legitimjs 
eorumdem  nominibus  ,  emendatiores  in  pubh- 
cam  lucem  emitteres  .  Equidem  certos  tantum 
Confules  repofui,  locum  in  faftis  iis  relinquens, 
qui  quamvis  dubiae ,  &  incerta:  familia?  mihi  vi- 
derentur ,  nullos  interim  certiores  ipforum  In- 
co  poteram  fubftituere  .  Harc  pofterior  cnra  po- 
fteros  maneat,  aut  certe  ilios,  quibus  vetuftar 
infcriptiones ,  quae  mihilatent,  hac  artate  com- 
pertar  funt  ,  in  quibus  alia  Confulum  collegia 
integre  perleguntur ,  Emendationem  vero  fa- 
ftorum  ultra  indicem  confularem  Dionis  libris 
infartum  non  promovi ,  quod  illius  tantum  oc- 
cafione,  huic  opellse  manum  admovi.  Nolo  ta- 
men  putes  fequentia  Confulum  collegia  melius 
iu  vulgaribus  faftorum  laterculis  defcripta  effe  : 
fiquidem  qui  ftatim  fequuntur  Confules  A.  V. 
983.  Chrifti  130.  Agricola  &  Clementinut  vel 
depravate,  vel  mutilatim  ex  Panvinio  a  vobis 
dicuntur  Calpurniut  Jgricola  &  Clementtnttt  , 
qui  tamen  leguntur  exacle  ac  vere  deftripti 
Gruteri  pag.  300, 


L.    VIRIO.    AGRICOLA.   SEX»    CATIO.  ClementiNOi ... 


Viria  gens  fuit  confularis,  ac  mox  alterum 
Confulem  ,  de  quo  eximie  lartaberis ,  ex  eadem 
haflenus  ignotum  recitabo  .  Catii  etiam  non  fe- 
mel  in  hiftoriis  occurrunt.  Livius  lib.  27.  fcri- 
bit  Q.  Catium  iEdilem  Judos  Cereales  celebraf, 
fe.  Catius  Fronto  orator  memoratur  Plinio  lib.2. 
epift.  11.  &  Iib.  6.  epift.  13.  quem  Panvinius  ad 
A.  V.  853.  cum  Cornelio  Frontonc  oratorecon- 
fundit.  Qui  vero  dein  confulatus  reflituendi 
fint  ,  privatis  literis  indicabo .  Nam  collegia 
Confultim  imperante  Gallieno  a  viris  eruditif- 
fimis  Baronio  ac  Petavio  aut  expuncla  ,  aut  va- 
riata  ,  in  libro  de  Duobus  Nummis  flabilivi  , 
uti  etiam  priorem  ordinarium  conftilatum  Pro- 
bi ,  &  Maximiani  Auguflorum  expofui  ,  quod 
in  utroque  Panvinius  defecerat .  Hinc  ob  qua- 
tuor  aut  quinque  confularus  illuftratos ,  vifus 
ftim  tibi  pag.  144.  Differtat.  Hypaticar  in  do- 
ilrina  faflorum  eruditijjimut  ,  quem  eximii  ho- 
noris  titulum  tuae  erga  me  benevolentiae  de- 
puto  ,  cum  fubinde  in  dotfrina  faflorum  ipfe- 
met  meam  infcitiam  incufem,  quam  veterum 
monumentorum  praefidio  deftitutus,  nulla  pla- 
ne  ratione  poflim  excutere  .  Spero  tamen  fo- 
re  ,  ut  majorem  apud  te  virum  faflorum  do- 
clrina:  fcientiffimum  ,  gratiam  ineam,  cum  non 
quinque  tantum  uti  dudum ,  confulatus,  fed 
feptuaginta  Confulum  collegia  haclenus  in  fa- 
ftis  depravata  ac  mutila  emendaverim ,  ac  fup- 
pleverim,  eaque  intra  annos  tantum  ducentos, 
a  duobus  Geminis  Confulibus  ufque  ad  tertium 
Alexandri  Severi  confulatum  ,  qui  poftremuspo- 
ftremo   hiftoris   Dionis  a  Leunclavio  editae  & 


audtse  libro  prsenotatur .  Unum  tamen  &  alte- 
rtim  par  Confulum    extra   Panvinianos  ab   eo- 
dem  Leunclavio   exfcriptos   faftos  ,   tibi    indica- 
bo :    nec  dubita  quin  prfus  collegium    Jrttiilimo 
animo   excepturus   fis  ,   immo    in  eodem    plane 
triumphaturus.  Etenim  juftar   magnitudinis  ,    at 
n-aximse  eruditionis   volumen    fingnlari    ftudio  , 
accuratiffima   diligentia,    mnlfa  variaoue  Icclio- 
ne    nuper  procudifti ,   ut    fuffeclum  Impetatoris 
Aureliani  confulatum  contra  ea  quae  fcripferam, 
demonftrares  ,   ac  ejufdem    infuper  ordinarium 
confulatum   anno  primo    imperii   Iaudati   Airgu- 
fti ,   Chriftiana:   vero  epochae   271.  contra  Pan- 
vinium   affereres.  Ipfe  quidem ,    quod    veri  pa- 
tientifiTmus  fum    auditor ,  ac  uni    veritati  fiim- 
ma   religione  lito ,  non    modo  tibi  herbam  vi. 
clori  porrigo,  vcrum  etiam  viclorisc  abs  te  fe- 
liciter  partae ,  monumentum  nullo  umquam  xvo 
interituris    characleribus  infcriptum  ,   tibi   do  , 
dedicoque  .   Eft   epitaphium  .  Apage  ,  inquies, 
hinc  a    me  epitaphium;  epinicia  mihi  quem  vi- 
tlorem  fateris  ,    infcribito ;  viclue    vero ,  ac  in- 
teremptar  erronea:  tuar  opinioni  ,  quam  egomet 
erudito  ftylo  confeci  ,  epitaphium  dicato  ,   fi  Iu- 
bet  rei  tibi   pudenda;  ,    memoriam  ad   pofteros 
tranfmittere .    Qua;fo    te  ,   ne    me  interpclles ; 
neque  enim  aut  tuar  fententiar ,  aut  errori  meo 
epitaphium   pono  .  Eft  ,  inquam  ,  epitaphium  A. 
Chriftianar    epochae   271.  Urbis    conditje   1024. 
ab  Amitia  familia  Diis  Manibns  Amitioruni  fa- 
ctatum    via  Oflienfi,  quod  legitur  in  opere  po- 
ftumo  Infcriptionum  Thom*  Reinefii  pag.  384, 
Eccum  ipfum . 


r»it. 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium .        193 

DIS.    AMIT.    FAM.    MANIBVS 
S  AC  R  V  M 
XIII.     K  A  L.     IANVAR 
IMP.    CAES.    VALERIO.    AVRELIANO.     AVG.    II.    ET 
M.    CEIONIO.    VIRIO.    BASSO.    COS 
L.    A  M  I  T  I  V  S.    L.    F.    Q_V  I  E.    T  A  R  Q..V  ISIVS.    MODES 
TVS.    EQi    R.    TAR  Q_V  I  S  I  A.    SABINA.    AMITIA.    VX 
C.    A  M  I  T  I  V  S.    Qj.   F.    Q_V  IR.    CAPITOLINVS.    FLA 
MEN.    M  A  R  T  i  A  L  I  S.    ET.    AEMILIA.    FLAMINIA.    VX 
Q^AMITIVS.    C.    F.    PRISCILLIANVS.    VI.    VIR 
AVGVSTALIS.    ET.    MAMILIA.    VENVTA.    VX 
PERMISSV.    L.    AMITI.    FELICI.    PATRI.    F.    F.    CVR 
I  N  F  R.    P.    XX.    I  N    A  G  R  O.    P*    XXX 


Harc  fepulcralis    infcriptio    graviorem    eontro- 
verfiam  ,  cui  explicandas  longiorem  ac  diffieilio- 
rem  operam  infumpfifti ,  uno  tantum  verfu  pro- 
fligat,  eique,  ut  cum  Tacito   quar   tuam    viclo- 
riam  deeent ,  gr.mdiora  verba  loquar  ,  magnum 
diem  imponit ,  caufa  tibi  ex    integro   adjudica- 
ta .  Hinc  apparet  rmperatorem  Aurelianum  an- 
no  171.  iterum  Confukm  proceffiffe,  ac  proin- 
de  priorem  confulatnm  fuffecltim   Valetiano  & 
Gallieno  imperantibus  ,  gefliffe .  Rurfus  ejufdem 
collega?  Bafli  haclenuj  a  Panvinio  aliifque  Pom- 
poniae  gertis  deputati,  vera    famrlra  innotefcit. 
In  lapidis  quidem    infcriptione    N.  Ceionius  Vi- 
rius   legitur,  quafi  pra?nomine    Numerius  dice- 
retur  ;  verum  quod  Reinefius  in  explicatione  epi- 
taphii  Marcum  appellat  ,    hoc  ipfum  praenomen 
pofui  tn  infcriptione .  BafTus    e  Ceionia  ac  Vi- 
xia  gente  ortus  erat ,  quae   utraque  confularis . 
Nani  anno  130.  L.  Virius  Agricola  Conful  fuit. 
Ceionius  Commodus  Imperatore  Vefpafiano  con- 
fulatum  geffit ,  ex    qua   poftea   gente  L.    iElius 
Caefar ,   L.  Verus  Imperator ,  ac  poftea  Albinus 
Auguftus  prodiere  .  Vopifcus  in  Aureliano  cap. 
31.  recitat  fragmentum  eprftolas  mm  titulo  :  Au- 
relianus  Auguflus  Ceionio   Bajfo  ,  quem  fupra  ee- 
teros  Anreliano   cariflimum  indicat,  quod  prio- 
xis    confulatus  ,    quem  Imperator    geflit ,  colle- 
gam  eumdem  voluerit .  In   aliis    infcriptionibus 
Gruteri  pag.  x-)6.  ac  Foroiulrenfi  abs  te  lauda- 
ta  initio  Differtationis ,  Imp.  L.  Domitius   Au- 
relianns    appellatur;  in    hac  tantum    fepulcrali 
Valerius  Aurelianus  nnncupatur  .  In  nummis  qui- 
bufdam   infcribitur:  lmp.  CL.  Dom.    Aurelianus 
Aug.  nempe    Claudius  Domitius .   Sed    Valeriam 
familiam    eidem    gentilem  fuiffe  patet  ex  datrs 
ad  eumdem  ante  imperirtm  a  Claudio    Augufto 
Jiteris ,  in  quarum  tittrlo  apud   Vopifcum   cap. 
37.     Iegitur:  Flavius  Claudius  Valerio  Aureliano 
iuo  falutem  .  Idem  ,    utpote   obfcuriore  familia 
ortus,  Claudiis   ac  Domitiis  femet  poftea  infe- 
ruit,  quar  tamen    patritiarum  gentium  nomina 
in  memorato  epitaphio  non   memorantur.  Hrc 
collegium  confttlare  extra  Leundavii  indicem  re- 
citavi ,   quod   in  eodem   totius  uree  caufae  non 
quidem  cardo  ,  fed  victoria  verfatur .    Alterum 
par  Confulum  pertinet  ad    annum  noftras  epo- 
xhx  517.  qttem  fignas  confttlatu  Anaflafii  Aug, 
IV.  ^r  Agapiti .  Scribis  vero  par.  2.  cap.  5.  num. 
3-&  in  Rationario  faftorum  ad  eumdemannum, 
Anaftafium  prarter  tuos   canones  hunc  quartum 
confulatum  accepiffe  .  Sed  hac  folicitudrne  te  pu- 
tabam  liberatum  a  Scahgero  ,  qui  apud  Grute- 
Apparatus  i»    Baronium 


rum  laudat  hoc  epitaphium  quod  extare  dicit 
Aquis-fextiis  in  Bafilica  Salvatoris  .  Recitatur 
pag.  1049.  2. 

HIC.  IN.  PACE.  Q^VIESCET 

ADIVTOR.  QVI.  POST 

ACCEPTAM.  PAENITEN 

TIAM.  MIGRAVIT.  AD.   DNM 

AN.  LXV.  MENS.  VII.  DIES.  XV 

DEPOSITVM.  SD.  VIIII.KAL 

IANVAR.  ANASTASIO.  V.  C 

CONSVLE 

Hic  Anaftafius  eft  privatus  qurpiam  Senator , 
cum  infcribatur  V.  C.  non  vero  D.  N.  nec  vi- 
detur  geflrffe  confulatum  nifi  A.  517-  Et  fane 
MarcelHnus ,  Marirts  Aventieerrfis ,  &  anonymus 
apnd  Panvinium  eo  anno  Anaftafium  fine  ullo 
tirulo  imperii ,  aut  numerali  nota  confulatus  re- 
citant.  Anonymus  qui  id  temporis  vivebat,  ac 
Confules  recitat  ad  obitum  ufque  Theodorict 
Regis  Italiae ,  cum  fcripfiffet  ad  A.  507.  D.  N. 
Anajlafio  Conf.  folo ,  anno  abhinc  decimo  ait  : 
Anaflafio  &  Agapito .  Verum  fi  illud  epitaphium 
adhnc  Aquis-fextiis  fervatur  ,  qtti  fieri  pofljt , 
ut  tu.am  diligentiam  ,  immo  oculos  fngerit ,  quip- 
pe  qui  eadem  in  urbe  fcribebas  ?  Latidas  in  cap. 
8.  partis  fecundar  tuae  Differtationrs  diptychum 
Leodienfe  ac  alterum  Bituricenfe  ab  Alexandro 
Vuithelmio  publicata ,  quae  tamen  eruditiffimo 
Domino  Carolo  Dufrefnio  in  docliffimo  opere 
de  Numifmatis  inferioris  aevi  accepta  refers. 
Ceterum  fi  ipfitis  Vmthelmii  libri  copiam  habe- 
re  potuiffes,  numquam  de  quarto  illo  Anaftafii 
Imperatoris  confulatu  cogitaffes.  Nam  totits  il- 
le  liber  verfatttr  in  explicando  confulatu  Flavii 
Anaftafii,  qui  cum  Agapito  anno  517.  confula- 
tu  ordinario  perfunflus  fuit.  In  utroque  dipty- 
cho  ejufdem  confulis  Anaftafii  effigres  confulari 
habitn  ornata  confpicitur  cum  infcriptione :  FL. 
ANASTASIVS.  PAVLVS.  PROBVS.  SABINIAN. 
POMPEIVS.  ANASTASIVS.  VIR.  INL.  COM. 
DOMESTIC.  EQVIT.  ET.  CONS.ORDIN.  'dem 
vero  Vuithelmius  denfatis  exemplis  oftendit  con- 
fules  quotics  plura  nomina  aut  cognomina  fe- 
B  b  re. 


£4 


Cardinalis  Nonfii 


rebant ,  poftremo  f.intum  cognomine  in  faftis 
obfignatos.  Iraque  fitfitiu»  eft  quarfus  Anaftafii 
Augufti  confujatps  cum  Fl.  Anaflafius  vir  Illu- 
flris  ,  ac  Comes  Dcmefiicurum  Equitum  ,  Confiil 
orilma-rius ,  Agapitq  collega  ,  ineunte  anno  517. 
procefTerit .  Interim  prar  infignf  tua  eruditiope 
indagare  poteris,  cur  in  veftra  Gallia  Orienta- 
Jis  Confulis,  nomen,  in  roemuratD  epitaphio  jn- 
fcriptum  fuerit ,  &  ejufdem  diptycha  in  Gal- 
Jiam  mifla ;  mihi  enijn  fatis  eft  utriufque  dipty- 
chi  beneficio  ,  curam  ac  folicitudinem  tibimet 
ademiffe ,  quj  mojefte  ferebas  ah  Imperatore  A- 
naftafio  qtiartum  illum  confulatum  praeter  ftatu- 
tos  abj  te  canones  fufceptum,. 

Faftorum  correflione  abfoluta  ,  oblrgata;  fidei 
rpemor^  nUerum  quod  fpoponderam,  exequor , 
ea  p.nucis  tibi  indicans ,  qua?  a  quibufdam    pofi- 
tis  a  te  CoHAilatuiim  Caefaiearum  Regulfs  op- 
ponuntur .  H'  quidem   adhuc    vulgari  opinione 
tepentur  ,  exiftimarites  Auguftos  tnodo   ptmes , 
rriodo   pauciores    cpnfnlatus  pro  arbitrio  fufce- 
pifle  ,  teque  Jongiorem  ©peram  jnani  labore  Jiu 
fifle   putant,    dttm  eorumdem  confulatuum  cau- 
fasac_  rationes  ipvefligajti.  Vir  fane  docliflmuis 
,ic  tui  nominis  cultor ,  datis  ad  me  literis  te- 
ftatus  eft,  ingenii  tui  femet  acumen  roirari ,  duirj 
tot   Regulasconcinnafti,  quas  tamen  nullas  ipfe 
putabat ,  quod  to.t  exceptiones  fubeant  ,  ut  fa?- 
pius  ab  Imperatoribuscontemptae  .  quam  obfer- 
vntae  videantur.  Enimvero    Vefpafianus    decem 
annis  imperii  oclies  Copful  proceffit ,  Tito  filio 
fepties  collega,  Dpmitianus  vero  quindecennali 
impeno   ,     decjes     Conful    in    faftis   legitur   ; 
cum    tamen    Hadrianus  ,    Antoninus    Pius ,    ac 
M.    Aurelius    quorum    prinnpntus    ultra    fexa- 
gefimum  annum  proceflit',  decem  tantum  annos 
fuo    confulatu    aperuerint,    Hadrianus    quidem 
ter,    ac    totidem    M.     Aurelius,    quater   vero 
Antoninus    Pius .  Horum    moderationem    com- 
rnendanr,    qui    tam     raros  confulafus    admife- 
rint:    illorum   vero  ainbitionem    fugillant,  qui 
&    biflenos   fifces     atque    annos    tam     fajpej 
occupaverint .    Damitiani  certe   confulatus    fub 
leges  ac  regulas   abs  te  coaclos  ,    prseter  decef- 
forum    ac  fucceflbrum    exempla    fijifle    conten- 
dunt,   idque  prolixa    difputatione  demonflrare 
conati  funt,^  cujus  ad    te  fummam   tranfmitto . 
Et  quiderjj   initio   laudant    vetuftos    fcriptores, 
qui   toties   iteratos  Domitiano   confulatus   irri- 
ferunt.  Plinius,  qui  eodem   Imperatore  ,   prae- 
tor  ftut,   in  panegyri  ad  Traianum  ait;  Nec  te 
ad  exemplar  ejus  ,   videlicet    Domitiani  ,   voco , 
qui  continuis    confulatibus  fecerat   longum   quem- 
dam  &  (ine  difcrimir.e  annum  .    Dio  Jib.67.    tot 
confularus  eidem  Jmperatori  flulte   &  infolen. 
ter.   multiplicatos    teftatur,  qui   proinde    nulla 
fub  regula  ,  nullove  fub  exemplo  poni  poflunt  . 
Denique  Aufonius  Conful   in    panegyrico    ait : 
Scis  enim  ,    Imperator    dotlijflme  ,  ( rurfus    enim 
utar  laude  pivata  )  fcis  ,  inquam  ,  feptem   ac  der 
cem  Domitiani  confn/atus ,   quos  ille   invidia    a- 
lios  prcvebendi  continuando  conferuit  ,  ita    in  e- 
jtis  aviditate    derifos ,  ut  hoc   cum  pagina  faflo- 
rum  fuorum ,    immo   faflidiorum   fecerit    infolen- 
tem ,   nec  potuerit  prdflare  felicem  .    Audin  ,    in- 
quiunt,  uti  teft.itur  irrifos  eos  confulatus  ,  quos 
invidiac  etiam  incufat?  Aut  ille  peflime  de  Do- 
mitiani     confulatibus    judicarunt  ,   aut  ficlitia: 
funt    nuperte   regulae,    juxta  cjuas    eorumdem_ 
confulatuum  cau/a    afllgnatur .   De  odavo    il- 
lius  confulatu  ,    quem  anno  primo  imperii  fu- 
fcepit,  priorem  tuam  regulam  admittum,  quod 
Plinius  laudat  Traiani  moderationem,  qui   de- 
Jatum  fibi  anno  primo   principatus    poft  Nervae 
mortem,  confulatum  recufavit,  qtum   novi ,  in- 
quit  ,  Imptratores  deflinatum  aliis  ,  in  fe  tranf- 
ferebavt ,  De  ceteris   vero  vanas  ac  commenti- 
uas  reliquas  tuas  regulas  pronuntiant,  quas  va- 
riis  hinc  mde   petitis    cxemplis  opppugnant. 


Anno   vqlgaris  epochse  85.  altero  vero  fmpe» 
rii  Pqmifianj  idem.  Conful  IX.  annum  in  faftis 
fignavit.  Scribis  hoc  de  confulatu  pag.ioj.  Vo- 
mitiam   confulatus  juxta  II.  regulam  :    Quitide- 
cennalia  nempe    C&farei  ejus    imperii  .    Regula_. 
U..  abs.  te  ftatuitur  part.  1.  cap.i.  a  pag.83,  de- 
dufla  a  votis   Qiiinquennalibus,  ac   Decennali- 
bgt  ImBetatorum  :   Cuto   ta  fo[emnia,  inquis,  a 
Csfaribus  vel   hnpcratoribus  ccnfulari  trabca   in- 
4uth  ,.  quoA  newirti  haftenut..  obfervatum  ,  peragi 
folcrent  ,   indeque  fecunda  confulatuum    C&farcu- 
tura   rtguln  d(4uca(ur  ckc.   Hinc  pag.  j?o.  ais; 
C.  Csflar  Caligula    IV.   Hic     confulatus    Ca/igulx 
Ql?ivquent)a\ibtn  ciefliniitu.1  era.t  juxtn  ftcundam 
regulam  ,  fed    die  14.  fanuarii  occifus ,    ea  cele- 
hrare  n,on   poiuit ,    Rurfus   pag.ioi,  Anno   58. 
Nero   C&far  Aug.   III.  Ncronis  confulatus  propter 
eJ('t  Qtfinquenngliz.  /lixia  ficifnditm  rcgulam.  Hanc 
tamen  tuam   regulam    non  modo    dubiam ,    ve- 
rum  eti?m  fa I fa.u»  efT?  conjej\du.n.t .  Nam  Impe- 
ratores,   inquiunt  ,    ante    plures    menfes    quam 
Qiiinquenn,aIioro  auj  Decenpa{ium  folemnis  dies 
adveniret ,  confularem  praetextam  una  cum  con- 
fu.Iatu  depofuerant  .  Domitiinus,    tefte   Tacito 
lib.  3.  Hift.  exeunte  Decembri  Carfar  falutatus 
fuit;  (d?m  yero  deijjorjuq  Idibus  Septembris  Ti- 
to  ,  imperium  Angiifteum   obtinuerat  •   At  ob- 
fervant  Syetonium    in  Domitiano  cap.   13.  dej 
ejtifdem    confulatibus    fcribere  :    Omncs    autem 
pene    titulo  tenus    gejflt  ,    ncc    quemquam     ultro^ 
K^ler.das  Maii  ,  plures  ad  hius  ufque  Januarias  . 
Jgitur  ,  inquiunt ,  ante  EJecembrem  ,  quo  menfe 
cekbranda  erant   vota    Quinquennalia  ,  tk  anje 
Septembrem  ,    qup    fiebant    vota    pro    imperio 
Augufteo ,    erat   fine    trabea    confulari  ,    quam 
die   yoforum   fufffcli    tantum    Confules    ipdue^ 
bant  .    Caligula    ex    eodem    Svetonio    cap.  17. 
gelTTt  confulatum  quartum  ufque  in  VII.    Idus  Ja- 
nuarias ,  qua  die  abdicato  confulatu,  alium  fibi 
fuffecit:  adeo  ille  parum  de   yotis   Qyinquerna- 
libus  in  trabea  confulari  celebrandis,  cogitabat. 
Nero  etiam  ,  tefte  eodem  Svetonio  cap.  14.  corj. 
fulatum    tertium    quadrimeflrem    geffit  ,    videlicet 
ufque  ad  Kalendas  Maias ;  vota  vero  menfe  O- 
clobri  ,  quo   imperium    mortuo   Claudio,   occu- 
pavit,  agenda  erant.  Hoc  de  ceteris  Imperato- 
ribus   opponunt  ,  qui  poft  datam   an'e    aliquot, 
menfes  fuffedis  confulibus  irabeam  ,    memorata. 
vota  puncupabant ,   Hac  illi,    quibus    refpondi 
reutiquam  te  fentire  Auguftos  die  ipfa  folemni 
Decennalium   confularem    prartextam    gcftaffe, 
fed  annum  tantum,    qtio    agenda    erant    vota? 
fuo  ipforum  confulatu   in  faftis  obfign^fle,    quo 
illuftrior  ejufdem  memoria  ad  pofteros  perenna- 
ret  .  At  reclamant  te  diferte  fcribere    Impera- 
tores    confulari    trabea    indutcs   ,    ea    falemniiL- 
peragere  folitos  :    fe    vero   deinonfrrafle   oppofi- 
tum  ,  nempe   eofdem    confulari   trabea   exutos 
Decennalia  edidifle  .    Interim    folidiorem    ref- 
ponfionem  petunt  ;  ipfe  enim  qua:   probabilio- 
ra  reponam  ,  plane  non  habeo;  nofco  enim  in 
hac  palaeftra  rnemet  minus  verfatum  ac  rudem  « 
Rurfusanno   infequenti  84.  Domitianus  Con- 
ful   X.  in  faftis  fcgirur  ,  cujus  confulatus  aflu- 
roendi  rationem  profers ,    quod    eo   anno    tem- 
plum   Jovi  cuftodi  dedicavit.   Sexta    autem  re- 
gula  ineundi  conftilatus  cap.io.  pag.18.  tibi  di- 
citur  jempli,   theatri ,  coloffi  ,    thermarum  &c. 
dedicatio.  Neque  haec  eifdem   regt;Ia   probatur. 
N.im  Tacitus  lib.4.  Ann.  fcribit  ,   Tiberium    in 
Campaniam  digreflum  fpecie  dicandi  templi  apud 
Capuam  Jovi ,  apud   Ko/am    Juguflo  .    Id  conti- 
git  Lentulo  Getulico  &  Calvifio  Sabino  Confu- 
Jibus.   De   Caio    Caligula    fcribit   Dio    lib.  $9. 
Veinde  Caitts  habitu   triumpbali  tcmplum  Augufli 
dedicavit  .  Id   temporis  Caius  gerebat  furTedjum 
copfulatum ;  at  in  dedicando  templo  ,  non  to- 
ga  praetexta,    quse   adhuc    erat  veftis    propria 
Confulum  ,  fed    habitum    triumphaJem   induit. 

Ad 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.         ipY 


£4  hxe  Tnianus  medio  inter  quintum  ac  fex- 
tum  confulatura  feptennio,  portum  Centumcel- 
lis ,  Romae  vero  thermas  ,  f>rum,  Ulpiam  bi- 
bliothecam  ,  aliaque  DJOBi  Iib.68.  defcripta  ,  de- 
dicavit  ,  cum  prjvati  Confules  feptem  illos  an» 
oos  in  faftis  fignaverint .  Hadrianus  anno  im- 
perii  fecundo  tertium  eonfulatum,  eumquo 
poftremum  ad  Kalendas  ufque  Maias  geffit  ex 
Spartiano  cap.8.  de  Vita  ejufdem;  idem  ta- 
nien  poftea  templum  Traiano  dicavit  ,  colofTum 
Soli  facravit ,  fecit  fui  nominis  pontem,  ac  va- 
ftae  molis  fepulcrum  apud  Tiberim;  pantheum, 
fepta  Julia,  bafilicam  Neptuni,  forum  Augu- 
fti  inftaurnvit  t  Equidem  nihil  conferre  putant 
trabeam  confularem  in  dedicatione  templorum. 
Harc  peragebatur  a  collegio  pontificura ,  vel 
ab  aliquo  ex  illorum  collegio,  qui  poftem  ma- 
nu  tenens,  verba  quardam  effabatur  ,  uti  fnfius 
tradit  Cicero  in  oratione  pro  Domo  fua  .  Jlli 
vero  prxtexta,  qux  non  a  folis  Confulibus ,  fed 
etiam  a  pontificibus  geftabatur  ,  capite  obvela- 
to ,  eam  ceremoniam  exequebantur  .  Si  Impe- 
ratores  templa  per  femet  confecrabant,  id  jure 
pontificatus  maximi  prxftare  poterant;  ac  tunc 
togam  prxtextam  induebant,  tamquam  pontifi- 
ces,  non  uti  Confules ,  etiamfi  reapfe  confu- 
latu  fungerentur  eo  anno ,  quo  dedicatio  per- 
agebatur.  Laudant  Lampridium  cap.40.  de  A- 
lexandra  Severo  fcribentem:  Pr&textam  rjr  pJ. 
ilam  togxm  numquam  nifi  Conful  accepit  ;  &  fta- 
tim  ;  Accepit  pr&tcxtam  etiam  cum  facra  faceret, 
fed  loco  pontificis  maximi  non  lmperatorit  .  Qui 
igitur  confulatum  accepiftVnt ,  ut  in  trabea  con- 
fulari  templa  dicarent,  cum  ea  dedicatio  in_ 
pontificali  prxtexta  perageretur,  ficuti  cetera 
facra  Populi  Romani  ?  His  quoque  repofui  te 
id  tantum  intendere  ,  nempe  Imperatores  eo 
anno,  quo  xdificii  infignioris  dedicatio  inftitu- 
ta  erat ,  confulatum  accepifle ,  non  ut  trabeati 
ipfam  dedicationem  celebrarent ,  cum  fxpius 
illa  fieret  abdicato  ab  eifdem  conftilatu  ,  fed 
ut  annum  dedicationis  Augufteo  nomine  in  fa- 
flis  nobiliorem  eflicercnt .  Ita  cogor  eamdem 
iterum  cantilenam  cantare . 

Auno  85.  Domitianus  Aug.XI.  Conful  fuit , 
qitix  ,  inquis  png.  106.    hoc  anno  de    Cermania 
irjumphavit ,    cum   proftent   nummi    undecimo 
ejufdem  confulatu  obfignati  cum  epigraphe  :  Ger- 
tnania  capta ,  Hinc  cap.9.  hunc   titulum  ponis : 
Triumphi  quinta  confulatuumC&fareorum  regula. 
Hanc  quoque  regulam  falfam    adftruunt.    Ete- 
nim  ftante  Republica ,  Confules  prxtextam  in- 
duebant  ,  qux  toga  erat  limbo  purpureo  circa 
fimbriam  circumdata .   Triumphantes  vero  ute- 
bantur  toga  picta,  nempe  auro  intexta .  Poly- 
bius  lib.6,  defcribensexequias  eorum  qui  fum- 
mis  magiftratibus  defuncli   fuerant ,  ait  fimula- 
crum  demortui  elatum  :  Hnc  porro  fimulacra  togis 
induuntur  ;  fi  vir  confularis  fuerit  w*  pr&torius, 
pr&texta  ;  ficenforinus,  purpurcx  ;  fi  triumphalis, 
auro  radiante  .  Plinius  lib.5.  cap.  36.  Purpura , 
inquit ,  in  triumphali  tnifcetur  auro,  Hinc   Ap- 
piano  in  Punicis  Scipio  triumphans  dicitur  co- 
rona  attrea  redimitus  ,  ac  raore  patrio  indutus  to- 
ga  purpurea  a/lris  aureis    intexta.    Toga    P'$a 
eadem  &  triumphalis  .  Dio    enim  lib.  37.  ait 
Pompeio    datum  ,    ut    equeftribus    certamini. 
bus  veflcm  triumphalem  geftaret ,  quam  Cicero 
lib.  1.  epift.  15.  ad  Atticum  fic  irridet;  Pompe- 
jus  togulam  illam  pitlam  filentio   tuetur  fuam  • 
Itaque  toga  picla  propria  erat  triumphantium . 
Vefpafianus  ac  Titus  cum  die  triumphi  fummo 
mane  procefliftent ,  defcribuntur  Jofepho  lib.7. 
cap.  24.  lauro  coronati,    ac  patriis  veflibus  pur. 
pureis   induti;  cum   vero    Vefpafianus  ad  facra 
pcragenda  fe  contuliflet ,    amiclu  ,  inquit ,  ma- 
gnam  partem    capitis    adopertus ,    folemnix    votx 
<ehhravit ,  Erat  toga  prsetexta  quam    in  facris 
de  more  induebant .  Addit ,  cum  ciburn  fum- 
Jppxratus  in    Baronium 


pfiflent,  triumphalibus  vefiibut  Mmiftos ,  mira_J 
pompa  triumphum  per  Urbem  duxifle .  Quare 
depofitis  prxtextis ,  togas  piclas  induerunt ,  quse 
proprix  erant  triumphantium .  Hine  fadlum ,  in- 
quiunt,  ut  Imperatores  quibufdam  darent  or- 
namenta  confularia,  aliis  vero  triumphalia,  il- 
lis  videlicet  fellam  curulem  ac  prxtextam,  iftis 
togam  etiam  piclam  ac  tunicam  palmatam.  Hxc 
paffim  occurrunt  in  Hiftoria  Augufta  .  LauT 
dant  Tacitum  circa  finem  lib.  ij.  Ann.  Ad- 
dunt  Svetonium  cap.  17.  in  Claudio  Britanni- 
cum  ejufdem  triumphum  hifce  verbis  defcri- 
bentem  :  Secuti  &  triumphalia  ornamcnta  codem 
bello  adepti ,  fed  ceteri  pedibus  <&•  in  pr&textx  ; 
Craffus  frugi  equo  phalerato  &  in  vefle  pahnx- 
ta,quod  eum  honorem  iterxverat  .Quamvts  enim 
Claudius  eifdem  togas  pidtas,  id  eft  auro  intexto 
rntilantes  conceififfet ,  quo  tamen  triumphalis 
veflis  fplendor  penes  fe  unum  triumphantem 
maneret ,  Juffit  Craflum  fine  toga  pida  ,  palma- 
tam  tantum  ferre,  ceteros  vero  pompam  trium- 
phi  augere  in  praetextis ,  quas  etiam  geftabant 
L.  Crnfpinus  ac  M.  Statilfus ,  qui  tunc  confula- 
tum  gerebant  ,  non  vero  ipfe  Claudius,  tefte 
Dione  lib.  60.  nondum  illa  quinta  regula  de_o 
triumpho  in  trabea  confulari  ducendo  ,  Impe- 
ratoribus  obfervata ,  quae  fane  nulla  erat ,  cum 
Confules  prxtextam  ,  triumphantes  vero  togam 
piclam  geftarent  .  Hinc  Statius  lib.  4,  de  con- 
fulatu  XVII.   Domitiani  ait : 


da  gaudix  fajlif 


ContinuA  :  hos    humerot    multo  finus  ambixS 

oftro  , 
Et  properata  tm  mxnibus  pr&texta  Minervs. , 

Non  dixit :  multofinus  ambixt  auro,  fed  oftrum 
tantum  nominavit ,  quia  Confules  ..folas  praetex- 
tas  purpura  togas  geftabant  ,  non  autem  togas 
piclas  auto  intexto  irradinntes;  qua?  id  tempo- 
ris  a  triumphantibus  induebantur  .  Tacitus  lib.3. 
Hift.  ait :  Sed  ubi  C&cinx ,  pr&textx  liiloribufque 
infignis  ,  dimofx  turbx  ,  Conful  incejfit ,  Plinius 
in  panegyrico  laudans  Trajanum,  qui  iterum 
Confules  deftinaffet  eos  qui  nuper  confulatuni 
abdicarant  ait :  Modo  pr&textas  exuerxnt  ,  refu- 
tnxnt :  tnodo  liftores  abire  jujferant  ,  revertantur  • 
Piflam  togam  non  appellat,  fed  folum  pritex- 
tas ,  quia  illa  ad  Conftiles  non  pertinebat ,  fed 
tantum  prsetexta .  Fatentur  quidem  fequiori  ac- 
tate  Confules  piclas  togas  ac  tunicas  palmatas 
geftafle,  cujus  teftis  locupletiflimus  Aufoniusin 
panegyrico  ad  Gratianum  ;  ln  procinftu,  in- 
quit  ,  &  quam  maxime  dimicaturus ,  palmatx  w- 
ilis  mc&  ornamentx  difponis  feliciter  &.  hono  omi- 
tie.  tiamque  ifte  habitus  ut  in  pace  Confulir , 
fie  in  vitlorix  triumpbantis  .  Et  ftatim :  H&c  pla- 
ne  ,  h&c  eft  piclx  ,  ut  dicitur  ,  veftis  non  magis 
auro  fuo  ,  quxm  tuis  verbis .  Et  Claudianus  m 
panegyri  de  confulatu  Olybrii  ac  Probini : 

L&txtur  venerandx  pxrens ,  ^r  pollice  dotlo  ^ 
Jxm  parxt  aurxtas    trabeat ,  currufque  mi+ 

cantes 
Stxmine  ,  quod  molli  tondent  de  vellere  Seres  , 
Frondex  Ixnigera  cxrpentes  vellerx  fylv&  s 
Et   longum   tenucs   trattut   producit  in  aw* 

rum  , 
lilaque    concreto  cogit  fquallere  metallo  . 

Qlim  vero  is  ufus  invaluerat ,  fcribente  Lam- 
pridio  cap,4C  in  Alexandro  Severo:  Pr&textam 
<£*  piftxm  togxm  numquxm  nifi  Conful  accepit  , 
&  eam  quidem  quam  de  Jovis  templo  fumptam 
alii  quoque  accipiebxnt  aut  pr&tores  ,  aut  Con-. 
fules .  Et  Capitolinus  cap.  4.  de  Gordiano  fenio, 
re  :  Palmatam  tuntcam  &  togxm  pittam  primuf 
Romanorum  privatus  fuam  propriam  hxbuii  ;  non 
qua  in  triumpho ,  quem  nullum  geffit  ,  fed  qua 
Ebt  pr*- 


iptf 


Cardinalis  Norifii 


practor  ac  Gonful  ufus  fucrat .  Idem  tradit  Vo- 
pifcus  in  Aureliano  cap.13.  &  in  Probo  cap.7. 
Cum  hax  illi  prolixius  inculcarent  ,  quorfum  * 
inquam  ,  ifta ,  o  boni  ?  Tot  prxtextis,  togis  pi- 
clis,  ac  tunicis  palmatis  me  pene  fuffocaftis; 
num  forte  tot  veftes  ingeritis ,  ut  quintam  re- 
gulam  de  triumpho  cmm  trabea  confulari  aflo 
omni  veritate  nudatam  oftendatis  ?  Itaquidem, 
inquiunt .  Nam  cum  priore  aetate  Auguftorum_. 
Confules  praetextas  tantum  togas  geftabant , 
Imperatores  poft  viclorias  de  hoflibus,  confu- 
Iatum  neutiquam  inibant ,  ut  cum  trabea  con- 
fulari ,  uti  auclor  nuperus  fcribit ,  triumpha- 
rent;quia  id  temporis  Jicet  Confules ,  praetexta 
propria  vefte  Confulum  depofita  ,  in  toga  pi- 
cl»  ac  tunica  palmata  triumphum  ducebanf.Na; 
ob  triumphum  trabeam  confularem  fumpfiffent  , 
cujus  nullus  in  triumpho  ufus  futurus  effet  ?  At 
curn  fequiori  aevo  Carfarum,  eadem  toga  picla 
effet  in  pace  Confnlis  ,  &  in  vidtoria  trium- 
phantis ,  neque  tunc  co  confilio  Imperatores 
"Confuies  procedebant  ,  ut  cum  trabea  confula- 
ti  triumpharent;  quia  etiamfi  Confules  nun  fuif- 
fent,  cum  eadem  tamen  triumphum  ducebant, 
quod  erat  proprius  habitus  tum  Confulis  ,  tum 
ctiam  triumphantis .  Illam  vero  geftabant  in_ 
triumpho  nonjure  confulatus ,  uti  perperamau- 
clor  quinta:  regula:  confulatuum  fingit  ,  fed  ju- 
re  triumphi .  Exempla  etiam  quibus  quintam 
Vegulam  confirmas,  eamdem  evertere  potius 
pronuntiant  .  Etenim  cum  fcribis  initio  ftatim 
cap.g.  Triumphantes  Imperatores  quo  h&c  pompa 
illuflrior  foret  ,  confulatu  ordtnario  decorari  vo- 
luere .  Id  faclum  dicis  a  Vefptfiano  in  tertio 
fuo  confulatu  de  Judaeis ,  a  Trajano  in  quin- 
todc  Dacis  triumphantibus  ;  quem  morem  po- 
flea  negledhim  ,  ab  Alexandro  Severo  rur- 
fus  revocatum  teftaris .  Haec  ,  inquam  ,  exempla 
ne  hilum  quidem  putant  quintam  regulam  pro- 
movere.  Nam  Vefpafianus  defignatus  fuit  Con- 
ful  III.  anno  Chnfti  70.  quo  menfe  Augufto 
Titus  Herofolymam  expugnavit  ,  ob  quam  vi- 
cloriam  triumphus  de  Judaris  adtus.  Hic  petunt, 
num  putes  defignatum  Confulem  ante  captam 
urbem  vel  poftea  .  Si  primum  dicas,en,  in- 
quiunt  ,  decretum  confulatum  III.  ante  viclo- 
riam  Judaicam  ,  ac  proinde  non  ob  triumphum, 
cum  is  nifi  poft  debellatos  Judasos,  Vefpafiano 
decretus  fuerit .  Sin  alterum  mavis ,  videlicet 
tertium  confulatum  defignatum  poft  expugna- 
tam  Judarorum  metropolim  ,  id  uno  &  altero 
argumento  confutant .  Primo  quia  cap.r.  prio- 
ris  partis  Differt.  pag.S.  fcribis  paulo  poft  1- 
nitum  annum  ,  puta  Februario  vel  Martio  Con- 
iules  in  annum  fequentem  creatos .  Deinde., 
quia  fi  poft  nuntium  vicloria: ,  &  confulatus 
III.  &  triumphus  decretus  fuit  Vefpafiano,  cur 
Nerva  collega  datus,  non  vero  Titus,  cu.i  una 
cum  patre  triumphus  decretus  fuerat?  Habe- 
mus  ,  inquiunt ,  Vefpafianum  ac  Titum  Carfa- 
rem  una  fimul  triumphantes  ,  at  non  ambos 
eo  anno  Confules .  Si  ex  patris  confulatu  re- 
gulam  de  triumpho  in  trabea  confulari  confti- 
tuis;  hanc  ftatim  evertit  Titus  non  Conful 
triumphans.  Praeterea  contendunt  neque  ipfum 
patrem  Vefpafianum  in  trabea  confulari  trium- 
phaffe.  Auclor  eft ,  inquiunt  ,  Jofephus  Iib.7. 
de  Bello  cap.  18.  Titum  die  8.  Septembns 
adhuc  Hierofolymis  fuiffe ;  cap.  iq.  narrat 
eumdem  manubias  ac  captivos  apud  Cacfaream 
repofuiffe,  quoi  ad  Italiam  navigare  tempus 
hiemis  prohibebat .  PraMerea  ait ,  Titum  eadem 
in  urbe  natalem  fratris  Domitiani  celebraffe  , 
nempe  die  14.  Oclobris  ,  natalem  vero  patris 
apud  Berytum  ,  die  17.  Novembris  ,  ubi  diu- 
ttus  commoratus  dicitur  .  Inde  Antiochiam  pro- 
feclus  eft  .  Poftea  ad  Zeugma  ,  qua:  Euphrati 
urbs  impofita ,  ille  a  legatis  Vologefi  Regis 
Parthorum    munera  accepit  .   Antiochiam   re- 


verfus,  iterum  in  Palarfifnam  fc  contulit,  *c 
conftituta  provincia ,  terreflri  itinere  Alexan- 
driam  pcrrexit .  Ita  exiit  annus  70.  Reliquam 
partem  hiemis  exegit  in  ^gypto  ,  ubi  interio- 
ra  provincise  penetrans  ,  confecrando  apud  Mem- 
phim  bnvi  Appidi  ,  coronatus  interfuit .  Inte- 
rim  definente  hieme,  oneraria  nave  in  Ita- 
liam  appulit .  Hajc  producunt  ex  Jofcpho  ac 
Svetonio  in  Tito  cap.  j.  Addit  Jofephus  eum- 
dem  poftquam  Romam  advenit  ,  non  multo 
pofttempore  triumphaffe  .  Hunc  triumphum  c\i~ 
cunt  ante  Martium  non  contigiffe  ;  fiquidem  fpo- 
lia  Judaica  ac  captivi  ,  quod  ad  Italiam  na- 
vigare  hiems  prohibebat  ,  apud  Carfaream  re- 
pofiti  fuerant ,  ac  proinde  nifi  hieme  vim  remit- 
tente,  &  aperto  jam  mare,  in  Italiam  menfe 
Martio  tralmiffi  funt ;  quo  etiam  eodem  fere 
tempore  Titus  advenifTe  dicendus  eft  ,  ex  re- 
citata  ejufdem  itinerum  narratione.  At  Ve- 
fpafianus  exeunte  Februario  abdicarat  confula- 
tum ,  Domitiano  fibi  fuffeclo,  quod  probant  ex 
infcriptione  Gruteri  pag.  571.  ubi  Nonis  Aprilis 
Domitianus  ac  Gn.  Pedius  Confules  nominantur» 
Vefpafianus  veno  dicitur  Trib.  Pot.  II.  Cof.  III. 
Def.  1 III .  ut  plane  eifdem  videatur  Domitianus 
Kal.  Martiis  iniffe  confulatum  ac  Vefpifianus 
triumphaffe  abdicato  jam  confulatu  .  Ha?c  illi 
certe  prolixius  de  triumpho  Judaico  Vefpafia- 
ni .  At  brevius  alterum  exemplum  a  Traia- 
ni  triumpho  duduni  oppugnant.  Nam  inqui- 
unt ,  cum  fcribis  Traianum  <n  fuo  quinto  con- 
fulatu  de  Dacis  triumphaffe ,  ac  pag.  107.  pri- 
mum  ejufdem  de  Dacis  triumphum  ftatttas  an- 
no  101.  de  altero  triumpho  id  abs  te  affertum 
dicunt,  quafi  Traianus  anno  103.  quo  tuis  iru 
faftis  conful  V.  legitur,  trium:  htim  duxerit. 
Hoc  ineluclabili  Spartiani  teftimonio  convellunt, 
qui  in  Hadriano  cap.  3.  ait  eumdem  poft  priflnfam 
bellum  Dacicum  tribunum  pkbis  faffum  ,  Can- 
dido  ac  Quadrato  iterum  Coff.  anno  videlicet 
105.  &  ftatim  ait:  Secunda  expeditione  Dacica^. 
Traianus  eum  prims.  legioni  MinerviA  pr&pofuit , 
fecumque  duxit .  Itaque  alter  triumphus  Traiani 
de  Dacis  contigit  poft  annum  103.  ac  quintum 
confulatum  Trajani  .  Ne  me  elinguem  ac  mutum 
putarent,  rcpofui  cum  Cafaubono  ,  Spartianum 
nc.n  fervaffe  ordinem  temporum  in  ea  hiftoria_. 
contexenda  .  Immo,  inquiunt ,  optime  fervavit . 
Ifti  enim  magiftratus  hoc  ordine  conferebantttr , 
ut  poft  quarfhtram ,  daretur  tribunatus  plebis , 
inde  praetura  ,  vel  legatio  legionir; .  AgricoIa_. 
poft  quarfturam  ac  tribunatum  plebis ,  tefte  Ta- 
cito  ,  legatus  legionis  faclus  fuit .  bevertts  Septi- 
mius  prius  qujeftor  ,  dein  tribunus  plcbis  fttit, 
quam  Iegatus  legionis  IV.  Scythica:,  ex  Spar- 
tiano  cap.j.  &  4.  de  vita  ejufdem  .  Nullus  poft 
legationem  legionis  tribunus  plebis  fafltis  eft  , 
ne  ex  majori  dignitate  ad  inferiorem  defcen- 
deret.  Hinc  cum  Hadrianus  anno  10;.  tribuna- 
tum  plebis  gefferit,  poft  euni  magiftratum  legio- 
nem  regendam  bello  fecundo  Dacico  accepit  . 
Tum  tertium  exemplum  ,  quod  a  triumpho  Per- 
fico  Alexandri  Severi  in  fuo  tertio  conftilatu 
proponebas,  pene,  ne  quid  te  celem  ,  irrident. 
Na*i  in  eodem  cap.  9.  n.  3.  fcribis  Dionem  de- 
fignatum  Confulem  II.  collegam  Alexandri  Au- 
gtifti  III.  initio  ejufdem  anni  xiS.  Quod  vero 
Dio  fcnbit  fe  una  cum  Imperatore  Alexandro 
Confulem  defignatum  ,  ad  ettmdem  in  Campa- 
niam  profedtum ,  hac  ibidem  te  ajunt  adnotaffe : 
Mora  itaque  Alexandri  in  Campania  pertinet  ad 
initium  anni  Chrifli  zzS.  non  aulem  ad  feqttcn- 
tem  ,  ut  intcrpretatur  idem  Norijius  .  Tum  ipfe 
veftra  vos ,  inquam  ,  fallit  opinio ,  fi  ad  adver- 
farios  me  tranfitionem  fafturum  fperatis ,  quod 
ille  me  ibidem  ut  adverfarittm  oppttgnat  .  Ami- 
cusamicum  meliora,  ttti  putat,&  docet  &  for- 
te  etiam  rogat .  At  111  a  ea  quidem  ut  libet ,  ut 
lubet,    interpretare  .   Nos  oftendimus    Alexan- 

drum 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium.       197 


drum  ineunte  anno  n8.  Confulem  III.  defigna- 
tum   in  Campania  fubftitifle  ,  qui  igitur  fieri  po- 
tuit  ut  eum  confulatum  fumpferit  ob  tiiumphum 
Perficum  ,  cum    nondum  bellicam  contra  Perfas 
expeditionem  fufcepiflet?  Num  hariolum  dices, 
qui    triumphum  ante  vidtoriam  ,  immo  etiam  an- 
le  belhun  fibi  cecinerit  ?  His  vero    repofui  te_» 
IcripfiiTe    Alexandrum    in    fuo   tertio  confutatu 
iriumphafle  ,   ac    diferte   initio    cap.  5.  dixifle  : 
Quod  licet  fortuito   faRum  ,  fuccejfores   txmen    ut 
plurimttm    fequxccs    babuit .  Verum    illi   ridere  , 
quod  fortuito  faftum   novx  confulatuum  ineun- 
dorum    regulam    inftituerit.    Rurfus  qua-fo   te , 
inquiunt,    putafne    Alexandrum ,    qui   exeunte_o 
Septembri    anno    129.    ut  ille    tuus  contendit , 
triumphum  egit ,  nondum  fe  confulatu  abdicaffe? 
Auclor  Regularum   pag.  9.    fuse   Diflertationis , 
fcribit  ex  Lampridio  in    vita   Alexandri  Severi , 
eum  principem  coofultitum  inifle    ter   txntum  ,  ac 
primo    nundino   Jibi  ahor    femper  fujfecijfc  ,  quod 
primum  nundinium    ibidem    hifce  explicat :  Pri- 
mum  nundinum  ordinariorum  Confulum   a  Kalert- 
its  Jxnuariit    ufque  ad  Martias .    Hinc  infennt, 
temet  auelore  ,  Alexandrum  pridie  Kalendas  Mar- 
tias  abiifle  ,  tertio  confulatu  .  Qus  ergo  ratione 
idem  menfe  Septembri  in  trabea  confulari  trium- 
phavir ,   quam    ante    oclo    menfes    depofuerat  ? 
Tum  ccepi  Lampridii   fideni   elevwe,   qui   fcri- 
pferit    Alexandrum    in  fuis   confulatibus   primo 
nundino  fibi    alios  femper  fufFecifle .   Nam    Ca- 
pitolinus  cap.  4.    in    Gordiano    feniore  fcribit : 
tofl   jurifdiclionem    confulatum  primum  iniit    cum 
Antanino  Cxrxcallo ,  fecundum  cum  Alexandro  .  At 
nufquam  Gordianus   in  faftis  Iegitur  collega  A- 
lcxandri .  Itaque  Alexander  quempiam  trium  con- 
fulatuum  extendit    ultra    Kilendas  Martias ,  «t 
Gordianus   ejufdem  coIKga    dici    poffit .  Rurfus 
tamen    inftabant    non     continuaflc   Alexandrum 
ufque  ad   Odlobrem  tertium   illum    confulatum  , 
ne   Lampridius ,  immo  tot  infignes  fcriptores  ei- 
dem  laudati  qui  gefta  Alexandri  in  Iiteras  mife- 
runt,  gravioris    mendacii    rei    peragantur.   Vix 
dum    finierant,  cum  ego  tot  dilTenfiontim    flusfti- 
bus    hinc  inde  agitatus,    ad  prius    illud    refpon- 
fum   veluti  ad  facram    anchoram  in  tempeftate, 
me    recepi,  aflerens  non  infringi  quintam   illarn 
regulam ,   etiamfi   Imperatores  poft   abdicatum_. 
confulatum  ,    triumphum    duxerint ,    modo    illi 
eumdem  triumphi  annum  ordinario  fuomet   con- 
fulatu    illuftriorem   in    faftis     reddiderint .   Hinc 
fi  qtiaeratis ,  inquam  ,    quando  de  Judaeis  trium- 
phus  aclus  ?  Vcfpafiano  Confule  III.  dicetur  ;  quan- 
do  priraus  de  Perfis  ?  ftatim    refpondebitur ,  A- 
lcxandro    Imperatore  Cof.  III,   H^c    de  ceteris  di- 
ftum  accipite  .  Riirfus  illi  opponere  hanc    mol- 
lem  licet  ac  fluxam    interpretationem    ipfa  tua_, 
verba  non   admittere ,  qui    initio   ejus  capitis  9. 
fcribis  :    Triumphantes  lmperxtores  quo  h&c  pom- 
pa    illxflrior    forct  ,    confulxlu    ordinxrio    decorari 
voluere  :   Audin'  ,  inquiunt  ,  ut  diferte    ait :  quq 
bxc  pompx  illuflrior,  non  quo  annus  hujus  pom- 
pae  illuftrior  foret .  Quid,  quarfo  te  ,    confula- 
tus  abdicatus,  ac  dudum  pra-teritus   ad   prsfen- 
tem  triumphi  pompam    faciebat?   Numquid  erat 
in  recenti  adhuc    memoria   fpeclatorum   pompse 
triumphalis .  At  hoc  ipfum  pradtare  poterat  con- 
fulatus  proximo    anno   ante    triumphum  geftus ; 
neque  enim  finges  eumdem    ex    ipforum  memo- 
ria  excidifle  ,  nifi  Lethafis  undis    immerfos  com- 
minifcaris  .  His  putabant  me  ad  incitas  redaclum; 
cum  ego  pene   iratus  inclamavi ,  diftinguo :  quo 
pompa  illuftrior  foret,    in  faftis,   concedo :  in  i- 
pfo  triumpho  ,  nego  .  At  illi  numquid  ,  inquiunt, 
putas  non  fcholafticos ,    quibufcum    fumptis  de 
fchola    vocibus   Joqueris  ?  Hse    funt    illae  anfa; , 
quibus  ipfa  etiam  mendacia  in   delubro  veritatis 
faepe  fufpenditis .  Ludis  alienis  vocibus,  quas  nec 
noftrae  aures ,  nec  amici  tui  dicla  patiuntur .  E- 
xere  ,    fi  quas  rurfus  habes ,  confulatuum  Caefa- 
reorum  rcgulas . 


Anno  noflrae  epochae  86.    Domitianus   Auga- 

flus  Conful  XII.  proceflit .  Primus  xgon    Cxpito- 

linus  ,   inquis  ,  hoc  anno  a  Domitixnu  in&itutus  , 

quem  hujus   confulatus  caufam  adftruis ,    nempe 

Ut    majori    pompx   fieret  .    Hac   fcribis  pag.  106. 

laudans  Svetonium   cap.  4.  in  Domitiano  .   Mi- 

rantur   te  in  eodem  cap.4.   ha?c   Svetonii  verba 

diifiiriiilafle  :  Certamini  pr&fedit    crepidxtus  ,  pur- 

pureaque   amictus   toga    gr&canicx ,   capite   geftxns 

coronxm  auream  cum  cjftgie  Jovis  xc  Junonis  Mi- 

nerv&que .  Habes    inquiunt  Domitianum  non  to- 

gam  prartextam  ,  feu  ,  ut    ille    vocat  ,   trabeam 

confularem  geftantem  ,    fed  toga   grarcanica   in- 

dutum,  ac  corona  aurea  redimito  capite,  qui  ne- 

quid  confularis  habitus    ferret ,   ipfis  calceis  ab- 

ieclis ,  crepidas  fumpfit .  Quam   agonis  pompam 

auxit  confnlatus,  cujus  omnia  ornamenta  ille  de- 

pofuit?  Praterea  cum  ,  tefte    bvetonio ,    Domi- 

tianus  confulatus  plures  ad    Idus  ufque  Jxnuxrixs 

geflerit,  fi  hoc  duodecimo  confulam    die  ia.  J»- 

nuarii  fefe  abdicavit ,    pra-teritus   ejufdem  con- 

fulatus  non  poterat  prsefentis  agonis  pompam  au- 

gere  ,    cui    tamen  fuffecli    Confules  fuis  prartex- 

tis  ac    fafcibus    fplendorem  addtbant .  Harc  illi  : 

quorum  ora  claudere  non  alia  ratione  me  pofle 

putavi ,  quam  adhibitam  toties  refponfionem  re- 

petendo  .  Itaque  dixi   Domitianum  ,    te   auclore 

confulatum  XII.  fumpfifle  ,  ut  annum  inflimti  abs 

fe  agonis  Capitolini,  Augufteo   nomine   in  faftis 

confecratum ,  ad  fer  *s  quofque    pofteros  peren- 

ni  recordatione  tranfmitteret.   Illi   autem  ,   ul  i- 

pforum   tibi  verba   reddam  ,   crambem  ,  recodhm 

irridere  ,  &  quod  idem  refponfum  dabam  deplo- 

ratam  iam  caufam  conclamare.  At   ipfe    Cenfo- 

rini  voces  ex  cap.   17.    de    die  natali    repofui : 

Qitorum    agonum    primus  a   Domitixno  inftitutus 

fuit  duodecimo  ejus  &   Serg.  DolxbelU   confulxtu  . 

Videtifne,    inquam ,    ut   agonum    inflitutio    eo 

Domitiani    conftilatu    in    faftis   indicata  ,  immo 

nobilitata  ,    ad  noftram  ufque   memoriam   perve- 

nerit?  Sed  reclamant  te  fcripfifTe   dtiodecimtirn_ 

confulatum  fumptum  ,  ut  folemnitas  majori pompa. 

flerct ,  non  ut    nobiliori    principis   nomine   in_ 

faftis,aut  fcriptorum  Iibris  primus ejufdem  annus 

obfignaretur .  Vah  homines   importunos! 

Anno  87.  Domitianus  XIII.  Conful  fuit .  Hu- 
jus  confulatus  ineundi  ntillam  quae  Domitiano 
fuerlt  ,  caufam  producis.  Non  defuit  qui  dice- 
ret  mirari  fe  ,  cur  ejus  caufam  non  abduxif- 
fes ,  quod  ita  voluit  tredecim  Augufti  confula- 
tus  sequare.  Quifpiam  alius  me  interrogavit , 
num  ad  aliquam  tuarum  regularum  hic  confu- 
latus  XIII.  Domitiani  rcvocari  poflet  .  Ego  , 
inquam  ,  ad  quartam  reducerem,  qux  cap.  8. 
num.  4.  pagina  173.  apud  audorem  legitur  : 
Vetitur  quarta  regula  ab  expeditionibus  nidita- 
ribus.  Juxta  quam  pagina  ioo.  dicitur  Caligu- 
la  Conflll  III.  propter  bellum  Britannicum  :  pag. 
ioi.  Claudius  Conful  III.  ptopter  expeditionem 
Britannicam  :  pag.  118.  Alexander  Conful  III, 
propter  bellum  Ycrficum.  Mirtim  ,  inquituit  ,  vi- 
detur ,  quod  cum  Domitianus  quatuor  belJicas 
expeditionescontra  Chatto^ ,  Marcomannos,  Da- 
cos,  ac  Sauromatas  fufceperit  ,  nec  nnus  inter 
tot  ejufdcm  confulatus  expeditioni  bellicae  ab 
amico  tuo  deputetur .  Hic  fortaflTs ,  inquam  , 
quod  anni  illarum  expeditionum  incerti  funt , 
noluit  eifdem  applicare  confulatus,  quorum  cer- 
tam  fibi  alitinde  caufam  nancikebatur .  Tum  il- 
li,  quid  tute  dc  illa  quarta  regula  judicas? 
Immo ,  inquam  ,  quid  de  eadem  vos  ctnfores 
fentiendum  putatis  ?  Ego  certe  arbitror  efTe_e 
probabilem .  Haud  mehercle  ,  inquiunt ,  nobis 
probatur.  Nam  Aufonius  Conful  defignatus  , 
cum  dixiflet  deftinatam  fibi  trabeam  confula- 
rem,  ait  :  Namque  ifte  habitus  ut  in  pace  Con- 
fulis  efl  ,  Jtc  in  viftoria  triumphantis .  Hinc  ipfi 
Confules  cum  ad  bellum  proficifcebantur  ,  non 
in  confulari  prxtexta ,  fed  in  paJudamento  Ur- 

be 


ip8 


Cardinalis  Norifii 


be   egrediebantur.  Livio   lib.  $6.  Acilius  Con- 
ful  ad  belluin  dicitur   paludatus   Urbe   egrefius  , 
«Juod  idem  apud  eumdem  frequentiflime  occur- 
rit.  Ccelius  Iib.  8.  famil.  epift.  10.   fcribit   Ci- 
ceroni    vereri  Confules  ,   ne    illud    S.  C.  fiat , 
ut  paludati  exettnt .  Plinius  in  panegyrico  com- 
mendans  fecundum  Trajani  confulatum  ait:  Ge- 
Jlus  confttlatus   non  in  hoc  Urbis  otio ,    &  intimo 
Jinu  pacis  ,  fed  juxtct  barbaras  gentes  ,  ut  illi  fo- 
lebant ,    quibus    erat    moris  patudamento    mutare 
pntextam  .   Nec    fecus  Augufti  Urbe  exibant  , 
bellum  in  provinciis  adminiflraturi.  Capitolinus 
jn  Marco  cap.  14.  ait ;  Profetti  itaque  funt  pa- 
ludati  ambo   Imperatores  .  Itaque    trabea  confu- 
Iaris  ,    qui   habitus  in  pace    Confulis  efl ,    perpe- 
ram  ab  Imperatoribus  ob  inftans  bellum  indu- 
ta  affirmatur .  Quorfum    ifta ,  0   boni ,    an  ut 
apud  imperitos  erudituli  judicemini?  TJfum  prae- 
textae  in  pace,  uti  &  paludamenti   in  bello  fru- 
ftra  virum  eruditiflimum  docetis;  ille  enim  non 
trabeam ,  fed  ipfum  confulatum  ob  bellicas  ex- 
peditiones  fufceptum  dicit,  quamvis  Imperato- 
res  confulatum  in  ipfa  trabea  ,  non  vero  in  pa- 
ludamento    Kalendis    Januariis    aufpicarentur  . 
Agedum  ,  inquiunt ,   loquamtir   de   confulatu  . 
Cajustertium  confulatum  Lugduni  hiemans  iniit, 
ac  duodecimo    poftea  die  eodem  fe  nbdicavit  , 
ex  cap.  17.  Svetonii  in  Caligula  .  Quid  tam  bre- 
vis  confulatus  ad  expeditionem  bellicam,  quam 
etiam  extra  confulatum  ridicule  neregit  ?  Clau- 
dius    A.  V.   796.   Conful  III.   defignatus   fuit , 
bello  Britannico  nondum  exorto  ;  huic  enim  an- 
no  fequenti  Aulus  Plautius  initium   dedit,  qui 
ejufdem    per  femet   conficiendi    difficultate  co- 
gnita,  tefte  Dione  ,    Claudium    accerfit  .  Itaque 
anno  priori  Claudins  cum  defignatus  fuit  Con- 
ful  III.  iter  ad  bellum  Britannicum  non  decre- 
verat,  quod  evocatus  Plautii  literis,  poftea  fu- 
fcepit .  Praeterea  abdicaffe  confulatum  priufqttam 
Roma    difcederet ,    conftat    tum    ex    Svetonio , 
qui  cap.  14.  fcribit    tertium  Claudfi  confulatum 
bimeftrem  fuiffe;   tum  etiam  ex  Dione  lib.  6a 
ubi  quamvis  femeftrem  eumdem  confulatum  fa- 
ciat ,  poftea  tamen  fcribit  Claudium  Romam  re- 
diiffe  C.  Crifpo  II.  &  T.  Statilio  Confulibus  fex- 
to    quam   difceffcrat   menfe  ,  quod  itidem  tefta- 
tur  Svetonius  cap.  17.  Hinc  patet  ClaudiumRor 
ma  profe&um  poft  Kalendas  Julias,  cum  antea 
tertio  confulatu  abiffet .  Qtiid  ergo  facit  ad  ex- 
peditionem  Britannicam  praeteritus  confulatus? 
Alexander   denique   tertio    confulatu  in    Italia 
defunclus  fuit,  ut  diferte  Dio  teftatur,  &  qui. 
dem  ejufdem  ImDeratoris  collega,  cui  plus  cre- 
dendum  ,  quam  afficlis  eidem  ab   Amico  tuo  in- 
terpretationibus.  Trajanus  defignatus  fuit  Con- 
ful   IV.  nullo    fe    tunc   hofte    contra  Romanos 
movente  ,    uti    tradit    Plinius    in    panegyrico. 
Quid  quod  idem  Trajanus  cum  exercitu  in  Gcr- 
mania  degens ,   tertium  confulatum  recufavit, 
hanc   prxtexens  excufationem  :  quod  eum  abfent 
gerere  non   poterat  P    Hujus  auclor  venit  ibidem 
Plinius  f  Itaque    confulatus   erat  magiftratus  in 
pace ,  in  Urbe  exercendus ,  nihil  illi  cum  bel- 
lo  fufcipiendo  .   Nam  fub  Cxfaribus   bella   vel 
ab  ipfis    Imperatoribus,  vel   a  legatis  confula- 
ribus,  non  autem  a  Confulibus  adminiftraban- 
tur  .   Lucius  Verus  A.  161,  ad  bellum   Parthi- 
cum  profeclus  eft  ,  nec  ob  illam  expeditionem 
confulatum    accepit .    Anno   169.   duo  collegx 
Imperatores  Marcus  ac  Verus  ad  bellum  Ger- 
manicuni    perrexere,   quorum  neuter    trabeam 
confularem   induerat .    Severus  neque  in  expe- 
ditione  contra   Albinum,  neque  contra  Britan- 
nos   confulatum    capeflivit .   Caracalla   fine  ad- 
fumpta  confulari  trabea   contra  Parthos  movit. 
Gordianus    ad    belltim   Perficum  in   Drienteiru. 
tranfmifit  ,    Attico   ac    Prjetextato    Confulibus. 
Valerianus  cum  ante  biernium  ,  quartum  ac  po- 
flremum  confulatum  gefliflet ,  bello  contra  Pcr- 


fas  infauftis  aufpiciis  fufcepto ,  acfe  viclus  ac 
captus  fuit .  Videfne  quantas  exceptiones  regu- 
la  illa  quarta  patiatur  ?  Equidem  tot  Romani 
principes  illam  ignorarunt ,  qua;  fane  nulla  e- 
rat .  Interim  nobis  ediffere ,  cur  confulatum 
XIII.  Domitiani  ad  quartam  illam  regulam  re- 
vocabas?  Mihi ,  inquam  ,  pene  certa  fententia 
ftat,  anno  fequenti  Domitianum  alterum  trium- 
phum  de  Germanis  duxifle,  ac  proinde  bellum 
hoc  anno  geftum  arbitror .  Ad  hsec  illi :  incer- 
ta  loqueris ;  fiquidem  eodem  anno  &  bellum 
geri ,  ac  de  viclis  hoftibus  triumphus  agi  po- 
teft  .  In  his  tamen  ab  Amici  tui  fententia  di- 
fcedis,  qui  hunc  alterum  Domifiani  triumphum 
alligat  anno  90.  Domitiano  XV.  Confule .  Ne 
prsevaricari  in  caufa  videaris ,  miflam  hic  faci- 
to  tuam  opinionem  ,  ac  temet  cohibeto  intra 
terminos,  quos  amici  tui  fententise  praefigunt. 
Id  fane  ,  inquam  ,  modo  agam  ;  nec  arbitre- 
mini  me  in  ejufdem  verba  jurafle.  Et  illi ,  mi- 
ramur  te  huc  non  advocafle  tuum  illud  Palla- 
dium  ,   in  quo 

Omnis  fpes  Danaum  &  capti  fiducia  belli . 
Cur  enim  non  dixifti  Caligulam,  Claudfum, 
Alexandrum  ,  ceterofque  fi  qui  alii  fuerunt  , 
juxta  quartam  regulam  confulatum  propter  ex- 
peditionem  bellicam  inifle,  neque  tamen  regu- 
Ix  illi  officere,  quod  ante  expeditionem  fufce- 
ptam  ,  confulatum  fuffeclis  Confulibus  ceflerunt  ; 
quia  fatis  regula;  confultum  putas ,  fi  annuin 
belli  adminiftrari  ,  fuo  nomine  in  faftis  infi- 
gniorem  reddiderinf  ?  Hoc  plane  ,  inquam,  vo- 
bis  refponfum  habetote  ,  qtiod  jam  faepius  da- 
tum  ,  in  prarfentia  non  reddidi ,  ne  veftra:  me- 
moriae  injuriam  tam  frequenti  ejufdem  repeti- 
tione  inferri  putaretis .  Exempla  Caefarum  ,  qui 
privatis  Confulibus  annum  aperientibus,  belli- 
cas  expeditiones  fufceperunt ,  Iaudatae  regulae 
exceptiones  appello ;  praeterquamquod  faepius 
bella  a  barbaris  mota  funt  ,  Confulibus  ordi- 
nariis  in  annum  proKimum  defignatis  ;  Impe. 
ratores  vero,  ne  comitia  confularia,  five  nun? 
dina  decreta  perverterent ,  deftinat  s  aliis  con- 
fulatus  ad  femet  transferre  recufantes,  fine  tra- 
bea  confulari  expeditiones  bellicas  fufcepercnt. 
Quaefo  vos ,  ne  diutius  immoremur  confulatui" 
XIII.  Domitiani ,  quem  auclor  Regularum  in- 
taclum  dimifit ,  ne  invidia?  propiores  videami. 
ni,  eam  regulam  reprehendentes ,  fub  qua  vir  , 
velitis  nolitis,  eruditiflimus ,  nullum  Domitia- 
ni  confulatum  coegit ,  quamvis  tres ,  veletiam 
quatuor  confulatus  ad  eamdem  facile  potuerit 
revocare  . 

Annus  88.  habuit  Confulem  Domitianum_. 
XIIII.  Sumptus,  inquis,  is  confulatus  a  Domi- 
tiano  propter  feptimos  ludos  S&culares ,  quos  edir 
dit  juxta  VI.  regulam .  Hunc  quoque  canonem 
de  affumpto  ab  Imperatoribus  confulatu  ob  Sat- 
culares  ludos ,  ludicrum  putant ;  fiquidem  fta- 
tim  opponebant  ludos  quintos  ab  Augufto  cele- 
bratos  C.  Furnio  ac  C.  Junio  Silano  Cofl".  A. 
V.  737.  Itaque  eo  anno  ludi  Sarculares  ab  Au- 
gufto  ediri  fine  trabea  confulari ,  privatis  Con- 
fulibus  annum  in  faftis  fignantibus.  Refpondi  te 
cap.  io.  pag.  184.  id  ultro  admittere  ,  qui  ibiV 
dem  Claudium  fextse  hujus  regulae  auclorem  pll- 
blicas  ,  de  eodem  fcribens :  Sed  quod  cpnfularr 
munere  fungens  eos  ludos  ediderit  ,  omnes  pr&- 
ter  Scverum ,  fcquaces  hahuit  ,  Hoc  quidem  a) 
iittllo ,  neque  ex  veterihus  ,  neque  ex  recentiori- 
bus  animadverfum.  Immo  eidem ,  inquiunt,  A- 
mico  tuo  haud  animadverfum  ,  claudium  neuti- 
quam  confulari  munere  fungentem  ,  ludus  Saectj- 
lares  fextos  dediffe  .  Nam  Claudius  eos  ludos  cele- 
bravit  anno  Urbis  conditae  odlingentefimo ,  ex 
Tacito  lib.  n.  Ann.  ac  Cenforino  cap.  17.  de  die 
Natali.  Fatentur  eodem  anno  Imperatorem  Clau- 
dium  IV.  ac  L.  Viiellium  III.  Confules  fm'lTef 
Ceterum  notant  Svetonium  in  Claudio  fcriberc 

eam- 


Epiitola  Confularis  ad  Pagium .       ipp 


cuiridem  oltra  fuffeftum  ,  quo  adhuc  privatus 
defunclus  fuerat,  quatuor  ordinarios  confulatus 
gefliffe  ,  femcflrem  novijjimitm  ,  bimeflres  cefcros  , 
At  novifllmum  geflit  anno  Chrifti  jr.  quartun» 
vero  anno  47.  V.  C.  800.  qui  bimeftris  fuit , 
ufque  ad  Kal.  Martias ,  qua  die  fuffecli  Confu- 
Jes  magiftratum  inierunt.  Porro  annus  Urbis 
800.  inchoatus  eftj  eodem  anno  XI,  Kal.  Ma- 
ias ,  ipfo  Urbis  natali.  Cum  vero  ludi  cele- 
brati  fuerint ,  tefte  Tacito  cum  Cenforino  ,  an- 
no  otcingentefimo ,  fit  confequens ,  ut  editi  fue- 
rint  poft  XI,  Kal,  Maias  .  At  Claudius  ante 
duos  fere  menfes  confulatu  abjerat ,  ac  proin- 
de  perperam  tibi  fcriptum  contendunt,  quod 
confulari  munere  fungens  eos  ludos  ediderit  ,  Si 
Claudio  ,  uti  fcribis,  fumptus  confulatus  propter 
ludos  Ss.culares  fcxtos,  cur  eo  anno  non  geflit, 
quod  poftea  Conful  V.  fecit  ,  confulatum  feme- 
llrem  ?  Cur  quadrimeftrem  non  accepit ,  ut  ini- 
tium  anni  DCCC.  Urbis  quo  ludi  edendi  erant , 
Conful  aufpicaretur  ?  Videfne  Claudium  fextz 
regulz  everforem,  qui  tamen  a  Pagio  tuo  pri- 
mus  ejufdem  auclor  publicabatur  ?  Hinc  tranf- 
eunt  ad  feptimos  Judos  Szcuhres  Domitiani  . 
Proftant,  inquiunt ,  nummi  ejufdem  infcripti: 
Jmp.  Caef.  Doirit.  Aug.  Germ.  TR.  P,  VIII.  & 
in  poftica  :  c0f.  XIIII.  LVD.  SAEC.  FEC.  S. 
C.  Ex  his  eruditiflimus  Panvinus  in  Jib,  de  tu- 


dis  Szcularibus  ,  optime  collegit  Domitianum 
non  edidiiTe  eos  ludos  ante  Idus  Septembris  A, 
Chrifti  88.  quia  ea  tantum  die  tribunitia  po. 
teftas  VIII.  in  nummis  obfignata,  eidem  in- 
choabatur  .  At  Domitianus  ante  aliquot  men. 
fes  abdicaverat  confulatum  ,  quem  numquam 
geflit  uhra  Kalendas  M.iii  tefte  Sueton'0  cap,  13, 
Itaque  nec  Domitianus  confulari  munere  fungens 
eos  ludos  dedit.  Rurfus  gradum  faciunt  ad 
oflavos  Judos  Szculares  Antonini  Pii  quos  ce. 
lebravit,  A.  V.  900.  quo  fane  non  ipfemct  Im- 
perator,  fcd  duo  Marci  Valerii ,  JLargus  ac 
Meffallinus  confulatum  ordinarium ,  alii  vero 
jiobis  ignoti  fuffetfum  geffere  ,  Tum  interlo» 
quutus ,  dixi  te  negare  ludos  Szculares  oclavos 
a  Pio  Imperatore  editos ,  cum  fcribas  pag.  i8j; 
Sed  Cenforini  de  his  filcntium  ,  illos  tunc  editof 
non  fuijfe  oHeadit  i  przfertim  cum  dicat  Otta- 
vos  celebratos  ab  Imperatoribus  collegis,  Se- 
vero  ac  filio  M,  Antonino  Caracalla  ,  Hi  vero 
Noni  dkendi  fuiffent  ,  fi  Antoninus  Pius  lu* 
dos  Sarculares  celebraflet ,  Illi  tamen  conten- 
dunt  ipfum  etiam  Cenforinum  erraiTe ,  Nam 
Capitolinus  cap.  10,  de  vita  Antonini  tacito, 
Viclor  vero  Schotti  expreflb  nomine  Sarculares 
Antonini  ludos  laudant  ,  Sed  omnem,  inquiunt, 
dubitandi  locum  przcludit  infigne  epitaphium  s 
quod  Gruteri  pag.916,  8,  recitatur; 


M  E  M  O  R  I  JE, 
SEX.     VIGEILI,     A  Q_V  I  N  A  T.     Q_V  I 

ANN.  ATTIGIT,  CENTENS 
SET.  ALTERVM.  ET,  NONAGENS 
PERPET.  INOFFENSA.  VALETVD 
EXEGIT.  RELI  Q_V  Q  S.  S  E  P  T  E  M,  E  T.  D.  X  I  I  X, 

DECVBVIT.  ET.  O  C  C  V  B  V  I  t 
NAT.  LVD.  SAECVL.  V  I  U,  OBIIT.  SE  QV  E  N  T 


In  hac  aotem  infcriptione  advertunt  illis  ver. 
bis  alterum  &  nonagcfimum ,  non  defignari  an- 
num  91.  fed  91,  Ita  Livius  lib.  3,  fcribit  De- 
cemviros  contulari  poteftare  creatos  anno  Urbis 
trecentefimo  altero ,  qui  quidem  in  faftis  Capi- 
tolinis  creati  leguntur  anno  Urbis  CCCII,  er- 
rafle  vero  Panvinium  ac  Sigonium ,  qui  puta- 
runt  Livium  anno  difcordare  a  faftis  Capitoji- 
nis .  Nam  cum  dicimus  primus  &  alter  ,  pro 
fecundo  alter  accipitur;  ita  ncnagefimo  primo  , 
ac  nonagcfimo  altcro  anno  ,  non  idemmet  annus 
fignatur ,  fed  91.  &  91.  Laudant  Angelum  Ro- 
cham  bibliotiiecz  Angelicz  in  Urbe  condito- 
rem ,  qui  hanc  Jatinz  elocutlonis  formulam  in 
libro  de  Elegantiis  recitavit .  Virgilius  Edo- 
ga  VIII.  39.  ait; 

Altcr  ab  undecimo  tum  mc  jam  ceperat  annus  . 

Hic  non  duodecimum,  fed  decimum  tertium 
annum  fignificari  Servius  olim  adnotavit ,  ac 
Donatus  in  Terentii  Andria  Acl.  1,  Sczna  1.  ad 
illa  verba :  Vnus  &  item  altcr ,  uti  poftea  Sca- 
Jiger  ,  Sigonius,  &  qui  puerorum  manibus  te- 
ritur,  Farnabius,  Tum  ego.iterum  interloquu- 
tus :  Nolite  ,  amabo,  extra  chorum  faltare.Agi- 
mus  de  regulis  confulatuum  ,  non  de  regulis 
grammaticorum  .Immo,  inquiunt,  ea  latina  phra-» 
fis  hic  prznotanda  erat,  cum  ut  numerus  3n- 
norum  in  epitaphio  fignatus  inteWgeretur  ,  tum 
etiam  ut  dubitatio  ,  qua  Cerda  aliique  inter- 
pretes  tenentur  in  illo  ormine  Virgilii,  toto 
ejus  lapidis  pondere  elideretur .  Jam  probamus 
ex   eodem  epitaphio    Judos  VIII,  ab  Antonino 


peraclos  .  Sextus  Vigellius  natus  ludis  SRcularU 
bus  oclavis  ,  cum  attigiffet  annum  centefimum  , 
obiit  ludis    Szcularibus  fequcntibus .  Certum  eft 
eumdem  non  effe  natum  Judis    fzcularibus  edi- 
tis  a  Septimio   Severo     anno  Chrifti     104.  qui 
ofiavi  Cenforino  dicuntur;  fiquidem  poft  ludos 
Szculares  anno  147,  a  Philippo  Imperatore  exhi- 
bitos  ,  nullos   deinceps  ludos    cekbratos  auclor 
Regularum  optime   eo  capite   num.  V.  demon- 
ftrat .    Zofimus  lib.  %.  diferte  fcribit  anno  304, 
nullos  Szculares  ludos  editos  fuifie  ;  neque  iti- 
dem  anno  347,  five  348.  evoluto    centefimo    a 
ludis  Philippi,  eofdem  reftauratos  Aurelius  Vi- 
clor  teftatur  .  Itaque  Sex    YigellittS    natus  eft 
Judis    oflavis   Szcularibus  Antonini    Pii  A.  V- 
900.  obiit  Judis  fequentibus  Philippi  A,  V.  mil- 
lefimo  .   Ex    his  inferunt   nec    Auguftum,  nec 
Claudium  ,   nec   Domitianum  ,  neque   Antoni- 
num  confulari  munere  fungentes  ,  Iudos    Szcula- 
res  peregilTe ,  His  addunt  Severi   ludos ,   quos 
non  in  fuo  aut  filii    Augufti ,    fed  in    Cilonis 
JI.  ac  libonis  confulatu  celebravit  .  Poftremi  Ju- 
di  Szculares  editi  funt  a  Phjlippo  Augufto .  At 
in  fuo  altero  ,   inquam,  vel    tertio  confulatu  , 
IUi  vero,-  Nz  quod  fortuito  factum,  pro  regu- 
Ja  venditabis?  Sexies  iJIi  ludi  ab  Imperatoribus 
editi  funt.  Quinque  Imperatores ,  non  Confu- 
les  illos  dederunt  ;    omnium  poftremus  PhiUp- 
pus  poftremos  Iudos  Conful  edidit,  Putafne  unius 
cxemplo  regulam  firmari ,  quam  quirtque  Czfa- 
res  evertunt?   Infignem   plane   regulam  ,   quz 
unico  eoque    fortuito  exemplo  ftabilitur ,  fed 
quinque  exceptiones  patitur  tam  evidentes,  tam 
locupletes ,  tam  certas  I  Przterea  PhiJippus  ip- 

M 


200 


Cardinalis  Noriili 


fe  confulafum  abdicaverat,  prius   quam  ludos 
Saecqlares  perageret ,  uti    antea  fecerant    tefte 
Svetonio,  Claudius  ac  Domitianus .  Ad    haec, 
inquiunt  ,  rem  ipfam  paucis  examinemus .  Lu- 
di  Ssculares  peragebantur   votis  ad  aras  Deo- 
rum  fuperum    &   inferorum,   item  in   circo, 
theatro,  amphitheatro    variis   ludorum   generi- 
bus ,  quar  jufto  volumine  tuus  Panvinius  erudi- 
tifllme  complexus  eft .  At   vota  ad   aras  Numi- 
num  non  peragebantur  in  trabea  confulari ,  «*- 
ve  toga  pidla  ,  fed   in  toga  pranexta,  ejufdem 
lacinia  capite  obvoIuto.Cum  Decius  Mus  Con- 
ful  fe  Diis    pro  patria   dubio     praelio  devove- 
le  deftinaflet,  pontifex  eum  togxm  pr&textamfu- 
tnere  jujfit ,  ut  tradit  Livius  lib.  10.  Rurfus  cum 
medio  arvo    Auguftorum,  Confules    togam  pi- 
$am  geftarent,  Alexander  Severus ,  qui  pitlxm 
togam  numquam  nifi '  Conful   accepit ,    qua:  funt 
verba  Lampridii  cap.40.  accepit pr&textam  etiam 
rum  facra  faceret .  Hinc  in   nummo  D>mitiani 
infcripto  ;  COS.  XIIII.  LVD.  SAEC.  FEC.  vi- 
fitur  Imperator  caput    amidlus  toga  praetexta  , 
facris  operans .  Itaque  nullus    trabeae   confula- 
ris  feu  toga;   piclae  ufus  in  facris  Saecularibus . 
Sed  neque  ludis  Circenfibus ,    aut   theatralibus 
Imperatores  in   trabea    confulari    ptajfidebant, 
fed  una  cum  collegio  XV.  virum    tn  prartexta 
caput  Iauro  redimiti  ,  quod   ex  Tacito  Iib.  XI. 
Annal.  aliifque  Panvinius  demonftravit.  Impera- 
tores  vero  in  collegium  Quindecim    virum  co- 
optari    folitos    patet  ex    vetuftis    Infcriptioni- 
bus   Gruteri    pag.    13J.&  n<5.  Proftant    nummi 
argentei    Vitellii  IMP.   AUG-    cum  epigraphe : 
XV.    VIR.  SACR.  FAC.  Qttare   ergo     Impera- 
tores  finguntur  oh  ludos  Sxculares  fumpfifle  tra- 
beam  confularem,  fi  hjec  nulli  omnino  ufui  erat , 
inter   eorumdem  ludorum  folemnia  ?   Hseret  tibi 
certe  aqua .  Hzec  illi    fupercilio   magiftrali .   At 
cgo  :   imma  vobis  hseret  aqua  ,  qui    inani  opera 
defudatis .  Hanc  veftram  aquam  uno  faltu  tranf- 
iliam  ,  priufquam   fudario    vofmet  abftergatis  . 
Nam  auclor   regularum  nuniquam  putavit  ,  Au- 
guftos  in  ipfis  ludorum  Sacularum  folemniis  tra- 
beam  confularem  geftafle ,  quippe  qui  jam  con- 
fulatu  abieraiit ,  fed  eofdem  voluifle  annum  il- 
lorum  ludorum  fuomet  confulatu  in  faftis  nobi- 
litare  .  Ah  ,    ah  ,   eamdem  ,    inquiunt ,   cantile- 
nam  cantas ,  ac  recantas .    Mirus  es  advocatus , 
qui   tnntam    objeclorum    ftruem  uno   eodemque 
verbo  difpergas .  Equidem    arbitrabamur   auclo- 
rem    regularum  in  hac  caufa  abs  te  deferendum  ; 
ille    enim  ,  tibi    dicam  ,    dicit ,  quod   fcripferis 
Philippum  edidifle   ludos    Sxcnlares    anno     348. 
qnos  ille  anno  priori  peraclos  contendit .    Ipfe 
autem  :  erratis ,  inqnani  ,  neque  enim  pra:varica- 
tionis  crimen   incurram ;  jem  mihi  leviter  indi- 
catam  paucis  retraclabo  .  Ex  recitato  epitaphio 
patet  Iudos  Sarculares  editos  tum    ineunte,  tum 
exeunte  anno  centefimo.   Etenim  Vigellius   dici- 
tur  ibidem  vixifle   annos  nor.aginta   novem    ac 
dies  infuper  duodeviginti .   Si    vero    Iudi  Safcu- 
lares  editi   fuiflent  anno  centefimo  exeunte  ,  Vi- 
gellius  ncutiquam  dici    poflet  natus   ludis  ocla- 
vis,  obiiffe  fequentibus  ;  neque  enim  complevit, 
fed    tantum   annum  attigit    centefimttm .    ltaque 
natus  eft  exeunte  anno  V.  900.  cum  Antoninus 
Pius  ludos  ultimos    anni    fa?cularis    celebraret ; 
obiit  autem  ineunte  anno    millefimo  ,  quo    Phi- 
lippus    ludos   millenarios  inchoabat .  Ex   his  pa- 
tet  ludos  eofdem  ineunte  ac  exeunte    anno  far- 
culari  celebratos  .  Ceterum  cum  primaria  eorum- 
dem  folemnitas  triduo  ac  trinodio   populo  per- 
vigilante  ,  perageretur ,  Horatio  eofdem  appel- 
lante , 

Ter  die  facro  ,  totiefque  grata 
Nofle  frequentes  , 

Haud  puto  hax  triduana  ac  trinoclialia  facra  ine- 


unte  ac  exeunte  anno  eentefimo  edita ,  fed  fe- 
mel  tantum  vel  initio  vel  fine  anni  faecularis, 
vel  etiam  in  medio  ejufdem  curfu  pro  Impera- 
torum  arbitrio  .  Harc  vero  folemnia  anno  348. 
nempe  millefimo  exeunte  celebrata  nummi  u- 
triufque  Philippi  nos  docent,  in  quibus  faecu- 
laria  facra  Philippi  patris  tertio,  Philippi  vero 
filii  altero  confulatu  obfignantur.  Hi  tamen  lu- 
dos  Circenfes ,  aliofque  ineunte  millefimo  edi- 
dere  ,  uti  ex  memorato  epitaphio  colligimus . 
Hunc ,  quaefo  ,  ludum  Iudorum  Sarcularium  clau- 
damus . 

Anno  90.  Domitianus  Aug.  XV.  Conful  in 
faftis  fcribitur  .  Eft  hic  ultimus  inter  feptem  con- 
fulatus ,  quos ,  tefte  Svetonio  ,  continuavit ;  un- 
de  idem  Plinio  dicitur  in  panegyrico  ,  continuis 
confulatihus  fecijfe  longum  qucmdam  &  fine  dif- 
crimine  annum .  Scribis  ad  huncconfulatum  pag. 
zoS.  Decennalia  Imperii  Augufiei  Domitiam ,  e- 
jufque  fecundus  dc  Germanis  triumpbus  .  Utrtim- 
que  oppugnant  molefti  illi  cenfores.  In  primis 
petunt  quis  tibi  Apollo  revelaverit ,  Domitianum 
edidifle  Decennalia  hoc  anno ,  quo  inibat  annum 
decimum  imperii  ,  non  vero  fequenti ,  quo  eum- 
dem  decimum  annum  complebat  ?  Refpondi  jux- 
ta  tuam  regulam  II.  ex  confulatu  quem  hoc  an- 
no  geflit  ,  cum  infequentem  annum  privati  Con- 
fules  aperuerint ,  colligi  Domitianum  hoc  anno 
Decennalia  celebrafle  ,  cum  ea  folemnia  ,  uti  fcri- 
bis  pag.  83.  initio  cap.  r.  a  Cxfaribus  ,  vel  Im- 
peratoribus  confulari  trabea  indutis  ,  pcragi  fole- 
rent .  Verum  illi ,  qnid  trabeae ,  inquiunt ,  con- 
fulari  cum  Decennalibus  ?  Auguftus  ,  Tiberius , 
Nero  ,  Trajanus  ,  Hadrianus ,  Antoninus  Pius, 
M.  Aurelius,  fine  trabea  confulari  Decennalia 
celebrarunt.  AtCIaudius  ,iniquam  ,  in  fuo  quin- 
to  confulatu ,  Vefpafianus  in  norio  Decennalia 
nuncuparunt.  Tum  illi  :  Profedo  fi  duo  Impe- 
ratores  ejus  regula:  aflertores  putas,  nos  feptem 
cjufdem  regulae  everfores  producimus .  Contra  tot 
exceptiones  nulla  videtur  regula  ex  uno  tantum 
&  altero  exemplo  deducla .  Immo  ipfum  Vefpa- 
fianum  inter  exceptiones  reponito ;  nam  ille  men- 
fe  Julio  ,  quo  imperium  accepit ,  Decennalia  ce- 
Iebraflet ,  fed  fuperiori  menfe  decellit .  Ipfe  e- 
tiam  Domitianus  inter  eafdem  exceptiones  re- 
cenfendus  eft;  fiquiJem  Idibus  tantum  Septem- 
bris  hoc  anno  ,  imperii  decimum  inclioavit ;  ve- 
rttm  ille  trabeam  confularem  vel  ad  Idus  ufque 
Januarii  ,  vel  ad  Kal.  Majas  geftavit  ,  ex  alias 
Iaudato  Svetonio  cap.  13.  de  vita  ejufdem  .  Ita- 
que  non  erat  confulari  trabca  indutus  menfe  Se- 
ptembri ,  quo  edidit  decennalia .  Hcec  illi :  qui- 
bus  repofui  hanc  quidem  regulam  pati  non  pau- 
cas  exceptiones ,  nec  te  inficias  ire .  Domitia- 
num  fateor  femet  confulatu  abdicafle  ;  at  auclo- 
ri  Regularum  fatis  eft  ,  fi  annum  decennalium  Au- 
gufteo  nomine  in  faftis  infigniverit  ,  quamvis 
tempore  folemnium  non  ipfe ,  fed  fuffecli  Con- 
fulcs  trabeam  geftarent.  Ridemus  ,  inquiunt  ,  te 
cuilibet  pedi  eumdem  calceum  inducere  .  Si  for- 
te  fortuna  medicum  ageres  ,  omnes  oculorum 
morbos  uno  eodemquecollyrio  curares .  Interim 
cicatrix  male  fana  hoc  plafmate  non  obducitur. 
Auclor  enim  Regularum  diferte  fcribit  decen- 
nalia  celebrata  ab  Imperatoribus  eonfulari  trabea 
indutis;  at  Domitianus  inftante  die  decennalium 
erat  trabea  exutus ,  quam  ante  aliquot  menfes 
fuffeclis  Confulibus  ceflerat .  Verum  quod  tot 
commenta  pro  arbitrio  afliiis,  adde  alteram  fabu- 
lam  ,  nempe  Domitianum  ludis  decennalibus  ab- 
ftraclam  fuffeclis  Confulibus  trabeam ,  fuis  ite- 
rum  humeris  aptafle ;  quo  quidem  fadlo  bis  eo- 
dem  anno  Conful  procefflflct ,  ordinarius  Kalen- 
dis  Januariis,  &  iterum  fuffeclus  IdibusSeptem- 
bris .  Rideo  ,  inquam  ,  hafce  fabulas .  Habemus 
in  f.iftis  Domitiani  trabeam  quo  anno  edidit  de- 
cennalia  ,  quamvis  illam  idemmet  non  haberet 
in  circo ,  aut  in  theatro  ,  cum  ludos  ageret  de- 

cen- 


Eplftola  ConfuJaris  ad  Pagium.         20 1 


ceHfWfes,  Hane  benignam  xque  ac  probsbilem 
laudata?  regulx  interpretationem  vobis  dono  ,  non 
vendo  .  Eamdem  vel  gratis  recipite  ,  vel  ingra- 
ti  rejicite  .  Agite  ,  uti  libet ,  uti  lubet .  Ego  cer- 
te  ad  alium  Domitiani  confulatum  gradum  fa- 
tiam  .  At  illi :  fifte  amice  parumper  .  Nolo  ,  in- 
quam  ,  longiorem  in  his  moram  facere  ,  hinc  ci- 
to  citius  me  proripiam  ;  eadem  enim  femperob- 
jedta  regerftis,  dum  abdicatos  ab  Imperatoribus 
confulatus  ad  ravim  ufque  veftram  ,  meam  vero 
naufeam  inculcatis.  Aft  illt:  niorem  tibi  geri- 
nius  ;  nihil  hic  addemus  de  confulatu  abdicato 
ante  quindecennalia  imperii ,  ut  ille  ait ,  Csefa- 
rei ,  ante  agones  Capitolinos ,  ante  ludos  Saecu- 
lares ,  denique  ante decennalia  imperii  Auguftei. 
Agemus  hic  de  altero  Domitiani  triumpho  de 
Germanis ,  qui  auclori  Regularum  alTeritur  alte- 
ra  caufa  confulatus  decimiquinti  ejufdem  Impe- 
jatoris .  Illum  vero  triumphum  huic  anno  de- 
putat ,.  quod  ab  Occone  producitur  nummus  Do- 
mitiani  cum  epigraphe  :  GERMANICUS  COS. 
XV.  ac  in  eodem  obiignatur  Germama  fedens  lu- 
gubri  habitu  induta .  Scimus  te  niulta  millia  nu- 
mifmatum  in  Medicea  gaza  contreclaffe ;  hinc 
quod  aliquantuiam  apud  te  gratiam  inire  cupi- 
mus ,  ne  fubiratus  a  difputatione  mox  finienda , 
luam  hic  fententiam  de  anno  memorati  triumphi 
ffogamns ,  nihil  plane  interloquuturi  ,  etiamfi  mi- 
mus  forte  nobis  probata  pronunties .  Hic  ego  : 
gratias  debeo,  quod  aliquam  apud  me  gratiam 
Tobis  parare  jam  vultts :  nolo  tamen  fperetis 
eamdent  aliquo  nos  inter  foedere  firmatum  iri. 
Extat  Gruteri  pag.  411.1.  infcriptio  ,  in  qua  lau- 
datur  T.  Flavius  Germanus  CURATOR  TRI- 
UMPHI  FELICISSIMI  GERMANICI  SECUN- 
1)1  ;  ibidem  vero  detrito  nomine  Domitiani  ,  e- 
jufque  confulatu  ac  anno  tribunitiae  poteftatis, 
Snnus  eiufdem  triumphi  in  obfcuro  latet.  Ta- 
cilus  lib.  11.  Ann.  teftatur  fe  libros  compofuifie 
.de  rebtts  Domitiani ,  quos  Orofium  legifle  con- 
ftat  ex  iis,  qua:  indicat  lib.  7.  cap.  10.  Illis  vero 
deperditis ,  chronologia  rerum  Domitiani  obfcu- 
la  eft  &  ambigua  ;  quaj  tamen  ex  nummis  ejuf- 
dem  poteft  ntcumque  illuftrari.  Svetonius  inDo- 
mitiano  ait  cap.  13.  Fofl  autem  duos  triumphes  , 
Germanici  cognomine  affumpto  &C  priorem  de 
Cattis ,  alterum  vero  de  Dacis  triumphum  egit  . 
Statius  lib.  i.  kitdans  imaginem  equi  Domitia- 
ai ,  ait : 

An  te  Palladis  talem  ,  Germxmec ,  nobis 
Lffinxere  manus  ?   qualis  modo  frena   tenentem  . 
Hhenus,  6*  attoniti  vidit  domus  ardtttt  Daci , 

Itfartialis  Iib.  V.  3. 

Accolatam  nofir&  Diegis ,  Gcrmanice ,  r;)«, 
A  famulis  Ifiri  qui  tibi   venit  etquis . 

Diegis  Decebali  regis  frater ,  nt  ibidem  innuit  Mar- 
tialis ,  jubente  eodem  Decebalo  ,  ad  Domitianum 
•veniens ,  diademate  fibi  ab  Imperatore  impofito  , 
pacemDacis  impetravit  .Hinc  Domitianus  fecun- 
dum  triumphum.ac  cognomen  Germanici  obtinuit. 
Vicloriam  Dacicam  atque  ob  eamdem  Germani- 
xi  nomen  Imperatori  delatum,,laudat  Martia- 
Jis  lib.i.  epig.i.  Extat  in  thefauro  Mediceo 
aureus  Domitiani  nummus  infcriptus :  Domitia- 
r.us  Augufius  i  &  in  poftica:  GEEMANICUS 
COS.  XIIII.  Anno  88.  Domitianus  fuit  Conful 
XIIII.  Ille  quidem  poft  victoriam  contra  Cat- 
tos  ,  titulum  Germanici  obtinuerat;  qui  tamen 
in  antica  parte  cum  titulis  P.  M.  ac  TR.  P.  in 
nttmmis  priori  fyllabaGerm.  infcriptus  legitur  ; 
Hinc  cum  in  laud.Uo  nummo  integre  Germani- 
eus  exhibcatur,  cognomen  potius ,  quam  titulum 
fignificat.  Extat  rurftis  in  eodem  thefauro  num- 
mus  argenteus  ,  in  quo  Domitianus  dicitur  TR. 
P,  VI.  &  in  poftica  :  IMP.  XIIIJ.  COS.  XIII. 
Apparatus  in  Baroniwn 


CENS.  P.  P.  P.   Cufus   eft  hic  nummus    anno  87. 
quo  idem  geflit  confulatum  XIII.  Panvinius  al- 
terum   nummum  laudat  Domitfani  cum   epigra- 
phe:  I.  TR.   P.  VII.  IMP.  XIII.  COS.  XIIII. 
Anno  infequenti  88.  erat   TR»    P.  VII.  ac    in 
nummis  fignabatur  Conful  XIV.  Extant  numml 
apud    Occonem ,  in  quibus  idem  Domitianus  di- 
citur  COS.  XIIII.  &  IMP.  XV.  XVI.  XVII. 
XVIII.  XIX.  XX.  ac  XXI.  Vidi  in  gaza  Me- 
dicea  argenteum  cum  TR.  P.  VIII.    in    averfa 
fcalptum:  IMP.XIX.COS.XIIII.  CENS.  P.P.P. 
Vifitur  ibidem  figura   galeata   dextra  fulmen  , 
finiftra  haftam  tenens ,  cum  clypeo   ad    pedes . 
Praeterea  alter  nummus    ibidem    fervatur ,    in— 
quo  Domitianus  legitttr  TR.  P.  X.  &    retror- 
fum  :  IMP^  XXI.  COS.  XV.  &c.  Rurfus  Grute- 
ri  pag.j7j.  1.  infcribitur  in    vetufto    epigram- 
mate  :  TRIBUNIC.    POTESTAT.    XI.    IMPE- 
RATOR.  XXI.  &  CONSUL.  XVI.    Nec    fecus 
in  nummis  defcribitur.  Ex  his  colligo  Domitia- 
num.inte  annum  90.  quo  Conful  XV.  fuit ,  Vi- 
clorias  de  Dacis  tulifle,  ob  quas    toties  titulum 
Imperatoris  iteravit;  qui  tituli  cum    junifci  le- 
gantur  cum  TR.  P.  VIII.  ac  COS.  XIIII.   per- 
tinent  ad  annos  88.  &  89.  quibus  in    nummis 
dicebatur  Conful  XIV.  &  tribunitix  poteftatis 
VIII.  Cum  vero  Idibus  Septembris    A.  88.  in- 
ierit  TR.  P.  VIII.  ac  conftet  poft    eam    dieni^ 
Roms  celebrafle  ludos  Sasculares ,  bellum  Da- 
cicum ,  ac  ex  eodem  vicloriae  referenda:  viden- 
tur  ad  annum  89.  quo    infcribebatur    in    num- 
mis   Cof.  XIIII.    atque   itidem    TR.    P.    VIII. 
ufqtie  ad  Idus   Septembris  .  Nuni  vero  hoc  ipfo 
anno  ,  vel  fequenti  triumphum  de     Dacis  ege- 
rit ,  vofmet  indagate ;    ipfe  enim  propius  ,    ni 
mea  me  fallit  opinio  ,  ad  annum  triumphi    dc 
Dacis  vosconduxi.  Scio  Martialem  lib.7.  epig.7. 
fcribere  Domitianum   menfe    Januario   Romam 
advenifle  poft  expeditionem   Germanicam.    Ibi 
tamen   Ioquitur  deexpeditione  contra   Sarmatas, 
ut  patet    ex  quinto  epigrammate  ,  quod  in  hax 
carmma  definit : 

Sed  jam  l&titu   qu&  Jit  fiducia  major  , 
SarmaticA  laurus  nuntius    ipfc  veni  - 

Eadem  fcribit  lib.8.  epig.  ad  Janum  : 

T«  tamen  hoc  mavis  ,  Lati&  quod  contigit  Urbit 
Menfe   tuo  rtducem  ,  fstne  3  videre  Deum  . 

Et  epfgrammate  15, 

Dat  fopulus ,  dat  gratus  Eques  »  dat  thura  Sei 
natus  . 

Ef  ditant  Latias  tertia  dena  Tribus  . 
Hos  quoque  fecretos  memorabit  Roma  triumphos  3 

Nec  minor  ifia  tu&  laurea   pacis  erit  . 

Secretos  triumphos  vocat ;  "quod  de  SarmattS 
triumphare  recufavit .  Svetonius  in  Domitiano 
cap.<5.  De  Sarmatis  lauream  modo  Capitolino  Jo- 
vi  retulit .  Hinc  Domitianus  dicitur  dedifle  fer- 
ta  Jovi  apud  eumdem  poetam  Jib.io.  epig.103. 
Expeditionem  ac  vicloriam  Sarmaticam  refero 
ad  A.  93.  noftra?  epochae ;  quia  anno  91.  cum 
eflet  tribunitia?  poteftatis  XI.  ac  Cof.  XVI.  in 
Gruteriana  infcriptione  ac  nummis  dicitur  IMP. 

XXI.  at  anno  93.  Gruteri  pag.574.  5.  idem  le- 
gitur:    TRIBUNIC.   POTESTAT.    XII.    IMP. 

XXII.  COS.  XVI.  qui  tituli  iifdem  numeris 
cxprefli ,  in  quatuor  nummis  recitantur  a  Co- 
mite  Mediobarbo  in  accuratiflimo  ac  locupletif- 
iiitio  Auclario  Occoniano  pag.139.  Hinc  fi  an- 
^093.  femel  fupra  XXI.  Imperator  diclus  eft, 
ob  vicloriam  Sarmaticam  eum  titulum  iterum 
auxit,  qui  etiam  poftremus  fuit ;  nufquam  enim 
in  nummisdeinceps  auclus  legitur  .  Itaque  Do- 
mitianus  anno   93.  viclis  Sarmatis,   anno  alte- 

Cc  r» 


ICL 


Cardinalis  Norifii 


ro  94.  ineuntc,  Roimm  advenit ,  quo  privati 
Confules  faftis  nomen  dederunt;  qua:  etiam 
canfa  fuit  cur  Domitianus  iter  Romam  non  ce- 
leraverit ,  fecus  faelurus ,  fi  eo  anno  Conful  Kal. 
Januariis  proceiliflet .  Poftremam  veroDomitiani 
expeditionem  fuiffe  contra  Sarmatas ,  patet  ex 
laudatoMartiali,  cui  addendus  Statius  Iib.3.  ubi 
de  lacrymis  Hetrufci ,  laudans  Domitianum  ,  ait : 

H&e  efl  qua.  viflis  parcentia  fadera  Cattis , 
Qu&que  fuum  Daeis  donat  clementia  montem  , 
Qu&  MODO  Marcemannoi  pofl  horrida  belltt , 

vagofque 
Sauromatas  Latio  non  efl  dignata  triumpho  . 

Ita  ex  nupera  vicloria  de  Sarmatis  non  trium- 
phum ,  fed  lauream  tulit.  Vix  dum  finieram ; 
cumilli ,  demus  ,  inquiunt  ,  auclori  Regularum 
Domitianum  anno  90.  quo  Conful  XV.  procef- 
fit,  de  Dacis  triumphaffe,  expeditio  bellica— 
contra  eofdem  anno  fuperiori  89.  deputanda_ 
erit ;  quo  tamen  anno  non  ipfe  Imperator  fed 
Fulvus  II.  &  Atratinus  Confules  i-n  faftis  fignan- 
tur  .  At  hoc  eft  contra  regulam  IV.  confulatuum 
Ca:fareorum  ,  in  qua  cap.8.  num.4.  pag.  173. 
dicuntur  Imperatores  ob  expeditiones  bellicas 
confulatum  accepiffe  .  Obligataro ,  inquam  ,  fidem 
implete  :  meam  tantum  fententiam  de  anno 
triumphi  Dacici  rogaftis ;  nec  fas  eft  tranfgre- 
di  limitem,  qtiem  vofmet  ftatuiftis.  Auclor  di- 
ferte  eo  loci  fcribit  confulatum  ob  expeditio- 
ries  bellicas  »0»  raro,  aon  autem  femper  fufce- 
ptum.  Si  illius  verba  fideliter  redderetis,  con- 
tinuo  veftra  evanefcerent  .  Praeterquam  quod 
bellum  fortaffis  exortum  erat  eo  ipfo  anno  quo 
a  D  >mitiano  geftum  fuit ,  ejufdem  annf  Confu- 
libus  jam  ante  bellum   defignatis. 

Anno  91.  Domitianus  XVI.  ac  Q.  Volufius 
Saturninus  Confules  in  faftis  ,  ac  Gruteri  pag. 
300.  recitantur  .  Scribis  autem  pag.106.  Sum- 
ptus  is  confulatus  propter  quinta  quinquennalia 
C&farei  imperii,  qu&  tamen  nonnifi  anno  fequenti 
celebrata  .  Hoc  vir  eruditiffime  ,  Domitiani  im- 
perium  Caefareum  irrident ,  uti  etiam  cum_. 
pag.in.  Jaudas  imperium  Caefareum  M.  Aure- 
lii  ,  cujus  A.  t79;  oclava  quinquennalia  produ- 
cis;  &  pag.ti9.  imperii  item  Csefarei  Commo- 
di  meminifti  ,  quem  dicis  vcterem  morem  quin- 
quennalia  &  id  genus  fefla  cum  trabia  confula- 
ri  edenii  renovafle .  Nos  plane,  inquiunt ,  i- 
gnoramus  quidnam  fit  hocce  imperium  Caefa- 
reum  Domitiani  ,  ac  Commodi ,  ut  ille  tuus  fin- 
git.  Nam  Dio  Iib.  $3.  differens  de  titulis  Im- 
peraiorum  ,  teftatur  appellationem  Caefaris  ni- 
hil  peculiaris  potentiA  fignificare  ,  fed  tantum  fuc- 
cefjionem  flirpis .  Et  ne  a  Domitiano  difceda- 
mus,  Tacitus  in  fine  Iib.3.  Hiftor.  fcribit  Do- 
mitianum  poft  necem  Vitellii  a  frequenti  mili- 
te  Caefarem  confalutatum.  Et  initio  lib.4.  ait : 
Komen  fedemque  C&faris  Domitianus  a  cceperat . 
Eo  autem  titulo  nullum  eidem  imperium  colla- 
tum ,  patet  ex  iis  quac  ftatim  fubjungit :  Pr&- 
tura  Domitiano  &  confulare  imperium  decernun- 
tur .  Pra:tura  nullum  imperium  ,  fed  jurifdiclio- 
nis  tantum  poteftatem  Domitiano  conferebat. 
Ceterum  ut  Ca:far ,  idemque  filius  Vefpafiani 
Augufti  quidpiam  aucloritatis  ac  poteftatis  fu- 
pra  privatos  practores  haberet ,  eidem  confula- 
re  imperium  S.  C.  decretum  fuit ,  quod  nuda 
illa  Csefaris  appellatio  nullum  eidem  imperium 
tribuebat .  Marcus  Aurelius  filios  adhuc  pue- 
ros  Cacfarcs  creavit,  nullo  cum  eifdem  impe- 
rio  ,  cujus  ob  a:tatem  nondum  capaces  erant  , 
communicato  .  Idem  vero  poft  annum  nonum  , 
imperium  proconfulare  Commodo  tradidit ,  ante 
quod  fine  ullo  imperio  Csfar  tantum  fuerat  . 
Etenim  Augufti  poteftatem  atque  imperium  in- 
tra  Urbemfibi  refervantes  ,  filios  Caefares  im- 
perio  proconfulari  eXtra  Urbem   infigniebant. 


Itaque  Commodus  ac  rcliqui  Cacfares  ante  fmpc- 
rium  proconfulare  ,  omnis  imperii  expertes  cen- 
febantur  .  Hinc  cum  anno    17J.    Senatus   nuh- 
tium  necis  Avidii  Caflii    accepiftet ,    inter    fe- 
ftivas    acclamationes   abfenti  M.  Aurelio  faclas, 
dixerunt  :  Commodo    imperium  juflum  rogamus  , 
Commodo    tribunitiam  poteflatem   rogamus .    Erat 
igitur   Commodus  fine  imperio ,    quamvis   jatn 
inde    ab    anno    166.  Caefar  eflet,  deftinatus  ta- 
men  ad  imperium ,  quod    una   cum   tribunitia_ 
poteftate    eodem  demum    anno    175.    accepit . 
Idem    Commodus    cum   Albinum    Cxfaris    no- 
mine  donaflet ,   hic  poftea  Imperator  pro  con- 
cione     dixit  :    Commodum    donantem    me   C&fa- 
riano  nomine  ,  contempfi .  Non    imperium  Carfa- 
reum    dixit ,  fed  purum    putum    nomen  Ca:fa- 
reumiHorum  audor  Capitolinus  cap.i.&  3.   in 
Albino.    Haec   illi ,  quibus    repofui    te  nomine 
imperii  dignitatem  Ca;faream   intelligere ,  cum 
probe  fcires   filiis  Principum  nullum  imperium 
ex  Caefaris   appellationc   collatum  ,  cum  praeter 
juflionem  Auguftorum  ,   neminem    pro   imperio 
cogere   poflent.    Odifle  vero  me  logomachias, 
quando    nulla    de    rebus  eflet  difputatio.  Tum 
illi  detur,    inquiunt ,    tam    benigna     interprc- 
tatio  tua:   erga  auclorem  Regularum  amicitiae: 
jam  ipfis  de  rebus  difputemus.  Scribit  fumptum 
a   Domitiano  confulatum  XVI.  ob  quinta  quin- 
quennalia ;   addit    tamen   nonnifi    anno  fequenti 
celebrata.   Haec    doclrina   nobis    monftro  fiinilis 
videtur.  Si  fumit  confulatum  ob  quinquennalia, 
cur  eadem    in  eodem    confulatu    non    celebrat  ? 
Si   differt  quinquennalia ,    cur    non    etiam  con- 
fulatum?  Videfne    ut  hacc  fententia ,   ut  alicubi 
Tertullianus  ait,  fe  ipfam  ftrangulet?  At  opcrar 
pretium  eft  audire ,   unde  habeat  ea  quinquen- 
nalia  fefta  in  annum  93.  dilata;  quia,  inquit  ibi- 
dcm ,    hoc   anno    contigit   perfecutio     adverfus 
ChriSlianos ,   (&*   publicatio    viginti    librorum  de 
Antiquitatihus  Judaicis ,  quos  Jofephus   hoc  an« 
no  93.  evulgavit .  Hic  fane  audor  petit  princi- 
pium;  uti  loquuntur  logici  noftri .  Nam  fuperius 
cap.    3.  pag.    110.  fcribit   recle  ab  Eufebio  ac 
fcriptore   Chronici   Alexandrini    perfecutionem 
ab    eodem  principe   contra    Chriftianos  inftitu- 
tam  collocari  in  anno  vulgaris  epochae  93.  haec 
fubnotans  :  In   eum    autem    annum  quinta  quin- 
quennalia  C&farei  imperii   Domitiani    incidunt  . 
At  in    Rationario    faftorum  ubi  de  confulatibus 
Domitiani  ,  tradit  ea  quinquennalia   incidifle  in 
annum  91.  quamvis  in  fequentem  dilata  fuerint 
ob  perfecutionem.  Ita  hic  probat  annum  quin- 
quenn.ilium  ab  anno  perfecutionis  ,  alibi  e  con- 
trario  annum    perfecutionis  ab  anno  quinquen- 
nalium.    Viden  quinquennalia   eidem  figi ,  refi- 
gi ,  uti   libet ,   uti   lubet  ?  Magntis  ecdefiaftico- 
rum  Annalittm  conditor  perfecutionem  a  Domi- 
tiano  decretam ,   alligat   anno   91.  Refpondet  , 
pagina   110.  eo  anno  quo  eam    B.iromus    locat , 
nulla   hujufmodi  folemnia   edita ;   unde    &   nullo 
tefle  id  ab  eo  fattum  .  Quaefumus ,  ut  unum  te- 
ftem  ipfemet  nobis  exhibeat,  qui  dixerit   in  an- 
num93.  dilat^  elTe  quinta  quinquennalia  Domi. 
tianea,  de  quibus   nullus   ante    hunc    audlorem 
fomniavit .  Sed  nec   Iepidior  eft  altera  nota  di- 
latorum  quinquennalium  ,  quae   petitur  a  publi- 
catis  a  Jofepho  Iibris  Antiquitatum  Judaicarum. 
Plinius   libros    Hiftoriae    naturalis    non  tantum 
publicavit ,    verum    etiam    dicavit     Imperatori 
Tito  Caefari  Confuli  fextum .    At  Titus    Chrifti 
anno  77.  fuit  Conful  VI.  nec  eo  anno  quinquen- 
nalia  aut  decennalia  celebravit  .  Idem   vero  Ti- 
tus  dicitur  ab  amico   tuo  quinquennalia    edidif- 
fe  anno  Domini  16.  Cur  non  eadem   dilata  dt- 
xit  in  annum  fequentem  77.  quorum  nota  eflet 
Plinii    liber  Tito  Confuli  VI.   dedicatus?   Jofe- 
phus  teflatur  fe  libris  Antiquitatum  Judaicarum 
finem  impofuifle  anno  imperii  Domitiani  XIII. 
qui  coincidit  cum  anno  Chriftianae  epocha:  9^. 

Num    > 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium. 


2.03 


>Tum  Jofeplius  divinavit  quirita  quinquennalia 
a  Domimno  fn  alterum  annum  differenda ,  ut 
lento  flylo  opus  promovens  ,  hoc  ipfum  eo  tan- 
tum  anno  93.  ad  umbilicum  deduceret  ?  Vel 
Domitianus  diflulit  ea  folemnia  ,  ut  expeclaret 
finem  elucubrationis  Hiftoriar  Hebrseorum  quos 
feveriflimis  exaclionibus  opprimebat ,  quarum 
nimirum  oculatus  teftis  venit  Svetonius  cap.  n, 
de  Vita  cjufdem?  Interim  interlocutus  ,  equi- 
dem,  inqiiam  non  puto  expeclaffe  terminum 
illius  hiftorise;  fed  quarfo  vos,  ut  expecletis  no- 
tas  quas  maximae  vir  eruditionis  in  Annales  ec- 
clefiafticos  brevi  evulgabit.  Interea  judicium 
de  anno  memoratae  perfecutionis  ufque  ad  exa- 
cliorem  caufa:  cognitionem  fufpendite  •  Scitote 
vos  accufatoris ,  non  judieis  partes  agere;  il- 
lius  autem  eft  querelas  exponere ,  hujus  vero 
fententiam  ea  qua  voluerit ,  die  pronuntiare  . 
Maneat  in  praefentia  haic  fub  judice  lis.  Inter 
rim  Iegite  quae  de  editis  a  Plinio  libris  Hifto- 
rise  naturalis  Pagius  retraclat  num.  10,  in  pro- 
legomenis . 

Anno^s.  Domitianus  confulatum  XVII.  ac- 
cepit ,  de  quo  fcribis  pag.  207.  Efl  hic  ulti- 
mus  Domitiani  confulatus  propter  Auguflei  im- 
■pcrii  quindecenna.Ha.  fumptus  .  IlJi  autem  repo- 
nunt  fe  jam  demonltrafle  Idibus  Septembris , 
qua  die  quindecennalia  edenda  erant ,  non  Do- 
mitianum  ,  fed  Confules  fuffeclos  trabeam  ge- 
ftafle  ,  ctini  ille  ultra  Kal.  Majas  nullum  con- 
fulatum  continuaverit .  Id  poftremum  concefli, 
cjuod  tibi  fatis  eflet  ,  fi  Doraitianus  annum_ 
cjuindecennalium  fuo  confulatu  in  faftis  cJario- 
rem  effecerit ,  qqamquam  ante  diem  illorum  fo- 
lemnium  trabeain  depofuerit  .  Tum  illi  irride- 
re  niihi  toties  repetitum  afylum  ,  hifcere  meam 
defenfionem  ,  quae  uni  femper  &  quidem  lu- 
brico  fundamento  nitatur  .  At  ipfe  ,  num  Aiax, 
inquam,  fcptemplicem  clypeum  cum  Numidi- 
ca  cetra  mutaflet ,  quod  ejus  tantum  pratfidio 
cuncta  hoftium  tela  toties  retuderat:  immo  uno 
illo  ufus  dicitnr,  quem  omnibus  jaculis  impene- 
trabilem  noverat  .  Cum  novis  armis  pugnabitis  , 
cum  poeta  dicam  ;  Mutemus  clypeos .  Nae  tu  ,  in- 
quiunt ,  in  re  feria  fabularis  Aiacis  clypeum  & 
poetx  hemiftichion  recantans  ?  Agedum,  en  ti- 
bi  poetam  non  fabulofe ,  fed  hiftorice  rem 
enarrantem  .  Statius  lib.  4.  Sylvarum  de  hoc 
ipfo  confulatu  XVII.  Domitiani  fcribit, 

'  fubierc  uovi  Palatia  fafces  , 

Et  rcquicm   bis  fextus  honos  ,  precibufque  re- 

cepfis  , 
Curia   C&fareum  gaudet  viciffe  pudorem  • 

JSis  fextum  honorem  vocat  hunc  duodecimum 
confulatum  ordinarium  Domitiani ,  qui  connu- 
meratis  quinque  fuffeclis,  eft  decimus  feptimus  . 
Cum  dicit  eumdem  confulatum  fubiiffe  quietem, 
teftatur  Domitianum  non  femel  oblatum  fibi 
confulatum  non  admififfe,  quem  enixis  Senatus 
precibus  vjclus,  tamdem  recepit,  gaudentibus 
Patribus  viclam  principis  non  una  repulfa  de- 
latos  fafces  refpuentis ,  moderationem  .  Itaque 
Domitianus  hoc  anno  confulatum  gerere  recu- 
fabat  ;  quare  nuperas  regulas  de  folemniis  quin- 
decennalium  in  trabea  confulari  edendis ,  vel 
uti  tu  molliter  interpretaris ,  de  anno  eorum- 
dem  faftorum  Augufteo  nomine  in  faftis  nobi- 
litando  ,  ignoravit .  Num  Senatus  Domitianum 
ad  memoriam  agendorum  in  trabea  quindecen- 
«alium  ,  quorum  oblivio  illum  ceperat  ,  revo- 
cavit  ?  Tum  ego:  Erant  illar  regula; ;  erat  ta- 
men  Imperator  fuper  regulas.  Domitianus  tot 
geftorum  confulatuum  non  tam  fatietate ,  quam 
pudore  affeclus ,  malebat  in  decimo  feptimo 
confulatu  recufando  moderationem  fimulare, 
quam  annuin  quinquennalium  de  more  fuo  in 
faftis  nomine  infignire  .  En  rurfus ,  inquiunt , 
Jpparatus  in  Baroniun* 


nomen  in  faflis,  quod  tibi    puppis  ac  prora  eft  , 
ac    facra  anchora    in     tempeftate  .  Amictis    ille 
tuus  novas ,   at  bellas  regulas  confulatuum  Car- 
fareorum     procudit,   tu    beiliflumas    earumdenv 
exceptiones  obtrudis.  Ille  confulatum  XVII.  ad 
fecundam  regulam  revocat  ,  quam  tu  a  Domi- 
tiano   eumdem    coniulatum    recufante ,   infigni 
exceptione  ,    violatam  pronuntias  .   Immo  ,  in- 
quam  eamdem  obfervavit,  cum  confulatum   ac- 
cepit ;  quamvis  initio  eumdem   recufans  modera- 
tionis  potius   quam    regula:    Iatidatae    confidera-r 
tionem  habuifle  videatur.  At  illi:  Mirus  homo 
es ,  qui   non  tantum  ejtis  regular ,  verum  etiam 
arcanae  Domitiani  mentis  tam   certum  interpre- 
tem  agis ;  enimvero    pene    jurati    teftes   aflerir 
mus  illum  Principem  de  illa  regula    non    cogir 
taflc ,  quam  tamen  tanti  apud    ipfum    ponderis 
facis  ,  ut  illius  tantum  caufa  ,   confulatum  non 
femel  antea  reiecrum ,  admiferir.  Hacfenuscon- 
tra  regulas  confulatuum    Carfareorum    difputa- 
tum .  Illarum  auclor  ludos    Seculares ,   bellicas 
expeditiones,  triumphos,  vota  decennalia  ,  ago- 
nas    Capitolinos ,  templorum    dedicationes ,    & 
alia   id    genus    folemnia   ih  trabea   confulari  a 
Domitiano    edita    putavit  ;     cum     tarnen  ille_? 
trabeam  confularem  farpe  ad    Idus   tantum   Ja- 
nuarias,   numquam  certe   ultra  Kalendas  Maias 
geftaverit .  Equidem    trabeam    confularem   pro 
nomine  in  faftis  confularibus   fignato  interpre- 
taris ;  at  prauer  mentem  fcriptoris ,  cujus  ami- 
cum   fed  non  arque    veracem   advocatum    agis . 
Ille  pag.  83.  fcribit   quinquennalia  ac    decenna- 
lia  peragi  folita  ab  Imperatoribus  confulari  tra- 
bea  indutis  :  ludos   Sarculares  editos  a   Claudio, 
qui   pag.  184.  eidem  dicitur  confulari munere  fun- 
gtns  :  pag,  11%.  triumphum  AlexandroSevero  in 
trabea  confulari  aitum.  Hoccine  eft  per  tuam  fiJem 
Augufteo  nomine,  quae  tua  eft  unica  interpre- 
tatio ,  faftos    fignare  ?   Id   quidem   hercle  certe 
eft  trabearn  recipere,  induere,  geftare,  non  vero 
nomen  in  laterculis  confularibtts  defcribi .  Papx 
inquam  ,   quam  invidiofe  peroratis !    Hafce  nu- 
beculas  jam  a  me    diflipatas ,    iterum    denfatis , 
ut  clariflimis  regulis  confulatuum   umbra-  indu- 
cantur .  En   vobis  Dio    fcribit   de   Claudio  lib. 
60.  D.einde  ludos  triumph.tlcts  edidit ,     accepta  ad 
id  Confulis  potejlate ;  cum  tamen  eo  anno  V.  797. 
Crifpinus,  ac  Statijius    trabeam  confulaj-em  ge- 
ftarent ;  an  non  idem  vobis  videtur  fungens  Con- 
fulari  munere  cum  eo,  qui  cpnfuiari  fungitur  po- 
teftate  ?   Triumphaverat  Claudius  de  Britannis, 
togam    piclam    auro    intexto    intermicantv;;rL_  , 
qua:  trabea  eft  confularis ,  geftaverat ;  idem  tamerj 
ut  ludos  ederet  triumphales ,  confularem   pote- 
ftatem  accepit ,  qtiam  fbrte  etiam  obtinuit ,  dum 
ludos  Saeculares  celebrabat ,  quod  veteri    Roma- 
nae  Reipublicae  inftitttto  ,  illorum  editio  ad  Con- 
fules  pertinebat  .  Harc  fcribit  aucfor  Regularum 
initio  cap.  9.  pag.    175.  Sicut  triumphalia  orna- 
menta  in  confularia  tranfierunt  &c.  Primus  novi 
habitus  confularis  auclor    ignoratur  ;  at  certum 
eft,  imperante  Alexandro   Severo  ,  Con"uIes  _u-j 
fos  toga  picta  ac  tunica  palmata ,  quae  proprias 
erant  veftes  triumphantium.  Legite  Lampridium 
cap.  40.  de  vita  Alexandri .  Itaque  recte  eiderr» 
auciori   Regularum  fcribitur,     triumphum  Ale- 
xandri   in    trabea    confulari    aclum  fuiiTe.  Ipfe 
tamen  toties  vobis   redditum  refponfum   praetu- 
li ,  nempe  Auguftos  voluifle  annos ,    quibus  in- 
figniora  folemnia  lndorum    triumphorum  ,   &c. 
agenda  erant ,  fuo  nomine  in  faftis  fignari  ,  quod 
hac  ratione  plura  obiecla  ,  qtue    laudatis  Regu- 
lis  a  vobis  opponuntur,  facile    folverentur .  Mj. 
ror  autem  tam  prsepofteram  opinionem    de  exi- 
mia  amici  mei  eruditione    vobis  indici  potuifTe, 
ut  putaretis  ipfum  ,   qui  tot  annos  in  faftis  ha- 
bitavit ,  cum  eas  Regulas  conderet ,   ne    femel 
quidem  cogitafTe  Imperatores ,  quamvis    Kalen- 
dis  Januariis  confulatum  iniflent ,  eodem  tamen 

Cc   *•  fc- 


204 


Cardinalis  Norifii 


femet  abdicaffe ,  antequam  dies  Decennalium-. 
triumphorum,  ludorum  Saecularium  ,  aliorumque 
id  genus  folemnium  adveniret.  Hinc  quoties  fcri- 
bit  eas  folemnitates  ab  Imperatoribus  ;'»  trabea 
confulnri  per.ictas ,  ita  interpretatus  fum  ,  ac  fi 
dixiflet  Imperatores  annos  illorum  folemnium_. 
■Augufteo  confulatn  in  faftis  nobilitaffe  .  Hanc  ve- 
ro  refponfionem,qua  univerfa  veftrarum  obiecla- 
tionum  machina  diflipatur ,  invidiofis  nominibus 
excipitis,  eandeni  facram  anchorani  in  tempe- 
ft.ite ,  Palladium  ,  puppim  ac  proram  ,  cramben 
recoclam  ,  repetitam  cantilenam  ignominiae  cau- 
fa  appellantes;  ego  eidem  non  fecus  ac  conchae 
aut  polypi  fcopulo  ,  adhcerefcam  ,  quoufque  & 
probabjliorem  &  folidiorem  ipfemet  auclorRegu- 
larum  refponfionem  mihi  fuggerat  ,  qua  veftra 
obltinatio  frangatur,  aut  certe  tam  facilis  caT 
umniandi  importunitas  comprimatur .  Interim 
claudatur  harc  de  Domitiani  corfulatibus  difpu- 
tatio ,  ac  fuperi  meliorem  vobis  erga  praecla- 
riflimas  Regulas   mentem  duint. 

Habes  vir  eruditifllme  ,  &  ,  quod  honori  meo 
deputo ,  amiciflime ,  quae  adverfus  tiuis  de  Cse- 
fareis  confulatibus  Regulas  obiicit.ntur .  Equidem 
pudet  me  frigidiori  advocatione  tuorum  infi- 
gnium  c.inonum  patrocinium  exercuifle  .  Veruni 
quemadmodum  velites  leviori  arniatura  circum- 
curfantes ,  hoftium  irruentium  impetum  tantif- 
per  fuftinent ,  quoufque  in  prarlium  triarii  edu- 
cantur,  qui  hoftiles  cuneos  &  irrumpant  &  dif- 
fipent ;  hoc  plane  confilio  qualemcumque  advo- 
cationem  clamore  vago  ,  ac  inani  voce  commo- 
davi  ,  ut  ipfe  poftea  plena  eximise  vaftpcque  e- 
ruditionis  tnse  arie  explicata  ,  ftatariam  pugnam 
inires ,  ac  canones  tuos  majoribus  ignotos  ,  po- 
fteris  laudandos,  ab  adverfariorum  oppugnatio- 
jie  vindicares .  Nemo  enim  hxc    ipfa    CaefareQr 


rum  confulatuum  arcana  melius  exponere  ,  atr» 
validius  defendere  poteft  ,  quam  tu ,  ad  cujus 
fublimem  doctrinam  ac  pratftantiflimtim  ingeniunj 
diuturnior  huiufce  operis  cura  ac  longior  me- 
ditatio  acceflere.  Interim  tibi  etiam  atque  etiam 
gratulor,  quod  Caefareis  faftfs  non  Ievi  haclenus 
caligine  offufis  ,  tantum  fplendoris  intuleris  , 
ut  plus  ipfe  ,  quam  iidem  abs  te  illuftrati  con- 
fulatus  ,  enitefcas  .  Illi  enim  nomine  tentis  an- 
guftos  faflorum  I.nerculos  implent;  ut  vero  eof- 
dem  faftos  ab  Oclaviano  Augufto  ad  Eyzantinos 
ufque  Carfares  latius  extcnfos,  amplifiimis  fcri- 
ptis  complexus  es ,  Ht  nullus  pene  Conful  im- 
pofterum  fcribi  ppflit ,  quin  eamdem  plane  pa,- 
ginam  tui  ipfius  nomen  pariter  impleat  .  Hoe 
autem  priori  abs  te  edito  volumine  ,  tuarum  in 
.Annales  eccjefiafticos  animadverfionum  ac  nota- 
rum  defiderium  acrius  intendifti .  ljlarum  nito- 
rem  quantulacumque  mea  opera  promoturus , 
faftorum  eniendationes ,  quas  potui  ,  concinna- 
tas ,  tibi  infcripfi  ac  nuncupavi  ,  ut  eafdem  ma- 
gno  Notarum  operi  infereres ;  in  quo  fi  ipfemet 
vel  femel  earumdem  correclionum  auclor  fine  e- 
logio  nominabor ,  agam  gratias  pro  nominis  im- 
mortalitate  immortales;  xugaror  enim,  ut  Pli- 
nii  in  epiftola  ad  Tacitum  verbis  utar ,  hijlo- 
rias  tii.it  immortales  futitras .  His  fcribendis  ,  his 
edendis  ,  cseteris  omiflis ,  toto  opere  incumbe  , 
ut  huic  tuar  Caefareorum  conftilatuum  expofitio- 
ni  praclariflimorum  in  Ecclefia  Dei  iifdem  Con- 
fulibus  geftorum ,  enarratio  fuccedat  ,  ac  utro- 
que  opere ,  ut  in  Claudiani  verba   definam  , 


Trocedas  , 
gcndus 


pariter 


—   fuhnixus    in  &vum 
librif  ,    fajiifque    h- 


IN- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium . 

I    N    d    e    x 


\v$ 


COKSULATUVM    E  M  E  K  D  AT  O  k  V  M' 

FASTI    VULGARES.  FASTI    EMENDATI. 

Confuks  TIBERIO   Imperante. 


Anno  Urbis  782, 

C.  FUSIUS    Ceminus. 
C.  kubellius  Geminus  . 

SUF.  A.K.  JUL. 

£K  Pomponitts   Sceundut . 
*  .  Sanquinius  Maximus . 

A.  V.    783. 

M.  Vinicius  Quartinus . 
C.  Cajfnts   Longinus  . 

SUF.  A.   K.  JUL. 

L.  CaJJius   Longinus  . 

A.  V.  784. 

Tiherius    Augujlus  V. 
L.  Aelius   Seianus  . 

SUF.  IDIBUS  MAI. 

C.  Memmiui    Regulus  . 
.  .  Ftilciniits   Trio  , 


A.  V.  78J. 

C».  Domvtius  Ahcnobarbus  . 
.rf,   Vitcllius   Nepos  . 

SUF.  K.  IUL. ' 

Fttrius  Camilltts  Scribonianus  < 

A.  V.  786. 

Sergius  Sulpictts  Galba  . 
L.  Coriiclius  Sulla . 

A.  V.  787. 

Paulltts  Fabius  Prifclts  .* 
I.   Vitellius    Nepos  . 

A.  V.  788- 

C.  Cejlius  Gallus , 
M.  Servilius  Ritfus  . 

A.  V.  789. 

Sex.  Tapinius  Gallienus  . 
Q^  Plautius  Elautianus . 


Anno  Chrifti  29. 

C.  FUFIUS  Geminus  . 
L.  Rubellitts  Geminus . 

SUF.  A .  K.  1UE< 

A.  Plautius  . 

L.  Noniui  Afprenas  . 

A.  C.  30. 

L,   CaJJius  Longinus . 
M.  Viniciut . 

SUF.  A.  K.  IUL. 

C.  Cajfius  Longinus  , 
L.   Naevitts  Sttrdinus  . 

A.  C.    31. 

Tiberius    Aug,  V. 
L.   Aelius  Setanus  . 

SUF.  VII.   IDUS  MAI. 

Fauftus  Cornelius   Sulla  . 
Sexteidius  Catullinus  . 

SUF.  K.  IUL. 
L.    Fuleinius   Trio . 

SUF.  K.  OCTOBR. 

P+  Memmius  Regulus  . 

A.  C.  32. 

Cn.  Domitius   Ahenobarbus  . 

M.  Furius  Camillus  Scriboniamts  . 

SUF.  K.  1UL. 

A.  Vitellius, 

A.  C.  33, 

L.   Sulpicius  Galbx  . 

L.  Cornelius  Sulla.  Felix  . 

A.  C.  34, 

Vaullus  Fabius  Perficus  . 
L.  Vitellhts. 

A.  C.  jj. 

C.  Ceflius  Gallus. 

M.  Servilitts  Nonianus  . 

A.  C.  31?. 

Sex.  Papinius  Allenius  . 
Qs  FlfWtiitf". 


Pag.  145. 


P.ig.  147' 


Pag.  147. 


F.ig.  147. 


Ibid. 


Ibid. 


Ibld, 


Pag.  148. 


Ibid. 


Pag.  14J. 


Pag.  ijr, 


Pag.  i5r. 


Con-1 


lo6 


Cardinalis  Norifii 


FASTI    VULG ARES.  FASTI   EMENDATI. 

Confules   C  A  J  O  Iqiperant»  . 


A.  V.  791. 

Cajus  Auguflus  II. 
L.  Apronius   C&Jianux  „ 


A.  V. 


791. 


JV/.  Aquillius  Jtdianttx  . 
P.  Nonitts   Afpyenxx  . 

SUF.  KAL.  FEBR. 

Cn.  Domitius  Corlulo  . 

SUF.  KAL.  JUL. 

Sanquinius  Mxximus  II. 


A.  C.  j8. 

M.  Aquillitts  Julixnus  ■ 
P.  Noniut  Afpnr.as . 

A.  C.  J9, 

Cxjtis  Augujlus  II. 

L.   Apronius  C&Jianux  . 

SUF.  K.  FEBR. 
14.  Sanquiflius  Maximus  II. 

SUF.  KAL.    JUL. 
C».      Domitius  Corhu!o  . 


Confules  CLAUDIO  lijiperante. 


A.  V.  795. 

Claudiits  Auguftus  II. 
L.   Licir.ius  Lxrgus  . 

A.  V.  797. 

C.  Crifpus  II. 

T.  Sfatilius  Taurus  l 

A.  V.   798. 

M.  Vinicius  Qriartinus  1U 

M.  Staiilius  Corvinus  . 

A.  V.  799« 

C.  Vahrius    Afia-ticus    II. 
M.  VcUrtus  Meffalla  . 

A.  V.  803, 

C.    Antiilitts  Vetcr. 
M,    Suillitts  Rufiis . 


A.  C.  4&r 

Claudiys  Aagufius   II. 
C.  C&cina  Largus . 

A.  C.  44. 

L.   QuinBius    Crifpinns  II, 
M.  Statilius  Tattrus  . 

A.  C.  4Ji 

M.  Vinicius  II. 

Taurits  Statilitts  CoYvintfXj 

A.  O  46. 

. .  V,.t1critis  Ajixticus    II. 
M.  Jttr.ius  Silanus  . 

A«  C.   50. 

C.  Antijlius  Veter. 

M,  Suillius  Ner.vilixnus  „ 


Confules  NERONE  Irnpennte . 


A.  V.  8u. 

C.  Vipjanius  Apronianus . 
L.  posteiux  Cxpito  ; 

A.  V.  814* 

C.C&fonius  P&tus  . 
C.  Petronius  Sabintts . 

A.  V.   Sitf. 

L.   Memmius  Reguhis . 
P.  Virginius  Regulus  . 

A.   V,  818. 

P.    SfVirHf  Nervx. 

C„  /«//kj-  Atticus  Veftinuf  , 

A.  V.  819, 

C.  Svetonius  Taulinus  . 
L.  Pontius    Zelejinus  . 

A-  V.  811. 
G.  Silittt   Itxlicut . 


A.  C.    59, 

C.  Vipjlanus  Apronixnux « 
L.   fonteins  Capito. 

A«  C  6,  r  ? 

.  .  C&foniux    Pstus . 

P.   Pitronius  Tttrpilixitiit , 

A.  C.  63. 

C.    Memmius    Regulus , 
L.  Verginitts  Rufus . 

A.  C  <f  j. 

^.  Licinius    Nervx   Silixnuf  ( 
#.  Veflintts  Atticus ,  • 

A  C,  66. 

C.  Svctonius  Paulinus  • 
C.  Lucciux  Telejinus. 

A;    C,   6S. 

C.  S;7»«j-  Italicut. 


P.lg.iS*. 


Pag.ijz» 


Xbid. 


Ibid. 


F-ig-i53. 


Ibid. 


IN- 


Pag.iJ4. 


Ibid, 


M,VxieriusTrxcbx!u:Ti:rpilianus.     M>  Vaierius  Tracbahts  o 


Pag.iSJ. 


Ibid. 


Pag.ijo. 


Pag.157. 


Ibid. 


Pag.  160. 
Con- 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium . 

FASTI  VULGARES  .  FASTI  EMENDATI . 

Confules  G  A  L  B  A  Imperante  . 

A.  V.  811.  A.  C.  69. 

Imp,  Sergius  Sulpicius   Galbx  .         Imp.  Servius Sulpicius  GxlbxII. 
T.Junius,  feu  Vinius  Crifpinianus.     T.  Vinius   Rufinus  . 

Confules  VESPASIANO   Imperante  . 


A.V.  8x3.  A.  C  70. 
SUF.  A.  K.  JUL. 
F/.   Domitianus  C»fxr , 

A.  V.  831. 

L.  Cejonius  Commodus  Verus. 
C.  Cornelius  Prifcus  . 


A.  V.  814.  A.  C.   71. 
SUF.    K.  MART. 


F/.   Domitianus  C&far  . 
Cn.  Pedius  Caflus  . 

A.  C.  78. 

L.  Cejonius  Commodus  : 
D.   Novius  Prifcus . 


Confules  T  I  T  O  Imperahte . 
A»  V.  834.  A.  C.  81. 


M.  Plxutius   Silvanus , 
JM.   Annius    Pollio  . 


Sex.    Annitis  Silvanus  , 
T.  Annius  Verus  Pollio. 


Confules  DOMITIANO  Imperante. 

A.  V.  836.  A.  C.  83. 

Imp.  Domitianus  Auguflus  IX  .       lmp.  Domitianus  Augufius   IX. 

£>.   Petilius  Rufus  II. 


T.  Virginiu-s  Rufus  II. 

A.  V.   837. 

Tmp.  Dafnitianus  Aug.X. 
Appius  Junius  Sxbinus  . 

A.  V.  84J. 

Iptp.  Domitixnus  Aug.  XVI. 
A.  Volufius  Saturninus  II. 


A.    V>.    04. 

Imp.  Domitiauus  Aug.  X» 
C.  Oppius  Sabinus  . 

A.   C.   91. 

Imp.    Domitianus  Aug.XVl. 
Q.  Volujius   Satuminus . 


Confules   N  E  R  V  A    Imperante . 
A.  V.  8jo.  A.  C.  97. 


lmp.  Nerva.   Auguflus    III. 
T.  Virgimus   Rufus  III. 


Imp.  Kervx  Auguflus  III, 
L.   Verginius  Rufus  III. 


Confules  T  R  A I  A  N  O  Iroperante 


A.  V.853. 

Imp.  Traianus  Aug.III. 
M.  Cornelius  Fronto  III. 

A.  V.  856.  A.  C.  103. 

Imp.  Traianus  Auguflus  V. 
L.  Appius  Maximus  II. 

A.  V.  8<54. 

L.  Calpurnius  Pifo  . 

M.  Vettius  Rujlicus  BoUtnus  . 


A.  C.  io«. 

Imp.  Trxianus  Jttg.III. 
Sex.Julius  Frontinus  III. 


A.  V.  857.  A.  C.104. 


A.  V.  85j. 

Imp.  Traianus  Aug.  VI. 
C,   Julius  Africanus  • 


Imp.  Traianus  Augufius  V. 
L.  Appius  Maximus  II. 

A.  C.  ixi. 

C.  Calpurnius   Pifo . 
M.  Vettius  Bolanus  . 

A.  C.  111. 

Imp.  Traixnns  Aug.  VI, 
T,  Sextius  Africxeus  . 


207 


lbid. 


Pag.  161, 


Pag.itfi. 


Ibid. 


Pag.163. 


Ibid. 


Ibid. 


Pag.i(J4. 


Ifeid. 


Pag.  167. 


Pag.  170. 


Pag.  i<S8. 


A.  V. 


208 


FASTI     VULGARES 
A.  V.  8<58. 


M.  Valeriut   Meffalltt. 
C.   Popilius  Pedo  . 


A.  V.  8*9. 

.  . .  JEmilius   JElianus  . 
L.  Antijlius  Vetcr. 

A.  V.  870. 

.  .  .   Quinclius    Niger. 
T.  Vipfanius  Apronianus . 

Confules 

A.  V.  879. 

.  .  Vetfproniut  Candidus  Verus  , 
..  Ambiguus  Bibulus  , 

A.  V.  887. 

C.  Julius  Serpianus   III. 
C,   Vibius  Juveatius  Verus , 

A.  V.  888. 

•  .  Pompeianus  Lupercus . 
L,  Julius  Atticus  Acilianus , 

Confules 

A.  V.  906. 

.  .  Bruttius  Prsfens    II. 
,  ,  Antonius  Rujinus  . 

A.   V.  907. 

L.    Aurelius  Csfar. 

. ,  Sextilius  Lateranus  , 

A.  V.  909. 

■ .  Plautius  Si/vanus  . 
.  Sentius  Augurinut  . 

A.  V. 910. 


Cardinalis  Norifii 

FASTI    EMENDATI. 

A.  C.  115. 

L.  Vipitamtt  Meffalla, 
M.   Vergilianus    Pedo  . 

A.  C.   116. 

L.  JElius  L&mi*  • 
, , ,  JElianus  Veter  , 

A.  C.  117. 

. .  Quinttius  Niger. 

C.  Vip/lanut  Apronianus  . 

HADRIANO  Imperante. 

A.  C,  11S. 

M.   Annius   Verut  III. 
L.  Varius  Amlibulus . 

A.  C.  134. 

C.  Julius  Scrvianus  III, 
C.  Vibius  Varus , 

A.  C.  135. 


Fontianus  . 
Atih  ar.u  s . 


Barbatus  . 
.  Regulus  . 


A.  V.  911. 

f\   Plavuts  Tertullus . 
. ,  Licinius  Sacerdos  . 

A.  V.  911. 

'i  ,   Plautius    Quintillus  , 
, ,   Statius   Prifcus , 

Confuks 

A.  V.  915. 

Q^  Junius   Rujlicus  . 
, ,  Vcttius   Aquilinus  , 


A.  V.  917. 


L.  Juhus  Maerinus  . 
L.  Cornclius   Celfus  , 


ANTONINO  PIO  Imperante. 

A.  C.  153. 

C.  Bruttius  Prtfcns  . 
A.  Junius  Rufinus . 

A.  C.  154. 

L.  Aelius  Aurclius   Commodus . 
T,  Sextus     Latcranus . 

A.  C.  155. 

M.   Ceionius  Silvanus  . 
C.  Serius  Augurinus  • 

A.  C.  157. 

. .  Vetuhnus    Barbarus  . 
Reguhis  . 

A.  C.  158. 

..;....  Tertullus  . 
,  ,  Claudius   Sacerdos. 

A.  C.  159. 

..   Plautius  QuintiHus. 
M.  Statius  Prifcus  . 

M.  AVRELIO  Imperantc. 

A.  C.  161. 

Q^Junius  Rusticus . 
C.  Vcttius  Aquilinus  . 

A.  C.  164. 

M.    Konius  Macrinus  . 
Celfus  . 


Pag.  169. 


Pag.  170. 


Ibid. 


Pag.  i7r. 


Ibid. 


Pag.  171. 


Pag.  175- 


Ibid. 


Pag.175. 


Ibid. 


Pag.  177. 


Ibid. 


Ibid. 


Pag.  178. 


A.  V. 


Epiftola  Confularis  ad  Pagium .         zog 


FASTI    VULGARES 

A.  V.  918. 

'. .  Srrvilft   Pudens  . 

L.  Corneiius  Scipio  Orfitus . 

A.  V.  919. 

■  .  Servilius  Pudent  II, 
T.   Viuafiut   Pollio. 

A.   V.  9x1, 

•  Sofiut   Prifeus  . 

Q^  Calius   Apollinaris . 

A,  V.  913. 

M.  Anrclius  Ccthegus  . 
L.  Junius  Clarus  . 

A.  V.  914. 

L.  Septimius  Scverus  II. 
m Hcrennianus  , 

A.  V.  916, 

Cn.  Cfaudius    Scvcrus  II. 
M.  Clwdius    Pompeianus  . 

A.  V.   9JI, 

..  .  Vettius  Rufus  . 

.  .  Cornelius  Scipio  Orfitus, 

A.  V.  931. 


FASTI     EMENDATI 
A.  C  165. 


L.    Arrius  Pudens  . 
M.  Gavius  Orfitus  . 


A.  C  166. 

.  .  Servilius  Pudens  , 
L.    Fufidius  Pollio  . 

A.  C.  16$. 

Qj_  Snfius   Prifcus . 

P.  Calius    Apollinaris  . 

A.  C.  170. 

M.  Cornelius  Cethegus  . 
C.  Erucius  Clarus. 

A.  C.  171. 

L.  Septimius  Severut  II. 
L.  Alfidius  Herennianus  . 

A.  C.  173. 

M.  Aurelius    Severut  II. 
T.  Claudius  Pompeianus  , 

A.   C.    178. 

.  .  Julianus  Rufus  , 
. .  Cavius  Orfitus  . 

A.  C.  179. 


L.  AwUusCcmmodut  Auguflutll.     L.   Aurelius   Commodus   Aug.  II. 
,Vcfp>vnius  Candidus   Verus  .  T.  Annius  Aurelius  Verus  II. 


A.  V.  933. 

.    Eritttiut    Pr&fent  . 
, ,  Qttinctilius  Cordianut . 


A.  C.  180. 

L.  Fulvitts  Bruttius  Pr&fcns  II. 
Sex.  QuiBtlius   Condianus  , 


Confules  COMMODO    Imperantc 
A.  V.  9}«J.  A.  C.  183. 


Imp.   Cnmmodus    Aug.  IV, 
M.   Aufidius   Viflorinus . 

A.  V.  937. 

M.    Eggiut  Marcellut .' 
N.  Vapirius   JElianut , 

A.  V. 939. 

Imp.  Cotnmodus   Aug.  V. 
M.    Acilius.  Glahrio  . 

A.  V.  941. 

C.   Allius  Fufcianus  , 
•  .  Dullius  Silanus  . 

A.    V.  944. 

,  ,   Caffius   Apronianus  , 
M.   Metiliut  Bradua  II, 


Imp.  Commodus  Aug.  IV. 
M.  Aufidius  Viitorinus  II. 

A.  C.  184. 

M.  Eggiut  Marultut . 
Cn.  Papirius  JElianus  . 

A.  C.  i8<*. 

Imp.  Commodus  Aug.  V. 
M.   Acilius  Clabrio  II, 

A.  C.  18?. 

C.  Allius  Fufcianus  II. 
.  .  Dullius  Silanus  II, 

A.  C.  191. 

. .  Cafiius  Apronianus , 
Bradua . 


Confules    SEPT.   SEVERO  Imperante . 


A.  C.  195. 


A.  V.  948. 

Q^Flavius  Tcrtullus.  •  .   Scapulx  Tertullus, 

T,  Fla-jius  Clemcns  ,  . .  Tineitts  Clemcnt • 

Apparatus  in   Baronium 


Pag.  179'' 


Ibid. 


Ibid. 


Ibid, 


Pag.  180, 


Ibid. 


Pag.  i8z. 


Pag.  180. 


Pag.  iRi» 


Ibid. 


Pag.  i8i. 


Ibid. 


Pag.j85; 


Ibid, 


Dd 


Pag.  184. 
'A.  V. 


FASTI    VULGARES 

A.  V.  $60. 

»^f.  Flavius  Aper. 
Q^  Allius  Maximus. 

A.  V.  961. 

M.  Aurelius  Claudius  Pompejattus. 

. .  Lolliiinus  Avitus  . 

A.  V.  963. 

M.  Acihus   Faufiinus  . 

t.  Cttfonius  Macer    Rufinianus . 


Cardinalis  Norifii 

FASTI    EMENDATI. 
A.  C.  207. 


. . . .  Aper . 
Maximus  . 


A.  C.  109. 

.  Claudius   Pompejanus  . 
.  Avitus  . 


lbid. 


lbid. 


A.  C.  110. 


M.   Acilius  Faufiinus  , 
.  .  Triarius  Rufinus . 


Pag.  i8j. 


Confules  ANTONINO  CARACALLO  imperante. 


A.  V.  965. 

M.  Pompeius    Afpen 
•  . .  alter  Jfper  . 

A.  V.  966. 

Imp.  Antoninus  Aug.  IV, 
P.  Cvlius  Balbinus  II. 

A.  V.  969. 

Q^  Atjuillius  Sabinus  II. 
Sex.  Cornelius   Anullinus  . 

A.  V.  970. 

'.  .  Bruttius    Prsfens  . 
• Extricntus  . 


A.  C.  m. 

.  .  Julius   Afper  . 
.  .  Julius  Afper  . 

A.  C.  113. 

Imp.   Antnninus    Aug.  IV. 
D.   Calius  Balbinus  II. 

A,  C.  %\6. 

C.  Atius  Sabinus    II. 
.  .  Corrtelius  Anullinus  . 

A.  C.  irjjf. 

C.   Bruttius   Pr&fens  . 
T.   Mejfius  Extricatus  . 


Ibid. 


Pag.  i8<J. 


Ibid. 


Ibid. 


Confules    MACRINO  Imperante. 

A.  V.  971»  A.  C   118. 

M.  Opelius  Diadumenianus  C&far.     Imp.  M.  Opelius  Macrinus  Augufius  . 

Adventus.  Cujus   e  fiftis  erafi  loco  femet   fubftituit . 

Imp.   M.    Aurelius  Antoninus  Augufius  . 

Advcntus  . 

Confuks   ALEXANDRO    SEVERO  Imperante. 


Pag.   187. 
Ibid. 


A  V.  97^. 

.......   Maximus . 

. .    Fapirius   ALlianus  . 

A.  V.  977. 

„  .  Claudius  Julianus. 
.  .  Clodius    Crifpinus  . 

A.  V.  978. 

L.  Turpilius   Dcxter. 

M.   Muius    Rufus  , 

A.  V.  980. 
D.    Ceelius   Balbinus  II. 


A.   C.  113. 

L.   Marius  Maximtts  IL 
L.  Rofcius  AHiitnus  . 

A.  C.  114. 


Julianus  II. 
Crifpinus . 


A.  C.  11J. 


Fufcus  II. 
Dexter. 


A'  C.   117. 


M.   Nummius  Albinus  . 


M.   Clodius  Pupienus  Maximus Maximus  . 


A.  V.  981. 


.  .  Vettius    Modcfius  . 
Probus  . 


A.  V.  983. 

. .    Calpurnius   Agrico'a 
Clementinus . 


A.  C.   118. 

TI.  Manilius  Modefius  . 
Sergius    Calpurmus  Probus  . 

A.  C.    130. 

L.  Virius   Agricola . 

C.    Catius  Chmtntinus  « 


Ibid. 


Fag.  188. 


Pag.  189. 


Ibid. 


Pag.  190. 


Pag. 191. 


P*  ANTONII  PAGII 

J>ro  regulis  a  fe  confiitutis  de  Confulatibus  C&fareis  Dif 
fertatio  apologetica  in  Opere  Callico  fournal  des  S^a- 
vans  an.  1686.  pag.  459.  inferta^  &  htc  in  commodum 
heclorum  recufa. 


/flpMxtit!  in  Baronium 


Df: 


.' 


WWWWW^W  fcHKHf**  KH$f*3HHKH  W^HHWKHW4WHK4HHf<WKH  fefcf^KHKHi*» 

DISSERTATION 

Sur  les  Confulats  des  EntpereUrs  Komains  3  Far  te  P»  Fagi* 


Es  Adverfaifes  ayant  ad- 
mis  la  premiere  des  re- 
gles  que  j'ay  e'tablies(  ce 
qu'il  femble  qu'ils  font 
auffi  a  l'egard  de  Ia  troi- 
fie^me  ,  puifqu'ils  ne  la_* 
combattent  pas  )  m'ont 
objecle'  en  i.  lieu  touchant 
Ies  autres,  que  1'atitorite 
des  Empereurs  ayant  efte- 
independante ,  il  n'eft  pas  croyable  qu'ils  s'y 
foient  aflujettis.  Cette  raifon  a  quelque  appa- 
rence;  mais  je  la  trouve  pourtant  fort  foible  ; 
car  autrement  il  fraudroit  dire  que  ces  Princes 
ne  fe  feroient  foiimis  _  pas  une  de  ces  regles, 
ce  que  neanmoins  ces  cenfeurs  ne  nient  pas  ♦ 
D'ailleurs  il  y  avoit  diverfes  loix  que  tous  les 
Empereurs  ont  garde'es  fort  exaclement ;  ainfi 
il  n'en  eft  aucun  jufqu'.i  Conftantin  qui  ait  riert 
change'  dans  Ia  Police  ,  qui  n'ait  crec  deux  Con- 
ftils  ordinaires  toutes  Jes  annces  ,  fans  en  au- 
gmenter  ou  diminuer  le  nombre ,  qui  n'ait  pris 
la  puiflance  Tribunicienne ,  &  qui  n'ait  celebre 
chaque  cinquiVme  ann£e  une  folenniteque  Dion 
appelle  un  renouvellement  d'Empire,  c'eft-a- 
dire  fes  Quinquennales  ou  Decennales,  fans  quc 
pourtant  en  s'afl_jettiflant  a  ces  Loix ,  &  a  une 
infinite  d'autres,  ils  ayent  en  rien  blefle  leur 
fouverainete" » 

Ils  objeclent  en  _.  lieu  que  c'eft  mal-_-pro- 
pos  qtiej'ay  pofe  pour  principe  que  les  Empe- 
reurs  prenoient  le  Confulat  dans  les  annees  auf- 
quelles  ils  celebroient  leurs  Decennales  &  les 
Jeux  Seculaires,  &  qu'ils  entreprenoient  quel- 
que  grande  guerre ,  ou  qu'ils  triomphoient  dc 
leurs  ennemis  ;  puifque  les  Empereurs  quit- 
toient  ordinairement  leConfulat  auxCalendes  de 
Mars  pour  faire  place  aux  Confuls  Suffettt ,  & 
que  cependant  ils  ne  celebroient  Ieurs  Decen- 
nales  qu'au  jour  qu'ils  avoient  pris  1'Empire  , 
qui  arrivoit  communcTment  apres  Ie  mois  de_» 
Mars ,  &  qu'ils  ne  triomphoient  Ie  plus  fouvent 
que  dans  les  derniers  mois  de  i'annee.  Us  in- 
ferent  de  la  que  le  Confulat  n'eut  fervi  de 
rien  ,  ou  qu'il  efit  fallu  le  reprendre  dans  la 
ceremonie  de  ces  fortes  de  folennitez,  ce  qu'on 
ne  pourroit  dire  avec  fondement. 

Cet  argument  combat  4.  de  mes  regles  tout 
a  la  fois ;  mais  je  1'avois  pre'veu  dans  ma  Dif- 
fertation  ,  lors  que  j'ay  dit  que  Jes  Empereurs, 
pour  rendre  leurs  Decennales  &  ces  autres  a- 
clions  plus  memorables ,  prenoient  ordinaire- 
ment  le  Confulat  ,  &  n'oublioient  rien  de  ce 
qui  pouvoit  contribuer  a  leur  fplendeur.  Pro- 
cope  au  1.  liv.de  1'Hiftoire  des  Vandales  ayant 
parle"  du  Triomphe  de  Eelifaire,  qui  arriva  l'an 
534.  fous  le  4.  Confulat  de  I'Empereur  Jufti- 
nien,  ajoflte,  Noa  multb  pofl  Beliztirio ,  quod  ei 
ex  veteri  more  ad  triumfhi  fpeciem  deerat ,  ac- 
ceflit  ;  Conful  enim  fattut ,  &c.  Ce  paflage  (  „ 
1'occafion  duquel  on  pourroit  demander  dans  la 
fuppofition  de  mes  adverfaires  a  quoy  fervoit  a 
Belifaire  un  Confulat  en  l'an  535.  pour  un  triom- 
phe  fait  en  l'anne"e  prccedente)  montre  tvi- 
demment  que  c'eftoit  la  cofitume  de  prendre  le 
Coufulat  1'anne'e  du  Triomphe,  &qu'on  n'avoit 
point  d'autre  veue  en  cela  que  de  rendre  cet- 
le  aclion  plus  confiderable  &  plus  e^clatante  * 
Ainfi  Eufebe  dans  la  Vie  de  Conftantin  1.4«  c. 
47.  dit  que  le  Concile  de  Nice'e  rendit  celebre 
Jes  Vicennales  de  cet  Empereur,  &  que  la  de"- 


dicace  de  la  fuperbe  Eglife  de  Ia  Refurrecliort 
rendit  fes  Tricennales  pltis  e'clatantes.  Tant  il 
eft  vray  que  les  Peuples  aufll  bien  que  les  Em- 
pereurs  n'oublioient  rien  de  ce  qui  pouvoit  con- 
tribuer  a  la  gloire  de  Ieurs  Decennales  &  d'au. 
tres  pareilles  folennitez,  &  qu'iIscroyoient  que 
la  conftruclion  des  Temples  &  des  Villes.  leur 
dedicace ,  &  les  ouvrages  publics  en  fembfabks 
annt'es  leur  apportoient  plus  de  gloire  . 

Us  difent  en  3.  lieu  que  je  me  fuis  fort  tfom- 
pe  ,  n'ayant  pas  pris  garde  que  les  Empereurs 
celebroient  Ieurs  Dccennales  avec  1'habit  de  Sa- 
crificateur ,  &  que  Iorfqu'ils  alloient  a  la  guer- 
re  ils  fe  revetoient  de  1'  habit  appelle  Paluda~ 
ntentum  .  Ils  auroient  neanmoins  bien  pu  juger 
qu'il  ne  m'eft  pas  tombe'  dans  1'efprit  que  les 
Empereurs  ayent  pris  1'habit  Confulaire  dans 
1'aclion  de  ces  folennitez ,  s'ils  avoient  fait  re- 
flexion  fur  ce  que  j'  etablis  pour  principe  au 
commencement  de  ma  Diflertation  ,  que  le  Con- 
fulat  ordinaire  ne  duroit  commune'nient  que  juf- 
qu'au  commencement  dti  mois  de  Mars ,  &  que 
d'un  autre  cote  j'ay  toujours  marque  les  jours 
aufquels  tomboient  les  Decennales  que  fort  peu 
d'Empereurs  ont  celebre^es  avant  Ie  meme  mois, 
ayant  pris  l'Empire  les  mois  fuivans  . 

Ils  repliquent  que  j'ay  dit  en  termeS  formek 
qu'ils  fe  font  rev£tus  de  la  robe  Confulaire , 
pour  celebrer  Ies  Decenhales  ,  ou  pour  entre- 
prendre  quelque  guerre .  A  cela  je  re'ppns,  que 
par  ces  termes  011  femblables  induere  vcjlem  Con- 
fularem ,  je  n'ay  entendu  autrechofe  que  pren- 
dre  le  Confulat ,  comme  il  fe  voit  en  cent  en- 
droits  de   ma  Differtation  • 

4.  Ils  fotitiennent  qu'il  eft  ridicule  de  dirfi  , 
que  les  Cefars  ayent  fait  leurs  Quinquennales  & 
Decennales  en  qualite  de  Cefars ;  puis  que  ce 
nom  n'eftoit  qu'un  nom  de  famille  ,  &  que  les 
Cefars  avofent  bien  le  droitdc  fucceder  a  l'Em- 
pire  ,  mais  qu'ils  n'avojent  aucune  part  au  gou- 
vernement  s'ils  n'avoient  la  puiflance  Tribuni- 
cienne,  ou  s'ils  n'avoient  efte  honorez  de  l'Em- 
pire  Proconfulaire  qui  leurdonnoit  pouvoir  fuf 
les  arme'es, 

Je  re'pons  _  cette  objeclion  ,  qu'il  eft  bien 
vray  que  jufques  a  Neron  ,  en  qui  la  famille 
des  Cefars  fut  e'teinte  ,  le  nom  de  Cefar  eftoit  .• 
un  nom  de  famille  ,  &  que  meme  tous  les  Em- 
pereurs  l'ont  pris  depuis  pour  faire  voir  qu'ils 
eftoient  fuccefleurs  d'Augufte:  mais  on  s'eft 
trompe'  jufques-icy,  quand  on  a  cru  que  les  Ce- 
fars,  qui  ont  efte  creez  apres  la  mort  de  Nc- 
ron,  n'avoient  point  de  part  a  1'Empire,  puif- 
qu'il  eft  vray  qu'ils  en  avoient  plus  ou  moins 
felon  qifil  plaifoit  aux  Empereurs ;  que  meme 
depuis  1'Empire  de  Severe  ils  ont  porte'  le  noin 
d'Empereur  aufll  bien  que  les  Empereurs  me- 
mes  ,  &  qu'ils  ont  toujours  fait  leurs  Quinquen- 
nales  ou  Decennalqp  comme  eux;  ce  qut  mar- 
que  qu'ils  avoient  part  a  1'  Empire. 

Herodien  parlant  de  l'Empereur  Severe  /.3, 
<.<>.  dit ,  qu'  ayant  fiit  part  de  l'Empire  a  Ca- 
racalla  &  _  Geta  fes  deux  fils,  il  partit  avec 
fon  armee  pour  1'Orient ,  participato  Filiit  Im- 
perio  ,  exercitum  %n  Orientem  eduxit  :  &  nean- 
moins  il  eft  certain  qu'il  n'y  eut  que  Caracal- 
la  qui  fut  appelle  Augufte ,  &  que  Geta  ne  fut 
fait  pour  Iors  que  Cefar  .  Le  meme  Herodien 
1. 1.  c.  7.  apre's  avoir  dit  qu'  Heliogabale  avoit 
adopte  fon  Coufin  Alexandre  Severe,  &  qu'il 
1'avoit  honore  de  la  qualit.de  Cefar,  voulans 

dire 


%  i4        Pfo  regulis  Confulatuum  Csefar. 


dire  qu*il  ne  tarda  pas  a  s'en  repentir  ,  fe  fert 
de  ces  paroles  ,  jamque  Adoptionis  Imperiiqut^ 
farticipati  pcenitebat . 

Mes  Adverfaires  fondent  Ieur  difficulte'  fur 
ce  que  l'an  de  J.  C.  75.  le  Senat  ayant  ap- 
pris  la  mort  de  Cafllus ,  demanda  a  Marc  Au- 
rele  de  faire  participant  de  l'Empire  fon  fils 
Commode  qui  efloit  deja  Cefar ;  car  ils  Iifent 
dans  la  Vie  de  cet  Ernpereur  ,  compofe'c  par 
Cap/tolin  ,  Commodo  Imperium  jutlum  rogamus  ; 
Commodo  Tribuniciam  poteflatem  rogamus ;  d'oii 
ils  concluent  que  Commode  eftoit  fans  Empire, 
&  y  eftoit  feulement  deftine  depuis  l'an  de  J. 
C.  166.   qu'il  fut  fait  Cefar  . 

Je  dis  la-deflus  qu'ils  tombent  dans  une  igno- 
rance  pareille  a  celle  oii  ils  me  reprochent  d'e- 
ftre  tombe' ,  qui  eft  de  n'entendre  pas  Ie  Latin; 
puifqu'ils  ne  fcavent  pas  que  cet  adjeclif  juflus, 
veut  dire  la  meme  chofe  que  plenus  ou  major  , 
Ainfi  Bude,  dans  le  Trefor  de  Robert  Eftien- 
ne,  fur  le  mot  juflus ,  dit  que  juflum  prsMum 
illud  efl  quod  vere  _r  proprie  prslii  nomine  cen- 
feri  potefl .  Commode  avoit  donc  quelque  part 
a  l'Empire  par  fa  qualite  de  Cefar;  mais  le  Se- 
riat  fouhaitoit  qu'il  eut  une  plus  grande  auto- 
rite ,  &  quc  fon  pere  l'honorat  de  l'Empire 
Proconfulaire  &  de  la  puiffance  Tribunicienne, 
parce  que  ceux  qui  en  eftoient  revetus  avoient 
nn  pouvoir  beaucoup  plus  t-tetidu  que  les  fim- 
ples  Cefars .  De  la  vient  que  le  Setiat  dit  Com- 
tnodo  impcrium  juflum  rogamus  ,  &  non  pas  fim- 
plement  Commodo  impcrium   rogamus . 

En  5.  lieu  ,  ils  me  blament  d'avoir  dit  que 
Domitien  prit  fon  VI.  Confulai  a  1'occafion  de 
fes  cinquiemes  Quinquennales ,  qu'il  differa  nean- 
moins  a  1'ann^e  d'apres  .  Car  difent-ils  ,  s'il 
prit  le  Confulat  a  caufe  de  fes  Quinquennales, 
pourquoy  ne  les  celebrat-il  pas  dans  fon  Con- 
fulat?  &  s'il  differa  le  Confulat ,  pourquoy  ne 
differa  t-il  pas  fes  Qninquennales  ? 

Ce  procede  de  Domitien  a  efte'  imite  par  d'au- 
tres  Empereurs.  Quant  a  ce  qui  en  a  efle'  le 
motif,  qu'ils  rendent  anx-memes  raifon,  pour- 
quoy  l'Empereur  Juftinien  ne  dirTera  pas  le_o 
triomphe  de  Belifaire  jufques  en  l'annee  qu'il 
Ie  fit  Conful,  &  pourquoy  Severe  prit  le  Con- 
fulat  1' an  de  J.  C.  101.  &  -ne  fir  neanmoins  fes 
Decennales  qu'en  l'an  103.  comme  il  parcit  par 
Jes  Medailles;  &  je  tacheray  enfuite  de  les  fa- 
tisfaire  fur  ce  point . 

..Ilsdifent  que  Domitien  fit  fon  fecond  Triom, 
phe  l'an  88.  de  J.  C.  ou  l'ann.  fuivante  qu'il 
n'eftoit  pas  Conful  ,  parce  que  ce  fut  en  ce 
temps-la"  qu'il  termina  la  guerre  contre  Ies  Alle- 
mans;  &  ils  fe  plaignent  que  j'aye  dfffer-  ce 
iriomphe  jufques  en  1'  an  90.  que  Domitien 
prit  fon  XV.  Confulat ,  ajoiitant  que  c'eft  auffi 
mal  a  propos  que  j'  ay  avancd ,  que  cet  Em- 
pereur  celebra  fes  Decennales  la  meme  annee . 
Cette  objection  vient  d'une  prevention  outre'e 
en  faveur  des  opinions  communes  qui  fait  que 
de's  qu'  un  Auteur  ne  repete  pas  ce  que  les 
autres  ontdit,  l'on  s' imagine  qu' il  ne  dit  pas 
vray  .  En  voicy  un  exemple . 

Onuphre  dans  fes  Faftes  a  ecrit  que  les  Em- 
pereus  ne  faifoient  leurs  Decennales ,  qu'a  Ia 
fin  des  dix  premieres  annfcs  de  leurEmpire. 
J'ay  neanmoins  de'couvert  par  le  moyen  de  la 
deuxie'me  de  mes  regles ,  qu' ils  lescelebroient 
tantoft  au  commcncement  des  dix  annees,  & 
tantoft  le  primier  jour  de  I'  on7.ie'me  .  Mes  ad- 
verfaries  fe  font  imaginez  la-deffus  quejefufs 
tombe"  dans  une  Iourde  faute  .  Mais  ce  font 
eux-memes  qui  fe  trompent ;  puifque  j'ay  fait 
voir  dans  ma  Differtation  par  des  preuves  in- 
conteftables  ,  qu'  Onuphre  ,  &  ceux  qui  1'  ont 
luivi ,  ont  erre';  que  les  Empereurs  ont  fou- 
vent  differe  Jeur  triomphe  d'nne  ou  plufienrs 
ann&s  ,    qu'  Eufebe  dans  fa  Chronique  ,  joint 


le  fecond  triomphe  de  Domitien  avec    I'  annefi 
90.  de  J.  C.  &  que   ce  Prince  ne   peut  avoir 
pris  ce  XV.  Confulat   qu'a    1'occafion    de  fes 
Decennalcs.    Depuis  ce  tempsMa  j'ay  fait  une 
belle  remarque  qui  confirme  cette  conjeclure,  & 
qui  faitcncore  mieux  voire  que  je  ne  me  fuis  nul- 
lement  trompe'.  J'ay  obferve' que  les  Empercurs 
n'ont  jamais  triomphe^e  que  dans  les  anne'es  qu' 
ils  ont  pris   le  Confulat  ,    ou  qu'ils  ont  cele- 
bre  leurs  Decennales ,  &   autres  femblables  fo» 
lemnitez  ,  &  cela  par  Ie  moyen  d'  une  Medail- 
le  de  Domitien  ,  qui  eft  marque'e  du  XV.  Con- 
fulat  de  cet  Empereur  ,  &  de  Ia  puiffanc  Tri- 
bunicienne  XV.  &  qui  fait  mention  de   fes  De- 
cennales .  Cette    Medaille  ,   qui    eft  rapportde 
par  Ie    Sr.  Mezabarba  ,   de  truit  entierement , 
comme   l'on  voit  ,  1'opinion    d'Onuphre  ,    dont 
j'avois  de'ja  faitvoir  la  f.tuflete'  par  le   moyen 
des  regles  que  j'ay  po(e"es. 

On  avance  en  7.  lieu  contre  Ia  fixie'me  re- 
gle  que  l'Empereur  Philippe  ,  qui  prit  leCon- 
fulat  l'an.  147.  qu'il  celebra  les  Jeux  Seculai- 
res ,  le  quitta  vers  le  mois  de  Mars ,  &  ne_s 
commenca  cette  folemnite'  que  le  jour  natal  de 
la  Ville  de  Rome,  qui  tomboit  le  ir.  Avril.On 
veut  par  la  que  ce  Confulat  de  Philippe  n'eut 
rien  de  commun  avec  les  Jeux  Seculaires  .  On 
ajoiite  qu'Augufte  celebra  ies  Jeux  Seculaires, 
auffi  bien  que  Severe  ,  fans  prendre  le  Confu- 
lat ,  &  que  l'Empereur  Antonin  en  ufa  de  me- 
me  dans  la  celebration  de  ccs  memes  Jeux  1' 
an.  147.  de  J.  C.  qui  eftoit  la  900.  de  Rome, 
ce  qu'  on  tache  de  prouver  par  divers  argu- 
mens . 

Mais  c'eft  en  vain  que  I'  on  parle  des 
Jeux  Seculaires  qu'Augufte  celebra  ;  car  j'ay 
remarque  dans  ma  DifTertation  que  ce  fut  1' 
Empereur  Claude,  le  quel  changeant  le  temps 
auquel  on  avoit  auparavant  celebre  ces  Jeux , 
voulut  encore  prendre  le  Confulat  l'anne'e  de_s 
leur  celebration ;  en  quoy  il  fnt  imite  par  Do- 
mitien  ,  &  par  1'  Empereur  Philippe.  Capi- 
tolin  dans  Ia  Vie  de  Gordien  Ie  jeune  ,  dit  tou- 
chant  ce  dernier  en  particulier  ,  tnillejimum  ab 
Urbe  condita  cinnum  in  Confulatu  fuo  &  filii 
fui  celebravit  .  Ce  n'eft  pas  cependant  qu'il  n* 
eiit  d.ja  quitte  le  Confulat  quand  il  commenca 
de  les  celebrer  ,  mais  il  ne  l'avoit  pris  que  pour 
ce  fujct ,  &  pour  rendre  cette  annee  plus  me- 
morable  .  Pour  ce  qui  eft  de  1'Empereur  Seve- 
re ,  il  eft  vray  qu'il  ne  prit  pas  le  Confulat 
lors  qu'il  celebra  les  Jeux  Seculaires  ,  parceque 
les  Empereurs  ne  le  prenoient  pas  touiours  aux 
anne'es  qui  leur  eftoient  deftine'es  ,  comme  je 
1'  ay  obferve'e  .  Outre  cela  Severe  eut  une  rai-» 
fon  particuliere  pour  ne  le  prendre  pas .  En  ef- 
fet  1'Empereur  Claudius  ,  qui  avoit  joint  le_o 
Confulat  avec  les  Jeux  Seculaires  ,  voulut  qu' 
on  les  celebrat  a  l'avenir  chaque  annee  centenai- 
re  de  Ia  ville  de  Rome  :  mais  1'Empereur  Seve- 
re  ne  voulant  pas  garder  cet  ordre  (  puifqu' 
il  Ies  celebra  l'.in.  de  Rome  9J7. )  voulut  aufli 
a  1'exemple  d'Augufte,  qui  les  reprefenta  l'an 
de  Rome  737.  laifler  le  Confulat  a  des  perfonnes 
privt-s . 

Quant  a  I'Emperetir  Antonin  j'ay  montre  fi 
evidemmenf  qu'il  n'a  point  celebre  de  Jeux  Se- 
culaires,  qu'il  eft  croyabie  ,  qu'il  n'y  aura  a  I* 
avenir  aucun  bon  Ecrivaiu  qui  tienne  una  opi- 
nion  fi  mal  fondee  .  Scaliger  dans  fnn  livre  . 
De  Emendatione  temporum,  eft  Ie  premier  qui 
I'a  propofe'e  ;  mais  comme  mes  Adverfaire_» 
s'en  voulojent  faire  honneur  ils  n'  ont  pas  fait 
mention  de  luy ,  &  ils  ont  feulement  apporte 
quelques  raifons  que  je  crois  avoir  cntieremenr 
de^truites. 

Voila  pour  Ies  objections  que  le  P.Noris  dit 
dans  fon  Epftre  Confulaire  luy  avoir  eflefour- 
nies  contre  moy.  U  me  refte  a  en  refuter  deux 
qu'il  a  propofe'es  de  luy-meme .  La 


Pagii  DilTertatio  apologetica  n^ 


La  1.  eft  tirc  du  Panegyrique  que  Pline  a_. 
f»it  de  Trajan  ,  &  qu'il  recita  l'an  ioo.  de  J.  C. 
On  voit  par  cette  Piece  quc  cet  Empereur  re- 
fufoit  le  quatrie'me  Confulat  que  le  Senat  luy 
effroit  pour  1'  anne"e  fuivantc:  Fortaffe  fufiiciat 
tibi  tertius  Confulatus  ,  fcd  nobis  tanto  minus  fuf- 
ficit  .  Ille  nos  inflituit ,  C&*  induxit ,  ut  te  iterum 
iterumque  Confulem  babere  cupiamus  .  Remijfius 
i(lud  contenderemus  ,fi  adbuc  non  fcircmus  qualis 
efies  futurus .  Que  s'il  y  eut  eu  des  anne'es  de- 
ftine'es  pour  le  Confulat  des  Empereur  ,  il  n' 
eut  pas  efte'  neceflaire  de  1'ofFrir  a  Trajan  pour 
l'an  de  J.  C.  101.  auquel  Trajan  devoit  cele- 
brer  les  Quinquennales  de  fon  Empire  Procon- 
fulaire  . 

Cette  raifon  au  lieu  de  de'trdire  la  i.  de  mes 
regles,  comme  le  pretend  l'Auteur,  la  confirme 
au  contraire  .  Car  Trajan  ayant  refuse  leCon- 
fulat  qu'il  devoit  prendre  felon  la  coutume_s> 
1'anne'e  des  fes  Quinquennales,  le  Senat  Iuy  fit 
tant  d'inftances  ,  qu'il  fe  refolut  de  le  pren- 
dre  comme  avoient  fait  fes  predecefleurs  .  Cc 
ne  fut  donc  que  parce  que  les  Empereurs  a- 
voient  coiitume  de  prendre  le  Confulat  la  cin- 
quifme  annee  de  leur  regne  ,  que  le  Senat  pria 
fi  fort  Trajan  de  le  prendre  :  la  raifon  du  P. 
Noris  ne  feroit  de  quelque  poids  qu'en  cas  que 
le  Senat  eiit  offert  le  Confulat  a  T,rajan  pour 
quelque  annee  ,  ou  les  Empereurs  ne  le  priflent 
pas  ordinairement  . 

La  r.  raifon  de  ce  fcavant  Auteur  eft  tiree 
du  troifieme  Confulat  d'  Alexandrc  Severe__>  , 
Cjui ,  comme  je  l*ay  remarque  dans  ma  Differ- 
tation,  prit  cette  dignite  l'an.  119.  de  J.  C. 
a  caufe  de  la  gucrre  contre  les  Perfes  ,  ou  du 
triomphe,  Perfique  .  Le  P.  Noris  pretend  que 
ccla  ne  peut-etre,  &  il  Soutient  dans  fa  Difler- 
tation  de  Numifmate  Diocletiant  &■  Maximia- 
ni ,  que  l'Empereur  Severe  eftoit  encore  a  Rome 
&  dans  la  campagne  1'annee  de  fa  puiflance  Tri- 
bunicienne  VIII.  &  que  cette  anne'e-la,  il  ne  fut 
point  en  Orient  pour  combattre  les  Perfes . 
Cette  ann.  commence  au  mois  de  Mars  de  l' 
an.  de  J.  C.  119.  &  dure  jufques  au  mois  de_» 
Marsde  l'an  130.  par  ou  l'on  voit  que  cet  Au- 
teur  a  crii  que  la  guerre  Perfique  ne  commen- 
ca  qu'apres  le  6.  jour  de  Mars  de  l'an  de  J.  C. 
130.  auquel  Alexandre  prit  la  IX.  puiflancc 
Tribunicienne. 

J'ay  fait  voir  dans  ma  DifTertation  que  la_. 
guerre  contre  les  Perfes  avoit  commence'depuis 
l'an  1-8.  &  j'ay  dit  qu'  Alexandre  qui  partit 
]a  mefme  annee  pour  l'Orient  triompha  l'anne'e 
fuivante  d.ins  fon  3.  Confulat .  J'ay  trouve" 
de  puis  1.  Medailles  qui  decident  la  difficulte  , 
&  qui  fout  voir  que  lc  P.  Noris  &  moy  nous 
nous  fommes  egalement  trompez.La  1.  eft  rap- 
porte'e  par  Erizzo  pag.478.  au  revcrs  de  Ia_ 
quelle  il   y   a    VOT.  X.    &  autour  P.  M.  TR. 

VIII.  COS P.  P.  S.  C.  Alexandre   Seve- 

re  avoit  efte  fait  Cefar  l'an  de  J.  C.  11 1«  & 
commencoit  ladixieme  annee  de  fon  Empire  en 
qualite'  de  Cefar  V  an  119.cn  la  quelle  il  prit 
la  VIII.  puiffance  Tribunicenne  ;  car  il  faut  re- 
marquer  que  1' annee  des  Quinquennales,  qui 
eftoit  l'an  115.  fe  comptoit  1.  fois  ,  &  eftoit  en 
inefme  temps  le  terme  des  cinq  premieres  an- 
nees ,  &  le  commencement  des  cinq  fuivantes ; 
ce  que  perfonne  avant  moy  n'avoit  encore  re- 
Hiarque" ;  De  cela  ncanmoins  depend  tout  l'or- 
dre  des  Quinquennales  &  des  Decennales  & 
fans  ce  principe  certain  &  infaillible  il  eft  im- 
poflible  de  les  pouvoir  bien  ranger .  Alexan- 
dreSevere  prit  donc  ce  Confulat  pour  fes  De- 
cennales  en  qualite  de  Cefar  ,  c'  eft  a  dire  fe- 
lon  la  1.  regle  ,  &  non  pas  fuivant  la  4.  ou  j. 
comme  je  1'avois  cru ;  car  ces  mots  VOT.  X. 
marquent  toiijours  une  femblable  folemnite  . 


La  i.  Medaille  d'  Alexandre  Severe  eft  rap- 
portee  par  le  Sieur  Mezabarba  dans  fon  Livre 
des  Medailles  des  Empereurs  mis  au  jour  de- 
puis  que  ma  Diflertation  a  paru  ,  &  que  je  n* 
avois  mefme  pas  encore  veu  lorfque  j'ay  fait 
imprimer  les  Panegyriques  de  S.  Antoine  de 
Padoue  .  Dans  cette  Medaille  il  y  a  Imp.  Sev. 
Alexander  Aug.  Au  Revers  P.  M.  TR.  P.  VIIII. 
On  y  voit  une  Vidoire  qui  e'crit  fur  un  bou- 
clier  VOT.  X.  Alexandrc  prit  la  neuvie*me  puif- 
fancc  Tribunicienne  l'an  de  J.  C.  130.  &  par 
confequent  il  celebra  en  Ia  meme  annde  les  De- 
cennales  de  fon  Empirc  en  qualite'  d'Augufte. 
Ceft  pourquoy  comme  Ies  Empereurs  n'ontja- 
mais  triomphe'  que  dans  les  annees  qu'ils  ont 
pris  le  Confulat,  ou  qu'ils  ont  celebre' les  Dc- 
cennales  &  femblables  folcmnitei,  il  n'yaplus 
de  doute  que  1'  opinion  commune  qui  differe 
la  guerre  Pcrfique  &  le  Triomphe  d'  Alexan- 
dre  Severe  jufques  a  la  fin  de  fon  regne  ne 
foit  faufle  ,  &  que  cet  Empereur  n'ait  triom- 
phe  l'an  130.  de  J.  C.  comme  je  le  feray  voir 
plus  au  long  dans  mes  remarques  fur  Baronius 
qui  a  differe  cette  guerre  jufques  a  la  penul- 
tieme  annee  de  1'  Empire  d'Alexandre,  quoy 
qu*elle  ait  commence  l'an  118. 

Depuis  ma  Diflertation  je  me  fuis  apperceu 
qu'outre  les  occafions  qui  ont  fervi  de  fonde- 
ment  aux  regles  que  j'ay  etablies ,  les  Empc- 
rcurs  prenoient  les  Confulats  aufquels  ils  a- 
voient  efle'  deftinez  lors  qu'ils  eftoient  encore  per- 
fonnes  privees .  Nous  en  avons  1'excmple  de 
l'Emp.  Claudius  le  quel ,  ainfi  que  Ie  remarque 
Suetone  ,  avoit  efte'  deftine'  Conful  par  Caligu» 
la  pour  la  4.  annee  apres  fon  premier  Confu- 
lat  qu'il  prit  en  effet  l'an  de  J.  C.  41.  ayant 
efte'  fait  Empereur  l'anne'e  precedente ,  &  dif- 
fera  le  Confulat  deu  _  fon  avenement  a  l'Em- 
pire,  jufques  en  l'an  de  J.  C.  43.  l'Empereur 
Hadrien  ayant  de  mefme  efte'  deftine-  Conful 
pour  1'annee  118.  &  ayant  efte  fait  Erapereur 
l'an  117.  prit  en  118.  le  Confulat  auquel  il 
avoit  efte'  deftine'  etant  encore  perfonne  pri- 
vee ;  &  en  I' an  119.  il  prit  celuy  qui  luy  ap- 
partenoit  comme  nouvel  Empereur;  apres  quoy 
il  ne  prit  plus  de  Confulat  quoy  qu'il  regna  11 
ans;  parce  que  ,  comme  il  a  deja  efte'  dit,  il 
y  a  eu  divers  Empereurs  qui  ont  cede-  leurs 
droits ,  &  qui  ne  fe  font  pas  mis  en  peine  de 
cet  honneur. 

Ceft  une  exception  qu'il  faut  encore  ajouter 
a  celles  que  j'ay  marque'es  avec  unc  autre  a. 
laquelle  je  n' avois  pas  pris  garde,  fcavoir  que 
1'  Empereur  Heliogabile  prit  fon  premier  & 
troifieme  Confulat  contre  la  coiitume  etablie , 
comme  l'a  fort  bien  remarque  Dion  dans  fa 
Vie  .  J*avois  cru  que  Domitien  ne  s'y  eftoit  pas 
non  plus  conforme  dans  les  Confulats  ordinai- 
res  qu'il  prif ;  mais  ayant  examine'  la  chofe  a- 
vec  plus  de  foin ,  j'ay  trouve  que  cet  Empe- 
reur  n'a  pris  aucun  Confulat  que  conformement 
a  1' ufage  que  fes  Predeceffeurs  avoient  etabli, 
comme  je  le  prouveray  ailleurs.  Pour  tous  les 
autres  Empereurs  depuis  Tibere  qui  commenca 
de  celebrer  les  Quinquennales  &  Decennales 
jufqu'a  Juftinien  qui  fut  le  dernier  qui  les  ce- 
lebra,  il  n'y  en  a  point  qui  ne  fe  foit  regle 
fur  1'ufage  &  fur  la  coutume  qui  avoit  la  for- 
ce  de  Loy  ;  autrement  les  Hiftoriens  n'  au- 
roient  pas  manque  de  le  remarquer  . 

La  feizie'me  des  Oraifons  de  Themiftius  que 
le  P.  Hardouin  a  mis  au  jour ,  qui  eft  dc  Con- 
fulatu  Saturnini ,  confirme  ce  que  j'avois  e'crit 
Ja-deflus :  Et  parce  qu'on  ne  peut  rien  oppo- 
fer  contre  les  autres  regles  qui  ne  combatte 
celle  la,  mes  Adverfaires  trouvent  dans  cet  en- 
droit  leur  entiere  condamnation . 

Saturnin  Capitaine  illuftre  fut  fait  Conful  par 
Theodofe  le  Crand  1'  an   383.  auquel  cet  Em- 

pe. 


xx6        Pro  regulis  Confulatuum  Caefar. 


pereur  celebra  fe;  Quinqiiennales .  Cet  Orateur 
prend  de  la  occafion  de  faire  voir  que  ce  Con- 
fulat  de  Saturnin  ftirpaffe  totis  ceux  des  autres 
particuliers;  puifqu'il  a  tenu  la  place  de  PEm- 
pereur  mefme  &  occupe  un  pofte  que  celuy-cy 
devoit  remplir,  Magnus  ex  iis  qu&  dixi  merito 
pr&fens  ejl  hahendus  honor  :  fed  ex  iis  qu&  dein- 
eeps  audietis  multo  pluris  exiflimandus  efi  .  Na/n 
eum  fuperioris  memori&  Imperatores  omnes  hoc  Ji- 
bi  devitandum  imprimis  ptttare  confueviffent ,  ut 
nc  Qufnquentiali  aut  Deccnnali  vertente  curricu- 
lo ,  eum  magiflratum  a  quo  annus  infcribitur  cui- 
quam  conccdcrent :  hanc  tamen  pr&rogativam  ifli 
detulit  &  Confulatum  dedit  neutiquam  cum  aliit 
numerandum ,  fed  tanto  pluris  &fltmandum  quan- 
to  prxfentia  quitiqttcnnaliet  annis  prioribus  ante- 
cellnnt ,  &c.  , 

Themiftius  parle  des  derniers  Empereurs  qui 
avoient  commande'  en  Orient  &  qui  avoient  pris 
regulierement  le  Confulat  la  j.  &  10.  anne"e  de 
leur  Empire,  pour  celebrer  leurs  Quinquenna- 
les  &  Decennales  avec  plus  d' e'clat .  Quoyque 
quelques-uns  de  ees  Princes  n'euffent  pas  obfer- 
ve  cette  Loy  ,  cet  orateur  dit  pourtant  felon 
la  coiitume  des  Grecs  qui  exagerent  ordinai- 
rement  les  chofes ,  qu'ils  s'eftoient  tous  e*tu- 
diez  a  ne  pas  donner  le  Confulat  aux  perfon- 
nes  prive*es  dans  les  anne*es  aufquelles  ils  de- 
voient  celebrer  de  femblables  folemnitez. 

Les  objeclions  qu'on  a  formees  contre  mes  re- 
gles  ,  eftant  maintennnt  toutes  de'truites ,  il  me 
refte  a  dire  quelque  chofe  de  leur  utilite".  Par- 
mi  une  infinite*  d'exemples  qtte  ie  pourrois  ap- 
porter ,  j'en  ay  choify  feulement  deux . 

Le  i.  eft  de  1'Obelifque  dreffe  depuis  quel- 
ques  annees  dans  la  ville  d'Ar!es,  ou  il  fut 
trouve  enterre*.  Le  Sr.  Terrin  Confeiller  au  fie'- 
ge  Prefidial  de  cette  ville,  &  le  Sr.  Spon  ont 
donne  le  plan  de  ce  celebre  Monument,  &  en 
ont  ecrit  ce  qu*ils  ont  pti  preTumer.  Mais  per- 
fonne  tncore  n'avoit  pti  deviner  qui  en  etoic 
l'auteur,  ni  en  quel  temps ,  &  pour  quelle  oc- 
cafion  cet  Obelifque  fut  dreffe  ;  au  lieuquepar 
le  moyen  de  la  %.  regle  des  ConfuIats,on  peut 
facilement  penetrer  dans  ces  tenebres .  Voicy 
comment . 

L'Empereur  Confhnce  Fils  de  Conftantfn  le 
Grand  prit  fon  6.  Confulat  l'an  313.  de  J.  C. 
&  celebra  dans  la  viile  d'Arles  les  Tricenna- 
les  de  fon  Empire  en  qualite*  de  Cefar,  com. 
me  notis  Papprenons  d'  Ammian  Marcellin /.14, 
c.  5.  Or  comme  les  Empereurs  faifoient  dreffer 
des  Obelifques  en  femblables  occafions  ,  ainfi 
qtie  j'en  ay  apporte  divers  exemples,  il  y  a 
d'autant  moins  de  doutc  que  ce  Prince  fit  dref- 
fer  ce!uy-la  que  celebrant  a  Rome  les  feptie'- 
mes  Qtiinquennales  de  fon  Empire  en  qualite' 
de  Cefar  l'an  de.  J.  C.  357.  comme  notis  l'ap- 
prend  Idace  dans  (es  Fafles ,  il  y  en  fit  dref- 
fer  un  fuperbe  au  rapport  du  mefme  Marcel- 
lin  liv.  17.  c  4.  que  I' on  voit  encore  aujour 
d'huydanscette  Ville.  Cependant  il  paroit  par 
les  paroles  de  Marcellin  qtie  j'ay  eu  raifon  de 
dire  que  JesCefars  eftoient  participans  de  I'Em- 
pire  &  qu'ils  faifoient  leurs  Decennales  &  fem- 
blables  fofemnitez  auffi  bien  que  les  Empereurs ; 
puifque  ces  deux  Auteurs  ne  fcauroient  parler 
des  Tricennales  ou  des  feptie^nies  Quinquenna- 
les  de  1'Empire  de  Conftance  en  qualite' d' Au- 
gtifte,  n'ayant  fuccede' a  fon  pere,  nipriscet- 
te  qualite  qu'en  1'annee  337.  &  qu'au  contrai- 
re  il  fut  fait  Cefar  l'an  313.  c'eft  a  dire  30 
annees  avant  l'an  353  ,  &  35.  annees  avant 
ran  357. 

Le  fecond  exemple  eft  tire  du  celebrc  Edit 
que  1'  Emper  .  Trajan  donna  en  faveur  des  Chre- 
ftiens  .  Plufieurs  Ecrivains  ont  explique'  ce  re- 
fcript ,  8i  cherche  Pannee  cn  laquelle  il  ftit  don- 
ncj  mais  comme  perfonne  ne  s'eft  avife'  de  re- 
marquerque  Ies  perfecuticns  des  Chrcftiens  e-if- 


fent  efte"  excite'es  dans  ks  anne*es  des  Decenna- 
les  &  autres  feftes  de  cette    nature  ,  perfonne 
auffi  n'en    a   decouvert  PEpoque   qui   eft  nean- 
moins  la  mefme  que  celle  des  perfecutions .  Ida- 
ce  dans  fes  faftes  fous  le  VI  Confulat  de  Tra- 
jan  qui  tombe  en  Pan  iz  de  J.  C.  dn,his  Con. 
fulibus   perfecutto   Chriflianorum.    CVftoit  la    1  $ 
anne'e  de  P  Empire   Proconfulaire  de  Trajan  , 
qui  par    confequent    prit  le   Confulat   pour  ce- 
lebrer  fes  Qtiindecennales  :  &  commes  les  Chre- 
ftiensavoient  efte"  perfecutez  la  10  anne'e  de  fon 
regne  ,   ainfi  que  nous  1'apprend   Eufebe  dans 
fa  Chronique  ,  la  perfecution  ftit  renouvelle'e  5. 
ans  apre's  a  Poccafion  de  fes  Quindecennales  , 
dans   lefquelles   1'Empereur  faifoit  les  veux  or- 
dinaires  a  fes  faux  Dieux ,  &  s'e'tudioit  a  don- 
ner  des  marques  de  fon  zele  pour  fa  religion . 
Pline  le  jeune  a  qui  la  By  thinie  avoit  efte'  com- 
mife  ayant   eu  ordre  de   pourfuivre  les    Chre- 
ftiens   ecrivit    a  PEmpereur   qtPils  eftojent    en 
tres-grand  nombre  dans  cette  Province  .  Enfui- 
te  de  cette  lettre  PEmpereur  Iuy  fit  le  refcript 
que  Baronius   a   infere'  dans  fes  Annales  .  Il  a 
cru  queceftit  P  an  104.   bien  qu'Eufebe  en  eut 
parle'  dans  fa  Chronique  en  P  an  107  Le  P.  No- 
ris  dans  fon  Epitre   Confulaire  ou  il  a  exami- 
re   au  Iong  cette  difficulte,  conclut  qu'il  a  efte' 
donne"  plus  tard  qu'Eufebe  n'a  dit,  &  qu'il  fnt 
publie'  Pan  109.  ou  110.  Pour  moy  je  ne  doute 
point   qu'il  ne  fut   donne  plus  tard  encore  & 
precilement  en   P  anne'e  rn.  La   raifon  eft  que 
Pline  futfait  Conful  SuffeCl  Panne^e  100.  de  J.C. 
&  que  comme    nous  apprend    Pighius  dans  (es 
Faftes ,  les  Proconfuls  n'etoient  ordinairement 
envoyez  en  Afie  ,  ou  en  Afrique  que    dix  ans 
apre's  leur  Confulat.    Pline  ne  fut  donc   envoye 
en  Bythinie    que  Pan.no.  de  J.  C.  II  dit  dans 
iine   de    fes  Epiftres  qu'il    y  arriva    le  17.  du 
mois  deSeptembre  ,  &  dans  PEpiftre  44. du  liv. 
10.  il  ecrit  a  Trajan   qu'il  a  fait   avec   fon  ar- 
me"e  les    vceux  des  precedentes  annees ,  qtpil  a 
promis  aux  Dieux  immortels  de  le.1-  renouvelkr 
cinq  ans  apre's.  Ildit  enfuite  dans  PEpiftre  101. 
du    meme   liv.  qu'l   a    fait   derechef  les  n  emes 
vcetix  ,    vota  dcminc  priorum  annorum  nuncupa- 
ta    perfol">imus    novaque  fufccpimus  .   Par    la  on 
voit   manifeftement  que  Pline   eftoit  en  Eythi- 
nie    tant  en  Pannee  que  Trajan  celebra   la   1$. 
anne'e  de  fon  Empire  Proconfulaire ,  qu'en  cel- 
le    en    laquelle    il  celebra  la  15  annee   de    fon 
Empire  en  qualite'  d'Augufte,  qui  fut  Pan  11?. 
ainfi  que  je  Pay  fait  voir.  En  cette  meme  an- 
ne"e  Pline  finit  fa  Prefeclure  qui  ordinairement 
eftoit  annulle';  mais  qu'on  prorogeoit   quelque 
fois  jufques  a    trois   anne'es  felon  qu'il  plaifoit 
aux  Empereurs.  De  forte  que  cet  Edit  n'ayant 
pas  efte  donne  avant  Pan  de  J.  C.  109.  comme 
prouve  fort  bien  le  P.  Noris,  il  n'y  a  ntil  dou- 
te   qu'il  n'ait  efle'  donne'  Pannee  nx.  c'  eft  a 
dire  dans  le  VI.  Confulat  de  Trajan.  Maria- 
nus   Scotus  P  avoit  remarque  dans  fa  Chroni- 
que;  mais  comme  il  joint  mal  a  propos  ce  Con- 
fulat  avec  Pannee  de  J.  C.   110.  &  que  d'ail- 
leurs  il  manque  fi  fouvent,   on  n'a  pas  fait  cas 
jufqu'icy  de  fon  opinion   qui  eft  neanmoins  la 
veritable ,  &  qu'il   avoit  tiree  de  quelque  Au- 
teur  ancien  dont  les  ceuvres  ne  font  pas  venues 
jufqu'a  nous.  Quant  a  Eufebe  il  n'a  point  er- 
re'  en  cette  rencontre ,   comme  on  fe  Peft  ima- 
gine.  Mais  les  Chretiens  ayant  efte'  perfecutez 
1'an  de   Jefus-Chrift    107.  a  I'occafion  des  De- 
cennales  de  Trajan  ,  cet   Hiftorien  a  fon  ordi- 
naire  a  rapporte^  a  la  meme  anne'e  1686.  tout  cc 
qu'il  avoit  a  dire  de  cette  perfecution . 

On  doit  condurre  de  tout  cela  que  les  regles 
que  j'ay  etablies  eftant  d'une  fi  grande  utilite' 
pour  decouvrir  divers  myftercs  de  Pantiquite', 
dans  lefquels  on  ne  fcauioit  penetrer  fans  ce 
fecouts,  c'eft  injuftement  ou"cn  a  voulu  !es  re- 
futer  &  les  combattre. 


PROSPERI  CHRONICON 

VATICANUM 

Cwn  Labbeana  editione  collatum ,  cum  AuCiario  9  Laterculo 
Vafchali  &  Notis  Dominici  Georgii. 


AppHfxtut  in  Bttronlum  E  e 


I 


T 

i     -X, 


, 


•   . 


I  N    CHRONIC  O  N 

PROSPERI    VATICANUM 

C   U   M     A    U   C   T  A   R   1  0 

Monitum    praevium . 

S/Epius   in  noflris  ad  Faflos  Confulares  Adnotationibus ,  Profperi  Chronicon  ,        ^ 
&  laterculos    Pafcbales    ex  codice  veterrimo  Vaticano ,  in   calce  Gennadii ,  rje  co*clice 
memoravim»s .   Fuit  olim  is    Gennadii  codex  Bibltothecce  S.  Andrsce  deVal-  vaticano , 
le>  dein  in  Vaticanam    tranflattts,  nunc  inter  plnteos  Vaticanos    Codtcutn-.  in    quo 
Keginoe  Svecorum   num.   2077.  ajfervatur .  Litteris  quadratisy  ut   ajunt  ■>  efl  Profperi 
exaratus  ,    &  ex  fpecimine  cbaracleris ,    ex  membrance   forma  ,  altifque  in-  c"r0?1" 
diciisi  fecttlo   Chrifli  fexto  ,  vel  faltem  feptimo  fcriptits  ejfe   creditur .  It aque  operce  ""} :. " ^l_ 
prctium  nos   fatluros   putavimus ,  Ji  nunc   Cbronicon   illud  una  cum    ejus  Autlario^  :ufjem_ 
<£•    ck/m   Labbeana    editione ,    ^t/rf  cceteris  cafligatior    habetur ,    collatum    ederemus .  cljronici 
Mttlta   a  viris  doclrina  y&  eruditione  prxjlantibus  de  Profperiano  Chronico  ,  ejjtfque  editioni- 
attftore  funt  hatlentts  difputata  .  Noj-  varias  ejtts  editiones  primum  ajferemus  ,  deinde  bus . 
ccetera  profequemur .  Porro  vulgatum  yquod  &  confulare  appellatttr,  Profperi  Chrontcony 
qttodque  in  antiquis  S.   Hieronymi  edttionibus,  Hieronymiano  Chronico  fubjiciebatur  , 
fcilicet  ab  an.  Chr.^-jg.  ad  445.  genuinus  Profperi  fcetus  habitus   eflt  ufquequo   An- 
dreas   Duchefnius  aliud  ejufdem    Profperi  nomine  infcriptum  edidit    A.  D.    162,6.  jo- 
mo  I.  Hijlorice   Francorum  Scriptorum  pag.  201.  additis  decem  annorum  Periochis  ,  «^ 
annttm  ufqtte  455.  c*  Codicibus  MSS.  Jacobi  Sirmondi,  &  Petri  Fraacifci  Chifletii . 
Profperi  vero  Chronicon  Tmperatorium  appellatum  per  annos  Auguflorum  progrediens  , 
tieglecJis  confttlibus ,  Profperi  Tyronis  nomine ,  primum  Petrtts  Pitbceus  A.D.  1588.   /» 
/«c<f/«  ew/Tf  ;  «fgw  deinceps   a  Scaligero ,   Duchefnio ,   aliifque  omijjum  efi .   Immo  pofl 
Pithcettm  Henricus  Canijius  fub  A.  D.  idoi.  accepto  a  Marco  Velfero  ex  codice  Augtt- 
flano  ,  apographo  ,  #  Pithccano  item  diverfo,  tllud  edidit  Antiquarum  Letlionum  tom.  I. 
pag.148.  flc  incipit  :  Igitur  Valente  &c.  6-  dejinit :  Poft  Confulaturn  Theodofii  XVII. 
&  Felti,  nempe   A.   D.     440.   inde   nonnulla  habet    de    Vandalorum    in     Africa   re- 
gno .   Demum    Pbtlippus    Labbetts   Societatis  Jeftt   presbyter ,  integrttm  Profperi  Chro- 
nicon,  idefl  ab    Adamy  &  orbe    condito  ufque  ad  A.  D.  455.   cttm  adnotatione    con. 
flilttm   Komanorttm   a  dttobus  geminis  confulibus ,  &  anno  cerce  Chriflianx  28.  ufque  ad 
Valentiniani  Augufli  VIII.   &  Anthemii  confulatum  ,  baifenus  maxima  fui  parte  mu- 
lilum,  ac   diu   dejideratum    in  lucem  protulit   A.  D.    1^57.   tomo    I.   pag.    16.  novx 
Bibliothecce   MSS.  librorum ,  Parijiis  ex  ojflcina  Cramoiflana .  Ibidem  fubiecit    Lab- 
beus    Profperi  Chronicon    Imperatorium  ,  a  Pithceo  vttlgatum  ,  iterum   ad-  ccenobii    S. 
VtCloris  exemplar    MS.  exacium,    &   quibttfdam   in   locis  emendatum.    Labbeana   edi- 
tio  deinceps  &  purior,   &  emendatior  efi  habita ,  atqtte  adeo  inter  Antiquitates  Ro- 
manas  a  Jo.  Georgio    Gravio  colleclas  ,  &  juntlim  editas^  recttfa  efl  tom.  XI.  pag. 
169.  editionis   primce  .  Quod  ante   Labbei    editionem    Profperi  Cbronicon  circumfere- 
batttr  ,  mutilttm ,    &    mancum  fuifle,    bene    mttlti  dotJi  viri   animadverterant ,  intcr 
quos  AEgidius   Bucherius  ,   qtti  in  libro  ds  Doclrina    temporttm  ,  fett    Commentario    in 
Vitlorii   Canonem  Pafchalem  ,  edito  A.  D.  1634.  monet  pag.  135.  fe  babere  Profperi 
Chronicon   MS.  fed   mutilum^    integnm  autem^   Spirce   nuper  repertum  >  quod    brevi 
Chifletitts  ejfet   editttrus  . 

Haclentts  de  Profperiani  Chronici  vulgatis  editionibus ,  nttnc  de  ejus  aufiore  ali-        ][r' 
qua  funt  promeuda .  Kos  ea   tantum>  quce  ad  Cbronicon  fpetlant ,   afferemus ,    &  an  r/proVpCl 
hujtis  Chronici  anclor  Jit .  Quod  atttem  Chronici  autlor  Jit  Profper  natione  Aqttitanus ,  r;flnichro. 
luculentiffimus  teflis    efl  Gennaditts  de  Scriptoribus  Ecclefiaflicis  cap.  LXXXIV.  qtti  n[ci  , 
jn  vcterrimo  nojlro  Codice ,  fic  babet  :  Profper    homo  Aquitanica;    regionis ,  fermone 
fcholarticus ,  &  adfertionibus   nervofus,    multa   compofuifle  dicitur  :  ex   quibus  ego 
Chronicam   nominis    praetitulatam    legi  ,  continentiam  a  primi   hominis    conditionc 
juxta  divinarum  Scripturarum  fidem ,  ufque  ad  obitum  Valentiniani  Augufti  &  ca- 
ptivitatem   urbis  Romar,   Genferico  Vandalorum  rege  faclam  .  Eadem  ferme  in  editis 
Gennadti  exemplartbus  leguntur  ;  quare  non  efl  dubitandum ,  qttin  Profper  Chronicon 
fripfrit  ab  Adam  tifqtie  ad  ttrbem   Romam  per  Genfericum  captam  A.  D.   455.  Sir- 
tnondtts  in  Hifloria  Prctdejtinatiana  cap.  5.  Oper.  tom.  IV.  pag.  411.  duos    Profperos 
Chronici  fcriptores  diflinguit :  qui  eadem  atate  ,  eadem  in  Gallta ,   Chronicon    ambo 
fcrtpferint ,   eumdemqtts  ambo  ad  terminum ,  boc  efl  ad  Valentiniani  Aug.  VIII.  &  An» 
ihemii    confulatum,     Urbemque  a-  Genferico    caftam    perduxerint.     Sed   hoc,    inquit, 
Chronici    utriufque  difcrimcn  3  quod  Profper  Pithwanus  appendicem  dnmtsxat  ^Eufe- 
Apparatus  in  Baroniutn  E  c  2  hio3 


izo        Chronicon  Profperi    Vaticanum 

bio,  &  Hieronymo  videtur  adieciffe,  hoc  eft  non  amplius  compofu i ffe ,  quam  quod 
a  Pithaeo  in  lucem  eft  datum .  Tiro  autem  Profper ,  Victorii ,  Gennadii,  &  Caf- 
fiodori  teftimonio,  ab  Adam  mundique  principio  exorfus,  ad  Vandalicam  ufque_* 
direptionem  opus  fuum  deduxerit .  Chronicum  hoc,  ut  res  docet,  Chronici  Eufebiani, 
quoufque  cum  Hieronymo  fupplemento  porrigitur,  mera  eft  epitome  :  unde  epito- 
men  Chronicorum  interdum  vocant,  aut  excerpta  ex  Chronicis  ,  quia  inde  Profper 
omnia  decerpferat,  nifi  quod  Confulum  Faltos ,  quibus  III i  carebant  a  Chrifti  uf- 
que  baptifmo  fuis  Profper  locis  inferuit»  ac  caetera  quoque  deinceps  ufque  ad  o- 
peris  finem  de  fuo  contexuit.  Hcec  Sirmondtts ,  cujus  quidem  opimonem  mtntme  fe- 
cutus  effe  videtur  Labbeus  in  libro  de  Scriptoribus  Ecclejiafiicis  ,  qui  unum  tantum 
Profperum  utriufque  Chronici  auftorem  agnofcit .  Hon  negat  autem  tbtdem  Labbeus^ 
Chronicon  Pitheeanum  ex  fcriptorum  incuria,  &  audacia  in  pleriCque  corruptum  ef- 
fe  ;  at  non  videt  ,  cur  idem  Profper  Pithceanam  appendicem  Hteronymiance  non  po- 
tuerit  fubmittere,  ac  deinde  proprium  Chronicon  fcribere  ab  inttio  nmndi  ttfque  ad 
Romance  Urbis  captivitatem  . 
jjj  Rurfus  &  illud  de  Profpero  in   controverfiam  vocatum  efi  ,  nttm  Epifcopus  fuerit 

Num  Pro-  an  Laicus .   Bellarmino  in  libro  de    Scriptoribus  EccleJiaJItcts ,    ubi   de  S.    Profpero 
fper,  Epi-  Aquitano  agit ,  aliifque,  Profper  Epifcopus    Hhegienfis  in  Gallta  fuiffe  videtur  .  Lab- 
fcopus  ,      beo  vero  in  dijfertatione  Htflorica  ad  hunc  Bellarmini  locum  latcus  fuijje  credttur,  <& 
presby-       conjugio  copulatus  ;  quod  Beda  in  fine  libelli  de  re  Metrtca  Profpero  tnbuat  nonnullos 
ter  ,  an_    verjiculos  ad  uxorem  fuam  ;  qttod  Viftorius  Aquitanus   in  epijtola    ad    Htlarum  ur» 
iaicus   ue-  ^-_  Rom<g  Archidiaconumy  numquam  Profperum ,  quem  fanflum  ac    venerabilem  virum 
vocat    neque  Epifcopum ,  neque  presbyterum   dicat ;   cum  in   eadem   epiflola  Eufebium 
Ccefarienfem  epifcoporum   appellavit  ,   &  S.    Hieronymum  presbyteri    titulo    donavit . 
Alia  addit   ibidem  Labbeus ,    ut  fuam  fententiam    adflruat .  At   Auflarium  Chronici 
Profperiani  in  nojtro  Gennadii  Codice  Profperum  presbyteri  munere  ornat,  quemadmo- 
dum  &    Ado  Viennenfis    in  fexta   eetate ,    ut  habet    tpfe    Labbeus  .  Korifius  quoque_, 
Htjlorice  Pelagianee  lib.  II.  cap.  XIV,  Profperttm    Aquitanum  in  presbyterorum    nume- 
rum    referri  poffe  non   negat . 
IV  Pagius  in  Critica  ad  A.  D.  445.  num.  XXII.  nonnulla  de  Profperi  Cbronico  ad- 

Paeii  fen-  WWJ  nempe  Baronii  tempore  Profperi  Chronicon  ,  nonniji  ad  A.  D.  445.  pervenif. 
tentia  de_j>  fe ,  decem  annorum  Periocham  ab  Andrcea  Dttchefnio  additam  ;  Pttrum  Pithxum  Pro- 
auctore_s  fperi  lyronis  Cbronicon  edidtfle,  quod  Pitbceanum,  &  Imperatorium  dici  folet  .  In- 
Profperia-  tegrum  vero  Profperi  Chrontcon  a  Labbeo  in  lucem  emiffum:  Garnerium  in  Dtffert» 
rti  Chro-  jjj.  aj  0pera  Marii  Mercatoris  exifltmare  duos  Profperos  fuiffe  ,  nam  Chronogra- 
mCl'  phttm  a   DtfcipuloS.  Auguflini   Cecernit .   Verum    cenfet    Pagius  ,    Profperum   Aqutta- 

num ,   Chronicon  fcripfiffe ,   uti   Vitlorius    &    ipfe   Aquitantts ,     Genmdius->    Cajfiodo- 
rtts  ,  &  S.   Ifidorus  Hifpalenfis   te/iantur ,    &  alii ;    neque    verttm  effe^   qttod   ajjerit 
Garnerius ,   Chronici  ijtius   Scriptorem   Collatori  adverfari ;  quippe  qttia  ,    ut    ojlen- 
dit   Antelmius   in    Difiertatione   VIII.   de   Operibus   Santlorum    Leonts ,    &   Profperi 
Aquitani ,    Chrono^raphia  Profperi  cum   aliis  eius   ditlis,    &    affertionibus    cohceret  • 
Hinc  Pagius    num.  XXIII.  eodem  Antehnio  autlore  opinatur,    Chronicon    Imperiale^, 
feu   Ptthceanum  ,   ab  aliquo   ex  Chronico  Profperi  ad  privatum   ufum  decerptum  fuif- 
/.,   &  ab  eo  interpolatum ;  tum  quia  uterque  chronographus    a    Valentis  obitu    ducit 
initiumy  iifdem    verbis  exorditur :   deinde  autlor   Chronici   Imperialts   multa   contra- 
hit  ,  quce  Profper  fufius    narrat  ;  aliqua   mifcet^  qttce   Profper   omtttit ;   &   in  eis  fuo 
duce  deflitutus  in  Chronologiam  multimode  peccat  .  Demum  Antelm<us   conjtcit ,    ex 
qutbufdam  geflis  ,    Chromco  illi  Profperiano   infartis^   illius   autlorem  in   Gallo-Pro- 
vincia   natum,    aut   in  ea  atatis  plurimum  exegijje.  Hcec  Pagitts   ex  Antelmio.     Ve- 
rum  enimvero  magnus   Korifius   Hiftor.    Pelagiance    lib.  II.  cap.  XV.   Pr<>fperi   Tyro- 
nis  Chronicon  vulgatum  ,  quod   tomo  VI.  Biblioth.  PP.  Lttgdunen.  edit.    an.  l6i<5.  /.« 
gitur,  non  Profperi  Aquitani  effe  contendit ,  qttod  turpiter  fcepe  tn  Chronologtam  pec- 
cet  ,   fed  Profperi  cognomento   Tyronis .   Alii  denique  opinantur,   hujus  Opufculi  autlo- 
rem  fuiffe  anonymum   quemdam  fieculi  pofierioris  &  incerti  ,    qut   ttt  Opufculo  fidern^. 
conciliarety  atque  fucceffu   temporum  Profperi  Aquttani  nomen   ei  obventret ,   Profperi 
Tyronts   nomen  falfo  induerit . 
„  Siquis  vero  codicis  Vaticani  vetuflate  infpetla ,  Sacramento  contenderet ,  genui- 

De  anti-  num  ^oc  eJTe  Erofperi  Aquitani  Chrontcon,  ei  fidem  omnes  forte  trtbuerent .  Sed 
cuitate_»  quum  tantt  viri ,  de  quibus  nos  hucufque^  velint  genuinum  Profperi  Chronicon  ad 
Chronici  annum  Chrtfli  455.  tantum  pertmgere ;  ac  alti  Profperum  Aquitanum ,  Chronici 
Vatrcani ,  Pithceani  autlorem  non  effey  dare  manus  viftas  cogimttr ;  neque  audemus  definirt_>9 
ex  quo  ta-  ujrtus  profperi  Chronicon^  qund  ex  Vaticano  Gennadti  Codtce  edimus  ,  fcetus  fit . 
mu'nurr__  "^  dntiquitatem  codicts  quod  attinet ,  nullum  ceque  vetufliorem ,  neque  Pithaum^ 
Profperi  necIue  Labbeum ,  neque  Chtfletium  ,  neque  Duchefnium ,  attt  alium  quemptam ,  qui 
Chroni-  hujufmodt  Chronicon  ediderunt  ,  prce  octtlis  habutjje  ,  jure  nobis  affirmare  Itceat.  Mi- 
con  non_  rum  certe  videri  debet ,  Profpert  Chronicon  tam  cito  tnterpolatum ,  quod  vero  auflum 
difpicitur .  Jit ,  c onqueri  non  debemus  *  Vt  tgttur ,  &  Chromcon  ipfum  ,  &  ejus  Auflarium  in- 
venimus  ,  hic  damus» 

A.U 


Cum  edito  collatum. 


m 


Adjecimus  Pafchales  laterculos ,  qui  in  eodem  Auttario   habentur .  Heque  pr<e-        VI 
termijunus    Pafchalem    alium  laterculum  ab  A.  D.  354.  ad  437.  prcemijja  Admonitione  T)e    pa_ 
quadam   de   ratione  Pafch<e ;    qu<e  fingula  in  eodem   codice  habentur  pag.  79.  6-  fe.  fchalibus 
quentibus.  Qui  Admonitionem  illam  legerit ,  /orfe  mtrabitur ,  ^&/</  fadum  fit ,  c«r  laterculis, 
cyclum  Pafcbalem  annorum  84.  proponat ,  «■«/'»/  initium  flatuere  <videtur    AKTOHIO  ,  <jui  in  1»- 
6-   SYAGRIO  COSS.  nempe   A.  D.  382.  6-  cy./w/  Pafchalts  annorum  quidem    84.  «ni    Pro- 
/fi  «/>   A.  D.  354.   tfrf  437-  exhibeatur .   Profperi  cyslus  Pafcbalis,  qui  quartus  dtci  knintur  • 
yd/e/  ,  »f  animadverttt  Bucherius  in  libro  de   Dodrina  temporum  pag.   135.   «&/   </e_« 
Vrofperi  Chronico   meminit ,  initium  fumit ;  Antonio  &  Syagrio  Cofl.  anno  Mundi  Eu- 
febiano  5583.  Chrifli  382.  qu<e   omnia^  inquit  Bucherius ,   Vrofper  habet ,  ^*fw  JLdff- 
»»«  e//e'   conflat ,  6*  /»  Vafchate  finiendo  cum  S.  Leone  M.  alttfque  Romanis  fenfijfe  . 
Mox    pag.  142.   Bucherius    ait  ,  prim<e  emendationis  cycli  auftorem    fe   non  qu<ererey 
de  quo  nulla  memoria  fuperefl  ;  fecund<e  vero  Vrofperum  quemdam  fuijje  non   dubitat , 
fed  illum  tamen   ab  altis  ejufdem    tam  nominis  ,   quam   tetatis  non  fatis    diflinguit ; 
quod  Gennadius  ,  Ifidorus,   &  Honorius  Auguflodunenfis  ,    cum  de  Vtclorio    Aquita- 
no  verba  faciunt ,  Vafchalem  curfum  compofuijfe  aiunt  pofl  quatuor  prtores  ,  qui  compo- 
fuerunt  ,    idefl  Hippolyturn ,   Eufebium ,   Theophylum  &  Vrofperum.    Trium    priorurru, 
cyclos   decennovennales,  fequttur  Bucheriusy  jam    novimus :    quarti    iftius    Piofperi, 
quis  alius  effe  poteft  quam  Judaicus  ille  84.  annorum  ,  fed   anno  Chrifti  382.  ad  ve- 
ros  iftius  aevi  Lunae   motus  emendatus ,    &  ad  Pafchales   Latinorum   fecundi  gene- 
ris  rationes  inflexus  ?  Verum  huic  Soli  coaevi  plures   Profperi ,  &   inter  fe    coufuil 
nebulam  aliquam  offundunc.  Ita  Bucberius ,  qui  iterum   pag.427.  Vrofperianum    La- 
tinum  84.  annorum  cyclum  ab  anno  Chriflt   382.  incipere  monet ,  &  in  annum   465.  de- 
Jinere  ,  &  hoc.  poflremo  ejufdem  cycli   anno  ,    littera  Dominicali  C.  Vafcha  fuijf>L_j 
V.    Kal.    Aprilis   Luna  XVII.  Ita  &  in  auflario  Vrofperiano ,   quod    edimus    exor- 
dium  fumit  defignandis  Lun<e  motibus  A.  D.  466.  At  eruere  non  pojfumus  ,  num  Pro- 
fperi  fit ,  neque  primus  ,   Vrofperiano  more  confeftus  cyclus^  ab   A.  D.  382.   initium 
ducit ,  qui  primus    annus  Romanx  fupputationis    a   Pafchafino  in  Epifl.  ad   S.  Leo- 
tiem   vocatur .  Cyclum  Annorum   84.    qui   computatur  idie   Kalendarum  Januariarum , 
Feflo  &  Gallo  Cofi.  (ajA.  D.  298.6*  impletur   Syagrio  ,   &   Antonino  (  pro   An.  (a)-A.D. 
tonio  )  Cojf.  (  b  )  &  redit   ad   caput  Merobaldo  ,   &  Saturnino   Cojf.  (  c  )  &  tertio  *?8,A   n 
redit  ad  caput  Vofeo  &  Joanne  V.  C.  Cojf.  (  d  )  ex  Anonymo ,  qut  C.   A.   D.   810.  (o)A,D* 
•vixit  ,  libro  de  computo  feu  de  Kalendarto  in  lucem  eruit  Ludovicus  Antonius  Mu.  /c)'a,d. 
ratorius  Anecdot.  Latin.  tom.  III.   pag.  204.   Sed  fgcundus  cyclus  non  exorditur  ab   383. 
an.  382.  ut  de  Vrofperiano  flatuunt ;  neque  tertius  ab  A.  D.  465.  (d)  A.D. 

Vrxter  Vafchales  laterculos  quos  in  Gennadii  codice  invenimus  ,    alium   offendi-  467. 
mus  in  codice,  olim  Reginx  Svecorum  num.  585.  nunc  Vaticano,  qui  fcriptus  vtde-       yil. 
tur  Saculo  Chrifli  decimo,  Incipit   ab  anno  a  Vaffione  Dotnini  CXLI.  qui  ex  Cano-  De    Pa- 
ne  Vafcbali  Vttloriano  efl  annus  Chrifli  vulgaris  168.    Definit  in  annum   a  Vaffone  fchali    ta- 
Domini   CCXII.  qui  Chrisli  efl  an.  239.  Qtjocirca  annos  71.  compleclttur  .  Vafcha-  rjll'i}    ex 
lem  diem  per  hofce  fingulos  annos  cum  ViCtorii  Canone   Vafchali ,    a  Bucherio    edtto  ccdice  Re- 
contulimus  ,  &  apprtme  cum  eo  convenire  comperimus .  Tam  Vrofperi  Chronicon  ,  ejuf-  f^ram  s 
que    Auftarium  >    quam    Vafchales    laterculos   quibufdam    adnotatiunculis    id  entidem 
afperfimus  ,  in  quibus   interdum  errata    quadam   Vagii  in   Vafchatis   dtebus  affignan- 
dts  notavimus .  Laterculum  Vafchalem  ex  codice  Reginee  Suecorum^    &  Vafchalem  cy- 
clum  annorum  84.  ad  extremum  rejecimus ,  ut  princeps  locus  conj unttim  daretur  Vro- 
fperiano  Chrontco  ejufque  Auftario ,  in  quo  item  Vafchalis   cyclus  ab  A-  D»  4^4.  ad 
560.  habetur  .    Faciliori  LecJortm    commodo    in    utrifque  Chronicis ,   ac   tabults   Pa~ 
fcbaltbus)  e  latere  annos  Chrifli  numeris  Arabtcis  defignavtmus . 


PROSPE. 


*2,3 


PROSPERI  CHRONICON 

VATICANUM 

CVM    L  AB  B  E  AK  A    E  DITIO  K  E    COLLATVM* 


COdex   incipit:    pag.  93.  col.i.  Hucufque  Hieronymut ,   ex  binc  Profper  fecutet  fubjunxit . 
Jgitur  Valente ,  ut  in  editis .  

Aufonio  ,   &  Olybrio  A.D. 

Ubi  Iegitur  in  editis:  Theodofium  Tbeodojii  filium.  In  Codice  habetur  ;  Tjaeodofium  Theo- 
ttofii  Comitis  filium  .  Reliqua  Ut   in    editis  . 

Gratiaho  V.   &  Theodojio 
Omnia  ,  ut  in  editis  . 

Syagrio  ,  &  Eucherio 
Omnia,  ut  in  editis ,  nifi  quia  pro  miraculis ,  in  codice  Iegitur:  multis* 

Antonio  ,  &  Syagrio 
Vinit  cycli  quarti ,  &  exordium  quinti .  Harc  verba  defunt  in  codice ;    reliqua  ,    ut    in 
editis. 

Merobaude   II.  &  Saturnino 

Prout  in  editis . 

Ricimere ,  &  Clearcho 

In  Codice  Iegitur  :  Ricomede .  Pro  Romans  Ecclefis.  &c.  Ifr  Codice  tantttm  habetur  :  Siri- 
tius  Papa  fit  .  Ad  ea  verba :  Cratianus  Msrobaudis  &c.  in  codice  habetur :  perfidi  Merobau- 
dis  magifiri   militum  proditione  &C   reliqua  ,  ut  in  editis. 

Arcadio  &   Bautone 

Pro  kabitxt ,  in  codice  Iegitur  hahitahat  .  Verba  :  Burdigale  ufque  extintta  efl ,  Defunt 
in  codice ,  fed  addita  videntur  in  margine,  characlere  nunc  obfoleto,  atque  evanefcen- 
tibus  litteris . 

Honvrio  IV.   P.  &   Evodio 

CCCLX.  Valentiniano  III.  &  Eutropio  .  Sequitur  in  Codice  (  a)  Socerofuo  apud  Viennam 
Valentiniano .  Deinde  hajc  in  codice  habentur. 

Theodofius  XLIII.    cum  jam  XIIII.  regnaret   annos ,  regnat  cum  Arcadio  ,  &  Honorio  ,    an- 
nos  111.  Quo  Mediolani .  mortuo .  Hic  defunt  aliqua  .  Non  fequitur  in  Codice . 

Arcadius  XLIIH.  cum  jam  regnaffet  annos  XII.  regnat  cum  fratre  Honorio  ann.  XIII.  mor- 
tuo   Arcadig  Conftantinopoli  . 

Honorius  XLV.  cum  Theodofio  fratris  filio  regnat  annos  XV.  quo  mortuo 

Thodofius  XLVI.  cujus    decrcto  tertio   regni   ejus    anno 

Valentinianus  XLVII.  cum  focer»  Theodofio  an.  XXVI,  quo  mortuo  regnat  cum  Mtirciano 
an.   IIII. 

Marcianus   XLVIII.  regnat  pofl  Valentinianum  annis  tribus ,  quo  mortuo 

Leo  &  Majorianus  XLVIIII.  regnat  fimul   annis  tribus  . 

Severus  cum  Leone  regnat   quinquagefimus  ,  an.  1111, 

Severo    mortuo  ,   regnat  Leo  in  monarchia  anno  uno  ,  &  cum  Antemio   an.VII. 

Olybrius  regnat  quinquagefimus  fccundus  mcnf.  III.  quo  mortuo  IIII,  Non.  Novemb.  todem 
anno  Imperator  fit  V.  Non.  Martii  Gliferius  LIII.  quo  depofito  Nepos  LIIII. 

Avitus  filius  LV. 

Zeno  ,   Anaflafius .  Et  hic  definit  codex .  Sequitur  in  codice  alia  pagina  nempe  94. 

Anno  a   PaJJione  Domini  CCCLXI.  Theodofio  I.  &  Cynegio  (  b  )  Maximus  tyrannus  Aquile- 

jaocciditur   & ejus  ab   Arbogafle  in  Galliis .  Aliter    in   editis  . 

Timafio   &    Promoto 

(c  )   Adcufator  Prifcilliani,  Ob  neccmejus  cemmunione  privantur  Epifcopi  .  Aliter  in'  editis. 

Valentiniano  1111.    &   Neuterio 
Titiano  ( ita  Codex  )   &   Symmaco 
Arcadio  II.  &  Rufino 


379« 

380. 
381. 
381. 

383; 
384. 

38J. 


386. 

387-      (  a  ) 


388.       (  &  ) 
389. 


390. 
391. 
39*' 


(') 


Va- 


N    O    T    M. 

(  a)  X  t  Onnulla  hic  a  Iibrario  ofcitanter  prattermifia  funt ;  addita  deinde  nonnulla  de   annis  Im« 
J^\    perii  Theodofii  ufque  ad  Zenonem ,  &  Anaflafium  ,  qu«e  in  alium  Jocum  detrudi  debent» 

( b )  T~*\  E  Maximi  ca?de ,  ac  nece  apud  Aquilejam ,  nec  non  de  Viftoris  filii  ejtis  in  Galliis  nece « 
JL/  Pagius  ad  A.D.  388.  num.   VI.  ex  Idatii  Faftis,  &  Chronico. 

c )  Y*\  E  Prifcilliano  a  Concilio  Burdigalenfi  &  a  Maximo  ,  capitis   damnato ,  rleque  aliorum.. 

\_J  fupplicio  agit  Baronius  ad  A.  D.  385.  ex  Severo  Sulpicio.    S.    Ambrofius  an.  387.  Trr- 

viros   ad  Maximum  profeclus ,  a  communione  Epfcoporum  ,   qui   capitis   Prifcillianum   damnarant . 

abftmuit .  Quar  ergo  ad  hunc  annum  habet  Profperiani  Chronici  defcriptor  ia    alium   annum  funt 

transferenda  ,  &  quidem  ante   Maximi  necem .  .    . 


214        Chronkon  Profperi  Vaticanum 

/  d  I  (  fy  Valentiniauus  ab    Arbogajiis   aultoritatc  iaquco    perit  ,  cjr  Eugenium  .........  lm* 

peratorem  facit .  Arbogaftet  magitler  .  Thcodofiut  cum  Arcadio  &   Honorio  filiit  regnat  .   Paul- 
ld  fuflus  in  editis .  t 

THE0D0SIO  III.  &   ABUNDAKTIO  A.D.393. 

ARCADIO  III.  &    Honorio  II.  394, 

/     \  (t)Johannes   monttehus  hahetur  (  fupple  clarus  ) .  Pr&dixit  Eugenium  -vincenium,  Fufms  , 

&  emendatius  in  editis . 
§equitur  in  codice  pag.  94.  column.i. 

ARCADIO     QUATER  &  HONORIO   TER  39*« 

(  a  )  CCCLXX.  dfario   &  Attico  .  397« 

(a)Hi  mimeri  in  codice  non  habentur. 

Honorio   IV,   &  Eutychiano  398. 

In  margine  litteris  Langobardicis  harc  habentur .    Anno  a  pajfione   Domini  CCCLXXI. 
t  f\       Deinde  fequitur  :  Honorio  quater  &  Eutyciano  (  f).    Rom&  Papa.  fit  Anaflajius  .    Cildo   in 
Africa  occiditur .  Cartera»  deinceps ,  ut  in   editis  ufque  ad  A.  D.  401. 

Vincentio   &   Fravito.  401. 

In  codice   fequitur :  ( g  )  Johannes  CPoli  ,    &  Theophilus  Alexandris,    Epifcopi    habentur 
(  8  )       clari  :  fed  utrofque-  obfcuravit  difcordia.  Johannes  cpprejfus  exiliatus  injufle  . 

Arcadio  V.   &  Honorio  V.  401. 

In  codice  legitur :(  h  )  Pollentis  ad  Cothos  utriufque  partis  in    clade  pugnatum  ejl ,  In- 
(  h  )      xocentius  Papa  fit .    Deinde  reliqua  ,  prout  in  editis,  ufque  ad  A.  D.  407. 

(b)   CCCLXXX.  Honorio  VII.  &   Theodojio    II.  407. 

(b)  Defunt    in  codice  hi   numeri ,  fed  ponuntur  ,  confulum  Baffi  dr  Philippi ,  hoc  pa- 
&o.   CCCLXXXI. 

Saffo  ,  &  Philippo  408. 

In   Codice  harc  leguntur  :  (i)  Arcadius  Imperator  CPoli  moritur  ,  Honorius  cum   Theodo- 
'  '  /      Jio  fratris  filio  regnat . 

Honorio  VIII.   &  Theodojio    III.  409. 

Ubi  in  editis  habetur  cohstfit,  in  Codice.  Iegitur  :  Gothu  eejjit . 

Flavio  Varane   V,  C.  Cos.  41  O. 

Codex  ita   habet:  Varane .  (k)  Romam    Alaricus   capit  VIIII.    Kal.    Septembr.    £5*    ideo 
i  *  )        Conful  Orientis  tantum  fuit  j  Jic  &   in  fequcnti  aitno . 

Theodojio   Aug.   IV.  411. 

Codex  :   (  /  )  Conjlantinus    Areto  ( pro    Arelato )   capitur ,  cujus  filius  in   Hifpania   regntt- 
(  l  )       re  crjus  .  Gerontius   Ccmes  occiditur  ,   in  Maximum  quemdam  transfercns  tyrannidem . 

Honorio   IX.   &  Theodojio  V.  412. 

Codex  :  (  m )  Maximo    in    Hifpauia     regno  ablato ,    vita   conceditur .  Gothi    Regc  Ataolfo 
(  m  )      Gallias  ingrcjfi. 

Lucio  V.  C.  Cos,  4*3» 

Co- 

MOT7E    (*)  T^E  VaUntiniano  Iaqueo  fuftocato  Arbogaflis  perfidia  am  392.  Orofius  lib.  VII.  cap.  XXXV. 
\_J  Rufinus  Hiftor.  Ecclef.  lib.  II.  cap.  XXXI.  Vide  Baronium  ad  hunc  annum ,  &    Tille- 
montium  H.ft.  Imp.  tom.  V.  pag.  354. 

( e )  T"\  E   vifloria  Theodofii  contra    Maximum ,  &  Eugenium  a   Johanne  anachoreta  iEgypti  pra:- 
\_J  dicfa  ,   multa  habet  etiam  Baronius  A.  D.  393.394.  Adi   etiam  ea  de  re  Tillemontium  Hi- 
ftor.  Imp.  tom.  V.  pag.  362..  &  383.  Eugenii  nummum  vide  apud  Banduinum  tom.  II.  pag.  523.  Ob- 
truncatus  ftiifle  dicitur  Eugemus  an.  394.  menfe  Septembri. 

(/)  f~"\E  eleflione   Anajlajii  Pap&   Pagius  ad  A.  D.398.  num.  II.   De   Egildonis   interitu,  ibiden» 
±J  num.XIV. 

(g)  TJIs  Iucem  dant,quat   piarter  Baronium  habet  Pagius  ad  A.  D.  401,  num.  III.  &  XXV.  & 
_£""£  ad  an.  403.  num.  II. 

(h)  T~)  Ugnnm  inter  Gnthos  ,  &  Remanos  ad  Pollentiam  Pagius  ad  A.  D.  403.  num.  VI.  VII.  &  feq. 
\  contigiffe  contendit  anno  402.  contra  Baronii  fententiam  ,  qui  hanc  pugnam  ftatuit  an.  403« 
Baronii  fententiam  fequitur  Tillemontius  Hift.  Imp.  tom-  V.pag.  530.  qui  Gothos  fub  Alarico  vidos 
fuifTe  narrat  a  Stilichone  apud  Pollentiam  die  Pafrhatis,  qui  fuit  29.  Martii .  Pafcha  A.  D.  403.  in- 
cidit  in  diem  29.  Martii .  Contra  vero  Pagius  cenfet  diem  Pafchatis ,  de  quo  Orofius  lib.  VII.  cap. 
XXV.  intelligendum  efle  de  Pafchate  anni  402.  quod  celebratum  fuit  die  6,  Aprilis ,  De  eleclionc 
lnnocentii  Paps.  itidem  Pagius  ad.  A.  D.  401.  num.  XIX. 


(') 


D 


E  morte  Arcadii   vide  Pagium  ad  A.  D.  408.  num.  II. 


(k)  yj  Agius  non  an.  410.  fed  fuperiori  409.  Romam  captam  fuifle  ab  Alarico  contra   Baronium 
^     demonftrare  conatur  ad  A  D-  410.  num.  II.    &  fequentibus .  At    pro    Baronio  ftat    Tille- 
montius  Hiftor.  Imp.  tom.  V.  a  pag.  J9«.ad  599.  &  a  pag.811.  ad   813.  captam  Urbem  fuiflc  docet 
an.  410.  die  14.  Augufli  ,  &  ab  ea  Alaricum  difcefliflb  die  z6,  ejufdem  menfis. 

(h  v^ 

J^/E  his  vide  Pagium  A.D.  411.  num.  V. 

X^J  E  uiitjo  regni  Cotboruvi  itt  Cnlliis  Pagius  adA.D.^tz.  num.  XX. 


Cum  edito  collatum. 


zi5 


Codex  :  f  *  )  Hujtts  pttrlter  &  Collega   Heraclianus  rebelltnr  Africa ,  &  honorem"amifit , 

&   vitam  .  Jovinus    <£*   Sebx-flianus    fratres    in    Calliis    regno  arrepto  ,  perempti 

••••««•  excrcttit  . 

Conflttntio  V.C.  Cos.  •    A.D.  4-4, 

Codex :  Condantio  &Conflante.  (0)   Attalus  Cothorum  prttjidio  tyrannus  fit  in  Calliis  . 

Honorio   X.  &  Theodojio  VI. 
Codex    pro  invafit  ,  habet :  invadit . 

Theodojio   VII.  &    Talladio  , 
Codex:  (p)  PlacidiamVallia  reddit  .Conflantius  eam  accepit  uxorem  .  Zofimus  Papa  fit . 

Hqnorio  XI.  &  Confiantio   II. 
Codex  :  (q )  Honorittr  Romam  cum  triumpho  ingreditur  euntes  ufque  ,  In   editis  habetur: 
^r&eunte  currum  ejus   Attalo . 

Honorio   XII.   &  Theodofio   VIII. 
Codex:   CCCXC.   Honorio  XII.  &    Theodojio  Ottier.  (r)  Con/lantius   ex    Vieario    Rom& 
faBione   Pclagianorum    occiditur .    Ai  Carthaginenfis   Concihi  decreta  (   fupple     Koms.  dam- 
natur  )  h&rejit  Pelagian&,  ubi   Senator   Vahntinianur  NP.  nafcitur . 

Monaxio  &  Plinta 
Codex:(f)  Bonifatiur  Papa  fit  XLII.  Confiantiur  paee  firmata  eum.....,.ei  Aqui- 
tanica  ,   &  aliis    civitatibus  . 

Theodojio  IX.  &    Conftantio  III. 
Codex  :  Theodojio    VIIi.(pro  Vllli.)   &    Confiantio    ter.  (t )   Conflantius    ab  Honerio  in 
tonfortium  regni  adfumitur  .    Hieronymus  presbyter  moritur  . 

Agricola  &    Eujlathio 
Codex  habet:  Agricola^fa  Euflajio.  (U)  Couliantius  Imp.  moritur.  Catera  ut  in  editis. 

Honorio    XIII.  &  Theodofio  X. 
Codex  :  (x)  Odoacer  ad  Spamas ,   pro  Hifpanias  ,    Vandalos    mitttit  cum  Caflino  duce  . 

Mariniano    &    Afclepiodoto  . 
Codex  :   (y)    Placidia  a  fratre    Honorio   pulfa    ad  Orientem  cum  Honoria ,  &   Valeriano 
(   forte  Vxlentiniano  )   filio  proficifcitur  .  C&lefiinus  Papa )  fupple   fit  )  .    Honorius     moritur  * 
Regnum    ejtts  Johanner    occupat  .  Theodojius  XLVI.  Romanum  accipk  impenum  . 

Codex  :  (%)    Caflino    &   Vitlore  .  Theodojius   Valentinianum  Cajarem  facit  s  &    ad  reet- 
Jitndum  imperium  cum   matre  mittit    contra  Johannem  . 

Theodqfib     XI.   &    Valentiniano .  ' 


41S. 
416. 
417. 

418. 
419. 


410. 

421» 
422. 
4.13« 

4*4« 
4*5« 


(•) 

( cn 

(o 
f* ) 

(*) 

(y) 

('*> 


Apparattts   in  Baronium 


F  f 


Co- 


(n)  T~~\  E  HeracUani  defectkme  ejufque  fupplicio  ,   item   de  Jovini  ,    &  SebaBtani  nece  Pagius  ad     NOTiE 

.L/  A.  D.  411.  num.  VI.  &  ad  an.413.  num.  II.  III.  De  his  vide  etiam  Tillemontium  Hiftox. 
Imp.  tom.  V.  pag.  609.  &  a  pag.  613.  ad  615. 

(0)  ~Y^\  E  Attalo ,   qui  in  Galliis  rex  iterum    affumitur   Pagius  ad  A.  D.  414.  num.  XVI.  de  que  co 
1  J  capto  &  tradito  Honorio   Augufto  an.416.  ibidem  ad  A.  D.  415.  num.  XXV. 

(p)  t  rlde  Pagium  ad  A.  D.  415.  num.  XXV.  qui  pacem  initam  inter  Vvalliam  Gothorum  re- 
y  gem,  &  Honorium  Aug.  cenfet  ante  Kal.  Martias  anni  416.  quoeodem  anno  Placidiot,  Ho- 
norio  fratri  reftituta  lit.  Tiilemontins  Hiftor.  Imp.  tom.  V.  pag.  629.  630.  631.  632.  Ataulphum 
occifum  Earchinone  una  cum  flliis  fub  finem  Augufti  menfis  an.  415.  fuilTe  tradit,  ac  fucceffilTe  Vval- 
liam;  qui  pacem  cum  Romanis  iniit  an.  416.  ac  Piacidiam  reddidit. 

.  De  triumpho  Honwii  Romje  hoc     anno 
num.    XXIII.  ibidemque    vide   Philnflor- 
gium .  Adi  etiam  &  Tillemontium  Hift.  Imp.  tom.  V.  pag.  634.63$' 

(r)    \~\  E  Conflantii  Vicarii  urbis  Ronia:  Baronius  ex  hoc  Profperi   loco    A.  D. 418.  De    caeteris 


(q)  X  t  Onnulla  hic  etiam  Chronici   exfcriptor  praeteriit 
J_^    417.  poft  menfem  Maium   Pagius  ad  A.  D.  417. 

_-'-....  A       Ji         ntiim         P.  T        n"ill.im/i..t..,,^  Tfij!  T.^>.-  4-.-..-.-.  \T  p>a  *■ 


J  1  item ,  quae  Chronographus  nofter  habet ,  Pagius  ad  A.  D.  418.  num.  XVII.  LXII.  &  LXXIII. 

(/)  TAE  eledione  Bonifatii  Papae  an.  418.  Pagius  ad  A.  D.  418.  num.  LXXII.  et  an.419.  n.II. 
[  I  J  quo  agnitus  eft  Pontifex.  De  pace  inter  Gothos  ,  &  Confiantium  fTrmata  ,  qua  illis  A- 
quitanicam  Secundam  conceffit  an.  4181  Tillemontius  Hift.  Imp.  tom.  V.  pag.640, 

t>)    "T\E  Conflantio  in  focietatem  Imperii  ab  Honorio  adfcjto,  Pagius  ad  A.  D.  420.  num.  II.  & 


feq.  De  5.  Hieronymi  obitu  ,  ibidem  num.  XXI. 


(u)  tj  Agius  ad  A„  D.  410.  num.  II.  &  feq..  peccafTe  Profperum  in  Chronologiam  fcnbit ,  quod 
\  velit  Conliantium  fuiffe  ad  Imperium  alTiimptum  an.  420.  &  fequenti  obiiffe;  nam  Pa- 
gius  ad  an.  421.  num.  II.  eumdem  Conflantium  ,  feptimo  Imperii  fui  menfe  an.  421.  deceffiffe  pu- 
tat .  Eadem  de  feptimo  Imperii  menfe,  nondum  abfoluto  habet  Tillemontius  Hift.  Imp.  tom.  V.  pag. 
646.  apud  quem  leges  ,  Conftantii  mortem  contigiffe  Kavenns.  menfe  Septembri  a-n»  421.  ac  lta  quo- 
que  apud  Bandurium  tom.  II.  pag.  547. 

(x),  /->  AHinus  in  Bxtica  a    Vandalis  fufus  eft  an.  422.  ut  difces  etiam  ex   Pagio  ad  A,  D,  410«. 


num.  XXVIII.  &  an.  4x2.  num.  III.  &  ex  Tillemontio ,  ubi  fupra,  pag,  65°« 


(?) 


D 


E  fingulis  vide  Pagium  ad  A.  D.  423.  num.  II.   &  feqci. 


(&)    V  Ic^e  de  nis  Pagium  ad  hunc  annum  414.  num.  IV.  &  V« 


Zl6        Chronicon  Profperi  Vaticanum, 

Codex  :   (aa)  Placidia&  Valentinianus  Johannem  cpprimunt .  Data  fiipendia  Caflim  ai 
(  **  }      cxilium  .  |  |. 

Theodojio   XII.   &     Valentiniano  Aug,  II.  A.  D.416. 

Codex  :  Jheadojio  XII.  &  Valentinictno  fecundo .    Caetera  ut   in  editis. 

(  *)  CCCC.  Hierio  &  Arddure  .  427. 

(*)  H&e   defunt  in  Codice. 

Felice  &  Tauro  ,  428. 

Codex  harc  habet :  Anno  a  pajjione  Domini  CCCCI.  Felice  &  Tauro  .  Kcftorius  proditur  . 
Partes  Galliarum  ,    quas  Franci  occupavcrant  JEcius  recepit .  (  bb  I 
(  bb  )  Florentio  &   Dionyfio  .  Al9' 

Codex  :  (  cc  )  JEtius  magifter  militum  fit .  Britannos  ab  hsreji  Pelagiana  Papx    eorrigit  C&- 
(  cc  )       hjiinus  . 

Theodojio    XIII.   6*   Valentiniano  III,  430, 

,,  Codex  :  Auguftinut  Epifcopus    moritur  (  dd  ) 

<        '  Bajfo  &  Antiocho .  43  r. 

Codex  :  Neftorius  ab  Ephejina  Synodo  damnatur  .   Ad  Scotot  primus  Epifcojrtts  Pxlladiut  a 
(  ee  )       Papa  mittitur  Csdeflino  .  (  ee  ) 

JEtio  ,    &   Valerio  .  43  tj 

(  ff  \  Codex  :  Syxtus  Papa  fit.  JEtium  fuperat  Bonifatius  .   JEtius  pergit  ad  Hunnot  .  (  ff } 

Thcodojio    XIV.    &    Maximo  .  '433* 

Codex  Confules  tantum  ponit,  cjeteris ,  quar  in  editis,  omiflls . 

Afpare  ©*  Areobinda  .  .434. 

Codex  :    Afpere  ,    &  Ariovinda  . 

Theodofio  XV.  &  Valentinixno    IV.  43  5. 

(  gg  )  Codex  ita  habet:  (gg)  Pace  facla  cum  Vandalis,  data  efl  eis  Africt  portio .  Deinde  fequitur  . 

ljidoro  &  Senatore  .  436« 

JEtio    II.  &  Sigifvulto  .  43  7. 

Co&ex ;  Mtio  &  Sigijvulto  ,  reliquis ,  ut  in  editis,   praetermiffis . 

Theodijio    XVI.    ($*    Fauflo  .  438. 

(  hh  )  Codex  :  Anno  a  pa/f.  Domini  CCCXI.  Theodojio  XVI. &  Fauflo .  (hh)  Pirats.   multas  in- 

fulat ,  &  pr&crpue    Sieiliam  vaftant . 

Theodojio   XVII.  &  Feflo  .  419* 

Codex:  Julianus  Epifcopus  irrepere  conatus  ,  vitxtur .  Carthago   capitur  a  Vandalir  ,  «»»0 
(  "  )       foflquam    Romana  effe  caperat  quingentejimo  oClogeJimo  quarto  .  (  ii  ) 

Valentiniano  Aug.  V.    &    Anatolio  .  440, 

Codex ;  ( kk  )   Diaconus  leo  Papa  fit .  Genferrcus  Siciliam  vaftat  ......,...••.••••• 

Cyro  V.  C.  Confule  .  441, 

Co- 


(aa)  f\ 


NOT7E    (aa)£\T>i  Pagium  ad  A.  0.424.  num.  II.  &  ad  A.  D,  415.  num.  II.  III.  IV. 


(ajL/E  his  Pagius  ad  A.  D.  428.  num.  VIII.  &  XVI. 

(cc)  \    Etium  ex  Profpero  vulgato  ,  magiftrum  miliriae    fadtum  A.  D.  419.  fatetur  etiam    Pagius 
£\   ad  an.  430.  num.  XXX.     De  Jegatione  S.  Germani  Autifiodorenfis   Epifcopi  ad   Britannot 
ob  harrefim  Pelagianam,  juflu  S.  C&lefiini  Papae  obita  ,   vide  Pagium  ad  A.  D.  429.  num.  II. 

(dd)   JL/E    S.  Attguftini  morte  ex  Profperi  Chronico  vulgato  Pagius  ad  A.  D.  430.  num.  XXVIII. 

(f  f)T^\E    Ncflorii  damnatione  Baronius  ,  &  Pagius  hoc  anno  431.  De  Palladio  Scotorum  Epifco- 
1  1  po  item  Pagius  ex   vulgato   Profpero  ,  hoc  anno  num.  LI. 

(//)    xrlde  Pagium  de  sixti  Pap&   eleclione   ad  hunc   311,432.   nitm.  V.  &  VI.  De  Aetio  vero 
y     ibid. 


num.  XVJH.   &   feqq. 

pace  Pagius  ex  Profperi 
Hiftoriae  Vandalicx,  &  Ruinartium  Hift.  Perfecut.  Vandalica: ,  P.  II.    cap.  IV. 


(gg)  W  E  hac  pace  Pagius  ex  Profperi  Chronicoad  A.  D.43J.  num.  XLIII.  Vjde  Procopium  lib.  1. 


(hh)  J_    Iratarum  nomen  in  vulgato  Profpero  de  Vandalis  intelligit  Pagius  ad  A.  D.  438.  n.  VIII. 

(H)  T  r  Ide  qua:  de  capta  Carthagine  a  Vandalis  ex  vulgato  Profpero  habet  Pagius  ad  A.  D.  439. 
Y  num.  VIII.  In  vulgatis  Profperi  Chronicis  legitur ,  captam  fuiffe  Carthaginem  anno 
DLXXXV.  poftquam  Romana  effe  caeperat.  Reclius  ex  noflro  codice  numerus  annorum  ,  anno  ex- 
cifik  a  Romanis  Carthaginis  accommodatur .  Velleins  lib.I.  captam  fuiffe  Carthaginem  fcribit :  Cor- 
nelio  Lentulo  ,  &  L.  Mummio  Coff.  fcilicet  anno  Urbis  Varroniano  608.  more  vero  Dionyfii  Hali- 
carnailki  &  fecundum  FaJlos  Capitolinos  anno  Urbis  607.  cui  anno  fi  addas  annos  584.  fiet  annus' 
Urbis   1191.  atque  adeo  annus  Chrifti  439. 

(ki)  r^V  E  eleclione  S.  Leonis  Paptt  Pagius  ad  A.  D.  440.  num.  II.  Item  de  Sicilia  per  Gcnfericum 
l_y  vaftata  ,  ibidem  num.  IV.  ubi  tamen  nonnulla  apud  vulgatum  Profperum  caftiganda  ef. 
fe  putat . 


Cum  edito  collatum : 


117 


Codex  :   (11  )    Ariovini*    mijfit  «    Tbendofio   contra    Vandalos  (   fupphj    tnilitibus)    magis 

Siciliam  prcflit ,  quam  Jfrics.  fubveniret ,  Deinde  fequitur  inCodice. 

Diofcoro  &  Eudoxio.  A.D. 

Contrst   Hunnos  Tbraciam  vaflantes  txcrcitus  de    Sicilia  redit ,  &    inter  Cenfcricum  &  Va. 
icntinianum   Afric.t    certis    fpatiis  dividitur .  ( »1»  ) 

Maximo   II.  &  Paterio  , 
Codex  :  Mnximo  bis  ,    6*  Faterio.  Carteris ,    quz  in    editis    habentur,   prartermiflls . 
Deinde   fequitur   in  codice  .-    Theodofio    XVlll,    &  Albino ,  Attila  Bledamfratrem  fuum  , 
confortcmque   rtgni  perimit  .  (nn) 

Valentiniano   VI,  &   Konio, 
Ccjdex  ;  Valentiniano  VI,  $*    Nomo . 

Aetio  III.  &    Symmacho, 
Callcpio  ,  &  Arvabure  . 
Codex :  C.tlcpio ,  &  Ardabore  , 

Pofihumiano  $*  Zenone-. 
Codex;  Anno  tt  paff.  Domini  CCCCXXI.  Pofibumiano,    &  Zenone . , .  . .. 

Aflnrio  &    Protogene, 
Codex  :  AJiyrio  ,   &  Protegene ,  Caneris  omiflis  . 
Codex  :  Valentinia^o  Vn.  &   Avieno ,  (00)  Moritur  Theodofius  ,   levatur   Marcianut, 

Marciano   Aug,    (£*  Flavio   Adelfio  . 
Codex  :  M*rciano  Aug,  <$*  Adelfio .  Pugnatunt  is  Galliis    Attila ,    Cs*    JEtis  ,  Aquileia. 
fratT-a  efl  (pp) 

Herculano  &  Sporatio* 
Codex  :  Herculano  &  Afphoracio  , 

Opilione    U.  C.  Confule « 
Codex :   Opilione,  &  Vincomalo.  Caneris  omiffls. 

JEtio  &    Studio. 
Codex  :  JEtio  t    <£•  Studio.  JEtiut    &  Boetius    eccifi  funt .  (qq) 

Vaientiniano  VIII.    &  Antbcmio. 
Codex  :   Valentiniano  VIII.  &  Anthemio  .  Vahntinianus  occiditur  .  Levatur  Maximus  XVI, 
Kal,   April.  &    ccciditur  Prid,    Kal.  Jun.  Ccnfericus  intrat   Romam  .....  Avitus   in   Calliis 
Impemtor  efficitur .  (rr)  Csteris    qus.  in  cditis  ,  omiflis  .    Dcindc  fequitur  in    codice  . 
fobannc  XXXI.  &   Varane  ,     Avitus  privatur  imperio .   (uu  ) 
Conscantino  &   Rufo  .  Moritur   Marcianus  .  Levatur  Leo ,  Et  Ravenns.  Majorianus  .  (xx) 
Anno    a  Pafi.  Domtni ,  CCCXXXI,   Leone  &    Majoriano . 
Reeimere  &  Patritio.  Valamer  Doracium   intravit  .  (  yy) 

Magno   &  Apollonio. 

Apparatus  in  Baroniuat  F  f  »  Setie- 


441. 


44?- 
444> 


(U) 

(  mm  ) 


445.      (  nn  ) 

446. 
447« 


448« 
449« 

4*0. 
45i. 

45». 

453- 
454. 
455. 


45<5. 
457. 
4  58. 
459. 
460 


(00  ) 

KPP  ) 

:<«) 

!(  rr) 
(  uu  ) 
(  **  > 

(yy) 


(11)     y  Ick  Baromura,    &  Paginm  ad  hunc  annum  441.  num,  Xlf. 
(mm[)  L/ E  his  Eai-onius,  &  Pagius  hoc  anno  441.  num,  II.  &  feqq. 
(nn)   \  3  E  BL-ta.  ab  Attila  interfeclo  Pagius  ad  hunc  an.  444.  num.  XIII» 

(00)  1J  E  Tbeodofii  niorte  Pagius  hoc  anno  450.  num.  VIII. 

(PP)  p\E  pugna  Attih  in  Galliis,  Pagius  ad  A.D.  451.  num.  XVIII.  &  feqq.  Item  de  Aetio,ibid, 

■*-'  num.  XXVI.    De  Aquileia.  excidio  vide  Baronium  ad  A.  D.  451.  qui  hoc  anno  everfam 

AquiUiam     putat ,  ex  Cafliodori  Chronico .  De  hujus  etiam  urbis  vaftatione  Jornandes  de  rebus  ge- 

ticis  cap.    XLII.  Pagius  etiam  Aauileia.   everfionem   an.  451.  contigilfe  cenfet,  ut  ex  eo  patet  ad 

hunc  ann.  num.  VI. 


NOT^E 


(??)    xJ  E  utriufque  nece  Pagius  ad  hune  an.  454.  num,  11.) 

(rr)    t  r  Ide  de  his  Pagium  ad  hunc  annum  45;.  num.  II.  nbi  ex  Chronographo  Cufpiniani,  his 

V     fimilia    refert ,  in  quo  tamen  emendandum  efle  putat  XVI.  Kal.  April.  in  VI.  Kal.  April. 

fsr  Prid.  Kal.  Junii ,  in  Pridie  ldus  Junii .  Si  vere  emendat  Pagius ,  hxc  emendanda  quoque  veniunt 

in  noftro  codice .   De    Romana:    urbis  excidio  per  Cenfericum  ,  &  de  Avito   in  Galliis  Imperatore 

renunciato ,  vidc  eumdem  Pagium  jbidem  num.  III.  IV.  Si  X.  j 

(uu)  J)  E  Aviti  exaucloratione  Pagius  ad  hune  annum  43<J.num.V.  &  VI» 

(xx)  XJE  his  Pagius  hoc  anno  457.  num.  II.  &  XII. 


();)De  Vvtthmiro  Hunnorum  rege  Jornandes  cap,  XI Vm, XLIX,  & LIII.  de  rebus  Geticis, 


izS        Chronicon  Profperi  Vaticanum 


(  ZZ)           Severino  &  Cudalaifo  .   Moritur  Majorianus ,   Levatur  Severus  ,  (xz,)  .     A.D.461. 

Leone   Aug,  &  Severo  Aug,  afii» 

Baftlifco  ,  &  Bibfemo  [  fic  ) .  463> 

O/ybno  .   &  Rujlitio,   fic.  464* 

^  aax  )                                              Bafilino,  Erminirico    (ficj,  Severus  pioritur  (aaa)  45$, 

-  *  Tta  in  Codice  Chronicon  definit  ,  Secjuitur  littens  Langobardicis :  Pufeo  &  Johanne, 
nempe  innuit  Jndiculura  Pafcha:  ,  qui  incipit  ab  A,  D.  467.  p0ft  tertiurn  confulaturn 
Leonis  Augufli ,  ubi  fequitur  chronotaxis . 

AU- 


__    (z.z)    V  1{*e  ^e  n's  Pag'ltm  ad  an.  4«i.  num.  II. 

JsOT/fe 

(aaa)  *•'  E  Seperj  niorte  Pagitts  ad  an.  465.  num.  VII. 

(bbb)  TTlcdefinit   Profperi  Chronicon  in  noftro  Codice ,  rienipe  in  Bn,  Chrifti  tf>6*  Editio  verg 
XX  Labhearia   definit  VaieHtiniano  VIII.  &   Anthcmio  Cofi*.  ideft  A,  D.  455.  foflquam  con. 
troverfiam  de  lafchate  hujus  anni  inter  Alexandrinos,  &  Latinos  retnlit,   ac  ab  Adatn  ufque   atf 
y/vtdahrum  perJitionem  annos  5733.  prasteriiffe  monet  • 


Cum  edito  collatum. 


12*9 


JLuttaYturn,  feu  continuatio  Chronici  ,  &  Canonis  Pafihalis 

froffenani  ,    ex   codice  Vaticano    veterrimo , 

litteris   quadratis    exarato  y 

pag.  96.  col.  a. 
Incipit  Epitome  temporum,  &  Indiculus  Pafchse: 

SAnftorum  ac  veflris  oratfonibus  faciam  fpiritaliter  quod  folent  hi  facere,  qui  in  brevi  ta- 
bella  terrarum  &  urbium  fitus  pingunt ,  &  latiflimas  regiones  in  modico  fpatio  demonftra- 
re  nituntur,  ut  fcilicet  qui  hanc  parvulam  legerit  fchedulam ,  non  folum  Hifloricorum  fa- 
pientifC  luce  fulgentium ,  &  varios  divjnprum  Junjinum  in  unam  fcientiae  coronam  diftin- 
clos  reperiat  . 
Jofephus  igitur  quj_XX.  Antiquitatum  cdidit  libros  ab  exordio  mundi  ufque  ad  XIV.  3nmim_. 
Domitiani  Cxfaris  ,  V  DCV.  fcriplit . 

Julius  Africanus ,  j_jus  quinque  de  temporibus  extant  volumina  ,  a  primo  homine  ufque  ad  Do- 
mini  Incarnationem  V   D.  ftiJo    terminavit . 

In  Chronica  Eufebii  Carfarienfis  JEpifcopi,  quam  Beattis  Hieronymus  in  Latinam  linguam  ver- 
tit ,  &  nonnulja,  quae  omifla  videbantur ,  adietftaj.  a  principio  mundi  ufque  ad  XIIII.  Valentis 
annum  ,  ideft  ufquc  ad  Confulatum  ejus  ftxtum  ;  &  Valentiniani  fterum,  annos^V",  DLXXVIIII.  le- 
gimus. 

Orolius  presbyter  in  feptimo  ad  Auguflinum  libro ,  ab  initio  mundi  ad  rempora  Honorii 
V  DCXVIII.  adferit, 

Profperius  presbyter  ufquc  ad  annum  XV,  Tiberii  C&faris  ,  ideft  duobut  Ceminis ,  quo  Domi- 
rus  nofter  Jefus  Chriftus  paflus  eft,  ann*    V  CCXXVIH.  exponit , 

Porro  autem  jnxta  diligentjflimam  fnpputationemj  ut  poflerior  declaravit  exitus ,  a  principio 
inundi  ufque  ad  Confulatum  Olybrii ,   <k  Ru/lifi .-   V  DCCCCXLIII.    colliguntur  anni . 


Hit    ConfuUbttt  (Olybiio-  &  Ruftico  )  Pafcba  primum  Pridie  Idus 

ApriJ. 
Sequenti  anno  Pafcha  V.  Kal.  April.  HERMENIRICO  &  BASIUSCO  . 

Vefunttus  ejl   Severus  (  a) 
LEONE  AUC,TERr  Kal./a».  die  fabbatu ,  Iuna  XXX.  fafcha   XV. 

Kal.  Mai.    Lun.  XVII. 
CCCCXL.  *  PUSEO  ET  JOHANNE  f  Pafcha  V.  Id.  April.  Luna  XX, 

His   Confulibus  ,    Anthemius  Imp.  efflcitur  .   (  b  ) 
ANTHEMIO  AUG.   BIS.  Pafcha  Prid.  KaJ.  April.  Luna  XXII. 

Marcellinus   occiditur     Sicifia  .  (c) 
MARCIANO  AC  ZENONE  .  Pafcha  Prid.  Id.  t*)  April.  Luna  XVI. 
SEVERO  V.  C.  CONSULE .  Pafcha  Prid.  Non.  April.  (  * )  Lun.  X VIIH. 
LEONE  AUC.  IIII.  &  PROBIANO.  Pafcha    V.  Kal.  April.   Luna 

XXII. 
EESTO  ET  MARCIANO,  Pafcha  XVI.  Kal.  Mai.  Luna  XXII. 
Bellum    civile  inter     Antbemium  ,    &    Recimere  .    Occiditur    Anthe» 

mius   V.  Id.  Jul,  (d) 
Levatur  Olybrius .  Moritur  Recimer.  XllII.  KalfSeptemb.  Et  Olybrius 

moritur    IIII.  -Nont    Novemb. 
Leone  AUG.  V.  Pafcha  Kal.  April.  Luna  XVIII. 
Licerius    Imp.  levatus  efl  V.  Non.    Mart.  (?) 


A.D. 
4*4» 

4«J. 

466, 


(*) 


A*7-  *ideftan» 
440.  a 
paflione 
Domini. 

(*) 

(n 

*}egtldi. 
bus  , 

*  leg.  No- 
nis 

C) 


4«8. 

469. 
470. 
47x. 

47V 


47J. 


(') 


LeO' 


oy 


Ide  Pagium  ad  A.  D.  465.  num.  VII. 


"\ 


(b)  IJe  Anthemii  inaugura,tione  Pagius  ad  A.  D.  467.  num.II. 

(c)  T\  E  Mircellini  carde  Cafllodorus   in  Chronico  A,  D.  468.  Procopius  de  bello  Vandalico  cap, 
■*"*^   VI.    in   fine    fcribit,    Marcellinum ,     quem    Marcellianum    vocat  ,    Dalmatja    invaforem  , 

fraude  cujufdam  ex  ipfius  collegis  fuifle  extinclum,   Vide  TJjepdoricum   Ritinartium    Hift,  Perfecut. 
Vandalicfe  P,  II,  pag.  479.  editionis  Parifienfis. 

(d)  T\  E  Anthtmii  nece  ad   V.  Idus  JulH  Pagius  ad  A«  D.  47».  num.  IV.  ex  Chronographo  Cuf- 
rr:    piniani ,    in  quo  tamen  niors    Ricimeris   XV.  Kal.  Septembr  &  Olybrii  ad  X.  Kal.  Novemb. 

illigatur;  Imperii  quoque  utriitfqtie    tempus  non  bene  ex  eodem  Cufpiniani  Chronographo  fupputat 
Pagius . 

(e)  p  Agius  ad  A.  D.  473,  num.  II.  de  Clyeerii  eleflione   ex  Chronographo   Cufpiniani  agit;    in 
*•   quo  tamen,   III.  Nonas ,  non  V.  Nonas  habetur. 


NOT^S 


230         Chronicon  Profperi  Vaticanurri 

LEONE  AUG.  JUN.  Pafcha  XI.  Kal.  Mai  Luna  XVIIII.  474. 

POST  CONS.  LEQHIS  AUG.  Pafcha  VIII.  Id.  April.  Luna  XV.  La-        475. 
tini  Idib.  April.  Luna  XXII. 
f  *  .  Deponitttr  Licerius  i    Levatur  Nepos  .  (f) 

1  '  ZENONE   AUG.  BIS  .  Fugavit  Oreflis   Kepotem ,  (&•   lcvtttur    Atigu- 

(  i  )  flulus.    (g) 

CCCCL.  BASILISCO  AUG.  II.  &  ARMATO .  Pafcha  V.  Kal.  April.  Luna  XVII.  47*. 

f  b  )  Odoaccr  lcvatur   X.    Kal.    Septetnb.    (h) 

POST  CONSUL.  fuprafcriptorum .  Pafcha  XV.  Kal,  Mai.  Luna  XVIIII.     477-: 
ILLO  V.  C.  CONSULE  Pafcha  V.  Id.  April.  Luna  XXI.  47»' 

/  j  j  Tbeodoricus    Dyrrachium  ingreffus  efl.    (i) 

ZENONE   AUC.  III.  Pafcha  VII.  *  Kal.  April.   Luna  XVIT.  479« 

*  Iege  pLACIDO  V.  C.  CONSULE .  *  Pafcha  Non.    April.   Luna  XXI.  48:. 
v?ir\                                         SEVERINO  V.  C.  CONS.  Pafcha  XIV.  Kal.  Mai.  Luna  XV.                     tfi. 

*  H,c  ab'  Graeci    VIII.  Kal.  Maf.  Luna  XXII.  (  k) 

eft  Cons.                                           TAUSTO  V.   C.  CONS.  Pafcha   TIII.  Id.  April.  Luna    XVIII.  483. 

•?">/"                                                  VENANTIO  V.  C.  CONS.  ET  THEODORICO  .    Pafcha   Ka!.   April.  48^, 
Jun-                                                            Luna    XX.  Huniricus   perfequitur  Catholicos .    (I) 

(  *  )                                           STMMACHO  V.  C.  CONS,  Pafcha  XI.  Kal.  Mai.  Luna    XXI,  48*. 

(  »  )           CCCCLX",                 DECIO  V.  C.  CONS.  (m)  Pafcha   Idib.  Aoril.  Luna    XVIT.  48<J. 

(  ,„  1                                            BOETIO  V.  C.   CONS.  Pafcha  IIII.  Kal.  April.  Luna    XX.  487. 

D1NAMIO  ET  SIFIDIO.  Pafcha  XV.  Kd.  Mai.  L  na  XX.  488. 

IeSc                                           PROVINO  V.  C  CONS.  Pafcha   IJII.  Non.   Airil.  Luna  XVI.  489. 

"1*1.                                                 PAUSTO  JUNIORE.  Pafcha  VII.   *  Kal.  April.  Luna   XVIIII.  490. 

(„|                                             OLTBRIO  JUN.  V.C.  CQNStfLE.Pafcha  XVIII.  Kal.Mai.  Luna  XX.  491. 

Zeno  defuntlus  efl  .  Levatur    AnaHaftus  .    (n  ) 

(  °  )                                            ANASTASIO  AUG.  ET  RUFO  .  Pafcha  Non.  April.  Luna  XXII.  (  0 )  492. 

jlLBINO  V.  C.  &   EUSEVIO  .   Pafcha    XIV.  Kal.  Mai.  Luna   XVI.  493, 
(  p  j                                                   H's  confuhbus  ignari  pr&fumptores    antichriflum  nafciturum  I  fupple 

dixcrunt )   Ravenns.  Tbeedoricus  ingreffus .  (p  ) 

.          .                                            ASTERIO  ET  PRASSIDIO  .  Pafcha  II II.   Id.  April.  Luna  XVIIII.  494. 

*  ?  /  J                                        VIATORE  V.  C.  CONS.  Pafcha  IV.  Non.  April.  Lun.  XXII.  (q)  49  j. 

POST 

■  1  '  '  1    .  ■  1     .11        .    .  ii,  111  111 

KOTJE    ^fi    Yy  Agius  ad    A.  D.  474.    num.    VTI.  citat    Cufpiniani  Chronographum  ,     in  quo   his     CofT, 

1      nempe  Leone  Aug.  jun.    habetlir  ,  dejcclum  de    Imperio   Glycerium    in  portu    Urbis    Rom& ;    & 

eo  anno  lcvatum  effe  Julium    Nepotem  VIII.  Kal.  Julias .   Chronographus  nofter  hzec   refert  pofl  conful, 

Leonts  Aug.  fcilicet   A.  D.  475.  fed  fortaffe  ofcitanter  ;  nam  idem  eft  ibi :   Posl    conful,  Leonis   Aug, 

ac   Zenone  Aug.  hisj  quo  anno   Orefles  fugavit    Nepotem  . 

(g)    p  Agiusad  A.D.  475.  num.TI.  ex  Chronographo  Cufpiniani  in  hunc  annum  confert  depofitionem  ,' 
"     &    fugam    Nepotis  per  Oreftem .  Intravit,   inquit    Chronographus ,    Ravennam  Patritius  Oreflet 
tum  exercitu  ,  <£-  fugavit  Impcratorem   Nepotem  ttd  Dalmatias  V    Kal.  Septemb,  Eo    ttnno   levatus    ejl 
Auguflulus  Imp.   Ravenntt  tt  Patricio  Orefle  patre  fuo  ,   Prid.    Kal,  Novembr, 

(h)  T  Ta  quoque  ad  diem  ,  quo  Odacer  rex  Ievatus    eft,  Chronographus  .Qifpiniani    apud   Pagium 

*  A.   D.  476.  num.II. 

(■')  p  Agius  ad  A.  D.  479.  num    IV.  putat  hoc  tantum    anno,  Theodofmm  in  Romanum  imperium 

*  excurfiones  fecilTe  ,  quod  Marcell  nus  in  Chronico  ad  tertium  Zenonis  confulatum  referat  , 
Sabmianum  utriufque  niilitiac  duclcrem ,  virtute  magis  ,  qu.'m  ingenio  Theodcricum  apud  Gr&ciam 
debacchantem  deterruiffe .  Itern  quod  Malchus  pag.  80.  fcribat,  Thcodoricum  apud  Epidamnum,  feu 
Dyrrachium  gralTatum  fuifle . 

(k)  p  Agius  in  tabula  Pafchali  A.  D.  481.  fequitur  cyclos  Grarcorum ,  apud  quos  Pafcha  fuit  die 
*    25.  Aprilis .  Latini  cekbrarunt  Pafcha  die  18.  Aprilis , 

(1)  Tf  X  his  Chronographi   noftri  verbis  apparet ,  A.  D.  484.  non  483.  Hunericum   in   orthodoxos 
-*-*    la-vire  ccepifle;   vide  Pagium  A.  D.  4S3.    rium.  VIII,  De    perfeculione   Huncrici  Marcellinus 
qtioque   in   Chronico  ad    A.  D.  484.  Confule  de  his   Ruinartium  Hift.  Perfecut.    Vandalica?  P,  II, 
cap.   VII.  num.  4.  &  feq. 

(m)  p  Agius  in  tabula  Pafchali   A.  D.  4S6.  Pafchale    feftum  collocat  die   6.  Aprilis ,    ita    quoquc 
*    Vidtoris   Canori ;  nofter  vero   Chronographus  die  13.  Aprilis ,  quar   Dominica  etiam  fuit , 
littera  Dominicali  E, 

(»)  \j  E  Zenonis  morte,  &  Anaflafii  Aug.  electione  vide    Pagium  A.    D.  491.  niim.  III. 

(  0)  TV/T  Endo  typographi  in  tabula  Pafchali  apud  Pagium  A.  D.  491.  habetur  Pafcha  die  7.  April, 
ItI  iegendum}  j,  Aprilis ,  quo  Dominica  fuit,  littera  Dominicali  D,  &  recle  in  noftro  Chro- 
nico  Nonis  Aprilis  defignatur. 

(?)  TT) E  Thcoiorici  ingreflu  Eavennam  Pagius  ad  A. D.  493.  num.  II.  ex    Chronographo  Cufpf- 
a-y  niani . 

tq)  T\/|  Lndum  forte  eft  in  noftro  Chronico    Pafchali ,  ad  diem  Pafchatis  quod  attinet  ;  nam  fcri- 
•l"-1  bitur  IIII.  Non.  April.  fed  A.   D.  495.   in  tabulis  Pafchalibus  Pafcha  figitur  ad  VII.   Kal, 
April.  ideft  die  %6>  Martii  ,   ut  habent  Cancn  Viclorii  ,  &  Alexandrini  ;  nifi  forte  in  diem  1.  Apri- 
lis  tranftulit  ex  nonnullis    latinorum  cyclis ,  quod  probabile  eft  , 


Cum  edito  collatum. 


*3* 


CCCCLXX. 


cccclxxvii. 
cccclxxviii. 

cccclxxix. 

cccclxxx. 

ccccLxxxr. 

CCCCLXXXII. 

CCCCLXXXIII. 

CCCCLXXXIIII. 

CCCCLXXXV. 


cccclxxxvl 
cccclxxxvh. 
cccclxxxviii. 
cccclxxxvuii. 

CCCCXC. 
CCCCXCI. 
CCCCXCII. 
CCCCXCIII. 

ccccxcinr. 

CCCCXCV. 

ccccxcvr. 
ccccxcvn. 

CCCCXCVIII. 

ccccxcviiir. 

D. 

DI. 


TOST  CONS.  VIATORIS  .  Pafcha  XVIH.   Kal.  Mai.Lun.   XV. 
jflii  delirantes    boe  confule  dicunt  Antichrilium    nafciturum  .    (  r ) 
1TERUM  POST  CONS.  VIATORIS .  Pafcha    VIII.   Id.   April.  Luna 

XVIII.  Latini  X.  Kal.  Mai.  Luna  XXII.  (/) 
FAULINO  .  Pafcha  rv.  Kal.  April.  Luna  XXL 
P.  C.  PAULINI.  Pafcha  XrV.  Kal.   Mai.   Luna  XXII.  Alii   Idib. 

April.   Luna  XV.  (t) 
ITERUM  P.  C.PAULINI.  Pafcha  rv.  Non.  April.  Luna  XVIII. 
ABIENO  .    Pafcha  X.    Kal.  Maii  Luna    XVIIII. 
Bomani  VIII.  Kal.  April.  Luna  XXI.  («) 
ABIENO  JUNIORE.   Pafcha  XVIII.  Kal.  Mai.   Luna  XXH.  (x) 

Synodus  congregata  eft  propter  Symmachum  Papam  . 
VOLUSUNO.  Pafcha  III.  Kal.  April.  Luna   XVIII. 
B.  CITHEGO.  Pafcha  XIIII.  Kal.  Mai.  Luna  XVIII. 
THEODORO.  Pafcha  III.     *     Id.  April.  Lun.  XXI. 

Mons  Befubius  erutfavit  V.  Id.   Novemb.  (y) 
MESSALA  Fa[cha.  VIII.    *    Kal.  ApriJ.  Luna  XVIL 
VENANTIO  .  Pafcha  XVII.  Kal.  Mai.  Lun.  XVIII. 
B.  BASILIQ  VENANTIO.  Pafcha  VIII.  Id.  April.  Alii  XII.  Kal. 

M.  Lun.  XV. 
ANASTASlO  IMPORTUNO.  Pafcha  XI.  Kal.  April.  Luna  XVIIL 
BOETIO  V.   C.  CONSULE.   Pafcha  III.  Id.  April.  Luna  XVI. 
FELICE  V.  C.  CONSULE.  Pafcha  III.  Non.  April.   Lun.  XX.  La- 

tini  X.  Kal.  ApriJ.  Lun.  XXII. 
B.   P.  C.  FELICIS  .  Pafcha  X.  Kal.  Mai.  Lun.  XXI. 
Sequitur  in  Codice  literis  Langobardicis,  characlere  minus  antiquo  : 

Hoc  anno  in  fj£.al.  Jul.  Sol.  Eclipjim  .  Et  in  monte  Vefuvio 

i   Id.  Jul.  (  z  ) 

PROBO .  Pafcha  VII.  Id.  April.  Lun.  XVI. 
SENATORE  .  Pafcha  III.  Kal.  April.  Lun.  XVIIII. 
FLORENTIO  .  Pafcha  XIII.  Kal.  Maj.  Lun.  XX. 
B.  PETRO  .  Pafcha   III.  Non.  April.  Lun.  XVI. 
AGABITO  .  Pafcha   VII.  Kal.  April.  Lun.  XVIII. 
P.  C.  AGAPITI.  Pafcha  XII.    *   Kal.  Mai.  Lun.  XVIIII. 
EUTHARICUS  CILLICA.  Pafcha  Prid.  Kal.  April.  Lun.  XVI. 
B.  RUSTICIO.  Pafcha  XII.    *   Kal.  Mai .  Lun.  XVI. 
VALERIO.  Pafcha  III.  Id.  April.  Lun.  XVIIII.  Alii.  VI.  * 

Kal.  April.  Lun.  XV. 
STMMACHO  ET  BOETIO .  Pafcha.  III.  Non.  April.  Lun.  XXII. 
MAXIMO .  Pafcha  XVL  Kal.  Mai .  Luna   XVL 
B.  OPILIONE.  Pafcha  VII.  rd.  April.  Lun.  XVIII. 
PROBO  JUNIORE  .  Pafcha  III.   Kal.  April.  Lun.  XXI- 
OLIBRIO  JUNIORE  .  Pafcha  XIII.  Kal.  Mai .  Lun.  XXII. 
JMAVORTIO.  Pafcha  Prid.  Non.  April.  Lun.  XVIII. 
B.  P.  C.   MAVORTI.  Pafcha  VIII.    *    Kal.  April.  Lun.  XX. 


49<f. 

497« 

498. 
459. 

500. 
501. 

$01. 


(r) 
(>) 

(*) 

(   H   ) 
(   *  ) 


503. 

3   ,  IIII. 

506.  (y ) 

507.  *  iege- 

508.  vii. 

509. 
510. 
511. 

511. 


J»3« 

514. 

51 6. 

517. 
518. 
519. 
510. 

511« 
522. 
513. 
514. 

5*5- 
$i<5. 

517. 
528. 


(*) 


*  lege 
XVII. 

*  lege 
XIII. 

*  lege  V. 


DI. 


*    lese 
VII. 


D 

(r)         E   Antichntti   ortu  vide  Baronium  ad  A.  D.  491?. 

(s)   TN  noftra  Pafchali  tabula  mendum  cubat ,  ubi  dicitur ,  apud    Ltttinos  hoc  anno  497.   Pafcha 
■*   fiiifle  X.   Kal.  JWii/V.nempe  die  22.  Aprilis  ,  legendum  potius    XII.  Kal;  nam  cum  hoc  an- 
110  littera  Dominicalis  fuerit  E.  die  20.  Apnli.   Dominica  fuit >  non  22.  Apud  Gt&cos  hoc  anno   Paf- 
cha  fuit  die  6.  Aprilis  ,  ut  &  in  Victorii  Canone . 

(t)  TV/T Endum  quoque  in  noftra  Pafchali  tabula  ad  A.  D.  499.  ubi  defignatur  Pafcha  Idibus  Apr. 
***■  Legendum  potius :  III.  Idus  April.  quo  die  Pafcha  ftatuitur  apud  Pagium  .  Reifte  porro 
Pafcha  ex  aliorum  cyclis  ad  diem  XIIII.  K al.  Maii ;  ideft  die  18.  Aprilis  refert .  In  Vidorii  Ca- 
none  ponitur  Pafehatis  dies  XIV.  Kal.  Maii ;  &  apud  Alexandrinos  IV.  Idus  Aprilis  ,  unius  &  hic 
numeri  lapfu;  nam  fcribendum  fitit  III.  U.  April. 

<«)    A  Pud  Pagium  Pafcha  A.  D.  $01.  eft  die  22.  Aprilis  ,  littera  Dominicali  G.  In  Viflorii  Ca- 
-**■  none  hoc  anno  duo  diverfa  Pafchalia  fefta  defignantur ,   nempe    X.   Kal.    M.tii ,  ideft    cne 
a2.  Aprilis  ,  &  quibufdam  Latinis  VIII.  Kal.  Aprilis ,  ideft  die   25.   Martii  Lunn    XXI.   Utrumque 
Pafchale  feftum  &  Chronographus  nofter  notavit. 

(x)  T^E  Synodo  Romana  A.  D.  502.  propter  Papam  Symmachum  habita ,  Pagius  hoc  anno  num. 
^~*  II.  III.  Vide  Manfii  notas  in  hunc  Pagii  locum . 

(y )  T"1  Heodorico  imperante ,  Vefnvium  erupifle  conftat  ex  CafTIodoro  Variar.  Iib.  IV.  epift.  L.  ubi 
-*■  FauJlo  Prarfefto  Practorio  Theodoricus  rex  mandat,  ut  mittat  virum  probatar  fidei  ad  No- 
lwum,  five  ad  Neapolitanum  ,  territorium  Vefuvii  montis  incendio  vaftatum .  Baronius  A.  D.  471« 
in  fine  Vefuvii  incendium  commemorat  ,  cujus  cineres  CPoIim  ufque  dilapli  funt  .  Ea  de  re  te- 
ftem  adducit  Marcellinum  in  Chronico  Leon;  Aug.IV.  &  Prohia.no  Cofl".  ideft.  A.  D.  471.  fed  nihil 
apud  Marcellinum  his  CoflT.  invenimus . 


(z 


)  T?  T  hic  alterum  Veftivii  incendium  memoratur.De  hujus  montis   mugitu    fub    Belifano    viue 
■*-'  Procopiumde  belI.Gothic.lib.II.cap.lv.  item  ejus  defcriptionem  ibid.  lib.  IV.  cap.XXXv» 


NOTiE 


232,         Chronicon  Profperi  Vaticanum 


*JegeXI. 


kg.  VI 


*ad  oram 
legitur  : 
vjuod  eil 
tonfulatut 
iterum . 


(**) 


(bb) 


(") 


(dd) 

(  ee  ) 

(ff) 


<gg  ) 


»11. 

DIII. 

DIIII. 

DV. 

DVI. 

dvii. 

DVIII. 

DVIIIL 
DX. 


dxiv 
DXIL 


DECIOJUNIORE  .  Pafcha  XVII.  Kal.  Mai  .  Lun.  XXI.  $!?; 

IAMPADIO  ET  ORESTE.    Pafcha  Prid.  Ral.    April.    Lun.  XVII.  La- 

tini  X.     *    Kil.   April.  L  m.  XX.  J30. 

T.  C.   SUPRASCRIPTOHUV.  Pifcha  XII.  Kal.  Mai .  Lun.  XVII.  531. 

B.ET  ITERUM  P.C.  SPURASCRIPTORUM .  Pafcha  III.  Id.  ApriI.Lun.yX>  53*. 
ETITERUM  P.  C.  SUiJRASCRIPTORUM .  Pafcha  VI.  Kal.  April.  Lun.  XVI.  533. 
PAULINO  JUNIORE.  Pafcha  XVI.  Kal.Mai.  Lun.  XVI.  534. 

P,  C.  PAULINI.  Pafcha  V.    *    Id.  April.  Lun.  XX.  Latini  in 

Kal.  April.  Luna  XXII.  53J. 

B.  ITERUM  P.  C.  PAULINI.  Pafcha  X.  Kal.  April.  Lun.  XV.  53<5. 

P.C.BELISARI.  *  Pafcha  Prid.  Id.  April.  Lun.  XVL  537- 


DXIII. 
DXIIII. 
DXV. 
DXVI. 

Dxvir. 
dxviil 

DXVIIII 

DXX. 
DXXI.  B. 
DXXII. 

Dxxnr. 


Dxxrni. 

DXXV.  B. 
DXXVI. 

Dxxvir. 
Dxxvnr. 

DXXVIIII.  B. 
DXXX.  (ddf) 

DXXXI.  (te) 

DXXXIT. 
DXXXIII.  E.        (ff) 


JOHANNE.  Pafcha  Prid.  Non.  April.  Lun.  XX. 
APPIONECONS.  Pafcha  VIIII.  Kal.  Mai .  Lun.  XX.  Alii  XVI. Kal. 
Mai .  Lun.  XV.   NonnuIJi  ex  Kal.  April.  Lun.  XXII.  qu* 

tertia  eft  .  (aa  ) 
£.  JUSTINO.  Pafcha  VI.  Id.  April.  Lun.  XVIII. 
BASILIO  JUNIORE.  Pafcha  Prid.  Kal.  April.  Lun.  XVIII. 
P.  c.  BASILI.  Pafcha  XII.  Kal.  Mai.Lun.XX. 
ITER.P.C.BASILI.  Pafcha  Prid.  Non.  April.Lun.  XVI.  (bb  )Gxxci 

Prid.  Id.  April.    Lun.   XXIII. 
B.  Pafcha  VI.  Kal.  April.  Lun.  XVIII. 
PafchaXVI.  Kal.  Mai  .Ltin.  XVIIII. 
Pafcha  VI.  Id.  ApriJ.  Lun.   XXII. 
Grarci  XI.   Kal.  Lun.  XVI.  (cc) 
Pafcha  VIIII.  Kal.  April.  Lun.  XVIII. 
Pafcha   Prid.  Id.  April.  Lun.  XVIII. 
Pafcha  Prid.  Non.  April.  Lun.  XXI. 
Pafcha  XV,  Kal.  Mai.  Lun.  XV. 

Grarci  CnI-  Ka,«  Mai  •  Lu"'  XVI. 

Pafcha  V.   Id    April.  Lun.  XVIIIL 
Pafcha  Prid.  Kal.   April.  Lun.  XX. 
Pafcha  XII.  Kal.  Mai .  Lun.  XXI. 
Pafcha  Non.  April.  Luna  XVII. 
Pafcha  V.  Kal.  April-  Lun.  XX. 
Pafcha  XVI.  Kal.  Mai.  Lun.  XX. 
Pafcha  Prid.   Kal.  April.  Ltin.  XVir. 
Pafcha  X.  Kal.  Mai.  Lun.  XVIII. 
Pafcha  Id.  April.   Lun.  XXI. 
Pafcha  XI.  Kal.  Mai  .  Lun.  XXII. 


DXXXIIIL 


DXXXV. 
DXXXVI. 

Dxxxvri.  B. 

DXXXVIII. 
DXXXVIIII. 


€  rco  KoynoyTec  rrecoyAi 


BASILI    XXV.  (gg) 


538. 


539« 
540. 
541. 
54Z. 

543- 
544. 
545. 
545. 

547. 
548. 

549« 
55°. 


5Jr. 

55». 
5  53« 
554. 
555. 
556. 

557. 
558. 
559- 
560. 

5<5i. 

562. 
553. 

5*4« 
5<SJ. 
366. 


DXL. 


NOT^ 


(na)  ly^T  Endum  eft  apud  noftrum  Chronographum  in  numeris    omnibu     Pafchalis  feftivitatis  ;  nam 
*■**   pro   VIIII.  Kal.   Maii  ,  legendum  VIII.  nempe  die  24.    Aprilis  i  pro  ex   Kal.  April.    le- 
gendtim    Prid.  Non.  April.  ideft  die  4.  Jprilis ,  quibus  diebtts,  Dominica  fuit,  littera  Dominicali  B. 
A.  D.  539. 

(  b  b )  T    Egendum  quoque  hoc  anno    543-  Nonis  Aprilis ,  pro  Prid.  Nonat ;  nam  hoc  anno ,    littera 
■"--'  Dominicali    D.  dies  Dominica  fttit  5.  Aprilis . 

(<*)T    Egendum  in  die  Pafchatis   A.  D.  545.  X.  Kal.  Maii  ex  fupputatione  Graecorum;  nam  cum 
-*-*  Iittera    Doniinicalis  G.  eflet ,    dies   Dominica    fuit     22.  Aprilis  ,  ideft  X.  Kal.  Mau  .    Alii 
celebrarunt  die  8.  Aprilis ,  ut  recie  quoque  in  noftro  Chronographo  . 

(dd)  TM  Pafchatisdie  A.D.  5 57.  Iegendum  KaLApril.  nam  hoc  anno  Pafcha  fuit  die  primx  Aprilis^ 
J_  Iittera  Dominicali  G. 

(ee)  tN    Pafchatis  die  A.  D.  558.  legendum  XI.  Kal.  Maii;  nam  Pafcha  incidit  in  diem  21.  Apr, 
±  littera  Dominicali  F. 

(ff)    T  N  Pafchatis  die  A.  D.    560.  Jegendum  potius  XIIII.   Kal.   Maii ,    ideft  die  18.  Aprilis ,  lit- 
1   tera  Dominicali  D  C.  In  aliis  tabulis  vulgatis ,  &  apud  Pagium  hoc  anno  Pafcha  eft    die 
3,8.    Martii . 

(ZZ)    V  Ic*e   noflras  adnotationes  in  Faftos,  Confulares  ad  A.  D.  566/num.  r. 


<bb ) 


< » ) 


(it) 


<ll) 


DXL. 

DXLI.  B 

DXLII. 

DXLHI. 

DXLIIII. 

DXLV.  B. 

DXLVI. 

DXEVII. 

DXLVIH. 

DXLVIIII. 

DL. 

DLT. 

DLII. 

DLIH.  B. 

DLIIII. 
DLV. 
DLVI. 
DLVH.  B. 

DLVIII. 

DLVIIII. 

DLX. 

DLXI.  B, 

DLXII. 

DLXIII. 

PLXIIII. 


Cum  edito  collatum/ 

CONSUL.  JUSTINI  AUG.  (hh) 


133 


B.  IN  HOC  ANNO  TRIUMPHAVIT  ...( i»)  ;.....:,...  . 


Confulatu    Confiantini  Augufii  .  (ii)  Litteris  Langobardicis  ,.  chara- 
clere  minus  antiquo . 


Confolatu  Maurki  Aug.  (II)  Litteris  Langobardicis ,  characlere  minus 
antiquq. 


Deinde  fequuntur  Iitteris  Langobardicis  aliquot  numeri  fequentium 
Pafcliatum  ufque  ad  annum  DLXVIII.  a  Paflione  Domini  ,  &  e 
regione  aliquot  Pafchatum  termini,  iifdem  litteris  Langobardicis 
exarati ;  qui  a  manu  pofteriori ,  fcilicet  diu  poftquam  codex  primuin 
fcriptus  eft,  additi  funt . 

Apparatus  in  Baronium  Q  g 


5*7» 
5<S8. 
"j<?9. 
570. 
57t. 
57». 
573« 
574« 
S7U 
•  57<J. 

577« 
578. 

579« 

5.80. 
581. 
581. 
583. 

584. 

585. 

586. 

587. 
588. 

539. 
590. 
591. 


LA- 


NOTiE     (hh)  _L)e  Jufiini  confulatu  vide  iterrt  notas  in  Faftos  A.  D.  566.  ntim.  I. 
(/7)     y  Icte    quoque  noftras  notas  in  Pagium  ad  A.  D.  575.  num.VII. 
{ik)  -"-Di  noftras  in  Pagium  notas  ad  A.D.  580. 
(II)  V  irfe  item  noftras  in  Pagium  notas  ad  A.  D.  584. 


2,34         Chronicon  Frofperi  Vaticanum 

LATERCULUS     PASCHALIS 

Ab  a.  p.  i<58.  ad  2,3p. 

ZK  CODICE    VATICANO,     OLIM    REGIN^    SVECORUM 

num»  586.  pag.  9. 

Scriptur  yjdetur  fecul,  Chrifli  decimo  . 

A.D. 
(  «  )        fj    Emb.  (*)CXLI.  Kal.  Jan.  Feri»  prima,  Luna    VI.    Initium  Qtiadragefima:  II,  Kal.  x68. 

£)•         Mart.  Luna  V.  Pafcha  III.  Id.  April.  Luna    XVII. 
(  h  )      Com.  (b)  CXLII.    Kal.  Jan.  dies  Sab. Luna  XVII,    Initium   Quadrag.  X.  Kal.  Mart.Tu-  169. 

na,  VIII,    Pafcha  III.  Non.  April. 
Emb.    CXLIII.  Kal.  Jan.  die  Dominica  ,  Luna  XXVIII,  Initium  Quadrag.  IIII.  Id  Mart.  170. 

Luna  VIJII.  Pafcha  VHH.  Kal.  Mai.  Luna .   XXII. 
(  e  )  Tinit  Endegadis  ,  incipit  Ogdoadis ,  (  c  ) 

Com,  CXLIIII.  Kal.  Jan.  fecunda  feria,  Luna  .  VIIII.  Initium  Quadrag.  V.  Kal.  Mart.  Lu.  171. 

na.  V.  Pafcha  VI.  Id.  April.  Luna  XVII, 
£.  Com,  CXLV.  Ka).   Jan.  tertia  feria,  Luna  XX.  Initiuni    Quadrag.    XIIII.  Kal.  Mart.  171. 

*  leSe  Luna  VII.  Pafcha  III,  Kal.  April.  Luna  VIIII.* 

XVIIII.     Lmb.  CXLVI,  Kal.  Jan.  qttinta  feria  ,  Luna.  I.  Initium  Quadrag.  VIII.  Id.  Mart.  Luna  173. 

VIII.   Pafcha  XIII,  Kal.  Mai.  Luna,    XX. 

Com,  CXLVII.  Kal.  Jan-  fcxta.feria,  LunaXII.  Initiitm  Quadrag.  VIII,  Kal.  Mart.  Lu-  174, 

na  IIII.  Pafcha  II.  Non.  April.  Luna  XVI. 

Com.  CXLVIII,  Kal.  Jan.die  Sabb.  Luna  XXIII.  Inititim  Quadrag.  Idib.  Febr.  Luna  VII.  175. 

Pafcha  VI,  Kal.  April.  Luna  XVIIIl. 

B.  Emb,  CXLVIII.  Kal.  Jan,  die'Dominic,   Luna  IIII.  Initium  Quadrag,  IIII.  Non.  Mart.  17*. 

Luna  VII.  Pafcha  XVII.  Kal.  Mai.  Luna  XVIIII. 

*Iege  III.  Com.  CL.  Kal.  Jan.  feria  II,  *,Luna  XVI  Initium  Quadrag,  XIII.  Kal.  Mart.  Luna  XIII.  177. 

Pafcha  II,  Kal.  April.  Luna  XVI. 

„,,       TV    Emb.  CLI.  Kal,  Jan.  feria  III.  *  Luna  XXVII,  Jnitium  Quadrag.  VII.  Id.  Mart.  Lttna  X.  17?. 

iege  IV.  paffha  XUf  Ka,f  Maif  Lima  xvm. 

fic, 
Finit  Ocdoatus  ,     incipit  indegxtus  , 

*  Iege  V    Com«  CLn-  KaL  Jan-  Fer'  IV-  *  Lun:i  VIII«  ^nitittm    Quadrag.   Kal.  Mart.  Luna  VIII,  179. 

6        '  Pafcha  II.    Id.    April.  Luna   XX- 

E.  Com,  CLIII.  Kal,  Jan.  Fer.VI.  Luna  XVIIII.  Initium  Quadrag.  X.  Kal.  Mart.  Luna  X,  180. 

Pafcha  III.  Non.  April.  Luna  XXII. 
Emb.  CLHH.Kal.  Jan.  die  Domjnic.  Luna  XXX,    Initium    Quadragef.  III.    Non.  Mart.  i8r. 

Lutia  IIII.  Pafcha  XVI.  Ka).  Mai.  Luna  XVI. 
Com.  CLV.  Kal.  Jan.  Feria  II.   Luna   XI.  Initium  Quadrag.  V.   Kal.'  Mart.    Luna  VII.  182. 

Pafcha  VI.  Id.  April,  Luna  XIX. 
Com.  CLVI.  Kal.  Jan.  Feria  III.  Luna  XXII.  Initium  Quadrag.XIII,  Kal.  Mart.  Ltin.X.  183. 

Pafcha   II.  KaL   April.  Luna  XXII. 
B.  Emh.  CLVII.  Kal.  Jan.  Feria   IIII.  Luna   III,  Initium  Quadrag.   VIII,  Id.  Mart.   Lu-  184. 

ua  X.   Pafcha  XIII.  Kal.  Mai.  Luna  XXII. 
Com,  CLVIII.  Kal.  Jan.  Feria  VI.  Luna  XIV.  Initium  Quadrag.  VIIII.    Kal.  Mart.  Luna  i8j. 

VI.  Pafcha  Prid.  Non.  April.  Luna  XVIII. 
Com.  CLVIIII.  Kal,  Jan.  die  Sabb.  Lttna  XXV.Initium  Quadrag,  Idib,  Febr.  Luna  VIIII.  i8<J. 

Pafcha  VI.  Kal.  April.  Luna  XXI. 
Enib.  CLX.  Kal.  Jan.  die  Dom    Luna  VI,  Initium  Quadrag.   III.  Non.  Mart.  Luna  X.  PaA-  187. 

,  d  .  cha    XVI.  Kal.  Mai.  (  d  )Luna   XXII. 

1      '       B.  Com.  CLXI.  Kal.Jan.Feria  II.  Luna  XVII.  Initium  Quadrag.  XIII.  Kal.  Mart.   LunaV.  188. 

Pafcha  II.  Kal,  April  Luna  XVII. 
Emb.  CLXII.    KaJ.  Jan.  Feria  IIII.  Luna   XXVIII.   Lnitium   Quadrag.    VII.    Id.  Mart,  189. 

Luna  VI.  Pafcha  XII.  Kal.   Mai,  Luna  XIX, 
Finit    Endcgatus  ,    incipit  Ociloatus  . 

Com.  CLXIII.   Kal.  Jan.  Fcria  V,  Luna  IX.  Iniiium  Quadrag.  Kal.  Mart.   Luna   VIIII.  J90. 

Pafcha  II.  Id,  April.  Luna  XXI, 
Com.  CLXIIIl.  KaJ   Jan.  Feria  VI,  Luna  XX,   Initium  Quadrag.   XVI,  "KaJ.  Mart.  Luna  191. 

V.  Pafcha  V.  Kal.  ApriJ.  Luna  XVII, 

B.   Emb. 


(t)   I  T  ^Ec   item :    eommunem ,   De  embolifmo  ,    &    communi   anno  ,    vide  EpiftoJam    fecundam 


(  " )  XI  v£c  Sigla  ;  embolifmum  fignificat. 
Pafchalem  Dionylii  exigui , 

(c  )  LJ  E  Endecade  ,  &Ogodoade  ,  vide  eandem   Dionyfii  epiftolam  . 

(d)  Xji  Rrat  Pagius  ad  A.  D.  187.  dum  hoc    anno  flatuit  Pafcha   die   17.   Aprilis;    nam  incidi* 
Vj  dic  itf.  littera   Dominicali  A.   ut  recle   hic   die  defignatur  in  hoc  Pafchali    laterculo. 


Cum  edito  collatum. 


*35 


B.  Emb.    CLXV.  Kal.  Jan.  die  Sabb.  Ltina  I.  Initium  Quadrag.  III.  Non.Mart.  LunaV.  I0I. 

Pafcha  XVI.   Kal.  Mai.  Luna  XVII. 
Com.  CLXVI.  KaJ.  Jan.  Feria  II.  Luna  XII.  Initium  Quadrag.  V.  K»I.  Mart.  Luna  VIII.  J(, 

Pafcha   VI.  Id.  April.  Luna  XX. 
Com.  CLXVIf.  Kal.  Jan.  Feria  III.  Luna  XXIII.  Initium  Quadrag.  IIII.  Id.  Febr.  Luna  i94, 

IIII.  1'afcha  IX.  Kal.    April.  Luna  XVI. 
Emb.   CLXVIII.  Kal.Jan.  Feria  IIII.  Luna  IV.  Saltus  hmar.  Initium  Quacjrag.  VI.  Non.  Mart.  195. 

Luna  .  V.  Pafcha  Idib.   April.    Luna   XVII. 
B.  Com.  CLXVDII.  KaJ.  Jan.  Feria  V.  Luna  XVI.  Initium   Qtudrag.VIIII.  Kal.    Mart.  196. 

Luna  VIII.  Pafcha  II.  Non.  April.  Luna  XX.  (e)  . 
Emb.  CLXX.  Kal.  Jan.  die  Sabb.  Luna  XXVII.  Initium  Quadrag.  III.   Id.  Mart.  Luna  197.        (  '  ) 

VIIH.   Pafcha  VIII.  Kai.  Mai.    Luna  XXII. 
Finit   Oedoadis  .  incipit   Endcgadis  . 
Com.  CLXXI.  Kal.  Jan.die  Dom.  Luna  VIII.  Initium  Quadrag.    IIII.  Kal.  Mart.   Luna  198. 

V.  Pafcha  V.  Id.  April.  Luna  XVII. 

Com.  CLXXII.  Kal.  Jan.  Feria   II.  Luna  XIX.  Initium   Qtiadrag.  XII.   Kal.   Mart.  Lu-  %s>9- 

na  VIII.    Pafcha  Kalend.  April.  Luna  XX. 
B.  Emb.  CLXXII'.  Kal.  Jan.  Feria  III.    Ltma   XXX.  Initium    Quadrag.  VII.  Id.    Mart.  200. 

Luna   VIII.  Pafcha  XII.   Kal.  Maii  Luna  XX. 
Com.  CLXXIV.  Kal.  Jan.  Feria  V.  Luna  XI.  Initittm  Quadrag.  VIII.  Kal.    Mart.  Luna  201. 

IIII.    Pafcha  Nonis  April.  Luna   XVI. 
Com.  CLXXV.  Kal.  Jan.  Feria  VI.   Luna  XXII.    Initium    Quadrag.    XVI.    Kal.    Mart.  102, 

Luna   VII.  Pafcha  V.  KaJ.  April.  Luna   XIX. 
Emb.  CLXXVI.  Kal.  Jan    die  Sabb.  Luna   III.   Initium  Qtiadrag.  II.  Non.    Mart.  Luna  203. 

VIII.  Pafcha  XV.  Kal.  Mai.  Luna  XX, 
B.  Com.CLXXVII.  Kal.  Jan.  die  Dom.  Luna  XIV.  Initium  Quadrag.  V.  Kal.   Mart.    Lu-  204. 

na  X.  Pafcha  VI.  Id.  April.  Luna  XXII.  (/) 
Com.  CLXXVIII.  Kal.  Jan.  Feria  III.  Luna  XXV.  Initium  Qttadrag.  IV,  Id.  Febr.  Lu-  205. 

na  VI.  Pafcha  IX.  Kal.   April.  Luna  XVIII. 
Emb.  CLXXVIIII.  Kal.  Jan.  Feria  IV.  Luna  VI.  Initium  Quadrag.  VI.  Non.  Mart.  Lu-  io<5". 

na    VII.  Pafcha  Idibus  April.  LunaXIX. 
Com.  CLXXX.  KaJ.  Jan.    Feria   V.  Luna  VI.   Initium  Qtiadrag.  VIII.  Kal.   Mart.  Luna  207. 

X.  Pafcha   Nonis    April.  Luna  XXII.  (g) 
B.  Emb.  CLXXXI.  Kal.  Jan.  Feria  VI.  Luna  XXVIII.  Initium  Quadrag.  II.  Non.   Mart.  108. 

Luna  III.  Pafcha  XV.  Kal.  Mai.  Luna  XVI.  (b) 
Et  ipfe    annus  qui  fuperiu;   eft  fcriptus  CLXXXI.  xpud  Cr&cos  initium   Quadrag.  III. 

Id.   Mart.  Luna   X.  Pafcha   VIII.  Kal.  Mai.  Luna  XXI.  Ufque  hic  Gr&ri  &  Lati~ 

ni    infimul  faciunt  Pafcha  :    hoc  funt  anni    L.  Finit   Endegadis  ,    incipit  Ocdoadis. 
Com.  CLXXXII.  Kal.  Jan.  die  Domin.  Luna  IX.  Initium  Quadrag.  IV.  Kal.  Mart.  Luna  209, 

VI.  Pafcha  V.   Id  April.    Luna  XVIII. 

Com.  CLXXXIII.  Kal.  J?.n.  Fcria    II.  Luna  XX.  Initium  Qnadrag.  XII.  Kal.  Mart.  Lu-  210. 

na  IX.  Pafcha  Kal.   April.  Luna  XXI. 
Emb.  CLXXXIIII.  Kal.  Jan.  Feria  III.  Luna   I.  Initium  Quadrag.  VI.  Id.    Mart.  Luna  nr. 

X.  Pafcha  XI.  Kal.  Mai.  Luna  XXII.  (i)  (  i  ) 

Et  a.pud  Cr&cos  ipfe  annus  CLXXXIIII.   Kal.  Jan.  III,  Fer.  Luna  I.  Initium   Ouadtag. 

V.  Kon.  Mart.   Pafcha  XVIII.  Ka.1.   Maias  Luna  XV. 
B.  Ccm.  CLXXXV.  KaJ.  Jan.  Feria  IV.  Luna  XII.  Initium    Quadrag.   VIII.    Kal.  Mart.  112. 

Luna  V.  Pafcha  Nonis  April.  Luna  XVII.  (k)  (  *  ) 

Apparatus  in  Baronium  G  g  l  Com. 


(/) 


(*) 


( e )  "Q  Ucherius  in  Vidorii  Canonem  ,    ad    hunc  annum  ita  habet  :  Latinis 


primi  generis   fuiffit     KOTn: 
./»?«■  fine     Viaorius  .       WUl;tl 


XIII.  Kal.  April.  Luna  eorum   XVI.  fed  nunquam  celehratum   docet   Prologi  fi. 
(f)  T>  Ucherius  in  Vidorii  Canonem  .  De   hoc  anno  vide  quii  Fredegariut    dicat  in    appeodiee  ai 


Cregerium  Turonenfem  cap.  CVIII.  Vide  eundem  Bucherium  cap.  X.  pag.193. 


fuit 


(g)  T?  Rrat  Pagius  ad  A.D.  207.  in  Pafchafe  hujus   anni  defignando  die  1;.   Aprilis  ,    nam 

JJy  die  5.  Apriiis ,  ut  nofter  hic  habet  Pafchalis  laterculus .  Hoc  anno  littera    Dominicalis  fuit 
T>.  &  Nonis  Aprilis  fuit  Pafcha  Dominicum  . 

(b)  p  Ucherius  ex  Viclorii  Canone  :  Sed  Alexandrini  VIII.  Kal.  Maj.  Ad  haec  Bticherius  :  De 
JJ  Pafchate  hujus  anni  ,  qui  eft  Chrifti  -j^o.idem  Fredegarius  finiens  ,  ut  nos  ,  ibidem  .  Latini 
ergo  A.  D.  208.  Pafcha  celebrandum  effe  docuerunt  die  17.  Aprilis  ,  Luna  XVI.  Alexandrini 
vero  die  24.  Aprilis  Luna  XXI.  Pagius  fecutus  eft  Alexandrinos .  Item  A.  D.  740.  Pafcha  ab 
aliis  die  17.  A[rilis ,  ab  aliis  die  24.  ejufdem  menfis  celebratum  fuit  ,  quod  a  Pagio  quoque  ad 
A.D.  740.  eft  adnotatum  . 

(.*•)  T)  Agius  ad  A.  D.    211.  fequitur  Alexandrinos ,  apud    quos  etiaoi    ex  Viclorii    Canone  Fa- 
j[     fcha  fuit  die  14.  April.   In  cyclis   latinorum  die  20.  Apnlis ,  Luna  XXII. 

(k)   T"1  Brore    typographi ,  ut  puto,  apud    Pagium ,  in  Pafchate    hujus  anni    habetur   J.  Martii , 
±_j  pro  Aprilis  ,  nam  Pafcha  hoc  anno,  ut  recle  in  noftro  Iaterculo,  fuit  die  J.  Aprilirs&z 
quivis  intelJigit,    nunquam  in  diem  j.  Martii  Pafcha  incidere  pofle. 


(  m  ) 

*  lege  A- 
pril. 


*  legc 
feb. 

(  »  ) 

Hic,  & 
deinceps 
abfunt    a 
Codice  di- 
cs  initii. 
Quadra- 
gelinix  . 

(  o) 


*    lege 
XIII. 


*  lege 
XVII. 

(/>   ) 

*  lege 

VII. 


235         Chronicon  Profperi  Vaticanum 

Com.  CLXXXVI.  Kal.  Jan.  Feria  VI.  Luna    XXIII-  Initium  Quadrag.  VIII.  Kal.  Mart. 

Luna  VIII.  Pafcha  V.  Kal.  April.  Luna  XX.  (/) 
Com.  CLXXXVII.  Kal.  Jan.  die  Sabb.    Luna    IV.  (  faltus  Lunae  )   Initium   Quadrag.  V. 

Non.  Mart.  Luna  VIIII.   Pafcha  XV.  Kal.  Mai.   Luna  XXI.  (m) 
Com.  CLXXXVIII.  Kal.  Jan.   die    Domin.    Luna    XVI.  InitiUm  Quadrag.  VIIII.    Kal. 

Mart.  Luna  VI.   Pafcha  IV.  Nonas  Mai.  *  Luna   XVIII. 
B.  Com.  CLXXVIIII.  Kal.  Jan.  Feria  II.  Luna  XXVII.  Initium  Quadrag.  VI.  Id.  Mart. 

Luna  VII.  Pafcha  XI.  Kal.  Mai.  Luna  XIX. 
Fimt  Ocdoadis  ,  in  ipit  Endegadis  . 
Imb.  CXC.  Kal.  Jan.  Feria  IIII.   Luna  VIII.  Initium    Quadrag.  VI.   Ncn.  Mart.    Luna 

VIIII.   Pafcha  Idibus  April.   Luna  XXI. 
Ccm.  CXCI.  Kal.  Jan.  Feria  V.  Luna  XIX.  Initium  Quadrag.  XII.  Kal.  Mart.  Luna  V. 

Pafcha  IV.  Kal.  April.  Lima  XVII. 
Com.  CXCII.  Kal.  Jan.  Feria  VI.  Luna  XXX.  Initium   Quadrag.  Non.  Mart.    Luna  VI. 

Pafcha  XIV.  Kal.  Mai.  Luna  XVI II. 
B.  Emb.  CXCIII.  Kal.  Jan.  Sabb.    Luna    XI.  Initium  Quadrag.   IIII.  Kal.   MarU    Luna 

VIII.   Fafcha  V.  idus  April.  Luna  XX. 
Com.  CXCIUI.  Kal.  Jan.  Feria  II.  Luna  XXII-  Initium  Quadrng.  II.  Id.  Mart.  *  Luna  III. 

Pafcha    VUI.  Kal.  April.  Luna  XVI. 
Com.  CXCV.  Kal.  Jan.  Feria  III.  Luna   III.   Initium  Quadrag.  V.  Non.  Mart.  Luna  V. 

Pafcha   XVIII.  Ka4.  Mai.  Luna  XVII. 
Com.  CXCVI.  Kal-  Jan.   Feria  1111.  Luna  XIIIT.  Pafcha  VIII.  Id.  April.  Luna  XX.  (») 
B.   Com.    CXCVII.  Kal.  Jan.  Feria  V.  Luna  XXV.  Pafcha  V.  Kal.  April.  Luna  XXI. 
Com.  CXCVIII.  Kal.  Jan.  Sabb.   Luna   VI.    lafcha  IV.  Id.  April.  Luna  XVI. 
Emb.   CXCVIIII.  Kal   Jan.  die   Dcm.  Luna   XVII.  Fafcha  IV.  Non.  April.  Luna  XIX. 
Com.   CC.  Kal.  Jan.  Feria  II.    Luna    XXVIII.   Pafcha   X.  Kal.  Mai.  Luna  XXI. 
B.  Emb.   CCl.  Kal.  Jan.  Feria  111.  Luna  IX.  Pafcba  Idibus  April.  Luna  XXII. 

Et   apud  Cr&cos  VIII.   Id.    Jpril.   Luna   XXI.  (  0  ) 
Com.  CCII.    Kal.   Jan.  Feria  V.  Luna  XX.  Pafcha  IV.  Kal.  April.  Lun.  XVIII. 
Com.    CCIII.  Kal.  Jnn.  Feria  VI.  Lura  I.  Pafcha  XIV.  Kal.  Mai.  Luna  XIX, 
Emb.  CCIIII.  Kal.  Jan.  Sabb    Luna  XII.  Pafcha    IV.  ld.  April. 

Et  apud   Gr&cos    III.   Non.  dpril.    Luna   XV. 
B.  Emb.  CCV.  Kal.  Jan.  D°minic.   Luna  XXIII.  Pafcha  VIII.  Kal.    April.  Luna   XVII, 
Com.  CCVI.  Kal.  Jan.  Feria  III.  Luna  IV.  Inir.  Qiidarag.  .  .  .  PaichaXVIll.  Kal.  Mai. 

Luna  XVIII. 
Com.  CCVII/  Kal.  Jan.  Feria  IV.  Luna  XVI.  Initium  Quadrag.  .Pafcha  VIII.  Id. 

April.  Luna  XXII. 
Com.  CCVIII.  Kal.  Jan.  Feria   V.  Luna    XXVH.  Initium  Quadrag Pafcha  XVI.* 

Kal.  Mai.   Luna  XVII. 
Einit  Ocdoadis  .   incipit    Endcgadis . 
B.  Com.   CCVIIJI.  Kal.  Jan.  Feria  VI.  Luna  VIII.  Init.  Quadrag. 

April.  Luna  XV  III. 
Com.   CCX.  Kal.  Jan.  Dominic.  Luna  XIX.  Initium   Quadr.ig. 

April.  Luna  XXI. 
Com.  CCXI.  Kal.  Jan.  Feria  II.  Lun.  XXX.  Initium  Quadrag. 

Maii.   Luna  XXII. 
Et  apud  Cr&cos  Pafcba  XVIII.  *  Kal.   Mai.  Lun.  XV.    ( p  ) 
Ccm.  CCXII.  Kal.  Jan.  Feria  III.   Luna  XI.  Jnitium  Quadrag. 

Id.  April.  Lun.  XVIII. 


.  Pafcha  IV.  Id. 

,  Pafcha  IV.  Non. 

.  Pafcha  X.  Kal. 

,  Pafcha  VIII.  * 


2ij. 
114. 
nj. 
216. 

117. 
218. 
110. 
220. 
211. 

222« 

22J. 
224. 
22  J. 
226. 
227. 
228. 

229. 
2JO. 
231. 

2J2. 

*3* 

2J4. 

»3S. 

23«, 

237. 
23S, 

239. 


PRiE- 


NOTJE 


O)  T7  Mendandum  quoque    eft  Pafcha   apud    Pagium    A.  D.  213.  perperam  enim   ibi  legitur   die 
J2j   2;.  Martii  pro  die   28.  Hoc  anno   litteri   Dominicalis    fuit   C.  qua:   incidit    in   diem    28. 
Martii ,  ut  recte  in   noftro  Jaterculo   Pafcha  denotatur. 


(m)   I)  Ucherius  ad  Viclorii  Canonem  A.D.  214.  harc  monet  :  Hic  juxta  Chronicon  Profperi  MS. 
fl  incipit  initium  tertii ,  ut  vocat }  cycli  84.  annorum  ,   Vide    eundem  Bucherium  pag.136. 

(«)   Tj'  Rrore   typographi  apud  Pagium  A.  D.  223.  habetur  ,  Pafcha  fuilTe  die  z6.  /Iprilis .  Legen- 
1/j  dum  die  6.  qua  die  recle  ponitur  in  noftro  laterculo,  cum    hoc    anno  littera    Domini- 
calis  E  in  curfu  effet. 


(0)    T)  Ucherius  ad  Viclorii    Canonem  A.  D.  228.    Hoc  anno  Codex  MS.    Jlexandrincrum  tantum 
Jj  Pafcba,  non    ViChrii ,  txbibebat ,  Itaque  Pagius  in  Pafchate    hujus  anni    decernendo,  cy- 
clos  Graecorum  fecutus  eft  ,  qui  Pafcha  celebrarunt  die   6,  Jpilis-  latini    vero    celebrarunt     dic 
13.   Aprilis  , 

(p)  f-i  XGra:corum  cyclo  Pafcha  A.D.  238.  fuit  die  15,  Jfpriliss  apud  Lat/nos  vero  die"2*.  Jprilii, 
X_j  De  Pafchate    Grsecorum   lioc  anno  nihil    apud   Bucherii  cyclum    Viclorianum  .  Errat  au- 
tem  Pagius,qui  Pafcha  fijtuit  die  23.  Aprilis  .  Nam  Iittcra  Dominicalis  hoc  anno  fuit  G.  Itaque 
dies  23.  Aprilis  in  diem  Luna:  incidebat. 


Cum  edito  collatum .  237 

P    R    JE    F    A    T    I    O 

De  Raiione  PAscuiE,   et   Laterculus    Paschalis 
Ab  A.  D.    354«   a  d   437. 

EX  GENNADIO    VATICANO- 

lncifit  ratio  Pafcha 

Dlrente  Domino  ad  Moyfen  ,  menfis  hic  initium  menfis  primus  erit  vobis  in  menfibus  anni ,  qtti 
rum  mundum  flatucrit  pcr  fignificantiam  rerum  perfeclarum  ,  aperte  nobis  declaravit ,  quando 
iixit :  Producat  terra  herbam  pabuium  habentcm  femen  fccundum  fuum  gcnus  ,  &  lignum 
fruttiferum  faciens  fruclum  ,  cujus  femen  in  ipfo  in  fimilitudinem  fccundum  genus :  &  fattum 
ejl  fic  .  Et  in  die  qua  agnus  occifus  efl  immaculatus  Chriflus  Jefus  Dominus  nufler  produxit  ter- 
ra  herbam  pabuli  ovibus  Chrifli  ad  rcfettioncm  animarum  in  ipfum  credcntium  ,  qui  ovium  innocentiam 
habutrint  ,  &  Hgnum  fruttiferum  habens  fruttum :  quod  lignum  ,  nifi  Crux  Chrifli ,  qus.  portavit  hominem 
fruttum  ,  cujui  femen  ,  hoc  efl  caro  mortua ,  vel  fepulta  ,  incorrupta  furrcxit  in  eo  femine  ,  vel  in  ea 
fimilititdine  ,  ;'«  qu.t  ante  fuit ,  Qu&ramus  ergo  qua  die  quartadecima  menfis  primi  debeat  c&na  pur& 
Safchs.  obfcrvari.  Manifeslum  efl  quando  filii  Ifrael  exierunt  de  terra  JEgypti  ,  dccimamquartam  Lunam 
fuiffe  in  menfe  primo  ,  hoc  efl  Martio  die  Pridie  Iduum  Martiarum ,  &  quia  a  quin(adfcima  die 
mcnfis  ufque  in  vicefima  prima  menfis  dies  funt  feptem  azymorum  ,  vel  quibus  diebus  prohibuit  Deus 
cum  maleditto  ,  ut  nulla  domus  uteretur  fermcnto ,  idefl  cx  die  Iduum  Martiarum  in  die  XII.  Kalea- 
darum  Aprilium  i  ideo  priores  noflri  flatuerunt  completis  dtebus  azymorum  ,  ex  die  XI.  Kalendarum 
Aprilium  ufque  in  diem  XI.  KaUndarum  Majarum  ,  m  his  XXX.  &  unttm  diebus  ,  dicm  Pafch& 
juxta  fuperne  rationem ,  &  diem  Dominicum  Rrfurrettionis  Dommi  omnibus  annis  Pafcha  agere^, 
fua  conditione  ,  ut  a  quarfadecima  c&na  pure  Luna  ufque  in  virefima  prima  Sabbathi  lex  Pafrha  cu- 
flodiatur  .  Simili  rnodo  &  dierum  crdinationem  addifce  .  LXXXIIU.  anni  ,  quvd  habent  dies  numero 
XXXDCLX.  his  immittcndi  funt  dies  Bifexto  ,  dies  numero  viginti  &  unum ,  ad  fuperioris  fum- 
m&  dies  funt  fimul  cum  die  adietto  uno  Sabbathi  ,  dies  numtro  XXXDCLXXXII,  Tartiris  in  fepti- 
ma  ,  ne  ante  Luna  Xllll-  incurrat  ,  vel  Sabbathi  dies  pofl  Luna  vifefimaprima  :  hac  difciplina  fer- 
vxtx  ,  a  nullo  refrehcnderis .  Sane  annus  laterculi  ab  mitio  fexti  Pafch&  extra  computum  habcri  , 
tit  complures   incurrunt  ,    omnefque  erroris  funt  pleni  j  fiunt  dies  numero  UllCCCLXXXIII,  remanct  as  , 

fic 

im   efl  dicis  primus  dies ,  Sabbathi  ,   qui  &  a  capite  fuit .  Idco    in  latercuhtm  ,  five   in   volumen  ,  qu& 
minus    Juxfa    computum     Romanum     eas   ordinatum ,    cujus   ratio    infra  fcripta   efl    ANTONIO  ,    & 
STAGRIO   CONSULIBUS  ,   qus.  Kalcnds.  Januarid  fuerunt  die  Sabbathi  Luna  prima:    qui  annus  in  cy-  A*  0.381, 
elo    ottogenario  &  quaternario  primus  efl  ,    qui  cyclus   divifus   per  feptem  duodecenniorum  ordine    dige-   littei  a 
Jiu>  i    qu&  per   annos  fingulos  hoc   continet  ,    Kalcnda  Januarid  ,    qua    die ,  Vel  quota  Luna  fit  azima  ,   Dom.  B. 
eiiam  vel  qttotus   Kalendas  ,   vel  Idus    agatur  ,     Pafcha   quoque  fuo    lempore    quotu    Kalendas ,  Nonas  , 
ziel   Idus  ,  vel  quota  Luna   die  fempcr   Dominica  celcbrctur  .  Errores  etiam  temporum  diverforum  in  qui. 
hut  illa  erit  ,    elettiene  dies   Dominica   Pafch&  ante   XI.  Kal.    Apriles ,   vel   poft    XI,  Kal.  Majas    ve- 
mrit  dies  ctiam    c&n&  pur&  . 

Tofl  oslogefimo    quarto    anno    revertifur  ad  fe  cyclus* 

I.  Anno  Kal.  Janmr.  die  Sibbathi  Lun,  XXI,  Dies  Pafcha?  VI.  Kal.  A.D.  *  idfft 

Aprilis   Lunx   XVI.  CONST.  VII.   ET  CONST.   IV,   (*  )  3J4.  Conflantio 

II.  Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica  Lun.  II.  Dies  Pafchae  XVI.  Kal.  Ma-  VI1-   & 

jas  Lun.    XVIII.  Conflant.o 

ARBITIONE    ET  JULIANO,   (pro   LOLLIANO)  Coff.  3Jj.  C-'Uo   Iv. 

III.  B.  Anno  Kal.  Jan.  die  fecunda  feria  Lun.  XIII.  Dies  Pafchs  VII.  erroreLi- 

Idus  April.  Lun.  XX.  brar"  a™ 

CONSTANT.  VIII.   ET    JVLIANO .  35<J.   "ota  nu- 

IV.  Anno  Kal.  Jan.  die  quarta    feria  Lun,  XXIV.  Dies  Pafchae  X.  Kal,  f""21'  ad- 

April.(a)  Lun.  XVI.  J"ta  >.  ut 

CONSTANTINO  (  pro  Conflantio )  IX.   &  JULUNO  .  (*)  3J7.  m°runmus 

V.  Anno  Kal.  Jan.  die  quinta  feria  Lun.  VI.   Dies  Pafchje  Pridie  Idus  m  Faftl,s« 
■      Aprilis  Luna  XVIII.  (  a  ) 

DJTIs.NO  ET  CEREALE  ,  558.  *  adden- 

VI.  Anno  Kal.  Jan.  die  fexta  fcria   Luna  XVI.  Dies     Pafchx    Pridie  .     dunill; 

Non.  April.  Lun.  XXI. 

EUSEBIO  ET   TPATIO.  J59, 

VII. 

(*)  Xj'  Rrat  Pagius ,  dum  A.D.  357.  Pafcha  figif  ad  diem  io.  Martii  ,■  nam  ex  noftro  Iaterculoffuit     N°T./£ 

J_>  die  13.  Martii ,  quo  anno  fuit  littera  Dominicalis   E.  Recle   etiam  in  Canone  Viclorii 
die  13,  Martii   ftatuitur. 


*  nempe 

Conflantio 
X&  Ju. 
liano  Ul, 

<*) 


*  nempe 
XVI. 


(<<) 

*  nempe 
XIX. 


U) 


(£) 


238 

VII.  B, 


vnr. 


IX. 


X. 


XI.  B, 


XII. 


XIII. 


( » )       xiv. 


xv.  B 


xvi. 


*    ideft 

Valcnti- 

nianoju. 

ttiore  ,   & 

Viilore .  XVII. 


XVIII. 


XVIIII.  B, 


Chronicon  Profperi  Vaticanum 

Anno    Kal.    Jan.  die    Sabbathi  Lun,  XXVIII.    Dies  Pafchx  V. 
Id.  April.  Lun.  XVI.  (b) 

DRTT  NOSTRIS .    * 


Anno  Kal.  Jan.  fecunda  fena  Lun.  VIIII.  Dies  Pafcha:  VI.  Id.  A- 
prilis  .  Lun.    XVII,  (?) 

TAURO  ET  ELORENTIO. 
Anno  Kal.  Jan.  die  tertia   feria    Lun.   XX.    Dies   Pafchar    Pridie 
Ka!.  ApriJ.  Lun.  XX. 

MAMERTINO  ETNEBITTA. 
Anno   Kal.  Jan.  die  quarta  feria  Lun.  I.  Dies  Pafcha:    XII.    Kal. 
Maji  Lun.  XXI. 

JULUNO  IV.  ET  SALLUSTIO. 
Anno  Kal.  Jan.    die   quinta   feria  Lun.  XII.  Dies   Pafchse    Prid. 
Non.  April.  Lunae  X  C  •     * 

JOBIANO  ET  EONONIANO  . 
Anno.  Kal.  Jan.  die  Sabbathi    Luna  XXIII.  (d)  Dies  Pafcha:  VI. 

Kal.   April.    Lun    X  C  1 1 1.    * 

VALENTIANO  ET  VALENTE  . 
Anno.  Kal.  Jan.  die  Dominica  Lun.  IIII.  Dies  Pafcha:  XVI.  Kal.  Mai. 
Lun.  XX. 

CRATIANO  ET  DAGALMFO  . 
Anno   Kal.    Jan.    die   Secunda  feria    Lun.  XV.   (c)  Dies  Pafcha: 

Kal.    April.  Lun.  XT. 

LUPICINO    ET  JOVINO . 

Anno  Kal.    Jan.  die  tertia  feria  Luna  XX  Q.    (/)    Dies    Pafcha; 

XII.  Kal.  Mai.  Lun.  X  C  I. 

VALENTINUNO  ET   VALENTE  II. 
Anno  Kal.  Jan.  die  quinta  feria  Lun.  VII.   Dies  Pafchse  Prid,  Id. 

April.Lun.  xrill. 

VALENTINIANO  AUG.   gr    Vicl,    * 


3<*o 

361. 
361. 
3*3« 

3*4. 

3*5. 
166. 

367. 

3*8. 
369. 


Anno   Kal.  Jan.  die  fexta  feria  Lun.  XCIII.  Dics  Pafclue   V. 
Kal.    April.  Lun.  Xf. 

VALENTIKIANO  ET  VALENTE    III.  370. 

Anno  Kal.    Jan.  die  Sabbathi  Lun.  XXX.  (g)  Dies  Pafcha:  XV. 

Kal.  Maji    Lun.  X  C . 

GRATIANO    II.  &   Prpbo.  371. 

Anno    Kal.    Jan.    die  Dominica  Luna  XI.  Dies  Pafcha:  VI.  Id. 
April.  Luna   XX. 

MODESTO  ET  ARINTHEO  .  371. 

XX.    Anno 


NOI7E     (b  )  T    Aterculus  nofter  diem  Pafchatis,  in  diem  9.   Aprilis  confert  ,    Pagius  A.  D.  360.  ad    23. 

JL_,   Aprilis  fecundum  Alcxandrinos ,  fecundum    Latinos  vero   ad  diem    16.    Martii.   Hoc    anno 

Kalenda:  Januaria:  fuerunt    die  Sabbati  ,  Iittera  Dominicali  B  A.  quare  die    23.  Aprilis   fuit  littera 

Dominicalis  A.  nempe  dies  Dominica  fuit ,  &  item  die  9.  Aprilis ,  qua  Pafcha  fignat  nofler  Jater- 

culus;  qui  cyclos  Latinorum    fequitur  . 


an- 
la- 


(?)  pAgius  Pafcha  hujus  anni  3C1.  diei  4.  Aprilis  afllgnat.  Fuit  autem  Dominica  dies  hoc 
*■    no  8.  Aprilis  ,  quod  in  curfu  erat  littera   Dominicalis  G.  Errat  ergo  Pagius,   &  refle 
terculus  nofler  .   In  Vidoriano  quoque  Canone  die  8.  Aprilis  Pafcha  habetur  . 

(d)  pAgius  A.  D.  3<5j.  perperam  Pafcha  flatuit  die  23.  Martii ;  nam    recle   laterculus  nofler ,  & 

*  Canon  Viclorianus  addiem   27.  Martii  fixerunt ,  quo  Dominica  fuit,  Littera  Dominicali  B. 

(e)  pAfcha  apud  Pagium    A.D.  367.  die  10.  Aprilis  celebratur  ,  at  in  noftro  laterculo  die  pri. 
■*■    ma  Aprilis ,  ut  &  in    Vicloriano  Canone ,  &  rccle  ;    nam  hoc  anno  Dominica  dies   incidit 

in  diem  primam   Aprilis  ,    littera   Dcminicali    G.  &   dies    10.   Aprilis    non  fuit   Dominica  .  Mendo- 
fum  igitur  eft  Pafcha  hujus  anni   iri   Pagio . 

(/)  T?  Rl'at  Pagius  in  Pafchate  anni  568.  nam  illud]  aflignat  diei  20.  Martii ,  quo  anno  fuit  fe- 
_C,  ria  quinta.  Refle  laterculus  nofter  ad  20.  Aprilis ,  ftatuit,  qua:  Dominica  fuit  littera  Do- 
minicali  £. 

(g)  pErperam   Pagius  A.  D.  371.  Pafcha  defigoat  ad  diem  4.  Aprilis ;  cum  ea  die  feria  fecunda. 

*  eflet.  Rede  in  noftro  laterculo   Pafcha  eft  ad  diem  i-j.Aprilis,  quae  incidit  in  Dominicam, 
littera  Dominicali  B> 


Cum  edito  collatum. 


*<19 


XX.  Anno  Kal.  Jan.  die   tertia    feria   Lun.    XXII.    Dies   Pafcha:   Prid. 

Kal.  ApriJ.  Lun.  XXI. 

WJLENTINIANO  ET  VVALENTE  IIII. 

XXI.  Anno  Kal.  Jan.  die  quarta   feria   Luna  IU.    Dies    Pafchx   Idibus 

April.   Lun.   Xfi 

GRATIANO  ET    *     EQUITIO 

XXII.  Anno  Kal.  Jan.  die  quinta    fcria  Lun.   XIV.  Dies  Pafcha:  Nonis 

April.  Lun.  X(*III. 

P.  C.  GRATIANI  ET  EQUTTU. 

XXIII.  B.  Anno  Kal.    Jan.   die    fexta  fcria  Lun.  XXV.  Dies  Pafcha:   VI. 

Kal.  April.  Lun.  XXI. 

WALENTE    *  ET  VALENTINIASO  . 

XXIV.  Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica  Lun.   VI.   Dies   Pafchae   XC-Kal. 

Mai.    Lun.  XXI. 

GRATIANO  IIII.  ET  MEROBAUDE  . 

XXV.  Anno  Kal.  Jan.  die   fecunda  fcria  Lun.  XVII.  Dies  Pafcha;   Kal. 

April.    Lun.    X  C  I. 

VALENTE    *  ET  VALENTINIANO  .  II. 

XXVI.  Anno  Kal.  Jan.  die  tertia  feria  Lun.  XXVIII.   Dies    Pafchae   XI. 

Kal.  Mai.  Lun.  XX. 

AUSONIO  ET  OLTBRIO. 

XXVII.  B.  Anno    Kal.    Jan.  die  quarta  Lun.  IX.  Dies  Pafchr   Prid.  Idus  A- 

pril.  Lun.  XXI. 

GRATIANO     *    ET  THEODOSIO  i 

XXVIII.  Anno  Kal.   Jan.die  fexta  feria  Lun.   XX.   Dies   Pafcha:  V.    Kal. 

April.  Lun.  XfJI. 

STAGRIO    ET  EUSEVIO  Cof. 

XXIX.  Anno  Kal.  Jan.  die  Sabbathi  Lun.  I.  Dies  Pafcha:  XV.    Kal.  Mai; 

Lun.  X  C  1 1. 

ANTONIO  ETSTAGRIO. 

XXX.  Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica    Lun.  XVII.  Dies  Pafcha:  V.    Idus 

April.  Lhb.  XXI. 

MEROBAUDE  ITERUM ,  #•  Saturnino. 

XXXI.  B.  Anno  Kal.   Jan.  die  fecunda  feria  Lun.  XXIII.  (h)  Dies  Pafcha: 

VII.  Kal.   April.  Lun.  Xfl. 

■RICOMEDE  ET  CLEARCO. 

XXXII.  Anno   Kal.  Jan.   dje  quarta    feria  Lun.  IV.  Dies   Pafcha:    Idibus 

April.  Lun.  XfJI. 

ARCHADIO   ET   BAUTONE. 

XXXIII.  Anno   Kal.  Jan.  die  quinta  feria  Luna    XV.   Dies    Pafcha:    Nonis 

April.   Lun.   XX. 

HONORIO  ET  EUBODIO  (  pro   Evodio  )  . 

XXXIV.  Anno  Kal.  Jan.  die  fexta  feria  Lun.  XXVII.  (/')  Dies  Pafchx  V.  Kal. 

April.  Lun.  XXI. 

VALENTINIANO    *  ET  EUTROPIO 

XXXV.  Anno  B.  Kal.  Jan.   die   Sabbathi    Lan.   VII.  Dies  Pafcha:  V.  Idus 

April.  Lun.   XVII. 

THEODOSIO    *    ET  CTNEGIO  . 

XXXVI.  Anno  Kal.  Jan.  die  fecunda  feria  ,  Lun.  XVIII.  Dies  Pafcha:  Kal. 

April.    Lun.   XIX. 

TIMASIO  ET   PROMOTO. 


373«' 


374< 


*addelll. 


37J« 

37*.  *  adde  V. 

377« 

37«.*addeVI. 

379« 

38o.  *  adde  V. 

381. 

381. 
383. 

384. 

38J. 

38*. 

387.  *adde  III. 


(*) 


388. 


*  adde  II. 


385. 


XXXVII. 


(/&)  X    Aterculus    nofter  Pafcha  A.  D.  384.  notat  ad  VII.  Kal.  Aprilis  ,  nimfrum    ad  diem    i<s".    NOT-ffi 

JL,  Martii ,  errore  quadratarii ,  qui  duas  unitates  omifit  ,  &  fcribere  debuerar  VIIII.  pro 
VII.  Nam  retfe  apud  Pagium  hujus  anni  BiiTextilis,  Pafcha  eft  die  »4.  Martii ,  littera  Domi- 
nicali  G  F. 

(/' )  T  Tlc  eft  ille  annus ,  quo  magna  de  Pafchate  apud  Latinos  controverfia  fuit ,  de  qua  S.  Am- 
Jfj.  brofius  A.  D.  386.  fcripfit  epiftolam  illam  fuam  ,  alias  83.  nunc  epift.  XXIII.  ad  Epi- 
fcopos  per  iEmiliam  conftitutos.  Nonnulli  fentiebant  ,  A.D.  387.  Pafcha  Dominicum  die  11.  Mar- 
'/'/  effe  celebrandum ,  alii  die  1$.  Aprilis ,  alii  demum  die  18.  Aprilit .  Primi  erant  Latini ,  fecun- 
di  erant  Alexandrini ,  quos  fequitur  ,  ac  defendit  Ambrofius .  Tertii  demum  Viflorio  adharrebant  , 
hoc  faltem  anno,  quocirca  Ambrofius,  cos  Romanos  appellat .  Pagius  A.  D.  387.  Pafcha  defignat  ad 
diem  zj.  Aprilis ,  ex  Alexandrinorum  cyclo .  Laterculus  nofter  neque  Alexandrinos ,  neque  Lati- 
nos  ,  neque  Romanos  fequitur,  nam  Pafcha  ad  diem  18.  Martii  collocat,  Luna  XXI.  ut  arquinoclii 
diem  praeterlnbi  fineret .  Latini  celebrabant  die  11,  Martii ,  ipfo  «equinoftii  dic,  ut  Bucherii  Ca- 
non  Viclorianus  habet . 


(*) 


*adde  III, 


{m  ) 


(»  ) 


240 
XXXVII. 

Xxxviii» 
xxxvihi,  b. 


*adde  II. 

(  /  )         XL, 


XLI. 

XLII. 

XLIII.  B, 

XLIIII, 

XLV. 

XLVI. 

XLVH.  B. 

XLVIII, 

XLVHII, 


*  adde  u-      j^ 

trifque 

V. 

*idefty«-       LI.  B. 

ttiere  • 

LII. 

( 0 )       Liir. 


Chronicon  Profperi  Vaticanum 

Anno  Kal.  Jan.  die  tertia  feria  ,  Lun.  XXIX.  (k)  Dies  Pafcha»  XI. 
Kal.  April.  Lun.    XXI. 

VALENTINIANO    IV.    ET   NEOTERO  .  390. 

Anno.  Kal.  Jan.  die  quarta  feria  Lun.  X,   Dies  Pafchaj  VIII.  Id. 
April.  Lun.  XVI. 

TATIANO    ET  STMMACHO.  391. 

Anno    Kal.  Jan.     die   quinta    feria,    Lun.   XI.    Dies    Pafcha;  V, 
Ka].  April.    Lnn.  XIX. 

ARCADIO   AUC.    *  ET  RUFIiiO  .  391. 

An.  Kal.  Jan.  die  Sabbathi ,  Lun.  II.  (/)  Dies  Pafchae  XI.  Kal.  Mai. 
Lun.  XIX. 

THEODOSIO  AUC.    *  ET  ABUNDIO  .  393,' 

Annn  Kal.   Jan.  die  Dominica  ,  Lun.  XIV.   Dies  Pafchae  IV.  Non. 
April.  Lun.  XVI. 

ARCHADIO  III.   ET    HONORIO  II.  394. 

Anno  Kal.  Jan.  fecunda  feria  ,  Lun.  XXV.  Dies  Pafchse  VIII.  Kal. 
April.   Lun.  XIX. 

OLTBRIO  ET  PROBINO .  395« 

Anno  Kal.  Jan.   die  tertia   feria,  Lun.  VI.  Dies  Pafchae  Id.  April. 
Lun.  XX. 

ARCHADIO    IV.  ET  HONORIO  III.  39<*. 

Anno  Kal.  Jan.  die  quinta  feria ,    Lun.  XVII.  Dies  Pafchae  Nonis 
Aprii.  Lun.XXI. 

CJESARIO  ET  ATTTICO.  397« 

Anno  Kal.  Jan.  die    fexta  fc-ria ,    Lun.   XVIII.  (m)  Dies  Pafchae 
XVIII.  Kal.  Mai.   Lun-  XVII. 

HONORIO   AUG.  IV.  ET   EUTICIA.  398. 

Anno  Ka!.  Jan.  die  Sabbathi,    Lun.   VIIII.  Dies    Pafcha:  IV.  Id. 
April.  Lun.  XVIIII. 

MALLIO   THEODORO.  199' 

Anno   Kal.   Jan.    die    Dominica,    Lun.  XX.  Dies  Pafchse  Kal,  A- 
pril.  Lun.  XXII. 

FLAVIO  STILICONE.  4°°. 

Anno  Kal.  Jan.   die  tertia   feria ,    Lun.   I.    (n)    Dies  Pafcha:    XI. 
Kal.  Mai.  Lun.  XXII. 

VINCENTIO    ET    FRAVVITO  .  401. 

Anno  Kal.  Jan.  die  quarta  feria ,    Lun.  XII.    Dies   Pafchae  VIII. 
Id.   April    Lun.  XVIII. 

ARCADIO.    *  ET  HONOR.  AA.  *  401. 

Anno  Kal.  Jan.  die   quinta  feria  ,  Lun.  XXIII.  Dies   Pafchx    IV. 
Kal.   April.  Lun.   XXI. 

Theedofio  Aug.    *    &    Rumorido .  403. 

Anno    Kal.  Jan.   die    fexta  feria ,  Lun.  IV.  Dies  Pafchae  XV.  Kal. 
Mai.  Lun.  XXII. 

HONORIO    AUG.  VI.  404. 

Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica  ,  Lun.  XV.   Dies  Pafchar  IV.    Non. 
Aprii,  Lun.  XVI. 

FL.    STILICONE.  40J. 

Anno   Kal.  Jan.  die  fecunda  feria  ,   Lun.  XXVII.  (0)  Dies  Pafchi 
VIII.  Kal.  April.  Ltin.    XXI. 

JRCADIO  VI.    £T    PROBO  .  406. 

LIIII.     Anno 


NOTJE     (*J    r\  Ies   Pafcha?  apud  Pagium  A.  D.  300.  eft  12.    Aprilis  &  perperam;    nam   dies    n.    Aprilit 

\_J  hoc  anno  ,   littera  Dominieali   F-   fignato  ,  non  incidit  in    Dominicam  ,    fed  in  fcriam  fex- 

tam  ,  dies  vero   14.  fuit  Dominica  .  Dies  Pafcha?  itcm  in  noftro   Pafchali  laterculo   male  in    diem  21. 

Martii  detruditur ,  qua:  non  incidit  in  Dominicam ,  fed   in  fcriam  fecundam .   Recte   porro   in     Viclo- 

rii  Canone  Pafcha  habetur  XI.  Kal.  Mau ,  nempe  die  zi.  Aprilis,  quar  Dominica  fuit . 


LAterctihts  nofter  A.  D.  303.   Pafcha  celebrari  monet    XI.  Kal.  M.tii  ideft  die    ir.    Aprilis  ; 
at  reftius  apud  Pagium  die    17.  Apilis .   Ergo  putamus,  librarii  errorepro  XV.  Kal.  Maii 


(I) 

fcriptiim   effe  XI. 


(m)  t    Ibrarii   lapfu  in    noftro  laterculo  fcriptum    eft  A.  D.   39S.  in  Pafchatis    die    defignando , 
[__,  XVIII.  Kal.  Maii ,  pro  XIIII.  nam  recle  apud  Pagium  ftatuitur  ad  diem  18.  Aprilis ,   hoc 
cft  XIV.  Kal.  Maii ,  qua:  Dominica  fujt . 

(»)  r  Aterculus  nofter  Pafcha  hujus  anni  401.  diei  21.  April.  feu  XI.  Ka'.  Maii  affigit  ,  Luna 
_____  XXII.  Pagius  vero  diei  14.  Aprilis ,  utraque  dies  Dominica  fuit ;  fed  laterculus  nofter , 
ideo  in  diem  11.  Aprilis  tranftulit ,  ne  Lttna  XIV.  Pafcha  denotaret  .  Idcirco  in  Viclorii  Canone 
hoc  anno  XI.  Kal.  Maii ,  Luna  XXII.  Pafcha  cslebrari  monetur,  fed  apud  Alexandrinos  XVIII. 
Kal.  Maii  ,  ideft  die  14.  Aprilis  . 

(0)  T)  Afcha  apud  Pagium  A,  D.  406.  eft  ad  diem  u.    ApHiis  ex   cyclo     Alexandrlno  ;  in  noftio 
\     laterculo  ad  VIII.  Kal.    April.   fcilicet   die  15.    Martii  ,  Luna  XXI.     Littera  Dominicalis  hoc 
anno  fuit  G.   itaque  &  25    Martii ,  &  12.  Aprilis  Dominica  fttit .  Bucherius  ad  pafcha  Viclorianum 
hujtts  anni  ,  notat ,  nonnullis  Latinis  fuiffe  VIII,  Kal.  April.  Lttna  XXI. 


Cum  edito  collatumr 


i^x 


*  ideft   P, 
C. 

Honorii 
IX.    & 

Tbeodo^i  . 
V. 


(9) 


IIIII.  Anno  K^I.  Jan.  die  rertia  feria   Lun.    III.    Dies   Pafchar  XVIII, 

Kal.  Mai.  lun.  XXII. 

HONORIO  VII.  ET    THEODOSIO  II.  4o7. 

IV.  B.  Anno   Kal.   Jan.  die    quarta  feria  ,  Lun.  XIX»   Dies  Pafcha:  IV. 

Kal.  ApriJ.  Lun.  XVII. 

BASSO  ET    PHILIPPO.  408. 

LVI.  Anno  Kal.  Jan.  die  fexta  feria,  Lun.   XXX.  Dies   Pa,fcha-  XIV. 

Kal.   Mai.  Lun.  XIX. 

HONOR.  VIIL.    ET  THEODOSIO  III.  409. 

IVII.  Anno  Kal.  die  Sabbathi ,  Lun.  XI.  Dies  Pafchac  IV,  Id,  April.  Lu» 

na   XXI.  *  pro  V». 

VARANNE<   *  410.  rane. 

IVIII.  Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica,  Lun.  XXII.  ($)  Dies.  Pafchae  VI,  (  p  \ 

Kal.  April.  Lun.  XVII. 

THEODOSIO  AUG.IV.  4x1. 

IVIIII.  B.  Anno   Kal.  Jan.  die  fecunda  feria ,  Lun.  III,  Dies  Pafchas  XVIII. 

Kal.  Mai.  Lun.  XVIII. 

HONORIO  IX.  ET   THEODOS.  AG.    *  411.  *acjcje  y 

IX.  Anno     Kal.  Jan.  die  quarta  feria,  Lun.  X,11*'  Dies  Pafchae  VIII., 

Id.  April.  Lun.  XX. 

P.  C.  IX.  ET  V.    *  413. 

LXI.  Anno  Kal.  Jan.  die  quinta  feria  ,   Lun.  XXV«  Dies    Pafchae  XI.  Kal, 

April.  Lun.  XVI. 

CONSTANTIO.  414. 

IXII,  Anno  Kal.  Jan.  die    fexta  feria ,    Lup.   VI.  Dies  Pafcha:  III.    Id. 

April.  Lun.  XVII. 

HONOR.  X.  ET  THEODOS.  AVG.    *  415. 

P„  C.  PAULLNI.  *addeVI. 

IXIII.  B.  Anno     Kal.  Jan.    die    Sabbathi ,  Lun,   XVIII.  Dies    Pafchae    IV. 

Non.  April.  Lun.  XX. 

THEODOS.  AUG.  VII,  ET  P/lLLADIO  .  41«. 

IXIV.  Anno  Kal.  Jan.  die   fecunda     feria   Lun.  XXIX.  (?)  Dies   Pafchae 

VJII.  K.il.  April.  Lun.  XXII. 

HONOR.  XI-  ET  CONSTANTIO   II.  417, 

LXV.  Anno   Kal.  Jan.  die    tertia  feria  ,  Lun.   X.    Dies   Pafchat   VI.  Id. 

April.  Lun.   XVII. 

HONOR.  XII.   ET  THEOD.  VIII.  41». 

LXVI.  Anno  Kal.  J.an.  d.ie  qu.arta  feria  ,  Lu.ii.  XXI.  Dies  Pafchae  III,  K.al. 

April.  Lun.  XX. 

MONAXIO   ET  PLINTA.  419, 

LXVII.  B.  Anno    Kal.    Jan.  die    quinta  feria,  Lun.  II.  Dies  Pafchae    XIV. 

Kal.  Mai.  Lun.  XXII. 
THEOD.  AUG.  VIII    &  CONSTANTIO    III.  410. 

LXVIII.  Anno  Kal.  Jan.  die  Sabbathi  ,   Luru  XIII.    Dies  Pafchae  III.  Non. 

April.  Lun.  XVI. 

AGRICOL.  ET  EUSTASIO.  411. 

LXVIIII.  Anno  Kal.  Jan.  die    Dominica,   Lun.  XXIIII.   Dies    Pafchae    VII 

Kal.  April.  Lun.  XIX. 

HONOR.    XIII.   ET    THEOD.   X.  411. 

LXX.  Anno  Kal.  Jan.  die  fecunda  feria  ,  Lun.  V.  Dies  Pafchae  XVII.  Kal. 

Mai.   Lun.  XX. 

MARIANO   ET   ASCLIPIODOTO  .  413. 

LXXI.    B.  Anno  Kil.  Jan.  die    tertia    feria ,   Lun.   XVL    ( r )    Dies   Pafchae 

III.  K*l.  Apri).    Lun.  XVI. 

FL.    GAASTINO  V.  C.   CONS.  »  414. 

LXXII.  Anno  Kal.  Jan.  die  quinta   feria  ,  Lun.  XVII.  Dies  Pafchae  XIII. 

Kal.  Mai.  Lun.  XVII. 

THEODOS.    XI.    ET    VALENTINIANO.  4M- 

LXXIII^  Anno  Kal.   Jan.  die    fexta  feria ,  Lun.  VII.  Dies  Pafchae  III.  Id„ 

April.   Lun.   XIX. 
THEODOS.  XII.  ET  VALENTINIANO .  *  Al6-  *-AAe  II 

LXXIIII.  Anno    Kal.  Jan.   die  Sabbathi  ,    Lun.  XIX.  Dies  Pafchae    III.  Non.  ° 

April.   Lun.   XXII. 

HIERIO   ET  ARTABURI.  417« 

Afparatus  i»  Baroniurn  H  h  IXXV. 


<') 


(P)  T?  Rr°re  librarii    in  Pafchate  A.  D.  411.  fcriptum    fuit  VI.  Kal.  April.  pro  VII.  uno  fcilicet    vq^JE 
J2j  numero  omiffo . 

(9)   T)  Afcha  A.  D.  417.  a  Pagio  decernitur  ad  diem  11.    April.  in  noflro   laterculo  nd  diem  r%. 
I     Martii  Luna  XXII.    Littera  Dominicalis   fuit  G.  Utroque  die  ,  fcilicet  11.  April.  &  15.  Mar- 
tii   Dominica  fuit .  Bucheriii'-"  ad   Viclorii  Canonem ,  hoc  anno ;  Pafcha   a  quibufdam   Latinis    Roms 
cdebratum  efl  VIII.  Kal.    April.  Luna  XXI. 

<r)    yy  Afcha  A.  D.  4x4.  in  ragio  eft  die  6.  Aprilis;   reflius  in  noftro  laterculo,  ut  in  Viclorfn- 
X.    no  Canone ,  die  30.  Martii  Luna  XVI. 


(O 

IXXV.  B. 

(*) 

ixxvi. 

LXXVIL 

*  legc 

xin. 

*  ideft  Va. 
hntiniano 
Jll. 

IXXVIII. 
LXXVIIII.   B. 

*lege 
Aetio  & 
Vtlerio  . 

LXXX. 
LXXXI. 

(«) 

(*) 

lxxxil 

OJ 

LXXXIII.    B. 

LXXXIV. 

242,        Chronicon  Profperi  Vaticanum 

Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica  Lun.  XXX.  (/)   Dies  Pafcha»  XVII. 
Kal.  Mai.  Lun.  XVI. 

FL.  FELICE   V.  C.  COS. 
Anno  Kil.  Jan.  die  tertia  feria  ,  Lun.  XI.  (t)  Dies  Pafcha:  VII. 
Kal.  April.  Lun.  XVIII. 

FLORENTIO  ET  ZIOKISIA . 
Anno  Kal.  Jan.  die  quarta  feria ,  Lun.  XXIII.   Dies  Pafchar    IV. 
Kal.  April.  Lun.  XXII. 

THEODOS .  VII.  *  &  III.     * 
Anno  Kal.  Jan,  die  quinta  feria,  Lun.  IV.  Dies  Pafcha:    Prid.    Id. 
April.   Lun.  XV. 

BASSO    ET   ANTIOCHO  . 
Anno    Kal.  Jan.  die    fexta    feria  ,  Lun.   XV.  Dies  Pafcha:  III. 
Non.  April.  Lun.  XVIII. 

AHTIOCl   VALERI.    * 
Anno  Kal.  Jan.  die  Dominica,    Lun.  XXVI.   Dies  Pafcha*    VII. 
Kal.  April.  Lun.  XXI. 

MAXIMO  II. 
Anno  Kal,  Jan.  die  fecunda  feria,  Lun.  VII.    (  »)     Dies  Pafcha- 
XVIII.  Kal,  Mai.  Lun.  XXII. 

ASPERE    ET   ARIOVINDA. 
Anno    Kal.  Jan.   die   tertia    feria,    Lun.   XVIII.   (  x)    Dies    Pa- 
fch*  Kai.  April.  Lun.  XVIII. 

THEODOS.  X.  ET  VALEKT.   II. 
Anno    Kal.    Jan.  die   quarta   fcria ,  Lun.  XXIX.  (y)  Dies   Pafcha* 
XI.  Kal.  April.    Lun.   XXI. 

ISIDORO   ET  SENdTORE. 
Anno  Kal.  Jan.  die    fexta  feria ,    Lun.  X.    Dies    Pafcha»  III.  Id. 
April.  Lun.  XXI. 

Mtio  iterum  ET  SEGUERTO. 

Hucufque  Codex,  qui  mox  habet  ha»c  verba :  Ideft  hk  ufque  ad 
atitium  CCCC.  a  PaJJione  Domini ;  &  *'»  alio  fequitur  a  Fehcc  ,  & 
Tauro,  idtft  ab  A.  D.  418.  deinde  Codex  habet :  Explicit  compu- 
tur  Fafcbalit  cum  eomputo  Luns. ,  qus.  fi  cuftodiatur  reprehendi  non 
tottfl  . 


4x8. 
419. 
43°. 

43  K. 

43Z. 
433« 
434« 
43«. 

436. 

437. 


(t)     \    Pud  Pagium  A.  D.  418.  Pafcha  figitur  dieir.  Aprilis  ;  &    in  noftro  laterculo  die  1 5.  April. 
NOT^  J\,  Luna  XVI.  Hoc  etiam  anno  dubitatio  fuit  de  die   Pafchatis .    Bucherius  pag.  419.  notat  , 

in  textu  cycli  Profperiani,  hoc  anno  poni  Pafcha  X.  Kal.  Maii ,  id  eft  zi.  Aprilis ,  ac  item  apttd 
Vittorittm  &  Alexandrmos ,  fed  extra  limkeni  Ca?farienfem ,  quanquam  fatetur  S.  Leo  ,  in  X.  Kal. 
Mai.  aliquando  ante  fe  pervenifTe  pafcha  ex  ratione  Pafchafini .  Alioquin  fi  diem  prioris  anni  abnn- 
dantem  in  hunc  difFeras  ,  Pafchfl  erit  XVII.  Kal.  Maii ,  Luna  XVI.  extra  limitem.  Harc  Bucherius 
qui  ad  S.  Leonis  epiftolam  amandat . 

(r )   T    Ibrarii  lapfu  A.  D.  419.  in  Pafchate  definiendo ,  fcriptum  eft  VII.  Kal.  April.  pro  VII.  U. 
\.  Aprilis ,  qua  die  re   vera  Pafcha  fuit  . 

(")  T    Egendum  A.  D.  434.  in  laterculo  pro  XVIII.  Kal.  Maii ,  XVII.   Librarius  enim  unum  ad- 
L  didit  per  errorem  numerum. 

(*)  O  uPP'e  ***  D. 435.  in  noftro  Iaterculo  Pridie  Kal.  April.   non  Kalendis  April. nam  Pafcha  hoc 
Jj  anno  celebratum  eft  die  ^i.Martii. 

(y)  t    Aterculus  nofter  A.  D.  43«»  Pafcha  ftatuit  die  n.  MartH  ,  Luna  XXI.  apud  Pagiuni  ve- 
L  ro  habetur  die   19.  ApriU   Utrifquediebus  Dominictt  fuit. 


D  I  O   N   Y  S  I   I 

E    X    I    G    U    I 
EPISTOL^    PASCHALES* 


Apparxtut  in  Sxronium 


H    h  * 


M   O   N   I   T   U   M 

IN  PASCHALES   EPISTOLAS   DIONYSII 

COGNOMENTO    EXIGUI. 

IKdiculis  Pafchalibut ,  quos  in  lucem  protulimus ,  ac  pro  virili  illuflravimur,        j. 
fubjtciendas    ejje  putavimus  Dtonyjii  Exigui    Pafchales   Eptftolas,  jam  pri-  DeDio- 
den  a  Dtonyjio  Petavio  in  Appendice  Operis  de  Dofirtna  temporum^  fcilicet  nyfii  Exi. 
tomo  II.   pag.  8.  editionis  Parijienjis   anni  1627.    editas ;  ac  paullo  pojt ,  ni-  gui   Epi- 
mirum  anno  1634.  ah  JEgidto  Bucherio  in  Commentario  ad  Vttlorti  Canonem  ftolJ?  Pai' 
Pafcbalem  pag.  485.  cum  variis  leclionibus   recufas .  Eas  igitur  cum  Codice      ^  "  ^. 
Vaticano-i  qui  faculo  IX.  aut  forte  X.  Jcriptus  vtdetur,  olim  Regince  Suecorum  num.  ce  yatica- 
586.  collatas  •  nos  quoque  hoc  loco  edendas   curavimus ,  variafque  lettiones  ad  oram,  no  colla- 
addita  voce   Vat.  dejignavimus .  Hcevos  orthographicos ,   6*  barbarifmos  librarii^  qui  tis. 
codtcem  fcrtpjit ,  rettnuimus  ,  w/  religiofe  codicts  Jidem  fequeremur . 

Dtonyjium  cognomento  Exiguun-,  natione  Scytham ,  profejfione   monachum,  &  Ab-     ,  IT' 
batem  Komani  monaslerii ,    G>~ce,  <£•  Latine  doclum  ,    cyc/r  Pafcbalis  ,  tjwew  detnde  pi""^1"8 
„/>    py«j  nomine   Dionyjianum  appellarunt ,  autlorem  fuijfe  omnes  eruditi  norunt  ;  at-        jj    pa„ 
#„(?  de  fuo  Pafcbali  cyclo  Epijlolas  fcripfijfe  fatentur .  Inter  hos  Robertus  Card.  Bel.  fchalisau- 
larminus  in  libro  de  Scriptortbus  Ecclejiajticis  notat^  cyclttm  Pafcbalem  anno  Chri-  dtor,quan- 
/?/'  527.  ~  Dtonyfio  fcriptum  ,    ^w/   omijfa   profanct   numeratione    annorum  ab  Imperio  donanT 
Dtocletiani ,   <r««oj-  #£  Incarnattone  Chrijlt  numerare  coepit  .  Hinc  Pbtltppus  Labbeus   £r'.rlJaijn 
f»  DiJJertationtbus  &  Sttpplemento  ad  eundem  Bellarmint  Itbrum^  de  Pafcbaltbus  Dto-     ^j^jJJJ, 
«jv///  Epiflolis    dijferit  ,   quarum    altera  de  cyclo  Pafchali  ad  Petronium  Eptfcopum  ,  fcj.jp ferjt, 
confulatu  Phtloxeni ,   &•    Probi  junioris  fcripta  fuijje  dicitur ,   nimtrum  anno  Chrijii 
525.    altera  vero  ad   venerandos    Bonifacium    Prtmicerium  y  &  ad  Bonum  Secundice. 
rium  Romance  Ecclejice  de  ratione  Pafchoe  infcribitur ,  #»</>«  />ro  cerfo   habet  Labbeus, 
fcriptam  fuijfe  anno  Domint  526.  Inditlione  quarta  labente ,  _*  £.««„  ryc/o  XfK  Pa- 
gtus  etiam  ad  A.  D.  527.  «»w.  VII.  monet ,  EptJIolam  prtmam  Dtonyjianam  fcriptam 
f"ijfe  A  D.  525.  «nfe  menfem  Septembrem  ,   »f    Petavius  tpfe  in  notts  ad  eam  Epi- 
ftolatn  pag.  889.  indicarat^  propterea  quia  in  regio  exemplart  Btbltothecce  regts  Chri- 
Jiianifjimi ,  ^»0  po/?  ea»2  excufam  ufus  fuerat  ,   &~c  adnotata   reperit .  „  In   pnefenti 
,,  namque   tertia  IndicVione,  Confulatu    Probi  junioris  tertius  decimus  circulus  de- 
„  cennovenalis,  decimus  Lunaris  eft .  Eadem  quoque  habet  Codex  Regtnce  Suecorum 
tium.Ty').   nunc   inter   Vaticanos  .  Hcec    autem  ipfius  Dionyjit  verba  efie  cenfet  Peta- 
vius  .  Tdcirco   nonnullt  ,   inter   quos    Pagius,  feriptam  fuijje  primam  Dtonyfii  Epijlo* 
lam  anno  Cbrijli  525.  &  antequam  Indtclio  quarta  menfe  Septembrt  tnciperet^  aper- 
1e  dijferunt .  Secunda  vero  Eptjlola  fcripta   videtur   Pagio  eodem  anno  Chrtjli    ^25. 
tranfatla   iam  tertia   Inditlione ,  propterea  quod^  ubi  apud  Bedam  legitur  :    tranfafto       jjr 
anno ,  Indiclione  V.  Petavtus  legendum  putavit :  tranfafto  anno  ,  Indi<5tione.  III.        pagj;  er_ 

Ex  his  ergo  conjicit  Pagiusy  fecundam  Dionyjit  Epijlolam  fcrtptam  fuijfe  pariter  rorde  an« 
A.  D.  525.  quarta  jam  Indtclione  a  Kalendis  Septembris  inchoata.  Sed  hac  tn  re  di-  no  ,  quo 
fcrepantem    habet ,  ut    vidimus  ,  non  modo  Labbeum ,  verum   &   Bucherium^  &  ipfum  ^ripta  eft 
Dionyjium .  Etenim  edttio   Bucheriana  hujus  Epijlolxt  cum  qua   confentit  Codex  Va    j? '?ny. "i 
ttcanus,  habet .  „  Tranfaclo  anno  per  IndicVionem  tertiam  in  Pafcha  Lunam   XIV.  c^daep^ 
„  Nono  Kalendarum  Aprilium  die,   ideft  vigefimo  quarto  menfis  Martii  fuilfe ,  quis  ftola  Paf- 
„  dubitet  ?  &c.   Paullo  ante   dixerat  Diony/iusy   velle  fe  cycli  fui  rationes  ab  anni  chalis, 
prsefentis ,  quo  Indiclio  quarta  erat ,  exemplo  demonjlrare .  Si  ergo  anno  tranfaclo  , 
tdejl  anno  Chrijii   525.  quo  Indiclio  tertia:  decurrebat ,   Luna  XIV.  fuit  die  XXIV. 
Martti,  &  Pafcha  celebratum  ejl  die  XXX.  ejufdem  menjis  ,  Luna  XXI.  ut  Pafchalet 
etiam  tabulce>  a  nobis  fuperius  vulgatce  perhibent ,  annus  prcefens ,  de  quo  Epijiola.. 
Dionyjit-,  erit  annus  Chrtfti  526.    Praeterea  Dionyfius  ibidem,  dies  quo  effluxerunt  a. 
dte  XXIV.  Martii  anni  praeteriti  enumerans ,  ut  decimam  quartam  Lunam  anni  526. 
indicaret ,  prxfentis  nomine  ab  eo  dejignato ,  in  Pridie  Idus  Aprilis  Lunam  decimatn 
quartam  inctdere  demonjlrat ;  quamobrem  in  tabulis  Pafcbalibus  anni  526.  Pafcbajla- 
tuttur  ad  XHIm  Kal.  Maii ,  Luna  XXII.  Httm  cum  decima  quarta  Luna  in  dtem  Do- 
mintcum  Prtdie  Idus  Aprilis  incidijfety  Pafchalis  fejiivitas  tranjlata  eji  in  Domini- 
cam  fequentem .  Itaque  Bucherius  qui  ad  btec  animo  refpexerat ,  ad  oram  fecundce  hu- 
jus   Dionyfiance  Eptftolce ,  ad  illa  verba :   tranfacto  anno  per  Indictionem  tertiam  , 
moneti  denotari  a  Dionyjio  annum  Cbrifti  525.  &  in  fronte  fecundce  epiftolce  memora- 
tce  prcemijity  eam  fcriptam  fuijfe  annt>  Cbrifti  vulgari  <^i6.  Patet  ergo  Pagii  aluctnatio. 

Hcec  de  annis «  quibus  Dionyjii  Epiftolce  fcriptce  fuerunt .  /fddamus  &  altqua  de  _ 
anno,  quo  Dionyjianus  Pafchalis  cyclus  exaratus  fuit .  Hunc  autem  cydum,  de  quo  qU0Di«.' 
Dionyftus  ipje  in  his  Epiftolir,  initium  capere  ah  anno  cer«e  vulgaris  531.  cyclo  Lu- 


z^6 

nyfii  cy-    n?  XIX,  Tetavius  lib.  XII.  de  Doftrina  temporum  cap.  II.  pulavtt ,  atque  tUius  exor- 

clus  exa-    ^iam  ,  fi  retrocedatttr ,  figendum  effc  biennio   ante  vulgarem  Chrifti  epqcham  ,    nimi- 

ratus  eft,  rww  «rf  annum  Julianum  XLIV.  Cyclo  Lunae  XIX.  Solis  IX.  &  Incarnationem  Do- 

Petavii       minicam  conventre  tn  annum  Julianum   XLV.  Cyclo  Lunae  I.    Solis  IX.  At  Beda>  ut 

error,        monet  Tagius  ,  caterique  tam  veteres,  quam  recentioresy  communi  confenfu  docent ,  <ry- 

«r/«w;  Dionyfianum  annorum  532.   incipere  ab  attno  Juliano  XLV'   Cyclo  Solis  IX.  Lu- 

nae  I.  notato.  Inter  recentiores ,  tf»f<?  Pagium ,  Henricus  Korijius  migni  nomints  vir 

in  DtJJertatione  de  cyclo  Tafchali  Ravennate  annorum  XCV.pag.  214.  215.  erroris  hac 

in  re  Petavium  coarguit ,  «f  C?-  Langium,    &  Ricciohim  eum  fecutos.  Docet  autem  tbi- 

dem  paullo  fuperius  Korifius  ,  fctlicet  pag,  lf$,  ftatim  iit   Ecclejia  Ravennate ,  protit 

jn  Romana,  ac  altis  plertfque  Ecclejiis  ,  Dionyfii  cyclum  fuifie  receptum  .  Cyclus  au~ 

iem  Ravennas  Eapidi  infculptus,  &  a  Korifio  vulgatus  pag.  216.  initio  hnsc  habet , 

Anno  I.   Luna  XIV»  Nonis   Aprilis   Pafcha  III.  Idus  Aprilis  ,  Luna  XX.  Qu<e 

ttotce  conveniunt  anno  cer<c  vulgaris   532.   Hinc  Ji  retrocedatur  ,  non  eodem  anno  ,  quo 

Chrifit    Incarnatio,  &    Katalts  vulgo  ftatuuntur ,  fed  ofltduo  poji  Cbrijii  Katalem 

frtmus  Dtonyjii  cycli  annus  figendus  eft .  Ad  Epifiolas  reverttmur  .  Vbi  in  vulgata 

a  Bucherio  Dtonyfiana  Epifiola  prima  legitur:  mobilium  cafuum  ,   Korijius  legendum 

ejfe  niallet ,   laudata    Dtjjertatione  pag.    i6g.  mobilium  cafum,   ut  refte   Petavw.s  itt 

fine   tomi  II.    de  Doclrtna   tenporum  emendavit  ;  quo  fpeclare    cenfet    Korifius  ilhtd 

Viclorii,  dierum  mobthtate  confitgunt  ,  Caeterum  in  codtce  Vaticano  Ugitur  :   cafum  : 

qua>  fcribendi  ratio ;  cafuum  tndtcare  vtdetur  • 

V.  Codex  prceterea   Vaticanus    in  principio  habet    Epiftolam  Theophyli  Epifcopi  »  at- 

Quidpri-  que  ita   exordttur:  „  Incipit  Epiftola  Theophili  Epifcopi.   Poft  refurrecVionem :  uf- 

ter  Dio-    ,,  que:  Sanfta   Pafcha  vpbis  juftum  eft  celebrare  .  Pag.  3.  habet  f  „  Incipit  Epiftola 

nyfii  Epi-  fi  Hilarii  ad  Vicloriuro  de  poftulatione  cvcli.  DHeGWimo  &  honorabili  Sanclo  fra- 

bauCo-    "  tri  ^iclorio  Hilarius  Epifcopus  urbis  Romae  .  Ciim  pleraque,  ufque:  ora  pro  no- 

dex  Vati    »»  ^'s  dileflifiime  frater.   Refponfio  Viclorii  ad  Hilarium  .  Domino  vere  Sancto  &  in 

canus.'      j>  Chrifto  venerabili  Hilario   Papge  urbis  Romae  Epifcopo    Viclorius  ;  ufque   videres 

„  expofci .  Pag.  4.  Incipit  prologus  Viclorii  ad  Hilarium   Papam  urbis  Ronix  de  ra- 

„  tione    Pdfcha^i  .    Pafchalis   igitur  ;  ufque  diligenter  abfolvam  .  Sequitur   deiude  in 

Codice .   „    Incipit   de    diverfis   cyclis.  Mox  fuccedit    Pafchalis  laterculus  annorum-. 

LXXI.  fctltcet   ab    anno  Chrifii  vulgari  168.  ad  239.  quem  fupra  edidimus  .    Htlari 

&  Viclorti  Epifiolas  edidit  Bucherius  principio  fui  Commentarti  tn  Vtclnrii  Canonem 

Tafcbalem ,  Ucet   tantifper  Codex  Vattcanus  in  titults  dtgnitatum  a  Buchertana    edi- 

tione    difcrepet .  Kam    Hilari  Epiftola   apud  Buchertum ,    Archidiaconi  urbis  Romae, 

non  Epifcopi  nomen   prccfert ,   ut  &  Vtdorii  refpon/io  ad  Htlarum :  &  fortafie  recltus. 

Epifiola  vero,  quce  in  Codtce  Vaticano  Tbeophtti  Epifcopi  nomine  infignitur ,  apud  Bu- 

cherium  pag.  afig.  refertur,  &  Philippi  nomen  retinet .  Ibi  notat  Bucherius  ,  tta  ejfe 

in  manufcriptis  ,   licet  ei  ignotus  fit  tpfe  Thtlippus .  Animadvertit   etiam  ,  hanc  Epi- 

fiolam  exftare  inter  Opera  Bedce  in  fine  tomi  fecundi  fub   tifulo  de   vernali  <r.quino- 

(lio. 

VI.  Cum  <vero  frequens  fit  apud  Tagium  de  Dionyfiants  Epifiolis ,  deque  ejus  Tafchali 

Cur  Dio-  cyclo  xnentio^  tum  tn  Dijjertattone  de  Teriodo  Grceco-Romana  num.  X7/7.  XVI.  XVIII, 

nyfianx      XIX.  XX.  XXVIII.  &fequenttbus ,  &  num.  IXVII.  LXVIII.  &  in  Critica  ad  A.  D. 

p    ?         527.  »w«/.  VII.  non  abs  re  fore  putavtmus ,  (i  Epiflolas  illas ,  qttce  pofl  annos  centum 

tur  in  Ap-  mn^um  recufie  fuerant .  (  jfi  T etaviani  Operis  de  Doclrina  temporum  repetitas  edttio- 

paratu .      nes  excipias  )  ad  fidem  Vaticani   Codicis  recognitas  ,    rurfis  in   lucem  emitteremus  , 

quo  buic  Apparatui  ornando  quodammodo  infervtrent .  Rogamus  ergo  Leclores,  nt  hac 

$u  re  etiam ,  qualemcttmque   indufiriam  noftram  cequo  animo ,  benevoleque  accipiant . 


DIO- 


M7 


D  I  O  N  Y  S  I  I 

E    X    I    G    U    I 

EPISTOLA  PRIMA  PASCHALIS. 


|Omino  (a)  beatiffimo,  &  ni- 
miuni  dejideratijjimo  (b)  Patri 
Petronio  Epifcopo  Dionyfius 
Exiguus.  Pafchalis  fefti  ratio- 
nem  ,  quam  multorum  diu  fre- 
quenter  a  nobis  expofcit  in- 
ftantia ,  nunc  adiuti  precibus 
veftris  explicare  curavimus : 
fequentes  per  omira  Venerabilium  trecentomm 
(c)  &  oltodecim  PontifTcum ,  qui  apud  Nicaram 
Civitatem  Bithyniae  contra  vefaniam  Arii  ( d ) 
convenerunt ,  etiam  rei  hujus  abfolutam  veram- 
que  fenrentiam  qui  quartas  decimas  Lunas  Pa- 
ichalis  obfervantiae  per  novemdecim  annorum 
redeuntem  femper  in  fe  circulum  ftabiles  im- 
niotafque  fixerunt:  quar  (e)  cunilis  fxculis  eo- 
dem  quo  f  * )  repetuntur  (/)  exordio  fine  va- 
riemis  labuntur  excurfu  .  Hanc  autem  (g)  re- 
gulam  praefati  circuli  non  ram  peritii  Jin- 
gulari  (h)  quam  fantfi  fpiritus  ilIuftratione_!> 
fanxerunt ,  &  velut  anchoram  firmam  &  fta- 
bileni  huic  rationi  lunaris  dimenfionis  appofuif- 
fe  cernuntur,  quam  poft  modum  non  nulli  vel 
arrogantia  defpicientes ,  (i)  vel  tranfgredien- 
tes  in  fcientia  ,  Judaicis  inducli  fabulis  ,  diver- 
fam  ,  atque  contrariim  formam  feftivitatis  uni- 
c*(k)  tradiderunt.  Et  quia  fine  fundamenti 
foliditate  non  poteft  ftruflura  ulla  confiftere, 
longe  aliter  in  quibufdam  annis  Dominicum  (l) 
Pafcha  ,  &  Lunae  computum  pratfigere  malue- 
runt ,  inordinatos  circulos  (  *  )  ordinantes :  ( m ) 
qui  non  folum  nullam  recurfus  ftabilitatem, 
verum  etiam  curfum  praeferunt  crrore  nota- 
bilem  . 

Sed  Alexandrinae  urbis  (f)  Archiepifcopus  bea- 
tus  Athanajius(n)  qui  (*  )  ctiam  (o)  ipfe  Nicaeno 
Concilio  tunc  Sancli  Alexandri  Pontificis  Dia- 
conus,  &  in  omnibus  adiutor  interfuit ;  &  de- 
inceps  Venerabilis  Theophilus ,  &  Cyrillus  ,  ab 
hac  Synodi  veneranda  (p)  conftitutione  minime 
defazferunt  (q).lmo  potius  eumdem  decemno- 
vennalem  circulum  ,  (r )  qui  Enneacaidecai'terida 
( f)  Grarco  vocabulo  nuncupatur ,  follicite  reti- 
nentes,  Pafchalem  curfum  nullis  diverfitatibus 
mterpollafTe  monftrantur  .  Papa  denique  Theo- 
philus  centum  annorum  curfum  Theodofio  fc- 
niori  Principi  dedicans ,  &  Sandtus  Cyrillus  cy- 
cltim  temporum  nonaginta  &  quinque  annorum 
componens ,  hanc  farnfti  Concilii  traditionem  ad 
obfervandas  qudrtasdecimas  (t)  Lunas  Pafchales 
per   oninia  fervaverunt.  Et    quia    ftudiofis ,  & 


quarrentibus  fcire  ( u )  quod  verum  eft  ,  debet 
ejufdem  circuli  regula  fixius  inhaerere  ;  hanc  poft 
praefationem  noftram  credidimus  adfcribendam  . 
(*)  Nonagintaquinque  (y)  autem  annorum  hunc 
cyclum  ftudio ,  quo  valuimus  expedire  conten- 
dimus :  ultimum  ejufdem  beati  Cyrilli  ideft  quin- 
tum  circulum  ( z )  quia  fex  adhuc  ex  eo  (a)  an- 
ni  fupererant  (b)  in  noftro  hoc  opere  prsefe- 
rentes  :  ac  deinde  quinque  alios  juxta  normam 
ejufdem  Pontificis ,  imo  potius  faepe  difli  Nicac- 
ni  Concilii ,  nos  ordinafle  profitemur . 

Quia  (c)  vero  Sanclus  CyriJlus  primum  cy- 
clum  ab  anno  Diocletiani  centejimo  (  d  )  qumqua- 
gefimo  COepit,  &  ultimum  in  ducentejimo  (s)qua- 
dragejimo  feptimo  termittavit  ;  nos  a  ducentejimo 
quadragejimo  oilavo  anno  ejufdem  Tyranni  potius 
quam  Principis  inchoantes ,  noluimus  (f)  circu- 
lis  noftr;s  memoriam  impii  &  perfecutoris  inne- 
clere;  fed  magis  elegimus  ab  Incarnatione  Do- 
mini  noftri  Jefu  Chrifti  annorum  tempoia  prar- 
notare  :  quatenus  exordium  fpei  noftra:  notius 
nobis  exifteret ,  &  caufa  reparationis  human* 
ideft  Pafllo  Redemptoris  noftri,  evidentius  (g) 
reluceret  . 

Hoc  prseterea  Ieclorem  putavimus  admonen- 
dum  ,  quod  circulus  ifte  nonaginta  (h)  &  quin- 
que  annorum  ,  quem  fecimus ,  cum  finito  tem- 
pore  in  id  ipfum  reverti  cceperir  ,  non  per  om- 
nia  propofitam  teneat  firmitatem .  Nam  licet 
anni  Domini  noftri  Jefu  Chrifti  ordinem  fuum 
continuata  ferie  cuftodiant ,  &  Indicliones  per 
annos  quindecim  folita  revolutione  decurrant , 
Epaclas  etiam  ,  quas  Graeci  vocant  ideft  adieclio- 
nes  annuas  lunares  undecim ,  quae  trigintadie- 
rum  fine  in  fe  redeunt ,  fixis  regulis  invenias 
annotatas ,  decemnovennalem  quoque  recurfum, 
&  Pafchales  quartas  decimas  Lunas  eafdem  om- 
nium  aevorum  revolutione  reperias ;  tamen  te- 
norem  fimilem  conftantiae  nequeunt  cuftodirej 
concurrentes  Dies  hebdomadum  [  /'  J  ,  &  dies  Paf- 
chae  Domini ,  (h)  Lunaque  ipfius  Diei  Domini- 
ci .  Concurrentium  ( /  )  autem  *  hebdomadum  ra- 
tio  ,  quae  de  Solis  curfu  provenit  t  fepteno  (m) 
annorum  jugi  circuitu  terminatur .  In  quo  per 
annos  fingulos  unum  numerare  curabis  ,  in  eo 
tantummodo  anno  ,  in  quo  BifTextus  fuerit  , 
duos  adjicies ,  quae  caufa  etiam  facit  ,  ut  non  per 
omnia  circulus  ifte  nonaginta  quinque  (»)  an- 
norum  fuo  recurfui  concordare  videatur  .  Nam 
cum  in  caeteris  annis  non  difTentiat  ,  in  illit  (o) 
folis ,  in  quibus  fe  Biffextus  interferit ,   Pafcha 

Do- 


(a)  Vat.  Cod.  J»   nomine  Dei  fummi  .  Incipit  epijiola  Dionyjii  exigui ad  Petronium  de  ratione  Pafch/t ,' 
Domino  &c  (  b  )  Vat.  dejiderantifflmo  .  (c)  Vat.  CCCXVIII.  (*)  Vat.  Arrii  Vid.  qin  fupra  in  Vicl.  pag.94. 
&  alibi  Bucherius  .  (c)Vat.  a  cunilis  .  *  al.  reponuntur .   (f)Vit.repetuntur.  (g)  Vat.  h  (h)  V&t.f&cu- 
lari  .    (  / )  Vat.  difpicientes  .  (  k  )  Vat.  antiq;    (  /)  Vat.  &  Dominicum  .  *al  ordientes.  (  m  )    Vat.  ordtnan- 
tes.  ( f  )   Vat.  Archiepifcopi .  (n)  Vzt.AnathaJius.  *  al.  &  ipfe  .    (0  )  Vat.  etiam  ipji .    (p  )  Vat.  reveren- 
da.  (q)    Vat.  dijcefferunt  immo  putius  .  (  r)  Vat.  cielum  .  ( f)  Vat.  enniacedccerida.    (t)  Vat.XIIII. 
(«)  VM.fciri.    (x)  Vat.  adfcribendum  .    (y)  Vat.  XCII.  h.    (z.)  Vat.  ciclum    cuifex.  la)  Vat.  eo  le- 
gitur  in  codice,  fed  pundiilis  fignato,  ut  obliterandum  denotat  .  (b)  Vzt.fuperanf.  ( \ )  Vat. Quo. 
(d)Vnt.  CLIII.  (e)   Vat.  per  annos  Jingulos  unum  mixierare  curabis  ineo  tam  modo  anno'  Not  aCCXL- 
VIII. anno   etufdem  &c.  Alio    charadere  fed   aeque  vetufto  ,     (/)  VM.nolumut.  (g  )   Vat.  elucerct . 
(h.)  Vat.  XCV.    (i)Vn.feptuma    (  k  )  Vat.Dominicus    (  1 )  Vat.  h  feptumanar  .    *  al.  feptem  dierum  • 
iAlfeptem.  (m)    VM.Septeno.   (n)  Vat.  &  V.  (0  )  Vat.  his  . 


248 


Dionyili  Exigui 


Dominicum  cum  fua  Luna  vario  modo  rationis 
occurrit ,  Sed  hi  qui  ordine  fixo  per  omnia  de- 
currunt  tempora ,  mobilium  cafuum  (a)  fua  fta- 
bili  circuitione  fine  ulla  poffunt  diffkultate  diri- 
gere .  Et  ideo  poft  expletjonem  nonaginta  quirj- 
que  annorum,  cum  harum  rerum  diligens  ad  exor- 
dium  redire  voluerit;  non  ad  quintum  cyclum 
Sancli  Cyrilli ,  quem  nobis  neceffario  propofui- 
mus ,  fed  ad  noftrum  primum  vigilanter  ex- 
currat ,  &  ordine  quo  diximus ,  per  eos ,  qui 
firmum  curfum  retinent ,  eorum  progreffum  , 
qui   videntur  titubare,  fuftentet. 

Illud  quoque  non  minori  cura  notandum  ef- 
fe  cenfuimus  ,  ne  primi  menfis  agnitione  falla- 
mur  .  Hinc  enim  parne  cunctus  error  difcrepan- 
tix  Pafchalis  exoritur  ,  dum  temporis  initium 
ignoratur.  Nam  cum  Dominus  omnipotens  hanc 
facratirflmam  folemnitatem  ,  celebrandam  filiis 
Ifrael,  qui  ex  iEgyptia  fervitute  liberabantur, 
indiceret ,  ait  in  libro  Exodi  ad  Moyfen  & 
Aaron  i'n  terra  iEgypti:  menfis  ifle  principium 
menfium  primus  erit  in  menfibus  anni  .  Itemque 
ibidem  .  Primo,  inquit  ,  menfe,  decimoquarto  die 
menfis  ad  vefperum  comedctis  azyma ,  nfque  ad 
vigefimum  primum  ad  vefperum.  In  Deuterono- 
XvY  l"  &  ™,Q  1U0(Iue  '^em  hgiflator    (b  )  Moyfes    ita  po- 


Exod. 
XII.  i. 
lbid.18. 

Deuter 


feqq. 


pulum  de  hac  re  commonet  dicens  :  Obferva^ 
mcnfes  (c)  novarum  frugum  &  verni  primum 
temporis  ,  ut  facias  Pafcha  Domino  Deo  tuo  ,  quo- 
niam  in  ifio  mcnfe  eduxit  te  Dominus  Deus  tuus 
de  JEgypto  noBu  (d).  Tanta  hac  aucloritate_o 
divina  claruit,  primo  menfe  ,  decimo  quarto  (e) 
die  ad  vefperum  ,  ufque  ad  vigefimum  primum 
feftivitatem  Pafchalem  debere  celebrari .  Sed  quia , 
menfis  bic  (f)  unde  fumat  exordium ,  vel  ubi 
terminetur  ,  evidenter  ibi  non  hgitur  (g)  prar- 
fati  trecenti  &  odtodecim  Pontifices  ,  antiqui 
moris  obfervantiam ,  &  exinde  a  Sancto  Moy- 
fetraditam  ,  ficut  in  feptimo  libro  Ecclefiaftica; 
refertw  (h)  hiftoriae,  folertius  inveftigantes ;  ab 
oclavo  Idus  Martii  ,  ufque  in  (i)  diem  Nona- 
1  tim  Aprilium,  natam  lunam  facere  dixerunt  pri- 
mi  menfis  cxordium  (£):  &  a  dttodecimo  die^, 
(l)  Kalendarum  Aprilitim  ufque  in  decimum_ 
quartttm  Kalendas  Majas  Lunam  decimam  quar- 
tam  folertius  inqttirendam  .  Quas  quia  cum  So- 
lis  curfu  non  jequaliter  volvitur  (m) ,  tantorum 
dierum  fpatiis  occurfum  vernalis  arquinoclii  con- 
fequatur :  qui  (n)  a  duodecimo  Kakndarum  A- 
prilium  die  ,  cunclorum  orientalium  fententiis, 
&  maxime  JEgy-ptiorum ,  qui  calculationis  prse 
omnibus  gnari  funt ,  fpecialiter  annotatur.  In_. 
quo  etiam  ,  fi  Luna  decima  quarta  Sabbato  con- 
tigerit  (  quod  (o)  femel  in  nonaginta  quinque 
annis  accidere  (p  )  manifeftum  eft  )  fequenti  die 
Dominico  ,  ideft  undecimo  Kalendas  Aprili.%  Lu- 
na  decimaquinta  ,  celebrandum  Pafcha ,  eadem 
Sancla  Synodus  finc  ambiguitate  ftrmavit.Hoc 
modis  omnibur  admonens  ,  ut  ante  duodecimum 
Kalendas  Aprili?  Lunam  decimamquattam  (q ) 
Pafchalis  fefli  nullus  inquireret ;  quam  (r)  non 
primi    menfis ,  fed   ultimi  effe  conftaret. 


Sed  nec  hoc  prjetereundum  effe  putavimus  3 
quod  nimis  errant  ,  qui  Lunam  peragere_o 
ctirfum  fui  circuli  triginta  dierum  fpatiis  arfti- 
mantes,  dttodecim  Lunares  menfes  in  trecentis 
fexaginta  diebus  annumerant,  quibus  etiam  quin- 
que  dies  adjiciunt,  quos  intercalares  (s)  appellavit 
antiquitas ,  ut  Solarem  annum  adimplere  vide- 
antur.  Cum  diligens  inquifitio  veritatis  often- 
derit  in  duobus  Lttnar  circulis  non  fexaginta_* 
dies ,  fed  quinquaginta  novem  debere  nttmera- 
ri .  Ac  per  hoc  in  duodecim  Lunaribtis  menfibus 
trecentorum  quinqtiapinta  qttatuor  dierum  fum- 
mam  colligi ,  cui  epaclas  iEgyptii  annuas,  ideft 
undecim  dies  accomodant  :  ut  ita  demum  Lu- 
naris  *  emenfio  (t)  rationi  Solis  adxquetur  (u), 
Qitod  veriffimum  effe ,  atque  eertilfimum  fupra- 
fcriDtorum  Patrum  fententia  comprobatur;  qui , 
juxta  hanc  (x)  iEgyptinrum  calculationem  quar- 
tas  decimas  Lunas  Pafchalis  obfervantiae  tradi- 
derunt  .  Sed  nonnulli  tahta.  fubtilitatis  five  po- 
tiusfanclioni<;  ignari  ,  dum  alia  fupputationis  ar- 
gumenta  perquirunt,  a  veritatis  tramite  rece- 
dunt .  (y)  Unde  plerumque  contingit ,  (z.)  utquan- 
do  farpe  ditfi  Patres  decimam  quartam  Lunam 
ponunt,  eam  ifti  decimam  quintam  fufpicientur  ; 
&  qttar  vigefima  prima  eft  ,  vigefimam  fecundam 
effe  pronuntient .  Sed  nobis  quibus  amor  ,  &  ctt- 
ra  eft  Chriftianae  rdigionis  (a)  nulla  prorfus 
oportet  ratione  difcedere;  fed  prafixam  ab  hts 
Pafchalem  regulam  fincerifflma  conventt  obfer- 
■vatione  (b)  fervare . 

Qttanta  vero  in  Ecclefiis  toto  terrarttm  orbe 
diffufis  horum  Patrum  nitamur  auctoritate  non 
Iabor  eft  oftendere  :  *  cmn  fecunium  (  c  )  Conci- 
Uum  apud  Nictam  poft  tempora  non  longa  con- 
veniens ,  eorum  primitttr  definitionem  ,  quam  de 
Pafchali  ratione  protulerant ,  nullo  modo  vio- 
landam  effe  cenfuerit.  Denique  in  Sanftis  Cano- 
nibus  fub  titulo  feptuagefimo  nono  ,  qui  eft  pri- 
mtts  ipfius  Antiocheni  Concilii ,  his  verbis  in- 
venitur  expreffum  :  Omnes  qui  aufi  fuerint  dif- 
folvcre  dcfinitionem  fancli  &  magni  Concilit  , 
quod  apud  Nicsam  congregatum  efi ,  fub  pr&fentia 
piiffimi  <fy  venerandi  Principis  Confiantini ,  de^. 
falutifera  folcmnitate  Pafchali ,  excommunicandos, 
Gr  de  Ecclefia  pellendos  (d)  effe  cenfemus  ;  fi  ta- 
mcn  contentiofi,  (e)  adverfus  ea  qu&  betic  funt  de- 
creta  perfiiterint .  Et  h&c  quidem  de  latcis  dicla 
fint.  Si  quis  autcm  eorum,  qui  pr&funt  Ecclefi&  aut 
Epifcopus  aut(f)  presbyter  ,  aat  diaconus ,  pofi 
hanc  definitionem  tentaverit  (g)  ad  fubverfionem 
populorum  ,  &  Ecchfiarum  perturbaiionem  feorfim 
colligere  ,(h)&  cumjud&is  Pafcha  celebrare  ;  fan- 
t~la  Syncdus  (i )  hunc  alienum  jam  hinc  ab  Eccle- 
Jia  judicavit  .  quod  non  fohtm  fibi ,  fcd  (h)plu- 
rimis  caufa  corruptionis  ac  pcrtttrbattonis  extitc- 
rit  ,  (l  )  Nec  folum  a  minifltrio  tales  removet  ; 
fed  eliam  illi  (m)  qut  pofl  damnationem  hujuf- 
modi  communicare  tentaverint  damnati  (n)  funt , 
omni  quoque  exflrinfecus  honore  (o)  privati,qttem 
fantta  regula,  &  facerdotium  Dci  promeruit  .  His 
non    dijfimilia    (p)    Venerabilis  Papa  Leo  Sedis 

Apo- 


(  a  )  Vat.     cafum   .       (b  )    Vat.    lator  legis  .       (  c  )      Vat.    menfem   .        (d)     Vat.     nofte. 

(e)  Va.t.  die  menfis .  (f)Vnt.ifle.    (g)   \'M.intelligttur  .   (h  )  Vat.  fcrtur  ,  (i)  VM.ad  (  t )  Vat.  ifti- 

tium.   ( l )  Vat.  deeft  :  die  .  (m)  Vat.  evolvitur .  (  n  )  Vat.  Quia  .  (o)  Vat.  qui  (  p  )  Vat.  accedcre  (q)  Vz\* 

Vafchali  feflo  .  (r)  Vat.  qus..     (f)  Vat.  inter  Kalares  .  *  al.dimen/io  .    (t)  Vn.cmenfio.    (u)  Vat.  ad&- 

quatnr.    (  x  )  Vat.  deeft  :  hanc .    (y  )  V»t.receferunt.    (z.)Vat.  contigit .  (  a  )  Vat.  religionis  a  tantorutn 

fontificum  conflitutione  nulla  oportere  ratione  difcedere  ;  fed  pr&fixam  &c.     (b)  Vat,  devotione.    *  al.  cutn 

fanttum  Concilium  apud  Antiochiam  pofl  tempora  &c.   rectius,  ut  ex  fequentibus    videtux ,   Bucherius. 

(  c  )  Vat.  Scm.  Concilium  apud  Antiochiam  po/l  tempora  drc,  (d)  Vat.  Expellendos  de  Ecclefia .    (e)  Vat. 

tontentiofius .  (f )  Vat.  prespiter  .  (g)  Vat.  temptaverint .  (h)  Vat.  fcorfum  collegere  .  (i  )  Vat.Scnodus  e 

(    £)  Vat.  fed  etiam.    ( l  )  Vat.  extetcrtt  non  folum  a  miniflcrio  .    (m  )  Vat.  illos  .     (n)  Vat.  dampnatos 

hautem  (  nempe    damnat  hos  autem)  (o)  V 'at.  privatque .  (p)   Vaf.  defimilia  Leo  epift.  LV.    ad   Pul- 

cheriam  Auguftam.   Ibi  vero  S.  Leo  non  de  Pafchalibus  decreiis  agit,  fed   de  dicecefeon   limitibus, 

quos  innovare  volebat  Anatolius  CPolitanus  Epifcopus.  Vide  epifiolam  .  Buchenus 


Epiftolce  Pafchales. 


*4P 


Apoftolica?  Prstful  pronuntiat,  dicens  :  Contr^, 
Jlxtutx  canonum  petternorum  ,  qu&  ante  longijfims. 
ettatis  annos  in  (a)  urbe  Nic&a  (b)  fpiritalibus  funt 
fundata  decretts  ,  nihil  cuiqttam  audere  conceditur : 
ittt  ut  fi  quis  diverfum  quid  velit  (  e )  decernere 
(d)  fe  potius  (e)  minuat  ,  quam  illtt  torrumpat . 
Qu&  fi  ut  oportet  a  cuntfis  Pontificibus  iiitemerattt 
ferventur ,  per  univcrfas  Ecc/efias  fax  erit  ,  & 
firma  concorditt  .  Et  tterum  :  In  omnibus ,  inquit, 
( f )  Eccle/iafiicis  cxujis ,  his  legibus  obfequimur  , 
(S )  1uas  "d  ptcificam  obfervantiam  omnium  fa- 
^erdotum  per  trecentos  oltodecim  Antiftites  (h) 
Spiritus  Snnctus  inftituit  :  ita  ut  etiamfi  multo 
plures  aliud  quam  illi  fiatuere,  decernant,innuUst 
reverentiafit  hahendum  ,  quidquid  fuerit  a  Jrs- 
didorum  confiitutione  diverfum  . 

Sufficienter  ut  putamus  ,  cunflis  indkitur  (\) 
ne  deinceps  aliter ,  quam  a  fandtis  conftitutum 
eft  Patribus ,  Sacratiflimum  Pafcha  celebretur . 
Quod  fi  teftimonia  tantorum  Sacerdotum  forfi- 
lan  quis  obftinata  mente  defpexerit  (*)  etiam_ 
in  ( i )  hiftoria  Ecclefiaftica  paria  breviter  inti- 
mata  reperiet s  (k)  multorumque  relationt  (/) 
Pontificum,  &  maxime  beati  Athanafii ,  (m) 
cujus  fupra  meminimus ,  haec  eadem  vulgata  co- 
gnofcet .  Idipfum  vero  ( n )  epiftola  Sancti  Pro- 
terii  Alexandrinae  urbis  Epifcopi  ,  ad  eundem 
Papam  Leonem  pro  hac  eadem  Pafchali  quaeftio- 
ne  direfia  teftatur  quam  ante  hos  annos  tranf- 
ferentes  e  Graeco,  huic  operi  adneitendam  (oy 
efle  *  perfpeximus,  necnon  &  argumenta  iEgy- 
ptiorum  fagacitate  quaefita  fubdidimus  ;  quibus, 
fi  forfitan  ignorentur  ,  Pafchales  tituli  pojfint  (p) 
facile  reperiri  ^ideft  quotus  fit  annus  ab  Incar- 
natione  Domini  *  ($•  quota  fit  indictio ,  quotus 
etiam  lunaris  circulus ,  five  ( q )  decemnovenna- 
lis  exiftat;  \  c&terique  (r)  fimili  fupputationis 
compendio  requirantur  (s) .  Orantem  pro  nobis 
Beatitudinem  veftram  Divina  gratia  cuftodire_» 
dignetur  . 

Epiftolall.  Dionyfii    de  ratione  Pafchae . 

Dominis  (t)  a  me  plurimum  venerandis  Bor 
nifacio  primicerio  Notariorum  ,  &  Bono  fecun- 
dicerio,   Dionyfius    exiguus    falutem   («). 

*  Obfervantia  (x)  Pafchalis  regulam ,  diu  San- 
&.o  ac  venerabili  Petronip  Epifcopo  (y)  commo- 
nente,  tandem  ftilo  commendare  compulfus  , 
oninem  deinceps  diverfitatis  oppugnationem  (_) 
fublatam  fore  credideram;  maxime  quod  fan- 
clorum  trecentorum  ododecim  Antiflium  (tt), 
qui  apud  Nic&am  (b)  convenerant ,  aucloritatem 
totis  nifibus  infinua-e  curaveram;  qui  in  ipfo 
concilio  venerando  decemnovennalem  cyclum  re- 
gulariter.  affigentes ,  quartas  decimas  Lunas  Paf- 
cnalis  obfervantiae  per  omnia  tempora  legi  (c) 
fua;  revolutionis  immobiles  annotaverunt .  Sed 
quoniam  Sanctitas  veftra ,  orta  rei  hujus  quae- 
ftione ,  de  archivio  Romanae  Ecclefiae  Pafchafini 
venerabilis  Epifcopi  fcripta  ,  quem  conftat  pro 
perfona  Beatiffimi  Papae  Leonis  fanifto  Chalce- 
donenfi  (d)  praefedifle  Concilio  ,  ad  Mtndem  Pa->. 
pam  per  idem  tempus  direcla  nunc  protulit  , 
Apparatus    in   Baronium 


quar  faniftis  patribtis  evfdenti  ratione  confentiunf, 
huic  (e)  prarfenti  indidimus  operf  ,  ut  hujus  e- 
tia.m  viri  teftimonio  niteremur  ,  qui  manifefto 
miraculo  venerabilium  Pontificum  Pafchalia  de- 
creta  conffrmat.  Quod  (f)  vcro  in  (g )  fcrip- 
tis  ipfis  communium  (h  )  annornm  &  embi)Iif- 
moruni  rnentiofacla  eft,  &  a  nonnullis  harc  ra- 
tio  ,  quae  ex  ^Ebrseorum ,  ut  fertur  ,  traditione 
defcendit ,  magnopere  quarritur ,  fcire  volentf- 
bus ,  *  utrum  huic  *  Vaterna  ( i )  regula  con- 
fonare  videatur;  neceflariuro  duximus ,  &  hanc 
notitiam ,  ne  probetur  in  aliquo  diffldere  (  k  ) 
coacla  brevitate  digerere. 

Npverimus  itaque ,  quia  idem  decemnoven- 
naliscyclus  per  Ogdoadem  &  Endecadem  fem- 
per  in  fe  revolvitur .  Oclo  namque  &  undecim 
ipfe  numerus  explicatur  .  Ogdoas  ergo ,  quae  in- 
cipit  a  primo  decemnovennali  cyclo  ,  qui  eft 
Lunaris  decimus  feptimns ,  hac  ratione  pera- 
gitur ,  ut  annos  primum  &  fecundum  ,  commu- 
nes ,  ideft  minores  habeat,  tertiumEmbolifmum, 
ideft  majorem ;  annum  quartum  &  quintunu* 
item  communes,  fextum  Embolifmum,  feptimunfi 
communem ,  oclavum  Embolifmum.  Ac  perhoc 
Ogdoadis  (l)  communes  anni  quinque  ,  &  tres 
Embolifmi  jugiter  adfCFibuntur.  Communis  au- 
tem  annus  duodecim  Lunares  menfes  colligit ,  qui 
dies  trecentos  quinquaginta  quatuor  efficiunt.. 
Embolifmus  autem  annus,  &  (m)  Lunas  tredecim, 
&  dies  trecentos  ocloginta  quatuor  habere  mon- 
ftratur  .  Item  Hendecas  hac  lege  difcurrit  ( n )  . 
Incipit  nono  anno  cycli  decemnovennalis ,  qui 
eft  lunaris  fextus  ,  cujus  primus  &  fecundus  an- 
nus  communis  eft  ,  tertius  Embolifmus ;  quartus 
&  quintus  communis  ,  fexttts  Embolifnius  ; 
feptimus  &  oclavus  communis ,  nonys  Embolif- 
mus ;  decimus  communis.  und  ecimus  EmbQlifmus: 
ficque  Hendecas  communibus  annis  feptem  ,  Em- 
bolifmis  quatuor  (o)  terminatur .  Embolifmorum 
autem  ifta  ratio  prpbatur  exiftere  ,  quia  anno- 
rum  communium  videtur  damna  fupplere:  qua- 
tenus  ad  Solare  tempus  Lunaris  exsequetur  ex- 
curfio.  Quamvis  enim  anni  Solaris  circulum(p)  , 
per  fingujos  menfes  Luna  circumeat ,  wmen  e- 
jus  perfeclionem  duodecim  fuis  menfibus  imple- 
re  non  praevalet .  Denfque  in  annis  communibus 
ad  rationem  Solaris  anni ,  undecim  dies  deeflc 
cernuntur .  In  Embolifmis  vero  novemdecim_. 
diebus  eumdem  annum  videtur  Solarem  Luna_, 
tranfcendere.  Quapropter  Ogdoadis,  &  Hende- 
cadis  annps ,  juxta  prxfiti  circuli  ord.inem  ,  in 
medium.  proferamus ;  &  Iiquide  probabimus , 
per  oc"to  ahnos  &  undecim  ,  Lunae  curfum  cuir» 
Sole  contendere  :  quando  tot  dies  (q)  illa.  colli- 
git ,  quot  ille  cucurrerit . 

In  Ogdoade  diximusquinque  annos  efle  com- 
munes ,  tres  Embolifmos .  Quinquies  ergo  tre- 
centeni  quinquageni  quaterni  fiunf  mille  feptin: 
genti  feptuaginta  ;  &  tertrecenteni  oclogeni  qua- 
terni,  mille  centum  quinquaginta  duo,  ac  per  hoc 
fimul  fiunt  bis  mille  nongenti  viginti  dao  .  Si- 
militer  oclo  anni  Solares ,  fi  in    fummarii   redi- 

li.  gan. 


d  a-  )  Vat  Deeft  :  in  (  b  )  Vat.  Necctt  (  c  )  Vat.  vellit  (  d  )  Vat.  difcernere  .  (  e  )  Vat. 
putius  (  pro  potius).  (f)  Vat.  in  quid  ,  ( g )  Vat.  obfequitur .  (h  )  Vat.  anteflites ,  (f;Vat.  in. 
dicit .  (*)Vat.  difpexerit .  (;';  Vat  deeft  :  in  .  (k)  Vzt.reperiret .  (/)' V.at.  revelatione  .  (m)  Vat.  Anathafii 
epifcopis  .  (n)  Vat.  vero  fcilicet  proteri  Epi/lola  Alexandrins.  &c.  (oj  Vat.  neltandam  .  *  al.  profpext- 
tnus  .  (p)  Var.  poffunt .  *Vat.  Cod.no/lriJefuChrifii,  &  qu&.  (q)ViU  qui.  t  al.  c&tcraque  fimilia  . 
(t)  Vm.C&teri&que  fimilis  .  (s  )  Vlt.requirentur .  (t  )  Vat.  Cod.  Incipit  difputatio  Dionyfii  exigui. 
Domtnis  &c.  (u)  Vaf.  deeft :  Salutem .  *  al.  }leverenti&  non  bene  Bucherius  .  (x)  Vzt.Reverentis,. 
(y)ViUepifcopis  .  (z)  Vat.  obpugnantiam  .  (a.)  Vat.  Ante/iitum  (b)  Val.  Heceam  convenerunt . 
tc)  Vit.fege.  (  d  )  Vat.  Calcidonenfi  .  (  e )  Vat.  h&c  (f  )  Vaf.  qui*  .  (g)  Vat.  deeft; ;/'».(  h)  Vat. 
commonium  .  *  Vat.  Cod.  Veritatem  .  *3.\.Patern&regtiltt .  (i)  Vat.  reguU  paterns. .  (  k  )  Vat.  defedtr» 
(!)  Vat.Ogduadis  commones .  (m )  Vat.  Lunares  XIII.  menfes  ,  ^*  dios  CCCLXXXIIII.  («)  Vit.de- 
currit.  (o)  Vit.vero quatuor.  (p)Vit.Solis annuum  ciclitm,    (q)VitKifttt, 


150 


Dionyfii  Exigui . 


gantur,  ideft  oclies  trecenti  fexageni  quini;  & 
(a)  quadrans  faciunt  fimul  bis  mille  nongentos 
viginti  duos .  Simili  modo  &  Hendecadis  annos, 
qui  funtcommunes  feptem,  &  quatuor  (b)  Em- 
bolifmi  fi  in  Summam  ea  qua  diximus  iupputa- 
tione  congefleris ,  tantumdem  paene  reperies  , 
quantum  iindecim  Solares  anni  conficiunt ;  hoc 
eft ,  quatei  mille  quatuordecim  .  Haec  eft  ergo 
Embolifmorum  ,  ficut  przediximus  ,  ratio  ,  ut  in- 
crementis  fuis  communium  annorum  detrimenta 
compenfent . 

Sed  jam  pulcherrimam  vobis  atque  praeclaram 
collectionem  ipfius  ( c )  cycli  decemnovennalis 
oftendam  ,  per  quam  omnem  deinceps  ambigui- 
tatem  ,  fi  qua  mota  fuerit  ,  auferatis ,  nec  fit  ita 
quis  nimio  ftupore  perculfus ,  qui  demonftrata 
fibi  veritatis  luce  non  gaudeat ,  &  ignorantiae 
relidis  tenebris ,  tantae  rationi  protinus  non  (d) 
acquiefcat . 

A  decima  quinta  Luna  Pafchalis  fefti,  anni 
Eeda  de  verbi  gratia  pra-cedentis ,  ufque  ad  decimam^. 
rat.  temp.  quariam  fequentis  ,  quod  quaerimus ,  fi  commu- 
f^ap.XL.  n;s  annus  eft ,  trecentos  quinquaginta  quatuor 
Buchenus  dies  habebit ;  fi  Embolifmus,  trecentos  odogin- 
ta  quatuor.  Quod  fi  dies  unus  plus  minufve_9 
contigerit ,  evidens  error  eft  .  Excepto  videlicet 
anno  primo  facpe  dicli  decemnovennalis  cycli  , 
quem  a  decima  quarta  Luna  Pafchae  ultimi  id- 
eft  nonidecimi  anni ,  ufque  ad  decimam  quar- 
tam  ejufdem  primi  numerare  *  curamus  .  Prop- 
ter  qti<;d  idem  ultimu»;  Epadtas,  id-ft  adieclio- 
nes  Lunares ,  ododenas  tunc  retinens  ,  primo 
anno  non  undecim  ,  ut  csteris  annis  fieri  folet, 
fed  duodecim  dies  accommodat .  Et  quia  trigin- 
ta  dierum  fine  volvuntur,  nulla  Epacla  in  prin- 
cipio  ipfius  cycli  ponitur  ;  fecundns  autem_ 
annus  Epachs  undecim  fuf  ipit  :  &  ideo  fi- 
cut  diximus ,  a  decima  quinta  L.na  Pafchse  pri- 
rei  cycli ,  ufque  ad  finem  ejus  ,  in  communi- 
bus  &  Enrolifmis  annis  prajfixos  dies  nos  inve- 
jiire ,  rion  dubium  eft  .  Quod  fi  aliter  aliquan- 
do  calculantium  imperitia  fuerit  fortaftis  expo- 
iitum  ,  hac  obfervantia  ratiocinationis  eorum  fal- 
fitas  arguetur. 

Atque  ut  hoc  manifeftius  poftit  intelligi ,  pra?- 
fentis  anni  monftremus  exemplo  .  Indiclio  quip- 
pe  quarta  eft  ,  &  Lunaris  circulus  undecimus  , 
decemnovennalis  cyclus  decimus  quartus .  Et  quo- 
riam  Hendecadis  fextus  annus  eft ,  eum  Embo- 
lifmum  effe  necefle  eft  .  A  decima  quinta  itaque 
Luna  pra:teriti  fefti  ,  ufque  ad  decimam  quar- 
tam  prasfentis ,  quot  funt  dies  diligentius  inqui- 
ramus  :  &  inveniemus  procul  dubio  ,  quando  Paf- 
cha  celebrare  deheatnus  (e  ) .  Tr  aniacto  anno  per 
Indiilionem  tertiam  in  Fafcha  Lunam  decimam 
quartam  nono  Kalendarum  Aprilium  die  ,  ideft, 
vigefimo  quarto  menfis  Martii  fuiffe,  quis  dubi- 
clo  Luna:  tet  ,  qui  curam  hujus  rei  habere  quantulum- 
Alexand.  cumque  cognofcitur.  Et  ideo  ab  oclavo  Kalenda- 
rum  Aprilium  die  numerandi  fumamus  exordium; 
habemus  Martii  dies  feptem,  Aprilis  triginta,  Maii 
triginta  &  unum  ,  Junii  triginta  ,  Julii  triginta  & 
unum ,  Augufti  triginta  &  unum ;  Septembris 
triginta  ,  Oclobris  triginta  &  unum  ,  Novembris 
triginta  ,  Decembris  triginta  &  unum  ,  Januarii 
triginta  &  unum  ,  Februarii  viginti  oclo,,  Mar- 
tii  triginta  &  unum  ,  Aprilis  duodecim  dies  quod 
eft  pridie  Jdus  Aprilis.  Fiunt  fimul  trecenti  o- 
cloginta  quatuor  .  Quod  fi  juxta  eorum  diffini- 
nitionem  *  qui  Lunam  aliter  ,  quam   fe  veritas 


Anno 
Chrifti 
515.  Cy- 


XIII.  lit 
tera  Do. 
reinicali 

E.  Buche- 
rius . 


habet,  computanf,  decimam  quartam  non  pridic 
Iduum  Aprilium,  fed  tertio  Iduum  demus  occur- 
rere;  trecentos  ocloginta  tresdies  imminuto  nume- 
ro  colUgemus  r/),quod  nullo  fieri  pado  conceditur. 

Et  ita  femper  quotiens  dubitatio  talis  occur- 
rerit  a  decima  quinta  Luna  tranfadte  feftivi- 
tati«  ,  ufque  in  decimam  quartam  Pafcha:,  quod 
qua?rimus ,  dies  follicitecomputemus.  Et  fi  com- 
nmnisannuseft  ,  trecentos  quinquaginta  quatuor 
dies ;  fi  Embolifmus  eft  trecentos  ocloginta  qua- 
tuor  inveniemus  :  nec  *  in&quciUtas  (g )  pror- 
fus  eveniet:  quia  regula  cycli  hujus  hac  ratio- 
ne  fubfiftit ,  cujus  enucleatam  formiilam  fubjecla 
defcriptione  pandemus  . 

Anno  decemnovennali  primo  ,  Lunari  decimo 
feptimo ,  a  decimo  quinto  Kalendas  Maii  ,  uf- 
que  Nonas  Aprilis ,  quia  communis  annus  eft  , 
funt  dies  trecenti  quinquaginta  quatuor  . 

Anno  decemnovennali  fecundo ,  Lunari  de- 
cimo  oclavo,  ab  oclavo  Idus  Aprilis  ,  ufque  ad 
oclavum  Kalendas  Aprilis ,  quia  communis  eft , 
funt  dies  trecenti  quinquaginta  quatuor  . 

Anno  decemnovennali  tertio ,  Lunari  decimo 
nono  ,  a  Septimo  Kalendas  Aprilis ,  ufque  in  Idus 
Aprilis ,  quia  Embolifmus  eft,  fiunt  dies  trecenti 
ocloginta  quatuor. 

Anno  decemnovennali  quarto,  Lunari  primo  , 
a  decimo  oclavo  Kalendas  Maii,  ufque  in  quar- 
tum  nonas  Aprilis  ,  quia  communis  eft  ,  fiunt  dies 
.  trecenti  quinquaginta   quatuor  . 

Anno  decemnovennali  quinto  ,  Lunari  fecun- 
do  ,  a  tertio  Ncas  Aprih>  ,  ufque  in  undecimuin 
Kalendas  Aprilis,  quia  communis  eft,  fiunt  dies 
trecenti  quinquaginta  quatuor  . 

Anno  decemnovennali  fexto  ,  tunari  tertio  , 
a  decimo  Kalenda<;  Aprilis  ufqtte  in  quartunru. 
Idus  Aprilis,  quia  Embolifmus  eft,  fiunt  diej 
trecenti  odoginta    quatuor . 

Anno  dccemnovennali  feptimo  ,  Lunari  quarto 
a  tertio  Idus  Aprilis,  ufque  in  tertium  KalenJas 
Aprilis ,  quia  communis  eft,  fiunt  dies  trccenti 
quinquaginta  quatuor  . 

Anno  decemnovennali  oclavo  ,  Lunari  quinto, 
a  pridie  Kalendas  Aprilis  ufque  in  decimum  quar- 
tum  Kalenda<  Maii ,  quia  Embolifmus  eft ,  fiunt 
dies  trecenti    octoginta  quatuor  . 

Anno  decemnovennali  nono  ,  Lunari  fexto  ,  a 
decimo  tertio  Kalendas  Maii  ,  ufque  in  feptimum 
Idus  Aprilis ,  quia  communis  eft  ,  fiunt  dies  tre- 
centi    quinquaginta  quatuor. 

Anno  decemnovennali  decimo  ,  Lunari  Septi- 
mo,  a  fexto  Idus  Aprilis,  ufque  in  fextum  Ka- 
lendas  Aprilis ,  quia  communis  eft,  fiunt  dies 
trecenti  qttinquaginta    quatuor  . 

Anno  decemnovennali  undtcimo,  Lunhri  ocla- 
vo  ,  a  quinto  Kalendas  Aprilis  ,  ufque  in  deci- 
mum  feptimum  Kalendas  Maii  ,  quia  Embolif- 
museft,  fiunt  dies  trecenti   ocloginta  quatuor  . 

Anno  decemnovennali  duodecimo  ,  Lunari 
nono  ,  a  decimo  fexto  Kalendas  Maii  ,  ufquej 
in  pridie  Nonas  Aprilis  ,  quia  communis  eft , 
fiunt  dies  trecenti  quinquaginta  quatuor. 

Anno  decemnovennali  decimo  tertio  ,  Lunari 
decimo,  a  Nonis  Aprilis  ufque  in  nonum  Kalen- 
das  Aprilis ,  quia  communis  eft,  fiunt  dies  trecenti 
quinquaginta    quatuor  . 

Anno  decemnovennali  decimo  quarto  ,  Luna- 
ri  undecimo,  ab  oclavo  Kalendas  Aprilis ,  ufque 
in  fecundum  Idus  Aprilis  ,  quia  Embolifmus  eft, 
fiunt  dies  trecenti  ocloginta   quatuor. 

Anno 


(«)Vat.  quadranus  fiunt .  (b)ViX.  III. f  c )  Vat.  i/lius.   ( d )  Vat.  deeft  : non  . 
te )  Vat.  dcbemus .    *  Lunarcm    Vifiorii   cyclum  V.  hic  notat  ;  quem  ad  Martii  29.    appofuimus  uno 
antecydum  Alexandrinorum  XIV.  die  refle  ad  Dionyfii  mentem ,  «-^«r     //•»  - 
*aJ.  w&qualiter ,    (g)  Vat,  intqualiicr. 


*  al.  caufavimus  . 

).   appofuimus  uno 

Bucher.     (f)ViX.colhguntur. 


Epiftok  Pafchalesv 


M* 


Ar.no  decemnovennali  decimo  quinto ,  Luna- 
fi  duodecimo  ,  ab  Idibus  Aprilis ,  ufque  in  Ka- 
lendas  Aprilis,  quia  communis  eft ,  fiunt  dies 
trecenti  quinquaginta  quatuor . 

Anno  decemnovennali  decimo  fexto,  Lunari 
decimo  tertio  ,  a  quarto  Nonas  Aprilis ,  ufque 
in  duodecimum  Kalendas  Aprilis ,  quia  commu- 
nis  eft ,  fiunt  dies  trecenti  quinquaginta  quatuor. 

Anno  decemnovennali  cjecimo  feptimo  ,  Lu- 
Wri  decimo  quarto ,  ab  undecimo  Kalendas  AT 


prilis,ufque  inquintum  Idus  Aprilis,quia  Embolif- 
mus  eft ,  fiunt   dies  trecenti  ocloginta   quatuor  •> 

Anno  decemnovennali  decimo  oclavo  ,  Luitari 
decimo  quinto ,  a  quarto  Idus  Aprilis ,  ufque 
in  quintum  Kalendas  Aprilis ,  quia  communis 
eft ,   fiunt  dies  trecenti   quinquaginta    quatuor . 

Anno  decemnovennali  decimo  nono  ,  Lunari 
decimo  fexto ,  a  tertio  Kalendas  Aprilis ,  ufque 
in  decimum  quintum  Kalendas  Maii ,  quia  Em- 
tjpjifmus  eft,  fiiyit  dies  trecenti  oclogint?  quatuor» 


Afparatut  i»  Btronium 


I   !      * 


P.  AN^ 


P.    ANTONII    PAGI 

IN   CRITICAM  BARONII 

PR^FATIO  AD  LECTOREM* 

SEcuIo  proxime  elapfo  ,  quo  fuperiorum  teffiporum  infelicitate ,   Majorum-         *••, 
que  negligentia ,  Eruditio  pene  confepulta   ex   fuis  veluti   favillis  revivi-  °"UP  r,us 
fcere  coepit,   altas ,   quas  dudum  miramur,  radices   aclura,   ea  praecipuam  •f£"ujiL 
in  defoecanda  ac  integritati   fuae  reftituenda    Hiftoria   operam  collocavit.  flkos  mt- 
Cujus   notitia  cum   ad  omnes   egregias   artes   ac  difciplinas   confequendas   ditabatur.* 
plurimum   conducat,    ad    Ecclelire   doclrinam    perdifcendam  multo    magis 
neceffariam  efle,   non  eft  cur   heic  demonftrare  fatagam ;    quod  penes  omnes  aeque 
convenit  ,  qui  res  Ecclefiafticas  illotis,  ut  aiunt,  maniblis  non  attreclarunt.    Id   i- 
pfum  Sectarios  prscjudicafle ,  dum  novos   errores   prifcis  ac  depravatis  Antiquitatis 
documentis   propaginare  machinati  funt ,    neminem  latere    exiftimo.  VerumtamerL, 
ex  eorum  conatu   ltudioque   illud  inter  alia   plurima  non    poflremum   in  Ecclefiam 
Catholicam    redundavit  emolumentum;   quod  exinde   de    fincera    ejus    Hiftoria  per 
omnes  fuas  aetates  digerenda  concinnandaque    ferio  cogitatum    eft .   Ad   tantum   o» 
pus,   antea  intentatum ,  expediendum  duo  fummi   Viri ,    quorum  fama  celebritafque 
numquam  deficient ,  praefto  adfuerunt,    quafi  valentiffimi  pugiles ,  qui   in  hac  facra 
palaeftra   primi    prxcipuique  meterentur,   Onuphrius  fcilicet  Panvinius ,    Auguftinia- 
nae   Familis  decus ,   &  Ccefar  Cardinalis  Baronius,  Congtegationis  Oratorii  a  San- 
clo  Philippo   Nerio  tum  recens   inftitutre,  ac  Sacri  Collegii  lumert   &  ornamentum. 
Et  quidem  Onuphrius    ex    Romanae   Hiftoriae  ScriptOribus  ,    Tabulis  Capitolinis,    in- 
fcriptis  Lapidibus  ,    ac  ImpeiatorUm  Nummis   jam  faftos  Confulares  non  minori   la- 
bore  quam  laude  elucubrarat :   tempora  poft    Juftinianum    Auguftum    ufque  ad  AI- 
bertum  Romanorum  Regem  primore  manu  &  opera  informarat :    Chronicon  Eccle- 
fiafticum ,  aliaque  plura  egregia  Opera   in   lucem  emiferat;    cum  annO   Chrifli  mil- 
lefimo   quingentefimo  fexagefimo  oclavo  ,  «tatis  vero  tricefimo    nono,    magno    Hi- 
ltoriae  ,   tum  Ecclefiafticae ,  tum   Romanae   detrimento ,   mortalitatem  explevit*  II. 

Natus  tunc   erat    Baronius    annos  ferme   triginta,   jamdiuque    a  Sanclo   Philippo  Qund  Onu- 
Nefio  eleclus  fuerat  ,  qui  Magdeburgenfium   Centurias  adverfus    Ecclefiam    Catholi-  pbrtus  me- 
cam    fcriptas    refelleret.   Quem  ,    dum  Onilphrius  viveret ,  idem   confilium    mentt>  ditabatur , 
concepiffe  difcimus  ex   iis ,  quae  in  vita  S.  Philippi  lingua  Italica  ac  typis  Roma-  ^*™"^" 
nis   MDCXXXl.  excufa,    lib.  I.  cap.  ig.   Ieguntur:    Gli   parve  una    notte  in  fogno  e*l 
(de  Baronio  auclor   loquitur)  di  difcorrere  injieme  con    Onofrio  Panvino ,  il  quale 
in  quei   tempi  andava  anch'1  egli  mettendo  injieme  Vlfioria   Ecctejiaflica :  e   ragionan* 
do  feco  di  ctb ,    che  Filtppo  gti  aveva  impoflo ,   lo  pregava  con  grandiffima  inftan- 
z-rt,   che  volejfi  egli    dar  compimento   alV  incominciata  tmprefa*   Hor   mentre   il  Ba- 
tonid   tutto   anziofo    diceva  quefie  pamle  :   Cli  parve   che    Onofrio   tton    lo  votejfe__, 
ttttrtmente  afcoltare ;   ma  Ji  voltajje   altrove ,    e  volendo  pure   il  Baronio    feguitare 
il  fuo  dtfcorfoy  e  moflrarli   con  ragioni ,    che    a   lui  s'apparteneva  per   ogni  rifpetto 
di   compntre  gli  Annati  ,   fentt  fenjibilmente  e  diflintamente    ta  voce  del    S.  Padre , 
che  gtt    dtjfe :   Qutetati    Baronio ,  e  non  ti  affaticare  piit    in  queflo   ragionamento  , 
perche  Vljhria   Ecclejiafiica  Vha  dd  far  tii ,  e  non   Onofrio  .    Poftquam  itaque  Ba- 
ronius  eo  in   Opere   annos    triginta  infumfiffet,  praemiffis  aufpicii    vice    Kotationi- 
bus  ad  Martyrologium    Komanum ,    primum  Annalium   EccIefiafticorUm   Tomum  pu- 
blicavit ,  tanto  omnium  applaufu ,  ut  fuerirtt  etiam   ex  Proteftantibus,  qui  ejus  di- 
ligentiam,  fidem ,  eruditionem  ,  judicium  commendarint.  Et  revera  tam  in  eo,  quarn 
in   fequentibus  tomis  undecim  innumeras  difficultates  ,   quae  antea  diflblvi  nort  poffe 
credebantur,  enodavit;  complura  denfis  tenebris   circumfufa  in  manifeftam    luCerrL. 
eduxit ;    tantumque  rerum    Ecclefiafticarum  cognitionem  promovit ,  quantum  anto 
eum  nemo  * 

Verum  cum  eo  labore  Centuriatorum  vires  penitus  enerVentur,  fumta  inde  a  qui-       Iir* 
bufdam  Proteftantibus  anfa  adverfus  Baronium  varios  libros   fcribendi  ,   qui  ftatim  a  ,e™me*arm 
Catholicis  folide  confutati    funt.  Non  eft  tamen ,  quod  quis  exiftimet ,  ex  hujufmo-   riUivne  & 
di  concertationibus  Annales   Ecclefiafticos^    aliquam    lucem    accepiffe ;  cum  fere  o-  temporum 
mnia,  quae  inter  utrofque  agitata  fuere ,  externa  &  Annalibus  Ecclefiafticis   adven-  configna- 
titia   fint.  Hoc  enim  tartquam  certum  principium  ponendum  ,  eos  ex  Hiftoria,  feu  *'<"">  conr 
aerum  in  Ecclefia  geftarum,  vel  quae  cum  iis  connexionem  aliquam  habent,  narra-  "***« 
tione  tamquam  ex   materia ,  ex  Chrortologia  vero  ac   recta  confignatione  temporum  , 
quibus  res ,  quae  referuntur,   peraclke ,  tanquam  ex  forma  conftare  :   &  quaecumque 
alia  in  iis  contenta  cujufvis  momenti  fint,  ea  tantum  tanquara  corollaria  &  aucia- 

ria 


254  Prarfatio  Pagii 


jria   quxdam    effe   fupra   id   quod    Annalibus  neceffarium  ,   debituaiquc  ,    adje&a  . 
Eccleiiafticx    enim    Hiftorix    hoc     quidem    probant  ,     ut    fcribit    Lanfrancus    in_. 
Commentario  de  Euchariftia  adverfus     Berengarium  ,    quod  banc   Fidem  quam   nunc 
babemus  ,   omt/es  Ftdeles  qui  uos   priecejjerunt  ,    a  prifcis    temporibus  habuerunt  ;   fed 
earum   non  eft  id  alio  argumento   probare ,  quam  narratione  rerum  ab  ipfis  nafcen- 
tis  Ecclefix  primordiis  in  diverfis    Orbis   partibus  aftarum  .  Profeclo    tot   ac  tam_, 
diverforum  eventuum  fincera  expofitio,  annis,  quibus  contigere ,   illigata,  campum 
fatis  amplum  fuppeditat,   abfque   eo  quod  opus  fit,  ut   Hjftoricus  Ecclefiafticus  in 
iis  qux  tanquam    aliena  reputare  dcbet,  Iaboris  &  induftrix  partem  infumat.  Qux 
itaque  ad  Fidem  adverfus  Hxreticos    certis    argumentis  &  auftoritatibus  tuendam_, 
fpeclant,  ea    ad  Aucltores ,  qui  de   controverfiis   Catholicos    inter  &   Heterodoxos 
verfantibus  traftarunt ,   aut  ad   Sacrx  Scripturx  Interpretes    rejiciat    oportet .   Sic 
ejus  non  eft   pertraclare  ad  qux  faCe  Poteftas   Ecclefiaftica  extendat,  quidve  in   re- 
Lms  Ecclefiafticis   Principibus  fecularibus  Iiceat,   ac  fimilia    declarare  .   Hxc   quippe 
pluraque  id  genus  alia,  nonnifi  ex  accidente   ac   ex  occafione  &  rarius  in    Annali- 
bus  Ecclefiafticis  examinanda  ;  alioquin   aliquibus  ii    limitibus    vix   circumfcriberen- 
tur,  aliudque  non  effent,  quam  aggregatum  quodpiam  ex   Theologia,   controver- 
fiis  Fidei,    facrx  Scripturx  interpretatione,  Jure  Canonico  ,   aliifque  hujufmodi   ad 
ies   facras   pertinentibus .    Mirum  autem  videri    non  debet,    Baronium  multum    in 
hujufmodi  fuiffe  ;    cum  primarius  ac    prxcipuus ,    quem  fibi    propofuerat,   fcopus, 
effet    confutatio    Centuriarum    Magdeburgenfium,    in    quibus    Auclores    cumularanc 
quxcumque  adverfus   fanclitatem  Ecclefix   Romanx,  auftoriratem  Summorum    Pon- 
tificum  ,    omniaque  Religionis   Catholicx   dogmata   facere  fibi    videbantur.  Quam. 
obrem  Operi  Controverfiarum  Opus  mere  Chronico-Hiftoricum  opponendum  non  erafc. 
Quod   fi   puros  puros  Annales  Ecclefiafticos  Cardinalis  non  minus  fapientia  ac   pru- 
clentia,    quam  doflrina  prxftans,   elucubrandos    habuiffet  ,  varia,   de  quibus    fufo 
dilierit,   leviter  tantum  attigiffet. 
IV.  Ex  quibusfacile  quilibet  intelligere  poteft,  omnes  qui  adverfus  Annales  Baroni: 

{btnalet      eX  profeffo  fcripfere  ,  parum  aut   nihil  ad   eorum  emendationem ,  ac    illuftrationem 
'•°". r%.  contuliffe,   cum  nec  eorum  materiam ,   nec  eorum  formam    fere    attigerint  ;  fed  ip- 
'.  -j     fis  rei    negleclis  capitibus  ,  accefficnibus  occupati  fuerint.  Quod  quidem  nullo  nes;o- 
xrjir.    tio   demonltrari  poteit,  Kon  Ionge  poft  ejus  mortem  ,  qux  anno   hujus  fxculi   fep- 
timo   contigit  ,    Ifaacus   Cafaubonus  ,  Vir  magni  apud  fuos  nominis  ,  calamum    ftrin- 
xit  in   primum  ejus  Annalium  tomum  ;  fed  dtim  Theologum  &  Scripturx  Interpretem 
agit ,  vixque  Hiftoriam  &  qux  ad  temporum  notationem  pertinent ,  prx  oculis  ha- 
bet,   Exercitattoues  in  Baronium  (  ita  liber  ejus  infcribirur  )  in   poftremis  habentur. 
Scripfir  &  dedita   opera    in    Baronium  Melchior   Coldajtus    in    Commentario  ,  quem 
adjecit  Operi  fuo  de  Conflitutiouibus   Imperialibus  ,   fpecie  Imperii    tuendi  adverfus 
illum  ac  Romanos  Pontifices .  Sed  cum    Commentarius  ille  Politiam   Ecclefiafticam, 
in  quo  ea  multifarie  pervertitur ,  non  vero  Hiftoriam  &  Chronologiam  Chriftianam 
refpiciat,  aliud  ad  Annalium   illuftrationem  fubminiftrare   non  poteft ,   quam  chartas. 
quafdam,  quas  tamen  is    Atxftor    male    interpretatus  eft.    Omifit    Pagius  Rtcarduni 
Montacutium,  aliofque  quofdam ,  quos  palam   eft,  in   libris  adverfus  Baronium  edi- 
tis ,   nihil  quo  Annaks  aut  corrigercntur  ,  aut  amplificarentur ,   in  medium  protulif- 
fe,  ut  veniret  ad  Joanneni  Henricum  Ottium,  poftremum  Annalium  Baronii  impugna- 
torem , 
v>  Hujus  prior  Tomus  prodiit  Tiguri  anno  millefimo  fexcentefimo  feptuagefimo-fex. 

frxfcrtim-  ro>  'ta  infcriptus:  Examen  perpetuum  Htflorico-lbeologicum  in  Annales  Cafaris  Ba- 
aueab  ot-  rouii  Cardinalis  .  Compleclitur  volumen  illud  Cencuriam  primam ,  feu  centum  pri- 
po ,  morum  Ecclefix  annorum   Hiftoriam  ,  quemadmodum,  &  alia,   ab  eodem  Scriptore. 

deinceps  edita  ,  Centurias  fequentes.  Ubi  contigit  titulum  iilum  legere,  afierere 
non  dubitavit  Pagius,  nihil  ad  Annalium  elucidationem  ab  eo  Opere  fperandum; 
cum  Theologia ,  qux  tanquam  pars  illius  pr^cipua  proponitur,  nec  ad  formam» 
nec  ad  mareriam  Annalium  pertineat.  Nec  fefellit  opinio :  cum  enirn  duo  priores 
Tomi,  feu  priores  dux  Centurix  ad  manus  ejus  venere ,  in  Prxfatione  prioris 
hxc  legit:  Qtdd  curent  /joc,  vel  illo  anno  ;  prius ,  an  pojierius ;  hoc ,  •oel  illud  ne- 
gothm  ;  hanc  ,  w/  illam  remy  itt  qua  nthil  periculi  ,  ntbil  fraudis  gejiam  f  Scali- 
gert ,  Petavii  ,  Calvtjtt ,  Bucholzeri ,  Helvtci  &  aliorum  Chronica  in  magno  <xjli- 
»10  :  at  Baronium  me  traflare^  atque  res  ipfas  me  fpetlare ,  meminerit  LeCtor.  Quid 
fperandum  ab  homine  ,  qui  in  Annalibus  Ecciefiafticis  examinandis  excutiendifque  > 
Chronologix  notitiam  inutilem  exiftimat ,  quorum  ramen  hxc  potiihma  pars  ,  ac  ve- 
luti  forma  ;  res  autem  magis  fit  fua  forma ,  quam  fua  materia,  &  homo  magis  ani- 
ma  ,  quam  corpus;  fprma,  ut  inquiunt  Philofophi ,  dante  efle  rei .  Annalium  Auftor 
res  per  annos  fingulos  monumentis  commendat,  tefte  Gellio  lib.  5.  cap.  18,  inde- 
que  Tacitus  prxclarus  Annalium  Conditor :  Ki  dejltnatuxn%  inquit,  mihi  foret , 
fuuru  quxque  in  annum  referre .  Quare  Annalium  Emendator  ,  Reformatorque ,  quale 
fibi  munus  Ott ius  afcifcere  videtur,  nudas  res  contemplari  non  debet,  ied  femper  cum 
X)rdlqe  ad  tempus  ,  quo  res  aclae ,  eafque   in  fups  anpos  leftifucre ,   i\  quem   cpni- 


g't 


in  Criticam  Baronii.  255 


gh  AuQor  ,  co  in  capite  peccaverit.  Denique  quod  prius  contigit,  poftponere  , 
<%  e  contra  ,  eft  fibi,  aliifque  viam  detegendae  veritatis  obfepire ,  fefeque  &  alios 
fraudi  errorique  exponere. 

Sed  qui  tam   depravatum  de  Annalium  Ecclefiafticorum  forma  judicium  fecit ,       vr- 
de  rerum  narratione  melius  non  habuit.  Loquens  enim  de  Catholicis  Scriptoribus ,  0tt'"<?e>- 
qui  iis  illuftrandis ,  in  illis  quos  edidere  libris ,  operam  dedere  ,  ait:   Interdum  qui- ■*!""*'  r'~ 
dem  Tabulas  frxtendunt ,  imo  forte  ojlentant ;  at  vel  fitlx  illx  funt  &  pratenfx  ,  vel 
fubreptitia  a  fubornatit  transfugis  fcript*,  vel  tandem  fenfum  habent    longe  altum  . 
Paulo  antea  ,  Concilia,  quae  Catholici  in  eorum  ,  quae  in  inedium  adducunt,  confir- 
mationem  citant,  praefertimque  Romana,  tanquam  falfa  commentitiaque  fefe  repro- 
bare ,  rejicereque  fcripferat .  Quamobrem  ex  illis  Centuriis  adverfus  Baronium  fcri- 
ptis   nulla  prorfus  utilitas  effe  poteft,  neque  ad  ejus  Hiftoriam,  neque  ad  ejus  Chro- 
nologiam  magis  perficiendam. 

Quoad  Catholicos,  nullus  ex    illis  fuit,  qui  vel  unum  Annalium   feculum  exa-  m\ra't( 
minandum   aggreffus  fuerit.   Verum  quidem  eff ,  Joannem  Dartis-,    in  Senatu     Pari-  nem^^_ 
fienfi  Advocatum  ,  decimo  circiter  poft  Baronii  mortem  anno,  Libellum  compofuif-  ilumkatie. 
fe  ,   cui  titulus,  Animadverfiones  in  Annules  Ecclefiafitcos  Ccefarts  B-tronii  S.R.E.  nus  imen- 
Cardtnalts ,    &  Ifaaci    Cafauboni  Exercttationes  .    Sed    Notae  eo  in  Opufculo   con-  tatam  Ah- 
tents  adeo  numero  exiguae,  ut  ad  duos  vel  tres  annos  Annalium  emendandos ,    plu-  a°r  aglrc- 
res  faepe  requirantur.  Piaeterquam  quod  circa  difficultates  parvi   momenti  fere  om-  dttur  • 
nes  verfantur ,   praecipuafque  Spondanus  in   Epiromen  fuam  inferuit .    Quando   alias 
inirum  a   fe  confilium  Hortfio  Viro  in   rebus  tum  profanis,   tum   Ecclefiafticis  exer- 
ciratiffimo,  poftea  Cardinali ,  Pagius  literis  aperuit,  refcripfit  ille,  fibi    dum    Chri- 
Jiianus  Lupus ,   cjufdem   Sodalitii  Auguftiniani  celebris   Scriptor  ,  in  vivis  effet,  ean- 
dcm  Annalium  emendationem  in  mentem  veniffe;  fed  quod  fciret,  illnm   idem  con- 
filium  mtditari ,  alio  (efe  animo  ac  cogitatione  convertiffe.  Cum  itaque  videret  no- 
biliffimum  argumcntum  a  nemine  occupatum  ,  operae  praetium  fe   faclurum    exiftima- 
vit,    fi  illud  fibi  fumeret.  Et/i  autem  nos   (  inquit  Pagius)  ejufmodi  operi  tmpares  efie 
non  ignoramus  ,  ut  antiqui  Scriptoris  anonymi  in  Vita  San&i    Domnoli  Cenomanen- 
fis  (exto    Ecclefiae  feculo  Epifcopi  verbis  utar,  quippe  cui  efl  ingenii ,  eloquenttx  ,6* 
eruditionis  angufia  fuppellex  :  attamen  fatius  fore  arbitrati  fumus ,  vel   exiliter  di- 
cere    ea   pauca    quce   novimus ,   quam  cum  fervo  pigro   &   defidiofo    (    Matthaei    25.  ) 
pro   \etenta  domini    pecunia  in  damnationis  dtfcrimen  adduci .  Quantum    e.nim  ad  Ec- 
clefiae   utilitatem   &  Eruditionis  augmentum    hoc  Opus  neceffarium    fit ,   in  Epiftola 
nuncupatoria    ad    Illuftriffimum    &    Reverendiflimum    Archicpifcopum    Parifienfem  , 
cui  illud  acceptum  referri  debet,  jam  indicavit . 

Porro  plura  ab  Au&oribus ,  qui    poft   Baronii    mortem    fcripfere,    in   peculiari-      viir. 

bus    Traftatibus ,  Operibufque  Criticis ,  aut  Chronologicis  annotata ;  quae  poftquam  Emenda. 

momento  fuo  expendit,    fparfim  in  hanc  Criticam  inferuit ,  ubique  imitatus  ingenui-  tiene*  «- 

tatem   Nepotiani ,  de  quo  Hieronymus  ad  Heliodorum  fcribit:  Illud ,  ajebat ,  Ter-  tiorum  >» 

utHtam,  tftud  Cypriant ,  hoc  Laclantti  ;  illud  Htlartt  eft  ;  fic  Mmutius  Feltx  ;  ita  httncCr't'- 

Vtftorinus  :   in  hunc  modutn  efi  locutus    Arnobius .    Me  quoque ,    quia  pro  fodalttate  ™™ 

avuuculi  dtltgebat ,  interdum  proferebat  in  medtum  ,  dum  fcilicct  adhuc  Hieronymus 

viveret ,  nondumque  ampliffima  illa  laudum   praeconia ,  quae  poftea  ,  confecutus  ef- 

fet.  Nullus  enim    fua   laude    fraudandus ;   quod  tam  de   Scriptoribus    Orrhodoxis  , 

quam  de   Proteftantibus  intelligi  voluit.  Ex  his  multi   Hiftoriae  &  Chriftianse  Chro- 

nologiae  difficultatibus  expediendis  in  privatis  fuis  operibus  non  parum   laboris  in- 

fumfere ,   pluraque  primum   animadverterunt,  quaj  haclenus  alios  latuerant,  quaeque 

in  hanc  Criticam  corrivavit,  &  fuis  Aucloribus  attribuit.  Neque  enim  exiftiman- 

dum ,  Veritatem  &  Eruditionem  haereticas  effe,  ut   periculum  fit  iis  adhaerere,  quse 

a  Viris  doftis  Catholicam  Fidem  non  profitentibus ,  accurate  fcripta  funt .  Quod  ab 

his  itaque  laudabiliter  inventum  ,  non  pr3etermifit ;    imo    novis  argumentis    confir- 

mavit,  vel  eorum  conjefturas  ad  fcientiam  &  evidentiam  ,  quod    facile   fit  inventis 

addere  ,  quando  potis  fuit  revocavit.  Qua  in  re  Origenem  &   Hieronymum    auclo- 

res    habuit.   Ule  in  fine  libri  oftavi  &  ultimi  contra  Celfum  Chriftianae  Religionis 

adverfarium  ,    inquit:  Scito  ,  Celfum  polliceri   editurum  fe  alium  Traclatum,  tn  quo 

doceatur  ,  quomodo  vivere  debeant ,  qui  volunt  &  pojfunt  parere  ipfius  monitis  ;  quem 

fi  non  fcripfit  ,  quamvis  promijfum,  contenti  erimus  ei   refpondtjje  his  oclo  volumini- 

bus  .  Quod  Ji  &  tllud  Opus  ab  eo  perfetlum  e/i,  quce/itum  ad  me  mittito ,  ut  &  ad  id 

refpondeamus  quidquid  verttatis  pater  fuggefiertt ,   &  rebellamus  mendacia  .  S$  qutd 

autem  verum  admtxtum  fuerit  ,  citra  contenttonem    confirmabimus  noftro    tefiimonio, 

Hiexonymus  vero  in  Apologetico  adverfus   Rufinum:  Vtr  ,  inquit,  docltffimus   Eufe- 

bius  ,    dofitjjimum  dixi ,  «0«  Catholicum ;  ne  more  foltto  ,  mthi  &$n  hoc  calumniam 

firuas  .  Facit  &  ad  eandem  rem  quod  Ludovicus  Vives  ;  &  Petrus  Blefenfis  fcripfe- 

runt.  Ille  l.ib.  5.  de  tradendis  difciplinis  habet:  Noa  erubejcet   homo  fciendi  cup$dus 

a  quocumque  difcere  ,  qu$  docere  quid  poffit .  Cur  hominem  ab  homine  pudeat  d$fcere ; 

cum  humanum  genus  multa  a  belluts  dtfcere  non  puduerit  ?  Blefenfis  etiam  in  Epifto- 

la  92.  adverfus  Zoilum  quendam  Scriptorum  fuorum  obtre&atorem .  Quit  .fraudi, 

ait, 


%$6  Praefatio  Pagii 


ait,  Virgilio  veriat  ,  fi  ad  fui  ornatum  carminis  quadam  ab  Homero  ,  <vel  aliis  mu- 
luetur?  imo  gratia  habenda  efl  e/ ,  quod  in  opus  perpetuo  manfurum  dicla  eorum 
tranflulit ,  quos  jam  negledui  &  rifui  habebamus  .  Et  paulo  poft  :  Denique  &  judi- 
cio  transferendi  ,  &  modo  imitandi  confecutus  efl ,  ut  quod  apud  eum  alienum  legi- 
mus  ,  melius  ibi ,  quam  ubi  natum  eft  ,  fonare  miremur .  Scriptores  itaquc  tam  Ca- 
tholici,  quam  extra  Ecclefiae  caftra  militantes,  multas  ipfi  emendationes  fuppedita- 
runt,  licet  in  variis  Annalium  locis  aliquod  ei  fpicilegium ,  in  aliis  vero  integrara 
meflem  reliquerint ;  quam  partem ,  ut  in  fimili ,  Oratorum  princeps  loquitur  lib.3. 
de  Officiis,  reliclam  explevit ,  nullis  adminiculis  ,.fed,  ut  dicitur,  fuo  marte. 
^»   .  Cumque  omnibus  ,  quantum  fieri  poteft ,  debitum  retribuendum  fit  ;  quod  judi- 

Ann"ih<m°  cn°  ^ul  teftimonium  dare  dignati  funt  Eminentiflimi  Cardfnales  Hieronymus  Cafana- 
tfcpefita ,  ta »  Gregorius  Barbartgo ,  &  Laurentius  de  Laurea  ,  clariflima  Sacri  Collegii  lumi- 
na ,  de  quorum  pietate,  fapientia,  dodtrina,  caeterifque  heroicis  virtutibus  quidquid 
in  medium  afferri  poffet,  minus  effet,  heic  non  celavit-  Illi  non  folum  crebris  li- 
teris  benevolentia?  &  amoris  pleniffimis  ei  fignificarunt ,  jamdiu  fibi  in  votis  fuifle» 
ut  ex  Literatis  quis  Opus  iftud  operofifpmum ,  in  Ecclefiae  utilitatem  cefiurum  ,  infe 
fufciperet;  fed  etiam  hortamentis  continuis  ardentiflimifque  magnos  animos  fecere 
ad  illud  abfolvendum  ,  multorumque  annorum  moleftiam  devorandam .  Qui  intelli- 
gentes  ,  eum  minutius  &  fcrupulofius  omnia  fcrutari ,  interimque  annos  effluere,  ne 
diutius  eo  fubfidio  Hiftoriae  Ecclefiafticae  Le<5iores  defraudarentur ,  ut  moras  omnes 
rumperet ,  juffere  :  fatis  vel  ex  hoc  vulgi  opinamenta  praedamnantes,  qui  inde  Ba- 
ronio  deerementum  ,  imo  &  injuriam  inuri  fomniat,  unde  fapientiffimi  illi  rerum 
seltimatores  decoris  titulos  accrefcere  putant  ;  cum  fi  quid  heic  reconditi  atque  ac- 
cerfiti  deprehendatur ,  id  pene  totumin  Polyhiftoris  gloriam  ac  celebritatem  non  mi- 
rus  refundi  d£beat,  quam  rivi  in  fluvium  fponte  labentes;  &  ejufdem  Operi  illu- 
ftrando  perennandoque  litatum  fuerit.  Quod  etfi  jam  ultro,  iftud  ut  aufpicatus  erat, 
intellexiffet,  tantorum  tamen  Cenforum  non  illi  pergratum  judicium  effe  non  po- 
tuit,  nec  eorum  vota  ei  deinceps  pro  lege  non  cedere:  indeque  promptum  obfe- 
quium  longioribus  induciis  antehabuit ,  ratus  fe  id  faltem  confecuturum,  ut  tam  ve- 
rierandis  Arbitris  non  repofceretur  (quod  ait  Sidonius  lib.9.  epift.  16.  ad  Firminum) 
res  omnino  difcrepantijjimas  ,  maturitatem  celeritatemque.  Kam  quotiens  liber  quif- 
■piam  fcribi  fcito  jubetur ,  non  tantum  honorem  expeclat  Auclor  a  merito  ,  quantum 
ab  obfequio  . 
x  Multum  praeterea  fe  debere  femper  profeffus  eft  Nobiliffimo  &    Eruditiffimo  D. 

jtvirisdo-  Ludovico  de  Thomaflin  D.  de  Mazauguez ,  &  Clariffimo  D.  Antonio  Magliabechio  , 
&is prwo-  ViriS  non  minus  Literatorum  ,  quam  literarum  ftudiofis ,  qui  non  folum  quaecum- 
?«,  que  in   Orbe  literario  ad  ejus    inftitutum  conducentia,    gefta  erant ,    vel  gereban- 

tur,  illi  identidem  fignificabant ,  fed  &  libros,  quos  commode  habere  non  poterat» 
fuppeditabant.  Denique  multa  documenta  magni  momenti  accepit  a  Clariffimo  & 
omnigenae  eruditionis  Viro  D.  Ludovico  Du  Four  de  Longuerue* .  Abbate  S.  Joan- 
riis  de  Jardo  ad  Melodunum ,  &  Septem  Fontium  in  Therafcia,  circa  ea  praefer- 
tim ,  quaj  Italorum  ,  Hifpanorum  &  Arabum  res  geftas  fpeclant  •  Sed  pluribus  li- 
bris  Hiftoria?  earum  gentium  deftitutus ,  metuebat  ne  amanuenfes  aliquos  erro- 
res  admififfent  ,  quibus  ut  occurreret ,  ex  iis  excerpta  ad  ipfum  iterum  tranfmittere 
fibi  propofuerat ,  ut  ante  impreffionem  recognofcerentur.  Quod  fi  tot  doftas  obfer- 
vationes  eo  innominato,  locis  fuis  inferuit  ,  illud  ejufdem  Illuftriffimi  Abbatis  mo- 
deftiae  adfcribendum,  qui  id  ex  eo,  iteratis  litteris  requifierat;  a  quo  promiffo  cura 
liber  fim  ,  hic  ejus  mentionem  eo  lubentius  faciendam  duxi,  quo  Vir  Doctiffimus 
Auctoris  Elogium  confcribere  dignatus  eft. 
4tR    'liif  Fiduciam  aliunde  prxftitit  Pagio,  quod,  cum  folemne  fit  ad  magnos  &  arduos 

(ermk-  tonafus ,  velitationibus  quibufdam  fefe  accingercj  ut  juxta  prudens  Poeta:  conft- 
vem  Hypa*  lium  experimento  poffit  intelligi , 

licnm  ,  ut 

Betronjus  Quid  ferre  recufent  , 

x°tai  a<f  Quid  valeant  humeri  . 

Ma-rtyrolo-  ^*~ 

mifit.  &  nu)us  m°ris  fervans  Differtationem  Hypaticam,  feu  de  Confulibus  Coefareis  publi- 
cavit :  ea  autem  Eruditorum  commendationem  laudefque  cum  retuliffet,  quafi  pu. 
blicus  vades  ac  arrhabo  fuit  fuffragii  operae  accefluri ,  quse  jam  excuflis  ac  proba- 
tis  principiis  niteretur.  Qua  quidem  in  re  Eminentiflimi  Baronii  figniferi  fui  vefti- 
giis  inftitit,  qui  Hotattones  fuas  ad  Romanum  Martyrologium  ,  Annalium  Ecclefia- 
fticorum  editionem,  ob  fummam  ,  quae  inter  utrumque  Opus  intercedit,  aftlnitatem, 
antecedere  voluit.  Animadvertit  enim ,  rerum  Ecclefiafticarum  notitiam  a  Romana 
&  Byzuntina  Hiftoria,  quas  in  ea  Differtatione  illuftrare  conatus  eft  ,  perfaepe  pen- 
dere,&  ipfis  quadantenus  implantatam  effe.  Etfi  enim  labor  ille  aliquot  Critico- 
rum ,  quorum  querelas  pro  fua  in  eum  voluntate  ei  fpeciali  Epiftola  in  lucem  emif- 
fa  deferre  duxit  Doctiffimus  Henricus  Horifius  fjepius  laudandus ,  cenfuram  move- 
rit,  cujus  robore  fua  omnia  deturbaffe  pronuntiabant ,  hres  tamen  fecus  illis  ceflit  j 

adeo 


in  Criticam  Baronii  257 


adeo  ut  Confulatuum  Caefareorum  regulas,  quas  ibidem  ftatuit ,  Oratio  Themiftii 
de  Confulatu  Saturnini,  qux  tunc  nondum  e  tenebris  prodierat  ,  eas  certas  effe  de- 
monftrarit,  ut  infra  annt>  Chrifti  CCCLXXXIII,  quo  Saturninus  digniratem  illam 
geffit ,  &  Theodofius  Magnus  Quinquennalia  dedit ,  videbftur  ,  Unde  quia  illis  ipfis 
adhaerendi  major  deprehenfa  neceffitas,  &  trita  jam  via  in  Operis  iftius  ferie  ,  ma- 
gis  magifque  terenda  veniebat,  eafdem  regulas  contra  omnium  molitiones  ,  qualibet 
data  occafione,  folidavit,  earumque  notitiam  heic  paucis  retraclavit ,  in  eorum  gra- 
tiam ,  ad  quorum  manus  Differtatio  illa  non  pervenit ,  eoque  magis,  quo  eas  ad 
majorem  perfecTionem  perducere  conatus  eft  . 

Docuit  itaque,  Auguftos  ac  Csfares  aliis  annis  Confulatum  de  more  non  iniiffe,      .„_ 
quam    initio  Imperii ;   in  Quinquennalibus  &  id  genus  feftis  ;  in  confortio  aliorum  sex\e'  U 
Imperatorum  aut  Caefarum  Confulatum  fecundum  eafdem   regulas  fufcipientium  ;  oc-  CmfuhL 
cafione  alicujus  expeditionis  militaris  aue   vicloriae  reportatae  ;  ratione  triumphi,  fi  tuumc&. 
cum  Quinquennalibus  aut  hujufmodi    folenniis  non  copularetur  ;  ac  denique   quam  fartirm»., 
annis,  quibus  Ludi  feculares    celebrati .    Ex  quibus  tamen    regulis  excipiendi   Con- 
fulatus,   ad  quos  alfqui  eorum  ante  Imperium  defignati  fuerant.  Claudius   v.  g.  qui 
anno   Chrifti  XXXVII.  dum  adhuc  privatus  effet,  Conful  fuffeclus  fuit ,  quique  te- 
fte  Suetonio  in   Claudio  cap.  7.  fortitus  efl  &  de  altero  Confulatu  in   quartum  an- 
num ,   Imperator  anno  Chrifti  XLI.  renuntiatus  ,  alterum  illum  Confulatum  anno  in- 
fequenti  ,  in  quem   incidebat,    geffit  :  rurfumque  anno  XLIH.  propter  Imperii  ini- 
tium  ,    ac   juxra   primam   Confulatuum  Caefareorum  regulara  textium   capeffiit.  Hae 
itaque  fex  hujufmodi  Confulatuum  regula?  < 

Prima  ,    Imperii   initium  . 

Secunda,  Quinquennahum  &  id  genus  feflorum  celebratio. 

Tertia  ,  Ccefarum  vel  Auguflorum  in  eadem   dtgnitate   confortium» 

Quarta  ,  Expedtttones   mtlitares  aut  viClorice  reportcttoe* 

Quinta  ,    Tnumphi  . 

Sexta  ,    Ludi  fculares  . 
Ad  eas  regulas,  omnes  tum  Auguftorum  ,   tum  Caefarum  Confulatus  revocantur .      _.,-- 
Non  quidem  quod   ii   annis  ,  quibus    praefata    contigere,    femper  eum   magiftratum  ^xbisuni- 
fumerent  ;  fed  quia  non  aliis  de  caufis  quam  fupra,    memoratis    juxta  receptum  in  ca  ,„  du- 
Imperio  ufum  ,  uJlum  inirent :  a   qua  confuetudine    unicum    Flagabalum    receffiffe  hiumvoca- 
comperit,  ut  fuis  locis   notavit.  Fatetur  tamen  ,    fe   diu  haefiffe ,  an  tertium   Cali-  ri  potifl , 
gulae  ,  quintum  Neronis  »  decimum  Domitiani  ,  tertiumque   Probi  inter    Confulatus 
extra    ordinem    fumptos    numeraret  ;    an    vero    ex  illis  quartam  regulam  conftitue- 
ret ;    cum  omnes  fere  Imperatores  aliquam  expeditionem  fufceperint .    Verum  quar- 
"ta   regula,  ad    quam  hos  duntaxat  quatuor    reduxit,   praeter  aucloritates   ab   eo    i.n 
citata  Differtatione   relatas,  iftis  adhuc  innititur.  Tacitus  lib.ig.   Annal.  poftquam 
]ocutus  eft  de  Artaxata  Armeniae     urbe,  a  Corbulone ,  imperante   Nerone,    capta 
&  incenfa  anno  Chrifti   quinquagefimo  o<5tavo  ,  ait :   Qb  btxc  confalutatus   Imperator 
Nero ;  &    Senatufconfulto  fupplicationes    habita  ,    Jlatuxque   &   arcus ,    &    continni 
CONSULATUS  PRINCIPI  :  atque  inter.  feflos  referretur  dies ,   qw  patrata  vttlo- 
ria-s   qtto  nunttata^    quo  relatum  de  ea  ejfet ,  aliaque  ineandem  formam  decernuntuv . 
Praeterea  Zonaras  lib.2.  de  Domitiano  fcribit  :  Faljis  viclortis  jattandis  Cnnfulatum 
in  decemtium,  Cenfuram  per   omnem  eetatem,accepit  .  Quatuor  ttaque  illi  Confulatus 
cxpeditionibus,   aut  vicloriis  attribuendi ,  &  haec   quarta  regula  ,  non  minus   quam 
cxterae  quinque  ,  certa  .   Porro  de  quinto  Neronis  Confulatu  iegendus  Suetonii  lo- 
cus  in  hac  Critica  anno  LXVIII.  num.  II. 

Illarum  regularum  adjumento  varios  Romani  Impeni  nfus  huc  ufque  reconditos  , 
variaque  Antiquitatis  tam  Ecclefiafticae  quam  profanae  arcana  referavit .  Annis  enim      ^}^m 
Quinquennalibus&  id  genus  feftis  addiclis  coloniae  ex  more  inftitutae:  provinciae  faclae;  _^^Lf*" 
thermae,  templa ,  urbefque  aut  conditae,  aut  dedicatae,  aut  novis  nominibus  infignitae:  cpnfula- 
Tiovae  confuetudines  induclae  :  libri  ab  Au<5tonbus,publicati  :  Csfares  vel  Collegae  Im-  tuum  c&- 
perii  renuntiati:  perfecutiones  adverfus  Chriftianos  motae :  Gentilium  religio  promo-  fareorum. 
ta :  &  poftquam  Imperatores.  Chriftiani   Rempublicam  Romanam  rexere  ,  Religioni 
Chriftianae  confultum:  Edifta  adverfus  Paganos  ,  Judaeos  &  Haereticos  promulgara: 
celebres  de  Fide  Catholica   Collationes  habitae :   Sanclorum  reliquiae  tranilatae  :  dedi- 
cationes   Ecclefiarum  pera<5fce :   uno  verbo ,  annis  illis  ,  quae  majori  pompa   fieri  fo- 
litum   erat,   deftinata  .    Quod  etiam  non  raro  factum  annis  aliis,    quibus  Imperato- 
ies  Confules   procedebant,   ut  Confulatus  illi  celebriores  evaderent..  Quare  hoc  fub- 
ildio  variae  Codicis  Theodofiani   Conftitutiones  ,  plura  Hiftoriae   tam   Auguftae  quam 
By7.untinae   loca,    Chronologia,   Geographia,  &  Numifmatographia  lucem    accipere 
poffunt.  Quod  ad  majorem   hujus  Criticae  intelligentiam.  praemktendum  duxit. 

Poft  ejufdem  Differtationis,  in  aliquibus  ab  eo  hic  emendatae  promulgationem  , 
adornavit   primum   tomum    Critica    Htflorico-Chronologicte  i;t    Jfnnales  Ecclefiafticos      ,xv^ 
EminenttJJimi   Cardinalis   Baronii ,  Illuflrijftmi  Henrici  Spoudani ,    Appawiarum  Epi-  ^'/fa* 
fcopi  ,  Epiiomatoris  ejus,  ordine  fervato .  Is  enim  hujus  Operis  titulus  erat,  in  quo  jl/ma,jfl)l0 
folido  criterio  Annalium  Ecclefiafticqrum  materiam  &   formam  ,  feu  Hiftoriam  &  egregie 
Apparatus  in  Baronium,  K  k  Chro-       rw?_;« . 


258  Prsefatio  Pagii 


Chronologiam  expendit,  rarius  extra  limites  illos  egreflus  .  Indeque  faclum ,  ut  an- 
tiquam  Ecclefiae  difciplinam  nonnifi  leviter  ftricVirrique  attigerit  .  Praeterquam  enim 
quod  opus  in  immenfum  creviflet,  nuper  eam  egrcgiam  Antiquitatis  partem  pro- 
priam  fibi  fecit  E*uditifTimus  Ludovtcus  Tbomaffnus  ,  cujus  praeltantifhmi  ea  de  re 
libri  tanto  plaufu  ,  tam  a  Gallis ,  quani  ab  aliis  nationibus  ,  accepti  ,  ut  intra  pau- 
cos  annos  Lingua  Gallica  &  Latina  lucem  viderint.  Ideoque  quod  jam  aclum  rur- 
fus  agendum  fuifiet ,  ejufque  docliflimi  Traftatus  integri  e^fcribendi. 

Verum  cum  poft  iilius  Tomi  publicationem  undique  follicitaretur  ,  ut  univerfos 
xVI*  .  Annales ,  non  vero  horum  Epitomen  illufharet,  in  tribus  porterioribus  huic  coniilio 
Ki C mlzis  acquievit,  &  experientia  didicir,  rem  literariam  ,  majorem  inde  frufturn  confecutu- 
tppofoe  ram  .  Quare  ,  eo  mortuo ,  primum  Tomum  ordini  Baroniano  eriam  reltitui  ,  & 
jnnaiihus,  plures ,  ex  ejus  mente  ,  annotationes  adjeci  ;  totum  enim  illum  Tomum  fupplere, 
qu*m  ~E.fi'  &  interpolare  decreverat,  ac  inprimis  retraclare  quae  fpedanc  explicationem  fexti 
tomeaffix*.  Canonis  Concilii  Nicani. 

Statuerat  etiam  obfervationes  quafdam  praemittere  ad  Catalogos  veteres  Ponti- 
XVII.  ficum  Romanorum ,  hic  adjeclos,  ibique  de  Libro  Pontiricali,  Ana^alio  attributo 
Afar^l'0  f''ferere  1  ac  pariter  in  lucem  emittere  Diflertationem  de  Anno  &  dte  mortis  5. 
/e  anno  Marttni  Eptfcopt  Turonetifis ,  ad  quam  pluribus  hujus  Criticae  locis  Leftorem  remifit  , 
mortis  S.  fcd  morte  praeventus  diclis  obfervationibus  operam  dare  non  potuit,  &  DilTerta- 
M*rti»i  tionem  de  S.  Martino  imperfeclam  reliquit;  quam  tamen  ,  cum  in  ea  mulra  fingu- 
imperfe-  ]arja  contineantur ,  &  invicTis ,  ni  fallor  ,  argumentis  demonftretur ,  hunc  S.  Praefu- 
itn.  jem  jjjg  j^j.  Novembris  anni  CCCC.  ad   Deum  migrafie  ,    pubiici  juris  aliquando 

faciam  . 

Nec  quenquam   movere  debet,   quod  quidam    Critice   fummo    litterarum    bono 
XVin.     reperta  abutantur;  ob  id  enim   non  haec  ,   fed    illi  in  odium    contemtumque    venire 
Crittcabo-  debent .    Altter  ,  inquit  Vir  ea  in  arte  peritiffimus,  olent  catuli ,    altter  fues :  lon- 
"■"  '  ct    '  £e  a^,a  rat'0fie  °PUS    apes  ac  fuci  faciunt  :  tmo    nthtl  optris  ifli  ,   nec  quidquam  ce- 
tH  t  ris  infundunt  ;  ne  cereas  quidem  domos  fundare  ,    aut  ceras   extruere   norunt  .  At  illce 

cercc  partter  &  rnellei  liquoris  optfices  admirandx  malas  &  ignavas  befitas  a  mel- 
le  fuo  defendunt  ,  &  a  favis  arcent .  Sic  tllud  profanum  vanumque  vulgus  quam  lon- 
gijjime  a  venerandis  Mufarum  adytisy  arifque  quas  polluunt,  pellendum ,  tir-  capite  fo- 
ras  protrudendi  improbt  &  inertes  Itterarum  fuci  .  Criticam  hoc  Opus  eo  magis 
infcribere  placuit  ;  quod  Critici  vox  etiam  in  Scriptura  facra  ufurpetur .  Divus  enim 
Paulus  in  Epiftola  ad  Hebraeos  cap.  4.  de  Verbo  Divino  loquens  ,  ait  :  Z<2v  7«p 
c  \6yoc  t5  QeS ,  Jta/  ca/epyric }  ucti  ro/ucxsnpoq  vtrsp  tracrav  ludyai pav  <fii^o\ov ,  v.at  ^itivu/uzvoc. 
a")cpi  /uepicr/Ubs  ■yVjrffic  rf,  «j  ttv&J '/uarog  dp/udov  re,  x)  /uvi\uv ,  >§  np/T/Kcc  c^rv/uriosoov ,  xj 
cvvoidov  naptPiac ,  idelt,  juxta  verfionem  Vulgatx  :  Vtvus  enim  fermo  Det  &  eff- 
cax  &  penetrabtlior  omni  gladio  anctptti  ,  &  pertingens  tifque  ad  fpirttum  quoque 
compagum  ac  tnedullarum  ,  &  DlSCRETOR  cogitationum  &  intentionam  cordts  . 
Quae  ultima  verba ,  ^  tt.piriY.6c,  ,  &c.  fic  etiam  verti  poffunt,  &  diiudicat  cogi- 
tattones  &  conceptiones  cordts .  Quo  fenfu  Critica  hoc  in  Opere  fumitur . 
XIX.  Porro    in   Baronio  Spondanoque    illufirandis  ,  femper  pr^e    oculi«  habuir,    qux 

Baroniut  Melchior  Canus  ,  Vir  rei  Criticae  apprime  intelligens  ,  lib.11.  de  Locis  Theolo- 
&  sponda-  gjc;s  Cap.6.  de  Hiftoria  Ecclefiaftica  Bedae  &  Gregorii  Turonenfis  fcribit:  Quoniam 
r"'n  °fum'  tnodefle  &  circunfpetlo  judicio  de  tantisiutris  pronuntiandum  efl  ,  ne  tn  his  qutdem 
partet  im-  duobus  rejicienda  funt  plurtma .  Tauca  entm  in  tis  poflis  arguere ,  quamquam  Htflo- 
tievere,  riam  Eccleffaflicam  revocare  ad  feveriora  judicia  contendas  :  ac  (i  neceffe  efl  in 
alteram  peccare  partem ,  omnia  eorum  probari  legentibus  ,  quam  multa  reprobari  ma- 
lo .  Keque  entm  exiflimandum  ,  eorum  doffiffimis  elucubrationibus  fidem  effe  denegan- 
dam^  quod  nonnulli  in  iis  errores  trrepfertnt ;  cum  errores  illi  non  fallentium  Aufto- 
rum  fuere  mendacia^  fed  ignorantium  .  Keque  ob  unum  aut  alterum  peccatum  ,  cuiut 
femper  probabilis  efl  excufatio  ,  tantorum  virorum  Volumina  debent  improbari .  Si 
enim  ita  agendum  ejfet  ,  pretiqfiffima  omnium  fere  Ecclefia  Dofforum  lucubrationer 
contemnendcc  eflent  ,  &  proculcandx ;  cum  vix  eorum  quemquam  inventas  ,  qut  tn  ali- 
quo  ,  fi  non  ad  Fidem^  faltem  ad  rerttm  geflarum  Hifloriam  pertin<  ntey  nntt  erravertt . 
Imo  necelTario  multa  intacla  relinquenda  fuere  ;  cum  in  Hiftoria  Ecclefiaftica  id 
contingat,  quod  Auguftinus  in  Epifiola  55.  ad  Januarium,  quae  veteri  ordine  eft 
119.  in  Sacra  Scriptura  contingere  obfervavit,  ut  nempe  multo  plura  nefciamus 
quam  fciamus .  Hinc  Walfridus  Strabo  in  fine  libri  fui  de  rebus  Ecclefiafticis :  Fa- 
teor  ,  inquit,  me  nec  reperiffe  cuncla,  quce  dtlucidare ,  cupivt^  nec  cunfta  potuij]z_j 
quce  reperi ;  cum  &  rerum  magnitudo  fciendi  cupiditatem  fuccenderet  ,  &  dtverjita- 
tum  confufto  fafltdii  nimietatem  prxberet .  Denique  ,  ut ,  quod  jam  conteltatus  erat  , 
denuo  profiteretur,  tantum  abeft ,  ut  Baronium  &  Spondanum  minus  habendos  pu- 
taret  ,  quod  illum,  dum  Annales  conderet,  huncque  dum  eos  abbreviaret ,  notafque 
aliqua?  adjiceret,  multa  fugerint;  ut  e  contra  magis  temporum  noftrorum  felicitati  , 
quam  propriae  induftriae  attribuendum  arbitraretur  ,  quod  res  nunc  magis  apertae  & 
nanifelticre?  fint,  quam  eo  tempore,  quo  ambo  fcripfere.  Poderiores  fiquidem  Scri- 
ptores  ut  recle  Petrus  Bkfenfis  in  Epiftola  laudata,  refpeclu  eorum   qui   eos  tem- 

pore 


in  Criticam  Baronii .  2. 5  ^ 

pore  praeceflere,  funt  quafi  pumiliones  gigantum  humeris  invccti ,  qui  ideo  ipfis 
gigantibus  longius  in  aliquibus  profpiciunt  .  Hinc  nunquam  utrumque  fine  elcgio 
citaffet,  nifi  brevitati  ftudendum  fuiffet,  &  veritus  effet  ,  ne  id  nimis  aliquibus  af. 
fectatum  crederetur .  Quare  utrumque  Hiftoricum  omni  laude  majorem  nominare  , 
laudare  eft  .  XX. 

Quod  fupereft  ,  quia  res  poft  Ecclefiam  Chriftianam  fundatain  geftoe  ,  cum  iis  Annalei 
quae  antea  apud  Judaeos  ,  Romanos,  aliofque  populos  acla  ,  connexionem  habent ,  ff/orfo 
ut  omnia  eodem  fulcimento  inniterentur  ,  Periodum  concinnavit  ,  quam,  quia  tres  Cr*cn-R°- 
Eras  mundanas  feu  Periodos  Chriftianorum  Orientalium,  in  Hiftoriae  Byzuntinse  Scri-  ma'uxm- 
ptoribus  ,  &  Ecclefiae  Graecae  Monumentis  fspe  memoratas  compleclitur  ,  &  e  ve- 
ftigio  exhibet  ,  Graco-Romanam  appellavit.  Ea  omnium  Erarum  ante  Chriftum  na- 
tum  inftitutarum  fulcrum  &  fuftentaculum ,  fingulifque  annis  Cyclos  Lunae,  Solis,ac 
Indiclionis,  tam  veros  quam  prolepticos,  repraefentat ,  quorum  ope  variae  difficul- 
tates  uno  intuitu  &  fine  aliorum  librorum  auxilio  explicari  polTunt.  Dubitatur  v. 
g.  quo  die  Pafcha ,  a  quo  Fefta  mobilia  pendent,  anno  aliquo  celebratum, 
vel  quae  littera  Dominicalis  ,  aut  quae  Indictio  in  curfu  fuerint,  vel  demum  an  res 
quae  in  Annalibus  Fefto  Pentecoftes  v.g.  accidiffe  narratur  ,  in  annum ,  quo  in  irs 
legitur,  reipfa  competat  ,  dubium,  Cyclorum  opc,  extemplo  dirimes.  In  Anna- 
libus,  ficuti  &  in  illorum  Epitome,  omnes  illi  temporum  characleres  certiffimi  ac 
fubinde  neceffarii  defiderantur,  IndicVionibus  exceptis  ,  quse  etiam  in  eifdem  ante 
fexti  feculi  finem  non  habcntur  ;  licet  jam  a  Conftantini  Magni  Imperio  viguerint, 
multaque  identidem  occurrant,  quae  quo  anno  contigerint ,  earum  tantum  beneficio 
detegi  poffit.  In  periodo  autem  Grasco-Romana ,  quae  Juliana  Scaligeri  longe  com- 
modior  &  univerfalior ,  quanque  peculiari  Differtatione  explicat,  primus  Erse  Chri- 
ftianae  annus ,  qui  quadragefin.us  fextus  Julianus  eft ,  concurrit  cum  anno  quinquies 
millefimo  quadringentefimo,  nonagefimo  quarto,  qui  partitus  per  quindecim  reddit 
Indiclionem  quartum,  qua  primus  ille  Chrifti  annus  infignitur  ,  divifus  vero  per  no- 
vendecim  exhibct  Cyclum  Lunae  tertium  ;  ideoque  cum  primus  ille  Chrift  annus 
Cyclo  Lunae  fecundo  notetur  ,  in  annis  Periodi  Graeco-Romaii3»,  ut  cum  annis  Chri- 
fti  convenire  poffint ,  e  Cyclo  Lunae  ex  perpetua  methodo  unitas  rejicienda.  Con- 
tra  vero  cum  primus  ille  Chrifti  annus  Cyclo  Solis  decimo  muniatur,  &  annus  Pe- 
riodi  Graeco-Romanae  quinquies  millefimus  quadringentefimus  nonagefimus  quartus 
per  viginti  oclo  partitus  fex  folum  nunieros  reJinquat,  Cyclo  Solis,  quatuor  unita- 
tes  femper  adjicienda» ,  nt  Cyclus  Solis,  quem  Chrifti  annus  reddit,  inveniatur  . 
Denique  tam  annus  quilibet  Periodi  Graeco-Romanae ,  quam  tres  Cycli  Solis  ,  Lunae, 
&  IndicVionis  a  Kalendis  Januariis  aufpicantur  .  Reliqua  in  eadem  Differtatione 
explanata  habes  .  XXj 

Baronius   Apparatum  ad  Annales  Ecclefiafticos   praefixit ,  qui  cum  magis  Hifto-  xCZ)U!  ' 
ricus   quam  Chronologicus  fit,  non  tantum    incipientes,  fed  etiam  aliquando  docVio-  Appara- 
res   irretitos  tenet.  Res  enim  Judaica?    &   Romanae,   quaj    Annalibus    Ecclefiafticis  tus  co»fe- 
neceffario  praemittendae ,  in  eo  non  fatis  fufe   diftin&eque  tractatae;  cum  tamen  Le-  &'"  • 
c"tor  ad  primum   Erae  Chriftianae  annum  fenfim  manuducendus  fit ,  ideoque  &  Appa- 
ratus  Chronologicus  effe  debeat,   &  a  mundi  exordio  deduci  ;  quia  Novi  Teftamen- 
ti  Hiftoria  fine  aliquali   Veteris  notitia  perfecle  fciri  non  poteft .  Cum  autem  in  Ap- 
paratu  Baroniano  muita  corrigere  neceffe  fuerit ,  quorum   in  Epitome  nuila  mentio, 
novus  ferme  conficiendus  fuit;   eoque  magis  quo  Periodi  Graeco-Romanae  praxis    & 
ufus  demonftrandus  erat . 

Ex  tribus,  quae  fibiinhoc  Opere  propofuit,  illuflrationem  nempe  Hifloria,  rerum  JtinaIe/ 
pratermiffarum  fupplementum  ,  &  Chronologix  emendationem  ,  huic  praefertim  infiften-  /«**/#,-; 
duin  fuit  ;  non  tantum  quia  ratio  temporum  forma  Annalium  reputanda  ;  fed  etiam 
quia  faepius  in  temporum  confignatione  ,  quam  in  rerum  narratione  in  iifdem  pecca- 
tum  ;  &  aliunde  pauciora  fint ,  magni  faltem  momenti ,  quae  in  Annalibus  defideran- 
tur.  Varia  tamen  ex  Romana  Hiftoria ,  uti  triumphi,  bella  prscipua,  aliaque  id  ge- 
nus  plura  Baronii  tempore  valde  obfcura  ,  fupplenda  fuere ;  quod  fine  illis  multa, 
quae  in  fan&is  Patribus,  facris  Conciliis ,  Sanclorum  Aftis ,  ac  libris  Ecclefiafticis 
occurrunt,  quaeque  in  Annalibus  explicanda  funt,  fatis  intelligi  non  poflint.  Addi- 
dit  &  feriem  Regum  praecipuorum  Regnorum ,  uti  Perfarum,  Wifigothorum ,  Bur- 
gundionum,  Wandalorum ,  Principum  Saracenorum  ,  aliorumque  ,  quia  ex  illis  ali- 
qui  in  Annalibus  obiter  duntaxat  tanguntur ,  alii  omnino  praetermittuntur .  Nam 
experientia  magiftra  comperit  ,  quod  fi  illorum  Principum  fuccefiiones  integrae  non 
recitentur,  multum  Hiftoriae  Ecclefiafticae  claritati  &  integritati  detrahitur. 

Ad  haec  varia  Concilia,  vel  Conciliorum  Fragmenta  poft  Baronii  obitum  e  te-     XXIII. 
nebris  eruta  fummarie   retulit,  &  pluribus  eorum,  quae  jam   extabant,  majorem  lu-  ^"ra  p"-1 
cem   affundere  conatus  eft .  Denique  practpuat  barefet ,  uti  Arianam  ,  Pelagianam,  morUftie 
Neftorianam  ,    Eutichianam  ,   aliafque ;    Scripta  &  Epiftolas ,  quibus  illae  jugularae  ,  tt„tM, ,. 
magis   declaravit;    Acla   fuppofititia    indicavit ;  nullique    labori    pepercit  ,    ut  hoc  ruta. 
Opus  ,  quantum  rerum  antiquarum  obfcuritas  patitur,  omnibus  fuis  numeris  abfolu- 
tum  prodiret  . 

Apparatus  in  Baronium  K  k  2  Ma- 


Baronii  tempore  Erd  Chriftianx  initium  folis   Computiftis ,    ut  vocant ,  cognj- 
tum    erat ;   unde   Onuphrius  in  Faftis  anno  Juliano   XLV  ,  Confulatuique  Cornehi 


z6o  Praefatio  Pagii 

XXlv.  Majorera,  Annalibus  labem  Chronologise  in  multis  depraVatio  obduclt .  Kam , 

CW0&-    ut  cgregie  alicubi  Gerardus  Joannes   Voflius  fcripfit,  in  tottut  Orbis  Hifloria  >  vel 

nalih  A"~ .  maim   ac  ^iuturni    Imperiiy  totiufque  Ecclefi*  rebus  ,  fi  ordo  geftorum  foede  contur- 

labeftftx,   betur  ,  ne   illa  quidem  quce  videre  nobis  videmur  ,  mag is   cernimtts ,   quam  extmianl 

tst..  &  ab  omni  arte  laudatam   corporis  httmani  fabricam  confpi ceremus  ,  folum   oculorum 

aciem  defigentes  in   monftrofam  hominis  piiluram  ;  ubi  pettus  ,   capitis  ;  venter ,  pe- 

cloris;  bracbia  ,    pedum    occuparent    locum  »    E  contrario  autem,    ubt   fefe   extulerit 

aureum  temporum  jubar;  pulfis  tenebris  plufquam  Cimmerits,  clara  omnia  luce  vefttun- 

iur ,  inque  formofo  corpore   omne  membrorum  decus  apparet .  Aique  hoc  eft  fere num  , 

ac  fplendidum  illud  lumen  ,  quod   in  Hiftoria  exigimus  .    Idem    jam   a    multis  fecu- 

lis   Divus  Chryfoftomus  Homilia  2.    de  Ofia   in  verbis  illis,   Vtdt  Dominum,  circa 

finem  tomi  Saviliani  5.  obfervarat:  Quemadmodum>  inquit,  termini  finefque  in  agris 

fundos  mifceri  non  patiuntur  ,  ita   &  tempora  res  invicem  confundi  non  finunt  :  ve~ 

rum  ab   invicem  ea  feparantia  ,  &  fecundum  debitum  ordinem    ea  difponentia  ,  magnct 

confufione  nos  liberant.  Quare  magna  a  Pagio   adhibita    diligentia ,   ut    res  quaeque 

tam  Chriftianae  quam  profame  ,  ad  annum  ,  quo  accidere  ,  revocarentur  ,  menfibms 

etiam   &    diebus  ubi  uterque  characlerifmus  detegi  potuit,   defcriptis ,  quod  utriuf- 

que    ingens    faepe  fit  adjumentum.  Quam  etiam  ob  caufam  Kalendarium  Romanum 

in  hujus  tomi  calce  fubjecit ,  ut  Hiftoriae  Ecclefiafticae  ftudiofi  afluefcant  dies  &  fe- 

rias,  quibus    res  multae  peraclae,  annotare 

Baronius 

Chrijlia-  Lentuli  &  Calpurnii  Pifonis;  Baronius  anno  Juliano  XLIV.  ac  Confulatui  Augu 
>tam  hien-  fti  Caefaris  XIII.  &  Plautii  Silvani ;  aliique  aliis  Confulatibus  annifque  Julianis 
nio anthi-  illud  illigarunt.  Primus  omnium  Scaliger  Periodi  Julianae  a  fe  inventae,  Cydorum 
t»vit .  Solis,  Lunae,  &  IndicYionis ,  aliorumque  argumentorum  opera  ,  primum  Erx  Chri- 
ftianae  annum  cum  anno  Juliano  XLVI.  Confulatuque  Caii  Caefaris  &  L.  ^miia 
Pauli  certo  congruere  nos  docuit;  quod  tamen  omnibus  illico  perfuadere  non  po- 
tuit.  Neque  emm  defuere  Scriptores,  qui  opinionis  Baronii  defenfionem  fufcepe- 
rint  ;  imo  Spondanus  ,  qui  Epitomen  fuam  confecit  aliquot  annos  poft  fecundarrL, 
editionem  Operis  Scaligeri  de  Emendatione  Temporum  ,  ab  opinione  Baronii ,  quae 
jam  convaluerat ,  fibi  difcedendum  nonputavit.  Et  quod  magis  mirum,  noftris 
etiam  diebus  Cointius  Annalium  Ecclefiafticorum  Francorum  Auclor  ,  in  Chronolo- 
gia  fefquioris  Imperii  verfatiflimus,  in  eundem  lapidem  offendit.  Verumenimvero  no- 
biliflimae  hujus  Erae  exordium,  cumcertis  &  infallibilibus  demonftrationibus  nitatur, 
ut  fparfim  in  hoc  Opere  videbitur ,  a  Scriptorum  opinionibus  independens ,  ideo- 
que  cum  anno  Juliano  XLVI.  neceffario  connectendum  .  Quare  Baronius ,  qui  eam 
biennio  anticipavit,  &  cum  anno  Juliano  XLIV.  incepit,  ufque  ad  Decium  Impe- 
ratorem,  annumque  Chrifti  CCXLIX.  duorum  annorum  prochronifmo  femper  pec- 
cavit  ,  &  pofl  hunc  Chrifti  annum  ufque  ad  CCLXXX.  quintumque  Probi  Impe- 
ratoris  ,  Chronologiam  adhuc  magis  perturbavit.  Cum  enim  Confulatus  tres  ordina- 
rios  Decio  Augufto ,  quem  duos  duntaxat  ordinarios,  unumque  fuffe&um  geffiffe  in- 
dubitatum  ,  annofque  feptem  Philippo  Augufto ,  qui  fextum  tantum  inchodvit,  qua- 
tuorque ,  Gallo  &  Volufiano  Imperatoribus ,  qui  biennium  folum  delibarunt ,  atrri- 
buerit,  a  Decio  jam  non  biennio  ,  fed  triennio  ab  Era  Chriftiana  difiidet  .  Tum 
duobus^  Confulatibus  expunclis  ,  nonnifi  anno  uno  ab  ea  diftat ;  neque  eam_  affequi- 
tur,  nifi  poft  refecatum  alium  Confulatum  ordinarium,  ut  fuis  locis  oftenditur.  At 
quemadmodum  violenta  remedia  ,  quae  morbo  alicui  medcmam  afferunt,  alium_. 
procreare  folent ;  fic  Baronius  tres  illos  Confulatus  e  Faftis  eradere  non  potuit,  quin 
totidem  annos  eifdem  refpondentes  refcinderet;  adeoque  quin  anno  Chrifti  CCLXXX. 
quo  veram  Eram  Chriftianam  amplexus  eft,  ac  deinde  confequentibus  annis  omnes 
alias  Eras  biennio  mutilaret  .  Quare  in  Annalibus  Chronologia  tam  ante  annum_. 
Chrifti  CCLXXX.  quam  poft  illum  depravata,  fed  diverfimode.  Nam  ante  illum 
Chrifti  annum  Era  Chnftiana  in  illis  coriupta,  caeterae  omnes ,  uti  Olympiadum, 
annorum  Antiochenorum,  Seleucidarum ,  &  aliorum  minime  perturbatce  .  Contra 
vero  poft  annum  Chrifti  CCLXXX.  Era  Chriftiana  in  illis  accurate  defcripta,  reli- 
quae  vero  annis  duobus  decurtatae  .  Utrique  vitio  certis  paffim  argumentis  demon» 
ftrato  remedium  adeo  facile  Auclor  adhibet,  ut  non  putet  fore  impofterum  ,  qui 
vulgarem  illum  errorem ,  ex  quo  multa  inconvenientia  fequuntur,  libenter  non  de- 
ponat  .  Annum  enim  Chrifti,  quem  Baronius  v.  g.  CCXXIV.  appellat,  ipfe  cum 
anno  CCXXII.  conjungit,  annos  quippe  duos,  quos  Baronius  male  addidit,  rejicit  : 
(icque  manifefte  innotefcit,  quaecunque  fub  anno  CCXXIV.  idem  Baronius  narrat, 
ad  annum  CCXXII.  pertinere  ;  nifi  tamen  in  aliqua  peculiari  re  recitanda  errave- 
rit  ;  quo  cafu  eidem  fuum  annum  aflignat  Pagius .  Si  quid  autem  a  Baronio  omif- 
V„VT  fum  efl  >  lr>  fine  anni  adjicitur,  ut  in  Critica  videre  erit. 
TxfHmit-  .  Pk  F*fto*  in  quibufdam  Annalium  locis  labefaclatos  ,  quod  uno  anno  contigit, 
git  Hlu.  m  a^um  quandoque  transfertur,  praefertimque  per  utriufque  Philippi ,  Decii,  Galli 
firati.      &  Volufiani»  Valeriani  atque  Gallieni  tempora.  Cvi  malo  ut  provideret  Pagius , 

ve- 


in  Criticam  Baronii.  i5i 

vcrumque  ac  certum  rerum  geftarum  ordinem,  quantum  poffet,  repr^efelnaret,, 
Faftos  Confulares  tum  ex  veteribus  monumentis  ,  tum  ex  doctorum  Virorum  ob- 
fervationibus  emendavit  :  notam  numeralem  in  Confulatibus ,  ubi  ea  detegi  potuit, 
adjecit ;  &  ubi  abundabat,  praetermifit :  poft  Imperii  divifionem  in  Occidentale  & 
Orientale  ,  quae  initio  Valentiniani  &  Valentis  Imperatorum  facla  ,  qui  Confules  in 
Occidente,  qui  in  Orientedefignati  fuerint,  indicavit:  Confulatuum  Csefareorum  ra- 
tiones  ab  ipfo  Tiberiani  imperii  initio  afllgnavit  ;  &  Quinquennalia,  aliaque  id  ge- 
nus  fefta,  aliquando  ex  certa,  aliquando  ex  probabili  ratione  ,  &  ex  conjecturis, 
aut  ex  mutua  inter  fe  confecutione  digeflit ;  quod  omnino  faciendum  ,  quando  explo- 
rata  argumenta  haberi  non  poflunt.  Denique  Faflis  Confularibus  Romanis  Byzun- 
tinos  ac  Orientales  fubjunxit,  in  omnibus  haclenus  Chronicis  omiflbs  ,  quod  eorum 
difpofitio  non  fatis  innotefceret. 

Chronologiam  Cxfaream^  qua  plerumque  Chriftiana  innititur,  quantum  potuit  ac-    xxvn. 
curatam  exhibuit ,  quod  deprehendiflet  ob  eam  non  fatis  exacle  difcuflam  ,  in  Anna-  chronolo, 
Jibus  non  raro  erratum  eflfe  .  Sic  fi  Baronius ,  aliique  poft  eum  ,  annum  v.  g.  quo  Ne-  gia  c&fa. 
ro  in  Graeciam  tranfmifit,  indeque  rediit,  e  tenebris  eruere  tentaflent,  San£torum_.  «*• 
Apoftolorum  Petri&Pauli  Romae,  Nerone   prxfente  ,  ut  fert  Ecclefiae  traditio,  paf- 
forum  Martyrium  anno  Chrifti  LXVII.  quem  Baronius  LXXIX.  vocat,uno  fere  con- 
fenfu  non  collocalfent.    Eis  enim  conftaflet,  Neronem  eo  anno   non  Romoe ,  fed   in 
Graecia  fuifle,  ex   qua  ,  exeunte  illo  anno  difceflit ;  cum  tamen  martyrium   illud  ex 
eorum  fententia  menfe  Junio  contigerit .   Omifit  cortplures  alios   vulgares  errores  , 
qui  exaeTae  Chronologiae   Caefareae  beneficio  vitari    poffunt . 

Pontificum  Romanorum  ,  &  poft  Diocletianum ,  Epifcoporum  Conftantinopolita-   XXVIIL 
norum,  Alexandrinorum,   Antiochenorum ,  Jerofolymitanonitn   tempora ,  quanto  di-  Chrowh- 
Iigentius  fieri  potuit,  ordin3vit ;  certus,  AcTa  SancTorum,  Concilia,   aliaque  id  ge-  g&  p°»'i- 
nus  plura  ab  eorum  annis  recte    collocatis  non   raro   lucem  accipere  .   Chronologia  $"*  • 
Pontificum    Romanorum  per  tria  fere  priora  fccula   in  multis  emendanda  fuit ,    & 
non    minus  in  fequentibus  feculis :   neque  cnim  in  ulla  alia  faepius  peccavit  Baronius. 

Ex  Chronicis  tam  Eufebii   quam  Hieronymi  per    quatuor    fere   fecula    plura  in_.     XXIX. 
Annales  derivata  .  Quae  tamen   Baronius  ex  utroque  affert ,   praeter   illorum  mentem  Errorvul- 
cum  iis  Chrifti  annis  fiepe  conjunguntur ,  quibus  ipfi  non    illiearunt :    qui  error  ab  g*fts  .vi 

...  0     .  -i_        r    /r-  i  °-rr  "     i  r     i  •  -       ••      ?m  •    •        •     Chromcis 

alns  etiam  Scnptonbus  paffim  admiffus ,  quod  non  advertennt,  m  ns  Chronicis  ci-  Euren;  ^. 
tandis,  non  ad  Tmperatorum  annos  ,  ut  fit ,  fed  ad  numerum  Eufebianum ,  feu  nieronymi 
annum  Abrahamiticum  refpiciendum  effe ,  quoties  certus  rei  geftae  annus  quaeritur  .  ritmih ■■« 
Cum  enim  Eufebius  &  Hieronymus  annum  a  Kalendis  O&obris  incipiant  ,  &  eum_. 
in  quo  aliquis  Imperator  fupremum  diem  obit ,  eidem  integrum  deputent,  &  fuc- 
ceflbris  initium  a  fequentibus  Kalendis  OcTobris  exordiantur ,  fupputatio  per  Impe- 
ratorum  annos  plerumque  fallit .  Viderunt  ante  Pagium  aliqui  Viri  do<5ti  ad  nume- 
rum  Eufebianum  attendendum  efle,  methodamque  tradidere  ,  cujus  ope  utroque_> 
Chronico  fine  erroris  periculo  uti  poffemus .  Verum  cum  illius  methodi  prscepta  (ine 
temporis  jacTura  ad  praxim  reduci  non  poflint ,  ea  ab  ipfis  etiam  inventoribus ,  cum 
utrumque  Chronicon  laudant ,  vix  in  ufum  vocata .  Quare  aliam  in  Diflertation^_» 
de  Periodo  Graeco-Romana  proponit  adeo  facilem ,  ut  vel  ipfi  in  ChronoIogia__ 
tyrones ,  cui  anno  Hieronymus  &  Eufebius  rem ,  de  qua  agitur,  copularint,  ipfo 
pene  lecTionis  momento  intelligere  poflunt .  Quae  methodus  in  Chronico  Idactiy 
quod  Baronii  tempore  non  extabat,  etiam  adhibenda .  Cum  enim  Idacius  Eufebii 
&  Hieronymi  Chronica  continuet,  numero  Eufebiano  feu  anno  Abrahamitico  tem- 
pora  defignat .  Porro  Pagius  in  prima  hujus  Tomi  Editione  fcripferat  Eufebium  an. 
nos  Abrahami  a  Kalendis  Septembris  cum  anno  populari  exorfum  efle ,  fed  poftea 
re  maturius  examinata ,  communi  fententise  adhoefit  ,  &  Eufebium  annum  a  Ka- 
lendis  O-tobris,  more  Syrorum  &  maxime  Cxfarienfium  inchoafle,   comperit . 

Primae  ftirpis   Regum  Fraucorum ,  qui  poft  Clodovei  Magni  converfionem  mtika      XXX. 
Annalibus  fuppeditant,  Chronologiam  ,  Baronii  tempore  ferme  deploratam ,  noftro-   #<_■«»» 
que  in  multis    adhuc  rudem  &  imperfe&am ,    omni  qua  potuit   cura  difcuflit,  ut  in  Fra»c°- 
fecundoTomo  apparet ;  poft  annum  enimChrifti  CCCXCV.  Monarchia  Francica  nata.  ™^~fro" 

Denique  ut  Chronologiam  Chriftianam  omni  ex  parte  reftauraret  Pagius,  undique  ^J^u  fx- 
argumenta  conquifivit,  ex  ipfis  etiam  Kumifmatis  &  Infcriptionibus .  Fauftum  enim  piicata. 
fortunatumque  fuit,  quod  fuperiori  feculo,    quo  in  Antiquitate  Ecclefiaftica  eluci- 
danda,  pellendaque  obfcuritate ,   celebrium  Scriptorum    conatus    infumti   funt,    tot    XXXI. 
infcripti  Lapides  efrofli  fuerint,  totque  Numifmata,  quse  in  Principum  cimeliis,  aut  ^faahs 
privatorum  mufeis  ,  cum   magno  litterarum  damno  fepulta  erant,    fenfim  in   lucem  ^w^J,- 
prodierint;  ut   quod  libris  non  potuerat ,  illo  medio  in  lucem   proferretur .   Quod  uiwibus' 
nifi  plerique  Antiquarii    Nummorum    infcriptiones    male    defcripfiflent ,  &  faepe   e-  uiujlrati . 
mendationis  prxtextu  corrupiffent,  aut  mutilaflent,  pofticam  fcilicet  tantum   partem 
publici  juris  facientes ,  anticam  vero ,  quam  inutilem  perperam  judicabant,  filentes, 
ron  dubium  ,  quin  plura,  quae  adhuc  latent,  clare  innotefcerenr.  Caeterum  cum  pro 
veritatis  exploratione  ftylum  arripuiffet,  incunctanter   in    viam    regredi    fpondebat, 
cum  illi  monftrata.  fuiflet  ;  alte  enim  ejus  menti  fixum  erat  LacTantii   effatum  adver- 
fus  eos,  qui  cum  femel  aberraverint ,  conftanler  in  fiultitia   perfeverant3  &  vanit 
vanit    defendunt  .  LET- 


Z6$ 


L  E  T  T  R  E 

DU     PERE     PAGI 


MONSIEUR    L'  ABBE'  NICAISE, 

Ancien   Chanoine    de    la    Sainte 
Chapelle    de  Dijon. 

riotre  France ,  fcavoir  que  ce  St.  Prelat  eft  mort 
l'an  CCCC,  le  XI.  de  N  vembre  i  la  miniiit 
du  Samedy  entrant  au  Dimanche;  Tranfiit  tne- 
dix  noile ,  qu&  Dominica  habebatur,  Attico  Cx- 
farioque  Cojf.  dit  Gregoire  au  liv.  i,  chap.  48. 
ne  s'etant  pas  neanmoins  pris  garde  que  k  XI. 
de  Novembre  concourt  avec  le  Mecredy  I'an. 
CCCXCVII.  qu'Atticus&  Cefarius  furent  Con- 
fuls  ,  ou  au  contraire  l*an  CCCC.  Ie  X.  de 
Novembre  concourt  avec  le  famedy ,  &  le  XI. 
avec  le  Dimanche;  ce  Confulat  doit  donc  eftre 
rejette'. 

De  plus  le  meme  Gregoire  au  liv.  1,  de  Mi. 
rac.  D.  Martini  chap.  3.  aprfs  avoit  dit  les  me- 
mes  paroles,  fans  faire  pourtant  aucune  men- 
tion  dudit  Confulat,  adjoute  au  chapitre  fui- 
vant  :  B,  Severinut  Colonienfis  ctvitatis  Epifc. 
dum  die  Dommica  loca  fantlct  ex  eonfuetudine 
FOST  MATUTIKOS  HTMNOS  cum  fuis  Cleri- 
cit  circumiret  ,  illa  hora  qua  Beatus  obiit ,  audivit 
chorum  canentem  in  fublimi,  &c.  c*  eft  pourquoy 
on  ne  peut  pas  titer  Gregoire  a  1'opinion  de 
CCCCI,  ni  a  celle  de  CCCCII,  puifqu'il  par- 
le  de  Ia  nuit  du  famedy  au  Dimanche. 

Gregoire  avoit  tire  cela  de  Sulpice,  qui  en 
fon  troifieme  Diahgue  chap.  1  j.  apr£s  avoir  par- 
le'  du  Concile  de  Treves  auquel  faint  Martin 
aflifta  dit :  fedecim  poflea  vixit  annos .  Car  de 
l'an  CCCLXXXV.  que  ce  Concile  ut  tenu  , 
comme  il  fe  collige  de  Profper  en  fa  Chroni- 
que  au  Confulat  d'  Arcadius  &  de  Bauto  ,  juf- 
ques  en  l'an  CCCC.  il  y  a  feize  ans  Jiriiens, 
mais  dont  le  premiet  &  Ie  dernier  ne  font  pas 
complets,  que  les  Hifioricns  content  fouvent 
pour  entiers . 

II  eft  vray  que  Sulpfce  au  livre  de  la  vie  de 
faint  Martin  chap.  13.  dit  qu'Evodius  ctoit  Con- 
ful  &  Prefecl  du  Pretoire,  lorfque  faint  Martin 
afllfta  auConcile  de  Treves,  &  qu'il  eft  certain 
qu'il  y  a  un  Evodius  Conful  l'an  CCCLXXXVI, 
mais  c'eft  mal  a  propos  qu'on  tire  de  la  que  ce 
Concile  ne  fut  celebre'  que  ladite  anne'e  ,  &  que 
St.  Martin  ne  mourut  que  l'an  CCCCI.  ou  le 
fuivant ,  puifqu'il  n'eft  pas  moins  certain  que 
les  Tyrans,  comme  1'etoit  Maxime ,  avoient 
leur  Confuls  &  leur  Prefeds  du  Pretoire  dif- 
ferents  de  ceux  qu'avoient  les  Empereurs  legi- 
times,  comme  il  fe  voit  dans  le  prmier  To» 
me  de  ma  Critique  ,  lorfque  je  parle  des  Ty- 
rans  Magnentius  &  Maxance ,  &  comme  je  prou- 
veray  encore  plus  amplement  dans  mon  fecond 
Tome .  Les  Tyrans  n'e'toicnt  pas  fi  peu  avife's 
que  de  donner  la  Prefe<3ure  de  leur  Pretoire 
aux  fujets ,  ou  aux  amis  des  Empereurs  qu'ils 
vouloient  de'troner  .  Ceft  pourquoy  il  faut  in- 
ferer  de  tout  cecy  qu'il  y  a  eu  a  meme  temps 
deux  Evodius,  1' un  qui  fiit  Conful  fous  le  Ty- 
ran  Maxime  l'an  CCCLXXXV,  &  I'autre  Con- 
ful  fous  1'Empeteur  Valentinien  II.  1'anne'e  fui- 
vante. 

Sul- 


ONSIEUE, 


Puifque  vous  perfiftes  dans  votre  premier 
fentiment  que  je  dois  publier  fommairement 
quelques  unesdes  prrncipales  decouvertes  &  re- 
marques  que  j'ay  faites  dans  Ies  dcux  derniers 
Tomes  de  ma  Critique  fur  Ies  Annales  Eccle- 
fiaftiques ,  je  vous  obeis  d'autant  plus  volon- 
tiers  que  vous  m'afleure's  qtie  plufieuts  Scavans 
vous  ont  temoigne'  le  ft  uhafter  ainfi  ,  &  que  le 
Libraire,  qui  en  fera  l'Edition  ,  fera  bien  aife 
qu'on  connoilTe  par  cet  echantillon  l'utilit€que 
Je  Public  en  pourra  recevoir.  Je  Ie  fais  nean- 
moins  fort  fuccintement ,  croyant  que  cecy  fuf- 
fira  pour  pouvoir  penetrer  dans  ce  que  la  bre- 
viete"  d'une  lettre  ne  me  permet  pas  de  dedui- 
re  plus  au  long. 

Je  commence  par  1'annt'e  de  Ia  mort  de  Sf; 
?\lartin  Eveque  de  Tours,  qui  donne  Ia  gcne 
aux  efprits  depuis  plus  d'un  fiede ,  je  fus  per- 
fuade  d'avn;r  trouve'  Ia  refolution  de  cette  dif- 
ficulte' ,  des  que  je  m'apperceus  qu'il  n'y  a  ja- 
mais  eu  parmy  les  Anciens  que  deux  opinions 
touchant  cette  Epoque  ,  1*  une  que  Gregoire  de 
Tours  a  tire  d'une  vie  de  ce  Saint,  qui  con- 
tenoit  diverfes  fables  parmy  plufieurs  bonnes 
chofes,  dont  Gregoire  deToursfait  mention  ,  & 
felonlaquelleSt.Martin  mouriitPan  CCCXCVII, 
1'autre  que  le  meme  Gregoire  a  prife  de  Sul- 
pice  Severe  intime  ami  de  St.  Martin ,  felon  le- 
quel  ce  St.  Prelat  eft  mort  l'an  CCCC.  Mais 
Sulpice  ne  s'eft  pas  explique  afles  clairement, 
&  Gregoire  de  Tours  a  fuivi  en  cette  occafion 
tantot  la  premiere  opinion,  &  tantot  la  fecon- 
de  ,  comme  je  demontre  qu'il  a  fait  en  plti- 
lieurs  autres.  Cet  cmbarras  a  ete  caufe  que  les 
uns  cnt  embrafle  le  premier  fentiment ,  que  les 
autres  fe  font  attache's  au  fecond  ,  &  qu'enfin 
les  troifie'mes  ont  pris  de  routes  differentes ,  & 
mis  cette  mott  ou  en  l'an  CCCXCV.  comme  a 
fait  Scalfger,  ou  en  Pan  CCCXCVIII.  comme 
Henfchenius  ,  ou  en  l'an  CCCCI.  comme  M. 
1'Abbe'  Antelmy  dans  Ia  diflertation  qu'il  a  pu- 
bliee  depuis  peu  ,  ou  en  1' an  CCCCII.  com- 
me  Baronius  &  quelques  autres.  Mais  feparant 
le  pur  de  l'impur  ,  &  les  fables  de  la  verite, 
on  trouve  dans  Gregoire  de  Tours  ce  que  Sul- 
pice ,  qui  ne  peut  pas  avoir  erre  en  ce  point, 
a  dit  quoyque  avec  quelque  obfcurite',  &  ce^> 
que  la  tradition  certaine  portoit  du  tems  de 
1' Autheur  de  la  vie  fabiileufe  de  cet  Apotre  dc 


i<54 


Epiftola  P.  Pagi 


Sulpice  dans  fon  Dialogue  II.  chap.7.  dit  que 
St.  Martin  etoit  feptuagenaire  du  tems  du 
Concile  de  Treves  ,  j*m  feptuagenario ,  &c. 
D'ou  il  s'enfuit  que  Gregoire  l'a  fuivi ,  lorf- 
qu'il  a  dit  au  premier  livre  de  fon  Hiftoire 
chap.36.  qu'il  etoit  ne*  1'onzieme  ann_e  de  l'Em- 
pir«  de  Conftantin  le  Grand,  qui  commence_9 
en  1'annee  CCCXVI.  M.  1'Abbe'  Antelmi  dans 
_a  diflertation  d.ja  cite'e  page  10.  dit  qu'il  2 
veu  deux  Mfl".  de  Sulpice  dans  la  Biblioteque 
de  M.  Colbert  oppofe.  a  cette  opinion.  J'ay 
leu  les  m_mes  Mfl",  &  je  ay  trouve'  le  mot  de  fe- 
ptuagenaire  bien  qu'avec  quelque  petite  cor- 
yuption  en  un  feul  dans  le  texte  de  Sulpice  par 
la  faute  des  copiftes,  mais  le  lieu  fe  trouve 
tout  pur,  aufli  bien  que  le  mot  de  feptuage- 
nario  dans  fix  autres  Mfl".  de  Ia  meme  Biblio- 
teque.  De  plus  ayant  e'cri:  a  M«  Ciampini  Se- 
cretaire  des  Brefs  de  Sa  Saintete*,  il  me  r_- 
pondit  qu'il  y  a  un  Mf.  dans  la  Bibliotequej 
Vaticane  qui  s'accorde  avec  ceux  la  ,  un  autrc 
<3ans  la  meme  Biblioteque  venue  d'Urbin,  6cr\t 
au  neuvfe*me  fiecle ,  un  troifieme  conferve'  dans 
Ja  Biblioteque  de  Monfeigneur  le  Cardinal  Ot- 
tobon ,  &  qu'enfin  ayant  e'crit  au  Monaftere 
de  Mont-Caflin ,  on  luy  a  re'pondu  qu'il  y  en 
avoit  un  c?crit  depuis  plus  de  fix  fiecles  en  let- 
tre  Lombarde  qui  conticnt  la  memechofe;  c'eft 
pourquoy  ce  point  doit  etre  inconteftable. 

Gregoire  au  liv.  1.  chap.  48.  dit  que  ce  Saint 
mourut  age*  de  LXXXI.  ans,  fous  le  confu- 
Jat  d'Atticus  &  de  Cefarius,  c'eft-a-dire  en_ 
J'annf?e  CCCXCVII,  &  en  cet  endroit  il  fuit 
Jes  deux  opinions  dont  l'une  d.ttuit  1'autre, 
parce  qu'il  eft  bien  vray  que  felon  Sulpice  ,  S. 
Ivlartin  ladite  anne'e  etoit  age  de  LXXXI.  ans, 
puifqu'il  etoit  feptuagenaire  en  CCCLXXXV; 
mais  c'eft  une  fable  que  fa  mort  foit  arriv.e 
en  cette  anne^e  la,  puifque  comme  nous  avons 
dit,  elle  n'arriva  que  I'an  CCCC.  Je  renvoye 
le  refte  au  fecond  Tome  de   ma   Critique  . 

Venons  a  S,  Nicetas  que  Baronius  a  divife' 
en  deux  ,  ayanr  parle"  du  premier  dans  Ie  Mar- 
tyrologe  Romain  Je  VII.  du  mois  de  Janvier  , 
<&  du  fecond  le  XXII*  du  mois  de  Juin  ,  & 
♦que  plufieurs  difent  avoir  6\€  Eveque  dans 
J'ancienne  Dace .  Je  feray  vnir  qu'il  n'y  a  eu 
cju'un  feul  Nicetas,  qui  a  preche  dans  la  Dace 
Jvlediterrane'e  ,  &  non  pas  dans  I*  ancienne , 
«ju'il  a  e'te'  Eveque  dans  la  Ville  appell.e  Ko- 
rnanciana ,  d.pendante  de  la  Metropole  de  Ser- 
dique,  ou  habitoient  les  peuples  appellez  Bejji , 
que  ce  Saint  convertit ,  0.  que  Baronius  s'eft 
tromp. ,  lorfqu'il  I'a  fait  Eveque  d'Aquile*e . 
Holftenius  a  doclement  parle*  de  toutes  ces  dif- 
ficultez  dans  une  Lettre  qu'il  e'criv}t  a  un  de 
fes  amis,  fur  quoy  je  vous  diray,  Monfieur  , 
en  paflant ,  que  M.  de  Mazaugues  a  diverfes 
lettres  dudit  Holftenius  &  autres  Scavans  e/cri. 
tes  a  feu  M.  de  Peiresk,  qu'il  ne  tardera  pas 
de  mettre  au  jour .  Je  confirme  les  d^couver- 
tes  d'Holftenius  par  diverfes  remarques  . 

Je  fais  voir  qu'il  y  a  eu  deux  Saints  Serva- 
tlus  en  1'Eve.he  de  Tungres,  qui  fut  depuis 
transfere  a  Maftrich  ,  &  de  la  a  Liege ,  dont 
le  premier  Kn  contemporain  de  Viclor  Eveqtic 
de  Mets  ,  &  afllfta  avec  luy  au  Concile  de_i> 
Cologne  tenu  en  I'an  CCCXLVI.  &  le  fecond 
fut  contemporain  de  Saint  Auclor  aufli  Eveque 
de  Mets ,  &  a  fleuti  du  tems  de  1'invafiorL 
des  Gaules  par  Attila  Roy  des  Huns ,  Paul 
Diacre  dans  fon  livre  des  Eveques  de  Mets 
parle  de  l'un  &  de  l'autre  en  decrivant  les  ra- 
vages  que  fit  Attila ,  &  non  feulement  Sige- 
bert  dan1;  fa  Chronique  ,  mais  encore  Flodoard 
dans  fon  Hiftoire  de  Rheims,  portent  le  meme 
temoign.gc,  Et  ce  qui  eft  bien  confiderable, 
c'eft   que  Flodoard  dit  que  ce  fecond   Servatius 

vivoit  du  tems  de  S.  Nicaife  fivegue  de  Rbeims, 


de  S.  Loup  Ev^que  de  Troye  ,  &  de  S.  A- 
nian  Eveque  d'OrIeans,  qu' il  eft  certain  a- 
voir  e'te  en  vie  1*  an  CCCCL.  II  eft  auffi  a 
remarquer,  qu'Harigerus  qtti  n'a  reconnu  qu'un 
Servatius,  dont  il  a  fait  la  vie  ,  rapporte_» 
des  vers  qui  difent  que  Servatius  &  Loup 
Eveque  de  Troye  ont  fauvi?  datis  le  wemo 
temps,  l'un  la  Ville  de  Troye,  &  Pautre  la 
Ville  de  Maftrich ,  ou  ]'Evech<*  de  Tcr.^res 
fur  transfere'  du  tems  d'Attila .  De  forre  qu'Ha. 
rigerus  qui  a  donne"  naiffance  a  1'erreur  vul- 
gaire  d'un  feul  Servatius ,  l'a  Iuy-meme  de"- 
truite  ,  &  Servatius  fecond  ayant  ete'  fait  Eve- 
que  l'an  CCCXCVIII,  comme  dit  Sigebert; 
voila  la  Chronologie  des  Eveques  de  Tungres, 
de  Maftrich,  ou  de  Liege  re'tablie  dans  fon  en- 
tier  ,  comme  on  verra  fort  an  long  en  fon_. 
liett . 

La  mort  de  Saint  Benoft  Fondateur  d'un 
Otdre  celebre  qui  a  donne  tant  des  grands 
hommes  a  PEglife  ,  appartient  a  l'an  DXLIV, 
&  au  VII.  des  Calendes  Avril,  011  au  XXVI. 
du  mois  de  Mars  qui  tomboit  la  veille  de  Pi- 
ques ,  quoique  fa  Fete  fe  Jbit  celebree  de  tout 
tems  le  XXI.  du  meme  mois.  L'Auteur  Ano- 
nyme  Benediclin  ,  qui  a  compose  la  Chronique 
de  faint  Medard ,  &  un  autre  Anonyme  Au- 
teur  de  la  Chronique  de  Fecan,  que  je  crois 
aufli  avoir  e'te  Benediclin,  nous  apprennent 
l'anne'e  de  cette  mort , ,  mais  ils  ne  l'ont  pas 
peu  perfuader  aux  Scavans,  parce  qu'ils  cro- 
yoient  que  non  feulement  tous  les  Martyro- 
loges ,  mais  encore  la  vie  de  Saint  Maur  com- 
pofee  par  Fauftus,  donf  Ie  temoignage  ne  peut 
pas  etre  tejette',  etoient  diredlement  contraires  a 
ces  deux  Chroniqueurs .  Mais  il  faloit  prendre 
garde  a  deux  chofes .  La  premiere  que  les  Fe- 
tes  des  Saints  font  fouvent  celebre'es  en  d'au- 
tres  jours  qu'en  celuy  de  Ieur  mort  ,  comme 
j'ay  etabli  pour  principe  dans  Ie  premier  To- 
me  de  ma  Critique,  &  que  je  prouve  par  une 
infinite'  d'exemples  dans  les  deux  Tomes  fui- 
vans.  Et  la  feconde  que  les  Interpolateurs  tel 
qu'a  e^Odoqui  nous  a  donne  la  vie  compofe^e 
par  Fauftus,  ajotitoient  fouvent  non  feulement 
Je  jour  de  la  mort,  mais  encore  diverfes  cho- 
fes  incertaines  &  m.me  faufles,  qu'ils  croyoi- 
ent  toutefois  de  bonne  foy  etre  indubitables, 
Ce  que  je  demontre  aufli  par  plufieurs  exem- 
ples.  De  forte  qu'Odo  lifant  dans  Fatiftus,  quc 
luy  &  fes  compagnons  veillerent  toute  I3  nuit 
de  la  veille  de  Paques,  la  oii  Fauftus  avoit  dit, 
noftcm  illam  ,  qua.  feptimo  Kalcndas  Aprilit  ha. 
bebatur  ,  _7*  qua  facratijjimum  vigiliarum  Pajcbs. 
illuceffehat  Sabbatum ,  a  crii  que  le  copifte  au 
Jieu  d^crire  feptimo  Kalendat  Aprilis  ,  avoit  mis 
duodecimo  Kalendas  Aprilis ,  parce  qu'il  fcavoit 
que  la  Fefe  de  S.  Benoift  avoit  toujours  e'te  ce- 
lebrfe  le  XII.  des  Kalendes  d'Avril.  Voila  Ia 
folution  d'une  difficulte  qui  a  exerce'  les  efprits 
pendant  plus  de  fix  fiecles .  Toutes  les  autres 
interpolations ,  ou  erreurs  des  copiftcs  qui  font 
dans  ladite  Vie  de  S.  Benott,  ne  pourront  plus 
a  1'avenir  faire  aucune  peine. 

J'ay  auffi  de^couvert  que  Saint  Vvilfrid  qui 
fut  nomme'  a  1' Eveche'  d'York  l'an  DCLXIV , 
ne  fiit  neanmoins  facre  que  1'annee  fuivante, 
bien  que  Bede  dans  fon  Epitome  en  l'an  DCLXIV 
dife,  Qeadda  _j*  Vvilfrid  ordinantur  Epifcopi  : 
parce  que  le  mot  Ordinatio ,  ou  le  verbe  Or- 
dinatus  ne  fignifie  fouvent  qu'e!ec1ion  ou  defi- 
gnation  ,  comme  on  peut  voir  dans  la  Chronique 
de  Marcellin  en  l'an  DXI ,  &  dans  le  Tome 
4.  des  Concilies  page  1J03  ,  oti  le  Pape  Hormif- 
das  _crit  a  Diofcorus  fon  Legat ,  qu'il  a  deman- 
de'  a  1'Empereur  Juftin ,  ut  te  Alexandrinum  E. 
pifcopum  dcbeat  ordinare .  D'ailleurs  l'Autheur 
du  Catalogue  des  Eveques  d'York  rapporte'  par 
labb,  Tom.  u  Bibliot.  dit  que  Vvilfrid  fut  chaf- 

fe 


ad  Abbatem  Nicafium. 


255 


fe"  de  fon  Eveche*  l'an  DCLXXVII ,  qui  efl  a-n. 
tiut  Epifcopatut  fui  xii  ,  ce  qui  ne  pourrait  pas 
etre  ,  fi  fon  facre  avoit  616  fait  l'an  DCLXIV  , 
&  on  a  mal  cru  jufques  icyquecet  Autheur  fe 
trompe  en  ce  qui  eft  de  1'anne'e  de  Pexil  de  Sajnt 
Vvilfrid,  puifque  Bcde  dans  fon  Epitome  le  met 
en  l'an  DCLXXVII,  &  en  Pa.nnee  qu'un  Co- 
mete  parut  au  mois  d'Aouit.  Apparition  que 
je  demonfre  n'etre  arrivee  qu'en  ladite  annee . 

Saint  Vvilfrid  alla  Pannee  fuivante  a  Rome, 
&  dans  fon  voyage  il  pa(Ta  l'hyver  de  l'an 
DCLXXVIII ,  dans  la  Frife  oii  il  travailla  1 
la  converfion  des  Payens ,  Etant  arrive  a  Rome 
devant  le  mois  d'Oclobre ,  fl  aififta  a  un  Con- 
cile  qui  fe  tint  1»  mcme  annce  ,  &  non  pas  Ia 
fuivante,  comme  il  fe  lit  dans  toutes  les  Edi- 
tions  des  Conciles ,  &  dans  tous  les  Auteurs 
cjui  en  ont  parle\  Saint  Vvtlfrid  fut  retabli  ea 
fon  Eveche"  pat  Iedit  Concile ;  &  retourna  en 
Angleterre  Pan  DC.LXXIX. 

Je  n'ay  pas  oublie"  de  remaxquer  Ia  faute  qui 
ont  fait  tous  ks  Auieurs  que  j'ay  lus.,  lorfq' 
ils  parkm  de  Pannee  de  la  de'pofition  de  S.  Vvil- 
frid  qu*ils  mettent  en  DGLXXVIII  ,  particu- 
Jierment  fiir  ce  fbndement  qu'Eddius  dans  Ia 
Vie  de  faint  Vvilfrid  chap.  »3.  parlant  d'Elfuin 
frere  du  Roy  de  Northumbric  qui  avoit  perfccute 
ce  Saint,  &  qui  fut  tue"l'an  DCLXXIX ,  dit, 
£p  die  anniverfario  Elfuini  Rtgis  occiji  cadaver 
in  Eborica-m  delatum  efl  .  Malmesburicnfis  a  col- 
Jige  mal  ^  propos  de  ces  paroles  quc  faint 
Vvilfrid  fiit  exile  en  I'an  DCLXXVIII  :  car 
Eddius  eu.t  parle'  de  la  meme  facon ,  quand 
meme  Elfuin  n'eiit  e'te"  tue  que  Pan-  DCXC  , 
puifque  le  jour  anniverfaire  n'eft  pas  feulement- 
celuy  de  1'anne'e  qni  fuit  immediatement  une 
chofe ,  raais  encore  de  toutes  les  autres  fui- 
vantes.  Ainfi  parmi  les  fermons  dc  faint  Leon 
le  Grand  il  y  en  a  quatre  qu'il  a  prononcez , 
in  anniverfario  die  affumptionit  ejut  ,.  qu'on  nes- 
peut  pas  ne^anmoins  dire  avoir  e'te  prononces 
dans  une  rreme  annee . 

Saint  Rupert  premier  Eveque  de  Saltzbourg 
Jveft  venu  dans  la  Baviere  appelk'  par  Theodo , 
qoi  en  etoit  Prince ,  que  la  feconde  annee  de 
Childebert  Roy  de  France  ,  &  n'eft  mprt  qu'un 
pcu  apre's  Ie  commencement  du  huitiemtj» 
ficck  ,  comme  Dom  Mabillon  a  deja  dit  dans. 
ks  Acles  des  Saints  dc  fon  Ordrc ;  ce  qui  eft  d'au- 
tant  plus  veritable  que  je  feray  voir  qu'Henry 
Valois  dans  fon  Hiftoire  de  France  a  biencom- 
uience'  lcs  Ducs  de  cette  Principautc'  par  Gari- 
baldus,  qui  vivoit  fur  k  milieu  du  fixieme  fie- 
cle,  &  qu'il  n'y  a  point  eu  deDuq  en  Bavie- 
re  du  nom  de  Theodo  qu'environ  un  fiecle  a- 
pres ;  en  forte  que  Theodo  converti  par  faint 
Rupert,  ne  peut  etre  que  le  fecond  de  ce  nom. 

Dom  Mabillon  \  publie  dans  k  quatrie^me 
Tome  de  fcs  Analecty  ks  vers  d'un  Poete  in-. 
csrtain  qui  contienent  un  catabgue  de  tous  les 
premiers  Eveques  fuffragants  de  la  Metrople- 
de  Saltzbourg ,  qui  eft  admirabk  pour  corriger 
ime  infinite  des  fautes  commifes  par  tous  ceux 
qui  ont  fait  jufqucs  icy  les  catalogues  de  ces. 
Eyeques.  Nous  y  lifons  entre  aures  chofes  que 
Vichterpus  a  e'te'  le  premier  Eve'que  de  Ratisbo- 
rje,  ce  qui  avoit  e'te' jufques  icy  ignor£«  Quel- 
ques  Hiftoriens  recens  avoient  cru  que  ce  Vi- 
chterpus  avoit  e'te'  Ev&jue  du  Monaftere  de  S. 
Martin  de  Tours  ,  fur  ce  que  dans  les  Annalcs. 
de  Macay  qui  fe  lifent  das  le  %.  Tome  de  la  Bi- 
bloteque  de  Labbe  en  l*anDCCLVI.  il  eft  dit : 
Qbitt  Vifterbut  Epifc.  ^  Abba.  S«  Martini  .  Euit 
nufem  Bnugoariut.  Mais  ces  dernieres  paro- 
ks  d&ruifent  cette  opinion  tk  font  voir  que 
ce  Monaftere  de  S.  Martin  eWn  dans  1'  Alle- 
magne ,  ou  Vichterpus  a  ete'  Evt^que .  Aven- 
tin  ayoitveu  lc  catalogue  du  fufdit  Poete  ,com- 
jpe  il  confte  ,  parce  qu'il  djt  aa  liv.  3.  pag,  161» 
Jfparatut  in  Barouium 


ou  il  parle  d'un  petit  livre  que  Vviclerpus  3- 
voit  ecrit  de  fa  propre  roain  dans  fon  extre- 
me  vieilletTe  ,  &  comroe  je  n'ay  veu  aucun  des 
Autheurs  recens  qui  aye  pris  garde  a  la  belle 
yemarque  que  fait  Aventin  audit  Iieu ,  je  fuis 
bien  aife  d'en  donner  icy  avis  afin  que  le  Mo~ 
naHicum  Gallicanum ,  auquel,  j'apprend  qu'on 
travailk  ,  foit  illuftre  de  cette  remarque  qui 
donne  jour  &  une  chofe  qui  jufques  icy  avoit 
cte'  dans  des  grandes  obfcurite's.  I'oubliois  de 
dire  que  j'ay  decouvert  Panne^e  que  la  Tetrar- 
chie  de  Baviere  fut  e'tablie  ,  qui  e'claircit  mer- 
veilkufetnent  l'Hiftoire  de  ce  Pais-la.  Le  pre- 
mier  qui  l'a  remarquee  c'eft  Cirinus  dans  la  Vie 
de  S.  Corbinien  premier  Eveque  de  Freifingen, 
ou  il  dit  que  Theodo  qui  fiit  converti  par  S« 
Rupert  divifa  fa  Principaute  entre  fes  trois  fils, 
ce  que  je  prouve  e^tte  arrive'  l'an  DCCII,  com- 
me  on  trouvera  cn  cxaminant  cette  nouveIIe_s 
difficulte",  paKC  que  fy  je  voulois  raporter  icy 
ks  preuves  de  mes  opinions ,  il  faudroit  que  je 
fiffe  un  Iivre  &  non  pas  une  Iettre  . 

La  plns  part  des  Scavans  de  ce  fiecle  ont  phcG 
Ia  niort  de  S.  Boniface'  Apotre  de  la  Germanie 
en  l'an  DGCLIV.  mais  je  feray  voir  qu'ils  1' 
avancent  d'une  anne^e ,  &  raporteray  icy  feule- 
ment  ce  que  dit  S.  Eigil  Abbe'  de  Fuldequialfi- 
fta  a  la  mort  de  S.  Sturmio  Abbe"  du.  meme  Mo-. 
naftere.  II  dit  que  ce  Saint  Abbe'  quelques  joura 
avant  fa  mort  transfera  k  corps  de  S.  Boniface 
du  fepulqhre,  in  quo  annot  XX W.  pofitum  fue-. 
rat ,  &c .  de  forte  que  comme  il  eft  indubita- 
ble  que  S.  Sturmio  m^urut  1'  an  DCCLXXIX. 
il  I'eft  auifi  qug  S.  Bonifaqe  fut  martyrise  l'au 
DCCLV. 

S.  Methodius  Patriarche  ck  C.  P.  e^rant  mort 
le  XIV.  de  Juin  de  1'  an  DCCCXLVI.  quoy  que 
jufques  icy  tous  ayent  £te  d'  un  contraire  fen- 
timent ,  Saint  Ignace  fut  facre'  Patriarche  k  IV. 
du  rnois  de  Juillet  jour  de  Diamanche,  par  k 
confeil  de  S.  Joannicius  ,  comme  je  collige  dc 
Nicetas  dans  la  Vie  de  ce  S.  Patriarche  .  Il  fiit 
<hafse'  de  fon  fiege ,  &  1'Iraperatrice  Theodora, 
de  Ia  Cour  ,  Pan  DCGCLVII ,  bien  que  tous  les 
Autheurs  ayent  e'crit  que  cela  arriva  une  annee 
plus  tard ,  Car  Nicetas  affurant  qa'elk  a  com- 
mande  avec  fon  fils  quinze  ans  &  huit  mois , 
ce  que  nous  venons  de  dire  ne  peut  e^tre  arri- 
ve'  que  Pan  DCCCLVII.  «P  autant  plus  que_9 
PAutetir  du  Libelle  Synodique  parlant  du  Syno- 
de  de  CP.  que  Photius  tint  contre  ce  Saint,  dir 
qu'il  a  fiege'  onze  ans ,  quatre  mois ,  &  vingt 
jours ,  ce  qui  fait  voir  que  non  feulement  il  fut 
ordonne  k  jour  que  deffus ,  mais  encore  qu'il 
fiit  depose  k  XXIII.  du  mois  de  Novembre , 
conime  dit  fort  bien  Nicetas ,  quoyque  la  ver- 
fion  de  Raderus  fok  corrompue  en  cet  endroit. 
Le  texte  de  Nicetas  eft  aufli  corrompu  la  oii  il 
dit  qu'  Igaice  fiit  reftabli  apr£s  neuf  ans  d'exil , 
k  Libr-aire  ayant  mis  neuf  a  la  place  de  onze, 
qu'il  fiut  conter  non  compkts  de    deux  cotes  „ 

Eafik  ayante'te'fait-  Empereur  re'tablit  S.  Igna- 
ce  1*  an  DCCCLXVII ,  1111  iour  de  Dimanche 
qui  tomboit  dans  k  XXIII.  de  Novembre.* 
comme  dit  Nicetas ,  ffavoir  k  me'me  jour  qu'il 
avoite'ete  exik' ,  bien  que  non  pas  la  me"me  fe- 
rie ,  ce  qui  a  trompe'  plufieurs  Eerivains ,  Nice- 
tas  dit  enfuite ,  qu'il  governa  P  Eglife  de  CP. 
apre's  fon  retabliffement  pendant  dix  ans ,  d'  ou 
il  s'enfuit  neceffairement  qu'il  mourut  P  an  DC- 
CCLXXVII,  k  XXIII.  d'  Oclobr.e  joqr  mar- 
que'  par  k  me^me  Nketas. 

Ie  viens  prefentement  aux  Pontifes  Romains .  Le 
Decret  contre  Ies  livres  apocryphes  a  donne'  la  ge- 
ne  aux  Ecrivains[de  notre  fieck  ,  mais  j'ay  trouve 
que  fon  Autheureft  infaillibkment  k  Pape  Gelafe, 
puifque  dans'ce;Decr-et  les  livr-es  de  Caflian ,  &  de- 
Fauftus  y  font  niis  parmi  ks  apocryphes ,  & 
que  dnns  k  iixie'me  fieck  ks  difputes  de  la  gra- 

11  <* 


166 


Epiftola  P.  Pagi 


ce  ayant  efte  renoliveHe*es  ,  Toffcffor  Eveque  d" 
■Afrique  conAiha  le  Pape  Hormifda  ,  touchant  Ia 
doclrine  de  Fauftus ,  Jequel  repondit  que  I*  Egli- 
fe  ne  la  recevoit  pas ,  C  eftdans  J'  Epitre  LXX. 
dudit  Pape,  ou  les  Scavans  remarquent  que  ce 
Pape  parle  du  Decret  de  Gelafe .  Mais  il  ne  faut 
pas  douter  qu' Hormjlda  n' envoyapour  lors  le 
Decret  de  Gelafe  en  Afrique  ,  &  que  de  la  ne 
foit  venu  I'  erreur  que  ce  Pape  en  eft  I'  Autheur  , 
parce  que  quejques  copiftes  Je  Jui  attribnerent 
pour  lors , 

Le  Pape  Eugene  II.  fut  Ie  premier  quiordon- 
m  que  Ies  Pontifes  Romains  feroient  facre's  en 
prefence  des  Deputezde  1'Empereur,  ce  qu'Otton 
prernier  de  ce  nom  confirma  l'an  DCCCCLXII, 
&  1' Empereur  S.  Hcnri  I'an  MXIV.  eomme  il 
i*e  voit  dans  Baronius  aux  memes  annees ,  Le 
Pape  Etiene  VI.  de  ce  nom  avoit  auparavant 
confirme  Je  decret  d'Eugene.  Gratian  raportele 
decret  dudit  Pape  Etiene,  fans  dire  f!  c'eft  Etie- 
ne  VI.  ou  un  autre  de  ce  nom ;  ce  qui  a  fait 
que  Earonius  en  J'an  DCCCXVI.  ayant  at- 
tribue'  ce  decret  a  Etiene  IV.  vulgairement  ap- 
pelle  V,  JesHiftoriens  tant  Catholiques  que  Pro- 
teftans,  ont  ftiivi  )ufquesauiourd'huy  cette  opi- 
rion  ,  qui  a  fait  qu'une  ch^fe  tres-certaine  eft 
devenue  matiere  de  conteftations  qui  n'ont  fait 
qu'obfcurcir  JHiftoire  &  Ja  veriie',  comme  je 
feray  voir  , 

La  fable  de  la  PapefTe  Jeanne  a  eV  controu- 
ve'e  entre  l'an  MCCLXXVIII,  que  Martin  le 
Polonois  mourtit,  &  Je  commencement  du  qua- 
torzie'me  fiecle,  que  Ptojomee  de  Luques  Reli- 
gieux  de  1'Ordrede  faint  Dominique  fleuriflbit  . 
Car  celuy-cy  dans  le  Livre  j<5,  chap.  8.  par- 
lant  de  Leon  IV,  auquel  les  inventeurs  de  cet- 
te  fable  difent  que  cette  PapefTe  fucceda  ,  ecrit : 
Cmnet  quot  legi ,  prnter  Martinum ,  tradunt  pojl 
Leonem  IV.  fuijfe  Benedittum  111.  Martinut  au- 
tem  Polonut  ponit  foannem  Anglieum  Vlll.  D'ou 
il  s'enfuit  que  du  tems  de  cet  Hiftorien  cette 
fable  e'toit  fort  nouvelle,  &  qu'on  1'attribuoit 
a  Martin  le  Polonois  ,  bien  que  mal  a  propos, 
comme  ie  feray  voir  en  fon  lieu. 

Otion  Eveque  de  Freifingen,  ayant  ecrit  que 
Gregoire  VI,  avoit  M  e'Iti  canoniqnement ,  jl  a 
entraine'  generalement  tous  les  Autheurs  dans 
ce  meme  fentiment  Mais  je  feray  voir  par  les 
Icrivains  contemporains ,  fcavoir  par  Ie  Pape 
Viclor  III.  de  ce  nom  ,  Bonizo  Eveque  de  Su- 
trio  &  enfuite  de  Plaifance  ,  &  par  le  Pape  Cle- 
ment  II.  qui  a  e^ettfmoio  oculaire  de  ce  qui  fe 
pafla  pourlors,  que  fon  eleclion  fut  fimoniaque  , 
Lachartede  Leon  IX,  de  la  quelle  Dom  Ma- 
billon  Mliv.i.  de  Ue  diplom.  cba.p.%%.  ditavoir 
veii  l'original  ,  &  de  la  quelle  il  collige  que  les 
Papes  n'ont  pas  ete  conftans  dans  la  coutume  de 
conter  les  indictions  au  mois  de  Septembre  ,  eft 
fuppofe'e  ,  comme  ce  fcavant  Auteur  reconnoitra 
Juy-nieme   lorfqtril   l'examinera   de  plus  pres , 

Je  retablis  les  Epoques  de  divers  Conciles , 
&  attribue  a  chacun  ce  que  j'ay  peu  decouvrir 
Juy  appartenir  ;  mais  les  fix  qui  ont  ete'  tenus 
fous  le  Pape  Symmaque  m'ont  plus  donne  de_r 
peineque  tous  lesautres  ,  parce  que,  commeSir- 
mond  avoit  de";a  pris  garde ,  1'ordre  des  Conci- 
les  tenus  fous  ce  Pape  eft  fort  broiiille',  II  n'a 
parle'  que  d'un  feul  ,  qu'il  a  tres-bien  remarque 
etre  le  quatrieme  en  nombre ,  &  celuy  qu'on 
appejie  ordina'rement  Syncdus  palmaris ,  mais  il 
s'eft  trompe'  lorfqu'il  a  crii  qu'il  appartenoit  a 
l'anne'e  DI  Car  le  prouveray  par  divers  Mlf. 
qu'il  n'appartientqu'a  l'an  DIIl,  II  n'y  a  point 
de  difficulte'  touchant  les  Epoques  du  premier 
&  du  dernier.de  ces  Conciles ,  &  par  confequent 
jl  m'a  fallu  prouver  que  le  fecond  a  e'te'  tenu 
J'an  D,  le  troifi^me  1'  an  DII,  le  quatnVme  I'an 
D11I,&  Iecinquie'me  l'an  DIV,  Jeme  fuis  fervi 
pour  reubJir  cet   ordre   e'trangement  pervcrii 


dans  tous  -Ies  Jivres   iniprimez ,  des  Mff.  qni  fe 
trouvent    dans    Ja  Biblioteque    de   M.  Colbert  , 
dans  celles  de  S.  Victor  ,  de  SaintGermain  des 
Pres  &  autres ,  &  par  Jeur  moyen  i'ay  vaincu 
des  dinlcultez   qui    paroifloient    infurmontables  . 

Commcles  Conciles  de  Brague  tenus  ez  annees 
DLX,  &  DLXXII.  font  appelles  premier  & 
fecoed  par  lcs  Anciens  ,  qui  en  ont  parle  , 
&  que  celuy  qui  a  e"te'  mis  dans  la  derniero- 
Colleflion  des  Conciles  eft  dit  avoir  ete'  celebre' 
au  commencement  du  cinquie'me  fiecle ;  il  y  a 
d'autant  plus  de  raifon  de  douter  qu'il  ne  foit 
fuppofe',  qu'il  continent  des  chofes  qui  ne  font 
pas    compatibles   avec    1'hift  ire  de   ce  tems-la  . 

Nul  ne  s'eft  encore  pris  garde  que  faint  Bo- 
niface  n'a  perfide'qu'a  cinq  Conciks  pendant  fa 
Legation,  comme  aflure  willibaldus  dans  fa  Vie, 
&  je  ne  trouve  pas  qu'on  aye  fait  mention  du 
cinquie'me  tenuPan  DCCXLVII,  un  peu  aupa- 
ravant  que  Carloman  s'alla  faire  Mome ,  ne- 
anmoins  il  ne  peut  confter  que  par  ce  dernier 
Concile  ,  qu'on  peut  fixer  le  prcmier  en  l'an 
DCCXLII,  &  combattre  ceux  qui  en  fuppofent 
qui  n'ont  jamais  e'te'  cejebres, 

Le  Concile  de  Forli  n'a  pas  encore  ete  bien 
place' ,  parce  que  quand  il  y  eft  dit,  qu  il  a 
e'te  affemble'  l'an  XXIII.  &  XV,  Ies  Ecrivains 
n'ont  point  tenu  de  conte  de  cette  anne^e  XV, 
ou  ont  cru  qu'il  falloit  effacer  l'an  XXIII,  mais 
il  falloit  prendre  garde  que  les  Jtaliens  ne  con- 
toient  pas  les  anne'es  de  Charlemagne  par  fon 
regne  dans  le  Royaume  de  France  ,  &  que  par 
ainfi  ce  Concile  fut  tenu  I'an  DCCXVl  auquel 
Pepin  Roy  d'  Italie  acheva  la  quinzieme  anne'e 
de  fon  regne ,  &  Charlemagne  commenca  la_. 
XXIII.  felon  fa  premiere  Epoque  qui  com- 
mence  un  peu  devant  le  quinze  du  mois  d'AvriI 
de  lan  DCCLXXIV, 

Le  Concile  de  Lyon  ,  que  LouYs  Ie  Debonnaire 
convoqua  ,  appartient  a  1'annee  DCCCXXXV, 
comme  je  collige  de  Theganus ,  des  Annaliftcs 
de  Fulde  &  de  S.  Bertin ,  &  de  trois  lettres  pa- 
tentes  donnees  par  ledit  Emperetir. 

LeConcilede  Paris  ,  qu'on  a  mal  a  propos  di- 
vife'  en  deux  ,  &  qui  fiit  tenu  fous  Charles  le 
Chauve ,  appartient  a  l'an  DCCCXLVI,  comme 
de'montre  ^videmment  Ia  preface  du  Concile  de 
Meaux  aflemble'  la   meme   anne'e  . 

L'Epoque  du  Concile  de  Pavie  ne  tourmente- 
ra  plus  les  efprits  ,  parce  que  j'ay  enfeigne- 
qu'il  a  e'te'celeore'  l'an  XXX.  de  Lothaire  &  Je 
premier  de  Louis  II.  Empereurs ,  &  que  la  oii 
il  y  a:  Indtciione  XIV.  _V  Lotharii  atque  Lu- 
dovici  XXX.atque  pnmo ,  a  la  place  de  XIV, 
jl  faut  lire  XIII,  &  n'unir  pas  les  deux  ans 
des  Empereurs,  comme  il  eft  dit  dans  Ia  Colle- 
clion  des  Conciles ,  mais  les  divifer  de  cefte_a 
maniere  ,  que  le  Concile  fut  tenu  l'an  XXX. 
de  Lothaire  ,    &  l'an  premier  de  Louis  II. 

Le  Concile  d'Oviedo  convoque'  du  tems  du 
Pape  Jean  VIII.  de  ce  nom  ,  oii  cette  Ville  fiit 
fait  Metropole ,  ftit  tenu  I'an  DCCCLXXVI. 
comme  Sandoval  a  fort  bien  remarque'  .  Mais 
c  mme  Sampirus  Hiftorien  d'Efpagne  a  dt  nne 
le  torture  aux  Ecrivains  qui  ont  voulu  re'chercher 
cette  Epoque,  je  corrige  les  erreurs  des  copiftes 
qu'il  y  a  dans  ce't  Hiltorien  par  les  Mff.  &  je 
donne  un  grand  jour  a  cette  Epoque  fi  difficile. 

Le  C  ^cile  de  Compoftelle  ,  qui  eft  place'  dans 
la  derniere  Edition  des  Conciles  en  l'an  DCCCC, 
doit  etre  fixe'  a  lan  DCCCCLXXI,  comme  je 
crois  d'avoir  de'montre'  ,  fonde' fur  diverfes  pie« 
ces  que  M.  Baluze  raprorte,  &  fur  d'autres  ti- 
tres  qu'il  a  examinez  devant  moy  ,  &  je  ne 
differre  de  fon  opinion  que  d'une  feule  anne'e. 
Cette  Epoque  eft  une  des  plus  difficiles  des  Con- 
cil.-s  d'Efpagne.  Pour  le  fecond  Concile  d'Ovie- 
do  ,  dont  il  eft  fait  mention  dans  la  Colleclion 
dts  Conciks    de    le   J.abbe ,    jl  eft  entierement 

fup- 


ad  Abbatem  Nicafium. 


16  7 


fuppose,  comme  deniontre  ce  qui  eft  raporte' 
dans  le  premier  Concile  tenu  dans  Ia  meme_» 
Ville . 

U  n'eft  point  parle*  dans  ladite  eollection  du 
Conqile  d'AItheim  tenu  aux  confins  de  Ia  Rhe- 
tie  &  de  Ja  Baviere  l'an  DCCCCX VI,  mais  A- 
ventin,  qui  en  avoit  vtl  les  Acles ,  en  a  rap- 
porte"  quelques  decrets  dans  le  quatrie'me  livre 
des  Annales  de  Baviere  ,  qui  m'ont  fervi  pour 
colliger  la  pliipart  des  autres  de  Ia  colleclion  de 
Burchard ,  qui  fait  mention  en  divers  endroits 
de  la  plufpart  de  chofes  qui  y  ftirent  traitees  ; 
en  forte  que  je  donneray  ce  Concile  prefque  en- 
tier  .  J'ay  aufli  reciieilli  du  meme  Burchard  ce 
qui  regarde  le  fecond  Concile  tenu  a  Altheim 
pe  u  d'anne'es  apres  le  premier ,  parce  que  Lab- 
bc  n'en  parle  pas  . 

J'ay  fait  voir  qu'il  fatu  diftinguer  deux  Con- 
ciles  de  Ravenne  tenus  fous  1'Empire  d'Ottonle 
Grand .  Baronius  &  les  Collecletirs  des  Con- 
ciles  n'ont  parle'  que  du  premier  ,  qui  ftit 
celebre"  1'  anDCCCCLXVII.  pour  1'e'redion  de 
Magdebourg  en  Metropole,  mais  je  fais  voir  par 
un  titre  rapporte'  par  Mesbomius  dans  fes  No- 
tes  fur  \/itichindus ,  qu'il  y  en  eiit  un  autre 
l'anne'e  fuivante .  Labbe  rapporte  auflT  ce  titre, 
mais  d'un  exemplaire  interpole  qui  empeche  de 
decouvrir  Ia  verite' . 

Dans  la  derniere  CoIIeftion  des  Conciles ,  il  y 
eft  dit  qu'il  y  eiit  un  Concile  Romain  celebre  par 
Gregoire  V.  1*  an  DCCCCXCVIII,  &  un  autre 
1'anne'e  fuivante  convoque"  par  Silveftre  II.  fon 
fucceiTeur,  mais  je  fais  voir  qu'il  n'y  etit  pour 
lors  qu'tm  feul  Concile  Romain  tenu  1'  an 
DCCCCXCVIII.  fous  Gregoire  V. 

II  y  a  fort  peu  de  chofe  du  Concile  de  Dort- 
mund,  Ville  de  Veftphalie  ,  dans  la  Colleclion 
de  Labbe  ,  mais  je  l'ay  trouve  prefque  tout  entier 
dans  la  Vie  deSaint  Adalberon  Eveque  de  Mets, 
qtte  le  meme  Autheur  avoit  publiee  auparavant 
dans  fa  Biblioteque  .  Ce  Concile  illuftre  merveil- 
leufement  l'hiftoire  de  ce  tems-la. 

Dans  la  menre  Colleclion  deux  Conciles  Ro- 
mains  tentis  fous  le  Pape  Nicolas  II.  font  con- 
fondus  en  un ,  fcavoit  celuy  qu'il  alfembla  1'  an 
MLIX,  &  unautre  qtti  ftit  celebre'  1' an  MLXI. 
J'ay  tire'  le  fecond  d'Ac'Iredui  dans  la  Vie  de 
Saint  Edovard  Roy  d'Angleterre  ,  ott  fe  trouva 
Aldredus  Archeveque  dTork  ,  dont  j"e  de'velope 
fort  clairement  1'hiftoire  ,  quoiqtte  remplie  des 
grandes  tenebres . 

J'ay  trouve  le  recit  de  ce  qui  ftit  fait  au  Con- 
cile  de  Melphi  dans  la  Potiille  au  liv.i.  du  Poe- 
mede  Guillaume  de  Ia  Poiiille  Autheur  contempo- 
rain  ,  qui  n'a,  e'te'  encore  imprime'  qu'une  feu- 
lc  fois ,  &  cela  au  fiecle  pafle,  ce  qui  fait  qu'il 
eft  fort  rare .  Ce  Poete  afsure  qu'il  fut  tenn 
contre  les  Pretres  qui  fe  marioient . 

Le  Concile  de  Mantoue  tenu  du  tems  dti 
Pape  Alexandre  II  ,  qu'on  a  uni  dans  toutes 
Ies  CoIIedions  avec  1"  an  MLXIV,  apartient  a 
Pannee  MLXVII,  comme  a  fort  bien  veu  Fio- 
rentini  dans  la  Vie  de  la  Comtefle  Mathilde  , 
1'opinion  duquel  je  confirme  par  d'autres 
raifons  ,  parce  que  ce  prochonifme  remplit 
1'Hiftoire  Ecclefiaftique  de  tenebres  pendant  trois 
ou  quatre  ans . 

Le  Concile  de  Burgos ,  celebre'  dtt  fems  du 
Roy  Alphonfe  Roy  de  Leon  &  de  Caftille  ,  ne 
peut  en  aucunc  maniere  e'tre  tire'  de  l'an  MLXXX, 
comme  il  fe  verra  par  1'Epoque  de  la  feconde 
Legation  du  Cardinal  Richard  qui  y  prefida , 
&  par  les  correclions  que  jeapporteray  du  texte 
de  Pelagius  d'Oviedo  ,  &  de  1'exemplaire  dont 
Sandoval  s'eft  fervi  . 

Baronius  &  Ies   Collecleiirs   des   Conciles   di- 

vifent  le    Concile    Romain    qui  ftir  tentt    1'  an 

MXCIX.  en  deux  ,  mais  je  feray  voir  par  les  A- 

cles  meme  que  le  fecond  eft  entierement  fuppose'. 

Sggnr-ttus  in  Sironium 


Quant'  a  la  chronologie  des  Roys  de  Fran- 
ce,je  crois  d'avoirprefque  acheve' les  decouver- 
tes  qui  reftoient  a  faire  pour  la  mettrf  autant 
qu'il  fe  peut  a  fa  perfeflion.  Je  montre  que_a 
tous  les  anciens  Annaliftes  rapporte's  par  Duchef. 
ne,  commencent  l'annee  par  le  jour  de  Noel, 
ce  qui  fervira  a  corriger  diverfes  fautes  qu'ont 
fait  nos  derniers  Ecnvains .  Theodebert  Roy 
des  Francois  n'eft  pas  mort  l'an  DXLVITI.  com- 
me  ils  ont  crti  ,  mais  un  an  auparavant ,  com- 
me  avoit  fort  bien  remarque  Gregoire  de  Tours, 
&  Duchefne  a  mis  mal  a  propos  a  la  mar- 
ge  de  Gregoire  qu'il  mourtit  l'an  XXXVIII.  de 
fon  regne ,  au  lieu  que  Gregoire  &  Fredegaire 
avoient  fort  bien  XXXIX. 

Je  ne  crois  pas  qu'on  ecrive  plus  que  Ste- 
Theodechilde  aye  ete"  fille  de  Clovis  le  Grand, 
ou  qu'il  y  a  eu  deux  Theodechildes ,  apres  les 
preuves  que  j'ay  apportee"s  ,  qui  font  voir  qu'il 
n'y  en  a  eu  qu'une ,  &  qu'elle  a  e^te*  fille  du 
Roy  Thierry .  / 

S.  Sigibert  Roy  d'Auftrafie  eft  mort  le  prie- 
mierde  Fevrier  de  Panne'e  DCLVI,  comme  avoit 
fort  bien  remarque' Sigebert  dans  fa  Chronique, 
&  Clovis  II.  fon  frere  eft  mort  la  meme  anne'e, 
apre's  la  feconde  femaine  du  mois  de  Novembre, 
mais  je  prouve  que  Clotaire  III.  aprt's  Ia  mort 
de  Clovis  II.  fon  pere  n'a  t\€  Monarque  que  juf- 
ques  en  DCLX,  &  qu'apre's  il  regna  encore  dix 
ans ,  &  mouriit  l'an  DCLXX.  II  eft  vray  que 
Dom  Mabillon  lib.  $.de>  Re  Diplom.  p.$79,  rap- 
porte  une  chartede  Clotaireecrite  en  characteres 
Merovingiens,  dans  la  quelle  il  dit  ,  que  1'  an 
XVI,  de  Clotaire  eft  marque' ,  mais  il  n'a  pas 
pris  garde  que  par  la  longtteur  du  tems  nne 
partie  de  la  derniere  chifFre  a  ete  erTace'e,  & 
luy  meme  du  depttis  dans  fa  Diflertation  de  la 
mort  de  Dagobert  &  de  Clotiis  fon  fils ,  a  re- 
connti  que  Clotaire  n'a  pas  regne  feize  ans, 
puifq'il  a  demontr^  que  Cloiiis  e'toit  mort.  l'an 
DCLVI. 

Dom  Mabillon  &  le  Cointe  ont  fort  bien  re- 
marque'  que  S.  Didier  Eveque  de  Cahors  a  e'te'fa- 
cr€environ  les  Fetes  de  Paques  de  l'an  DCXXIX^ 
dans  Ia  huitieme  anne'e  de  Dagobert,  comme  il 
confte  par  la  charte  de  Dagobert  ,  par  la  quelle 
il  commande  qu'on  ordonne  S.  Didier  Eveque 
de  Cahors .  Mais  ils  fe  font  trompe's ,  en  ce_j> 
qu'ils  ont  crti  ,  que  la  meme  annee  Dagobert 
premier  donna  1'Aqttitaine  a  Charibert  fon  fre- 
re ,  puifque  Fredegaire  afleure  que  Charibert 
mouttit  la  3.  annee  de  fon  regne ,  &  qu'il  confte 
que.Charibert  mourfit  1'  an  DCXXX.  Et  ne_» 
fert  de  rien  de  dire  ,  que  fi  Charibert  e"toit  Roy 
d'Aqtiitaine  1'  an  DCXXVlII,  Dagobert  n'ettt 
pas  pii  commander  en  DCXXIX.  qu'  on  facra 
un  Eveque  de  Cahors  Ville  d'Aquitaine,  parce 
que  ,  comme  je  feray  voir ,  Charibert  n'a  jamais 
poiTede'  Ia   Ville  de    Cahors  . 

V  an  de  la  mort  de  Dagobert  II.  Roy  de 
France  a  ete'  jufques  aujourd'hi;y  inconue,  mais  je 
l'ay  decouvert  par  le  moyen  de  la  claufe  d'un 
Mf.  publie  par  Dom  Mabillon  Tom.  IV.  Ana- 
leil.  pag.  133.  ou  1'  an.  III.  de  Thierry  Roy 
d'  Auftrafie  fucceiTeur  de  Dagobert  II.  eft  defi- 
gne1  par  ces  paroles ;  a  munii  initio  anni  funt 
V.  milia  DCCCLXXX,  in  anno  tertio  Teudcri- 
eo  Regis .  Ceft  Pere  des  LXX.  Interpretes , 
dont  ks  ann^es  comencem  a  Paques .  Ccft  pour- 
quoy  cet  an  du  monde  fut  acheve'  l'an  de  Je- 
fns-Chrift  DCLXXX.  devant  le  XXV.  de  Mars, 
autrement  on  n'eut  pas  pu  conter  P  an  III.de 
ce  Roy  devant  la  Paques  de  P  annex  DCLXXX. 
Ce  feroit  en  vain  qu'  on  objederoit  ce  que  nous 
avons  dit  cy-deftus  parlant  de  Sain.t  Vvilfrid, 
fcavoir  qu'J  vint  en  Auftrafie  au  printems  de 
i'anne'e  DCLXXVIII.  ou  il  ffit  receu  par  le  Roy 
Dagobert  ,  qui  par  confequent  e*toit  encore  vi- 
vant  en  cetempsla.  Car  les  Hiftoriens  Anglois 
L  1  2.  com* 


16$ 


Epiitola  P.  Pagi 


e 


commencoient  Ie  prinlems  Ie  VII.  jour  d;  Fe. 
vrier  ,  comme  enfeigne  Bede;  &  par  ainfi  il 
s'enfuit  feulement  que  D.igobert  fut  tfle  l'aditc 
annee'apre's  le  VII.  de  FVvrier  ,  &devant  le 
XXV.  <Je  Mars ,  comme  je  viens  de  faire  voir. 
Dom  Mabillon  raporte  dans  fon  Livre  de  Re 
'Diplom.  Ie  teftament  d'Abbon  fils  de  Felix  & 
de  Ruftique,  fait  fub  die  III.  Konat  Majat ,  a». 
no  XX i:  gubernante  illuflriflima  noflro  Carolo  rc- 
%>ia  Francorum  ,  inditl.VII.  qui  finit  le  dernier 
d'Auft  de  l'anne"e  DCCXXXIX,  &  croit  que 
par  le  nom  de  Charles ,  il  faut  entendre  Char- 
Iemagne,  comme  tous  ceux  qui  l'ont  devance 
avoient  crfi .  Mais  il  eft  certain  qu'il  le  faut 
expliquer  de  Charles  Martel ,  Charlemagnej 
n'ayant  jamais  e"te'  appelle  dans  Ies  inftrumens 
ublics  du  titre  d'Illuftre  ,  comme  I'a  i\€  Char- 
es  Martel  dans  fes  antres  chartes.  Ce  tefta- 
ment  eft  fort  long  ,  &  il  y  eft  fait  mention 
de  divers  Seigneurs  &  Eveques ,  que  les  nou- 
veaux  Ecrivafns  ont  fur  ce  fondement  fait  vi- 
vre  du  tems  de  Charlemagne  ,  &  renvoye 
jufques  audit  temps  la  fondation  du  Monaftere 
de  la  Novalaife  qu'Abbo  fonda  par  fon  tefta- 
ment ,  lequel  etant  maintenant  mis  en  fon  tems 
fert  a  corriger   plufieurs  erreurs. 

Non  feulement  les  Allemands ,  mais  encore 
plufieurs  Francois  ont  ecrit  de  noftre  tems  que 
Charlemagne  etoit  ne"  dans  la  Germanic,  mais 
je  fais  voir  par  1'  autorite  des  Anciens  que  ce 
grand  Prince  naquit  pendant  que  Pepin  fon  pe- 
re  gouvernoit  le  Royaume  de  France,  &  Car- 
loman  la  Germanie  ,  fcavoir  I'an  DCCXLII.  ce 
que  je  confirme  par  les  annees  qu'il  a  vecu  , 
fcavoir  foixante  onze  ,  ou  foixante  douze  qui 
finiflent  en  l'an  DCCCXIV.  &  commencent 
]'an  DCCXLII.  Les  Annales  de  Macai'  rapor- 
te'es  par  Labbe  Tom.  II.  Siblioth.  qui  font  fort 
exactes  ont  marque'  en  termes  expres  1'annee 
de  la  na'flance  de  Charlemagne  ,  &  les  Anna- 
]es  de  Petau  donne'es  ati  jiur  par  Ie  meme_j> 
Labbe,.  n'etant  differentes  de  celles-la,  que  par 
les  interpolations  qui  ne  fe  trouvent  pas  dans 
les  premieres ;  c'eft  en  vain  que  quelques  Ecri- 
vains  ont  differe"Ia  naiffance  de  ce  Prince  jufques 
en  l'an  DCCXLVII.  marque'  dans  lefdites  An- 
nales  interpolees .  Je  repons  aux  raifons  qu'on 
aoporte  contre  l'opinion  des  Anciens ,  qui  ont 
^te'  pour  la  France  » 

Oti  n'a  pas  pu  decouvrir  jufques  aujourd'huy 
1'eneur  de  Bede  Iorfqn'il  parle  de  l'ordination 
de  Saint  Atiguftin  Apotre  d' Angleterre  ,  qu'il 
di;  avoir  e^te  envoye'  par  Saint  Gresoire  le 
Grand  a  iEtherius  Eveque  d'Arles,  afin  qu'il 
le  facra  ,  comme  il  fe  voit  liv.  i.  chap.  14.  Car 
comme  Virgile  e"toit  Eveque  d'Arles  lorfque  ce 
facre'  fut  fait,  &  ^ltherius  Eveque  de  Lyon  , 
]es  uns  ont  cru  que  Bede  a  erre  au  nom  de_» 
1'Ev^que,  &  ainfi  qu'il  faut  mettre  Virgiliusa 
la  place  d'jStherius ,  &  les  autres  qu'il  a  erre 
au  nom  dn  Siege  Epifcopal,  &  ainfi  qu'il  faut 
laiffer  ^therius,  &  Pappelter  Eveque  de  Lyon 
&  non  pas  d'Ar!es.  Mais  il  doit  etre  a  1'ave- 
nir  inconteftable  que  Bede  a  manque"  au  nom 
de  1'  Eveque ,  &  non  pas  en  celuy  du  Siege 
Epifcopal.  Car  dans  le  Regitre  de  Saint  Gre- 
goire  le  Grand  que  Bede  n'avoit  pas  vii  aa 
liv.  5.  on  lit  TEfiitre  qu'il  ecrivit  a  Virgile  E- 
yeque  d'Ar!es  ,  qui  eft  la  LIII,  par  la  quelle 
il  luy  ordonne  de  f.icrer  S.  Auguftin  ,  ou  au  con- 
traire  1'  Epitre  que  Bede  raporte  ,  &  qu'il  dit 
avoir  e"te'  e'crite  a  ^Etherius  Eveque  d*Arles, 
eft  adreflee  dans  le  meme  Regitre  JEiherio  Ccc- 
fijcupo,  lans  parler  d'Arles  ni  de  Lyon  ,  &  il 
n'y  cft  point  parle"  du  facre  de  Saint  Auguftin, 
&  ne  conticnt  qu'nne  recommandatinn  que  ce 
P 'vr  hty  fait  cn  fiveur  dc  ce  Saint  qui  alloijt 
precher  la  foy  en  Angleterre  .  Ces  deux  Epi- 
tres  furent  ecrites  le  meme  an  &  !e  memejour, 


comme  il  fe  voit  dans  Iedit  Regitre,  &  il  ne 
faloit  que  les  conferer  entr'elles ,  pour  connoi- 
ftre  1'erreur  de  Bede  que  j'explique  fort  :iu 
long  ,  parce  que  les  Autheurs  Ecclefiaftiquesr 
ont  embroiiille  cette  matiere,  pour  n'avoir  pas 
fcii  decouvrir  en  quoy   confiftoit  1'erreur.  ■ 

Quoy  que  dans  1'Edition  de  1'Hiftoire  de  Be- 
de  faite  par  Chifflet  on  life  que  le  Roy  S.  E- 
thelbert,  que  S.  Auguftin  convertit  pendant  fa 
Miflion  ,  eft  mort  1'  an  DCXVII,  jc  montre_j> 
neanmoins  qu'il  faut  laifTer  I'  an  DCXVI.  qu'on 
lifoit  dans  les  Edittons  precedentes  ,  &je  Ie  prou- 
ve  par  divers  Mifl".  de  Bede  ,  re^pondant  au  fon- 
dement  qu'a  eu  Chifflet . 

Ce  que  dit  Bede  dans  le  quatrieme  livre  de 
fon  Hiftoire  de  Sainte  Hetefvide  femme  d'  un 
Roy  de  1'Angleterre  Orientale  ,  &  enluite  Re- 
ligieufe,  &  d' Hildc  fa  fceur  Abbefle  dans  un 
celebre  Monaftere  du  meme  pais ,  cft  fi  em- 
broiiille'  que  je  n'en  fufle  jamais  venu  a  bout 
fans  1'afliftance  d'un  homme  fcavant ,  qui  m'a 
montre  le  chemin  qu'il  faloit  tenir  pour  tirer 
la  verite  des  tenebres.  Je  Iuy  rendray  dans  mi 
Critique  la  iuftice  que  je  Iuy  dois,  &  j'averti- 
ray  feulement  icy  que  je  crois  que  1'  Hiftoire 
de  Bede  ne  donnera  plus  de  la  peine  fur  ce 
point . 

La  Vie  de  la  Comtefle  Mathilde  qtii  a  tant 
fait  du  bien  a  1'Eglife  Romaine,  a  ete'  e^critc 
par  Ie  Pretre  Domnizo,  mais  avec  tant  d'obfcu- 
rite",  que  Baronius  n'y  a  pas  peu  decouvrir  le 
grand  pere  paternel  de  cette  Princefle  ,  ni  Fio- 
rentini  qui  en  a  examine'  1'Hiftoire  felon  les 
regles  de  la  critique,  y  trouver  fa  parente  a- 
vec  1'Empereur  Henry  fecond  de  ce  nom ,  & 
avec  I'  Empereur  Henry  III.  fon  fils .  II  eft  pour- 
tant  certain  que  Mathilde  a  e"te  petite  fille  de 
Federic  II.  Duc  de  Lorraine ,  &  de  Mathilde 
fille  d'Herman  Duc  de  Sueve  ,  qui  fut  pere  de 
deux  filles,  fcavoir  de  Mathilde  &  de  Gifele; 
la  premiere  fut  mariee  en  premieres  noces  k 
Conrad  Duc  de  Carinthie ,  lequel  e"tant  mort 
l'an.  MXII,  elle  fe  remaria  a  Federic  II.  Duc 
de  Lorraine  ,  duquel  mariage  fortit  Beatrix  me- 
re  de  la  Comtefle  Mathilde.  Pour  Gifele  ellc 
eut  pour  mari  1'Empereur  Conrad  le  Salique, 
perc  de  1'Empereur  Henry  II,  &  ayeul  dtj> 
1'Empereur  Henry  III.  J'en  ay  envoyff  les  preu- 
ves  a  M.  Mario  Fiorentini  qui  doit  faire  impri- 
mer  au  plutoft  les  ceuvres  poftumes  de  feu  fon 
pere ,  &  enrichir  le  tout  de  diverfcs  remar- 
ques . 

On  a  616  jufques  fcy  en  peine  de  fcavoir  fi 
1'Empereur  Conrad  Ie  Salique,  &  le  Pape  Gre- 
goire  V.  defcendoient  de  Luidolfe  fils  du  Grand 
Otton  ,  011  de  Luidgarde  fille  du  meme  Empe- 
reur  .  On  a  fuivi  communement  Guillelman, 
qui  a  fait  un  Traite  de  1'origine  de  1'Empe- 
reur  Omrad ,  &  on  a  cru  que  iedit  Conrad  & 
GregoireV.  defcendoint  de  Luidolfe.  Mais  il  eft 
certain  que  ce  fcavant  homme  s'eft  trompe,& 
que  Conrad ,  &  Grcgoire  V.  tiroient  leur  ori- 
gine  de  Luidgarde  ,  comme  je  prouve  au  Iong, 
re'pondant  aux  raifons  contraires .  Je  dirai  feu- 
Icment  ici  que  Lambecius  dans  le  fecond  Tome 
de  la  Biblioteque  de  Sa.  Mejefte'  Imperiale  pag. 
393.  raporte  une  petite  Chronique  d'un  Auteirr 
Anonyme  qui  vivoit  dti  tems  de  1'  Empereur 
Conrad  le  Salique  ,  qui  le  dit  en-  termes  ex. 
pre's,  &  decrit  toute  la  genealogie  dudit.  Conrad. 
J'ay  detruit  1'erreur  vulgaire  qui  met  la  con- 
verfion  des  Bulgares  en  T  an  DCCCXLV,  fur 
ce  que  les  Ecrivains  Byzantins  difent  que  cela 
arriva  I' an  IV.  de  1'Empereur  Michel  fils  dc 
Theodore  .  Car  il  faloit  prendre  garde  que  tous 
ces  Autheurs  fe  font  manque's ,  ayant  pris  l'au 
iv.  de  cet  Empereur  regnant  feul ,  qui  tombc 
en  l'an  DCCCLXI,  pout  l'an  iv.  de  ce  Prince 
rcgnant   avec  fa  mere,    qui  appartient  a  I'  an 

DCCCXLV. 


ad  Abbatem  Nicafium. 


2.6$ 


DCCCXLV.  Je  me  fufs  fonde*  fur  Nicefas  en  la 
Vie  de  S.  Ignice  E.  de  CP.  qui  infinue  claire- 
raent  que  cela  arriva  pendant  que  Pliotius  te- 
noit  le  fiege  de  CP.  &  cependant  c'etoit  S.  Me- 
thodius  qui  rempliflbit  ce  fiege  1'  an  DCCCXLV. 
Cette  corredion  eft  de  grande   importance  , 

Le  tems  de  la  converfion  des  Ruffrs  a  bien 
fait  comnjettre  des  fautes .  La  Ruflie  contenoit 
un  grand  pais  qui  £toit  gouverne  par  plufieurs 
Roys  .  ll  y  en  eut  qui  fe  convertirent  1"  an 
DCCCLXI,  comme  je  tire  de  Porphyrogenne- 
te ,  &  d'autres  qui  embrafferent  ia  Religion 
Chre'tienne  du  tems  de  l'Empereur  Bafile.com- 
me  il  fe  voit  dans  le  meme  Autheur,  mais  ni 
les  uns,  ni  les  autres  ne  perfevererent  pas , 
Enfin  les  RulTes,  que  nous  appellons  aujourd'huy 
Mofcovites,  fe  firent  Chre'tiens  l'an  DCCCCLX- 
XXVIII,  comme  j'ai  apris  d'Elmacin  Chre'tien 
Schifmatique  de  la  fefte  des  Jacobites  au  liv.i. 
de  1'Hiftoire  des  Sarrafins  chap„  16.  Je  n'ay 
trouve  aucun  des  Ecrivains  recens  qui  aye  pris 
garde  a  cette  Epoque,  &  qui  n'  aye  confondu 
ces  Rufles ,  avec  ceux  dont  nous  venons  de_» 
parler. 

II  eft  certafn  que  les  Polonofs  fe  convertirent 
'devantles  Mofcovites.  Baronius  &  tous  les  Au- 
teurs  recents  fuivant  ceux  de  Pologne  fixent 
cette  Epoque  en  I'  an  DCCCCLXV,  &  la  fon- 
dent  fur  une  legation  qu'ilsdifent  avoir  e"te'fai- 
te  du  tems  du  Pape  Jean  XIII,  &  que  pour 
lors  on  erigea  quelques  Evechez  &  deux  Ar- 
chevechez,  fcavoir  celuy  de  Guefne  ,  &  celuy 
de  Cracovie.  Mais  comme  Ia  Polo^ne  n'a  au- 
cun  ancien  Hiftorien  ,  ni  aucun  titre  d'ou  on 
puiffe  colliger  cela,  il  n'y  a  point  de  fonde- 
ment  a  faire  ni  fur  cette  Epoque  ,  ni  fur  cer- 
teLegation;  &  d'ailleurs  ileft  certain  que  Cra- 
covie  n'i  jamais  e'te  Metropole ,  &  que  Guefne 
ne  Ie  fiitque  l'an  M,C'eftce  que  je  feray  voir 
dans  le  troifieme  Tome  de  ma  Critique ,  ne  le 
pouvant  expliquer  icy  en  peu   de  paroles . 

Je  regle  chronologiquement  les  Eoitres  de 
Theodoret  par  le  miyen  de  celle  qui  eft  Ia  LXV. 
en  nombre,  ecrite  ranCCCCXLVII.2<r»o«/  Ma- 
gijlro  militun,  ce  qui  eft  bien  eloigne  de  l'or- 
dre  qu'on  a  donne  jufques  icy  aux  Epitres  de 
Tlieodoret,  mais  que  je  crois  d'avoir  rendu  in- 
conteftable  . 

Les  deux  Epitres  du  Pape  Zacharie  a  S.  Boni- 
face  Apotre  de  la  Germmie ,  qui  dans  1'Editron 
des  Conciles  font  la  IV.  &  la  V. en  ordre,ont 
e^te'  ecrites  apres  le  mois  d'  Aout  de  l'an  DC- 
CXLIII.  apre's  Ie  Concile  de  Liptines  celebre' 
la  me^ne  annee,miis  comme  il  y  a  erreur  dans 
la  date  de  la  IV.  oii  on  lit  :  Data  X.  Kal.  Julii 
&c  quelques  Scavans  ont  cru  qu'elle  avoit  eie 
ecrite  apres  le  Concile  de  Soiffbns  celebre  l' 
an  DCCXLIV.  Je  demontre  qu'il  faut  lire  , 
data  X.  Kal.  Oftob.  imperante  Domino  Artabxfdo 
anno  III.  P.  C.  anno  III ,  fed  &  Kicephoro  an- 
rto  I,  iniitt.XH.  &  par  cette  correclion  ,  qui 
eft  infaillible  ,  je  tire  des  tenebres  les  faits  dont 
il  y  eft  parle'. 

Comme  le  nom  de  Vvigb^rt  a  ete  donne'en 
Angleterre  adivers  Moines  ou  Prelats ,  le  Saint 
de  ce  nom  ,  dont  Loup  Abbe^de  Ferreire  a  fait 
la  Vie  n'a  pas  peu  donner  de  peine  a  ceux  qui 
s'addonent  a  la  critique.  Je  fais  voir  que_» 
S.  Boniface  n'etant  pas  encore  Archeveque  de 
Mayance,  etablit  vers  l'an  DCCXXXII.  Saint 
Vvigbert  Abbe'  du  Monaftere  de  Fritislar  dans 
TAllemange,  &  que  Loup  appellant  Bonifa- 
ce  Archeve'que  de  Mayence  ,  quand  il  fit  ce 
choix  ,  il  ne  luy  donne  le  titre  d'Archeveque 
que  parce  qu'il  fiit  du  depuis  eleve'  a  cette  di- 
gnite  ,  &  qn'apre's  fa  mort  il  n'a  pas  e^te"  ap- 
pelle'  autrement  ,  ce  qui  detruit  l'erreur  vul- 
gaire  qui  ne  veut  pas  qne  S.  Vvigbert  aye  et£ 
Abbe'  devant  que  S.  Bonifacc   fufle  nomm.  a  1' 


Archeve'che  de  Mayence,  &  fert  a  cornger  di- 
verfes    fautes  . 

Les  Geographes  &  Ies  Critiques  n'ont  peu 
jufques  aujonrd'huy  decouvrir  la  fituation  des 
peuples  appelles  Leutici  ,  Ies  unsayant  dit  qu'ils 
eftoient  les  memes  que  ceux  qui  habitent  la  Lu- 
face  voifine  de  Ia  Silefie,  &  Ies  autres  les  placent 
ailleurs,  mais  la  Vie  de  S.  Othon  E.  de  Bam- 
berg  &  Apotre  de  la  Pomeranie  les  eut  tous 
tiredepeine,  puis  q  i'elle  la  decrit,  &  dit  clai- 
reraent  que  ces  peuples  habiioient  le  pais  que 
nous  appellons  maintenant  Meck-bourg  . 

Le  vidoire  que  les  Chretiens  d'Efpagne  rem- 
ponerent  fur  les  Sarrazins  ad  Septimancas ,  qui 
leur  fut  fi  glorieufe  &  fi  utile ,  appartient  a  ]'an 
DCCCCXXXIX.  comme  avoit  fort  bien  mar- 
que'  Calvifius ,  ce  que  je  met  hors  de  contre- 
verfe . 

L'Epoque  de  I'arrivee  des  Normands  en  Ita- 
lie  ofi  ils  firent  de  fi  grandes  chofes,  doit  etre 
reculee  jufques  en  l'an  MXVI,  comme  je  prouve 
par  Lupus  Protofpata  ,  &  par  la  correclion  que 
je  fais  des  nombres  marque's  dans  1'Hiftoirede 
Leon  d'  Oftie  corrompus  par  les  copiftes . 

Dom  Mabillon  a  fort  bien  montre'  que  Da- 
tius  Eveque  de  Milan  n'a  point  compose'  de  Chro- 
nique ,  &  je  fais  voir  que  Datius  Ie  jeune  ,  a, 
qui  les  Hiftoriens  modernes  de  Milan  en  attri- 
buent  une,  eft  un  nom  fuppose',  &  qu'il  n'eft  pas 
l'Auteur  de  ce  qu'on  luy  attribue  . 
-  Le  Pretre  Eutropius  Lombard  fur  Iequel  Mar- 
ca  &  plutieurs  autres  fe  font  fonde's  ,  lorsqu'i!s 
ont  p^rljr  du  pouvoir  des  Empereurs  Franqois 
dans  Rome  ,  eft  un  conteur  des  fables,  comnie 
on    trouvgra    fi  on   1'  examine  corxime  j'  ay  fait . 

Le  m?me  Marca  a  fait  une  difftrtation  de  I» 
patrie  de  Vigilantius  ,  &  a  fort  bien  montre 
qu'il  e'toit  ne'  dans  Ies  Gaules ,  mais  il  n'a  fcii 
ou  fe  tourner,  lorfqu'  il  a  e"te  fur  le  paffage 
de  faint  Jerome  dans  le  livre  qu'il  a  fa^t  con- 
tre.  cet  Herefiarque  .  J'ay  confirme"  la  leclure 
du  lieu  de  Saint  Jerome  par  les  Mff,&  ctrri- 
ge'  les  exemplaires  imprimez,  en  otant  un  point 
qu'on  y  avoit  mis  mal  a-propos,  ce  qui  avoit 
porte'  ce  grand  homme  a  tirer  des  confequen- 
ces  qui  embrouTIlertt  le  paffage  qui  n'e'toit  de" 
ja  que  tropobfcur.  II  eft  couche  dans  les  Mff, 
de  cette  forte  :  Kimirum  refpondet  generi  fuo  , 
ut  qui  de  latronum  _r  Convenarum  natur  cfl  fe- 
■  mine  (  quos  Cn,  Fompeius ,  edomita  Hifpania  ,  <& 
.  ad  triumphum  redire  feflinans  ,  de  Tyrcnni  jugii 
depafuit  ,  _j*  in  unum  oppidum  congregavit  ;  unde 
_7*  Convcnarum  urbs  nomen  accepit  )  huc  ufque  Iju 
trocinetur  contra  Ecclejiam  dei  ,  &  de  Vetlcnibus , 
Arebacis  ,  Celtiberifque  dcfcendens  ,  &C.  Je  crois 
neanmoins  qu'Henry  Valois  dans  fa  Notice  des 
Gaules  ,  a  raifon  de  dire  que  ce  mot ,  de  Ve- 
Clonibus  ,  eft  corrompu  ,  mais  fa  conjec!urt_o 
ne  me  paroit  pas  itifte ,  difant  qu'il  fmt  li- 
re  de  Veronihut:  car  je  crois  que  Saint  Jerome 
avoit  e*crit  de  Vafconibus  ,  comme  j'expliqueray  , 
&  feray  voir  que  ledit  Valois  n'a  pas  eu  rai- 
fon  d'ecrire  que  Saint  Jerome  s'eft  trompe,& 
que  me'me  il  s'eft  contredit . 

J'ay  fait  une  corredion  bien  plus  confidera- 
bleque  celle-cy ,  lorfque  j'ay  examine'  Je  voyage 
de  Melanieen  Orient ,  pour  bien  fixer  le  com- 
mencement  des  troubles  qui  furent  excites  apres 
fort  retour  a  I'  occafion  d' Origene  .  C  eft  que 
dans  la   Chronique  de    Saint  Jerome  oii  on  lit 

dans  toutes  les  Editions  :    Melania unico 

Vrs.tore  tunc  Vrbano  filio  derelicto ,  Hicrofolymam 
navigavit .  J'  ay  demontre  qu'il  faloit  lire  , 
unico  ,  Pr&tori  tunc  Urba.no  ,  filio  dcreliilo  .  Car , 
comme  enfeigne  Ulpian  ,  le  Preteur  de  Rome 
donnoit  des  Tuteurs  a  ceux  qui  n' en  avoient 
point,  &  Melanie  abandonnant  fons  fils  fort 
jeune  ,  &  toutes  chofes  pour  ne  penfer  plus  qu'a 
Dieu  ,  ce  fiit  au  Preteur  a  le  pourvoit   d' un 

Tu- 


IJO 


Epiftola  P.  Pagi. 


Tuteur.  Certc  eorrection  eft  tres-certaine  ,com- 
me  je  prouve  fort  au  long  ,  &  fais  voir  que  Me- 
lanie  &  Rufin  partirent  pour  1'Orient  fur  Ia  fin 
de  I'  an  CCCLXXI,  &  allerent  droiten  Egypte, 
oQ  Melanie  demeura  pendant  fix  mois ,  devant 
que  d'aller  en  Jerufalem  .  Saint  Jerome  en  1' 
Ipitre  XXV.  ai  Paulam ,  dit  qu'elle  partit  pour 
Jerufalem  ingrutnte  jam  hyeme ,  de  forte  que 
S.  Paulin  en  1'Epitre  XXIX.  nous  affeurant  qu'el- 
le  retourna  en  Occident  pofl  quinque  lujlra  , 
Jes  paroles  de  S.  Jerome  ne  fe  peuvent  enten- 
dre  que  de  la  fin  de  I'an  CCCLXXI.  Melanie 
retourna  donc  a  Rome  au  commencement  de 
l'an  CCCXCVII  ,  accomcompagnee  de  Rufin  , 
eomme  a  fbrt  bien  ecrit  Baronius:  d'ou  iJ  s'cn- 
fuit  que  les  Epitres  de  S.  Paulin  XXVIII.  & 
XXIX,  e"crites  a  Severe ,  n'appartienent  pas  a 
l'an  CCCXCVIII ,  comme  a  cru  Chifflet.  Ceft 
cie*anmoins  en  ladite  ann£e  que  1'Herefie  d*Ori. 
gene  ,  qu'ils  avoknt  enfeign^e  des  leur  arrivee 
a  Rome  ,  commenca  a  faire  du  bruit ,  &  que 
Rufin  e"crivitfon  livre  applle  Periarcho» .  J*ex- 
plique  fort  exaclement  ce  qui  fe  paffa  pour 
Iors  en  cette  affaire,  particulierement  par  les 
Epitres  de  S.  Paulin  ,  que  je  crois  d'avoir  re- 
tablies  en  Jeur  temps . 

Je  fais  voir  que  S.  Paulin  a  e*te'  fait  Eveque 
de  Nole  l'anne'e  CCCCIII,  ou  la  fuivante,  ce 
que  je  prouve  par  fes  Epitres  &  autres  docu- 
ments .  Enfin  je  fais  voir  que  PEpitre  XCIV. 
de  Saint  Paulin  a  Saint  Auguftin ,  &  1'Epitre 
XCV.  de  S.  Auguftin  a  S.  Paulin ,  ont  e"te  e'cri- 
tes  apre"s  1'anCCCCXI.,  &  repons  aux  raifons 
contraires . 

J'ay  trouv£  que  la  Notice  des  Provinces  Ec- 
clcfiaftiques  que  Sutita  a  adjoute  a  1'Itineraire 


A  Aixt  ee  i.  Oltoire  MDCXCV* 


d'  Antonin  ,  &  que  depuis  Andre  Schottus  a 
ftit  reimprimer  ,  a  e^te  e'crite  fort  tard  par  un 
Anonyme  ignorant ,  qui  n'  entendoit  rien  h  la 
Geographie  Ecclefiaftique  &  I'ayant  confer&avec 
divers  M(T.  pour  rejetter  les  interpolations  , 
)'en  ay  decouvert  les  erreurs  principales ,  afirt 
qu'elle  ne  trompe  plus  les  Scavans ,  eomme  elle 
a  fait  jufques  aujourd'huy  . 

Ce  ne  fut  pas  le  facre  de  Berenger  Roy  d* 
Italie  qui  fut  declare'  nul  par  Ie  Concile  tenu 
a  Rome  fous  le  Pape  Jean  IX.  mais  celuy  de 
1'Empereur  Arnoux,  fait  par  le  Pape  Formo- 
fus  ;  ce  que  1*  Empereur  Lambert  obtint  de 
Jean  IX.  Ceft  pouquoy  le  decret  pour  le  cou- 
ronnement  de  Lambert,  rapporte'  par  Baronius 
1'anDCCCCIV,  &  par  Labbe  Tom.lX.  Concil. 
OU  il  eft  dit  :  Vnilionem  barbaricam  Berengarij  , 
qua.  per  furreptionem  extorta  ejl ,  omnimodit  ab- 
dicamut ,  a  e'te'  interpo!e',&  il  en  faut  rejetter 
le  mot  de  Berengarii .  De  plus  il  ne  faut  pas 
placer  Ies  Conciles  de  Rome  &  de  Ravenne^ 
en  l'an  DCCCCIV.  comme  ont  fait  Baronius 
&  Labbe ,  mais  en  l'an  DCCCXCIII.  Ceft  par 
le  moyen  de  ces  deux  obfervations  que  j'ay 
dirfipe"  les  tenebres  de  1'  Hiftoire  des  Papes,  & 
des  Empeteurs  de  ce  temps-la 

Voila  Monfieur  ,  une  partie ,  quoyque  bien 
petite,  des  decouvertes  que  je  crois  »d'avoit  fai- 
tes  ,  qtie  je  vous  prie  de  communiquer  a  vos 
amis  ,  corame  ie  feray  aux  miens ,  &  afin  que 
la  publication  decette  Lettre  ne  puifle  point 
porter  de  prejudice  a  mon  Ouvrage,  je  la  fe- 
ray  mettre  a  la  tete  du  fecond  Tome  de  ma 
Critique,  puifque  vous  me  le  confeill^s  ainfi; 
vousaffurant  cependant,  Monfieur,  que  ;e  fuis 
toujours  tout  a   vous. 

Fr.    A  N  T.    P  A  G  I. 


DIS- 


2<7r 


DISSERTATIO 


D  E 


P  E  R  I  O  D  O  .  ■ 

GRiCO-ROMANA. 


i. 

'Jfus  anni 
'uliani  dr 
"eriodi  Ju- 
iant   in 
Zbronicis , 


II. 
')iwt  an- 
\or   Pcrro- 
us  Julia. 

a  conti- 
eat . 


III. 

eriodus 
di.xn.x 
mne  tem. 
nrum  fpa. 
■um  **- 
udit  . 


Calfger  ante  centum  &  aliquor 
annos  ( Libros  enim  fuos  de 
Emendatione  Temporum,  anno 
Chrifti  MDLXXXHI.  Parifiis 
primum  in  lucem  emifit)  mo- 
dum  tradere  volens ,  quo  Chro- 
nicon  abfolutiflimum  confici  , 
Chronologiaque  ad  ma/orem 
perftclionem  perduci  poflit  ,  docuit,  anno  Ju- 
lixno  tanquam  vero  temporum  elencho ,  ftabili- 
que  fundamento  opus  fuperftruendum  efle  ;  quod 
contextus  temporum  fine  anno  Juliano,  fit  velut 
navis  fine  velis,  ramis  &  armamentis ;  ideo- 
cjue  eam  anni  formam  adhibendam  effe,  non 
modo  rebus  explicandis  illius  inftitutione  pofte- 
rioribus;  fed  prioribus  etiam  ,  &  ab  ipfo  Or- 
bis  initio  geftis :  quamvis  aliam  tum  anni  for- 
mam ,  immo  quaelibet  fere  natio  propriam  ha- 
beret.  Ulteriufque  progrediens  Chriftianorum_ 
^Orientalium  imitatione  Periodum  artificialem 
compofuit  ,  quani  Julianam  vocavit,  quae  omnes 
F.ras  compleclitur ,  omniumque  fere  vicem  ge« 
rit.  Conftat  ea  e  tribus  Cyclis  ,  Solis  ,  Lunae 
&  indiclionum  in  fe  ductis,  vel  eft  Periodus 
Dionyfiana  DXXXII.  annorum  per  XV.  feu 
per  circu'um  Indiclionis  multiplicata  .  Nam  Jive 
XIX.  annos  per  XXVIII.  multiplices  ,  five  hor 
fer  illos  ,  numerum  eundem  efflcies  DXXXII. 
inquit  Sandus  Miximus  Martyr  in  Computo 
Lcclefiaftico  cap.  18. 

Periodi  Julianae  fumma  eft  annorum  7980. 
eaque  ejus  conditio ,  uti  duo  quilibet  Cycli  in 
eundem  annum  concurrentes ,  alteri  in  tota  Pe- 
riodo  convenire  nequeant ;  ficque  anni  omnes 
miro  modo  inter  fe  diftinguantur ,  notis  fcili- 
cet  illis  &  characleribus  temporariis.  Annus  e- 
nim  Julianus  v.  g.  XLV. ,  in  quem  Natalc  Chri- 
fti  Dionyfianum  omnino  conferri  debet ,  Cyclo 
Lunae  I.  Solis  IX.  indidtionis  III.  notatur ;  quos 
Cyclos  annus  Periodi  Julianae  47«3«  fi  per  XIX. 
per  XXVIII.  &  per  XV.  partiatur ,  olfert; 
quofve  nullus  alius  ejufdem  Periodi  annus  ex- 
hibere  poteft . 

Ea  itaque  Periodus  omnium  temporum ,  ideo- 
que  &  omnium  Annalium  initia  antecedit .  Cum 
enim  prinuis  Erae  Chriftiana;  annus  illigeturan- 
no  ejus  4714.  ( Latini  quippe  annum  primurrt 
Chrifti ,  non  a  die  XXV.  Decembris  Natali 
Chrifti  facro ,  fed  a  Kalendis  Januariis  infe. 
quentibus  aufpicantur )  tempora  qnar  ab  Orbe 
condito  fluxere  ,  praecedentibus  Periodi  Julianje 
ann'S  attribuenda;  fi  qnis  tamen  tantum  anno- 
lum  numerum  Natale  Chrifti  anteceflifle  exifti- 
ntaverit  .  Verumenimvero  cum  Chronologi  , 
paucis  exceptis  qui  ad  LXX.  Interpretum  cal- 
ctilos  adhxrent  ex  Hebraicis  &  Latinis  Biblio- 
ntm  Codicibus  intervalla  fubducant  ,  nullufque 
plures  quam  quatuor  mille  &  aliquot  centenos 
annos  ante  Natale  Chrilli  prxteritlfe  arbitre- 
tur ;  hinc  fit  ,  ut  Pcriodus  Juliana  ante  omne 
temporum  fpatium   prolepfi  quadam  Mathanati- 


ca  incipiat ;  ficque  in  illa  Chronologia?  cmnes 
Scriptorum  Latinorum  includaiitur ,  &  in  ea_. 
fedem  inveniant.  Etenim  Romana  &  Occiden- 
talis  Ecclefia  fixam  &  immutabilem  Chrifti  anno- 
rum  epocham  retinet ,  de  qua  inter  omnes  conve- 
nit ;  cum  nullus  fit  qui  hunc  ipfum  ,  in  quo  ver- 
Jamur  ,  annum  non  numeret  MDCLXXXVIII. 
a  qualicnmque  anrio  Juliano  &  initio  Chrifti 
Natale  deducat . 

Magna  quidem  de  anno ,  quo  Chriftus  natus, 
inter  Chronologos ,  etiam  eruditiflimos ,  con- 
troverfia  ;  omnes  tamen  annos  Chrifti  eodem_ 
modo  computant;  neque  qui  Chrifti  Nativitatem 
anno  v.g.  Juliano  XLI.  affigendam  cenfent ,  ma- 
jorem  annorum  fummam  colligunt ,  quam  qui 
vel  ante  illum  annum  Julianum  ,  vel  uno  aut  al- 
tero  poft  eum  Chriftum  in  mundum  veriiffe  ar- 
bitrantur.  Quare  annus  Periodi  JuHanae  471  j. 
in  quem  Natale  Dionyfnnum  conjiciendum^  , 
cardo  quidam  eft  Chronologiae ,  ideoque  qui 
cum  Uflerio  v.  g.  annos  4003.  &  aliquot  men- 
fes  mundum  Erae  Chriftianae  principio  anterio- 
rem  efle  putant ,  ejus  conditum  cum  anno  Pe- 
riodi  Julianae  DCCX.  conjungunt .  Qui  cuin 
Petavio  Natalem  Chrifti  vulgarem  in  finem  an- 
ni  ab  Qrbe  condito  3983.  cadere  yolunt,  pri- 
mum  annttm  mundi  cum  anno  Periodi  Julianae 
DCCXXXI.  inchoant;  &  fic  de  aliis  Chrono- 
logorum  fententits ;  cum  ,  uti  mox  dixi ,  nul- 
lus  ex  iis ,  qui  fupputationem  Hebraicam  Bi- 
liorum  fequuntur ,  plures  annos  quam  4713. 
immo  nec  tantam  annorum  fumntam  ante  Chri- 
itum  fluxifle  tradat  .  Ex  quo  quanta  fit  hujus 
Periodi  in  rebus  Chronologicis  utilitas ,  quili- 
bet  facile  intelligere   poteft  . 

Primum  ejus  beneficio  tam  certorum  quam 
incertorum  ante  Chriftum  temporum  certam_ 
menfuram  habemus .  Cum  enim  qui  annos  ab 
Orbe  condito  numerant ,  in  tanta  opinionum_ 
varietate  verfentur ,  ut  vix  alter  cum  altero 
confentiat ,  fi  quarratur  v.  g.  quo  ante  Chriftum 
anno  prima  Olympias  cceperit ,  invenies  Peta- 
•vium  ejus  initittm  cum  anno  mundi  3x08.  Uf- 
ferium  cum  anno  mundi  3118.  aliofque_a 
Chronologos  cum  aliis  mundi  annis  copulaffe, 
n^-que  magis  certns  eris ,  poftquam  varios  hac 
de  re  Chronologos  confttlueris ,  nifi  prius  di- 
fcas  quot  a  mundo  condito  ad  primum  Chrifti 
nnnum  quilibet  computet  annos .  Contra  vero 
fi  Periodnm  Julianam  Scriptor,  quem  ad  hanc 
difficultatem  folvendam  leges ,  adhibeat ,  nullo 
ftatim  negotio  agnofces  ,  quot  annis  initium_. 
primae  Olympiadis  ab  Era  Chriftiana  diftet  ; 
neque  opus  erit,  ut  fcias  quot  ille  annos  ante 
Chriftum  mundo  attribuat.  Nam,  cum  annus 
primus  Olympiadis  minime  controverfus  fit,  o- 
mnes  illum  in  annum  Periodi  Julianar3938.no- 
tatum  Cyclo  Liinae  V.  Solis  XVIII.  Inditfionis 
VIII.  nifi  errare  velint ,  conjicere  debent .  Ea- 
dem  ratio  eft  de  aliquo  tempore  incerto  ,  v.  g. 
de  anno  mortis  Komeri ,    Poetarum  Grxcorum 

prin- 


IV. 

Nitale 
Chnjli 
Diony/ia- 
num  cardo 
quidam  ejl 
Cbronolo- 
gis.  . 


V. 

Omnium- 
tcmporum 
menfurn  . 


l?Z, 


P.  Pagi  Differtatid 


principis  5   alter    qufppe  eatn  uni   anno  mun- 
di,  alter   alteri    connedit:    fieque    quot  *nfo 
Chriftum  annis  eam  accidifle  putent,    ab  iisdi- 
fcere  non   poffumus ,    nifi   nobis    eonftet ,  quot 
annos  mundi  ante  Chriftum  natum  elapfos  fuif- 
fe  fupponant  .  Quod  incommodum  Julianae  Pe- 
friodi  ope  vitatur,  non  quod  rei    incerto   tem- 
pore  geftac  certum  annum  repraefenfet ;  fed  qupd 
eam  conjungat  c-um  anno ,   quem    nnte    Chriftum 
cfle  millefimum  v.  g.    nullus  negare  poteft  . 
Falluntur  autem,  qui  credunt  ,  retrogradanu 
VI.       annorum  Eram    Chriftianam  antecedentium  nu- 
%etrog*a-    merationem  ad  i«I  fufficere ,  fi   videlicet  dicatur 
da   anno-   primam  Olympiadem  v.  g.  anno  ante  Chriftum 
rumnume.  J3CCLXX  VI.  celehratam  ,  vel  urbern  Rpmam_ 
futro  erro'  anno  apte  Chriftum  DCCLIII.  conditam .  Nam 
v^qbaoxia,  hic  fupputandi  modus  Cyclos  cuilibet  anno  pro- 
prios  reprarfentare  non  poteft ;   ex    quibus  ta- 
mon  varia   commoda   ad  rem    Chronologicam- 
redundant.  Et   deinde  ea  numeratio  tum    mo- 
lefta ,  tum  errori  etiam  ,  nifi  faltem  major  aN 
tentio  adhibeatur  admodum  obnoxia  .    Quod  e- 
tiam  apparet  in  annis ,  qui    poft  Chriftum  prac- 
teriere ,  cum  iis  qui  prarcefTere  ,  componendis , 
Scire  volo  v.  g.    quot  annis    Julii   Carfaris  nex 
ante  Conftantini  Magni  Imperium  acciderit,  feu 
quot  anni  a  Julii  morte  ad  Conftantini  initium 
effluxerint ,  fi  Periodo  Juliana  non    utar  ,  mi- 
hi  fuponendum,    Julium  occifum    anno  XLIV, 
ante  Chriftum,  dein  ab  anno    Chrifti   CCCVI, 
<|uo  Conftantinus  regnare    coepit ,   ad   primum 
Chrifti  annum,  ac  denique   ad  annum   XLIV. 
ante    Chriftum   retrocedendum :    ficque    colligo 
Julium    interemtum  quinquaginta  fupra  trecen- 
tos  annos    ante     Conftantinianum    Imperiunu., 
Verum  intervallum  illud  Juliana?  Periodi  opera 
facilius  certiufque    eruitur.   Trucidatus   enim_ 
Julius  anno  Periodi  Juliana?  4*70.    &   Conftan- 
tinus  anno  ejufdem    Periodi    5019.  Imperium_, 
iufcepit .  Quare  cum  ab  anno   4570.  ad  annum 
3019.  elapfi  fint  anni  CCCXLIX.  certum  inter 
Julii  mortem  &  Conftantini  initium  annorum_. 
fpatium    comperio    elfe    annorum    CCCXLIX. 
Cumque  conftet ,  Julium  die  XV.  Martiiperem- 
ptum  ,  Conftantinum  autem  die  XXV.  menfis  Ju- 
lii  Auguftum  renunciatum ,  invenio  mortem  illam 
contigifle  annis  CCCXLIX.menfibusquatuor,  ac 
diebus  decem  ante   Imperium  Conftantinianum  , 
.  PofTemus  quidem  hanc   annorum    interjeclio- 

V     Kt       nem  per  ePocnam  Urbis  condita?  dimetiri ,  nu- 
Fecejfltas    merandofcilicet  ab  anno  Urbis  DCCX.  quo  ea 
xT°al'ar~  a~d~~  PatnM>  ac!  annum  Urbis  1059.  quo  Con- 
tipctaits.    fiantinus  ImpeMtor  creatus.    Sed  prarterquam^ 
quod  annus  Urhis  a  Kalendis  Januariis  inchoan- 
dus  eflet,  uti  de  faflo   Hiftoria?  Auguftar  Scri-. 
ptores,  cum  tempora  per  Confules   digeffere, 
aufpicatos  efle  exiftimo;    cum    numerandi    funt 
anni  exempli  caufa ,  qui  a  Troja  capta  ad  Con- 
fiantini  exordium  intercurrerunt,  ea  menfuri.. 
ufui  efTe  non  pottft;  quia  Troja  Ionge  diu  ante 
Romae  conditum  expugnata .  Quare  ad  epocham 
artificialem    identidem  neceflario    recurrendum . 
Secunda  Periodi  Julianae   utilifas  in   eo  fita, 
vjj„       quod  fit  omnium  Erarum ,  praeferfimque  earum 
Teriodus      «J11*  Eram  Di°nyfimam  antecedunt ;    de  quibus 
luliantL.      maior  difficultas  ,  fiilcrum  &  fuftentaculum ;  v.g, 
«mnium      °!ymPiadum  >  annorum  Urbis ,  AJexandreorum 
Erarum.     ali°rumque  :  eoque  magis  quod  varia  fint  eorum 
itilcrum.    annorum  Prineipia  .  Nam   Grarci  ab  acftivo  Sol- 
ftitio  annos  fuos   inchoabant :   idque  OJympia- 
dum  initinm  erat .  Romani  conditar  Urbis  epo- 
cham  a  verno  tempore  aufpicabantur  ;  Syro-Ma- 
cedones    ab  autumno :   aliique  ab  alio  certo  fi- 
xoque  primordio  annos  fuos  incipiebant .  Quas 
omnia   non    parvam   hiftoriae  Chronologiafque_i. 
ftudiofo  moleftiam  ,  &  plcrumque    non   medio- 
cris  erroris  occafionem    prxbent,    dum    fcilicet 
diverfiffimos  annos  inter  fe  componit,    Ex  qui- 
h«s  cwr»  Juliana  Pefipdus  educit  j  cum  a  Ka. 


lendis  Januariis  exordiensj  &  quamlibet  difcre-» 
pantes  epochas  includens,  eas  fuftentet,  earum- 
que  Cyclos  offerat. 

Tertia  denique  Periodi    Juliana»    commoditas 
eft,  quod  ad  memoriam  fublevandam  ,  ac  praeci-        ~^> 
puos  Hiftorise  cardines  fimiliter   retinendos  ma-   Memoridn 
gnopcre  confert,  Si   enim    pauciflimarum    epo-  J"vat. 
charum     annos    in    Periodo    Juliana    memoriae 
commendaveris :  ut  puta   annum  primum  Chri- 
fti  fciveris  efie  ejufdem   Periodi   4714.    Olym- 
piadis  vero  3938.  &  primum  Urbis  conditae  an- 
num  J9i5i.ex  Varroniana    putatione  ;  reliquas 
Hiftoriarum  epochas ,  quarum  ad  aliquem  ex  illis 
c-irdinibus  intervalla  cognofces ,  levis  additionis 
vel  fubtradionis  labore  fuis  temporibus  affigna- 
his,  in  quacumque  demum  Chronologia.  Exem- 
plicaufa,  Julii  Caefaris  mors  contigit  anno  Var- 
roniano  DCCX.  Ad  annos   itaque  3950.  adjice 
710.  fient  anni  Periodi  Julianae  4^70.  Eo  anno 
Csfar  interfedus  eft.  Volo  fcire  quoto  id  an- 
no  contigerit   ante    Chriftum  ;    de    4713.   tollo 
4659.  reftant  XLIV.  igitur  anno  ante  vulgarem 
Natalem,    XLIV.    Julius  Cjefar   occifus .    Credj 
vix  potefl  ,  inquit  Petavius  lib.  7.  de  Doiff.  Temp. 
cap.   8.     quam     expeditum    fit    hoc    negotium^  9 
quamque  nibilominus  accuratum  S    ut  qui  fe    in-. 
Vcriodi  iflius  ufu  gnaviter    exercuerit     Cbronola* 
giam  jecum  amhu.la.ntem  ,  non  in  cbartis  &  li- 
bris  defidentcm    habeat .  Libro    vero    9.    cap.  6i 
ait  J  Hoc  adempto  pr&fidio  cs.cx   &   obfcura  efl  An- 
nalium  feries  i  nec   nifi  per    a,mbages  ,   annorum^ 
fitus  explorari  potefl .   Verum    quidem  eft,    eam 
non  folum   ubi  a   Scaligero    propofita  ,  fed   e- 
tiam  poftea   per  viginti    &  amplius  annos    tani 
ab  imperitis  quatn  a  plerifque  Viris   doclis  vc\ 
contemtam ,    vel   rejeclam  .  Sed    tempori^  pro- 
greflu  hoc  inventum    tantae  utilitatis  judicatum, 
ut    Chronica  ,   quae    eo    fubfidio  ,  vel  faltem_ 
Cyclis  deftituta  in  lucem     prodiere ,  non    nia- 
gnam  opinionem  Aucloribus    exiftimationemque 
.pepererint ,  &  Chronologiae  promovenda?  parum 
infervierint .  Hoc  hodie  Doclorum  omnium  Chro- 
nologorum  fincerum  ac  verum  de  Periodo   Ju- 
liana  judicium . 

Sed  cum  quae  ab  aliis   inventa  poffint   magis         X. 
promoveri  ac  augeri  ,  ut     hanc   methodum  Pe-  Methodu* 
riodicam  faciliorem  ac  utiJiorem  redderem  ,  in  Fer'odica 
animum  induxi ;  quem  finem  ut  affequerer  ,  non  ma&u  Per" 
parum  temporis  infumfi  :  venit  in  mentem  quod  foi $atcft , 
fcribit  Nicephorus    Gregoras  initio  explicationis 
fuae  in  librum  Synefii  de  Infomniis  :  ii'iv  ««.vc» 
i'  TTofatt  Tw  iraXaz.  wnac   .Jpnpts vav ,    v.oaovo^criv 
iir)    rb  fii\Ti0y  ,    uffirif    ix    Xpav/xSv    irtoioSav  tV 
aM«;  a'M<ti  lAiyaXxiywuc.  $\ao-Ttkiwcu3   ihi    7-5 
/tpwva    ipucriv  Woitoj;    afoct  tV    afoot;    as/  tTrifioiDi 
■xuxvortpx ,    sVn    j-iif  t£>v    xvbpoTTuv   ^uertwj    dfj.r\)(j>- 
V&snfe    sJflu?  i%     ap%rig    inl  rd    ivri\i;  ,    id    eft  } 
Nibil  nevum  neque    abfurdum    efl ,    fi  permulta^ 
qu&   quondam  fumma  ctim    difficultate  adjnvent» 
fuerunt ,  in   melius    immutentur :    quemadmodum 
e  eonvcrfione    &    circuitu    tempnrum   fuper  aliin 
alia  mxgns.  vebemeutefyue  natur&   germinant  & 
eriuntur  ,    feu  ipfo    tempore    ita    eomparato ,    ut 
fempsr  alix  fuper  aliis  recentiora  afferat ,  feu  ipfa 
humana  natura  flatim  a  principio  ad  id  quud  in 
fuo  munere  abfolutum  efl  ,  pcrvenire    nequeat . 

Scaliger  Grarcorum  exemplo ,  Cyclorum  ,  So-        xl. 
Iis ,  Luna:  &  Indiclionis  circulos  ufui  Chrono-  n0bertus 
logiae  adaptavit ,  &  methodum   Periodicam    ad  Lolbarin~ 
univerfam  Chronologiam  dirigendam  Latinos  do-  gUS  nonefl 
ctiit  .  Ejus  enim    inventum  Periodos    Juliana  ,  jjunor  pc^ 
non  vero  Roberti  Lotbaringi ,  anno    MLXXIX.  r;0di  Ju- 
Epifcopi    Herefordenfis  in   Anglia   renunciati,  Uant , 
ut  fufpicatus  eft  UfTerius  in  Pracfationc  ad    An- 
nal.  Veteris  Teftamenti ;  putavit   enim  eam  ab 
illo   primum  notatam  ,  &  a  Scaligero  ad   Chro- 
nologiam  dirigendam  accommodatam;  qua  velin 
re   fola  magnam  gloriam  Robertus  adeptus  ef- 
iit ,  cum   ingentia  ex  ea  in  Doflrinam  Tem- 

po- 


de  Periodo  Graeco-Romana . 


*73 


XII; 

Quod  Dio- 
pyjius  Ab- 
bas  caepit , 
jfuclor  ab- 
filvitm 


xiir» 

Jfnte    E- 
ram    I»« 

ea.rna.tio- 
ms  Chri- 
fliani  Oc- 
tidentales 
ttullam 
propriam 
babuere  . 


pnrum  redundent  emolumenta  .  Vetum  ea  Vi- 
ri  docliflimi  conjectura  fubfiftere  non  poteft: 
eum  tantum  abeft,  ut  Robertus  Natali  Chrifti 
Dionyfiano  tanquam  cuidam  cardini  adharren- 
dum  docuerit ,  ut  illud  in  alium  annum  Julia- 
num  transferendum  efte  cum  Mariano  Scoto  vo- 
luerit  ,  ut  difertefcripfit  Willelmus  Malmesbu- 
rienfis  iib.4.  de  Geft.  Pontif".  pag.i8<5".  Rober- 
tus  omnium  liberalium  artium  peritijfimus  aba- 
tum  prseipue  ,  &  Lunarem  eomputum  ,  &  cale- 
flium  ajlrorum  eurfum  rimatus .  Erat  tunc  tem- 
foris  Monaehut  Marianus  apud  Moguntiam  in- 
chtfus  ,  qui  longo  folitudi/iis  otio  Chronographos 
fcrutatut  dijtonantiam  Cyclorum  Dionyfii  Exigui 
eontra  Evangelieam  veritatem  vel  primus  ,  vel 
folus  animadvertit .  Itaque  ab  initio  faculi  an- 
nos  Jingulos  recenfens  ,  XXII.  qui  circulo  deerant 
fuperaddidit ,  magnam  &  diffufiffimam  Chronicam 
facere  adorfus.  Eum  librum  miratus  Robertut 
unice  ,  etmulatus  mirifice  Anglia.  invebendum  cu- 
vavit  .  Denique  eaptus  Mariani  ingenio  quid. 
quid  ille  largiut  dixerat ,  in  arltum  contrahent 
deftoravit  ,■  adeo  fplendide ,  ut  magis  valere  vi- 
deatur  defloratio ,  quam  ingentis  illius  voluminis 
diffujio .  Epitome  illa  Roberti  Lotharingi  periit, 
vel  in  tenebris  iatet,  &  Mariani  Schoti  Chro- 
nicon  in  omnium  manibus  verfatur ;  verum_ 
animadverfio  ejus  quam  Robertus  ,  Malmesbu- 
rienfis  &  alii  pauci  mirati  funt,a  pofterioribus 
jiure  merito  contemta  ,  rejecfaque ;  &  cara  vel 
iola  Periodus   Juliana  futilem  efle    evincit . 

Cum  tamen  Periodus  Juliana  commodior  u- 
niverfaliorque  haberi  pofflt,  nulhis ,  opinor  ne- 
gaverit  quin  in  ejus  locum  fubroganda  fit,  & 
ambabus ,  ut  ita  dicam ,  manibus  ampleclenda. 
Dionyfius  Exiguus ,  qui  Juftiniano  Magno  im- 
perante  floruit ,  duo  ab  Orientalibus  ad  Lati- 
nos  tranftulit,  Eram  k.  Incarnationis  ac  Cy> 
eios  Solis  &  Lunse  Alexandrinos:  Scaliger  vc- 
ro  ,  perfuafus  Dionyfium  parentem  effe  Erae 
Incarnationis  quam  Ecclefia  Latina  adhfbet ,  vr- 
denfque  eam  non  fufficere,  ut  anni  mundani 
qui  Chriftum  prxcefTere  fine  incommodo  cum 
iis  qui  fubfecuti  funt  connecli  poflint ,  in  era 
Incarnationis  nihil  mutandum  judicavit  ,  fed 
tantum  Periodum  aliquam  conficiendam  qua: 
apud  Latinos  efficeret  quod  Era:  mundanae  apud 
Grarcos  .  Verum  non  tantum  Era  Dionyfiana , 
ied  etiam  Periodus  mundana  cum  qua  ab  A- 
lexandrinis  alligata  fuerat ,  fervanda*  erant ; 
cum  Periodus  Alexandrina  integra  &  immuta- 
i-a  ad  univerfam  Latinorum  Chronologiam  rC- 
^endam  accommodari  poffit ,  &  majora  ex  ea 
in  rem  Chronologicam,  quam  ex  Juliana  emo- 
iumenta  fint  redundatura .  Hoc  mihi  in  hac 
Diflertatione  propofitura  eft  quod  confecuturum 
Deo  dante,  fpero,  quo  paclo  Doctrina  tempo- 
rum  non  parum  promoveri    poterit . 

Sed  antea  de  Era  Incarnationis ,  de  Cy-clo 
DXXXII.  annorum  ac  de  tribus  Eris  muada- 
nis  Graecorum,  aliqua  prarmittenda.  Prioribus 
Ecclefiae  fxculis  Ghriftiani  Occidentales  non  a- 
lia  annorum  numerandorum  forma,  quam  Gen- 
iiles  ac  Roraani  utebantur .  Tandem  Dionyfius 
Cyclo  XCV.  annorum  a  Sanclo  Cyrillo  Ale- 
xandrino  Epifcopo  compofito  alium  totidem  an- 
norum  fubftituens,  eum  annis  Diocletiani  ,  quod 
a  Cyrillo  pracftitum  fuerat,  illigare  noluit;  fed 
annis  Incarnatior.is:  eaque  occafione  Era  iila  ad 
Latinos  ab  eo  tranflata.  Harc  Dionyfii  verba 
in  prima  fua  Epiftola,  data  Ebihxeno  ac  Fro- 
bo  Cojf.  anno  nempc  Chifti  DXXV.  Poftquam_ 
de  Cyclo  fuo  XCV.  annorum  locutus  eft :  Quia 
•vero  Sanclus  Cyrillus  primum  Cyclum  ab  an- 
ro  Diocletiani  CLIII.  (  qui  anno  Chrifti  CD- 
XXXVI.  inchoatus  eft )  espit  &  ultimum  in 
CCXLVII.  (qui  anno  Chrifti  DXXX.  exordi- 
tnr  )  terminavit  :  nas  a.  CCXLVIII.  f  anno 
Chrifti  DXXXI.  inchoato)  anna  cjufdem  Ty- 
JvpajMHt  itt   Barwiuui 


XIV, 
Era  Incar- 
nationis  a 
Grncis    aj 
Latinos 


ranni  potiut  quam  Prineipis  inchoantes ,  n<tl 
luimus  Circulis  noflris  memoriam  impii  &  peTm 
fecutoris  inncclerc :  fed  magis  clegimus  ab  Incar^ 
natione  Domini  nofiri  Jejtt  Cbri(ii  annorum  tcm- 
pora  pr&notare :  quatenus  exordium  fpei  noflr* 
notiut  nobis  exifleret  ;  &  caufa  reparationis  bu- 
mant ,  id  ejl ,  Taffio  Redemptoris  noflri  eviden- 
tius  eluceret .  Duae  Incarnationis  Era:  in  Orien- 
te  inftitutae  fucrant ;  quarum  altera  primum_ 
Incarnationis  annum  in  annum  Julianum  XLIII. 
altera  ir»  annum  JulianumXLV.  confert .  Prio- 
ri  ufus  eft  Eufebius  in  Chronico  ;  &  pofterior 
Panadoro  Monacho  iEgyptio  ,  qui  Arcadii  Im- 
peratoris  &  Theophili  Alexandrini  Epifcopi 
tempore  vixit,  a  Georgio  Syncello  in  fua_ 
Ghronographia  attributa.  Epiphanius  haerefi  66. 
paragrapho  10.  ejus  meminifle  videtur  ,  cum_ 
ait  :  Ab  Afcenjione  Chrijii  ad  Manen  H&reticum 
6"  Aurelianum  ac  Frobum  Imperatores  (  alterum 
fcilicet  cxcedentem  ,  alterum  ineuntem  )  annum 
fubduci  CCXLVI.  auP  fecnndum  alioi  (a  Nativi- 
tate  Chrifti ,  non  ,  ut  ibidem  habetur  ,  ab  A- 
fcenfione  Chrifti )  CCLXXVI.  Plane  juxta  E- 
ram  Dionyfianam  qua  initium  Probi  Imp.  in_ 
annum  Chrifti  CCLXXVI.  incidit.  Dionyfio 
pofterior  hxc  Incarnationis  Era  ma-gis  probata 
fuit ,  ideoque  &  eam  Circulis  fnis  inneclert^ 
voluit . 

Carpit  non  femel  Scaliger  Dionyfium  ,  quod 
Eram  Incarnationis  biennio  breviorem,  quam_ 
par  fui  (Tet,  compofuerit  ,  qw>d  utinam  numquam 
in  mentem  venijfet  ,  aut  illi  hoc  imperandi  aut 
nobis  parendi ,  inquit  in  lib.  6.  de  Emendat. 
Temp.  pag.  $48.  ubi  pro  certo  pnnir,  Natale  ^anslatx.. 
Ghrifti  contigiffe  anno  Juliano  XLIH.  quo  i- 
deo  Eram  Ghriftianam  inchoatam  fuifle  vellet. 
Idem  eft  Calvifii,  aliorumque  Chronologorum 
de  Erae  Dionyfianas  initio  judicium  .  Verum_ 
nulla  Incarnationis  Era  a  Dionyfio  inflituta  , 
fed  ea  tantum,.quam  Eanadarus  Monachus  aut 
fecutus  fuerat  aut  forfan  concinnarat,  ab  eo  ad 
Latinos  tranflata  ,  ut  certo  difcimus  ex  Chro- 
nographia  Georgii  Syncelli,  quam  Jacobus  Goar 
clariffimus  Dominicanus'  poft  Scaligeri  &  Cal- 
vifii  mortem  publici  juris  fecit.  Ex  eo  enim_ 
Opere  fub  finem  oclavi  Ecclefia;  feculi  aut  fe- 
quentis  initio  promulgato ,  liquet,  Panadorum 
annum  Incarnationis  illigafle  cum  anno  mundano 
Antiocheno  $493.  ideoque  cum  anno  Juliano 
XLV.  ut  ejus  exemplo  poftea  a  Dionyfio  fa- 
clum  .  Imo  altero  poft  Dionyfium  feculo  Con- 
Jlantinopolitani  eandem  Incarnationis  Eram  ado- 
ptarunt ,  neglecla  ea  quam  Julius  Africanus, 
Eufebius  aliique  amplexat:  fuerant .  Solent  Qrnci 
ut  plurimum,  inquit  Allatius  in  Opufculo  deu» 
Hebdomadibus  Graecorum  ,  imo  fere  femper  . 
dum  annos  recenfent ,  non  a  Chri/Io  nato  ,  fed  ab 
Orbe  ipfo  eondito  numerare ,  &c.  Calculut  modo 
Ecclejis  Orientalis  ,  qui  fere  apud  omnes  folen- 
nis  ej!  ,  &  quo  omnes  non.  tantum  ad  dirigendx 
tempora ,  &  feflorum  indicandar  folemnitates. 
fed  inter  commercia  &  congreffus  familiares  utun- 
tur ,  is  efl  ut  ab  Orbe  csndito  ad  Chrtfium  na- 
tum  annot  j  508.  numerant .  Quare  hie  tantum 
numerus  fubtrahendus  :  qui  remanet ,  erit  annut 
a.Cbriflo  nato.  Unde  Era  Chriftiana  eadem  ho- 
die  eft  apud  Latinos  &  Conftantinopolitauos  j 
cum  hoc  tamen  difcrimine^  quod  hi  eam  ab 
Incarnatione,  illi  a  N^ativitate  vocant,  ac  pras- 
terea  quod  Latini  ea  in  omnibus  ferme  Aclis 
publicis  ,  Grseci  v.ero  nuraquam  fere  utantur  r 
quod  &  de  Mofcovitis  qui  noftro  tantum  fecu-. 
lo  fefe  a  Patriarcha:  Conftantinopolitani  )"uri£- 
diclione  fubtraxere  ,  dicendum  .  Commodius  ta- 
men  annos  5509.  ex  Era  GonftantinopoIitana_ 
ad  annos  Chrifti  cum  illa  conjungendos  detra- 
hcs ,   ut    infra  videbitur. 

Hanc  Incarnationis  Eram  eo  Iubentius  Occia 
dentalcs  amplefli  debuere  ,  quo  janj  Imperium 
M  m  Qc- 


XV, 


174 


P.  Pagi  Piffertatio 


Inearu*- 
tionis  Erx 
tton  Jlatim 

dbom/iibus 

ftceptct . 


XVI. 

Cycli  Ale- 
xandrini 
ad    Occi- 
dcntales  ct 
Divnyfio 
tranjlati  , 


XVII. 

Konniji 
temporis 
frogrcffu 
ab  omnibus 

retepti  , 


Oeeidentale  detetent ,  &  regiones  qua?  olim 
Imperatori  OceidentaJi  paruerant,  variis  Regi- 
bus  tunc  parebant.  Prarterea  fupputatio  per 
Confules  ,  *ejuar  etiam  non  multo  poft  Dionyfii 
mortem  ufurpar/  defiit  ,  non  parum  tunc  in- 
commodaerat,  dum  Conful  alter  in  Oriente, 
alter  in  Occidente  renuntiaretur,  &  non  raro 
eontingeret,  ut  in  Occidente  ignoraretur,  quis 
in  Oriente  Conful  defignatus  fuiflet .  Nihilo  ta- 
men  minus  Era  Incarnationis  non  ftatim  ab  o- 
xnnibus  recepta.  Scribit  Scaliger  eam  in  Gal- 
!ia  non  admiflam  nifi  tempore  Caroli  Magni . 
Ijus  tamen  mentionem  invenio  in  Diplomate  a 
Carolomanno  dato ,  in  quo  memoratur  Incar- 
nationis  annus  DCCXLII.  ut  videre  eft  in  Ca- 
pitularibus  Regum  Francorum  ab  eruditiflimo 
Baluzio  publicatis .  Quare  prima  Francorum_ 
Hegum  ftirpe  deficiente  ,  fuec  Era  paulatim 
in  ufum  vocata;  &  quidem  in  Oallia  &  Bel- 
gio  annos  incipiebat  a  Pafchate  ,  in  Anglia, 
uti  etiam  hodie  a  die  XXV.  Martii  Annuncia- 
tionis  B.  Virginis  facro  ,  &  nonnifi  anno 
MDLXIV.Caroli  IX.  ediclo  in  GaNia  annus  a 
Xalend.  januarii  inchoari  caeptus .  In  Belgio 
vero  anno  MDLXXVII.  a  Kalend.  Januariis  an* 
nus  inchoatus,  tefte  Auberto  Myraro  in  Chro- 
nico .  Denique  nonnifi  a  paucis  feculis  Hifpani 
&  Lufitani  Eram  Hijpanicam  abrogarunt ,  &  in 
ejus  locum  Dionyfianam  fubftituerunt.  Quoad 
Eram  Dioeletianeam ,  quam  Dionyfius  loco  lau- 
dato  Cyclis  fuis  fe  fe  illigare  noluiffe  tradit , 
ea  numquam  ab  Occidentalibus  in  Aclis  pu- 
blicis  ufurpata  ,  imo  neque  ab  Orientalibus , 
priterquam  a  Chriftianis  ^gyptiacis  qui  & 
etiamnum  ea  utuntur.  Fatendum  tamen  hanc 
Eram  omnium  eiTe  antiquifflmam  ,  qnae  a  Chri- 
ftianis  inftituta  fuerit.  In  reliquo  enim  Orien- 
te  ,  Chrifliani ,  uti  in  Occidente  ,  in  Scriptis  pu- 
blicis  fignandis  a  Gentilibus  non  difcrepabant . 
Quare  in  Syria  Eram  Seleucidarum  feu  annos 
Alexandreos,  ut  Gentiles  ac  Pagani ,  adhibe- 
bant ,  imo  &  ea  etiamnum  apud  Chriftianos 
Surianos  in  ufu  eft,  ut  patet  ex  illorum  Com- 
puto  Ecclefiaftico  a  Scaligero  in  fine  libroruin 
de  Emendat .  Temp.  publici  juris  faclo  . 

Non  tantum  Eram  Incarnationis  ,  fed  &  Cy- 
elos  Alexandrinos  ,  ut  jam  infinuavimus  ,  Diony- 
fius  in  Occidentem  invexit .  Quamvis  enim,  ut 
fcribit  Petavius  lib.tf.  de  Docl.  Temp.  cap.  <t. 
Pafchalis  controverfia  Niczni  Concilii  auclori- 
tate  fublata  videri  poffet  ,  eique  provifum  in 
perpetuum  fuiffet,  cum  Epifcopo  Alexandrino 
mandatum  eft ,  ut  quotannis  celebritatis  illius 
tempus  indiceret :  graves  nihilominus  ab  eo  tem» 
pore  eadem  de  re  rixar  &  diflenfiones  extite- 
re  .  Neque  enim  Alexandrinorum  Grarcorum- 
que  decreta  totus  Occidens  initio  amplexus  eft* 
fed  plerique  peculiaribus  fefe  legibus  ac  re- 
gulis  obftrinxerunt  .  N.im  aureos  numeros  in 
Kalendariis  fuis  aliter  inftituerunt ,  Sc  embo- 
lifmaros  annos  non  eofdem  obfervarunt:  Pa- 
fchales  quoque  termini  fuo  quodam  ,  &  Akx- 
andrinis  contrario  more  defcripti .  Hinc  fla- 
grantiffima:  illx  Latinos  inter  &  Grxcos  alter- 
cationes  exorta? ,  quse  in  aperta  nonnunquam 
odia  ,  Ecclefiarumque  divortia  proruperunt  . 
Primus  apud  Occidentem  Dionyfius,  quo  fuos 
cum  Alexandrinis  in  concordiam  adduceret, 
damnata  Latinorum  methodo,  aureos  numeros 
totamque  Pafchatis  celebrandi  rationem  ex  A- 
lexandrinorum  Faftis  in  Romanum  Kal.  tranf- 
tulit. 

Quae  res  ,  ut  fubjungit  Petavius,  non  omni- 
bus  Occidentis  populis  initio  probata  ,  paulatim 
apud  illos  obtinuit.  Ita  demum  abrogatis  ex- 
tinclifque  Latinorum  numeris ,  Alexandrini  o- 
mnibus  in  Romani  orbis  Kalendariis  eorum  lo- 
co  fubftituti  ad  Gregorii  XIII.  Pontificis  PvO- 
mani    teropora  perfeverarunt «  Sed  cujufraodi 


xviir. 

Diony/ius 


prirna  illa  &  nattva  numerorum  aureorum , 
feu  Cyclorum  Lunse  difpofitio  a  Dionyfio  con- 
ftituta  fuerit ,  nequaquam  inter  Auclores  con- 
venit.  Nam  neque  numerorum  illorum  fitus  in 
vulgatjs  Kalendariis  unus  idemque  deprehen- 
ditur ;  &  funt  qui  veterem  ac  Dionyfianum  con- 
textum  a  pofterioribus  interpolatum  fuifle  cen- 
feant.  Qua  de  re  fufe  docleque  diflerit  Peta- 
vius  eitatus,  qui  ideo  confulendus  :  in  hoc  e- 
nim  Opufculo  nonnifi  quae  certiora  videntur, 
refe  renda  . 

Licet  autem  inter  eofdem  Auclores  etiam  non 
conveniat,  an  DionyjTus  Cyclam  tantum  XCV.  ?n- 
norum,  quem  Cyrilliano  totidem  annorum  fuc-  Cyclos 
ccdere  voluit ,  an  etiam  Cyclum  DXXXII.  an-  XCV.  & 
norum  ,  qui   mctgnus   Cyclus  Tajcbalit  commu-  DXXXI] 
niter  appellatur;  etiam    compofuerit,  &  Peta-  annorum 
vius  qui  Tom.I.  de  Docl.  Temp.  utrumque  ei  at-  compofuh 
tribuit ,  in  pofteriori  eam    opinionem   retrafla- 
rit  ,   ac  Dionyfium  Cydum  tantum   XCV.  an- 
norum  defcripfifle  autumaverit    ;    tamen   Dio- 
nyfii  verba  in  prima  fua  Epiftola    laudata  cla- 
riora  funt ,  quam  ut  nos  ea  de  re  dubitare  d- 
nant .    Uoc  monemus  ,    inquit  ,   quoi  Cyclus  ifle 
nonaginta  quinque  annorum ,  quem  fecimus ,  nont 
J>er  omnia    in  fe  ipjum  revertitur  :  &  ideo  pojl 
txpeditionem    nonagtnta    quinque    annorum ,  non 
_ad    quintum   Cyclum  Saniti   Cyrilli  ,  qui  incepit 
Cydos  Juos  ab  anno   ctnteftmo  quinquagejtmo  ter- 
tio  Dtocletiani,  quorum  quintum  Cyclum  neccfjario 
nobis  prspojuimus  ,  Jed  ad  noSlrum  PRIMUM  CT- 
CLUM ,  quem  nos  ab  anno  ducentefimo  quadrageji- 
tno  oclavo  ejufdem  Diocletiani  incepimus  ,  Leilor 
accurrat .  Dionyfius  itaque  duos  Cyclos  condi- 
dit,   alterum    ut  Cyclos  a   Cyrillo  compofitos 
continuaret ,  de  quo  folo  Cyclo  in  duabus  fuis 
Epiftolis  loquitur ;  alterum  ,  quem  loco  lauda- 
to  vocat  primum ,  DXXXII.  annorum  cum  Era 
Incarnationis   inchoandum .  Cum    enim  Cyclus 
Cyrilli  XCV.annorum  fubftitutus  in  orbem  nort 
jrediret,  &  eo  definente  novo   XCV.  annorum 
opus  eflet ,  Dionyfius ,  ut  in  plures  annos  Pa- 
fchatis  dies  haberi    poflet,  compofuit  Cyclum 
magnum   Pafchalem   DXXXII.  annorum  ,  quo 
fpatio   exaclo  omnes  neomeni«e  &  omnia  fefta 
mobilia  in  eundem  diem  menfis ,  &  in  eafdem 
ierias  redeunt .   Hinc  ejus  initium  duxit,non 
a  Cyclo  Luna?  Solifque  primo,  fed  a  CycIoSo- 
Jis  nono,Luna;  primo  ;  cum  tamen  Periodi  na- 
tura   hoc  poftulare  videatur,  ut  primus  ambo- 
rum  Cyclorum  annus  fimul   incipiat .  Verum, 
cum  Dionyfius   Cyclum  DXXXII  annorum  ab 
Alexandrinis  ad  Latinos  transferret ,  illuin  Cy- 
clo  Luna:  I. &  Solis  IX.  exordiri  debuit.  An- 
nus  enim  mundi   Alexandrinus  J777-  qui  men- 
fe   Septembri  CCLXXXIV.   initium  fumit ,  & 
cum   primo  Diocletiani  die    XVII.   Septembris 
ejufdem    anni   Augufti    nuncupati ,  concurrit  , 
divifus  per  XIX.  &  XXVIII.  Cyclum  Lunae  I. 
&  Solis  IX.  relinquit .    Cyclos    autem   Grarco- 
rum  a  primo  Diocletiani  anno  inceptos  fuifle, 
extra  controverfiam  efle  debet  .  Hincque  ratio 
nobis   innotefcit ,   cur  ab   his    Cyclis  Solis    & 
Lunae  Dionyfius  Eram  Incarnationis  &   Cyclum 
fuum  DXXXII.  annorum  inchoaverit :  quaehac- 
tenus  omnes  fugit  . 

Tradunt    paflim  Chronologi  ,  Dionyfium  Cy-       XI3f. 
clum  DXXXII.  annorum  a  Vidorio  Aquitano  Vitloriue 
confeclum  recoxifle ,    huncque  pr#hum    magni  nonfuit 
hujusCydi  Pafchalis  inventorem  extitifle.   Ve-  AuttorPe- 
rum   Viilorius  primus  quidem  fuit   apud  Lati-  riodi  DX- 
nos ,  qui  .illum  Cyclum  adhibuit ;  fed  ejus  infti-  XXII. 
tutio  Orientalibus  debetur.  Syncellus  enim  pag.  annorum» 
35.  loquens  de  Aniano  celebri  Monacho  JEgy- 
ptio  ,   qui  eodem  quo  Panadorus  tempore  cla- 
Juit,  ait  :    Anianus   Incarnationem    anno    5500. 
completo  ,ac  exoriente  5501.  contigijje  demonJlratt 
ac  Chrijlum  refurrexifie  XXV.  die   Martii ,  quem 
tjf  ettndsm  Dominicum  primo  conditum  in  edittt 

Pafcb.i- 


de  PeFiodo  Graeco-Romana . 


Pafchatit  tabula  DXXXII.  annotum  ,  mundi  an- 
no  SS34«  fu'jfe  convincit  .  Fanadorut  in  plerif- 
que  eadem  qu&  Aniano  ditla  ineulcat ,  licet  ab 
arcana  Nativitate  ponendx  anno  $500.  feptem 
integris  annit  brevior  definiat ,  ac  ideo  a  Pafcha- 
li  die  aberret:  h&c  enim  551«.  mundi  anno  eam 
ateidijp?  Martii  XX.  tradit .  CycJus  itaque  Pa- 
ichalis  DXXXII.  annorum  Ionge  ante  Vifto- 
xium  concinnatus  .  Sed  ea  Periodus  Aniano  an- 
tiquior.  Photius  enim  in  Bibliolheca  ait ,  Me- 
irodorum  compofuifle  Periodum  DXXXII.  an- 
norum ,  eamque  a  primo  Diocletianf  anno  in- 
cepifle.  Qui  Metrodorus  ideni  fui/Fe  videtur 
eum  illo  quem  Hieronymus  in  Chronieo  prodit 
vixifle  Conftantini  Magni  temporibus  ,  &  de.» 
quo  fcribit :  Metrodorus  Philofophus  agnofcitur  . 
Sed  quidquid   fit  de  primo   hujus  Cycli  inven- 


*75 


tore,  certum  eft ,  eum  non  fuiffe  Vi£lorium* 
valde  verofimile  ,  Dionyfium  aliam  Periodun» 
DXXXII.  annorum  quam  Viclorianam  ,  quse  ab 
anno  Paffionis  Chrifti  ducebat  exordium  ,  a  pri- 
mo  Diodetiani  anno  ad  primum  Chrifti  retra- 
xifle . 

Quia  vero  plurimum  refert ,  ut  quilibet  pro- 
pno  marte  e  Cydis  Dionyfianis  Solis  &  Lunae 
diem  Pafchatn  ,  a  quo  cartera  fefta  mobilia  pen- 
dent,  eruere  &  errores ,  fi  qui  a  Typographis 
commilfi  funt  in  noftra  Critica  vel  aliis  libris 
emendare  poflir ,  Cyclum  Solis  cum  fuis  litte- 
ris  Dommicalibus  cuilibet  anno  propriis,  &  Cy- 
clum  Lunas  cum  terminis  fuis  Pafchalibus  heic 
exh.bendos  duxi,  &  poftea  ad  propofitum  ie- 
vertar  . 


XX. 

Cyclus  Lu- 
n&    cum 
termi- 
nis    fuis\ 
Pafchali- 
bus,  &  So' 
lis  cum 
litteris 
Domtni- 
calibus  ex* 
hibentut  . 


sl 

3    C 

•  0 

L    A'TERCULUM 

Termtnorum    Pafchalium  in  Cyclo 

LunA  Dionyfiano  , 

1 

LATERCUL 
Litterarum   Dominicalium 
clo  Solis  Diony/i.ifjo  , 

U  M 
in  Cy- 

Termini  Pafchalcs. 

> 

3 

3 

« 

rt 

*t 

: 

1 

C  F. 

E. 

D. 

1 

v.  Aprilis . 

4 

C. 

i 

xxv.  Martii . 

5 

B   A. 

3 

xxi  11.  Aprilis. 

6 

G. 

4 

ti.  Aprilis  . 

7 

F. 

5 

xxii.  Martii.                         4 

8 

E. 

6 

x.  Aprilis. 

9 
IO 

D  C. 

7 

xxx.  Martii . 

B. 

1 

8 

xviir.  Aprilis . 

!    • 

A. 

C/ 

vii.  Aprilis. 

11 

G. 

10 

xxvn.  Martii. 

13 

14 

F  E. 

II 

xv.  Aprilis . 

D. 

11 

11 11.  Aprilis. 

15 

16 

C. 

13 

xxim.  Martii  . 

B. 

14 

xit.  Aprilis. 

17 

A  G. 

15 

Kai.  Aprilis. 

18 

F. 



16 

xxi.   Martii . 

19 

E. 

Jl 

ix.  Aprilis. 

10 

11 
n 

D. 

1 

„1 

1 

xxix.  M.irtii  . 

C  B. 

1 

■■            B 
xvii.  Aprilis. 

A. 

1 

*3 

G. 

14 
15 

F. 

E  D. 

16 

C. 

| 

'/»/ 

1    *'l 

B 

1 
i 
1 

1 

rxlut  m  tironium 

18  | 

A. 

1 

M  in   1 

Cy 

27# 


P.  Pagi  DilTertatio 


XXI. 

Methodut 
Utrumcjue 
eruendi  ex 
annis  Dio- 
nyfianii  , 


XXII. 

Methodus 
eruendi 
Pafcha  v 
Cyclis  So- 
lis    (<f  Lu- 
04. 


Cyclur  Lunt  eft  refolutio  Periodica  novemde. 
cim  annorum  ,  quibus  elapfis  Novilunia  &  Ple. 
nilunia  fere  ad  idem  tempus  redeunt .  Dicitur 
alio  nomine  cyclus  Decemnovennctlis  ,  jtem  De- 
caeterss  vel  numerus  aureus ,  propter  infignem-. 
ejus  ufum  in  feftis  mobilibus  totius  anni  defi- 
gnandis.  Is  Cyclus  terminum  Pafchalem  ante 
reformationem  Kalendarii  Gregorianam  often- 
dit,cujus  beneficio ,  quo  menfis  die  Pafchata 
celebrata  fuerint  s  fcire  poffumus .  Cyclus  .vero 
Solis  eft  revolutio  viginti  octo  annorum  ad  re- 
periendam  litteram  Dominicalem  cujufcumquej» 
anni  inftitutus.  Elapfis  enim  annis  XXVIII.  fe- 
riae  in  orbem  redeunt;  quod  tamen  de  ftatis 
Feftis,  non  autem  de  mobilibus  ,  ut  de  Pafchate 
nliifque  intelligendum.  Inveniri  poteft  Cyclus 
Lunar  illius  anni ,  cui  a  Iatere  adfcriptus  eft  ter- 
minus  Pafchalis  .  Sic  in  iifdem  Chrifti  annis  in- 
venietur  Cyclus  Solis ,  fi  illi  de  quo  quaeftio  eft  , 
adiicia»tur  novem  ,  &  tota  fumma  dividatur  per 
XXVJH.  Qui  cnim  reliquus  erit  numerus  ,  Cy- 
clttm  Solis  illius  anni  offeret ,  cui  a  latere  figna. 
ta  eft  littera  Dominicalis .  Dico ,  Cyclo  Lu»&  uni- 
tatem ,,  Cydo  vero  Solis  novem  unitates  adden- 
das ,  quas  fcilicet  in  utroque  Cyclo  ante  primum 
Chrifti  annum  fluxifle  fupponimus. 

Terminus  Pnfchalis  non  eft  per  fe  dies  Pafcha- 
tis ,  fed  tantum  indicat ,  Pafcha  celebrari  Do- 
minca  proxima,  quarillum  diem  fequitur.  Qtia- 
re  Pafcha  ex  folo  Lunae  Cyclo  educi  non  poteft  ; 
fcd  praeterea  Cyclus  Solis  adhibendus ,  qui  diem 
Dominicam  proximam  poft  terminum  oftendat . 
Cyclus  itacjue  Lunxinventus  una  cum  Cyclo  So- 
lis  tempus  Pafchatis  certitTime  definier.  Anno 
Chrifti  v.  g.  CCCLXXX.  Pafcha  celebratum  eft 
die  XXVIII.  Martii ,  quia  is  annus  notatur  Cy- 
clo  Solis  XXVI.  Limae  II.  Cyclus  autem  Solis 
XXVI.  habet  litteram  Dominicalem  C.  &  ter- 
minus  Tafchalis  Cycli  Lunar  II.  ches  eft  XXV. 
Ivlartii ,  qui  cum  eo  anno  concurrerit  cum  die 
Jovis,  Pafefca  non potuit  celebrari  nifi die XXVIII. 
ejufdeni  menfis,  qui  primus  Dominicalis  eft  poft 
terminum  Pafchalem  ,  diem  nempe  praefatum_. 
XXV.  Martii ,  &  fic  de  aliis  quibufcumque  Chrifti 
annis  .  In  aTtrris  ante  Chriftum  Cycli  Solis  & 
Lunae  ut  C  haracleres  temporum  ,  quibus  finguli 
anni  diftingnuntur  ,  tantum  eonfiderandi .  Ut  Le- 
clorem  cura  inveftigandorum  Cyclorum  &  Paf- 
chaium  cnjuflibet  poft  Chnftum  anni   levarem  , 


tam  Cyclos  quam  Pafchnta  cuilibet  anno  in  meo 
opere  praefixi,  quod  &  in  quibufcumque  Anna- 
libus  fieri  debet .  Et  hax  fatis  de  Cyclis  Dio- 
nyfunis  Solis  &  Lunae  ab  Alexandrinis  mutua- 
tis . 

Nunc  ,  ut  Dionyfii  exigui  confilium  fupplens 
Cyclos  Solis  &  Lunae  Alexandrinos  primarvae  fua: 
Periodo  reftituam  ,  eamque  ufibus  latinorum  ac- 
commodem,  tres  Eraefeu  Periodi  mundanae  Chri- 
flianorum  Orientalium  accuratius ,  quam  hadenus 
factum  fuerit,  exponendae.  Ex  tribus  itaque  Pe- 
riodis  illis  altera  Alexanirina   vocatur  ,  uti  a_ 
Theophane  ,  quando  de  Anaftafio  Imperatore  Io- 
qttitur  :  altera  dicitur  Antiochena,  tertia  denique 
Conflantinopolitana  ,  feu  etiam   Romana  a    Theo- 
phane  Ioco  laudato ,  eo  quod    Conftantinopolis 
eflet  nova   Roma  appellata .    In  priori   Incarna- 
tioconfignaturanno  mtindi   jjor.  in  fecunda  an- 
nomundi  5493»  U3  tertia    vero  anno  mundi  55°9« 
&  barc  fere  fine  conrroverfia,  qttas  tota  in  eo  fi- 
ta  ,   cum  quo  fcilicet  anno  Juli.tno  tres  illi  trium 
harttm  Epccharum  mundanarum  anni  ,  quibus  Di- 
vina  Incarnatio  affigrtur  ,  copulari  debeant .  Prio- 
rem  enim  annum  ,  nempe  mundi ,   fecundum  A- 
lexandrinos  5501.  Scaliger  in  libris  de  Emendat. 
Temp.  cum  anno  Tuliano  XLV.  Petavius  vero 
jnlibrisde  Doft.  Temp.  &  Auclario  ad  eofdem 
libros  cum  anno  Juliano  LIV.  Erar  vero  Dio- 
nyfianar  IX.  conjungendum  contendit.  In    aliis 
duabus  Eris  mundanis  Giarci  cum  Jatinis  conve- 
niunt ,  &  tam  annum  mundi  5493>  quam   5509.  in 
anno  Juliano  XLV.  atifpicantttr.  Verum,  annum 
mundi  Alexandrinum  5501.  inchoari  in  anno  Ju- 
liano  XLIII.  vel  die  XXV.  Martii ,  tni  a  Ge- 
orgio  Syncello ,  vel  menfe  Aprili ,  uti  a  paucis 
quibufdam  ,  vel  communiter  a  Kakndis  Septem- 
bris  .   ideoque   Alexandrinos  decem  annos  ante_» 
Antiochenos ,  &  hos  fedecim  ante  Conftantino- 
politanos  Mundi  conditum  incipere,  certum  efle 
debet  .  Qtiod  fi   quis  in  prarfatis  annis  cum  Ju- 
lianis ,  in  quibus  incipiunt ,  conneckndis   erra- 
vzr%,  in  iifdem  cum  annis  Chrifti  coniungendis 
non  poterit  non  errare .  Vides  in  hoc  Laterculo 
quomodo  trium  harum  «frarum  anni  tam    inter 
ie,  quam  cum  annis  lulianis  ac  cum  annis  Chri- 
fti  conveniant ;  &  quomodo  C  nliantinopolitani 
aanis  fedecim  pritts   quam  Antiocheni ,  fex  ve- 
ro  ante    Alexandrinos  Mundum  creatum  fuppo- 
nant . 


Later. 


XIV, 

V.  ■ 

orurn^ 


"Onhexio 


de  Periodo  Graeco-Romana .  z77 

LATZRCULUM    JNNORUM    TRIUM     ERJRUM    MUNDANJRUM 
Chnfitanorum  Ortentalium  cum  Julianis  &   Incarnationis  connexorum . 


'•"■unu 
ijlfiu       I 
um    O-    I 


norum 
rientalium 
cum  annis 
Julimis . 


Anni  mundiilncarna- 
Antiochcni   jtionis  a 
a  Septemb.  ISeptemb. 


AnniMundi 
Alexandrini 
aSeptemb. 


Initium 
Mundi. 


Incarna. 
tionis  a 
Septemb. 


Anni  mundi 
Cpolitani  a 
Septemb. 





Initium 

Mund  i . 


i         5495- 

549<S. 
I  5497- 


3- 

4^ 

&c. 

5449« 
5450. 
549i. 
549i. 
54V3» 
5494» 
5495- 
549<S. 
5497. 
549S. 

5499« 
55oo. 

550i. 
5SOI. 
55»o. 
5521. 
55". 
5513. 
J514. 

55*5- 

S5J.6. 
5  517 


6. 


2. 


8. 


ic. 


ii. 

I: 


5459- 


5460. 
550I. 


Incarna- 
tionis  a 
SeDtemb. 


5501. 
5503. 


6. 


8. 


9- 


|    5  517.       3  5- 


28. 


19. 

30. 


3'« 

31. 


33« 


34- 


5504. 

5  5^5. 

550*5. 
5507. 

5508. 
JJ09. 

55 10. 
5511- 

55ii. 
553°. 
5531. 
553*. 
5533- 
5534« 


J3- 
14. 


15. 


i6- 


17. 


18. 


19. 

20. 

&c. 

J4tfj. 

5466. 


30. 


3i- 
31. 


33- 


5535- 


553*- 


5537- 


34' 
35- 


3«. 


37- 


5507. 
5  508. 
JJ09. 

JJIO. 

J511. 
JJ12. 

5513- 

5514» 
55«5> 


6. 


JJiS. 


5517. 


5518. 


553<5- 


10. 


18. 


19. 


30. 


5537- 


5538. 


5539- 


5540. 


554i. 


554*. 
5543' 


3i- 


32. 


33- 


34- 


35« 


Anni  Julia 
ni  a  Kal.Ja- 
nuariis. 


AnniDio- 
nyfiani  a 
Kal.  Jan. 


2. 


43- 


44. 

45- 

46. 

47- 
48. 
49. 
50. 
5'« 

J2. 

53- 


1. 


3- 


4- 
5- 
6. 


54- 

72. 

73- 
74- 
75. 
76. 

77. 
78. 

79. 


8. 


1.7. 


28. 


29. 


30. 

3i- 

32- 
33- 

34' 

In  Era 


278 


P.  Pagii  DiiTertatio 


XXV. 

Explicatur 

Periodus 

Alexan- 

drina 

Mundana. 


XXVI. 

Era  Alex- 
andrina  a 
S.  Hippo. 
lyto  Mar- 
lyre  ufur- 
pctta . 


Xn  Era  mundatia  Alexandrina  aliqai  jungunt 
Incarnationem  cum  anno  5500.  aliqui  cum  an- 
no  5501.  De  more  tamen  cum  anno  Juliano 
XLIII.  Imo  Syncellus  modo  fcribit ,  Chri- 
flum  natum  anno  mundi  5$°°«  modo  anno 
5501.  Verum  quando  dicit ,  Chriftum  natum 
anno  5501.  numerat  annum  illum  inter  annos 
Incamationis.  Contra  vero  quando  dicit  na- 
tum  eum  anno  5500.  eum  annum  in  fummam 
non  confert,  fed  incipit  poftea  numerare  pri- 
mum  annum  Chrifti  anno  5501.  qui  femper  eft 
ei  primus  annus  Chrifti.  Scribit  ctiam ,  Chri- 
ftum  natum  anno  CLXXXI.  undecimae  Periodi 
DXXXII.  annorum ,  qui  ut  mox  videbittir , 
concurrit  cum  anno  5501.  qui  ideo  apud  Gra> 
cos  paflim  pari  paffu  procedit  in  minori  nu- 
merocum  annis  Divina:  Incarnationis.  Praeter- 
ea  annus  ille  mundi  fecundum  Alexandrinos 
per  XXVIII,  XIX.  &  XV.  partitus  reddit  Cy- 
clum  Solis  XIII ,  Lunar  X  ,  Indiiflionis  XI.  Qna- 
re  cum  annus  Julianus  XLIII,  cui  ille  mundi 
annus  refpondet,  Indiclione  Romana  prolepti- 
ca  I.  notetur,  ut  videre  eft  in  noftra  Critica , 
Alexandrini  decem  femperlndicliones  plusquam 
Latini  numerant :  ideoque  fi  decem  numeros  ex 
illorum  anno  mundano  rejicias,  qui  reftabit , 
conveniet  cum  Indiclione  Romana;  eaque  me- 
thodo  agnofces  quando  annos  illos  mundi  Ale- 
xandrfnos  recle  cum  annis  Chrifti  conjunxeris._ 
Haec  tamen  decem  Indidtionum  abdicatio  fieri 
tantum  debet  in  annis  mundanis  qui  ante  pri- 
mum  Diocletiani  Imperatoris  fluxere.  Nam  ab 
eo  tempore,  poft  mutilatam  nempe  Eram  A- 
Iexandnnam,  qua  de  re  mox  ,  anni  mundi  A- 
lexandrinorum  eandem  Indiclionen»  reddunt  ac 
anni  Chrifti  Dionyfiani :  ficque  utrorumque  co- 
pulatio   minus   errori   obnoxia. 

Era  hsec  carteris  duabus  longe    antiquior.  Ea 

enim  ufus  eft /«//'«/  Jfricanus ,  qui  anno  Chrifli 

ducentefimo  vicefimo  primo  Grati  &  SeleuciCon- 

fulatu  notato  Chronicon  fuum  abfolvit ,  ut  ipfe- 

met  teftatur  apud  Photium  .Ufurpata&  ea  a  S. 

Hippolyto  Julio  Africano  coaevo,   aliifque  An- 

tiquis,  ut   difcimus  ex   Vita   Sancti    Euthymii 

Magni  Abbatis ,  fcripta  a  Cyrillo  Monacho  & 

Gnce  Latineque  recitata  a  Cotelerio  tomo    i. 

Monumentorum   Ecclefiar    Grarca?  ,  in  qua  cap. 

109.  dicitur:  Sabbato  dormit  in  pace ,  &  ad  eam 

qust  Hlie  efl  ,  tranfit  beatitudinem  :     revera  fenex 

^y  pleitus   dierum    vicefima  die  menfis  Januarii , 

in  anno  quidem  mundi  creationis  feeundum  tem- 

fora  fcripta  ab  Hippelyto  illo  antiquo  ipfifque  fa- 

HHtiliari ,   &  ab  Epiphanio   Cyprio  ,  &  ab   Herone 

fhilofopho  &  Confejfore ,  quinquies  millefimo  non- 

gentefimo  fexagefimo  quinto  :  a    Domini  autem  no- 

Jlfi  Jefu   Chrtfli  in  carne  adventu  quadringente- 

fimo  t)y  Jexxgefimo  quinto .  Eft    is   annus  Diony- 

fianus  CDLXXUI.  cujus  menfe    Tanuario  San- 

clus  Euthymius  obiit .  Eundem  Hippolytum  ea 

Era  mundana  ufum  ,  docet  etiam  Syncellus ,  qui 

ait ,  euin  tradidiffe  Incamationem  faftam  fuif- 

fe  anno  mundi   5501.  illum  Chronicon  fcripfif- 

fe  ,  &  ufque  ad  primum  Alexandri   Imperato- 

ris  annum  perduxifle  ,  nos  docet  Eufebius   lib. 

6.  cap.   n.   ubi   Joquens  de  iis,    qui  eo    impe- 

rante  floruerunt,  ait:  Eodem  tempore  & .  Hip- 

folytus  inter  plurima  alia    ingenii  fni  monumen- 

ta  ,   librum    de  Pafcha   compojuit :  in  quo  tempo- 

ruin  feriem  defcribens  ,  &  canonem  qucndam  Paf- 

ehalem  per  fexdecim  annorum  circuitum  exhibens  , 

anno  primo   Imperatoris   Alexandri ,    computatio- 

ttetn  temporum  circumfcribit .  Chronicon  quidem 

illud  periit :  extat   tamen  Canon  ille  Pafchalis , 

qui ,  ut  obfetVat    Valefius  in  Notis  ,  ad  illltm 

Eufebii    locum  ,    pars  duntaxat  eft  libri  ,  quem 

HippoJytus  confcripferat  de  Pafcha  :  quod  Eufe- 

bius  laudatus  aperte  fignificat  .  Quod  cum  Sca- 

liger  non  animadvertifiet ,   immerito  reprehen- 

dit  Eufebium  ,  qnod  dixerit,  Hippolytum  in  eo 


libro  ad  primum  ufque  Alexandr?    Imp.  annum 
fcriem   temporum  determinaffe  .  \mo  vero,  iii- 
quit  Scaliger,  Canon  Hippolyti  non  in  primuni 
annum  Imp.  Alexandri  definit ,  fed  ab  eo  inci- 
pit.  Verum  id  quidem  eft  :  fed   Eufebius    nort 
de  Canone  loquitur  ,  quem   Hippolytus   Operi 
fuo  de  Pafcha    adjunxerat;   verum   de   Opere 
ipfo,  in  quo  Hippolytus    ordinem    temporutn 
dinumerans  in  primo  Alexandri  Imp.    anno  de- 
fierat.   Quam   Valefii  interpretationem  certatn 
reddit  Iocus  ex  Vita  S.  Euthymii  mox  citatus . 
Quo   tempore  Heron  Philofophus  vixerit ,  non 
memini    me  legifle  qui  annotarit  .   Sed    quoad 
Epiphanium  Panadoro  &   Aniano  arqualis  fuit  , 
quem  Era  mundana  Alexandrina    ufum    fuifle, 
deprehendi  ex  Ioco  ejufdem  Docloriscorrupto  , 
qui  heic  reftituendus.  Epiphanius  harrefi  65.  ait : 
11  <5t  th  XpnrrS  wapwla  tv    rS  tntrtxaiScxdTbi  ttru 
T'fi(pij  ■xatcrapo;  vp^aro  rS  xmpvyiAiXToe  ,  ynTa  rpia- 
xoaToy   'tro;    rii?   aurS  ywn<ria;  >  'i-irto    xctTmTci  s'j 
TrtvTcfKiyiKiocTm  TTinav.oaiocTh  ttcLTOt  troc  tyc  noc- 
l^07T0iiac,   *j   TpiuxocTTov  Tti;   aur3  ri\rxlac,    Tfiaxo- 
ctov  it  tditov  ta;  vS  <rraup3,id  eft  :  At  vero  Chriflus 
pofl  fuum  in  hunc  mundum  adventum  anno  deci- 
mo  quinto   Tiberii   Cxfaris  pr&dicationem    exorfus 
efi  ,  pofl  annttm    a  Kativitate    trigefimum  ,    qui 
in  quinquies    millefimum    ac    quingentefimur»  no- 
num    annum  conditi   Orbis    incurrit  ,     cflqlte     tfi- 
gefimus ,    ut  dixi  &tatis  illius    annus  ,    Nam  trt- 
gefimo  tertio    in  crucem  aitus  efi  .Petavius  in  No- 
tis  Epiphanianis  ex  eo  Joco   infert  Chriftum   ex 
Epiphanii  fententia  natum  anno  mundi  5480.  Ad- 
ditque  Graecos,   varias    ex  LXX.  Interpretutn 
ratiociniis   annorum    fummas  ab  Orbe    condito 
eollegifle  .  Quod  quidem    ultimum  verum    eft : 
fed   primum  fuftineri  non    poteft;    cum     nullus 
ex   Antiquis  Chriftum  natum  fcripferit  eo  mun- 
di  anno.  Quare  ,    cum  juxta  Epiphanium  Chri- 
fti  Incarnatio  cadat  in  annnm  Julianum  XLIII. 
ifque    Eram    mundanam    Alexandrinam ,    tefte 
Cyrillo  Monacho   laudato ,   fecutus  fuerit ,    li- 
quet  in  numeros    errorem    irrepfifle  ,  cum    ex 
Epiphanii    mente  Chriftus   die    Epiphania:   anni 
fcilicet  Juliani  XLIV.  in  lucem    prodierit  ,  & 
Silvano   Ncrvaque  Cojf.  anno  nempe   Dionyfia- 
no  XXVIII.  menfe  Novembri  cum  XXIX.  an- 
nos-&  raenfes  X.   impleflet,  baptizatus  fuerit  , 
currente  fcilicet  anno  XV.  Imperii  Tiberii  Cae- 
faris.  Quare  erat    is  annus     mundi    quinquies 
millefimus  quingentefimus  tricefimus  primus  ab 
aliquot  menfibus  inchoatus,  ideoque 'in  Epipha- 
nio,  loco  'imrov ,  id  eft  nonum,  legendum,  TpiaxocrTiv 
'ivx  ,  id   efl  ,  trigefimum  primum  ,  ut  vel   ipfa  loci 
corruptio  oftendit ;  quod  &  fufpicatus  fueram, 
antequam  citatum    Cyrilli   Monachi  locum    vi« 
diflem- 

Petavitis  in  lib.  9.  de  Docl.  Temp.  &  in  Au- 
clario  ad  eofdem  Jibros  lib.  8.  exiftimat ,  tam 
Sanctum  Maximum  in  Coniputo  Ecclefiaftico , 
quam  Georgium  Syncellum  in  fua  Chronogra- 
phia  ,  aliofque  Grarcos  qui  fcribunt  Chriftum  in- 
carnatuni  anno  mundi  jjor.  Ejus  Incarnationem 
anno  Chrifti  Dionyfiano  nono,  qui  cum  Julia- 
no  LIV.  concurrit ,  affinxifle  .  Quar  &  opinio 
fuit  Hervarti  in  fua  Chronologia ,  Botiandi  in 
explicatione  Adorum  S.  Clementis  Ancyrx  in 
Galatia  Epifcopi  paragrapho  1.  num.  1.  aliorum- 
que  pafflni ,  qui  tanquam  certttm  ponunt ,  vel  ef- 
fe,  vel  fuifTe  ahas  populos  quofdam  in  Oriente 
qui  Chriftianam  epocham  odto  annis  ferius  at- 
que  Latini  ordiantur  .  Verttm  vulgaris  error 
non  propagandus  erat ,  fed  evertendus.  In  euni 
alii  ducli ,  quod  Syncellus  qui  Incarnationem 
cttm  anno  mundi  5501.  illigat,  fubdat  ,  eam 
conti^ifTe  Sulpicio  Camerino  &  C.  Popparo  Sa- 
bino  Coff.  quem  Confulatum  in  annum  Era;  Dio- 
nyfianae  IX.  convenire  certum .  Alii  quofdam 
populos  ferius  Latinis  Eram  Incarnationis  in- 
choafle  fibi  in  animum  induxere ,  quod  Era  In- 

car- 


xxvir. 

Ufurpata 
&  aS.  E. 
piphanio  . 


XXVIII. 
Vulgaris 
error  ej/ , 
effe  vel  /'«. 
iffe  in  O- 
riente   qut 
Eta  Dio- 
nyfiana  0- 
clennio 
breviori  it+\ 
tantur  . 


de  Periodo  Graeco-Romana . 


279 


Ixxix. 

rimum 
■ijuf  opi- 
ionit 
tnd.x- 
cntum 

littera 
ominica- 

perpe- 
iim  de- 
■mtum , 


«ril 

»0- 

D* 

10 

-sitfi» 


XXX. 

iitiio 
£  diei- 
r  ab  Ah- 
fio  injli. 

ta  fihi- 
tefl. 


earnationis  Alexandrina  oclennio  Jtra  Dionyfia- 
na  brevior  fit ,  ita  nt  quem  annum  Incarnatio- 
pis  Alexandrini  putant  CCCXVI.  Dionyfiani 
CCCXXIV.  vocent.  Alii  denique  in  eam  fen- 
tentiam  abrepti,  quod  annus  Julianus  LIV.  qui 
eft  Era?  Dionyfianae  IX  ,  eadem  Jitter.i  Donii- 
nicali  ac  annus  Juliantts  XLIII,  littera  nempe 
F.notetur.  Priorum  fttndamentum  ruinofuin.  Syn- 
cellus  enim  qui  Incarnationem  Chrifti  cum  illo 
conjungit,  dcit  poftea ,  Chriftum  paffum  Kero- 
ne  III.  &  Valerio  Meffala.  Coff.  qui  Confulatus 
in  annumChrifti  LVIII.  competit.  Quare  uter- 
que  Confulatus  vel  in  illud  Chronicon  infartus , 
Vel  Auclor  priorem  cum  anno  Juliano  XLIII. 
pofteriorem  cum  anno  Dionyfiano  XXXI.  quo 
Chriftum  paffum  exiftimavit,  per  errorem  con- 
hexuit .  Sic  Alcitinus  lib.  i.  de  Divinis  OfEciis 
cap.  6.  dicit ,  expletis  quafi  triginta  annorum  cur- 
riculit ,  anno  decimo  quinto  Tiherii  C&faris  fub 
Valeriano&  Afiatico  Coff.  baptizatum  fuifle;  cum 
tarnen  Confulatus  ille  Valeriani  &  Afiatici  ,  vel 
ficlitius  (it ,  vel  pars  tantum  Confulatus ,  quo 
annus  Chrifti  XLVI.notatur :  eo  enim  anno  Con- 
fules  fuerunt ,  C.  Vahrtus  Afiaticus  II.  &  M. 
Jumus  Silanus  . 

Alios,  uti  Petavfum  ,  identitas  littera?  Do- 
minicalis  in  annis  Julianis  XLIII.  &  LIV.  in 
errorem  impulit.  Ait  enim  Petavius  cap.  i.  ci- 
tati  lib.  8.  Maximtts  in  prima  parte  Computi 
tap.  31.  Evangelifmum  Beatae  Virginis  five  In- 
camationem  incidilfe  vult  anno  mundi  5501.  Cy- 
clo  Solis  XIII  ,  Lunx  X.  feria  II.  Natalem  au- 
tem  Chrifti  eo4em  anno  feria  quarta  .  Quoniam 
igitur  Evangelifmus ,  quem  Annuntiationem  La- 
tina  vocat  Ecclefia,  tam  a  Graecis  quam  a  noftris , 
Martii  XXV.  ponittir  ,  neceffe  eft  Dominicalem 
fuifle  litteram  F.  Addit  cap.33.  Indiclionem  fuif- 
fe  tttnc  XII.  Cap.  porro  34.  oraculum  Zacha- 
riae  Septemb.  XXVII.  die  contigifle  narrat  ,  fe- 
ria  V ,  Cyclo  Solis  XII  ,  Lunze  IX.  Proinde 
littera  Dominicalis  erat  G.  Item  natum  effe  Joan- 
nem  Junii  XXIV,  feria  II.  nempe  littera  Do- 
niinicali  F.  Ex  tot  annorum  characterifmis  effi- 
citur  Zachariae  oraculum  ,  &  conceptum  Joan- 
nis  cadere  in  annum  VIII.  Erae  communis  quo 
littera  fuit  G.  poft  Martium:  Incarnationem  su- 
tent  Natalemque  Chrifti ,  &  ante  hunc  Joannis , 
in  annum  Era:  Chriftiana:  nonum ,  qui  litteram 
habuit  F.  Sic  annis  octo  tardior  eft  N.italis  Do- 
minicus  in  hac  Era  ,  quam  in  communi .  Ita  Pe- 
tavius .  Verum  ,  fi  Vir  docliflimtts  animadvertif- 
fet,  annum  Julianum  XLII.  littera  Dominicali 
G.  annum  vero  Julianum  XLIII.  littera  Domi- 
nicali  F.  infignitos  effe,  ita  opinor,  ratiocina- 
tus  non  fuiflet. 

Qttoad  Indictionem  quae  Petavium  irretitum 
tenuit ,  explicanda  erat  eo  modo  quo  Maximus 
intellexit .  Orta  efi ,  inquit ,  ut  Hiftorici  prodi- 
derunt  anno  primo  Augufii  Cttfaris  ,  ejus  Imperii 
fecundo  ,  qui  fuit  annus  mnndi  5460.  Hi  per  XV. 
dtvifi  ultimum  Indittionis  annum  ,  id  eft  ,  annum 
quintum  decimum  exhibent :  in  quo  hujus  initium 
ille  flatuens ,  ultimum  effe  primum  -voluit .  Ita  fit , 
ut  uno  anno  prncurrat  Indiitio  ,  qus.  ab  anno  Au- 
gufli  fecundo  numeratur  ,  eam  qus.  ab  Orbis  ex- 
ordio  ducitur  ,  quando  anni  Adami  per  XV.  di- 
iniuntur .  Proinde  fuit  indiHio  XI.  fecundum 
Calculum  iflum ,  anno  ,  quo  fecundum  carnem  Sal- 
■yator  efl  ortus .  At  ex  illo  calculo  fuit  XII.  qm- 
niam  uno  antevertit  anno  .  Sic  Sacratijfimus  Ba- 
ptifmus  indittionem  hahet  X.  &  XI-  &  Salutaris 
Sajfio  XIV.  &  XV.  Quippe  a-nno  Augufti  XLIII. 
noftri  inftar  ,  ut  homo  nalus  iis  efl  ,  qui ,  ante 
fecula  tanquam  Deus' ex  Patre  natus  fuerat  .Pro- 
inde  fiXLII.per  XV.  dividis ,  annut  prodibit  In- 
ttiflionit  XII.  qtto  ,  ut  diximus  ,  Chrifli  Natalis 
incidit.  Maximus  itaque  duo  genera  IndiQionum 
ciiftinguit:  alterum  qttod  abOrbis  exordio  duci- 
tur ;  alierum ,  quod  Auguftus,  ut  ipfe  &  pajlim 


Gra:ci  fomniant  anno  fecundo  Tmperii  fui  infti- 
tuit ,  addttque,  annos  mundi  per  XV.  divifos 
reddere  Indidion.-m  mundanam  ;  annos  vero  Att- 
gufti ,  fi  unitatem  demas ,  refpondentem  fcilicet 
primo  Imperii  ejus  anno ,  offerre  Indictionein 
Augufteam ,  qua?  mundanam  unitate  fuperat. 
Quare  Indictio  XII ,  de  qua  ibi  loquitur  Maxi- 
mus ,  non  eft  Indidio  mundana  ,  <fe  qua  qua:- 
ftio  eft:  annus  enim  mundi  jjoi.  non  nifi  In- 
dicttonem  XI.  reddit,  npc  eft  etiam  Indiclio 
XII.  Romana  ,  qtta  annus  Dionyfinnus  IX.  aifi- 
citur,  ut  credidifle  videtur  Petavitts ,  fed  eft  In- 
diclio  XII.  Auguftea,  aut,  ut  veritis  loquar , 
fiditia  &  commentitia  ,  quemadmodum  ficlitium 
eft ,  quod  Auguftus  Caefar  alicujus  Indiclionis 
aticlor  ftterit .  Errat  etiam  Maximus ,  qttando  co- 
pulat  fecundum  annum  Imperii  Augufti  cum  an- 
no  mundi  Alexandrino  5460.  Annus  enim  ille 
cum  anno  Juliano  fecundo  ,  quo  Caius  Julius  Ca;- 
far  occifus ,  concurrit  ,  ideoque  fectindus  Csefa- 
xis  Augufti  efle  non  potuit :  cum  non  nifi  poft 
Julii  Caefaris  avunculi  necem  Imperium  fufce- 
perit. 

In  eodem  errore  Syncellus  verfatur  :  eum  enim 
annum  nmndi  5460.  vocat  etiam  Augufti  Caefa- 
xis  fecundum.  Qtto  ex  errore  in  alium  uterque 
prolapfus  eft.  Autumarunt  quippe  ,  Chriftum  an- 
rio  XLIII.  Augufti  natum  quafi  fieri  poffet,  ut 
annus  XLIII.  Augufti  cum  anno  Jul;ano  XLIII , 
qtto  annus  mundi  5501.  incipit ,  componi  poffit . 
Jacobus  Goar  in  Notis  ad  Syncellum ,  ait ,  lo- 
cum ,  ubi  is  fcribit ,  Chriftum  incarnatum  anno 
XLIII.  Caefaris  Augufti ,  corruptum  effe,Iegen- 
dumque  XLII.  Sed  praeterquam  quod  Sanclus 
Maximus  eundem  numerum  retinet ,  is  in  ipfo 
fine  fui  Computi  pag.  355.  rurftts  hsec  habet : 
Anno  feeundo  Imperii  Augufii  C&faris  numerari 
caperunt  Inditliones ,  Romanique  menfes  tum  pri- 
mum  ab  illis  excogitati  ,  anno  Adami  5460.  An- 
tio  Augufti  XLIII.  nafcitur  Chriftus  ,  Anno  Ada- 
)»}  5J01.  Anno  XV.  Tiberii  in  Jordane  baptizatur, 
anno  Adami  5530.  Quare  error  tam  Maximi  quam 
SynCelli  Incarnationem  anno  XLIII.  Augufti 
illigantium  ,  ex  eo  procedit ,  quod  arbitrati  fue- 
rint ,  eum  Julio  Carfari  fucceffiffe  anno  primo 
Juliano  ,  annoque  mundi  fecundum  Alexandri- 
nos  S4?9.  qno  paclo  verum  eflet,  annttm  mun- 
di  SJ01.  die  XXV.  Martii ,  quo  Syncellus  an- 
nos  tam  mundi  qttam  Incarnationis  inchoat ,  qua- 
dragefimum  tertium  Augufti  fuiffe.At  Carfarem 
Auguftum  anno  Jttliano  fecundo,  mundique  fe- 
cundum  Alexandrinos  5460.  poft  Jttlii  necem  re- 
gnSre  ccepiffe ,  &  non  antea  ,  certum  indubita- 
tumque.  Interim  ex  laudato  Maximi  loco,  quc» 
annum  XV.  Tiberii  cum  anno  mundi  S530.con- 
jungit ,  manifefte  apparet,  opinionem  ,  quam 
Petavius  Sancto  Maximo  attribuit ,  quod  nem- 
pe  docuerit ,  Chriftum  incarnatum  effe  anno  no- 
no  Erae  Dionyfiana;,  a  mente  Santti  hujtts  Mar- 
tyris  valde  alienam  effe ;  cum  fi  Chriftus  bapti- 
zatus  fit  anno  Tiberii  XV.  Dionyfiano  fcilicet 
XXIX.  annoque  mundi  Alexandrino  5  53°.  na- 
tus  profecto  erat  longe  ante  annum  Dionyfianum 
IX.  alioquin  anno  artatis  vicefimo  Chriftum  ba- 
ptizatum  Maximus  credidiffet .  Quod  eum  exi- 
ftimafle  nullus   fibi  perfuaferit . 

„  Secundum  Argumentum  Petavii  iftud  eft  : 
Maximus  Augufti  Imperii  fecundum  annum 
ait  effe  mundi  j4«Jo.  quo  fuit  Indicl.  1.  in- 
carnatum  vero  effe  Chriftum  anno  Augufti 
XLIII.  Indictione  XII.  Ex  quo  confequens 
eft  ,  anno  Juliano  XII.  Periodi  Julianae4(58o. 
Atigufti  Imperium  iniiffe ,  &  annum  Julianum 
XIII.  Periodi  Jttlianae  4681.  fecttndum  effe 
Monarchiae :  intellige  labentem  utrobique.  Et- 
enim  Augtifti  annos  a  Thoth  incipit .  Proin- 
de  primus  Thoth  revera  inciditin  annnm  Ju- 
lianum  III.  Periodi  Jttlianae  4671.  At  ex  Ma- 
ximi  calculo  contigit  anno  Juliano  XI.  Periodi 

Ju- 


XXXI. 
Error  Syn- 
celli    & 
Maximi 
corrigitur. 


XXXIT. 

Secundum 
hujus  opi- 
nionis 
funda- 
mentum  eX 
anno  fe- 
cundo  Im- 
perii  Au- 
gufti  male 
deduilum  $ 


l$0 


4 

P.  Pagi  DifTertatid 


XXXIII. 

Tertium 
funda. 
mtntum 
cx    Cbrifii 
Baptifmo 
(sr  Paffione 
dcfumtum 
eyertitur . 


i,  Tulianar  4*79.  Unde  anno  4581.  in  curfu  erat 
,,  adhuc  fecundus  Augufti  cum  Indiclione  1. 
„  Adde  annos  XLI.  reliquos;  incurret  an- 
„  nus  Augufti  XLIH,  quo  incarnatus  eft  Chri- 
„  ftus  in  annum  Julianum  LIV.  Periodi  Ju- 
„  liana;  4711.  ita  ut  anno  Juliano  LIN.  a  Thoth 
„  inierit,  &  menfe  Martio  infequentis  anni  te- 
*,,  nuerit .  Vides  ,  ut  annis  octo  tardiores  fint 
L  epoehae  omnes  in  ifto  computo  .  Nam  Tho- 
s,  th  Auguftei  Imperii  eft  annus  Julianus  III.  a 
Maximo  vero  fit  XI.  Harc  Petavius.Sed  jam  ref- 
pondimus,  Mnximum  &  Syncellum  hallucinatos, 
«uando  Julium  Caefarem  anno  mundi  fecundum 
Alexandrinos  5458.  occifum  putarunt .  Es  enim 
rnors  patrata  anno  fecundo  Juliano  ,  qui  cum  an- 
170  mundi  Alexandrino  5460.  concurrit ,  quo  fe- 
cundum  Akxandrinos  currebat  Indiclio  XV.  pro- 
Ieptica ,  fecundum  Romanos  Inditfio  V.  prolepti- 
ca:  &,  ut  fupponit  Maximus  ,  Auguftus  inftituit 
IndicYionem  primam  Augufteam  ,  qux  a  mttnda- 
na  valde  diverfa  eft  ,  ut  numero  XXV.  dixi- 
mus .  Secundus  itaque  annus  Monarchiae  Au- 
gufti  in  computo  Maximi  non  poteft  alius  effe 
quam  mundanus  5461.  ac  Julianus  III ;  nec  Chri- 
itus  in  San-li  Maximi  opinione  XLIII.  anno  Au- 
gufti  nafci  potuit,  fi  primus  annus  Augufti  in- 
cidit  in  annum  niundi  fecundum  Alexandrinos 
5460.  quadragefimus  vero  tertius  in  annum  mun- 
di  fecundum  eofdem  5503.  quod  in  dubium  re- 
vocari  nonpoteft.  Nam  tamMaximus  quam  Syn- 
cellus  exerte  docent ,  Chriftum  natum  anno  mun- 
di   5501. 

,,      Tertium    Petavii   argumentum  :    Maximus 
„  cap.  31.    fui  computi    baptizatum    a    Joannc 
,,  Chriftum   memorat   anno  5530.  feria  III.  Er- 
„  go  littera  Dominicalis  D.  adjeclis  XXIX.  ad 
,,  etun  annum ,  quo  incarnatus  eft.  Unde  eft 
„  hic  annus  Periodi  Julianae  4751.  quo  ad  ver- 
,,  num  ufque  menfem  labebatur  annus  Maximi 
„   5530.  &  5531.  inde  fuccefilt .  Item  Paffionem 
„  Chri/ti  conjicit   rn  annum  5534-  ac  diem  Pa- 
„  rafceves  quar  quidem  Martii  XXIII.  contigit, 
„  ut  Ceorgius  docet.   Erat  littera  Dominicalis 
„  G.  Itaque  annus  fuit  Periodi  Juliana*  475  5. 
3,  Quar  Grsecorutn  fententia  non  magis  reliqua 
9,  ab  Hiftoria  ,   quam  ab  Evangelica   narratio. 
,,  ne  difcrepat.  Nam  Tiberii  fere   XV.    bapti- 
„  zatus  eft  Chriftus;  &  eodem  imperante ,  ter- 
„  tio,  quartove  anno  poftea  paffus.  At  ex  Ma- 
„  xiini  computo  fequitur  ,  Cajo  imperante  ,  & 
„  ejusanno  fecundo,  ad  Baptifmum  Joannisaccef- 
5,  fifie  Dominum;  &  raffum  effe  Claudii  fecun- 
s,  do  qua:  funt  abfurdiffima  ,    inquit  Petayius. 
Sunt  certe  abfurdiflima  &  Maximo,  Syncello  a- 
liifque  Antiquis,  qui  eandem  opinionem  propu- 
gnarunt,  indigna.  Unde  &  intelligere  poterat 
Vir  Eruditiffimus  ,  eam   explicationem    in  illa- 
rum  rrfentem   vix  cadere    potuiffe  .  Baptizatus 
jtaque  Chriftus    anno  Dionyfiano  XXVIII.  lit- 
tcra  Dominicali  D.  infignito  ,  quo  ideo  dies  E- 
piphaniar ,   qui    Jannarii   fextus  eft,  in  feriam 
tertiam  incidebat ,  quove  die  XXV.  Martii  aut 
alio  die  annus  mundi553r.inchoanduserat.In- 
deque  liqiiet,  ex  Maximi  fententia  annum  mun- 
di   5501.  in  anno  Juliano  XLIII.  incipere;    a- 
Jioquin  annis  XXIX.  aut  XXX.  natus  ad  Baptif- 
mum  non  accefliflet  ;  quod    nullus  ex  antiquis 
Patribus  in  dubium  revocavit.  Paffus  veroChri- 
ftus  juxta  Sandum  Maximum  &  Georgium  Syn- 
celliim  ,  anno  Dionyfiano  XXXI.  littera  Domi- 
nicali  G.  infignito,  quo  ideo  dies  XXIII.  Mar- 
tii  cum  feria  fexta  concurrebat ,    anno  nempe 
XIX.  Tiberii  ,  ut  Maximus  pag.356.  &  Syncel- 
]uspag.3!9#   fcribunt.    Ubi   annos  Tibcrii  ab 
e;us  Imperio  Proconfulari  ,  ut  communiter  An- 
tiqui  ,  quando    de  Baptifmo  aut  morte  Chrifti 
loquuntur  ,  uterque  deducit    ab  anno   nempe_» 
Dionyfiano   XIII ;   Cum  tamen  anno  XI.   aut 
XII»  Tibcrii  Imperii  Collega  fatius  fuerit .  \'e. 


rum  hic  error  excufatione  «Lignus  ;  cutn  priotf 
epocha  Tiberiani    Imperii    valde  fit  obfcura  ; 
fed  uterque  inexcufabilis  eifet ,  fi  ,  ut  vult  Pe- 
tavius,  Baptifmum  Chrifti  in  annum  Erx    Dio» 
fiyfiana:  XXXIX  ,  ejus  vero  Paffionem  in  an- 
num  ejufdem  Era;  XLII.  contulilTet  ;    cum  Ti« 
beritts  jam  ab  anno  XXXVII.  fato  funclus  effet. 
Verum  Georgium  Syncellum  ,  ideoque  &  Ma- 
ximum  ,  cujus  ille  fententiar    adharfit,  annum    XXXIV; 
primum  Incarnationis,    inundfque    5501.  cum_.  Maximus 
anno  Juliano  XLIN.  copulafle  ,  ideoque  &  an-  &  Syncel- 
num  mundi  5534.  cum  anno  DionyfianoXXXI ,  lus  vulgx- 
«x  Chronographia  Georgii  eerte  deducitur  .  Pag,  riillitrro* 
317.  refutando  Panadorum  dicif ,  liquere  ex  fa-  rinonfuf- 
cris  Scripturis ,  Chrfftum  circa  Carfaris  Augu-  fragantur. 
fti  mortem  annum    circiter  XV.  jam  attigiffe, 
&  circa  annum  Tiberii  XV.  trigefimum  setatis 
numerafle  .  Quare  fecundum  Syncellum  Chri- 
ftus  incarnatus  eft  anno  Juliano    XLIII ,  poft 
quem    Auguftus  adhuc  annos    circiter  XV.  re- 
gnavit.  Ad  ha:c  Syncellus  paulo  ante  dixerat  , 
Chriftum  conceptum  efle  anno  centefimo  oclo- 
gefimo  primo  undecimae  Periodi  DXXXH.  an- 
norum  ,    paflum    vero    anno  ejufdem   Periodi 
CCXIII.     Incipit    Syncellus   undecimam  illam 
Periodum  DXXXH.  annorum  anno    mundi  fe- 
cundum  fcilicet  Alexandrinos  531T.  ut  ipfemet 
aflerit  ab  anno  fcilicet    Perfodi  Julianar  453 1. 
Quare  is  annus  CLXXXI.  refpondet  anno  mun- 
di   5  5or.  annoque  Periodi  Juliana?  4711.  Notat 
etiam  Syncellus ,  annum  mundi  S3*r.  Olympia- 
dis  CXLIX.  anno  quarto ,  qui  eft  annus  Olym- 
piadicus  DXCVI.  Et  ratio  eft  ,-quia  Syncellus 
incipit  primam  Olympiadem  annis  duobus  ante 
communes  Olympiades,  anno  nempe  mundi  fe- 
cundum  Alexandrinos  4716.  cui  fi  addas  annos 
DXCVI.  Olympiadicos  ,    pervenies    ad    annum 
mundi    5311.    Ex  quibus  certo    infertur,  Syn- 
cellum  junxiffe  Incarnationem  cum  anno  Julia- 
Io  XLIII.  Denique  pag.315.   &  feq.  reprehen- 
dit  Julium  Africanum,  quod  in  P^flione  Chri- 
fti  anno  atatis  e;us  XXXT.  collocanda    duobus 
annis  a  vero  aberret.  Ipfe  enim  tuetur  tempus 
omne    quod  ab  ejus  conceptu   annoque    mundl 
5501.    &  Martii  XXV.  ad  ejus  Refurreclionem 
extenditur  ,  qus.  in   eandem   XXV.   Martii  ctiero 
incidit,  annorum  fuifle  XXXIII.  &  unius  diei 
qus.   annum    5534.  ineepit  s   cum   tamen   Africa- 
nus   Incarnationem  in  annum  55or#    confcntanee 
traditior.i  jtpcflolie* ,   inquit  Syncellii',  conjece- 
rat,  &  Paffionem  ac  Refurrectionem  male  in_. 
annum  mundi  5531.  contulerit.    Africanus  au- 
tem  Chriftum  anno  XV.  Tiberii  duorum  Gemi- 
norum  Confulatu  notato  ,  annoque  Dionyfiano 
XXIX.  crucifixum    fuifle    autumavit  ;    ideoque 
Syncellus  Paffionem  Chrifti  non  cum  anno  Dio- 
nyfiano  XLII,  ut  Petavius  fomniabat,  fed  cum 
anno  ejufdem  Erar  XXXI.  illigavit ;  cum  Afri- 
cano   errorem  djjorum  annorum,non  vero  an- 
norum  tredecim  attribuat. 

Petavius  in  Iib.8.  Auclarii  cap.».  fatetur  qui-  .-- ■ 

dem  ad  Grarcanicas  Eras  intelligendas,  opinio-  qPi„ib  J, 
nis   Africani    inquifitionem  plurimum  utilitatfs  fflcani  5" 
afferre  ,    fed  quid  hac    in  re  Africanus  fenfc-  anno  Ifl_ 
rit,  obfcurum  effe :  tandemque  concludit :  Mea  ,  car„at]0~ 
ut  in  ancipiti  ac  perplcxa  qu&fiione  ,  conjccl  ura      ■       j 
eil  ,  Chriflum  ex  jffricani  cpinione  ,  incarnatum  . 

efie  anno  Periodi  Julianz  471  i.biennio  ante  com-  rhr'fli 
tnunem  Eram  ,  mundi  5501.  baptizatum  porro  teneyr-  _ 
ducbus  Geminis  Cof.  anno  Tiberii  XV ,  mundi 
5530.  exeunte  ,  tjuam  5531.  Afrili  circiter  ex. 
cepit :  paffum  denique  anno  mundi  definente  5531. 
fequente  5531.  a  Pafcbate  ,  x/el  Aprili  anni  Cbri- 
fii  ccmmunis  XXX  ,  Tiberti  XVI ,  &  Olympia- 
dii  CCII.  anno  fecundo  nondum  ab  sfiivis  men- 
fibus  inchoato  ;  fed  xxra  Ttpbw-^na  Januario  aut 
alio  qucpiam  initio  pcpularis  anni ,  quo  ufus  ejl 
Africanus .  Quoerrca  qui  Afritanum  referunt,  Paf- 
Jfitum   Vcmisi  anno  Adami   5531.  lncarnaticnis 

XXXI, 


rttta , 


n 

Wl 


de  Periodo  Graeco-Romana . 


281 


■  XXXI.  itttribttiffe  ,  de  annis  definentibus  intelli- 
-  gere  debiterunt ,  Nam   Baptifmum   ab    co  colloca- 
Cttm   effe  in   Confitlatum    Geminorum ,     verofimi- 
Je    efl  :    cum   cx  Luea   conllct  anno  XV.  Tiberii 
iflud  eveniffe ,  aut  fi ,   ut  Epipbantui  &  alii  qui- 
dam   Novembri    mer.fe  ,  non  fexto  Januarii ,    ad 
Baptifmum  venijfe  credidit  ,  anno  communis  Ers. 
XXVIII.   Certe  binc  ad    Pajfionem  folidus    annut 
interpefitus  cfl  ;  cum  anmtm  faltem  unum  7«  wp6 
%u   Africanus   imputaverit  .   Atqui  fi  Confulibus 
ipfis  Geminis  ,    Martio  menfe  ,  paffus  foret  ,  tret 
ab  Januario  vel  a  Novembri ,   quinque  duntaxat 
menefes  ,  Cbrifli  pr&dicatio  teneret  :  quod  Africa,- 
num   fenfiffc  non   /trbitror  .  At  ha.C  quseftio  ne- 
que  anceps  ,  neque  perplexa ,  &  fi   in  aliortim 
Grsecorum  ac  in  Africani  fenfum  tam  facile  pe- 
netrare  pofTemus  ,  in  iis  legendis  non  ita  faepe 
caccutiremus.  Duo  itaque ,  qua:  Petavium  fuge- 
re,   pro  certis  poncnda  :  primum  ,  Africanum, 
uti  &  alios  plerofque  Antiquos ,  qui  primisqua- 
tuor  Ecclefia;  feculis  floruere  ,  decimum  quin- 
tum  Imperii  Tiberii  annum  non  a  morte  Au- 
guftiCarfaris ,  fed  ab  Imperio  ProconfulariTi- 
berio  anno  Erae  Dionyfianae  XI.  aut  XII.  colla- 
to ,    deducere ,  quod    in   mea  Critica   demon- 
ilravi .  Alterum ,  Africanum  primam  Olympia- 
dem  csterafque  deinceps,  modo  fibi  propriocom- 
putare  ,  biennio  fcilicet   ante  communem  opi- 
nionem ;  licet  ad  majorem   expreffionem  com- 
muni    fupputandi  modo  aliquando  utatur ;  imo 
&  aliquando  in  eadem  re  confignanda  utrtim- 
qtie  adhibeat,   ut  infra  videbfmus.  Quare  Afri- 
canus   annum  mundi    jjoi.    &    Incarnationis  I. 
anno  Juliano  XLIII.  incepit;  quod  teftatur  Syn- 
cellus  laudatus,  quando  ait  ,  confcntanee  tradi- 
tioni  Apoflolics.  eum  Incarnationem   in   annum_. 
jnundi  jjoi.  conjeciiTe  *  Sienim  eum  mundian- 
•num  cum  anno  Juliano   XLIII.  Africanus  non 
connexuiflet  ,   a  Syncello  non  laudaretur  ,  fed 
reprehenderetur  ;   Baptizatus  itaque  Chriftus  in 
opinione   Africani   anno  mundi   5519.  Incarna- 
tionis  XXIX.  Erae  Dionyfianse  XXVI.  quo  an- 
nus  decimus  quintus  Imperii  Proconfularis  Ti- 
berii  ufque  ad  XX VIII.  menfisSeptembris  adhuc 
in  curfu  erat  .   Cumque   Antiqui    duo   tantum 
Pafchata  Chrifto    attribuerint,  Joannis  minifte- 
rium  a  Baptifmo  Chrifti   ufque  ad  primum  Pa- 
icha  a  Chrifto  anno  Erae  Dionyfiani  XXVIII. 
celebrato  ,  vel   circiter  duravit  .  Sicque  fecun- 
dum    Africanum  Chriftus   natus  erat ,  quando 
Eaptifmum  fufcepit  paulo  minus  quam  triginta 
annis ,  eo  nempe  in   fummam    collato ,  quo  in 
utero  Beatiffimae  Virginis  fuit  :  qui  modus  nu- 
merandi   annos  Chrifti  ab  Antiquis  paffim  tifur- 
patus .  Paffusautem  Chriftus  fecundum  eundem  , 
anno  Erse  vulgaris  XXIX.  anno  fecundo  Olym- 
piadis  CCII.  exeunte  ,  qui  fecundum  communem 
Olympiadas    numerandi    rationem    erat   annus 
quartus  finiens  OlympiadisCCI,  annoque  Impe- 
rii  Auguftei  Tiberii  XV.  fecundum  communem 
fupputationem  quorumdam  Orientalium,  qui  an- 
nos  Imperatorunv  cum  anno  populari  incipiunt. 
Syncellus   pag.  314.  refert  harc  verba  ex  A- 
3CXXVI.  fricani  Chronico  defumta  :  Anni  ab   Adam  con- 
Africani      dito  ad  Chrifli  adventum    &  ejus  refurreiiionem 
•nens  ma.     5531.    colliguntur :  a    qua    temporis     Epocba  ad 
?«7  expli-    Oljmpiadem     CC  L.    anni     CXII.    tntereurrunt . 
atur  .        Abfolvit    Chronicon  fuum  Africanus  Grato    & 
Seleuco  Cojf.  ut  ipfemet    docet ,    anno    nempe_9 
'Erae     Dionyfianse    CCXXI.    antequam    Olym- 
pias   CCL.  qui   eft    annus   Olympiadicus    DC- 
CCCXCVII.    celebraretur.    Quare   utitur    hoc 
in   Ioco    Africanus    communi    fupputatione   O» 
lympiadum ,  fupponitque  Chriftum    paffum  an- 
no  quarto  Olympiadis  CCI.  qui  erat  annus  O- 
lympiadicus    DCCCIV.    finiens  in     anno    Erse 
vulgaris  XXIX.  a  quo  anno  Olympiadico,  ad 
finemanni   Olympiadici  DCCCCXCVI.  &  Con- 
iulatum  Grati  &  Seleuci ,  annumque  Dionyfia. 
Apparatut  in  Baromttm 


num   CCXXI.    anni  fltixerunt   CXCII.  Si  enfr» 
non  computes  totam    Olympiadem    CCI.    fum- 
mam  prsediclam  non    reperies.    Certum  itaque_» 
Africanum  confignaffe    Paffionem   Chrifti   anno 
Dionyfiano  XXIX.    mundi  vero    fecundtim  A- 
lexandrinos  5531.    in  finem  tendente.  Denique 
Africanus  tefte  Photio    in  Bibliotheca    Codicej 
34.  abfolvit  Chronicon  fuum  anno  mundi    57x3. 
Incarnationis   CCXXIII.  Grato  &  Seleuco  Coff. 
ideoque   anno  Dionyfiano  CCXXI.    antequanu. 
menfe  Martio  vel   Aprili    annus    mundi    J7M. 
Incarnationis   CCXXIV.    inchoaretur.   Ex  quo 
confequens   eft    Africanum  anno    mundi    jjoi. 
&  Incarnationis  I.   cum  anno   Juliano    XLIIT. 
connexuifle;   quod  Africani    imitatione    reliqui 
poftea   Orientales ,   qui    ea    Era    mundana   ufi 
funt,  prseftit-re.  Neque  alia  inter  eos   erat  dif- 
ferentia ,    nifi    quod    quidam  ex    illis  Natalc» 
Chrifti    in  diem    fextum    Januarii    Epiphanise 
facrum,  quidam  in  diem  XXV.  Decembris  con- 
ferebant ,  quamqtiam  &  fuerint  aliqui  qui  aliis 
diebus  Natale  Chrifti  affigerent .  Fatetur  autem 
Petavius  lib.  8.  Auclarii  cap.  4.  Georgium  csete- 
rofque  ,    qui  Alexandrinam  Eram  tcnuerunt ,  fe- 
cutos  efle  fanclum   Maxifhum  ;    quod   quidem— 
negari  non  poteft:    fed    inde   vulgaris    opinio 
quae  credit  ,  utrumque  annis    oclo    veram  In- 
carnationis   Eram  morari ,  plane   falfa   convin- 
citur  ,  cum  Georgius  primum    Incarnationis  an- 
num    cum   anno    Juliano  XLIII.  certo   certius 
comparet.  Hinc  mortem  Tiberii  cum  annomun- 
di  5537.  Caii  autem  Caligulse  cum  anno  s 54r* 
jungit  :  ubi  licet  in     utroque    minus  dicat,  0- 
ftendit  tamen    fe  exiftimare    utrumque  lmpera- 
torem  ante  annum    Erse   Dionyfianze    XL.  fato 
funclum  effe  :  tantum  abeft,  ut  anno  ejufdem_. 
Erse  XLII.  Tiberium  adhuc   in   vivis  fuiffe  ,  & 
eo  anno,  dum    is  imperaret    Chriftum  crucifi- 
xum  arbitratus   fuerit  • 

Quartum  Petavii  fundamentum  ex  eo  defu- 
mitur,  quod  fcriptores  ,  qui  Eram  mundanam 
&  Incarnationem  fecundum  Alexandrinos  am- 
plexantur,  in  utraque  annos  oclo  minus  quam 
par  fit  colligant  .  Sie  Nicepborus  in  Cbronico  , 
cum  anno  Adami  jjpi.  Imperii  Augufli  XLII. 
ponat  Incarnationem  Domini  3-  nihilominut  an- 
num  Nic&na.  Synodi  numcrat  ab  Incarnatione^, 
CCCXVllI.  &  otto  annis  minus  dicit  .  Hinc  il- 
lud  accidit ,  ut  in  Annalibus  Georgii  Syncelli , 
£9*  qni  ejus  continuavit  Opus  ,  Theophanis  ,  nec 
non  bujus  Interpretis  Mijcellst ,  anni  Chrifli  06I0 
minus  colligant  ,  quam  Era  communis .  Nec  alim 
ter  Maximut  injiituit .  Hic  enim  Heraclii  annum 
XXXI.  cum  anno  Cbrifii  DCXXXIII.  componit 
in  anno  communis  Er&  DCXLI.  Georgiut  & 
Theophanet  annum  primum  Diocletiant  mundi 
ejle  volunt  S777.  Incarnationit  CCLXXVII.  at- 
qui  cx  illorum  mente  it  ejfe  debet  Er&  noflra. 
CCLXXXV.  Sic  Theophanes  Conjla/itini  obitum^ 
refert  in  annum  mundi  5819.  Incarnaticnis 
CCCXXIX.  quam  certum  efl  Era.  communis  an- 
no  CCCXXXVI.  incidijfe .  Rurfus  Valentiniani  ex- 
ordium  confert  in  annum  mundi  5857.  exeuntem; 
fequente  mox  j8j8.  quoniam  Februario  creatus  ejl 
Imperator  :  Chrijli  autem  computat  CCCLVII.  iti- 
dem  exeuntem  .  Difcrimen  annorum  VII.  quemad- 
modum  &  in  annis  Concilii  Chalcedonenfis  ,  quod 
anno  mundi  J944.  Indicl.  V.  celcbratum  docet 
Chrifli  CCCCXLIV.  Atqui  anno  CCCCLI.  Ern. 
noflrn  efl  babitum .  Sie  uno  intcrdum  anno  ab 
inflituta  Cbronologia  Tbeopbanes  aberrat :  ac  fe- 
ptem  annorum  tantummodo  difcrimen  facit  ;  cum 
ofto  effe  annorum  oporteat  ex  illortim  ratiociniis , 
Harc  Petavius  . 

Ad  hoc  argumentum  ut  refpondeam,  fuppo- 
no  ,  (  quod  mox  certis  argumentis  demonftra- 
bo )  Akxandrinos  ad  annum  primum  Impera- 
toris  Diocletiani  tam  Eram  fuam  mundanam__. 
ouainEram  Incarnationis  mutilafle,e  priori  de- 
Nn  cem 


XXXVN. 

Quitrtum 

vulgaris 
erroris 
funda- 
mcntum  , 


xxxvrir. 

Hujus 
funda- 
menti  va- 
nitttt . 


zBz 


P.  Pagi  Difiertatio 


cem  numeris ,  e  pofteriori    vero   feptem    abh- 
tis,  Regnare   ccepit  Diocletianus    die    dec>ma_ 
feptima    menfis    Septembris      anni     Dionyfiani 
CCLXXXIV.  quo  inchoari  debebant  annus  mun. 
di  5787.  annufque  Incarnationis  CCLXXXVII, 
Kihilominus ,  ut  annus   mundanus   CycJum  Lu- 
nae  I.  reddere    poffet ,    &   annus    Incarnationis 
iifdem  numeris,   ut  antea  defineret  numerarunt 
tantum    annum    mundi    J777.    &    Incarnationis 
CCLXXVII.  Quo  paflo  annos  duntaxat  feptem 
Jncarnationis    abjecere ,  Si    apnos    mundi  tres 
folum  refecaffenr,    poft    illam    reformationem_ 
cumLatinis  quoad  Incarnationis  annos  convenif- 
fent ,  annufque.  primusDiodetiani  fuiffet  Alexan- 
drinis  mundi   J784.  Incarnationis  CCLXXXIV, 
Sed   quia  annos   decem  mundanos    abdicarunt , 
annos  tantum  feptem  Incarnationis   minus    La- 
linis  hodiernis  computarunt;  neque  eos  in  In- 
carnationis   annis  triennio,  utantea,  prarceffe- 
re  ;  fed  contra  annos  feptem   Incarnationis  mi- 
mis  illis  fupputarunt,ut  Iiquet  in  praefato  exemplo; 
quem  enim  annum  Latini   vocant  CCLXXXIV. 
Alexandrini   CCLXXVII,  appellarunt :  adeo  ut 
annis    Jncarnationis    fecundum    Alexandrinos , 
femper  addendi  fint  feptem  numeri ,  ut  annum 
Erae  Dionyfianae,    in   quo    menfe    Martio   vel 
Septembri ,  fecundum  diverfas  Auclorum  fenten- 
tias  ,  inchoatur  ,    affequamur  ,    quod  in  exem. 
plis  ex  Petavio  numero  prarcedenti    relatis  Iu- 
ce  meridiana  clarius   apparet.   Dicit  Petavius , 
Nicephorum  in    Chronico    perperam   numerarej 
annum  Nicinae  Synodi  ab  Incarnatione    CCC- 
XVIIL  &  o<fto  annis    minns   dicere .    Verum_ 
non  annos  oclo ,    fed    feptem    dumtaxat    rninus 
dicit ,  &  quidem  appofite  ,  poftquam  decennalis 
illa  mutilatio  peradta  fuit,    Si   enim     anno  In- 
carnationisCCCXVIII.  feptem  numero';  adjicias, 
pervenies   ad  annum    Dionyfianum   CCCXXV. 
quo  revera  Nicaena  Synodus    habita  .    Ex    quo 
&liquet,  Nicephorum  annum  illum  Incarnatio- 
rtis  ab  autumno  anni  Dionyfiani  CCCXXV.  in- 
cipere;  cum  Concilium  Nicaenum  menfe    Junio 
coaftum  fuerit .  Sic  Maximus  in  prima  fui  com- 
ptiti  parte ,  cap.  n,  fcribit,    Dominicam    inci- 
diffe  in  diem  quartam  menfis  Februarii,  eo  an- 
no  quo  Opus  fuum    exaravit ;    jarrque  cap.  17. 
dixerat,  fuifTe  tunc  in  curfu  Indiclionem  XIV. 
annum  Heraclii  Imperatoris  XXXI.    annum  au- 
tem  mundi  613  3.   Alium    in    eodem    Opufcnlo 
characlerem  addit  Maximus,  annum  nempe  In- 
carnationis   DCXXXHI.    Quare     illis    omnibus 
temporariis  notis  mnnifefte  defignat  annum  Dio- 
nyfianum  DCXLI.  Indiclione    XIV.  infignitum, 
&  in  quo   Dominica   cum    die     quarta    Februa- 
rii   concurrit  .    Adde    annis   Incarnationis    fe- 
cundum    AlexandYinos    feptem ,    certoque    tibi 
conftabit  annum  Incarnationis    DCXXXIII.    i- 
nitium  fumere  anno  Dionyfiano  DCXL.  &  ad- 
huc  in  curfu  fuifTe    prioribus   infequentis    anni 
Dionyfiani    menfibus  . 
XXXIX.      Sic  recle  Theophanes  poft  eandem   mutilatio- 
Ea    Petx,  nem   refert  Conftantini    magni    obitum    in  an- 
<pii  ofinio  num  mundi  5819.  Incarnationis  CCCXXIX.  Si 
wagit   re.  enim  huic  ultimo  anno  numeros  feptem  addas, 
fellitur.     habes  annum  Dionyfianum  CCCXXXVI.    cujus 
menfe   Septembri  annus    ille    Incarnationis    ac 
mundi    inchoatus  eft.  Cum  autem  Conftantinus 
die  XXII.  menfis    Maii  mortalitatem  expleve- 
rit,  oftendit   Theophanes,    mortem  eam  conti- 
giffe  anno  Dionyfiano  CCCXXXVII.  in  pofte- 
riori  nempe  parte  anni  Incarnationis  fecundum 
Alexandrinos  CCCXXIX.  Uno  tamen  anno  de- 
ficit  Theophanes ,  qnando  in   exemplo  a    Peta- 
vio  allato  inaugurationem  Valentiniani    fenioris 
confert  in  annum  Incarnationis  CCCLVII.  mun- 
di  vero   J857,  Si   enim    feptem    addideris    huic 
Incarnationis  anno  ,  numerabis    CCCLXIV.  in 
quo  Dionyfiano  anno  uterque    ille    annus    Ale- 
xandrinus  Kalendis  Septcmbris  aufpicatur;  cura 


tamen  Valentinianus  menfe  Februario  Impe- 
rium  fufceperit ,  ideoque  anno  mundi  j8j£.  In- 
carnationis  CCCLVI.  Denique  Theophanes  Con. 
ciliutn  Chaleedonenfc  anno  Dionyfiano  CCCCLI. 
menfe  Oclobri  celebratum  cum  anno  J044.  mun- 
di ,  Indi^ione  V.  (a  Septembri  fcilicet  inchoa- 
ta  )  annoque  Incarnationis  CCCCXLIV.  accu- 
rate  illigat  ex  praefata  methodo.  Verum  autem 
non  eft  quod  fupponit  Petavius,  inter  annum_ 
Dionyfianum  &  annum  Incarnationis  Alexan- 
drinum  oclo  annorum  difcrimen  effe  debere ; 
ut  allata  exempla  milleque  fimilia  extra  omnem 
controverfiam  ponunt;  ideoque  quando  annus 
Incarnationis  Alexandrinus  annis  oclo  a  Diony- 
fiano  differt,  Theophanem  ,  aliofque  Scriptores 
Byzuntinos  anno  uno  a  retfa  Chronologiaaber- 
rare  certiffimum, 

Nunc   harc  decennalis  mutilatio   Erx    munda-       x*" 
dx  Alexandrinorum  ad  primum  Diocletiani  an-  J)ecenM' 
num  facla,  evidentibus  argumentis  demonftran-     .  muttla' 
da.  Scribit  Syncellui  ,    ut  numero  XXXIV.  di-  tt0  Er& 
ximus,  Chriftum  incarnatum  anno  centefimoocto-  m^nian&. 
gefimo  primo   undecims.  Periodi  DXXXII.    anno.  Alexan- 
rum  ,  anno  mundi  yjor,  eamque  Periodum  in-  drw&   ex 
choatam  fuiffe  anno  mundi  5311.  anno   fcilicet  cHcl° 


Periodi    Julianae   4J31.    quod   praeter    annum_ 


DXXXII. 
Olympiadis ,  quem    Syncellus  adhibet ,    offen-  """orurn^ 
dit  methodus  Cyclica  .  Nam  cum  annus    s$oi.  tiemonfira' 
qui  refpondet  anno  Juliano  XLIII.  notato  Cy-  t»r  * 
do  SoJis   VII.    pirtitus  per    XXVIII.    reddat 
Cyclum  Solis    XIII.    manifeftum    eft  annum_ 
mundanum  Alexandrinum  convenire  femper  tam 
cum  Periodo  Juliana  ,  quam    cum  anno   Chrifti 
annifque  ante   Chriftum ,   fi  e    Cyclo    mundano 
Alexandrinorum  fex  unitates  abjiciantur .   Qua- 
re  cum  annus  Alexandrinus  $311.   reddat   Cy- 
clum  Solis  I.  annus  vero  Periodi  Julianae  4S31. 
exhibeat  Cyclum    Solis   XXIII.    certum    eft   u- 
trumque   inter  fe  re<3e  copulari ;  cum  fi  Cyclum 
fllum  Solis   I ;  &  quinque  alios  ex    pr«ecedenti 
Circulo  abdices,  utrimque  Solis  Cyclum  XXIII. 
habiturus  fis.   Quae  methodus  tanquam  certiffi- 
ma  in  Annis  Alexandrinis  cum    annis    Periodi 
Julianse ,   &  cum  annis  qui  ante    Chriftum   vel 
poft  Eram  Chriftianam  fluxere  ,  inter   fe  com- 
ponendis,  femper  pra;  oculis  habenda  eft  .  Ad 
hsec  Theophanes  ,   qui  Syncelli  Chronographiam 
continuavit,  loquens  deConftantii  Augufti  mor- 
te ,  ait  :     Ab  Euxoio   Ariano   Baptifmum    accepit 
Antiocbi*  ,  numerato  tunc  temporit    univerfi  Or- 
bis  anno    j8ji.   duodecima  pofl    undecimam    exa. 
tlam   annorum    DXXXII.  redeunte    Periodo  .    In- 
cipit  is  annus  mundi  anno  Dionyfiano  CCCLIX. 
Xalendis  Septembris :    quo    paclo    Conftantius, 
qui  die  tertia  Novembns    paulo    poftquam   Ba- 
ptifmum  accepifTet ,  vita  funclus  eft ,   eo  ChrN 
fti  anno  ex  prava  Theophanis  Chronologia   vi. 
vere  defiit .  Sed  hoc   nihil  ad  noftrum  propofi- 
tum .  Incipit  is  annus  mundi  fecundum   Alexan- 
drinos  anno  Periodi  Julianae   5071.    Verum   ab 
anno  mundi   J311.  quo  ea   Periodus  DXXXII. 
annorum  exordium    habuit,   ad    annum    mundi 
S8si.  funt  quidem  DXXXII.  anni.Sed  ab  an- 
no  Periodi   Julianae  4S31.  ad    annum    ejufdem 
Periodi  J071.  anni  DXLII.  non  vero  DXXXII. 
interjccli  funt ,  quia  fcilicet   inter  illud  tempo- 
ris    fpatium   Alexandrini  annos    decem  e   fuo 
computo  mundano  refcidere :  ad   quam    mutila- 
tionem  neque    Syncellus ,   neque    Theophanes , 
neque    Sanclus  Maximus,    neqtie    denique    alii 
Scriptores  Graeci  animum  adverterunt . 

Neque  dici  poteft  ,  Theophanem  citius  vel  tar-      XLI. 
dius  quam  Syncellunr,  eam  undecimam  Periodum  EadcmL, 
mundanam  DXXXII.  annorttm  exorfum  effe_9  .  mutuatio 
Sanclus  enim  Maximus ,  cujus  Eram  mundanam  ex  s.  Ma. 
Syncellus  fecutus  eft ,  capite  18,  poftquam  locu-  xl)„0  je_ 
tus  eft  de   anno  XXXI.    Imperii    Heraclii ,  qui  mo„flr(lta, 
coepit  annomundi  ^133.  Indiclione  IV.  anno  fci- 
Hcet  Dionyfiano  DCXL.  ait ;  Si  quit  fummam 

il- 


Izut 


■'■; 
«f(iq 


de  Periodo  Craeco-Romana. 


283 


xlii. 

\c  muti. 
io     xi 
num 
■:mum 
ocletix» 


illxm  ximorttm  Si^.per  DXXXII.  dividxt ,  hx- 
bcbit  intcgras  Periodos  ttnnorwn  DXXXII.  &  ex 
duodecima  annos  CCLXXXI.  Quare  duodecimam 
Periodum  annorum  DXXXII.  ab  anno  mundi 
5851.  Eraeque  Dionyfianae  CCCLII.  quemadmo- 
dum  Theophanes ,  repetit .  Ex  quo  non  tantum 
liquet,  Theophanem  re&e  interpretatum  effj  Syn- 
cellum;  fed  etiam  eam  decenj  annoriun  muti- 
Iationera  Theodofii  Magni  tempore  non  accidif- 
fe ,  ut  perperam  putayit  Petavius  in  Auclario  lib. 
8.  cap.j.  Poft  Diocletianum  vero  Alexandrinos  E- 
ram  fuam  mundanam  reformaffe  S.Maximus  cap. 
31.  infinuat.  Poftquam  enim  dixit  ,  Chriftum 
conceptumanno  muudi  jjor.  baptizatum  $530. 
paffumqueanno  SS34-  fubdit :  Golliguntur  xbln- 
earnatione  ipfius  ufaue  ad  prsfentem  Iniiclionem 
(XIV.  Icilicet)  anni XXXI.  Imperii  Hcraclii  piif' 
Jimi  noflri  Imperatoris  ,  anni  DCXXXUI.  A  falu- 
txri  vero  Baptifmo  &  Pajfione,  quot  anni  lapfi  fint, 
«x  iis  tnanifeflum  efl  omnibus  ;  nimirum  ab  illo 
annos  fluxiffe  DCIV.  ab  hac  DCl.  Annus  ille_» 
Incarnationis  DCXXXHI.  ccepit  anno  Diony- 
fiano  DCXL.  ut  inter  omnes  convenit  .  Chri- 
ftus,  in  fententia  Maximi ,  triennio  ante  E- 
ram  Dionyfianam  in  mundum  vcnit ,  baptiza- 
tus  anno  ejufdem  Eras  XXVII.  mortuufquej 
menfe  Martio  anni  ejufdem  Era.  XXXI.  Qua- 
re  ab  Incarnatione  Chrifti  fecundum  Alexan- 
drinos ,  ad  annum  XXX.  Heraclii  ,  Erarque 
Dionyfiana?  DCXL.  colliguntur  anni  ,  non_ 
DCXXXIU.  fedDCXLIII.a  Baptifmo  ad  eun- 
dem  Heraclii  annum  ,  non  DCIV.  fcd  DCXIV  : 
a  morte  denique  ad  eundem  terminum,  non_ 
anni  DCI.  fed  anni  DCXI.  En  hujus  mutilatio- 
nis  Decennalis  iofigne  exemplum  .  Aliud  fup- 
peditat  Nicephorus  in  Chronologia  pag.  401. 
qui  de  Iniperatore  Juftino  Juftiniani  Magni  fuc- 
ceffore  ait  :  Ejus  anno  VII.  una  Sant~tt\  Pxfchx. 
tis  Periodus  annorum  DXXXII.  ex  quo  Dominus 
nofler  Jefus  Chrillus  fubiit  crucem  ,  anno  a  mun- 
di  conditu  606$.  Indiflione  fexta  evoluta  efl . 
Eft  hic  annus  Dionyiunus  DLXXII.  Confignat 
autem  Chrifti  Incarnationem  Nicephorus  anno 
Csefaris  Augufti  XLII.  mundi  ssoo.  >n  quo 
nonnifi  verbis  diftert  a  Syncello,  &  PaiTionem 
ficuti  ille,  anno  Dionyfiano  XXXI.  illigat . 
Addit  Nicephorus  :  Conflantini  Imperii  anno  XX. 
prima  fancra  Synodus  fanclorum  CCCXVIII.  Px. 
trum  Nicaa  Bithynis.  habita  efl  anno  a  Domint 
noflri  Jefu  Chrifli  humxnitate  affumta  CCCXVIII. 
pofl  ventraniam  autem  ejus  Pajfionem  &  glo- 
riofam  Refurreclionem  anno  CCLXXXV.  Hic  an- 
nus  CCCXVIII.  Erz  Incarnationis  Alexandrina. 
inchoatur  verno  temporeanni  Chrifti  CCCXXV. 
quo  Synodus  Nicarna  menfe  Junio  celebrata . 
Et  tamen  ab  Era  Incarnationis  Alexandrina. 
ad  annum  Era»  Dionyfianae  DLXXII.  non  anni 
DXXXU.  fed  anni  DXLII.  evoluti  funt.  Pra_- 
terea  ab  anno  Dionyfiano  XXXI.  ad  CCCXXV. 
Ejufdem  Erae ,  non  anni  CCLXXXV.  fed  anni 
CCXCV.  fluxere,  ut  numeranti  liquet.  Ex  qui- 
bus  &  mille  ajiis  exemplis  evidenter  innote- 
fcit,  Alexandrinos  Eram  fuam  mundanam  de- 
cennio  abbreviaffe,  quod  &  identidem  cofdem, 
dum  temporum  intervalla  computant,  in  er- 
rorem  impellit. 

Haec  autem  reformatio  non  ante  Diocletia- 
neum  Iraperium  facla  ,  ut  oftendit  Africanus 
loco  fupra  recitato,  ubi  annum  mundi  5713. 
&  Incamationis  CCXXIII.  cum  Confulatu  Gra- 
ti  &  Seleuci  anno  Dionyfiano  CCXXL  gefto 
recle  copulat.  Ea  itaque  facla  ad  annum  pri- 
mum  Diocletiani  ,  quem  tam  Syncellus,  quam 
ejus  Continuator  Theophanes  in  annum  mundi 
$777.  IncarnationisCCLXXVII.  referunt ,  cum 
tamen  juxta  Alexandrinorum  fupputationem- 
numerandus  fuiffet  annus  mundi  5787.  Incar« 
nationis  CCLXXXVII.  In  omnibus  Hiftoricis 
Byjintinis  hujus  mutilationis  exemplum  vetu- 
Jpparxtus  iit  Bironium 


ftius  non  apparet .  Secundo  Panadorus  tam  E* 
ram  mundanam  ,  quam  Eram  Incarnationis  A. 
lexandrinorum  reformare  volens,  hoc  artificio 
ufus  eft  .  Conditum  mundi  decem  annis  tardius 
quam  Alexandriniconfignavit ,  annumque  mun- 
di  J491.  cum  Juliano  XLIII.  annum  mundi 
J491.  cum  anno  Juliano  XLIV.  annum  mun» 
di  *493-  cum  anno  Juliano  XLV.  connexuit» 
eidemque  anno  primum  Incarnationis  illigavit: 
ficque  ingeniofe  utramquc  Eram  in  integrum  re. 
>  ftituit  .  Nam  eo  modo  annus  1491.  &  ssor.  in 
quem  Alcxandrini  primum  Incarnationis  annum 
conjecere  ,  inoipiunt  in  eodem  ■  anno  Juliano 
XLHI.  &  fic  deinceps .  Quare  Panadorus,  ea_ 
Era  fic  interpolata  ,  utrumque  incommodum_ 
fuftulit,  annoque  mundi  5777.  nnmeravit  an- 
num  Incarnationis  CCLXXXIV.  quo  juxta  E- 
ram  Dionyfianam  Diodetianus  imperare  ccepit  , 
in  quo  mundi  anno  utraque  Era  mundana  A- 
Iexandrinorum  fcilicet  &  Antiochenorum  ,  feu 
Africani  &  Panadori  in  unam  eandemque  coa» 
luit ;  cum  hoc  folo  difcrimine,  quod  Alexan- 
drini  annum  Incarnationis  CCLXXVII.  Antio- 
cheni  vero  annum  Incarnationis  CCLXXXV. 
cum  eo  mundi  anno  $777.  copulant,  in  anno 
mundi  deinceps  femper  convenientes ;  fed  in_» 
anno  Incarnationis  femper  diflidentes.  Malum 
itaquefuit,  ubi  remedium  a  Panadoro  allatum 
in  anno  nempe  mundano,  ultra  quem  Panado- 
rus  progreffas  non  cft,  quemque  intaclum  re- 
liquit  . 

Tertio  ,  Era  Diocletianea  a  Chriftianis  in- 
ftituta ,  fola  eft ,  quam  Alexandrini  cum  an- 
no  fuo  mundano  non  decurtarint.  Quemadmo- 
dum  enim  Baronius  circa  primum  Diocletiani 
annum  duo  Confulum  paria  abdicare  non  po- 
tuit ,  quin  totidem  annos  caeterarum  Erarum_. 
iifdem  Confulatibus  refpondentes  refecarit ,  ut 
in  Critica  noftra  monftravimus  ;  pari  eademque 
ratione  Alexandrini  annos  decem  e  fua  Era  mnn- 
dana  cxpungere  non  potuere,  quin  totidem_. 
annis  czteras  Eras  abbreviarint ,  ut  patet  ex 
exemplis  tribus  prarcedentibus  numeris  allatis, 
fi  nempe  anni  illi  mundani,  de  quibus  ibi  a- 
clum  ,  cum  aliis  annis  quam  Dionyfianis  ,  aut 
annis  Periodi  Julianze  jungantur  :  illa  enim  de- 
cennalis  decurtatio  cx  omnibus  aliis  Eris  etiam 
apparebit.  Qiamobrem  cum  omnes  Orientales 
anno  Dionyfiano  v.  g.  DCXL.  qui  cft  annus 
mundi  Alexandrinus  6133.  incipiant  annum_. 
Diocletiani  CCCLVII.  ( tot  enim  Iapfi  funt  ab 
anno  Dionyfiano  CCLXXXIV,  annoque  mundi 
J777.  ufque  ad  annum  Dionyfianum  DCXL. 
mundique  6133.)  manifeftum  eft,  eam  utriuf- 
que  Erae  reformationem  ab  Alexandrinis  poft 
primum  Diocletiani  annum  peraclam  non  effe  : 
alioquin  Eram  etiam  Diocletianeam  decennio 
breviorem  feciffent.  Uno  verbo  Alexandrini  E. 
ram  fuam  mutilantes ,  cacteras  omnes  quat  jam_ 
inftituta.  erant ,  &  illis  refpondebant,  etiam 
mutilarunt ,  decem  fc.  annis  integris  ,  fed  E- 
ram  Diocletianeam  ne  uno  quidem  anno  bre- 
viorem  fecerunt.  Ea  itaque  cum  ipfa  mutilatio- 
ne  inftituta  ,  anno  nempe  Dionyfiano  CCL- 
XXXIV.  quo  &  ideo  illa  reformatio  accidit  • 
Inde  intelligimus  ,  cur  Baronius  Eras  omnes 
pra:ter  Chriftianam  circa  initium  Diocletiani 
biennio  decurtarit;  quia  videlicet  novam  tunc 
quandam  Eram  Chriftianam  inftituit ,  feu  ve- 
rius  affumfit,  qua  antea  ufus  non  fuerat,  ideo- 
que  quam  tunc  incepit  abbreviare    non  potuit. 

Quarto  denique,  ea  mutilatio  occafione  Cycli 
decemnovennalis  indufla .  Alexandrini^enimCy- 
clos  Pafchales  ac  magnum  Cyclum  DXXXII. 
annocum  a  primo  Diocletiani  anno  repetere_s> 
foliti  ,  ut  fupra  oftendimus .  Quare  ,  ut  annus 
mundanus  per  XIX.  divifus  Cyclum  primurn- 
Lunarem  reddere  poffet,  eum  decennio  decur- 
tarunt ,  &  cum  annum  mundi   5787.  numerare 


XLIIIi 

Jlexan- 
drini  cum 
Era  mundi 
omnes  a- 
lias  muti- 
larimt . 


XLIV. 

Anato- 
lius     E- 
ram  rnun* 
dxnam  A- 
lexandri- 
nam    dc- 
curtavit  . 


184 


j>_  Pagi  Differtatio 

*    ^Cuit 


.,„,nttantum  annum  5777- qj'. 
^crent.compu»»;; »«  ,um  Lun*  1,«» 
per  XIX.  pjrtitus    edd.t  gv  ilatjonIS  non 

qu*rebatur.  .Auflorem  ^  __■„„„/»,/  Alexan- 
«  facile  d.vmare.  Sed  cum.  „_ 

drinus,  Laodlce*m1,^neCvclum    decennovalent 

detiani  Auguft.  anno  m   1«^«     «  JB  Q 

rum  quidem  eft,  Bucpe/,    cvclum  ilhim  Ana- 
de  DoU  Temp.  pag.  447; ^gf  W"    .  an. 

tolianum  reprsfcnut , _«'"'-"?{?    P  & 

num  Anato^m  cu-  anno  Chnftfija  ^  . 

Georg.um  wcrvanw»  ;••  ...        annum    co- 

cum  fnno  fequent.  ?"™^T i™V^^ 
pulafTe  .  W  ? W«  qV calvif.us  in  tertia 
conjeaur.s   ducitur.  Meiius  AnatQ_ 

parte  *>«  I^oges  f^£™  enneadecae- 
fioo.  e^Slnt!r^7oamDiocktianTeXorfum  effe  :  a 
teridem  ab  m.t.o  D>o c£ ^,    ;  _tcr,  hujuf- 

quopofteaannoEraque U>  etiam  aufp.ca- 

ti  funt .  c*terun\.nem   annus    mundanus  $777. 
mum  Lunarcm,    quen.   a  d  p    mus 

.eddit,  refpex.ffe,  e «  "  "H  „'_£_  Cyclum- 
annus  &n*lwamift  ^ ^Tujufmodi  caufa  «t 
primum;  cnm  tamen  WJ"*»  enim  nov.lu- 
Uu  Lunar.  Jg»  if^J*  Martii  ,  ut  no- 
nium  die  viccfimo  tciuo  m  n  t  qi„- 

tat  Calvifius  ibidem  .  _ <jj c  initiurtl     na 

visfacile   iuten,g.t,nulU.m  P^.  d 

turalc  eft,    .nde  tnc.pere   o        ,  fi_ 

initium  ftatu.tur.,  «J  «•*',;  de  defum.tur. 
tione  quadam  .  eju qu «tm  „       ^- 

Eufebius  l.b.  '«'«g  ctfi  confufiffimam^ 
natolii  ennc*decie,orimus  fuerit,  qu.  eam  a- 
deprardicat ,  WjgKJ'  De  Anatolio  et.am- 
pud  Chr.ft.anos  xtm^U  lefiafh  cap,  7J, 

Hieronymus  hb.  de  sc  P-  ^_f()/,„,  _./,.:«,. 
magna  cum  Uude    Wj».  ,__,,..._ 

&   Caro   Iw;«r«for.frw  jw  ^      Afironom,a  , 


.  ie(em  lihris  de  Arithme- 
SCH4  tompofutt,  & J  e™  Humus.  Den.que 
ti(tl  inflit«t,on,bus>» «  W'P  ^,  in  Qr.en- 

^W^S^ramDiocic-     XLV. 

ti^o^S|cf^^  S£ 

ft.anis  conditam ,    eique  uy*.     .  perfecutus  ?»,*«»*'. 

,os%on  enim  poftquam  Chr  ft^P  D?^ 

eft  ,  &  ejus  men.ona.nom  fisC  M  ^ 

eft,  id  fier.  potmt :  imo  >n  ^  jnftltuta  ^. 

Era,quaeeoviventeacregn  .^^   ^do 

fue/at1,  diaa  fit  P°J*  m°* ^iftimandum   hanc 
Era.  Murtyrum.  P«t«ea  jon  m  ufu    ferve- 

mutilationem,  poftquam  in  mundl  5?77. 

re  ccepit,  excog.tatam ,  quo  diaionem  cur- 

per   quindecm    divifus  rcdoar  em   ad  cl. 

fentem  (1»  tTe"-^nt"mbribus  anni  toit«« 
unt,quia  a  K^ttSSionum  .nftitut.onem 
collocant)  Nam  «  P°f  amnimmutaffent ,  al.quem^ 
Alexandrin.  Erana  fuam  fine  u„a  ad- 

annum   mundanum  elepm      ^  ^fferret .  Itaque^ 
dit.one  currentem    nd.d.o         ^^       d,a 
jlle  annus  mundi  5777-  repr£Efentav.t  . 

^01 '  f "yrS&SS    -ceffario  to^« 
Haec  plur.bus  expo n  ,       ntum    num.  XXXVii 

quartum  Petavil.^nmC!Te  vulgaris  error.s,  qu. 
Jecitatum  ,f«f  Jgf  ^calnationK  nono  an- 
ar.quos  Orien  ales  Eram  ^    pemtus 

noqchrifti  D.onyfi ^"^««n    Incarnat.on.s 


Sqchrifti  'Dionyfiano ^^1^0«. 
^r^  to^taXnon  incepiffe  ,.fed  poft 
Bram  Dionyfian.s  taroi .  ff      fi  enim  null» 

Diocletiauum  «ndcm  ftecu       A,exandrinorum  , 

nmtilatio  *g%gjfc%*  anni  feptem  ,  ftd 
llt  cum  n.oftra  convenia  Incarnalionem  fuam- 
oao,  qutbus  tardms  .m  ^    |Cet 

inchoa&nt,  rtgg  ^,  ^n  ■  vtn»» 

commun.tcr  rec-ep l*'„    ff    exiftin.o. 

aliena  ,  ut  mc  demo^ffe  e  J^        ^  all. 

Fatetur  qu.dem   Petav ^»         detegere  cona-     -       rf^ 

quam  8«jnjjjJ >  ^igtaen.  rei  ex  fe    obfcurae  ■ 

V  ,  non  parvam  cai.g  }n  r       ,lb.8.  rf     ./CM 

offundit.-Quare    qu*  >P  huc  adduCere,  wrwW  . 

^UpaucisCconfutare  vifum,  ut  verius  tandem  e 
tenebris  emergat . 


XLVI. 

Opinio  Pe- 

dts 

nurt. 
ia.nis  Cn 


VERBA      TETAVtl 


implicatos  habebmt:  ^juoa  ^.   (a)  W 

,i/OT  fl/o»    tc^T"llZ7tpLcionbus  tnnis  fp*- 
kitur  1"W. *%*?££%„«  mlnorcfvefum- 

tfi   in   Nono  de   ff'/'  Jw't    Afric<tni  ,   tmti^ui 
Ophno   A-       Inter    his« debr, s ju  ;rtMW  xmo  mund, 

fricani    o.&crud,ti    ^Z%'    t4^   ^0  ™*'  **"? 
JrKZo    Er*     5Soi.  incamatum     I *,   PJJ        .  &  „iginem  de- 

mus  Ab)  QUejn  '''"'^Zterpolarunt  ,  **  f*- 
Ju&ms  fui  c^°,!0°S™'xa>n  dccem  circiter  an- 
d,f,me  contuMrunt  .  K    >  f     a    autem     otto  , 

nis  ab  ejus    efocbx  ,   *  J>"W         .  lta  1'etav.US 

cap.i.   Tumcap.3-  fequem  h  0rhe  co„. 

ditofine  ulU  Cyclorum,  fj^  *«iftcii  i&tn 

fubduccbant.  Vofie*    cum/™2cuit    mnos  mun- 
)trvere  in  Ecchfia.  c«Plfet  .J™",    fumm,   4* 


■  ^ 

mundans. 

Mexandri- 

ns  . 


..   *  \s  v  N   VOC  AT  A. 

•  *•     ,v  -  neaue  enim  ante  Antt- 
U)  Illudcert.mmum.neq»  dum   pa_ 

toiiuL  ^}t-dT\Ato^^  eo  tantum  tem* 

fchalem  adh.b.tus    .deoqu e 

e   ex  ann.s  mundan.     «  £        mere  hl. 

exhibere  poffet  .  Diocietianeam  nullam 

fb)  Licet  ante  Eram   u.ot  fljs  pU_ 

p/opriam  Chrift  an.   haberen      &mnuterentur , 

blicis  Eris  Gent.l.um  &  la| an  ^    .  Hip. 

Scriptores  tamen  ,  «t.  Julu^        ^  ^, 

poly.us  Marty^'  /'"^conflnfu    fupponebant  , 
ricre,   commun.   fcrc   c  nlen  g.  ssot 

Chriftum  incarnatum  elle  ann  ncgan. 

;rio?-P— »-"•  ""w",ione  ufum 

effe  •        ,        „m  orimum  Diocletiani  Alexan- 
(c)  Ad  annum  pnmu     Af.icani  ad  Cycllirn 

drini    computum  annaie  ^$ 

^^^"{iSi™*  m  fp°n- 

danis  ,  tot.demque    i  D.onyfius  E- 


de  Periodo  Graeco-Romana .  285 


PE  R  B  A     P E T dV l l 

txiftcrct ,  Qusm  in  finent  pxrtim    annorum  ttliquot 
detraJlione  ,  yel  xddittone  prioret  computos   immit- 
t.irunt  ;  pxrtim   iis    retentis  ,     Incarnitionem    ttc 
Pxjionem    Chrifti   xlios    m    xnnos  ,    quxm     quibus 
adfcripti  erxnt  initio,  relegarunt  .  Hoc ,  ut  pxulx- 
tim  evenijfe   conjeftura  noftrx  fert ,  explicxre   de- 
inceps  aggredixr  , 
XLVir.         Princept ,  quantum  fufpicttri  licet ,   in  JEgypto 
'rimx  Ertt  Panaiorus  ,  (  d  )  cum  xnimxiverteret ,    xnnos   ab 
mndxnx     Adxmo    ex     Africttni  fententix    coUettos  ,   Ji    per 
>r&eorum_,  XIX,  dividerentur ,    nequxquam    Ixbentem     Luntt 
ecundum.  Cyclum  ejficere  ,   non  dubitavit    cxptxnda.  opportu- 
etavium,  nitxtis  illius  grxtix ,  pxucos   xnnos   e   fummx    de- 
cerpere  .  Jxm  enim  Alexxndrinorum  Lunxris  Cyclut 
Percrebuerxt  ;  qui  tt  Pxfcbxli    fere    menfe  fumens 
initium  ,    idem  erxt  xc   nofler  ;    hoc  eft ,    primus 
■unius  ,  primus  itidem    erxt   alterius :    quxndoqui- 
dem    PxfchxJis   omnis     Romxnorum    methodus    xb 
Alexxndrinorum  eft  fonte  deduilx  .  Theophilus  A- 
lexxndrinus  Epifcopus  Pxfcbxlem   Cyclum  inftituit 
xnnorum    CCCCXXXVII.    cujus    centum    priores 
onnos  difcnpfit ,  orfus   x   Confulxtu    Crxtixni  V. 
&  Theodofii  Impp.   qui  efl  xnnus  Er&  Cbriftixn*. 
CCCLXXX.  Cyclo  Lunst   i ,  (e)  Hic  xnmts  ex  A- 
fricxni  cxleulo   putxbxtur   xb  Incxrnxtione    CCC- 
LXXXII.  xb  Aixmi  5881.  Divifis  $881.  per  XIX. 
relinquunttir  XI.   xlqui   I.  refiduum    efie   methodi 
TxfcbxHs  intererstt.   Pxnxdorus    ergo   decem  detrx- 
ttis ,  eundem  illum  xnnum   numerxvit   xb    Orbe_* 
condito    $871.   quibtts  per    XIX.  pxrtitis  ,    Cyclus 
ille  Lunn  primtts  ,    qui  qui.reb.tlur  ,   exiffit  .   Pr&- 
tertx    Incxrnxtionem  xc   Nxtxlem  Cbrifti    biennio 
fttbduxit  xb  Africxni  epochx ;  <£•  in  xnnum   rede- 
git  ,  qiti   trecentefimus  oElogefimus  retro  putxbxtur 
ob  exoriio  Cycli  Theophili  .  Si  xnnus  $871.  mitnic 
trecentefimus  oclogifimus  fecundus  hxberetur  xb  incxr- 
nxto  Domino  ;  cxieret  Incxrnxtio  in  ttnnum  ab  Adx- 
mo  $$<)l.Pxnxdorus xutemeum xnnttmputxvit  5493« 
Igitur  primus  xnnus  Cycli  Theophili,  Er&  Incxrnx- 
tionis  ab  illo  numerxtus  eft  treeentefimus  otcogefi- 
nius  :  qus.  eft  infignis  obfervxtio  vetuftxtis  Ers.  com- 
tnunis,quxm  Dionyfixtxm  nommxnt:  quxmquxm  uno 
ctnno  Incxrnationcm  antevertimus:  eo  quod  Erx  Chri- 
Jli  non  Incarnxtionem  includit  ipfxm  ;  fed  x  Kxlen- 
dis  Jxnuxriis   proximis    ab    Hatxli  incidit  ,    &c» 
Annos   5493.^  ptr  XIX.  pxrtixre  ,  fit    Lnnn  Cy- 
clus  II.  qui  perinde    xnno    primo    Cbrift:    noftrxti 
cangruit .  (f)     Ex     hxc    Pxnadori     conformxtione 
ascidit  ,  ut   computut   ijie  recens   ab    Orbe    conii- 
to  ,  oflo  annis  minir   effet    priore  illa ,    qui   fuit 
Africani  ,  Txmetfi  enim  dcccm  annos  de  eo  PxnX- 
dorus  xbflulit  ;  tamen  com<nunem  terminum  bien- 
nio  fummovit .  Si  Incxrnxtionis  priftinum  xnnum 
retinuijfet  ab  Africxno  editum  ;   qiei    eft    Periodi 
Julixns.  4711.  biennio  ante  epocham  nollrxm  ;  an- 
nus  primus  Cycli  Theophili ,  Chrifti  CCCLXXX. 
fuifict  Er&  Incxrnxtionis  Panxdori  CCCLXXXII.. 
munii  587».  Ablatis  annis  CCCLXXXU.de  5871» 
refidui  funt    J490.  Ergo  xnnus  5491.  ejfet   Incar- 
nxtionis    annut  .    Idem    primus    Thetsphili     annus 
ex  Africxni  computo  erxt  ab  Aixmo  5881.  a  Chri- 
fti    Incarnxtione    CCCLXXXU.    SubduHis    CCC- 
LXXXII.  de  5881.  reliqui  funt  anni  SSoo.    Pro- 
inie  xnno   5501.  incxrnxtus  eft  Chriftus  ex  Afri- 
eani  rxtiociniis  .   Difcrimen  computi  hujus  &  al- 
terius  anni  X.  Verum  Panxiorus  biennio  ,    ut  di- 
iium   eft  ,  Incxrnationem  defceniere  juflit  ai  an- 
num  S493.  Unde    otto    annorum     duntxxxt    intcr 
tttrumque  nxta  differentix  efl .    Accefit    ad    eam 
Cycli  Lunxrts  opportunitxtem ,  &  Iniicrionis  ufus. 
Nam  unitate  additx,  &  fummx  per   XV,  pxrtu 
.    tx  ,  proprix  euiufque  anni   habetitr  Initclio  .    An- 
'>■'  5871.  per  XV.  diftributi   relntquunt     VII.  Ve- 
rum  xnno  Chrifti  CCCLXXX-   IndiSlto  fuil  VIII. 
unitat  ergo.  aijungi  debet  xi  num?rum  .    Quod  fi 
Mitum  Africani  5881,  per  XV,  divideres ,  Indi- 


JW    EXAMEtZ    VOC  AT  A. 

Chrifti  annum  triennio  ftrdius  quam  Africanus  , 
confignavit  ,  Era  Incarnationis  Akxandrina  poft 
Diocletianum  annis  feptem,  non  vero  oclo,  bre- 
vior  fuit  quam  Dionyfiana  . 

(d  )  Communis  opinio  eft  ,  Chriftianos  Orien« 
tales  tres  Eras  mundanis  habere  ;  Alexadrinam, 
Antiochemm  ,  &  Conftantinopolitanam  ;  prio- 
rem  illigare  primum  annum  Incarnationis  an- 
no  mundi  SJ0I«  alteram  anno  mundi  S493*  ut" 
tiraam  anno  mundi  S5°9-  Petavius  tamen  pri- 
mim  cum  fecunda  confundit  ,  &  Ioco  fecunda: 
alum  comminifcitLir,  qua:  a  nullo  unquam  po- 
pulo  aut  Scriptore  antiquo  ufurpata  fuit ,  ut 
mox  videbitur  .  Prior  itaque  fupponit ,  Chri- 
ftum  natumefle  anno  mundi  ssoi.anno  Julia- 
no  XLIH.  Haec  ad  annum  primum  Diocletiani 
decem  annis  mutilata  fuit ,  vel  ab  Anatolio  ,  uc 
ego  quidem  exiftimo  ,  vel  ab  aliquo  alio  Scri- 
ptore  nobis  ignoto.  Nim  Panadorus  hujus  pri- 
mse  reformationis  auclor  effe  non  potuit ;  cum, 
tefte  Syncello  ,  Areadii  Imperatoris  ac  Theophi- 
li  Alexanirini  Archiepi fcopi  tempore  floruerit  , 
poft  annum  nempe  Chrifti  CCCLXXXIH.  quo 
Archidius  a  Theod^fio  M.  patre  renuntiatus  eft 
Augullus  *  Et  tamen  jam  a  Diodetiani  tem- 
pore  Era  Alexandrina  decennio  brevior  erat 
quam  antea  ,  ut  jam  demonftravi,  &  manife- 
fte  liquet  ex  Tbeophine  in  Chronico  ,  ubi  an- 
nos  Diocletiani  ,  Conftantini  M  ceterorumque 
deinceps  Iraperatorum  cum  Era  mundana  Ale- 
xandriua  jan  decennio    mutilata  cunneclit. 

(e)"Annus  Dionyfianus  CCCLXXX.  nun- 
quam  potuit  ex  Africani  cakulo  putari  ab  In- 
carnatione  CCCLXXXII  ,  ab  Adamo  s88».  cura 
jam  a  noniginta  anuis  calculu>  ille  imminutus 
failTet;  &  in  tota  antiquitate  nullum  exempktm 
reperiatur  ,  quo  conltst  ,  Er  im  illam  munda- 
nam  fine  mutilatione  poft  Diodetianum  ufur^ 
patamfuift";.  Prxterquam  q  lod  anno  Dionyfi3- 
no  CCCLXXX.  inchoari  debuiffet  annus  mundi 
5883.  Incarnationis  CCCLXXXIII,  qjia  annus 
Incarnationis  Alexandrinus  trienntD  Eram  no- 
ftram  Dionyfianam  antecedit .  Ceterum  hae-  Pe- 
tavii  verba  ,  Kttxlem  Chrifii  biennio  fttbduxit 
ab  Africxni  epocha  ,  valde  obfcura.  Panadirus 
itaque  epocham  Incarnationis  ab  epocha  Incar- 
nationis  Alexandrinorum  biennio  fummovit;  fed 
feptennio  eara  antevertit  in  Era  mundana  Afri- 
cana. 

(  f )  Era  mundana  ,  quam  ex  Panadoro  Peta« 
vius  exponit ,  non  eft  Era  Alexandrina  ,  ut  ipfe 
putat ,  fed  Antiochena  ,  cujus  auctor  hahetur 
Panadorus.  Nam  in  prima  Era:  mundanae  re- 
formatione,  decem  tantum  anni  tara  ex  Era 
mundana,  quam  ex  Era  Incarnationis  expundi  ; 
a  quo  tempore  Era  Incarnationis  Alexandrina 
feptem ,  non  vero  oclo  annis  brevior  fuit  .  Sed 
primus  annus  Incarnationis  e  loco  fuo  minime 
fummotus .  Contra  vero  in  Panadori  conforma- 
tione  feu  Erac  raundanx  Antiochenar  inftitutio- 
ne  alia  mutilatio  a  memorata  longe  diverfa, 
facla  .  Panadorus  enim  decem  annis  tardius  quam 
Atexandrini  conditum  mundi  collocavit  ;  ac  prae- 
terea  annum  primum  Incarnationis  ,  non  cum 
anno  mundi  S501,  annoque  Juliano  XLIII.  fed 
cum  anno  mundi  S493«  Juliano  XLV.  illigavtt» 
Q11.0  paclo  ,  Incarnationem  biennio  tardius , 
quam  Africanus  &  Alexandrini  ,  inchoavit « 
Qitare  ,  quae  Petavius  dicit  contigiffe  in  prima 
reformatione  Erac  mundana;  ,  contigere  in  fe- 
cunda ;  fi  tamen  excipias  mutiJationem  iilam 
decennalem  tam  Erae  mundi ,  quam  Erx  Incar- 
nationis ,  cujus,  Anatolium  auclorera  fuiffe  di- 
ximus  . 

(g)  Incipft  explicare  Petavius  fecundam    E- 
ram  mandanatn  Orientalium,  ut  ipfe  exifttmat, 

ctto 


P.  Pagi  DiiTertatio 


XLVIII. 

Secunda 


vwm< 


ClKJi    ?  E  T  AV I I 

itio  II  prcvsnirct  :  qttaf  hngitts  abefl  ab  ex  qus. 
tum  putxbatur .  Quamobrem  non  minus  Inditlio- 
nis  quam  Cyeli  Lunxris  commoditas  Panadorum 
impulit ,  ut  Africani  computum  interpolarct ,  Si- 
quidern  Iniittionis  ufus  per  illa  tempora  vthemen- 
tius  increbefcere  capit ,' 

(  g)  Atenim  perfuafum  hoc  plerifque  fuit  , 
Chrislum  Dominum  &  Martii  XXIII.  &  Lunx 
Era  Crsco-  XIV'  vel  XV'  id  eA  '  ?lenilunia  eJFe  P*fi*>" ,  id 
rumfccun-  *fl  ■>  in  Pafchate  Judxico  ,  Mxrtii  veroXXV.  re- 
dum  Peta.  fxrrcxiffe  :  quorum  illud  ferix  VI.  boc  autem  fe- 
rial.  contigiffe  extra  controverfixm  ejl .  Quod  Mxrtii 
XXIII.  p.rjfum  effe  Cbriflum  Cr&ci  Computi(l& 
erediderint ,  argumento  ejl ,  quod  Maximus  ,  Ceor- 
'vius ,  Chroniccn  Alexandrinum  ,  Cedrenus  ,  <£*  alii 
complurcs  ita  fentiunt .  Quin  etixm  C&fxrieitft^ 
Concilium  ,  quod  Vitlore  Pontifice  circa  annum^ 
Cht-ifti  CXCVII.  cciebratum  efi  ,  hoc  ipfum  defi- 
r.nt .  Quocircx  tria  h&c  in  eundem  concurriffe 
ciiem  Martii  XX III.  arbitrati  funt  ,  feriam-VI,  & 
Lunam  XV.  necnon  legitimum  Atatis  modum  ,  ut 
XXXIII.  annos  circiter  statis  haberet:  quoniam 
tricefimo  anno  baptizatus  eft  j  ac  tria  deinde  Pa- 
fchata  pcregit ,  Quibus  omnibus  commcdior  nullus 
Minus  inveniri  fotuit  ,  quam  qui  Er&  communis 
tfi  XLIl.  &  in  Panadcri  computo  5533.  exiens  , 
jnienfque  5534.  idemque  ab  lncar-naticnc  ,  fecun- 
dum  Panxdcrum  ,  XLII.  Nam  hoc  anno  Cycluf 
erxt  Solis  Romanus  XXIII.  Littera  C.  proinde- 
que  Martii  XX III.  feria  VI.  &  Martii  XXV. 
Dominica  ,  Cyclus  Luns.  Alexandrinus  &  tl.cm.tnus 
fuit  V.  Neomenix  Kic&na  Martii  IX,  &  XXIII. 
Luna  XV.  Ergo  non  dubitarunt ,  illo  anno  Pafiio- 
nem  accidiffe.  Ut  igitur  tricefiuius  hic  &  tertius, 
•vel  qtiartus  Atatis  effet  annus  patienti  Chriflo, 
conflituerunt  anno  computi  Panadori  5501.  incar- 
ttatum  effe  Chrifium  ,  Ers  vulgaris  nono ,  Periodi 
Jul.  4722.  Huic  illomm  caftigationi  fuffragari 
pr&terca  vetus  iila  opinio  videbatur  ,  nnno  mundi 
5501,  incarnatum  effc  Chriflum  ,  quam  Africanus 
autloritxte  fua  commendarat  .  Ita  prorfus  admi- 
rabiliter  contigit  ,  ut  ad  Eram  prtftinam  fpretis 
Pxnxdcri  calculis  redirent  :  aut  ,  ut  priorcm  il- 
lum  computum  cor.ftanter  Ecclefia.  aliqus. ,  civi- 
tatefque  retinuerint i  (h)  deineeps  nulla  in  eo 
mutxtione  fatrx ,  epochas  Incamationis  ac  Pafp.o- 
iiis  Chrifti  folummodo  follicitarint  .  Verum  ,  nee  in 
annis  mundi  cum  Africano,n:c  in  annis  Chrifli  pu- 
tandis  ,  cum  Panadoro  confentiebant ,  Etenim  an- 
nus  ille  Ers.  Chri/lian&  nonus  ab  Africano  nume- 
ratus  ,  eft  mundi  5511.  Chrifti  undecimus  j  a  Pa- 
tiadoro  vero  inundt.  5501?  Chrifti  nonus ,  At  illi 
mundi ,  ut  Panadorus  ,  SJoi.  Chrifti  vero  primum 
cenfehant  ;  quod  neuter  illorum  inftituit  ,(i)  Hinc 
apparet ,  rette  uos  cap,  \.  doctiiffe  ,  computum  hunc 
annalem  &  Ahxxndrinum  nihil  a  Panadori  cal- 
culo  difcrcpare  ,  fi  ad  annos  Adami  vel  mundi  ref- 
picias  .  Tum  id  conftat ,  multum  hunc  ab  Era. 
Afrtcani  effe  diverfum .  Quocirca  qitod  in  9.  de 
TJocr.  Temp.  cap,  4.  diximus  ,  cx  tribus  vulgatis 
Crs.corum  computis ,  antiquitxtis  palmam  ci  debe- 
ri ,  qui  ad  Incarnationem  Chrifti  ntimerat  abfolu- 
tos  annos  5500.  late  id  accipiendnm  cft  :  &  ■y.u^ro- 
Xou  fi  annorum  tantummodo  fummx  fpetletur , 
cujufmodi  cxm -Africanus  infiituit .  Sin  eo  modc, 
confideretur,  qv.o  ab  computandi  tnagiflris  accommo- 
dxtx  pofiea  cft,  cum  ufu  methodi  Pafchalis  implc- 
x«i   eadem  efi  cum  tlla  P.inadori  s  fed  ejus  efi  trx- 


IN    EXAMEK    VOCJTA. 

&  unde  originem  ceperit ,  oftendere  .  Verurn^ 
Era  lisec  mundana  ,  in  qua  illigat  annum  mun- 
di  5501.  cum  anno  Juliano  LIV. ,  annoque  Dio- 
nyfiano  nono  ,  fiftitia  ,  commentitiaque.  Exem- 
plum  enim  quod  affert,  ut  probet ,  ejus  auclo- 
res  Paffionem  Chrifti  conjeciffe  in  annum  D10- 
nyfianum  XLII. ,  qui  revera  concurrebat  cum 
anno  5533.  Ene  Antiochenx  a  Panadoro  inftitu- 
tat,  eft  de  re  gefta  anno  Dionyfiano  XXXI., 
quo  in  curfu  fuit  littera  Dominicalis  G.  proin- 
deque  Martii  XXIII- ,  feria    fexta,  &  Martit 
XXV.  Dominica  ;    Cydi    Romani   Solis  XII. , 
Lunae  XIII.  Decepit  Virum   docliflimum  annus 
mundi   fecundum   Antiochenos   S50.1*  cum  quo 
Panadorut   annum    IX.  Incarnationis  ,  qui  iti- 
dem  eft  nonus  Erac  vulgaris ,  &  cum  quo   Afri- 
canus  &  Alexandrini  conjunxere   annnm    pri- 
mum  Incarmtionis .  Inde  enim  neceflario  fequi 
putavit ,  Scriptores  aut  populos  extitifle  ,  qui 
Incarnationem  inchoarint  anno  mundi  ss°i«an- 
noque  Juliano  LIV.   cum  tamen  quotiefcumque 
annus    ille  mundi    $S°r.  concurrit    cum   anno 
Dionyfiano  IX. ,  &  Juliano  LIV. ,  nunquam  fit 
eaput    Incarnationis,  fed   fupponat  eam  m  ea- 
dem  Era  mundana  anno    S493-  incepifle  .    An- 
nus  itaque    5501.  in   Era  Alexandrina  ,   quatn 
Petavius  perperam  Panadori  Eram  vocat,pnn- 
cipium  eft  annorum  Incarnationis  fecundum  A- 
fricanum    ac    Alexandrinos  ,  annoque     Juliano 
XLIII.  inchoatur:  in  Era  vero  Antiochena  re- 
fpondet  anno  Juliano  LIV.  ,  annoque  nono  tam 
Erae  Antiochena: ,   quam  Erce  Dionyfianar:  ne- 
que  alter  cum  altero  confundendus ;  cum  ad  di- 
verfas  Eras  mundanas  pertineant, 

(  h )  Sicut  in  anno  primo  Incarnationis  in 
Era  Alexandrina  nulla  fafta  eft  immutatio,  fed 
tantum  decem  anni  adannum  primum  Diocle- 
tiani  ex  illa  expumfti :  ita  verum  non  eft ,  ad 
Eram  priftinam  Incarnationis ,  a  cujus  primo 
anno  numquam  eos,  nec  ullos  Orientis  populos 
receflifle  diximus,  Alexandrinos  reditfle ;  Sc 
commentum  eft  ,  efle  aliquas  Ecclefias  civita- 
tefque,  qua:  vel  hodie,  vel  prsteritis  feculis , 
Incarnationis  computum  incipiant  ,  vel  incepe- 
rint  ab  anno  mundi  ss°i«  prout  cum  anno  Ju- 
liano  LIV,  annoque  Chrifti  Dionyfiano  non» 
eoncurrit.  Verum  quidem  eft,  id  a  pluribus 
graviflimifque  Aufloribus  in  literas  mandatum 
fuiffe,  &  errorem  illum  vulgarem  omnium  fer- 
me  animos  occupare .  Sed  Scriptores  illi  mini- 
me  antiqui,  &  in  critica  ac  eruditione  error 
communis  legem  facere  non  poteft  .  Natus  is 
error  ex  Era  Incarnationis  Alexandrinorum  poft 
Diocletianum  Dionyiiana  feptennio  breviorir 
fumta  enim  inde  anfa  exiftimandi  fcribendique, 
effe  vel  fuiffe  populos ,  qui  Ernm  Chrifti  tar- 
dius  quam  Latini  aufpicati  fuerint  ;  cum., 
eontra  ex  eo  quod  Era  haec  feptem  tantum  an- 
nis ,  quam  noftra  brevior  eft,  inde  colligere^. 
debuiffent,  eam  non  procedere  ab  anno  mun- 
di  S50r-  quatenus  cum  anno  Juli3no  LIV.  an- 
noque  Dionyfiano  nono  concurrit  .  Sed  tantum. 
abeft,  ut  novi  ifti  Chronologi  ita  ratiocinati 
fuerint ,  ut  in  alium  errorem  inciderint ,  com- 
munique  confenfti  tradiderint  ,  Eram  ilJam 
Incarnationis  fecundum  Alexandrinos  annis  oclo 
a  Dionyfiana  diilidere. 


ilatio,  conf.rmxtioque  recentior  .  Ita  Petavius  cap.2. 

1  Petavius  communi  illo  errore  innixus  credidit ,  falfam  effe  communem  opinionem ,  qiue  do- 
cet ,  Gracorum  computos  Erafque  praecipuns  effe  tres :  quia ,  inquit,  ex  tribus  dua?  funt ,  qua:  di- 
;,,  verfis  annis  Incarnationem  aflignant:  videlicet  illa  qua:  annos  5493.  &  quac  S501-  colligit .  Unius 
„  ergo  computi  Aunmae  ifts  duar  funt  :  qui  cum  tertio  annorum  $$09.  Natalem  eumdem  Chriftt 
„  refpicit,  &  ab  illo  propterea  jure  diflinguitur .  Subdit  trium  Erarum  duas  Incarnationem  arfin- 
,,  gere:  ac  prioris ,  qiiae  $501.  putat  ultimum  convenire  Chrifti  anno  nono;  alterius  veroquse  5493. 
3,  numerat ,  _aano  primo  i^adeoqvc  non  duos  annales  computos,  fed  unum  &  ^undem  effe.Etenim 

„  an- 


de  Periodo  Graeco-Romana .  287 


XLIX. 

■aprimx 
fecua- 
x   Grseo- 
um  unx 
'f  eadcm 
cundum 
etsvium . 


annum  Chriftianar  vel  Dionyfianae  Erx  primum  uterque  computus  J49?.  numer.it:  necnon  annuni 
ejufdemErae  nonum  uterque  recenfet  jjoi.  quippe  de  anno  currentemundi  ad  Incarnationis  annum  af- 
lequendum  priores ,  annos  j  joo.  detrahunt ;  pofteriores ,  J491.  ex  quo  niajor  hujus  quam  illius  calcu- 
lus  cfficitnr .  Annus,  exempli  caufa  ,  mundi  apud  Maximum  6133.  detraclis  Jjoo.  erit  ab  Incar- 
natione  DCXXXIII.  deduclis  vero  J49z.  putabitur  DCXLI.  aj  quem  revera  Maximus  peipetuo 
refpeclum  habuit.  Itaque  in  annis  mundi  confentiunt  ambo  computi  ;  in  annis  Incarnationis  dif- 
fentiunt.  Non  debent  igitur  mundi  Erar  vel  computi  cenferi  duo ,  fed  unus  duntaxat,  cujusad 
diverfos  annos  Chrifti  Incarnatio  alligatur.  Qtiare  duar  tantum ,  quod  dicebamus ,  praxipuae  funt 
Era;  Grarcorum ;  nempe  una  ,  cujus  in  annum  J49J>  primus  annus  Era;  Dionyfianf  vel  commu- 
„  nis  congruit:  &  altera  ,  quae  eundem  annum  numerat  ab  Orbe  condito  JJ09.  Ita  Petavius  ci- 
„  tatus  cap.  r.  Quod  etiam  jam  tradiderat  lib.  9.  de  Doct.  Temp.  cap.  3.  fed  cum  maiori  obfcu- 
ritate  ,  quar  inde  provenit ;  quod  ad  fententiam  fuam  clare  explicandam  ,  computum  illum  mun- 
danum  ad   menfuram  aliquam  nobis  penitus  notam ,  uti  v.  g.  ad   annum  Julianum ,  non   applicat . 


Mens  itaque  ejus  eft ,  Eram  mundanam  Alex- 
andrinam  &  Antiochenam  unam  eandem  effe, 
&  nonnifi  verbis  &  confignatione  primi  anni 
Incarnationis  in  ejufdem  computi  annis  differre. 
Nam  Alexandrini ,  ut  perfuafum  habet  Vir  do- 
cliflimus  Incarnationem  illigant  cum  anno  mun, 
di  J493.  annoque  Juliano  XLV  :  Antiocheni  ve- 
ro  cum  anno  ejufdem  computi  mundani  jjoi. 
annoque  Juliano  LIV.  qui  eft  annus  Erae  Dio- 
nyfiana;  nonus,  exiftimantes ,  deceptos  effe  Ale- 
xandrinos ;  dum  initium  Incarnationis  oclo  an- 
nis  citius  in  eadem  Era  mundana  collocarunt . 
Quar  fi  vera  effent ,  non  dubium  ,  quin  Era 
Alexandrina  &  Antiochena  ante  Diodetianum 
una  &  eadem  effet ,  ut  poftea  fuit ,  quemadmo- 
dum  dici  non  poteft  ,  eos  qui  Martyrium  S.  Igna- 
tii  Antiocheni  Epifcopi  cum  anno  Dionyfiano 
CVIII.  jungunt ,  diverfa  Era  Chriftiana  ,  uti  ab 
iis,  qui  illud  in  annum  CXVII.  conferunt .  Era 
autem  mundana  Conftantinopolitana  ,  juxta  Pe- 
tavii  fenfum ,  ab  Era  mundana  Alexandrinorum 
feu  Antiochenorum  prorfus  difcrepat;  quia  an- 
num  mundi  J493.  cum  anno  Juliano  XXIX.  co- 
pulat,  annum  mundi  jjoi.  cum  anno  Juliano 
XXXVII.  annumque  JJ09.  cum  anno  Juliano 
XLV  :  cum  tamen  annus  mundi  JJ09.  in  Era 
Alexandrina  feu  Antiochena  incipiat  anno  Ju- 
Jiano  LXI.  Ex  quibus  infert  Petavius ,  duas  tan- 
tum  effe  Eras  mundanas  Orientalium ,  &  in  pri- 
ma  annum  Incarnationis  diverfimode  inchoari. 
Verum ,  cum  jam  demonftravimus  ,  nullum  an- 
tiquum  Scriptorem ,  nifi  erraverit  ,  nullumque 
unquam  populum  credidiffe  Chriftum  natum  effe 
anno  jjoi.  quatenus  cumanno  DionyfianoXI. 
&  Juliano  LIV.  concurrit,  omnino  diftinguen- 
dar  duae  Er«e  mundanae  ,  in  quarum  altera  an- 
nus  jjoi.  annufque  primus  Incarnationis  annc» 
Juliano  XLIII.  exordiuntur :  in  altera  vero , 
Antiochena  fcilicet,  annus  mundi  jjoi.  annuf- 
que  Incarnationis  XI.  anno  Juliano  ti^  ini- 
tium  defumunt  . 

Porro  Petavius  fententiam  Maximi  explicans , 
non  folum  in  exemplo  laudato ,  fed  &  in  aliis, 
qux  paflim  ex  eo  affert ,  pugnanlia  dicit .  Mo- 
do  enim  afferit ,  eum  Incarnationem  cum  anno 
mundi  jjoi.  annoque  Dionyfiano  IX.  &  Julia- 
no  LIV.  conjunxiffe  ;  modo  vero  eandem  ab  an- 
no  mundi  J493.  deduxiffe;  cum  tamen  haec  con- 
traria  fint .  Maximus  itaque  Incarnationis  epo- 
cham  anno  mundi  jjoi.  annoque  Juliano  XLIII. 
aufpicatur:  ideoque  anno  Dionyfiano  DCXLI. 
ineunte ,  quo  computum  fuum  Ecclefiafticum 
fcribebat ,  numerare  debuiffet  annum  mundi  6143. 
annumque  Incarnationis  DCXLIII.  Sed  quia  jam 
a  tribus  &  amplius  feculis  Era  Alexandrina  de- 
cennio  mutilata  fuerat ,  collegit  tantum  annum 
mundi  6133.  Incarnationis  DCXXXIII.  eo  nem- 
pe  Incarnationis  anno  ab  anno  mundi  Jjoi.  re- 
petito.  Hanc  mutilationem  invide  oftendit  annus 
Julianus  DCLXXX  V.  in  quo  tam  ille  mundi  quam 
Incarnationis  annus  initium  fumit.  Nam  decem 
annis  ex  illo  numero  detraclis ,  reftat  annus  Ju- 
lianus  DCLXXV  ;  ex  quo  fi  rurfus  DCXXXIII. 
annos  Incarnationis ,  quos  Maximus  fluxiffe  di- 
cit ,  demas ,  refiduus  numerus  eft  XUU  ;  ideo. 


que  annus  ille  Incarnationis  DCXXXIII.  ori- 
ginem  ducit  ab  anno  Juliano  XLIII ,  annoque 
mundi  jjoi.  quod  Petavius  negare  non  poteft  ; 
cum  ipfemet  fateatur ,  Alexandrinos  annos  de- 
cem  ex  Era  fua  decerpfiffe ;  Iicet  in  eo  erret , 
quod  hanc  immutationem  anno  Dionyfiano  CCC- 
LXXX.  faclarn  effe  credat.  Ex  quo  etiam  ex- 
emplo  manifeftum  fit,  Alexandrinos ,  dum  utram- 
que  Eram  fuam,  mundi  fcilicet  &  incarnatio- 
nis ,  truncarunt ,  initium  Incarnationis  ab  anno 
mundi  jsoi.  annoque  Juliano  XLIII.  non  re- 
moviffe. 

Sed  non   tantumjPetavius  in  Maximi  opmio- 
ne  exponenda  pugnantia  dicit,  fed  etiam    ipfe-        LT. 
met  Maximus  non  fibi  conftat .  Cum  enim  is  li-  S.  Maxi- 
brum  fuum  fcripferit,   anno    Chrifti  DCXLI ,  mus   in 
quo  currebat  annus  Incarnationis   fecundum  A-  primo  ln- 
lexandrinos  DCXXXIII;   &  decennalem    illam  inrnatio- 
tam  Erae  mundanae  quam  Incarnationis  mutila-  nis  anno 
tionem  non  animadverterit  ,  de  utraque  Era  lo-  confignan- 
quitur,  ac  fi  femper  eodem  ,  quo  fuo  tempore  ,  do  fibi  mn 
modo  ufurpata  fuiffet;  indeque  annum  illum  In-  conttat  . 
carnationis  feoindum  Alexandrinos  DCXXXIII. 
deducit  ab  anno  Dionyfiano  IX.  &  Juliano  LIV , 
<juafi  eo  anno  Chriftus    incarnatus  fuerit .  Nam 
in  parte  fecunda  fui  Computi  ,  cap.  i.  ubi  re- 
futat  Vndecuplatores ,  qui    Auctores  extitere  Erae 
mundanae  Conftantinopolitanse ,  ut  infra  videbitur  , 
exhibet  Rotam  artificiofam  ,  in  cujus  primo  circu- 
lo  anni  XXVIII.  Solis  (  fic  Cyclos  Solis  nominat) 
defcribuntur ,  duclo  initio  ,  non  a  primo,  fed  a 

XIII ,  XIV.  &  ita  deinceps  .  In  tertio  circulo 
Juliani  quadriennii  biffextiles  habentur ;  &  in 
quarto  iterum  anni  feu  Cycli  Solis  XXVIII.  re- 
prxfentantur  ,  &  quidem  inchoati  a  primo  Cy- 
clo  ,  ut  fiudiofus  Leftor  facilius  inteUtgeret ,  quem 
illi  (  nempe  Undecuplatores )  computant  primum 
Sulis  annum  ,  apud  nos  effe  XIII ,   &•  fecundum  , 

XIV.  &  ita  porro  eadem  omnino  ratione ,  m- 
quit  Sanclus  Maximus .  Si  itaque  Cyclus  Solis 
XIII.  quem  reddit  annus  mundi  fecundum  Ale- 
xandrinos  jjoi.  concurrit  cum  Cyclo  Solis  I. 
fecundum  Conftantinopolitanos ,  ut  in  illa  Rot* 
videre  eft ,  Chrifti  Incarnatio  quam  Maximus  fa- 
clam  dicit  anno  mundi  jjoi.  notato  Cyclo  So- 
lis  XIII ,  omnino  competit  in  annum  Dionyfia- 
num  IX  ,  quo  in  curfu  fuit  annus  Conftantino- 
politanus  jji6.  qui  per  XXVIII.  divifus  reddit 
Cyclum  Solis  I.  Prarterea  in  eadem  Ro««Cyclus 
Solis  XII.  Alexandrinus  refpondet  anno  birfexti- 
li ,  qualis  fuit  annus  Dionyfianus  VIII.  Incarna- 
tionem  itaque  ex  Maximi  mente  annus  birfexti- 
lis  proxime  anteceffit ,  eaque  facla  ,  currente 
Cyclo  Conftantinopolitano  primo ,  quae  duo  non 
conveniunt  anno  Juliano  XLIII,  cum  quo  Ale- 
xandrini  annum  mundi  jjoi.  communi  confen- 
fu  coniungunt.  Denique  cap.  17.  primae  partis 
ait,  Cyclum  Solis  XXVIII.  per  quatuor  divi- 
fum  offerre  annos  biffextiles;  ita  ut  Cycli  Soljs 
IV,  VIII.  XII.  &  fic  deinceps  cum  annis  bif- 
fextilibus  concurrant .  Ex  quo  confequens  eft  , 
juxta  Maximum,  Chriftum  incarnatum  non  effe 
anno  Juliano  XLIII  ,  quia  annus  Julianus  XLII. 
biffextilis  non  fuit .  Ad  hoc  argumentum  ,  om- 
nium,    qu«e  ex  Maximo  afferuntur  ,  validi(fi- 

mum  , 


2,88 


P.  Pagi  DiiTertatlo 


mum,  Fetavius  animtim  non  advertit.  Verum 
vel  Sanftus  Maximus  fibimet  maniiefte  contradi- 
cit;  cum  ex  iis  quaeex  eodem  fupra  in  medium 
adduximtis,  conftet,  eumcopulaffe  primum  Incar- 
nationis  annum  cum  anno  Juliano  XLIII ,  ficuti 
&  carteros  omnes  Erae  mundanae  Alexandrinse  Sc- 
clatores ;  vel  illius  decennajis  mutilationis  igno- 
ratione  in  errorem  Maximus  trahitur,  dum  fci- 
licet  annum  mundanuui  Alexandrinum  unumeun- 
demque  cum  anno  mundano  Antiocheno  femper 
fuiffe  putat  ,  uti  erat  eo  feculo ,  quo  ipfemet  fcri- 
bebat  ,  anno  nempe  Dionyfiano  DCXLI.  Eo  ita- 
que  tempore  Cyclus  Solis  per  quatuor  divifus 
tuncdabat  annos  bifextiles,  &CycIus  Solis  XIII. 
Alexandrinus  concurrebat  cum  primo  Cyclo  So- 
lis  Conftantinopolitano  .  Verum  ante  Imperium 
Diocletiani  ac  decennalem  mutilationem  ,  cujus 
faepius  meminimus ,  annus  mundanus  Alexandri- 
nus  valde  difcrepabat  ab  anno  mundano  Antio- 
cheno ;  ideoque  diverfis  Cyclis  Solis  hae  duae 
Erae  mundanae  infigniebantur ,  ut  jam  explica- 
vimus.  Nec  ullo  modo  dubitari  poteft ,  quin 
Saoftus  Maximtts  Eram  Incarnationis  Alexandri- 
nam ,  non  vero  aliam  ab  ea  diverfam  ,  ut  per- 
peram  autumavit  Petavius,  fecutus  fuerit;  cum 
iiarc  Era  definat  iifdem  numeris  ac  mundana 
Alexandrina  ,  &  Maximus  fc-adat ,  ultimum  He- 
raclii  Imp.  annum  fuiffe  annum  mundi  6133. 
Incarnationis  vero  DCXXXIII,  quas  Eras  duas 
Alexandrinas  effe  ,  ipfis  etiam  carcis  liquet . 
LII.  Venio  nuncad  Eram  mundanam  Antiochenam, 

Explicatur  ut  communiter  nuncupatur ,  qua:  tamen  melius 
fectind,i_  Cr&co-Alcxandrina  vocaretur  ;  cum  poft  initium 
Periodus  Imperii  Diocletiani  ab  Alexandrina  non  diffe- 
Oricnta-  rat .  .Panadorus  Monachus  iEgyptius,  quo  ve- 
iium  .  tuftior  non  invenitur,  qui  ejus  meminerit ,  con- 
junxit  annum  primum  Incamatimis  cum  an- 
no  mundi  5493.  annoque  Juliano  XLV ,  ut 
variis  excmplis  ex  Syncello  deducfis  demon- 
ftrat  Petavius  in  Audario  lib.  8.  cap.  x.  Qua 
de  re  qufa  inter  omnes  convenit,  actum  non 
agam .  Cum  itaque  Alexandrini  annum  mun- 
di  jjoi.  cum  anno  Juliano  quadragefimo  ter- 
tio  ;  Antiocheni  vero  annum  mundi  5491.  cuin 
codem  anno  Juliano  XLIII.  conneclant :  ma- 
nifeftum  eft,  ex  Era  mundana  Alexandrina 
Antiochenam  formatam;  &  Panadorum,  vel 
forfan  alium  eo  antiquiorem ,  Incarnationem_ 
cx  anno  Juliano  XLIII.  ad  XLV.  retraxiffe ; 
conditumque  mundi  decennio  tardius  quam  A- 
fricanum  &  Alexandrinos  inchoaffe  :  cum  ad 
annum  Julianum  XLIII.  Alexandrini  fupponant 
iiuxiffe  tum  annos  mundanos  jjoi.  Antiocheni 
vero  nonnifi  5491.  quae  immutatio  in  capitej 
Incamationis  a  Panadoro  facla ,  ne  decennalis 
illa  mutilatio  ,  quam  Anatolius  induxerat ,  E- 
ram  Alexandrinam  impofterum  fceJaret .  Nam 
ut  recle  Petavius  lib.  Iaudato  cap.  4.  ex  vefti- 
giis  Chronologiae  Panadori  conjeclura  fieri  po- 
teft  ,  accuratum  in  rebus  Mathematicis  ac  dili- 
gentem  hominem  fuifle ;  atque  haud  paulo  in- 
telligentiorem  ejus  reprehenfore  Georgio ,  a- 
pud  quem  ea  veftigia  extant ,  &  cu;'us  in  hoc 
genere  infinita  peccatafunt:  fed  nullum  majus, 
quam  quod  ea  vellicare  inftituit,  quae  neque_» 
capiebar  ipfe  ,  &  ab  ipfo  Panadoro ,  quem  ac- 
cufabat,  fuerant  fcripta  conftanter .  Totum  i- 
taque  hujus  fecundae  reformationis  artificium 
in  eo  fitum  ,  quod  Panadorus  creationem  mun- 
di  decem  annis ,  Incarnationem  vero  biennio 
tardius  quam  Alexandrini,  pofuerit .  Annus  e- 
nim  Antiochenus  S491.  concurrit  cum  anno  A- 
lexandrino  5501.  eoque  anno  Alexandrini  In- 
carnationem  exordiuntur :  annus  5491.  cum  an- 
no  sjoi.  annus  5493«  cum  anno  5503.  quo  A- 
lexandrint  tertium  Incarnationis;  Antiocheni 
vero  primum  inchoant,  &  fic  dcinceps,  ufque 
ad  annum  primum  Diodetiani  Imp.  feu  annum 
rnundi  fccundum  Alexandrinos  5777.  quia  cum 


eo  anno  Alexandrini  decennio  tam  Erarri  mun- 
danam  quam  Incarnationis  decurtarint,  non_. 
amplius  Antiochenos  decennio  in  annis  mundi 
antecedunt,  nec  triennio  in  annis  Incarnatio- 
nis;  fed  unam  eandemque  Eram  ^mundanam^ 
utrique  habent,  adeo  ut  eo  mundi  anno ,  quo 
Diocletianus  menfe  Septembri  Imperium  iniit , 
Antiocheni  incipiant  annum  mundi  1777«  Incar- 
nationis  CCLXXXV;  Alexandrini  autem  an- 
num  mundi  5777.  Incarnationis  CCLXXVII: 
ideoque  in  hac  fecunda  Era  Antiochenos  nnn^ 
amplius  triennio  prarcedunt  Alexandrini,  fed 
feptennio  tardfores  funt,  ob  decem  fcilicet  an- 
nos  Incarnationis  abdicatos  ;  quod  etiam  refpe- 
clu  Era:  Dionyfianar  dicendum  ,  cum  Latini  &: 
Antiocheni  eadem  Era    Incarnationis  utantur. 

Fateor  tamen  ,  me  in  nullis  Scriptoribus 
Grarcis  hujus  Era:  Incarnationis  fecundum  An- 
tiochenos  exemplum  aliquod  poft  Diodetianum 
inveniffe.  Qiiare  valde  fufpicor ,  ne  Panadorus, 
vel  aliquis  alius  Antiocheni  computi  artifex  po- 
tius  propriam  opinfonem  propofuerit  quam  E- 
ram  aliquam  Incarnationis  invexerit :  prarfer- 
tfm,  quia  ipfemetapud  Syncellum  tradft,  Con- 
cilium  Nicarnum  celebratum  effe  anno  Incar- 
nationis  CCCXVI.  juxta-  computum  nempe  A- 
lexandrinorum  ;  cum  tamen  juxta  proprium  fcri- 
bere  debuiffet ,  anno  Incarnationis  CCCXXIV, 
menfe  Septembri  inchoato  ,  quia  Concilium  Ni- 
carnum  celebratum  eft  menfe  Junio  anni  Dio- 
nyfiani  CCCXXXV.  quo  adhuc  in  curfu  erat 
annus  Incarnationis  CCCXXIV.  fecundum  An- 
tfochenos .  Verum  qufdem  eft  ,  Epiphaninm  num. 
XIII.  laudatum  fcribere  ,  Manen  hxreticum  ap- 
paruiffe  fecundum  aliquos  Anno  Afcenjionis  (ita 
perperam  Incarnationem  vocarj  CCLXXVI.  tem- 
pore  Probi  Imp.  qui  eo  anno  juxta  Eram  Dio- 
nyfianam  imperare  ccepit.  Sed  non  inde  fequi- 
tur ,  Epiphanium  alicui  Erae  eum  annum  at- 
tribuiffe;  cum  de  privatorum  quorumdam  Scri- 
ptorum  fententia  intelligi  poffit .  Quod  fi  haec 
conjeclura  admittenda  fit ,  Dionyfius  primus 
fuerit ,  qui  Panadori  opinionem  ad  Era:  gra- 
dum  promoverit .  Quod  obiter  dictum  fit .  Por- 
ro  Periodus  mundana  Alexandrinorum  Antio- 
chenam  reprxfentabit ,  fi  decennium  ex  ea  ab- 
jicias :  contra  vero  Periodus  mundana  Antio- 
chenorum  Alexandrinam  ,  fi  decem  unitates  ad- 
jeceris. 

Poft  aliquot  fecula  Perfodus  mundana  An- 
tiochenorum  a  Conflantinopolitanis  rurfus  refor- 
mata;  annufque  Incarnatfonis  cum  anno  qui- 
dem  Juliano  XLV ,  uti  Panadoro  &  pofteum 
Dionyfio  exiguo  placuft  ,  fed  ctim  anno  mun- 
dano  ssop-  conjunclus  .  Is  annus  partitus  per 
XV.  reddit  Indiclionem  quartam,  qua  fecundum 
Orientales  annus  primus  Incarnationis  annufque 
Julianus  XLV.  infigniti  funt  a  Septembri ,  a  quo 
annum  civilem  exordiuntur.  Fervebat  tunc  In- 
dictionfs  ufus  ,  quam  ut  annus  mundanus  per 
XV.  divifus  exhibere  poffet,  mundi  creationem 
annos  fedecim  ante  Antiochenos  aufpicati  funt , 
adjeclo  fcilicet  integro  Indiclionis  circulo  ,  ac 
prasterea  nnitate.  Indeque  fit ,  ut  fi  ex  Era  mun- 
dana  Conftantinopolitanorum  fedecim  annos  ab« 
jicias ,  ad  Antiochenam  pervenias :  &  e  con- 
tra  fi  Antiochenx  annos  fedecim  addas  ,  Con- 
ftantinopolitanam  affequaris.  Ejus  inftituenda; 
aliam  etiam  caufam  Petavius  Iib.  8.  Auclarii 
cap.  3.  affert,  Cycli  fcilfcet  Judaici  commodi- 
t^tem,  quem  &  Vitforinus  ,  ac  Latini  &  Oc- 
cfdentales  pleriquc  fecuti  funt  .  Quamquam  ni- 
hil  prarter  Cyclorum  vel  aureorum  numerorum 
ordinem  expreffiffe  Grarcos  exiftimet ;  nec  iiL. 
celebrando  Pafchate  ad  eos  errores  adhxfiffe  , 
quos  in  Viclorini  ac  Latinorum  feclam  prae- 
poftera  Judseorum  imitatio  transfudit.  Cyclus 
Judaicus  ac  Latinus  ab  Alexandrino  &  Roma- 
no,  ternario  difcrepat;  ut  cjui  primus  eft  Ro. 

raa- 


LIII. 

lncertum 
ttn  Epocba 
Incxmtu 
tionis  fe- 
cundum 
Antioche* 
nos   vcre 
Erafuerit, 
an  tantum 
opmio  . 


LIV. 
Explica-  I 
tur  tertiit 
Era    O-    ' 

rtentaiium 
Chriflia- 
norum  . 


de  Periodo  Graeco-Romana . 


i8p 


tv. 

Antiqui- 
tas  Periodi 
Conflanti- 
nopolita- 


LVI. 

!  Antiocbe- 
\ni  ErcL. 
mundana 
Panadori 
titebantur. 


manorum  ,  Latinorum  fit  XVIII.  qui  illorum_. 
^ertius  horum  fit  XIX,  ut  lib.  6.  de  dotf. 
Temp.  pluribus  exponit;  prarfertim  cap.  j.  ubi 
tiumeris  amborumaureis  Kalendarii  Romani  dies 
utrimque  ftipavit .  Ibi  ad  Kalendas  Januarias 
Romanus  numerus  adfcriptus  eft  III ,  Latino- 
rum  XIX.  Ejufmodi  Cydorum  ratio  in  poftre- 
rno  hoc  computo  locum  habet.  Nam  divifis 
5509.  per  XIX,  reftant  XVIII,  qui  Judaicus 
Cyclus  &  Latinus  erat  anno  Incarnationis,  fi- 
ve  communis  Era:  primo:  ad  quem  tribus  ad- 
jeftis ,  efficitur  aureus  numerus  Alexandrinorum 
II,qui  eundemannum  occupat.  Sic  annoChri- 
fti  1373.  aureus  numerus  Alexandrinus  erat  VI. 
Hunc  annum  Ifaacus  Monachus  numerat  hujus 
Era»  tf88i.  quo  numero  per  XIX.  partito,  fil- 
perfunt  III.  Proinde  Judaicus  ifte  Cyclus  fuit 
anni  1373. 

Scaliger  lib.  3.  Canonum  Ifagogicorum  pag. 
180.  ait,  fe  inter  Latinos    qui  ejus    Erx  me- 
minerit,  vetuftiorem  invenifle  neminem,  quam 
Auclorem  Opufculi  Eedae    perperam    attributi , 
cui  titulus,  Compttti  Ratio.  Is  enim  Scriptor  di- 
cit ,  ttnno    6179.    Chrifli    tiero  DCCLXXI ,    &C 
Verum  antiquius   exemplum   habemus    in  fexta 
Synodo  Generali  anno  Dionyfiano    DCLXXX. 
habita ,   in   qua    hxc    Era   mundana  ufurpata. 
Dicitur  enim    Conciiium   coaclum   anno  mundi 
6189.  Petavius    in    Auclario  lib.  8.  cap.  14.  & 
feq.  Computum    Ecclefiafticum    Saneli    Maximi 
explicans ,    docle  oftendit ,  jam    eo    tempore  , 
<]UO   ille    Computus  elucubratus ,    anno  nempe 
Chrifti   Dionyfiano   DCXLI,  Eram   mundanam 
Conftantinopolitanam   agnitam  fuifle.  Ibi    enim 
Maximus  contra    certos  Computi   Pafchalis  ar- 
tifices  difputat ,  quos  Ttt/TUTi:\Kvret; »  &  f§«7rx2»- 
tcl; ,    nominat  ,  quofque   nos  Undecuplatores  ap- 
pellare    pofliimus ,  hoc    eft    quinquies   &  fexies 
annos  Cycli  Lunaris  multiplicantes,  vel,  ut  uno 
verbo  id  exprimatur,  undeeies  .  Fuerunt  hi  Au- 
flores  illius  Computi ,  quera  Conftantinopolita- 
num  nominamus ,  qui  Era:   Chriftianse  primum_ 
annum  offert  in  eo,    qui  eft   ab  Adamo    JJ09. 
quod   partim  ex  Cydis  Solis  &  Luna; ,  partim_ 
ex  annorum  numero  Petavius  colligit .    Cyclus 
enim  Lunaris  Undccuplantium  XI ,  Antiochenis 
eft  XIV;  illorum   primus  eft,  horum   quartus; 
illorumque    primus    Solaris  eft  Antiochenfibus 
quartus;  ideo  Undecuplatoret  alium  annum  mun- 
danum  non   habebant ,    quam    Cpolitanum   ho- 
diernum,  ut  patet  ex  Tabula   Erarum  Gra?ca- 
rum  mox  fubjicienda .  Praeterea    ait  Maximus 
cap.  ii.  prima:  partis  fui  Computi ,  Undecnpla- 
tores  ad  Annos  Adami  addidiflc  fedecim  ,  quod 
Conftantinopolitano  Computo    congruit.  Siqui- 
dem  annus  primus  Erae  Chriftianae  in  Antioche- 
no  numeratur  5493. in  Conftantinopolitano  5509. 
Intervallum  anni   XVI.  PlurS  hac  de  re    Pcta- 
vius  citatus,   ubi  addit ,  Maximum  fic  de  Com- 
putatoribus   hifce ,  qui   XVI.  ad    Eram  Adami 
adjecerunt ,  quafi  de  recentioribus  &  aequalibus 
pene  fuis  loqui .  Qyare  Periodus  feu   Era  mun- 
dana  Conftantinopolitanbrum,  qui  hisetiam  no- 
ftris  temporibus  in  Patriarchatu  Conftantinopo- 
litano ,  in  Mofcovia    aliifque   regionibus  olira_. 
Patriarchae  Conftanttnopolitano   fubjeclis  viget, 
Heraclio  imperante,  vel  circiter  inftituta. 

Res  adhuc  clarior  evadet,  fi  primum  annum 
Alexandreum  alligemus  cum  anno  Periodi  Julia- 
nx  ,  quo  is  ccepit ,  anno  nempe  ejufdem  Perio- 
di  4401.  Nam  annus  ille  4401.  per  XIX.  divi- 
fus  Cyclum  Luna:  XIII,  &  per  XXVIII.  par- 
titus  Cyclum  Solis  VI.  exhibet .  Quamobrem 
prinius  annus  Alexandreus  Cyclo  Solari  Roma- 
no  VI ,  &  Cyclo  Lunari  Romano  XIII.  infigni- 
tur;  cumque  Antiocheni  &  Romani  feu  Diony- 
fiani  in  Cyclo  Lunari  conveniant ,  &  in  Solari 
Antiocheni  ante  Septembrem  feu  ante  initium 
anni  civilis ,  annos  quinque  minus  quam  Diony- 
Apparatus  in  Baronium 


LVII. 

Antioche- 
Eranu 


fiani  numerent ,  manifeftiflimum  eft  Antioche- 
nos  Era  mundana  Panadori  olim  ufos  efle  ;  cum 
annus  hujus  Erae  $181.  quo  anni  Seleucidarum 
feu  Alexnndrei  incipiunt ,  reddat  Cyclum  Solis 
II.  &  Lunx  XIV ,  Martio  infequenti  incipien- 
dos ,  ideoque  menfe  Martio  prsecedenti  ,  cum 
adhuc  in  curfu  eflet  annus  Antiochenus  5 181. 
ccepifle  Cyclum  Solis  I,  Luna:  XIII.  Inde  cer- 
ta  redditur  conjeclura  quam  num.  XVIII.  in  me- 
dium  adduxi  ,  ideo  fcilicet  Dionyfium  notafle 
primum  annum  Magni  Cycli  DXXXII.  annot 
rum  Cyclo  Lunae  I.  &  Solis  IX  ,  quia  annus 
mundanus  nempe  5777.  cui  ab  Alexandrinis  af- 
fixus  fuerat  ,  per  XIX.  &  XXVIII.  divifus  of- 
fert  Cyclum  Solis  IX.  &  Lunar  I. 

Porro  ante  annum  Chrifti  1443.    Antiochenos 
Eram  fuam  mundanam  repudiafle  &  Conftanti- 
nopolitanam  adoptafle  demonftrat  Epiftola  trium 
Patriarcharum  Syrise  ,  qui  licet  Synodo  Floren-  cpolita- 
tinae  per  Legatos  fubfcripfiflent ,  ira  tamen  per-  nam  adop- 
citi  adverfus  Metrophanem  Patriarcham  Cp.  qui  tarv.nt   & 
Schifmaticos  e  fuis  fedibus  exturbantem ,  &    in  quntcmpo- 
eorum  locum  Epifcopos  communionis    Romana:  re  . 
fubrogantem  ,  literas  Synodales   dedere  ,  recita- 
tas  ab   Allatio   lib.  3.  de   Eccleiia:  Occident.  & 
Orient .   Confenf.  cap.  4.  num.  I.  propriis  eo- 
rum     manibus    fubfcriptas ,    menfe    Aprili   VI. 
MDCCCCLI.  anni,  nunc  currentis  Indiilionis  fexla., 
&  t  Chriflo    anno  MCCCCXLUI.    Verba  Graeca 
hic  non  exfcribo ,  quia  error  in   eorum    nume- 
ros  irrepfit.  Datae  ea:  literae  a    Philotheo    Ale- 
xandrino  .  Dorotheo   Antiocheno  ,  &   Joaihimo 
Hierofolj|^itano.  Suriani  hodierni  annos  mundi 
&  Incarrmionis  fecundum    Cpolitanos  a  Kakn- 
dis  Oclob.  exordiuntur ,  ut  ex  variis  inde  fcri- 
ptis  Epiftolis ,  titraque  illa  Era  notatis  didici .      LVIII* 
Golius  vir  rerum  Orientalium  peritiflimus  in  yari-at;a' 
fuo   Lexico  Arabico  prodit  in  voce  TAB  aliam        ^    Q_ 
Eram  non  Julianam   a   Judxis  Syria:  ufurpari,  ricnta]e~ 
fed  Arabes  Syriae  &  Mefopotamiae,  cum   annis   .      _  - 
Solaribus  utuntur,  eofdem  a  Kalend.  Octob.  fem-  'm     ^   ^l, 
per  aufpic«ri .  Quare  in  Eris  mundanis  &   Eris 
Incarnationis  apud  Orientales  variatum  eft. 

Artificio  trium  iftarum  Periodorum  mundana- 
rum  reteclo ,  facile  eft  eafdem  ad  unicam  reducere, 
&  ubi  unam  tenueris,  cajteras  animo  tuo  repra;fen- 
tare .  Invenis  v.  g.  in  aliquo  rerum  Byzantinarum  "A^tg^^. 
Hiftorico,  Conftantinum  Magnum  Circuiumlndi-  numrhri- 
clionis  inftituifle  anno  mundi  AlexarArino  feu  An- 
tiocheno,  qui  poft  Diocletianum  unus   &  idem 
eft  j8oj.  anno  nempe  Dionyfiano  CCCXII.  quo 
Kalendis  Septembris   inchoatur .   Si  fcire  velis  , 
quem  tunc  annum  Conftantinopolitani  numera- 
rent ,  adjice  fedecim :  ficque  tibi  non  foltim  con- 
ftabit ,  Indicliones  anno  mundi  Conftantinopoli- 
tano  j8u.  inftitutas  efle ,  fed  etiam  quo  anno  id 
acciderit  in  qualibet  Periodo  mundana  Orienta- 
lium.  Quod  fi  dubites  an  erraveris ,  anntim  il- 
lum  Conftantinopolitanum  per  XV.  partire  ,  in- 
veniefque,  illum  indidionem  I.  relinquere  :  ideo- 
que  &  eam  utriufque  anni  connexionem  certam 
efle;  cum  Antiocheni  &    Alexandrini  unitatem 
addere  cogantur  ,  ut  in  anno  mundano  curren- 
tem  apud  omnes  Orientales  Indiclionem  aflequi 
poflint .  Annus  autem  mundi  Alexandrinus  jSoj. 
Indiclionem  XV.  reddit ,  quemadmodum  &  an- 
nus  Dionyfianus  CCCXII. 

His  ita  conftitutis  ,  apparet ,  quantis  haclenus  Pe*f£j 
tenebris  Era:  mundana:  Grxcorum  circumfufa: 
fuerint ,  tertia  excepta  ,  qua: ,  quod  in  multis 
libris  legatur,  &  a  variis  populis  etiamnum  ufur- 
petur  ,  omnibus  nota  .  ScaJiger,  qui  primus  om- 
nium  eas  in  Opere  de  Emendat .  Temp.  exami- 
navit,  priorem  vocavit  Orientalem ,  annumque 
5501.  in  annum  Julianum  XLV.  incidere  cre- 
didit;  alteram  Lunarem  appehavit,  &  Incarna- 
tionem  in  annum  mundi  J49J.  Julianum  XLV. 
conjecit;  teriiamque  Fafchalem  nuncupavit,  in 
caque  Incarnationem  cum  anno  5509.  Juliano 
O  o  XLV. 


Incarna- 
ttonis  . 

LIX. 
In     quali- 
bet  Periodo 


flianorum-, 
omnes  coli» 
tenta  , 


LXT. 


Chriftio* 
norum    O- 

rientalium 
hacicnus 
obfeurs  • 


2£0 


P.  Pagi  DifTertatio 


XLV.  inchoavit.Hanc  tamen  cnutionem  addit , 
ut  in  computo  Lun.iri  duo  pcrpetua  methodo 
fubtrahantur.  Cum  vero  lib.  8.  pag.  689.  Com- 
putum  ^Ethiopicum  exponit ;  addit :  A  principio 
rerum  ad  Chriflum  putctnt  (  nempe  iEthiopes ; 
ttnnos  5500.  fed  Ecclejia  Antiochena  uno  plus  5501. 
ectmque  Eram  vocctnt ,  airo  ■jrroKrtag  ASd/x.,  tt  cctfit 
Adam .  Mirct  autem  hallucinatio  inde  eos  incefpt  . 
N.t»J ,  cum  Gr&corum  Computus  Pafchxlis  ab  ini- 
tio  rerum  ad  ChriSlum  ,  putet  annos  J50S.  ifli 
vero  5501.  hinc  faiium  ,  ut  de  fummct  ctnnorum 
Chrifti  Dtonyfianorum  detrcthant  annos  VII.  Hoc 
faciunt  JEthiopes  ipfi ,  <&  Gr&ci  quidam ,  Maxi- 
rnus  Monachus  ,  &  Hiftoria  Conftantinopolitana , 
ex  qua  libros  fuos  confarcinavit  Landttlfus  Sagax  . 
In  annis  enim  Chrijli  femper  abfunt  a  Computo 
Dionyjixno  annis  VII.  Itaque  JEthiopes  JEgyptien- 
fes  annum  Chrifti  1585.  ptttahant  1S77.  a  die 
XXIX.  menfis  Augufti  anni  1584.  n  quo  die  tam 
annum  mundi  quam  annos  Diocletiani  incipiunt . 
Verum  priorem  Eram  perperam  Orientalem  vo- 
cat ,  cum  tam  Georgius  quam  Theophanes  eam 
nominent  xard  Aiyv/TTlxs ,  id  eft  JEgypttacam,  five 
A\i%avty{i;,  id  eft  Alexctndrinam  ,  &  tertiam_. 
xard  Pa/jLxa;  Romanam  ,  quia  Conftantinopolis 
nova  Roma  fuit .  Cur  enim  Eris  a  multis  fecu- 
lis  inftitutis  propria  nomina  eripere  ,  novaque 
imponere ;  quod  folum  licet  cum  de  re  conftat  , 
nomen   vero    ignoratur .   Adharc  ,   cur  initium 


A  N  N  O 

Cycli  Solaris  decimo . 
Cscli   Lunaris  fecundo . 


Periodi  Julians.  6310. 

Erct   Conflantinopolitans.   Pafcbalit  7105. 

Ertt   Conlr antinopolitana  Lunarit   7091. 

Ers.  Orientalit  7098. 

Ertt   C&faris  Hifpanics.    163 5. 

Eft  h  annus  Erae  Dionyfiana?  1J97.  ut  tam  fe- 
ria  III.  quae  eo  Chrifti  anno  in  dicm  IX.  Ka- 
lend.  Junii,  feu  diem  XXIV.  menfis  Maii  jn- 
currit,  quam  Cyclus  X,  Lunae  II.  annus  Pe- 
riodi  Julianae  6310.  annufque  163$.  Erar  Hif- 
panicae  certo  manifeftant  .  Quamobrem  erat  is 
quidem  annus  Conftantinopolitanus^quem  per- 
peram  Scalfger  vocat  annum  Ers.  Conflantino- 
politan&  Pafchalis  ,7105.  a  Septembri  anni  Chri- 
fti  antece#ntis  inchoatus  ;  fed  non  erat  annus 
Antiochenns  ,  quem  ipfe  Conflantinopolitanum 
Lunarem  appellat  ,  7091.  fed  7089.  qui  menlc 
Septembri  anni  Chrifti  1596.  initium  habuit; 
qui  error  profluxit  ex  co  quod  Scaliger  annum 
primum  Erae  Dionyfianae  non  ab  anno  mundi 
5493.  ut  fieri  debet,  fed  ab  anno  mundi  549$. 
repetat.  Prarterea  annus  iile  mundanus  7098. 
Erae  Orientalis  feu  Alexandrinae  plane  ficiitius 
eft  ,  &  a  nemine  unquam  ufurpatus ;  cum  ad 
annum  primum  Diocletiani  Alexandrini  &  An- 
tiocheni  eadem  Era  mundana  utantur ,  poft  prar- 


Incarnationis  in  hac  fectinda- Era  a-b  anno-mun- 
di  5495.  repetere  ,  cum  Panadorus ,  qui  ejus 
inventor  reputari  poteft ,  illud  ab  anno  5493. 
defumferit?  Porro  Petavius  tam  lib.  9.  de  Doct. 
Tcmp.  cap.  5.  quam  in  Auctirio  Jib.  8.  cap.  6. 
pluribus  oftendit,  eas  appellitiones  male  illis 
Eris  inditas  ,  praefertim  ,  cum  tam  Era  Con- 
ftantinopolitana  ,  quam  Antiochena  ad  Lunam 
direfta  &  Lunaris  fuerit  ;  quatenus  iis  diebus 
uterque  Cyclus  adfcriptus  fit,  in  quos  Nicaeni 
Concilii  temporc  Novilunia  competebant,  ut 
Petavius  docle  oftcndit.  Neque  etiam  verum  eft , 
in  priori  Era  Incarnationem  collocari  anno  Julia- 
no  XLV,  neque  qui  Incarnationem  ab  anno  S5°°« 
aufpicantur,  differre  ab  iis ,  qui  ab  anno  ss°i« 
incipiunt  :  nec  etiam  iEthiopes  &  ^gyptios , 
qui  in  hunc  ufque  diem  Era  Akxandrina  utun- 
tur  ,  Eram  Dionyfianam  mutilaffe  ;  cum  Era  In- 
carnationis,  quam  adhibent ,  diverfa  fit  a  Dio- 
nyfiana  ,  &  longe  antequam  Dionyfius  nalce- 
retur ,  inftituta  . 

Denique  Scaliger  ad  decennalem  mutilatio- 
nem  Era:  Alexandrinae  animum  non  advertit ; 
ideoque  tres  Eras  illa  mundanas  etiamnum  ho- 
die  in  Oriente  ufurpari  credidit :  Opus  enim 
de  Emendatione  Temporum  pag.  784.  his  aliif- 
que  temporum  Notis  abfolvit  :  Exaclum  Opus 
Dei  Opt.  Maximi  gratia  ,  feria  tertia. 


IX.  KAL.  JUN.  J. 


fatam  fcilicet  decem  annorum  mutilationem . 
Denique  Calvijius ,  qui  primus  omnium  Chro- 
nico  certis  temporum  characleribus  munito  Or- 
bem  Iiterarium  beavit ,  Erar  Conftantinopolita- 
nae ,  aliarumque  praecipuarum  tam  Solarium 
quam  Lunarium  annos  femper  notat,  Alexan- 
•drinae  vero  &  Antiochenx  nufquam  meminit ; 
quia  fine  dubio  quomodo  cx  illis  ambagibus  fe- 
fe    extricaret ,  non  habebat. 

Scaliger  lib.  7.  de  Emendat.Temp.  pag.  747. 
exhibet  Tabulam  Cyclorum  trium  Erarummun- 
danarum  Orientalium,  fed  vitiofam,  quod  ini- 
tium  Incarnationis  in  Era  Alexandrina  eum  fu- 
geret .  Heic  ego  aliam  Cyclorum  Solarium  & 
Lunarium  ac  Titterarum  Dominicalium  Roma- 
narum  fubjicio ,  annis  omnium  Computorum  , 
a  Kalendis  Januariis  repetitis ;  quamvis  civilis 
annus  &  Indiclio  ab  antecedente  Septembri  in- 
cipiant .  Romanu*s  numerus  Cyclos' Solis,  Ara- 
bicus  Cyclos  Lun«   reprarfentat , 


lxl 

Periodunu 
Alexandrs. 
nam  fo 
Antioche- 
nam   pojl 
Diocletta. 
rium  unctm 
&  eamdcm 
etfe    Scali- 
gerum  f!(- 
I*. 


LXII. 

Cycli  Sola. 
res  &  Lu- 
nares  ha- 
rum  trium 
Erarum*. 
inter  />_, 
compiarati. 


TABU- 


de  Periodo  Craeco-Romana .  2pr 

T  A  B  U  L  A    CXCLORUM    3  O  L  A  R  1  U  M     S,  T     LUNARIUM    JK' 

Eris  mundanis  Gr&corum  , 


• 

Linea  utriuf- 
que  Cycli   in 
Era  Dionyf. 

V. 

ifj. 

Linea  utritif- 
que  Cycli  in 
Era  Alex. 

X. 

7« 

XI. 

8. 

XII. 

9« 

XIII. 

10. 

XIV. 

II. 

XV. 
IZ. 

XVI. 

13. 

xvii. 
14. 

XVIII. 

15. 

XIX. 

'  16. 

Linea   utriuf- 
que  Cycli    in 
Era   Antioch. 

XXVIII. 

i<5. 

1. 

17. 

11. 

18. 

iii. 

19. 

IV. 

1. 

V. 

z. 

VI. 

3« 

VII. 

4. 

VIII. 

5- 

IX. 

6. 

X. 

7- 

Linea  utriuf- 
que  Cydi  in 
Era  CP. 

XVI. 

13. 

XVII. 

14. 

Linea  Iittera: 
Dominicalis 
Romanar . 

BA. 
G. 

F. 

E. 
DC. 

B. 

A. 

G. 

Termi-ni  Paf- 
chales . 

Anni    Ju-| 
liani . 

XLl. 

VI. 

•17- 

VII. 

18. 

XLII. 

XVIII. 

•5- 

XIX. 

IfJ. 

XX. 

17. 

XXI. 

18. 

XXII. 

19. 

XXIII. 

I. 

XXIV. 
2. 

XXV. 

3- 

XXVI. 

4. 

v,   April. 
xxv.    Mart. 
xiii.  April. 

11.  Aprii. 
xxii.  Mart. 

x.    April. 

xxx.  Mart. 

xviii,  April. 

vii.   Apiil. 

XL111. 

VIII. 

*9. 

ZX. 

I. 

X. 

Z. 

xLiv.     ■ 

XLV^ 

xlvi. 

XI. 

3- 

XII. 

4- 

XLvil. 

XLVIII. 

XIII. 

5» 
xiv. 

6. 
XV. 

7- 

XVI. 

8. 

XVII» 

9- 

FE. 
D. 
C. 
B. 
AG. 
1 

XLIX. 

L. 

XX. 

17. 

Li. 

XXI. 

18. 

XXII. 

19. 

XXI II. 

XXIV. 

XXV. 

xxvi. 

XXVII. 

XI. 

8. 

XII. 

9- 

XIII. 

10. 

XIV. 

II. 

XXVII. 

5. 

xxvm. 
6. 

*• 

1' 

II. 

8. 

Lll. 

Lin. 

XVI II. 

10. 

xxvii.    Mart. 

xv.  April. 
iiii.  April. 
xxiv.  Mart. 

Liv. 

XIX. 

II. 

XX. 

II. 

XXI. 

13. 

£. 

Lv. 

XV. 

II. 

XVI. 

13. 

iii. 
9- 

IV. 

10. 

D. 

CB. 
A. 
G. 

LVi. 
Lvii. 

XXII. 

14. 

XXIII. 

»5« 

XXIV. 

xvii. 

14. 

XVIII. 

*5- 

XIX. 

XX. 

XXI. 

XXII. 

V. 

II. 

xi  1.  April. 
1.  April. 
xxi.  Mart. 
ix.  April. 
xxix.  Mart. 

• 

Lviii. 

xxviii. 

I. 

II. 

VI, 
IZ. 

VII. 

VIII. 

IX. 

Lix. 

F. 
ED. 
C. 

B. 

LX. 

XXV. 

XXVI  -• 
XXVII. 

LXl. 

1 

III. 

IV. 

LX11. 

x. 

xxv  11.  April. 

• 

LXlII. 

Ab-parntnt  in   Bar?r>in»7 


O  0  z 


zgi, 


P.  Pagi  DifTertatio 


Linea  utriuf- 
que  Cycli   in 
Era  Dionyf. 

Linea  utruf- 
que  Cycli  in 
Era  Alex. 

V. 
VI. 

Linea  utriuf- 
que  Cydi  in 
Era  Antioc. 

XXIII. 

XXIV. 

XXV. 

XXVI. 

XXVI I. 

Linea  utriuf- 
que  Cydi  in 
Era  CP. 

XI. 
XII. 

XIII. 

xiv. 

XV. 

Linej  litterae 
Dominicalis 
Romanac . 

XXVIII. 

I. 

A. 
GF. 

II. 

VII. 
VIII. 

E. 

XII. 

D. 

IV. 

IX. 

C. 

LXIII. 

Cyc li  Solis 
irs    Alex- 
andrina 
ejus  muti- 
lationem^ 
produnt  . 


Vides  in  hac  Tabula  ,  Cydum  Solis  tam  in 
annis  Antiochenis  quam  in  Conftantinopolitanis 
per  quatuor  divifum  ,  annum  biffextilem  offer- 
re,  ideoque  annos  noratos  Cydo  Solis  IV.  vel 
VIIL.  vel  XII.  &  fic  deinceps  ,  biffextiles  ef- 
fe  .  Cydus  autem  Solaris  En  Alexandrina:  in- 
fervire  tantum  poteft  ufque  ad  primum  Diocle- 
tiani  annum  ,  qui  mundi  eft  /ecundum  Alexan- 
drinos  S777*  ob  illam  fcilicet  mutilationem  , 
qua:  ideo  inde  evidentiflime  demonftratur  .  Qui 
enim  Cydo  illo  Solari  poft  Diocletianum  ute- 
retur  ,  decem  annis  omnino  aberraret .  v.  g.  an- 
nus  mundi  5944.  qui  Kalendis  Septembris  anni 
Dionyfiani  CCCCLI.  coepit  ,  prarditus  eft  Cyclo 
Solis  VIII,  lirtera  Dominicali  D.  quae  ideo  in- 
dicare  debet  litteram  Dominicalem  Romanam 
nnni  Chrifti  CCCCLII.  a  cujus  Kalendis  Janua- 
riis  Cyclos  Grarcos  nns  inchoare  diximus  ;  quod 
rnajor  pars  anni  civilis  v.  g.  5944.  a  Januario 
ad  Septembrem  fluat .  Et  tamen  annus  Diony- 
fianus  CCCCLII.  notatur  duplici  littera  Domi- 
nicali  FE.  Littera  itaque  Dominicalis  D.  Cydo 
Solis  VIII.  Alexandrino  affi<a   duceret  ad   an- 


T  rmini 
Pafchales. 

Anni   ju-l 
liani . 

Lxiv. 

ix  v. 

LXVI. 

LXVII. 

LXVIII. 

1 

num  Dionyfianum  CCCCXLII.  littera  Domini- 
cali  D.  infignitum  ,  quia  fcilicet  Alexandrini  an- 
nis  decem  Eram  fuam  decurtarunt.  Si  Cyclo 
Solis  Alexandrino  VIII.  addas  decem  Cyclos  , 
qui  decem  annis  ab  Alexandrinis  prsetermiflis 
refpondent,  habebis  Jitteram  DominicalemFE. 
Cyclo  Solis  XVIII.  affixam,  qua  annus  Dio- 
nyfianus  CCCCLII,  ut  mox  dixi  notatur  .  Hu- 
jus  Tabulae  opera  cognofces,  an  in  conjungen- 
dis  annis  mundanis  Grarcorum  cum  annis  Dio- 
nyfianis  erraveris  ;  anni  enim  illi  mundarri  ira 
majori  fui  parte ,  a  Kalendis  fcilicet  Januariis 
ufque  ad    Kalendas  Septembris ,    eadem  littefS 

Eminicali  ac  annus  Dionyfianus,  in  quo  de- 
int,  prarditi  effe  debent;  quamquam  facilior 
eft  methodus  ex  Indictione  defumta  ,  quse  ideo 
prseferenda. 

Ut  autem  harc  annorum  Grarcorum  cum  Dio- 
nyfianis  connexio  manifeftior  fiat  ,  &  ne  decen- 
nalis  illa  mutilatio  in  errorem  impellat,  habes 
heic  Tabulam  annos  trecentos  continentem  ,  ad 
cujus  regulam  ccteri  omnes  dirigendi  erunt. 


Anni  Diony- 
fiani    a  Ka- 
[end.  Janu. 

Anni  mundi 
fecun.  Alex. 
a  Kal.  Sept. 

5501. 

5501. 

5503- 

j  504. 

550J' 
5505. 

5507. 
5508. 
5509. 

Anni  Incarn. 
fecun.    Alex. 
a  Kal.  Sept. 

i. 

Anni  mundi 
ecund.  Ant. 
>  Kal.  Sept. 

5491. 

Anni  Incatn. 
fecund.  Ant. 
1  Kal.  Sept. 

Ante  Chiift- 

Anni  mundi 
fecund.C  P. 
a  Kal.  Sept. 

5507. 

Anni  Incarn 
fecund.  C.P. 
a  Ka'.  Sept. 

Ante  Chrift. 
111. 

Antc  Chrift. 
1 1. 

AnteChrift. 
1. 

Chrifti 
1. 

11. 

111. 

Ante  Chrift. 

—-—  —  , 
2. 

3' 

4. 
5- 
6. 

' 

549*. 

/inte  Chrift. 

1.  , 

Chrifti 
1. 

5508. 

5509. 

5510. 
J511. 
5511. 
5513- 
S5M. 
5515. 

Ante  Chrilt. 
.1. 

5493- 

5494- 
5495« 
5496. 

5497- 

Chnfti 
1. 

3- 
4- 

X. 

3' 

4- 

IV. 
V. 

VI. 
VII. 
VIII. 

IX. 

5- 

6. 

5- 

8. 

9- 

5498. 

5499« 
5  500. 
5501. 
5501. 

6. 

7. 

7- 

5510. 
5511. 
5511. 

-■_--■-_— ^--_-_-____> 

10. 

8. 
9. 

19. 

jjkS. 

S5«7- 
J5i8. 

8. 

11. 

11. 

9. 
10. 

-  -_— 

LXIV. 

Anni  mun. 
dxni  Gr&- 
eorum  fri. 
mi  feculi 
Cbrijliani 
cum  Dio. 
nyfianis 
illigati  , 


Ao- 


de  Periodo  Grarco-Romana . 


193 


Anni  Diony- 

1  Anni  mundi 

Anni  Incarn. 

Anni  mundi 

Anni    In- 

Anni   nundi 

liani  a  Ka- 

1  fecun.  Alcx. 

fecun.  Alex 

fecund.Ant. 

carn.fecund. 

fecund.  C.P. 

lcnd,  Janu. 

a  Kal.  Sept. 
1 

a  Kal.  Sept. 

a  Kal.  Sep. 

Ant.a  Kal. 

Sept. 

a  Kal.  Sep. 

X. 

XI. 

XII. 

XIII. 

xiv. 

xv. 

XVI. 

XVII. 

XVIII. 

XIX. 

XX. 

XXI. 

XXII. 

XXI II. 

xxiv. 
xxv 

XXVI. 

XXVII. 

xxviii. 

XX IX. 

XXX. 

XXX I. 
XXXII. 
XXXII  I. 
XXXIV. 

XXXV. 
XXXVI» 

xxxvii. 

XXXVI  II. 
XXXIX. 


XL. 


XLl. 

I  '   t— 

XLl  !• 


XLm. 


xLiv. 


XLv. 


5513. 


5514« 


55»5« 


55»*- 


5517. 


5518. 


5519. 


5510. 


55". 


5511. 


55i3« 


55M- 


5515. 


55i<S. 


55i7. 


5518. 


5519. 


55^0. 


553'- 


5531« 


5533- 


5  5  34« 


5535» 


5  53*« 


5537« 


$538. 


5539« 


5540. 


554i« 


5541. 
<- 

5543« 


5  544« 


5545« 


5  546« 


5  547- 


5  548. 


xLvi 


5549- 


»3- 
»4« 


<5« 

16. 

17. 

18. 

19. 

10. 

11. 

12. 

i;. 

14. 

15. 

16. 

27. 

r, 

19. 

30. 

',1. 

31. 

33. 

34- 

35. 

36. 

37- 

38. 

39« 

40. 

4t. 

41. 

43« 

44. 

45. 

4*5. 

47- 

48. 

j  49. 

5503. 


5504. 


5505. 


5506. 


5507. 


5508. 


5509. 


5510. 


55»i. 


5511. 


5513. 


55»4. 


55i5. 


5ji(J. 


^517. 


5518. 


5  519. 


5510. 


5511. 


5514- 


5515. 


5516. 


5517. 


<5i8. 


55»9- 


5  5  3°' 


553»- 


5  531* 


5533« 


5<34- 


5535. 


553*- 


5537- 


5538. 


553?. 


11« 

11» 

«3- 

14. 

«5- 

16. 

»7- 

18. 

19. 

10. 

ii. 

n. 

13. 

14. 

15. 

1(5. 

'  17. 

18. 

19. 

30. 

JI« 

31. 

33- 

34- 

<5- 

j<S. 

37- 

38. 

39. 

40. 

41. 

41. 

(43 

|4* 

U' 

46. 

47. 

5519. 


5510. 

I  I  «~ 

551»« 


5511. 


5513- 


5514- 


5515. 


5516. 


5517. 


5518. 


5519. 


553°- 


553«- 


5531- 


m. 


5^34- 


5535. 


<536- 


5  537. 


5  538. 


5  3  9> 


554». 


554»« 


5541. 


5543- 


5  544- 


5545- 


5546. 


5547- 


5548. 
5549- 
555°' 


555i- 


5551- 


Ai  ni  )n 
<arn.  fc- 
cund.C.P. 
aKal.Sept 


ii. 


'3- 


15« 


17. 


10. 

10. 


II. 

n. 


13« 


14. 


15. 


16 


n 


19- 


30. 


31. 


3<- 


34- 


35- 


36. 


37. 


j». 


39. 


40. 


41. 


41. 


43' 


44. 


15553.  J45. 

I  5554-  I  4<5-    


5555- 


Anni 


i 


*£4 


P.  Pagi  DifTertatio 


-Anni  Diony- 
fiani   »   K^- 
lend,  Janu, 


xLvi  r. 


XLvnl. 


xLix. 


L. 


Li. 


Anni  mnndi 
fecnnd.  Alex, 
,1  Kal.  Sept. 


5550. 


5551- 


5551. 


5553- 


5  5  54. 


Li  i. 


1  5555- 


Ln  I. 


Ltv. 


5  5  5<5- 


Lv. 


5558. 


Lvr. 


Lvir. 


Lvin. 


LiX. 


LX. 


5557. 


5559- 
5560. 


55<>i. 


55(52. 


LXI. 


Lxn. 

I  I 

txm. 

■       1'       « 

Lxrv. 

i 

Lxv, 

LXVi . 

m    m  '  ■ 

Lxvrr. 

LXvrn. 
ii        1 
LXiX. 

Lxx. 

LXXr. 

Lxxrr. 

1        11         t 

Lxxiii. 

Lxxiv. 

LXXV. 

1  -  T 

Lxxvr. 

Lxxvrr. 
Lxxvrr  1. 

LXXIX. 
>         I 
LXXX, 

Lxxxi. 
Lxxxr  1. 
Lxxxin. 


55«3- 


5564. 


55*5. 


5  5«<5. 


| 1 

I  55^7. 


55«8. 


l%6ci. 


5570. 

5571- 

5571- 

5573« 

5574. 

5575- 

_.  .1 

5  5  7<5- 

5577. 

5  578. 

5579- 

558o. 

5581. 

5581. 

5583. 

5584. 

55S5. 

5  5S6. 

nni  Incarn.  j  Anni  mundi 
cun.Alex.    |  fecund.  Ant. 


A 
fecu 


a  Kal.  Sep. 


50. 


5i. 


51. 


53. 

54. 

55. 

5<J- 

57- 

58. 

59. 

<5o. 

tJr. 

62. 

63. 

64. 

«55. 

66. 

67: 

(58. 

60. 

70.  ■ 

71. 

71. 

73- 

74- 

75. 

76. 

77- 

78. 

79. 

Soa 

81. 


82. 


83. 


84. 


85. 


I!f: 


a  Kal.  Sept. 


5  54°' 

554i. 

5541. 

5543- 

5544. 

5545- 

554<>- 

5547- 

5548. 

5  549- 

5550. 


5551. 


5551. 


5553« 


5554- 


5555. 


5  5  5«. 


<557« 


5558. 


5559. 


5<6o. 


5561. 


5561. 


5  5^3- 


5564. 


55<55. 


556f5. 


5567- 


5568. 


5469. 


5570. 


*- 


5571. 


5571« 


. — < — . 
5573. 

5574. 

5575. 

'  5  57«. 

Anni    In- 

,  cam.fecund. 

Ant.  a   Kal. 

Sept. 

.   48. 


51. 


49. 
50. 


51. 


53- 


54- 


55. 


5*. 


57« 


59. 


60. 


61. 


62. 


63. 


«54. 


6%. 


66. 


(5  7. 


68. 


<5o. 


70. 


7'- 


7i- 


73« 


74- 


75- 


76. 


77- 


78. 


79. 


81. 


83. 
84. 


Anni  mundi 
fecund,  CP. 
a  Kal.  Sept. 


5  5  5«. 


5557- 


5558. 


5559. 


5560. 


5561. 


5561. 


^563. 


5564. 

iC 


55«5- 


5566. 


55^7. 


556-8. 


5569. 


5  5  70. 


J  5571- 


5572. 


5573- 


5574- 


5575« 


5  57«- 


5577. 


-!578. 


5  5  70- 


5580. 


5581. 


5581. 


5583. 


5584. 


5585. 


5586. 


5587. 


Anni  In- 
carn.  fe- 
cund.C.P. 
a  Kal.Sep. 

48. 

1 

49« 


50. 


51. 


51. 


53- 


54- 


55. 


56. 


57- 


5-8. 


59- 


60. 


62. 


63. 


64- 


65. 


66. 


67. 


68. 


6q. 


7<- 


n 


71. 


74« 


75- 


7<5. 


77- 


78. 


79- 


5588. 


80, 


5589. 


5590. 


5591. 


8r. 


82. 


83. 


f  5592.  f  84. 


- 


Anm 


de  Periodo  Graeco-Romana . 


Anni   Diony 
fiani  a  Ka- 
lendis   Ja- 
nuar. 

LaXXIV. 

Lxxxv. 

Lxxxvr. 

Lxxxv  I  x. 

Lxxxvin. 

LXXXIX. 

LXXXX. 

LXXXXI. 

Lxxxxn. 
LXXXXIH. 
LXXXXIV. 


Anni  mundi 
fecund.  Alex, 
a  KaJ.  Sept. 


5587- 


5588. 


5589. 


5590. 


5591- 


5591« 


5593- 


5  594- 


5?95- 


5596. 


5597. 


LXXXXV. 

5598. 

LXXXXVi. 

5599. 

Lxxxxvri. 

5600. 

LXXXXVIII. 

5601. 

LX^XXiX. 

5601. 

c. 

5<5C3. 

'I. 

5604. 

'II. 

5605. 

ftii. 

5<5o<5. 

CIV. 

5607. 

cv. 

5608. 

CVI. 

5609. 

CVII. 

5610. 

CVIII 

5611.. 

CIX. 

5«ii. 

cx. 

5613. 

CXl. 

5<5i4. 

CXII. 

5615. 

CXIII. 

5616. 

CXIV. 

5^17. 

CXv. 

5618. 

^l"    1 

^'iio. 

CXVH.         I 

5610. 

cxvm.       5611. 


cxix. 


cxx. 


5611. 


5613. 


Anni  Incarn,  Anni  mundi 

fecund-  Alex.  fecund.  Ant, 

a  Kal.  Sept.    a  Kal.  Sept. 


87. 


88. 


89. 


90. 


91. 
91. 


93- 

94. 

91- 

96. 

97. 

98. 

00- 

100. 

IOI. 

IOt. 

103 . 

104. 

'105. 

106. 

107. 

1-08 

109. 

IIO. 

III. 

XII. 

113. 

114.- 

115. 

li(5. 
117. 

118. 

1119. 

1 IO. 

1  ii. 

1 11. 

it^. 

5577- 


5  578. 


5579. 


5580. 


5581. 


5'58:. 


S583. 


=  5584. 


5585. 


5586. 


SS87. 


5588. 


5589. 


5590. 


5591. 


559t. 


<593« 


5594- 


5S95- 


5  59*. 


5597. 


5598. 


5599« 


5<Soo. 


5601. 


5<5oi. 


5603. 


5504. 


5605. 


5606, 


5607. 


5608. 


5600. 


5610. 
5611. 


5*ii. 
5<Si3. 


lAnni   In- 
carn.fecund. 
Ant.a  Kal. 
Sept. 


85. 


86. 


88. 


89. 


90. 


11. 


03. 


94. 


05, 


06. 


97« 


08. 


99' 


100. 


103. 


104. 


105. 


to<5. 


107. 


108. 


109. 


113. 


114. 


15. 


ri6. 


117. 


118. 


119. 


Anni  mundi 
(jecund.  CP. 
a  Kal.  Sept. 


5595- 


5  594« 


5595- 


S59<>. 


5597- 


5598. 


5599- 


>;<5oo. 


5601. 


5601. 


5603. 


5604. 
5605. 


5606. 


5607 


5608. 


5609. 


5610. 


5<Sn. 


5611. 

5613. 

5614. 

5615. 

5<5i<5. 

5617. 

5*18. 

iP5 


An.,i  Incarn. 
fecund.   Cl\ 
a  Kal.  Sept. 


85. 


8«5. 


87. 


88. 


89. 


90. 


91. 


91 


93« 


-<        ■  « 


94- 


95- 


96. 


97. 


99. 


100. 


103 


104« 


105. 


io<5. 


107. 


108. 


,5619. 


|  5<5io. 


5611. 


5<5n. 


5613. 


5614. 


5615. 


109. 


1 10. 


113. 


114. 


115. 


n<5. 


II- 


I  10. 

III. 

5<5i<5. 


5617. 


5<5i8. 


1 18. 


119. 


iio. 




5619. 


Anni 


zp8 


P.  Pagi  Differtatio 


Anni  Diony. 
Jiani  a  Ka- 
lendis  Ja« 
nuar. 


CLXXXXV. 

CLXXXXVI. 

CLXXXXV II. 

cLxxxxvnr. 

CLXXXXIX. 

cc. 

CCI. 
CCII. 
CCIII. 
CCIV. 

ccv. 

CCVI. 
CCVII. 
CCVIII. 
CCIX. 

ccx. 


Anni  mundi     Anni  Incarn.  Anni  mundi 


fecund.  Alex. 
a  Kal.  Sept, 


5698. 


5699. 


5700. 


5701. 


5701. 


5703. 


57°4- 


5705. 


5706. 


5707. 


5708. 


5709. 


5710. 
5711. 


5711. 


5713« 


ccxi. 
ccxti. 

CCXI  I  I. 
CCXIV. 

ccxv. 
ccxvi. 

ccxvri. 

■1  1 

CCXVIII. 

ccxix. 
ccxx. 

-  -ii    1  ■  1  ■  .n  1  1 

CCXXI* 

m-n         —1  —     rca 

ccxxn. 

CCXXHI. 
CCXXIV. 

ccxxv. 

CCXXVI. 

ccxxvn. 


5714. 


5715- 


57i<5, 


S7'7« 


57i8. 


5719. 


5710. 


5711. 


57". 
S713« 
57i4. 


57' 5- 


5716. 


572.7- 


57i8. 


5719. 


$73°- 


ccxxvm.     5731. 


fC\Xl\.        5732. 


CCKXX.  573?. 

.1  ■     .1.1.1.   . «■ 

ccxxxi.      '5734. 


fecund.  Alex.  fecund.  Ant. 


a  KaJ.  Sept. 


199. 


102. 
103. 
204. 


105. 


io5. 


207. 


108. 


209. 


113. 


214. 


ir  5. 


116. 


117. 


218. 
219. 
120. 

111. 


121. 


113. 


224. 


125. 
226. 


a  KaJ.  Sept. 


5688. 


5689. 


569°. 
5691. 


Anni  In- 

carn.fecund. 

Ant.aKal. 

Sept. 


196. 


Anni  mundi 
fecund.  CP. 
a  Kal.  Sept. 


Anni  Incarn.f 
fecund.  CP.  I 
a  KaJ.  Sept. 


5704. 


197. 


198. 


57°S. 


5706. 


5692. 


5^93- 


5694. 


51596. 
5697. 


M  ■  ^-     im 


199. 

IOO. 
201. 


202. 


5707. 


5708. 

■  ■  1  >— 


5709. 


57IO. 


I96. 


197. 


198. 


190. 


ior, 


203. 


104. 


5698. 
5699. 

5700. 


105. 


106. 


5701. 


5701. 


S7°3- 


S7°4. 


5705. 


107. 

108. 

209. 

1  210. 

III. 

2t2. 

5711. 

57". 

57I3- 

57«4« 

S7IS- 

103. 


I  *°4« 

205. 


57^- 


106. 


207. 


'  20S 


5717- 


I  209. 


5706. 


57°7- 


5708. 


5709. 


113. 


214. 


5718. 

S719. 

5720. 


5711. 
57". 


"5. 


11(5. 


S7*3< 

57M- 


iro. 
211. 


m. 


213. 


214. 


217. 


5710. 


2r8. 


57". 


57"- 


119. 


S7'3- 


S7M. 


227. 


228. 


229. 


S7IS. 

— «' M 

5716. 

S7I7. 

S7iS. 

5719. 


5?iS. 

5716. 

5727« 


215- 


216. 


217. 


218. 


57i8. 

5719. 


573°' 


223. 


5731. 


124. 


125. 


230. 
131. 


232. 


IV- 


234. 


571°. 

57". 

57". 

,• 

5713. 
57*4. 

22(5. 


|  573*- 

5733- 

5734. 

220, 


122. 


223. 


224, 


"5. 


127. 


228. 


|l30. 


131. 


132. 


(226. 
■■ 1 . 

, I  2J-7. 

^6-     !  ~ 


5737. 
$738. 


5739. 


219. 


231. 


574°.      j  132. 


Anni 


de  Periodo  Graxo-Romana . 


z99 


Anni  Diony- 
liani  a  Kalen- 
dis  Janu. 

j  Anni    mundi 

1  fecund.  Alex. 

a  KaJ.  Sept. 

Anni  Incarn 
fecun.   Alex, 
a  Kal.  Sept. 

ccxxxn. 

S73$- 

135. 

CCXXXIII. 

573«. 

2  3<5. 

CCXXXIV. 

5737. 
1 

137. 

CCXXXV. 

57?8. 

1 

i3g- 

CCXXXVI. 

5739. 

239. 

CCXXXVII. 

574<3. 

140. 

CCXXXVIII. 

574»' 

141. 

tcxxxix. 

5741- 

141. 

ccxL. 



574?. 

143. 

CCXLI. 

5744. 

144. 

ccxLt  i. 

5745. 

145. 

CCXLIII. 

1 

574«. 

1415. 

CCXLtv.           [ 

574"'« 

147. 

CCXLV. 

5748. 

.48. 

CCXLVI. 

574°. 

149. 

<T     LVIT, 

5750. 

150. 

rcxLvi  1 1  • 

57<t- 

151- 

CfXLtX. 

<75i. 

%V. 

'■  L. 

W53- 

*53« 

crLi. 

5754- 

154. 

ccLn. 

5755. 

155- 

CCLlI  I. 

575«. 

151?. 

'  •  Liv, 

575^. 

157- 

CCLV. 

5758. 

l<8. 

CCLvi. 

5759- 

159" 

L  •■  1 1 . 

5  7<5o. 

57<5l. 

57«i. 

160. 

crL^t  1 1. 

161. 

Cl  LtX. 

l<5l. 

•  CLX. 

57<53. 
57<>4. 
57«5. 

263. 

CCLXI. 

164. 

CCLXII. 

165. 

CfLXin. 

5  7««. 

166. 

Ct  LXIV. 

57«7- 

167. 

CCLXV. 

57«8. 

i*8. 

CCLXVI. 

57«9« 

169. 

ClLXVlI. 

577°. 

'.70. 

•     LXVm. 

5771. 

1  J-7I. 

Anni    mundi  |  Anni  In- 
fecund.  Ant.  j  carn.  /_--• 
a  Kal.  Scpt.    |  cnnd.  Ant.a 
1.  Sept. 


57»5. 


57i<5. 


57*7« 


57^8. 


5719. 


57?o. 


5731« 


573». 


573?« 


5734« 


5735- 


573«. 


5737» 


<7?8. 


5739. 


574°- 


S74I- 


5711" 


574  = 


5744- 


5745- 


574«- 


5  747- 


5748. 


5749- 


575°. 


575'« 


575*. 


5753- 


5754. 


5755. 


575«. 


5757- 


5758. 


5759- 


57«o. 


Jpfarxtus  in  Birevittm 


57<5t. 


IClll 
Ka 


Anni  mun- 
-di  fecund. 
CP.  a  KaJ. 

Sept. 


133. 

574'« 

13?' 

134. 

5741. 

*34> 

135. 

5743- 

135. 

13«. 

5744. 

136. 

137. 

5745. 

137. 

138. 

574«. 

138. 

139. 

5747« 

139. 

140. 

5748. 

240. 

141. 

5749- 

141, 

141. 

5750. 

141- 

143. 

5751. 

(.43. 

144- 

5751- 

144. 

145. 

5753- 

'-45« 

ta,6. 

5754- 

14<5. 

147. 

5755- 

147. 

148. 

575« 

148. 

149. 

5757- 

149. 

_*% 

575S. 

150. 

151. 

5^59« 

I5t- 

251. 

57*o 

i5i. 

_**;*. 

57«'« 

153» 

154- 

57«1- 

154. 

155- 

57«3- 

155- 

15«. 

5-164. 

156. 

157- 

57«5- 

157- 

tf*. 

57««« 

158. 

159- 

57«7- 

159. 

260. 

57«8. 

160. 

161. 

57«9. 

161. 

261. 

5770. 

161. 

263. 

5771. 

163. 

164. 

.  5771. 

164. 

16%. 

5773- 

16$. 

166. 

5774« 

i-5<5. 

167. 

1 

5775- 

i<57. 

i<S8.                1 

577«- 
5777- 

i(58. 

1 

169. 

Anni  In- 
carn.  fe- 
cund.  CP. 
aKal.Sep. 


Pp  _ 


Anni 


3©o 


P.  Pagi  Differtatio 


Anni  Diony- 
llani  a   Ka- 
lend.  Janu. 

Anni  mundi 
fecnnd,  Alex. 
a  Kal.  Sept. 

Anni  Incarn. 
fecun.  Alex. 
a  Kal.  Sep. 

Anni  mundi 
fecund.  Ant. 
a  Kal.  Sept. 

Anni    In- 
.  carn.fecund. 
Ant.  a   Kal. 
Sept. 

Anni  mund* 
fecund.  CP. 
a  Kal.  Sept. 

Anni  In- 
carn.  fe- 
cund.  CI». 
a  Kal.Sep. 

CCtXlX. 

5-77»« 

1  17»- 
|  173- 

5761. 

170. 

5778. 

170. 

CCtXK. 

5773- 

57<>3' 

171. 

5779- 

171. 

CCLXXI. 

5774« 

1  174« 

1          1—    1 

5764. 

171. 

578o. 

171. 

cctxxn. 

i    5775- 

!.**.'!■ 

57<55. 

173. 

5781 

173. 
*74- 
175. 
176. 

177 

178. 

179. 

180. 

181. 

181. 

cctxxin. 
cctxxiv. 

1  577<*. 

176. 

5766. 

174» 

5781. 

5777« 

177. 

57«7- 

»75- 

5783. 

cctxxv. 

Decennalis  mutilatio  Era;  mundanx  Ale- 
xandrinorum    ad    primum    Diocfetiani 
Imp.  annum . 

*°  3  K 
!|3 

i.§. 

»  S 
«•51 

•-,    rn 
5   W 
3   - 

os 

0  3 

•— •  tJ 
o>   -• 

178. 

57*8. 

176. 

5784. 

cctxxvi. 

57<>9. 

177. 

5785. 

cctxxvn. 

5770- 

178. 

5786. 

CCLXXVIII. 

5771. 

5771- 

170- 

5787. 

CCtXXlX. 

180. 

5788. 

cctxxx. 

5773« 

f  181. 

(          4  ■■  i  1 

5780. 

CCtXXXI. 

5774- 

'  z.82. 

1 

5790. 

cctxxxn. 

5775. 

183. 

5791« 

183. 

CCtXXXIII. 

577<5. 

184. 

'5791. 

184. 

CCtXXXIV. 

5777« 

285. 

5793« 

18J. 

C(t"XXV. 

5778. 

5778. 

186. 

5794« 

180. 

CCLXXXVI. 

5779- 

r*79- 

0  a  **  *s 
0  2  c  5 
w  S  g  c 

S  r.  9?  M 

•  3=r" 

Z.5-3 

C    3    S 

-3    O    3 
K  *•   £ 

O.  "    i. 

n   SC  -, 
3       0.    , 

fB? 

l87. 

5795» 

187. 

cctxxxvn. 

5780. 

180. 

188. 

5796. 

288. 

CCtXXXVIII. 

5781. 

181. 

189. 

5797. 

189. 

CCLXXXlX. 

5781. 

181. 

190. 

5798. 

190. 

cttxxxx. 

5783. 

183. 
184. 

191. 

5799- 

191. 

c  txxvxi. 

5784-              1 

191. 

5800. 

291. 

CCtXXXXII. 

5785.              | 

285. 

193« 

^801. 

193- 

cctxxxxm. 

5785.              | 

185. 

194. 

5801. 

194. 

cctxxxxiv. 
cctxxxxv 

5787.              j 

187. 

195« 

5803. 

1Q5. 

5788. 

188. 

L 

i<;<5. 

5804. 

196. 

cctxxxxvi. 

5789. 

t89. 

. '       * 

' 

197. 

5805. 

'     { 

197- 

cclxxxxvii. 
cctxxxxvm. 

5790. 

igo. 

198. 

580«. 

198. 

579*« 

..       . 

— - 
199. 

5807.              | 

299.           • 

CCtXXXXiX. 

5791. 

«M.. 

300. 

—  -- -t      A 
5808. 

300. 

1,1         ,  . 

CCC. 

5793- 

— — 1 

301. 

5809. 

301. 

1 

Heic 


'i 


de  Periodo  Graxo-Romana . 


301 


LXVI. 
De  ccmpu- 
•0  Pafha- 
Gr&eo- 
'utn  legcn- 
ii  Scxliger 
'<T  teta. 
rius. 


tXVII. 

jionyfii 
vefligiiL, 
'equi  debe- 
xt   Scali- 
er  ,    nott* 
icro    no- 
>am  Perio- 
lum  con- 
innare , 


[.XVIII* 

'ljlituitttr 

criodas 
r&co-Ro- 
t.W.%  , 


Heic  fion  ag.mi  de  computo  Pafchali  Graeco- 
rum  ,  nec  dt  methodo  inveftigandae  feria:  ,  nec 
denique  de  regularibus  ac  annorum  tpactis  , 
quos  Qoncurrentes  Romani  Computatores  vocant : 
praeterquam  enim  quod  haec  ab  Scaligero  in  fi- 
ne  lib.  7.  de  Emendat.  Temp.  &  a  Petavio  in 
finelib.8.  Auclarii  ,  diligenter  pertraclita ,  tan- 
ta  non  funt,  ut  eorum  notitia  carere  non  pof- 
fimus.  Imo  Scaliger  pag.778.  dicit  :  Noli  cu- 
rare  illos  concurrentes  ,  qttorum  fcientiam  rcfer- 
1)£  ,  ufum   refpue  , 

Redeo  nunc  ad  Dionyjtum  ,  ut  quod  ab  ipfo 
duabus  in  rebus  peraclum,  in  teitia  efficiam. 
Magna  mehercule  ejus  in  Occidentales  merita , 
qtiod  Cyclos  Alexandrinos ,  Eramque  Chriftia- 
nam  apud  illos  invexerit;  fed  nullus  inficias  i- 
bit ,  quin  fi  quis  ejus  confilium  longius  promo- 
vere,  unamque  ex  Periodis  mundanis  Orienta- 
lium ,  quae  fingulis  annis,  tam  ante  ,  quam  poft 
Natale  Chrifti ,  Cyclos  Ronianos  exhibeat,  o- 
mniumque  epocharum  fedes  &  fulcrum  exiftat , 
latinorum  ufibus  accommodare  pofTit ,  rem  prae- 
ftiturus  fit  haud  leve  momenti  habituram  .  Quam 
enim  eis  neceffaria  aliqua  hujufmodi  Perio- 
dus  ,  ex  iis  quae  hujus  Differtationis  initio  di- 
xi ,  evidenter  apparet .  Scaliger  ,  ante  quem— 
temporum  difciplinam  millus  ad  methodum  re- 
degerat,  hunc  Chronologiae  noftrx  defcdum  pri- 
rnus  omnium  vidit,  eique  Periodi  Julianae  con- 
cinnatione  remedium  adhibere  voluit .  Verum  , 
iicut  Dionyfius  non  novos  Cyclos  ,  nec  novam 
Incarnnionis  epocham  propofuit ;  fed  utrumque 
ab  Orientalibus  retfe  ccnftitutum  ad  Latinos 
tranftulit :  ita  non  nova  Periodus  compoiKnda^ 
veniebat;  fed  Dionyfii  veftigiis  infiftcndum  e- 
rat ,  nec  eo  perfugio  uti  licebat ,  nifi  nulla  ex 
illis  Periodis  munJanis  cum  Cyclis  Romanis  , 
annoque  Juliano  congruere  poffet.  Ad  haec, 
Periodorum  multiplicatio  memoriae  animoque  o- 
nerofa;  &,  ut  vulgo  dicitur,  fruftra  fit  per 
plura  quod  poteft  fieri  per  pauciora  ;  praefer- 
tim  fi  cum  majori  commodo  ac  utilitate  illud 
haberi  poflit  .  Quemadmodum  itaque  in  Dijfcr- 
tatione  Hypatica  ex  Confulatu  Imperatorum  ini- 
tio  Imperii  gcfto  ,  quibus  poftea  annis  eundem 
magiftratum  de  more  rurfus  inirent ,  detexi  j 
ita  ex  iis  quae  a  Dionyfio  laudabiliter  acla  , 
qtiid  adhuc  agendum  reftaret ,  clare  intellexi: 
tandemque'  tribus  Graecorum  Periodis  mundanis 
cxacte  accurateque  difcuflis,  quod  animo  inten- 
debam  ,  Deo  votis  meis  obfecundante  ,  perfcci , 
&    Periodum  Graeco-Romanam   efformavi  . 

Periodus  enim  Antiochena  ,  quae  Incarnatio- 
nem  in  annum  Julianum  XLV.  cum  quo  Na- 
tale  Dionyfianum  illigatur ,  annumque  mundi 
5493.  confert  ,  fi  per  XV.  dividatur ,  reddit 
Indictionem  Romanam ,  quae  in  ctirfu  eft .  Qua- 
re  fi  Juliana  ac  Romana  effici  poflit  ,  alia  non 
indigemus.  Illam  autem  facile  Romanam  efficies, 
li  annum  non  a  Septembri ,  ut  Orientales ,  fed 
a  Kalendis  Januariis  cum  Latinis  aufpiceris:  ac 
praeterea  fi  e  Cydo  Lunae  quem  reddit  ,  uni- 
tatem  femper  abjicias ;  Cyclo  vero  Solis  ex  per- 
petua  regula  quatuor  unitates  addas .  Annus  e- 
nim  Julianus  XLV.  quo  Ecclefia  Romana  Dio- 
nyfitim  fecuta  Chriftum  natum  fupponit,  Cyclo 
Solis  IX,  Lunae  I,  Indiclione  III.  munitur  .  An- 
nus  niundi  Antiochenus  5493.  ^u'  cum  anno  •'" 
lo  Juliano  concurrit ,  cuiqtie  Antiocheni  annum 
primum  Incarnationis  copulant ,  Indiclionem— 
quidem  III.  relinquit ,  fi  per  qtiindecim  partia- 
tur;  at  fi  per  XIX.  dividatur,  reddet  Cyclum 
Lunae  II  ,  &  fi  per  XXVIII,  Cydum  Solis  V. 
Quamobrem ,  fi  ,  ut  mox  dixi  ,  e  Cyclo  Lunae 
unitatem  removeas ,  &  Cyclo  Solis  quatuor  u- 
nitates  addas ,  annumque  5493.  &  quemcumque 
alium  a  Kalendis  Januariis  exordiaris  ,  habebis 
Tiriodum  Gmco-Roman.im  ,  quae  munia  illa  om- 
nia  prseftabit  ,  quae  de  Periodo  Juliana  Scalige. 


11  loquentes  memoravimus  ,  quarque  Graeca  li- 
mul  &:  Romana  erit :  Graeca ,  quando  anni  ini- 
tium  a  Kalendis  Septembris  repetes ,  &  Cyclos  , 
quos  exhibet ,  ufurpabis:  Romana  vero  ac  Ju- 
liana ,  quotiefcumque  annum  a  Januario  aufpica- 
beris ,  ejufque  Cyclos  ad  Latinorum  ufum  ac- 
commodabis  ,  retenta  fcilicet  Indictione ,  quam 
reddit;  fed  e  Cyclo  Lunae  unitate  abdicata; 
Cyclo  vero  Solis  IV.  unitatibus  adjeiftis.  Qyae , 
cum  diverfis  temporibus  fieri  debeant ,  nihilque 
facilius  fit ,  quam  unitatem  rejicere  ,  &  aliquot 
ntimeros  addere  ,  ex  hoc  diverfo  refpeclu ,  non 
folum  nulla  moleftia  nafcetur ,  nullaque  tempo- 
ris  jaclura  interveniet ;  fed  etiani  Chronologia: 
incredibilis  facilitas  conciliabitur . 

Sicut  itaque  in  Periodo  Juliana  Scaligeri  an-  LXIX. 
ntts  femper  a  Kalendis  Januariis  initium  fu-  periodus 
mit ,  fic  &  in  Periodo  Graeco-Romana .  Et  fic-  Gr&co-Ro- 
ut  in  illa  annus  4713.  in  quem  Dionyfianum^  ,nana  0- 
Chrifti  Nataleconjicitur;  fic  &  in  ifta  anntts  5493.  mnes  £ras 
in  quem  idem  Natale  incidit ,  velut  limes  &  car-  rnundanas 
do  eft  univerfae  Chronologiae :  ideoqtte  quemadmo-  Orimta- 
dumex  Periodo  Juliana  femper  demendtts  nume-  uUm  exhi- 
rus  47i3«ad  annumChrifti  Dionyfianum  inilla  re-  \,et  t 
periendum  ;  fic  &  ex  Periodo  Graeco-Romana 
mimerus  5493.  ad  eundem  finem  affequendum 
femper  repudiandus .  Vis  fcire  v.  g.  cum  quo 
Chrifti  anno,  ejufdem  Periodi  annus  5830.  quo 
Conftantinus  Magnus  objiffe  dicitur ,  concurrat ; 
abjice  5493.  &  reliquus  erit  anntts  CCCXXXVII, 
quo  ideo  ea  mors  contigir.  Et ,  quod  in  Pe- 
riodo  Juliana ,  quae  mere  artificiofa  ,  non  acci- 
dit ,  ftatim  tibi  magna  lux  oborittir,  eo  nem- 
pe  Chrifti  anno  Kalendis  Septc-mbribus  inchoari 
annum  Erae  mundanae  Alexandrinae  ac  Antio- 
chenae ,  (  quae  poft  Diocletianum  una  &  eadeni 
eft)  5830.  annumque  mundi  Conftantinopolita- 
num  5846.  additis  nempe  annis  fedecim  ad  illum 
annum  5830.  Periodi  Antiochenae.  Qucd  fi  jam 
fcias,  Conftantinum  menfe  Maio  e  vivis  excef- 
fiffe  ,  intelliges  mortem  ejus  incidifle  in  annum 
Periodi  Alexandrinae  5819.  Conftantinopolitanae 
vero  5845.  utrumque  fcilicet  in  finem  vergen- 
tem .  Ntinc  exemplum  affero  rei  ante  Diocletia- 
ni  initium  geftae ,  quando  fcilicet  Periodus  Ale- 
xandrina  &  Periodus  Antiochena  inter  fe  dif- 
crepabant .  Tiberius  Auguftusanno  Chrifti  XXX- 
VII.  menfe  Martio  fato  functus  eft;  ideoque_j> 
anno  Periodi  Graeco-Romanae  5530.  Vis  fcire 
quo  anno .  Periodi  Antiochenae  mors  illa  ac- 
ciderit,  cum  Antiocheni  eum  mundi  annunu. 
5530.  a  Septembri  incipiant ,  &  Tiberius  mor- 
tttus  fuerit  menfe  Martio  ;  mortalitatem  ex- 
plevit  Tiberius  anno  mundi  Antiocheno  5519. 
anno  vero  mundi  Alexandrino  5539.  annoque 
Conftantinopolitano  5545.  Sic  fi  fcire  velis  quis 
annus  mundanus  Alexandrinus  anno  Periodi  Grae- 
co-Romanae  5530.  inchoatus  fuerit,  adde  decem  , 
&  habebis  annum  Alexandrinum_5  54°'  s'  Con- 
ftantinopolitanum  eodem  anno  Periodi  Graeco-Ro- 
nianae  inchoatum  quaeras;  adde  fedecim,  &  habe- 
bis  annum,  5546.  Quod  fi  verearis ;  ne  in  il- 
la  annorum  connexione  erraveris  ,  Indiclio  o- 
mnem  tibi  dubitationem  eximet .  Nam  annus  il- 
le  Periodi  Graeco-Romanae  5530«  reddit  Indi- 
clionem  decimam ;  annus  vero  Conftantinopoli- 
tanus  5546.  Indidionem  undecimam :  ideoquc 
res  tibi  ex  fententia  fucceffit ,  cum  annus  mun- 
danus  EraeConftantinopolitanae  Indidionem  apud 
Orientales  currentem  reddat  ,  quam  nec  annus 
mundi  Antiochenus  ,  nec  anntis  Periodi  Graeco- 
Romanae  exhibent,  nifi  unitatem  adjicias.  Deni- 
que  annus  mundi  Alexandrinus  5540.  offert  In- 
diclionem  quintam .  Quare ,  cum  ex  Era  Ale- 
xandrina  Indictiones  decem  abjiciendae  fint,  ut 
Romanam  exhibere  poflit ,  annus  ille  Alexan- 
drinus  refle  conjungitur  cumanno  Conftantino- 
politano  5  54<J.  Antiocheno  5530.  annoque  Pe- 
riodi  Grarco-Romanae  5530. cum  fi  ex  1II0  qum- 

que 


301 


P.  Pagi  DifTer.atio 


LXX. 

Teriodur 
Gr&eo-Ro- 
mcLitn  uti 
litate  Ju 
liana.  prn.. 
iiat  . 


ixxr. 

Periodur 
Gr&co-Ro- 
mnna    o- 
mner  mun- 
dan.u  eom. 
plettitur  . 


que  illas  Indidiones  quas  reddit ,  &  quinqu__> 
alias  circuli  prarcedentis  repudies ,  reftet  Indi- 
dio  dccima ,  quse  eo  anno  cum  praefatis  Eris 
mundanis  &  Periodo  Graeco-Romana  congruit . 
Nihil  certe  hac  methodo  ex  Indiclione  deducla 
certius  expeditiufque ,  tam  ad  Grarcortim  annos 
inter  fe  &  cum  noftris  Dionyfianis  conjungen- 
dos ,  quam  ad  certam  illorum  annorum  ineun- 
dim  rationem  ,  &  Auitorum  Grarcorum  errores, 
in  quos  non  raro  Iabuntur  agnofcend  s  . 

Ex  his  facile  intelligere  potes ,  quantum  Pe- 
riodus  Grarco-Romana  Julianar  Scaligeri  prarftet . 
Primo  enim  Scaliger  lib.j.  de  Emendat.  Temp. 
pag.360.  de  fua  Periodo  Ioquens  ait  :  Inutilis 
erit  h&c  Periodur  ,  _r  Grncir  ,  qui  initium  an- 
ni  a  Kal.  Septemb.  _r  Antiochenir  ,  qui  a.  Kal. 
Oflob.  inflituunt .  Utrifque  certe  inutilis  nort_ 
propter  >nni  initium ;  cum  illud  non  obftet . 
quin  Era  Diocletianea  v.  g.  aliarque  locum  in 
Periodo  Juliana  inveniant;  fed  quia  nec  annus 
5509.  nec  annus  5403.  ad  annum  Periodi  Julia- 
nae  4713.  reduci  poflunt,  cum  continens  majus 
effe  debeat  contento ;  nec  additio  vel  detractio 
in  numeris  adeo  diffitis  locum  habere  poffit . 
Vernm  noftra  Periodus  tres  mundanas  Orienta- 
lium  non  folum  compleclitur  ,  fed  &  extemplo 
exhibet ;  cum  ipfamet  nihil  aliud  fit  ,  quam  Pe- 
riodus  Antiochena  diverfo  tantum  refpeclu  con- 
fiderata  ,  & ,  fi  decem  unitates  ante  Diocktia- 
num  addas ,  fiat  Alexandrina ,  poft  Diocletia- 
num  ab  ea  non  differat,  &  denique  Conftanti- 
nopolitana  reddatur  ,  fi  annos  fedecim  addas , 
ut  evidentiffime  oftendit  Tabula  annorum  Grae- 
corum  inter  fe  &  cum  Dionyfianis  connexorum, 
quam  mox  in  medium  attuli  .  Sed  non  tantum 
Eras  mundanas  Orientalium  Periodus  noftra  re- 
praefentat:  verum  etiam  eorum  Cyclos  tam  So- 
lares  quam  Lunares ,  fi  totCycIos,  quot  annos 
adjicias .  v.  g.  annus  Periodi  Grarco-Romanae 
5493.fi  tanquam  Antiochenus  confideretur ,  red- 
dit  Cyclum  Lunae  II.  Solis  V.  cque  refpondet 
annus  Erar  Conftantinopolitanar  5509.  uterque 
enim  anno  Juliano  XLV.  aufpicatur .  Quare  , 
fi  fcire  velis,  quibus  Cyclis  annus  ille  Con- 
ftantinopolitanus  muniatur ,  tibi  conftabit  eum 
przeditum  effe  Cyclo  Lunse  XVIII,  Solis  XXI, 
poftquam  fcilicet  annos  fedecim  adjeceris  .  Sic 
eodem  anno  Juliano  XLV.  incipit  annus  A- 
lexandrinus  5503.  qui  ideo  refpondet  anno  An- 
tiocheno  5403.  qui  cum  reddat  Cyclum  Luna:  II, 
Solis  V.  poft  decem  annorum  additionem  ,  ex- 
ploratum  tibi  erit  ,  annum  illum  Alexandrinum 
reddere  Cyclum  Solis  XV,  Luna:  XII.  Hic  au- 
tem  obiter  notabis  ,  vulgarem  opinionem  ,  quae 
cum  Scaligero  docet ,  annum  Antiochenum  a_> 
Kalendir  Ottohris  inchoari ,  veram  non  effe ,  fed 
ejus  initium  fuifle  Kalenias  Septembris,  ut  mox 
demonftrabo  . 

Secundo  ,  Periodus  Scaligero-Juliana  Periodos 
magno  cum  Leclorum  tsedio ,  temporifque  ja- 
dura  multiplicat ;  noftra  vero  non  folum  im- 
minuit ,  fed  etiam  omnes  ad  unam  reducit  ,  ut 
jam  diclum  eft  de  tribus  mundanis  Graecorum  , 
&  liquet  de  Periodo  Juliana,  quae  in  Grseco-Ro- 
mana  incipit  anno  DCCLXXXI.  Et  quod  non_. 
parvi  ducendum,  Periodus  Juliana  ad  hoc  unum 
tantum  impofterum  inferviet ,  ut  Auftores  qui 
ea  ufifunt,  intelligamus;  quod  etiam  fine  illius 
cognitione  prarftari  poterit ,  fi  annis  Periodi  Ju- 
lianaeex  perpetua  methodo  adjicias  annos  DCC- 
LXXX,quibus  Period  .s  Graeco-Romana  eandem 
fuperat .  v.  g.  lego  in  aiiquo  Chronologo  Na- 
tale  Dionyfimum  incidere  in  annum  Periodi 
Juliana:  4713.  fi  addo  annos  DCCLXXX,  habeo 
annum  Periodi  Grarco-Rommse  ,  qui  ei  refpon- 
det ,  S4P3*  &  fic  de  carteris  omnibus.  Propo- 
nit  quidem  PeUvius  lib.7.  deDod.  Temp.  cap.9. 
Tabulas  duas,  primam  Cyclorum  in  Periodo 
Juliana,  cujus  ope  Cycli  tam  Solis  quam  Lunse 


cujufcumque  anni  Periodi  Julianar  detegi  pof- 
funt ;  alteramque  trium  Cyclorum  ,  Solis  nempe, 
Lunar ,  &  Indictionis  ;  cujus  beneficio  e  datis 
Cyclis  annus  eruitur .  Sed  prarterquam  quod 
labor  qui  in  hujufmodi  impenditur ,  caflus  & 
inanis,  faciie  fimiles  Tabular  confici  poflunt  ex 
Periodo  mundana  Antiochena ,  cujus  Cyclos  So- 
lis  &  Lunar , '  ubi  repereris ,  ftatim  ad  Romanos 
revocare  poteris.  Pofita  itaque  hac  noftra  me- 
thodo  ,vel  ipfi  tirones  tres  Periodos  mundanas 
Graecorum,  Doclis  etiam  haclenus  adeo  moleftas, 
nullo  negotio  intelligere  &  memoriar  mandarc 
valebunt  ;  eo  magis  quo  identidem  in  ufum_ 
vocandar  erunt . 

Tertio,  quilibet  Periodi  Julianar  annus  red- 
dit  quidem  Cyclos  Solis  ,  Lunce  ,  &  Indidionis ; 
fed  cum  ea  mere  artificialis  fit ,  prorfufque_=> 
confida,  nihil  ea  nos  edocet  prarter  Cyclos  il- 
los ;  eftque  tantum  fedes  ac  fulcrum  annorum 
&  cartcrarum  Erarum  .  Sed  Periodus  Grarco-Ro- 
marra  ,  cum  aliud  non  fit  quam  Era  mundana 
Anticchenorum ,  non  tantum  eft  Periodus  arti- 
ficiofa  &  ad  Cyclorum  methodam  inftituta ; 
fed  etiam  Periodus  hiftorica;  indeque  fit,  ut 
nunquam  aliquid  Periodo  Grarco-Romanae  confi- 
gnemus ,  quin  annum  aliquem  mundanum  An- 
tiochenum  in  animum  alte  dimittamus,  &  quar 
eo  currente  gefta ,  kk  eidem  illico    objiciant . 

Quarto  quilibet  Periodi  Grarco-Romanar  an- 
nus  poft  Chriftum  natum,  fcmper  annum  Erae 
Dionyfianse  currentem  in  minori  numero  reprae- 
fentat ,  dummodo  annos  feptem  adjicias .  Legis 
v.  g.  Conftantinum  Magnum  obiifTe  anno  Perio- 
di  Graeco-Romanar  5830.  dubitare  non  debes , 
quin  annus  Dionyfianus  ,  quo  mors  illa  conti- 
giffe  dicitur  ,  in  minori  numero  XXXVII.  ha- 
beat .  Quare  fi  j.im  fcias ,  quo  Chrifti  feculo 
Conftantinus  vrxerit ,  Periodus  Graeco-Romana 
in  certam  notitiam  anni  ejus  emortualis  te  per- 
ducit .  Quod  commodum  a  Periodo  Juliana  mi- 
nime  expeclandum;  cum  annus  ejtifdem  Perio- 
di ,  quo  ea  mors  collocatur  ,  annu^  nempe  5050. 
in  uliimrs  numeris  ab  anno  Chrifti  C  CCXXXVII. 
nimis  diftet .  NuIIus ,  opinor  .  negaverit ,  quin 
plurimum  interfit  ,  ut  difficultates  chronologi- 
car ,  quantum   fieri   poteft ,  molliantur  • 

Hacc  methodus ,  ut  id  obiter  notem  ,  etiam 
adhibenda ,  dum  Scriptores  Byzuritinos  Iegis, 
qui  Era  mundana  aut  Alexandrina,  aut  Con- 
ftantinopolitana  utuntur  .  Erar  namque  Alexan- 
drinae  poft  Diocletianum  feptem  annos  addendo, 
pervcnis  ad  annum  Dionyfianum ,  quo  munda- 
nus  ille  annus  menfe  Septembri  inchoatur  ,  v. 
g.  aliquis  Auctor ,  qui  Er^m  Ale.xandrinam  u- 
furpat .  fcribit  ,  Conftantinum  anno  mundi  5819. 
vita  functum  effe ,  addr  feptem  numeros ,  & 
habebis  $%i6.  Qtiare  annus  ille  mundanus  5819. 
inchoatur  menfe  Septembri  anni  alicuius  Dio- 
nyfiani ,  qui  terminatur  per  XXXVI.  indeque, 
fi  fcias,  in  quo  Chrifti  feculo  verferis,  intel- 
liges,  Au_torem  illum  tcftari  ,  Conftantinum 
mortuum  effe  anno  Chrifti  CCCXXXVI.  poft 
Kalendas-Septembris,  aut  anno  CCCXXXVII. 
ante  menfem  Septembrem .  Nam  in  omnihus  an- 
nis,  qui  a  Kalendis  Januariis  non  exordiuntur, 
error  unius  anni  committi  poteft  ,  quando  cum 
Dionyfianis  coniunguntur  ,  fi  dies  aut  menfis , 
quibus  res  Contigent,  ignorantur  .  Neque  ad 
eum  errorem  virandum  aliqua  regula  tradi  po- 
teft  .  Verum  ,  cum  dies  emortualis  Conftantini 
ab  Antiquis  notatus  fuerit ,  nempe  vicefimus  fe- 
cundus  menfis  Maii  ,  difces,  eum  non  eo  anno 
Chrifti  mortuum  ,  quo  annus  ille  mundanus  coe- 
pit,fed  anno  infequenti,  fcilicet  CCCXXXVII. 
Quod  fi  Aue.or ,  qui  Era  Conftantinopolitana 
utitur  ,  obitum  Conftantini  collocet  anno  mundi 
5845.  detrahendi  numeri  fedecim  ,  ut  invenias 
annum  Periodi  Grarco-Romanar ,  fcilicct  5819. 
in  quo  is  annus  Conftantinopolitanus  inchoatur . 

Et 


LXXII. 

Penodur 
Gr&co-Ro- 
mana  efl 
hiflorica  , 
ideoqueju- 
liana  uti- 
iior  . 


LXXIII. 

Periodur 
Gr&co-Ro- 
mana  iti^ 
minori  nu- 
mero     £- 
ram  Chri- 
JliatiarrL, 
exhibct  . 


LXXIV. 

Methodus 
ad  annos 
Chrijli    ex 
annir  mun 
danir   O- 
rientalium 
eruendor  . 


de  Periodo  Graeco-Romana .  303 


LXXV. 

Vetratlio 

&  additio 

Cyclorum- 

minime^, 

incommo* 

ds. 


lxxvl 

Manualis 
methudus 
ad     Cyclos 
(X   quibuf- 
lihet    Eris 
eruendos . 


lxxvii. 

Era.  LXX. 
Interpre- 
tum  • 


Lt  fi  ex  co  anno  Conft.mtinopolit.mo  annos  no- 
vcni  toll.is ,  habebis  in  minori  ejtts  numero  mi- 
jiorem  numernm  anni  Dionyfiani ,  in  quo  ille 
incipit ,  annum  fcilicet  Chrifti  CCCXXXVI.  id- 
eoque  ,  fi  fcias ,  quo  Chrifti  feculo  Conftan- 
tinus  obierit ,  annus  ille  Conftantinopolitanus 
annum  Chrifti  dabit ,  quo  ea  mors  accidit  ,  uti 
niox  de  anno  mundano  Alexandrino  loquens 
cxplicavi .  Eadem  methodus  adhibenda ,  fi  yis 
fcire  quibus  numeri-;  definat  annus  Conftantino- 
politanus  ,  qui  in  eo  Chrifti  annus  exorditur  > 
anno  Chrilti  novem  numeros  adde ,  &  illum_. 
aflequeris ,  ut  ex  praediclo  exemplo   patet . 

Nec  eft  quod  quis  dicat  moleftum  videri  in 
Periodo  Grxco-Rotmna ,  quod  e  Cyclis  Lunse 
unitas  abjicienda  ,  Cyclo  vero  Solis  quatnor  nu- 
meri  addendi  fint.  Nam  nunquid  in  Cyclis  So- 
lis,  Lunae  &  Indidionis  ex  annis  Chrifti  eruen- 
dis  addendi  femper  novem  numeri  Cyclo  So- 
lis  ,  unus  Cyclo  Luna»,  &  tres  Indiclioni  ?  nun- 
quid  ex  Era  Hifpanica  demendi  femper  ar.ni 
XXXVIII.  ut  annum  Chrifti  habere  poffis  ? 
Nunquid  Alexandrini  unitatem  femper  addunt 
Indiclioni,  ut  eam  quse  apud  OrientaJes  in  cur- 
(a  eft,  obtineant  ?  Praeterea  Grarci  annura  & 
Indiclionem  a  Septembri  incipiunt ;  fed  Cyclos 
Luna:  &  Solis  nonnifi  a  Martio  fequenti :  quo 
fit  ut  per  fex  priores  menfes  ,  a  Septembri  fci- 
licet  ad  Martium  ,  utrumque  Cyclum  Solis  & 
Lunae  unitate  mutilent.  Annus  Antiochenus  v. 
g.  J493.  qui  reddit  IndicTionem  III.  Cychitn 
Solis  V.  Lunae  II.  inchoatur  quidem  ab  illis 
menfe  Septembri  anni  Juliani  XLV.  ficuti  &  In- 
diclio,  quam  tamen ,  ut  dixi  ,  unitate  augent; 
ied  Cycli  Lunae  h  &  Solis  IV.  qui  jam  a  men- 
fe  Martio  anni  mundi  praecedentis  5492.  inchoa- 
ti  fuerant ,  continuantur  ufque  ad  Martium  fe- 
quentem,  quo  incipiuntur  Cycli  Lunae  II.  & 
Solis  V.  Si  igitur  Graecis  grave  non  eft,  Cy- 
dum  unum  e  Cyclo  Solis  &  Lunar  per  snenfes 
icK  abjicere ,  &  Indiftioni  unitatem  addere, 
i]uid  mirum  fi  in  Periodo  Graeco-Romana  idem 
f.iclitandum  fit;  cum  methodum  Cyclicam  & 
Periodicam  a  Graecis  didicerimus  ,  praefertim 
cum  fimiles  detracliones ,  fimilefve  additiones 
cxtemplo  &  fine  Jabore  ullo  fiant  ?  Certe  mihi 
quotidie  mi?abilior  haec  Periodus  videtur  .  Eft 
cnim  Panhellica  &  Romana  ,  nova  &  antiqua , 
una  &  multiplex,  artificialis  &  hiftorica  :  fine 
cujus  prsefidio  non  folum  difliciles  ,  fed  &  e&- 
roribus  quandoque  obnoxii  tres  Graecorum  com- 
puti  ;  contra  vero  ejus  ope  non  folum  tutiflima 
ac  facillima  initur  via ,  fed  etiam  univerfar  tem- 
porum  doclrfnae  iumen  &  incrementum  affertur , 

Quia  vero  in  Eris  mundanis  Grarcorum  aliif- 
que,  identidem  Cycli  Solis  ,  Lunae ,  &  ludiclio- 
nis  confulendi  ,  ofFero  heic  methodum  manua- 
lem  ,  cujus  opera  ex  iHis  quavis  data  occafio- 
ne  erui  poterunt.  Ctim  ad  inveniendam  Indiclic 
nem  abdicandi  fint  Circuli  omnes  XV.  anno. 
rum  ,  obfervabis  ex  quolibet  numero  centena. 
rio  nonnifi  decem  Indictiones  refiduas  efle,  ideo- 
qtie  &  totidem  ex  quolibet  millenario  :  ex  Cy- 
clis  Luna»  in  quolibet  centenario  reftare  tan. 
tum  quinque ,  ideoque  ex  quolibet  millenario 
tantum  duodecim  :  &  demum  ex  Cyclo  Solis. 
in  quolibet  centenario  fupereffe  XVI.  &  in  quo- 
libet  millenario  viginti  .  Quare  ad  tres  illos 
Cyclos  in  omnibus.  Eris  inveniendos  Arithme- 
sica  opus  non  erit. 

Nunc  Erar  prarcipuae  ad  Periodum  Graeco-Ro- 
manam  reducendae  ,  &  ubi  opus  fuerit  ,  magis 
explicanda? .  Celebris  eft  Era  mundana  Septua- 
ginta  lnterpretum ,  ut  vocant ,  quae,  a  tempore 
Divi  Hieronymi  in  Occidente  quandoque  ufur- 
pata  fuit.  Cum  in  ea  Era  mundana  annus  pri- 
nius  Chrifti  inchoetur  anno  5199.  annoque  Ju- 
Iiano  XLIII.  raanifeftum  eft,  primum  hujus  Erse 
annum  anno  Pericdi  Gr«co-S.oraaaa.'  CCXCIIJ, 


collocandum  efTe ;  quod  &  Indicl  o  oftenditi 
cum  enim  annus  LXX.  Interpretum  5199.  qU* 
anno  Periodi  Grjeco-Romana;  5491.  inchoamr  , 
reddat  Indiclionem  IX,  &  annus  5491.  In- 
diclionem  I»  apparet  ,  Indiclioni  anni  LXX. 
Interpretum  addendas  efle  feptem  unitates  , 
ut  conveniat  cum  anno  Periodi  Grarco  Roma- 
na? ,  in  quo  exoFditur ;  ideoque  &  Eram  illam 
incipiendam  anno  ejufdem  Periodi  CCXCIII. 
quae  exhibet  Indiclionem  VIII.  quando  annus 
primus  illius  Erac  nonnifi  Indiclionem  I.redde- 
re  poteft.  Incarnationem  autem  Chrifti  concur- 
rere  cum  anno  Erar  LXX  Iiiterpretum  5199« 
docet  Martyrologitim  Romanum  ad  diem  XXV, 
Decembris .  Cum  porro  annus  hic  inititim  fu- 
mat  anno  Periodi  Grarco-Romana:  549i.annus 
Sioo.  cum  anno  S492.  annus  5x01.  cum  anno 
5493.  annufque  j-ioi.  cum  anno  S494.  quoEram 
Chriftianam  aufpicamur,  concurrat ,  liquet,  ex 
annis  Erx  LXX.  Interpretum  femper  abjicien- 
dam  unitatem,  ut  ea  in  minori  numero  mino- 
lem  anni  Dionyfiani  numerum  repraefentare_£> 
poffit .  Sic  Eucberius  Viftorii  Pafchafem  Cyclum 
explicans  annum  mundi  fecundum  LXX.  Inter- 
pretes  5119.  con>ungit  cum  anno  Dionyfiano 
XXVIII.  annumque  Chrifti  CCCLXXXIX.  cum 
anno  mundi  $590.  Ujferius  in  Annalibus  fais 
Hibernia;  pag.970.quod  in  libris  de  mirabiH- 
bus  Sacrae  Scripturae  dicatur  ,  Maachenum  cele- 
brem  Abbatem  anno  mundi  5851.  obdormiifle 
in  Domino  ,  deducit ,  eam  mortem  contigiffe 
anno  Dionyfiano  DCLII.  &  annum  jioo.  Se- 
ptuaginta  Interpretum  concurrere  ctim  Natali 
Dionyfiano:  qua  in  re  eum  falli  exiftimo,nifi 
Latini  qui  ea  Era  mundana  ttfi  funt ,  annum  a 
Kalendis  Septembribus  inchoarint ;  quod  hacle- 
nus  detegere  non  potui .  Si  tamen  in  ea  Era. 
annus  ab  autumno  inceperit,  &  Manchenus  poft 
Kalendas  Septembris  anni  Chrifti  DCLII.  obie- 
rit  ,  non  penitus  erravit  Dflerius  .  Nihilominus 
donec  major  lux  affulgeat ,  Bucherium  fequi 
malo  . 

Epocha  ab  ortu  Abrahs.  ,  quam  Eufebius  ,  Hie-  lxxvui. 
ronymus  ,  &  Idacius  in  Chronicis  adhibent  ,  Epocha  ab. 
aufpicatur  anno  Periodi  Graeco-Romanse  ;477>  ortu  Abtn- 
Cyclo  Solis  IX.  DC.  Lunse  XVIII.  Indiclione  ^. 
XII.  &  quidem  prima  die  Oflobris .  Eufebius 
enim  ejus  inventor  Carfareae  in  Palaeftina  Epi- 
fcopus  erat,  &  Abrahamum  eo  Periodi  noftrae 
anno  natum  credidit .  Is  in  fuo  Ghronico  de 
Chrifti  Nativitate  locuturus,  ait:  Colliguntur 
omnes  anni  ab  Abraham  ufque  ad  Nativitatem 
Chnfii ,  anni  xo\%.  Si  itaque  annu*  hujus  Erae 
»oij.  inchoatur  anno  Periodi  Grico-Romans 
S491.  annoque  Juliano  XLIII.  (quo  certurn- 
eft  Eufebium  primum  Incarnationis  annum  in~ 
cepifle  )  hujus  Eras  Abrahamiticae  initium  ctim 
anno  ejufdem  Periodi  3477.  omnino  conjungen- 
dum-;  cumque  is  annus  Cyclo  Lunx  XVIII.  & 
priaius  anntis  Abrahamitictis  Cyclo  Lunael.no- 
tetur  ,  fi  ex  illo  duos  Lunse  Cyclos  abjicias  , 
habebis  Cyclos  Romanos  annumqtie  Periodi  Grae- 
co-Romanse,  cum  quo  quiiibet  Erar  Abrahamiti- 
ca:  annus  copulari  debet .  Eufebium  autem  In- 
earnationis  principium  ab  anno  Juliano  XLIII. 
repetere ,  Iiquet  etiam  ex  ejus  Hiftoria  lib.  7» 
cap.  ult.  ubi  antequara  de  perfecutione  Diocle- 
tianea  menfe  Martio  anni  Dionyfiani  CCCIII. 
ex  ejus  fententia  ccepta,  fermonem  habeat,  haec 
fcribit :  Verum  ,  Epifcoporum  fuccejjionis  Hislo- 
riam ,  qu&  a  noflri  Servatoris  ortu  ufque  ad  Ec- 
clejiarum  fuhverfionem  quinque  ac  trecentos  an~ 
nos  complettitu*  ,  hic  terminantes  :  deinceps  qus. 
&  quanta  fuerint  ccrtamina  eorum  ,  qui  Rtate 
ftqflra  frV  Religinne  forttter  depugnarunt ,  ad  po- 
fieroru-.n  memoriam  literis  mandare  aggrediamnr  . 
Quibus  ex  verbis  conftat  ,  eum  annos  Incarna-. 
tionis  biennio  ante  Eram  Dionyfianam  inchoa. 
re:.  annura  Incarnationis  fecundum  AJexa.ndr;„ 

nos 


3©4 


P.  Pagi  Differtatio 


LXXIX. 

Methodus 
*d   annos 
jlbra.hu- 
tniticos 
cum     Dio- 
nyjianis 
copulan. 
dos  . 


LXXX. 

Epocha  iu 
Trojtt  ca- 
fta. 


uos  CCCVI.  incipiendum  ferifle  menfe  .Septcm- 
bri  ejufdem  anni  Dionyflani  CCCIII:  omnes 
Alexandrinos  Era  Incarnationis  ad  primum  Dio- 
cletiani  annum  mutilata  ufos  non  fuifle  ;  alioquin 
Eufebius  annos  tantum  Incarnationis  CCXCV. 
numerare  debuiflet:  ac  denique  accurate  Pon- 
tacum  in  editione  Chronici  Eufebiani  annum 
primum  Incarnationis  cum  anno  Abrahamiti- 
co  2015.  connexuiffe;  ideoque  &  Scaligerum  in 
Ejufdem  Operis  editione  Incarnationis  initium 
male  infequentem  annum  Abrahamiticum  diftu- 
Ji/Te  .  Eufebius  itaque  ,  qui  Auclor  extitit  Erar 
mundanar.  fecundum  LXX.  Interpretes,  antiquam 
Incarnationis  Eram  ,  a  quibufdam  poftea  aliis 
Scriptoribus  ufurpatam,  retinuit. 

Facillima  methodo  ad  annos  Era»  Chriftianas 

ex   Erx    Abrahamitica»  annis    eruendos    utor  , 

qua  Leclorem  non  fraudabo.  In  Era  Dionyfia- 

na  primus  Chrifti  annus  inchoatur  Kalendis  Ja- 

nuariis   anni   Juliani  XLVI.  eodemque   Chrifti 

anno  menfe  Oclobri  annus  Abrahami  1018.  In- 

carnationis  vero  fecundum  Alexandrinos  annus 

quartus  initium  fumunt .   Quare  ,  fi  ex  Era  A- 

brahami  tollas  numeros  millenarios,  ac  prarter- 

ea   numeros   XVII.  qui  reliquus  erit   numerus 

exhibebit  annum  Erae  Dionyfiana:  ,  quo  annus 

Abrahami ,  de  quo  agitur  ,  aufpicatur.  Sic  in 

Chronico  Eufebii  juxta   editionem  Pontacenam 

interitus  Galli  &  Volufiani  Imperatorum  refer- 

tur  ad  annum  Abrahami   1170.  Si    tollas  duo 

millenaria  ,  ac  praeterea  annos  XVII.  reftabunt 

CCLIII.quo  ideo  is  annus  Abrahamiticus  1170. 

menfe  Odobri  ccepit .  Unde  juxta  Eufebium  u- 

terque     Imperator    anno    Dionyfiano  CCLIII. 

quem  refiduus  ille  numerus  reprasfentat  ,  occi- 

fuseft,autfalteminfequentiChrifti  anno  CCLIV. 

quo  adhuc  annus  iUe  Abrahamiticus  ufque  ad 

Kalendas  Oclobris  in  curfu   erat .  Qua  quidem 

in   re  ,  uti  alibi  millies  ,  Eufebius  peccat ;  cum 

csedes  illa  aliquot  menfibus  ante  Octnbrem  an- 

ni  Dionyfiani  CCLIII.  perpetrata  fuerit  .  Quia 

vero  anni  Abrahami  duobus  Cyclis  Lunaribus 

Cyclos  Dionyfianos  fuperant,  fi  eofdem  ex  il- 

Iis  Abrahami  annis  demas,  te  in  ea  connexio- 

ne  non  errafle  comperies  .  Annus  enim  Abraha- 

mi  »170.   reddlt  Cyclum  Lunae  IX.  annufque 

Dionyfianus  CCLIII.    Cyclum  Luna?  VII.  Harc 

methodus    certa    &    facills    ad    Eufebianorum , 

Hieronymianorum ,  &  Idacianorum  annorum_ 

ineundam  rationem  ,  &  non  tantum   ad  agno- 

fcendos  errores  Eufebii ,  Hieronymi ,  &  Idacii ; 

fcd  &  eorum  omnium ,  qui   eofdem   perperam 

citant. 

Epocha  a  Troja  eapta  ,  quar  cardo  eft  vete- 
ris  Hiftoria»  a  Poetis  prafertim  decantatae  ,  di- 
verfimode  ab  Aucloribus  inchoatur.  In  Marmo- 
ribus  Arundelianis  Troja?  excidium  eo  annocol- 
locatur  ,  qui  eft  Periodi  Grarco-Romanae  4185. 
ita  ut  a  capta  Troj.i  ad  primam  Olympiadem , 
non  anni  CCCCVIII.  ut  Eufebius  &  Eratfio- 
ftenes  numerarunt,  fed  CCCCXXXIII.  fluxe- 
rint .  Quam  opinionem  fe  certis  argumentis 
comprobaturum  polllcetur  Paulus  Vez.ron  ,  Vir 
in  Chronologia  exercitatiflimus ,  cap.9.  Operis 
Gallici  cui  titulus,  Antiquitas  temporum  rclii- 
tuta&  defenfa .  Communior  tamen  opinio  ,  cui 
adhaereo,  Trojac  expugnationem  confert  in  eum 
annum  ,  qui  eft  Periodi  Graeco  Romana?  4310. 
Diodorus  enim  Siculus  annum  primum  Olym- 
piadisXCIV.  putat  abexcidio  Troja:  feptingen- 
tefimum  otfogefimum  .  Primus  Olympiadis  illius 
annus  convenit  in  annum  Periodi  Gnco-Roma- 
na?  5090.  de  quo  deductis  DCCLXXX.  reliqui 
fiunt  anni  4310.  Ad  ha:c  ,  Eufebius  lib.ro.  de 
Praeparatione  ait ,  Graecos  a  captaTroja  ad  pri- 
mam  Olympiadem  numerare  annos  CCCCVIII. 
quot  ab  eodem  anno  Periodi  Grarco-Romana; 
.4310.  lapfi  funt  ad  annum  4718.  quo  prima  O- 
lympias    vulgaris  cekbrata  eft.  Denique  hanc 


fententiam  docuit  Eratfioftcnes  in  Commenta- 
rio ,  quem  Canones  infcripflt ,  eamque  explica- 
vit  Dionyfius  Halicarnaflenfls  lib.r.  Orig.ut  vi- 
dere  eft  apud  Petavium  in  fecunda  parte  Ra- 
tionarii  temporum  lib.i.  cap.ip.  ubi  ex  Diony- 
fio  obfervat,cladem  illam  accidifle  die  XXIII. 
Thargelionit  ,  ( menfis  Lunaris  ab  Atticis  ufur- 
pari  )  qui  incidit  in  diem  Junii  noftri  duodeci- 
mum  ,  feriamque  quintam.  Troja  itaque  expu- 
gnata   anno  1184.  ante  Eram  Chriftianam. 

Mentio  eft  hujus  eposha:  apud  Evagrium  lib. 
3.  cap.  19.  ubi  fermo  de  initio   Imperii   Ana- 
ftafii ,  qui  die  XI.  menfis  Aprilis  anni  Diony- 
fiani    CCCCXCI.    coronatus    eft .   Locus     illt_s 
egregius,  licet  in  quibufdam  numeris  deprava- 
tus  .  lo-TOfn"~i  y  OMi  0  E<jo-tx5-io;  ,    iiatoL  tIiu    apyw 
7-ii?  AiO)t\ti7-iav3  fixcri\tiu;  i;  tUxi  lAttmo;  TfKivrh, 
xj  7-iiy  ayap'pil<riv  Avucttuo ix  ,  ira  Sit\$iiv  tTrrcs.,  *j 
Slaxl/a ix  dirb  Si  Tti;  Avy&o-TX    /novapjMa;  ,     IVri    <Tu# 
W  \.   j(yj  jrivTuxba  ix  7rpb;  /ar.triri  hrtei   dirb  S't  tw; 
Axs^avtTp»  7-5  MxxtSbvo;  dj>Xr\;}  tVn  Shb  ^  rpiaxwa 
^gif  oktxxooix  ,    0/j.o'ia;  7rpo;  fj.nro  iitTx.    W    $1    tw; 
tS)'i  Pa/xai<av ,  xou  Pa/xuX*  fixo-iXtix;  ,    sr«    Siio    x* 
7rt'jTi'xovTX  Ticti  Xi\ix   xcUTipb;  yt   /jitwx;  inTcu  amb 
Sc  aXaxrto;  Tpo',a;,  tTv  'ic\  bySbyxorra ,  xal  it,awa ix 
xx}  fciXiat  7rf>b;  fjvtwit  iinx .  I J  eft:  Forro  Eujiathius 
fcribit ,  ab  exordio  Imperii  Diocletiani  ad  Zenonit 
obitum   &  nuncupxtionem    Anaflajii  ,    annos  flu- 
xijfe  fcptem  fupra  ducentos  :    a  principatu   autem 
Augufli  ,  annos  quingentas  triginta   duos  ,  ac  prs- 
terea  menfes  feptem:   ah    Alexandri  autem  Mace- 
donis  regno    oftingentos  &  triginta  iuos  fimiliter 
cum  mcnfibus  feptem  :    a    Romanorum    &  Romuli 
regno  ,  mille  &   quinquaginta  duos ,    ac  pr&terett 
menfes  feptem  :    a    Troji    denique    txpugnationt^ 
annos  mille  fexcentos  ocloginta  fex   cum  menfibus 
feptem.  Evagrius  lib.  5.  cap.  z4.-dicit  ,    Prifcum 
Rhetorem  fcripfifle  gefta   poft  Imperium  Arca- 
dii  &   Honorii  ;   additque:    0«*    emnia   Eufia- 
thio  Epiphxnienfl  fcite    admodum  in  compendium 
redaila  fitnt  tn  duobus  voluminibus  :  quorutn  priut 
ufque  ad  expugnxtionem   Ilii  :   alterwn    ufque  ad 
annum  duodecimum    Imperit    Anaflafii  res    geflas 
tompleditur  .  Scribebat   itaque    is    Auctor   anno 
Chrifti  DII.  quem  exiftimandum  de  anno  Tro- 
jar  capta:  recle   edoclum    fuiffe  .  Sed   vereor    ne 
numeri  corrupti  fint ,  dum  hujus  excidii   annos 
putat .  Si  tamen  in  eos  error  non  irrepfit ,  cla- 
des  Trojana  contigit  anno  Periodi  Graeco-Rom. 
4107.  ex  Euftathii    fententia  ,  annos   fc.    trede- 
cim  ante  commimem  opinionem  .  Valefius  in  No- 
tis  ad  Evagrium  ,  hunc  locum  intaclum  reliquit , 
licet  aliqua  non   vulgaria    ex    illo    deduci    pof- 
fint.   Liquet  enim  primo  ,  Euftathium  omnes  an- 
nos  a   menfe  Septembri  cum  anno    populari    in- 
choaiTc:  a  Septembri  enim  anni  Chrifti  CCCCXC. 
ad  XI.  Aprilis    anni    Chrifti    infequentis ,    quo 
Anaftafius  inauguratus  eft  ,  menfes  feptem  nume- 
rantur,  quos  quater  Euftathius  exprefllt .  Liquet 
fecundo  ,  hallucinatum    efle  Scaligerum,  quando 
arbitratus  eft  ,  epocham  Diocletianeam   cceptam 
<]uidem  anno   Chrifti    CCLXXXIV.  die    XXIX. 
menfis  Augufti ,  fed  Diocle'tianum  anno   tantum 
Chrifti    CCLXXXVII.  Regnum    fufcepifle ;  cum 
in     laudato    loco    Euftathius    hujus    Imperatoris 
initium  ab  anno  CCLXXXIV.  repetat .  Tertio  , 
hunc   Hiftoricum ,  cujus   Opus    periit  ,   exordiri 
regnum  Augufti  ab  anno  tertio  Juliano ,  qui  eft 
Periodi  Graeco-Romana:     5451.  ab    ejus   nempe 
Confulatu  fuffeclo  Q^  Pedio  Collega  gefto ,  die- 
que   XIX.    menfis    Augufti   inito  .    Quarto   nu- 
meros  ,  quibus  utitur  in    Macedonico   Alexandri 
regno  defignando  ,   corruptos  efle  ,  alioquin  an- 
no  Periodi  Gracco-Romana:  6150.  Philippo  patri 
fuccefliflet  ;  cum  tamen    is  nonnifi  anno  ejufdem 
Periodi    5158    obierit .  Qjjinto  annos  Urbis  con- 
dita;  etiam  depravatos  efle,  legendumque  ,  1141. 
Ioco ,    io$r.    ita    ut    locus  ita   fit   reftituendus: 
s'rn  Suo  r.a)  Ttffo-xjix;tovT*  nu  Sia%otria  za).  "X l\ia . 

Cele- 


LXXXI. 

Egregiut 
Evagrii 
locus  ,  fed 
in  quibuf- 
dam  nu- 
meris  car- 
ruptut . 


de  Periodo  Gr^co-Romana. 


30$ 


L\xxir. 

Otympixs 
yulgxris  . 


ixxxm. 

Qlympixs 
Eufebia- 


txxxiv. 

Aliqtri  xn- 
nos   Olym- 
piaiicos 
rum    atwo 
populari 
inchon- 
f'i»t . 


Celebrior  certiorque  Era  Olympiadum ,  de 
qua  Syricellus  pag.  i9<J.  fuse  Chronographia? : 
Kon  omnium  xpui  omncs  Olympixium  e/[e  ratro. 
nent ,  nec  Eeclcfiaflicrs  Hifloricis  concordem  in  iit 
fententiam  ejfe  ,  eorum  evolventibus  Scripta  haui 
iifficuttcr  conflxbit  .  Kobis  vero  illui  fohtmmoio 
confilium  fuit ,  ut  Olympiaium  infciis  brevem  & 
iiluciiam  eorum  proferremus  expofitioncm  ;  nvn 
quoi  Olympiaittm  fcrmo  a  Scripturis  diviitis  trx- 
fietur  i  fei  quod  nonnulla  Jit  earum  apui  fxnclos 
Fatres  mc-ntio ,  &  a  Macedonibus ,  Romanis  ,  Per- 
fir ,  JEgyptiis  &  ipfis  quoqtte  Jud&is  memorentur  , 
e  quorum  grege  Philo  &  Jnfephus  non  obfcurttm 
iifdem  teflimonium  ferunt.  Recle  Syncellus  fcri- 
bit ,  non  omnium  apud  omnes  Olympiadum  ef- 
fe  rationem .  Nam  tria  earum  initia  obfervavi . 
Prima  Olympias  vulgaris ,  qtiae  Iphitea  commu- 
niter  dicitur,  ccepit  anno  Periodi  Graxo-Roma- 
n*47i8.  CydoSolis  XVIII.  F.  Lunx  V.  Inditf. 
VIII  :  qua  de  re  cum  inter  omnes  conveniat ,  heic 
fufe  agendum  non  videtur.Obfervandum  tantum, 
legitimum  tempus  Ludorum  Olympicorum  fuifle 
arftivum  ,  fub  ipfum  Solftitium  ;  quamvis  ali- 
quando ,  licet  raritis ,  prarter  ordinem  morem- 
<jue  celebrati  ftierint:  ac  prarterea  in  Olympia- 
dibus  tempons  ilhid  intervallum  definere  ,  quod 
a  Varrone  in  libello  Cenforini  de  die  Natali 
Mythicum  appellatur,  incipique  quod  dicitur 
Hijlorirum;  quia  res  in  eo  gefta?  veris  HirToriis 
continentur . 

Olympias  Eufebiana,  qua  fcilicet  non  folum 
Eufebtus  m  Chronico,  fed  etiam  Divus  Hierony- 
mus  in  ejus  Continuatione  utuntur ,  inchoatur 
anno  Periodi  Graxo-Romanar  4717.  Cyclo  So- 
lis  XVII.  AG.  Lunar  IV  ,  Indicl.  VII.  &  qui- 
dem  a  Kalendis  O,ftobris  more  Syrorum  ,  cum 
quo  annum  Incarnationis  aliarumque  epocharum 
Eufebius  aufpicatur.  Petavius  in  fecunda  parte 
Rationarii  Temporum  lib.  1.  cap.  10.  oftendit  ex 
Chronico  Eufebiano,  ab  autumno  antecedente 
OlympiadJS  vulgares  Etifebium  Olympiades  exor- 
diri;  quod  de  Divo  Hieronymo  in  fine  fui 
Chronici  ,  quod  perduxit  ulque  ad  mortem  Va- 
lentis  Imp.  ad  annum  fcilicet  Chrifti  CCCLXX- 
VIII ,  etiam  dicendum  .  Scribit  enim ,  ufque 
ad  eum  annum  fluxifleannos  Olympiadicos  n  5  5. 
cum  tamen  fint  tantum  Olympiadici  commttnes 
11 54.  a  paucis  menfibtis  inchoati ,  ut  numeran- 
ti  patebit.  Quare  non  erat  ,  cur  Petavius  fuam 
de  Olympiadibus  Eufebianis  fententiam  harfitan- 
ter  proponeret;  cum  ea  certa  &  indubitata  fit . 

Ad  hoc  Olympiadum  genus  revocandum  vi- 
dettir  illud ,  quo  utitur  Socrates  lib.  1.  cap.  z. 
ubi  annum  Olympadicum  eodem  qutdem  anno 
Juliano  incipit ,  qtto  Olympiadum  vulgarium  fe- 
clatores ;  fed  cum  Iioc  tamen  difcrimine ,  quod 
hi  a  Solftitio  eas  exordiuntur,  Socrates  vero  & 
quidam  Scriptores  Orientales  a  Septembri  vel 
Oftobri  cum  anno  civili  &  popuhri .  Socrates 
loco  citato  de  morte  Conftantii  Chlori  Conftan- 
tini  Magni  patris  fcribit:  Primo  iucentefims  ac 
fcptuxgefims  prims  Olympixdis  anno  ante  iiem 
octavum  Kalcni.  Augufli  c  vivis  excejferat  ,  die 
fcilicet  XXV.  menfis  Julii  anni  Chrifti  CCCVI; 
licet  idem  Socrates  infinttare  videatur  ,  eam  mor- 
zem  anno  prarcedenti  ,  quo  anntis  primus  Olym- 
piadis  CCLXXI.  menfe  Julio  coeptus ,  accidifle  . 
Locus  ille  dodorum  Virorum  ingenia  valde  ex- 
ercuit.  Petavius  lib.II.de  Docl.  Temp.  cap.  35« 
anfam  inde  fumfit  fufpicandi  ,  Conftantium  Chlo- 
nim  anno  Chrifti  CCCV.  raortuuni  efle  ;  quod 
tamen  affirmare  prorfus ,  &  adverfus  commu- 
nem  Chronicorum  omnium  &  Annalium  fidem 
pugnare  non  audet.  Scaliger  lib.  j.  de  Emen- 
dat.  Temp.  pag.  41S9.  loco  illo  innixus  ,  Iuftra 
nefcio  qttae  Juliana  commentus  eft  ,  quorum  in 
CCLXXI.  obiifle  dicit  Conftantium.  Qua:  luftra 
commentitia  efle  Petavius  demonftravit.  Alii  cre- 
didere ,  errorem  in  numeros  irrepfilTc :  qus 
Apparatus  in  Baronium 


tamen  conjeclura  vana;  cum  Socrates  idem  re- 
petat  in  fine  libri  feptimi ,  ubi  Hiftoriam  fiuni 
concludens ,  ait,  eam  ordiri  ab  anno  primo 
Olympiadis  CCLXXI ,  quo  Conftantinus  Ma- 
gnus  Imperator  renuntiatus  eft ;  &  idem  locus 
legatur  tam  in  Nicephoro ,  quam  in  Hiftoria 
Tripartita  .  Calvifius  in  Ifagoge  parte  4.  cap.4i. 
eundem  examinavit ,  conclufitque  ,  Socratem  fibi 
hac  in  re  non  conftare .  Facilis  tamen  folutio 
eft  .  Socratesdie  XXV.  Juliianni  Chiifti  CCCVI. 
Conftantii  Chlori  emortuali  nondum  annum  fe- 
cundtim  Olympiadis  CCLXXI.  inchoarat ,  eum 
menfe  Septembri  cum  anno  civili  aufpicaturus , 
cum  quo  aliarum  Erarum  annos  Euftathium  ex- 
orfum  efle  num.  LXXXI.  obfervavimus  . 

Fatendum  tamen  ,  Librariorum  errore  Olym- 
piades  plerumque  apud  Socratem  male  defcriptas 
efle.  lmo  in  fine  libri  feptimi  &  ultimi  fui 
Operis  hsec  habet :  Continet  feptimus  hic  Hijlori* 
liber  res  geflaj  fpatio  annorum  iuorttm  ac  trigin- 
ta  .  Tota  vero  Hiflorix  feptem  libris  comprehcnfa 
continet  fpatium  annorurn  ccntum  &  quairagrn- 
ta  .  Exorfa  quiiem  ab  anno  primo  Olympiadis  iu- 
centcfims.  fcptuagefims  prim& ,  qua  ConHantinus 
Impcrator  efl  renunciatus  :  definens  autem  anno  fe- 
cunio  trecentcfima.  quints.  Qlympiaiis  ,  quo  Impe- 
rcttor  Theoiofius  fcptimum  decimum  Confulatum 
dciit.  Ad  qua;  verba  nihil  Valefius  notavit.Et 
tamen  numerus  ille  annorum  centum  &  quadra- 
gintacorruptus;cumSocrates  Hiftoriam  fuim  or- 
diatur  anno  Chrifti  CCCVI,  quo  Conftantius  mor- 
tuus  &  Conftantinus  ejus  filius  Augttftus  appella- 
tus  ,  annoque  Chrifti  CCCCXXXIX.  Confulatu 
Theodofti  Junioris  XVII.  notato  candem  abfol- 
vat .  Intervallum  itaque  eft  annorum  CXXXIV. 
Praeterea  loco  trecentefims.  quints  Olympiaiis  , 
legendum,  trecentefims  quarts  Olympiadis ,  quae 
anno  Chrifti  CDXXXVII.  celebrata  eft  . 

Tertius  Olympi.idum  numerandarum  modus 
eft  ille ,  quem  Jttlius  Africanus  ,  Georgius  Syn- 
cellus  aliique  qttidam  Antiqui  ufurpant  .  ArTi- 
gunt  hi  primam  Olympiadem  anno  Periodi-Gras- 
eo-Romanae ,  4716.  Cyclo  Solis  XVI.  B.  Lunae 
III ,  Inditft.  VI ;  ideoque  biennio  Olympiades 
vulgares  anticipant .  Julius  Africanus  in  Fragmen- 
to  apud  Syncellum  pag.  398.  ait :  Pofl  Akxan- 
iriam  captam  capit  Olympias  CLXXXVlll.  Capta 
Alexandriaa  CaTare  Augufto  anno  Juliano  XVI, 
qui  eft  Periodi  Gra?co-Romanae  54<54»  Et  tamen 
vulgaris  Olympias  CLXXXVIII.  acla  IV.  menfis 
Augufti  anni  Juliani  XVIII.  Prarterea  Africa- 
nus  exiftimans  Chriftttm  mortuttm  efle  duobtts 
Geminis  Coff.  anno  nempe  Erse  Chriftianae  XXIX. 
tradit,  Phlegontis  eclipfim  accidifle  Olympia- 
de  CCII ,  anno  II ;  cum  tamen  menfe  Martio 
illius  anni  Dionyfiani  curreret  annus  quartus  O- 
lympiadis  vulgaris  CCI.  Neqtte  fibi  contradicit 
Afncanus ,  quando  in  alio  Fragm  nto  a  Syn- 
cello  pag.  313.  recitato ,  modo  dicit,  eclipfim 
iilam  accidifle  anno  II.  Olympiadis  CCII.  modo 
anno  IV.  Olympiadis  CCI.  Sed  ad  majorem  cx- 
plicationem  utrumque  computandi  modum  adhi- 
bet.  Sicut  nec  fibi  ibidem  contrarius  eft  ,  quan- 
do  addit ,  modo  Chriftum  pafltim  efle  anno  XV. 
Tiberii ,  modo  anno  XVI.  ejufdem  Imperato- 
ris;  quod  aliqui  Orientales  ,  ut  diximus,  om- 
nes  annos  cum  civili  incipiant  ,  ideoque&XVI. 
Tiberii  vel  autumno  anni  Chrifti  XXVIII ,  vel 
verno  tempore  anni  Chrifti  infequentis  .  Deni- 
que  num.  XXXVI.  egregium  Africani  locum  re- 
tulimus ,  in  qtio  is  in  putandis  annis  Olympia- 
dicis  vulgares  Olympiades  adhibet  . 

Verum  ,  Georgius  Syncellus  nunquam  alia 
numerandi  ratione  quam  ifta  utitur ;  ideoque 
ha:  Olympiades  Syncellians,  appellandar,  ne  cum 
aliis  conmndantur .  Is  primam  Olympiadem 
collocat  anno  mundi  fecundum  Alexandrinos 
47i<J.  ex  quo  decem  numeris  abjeclis  ,  perve- 
nimus  ad  annum  Antiochenum  4716.  Nonopus 

dq  eft 


LXXXV. 

Qlympia- 

ies  in  So- 
crate    pjt- 
rumquts 
icpravati. 


txxxvr. 

Olympias 
Syncellia- 
nx  . 


Lxxxvir. 

Syncellus 
in  Olym- 
piaiibus 
putaniis 
femper  fibi 
conflat  . 


305 


P.  Pagi  DiiTertatio 


ixxxvm. 

EpochtL- 
Varronia- 
31 a.   Urbis 
CCHditA  • 


LXXXIX. 

Anni  Ca- 
pitolini  & 
Frontmia- 
ni  . 


eft  id  exemplis   dernonftrare ;    cum  ,  ut  dixi  , 
nunquam   alio  modo  Olympiades    Syncellus  u- 
furpet  .   Scriptor  anonymus,  qui  Chronicon  e. 
didit  ab  Orbe   condito    ad    annum    XIII.   Ale- 
xandri  Imperatoris ,   &    extat    tomo  i.  Antiq. 
Leel.  Canifif ,  fcribit  anno  XIIT.  Alexandri  exa- 
flas   efle  Olympiadas  CCLIII.    id    eft,    annos 
tA~K.ll.Sunt ,  inquit  ,    otnnium  Olympiades  ufqtte 
md  annum   XIII.  Alcxandri  Ctifaris    Olympiades 
CCLJIL  qu&  funt  anni  mille  duodecim  .   M.  An- 
tonius  Capellus  pag.119.  fui  Opufculi  de  Pajfio- 
ve  Dominiea,  hunc  locum  adhibet ,  ut  oftendat, 
annum  primum    Olympiadis    CXCIV.  conjun- 
gendum  effe  cum  anno  Juliano  XL.  non  vero  , 
ut  vulgo   fit  ,   cum   anno  Juliano    XEH.  Nam 
occifus    eft    Alexander  ,    Seziero    &    Quintiano 
Cofi.  anno  nempe  Chrifli  CCXXXV.  anno  Im- 
perii  XIII.  abfoluto.  Quare   fi  annum  primum 
Olympiadis  CCLIV.  ftatuas   in  Confulatu  Seve- 
ri  &  Qnindiani  ,    primus   annus    Erae   vulgaris 
incurret  in  annum  fecundum  Olympiadis  CXCV. 
Hxc  Capellus  .   Ad  quam  objeclionem  Petavius 
non  habet  quid   refpondeat .  Verum  ,  Olympias 
quidem  vulgaris  CCLIIT.  abfoluta  eft  anno  Chri- 
fti   CCXXXVII.  &  Olympias    CCLIV.  inchoa- 
ta ;  fed  Anonymi»  ifte  non  alio  modo  Olym. 
piades  putat  quam  Africanus  &  Syncellus  ,  ideo. 
que  Olympiadem  CCLIII.  abfolvit  anno  Chriftt 
CCXXXV;  ficque  accurate  fcribit ,  ann^  XIII.  A- 
lexandri  Imp.  evolutas  effe  Olympiades  CCLIIT. 
annofque  Olympiadicos  MXII.  Hoc  itaque   O- 
Jympiadum  genus  a  Chronologis  pntermiffum , 
diligenter  impofterum  notandum. 

Epocha  a  Roma  condita  in  tribus  diverfis  Pe- 
riodi  Grjeco-Romana:  annis  pariter  collocanda  . 
Anni  Varroniani ,  qui  magis  frequentes,  &  qui- 
bi:s  Romani  ufi  funt  in  publicis  monumentis , 
proficifcuntur  ab  anno  Periodi  Gra:co-Romana: 
474i.CycIo  Solis  XIIT.  FE.  Lunx  IX.  Indicl. 
I.  anno  tertio  Olympiadis  fextce  ,  eoque  defi- 
nente  .  Roma  enim  undecimo  Kalendas  Maii 
juxta  communem  opinionem  condita .  Petavius 
]ib.<J.  de  Docl.  Temp.  cap.jo.de  capite  anno- 
rum  ab  U.  C.  Iocuturus  ait  :  Rcm&  conditum  fs 
talilio  conferunt  Scriptores  ,  qui  dies  XI.  Kal. 
Majas  ,  id  efl ,  Aprilis  XXI.  in  Jttlia.no  Kalcn- 
dario  conflitutus  cfl  ,  OHm  vero  ,  (sjr  fub  ipfum 
Natalem  Urbis  ,  cui  Juliane  menfi  ac  diei  compe- 
teret  ,  invrfligare  dijficile  efl .  Verum  ,  qnemad- 
tnodum  Juliana  forma  tanto  pofl  Urbem  cvnditam 
intervallo  ufurpari  capta  propter  annt  commodi- 
tatem  7rfH>Xn7r7i«i'j  ad  antericra  tempora  porrigi- 
tur  i  itx  &  Palilia  ,  five  Naialis  Urbis  ,  fiflicne 
qttadam  in  Aprilis  XXI.  die  retinetur .  Quin  e- 
tiam  pcfl  eundem  Julianum  annum  receptum  ,  p9 
ct  Kalend.  Januariis  crditur ,  annorum  Urbis  epo- 
tha  ah  iifdem  Kalendis  fere  prccedtt  ;  nifi  alitcr 
Scriptores  quofdam  intcllcxiffe  ,  certis  ex  conje- 
iluris  pofiit  colligi  .  Ad  hxc  ,  varia  annorum  ci- 
vilium  initia  confideranda  funt  ,  ut  in  Olympia. 
dico  anno  .  Nam  plerique,  ut  anni  popularis,  ittt 
&  Romani  ,  Urbifque  conditn  primordium  ab  au- 
tttmno  dedttcunt .  Qua:  dofte  ab  eo  obfervata  . 
Anni  Capitolini ,  fic  dicli  quod  Verrius  Flac- 
cus  in  Faftis  Capitolinis  eos  ufurpet  ,  exordiun- 
tur  anno  Periodi  Grarco-Romanar  4741.  Cyclo 
Solis  XIV.  D.  Lunar  X.  Indicf.  II.  anno  quarto 
Qlympiadis  fexta: ,  eoque  finiente  .  Tertia  Ur- 
bis  epocha  incipit  anno  Periodi  Gnco-Roma. 
tue  4743.  Cyclo  Solis  XV.  C.  Lunae  XI.  Indi- 
clione  III.  anno  primo  Olympiadis  feptimar, 
eoquc  definente  .  Frontinianam  eam  appello  , 
quia  ea  utitur  Frontinus,  qui  Imperatoris  Ner- 
vx  temporefloruit ,  in  egregio  libello  de  Aqus- 
dudibut  tirbit  Rcmt.\n  Prolegomenis  ad  Differ- 
taticnem  Hypaticam  num.XV/de  hac  Era  locu. 
tus  fum  ,  poftquam  in  lucem  emiflam  Card.  No- 
rifius  in  Epiflola  Confulari  pag.17.  in  dubium 
revocavit,  an   Erontinus  diverfam  a  Varronia- 


na  epocham  ufurparit;  illud  (ameti  extra  cnn- 

troverfiam  effe   debet .  Docet   Frontinus    lib.r. 

Confulatum  Caefaris  Augufti  v. g.  M.  Lelio  Vol- 

catio  Collega  incidere  inannum  Urbis  DCCXIX. 

qui  tamen  ConfuI<nus  ,  ut  r^cle  vidit  Onuphrius  , 

concurrit  cum  anno  urbis  Varroniano  DCCXXI. 

Infuper  Confulatum  M.    Plautii  Hypfsei  &  Ful- 

vi  Flacci  Frontinus  cum  anno  Urbis  DCCXXVIT. 

copulat ,  qui    tamen   pertinet  ad    annum  utbis 

Varronianum  DCCXXIX.  ut  legitur  eo  anno 

apud    Onuphrium.  Denique  Frontinus   annum_- 

Urbis  DCVIII.  cum  Confulatu    Servii  Sulpitii 

Galba;  &  L.  Aurelii   Cotta?  cnnneclit ;  cum  ta- 

men  anno  Urbis  Varroniano  DCX.  uterqueFa- 

ftis  nomen  dederit,    ut   eft  apud    Onuphrium  . 

Quando  itaque  Frontinus  ait  :   Cajttt  Cttfar  al- 

tero     lmperii  Jui  anno  ,  M.   Aquilw  Juliaiio,    P, 

Nonio  Afprenate  Coff.  anno   Urbis  conditi  DCCXC. 

duos  dutlus  inchoavit ;  apparet ,   errorem  in  nu- 

meros  irrepfifte  ,  legendumque  ,  anno  Urbis  con- 

ditxDCCIXC.  Nam  fecundus  Caii  Caligularan- 

mis    inchoatur   die   XVI.   menfis    Martii    anni 

Chrifti  tricefimi  octavi ,  quo  annus  urbis  Varro- 

nianus   feptingentefimus  nonagefimus   primus  a 

Kalendis  Januariis  in  curfu  erat.  Scriptores  e- 

nim  Hiftorix  Augufta;  annum  Urbis  cum  Con- 

fulatu  de  more  incipiunt,  ut  mox  dixi  .  Quod 

non  animadvertit  Cird.  Norifius  ,  cum   Ioco  ci- 

tato*dicat,    duos  illos   duclus    inchoatos  inter 

diemXVI.  Martii  &  XXI.  Aprilis,  quo  annurri 

urbis  Varronianum  DCCXCI.  cceptum  fuiffe  t\\- 

ftimat.  Nam    practerquam    quod    Frontinus  Era. 

Varroniana  nunquam  utitur,anni  Urbis  de  mo- 

re  cum  Confulibus  inchoaii  ,   imo  &   a  Scripio- 

ribus  Orientalibus   ab   autumno    cum  anno  po- 

pulari  aliquando  repetiti  ;    faltem  id  de  aliarum 

Erarum  annis  negsri  nnn  poteft  .  Hanc    nume- 

randi  ratinnem  a  Frontino  ufurpaiam  ,  qui  eum 

Notis   illuftrarunt  ,  cumnon  obfervarTent ,   va- 

rios   annos  Urbis  in  nobili  illo  Opufculo  corru- 

ptos  emendare  non    potuere  .  Onuphrius    Jib.r. 

Faftorum  pag.iS.  mentionem   f.icit  varioruin  A:;- 

tiquorum  ,  qui   primo   anno  feptima:  Olympia- 

dis   definente    Urbem  fuiffe  conditam    credide- 

re,  nuJIa    Frontini   mentione   fj<ffa  ;  quem    ta- 

men  h3nc  fententiam  tenuiffe  alibi  fupponit. 

Onuphrius  loco  laudato  dicit ,    Q^FabiumPi- 
clorem    in    Annalibus   recle    fcripfifle,     Urbem    , 
conditam  primo  oclava:   Olympiadis    anno  ,    in-  fcundum^ 
choatoanno  PeriodiGrarco-Romana?  4745.  Qtiam  J  •l'"tnl- 
opinionem  Ufferius  in   Annal.  Vet.  Teft.  ad  an-  Itaorem . 
num  Periodi  Julianje  $966.  ampleclitur  ?   utque 
cum  eo  Periodi   Julianx    anno  opinionem  fuam 
illiget ,  putat ,  ex  Fabii  1'idtoris   fententia  ,    an- 
te   initium  Olympiadis  VIII.  in  fetto    Palilitio, 
XI.  Kalend,  Maii  Urbem    a  Romulo  condi  cce- 
ptam   effe  .  Verum  Solinus  cap.i.  eam    opinio- 
nem  referens ,  dicit  tantum,  Romam  oclava  O- 
lympiade  conditam  Piclori   placuifle ,  nulla  diei 
Urbis   natalis  mentione    facla.  Subjungit  Onu- 
phrius:   Animus  aliqumdo  fuit    Piilcris  anmrum 
rationem  in   digerendis    meis  Eaflis  fequi  ,  quatn 
certe  ,  nifi  vcram ,   c&teris  tamcn  omnibus  ccrtio- 
rem  ejfc   exiflimo  .    Verum  ,    cum   ziiderem  cmnet 
quotquct  extant   Hifloris.    RomanA    Scriptcres  ,  vel 
Varronianxm  fententiam  fequi  ,    vel  uno   aut  al- 
tero  anno  tantum  ab  ee  recedere  ,  id  facere   cmifi, 
ne  dum   hac  ipfa  annorum  ferie  eos  illuflrare  ni- 
tor  ,    ipfos  potius   confunderem    propter    vulgo  re- 
ceptam  annorum  Varronis  r.ttionem  ,    quam  omnes 
fere  ,  pr&ter  admodum   pauccs  ,   fequi    liquet .  At 
quemadmodum   qui  Eram  Chriftianam  ab  anno 
Juliano  XL.   vel  infequenti  exordiretur ,   quod 
eam  opinionem  Ionge   Dionyfiana  probabiliorem 
arbitraretur ,  omnia  fufdeque    verteret :  fic   O- 
nuphrius,  fi    confilium  illud   executtis    fuiffet, 
in  magnam  reprehenfionem    incurriifet .    Poteft 
igitur  quilibet  fententias  fibi   probabiliores  vi- 
fas  amplecli ,  non  item  ab  Eris  femel  rcceptis 
recedcre  .  Eoo- 


XC. 

Anni  Urbil 


dePeriodo  Graeco-Romana  ? 


307 


xci. 

Anm  Na- 

bonajiarei. 


XCII. 

tifpi  & 

mortis   A- 

tcxandri , 


tpocha  Nabonujfati  apud  Ptolemasuro,  aliof- 
ejue  Aftronomos  frequenter  occurrit;  apud  Au- 
clores  Ecclefiafticos  nunquam.  Quare  licet  ea 
celeberrima  fit ,  heic  tamen  breviter  de  illa  a- 
gam  .  Fuit  Nabonaffarut  Chaldarorum  Rex  ,  tl, 
cujus  primordio  Babylonit  novam  Eram  infti- 
tuerunt ,  &  ab  illis  eam  iEgyptij  accepere. 
Ejus  exordium  eft  in  Anno  Periodi  Grseco-Ro- 
manae  4747.Februarii  die  XXVI.  feria  IV.  an- 
tc  Chriftum  747.  Annorum  Nabonaffareorum  ea 
conditio  eft ,  ut  quarto  quoque  vertente,  ca- 
put  anni  retro  abeat,  &  unum  antieipet  diem. 
Exempli  gratia  j  primus  dies  Thoth ,  qui  fem- 
per  primus  eft  iEgyptiorum  menfis ,  incipiat 
Iioc  anno  Kalendis  Januariis,  poft  annos  IV. 
incipiet  Decembris  XXXI.  poft  VHI.  Decem- 
bris  XXX.  &  ita  deinceps  .  Hinc  annus  ifte  Va- 
gus  appellari  confuevit.  De  hac  Era  videndus 
Fetavius  parte  2.  Rationarii  Temporum  lib.t. 
cap.12.  ubi  fufe  eam  explicat. 

Proxima  deinde  epocha  a  morte  Alexandri 
ducitur  ,  quae  &  titulo  annorum  Philippi  me- 
moratur.  Georgius  Syncellus  reprehendens  Pa- 
nadorum  ,  quod  anno  mundi  J493.  Incarnatic- 
nem  illigarit ,  ait :  Cujut  illc  erroris  occafionem 
hahuit ,  ex  eo  quod  in  anno  primo  Philippi  Ari- 
d&i  ,  qui  Alexandro  Macedoni  primus  in  regnum 
fucccjjit  i  eodem  videlicet  ,  in  quo  &  Claudius 
Ptolem&ut  expeditorum  Canonum  ratiocinia  defi- 
xit  ;  initium  Jlatuit  JEgyptiaci  anni  ,  atque  Gr&- 
ci  ,  inprima  die  Thoth  ,  primi  JEgyptiorum  men- 
fis.  ,  Augujli.  XXIX.  quod  ad  eandem  epochxm  kc- 
volvitur  .  Hoc  ziero  tempits  citra,  controverfiam  an- 
no  mundi  5170.  tribuitur .  Qiiae  accurate  inmul- 
tis  a  Panadoro  fcripta  fuerant ,  fed  a  Syncel- 
Jo  non  intcllecla ,  ut  mox  videbimus .  Cum  ita- 
que  Periodus  Graeco-Romma  aliud  non  fit , 
quam  Era  mundana  Panador-i  ad  annum  J.ulia- 
nurn  accommodata  ,  liquet ,  epocham  annorum 
Philppi  &  mortis  Alexandri  confignari  in  Pe- 
riodo  Grarco-Romana  5173«  Cyclo  S.olis  XXII. 
A.  Lunse  I.  Indic~L  X.  licet  Alexander  Magnus 
menfe  Maji  anni  infequentis  obierit,  ut  in  Ap- 
paratii  ad  Criticam  noftram  diximus .  Ljquet 
fecundo,  cam  Eram  Vhilippi  apgelktam,  non 
a  Philippo  Alexandri  M»patre,  ut  putabat  Sca- 
liger,  fed  a  Philippo  Arid&o  Alexandri  Magni 
fucceffbre  twmen  illud  fortitam  effe  .  Neome- 
nia  Thoth  poftea  fixa  fuit  ,  &  JEgyptiaqus  an- 
nus  vagus ,  ac  folutus ,  anni  Juliani  frarnis  co- 
hibitus  eft  ,  ut  infifa  oftendam  .  Annus  a  morte 
Alexandri  Julianus  a  Kalendis  Oclobris ,  vagus 
vero  a  XII.  Novembris ,  quando  fcilicet  hic  in- 
choatus  eft,  initium  fumit.  Cum  porro  Era 
Chriftfana  incipiat  ki  anno  ab  obitu  Alexandri 
CCCXXIV.  ad  eruendos  annos  Chrifti ,  ex  hu- 
'ufmodi  Era  abjiciendi  femper  anni  illi  CCC- 
XXIV.  Denique  notanda  hallucinatio  Georgii 
i.n  verbis  ejus  citatis:  qui  cum  fequatur  Eram 
mundanam  Alexandrinam ,  ideoque  annum  pri- 
rnum  Philippi  &  mortis  Alexandri  cum  anno 
muudi  5180.  jungere  debuiffet ,  Iaudat  tamen— 
Panadorum ,  in  eo  quod  cum  Philippi  annum 
cum  anno  mundi  5170.  copularit  ,  non  adver- 
tens  ,  Panado^im  Erx  mttndanx  Antiochenx 
feciatorem  juxta  propriam  fententiam  recle  cal- 
cnlos  pofuiffe  ,  ideoque  fuiffe  tunc  in  curfti 
apud  Alexandrinos  annum  mundi  5180.  cui  fi 
adjicias  annos  Philippj  &  mortis  Alexandri 
CCCXXII.  qui  fluxerunt  ante  Julianum  XLIII. 
mundique  5J01.  quo  Georgius  Chriftum  incar- 
natum  putavit  ,  colliges  annum  mundi  $s°^' 
alioquin  habebis  tantum  annum  $491.  idque  ac- 
curate  fecundum  fententiam.  Panadori  ,  fcd 
male  fecundum  ratiocinia  Georgii .  Is  annus 
mundi  5170.  Georgio  probatus ,  fuit  unun?ex 
fundamentis,  quibus  Petavius  in  Auclario  lib. 
8.  cap.i.  innixus  fcripfit ,  Georgium ,  S.  Maxi- 
trium ,  aliofque  Incamationem  Chrifti  cum  an- 
Apparatus  in  Bawmium 


no  Juliano  LIV.  annoque  mundi  j"jor.  eoniun- 
xifTe  ,  quia  fcilicet  non  obfervarat  errorem  Geor- 
gii,  qui  numerare  debebat  annum  mundi  si8o. 
uti  dixi . 

Grarci  dtiodecim  poft  Alexandri  Magni  obitnm 
annis,  adeoqtie  fub  Seleticidarum  Imperio ,  no- 
vam  Eram  inftituernnt,abeo  tempore  deduclani, 
quo  Seleticu-s  in  Afia  regnare  ccepit .  Eft  is  an- 
ntis  Periodi  Graxo-Romana;  ji8i.  Cyclo  Solis 
VI.  G.  Luna?  XIII.  Indicl.  VH.  Dicitur  Alexan- 
drea,  quod  ab  Alexandri  M.  fuccefloribus  in- 
ftituta  fuerit .  Vocatur&ab  Arabibus  Era  Dhil- 
harnain  ,  feu  Terich  Dhil-harnain  ,  id  eft  ,  ha- 
bentis  duo  comua .,  In  Syrorum  certe  Nummis  efl: 
effigies  Regis  imberbis  ,  cornibus  arietinis ,  & 
Orientales  Reges  in  honorem  Alexandri  Ale- 
xandnun  ipfitm  comuta  fpecie  Nummis  fuis  im- 
primebant ,  quod  Alexander  fe  filium  Ammo- 
nis  five  Jovis  Cornigeri  exiftimari  voluiffet . 
Denique  Judari  eam  Eram  Contraftuum  appcl- 
lant;  forte  quod  illam  ad  obfignandos  contra- 
clus  adhiberent.  Duplex  eft  autem  horum  anno- 
rtim  initium  .  Ab  aliquibus  enim  a  verno  tem- 
pore  &  a  Niftn  Judaico;  ab  aliis  vero  ab  att- 
tumno  &  Tifri  inchoantur .  Prseterea  interdum 
Lunares  anni ;  interdtim.  Juliani  ufurpautur  & 
fixi .  In  Libro  primo  Machabceorum  anni  .  Gr&- 
corum  a  verno  menfe :  in  pofteriore  ab  autu- 
mno  fequenti  progrediuntur  .  Obfervat  autem 
Vaillantius  vir  clarirTimus  in  Hifioria  Regum  Se- 
leucidarum,  Syria;  Reges  ab  iEquinoclio  verno  an- 
num  incepiffe;  quod  inde  colligit  ,  quod  Antio- 
chenfes  in  averfa  Numifmatum  fuorum-  parte-  fi- 
gnum  arietis  cum  Sole  conjunclum  exprimere  fo- 
liti  effent  .  Antiochia  autem  totius  Syrise  Me- 
tropolis  erat .  In  Hiftoria  Ecclefiaftica  aliquando 
harc  Era  occurrit ,  eaque  Chriftiani  Syr.i  &  A-. 
rabes  etiamnum  utuntttr. 

Albategnius  Araclenfis , celebris  Mathematicu1;, 
Eram  Dilhamain  ,  feu  Seleucidarum  ,  cum  Sy- 
ris  fuis  ab  initio  merifis  Elul  ,  five  Septembris 
inchoat;  quod  cum  non  animadvertiffet  Peta- 
vius  lib.io.  cap.iz.  putavit  ,  Albategnium  anno 
yago  Dilharniijn'uCam  effe ;  licet  conftet  ,  ettm 
annos  Julianos;ac  fixos  ufurpaffe.  Ait  enim  Pe- 
tavilis  :  JEquinoflium  aittumnale  ,  quod  anno  Chri- 
fii  DCCCLXXXII.  Albategnius  obfervavit ,  Septem- 
bris  die  XIX»  deprchenjum  ejfe  memorat  anno 
Dilk'*wain  MCXCIV.  pofi  Alexandri  mortem., 
MCCVI,"Non  potefi  annus  Dilkamain  ejfe  fulia- 
nus  ,  quippe  annus  Chrijli  DCCCLXXXII.  efi  Fe- 
riodi  Julians  JJ9J.  de  quo  detratfis  44,or.  relin-. 
quunt  1194.  ut  ab  QBobri  anni  JJ9J.  inierit  an- 
nus  1194.  At  qui  currebat  hic  ipfe  annus  Augu- 
Jio  menfe ,  qui  Oftobrem  antecejfit  ,  Tucrit  igitur 
annus  Dilharnain  i(lc  vagus ,  &  a  Thoth  Na- 
bonajfareo  caperit  oportet  ,  qtti  Januarii  XV,  an- 
ni  Chrifii  DCCCLXXXII.  congruit .  Ita  PetavitlS. 
Verum  annus  ille  Dilkarnain  MCXCIV.  cceptus 
eft  anno  Chrifti  DCCGLXXXII.  non  a  die  XV. 
Januarii ,  fed  a  Kalendis  Septembribus  eiufdem 
Chrifti  anni,  ideoque  die  XIX.  Septembris,  ii\ 
queni  Albategnius  illud  iEquinoclium  confert , 
jam  Irt  curfu  erat;  lieet  Auclores ,  qui  hanc  E- 
ram  in  annis  fixis  adhjbent  ,  communiter.  anniiirs 
a  menfe  Odobri  exordiantur  . 

Era  Antiochena ,  cujus  frequens  apud   Grarcos 

nBmalium  Scriptores  mentio ,    procedit  ab  anno 

Periodi  Grarco-Romana:  J44J.  Cyclo  Solis  XVII. 

AG.  Lunae  X.  Indicl.  XV.  Ejus  caput  a  Kalen- 

dis  Oclobris  Scaliger ,  Calvifius ,  Petavius  alii- 

que  paffim  repetunt.  Sed  ,  ut  recle  Ufferius  in 

Annal.  vet.  Teft.  annos  Antiochenos  incipere    a 

Kalendis  Septembris  extra  omnem   poni     debet 

controverfiam  .  Quod  Iicet  ipfe  nullo  argumen- 

to  probet ,  heic    tamen  ex  Evagrio   oftendam  , 

&   in  fecundo  Tomo  Critics.   ad  Annalcs  Eccle~ 

fiafiicos  magis  confirmabo .  Evagrius  lib.2.  cap. 

12,  loauens  Ae  terrae   motu  ,    quo   Antiochia.» 


xcnr. 

Anni  Se. 

leucida,- 
rum  . 


XCIV. 

Aliquanda. 
a  Kalend. 
Septemb^ 
inchoati  , 


xcv. 

Anni   An* 
tiochtm  . 


con- 


3o8 


P.  Pagi  Ditfertatio, 


eoncufla,  ait :  A"/to  fecundo  Imperii  Lconis ,  in- 
gens  terr*  motus  ac  fuccujjio  contigit  Antiochia.% 
Jccidit  autem  ingens  h&c  caiamitas  anno  quin- 
gentefimo  fexto  a  condi*u  Urbis  Antiochis. ,  circa 
boram  noClis  quartani ,  die  quarto  decimo  menfis 
Corpiti  ,  quem  Romani  Septemhrem  vocant  ;  im- 
minente  die  Dominico  ,  Indicjione  undecima.  Ba- 
ronius  &  Valefius  in  Notis  ad  Evagrium  hunc 
terrae  motum  ad  annum  Chriftr  CDLVJII.  re- 
ferunt ,  exiftimantes ,  annos  Antiochenos  ante 
Kalendas  Odtobris  non  incipere:  neque  adver- 
tentes  ,  loco  ,  anno  fecundo  Imperii  Leonis  ,  Je- 
gendum  efle  ,  anno  primo  Imperii  Leonis  .  Eva- 
grius  itaque,  cum  terrae  motum  faclum  efle  dicat 
Indictione  XI,  quas  Kalendis  Septembris  anni  Chri- 
fti  CDLVII,  inchoatur ,  manifefte  oftendit,  fe 
ajinum  a  Kalendis  Septembribus  exordiri;  fi  e- 
nim  anno  infequenti  CDLVIII.  illum  contigifle 
putaflet  ,  non  Indiclionem  XI.  fed  Indictionem 
XII.  numeraflet ,  ut  manifeftum  eft.  Praeterea 
dicit  ,  illum  accidifle  circa  horam  noclis  quartam, 
die  XIV.  Septembris,  imminente  die  Dominica, 
die  nempe  Sabbati ,  quse  anno  Chrifti  CDLVII, 
ttim  die  XIV.  Septembris  concurrit  ;  erat  enim 
littera  Dominicalis  F.  Senfere  difficultatem  Scali- 
ger,Calvjfius&  Petaviu;,  quam  ut  fuperarent , 
verba  Grarca  Evagrii  corruperunt,  &  hoc  modo 
verterunt  ;  Illucefcente  dieDominico  die  XlKSe- 
ptemh,  quafi  terra?  motus  non  dieSabbati  exeunte, 
led  die  Dominico  incipiente  accidiflet.  Verum_. 
prava  hfc  verfio ;  cum  Grarcus  Evngrii  textus  ha- 
beat  ,  iiri-xaTx^KaQicrtc  inipttc  ,  id  eft  ,  imminen- 
te  die  Dominico ,  ut  recle  vertit  Valefius ,  qui 
tamen  di/ficultatem  Chronologicam  non  folvit. 


Loquijur  itaque  Evagrius  non  de  die  Dominieo, 
feddeeo  qui  illum  antevertit .  In  annis  Antio- 
chenis,  qui  poft  Chriftum  natum  fluxere  ,  habetur 
Era  Chnftiana  ,  poft  quam  XLVIII,  qui  eam  an- 
teceflere,  abjecifti. 

Anni   Atliaci ,  five  Auguftorum  ,  ut   Cenfo-      XCVI. 
rinus  lib,  de  die  natali    appelJat ,   vel  ,  ut  Pto-  jn„;   Au_ 
lemarus ,  Imperii  Auguftei,  non  ab  ipfo  anno  A-  gujiorttm^ 
ctiacae  victoriae  ,   fed  a   fequenti    inchoantur    a-  jf.gypttaci, 
pud   iEgyptios  ;  &  quidem  a  XXIX'  menfis  Au- 
gufti  anni  Periodi  Gra?co-Romanae  ^464.  Cyclo 
Solis    VIII.  E.  Lunae  X,  Inditf.  IV.   Erat  qui- 
dem  dies  XXXI.  Augufti ,    fed  juxta    vitiofam 
intercalandi  rationem  Romae  tunc  ufurpatam   Au. 
gufti  XXIX.  dies  dicebatur  .  Alii  Epocham  hanc 
applicant  ad  annum  vagum  iEgyptiorum  ,  alii- 
quead  annum  fixum  Alexandrinorum .  Defulto- 
rii  iiaque  &  retrogradientis  anni  forma  ,  ufque 
ad  cladem  Antonii   &   Cleopatrae,  iEgyptii    ufi      • 
funt ;  &  poftea  cum  jugo  Romano  ,  modum  pa- 
riter  anni   Romani,     feu  Juliani    iniitati    funt; 
licet  non  defuerint  Scriptores  apud  eos,  qui  an- 
tiquam  anni  formam  retinuennt. 

Anni    Auguflorum   Romani  ,  quorum   Cenfori- 
nus  meminit,  teftaturque  eorum  initium  proce- 
deri  ex  Kalendis  Januariis  annt ,    quo  Confules  """„ 
fuerunt  Auguftus  VII.    &  Agrippa  III  ,  profi-  ^J 
cifcitur  ab  Anno  Periodi  Grarco-Romanae  5467 
Cyclo  Solis  XI.  A.   Lunse   XIII,    Indid.  VII. 
Inftituta  ea  Era ,  cum  omne  populi    Senatufque 
Imperium  ad  Auguftum    tranflatum  eft.    Mitto 
alias  epochas  ,  utpote  minus    ufitatas,    &    huic. 
Differtationi  finem  impono . 


xcvn. 

Jtnni  Au- 
orunL. 

Romani  . 


F     I    N    1    S. 


VETEPUM 


30p 


VETERUM 

PONTIFICUM  ROMANORUM 

CATALOCI    DECEM. 

UM  Chronologia  Pontificia  Hiftoriae  Ecclefiaflicae  Pars  fit,  adeo  ne- 
cefiaria ,  mirum  accidit ,  quod  ante  noftra  fere  tempora ,  de  ea  irL. 
integrum  reftituenda  tollendifque ,  quae  in  ea  occurrunt  difficulrati- 
bus,  ferio  cogitatum  non  fuiffe  videatur.  Quid  enim  certi  efle  po- 
tert  ,  ubi  incerta  funt  tempora,  nec  quot  quifque  Pontifex  Romanus 
annis,  ac  quando  Pontificatum  inierit,  &  Ecclefiam  regendam  fuc- 
ceflbri  leliquerit,  exploratum  eft  ?  Ab  hac  cura  fufcipienda  viros  e- 
ruditos  plura  ni  fallor  averfos  reddidere,  fed  praecipue  omnes  Anaftafii ,  feu  libri 
Pontificalis  editiones  haflenus  in  Iucem  emiflae,  quse  adeo  funt  imperfeflae,  ut  Fabro- 
tus  ,  qui  ultimam  adornavit  cum  plerifquc  variis  le&ionibus  ,  ex  variis  MSS.  codi- 
cibus  defumtis,  quas  calci  Operis  adjecit  ,  ibidem  fateatur  librum  Pontificalem 
mendis  fcatere,  feque  eo  fine  le&iones  illas  adjecifle ,  ut  earum  ope  aliqua  alia 
editio  caftigatior  curari  poflit.  Holftenio  in  mentem  venerat  provinciam  illam  fu- 
fcipere,  jamque  priorum  Pontificum  Vitas  ufque  ad  Felicem  IV,  juxta  quatuor 
aut  quinque  praeftantiflima  MSS.  emendaverat ,  que  nuper  Scheleftratius  ,  in  libro  , 
cui  titulum  fecit,  Antiquitas  Ecclefice  ,  publicavit.  Verum  liber  Pontificalis  adeo 
corruptus  in  nurr.eris  praefertim  ;  ut  non  folum  MSS.  illa,  cum  varia  alia  fuperfint, 
non  fufticiant,  fed  etiam  Catalogi  veterum  Pontificum  ,  qui  ex  eodem  variis  tempo- 
libus  excerpti  fuere ,  omnino  requirantur  ,  ut  quid  libri  illius  Auftor  ,  qui  nonnifi 
feculo  decimo  quarto  Anaftafio  tribui ,  &  fub  ejus  nomine  citari  ccepit  ,  vere  fcri- 
pferit,  liquido  innotefcere  pofiit .  Quare  cum  liber  ille  ex  veterum  Pontificum  ca- 
talogis  emaculari  pofiit,  decem  haftenus  ineditos  ex  Bibliothecis  Regia,  Colberti- 
na  ,  &  Thuanea  defcriptos  hic  fubjicere  vifum  eft  •  Pontificibus  qui  in  iis  defunt^ 
&  identidem  annis  Chrifti  in  margine  additis  • 


CATAtOGUS 


3iQ  Catalogi  Veterum 

CATALOGUS  PRIMUS 

EX  MS.  BIBLIOTHEC^  COLBERTIN^ 

Num.  4305. 


1}Etrus  fedit   annos    XXV.   menfem    I.  dies 
:    vni. 

Linus  annos  XV.  m.  III.  dies  XII. 

Cletus  annos  XII.  m,  I.    d.  XI,  ceffavit    Epifco- 

patus  dies  XX. 
Clemens  annos  IX*  m.  II.  d.  X.  ceff.  Epifc  dies 

XXII. 
Anacletus  annos  XII.  m.X.  d.  VII.  ceff.  Epifc. 

dies  XIII. 
Evariftus  annosXVII.  m.  Vl.d.  II.  ceff.  Epifc. 

d.  XIX. 
Alexander  an.  X.m.  VI.  d,  II.  ceff.  Epifc.  d. 

XXXV. 
Sixtus  an.  X.  m.  IV.  d.  XXI.  ceff.  Epifc.  m.II. 
Telefphorus  an.XI.   m.  III.    d.  XXII.  ceff.  E- 

pifc.  d.  VII. 
Hyginus  an.  IV.  ci.HI.  d.  VIII.  ceff,  Epifc,d, 

IV. 
Anicetus  an.  XI,  m.  IV.  d.  III.   ceff.  Epifc.  d, 

XVII. 
Piusan.  XI.  m.  IV.  d.  XXI.   cefl".  Epifc.  d.  XIV. 
Soter  an.  IX.  m.  VI.  d.   XXI.ceff.  Ep.  d  XXII. 
Elei.therus  an.  XV.  m.VI.  d.  V.  ceff.  Epifc.  d. 

XVI. 
Victor  an.  X.  m.TT.  d.  X.  ceff.  Epifc.   d.   XII. 
Jnuo  Ch.  Zephyrinus  an.  XVIII.  m.  VII.  d.X.  ceff.  Epifc 
fv,ui ,  d-  VI. 

Caliltus    an.  V.  m.  II.  d.X.  ceff.   E pi fc.  d.  VI. 
Urbanus  an.  IX.   m.  X.    d.XII.  ceff.  Epifc.  d. 

XXX. 
Anteros  an.  XII,    m,  I,    d.  XII.   ceff»  Epifc.  d, 

XIII. 
Pontianus  an.  XIX.  m.  V.  d.  II.  ceff.  Epifc  d.X. 
Fabianus  an.  XIV.  nt.  I.  d.  X.  ceff.  Epifc  d.VII, 
Cornelius  an.  II.   m.  II.  d.  III.  ceff.  Epiic.  d, 

XXXV. 
Lucius  an.  III.   m.  III.  ceff.  Epifc.  d.  XXXV. 
Stephanus  an.  VI,  m.  VI.   d.  II.   ceff,  Epifc.  d, 

XXII. 
Sixtus  an.II,  m.X.d.XKIII.ceff.  Epifc  annos  IT, 
Dionyfius   an.  II.  m.  III.    d.  VII.    eeff.  Epifc 

d.  V. 
Felix  an.  IV.  m.  III.  d.  XV.  ceff.  Epif.d.  V. 
Eutichianus  an.  VIII.  m.  X.  d.  III.  ceff.   Epifc 

d.  VIII, 
Cajus  an.  XI.  M.  IV.  d.XII,  ceff.  Epifc.  d.  XL 
j«m*   n,   Marcellinus  an.  VIII.  m.  II.  d.  XXV.   ceff.  E- 
frTrvT  P^c-  »n-  V.  m.VI.   d.  XXV. 

-        *'  '    Marcellus   an.  V.  m.  VI,  d.  XXI.  ceff.  Epifc 
d.  XX. 
Eufebius  an.  V.  m.I.  d- III.  ceff.  Epifc  d-VII, 
Mekhiades  an,  IV,  m.  VII.  d.  VIII.  ceff.  Epifc. 

d.  XVII. 
Silvefter  an.  XXIII.  m.  X.  d.  XIII.  ccff.  Epifc, 

d.  XV. 
Marcus  an.  II.  m.VIII.  d.  XX.  ceff.  Epifc.  d. 

XX. 
Julius  an.  XV.  m.  II.   d.  VI.  ceff.   Epifc  d, 

XXV. 
Liberius  an.XVI.    m.VII.  d.  III.  ceff.   Epifc 

d-  VI. 
Felix    an,  I.    m.   III.    d.  II.    ceff.    Epifc.    d. 

XXXVIII. 
Damafus  an.  XVIII.  m.  II.    d-  X.  ceff.  Epifc 

d.  XXXI. 
Siricius  an.X/.  m.XI.  d.XXV*  ceff.  Epifc.d. 
XX. 


Anaftafius  an.  II.  d.  XXVIT.  eeff.  Epifc.  d.  XXI. 
Innocentius  an.  XV.  m.  II.  d.XX.  ceff.  Epifc. 

d.  XXII. 
Zofiimis  an.  I.  mf  VIIL  d,  XXV.    ceff.  Epifc 

d.  X. 
Bonifacius  an.  III.  m.  VIIJ.  d.  XIII.  ceff.  Epifc. 

d.   VIII- 
Celeftinus  an.  VIII.  m.I.  d.  IX.  ceff.  EDifc    4» 

XXI. 
Sixtus  an.  VIIT.  d.  XIX.  ceff.  Epifc  d.  XXII. 
Leo  an.  XXI.    m.  I.   d.  XXVII.  ceff.    Epifc.  d.  Anno   Ch. 

VII,  ccccxu 

Hilarus  an.  VI.   m.  III.  d.  X.  ceff.  Epifc.  d.X. 
Simplicius  an.  XV.  d.  VI.  ceff.  Epifc   d.  VI. 
Felix  an.VII.   m.  XI.  d.   XVIII.   ceff.    Epifc. 

d,  V. 
Gelafius  an.  IV.  m.  VIII.  d.  IX.    ceff.  Epffc. 

d.VII. 
Anaftafius  an.  I.  m.  XI.  d.  XXIV.  ceff.  Epifc, 

d.  VII. 
Hormifda  an.  X.  m.  IX.  d.  XVII.    ceff   Epifc. 

d-  VII. 
Joannes  ann.II.  m.  VIII. d«  XVI.ceff,  Epifc.  d. 

LVIII. 
Fclix  an.  IV.   m.II.  d.  III.    ceff.   Fpifc.  d.  III. 
Bonificius  an.  II.  d.  XXVI.  ceff  Epifc.  m.   II. 

d.XV. 
Joannes   an.  II.    m.  IV.  d.  VI.  eeff.    Epifc    d« 

XVI. 
Asnpetusm.XI.  d.  XIX,  c?ff.  Epifc.  d.  XLVH, 
Silveritis  m.  V.  d.  XI.  ceff.   Epifc    d.  I, 
Vigilius  an.  XVI.  m.  VI.  d.  XXV.    ceff.  Epifc 

m.   III.  d.  V. 
Pelagius  an-  IV.  m.  X.  d.  XIX.  ceff.   Epifc  m, 

III.    d.  XX. 

Joannes  an.  XII.  m.  XI,  d.  XXVI.   ceff,  Epifc 

m.LII.  d.X. 
* 

Pelagiu-  an.X.  m.II.  d.  X.  ceff.  Epifc  m.  VI.  *  Benedi. 

d.XXV.  *uxL 

Gregorius   an.  XIII.  m,  VI.  d,  X.  cefl".  Epifc.  m. 

VI.   d-  XVIII.  Jnno    Cb. 

Sabinianus  an.  I.  m.  V.  d.  VIII.   ceff.  Epifc  m.  CXC, 

XI.   d.  XXVI. 
Bcnifacius  m.VHI.  d.  XXII.  ceff.  Eoifc  m.X. 

d.  VI. 

* 

Peufdedit  an.  III.  d.  XX,  *  Bonifiu 

Bonifacius  an.  V.  m.  X.  ceff.  Epifc.  d.  XTII,      thu  IV. 
Honorius  ann.  XII.    m.  XI.  d.  XXVII.  Epiic. 

an.  I. 
Severinus  an.  II.  d.  IV.ceffit  Epifc.  m,  III,  d. 

XXIV, 
Bonifacius  an,  V,  m,  VIII.  d.  XII.  ceff.  Epifc. 

m.VI,  d.VI. 
Joannes  an.I.  m.  VIII.  d.  XVIII,  ceff.  Epifc.  m. 

I.  d.  XIV. 
Theodotus  an.  VI.  m,  V.   d.  XIX.  ceff.    Epifc, 

d.LII. 
Martinus  an.  VI.  m.  I.  d.  XXVI. 
Eugenius  ann.III,  m.  IX.  d.  XXIV.  ceff.  Epifc, 

m.I.  d.  XXIX, 
Vitalianus  an.  XIV.  m.  VII,  ceff.  Epifc  m.II. 

d.  XIV. 
Adeodatus  ann.  IV.  m.  II.  d.  V,  ceff.  Epifc  m, 

IV.  d.XV. 

Do- 


Pontificum  RomaHorum . 


$u 


Aitn\>    Ch. 

DCLXXX- 

VII. 


*    Joitnntt 
Vll, 


Anno    Ch. 
DCCIXXH 


A».  Ch. 
CXCFIL 


An.  Ch« 
CCXCVI. 


Donus  an.I.  m.  V.   celf.  Epifc.  m.L[,  d.  XV. 
Agatho  an.II.  m.  VI.  d.  IV.  celT.  Epifc.    an.  I. 

m.VI. 
Leo  m.  X.  d.XlX.  ceff.  Epifc.  m.  X.  d.XXI. 
Benediclus  m.  X.  d.  XII.  cefT.  Epifc.  m.  II.   d. 

XV. 
Jcannes  an.  L  d.  IX.  cc-fT.  Epifc.  m.  II.  d.  XVIIL 
Conon  m.  XI.  cell.  Epifc.  m.  II.  d.  XIV. 
Sergius  an.  XIII.  m.  VII.  d.  XXIV.  ceiT.  Epifc. 

d.  L. 
Joannes  an.  Ill.m.  II.  d.XII. celT.  Epifc.m.  I.d. 

XVIII. 
* 

Sifinnius  d.  XX.  cefT.  Epifc  m.  I.  d.  XIX. 
Conftantinus    an.  Vll.d.  XV.  cefT.  Epifcd.  XL. 
Gregorius  an.XV.  m.  VIII.  d.  XXIV.  celT.  Epifc. 

d.v  XXXV. 
Gregorius  an.  X.m.  VIII.  d.  XXIV. 
Zacliarias  an.  X.  m.  IV.  d.  XIV. 
Stephanus  an.  V.  d-  XXIII.  cefT.  Epifc  d.  XXXV. 
Paulus  an.  X.m.  I.  celT.  Epifcan.  I.  m.  I, 
Stephanus  an.   IV.  m.  V.  d.  XXVII.  ceff.  Epifc 

d,  VIII. 
Hadrianus  an.  XXIII.  m.  X.  d.  XVII. 
Leo  an.  XX.  m.  V.d.  XVII. 
Stephanus  an.  VII. 
Pafchalis   an.VII.  d.XVII- 
Eugenius  an.  III.  m.  VIII.  d.  XXIII. 
Vakntinus  d.  XL. 
Gregorius  an.  XVI. 
Sergius  an.  III. 
Leo  an.  VIII.  m.  III.  d.  V. 
Benediftus  an.  II.  m.  VI.  d.  VI, 

CATALOGUSSECUNDUS 

Ex    MS.  cjufdem   Bibliothecae 
Num.  1463. 

1}  Eirus  an.  XXV.  m.  II.  d    III. 
Linus  an.  XI.  m.  III.  d.XI. 
Cktus  an.  XII.  m.  I.  d.  XI. 
Ckmens  an.  IX.  m.  I.  d.XI. 
Anacktus  an.  XIII.  m.X.  d.  VII. 
Evarirtus  an.IX.d.  II. 
Akxander  an.  X.  m.  VII.  d.  II. 
Sixtus  an.  X.  m-  II.  d.  I. 
Telefphorus  afi.  XX T.  m.  III. 
Hyginus   an.  IV.  m.  III.  d.  IV. 
Pius  an.  XIX.  m.  IV.  d.   III. 
Anicetus  an.  XI.  111.  IV.  d.  III. 
Soter  an.IX.  m.VI.  d.   XXI. 
Eleutherius  an.  XV.  m.  III.  d.  II. 
Viclor  an.  X.  m.II.  d.  X. 
Zephyrinus  an.  IX.  m.  VII.  d.X. 
Califtus   an.  VI.  m.II.  d.X. 
Urbanus  an.IV.  m.  X.  d.XI. 
Pontianus  an.  VI.  m.  V.  d.II. 
Anterus  m.  I.  d.  XII. 
Fabianus  ah.  XIV.  m.  XI. d.  XI. 
Cornelius  an.  II.  m.  Il.d.II. 
Lucius  an.IH.  m.  III.  d.  III. 
Stephanus  an.  VII.  m.V.  d.  II. 
Sixtus  an.  I.  m.  X.  d.XXHI. 
Dionyfuis  an.  VII.  m.  II.  d.IV. 
Felix  an.  III.  m.III.d.  XXV. 
Eutichianus  an.  I.  m.  I.  J.  I. 
Cajus  an.  XI.  m.  IV.  d.  XII. 
Marcellinus   an.  IX.  m.  IV. d.  III. 
Marcellus  an.  V.m.  IV.  d.  XII. 
Eufebius  an.  VII.  m.  V.d,  III. 
Mekhiades  an.  IV. 
Silvefkr  an.  XXIII.  m.  X.  d.  XI. 
Marcus  an.  II.  m.  III.  d.  XI. 
Julius  an.  XII.  m.  II.  d.  III. 
Liberius  an.  VI.  m.  III.  d.  IV. 
Felixan.  I.  m.  III.  d.  II. 
Damafus  an.  XV.  m.  III.  d.XI. 


Siricius  an.  XV.        , 
Anaftafius  an.  Ilt.  d.  X. 
Innocentius  an.  XII.  m.  II.  d.  XXI. 
Zofimns  an.  I.  m.  III.  d.XI. 
Boniftcius  an.ill.  m.  VIII.  d.  VII. 
Celeftinus-  an.  IX.  m.  X.  d.XVII. 
Sixius   an.  IX. d.  XIX. 
Leo  jn.  XXI.  m.I.d.  XIII. 
Hilarus  an.  VI.  m.  III.  d.X. 
Simplicius  an.  XV.  m.  I.  'd.  XVIII. 
Felix  an.VIII.m.  Xl.d.  XVIII. 
Gelamis  an.IV.  m.  Vll.d.XIX. 
Anaftafius  an.  I.  m.  XI.  d.  XXIV. 
Symmachus  an..  XV.  m.  VII.  d,  XXVII. 
Hormifda  an.  IX.  d.XIV. 
Joannes  an.  II.  m.  IX.  d.XIII. 
Felixan.  IV.  m.  XI.  d.  XIII. 
Bonifacius  an.    II.  d.  XXVI. 
Mercurius  an.  II.  m.  IV.  d.  VI. 
Agapetus  m.  XI.  d.  XIX. 
Silverius  an.  I.m.  V.d.XI. 
Vigilius  an.  XVII.  m.VI.  d.  XXVl. 
Pelagius  an.XI.  m.  X.d.  XIX. 
Joannes  an.  XII.  m.  XI.  d.  XXVI. 
Benediclus  an.  IV.  m.  I.  d.  XXXIX. 
Pelagius  an.  X.  m.  II.  d.  X. 
Gregorius  an.  XIII.  m.  VI.  d.  X. 
Sabinianus  an.  I.  m.  V.  d.  VIII. 
Bonifacius  m.  VIII. 
Bonifacius  an.  VI.  m.  VIII.  d.  XIII. 
Denfdedit  an.III.  m.  I.  d.  II. 
Bonifacius  an.  V. 

Honorius   an.  XII.  m.  XI.  d.  XVIII. 
Severinus  m.  II.  d.IV. 
Toannes  an.I.  m.  VIII.  d.  XVIII. 
Theodorus  an.  VI.  m.V.  d.  XVIII. 
Martinus  an.VI.m.  I.  d.XXVI..*, 
Eugenius  an.U.  m.  X.  d.  III. 
Vitalianus  an.  XI V.  m.  III. 
Adeodatus  an.  IV.  m.  II.  d.  V. 
Donus  an.I.  m.  V.  d.  X. 
Agatho  an.  II.  m.  III.  d.  III.    , 
Leo  m.X.  d.  XVIII. 
Benediclus  m.  X.  d.  XII. 

Joannes  an d.  VIII. 

Conon  m.  X. 

Sergius  an.  XIII. m.  VII.  d.  XXIII. 
Joannes  an.   III.  m.  II.  d.  XII. 
Joannes  an.  II.  m.  VI.  d.  XVII. 
Sifinnius   dies  XXX. 
Conftantinus  an.VII.  d.  XV. 
Gregorius  an.XVI.  m.  IX.  d.  XI. 
Gregorius  an.X.  m.  VIII.  d.  XXII. 
Zacharias  an.  X.  m.  III.  d  .  XIV". 
Srephanus  an.  V.  d.XXIX. 

Paulus  an.X.  m.  I. 
* 

Hadrianus  an.  XXIII.d.XIV. 

Leo  an.  XX.m.V.  d.XVI. 

Stephanus  m.  VII. 

Pafchalis  m. VII. d. XVIII. 

Eugenius  an.  III. 

Vakntinus  d.  XL. 

Gregorius  an.  XVI. 

Sergius  an.  III.  d.  IX. 

Leo  an.  VIII.  m,III.  d.  VI. 

Benediclus  an.II.m.VI. 

Nicolaus  an.  IX.  m.  VII.  d.XXIX, 

Hadrianus  an.  IV.  m.  XI.  d.  XII. 

Joannes  an.  X. 

Marinus  an.  I.  m.  III. 
Jladrianus  an.I.   m.  III. 
Ttephanus  an.  VI.  d.  XIV. 

Formofus  an.  IV.  m.  VII.  d. XVIII. 

Eonifacius   dies  XV. 

Stephanus  an,  I.  m.  I.  d.  XVIII. 

Komanus   m.  IV.d.  XXVII. 

Theodorus  dies  XX. 
Joannes  an.  II. 


.Jtn.  ch. 
CCCCXL. 


A*.  Ch» 
DXC. 


An.    Ch. 

DCCLXXX 

VII. 


*  Stepbx- 
nut  III. 
Anno    Ch. 
PCCLXXII 


Anno    Ch , 

bccc- 

LXvIf 


Be- 


3™ 

Benediaus  an.  IV.  rm  VI.  d.  XIV. 
leo  m.  I.  d.  XXVII. 
Chriftophorus  m.  VI. 
Sergius  an-  VII.  m.  III.  d.  XXIII. 
Anaftafius  an.  II.  m.I.d.  XXII. 
Lando  m.IV.  d.XII. 
Joannes  an. XIV.  m.  Il.d.  VII. 
leo  m.  VI.  d.  XV. 
Stephanus  an.  II.  m.  T.  d.  XV. 
Joannes  an.  IV.  m.  X» 
£eo  an.  III.  m.  VI. 
Stephanus  an.  III.  m.  TV. 
Marinus  an.  III.  m-  VI. 
Agapitus  an.  IX.  m.  VII.  d.  XXVI* 
Jbannes  an.  VIII.  m.  III. 
Leo  an.  I.  m.  III. 
Benediclus  m.  II.  d.  V. 
Joannes  an.  VI.  m.  XI.  d.  V; 
Beneditfus  an.  I.  m.  VI. 
Domni   Defuri  an.  I.  m.  VI» 
Eonifacius  m.I.  d.  XII. 
Beneditfus  an.  IX. 
Joannes  m.  VIII. 
.    Joannes  m.  IV. 
Anno   <-»•  joannes  an.  X.  m.  VII.  d.X, 


Catalogi  Veterum 


DCCCC- 
XCIX. 


Gregorius  an.  I.  m.  V. 

Joannes  m.  X.  qui  turpe  finivit  vitam  fuam. 

Silvefter   an.  IV.  m.  I.  d.  IX. 

Joannes,  qui  vocatur  Fatto  m.  V.  d.  XXV. 

Joannes ,  qui  vocatur  Faton  an.  I. 

Sergius  ,    qui  vocatur  os  porci  an .  III. 

Benediflus  frater   Alberici    majoris  an.  XI.  m. 

XI.  d.  XXI. 
Toannes  frater  ejus  an.  IX.  m.  IX. 
Benediclus  ,    qui    vocatur    Theophylaelus   an. 

XIV. 
Silvefter  d.  LVI. 
Oregorius,  qui  vocatur  Joannes  Gratianus  an. 

II.  m.  VI. 
Clemens,  qui  vocatur  Luigerus  m.  IX.  d.  VII. 
Damafus ,  quL-vocatur   Popo  d.  XXIII. 
Leo   famftiflimus,   qui   vocatur  Bruno ,  an.    V. 

m.  TI.  d.  VII. 
Victor  ,  qui  vocatur  Gebeardus  an.  II.  m.  III. 

d.  XIII. 
Stephanus ,  qui  vocatur  Fredericus  m.  VII.  d. 

XXIX. 
Benediclus    Bellennenlis    Epifcopus   m.  IX.    d. 

XX. 
Nicolaus ,  qui  vocatur  Girardus ,  an.  II.  m.  V. 

d.XXIX. 
Alexander,  qui  vocatur  Anfelmus  an.X. 

CATALOGUS  TERTIUS 

Ex    MS.   ejufdem   Bibliothecse 
Num.  3518. 

PEtrusan.  XXV.  m.  II.  d,  VIII. 
Linus  an.  XI.  m.  III.'  d.  XI. 
Cletus  an.  XII-  m.  I.  d.  XI.  ceff.  Epifc.  d.  XX. 
Clemens   an.  VII.  m.  T.  d.  XI.  ceff.  Epifc.  d. 

XXII. 
Anacletus  an.  XIII.  m.  X.  d.  VII.  cefT.  Epifc.d. 

XIII. 
Evsriftus  an.    IX.  m.  VI.  d.  II.  cefT*.  Epifc.  d. 

XIX. 
Alexander  an.  X.  m.  VII.  d.  II.  cefT.  Epifc.  d. 

XXXV. 
Sixtus  an.  X.  m.  II.  d.  T.  ceff.  Epifc.  m.II. 
Telefphorus  an.  XI.  m.  III.  d.  XXII.  ceff.  Epifc^ 

d.IV. 
Hyginus  an.  IV.  m.  III.  d.  XXI.  cefT.  Epifc.  d. 

XVII. 
Pius   an.  XV.  m.  IV.  d.  XXI.  cefT.  Epifc.  d. 

XIV. 
Anicetus  an.  XI.  m.  IV.  d.  III.  cefT.  Epifc.  d. 

XVII. 


Soter  an.  XIX.  m.  V.  d.  XXI.  eeff.   Epifc.  d. 

XXII. 
Eleutherius  an.    XV.   m.  III.  d.  V.  ceff.  Epifc. 

d.  XVI. 
Viclor  an.  X.  m.  II.  d.  X.  cefT.  Epifc.  d.  XII. 
Zephyrinus  an.  VIII.  m.  VIII.  d.  VII.  cefT.  Epifc 

d.  VI. 
Calliftus  an.  VI.  m.  Vl.d.  X.  ceff.  Epifc.d.VI. 
Tjrbanus  an.  IV.   m.  X.  d.  XII.  cefT.  Epifc.  d. 

XXX. 
Pontianus  an.  VI.  m.  V.  d.  V.  cefT.  Epifc.  d.  X. 
Anterus    an.  XII.  m.  I.  d.  XII-  ceff.  Epifc.  d. 

XIII. 
Fabianus  an.  XIV.m.T.d.  X.  cefT.Epifc.d.  VII. 
Cornelius  an.  II.  m.  II.  d.  IV.  cefT.  Epifc.    d. 

XXXV. 
Lucius   an.  II.  m.  III.  d.  III.  cefT.    Epifc.  d. 

XXXV. 
Stephanus  an.VII.  m.  V.  d.  III.  cefT.  Epifc.  d. 

XXII. 

Sixtus  an.  II.  m.  X.  d.  XXIII.   ceff".    Epifc. 

an.  II. 
Dionyfius  an.  VI.  m.  II.  d.  VI.  cefT.  Epifc. 

d.  V. 
Felix  an.  III.  m.  III.  d.  XXV.cefT.  Epifc.d.  V. 
Eutychianus  an.  I.  m.  I.  d.  IV.  ceff.  Epifc.  d. 

VIII. 

Cajus  an.  XI.  m.IV.  d.  XII.  cefT.  Epifc.d.  XI. 
Marcellinus  an.  IX.  m.  IV.  d.  XXV.  cefT.  Epifc. 

an.   VI.   m.   V.d.  XXV. 
Marcellus   an.  V.  m.  IV.  d.  XXI.  cefl".  Epifc.  d. 

XX. 
Eufebius    an.  VII.  m.  I.  d.   III.   ceff.  Epifc.  d. 

XXVII. 
Melchiades  an.  IV.  m.  VII.  d.VII.  cefT.  Epifc. 

d.  XVIII. 
Silvefter  an.  XXIII.  m.  X.  d.XIII.   cefl".  Epifc. 

d.  XV- 
Marcus  an.  II.  m.   VI.  d.  XX.  ceff.  Epifc.  d. 

XX. 
Julius'an.XV.m.  II.  d.VI.cefl".  Epifc.d.XXV. 
Liberius  an.  VI.  m.  VI.    d.III. 
Felix  an.  I.  m.  III.  d.  II.  ceff.  Epifc.  d.  XXXVIL 
Damafusan.  XVIII.  m.  III.  d.XI.  ceff.  Epifc.  d. 

XXXI. 
Siricius  an.  XV.  m.  XII.  d.  XXV.  ceff.  Epifc. 

d.  XX. 
Anaftafius   an.  III.  d.  X.  cefl".  Epifc.  d.  XXI. 
Innocentius  an.  XII.  m.  II.  d.  XX.  ceff.  Epifc. 

d.XXII. 
Zofimus    an.  I.    m.  III.  d.  XXV.  cefl".  Epifc. 

d.  X. 
Bonifacius   an.  III.  m.  VIII.  d.  VII-  cefl".  Epifc. 

d.   VIII. 
Celeftinus  an.   IX.  m.X.  d.  IX.  cefl".   Epifc.  d. 

XXI 
Sixtus  an.IX.  d.XIX.  ceff.  Epifc.  d.  XXII. 
Leo  an.    XXI.  m.  I.  d.  XIII.  ceff.  Epifc.d.  VII. 
Hilarus  an.  VI.  m.  III.  d.X.  ceff.  Epifc.  d.  VI. 
Simplicius  an.    XV.   m.  I.   d.  VI.  cefl".  Epifc. 

d.  VI. 
Felix  an.  VIII.  m.  XI.  d.  XVIII.  ceff.  Epifc. 

d.  V. 
Gelafius    an.  IV.  m.VII.  d.  IX.  ceff.  Epifc.  d. 

VII. 
Anaftafius  an.  I.m.  XI.  d.  XXIII. 
Symmachus   an.  XV.  m.  VII.  d.  XXVII. 
Hormifda  an.  XIX.  d.  XVII.  ceff.  Epifc.  d.VII. 
Joanncs  an.  II.  m.  VIII.  d.  XVI.  ceff.  Epifc.  d. 

LVIII. 
Felix   an.IV.  m.  Il.d.XII.  ceff.  Epifc.d- III. 
Bonifacius   an.  II.  d.  XXVII.  ceff.  Epifc.  m.  TT. 

d.XV. 
Joannes  an.  II.  m.  IV.  d.  IV-  ceff.  Epifc.  d.  VI. 
Agapitus  m.  XI.  d. XVIII.  ceff.  Epifc.  d.  XLVII. 
Silverius  m.  V.  d.XI.  celf.  Epifc.  d.  I. 
Vigilius  an.  Vl.m.  VI.  d.  XXV.  ceff.  Epifc.  an. 

III.  d.  V. 
Pelagius   an.  IV.  m.   X.  d.  XVIIL  ceff.  Epifc. 

m.  III.  d.  XX.  Joan- 


Jnno    Ch. 
CXCVU. 


Anno   Ch. 
CCXCVl. 


Anno    Ch, 
CCCCXL. 


Pontificum  Romanorum . 


313 


Joanncs  an.  XII.    m.  XI.  d.  XVI.  ceff.  Epifc, 

m.  III.  d.  X. 
Benediclus  an.IV.  m.I.  d,  XXVII. 
Pelagius  an.  X.  m.  Il.d.X.  ceff.  Epifc.  m.  VI. 

d.  XXV. 
Jtnne   Cb.  Gregorius    an.  XIII.  m.  VI.  d.  X.  ce/T.  Epifc, 
*XC.  m.  vi.  d.  XVIII. 

Sabinianus   an.  I.  m.  V,   d.  VIII.   ceff.  Epifc 

m.  XI. 
Bonifacius  m.  VIII.  d.  XXV.  ceff.  Epifc.  m.X. 

d.VI. 
Bonifacius  an.  VI.  m.  VIII.  d.  XIII. 
Deufdedit  an.  III.   d.  XX. 
Bonifacius  an.  VI.  m.V,  ceff,   Epifc  d.  XIII* 
Honorius  an.  XII.  m.  XI.  d.  XVII.  ceff.  Epifc. 

an.  I.  m.  VII.  d.  XVII. 
Scverinus  an.  II.  d.  IV.  ceff.  Epifc.   m.  IV.  d. 

XXIV. 
Bonifacius  an.  V.  m.  VIII.  d.  VIII.  ceff.  Epifc. 

m.  VI.  d.  VI. 
Joannes  an.  I.  m.  VIII.  d.  XVIII.    ceff.  Epifc. 

m.  I.  d.  XIII. 
Theodorus  an.  VI.  m.  V.  d.  XVIII.  ceff.  Epifc. 

d.  LII. 
Martinus  an.  VI.  m.  I.  d.  XXVI. 
Eugenius  an.  III.  m.  VIII.  d.  XXIV.  ceff.  Epifc. 

m.  I.  d.  XXIV. 
Vitalianus  an.  XII.  m.  VI.  ceff.  Epifc.  m.  II. 

d.  XIV.    . 
Adeodatus  an.  IV.  m.  II.  d.  V.  ceff.  epifc.  m. 

IV.  d.XV. 
Donus  an.  I.  m.  VI.  d.  X.    ceff.   Epifc.  m.  II. 

d.  XV. 
Agatho  an.  II.  m.  VII.   d.  XVII.   ceff.  Epifc 

an.I.  m.  VII.  d.  V. 
leo  m.  X.  d.  XVII.  ceff.  Eprfc.  m.  XI.  d.  XXI. 
Benedidus   m.  X.  d.   XII.  cefl.  Epifc.   m.    II. 

d.  XV. 
Joannes    an.  I.    d.   IX.  ceff.  Epifc.   m.  II.    d. 

XVIII. 
Conon  m.  XI.  ceff.   Epifc.  m.  II.  d.  XXIV. 
jt»na  Cb.  SerS'us  an*  xm«  m«  VII.  d.  XXIV.  ceff.  Epifc, 

Tirivvy 

Vi.  Joinnes  an.  III.  m.  II.  d.XII.   ceff.  Epifc.m.I. 

Joannes  an.  II.  m.  VI.  d.  XXVH.  ceff.  Epifc.m. 
IV.  d. XVIII. 

Sifinnius   d.  XXV.  ceff.  Epifc.  m.  I.  d.  XVIII. 

Conftantinus  aa.  VII.  d.  XV.  ceff.  Epifc.  d.XL. 

Gregorius    an.  XV.  m.    VIII.   d.  XXIV.  ceff. 
epifc-  d.XXXV. 

Gregoritis  an.  X.   m.  VIII.  d.  XXIV. 

Zacharias  an.  X.  m.  IV.  d.  XIV. 

Stephanus    an.  V.   d.   XXIII.    ceff.    Epifc.    d. 
XXXV. 

Paulus  an.  X.  m.  I,   ceff.  Epifc.  an.  I.  m.  I. 

Stephanus  an.  IV.  m.V.d.  XXVII.  ceff.  Epifc, 
d.  VII.  • 
Anno   Ch,  Hadrianus  an.  XXIV.  m.  X.  d.  XVII. 
MCCLXX-    Leo  an.  XX.  m.  V .  d.  XVII. 
II.  Stephanus  an.  VI. 

Pafchalis  an.  VII.  d.  XVII. 

Eugenius  an.  III.  m.   VIII.  d.  XXIII. 

Valentimis  d.  XL. 

Gregorius  an.  XXVI. 

Sergius  an.   III. 

Leo  an.  VIII.  m.  III.  d.V. 

Benediclus  an.  II.  m.  VI.  d.  VI. 

Nicolaus  an.  IX.  m.  VII.  d.  XXVIIfc 

Hadrianus  an.IV.  m.  XI.  d.  XII. 

Joannes  an.  X. 

Marinus  an.  I.  m.  III. 

Hadrianus  an.  I.  m.  III. 

Stephanus  an.  VI.  d.  XVI. 

Formofus  an.  IV.  m.  VII.   d.  XVIII» 

Bonifacios.. .. 

Stephanus  an.I.  m.  I.  d.  XVIII. 
\  Romanus  m.  IV.  d.  XXVI. 

Theodorus  d.  XX. 

Joannes  an.  II. 

A$$aratus  ia  Baromum» 


Benediclus   an.  IV.  m.  VI.  diXIII. 

Leo  m.I.  d.  XXVII. 

Chriftophorus  m.    VI. 

Sergius  an.  VII.  m.III.  d.  XXIII. 

Anaftafius    an.  II.  m.  I.  d.  XXI. 

Lando  m.  IV.  d.XII. 

Joannes  an.  XIV.  m.  II.  d.  VII. 

Leo  m.VI.  d.  XIII. 

Stephanus  an.  II.  m.  I.  d.XV. 

Joannes  an.  IV.  m.X. 

Leo  an.III.  m.  VI.  > 

Stephanus  an.  III.  m.  IV. 

Marinus  an.  III.  m.  VI.- 

Agapitus  an.  IX.  m.  VII.  d.  XXVI. 

Joannes  an.  VIII-  m.  III. 

Leo  an.  I.  m.  III. 

Eenediclus   an.  II.  d.  V. 

Joannes  an....  m.  XI.  d.  V. 

Benediclus  an.  • . .  m.  VI.  >    .. 

Domnioan.I.  m.  V. 

Bonifacius  an.  I.  d.  XII. 

Benediclus  an.  IX 

Joannes  m.  VIII 

Joannes  ro.  IV. 

Joannes  an.  X.  m.  VI.  d.  X. 

Gregorius  an.  I.    m.  V. 

Joannes  m.  X.  qui  turpe  finivit  vitam  fuaro» 

Silvefter  an.  IV.  m.  I.  d.  IX. 

Joannes  qui  vocatur  Fafo  m.  V.  d.XX. 

Joannes  qui    vocatur  Faio  m.  I, 

Sergius  qui   vocarur  os    porci  an.  III. 

Benediclus  frater    Alberici  majoris   an.  XI.  m. 

X.  d.  XXI. 
Joannes  frater  ejus  an.  IX.   m.  IX. 
Benediclus  qui  vocatur  Theophylaclus  an.  XIII. 
Silvefter  SaSinenfis  Epifcopus  d.  LV. 
Gregorius  qui  vocatur    Gratianus  anno  II.  m. 

VI. 
Clemens  qui  vocatur  Suigerius  m.  IX.  d.  VII. 
Dam3fus    qui   vocatur#Poppo    d.  XXIII. 
Lco   fancliflimus  ,  qui   vocatur  Eruno  an,  V.  m« 

II.  d.  VII. 
Viclor  qui   vocatur  Gebehardus  an.  II.  m.  III. 

d.  XIII. 
Stephanus  ,   qui   vocatur    Fredericus    m.   VII. 

d.  XXIX. 
Benediclus  Beletnenfis  Epifcopus  m.  IX.  d.  XX. 
Nicolaus,  qui  vocatur  Gerardus  an.  II.    m.  V. 

d.  XXV. 
Alexander,  qui  vocatur  Anfelmus  an.  XI. 
Gregorius  qui  &  Hildebrandus  an.  XII.  m.  I» 

&  ceff*  Vienn. 
Viclor,  qui  &  Defiderius  Cafinenfis  Abbasm.IV. 

d.  VII. 
Urbanus  II.  an.  XI. 
Pafchalis  III.  fedit ,  iieoque  Catahgut  iflt   exa- 

ratut  eirca  annum  MXCIX.  quo    Tafchalit  fe~ 

dere    c&pit  i    alioquin   exfcriftor  Sedit  tjut  du- 

rationem  notajfct. 

CATALOGUS  .  QUARTUS. 

Ex  MS.  ejufrJem  Bibliothecx 
Num.  4195. 

PEtrus  an.  XXV.  m.  I.  d.  VII. 
Linus  an.  XV.  m.  III.  d.  XII. 
CJetus  an.  VIII.  m.  II.  d.  X.  Ceff.  Epifc.  d.  XXII. 
Hi  duo  fuerunt  Coepifcopi ,  unus  fc.   poft  a- 
lium  temporibus   B.  Petri. 
Clemens  an.  IX.    m.  H.   d.  X.  ceff.   epifc.   (!. 

XXII. 
Anacletus  an.  XII.   m.  X.  d.  VII.  ceff.  Epifc. 

d.  XIII. 
Evariftus    an.  XIII.  m.  VII.  d.  II.  cefl.  Epifc 

d.  XIX.  .       . 

AJexander  an.  X.  m.  VII.  d.  II.  ceff.  Epifc  d» 

XXXV.  -;v 

R 1  SiX. 


Anno   Cb» 
DCCCC. 

xcix. 


*  Stxtut 


314 

Sixtus  an.  V.  m.  TIT,  d.  XXI.ceff.  Epifc.  d.II. 
Telefphorus  an.  XI-  m.  III.  d.  VlH.  ceff.  Epifc. 

d.  XXIII. 
Hyginus  an.IV.  m.  III.  d.  VIIT.    ceff.   Epifc. 

d.  xxni. 

Pius  an.  XI.   m..III«  0.  XXI.  eeff.  Epifc.   d. 

XIV. 
Anicetu>  an.XT.  m.  IV.  d,  XXI,  cefl*.  Epifc.  d- 

XVII. 
Soter  an.  IX.   m.  III.  cefl*.   Epifc.  d.  XXII. 
"Eleutherus  an.  XV.  cefl*.  Epifc.  d.  V. 
Vidor    an.  X.  m.  II.  d.X.  cefl".  Epifc  d.  XII. 
Jnn»  Ch.  Zephyrinus  an.   XIII,  rti.  II.  d.  X.  ceflT.  epifc« 
CXCVH.         d.  VII. 

Calliftus  an.  V.  m.  II.  tf.  X.  ceff.  Epifc.  d.VII. 
TJrbanus  an.  IX.  m.  XI.  d.  XII,  cefl".  Epifc.  d. 

XXX. 
Pontianus  an.  V.  m.  II.  cefl".  Eprfc,  d.  X. 
Anterus  m.  I.  d.  XV.  ceflT.  Epifc.  d.  XIII. 
Fabianus   an.  XIII.  m.  I.  d.  X.    ceflf.  Epifc.  d. 

VII. 
Cornelius  an.  II.   d.  X.  cefl".  Epifc.  d.  XXXV. 
Lucius  An.  III.  m.  III,  d,  III.  ceff.    Epifc.  d. 

XXXV. 
Stephanus  an.  IV.  m.  II.  d.  XV.  ceff.   Epifc.  d. 

XXV» 

Dionyfius  an.  II.    m.  III.  d.  XIT.  ceff.  Epifc. 

d.  V. 
Felix  an.  II.  m.  X.  cefl*.  Epifc.  d.  V. 
Eutychiauus  an.  VIII.  m.  X.  d.XIII.  ceff.Epifc. 

d.VIII. 
Caius   an.  XI.    m.  IV.  d.  VIII.  cefl".  Epifc.   d. 

XI. 
Marcelltnus  an.  VIII.  m.  II.  d.  XXV.  cefl*.  E- 

pifc.  an.  VI.  m.  VI.  d.  XXV. 
Mucellus  an.  V.  m.  VII.   d.  XII.  ceff.  Epifc. 

d.  XX. 
Eiifebius  an.  II.  m.  I.  d.  XXV.  ceff.  Epifc.  d. 

VII. 
Melchiades  an.  III.  m.  VII.  d.  VIII.  cefl".  Epifc. 

d.  XVI. 
Sirvefter  an.  XXIII.  ceff.  Epifc.  d.  XVI. 
Marcus  an.  ir.  m.  VIII.  d.  V.  cefl".  Epifc.  d.  XX. 
Julius  an.  XI.  d.  XI.  cefl".  Epifc.    d.  XXV. 
Liberius  an.  X.  m.  VII.  d.  III.    cefl".  Epifc.  d. 

VII. 
FeliXan.T.m.III.  d.  II.  cefl".  Eoffc.  d.  XXVIII. 
Damafus  an.  XVIII.  m.  II.  d.  X.  cefl".  Epifc.  d. 

XXI. 
Siricius  an.  XV.  m.  XI.  d.  XXV.  cefl".  Epifc. 

d.  XX. 
Ariaftafius  an.  II.  d.  XXV.  cefl".  Epifc.  d.  XXI. 
Innocentius  an.  XV.  m.  II.  cefl".  Epifc.  d.XXII. 
Zofimus  an.  I.    m.  VIII.  d.  XXV.   cefl".    Epifc. 

d.  X. 
Bonifacius  ann.  III.  m.  X.  d.  XIII.  cefl*.  Epifc, 

3.  IX. 
Celeftinus  an.  VIII.  m.  I.  d.  VIII.  ceff.  Epifc. 

d.  XX. 

Sixtus«ifc  Vui.  d.  XTX.  cefl".  Epifc.    d.XXII. 

j,im    gj,  Leo  an.  XXI.  d.  XXVIII.  cefl*.  Epifc.  d.   VII. 

GCCCXL.  Hilarus-am  VI.  r».  XII.  d.  X.  cefl.  Epifc.  d.  X. 

Simplicius  an.  XV.  d.  VI.   cefl".  Epifc.  d.  VI. 

Felix  an.  VII.  m.  XI.   d.  XVIII.  cefl".    Epifc. 

d.   V. 
Gelafius  an.  IV.  W.  IX.  d.  IX.  ceff.  Epifc.  d. 

VII. 
AnaftafiOs  art.T.  ffi.  XI-  d.  XXIV.  cefl*.  Epilc. 

a.iv.  ■ 

Symrmchus  an.  XV.  m.  VII.  d.  XXVIII.  cefl". 

Epirc.  d.  vrt. 
Hormifja  an.  IX.  d.  XVII.  cefl".  Epifc.  d.  VII. 
Jbannes  ah.   it.    rri.    IX.    d.  XVI.  ce^".  Epifc. 

d.  LVIII. 
Feiix  an.  IV.  m.ll.  d.  XII.  cefl".   Epifc.  ro.II. 

,d.  XV. 
JSonrftcio^ -ali.  17.  Q,  xxVl.  cefl*.  Enifc.  m.  II. 

d.  XV. 


Catalogi  Veterum 


Anno    Cb. 
CCXCVl. 


Joannes,  qui  &  Mercurius  an.II.  m.  IV.  d.  VI. 

ceff.  Ep.  d.  VI. 
Agapitus  m.  XI.  d.  XIX.  celT.  Epifc.  m.  I.  d. 

XXV. 
Silverius  m.  IX.  d.  XI. 
Vigilius  an.XVII.  m.  VI.  d.XXV.  cefl".  Epifc. 

m.  III.  d.V. 
Pelagius  an.  IV.  m.  X.  d.  XVIII.  cefl".  Epifc. 

m.IH.   d.  XXI. 
Joannes   an.  XII.  |m.  XI.   d.  XXVI.  cefl".   E- 

pifc.  m.  X.  d.  III. 
Benediclus  an.  IV.  m.  I.  d.XXtV.ceff.Epifc.  m. 

III.  d.  X. 

Pelagiusan.  X.  m.II.  d.  X.  ceff.  Epifc.m.  Vl.d. 

XXV. 
Gregorius  an.  XIII.  m.  VI.  d.  X.  ceff.  Epifc.  m.  Anno    Ch 

V.  d.  XVIII.  VXC. 

Sabinianus  an.  I.  m.  V.  d.  XVIII.  ceff.  Epifc. 

m.  XI.  d.   kxv. 
Bonifacius  m.  IX.  i.  XXVIII.  ceff.   Epifc.  m. 

X.  d.    VI. 

Bonifacius  an.  VI.    m.  VIII.  d.    XIII.  ceff.  E- 

pifc.  m.  VI.  d.  V. 
Deufdedit  an.  III.  d.  X.  ceff.  Epifc,  m.  I.    d. 

XVI. 
Bonifacius  an»  V.  m.  X.  ceff.  Epifc.  d.  XIII. 
Honorius  an.   XII.  m.    XI.   d.    XVII.  ceff.  E- 

pifc.   an.  I.  m.  VII.  d.   XVIII. 
Severinus  an.  II.   d.  IV.  ccff.  Epifc.  m.  IV.  d. 

XXIV. 
Joannes  an.  T.  m.  IX.  d.  XVIII.    ceff.    Epifc. 

va.  I.  d.  XIV. 
Theodorus  an.  VI.  m.V.  d.  XVIII.  ceff.  Epifc. 

d.  Lir. 

Martinus  an.   VI.  m.I.  d.XXVI. 
Eugeniusan.  II.  m.X.  d.  XXIV.  ceff.Epifc.  m. 

I.  d.  XXVIII. 
Vitalianus  an.XIV.  m.  VI.  ceff.  Epifc.  m.II.  d. 

xirr. 

Adeodatus  an.  IV.  m. II.  d.  V.  ccff.    Epifc.  m. 

IV.  d.   XV. 

Donns  an.  I.  m.V.  d.  X.  ceff.  Epifc.  m.  II.  d. 

XV. 
Agatho  an  II.  m.  VI.  d.  XIV.  ceff.  Epifc.  an.  I. 

m.  VIL  d.  V. 
Leo  Junicr   m.  X.  d.  XVII.  ceff.  Epifc.  m.  X. 

d.  XXII. 
Benedidus  m.  X.  d.  XII.  ceff.  Epifc.  m.  II.  6. 

XV. 
Joannesan.  I.  d.  IX.ceff.  Epifc.  m.X.  d.  XVIII. 
Conon   m.  XI.  ceff.  Epifc.  m.  II.  d.XXXUI. 
Sergius  an.  XIII.  m.   VIIL  d.  XXIV.  ceff.  E«  jnM   ch. 

Pifc-  d-T-  DCLXXX- 

Joannes  an.  III.  m.  II.  d.  XII.  ceff.  Epifc.  m.  V11 

XI.  d.  XVIII. 

Joannesan.  II.  m.VII.  d.  XXI.  ceff.  Epifc.m.ITl. 
Sifinnius  d.  XX.  ceff.  Eprfe.  m.  I.  d.  XVIII. 
Conftantinus  an.  VII. d.  XV.  ceff.  Epifc.  d.XLi 
Gregorius  an.  XV.  m.  VIII.  d.XXIV.    ceff.  E- 

pifc.  d.XXXV. 
.Gregorius  an.  X.  m.  X.  d-XXIV. 
Zacharias  an.  X.  m.  III.  d.XIV. 
Stephanus   an.  V.    d.  XXXIX.    ceff.    Epifc.  J. 

XXXV. 
Paulus    an.  X.  m.  I.    ceff.  Eoifc.   an.  I.    m.L 
Stephanus  an.  III.  m.  V.  d.  XXVII.  ceff.  Epffe 

d.IX. 
Hadrianus    an.  XXril.    m.  X.  d.    XVII.  A-.-.r.o   ch. 

Leo  an.XX.  m.  V.  d.  XX.  ceff.  Epifc.  d.  X.      DCCLXXU 
Steohanus  d.    VII.  cefl".  Epifc  d.  X. 
Pafchalis  I.  an.  VII.  m.  III.  d.  XVII.  ceff.  E- 

pifc.  d.IV. 
Eugenius  annos   IV. 
Valentinus  m.  I.  d.  X. 
Gregorius    an.  XVI.  ceff.  Epifc.  d.  XV". 
Sergius  an.  III.  ceff.   Epifc.  m.  II.  d.  XV. 
Leo  an.  IX.  m.III.  d.  VI.  ceff.    Epifc.  m.II.  d. 

XV. 
Benediclus  qui  &  Zerus ,  an.  II.  m.  VI.  d.  IX. 

ceff.  Epifc.  d.XV.  Pau- 


Pontificurn  Romanorum. 


315 


Anno    Ch 

DCCC. 

LXXU. 


Jnto    Ch. 

DCCCC. 

XCIX. 


Paulus  an.  X.   m.  I.  ceff.  Fpifc.  an.I.  m.  I. 
Sfephanus  an.  IV.  m.  d.  XXVIJ.  ceff.  Epifc.  d. 

VIII. 
Ncolaus  an.  VII.  m.  IX.  d.  XIII.  ceff.    Epife. 

an.   VIII.  m.  VII.  d.XIX. 
Hadrianus  an.  III.  m.  XI.  d.  X» 
Joannes   an.  X.  d.  II. 
Marinu1!  an.  I.  m.    V. 
Hadrianus  am  I.  m.  IV. 
Stephanus  an.  IV.  m.  VII.  d.  XIV. 
Formofus  an.  IV.  m.  VII.  d.  XIII. 
Bonifacius  d.  XV. 
Stephanus  an.   I.   m.  I.  d.  XVIII. 
Fomanus  ni.  IV.  d.  XX. 
Theodorus  d.  XXVI. 
Joannes  an.  I. 

Benedidus  an.  IV.  m.  VI.  d.  XIV. 
Leo  m.I.  d.  XXVI. 
Chriftophorus  m.  VI. 
Sergius  an.  VII.  m.  III.   d.  XXIII. 
Anaftafius  an.  II.  m.  I.  d.XXII. 
Lando  m.  IV.  d.   XXVI. 
Joannes  an.  XIV.   m.    II.  d.  III. 
Leo  an.  XIV.  m.  VII-  d.  XV. 
Stephanus  an.   II.   m.  I.  d.  XII. 
Joannes  an.  IV.  m.  X. 
Leo  an.  III.   m.    VI.  d.  X. 
Stephanus  an.   III.  m.    IX. 
Marmus  an.  III.  m.VI. 
Agapitus  an.  IX.  m.  VII.  d.  XXVII. 
Joannes  an.  VIII.   m.  IV. 
Leo   an.  I.   m.  III. 
Benedictus  m.  II.  d.  V. 
Joanncs  an.  VI.  m.  XI.  d.V. 
Benediclus  m.  II.  d   II. 
Dontts  an.  I.  m.  VI. 
Bonifaciu^  m.  I.  d.  Xll.    ■- 
Benedktus  an.  IX. 
Joannes   m.  VIII. 
Joannes  m.  IV. 
Joannes  an.  X.  m.  VI.  ri.  X» 
Gregorius  an.  II,  m.  VII. 
Joannes  m.  X. 

Silveiter  an.X.  m.  V.  rf.  XII. 
Joannes,  qui  vocatur  Sicco,  m.  VI. 
Joannes,  qui  vccatur  Fanafus ,  an.  V. 
Sergius ,  qui  wcatur  os   porci,  an.  II.  m.  IX. 

d.  XII. 
Benedicltts  frater  Albericr  maioris  an.  XI.  m. XI. 

d.  XXI.  Anno  Domini  millefimo    III. 
Joaanes  frater  e/us  an.  VII.  m.  VII. 
Benedictus  vel  Zenus ,  qui  vocatur  Phrlateus  an. 

XII.  Anno   MIIII.  d.  XX. 
Silvefter  Sabrnenfis  Epifcopus  d   LVI. 
Gregorius ,  qut  vocatur    Joannes  Gratianus  an- 

11.  m.  V.  Anno  Domini  MXLVI. 
Clemens,qui  vocatur  Singerius  m.  IV.  d.  XVIT. 
Damafus ,  qui  voeatur    Poppo,  d.  XXIII.  ceff. 

Eprfc.  m.  VI. 
Leo  IX  ,  qui  vocatur  Eruno  ,  an.  V.  m.  II.  d.  VI. 

Anrto  Domini   Mil.   L.  anni  I.  indictione  III. 
Victor ,  qui  vocstur  Gebehardus  an.  II.  m.  1 1 1.  d . 

XVII. 
Stephanus  ,  qui  voeatur  Fredericus,  m.  VII.  d. 

XXIX. 
Benediclus  vel  Zenus  Belitnenfis  Epifc.   m.  IX. 

d.  XXII. 
Nicolaus ,  qui  vocatttr  Gerardus  an.  II.  m.  VI. 

d.  I.  ceff.  Epifc.  m.  II.  d.  VIII. 
Alexander  ,    qui  vocatur  Anfelnius ,  an.  XI.  m. 

VI.  d.  XV. 
Gregorius,  qui  vocatur  HildebranJus  Monachtts 

an.  XII.  m.  I.  d.  XII.  cefT.  epifc.  an.  II.  An- 

no  Domini  MLXXIII.  inditf.  XII. 
Viclor  qui  &  Defiderius  ccenobii  Caftnenfis  Ab- 

bas  m.  IV.  d.  VII.  ceff.  Epifc.  m.  V.  d.  XXV. 
Urbanus  an.  XI.  m.  V.  d.  XVIII. 
Pafchalis  an.  XVIII.  m.  V.  d.  VII.  ceff.  Epifc. 

II.  dies. 

Jpfturtitus  in  Baroniwn 


Gelaiius  II.  natione  Campanus  an.  I.  d.  V.  ceff. 

epifc  d.  IV. 
Callixtus  Il.natione  Gallus  an.  V.  m.  X.  d. XII. 

ceff.   Epifc.  d.  X. 
Honoritis  II.  a'tera.  manu defcriptus ;   (^*  a  lincx% 

anno  Domini  MCXXVI.  quo  ideo  tempore  C&~ 

talogus^  iile  exa.ra.tus . 

CATALOGUS      Q.UINTUS 

Ex  MS.  ejufdcm  Biblioth. 

Num.  4048. 

I    Etrus  an.  XXV.  m.  II.  d.  VIII. 
Linus   an  XV.  m.  III^J.  XII. 
Cletusan.  IX.  m.  Il.d^C.  ceff.  Epifc.  d.XXII. 
Clemens  an.  IX.  m.II.  d.  X  ceff.  epifc.d.  XXI. 
Anacletus  an.  XII.  m.  X.  d.  VII.  ceff.  Epifc  d. 

XIII. 
Evariftus  an.  XIII.  m.  VI.  d.  II.  ceff.  Epifc.  d. 

XIX. 
Alexandcr  an.  X.  m.  VI.  d.  II.  ceff.  Epifc.  d. 

XXXV. 
Sixtus  an.  X.  m.  II.  d.XXXI.  ceff.  Epifc  m.  II. 
Telefphorus  an.  XI.  m.  II.  d.  XXII.  ceff.   Epifc. 

d.  VII. 
Hyginus  an.IV.  m.  II.  d.  VIII.  ceff.   Epifc.  d. 

IV. 
Piusan.  XI.  m.  IV.  d.  XXI.  ceff.  Epifc.  d.  XIV. 
Anicetus  an.  Xl.m.  IV.  d.  XXI.  ceff.  Epife.   d. 

XVII. 
Soter.  an.   IX.  m.  VI.  d.  XXI.  ceff.    Epifc.  d. 

XXII. 
Eleutherus  an.  XV.  m.  VI.  d.  V.  ceff.  Epifc.   d. 

XVI. 
Victor  an.  X.  m.  11.  d.X-  ceff.  Epifc  d.XH. 
Zephyrinus  an.   XIX.  m.  VI.  d.  X.  ceff.  Epifc.  Anno   ch 

cxci/11 
CallixMs  an.  V.  m.  II.  d.  X.  ceff.  E,  ifc.  d  VI.     y"a'^i1' 

Urbanus   an.  IX.  m.  X.   d.   XII.   ceff    Epifc  d. 

XX.  Hic  XV  ,  Kal.  Junii  fub  Alexandro  Mar- 

tyrio  coronatus  eft. 
Pontianus  an.  IX.  m.    V.  d.  II.  ceff.  Epifc.  d.  X. 
Anterus  an.  XII.  m.  I.d.  XII.  ceff  Epifc  d   XIII. 
Fabianus  an.  XIV.  m.I.  d.  X.  ceff.  Epifc  d.  VII. 
Corneliusan.  Il.m.  Il.d.  Ill.ceff.  Epifc.  d.LXVI. 

XVII'.  Kal.   Oclob.  Martyrio  cor-natus . 
Luciusan.  Ill.m.  III.  d.  III.  ce  ff  Epifc.  d  XXV. 

Obiit  II.  Kal.  Septtrmb.  eapite  truncatUi  . 
Stephanusan.  VI.  iti.  VI.  d.  II.  ceff.  Ep.  d.  XXII. 
Sixtus  an.  II.  m.  X  d.  XXIII.  ceff  Epifcan.  II. 
Dionyfius  an.II.  m.lll.d.  VII  ceff.Epifc.  d.  V. 
Felix  an.  IV.  m.III.  d.  XXV.  cff.  Epifc.d.V. 
Eutychiantis  an.  VIII.  m.  X.  d.  IV.  ceff.  Epifc. 

d.  VIII. 
Caius  an.  XI.  m.  IV.  d.  XXII.  ceff.  Ep;fc  d.XI. 
Marcellinus  an.  VIII.  m.  II.  d.XXV.  ceff.  Epifc  j„„9   ch. 

an.  VI.  m.  VI.  d.  XXV.  CCXCVl. 

Marcelltts  an.  V.  m.  Vll.d.  XXI.  ceff.  Epifc.  d. 

XX. 
Eufebius  an.  V.  m.  I.  d.  III.  ceff.  Epifcd.VII. 
Melchiades  an.IV.  m.VIl.d.  VIII.  ceff.  Epifcd. 

XVI. 
Silvefter  an.  XXIII.  m.  X.  d.  XII.  ceff.  Epifc.  d. 

XV. 
Marcus  an.  II.  m.  VIII.  d.  XX.  ceff.  Epifc  d.  XX. 
Julius  an.  XV.  m.  II.  d.  VI.  ceff.  Epifc  d.  VI. 
Liberitisan.  XVI.  m.  VH.d.  Ill.ceff.  Epif.  d.  VI. 
Fdix.  an.  I.  m.  III.  d.  XXXVI. 
Damalus  an.  XVIII.  m.  II.  d.XI.  ceff.  Eprfc  d. 

XXI. 
Siricius  an.  XV.  m.  XI.  d.  XXV.  ceff.  Epifc.  d.  II. 
Anaiiafius  an.II.d.  XXVII.  ceff.Epifc  d.  XXI. 
Innocentius  an.  XV.  m.  II.  d.  XX.  c eff.  Ep if.  d. 

XXII. 
Zofimus  an.  I.  m.  VIII.  d.  XXV.  ceff.  Epifc.  d.  XI. 
Eonifacius  an.  III.  m.  VIII.  d.XXV.ceff.  Epifc. 

■d.  IX.  Su  Cele- 


31* 


Catalogi  Veterum 


Celeflinus   an.  VIII.  in.  I.  d.  IX.  cefl".  Epifc.  d. 

XXI. 
Sixtus  Ill.an.  VIII.  m,  I.  d.  IX.  pefe    Epif.  d. 

XXII. 
^««o   Cb.  Leo  An.XXl.  m.  I.  d.  XXVII.  cefl".  Epifc.  d.  VI. 
CCCCXL.  Hilarus  an.  VI.  m.  III.  d.X.cefl".  Epifc.d.  X. 
Simplicius  an.  XV.  d.  VI.  cefl".  Epifc.d.  VII. 
Felixan.  VII.  m.XI.  d.  XVIII. cefl*.  Epifc   d.V. 
Gelafius  an.  IV.m.VIlI.  d.IX.cefl".  Epifc ■  d.  VII. 
■Anaftafius  an.  I.m.XI.  d.  XXIV.  cefl".  Epifc  d. 

VII. 
Symmachas   an.   XV.  m.VII.  d.  XXVII.  cefl". 

Epifc.  d.  VI. 
Hormifda  an.  XIX.  d.  XVII.  cefl".  Epifc.d.VI. 
Joannes  nn.  II.  m.  VIII.  d.  XVI.  cefl".    Epif.    d. 

LVIII. 
Felix  IV.  an.  IV.  m.  IIL  d.  XII.  cefl".  Epifc.  d. 

nr. 

Bonifacius  II,  an.  II.  d.  XXVI.  cefl".  Epifc.  d.  VI. 
Jpannes  II,  qui  &  Mercurius  an.  II.  m.  IV.d.  VI. 

cefl".  Epifc.  m.II.  d.  XV. 
Agapitus  m.  XI.  d.  XVIIL  ceff.  Epifc.  m.  I.  d. 

XXVIII. 
Silverius  an.V.  d.  XL 
Vigilius  an,  XVII.  m.  VII.    d.  XXV.  cefl*.  Ep. 

m.  VI, 
Pelagms  an.  XI.  m.  X.  d.  XIX.  cefl".  Epifc.m.II. 

d.   XXV. 
Joannes  IH.an.  XII.  m.  II.  d.  XXVI.  cefT.Epif. 

m.  X.  d.  XIV. 
Benedielus  an.  IV.  m.  I.  d.XXV.  cefl".  Epifc.  m.  III. 

d.X. 
Pelagius  an.  X.  m.  II.  d.  X.  cefl".  Epifc.  m.  III. 

d.  XXV. 
'Jlmio    Qb    Gregorius  an.  XIV.  m.  VI.  d.  X.  cefT.Epifc,  m.  V. 


DXC. 


A»no  Ch 
DCLXXX- 
VII. 


d.  XIX. 
Sabinianus  an.  I.  m.  V.  d.  IX.  cefl*.  Epifc.  m.  II.  d. 

XXVI. 
Bonifacius   III.  m.   VIII.  d.  XXII.  ceff.   Epifc. 

m.  X. 
Bunifacius   IV.  an.  VI.  m.  VIII.  d.  XIII.    cefl". 

Epifc.    m.  VII.  d.  XXV. 
Deufdedit  an.  III.  d.  XXIII.  cefl".  Epifc.m.  I.d. 

XVI. 
Bonifacius  V.  an.  V.  m.  X.  cefl".  Epifc.  d.  XIII 
Honorius  an.  XII.  m.  XI.  d.  XVII.    ceff.    Epif. 

an.I.   m.  VII.    d.  XVIII. 
Severinus   m.  II.  d.IV.  cefl".  Epifc.  m.    IV.  d. 

XXIX. 
Joannes  IV.  an.  I.  m.  IX.  cefl".  Epifc.m.I.  d.XIII. 
Tlieodorus  an.  VI.  m.  V.  d.  XVIII.  ceff.Epifc.  d. 

LII. 
Martinus  an.XVI.  m.I.  cefl".  Epifc.  d.  XXVI. 
Iugenius  an.  II.  m.  IX.   d.  XXIV.  Ccfl".  Epifc.m. 

I.d. XXVIII. 
Vitalianus  an.  XIV.  m.  VI.  d.  V.  cefl".  Epifc.  m. 

II.  d.  XIII. 
Adeodatus    an.  IV.  m.  II.  d.  V.  ccfl*.  Epifc.  m.  IV. 

d.V. 
Donus  an.  I.m.V.d.  X.  cefT.Epifc.  m.II.d.XV. 
.Agatho  an.  II.  in.  VI.  d.  IV.  cefl".  Epifc.  an.  I.  m. 

VII.  d.  V. 
leo  II.  m.  X.  d.  XVII.  ceff.  Ep.  m.  XI.  d.XH. 

Obiit  V.  Non.  Jul. 
BenedicluslI.m.X.  d.  XII  cefl".  Ep.  m.  II,  d.XV. 
Johnnes  V.an.I.  d.  IX.  cefl".  Ep.  ni.  Il.d.XVIII. 
Conon.  m.  XI.  cefl".  Ep.m.  II. d.  XXIV. 
Strgius  an.  XIILm.  VIII.  d.  XXIII.  cefl".  Epifc. 

d.  L. 
Joannes  VI.  an.  III.  m.  II.  d.  XII.  cefl".  Epifc.  m, 

I.d. XVIII. 
Joannes  VII.  an.II.rn.VII.  d.XVII.cefT.Ep.m.IU. 
Sifmnius  d.  XX.   cefl".  Epifc.  m.  I.  d.  XVIII. 
Conftantinus  an.  Vll.d.XV.  cefl".  Epifc.  d.  XL. 
Gregorius  II.  an.  XV.  m.  VIII.  d.  XXIV.  cefl". 

Epifc.  d.XXH. 
Gr"gorius  III.   an.  X.  m.  VIII.  d.  XXIV. 
ZacHams  an.  X.   m.  III.  d.  XV. 
Stepnanus  an.  V.  d.XXIX.  cefl".  Ep.  d.  XXII. 


Pauliis  an.  X.  m.  I. 

Stephanus  IH.an.III.m.V.  d.  XXVII.  cefT.  Epif. 

d.  XXIX, 
Hadrianus  an.  XXIII    m.  X.  d.  XVII. 
Leo  III.  an.  XX.  m.  V.  d.  XVII. 
Stephanus  IV.  an.  VI. 
Pafchalis  an.  V.  d.  XVII. 
Eugenius  II.  an.  III.  m.  VIII.  d.  XXVIII. 
Valentinus  d.  XL. 
Gregorius  IV.  an.  XVI. 
Sergius  II.  an.  III, 
Leo  IV-  an.  VIII.  m,  III.  d.  V. 
Benedichis  III .  qui  &  Zenus  ,  an.  II.  m.  VI.  d. 

VI. 
Paulus  II.  an.  X.  m.  I.  cefl".  Epifc.  an.  I.  m.  I. 
Stephanus  V.  an.  IV.m.V.   d.  XXVII.  cefl".  Ep. 

d.  VIII. 
Nirolaus  an.XI.  m.VI.d.  XX. 
Hadrianus  an.  V. 
Joannes  VIII.  an.  X.  d.  II. 
Marinus  an.  I.  m.  V. 
Hadrianns  III.  an.  I.  ra.  IV. 
Stephanus  Vl.an.  VI.  d.  IX.  a  morte  S.  Grego- 

ri  PP.  ufque  ad  hunc  funt  aimiLXIV.  m.  II. 
Formofus  an.  V.  m.  VI, 
Bonifacius  V.  d.XHI. 
Stephanus  VII.  an  I.  m.IU. 
Romanus    m.  III.  d,  XXIII. 
Theodorus  d.  XX. 
Joannes  IX.  an.  II.  d.  XV. 
Benediclus  IV.  an.  III.  m.  VI.  d.  XV. 
Leo  V.  d.   XL. 
Chriftophorus   m.  Vfl. 
Sergus    III,  an.  VII.  m.  III.  d.  XVI. 
An^ftafius   III.  an.  II.  m.  II. 
Lando  m.  VI.  d    XXVI. 
JoannesX.   an.  XIV.  m.  X.d.III. 
L-o   VI.  m.  VII.  d.  XV. 
Stephanus   an,  II.  m.  1.  d.  XII. 
Joannes  XI.  an.  IV.  m.  X. 
Leo  VII. an.  III.  m.  VI.  d.  X. 
Stephanus  IX.  an-  III.  m.  IV.  d.  XV. 
Martinus  II.  an.III.   m.  VI,  d.  XIII. 
Agapitus  II.  an.X.  m.  VII.  d.  X. 
Joannes  XII.  an,  IX.   m.  IV. 
Leo  VIII.  an.I.  m.  III, 
EenediclusV.  m.  II.  d.  V. 
Joannes  XIII.  an.  VI.  m.  XI.  d.  V. 
Benediclus  VI.  an.  I.  m.  VI. 
Donus  an.  I.  m.  VI. 
Bonifacius  VI.  m.  I.  d.  XIT. 
Eeneditfus  VII.  an.  VIII. 
Joannes  XIV.  m.  VIII. 
Joannes   XV.  m.  IV, 
Joannes  XVI.  an.  X.  m.  VI.  d,  X. 
Gregorius   V.  an.  I-  m.  V. 
Joannes  XVII.  m.  X.  d.V. 
Silvefter  Il.an.  IV.  m.  I.  d.  IX. 
Joannes  XVIII.     qui  vocatur   Sicco ,  m.  V.  d, 

XXV. 
Joannes  XIX.  qui   vocatur  Fanaflus   an.I. 
Sergius  IV.  qui  vocatur  os  pcrci  ,  an.  III. 
Benedictus  VIII.   frater  Alberici  majoris  an.  XI. 

m.  I.  d.  XXI.  Anno  Domini  M!H. 
Joannes  XX.  frater  ejus  an.IX.  d.IX. 
Benedidius  IX- &  Zemis  ,  qui  vocatur  Theophy- 

Iaclus  an.  XIII. 
Silvefter  III.  Sabinenfis  Epifcopus   d.  LVI, 
Gregorius  VI.  qui  vocatur  Gratianus  an.   II.  m, 

VI.  Anno  Dcmini  MLI.  indicl.III. 


An.    Cb. 
ECCLXXII 


Anno    Ch, 

DCCCC. 

XCIX. 


Viclorll.qui  vocatur  Gebehardusan.il.  m.III. 

d.  VIII. 
Stephanus  X.  qui  vocatur  Fredericus ,  m.  VI.  d. 

xxix. 

Alex.ir.der  II.  qui' vocatnr    Anfelmiu  ,   an.  II. 
m.  VI.  d.  XXII.  Gre. 


*  Chmcni 

l\.  D.nr.a- 
fus   U. 
Leo  IX. 


Anno    £■"• 
MLXI. 


Pontiticum  Romanorum . 


317 


*  Kicolaut   * 

11.  Gregorius    VII.  qui  vocatur  Hildebrandus ,  an. 

XII.  m.  I,  d.  V.   Anno    Domini   MLXXHI. 

indict.  XII. 
Viclor  III.  qui  &  Defiderius  cccnobii  Cafinenfts 

Abbas  m.  IV.  d.  VII. 
Urbanus  II.  an.  XII.  obiit  IV.  Kal.    Aug.  a_ 

tempore    Papa?    Joannis   XII.     qui    coronnvk 

Qthonem  Imn.  ufque  ad  hunc  ,  funt  anni    CL. 

anno  Domini  MXCIX. 
PafchalisU.  an  XIX.  m.  VI.  d.  XXII.  ceff.  Ep. 

d-  III.  Obiit  II.  Kal.  Febr. 
Gelafius  Il.qui  nobis  Cancellarius  an.  I.  d.  IV< 

Obiit  IV.  Kal.  Febr.  anni   Domini    MCXIX. 
Callixtus  II-  an.  V.  m.  VI. 
Honorius  II.  an.V. 
Innocentius  II.  an.  XIV. 

Mexxx. 

Quo  ideo  anno  hic   Catalogus  fcnptus .- 


CATALOGUS    SEXTUS 


Ex  MS.  ejufdem  JTiblioth. 
Num.  ^893, 


r 


Etrus  an.  XXV.  m.  I.  d-  VU. 
Linus  an..VII.    m,  III,  d.    XII» 
Cletus  confedft  an,  XII.  m,  I.  d.  XI,  ceff.    Ep, 

Q»  A  A » 

Clemensan.lX.m.ILd.  XT,  cefT-  Ep.  d.  XXII. 
Anacletus  an.  XII.  m.  X.  d.  VII.  celT.  Ep-  d. 
XIV. 

*  Ewfri,    * 

Jlut.  Alexander  ann,  X.  m.  VII.   d.  II.  ceff.  Ep.  d. 

XXXV. 
Sixtus  an.  IX.  m.  III.  d.  XXII. 
Telefphorus  an.  VI.  m.  III   d.  VIII.  ceff.  Ep.  d, 

XXIII. 
Hyginus  an.  IV.  m..  III.  d.  VIII.   ceff.    Ep.  d. 

XXIII. 
Anicetus   an.  IX.  m.  III    cefl".  Ep.  d  XXIV. 
Pius  an.  XI.  m.  III.  cefT.    Ep.  d.  XXIV. 
Soter  an.IX.  m.UI.  ceff.  Ep.  d.  V. 

*  Sottr.      * 

Vidor  an.  X.  m.  II.  d.  X.  ceff.  Ep.  d.  XII. 
Zephyrinus  an.  XVIII.   m.  II.  d.  X.   ceff.   Ep. 

d.  VII. 
Callixtus  an.  V.  m.  II.  d.  X.  ceff.   Ep.  VII. 
Urbanus  an.  XI.  m.  XI.  d.  XII.  ceff.   Ep.    d« 

XXX. 
Pontianus.  an.  V.   m.  V.    ceff.  Ep.  d.  X. 
Anterus  m.  XV.  ceff.  Ep.  d.VIII. 
Fabianus  an.  XIV.  m.  I.d.  X.  ceff.  Ep.  d.  VII. 
Cornelius  an.  III.  m.  III.  ceff.  Ep.  d.XXXV. 
Lucitisan.IU.  m.  III.  d.  III.  ceff.  Ep.  d.XXXV. 
Stephanus  an.  IV.m.Il.d.XV.ceff.  Ep.  d.  XII. 
Sixtus  II.  an.  II.  m.  XI.  d.  XV.  ceff.  Ep.    d. 

XXV. 
Dionyfius  an.  II.  m.  III.  d.  XII   ceff.  Ep.  d.V. 
Felix  anll.  d.  X.  ceff.  Ep.  d.V. 
Eutychianus  an.  VIII.  m.  X.  d.  XII.  ceff.  Ep. 

d-  VIII. 
Cajtis  an.  Xl.m.IV.  d.VIII.  ceff.  Ep.  d.XI. 
Marcellinus  an.  VIII.  d.  XXV.  ceff.  Ep.  an.  VII. 

m.  VI.  d.  XXV. 
Marcellus  an.  V.  m.  VII.  d.  XVI.  ceff.  Ep.  d.  XV. 
Eufebius   an.  II.  m.  I.  d.  XXV.  ceff.  Ep.  d.  VII. 
Melchiades  an.IIi.  m.  VII.  d.  VIII.  ceff.  Ep.  d. 

XVI. 

*  Stlvc      * 

Jler  .  Marcusan.  II. m.  VIII.  d.  V.ceff.  Epifc.  d.  XXX. 

Julius  an.  XI.  d.XI.  ceff.  Epifc.  d.  XXV. 
Liberius  an.  X.  m.  VII.  d.  III.  ceff.  Ep.  d.  VII. 
FelixII.an.  I.m.  III.  d.  Il.ceff.  Ep.  d.XXXVIII. 
Damafus  an.  XVIII.  m.  II.  d.  X.    ceff.   Ep.  d. 
XXXI. 


Siriciusan.  XV.  m.  VI.  d.  XXV.  ceff.  Ep.  d.  XXI. 
Anaftafius  an.II.   d.  XXV.  ceff.  Ep.  d.XXX. 
Innocentius  an.  XII.  m.  II.  ceff.  Ep.  d.  X. 
Zofimus  an.  I.  m.  VIII.  d.  X.  ceff.  Ep.  d.  X. 
Bonifacius  an.III.  m.VIII.  d.  XIII.  ceff.  Ep.  d. 

XX. 
Celeftinus  an.  VIII.  m.  I.  d.  VIII.  cefT.  Ep.  d. 

XX. 
SixtusIU.  an,  VIII.  d.XIX.  ceff.  Ep.  d.  XXII. 
Leo  an.  XXI.  d.  XXVIII-  ceff.  Ep.  d.  VII, 
Hilarus  an.  VI.  m.  III.  d.  X.  ceff.  Ep.  d.  VIII; 
Simplicius  an.  XV.  d.VI.  ceff.   Ep,d.  VI. 
FelixIII.an.  VII.  m.  XI. d.  XVIII,  ceff.  Ep.d.V. 
Gelafius  an.  IV.  m.  VIII.  d.  IX.  ceff.  Ep.  d.  Vjl. 
An.iftafius  an.  I.  m.  XI.  d.  XVIH.   ceff.  Ep.  d. 

IV. 
Symmachus  an.  XV.  m.  VIII,  d.  XXVIII.  cefli 

Ep.   d.  Vjl. 

Joannes  an.  II.  m,  VIII.  d  XVI.  *  Hormif- 

Felix  IV.an.  III.  m.  II,  d.  XIII.  ceff.  Ep.  m  II.  <*«• 

Eon^acius  II.  an,  II.  d.  X.  ceff.  Ep.  m.  II.  d-  XV. 

Joannes  II.  an.  II.  m.  IV.  d.  VI,  ceff.  Ep.  d.  VI. 

Agapitus  m.  X. 

Silvcrius  m.  IX.ceff.  Ep.  d.  XVIII. 

Vigilius  an.  XVII.  m.  VI.  d.  XXV.  ceff.  Ep.  ni. 

III.  d.  V, 
Pelagius  an.  IV.  m.  X.  d.  XVIU.  ceff.  Ep.  m; 

III.  d.  XXI. 
Joannes  III.  an.  XII.  m.  XI.  d.  XXVI.  ceff.  Ep. 

m.  X.  d.III. 
Benediclus  an.  IV.  m.   II.  d.  X.  ceff.  Ep.  m.  X. 

d.  X. 
Pelagius  II.  an.  X.  m.  II.  d.  X.  ceff.  Ep.  m.  VI. 
Gregorius  an.XIII.m.  VI.  d.  X.  ceff.  Ep.  m.  V. 

d.  XIX, 
Sabinianus  an.  I.  m,  V.  d.XXX .  ceff.  Ep.  m.  XI» 

d.  XXV. 
Bonifacius  III.  an.  VI,  m.  VIII.  d.  X.  ceff.  Ep. 

m.VIIl.  d.  VI. 
Bonifacius     IV.  an.  VI.  m.  VIII.  d.  XIII.  ceff; 

Ep.  m.  VI.  d.  V. 
Deusdedit  an.  III.  d.  X.  ceff.  Ep.  an- 1.  d.   VI. 
Bonifacius  V.  an.  V.  m.  X.  ceff.  Ep.  d.  XIII. 
Honorius  an.XIII.  m.XI.  d.XVII.  ceff.  Ep.an. 

I.  m.  IX.  d.  VIU. 
Severinus  an.  II.  d.  II.  ceff.  Ep.  m.  IV.  d.  XXIV. 
Joannes  IV.  an. .  . .  m.  IX.  d.  XVIII.  ceff.  Ep. 

m.  I.  d    XIV. 
Theodorus  an.  VI.  m.  V.  d.  XXVI.  ceff.  Ep.  d. 

LII. 
Martinus  an.  VI.-m.  I.  d.  XXVI. 
Eugenius  an.  II.  m.  IX.  d.  XXIV.  ceff.  Ep.  m.I. 

d.  XXVI. 
Vitaliantts  an.  XIV.  m.VI.  ceff.  Ep.  m.  II.  d.XIII. 
Adeodatus  an.  IV.  m.II.  d.  V.   ceff.  Ep.  m.  IV. 

d.  XV. 
Donus  an.  I.  m.  V.  d.  X.  ceff.  Ep.  m.  II- 
Agatho  an.  II.  m.  VI.  d.  XIV.  ceff.  Ep.  an.  I.  ra. 

VII.  d.  V. 
Leo  U.m.  X.d.  XVII.ceff.  Ep.  m.  X.d.XII. 
Benediclus  II.  an.  X.  d.  XII.  ceff.  Ep.  m.  II.  d. 

XV. 
Joannes  V.an.  I.d.  VIII.  ceff.  Ep.m.  II.  XVIII. 
Conon  m.XI.  ceff.  Ep.m.  II.  d.  XXIII. 
Sergius  an.  XIII.  m.  VIII.  d.  XXIV-  ceff.  Ep. 

d.  L. 
Joannes  VI.  an.  III.  d.  XXII.  ceff.  Ep.  m.  I.  d. 

XVIII. 
Joannes  VII.  an.  II.  m.  VIII.  d.  XXII.  ceff.  Ep. 

m.  III. 
Sifinnius  d.  XX.  ceff.  Ep.  m.  I.  d-  XVIII. 
Gregorius  II.  an.  XV. m.  VIII.  ceff.  Ep-  d.  XXIV. 
Conftantinus  an.  VII.  d.  XV. 
Gregorius  III.  an.  X.  m.  IX.  d.  XXIII. 
Zacharias  an.  X. 

Stephantts  II.  an.  V.  d.  XXIX.  ceff.  Ep.  d.XXXV. 
Pattlus  an.  X.  m.  I.  ceff.  Ep.  an.  I.  m.  I. 
Stephanus  III.  an.  III.  m.  V.d. XI.  ceff.  Ep.  d  IX. 

Ha- 


3i8 


Catalogi  Vetcrum 


*  Txfch*, 
lu  I. 


Jtnm    Ch. 

DCCCC- 

XCIX. 


Annt>    Ch, 
MXLIX. 


Hadrianus  an.XXIV.  m.  X.d.XVII. 

Leo  III.  an.  XX.  m.V.  d.  XX.ceff.  Ep.d.  X. 

StephanusIV.  m.  VII.  ceff.Ep.d.X. 

* 

Eugenius  an.  IV. 

Valeritinus  d.  XL* 

Gregorius  IV.  an.  XVI.  ceff.  Ep.d.  XV. 

Sergius  II.  a'n-  III.  cefl".  Ep.  m.  II.  d.  XV. 

leo  IV.  an.  IX.  ro.  III.  d.  VI.  ceff.  Ep.  m.  II.  d. 

XV. 
Benediclus  III.  an.II.m.VI.  d.IX.  ceff.  Ep.  d.XV. 
Kicolaus  an.  VII.   m.  IX.  d.  XIII.  ceff.  Ep.  m. 

VII.  d.  XIX. 
Hadrianus  II.  an.  IV.  m.  II.  d.XV. 
Joannes   VIII.  an.   X-  d.II. 
Marinus  an.  I.  m.  V. 
Hadrianus  III.  an.  I.  m.  IV. 
Stephanus  V.  an.  IV.  m.  VII.  d.  XIV. 
Formofus  an.  IV.  m.  VII.  d.  XIII. 
Eonifacius   VI.  an. ...    d.  XV. 
Stephanus  VI.  an.  I.  m.  I.  d.  XVIII. 
Romanus  an.  IV.   d.  XIX. 
Theodorns  d.  XXVI. 
Joannes  IX.  an.  I. 

Benediclus  IV-  an.  IV.  m.  VI.  d.  XIV. 
Leo  V.  m.  I.d.XXVI. 
Chriflophorus  m.  VII. 
Sergius    III.  an.  VII.  m.  III.  d.  XXIII. 

-Anafiafius  III 

Lando  m.  IV.  d.XXVI. 

Joannes   X.an.XIV.  ra.  II.  d.  XIII. 

Leo  VI.  an.  VII.  d.  XV. 

Stephanus  VII.  an.  II.  m.  I.  d.  XV. 

Joannes  Xl.an.  IV.  m.  X. 

Leo  VII.  an.  III.  m.  VI. 

Stephanus  VIII.  an.  III.  m.  IV. 

Martinus  II.  an.  III.  m.  VI. 

Agapitus  II.  an.  IX.  m.  VII.  d.  XXVIII. 

JoannesXN.  an.  VIII.  m.  IV. 

Benediclus  V.  an.  II.  d.  X. 

Leo  VIII.  an.I.m.  III. 

Joannes  XIII.  an.  VI.  m.  XI.  d.V. 

Beneditfus   VI.  m.  II.    d.  II. 

Donus  an.  I.  m.  V. 

Bonifacius  VII.  an.  I.  d.  VII. 

Benediclus  VII.  an.  IX. 

Joannes  XIV.  m.  VIII. 

Joannes   XV.  m.  X. 

Joannes  XVI.  an.  X. 

Gregorius   V.  an.  Il.m.  VI. 

Joannes  XVII.  m.  X- 

Silvefter  II.  an.IV.m.  V.  d.  XII. 

Joannes  XVIII.  m.  V. 

Joannes  XIX.  m.  VI. 

Sergius  IV.  an.  II.  m.IX.d.  XII. 

Benediflus  VIII.  an.XI.  m.XI.  d.XX. 

Joannes  XX.  an.  VII.  m.  VI. 

Benedidus  IX.  an.  XII.  m.  IV.  d.  XX. 

Silvefter  Ill.d.  LVI. 

Gregorius  VI.  an.  II.  m.  VI. 

Clemens  II.  m.  IV.  d.  XVII. 

Damafus  II.  d.  XXIV.  ceff.  Ep.  m.  VI. 

Leo  IX.  an.V.  m.II.  d.V. 

Viclor  II.  an.  II.  m.  III.  d.  XXVl. 

Stephanus   IX.  m.  VII.  d.  XXIX. 

Benediclus  X.  m.  II.  d.  XXII. 

KicolausII.an.il.  m.  VI.  d.  I.  ceff.  Ep.  m.  II. 

d.  IX. 
Alexander  II.  An.II.  m.VT.  d.  XV. 
Gregorius  VII.  an.  XII.  m.  I.  d.  XII.  ceff.  Ep. 

m.II. 
Victor  III.  m.  IV.   d.  VII.  ceff.  Ep.  m.  V.  d. 

XXV. 
Urbanus  II.  an.  XI.  m.V.  d.  XVIII.  ceff.  Ep. 

d.XXV. 
Pafchalis  an.  XVIII.  m.V.  d.   IX. 
Gelafms  II.  an.  I.  d-V. 
Callixtus   II.  an.V.  m.  X.  d.XII. 
Honorius  II.  nn.VI. 


Innocentius  II.  an.  XII. 

Celeftinus  II.  m.  V.  j„„0   ch. 

Lucius  an.I.  MCXLIII. 

Eugenius  III.  an.VIII. 
Anaftafms  IV.  an.  II. 
Hadrianus  III.   an.  V. 
Alexander  III*  an.  XXII. 
Lucius  III. 
Urbanus  III. 
Gregorius  VIII. 
Clemens  III. 
Celeftinus  III. 

Scriptus  itaque  Catahgus  ifle  anno  cireiter  MCXCI. 
quo  Celeflinus  fedit  • 


CATALOGUS    SEPTIMUS 

Ex  MS.  ejufdem  Biblioth. 

Num.  3000. 

PEtrus  Apoftolus  tenuit  cathedram    Sacerdo- 
talem   in  Antiochia  an.  VII.  demum  venit 
Pomam  ,  ibique  Papa  fuit  an.  XXV.  m.  II.  d. 
VII.  Dominica:  Incarnat.   an.  XIVI. 
Linus  coepit  federe  an.  Dn.  LXXI.  Sed.  an.Xl. 

m.  III.  d.XIII. 
Cletus  an.  XI.  m.  I.  d.  XI.  ceff.  Ep.  d.  XX. 
Clemens   an.  IX.   m.   II.  d.   X.  ceff.  Epifc.    d. 
XIII. 

d.  X.  ceff.  Ep.  d.XIII. 

Sed.  an.  X.  m. 


CXI. 


Anacletus  an.  IX.  m.  II. 

ccepit  an.  Dn.  C. 
Evanftus  ccepit  an.  Dn. 

VII.   ceff.  Ep.   d.  IV. 
Alexander  ccepit  an.  Dn.  CXXI.  Sed.  an.  VIII. 

m.  V.  d.  II.  ceff.  Ep.    d.  XXV. 
Sixtus  ccepit  an.  Dn.  CXXIX.  Sed.  an.  XI.  m. 

IV.  d.  XXII.  Ceff.  Ep.   d.  IX. 

*  *Teleftho. 

Hyginus  ccepit  an.  Dn.  CL.  Sed.  an.  III*  m.  III.  rus  . 

d.VIII.  ceff.  Ep.   d.  III. 
Anicetus  ccepit  an.Dn.  CLIII.  Sed.  an.TX.  m. 

III.  d.  IV.  ceff.  Ep.  d.  XVIII. 
Piusccepit  an.  Dn.  CLX.   Sed.  an  XI.   ni.  III. 

d.XXI.  ccff.  Ep.  d.XI. 
Soter  ccepit  an.  Dn.  CLXXV.  Sed.  an.IX.  m. 

III.  d.  XI. 
Eleutherus  ccepit  an.  D.   CLXXXIV.  Sed.    an. 

XV.  m.  VI.   d.  V.  ceff.  Ep.  d.  VI. 
Viclor  ccepit  an.  Dn.  CXCVIIH.  Sed.an.  X.  m. 

II.  ceff.  Ep.  d.  XII. 

Zephyrinus  ccepit    an.  Dn.  CCIX.  Sed.  an.  IX. 

m.  VI.  d.  X.  ceff.  Ep.  d.  VI. 
Callixtusccepitan.  CCXVIII.  Sed.  an.  X.  m.  II. 

d.  II.  ceff.  Ep.  d.  VII. 
Urbanus  ccepit  an.  Dn.    CCXXXUI.    Sed.   an. 

IX-  m.XI.  d.  XII. 
Pontianus  ccepit  an.  Dn.  CCXXXIII.  Sed.  an. 

V.  m.  II.  d.  II. 

Anterus  ccepit   an.  Dn.  CCXXXVII.    Sed.  m. 

I.  d*  XV. 
Fabianus   ccepft  an.Dn.  CCXXXVIIT.  Sed.  an. 

XIV.  m.  XI.  d.XI.    ceff.    Ep.  d.  VII. 
Cornelius  ccepit  an.  D.  CCLII.  Sed.  an.  III.  m. 

X.  d.  X. 
Lucius  ccepit  an.  Dn.  CCLV.  Sed.  an.  III.  m. 

III.  d.  III.  ceff.  Ep.  d.  XXXII. 


*  Stepka* 
nus  I. 


Sixtus  ccepit  an.  Dn.   CCLVII.  Sedj  an,  II.  m. 
XI.  d.  VIII. 

Pelix  I.  ccepit  an.  Dn.  CCLXV.  Sed.  an.  II.  m.   c  ,  "** 
X.  d.  XXII.  «"' 

Eutychianus  ccepit  an.  Dn.  CCLXVIII,  Sed.  an. 
IX.  m.X.  d.  IV.  ceff.  Ep.  d.  VIII. 

Cajus  ccepit  an.  Dn.  CCLXXVIII.  Sed.  an.  XI. 
m.  IV.  d.  VIII.  ceff  Ep.  d.  XI. 

Mar- 


Pontificum  Romanorum. 


*   StKtUS 

m. 


*  Agafetut 
I. 


*  Joannes 
111. 

*  Pelagiut 
II. 


*  Deufde- 
dit  Boni- 
fxcius  V. 


Marcellinus  ccepit  an.  Dn.  CCLXXXVIII.  Sed. 

an.  XVI,  m.  II.  d,  XXV.   ceflT.  Ep.  an.  VI, 

m.  I.  d.  XXV. 
Marcellus  coepit  an.  Dn.  CCCIV.  Sed.  an.VI. 

d.  XXII.  cefl".  Ep.  d.XXV. 
Eufebius  ccepit  an.  D».  CCCX.  Sed.  an.  II.  m. 

II.  d.  XXV.  ceC   Ep.  d.  XVI. 
Melchiades  coepif  an.    Dn.    CCCXII.  Sed.    an. 

III.  m.  VIII.  «elT.  Ep.  d.XXVI. 

Silvefter  ccepit  an •  Dn.  CCCX  VI.  Sed.  an.  XXIV. 

m.X.d.  XI.  ceff.  Ep.  d.  XVI. 
Marcus  ccepit   an.  Dn.  CCCXL-  Sed.  an.  II.  m. 

VIII.  d.XX. 
Julius  ccepit  an.  Dn.  CCCXLIII.  Sed.  an.  XI, 

m.  II.  d.  VII. 
Felix  II.  eoepit  an.  Dn.  CCCLXIII.  Sed.  an.  II. 
Liberius  coepit   an    Dn.  CCCLXV.  Sed.  an.  V. 

Liberius  ccepit  an.  Dn.  CCCLIII,  Sed.  an.  X. 

m.  VII. 
Damafus  ccepit    an.    Dn.   CCCLXX.    Sed.  an. 

XVIII.  m.  II.  d.  X.  cefl*.  Ep.   d.  XXXI. 
Siricius  ccepit    an.  Dn.   CCCLXXXVIII.  Sed. 

an.  XV.  m.  IX.   d.  XXV.   cefl".  Ep.  d.  XX. 
Anaftafius  ccepit  an.  Dn.  CDV.  Sed.  an,  II.  d. 

XXVI.  cefT.  Ep.  d.XXI. 
Innocentius   ccepit  an.    Dn.   CDXVl.   Sed.  an. 

XV.  m.  n.  d.  XX.  celT  Ep.  d.XXII. 
Zofimuscoepit  an.  Dn.  CDXXII.  Sed.  an.  I.  m. 

VIII.  d.  XXV.  celT.  Ep.  d.  XX. 
Bonifacius  ccepit  an.  Dn.    CDXXIII.  Sed.   an. 

III.  m.  VIII.  d.  XIII.  cefT.  Ep.  d.X. 
Cceleftinuscoepit  an.  Dn.CDXXVI.Sed  an.  VII. 

m.  I.  d.IX. 
* 

Leo  ccepit  an.  Dn.  CDXLTV.  Sed.  ann.    XXI. 

m.I.  d.  XXV.  cefT  Ep.  d.  VII. 
HHanis  coepit  an.  Dn.  CDLXV.  Sed.   an.  VI. 

m.  IV  d.   X.  cefT.   Ep.  d.    X. 
Simpliciu?  ccepit  an.  Dn.  CDLXXI.  Sed.  an.... 

m.  1.  d.  VI.  cefT  Ep.  d.II. 
Felix  III.  coepit  an.  Dn.   CCCCLXXXVI.  Sed. 

an.vill.  m.XI.  d.XVII.  crfT.  Ep.  d.  V. 
Gelafius  coepit  an.  Dn.  CDXCIV.  Sed.  an.  IV. 

m    IX.  d.  XXVIII. 
Anaftafius  II.  ccepit  an.    Dn.  CDXCVIII.  Sed. 

an.  I.  m.  XI.   d.  XXIV.  cefT.   Ep.  d.  IV. 
Symmachus  ccepit  an.  Dn.  D.Sed.  an.XV.  m.VII. 

d.  XVI.  c<-fl".  Ep.   d.VII. 
Hormifdi  coepit   an.  Dn     DXVI.  Sed.   »n.  IX. 

d.  XVII.  cefT.   Ep.  d.  XVIII. 
Felix  IV.  ccepit  an.  Dn.  DXXVII    Sed.  an.  IV. 

m.   II.  d.  XIV.  ceflT  Ep.  m.  I.  d.  XV. 
Joannes  ccepit  an.    Dn.  DXXV.  Sed.  an.II.  m. 

IX.  cefl"    Ep.  d.  XVII. 

Bonifacius  ccepit  an.  Dn.  DXXXIII.  Sed.  an.II. 

cefT.   Ep.  d.VH. 
Joannes  II.  ccepit  an.  Dn.  DXXXVI.  Sed.  an. 

I.  m.V.  cefl".  Ep.  d.  XV III. 
* 

Silverius  ccepit  an.  Dn.  DXL.  Sed.  an.  XVIII. 

m.  VI. 
Vigilius    coepit  an.  Dn.  DXL.  SecT.  an.  XVIII. 

m.  VI.  d-  XXVI.  cefT.  Ep.  an.  m.  IV.  d.  V. 
Pelagius  coepit  an.  Dn.   DLVIII.  Sed.   an.  IV. 

m.  XI.  d.  XIX.  ceff.  Ep.  m.  X.  d.  IV. 
* 

Benedidus  ccepit  an.  Dn.  DLXXX.  Sed  an.XII. 

m.  II.  d.  X.  cefl".  Ep.  m.  III.  d.  XXV. 
* 

Grego'ius  ccepit  an.  Dn.  DXCII.  Sed.  an.  XIV. 

m.  VI.  d.  X.  cefT.  Ep.  m.  V.  d.  XVI. 
Sabinianusccepitan.  Dn.  DCV.  Sed.  an.  III.  m. 

V.  d.  IX. 
Bonifacius  III.  ccepit  nn.  Dn.  DCVIII.  Sed.  an. 

VIII.  m.  II.  d.  XIX. 

Bonifacius  IV.  ccepit  an.   Dn.  DCXVI.  Sed.  an. 

VI. m d.  IV.cefT.  Ep.m.VIII.d.  XXV. 

* 

Honorius  coepit  an.Dn.  DCXXXI.  Scd  an.  XI. 


3ip 


m.XI.  d.  XXVII.cefl"  Ep.rn.  VII.  d.  XVIII. 
Severinus  coepit  an.  Dn.  DCXLUI.Sed.  m.IV. 

d.   XXVIII. 
Joannes  IV.  coepit  an.  Dn.  DCXLV.  Sed-  an.I. 

ni,  VIII.   d.  XIX.  crfi".  Ep.  m.  I.    d.  XIV. 
Theodorus  ccepit  an  Dn.  DCXLVI.  Sed.an.VI. 

m.V.  d.  VIII.  cefT.  Ep.  d.  III. 
Martinus  coepit  an.   Dn.  DCLII.  Sed.    an.  VI. 

m.  I.  d.  XXVII.  cefl".  Ep.  m.  I.  d.  XXII. 

Vitalianus  ccepit  an.  Dn.  DCLXXVI,  Sed.  an.  *£^'»'*«* 
XIV. 

Donus  coepit  an.  Dn.  DCLXXVIII.  Sed.  an.I.  *  <*W* 

m.  V.  d.  X.  cefT.  Ep.  m.  II.  d.XV.  tHt: 

Agatho  ccepit  an.   Dn.  DCLXXIX.  Sed.  an.II. 

m.  IV.  d.  III.  cefT.  Ep.  an.  I.  m.  VII.  d.  V. 
leo  II.  ccepit  an.  Dn.  DCLXXXI.  Sed.  an.I. 

d.  XVII. 
Benedirtus  II.  coepit  an.  Dn.   DCLXXXII.  Sed. 

an.  II.   m.  XII,  d.  XII.  cefT.   Ep.  m.  II.  d. 

XXII. 
Joannes  V.ccepitan.  Dn.  DCLXXXVII.  Sed. 

an.I.  d.  IX. 
Conon  ccepitan.  Dn.  DCLXXXVII.  Sed.  an.I. 

m.  XI. 
Sereius  ccepit  an.  Dn.  DCLXXXVIII.   Sed.an. 

XVI.  m.  VIII.  d.  XXIV.  ceff.  Ep.  m.  I.  d. 

XX. 
Joannes  VI.  ccepit  an.  Dn.  DCCI.  Sed.  an.HI. 

m.  II.  d.  XiV.  cefT.  Ep.  m.  T.  d.  XVIII. 
Joannes  VII.  coepit  an.   Dn.  DCCIV.  Sed.  an. 

II.  m.VII.  d.  XVI.  ceff.  Ep.  m.  IV. 
Sifinrlus   coepil   an.  Dn.  DCCVII.  Sed.  an.  I. 

d.II. 
Conftantinus  coepit    an.  Dn..    DCCVIII.    Sedit 

an.  V.  d.  XV.  cefT.  Ep.  d.XI. 
Gregorius  II.  coepit  an.  Dn.    DCCXV.  Sed.  an. 

XVI.   m.  VIII.  d.  XXII.  cefl*   Ep.   d.  XXV. 
Gregorius  III.  ccepit  an.  Dn.  DCCXXXI   Sed. 

an.X.  m.  VIII.   d.  XXIV.  cefl".  Ep.    d.XXV. 
Zacharias  coepit  an.  Dn.  DCCXLH.  Sed   an.X. 

m.  III.  d-  XV.   cefT.  Ep.  J.XIII. 
Stephanus  II.  coepit  an.  Dn.  DC('LII.  Sed.  an. 

V.  d.  XXXVIII.  cefl*.  Ep.  m.  I.  d.  V. 
Paulus  coepit    an.  Dn.  DCCLVII.  Sed.  an.  X. 

m.  I.  cefl*.  Ep.  an.  I.  m.  I. 
Conftantinus  II.  ccepit  an,   Dn.   DCCLXVIII. 

Sed.  an.I.  m.  I. 
Stephanus  III.  coepit  an.  Dn.  DCCLXIX.  Sed. 

an.  III.  m.V.  d.XVIil.  ceflT.  Ep.  d.HI. 
Hadrianus  coepit  an.  Dn.  DCCLXXII.  Sed.  an. 

XXIII.    m.X.d.  XVIII.  cefl".  Ep.  d.  III. 
Leo  III.  ccepit  an.  Dn.  DCCXCVI.  Sed.  an.  XX. 

m.  V.  cefl".  Ep.  d.  III. 
Stephanus  IV.  coepit  an.  Dn.  DCCCXVI.  Sed. 

an.  I.m.  VIII.  cefT.  Ep.d.  III. 
Pafchalis   coepit  an.  Dn.  DCCCXVII.  Sed.  an. 

VII.  d.  XVII.  cefT  Ep.  m.  III. 
Eugenius  ccepit  an.  Dn.  DCCCXXIV.  Sed.  an. 

IV.  m.  VII.  d.  XXVIII. 
Valentinus  coepit  an.  Dn.  DCCCXXVIH.  Sed. 

an   XVI.  cefT.  Ep.  m.ll.  d.  XXVI. 
Gregorius  IV.ccepit  an.Dn.  DCCCXXIX.  Sed. 

an.  XVI.  celT.  Ep.  m.  I.  d.  XXV. 
Sergius  II.  coepit  an.  Dn.  DCCCXLV.  Sed.  an. 

III.  m.  III.d.XV.celT.  Ep.  m.  II.  d.XV. 


Benedictus  III.  coepit  an.  Dn.DCCCLVI.Sed.an. 

II.  m  VII.  d.X.  cefT.  Ep.  d.  XV. 

Paulus  II.  ccepit  an.  Dn.  DCCCLVU.  Sed.  an. 

III.  m.  III.cefT.  Ep.an.I. 

Stephanus  V.  coepit  an.  Dn.  DCCCLXI.  Sed.  an» 

III.  m.  V.d.XVII.  cefl".  Ep.d.  VIII. 
Nicolaus  I.  ccepit  an  Dn.  DCCCLXIV.  Sed.an. 

IX.  m.  II.  d.  XX.  cefl*.  Ep.  d.  VIII. 
Hadrianus  II.  ccepitan.  Dn.DCCCLXXIH.Sed. 

an.  V. 
Joannes  VIII.  coepit  an.  Dn.   DCCCLXXVIII. 

Sed.  aruV.d.  V.  Ma* 


*  tetlV, 


32-0 


Catalogi  Veterum 


Marinus  coepit  an.  Dri.  DCCCLXXXIII.  Sed.an. 

I.  m.  V.  d 

Hadrianus  III.  ceepit  an.  Dn.  DCCCLXXXIV. 

Sed.  an.  I.  m.  III. 
Bonifacius  V.coepit  an.  Dn.  DCCCLXXXVII. 

Sed.  d.  XV. 
Vf&mcjut  * 

Stephanus  VII.  eoepit  an.  Dn.  DCCCXCVI.  Sed. 

an.  I.  m.  III. 
Bomanus  coepit  an.  Dn.  DCCCXCVII.  Sed.  m. 

III.  d.  XXIII. 
Theodorus  II.  coepit  an.  Dn.   DCCCXCVIII. 

Sed.d.  XX. 
Joannes  IX.  ccepit  an.  Dn.  DCCCXCVHI.  Sed. 

an.  II.  d.  XXI. 
Benediclus  IV.  coepit  an.  Dn.  DCCCC.  Sed.  an. 

III.  m.  II. 
Leo  V.  coepit  an.  Dn.  DCCCCIII.  Sed.  m.  VII. 

d.  XL. 
Chriftophorus  coepit  an.  Dn.  DCCCCIII.  Sed. 

m.  VII. 
Sergius  coepit  an.  Dn.  DCCCCIV.  Sed.  an.  III. 

m.  III.  d.  XVI. 
■Anaftafius  III.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCXII.  Sed. 

an.  III. 
Lando  coeplt  an.  Dn.  DCCCCXIV.  Sed  an.  VI. 

cefT.  ep.  d.  XXV. 
Joannes  X.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCXX.  Sed  an. 

VIII.  m.  II. 
Leo  VI.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCXXVIII.  Sed.  an. 

III.  m.  III.  d.  XII. 
Stephanus  VIII.  ccepitan.  Dn.  DCCCCXXXVI. 

Sed.an.  IV.  m.  II.  d.  XII. 
Joannes  XI.  coepit  an.  Dn.  DCCCCXXXI.  Sed. 

an.IV.  m.  X. 
Leo  VII.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCXXXVI.  Sed« 

an.  Ill.m.  IV.  d.  XII. 
Stephanus  IX.  coepit  an.  Dn.  DCCCCXXXIX. 

Sed.an.  III.  m.  Ill.d.  XV. 
Martinus  II.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCXLII.  Sed. 

an.  lll.m.  VIU.  d.  XIV. 
Agapitus  II.  coepit  nn.  Dn.  DCCCCXLVI.  Sed. 

an.  X.m.  VI.  d.  XV. 
Joannes  XII.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCLVI.  Scd. 

an.  VI. 
Beneditfus  V.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCXLlII.Sed. 

m.  II.  d.V. 
Leo  VIII.  ccepitan.  Dn.  DCCCCLXIII.  Sed  an* 

I.  m.  I. 
Joannes  XIII.  ccepit  an.  Dn  DCCCCLXIV.  Sed. 

an.  Vll.m.  XI. 
Beneditfus  VII.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCLXVII. 

Sed.  an.  I.  m.  VI. 
Donus  II.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCLXXIII.  Sed. 

an.  I.  m.  VI. 
Bonifacius  VI.  ccepit   an.  Dn.  DCCCCLXXVI. 

Sed.  m.I. 
Benediflus  VII.  ccepit  an.  Dn.  DCCCCLXXV.  Sed. 

an.  iX.m.  V. 
Jonnnes  XIV.  coepit  an.  Dn.  DCCCCLXXXIII. 

Sed.  m.  IX. 
Joannes  XV.  ccepit  an.  Dn.    DCCCCLXXXV. 

Sed.  m.IV. 
Joannes  XVI.  ccepit  an.Dn.  DCCCCLXXXVI. 

Sed.  an.  X.  m.  VII.  d.  X. 
Gregorius    V.   ccepit    an.  Dn.    DCCCCXCVI. 

Sed.  an. .... 
Joannes  XVlI.ccepitan.  Dn.DCCCCLXXXVIII. 

Sed.  m.V. 
Silvefter  II.  ccepit  an.  Dn.  M.  Sed.an.  IV.  m.  I. 

d.  III. 
Joannes  XVIII.  ccepit  an.  Dn.  MIIII.  Sed.  an. 

V.m.V.d.  XXV. 
Joannes  XIX.  ccepit  an.  Dn.   MV.  Scd.  an.  V. 
Sergius  IV.  ccepit  an.  Dn.  MV.   Scd.  an.  V. 
Benediclus  IX.ccepit  an.  Dn.  MXII.  Sed.  an.XII. 
joannes  XX.  ccepit  ann.D.MXXIV.  Sed.  an.X. 

m.VIIl. 
Benedidus  X.  ccepit  an.  Dn.  MXXXIII.Sed  an. 

jLLLm 


Silvefter  III.  coepit  an.  Dn.  MXL.  Sed.ni.  VIII. 
Gregorius  Vl.ccepit  an.  Dti.  MXLVII.  Sed.an. 

II.  m.  VI. 
Clemens  II.    ccepit  an.  Dn.  MXLIX.  Sed.  tru 

i  A*    u»  •  ••  • 

Damafus  ccepit  an.  Dn.  ML.  Sed.  d.  XXVI. 
Leo  IX.  ccepit  an.  Dn.  ME.  Sed.  an.  V.m.  II.  d. 

VI. 
Viclor  II.  coepit  an.  Dn.  MLV.  Sed.an.II.  m. 

II.  d.XIII. 

Stephanus  X.  ccepit  an.  Dn.   MLVII.    Sed.  m. 

III.  d.  XIII. 

Benediflus  X.  ccepit  an.  Dn.  MLVIII.  Sed.  m. 

IX. 
Nicolaus  II.  ccepit  an,  Dn.  MLVIII.  Sed.  an.  II. 

m.  VI.  d.  XXIX. 
Alexander  II.  ccepit  an.  Dn .  MLXII. 
Gregnrius  VII.  coepit  an.  Dn.  MLXXIH.  Sed. 

an.  XI.  m.  I.d.  III. 
Viflor  III.  ccepit  an.  Dn.  MLXXXVI.  Sed.  an. 

III.  m.  IV.  d.  VI. 
Urbanus  II.  ccepit  an.  Dn.  MLXXXIX.Sed.  an. 

Xl.m.  V.d.  XXV. 
Pafchalis  II.  ccepitan.  Dn.  MC.  Sed.an.XVLU. 

m.  V.d.VIII. 
Gelafius  II.  ccepit  an.Dn.  MCXIX.  Sedit  an.  V. 

d.  V. 
Calliftus  II.  ccepit  an.  Dn.  MCXIX.  Sed.  an.  V. 

m.  Ill.d.  XXVIII. 
Honorius  II.  ccepit  an.  Dn.  MCXXIII.Sed.  an. 

V.m  II.  d.  XXVIH. 
Innocens  II.  ccepit  an.  Dn.  MCXXX.  Sed.  an. 

XHI.m.  VI.  d.VIII. 
Cseleftinus  II.  ccepit  fln.  Dn.  MCXLIII.  Sed.m. 

V.  d.  XIV. 
Lucius  II.  ccepit  an.  Dn.MCXLIII.  Sed.  an.  II. 

d.XII. 
Eugenius  III.  ccepit  an  Dn.  MCXLV.  Sed.  an.  I. 

m.  IV.  d.  XXIII. 
*  *  AnaJIx. 

Hadnanus  IV.  ccepit  an.  Dn.  MCLIV.  Sed.  an,  rlHS  iv. 

VI. 
Alexander  III.  ccepit  an.  Dn.  MCLX.  Sed.  an. 

XXIV. 
Lucius  III.  ccepit  an.  Dn.  MCLXXXI V.  Sed  an. 

III.   m 

Urbanus  III.  ccepit  an.  Dn.  MCLXXXVI.  Sed. 

an.  I*  m. ...  d. ... 

Gregorius  VIII.  ccepit  an.  Dn.   MCLXXXVI. 

Sed.  m.  VIII. 
* 

Cileftinus  III.  ccepit  an.  Dn.  MCXC.  *  Clemem 

lnnccentius  III.  ccepit  an.  Dn.  MCXCVIII.         In> 
Honorius  III.  ccepit  an.  Dn.  MCCXVI.  Sed.  an. 

X.m.  VIII. 
Gregorius  IX.  ccepit.  an.  Dn.  MCCXXVI.  Sed. 

an.  XV. 
Caeleftinus  IV.  ccepit  an.  Dn.  MCCXL.  Sed. ... 

XIII.  d 

Innocentius  IV.  ccepit  an.  Dn.  MCCXLIII.  Hic 

depofuit    Fredericum    apud   Lugdunum    Gal- 

Jias   convocato  ibi    Concilio     anno     Domini 

MCCXLV. 

CATALOGUS  OCTAVUS. 

Extat  in  Bibliotheca  Regia  codex  MS. 
Anaftafii  num.  cum  continuarione  Pon- 
tificum  Rom.  ufque  ad  Martinum  V. 
valde  fuccincta ,  ex  qua  durationem  Se- 
dis  Pontificum,  &  interpontificia  >  quae 
ibidem  notantur,  defcribenda  cenfui. 


X"X  Adrianus  an.  V.  m.  X.  d.XII. 

Joannes  an.X.  d.  II. 

Martinits  II,  an.  I.  m.  V.  ceff.  Ep.  d.  II. 


jfnno    Ch. 
DCCC- 

LXVU. 


Ha- 


Pontificum  Romanorum . 


32-1 


Hadrianus  an.  I.  m.II. 

Stephanus  V.  an.  VI.  d.  IX.  ceff.  Ep.  d.  V. 

Fbrmofus  an.  V.  m.  VI.  ceff.  Ep.  d,  II. 

Bonifacius  VI.  d.XVI. 

Stephanus  VI.  an.  I.  m.  III. 

Romanus  m.  III.  d.  XXII, 

Theodorus  II.  d.  XX. 

Joannes  IX.  an.  II.  d.XV. 

Benediclus  IV.  an.  III.  m.  II.  ceff.  Ep.  d.  VI. 

Xeo   V.  d.  XL. 

Chriftophorus  m.  VII. 

Sergius  III.  an.  VII.  m.  IV.  d.  XVI.  ceff.  Ep.  d. 

IV. 
Anaftafius  III.  an.  II.  ceff.  Ep.  d.  II. 
Lando  m.  VI.  d.XXI. 
Joannes  X.  an.  XIII.  m.  II.  d.  III, 
Leo  VI.  m.VII.  d.  XV.  ceff.  Ep.  d.  X. 
Stephanus  VII.  an.  II.  m.  I.d.  XII.  ceff.  Ep.  d.  II. 
Joannes  Xl.an.  IV.  m.  X.d.XV.  ceff.  Ep.  d.  I. 
leo  VII.  ccepit  anno  Domini  DCCCCXXXVI. 

fed.  an.  III.  m.  IV.    d.  XII.    ceff.   Ep.   m.  I. 
Stephanus  VIII.  an.  III.  m.IV.  d.    V.  ceff.  Ep. 

d.  X. 
Martinus  III.  an.  III.    m.  VI.   d.  X.  ceff.   Ep. 

d.  X. 
Agapitns  II.  an.  VIII.  m.  VII-  d-  X.  ceff.  Ep. 

cLXII. 
Joannes  XII.  an.  XI.  m.III. 
Benediclus  V.  an.  I.   m.  VI.  d.  V.  ceff.  Ep.  d. 

XX. 
Leo  VIIL  an.  I.  m.  IV.  d.  V. 
Benediclus  VI.  an.I.  m.  VI.  ceff.   Ep.  d.  X. 
Donus  an.  I.   ceff.  Ep.  d.  II. 
Joannes  XIII.  an.  VI.  m.  XI.  d.  V. 
Bonifacius  VII.  m.  V.  d.  XII.  ceff.  Ep.  d.  XX. 
Benediflus  VII.  an.  XII.  m.VI.  ceff.  Ep.   d.  V. 
Joannes  XIV.  m.  VIII. 
Joannes  XV.  an.X.  m.VII. 
Joannes  XVI.  an.  X.  m.  IX,  d.  VII.  ceff.    Ep. 

d.  VI. 
Gregorius  V.  an.  XII.    m.  VI.  ceff.  Ep.  d.XV. 
Joannes   XVII.  m.  X.  ceff.  Ep.  d.XX. 
Silvefter  II.  an.  IV.  n d.   VIII.  ceff.  Ep. 

d.  XXXIII. 
Joannes  XVIII.   m.  V.    d.  XXV.  ceff.   Ep.  d. 

XIX. 
Joannes  XIX.  an-XV.  ceff.  Ep.  d.  XIX. 
Benediclus  VIII.  an.  XI.  m.XI.   d.  XXI.  ceff. 

Ep.  ann.  I. 
Joannes   XX.  an.  XI.  ceff.  Ep.  d.  II. 
Beneditfus  IX.  an.  XIII. 
Silvefter  III.  ccepit  anno  Domini  MXLVI.  fed. 

d.  LVI. 
Sergius  IV.  an.  XII.  m.  VII.  ceff.   Ep.  d.VIII. 
Gregorius   VI.  an.  XII.  m.  VII. 
Clemens  II.   m.  IX.  ceff.  Ep.  d.  XX. 
Damafus  II.  d.  XXIII.  ceffT  Ep.  d.  XI. 
Leo  IX.  an.  V.  m.  II.  d.   VI.  ad  Urbem  re- 

diens  Chrifti  confeffor  XIII.  Kal.  Martias  mi- 

gravit  ad  Chriftum . 
Vidor  II.  an.  II.  m.  III.  ceff.  Ep.  d.  III. 
Stephanus  m.  VII.   d.  XXIX. 
Benedictus  X.  m.  IX.  d.XX. 
Nicolaus  II.  an.   II.  m.VI.  d.    XXV.  ceff.  Ep. 

d.  XX. 
Alexander  ,  qui    Anfelmus  an.    XI.  m.  VI.  d, 

XXII.  ceff.   Ep.  d.  III. 
Gregorius  VII.  an.  XII.  m.I.  d.  III. 
Vidtor  m.  IV.  d.   VII. 
Urbanus  an.   XII.  m.   IV.  d.  XIX.  III.   Kal. 

Augufti  animam  Deo  reddidit . 
Pafchalis  an.  X.  m.  VI.  d.  VII.  ceff.  Ep.  d.III. 
Gelafms  an.  I.  d.  V.  ceff.  Ep.  d.  XV. 
Callixtus  an.  V. 
Honorius  an.  V.  m.  II. 
Innocentius  II.  an.  XlV.m.  VII.  d.  VIII.  ceff. 

Ep.  d.   II. 
Cceleftinus  II.  m.  V.  d.  XIII. 
Lucius  II.  m.  XI.  d-  IV. 

Jppzratuj  in.  Baroniuntt 


Eugenlus  III.  an.  V.  m.  IV.  d.  XX.  ceff.   Ep. 

d.  II. 
Anaftafius  IV.  an.II,  m.  IV.  d.  XXIII.  ceff.  Ep. 

d.  XX. 
Hadrianus  IV. 

Alexander  III.  an.  XXI.   d.  XIX. 
Lucius  III.  an.  IV.  m.  II.  d.  XVIII.  ceff.   Ep, 

d.  XIII. 
Urbanus  III.  an.  I.  m.  X.  d.XXV. 
Gregorius  VIII.  m.  I.  d.XXVIII.  ceff.  Ep.  d.XX. 
Cleniens  III.  an-  III.  d.  V. 
CceleftinusIII.  confecratus  die  Refurrectionis  fe- 

dit  an.  VI.  m.  XI.  d.  VII. 
Innocentius  III-   confecratus  in   fefto    cathedrx 

SancliPetrifeditan.  XVIII.  m.  VII.  d.  XVI. 
Honorius  III.  an.   X.  m.  VII.  d.    XIII. 
Gregorius  IX.  eleflus  die  nona  menfis    Martii 

fedit  an.  XIV.  m.  V. 
Cceleftinus  IV.  d.  XVIII.  ceff.  Ep.  m.  XXIII. 

d.  XIV. 
Innocentius  IV.  an.  XII.  m.  VI.  d.  XII. 
Alexander  IV.  an.  VII.  ceff.  Ep.  m.  III.  d.IV. 

CATALOGUS     NONUS 

In  Bibliotheca  Colbertina  affervatur  co- 
dex  MS.  Anaftafii  num.  417.  in  cujus 
fronte  habetur  Catalogus  Romano- 
xum  Pontificum  a  S.  Petro  ad  Silve- 
ftrum  II.  qui  federe  coepit  circa  an- 
lium  DCCCCXCIX.  ex  quo  duratio- 
nem  Sedis  ultimorum  Pontificum,  quia 
minus  notam  ,  folum  defcripfi  • 

JN  Icolaus  an.  IX.  m.  IX.  d.  XIII. 
Hadrianus  an.  IV.  m.  XI.  d.  X, 

Jo.tnnes  an.  IX.  d.  II. 

Marinus    an.  I.  m.V. 

Hadrianus  an.  I.   m.  IV. 

Stephanus  an.  VI. 

Formofus  an.  V .  m.  VI. 

Bonifacius  d.  XV. 

Stephanus  an.  I.  m.  IH« 

Romanus  m.  IV. 

Theodorus  d.XX. 

Joannes  an.  II. 

Benedidus  an.  I.  m.  V. 

Leo  d.  LXVII. 

Chriftophorus  m.  IV* 

Sergius    an.  VII.  m.  III.  d.  VI» 

Leo  m.  VIII. 

Stephanus  ann.  II.  m.  I.  d.XII. 

Joannes  an.  IV. 

Leo  an.III.  m.  VI.  d.  X. 
Stephanus  an.IV.  m.  III.  d.  XV. 

Marinus  an.III.  m.VI.   d.XIH. 
Agapitus  an.  X.  m.  VII.  d.  X. 
Tum   ad  Pontifkatum  Zacharia:  exfcriptor  con- 
tinuat  illum  Catalogum  in  margine  Anaftafii. 

Joannes  filius  Alberici  an.  IX.  m.III, 

Leo   an.  I. 

Benedidus  d.  LX. 

Joannes  an.  VI.  m.X. 

Benediclus  an.  I.  m.  VI. 

Benedichts  an.  XX.  m.  VIII. 

Joannes  m.  VI. 

Bonifacius  invafor  an.  I. 

Joannes  civis  Romanus  aiu  I. 

Gregorius  an.  III. 

Silvefter ,  qui  &  Gerbertus  vocabatur  . 


Anno   Cb. 

DCCC- 

LVIII. 


Ss 


CA. 


3*2, 


Catalogi  Vetcrum 


CATALOGUS    DECIMUS 
Ex   codice   Thuaneo  ,  eoque   antiquo 
Num.  1*555. 

JL/Amafus  fedit  an.  XIV.  m.III.  d.  XI. 

Siricius  ann.   XII. 

Anaftafius  mn.IV.  d.  XXIV. 

Jnnocentius  ann.  XII.  m.  II.  d.  XXII. 

Zofimus  ann.  VII.  m.  IV.  d.  XXIV. 

Bonifacius  an.  IV.  d.  VI. 

Celeftinus  an.IX.    m.  X.  d.  XV. 

Sixtus  an»    VIU.  d.  XIX. 

leo  an.  XXI.  m.  I.  d.  XIII. 

Hilarus  an.  VJ.  m.  III.  d.  X. 

Simplicius  ann.  XV.  m.  I.  d.  IV. 

Felix  ann.  IV.  m.  XI.  d.  XIV. 

Gelafius  natione  Afer  ann.  IV.  m.  VIII. 

Anaftafius  ann.   I.m.XI.  d.  XIV.   ceflavit  dies 

VI. 
Symmachus  an.  XII.  m.  VI.  d.  XXIV.  ceflavit 

dies  III. 
Hormifda  an.IX.  d.  XVII.  ceflavit  dies  III. 
Joannes  an.  II.  m.  VII.  d.  XII. 
Felix  ann.  IV.  m.  II.  d.  XIII. 
Bonifacius  ann.  II.  d.  XXVI.  ceflavit  Epifc.  m. 

II.  d.XII. 
Joannes  ann.  II.  m.  VII.  ceflavit  dies  VI. 
Agapitus  ann.  XI.  d.  XVIII.  ceflavit  d.  XXVIII. 
Silverius   fedit  an.  I.  m.  II.   d.  XI. 
Vigilius  fedit  ann.  XIV.  m.  VI.  d.  XXVI.  cef- 

favit  m.  III.  d.   V. 
Pelagius  fedit  ann.  IV.  m.  X.  d.  XVIII.  ceflavit 

m.  II.    d.   XXV. 
Joannes  ann.  XII.   m.  II.  d.  XXVII.  ceflavit 

m.   X.  d.   XIII. 
Benediclus  an.IV.  m.   I.    d.  XXVIII.   cefiavit 

m.  III.  d.  X. 
Pelagius  ann.  X.  m.  II.  d.  X.  ceflavit    m.   VI. 

d.XXV. 
Gregorius  an.  XIII.  m.  V.  d.  X.  ceflavit  m.V. 

d.  XVIHI. 


Sabinianus  fedit  an.  I.  m.  VI.  d.   XVIII.    cef- 

favit  m.  VI.  d.    XXV. 
Bonifacius  m.  VIII.  d.  XXII.  ceflavit  m.  X.  d. 

VI. 

Bonifacius  ann.  VI.  m.  VIII.    d.  XIII.  ceffavit 

m.  VI.  d.  XXII. 
Deusdedit  ann.  III.  d.  XX.  ceflavit  d.  XIII. 
Honorius  ann.  XII.    m.  II.  d.  XIV.  ceflavit  m. 

VII.  d.  XVIII. 
Severinus  m.  II.  d.  II.  ceflavit    m.  IV.  d.  XIX. 
Joannes    fedit    ann.  I.  m.  IX.  d.  XIX.  ceflavit 

m.  I.  d.  XIII. 
Theodorus  ann.  VI.  m.  V.  d.  VIII.  ceflavit  i. 

LII. 
Martinus  ann.  VI.  m.  I.  d.   XXV. 
Eufebius    ann.II.  m.  IX.  d.  XXIV.  ceflavit  m. 

I.  d.  XXVI. 
Vitalianus  ann.  XIV.  ni.  V.  ceflavit   m.  II.  d. 

XIII. 
Adeodatus  ann.  IV.  m.  II.  d.  II.  ceflavit  m.IV. 

d.  XII. 
Donus  ann.  I.  m.  V.  d.  X.  ceflavit  m.  II.  d.XT. 
Agatho  ann.  II.  m.  III.  d.  XIV.  ceflavit  an.  I. 

m.  VII.  d.  V. 
Leo  m.   X.  d.  XIV.  ceflavit  m.  XI.   d.  XXII. 
Benediclus  m.  X.  d.  XII.cefTavit  m.   II.  d.  XII. 
Joannes  ann.  I.  d.  IX.  cetfavit  m.  II.  d.  XVIII. 

Conon ceflavit  Epifc.  m.  II.  d.  XXII. 

Sergius   ann.  XIII.  m.  IX.  d.  XXIII. 
Joannes  ann.  III.  m.  II.  d.    XII.  ceflavit  m.  I. 

d.   XVIII. 
Joannes  ann.  II.  m.   VII.   ceflhvit  m.  III. 
Sifinnius    fedit  d.  XX.  ceflavit  m.I.  d.  XXVIII. 
Conrtantinus  ann.   VII.  d.    XII.  ceflavit  d.  XL. 
Gregorius  fedit   ann.  XVI.  m.   VII.   d.  XXIV. 

ceflavit  dies  XXXII.  vel  XXXV.  non  potuifi 

legi  . 
Gregorius  ann.  X.    m.  X.  d.  VIII.  ceflavit   d. 

XI. 
Zacharias   ann.  X.m.III.  d.  XIV.  ceflavit  d.  XII, 
Stephanus  ann  II.  m.  I.d.  XXII.  ceflavit  d.  L. 
Paulus  ann.  XI.  in  anno  XI.  Pippino  Rege  in- 

dia.  XIV- 
Conftantinus  fedit  ann.  I. 
Stephanus  fedit  ann.   III.  m.  V.  d.  XXVII. 
Adrianus  fedit  ann.  XXIV  m.  XI. 


SERTES 


3*3 


SERIES  VETERUM 

ROMANORUM  PONTIFICUM 

Per  Honorium  Auguftodunenfem . 

Quorum     ampliur    XXX    Triores    Martyrio  funt    coronati  • 


PEtrus  GaHaeus  ,  fedit  annis  viginti  quinque, 
menfesduos,  dies  tres.  Coepit  Chrifti  an- 
anno  XLIV. 
linus  Etrufcits ,  annis  duodecim  ,   menfes  tres , 

dies  duodecim  . 
Cletus  ,  annis  duodecim  ,  menfem    unum  ,   dies 

undecim  .  Negant  alii  Papam  ftiifle . 
Clemens  Romanus ,   annis  novem ,  menfes  duos, 

dies  decem  .  S.  Petri  fuit  difcipulus ,  Pauli  au- 

ditor .  Hinc  Protonotarii  cceperu/it. 
'Anaclettts  Grarcus   Athenienfis ,   annis    novem  , 

menfes  duos ,   dies  decem  . 
Ivariftus    Bethlemins ,    Syrus ,    annis    novem , 

menfes   decem  ,   dies  duos  . 
Alexander  Romanus  ,  annos   XIT.  ( aliis  feptem  ) 

menfes    feptem  ,  dies  duos  . 
Sixtus  Romanus,   annis  decem,     menfes  duos  , 

dies   undecim  . 
Telefphorus  annis  decem  ,  menfes  tres . 
Hyginus  Athenienfis  annos  quatuor,  menfes  qua- 

tuor ,  dies  quatuor. 
Pius    annos  novem  decim ,  menfes*  fex  ,  dies  vi- 

ginti   unum  . 
Anicetus  Syrus ,  annos  undecim  ,  aliis  novem  , 

menfes  qnatuor  ,  dies   fex . 
Soter  annos  novem  ,  menfes   fex,    dies   viginti 

unum . 
Ueutherius  annos  quindecim  ,  rnenfes  tres ,  dies 

duos . 
Viclor  annos  undecim,   menfes  duos ,  dies  duos. 
Zepherinus  Romantis   annos  novem ,  aliis   XX. 

menfes    fex ,  dies  decem . 
Califtus  annos  fex  ,  menfes  duos  ,  dies  decem. 
Urbanus  Romanus  annos  quatuor  ,  menfes    tres , 

dies  duodccim . 
Pontianus  Romantts  annos  novem ,  menfes  quin- 

que ,  dies  quinque. 
Antheros  Graeus  annos  undecim  ,   menfem   u- 

rium  ,  dies  duodecim  . 
f  abianus  Romanus ,    annos  tredecim ,  menfes  un- 

decim  ,  dies  undecim  . 
Cornelius   Romanus  annos  duos ,  menfes  duos, 

dies  tres . 
l-ucius  Romnnusannos  tres,  menfes  tres,dies  tres. 
Stephanus  Romanus  annos  feptem  ,  menfes  fex  . 
Sixtus  II.  Athenienfis  annum  unum  ,   menfem_. 

unum  ,  dies  decem  . 
Dionyfius  annos  fex ,  menfes    duos ,  dies   qua- 

tuor . 
felix  Romanus  annos  quatuor  ,  menfes  quatuor , 

dies  quindecim  . 
lutychianus  annumunum  ,  menfem   unum,  diem 

ununi  . 
Cajtts   Salonenfis  annos  undecim  ,  menfes  qua- 

tuor  ,   dies  duodecim  . 
Marcel  inus    Romanus   annos    quatuor  ,    menfes 

quatuor  ,  dies  fedecim  . 
Marcellus  Romanus   annos  qtiinque  ,  menfes  fe- 

ptem  ,   dies  viginti  unum . 
Eufcbius  Graecus  annos  fex,menfem  unum,dies 

tres . 
Melchiades  Afer  annos  quatuotr. 
Sylvefter  Romanus   annos  viginti  tres ,  menfes 

decem ,  dies  decem . 

jfpparatut    in  Baronium 


Marcus  Romanus  annos  duos ,  menfes  oflo,  dies 

viginti. 
Julius  Roman.  annos  duodecim  ,    menfes  duos, 

dies   feptem. 
Liberius  Rom.  annos  fex,  menfes  tres ,  dies  qua- 

tuor . 
*  Felix    annum    unum  ,  menfes    feptem ,  dies 

undecim  . 
Damafus  Hifpanus  annos  oclodecira  ,  menfes  fex, 

dies  decem . 
Syricius  Rom.  annos  quindecim  * 
Anafiafius  Rom.    annos  quindecim  ._ 
Innocentius  Albanus  annos  quindecim,  menfes, 

undecim  ,  dies    viginti   unum. 
Sozimus  Cappadox  annos  tres;  menfestres,  dies 

undecim  . 
Bonifacius  Rom.  annos  fex,  menfes  oclo  ,  dies 

feptem  . 
Celeftinus  Rom.  annos  quatuor,  raenfes    decem 
■  dies  quatuordecim. 

Sixtus  III,  Rom.  annos  feptem  ,  dies  oclodecim. 
Leo   Magnus    Rnm.  annos  viginti    unum,  men~ 

fcm  unura  ,    dies  tredecim  . 
Hilarius  Sardus  annos    iex,  menfes  tres,     dies 

decem  . 
Simplicius  Tiburtinus    annos   quindecim,  men- 

fem    unum,  dies   feptem . 
Felix  II.  Rom.  annos  oclo ,  mcnfes  undecim..  , 

dies    feptemdecim  , 
Gelafius  Afer  annos  quatuor,  menfes  oclo,  dies 

oclodecim. 
Anaftafius   II.  Rom.  annum  unum,  menfes  un- 

decim  ,    dies  viginti  duo. 
Symmachus  Sardus  annos     quindecim   ,    menfes 

feptem,dies  vigintt  fex. 
Horraifda  Campanus    annos  oclo,    dies  oclcde- 

cim  . 
Joannes  Etrufcus  annos  duos  ,  menfes  octo,   dies 

quindecim  . 
Felix  III.  Beneventanus  annos  feptem,  menfes 

quinque,  dies  quindscim. 
Bonifacius  II..  Rom.  annos  duos ,  dies  viginti  fex. 
Joannes   II.  Rom.  annos  duos,  diesquinque. 
Agapitus  menfes    undecim ,    dies    novemdecim  . 
Silverius   Frufinas  annum  unum ,    menfes  quin- 

que,  dies#  undecfm. 
Vigilius  Rom, annos  feptem  decim  ,  menfes  fex. 
Pelagius  Rom.  annos  duodecim  ,  menfes  decem, 

dies  viginti  o<fk>  . 
Joannes  III.  Rom^annos  duodecim  ,  menfes  un- 

decim  ,   dies  viginti  fex. 
Benediclus  Rom.  annos  quatuor  ,  menfem  unum, 

dies  viginti  oclo. 
Pelagius  II.  Rom.  annos  decem  ,  menfes    duos^ 

dies  decem  . 
S.    Gregorius    Magnus    Rom.  annos  tredecfm, 

menfes   fex  ,   dies  decem  .  Ceepit  an.  Chrifti 

DXC. 
Sabinianus  Tufcus  annum  unum ,    menfes  quin- 

que  ,  dies   novem  . 
Bonifacius  III.    Rom.   annos  quinque  ,   menfes 

decem . 
Bonifacius  IV.  Marfus. 
Deus-dedit  Rom. 

Ss  %  Bo- 


3M 


Series  Vet.  Rom.  Pontificum. 


Bonifacius  V.   Neapolitanus , 

Honorius  Campanus    annos   duodecim ,    menfes 

decem  ,  dies  feptemdecim  , 
Severinus  Rom.  menfes  duos  ,  dies  quatuor  . 
Joannes  IV.  Dalmata  annum  unum,  menfes  no- 

vem,  dies  novemdecim. 
Theodorus    Hierofolymita   snnos    fex,    menfes 

decem  ,  dies  oclodecim  . 
S.  Martinus  Tudertinus ,  Etrufcus    anncss  fex  , 

menfem  unum ,  dies  viginti  fex  • 
V/talianus  Signinus,  Latinus, annos  quatuordecim, 

menfes  fex  • 
Adeodatus  Rom.  annos  quatiior ,   menfes   quin- 

que  ,  dies  quinqne. 
Domnus  ,    alias    Domnio  Rom.  annum    unum, 

menfes  quinque  ,  dies  decem  . 
Agatho  Siculus,  Monachus ,  annos  duos,  men- 

fes  fex  ,  dies  oclo . 
S,  Leo  Junior  feu    fecundus,    Siculus,   menfes 

decem  ,  dies  feptemdec/m, 
Benedidus  II,  Rom.  menfes  decem ,   dies  quin- 

decim  . 
Joannes  V,  Antiochenus ,  Syrus,    anntim  unum 

dies  novem  , 
Conon  Thrax  menfes    undecim  , 
Sergius  Syrus  Panormitanus,     annos  tredecim  , 

menfes  oclo,dies  viginti    quatuor . 
Joannes  VI,    Graecus  annos  fex ,    menfes  quin- 

que,  dies  Septemdecim  . 
Joannes   VII.  Gr«cus  annos  dtjos  menfes  fex, 

dies  quindccim. 
Syfinius  Syrus  dies  triginta . 
Conftantinus  Syrus  annos  feptem  ,   dies  quinde- 

cim  , 
Gregorius  II,  Rom.  annos  fedecim ,  menfes  no- 

vem,  dies  undecim. 
Gregorius  III.  Syrusannis  decem,  menfes  oclo 

dies  viginti  quinque . 
Zacharias    Grajcus     Monachns    annos  decerru , 

menfes  quatuor  ,  dies  quatuordecim  . 
Stephanus   II.  Rom.     &    Stephanus    III.  annos 

quinque.dies  viginti  oflo . 
Paulus  Romanus ,  annum   unum  . 
Stephanus    Quartus    Siculus   Monachus ,    annos 

quatuor  , 
Adrianus  Rom,  annos    viginti  quinque,  menfes 

decem  ,  dies  quatuordecim  . 
leo  III.  Rom,  annos  viginti ,    menfes  quinque, 

dies  fedecim  . 
Stephanus  V.  Rom.    menfes  feptem . 
Pafchalis  Rom.  annos  feptem,  dies  feptemdecim , 
lugenius  II.  feu  junior  ,  annos  quatuor,  rnen- 

fes  feptem  ,  dies  viginti  duos . 
Valentinus   Rom.  dies    quadraginta  . 
Gregorius   Quartus  Rom.  feptemdecim   annos . 
Sergius   junior  Rom.  tres  annos  . 
leo  Quartus   Rom.  annos   oclo,   menfes  tres, 

dies  fcx . 
Eenediclus  III,  Rom.  annos  duos ,  menfesfex, 
dies  fex . 


Nicolaus  Rom.  annos  novcm  ,  menfes  fex  ,   dies 

triginta. 
Adrianus  junior ,  feu  fecundus  annos  quinque  . 
Joannes  VIII.  annos   decem  ,  dies  duos. 
Mmmus  II.  vel  Marinus  Phalifcus-,   annum   u- 

num  ,   menfes    quinque. 
Adrianus  III,  Rom.  annum  unum  ,  menfes  qua- 

tuor. 
Stephanus  VI,  Rom,   annos  quinque  . 
Formofus  Portuenfis,  annos  quinque,  menfes  fex. 
Bonifacius  VI,   R6~rn.  dies  quindecim  . 
Stephanus  YTL   Rom.  annis    quinque,    menfes 

fres. 
Romanus  Phalifcus  menfes   quatuor  . 
Theodorus  II.  Rom.  dies  viginti  . 
Joannes  IX.   Tiburtinus    Monachus  annos  iansi 
Btnedictus   III.    Rom.   annum    unum ,    nienfes 

quinque  , 
Leo  V.  dies   fexaginta  feptem  . 
Chriftophorus  Rom.  menfes    quatuor . 
Sergius  III,  annos  feptem,  menfes  tres,  dies  fe- 

decim. 
Anaflafius  III,  annos   duos. 
LandoSabinus  menfes  fex,  dies  triginta  quinque  . 
Joannes  X.Ravennas  annos  quatuordecim  ,  men- 

ks  duos,'dies  tres . 
Leo  VI.   menfes  feptem  . 
Stephanus  VIII.    annos  duos,  menfem    unum , 

dies  duodecim. 
Joannes   XI.  annos  quatuor . 
Leo   VII.  Rom.  annos  tres ,  menfes  fex ,    dies 

decem . 
Stephanus  IX.    Rom.   annos    quatuor,    menfes 

tres ,  dies  quindecim  . 
Marinus  junior,  aliis    III»    Rom.    annos   tres , 

menfes  fex  ,  dies  duodecim  . 
Agapitus  juaicn  Rom,  annos  decem ,  menfes  fe- 

ptem  ,  dies  decem  . 
Joannes  XII.  annos  novem,   menfes  tres. 
Leo  VIII.  annum   unum  . 
Joannes  XIII.  aiinos  fex ,    menfes  decem  . 
Benediclus  V.  Rom.  dies  fexaginta, 
Boniftcius  VII.  Rom.  anno    uno. 
Benediclus  VI,  ex  Comitibus   Tufculanis  annos 

decem,  menfes  oclo,  dies  viginti    novem. 
Joannes  XIV.  Papienfis  annum  unum  . 
Fetrus    Joannes    decimus    quintus    &    decimus 

fextns  annum  unum . 
Gregorius  Qjjintus  Saxo  ,  Germanus    fedit  an- 

nos  tres . 
Silvefter  II.  qui  &  Gerbertus,  Floriacenfis  Mo- 

nachus, 
Joannes ,  Joannes,  Sergius ,  Benediftus ,  Joan- 
nes  XVII.  Nicolaus,  Gregorius  VI.  Leo  IX. 
Vidlor  II.  Stephanus  X.  Aiexander  II.  Gre- 
gorius  VII.  Urbanus  II.  Pafchalis  II.  Gela- 
fius  II.  Calixtus  II.  Honorius  II.  Innocen- 
tius ,  II.  qui  fuit  Pontifex  ordine  nJj.  Chrifti 
anno  1130. 


F    1    N    1    S. 


KALLN- 


3*5 


KALENDARIUM 

R  O  M  A  N  U  M 

OUia  in  Iegendis  Annalibus  non  raro  Kalendarium  confqlendum  ,  ut  fcire  pof- 
fimus,  quem  in  menfis  diem,  Feftum  aliquod,  praefertjm  mobile»  Ut  vocant, 
v.  c.  Afcenfionis  Chnfti  inciderit,  &  cum  qua  feria  dies ,  qua  res  aliqua  narra- 
tur  gefta,  concurrerit,  ad  majorem  Lecloris  commodiratem  vifum  hic  Kalenda* 
rium  Romanum  exhibere,    facro-profanum  a  me  concinnatum  alias  editurus. 

JANUARIUS,  Grxcis  AUDYN^US, 

Circumcifio  Domini. 

0.ftava  Sancli  Stephani . 

Oclava  S.  Joannis  Apoft. 

Oclava  SS.  Innocentium  , 

Vigilia  Epiphinix  cum  Commem.  S,  Telefphori  Papar  &    Martyris » 

Epiphania  Domini . 

De  Oclava  Epiphania: . 

De    Oclava  . 

De  Oclava  . 

De  Oilava, 

De  Qftaya ,  &  Comrae.ii.  Sancli  Hygini  Papje  &  Martyris . 

De   Oclavi  . 

Ociava  E.iphani*. 

Hilarii  Epifcop.  &  Confefl*.  cum  Commem.  Sanfli  Felicjj  Presbjrteri  &  Martyris. 

Pauli  primi  Eremitae  ,  cum  Commem.  S,  Maurt  Abbfttis  , 

Muccjli   Papar  &  Martyris. 

Antonii  Abbatis» 

Cathedra  San<3i    Petri   Rorna:,    &    Comrnemorat.    Sanclx    Prifcae    Virginis   & 

Martyris , 
Marii  Marthae  ,   Aud;facis    &    Abachnm. 
Fihiani  &   Sebaftiani    Martyrum. 
Agnetis  Virginis  &  Martyris  . 
Vincentii  &    Anaftafii  Mart. 
Emerentianac  Virginis    &    Martyris.    Initium    Peritii ,    quinti    Syrt-lUccdonum ± 

&    Vyliri  ,    quinti  tixcedonum    mcnfis , 
Timothei  Epifcopi  &    Martyris . 
Converfio  Samfti  Pauli    Apoftoli. 
Polycarpi   Epifcopi  &  Mmyris.     Initium   fexti   menjtt    JEgyptiaci   Mcchif    feu 

Amfchir  . 
Joannis  Crpyfoftomi  Epifcopi    &  Confefl". 
Agnetis    fecunda:, 

Martinac  Virginis  &  Mart. 

FEBRUARIUS,  Grxcis.  PERITIUS* 

Ignatii    Epifcopi  &    Martyris. 
Purificatio   B.  Maria?  Virginis  • 
Blafii  Epifcopi  &  Martyris  . 

Agatha?  Virginis    &    Martyris. 
Dorotheae  Virginis  &  Martyris  . 
Romualdi  Abbatis . 

ApoIIonia:  Virginis  &  Martyris'* 


Valentini  Presbyferi  &  Martyris, 
Fauftini  &  Jovitae  Martyrura. 


A  1 

Kal. 

i 

* 

iv 

i 

C 

iij 

3 

3>    1 

Prid. 

4 

*     | 

Non. 

5 

* 

viij 

6 

G 

vij 

7 

A 

vi 

8 

B 

V 

9 

C 

IV 

IO 

D 

iii 

II 

F. 

Prid, 

11 

F 

Idib, 

i3 

G 

xix 

14 

A 

wiij 

15 

B 

xvij 

ii$ 

C 

xvj 

'7 

D 

XV 

,8 

E 

xiv 

19 

F 

xiij 

lO 

G 

x  j 

11 

A 

xj 

11 

E 

X 

*3 

C 

IX 

»4 

D 

viij 

»5 

£ 

vij 

1<S 

F 

vj 

17 

G 

V 

r8 

A 

iv 

19 

B 

'ij 

3° 

C 

Prid. 

3* 

D 

Kal, 

i 

E 

iv 

i' 

F 

iij 

3 

G 

Pnd, 

4 

A 

Non. 

S 

B 

viij 

6 

C 

vij 

7 

D 

vj 

8 

F. 

V 

9 

F 

iv 

10 

G 

iij 

II 

A 

Prid. 

11 

B 

Idib, 

'3 

C 

XV) 

'4 

D 

XV 

»S 

E 

xiv 

i(5 

F 

xiij 

17 

G 

x-i 

18 

A 

xij 

'9 

B 

X 

10 

C 

ix 

11 

Simeonis  Epifcopi  &  Martyris, 


Cathe- 


3i5 


E 
F 
G 
A 

B 

C 


1 

I 


VII) 

vfj 
vj 

v 

iv 

''■/ 

Prid. 


11 

*3 

16 

18 


i    !  i 


d 

rKal. 

l  ' 

E 

|vj 

h 

F 

V 

3 

G 

iv 

4 

A 

i'j 

5 

B 

Prid. 

6 

C 

Non. 

7 

D 

viij 

h 

E 

vij 

9 

F 

vj 

10 

G 

v 

11 

A 

iv 

11 

B 

i'j 

I13 

C 

Prid. 

14 

D 

Idib. 

15 

E 

xv  ij 

16 

F 

xvj 

17 

G 

XV 

tS 

A 

xiv 

19 

B 

|  xiij 

io 

C 

1  xij 

H 

D 

X) 

xi 

E 

X 

i? 

F 

'X 

14 

G 

viij 

i? 

A 

v\j 

i<5 

B 

1  VJ 

17 

C 

v 

18 

D 

!  iv 

19 

E 

hii 

3° 

F 

j  Prid. 

31 

G 

Kal. 

r 

A 

iv 

i 

B 

iij 

3 

C 

Prid. 

4 

D 

Non. 

5 

E 

viij 

«5 

F 

vij 

7 

G 

vj 

8 

A 

V 

9 

B 

iv 

10 

C 

iij 

II 

D 

Prid. 

il 

E 

Idib. 

13 

F 

xviij 

14 

G 

xvij 

15 

A 

xvj 

i<5 

B 

XV 

17 

C 

xiv 

18 

D 

xiij 

19 

E 

xij 

10 

F 

xj 

it 

G 

X 

zz 

A 

ix 

13 

B 

v  i  ij 

»4 

C 

vij 

15 

D 

v-j 

1« 

E 

V 

17 

F 

iv 

1 

z8 

Cathedra  S.  Pefri  Antfochia;.    Initium  Pjjlrit  fexti  Syro.Macedonttm  s    &_  Xatij 

thici  ,  fexti  Macedonum  menfis  . 
Vigilia  . 

Matthiae  Apoftoli. 
Initium  feptimi  mtnfis  JEgyptiaci  Phamenotb ,   feu  Barmabat . 


In  anno  Biflextili  Februarius  eft  dierum  19.  &  Feftum   S.   Matthise    eelebratur 
15.  Februarii ,  &  bfs  dicimr,  Sexto  Kalendas  ,    id  eft,    die   15.    &  die    24.  & 
litera    Dominicalis  quae  aflumta    fuit  in    menfe  Januario ,  mutatur  in  pracce- 
dentem;  ut  fi  in  Januario   litera  Dominicalis  fuit  A,   mutatur  in  prasceden 
tem,  qua»  eft  G ,  &  litera  F  bis    fervit  . 

MARTIUS,  Grscis  DYSTRUS. 


Cafimiri  Confeff.  &   Commemorat.   S,  Lucii  Paps  &  Martyrls. 

;  Thomae  de  Aquino  Confefl".  &  Doclor.  &  Commemorat.  SS.  Perpetuat   &  felT. 
I      citatis  Martyrum. 

Francifcse  Viduse . 
Quadraginta  Martyrum  . 

Gregorii  Papa:  &  Confeff*.  &  Ecclefia?  Docloris» 


Patricii  Epifcopi  &   Confeffbris  • 

Jofeph  Confeffbris . 
Joachimi  Confeflbris. 
BenediCli  Abbatis . 


Annuntiatio  B.  .Maria:  Virginis.  Initium  Xanthici ,  feptimi  Syro.Mactdonum  i  & 
Artemijii ,  fcptimi  Macedonum  menjis  . 

Initium  oftavi  menfis  JEgyptiaei  Vbarmuti ,  feu    Barmudtt. 


APRILIS,    Grarcis   XANTHICUS. 
Francifci   de  Paula  Confefibris . 


Leonis  Papa:  &  Confeffbris . 

Hermenigildi  Martyris  . 

Tiburtii  ,  Valeriani  &  Maxiini  Martyrum  » 


Aniceti  Papx  &  Martyris . 


Soteris  &  Caii  Pontificum  &  Martyrum. 

Georgii  Martyris. 

Marci    Evangeliftx . 

Cleti  &  Marcellini   Pontificum  &    Mart.  Initium    jfrtemifii ,    cflavi  Syri-Maccdo* 

num  s    &  Dtjii  ,    oElavi  Macedonum  menfis  . 
lnittum  noni    menfit  JEgyptiaci   Fachon ,  fcu  Bafchner* 


VitalisMartyris. 


Petri 


G 

IHj 

1*9 

A 

1  Prid. 

130 

fi 

[Kal. 

i 

C 

|vj 

i 

D 

V 

3 

e' 

iv 

4 

F 

iij 

f 

G 

Prid. 

6 

A 

Non. 

7 

B 

viij 

8 

C 

vij 

9 

D 

vj 

10 

E 

v 

ii 

F 

iv 

<» 

G 

»j 

<3 

A 

Prid. 

14 

B 

Id*. 

«J 

C 

xvij 

tfi 

D 

XV) 

17 

E 

XV 

i8 

Fc< 

xiv 

s 

XIIJ 

19 
10 

A 

xij 

« 

E 

xj 

1  *3 

C 

?          J 

D 
E 

,x.. 

Vllj 

[  »4 

1 

16 

F 

vij 

G 

vj 

17 

A 

V 

18 

B 

iv. 

z9 

C 

iij 

3° 

D 

Prid. 

3« 

E 

Kal. 

1  t 

F 

iv 

1« 

G 

iij 

3 

A 

Prid. 

4 

B 

Non. 

5 

C 

viij 

6 

D 

vij 

7 

E 

vj 

8 

F 

V 

9 

G 

iv 

IO 

A 

iij 

ii 

£ 

Prid. 

ii 

C 

Idib. 

*3 

D 

xviij 

14 

E 

xvij 

15 

F 

xvj      , 

i(5 

G 

xv 

17 

A 

xiv 

18 

B 

xiij 

19 

C 

xij      • 

10 

D 

xj 

ii 

E 

X 

ti 

F 

ix 

»3 

G 

viij 

14 

A 

vij 

»S 

B 

vj 

i«y 

C 

V 

17 

D 

iv 

18 

E 

iij 

19 

F 

Prid. 

.3° 

G    1 

Kal.     1 

A 

v>        1 

1 

B 

V 

3 

Sl 

iv 

h 

iij 

1^7 

Petri  Marfyris . 

Catharinse  Senenfis  Virginis  • 

MAIUS,  Grscis    ARTEMISIUS. 

Philippi  •&  Jacobi  Apoftolorum . 

Athanafii  Epifcopi  &  Confeflbris . 

Inventio  Samftee  Crucis ,  &  Commemoratio  SS.  Alexandri ,  Eventii  &   Theoduli 

Martyrnm,  ac  Juvenalis  Epifcopi  &  Confeflbris. 
Monica:  Vidiue. 

Jonnnis  ante   Portam  Latinam. 
Staniflai  Epifcopi  &  Marryris . 
Apparitio  S.  Michaelis  ArchangeJi . 
Gregorii  Nazianzeni  Epifcopi  &  Confeflbris, 
Gordiani  &  Epimachi   Martyrum . 

I  Nerei ,  Achillei  &  Domitillx  Virginis ,  atque   Pancratii  Martyrum  , 

j  Bonifncii  Martyris . 

I  Ubaldi  Epifcopi  &  Confeflbris  • 

/  Pudentinnar  Virginis. 
]  Bernardini   Confeffbris. 


Urbnni  Papa?  &  Mnrtyris.  Initium  Dtfii  ,  noni   Syro  -  Mncedomtm  ;  (&•    Panemi, 

noni  Maeedonum  menfit  . 
Philippi  Nerii  Confeflbris,  cum   Commemoratione    S.   Eleutherii  Papar    &  Mar- 

tyris  .  Initium  decimi   menfit   JEgyptiaci  Paynf  feu   Beunz  . 
Joannis  Papje  &  Martyris . 


Felicis  Papse  &  Martyris  , 
Petronillae  Virginis . 

JUNIUS,  Graecis  D  JE  S  I  U  S  . 

Marcellini,  Petri  atque  Erafmi  Martyrum. 

Norberti  Epifcopi  &  Confeffbris» 

Primi  &  Feliciani  Martyrum. 

Barnabar  Apoftoli . 

Bafiiidis ,  Cyrini ,  Naboris  &  Nazarii  Martyrum . 

Antonii  de   Padua  Confeflbris . 

Bafilii   Magni  Epifcopi  &  Confeffbris. 

Viti,  Modefti  atque  Crefcentiae  Martyrum . 


Marci  &  Marcelliani  Martyrum. 
Gervafii  &  Protafii  Martyrum  . 
Silverii  Papa;  &  Martyris  . 

Paulini  Epifcopi  &  Confeflbris  . 

•   Vigilia. 
Nativitas  S.  Joannis  Baptiftar . 
De  Qctava   Nativitatis   S.  Joannfs  Baptifta; .    Initium  unieeimi  menjit  JEgyptiaci 

Epipbt ,  feu  Aibib.   Initium  Panemi ,    decimi  Syro-maccdonum ,"    #•    Lti     detimi 

Macedonum  menfit . 
Joannis  &  Pauli  Martyrum  . 
De  Oclava  . 

Leonis  Papa?  &   Confeflbris.    Vigilia  . 
Petri  &  Pauli  Apoftolorum  . 
Commemoratio  SancJi  Pauli  Apoftoli . 

JULIUS,    Grxcis   PANEMUS* 

Oclava  S.  Joannis  Baptifta? . 
Vifitatio   B.   Mariac  Virginis. 
De  Oclava  Apoftolorum  • 
De    OcTava  . 
De   Odava  . 

Ofla- 


3i8 


E 

F 

G 

A 

£ 

C 

D 

E 

F 

G 

A 

B 

C 

D 

E 

F 

G 

A 

B 

C 

D 
E 
F 


Prid. 
Non. 
viij 
vij 

vj 
v 
iv 

iij 

Prid. 

Idib. 

xvij 

xvj 

XV 

xiv 
xiij 
xij 
xj 
x 
ix 
.  vii; 

Ivi,    j 

vj 

V 


V-  I 


©flava  Apoftolorum  Petri  &  PauK. 


8 

9 

IO 

ii 

IX 

13 
14 
15 

i<5 

17 
18 

19 
10 
n 

11 

*3 
14 

*J 

16 

17 

iS 

*9 


A 
£ 


C 

D 

£ 

F 

G 

A 

£ 

C 

D 

E 

F 

G 

A 

£ 

C 

D 

£ 

F 

G 

A 

£ 

C 

D 

£ 

F 

G 

A 
B 
C 

D 

E 


F 
G 
A 
B 
C 
D 
£ 
F 
G 
A 
B 
C 
D 
£ 


KaJ. 
iv 

'■j 

Prid. 

Non. 

viij 

yfj 

vj 

V 

fv 

<"'j 

Prid. 

Idib. 

xix 

xviij 

xvij 

xvj 

xv 

xiv 

xiij 

xij 

xj 

X 

'?. 

viij 

vij 

vj 

v 
iv 

'ij 
Prid.- 


r 
z 
3 
4 

6 

7 
8 

9 

10 

II 

11 

13 
14 
ij 

16 

17 
18 
19 
10 
li 
11 
13 
*4 
»5 

16 

17 

18 

»9 
3° 
31 


I  Prid.   I  31    I 


Sepfem  Fratrum  &  SS.  Rufirta:  ac  Secutld*  Martyrum . 

Pii  Papae  &  Martyris. 

Naboris  &  Felicis  Martyrum . 

Anacleti  Papa:  &  Martyris  . 

Bonaventura:  Epifcopi  &  Confeflbris,   &  Doft. 

Afexii   Confeflbrfs  . 

Symphorofs  cum  feptem  filiis  Martyribus. 

Margaritar  Virginis  &  Martyris  . 

Praxedis  Virginis . 

Maris  Magdalena:. 

Apollinaris  Epifcopi  &  Martyrfs . 

Sanclae  Chriftinac  Virginis  &  Martyris .  Vigilia  ~. 

Jacobi   Apoftoli .  lnitium  duodecimi   menfis    JEgyptiaci  Mefori  feu    Mufre ,  Initium 

Loi  ,  undeeimi  Syro-macedcnum  ,    &  Gorpi&i  ,  undeeimi  Macedonum  menfis  . 
Annae  Matris   B.   Marix. 
Pantaleonis  Martyris. 
Nazarii,    Celfi,    &  Vifloris   Papae  &  Martyris,  &  Innocentii  Papa:  &  Con« 

feflbris . 
Martha:  Virginis,  &  Commem.  SS.  Felicis  Papa:,  Simplicii,  Fauftini  &  Bea- 

tricis  Marr. 
Abdon  &  Sennen  Martyrum. 
Ignatii  Confeflbris . 

AUGUSTUS,    Graecis   LOUS. 

Petri  ad  vincula. 

Stephani  Papa:  &    Martyris  . 

Inventio  Sandi  Stephani    Protomartyris  . 

Dominici  Confeflbris. 

Dedicatio   S.  Maria?  ad   Nives. 

Transflguratio  Domini . 

Donafi  Epifcopi  &  Martyris. 

Cyriaci,    Largi ,  &  Smaragdr    Marfyrum. 

R.mani  Martyris.  Vigilia  . 

Laurentii   Martyris  • 

Tiburtii  &  Sufanna:  Martyrum . 

Clara:  Virginis. 

Hippolyti  &  Caffiani  Martyrum  % 

Eufebii  Confeflbris.        Vigilia  . 

Aflumptio  B.  Maria:  Virginis . 

Hyacinti  Confeflbris . 

Oclava  S.  Laurentii  . 

Agapiti  Martyris  . 

De  Oclava  Aflumptionis  , 

Bernardi  Abbatis . 

De  Oclava   affumptionis  . 

Oflava  B.  Maria:  Commem.  SS.  Timothei,  Hfppolyti  &  Symphoriani  Mart. 

Vigilia . 
Bartholoma:i   Apoftoli . 
Ludovici  Regis  Franciae  ConfefToris.  Initium  Gerpi&i ,   duodeeimi  Syro-Macedonum} 

&  Hyperheretxi  ,  duodecimi  Macedanum  menfit . 
Zephirini  Papa:  &  Martyris . 

Auguflini   Epifcopi,   ConfetToris  &  Ecclefia;  Doclorfs. 

DecoIIatio  S.  Joannis    Baptifta:.    Initium  primi   menfis  JEgyptiaci  Tbot. 

Felicis  &   Adaucli  Martyrum. 


Kal. 

:  1 

iv 

"j 

1  1 

Prid. 

Non. 

s 

viij 

6 

vij 

7 

vj 

8 

V 

9 

iv 

10 

!  ii> 

11     1 

li    ( 

Prid. 

Idib.    j 

"     I 

*4    I 

xviij   [ 

SEPTEME-ER, 

iEgidii  Abbatis. 


Graecis  GORPI^US. 


Nativftas  B.  Maria?   Virginis. 

Girgonii  Martyris . 

Nicotai   de  Tolentino  Confeflbris . 

Proti  &  Hyacinthi  Martyrum  . 

De   Oftava  Nativitatis  B.  Mariae. 

Dc  Octava  . 

Exaltatio  S.  Crucis. 


Nico- 


F 

xvij    1 

iy 

G 

XV)        J 

i«S 

A 

XV 

*7 

B 

xiv 

iS 

C 

xi  ij 

'9 

D 

xij 

lO 

E 

*j 

n 

F 

X 

11 

G 

i . 

IX 

*3 

A 

viij 

*4 

B 

vij 

»5 

C 

vj 

16 

D 

V 

»7 

E 

iv 

iS 

F 

i'j 

19 

G 

Prid. 

30 

A   1 

Kal.     1 

t 

B    1 

vi 

£ 

C 

[v 

[3 

D 

1  i» 

[4 

E 

i'j 

$ 

F 

Prid. 

6 

G 

Non. 

7 

A 

viij 

8 

B 

vij 

9 

C 

») 

10 

D 

V 

11 

E 

iv 

ii 

F 

'») 

'3 

G 

Prid. 

14 

A 

Idib. 

15 

B 

xvij 

16 

C 

XV) 

17 

D 

XV 

18 

E 

xiv 

19 

F 

xiij 

10 

G 

xij 

11 

A 

xj 

11 

B 

X 

13 

C 

ix 

r*4 

D 

viij 

i5 

E 

vij 

16 

F 

vi 

*7 

G 

V 

18 

A 

iv 

19 

B 

ii) 

30 

c  J 

LPrid. 

31 

D 

Kal. 

1 

E 

iv 

z 

F 

iij 

3 

G 

Prid. 

4 

A 

Non. 

5 

B 

viij 

5 

C 

Vlj 

7 

D 

VJ 

8 

E 

V 

9 

F 

iv 

10 

G 

iij 

11 

A 

Prid. 

it 

B 

!  Idib. 

«3 

c 

xviij 

14 

D 

[xvij 

ij 

i 

;xvj 

16 

F 

xv 

17 

G 

xiv 

18 

A 

xiij 

T9 

C 

xii 

xi 

10 
11 

D 

X 

11 

E 

ix 

*3 

F 

viij 

M 

G 

vij 

15 

A 

[vi 

16 

» 

[v 

»7 

31P 

Nieomedfs  Martyrfs; 

Cornelii  &  Cypriani  Pontif.  &  MarfV 

Impreflio  Sacrorurn  Stigmatum  in   Corpore  B.  Frincifei . 

Thomaj  de  Villanova  Confefforis. 

Januarii    E^ifcopi  &   Sociorum    Martyrum, 

Euftachii  &  Sociorum  Martyrum  . 

Matthari  Apoftoli  &  Evangelifta: . 

Mauritii  &  Sociorum  Martyrum . 

lini  Papse  &  Martyris. 

Uitium  Hyperberet&i  ,  primi  Syro.Maeedonum  ;  C&*  Diiprimi  Mactdonum  menfit, 

Cypriani  &  Jnflinae  Martyrum . 

Cofma:  &  Damiani  Martyrum. 

Initium  fecundi  menjis  JEgyptiaei  Paophi  fett  Sabti 

Dedicatio  S.  Michaelis   Archangeli. 

Hieronymi  presbyteri ,  Confefforis  &  Ecclefiae  Doctoris  • 

OCTOBER,  Graecis    H YPERBERET^EUS. 

[  Remigii  Epifcopi   &  Confefforis. 


Francifci  Confefforfs. 

Placidi  &  Sociorum  Martyrum » 

Erunonis  Confefforis  . 

Marci  Papa:  &  Confefforis  , 

Birgitta?  Vidua?  . 

Dionyfti,  Ruftici  &  Eleutheri  Martyrum^ 


Callifli  Papar  &    Martyris, 
Terefia;  Virginis, 


Lucx  Evangelfftas . 

Hilarionis  Abbatfs ,  &  Commem.  SS.  TJrfuIa  &  SociarUm  Vlrginum    &   Mart. 

Initium  Dii  ,  fecundi  Syro-macedomtm ,    &  Appelhi  ,  fecttndi  Mcteedonum  menfis. 
Chryfanthi  &  Dariae    Martyrum . 
Evarifti   Papar    &  Martyris . 

Vigilia. 
Simonis  &  Judse  Apoftolorura  .  Itiitittm  tertii  menfis  Mgyptiaci  Athyr  ,  fett  Athur 

Vigilia. 

NOVEMBER,   Gracis    DIUS. 

Feflum  omnium    Sanctorum . 

Commemoratio  omnium  Fidelium  Defunclorum  . 

De  Otfava. 

Carob  Epifc.  &  Confeff.  &  Commem.  SS.  Vitalis  &  Agricolat  Mart. 

De  Octava. 

De  Oclava . 

De    Oclava  . 

Oclava  omnium  SS.  &  Commem.  SS.  quatuor   Coronatorum   MartyrumS 

Dedicatio  Bafilicae   Salvatoris ,    &  Commem.  S.  Theodori  Martyris. 

Thriphonis,   Refpicii  &  Nymphar  Martyrum  . 

Martrni  Epifc.  &  confeff.  &  Commem.  S.  Menns   Mariyris  . 

Martini  Papae  &  Martyris. 


Gregorii  Thaumafnrgf  Epifcopi  &  Confefforis» 
Dedicatio  Bafilicarum  Petri  &  Pauli . 
Pontiani  Papa:  &  Martyris. 

Prarfentatio  B.  Mariar  Virginfs. 

Carcilia;   Virginis  &    Martyris. 

Clementis  Papze  &  Martyris  cum  Commem.  S.  Felicitatis  Martyris .  Initium  Af- 

pelUi ,   tertii  Syro-Macedonum }  &  Audinxi  ,  tertii   Macedonum   menfis . 
Chryfogoni  Martyris  . 
Catharinae  Virginis  &  Martyrfs . 
Petri  Alexandrini   Epifcopi  &  Martyrfs. 
initium    quarti  menfis  JEgyptiaci  Chsac  ,    fett  Chiac. 

Appcratits  in  Baronium  T  t  ^1' 


33° 


c 

v. 

ji8 

D 

"i 

*9 

£ 

j  Prid. 

\>° 

P 

IKal. 

i 

G 

IV 

t 

• 

l:?j 

$ 

$ 

,  i  rid. 

4 

C 

Non. 

* 

D 

viij 

6 

E 

vij 

7 

£ 

V) 

s 

G 

V 

9 

A 

IV 

IO 

B 

■IJ 

ii 

C 

Prid. 

13 

D 

Idib. 

£ 

xix 

«4 

F 

xviij 

i$ 

G 

xvij 

\6 

A 

xvj 

17 

B 

XV 

18 

C 

xiv 

»9 

D 

xiij 

10 

E 

xij 

XI 

F 

*j 

tz 

G 

X 

*S 

A 

ix 

*4 

B 

viij 

»J 

C 

vij 

16 

D 

vj 

*7 

E 

v 

tS 

F 

iv 

19 

G 

;'j 

3=> 

A 

Prid. 

31 

fVigiHf  1  &  Commem.  S.  Saturnlni  Marfyris . 
,  Andrea*  Apoftoli  • 

DECEMBER,  Grscis  APPELLJEUS. 

Bibianar  Virginis  &  Martyris .  Francifci  Xaverii  ConfelToris . 

Barbarar  Virginis  &  Martyns . 

Sabbac  Abbatis . 

Nicolai  Epifcopi  &  ConfeflbriSi 

Ambrofii  Epifcopi ,  Confeflbris  &  Ecclefue  Doiloris. 

Conceptio  B.  M.  Virginis. 

Melchiadis  Papat  &  Martyris. 
Damafi  Papae  &  Confeflbris. 

Lucix  Virginis  &  Martyris. 

Eufebii  Vercellenfis  Epifcopi  Sc  Mart, 


Vfgilia 
Thoma;  Apoftoli . 

Vigilfa.  lnitium  Auiynai ,  quarti  Syn.Maceionum  i  6»  Peritii   quarti    Maceionum 

menfft  • 
Nativitas  Domini  noftri  Jefu  Chrifti.- 
Stephani    Protomartyris  . 

Joannis   Apoftoli  &  Evangelifhe .  Initium  quinti  menfit   JEgyptiaei  Tybi  feu  Tubx. 
SS.  Innocentium  Martyrum  . 
Thoma:  Cantuarienfis  Epifcopi  &  Martyris . 

Silveftri  Papae  &  Confeflbris ; 


F    1    N    1    S 


/ 


APPARA- 


331 


APPARATUS 

CHRONOLOGICUS 

A  D 

ANNALES    ECCLESIASTICOS 

BARONIANUM 

ILLUSTRANS    ET    SUPPLENS. 


I. 

Hi/lorit 
Veteris  2V, 
Jlamenti 
tompen~ 
iium  ne- 
ceff.vtium  . 


vTpTT  1  TTTHXlUIi^ 

^^^^MQ*,|g 

sl-y/^Ik^P 

Rj  J  i^^frajp 

IIInIIIIIII 

pl.^feir^^l 

rMlWKWlTOW 

lL"lf?"','.'t^'u 

UM  una  fit  ab  initio  mundi 
Chrifti  Ecclefia.,  qux  cutn-. 
mundo  orta  ,  floruit ,  apud 
homines  juftos ,  qui  Legis  na- 
turae  ac  Legis  fcripta;  tempore 
vixere ;  rerum  ante  Chriftum 
natum  geftarum  compendiofa 
narratio  prarmittenda  ,  ut  quar. 
poftea  contigere  ,  melius  intelligi  poflint .  Hoc 
Eufebius,  qui  primus  Hiftoriam  Eeclefiafticam 
fcripfit ,  nos  docuit  initio  libri  i.  ubi  ipfum  Je- 
fu  Chriftique  nomen  olim  notum  cultumque  a 
Divinis  Prophetis  fftifle ,  per  aliquot  capita  often- 
dit;  &  poftea  quo  Caefaris  Augufti  anno  Chri- 
ftus  in  mundum  venit,  explicat.  Certe  alcu- 
jus  compendii  Hiftoria;  Veteris  Teftamenti  de- 
feclu  ,  prioris  feculi  Chriftiani  Hiftoria  non  po- 
teft  non  efle  obfcura ;  ideoque  &  in  ipfo  aditu 
Leclorem  non  repellere  .  Praeterquam  quod  Pe- 
riodus  Graeco-Romana,  qua  univerfa  Ckriftiana 
Chronologia  regitur,  poftulat,  ut  illa  in  aliquo 
brevi  Chronico  a  mundi  primordio  deduclo  ex- 
hibeatur  .  Hoc  paclo  Apparatus  Annalibus  a  Ba- 
ronio  praefixus  rnajori  claritate  fupplebitur  & 
jlluftrabitur  . 
II.  Annorum   ab  Orbe  condito  ad  Chriftum    na- 

Supputx-    tum,  feu  Eram  Chriftianaoi  ,  numerus  incertus: 
tionem^       ideoque  &  variae  ea  de  re  Chronologorum  opi- 
textus  He-  niones;  praefertim    cum    numeri  annorum    vitae 
hraici  Re-  Patriarcharum  primae  &  fecundae   mundi  aetatis 
centiores     aliter  tradantur  in    LXX.  Interpretum    Codici- 
p&ferunt.  bus ,  ac  in   Hebraicis  &  Latinis   Vulgatae    Edi- 
tionis ,  tantaque    in  fummis  annorum  utriufque 
textus  ab  initio  mundi    ad  Abrahae  ortum   exo- 
riatur  diverfitas;  ut  quae  ex  textu   LXX.  Inter- 
pretum  colligitur  ,  eam  ,    quae  ex  Hebraico  re- 
fultat ,  mille  quadringentis  fexaginta   fex    annis 
fuperet .  Cwuergo,  inquit  Torniellus  in    Anna- 
libu-  S  acris  anno  mundi  131.  num.  V.  difcrepan- 
tt.x    hfi.c  tam  grandis  Jit ,   ut  ronciliari  nullo    mo- 
do   1  offe  videatur ;  rsflat    necejfario  fupponi    debe- 
ve  ,  alterum    ipforum  textuum  efic   mendofum  ,   Cjr 
ratio   dielat ,  non   fortuito,  fcd  dcdita.  operafuiffe 
eorruptum .  Quomodo  autern  acciderit  hac    cor- 
ruptela ,   in  quo  textu ,   qua  de  caufa ,    &  quo- 
nam    auclore .    incertum    eft .  Exiftimat    tamen 
ibidem  TomieUus,  Gr.<cum  textum  LXX-  Inter- 
prctum  depravatum  efle;  quam   opinionem    re- 
Apfurstus   in    ~Earouhn)i 


centiores  Chronologi ,  qui  poft  Scaligerum    flo- 
ruere ,  uno  fernie  confenfu  amplexi  funt . 

Nuper  tamen  Vir  clariflimus  Tvo  Paulus  Pezron  , 
ex  ftriciiori  Obfervantia  Ordinis  Ciftercienfis , 
Doclor  Pariflenfis  in  antiqua  Hiftoria  tam  fa- 
cra  quam  profana  apprime  eruditus ,  librum  lin- 
gua  Gailica  fcriptum  in  Iucem  emifit ,  cui  titu- 
lus  Aatiquitas  temporum  reSlituta. ,  in  qao  au- 
tumat ,  ad  veram  mundi  durationem  reperien- 
dam  ,  LXX.  Interpretum  Verfionem  fequendam  , 
deferendumque  textum  ,  Hebraicum  ,  tanquam  a 
a  Judaeis,  qui  poft  expugnata  Hierofolyma  vi- 
xere,  corruptum.  Nam  qui  eos  praecefferant , 
duo  tanquam  certa  pofuerant:  primum  ,  Legem 
per  duo  annorum  millia  duraturam  ,  fecundum  , 
Mefliam  in  fexto  mundi  millenario  venturum  . 
Cumque  primi  Chriftiani  Chriftum  circa  fexti 
millenarii  finem  apparuifTe  demonftrarent  ,  Ju- 
daeofque  urgerent ,  ut  eum  tanquam  verum  Mef- 
fiam  agnofcerent ;  hi  ut  illius  araumenti  vim 
eludierent ,  Scripturam  Sacram  corrupere ,  &  e 
Patriarcharum  vita  mille  &  quingentos  circiter 
annos  refecarunt;  quod  Julianus  Archiepifcopus 
Toletanus ,  Gregorius  Abulpharagus  &  Georgius 
Syncellus  eifdem  exprobrarunt .  Addit  Vir  do- 
ctiflimus ,  iilam  textus  Hebraici  corruptionem 
probari  teftknonio  Hebrarorum  &  Gentil'um  ,  qui 
ante  cladem  Hierofolymitanam  fcripfere  .  Hi  enim 
communi  confenfu  fex  millia  circitef  annorum 
ante  MeflTae  adventum  numerarunt .  Hanc  fen- 
tentiam  Baronius  tam  :n  Notis  ad  Martyrolo- 
giura  Romanum  ,  ad  diem  XXV.  Decembrisquam 
in  Apparatu  ad  Annales  Ecdefiafticos ,  praetu- 
iit,  quod  ea  inter  antiquos  Scriptores  Chriftia- 
nos  communis  alias  fuerit. 

Verum  alterutri  textui  adhaereas ,  certum  an- 
norum  rnundi  numerum  ante  Incarnationem 
nnmquam  reperies.  Nam  Scaliger  in  Eufebianis 
Animadverfionibus  a  conditu  rerum  ad  nata- 
lem  Eras  communis,  annos  numerat  3949- cam 
que  annorum  defcriptionem  adeo  certam  firmam- 
que  autumat ,  ut  carterorum  rationes  futiles  & 
inanes  conjecluras  effe  affirmet  .  Petavius  lib.  9. 
de  Doct.  Temp.  cap.  fi.annos  ab  Orbe  condito 
ad  Eram  Dionyfianam  fluxifTe  credit  3983.  Uf- 
ferius  in  Annalibus  veteris  Teftamenti ,  ante 
Xalendas  Januarias  anni  Juliani  quadragefinn 
fexti  ,  a  quibus  Erae  Chriftians  exordiiun  dedu- 

T  1 1  ci 


nr. 

Supputx- 
tionem^. 
LXX,  In- 
terprctum 
Anl  iqui 
fr&tuUti* 


Baron.  Fn 
Apparatu 
n.cxix,  & 
Spondan. 
ibidem— 
n.  xxxvi. 

IV. 

Tam  qtti 
textum^. 
Hebrai- 
ctim,  quam 
qui  LXX* 
lnterpre- 
tum    /iV. 
quuntur  t 
inter  /L» 
difcordes» 


33^  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


ei  debet,  annos  4003.  nienfes  duos  &  dies  ali. 
quot  decurrifle  arbitratiir .  Alii  in  alias  fenten- 
tias  abiere  .  Sed  non  magis  convenit  inter  eos , 
qui  in  annorum  mundi  fupputatione ,  Hebraicis 
fontibus  pofthabitis ,  LXX.  Interpretum  nume- 
ros  fecuti  funt ,  ut  liquet  ex  variis  Eris  mun- 
danis  a  Chriftianis  Orientalibus  ufurpatis ,  de 
quibus  in  Diflert.  de  Periodo  Grarco-Romana , 
a  n  >bis  aclum  . 
y  In    hnc    controverfia ,  ab   ea   opinione   non 

Semitut  difeedam  ,  quae  veram  artatis  primorum  Patriar- 
Juclor  eharum   fupputationem    ex   Hebraicis  Codicibus 

iextunu  Petendam  cenfet ;  prarfertim  cum  Periodus  Gra?- 
Hebrai-  eo-Romana ,  cujus  ufum  in  hoc  Opere  demon- 
cum  .  ftrandum    fufcepi ,    eandem    fupponat .   Et  quia 

breviflimam  tantum  antiqua:  Hifloria;   fvnopfirn 
traditurus    fum  ,  fequar  opinionem  UfTerii ,   e- 
gregii  noftrae  setatis    Chronographi :    non  folum 
quia  Periodum  Julianam  ,  ad  noftram   facile  re- 
ducendam ,    adhibet ;    fed    ctiam,  quia    ex  ejus 
-Annalibus    Veteris   Teftamenti    Leclor   mutuari 
poterit   quse   hic  defiderantur. 
VI.         .  Contexit  quidem   Baronius  Iocis  fupra  Iauda- 
Xefponfio     t,s  Catalogum  antiquorum  Pairum  ,  qui    fecun- 
ad  Patres ,  ^um    LXX.   Interpretes  annos    ab  origine  mun. 
qui   LXX.  ^1'  ufque   ad   ortum  Chrifti  numernre  confueve- 
Interpret.     runt;  additque  ,   profiteri  &  ~S.oman.im  Ecclefi.tm 
fecuti  in  fuo  Martyrolcgio  fe  annos  fupputare   fecundtr.i 

funt.  eofdem  Interprete: .  Sed  ad  horum    prius  Pererii 

&  Bonfrerii ;  ad  pofterius  Malvenda?  &  Joannis 
Defpieres  refponfa  opponit  Ufllrius  in  priori 
parte  Chronologia;  Sacrje  cap.  1.  Non  mefugit , 
inquit  Pererius  in  Genef.  Iib.  7.  num.  130.  ple- 
rofque  Veterum  tam  Grscorum  ,  quam  Latinorum 
Chrcnologiam  ,  qua  efi  in  tranflaticne  LXX.  In- 
terpretum  ,  fequi  maluifle ;  quod  eam  tranflatio- 
nem  illi  cernerent  multis  feculis  efle  in  Ecclefla 
Dei  reverenter  ufurpatam  ,  religtofeque  cultam : 
atque  ob  eam  caufam  a/iqua  in  parte  eam  mittare 
aut  non  fequi  ,  religioni  haberent  .  Sed  apud  me 
(  quantum  ad  Chrcnologi.rm  ,  dc  qua  ntinc  agitur  ) 
aucloritas  Scriptura  Hebraica  ac  Lct-tins.  verfionis 
Vulgata ,  necnon  &  duorum  principum  Ecelefia 
Doctcrum  ,  Hicrcnymi  atque  Auguflini  ,  judiciunt 
(£•  lententia  praponderat . 

De  Romano  vero  Martyrologio  Malvenda  de 
VII.       Antichrifto  lib.  I.  cap.  i<5.  refpondet  :  Quod  Ec- 
xXefponfio      elefia  Rom.tnx    in  publicis    tabtdis  eam    annorum 
ad  Marty-   rationem  laudare  videatur  ,  quam  LXX.  dederunt , 
rohgiurrL.    id  quidcm  non  facit  ,   quod  veram  &  incorruptam 
Komanum.  eandem  exiflimet ;  cum  huic  e  diametro  adverfxn- 
tem  ,  ut  veram  (£■  gcnuinam  ,  cam  fummam  qu& 
in  editione   Vulgata  ej!  confignata  ,   omnihus  rcci- 
piendam  proponat  :  fed  id  tantum  fahibri  tempe- 
ramcnto  cavit ,    ut  vetus  aliqucd   venerands.    ve- 
tuftatis  monumentum  ,  tametfi  laccrum   ac  defor- 
me ,     &  pannis  annifque  obfitum    cxhiberet ;  om- 
nibufque  palam  faceret ,  quam  rationem  feeuti  fue~ 
rint  antiqui    Patrcs  in  enumerandts  ex  facra  Scri- 
ptura   annis ,   ab    Orbe  procrealo  ad  Chriflum  na- 
fcentem ;  cum  foleant    vetera   Antiquitatis    mtnu- 
menta ,   quantumvis   corrofa   &   attrita  ,  gratum 
afpettantibus    intuitttm  prstftare .    Quocirca  nihil 
cpus  efl  nunc  Ecclefia.  Craea  vulgatam  numerandi 
rationem  eommendare  ,  aut  Crsccrtim  exemplarium 
fatrocinium  contra  Hebraicam  veritatem  fttfcipere  . 
Et  Defpieres  de  verfione  LXX.  Interpret.  Difput. 
a.  dub.  j.  Nec  nes  movere  debct   quod  Ecclifia  fup- 
putationem     LXX.    Interpretum   ah   cmni   tempo- 
re  in  communem   ufum  receperit  ,  Neque  cnim  ea 
mens    fuit  Ecclcfia.  ,    ut  nemini   liceret  ab  ea  de- 
fleclere  :  fd  folum  ufitm  probavit ,  non  autem  fup- 
putaticnrs  errores  ,   quos  corrigit,  quando   eommo- 
dum  fuerit  .  Et  forte  ufa  eft  hac  fupputatione  cor- 
rupta ,    eo    quod    religioni   duceret  Verficnem  tllam 
contemnere  ,  cujus  aucloritatem ,  inquit  Augufti- 
nus  celebriorem  fufcepit  Ecdefia.  Et   quam  ut 
Divinam  omnes  vcncrati  funt ,  vel  forte  qucd  me- 
liora    tunc  non  fuppeterent  .  Sic   Ecclefia  fy  uni- 
verfut  Orhis   Qhrtflianus  utitur  Era  vulgari  & 


cxlculo  Dionyfi.mo  :  cum  tamen  Chronohgi  uott 
tgnobiles  doceant  ,  eam  non  parum  ahludere  a  ve- 
ro  &  germano  caleulo  .  Iia  Defpieres  s  qui  tamen 
in  eo  fallitur  quod  tradit,  univerfum  Orbem 
Chriftianum  calculo  Dionyfiano  uti ;  cum  is  in 
Patriarchatu  Alexandrino  nec  hodie  in  ufu  fit  , 
neque  unquam  fuerit ,  ut  in  Diffrt  de  Perio- 
do  Grarco-Romana  oftendi .  His  addo  ,  in  Mar- 
tyrologio  Romano  legi ,  Chnftum  natum  efle 
anno  a  creatione  mundi  quinquies  miilefimo  cen- 
tefimo  nonagefimo  nono  :  &  ah  urbe  Roma  condi- 
ta  anno  feptingentefimo  quinquxgefimo  fecundo : 
qui  nnnus  tam  Urbis  juxta  fupputationem  Capi- 
tolinam  ,  quam  mundi  ,  qui  eft  fecundum  LXX. 
Interpretes  concurrit  cum  anno  Juliano  XLIII; 
cum  tamen  Ecclefia  Latina  cum  Dionyfio  fupponat 
Chriftum  natum  tlTe  anno  JulinnoXLV.  Ex  ufu 
itaque  Ecclefia-  harc  diflicultas  dirimi  non  poteft  . 

His  ita  pofitis  ,    cum   in   opinione ,  quam  fe-      VIII. 
quor  ,  annus   primus  Era?  Chriftianar  incipiat  a  p>rima^ 
Kalendis  anni   Periodi  Graxo-Romanse  5494.  fe-  mundi 
quitur,   conditum   mundum  fuifle  anno  ejufdem  &tat . 
Pericdi  1490.  Cyclo  Solis  10.  B.  Lunae   7.  In- 
dicr.  5.  Totum    autem  iilud  fpatium  ,  annorum 
nempe   4003.  menfium  duorum   &    di  rum   ali- 
quot ,  quod  ante    Natale  vulgare  Chrifli  fluxit , 
in  Sex   mundi  iETATES ,   ut  vocant ,  diftingui- 
tur  .  Prior   cum  ipfo    mundo ,  autumnali   tem- 
pore ,  ut  puto ,  dieque  vicefima  tertia  Oclobris 
ieria  prima  creari  ccepto ,  exordit  r ,   duratque 
ufque  ad    Diluvium    per  annos   1656.  Quae  per 
tempora  Adam  ,    Seth  ,    Enos ,    Cainam  ,  Mala- 
!ael,  Jared  ,  Henoch  ,    Mnthufala  ,    Lamech    & 
Noe  gefta ,  ex  oclo  prioribus  capitibus  libri  Ge- 
nefeos  difc^nda. 

Secunda  artas    inchoatur  anno    Periodi    Grse.        IX. 
CO-Romana?  3141?.    Cyclo  Solis   14.  D.   Luna?  10.  Secundn^ 
Indicl.  11.  &  ufque  ad    initium    peregrinafonis  mundi 
Hebrxorum  poft  mortem    Tbare    Abrahami  pa-  &tas , 
tris  inchoata?  extend  tur  ,  continetque  annos  41«?. 
&  definit  anno  mundi    io8  3.Vixerunt   ea    a;tate 
Noe  ,  Sem  ,  Arphaxad,  Sale  ,  Heber ,  Rheu  ,  Sa- 
rug,   Nachor  &  Thare  Abrahami  pater  .  De  iis 
legendus  liber  Genefeos. 

Tertia  mundi    artas   initium   ducit  a   peregri-         jj- 
natione  Hebrxorum  ,  &  ab  anno  Periodi  Grae-  Xerti» 
co-Romanar  3573.   Cyclo  Solis  zs.CE.   Luna;  19.  munii;  A. 
Indicl.  3,  ante    Chriftum   iozr.  Durat  harc  artas  tas  # 
ufque  ad   Hebrarorum  exitum    de    ^Egypto   per 
annos  430.  Eo  annorum  fpafo  continentur  Abra- 
hami  &  ejus  pofterorum  Ifaac  ,  Jacob  &  Jofeph 
peregrinationes ,   refque  nb  iis  gefla:  ,  de  quibus 
confulendus  liber  Genefeos,  qui   cum  morte  Jo- 
fephi  definit  ,  compledens  gefla  annorum  1369. 
jlrgivorum  eo  tempore    Regnum  in  Pelopone- 
fo  cceptum  eft  ,  annis  mille  &  ocloginta  antepri-         xi. 
mam  Olympiadem  ,   ut  in  fuo   Chronico  refert  Re°num 
Eufebius  •  Primus  apud  eos  regnavit  Inachus  .  A.    Argivo- 
Gellius   lib.  1.    Noclium    Atticarum  cap.  16.   &   rum. 
Macrobius  lib.  1.  Saturnal.    referunt  hac  verba 
ex   Varrone    in   libro   17-   Rerum  Humanarum  : 
Ad   Romtili  initium  plus  mille  &  centum   anno- 
rum  ejl ;  ab  Inachi  enim  initio   juxta  Eufebii  ra- 
tiones  hic  conftituto ,   ufque  ad    Parilia  Varro- 
niara  anni  1101.  numerantur.  Ante  Regnum  il- 
lud  Hiftoria  profana  non  alTurgit  . 

Quarta   setas  ab  exitti  Hebrarorum  de   iEgy-        XII. 
pto  ad  jacla  Templi    Salomonis   fundamenta  ex-  Quarta 
tenditur ,  complecliturqne  annos  470.  E;us  pnn-   mundin- 
cipium   repetendum  ab  anno   Periodi  Graco-Ro-  tas. 
manae  4003.  Cyclo  Solis  3.   B.  Luna?   11.  Indicl. 
8.  annofcilicet  mundi  1514.  ante  Chriftum  1491. 
Egreflus   eft    popsilus     Dei    de   ^gypto ,  Duce 
Moyfe ,  cui   fuffeclus  eft  Jofue ,    qui    populum^ 
ilccato    Jordanis  alveo ,    in     Chananaram    tradu- 
xit,  ut   legitur  Jofu;   cap.  4.   v.  19.  &    uno  & 
triginta  debellatis  Regibus ,     ut  habetur  Jofue_» 
ix.  ac  fex  totis  annis   maiori  fubafta   Palarftinar 
parte  ,  eam  in  Tribus    Hebrarorum  diviiit .   Eo 
mortuodedit  eis  Deus    Judices  ,  quorum  hoc  eft 
Jaterculum .  OTHO- 


ad  Annales  C.  Baronii. 


XIII. 

Imperium 
Jffyrio- 
rum  . 


333 


i. 

ii. 

iii. 

IV. 
V. 

VI. 

VII. 

VIII. 

IX. 

x. 

XI. 
XII. 
XIII. 


(OTHONrEt, 

Ahodam    bidexter  , 
Samgar  filiiis  Anath , 
Debora    cum    Barac ,    filio 

Abinoem  . 
Gedeon  ,  qui  &  Jerobaal  di- 

elus  eft  . 
Abimelech  filius    Gedeonis 
I      ex  concub'na. 
(  Thola  filius    Ihua. 

(Jair  Gahndites. 
Jephte  Galaadites. 
■  Abefan  Bethleemita. 
I  Ahialon  Zabulonites. 
j  Abdom   Pharatonites . 
f  Samfon  de  ftirpe  Dan ,    uf- 
I  que    ad    Eli     Saeerdotem—  , 

(qui  populum  judicare  incce- 
pit    anno    mundi    1848.  & 
(  nac  4377« 

Poft  £//  obitum  ,  Samuel  popnli  Curam  cspeffift ; 
fed  is  libertatis  nimiae  pertaefus ,  fub  Rege_s 
deinceps  effe  voluit  ,  &  Deus  illi  Saulem  de- 
dit ,  qui  dum  divinis  mandatis  privatam  libidi- 
nem  praefert ,  a  Deo  rejeclus  eft :  eique  ex  Tri- 
bu  Judje  fuccetfit  David  Ifai  filius  anno  Perio- 
di  Grarco-Romanae  4439-  mortuus  anno  ejufdem 
Periodi  4479.  Salomone    fi'io    Rege   inftituto. 

Durante  hac  quar'a  mundi  aetate  Ninut  Beli 
filius  Ajfyriorum  fundavit  Imperium  ,  qui  DXX. 
annis  fuperiorem  Afiam  obtinuerunt ,  ut  in  lib. 
1.  cap.  05.  Herodotus  auclor  eft,  quem  &  in 
Operis  fui  initio  Appianus  Alexandrinu';  eft  fecu- 
tus .  Exiguam  quandam  Afia?  partem  fub  illorum 
ditione  fuifTe .  in  primo  Rnrr.moruni  Antiquit. 
libro  ccnfirmat  Dionvfiu1.  Halicarnacenfis.  Im- 
perii  Aflyriorum    finis    pertin- 1   ad  annum    Pe- 

TABULA     REGNI.JI 
Chronologicos  Annos 


) 

(  III.                    ] 

>                     (  XL. 

I  Eod. 

1  Eod. 

LXXX. 

I. 

IIII. 

XLw 

VI.  VII.  VIII. 

XL. 

III. 

1            quorum 
]  res   geftae  de- 

IX. 

Judicarunt 

XXIII. 

(  fcribuntur    in(X.                         (  Ifr.ielem  an-( 

I  libro  Judicum  1  Eodem. 
|  cap.                  I  XI. 

nos. 

'•  XXII. 

VI. 
'.  VII. 

i               i XI1, 

1                          1  Eodem.' 
!                            '.  Eodem. 

X. 

1  VIII. 

I  XIII.  XIV.  XV. 
1                          1  &  XVI. 

jxx. 

)            < 

) 

( 

mortuus  eft  anno  mundi  -888.  qui 

eft  Periodi    Grseco-Roma 

riodi  Gra?co-Romanar   4747.   Plures  enim   fuc- 
ceflores  Ninttt   habuit. 

Quinta  mundi   «etas  a  jaftis    Templi    Salomo-      XIV. 
nis   fundamentis   ad    ejus  Templi    conflagratio-  Quiattt 
nem  ,  per  annos  414.  ac  menfes  aliquot  prcpa-  rnundi  4* 
gatur,  inchoaturque  anno    Periodi     Graco-Ro-  tas . 
manae  4481.  Cyclo   Solis   6.  G.  Lunae    16.    In- 
dicl.  11.  anno  mundi  1993.  ante  Chriftum  1012. 
Salomon  poftquam  reliclis  mundi   vanitatibus  ad 
faniorem  mentem     rediiflet  ,    obiit,  cum  annos 
quadraginta  regnaffet ,   ex  lib.  Reg.  1.  cap.     n. 
anno    Periodi     Grarco-Romanae    4519.    Salomoni 
fuceeffit  filius  Roboam  ,  qui    cum   decem  Tribus 
a  fe  alienaflet  ,   ear  Jerohoam  Regem   fibi   prar- 
fecere  ;  eoque  Duce  ,    &  a 'Dcnio    Davidis   & 
n  vero  Dei  cultu    pariter  defecere,   ex  lib.  i* 
Reg.  cap.  11. 

!  D  J£     E  T    ISRAELIS. 

utriufque   continens. 


v  3 


« 


XIII. 
XIV. 
XV. 
XVI. 

XVII.  j 
XVIII.J 
XIX. 
XX. 


XXI. 


XXII. 


Davd  , 
Salomon , 
Roboam, 
Abiam , 

Afa, 

Jofaphat , 
Joram  , 
O  hozias , 

Athalia, 
Joas , 
Amazias  , 
Azarias ,  qui 
&  Ozias, 

Joathan  , 
A  chas , 
Ezechias , 
Manaffes , 

Amon  , 
Jofias , 
Joachas  , 
Joakim ,    qui 
&  Eliakim, 

Joachin  ,  qui 
&  Jechonias, 
Sedecias. 


c  00 

<    IU 


XL. 

XL. 

XVII. 

III. 

XLI. 
XXV. 
IV. 
I. 

VI. 
XL. 

xxix. 

LII. 


XVI. 
XIV. 
XXIX. 
LV. 


44<9« 
4479. 
4510. 
453^. 


C_   W 


gSgfi 

.2  6'S  8 

— ■    U    D-  _ 


4539« 
4580. 
4605. 
4609. 


4<5lO. 
4616. 
4655. 
4684. 


47  3<5« 
475». 
47<*7. 
479«. 


III. 
XXXI. 

M.  III.  |  4884 
XI.        j  4884 


4851. 
4853. 


M.III.I 

U    I 


M  1 


Jeroboam , 
Nadab , 
Baafa  , 
Ela, 

Zamri , 
Amri ,     . 
Achab, 
Oc!  ozias , 


M 


— 

»  _• 

>-  5 

O  o 

—  « 

O    - 


-    _ 


IX. 

Joram , 

X. 

Jehu, 

XI. 

Joachas , 

XII. 

Joas  , 

. 

XIII. 

Jeroboam , 

Interregnum, 

XIV. 

Zacharias, 

XV. 

Sellum , 

XVI. 

Manahem, 

XVII. 
XVIII. 
XIX.     I 

Phaceias , 

Phacee , 

Ofee, 

XXI. 

II. 

XXIII. 

I. 

dies  VII. 

XI. 

XXI. 

I. 

XII. 
XXVIII. 
XVI. 
XVI. 

XLI. 
XI. 

M.  VI. 

I. 

X. 

II. 

XX. 
XVIII. 


4519. 

4540. 

4541. 
4564. 


4565. 

456J. 
4576. 
4597« 


4598. 
4610. 
4638. 
4«  54. 


4670. 
4711. 
4711. 
4711. 


4713. 

4733- 
4735« 
475«. 


489$. 
489?. 


rolliguntnr  a  Davide   anni    CCCCLXVII.  a 
V.  Salomonis  anni  CCCCXXIII. 


Colliguntur  ifraelitici  Regni  anni  CCLV.    cum 
menfibus  aliquot . 

I»  .»«»*__««-__MB._-_«.«_B»»_i^-— -_i 


Anns 


334         Pagi  Apparatus  Chronologicus 


XV. 
Tcmplum 
Salomonis 
«vertitur  , 


XVJ. 
tnitium 
nnnorum 
eaptivita- 
titjud&o- 
WUIK. 


xvtt. 

Tlorent 
Tyrii  & 
Laceditna- 
Mii, 


XVIII. 

jifiyrio- 
rum  Impe- 
rium  de- 
fruttum  . 


^  Anno  Sede<ci&  undecimo  ,  ex  Jeremia  u  v.  3. 
civitas  Hierofolymitana  a  Chaldaris ,  4.  Reg.i?. 
oecupata  eft  ,  &  Sedecias  ad  Nebuchednefarem 
deduclus,  in  Babyloniam  ,  ubi  Nebuchednefa- 
res  regnabat,  deportatus  eft,  i.  Reg.  cap.  25. 
v.  4.  Deftruclum  vero  eft  Templum  anno  Nebu- 
chedjiefaris  XIX.  Jeremix  cap.  52.  v.  n.  &  2. 
Jib.  Reg.  cap.  25.  v.  8.  anno  primo  ineunte.» 
Olympiadis  4S.  poftquam  a  Salomone  condi 
ceeotum  eftannis  CCCCXXIV.  &  aliquot  men- 
fibus ,  ab  initio  Regni  Davidis  anno  CCCCL- 
XVIII.  ab  Ifraelitici  Regni  excidio  CXXXIV. 
Anno  Periodi  Graeco-Romanse  490;?. 

Ab  anno  qazrto  JoaHmi ,  qui  primus  fuit  Ne- 
buehednefarit  Babyloniae  Regis ,  annoque  Perio- 
di  Grasco-Romana?  48S8.  incipiunt  feptuaginta 
anni  captivitatis  Judaeorum ,  quos  Jeremias  cap. 
iy.  &  Z9.  definft.  Scio,  non  unam  omnium 
iiac  de  re  fententiam  efTe ,  fed  fequor  Ufferium 
in  Annal.  Vet.  Teftamenti ,  Petavium  Iib.  n. 
de  Dodr.  Temp.  cap.  22.  ubi  hanc  fententiam 
cgregie  confirmat,  contrariafque  refellit.  Por- 
ro  uterque  initium  Regum  Juda  &  Regum  I- 
fraelis  ab  eodem  ante  Chriftum  anno  aufpica- 
tur,feu  ab  eodem  annor  Periodi    Juliana:. 

Per  illud  tempus ,  quo  ambobus  Hebrarorum 
regnis  praefati  Reges  prarerant,  ac  longo  poft 
utrumque  extindrum  fpatio  regnatum  eft  apud 
Tyrum  Sidoniorum  coloniam ,  quam  annis  du- 
centis&  quadraginta  ante  conditum  a  S.ilomo- 
ne  Templum  fundatam  fuifTe  ,  ex  Tyriorum_ 
Annalibus  Jofephus  lib.  8.  Antiquit.cap.  2.  pro- 
dit  .  Carthago  vero  condita  dicitur  anno  poft 
Templum  inchoatum  144.  Eadem  tempeftate  , 
qua  in  Africa  novum  a  Tyriis  pofitum ,  eft 
oppidum  Lacedsmorjiorum  in  Grarcia  Rempubli- 
cam  faluberrimis  Legibus  celebrem  reddiditLy- 
curgus,    de  quo  Plutarchus  in    ejus  vita  . 

Sardattapalo  poftremo  AfTyriorum  Rege  ob 
luxum  &  focordiam  a  Prsefecto  Medorum  Ar- 
bacc  contemto,  &  poft  fufum  illfus  exercitum 
mori  compulfo ,  Imoerium  Affyriorum  deftru- 
clum  eft  ,  anno  Periodi  Graeco  Romanae  4747. 
Divifum  poftea  Imperium  :  Arbaccs  enim  Me- 
dos  fuos  Jiberos  declaravit,  &   Belefis  in  Sacra 


Sriptura  Efai.  39.  v.r.  &2.  Reg.  cap.io.  v.ti. 
Hipparcho  vero  Ptolemaro  &  Cenforino  Nabo- 
napxrus  diclus,  Regnum  Babvloniar  obtinuit » 
per  annos-14.  A  meridie  primf  dfef  Thot  men- 
fis  JEgyptiaci ,  die  videlicet  Feb--uarii  %6.  fe- 
ria  quarta  ,  Iabente  ante  Eram  Chriftianaman- 
no  747.  Nabonaflari  Epocham  Aftronomi  inci- 
piunt .  Nynus  junior  Aflyriorum  Regnum  ad 
proprios  terminos  reduclum ,  Monarchia  in_ 
Sardanapalo  jam  extincla ,  annis  19.  rexit  ,  ut 
in  Grseco  fuo  Chronico  refert    Eufebius. 

Cum  vero  Medi ,  quibus  autonomiam  Arba-  XIX. 
ces  reddiderat  ,  anarchfse  incommoda  ferre^  Imperium 
non  polTent ,  Dejocis  Imperio  fe  fubjecerunt  ,  Meiorum 
annis  ante  Cyri  initium  150.  ut  in  lib.  1.  &  Perfa- 
aticlor  eft  Herodotus ,  quem  ,  relidlo  Ctefia  ,  rum  . 
fecuti  funt  etiam  Dionyfuis  Halicarnacenfis , 
&  Appianus  Alexandrinus  in  Romanarum  fua- 
rum  Hiftoriarum  exordio.  Apud  Diodorum— 
Siculum  in  lib.  2.  Bibhoth.  Iapfum  memorise  vel 
Librarii  ,  Cyaxaris  pro  Dejorit  nomine  pofito, 
a  Medis  eledus  Rex  ille  fuiffe  dicitur  ,  circcu 
annum  1.  O/ymp.  XVII.  juxta  Herodotum  .  A  Cy- 
ri  nimirum  exordio  ,  quod  ex  illius  fententia 
in  Olympiadis  55.  inithim,  indeque  in  anni  Pe- 
riodi  Grarco-Romanae  4034.  medium  incidit  ,  fub- 
ductis  annis  150.  primus  primi  Mcdorum  Regis 
anntis  ab  anno  3.  Olymp.  17.  initio  ,  &  anno 
Pcriodi  Grseco-Romanse  4784.  deducendus  re- 
linquitur  .  Quam  Imperii  Medorum  Epocham 
refte  conftituit  UfTeriiF  in  Annal.  Vet.  Teft.  ex 
fingulorum  Regum  temporfbus  ab  Herodoto  af- 
fignat  s;  qui  &obfervat  .  Deiocem  anno  1.  Olym- 
pi.idis  18.  Ecbatana  condidifTe ,  cuius  ftruclur.l 
deftribitur  in  cap.  1.  lib.  Judith  ,  ubi  ab  Arpha. 
xado  Medorum  Rege  condita  fuifTe  dicitur  ,  fic- 
ut  &  a  Dejoce  in  Herodoto  &  Scriptor;bus  r.liis, 
quod  argumento  eft ,  utmque  illo  nomine  unum 
&  eumdem  Regem  deiignari .  Porro  defiit  Me- 
dorum  Imperium  in  A"iage  a  Cyro  deviclo , 
anno  Periodi  Grarco-Romanse  49*5.  a  quo  Per- 
Jici  Regni  a  Cyro  intti  Epocha  deducitur  ,  omni- 
bus  Antiquis  tradentibu":  Cyrum  Perfis  imperare 
ccepifTe  Olympiade  55,  ad  finem  tendente  nn. 
no  primo  ■ 


•rMPERir     PERSICI    LATE  RCULU  M- 


00 
u 

B5 


Cyrus , 


Cambyfes , 


Smerdis  Magus , 
. j 

Darius  Hyftafpis  F.       | 


E  ao 
Htti 


XXX- 

VII.  M.V. 

m.  vn. 

XXXVI. 


Xerxes , 


Artaxerxes  Longim. 
Xerxes  II. 
Sogdianus , 
Darius  Nothus , 


XX. 


XL. 


1 

1 


M.  II. 


m.  \  u. 


XIX. 


Artaxerxes  Mnem 


Artaxerxes  Ochus , 


cn  .    I      XL. 


Arfes , 


Darius  Arfami  F. 


XXVI. 


IV. 


VI. 


—  o  = 
p  o  S 


n  v  o 
t—  c  u 


4035. 


j\ofi<;. 


4071. 


4073. 


jooo. 


5019. 


5069. 
5069. 


lo-jo. 


50S9. 
5iiS. 


51S4. 


515S. 


T>^- 


XX. 

lmperium 

Qr&corum. 


xxr. 

Injlitutio 
Olympix. 

dum  . 


ad  AnnaJes  C.  Baronii. 


Darius  ab.  Alexandro  Magno  viclus  ,  a  Befio 
nefarie  perimitur ,  dum  Alexandrum  perfequen- 
tem  fugit ,  in  ipfo  tertii  anni  Olympiadis  111, 
jnitio  ,  qui  eoncurrit  cum  anno  Perioli  Graeco- 
Romana:  %i6i>  %  quo  Olympiadis  anno  Calip. 
fum  Cyzicenum  Periodum  fuam  annorum  -)6; 
deduxifle  ,  ex  Aftronomicis  obfervationibu>  li- 
quet.  Cumque  Juftinus  in  fine  libri  10.  tradat, 
Darium  a  Cognatis  oceijum  vitam  pariter  cum 
Terfarum  Regno  finivife  ,  fnatlifeftum  eft ,  in_. 
Monarchiar  Alexandri  Afiaticae  memoriam ,  C*. 
lippum  hanc  Periodi  fua?  Epoch.tin  inftituifle  . 

Durante  hac  quinta  mundi  aetate  ccepit  cele- 
berrimum  in   Graecia  certame»   Qlympicum,  au* 


335 


clors  Iphito .  Celebrata  autem  prima  Olympias 
anno  tertio  &  vfcefimo  arite  Romam  conditam, 
anno  fcilicet  Periodi  Gratco-Romanae  4718.  ut 
in  Diflert.  de  eadem  Periodo  demonftravi .  In 
Olympiadibus  temporis  illud  intervallum  defi- 
nit,  quod  a  Varrone  In  TiBello  Cenforini  de_» 
Die  natali  Mythicum  appellatur  ,  incipitque  quod 
dicitur  Wttoricum ,  quia  res  in  eo  geftae  veris 
Hiftoriis  continentur  . 

Ea  etiam  mundi  aetate   Romn  ,    anno    tertio ,      XXII. 
eoque  delinente  ,    Olympiadis    fextae  condita  ,  *?>»*  «»• 
anno  fc.   Periodi  Gracco-Romanae  4741.  ut  in_  ^'tur  * 
Diflert.  de  eactem  Periodo  oftendi . 


LAT  ERCULUM    t\  E  C  U  M    HOMAKOHUM. 


I. 


00 


Romulus , 


Interregnum  , 


Numa   Pompilius  , 


Tullus  Hoftilius, 


Arcus  Martius , 
Tarquinius    Prifcus . 


Servius  TuIIfii'; , 


Tarquiniu*;  Superbus 


Regifugium . 


£  00 

C    u 


.5.3  6 

~  2  w  c 

'r-    f?    ^"    n 

►5  §'->  E 


XXXVIII. 

474  r. 

I. 

4779- 

XLIII. 

4780. 

xxxn. 

4»i?. 

XXIV. 

4855. 

XXXVIII. 

4879. 

XLIV. 

4917. 

XXIV. 

4961. 

I. 

4985. 

XXIII. 

Sexta 
mundi  _- 
t*s  . 

XXIV. 
Finis    An- 
nnrum-. 
LXX.  ca- 

ptivitatis 
Jud&orum  . 


Regnatum  itaque  RomA  annis  folidis  144.  & 
poteftas  Regia  extincli  anno  Periodi  Graeco- 
Romanae  4085.  quo  Tartjuinius  ob  ftuprum  a_. 
filio  Lucretis.  oblatum  Roma  pulfus  eft  .  Confu- 
les  pro  Regibus  deinceps  inftituti ,  quorum  pri- 
mum  par  fuit  L.  Junius  Brutus  &  L.  Tarquinius 
Collatinus  . 

Sextx  mundi  Atas  incipit  a  conflagratione 
Templi  ,  quse  contigit  anno  Periodi  Grico-Ro- 
manae49o5.  Cyclo  Solis  10.  B.  Luna*  3.  Indifl. 
11.  annoque  mundi  34115.  ante  Chriftum  588. 
duratque  ufque  ad  Eram  Chriftianam  per  an- 
nos  587. 

Anno  Periodi  Grseco-Romanar  49*7.  antej. 
Chriftum  537.  fub  finem  primi  anni  Imperii 
Darii  Medi  ab  everfa  Babylonica  monarchia  de- 
ducli  ,  iniit  annus  feptuagefimus  fervitutis  Ba- 
bylonicse  fub  Joakimo ,  anno  1.  Nebuchednefa- 
ris  feu  Nabuchodonoforis  cceptae  .  Tunc  enim_ 
Cyrus  Perfarum  Rex  Judacis  reditum  in  patriam 
editfo  conceflit ,  &  reduces  Tcmplum  reardifica- 
re  juflit  ,  ut  legitur  r.  Paralipom.  cap.  %6.  v. 
11.  &   Efdrae  x,  Tunc  Judaei   Zorohabele  Duce, 


e  Babylonia  in  Judaeam  regrefll ,  ubi  anno  Pe- 
riodi  Graeco-Romanae  4959.  anno  ab  adventu 
eorum  fecundo ,  T-mpti  fecundi  fundamenta 
pofuere ,  ut  legitur  Efdrae  4. 

Dario  ultimo  Perfarum  Rege  demortuo ,  ece- 
pit  Imperium  Gr&corum  ab  Alexandro  Magno 
inftitutum  ,  ut  fupra  dixi.  Mors  autem  rfexan- 
dri  incidit  in  annum  periodi  Grarco-Pomanac 
5171.  inannum  ante  Chriftum  313.  diemque  vi- 
cefimum  fecundnm  menfis  Maii ,  ut  oftendit  Uf- 
ferius  In  Annal.  Vet.  Teftam.  ex  Plutarcho  in 
Alexandro .  Regnavit  annos  duodecim  ,  ut  in 
lib.i.  Machab.  cap.i.  proditum  eft  .  Poft  ejus  ex- 
ceflum  it»  res  ex  Ducum  confenfu  conft  tutae 
funt  .  Aridso  Alexandri  fratri ,  quem  Philippus 
ex  fcorto  fufceperat,  fumma  vel  potus  ttmbra 
Imperiieft  commifla  jRegique  declarato  Pbmppi 
nomen  eft  impofitum  .  Et  quia  mentis  fatis  com- 
pos  non  erat ,  Perdiccas  Macedo  ,  cui  Alexander 
moriens  annulum  tradiderat ,  Regni  procurator , 
reipfa  Rex  eft  defignatus.  Hoc  porro  latercu- 
lum  Regum  Macedoniae ,  qui  poft  Alexandrum 
Magnum  regnarunt. 


XXV. 

Reger  Ma. 
tedoni&pojl 
Alexandri 
M.  *»or~ 
tem. 


LJ. 


l$6        Pagi  Apparatus  Chronologicus . 

lATfRCVLUM    SUCCf.5SOB.UM    4LEX  AKDRI    MAGNT 

Iti   Regno  Maeedonia, 


bo 


I. 
II. 
III. 

IV. 

V. 

VI. 
VII. 
VIII. 
IX. 

X. 

XI. 
XII. 

xui. 

XIV. 
I  XV. 
j  XVI. 
I  XVI. 


Aridarus , 


Caflander, 


Phlipptis   Caflandri  F. 

* 

Antipater    (  C3lTindn 


& 


( 


Alexander  ( 


Demetrius   Poliorcetes 


Pyrrhus , 


Lyfimachus, 


Arfinoe    Lyfimac.  uxor. 


Ptolemarus    Lagi  F. 
Meleager  , 
Antipater . 


•  -   c 
c  ao 

C    u 


VII. 


XIX. 


III. 


VI. 


M.    VII. 


VI. 


Softhenes  , 


XIII.  I 


Aiugonus  Gonotas  , 
Demetrius  Antig.  F. 
Antig  nns , 

Phinppus  Demetrii   F. 
Perfeus . 


M.    VJI. 


M.  II. 

d  es   XLV. 


II. 


XXXVI. 


XII. 


XLII. 


X. 


Efc 

•2  c 

.~  c 
c  c 


H  N 

-   c 

C  2 

c 

o 

-o  oi 


5171. 

5177- 

5196. 

5197- 

5100. 

$10^. 

5106. 

5111. 

511?. 

5114. 

5114. 

5114- 

5116. 

5151. 

51^1. 

5^74- 

5316. 


Ttrfeo  %  Romanis  viclo  ,  ut  legitur  1.  Machab. 
cap.  8.  v.  5.  fiuiit  Regnum  Macedonicum  anno 
Periodi  Graeco.Romanae  J5io*.  annoque  ante_* 
Chriftum  168.  Ejus  Imperii  reliquiar  ,  Romano 
jam  furgente  Imperio,  in  Stleuctdn  Syrix  & 
Ttolomtis  ^Egypti  Regibus  adhuc  fuperfuerunt. 


Eodem   mortis  Alexandri  MJgni    anno  JEgy-     XXVI. 

ptui  &  quidquid  Libya;  ac  Cyrenaica:  Alexander  SucccJJio 

obtinuerat ,  cum  omni    illa    Arabiae    parte    q  tiae  ptohm&o- 

JS.e,ypjo   adiacet  ,    Ptolcmso   L*g>    fiuo  obtigit  ,  rum  Kvy. 

quem  Soteris  cognoiientum    a  Rbodiit  3ccepiffe_»  ptiRcgum. 
indicat  in  Atticis  Pauf-ni_s. 


L4TZ.R. 


ad  Annalcs  C.  Baronii.  ^y 

LATERCVLVM   FTOLEM&ORVM    MGYFTI    RECVM. 


I. 

n 
iii. 

IV. 


V 

60 


Ptoleniaeiis  L-igi  F. 


Prolc-marns  Philadelphus , 


P(olemjcuv   Evergetes  I, 


\~\ 


Ptol-marus  Philopator. 


Ptolemarus  Epiphanes, 


VI. 

VII. 


I   VIII. 


IX. 

o. 

X. 
XI. 
XII. 

XIII. 
XIV. 


Ptolemarus   Phflomeior, 


Ptolemxus  Fvergetes  II.  Phyfcon  ,  Philom.  frater, 

i'      .»  ■  ..        ■ 

Ptolemarus  Lathgrus  Phyfconis  F. 
1  iii'  i 

I  Ptolemaeus  Alexander  Lathuri  friter. 

Ptolemaeus  Lathurus  fecundo  ; 

*  ■  i  ■       i         ■       i 

Ptolemaeus  Alexauder  II ,  Alexandri  F. 

1  —     ''— ■ ■ — . 1         >' 

Ptolemarus   Alexander  III,  Alexandri   primi   F. 


Ptolemarus   Auletes   nothus  , 


Ptolemarus, 


Cleop.itra. 


L. 

XXXVIII 

XXVI. 

XVII. 

XXIV. 

XXXV. 

XXIX. 

XVII. 

X. 

VIII. 

DiesXIX. 

XVII. 

XIII. 

V. 

XVII. 


,        O    3    3 

<•=  8  g-.S 
JI7I. 


5110. 


5»58. 

5i83- 


5300. 


53*4' 
5358. 

5387. 


5404. 


5414. 


54x1. 


5411. 


5439- 


5453' 


5453- 


XXVII. 

Inflitui- 
tur  in  Sy. 
ria    Re- 
gnnm  Se- 
leutida* 
rum  . 


Sekucus  Nicttnor  unns  ex    Alexandri   Ma-gni  chabarorum    cum   Sehuciiit    implicata   narratia 

Ducibus ,  annis  poft  ejus  obitum  duodecim  ela>p-  rtt,    plurimum   refert  Regum  SeLeucidarum  or« 

fis ,  in    Babylonia,  Media  ,   caeterifque  Orientis  dinem  &  fuccefTLonem  exacle  defcribere.  Duo. 

tradibns    anno   Periodi   Grarco-Romanae    5181.  decim   priores  hic  propono  ,  de  eorum  fuccef- 

ante  Chriftum  311.  regnavit .  Cum  autem  Ma-  foribus  poftea  locuturus . 


i- 


1. 

11. 
iii. 

IV. 
V. 
VI. 
VII. 
VIII. 
IX. 
X. 
XI. 
XII. 


Seleucus  Nicanor  , 

Antiochus  Soter  ejus  F. 

Antiorhus  II,  Soteris  F.  T>hms  diclus  , 

Seleucus  II.    Callinicus  ,   Divi  F. 


XI. 
j      XII 


Seleucus 

III. 

Ceraunus, 

Callinici 

F. 

Antiochus  III 

.  M.  Callinici  F. 

Seleucus 

IV, 

Philopator 

Antioch. 

M.F. 

Antiochus  V. 

Epiphanes 

Antioch. 

M.  F. 

Antiochus  VI.  Eupator  . 

Demetrius   Soter  ,  Seleuci  Philop.  F. 

■  '  p       111 

Alexander  Eala  infitius  , 


Demetrius  II.  Nicator  Demetri  Soteris  F. 


«t;  w 

XXXII. 
XIX. 
XV. 
XX. 

III. 

XXXVI. 

XII. 

XII. 


.  «  .    J 

<l»    *-    e         *- 

*2  §53  = 

<-2S'|-:e 


5181. 


5114. 


5133. 


5148. 


11. 

XII. 
V. 


5168. 


5171. 


53°7' 


5319. 


533°- 


J33*- 


5344' 


J349' 


'•Apparatut  in  Baronium 


V? 


Anna 


38  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


Jnno  Perrodi  Gr&eo-Roman&  f?$r.  Cyclo  So!'s  7. 
I.  Lun&  11.  Inditt.  11.  Mundi  3861.  Urbit 
eonditA  611,  ttnte  Chrijfum   143. 

XXVIIT.        Fine  Hiftoriae 'Veteris  #Teftamenti    &    initi» 
Jud&ts  au.  Erse    Chriftfanse    appropinquantibus  ,    ut    varii 
tonomix^     errores,  qui  tam  paulo   ante  eam ,  quam  poft , 
cortceffa .     commirti    folent  ,    ftcilius    vitentur ,   prsecipuse 
res  apud  Judaeos  &   Romanos  ac  in   Syria   ge- 
ftar,    ordine   temporum    fervato,    breviter   ex- 
plicandse  funt.  Sulpicius  itaque  Severus  de  li- 
bertate  Judaris  reddita  loquens ,  ait:  Pofl  Jona. 
than  ,  fumma  rerum  ad  Simonem  fratrem  defer- 
tur  .  Tum    Demetrius  (  Nicator    fcilicet  )    rcfetto 
eum  Jud&is  fttdere  ,  eontemplatione  cladis  a    Try- 
phone  illat&   (  nam  pofl  Jonath&  necem  ,   urhes  eo- 
rum  atque  agros  bello  vaflaverat)  annua  ejusve- 
Higalia  in    perpctuum  remittit .  Etenim  ufque  ad 
id  tempus   Regibus   Syris  ,  nifi  cum   armis  refifle- 
rent ,  flipendium  penjilavcrant  .  Id  geflum   Deme- 
trii    Regis   anno   fecundo  :    qucd   ideo  fignavimus  , 
quia    ufquc    in    httnc  annum  per  tempora  Afiano- 
rum  Regum   cucurrimus  ,   tit   ratio  temporum  di- 
getla     luceret .   Nunc  autem  per  ten.fora    eorum  , 
qui  Jud&is    vel   Pontifices  vel  Reges  fuerunt ,  uf- 
que  a  d    Cbri/li  nativitatem  ,    rerum   crdinem    di- 
geremus.   Igitur  pofl  Jontrthan  Simon  frater  ejus, 
ut   fupra    ditlum    efl ,    Hebr&is  pr&fuit  jure    Vort- 
tificis  ;    id    enim    ei  tum  a  fuis  ,   /«»2    a  populo 
Romano    honoris  delatum  .  Judsei    enim    pnft    Ba- 
bylunicam  captiviratem  foiutam  ,   femper  aliquo 
modo  fubditi    fuerant,    primo  Perfarum ,    mox 
etiam    Gr&ccrum    Regibus  .  Verum  ,    Demetrius 
Nicator   Syrii    Rex   ad    pefironem  Simonis  fum- 
mi  Judseorum   Sacerdotis  ,  abfoluram  Judseis  pa- 
cem,  atque  ab  omnibus  tributis    immunitatem., 
&   perpetuam  inter  ipfum    Demefrium  &    gen- 
tem  Judarorum    focieratem   conceffif,    uf    Iiouet 
CX  Demetrii    diplomate  relato  I'b     1.    Michab. 
cap.  13.   "ty.  41.  &   41.    Anno   ccntcjimo  feptuage- 
fimo   ablatum   cfl  jugum    Gentium    ab    Ifrael ,    Et 
capit   popultts  IJrarl  fcribere  in  tabulis   &   gcflis 
publicis .     Anno  primo  fub   Simone  fummo   Sacer- 
dote  ,  magno  Duce  (&•  Principe  Jud&orum  .  Annus 
ille   Grsecorum  170.  feu   Ersc  Contrachium ,    & 
annorum  Seleucidarum  a  verno  menfe  ,  ut  csete- 
ri    in  lib.  1.    Machabseorum    memorati,    proce- 
dit ;  cum  tamen  anni  Grsecorum  ,   quorum  men- 
tio   in   1.  lib.  Machab.  ab  autuinno  proficifcan- 
tur,   &  anni   prioris  Iibri    fex   menfium    inrer- 
vallo  pofterioris   init'um  antevertant .  Porro  fa. 
cile  Simon  ,  quse  a   Demetrio  poftulabat,  obti- 
nuit,  quia  paulo  antea  hic  acceperat,   necatuin 
efle   Antiochum  Theon  Alexandri    Balse   filium   a 
Tryphone  tutore  fuo  qui  Syriam   invaferat  ,  re- 
gnique  diadema  fibi  i/npofuerat  .  Petavius  in  lib. 
de  Docl.  Temporum  ,  &  rjfferius  in  Annal.  Vet. 
Teft.    libertatem    Judsels  anno    tertio    Demetrii 
conceffim  fcribunt ,  fcd   nullo  tefte  . 

Anno  Periodi  Gr&eo-Roman&  Jjji.  Cyclo  Solis  8. 
E.  Lun&  11.  Indtcl.  \%,  Mundi  3863.  Vrbis  con- 
dits.  611.  ante   Chriflum  141. 

XXIX.  Simon  ftimmiis  Judseorum  Pontife\  Gxzamex- 
Hierofoly-  pugnat  ,  &  Hierofolymitanam  arccm  ,  quam  & 
ma  a  Ju-  munivit,  &  in  ea  habitavit.  Lib.  1.  Machab. 
d&is  capta.  Cap.  13.    Et   intravtrunt   in  eam  tertia  (&•  vice- 

Jima    die  fecundi  mehfis ,   anno  ccntefimo   fcptua. 

gcfimo  primo ,   Grsecorum  nempe  . 

Anno  feriodi  Gr&eo-Rcman&  53  {3.  Cyclo  Solis  9. 
D  C.  Luns.  13.  Indtft.  13.  Mundi  3864.  Urbit 
condit*  613.  ante   Chriflum   141. 

XXX.  Anno    centejimo  feptuagcfimo   fecundo    congregit- 

Demetriut  vit  Rex  Demctrius  exercitum  fuum  ,  &  abiit  in 
Syri&  Rex  Mediam  ad  ccntrahenda  fibi  auxilia ,  t,t  expu- 
txpitur,      gmrct  Tryphoncm  .  ino::i;  Auilor  lib.  1.  Machab. 


cap.  14.  ty.  1,  Patabat  Demetrius  Nicator  Sy- 
riae  Rex  ,  fe  facile  Tryphonem  e  Regno  Sy- 
nse  exturbaturum  .  Verum,  amiflb  exercitu  , 
vivus^  in  poteftatem  hoftis  venit,  &  cuftodise 
mancipatus  eft ,  ut  ibidem  Auclor  Machabso- 
rum  &   Jofephus  Iib.  13.  cap.  9.  in  fine  . 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  $354.  Cych  Solis  10. 
B.  Lun&  14.  IndiEi.  14.  Mundi  3S65.  Vrbis  con- 
dit&  614.    ante  Chriflum   140. 

VVVT 

Milites  Tryphonis  Syria?  invaforis  mores  per-  Antioc),.', : 
tsefi ,  defecerunt   ad   Cleopatram    Demetri  ^^3'  sctcr  voc-- 
toris  captivi  uxorem  ,   qua?  tum  in  Seleucia  cum  .      * 

liberis  dfi  induferat  :  quse  ad  Antiochum  fra- 
trem  Demetrn  manti  fui  mifit ,  conjugium  Itium 
&  Regnum  ei  offerens .  Antiochus  hic  Deme- 
trii  Soteris  filfus  ,  apud  Jofepum  lib.  7.  Anti- 
quit.  cap.  11.  piterno  co°nomento  Scter  Jicitur, 
a  religione  Piits  .  Jofephus  lib.  13.  cap.  :i.  & 
ab  Eufebio  in  Chronico  Sidetes  vd  Sedetes . 

Anno  Pertodi  Gr&co-Rcman&  535  j.  Cyclo  Solis  it. 
A.  Lun&  15.  IndiEl.  15.  Mundi  j856.  Vrbis 
condit&  6i$.ante  Chrifium   139. 

^»»9   centejimo  fcptttagejimo   quarto   exiit     A»-      XXXI^. 
tiochus    in    terram  patrum  fitorum  ,     &    conver.e-  Antiocbus 
runt  ad  eum  omnes    exercttus  ,    ita  ut   pauci    re-  Soter  fit 
licli    effent    cttm    Tryphcne  lib.  1.  Machab.    cap.   R;x  Syri& , 
15.  ty.  10.  ubi  ferrno  eft   de  Antiocho   Sidere.5 
hujus    nominis  VII;  potlquam  fcilicet    in  matri- 
monium  Cleopatram    fratrrs    foi   Demetiii   Nica- 
toris  uxorem  recepit  ,  ex  Juftino  lib.  36.    cap. 
1.  Regnavit    dehinc  Antiochus   annos  novem  ex 
Eufebio  in   Chronico  ,   &    Porphyrio  in  Grsecis 
Eufebianis . 

Anno  Pcricdi  Gr&co.Romanx  %*,*,*>.  Cyclo  Solis  11. 
G.  Lun&  16.  Inditl.  1.  Mundt  3S67.  Urbis  con- 
di:&  616.  antc  Chriflnm  138. 

Tryphon  ,  qui  in  Syria  regnabat ,  derellclus  eft  XXXIII. 
ab  omnibus  fere  copiis ,    quando    Antioclms   in  interitus 
Syriam  venit  .  Quare  Voram  finitimam    Phoeni-  Tryphonit 
dx  urbem  fuga  fe   recepit  ex  lib.    1.   Macliab.  SVi*  Re- 
car.  15.  ty.  10.  tai  demque   ad    p^pulares    fu-s  gis . 
Apameam ,  ubi  interfeclus   eft    ex.  Jofeiho    Iib. 
13.  cap.  ii.  &   Appiano  in  Syriacis  pag.  131. 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  53  jp.  Cyclo  Svlis  1  j, 
C.  Lun&  19.  indii}.  4.  Mundi  3870.  Urbis  con- 
dit&  619.  ante  Chrijlum  13J. 


T-Toc  anno  exeunre,  Grsecorum  177-  menfe 
undecimo  ,  qui  eft  Schebat,id  eft  ,  circa  noftrum 
Februarium  ,  occifiis  eft  Simon  Judaeorum  Pon- 
tifex  a  genero  fuo  Ptolerrseo  ex  lib.  1.  Macha- 
bseorum  cap.  16.  ubi  additur  ,  filium  ejus  Jo- 
annem  ,  (  deviclls  Hyrcanis  didtum  Hyrcanttm  ) 
qui  evaferat  ,  Pontificatum  hoc  anno  cepiffe  Si. 
mon  per  annos  VIII.  &  aliquot  menfes  furnmo 
Pontificatu  funclus  eft  ,  nt  coliigitur  ex  Hifto- 
ria  Machabarorum  ,  cnjtts  primus  liber  ,  qui  qua- 
draginta  annorum  Hiftoriam  continet,  hoc  anno 
abfulvitur  . 

Antiochus  Soter  Syria?  Rex  ,  ut  habet  Jofe- 
phus  lib.  13.  Antiquif.  cap.  16.  anno  regni  fui 
qntrto ,  &  Hyrcmi  primo  ,  in  Judsemi  dnxit 
exercitum,  &  Hyrcanum  in  urbem  Hierofoly- 
niitanam  comptilit,  eamque  obfidione  cinxit  , 
ut  Jofephus  ibidem  .  Tandem  pax  certis  condi- 
ticnibus  firmatur,  ut  Jofephus  ibidem  &  Dio- 
dorus  Siculus  lib.  34.  iri  Bibliotheca  Photii  cod. 
M4- 


An- 


XXXIV. 

Simonis 
Jud&cruni 
Pontif.  c&- 

des  . 


XXXV. 
Bcllum  in- 
ter  Hyrca,- 
num&An^ 

ticchum  . 


ad  Annaks  C. Baronii. 


33P 


XXXVI 
Demetrius 
in  Regnur.i 
Syris  re. 

ilituitur . 


Jnno  Teriodi  Gf£co-Roman&  5364.  Cyelo  Solis  10. 
D.  Lun.i  5,  Indift.  9.  Mundi  3  $.7  J.  Urbis  con. 
<6'f«  614.  ante  Cbrijlum  130. 

Antiochus  Sidetes  Syriae  Rex  contra  P£r*«- 
tcm  Parthorum  Regem  cuni  exercitu  profcclus 
eft,  fratrem  fuum  Demetrium  Nic.itorem  re- 
petens,  viclorque  tribus  praeliis  Babyloniam  oc- 
cupavit .  Tandem  tamen  a  fuis  defertus  eft  ,  & 
in  alio  praelio  a  Parthis  occifus ,  ut  teftantur 
Julius  Obfequens  lib.  de  Prodigiis ,  Juftinus  lib, 
38.  cap.  10.  &  39.  cap.  1.  Jofephus  lib.  13.  cap. 
j6.  Eufebius  in  Chronico  ,  &  Orofius  lib.  j.  cap. 
10.  Demetrius  obfidione  Parthorurn  liberatus , 
rcftitutus  in  Regnumeft,  Juftinus  Iib.  39.  cap.  1. 

Poft  Antkchum  Judaei  nullum  Macedonum 
Regem  tulerunt ,  domeftieifque  Imperiis  ufi  Sy- 
riam  magnis  bellis  infeftarunt ,  ex  Juftino  Iib. 
36,  cap.  1.  Syriaeque  &  Phceniciae  non  paucas 
urbes  fubegeruut,  ex  Strabone  lib.  16.  pag.<S6r. 
Hyrcanus  enim  poft  Antiochi  caedem  defecit  a 
Macedonibus :  jamque  nec  ut  fubditus ,  nec  ut 
amicus  opem  ullam  illis  arnplius  ferebat ,  Quam- 
primum  vero  de  morte  Antiochi  audivit ,  ad 
urbes  Syrise  duxit  exercitum;  ratus,  id  quod 
erat ,  inventurum  fe  eas  vacuas  propugnatori- 
bus.  Medabctm  igitur ,  de  qua  lib.  1.  Machab. 
cap.  9.  ^.  35.  non  fine  labore,  fexto  demum 
menfe  vi  cepit:  deinde  Samegam  cum  vicinis 
pagis,  ex  Jofepho    Iib.  i3.cap,  17. 

Anno    Periodi  Gr&co-Roman&  1567.  Cycio  Solist^, 
C.  Lun&.  8.  lndiEl.  iz.   Mundi  3878.  Urbis  con. 
ditsi  617.  crnte  Chriflum  117. 


XXX VW.  .  Cum  Demetl^us  Nicator  Syriae  Rex ,  tam  Sy- 
Alexander  r's  °iuam  militibus  propter  mores  improbos  in- 
Zah'ra    -  v^tls  eH^et '  a^   Ptolemaeum   Phyfconem  iEgypti 

„  .  -"  Regem  miferunt  ,  rogantes  ut  aliquem  ex  Se- 
?•     '     *"  Jeuci   genere   eis  daret ,   quem    poffent  Regem 


XXXVIT. 

Jud&i  nul- 
lum  Regem 
ttgnofcunt. 


P* 


XXXIX. 

Epocha 
Tyriorum 
inftittita  , 


fibi  conftituere,  ex  Jofepho  lib.  i3.cap.  17.  II- 
le  juvenem  quendam  iEgyptium  mifit,  compo- 
fita  fabula  ;  quafi  per  adoptionem  Antiochi  Re- 
gis  receptus  in  familiam  regiam  eflet ,  ex  Ju- 
ftfno  lib.  59.  cap.  1.  Refert  autem  Porphyrius 
in  Graecis  Eufebianis  pag.  217.  ut  filium  Ale- 
:<andri  {  Bnlae  fcilicet ,  q-ui  Antiochi  Epiphanis 
illius  cenfebatur)  miffum  fuiffe  ,  &  ipfum  Ale- 
xandrum  diclum ,  atque  a  Syris  Zabinam  cogno- 
minatum . 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  J36S.  Qyclo  Sdiis  14» 
F.  Lun&  9.  Indict.  13.  Mundi  3879.  XJrbis  con- 
dita.6%%.  ante    Chriflum  iz6, 

Praelio  circa  Damafcum  commifTo  Demetriut 
Nicator  vincitur :  &  ab  uxore  filiifque  defertus  , 
&  cum  paucis  fervulis.reliclus  ,  Tyrum  religio-» 
ne  Templi  fe  defenfurus  petiit,  ex  Juftinocum 
Jofepho  &  Porphyrio  in  locis  fupra  citatis .  11- 
luc  ingredi  prohibitum ,  cum  navem  ingredere- 
tur ,  trucidatum  fuiffe,  quatuor  poft  reditum 
e  Parthia  annis  Regni  exaclis,  tradit  Porphy- 
rius :  quamvis  alii  mortem  ejus  aliter  referant . 
Livius  lib.  60.  &  Appianus  in  Syriacis  pag.  132. 
ab  uxore  Cleopatra  eum  interemtum  nirrant .  Et 
ea  certe  confcia  ,  Tyri  occifum  illum  fuiffe  admo- 
dum  fit  verofimile  :  &  vel  ab  ea ,  vel  ab  Alexan- 
dro  Zabina  Tyrios  ob  hoc  faiftum  libertatem  & 
AU70vo#/.i'av  obtinuiffe .  Ab  hoc  enim  anno  novam, 
temporum  fuorum  Epocham  Tyrios  deduxiffe  , 
liquet  ex  Eufebio  in  Chronico ,  ubi  cum  fecun- 
do  anno  Imperatoris  Probi ,  qui  cum  anno  Chri- 
fti  CCLXXVII.  annoque  Periodi  Graeco-Roma- 
nae  5770.  eoncurrit,  annus  401.  Tyrionim  co- 
fulatur . 


Apparatus  i»  Baronium- 


Annr,  Periodi  Gr&eo-Roman&  5370.  Cyclo  SolisxC^ 
C.  Lun&  11.  IndiSf.  ij.  Mundi  3881.  Urbis  eon. 
dittt  630.  ante   Chriflum  124. 

Seleucus  Demetrii  Nicatoris   Syriae    Regis  fi-       XL. 
lius  ,  injufTu  niatris  Cleopatrar  fumto   diadema-  s elc'lcu! 
te ,  regnavit  in  Syria  anno  1.  ex  Livio  lib.  60.  H  R(K  s)" 
&  Porphyrio  in  Grarcis  Eufebianis  pag.  217.      r?<£* 

Anno  Veriodi  Gr&co-Roman&  %n\,Cyclo  Solis  27. 
B.Lun&n.  Indicc.  1.  Afa»^' 3882.  Urbis  con. 
dit&6ii,  ante  Chriflum  123. 

Cleopatra  filiusn  Seleucum,  vel  quod  iniuffu      XLT. 
fito  diadema  fumfifTet  five  metuens ,  ne  ille  pa-  Antioehui 
tris  Demetrii  mortem  ulcif-eretur ,  five  eodem  Crypus  fit 
furore  gerens  omnia  ,    fagitta   transfixum  inte-  Rex  Syri&, 
remit .  Alterum  deinde  filium  ex  Demetrio  fu- 
fceptum  Antiochum  Grypum  ,  quem  Athenas  edu- 
candum    miferat ,    Regem    conftituit;  ut   Regis 
nomen  penes  filium ,  vis  autem   omnis  Imperii 
penes  matrem  effet,  ex    Livi6  lib.  60.    Juftino 
lib.  39.  cap.  1.  &  Appiano  in  Syriacispag.  132. 

Anno   Eeriodi  Cr&co-Roman&  5372.  Cyclo  Solis  28. 

A.  Lum  13.  Indiit.  2.  Mundi  3883.  Urbis  eon. 
ditR    632.    ante  Cbriftumui, 

Alexander  Zabinas  Syriae  Rex  rerum  fuccef-     XLIL  _ 
fu    tumens ,    fpernere    jam    etiam    Ptolemaeum  Alexandri 
Phyfconem    iEgyptiorum    Regem  ,  a  quo   fnb-  Zabip&  Sy. 
ornatus  fuerat  in  Regnum  ,    fuperba   infolentia  rit  Regis 
ccepit .    Itaque    Vtolem&us    reconciliata    fororis  interitus* 
Cleopatrae  gratia  ,  deftruere  Alexandri  Regnum  , 
quod  odio  Demetrii    Nicatoris   viribus  fuis  ac- 
quifierat ,  fummopere  inftituit .  Mifit  igitur  in» 
gentia   Grypo  auxilia  ,  &  filiam  Tryphenam  Gry- 
po  nupturam ,  ut  popttlos   in   auxilium   nepotis 
follicitaret .    Nec  res  fruftra  fuit :  nam  cum  om- 
nes  Gryphum  iEgypti  viribus  inftruclum  vide- 
rent,    paulatim    ab   Alexandro    deficere    cceper 
runt ,  ex  Juftino  lib.  39.  cap.  2.  Tandem  praelio 
inter  Antiochum   Grypum  &  Alexandrum  Za- 
binam  commiffo  ,  viclus  Alexander  Antiochiam 
profugit;  &  a  latronibus  captus ,   perdudhifque 
ad   Grypum ,  interficitur  ,  ex  Juftino    ibidem . 
In  pugna  cum  Grypo  C3eftim    eum    occubuiffe , 
tradit  Jofephus  lib.  13.  c.  17.  Clndem  exercitus 
non    ferentem  ,    quarto   anno  Olympiadis   16-4. 
veneno  feipfum  fuftuliffe  ,  refert   Porphyrius  in 
Graecis  Eufebianis  Scaligeri   pag.  227.   Hoc  au- 
tem  anno  quartus  ille  annus  abfolvitur . 

Anno  Teriodi  Gr&co-Roman&  5380.  Cyclo  Solis  S° 
E.  Lun&  2.  Inditt.  10.  Mundi  3851.  Urbis  con- 
dit&   640.  ante  Chriflum  114. 

Cum  oflo  jam  annis  foltts  &  quietus  Regnum    XLIIT^ 
Syriae    Antiochus    Grypus  obtinuiffet ,    natus    eft  Grypus  & 
iHi  aemuius  regni    Antiochus    Cyucenus    frater-.  Cyzicenus 
Grypus  audito  quod  frater  ipfius  copias  contra  *»ter  /o 
fe  apud  Cyzicum  colligeret  ,  oniiffa  expeditione  difcordes% 
quam   in    Judaeos   fufcipere    inftituerat,  contra 
fratris  adventum  fe  paravit,  ut  fcribit  Jafephus. 
lib.  13.  cap.  17, 

Anno  Periodi  Gr&co-Romant  5381.  Cyclo  Solit  10« 

B.  Lun&c,.  IndiB.    12.  Mundi  3893.  J7rfc/.r  con~ 
dit&6xi.  ante   Chritium    112. 

In  praelio  inter  Antiochos  fratres ,  Cyzicenum     XLIV» 
fcilicet  &  Grypum  faclo ,  viclor  Cyzicenus   fra-  Regnum^ 
trem  Regno  expulit  ,  Regnumque  fufcepit  anno  Syri&  irt- 
primo  Olympiadis  167.  ex  Porphyrio  in  Graecis  duo  divi-* 
Eufebianis  pag.  117.  qui    addit  ,  anno   fecitndo  fum, 
ejufdem  Olympiadis  Grypum  Afpendo  redeuntera 
Syriam  obtinuiffe :  Cyzicenum  vero ,  divifo  Iw* 
tferjo ,  Coelefyria  potitiun  e,ffe . 

V  v  2  -4»- 


340  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


XLV. 
Arifl,M- 
l"s  furce- 


mo  Ponti- 
ficatu . 


Anno  Periodi  Grsco-Romans  5387.  Cych  Solis  1$. 
C.  Luns  9.  Indifl.  1.  Mundi  3898.  Urbis  con- 
dits  64J.    ante  Cbrifium  107. 

Joannes  Hyrcanus ,  cum  per  annosXXIX.  funi- 
mo  Sacerdotio  uniftus  fuiflet ,  mortuus  eft , 
ut  ex  Jofepho  refert  Eufebius  lib.  8.  Demon- 
ditHyrea-  ftrat#  Evan§eI'c-  cap.  i.  &  illum  Latine  vertens 
noinfum-  'n  Commentariis  ad  9.  caput  Danieas ,  repetit 
Hieronymus:  licet  in  noftris  libris ,  &  in  anti- 
qua  quoque  Rufini  verfione ,  Jofephus  illi  nunc 
XXXIII.  nunc  XXXI.  annos  attribuat ,  fed  non 
fine  errore,  ut  rede  Uflerius  in  Annal.  Vet. 
Teft.  Poft  Hyrcanum  filiorum  natu  maximus 
Judas ,  alio  nomine  Anjlobulus  diclus ,  Principa- 
tum  fimul  &  Pontificatum  per  unum  annum 
tantuni  obtinuit  :  primufque  omnium  poft  redi- 
tum  a  captivitate  Babybnica,  diademate  fibi  im- 
pofito ,  Principatum  in  Regni  formam  tranftu- 
lit ,  ex  Jofepho  lib.  1.  Belli  cap.  3.  Antiqmt. 
lib.  13.  cap.  19.  &  lib.  10.  cap.  8.  Jlrijlobolus  fra- 
trem  fuum  iecundum  Antigonum  in  Regni  fo- 
cietatem  affumfit  :  tres  vero  reliquos  vinclos 
curtodiae  tradidit ,  niatremque  conjecit  .  in  car- 
cerem  Principatus  a?mulam  :  (  nam  illam  Hyr- 
canus  rerum  dominam  reliquerat )  eoque  crtide- 
litatis  proceffit,ut  fame  necaret  in  vinculis . 
Jofepus  ibidem. 

Anno  Periodi  Grsco-Romana  5388.  Cyclo  Solis 
16,  B.  Luns  xo.  Indicl,  3.  Mundi  3899.  Urbis 
condits.  648.  ante   Cbrijlum  106. 


XLVI. 


Pontifex 
Judsorum 


Arjjlobulus  Antigonum  fratrem  Salomes  uxoris 
Aiexxnder  fraude  interficit  ,  &  non  multo   poft  vita  ,exce- 
Tannxus      ^it ,  ex  Jofepho  Iib.  1.  Belli  cap.  3.  &  lib.  13. 
fit  frtmmus  Antiquit.  cap.  19.  Poft  Ariftobuli    mortem   Sa- 
lome  ejus  uxor,  quam  Graeci  Alexandram  nomi- 
nant,    folutis  ejus  fratribus  ,  quos   ille  in   vincu- 
lis  habuerat  Alexandrum  Jannsum  ,  artate   caete- 
ros  praecedentem  atque    modeftia ,   Regem    con- 
ftitttit.  Ille  vero  Regno  potitus  alterum  fratrem 
ftbi    infidiantem    peremit ,     alterum   contentum 
privata  &  otiofa  vita  in  honore  habuit,  ex  Jo- 
fepho  lib.  13.  cap. 20. 

Anno  Periodi  Grs.co-Rom.tns  5400.  Cyclo  Solis  18. 
A.  Luns  3.  Indict-  15.  Mundi  3911.  Urbis  con- 
dits  660.  ante  Chrijlum  94. 


XLVII. 
C.z,ieeni 
S/ris  Re- 
gis  interi- 
lus  , 


XLVIII. 
PbiUppus 
&*  Antio- 
rhus  Syris 
Kcgcs  ■ 


Seleucus  Antiochi  Grypi  filius  Antiocho  Cy. 
ziceno  patruo  bellum  intulit.  Hic  ab  eo  praelio 
viclus  fe  ipfum  interemit  ,  poftquam  XVIII.  an- 
nos  regnaflet  ,  ex  Porphyrio  in  Grarcis  Eufe- 
bianis  pag.  117.  Cyzicenum  in  prilio  a  Seleuco 
captum  ,  &  neci  traditum,  Jofephus  lib.  13.  cap. 
21.  cum  filiis  Grypi  bello  congrclfum  imeriiile 
refert  Trogus  lib.  40.  Prolog. 

Anno  Periodi  Grsco-Romans  $40 r.  Cyclo  Sulis  r. 
G.  Luns  4.  Indifl.  1.  Mundi  3911.  Urbis  con- 
dits  661.   ante  Cbriflum  93. 

Antiochus  Eufebes  Antiochi  Cyziceni  filius, 
cum  Seleuci  patruelis  infidias  evafiifet ,  impofi. 
to  fibi  diademate  eidem  bellum  intulit:  quem 
tino  praelio  viclum  e  tota  Syria  expulit,  ut  Jo- 
fephus  lib.  13.  cap.  11.  &  Appianus  in  Syriacis 
pag.  133.  tradunt .  Seleucus  fuga  in  Ciliciam  Je- 
latus ,  poftquam  a  Mopfueftianis  receptus  eft  , 
cum  fupra  modum  tyranni'  us  effet ,  ab  eis  una 
cum  re^ia  &  amicis  concrematus  eft  ,  ex  iifdem 
Aucloribus  ibidem .  Gemelli  fratres  Seleuci  An- 
tiochus  &  vhHippus  adduclis  copiis  Moprueftiam 
vi  ceperunt ,  eamque  diruerunt :  fuperveniens  ve- 
ro  Cyziceni  filius  Antiochus  Eufebes  pralio  eos 
fupeiavit.  Et  Annochus  quidem  e  pttgna  fugitns 
in  Oronte  flumine   fubmerfus   eft.   Frater    vero 


illius  Philippus  &  Antiochus  Eufebes  ab  anno 
quarto  Olympiadis  171.  qui  anno  Urbis  659. 
inchoatur ,  de  univerfo  Syriae  Regno  obtinendo 
inter  fe  decertarunt ,  ex  Porphyrio  loco  fupra 
laudato. 

Anno  Periodi  Grsco-Romans  5401.  Cyclo  Solis  i. 
F.  Luns  5.  Indift.  1.  Mundi  3913.  Urbis  con- 
dits  66z.  ante   Chrijlum  91. 

Ptolemaeus  Lathurus  iEgypti  Rex  quartum 
Antiochi  Grypi  filium  Demetrium  Eucsrum  Re- 
gem  Damafci  conftituit  :  cui  cum  fratre  Philip- 
po  copias  conjungenti  Antiochus  Eufebes  ftre- 
nuc  reftitit,  ex  Jofepho  lib.  13.  cap.  n.  Supe- 
ratus  Antiochus  ad  Parthos  fugere  coachis  eft , 
cx    Porphyrio   citato  &  Etifebio  in  Chronico  . 

Galadenorum  Regina  cum  Parthis  bellum  gef- 
fit  ;  in  cujus  attxilium  vocatum  Antioi.hum 
liurn  ,  feu  Eufebem ,  Cyziceni  filium  ,  fortiter 
in  pratlio  dimicantem  occubuifle  ,  atque  ita  Sy- 
riae  Regnum  penes  duos  fratres  Grypi  filios  , 
Philippum  atque  Demetrium  Eticserum  reman- 
fifle  ,  fcribit  Jofephus  Joco  citato .  Poftea  va- 
riorum  certaminum  per  odo  fequentes  annos 
inter  Syriae  Reges  habitorum  pertsfi  Syri ,  re- 
Jiclis  Seleucidis,  Tigranis  Armenias  Regis  im- 
perio  fe  fubjecerunt ,  ut  in  libri  40.  initio  Ju- 
ltinus  indicat .  ideoque  hic  cttm  Eufebio  in  Chro- 
nico  finem  Seleucidis  Regibus  imponemus . 

Anno  Periodi  Grsco-Romtns  J41J.  Cyclo  S0//V1J. 
C.  Lunx  18.  lndift.  15.  Munds  3916.  Urbis  con- 
dits  67  J.  antc  Christum  79. 

Alexander  Jannsus ,  poft  nmlta  profpere  in 
bcllo  gefta  ,  cum  viginti  feptem  annos  regnaf- 
fct,  mortutts  eft.  Cum  vero  moriens  &  Regni 
adminiftrationem  uxori  Alexandrae  t-ftamento 
reliquiifet ,  &  delig^ndi  Pontificis  permififlet  ar- 
bitrium ,  majorem  illa  natu  filium  Hyrcanum 
Pontificem  declaravit,  &  per  novem  annos  Re- 
gnum  adminiftravit,  toto  eo  tempore  filic  Hyr- 
cano  Pontificatum  obtinente.  Jofephus  lib.  13. 
Antiquit.  cap.  14.  &  lib.  16.  cap.  8.  &  lib.  x. 
Bclli  cap.  4. 

Anno  Pcriodi  Grsco  Rnmans  $417.  Cyclo  Soiis  17. 
B.  Luns  11.  Indict  n  Mundi  3938.  Urbis  con- 
dits  687.  ante   Chrifium  67. 

Hyrc.xnum  poft  excefTttm  Alexandra;  matris  , 
quse  ex  Jofepho  lib.  14.  Antiqu  t  cap.  1.  anno  3. 
Olympiadis  177.  CofT.  Hortciilio  &  Metello  Cre- 
tico  accidit,  elapfis  tribus  menfibus  ab  Arifto- 
bttlo  juniore  fratre  pulfum  fttilfe  Regno  docet 
Jofephus  lib.  1%.  cap.  9.  Sed  cum  ab  Hyrcano 
regnare  incipunte ,  Hortenlio  &■  Metello  Cre- 
tico  Coff.  anno  nempe  Urbis  condita:685.  iifque 
ad  Ariftobulum  regnare  dehnentem  captis  a 
Pompejo  Hierofoiymis  C.  Antoiio  &  M.  Tullio 
Cicerone  Coif.  fex  annos  effluxiife  conftet ,  & 
ex  eis  non  plures  ,  quam  tres  annos  ,  totidem- 
que  nienfes  Ariftobulo  Jofephus  ipfe  tribtiat; 
Hyrcani  Regno  non  nunfes  tres  ,  fed  anno<:  treS 
tribuendos ,  apparet.  Ex  quibtts  ad  temporum 
exaequationem  duo  tantuin  m.-nfes  detrahendi  . 
Hoc  itaque  tempore  commiifo  inter  Hyrca  um 
&  Ariftobulum  fratres  praelio  ,  acium  eft  de  pa- 
cis  conditionibus  ,  in  quibus  obtinuit  Ariltobu- 
lus  ut  regnaret ,  qui  etiam  fumnuim  Sacerdo- 
tium  annis  tribus  &  mmfibus  totidem  exercuit. 
Jofephus  lib.  10.  cap.  8. 

Anno  Periodi  Grsco  Romans  J430.  Cyclo  Solit  i, 
E.  Lunt  14.  Indiil.  I  %,  Mundi  3941.  Urbis 
condits  690.  ante  Chriflum  64. 

Pompeius  in  Afiam  a  populn  Romano  miiTus 
Syria:  recipiendx  cupijitate  flagrabat .  Syriam 

ita- 


XLIX." 

Vemetriut 
Eucsrus 
fit    Rex 
Damafci , 


L. 

Varia  bel~ 
ia  inter 
Rrgcs    Sr- 
leucidas  • 


II. 

Hyrcanur 
fit   Ponti- 
fex  Hebr&f 
rurn. 


LIT. 

Arificbolus 
Rex    (&• 
Pontifex 
Judsorum  , 


ini. 

Syria  cl. 
Romanis 
ec  cuf.it, x  • 


ad  Annales  C.  Baronii. 


LIV. 

Hicrofoly- 
ma  a  Ju- 
d&is  capta. 


LV. 

Pompejus 
pluriunL, 
GentiwrL. 

viilor  , 


LVI. 
Gaz&    au- 
tonomicL. 

conceffa  , 

NOT/E 


itaque  Carlen  &  Phoenicen  bello  aggreffus ,  itu- 
reos  primum  Arabefque  perdomuit ,  cx  Appia- 
Iiopag.  144.  Eutropio  lib.  6.  &  Orofio  lib.  6. 
cap.9.  poftea  defcendit  in  Syriam ,  qmm ,  ut 
jufto  rege  vacantem  ,  in  formam  Provinciae  re- 
degit  ,  poffeflionemque  fecit  populi  Romani  ,  cx 
Strabone  Iib.  16.  pag.755.  Exiftimat  Ufferius  in 
Annal.  Vet.  Teft.  eum  Antiochiae  autonomiam 
eodem  tempore   concefliffe . 

Anno  Periodi  Gr&co.Romana  $431.  Cyclo  Solit  3. 
J>.  Lun&  1  5.  Inditt.i.  Mundi  3941.  Urbis  con- 
dita  6t/i,  ante  Chrifium   63, 

Sulpicius  Severus  in  lib.i.  Hift.  poftquam  lo- 
cutus  eft  de  Alexandrar  morte  ,  ait:  Poft  bu- 
/ut  obitum  fatda  inter  fratret  (nempe  Ariftobu- 
lum  &  Hyrcanum  ejus  filios )  de  Regno  certa- 
minx  orta .  Ac  primum  Hyrcanut  Imperium  ob- 
tinebat  :  mox  ab  Ariflobulo  fratre  pulfus ,  cen- 
fugit  ad  Pompeium  s  q">  tum  Mithridatico  bello 
confeClo  pacataque  Armenia  fe  Ponto  ,  vitlor  0- 
mnium  gtntium  quas  aiierat ,  ultrorfum  perge- 
re  ,  (&•  vicina  qu&que  Roma.no  Imperio  adjungere 
cupiens  ,  caufas  belli  _r  materiam  vincendi  qu&- 
rebat  ,  Igitur  Hyrcanum  libent  excepit  ,  duClu- 
que  ejus  Judtos  aggreditur  :  urbe  capta  atquts 
arce  ,  Templo  pepercit ',  Arifiobolum  vintlum  Rom 
mam  mittit  ,  Hyrcano  jus  Pontificatus  refiituit , 
impojltoque  Jud&is  fiipcndio,  Procuratorem  eit  /In- 
tipMrum  quendam  Afcahniten  pr&pofuit  .  Jofe- 
phus  lib.  14.  Antiquit.  cap.  8.  obfervat  ,  ca- 
ptum  Templum  obfidionis  tertio  demum  menfe 
die  jejunii ,  1 79.  Olympiade ,  C.  Antonio  &  M, 
Tullio  Cicerone  Cojf.  Eufebius  in  demonftrat. 
Evangelic.  lib.  8.  cap.  i.  dicit ,  id  facluni  anno 
primo  illius  Olympiadis  anno  Urbis  690.  coe- 
ptae.  Numeratur  hic  annus  79.  ab  anno  Regni  Grae- 
corum.170.quo  ab  Ifraele  jugumgentium  fublatum 
fuiffe  legitur  in  lib.  Machab.  cap.  13.  v.  41.  Un- 
de  quatn  brevi  temporis  fpitio  Judaei  liberta-  • 
te  fua  potiti  fuerint ,  intelligitur .  Ex  hoc  i- 
taque  tempore  ,  quod  veluti  cardo  quidam  Ju- 
daicae  Hiftoriae  extat ,  Hierofolyma  Romanis  tri- 
butum  pendere  ccepit.  Hyrcanus  Regis  quidem 
nomen  licet  fine  diademate,  tum  retinuit:  fed 
illitts  tanta  erat  ingenii  imbecillitas ,  ut  non_. 
vecligalia  foltim  ordinandi  ,  fed  alia  quoque 
omnia  pro  Iibitu  in  Palaeftina  difponendi  po- 
teftatem  fibi  Sytiar  Praefides    affumerent . 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  5431.  Cyclo  So!it  4. 
C,  Lun&  i(S.  Indict.it  Mundi  3943.  Urbit  con- 
ditd   6$z,ante   Chriftum  61. 

Pompeiut ,  poftquam  in  Afia  multos  Princi- 
pes  Regefque  partim  debellaffet,  partim  ftbi 
certis  conditionibus  adjunxiffet,  arces  non  mi- 
nus  mille  ,  urbes  non  infra  DCCCC.  ccepiffet, 
urbes  XXXIX.  vel  collapfas  ,  aut  bello  vafta- 
tas  reftituiffet  ,  oclo  urbes  regionefque  colonis 
auxiffet,  majoremque  earum  nationum  partem, 
quae  per  continentem  Afiam  Romanorum  erant, 
fuis  ipfe  Legibus  inftruxiffet  ,  eifque  Rempu- 
blicam  ordinaviffet ;  Epheio  demum  folvens  , 
per  Infulas  &  Grarciim  magna  pompa  iter  »«_ 
Italiam  inftituit ,  ut  legitur  apud  Dionem  lib.  37. 
Appianum  pag.151.  &  Plutarchum  in  Pompcio  . 

Anno  Periodi  Gr&co-Romana  5433-  Cyclo  Solit  J. 
BA,  Lunsi  17.  Indiil.  3.  Mundi  3944.  Urbis 
condita    693.  ante  Cbriflum    61. 

Triumphum  ad  Natalem  fuum  Pompeiut  di- 
ftulit  ad  pridie  nempe    Kalendat    Oclobris  ,  M. 


341 


Meffala  &  M.  Pifone  Coff.  ut  ex  ipfius  Pom.' 
peii  triumphorum  Aclis  a  Plinio  Iib.  7.  cap.  _<$. 
&  lib.  3  7«cap.  i.  commemoratis  intelligitur .  In- 
currebat  autem  hoc  anno  dies  ille  Pompeii  na- 
talis  in  menfem  Junium  ,  vel  Julium  Julianum, 
ut  notat  Ufferius  in  Annal.  Vct.  Teft.  qui  & 
ait :  Gazenfes  anno  jam  tertio  a  Jud&orum  po. 
teflate  liberati ,  hinc  tempora  fua  dinumerarunt. 
Fafti  Siculi  anno  4.  Olymp.  179.  Circa  Ottobrit 
vero  Juliani  diem  17.  G.tz.enfes  annum  fuum  in- 
choaffe  ,  ex  Mafco  Gazenfi  Diacono  in  Vita  Por- 
pbyrii  Epifcopi  colligimus  .  Quam'  Epocham  ab 
hoc  anno  inchoandam  multa  Numifmata  ,  qua: 
in  Cimelio  Regio  affervantur ,  demonftrant.  Ea 
Em.  Card.  Norifius  in  egregio  fuo  Opere  de_» 
Epochis  urbium    Syriae    repraefentat . 

Anno  Periodi  Gr&co-Romans  5441.  Cyclo  Solit  13« 
FE.  Lun&  6.  Indiit.  n.  Mundi  3951.  Urbit 
condit&  701.  ante   Chriftum   53. 

Accidit  hoc  anno  infignisclades,  qua  M.Craf-  LVH. 
fus  fublatus ,  dum  adverfus  Parthos  bellum-.  Craffut  a 
gereret  ,  quamque  Dio  lib.  40.  enarrat .  Unde-  Parthisoc- 
cim  legiones  pene  cum  fuo  capite  amiffas  fuif-  cifus , 
fe  ,  fcribit  Jornandes  lib.  de  Regnorum  fuccef- 
fione  .  Summa  omnium  interfectorum  viginti  mil- 
lia  dicitur  fuiffe  ;  eorum  qui  vivi  in  poteftate 
hoftfum  venerunt  decem  millia  ,  ut  apud  Plu- 
tarchum  in  Vita  Crafli  legitur .  Ex  centum— 
vero  millibus  vix  decem  millia  refugiffe  in  Sy- 
nam,  affirmat  Appiamis  lib.  x.  Bell  civil.  pag. 
438.  Sexto  autcm  Idus  Juiii  has;  gefta  fuiffe_p 
in  libro  fexto  Faftorum  Ovidius  teftatur  .  /*s<r2v- 
to;  7-3  3-Epv;;,  id  eft,  media  &ftate  ,  in  Hiftoria- 
rum  fuarum  libro  40.  D10  fcribit .  Ubi  &  ad- 
jicit ,  Parthos  ,  hoc  tempore  omnem  ditionem 
intra  Euphratem  recuperaffe.  Hmc  belli  civi- 
lis  Pompeium  inter  &  Caefirem  fundamenta_. 
jicla.  Occifo  enim  Craffo ,  qui  utrique  immi- 
nebat,  reliquum  erat  Cafiri,  quo  evaderet  ma- 
ximus  ,  ut  eum  qui  fupererat ,  profligaret .  Le- 
gendus  Plutarchus   in  Caefare  &  in   Pompeio. 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  J445.  Cyclo  Solit  17. 
AG.  Lun&  10.  Indicc.  15.  Mundi  3956.  Urbit 
condita  ,   705.  ante  Chrifium    49. 

Bellum  civile  Ca:farem  inter   &    Pompeium_.      _,VIJI. 
hoc  annocoeptum.  Caefar  Diclitor  creatus  poft   ^elliCivi- 
dies  undecim  fe    ipfo  &    P.    Servilio    Ifaurico  ;,-x  ,„,-. 
Coff.  dedaratis,  diclatura  fe  abdicavit  ,  ut  ipfe    tium, 
met  refert    initio    libri   3.    Comment.    de   BelJo 
Civili.  A   prima   hac  Caefaris    Diclatura    Syro- 
Macedones  Eram  fuam  Antiochenam    inftituiffe  , 
in  Differt.  de  Periodo  Graeco-Romana    oftendi. 
Quae  Erajuliana  appellanda,  ut  diftinguatur  ab 
altera  Era    Antiochena  ,  de   qua    fupra;     quac 
ad  hujus  difcrimen  Pompeiana    nuncupanda  . 

Anno  Periodi  Gr&co-Romxn&  ,  5446.  Cyclo  Solit 
18.  F.  Lun&  ri.  Inditt.  1.  Mundi  3957.  Urbit 
condit&    106,  ante   Chridum    48. 

Hoc  anno  ,  quo    C.  Julius    C&far   P.  Servilio       LIX. 
Ifaurico  Collega  Confulatum  geflit  ,  pugna  Phar-  pompejur 
Jalica  habita  in  qua ,  Carfar   Pompeium    devicit.  a  c&farc* 
Locus   praelii  Pal&opharfalum  in  Theffalia   fitum.  vtctUf  t 
Segetem  prope  jam   maturam  fuiffe  fcribit  Carfar 
lib.  3.  de  Bel.  Civil.  Appianus  lib.  t.    de   Bello 
civili  ait  ,    Carfarianos    a    Caefare   frumentatum 
miffos .  Lucanus  lib.  7.  ad  fcgctum  raptus  .  Erat- 
que  tum  adulta   &.flas  &  &ftus  plurimus ,    inquit 
Plutarchus  in  Marco  Bruto .  [1]  Quae  omnia  ab 
Ufferio  in  Annal.  Vet.Teft.  hoc  anno  obfervata* 

Quae 


[1]  l~~\Iem  pugn&  Pharjalica  ,  qui  haclenus  incertus  fuerat  ,   nobis  demonftravit  vetufta  marmorea 

J__/  Tabula  ,  non  multos  ante  annos  inter  veteris  Antii  rudera  reperta,   ab  Alexandro  S.  R.  E. 

Diacono   Cardinali  Albano  acquifita ,   &  in    fuum   Mufeum   inlata  ,  quam  aeri   incifam  ,  primus  A. 

D.  1713.  vulgavit  U.  C.  Francifcus  Blanchinus  in  Prolegomenis  ad  Anaftafii  Bibliothecarii  tomum 

fe- 


1 


34&         Pagi  Apparatus  Chronologicus 


Quas  tamen  difficultate  non  carent;  cum  Jofe- 
phusdicat,  Julium  fmperaffe  trihus  annii  cukl. 
dimi&io .  Pompejus  caftris  reliclis  in  iEgyptum 
fugit ,  ibique  Ptolemari  Regis  juffu  trucidatur 
actatis  anno  duodefexagefimo ,  pridie  Natalem 
ipfius ,  inquit  Velleius  lib,  2.  cap.  J3.  Dies  au- 
tem  ejus  natalis  incidebat  in  pridie  Kalendas 
Otfobris  ,  tefte  Pltnio  Iib.  37.  cap.  n,  ideoque 
anni   illi  completi    intelligendi . 

Pompejjmors  Romst  credita  non  eft  ,  nifi  poft 
eo  miffum  ipfius  annulum.  Tum  vero  Romani 
Cxfari  pofl  '"  Carfarem  honores  certatim  effuderunt:  po- 
fompcji  teftate  ei  data ,  ut  de  Pompejanis  arbitratu  fuo 
de-  ft^tueret:  ut  ei  belli  pacifque  jus  in  omnes  ho- 
mines  eflet;  etfi  neque  ad  populum  de  iis  retu- 
liffet :  ut  quinque  continuis  annis  Confulaturn 
gereret:  ut  Dittator  non  ad  femeftre  tantum^ 
fpatium  ,  utolim,  fed  in  integrum  annum  di- 
ceretur  :  iit  Tribunitiam  potejlatem  per  omnem 
vitam  haberet ,  ipfis  Tribunis  aflidendo  ,  deque 
rebus  agendis  una  cum  ipfls  flatuendo  ;  quod 
nulli  unquam  conceffum  fuerr.t .  His  ittt  decre- 
tis  approhatifque ,  C&far  ,  quamvis  cxtra  ltaliam 
frat ,  Uatim  Dittaturam  accepit  ,  inquit  Dio 
lib.  42,  Porro  in  Syria  ,  ut  a  prima  Diclatura 
Antiocheni ,  ita  a  fecunda  liac  Laodiceni  tem- 
pora  Carfariana  numerafle  videntur .  Eram  enim 
Laodicenam  unico  tantum  anno  Antiochena  poft- 
eriorem  fuiffe ,  ad  fecundum  Probi  Imperato- 
ris  annum  ex  Eufebio  in  Chronico  oftendam , 


LX. 

Honores 


Vecem 
*reti  , 


Anno  Periodi  Gr&co-Romans.  J447»  Cyclo  Solis  19". 
E.  Lun&  11.  Indiil.z.  Mundi  3958.  Urbis  con- 
diu  707.  ante  Chrilium  47. 

Antigonus  Ariftobuli  Judarorum    Regis    filius        *-xr« 
ad  Car&rem  in    Syria  agentem  venit,  queftuf-  Hyrcanus 
que  eft  de  patris  infortunio ,  quod  propter  ipfum   Ppntifex 
veneno  a  Pompejanis  extintfus  effet  \  &   frater  f<*"></  » 
fuus  Alexander  a  Scipione  fecuri  percuffus ,  an-  ^"tipater 
110  fcilicet  Urbis  705.  rogavitque  ut  fui    mife-  /"«**  Pro-, 
reretur  ,  paterno  Principatu  ejedi  .    Pnrterea^  mrator, 
Hircanum  accufabat   &    Antipatrum ,    quod   per' 
vim  Principatum  gentis  gerercnt ,  nec  abftine- 
rent  ab  ipfius  injuriis.    Antipatcr  vero  caufam 
fuam  egit,  objecta  crimina  diluens  :  Antigonum- 
que  feditionis  &  novarum  rerum  ftudiofum  ef- 
fe  coarguit .  Commemorabat  enim  quantum  pro- 
ximo  bello  laboraffet  pro  Carfare ,    &  multitu- 
dinem   vujnerum  ,  quar    acceperat,    oftentabat . 
Tum  Carfar  Antipatri  oratione  motus ,  Hir«anum 
Pontificem  declaravit  :    Antipatro  vero    Dyna- 
ftiam  ,  quamcumque  ipfe  optaret  ,    obtulit ,    & 
Procuratorem  Judarar    conftituit ,    ut  prodit  Jo- 
fephus   Iib.r,  Belli    cap.  8.  &  lib.  14.   Antiquit. 
cap.rj.    Antipater   Phafaelum  quidem  e   liberis 
fuis  natu  maximum  Hierofolymis  &   circumja- 
centiregioni  Ducem  conftituit :  Herodi  autem   fe- 
cundo  admodum  adolefcenti ,  GaliJaeam  curandam 
commifit  ex  Jofepho  lib.  1.  Belli  cap.8.  &  lib.i4» 
Antiquit.  cap.  16.  &  17, 

Hic 


NOTiE 


fecundum  poft  paginam  CCXXH.  Extat  nunc  in  ardibus  Capitolinis  ,  in  quas  una  cum  aliis  an. 
tiquitatis  cimeliis  ,  ab  eodem  CardinaJi  Albano  comparatis,  magnis  fumptibus  Clemens  XII. 
Pont.  Max.  A.D.  1734.  ad  bonarum  artium  prarfidium  &  incrementum  tranftulit .  Infcriptiones 
veteres  porro  idem  Cardinalis  Albanus  Pontifici  Clementi  dono  dedit  ,  in  Capitolinis  iifdem 
ardibus,  Jitterarum  beneficio  aflervandas.  Ea  tabula  recle  a  Blanchino  Kalendarium  Antiatinum  , 
a  loco,  in  quo  eft  inventa,  appellatur.  Ibi  ergo  ad  V,  ID.  AVG.  legitur.  DIVUS.  IVL.  PHAR- 
SAL.  VICIT.  Hinc  lux  iis,  quac  ex  Carfare ,  Appiano ,  Plutarcho ,  Velleio  &  Plinio  affert 
Paeius.  t 

Viri  eruditi  varie  de  die  &    menfe  pugnar   Pharfalicar  differuere.  Pefavius    lib.  X.  de  Docrrina 
temporum  cap.  LXII.  cenfuit ,  pugnatum   fuiffe  apud  Pharfalum  duodecimo  circiter  Maii  die ,   an- 
ni    Juliani   proleptici ;  at  ejus  opinionem  reijcit    magnus  Henricus  Cardinalis   Norifius  in    Epochis 
Syro-Maced.  Differt.  III.  cap.  V.  Rem   prope  acu  tetigit  idem    Norifius ,   qui    primum   in  Ceno- 
taphiis  PifanisDiffert.il.  cap.  IV.  pagnj.  editionis    primar  animadvertit ,  pugnam   Pbarialicam 
contisiffe  ,    ex  Plutnrcho   in    Bruto  ,  adulta  &flate  :   ex    Carfaris  vero  libris  de  bello  civili  confta- 
re,Jegctcm  prope  maturam  fuiffe  ,   quando  Ca;far  in  Theffaliam  cum  exercitu  venit .    In    Epochis 
vero  Syro-Macedonum  ,   Differt.  III.   cap.  IV.  pag.  140.  Pompejum   vidum  in  PharfaRa  ,   lcihente 
*/late  fcripfir.  Mox  cap.  V.  pag.  153.  164.  oftendit,    Cifarem    fua  caftra  caftris    Pompeji  oppo- 
fuiffe  ad    Dvrrachium,    quando   jam  frumenta  maturefcere  incipiebant :   &  menfe  Majo   definentt  apud 
Dyrrachium    frumenta    maturefcunt  .   Dyrrachii  caftra  habuit  Carfar  ad   inttium  Junii  anni   Julia- 
ni   proleptici,  ubi    quum  frumenti    inopia  laboraret  ,  caftra  movit  ,    &   in  Theffaliarti    contendit  , 
&  feptimo  die  poft  PharfaJum   pervenit,   ubi  fegetrm  prope  jam  maturam  invenir;  qdod   idem  Car- 
far  teftatur  lib.  III.  de   bell.    Civil.    cap.LXXII.  Ha:c  magnus  Norifius   contra    Petavium ,  ut  ejus 
opinionem  de  menfe,  quo  pugnatum  eft  ,  everteret.:  &propemodum  diem  divinavit,  qui  fuit  IX. 
Junii ,   anni  Juliani    proleptici;  ita  enim  V.  Idus  Jugujli  in  Kalendario   Antiatino  adnotata,   poft 
Julianam  emendationem ,  retrahenda  eft  ante    anni    Juliani  emendationem  ,    In  eodem   Kalendario 
Julii  Carfaris   natalis  dies  adnotatur  ad  IIII.  ID.  JUL.  his  verbis:    DIVI  .  JULI.    NATALIS  .  C. 
Julitts   Csfar  natus   dicitur  Romar  ,    C.  Mario  VI.  ijy  L.  Valerio  Flacco  Coff.    A.   U.  654-   De  die  na- 
tali   Julii  Carfaris  Macrobius  Jib.  I.  cap.  XII:    Scd   pojlea    in    bonorem  Julij  C&faris ,    legem  ferenle 
Jfc   Antonio   (  A.    V.  710.  )    confule ,   Julitis   appdlatus    efl :  quod    boc    menfe  JlD   QUAHTUM  IDUS 
QUINTILII  Julius  prccreatus  Jit  .    Eadem   habent   Appianus    bell,   civil.    lib.  II.  pag.494.Dio  Jib. 
XLlV.  pag.i4i.  Cenforinus  dedienatali  cap.  IX.  Kalendarium  Polemei    Silvii  ,    apud  Bollandianos 
Socios  ad  Afla  Sanflorum  menfis  Junii  tom.  VII.  pag,  iSr.  NATALIS  JULII  C^SARIS  .  ad  VIII. 
Jdus  Julii  adfignat.   Mendofe  hic  VIII.   pro  IV.  fcribitur.  Hoc  anno  die  XIX,  Oclobris  C.  Ocla- 
vius  qui  poftea    Oliavianus  jtugujius  diclus   eft  ,  togam   virilem  fumpfit  .  Norifius    in   Cenotaphiis 
Pifanis  Differr.  II.  cap.IV.de    hac  die  difquirens  ,    optime  ftatuit,    AuguHum  ,   quum    iniref  arta- 
tis  annum  XVI.  virilem  togam  fumpfiffe,  poft  pugnam   Pharfalicam  in  qua  occifus  fuerat  L.  Do- 
tnitius  Pontifex  ,    in  cujus  locum  Oilavius  ,  Pontifex  faclus  eft ,  atque  adeo  fidem  ftare   Svetonio  , 
qui  artatis  anno  XVI.  ab  Augufto  virilem  togam  fmnptam  ait;   non  Nicolao  Damafceno  ,  qui  Au- 
gufto  annum   decimum  quartum  agenti  ,   virilem    togam    datam    putat,   Litem    dirimit,    ad    diem 
ouod   attinet  ,  Kalendarium  Antiatinum    mox    laudanim  ,  in  quo    ad   XIV.  Kal.  Novemb.  habetur  : 
DIVUS  AUGUSTUS  .  TOGAM   VIRILEM  SUMPSIT    Auguftus  natus   eft  IX.  Kal.  Oclob.  A.  V. 
tf$i.   ut  ex  la  idibus  ,  &  Svetonio  oftendit  Norifius  in   C.-n  itaphiis    Pifanis   Differt.  II.    pag.  XIII. 
pag.  247.  quamquam  Gruterianum  marmor  CCXXVIII.  8.  rurfus  recufum    inter  Infcriptiones  anti- 
quas  Etrunar   P.  1.  pag.jiiS.  mendofe  VIII.  KAL.  OCTOB.  pra-ferat  ,  ut  erudite  ibidem  Antonius 
Frmcifcus  Gorius  animadvertit .    Kalendarium  MafFejorum  apud  Gr,:terum  pag.  CXXXHI.  ad  diem 
XXIV.  Septembris  H.D.  ideft  bac  die  AUGUSTI  NATALIS  .  LUDICIRC. 


ad  Annales  C.  Baronii.  343 

LXII.     (  Hic  autem    Jofephi  verba,  quar  Viros  do,ftos  prarrer  a  Cafaubono  in  Exercitationibus   notata     Vox  adoic- 

■Herodct        in  errorem  mduxere  ,  explicanda  :  C&terum,  eum  SailulHus  in  Catilinaria  fcribit,  Q^  (  aiulum  Csc-  fcen^    ho. 

hoc  tcmpo-  Hyrcamtm    [lupidum  ac  'fegntm     animadverteret  ,  fari   infeftum  fllilTe  ,  quod  in   petitk>ne   Pontifi-  minern^ 

rtnatus       (  fcilicet  Antipater  )  Phafaehtm    e  liberis  fuis  na-  catus  maximi    ab  adolefcentulo  C&fare   viiius   dif-  XXV.  ac 

ctnnos  tu  mciximum  Hierofolymis  &  cirettmvicin&  regioni  cejferat  .  Csefar  Pontificatum   maximum    adeptus  plurium 

XXV.  Ducem  conflituit ,    Herodi  fecundo     Galil&am    cu-  eft    anno    Urbis     691.    ex    Dione    lib.  37.    annos  annorum 

randa-n  commifit  ,ctiam  tumadmodum  adolefcenii,  natus  37.  Eodem  anno  idem   Caefar  fuit    defigna-  fgpe  figni. 

nec  excedmti  annum  quintum    deeimum  ,    inquit  tus    Prartor.  Cicero  in   Divinaticne  contra  Ver-  fitat . 

Baron.  in  Jofephus  Iib.14.   Antiquit.  cap.17.  Baronius  tan-  rem  L.Metellum  PrsetoremCilicisealloqucns  ait : 

Apparatu    quam  certum  ponens  ,    Herodem  ,    qui   nafcente  M.  C&cilium  fratrem   tuum  leclijfimum  atque  or- 

n.cxiv.      Chrifto   adhuc  >n  vivis   erat ,  ejufque  vitoe   infi-  natijimum  adolefcentem  ,  qui   tamen    erat  itidem 

diatus  eft  ,    hoc  tempore    annos    natum    quinde-  Praetor  defignatus ,  ut  ibidem    Cicero    teftatur  . 

cim  fuifTe  ,  in  carteris  Herodis  annis  eum    hallu-  Harc  &  alia  exempla  ibidem  Card.  Norifius  .  Sed 

einatuni  contendit.  Quod  fi  quis   dicat  ,  ut  re-  n°n  tantum  hoc  tempore ,  fed  etiam  per  quinque 

vera  dicendum  eft ,  Librariorum   errrore  Iocum  fequentia  fecula  vox   adolefcentis    pro    hominc-. 

corruptum  effe  ,  &  notam  x< ,  id  eft  .  is.  in  n  ,  triginta  &  amplius  annis  nato  ufurpata  ,  ut  iden- 

id  eft,   i<.  tranfiifle  ,    refpondet  ,     hanc  emen-  tidem  in  hac    Critica  conftabit.  Sufficiat  hic   lo- 

dationem  non  admittendam  ,     cum  natus    annos  cus   La.lantu'  lib.  de    Mortibus    Perfecutorum_ 

viginti  quinque  adolefcens    dici    non    poffe   vi-  cap.z9,    de  Maximiani   Herculii  Conftantini  Ma- 

deatur  .  Verum  ,  licet    Rufinus    in   verfione    Jo-  gni  foceri    morte,  quar  anno  Chrifti    trecen  efi- 

fephi  ,    Photiusin  Bibliotheca  cod.  i?8.  Pfeudo-  mo  drcimo  contigit:  Credidit  odohfcens  ,  inquk 

gorionis    Hebraeus   Iib.  5.   cap.3.    &    Nicephorus  Ladantius,  ttt  perito  ac  feni  ,    paret   ut    focero , 

Callixti  Iib.i.   cap.6.  numerum   XV.  retineant  ,  &c _  ubi  Conftantinus ,    qui    tunc  annum  setatis 

primi  rerum  Herodis  Defcriptore1»  ,    Ptolemaeus  circiter  quadragefimum  agebat  dicitur  adohfcens . 

&    Nicolaus  Damafcenus  ,    ex   quibiis   fua   Jofe-  Cum  itaque  certum  efle    debeat  .  Herodem  cur- 

phu^    haufit  ,    non    XV.    fed    XXV.  fcripfifTe_-  renti  Urbis  anno  707.  annos  XXV.  vel  inchoafTe, 

videntur  ,    ut  ait  UfTerius  in    Annal.  Vet.  Teft.  vel  abfolvifle  ,conftetque   ex  Jofepho  lib.i7-  cap. 

Jmo  nec    ipfemet    Jofephus   quindecim  fcrpfit  ,  8.  Her.dem  defunctum   eirca   annum    &tatis  fe- 

fed  XXV.  ut  oftendit  Card.    Norifius  in  Diflert.  piuagefimum  ,  apparet  Herodis  mortem  anno  Ur- 

%•  de  Cenotaphiis    Pffams    cap.5.    quod    hac  ra.  bis  750.  contigifle  .  Ha;c  ad  Natale  Chrifti  recte 

tione  oftendit .  Jofephus  lib.14.  cap.n.    fcribit  ,  confignandum   neccflario   obfervanda  . 
Antipatro   quatuor  fili  s  fiiffie  :  Phafaelum  ,  He-  Ab    hoc  anno  ,    circiter    Kilendas    Oclobres  ,      LXIV. 

rodem  f<=rundo  genitum  ,  ac    Pheroram,    flliam  coepit  annus  ,   qui  vulgo  Confufionis  diciiur  ,  &   Annus 

vero  Salomen;    ab  ll  o  maxime  cultum    Aretam  445-  dies  habuit ,  de  quo  videndus    Petavius  lib.  Confufio- 
Regem  Arabutn  ,  apud  qnem  ,    inquit  ,  &  liheros      '  10.  de  Doct.  Temp.  cap.  59.  Romani  anni,  cum  nis  . 

dcpofuit ,   dum  hellum  cnntra  Ariflo^ulum  gereret .  ad  hujus  correclionem   Julius   C&far  adjecit    ani- 

Hoc  bellum   geftum  eft  anno   Urbis  689.    ante_j>  mum ,   eo   jam   labes  progreffionem    fecerat,   ut 

Epocham  vi-liarem  Chrifti  65.  uf    erudite  often-  Januarius  Oclobris  13.  aliqnando  etiam  ante   hoc 

dit  UfTetius  in   Annalibus ,    &    quidt-m    ineunte  tempus  inciperet.  Quare  Carfar  adhibito  Sofige- 

vere  :    nam  inter   folennia    Pafchalia    Antigonus  ne ,    aliifqlie  Mathematicarum   artium  confultis  , 

intra   Hierofilymam  ab   Areta  &   Antipatro  ob-  ad  eam  ,   qua  Chriftianus    hodie    Orbis    utitur  , 

fidebatur  ,  ex  Jof-pho  Iib.14.  cip.    3.    At    an-o  formam  redegit . 
fuperiori  Antipater  ad    Aretam  Arabum  Reeem 

confugiens,   eundem  ad   bellum   'contra    Antigo-  Anno  Periodi  Cr&co-Uomanx  J449.    Cyclo  Solis  11. 
num   fufcpiendum  follicitavit ,    &  ut  fidem    ei-  CB     Lun&  14.   Indicl.   4.    Mundi   3960.    Vrbis 

dem   faceret  ,  filios  apud    illum    depofuit.    Tgf.  condits.  709.  ante  Chriftum  45.  fulia.no  1. 

tur  anno  Urbis  688.  Herodes  vivebat  obfes  Ara- 

bi   datus  .  Cum  major  natu  eflet  Iherora,  (  vo-  ColT.C.  Julius   C&far  IV.  &  MagiOer    equitum       LXV. 

lo    enim    concedere    Salomen    nondum    natam  )  M.  Lepidus.[i  ]  A   Kakndis   Januariis  ,  quibns  Vrimus 

anno   fuperiori    687.  idem    Herodes    erat   puer.  hunc  quartum  Confulatum    iniit,    primus    ordi-  annus  Ju. 

Hinc  ad  annum  Urbis  707.  anni    viainti  ntime-  nationis  Julianse   annus  numeratus  eft .   Inde  e-  Uaiius, 

rantur  vitar  Herodis;  ac   proinde  error    Codicis  nim  anni    a    fe  conftituti    principium    fecit ,   ut 

Jo/ephi    ex  eodem  Audore    corrigendus    venit.  docet  Cenforinus  de  Die  natali  cap.io.  In   pofte- 

Ita    Card.  Norifius .  rum  Confules  &  annum  Julianum  memorabimus, 

LXHL        Neque  etiam   audiendi ,    qui  adolefcentis    no«  ut  contextus  temporum  clarius  procedat . 

men  hanc  correctionem  rejicere  volunr.   Nam_.  An. 

NOT^E    r  t  ]  ^,  oyT.  C.  C&rar  IV.    Et  Magifter  equitum    M.  Lepidus .    Fafti    Capitolini    apud   Gruterum 
V^  pag.CCXCV. 

C.     J  U  L  I  U  S  .    C.  F.  C.  N. 
CiESAR     III.     M.    A. 

C.     IULIlfS.     C  F.  C.  N. 

CISAR.     III.     D. 

M.     A  I  M  I  L  I  U  S  .     M. 

F.    Q^    N.    LEPIDUS 

M  A  i 

EODEMANNO. 

C.     J  U  L  I  U  S  .    C.  F.  C.  N. 

CiESAR.     III  I.     SINE. 

(  ideft  fine  collega. 

In  tabula   vero  Colotiana  apud  eundem  Gruterum  pag.  CCXCVIII.  Jegitur 

C.     JULIUS.     C^SAR 
III  I.     SINE     COLLEGA 
S  V  F.     O.    HB.     M  A  X  I  M. 
C.    T  R  E  B  O  N  I  U  S  .    C.    F. 

C.     C  A  N  I  N  I  U  S     C.    F. 
C.     JULIUS.     CISAR. 

D  I  C  T.     IV. 
M,    JE  M  I  L  I  U  S    M.    E  Q.  EX 


344        Pagi  Apparatus  Chronologicus 

incuruli  fedentem  eum  Senatus  invaflt ,  tribuf- 

Olymp,       Anno     Periodi  Grseo-Womma.   5450.   Cyclo    Solis        que  &  viginti  vulneribus  occifus  eft  ,    ex  Livio 

184.  ii.  A.   Luns  15.    Indici.    5.  Mundi  3961.    Ur-         ]ib.   116.  &  Floro  Iib.   4.  cap.  l.  Idibus  Martiit, 

bis  eendits   710.  ante  Cbriftum  44.  Julixno  2.        aetatis  anno    $6.  ex  Suetonio  in   Julio  Ca:farc_» 

cap.  81,  88.  <k  89.  Plutarcho  in  eodem ,  &  Ap- 

LXVI  ^0^  c'Jul'us  Cxfar   V,   &  Magifler  equitum        piano  Iib.   i.  Bel.  civil.  pag,    $ti«   Qui    Impe- 

Julius  Cs-  ^*  <*n">niur'  [ l  ] |Cuirt  Julius  Csefar  in   Curiam         ratores  a  Julio  Caefare  aufpicantur ,  in  ejus  mo- 

far  occidi-  venifiet ,  expeditionem  Parthicam  meditans,  ibi        narchia;  annis  computandis   inter   fe   diffident.- 


tur , 


Qui. 


NOTiE  ^x  tabulis  Capitolinis ,  inquit  Stephanus  Vinandus  Pighius  in  Annalibus  Romanorum  ad  hunc 
anntim  ,  apparet,  Jflium  Caffarem  pojl  tertiam  Ditxaturam^  eodem  anno  confulatum  quartum gef- 
fitfe  fine  collega.  Dio  in  princioio  lib.  XLIII.  pag.  214.  Sequenti  anno ,  ait ,  DICTATURAM (  Cae- 
far  )  CONSULATUMQUE  TERTIO ,  utrumque  magiflratum  ,  COLLEG  AQUE  LEPIDO  gejjit .  Sveto- 
nius  in  Jul''o  cap.  LXXVI  TERTIUM  ET  QUARTUM  CONSULATUM  titulo  tenus  '  Carfar  )  gejfit  , 
contenlus  Dittatura  potcdxte  decrets  cum  poteflatibui  fimul ,  atque  utroque  anno  binos  confules  fub- 
Jlituit  fibi  intemos  noviljlmos  menfes .  Onufrius  Panvinius  in  Faftis  ad  annum  Urbis  708.  errafle 
Dionem  hac  in  re  ,  &  Svetonfum  fcribit.  Pighius  item  cenfet  ,  male  a  Dione  tertiam  Csefa- 
ris  Diftaturam  cum  tertio  ejus  Confulatu  copulari .  Ar  nummi  Julii  Ca?faris  in  Familiis  Romanis 
Jo:  Vaillantii  tom.  I.  pag.5o8.  przferunt  COS.  TER.  DICT.  ITER  ubi  vir  doclus  monet  ,  hunc 
nnmmum ,  tertium  Csfaris  confulatum  cum  fecunda  Diclatura  conjungere  ,  &  Dionem  non  errare, 
fed  explicandum  effe  hoc  paclo.  Caefar  DiClaturam  fecundam  inierat  ,  quando  tertium  confulatum 
initio  anni  fufcepit  ,  &  poft  aliquot  menfes  ejufdem  anni  ,  deviclis  in  Africa  Pompejanis ,  Sena- 
tus  ,  auflore  eodem  Dione  ,  Diflatorem  eum  deinceps  conftituit  ,  &  tertiam  tunc  Ditlaturam  in- 
choavit  ,  quam  eodem  anno  una  cum  Confulatu  tertio  ex  Dionis  Sententia  g-ffit.  Diffatura  non 
eodem  die ,  quo  confulatus  inibitur  ;  prout  autem  Carfar  in  Conful.itu  Lepidum  affumpfit ,  fic 
etiam  in  Dic"htura  Magiftmm  equlfurn  dixit .  Prarerea  alius  nummus  ibidem  a  ^ud  Vaillantium 
pag.511.  cum  Epigraphe  C2ES.  DIC.  QUAR.  COS.  QUINT.  litem  omnem  dirimit  ,  dum  Ditlatu- 
ram  quartam  cum  Confulatu  quinto  conjungit ;  ex  quo  liquet ,  inquit  Vaillantius ,  Diclaturam 
non  efle  fufcepnm  a  Caefare  eo  d>'e  ,  quo  confulattis;  qnare  quum  confulatum  quintum  fufcepit , 
annus  THtiaturs  q  >arta?  nondum  abfolufus  erat;  nim  confulatus  ordinarLis  Kal.  Januariis  iniba- 
tur  ,    Diifta'tiri    illo    die  inchoabat ,  quo  quis    D-dtator    creabatur  . 

Carfar  fnb  finem  anni  Urbis  708.  in  Hifpaniam  transfretare  roaclus  eft  ,  &  a  Lepido  ,  Equi- 
tum  Magiftro  ,  conful  quartum  creatus  eft,  qnum  nondum  Ditlaturam  tertiam  accepiflet  ,  quami 
reccit  ,    Romae   redux    poft  vicloriam  Africanam  de  Juba  rege  . 

Qna?  porro    ad  Hifpanicam    Caefaris   expeditionem   pertinent  ,   paullo  curatfus    funt    digerenda  . 
Poft  actim  hoc  anno    a   Caefare   Romar  rrliimp^um  ;  ubi  Pompeji    vires    in    Hifpania  augeri  fenfit, 
gj    TuoS   ad  Bellum    ei   faciendum    non   fujfieere   anim.-.dvertit ,    ipfe    Roms.  cufiodia  Lepido  ,    ocloque   ut 
nonnuUis   videtur  ,     vel  (  quod  mtt^is  creditum   efl  \    fex    Urbis  pr&fetlis    injunila  ,    in  Hifpaniam  ex- 
prditionem  fufsepit .  ItaDioIib.XLIII.pa2.117.  218.  Id  faclum  fub  hiemem   hujus  anni  ,  quo  jamrow- 
ful  quartum    Csfar  defigmtus  erar  .  Plutarchus  emm  m   ejus   vifa  habet :  Hir  ita  perattis  ;  fcilicet 
triumphis,  &    Iudi<:  ,  QUARTO  CONSUL   defignatus  in  Hifpaniam   eontra    Pompeji    liberos  expeditio- 
nem.  egit .  Mira  qnidem  celeritate  in    Hifpaniam  transfr-tavit  .  Tanta  enim  inquit  Dio   lib.XLIII. 
pag.io0-  itineris  ufui    erat  cehritate  ,  ut  antequam  audiretur  ipfum  in  Hifpaniam  adveniffe  ,  a  fuis  , 
hoilibufque  ,  ibi  confpiceretur  .  E.idem  de    huiufmodi   celeritate    fcribit  auclor  hiftorix  de  bello  Hi- 
fpsnienfi  ,    &  Strabo  lib.  III.    pag  \6o,  ait:   Hiflorici  perbibent  ,    Csfarem  Roma    Obulconew  pervenif- 
fe  XXVII.   dicrum  itinere  ,  cum  effet  ad    Mundam    conferturus  pralium  .     Itaque    certum  eft  ,   Caefa- 
rem  ftib  h;emem   A.  V.  708.  Roma  in    Hifpaniam    profetftum  .   Prcelium    &    vicloria  ad   Mundam 
fuit  die  XVI.   Martii  A.  V.  705.    Narrat  fiquidem  Plutarchus   in  vita,    vicloriam  accidifle  ,  cum  : 
Vicloris  dies   facer    Baecbanalium  agerrtur  ,    quo    Fonpejus    magnus    in  pralium    progrejlus    traditur , 
quum  jam  quadrieimii    tempus    ir.tcrcejjiffet.  .  Die   XII.  Aprilis  Carfari  Cn.  Pompeji   caput  allatum 
efl  :  Qt<um   Csfar,    inquit  audlor  de    bello  Hifpanienfi ,   cap.  XXXIX.  gradiebatur  Hifpalim  ,  pri- 
die    Idus    Aprilis   eaput  allatum  (  Cn .  Pompeji  )  ,    (&*    populo  datum  efl    in  confpeclum  .    Nuncius  vi- 
clnriar   allatus  eft  Romam   die  XX.    Aprilis ;  quamobrem   ftamrum    fuifle    Dio   tradit  lib.   XLIII. 
pag.  134.  u'    Parilibus  (  quo  feP.o  die    equorum    certamen  celebrabatur  )  .  Diis    immortalibus  facra  fie- 
rent :   Non  ob  eam  caufam,  quod  is  dies  natxlts   Urhis   erat ,   fed  quod   nuncius   de  bac  vitloria  Csfa- 
ris  pridie  bujus  diei  fub  vefperam  allatus  fuerat .    Caefar    pridie  Kal.  Maji  ,    Hifpali    confolatoriam 
epifto'am   dedit  ad  Ciceronem  de   morte  TuIIiae  filise   fua;  .  Clcero  ad  Aclicum  lib.XIII.  Epift.XX. 
Die  II.  Augufti  Carfar  Hifpaniam  citeriorem    vicit  .  Kalendarium    marmoreum    Maffaeiorum  :  IV. 
Kon.  Augufli .  Hoc  die  Csfar  Hifp.  vicit  .  Kalendarium  Capranicenfe  :  IV.  Non.  Aug.  Feris   quod  boc 
die  Imp.  Csfar  Hifpaniam  citeriorem  vicit ,    Denique  Kalendarium  Antiatinum  :  W.   Non.  Aug.Divus 
Jtihus  Hi'p.  Vicit .  Hifpalim    denique  die  IX.  Augufti   Csefar   expugnavit ,   ut    notat   Kalendarium 
M  •fFariorum  :    Hoc  die  Csfar  Hifpalim  vicit .  Statim  Caefar  in   Italiam  venit  ,    nam    Idibus  Scptem- 
hrit    teftamentum  in   Lavicano  fuo   fecit,   Svetonius   in  vita   cap.   LXXXIIII.  Simnlac    in    Urbem 
venit  ,  confulatu  fe  abdicavit ,    confulefque   fecit   Q.  Fabium  ,  ac.    C.  Trebonium  .  Dio    Iib.  XLIII. 
pag.nt?.    Menfe    Oclobri    triumphum   de  Hifpania  egit  ,   ex    fragmentis  Faftorum    triumphalium  , 
&  Vellejns  lib.  II.  rap.LVI.    Q^Fabio    Maximo  ,  pridie  Kal.  Jan.  extinclo,    fuffecttis   eft  a  Caefare 
in  paucas  horas  C.  Caninius ,    de  cujus  breviiTtmo  confulatu    Svetcnius    fn    Julio  cap.  LXXVI.  & 
in   Claudio  cap.XV.  Cicero  lib.VII.    Famil.    epiit.   XXX.    Plinius    lib.  VII.  cap.  LIII.    Macrobius 
lib.  II.  cap.  II.  &   III.  &  l'b.  VII.  cap.   III.  De  Q^F.ihio   Maximo,   trimeflri    confule    idem   Sveto- 
nius  in  Julio  cap.  LXXX.  Fafti  Idatiani  :  Csfare  IV.  folo.  Vindebonenfes :  Csfare  IV. &  folo  .  Men- 
dofe   librarii  infcitia. 

[  i  ~}S~>  O/.   C.  Julnts   Csfar  V.    &    Magifier   Equitum    M.  Antonius  .    Fafli    Capitolini  :    C.    IU- 

\^t  LIUS  C.  F.    C.    N.   Ci^SAR.  V T.ibula  Colotian»  :  C.    TUIIUS. 

C^SAR  V.  M.  ANTONIUS  .  M.  F.  er.-ifis  Iit.teris  M.  Antonii:  SUF.  P.  CORNELIUS  P.  F.  Nnm- 
mi  Cafaris  apud  Vaillantium  in  Familiis  Romanis  tcw.  I.  pag.  J12.  513.  ubi  COS.  QUINT.  in 
quorpm  altero  IMP.  VI.  In  Faflis  triumphajibus  A.  V.DCCX.  more  Varrcniano  ad.VII.FEBR.  ova. 

tio 


acl  Annales  C.  Baronii. 


345 


LXVH, 

Augufhts 
fnlio  fiucc- 


LXVIII. 

laitiuni 
jtugttfii  ab 
Antiquis 
ab    hoc 
anno  cotn- 
muniter 
defum- 
tuni. 


Quidam  tres  annos  ei  imputant ,  ut  Aufonius  ; 
aiii  quatuor  cum  menfibus  aliquot ,  ut  Eufebius 
in  Chronico;  alii  qumque  .  Omnium  optime_o 
Jofephus,  qui  vel  a  Pompeji  morte,  vel  a  fe- 
eunda  Oarfaris  Diclitura  monarchia:  ejus  primor- 
dia  defumit ,  quando  ait ,  eum  occifum  exxflis 
in  Prineipxtu  fuotribut  «nnis  cum  dimidio  .  Feftus 
tamen  R  ifus  in  Breviario  ,  plurefque  ex  An- 
tiquis  Romanorum  Imperatorum  exordium  ab 
Augufto  dedueunt  &  quidem  re&e;  Jnlio  enim 
vivente  quardam  Iibertatis  Reiquepublicar  fpe- 
cies  adhuc  extitit . 

Cajus  Oclavius  Jul't  Carfaris  ex  forore  nepos 
Coefaris  nomen  affumfit ,  fefeque  in  Juliam  gen- 
tem  adfcifcens ,  pro  Cajo  O&avio  fe  Cajum- 
Ca?farem  OcTavianum  deinceps  appellavit ,  ur  te- 
ftatur  Dio  lib.4f.  Ab  hoc  anno  ac  nece  Jtilii 
initium  Imperii  ejufdem  Oclaviani  Scriptores 
communiter  deducunt,  uti  Jofephus  lib.  18.  An- 
tiqtiit.  cap,  j.  ubi  ait  :  Pr&fuit  Keipublica  annos 
quinquaginta  feptem  ,  fcx  menfibus  i_r*  diebus  duo- 
bus  amplius .  Defunt  tamen  dies  tres  ac  menfis 
integer ;  cum  Auguftus  dis  decimo  nono  men- 
fis  Augufti  anni  Chrifti  14.  fupremum  diem  ob- 
ierit;,  Julfus  vero  Cefar  die  15.  Miftii  cur- 
rentis  anni.  Jofephum  fequitur  Eufebitii  in  Hi- 
ftoria  lib.  1.  cap.  9.  ubi  tradit ,  imperalTe  Au- 
guftum  feptem  (_>*  quinquaginta.  annis  ,  ubi  men- 
fes  &  dies  numerum  illum  excedentes  negligit . 
Xx  quo  liquet,  correxifle  Eufebium  in  Hiftoria 
cjuod  in  Chronico  fcripferat  ,  Auguftum  nem- 
pe  imperalTe  annis  quinquaginta  fex ,  menfi- 
bus  fex,  nifi  in  Kifloria  annos  ineompletos  pro 
eomoletis  ufurparit ;  quod  non  exiftimo  .  Narn 
in  Chronico  Angufti  mortem  cum  anno  Erae 
Dionyiiinac  decino  tertio  per  errorem  copu- 
Jat,quem  cum  Petavius  aliique  Viri  docliffi- 
n>i  non  obfervarint ,  in  Chronico  Eufebii  ex- 
plicando  non  femel  hallocinati  funt .  Quem.. 
errorem  Enf  bium  in  Hiftoria  correxiffe,  ob- 
idque  fcripfiire,  regnafle  Auguftum  feptem  & 
quinquaginta  annis  exiftimo  • 

Antiqui ,  qui  ^fcripfere,  Chrtftum  natum  eiTe 
anno  quadragefitno  primo,  aut  quadragefimo 
fecunda,  aut  quadragefimo  tertio  Augufti,  a_ 
currenti  anno  hijus  Imperatoris  initium  repe- 
tunt ;  quod  miror  a  Viris  eruditiftlmis  in  du- 
bium  revocatum  ;  ideoque  Imperium  Augufti  in 
Chronicis  &  Annalibus  ab  hoc  anno  incipien- 
dum  ,  non  vero  a  fequenti  ,  ut  perperam  Peta. 
vitislib.  rj.  de  Docl.  temp.  aliique  multi  .  Baro- 
riius  recTe  fcnbit ,  qtii  natum  dixere  Chriftum 
anno  Augufti  XLII.  eos  inciperc  ejus  Imperium 
Appxratus  in  Rxronium 


a  nece  Julii  Ca:faris.  Sed  male  addit  ,  qui  nu- 
mennt  Augufti  tempus  a  Confulatu  Panfa:  & 
Hirtii  ,  ab  anno  nempe  fequenti  ,  hos  tjatum_. 
tradidifle  Chriftum  anno  XLI.  ejufdem  Impe- 
ratoris  ,  puta  Irenxum  ,  TertuIIianum  &  Hie- 
ronymttm,  quos  ipfecitat  .  Nam  tam  ifti  ,  quam 
Epiphanius  Augufti  principium  a  currenti  an- 
no  aufpicantur ,  ut  eorum  Ioca  examinanti  pa- 
tebit. 

Petavius  in  Anfmadverfiontbus  Epiplranianis 
pag.  130.  autumat  Epiphanium  ,  Chtiftum  anno 
Augufti  XLH.  natum  efle  fcribentem  ,  hujus  Im- 
peratoris  initium  ftatuere  anno  Juliano  tertio  , 
infequenti  nempe :  quod  probit  ex  partione_o 
temporis  ,  quo  Epiphanius  ruerefi  ji.  Augu- 
ftum  imperafle  tradit ;  Siquidem  Auguflus  XIII. 
annis  imperavit ,  antequam  Jud&a  penitus  Rc- 
mxnis  effet  adjunfla  ,  inquit  Epiphanius  qui  ad- 
dit  ,  cum  Judaa  cffet  vmnis  occupata ,  ac  jarn^ 
XXIX.  annis  Romanis  fafla  veftigalis ,  Chri- 
ftum  natum  effe  anno  XLII.  Augufti  VIII.  I- 
dus  Januarii  .  Nam,  inquit  Petavius ,  a  Julia- 
no  tertio  ad  decimum  quiutum  anni  tredecim 
exiftttnt,  quibus  additi  XXIX.  fummam  XLII. 
conficiunt ,  quorum  poftremus  XLIV.  Juliano 
incipit,  &  quidem  ex  ante  Kalend.  Januar. 
Quam  ob  caufam  anno  Augufti  XLI.  potius 
quam  XLII.  Natalis  Chrifli  affignandus  ftiit, 
cum  Irenaro,  Tertnlliano  &  aliis  compluribus. 
Ita  Petavius.  Sed  perperam  :  tredecim  enim_. 
priores  anni  ab  Epiphanio  expreffi  anno  Julia- 
no  1.  currenti  nempe  incipiunt ,  annoque  Julia- 
no  decimo  quinto  ,  quo  Antonius  &  Cleopatra 
debellati  ,  abfolvuntur  .  Anni  vero  XXIX.  ab 
Epiphanio  memorati  ab  eodem  anno  Juliano 
decimo  quinto  exordiuntur ,  annoque  Juliano 
quadragefimotertio  ,  quo  Auguftus  Imperii  qua- 
dragefimum  fecundum  inchoavit ,  terminantur, 
Chriftufque  fecundum  Epiphanium  natus  efl 
die  fexta  Januarii  anni  Juliani  quadragefimi 
quarti  ,  quo  menfe  &  anno  quadragefimus  fe- 
cundus  Augufti  adhuc  in  curfu  erat  ufque  ad 
Idus  Martias,  quo  die  JuliusCarfar  occifus ,  vel 
ufque  ad  Autumnum ,  vel  ufque  ad  Septem- 
brem,  fecundum  diverfos  modos  annos  Augu- 
fti  incipiendi  ab  Antiquis  ufurpatos.  Sed  Peta- 
vius,  qui  annorum  illorum  tredecim  abannoju- 
lianotertio,  fequenti  nempe  ,  principium  inchoa- 
vit,  coaftus  eft  Epiphanium  ad  illorum  fenten- 
tiam  trahere  ,  qui  Chriftum  anno  XLI.  Augufti 
natum  fcripfere. 

A  currenti  pariter  anno  Juliano  Eufebius  in 
Chronico    Augufli   annos  deduxit ,  ut   re<fle  a_ 
X  x  Baro- 


LXIX. 

Quomodo 
S.  Epipba- 
nius    Au- 
gufli  annet 
numttnt , 


IXX 


MOTiE  tl°  Carfaris  ex  monte  Albxno  referturj  quam  conjicit  Vaillantius  fadtam  ,  ob  coneepta  vota  a  Car- 
f^re  pro  feriis  Latinis,  ad  bellum  in  Parthos  inferendum  .  Dio  lib.XLIII.pag.ij8.  Anno  fequen- 
ti  C&far  Ditixtor  quintum  fuit  ,  collega  affumpto  M.  Antonio  .  Mox  pag«  ijp.  C&far  autem  his  dtio- 
bus  annit  DiBxter  futurus ,  magiflres  equitum  fibi  alios  ,  atque  horum  alterum  Oftavium  adolefeen. 
tulum  etiamnum  delegit ;  ipfe  Dol.tbella.rn  pro  fe  Confulem  effe  jujfit .  Antonio  eonfulxtum  &c.  Fafti 
Idatiani  .  Cafare  V.fe  Antonio  .  Fafti  Anonymi   Vindebonenfes  :   Cafxre  V.  &  Antomno. 

Poft  Caefaris  necem  M.  Antonius  &  P.  Cemelius  Dolabtll*  confulatum  geffere .  Deinde  menfe 
Augufto  C.Ottxvius  &  Q^Pediut.  De  confulatu  M.  Antonii  &  DolabclU ,  Cicero  paiTim  in  Philip- 
picis ,  Svetonius  in  Julio  cap.  LXXXII.  Fuerat  animus  conjuratis  ,  corpus  occifi  (  Julii)  in  Tiberim 
trahere  :  fed  metu  M.  Antonii  confulis  &  Magiflri  equitum  Lepidi  defliterunt  .  Idem  in  Odavio 
cap.  X.  fed  adverfante  cenatibus  fuis  (  Octavii  )  M.  Antonio  confule  ,  quem  vel  prtcipuum  adjutc- 
rem  fperaverat  &c.  Plinius  lib.II.  cap.  XXXI.  Tres  Soles  vifos  efle  ait,  M.  Antonio  P.Dolabellx 
Coff.  M.  Antonius  nolebat  quidem  Dolabellam  ad  confulatum  admittere  ,  tamen  collegam  fibi  ejfe  t 
nc  feditionem  moveret ,  paffus  fuit ,   inquit  Diolib.XLIV.pag.ti58. 

De  Q^Pedio  confule  Appianus  item  lib.  IV.  de  bell.  civilibus  pag.  $91.  Conftituto  Triumviratu 
inter  Ottxvium  Antonium  &  Lepidum  paullo  antequam  Triumviri  Urbem  ingrederentur  ,  Pedius , 
morbo  ex  nimia  defatigatione  contraclo  ,  extinclus  eft .  De  Q^  Pedio ,  nepote  Q.  Pedii  confulttris 
triumphalifque,  a  Carfare  Diclatore  ,  coheredis  Augufto  dati ,  Pliniuslib.  XXXV.  cap.  IV, 

De  Decimo  Bruto  confule  a  Julio  Csefare  defignato  ,Sc  A.  V.  711.  confulatum  inituro,  Cicero  Phi- 
lippica  III.  V.  VIII.  &  XI.  Velleius  lib.II.  cap.  LVIII.  LX.  LXIII.  Dio  Iib.  XCIIII.  pag.  247.  ae 
D.  quidem  BRUTUS  CONSUL  ctiam  in  ftcundum  annum  conflitutus  &c.  Et  lib.XLVI.  pag.jif.  Dum 
bxc  aguntur  ,  interim  D.  Brutus  initio  ,  ut  bellum  contrct  Antonium  Lepidumqtte  gereret  ,  profeHut  f 
l.  PUncum  qui  tum    conful  ttd  fcqutntem  annum  defignatus  fuerat ,  fccium  fibi  r.dfciverat. 


34^  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


Jnitium       Baronio    obfervafum .    Quare  Scaliser    in  An'- 
A"gu/li fe-  madverfionibus    Eufebianis  ad    numerum   i988. 
tunium       &  Petavius  laudarus  ,  ab   anno  Juliano    tertio  , 
Zufebium .  fequenti  fcilicet ,  Eufebium  Augufti  initium  pu- 
tare  male  autumarunt ,  Eufebius    itaque  primum 
Augufti  annum  a  menfe  Qiftobri  anni  Juliani  2. 
eum  anno  civili  Syrorum  &  maxfme  Cxfarien- 
fium  aufpicatus  eft  ,  etiam  juxta  editionem  Chro- 
nici  a  Scaligero  curatam  ,  ab  anno  nempe  Abra- 
hami   »974«    quemadmodum    in    Augufti     morte 
&  alibi  declarabo,    ut  vulgaris  error  tandem_ 
profligetur. 
Signa  &        Ad  hunc  annum    pertinent  figna ,  qua?   Baro- 
frodigia.    njus     je   chrifti   adventu  explicat    in  Apparatu 
num.  XXVII. 

Anno  Teriedi  Gr&co-Ttcman&  J4JI.  Cyelo  Solit 
13.  G.  Lun&  \6.  IndiCi.  6.  Mundi  $061.  Ur- 
bis   condita.  711.    ante   Chrijlum  43.  Julia.no  3. 

LXXI.  COSS.   C.   Vihiut  Tanfa  ,   &  A.    Hirtiut  ,    [  1  ] 

Trimut  9°'  KalendTs  Januariis  dignitarem  illam  iniere, 
Confula-  poftridieque  C.  Carfari  Oclaviano  Imperium  ex- 
tut  Augu-  traordinarium  ,  (  ut  in  Philippica  it.  Cfcero 
filt  appellatj  a  Senaru  datum  eft ,  cum   Confularf- 

bus  ornamentis,  &    licloribns  arque    infignibus 
Prartoriis:  ut  compararo  a  fe  exercitui  pro  Prar- 
tore  prareffet,  aliaque  in  ejus  gratiam  decrera, 
ut    videre  eft  apud  Cireronem  Philip.  5.   &   lib. 
ad-  Brutum  epift.  15.  Lfvium  lib.   118.  Velleium 
lib.  2.  cap.  81.  Sueronium    in    Oclavio  cap.  10. 
Plutarchum  inAnronio,  Appianum    lib.  3. pag. 
J5<>.  &    5<5o.    Dionem  lib.  46,   pag.  510.  De  hoc 
Imperio   exrnordinario  hoc  anno  Otflaviano  da- 
to  loquirur    Baronius  fn    Appnraru    num.    CIV. 
Tum  die  decima    nona  menfis     Augufti    prfmum 
Confulatum  Oclavianus  fufcepft ,  Collega   Q.  Pe- 
dio ;   quar   dfes  poftea    ejus   emorrual''s  fuir,    ut 
noravit  Dfo  Ifb.  %6.    Unde  &    curfofnrum   illa_. 
obfervatio  aDtid    Tacitum  lib.  r.    Annal.  cap.  9. 
quod   idc-m  diet    aecepti    Imperii  princept  &  •vits. 
fupremut  fuerir :  Imperio  non  male   a  primo  hoc 
Confulatu  deduclo  ,  ut  nofavft  Baronius  nu.  CV. 
Varia  ftaque  Imperii  Augufti  iniria  fuere,  fed  a 
prscedenti  anno  cum  antiquis  Aucloribus  Eccle- 
fiafticis  initium  Angufti  in    Annalibus    repeten- 
dum  fuir.  Porro  Augufti  exemplo  carteri   Impe- 
ratores   inirio  Imoerii  Confulatum  de  more  ce-. 
pere  ,  quidam   fuffrclum,    fed    plerique  ordfna- 
rium.  Quoex  ufuprimam  Confulatunm  Carfareo- 
rum  regulam  concinnavi.  PoftAug' fti  morterru. 
Confularuum  regular  a  me  ftarutar  in  ufum  vocatar . 
Trodigia.        Ad  hunc    annum    referenda  oftenfa  prodigia  , 
qua»  Barontus   Chrifti  advenrum  prarcefliffe  tra- 
dit  in   Arparatu  num.  XXVIII. 
LXXII.       A  primo    Augufti   Confularu ,  vel  a  Trium- 
viratu  ,  de    quo    mox,  Auflor   libri  de    Claris 


lnitiam 
Augujii 

diverfivno- 
de  inchoa- 
tum  . 


Oratoribus  initium  Augufti  deducit  ,  ut  ex  ejus 
verbis  Iiquet  ;  Nam  ,  ut  de  Cicerone  ipfn  /oijuar, 
Hirtio  nempe  Cf  Panfx  CofT.  ut  Tyro  libertut 
ejut  fcripfit  VII.  Idut  Dec  mb.  occifm  efi ,  quo 
anno  Divut  Augutlut  in  locum  Panfa  &  Hirtit  fe 
&  _h  Tedium  Coff,-  fuffecit  .  Statue  VI.  &  L.  an- 
not  ,  quibut  mox  D'vut  Augujlut  Remp.  rex.it .- 
adjice  Tiberii  tret  &  viginti ,  &  prope  quxdrien- 
niumCaii,  ac  bit  quaternot  denot  Clxudii  &  Ne- 
ronit  annot ,  atque  ipfum  Galba.  _r  Othonit  &  Vi- 
telli  unum  annum  ,  ac  fextam  jam  felicit  hujut 
Vrinctpatut  fiationem  ,  qua  Vefpxfixnm  JRcmp.  fo- 
vtt  ,  C.  &  XX.  anni  ab  interitu  Ciceronit  in 
hunc  diem  colliguntur  ,  uniut  hominit  Atat  .  Ubl 
ab  eo  fere  tempore ,  quo  Cicero  mortuus  eft, 
fumma?  illius  ,  quam  ibidem  colligit,  caoct 
inftituit.  Verum  quidem  eft ,  ab  anno  Ur- 
bfs  711.  quo  Cfcero  mortuus  eft  ,  ad  annum_. 
Urbis  8*8.  quo  Vefpafianus  fextum  Imperii  an- 
num  abfolvit  ,  annos  ranrum  CXVIII.  utrimque 
incompletos  numerarf.  Sed  Auclor  ille,  ut  plerique 
Vet^rum  ,  loquirur  numero  rorundo,  &  CXX. 
pro  CXVIII.  numerat.  Eadem  rarione  ,  inquit 
Peravius  lib.  10.  de  Docl.  Temp.  cap.  64.  Ta- 
citus  Iib.  1.  Hift.  prius  arvum  populi  Romani 
ab  Urbecondita  ad  Aclfacum  prarlit'm,  DCCXX. 
annorum  facit  cum  revera  fint  DCCXXII.  com- 
pleti .  Qui  numerandi  modi  ad  varios  nodos  fol- 
vendos  norandi.  Baronius  inter  exempla,  quar 
refert  eorum  ,  qui  a  nrce  Carfaris  annos  Au- 
gufti  numerarunt  ,  ait  :  Tacitut  etiam  ,  five  a- 
liut  jfuftor  Dialogi  de  Oratoribut ,  nonnrfi  a  ne- 
ce  Csfarit  numerat  Augufli  annot ,  dum  imperujfe 
annot  quinquafinta  &  ocjo  teflatur  .  Vcrum  au- 
tfor  ille  non  LVIII.  fed  LVI.  habet ,  &  ma- 
nifefte  a  Ciceronis  morte  Augufti  Imperiunu. 
exordirur  ,  ut  lesenti    liquet . 

Hoc  anno  Oftevius ,  Antonius  &  Lepidus  Im- 
perium  Rnmanum ,  quafi  harreditatem  quandam 
inter  fe  diviferiint,  &  conftituerunt  ut  Trfum- 
viri  effent  Reipublica?  conftituendar  in  proxi- 
mum  quinquennium  .  ut  teftatur  Dio  lib.  46. 
Ccepfus  autem  Truimviratus  V.  Kalend.  Decemb. 
ut  ex  Infcriptione  Griiter-ana  pag.  208.  appa- 
ret .  Hinc  initium  Principatus  Carfaris  Oclavia. 
ni  Suetonius  in  Oilaviano  cap.  8.  &  Eutropius 
]ib.  7-  deducunt:  annos  fere  XII.  ad  vicloriam 
Acliacam  ,  a  qua  monarchiam  ejus  aufpicantur, 
numerantes. 

Anno  Teriodi  Gr&co-Romans.  54 5».  Cyclo  Solit 
14.  F.  Luns  17.  Indifl.  7.  Mundi  596}.  Urbit 
condit&  •jn,  ante  Chrifium  42.  Juliano  4.  Au- 
gufli  3. 

Coff.     M.  JEmiliut    Lepidut  II.   &    L.   Muna-    LXXIV. 
tiut  Plancut  .  [  2  J  Anno  Juliano  quarto  in  Febru- 

ario 


Earon. 
in  Appa- 
ratu   n. 
CIV. 


LXXIII. 
Triumvi- 
ratus   irt- 

flitutio  . 

Baron. 
n.cv. 


NOTJE  [  1  }(-».  Ojf.  C.  Vibitis  Tanfa,  &  A.  Hirtius  .  Fafii  Capifolini  .  C.  VIBIUS  C.F.  Tanfa  IN  MAGI 
V_>  ffratu  oceifut  efl  .  In  ejut  locum  faelut  efi  C.  JULIUS.  C.  F.  C.  N.  C&far  qui  POSTEA 
IMP.  Csfar  Auguflus  appellatus  EST. .  ABD.  IN.  ejus  locum  fxtlui  eft  C.  Carrinat  C  F.  Alter  e 
Confulibus  .  A.  Hirtiut  A.  F.  In  magiflratu  occifut  efl  ,  in  ejut  locum  faliut  efl  Q^  Pediut  Q.  F. 
In  magiftratu  mortuus  cft  ,  in  ejus  Jocum  faclus  eft  P.  Ventidius  P.  F.  qui  idem  Prarfor  erat. 
Tabula    Colotiana  . 


C.    VIBIUS.    C.   F.    PANSA 

SUF.   C.   JULIUS.    CJESAR 

C.   C  A  R  R  I  N  A  S .   C.   F. 


A.    HIRTIUS.    A.    F. 

SUF.    Q.    LEPIDUS.    Q^   F. 

P.    VENTIBIUS.    P.    F. 


Raphael  Fabreftus  Infcript.  antiquar.  pag.n7.  num.56;.  NATUS.  EST.  A.  HIRSIO. .  .  VIBIO. 
PANSA  .  COS.  Dio  lib.  XLV.  pag.  278.  A.  Hiriio,  C.  Fanfa  (  nam  it  quoque  tum  erat  cofiful 
treatut  ,  qutnquam  pater  ipfius  in  talula  pr&fcripticnit  Syllan&  fignatus  fuerat ,  Kalendis  Januarii 
Scnatus  efl  convccatus  .  Svetonitit  in  Oitavio  cap.  X.  Juffufque  (  Odt.ivius  )  comparato  exercitui  , 
Tro  pr&tore  pr&cffe  ,  &  cum  Hirtio  ac  Tanfa ,  qui  confulxtum  acceferant  &c.  Fafti  Idatiani ,  &  Vin- 
debonenfes :  Pa„fx ,  &  Hirtio  . 


[«]  f^Of.  M.  JBmiliui  Lepidut   17.   &  L.  Munatiut  Tlaneut .  Tabula   Cojotiana  .  .  .  .  EMILIUS . 
V^    M.   ANTONIUS.  IMP.  C^SAR.  III.  VIR.  R.  P.  C. 


EX 


ad  Annales  C.  Baronii. 


Annus  Ju. 
liitnut 
prav.t  irh 
tercalatio- 
ne  turba- 
tut. 


347 


Baron.  in 
Apparnt. 
\J1.  cxx- 
VIII. 


Tres  Solcs 
viji. 


ariu  dies  vitio/e  intercalatus  eft ,-  cum  a  Februa- 
rio  anni  primi  Juliani  eo  nfque  triennii  folum 
fpatium  intercefliffet.  Qui  error  ufque  aj  an- 
num  Julianum  37.  deinceps  eft  continuatus . 
Nam ,  cum  oporteret  diem ,  qui  ex  quadranti- 
bus  confit ,  quarto  quoque  anno  confefto ,  an- 
tequam  quintus  inciperet ,  intercalare :  Sacerdo- 
tts  quarto  non  peraclo  ,  fed  incipiente  ,  inter- 
calabant.  Atque  ita  annus  a  Julio  Carfare  re- 
cle  ordinatus ,  horum  negligentia  conturbatus 
atque  confufus  eft;  qua  de  re  legendus  Sueto- 
nius  in  Oclaviano  cap,  31.  Macrob.  Iib.  i.Saturn. 
cap.  14.  in  fine .  Baronius  quidem  anno  Juliano 
tertio ,  quo  Coff.  fuerunt  Hirtius  &  Panfa ,  pri- 
mum  bifextilem  annum  a  Julio  Carfare  confti- 
tutum  dicit.Sed  ea  opinio  folide  a  Petavio  con- 
futata  lib.  4,  de  Dodt.  Temp.  cap.  i.  &  3.  Qua- 
re  vide  qiue  ibidem  hanc  in  rem  afferuntur . 
Tres  Soles ,  qui  fecundum  Baronium  num. 
XXVIII.  adventura  Chrifti  prammtiabant ,  hoc 
anno  vifi  . 

A»no  Perkdi   Gr&co-Romaua  5453.  Cyclo  Selis  i.j. 

ED.    Lun&    18.  Inditt.    8.   Mundi  3964.  Urbis 

".  ante  Cbrislum  4.1.  Juliaso  5.  Au- 


LXXV. 

Hsrodcs 

Antonium 
Jibi  conci- 
liavit . 


.   Lun& 

condits.  713,  ante 
£t*Jli  4. 


CofT.  L.  Antcnius  ,  &•  p.  Servilius  Ifauricus 
J.I.[i]  Scribit  Jofephus  lib.  4.  Antiquit.cap.  n. 
Antonmm  Antonii  Confulis  fratrem  in  Bithy- 
Diam  primum  advechim  ,  ubi  aderant  Hebraro- 
rum  Legati ,  Herodem  accafaturi ;  quod  Regiam 
poteftatem  invafiflet  ,  Hyrcano  penes  titulum 
tantum  regnante  ;  Herodem  vero  ab  Antonio 
Apparatus   in   Baronium.. 


primum  in  colloquium  admiflum ,  adeo  fibi  An* 
tonium  conciliaffe ,  ut  accufatores  nequiden» 
auditi ,  re  infecla  ,   dicefferint  • 

Anno  Periodi  Graco-Romana  J4J4.   Cyclo  So!isx6.   ojvm*- 
C.  Lun&  19.  IndicT.g.  Mundi    39^5«   Urbis  con-     o       "* 
dita   714.  ante  Chrijlum  40.  Juliano  6.  Augujli 
5.  Herodis    I. 

Cofl*.  Cn.  Domitius  Catvinus  II.  &  C.  Ajinius  LXXVI 
Pollio  [1]  Parthi ,  appetente  vere  in  Syriam 
cum  ingenti  exercitu  irrupere  ;  quam  Pacoro  Re- 
gis  filio  &  Labieno  ,  qui  ex  clade  Philippenfi 
ad  eos  fugerat,  Ducibus ,  univerfam  nullo  ne- 
gotio  ,  excepta  Tyro  ,  fubegerunt .  Tum  divifis 
copiis ,  Labieno  cum  parte  exercitus  in  Afiam 
miflb,  Pacorus  in  Pahrftinam  movit,  ex  Dione 
lib.  48.  jofephus  lib.  14.  Antiquit.  cap.  13.  fcri- 
bit ,  hanc  Parthorum  in  Syriam  irruptionem 
contigifle  altero  anno  ab  Antonii  in  Afiam  ad- 
ventu .  Recle  quidem ,  inquit  Card.  Noiifius  in 
Differt.  1.  de  Cenotaphiis  Pifanis  cap.  6.  nam 
anno  Urbis  713.  Antonius  in  Afiam  e  Graecia 
tranfmiferat ,  ac  anno  colligendis  tributis  con- 
fumto  ,  Alexandriam  hieme  inftante ,  perrexe- 
rat;  Parthi  vero  altero  anno  Urbis  714.  Sy- 
riam  invaferunt . 

Palaeftina?  id  temporis  Hyrcanus  imperabat; 
omnia  tamen  unius  Herodis  ejufdem  generis  ar- 
bitrio  gerebantur;  quod  argre  ferens  Antigonus , 
cujus  pater  Ariftobolus  Judarae  Regno  quondam 
a  Pompejo  privatus  fuerafc,  Parthos  tota  Syria 
vidtores,  ingentium  pramiorum  promiflls  allt- 
clos,  in  Palaeftinam  accivit ,  ut  eorumdem  ope- 
X  x  2.  ra 


LXXVII. 

Antigonus 
Hyrcano  c- 
jcclo  ,ju- 
d&is  Rex 
imj/ojitus  i 


NOTJE 


E  X.     A.  D. 
P  R.     K. 

MUNATIUSL. 


V.    K.    DEC.    A 
J  A  N.    S  E  X  T 

F.    M.    JEMIII 


U  S    M.    F. 


Nummus  in  Familiis  Romanis  apud  Jo.  Vaillantium  in  gente  -3-miIia  num.  XXXI.  M.  LEPI- 
DUS.  PONT.  MAX.  III.  VIR.  R.  P.  C.  COS.  ITER.  Infcriptio  Planci  fepulcralis ,  Caietae ,  ex 
Grutero  pag.  CCCCXXXIX.  8.  L.  MUNATIUS  .  L.  F*  L.  N.  L.  PRON.  PLANCUS.  COS.  &c. 
Vide  de  Planco  To.  Vallantium  Familiarum  Romanarum  tom.  H.  pag.  1J4.  Suetonius  in  Tiberio 
cap.  V.  Nat.us  ejl  fTiberius)  Roma  in  Palatio  X  Pl.  Kal.  Decemb.  M.  /EWILIO  LEPIDO  1TERVM , 
L.  MUKATIO  PLANCO  COSS.  fojl  bellum  Philipfenje  .  plinius  lib.  II.  cap  XXXI.  De  tribus  io- 
libus  incoelovifis,  M.  Lepido  ,  L.  Planco  cojf.  Plancus  jam  eonfuh  defignatus  fuerat,  Gic.  Phi- 
Jippica  XIII.  num.  16.  Dio  lib.  XLVI.  pag.  3115".  ubi  de  padionibus  Triumviratus:  Pr&terea  com- 
pofitum  inter  ipfos  esl  ut  inimicos  Juos  carderent,  utque  LEPIDUS  in  locum  D.  BRUTI  CONSUL  Jie- 
rct .  Idem  Dio  lib.  XLVII.  pag.  336.  M.  LEPIDO  (iterum)  L.  PLANCO  COSS,  Fafti  Idatiani  ,  & 
Vindebonenfes  :  Lepido  ,  c§*  Planco  . 

[iJ/^Oyf.  L.  Antanius ,  &  F.  Sevvilius  Ifauricus .  Tabula  Colotfana  :-. ...  ANTONIUS  .  P. 
y^t  SERVILIUS.  P.  F.  Fafti  triumphales  Capitolini .  L.  ANTONIUS.  M.  F.  M.  N.  COS. 
EX.  ALPIBUS .  Nummi  apud  Jo.  Vaillantiura  in  Familiis  Romanis  tom.  I.  pag.  93.  94.  ubi  L. 
ANTONIUS  .  COS.  De  L.  Antonio  confule  ,  Appian.  de  bell.  civilib.  lib.  V.  pag.  679.  Suetonius 
ia  Oclavio  cap.XIV.  Dio  lib.  XLVIII.  pag.  358.  Anno  fequenti  P.  SERVILIVS  &  L.  ANTONINS 
"omen.  confutum  confulatum  autem  bic  &  Fuluia  gefferunt  .  Ibidem  ait ,  L.  Antonium  de  Inalpinis 
quibufdam  triumpbaffc. Kalendis  Januariis  ,  ac  fe  Mario  parem  in  eo  jaclafle  ,  qui  qua  die  magi- 
iiratum  initurus  efTet ,  triumphaflet .  Fafti  Idatiani  :  Antonio  pietate  ,  Gr.  Jfaurico.  Fafti  Vindebo- 
nenfes  :  Pietate  &  Ifaurico .  Cognomen  Pietatis  fumpjit ,  inquit  Dio  lib.  XLVIII.  pag.  360.  propttr 
futttif  in  fratrem  f  M.  Antonium  )  pietatem  .  Ideo  tonful  faelus  ,  fratris  imaginem ,  &  in  averfa  par- 
te  ,  PIETATIS  SIGNUM,   cognomini  fuo  xlludcns  ,  in   denario  expre-JJit .  Acerra  in  manuPietatis  &c» 

[i]f*Otf.  Cn.  Danitius  Calvinus  II.  &  C.  Afinius  Pollk .  Tabula  Colotiana  :  CN.  DOMITIUS, 
V_^,  M.  F.  C.  ASINIUS.  CN.  F.  SUF.  L.  CORNELIUS  .  L.  F.  nempe  Cn.  Domitio  &  C.  Aji~ 
:}ia.  SUF.  P.  CANIDIUS.  P.  F.  Gruterus  pag.  C.  8.  AD.  III.  EID.  OCT.  CN.  DOMIT.  C.  A- 
SINIO.  COS.  Vide  Norifium  in  Cenotaphiis  Pifanis  Diflert.  II.  cap.  VI.  pag.139.  De  hoc  ipfo 
Pollione    Virgilius  Ecloga    IV.  cecinit. 

Teque  adco  decus   hoc  /tvi  te  CONSULE  ,  inibit . 

POLLIO  ,  (£r  incipient  magni  procedere  menfes  . 
Dio  lib.  XLVIII  .pag.  3«^.  Perujia  capta  {qucd  fuit  Cn.  DOMTTIO  CALVINO  ITERUMj  ASINIO 
FOLLIONE  eofT.  &  pag.  576.  Interea  temporis  etft  janx  in  exitu  trat  annus ,  abrogato  pr&toribus  & 
confulibus  magiflratu,  alios  iis  fuffecerunt ,-  nihil  curantcs ,  quod  ii  paueos  dies  effent  cum  ea  dignitate 
futuri .  luit  inter  eos  ,  qui  tum  eonfules  falii  funt  L.  Cornelius  Balbus  Gadibus  natus  &c.  Mox  de 
SaJuidieni  nece  agit  qui  conful  defignatus  fuerat.  De  Saluidieno  Rufo  ab  Augufto  ad  confulatum 
ufque  proveclo  ,  Suetonius  in  vita  cap.  LXVI.  Nummi  Augufti  apud  Occonem  cum  Epigraphe  C. 
C&SARIII.  VIR.R,  P.  C.  in  averfa.  Q^SALVIUS.  IMP.  COS.  DESIG.  Fafti  Idatiani :  Galbino-  II. 
(  pxo  Cxlvino  )  &   Pollione .   Fafti  Vindebonenfes  Cdviao    &  Pollione . 


348  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


.  ra  paternum  Regnum  recuperaret .  Pacorus ,  cum 
fciret ,  Hyrcanum  Romanorum  partibus  ftude- 
re,  cum  duplici  exercitu  in  Judaeam  ftatimve- 
nit,  ut  dejecto  Hyrcano  ,  Antigonum  Regno 
praeficeret.  Antigonus  cum  copiis ,  quas  priva- 
U  pecunia  collegerat ,  Hierpfolymam  movit ,  at- 
que  a  civibus  Herodis  regimen  perofis  intra  ur- 
bem  admiflus  eft ;  regiam  tamen  non  occupa- 
vit,  quod  &  iitu  munita  ,  &  valido  milite  m- 
ftrucla,  ab  Herode  tenebatur .  Pacorus  exerci- 
tum  procul  ab  urbe  caftra  metari  juffit ,  expe- 
tfans  conventuras  &  toi*  regione  turb(ts  ad  Pen- 
tecoften  ,  quam  vocant ,  folcnnitatem  ,  ex  Jofspho 
lib.  14.  cap.  14.  Ubi  fefta  dies  advenit  ,  ac  in 
urbe  paffim  caedes  fierent,  aliis  Antigoni  ,  alns 
Herodis  partes  foventibus,  Pacorus  feditionis 
componendae  prartextu ,  partem  exercitus  urbi 
admovit ,  ac  Hyrcanum  in  colloquium  amice 
venientem,  ac  nullos  dolos  veritum ,  fpecie  Le- 
gationis  ad  Barzipharnen  ducit ,  qui  cumaltero 
cxercitu  longius  Hierofolyma  fubftiterat .  Hyr- 
canus  ,  ubi  in  caftra  venit,  in  vincula  conjici- 
tur  ,  ac  Antigonus  Judaeis  Rex  ftatim  imponitur  . 
Herodes  qui  in  regia  rem.1nfer.1t  ,  Hyrcani  ca- 
ptivitate  intellecla  ,  Hierofolymis  reliclis ,  fuos 
fecum  milites  cumfamilia  ducens .  Mafiadam  mu- 
riitiifimum  oppdum  fe  recepit;  eodem  vero  vali- 
do  praefidio  ac  copiofo  commeatu  inftrudo  ,  quo 
obfidium  diutius  protraherent ,  fi  eo  Antigonus 
cum  exercitu  venilTet,  magnis  itinerbusin  Ara- 
biam  ad  Malchum  Regem  Nabataeorttm  pluri- 
bus  fibi  beneficiis  obftrichim ,  perrexit .  Verum 
a  Malcho  juflus  Regni  finibus  excedere,  in 
iEgyptum  iter  intendens  venit  PeUifium;  ubi  a 
«autis  Alexandriam  navigaturis  exdufus ,  a  Ma- 
giftratu  ejus  urbis  fummo  cum  honore  in  iEgy- 
pti  regiam  deduclus  fuit  .  Cleopatra  Herodis 
vicem  miferata,  eum  Alexandria*  detinere  cona- 
ta  eft  ;  haud  tamen  efficere  potuit  ne  Uomam  pro. 
Jperaret  ,  precellofo  lieet  tempore  ,  &  parttm  tran. 
quillis ,  ut  nuntiabatur  ,  rebus  ItalisL  ,  inquiljo- 
fephus  Iib.14.cap.  zj.  Itaque  Herodes  anno  Ur- 
bis  714.  poft  Pentecoften  ,  menfe  circiter  Junio, 
Alexandriam  venit ,  indeque  Romam  ,  procello. 
fo  licet  tempore,  non  vero  hiberno  licet  tempore , 
ut  perperam  Rufinus  ac  Gelenius  hsec  Jofephi 
verba,  ^i/aSvoj  n  ovTog,  verterunt  .  Nam  ,  ut 
Viris  dodis  obfiTvatum  ,  vox  yit^w  ,  qua  utitur 
Jofephus,  tum  hiemem  ,  tum  marit  procellam  pro- 
mifcue  fignificat,  eoque  in  Ioco  hiemem  nullo 
pado  defisnare  poteft  .  Solvens  igitur  inde  ver- 
fus  Pamphyliam  ,  &  cum  gravi  tempeftate  con- 
fliclatus ,  asgre  in  Rhidum  evafit ,  jatfhira  etiam 
farcinarum  facla  ,  fabdit  Jofephus  ibidem  . 
I/tWiir.  Gxfar  Oifhvianus ,  cum  accepiffet ,  Antonium 
Bellum  in  ex  Afia  in  Graeciam  veniffe  ,  veritus  ne  idem 
Italiatn-  inito  cum  Sexto  Pompejo  foedere  ,  bellum  fibi 
terC&fx-  denuntiaret ,  animum  induxit  Fufii  Caleni  ,  qui 
rianos  err"  Antonii  nomine  Galliam  ac  Hifpaniam  tenebat , 
Antonia-  Iegiones  fuas  in  partes  trahere  .  Dum  cuncta- 
ms  .  tur,  hoiieftam  occafionem  perficiendi  confilii  ex- 

pedans  ,  Calenus  Legatus  morbo  abfumitur , 
ac  Caefar  propere  in  Galliam  profedtus ,  Anto- 
nianas  legiones  fibi  adjunxit ,  fimulque  Galliam 
ac  Hifpaniam  ,  quae  huc  tifque  Antonii  Legato 
paruerant,  occupavit  .  Antonius  hifce  intelle- 
ctis,  cum  Sexto  Pompejo  contra  Caefarem  con- 
fpirans  ,  cum  claffe  in  Italiam  venit  ,  ac  Sipun- 
tum  cepit;  inde  Brundufium  copias  admovit , 
&  cum  oppidani  in  urbem  illum  admittere  re- 
cufaffent ,  obfidium  terra  marique  inchoavit. 
Ita  Diolib.  4S.  &  Appianus  lib.j.  pag.704.  Cae- 
far  Sexti  Pompeii  amicitiam  qusefiverat  ,  ne_a 
cum  duobus  hoftibus  una  fimul  bellum  gerere. 
cogeretur ;  at  cum  Pompejus  nullas  pacis  con- 
ditiones  admitteret,  inquit  Dio  db.48.  ad  annum 
Urbis  714.  M.  Vipfxnio  Agripv&  bellum  cntrt  eum 
gerendum  injuxit ,  jp[e  vero  in  Calliam  profe- 
Bus  eji  ,  Qua  rceognita,  tewptjus  ,  obfervato  eo 


tempore  ,  quo  Apollinaribus  ludis  exhibendis  ,  •?• 
cupatus  erat  Agrippa  (  Pr&turam  enim  tum  ge- 
rens ,  ac  pr&eipuus  Umicus  Cxfaris  fplendide  0« 
mnia  agebat ,  ludofque  inter  c&tera  equeflres  bi- 
dno  prsbebat ,  &c. )  in  Italiam  trmfmijit  ,  ac  tam- 
diit  in  ex  pr&das  agendo  eommoratus  efl,  donec  A- 
gnppa.  advenirei  .  Etenim  Antonius  contraiTla_ 
cum  Sexto  Pompejo  focietate  ,  auclor  eidem  fue- 
rat ,  ut  claffe  eduifti ,  Inlia:  maritima  infefta- 
ret  ,  dum  interim  ipfc  in  altera  Provinciae  par- 
te   Brundufium  obfidio   premebat . 

Is  Dionis  locus  ,  quo  Dio  hujus  belli  civilis 
tempus  defignavit,  infignem  characlerem  nobis 
fuppeditat  a  Card.  Norifio  Ioco  citato  ,  ad  He- 
rodiani  Regni  initium  recte  confignandum,  pri- 
mum  obfervatum.  Nam  Card.  doctilfimus  ex  col- 
latis  teftimoniis  Macrobii ,  Dionis  ac  Tulhi  de- 
monftrat ,  Ludos  Apollinxres ,  faclos  fuiffe  IV. 
ldus  Julias ,  ac  poltea  decretum  ,  ut  Natalitia 
Casfaris  eo  die  celebrarentur .  Livius  Iib.37.  ad 
annum  Urbis  5S4.  ait:  Ludis  Apollinaribus  an- 
teV.Idus  Quintiles  ,  crrlo  (er:no ,  interdiu  obfcura- 
ta  lux  efl ,  cum  Luna.  fub  orbem  Solis  jubiffet  " 
in    veteri   Kalendario    a     Lambecio    publicato, 

III.  Non.julii  fignantur  Ludi    Apollinares;  dein 

IV.  Idus  Julii  Cxfaris  Natalis  i  &  ftatim  ,  III. 
Id.  Ludi  Apollinares  .  Habemus  itaque  ex  Dio- 
ne  ,  Agrippam  Praetorem  anno  Urbis  714.  men- 
fe  Julio  ,  dimidia  fere  fui  parte  exado  ,  circtt 
Ludes  Apollinares  occupatum  ,  quo  tempore  Sex  . 
Pompejus  Thurios  ac  Cofentiam,  obfedit  ;  Anto- 
nius  vero  Brundujium  militari  corona  vallatum 
premebat.  Caefar  novis  Legatis  Galliae  ac  Hi- 
fpaniae  impofitis,  in  Italiam  venit  ,  ftatimque 
juffit  Agrippae  ,  ut  contra  Pompejum  copias  du- 
ceret ,  ipfe  vero  contra  Antonium  movit ,  ac 
prope  ejufdem  vallum  caftra  metatus  eft.  Agrip- 
pa  Sipuntum  levi  negotio  recepit  ;  Pompejus  ve- 
ro  a  Thuris  reptilfus,  Cofenti&  obfidium  conti- 
nuabat  .  Antonius  diuturnioris  obfidionis  impa- 
tiens ,  machinas  dejiciendis  mccnibus  parabat  , 
nec  Caefari  ulla  fpes  erat  munitiones  Antonii 
fuperandi.  Hasc  menfe  Septembri  contfgilfe  nul- 
lus  inficias  ibit  .  Nam  ,  ut  fubjungit  ibidem  Card. 
Norifius  ,  Csefar  antequam  Brtindufinum  in  a- 
grum  veniret,  Canujii  per  aliquot'  dies  corpore 
languens  decubueraf,  ex  Appiano  lib.  5.  pag. 
704.  Interea  utritifque  partis  milites  moleftc 
ferre ,  Ducum  ambitione  mutuifque  diffenfioni- 
bus  Italiam  civilibus  armis  devaftari  ,  colloquia 
de  componendis  mutuo  fcedere  Imperatoribus 
mifcere  ;  pacem  publice  loqui  ,  fuam  in  bello 
operam  negare  .  Tum  L.  Cocceius  Caefari  ac  An- 
tonio  ex  sequo  pergratus,  ultro  citroque  ad 
eofdem  commeans  ,  pacem  tandem  inter  utrum- 
que  certis  quibufdam  conditionibus  conciliavit. 
Antonitis  Ventidio  in  Afiam  adverfus  Pirthos 
ire  julfo  ,  una  cum  Caefare  in  LTrbem  profeclus 
eft.  Senatus  autem  decreverat  ob  initnm  con- 
cordiam  ,  ut  ambo  ovanfes  Romam  ingrederen- 
tur .  In  Faftis  enim  Capitolinis  legitur: 

M,  ANTONlos,    M.  F.  M.  N.  1 1 1.    V  I R. 

R.    P.   C.   OVA 

Q  U  O  D.  P  A  C  £  M.   C  U  M.   I  M  P.   Cj£SAR£. 
FECII. 

Annum  ac  diem  temporis  injuria  abrafit ;  an- 
num  tamen  Urbis  714.  colligit  Gard.  Norifius 
loco  latidato  ex  triumpho  L.  Cenforini ,  qui  in 
iifdem    Tabulis  poftea  recitalur. 

L.  Marcius.  L.  F.  C.  N.  CENSORI-NUS. 

C  OS.   A 

Ex.  MACEDONIA  .  K.  Ja  N. 

Ineunte  anno  Urbis  715.  Marcrus  Ccnforintts 
eadem  die  Kal.  Januarii  ,  qua  Confulatum  ca- 
peffivit,  triumphum  egit.  Igttur  Oratio   Anto- 

nii 


LXXItf. 

Pax  C&fa. 
rem  inter 
&  Anlo- 
niumfan- 
eila  . 


Csfar  & 
Antonius 
ovantes 
Romam 
intrant . 


ad  Annales  C.  Baronii. 


nii  anno  fuperiori ,  currcnti   nempe,  contigc- 

rat .  Rurfus   circa   finem  Sepfembrfs   urrumque 

Imperatorem    Romam    ovantem    intratfe ,  non 

obfcure  demonftrant  res  de   brevilTimo  illo  bel- 

lo  a  Romanfs  Scriproribus  narratae.  Bellum  e- 

nim  ertiperat  circa  dimidium  Julii ,  Agrippa  Lu- 

its  Apcllinaribut  bccupato  ,    ac  Carfare    Gallise 

ac  Hitpania;    ftatum   Rorha    procul  difponente , 

qui  cumexGallia  revertilTet ,  ac  contra  Anto- 

nium   Legiones  duceret  ,  iifdem  ,    quod    contra 

fuum  dtidum  Imperatorem  ptignare  recufarent 

caftra  deferentibus,  alium  exercitum  accire  coa! 

cttis  fuit;   dein  per  aliquot  dies  segrotavit ,  an- 

tequam  prope  Antonium  caftra  metaretur  .  Ad 

harc,  apud  Brundufium  gefta   vix   bimeftri  fpa- 

tio  una  cum  fuperioribus  contingere  potuerunt; 

unde  vel  exeunte    Septembri  ,   vel    ineunte  O- 

flobri   tiferque  Imperaror  ac  Triumvir  Romam 

ovantes  rediere ,  ac  non   modo  Urbem  ,  verum 

etiam  Italiam  univerfam    ingenti    Jartitia  affece- 

runr  ;  cum  civili  bello   in  fpfa  Italia  farviente  , 

agrorum  vaftationem  ,  urbium  direptiones  ,  cse- 

teraque   incommoda  fibi    coloniar    ac   municipia 

timerent;  quam  tamen    follicitudinem  pax   im- 

provifa  fuftulerat . 

LXXX.        Parum  tranqui/lis  rebus  Italist ,   ut    inquitjo- 

Epccha        fephns  Iib.14.  cap.15.  id  cft  ,  dum    harc  in   Ita- 

pnor  Re-    lia  geruntur.  Herodes    inftrudh   apud    Rhodum 

g»i  Hero-    trireme  in  Italiam  Erundufium  appulit .  Inde  Ro- 

dtani.         mam  profeclus ,  ante   omnes    Antonio   denarravit 

ea,quafibi   in  Jud&tt    contigerant ,   inquit    Jofe- 

phus  ibidem,    occupatam.   videlicet    Parthorum 

auxilnsab  Antigono  Palaeftinam  ,    dejedum  Re- 

gno  Hyrcanum  ,  ac  turpiter  inter  vinctila   mu- 

tilatum  ,  fe    tamen  per  proceUas  (  ut  recle  harc 

verba  fid  %unwoc  ,  vertit  Interpres  )  ad    ipfum 

navigalTe,  a  quo  afflidte ,   atque  tum  ab   hofte 

obfeflk  familice  meliora  fata  fperaret  .  Antonius 

amici  vicem   dolens,  fimulque    indignatus,  An- 

tigom.m    Parthorum  copiis    inftruflum  Judseam 

invafilTe,  re  cum  Collega  Triumviro  communi- 

cata,  communi  confilio  decreverunt,  Herodem 

Jtidarorum  Regem  per  Senatum  defignare.  Ita- 

que  convocatis  Patribus  ,  Regnum  Palarftina?  He- 

rodi  S.C.  delatum    eft  :  atque  hoc  patio  ,  inquit 

ibidem  Jofephus    cap.iij.   ille    regium   fafligium 

adeptus  efl  1 84.  O/ympiade ,    C.  Domitio     Calvino 

iterum  ,  C.  Afinio  Pollione  Coff.  Ex  quibus  a  Card. 

Norifio   dode   obfervatis    colligitur ,     Herodem 

labente  Oclobri  currentis  anni,  vel  potius  exeun- 

te  Seprembri  Regnum  Judarar  a  Romanis  acce- 

piiTe.  Hinc  deduda  prima  Herodiani    Regni.e- 

pocha  ,  fecundum  qtiam  dicitur  a  Jofepholib.i. 

de  Bello  cap.    ulr.  regnalTe    annos    triginta   & 

feptem  ,  poflquam  Rex  a  Romanit  deflgnatus  efl . 

De  altera    ejufdem    Regni     epocha  ,    fecundum 

quam  dicitur  a  Jofepho   ibid.  annos  quatuor   ac 

trigznta  ab  intcrfeiio  Antigono  ,  Regno    potitum  , 

longemajordifficultas  eft  ,  a  quo  fcilicet  Urbis 

conditse  anno  repetenda  fit .  Dio  enim   lib.  49. 

Hierofolymam  ab   Herode    anno  Urbis    71«. ca- 

ptam  fcribit:    Jofephus   vero  lib.14.   Antiquif. 

cap.  ult.  uno  anne  tardius  rem  geftam  narrat. 

Indeque  ex  Chronologis  alii  Dionem ,  ut  Ufle- 

rius  in   Annalibus  Vet.  Teft.  &  Card.  Norifius 

loco  Iaudato ,    alii  Jofephum  ,   initium    fecundi 

Regni  Herodiani  cumanno  Urbis  717.  copulan- 

tem,   fequuntur.  Toinardus  V.  C.  mihiqtie  ami- 

ciffiinus  ,  dum   Parifiis  elTem  ,  dixit  mihi  fe  non 

dubitare  ,    quin    Dio    hallucinatus    fuerit ,     & 

quin  ideo  anno  Urbis  716.  fcripferit :   Anno  in- 


349 


fequenti  nihil    mcmorattt     dignut»    ct  Romanis  in 

Syria  aftum   efl ,  quia    fcilicet    eo    anno ,    qua; 

757«  infequenti  facla  ,    ipfe   narravit.  Qnam  o. 

piuionem  cum  in  examen  adduxilTem  ,   indubi- 

tatam  eiTe  comperi  .  Porro   Baronii    hac  de   re  Earon.  n. 

fententiam  anno  Urb.  714.   commodius   confu-  cxvi. 

tabo. 

Ab  hoc  tempore  Sceptrum   regium  atque  Du-  Regnum 
catus   defecit  de  Tribti  Juda  &    domo   David  ,  Iud&orum 
ut  explicat  Baronius  num.  III.  &  feqq.  Eodem  in  Herode 
circiter   tempore  Iegitima    fummi  Sacerdotii  in-  defecit . 
ftitutio  apud  Tudxos  declinavit.  Baronius  num.    . 
VII. 

Anno    Periodi  Grseo-RomanA  J4J5.  Cyclo  Solis  i-i. 
B.  Luns.   1.    Inditt.  10.     Mundi     1966.     Urbit    • 
condits.  715.  ante  Chriflum  59.Julia.no  7.  Augiu 
Jli  6.    Herodis  i. 

Cofl*.  L.  Mctrtius  Cenforinus ,  <$•    C.  Calvifius  LXXXL 
Sabinus   [  1  ]    Czefar  &  Antonius  Triumviri  ,  qui  Cefla    ab 
poft  pacem  anno  fuperiore  inter  fe    fancitam  ,  Herode  in 
Romanum  Imperium  denuo  partiti  fuerant  ,  bel-  Pai&flina , 
liim    hoc  anno    contra    hoftes   geflere  :   Bellum  Antomo 
contra  Pompeium  C&fari   obvenit ,    ne  quid  aliud   Athenis 
interveniret  :   Parthicum    vero  Antonio    ad    ulci-  morante , 
fcendam  illatam  Graffo  injuriam  ,  inquit    Appia- 
nus   lib.   j.  de  Bel.  civil.  Antonius  anno  elapfo 
exeunte  Herodem.  Regem   intra  feptem   dies  in- 
fperata  felicitate  ornatum  dimiflt  ex   Italia  ,  ait 
Jofephus    Iib.  14.  Antiquit  cap.  16.  Toto  autem 
ejus  abfentise  tempore  Aniigonus  familiam  ejus 
oppugnabat  in    Majfada .   Verum  ,    Herodes   ex 
Italia  reverfus  Ptolemaidem ,   collectis  non   me- 
dtocribus  copiis^  properavit  per  Galilaeam  con- 
tra  Antigonum,  adjutus  a  Silone  ac    Ventidio, 
ad  quos  Dellitis  (  fic  legendum  in  Jofepho  cHta- 
to  cap.  27.  non  Gellius)  ab  Antonio  miflus  fue- 
rat  ctim   mandatis ,  ut   Herodem  in   fuum  Re- 
gnum  deducerent  .    Herodfs  ulterius    proceden- 
tis    copiae   augebantur  in   dies  ,  &  tota  Galilara , 
paucis  exceptis ,  ftabat  ab   ejus  partibus  .  Capta 
Joppe  properavit  Mafladam    ad    liberandos  obfi- 
dione  domefticos ,  eaque  &  Reffa  caftello  captis , 
petebat  Hierofolymam  .  Tum  Hierichuntem  fe  con- 
tulit ,  offendenfque  urbem  reliclam  ab    habitato- 
ribus ,  quos  capere  potuit ,  dimfit .  Romani  ve- 
ro  invadentes   urbem  diripuerunt:   Rex  igitur , 
relifto   in  ea  pr&fidio  ,  reverfus  efl  ,   &  Romanum 
exercitum   hibernatum   in    recens    deditas    rtgionet 
dimifit  ,   Idum&itm ,  Galil&am    &  Samariam  ,   in- 
qirt  Jofephus    libro  citato  ,  qui  paulo  poft  fub- 
dit :  Eodem  tempore  Antonius    morabatur  Athenis  . 
Uflerius  in  Annal.  Vet.  Teft.  anno  ante    Chri- 
ftum  40.  &  Card.  Norifius    in   Cenotaphiis   Pi- 
fanis    Differt.  x.  cap.  6.    harc  anno  prarcedenti 
facla   fcribunt,  hancque  hiemem  primam    Nori- 
fius  putat ,  poftquam  Herodes    a    Rornanis   Re- 
gnum  obtinuit.  Qui  error  inde  eis  natus ,  quod 
Pacorum  Regis    Parthorum  filium  hoc  anno  oc- 
cifum  velint ;  indeque  qua:  anno  fequenti  in  Jti- 
dara  acla ,  hoc  anno  narrant .  Verum  Pacori  ne- 
cem    anno  tantum  fequenti  contigiffe  infra   de- 
iTionftrabimus.  Utrumque  etiam    decepit    Anto- 
nii   commoratio    in    urbe   Athenienfi.  Arbitrati 
enim    funt  ,    Antonium    fub   exitu    praecedentis 
anni  Athenas  veniiTe,  &  poftquam  ibi  hibernaflet, 
inde  hoc  anno  ad  bellum  profectum  fuifle,  quod 
Appianus   lib.  j.  de  Bel.  civil.  pag.  715.    poft- 
quam  locutus  eft  de  pace  a  Cacfare  &  Antonio 
cum   Sex.  Pompeio  fa^a  ,  de  qua  mox ,  de  An- 

tonio 


NOTJE    [1]  g~^.Off.  L.  Martius  Cenforinus  ^r  C.  Calvifius  Sabinus .  Fafti  Triumphales  Capitolini.   L.  MAR- 

l^  CIUS.  L.  F.  C.  N.  CENSORINUS.  COS EX  .    MACEDONIA.  K.  JAN^  Dio    lib. 

XLVIII.  pag.  377.  Qui  proximus  fuit  pofl  id  annus  ,  L.  MARCIO  ,  C.  SABINO  C«fi.  Mox  pag. 
378.  Confules  autem  elefli  funt,  non  ut  morit  erat  duo,  qui  annum  eum  magiflratum  gererent :  fed 
ipfls  comitiis  tum  primum  plures  iefigntii  fimul  funt .  Fafti  Idatiani ;  Cenforino  &  Sahino  ,  Ita  Vin- 
deboncnfes   habent. 


350         Pagi  Apparatus  Chronologicus 


IXXXII, 

fax  inter 
Pompejum 
<£*  Trium 
vircs  fan- 
(ita  , 


IX  XXIII. 

Parthi  a 
Ventidio 
pifii  , 


tonio  dicat:  HibeVHavit  Athenis  cum  OSlavia  ,fi. 
cut  ante  (  anno  fuperiori  )  Alexandris  cum  Cleo. 
fatra .  At  verum  quidem  eft ,  Antonium  poft 
pacem  illam  compofitam ,  non  prxcedentis  an- 
Jii  fine ,  ut  mox  videbitur,  fed  currentis  ini- 
tio,  relidta  Italia  Athenas  venifle  *  ibique  hi- 
bernaffe  .  Sed  ea  in  urbe  non  folum  toto  hoc 
anno ,  fed  etiam  magna  parte  infequentis  verfa- 
tus  eft  ,  ut  ex  dieendis  liquebit  ,  &  Dio  lib.  48. 
de  rebus  fub  hujus  anni  Confulibus  peractis  Io- 
quens ,  his  verbis  indicat :  Belium  vero  Lahieni 
ae  Partborum  boe  modo  confelium .  Aotonius  in 
Grsciam  cx  Italia  reverfus  (  ipfo  hujus  anni  ex- 
ordio  )  multum  ibi  temporis  exegit ,  fimul  ut  fus 
eupiditati  fatisfaceret ,  fimul  ut  quam  maxime 
debilis  Provincia  Pompejio  traderetur  ,  urhes  affli. 
gens  .  lbi  inter  alia  ,  qua  contra  patrium  morem 
agehat ,  Bacchum  fe  alterum  nominavit ,  &c.  His 
rebus  ipfe  occupatus  P.  Ventidium  in  Afiam  pr&. 
rtnifit  .  Appianus  quidem  lib.  5.  de  Bel.  civil.  di- 
cit,  Ventidium  in  Afiam,  ut  reprimeret  Par- 
thos  ,  Labienumque  anno  elapfo  ,  poft  pacem 
Carfarem  inter  &  Antonium  paclam  ,  miiTum  futf- 
ie;  fed  jam  in  Iibro  de  bellis  Parthicis  rujrfum 
hoc  anno  adverfus  Parthos  miffum  ,  ut  mox  di- 
cetur,  afferuerat.  Diu  itaque  Antor.itis  Athe- 
nis  manfit ,  ibique  dum  ageret ,  quae  mox  a  Jo- 
fepho  narrata ,  contigere .  Neque  hoc  anno  in 
Parthos  ipfe  movit ,  fed  tanturrrin  eos  Ventidium 
prarmifit  •  nec  etiam  ante  annum  fequentem  in 
Aiiam  profetfus  eft. 

Parte  altera  Antonius  ac  Carfar  poftquam  an- 
no  fuperiori  circa  menfem  Oclobrem  inter  Mt 
reconciliati  fuiffent,  cum  Urbs  fame  premere- 
tur  ,  Sex.  Pompejo  Magni  Pompeji  filio  nume- 
rofa  claffe  impediente  ,  ne  commeatus  Romam 
adveherentur ,  Populi  Romani  conviciis  coacli , 
pacem  cum  eodem  Pompejo  fecerunt ,  qui  in  col- 
loquium  cum  Triumviris  venerat .  Conditiones 
recitant  Dio  lib.  48.  fub  hujus  anni  Confulibus 
&Appianus  Iib.  j.  de  Bel.  civil.  pag.  713.  Ha_ 
bitum  illud  colloquium  npud  Mifenum  Campa- 
Tiia?  oppidtim  ,  ut  ibid.  Dio  .  Dein  Sextus  in 
Siciliam  navibus  reverfus  eft,  Caefnr  &  Anto- 
nius  ad  Urbem  terreftri  itinere ,  inqr.it  Appia. 
rius  citattts .  Porro  de  pace  in  exitu  anni  prae- 
cedentis  aclum  ,  ut  prodit  ibidem  Dio  fub  prx- 
cedentis  anni  Confulibus  ,  &  hujus  initio  quod 
tunc  per  focios  aclum  fuerat,  in  praefato  col- 
loquio  confirmatum ,  &  pacis  conditiones  fcripta: . 

Antonius  in  Italia  junttus  amieitia  Csfari  & 
Tompejo  tenenti  Siciiiam  ,  prsmifit  rurfum  in  A- 
fiam  Ventidium  ,  ut  Parthos  non  fincret  ullerius 
proredere,  inquit  Appianits  lib.  De  Bellis  Par- 
thicis  ,  qui  paulo  poft  fabdit  :  Quo  tempore  Athe- 
vis  htbcrnanti  primi  fueceffus  Vcntidii  nuntiati 
funt  ,  ziiilos  efle  Parthos  prslio  ,  csfum  Lahienum  , 
&  Phratttem  prsflantijfimum  e  Regis  (  Partho- 
rum  )  Ducihus  .  Quamohrem  epuium  Crscis  prs.- 
huit ,  &  fttfeepit  Prsfefiuram  Athenicnfis  gymna- 
fii ,  De  eadem  vicloria   h«ec  Plutarchus    in  An- 


tonio  habet ;  Ibi  cum  Athenis  hiemtrei ,  affe" 
runtur  IstiJJimi  nuntii  ,  Ventidium  profligatis  Par- 
thorum  copiis,  Labienum  &  Pharnapaum  helli- 
cofijjirttum  Orodis  Regis  Ducem  occidijfe .  Rcm  ge- 
ftam  fufe  narrat  Dio  Iaudatus ,  qui  qu  dcm  an- 
ntim ,  fed  tempeftatem  rion  defignat  .  Cum  ta- 
men  tam  Plutarchus ,  quam  Appianu  citati  af- 
ferant,  Antonium  nuncium  d  viclis  Parthls 
accepiffe,  dum  Athenis  hibernaret ,  manifeftum 
eft ,  vicloriam  illam  vel  exeunte  autumno  ,  vel 
ineunte  hieme  currentis  anni  reportatam ,  & 
circa  hiemis  initium  ejus  nuntitim  ad  Antcnium 
Athenis  hibernantem  perlatum  .  Plutarchi  enim 
&  Appiani  verba  de  fine  hieniis  prarfntis  an- 
ni  loqui  non  videntur;  cum  hujus  anni  initio 
Ventidius  in  Afiam  miflus  fuerit  ,  neque  fierr 
potuerit ,  ut  ea  hieme  &  Parthos  vinceret ,  & 
viftorise  nuntius  ad  Antoni  im  perferretttr  .  Tam 
UfTeiius,  quam  Nor.fitts  locis  citatis  hanc  cla- 
dem  anno  prcecedenti  illigant  .  Fundatur  No- 
rifius  in  Diifert.  1.  cap.  16.  pag.  283.  in  his 
quse  Livius  lib.  117.  refert:  Pacefafla  cumCs.- 
fare  (  circa  Odobrem  fcilicet  anni  urbis  714.) 
forvrem  ejus  Ottaviam  in  matrimcnium  duxit  ,  Q^ 
Salvidicnum  confilia.  nefaria  contra  Csfarem  mo- 
litum  ,  indicio  fuo  detexit  :  ifque  damnatus ,  mor- 
tem  fibi  confcivit  (  anno  etiam  Urbis  714.  ex 
Dione  lib.  48. )  P.  Ventidius  Antonii  Legatus , 
Parthos  prslio  vicios  Syria  exp"lit  ,  Lahieno  eo- 
rum  Duce  occifo  .  Cum  vicinus  Italis  hojlis  Sex. 
Pompeius  Siciliam  tcneret  ,  &  annons.  cqmmca- 
tum  impediret :  cum  eo  poflulatam  pacem  Csfar 
&  Antonius  quidem  fecerunt  ,  ita  ut  Siciliam  Pro- 
vinciam  haberct .  Prsterea  mottts  Africx  &  bel- 
l.i  gefla  continet  ,•  quas  bella  anno  Urbis  716. 
ex  Dione  gefta .  Verum ,  cum  Dio  vlftoriatn 
illani  Parthicam  cum  anno  Urbis  715.  diferte 
conjungat,  &  Appianus  Iaudatus  affirmet  ,  eam 
relatam  a  Ventidio  ,  poftquam  in  \Iiam  rurfum 
praemiflus  eft  ,  quod  faclum  ,  uti  diximus ,  lui- 
jus  anni  initio  ,  quae  obfcura  in  Livii  narratio- 
ne  videntur ,  ex  clariflimis  Dionis  &  Appiani 
verbis  explicanda  , 

Anno  Periodi  Grsco-Romans  5456,  Cyclo  Solis, 
28.  A.  Luns  1.  IndicT.  n-  Mundi  3967.  Ur- 
bis  condits.  716.  ante  Cbriflum  38.  Juiia.no  8. 
Augufli  7.  Herodis  3, 

C01T.  Ap.  Claudius   Pulcher ,  6*    C.     Korbanus     LXXXIV. 
Plxceus   (1)   Hifpania  in  Csefaris  Oiiaviani  po-  EraHifpa* 
teftatem   per  Domitium  Calvinum  1'roconfulem  nica , 
anno  fuperiori ,  tefte  Dione  lib.  48.  redacla ,  a 
Kalendis    Januariis    hujus    anni    Hifpani    Eram 
fuam   deduxere  ,  triginta  .nempe  oclo  folidis  an- 
nis  ante    Eram  Chriftianam  .  Itaqtte  annisChri- 
fti  Dfonyfianis  femper   adde  XXXVIII.  ut  ha- 
beas  Eram  Hifpanicam  ,   aut  ex    Era  Hifpanica 
detrahe ,  ut   annum  Chrifti    invenias .  Earonins  Earon.  n* 
a  prarccdentis  anni  Confulibtts  Eram  Hifpanicam  XCIV. 
deducendam  putat,  quia  fciljcet  Eram  Chriftia- 

nam 


NOTiE     1*1  (^  °fT-   JP'  Ciaudius  Pulcher  ,  ^r*  Cn.  Korhar.us    placcus.   D:o    lib.   XLVIII.  pag.    3S3.   APPIO 
\^t  CLAUDIO  C.  KORBANO  confulibus,   lib.  XLIX.  p.ig.  405.  Id fattumCLAUDIO  ,   &  NOR- 
BArlO  cojf.  Fafti   Idatiani  ,   &   Vindebonenfes :  Pulcbro ,   &  'placco. 

Hoc  anno  conful  defi^natus  eft  M.  Agrippa  e  gente  Vipjania  plebeia ,  non  e  Vipflania,  ortum-i' 
trahens  ,  nullis  m^jorum  imaginibus  clarus,  qua  de  re  pluribus  N  irifius  in  Cenotaphiis  Pifanis 
Diflert.  II.  cap.  I.  Vipfanii  nomen  ,  quafi  argumentum  paterns.  humtlitatis  ,  M.  Agrippa  ,  ut  ait 
Seneca  lib.  II.  Controverf.  XII.  ftiftulit .  Fulvus  Urfinus  tamen  putat,  M.  Agrippam  familia_. 
equeftri  orttim  ,  ut  indicat  Cornelius  Nepos  in  Vita  Attici.  Antiqui  fere  omnes  novitatem  generis 
objiciunt,  ut  Vellejus  lib.  II.  rap.  XCVI.  Tacitus  Annal.  lib.  I.  cap.  III.  Seneca  allato  loco  ,  & 
Suetonius  in  vita  Oclavii  cap.  XXIII.  Qtiare  Urfini  conjeclura  ex  verbis  Cornelii  Nepotis  fuffulta 
corruit;  fordido  tamen  aut  vili  plane  loco  M.  Agrippa  nattis  non  eft  ,  quod  intima  ejus  familiaritas 
cum  Odavio  Caffare  a  teneris  annis  indicat.  Infuper  vipftnis  gentis  nomen  ab  ejus  filia  Vipfania, 
ufurpavit ,  ex  Tacir.  Annal.  lib.  1.  cap.  XII.  &  lib.  III.  cap.XIX.  &  a  Martiale  Iib.  I.  epigram. 
CIX.  Vipfans  laurus  memorantur ,  nempe  porticus  Vipfanii  Agripps  lauro  ornata  ,  Carterum  M.  A- 
gripptt  familix  fu«  extollend*  gratia  nummum  cudtndum  curavit,   ubi  caput  Augufti  vifitur,  & 


ad  Annales  C.  Baronii. 


35r 


nam   cum  anno  Juli.ino  XL'V.  aufpicitur .  Sed 

praeterquam  quod  Era  Chriftiana  ab  anno  Juli.i-. 

no  XLVI.  exorditur  ,    a   Confulatu  Sabini    ad 

annum  Julianum  XLIV.  anni  tantum  XXXVII. 

colliguntur  .  Cum  itaque  certiffimis   demonftra- 

tionitius  eonftet    Eram    Chriftianam  a    Kalendis 

.  ».         Januariis  anni  Juliani   XLVI.  repetendam  ,  Eram 

Hifpanicam  ab  hoc  anno  proficifci,  in  dubium 

revocari  non  poteft  . 

LXXXV.        V*corus    Orodis  Parthorum    Regis   filius,    ut 

Yxcorus       acceptam  anno  fuperiori  a  Romanis  cladem  ul- 

p.irtborum  cifteretur,    copiis    ex    hibernis  educlis,  contra 

Regisfi.      Ventidium  iter  intenderat .    Is  ubi  harc    accepit 

liui  *  Ven-  non  Iev>  metu   perculfus  eft ,  cum  nec  urbes  ef- 

tidio   occi-  (ent  adhucin  Romanorum  amicitia  confirmatse, 

fus.  &    exercitui   in    hibernis  etiamnum     difperfi ,  ut 

fcnbit  Dio  Jib.  49.  Qtiare  ut  properanti  Paco- 

ro  moram    iniiceret  ,  ac  tempus  colligendis  co- 

pns   nancifceretur ,  fraude  ,  a  Dione  laudato  ac 

Frontmo  Iib.  1.  de  Stratag.  cap.  ,.  narrata ,  ufus 

eft  ,  &  parte  exercitus ,  qui  in  Cappadocix  tiltra 

Txurum  hiemaverat,  carteris  copiis  adjunda  ,  mo- 

tifque  caftns    in  Cyrrhefticam  Syria;   regionem 

perrexit  ,  ac  Parthos  fluvinm  tranfire  paffus  eft, 

quo    timons   opinionem    illis    iniiceret .    Signis 

poftea  collatis,  iterumque  metu  fimulato  ,  juffU 

legionanos  quafi   hoftijium    fagittarum     nimbis 

connxos   procumbere  ,    ac     in  hoftem   viclorae 

opin.-one  -feairum  ,  ac  fpe  prarda:  laxatis  ordmi- 

ous  irruentem  infurgere  .  Ita  vicli  fugatique  Par- 

tni      toto  mter  Orontem  atque  Euphratem  fpa- 

tio  lata  Hrage  ceciderunt.    visinti  mill^bus  una 

cum    Paroro   m  acie   defideratis .  Dies  rei  gefhe 

ex  his  Dionis  Iib.  49.  verbis  elicitur:  Videhatur 

Craffi   calamitatsm    Pacarus    ahunde    compenfafie  , 

prxfertim   cum  eadem   anni  die  utraque  res   eve- 

nifet  i   quod  etiam  eodem  die  accidifle    teftan- 

tur  Rufus  in  Breviario  ,  &  Eutropius  lib.  7.  Craf- 

fum    autem  oclavo    menfis  Junii  die    per^mtttm 

ad  annum    Urbis   701.  oftendi  .  Qtioad  vidoria* 

reportata?  annum  ,  fine   quo  fecunda  Regni  He- 

rodiani  Epocha  certo  detegi  non    poteft ,    UiTe- 

rius  in    Annal.  Vet.  Teft.  &  Card.  Norifius  in 

Diflert.  1.  de  Cenotaphiis  Pifanis  pag.  143.  exi- 

ftimant,  illud  praelium  ipfius  Dionis   teftimonio 

in  annum  prarcedentem   incidifle .    „  Nam  ,    ait 

„  Card.   Noriims,   fcribit  Dio  ftatim  ab   Anto- 

„  nio  Ventidium    Prcefedtura    privatum,  neque 

„  tunc  ,  nec/ue  deinc  ps  illum  itlla  in  re  ejufdem 

„  opera  ufum  fuiiTe .  Cajus  autcm   focius ,    inquit 

„  Dio  ,  Syrid   &    Cilicis.    ab   Antonio    pr&pofilus  , 

„  Aradios  expugnavit ,  ac  Hierofolyniam    una_. 

„  cum    Antigono    Rege    cepit   ;    tempus     vero 

„  defignans,    ait:    U  faiium  Claudio   &  Norbano 

„  Cojf.   Quare ,  cum  hi    Magiftratum    geiTerint 

„  anno  Urbis   716.  eo  anno  Zofius  erat  Legattis 

,,  Antonii  in   Syria  ,  anno  vero    fuperiori    71  u 

„  Ventidius  eandem  Syriam  adminiftrabat  ,   quo 

,,  etiam  anno  Parthos   infigni  clade  profligavit. 

Ita  Card.  Norifius .  At  illud  argumentum  rem 

niinime  evincit .   Nam  verum  quidem  eft  ,    poft 

hoc  praslium  Ventidium   ab  Antonio    Praefeclura 

privatum ,    Sofiumqtie  Syria?  ac    Cilicia:    ab    eo 

prcepofitum  ,  idque  currentj  anno  .  Sed  hoc  no.n 

impedit,  quin  Ventidius ,    qui  anno   elapfo   Sy- 

riam  regebat ,  &  egregiam  vidoriam  de  Parthis 

retulit ,  eandem  Provinciam    majori  hujus  .anni 

parte  gubernarit ,  &  poftea  ei  Sofius   fubrogatus 

fuerit .  Neque  Dio  exiftimare  potuit ,    vicloriam 

Parthicam  ,  in  qua  Pacorus  occifus ,  anno  prarce- 


denti  relatam  fuiflc  ,  cum  alteram  vi-torisitn  in 
qua  Labi.nus  &  Phan.apates  interfedti  ,  fub 
pra?cedentis  anni  Confulibus  ,  annoqueUrbis  715. 
confignet;  &  aliunde  ccrtum  fit  ,  adverfariis  e- 
tiam  fatentibus  ,  eas  viclorias  ad  duos  diverfos 
annos  pertinere  .  Dio  itaque  lib.48.  fub  Confu- 
latu  M.vrtii  &  Sabini  anno  praxedenti  gefto  , 
priorem  vicloriam  recitat ,  fed  poftea  libro  fe- 
quenti  ,  cum  recitaffet  necem  Sexti  Pompeji  ,  quac 
contigit  anno-Urbis  719.  ineunte,  orditur  bel- 
lum  a  Ventidio  contra  Parthos  geftum  hoc  an- 
no,  occafione  fugar  quam  Pompejus  ad  Parthos 
meditabatur ,  &  in  qua  deprehenfus  trucidatus.. 
eft  .  Quamobrem  quod  ibidem  narrat  Dio ,  cur- 
rentis  anni  fupplementum  quoddam  eft  ,  non  ve- 
ro  praecedtntis ,  feu  Urbis  71  j.  cum  victoriam 
eo  anno  de  Parthis  relatam  fufe  recitarit .  ln  eo 
autrm  peccat  Dio ,  quod  fub  praefentis  anni 
Confulibus  Hierofolynia  capta  afferit .  Qiiod  ^fc  r- 
fan  ab  eo  faJtum ,  ut  uno  tenore  Antigoni  Re- 
gis   cafum  narraret  . 

Antonius  itaque  hoc  tantum  anno  ad  belluni 
Parthicum  profeclus  eft ,  de  qua  piofeclione  in- 
telligenda  verba  Plutarchi  in  Antonio,  ubi , 
cum  narravit  quae  Antonius  Athenis  egit  ait : 
lnde  ad  bellum  proficifccns  fertum  excerpt  e  facra 
oliva  &  ex  clcpfydra  vas  aqu&  plenum  fecundum 
quoddam  oraculum  fccum  tulit  .  Interea  Pacorum 
Hegis  filium  una  cum  magnis  Parthorum  copiis 
in  Syriam  irrumpentem  ,  Ventidius  in  Cirrhefticx 
delevit  .  Quod  &  Appianus  libro  de  bellis  Par- 
thicis  habet .  UlTerius  &  Card.  Norifius  laudati, 
qui  hanc  profeclionem  a  Plutatcho  memoratam 
cum  anno  prsecedenti  conjungurt ,  non  animad- 
verterunt  quod  eo  anno  Dio  lib.  48.  prodit , 
Antonium  nempe  ,  qui  initio  antccedentis  anni 
Athenas  venit ,  per  multum  ibi  temporis  exegif- 
fe ,  eo  anno  Ventidium  in  Afiam  pramififie , 
&  poftea  ,  pracfemi  nempe  anno  ,  illuc  ipfnm 
profedum  efle  .  Vemidius  cum  Syriam  pacaffet, 
contra  Antiochum  duxit ,  eo  obtentu  ,  quod  is 
ei  fervos  non  dedidiffet;  re  autem  vera  pecuniac 
fpe  potiundac.  Hoc  agenti  Antonius  fubito  fu- 
pervenit ,  &  cum  invideret  etiam  ob  rem  pro- 
prio  dudu  prasclare  geftam ,  tamen  vfficio  fuo 
eum  detrufit  ,  &  neque  tum  ,  ncquc  deinccps 
ulla  in  re  eperx   ejus  ufus  efi  ,  inquil  Dio   lib.49. 

In  Palarftina,  tefte  Jofepho  lib  14.  Antiq.  cap. 
17.  hcec  gefta.  In  Syria  Ventidius  Silonem  ac- 
cerfens  contra  Parthos,  jiiflit  piimum  Herodi 
navare  operam  ,  deinde  ad  proprium  bellum 
exire  Provinciales  auxiiiarios  .  At  Hercdes,  Si. 
lone  ad  eum  miflb  ;  exetcitum  contra  latrones 
infpeluncis  degentes  duxit,  &  fpeluncas  onmes 
in  prarruptis  montibus  fitas  expugnavit.  Tum 
in  Samariam  profeclus  eft ,  ut  armis  cum  Anti- 
gono  rem  decerneret.  lnterea,  inquit  Jofeplius , 
c&fo  inpugna.  Pacoro  &  Parthis  profiigatis  ,  (  die 
nempe  odlava  menfis  Junii  ,  ut  mox  oftendi ) 
Ventidius  Herodi  in  auxilium  mittit  Macharam 
cum  duxhus  legionibus  &  mille  equitibus  ,  jubcnte 
boc  Antonio .  Herodes  vero  proreravit  ad  An- 
tonium  oppugnantem  Sxmofatam fitam  ad  Euphrx- 
tem  fiuvium.  Poftquam  autem  pervenit  Antio- 
chiam  ,  ducem  fe  pracbuit  iis ,  qui  adire  "Anto- 
nium  cupiebant .  Ubi  prope  Samofatam  ventum_ 
eft,exercitum  ei  honoris  catifa  mifit  Amonius : 
Antincho  autem  paulo  pofl  id  caflrum  dedente  ,  & 
hoc  pacfo  finito  bello  ,  Sofio  Provinciam  Antoniui 
cum  exercitu    tradidit  :     commcndatuque    Herodis 

nego- 


txxxvr. 

Ventidius 
in  Antigo- 
num  lu- 
dsorum 
Regemmo* 
vet , 


txxxvn. 

Cefia  tn 
Syria  . 


tfOTiE     ex  altera    parte  M.  ACRIPPA  .  COS.   DESIG.  Nam  ob  res  profpere  adverfus   Gallos  geftas.  A* 
V.  7i<5.  eum   ad  triumphum  revocavit ,  &   confulem  defignavit    in  annum  infequentem   717. 

Sub  finem  anni  Erat  Chriftiana:  17 14.  inter  Mutinam  ,  &  Brixillum  aratro  deteclus  fuit  thefau- 
rtis  ingens  aureorum  numifmatum  ,  qui  putatur  fuiiTe  arca  militaris  exercitus  Antoniani  contra-. 
Augtiftum  ;  inier  ea  ntimifm.it»  exfhbat  O&avii  efiigies  cum  elogio.  Triumviratus  &  M.  AGRIP- 
PA  .  COS.  DESIG.  Vide  de  hujus  thefauri  inventione  Bernardum  Montefauconium  in  fupplem.  an- 
tiq.  expl.  tom,  III.  cap.VI.  pag.   137. 


352.  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


Vef.otio  iit  Mgfptunt  ipfe  prefeclur  eft ,    inqilit  Jo- 
fephus .  Obfidionem  Samofatenfem  multum  tem- 
porisdurafTe  indicat  Piutarchus ,  quando  de  Sa- 
mofatenis  fcribit :  Ob  dcfperitionem  in  audaciam 
verfi,  diu  Antonium  oppugnationi  intentum  tcnuere  . 
tyyyviit        Efcpugiratis  Samofatfs  ,  Sofius  ,  cui  ,   ut  dixi , 
Getfain   *  Antonius  Syriae   Provinciam  tradiderat ,  duas  le. 
vahdin*.   gi°nes  ,n  Judaeam  cum    Herode.  praemifit  ,    ipfe 
*    eum  reliquo  excrcitu  fcc/uebatur  ,   inquit  Jofephus . 
Poftquam  ad  Libanum    montem  pervenit ,  Pto- 
lemaidem  petiit ,  &   qui  caftelhim  tenebant  ,  il- 
Iud  defemerunt .  Dein  cum  Pappo  Antigoni  Dit- 
ce  figna  conrulit ,  atque  hoftes  ad  internecionem 
carcidit     Videre  erat ,    inquit   Jofephus  ,    hoftes 
agminatim  diffugere  ,  &  nifi  repente  valida  un*~ 
■pefiar  interveniffet  ,    Regii  vitforer  petiiffent   eon- 
fefiim  Hicrofolymam  ,  &  bcllo  finem  impofuifient . 
In  Graeeo  legitur  :  ^  u  /j.n  ^u/xw  tirto-yi ,  /2x- 
♦0;  rixf v  av  *j  *t i  tipacroX.vfAX  vi  Bxo-iXtw;  rpxria  ,  9x pp'3- 
tja  ?5  mV«  j   70  tt£v  Sv  «y   upyour  i*irn  i  quae 
verba  fic  verti  debent :    Et   r.ifi   regior  viclores 
hiemir  afperitas  pr-ohibuiffet ,  ftatim  Hierofohmam 
petiijfent ,  (£•  finem  belio  impofuifient,  ut  Fecle  Inter- 
pres  lib.i.  de  Bello  eap.tj.  ubi  eandem  hifto- 
riam   Jofephus  repetit,    fimilia  verba   interpre- 
tatur  hoc  modo  :  Nifi  vehementi  hieme   prohihi- 
tur  fuiffet ,  Herod^s  fcilicet .  Vocem  enim  Xn^ch 
in  utroque   loco    hiemem  fienificare ,    eamque_» 
jam  inftaffe ,    rentm  a  Jofepho  narratarnm    fe- 
ries  evidenter  demonftrat .    Neque  de    hoc    du- 
bfum  effe  poteft  .  Tota  difficuhas  eft  ,  an  Jofe- 
phus  loquatur  de  hieme  anni  Urbis  716.  curren- 
ti  fcilicet,  an  vero  de  hieme  anni  antecedentis . 
Ea  enim  hieme  exacla  ,  Hierofolyma  obfefTa  ,  & 
in  Herodis  poteftatem    redaih  .  Card.  Norifius 
citatus  aliiqtie  phires  ,  qui  maiorem    fidem  Dio- 
ri  cladem   Hierofolymitanam  huius  anni  Confti- 
libtis  alliganti  ,  quam   Jofepho   eandem  cnm    fe- 
quentis  anni  Confulibus  conjungent? .  adhibendam 
arbitrantur  .    c  ontendit ,    poft    Herodem    Romae 
He^m  renuntiatum   duas    tantum    hiemes  efflu- 
xifle  ;   priorem  ,    de  qua  cum    Jofepho  lib.    14. 
Antiquit   cap.  17.  Iocuti  fumus  ,  &  pofteriorefh 
de  qua  mox  cum  eode  n  Jofepho :  ita  ut   lauda- 
ta  mox  verba  de  praecedenris  anni  hieme  intei- 
ligenda  fint ,  &  currenti    atino  ubi  hiems  remi- 
fit .  urbs  expugnata  fit .  Verum  in  P-ebus  Syri.icis 
iicut  Jofephns  magis  dignus  cui    credatur  ,  quam 
Tacitus ,  ut  anno   Chrifti  XLII.  num.VIII    vi- 
debimus,ita  &  in  iifdem  D;oni  prarferri  debet. 
Jofephus  enim  Herodis    Vitam   ex    voluminibns 
NicoUi  Damafccn i ,  qui  eam    exararat,    exfcri- 
pfit .  Nicolaus  vero  amicorum  fidiffimus  Herodi 
Jiabebatur  ,  ac  in  rebus  gravifTimis  nomine  He- 
rodis  apud  Augufttim  Legatione  perfunclus  eft ; 
cui  etiam  Regi  Hiftorias  fciendi  f  upido  ,    fupra 
centum    ac  viginti   quinque  volumina   rerum    in 
Orbe  geftarum  ex  antiquis  quibufque   Scriptori- 
bvts  compilata  ,  nuncnpavit ;  cuiusjane  pra?gran- 
dis   Operis  excerpta  quaedam    Valefius    publica- 
vit .   Hinc  Orationes    ejufdem  Nicolai  libris  Jo- 
fephi  infertae  leguntur,  ut  eadem  Hiftoria  eiuf- 
dem    maiui  majori    cx    parte   fcripta    videatur . 
Ptolemsi  quoque  de  Vita  Herodis  Codices  ad  ma- 
num  eidem  Jofepho  fuere  .    Qtioe  Torniello    in_^ 
Anna).  Sacris ,  &  ipfimet  etiani    Norifio    obfer- 
vata.  Jofephus  antem  ideo  tantnm  duas   hiemes 
illas  memoravit ,  quia  bellitm  nonnifi  poft  prio- 
rem  quam  filet,  inchoavit.  Denique  ,_cum  pri- 
ma  de  Psrthts  vicloria  in  annum  Urbis  715.  al- 
tera  vero  in  qua  Pacorus  occifus  j  in  prarfentem 
inciderit  ,  urbis  Hierofolymitanx  occttpatio  non- 
nifi  feqttenti  anno  ,  ut  rec>e  Jofephns  ,  contin- 
gere  potuit. 

Jofephus  Iib.  i4.Antiquit.  cap.  16.  dicit   Sena- 

tWXlX.    tum  Romr.nurn  Hcrpticm  ludara;  Rcgcm   declaiaf- 

fe,  quod  Antonius  retuiilTet,  ad  Parthicnm  bellwn 

flurintum  cpniuceft  ,   ut  re^narct  Herodct  3  addit- 

quc  Antigcnam  hoftem  judicatunij  *<>oti  contemtis 


Romanix ,    a  Parthir  accepiffet  hnperin-n    Judaro-   (,".;••<-.    •■ 
rtim   nempe  •  Qtiare  fi   qtiae  Romanos    iuter    &:  regni  Ht- 
Parthos  gefta  annis  fuis  certo    alftgnentur ,   qui-  rodiani 
bus    annis  Herodcr  primum    Rex   Jtidaeae   renun-  epochtt  f.y 
ciatus  fuerit  ,  &  poftmodum  .  Anti^ono  .deviclo  ,  bello  Par- 
Hierofolymis  regnare  cceperit  ,  indubitato  etiam  tkico  inno- 
conftabit .  Poft  pugnam  itaque    ad  Pbilippor  Ma-  tefcit . 
cedonaecivitatem,  anno  UrbisDCCXIL  omnium 
confeiifu   habitam  ,  in    qua    Brutis ,  &    Caffius 
Julii  Caefitris    interfeclores ,    vifli  profiigatique  , 
Imperium  Csefar,  Antoniufque    inter  fe   partiii 
funt  ,  &  Antiniur  in  Afiam  ,    Ctfar    in.    Italiam 
eurfum  convertit ;  idque   anno  Urbis   DCCXIII. 
Ut  afTerit  Dio  lib.48.   ipfo  ejus  initio  .  Tum  An- 
tonius  exadlis  tota  Afia  ,    ac   Syria    graviilimii 
tributis ,  qtiar  multis  motibus  occafionem  praebue- 
re  ,   relicto  in  Afia  L.  Mtnatio   Planco  ,    in  Sy- 
ria    vero  L.  Decidio  Saxa  ,  militibur  per  hibcrna 
diflribu'it ,    in  JEgfptum  pofi  Cieopatratn   prufettur 
ffi,  inqtiit  Apoianuslib.s.  de  Bellis  Civil.  p.ig.677. 

Anno  Urbis  DCCXIV.   Italia  bello   civili  in-        XC. 
ter  CifarrnacL.  Antonium  Confulem   fiagran-  Herodei 
te,  Antonioque  iEgvpti    in    hibernis    voluptati-  Rexjud&.z 
bus  indulgente-,  Parthi  Pacoro  Regis   Parthorum  dicluranno 
filio  ,  ac    Labieno     DuciBus  ,     Syriam   aggreffi ,  q»o  Partki 
fubegere   univerfam  ,   Tyro    excerpta  :   tjuam    Ur-  Syriamoc- 
bem  Romani  reliqui  ,  ac   qui    cum   hir    fcnticbant  cuparunt  . 
Syri  ,  ante  eeperant ,    ctc  nequc   fuafionibur  ;   r.eque 
vi  (    nnm  claffem  Parthi  nullam   fecum  'hahcbant ) 
in  poteflatem  cjus  rcdigi    potuerunt  ,    inquit    Dio 
lib.48.    pag.  371.  Tunc  contigit  quod  refert  Jo- 
fephus  lib.14.  Antiquit.  cap.z4.    Antigonus  ,     in- 
quit  ,  mille   talenta  &  cjuingentat   muliercr  datu- 
rum  fe    Parthir  efi  pollicitur  ,    fi  ab    Hyrcano   i» 
ilhim  reznum  tranrferrent  ,  &  Herodem  una   cum 
fvr  interficerent  :  quz  tamen  non   dedit  ;  fcd  Par- 
thi  nihil  minur  afierturi  regnum   Antigono  ,    duxe- 
ritnt  verfur  Judx.tm    exercitum  ,   Pxcorur    per   ma- 
ritimx  ,  Satrapa    pcr    mediterrane.t  .    Pacorum   ex- 
cluferttnt  Tyrii  ,    fed   Sidonii     ac     Ptolemaidenfes 
intromiferunt .  Hxc  Ptolemaidenfium  deditio  ad 
Partho;  hoc  anno    ftcla  diligent/r  notanda  ;    e.x 
ea  enim  validum    argumentum  infra  deducemus  , 
ad  priorem   pugnam    Parthos   inter   &    Rominos 
habitam  ,    in    qua  Labienus    ocif  's  ,    fuo    anno 
r^ddmd.im  .  Porro  Syriam  anno  Urb;s  DCCXIV. 
a   Parthis   occupatam  ,   teftatur  non    folum    Dio 
citattis ,    fed    etiam    Tofephus    lib.  14.    Antiquit. 
cap  2$«  qui  ait ,    id   faftum   altero  anno  ab   ad- 
ventu    Antonii    in  Afiam  ,    qno   eum  anno  Urbis 
DCCXIII.   fe    fe  contulifTe    fupra    diximus.    II- 
lius   invafionis  occafione  Heroder  Rex    Tudaear   a 
Senattt  Romano  declaratus ,  idque  eo    anno  Ur- 
bis  DCCXIV-  exeunte  ,  ut  jam    demonftratum_ 
eft .  Annos  autem   Urbis  ctim  Hiftoricis    Roma- 
nis  a  Ka'endis  Janttar;is  hic  aufpicor     De  priori 
hac  Regni  Herodiani  epocha  nttlla  difficultas  fu- 
perefTe  videtur  . 

Verurn    fecunda    haclenus     in     obfcuro    fuit  ,       XCI. 
aliiscum  Dione  eam  ad  annnra  Urbis   DCCXVI,  pa-ur  ye„m 
aliis  ad  nnnum  Urbis  DCCXVII.    referentibus .  t,dii  de 
Sed  Hierofojymam  anno  tantum  Urbis  DCCX  VII.  pxrtbii  vi. 
eoqtie  in  finem  vergente  ,  expugnatam   efte  ,  ideo-  floria  aimo 
qtje  &  ab    eo  anno  fecundam    Regni  Herodis  e-  \jr\,ts  p)C. 
pocham  deduccnd.tm ,  utraque   Ventidri  Romani  c.YK.  rt- 
Ducis  vicloria  Partlrca  ct-rto   nos   edocet  .  Hifto-  ialA 
rici  Romani ,  qui  de  priori ,  in  qua  Lnbicnusce- 
cidit,    locuti   funt,   teftantur  eam  a  Ventidio  re- 
portatam   poft  reconciliationem    Caefaris  &   An- 
tonii  cum  Sexto  Pompejo  ,    qui    Siciliam  tenens, 
Italiam   vaftabat ,    navibufque    prardatoriis    infe- 
ftum  tnare  faeiebat.  Pltttarchus  in  Marco  Anto- 
nio  pag.  930.  zh,pacc  compofita  Antonitim  pne- 
mififfe  in    Afiam   Ventidium  ,  ut  progreffum  Par- 
thorum  fuflineret  ,  Antoniumque  Ital;a  exceffifTe, 
&  in  Grarciam  venifTe  .  Tum  fubdit  :  Htberr.xnti 
Athcnir  prims.   Ventidii  rcr  profpere  gcflx  nuntian. 
tur ,    Parthir  fttfit  ,    Lahienum  &  fummum   Orpdis 
Reris  Dutc>$  Pbxrnapa.:::r.  ab  eo  interftttas .   Ad- 

harc 


ad  Annales  C.  Baronii . 


35 


XCII. 
Annus  e- 
jufdem  vi- 
£lori&  ex 
Confulum 
dejignatio- 
ne  demon- 
flratur  . 


XCIII. 
Liviut  ptt- 
cem  cum 
Sex.Pom' 

pejofa- 
(lam  prsi- 
po/lere  nxr, 
rttvit. 


fcarc  Veliejus  lib.  t.  cap.  77.  ubi  dt  ea  paco 
circa  Mifenum  inita  locutus  eft ,  capite  fequinti 
de  vicloriis  3.  Ventidio  de  Parthis  relafs  verba 
facit .  Quare  cum  ex  Dione  lib.  48.  pagg.  376. 
&  377.  iiqueat ,  eam  pacis  tradationem  cae- 
ptam  cum  Jxm  in  exttu  effet  tuinus ,  Urbis  fc. 
DCCXIV.  &  infequentisanni  initio  ,  Urbis  nem- 
pe  DCCXV.  p.icis  conditiones  conicriptas ,  ma- 
wfeftum  cft  Labienum  e  Parthorum  Ducibus  u- 
jiitm ,  anno  tantum  Urbis  DCCXV.  a  Ventidio 
deviclum ;  quod  cum  Dio  etiam  diferte  teftetur 
ibidem  pag.  380.  mirum  eft  Em.  Card.  Nori- 
fium  ,  &  Ufferium ,  qui  fe  hac  in  re  Dionem 
fequi  profitentur  ,  pugnam  illam  cum  anno  Ur- 
bis  DCCXIV.   illigaffe  . 

Plutarcho  ,  Velleio  &  Dioni  fuffragatur  Ap- 
pianus  lib.  5.  de  Bellis  Civilibus  pag.  709.  ait 
enim  poft  ultimum  foedus  inter  Carfarem  & 
Antonium  initum,  Antonium  dimififfe  Ventidium 
in  Afiam  ,  ut  reprimsret  P.xrthos  Labienum- 
que  juniorem  auxilio  Pctrthorum  per  occajioncm^ 
civilis  motui  infeflantem  Syrixm  ufque  loniam  . 
Tum  pag.  713.  &  feqq.  de  pace  inter  Caefa- 
rem ,  Antonium  ,  &  Sextum  Pompejum  fanci- 
ta  fermonem  inflituit ,  &  inter  ea  quae  tunc  ge- 
fta  afferit ,  Confulum  defignationem  memorat: 
fequenti  die  ,  inquit  Conjulet  dejignati  funt  in 
quadriennium  s  ante  cmnes  Antnnius  &  Libo ,  ut 
txmen  Antonio  liccret  alium  pro  fe  fubftituere . 
JPo/?  illos  Cs.far  &  Pompejus ,  ttim  Mnobardus 
&  Sojius  j  deinde  rurfum  C&far  &  Antonius , 
lertiitm  tunc  futuri  Confules  ,  f>  ut  fperabatur  , 
Jiopulo  reddituri  adminiflrationem  Reipublics.  Con- 
fules  illi  defignati  in  annos  Urhis  DCCXX , 
DCCXXI,  DCCXXII.  &  DCCXXHI.  ut  vi- 
derc  elt  apud  Onuphrium  lib.  2.  Faftorum_. 
Quare  tam  pax  illa  cum  Sexto  Pompejo  fada 
quam  prarfata  Confulum  defignatio  pertinent 
ad  initium  anni  DCCXV.  N.«m  fi  anno  prar- 
cedenti  ea  defignatio  fada  effet  non  in  quadrien- 
nium  ,  fed  in  quinqusnnium  Confules  illi  110- 
niinati  effcnt.  Eo  Urbis  annj  Confules  illos  dc- 
fignatos  infinuat  Dio  Iib.  48.  pag.  377.  cum  de 
rebus  anno  Urbis  DCCXV.  gefti>  verba  habet. 
Anfxm  ,  inquit ,  multitudini  eorum  ,  qul  in  Se- 
natum  alltgcrentur  ,  expcditio  Antonii  ,  quam  in 
Parthos  parabat ,  prsbuit :  unde  &  Magiflrxtus 
alii  i»  aliquot  annos  ,  &  Confules  in  oilo  totos 
annos  tum  ordin.tvcrunt ,  in  annos  nempe  Ur- 
bis  DCCXVI.  DCCXVII.  DCCXVIII.  DCC- 
XIX.  &  quatuor  fequentes  ,  de  quibus  ulti- 
mis  tantum  Appianus  tnentionem  facit:  annum 
■enim  Urbis  DCCXXIII.  ultimum  fuiffe  ex  il- 
lis  oclo,  in  quos  prsefati  Confules  ordinati  fue- 
rant  ipfemet  Dio  lib.  jo.  pag.  414.  difertis  ver- 
bis  docet .  Hujus  defignationis  teftes  certifffmi 
Marci  Antonii  Nummi  apud  Mediobarbum  pag. 
\6.  in  quorum  antica  legitur,  M.  ANTONIUS 
IMP.  COS.  Desig.  Itf.R.  ET  TeRT.  in  poltica  : 
III.  VlR.  R.  P.  C.  ideft,  Triumvir  Reipublics. 
conflituends.  Confuhtum  gefferat  Antonius  an- 
no  Urbis  DCCX  ,  iterumque  Conful  fuit  an- 
no  Urbis  DCCXX ,  tertium  Confulatum  fu- 
fcepturus  anno  DCCXXIII.  nifi  antea  hoftis 
a  populo  judicatus  fuiffet ,  illique  is  magiftra- 
tus  abrogatus.  Cum  itaque  Appianus  lib.  de.# 
Bellis  Parthicis  pag.  156.  aflirmet  Ventidium_ 
Parthos  vicifle  ,  Labienumque  occidiffe  ,  poft- 
quam  Carfar  &  Antonius  cum  Sexto  Pompeio 
pacem  pepigere ,  Confulefque  in  plures  annos 
defignavcre ,  illa  Ventidii  de  Labieno  viclo- 
ria  anno   Urbis  DCCXV.  certitfime  reportata. 

Et  tamen  tam  Cardinalis  Norifius ,  quam  Uf- 
ferius  Labiennm  a  Ventidio  anno  Urbis  DCC- 
XIV.  fuperatum  fuiffe  volunt  ;  eodemque  an- 
no  Antonium  ac  Carfarem  cum  Pompejo  pacem 
feciffe  Card.  Norifius  in  Cenotaphiis  Pifanis 
pag.  141.  contendit  :  nam  Ufferius  in  Annal. 
Vet.  Teft.  de  ea,  pace  non  loquitur :  cum  ta- 
rncn  ex  ea  annus  prioris  vidtoriae  de  Parthis 
Apparatvtt  in   Baromum. 


a  Ventidio  reiaue  pendeat .  Verum  quidem  cft 
in  Epitome  libri  117.  Titi  Livii  hsec  verba  Iegi: 
P.  Ventidtus  Antonii  Legatus  Parthos  prn.Ho  vi- 
tlos  Syria  expulit ,  Ltbieno  eorum  Duce  occifo  . 
Cum  vicinus  Itahs.  hoftis  Scx.  Pompejus  Siciliam 
teneret  ,  &  annons.  eommeatum  impediret  ,  cum 
eo  poftulatam  pacem  Cdfar  &  Antonius  quidem. 
fccerunt  ,  itx  ut  provtnciam  Siciliam  haberet  , 
Ex  quo  fequi  videtur ,  exiftimaffe  Livium,  Ven- 
tidium  ante  pacem  Caefaris  &  Antonii  cum_- 
Sex.  Pompejo  initam,  Labienum  debellaffe  , 
ideoque  &  anno  Urbis  DCCXIV.  quo  exeunte 
de  ea  pace  agi  cceptum .  Verum  in  illo  argu- 
mento  libri,  117.  ordinem  temporis  in  omnibus 
Livius  non  fervavit  ,  quemadmodum  nec  Vel- 
lejus  laudatus ,  qui  poftquam  de  illa  pace  men- 
tionem  fecit ,  variaque  alia  narravit ,  inquit  : 
Hoc  trxEiu  temporum  OBaviam  fororem  Ctjaiis 
Marcus  Antonius  duxit  uxorem ,  &  tamen  ,  ipfo 
etiam  Livio  ibidem  tefte  ,  Antonius,  pace  fa- 
cla  cum  Ca:fare ,  Ofraviam  fibi  matrimonio  co- 
pulavit,  antequam  fcilicet  pacem  cum  Sex.  Pom- 
pejo  contraheret . 

Adventus  Herodis  Ptolemaidem  poflquam  a_ 
Senatu  Romano  Rex  Judxorum  declaratus  eft  , 
Card.Norifio  ,  Ufferioque  errandi  caufa  fuere, 
ut  eruditiffimus  Toinardus  in  literis  ad  me  da- 
tis  obfervavit.  Jofephus  enim  lib.  14.  Antiquit. 
cap.i7.  poftquam  fuperiori  de  illo  Senatufcon- 
fulto  locutus  fiiiffsl,  ait  :  Interim  Herodes  cx 
Italix  reverfus  Ptvlemxidem  ,  collettis  non  medio- 
cribus  copiis  ,  tum  ex  conduftitio  ,  tum  ex  futt. 
gentis  milite  ,  properabat  per  Calildxm  eontrit^. 
Antigonum ,  adjutus  a  Silone  ae  Ventidio  ,  ad 
quos  Dcllius  ab  Antonio  mifius  fuerat  cum  man- 
datis  ,  ut  Herodem  in  fuum  regnum  deducerent  : 
quamvis  Ventidtus  tum  fortt  dislinebatur  com- 
ponendis  civitaf.un  tumultibus  ,  quos  irruptio  Par- 
thorum  cxcitaverat ;  Silo  vero  in  Judsa  erat , 
fed  pccunia  corruptus  ab  Anttgono  .  Exiftimarunt 
enim  Herodem  fub  finem  anni  Urbis  DCCXIV. 
Ptolemaidem  venifie,&in  Judasa  hiemem  tranf- 
egiffe  ;  cum  .tamen  ea  hieme  tam  Ptolemais , 
quam  alia:  Syria:  Urbes  a  Parthis  occuparen- 
tur,  nec  eas  receperit  Ventidius,  nifi  poftquam 
Labienum  vicit,  Arado  tantum  excepta  ,  qua: 
vix  tandem  poftea  ab  aliis  expugnata  elt  ,  ut 
prodit  Dio  Jib.48.  pag.382.  Quare  Herodes  Pta- 
lemaidem  ,  quae  anno  Urbis  DCCXIV.  Parthos 
intromiferat ,  ut  fupradiximus  ex  Jofepho,  eo- 
dem  Urbis  anno  nullo  modo  venire  potuit ;  ne- 
que  ad  eam  accedere  ,  nifi  poftquam  ,  exce- 
pta  Arado  ,  Veutidius,  fufo  Labieno  Phoeni- 
ciam  &  Syriam  fibi  fubjecit  .  Herodes  ,  itaque 
poftquam  Rex  declaratus  eft  ,  hiemem  tranfe- 
git ,  vel  Athenis  apud  Antonium ,  vel  Rhodi  , 
vel  in  aliqua  alia  civitate  ,  quod  in  Phceniciam 
&  Judaram  ,  a  Parthis  &  Antigono  occupatas 
appellere  non  poffet .  Tranfacta  vero  illa  hie- 
me ,  ubi  accepit,  Labienum  Parthorum  Ducem 
a  Ventidio  fuperatum ,  Ptolemaidem  venit ,  ideo- 
que  anno  Urbis  DCCXV  ,  eoque  tempore ,  quo 
Ventidius  diftinebatur  componendis  civitatum  tu- 
multibns  ,  quos  irrupfio  Parthorum  excitaverat  , 
ut  diferte  Jofephus  citatus  fcribit . 

Priori  vicloria  Parthica  fuo  anno  aflignata  , 
liquet  fecundam  ,  in  qua  Pacorus  Parthornrru. 
Regis  filius  interfeclus,  pertinere  ad  annum 
Urbis  DCCXVI,  quo  &  eam  Dio  Iib.49.  pag. 
403.  recitavit .  Harc  enim  Dionis  verba  :  Por- 
ro  Antonii  &  Bxrbarorum  res  &c  ufque  ad  ifta, 
anno  infequenti  &c.  ea  continent  quae  Dio  an- 
no  Urbis  DCCVI.  gefta  effe  putavit .  Cum  ita- 
que  tam  Card.  Norifius,  quam  Uffenus  fatean- 
tur,  duas  illas  Ventidii  victorias,  de  Labieno 
nempe  &  de  Pacoro,  ad  diverfos  annos  perti- 
nere  ,  nullum  dubium  effe  poteft,  quin  pofte- 
rior  ad  prarfentem  annum  fpeclet ,  ideoque  quin 
Hierofolyma  anno  tantum  UrbisDCCXVII.  ca- 
pta  fuerit,  &  ab  ca  expugnatione,  annoquej 
Y  y  Ur- 


XCIV. 
Annus  quo 
Heroies 
Ptolemai- 
dem  ad- 
ventavit , 


xcv. 

Annus  qut> 
Pacorus  qc* 
ciftts  . 


354  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


xcvr. 

Hierofcly- 
ma-  expu- 
gnatur  . 


XCVII. 


Urbis ,  fecunda  Regni   Herodiani  epotha  defu- 
menda  fit . 

jtnno  Periodi  GrAco-Romanst  M7.  Cyelo  Solis  i. 
G  F.  Luni  3.  Indttf,  xi.  Mundi  5968.  Urhit 
eonditn  717.  ante  Chriflum  37.  Juliana  9.  Au- 
gufii  S.Herodis  4.  Cs*   I. 

CofT-  M.  Vipfanius  Agrippa ,  &  L.  Cxninius  GaU 

lut   (1)    Jofephuslib.14.Antiquit.cap.17.poft- 

quam  q.ise  fuperiori  anno  retulimus,  recitavit  , 

ait:   Pofl   bse  uhi   tempeflas   defsviit ,    moto  inde 

eyercitu  venit  Hierofotymtt  ,  _7*  eastra  prcpe  urhem 

tnetatut  eft  ,  anno  tertio   poflquam   Rom&   decla- 

ratus  Rex  fuerat  .  Ubi  vox  «£sn_,a;'v,  qua?  hiemem 

vel  proedlam  fignificat,    Gelenium   Jofephi    In- 

terpretem  in  errorem  induxit ,  ut  inter  Doclos 

convenit ;  vertendum   enim  :  Ubi  hiemt  remiflt  , 

vel  dejiit ,  ut   in   Iib.i.  Belli  cap.13.  recle  fimi- 

lia  verba  verterat :  Uhi  autcm  rigor  hiemit  eef- 

Jtt .  Interim  dum  aggeres  ac  turres  extruntur  . 

Herodes  in  Samariam  divertit,  duclurus  in  uxo- 

rem  Mariamnem  Ariftobuli  Regis  neptem  ,    ce- 

lebratifque  nuptiis ,  in  caflra  reverfus  eft.  Ope- 

rarum  frequentia  facile   abfoluti    funt  aggeres  . 

JEflat  enim  erat  ,  _7*  oput  fcrvebat ,  nulla.  inter- 

turhatum  aeris  intemperie .  Obfefli  intrepide  re- 

pugnabant ,  &  conferentes  pugnam  cum  Roma- 

nis  nihilo  erant    inferiores   audacia  ,    peritia  , 

tantum  rei  militaris  cedebant :  utentefque  de- 

fperatione  pro  fortitudine  ad  extremum    perdu- 

rabant  ,  idque  obfeffi  a   tam  numerofo  ex^rci- 

tu ,  ipfi  fame   fimul  laborantes  &  inopia .   Nam 

in  Sahhaticum  annum  incideral  oppugnatio  ,  inquit 

Jofephus.  Annus  Sabbaticus  ccepit  die   feptima 

Thifri  ,   qui   Septembris  parti  refpondet,    feria 

quinta  anni  Juliani  anfecedentis ,  ut   in  dubium 

revocari  non  poteft  .  Quare  annus  ille  Sabbati- 

cus  in    exitum  vergebat .  Tandem    Herode  So- 

lioque   fortiter  o^fidioneni  urgentibus  ,  urbs  ca- 

pta   fuit  :  Ea  claites  Hierofolymorum  ,    inquit   Jo- 

fephus,    incidtt    in    Confulaittm     M-    Agripps.    (§* 

Cantdii  Galli  ,  185.  Olympiade  ,  menfe  tertio,fe- 

riis  qwbus  folenne  fit  Jejuntum  ,  tanquam    recttr- 

rente    in   idem  temporit    momentum    ill.it a  Judsis 

ct   Pompejo  calamitate  .  Nam  &  ah  tllo  eaiiem  die 

urbt  eapta  fuerat  ante  annoi  viginti  feptem  .   Q- 

lympias  185.  anno  Juliano  fexto  inchoata  :  quare 

quartus  illius  annus  currenti  cceptus .  Capta  fue- 

rat  Hierofolyma  a  Pompejo  anno  Periodi    Grx- 

co-Romanae   543i.ideoque  illi  viginti  feptem  an- 

ni   incompleti   intelligendi .  Qua  anni    forma  u- 

tatur  Jofepus,  &  qua?   fuerint  folennes  illa-  je- 

juniorum  feriae,  non  fatis  compertum  .  Duravit 

per  quinque  menfes  obfidio,  tefte  Jofepho    Iib. 

de  Bello  cap.  13.  Ab  hoc  itaque  anno  defumen- 

da  fecunda  Regni  Herodiani  Epocha  ,  fecundum 

quam  dicitur  a  Jofepho  annos  XXXIV.  regnaffe  . 

Card.  Norifius   anno  fuperiori    laudams,  qut 

cum  Dione  urbis  expugnarionem  in  annum  prae- 

cedentem  conjicit  ,  ut  fidem  Jofephi  elevet  ,  va- 

rios  errores  in  ejus  narratione  oftendere  cona- 


tnr.  Nmi  fcribit  Jofephus  ,  inquit  C-rd.  Nor'- 
fius ,  urbem  expugmtam  in  Confulatu  M.  Agrip- 
pae  &  Canidii  Galli:  Canidia  auten  gens  Ro- 
mi  a  Caninia  erat  diverfa.  Vernm  is  fimilef- 
ve  errores  potius  Librariis  quam  Auctoribus  at- 
tribuendi .  Prarterea  exiftimat ,  peccare  Jofe- 
phum  fn  fupoutandis  annis  a  captis  Hierofoly- 
mis  a  Pompejo  ,  nfque  ad  eandem  urbein  iterum 
a  Sofio  expugnmm  :  cum  etiamfi  dicatur  eadem 
rurfus  capta  fub  hujus  anni  Confulibus,  anni 
tantum  fex  fupra  viginti  inter  utramque  expu- 
gnationem  numerentur.  At  Jofeph  is  ,  ut  faepe 
alii  Hiftorici,  anno<;  utrimque  incompletos  in_. 
fmnmam  confert .  Tertio  ,  aft  Card.  Norifius  , 
ex  Jofephi  Scriptis  colligi,  poft  collatum  Hero- 
di  a  Romanis  Regnum  ad  captam  Hierofoly- 
mam  ,  duas  tantum  hiemes  effluxifle.  Sed  jam 
oftendi ,  Jofephum  prioris  non  meminiffe  ;  quod 
mirum  videri  non  debet ,  cum  etiam  aliquot  Sy- 
riae  Pra;fldes  ptxtermittat .  Qyarto,  putat  Card. 
Norifius ,  Herodem  anno  Urbis  715.  Samofatis 
in  Palarftina  reverfum  efTe  ,  ideoque  ,  fi  anno 
716.  Hierofalymam  non  expugnafTet  ,  pofitis  «r- 
mis  anfatus  domi  fedifTet,  ac  Sofius  cum  XI. 
legionibus  otiofus  in  Syria  fuiffet  .  Qna:  ex  di- 
dis  duobus  ftiperioribus  annis  evanefcunt.  De- 
nique  dicit  Norifius  ,  perreram  Jofephum  fcri- 
pfifTe  ,  Herodem  anno  tertio  poflquam  Rom*  de- 
claratut  fuerat  Rex  ,  caftra  prope  Hiernfoly- 
mam  metatum,  &  altero  anno  fcribere  debuifTe.  At 
jam  tertium  Herodis  annum  in  finem  vergiffe  ex 
diJiis  intelligitur  ,  conftatque ,  Jofepfium  de_i> 
Chronologia  H-rodiana  apprime  edodum  ftiifTe. 
Antonius  ,  accepto  Antigono  ,  volebat  eum 
vinclum  fervare  ad  triumphum  .  Sed  ,  cum  ti- 
meret  Herodes  ,  ne  Antigonus  Romam  perdu- 
clus  ab  Antonio,  apud  Senatum  jure  fecnm  de 
Regno  cuntenderet  ;  audiretque  Antoniut  gen- 
tem  ad  res  novas  fpesfhre,  &  odio  Herodis  fa- 
vere  Antigono,  multis  ab  Herol--  acceptis  pe- 
cuniis ,  Antigonum  arud  Antiochiam  fecuri  per- 
cuflit  .  Qiio  fadto  ,  tum  demum  Herodcs  metu 
liberatus  eft  J  Hajamonsorum  Principatu  jam  fu- 
blato ,  Jofetihus  lib.  14.  cap.  nlt.  &  lib.  to. 
cap.  S.  ubi  tres  annos  &  tres  menfes  Antigo- 
num  regnafTe  fcribit ,  &  quidem  accurate.  An- 
tigonut  enim  Jtidxis  Rex  impofitus  fuerat  a  Pa- 
coro  Parthorum  Regis  filio ,  anno  Urbis  714. 
poft  feftum  Pentecoftes  ,  ut  eo  anno  oftendi  . 
Quare  qui  urbem  anno  prarcedenti  captam  con- 
tendunt  ,  alterum  hjc  Jofepho  errorem  impin- 
gere  ,  &  Antigonum  tertium  Regni  annum  non. 
abfolvifle  fcribere    coguntur. 

^»«0  Periodi  GrsLCo-Romans.  5458.  Cyc.'o  Solit  I, 
£.  Lunx  4.  Indicl.  13.  Munii  391S0.  Urhis  con- 
dita.  718.  ante  Chrifium  $6.Juliano  10.  Augu- 
ili   9.  Herodis    j.   _r  1. 

Coff.  L.Gcllius  Poflico!*  ,  &  M.Cocceius  Ker- 
va.  (1)  Phraates  Parthorum  Rex  Hyrcaiuim 
Pontificem  captivum  propter    claritatem    nomi- 

nis 


Jojephut 
tti  Chrao- 
lcgia  Herc. 
diana  ac- 
curatus  , 


XCVIII. 
Antigoni 
interitus  . 


Olymp. 
i8d. 


XCIX. 


NOT^E     [1] 


c 


OfJ.  M.  Vipfanius  Agrippa  ,  Cjr  L.  Caninius  Gallus  .  Dio  Iib.  XLVIII.  pag.  389.  Kam  in_ 
Gallia  qucque  rebellio  fatla  erat ,  &  AGRIPP AM  (CONSUL  is  tum  erat  cum  L.  Gallo) 
contra  eos  ,  qui  defecerant  bellum  gerentem  &e.  Idem  pag.  390.  Pr.itcrea  vero  fex  .  Pompejo  ecn- 
.Julatum,  &  Sacerdotium  ,  qua.  ei  defimata  fuerant  ademerunt .  Appianus  lib.  V.  de  bellis  civilib. 
pag.  714  de  confulibus  hoc  anno  in  quadriennium  inter  C&farcm ,  Odavianum,  Antonium  ,  &  Pom- 
peium  :  Sequenti  dic  confules  defignati  fttnt  in  quadriennium  ,  ante  omnes  ANTONIUS  ,  &  LIBO  , 
ut  tamen  Antonio  liceret  alium  fro  fe  fuhflituere  :  pofl  illos  Cifar",  &  POMPEIUS  ,  tum  JENOBAR- 
BUS  6-  SOSIUS,  deinde  rurfus  CJES/IR  &  AMTONIUS  TERTIUM  tunc  futuri  confules  ,  &  ut  fpe- 
rabatur  ,  populo  reddituri  adminiflrationem  Reip.  Hinc  Antonii  denarii  pluies  cum.  Epigraphe  COS. 
DES.    ITER.  ET.    TER.  Fafti  Idatiani  ,  &  Vindebonenfes  :  Agrippa,  &  Gallo . 

[1]  f--  Ofi.  L.Gellius  Pohlicola  &  M.Coccejus  Nerva  .  Dio  Iib.  XLIX.  pag.  406.  Evenit  boe  ,  ACRIP- 
\_j  PA,  &  GALLO  Cojf.  Reliqu*  hicmit  parte  GELLIO  ,  &  NERVA  Cvff.  Fafti  Idatiani': 
Tuhlicola  ,  <&  Nerva  Ccccejo  .  Vindebonenfes :  Puhlicola  ,  c£r  Nerva  .  Gellius  abdicafte  dicitur,  & 
in  ejus  locum  fuffetftns ,  I.  Planhts ,  qui  conful  fuerat  A,  V.  71».  Hinc  Plinius  Iib.  XIII.  cap.  III. 
L.  Plotium  ,  L.  PlanciiBIS  CONSULIS  Cenforifque  frtltrem  ,  projcriptttm  a  Triumviris  ,  in  Salerni- 
tttna  latebra,  ungucntt  sdore  proditum  conflat  . 


ad  Annales  C.  Baronii. 


3  5  5 


Jnunelu»     l»is  corriifer  habuif  .  Sed  poftquam  Hycanus~te~ 

Jii  Ponti-     fcivit  ,  Herodem  ad  Regiam  dignitatem  eyeclum, 

fexjudto-    gratiam  ab  eo  expeclavit ,  quod  aliquando  de 

rum  ,  capite  periclitantem  fervaffet  in  judicio,  Hero- 

ies  ,  qui  mifertim  fenem  in  poteftatem  fuam  re. 

digere  fatagebat,  obtinuit   a   Partho  ut  dimit- 

teretur,  primumque  ei  in  Conventibus  locum  , 

poftqtiam  in    Judara   fuit  ,  tribuendo  ,   Jaclabat 

hominem  quominus  fufpicaretur  infidias ,  ex  Jo- 

fepho  lib.ij.  cap.  r.  Cavens  vero  ne  quis  i!Ju- 

llrium  crearettir  Pontifex,  Ananelo  obfcuri  ge- 

neris  Sacerdoti  fummum  Pontificatum  donavit . 

Jofephus   ibidem . 

C  Cum  Prarfidum  Syria:  fucceffio  non   parum 

Sueccjfio       conferat  ad   deregendum  tempus,  quo  Chriftus 

Pr&fidum     natus   eft  ,   Baronius  Catalogum   Prarfidum  qui 

Syri&.         Syriae  prafuerunt ,  concinnavit:  quod  cum  illi 

parum  feliciter  fuccefliflet,  Cafaubonus  Exercit, 

i.  ad  Apparat.  Baronii  alium  contexuit,  alium- 

que    poftea  Montacutius  in    Apparatu    IV.   acV 

Origencs  Eeclefiafticas.  Atcum  uterque  plerum. 

que  procul  exorbitaverit ,  Card.  Norifius  in  Ce- 

notaphiis  Piftnis  Diflert.  2.  cap.  16.  Prarfides  Sy- 

xlx  recenfuit;  non  folum  ut  demonftraret,  Cajum 

Cxfarem  perperam  inter  eofdem  recitari ;  verum 

etiain  ,  ut  admiHiftrationis  Syriacar  Quirinii  tem- 

ptts  inteiiigatur ,  ac  cenfores  Baronii    talionem 

t^rrent*  Quare,  cum  Baronius  a  Sofio  Catalo- 

gum  fuum  exordiatur ,  ab  eo  etiam  illum  inchoa- 

bimus .  S0J10,  cujus   initium  in    annum    Urbis 

ECCXVI.  reifte   conjicit  Baronius  ,  fubrogatus 

efl:  non  JX  Didius ,  ut  ipfe  exiftimavit ,  fed  L. 

Munacius    1'lancus ,  at   notat    Norifius   Luidatus. 

Appinnus  in   fine  lib.  j.Belli  civil.  png.  ?s;.cum 

dixifTet,  Sex.  Pompejum  Magni  filium  a  M.Ti- 

tio  jufTu  Antonii  interfeclum,  anno  nempe  fe- 

quenti  ,  fubdit :  Suai  qui  dicant ,    Plancum  non 

Antonium  id  mandaffe  ,  qui  apXavTA  fiptctc   Pr&- 

fes  feu  Rtclox  Syri&  fojitus  fuerit   in  tnajoris  mo* 

Apparatus  in    Baronium 


menti  literis  nomen  adfcribere  Antonii  ,  &  uti 
annulo  ipjius  fignatorio  .  Altertim  Syrise  Pratfidem 
a  Baronio  omifliim  exhibet  Card.  Norifius  ibi- 
dem  ,  fcilicet  L.  Calpurnium  Bibulum ,  de  quo 
Appianus  lib.  4.  de  Bel,  civil.  pag.  611,  fcribtt: 
Ab  Antonio  Syria  Prxfcs  defignatus ,  eandem  Pro- 
•vinciam  adminiflrans  ,  mortuus  efl  ,  anno  fcilicet 
Urbis  713,  Hunc   excepit  Q;  Didius , 

Anno  Periodi  Cr&co-Roma»&  5459,  Cyclo  Solis  3, 
D.  Lun&  $..  Inditt*  14.  Mitndi  3970.  Urbis  con- 
dit&  719.  ante  Chrittum  35.  Juliano  xi.  Augu(li 
jo,  Heroftis   6,  &  3. 

Coff.  L.  Cornificius  ,  &  Sex  Pompejus  [  1  ]  He-      CI. 
rodes ,  uxore  ejus  Mariamne    afliduis   precibus  Anflobu. 
eum  obtundentd ,  ut  fratri  fuo  Ariftobulodebi-  lus  juflu 
tum   Pontificatum  redderet ,  eundem   Ariftobu-  "erod,f 
Ium  adolefcentem  17.  annorum  ,  vivo  adhuc  A-  JuJJocatur. 
nanelo  fuccefTorem  in   Pontificatu  dedit .    Jofe- 
phus  ibidem .  Sed ,  quod  ille  populo  gratus  ef- 
fet,  juffaejus  (uffocat.ur.Jofephus  eodem  loco. 

Anno  Periodi  Cr&co-RomM&  $460.  Cyclo  Solis  4. 
C.  Lun&  6.  Indili.  15.  Mundi  3971.  Urbis  con- 
dit&  710.  ante  Cbriflum  34.  Juliano  12.  Augufti 
xx..  Herodis  7.  (<?  4» 

CofT.    M.    Antonius   11.  &  L.  Scriboniut  A»"- 
bo  .  [  i  ] 

Anno  Periodi  Grsca-Roman&  5461.  Cyclo  Solis  $j 
B  A.  Lun&  7.  Indicl.  1.  Mundi  3971»  Urh'~  con' 
dit.t  711.  ante  ChriSlum  33.  Juliano  1$.  Au- 
gusli  il.   Herodis2.  i&f   5. 

CofT.  Awuflus  C&fsu  11.  <&  L,.  Vcliatius  TuU 

;«x.[3j 


Y  y 


Aa- 


NQIJS,  [iJ/^OiT'  L.  Cornificius ,  &  Sex.  Pompejus .  Dio  lib.  XLIX.  pag.  403.  Ita  Sex.  Pompejus  mortuut 
eft,  L.  CORKIflCIO ,  &  SEX.  alio  quodam  POMPEIO,  Cojfi  Fafli  Idatiani ;  Ctrnijuio  ©* 
Magno  ,  Vindebonenfes:  Gornificio,&  Pompejo  . 


c 

Pompejo 

[1]  K^OJf.M,  Antcnius  II,  &  L.  Scribonius  Libo ,  Tabula  Capuanarapud  Grutcrum  pag,  CCIC, 


Scribonius  Li 

L.  SEMPRONIUS 


I.  SCRI.  BONIUS.  K.  J  U  L. 

PAULUS.    ^MILIUS 

C.    M  E  M  M  I  U  S 

K.    N  O  V  E  M.    M.    H  E  R  E  N  N  I  U  S. 

Qi'X  poft  confuks  nomina  fequuntur,  ut  plurimum  nomina  Magiftratuum  Capuana;  Colonis  funt, 
ut  docuit  Norifiu»  in  Cenotaphiis  Pifanis  Differt.  I.  cap.  III.  pag.j^  quod  hic,  monitum  volumus 
etjam  de  annis  infequentibus.  Dio  lib.  XEIX.  pag.  414.  Hoe  tempore  ANTONIUS  eadem  die  ,  & 
iniit  eonfulatum  ,  &  depofuit  fubjlituto,  in  locum  fuum  ,  L.  SEMPRORIO  ATRATINO :  itaque  bune 
nonnulli ,  non  Antonium  in  enumeratione  confulum  recenfent .  Et  pag.  416.  Porticum  ,  qu&  Pauli  dici- 
tur  ,  Mmilius  Lepidus  Paulus  propriis  impenfis  perfecit ,  C&*  *"»  confulatu  fuo  (gerebat  enim  tum  hu 
parte  iflius  anni)  dedicavit.Ji&i  Idatiani :  AntonioII.  &  Libone .  Vindebonenfes;I»'6Me   &  Attatjno*. 

'.''K^Off.  Auguflus  C&far  II.  &  l.  Volcatius.  Tabula  Capuana: 


M  P. 
K. 


K. 


CiESAR,    II.    L.    VOLCATIUS, 
J  A  N  U  A  R.    P.    A  U  T  R  O  N  I  U  S 

K.    MAI.    L.    FLAVIUS 
K.     J  U  L.    C.    FONTENIDS 

M.    A  C  I  L  I.U.S 
SEPTEMB.    L.    VINUCIUS. 
K,    OCT.    L.    LARONIUS 


Mummi  apud  Oceonem. 

J  M  P.    C  JE  S  A  R.    D  I  V  I.    F.    III.    VI  R. 

I  T  E  R.    R.    P.    C. 

C  O  S.    I  T  E  R.    E  T.    T  E  R.    D£S*. 

Sqetonius  in  C.  Oclavio  cap.  XXVI.  Seeundum  vero  (eonfulatumy  Augufius)  pwcijjimis  I>o*it\.~~s\4 
lil>..  XLIX.  pag.  417.  Csfar  eonfulatum ,  quem  fecundum  collega  L.  Tullo  gerebat,  fiatim  prima. 
die  ,  exemplum  Antonii  fecutus ,  depofuit .  Mox  pag.  418.  Seeundumh&e  Polemonem  Antonius  jfrnfe* 
itia,  eonfulatumque  fimul ,  tif  dedit  L.  Cluvio ,  quem  fecum  habebat ,  fSr  ademit ,  fifti  Idatii;  Odn* 
viano  Augufio  II,  &  Paulo(pto)  Tul/o.  Vindebonenfes:  Auguflo  II.  &  Tulh. 


35<*  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


Olymp, 
x&7. 


CIT. 

%n    di4.is 
jmrtet   dj, 
Viji  , 

Baron,  in 
Apparatu 
jui«  vi  ix  , 
&  Spon- 
dan.  n.  vi. 


CIII. 

Fugna    A* 
(iiaca  & 
Era  inde 
dedutta , 


Anno  Periodi  CrteoIXomxns.  J4<5"l.  Cyclo  So'is  6. 
G.  Lurtd  8,  bidict.  i.  Mundi  397}.  Urbis  con- 
dit&  711.  (jMfr  Qhriflum  jt.  Tulixno  14,  <f#- 
£«/?<  I}.  Herodis  9.  ^*  5, 

CoJT.  Oi.  Domitiur  Abcnohxrdut ,  &  C.  So- 
,/?«/•  ffr/W,  {  1  ]  Babyjonius  ex  ftirpe  Davidica  , 
Hierofojyniis  floruit  annis  centum  ante  Eram 
excidii  Templi  Judaici  ,  ut  ex  Gemara  Babylo- 
nica  colligit  UfTerius  in  Annal.  vet.  Teft.  qui 
addit  ,  ex  ejus  numerofo  difcipulorum  coetu  , 
Jonathan  Uzzielis  filium  ,  Chaldaicx  Propheta- 
rum  paraphrafeos  Autforem  clarifTimum  extitif, 
fe  ,  Inter  Hillelem  hunc  &  Sammaium  five  Sa- 
m*am  ,  ciiius  meminit  Jofephus ,  orto  dilTidio  , 
Pharifei  in  duns  partes  difceffcre ,  de  quibus 
Hieronymus  lib.?.  Comment.  in  Efai.  cap.  8,  v, 
14.  Duis  domus  Nxzarsi  ( qui  ita  Chridum  re. 
ciptunt  ,  ut  obfervationis  legis  veteris  non  amit- 
tant  )  duas  famtlias  interpretantur  Sammai  <& 
Hillel  •  ix  quibus  orti  funt  Scribx  &  Pharifsi , 
acfditque ,-  Sammai  &  Hillcl  (  five  duas  eorum 
domus ,  quarum  toties  in  Talmude  fit  mentio  ) 
non  multo  prius  quam  Dominus  nafceretur ,  or- 
tos  ejfc   in  Judsa  , 

Anno  Periodi  Gnco--Romant  54^3.  Cyclo  Solis  7. 
F.  hunzg.  Indict.j.  Mundi  1974.  Urbis  con- 
dttsyi^.  ante  Cbriftum  31.  Juliano  l^.Attgufli 
14,    Hcrodis  10.  ^7, 

CoIT.  Auguftus  Csf.tr  III.  &  M.  Vahrius  Mef- 
fahi ,  [  1  ]  Habita  hoc  anno  pugna  Ailiaca.  Aii- 
gmtum  inter  &  Antonium  ,  qui  jam  diu  inter 
fefe  diffidebant ,  idque  Septembris  die  fecundo  ,  a 
quo^  annorum  Monarchia;  Augufti  numeratio  eft 
initituta  ,  ut  in  lib.  51.  notavit  Dio  :  quos  qua- 
draginta  quatuor  fuiffe  idem  lib.  56.  refert  . 
Quomodo  accipiendi    funt  Suetonius  in    Oclavio 


op  8.  viclor  in  Epitome  ,  &  Eutropius,  cr.m 
Rempublicam  per  quadraginta  quatuor  annos 
Auguftum  obtinuilTe  narrant.  Victi  Antonius& 
Cleopatra  ab  Augufto,  in  ./Egyptum  fugere. 
Anni  Acliact  a  quibufdam  Veteribus  hinc  dedu- 
cli ,  ut  initio  Imperii  Hadriani  oltendam  .  Cle- 
mens  Alexandrinus  &  Eufebius  citati  a  Baro- 
nio ,  quando  fcribunt  .  Chriftum  natum  anno 
vicefimo  oclavo  Augufti  ,  hos  annos  non  a  pu- 
gna  Atfiaca,  ut  Baronius  perperam  interpre- 
tntur;  fed  a  capta  Alexandria  &  a  morte  An- 
tonii ,  feu  ab  anno  fequenti  defumunt :  alioquin 
Natale  Chrifti  fub  Confulatu  Augufti  XIII.  & 
M.  Plautii  Silvani  non  confignaffent  •  Uterque 
en:m  Chriftum  die  fexta  Jarn  arii ,  Epiphania: 
facra,  natum  exiftimavit.  Quod  fi  Clemens  & 
Eufebius  vicefimum  illum  oclavum  Augufti  an- 
num  a  pugna  Afliaca  deducerent;  cum  is  anntis 
XXVIII,  die  virefima  oclava  Augufti  anni  Ju- 
liani  XLIII.  abfojvatur  ,  fequeretur  ,  eos  exi- 
ftimnlTe ,  Chriftum  Lentulo  &  Meffalino  CofT. 
in  Iucem  prodiiffe  ;  cum  tamen  certum  fit ,  Eu- 
f-biuin  in  Chronico  N.itale  Chrifti  illiaare  anno 
Abrahami  1015.  qui  Kaiendis  Oclobris  anni  Ju- 
liani  XLIII.  indioatur  . 

Proficifcitur  &  a  pugna  Acliaca  Era  Antio- 
cbena ,  quse  in  variis  Numifmatis  Pracfidum  Sy- 
riae  Jegitur ,  ut  anno  Chrifti  XIV.  num.  IV.de- 
monftravi .  Jam  enim  hoc  anno  Antiochia  Au- 
gufti  partes  amplexa  fuerat ,  ut  liquet  ex  Dione, 
Jib.  yi.  pag.  447.  Gum  populi  &  Reguli  omnes 
Antonio  &'Cleopatrae  fuppetias  denegarent,  Ii- 
cet  eorum  complures  multa  ab  eis  accepiflent 
beneficia  ,  abjediffimas  cnnd'tionis  Gladiatores  , 
qui  Cyzici  ab  A^tonio  ad  Ludos  triumphales, 
quos  deviflo  C&fare  fe  fafturtm  fperabat  .  aleban» 
tur,  quortim  nieminit  Appianin,  pro  eis  for- 
tiffime  certaverunt .  Ubi  enim  primum  qua;  acla 
efTent,    cognovere  ,  in  iEgyptum  ad    fcrendum 

eis 


Baron.  in 
Apparatu 
n.  cv  ,  & 
Spondan. 
ibidem  n. 

XXXI II. 


crv, 

Era  Antio* 
cbena  Au- 
guflana , 


NOTiE    [']  \J  °/!   C»,    Vomitius   JEncbarbus  (J*  C.  Sofius ,  Tabula  Capuana. 

CN.    DOMITIUS.     C.     SO 

SIUS,     K.    JUL.     L.     CORNELIUS 

K.    NOV,    M,     VALERIUS 

Cornelius  Nepos  in  vita  Pomponii  Atrfc" :  Pridie  Kalend.tr  Aprilis  inquit,  Cn.  Domitio  C.  Sofio 
Coff.  (Pomponius)  deceflit .  Suetonius  in  Otfavio  cap.  XVII.  atque  inter  alios  C.  Sofium ,  &  T. 
Domitium,  tunc  adbuc  Coff.  &c.  Co.ruDtnm  eft  a  Librariis  Domitii  pra?nomen .  Dio  lib.  L.  pag. 
419,  Donee  CN.  DOMITIUS  ,  &  C-  SOSIUS  ,  Antonianarum  uterque  partium  confulatum  occeperunt .- 
tum  enim  palam  ai  beWujn  civile  defrenderunt .  Ea  res  ita  atfa  efl  .  Domitio  ,  quia  multar  ante  ca- 
lamitates  expertus  efiet  nibil  pa>am  novi  agitante  ,  Soljius  homo  adverf*  fortuns  rudis ,  ipjis  Calen- 
dis  Januarti  mulfa  v^rba  in  Antonii  laudcm  ,  &  vituperationem  Cxfarir  ferit  .  Mox  habet  ,  Con- 
fules  ad  Anronium  fe  contuIifTe  .  Et  pag.  411.  Itaque  unanimi  confenfu  Antonio  confulatut  (  erat 
tnim  conful  jam  defignatut )  adcmptut  ae  reliqua  etiam  poteflat  omnit  abrogata  efl .  Fafti  Idatit , 
Abenobxrbifs ,  &  Sojius  ,  Vindebonenfes :  Henobarbo  &  Sojio  . 

[»]  V»^  0/7,  Auguflus  Qcfar  III.  &  M.  VaUrius  Meffala  ,  Tabula    Capuana  : 

IMP.    C/ESAR.    III.     M.     VALERIUS 

M  E  S  S  A  L  A 

K.    M  A  I.     M.     T  I  T  I  U  S 

K.    O  C  T.    O  N.    P  O  M  P  E  J  U  S 

Tn  Doniariis  fnfcriptfonibus  pag.  ij^,  ex  apographo  Fratris  Joannis  Jucundi  Veronenfis  hxc  ab-» 
funt,  ut  Si  apud  Apianum.  Numtui  apud  Occonem; 

CiESAR.     DIVI.    F.     AUGUR. 
P  O  N  T.    I  M  P.    Q,U  A  R  T.    C  O  S.    T  E  R  T. 

Dio  Ljb.  L«  pag.  414.  Anrto  fcquenti ,  quum  effent  Confulet  ad  eum  dcjignati  Cxfar  &  Antonius  , 
■idqne  jam  olim  ,  quum  in  ctlo  continuos  ( ex  quibus  bic  uhtmus  erat )  annos  magifiratus  ordmaffent  : 
$ntonio  depojito  ,  Jicuti  (t  me  dcmonflratum  'eft  Valerius  Mefixla  ,  quondam  ab  bis  confcriptus  curn^ 
Csfxr  Conful  fuit.  Irt  nummis  tamen  Anfonii  tertius  ejus  confulatns  h;s  verbis  aunotatur :  M. 
ANTO  COS.  III.  IMP.  IV.  F.^fli  Idatii  Oclaviano  Auguflo  III.  &  Carbilio  {pro  Corvino  )  Vinde. 
bonertfes :  Juguflo  m.   <fr  Mcfiala  . 


ad  Annalcs  C.  Baronii. 


cv. 

Series  Prt, 
Jiium  Sy- 


rts. 


CVI. 


eis  auxilium  iter  inftituerunt  .  Cumque  circum- 
venti  in  ^gyptum  evadire  non  poflent ;  nec 
fiquideni  ullo  modo  quantumvis  multa  Q^Diiio 
SynA  Praefeclo ,  qui  tranfitu  ipfos  prohibebat , 
pollicente,  ad  defeelionem  perduci  fe  pafTi  funt  : 
fed  Antonium  ad  fe  accerfierunt ,  facilius  fe  pu- 
tantes  cum  eo  conjunclos  in  Syria  bellum  pofle. 
gerere  .  Tandem  ,  cum  neque  veniret  Antonius , 
iicque  ntintium  mitteret  ,  periifle  eum  rati  ,  in- 
viti  fe  Didio  dediderunt;  ex  conditione  ne  Glx. 
dixtorts  poflbxc  efient  :  ifque  Dapbnen  ,  Antiochis 
fuburbium  eis  hxbitandum  conceffit  ,  donec  C&fxri 
res  ex /ig:iificxrctur .  Ex  qua  Dionis  narratione 
manifeftum  fit,  Syriam  cujus  caput  Antiochia  , 
ab  Augufti  partibus  ftetifle.  Ad  Gladiatores 
hofce  coercendos  ,  auxilia  fiW  ab  Herode  fub- 
mifia  fui/Te  ,  fcripfit  ad  Caefarem  Didius ;  de  quo 
Csefar  in  fermone  cum  Herode  habito  apud  Jo- 
fephum  lib.  i.  Belli  cap.  15.  Ibi  tamen  perperam 
Ioco  Didii  legitur  Ventidius ,  quod  in  Antiqui- 
tatum  lib.  15.  cap.  10.  etiam  memoratur  ;  fed  non 
etiam  fine  errore ,  loco  enim  DidH  legitur  ibi- 
dem  Cxpidii  nomen ,  &  loco  /x.o/oiu.x'xnc  id  eft, 
Glxdiatorcs ,  habetur  fjLtvxpxpic  id  eft  ,  Monxr- 
chxs  .  Qua?  emendatio  debetur  Cafaubono  .  Card. 
Norilius  in  Cenotaphiis  Pifanis  DiiTert.  i.  cap. 
16.  paragrapho  13.  hanc  tertiam  Eram  Antio- 
chenam  Aguflxnxm  appellandam  ,  in  annum  fe- 
quentem  diftulit ,  quod  tunc  exiftimaret ,  ante 
t-um  annum  Antiochenos  Augufti  Imperio  fefe 
non  fubmififle.  De  quo  errore  cum  ad  eum 
fcripfiflem  ,  refpondit ,  fe  eum  correxifie ,  ac 
fateri  Eram  illam  a  currenti  anno  defumen- 
dam. 

Baronius  in  Indice  Prarfidum  Syriae  ait:  Sofio 
cfi  fubrogxtus  Q^  Didius ,  qucm ,  auclore  Dione 
lib.  j  1.  conflxt  pr&fuiffe  Syris  fxltem  ufque  xd  tem- 
pus  Aclixcx  pugns  ,  qu&  fxttx  eft  xnno  xb  Urbc 
conditx  714.  Huic  efl  fuffetlus  Meffxllx  ,  inquit  , 
Baronius,  cujus  &  Dio  lib.  51.  meminit .  Hic 
pr&fuiffe  -vidctur  ufque  ad  xnnum  xb  Urbe  eondittt 
731.  quanio  M.  Agrippx  tam  Syris  ,  quxm  toti 
Orienti  pr&ficitur ,  Verum ,  ut  notat  Card.  No- 
rilius  Iaudatus  pag.  18S.  ex  Dionis  verbis  ap- 
paret  quidem  ,  Valerium  MefTallam  in  Syria  cum 
Imperio  fuifle  ,  fed  cum  Imperio  extraordinario 
in  Syriam  anno  fequenti  miflus  videtur  ,  ut 
GJadiatores  ex  fuburbio  Antiocheno  expelleret. 

Anno  Periodi  Gr&co-Romxns  1464.  Cyclo  Solis  8. 
£.  Luns  10.  Iniift.  4.  Mundi  357J.  Urhis  con- 
dit&  714.  xnte  Chriilum  $o.juliano  16.  Augu- 
Jli  15.    Herodis  11.  &  8. 

Cofl*.  Auguflus  C&far  IV.  &  M.  Licinius  Crxf- 
fus  [  r  ]  Herodes  poftquam  hoc  anno  Hyrcxnum 
uccidi  imperaflct  ex  Jofepho  lib.  x%.  cap.  9.  ad 
Cacfarem   properavit ,  nihil  boni  de  fe  fperanf. 


357 


Xboium  autem  venit,   ut  illic    Cxfari    occurfe-  Heroiet  ab 

ret  .  Quo  poftquam  appulit ,  pofito   tantum  dia-  Auguflo  in 

demate;  d:  cartero  pantu  regio   nihil    mutavit ;  Rcgno  con- 

admiiTufque   ad  colloquiun    dixit ,    pari  fe    jam  firmxtur  . 

fide  amicitiamCarfariscoIere  paratum  efle.  Qnod 

ut  deinceps  faceret  hortatus  Grfar  diademate  re- 

ftituto  in  funimo   honore  illum    habuit .    Atque 

ita  prxter   fpem  Herod.js  denuo  in  Regno   con- 

firmatus  eft  ,  &  dono  Caefaris  &  Senatufconful- 

to    per    illum    impetrato ,    ex    Jofepho     ibid. 

cap".  10.  &  lib.  1.  Belli  cap.  15. 

Baronius     admittens    Regni     Herodis     annos      CVII. 

XXXVII.  a  Jofepho  numeratos  contendit  ,  eof-  A  cnnfir- 

dem  inchoandos  a  fuperiori  anno  ,    quo  Augu-   matione 

ftus  navali  bello  Antonium  &  Cleopatram    de-.Heroiis  in 

bellavit,   quove    tertium   Confulatum    Mefialla  regnoejus 

Collega  geflit.  Ait  enim  ,  fi    verum   efiet  Hero-  anninon 

dem  annis  triginta  quatuor  a  captis    Hierofoly-  defumen- 

mis  regnafle  ,  fequeretur  ,  eum  vita   functum  an-  di . 

te  Chrifti  nativitatem .  Deinde  addit ,  Jofephum   „_„_    • 

..  -  y.    ■     .   j.    ■      -     Baion.  in 

m  his ,  qua?   funt    tempons ,  fa;pe   hallucinan  ,  ^pp:ir;mi 

&  praefertim  in  annis  Regni  Herodis  dimetien-  „,j^v, 

dis  .  Et  practerea  fubjungit,  occafionem  Jofepho  spondan" 

errandi  hanc  extitifle  ,   quod  cum  ipfius    tempo-  :ulcjern ./ 

ribus  in  confeflb   effet  apud  omnes  ,  Heroiem  re-  vvv 

gnafle   annis    tantum    feptem  &  tngwta. ;   rur- 

fumque  certum   eflet  ,    eumdem   fttb    Confulatu 

Calvini  &  Pollionis  primum    Regis  titulum  ob- 

tinuifle  ;  exiftimavit ,    inde  fore  dinttmerar.dos, 

non  advertens ,  eofdem  putari  debere  ab  Actia- 

ca  pugna,  quando  fcilicet  idem  Herodes  Regnum 

rurfus  ab  Augufto  impetravit,  eodem    Augufto 

III.  &  MelTalla  CofT.  Quod  aff.-rtum  talibus  Ba- 

ronitts  nititur  comprobare  rationibus.  Nam  He- 

rodes ,   inquit  ,  Regnum  quod   ab    Antonio    ac- 

ceperat ,  ejufdem   Antonii   paites  contra  Augu- 

ftum  fovendo  ,   jam  demeruerat .  Et  quia  Augu- 

ftus  ex  SC.  acta  Antonii  tanquam  perduellis  ir- 

rita  efle  cenfuerat ;  non  licuit  amplitts  Herodi 

annos   Regni  fiji  ,  ab  eo  anno  putare ,  quo  il- 

lud  ab  Antonio  habtterat ;  fed  ab  illo  ,  quo  illud 

ei  ab   Augufto   reftitutum  ,  feu    denuo  collatum 

fuerat .  Ex  quibus  Baronius  deducit ,  negari  non 

pofle  quin  Herodes  ad  oclavum  Chrifti    annum 

pervenerit. 

Verum  hacc  fententia  fuftineri  non  poteft  ,  &      /-vni 

merito  ab  omnibus   rejicitur .  Ut  enim  animad-  _  ..  .     * 

vertit    Card.  Norifius  in  CenotaphiisPifanis  Dif-     ei'CHUr 
.  r,  t.  •   ■:■  primo  ea 

{crt-6. pag.158.  Baronius  nec  initittm,  necexitum  ',  ■ 

Regni   Herodis  recTe     aflignavit :  non    qttidem-  ''"  en  '   ' 

initium ;    fiquidem    cttm    Auguftus    anno     tan- 

tum  altero  ab  Actiaca  viiftoria ,    currenti  nem- 

pe  ,    beJIum  contra  Antonium  profligaturtts ,  in 

Afiam  tranfmififlet,  Herodes  eum  apud  Rhodum 

convenit ,  ut  mox   diximus.   Dio  enim  lib.  51. 

de  Augufto    fcribit  :   ln   ltaliam  properavit  ,  me- 

dix     hieme ,    fe    quxrtum  ,    M.  Craffo  Cojf.    hoc 

fcilicet   anno  .  Subdit:    In  Gr&ciam  adveflus  eft 

tri- 


NOT/E    Cl]V_-<0/'  JttguHus  C&far  IV.  &  M.  Licinus  Crxflus .  Tabula  Capuana. 

IMP.    CISAR.    III I.    M.     LICINIUS 

K.    J  U  L.    C.     A  N  T  I  S  T  I  U  S 

BELLUM     ALEXANDRINUM. 

EID.     SEPT.     M.     TULLIUS 

K.    N  O  V.    L.    S^NIUS 

Tabula  Ancyrana  Augufti  gefta  continens  ,  apud  Gruterum  pag.  CCXXXr.  AGRIS  QUOS.  IN. 
CONSULATU  MEO  QUARTO  &c.  Lapis  Gruterianus  pag-  LVIII.  1.  cum  TRIB.  POT. 
VII.  COSS.  IIII.  Nummi  apud  Occonem  C£SAR  DIVI.  F.  IMP.  V.  COS.  IV.  Dio  lib.  LI. 
pag.  445.  Mkiis  nd  inveftigandum  Antcnium  conftitutis  ,  tn  Itxliam  (  Augllftus  )  properavit  medix  hie- 
me ,  SE  QUARTUM ,  &  M.  CRASSO  (  hunc  enim  collegam  hxbebxt  ,  quanquxm  &  Pompejanar  ,  _r* 
Antonianas  prius  pxrtes  fecutum)  confulibus  .  Fafti  Idatil :  Ottavixno  IV,  &  Crxffo .  Vindebonenfes  . 
Augufto  IIII.  &  Grxffb.  Alexandria  capta  eft  dic  prima  menfts  Sextilis  ,  feu  Augufli .  De  dic_> 
certos  nos  fecit  Kalendarium  Antiatinum  ,  in  qu0  KAL.  Aug.  habctur  .  AUG.  ALEXAND.  RE- 
CEPIT  .  Hinc  X>io  Iib.  %u  pag.  4J7.  Diem  quo  capt.t  fuit  Ahxitnirix,  feftum  ejfe  cenfuerunt  ab 
toque  reliquit  annis  numeraniis  initiwn  fumeniurn  , 


558        Pagi  Apparatus  Chronologkus 


tricefimo  quant  i*  Ttaliam  venerat  die ,  ae  propter 
biemem  navibut  per  Iflhmum  Peloponnefiacum-. 
tranflatii  ,  tanta  eelcritate  in  Afiam  advenit ,  ut 
Je  ejus  difeeffu  fimul  redituqut  Antonius  ac  Cleo- 
pxtra  eognoverint .  Quare  ut  minimum  exeunte 
Februarto  currentis  anni  Auguftus  iterum  in  A, 
fiamvenit.  Nee  enimdicf  poteft ,  Herodem  adiif- 
{t  Ca>far  m  ,  cum  anno  praecedenti  ah  Aflio  Sa- 
tnum  infuJam  in  hiberna  fe  recepijfet  ,  ex  Sue- 
tonio  in  Augufto  cap.  17.  Nam  Herodes  apud 
Rhodum  Caefarem  convenit ,  ut  mox  ex  Joie» 
pho  dixi .  Cum  vero  Auguftus  Rhodo  difcede- 
xet ,  Herodes  deduxit  eum  in  JEgyptum ,  ex  Jo- 
fepho  citato  .  Herodes  itaque  haud  ftatim  poft 
cladem  Acliacam  Antonium  deferuit,  fed  alte- 
ro  poft  anno ,  re  ejufdem  penitus  defperata . 
Sed  nec  finem  Herod-fs  B.ironius  affecutus  eft  , 
Vitforia  Afliaea  eontigit  die  fecunda  Septem- 
fcris  anni  elapfi  .  Cum  vero  Herodes  circa  Paf- 
cha  ,  Jabente  anno  37.  ab  Acliaca  vicloria ,  Ba- 
roniomortuuscredatur,  deceflit  anno  Urbis  760, 
Caccilio  Metello  Cretico  &  Licinio  Nerva  Sila- 
110  Coff.  At  obitus  Herodis  a  Baronio  in  An- 
nalibus  ftatuitur  anno  Chrifti  juxta  ipfum  VIII, 
JEmilio  Lepido  &  L.  Aruntio  Coff.  anno  Ur- 
bis  75-9.  quo  tamen  anno  circa  Pafcha  Herodes 
ab  Adfiaca  vicloria  egiffetannum  Regni  XXXV, 
ac'  menfem  fextum  .  Ita  annos  triginta  feptem, 
quos  fatetur  Herodem  vixiffe,  recte  fubduxit , 
Si  itaque  XXXVII.  anni  Regni  Herodis  in- 
choenftir  ab  eo  tempore ,  quo  ah  Auguflo  illi  red- 
ditum  fuit  ,  &  ex  SC.  eonfirmatum  ,  quod  apud 
Rhodum  eontigit ,  obitus  Herodis  alligandus  eft 
anno  Urbis  750.  non  vero  759.  uti  Cardinalis 
erttditiflimus  opinatur . 
CIX.  Eandem  opinionem  luculento  exemplo    Card. 

Rejicitur  Norfiits  reijcit.  Archelaut  ab  Antonio  Cappado- 
femndo  .  c}g»  Regnum  acceperat  anno  Urbis  718.  ex  Dio- 
ne  lib.  4p.opera  Glaphyrar  matris,  cujus  amo- 
re  Antonius  exarferat.  Extatque  ea  de  re  im, 
pudicum  ipfius  Augufti  hexafticon  apnd  Mar- 
tialem  lfb.  n.  Epig.  ir.  Archelaus  in  Antonii 
eaftris  cum  regiis  copiis  contra  Carfarem  ftetit ; 
ex  Plutarcho  in  Antonio  .  Huic  tamen  Caefar 
poft  vicloriam  veniam  dedit,  eique  regiam  di, 
gnitatem  reliquit.  Tiberfus ,  dem.ortuo  Augu- 
fto  ,  eundem  Romam  evocavit  ,  ex  Tacito  lib.  t. 
Annal.  Rex  Archelaus  quinquagefimum  annum  Cap- 
■padocia  potiebatur ,  imnfut  Tiberio  ,  quoi  eum 
Rhodi  agentem  nullo  officio  eoluiffet .  Porro  Ro- 
rnam  aecitusfuit  ex  eodem  ac  Dione  Iib,57.  Cae- 
cilio  Rufo  ac  Pomponio  Flacco  Coff.  anno  Ur, 
bis  770.  Ita  anni  Regni  Archelai  neutiquam  nu„  " 
merati  funt  ab  eo  tempore ,  quo  in  Regno  con- 
ftrmatus  eft  ab  Augufto  poft  vicloriam  Aclia- 
cam :  nam  feptem  fupra  quadraginta  tantum  in- 
terceffere  ad  eum  ufque  annum  ,  quo  Romam 
•venire  juffus  fuit.  Regnavit  quidem  Archelaus 
ex  Dione  annos  ji.  Verum,  Tacitus,  ut  non 
raro  alibi ,  numero  yotundo  loquitur  . 
CX,  Sed  quis  melius   fcire  potuit   quam    Jofephus , 

$ejicitur  an  anni  Regni  Herodis  XXXVII.  a  CoHfuIatu 
tttt io  ■  Calvini  &  Pollionis  dedufli  fuerint  ?  Er.it  enim 
natione  Judaeus  ,  Hiftoria;  Jtidaicar  peritiflimus , 
&  ipfius  Herodis  tempori  valde  proximus ;  at- 
que  in  geftis  ejus  ftudiofius  perquirendis  ae  de- 
feribendis  omnium  diligentiffimus ,  ut  anno  Ur- 
bis  717.  nuni.  LXXXVIII.  diximus  .  Et  qui- 
dem  fi  ab  Aftiaca  pugna  primus  annus  Kegni 
Herodis ,  &  reliqui  deinceps  figillatim  in  pu. 
blicis  monumentis,  11 1  aflirmat  Baronius ,  anno- 
tari  ccepiffent  ;  mirum  valde  effet  ,  inquit  Tor- 
niellus  in  Annalihus  facris  ad  annum  mundi  4051, 
quod  rem  tam  novam  ,  &  tunc  temporis  adeo 
pervulgatam  jgnorare  potuiffent  tres  rerum  Ju- 
daicarum  peritiffimi ,  nimirum  Jofephut ,  &  an- 
te  ipfum  Phih,  qui  fwt  Herodis  temporibus 
proximior  &  ante  Philonem  Nicolaus  Vamjtfce- 
ms  Scriptor  egregius ,  faepius  a  Jofepho  citatus, 


cxr. 

Rejicitur 
quarto  . 


qui  fuit  Herodis  contemporaneus  &  -amilisnf- 
fimus,  eidemque  fuperftes ,  quique  non  minus 
Judseorum  quam  Romanorum  res  eallebat .  Vel 
ii  eos  id  non  latuit ;  qui  fieri  poteft ,  ut  rem^ 
adeo  notabilem  omnino  prasterierint  ?  Nec  uf- 
piam  quis  eorum  Herodis  Regnf  annos  ab  Acliaca 
pugna  putaverit  ?  Aut  quod  millus  alius  ex 
antiquis  Scriptoribus ,  imo  neque  ex  recentiori- 
bus ,  praeter  unum  Baronium  ,  hac  de  re  quic- 
quam  meminerit  ?  Sed  efto  ,  occulta  quadam  de 
caufa  id  evenerit :  faltem  non  omnino  oppofi- 
tum  fcripfiffet ,  replicaffetque  Jofephus ,  qui  duo 
tantum  initia  RegniHerodis  memorat ;  alterum  , 
ab  adepto  Regni  titulo;  alterum  ,  a  confecuta 
Reg.ni_poffeflione  :  fingulaque  propriis  Confulum, 
CHympiadumque  neltis  fignat :  atque  a  primo  ad 
obitum  Regis  numerat  annos  triginta  feptem ; 
ab  altero  autem  triginta   quatuor. 

Addit  .Tomiellus ,  Jofephurn  lib.  18.  Antf- 
qu:t.  cap.  j.  adhuc  manifeftius  indicare  ,  trigin- 
ta  feptem  Regni  Herodis  annos  non  effe  a  pu- 
gna  Acliaca  dinumerandos .  Ibi  enim  ait ,  ten- 
fum  a  Ouirino ,  poft  confifcatas  Archelai  Hero- 
dis  filii  facultates  ,  incidiffe  in  annum  ab  Acliaca 
pugna  tricefimum  primum ,  cui  fubfcribit  Dio 
Iib.  j  j.  dicens  ,  Herodem  Pat&fiinum  (  quo  etiam 
nomine  Archelaus  vocabatur  )  iEmilio  Lepido 
&  L.  Aruntio  Coff.  anno  nempe  Urbis  759.  fuif- 
fe  trans  Alpes  relegatum  .  Qtiod  fi  verum  eft, 
Herodis  anni  ab  Acliaca  pugna  nunquam  puta, 
ti  fuere.  Alioqufn  fequeretur ,  non  folum  con- 
tra  Jofephi,  fed  contmuniorem  quoque  aliorum 
fententiam  ,  Herodem  Magnum  non  XXXVII. 
fed  XXVII,  aur  ad  fummum  XXVIII.  dun, 
taxat  annos  regnaffe.  Nam  quando  memorata 
bonorum  Archelai  confifcatio  fafla  j.im  Herodes 
ejus  pater  novennio  vel  decennio  prius  obic- 
rat .  Huc  accedit ,  quod  Herodes  fub  Confula- 
tu  Calvini  &  Pollionis,  non  ab  Antonio  ,  fed 
ab  ipfo  Senatu  Romano  Rex  creatus  ftierat;  ne- 
que  Antonii  duntaxat  ope  ,  fed  ipfius  quoque 
Augufti  favore,  ut  tradit  Jofepus  lib.  14.  An- 
tiquit.  cap.  16.  Qiiare  nihil  ohftare  poffe  vide- 
batur  refciflio  Actorum  Antonii  ,  quominus  pof- 
fet  Herodes  Regni  fui  annos  a  prardiclo  Con- 
fulatu  defumere,  etiam  poft  deviclum  ab  Au- 
gufto  Antonium.  Unde  non  debet  pro  certo 
affirmari ,  in  re  prxfertim  adeo  autfqua  &  ob- 
fcura,  quod  a  nemine  prius  proditum  inveni- 
tnr,  imo  qtiod  omnibus  pene  Scriptoribus  ad- 
verfatur. 

Neque  illud  admfttendum  ,  quod  ftibdft  Ba- 
ronius  ,  videlicet  Jofephum  in  liis  ,  qua;  funt  Rejieitut 
temporis,  farpius  hallucinari  ,  effeque  valde  le-  quinto „ 
vem  atque  ineonftantem  ,  &  afleclas  fuos  in  inex- 
tricabiles  inducere  labyrinthos  ,  Nam  non  mi- 
rum  quod  in  hoc  Auifrore  ,  quod  in  multis  quo- 
que  aliis  graviflimis  Scriptoribus,  interdum  con« 
tingat .  Enimvero  temporum  ratio  res  adeo  lu- 
brica ,  ut  fere  nemo  fit ,  qui  non  aliquando  , 
vel  oblivione ,  vel  inadvertentia  aliqua  non 
labatur  .  Pottiit  Librariorum  errore  aut  incu- 
ria  aliquod  vitium  in  Jofephi  Codices,  prarfer- 
tim  vero  in  annorum  numeros  irrepere  :  po- 
teft  ipfe  multoties  ab  erroribus  fibi  impofitis 
defendi:  poffuntque  plura  ejus  Ioca  ,  qux  inter 
fe  pugnare  videnttir,  conciliari .  Verum  hac 
de  re  plura  Torniellus  Iaudatus :  piget  enim  in 
his  amplius  immorari, 

Atiguftus  per  Syriam    ex  Dione  lib.  jr.   in     CXIII. 
^gyptum  veniens,  Pelufium  proditione  Cleopa-  Antonius 
trae  cepit :  Antonius  vero  Alexandriam  tendens  ,  6*  Cleopa* 
equitatu   Auguftum  prope  Alexandriam  vincit,   trafibi 
fed   peditibus    vincitur  .  Inde    Kalendit  Sextili-  mortemip* 
but  Auguftus  viciflim   equitatu  vincit.  E oderrL.  ferunt, 
dfe  ,  cum  claflis  contra  Auguftum  inftrueretur , 
harc  tota  ad  Auguftum  tranfiit.   Cum  nihil  pro- 
cederet,   in  Hifpaniam  tranfire  parat  :   fed  cum 
&  hoc    fruftra  effet  ,  Cleopatrn  primum ,  quaS 

mor- 


CXIL, 


ad  Annales  C.  Baronii. 


35P 


cxiv. 

Poft  annos 
XV.  ab  A- 
lexandria 
cxpta  Rha,. 
ti  vitfi . 

Baron.    in 
Apparatu 
n.  cm. 


oiortis  eonfcifeendae  caufa  in  monumentum  infi- 
Juit ,  quod  verum  putans  Antonius ,  fibi  ipfi 
vim  infert ,  &  in  finu  Cleopatra:  moritur .  Qyod 
Cleooatra  ad  Auguftum  nuntiavit ,  Regnumque 
dedidit;  cumque  metueret ,  ne  in  triumplio  du- 
ceretur,  afpidis  morfu  periit.  Dio  lib,  ji.  A 
rnorte  Alcxandri  Magni,  qui  Imperium  Mace- 
donicum  condidit,  ufque  Ad  Antonii  &  Cleo- 
patrac  mortcm  ,  ctim  quibus  illud  defiit ,  &  apud 
Ptolemarum  tum  in  Regum  Canone ,  tum  in 
Operis  magni  libro  tertio,  &  apud  Clemen- 
tem  Alexandrinum  in  Jib.i.  Stromatum  ,  anni 
numerantur  CCXCIV. 

Carfar  primo  aditu  Alexandria  ,  urbe  longe 
omnium  opuIentiflTma  &  maxima,  viclor  poti- 
tus  eft  ,  ex  Livio  Iib.133.  Strabone  Iib.17.  pag. 
79$.  &  Suetonio  in  Augufto  cap.  17.  Baronitis , 
ut  oftendat,  Antiquos  Augufti  annos  a  C.  Ju- 
lii  Caefaris  nece  numerare  folitos,  adducit  hos 
Horaiii  verfus  lib.4.  Ode  14. 

«  1         Nxm   tibi   quo  die 
Portus   Alexandrea  fupplex 
Et   vacuam  patefecit  aulam  , 
fortuna   luflro  profpera    tertio 
Belli  fccundos  reddidit  exitus , 
Laudemque  &  optatum  peratfit 
Imperiis   decus  arrogavit  . 

Addit  Baronius,  Alexandriam  fexto  Kal.  Apri. 
Us  effe  debellatam  .  Verum  Augnftus  Alexan- 
drnm  viflor  intravit  meufe  Sextili ,  ex  Orofio 
Iib.<S.  cap.  19.  &  Macrobio  lib.  1.  Saturnal.  cap. 
xi.  ex  S.  C.  quod  ibi  recitat  .  Deinde  tria  illa 
luftra  ab  occupata  Alexandria  referuntur  ad  in- 
fignem  vicloriam  Neronum  virtute  partam  poft 
tertium  luftrum  ab  ingreffu  in  urbem  Alexan- 
drinam  .  Vicloriam  enim  de  Rhartis  Vindelicis 
obtinuit  poft  tria  illa  luftra  ,  de  qua  meminere 
Eufebius  in  Chronico,  &  Dio  lib.  54.  fnb  anno 
Urbis  739.  qui  tarren  dedie  nullain  mentionem 
faciunt;  fed  Porphyrius,  antiquus  Horatii  Inter- 
pres ,  dicit  id  eodem  die  contigffle. 

Ab  hac  infigni  vicloria  ultimam  a  Csefare  ar- 
mis  civilibus  impofitam  manum  fuifle ,  tradit 
Florus  lib.  4.  cap.  n.&Vellejus  lib.  r.cap.  17. 
annos  fuos  &  confirmat  Dionyfius  Alicarnacenfis  in  Roma- 
dinumern-  narum  fuarum  Antiquitatum  Procemiis  fcribetis, 
rttttt . 


Acnpta  A- 

lexxndria 

JEgyptii 


CXV. 

Ara  Vitfo- 
ria  dediat- 

ta  . 


venifle  fe  in  Italiam  fimul  ac  Casfar  Auguftus 
finem  bellis  civilibus  impofuiflet  ,  media  Olym- 
piade  187.  anno  illius  tertio  ,  ineunte  fcilicet , 
ex  mox  diclis.  .ffgyptios  vero  ab  eo  tempr> 
re  annos  Auguftorum  qui  in  ipfos  Imperium 
obtinuerunt,  dinumerafle  ,  docet  Cenforinus  cap. 
n.deDienatali.  Cumque  per  annos  XLIII.  JE- 
gyptum  Auguftus  tenuerit  ,  ut  in  libro  de  Lc- 
gatione  ad  Ojum  oftendit  Philo,  totidem  etiam 
Imperii  five  Monarchia-  illius  anni  tribuuntur 
in  PtoIema;i  Regum  Canone  ,  &  Clementis  A* 
Jexandrini  lib.  1.  Stromatum. 

Anno  Periodi  Graco  -Romana  %^6^.Cyclo  Solis  9. 
DC.  Luna  xi.Inditf.  5.  Mundi  3,976.  Urbis  eon. 
dita  715.  ante  Chriflum  19.  Juliane  17.  Augu. 
fli  \6.  Herodis  12.  &    5. 

ColT.  Auguflus  Cafar  V.  &  Sex  Apulejus  .  [  1  ] 
V.  Kalend.  Septemb.  ara  Vitforia  in  Curia  de- 
dicata  efl ,  ut  in  antiquo  Kalendario  notatur , 
qua  in  Curia  Tulia  pofita  &  fpoliis  ^gyptiis 
decorata  ,  oftendebat  Caefar;  Imperium  fe  ex  Vi- 
cloria  adeptum  ,  inquit  Dio  lib.  ji,  pag.  459. 
De  hac  Viilcria  ara  magna  diflidia  Chriftianos 
inter  &  Paganos  poft  pacem  a  Conftantino  Ma- 
gno  Ecclefia?  redditam ,  fuere  ,  ut  videre  eft  in 
Annalibus.  Baronius  de  Simulacro  Viiloria  lo- 
cuens  ait  ,  in  veftibulo  Capitolii  collocatum 
fuifle .  Verum  ,  Vicloriam  aramque  fuifle  in  Cu- 
ria ,  docent  non  tantum  Dio  citatus ,  fed  etiam 
Suetonius  in  Augufto  cap.  100.  Capitolinus  qui- 
dem  ,  ubi  Herod''anus  lib.  7.  cap.  10.  loquens  de 
Maximo  &  Balbino  Impp.  dicit ,  duos  Praetorios 
Curiam  ingreffbs ,  Jicut  ultra  aram  quoque  Vitfo- 
ria  penetrarent  ,  cMivSpm  qua  voce  utitur  He- 
rodianus,  non  Curiam ,  fed  Capitolium  vertit: 
verum  magno  errore  .  Ab  hoc  teropore  dies 
quintus  Kalendas  cujufcunque  menfis  apud  Ro- 
manos  in  veneratione  fuit ,  qui  jam  celebris 
erat,  quod  eo  die  Triumviratus  inftitutus  fuif- 
fet  .  Hujus  rei  infra  varia  exempla  afferemus. 

Anno  Periodi  Graco-Romana   5466.  Cyclo  Solis  10.  Olymn. 
B.  Lunan.   Inditf.  6.   Mundi   3977.  Urbis  con-     00 
dita  716.  ante   Chriflum  i8.  Juliano  li.Augu- 
ili  17.  Herodis  13.  &  10. 


Cofl". 


Baron.  an- 
no  js^- 
num.cxvi. 
Spunuan. 
ioid. 


NOT-S 


[i]/^>  Ofi.  Auguflus  Cafar  V.   fjr"  Sex.  Apuleius  .    Tabula  Captiana  IMP.  CrESAR  .    V.   SEX.    AP- 
y^  PULEIUS.   Tabula  Ancyrara  .    PATRICIORUM    NUMEPUM  AUXI.   CONSUL.  QUIN- 
TUM.  JUSSU.    POPULI.  ET.  SENATUS  .  SENATUM.  TER.   LEGI.  Item  EX .    BELLORUM. 
MANUBIIS  COS.V.  DEDI.  Item  .    AC.  TRIUMPHOS.  MEOS  .  QUINTUM.  CONSUL  REMISI . 
Vetus  lapis  apud  Gruterum  pag.  CCXXVI.  5. 

SENATUS.    POPULUSQUE.    ROMANUS 

IMP.     CiESARI.    DIVI.     JULI.    F.    COS.     QUINCT. 

COS.     DESIGN.     SEX.     IMP.     SEPT. 

REPUBLICA.    CONSERVATA. 

Lapis  Ligorianus  in  Latio  Veteri  tom.  III.  pag.  161. 

DD.     KAL.     SEPTEMB.    IMP.    CiES. 
AUGUSTO.    ET.    SEX.    APPULLEIO.    COS. 


Nummi    apud  Occonem 


M  P.    C  2E  S  A  R.  D  I  V  I. 
I  M  P.     VI.    &    C  O  S.     V. 


F.    C  O  S.    V. 
I  M  P.    VII. 


Dio  lib.  LT.  pag.  457.  Cxfare  V.  Sex  Apulejo  coff.  juramento  omnia  ejut  atfx  confirmata  funt  Ka. 
lendis  Januariis.tAox  pag.  458.  JEflate  in  Graciam ,  atque  hinc  in  Italiam  Cafar  tranfmijit ,  eoque  Ur. 
bem  intrante ,  rem  Sacram  &  alii  fecerunt  ( quod  decretum  fuifie  fupra  detnonflratum  efl )  &  conful 
V 4LERIUS  POTITUS  ,  qui  Apulejo  fuccefferat :  Cafare  toto  hoc  anno ,  ficut  &  priori  biennio  ,  confula- 
tum  ohtinente .  Fafti  Idatii  :  Otfxviano  V.  &  Pulchro  ( pro  Apuleio)  Vindebonenfes :  Augufto  V.  & 
Apulejo  Dio  lib.  LI.  pag.  459.  Poftquam  de  triumphis  Augufti  egit ,  haec  narrat:  Deinde  Minerva. 
tzmplum ,  (£*  quod  Chalcidicum  vocatur ,  tum  Curiam  Juliam ,    in  honorem  patris  fui    faftant ,  dedi- 

cavit 


360  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


ColT.  Auguflus  CtfarVl.  &  M.  Vipfanius  A- 
grippa  II.  [  i  J 
Jfnno  Periodi  Gnco-Rnmana  5467.  Cyclo  Solit  11. 
A  Litns.  13.  Iniitt.  7.  Munit  3978.  Urbis  con- 
iits.  717.  4»fc  Chrislum  17.  Juliano  19.  Augu- 
fii  18.    Herodis   14.   (£•  11. 

CXVT.         CofT.    Auguslus  Csfar    VII.    (5*    M.    Vipfaniut 

Co»fuIa-     Agrippa  III.  [2]  Tacitus  lib.  1.  AnnaL  cap.    »• 

»»*  fo»/»-     de  Augufto  loquens  ait :  M.   Agrippam  gemina- 

nentes  (0-    tis  Confulatibus   extulit .   Ad    quae    verba  LipiillS 

lis  Impe-     in  Notis  ait  :  Qjtoi   Tacitus  dixit ,     quia    poflre- 

rattribus      tni  duo   Confulatus     Agripp&    continuati   eontinen- 

ee  Csfari-    tcfque  .   Qui  fane  bonos  erat  ;    &    raro    euiquam 

bus  attri-     ca  statc  tributus ,  prster     Princepes  re  aut  defli- 

buli*  natione .     Melius     fcripfiffet    Lipfius    nunquam  , 

quam  raro  ;  cum  pofthac    geniinatus  continenf- 

que  Confulatus  nenrini    prarterquam  Impentori- 

bus  ac  Caefaribus  concelfus  reperiatur ,  ut  Fa- 

ftos  noftros   percurrenti    Iiquebit.   Hinc    notam 

numeralem    in   Confulatibus    exprimendis ,   ubi 

ea    mihi  innotuit ,   femper   adjeci  j  &    tibi  per- 

peram  addita  fuerat,  repudiavi  •   quod  geminati 

Confulatus  ,  etiam  non  continentes  ,  cejebriori- 

bus   annis ,   aut   in  confortio    Imperatorum  de 

more   gererentur. 

CXVIL.         -Ex  fententia   Mimatii  Planci   Oilavianus    Gs- 

far  a    Senatu  c&terifque  civibus  antc   dicm  XVI. 

Kalend.  Fcbruar.  nomen  Auguflt   acccpit  ,  inquit , 


Cenforinus  lib.  de  Die  natali  cap.  11.  fe  VII.  &  csfar  hn- 

M.  Vipfanio  Agnppa  III.  Coff.  Jam  fe  ipftim  Ini-  per;um  t0. 

perio  abdLare  velle  fignificaverat;  fed  eumom-  tjut0rbis 

nes  compulcre ,   ut  Imperium   folus  obtineret  ,  netitit. 

cx  Dione  Jib.    53.  pag.  407.   &   503.  quod  VII. 

Idus  Januar.  ab  eo  fufceptum  efTe  ,  oftendit  In- 

fcriptio   apud  Gruterum  pag.  129.  Tum  Idibut 

Januariis  Provmciarum  diftributionem  ,   de  qua 

Dio  eodem  libro  pag.  503.  504.  &  505.  faclam  fuif- 

fe  innuit  Ovidius  1.   Faftorum ,  ubi  tamen  per- 

peram  eodem  die  Ca?iari  Odlaviano  Augufli  co- 

gnomentum    datum    fuifle  fcribit  .   Augufli  no- 

mine  aciepto  ,  omne   populi    Senatufque   Inipe- 

rium  ad  eum   tr.inflatum  ,  ex  Dione  ibid.  pag. 

507.  atque  ex  eo  tempore  fumnia  rerum   &  po- 

teitatum  penes  unum  ccepit  effe  &  manfit ,  quod 

Graxi    Monarchiam  vocant ,  ex  Orofio  lib.  6.  cap. 

20.    Romanos   vero   Auguftorum    fuorum    epo- 

cham   a  Kalendis  Januariis   hujus    anni  deduxif- 

fe ,   colligitur  ex  Cenforino  loco  laiidato  .  Au- 

guftus ,    ut    omnem  de  fe  Monarchiae  ftifpicio- 

nem    eximeret ,    poteftatem    Reipublicae    confti- 

tuendar  in  dccennium  t.mtum  altumfit ,  ex  Dio- 

ne  ibidem  • 

Anno  Pericdi  Grsco-Romans  546S.  Cydo  Solis  12. 
G.  Luns  14.  Indicr.H.  Mundi  3979.  Urbis  con- 
Aits.  jiS.ante  Chriflum  16.  Juliano  20.  Augufl, 
19.  Uerndis  ij.  &  n. 

Coff. 


NOT.S.  cavit ,  in  eaque  imaginem  Vifloris.  pofuit ,  qus  hciie  quoque  extat  .  In  Kalendario  Antiatino  ad  XV. 
Kal.  Scptemh.  legttur :  iEDIS.  DIVI.  JUL.  DEO  .  In  tabulis  Ancyranis  apud  Gruterum  pag. 
CCXXXVI.  Curiam  ,  &  coutinens ,  (£*  Calcbidieum  templumque  Apollinis  in  Palatio  cum  Porticihtis 
e.iem  Divi  Julii  &c.  fcci .  Apollmis  templum  dedicatum  eft  VII.  Iius  Oilobris  :  ad  quam  diem_ 
Kalendarium  Antiatihum  :    AUG.  f  fcilicet  Auguflut  j  JEDEM .  APOLLIN.  DHDICAVIT. 

In  Fragmentis  Faftorum  Cipirolinis  a  Stephano  Vinando  Pighio  fuppletis  ad  A.  V.  724.  tres 
Augufti  triumphi  ftatmintur,  nemre  de  Pannoniis  Uclmatis  Japudibus ,  &  Galleis ;  de  quibus  trium- 
phatTe  fcribit.  VIII.  Idus  Sextil.  Ex  Macedonia,  vero  VII,  Id.  Sextil.  Et  deinde  ex  Mgypto  VI.  Ii. 
Sexti/.  De  die,  &  menfe  nihil  Dio  lib.  LI.  pag.  459.  qui  tradit  A.  V.  715.  Cstfctrem  prima  die 
trjnmphum  eejfle  de  Pannsniis  Dalmatis  &c.  Secunda  die  de  Aftiara  navalt  pugna .  Tt-rtia  die 
de  Subacla  JEgypto .  In  Kalendario  Antiatino  ,  Cxfaris  triumphus  prarfigittir  ad  XIX.  KAL.  Se- 
ftemb.  AUGUST.  TRIUMP.  Ergo  dies  triumphi  Augufti  incipiunt  a  die  XIV.  Augujli ,  non  a  die 
fexta  . 

t1)  V_>  °jf.  AuguJIus  Csfar  VIII.  &  M.   Vipfanius  Agrippz  II.  Tabtila  Capuana : 

I  M  P.  C^iSAE.  VI. 

M.  A  G  R  I  P  P  A .  II. 

E  X.  K.  J  A  N.  A  D.  K.  J  U  L. 

L.  GENIUS.  C.  GEMINIUS 

Q;  CETRONIUS.  C.  CLODIUS.  JE  V. 

In  Donianis  Infcriptionibus  pag.  159.  legitur  ita  ex  MS.  Fratris  Jucundi. 


Q. 


E  X     K.    J  A  N. 
L.    G  A  V  I  U  S 
CENTRONIUS 


C.     G  E 


A 

D. 

K. 

J  U  L. 

M  I 

N 

I  U 

S. 

N  I  G. 

II. 

C. 

C 

L  C 

D 

I  U  S 

JE  D. 

V  I  R 


Tabula  Ancyrana  .  ET.IN.  CONSULATU.  MEO .  SEXTO.  CENSUM.    POPULI .  COLLEGA. 
M.    AGRIPPA  EGI. 

Nunimi  apud  Occonem.  CiESAR.  DIVI.  F.  COS.  VI.  Nummi  Agrippar.  M.  AGRIPPA  L.  F. 
COS.  ITER.  DES.  TER.  Taciius  AnnaL  lib.  III.  cap.  XXVIII.  Scxfo  demum  eonfulatu  Csfar  Au- 
guflus ,  potcntix  fccurus  .  Lio  lib.  LlII.  in  princip.  pag.  496.  Anno  infequenti  CJESAR  CONSUL.  VI. 
cum  alia  cmnia  fccunium  inflituta  majirum  egit  ,  tum  FASCES  cum  AGRIPPA  COLLEGA  SL'0 
fartitus  efl  ita  ut  dimidia  ipfe  parte  tttcretur  j  ac  perfunclus  magiflratu ,  juramentum  patrio  more  prx. 
Jiitit  ,  qus.  pcflmcdo  etiam  an  fecerit ,  incertus  fum  .  Deinde  pag.  407.  unico  editlo ,  Auguflus,  e.x_ 
cmnia  antiquavit  ,  fine  iis  ,  qus  alrogaret ,  SEXTO  SUO  CONSULATU  pcfito .  Fafti  Idatii  :  Oclaviano 
VI.  &  Agrippa.   Vindebonenfes.  Auguflo  VI.  &  Agrippa  II. 


M.  AGRIP- 


ad  Annales  C.  Baronii.  *&i 


Coff..  Augujius  Cdfar  VIII.  &  T.  Statilius  Tau-  A»no  Feriodi   Grseo-V.oma.nt  J470.  Cydo  Solit  14.   Olyrup. 

rus  II.  [  1  J  D,  Lun&  16.  Indicl.  10.  Mundi  3981.  Urbis  con-   189, 

Anno  Periodi  Griro-Romand  5469.   Cyelo  Solis  Xf,  dita  730.  ante  Chriflum  14.  Juliano  zi.  Augn- 

F  E.  Luns.    ij.   Indicl.  o.    Mundi   3980.   tTri/x  ,/?'  **«  Herodis  17,  &•  14. 
eondifs.  719.    ante  Cbriflum  x^.  Juliano  \\.Au- 

gujii  10.    Heroiit  io-.  ^.  I3.  CofT.  Auguftut  Csfar  X.&  C.  Norbetnus  Flac- 

m  [  3 ] . 
Coif.  Augujlus  Ctfar  IX.&  M.Jtmius  Silanus  [j.]. 

Apparxtui  in  Baroniunt  2  2                 ii»»o 

1  ■■  — ' *^ — — ^—— —— 1  — 1 — 

HOTM  ....    M.    AGRIPPA   "TTi.    COS. 

N  O  N.    M  A  I 
Auguftus  Vale  T  U'  D  I  N.    IMPEDITUS.    FUIT 

Lapis  in  fronte  Panthcon  Romae  apud   Gruterum  pag.  I.  1.  Iitteris  cubitalibiis . 

M.    A  G  R  I  P  P  A .    L.     F.    C  O  S. 
TERTUM     FECIT 

Nummi  Agrippa .  M.' AGRIPPA  .  COS.  TER.  COSSUS  .  LENTULUS  .  Cenforinus  de  die  Natali 
cap.  XXI.  Ferinde  ex  Kal.  Jan.  quanwis  ex  ante  diem  decimum  fextum  Kal.  Februarii  Imperator 
Csfar  Divi  F.  ex  fententia  L.  Munacii  Flanci  a  Scnatu  c&terifque  civihus  Auguflus  appellatut  eji  ft 
VII.  &  M.  VIPSANIO  AGRIPPA  IU.Cojf.  Dio  .  lib.  LIII.  pag.  497.  Itaque  SEPTIMUM  CON- 
SULATUM  gcrens  ,  quum  ad  id  aptilfimum  quemque  Jibi  Senatorem  comparaffet  in  Senatum  venit ,  at. 
que  banc  dsfcripto  orationem  recitavit .  Fafti  Idatii  :  OSlaviauo  VII.  &  Agrippa.  II.(pto  III.)  Faiti 
Vindebonenfes.  Augufio  VII.  6*  Agrippa  III.  ' 

[1]  \_j  Off.  Augujlus  C&far.  VIII.  &  T.  Statilius  Taurut  II.  Fragmenfum  ,  de  quo  anno  fuperioro 

T.    StaT  I  L  I  O.    T  A  U  R  O.    II.    COS, 

K.     M  A  I. 

HISPANIA     FUIT 

Fragmenta  Fafiorum  Capitolina  apud  Grutcrum  pag.  CCXCV.  CiESAR  Divi  Juli  filiut  Augit- 
STUS  VIII. 

T.  STATILIUS  T.  F.  Taurus  II.  Dio  .  lib.  LIII.  pag.  jn.  Anno  fequenti  ,  AUGUSTO  VIII.  STA- 
TILIO  TAUk  O  COSS.  Agrippa,  quia  nullam  viam  fiernendam  fufeeperat  fepta  dedicavit .  Fafti  Ida- 
tii  Oclaviano  VIII.   &    Tauro    II.   Fafti  Vindebonenfes :  Augujio  VIII.  &    Tauro. 

['•]  V-i  °Jf'   ^uiufltiS  C&far.  IX.  6*  M.  JuKiut  Silanus .  Fragmentum  ,  ubi  fupra . 

M.     JUNIO.    SILAN.    COS. 

N  O  N.     J  U  N. 

Cscf  A  R.    I  N.    H  I  S  P  A  N.    F  U  I  T. 

Fragmentum  Faftorum  Capitolinorum .  _ 

CiESAR.  DIVI  F.  C.  N.  AUGUSTUS  VIIII.  M.  JUNIUS  Silanus  Suetonius  in  Oclavio  Cap. 
XXVI.  Dio.  lib.  LIII.  pag.  513.  lgitur  Augufius ,  qui  tum  NONUM  CONSULATUM  M.  SILANO 
COLLEGA  gerebat ,  advcrfum  Salafios  Terentium  Varronem  mijit  .  Fafti  Idatii :  Oclaviano  IX.  & 
Silarto  .  Vindebonenfes :  Augufis  IX,  &   Silano. 

[3]  y^  Ojf.    Augujim  Cttfar  X.  &  C  Norbanut  Flaccut  .  Fragmentura  dcquo  fupraad  A.  V.  717. 

C.  NorB  ANO.    FLAC.    COS 

E  I  D.    J  U  N 

CiESAR.     VALETUD 


Fragmenta  Capitolina 


CiESAR.  DIVI.  F.  C.  N.  AUGUSTUS.  X.  C.  Norbanut  Flaectct.  Tabula  Ancyrana  :  ITERUM 
AUTEM.  IN  CONSULATU  DECIMO .  EX.  PATRIMONIO.  MEO  &c.  Cippus  milliarius  apud 
Sponium  p.ig.  166.  n.  3.  ex  Schedis  Peireski . 

PATER    PATRI-fc 

IMP.     CiESAR.    D  I  V  I.    F. 

AUGUSTUS.     PONT. 

MAXIMUS     COS. 

DESIGNATUS     XI 

TRIBUNIC.     POTEST. 

Mendofe  exfcriptus  eft;  Nam  Auguftus  quum  effet  conful  XI.  tribuniciam  potcftatem  accepit  die_» 
XXVII.  Juni  A.U.  731.  DioHb.LIII.  pag.  515.  AUGUSTO  X.  C.NORBANO  COSS.  Kalendis  Ja- 
tiuariis  Senatut  juramento  confirmavit ,  fe  ejut  afla  tipprobare .  Fafti  Idatii :  Ofiaviano  X.  &  Flacct 
Vir.debonenfes:  Auguflo  X.  &  Flacco  . 


3<5i,  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


Jnno  Pcriodi  Grtto-tXcmann  547*.  Cyrlo  Sclit  15. 
C.  UinA  17.  Indici.  11.  Mundi  3981.  Urbit  eon- 
dita  73:,  a»ff  Chriflum  13.  Juliano  »3.  ^fegif* 
./?/  II.  ijVroi/.r  i3«   £*  IJ« 

CXVIIT.  Cofl*.  Auguflut  Ctfxr,  XI.  &  Cn.  Cxlpttrnius 
Tribunitix  fifo  [  1  J  SenatUS  Auguflo  bot  honoret  deerevit  , 
Joteflas  in  ut  Trtbunut  Plebif  perpetuut  effet :  ut  quoties  Se- 
Auguflum  ruttus  bttberetur,  ctixmji  Confulatum  non  gtreret , 
tollata  .  de  quibufcumque  rebus  referre  pcftet  :  ut  Procon- 
fulare  Imperium  femper  baberet ,  neque  id  in  Ur~ 
bem  intrant  deponeret  ,  aut  renovando  opus  ei  ef- 
fc( ,  ut  major  ipjt  in  Prcvinciit ,  quam  Pr&fettit 
tarum  ,  femper  effet  poteflat .  lr.de  exortum  ejl , 
ut  Auguflut  ,  quique  eum  fecuti  funt  Imperatoret  , 
Lege  quadam  reliquis  hifce  &■  Tribunitia  Pote- 
Jfate  utcrentur ,  inquit  Dio  lib.  53,  Faclum  i'd. 
V,  Ealend.  juliat  Menfem  Card.  Norifius  inDif- 
fert.  1.  de  Cenotaphiis  Pifanis  pag.  163 .  ex  fra 
gmento  veteris  Infcriptionis  Gruterianse  docle 
deducit ,  ut  ibidem  videre  efl  .  Diem  Qnuphrius. 
in  Faftis  nos  edocet;  cum  enim  apud  Vrlleium 
lib.  t.  legiflet  ,  Auguftum  V.  Kahnd.  Juliianni 
Urbis  7J7.  adoptato  a  fe  Tiberio  contulifle  una 
finiul  Poteflatem  Tribunitiam  ,  intulit ,  eadem 
etiam  die  V.Kat.  Juliat .  Auguftum  muhiplicaf, 
fe  Tribunitiam  Poteftatem  .  Nam  fas  eft  eredere , 
Auguftum  folenni  fibi  die  tantam  dignitatem 
Tiberio  contulifle;  is  enim  Velleio  dicitur  Tr»- 
bunitig    Poteflatis    confortione   squxtus     Auguflq ; 


milla  autem  nlia  app.iret  caufa  folennitatis  ejus 
diei  ,  pifi  quod  ea  ipfa  die  Auguftus  Triburi- 
tiam  Poteftatem  hoc  anno  primum  acccpiflet. 
Indeque  ulterius  drducit  Onuphrius  ,  Imperato- 
res  ead-m  die  ac  menfe  quibus  Tribunitiam 
Poteflatem  fumfiflent  ,  iifdem  etiam  Caefar  bus 
tndere  folitos ,  At  licet  verum  fit ,  Auguftum 
eodem  die  ac  menfe ,  V.  nempe  Kxl.  JuH.it , 
quibus  Tribunitiam  Poteftatem  accepit  ,  in  Ti- 
berium  poftea  contulifle ;  falfum  tamen,fequen- 
tes  Imperatores  eo  cjie  ac  menf^ ,  quibus  ipfimct 
Tribunitia  Poteftate  exornati  fuiffept,  alijsenn- 
dem  tribuifle,  Febat  id  de  more  V,  Kalcndis 
alicujus  menfis  indifcriminatim,  quod  eo  die 
ara  Viilorias  dedicata  fuilTet,  &  Auguftus  Tri- 
bunitiam  Poteftatem  primum  fufcepiflet,  Hu;us 
rei  exempla  infra  occurrent , 

Anno  Periodi  Gr&eo-Rcmans.  J471. Cyclo  Solis  16. 
B.  LtiBd  t8.  Inditf,  ti.  Mundi  308 yUrbis  c^n- 
dit/i  731.  aute  Chrijlum  %i.  Juliano  14.  Augnjii 
13.   Herodis  19.  &  16. 

Cofl".  M.  Claudius  MarccHut  JEferimtt  ,  &    L. 
Jrruntiut  [  1  ] 

Anno  Pcriodi  GricoRomans  s/473'  Cydo  Sutit  17. 
AG.  Luns  19,  Indicl.  13.  Mundi  3984.  Urbis 
condits.  733.  ante  Chriflum  il.  Juliano  25.  At(- 
gufli  14,  Herodit  10,  (^17« 

Cofl",  ' 


nC 


NOTJE    [1]  K^  Ojf.  Auguffus  dfar  X7,  6*  C««  Calpurnius  Pifo  .  Fragmentum  de  quo  fupra  ad  A.V,  717, 


Cn.   CalpurN.    PISONE.    CQS. 

....    E  I  D.    JUL, 

CarSAR.    IN.     MONTE.     FUIT 

CxSAR,    COS.    ABDICAVIT 

K.    N  O  V, 


Cn.  CalpitrN.  PISONE  .  COLIEGA.  CQ5.  Fragmenfa  Capitolina,.  .  C.ESAR.  DIVI.  F,  C.  N; 
AGUSTUS  .  XI.  Tabula  Aricvrana  .  ET.  CONSUL.  UNDECIMUM  •  DUODECIM.  FRUMENTA- 
TIONES  &c.  Nummi  apud  OrConem:  AUGUSTUS.  COS.  XI.  TRIB.  POT.  Dio  Iib.  DII.  pag. 
517.  AUGUSTUS  XI  CONSUL  CUM  CALPURKIQ  PISONE,  adeo  gravi  morbo  decubuit  ,  ut  nulli_ 
fpes  falutis  adejfet .  Pag.  J18.  His  Jingulis  ordmatis  ,  in  Albanum  exiit ,  ac  Confulatu  fe  abdicavit . 
Quonium  emm  ipfe  jam  inde  *  comprjiticne  rcip.  at  nonnulli  ctlii  tnto  anno  confulatum  gejferant  ; 
inhilere  eum  morem  eupiens  .  ut  ad  plures  eonfulaiut  perveniret ,  extra  Urbem  magiftratu  abiit ,  nt-t 
impediretur  .  Laudatum  efl  hce  ejut  faftum  .  idque  etiam  ,  quod  in  fuum  locum  futrogavit  L.  Septium  , 
qui  vir  femper  Bruti  rebut  faverxt  &e.  Plinius  lib,  XIX.  cap.  1.  Detnde  &  Jine  ludit  MARCELLUS 
Cttavia  furore  Augufli  genitut ,  in  JEdilitate  fua  ,  AVUNCULO  XI.  CONSULE  ad  Cahndat  Augufli  , 
telis  fvrum  inumbravt .  Fafti  Idatii :  Qttaviano  XI.  &  Pifone .  Vindebonenfes  ;  Augufto  XI,  & 
Pifone . 

Suetonfus  in  Oclavio  cap.  XXVII.  meminit  Tedii  Afri  COtStSULlS  DESIGNATT,  quem  Auguffut 
quia  fatlum  quoddam  fuum  tnaligna  fermone  tarpfiftet ,  tantit  perterruit  tninit  ,  ut  it  fe  pr&cipita- 
verit . 


{x]  f*Off.  M.  Claudius  Marcellut  JEferninut ,  &  l.  Arruntius  .    Tabula    Colotiana   apud   Grtlterum 


COJf.  M.  Claudiut  Mareellut  JEferninut ,  ty  L.  Arruntiut  ,    Tabu 
pag.  CCXCVIII.  I.  &  inter  Donianas  Infcriptiones  pag.ij7. 


M.    C  L  A  U  D  I  U  S  . ,  M.    F.    L.     JE.  .  . 

Li    MUNATIUS.     PAUL.    JEMILIUS. 
Item   pag.  X.    r.     DEDICATUM 
L.      ARRUNTIO.     ET.    C     CLAUD. 
MARCELLO.    COS. 


Igatis  Fafiis  inditum  perperam,  ex    hac  Gruteriana    Infcrfptiorej. 
icnibtis  feletfis   pag.  191.   quare  Marcelii  prarnorr.en ,  Caiut .    Dio 


Pxarnonien  Marci  Marrello  in  vu  t 

Itoret  ]f:  Vigrolius    in   Infcripticjuuu^  kuu»   yny,  ,   qu«ic  jvi.utcui   ^. «...«...«. , 

lib.  LIV.  in  princ.  pag.  511.  Annus  infeqticnt  M.  Marcellum  ,  L.  Arruntium  confulet  habutt .  Fafti   l- 
<jatii :   JLfernin.,  xfr  Arruniio.    Vindebonenfes :    Marcello  tjy  Arruntio. 


ad  Annales  C  Baronii ; 


3*3 


Olymp. 
190. 


cxix. 

Ccjla  in 
Syria  • 


CXX. 

Mejfall* 
Varro  fuc- 
ceJJit  it\ 
Prafetlur* 
Syris.  . 

Barcn.  in 
-Apparatu 

n.LXXXV, 
Baron.  ni 
LXX.XlV, 


CofT,   Q^    JEmihus    Lepidus ,  '<&    M,    tollius . 

^«»9  Periodi  Gr&co-Romans.  5474.  Cyclo  Solis  18. 
F.  Luitn  1.  Indift.  14,  Muniii  3985.  Urbis  con- 
ditx-ji^.  ante  Cbrijlum  10,  Juliano  x6,  Augu. 
fli  ll,   Herodis  11.    ©*  18. 

Cofl".  M,  Appuleius  ,  &  P.  Silius  Kcrva,  [  i  ] 
Jofephus  lib.  15.  Antiquit.  cap.  13.  narrat  ,  Ze- 
nodorut»  quendam  conduxifle  ditionem  Lyzaniae, 
&  non  folum  prardas  non  vetaffe  ;  fed  etiam  ea- 
rum  participem  fuifle.  Hinc  propinquorum  agro- 
rum  coloni  Vayronem  Provincia:  Praefidem  ro- 
garunt ,  ut  Zcnodori  injurias  fignificaret  Cxfari. 
Refcripfit  hic ,  expugnanda  effe  latronum  rece- 
ptacula  ,  &  dirionem  eam  ditioni  Herodis  con- 
tribuendam.  Eam  regionem  poftquam  Herodes 
accepit  a  Caefare  ,  Zenodorus  Romam  ad  accu- 
fandum  Herodem  profectus  eft ;  nihil  tamen  ef- 
ficere  potuit.  Interea  in  Afiam  Agrippa  mitti- 
tur  ,  adminiftraturus  tranfmar.inas  Provincias  pro 
Csefare .  Dccimo  feptimo  demum  Herodis  regni 
anno  Caefar  venit  in  Syriam  ,  &  Zenodorus  apud 
Antiochiam  Syriae  periit .  Caefar  vero  hujus  pox- 
tionem  non  contemnendam  donavit  Herodi  : 
qu$  fita  eft  Galilaeam  inter  &  Trackonem.  Quae 
omnia  ex  Jofepho  defcripta ,  qui  lib.  i.deBel- 
lo  cap.  15.  eadem  de  re  loquens,  ait:  Et  de- 
cimo  anno  reverfus  (  Auguftus  fcilicet)  iterum 
in  Provinciam,  Zenodoro  mortuo ,  tcrram  om- 
ncm ,  qus.  intcr.  Trachonem  &  Galil&xm  erat  ,  ei- 
dem  attrihuit .  Por.ro  Auguftum  anijo  Urbis  724. 
in  Syriam  profectum  efli:,  docet  Diolib.  $1.  cup- 
rentique  anno  in  eandem  Provinciam  rurfus  ad- 
venifTe,  narrat  Dio  lib.  54.  fub  hujus  anni  Con- 
fulibus  ,  ubi  &  ait ,  eum  Herodi  Zenedori  cu. 
jufdam  Tctrarchicim  attribuiffe . 

Ex  his  feries  Praefidum  Syriae  a  Baronio  con- 
fecla  ,  corrigenda  .  Baronius  poftquam  locutus 
eft  de  Meflalja ,  ait  ,  Hic  pr&fuiffe  videtur  ufque 
ad  attnum  ah  Urbc  cottdita  DCCXXXJ ,  quando 
M.  Agrippa  tam  Sy^ia. ,  quam  toti  Orienti  prsfi- 
citur  ,  qui  ,  ut  teflatur-  Dio  lib,  53.  eji  revoca- 
tus  anno  ab  Urbe  condita  DCCXXXIH.  quo  ipfe 
Auguflus  in  Syriam  profeSus  reperitur ,  (  ex  Dio- 
ne  lib.  $4»  ubi  manjit  faltem  trienni  temporis  fpa. 
!;q  :  ttam  fub  Confulaiu  Sentii  Saturnini  aibuc 
agebat  in  Oriente  .  Paulo  antea  inconftantiae  Jo- 
fephum  arguerat ,  qui  Varum  Syriae  Praefidem 
dixerit  apno  Regni  Herodis  XVI.  &  dein  fcri- 
pferit,  anno  poftea  vicefimo  paulo  ante  obittfm 
Hqrodis  Varum  fuccefllfle  Sentio  Satumino  . 
Apparatus  itt   Baronium 


Xec  eft  ,  inquit  Baronius ,    quoit  poffit  dici  ,  eun- 
dem  Varum   iterum    eo   miffum ,   cum  ncc  ipfe  Jo- 
fcphus  ,    nec-  alii  id  uflantur  .  Sed  ,   llt   jam  Vi« 
ri  docti    obfervarunt ',    prava  Geleni    interprc- 
tatio  Baroniumdecepit.  Nam  ubi  Jofephus  Iib.i. 
Belli  cap.  1  j.  fcrtbit ,  s'a'prova  7-" TopstAOv*  rti? cup/aj 
legit  Varum  Prxjidem  Syris,   cum  vertendum  fue- 
rit ,  Vamnem  Prsfidem  Syrix  .  Ita  lib.i  %.  Antiquit. 
cap.   13.    idem     Jofepho    dicitur   Od'awoc ,    re- 
fleque  Rufinus    Latine  vertit ,  Varro  .    Sed   qui 
fucceftit   Scntio    Satutnino ,   vocatur   a  Jofepho 
lib.17.  Antiquit.   cap  7.  Ojsp»c  Kwri\td;  id  eft. 
Varus  Quintilus  .  Practerea  non  anno  prarceden- 
ti  ,  fed  currenti  in  Syriam  Augujius  venit ,  quo 
poft  annum  Urbis  714.  non  venerat .   Dio  lib. 
54.  agens    de  rebus  Marcello  &  Aruntio  CofT. 
geftis ,  anno  fcilket  Urbis  732.  ait :  In  Siciliam 
profectus   efl  ,  ut  eam   ac  omnes  alias   ad  Syriam 
tifque  Provincias   confiituerct  Augttftus  .  Tum  ad- 
dit  :   Auguflus  ,  rebus  in  Sicilia  ordinatis  ,   Syra- 
cufifqus   &    aliis  quibufdam    urbibus    colonis.  Ro- 
manotum  ut  ejfent ,  deflinatis,  in  Gr&eiam  tranf- 
mifit .  Et  paulo  poft  :  Rebus  in  Grs.cia  confeBis , 
Augufius   in  Samum  navigavit ,  ibiqite  hicmavit  • 
Vere  in   Ajiam  perrexit  M,    Appuleio ,    Publio    Si- 
lio  Cojf.  Auguftus ,    Afia  Proconfulari  Provincia 
ordinata  ,   thi  &   in   Bithynia  omnia    eonfiituit , 
inquit   Dio,     quifubdit,  idemque  in  Syriamcum 
adveniflet,  Tyros  ac  Sidonios  propter  factiones 
punivit .  Ex  quibus ,  ut  advertit  Card.  Norifius 
in  Cenotaphiis  Pifanis  Differt.   a.    pag.   291.  & 
feqq.  patet ,  Auguftum  circa  aeftatem  hoc   anno 
in  Syriam  venifle  ;  cum    verno    tempore   Afiam 
ac  Bithyniam    perluftraflfet .   Jofephus    laudatus 
dicit,   fuifle  annum   XVII.   Regni    Herodis ,   ac 
decimum  annum  poft  praecedentem  ejus  in  Sy- 
riam    profeclionem ,  ficque  in  tempore   ei  cum 
Dione    optime   convenit . 

Infuper  conftat  ex  Dione ,  quem  Baronius 
imum  fuae  fententiae  auctorem  laudat,  Augu- 
ftum  qui  hac  asftate  in  Syriam  profetfus  eft  ,  po- 
ftea  apud  Samum  hibernaffe ,  ut  vix  quinque  menfe) 
in  Syria  nienfes  moratus  fuerit  ,  non  vero  per  in  syria 
triennium  ,  ut  vult  Baronius .  Sed  nec  illudad-  m(fnfite 
mittendum ,  Augufto  in  Orientis  partibus  de- 
gente  ,  nullos  ejufdem  Legatos,  nec  a  populo 
fuas  in  Provincias  miffos  Proconfules  extitifle. 
Quis  enim ,  Augufto  apud  Samum  hiemante  , 
in  Syria  ,  quis  in  Cyrene  ,  quis  in  Bithynia  jus 
dixiffet?  Quis  ab  anno  Urbis733,  ad  737.  quo 
rurfus  Agrippa  rediit  in  Orientem ,  Syriae  res 
adminiftravit?  Inquit  Card.  Norifius  laudatus , 
qui  &  ex  Appiano  lib.  4.  Bel.   civil.  pag.619. 

Z  2  1  de 


CXXL 

Augufius 
?iix  quin- 


NQT^E 


[1]  \^jt  OJl.    Q,.  £milius  Lcpidus  ,  c£r  M*  Lallius .  Tabula  Colotiana  . 

Qi    iMILIUS.    L  E  P  I  D.    M.    L  O.  .  .  „ 

Gruterianus  Lapis  pag.CLX.  i.  Q.  LEPIDUS  .  M.  F.  M.  LOLLIUS  M.F*  COS.  EX.  S.C.  PRO» 

BAVERUNT.    De  his  Coff.  Horatius  in  fine  lib.  1.  epiftolarum . 

forte  meunt  Ji  quis  te  percunllabitur  tiium 
Me  quaier  undenos  fciat  implevifie    Deeembres 
Callegam  LEPIDUM,  quo  duxit  LOLLIUS  &vo. 

Pio  lib«  LIV.  pag.  $14.  Confulaius  locus  alte*  Augufio  fervabatur  ,  ideoquc  mni  initio  M,  Lolliut  fo* 
lus  confulatum  gej/it  .  C&fare  autem  confulatum  non  accipiente .  Q^  Lepidus  ,  (£•  L.  Silanus  eum  ambi- 
vcrunt :  itaque  favorts  venatione  omnix  conturbarunt ,  ut  cordati  viri  Auguflum  Romam  revocarent  &e, 
Nihilo  inde  Sedatius  ws  at~ia  efi ,  ut  vix  tandem.  Lepidns  conful  creatus  fuerit .  Fafti  Idatii ;  hollio^ 
&  Lepido ,    Ita  &  Vindebonenfes . 

[ij  V^  °ff'  &*   Ajtpuleius  &  P,  Silius  Nerva ,  Tabula  Colotiana . 

M.    APPULEIUS.    S  E  X.    F.    P.    SI.... 

Dio  lib.  IIV.  pag.  jtj.  Vere  (Augillius)  iit  Afittm  $errexerit  ,  M,  Apukio ,  P.  SUio  confulibus.  Fafft 
Jdttii;  Afuleio,  <<r    i{erv» . 


CXXII. 

Jignppa 
$yri&  VrA- 
fts. 


cxxin. 

Annus  ca- 
pt&  Hitro- 
Jolym&  ex 
anno  VIII, 
ilerodis 
frobatut , 


3S4   '        Pagi  Apparat 

<3e  M.  Tullio  Cicerone  Oratoris  filio  ,  qui  vi- 
cto  Bruto  ad  Sex.  Pompejum  in  Ciliciam  fe  re- 
ceperat ,  loquente  ,  ait ;  Pofi  hos  C&far  ,  quo 
averteret  a  fe  Ciceronts  proditi  dedecus  ,  Augu- 
rem  eum  fecit ,  &  paulo  pofl  Confulem  ,  fo/lre- 
mo  Syrii  Prsfidem .  Hanc  Ciceronis  adminiftra- 
tionem  Syriacani  ab  anno  Urbis  735.  ad  737- 
contigiffe  putat  Card.  Norifius ;  cum  ante  illos 
annos  alii  Proprastojes  eam  Provinciam  admi- 
niftraverint . 

Quoad  Praefecluram  Syriacam  Varronis  ,  is 
eam  obtinebat  anno  Urbis  73».  quo  Herodes 
Caefaream  condidit,  ut  deducitur  ex  Jofepho 
Jib.  1.  Belli  cap.  \C,  &  Iib.  15.  Antiquit.  cap.  13. 
qui  addit  Herodem  filios  fuos  Alexandrum  & 
Ariftobulum  Romam  ad  Caefarem  educandos 
mififfe,  &  Herodem  accepifie  a  Casfare  Tracho- 
ncm ,  qua  Zenodorum  privaverat ,  quo  tempo- 
re  Varro  Provinciae  Syrix  pra:erat .  Anno  tanien 
prarcedenti  ,  Urbis  fcilicet  731.  M.  Vipfanius 
Agrippa,  tefte  Dione  iib.  $4.Syria:  Praefeclu- 
ram  ab  Augufto  acceperat,  de  qua  ioquitur  e- 
tiam  Jofephus  Iib,  ij.  cap.  13.  Quare  apparet, 
totius  Orientis  Provincias  Agrippas  demindatas 
fuiffe;  cum  alii  Proconfules  eodem  tempore  in 
Provinciis  Afiaticis  fuerint ;  quod  de  Varront 
negari  non  poteft ,  ut  ex  diclis  liquet.  Tacitus 
Jib,  %,  Annal.  loquens  de  Germanico  ,  cui  po- 
flea  Orientem  Tiberius  permifit ,  ait :  Tunc  de- 
treto  Patrum  permiff&  Germanico  Provinci&  qu& 
tnari  dividuntur ,  mxjufque  Imperium  quoquo  ad- 
jffet  ,  quam  his  qui  forte  aut  miffu  Principis 
cbtinercnt  ,  Si  hoc  amplo  Imperio  Proconfulari  , 
inquit  Card.  Norifius  loco  laudato,  Agrippa  or- 
natus  dicatur  ,  cum  in  Orientem  miffus  fuit , 
una  cum  eodem  fuere  in  Afiaticis  Provinciis 
populi  ordinarii  Proconfules,  in  quorum  tamen 
Dicecefes  majus  Imperium  Agrippa  0btineb.1t. 
De  ejus  in  Afiam  adventu  fermo  redibit.  Ha?c 
Card.  Norifius  .  Varro  itaque  Syria:  praefuit  eo 
etiam  tempore  ,  quo  Agrippa  Orientem  guber- 
nabat.  De  Agrippae  Praefeclura  rurfus  infra . 

Denique  notandus  annus  decimus  feptimus 
Herodis  a  morte  Antigoni  defumtus,  ex  quo 
manifeflum  fit,  Jofephum  expugnationem  urbis 
Hierofolymitanae  cum  anno  Urbis  717,  copulaf- 
fe  .  Ha?c  Jofephi  verba  :  jiJii  S*  uvrit  t  (2aoi\u'x; 
»'£  7rccfii\9o'yroe  tm;  nxfoxp  ii'{  ctp/otv  a.'<S>iYtro . 
quae  verba  ficGelenius  vertit  :  Dectmo  fcptimo  de- 
tnum  ejus  regnt  «tnno  C&far  venit  in  Syriam  . 
Sed  perperam  ;  ea  enim  fic  cum  Petavio  lib.n. 
de    Docl.  Temp,  cap.  1.  Latine  reddenda  ;  Cum 


MOTiE 


us  Chronologicus 

jxm  regni  XVII.  annus  Hcrodit  fr&Uriffct  ,  Car- 
far  in  Syriam  venit.  Jofephus  enim  annum  He- 
rodis  XVII.  Ttari\96vrct  vocat,  id  eft,  pr&tcritum . 
Ex  quo  Jiquet  pnmum  ,  Jofephum  cladem  ur- 
bis  Herofolymitnnae  anno  Urbis  717.  rede  col- 
locaffc ,  fibique  conftare  .  Cu  n  e  contra  in  0- 
pinione  Dionis  annus  XVII.  Herodis  anno  pra:- 
cedenti  terminari  debeat,  quo  tamen  quse  ipfe- 
met  Dio  narrat ,  hoc  anno  contigere  ,  ipfo  e- 
tiam  Jofepho  tefte  ,  qui  res  Romanas  optime 
callebat.  Liquet  fecundo,  urbem  expugnatam 
fuiffe  ante  auturanum  ,  ut  fuo  loco  diximus , 
cum  Herodes  jam  annum  decimum  oclavum  in- 
choaffet,  quando  Auguftus  hac  a:ftate  in  Syria 
fuit  > 

A»»o  Periodi  Cr&eo-Roman&  5475.  Cyclo  Soh't  19» 
E.  Lun&  1.  Indift.i'.  Mundi  3086-  Urbis  con~ 
dit&  735.  ante  Chriflum  19.  Juliano  ij.Augu- 
fii    16,  Herodis   iz,dr    19. 

Coff.  gi  Lneretiut  Vifpillo ,  &  C.  Sentiut  Sd- 
tuminus .   (  1  ) 

Anno  Pcriodi  Gr&eo-Roman&  %s,i6.Cyclo  Solit  10. 
D.  Lun&  i.Inditt.  x.Mundi  3587.  Urbis  condi- 
t&  -ji6.  ante  Chriflum  18.  Juliano  18,  Augu- 
fti  %-j,   Herodit  13.  &  io, 

Coff.  P.  Cor.  Lentulut  Marcellinus  ,  &  Cn,  Cor- 
nelius  Lentulus  .  (  %  )  Cum  primum  Imperii 
decennium  ad  exitum  jam  tenderet,  Auguftus 
in  aliud  quinquennium  ,  fuum  fibi  prorogavit 
Principatum  ,  ut  teftatur  Dio  lib.  54.  ubi  id 
fub  hujus  anni  Confulibus  faclum  afferit  .  A- 
gripp&  cum  alia  fere  eadem  qu&  fibi  ,  tum  Tri- 
hur.itiam  Potcflxtcm  itidem  ad  Quinqucnnium  de- 
dit ,  inquit  Dio  eodem  loco .  Auguftum  imita- 
ti  ejus  fuccefTbres  annis  quibus  Qiiinquennalia 
&  id  genus  fefta  edidere  ,  Caefares  creare  ,  aut 
iis  Tribunitiam  Poteftatem  impertiri  foliti  funt  . 
Hoc  &  fequenti  anno  Auguftus  Romx  fubftitit , 
annoque  fequenti  ibidem  Cajum,  &  Lucium 
Agrippx  filios  ex  Julia  Augufti  nata  adoptavit . 

Anno  Veriodi  Cr&co-Roman&  5477.  Cyclo  Solit  21. 
CB.  Lun&  4.  Inditt.i.  Mundi  3088.  Urbis  con- 
dit&  737.  ante  Chriflum  17.  Juliano  19.  Au- 
gufli    1$,  Herodis   »4.  (£•  11, 

Coff.  C.  Furnius  ,  &  C.Jttnius  Silanus  ,  (  3  ) 
Hoc  anno  Beatiffimam  Virginem  Salvatoris  no- 

ftri 


Principa- 
tus   Augu- 
sio  proro- 
gatus  . 


!uC 


CXXIV. 
B.  Vtrgi. 
nis    Kati. 
vitat . 


OJf.  2i  Lueretius  Vifpillo,  &  C,  Sentius  Satuminus ,  Tabula   Colotiana 


C,    S  E  N  T  I  U  S  . 
SATURN.     Q.    LY. ... 
S  U  F.    M.    V  I  N  U   C  I  U  S.    P. 


F. 


Dio  lib.  LIV.  pag.  517.  Eo  anno  conful  fuit  C.  Sentius ,  cui  quum  colhga  effet  dandus  (  nantL. 
tum  quoque  rrfervalum  fibi  confulatum  Auguflus  non  accepit  )  iterum  feditiones  ac  c&des  Rom&  eve- 
nerunt .  .  .  Auguflut  re  cognita ,  quum  viderct  nullum  mali  finem  fore  ,  Ji  eandcm  ,  quam  prius  ra- 
tionem  teneret  ;  unum  ex  legatis  ,  Q^  Lucretium  nomine  ,  qui  unus  ex  projcrtptis  fucrat  ,  confulem 
defignavit ,  ac   ipfe  Romam  contendit ,  fafii  Idatii  ;  Satumino  ,  &   Lucretio  .  I(a  &   Vindebonenfes, 

(l)  f~~*Ofl.  P.  Comelius    Lentulus  Marcellinus  ,  &  Cn,  Cornelius  Lcntuhts  .   Tabula    Colotiana.  P. 
V^,  CoRNELIUS.  P.  F.  CN.  C. .   Tabula  Ancyrana .  CN.  P.   LENTULO  ....Diojib.  LIV. 
pag.    %i6.  Id  enim  agebat  P.   jam  &  Cn.  Lentulis   confultbut .  Fafti  Idatii  ;  Duobus   Lentttlis  .  Vin- 
debonenfes ;  Lentulo ,  <&•  Lentulo  , 

(3)  (~*°!f:  C.Furnius  ,  Csr  C.  Juniut  Silanus.  Tabula  Colotiana  C.  FURNIUS.  C.  F.  C.  IV..  .. 
\_,  Dio  lib.  LIV.  pag.  J33.  C.  Furnio  C.  Silano  COSS.  iterum  natus  eft  Agrippx  filius  ,  cui 
Lucio  nomen  fattum .  Quo  die  natus  fit  Lucius  haclenus  ignorabatur .  Norifius  in  Cenotaphiis  Pi- 
fanis  Differt.  II.  Cap.  I.  Jo:  Baptift.im  Ricciolum  improbat,  qui  III.  Kal.  M<nf ,  natum  Lucium 
cenfet;  Norifius  enim  diem  potius  adoptionis  fuiffe ,  diem  vero  natalem  fub  initium  hujus  anni  . 
At  dies  natalis  Lucii ,  in  Kaleodario  Anriatitio  confignatur  ad  XVI.  Kal.  Decemb.  his  verbis :  XVI. 
(Kal,  Decemb.)  INCIRC.  L.  AUG.  NATAL.  Cenforinus  de.  die  natali  cap.  XVII.  Quimos  ludos  , 
C.  Furnio,  C.  Junio  Silano  coff.  ann.  DCCXXX.  VII.  C&far  Attgulitts  ,  &  Agrippa  fecerunt .  Fafti 
Idatii;  Fornicio  (pro  Furnio)  &  Silano  .  Vindebonenfes :  Fumio ,  &   Silano , 


ad  Annales  C.  Baronii. 


3*5 


B.iron.   in  ftn  matrem  natam  exiftimat  Baronins .    Auftor 

Apparatu    vero  Chronici  Alexandrini    ftib  anni  fequentis 

11.  XLVlii.  Confulibus  ejus  nativitatem  confignat.  Qua.  ibi- 

&  Spon-     dem  Baronius  de  Chrifti  Genealogia  habet ,  lu- 

dan.  num.  cem  accipere  poflunt  ex  Diflert.  Petri  de  Mar- 

2CXI.  ca   de   Stemmate  Chrifli ,  quae   prima  eft  inter 

ejns  Opera  pofthuma  :  neque  enim  mens  eft  in 

ea  fimilibufve  operam   ponere ;  cum  meliora  , 

quam  Baronius  ,  afferre  non  poffimus. 

Ludi  S&-         Auguftus    fub   hujus    annf    Confulibus   Ludot 

cularct  ct-  Secularet  Quintot  celebravit ,  ut  non  tantum  ex 

Itbrati  .       Cenforino    Jib.de   Die    natali  ,    fed   etiam   ex 

Nummis  apud    Mediobarbum    pag.  36.  liquet . 

Quater  poftea    a  fubfequentibus    Imperatoribus 

exhibiti  ,  tandemque  neglecli ,   &  a  Chriftianis 

Imperatoribus  abrogati . 

Olymp.       Anno    Periodi  Gr&co-Roman&    5478.    Cyclo   Solit 
191.  22.   A.  Lun&   j.    Indicl.  3.   Mundi  3989.  Urhit 

condit&  738.  ante  Cbriflum  zS.Juliano  30.  Au- 

gufti  29.  Hcrodit  2J.  &    %i. 


terum  Sy- 
ri*  Pr&fet . 


.        .         CofT.  L.  Domitiut   Ahcnohardut  ,  &  P.  Corne- 
Agnppat-  lms    Scipio       ^t)    Teftatur  D[0  ],b.    J4.  Agrip. 

pam  exhibitis  hoc  anfio  Ludis  Actiacis,(  qui 
menfe  Septembri  ,  quo  ineunte  Auguftus  viclor 
n.iv.ili  pugna  apud  Actium  extiterat  ,  edi  foli- 
ti  erant)  in  Afiam  tranfmififle  ,  ideoque  circa 
autumnum  .  Hxc  altera  Agrippa:  in  Afiam  pro- 
fcclio  ,  quam  Baronius  rede  hoc  anno  configna- 
vit ;  qui  tamen  in  eo  peccavit,  quod  Augu- 
ftum  inter  Prajfides  Syriae  connumerarit  ,  ab 
anno  LTrbis  734.  quo  is  ex  Syria  difceflit  hi- 
berna  apud  Samum  habiturus  ,  ufque  ad  prse- 
fentem  annum  quo  Agrippa  in  Orientem  iterum 
miflus  eft  .  Nam  ,  ut  obfervat  Card.  Norifius 
Diflert.  2.  de  Cenotaphiis  Pifanis  pag.297.  P°- 
tuit  Agrippa  abfens  per  Legatos  Syriam  rege- 


re  ;  quod  eo  magis  dicendum  ,  quod  Jofephus 
lib.  i5.de  Antfquir.  cap.<S.  tradat ,  /tgrippnm  in 
Italiam  reverfum ,  pojlquam  annot  decem  Diace- 
Jim  AJis  aiminiflrajfct ,  ab  anno  nempe  Urbis 
731.  ufque  ad  annum  Urbfs  741.  quo  Agrippa 
ex  Syria  Romam  reverfus  eft  ,  ut  loco  citato 
docet  Dio.  Poft  Agrippam  Titium  Prxfidem 
Syria.  exhibet  Jofephus  Jib.  16.  Antiq.  cap.12. 
quem  Baronfus  omifit ,  &  de  quo  pluraCard. 
Norifius  loco  citato  . 

| 
Ann»  Periodi  Gr&co-Roman&  J479.  Cyclo  Solit  13. 
G.  Lun&  6.  Inditl.  4.  Mundi  3990.    Vrbit  condi- 
t&  739.   ante  Cbriftum   15.  Juliano  31.  Augufli 
30.  Herodit  x6.&    23.' 

Cofl*.  M.  Lhiut  Drujut  Libo  ,  &    Li  Calpur- 
niut  Pifo  .  (  2  ) 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  5480.  Cyclo  Solit  24. 
F.  Lun&  7.  Inditt.  J.  Mundi  3991.  Urbit  con- 
dit&  740.  ante  Cbriflum  14.  Juliano  32.  Augu- 
ili  31.  Herodit  r-j.   &  24. 

ColT.    M.  Liciniut    Craffut ,  &   Cn.  Corntliut 
Lentulut  (  3  )  . 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  J481.  Cyclo  Solif  2J. 
E  D.  Lun&  8.  Indifl:.  6.  Mundi  3992.  Urbit  con- 
dit&  741.  ante  Chriflum  13.  Juliano  33«  Augu- 
fli  32.  Herodit  18.  &  X$. 

CofT.    Tiberiut   Claudiut    Nero ,    &    P,  Quin.  /fgrippa 
ililiut  Varut   (4)  Pofl    Agrippam  ex  Syria  rcver-  jribUnitia, 
Jum  Tribunitia   Potsflate   in    aliud   quinquennium  p0[eflate 
prorogata  cohoneflavit ,  inquit  Dio  lib.  J4.  Augu-  donatur  . 
ftus  fcilicet  . 

Anno 


NOTiE    ( 1 )  \_j  Off.  L.  Domitiut  JEnobarbut ,  6*  P.  Corneliut  Scipio .  Tabula  Colotiana  . 

C  L.    L.    D  O  M  I  T  I  V  S.    C  N.    F.  P. 
C  O  .  .  . 

S  V  F.    L.    T  A  .  .  . 

Dio  lib.  LIV.  pag.  J33.  Hit  conflitutit ,  L.  Domitio ,  &  p.  Scipione  cofl.  in  Galliam  profetlut  eft 
(Auguftus).  Fafti  Idatii '.  Scipione  ,  &  Domitio  Ahenobarbo  .  Vindebonen fes:  Mnobarbo,  &  Scipione  . 

(2)  f^Off.M.  Liviut  Drufut  Libo ,  &   L.Calpurniut  Pifo .  Tabula    Colotiana  .  M.  DRVSVS.  L. 
V_^,   F Dio   Iib.  LIV.   pag.  J3J.  Itaque  Auguhut  ,  etfi   nihil    armit    ad    id  hellum     fuit 

eput ,  tamen  reliquit  rebut  conflituendit ,  hunc  &  pofleriorem  proxime  annum  ,  quo  conjulatum  geffe- 
runt  M.  DRUSUS  LIBO  ,  &  L.  CALPURNIUS  Pifo ,  abfumpfit .  Fafti  Idatii :  Libone ,  &  Pifont .  IU 
&  Vindeboneufes. 

( 3)  f^  Olf.  M.  Liciniut  Craflut  &  C».  Corneliut  Lentulut,  Tabula  Colotiana  .  M.  LICINIUS  .  M. 

L>  F 

Infcriptiones  felefla.  Jo.  Vfgnolii  pag.  331.  VIII.  KAL.  JULII.  GN.  LENTULO .  M.CRAS.  COS. 
Dib  lib.  LIV.  pag.  537.  Aino  Jequenti  M.  CRASSUS ,  6*  CN.  CORNELIUS  conJuUtum  gefferunt  . 
Fafti   Idatii:  Crajfo  &  LentuloL  Vindebonenfes :  Graflo  6*  Augure . 

(4)  y^  Off.  Tiberiut   Claudiut   Nero ,  &  P.  Quinililiut  Varut .  Tabula  Colotiana  .  TI.  CLAUDIUS. 
\^  TI.  F. Fragmentum  de  ludis  votivis  ob  reditum  Augufti  apud  Gruterum  pag.XI.». 

P.  Quinclilius    SEX.     F.    VARUS 

Pontifex  C  O  S 

Ludos   votivos  prO    R  E  D  I  T  U 

Imp.  Cacfaris  Diu    I.  F.  AUGUSTI 

Jovi  Optimo  mAXIMO.    FECIT 

Tf.  Claudio  Ti.  f.  NerO  NE.    CONLEGA. 

AntiquK  Tn/criptiones  Etruriat ,  illuftratat  ab  Antonio  Francifco  Gorfo  P.  I.    pag.  408.  n.    119. 

TT.    CLAUDIO.    NERONE 
P.    Q.U  I  N  T  I  L  I  O.    V  A  R  O.    C  O  S. 

Sdit*  h*c  fuerat  a  jacobo  Sponio  in  Mifccll,  pag.  »77.  fed  COS.  omifcrat    Fabrettus  pag.  ioi. 

&  in 


3<56         lJagi  Apparatus  Chronologicus 


Olymp.       «da«o  Periodi  Gr&co-Romxna.  5481.  Cyelo  Solis  16. 
ipi.  C.Luoa.  9,    IndiCl.  7.   Jtf«»A'  3993.  0>£:'/ «»- 

<*««  74*,    ttnte  Chrijlum  xt.Juliauo  34.  Augu- 

fli  33.   Herodii  49.  &•  itf. 

CXXV.  Cofl*  ^.  V&riw  Mefallx  Bxrhatut  ,  C&*  P. 
Tiherio  '  Sulpicius  Quirinus  [1]  Agrippa  m  Campania  mor- 
■jribuni-  tuus  *ft  ex  Livio  lib.  136.  &  Dione  Iib.j4.Au- 
tix  Pot<-  guftus  in  ejus  Iocum  ad  rerum  fummam  iecum 
Jias  con-  adminiftrandam  Tiberium  privignum  fiium  invi- 
fertur  «  tus  afTumfit ,  eique  filiam  fuam  Juliam  Agrippce 
viduam  defpondit ,  coaclo  uxorem  fuam  Agrip- 
pinam  relinquere  ,  e?c  Dione   ibidem. 


4>wo  Periodi  Gr&co-Roma»t  J483;  Cyclo  Solis  1?* 
B,  Lunn  ro.  IndiQ.  %.  Mundi  3994.  Urbis  ro»- 
dits.  743.  ante  Ckrilium  ir.  Julia.no  3J.  Augu» 
fli  34.  Herodis  30.  &  17, 

Coff.  Paulus   Fabiut   Maximus ,    &  £\    JEliut 
Tuhcro  [1]. 

Anno  Periodi  Gr&eo-Romxns.  J484.  Cyclo  Solis  1%, 
A.  Luna.  ii.  Indicl.  9.  Mundi  3995.  I/rfe/j1  ro«« 
^><e  744,  ante  Chriflum  10.  JuUano  36.  Augn* 
fiitf.  Herodis  31.  #*  28. 

ColT, 


HCJVS    &  in  tifdem  Infcriptionibus  iEtruria:,  pag.  410.  Lapis  fepulcralis.  SEPVLTA  EST,  A.  D,  VI.  K. 
APRILES.  TI.  CLAUDIO.  NER.  P.QVINCTIL.  VAR .  COS.  Dio  lib.  LIV.   pag.  J38.  Drufo  ih 
Germania    relicTo  Romam  (Auguftus)     reverjus  eli ,    TIBERIO ,  ET  QUIKTILIO  VARQ  COSS.  Fafti 
Idatii :  Nercne  &  Varo .  Vindebonenfes  ita : 

Auguflus  hoc  anno  Pontifex  Mxximus  creatus  eft ;  vetus  Kalendarium  Farnefianum  apud  Grute- 
mm  pag.  CXXXIII.  ad  diem  V.  Martii  habet .  HOC  DIE  CAESAR  .  PONTIF.  MAXIM.  FA- 
CTVS  EST.  Eam  Auguftus  dignifatem  fufcepit,  mortuo  Lepido  Pontifice  Maximo  ,  &  a  Sacerdo- 
tum  collegio  creafus  eft ,  non  a  Senatu  .  Dio  Iib.  LIV.  pag.  J40,  Cum  Lepido  mortuo ,  Auguflus  , 
SUMMUS  POHTIFEX  efiet  creatus ,  ac  propterea  dicerncre  ipfi  quxdam  Senatut  vellet ,  frofejjus  nihtj 
Je  admiffurum  ,  cum  nihilominus  injlarent ,  (urgens  a  Senatu  ahiit .  De  Pontificatu  Max'mo  Augu- 
fti  extat  Antiochenfium  nummus,  de  quo  Norifius  de  Epochis  Syro-Maced,  piftert,  III.  Cap.  VII. 
pag.  *»'«. 

[1]  f^*  Qff.  M.  Valerius  Mefiala  Barhatut  ,  &  P.  Sulpicius  Quirinus .  Onuphrius  Fragmenta  Capito- 
V^  lina  ita  fupplevit,  &  conftiles  hujus  anni  ita  difpofuit,  nempe  ut  eifent:  M.  Valerius  Mef- 
Jxla  Marbatus  in  magiflratu  mortuus .  P.  Sulpicius  Quirinus  JEmilianus  ,  quo  in  magiftratu  morttio, 
?'«  cjus  locum  fa&ut  ejl  C.  Valgius  Rufus  ,  qui  abdicavit ,  &  in  ejus  locum  faclus  eji  C.  Cani>:ius 
Rfhtlus .  Tabula  Colotiana  apud  Gruterum  pag,  CCXCVHI.  1.  fic  habet. 


M.    V  A  L  E  R  I  LT  S.     M.     F. 
S  v  F.    C.     V  A  L  G  I  U  S.    C. 
C.    C  A  N  I  D  I  U  S.  .  .  . 


•     *     •     • 


Eadem.  emendatior  in  Donianis  Infcriptionibus  Claf.  V.  pag.  ijtf. 

M.    V  A  L  E  R  I  V  S .    M.     F.  .....  ; 

S  V  F.    C.    V  A  L  G  I  V  S  .    C.     F , 

C,    C  A  N  I  N  I  V  S 

Ex  his  fragmentis  nomina  Confulum  eruia  ab  Onupbrio,  &  fuppleta  cenfet  Plghius;  nam  iri 
■Iiis  nomina  C.  Valgii ,  &  C.  Caninii  Ieguntur,  quanquam  non  liqueret ,  inquit  Pighius ,  quo  Ioco 
in  tabulis  reponerentur .  At  hanc  haefitationem  ,  &  Onuphrii  err-mtm  partim  fubliulit  vetus  lapis 
non  ita  dudum  vulgatus  inter  Infcriptiones  antiqtias  Etrurije  P.  1.  pag.  419.  mim,  1,  &  inter  Cti- 
dia.nas  pag.  CCCLVIII.  7.  Eft  autem. 

V.    T  I .    IATINIVS.     T  I .    L.    DORI 

0.     AGRARIA.     T  I .     L.    RVFA 

HOC    MANSUM    VENI.    III I.    KA.    SEPT 

P.    SULPICIO.    C.     VALGIO.     RUFO 

CONSULIBUS 

Itaque  C.  Vaigiut  Rufut  non  eft  faclus  eonftil  f'n  demormi  P.  Sulpicti  Qulrini  Iocum ,  quum  in_, 
hocce  Iapide ,  Quirini  ipfius  colkga  ad  diem  IV,  Kal.  Septcmhris ,  nempe  die  XXIX.  Augufli  fta. 
tuatur .  Pighius  etiam  ,  Valgii  cognomen  forfan  duplex  fuiflb  exiftimat ,  fcilicet  Rup  &  Satumini  i 
quibus  conietfuris ,  non  prodit .  Rufi  quidem  cognomen  prodit  allatus  lapis,  Dio  lib,  LIV.  pag, 
J41.  Agrippa  eam  expeditioncm  (Jn  Pannoniam)  jam  hiemc  inflante  ,  qua  M.  Valerius  Mefiala  Bar* 
batus ,  &  P.  Sulpicius  Quirinus  confules  fuere  ,  fecit .  Fafti  Idatii  :  Mefiala  <§r  Qnirino  s  ita  &  Vin» 
dobonenfes .  De  Meffala  Barhato,  Meffalins.  Augufta;  patre ,  Suetonius  in  Clatidio  cap.  XXVI.  De_s 
P,  Sulpicio  Quirioo,  nimirum  de  ejus  obitu,  Patria,  genere,  ck  honoribus,  Tacitus  Annal.  lib, 
ul.  cap,  XLVIII.  De  eo  item  Jofephus  Antiquitatum  lib.  XVII.  qap,  XII.  in  fine  ,  &  lib. XVIII. 
cap.  i.aquo  niodo  Quirinus  niodo  Quirinius  appellatur .  Apud  Tacitum  Quirinius  legitur  .  Cyri- 
nus  etiam  diclus  eft.  Plura  de  eo  habebis  ex  Pagio  infra  n.  CXXIX.  CXLII.  &  fequentibus.  De 
C.  Valgia  ,  genere  ,  &  eruditione  fpeclato,  Plinius  lib,  XXV.  cap.  II.  De  Rehilo  confulari,  qui  & 
C.  Ganinius  ,  Seneca  De  Beneficiis  Iib.  il.  cap.  XXI. 

\x\  r^Ofi.  Paulut  Fahiut  Maximus  &>  £X  JEIius  Tubero  .  Dio  lib.  LIV.  pag.  J44.  Q^  Mlio  Tube* 
\_^  rone  Pxulo  Fahio  Maximo  CofJ.  Fronfinus  de  aquceduclibiis  non  femel  ;  Q^  MUus  Tubero  , 
taullus  Fabius  Maximut  .  COSS.  Plinius  lib.  VIII.  cap.  XVIII.  Idem  (  Auguftus  )  Q.  Tuberone 
fabto  Max.  COSS.  IV.  rtonxs  Majas  ,  Theatri  Marcelli  dedieatione  tigrin  prhnus  omnium  Romx  oflen- 
iit  in  czvett  manfuefattum  .  Fafti  Idatfi  :  Maximo  &  Tuherone :  Vindebonenfes ;  Tuberone  &  Maxi. 
wto.  Denarius  argenteus  apud  Vaillantium  in  Familiis  Romanis  tom.  I.  pag.  4llJ.  um  :  PAUL- 
LUS.  FABI.  MAXIM;  qui  a  Goltzio  huic  Fabio  confuli  adfcribitur  ,  adtribtiendus  eft  ,  eodeto-» 
VaiUaotio  ita  judicante ,  Pxullo  Mttximo  hujus  confulis    patrc  . 


ad  Annales  C.  Baronii.  367 


Cofl".  Juliut   Antoniur ,  fg-  Q^  Fabiut  Max.  Afri-         4>mo   Periodi    Grttco-Roman*  5486.  Cyclo  Solis  x«  OlylDP. 

eanut    (  1  )  L.Luns.   13.  Indiir.  II.  Mundi  3997.  Vrbis  con.  103, 

Anno   Fcriodi    Grs.co-Romant    J48J.    Cyclo    Solit  dits.  746.  ante  Cbriflum$.  Juliano   38.  Augufli 

X.  GF.Luns  11.  Indiil.  ia>.  Mundi  3996.  Urbit  37.  H-rodit  33.   &  30, 

eondits   745.  <*»f<?  Chriflum  9.  Juliano  37.   /f«, 

gttfli  }6.   Herodit  3».   6*19.  Cofl".    C.   Martiut  Cenforinut  ,    &   C.  Ajiniut  tri„e;pXm 

Gallut .  (  3  )  Augujlut  cum  Principatum   depofutf-  tut   Augu* 

CofT.  NVr»    Claudiut    Drufut   Germanicut ,  (gr        fet  (  hoc  enim  prs  fe  ferebat)  exatto  dccennio  aJ.  Jlotroroga. 
T.  Qu:ncliut  C'ifpi»us  (  t),  tero  ,  invitut  iterum  fufcepit ,  inquit  Dio  lib.  55.  tur . 

Idem 

1  »         11       1  1      1  1  L    1    1   mmmm mmmmmmmmmmmm. mfm^m^mmm^mmm         .  mmwmmm^mm^m^mm^m^mmm^^^^rm^m^mwmm^m^mmmmm^m  i    i»— ■ mm——. mwm/m 

NOTiE.  (1)  {—*  OJf%  JuHus  Antoniut ,  &  Q^Fahiut  Maximut  Africanut  .  Dio  Iib.  LIV.  in  fine  pag.  546. 
\^  Hsc  aita  Julio  ,  ac  Fabio  Maximo  confulibut .  Suetonius  in  Claudio  cap.  II.  Claudiut  na- 
tut  ejl  ,  JULIO  ANTONIO  ,  FABIO  AFRICANO  COSS.  Ktlendit  Auguftii  Lugduni ,  eo  ipjo  die  quo 
primum  ara  ibi  Auguflo  dedicata  efl .  Dies  quo  natus  eft  Claudjus  adnotatur  KAL.  AUG.  in  Ka- 
Jendario  Antiatino ,  ubi  ea  dic  adnotattir  TI.  CLAUD.  At  apertius  in  Kalendario  marmoreo 
Capranicenfiufb  apud  Gruterum  pag.  CXXXIV.  NATAL.  TI.  CLAUDII.    GERMANICI  . 

(1)  /~^  OJf.  Nero    Claudiut    Drufut  ,     Germanicut.  ,    &    T.  Quinilius    Crifpinut .    Lapis  GruteriamiS 
V^  pag.  LXI,  I. 

IMP,    C^ESAR.     DIVT.    F.    AUGUSTUS 

P  O  N  T  I  F  E  X.    M  A  _XJ  M  U  S 

I  M  P,    X  I  I  I._  C  O  S.    XI.     TRIB, 

P  O  T  E  S  T.    >TV7~~~ 

E  X.     S  T  I  P  E.    Q_U  AM.    POPULUS.     ROMANUS 

ANNO.    NOVO.    APSENTI.    CONTULIT. 

N  E  R  O  N  E,    CLAUDIO.    DURSO 

C  O  S. 
T.    Q_U  INCTIO    CRISPINO 

Dio  lib.  LV.  in  princ.  pag.  548.  Anno  infequenti  Drufo  ,  &  T.  Quintio.  Crifpino  Confulibut , 
figna  Drufo,  baud  Uta  acciderunt .  Vocatus  eft  olim  Decimut ,  mox  Nero  prsenomine  ,  inquit  Sue- 
tonius  in  Ciaudio  cap.  I.  ac  pcfl  prsturam  ,  confeflim  inito  CONSULATU,  atque  expeditione  repetita  , 
fupremum  diem  morbo  obiit .  P)ft  Pranuram  Coiiful  defignatus  eft.  Hinc  nummi .  NERONI  .  CLAU- 
DIO.  DRUSO.  GERMANICO.  COS.  OES,  In  confulatu  obiifle  tradere  videtur  Dio .  Germanici 
nomen  ,  quod  veluti  familiae  proprium  hic  ponitur  a  Pagio  ,  abrogandum  eft  _  nam  ab  expeditio- 
ne  in  Germaniam  ,Germanicus,  Drufus  eft  appellatus  . 


c 


(  3  )  y^  OJf.  C,  Mxrtiut  Cenforinut ,    &  C.  AJiniut  Gatlut  .  Lapis  apud  Grutcrum.  pagc  CXCVI.  I^, 

C.    M  A  R  C  I  V  S    L.    F.    L.    N. 
CENSORINVS.    ET.    C.    ASI 
N  I  V  S.    C.    F.     G  A  L  L  V  S.    CQS. 
E  X.    S.    C. 

F  I  N .    POMER*.    TERMIN 

Vetus  Iapis  ex  fchedis  Barberinis,  editus  a  Federico  Ubaldtno  in  vita  Angeli.  Colotii  pag.  99,  & 
apud  Sponium  in  Mifcell.  pag.  165. 

APOLIINI 
IMP.    CAES.    DIVI.    F.    AVGVSTVS. 

PONTIFEX.     MAXIMVS. 
I  M  P.    XIIIK    C  O  S.    X~77    T  R.    P  O  T.    XVI 
EX.    STIPE.     QVAM.    POPVLVS.     ROMANVS 
KALENDIS.     IANVARIIS.... 
C.    MARCIO.   CENSORINO.    C.   ASINIO    GALLO   COS. 

Mutila  extat  apud  Gruterum-  pag.  LXI.  i.  Vide  alias  horum  confulum  Infcriptiones  apud  eundem 
Gruterum  pag.  CXCVI.  2.  &  pag.  CXLVII.  1.  In  lapide  apud  Jacobum  Sponiuin  in  Hiftoria 
Genevenfi,  tom.  II.  pag.  371.  C.  MARCIO .  CENSoRINOCOS.  AJius.  item  lapis  apud  Fabrettum 
lnfcript.  antiqu.  Cap.  IX.  pag.  6m6*  uum.  488. 

C.    ASINIO.    G  A  L  L  O.    C. 
M  A  R  C  I  O.    C  E  N  S  O  R.    COS 

Infcriptiones  feleclse  Jo.  Vignolii  pag.  313. 

C.    MARCIVS.    L   F.  I.  N 

CENSORINVS 

C.   ASINIVS.   C.   F.   GALLVS.    COS. 

Dio  lib.  LV.  pag.  5  jr.  Sed  anno  proximo  ,  C.  Ajinio  Gallo ,  &  C.  Marcio  Cenforino  cofl,  Romam 
inivit  Plinius  lib.  XXXIII.  Cap.  X  C  Ajinio  Gallo,  C.  Marcio  Cenforino  Cojf.  ad  diem  VI.  Cal. 
Febr.  Cenforinus  de  die  natali  Cap.XXII.  Qui  autem  Sextilit  fuerat ,  ex  S.  C.  MARCIO  CENSO- 
RINO ,  C.  ASINIO  GALLO  COSS .  in  Augufii  bonorem  ,  diliut  ell  Auguflut ,  anno  Augufiano  XX. 
Vide  Dionem  lib.  LV.  pag.  551.  Macrob.  Saturnal.  lib.  1.  Cap.  XII.  Plutarchum  in  Numa ,  Sue- 
tonium  in  Augufto  cap.  XXXI.   Fafti  Idatii;  Cenforjno  ,  &  Gallo  Vindebonenfes  ita , 


:<58         Pagi  Apparatus  Chronologicus 


cxxv- 


III. 


Aututtut  *^em    AuSll^us    Pontifex  Maximtis    annum    a 

*»£,-.  t      Iu'i°  Carfare  ordinatum  ,  fed  poftea  negligentia 

znnum   lu-  ,  r  r  r  J  -n* 

;.v-„—  -•-  conturbatum   atque  confufum  ,   rurfus  ad   prifti- 

ttxn'tm    tn  *  .  ,,  .  _^ %, 

l„t„rHn.     nam  rationem  redegit,  ex  Suetonio  m  Octavio 

rtiiituit       "P*  5"  In  nnnis  emm  3<5'  ,nterca'rlti  fuerant  dies 
'     ii.  cum  debuerint  intercalari  9.  Auguftus  igitur 
Baron    fn    annoS   **■  fine  intercalari  die  tranfigi  jullit ;  ut 
Apparat      '"'  tres  ^,es '  Su'  per  annos  3 6-  v'fi°  Sacerdo- 
„,.„,,,!     talis  f  ftinatioms  excreverant,  fequentibus  innis 
11.  nullo  die  intercalato  devorarentur  ,   ex  Pli. 
nio  lib.  18.  cap.  15.  Solino  cap.  3.  &    Macrobio 
libu  i.  Saturnal,  cap.  14. 
CXXVT.        ^0^  Titium  C.  Ssntius  Satuminus  hoc  anno  Le- 
Sxtumi-      g^tus  in  S^-ri.im  miflus  .  Ejus  Jofephus   in  Iib.  16. 
nus    Syria.  Antiquit.  fxpe    meminit ,  uti  &    initio    lib.  17. 
tr&fes  .       caP-  r«  &  cap.  i.  Pleraque ,  qux  de   hoc    Satur- 
nino  Baronins   fcribit ,  Card.  Norifius  in  Ceno- 
Baron.  m  taphiis  Pifanis  Diflert.  1.  pag.  305.     &   feqq.  in 
Appiratu    examen  filfe    vocat,    ex  quo  ha?c  exfcripfirous . 
n.    LXXX-  Earonius  ait ,  Saturninum,  Pedanium,  ac   Volu- 
V'IJ»  mnium  una  fimul  Syriam  adminiftrafle  ;  a   Jofe- 

fepho  vero   Saturninum  ac  Pedanium  Pr&fides  Sy. 
ri&  appellxios .  Ex  quibufdam  Jofephi  diclis   Viri 
docli    in    eam  opinionem  defcenderunt,    ut  Sa- 
turnino  Syria?  Prarfidi  alterum    Collegam   ea    in 
Prarfedura  aflignarent .  Nam  lib.  16.  cap.  13.  Sa- 
turninum  ac    Volumnium  vocattij  rtrvpia;  \irt;a.- 
ruvru;,  &  cap.  16.  rfif  <rvpi<xt  r\yt[j.mot.; ,  Syria  Pr&. 
Jides   utrobique  male  vertit  L.terpres ;  cum  pla- 
ne  abfurdum  fit ,  Volumnium    Prarfidem    jequata 
poteftate   ac  Imperio  Syriam  rexilfe ,    cum    ean- 
dem    Sentius   Saturninus    adminiftraret .    Provin- 
ciis    enim    paratis  ,    uti  erat    hoc   tempore  Sy- 
ria  ,  nufquam   Duumviri  arqtiato  Imperio  una  fi- 
mul    impofiti  fuere  .  Itnque    unus    Saturninus    id 
temporis  eratLegatus  Proprartor  Syriae  ,  Volum- 
nius  vero  erat  tantum  Procurator    ejufdem  Pro- 
vinciae;    ac  diferte  ab  eodem  Jofepho  lib.  i.Bel- 
li  cap.  17.    dicitur  ,   W.Vpow  id  eft  ,  Procurator  , 
quo  nonrne  numquam    Prrfides  defi^navit.    Ba- 
ronius  Volumnium  Procuratorein  Syriae   ex   Jofe- 
pho  optime  vocavir  . 
CXXVII.       TrrtuIIianus    lib.4.  contra  Marcionem  cap.ro. 
A»  Satur-  pt"001"15  adverfus  Harreticum  ,  Chriftum  hominem 
ninut  cen-  natum  in  carne  mortali ,  ait  :Sed  &  cenfus  con- 
fum  e?erit  flxt    a^os  fu^   ■dug!ifo   tunc  'n  J"d&a  per  Sentium 
in   Tud&a.  .  Saturninum ,  apui  quos  genus    ejus    inquirere    po- 
tuijfcnt .  Quo  Tertulliani    teftimonio   confirmatur 
fententia  de  Natali  Chrifti  anno  Urbis  748.  nam 
eo  anno  Saturninus  Syriam  reliquit .    At  his  vi- 
detur  obftare  S.  Lucas  cap.  i.   ubi   ait :  Exiit  e- 
diilum  a  C&fxre  Auguflo  ,  ut  defcriheretur  univer- 
ftts  Orbis  .  H&c    defcrtptio    prima  faiix  efl  a  Pr&- 
fide   Syri&  Cyrino  ,  &  ibant    cmnes  ,  ut  profiteren- 
tur  finguli  in  fuxm  civitatcm  .  Addit  Lucas  ,  Chri- 
ftum  natum  ,  dum  Beata  Virgo  ac  Jofeph  in  Ju- 
da:am    pergebant  ,  ut   profiterentttr  •    Ex   quibus 
infertur  ,    nafcente    Chrifto ,    non  Saturninum  , 
fed   P.  Sulpicium  Quirinum  1'racfidem  Syria;  ftiif- 
Baron.  in   fe  •  Baronius  ,   ut    allati  ex  Tertulliano    teftimo- 
ApparafM    ni'    v'm  ^e<-linaret,  plura  excogitavit .  Exiftima- 
n  L\\'\IX   v't  ■>  Sentium  Sxturninum  a   Tertulliano  nomina- 
&'     Spon-   ttl111  >  non  fl"ft"e  hunc  Prarfidem  Syria:  ,  fed    a- 
dan.  num.   linrn  ,  qtii  anno   Urbis757.  cum  iElio  CaioCon- 
xxviii.  '  fulatum  geftit ,  quo   Confule  poft  Iuftrum  a  nato 
&   fcqq.       Chrifto  more  Romano  cenftts  agebatur .  ,,  Etenim  , 
,,  inquit  Baronius ,  ciimTemillianus  non  fatis  ex- 
„  ploratum   haberet  ,    an   Chriftus    natus   fuerit 
,,  abfoluta    defcriptione   alterius    luftri  proxime 
„  elapfi ,    an  vero  cum   eadem  adhuc  peragere- 
„  tur  ,  recurrit  ad    fubfeqttens  Iuftruin  ,    in   quo 
„  illi  conftabat ,  tum  Chrirtum  .  tum  ejufdem  pa- 
„  rcntes  defcriptos  ftiiffe  .  Hxc  ille  .  Verttm  haec 
refpcnfio  ex    fnlia   opinione    procedit  ,    in  qua_. 
emt  Baronius ,   finguli';  nempe    Iuftris    in   Judaea 
cenfttm  peractum    Nam  Judxa  er.-tt   fub  dominio 
Her<'dis    Kegis ,  ,ic  nondum  in  formatn    Rom.na? 
Provinc;a:  redafla  ;  ce  fus  autem  in  folis  Roma- 
nis  Frovinciis  peragebatur ,    non  autem  in  Re- 


gnis  amicis  ac  fociis  Populi  Roniani.  TacitusJiB. 
6.  Annal.  ad  annum  Urbis  789.  ait :  Per  idtm 
temput  Cxlitxrum  nxtio  Cxppxd"cis  ,  Archelao  fub- 
jefla  ,  qttia  noflrwn  in  modum  deferre  cenfus  ,  px- 
ti  tributa  adi/ebatur  ,  in  Juga  Tturi  montis  ab- 
fcejfit .  Calita: ,  extincto  Romae  Archeho  annoUr- 
bis  770.  ac  Cappadocia  in  Provinciar  formam  re- 
d.ich  ,  cenfnm  deferre  jufli ,  rebellarant .  Hinc 
patet,  fub  Archelao  ,  quem  ^ntonius  ,  ac  poftca 
Augtiftus  Capp.idocia:  R<;gem  impofuere  ,  eam 
gentem  cenfus  non  detulifle .  At  idem  Antonius 
ex  SC.  Herodem  Judarse  Regem  ekgerat  ,  quem 
uti  &  Archelaum  dppad  >cem  Augttftus  Regnum 
habere  permifit.  Recle  Tacitus  dlxit ,  noflrum  in 
tnodum  deferrs  cenfus  ,  quod  nempe  Romani  Im- 
perii  ,  non  autem  Regnorum  ea  eltet  confuetud:>. 

Baronitis  duo  harc  ,  qua:  diverfa»funt  ,  defcrre  ccxxvnr. 
cenfum  ,   ac  trtbutum  folvere ,    pro    eodem    minus   Cefifusnon 
recle  accepit .  Poftqttam  Julius  Cxfar    Gallias  fu-  fiefa-t   fin- 
begit  ,    inquit   Dio    lib.  54.  fingttht  menfibus  tri-  gjjlit    lu. 
butum  erxt  Gxllis  pendendum  s   &  cenfum  diu  po-   flrit  iiL. 
ftea  deferre  coavti  funt   ab  Augufto  .  Extat   hac  Regnis,cu- 
de  re   infigne  teftimonium  Claudii  Imperatoris  in  jus  Princi- 
Oratione  decivitate  Romana  Gallis  danda  ,  cujus  pcs    amin 
ccre  qtiondam  inciise  extat  frngmentum  apud  Gru-  ermt    Po- 
terum  pag.  502.  a<ec  ibi  Imperatorde  Gnllisait:  puii  Ro- 
llli  Pxtri   meo  Drufo  Ccrmxnixm  fuhigenti  ,  tutum   maai . 
cjtiiete  fua  ,  fecuramaue  a  tcrgo   pacem  pr&fiiterunt  ; 
&    quidem   cum   ad   cenfus    NOVO    TUMOPE- 
RE  ET  INADSUETO  GALLIIS,  ad  bellum 
avcattts   effet ,    quod  optcs  quxm    xrduum  fit  nubis 
nunc  cum    mxxime ,    qttxmvis  nibil  ttltra ,    quam 
ut  publice  not&  fint  fxcultxtcs  noflrs.  ,   exquiratur  , 
nimis    mxgno  experimcnto  cognofcimtts  .   Drtlfusan- 
no   Urbis  741.  in  G-rmanos  primum   movit,qui 
Romnnorum  fines    irrupernnt ,  quitt  videbant  Gal* 
los  jttgam  ffrvitutis  gravatim  ferre  ex  Dion;  lib. 
$4.   Tunc  enim  primum  Galli  novo  tttm  opere    & 
inxifueto  cenfttm  profiteri  ab    Augufto    jufli  fue- 
rant  ,  qnamvis  fupra  annum    qundmgefimum    in 
Provinciae  formam  redacli  fuilTent .  Tantum  abeft  , 
ut  Regna  fttis  quarque    Regibus    fubjecla ,    fociis 
licet  &   amicis    Populi  Romani ,  cenfum  per  fin- 
gula   luftra  deferre   cogerentur. 

Sed   neque  illud  verum   eft ,  quod    fcribit   Bn-  J:td&a    re- 

ronius  de  cenfu  per   6yriam  fingulis    quinquen-  gnante  He. 

niis    aclo :     nam    Augufttis   tribus    ac     qundra-   rode  tribu- 

gintn  annis ,   quibus   poft  mortem    Antonii  unus  tum  Roma, 

rei  Romana?  arbitrium  habuit,   cenfum  populi  ter  nis    noru 

egit  ,  ex  Suetonio  cnp.  17.  ac   femel  tanttim    in  pcndthat, 

Italia  anno  Urbis  757.  cenfum    habuilTe    dicitur 

a    Dione  lib.  55.   Pxuperioribus  ,  ac   iis  qui  extra 

ltxliam  viverent ,  omiffis  ,    ne  quii  turkarum  dx- 

rent .  At  Baronius  extra  Italiam  fingulis  quibuf- 

ve  luftris  cenfum  actum  opinatur  ,  haud  veritus , 

ne     qttid     turhxrum    darent  .    Ex     verbis     citntis 

Claudii    Imperatoris  palam    fit ,   raro  per   Pro- 

vincias  cenfus  habitos  ,  qtiod  opus  arduum    nimti 

magno  experimcnto  cognofceretur .   Vix   enim  fine 

pcriculofis    tumultibus   in    Romanis    Provinciis , 

vel  femel  factum    conftabat .  Hinc  ,    cum  Judia 

anno    Urbis    759.  deportato  in  exilium    Arche- 

lao  ,    Romanis     Provinciis     addita    fuiftet  ,    ac 

Quirtnius  Syriar  Prarfes  cenfum    in    eadem  per- 

ageret ,  Judas  Gxulxnites  ,   tefte  Jofepho    lib.  18. 

cap.  1.  ad  defetfionem  populos   f0Ilicitab.1t,    cen- 

ftim  nihil  alitid  quam  m.inifeftam  fervitutis  pro- 

feflionem  diclitans  .  Igitur   erat     novum    tum  c- 

pus    &   inxdfuetum   Judaris ,    neque    unquam  ea 

in   gente    ftciitatum  .    Baronius  ait :   Nec  ,    litet  Baron#   ;„ 

ex   Vrovtncix  a  Romanis  Her^di  ac  c&teris  Princi.    .         ' 

•  1  ir       ir        7  r-  i-         7  Apparaiu 

ptbus    coneejfa    ejjet  ,    iefitt     txmen  aliquando  tri-  n#    rXyX. 

btttum  folvere :  nam  ex    Evangelio  ,   inquit,    com-   y\, 

pertum    efl   eofdem  Jud&os    tempore    Herodis     Rcgis 

Romxno  lmperatori  cenfum  perfolvijfe  .  Matt.    xi. 

Judari  Chriftum  interrogant  :  Quid  tthi    videtur  , 

licet  cenfitm  dxrc   C&fxri  ,  xn'non?   Et   Lticx  10. 

Licet    nuhit  tributum   dare  C&fxri ,  an  titn?  Vc- 

rum    hailucinntur    Cardinalis  doctiflimus  ;    narn 

irf 


ad  Annales  C.  Baronii. 


369 


CXXIX. 
^lcnfus  in 


id  temporis  Judara  non  er.it  Regnum  ,  fed  Ro- 
mana  Provincia  per  Magiftratus  Romanos  ad- 
njiniftrata  ,  ac  eandem  tunc  Pontius  Pilatus  pro- 
curabat.  Herodesvero  Antipa  non  erat  Rex  Ju- 
dasorum  ,  fed  tantum  Tetrareha  Galilarse  ,  Lu- 
car  3.  &  t^.Jtaque  Judara  erat  Provincia  fribu- 
taria  ,  ac  Syriar  dudum  addita.  At  cum  Judara 
Herodem  Regem  habebat,  ejufqtte  poftea  fi- 
lium  Archelaum  Ethnarcham,  nnnquam  cenfum 
apud  Romanos  Magiftratus  per  finguJa  quinquen- 
nia  detulit  ,  imo  nec  tributum  ullum  perfot- 
vit;  qnamvis  Appianus  in  Pracfatione ;  folos 
Reges  majoris  Armeniae  immunes  fuiiTe  fcri- 
bat  .  Verum  fub  Atigufto  nufquam  hujufce  trf- 
buti ,  quod  Regna  facia  &  amica  populi  Ro- 
mani  folverent ,  mentio  in  Antiquormn  monu- 
nientis  occurrit.  Qtiar  omnia  Card.  Norifio  ob. 
fervata  ,  ex  eoque  excerpta  .  Qtio  anno  Quin- 
elilius  Varus  Sentio  Saturnino  fucceflerit ,  in- 
fra  inveftigabimus  . 

Interim  Card.  Norifius  laudatus  pag.310.ut 
oftendat  ,■  Te rtullixnum  citatum  contrarium  no-n 
effe  Sanclo  Lttcar  cap.».  ubi  ait  ,  Chriftum  na- 


(V,-  x  Sa- 
tttrnino 
attus  » 


Quirini  tllm  '  Cum  ■AllS1'^1  JUH**U  univerfus  Orbis  defcri- 
beretur:  H&c  defcriptio  ,  inqnit  Evangeliira  ,  pri- 
ma  fxfta  tsi  a  Pr&Jide  Syri&  Cyrino,  fcribit  , 
probabilem  etTe  doclorum  Virorum  fententiam  , 
qui  dicunt ,  Q^tirinium  cum  imperio  extraordi- 
nario  ad  cenfum  peragendum  in  Syriam  mif- 
fum.  Nam  ,  cum  eo  anno  pax  toto  Romano 
Imperio  floreret  ,  Auguftus  decrevit  univerfo- 
rum  ,  qui  vel  fubditi  .  vel  focii  effent  populi 
Romani ,  numerum  ac  facultates  nofcere.  Hinc 
Lucas  eodem  capite  dicit :  hxiit  ediBum  a  Ca- 
fare  Augufto  ,  ut  defcriberetur  unh>crftts  Orbis « 
Cum  vero  Quirinius  Vir  Confularis  id  tcmpo- 
ris  in  Oriente  degeret  ,  ac  bellum  contra  Ho-- 
menadenfes  felieiier  confecrffet ,  eundem  in  Sy- 
riam  cum  extraordinario  imperio  mifit  ,  ut  tun» 
ibidem  ,  tttm  in  Judara  ,  qux  gens  erat  focia  & 
amica  populi  Romani  ,cenfum  perageret  .  Quani- 
vis  vero  eo  anno  Scntius  Saturnrnus  Syriam  ad- 
miniftraret .  Quirinius  ob  recentem  viifloriam  to- 
la  Afia  celebratus ,  defcriptioni  faciendar  prar- 
pofitus  fuit .  Tacitus  lib.  r.  Annal.  anno  Urbis 
767.  Regimen ,  inqtiit  ,  fumm&  rei  penes  Germa- 
tticum  ,  agendo  Gailiarum  eenfui  tltm  intentum  . 
Et  poftea  nd  annum  Utbis  769.  fub  initium 
libri  t.  de  eodem  Germanico  prodit:  Igitur 
huc  intendit  mijjis  ad  cenfum  Galliarum  V.  Vi- 
Apparatus   in   Barontttm 


tellto  (JrCxntio  .  At  Germanicus  id  temporis  non 
erat  Leg.itus  ordinarius  Galliar ,  fed  fummo  cum 
imperio   ad  cenfus  in  Gallia  accipiendos  ab  Au- 
gufto  deftinatus  .  Ita  etiam  Romse  cenfus  non 
a  Confulibus,  neque  Prartoribus,  qui  erant  or- 
dinarii  Magiftratus,  fed  a  duobus  Conftllaribus 
uni  eidenique  tantum  muneri   deftinatis  ageba- 
tur.    Quod    vero  Sentius  Satuminut    tunc    Si- 
riam   obtinebat,  Tertullianns  ordinarium    Ma- 
giftratum  nominavit ,  qui  tamen  ea  in  rc  exe- 
quenda  Quirinio  erat  fubordinatus.  Apud  Evan- 
geliftam   \ox.iy-iJ.on\>o\To;  non   accipitur  pro    Le- 
gato  Proprartore  Syriar ,  fed  pro  quocumque  po- 
teftatem   atque  imperium   in  Syria    obtinente  , 
Ita  Felix  ab  eodem  Luca   in   Adis  Apoft.  cap. 
24.  irtfubt  nuncupatur  ,   quf  tamen  eraf  Procu- 
curator.Harc  defcriptio  vocatur  a  Luca,  dTrorouoi 
«pM-n  ,    id     eft  ,    defcripiio   prima ,  quod  idem 
poftea  Quirinius  anno  Chrifti  VI.  aut  VII.  Prar- 
fes  ordinarius  in  Syriam  veniens ,  cenfum  ite- 
rum    in    Judxa    egit  ,  eadem    tum    primum  in 
Provinciar  formam    redaela  .  Illa   fuit ,  tefte  E- 
vangelifta  ,  totius  Orbis  defcriptio  ,  hanc  per  Sy- 
riam  tantum  ac  Judaram  peraclam  fcribit-Jofephus 
Iib.18.  Antiquit.  cap.  3.  Nec  Judari  quoad  primana 
repttgnarunt  ,  quod  fciebant  nihi!  ex   cenfu  fe 
Carfari  daturos  ,  cum  pnra  puta  efTet  hominum 
ac  rerum  poiTeiTarum  defcriptio  ,  vplente  Augu- 
fto  totius  Romani  Orbis  habitatorum  numerum  , 
eorumque    facultates  notas  habere  ,  quod  unum 
per   cenfum  exquirebatur  ,  cx  Claudii  Impera- 
toris  Oratione  fupra  laudata  « 

jfnno  Periodi  Gr&co-Romanx  J487.  Cyclo  Solis  3. 
D.  Lttna  14.  lndiii.  \x.  Mundi  3998.  Vrbis  con- 
dit&  747.  ante  ChrHium  7.  JuliMo  39.  Augu~ 
Jri   38.  Herodis  34.  ($•   31. 

CofT.  Tiherius  Claudkts  Nero  II  >  &  C».    CttU 
fttmius    Vifo  .  [  1  J 

Anno  Verioii  Gr&co-Roman&  5488.  Cyclo  Solis  4. 
C.  Lun&  1  j.  Inditt.  13.  Mundi  3999.  Urbij  con- 
dit&  748.  ante  Chriflum  6.  Julixiio  40.  Augu. 
Jli  39.  Herodis  35.  ^r  31.  Mundi  fecundum  A- 
lexandrinot  5498.  fecundum  Ccn/lantinopolita- 
nos     5  $04« 

CofT.    B.  L&liut    Baibur,  &  C.   Anti{liut  Ve. 
tus  .  [  2  ]  Cuni  jam  pervcnerimus  ad    annum  , 

A  a  a  quo 


cxxx, 


NOTiE    E 


.3C 


Off.  Tiberitis    Claudius  Nero  II.  C».   Calpurnius  Tifo.  Lapis  apud   Gruterum  pag^ 

T  I.     CLAVDIVS.     T  I.    F.    NERO 

PONTIFEX.     COS.     ITERVM 

LVDOS     VOTIVOS.     PRO.    REPITV 

IMP.    CAESARIS.     DIVI.     F.    AVGVSTI 

PONTIFICIS.     MAXIMI 

IOVI.    OPTIMO.    MAXIMO.    FECIT 

Tabttla  Ancyrana.  POSTEA  .   NERONE.  ET.  CN.  PISONE  CONSVLIBVS  . 

fJummi   Augufti  apud   Occonem   TI.  CLAVD.  T.  F.  NERO.  COS.  ITER.  IMP.  ITER . 

Dio  lib.  LV.  pag.  553.  Tiberius  Kalendis  Januarii ,  quibus  confulatum  inivit  cumCn.Pifone  &e, 
Taulo  pof}  Tiberius  ,  coortis  in  Germa  nia  motibus  ,  ad  hellum  profcftus  ejl ,  ae  pro  eo  ludos  VOTOS 
jro  augufii  reditu  Cxius  <u  l'ifo  fecerunt .  Fafti  Idatii :  Nerone  II.  &  Pifone  .  Ita  &  Vindebonenfcs . 

[i]  f*  O/f.  L&Ims  Balbus ,   &  C.  Antijlius  Vetus .    Ealbi  nomina  apud  Gruterum  pag.  CCXCV.    D. 
l^  L/ELIO.  D.  F.  D.  N.  BALBO.  Tabula   Ancyrana  .    C.   ANTISTIO .    ET .   D.  LELIO 
CONSULIBUS. 
Item  pag.  CXCII.  9. 

D.    L  JE  VI  O .    B  A  L  B  O 
C.    ANTISTIO.    VETERE.    COS 


Fabrettus  pag.^98.  n.101. 


C.    ANTESTIO.    VETE 
D.    LiELIO    BALBO.    COS 


An- 


370  Pagi  Apparatus 

CaJoCtftt-  quo   Chriltum  nafum  efTe   orobabilius  exiftimi- 

ri  Cenfu-      rnus  cum  Marco  Antonio  Opello  ,  Keplero  ,  & 

latuspofl     Henfcheni»;    non  foium  Erse  Chriftianorum  O- 

innos  rienralium   memorandar  ,    fed  plura  ex  Hifforia 

quinquts      profana  dtfcribenda  ,  ut  fententia?,  qua?  noftrse 

dejltrutus,  opponunrur,  eertius  eonfutari  poflint  .  Cajushz- 

que    &    Lueius  Augufti   ex    adoptione    filii ,  in 

Principatu  educati  ,  ex  moiliore  vita  etiam  au. 

daciores  fiebant.   Lucius  minor  natu  ,    qui    in^ 

Jueem  prodierat  anno  Urbis  757.  ex   Dione  lib. 

$4.  nondum  hoc  anno  duodenis   ,  infcio  Augu- 

flo  ,  tbeatrum  ingreffus  eum  omnium  plaufu  ,  par- 

tim  ex    anima  ,  partim     ab    adulatione  profetlo  , 

aeeiperetur ,    auila  petulantia  ,  juffus    efl  petere  , 

Vt  Cajo  fratri  nondum  ex    ephebis    egrcfio  ,  Con- 

fulatus  daretur ,  inquit  Dlo   lib.   5$,  qui    lib.54. 

jam  fcripferat ,  natum  Cajum  anno    Urbis  734. 

Cum  autem  Senatus  ac  Populus  palam   Cajo   e- 

tiam  Confulafum  peterent ,  nec  Auguftus  fui  fe- 

euli  judicaret  Confulatum  puero  adhuc    prjete- 

Xtato  concedi,  deerevit  ,   ut  poft  quinquennium 

a   depofita   puerili   prartexta  Cajus  Cxfar    Con- 

fulatum    iniret,    atque    iterum    Conful  defigna- 

tus  appellaretur  ,  ut  liquet  ex   InfcriptioneGru- 

teriana  pag.i^r.  Ut   tamen    aliqua  ratione  tam 

Lucium  quam  Cajum  modeftiores  ,  tanquam  pri- 

vatos  efficeret  ,  Tiberio  Tribunitiam    Poteftareiii 

in  quinquennium  conceffit  ,  &    Armeniam  attri- 

butt .  Qyod  fruftra    ab  Augufto    factum   hos    & 

Tiberium  ofFendit:  hos  ,    quod  fe  fpretos  judi- 

dicabant;    Tiberium  ,    quod  iram  eorum    veri- 

tus  in  Armeniam  non    abiit ,  fed    Uhodum  fe_» 

contulit  ,  ut  habent  Xiphilinus    &   Zonaras   ex 

Dione.    Quem  Tiberii   fecefTum   hoc    anno  con- 

tigifle  ,   demonftrat    Card.   Norifius   in    Cenota- 

phiis  Pifanis   Differt.  i.  cap.3. 

CXXXI.        Baronius   fcribit  :   A.  V.  748.  prsficitur    Syris 

Cajus  Ci'   totique    OrientiC.Cs.far    Augufli  filius  adopttvus  : 

far    inter      qUo  defuntto  ,    nullus   alius  fubrogatus     reperitur  , 

Syris  Prs-   njfi  qui  ab  Evangelifia  recenfetur  ,  idem  qui  fupra. 

fides  male      Quirinus  ,    iderr.que  diSius  Cyrinus .     Et     poft   feX 

numerct-       verfus   de   Qliirfnio    ait  :   Hte  autem   habuit  fuc- 

tus  .  ccfforem  QutnCIHium  Varum  ,    quem  ecdem   Atifto- 

re  ( in    margine  Dio    citatnr    lib.    56.)    conflat 

Baron  in     manfiffe   in  eo    Magiflratu   ufque    ad    Confulatum 

Apppara-     Sulpicii    Camirini     &     Poppsi    Sabini .  (  Chrifti 

tu  num.        fcilicet    XI.)    Cui  >un  Quirinus ,  ut  Jofephus  ha- 

IXXXVI.      het .  fed  M.  Ambivius  efl  fubrogatus .  Ita  Earcnius 

Caiurn  Carfarem  inter  Pracfides  Syria?  numerat, 

cm   in   Provincia  deftinclo  fuccefferit    P.  Quiri- 

nius  .  Verum  Caius  non    uni  Syria?    pra-pofitus 

fuit  ,  fed  toti  Orienti  cum  Imperio    Proconfit- 

lari  extraordinario;  cum  tamen  id  temporisSy- 


Chronologicus 

tfo  ac  reliqiiie  Provinc  a?  a  fuis  Prarfidibus  or- 
dinariis  regerntur,  ut  anno  Urbis  753.  quo  id 
faclum  ,  &  Cajus  Carfar  in  Afiam  tranfmifit , 
oftendam.  Nemo  ,  inquit  Card.  Norifius  citatus 
cap.  16.  recle  Carfarem  Germanieum  inter  ordi- 
narios  Syria:  Pra?fide<;  numeraret ,  quod  jus  ac 
imperium  in  Syria  habuit;  nam  Cn.  Pifo  id 
temporis  Syriam  obtinebat ,  cujus  cum  Germa- 
nico  difTenfiones  Tacitus  lib.  i.  Annal.  defcri- 
bit»  Practerea  ex  Jofepho  lib.  17.  Antiquit.  cap. 
7.  conftat,  Sentio  Saturnino  fucceflilTe  p.  Quin- 
itilium  Varum .  Ad  haec  ,  Caius  anno  Urbis  749. 
Eomx  ab  Augufto  Confule  XII.  viri!em  logam 
accepit ,  tefte  Suetonio  cap.  16.  in  Augufto  .  Idem 
cum  H<  rodes  obiit ,  nondum  Roma  difcefTerat  , 
ubi  etiam  degebat  anno  Urbis  751.  ut  infra  vi- 
debimus.  Denique  Quinftilius  Varus  longe  ante 
obitum  Herodis  Syriam  Provinciam  acceperat, 
ut  mox   demonftrabo. 

Card,  Norifius  laudatus  pag.  311.  oftendit , 
Baronium  ,  Jofephum  ducem  negligentem  ,  in  va- 
rios  anachronifmos  incidifTe  ,  quos  hic  ex  eo 
affei  am  ,  ut  Annaks  magis  corrigantur  .  Scri- 
bit  Eaionius ,  natum  Chriftum  Cornelio  Lentu- 
lo  &  Valerio  Meflalino  CofT.  anno  Urbis  751. 
quo  tempore  Qitirimus  Syriar  Prxfes  cenfum  in 
Judaea  agebat.  Quod  vero  Divus  Lucas  cap.  t. 
fcribit  :  Hdc  defcriptio  pritna  faCla  efl  a,  Prsfide 
Cyrino ;  ita  vocem  illam  prima.  exponit ;  Non  fic 
eji  accipiendum  ,  ut  tunc  primum  Judsi  fuerint 
defcrtpti  atquc  cenfi;  fed  primam  dixerit  refpeilu 
fecunds  fub  eodcm  Prsfidc  fiicJs ,  mere  Romano  , 
quolibet  luflro  cenfendo  pcpulum .  Nec  quis  fub- 
inde  exiflimet  impojffibile  ,  ut  tam  diuturno  tcm- 
pore  Quirinus  fuerit  in  Provincia  .  Nam  &  Quin- 
tlilium  Varum  longe  majori  annorum  numero  ean- 
dem  adminiflraffe  Jofephus  teflatur  .  Itaque  Qui- 
rinius  cenfum  prima  defcriptione  agebat  A.  U. 
751.  &  inito  etiam  fequenti  751.  Altera  de- 
fcriptio  poft  luftrum  ab  eodem  perada  eft  an- 
no  Urbis  757.  -fflio  Cato  ac  Sentio  Satttrnino 
Coff.  ut  fufius  tradit  idem  Baronius  ntim.  XCI. 
Concedamus  ultro  hoc  ipfo  anno  Urbis  757. 
P.  Quinililium  Varum  Quirini  fuccefforem  in 
Syriam  venifle .  At  num.  LXXXVI.  uti  jam 
obftrvatum,  dixerat  Baronius:  QuinfHHum  Va, 
rum  todem  Auttore  conflat  manfiffe  in  eo  Magi- 
flratu  ufque  ad  Confu/atum  Sulptcii  Camerini  fo 
Poppsi  Sabini ,  id  eft ,  ufque  ad  annum  Urbis 
761.  ac  Chrifti  XI.  Verum  hoc  Dio  non  ad- 
ftruit ,  fed  fcnbit  ,iifdem  Coff.  Quinclilium  Va- 
rum  legatum  Proprartorem  Germania;  cum  tri- 
bus  iegionibus  ab    Arminio  carfum  .   Admitta- 

mus 


CXXXII. 
Qtarfaiui 

quo  tempOm 
re     Syris 
Prsfes  . 


Earon. 
ibid.  n. 
Lxxxvai. 


NOTJE         Antiqua:  Infcriptiones  ^Etruriae  P.  I.  pag.  440.  n.  61. 


C. 


D. 

A  N 


IIIIO. 
T  I  S  T  I  O 


B  A  L  B  O 
V  E  T.    C  O  S. 


Dio  lib.  LV.  pag.  fJ4.  Annus  deinde  proximus  C.  Anttflium  veterem  ,  D.  Lslium  ( Balbum )  eonfu- 
les  hahiit .  Fafti  Idatii  :  Balbo  &  Vetere .  Ita  Sc  Vindebonenfes  .  Hoc  anno  per  aliquot  menfes  con- 
ful  fuffeclus  fuit  I.  Manlius  Tcrquatus ,  quoderuitur  ex  Japide  apud  Gruternm  pag.  CLXXXVII.  10. 

L.    MANLIO.    Qi    F.     TOR  Q^U  A  T  O 
C  O  S 
I  M  P.    C  m  S.    D  I  V  I .    F. 
AUGUSTUS 
P  O  N  T.    M  A  X.    T  R  I_B.     P  O  T.    X  VTl. 
I  M  P.    X 1 1 1 1. 
Et  alius   apud  Panvinium 

KAL.    SEXTIL.    L.    MANILIO 
Q.    T  O  R  CLU  A  T  O .     C  O  S. 

Perperam  hic  Panvinius  ex  uno  confule  ,  duos  ficit  ,  nempe  L.  Manlium ,  mn  Manilium,  &  Q^  No- 
mum  Afprenatcm  Torquatum ,  de  quo  Tranquillus  in  Augufto  cap.  XLIII.  Nam  in  Iapide  Jegen- 
dtim  eft  .  L.  MANLIO.  C^.  F.  TORQUATO;  qucd  ex  alio  lapide  ab  eodem  Panvinio  allato ,  ma- 
nifefte  liquet . 


ad  Annales  C.  Baronii. 


371 


CXXXIII. 

Statuitur 
primut  an- 
ntts  Sjria- 
t&  Prnfe- 
clttr.t  £>ui- 
■1:1  , 


CXXXIV. 
Ciliciit 
Pr&fidtbus 
Syri&  non 
parebat . 

Earon.   in 
Apparatit 
n.  lxxxv. 
&  feqq. 


mus ,  eo  ipfo  anno  ex  Syria  in  Germaniam  ab 
Augufto  mifTum :  vix  per  quinquennium  Varus 
ab  A.  U.  757.  ad  annum  Urbis  761.  quo  in 
Germania  periit,  Syriam  adminiftravit.  Igitur 
qui  fieri  poteft ,  ut  Varus  longe  majori  annorum 
rtumem  Syriam  rexerit  quam  Quirinius,  qui  bis 
Iuftralem  ,  ut  ille  ait ,  cenfum  in  Syria  egit:  Ba- 
roniits  num.  LXXXVIII.  appellat  Jofephum 
fcribentem ,  Varum  Syriae  Prarfidem  ufque  ad 
finem  Archclai  in  eo  mtmero  perdurajfe .  At  nuf- 
quam  hcc  Jofephus  dixit;  imo  lib.  i7.cap.  ij. 
novennittm  Regni  Archelai  paucis  verfibus  ab- 
folvit,  nec  ulla  ibidem  Vari  mentio  fit .  Cor- 
rigendus  &  metachronifmus  Baronii  ,  qui  cum. 
Varum  e  Syria  evocatum  fcribat  A.  U.  762.  Sul- 
picio  Camerino  &  Poppaeo  Sabino  Coff.  quod 
repetit  etiam  in  Annal.  ad  annura  Chrifti  XI. 
ejufdem  interitum  protrahit  in  Confulatum  Cor- 
nelii  Dolabellae  ac  Junii  Silani  ,  feu  ad  A.  U. 
/63.  fcribens  ad  calcem  ejus  anni :  lifdem  Coff* 
contigit  memorabilis  illa  Variana  cladcs  in  Ger- 
mania ,  &c.  cum  tamen  ea  pertineat  ad  annum 
Chrifti  X.  ut  infra   fuo  loco  oftendo  . 

Jofcphus  rerum  Judakarum  teftis  omnium 
optimus ,  qu.tndo  Quirinius  in  Syriam  mifTtts 
ftterit,  nos  edocet .  Is  in  fine  lib.  17.  fcribit, 
Archelao  filio  Herodis  Roma?  damnato ,  atque 
Viennam  Galliae  urbem  in  exilium  deportato  : 
Mittitur  a  C&fare  Quirinus  vir  Confularis  ,  qui 
cenfum  agat  in  Syria.  Ubi  in  Syriam  advenit, 
in  Judaram  decreto  Ca;faris  Augufti  Syriaeaddi- 
tam ,  ftatim  fe  contulit ,  Archelai  Ethnarchae 
facultates  in  publicum  Fifciim  relaturus ,  fimul- 
que  in  Judaea  cenfttm  atfurus  .  Idem  Hiftori- 
cus  annum  cenfus  primitus  peraJIi  lib.  18.  cap.  3. 
ita  defignat :  Tricefimo  ac  feptimo  anno  poji  cla- 
dem  Antonio  apud  Actium  a.  C&ftre  illatam  .  An- 
tonius  vidus  fuit  apud  Aflium  die  s,.  Septem- 
bris  anri  Urbis  713.  Hinc  annus  Afliacus  37. 
definit  die  2.  Septemb.  A.  U.  760.  qui  concur- 
rit  cum  anno- Chrifti  VII.  Dio  etiam  Iib.  $5, 
iub  Confulatu  Aimilii  Lepidi  &  Arrttntii  anno 
Chrifti  VI.  gefto  ,  ait :  Herodes  Palefiinus  (  Ar- 
chelaus  fcilicet ,  qui  &  Herodes  vocabatur ;  *, 
fratribus  accufatus  ,  trans  Alpes  efl  relegatus  , 
•tc  pars  ejus  ditianis  in  publicum  redafta  .  Incer- 
tum  tamen ,  an  ftcut  Dio  clackm  Hierofolymi- 
tanant  uno  anno  citius  confignavit,  ita  &  in 
ctrore  perftans ,  anno  etiam  uno  Archelai  rele- 
gationem  anticipaverit.  Quamquam  longe  vero- 
fimilius  fit,  inter  Dionem  &  Jofephum  conve- 
uire  ,  illumque  loeo  lattdato  uno  anno  unoque 
tenore  recitare ,  qttar  duobus  contigere;  ita  ut 
Archelaus  anno  Chrifti  VI.  accufatus  fuerit  & 
relegatus ,  annoque  infequenti  pars  ejus  ditio- 
nis  in  publicum  redacla  .  Primus  itaque  annus 
Syriaca  Praefeclurae  Qttirinii  fttit  fextus  aut 
feptiraus  Era;  Dionyfianae  .  Indeque  recle  fcripftt 
Card.  Noriftus  laudatus.:  Unus  faltem  medius  in- 
ter  utrumque  ( fcilicet  Quinclilium  Varum  &  Qui- 
riniuip)  ignotus  adbuc  nobis  Pr.&fes  Syriam  te- 
nttit ;  neque  enira  plena  decennio  fub  Auguflo 
Prefides  in  nobiliffima  Provincia  cum  Imperio  de- 
tinebantur  juxta  illttd  eidem  a_  M&cenate  fugge- 
flum  apul  Dionem  lib.  51.  Neque  minus  trien- 
nio  in  Provinciis  ,  neque  plus  quinquennio  ma- 
giflratum  obirent . 

Card.  Norifius  ibidem  pag.  317.  QuiriniiinSy- 
ria  Prae  fecluram ,  quam  Baronius  feptemdecim  art- 
norum  fpatio  priorem  facit ,  quam  a  Jofepho  po- 
natur  ,  in  examen  vocat  ,  &  plttra  habet ,  qttae., 
eum  Annalibus  corrigendis  inferviant  ,  hic  de- 
fcribam  .  Baronius  fcribit,  Qttirinium  Iib.  3.  An- 
nal.  Taciti  ,  pefl  Confulatum  ,  quem  geffit  anno 
Vrbis  742.  Collcga  M.  Valerio  Mcffalla  ,  mox  de- 
debellxfie  per  Ciliciam  caflella  Homonadenfium  ,  ac 
fie  infignia  meruiffe  triumpbi  ».  Paulo  poft  ita  ra- 
tiocinatur :  At  dubium  non^  efl  ,  tllos  confuevijfe 
in  Provincits  bella  gerere  ,  qui  illis  pr&effertt  Ero- 
Apparatus  iit  Baronium 


confules  ,  five  Prxfides  :  nee  tilla.  dubitatio  efl  ,fuj/ 
Provincia  Syri&  Ciliciam  effe  redattam  ;  quibus  ra- 
tiosibus  fateri  opus  eft ,  Quirinium  in  Syriam  Pr&- 
fidem  miffum  poft  fttum  Confulatum  anno  ab  Ur- 
he  condita  743.  At  falfum  eft ,  fub  Carfaribus  il- 
los  femper  in  Provinciis  bella  geffiffe  ,  qui  iif- 
dem  prxefTent.  Nam  ,cum  P.  Licinius  Mucianus 
Prsefes  Syriam  cum  qttatuor  legionibtts  obtine- 
ret,  bello  contra  Judasos  gerendo  praefeclus  fttit 
Vefpaftanus;  quamvis  Judara  una  efTet  ex  Pro- 
vinciis  Syriae ,  ejufque  PraHIdi  fubjecla .  Mitto 
alia  exempla  .  Secundo  falfum  eft  ,  Ciliciam  fub 
Provincia  Syriae  redaclim  fttifTe  .  Strabo  enim  , 
qui  fub  Augufto  ac  Tiberio  vixit ,  oftendit ,  e- 
tiam  imperante  Augufto  ,  Ciliciam  diverfum  a  Sy- 
riae  Legato  Reclorem  habuiffe.  Is  enim  affignans 
caufam ,  cur  Auguftus  afperam  Ciliciam  .1  Jurif- 
diclione  Roraanor.  Magiftratuum  abftraclam,  Ar- 
chelao  Regi  Cappadocise  fttbdiderit ,  ait  ;  Vifum 
efl  prsiflare  ,  ut  fub  Rege  ejfent ,  quam  fub  Roma- 
norum  Pr&fectis  ,  qui  ad  Jurifdiftionem  milteba>i~ 
tur  ,  neque  femper  adfuturi  ,  neqtte  cum  armis . 
Ita  legitur  lib.  14.  cap.  461.  Si  Cilicia  campe- 
flris  ,  imperante  Augtifto  ,  fuiffet  fttb  Prsefide  Sy- 
rise  ,  adfuiffet^Praffeclus  curn  a-rrnis :  nam  Lega- 
to  Propraetori  Syriae  parebant ,  Tiberio  imperan- 
te  ,  quatuor  legiones ,  Tacito  tefte  lib.  4.  Annat, 
quamvis  fub  Augufto  tres  tantum  irt  Syria  le- 
giones  fuerint,  ex  Jofepho  lib.  17.  cap.  12.  Ita- 
que  ibidem  defignantur  Gtibernatores  ,  qui  inCt- 
liciam  Juris  dicendi  tantum  caufa  mittebantur , 
fine  ttllo  imperio  militari .  Et  hi-  quidem  Attgu- 
fto  rerum  potiente ,  non  dicebantur  Proconfulcs 
poft  faclam  Provinciarum  divifionem  ,  fed  Proprac- 
tores ;  Cilicia  enim  erat  inter  Provincias ,  quas 
fibi  adminiftrandas  Attguftus  refervaverat :  ne- 
qtte  ea  fub  Augufto  a  Redore  alteritts  Provin- 
ciae  adminiftrata  legitur.  Imo  ipfe  Baronitts  ad 
annum  Chrifti  XLVI.  Claudii  Imperatoris  quar- 
tum,  fcribit;  in  Aclis  Apoftolicis  Sergium  Pau- 
lum  Cypri  Reclorem  appellari  Proconfulem  ,  quod 
Ciliciam  Provinciam  Vroconfulurem  adminiflrabat  ; 
CyprtlS  enim  f&pe  honoris  caufa  data  efl  admini- 
Jlranda  Cilicii  Proconfuli ,  inquit  Baronius. 

Tertio  ,  falfo   afTcritur  ,  Quirinium ,    poft  ge- 

ftum  in  Urbe  Confulatum ,    ftatim  Syriam    cum 

legioaibus  obtinuiffe  ;  nam  Maecenas  inter  cxtera 

politica  documenta.  hoc   Augufto  infinuaffe  dici- 

tur  a  Dione  lib.  52.  Neque  magiflratus  tempore  , 

nec  flatim    ctb   eo ,  fed  interpnfito  ,  quantum   Jingu- 

lis  fatis  videbitur  ,  tempore  ,  arme..  eis  committcs  ; 

nam    mitiores    co  efficicntur  ,  fi  aliquandiu   privx- 

tim  pod  geftum   magiftratum  vixerint .  Hoc     vero 

Augttftum  revera  executttm  teftatur  Suetonitts  cap. 

36.  fcribens  ,  auclorem    illum   fuiffe ,    ne  Magi- 

ftratus  ,  depofito  konore  ,  (iatim  in    Provimias  mit- 

terentur  .    Hinc  Titium  ,    Saturninttm  ,    Varum  , 

poft  plures  annos  a   gefto  Confulatu  ,  in  Syriam 

miffos  vidimus.  Denique    nec  expeditio    Quirinit 

contra  Homonadenfes   eundem  id     temporis  Sy- 

riae  Praeftdera  defignat .  Nam  Homonadenfes  non 

modo  longius  a-  Syriae  confiniis  aberant :    verum 

etiam    ultra  ipfam  erant    Ciliciam,    quae    Roma- 

nis   parekat .  Strabo  lib.  ii..  pag.  3.92.  cum  Pifi- 

diam   defcripfiffet  ,  ait :  Supra  hos  omnia  jam  mon- 

tana  Caten-nenfes  finitimi   Selgenfibus  ,  (sr  Homona- 

denfibus .  Quibus  ex  verbis  aliifque  paulo    infra 

a  Strabone  recitatis  fitus   Homonadenfium  intel- 

ligitur :  erant  enim    intra  Tauri  juga-,  in  confi- 

niis  afperae  Ciliciae  mediterraneae,  qua  Pifidiae  ac 

Lycaoniae  conjungitttr .  Homonadenfes  itaqne ,  im- 

perante  Augufto  ,  non  fuere   finitimi    Cilicibus  , 

qui  a  peculiari  Propraetore  regebantur  ;  fed  in- 

ter  utrofque  ad  meridiem  jacebat  ditio  ,  quama 

Cilicia  avulfam ,  Auguftus  Archelai  Cappadociae 

Regno  adjecerat .    Cum  vero    Homonadenfes  Pi- 

ftdiam  ac  Lycaoniam  ,  ac  ditionem  Archelai  po- 

pulabu  ndis  agminibus  frequenter  infeftarent ,  Au- 

guftus  ad  eofdem  debellandos,  Quirinium  cum 

A  *  a    1  exer- 


Baron.an- 
no  45.    n. 

IX. 


cxxxv. 

Expeditio 
contra  Ho- 
monaden- 
fes  a  Qui- 
riniofatta. 


37X  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


exercitu  mifit  ,   eui  &  auxiliares  copias   Arche- 

laus  addidit.  Qua  de  re  plura  Card.  Noiifiuslo- 

eo  Iaudato  ,  Et  haec  fatis  de  Quirinio  ,  cujusPrae- 

feclurae  tempus  paiuma  Baronio  cognitum. 

CXXXVI       Sentium  itaque  Saturninum  non  Quirinius ,  fed 

Quwtli-      Quinctiliui  Varus  exeepit ,  &    quidem    currenti 

itut  Varus  anno,  quod  haclentts  ignoratum  fuerat ,  fed  quod 

Syri&  Pr&-  nunc   certo  innotefcit  ,   beneficio  duorum    Vari 

fts  pofl       Numifmatum  a  docliffimo   Card.  Norifio  &   Vi- 

Sentiunt,     ro  clarifilmo  Nicolao    Toinardo  bono    Reipubli- 

Satumj.      cx  literaria?  natis ,  mecum  communicatorum .  Scri- 

nu-m ,  pfit  a^  me   Card.    Norifius  ,  extare   in   Scrinio 

Uluftriflimi   Marchionis  Riccardi  Nummum   mi- 

nima:  magnitudinis  caput  Jovis  inantica  reprae- 

fentantem  ,    in    cujus    poftica    habetur  ,    EIII 

OTAPOT  ANTIOXEHN.  Mulier   fedens 

pcde   fuper    figuram    Orontis  fluminis ,    tenens 

dextra  palmam  :  &  in  medio  EK.  id    eft  ,   anno 

XXV.   ln  Nummo  a  Toinardo  vifo    &  in    Ci- 

melio  Regio  nflervato  ,  cernitur  eadem  nntica  fi- 

ne  ulla    infcriptione ,  &  in    averfa  parte   urbs 

Antiochenfis  turrita  ac  fedens  ,   ad  cujus    pedes 

fluvius ,  Orons  fcilicet  ,  cum  iifdem  verbis,  quae 

jn    laudato    Riccardi  Nummo  Jeguntur .   Monet 

Vir  doctifltmus,  extare  ibidem  aliosNummos  cum 

iifdem  antica  ac  poftica,annisXXVI.&  XXVII. 

fignatos ;  Norifius   vero   Card.  vidifle  fe  in  Ga- 

xa  Medicea  Nummum  fimilem  Riccardi  Nummo, 

fed  cum  anno  ZK.  id  eft  ,  XXVII.  ac   Joannem 

Vaillantium  V.    C.  alium   Nummum  Vari  habere 

eum  iifdem  figuris ,  notatum  anno  XXVI.  In  o- 

mnibus  illis  Nummis  infcribi  annos  Imperii  Au- 

gufti   in  Syria  poft  debellatum    Antonium  ,    an- 

nos  nempe  Antiochenos  ab  autumno  anni  Urbis 

713.  dedudos,  certumfitex  iis ,  quae  fupra  num. 

CIV.  dixi,   &  ex  aliis  Prsefidum  Syria:  Nummis 

eadem  Era  Antiochena  Auguftana  infignitis .  Qua- 

re  ,  fecus  ac   hadtenus  creditum  ,  Ouwttilius  Va- 

rus  currenti  anno,  quo  Antiochenus  XXV.  ad- 

huc    in  curfu  erat  ,   in  Syriam  Sentio  Satumino 

fucci.'flurus  mifliis  eft  .    R.nio  auteni    cur   anno 

praeterito  ,  quoannus  ille  XXV.  Antiochenuscoe- 

pit,  niiflitsnon  videatur',  defumitur  ex  T<=rtul- 

liano   nuper  laudato ,  qui  tndit ,  nafcnte  Chri- 

fto  cenfum  a  Saturnino  in  Judara  fadhim   fuilTe , 

fcilicet  cum  Quirinio  a  Sanclo  Luca  memorato, 

ut     num.  CXX.    explicavi  .     Si   enim    verum_> 

eft  quod  Tertullianus  fcribit,   Saturninum  fcili- 

cet,  cenfum  in  Judara  egiffe,  Quinclilii  Vari  e- 

jus  fuccefloris  ''mtium  ah  hoc  anno  removeri  non 

poteft  ,  nec  Chrifti  Salvatoris  noftri  nnivitas  ul- 

terius  differri  .  Qnamobrem  quod  fupra   de  cen- 

fu  in  Judaea  aclo    diximtis ,    huc  retrahendum . 

Ex  initio    Prarfedura:   Syriaca:    Quintilii  Vari 

fuo  anno    reddito  ,    liquet ,  Antipatrum  Herodis 

filium    hoc  anno  a  patre    Rmutm   miflum    cum 

pretiofifliniis  mun-ribus    &  teftamento  :  in    quo 

ipfum    Antipatrum  Regem   declarabat ,  aut  fi  il- 

le   prior  vita  decederet ,  Herodem  natum   fibi  ex 

Mariamne  Simonis   PontifTcis    filia  :  qua    de    re 

Jofephus  lib.  17.  cap.  4.   Qui    cum  teftetur  ,    Sa- 

turnino  Syriam   regente  ,  Antipatrum  profeclio- 

riem  illam  inftiluifle  ,  ea  tardius  differri  non  po- 

<eft.  Antipater  Alexandro  &  Ariftobulo    fratri- 

tus  fublatis  ,    patrem   quoque  de  medio   tollere 

ftatuit ,  ut    pluribus  Jofephus  libro  laudato  cap. 

1.  &  fequentibus ,  narrat.  Antipater    ad  aver- 

tendam    patris  de   fe  fufpicionem  ,  per  amicos 

Roma:  degentes,  curavit  ,  utad  Auguftum  a  pa- 

tre  quamprimum  mitteretur  ,  quod  &  obtinuit  . 

Sed  ,  cum  Jofephus    fcribat  ,  Hcrodem  quinta  die 

poftquam  fijium  Antfpatrum  occidit  ,   vjta    fun- 

clum  effe,  ut  videre  eft  lib.  17.  Antiquit.    cap. 

io.    Antipater  non   aliquot  menfes  duntaxat  Ro- 

niae  commoratus  eft  ,  ut  huc  ufque  omnibusper- 

fuafum ,  fed  biennio  aut   triennio  ;  cum   anno , 

quo  Roma  in  Judxam  rediitj  tam,    ipfe  >  quam 

Hercdes  pater  perierint . 


CXXxVtl. 

Jntipater 
HLomar/L-. 
ffcfitifii. 
tur  . 


Cum  Chriftum  hoc  anno  natum  aurumemus , 

incumbit  nobis  oftendere ,  pacem  jim  per  totum 

Orbem  viguifle;  nam  in  Martyrologio   Romano 

die  XXV.  Decembris  Natali  Chrifti  facra  ,  dici- 

tur,  Chriftum  in  lucem  prodiiffe  ,   toto   Orhe  in 

pace  compojito  i  &  Lucas   Evangelifta  c.ip.  1.  fatis 

id  indicat ,  quando  inquit ,  exiifle  edicliiai  a  Ca:- 

fare   Augufto  ,  ut  defcriberetnr  itniverfus   Orbis  ; 

quod   nonnifi  bellis    fedatis  fieri  potuit  .  Ex  qua 

poftea  defcriptione  Auguftus    Breviarium  confe- 

cifle  creditur  ,  in  quo  ,  ut   .-'it   Tacitus    lib.  1. 

Annal.  opes'publicA    continebantur ,    quznittin   ci- 

•vium  ,  fociorumque    in   armis :  quot    clajfcs  ,    re- 

gna  ,  Provincis. ,   tributa  ,     aut  vctligalia-  ,  &  ne- 

tejjitates  ,  ae  legiones  s  qu&  cuntra  fua  manu  per- 

fcripferat  Auguflus  .  Card.  Norifius  in  Ccnotaphiis 

Pifanis  Diflert.  1.  cap.  10.  hoc  caput  meliusquam 

quifquis  alius  difcuflit ,    ex    quo    fequentia   mu- 

tuanda  duximus .  Suetonius  in  Augufto   cap.  xi. 

ait  ;  Janum  Quirinum  femel    atque   iterum  a    con- 

dita    Urbe  memortam  ante  fuam  clattfum  ,  in  mul- 

to   breviore    temporis  fpatio  ,   terra   marique    pace 

parta ,  ter  elaufit .  Aliqui  in  Suetonio    non   tet, 

fed  tertio   claufit ,   Iegerdum    volunt ,    quod    Li- 

vius  lib.  1.  de  Jano  fcribat :  Bis  deindc  poft  N«- 

m&   Regnum  claufus  fuit  i  femel  T.   Manho   Con. 

fulc  pofl  Vunicum  primum  confcftum  bellum  :  ite- 

rum  ( qttod  noflrs.  &tati   Dii    dederunt    ut    vidcre- 

mtts)  pofl  Aciiacttm   bellum  ab   Imperatore    Cafitre 

Augufto  ,  pace  terra  marique  parta  .    Verum    Ba- 

ronius,  Cafrubonus,   Lipfius,  aliique  ex  Dione 

vulgarem  Suetonii  leclionem    confirmant .    Nam 

Dio   Iib.   51.  ad  annum  Urbis  715.   fcribit  inter 

cjetera  a  Senatu  decreta  ob  vicloriam  Actiacam  , 

maxiirce    voluptati    Augufto    fuifle  ,    quod^  porta. 

Jani  ah  ipfis   clauf&  funt  .  Eodem  anno    iifdem- 

que  Confulibus  Jnnum    claufum    Orofius    fcribit 

lib.  6.  cap.  10.  Idem  Dio  lib.  (3.  ait ,  Augwfium 

anno   Urbis  710.   belli  Cantabrici   curis   ac  difli- 

cultatibus   vexatum  ,  in  morbum    decidiiTe,  cum 

gereret  Confulatum  IX.  Collega  M.   Junio    Sil- 

vano  ,    ac  C  Antiftii  Legati  opera  Barbaros  de- 

vicifle.  TumAuguftus  fanitati  reftitutus ,  ac  bel- 

lis   ubique    feliciter    confeclis  ,  Jani   Templum , 

quod  propter  h&c   bella  fuerat   referatum  ,  claufit  . 

Orofius  recle  fcribit  lib.  6.  cap.  11.  id  d.itumho- 

nori  Cantabricar  viclorise. 

Ca?terum,  quo  anno  Auguftus  Jani  fores  ter- 
tio  clauferit  ,  inter  Scriptores  non  convenit . 
Cum  tamen  anno  Urbis  710-  eas  iterum  clau- 
ferit ,  tertio  poft  illum  annum  reclufas  fuifle 
bella  fubfecuta  produnt ;  quar  ufque  ad  prxfen- 
tem  annum  Urbis  748  duraffe,  ex  Dione  in- 
telligitur,  qui  anno  prarcedenti  lib.55.  loquens 
de  triumpho  Tiberii  de  Germanis  ait:  Ac  pau- 
lo  pofl  coortis  in  Cermania  motibus  ,  ad  bellum 
profetlus  efi  ;  additque  Dio  ;  Eo  anno  in  Germa* 
nia  nibil  memorabile  aitum  .  Sed  currenti  Ur- 
bis  anno  nufquam  bell»  a  Romanis  gefta  me- 
morantur  •  Dio  tantum  apud  Zonaram  hoc  an- 
no  Armenia?  tumnltus  recitat  ,  quos  tamen_. 
Auguftus  ,  Artavafde  Rege  Armenis  impofito, 
fedavit  .  At  ex  Hiftoria  rerum  Caii  Carfaris 
conftnt  ,  anno  Urbis  751.  belltim  erupifle,  & 
ex  Dione  in  Excerptis  Valefianis  pag.  664.  ali- 
bi  fub  idem  tempus  a  Romanis  belligeratum  . 
Cajus  C&far  ,  inquit  .  Dio  ,  legioncs ,  qu&  ad 
lflrum  caftra  habebant ,  pacis  more  ohicns  fpe- 
clavit  :  bellum  enim  nullum  ab  eo  geflum  ,  non 
quod  bellum  nullum  ingrueret  ,  fed  quia  ipfe 
in  fumma  pace  ac  ficuritate  Principatus  artcr 
difcebat  i  belli  autem  difcrimina  aliis  mandaban. 
tur .  Hacc  fcribit  Dio ,  recitatis  ante  Juli&  a- 
dulteriis  ad  Auguftum  delatis;  qtiod  anno  Ur- 
bis  751.  contigit.  Quare ,  cum  a  currenti  Ur- 
bis  anno  ad  annum  75^  nulla  a  quoquam  Scri- 
ptore  Romanorum  bella  prodnntur,  verofimile 
eft  ,  eo  triennio  Jaei  fores  tertio  ab  Augufto 
claufas  fuifle :  cum  enim   Dio  annos  aflianet  , 

qui- 


cxvxvin. 

Janus  ttr 
ab  Augulli 
claufus  . 


CXXXIX 

Hoc  tempo- 
re  Jani  fo- 
res  tertio 
ab  Augufio 
claufa. . 


ad  Annales  C  Baronii. 


373 


CXL. 

Natale 
Chnfli  fe- 
cunium 

aliquos  . 


qufbtis  femel  &  iterum  idem  Imperator  Janum 
claufit;  ejufque  Hiftoria  poft  annum  Urbis  748. 
decem  annorum  geftis  intercifis ,  mutila  fit;  in- 
ferre  Iicet ,  Janumclaufum  quopiam  illoruin— 
annorum  ,  quorum  memoria  in  Dionis  libris 
nulla    eft  .  Ita  Norilius  Card.  citatus . 

Anno  Vcriodi  Gr&co-Roman&  J489.  Cyelo  Solir  J. 
B  A.  Lun&  16.  Inditt.  14.  Mundi  4000.  Urbir 
conditt  -j^g.anle  Chritlum  J.  Juliano  41.  Au- 
gufli  40.  Herodis  j<S.  &  33.  Mundi  fecundum 
Aiexandrinor  $459.  fecundum  Confiantinopoli- 
tanor    5505. 

CofT.  Augufiut  C&far  XII,  &  I.  Corneliut 
Sulla.[i]  Hoc  anno  Chriftum  natum  efte  au- 
tumarunt  Joannes  Dekerius,  Petavius  in  lib.dc 
Docl.  Temp.  aliique  Viri  docliflimi.  Quse  fen- 
tentia  &  nobis  probabilior  cxteris  exiftimata  , 
antequam  duo  Quindtilii     Vari    Numifmata  vi- 


diffemus ,  de  quibus  anno     fuperiori  .  Si  enim 
Sentius  Saturninus  cenfum    in    Judjea    cgir ,  ut 
tradit  Tertullianus,  &   Saturnino  anno  prxce- 
denti  Varus  fucceffit ,  Chrifti  Nativitas  in  hunc 
annum  non  videtur  differenda  .    Dekerii  opi- 
nio,  ubi  in  medium  producta,  plurimos  invenit 
adverfarios ,    ipfumque   etiam    Baronium,  qui  Baron.   in 
pluribus  in  eam  invehitur.  Indeque  fa<ftum ,  ut  Apparatu 
Dekerii  liber  ,  in  quo  hanc  opinionem  propu-  mi.cxxix, 
gnabat,  numquam  lucem  viderit. 

Anno  Periodi  Gr&co-Roman&  5490.    Cyclo  Solit  6.   _. 
G.  Luns   17.   Indiii.    15.    Mundi  4001.    Urhir  01ymP» 
condiu  750.  <*»/<?  Chriflum    4.  Juliane  41.  Au-  lM» 
gufli  qt.Heredir  37.  &    34«    Mundi    fecundum 
Alexandrinor  j  joo.  fecundum  Con/tantinopolita- 
not    5  jotJ. 

Cofl".  C.   Calvifiut  Sabinut ,  &  Rufut ,  f  1  ]  feu     CXLI. 
ut  habet  Severus  Sulpicius,  Rufinut .  Acceptis 

Ro- 


uC 


NOT-ffi    [ij  \*t  Ofi.  Augufiut  C&far  XII.  #♦  L.  Corneliut  Sulla .  Lapis  apud  Panvinium  in    Faftls 

IMP.  C^SAR.  DIVI  JULI.  F. 
AUGUSTUS 
PONTIFEX.  MAXIMUS.  COS.  XII. 
T  R  I  B  U  N  I  C.  P  O  T  E  S  T.  XIX.  I  M  P.  XI 1 1 1. 

Tabula  Ancyrana  DUODECIMUM.  CONSUL.  TRECENTIS  &c.  Lapis  Gruterianus,  pag.  CXLIX.  4. 
IMP.  CiES.  DIVI.  F.  AUG.  PON.  MAX.  COS.  XTTTRIBUNIC.  POT.  X.  IMP.  VIII.  Erratum 
ab  exfcnptore  in  Tribunicse  poteftatis  &  Imperatoris  annis .  Norifius  in  Cenotaphiis  Pifanis  Diflert. 
II.  Cap.  IX.  legendum  efTe  docet  COS.  XI.  Exarata  eft  autem  hsec  Infcriptio  A^_V.  740.  Lapis 
item  apud  Gruterum  pag.  CLXX.  VII.  x.  ubi  Auguftus  COS.  XII.  TR.  POT.  XIX.  IMP.  XIHL 
Reinefius  pag.  149. 

IMP.    CJESAR.    DIV  I.    F.    A  U  G. 

P  O  N  T.    M  A  X .    C  O  S.     XII.    D  E  S  I  G. 

Xlil.    I  M  P.    XTTTI.     TRIBUNIC. 

P  O  T  E  S  T.    XX. 

Cippus  feu  columna  milliaria  apud  Sponium  in  Mifcellan.  pag.  167.  n.  j.   ubi. 

PATER    PATRI^    IMP.    C^SAR. 

DIVI.    F.    AUGUSTUS    PONTIFEX.    MA 

XIMUS.    COS.    XII. 

DESIGNATUS    XIII. 

TRIBUN.    POT.    XXIII. 

Tribunieia  poteftas  male  exferipta  eft;  nam  Auguftus  XXIII.  tribuniciam  poteftatem  iniit .  A;  V. 
753.  poftquam  geflerat  XIII.  confulatum .  Lapis  alius  apud  eundem  Sponium  in  Mifcellan.  pag. 
5*.  ubi  Augufiut  dicitur . 

P  O  N  T.    M  A  X.    C  O  S. 
XII.    T  R  I  B.    P  O  T.    XIX.    I  M  P.    XIII.    CU 
RANTE     M.     VIPSAN.     AGRIPPA 
iEDIL.    CURUL. 

Fafti  Idatii  Oltaviano  XII.  &  Sylla  .  Vindebonenfes  Augufio  XII.  &  Sulla .  De  L.  Cornelio  Sulliu 
eonfule  vetus  cpigramma  apud  Panvinium  ad  hunc  ann  um . 

L.    C  O  R  N  E  L  I  O.    P.    F. 

SULLiE.    COS.     PR 

VII.    VIRO.    EPULON 

CLIENTES 

Nummi  apud  Oceonem  .  IMP.  CiESAR .  DIVI.  F.  AUGUSTUS.  PONT.  MAX.  TRI  P  OT. 
XIX.  IMP.  XIIII.  COS.  XII.  Plinius  lib.VU.  cap.  XIII.  In  attit  temporum  Divi  Augufii  inveni- 
tur ,   XII.   LUCIOQUE  SILLA  COLLEGA,  ad  III.  Idut  Aprilit ,  C.  Crifpnum    &e. 


[tj  \^rf  °JF>  c*  Calvifiut  Sabinut ,  6*  Rufut .  Lapis  Gruterianus  pag.  CX VI.  4. 

IMP.    CiESAR.    D  I  V  I.    F.    AUGUSTUS 

'EX.    MAXIMU  S . 

POTESTAT.-  X  V  I  1 1 1. 
Q.UAM.    POPULUS.    EI 
K.    JANUAR.    APSENTI 
VISIO.    SABINO 


S  A  R, 
P  O  N  T  I  F 
T  R  I  B  U  N  I  C. 
E  X.     STIPE. 
C  O  N  T  U  L  I  T. 
C.    C  A  L 


L.    PASSIENO.    R  U  F  O.    COS. 


Fafti 


374  Pag*  Apparatus  Chronologicus 


Profeilio.       fcoma  ab  Antipafro  Hteris ,  quibus  fignificabat, 

Romam^.      rebus  ex  fententia  peraclis  brevi  fe  in  patrjam 

Jntipatri     rediturum  ,  Herodes    dfifimulata    ira    infidiofe 

fuo   anno     refcripfit  ,ut  properaret  ,  ne  quid  fibi  per  ejus 

vtddita^       abfentiam ,  quod  nollet,   accideret,    ex  Jofe- 

pho  lib.ry.  cap.  7.  qui  fub   finem  capitis  prar- 

cedetitis  fcripferat:  Mirum  autem  efi ,  quod  cum 

fer  feptem  menfes  xnte  ejur  reditum    tam  multa 

tontra  eum  in  Jud&a  mota  fint  ,    nihil  eorum  ad 

ejur  notitiam  perlatum  fit .  ln  caufa  erat  partim 

diligens  ifinerum  obfervatio  ,  (£»  viarum  cnflodia  ; 

fartim  populare  hominum  in  Antipatrum  odium  . 

Quibus  ex  verbis  Viri  doclifllmi  deduxere,  An- 

tipatrum  menfes  feptem  vel  circiter  Romse  com- 

moratum  e(Te.  Verum  ,  cum  nunc  ex  Numif, 

matis   Vari   ,  qui    nondum  Syriam    regebat , 

quando   Jntipater  Romam  profedtus  eft  ,  con- 

itet,  eum   anno  IJrbis  748.  jam  Syriam  adrnu 

niftrafle,  apparet ,  Jofeplitim  aliud  non  defigna- 

re  ,  quam  fpatium  quod  intercedit  inter  fcelus 

Antipatri  probatum  &  ipfius  reditum  ,  eumque 

ab  anno  Urbis  748.  quo  Sentius  Saturninus  per 

aliquot  menfesadhuc  Praefectus  Syriae  fuit ,  Ro- 

mam  fe   contulifle ,  ibidemque  manfifte    ufque 

,    ad  annum  ,  quo   Herodes   pater  decefllt:  Forte 

fer  jdem  tempur  Hierofolymis  erat  Quintilius  Va- 

rur  fucceffor  Saturnino    miffus    in  Syriam  ,  tunc 

vero  ab  Herode  in  confilium  de  rebus  agendis  ad. 

ttibitus,  Quibus  una  fedcnttbur  fupervenit  Anti- 

fctter    cmnium   infciur  ,  &  ita  ut  erat  purpura- 

tur  ,   in  rlegiam  ingreffus  efi  ,  inquit    ibidem  Jo- 

fephus  cap.  7.  quando  Ioquitur  de  adventu  An- 

tipatri  in  Judaeam  poft  fuam  profeclionem   Ro- 

manam  .  Quare,  cum  is  Saturnino  Pra:fide  Ro- 

rnam  petierit,  tardius  illuc  fe  conferre  ncn  po- 

tuit  ,  nec  citiusex  ea  urbe  in  Judxam  redire, 

quam  anno  TJrbis  750.  cum  paulo  anfe  Herpdis 

inortem ,  in  Judaea  perierit . 

Interim  Herodes  morbo  correptus  eft  ,  eoque 
CXLII.  graviflimo,  de  quo  Jofephus  ibidem  cap.  8.  ait; 
JRerodirin-  Cum  rumor  increbrefceret ,  morbum  Herodis 
lcritus,  cffe  lethalem ,  binoa  Profeflbres  liortatos  efle 
fuos  difcipulos ,  ne  finerent  Templum  profanari 
imaginibus,  quas  porticibus  aflixerat  Herodes , 
aut  ut  aquilam  aurcam  illam  dejicerent  .  Sed 
in  ipfo  faclo  deprehenfi ,  una  cum  prxcepto_- 
jibus  fuis  Hierichuntem  adducuntur,  &  vivi 
cremantur  :  C&terum  Hercder  pofl  mult~latv.nL. 
Uattbiam  Sacerdotio ,  alterum  Matthiani  feditio- 
iiir  auftorem  ejufque  focior  vivos  exujfit :  in  quam 
nottem  etiam  defeClus  Luns.  incidit ,  inquit  ibi- 
dem  Jofephus  .  Contigit  cclipfis  anno  Juliano 
41.  circa  Pafcha  ,  Martii  13.  tribus  circiter  ho- 
lis  ante  ortum  Solis  ,  ut  ex  Tabulis  Aftrono- 
micis  liquet .  Quam  eclipfim  multi  eam  efle  vo- 
lunt ,  de  qua  loquitur  Jofephus .  Sed  certum 
eft ,  Hiftoricos  fepe  Solis  paliorem  inufitatum 
cum  vero  Solis  deliquio  confundere  .  Sic  Jofe- 
phus  ipfe  lib.  14.  de  Antiquit.  cap.  11.  de  Bru- 
ti  Caffiique  caede,  ac  de  conjuratorum  fcelere 
loquens  ,  ait:  Propter  qu&  Solem  etiam,  avcrfum 
fuijfe  rredimur :  qui  &  ipfe  patratum  in  Csfa- 
rem  facinus  invitus  afpexit .  Et  tamen  Petavius 
lib.  io.  de  Doft.  Tem,  cap.  66,  demonftrat, 


anno  fecundo  Juliano,  quo  Casfar  rnfcrfecrus 
eft,  nullam  eclipfim  Solarem  contigiffe  ,  &  So- 
Iis  pallorem ,  qui  tunc  accidit,  citra  eclipfim 
fuifle.  Sic  eclipfim  Lunse  a  Jofepho  memora- 
tam  eclipfim  veram  fuilfi  non  conftat,  ideoque 
&  ex  illa  annus  mortis  Herodis  certo  detegi 
non  poteft,  Quidqqid  hac  de  re  fit ,  Jofephus 
cap.  ro.  poftqnam  Iocutus  eft  de  Herodis  tefta- 
mento  ait  :  Hir  ita  ordinatir ,  qutnta  die  pojl- 
quam  filium  Antipatrum  occidit ,  -vita  defuntlnr 
efl  pofl  detrufum  Regno  Antigonum  anno  tngeji- 
mo  quarto ,  ex  quo  autem  a  Romanir  R^x-  dec!'a, 
ratur  efl  anno  XXXVII,  Eam  mortem  citca  No- 
vembris  noftri  diem  XXV,  feptimo  fcilicet  &'- 
jlevi  menfis ,  (qui  idcirco  .1  Judseis ,  utdies  lar- 
tus  &  feftivus  celebratur ,  qund  in  eo  Hsroder, 
qui  fapienter  odio  profccutur  cfl  ,  mortem  obierit,  ) 
cx  volumine  Jejunii  contigilfe  obfervat  Ufle- 
riusin  Annal.  Vet.Teft.  Ilii  itaqueanni  XXXVII, 
&  XXXIV.  folum  inchoati  fuere  ,  111  ex  di- 
clis  liquet .  Quod  fi  Herodes  anno  fequenti  mor. 
tuus  fuerit ,  tunc  ab  obitu  Antigoni  annos 
XXXIV.  integros ,  ab  anno  yero  ,  quo  a  Ro- 
manis  Rex  renuntiatus ,  triginta  fepteni  pariter 
completos,  regnavit  .  Sed  eo  cafu  dicendum  , 
Archelaum  ejus  filium  anno  Urbis  760.  Vien- 
nam  relegatum  efle  ,  decimo  fcilicet  Regni  an- 
no  inchoato  ,  uti  fupra  expoftii  . 

Baronius,  qui  annos  Herodis  ab  anno  Ur- 
bis  714.  deducendos  putavit ,  mortem  ejus  uf- 
que  ad  annum  Chrifti  oftavum  ,  &  relegatio- 
nem  Archelai  ufque  ad  ultimum  Augufti  an- 
num  differt ,  pluribufque  in  Jofephum  invehi- 
tur,  prafertim  ubi  de  Archelr.i  e.xilio  agit  : 
Porro  ,  inquit  ,  quod  fpcftat  a<i  tempur  damtia-, 
tionir  Archtlai ,  Dio  Jofephum  fccutur  (  cum  enim 
pofl  multor  annor  ,  nempe  Severi  Imperatorir  tcm- 
poribur  fcripferit  ,  res  Jud&orum  a  Jud&o  Hiflori- 
co  mutuatur  creditur)  damnatum  dicit  Herodem 
Pald/lihum ,  (  (ic  enim  Archelamn  nominat  )  & 
tranr  Alper  relegatum  ,  ac  partem  ejus  ditionis 
in  publicum  effe  redaftam  fub  Confulatu  M.  JE- 
milii  Lepidi  &  L;  Arruntii ,  anno  ab  Urbe  con- 
dita  759.  quo  ipfo  anno  a  Jofepbo  exaftur  po- 
nitur ,  prout  ex  numero  annorum  Regni  Herodir 
patris  ejus  ab  eodem  AuiJore  defcripto  perfacile 
qiiir  intelliget  ,  Sed  quam  manifefic  crret ,  fa. 
tir  fuperiur  demonflravimur  ,  cum  de  lempore 
nati  Chrifli  egimus ,  Affentitur  &  noflrs.  huic 
Chronologia  gufebius  ,  dum  anno  Augufli  Imp, 
v.ltimo  contigiffe  ait  exilium  Archelai  in  Callia , 
Adverfus  autem  ifla  hnc  nobis  objeilio  fatca  efl 
ex  Jofepbo  Jud&o  :  Si  pofl  tot  Chrifli  annos  vi- 
xiffe  ponatur  Herodes  ,  non  potuit ,  ut  a  Jofepho 
ctfferitur  ,  cjici  ab  Auguflo  in  cxilium  Archelaus , 
Cui  primo  refponderim  ,  fi  Jofephum  quis  fibi  fe- 
quendum  proponat ,  deferat  neceffe  efl  Evangeli- 
cam  vcritatem,  utpote  qui  Judnus  Autlor  ( ut 
oflendimtis )  ante  Chriflum  natum  ponat  Hercdir 
fenioris  obitum  ,  Sed  redarguimus  ejufdem  Au- 
ctoris  levitatem  &  inconflantiam  ex  ipfiufmet 
Scriptis  fuperius  rtcitatis  .  Porro  ,  fi  quis  ei- 
dcm  ita  fecum  pugnants  ,  &  Evangelica.  vcrittt  - 
ti  penitus   repugnanti  fidem  adhibcndam  putave- 

rit 


CXLIII. 

Jnfcphus 
feverius    Ct 
Baronto 
exceptus  , 

Earon.  an- 
noiS.n.r. 


NOTJE  Fafti  Idatii:  Sabino  &  Rufino.  Vindebonenfes :  Sabino  &  Rufo.  Jofephus  Caftalio  Decade  VI.  Ob- 
fervationum  in  Criticos  cap.  I.  pag.  ni.  Carolum  Sigonium,  &  Onufrium  emendat,  qui  Tribuni- 
ciam  poteflatem  Augujli  XIX.  male  collocant ,  quum  ftatuenda  fit  hoc  anno  ,  _ex  eo  lapide  ,  querru. 
dedimus  quemque  explicat ;  fed  &  anno  fuperiori ,  nempe  Urbis  749,  Tribuniciarn  poteftatem  XIX, 
iniiffe  certumefti  quae  .decurrebat  etiam   in  parte  anni  750. 


ad  Annales  C.  Baronii . 


375 


CXLIV. 

Jofephus 
Hifioricus 
f:ie  dignif- 

jimus . 


CXLV. 
Varus  Pr&. 

{ttturam^ 
Syri&  non 
dum  abfol 

vit  . 


rit  httc  ex  parte  Celfum  ,  Porphyrium  &  Julia- 
num  fe  fuperare  cognofcat ;  cum  iidem  licet  Chri- 
fliana.  Beligionis  hofles  infenfijjimi  >  &  contradi- 
ftores  acerhifftmi  i  nunquam  tamen  aufi  reperian- 
tur  prtponere  Jofephum  Evangeliflis .  At  cum  noit 
folum  (  quod  fatis  erat  )  Evangelica  veritate  re- 
darguerjmus  Jud&um  Hifioricttm  ,  fei  ex  fuis  i- 
Pfius  Srriptis  fzpenumero  aperta  luee  eum  men- 
daeijfimum  ofienderimut ,  &  in  hoc  ipfo  de  an- 
»is  Herodis  adea  diverfa  &  plane  contrarix  lo- 
cutym  "jiderimur  :  quemodo  non  magis  fequcndus 
mbis  fuit  Eufebius  ,  quem  fcimus  ,  ea  qus.  hu- 
jus  funt  temporis ,  effe  mutuatttm  a  Phlcgonte 
Chronograpbo  omnium  antiquijfimo  ac  famofijfi- 
mo  ?  Qui  quidem  Eujcbius  ponit  ultimo  Augufli 
anno  exilium  Archelai  ,  ubi  novem  regnctffet  annos, 
ttltimo  autcm  tantummodo  inchoato  .  Eufebium  fe- 
cutus  efl  Beda  de  fex  Aitatibus,  &  alii  nabiliores 
X^hronograpbi  . 

Verum  ,  ut  jam  Virisdocliffimfs  obfervatum, 
immerito  Jofephus  vapulat  tanquam  imperitus 
temporum  ;  cum  Eufchius  potius  ex  Jofepho  ca- 
ftigandus  fufffet ,  &  vix  fieri  potuerit,  ut  Scri- 
ptor  ,  cujus  diligentia  &  fides  in  notatione  tem- 
porum  fpeftitiffima  ,  in  iis  peccaverit ,  quse 
fine  illo  Eufebius  &  alii  ignorailent.  Deinde 
quomodo  Dio  res  Judseorum  3  Jnfepho  mutuari 
potuft ;  cum  ,  quem  Jofephus  Archelaum  Dio 
Herodem  nominet ;  quem  Dfo  a  fratribus  ac- 
cufatum  ,  Jofephus  tam  a  Primatibus  Judaeorum  , 
quam  Samaritarum  delatum  apud  Caefarem  di- 
cat ;  Dio  partem  dftionis  ejufdem  in  publfcum 
redadhm  ,  Jofephus  vero  nniverfam  ejus  ditio- 
nem  Syriar  contributam  afferat ;  &  denique  ur- 
bem  Hierofolymamanno  Urbis  711?.  ab  Herode 
captam,  Antigonumque  occifum  Dio  velit,  Jo- 
fephus  vero  eam  cladem  in  annum  Urbis  717. 
conferat.  Eufehius  ,  qua?  de  Herode  fcripfit ,  a 
Pblegonte  accioere  non  potuit  j  cum  is  de_s 
rebus  Judaicis  nihil  literis  mandaverit  ,  & 
Eufebius  in  rebus  Herodianis  anilibus  halluci- 
natfonibus  fcatear  .  Fatendum  quidem  ,  Beiam 
caeterofque  Antiquos  omnes  nimiam  fidem  in 
his  Eufebio  adhibuiffe  ,  ac  Jofepho  neque  le- 
clo,neque  examinato,  quarde  Herode  fcripfe- 
re  ,  cx  illa  mutuatos  effe .  Sed  nunc  inter  E- 
ruditos  fere  convenit ,  Jofephum  fuiffe  Hiftori- 
cum  diligentiffimum  ,  magnamque  fldem  &  eru- 
ditionem  in  iis  qua:  narrar  ,  elucere.  Baronium 
a  Jofepho  averfum  reddidit  opinio  ,  qua  imbue- 
batur ,  illum  fcilicet  ea  in  literis  mifilTe ,  ex 
quibus  necefljrio  fequatur,  Chriftum  natum 
poft  Herodis  obitum.  Verum  ,  cum  nunc  con- 
ftet  quse  a  Jofepho  de  Herode  fcripta  ,  Evan- 
gelicx  veritati  minime  repugnare  ,  ex  iifque 
nullo  modo  fequi ,  Hcodis  mortem  Chrifti  na- 
tivitatem  anteceffiffe  ,  Jofephus  in  rebus  Judai- 
cis  fequendus. 

Mortis  Herodis  tempore  QuinEtilium  Varum 
Syriani  adminiftraffe  ,  &  in  eadem  Provincia 
initio  Regni  Archelai  adhuc  fuifle ,  patet  ex  Jo- 
fepho  lib.t7.  cap.  ir.  &  n.  Neque  dubitnri  po- 
teft,  quin  currenti  anno  Varus  Prarfes  Syriae  fue- 
rit ,  cum  num.  CXXXVI.  duo  ejus  Numifmata 
produxerimus  ,  in  quibus  annus  vicefimus  fepti- 
mus  Antiochenus  memoratur ,  qui  ufque  ad  au- 
tumnum  prarfentis  Urbis  anni  in  curfu  fttit . 
Prarterea  nuper  ad  mc  fcripfit  Toinardus  Vir 
eruditiffimus,  duo  alia  eodem  anno  Antiocheno 
XXVII.  notata  Parifiis  extare,  alterum  penes 
Joannem  Vnillantium  V.C.  alterum  penes  Pa- 
tres  Societatis  Jefu  in  Cimelio  CoIIegif  Ludo- 
vici  Magni ,  ab  Hardufno  Viro  docliffimo ,  in 
Nummis  Urbium  &  populorum  p.ig.ji.  fed  non 
fine  errore  ,  defcriptum  .  In  eo  legitur,  APXIE- 
PATIKON  ANTIOXEIS  Addit  Harduinus  , 
in  eodem  prrterea  haberi  SK  id  eft,  ut  ipfe  ex- 
plicat ,  S  C.  feu  Scnatufconfulto  .  Verum  Toi- 
nardus  monet ,  fe  eum  Nummum  vidiflc ,  ck  in 


eo  inveniue  ZK  id  eft  ,  XXV  H.  Laudata  v«to 
verba  Graca  ipfe  fic  interpretatur :  CMegiHin 
Pontificium  Antiochenfes ,  quod  idem  eft,  ac  fi  jn 
eo  haberetur ,  Antiochcnfe  ,  vel  Antiochenjium  , 
iifque  verbis  flgnificari  ait,  CoIIegium  Pontifi. 
cum  Antiochise  Auguftum  tamquam  fuum  fupe- 
riorem  eo  in  munere  agnofcere .  Porro  nullum 
adhuc  Quinclilii  Vari  Numifma  vifum ,  in  quo 
legatur  annus  Antiochenus  HK.  id  eft ,  XXVIII: 
imo  fuperfunt  Nuniifmata  Antiochena  notata 
annisZK.  H  K.  &  QK. id  eft ,  XXVII.  .XXVIII. 
&  XXIX.  in  quorum  antica  parte  cernitur  ca- 
put  Augufti ,  cum  his  verbis  in  duobus  prio- 
ribus  KAISAP  SEBA2TOS,  id  eft  , 
Ctfar  Augufius ,  &  cum  iftis  in  ultimo  ,  KAISA- 
POX  SEBASTOY  id  eft  ,  C&faris  Augufli .  Ex 
quibus  tamen  male  quis  inferret,  inquit  Toinar- 
dus ,  anno  Antiocheno  XXVII ,  qui  hoc  anno 
Urbis  definit,  Varum  e  Syria  difceffiffe  ;  praefer- 
tim  quod  inveniantur  anno  XXVII.  Antioche- 
no  fignata  ,  in  quibus  Vari  nomen  amplius  non 
memoratur .  Nam  Numifmata  anno  Antiosheno 
XXVII.  &  XXVIII.  fine  Vari  nomine  nota- 
ta,  in  honorem  Augufii ,  cujus  capite  infigniun- 
tur,  &  in  quorum  poftica  Iegltur ,  APXIEPATI- 
KON  ANTIOKEIS.  percuffa  funt  eodemque  tem- 
pore  alia  in  honorem  Vari  cirfa  cum  capite  Jo- 
vis  fine  infcriptione ,  &  in  poftica  cum  urbe  An- 
tiochena ,  ut  collfgit  Toinardus  ex  Nummis 
Vari  annis  Antiochenis  XXV.  XXVI.  &  XX- 
VII.  cum  nomine  Vart  cufis..  Verum  eft ,  ut 
mox  dixi  ,  nuHum  Vari  Nummum  huc  ufque  e 
ruderibus  erutum,  in  quo  Iegatur,  HK.  id  eft, 
XXVUI.  fed  argumentum  a  negatione  dedu- 
clum  ,  praefertim  in  Numifmatographia ,  parum 
curandum  .  Hos  porro  Augufti  Nummos  non  ob- 
ftare  ,  qujn  alii  in  Vari  honorem  in  Syria  per- 
cuffi  fuerint ,  demonftrat  Nummus  Seleucenfium 
Antiochenfibus  vicinorum  ,  qui  habetur  in  Ci- 
melio  IlluftriffTmi  Domini  Theodorici  Bignon , 
Regi  ab  omnibus  Coniihis  ,  Libellorum  Suppli- 
cum  Magiftri,  &  in  Supremo  Confiftorio  Prac- 
fidis ,  cujus  fumma  eruditio  non  minori  huma- 
nitate  conditur  .  Vifitur  in  antica  Tiberii  caput 
nudum  cum  hac  Epigraphe,  SEBASTOS  2E- 
BASTOT  KAISAP,  id  eft  ,Augufius  Jugufii  fi- 
lius  C&fixr .  Hsec  ejus  poftica  ^ 

■5  Eni  si  S* 

^  AANOT  Ut 

^    SEAET    ^ 

J    KEfiN    L 

;»       ZM         W 

Ubi  in  laurea  annus  III.  Tiberii  T  concurrens 
cum  Z  M.  feu  XLVII.  Seleucenfium ,  nomen- 
que  Silani  tunc  Syrise  Prarfidis  exprimuntur . 
Similem  Silani  Nummum  anno  Chrifti  XIV.  ex- 
hibebimus.  Ex  quibus  tandem  omnibus  colli- 
go  ,  tria  Numifmatum  genera  in  Syria  cudi  fb- 
lita :  in  quibufdam  nomen  Pnefecli  annufque 
Praefeclurae  Iegebatur:  in  aliis  nomen  duntaxat 
Augufti ,  annique  ejus  Imperii  ab  anno  (Jrbis 
713.  defumti ,  abfque  ulla  Prarfecli  Syriae  men- 
tione :  denique  in  quibufdam  &  nomen  Prsfe- 
dti,  &  nomen  Imperatoris  cum  anno  Imperii  & 
Prarfeclurar  exprimebatur  ;  cum  hoc  difcrimine , 
quod  in  Nummo  Imperatoris  annus  initr  Im- 
perii,  in  Nummo  vero  Pracfecli  annus  admini- 
ftrationis  Syriacac  memorabatur .  Quod  magis 
ex  dicendfs  anno  Chrifti  XIV.  num.IV.  mani- 
feftum  fiet.  Casterum  quo  anno  Varus  Syriam 
reliquerit,  &  quem  fuccefTorem  naclus  fuerit , 
non  liquet . 

An- 


}j6        Pagi  Apparatus  Chronologicus 


cxivr. 

Cbriflt  fe. 
CundunL. 
Baronium. 
Baronius 
in  Appa- 
ratu  n. 

OX. 


Saronius 

in  Appa- 
rattt  n. 
cxx. 


CXLVIT. 

Natale^. 
Cbrijli 
froprium^. 
a  Natali 


Jtitno  Pcriodi  Gr*e»-'Roman&  J401.  Cyclo  Solis  7, 
F-  Lun&  18.  Indiff.  1.  Mundi  4001.  Urbis  con- 
dit&-/'\.  nnte  Chrijltim  $.  Julia.no  43.  Augu- 
fii  41.  Mundi  fecundum  Alexandrinos  Jfoi.  In- 
tarnationis  fecundum  Ahxxndrinos  1.  fecundunt 
Conjlantinefolitanot  $  J07?. 

CofT.    C«.    Ccrnellus    Lentulnt ,    ^*    Af.  P«/i»« 

fr«x  Mtjfallinus .   [1]   Baronius ,  Scaliger  ,  Cal- 

vifius  ,  aliique  multi    recentiores  Naiale    Chrifti 

cum  hoe  anno  copulant ,  eaque  fententia  in  Pa- 

triarchatu  Alexandrino  primis  Ecclefiae   faeculis 

ufurpata,  ut  liquet    ex   Julio   Africano   qui  ea 

utitur  ,  adhtic  ibidem  viget .  Eam  adhibet  Eu- 

febius ,  ut  colligitur  ex  fine  libri   feptimi ,    ubi 

ait ,  Hiftoriam  Ecelefiafticar  fuceefTionis  a  fe  con- 

fcriptam  ,  *  Servatoris  crtu   ufque  ctd  Ecclefiarum 

tverjionem  ,  quinque  ttc  trecentos  ttnnos  complecti , 

ultimo  fcilicet  termino   inclufo.  Nam   Eufebius 

annos  Incarnationis ,  ficuti  &  anrios  Abraha;  ac 

Olympiades  incipit  a  menfe  Oftobri  cum    anno 

civili :  a   quo  menfe    annoque    Periodi  Graeco- 

Romana»  J491.  ad  annum  ejufdem  Periodi  5796'. 

quo  annus    Era:   Chriftiana»    303.   perfecutioris 

Diocletinneae    primus ,    inchoatur,    menfemque 

Oclobrem  ,  anni  trecenti    &   quinque    completi 

numerantur.  Quare    fallitur    Valefius  in   Notis 

ad  lib.  1.  Eufebii  cap.  j.  ubi   afterit,  Eufcbium 

eos  annos   quinque  ac    trecentos    dinumerare  a 

Confulatu  XIII.  Augufli  feu  ab  anno   fequenti . 

Xicet  enim  Eufebius  exiftimaverit ,  Chriftum  na- 

tum  die  fexta  Januarii  anni  fequentis  ,  m  com- 

munis  fuo  tempore  opinio  in  ^gypto  ferebat , 

in   Hiftoria  tamen  ,  fictiti   &    in  Chronico ,  pri- 

mum  Chrifti  annum  ab  Odtobri  antecedente  cum 

anno  populari  Syrorum  nufpicatus  eft  .  Georgius 

SynecHus ,  qui  eadem    Incarnationis  Era  utitur, 

annos   incipit  a   menfe    Martio ,  Thcophanes  & 

alii  commnniter    a  menfe    Septembri  .    Eandem 

Eram  ufurpat  CJemens  Alexandrinus  lib.  1.  Strom. 

ubi  ait :  Sunt    qui  curofius    Natati  Domini  non  fo- 

lum   annum  ,  fed  ctiam  diem   addunt  :  qucm  qui- 

dam  dicunt    •oigefimo  oclavo  anno  Attgttjli     vicefi. 

mct  quinta  menfis  Pacbon  c(Te  natum  :  (  ea  eft  aptld 

Latinos  vigefima  menfis  Maii  ,  non   decimaquin- 

ta  ut  perperam  Baronitts)    Rurfus  etiam  quidam 

tradunt  ,  eum    natum    ejfe    vigejima    quarta    vel 

■vigefima  quinta  menfis  Pharmuti  ,   hoc    eft ,    de- 

cima  nona  vel  vigeiima   menfis   Aprilis  non  vc- 

ro  vigefima  vel  vigefima  prima  Aprilis  ,  ut  etiam 

perperam  Baronius    interpretatur .  Qua  de    re 

confulendum  Kalendarium  Sacro-Profanum  .  De- 

rique  ha?c  etiam  Era  fuit  omnium  Antiquorum, 

qui  Chriftum  anno  quadragefimo  fecundo  Oclavia- 

ni  Augufti  natum  dixere,  ac  etiam  Septuaginta  In- 

terpretum ,  fecundum  quos   Chriftus   natus  cre- 

ditur  anno  mundi  quinquies  millefimo  centefimo 

nonagefimo  nono.  Isenim  annus  mundi  anno  Ju- 

Iiano43#  prsefenti  videlicet  ,    aufpicatur  .    Harc 

itaque  opinio  graviflimos    feclatores  habuit .   Et 

qui   volunt   eam  tuei  i    Herodis   mortem  ad  fe- 

quentem  annum  differre  debent;  quod  ,  cum  Jo- 

fepho  Srriptori  rerum  Judaicarum  peritilftmo  & 

Dioni  adverfettir,   nullus  mihi    facile   perfuafe- 

rit  . 

Sed  quidquid  fit  de  vero  Chrifti  anno  Nata- 
li ,  qui  nobis  incompertus ,  fedulo,  obfervan- 
ditm,  diftinguendum  effe  duplex  Natale  Chrifti , 
proprium   fc.  &  Natale   Chrifli    Dionyfianum, 


feu  commune ,  ac  vttlgare .  Primum  eft  illud  , 
quod  quilibet  probabilius  putat :  fecundum  ve- 
ro  illttd  qtlod  Dienyfius  Exiguus  fecutUS  eft  ,  & 
poft  eum  univerfa  Ecclefia  Latina ,  ejus  initio 
paululum  immutato ;  hocque  Natale  cum  anno 
Jttliano  XLV.  neceffario  conjungendum ,  cum 
a  Kalendis  Januariis  aini  Juliani  XLVT.  ad  an- 
num ,  in  quo  verfamur  *,  numerentur  anni 
1*588.  Natale  vero  proprium  nullam  Eram  con- 
ftituere  poteft  :  alioquin  tot  effent  Erae  Chriftia- 
nae  ,  quot  funt  diverfae  Doctorum  fententiae  de 
anno  Natali  Chrifti .  Quoad  annum  quo  conti- 
git  Natale  Chrifti  proprium  ,  alius  eligit  annum 
Julinnum  XL.  alius  annum  Julianttm  XLI.  alius 
alium ,  intra  tamen  annum  Julianum  XL.  & 
XLVI.  inclufive .  Nam  aliquo  eortim  annorum 
Chriftum  in  mundum  veniffe  extra  dubium  effe 
debet.  At  quoad  Natale  Chrifti  Dionyfianum  , 
comrnune  feu  vtilgare ,  illud  a  Dodorum  opi» 
nionibus  minime  pendet ,  fed  omnino  collocan- 
dum  cum  anno  Juhano  XLV.  Confulatuque  Cor- 
nelii  Lentuli  &  L.  Calpurnii  Pifonis;  cum  Er* 
Chriftiana  feu  Dionyfiana  incipiat  a  Kalendis  Ja- 
nuariis  anni  Juliani  XLVI.  Chriftumque  die 
XXV.  Decembris  anni  antecedentis  natum  fup- 
ponat .  Liberum  itaque  Baronio  fuit  Natale 
Chrifti  proprium  prsfenti  anno  confignare  ;  cum 
hsec  illi  opinio  omnium  probabiliflima  videre- 
tur  ,  eamquc  plures  graviilimt  Auclores,  tam 
antiqui ,  quam  recentes ,  amplexi  fint.  Verum  , 
cum  Eram  Dionyfianam  fequi  vellet,  &  reve- 
ra  fequatttr  poft  annum  Chrifti  CCLXXX. 
non  potuit  eandem  a  Kalendis  Januariis  anni  fe- 
qui  ntis  exordiri;  cum  eo  paclo  eandem  biennio 
anticipet ,  fitque  annis  duobus  ,  &  aliquando 
etiam  tribus ,  ab  Era  Dionyfiana  ufque  ad  pra:- 
diclum  Chrifti  annum  C<  LXXX.  diftet  .  Cu- 
jus  Annalium  Ecclefiafticorum  vitii  corrigendi 
caufa  ,  hic  labor  a  nobis  prxfertim  fufceptus , 
ut  ficut  iidem  veram  rerum  geftarum  narratio- 
nem  ,  &  fic  &  verum  earumdem  oidinem  ,  ac 
veram  Chronologiam  exhibeant . 

Obfervandum  pariter  ,  duas  tantum  &  non 
plures  Incarnationis  Eras  ab  Antiquis  ufurpatas 
flliffe ,  Alexandrinam  nempe  &  Dtonyfianam  . 
Prior  Chriftum  anno  Juliano  XLIII.  currenti 
nempe ,  conceptum  fupponit  ,  incipitque  com- 
muniter  ,  vel  a  menfe  Septembn  cum  anno  po- 
pulari ,  vel  a  die  XXV.  Decembris ,  velamen- 
fe  Martio  anni  infequentis .  Dies  enim ,  quo 
Chriftus  natus  ,  varie  ab  Antiquis  confignatus , 
ac  prarterea  annus  ab  eodem  principio  non  re- 
petitus .  Ha?c  Era  in  PatriarcHattt  Alexandrino 
a  prioribtis  Ecclefiar  farculis  ufurpata  ,  ut  fupra 
dixi  .  Era  Dionyjiana  ,  qnae  jam  a  pluribus  farctt- 
lis  apttd  Latinos  in  ttfu  eft ,  quam  ipfe  ab  An- 
tiochenis  accepit ,  quamqtte  poftea  Conftantino- 
politani  adoptarunt ,  varia  etiam  fortitur  initia  - 
Antiocheni  &  Conftantinopolitani  eam  aufpican- 
tur  a  menfe  Septembri  anni  Juliani  quadragefi- 
mi  quinti  ,  Dionyfiani  vero  ,  fett  Latini  a  Ka- 
Iendis  Januariis  anni  Juliani  quadragefimi  fexti  j 
&  utrique  annos  Incarnationis  cum  annis  a  Na. 
tivitate  farpitts  conumdunt  .  Aliqui  atttem  Scri- 
ptores  Eram  Incarnationis  Dionyfianam  a  dic 
vigefimaquinta  meniis  Martii  anni  Juliani  XLVI. 
alii  a  Pafchate  ejufdem  anni  Juliani  incipiunt: 
alii  vero  Eram  Chriftianam  a  Die  Natali  Chrifti 
feu  XXV.  menfis  Decembris  deducunt .  Sed  in 

Anna- 


Cbrijli 
Dionyjiasiu 
dijlinguen- 
dum . 


*  Scjanrt; 
quo  Au- 
clor  harc 
fcribebat  • 


CXLVIII 

Du&  Er& 
lncarnom 
tionis  dtm 
Jlinguen» 
d*. 


NOTiE  fi]  /^  Off.  Cn.  Ccrneliits  Lentulus  &  M.  Valerius  Meffallinus  .  Vetus  infcriptio  effoffa.  ad  porfarru, 
\_s  Capenam  C.  A.  D.  1710.  &  edita  a  V.  C.  Francifco  Blanchino  in  notis  ad  tom.  II.  Ana- 
ft.ifii  Bibliothecarii  pag.m.  LENTULO.  ET.  CORVINO .  MESSALA.  COS.  Teffera  eburnea  apud 
Fabrettum  pag.  38.  &  apud  Reinefium  pag.  374.  ac  inter  Donianas  Infcripiiones  pag.  151.  num.  6$. 
KAL.  JUN.  L.  LEN.  M.  MES-  COS.  Suetonius  in  Galba  cap.  IV.  Natus  ejl  Gctlbct.  M.  Vahrio 
Meffalla ,  C».  Lentuio  Cojf.  Fafti  Idatii :  Lentulo  &  Mejsalluio.  Vindebonenfes  ita  . 


ad  Annalcs  C.  Baronii. 


377 


ftataft-t 
Chrifli 
BionyJta~ 
num  irL, 

JUHfUtlL, 

biffextilem 
incidit . 
Baron.  in 
.Apparatu 
n.cxxni. 
&  feqq. 


CXLIX. 

Baronius  a 
Beda    & 
Antiquis 
Computi- 
Jlis   in  er- 
rorem   in. 
duHus , 


Annaiibus  Ecfleimfticis  Era  Incarnationis  a  Ka- 
lendis  Januariis  anni  Jtiliani  XLVI.  omnino  in- 
choanda  .  Baronius  Eram  Alexandrinam  &  Dh- 
nyfianam  non  diftinxit ,  idcoque  hanc  ab  anni 
/equentis  Confulibus  inchoavit ,  quod  ctim  Ale- 
xandrinis  Chriftum  hoc  anno  natum  afferuiffet ; 
«ideo  ut  per  tria  fere  priora  Eeclefia:  farcula  E- 
ram  Alexandrinam  fequatur ;  cum  hoc  difcrimi- 
ne  ,  quod  illi  eandem  prarfenti  anno  cuni  menfe 
Septembrj  aufpicantur ,  ipfe  vero  ejus  initium 
a  kalendis  Janttariis  anni  Juliani  XLIV.  defum- 
ferit.  Verum  Ecclefia  Occidentalis  non  Eram  A- 
lexandrinam  ,  fed  Dionyfianam  feqnitur. 

Baronius  hanc  objeclionem  contra  fe  faclam 
fcribit :  Si  jub  Lentulo  &  Ueffalino  CojJ.  natus 
eji  Chriflut,  ergo  antitts  Julianus  millejtmus  &  fex- 
centejtmus  non  erit  hijfextilis .  Ad  quod  argltmen- 
tum  refpondet ,  tantum  abeffe ,  ut  in  annum 
iftum  bijfextilis  dies  non  incidat ,  ut  in  alium 
nullum,  nifi  ab  eodem  quartum  five  ante,  five 
poft  ipfttm,  convenire  poflit.  Etenim  pro  con- 
feffo,  minimeque  dubio  id  in  hac  tota  difputa- 
tione  fumit :  annum  illum ,  quo  natus  eft  Chri- 
flus ,  biflextilem  fuiffe:  propterea  quod  qui  de- 
inceps  ab  eo  propagati  fttnt ,  per  quaternos  di- 
vifi ,  biffextiles  occurrunt .  Jam  vero  anntts  a 
nato  Domino  CCCLXIV.  quo  Valentinianus 
Imperium  adeptus  eft ,  biffextilem  habuit  diem  , 
quemadmodum  fcribit  Ammianus  Iib.  16.  Quare 
XLV.  ante  illum  peraque  biUextilis  eft.  Atque 
ille  eft  ipfe,  qui  Lentulum  &  Meflalinum  Con- 
ftiles  prxfert  ,  quibtts  Decembri  nienfe  natus 
elt  Chriftus .  Recte  igitur  hic  in  Annalibtts  con- 
ftituttis  videtur.  Hsec  fumma  ratiocinii  Baronii . 
Verumenimvero  valde  decipitttr  Cardin-alis  do- 
clillirnus ,  Natale  Chrifli  proprmm  a  Natali 
Chrifti  Dionyfiano  non  diftingttens.  Natale  qui- 
dem  Dionyfianum  incidit  in  annum  biffextiiem, 
Julianum  nempe  XLV.  ut  fequentittm  annorum 
biffextilium  feries  demonftrat:  fed  cum  igno- 
rentus ,  quo  anno  Chrifttts  vere  natus  fit ,  affe- 
rere  non  poffumus  an  annus  ille  biffextilis  vel 
non  biffextilis  fuerit .  Imo  Iicet  Chriftus  prae- 
fenti  anno  natus  effet ,  ejus  tamen  nativitas  in 
annum  biffextilem  non  incidifiet.  Currentem 
enim  annum  biffextilem  non  fttiffe ,  fufe  often- 
dit  Petavius  in  Aniniadverfionibus  Epiphania- 
nis  ,  ad  harrefim  51.  cum  in  conftituendis  bif- 
iextilibus  non  ordinationis  Julianac,  fed  Atigu- 
ftanae ,  noftneque  ratio  habenda  fit  ;  quod  Baro- 
nio  impofuiffe  videtur.  Fuerit  itaque  hic  annus 
ex  Julii  Carfaris  ordinatione  biflextilis  ,  utcon- 
tcndit  Baronius;  qttod  tamen  valde  incertum 
effe  demonftrat  Petavius:  tamen  poftquam  ab 
Augufto  correclus  eft  annus,  fi  ab  eorum  aji- 
quo ,  quns  biffextiles  tam  ipfe ,  quam  pofteri- 
tas  omnis  habttit ,  retro  numeres,  biffextilis  arv- 
rius  prarfens  non  eft ,  quo  Chriftum  in  Iucem 
editum  Baronitts  autumavit  .  Deinde  illud  non 
rninus  falfum  ,  annum  Erae  Chriftiana:  CCCLXIV. 
effe  trecentefimum  fexagefimum  quartum  poft 
Confulatum  Lentuli  &  Meffalini  hoc  anno  ge- 
flum;  cum  vere  fit  ab  illo  CCCLXVI.  Baro- 
rtius  enim  intra  illud  temporis  fpatium  dtto  pa- 
ria  Confulum  abdicavit ,  ut  cum  vulgari  Era  feu 
Dionyfiana  ,  quam  biennio  anticipaverat ,  in  con- 
cordiam  redire  poffet  .  Verum  hac  de  re  le- 
gendus  Petavius  lattdatus  ,  ubi  ad  ea  ,  quae  Baro- 
nius  de  annis  biffextilibushabet,  docte  refpondet. 

Baronitts  ait,  Chriltum  anno  astatis  XXXIV. 
crucifixum  ,  teftari  Eedam  ,  Fidem  effe  Ecclefia: 
Catholica:  .  Harc  Bedae  lib.  de  Temp.  ratione  cap. 
40.  verba  :  Habet  tnim  ,  niji  fallor  ,  Ecclefin.  Ei~ 
des  ,  Dominum  in  cxrne  paulo  plus  quam  XXXm 
III.  annis  ufque  ad  fus.  tempora  PaJJinnis  vixif- 
fe ,  quia  Jci/icet  XXX.  annorum  fuerit  baptiza. 
tus  ,  Jicut  Eziangeltfla  Lucas  tcflatnr  ,  &  tres  fe. 
miannos  pofl  Baptifma  pr&dica-verit ,  &C.  Qito- 
circa  pofteriores  Beda  Chronologi  illud  dogma 
A^paratus    in  Baronium 


tanqttam  certiflimiim  &  indnbitatum  pofuere  , 
cui  parem  atque  Evangeliis  ipfis,  aut  Concilio- 
rum  decretis  aucloritatem  tribtterunt,  ut  ex 
Mariano  Scoto  ,  Sigeberto  aliifque  Antiquis  li- 
quet  .  Verum ,  ut  animadvertit  Petavius  lib.  1. 
de  Doift.  Temp.  cap.  10.  ea  Bedse  ac  deinceps 
reliquorum  opinio  atque  ratio  femetipfa  redar- 
guit  .  Nam  quod  ex  Ecclefix  Fide  Beda  pro- 
nuntiat ,  Chriftum  paulo  plus  quam  XXXIII. 
annis  in  carne  vixiffe,  id  eft ,  tribus  infuper 
menfibus ,  huic  ille  contradicit ,  dum  qui  pri- 
mus  eft  annorum  iftorum ,  in  eo  incarnatum 
niiirmat  effe  Chriftum :  a  quo ,  fi  ad  PaflTonem  , 
id  eft  ,  XXV.  Martii ,  qtto  Chriftum  paffum  cre- 
didit,annos  XXXIV.  numeres  ,  haud  plusannis 
XXXIII.  intereft  .  Falfum  eft  igitur,  tribus  prar- 
terea  menfibns  in  carne  vixiffe  Chriftum;  vehe- 
menterque  illi  errant ,  qui  annum  primum  Era: 
qommunis  a  Kalendis  Janttariis  proxime  poft  Natale 
Chrifti  a  Beda  &  Computiftis  paulo  vetuftioribus 
inftitutum  aufpicari  ptttant  :  vel,  qtiod  idemeft  , 
natum  ex  illorum  opinione  Chriftum  arbitran- 
tur  Cyclo  Lunse  1.  Indicl.  III.  a  Januario,  vel 
IV.  a  Septembri .  Chriftumenim  incarnattim  at- 
qtie  in  lucem  editum  efle  putarurtt  anno  Julia- 
no  XLVI,  annoque  primo  Era:  Chriftiana?  ,Cy- 
clo  Lunse  i.  &  nihilominus ,  cum  de  a:tate  Chri  - 
fti  ac  dePaflione  loquuntur  ,  indicant  anno  illo, 
qui  Eram  Chriftianam  antecedit  ,  nat-um  {<tj> 
etindem  arbitrari .  Afferunt  enim  ,  uti  jam  di- 
xi,  Chrifturn  quando  paffus  eft ,  Era:  Diony- 
fiana:  anno  tricefimo  quarto,  triginta  tres  an- 
nos  folidos  cum  menfibus  tribus  expleffe ;  quos 
annos  XXXIV.  non  a  Confulatu  Leatuli  &  Mef« 
falini,  ut  putavit  Baronius  ,  Beda  aliiqtie  Ve- 
teres  inchoarunt ,  fed  a  Confulatu  C.Cxfaris 
&  iEmilii  Pattli ,  ann-^que  Juliano  XLVI.  De- 
cretum  itaque  ,  quod  pro  Ecdefiaftico  Beda  ven- 
ditavit ,  quodque  firmifljmum  Chronologiae  fuae 
munimentum  Anualium  Scriptores  appellant  , 
tanquam   commentura  rejiciendum  . 

Fundatur  etiam  Baronius  in  loco  Sancli  Igna- 
tii  in  Epiftola  ad  Trallianos,  ubi  de  Chrifto 
legitur  :  Expletifque  tribus  annorum  decadibus  ,  Jmo  Chri 
wre  baptizatus  efl  a  Joanne ,  &c.  Et  poflquam  Jli  ,  nata- 
p,er  triennium  pr&dicaffet  Evangelium ,  &c.  con-  lis  cjut 
demnatus  efl  .  Verum  locus  ille  legitur  quidem 
in  ea  epiftola  interpolata;  fed  in  veris  hujus  San- 
cli  Epiftolis  non  habetur  ,  ut  videre  eft  in  ac- 
curatis  Opcrum  Sancli  Ignatii  editionibus  ,  quae 
poft  Baronii  mortem  prodiere .  Denique  in  eo  Baron.  in 
Baronius,  quemadmodum  Scaliger ,  aliique  mul-  Apparatu 
ti  ,peccat  ,quodex  Baptifmo  Chrifti ,  quoChri-  n.cvin. 
flus  anno  natus  fuerit ,  demonftrari  poffe  e-xi- 
ftimat .  Nam  duplex  Tiberii  epocha  ,  alte.ra  ab 
ejus  Imperio  Proconfulari  ,  annoque  Chrifti  XI; 
nkera  ab  anno  Chrifti  XIV ,  quo  Augufto  de- 
mortuo  fuccefli.t  ,  hoc  probationis  genus  vanum 
&  ineflicax  oftendit;  cum  non  conftet ,  an  Di- 
vus  Lucas  ,  cum  de  anno  Baptifmi  Chrifti  lo- 
quitur,  de  anno  decitno  quinto  Imperii  Procon- 
fularis  ,  an  vero  de  anno  dedtno  quinto  Imperii 
Auguflei  intelligendus  fit  ;  prseterquamquod  , 
cum  dicaf,  Chriftum  fuiffe  tunc  annorum  ctrciter 
triginta  ,  nihilque  certo  quoad  tempus  definiat  , 
ad  alia  argumenta  recurrendum .  Qiioad  itaque 
Natare  Chrifti  proprium  ,  poteft  quilibet,  quse 
magis  placuerit ,  probabiliorque  vifa  fuerit,  fen- 
tentiam  fequi .  Qyo  fundamento  Chriftum  an- 
no  Urbis  748.  natum,  anno  Erse  Chriftiana: 
XXVI.  baptizatum,  annoque  ejufdem  Era:  XXIX. 
crucifixum  fuftineri  poffe  dixi .  Quod  fi  quis  con- 
tendat,  Tabttlis  Aftronomicis  repugnare  ,  ut 
Chriftus  die  XXV.Martii  anni  Dionyfiani  XXIX. 
paflus  dicatur ,  in  eam  facile  fententiam  con- 
cedam  ,  qux  docet,  Chriftum  anno  Era:  vulga- 
lis  XXVI.  quo  adhuc  annus  decimus  quintus 
Imperii  Proconfularis  Tiberii  in  cu-r-fii  erat , 
baptizatum  fuiffe;  Joaflnem  Baptiflam  per  annos 

B  b  b  qua- 


CL. 

Ex  Bapti- 


annut  de. 
duci  non 

potefl. 


378        Pagi  Apparatus  Chronologicus 


CLI. 


Baromi 
infirmd- 
tur. 


jjuatuor  minifterium  fuum  exercuiffe  ,  Chriftum 
quatuor  Pafchata  poft  illud  Joannis  minifterium 
peregifle  ,  dieque  tertia  menfis  Aprilis  anni  Erae 
Chriftianae  XXXIII.  mortem  pro  nobis  pertu- 
lifle  .  Nam  Lucam  intelligendum  de  anno  dcci- 
tno  quinto  Imperii  Proconfularis  Tiberii ,  mihi 
valde  perfuafum .  Qjoad  tamen  annum  Paffio- 
nis  Chrifti ,  nihil  determino  ,  fed  tantum  com- 
munem  inter  Veteres  opinionem  explfcabo. 
Carterum  ,  Baronii  de  Natali  Chrifti    fenten- 

a  M       °  t!am   va,de  'n(irmat  9uod   fwibil    Jofephus  lib. 
fojt  Hero-     u  ^  ge]|0  cap>  t0#  u£j  tra{j;t }  Herodem  ,  cum 

tT"  ^e  poftremo  fato  urgerefur,  teftamentum  con- 
tembab.to  didifTe  ,  ac  Regni  fucceflbre  Archelao  filio  no- 
'"-'  minato  ,  ingentem  vim  pecunia:  legaffe  :  Angu- 
fto  quidem  mille  talenta ,  dr  uxori  &  filiis  ip- 
Jiut  adolefcentulit  ,  nccnon  amicir  ,  <Sf  libertit  eir. 
eiter  quingenta  ,  non  vero  quinquaginta  ,  ut  Ty- 
pographi  errore  in  Jofepho  habetur  .  Addft  is, 
Herodem  paulo  poft  fupremum  diem  obiiffe  . 
At  cum  in  prioribus  tabulis  Regni  harredem 
conftituiffet  Herodem  Antipam ,  quem  ex  alia 
uxore  (  novem  enim  duxit  )  fufceperat ,  fta- 
tim  ab  obitu  Regis  contentionem  de  fucceffione 
Regni  inter  fratres  erupifie ,  qui  paulo  poft  Ro- 
mam  tranfmifere  ,  apud  Auguftum  de  pater- 
na  harreditate  difceptaturi .  Rem  fufius  narrat 
Jofephus  Iib.  17.  Antiquit.  cap.  tr.  fcribens  , 
Augufium  Judices  cognofcendar  caufar  deftinaffe, 
qtti  coram  ipfo  fententiam  ferrent :  Et  in  hit 
Cajum  filium  AgrippA  &  Julis  ipjiut  filis ,  a  fe 
autem  adoptatum ,  primo  fupra  csterot  loco  fe. 
dentem .  Hoc  Judicium  habitum  eft  currenti  an. 
no  Urbis  751.  ita  ut  nec  in  annum  fuperiorem  , 
nec  in  quempiam  proxime  infequentium  pro- 
trahi  poffif .  Nam  fi  Herodes  anno  prsecedenti 
cfrciter  XXV.  menfis  Novembris  ,  inito  Regni 
anno  tricefimo  feptimo,  mortuus  eft,  caufa  fuc- 
celfionis  Regni  hoc  anno  agftata  eft  .  Archelaus 
qufppe  celebrato  apud  Hierofolymam  Pafchate  , 
Romam  navigavit  ad  A  iguftum,  ut  teftatur  Jo- 
fephus  ibid  .  Quare  fi  Herodes  eo  die  mortuus 
eft  ,  nondubium,  quin  Jofephus  de  Pafchate  hu- 
jus  anni  loquarur  . 

Verum,  fi  Herodes  nnte  Pafcha  hujus  anni  Ur- 
bis  7$r.  ut  exiftimat  Card.  Norifius  .  interiit, 
memoratum  Judicium  protrahi  non  pofT- ,  eo  ma- 
ex  cojudi-  pifefle  oftenditur  ,  inquit  idf-m  Card.  Norifius 
tio  aliter  ln  Diifiert.  1.  de  Cenotaphiis  Pifanis  cap.  6.  quod 
infirma*  Unus  Caius  Carfar  ab  Augufto  inter  Judices  fe- 
tur  . 


CLII. 

T,adem~ 
fcntentia 


dere  juflus  eft .  Anno  Urbis  pfoximti   «$,..  £». 

ciut  Caefar  virilem  togam     induit  ,  ac    omnibus 

honoribus  exornatus  eft ,  quos  die    fui   tirocinii 

Cajut  ejufdem  frater  ante  triennium    tulerat .  Et 

fane  eidem  permiffum  fuer.it,  w   in  Senatum  i- 

ret  ,  ex  Dione  lib.  *j.  &  ex  Zonara    in  Excer- 

ptis.  Quarefi  Judicium  illud  habitum  ftiiffet  an- 

no   Urbis  751.  aut  quopiam  infequentium  ,  Au- 

guftus  Lucfum  quoque  Caefarem  ad   idem    Judi- 

cium  accerfiviffet ;  quod  praefertim    Lncius  erat 

eo  anno   Conful  dffienatu-  :  Confules  vero  defi- 

gnati  ut  plurimum  fententiam  antf-    alios    roga- 

rentur.  Hinc  de  Tiberio   fcribit  Tacitus    liB.  3. 

Annal.  in   caufa  ^imiliae   Lepidae    femina?   nobi- 

liflima?  ,   quar  a  marito  acctifabatur :  Exemh  Dru- 

fum  Confulem    dcfignatum   dicends  primo   'oco  fen- 

tentitt.  Nec  fingi  poteft  ,  utNorifius  fubuingit, 

Luciut  ab   eo  Judicio  ab    Augufto  ,  quod  effet  iu- 

nior ,  exclufus  fuiffet .    Nam  anno  fequenti    erat 

Princeps  Juventutis ,  Conful  defignatus ,  in  Au- 

gurum  item   Collegfum  cooptatus ,   omnfbus   de- 

nique  honorum  titulis  Caio  maiori  natu  fratri  ar- 

quatus  .  Quas  quidem  tum  facras .    tum  profanas 

dignitates  eidem   Auguftus    contulerat,     ne    qua 

inter   filios  invidia  erumperet ,  cui  fane  aditum 

Princeps  aperuiffet ,  fi  admiflb  Caio,  Lncium  pa- 

ri    cum     illo    dignitate  prseditum  ,  a   memorato 

Confilio  exclufiflet  .  Nullus   dubito  ,    quin    Nico- 

lai   Damafceni manu  totius  iftius  caufae  feries  de- 

fcripta  fuerit,  quo  loco  etiam  vi-hemens  arque  ac 

elegans  ejufdem  Oratio  pro  Archelao  recitatur; 

Profeclo    omnes  circunftantfa;  adeo   exadte   recen- 

fentur ,    ut    nifi   eidem  Tudicio  pra?fens  ,  illas  in 

literas  mittere  potuerit .  Ita  Card.  Norifius .  Quar 

ratio  non  tantum   eorum  opinionem  evertit  ,  qui 

Chriftum  hoc  anno  natum  fcripfere ,    fed    &  il- 

Iorum  ,  qui  Chrifti  Nativitatem  in  fequentesan- 

nos  contulere  . 

Anno  Periodi  Crsco  Romans  5401 .  Cych  Solit  8. 
jE.  Luns  19.  Indift.  i.  Mundi  4003  .  Urbis  con- 
dits  751.  ante  Chrijlum  %.  Juliano  44.  Augu- 
Jli  43.  Mundi  fecundum  Alexandrinos  5501.  In- 
carnationis  fecundum  Alexandrinos  1.  fecundum 
Confiantinopolitanos    5  508. 

Cofl".  Auguflut  Csfar  XIII.  &  M.  P/autiut  Silva-      CLIII. 
nus  .  [1]  Auguftus,  ut  t-adem  pompa  ,  qua  Cajum  Virilis    to. 
Lucii  fratrem  ante  triennium  in   forum  deduxe-  g*   Lucio 
rat ,  Lucio  quoque  anno  Urbis  737.    ex    Dione  Csfari  da. 

nato      ta . 


NOTiE     [»]  f~*  OJf.  Augufius   Csfar.  XIII.  &  M.  Plautius  Silvanut .  Tabula  Anagnina  apud    Pighfum  ad  A. 

V^    V.    750.  IMP.   CAESARE.  XIII.    M Tabula   Ancfrana.  CONSUL.    TERTIUM. 

DECIMUM  SEXAGENOS.  &c.   Lapis  apud  Gruterum  pag.  CLIII.   I. 


T  M  P.    C  R  S.     D  I  V  I.     F. 


A  U  G.     C  O  S.    X  I  1  I.    T  R  I  B.     P  O  T.    XXI. 

tt  pag.  CLXXXVII.  11.  aim  TR.  POT.  XXX.  COS.  XIII.  &  quod  incidit  inA.D.  7.  Itera 
pag.  CLX.  1.  IMP.CJF.S.  DIVI.  F.  AUG.  PONT.  MAX.  COS.  XIIII.  pro  XIII.  IMP.  XX. 
TRIB.  POTEST.  XXXVill.  Emendatur  Gruteri  error  a  Norffio  in  Cenotaphiis  Pifanis  Differt.  H« 
Cap.  XV.  pag.i<5i.  primae  editionis ,  legendumque  eft  Cof.  XIII.  TRIB.  POT.  XXXVII.  Videj 
Gruterianas  Infcriptiones  pag.  CXCIX."  ubi  Augufius  COS.  XIII.  Nummi  apud  Occonem .  AUGU- 
STUS.  PONT.  MAX.  TR.  P.  XXII.  COS.XIII.  IMP.  XIV.  Lapis  apud  Gruterum  pag.  CVI.  7. 
IMP.  CAES.  AUGUSTO  .  XIII.  M.  PLAUTIO  SILVAN.  COS.  In  mole  fepulchrali  Plautii  Stl- 
•vani ,  via  Tiburtina  ad  Pontem  Lucanum  apud  Gruterum  pag.  CCCCLII.  6.  M.  PLAUTIUS .  M. 
F.  A.  N.  SILVANU5  COS.  VII.  VIR.  EPULON.  De  A.  C&cina  &  Silvano  Plautio  Confularibut , 
Vellejus  lib.  II.  Ca  .  CXII. 

Suffecli  L.  Caninius  &  Q^  Fabricius  .  In  Tabulis  Ancyranis  L.  CANINIO  .  ET  Q^  FABRICIO 
CONSULIBUS  .  Nempe  ut  interpretatur  Norifius  in  Cenotaphiis  Pifanis  Diffrt.  II.  cap.  VIII.  pag. 
383.  L.Caniniut  Gallus ,  Kal  Juliis  magiftratum  iniit  collega  Augufto  Coff.  XIII.  in  cujus  Iocum 
Kal.  Oflobris  (X  Fctbricius  fuffedlus  fuit .  Vellejus  lib.  II.  Cap.  C.  At  in  Urbe  eo  ipfo  anno  ,  quo 
magnificentijfimi  gladiatorii  muneris  naumachisque  fpccca-culis  ,  D.  Auguflus  ,  ab  hinc  annos  XXX.  SE 
ET  GALLO  CANINIO  COS.  dedicato  Martis  templo  &c.  Fafti  Id.ltii :  OElwiano  XIII.  &  Silano, 
Vindebonenfes :  Auguflo  XIII.   &  Silz/ano  • 

Auguftum  tredecim  tantum  confulatus  gefliffe  ,  veteres  nummi ,  Iapides  ,  &  fcriptores  confir- 
Inant.  Nummos,    &  lapides   protulimus.  E    fcriptoribus  Suetonium    afferamus   ,    qui   in  vita  cap. 

XXVI. 


ad  Annales  C.  Baronii. 


379 


CLIV. 
Opinio   O- 
nuphrii  de 

Natali 
Chrijii  . 


CLV. 

Cajus  Ca- 
far  ad  bel- 
lum  Par- 
thicum  de- 
Jlinatus  . 


nato  virilem  togam  d.iret,  Confulatum  decimum 
tertium  accepit .  Auclor  eft  Suetonitts  cap.  i6. 
Auguftum  plures  fibi  delatos  Confulatus  recu- 
fafle  .  Duodecimum  ,  inquit  ,  magno  ,  id  efl ,  fe- 
ptemdecim  annorum  interzjallo  ,  &  rurfus  tertium 
decimum  biennio  pofi  ultro  petiit ,  ut  Cajum  & 
Lucium  filios  amplijjimo  pr&ditus  magiflralu  ,  fuo 
quemque  tirocinio  deducerst  in  forum  .  AtlguftuS 
JLucium  die  virilis  togae  Principem  Juventutis  ac 
Praefectum  Tribus  declarandum  curavit  ,  Confu- 
lem  etiam  eundem  ea  qua  Cajum  Lege  defigna- 
vit ,  ut  poft  quinquennium  ex  eo  die ,  quo  in 
forum  du<£tus  fuernt,  magiftratum  iniret .  Card. 
Norifius  in  Cenotaphiis  Pifanis  Diflert.  i.  pag. 
119.  Nummuni  Augufti  exhibet ,  in  cujus  pofti- 
ca  legitur :  C.  L.  Caesares  AuGUSTi  F. 
Co  s.  Desig.  PrincJUVENT.  Cumita- 
que  Lucius  Caefar  ante  Conful.itum  XIII.  Au- 
gufti  hoc  anno  geftum  Conful  defignatus  non 
fuerit ,  adefle  non  potuit  Judicio  poft  Herodis 
mortem  habito  ,  de  quo  anno  elapfo  loquuti  fu- 
mus  :  ideoque  Herodes  ante  praefentem  annum 
demortuus ,  ut  ibidem  didum  . 

Et  tamen  Onuphrius  Panvinius  docliflimus  Fa- 
ftorum  Conditor  ,  Natale  Chrifti  fub  hujus  an- 
ni  Confulibus  confignat,  &a  Kalendis  Januariis 
anni  fequentis  Eram  Chriftianam  aufpicatur  ; 
quafi  unicuique  liceret  propriam  Eram  Chriftia- 
nam  condere ,  &  Natale  Chrifti  proprium  a  Na- 
tali  ejus  communi ,  vulgari ,  ac  Dionyfiano  non 
diftingueretur .  Quare,  ficut  Baronius  biennio  , 
ita  ille  anno  uno  veram  Eram  Chriftianam  an- 
levertit ,  nec  in  viam  redit ,  nifi  poft  inchoa- 
tum  Probi  Imperium  ,  hujus  Imperatoris,  Pau- 
lino  Collega  ,  Confulatu  e  Faftis  expuncto  .  Hinc 
Dionyfins  Gothofredus  qui  Leges  Codicis  Jufti- 
ninianei  anno  Chrifti  Onuphriano  notavit,an- 
num  unum  plus  acquo  ufque  ad  Impeiium  Pro- 
bi  numeravit :  qui  error  ab  iis  cavendus ,  qui 
Codicem  ab  eo  illuftratum  legunt. 

Inter  caetera ,  qux  huic  Onuphrii  fententiae 
officiunt  ,  numerandum  bellum  Parthicum  hoc 
anno  decretum,  forfanque  inchoatum  .  Mediobar- 
bus  enim  in  Numifmatis  Imperatorum  Roma- 
norum  pag.  39.  Nummum  Augufti  producit  hac 
epigraphe  infignitum :  Augustus  PoNT. 
Max.  Tr.  P.  XXII.  Cos.  XIII.  IMP.  XIIII. 
in  poftica :  De  Partheis  .  Repraefentatur 
thiara  Parthica  cum  arcu  &  fagittis ,  quae  funt 
Farthica  infignia  &  arma ,  ut  inquit  Medio- 
barbus.  AuguftusTribunitiam  Poteftatem  XXII. 
V.  Kalendas  Julias  currcntis  anni  fufcepit,  id- 
coquc  &  Cajum  Caefarem  ad  bellum  Parthicum 
deftinavit ,  ifque  vel  fub  hujus  anni  finem ,  vel 
infequentis  initio  in  Afiam  tranfmifit.  Neque 
enim  ferius  Roma  difceflit .  Infuper  Vellejus 
lib.i.  cap.  100.  poftquam  dc  Naumachia  ab 
Augufto  exhibita  &  de  dedicatione  Templi 
Apparatus  in  Baronium. 


Martis  locutus  eft,  ait ,  tum  detedtam  Julix  Au- 
gufti  filiae  libidinem,  poft  quae  Cajus  C*far  in 
Orientem  miflus  eft.  Fuit  is  annus,  ut  ipfc 
Velleius  exerte  notat  ,  ante  Vinitii  Confula- 
tum  anno  Juliano  feptuagefimd  quinto  geftum  , 
tricefimus.  Quare  relegatio  JuHa.  praefenti  an- 
no  fcilicet  Juliano  XLIV.  contigit.  Ad  haec 
Macrobius  Saturnal.  lib.  ir.  cap.j.  inquit ,  Ju- 
liam,  antequam  patris  gratiam  perdcret  ,  an- 
num  aetatis  XXXVIII.  attigiffe .  Qiiamobrem , 
cura  Dio  lib.  48.  teftetur,  eam  in  lueem  edi* 
tam  Coff.  L.  Martio  &  C.  Sabino ,  anno  ncmpe 
Urbis  71  j.  fequitur,  Juliam  anno  Urbis  751. 
qui  cum  anno  Juliano  XLIV.  conctirrit,  ream 
peraclam  ,  &  inter  Macrobium  ac  Velleium  hac 
in  re  egregie  convenire  ,  tit  notat  Card.  No- 
rifius  h  Diflert.  i.  de  Cenotaphiis  Pifanis  cap. 
8.  ubi  de  Juliae  exilio  fermonem  habet .  Deni- 
que  Zonaras  ex  Dione  curr»  narraffct,  togam 
virilem  Lucio  Caefari  ab  Augufto  datam  ,  quod 
hoc  anno  contigiffe  certum  ,  addit :  Cum  Ar- 
menii  defeciffent  ,  (£r  a  Parthit  juvarentur,  ea.  re 
dolens  ,  quid  ageret  ,  ambigebat ,  nec  enim  pro- 
pter  fenetl  tttem  bellum  gertre  poterat ,  &  Tibe- 
rius ,  ut  diilum  efl  ,  jam  fecefferat ,  &e.  Ita- 
que  Cajus  poft  dejectum  folio  Artavafdem  ,  & 
virilem  togam  Lucio  datam,  ad  bellum  Armc- 
niacum  miflus  eft. 

Addit  Zonaras,C«y«».  delegit  ,poteflate  Pro- 
confulari ,  (£•  uxore  data.  Norifius  citatus  pag. 
189.  obfervat  ex  Tacito  lib.  4.  Annal.  uxorem 
Caji  Csefaris  fuilTe  Liviam  Drufi  filiam,  eandem- 
que  Liviae  Auguftae  neptem  ,  &  Imperium  Pro- 
confulare  Cajo  traditum  ,  quo  eidem  faciendi 
ea ,  quae  Confules  ac  Praetores  olim  ad  bei- 
lum  gerendum  prcfecli ,  agere  poterant,  vide- 
licet  milites  fcribere ,  pecunias  exigere  ,  ac 
iumma  cum  poteftate  in  Provinciis  fibi  decre- 
tis  verfari .  Baronius  Cajum  Caefarem  inter  Sy- 
riae  Proconfules  numerat  .  Verum  Cajo  delatum 
fuit  Imperinm  Proconfulare  extraordinarium  non 
in  unam  foIamSyriae  Provinciam,  fed  in  univer- 
fas  regionesOrientis,qnae  Romanolmperio  pare- 
bant .  £t  ne  Ca  jus  tanto  fibi  imperio  delafo  impo- 
tenter  uteretur ,  M.  Lollium  Virum  Confularem 
ac  Orientis  Provinciis  notiffimum,  ejufdem  ju- 
ventae  Reclorem  impofuit.  Baronius  fcribit ,  Ca- 
jo  Caefari  adhuc  adolefcentulo  ad  bellum  Ar- 
menicum  proficifcenti  datum  Ueftorem  P.  Sul- 
picium  Quirinum .  Cujus  rei  Tacitum  auclorem 
Jaudat.Sed,  ut  animadvcrtit  Card.  Norifius 
ibidem,  nufquam  haecTacitus  fcripfit  .  Haec  lib. 
3.  Annal.  ait  de  Sulpicio  Quirino  :  Vatufque 
Reflor  Cajo  C&fari  Armeniam  obtinenti  :  nempe 
poft  exaclum  fere  triennium ,  cum  jam  Cajus 
Arabia  luftrata  ,  ac  bello  Parthico  pace  com- 
pofito ,  Armeniam  ad  obfequium  reduxiflet  . 
Velleius,  qui  in  exercitu  Caji  Cacfaris  milita- 
B  b  b    a  bat, 


clvl 

Cajo  Ctfa- 
ri  datur 
Imperiums 
Proconfu- 
lare  ,  <jr 
modcrator 
juventA . 


Baron.  in 

Apparatu 

n.Lxxxvi 


Baron* 

ibid. 


NOT-?  ^^^^*  naDet ;  &  rt<rf<"  tertium  decimum  (  Confulatum  )  biehnio  pofl  ultro  petiit  ,  ut  Cajum  ,  (?r 
Lucium  filios  amplijjimo  pr&ditus  magiflratu  fuo  quemquc  tirocinio  deduceret  in  forum  Tacitus  Annal. 
lib.  I.  cap.  III.  NUMERUS  etiam  COtJSULATUUM  AUGUSTl  celebrabatur  ,  quo  FALERWM  CORVI- 
NUM  ,  &  C.  MARVJM  SIMUL  JEQUAVERAT .  Marii  ConflllatUS  feptem  fuere  ,  Valerii  Corvini  fcx, 
Dc  Corvini  confulatibus  Plinius  lib.  VII.  cap.  XLVIII.  M.  Valerius  Corvinus  ,  inquit  ,  centum  annos 
implevit ,  cujus  inter  primum ,  &  fextum  confulatum  XLVl.  anni  fuere  .  Papinius  Statius  quoque^ 
tredecim  tantum  Augufli  confulatus  enumerat :  Sic  enim  Silvan.   lib.  IV.  1.  cecinit 

TER  Latfo  DECIESQUE  tulit ,  lahentibus  annis 
AUCUSTUS  FASCES  ,  fed  capit  fero  mereri  . 

Aufonius  denique  in  fua  gratiarum  aclione  pro  confulatu  :  Te  videre  f&piut  in  hoc  magiflratu  , 
Gratiane ,  dejidero  ,  ut  &  SEX.  Valerii  Corvini ,  &  SEPTEM  C.  Marii ,  fr  cognominit  tui  Augufli 
TREDECIM  CONSULATUS  ,  unus  squipares . 

Auguflus  hoc  anno  Nonis  Februarii  Pater  Patris,  quum  ageret  Trib.    Pot.  XXI.  a    Senatu   po- 
puloque  Romano  appellatus  eft.  Vide  ca  de  re  Norifinm  in  Cenotaphiis  Pffanis  Diflert.  il.  cap.  VJII. 
pag.  176.177.  quamquam  fatetur  pag.  179.  annum  Decrett  Augufto  tftuli  Patris  Patrit ,  ex  Prsrneftifv" 
fnfcriptionc  apud  Grutcrum  pag.  CXXXVI,  1,  non  adeo  ccrto   deduci  polTe. 


38©  Pagi  Apparatus  Chronologicus 


CLVII. 

Uatale 
Dionyjia. 
*>um . 


Nxtah 
Chrifli 
froprium 
ntale     ab 
hoc  anno 
defum- 
tum  . 


CLVIII. 


fcat,  unius  Lollii  n:eminit  ,  ficuti  &  Suetonius 
in  Tiberio  cip.ii.  De  hac  Caji  C«efaris  expe- 
ditione  plur^  anno  fequenti.  Cum  itaque  Chri. 
ftus  toto  urbe  in  pace  compofito  natus  fuerit , 
verofimile  non  eft,  Natale  ejus  in  hunc  an- 
cum  incidifle . 

Jtnno  Periodi  Gr&ca-Romans.  5493.  Cytlo  Solit  9. 
DC.  Luns.  r.  IndiQ.  3.  Mundi  4004.  Urbit  con- 
dita  7  $3.  Ante  Chriflum  1.  Juliano  45.  Augu. 
fii  44.  Mundi  feeundum  Alexandrinos  5503. 
lnearnationis  feeundum  Alexandrinot  3.  feeun- 
dum  Conjiantinopolitanot  5509.  lncarnationis 
fccundum   eofdtm  1. 

CofT.  Corneliut  Lentuhis ,  &  L.  Calpurnius 
Pi./b  .  [  1  ]  Ecclefia  Occidentalis,  quse  primum 
Chrifti  annum  a  Confulatu  Caji  Caefaris  &  M. 
^milii  Pauli ,  annoque  Juliano  XLVI.  exordi- 
tur  ,  Chriftum  hoc  anro  natum  fupponit,  mi- 
nime  curans  quot  ante  Chriftum  annis  reipfa  fit 
Mundus  a  Deocondirus,  neque  judicium  fuum 
ad  eas  tricas  &  minntias  difceptandas  interpo- 
nens;  hoc  annorum  computo ,  qui  vulgo  re- 
ceptus  eft,  contenta,  ut  inquit  Petavius  lib.n. 
de  Docl.  Temp.  cap.4.  Verum  quidem  eft , 
Dionyfium,  Bedam ,  &  Computiftas  vetuftiores 
anno  uno  Natale  Chrifti  tardius  pofuifle  ,  & 
computum  noftrum  illorum  computum  uno  an- 
rio  prarcedere,  ac  quem  nos  a  Nativitate  nu- 
meramus  annum  ,  hunc  illos  ab  Incarnatione 
putafTe  .  Sed  a  pluribus  farculis  annus  primus 
Chrifti  a  Natali  ejus,  feu  Vlll.  Kalend,  Janua- 
rii ,  non  vero  ,  ut  antea  ,  a  verno  tempore , 
quo  Chriftus  incamatus  eft,  deduclus  fuit .  Ad 
quod  initium  aflequendum  ,  cum  menfes  IX. 
eximendi  forent  de  epocha  priftina  Incarnatio- 
nis  Dnminicae ,  ternis  potfus  menfibus  antici- 
pata  fuit .  Itaque  diesilleXXV.Decembris  anni 
Juliani  XLV.  qui  Incarnationis  annum  primum  , 
atque  ideo  prirmim  Chrifti  annum  antecedit  , 
Natali  Chrifti  prajftitutus  eft  ,  ut  deinceps  na- 
tus  diceretur  anno  illo  definente  ,  qui  Chri- 
ftianam  Eram  proxime  prarcedit ,  Cyclo  Lunar  I. 
quod  Notariorum  errori  Paulus  Forofempro- 
r.ienfis  adfcribit ,  parte  1.  lib.  4.  Prior  illa  hi- 
carnationis  Era,  pofterior  Kativitatis  appellatur, 
ut  obfervat  ibidem  Petavius  cap.  1.  Quando  i- 
taque  dicimus  ,  hunc  annum  *  in  quo  verfa- 
mus,  efle  annum  Chrifti  i<s88.  fupponimus  , 
eum  prarfenti  anno  in  lucem  prodiifle;  ideo- 
que  tam  Annales  Ecclefiaftici ,  quam  quicum- 
quealii,  in  quibus  Era  Chriftiana  ufurpatur , 
primum  Chrifti  annum  ab  anno  Juliano  XLVI, 
aufpicari  debent ,  ab  eo  fcilicet  qui  fequitur  Nata- 
le  Chrifti  Dionyfianum,  vulgare  ,feu  commune. 

Philippus  Labbeus ,  Jacobus  Grandamicus,  a» 
liique  quidam  Natale  Chrifti  in  hunc  annum 
conferunt ,  quod  Ecclefia  eundem  elegerit,  Sum- 
mique  Pontifices  in  BjIIis  ac  Refcriptis  hac  di- 
numeratione  utantur  .  Verum  recens  ha:c  Pon- 
tificum  confuetudo  ,  &  ante  paucos  annoi, 
auclore  Blondo  Forolivienfi,  qui  Pontificii  Col- 
Jegii  a  fecretis  Notarius  erat ,  admiiTa  ,  Euge- 
nio  I  .  Pontifice.  Antea  enim  foli  Pontificum 
anni  in  literis  adfcribebantur .  Prarterea  Era  In- 
carnationis  fecunJum  Alexandrinos  ab  Ecclefia 
Alexandrina  adhibita  ,  longe  antea  quam  Dio- 
nyfiana    inftituta  . 

Illam  opinionem  ,  inter  alia  multa  ,  conve'lit 
expeditio  Caji  Csfaris  in  Orientem  ,  qua;  vel 
fub  prarcedentis  annifine,  vel  hujus  inic  o  fuf- 


cepta  ;  ideoque  &  Jani  foret  ntluf.  Cajus  per 
Grarciam  in  Afiam  tranfmifit;  cumqXe  Samum 
trajeciflet,  ac  clafTera  adornaret  ,  fcederatorum 
Regum  Legationes  excepit  ,  qui  copias  &  com- 
meatus  eidem  pollicebantur  .  Suetonius  cap.ir. 
fcribit,  Tiberium  Caji  Carfaris  privigni  fui  fa- 
lutandi  gratia  ,  Rhodo  Samum  navigaflj:  .  Dio 
vero  in  Fragmentislib.55.ait:  C-rjo  autem  ad. 
bellum  Armeniacum  miffo  ,  Tiberius  in  Chiumpro- 
feftus,  ei  fe  fubmijit .  Hic  Caji  Cxfaris  cum  Ti- 
berio  congrefTus  ,  five  apud  Samum,  five  apud 
Chium  contigit  ,  inquit  Card.  Norifius  Differt. 
4«  de  Cenotaphiis  Pifanis  cap.io.  anno  Juliano 
XLV,  prarfenti  fciIicet.Suetoniusenimcap.il. 
narrata  relegatione  Julije ,  quam  anno  prarce- 
denti  confignavimus,  fcribit  :  Tranfztto  autem 
Tribunitis  Potcflatis  tempore  ,  confeffus  tandem 
tiihil  aliud  fteefu  dcvitafe  fe  ,  quam  &mulaiio- 
nis  cum  Cajo  Lucioque  fiifpicionem  ,petiit  ut  fibi 
fccuro  ab  hac  parte  ,  corroboratis  his  ,  &  fecun- 
dtim  locum  facile  curantibus  ,  permitteretur  re- 
vifere  neeejfitudines  ,  quarum  dejiderio  teneretur  . 
Sed  ncque  impetravit  .  Tiberius  anno  Urbis  748» 
Tribunitiam  Poteftatem  in  quinquennium  ab> 
Auguflo  accepit  ,  ut  dixi .  Quare  Tribunitias 
Poteftatis  quinquennio  hoc  anno  tranfaelo  ,  Ro- 
mam  redeundi  facultatem  ab  Auguflo  per  Iite- 
ras  petiit ,  nec  impetravit.  Tum  Suetonius  ab 
his  caput  infequens  n.exorditur :  Remanjit  er- 
go  Rhodi  contra  voluntatem  :  vix  per  tnatrem 
confecutus  ,  ut  ad  velandam  ignominiam  ,  quOji 
Legatus  ab  Auguflo  abejlet .  Enimvero  lunc  non 
privatum  modo ,  fed  etiam  obnoxium  &  trepidum 
egit ,  mediterraneis  agris  abdttus  ,  vitanfque  pr&- 
ternavigantium  offaa,  quibus  frequcntabatur  af- 
fidue  .  Et  poftea  :  Et  accefferunt  majoris  follici- 
tudinis  caufs.  ,  videlicet  cum  Samum  ad  Cajum 
privignum  tranfmittens  ,  illum  alieniorem  jibi  fen- 
fit  ex  criminationibus  M.  Lollii  Cemitis  &  Reilo- 
rit  tjus  .  Ac  denique  cap.13.  Ef  armorum  foli- 
tas  exercitationes  omifit ;  rcdegitque  fe  ,  depqfita 
patrio  habito  ,  r.d  pallium  &  crepidas ,  atque  in 
tali  flatu  BIENNIQ  fere  permanfit ,  contem- 
tior  i>i  dies  Cjr  invifior .  At  ex  Vellejo  conftat  . 
Jiberittm  Romam  reverfum  anno  Urbis  7JJ. 
adhuc  Lucio  Carfare  fuperftite ,  qui  ex  Infcri- 
ptione  Pifana  obiit  circa  menfem  Augufti  ejuf- 
dem  annl .  Ex  quibus  infert  Card.  Nnrifius ,  Ti- 
berium  circa  ajftatem  hujus  anni  depofita  to- 
ga  ,  ad  pallium  ac  crepidas  fe  redegiffe  ,  ut 
BIENNIO  FERE  in  ta!i  ftatu  permanfifle  di- 
ci  poffit ,  antequam  Romam  reverteretur :  & 
prseterea  perperam  Baronium  fcripfiiTe,  Cajum 
Carfarem  anno  Urbis  748.  prajfecliim  fuifle  Sy- 
ria:  totique  Orienti  ,  eique  datum  Reclorem  P. 
Sulpicium  Quirinium . 

Eufebius  in  Chronico  fecundum  editionenu. 
Pontaci  ,  anno  Abrahami  bis  millefimo  deci- 
mo  quarto,qui  Kilendis  Octobris  anni  Juliani 
quadragefimi  fecundi  initium  fumit ,  ait.  Cnfar 
amicitiam  cum  Parthis  facit  ,  quod  in  editione 
Scaligerian3  confignatur  anno  Abrahami  ioi5. 
Verum  pax  ea  anno  tantum  Urbis  755.  fancita, 
ut  Card.  Norifius  citatus  pag.155.  dode  demon- 
ftrat  .  Nam  tamquam  certum  ftatuendum,  eo 
Urbis  anno  Tiberium  circa  menfem  JuliumRo- 
mam  advenifle;  c  lm  ex  Vellejo  Romam  rever- 
fus  fit  ante  obitum  Lucii  Csfans  ,  qui  acerbo 
fato  fublatus  eft  menfe  Auguito  ejufdem  anni , 
uti  ex  Pifano  Cenotaphio  colligitur  .  Prarterea 
D10  fcribit ,  Tiberium  Rbodnrn  fecelfifle  anno 
Urbis  -»48.  cui  fuffragatur  Suctonius  in  Tiberio 

cap. 


Lxpedh-o 
Caji  C* .  j- 
ris  iv  O- 
rientem  . 


Baron.  in 
Apparatu 
n  l  xxxiv 

CLIX. 

Quo  ann» 
pax  cum 
Varthit 
fancita  . 


NOTiE 


\i\(~^0\J.  Comelius  Lentulus  ,  &  L.   Ca:purnius  Pifo  .  Tabula   Anagnina. 
V^,  L.  PISONE. 


COSSO.    CORNELIO. 
C.  ...  Gruterus   pag.  CVII.  1.    1.    &    CLXVI.  3.    COSSO  .    CORNELIO  . 
LENTULO.   L.    PISONE.  AUGURE .   COS.   Fafti  Idatii :    Lentulo    &  Pifone .  Ita    &  Vindebo- 
nenfes . 


ad  Annales  C.  Baronii. 


38r 


cap.  14.  ubitait:  Rediit  octavo  pofl  fecejjum  an- 
»0 ;  Vdlejus  vero  lib.  *.  <jui  Tiberii  feeeffum 
nnno  uno  tarditis  quam  Dio  collocat ,  (  ut  pro- 
bat  Norifius  citatus  pag.  110.)  inquit:  Septem 
annos  Rhodi  moratus  ,  additque  ,  rediifTe  ,  P.  Vi- 
nitio  Confule  .  Quare  conftat ,  Tiberium  Romam 
reverfum  anno  Urbis  755.  quo  Vinitius  Conful 
fuit .  Auguftus  priufquam  illum  revocaret ,  ea 
de  re  Caji  placitum,  per  literas ,  quarfivit,  quas 
Cajus  tum  accepit ,  cum  Lollio  ojfenfior  effet ,  & 
quidem  adhuc  fuperftiti ,  ex  Suetonio  in  Tibe- 
rio  cap.  13.  nempe  eo  tempore ,  quo  colloquio 
cum  Phraate  Parthorum  Rege  obfignanda:  pacis 
gratia  habito ,  Lollii  toto  Oriente  aclas  rapinas 
intellexit.  VellejusJ  enim  de  ea  pace  loquens 
inquit  :  Prior  Partbus  apud  Cajum  in  noflra  ri- 
pa  ,  poderior  bic  apud  Regem  in  hoflili  epulatus 
ejl .  Quo  tempore  Marci  Lollii ,  quem  veluti  Mo- 
deratorem  Juvents.  filii  fui  Auguiius  efie  volue- 
rat  ,  perfida  &  plenx  fubdoli  ac  verfuti  animi 
confilia  per  Parthum  indicata ,  C&faris  ira  evul- 
gavit .  Itaque  menfe  Maio  pax  cum  Parthis  red- 
integrata  eft,  ac  Cajus  fub  idem  tempus  Au- 
gufto  refcripfit,  placere  fibi ,  ut  Tiberius  Ro- 
mam  rediret.  Deftinatum  enim  Augufto  erat , 
ait  Suetonius  cap.  13.  in  Tiberio  ,  nihil  fuper 
ea  re  ,  nifi  ex  voluntatc  majoris  filii  flatttere  •  Is 
forte  TUNC  M.  Lollio  offenfior  ,  facilis  exorabi- 
lifqtie  in  vitricum  fuit .  Pcrmittente  ergo  Cajo  , 
revocatus  efl :  verum  fub  conditione  ,  ne  quampar- 
tem ,  euramve  Reipubliat  xttingeret .  Teftatur 
etiam  Vellejus  ,  Lollium  intra  pnucos  dies  poft 
colloquium  Caji  Caefaris  &  Phraatis  Parthorum 
Regis  extintfum  :  &  antequam  Caji  Iitterae  Ro- 
mam  ad  Auguftum  ex  Syria  deferrentur ,  & 
Tiberius  Romam  perveniret ,  aliquot  tantum 
menfium  fpatium  tranfaftum  eft ,  ut  animadver- 
tit  Card.  Norifius  in  Cenotaphiis  Pifanis  Caji 
&  Lucii  Caefarum  ,  ubi  ejufdem  Caji  Hiftoriam, 
qua:  ad  Annales  Ecclefiafticos  per  ea  tempora, 
quibus  Chriftus  natus ,  illuftrandos  corrigendof. 
que  plurimum  confert ,  egregie  explicavit  .  Sca- 
liger  quidem  in  Animadverfionibus  Eufebianis 
ad  num.  1016.  exiftimabat ,  Infcriptionem  Pifa- 
nam  Caji  commentum  effe ,  &  qui  eam  exco- 
gitarint,  nequidem  verifimiUtcr  mentitos  effe  ; 
fcd  fi  docliilimas  irt  utramque  Infcriptionem 
Norifii  Differtationes  vidifTet ,  fententiam  illam 
iine  dubio  damn.iffet.  Ex  his  liquet  ,  Chrifti  Na- 
tivitatem ,  qua;  pacis  univerfalis  tempore  corjti- 
git ,  in  hunc  annum  non  contigiffe . 


Spondanus  in   fine  Apparatusdifcit,  petiifTe  ab      CLX. 
fe  aliquos  ,  ut  Annales  in   epitomen  redigens ,  jtnnaln  a 
cofdem  etiam  emendaret ,  &  a  vera  Era  Diony-  verit  jra 
fianx ,  non  vero  ab  anno  Urbis  feplingentefimo  vionyfiana 
quinquagefimo  fecundo    cum   Baronio ,  inchoa-  neceffario 
ret ;  fed  non  placuiffe  fibi  confilium  illud ,  quod  incboandi> 
fint  ,  quibus  ea  etiam   Baronii  computandi  ratio 
probetur  ,  &  nihil  in  temporum  Hiftoria  ufque-  Spondan. 
quaque  certum  fit .  Verumenimvero  quibus  ini-  in  Appa- 
tium  Era:  Dionyfianse  ab  anno  praecedenti ,  an-  ratu  n. 
no  nempe  Urbis  751.  defumtum  probatur  ,   pa-  xxxVlH. 
rum  certe  illi  in  Chronologia   fundati,  &  in  do- 
ctrfna  Cyclorum  Solis ,  Lunae  &  Indidtionis ,  qui 
fallere  non  poffunt ,  peregrini ;   neque    dubito , 
quin  fi  Baronius  ea  qiue  poft  mortem  ejus  fcri- 
pta  ,  vidiffet,  uti  erat  veritatis  amantiffimus ,  An- 
nales  Ecclefiafticos  ab  anno  Urbis   754.  exorfus 
fuiffet,  &  Chronologiam  fuam  ipfemet  in  mul- 
tis    reformaffet.    Quod     fubjungit    Spondanus , 
Chronologos  in  mtiltis  inter  fe    non  confentire , 
neminem  movere  debet:  nam  in    Chronologia, 
quemadmodum  &  in  aliis  quibufcumque  fcientiis 
ac  facultatibus ,  quazdam  certa  ,  qttardam  tantum 
probabilia ,  qusedam   prorfus  obfcura ,    incerta- 
que  .  Eram  Chriftianam  ,  feu  communem  &  Dio- 
nyfianam  ,  quam  Baronius  fe  fequi  profitetur , 
initium  fumere  a   Confulatu  Caji  Czefaris  &  L. 
JEmilii   Pauli  ,  annoque    Urbis  754.   certiffimis 
demonftrationibus  conftat ;  ideoque  in  controver- 
fiama  nemine  revocari  poteft.  Natale  vero  Chri- 
fti  eo    quo  Baronits  confignavit  anno ,  vel   ci- 
tius   aut  tardius  eontigiffe  ,  hoc  merito    in  du- 
bium    vocatur.  Quare    Era    Dionyfiana,    cujus 
principium  certiffimum ,    tenenda ,  id    eft  ,   an- 
no,  quo  reapfe  illam  Ecclefia  Latina  aufpicatur, 
incipienda;  Natalis  vero  Chrifti  annus,   qui  in- 
certtis ,  (  cum  tot  fint  diverfas  de  co  fententise ) 
quique  ab  ejufdem  Erae  Dionyfianz  exordio  mi- 
nime  pendet ,    fecundum  probabiliorem  opinio- 
nem    explicandus  ;  cmplexque  Chrifti  Natale  ,  pro- 
prium  fcilicet,  &  vulgare  ac  Dionyfianum,  feni- 
per  prje  oculis  habendtim  .  Quare  optandum  fu- 
iffet  ,  ut  docliffimus  Pra?ful ,  eui  tantum    Eccle- 
fia  debet,  Annales  a  Confulatu  Caji  Carfaris.  & 
L.  iEmilii  Pauli  inchoaffet ,  praecipuofque  erro- 
res  Chronologicos  non.  abbreviaffet  ,  fed   fuftu- 
liffet;  cum ,  ut  vulgo  dicitur,  miferum  fit   vef, 
ci  glande  ,  inventis  frugibus ;  &  aliunde  incer- 
torum  temporum  ignoratione  fatis  pkrtimque  im- 
plicsta  fit  Hiftoria. 


APPER 


383 

A  P  P  E  N  D  I  X 

ad  Notas  faeculi  IV.  continens  anecdota  quaedam 

monumenta  ad  illuftrandam  faeculi  IV.  Hi- 

ftoriam  ecclefiafticam  aptifiima. 

JOANNIS   DOMINICI  MANSI 

Admonitio  praevia . 

GVM  ferius  ultra  quam  fieri  potuit  ad  me  pervetterit  tomus  tertiut  Ope- 
ris »  quod  Veronce  non  ante  multos  annos  excudi  coeptum ,  per  idonea  tem- 
porum  intervalla  novo  femper  volumine  augetur ;  cum,  inquam  Operis  il- 
lius   volumen  tertium    infcriptum    Oflervazioni     letteraric    tomo    III  » 
Verona  MDCCXXXVIII.  tandem  Ugendum  fufcepijfem  ;  ecce  nihtl  ejuf- 
modi  fperanti  ,  occurrerunt  pretiofa  nonnulla  antiquitatis  monumenta  anecdota,  qui- 
bus  fxculi  quarti  hiftoria  ecclejtajlica  emendanda  ,  augenda  ,  illuftranda  fuppetebat. 
Sed  illud  accedebat  incommodi ,  noftram  hanc  Annalium  editionem  ultra  feculum  il- 
lud  jam  frocejjtffe ;  paffimque   inter  dottos   emptores   dijfipatis  voluminibus  ,    nullam 
fuccurrere  rationentt  qua  hiftoria  illa  refingi  ac  reformari  potuifiet .  Jn  ea  rerum  an- 
guftia  conJIUum  affumpfi ,  quod  optimutn  reputaveram  ,  nimirum  ut  vetufta  h<ec  docu- 
tnenta   integra    darem  in  hoc  volumine ,  quod  licet    cxtera    prcecedit  ordine ;  nonnifi 
tamen  provefio  jam  opere  excudi  coeptum  fuit ,  id  exigente  monumentorum ,  qu<e  hic 
exhibenda  erant ,  parandorum  difficultate  . 

Igitur  munus  islud ,  quod  antiquitatis  ecclefiafticce  ftudiofis  pergratum  fore  con- 

fido  ,  eruditioni  ac  diligentice  Cl.  Scipionis  Maffej  accepto  referendum  effe  omnes  no- 

runt ,  quos  non  latet  Veronenfia  illa  volumina  eodem  Viro  doclijjimo  authore  in  lucem 

proferri .  Ex  pramijfa  vero  monumentis  hifce  prccfatione  difctmus ,  excerpta  hcec  in 

ttnum  Codicem  retulijfe  Theodofium  quemdam  Diaconum,  qui  nomen  fuum  foftremce 

pagella  fubjecit  •  Vrimum  autem  quod  Jegendum  in  eo  Codtce  offerebatur ,  fragmen- 

tum  erat  hiftorice  fchifmatis  Melettani ,  in  qua  ,   more  Veterum^  epiftolce  &  id  gene- 

ris  authentica  documenta  intertexta  funt .  Verfimilem  de  re  Arriana  hiftoriam  fcrtpfit 

pariter  S.  Hilarius  VicJavienfis  ;  ut  ex  eo^  quod  adhuc  fupereft  ,  fragmento  intelli- 

gimus .    An  vero  hoc  quod  ex  Veronenfi  codice  vulgatur  fragmentum  ejufdem  Operis 

Hilariani  portio  Jit ,  in  quam  fententiam  Maffeius  inclinat ,  Letlorum  judicio  permit- 

10.  Jllud  conftat ;  veterem  effe  ex  Grxco  tranftationem;  cujus  cum  appareant  indicia 

non  in  epiftolis  tantummodo ,  qu<e  ex  alieno  recitantur ,  Jed  in  iis  etiam  ,  qu<e  Hifto- 

ricus  de  fuo  adjecit ;  hac  non  inani  conjectura  deduceremus ,  authori  longe  diverfo  a 

S.  Hilario  latino  fcriptore  deberi  .  Sed  h<ec  alii .  Vorro  ex  hoc  veteri  documento  er- 

roris  arguitur   Bafnagius  Annalium  Ecclefiafticorum  fcriptor ,  qui  JEgyptios  illos  epi- 

fcopos    Hefycbium^  Vachomium  ,  Theodorum  &  Vhileam  ,  quorum  pariter  meminit  Eu- 

febius  Hiftorice  Ecclef.  lib.  8, Cttff.  i*  ,  nonnifi  poft  Vetrum  Alexandrinum  martyrium 

fubiiffe  contendit .  Epiftolam ,  qu<e  tn  hoc  fragmento  recitatur ,  datam  fuiffe  a  viris 

illis  Sanclijftmis    in  ipfo  coepti  fchifmatis  exordio  Mafftjus  optime  animadvertit .  Sed 

quts  annus  exorientis  fchtfmatis  definiendus    efl  ?  Vagius  annum  300.  tiel  goi.  afji- 

gnat  ;  Baronius  annum  go<5.  circiter  maluit .  $ed  Baronii  fententia  valido  hoc  argu- 

mento  fulcitur  :  S.  Athanafius  Orationem  fuam  priorem  dedtffe  fe  in  ea  /ignificat  an- 

tto   g<5,  ex  quo  Arriani  judicio  oecumenicce  Synodi  damnati  &  ab   Ecclejia  fegregati 

fuerunt .  Qu<e  verba  de  Kiccena  Synodo  anno  325.  celebrata  accipienda  effe%  vix  du- 

bito  .  Hinc  fcriptce  orationis  annus  361.  refultat .  Sed  in  ea  pariter  Oratione  Mele- 

tianos  ante  annos  55.  coepiffe  notat  ;  ex  quo  tllud  confequiturt  Meletianorum  exor- 

dtum  cum  anno  306,  qu<e  Earonti  eft  fententia  ,  illigandum  efte  •  Koftra  pariter  epi- 

Jlola  Barnnio    nonnthtl   fuffragatur  ;  cum  indicet  Meletium  in  aliena  dioecefi  Vresby- 

teros  ordtnantem^  audaciam  hanc  fuam  feu  fchifma  (  hoc  enim   fchifmatis  exordium  fe- 

cit  )  caufatione  hac  excufaffe ,  quod  nimirum    furente   perfecutione    Diocletiani  labo- 

ranttbus  popults   mintflri  provtdendi   effent .  Coeptt  igitur  Meletii  fchifma  quo  tem- 

fore  Diocletiani  perfecutio  jam   furebat .  Diocletianus  in    Chriftianos    fevire    anno 

303.  exorfus  fuit .   Jn  altera  vero  ,  quam  hoc  ide-m  fragmentum  fuppeditat  ,    epiftoIaL* 

a  S.  Petro    /ilexandrtno  data  ,    legtmus  vtrum  tllumfanclum  interdtxiffe  Alexandri- 

nis  cum  Meletto  communionem ;  interim  vero  occurfurum  fe  illi  fcribit  cum  fapientibus 

viris,  &  vifurum  qu<e  (unt\  qu<e  cogitavit .  Qu<e  verba  non  obfcure  defignant  Syno- 

dum 


3^4 

dum  AlexandAnkm  ,  quam  Vemis  in  Meletiam  thgcre  fiatuhat ;  qudm  ve  ip£a  de* 
mum  habuit  tefle  S.  Epipbanio ,  &  cum  Patribut  in  ea  coatlis  Meletium  damnavit  • 
Hinc  difcas  Alexandrtnam  Synodum  non  nifi  pofi  annum  306.  coiviffe. 

Meletiano  fragmento  fubjungitur  epifiola  Concilii  Sardicenfis  ad  Mareoticas  Ec- 
elefiasy  quam  Patres  Concilti  fubfcripttone  fua^  communiunt .  Prcecedit  cceterts  Ofius9 
Utpote  legatione  Romani  Pontificis  aeteris  omnibus ,  vel  ipfi  quidem  Athanafio  Ale- 
xandrino  prafiantior .  Huic  epifiolce  adneCtitur  altera  S.  Atbanafii  ad  fubietlam  fibc 
ut  Patrtarcbce  &  ut  Epifcopo  Mareoticam  Ecclefiam,  cui  pariter  SardicenCes  Epifco- 
■pi  nomina  fua  adjungunt.  Depnunt  fibfcripttones  ifia  Epifcoporum  in  Maxtmo  ; 
itam  qu<e  dein  leguntur  verba  :  Per  Epiftulas  de  Galliis  ,  mihi  quidem  per/uafum  efl 
defignare  literas  alias  a  ColleElore  hic  prcetermiffas  ad  Gallicanas  forte  Ecclefias 
direfiaS)  quas  adiedis  nominibus  fuis  Sardicenfes  Patres  firmarint  .  Subfcriptiones 
Patrum  non  vero  Eptflola  hic  fervatur .  Neqtte  enim  admittendam  cenfeo  conjefiuram 
Maffej  ,  qui  hos  pariter  Epifcopos  ad  fuperiorem  S.  Atbanafii  Eptjiolam  perttnere 
fufpicatus  fuit .  Tn  fecunda  enim  hac  ferie  plura  recurrunt  Eptfcoporum  nomina ,  quct 
cum  in  priori  pariter  legantur,  eofdem  Epifcopos  indicare  videntur  .  Cum  vero  omnia. 
hcec  Epifcoporum  nomina  in  aflis  vulgatis  Concilii  Sardicenfis  fefe  offerant ;  hinc  fa- 
fta  alterius  cum  altero  monumento  collatione-,  menda,  qua  utrimque  irrepferunty  emendan- 
tur.  E.  g.  Florentius  ,  qui  in  noflro  monumento  Meriae  Pannoniae  Epifcopus  efit  Eme- 
ritae  Hifpaniae,  ut  ex  atlis  Sardicenjibus  confiat ,  Prcefulem  agebat .  Deceperunt  for- 
te  imperitum  Colletlorem  M.  S.  Codicis  male  pitli  charatleres  ,  qui  Meriae  pro  Eme- 
ritse  vel  forte  Emeriae,  &  Pan  pro  Span,  ut  fcrtbendi  rudis  illius  cetatis  ratio  fe- 
rebat ,  letlionem  fuppeditarmt .  Epifcoporum  quorumdam  dicecefes  alias  ignota ,  hinc 
tandem  difcuntur  ;  Hiperius  de  Hypatia  Thefialonicx  ,  Amatius  Viminiaci  &c.  Per- 
Jimilem  aliam  epiftolam ,  hic  pariter  legendam  dedit  S»  Atbanafius  ad  Ecclefiam  pef 
Alexandriam  &  Parembolam ,  quo  pojhemo  nomine  hic  defignari  non  qutdem  Sieni 
proximum  traflum  ab  Alexandrta  plus  nimio  remotum^  fed  urbem  ultra  Mareotidem, 
in  Ammonitica  Jitam ,  a  Ptolemcco  A\iXuv£pog  Tltxpe/ufioM  appellatam ,  Maffejus  ar- 
httratur  • 

Anecdotis  hifce  finem  &  coronam  imponit  Chronicon  quoddam  acephalum,  Au- 
thoris  quantum  conjetlura  affequi  licet,  ccqualis ,  res  Athanafianas  &  Alexandrinas 
per  annos  fere  Jingulos  perfequens  .  Multa  ex  eo  commoda  ad  terminandas  acerrimas 
Eruditorum  lites  referuntur ;  fed  &  majora  referri  potuijjenty  fi  Theodoro  Diacono 
horum  monumentorum  colletlori  &  purtcres  codices  fuppetttjfent9  qua  de  re  in  adnota- 
tione  quam  codici  fuo  fubjecit^  conqueritur  ;  &  ipfe  vittum  quod  aliis  exprobrat ,  di- 
ligentius  evitaffet .  Si  tamen  menda  tn  numerales  notas  exctpias ;  qua  in  re  malum 
efje  infanabile  fateor  ;  ccttera  factle  corriguntur ;  quin  &  fiepe  accidit ,  ut  aberrans 
annorum  numerus  ex  adjedis  Confulibus  in  viam  reducatur .  His  ergo  negleffis  ,  in 
quibus  mendofus  efl  Codex,  multa  funt ,  qutbui  chronologia  Athanafiana  in  nonnul- 
lis  deformata  refingitur ,  illuflratur ,  dtrigitur .  Epocbam  Eptfcopatus  Athanafiani 
Tagius  ab  anno  326.  repetit ;  fed  btennio  aberrare  virum  dotlum  promovendamque  ad 
annum  328.  ex  eo  confiat ,  quod  ex  fide  noflri  Chrontci  anno  3<58;  Valentiniano  77, 
&  Valente  Coff.  annum  ab  inito  Epifcopatu  ao.  Athana/ius  abfolvit ;  vitamque  tnde 
frorogavit  ad  annum  ufque  g-73.  diem  III.  Maij  ,  quem  annum  emortualem  Pagius 
feliciter  affequutus  fuit .  Incerta  pariter  bucufque  vagabatur  dies ,  qua  Atb.mafius 
Epifcopalem  ordinationem  accepit ;  illam  vero  Codex  nofier  determinat,  indicans  die 
~X.IV.  Payni ,  nempe  die  VIII.  Junti  anni  1,68,  periodum  annorum  quadraginta  com- 
pleri  ;  ex  quo  conficttur  Athanafium  epifcopalt  cathedrce  admotum  futfle  anni  328. 
die  IX.  Junii  ,  quce  cum  anno  illo  in  Domimcam  caderet  epifcopali  ordtnationi  confe- 
rendce  aufpicatiffima  babebatur .  Htnc  colliges  ab  obitu  Alexandri  ad  Athanafii  in- 
ftituttonem  biennium  integrum  effluxiffe ;  neque  enim  Alexandri  obitus  ab  Aprili  men- 
fe  anni  %26.  retrahi  potefl  .  Id  (i  admifertmus ,  locus  fuperefl  ut  Alexandrum  tnter 
&  Atbanafium  Theonce  ,  &  Achtllx  Epifcopatum  conflituamus ,  quod  cum  prcefliterit 
S.  Epipbanius ,  egre  hucufque  ab  eruditis  admiffum  fttit  .  Veteres  illos  ,  qui  apud 
Pagium  Athanafiano  Epifcopatui  annos  fex  fupra  quadraginta  ajfignant ,  incompletos 
utrinque  annos  pro  more  veterum  Cbronologorum  fupputaffe  oportet  .  Gregorius  Ale- 
xandrince  cathedrte  invafor  neci  traditus  fuit  dte  XXIV.  Decembris  anni  361;  &  fe- 
quentis  anni  362.  die  XXI.  Februarii  Athanafius  rediit  Alexandriam ,  quamquam 
utrumque  eodem  anno  acctdiffe  Pagius  fcribit.  Valentiniani  tn  Epifcopos  fub  Juliano 
refittutos  edidum  latum  fuit  non  quidem  anno  267,  ttt  male  Pagius  ad  annum  270.  3. 
cenfuit  ;  fed  anno  potius  365.  Dies  ordinationis  Petri  in  Epifcopum  Athanafii  fuc- 
cefforem,  quam  nemo  veterum  prodidit,  confiituit  Autbor  nojler,  illigatque  diei  XXVIII. 
Aprilts  ;  nempe  V.  ante  Athanafii  obitum ,  quce  fane  Dominica  erat ,  &  epifcopali  or- 
dinationi  pro  veteri  Ecclefice  difciplina  congruens .  Multa  funt  ejufmodi ,  qtne  noflri 
Cbrontct  ope  corrigi  poffent  ;  fed  cum  facile  id  per  fe  letlor  quifqtte  eruditus  prceftet  ; 
ideo  manum  e  tabuhi  libenter  retrabo. 


HISTO. 


H   I   S   T   O   R   I   I 

Fragmentum  de  schismate  Meletiano, 

Initium  Epiftulae   Epifcoporum.   Hefichius,  Pa- 

chomius,  Theodorus,  Phileas,  Meletio  dile- 

clo,  &  comminiftro  in  Domino  falutem. 

STmplicF   ratione  incerfa    verba   jeftimantes,  quaj  de  te  audiebantur,  quibufdam  id  nos 
ervenientibus  nuntiatur  aliena   a  more  divino  ,    &  regula    ecclefiaftica ,  quae  a  te    co- 
nantur  ,   immo    magis  fiunt ,    quse  nec    auribus  fufcipere    vellemus  ,  confiderantes    in 
-magnitudine  audaciam  ,  &  conatus  incertos .  Sed  quoniam  in  pratfentia  advenientes  multi 
his  fidem   impofuerunt  ,  &    conteftari     facla    non    dubitabant  ,    nimis    admirantes   com- 
pulfi   fumus  has  litteras  conficere  ad  te:  qualem  etiam  coromotionem ,  &  triftitiam  com-  in    mf. 
mL-niter  omnibus,  &  fingillatim  unicuique ,  prsebuit  a  te  facla  ordinatio   in  parceciis  ad  te  minime  commu- 
pertinentibus  ,   nec  dicfere  etiam    prarvalemus.    Pauca   tamen  te    arguentes   non    celTavimus.   Lex  nionem» 
eft    patrum  ,  &  propatrum,  quam  nec   ipfe    ignoras,   conftituta   fecundum  divinum    &  ecclefiafti- 
cum  ordinem  :  rram  cuncla  pro  Dei  placito,  &  zelo  meliorum ,  Ab  ipfis  eft  conftitutum  ,  &  fixum  , 
in  alienis   parceciis   non    licere    alicui    Epifcoporum    ordinationes    celebrare;  quar  lex  bene  nimis 
magna  eft  ,  &  cum  fapientia  adinventa  .  Quoniam  primum  oportet  converfationem,  &  vitam  eo- 
rum   qui  ordinantur,  cum  magna  fcrupulofitate  fcrutari :  deii.de,  ut  omnis  confufio  &   turbolen- 
tia  auferatur,  vix  enim  unufquifque    parceciam  regere  poterit  fuam  ,  &  magna  follicitudine ,  mul- 
tifque   cogitationibus  miniftros  reperire ,  cum  quibus  omne   tempus  vitse  tranfegit,  &   in  manibus 
ejus  funt  educati  .  Tu  autem  nihil    horum  confiderans,  nec  futura  contemplans  ,    nec  beatorum  pa- 
Irum  noftrorum  ,  &  Chrifto    fufceptorum  per  fucceffiones   legem  ;  neque    magni  Epifcopi  ,  ac    pa- 
tris  noflri  Petri  honorem  ,  ex  quo    cuncli    per    fpem  ,  quam    habemus    in  Domino    Jefu    Chrifto, 
pendemus  ;   nec  noftris  incarcerationibus  ,  &    temptationibus ,  &  cotidianis  ac   multiplicatis  oppro- 
briis ,  nec  oppreffionibus  ,  &   anguftiis  apud    ouines  placatus,   omnia    pariter   evertere    aufus   es. 
Pro  quibus    quse  tibi  excufaiionis  occafio   relinquetur  ?  Sed  furfitan  dices :  egentibus    gregibus,  ac 
defolatis ,    pattore   non   fubfiftente  ,    ne   mulrorum    incredulitate  multi  fubtrahantur,    ad   hoc    per- 
vero  .  Sed   certiffimum  eft ,    illos  non  egere  :    primum  quia  multi    funt  circumeuntes  ,   &  potentes 
vifitare:  deinde  etfi   quid  ab  ipfis  negligentius  agebatur ,  oportuerat  ex  populo  properare ,  ac  nos 
exigere  merito  .   Sed  fciebant  fe  miniftrorum   non   efle   egenos :  &  ideo  ad  hos  petendos    non  per- 
venerunt.  Sciebant,  quod  monentes  eos  ab  hac  inquifitione  aut  dimittebamus,  aut  cum  omni  fcru- 
pulofitate  fiebat  quod  utile  videbatur;  ficbat  enim   fub  arguente,  &  in  manibus  probitate  confti- 
tuta  cogitabatur.  Tu  autem  tam  viliter  quorumdam  confiderans  deceptiones,  &  inania  verba,  fub- 
reptus    ad    ordinationes  profiluifti .    Si  enim  adftringebant  circumftantes  te  ,  &  compellebant  igno- 
rantes  ordinem   Ecclefiafticum,  oportueiat  te  fequentem  regulam  Jiteris  nos  edocere,  &  ita  quod 
expedire    videbatur,   fiebat  .  Si  forte  perfuadebant   tibi  c;uidam   dicentes,  de  nobis  finem  efle  Fa- 
clum  (  quod  nec  tibi  ipfi   erat  ignotum  ,  quod  elTent  muhi  euntes,  &  redeuntes  ad  nos ,  qui  po- 
terant    vifiiare)    etfi    hoc   fuiflet ,   oportebat  te  majoris  Patris    exfpeclare    judicium,  &    hujus  rei 
permiflionem .   Sed   horum   niliil    cogitans ,  &  aliud   fperans,   immo  magis  noftri  curain   non  ge-  In    mr# 
rens,  Prarpofitos  quofdim  populo  providifti;  nam  jam  cognovimus,  &  fchifmata  fuifle  ,  quod  roul-  chrifm'a* 
tis  tua   difplicuit    inrationabiJis  ordinatio  ,  Ad   haec  nec  beatiffimi  proviforis ,   &    induti  Chriftum  t a  # 
omnium  noftrum  Apoftoli  Pauli  verbum  fuafitmorari,   &  propofitum  facile  continere  ;  qui    fcri- 
bens   acceptiiTimo   filio   Timoiheo,  dicit:  manus  nemini  cito  impofuerit ,  nee  communicaveris  pecca-  *•  Tim.V. 
tis  alienis :    pariter  fuam  erga  illum    demonftrans    providentiam ,  &  exemplum ,    ac    legem  qua_.  **• 
cuni  omni    fcrupulofitate    &  cautela  eligantur  ordinandi ,  Adnuntiamus  impofterum  tibi  ,    ut    re-  }n    mf# 
gula:  tutum  &  falubrem  terminum  confirmare   ftudeas .  ordinando 


adnun- 
tias  • 
in    mf. 

Hudetur  • 


Finis  Epiftulae  Epifcoporum . 

HAnc  Eplftulam  poftquam  fufcepit ,  &  legit ,  nec  refcripfit ,   nec  ad  eos  perexit  ad  carcerem  > 
v  nec  ad  beatum  Petrum  iit :  omnibus  autem    his  Epifcopis,    Presbyteris  ,  ac    Diaconibus  Ale- 
xaudriar  apud  carcerem    martyrium  paffis,   ingreflus  eft  ftatim  Alexandriam  .   Erat    autem   in  Ci- 
vitate  quidam  Ifidorus  nomine ,  moribus   turbulentus,   Docloris  habens  defiderium  ;  &    Arius  qui- 
dam  habitum   portans  pietatis,  &  ipfe  DoCtoris  defiderium  habens .  Hi   poftquam  cognoverunt  cu- 
piditatem  Meletii  ,  &  quid  effet  quod  requirerer ,    fuccufrentes  ei ,    invidentes  fcilicet   Pontifica- 
tuni  B.  Petri ,  ut  cognofcatur  concupifcentia  Meletii  ,  Presbyteros,  quibus  dederat    poteftatem  B.  *"  &  e>- 
Petrus  de  parcecia  vifitare  Alexandriam  ,  latentes  Meletio    demonftraverunt .   Commendans  eis  oc-  Zn°fCfnc'* 
cafionem  Meletius,  feparavit  eos,  &  ordinavit  ipfeduos,  unum  in  carcere  ,  &  alium  in  Metallo .  concuP'- 
His  agnitis,    B.  Petrus  cum  multa  patientia  populo  fcripfit  Alexandrino  Epiftulam  hoc  modo.  fcenttam* 

Initium  Epiftulae  Domini  Petri  Epifcopi  Alexandriae. 

])  Etrus  in  fide   Dei  ftabilitis  dileclis  fratribus  in    Domino    falutem.   Quoniam    cognov?    Mele-  fuppl. 
tium  nihil  per  utilitatem  (  cui  nec  beatiffimorum  Epifcoporum    ac   Marryrum  Epiftola  placuit)  agete  . 
fed  infuper  ingreflum  noftram  parceciam    tantum  fibi   adfumpfiiTe  ,  ut   etiam  ex    mea    au-toritate 
Presbyteros  ,  &  quibus  permiiTum    erat    egentes   vifitare  >   conaretur    feparare  ,  &  tndicium   fux 
Apparntut   in  Maronium  C  C  C  ct:pi- 


30 


38<f         A    P    P    E    N    D    I    X 

cupidiratis  in  Principatu,  quofdam  fibi  ordinaffe  in  carcere:    modo    iJlud  obfervate,  fte  ei   com- 
TOunicetis,  donec  occurram  illi  cum  fapientibus  viris,  Sc  videam  quar  funt  quae  cogitavit.  Valete* 

Concilii  Sardicenfis  ad  Mareoticas  Ecckfias  Epiftola . 

SAncla  Synodus  fecundum  Dei  gratiam  collecla  Sardicar,  Ecclefiis  Dei  apud  Mareotam  cum 
Presbyteris,  &  Diaconibus  in  Dommo  falutem, 
Etiam  ex  his,  Fratres  dilecliflimi ,  qur  ad  Alexandriam  per  fratres  direcla  funt,  fcire  poteftis 
<ju«  apud  fandam  &  magnam  Synodum  fecundum  Dei  gratiam  Sardica;  colleclam ,  funt  aclitata  ; 
fed  quia  &  vos  fcripfiftis,  intolerabilia  fuftinuiffe  ab  impiiiTimis  haereticis,  quorum  eft  princeps 
peffimus  Gregorius ,  hanc  ob  caufam  fcribere  ,  &  ad  veftram  reverentiam  neceffarium  fancla  Sy- 
nodus  acftimavit;  ut  iis  confolati,  magis  ac  magis  habentes  in  Deo  fpem ,  futuram  promifllonem 
repofitam  diiigentibus  Chriftum  confequamini  .  Si  igitur  pafll  eftis  mala,  nolite  contriftari,  fed 
magis  gaudete,  quoniam  &  vos  meruift/s  pro  nomine  Domini  injurias  tolerare  .  Si  vero  carceres, 
&  vincula,  &  facTiones  toleraftis  ,  haec  vos  non  contriftabunt:  Iiaec  enim  &  ante  vos  Patres  fufti- 
rmerunt,  quorum  unus  eft  beatus  Paulus  ,  propter  quod  &  vinBus  vocatus.  Audivimus  quanta  & 
Ingenius  Presbyter  paffus  eft,  &  doluimus  quidem  propter  injurias;  libenter  autem  accepimus 
facram  ejus  voluntatem  ,  quoniam  propter  Chriltum  cundta  fuftinuit.  Si  igitur  adhuc  vos  pre- 
munt,  quar  putatur  triftitia  effe,  in  gaudium  convertatur .  Scriplimus  enim  piiflimis  Imperato- 
ribus ,  ut  ne  de  cajtero  talia  committantur  adverfum  Ecdefias  ;  &  credimus ,  qund  Dominus 
faciet  per  religionem  humanifllmorum  Imperatorum  ,  ut  &  nos  cum  folatio,  &  libertate  Deo 
gratias  agentes,  6?  placentes  inveniamur  in  die  judicii  .  Quar  autem  funf  actitata,  ficut  prardi- 
ximus  ?  cognofcetis  ex  dilecliffimis  fratribus  noftris,  qui  veftras  literas  portaverunt,  hoc  eft  Pre- 
sbyteris,  &  Diaconibus  Alexandrinis:  Epifcopum  enim  veftrum  dilecliflimum  fratrem  noftrum , 
&  comminiftrum  Athanafium  innocentem  ,  &  fincerum  ab  omni  calumnia  pronunciavit  fancla  & 
magna  Synodus:  Theodorum  vero  ,  Narciffum,  Stephanum ,  Acacium  ,  Georgium  ,  Urfacium  , 
Valentem  ,  &  Minopliantum,  epifcopatu  depofuit  ob  ea  ,  qux  deliquerunt,  &  ob  impiiflimam  har. 
refim  cujus  foci/ ,  &  patroni  videntur .  De  Gregorio  autem  nec  tantum  credimus  neceffarium 
effe  fcribere;  oJim  enim  depofitus  eft ,  imo  magis  Epifcopus  penitus  non  eft  arftimatus  :  ejus  e- 
jtlzH  »'m  opus  fim:Ie  eft  e/us  ordinationi.  Si  quis  igitur  ab  eo  deceptus  eft,  erudiatur,  &  veritarem 
Jpol.  #, '  coSnofcat ;  fi  vero  refiftit  ejus  impietati ,  gaudeat,  quod  &  ipfe  adverfatus  eft  hunc  ,  quenri  fan- 
cla  Synodus  nec  Epifcopum  ceftimavit.  Nec  enim  nos  latuit ,  quid  adverfus  vos  commilerit,  & 
quantum  vos  prefferit .  Sed  gaudete,  quoniam  pro  Chriito  patimini  ab  his  ,  qui  Chriftum  bla- 
fphemani  ;  a:ftimamus  autem  ,  quod  jam  omnis  infolentia  celTabit ,  increpatis  ,  ac  depolitis  noxiis  , 
cjui  harrefim  non  nominandam  defendebant  ,  Incolun  es  vos  effe  in  Domino  opto  . 
Ego  Ofius  Epifcopus  incolumes  vos  in  Domino  ooto ,  diledtifflmi  fratres . 
Athanafius  Epifcopus  veftcr  incohimes   vos   in  Domino  opto,  dilecliflimi  fratres  . 

Heliodorus  finiiliter. 

Joannes  fim. 

Jonas  fim. 

Dionyfius  fim. 

Paregorius  fim. 

iEtius  «.  fim. 

Valens  fim. 

Arius  fim. 

Porphyrius  fim. 

Athenodorus  fim. 

Alyfius  fim. 

Gerontius  •  -  fim. 

Eucius  fim. 

Afterius  ■»  fim. 

Baffus  (im. 

Diolcorus  fim. 

Domitianus  fim. 

Calepodius  fim. 

Alexander  fim. 

Plutarchus  fim. 

Vincentius  fim. 

Vitalis  fim. 

Severus  fim. 

Reftitutus  fim. 

Vincentius  Epifcopus  incolumes  vos  in  Domino   opto  ,  dileclifllni   fratres:  juffus  a  fratribus 
rneis,  &  Coepifcopis  fcripfi  ,  &  fubfcripfi  pro  carteris . 

S.  Athanafii  ad  eafdem  Ecclefias  Epiftola. 

\  Thanafius  Presbyteris,  &   Diaconibus ,  &  popuJo  catholicar  Ecclefis  apud  Mareotam ,  dile- 
jf\   diflimis,  ac  defiderabilibtis   fratribus  in  Domino    falutem . 

Sancla  Synodus  laudavit  in  Chrifto  veftram  religionem  .  Omnes  acceptos  tulerunt  fn  omnibus 
animum  &  fortitudinem ,  quoniarn  minas  non  timuiftis ,  quod  tolerantes  injurias  &  perfecutiones 
adverfum  pietatem ,  prarvaluiftis .  Literar  itaque  veftrar,  dum  legerentur  omnibus  Jacrymas  com. 
moverunt,  &  omnes  ad  veftrum  pertraxerunt  affectum  :  dilexerunt  vos  &  abfentes  ,  ac  veftras 
perfecutiony  fuas  arftimaverunt :  indicium  namque  charitatis  eorum  funt  Iiterae  ad  vos  datar  :  & 
licct fufficcret  vos  connumerare  fancte  per  Alexandriam  Ecclefiar:  tamen  feparatim  vobis  fcri- 
piit  fancla  Synodus  ,  ut  adhortati  non  deficiatis  ob  harc ,  quae  patimini ,  fed  gratias  agatis  Do- 
mino,  quod  veftra  patientia  bonum  fruclum  habebit.  Olim  itaque  latebant  harreticorum  mores  • 
nunc  tamen  omnibus    cxpanfi  funt ,  &  patefacli  :  nam  fnncla  Synodus  advertit  ab  his   concinnal 


tas 


A    D      N     O     T.    A    S.        387 

■Ms  adverfus  vos  calumnias,  &  eos  habuit  odio,  atque  omnium  confenfu  depofuit  Theodorum, 
Valenfem,  Urfacium  in  Alexandria,  &  Mareota  .  Eadem  etiam  per  alias  Ecclefias  facla  funtf 
Et  quoniam  intolerabiJis  elt  jam  crudelitas  eorum  ,  &  tyrannia  adverfus  Ecclefias  celebrata, 
ideo  Epifcopatu  d-jecli  funt ,  omnique  communione  alienati .  Caeterum  de  Gregorio  nec  mentio- 
nem  facere  voluerunt;  qui  enim  penitus  Epifcopi  nomen  nec  habuit,  hunc  nominare  fuperfluum 
seftimaverunt:  fed  propter  deceptos  ab  eo,  nominis  ejus  mentionem  fecerunt  ;  non  qtiia  dignus 
memoria  videbatur,  fed  ut  ex  hoc  qui  ab  illo  decepti  funt,  ejus  cognofcant  infamiam,  &  eru- 
feefeant   cujufmodi  factis  homini  communicaverunt . 

C.ognofcetis  vero  fuper  eos  fcripta  ex  fuperadnexis:  &  licet  non  omnes  fcribere  Epifcopi  oc- 
currerunt,  attamen  ab  omnibus  fcripta  funt  ,  &  pro  omnibus  fcripferunt.  Invicem  falutate  in 
•fciilo  fanclo.  Salutant  vos  omnes   Fratres. 

Protogenes  Epifcopus,  incolumes  vos  in  Domino  opto  ,  dilecliffimi ,  &  defiderabiles  • 
Athenodorus  Epifcopus  incolumes   vcs  in   Ddinino  oplo,  fratres  diledtiffimi . 
Julianus  Epifcopus  fimiliter, 

Ammonius  fim. 

Aprianus  fim, 

Marcellus  fim, 

Gerontius  fim. 

Porphyrius  fim. 

Zofimus  _  fim, 

Afclepius  fim, 

Appianus  fim, 

Eulogius  fim, 

Eugenius  flm. 

Liodorus  fim, 

Martyrius  iim, 

Eucarpus  foi. 

Lucius  fim, 

Caloes  fim. 

Maximus  fim. 

Ver  epiftuJas  de  Galliis  fncolumes  vos   in  Domino  opto  ,   drreclillJmi . 
ArcidJmus,  &  Philoxenus  Presbb.    &  Leo    Diaconus  dc  .  Ronaa   incolumes  vos  optamus  , 
Gaudentius  Naifiranus  Epifcopus  incoiumes  voi.  in  Domino  opto  . 
Florentius   Merie  Pannoni«e  fimiHter  . 
Ammianus  de  CafteJIo  Pannonia:  fim , 
Januarius  de  Benevento    fim. 
Praetextatus  de  Narcidono  Pann.  fiin, 

Hypeneris  de  Hypata  Theffiliae  fim.  _ 

Caftus    de*Augufta    Carfarea;  fim. 
Severus  de   Calcifo  Theffaliar   fiin. 
Julianus  de  Therifeptapoli  fim  . 
Lucius   de  Verona  fim . 
Eugenius  de  Hecleal  Cycbinis  fim. 
Zofimus    Lychnis  Sunofio  Apuliae    fim. 
Hermogenes  de   Syceono   firo. 
Thrypho  de   Magara  fim. 
Paregorius  Cafpinus    fim . 
Caloes  Caftromartis  fim. 
Ireneus  Syconeus   fim. 
Macedonius   Lypianenfis  fim0 
Martyrius  Naupaclis  fim. 
Palladius   de    Diu    fim. 
Brofeus  Ludonenfis    Gallias   fim. 
Urfacius  Brixienfis  fim. 

Amanfius  Vimincenfus  ,  per  Presbyt.  Maximuro  fim^ 
Alexander  Gyparenfis  Achaja?   fim. 
Eutychius  de  Mothona  fim. 
Aprianus  de  Petabione   Pannoniae   fim. 
Antigonus    Pallenenfis  Macedonia:  fim. 
Dometius  de  Acaria  Conftantias  fim, 
Olympius  de    Enorodope  fim. 
Zofimus  Oreomargenfis  ftm, 
Protafius  Mediolan.  firn. 
Marcus  Sifcenfis  Saviae  fim. 
Eucarpus  Oponfius  Achaja:  fim^ 
•  Vitalis  Vertarefis   Africae  fim. 

Helianus   de  Tyrtanis  fim. 
Synphorus  de  Herapythis  Creta:    fim> 
Mofinius  Heraclea?  fim. 
Euciffus  Chifamenfus  fim8 
Cydonius  Cydonenfis . 

Item  S.  Athanafii , 

A    Thanafius  Presbyteris,  &  Diaconibus  omnibus  Ecdefiae  fanclae  apud  AlexaadEiam;  &  Parsm- 
J\.  bolam   catholice  dilecliflimis  Fratribus  falutem. 

Harc  fcribentes  oportet  Epiftula?  principium   gratiarum  Chrifti    aclionibus  facere ,    fratres  dile- 
ctiflimi,  nunc  autem  maxime  docet  hoc  fieri  ,  quoniam  &  fatfa  multa  apud    Dominum ,  &   ma- 
Jpfnrntus  m   Bttronium  C  C  C     l  8na 


388 


A    P    P    E    N    D    I    X 


f.  ecrum- 

que    acer- 
rimos  . 

f.  etiam 


gna  habent  gritfam  ,  &  oportet  credentes  in  eum  non  eiTe  ingratos  tot  ejus  beneficifs  .  Gratias 
igitur  agimus  Domino  ,  qui  nos  femper  omnibus  palam  facft  in  fide,  qui  &  jam  in  prarfenti  ma- 
gna  &  mtrabilia  fecit  Ecclefia: ;  qua:  enim  rurfum  affirmaverunt  divulgantes  harretici  Eufebiani , 
&  Arii  hscredes,  hxc  omnes  qui  convenerunt  ,  Epifcopi,  pronunciaverunt  falfa  ea  efle ,  &  ficla : 
Et  ii  ipfi  qui  apud  multos  putantur  eife  terribiles,  tamquam  gigantes  nominati  ,  pro  niliilo  ha- 
biti  funt:  &  merito;  quemadmodum  enim  adveniente  Iuce  tenebrae  arguuntur  ,  fic  per  adven- 
tum  jtiftorum  iniquitas  revelatur;&  prarfentibus  egregiis  debiles  convincuntur .  Quae  enim  fe- 
cerunt  maledica?  hajrefis  Eufebii  fucceffores ,  Theodorus  ,  Narciflus ,  Valens,  Urfacius  ,  &  in  om- 
nibus  pedinus  Georgius ,  Stepha.ius,  Acacius ,  Minophantus  ,  &  eorum  collegar ,  nec  vos  igno- 
ratis ,  dilecti  ;  nam  eorum  dementia  omnibus  patefacla  eft  ;  quar  vero  contra  Ecclefias  commife- 
runt,  veftram  nec  hoc  Iatuit  folertiam.  Primum  enim  vobis  nocuerunt;  primum  veftram  Ecdefiam 
corrumpere  temptavernnt:  fed  ii  qui  tot  ac  tanta  fecerunt  ,  &  apud  omnes  terribiles  arftimati 
funt,  ficut  proedixi  ,  tantum  timuerunt ,  ut  omnem  exfuperent  cogitationem  .  Neque  enjm  folum 
Romanam  SynoJum  timuerunt  ,  nec  folum  fe  vocati  excufaverunt ,  fed  &  nunc  cum  Sardic.im 
adveniflent  ,  fic  infirmati  funt  confcientia  ,  ut  cum  vidiffent  Judices  ,  mirarentur ;  fic  mente 
I.Cor.XV.  conciderunt .  Vere  quis  poflet  adverfum  eos  dicere ,  ubi  cfl  flimulus  tuus  ,  mors  ?  ubi  e/l  viBoria 
5J.  tua  mors  ?  Nec   enim   illis  proficiebat  ,  Ut  vellent  jtidicare:  jam   non  poterant  circumvenire    quos 

volebant;  fed  videbant  viros  fideles  curantes  juftitiam  ,  imo  magis  ipfum  Dominum  noftrum  vi- 
debant  in  eis  :  quemadmodum  tunc  Dxmones  de  fepulcris  ;  filii  enim  cum  effent  mendacii,  non 
ferebant  veritatem  videre  .  Sic  Theodorus ,  Narciffus  &  Urfacius  cum  fuis  verba  dicebat  :  Omit. 
te  j  quid  nobis  &  7'obis  hominibus  Chrifli  ?  novimus  quod  veri  eflis  ,  &  timtmus  convmci;  vcremur 
in  perfonam  recognofccre  calumnias .  Nihil  efl  nobis  &  vobis ;  Chrifliani  enim  vos  eftis ,  nos  vero  Chri- 
flo  repugnantes  ,  &  apud  vos  quidcm  veritxs  pollet ,  nos  vero  circumvenire  didicimus .  Putavimus  ctb. 
fcondi  noflrct  j  non  Jam  credebamus  in  judicium  venire :  quid  ante  tempus  nuflra  convincitis  ,  &  ante 
dicm  nos  convincentes  vcxatis?  Et  licet  fint  moribus  peifimi  ,  &  in  tenebris  ambulent  ,  tamen  co- 
gnoverunt  vix  tandem  ,  quoniam  nulla  eft  coiTinuinio  lucis  &  tenebrarum  ,  nec  eft  aliqua  confen- 
fio  Chrifto  cum  Belial.  Unde,fratres  dilectiffimi ,  cum  fcirent  quse  fecerint,  quarcunique  miferrimos 
videntes  accufatores ,  teftes  pra;  oculis  habentes  ,  imitati  funt  Cain ,  &  illius  more  fugerunt:  quo- 
niam  tjranditer  erraverunt,  etenim  ejus  fugam  funt  imitati ,  &  condemnationem  habuerunt.  Cogno- 
vit  enim  opera  eorum  fancla  Synodus;  audivit  noftrum  fanguinem  proclamantem  ,  audivit  voces 
iarforum  ab  ipfis .  Cognoverunt  omnes  Epifcopi  quje  peccaverunt ,  &  quanta  adverfus  Ecclefias  no- 
ftras  &  alias  operati  funt;  &  ideo  hos  quemadmodum  Cain  Ecclefiis  ejecerunt.  Quis  enim  non  la- 
crimatus  eft ,  dum  veftrae  literae  legerentur  ?  quis  non  ingemuit ,  afpiciens  quos  exiliaverunt  ifti? 
quis  non  exiftimavit  veftras  fuas  cffe  tnbulationes  ?  Fratres  dilecliilimi  quondam  vos  patiebamini  , 
cum  ii  delinquerent  adverfum  vos,  &  forte  jam  tempore  multo  bellum  non  quievit.  Nunc  vero 
Epifcopi   convenientes  omnes  ,  &  audientes  qua?    paffi   eftis ,  fic  dolebant ,   fic  gemebant  ,  quemad- 

modum  toler.  ntes  injuriam  tunc  dolebatis ,  &  illis erat  dolor  communis  illo  tempore ,  quo 

procefliftis .  Ob  harc  igitur  ,  &  alia  omnia  ,  quae  contra  Ecclelias  commiferunt ,  cunclos  Univerfa 
Synodus  fancta  depoftiit,  &  non  folum  eos  alienos  judicavit  ab  Ecclefia  ,  fed  nec  dignos  vocari  Chri- 
ftianos  arftimavit  ;  qui  enim  abnegantes  Chriftum,  quemadmodum  Chriftiani  vocenuir  ?  &  qui  con- 
tra  Ec  Iefia-  delinquunt,  ii  quemadmodum  poterunt  adeffe  Eccleiiis  ?  Unde  mandavit  fanda  Syno- 
du^  ubique  Ecclefiis  ,  ut  apud  omnes  notentur  ;  ut  ii  qui  ab  ipfis  decepti  funt,  jam  ad  plenitudi- 
nem ,  &  vcriiatem  revertantur.  Nolite  igitur  deficere,  Fratres  dilectitfimi ;  tamquam  Dei  fervi,  & 
fidrn  rhrifti  cnnfitentes  probemini  in  Domino ,  &  non  dejiciat  vos  tribulatio ,  neque  ab  hxr:ti- 
cis ,  adverfum  vos  qui  exercentur,  dolores  cntrftent.  Habetis  enim  mundum  univerfum  condo- 
lentem  vobis;  &  quod  majus  eft ,  habentem  omnes  vos  in  mentem.  Puto  autem  jam  deceptos  ab 
illis ,  videntes  cor-eptionem  factam  a  Synodo  ,  ab  illis  averti  ,  &  ex  ore  ipforum  impietatem  .  Si 
vero  poft  hsec  adhuc  nianus  eft  eorum  excelfa ,  ne  ftupeatis  vos,  neqtie  formidetis,  fi  illi  faeviunt ; 
fed  orate  ,  &  manus  ad  Deum  levate ,  &  confidite  ,  quoniam  non  tardabit  Dominus ,  fed  omnia  vo- 
br  ficiet  pro  veftra  vr>Iuntate  .  Vellem  quidem  adhuc  pltiribus  epiilolam  vobis  fcribere ,  &  ut  fin- 
gul  facla  funt  fignificare;  fed  quoniam  Presbyteri ,  &  diacones  idon-.-i  funt  nunciare  vobis  prar- 
fentes  de  omnibus  ,  quae  viderunt ,  multa  quidem  fcribere  ceffavi .  Illud  tantuni  fignifico,  neceffa- 
rium  putans ,  ut  pra?  oculis  habentes  timorem  Domini ,  eum  prarponatis ,  &  omnia  cum  veftra  con- 
cordia  celebretis  intelligentes ,  &  fapientes .  Orate  pro  nobis  ,  habentes  in  mente  viduarum  necefli- 
tates ,  maxime  quoniam  ad  eas  pertinentia  inimici  veritatis  obtuleruiit;  fed  diledio  veitra  vincat  ha:- 
reticorum  mnlitiam ;  credimus  enim  ,  quod  fecundum  orationes  veftras  Dominus  adnuens  dabit  mihi 
velocius  vos  videre.  Interim  tamen  apud  Synodum  aditata  cognofcetis  ex  fcriptis  ad  vos  ab  om- 
nibus  Epifcopis  ,  &  de  fubjectis  iiteris  depofitionem  Theodori  ,  Narcifli ,  Stephani ,  Acacii ,  Georgii , 
Winophanti  ,  Urfacii  &  Valentis;  nam  Gregorii  mentionem  facere  noluerunt  ,  qui  enim  penitus  Epi- 
fcopi  nomen  non  habuit,  hunc  nominare  fuperfluum  putaverunt  •  Sed  Mmen  propter  deceptosabeo 
ejus  nominis  mentionem  fecerunt ,  non  quia  dignum  erat  ejus  nomen  memorare,  fed  ut  ab    eo    de- 

cepti  cognofcant  ejus   infamiam  ,  &  embefcant,    quod  tali  communicaverunt tamen    &  hoc 

cum  illis  .  Incolumes  vos  in  Domino  oro  ,  dilectiilimi  &  defid.rabiles  Fratres. 

Hiftoria  acephala  ad  Athanafmm  potifiimum ,  ac  res 

Alexandrinas  pcrtinens. 

i  QiCripfit  autem  &  Imperator  Conftantius   de  reJitu  Athaialii  ,  &   inter  Imperatoris  epiftolas 

Jj   hsec   quoque    habetur  .    ' 

Et  ficlum  eil  poft  Gregoni  mortem  Athanafi  is  revirTus  eft  ex  Urbe  Roma  ,  &  partibus  Italiac, 
&  ingreffus  eft  Alexandriam  Phaophi  XXIV.  Cunfulibus  Conftantio  IV.  &  Conflante  III.  hoc  eft 
poft  annos  VI.  &  remaniit  quietus  apud  Alexandriam  annis    XVI.  &  menf.    VI. 

-.  Secundum  autem  reverfionis  ejus ,  Co.s.  Hypatio  ,  &  Catulino  ,  Theodorus ,  NarciiTus  ,  Geor- 
r  cum  carteris    venerunt  Conftantinopolim  ,    volenres    fuadere  Paulo  communicare  fibi  :   qui 


f.  exhore- 
rere. 


ttn.    146. 
Oclobr.ii, 


2 
giu 


nec 


verbo  eos  fufcepit ,  etiam  eorum  filutationem  anathematizavit  .  Adfumentes  itaquc  fecum  Eufe- 
bium  Nicomedienfem  ,  infidiati  funt  beatifllmo  Patilo  :  &  interponentes  calumniam  ilii  de  Con- 
ftante,    &  Miguentio ,    cxpulerunt    Conftantinopoli  ,   q1  o    poffent     locum  habere  ,    &  Arianam 

ha:- 


A    D      N    O    T     A    S.         38P 

hxrefim  fcmfnare .  Populus  autem  Conftantinopolitanus  ,  dcfiderans  beatiflTmum  Paulum ,  perfeve- 
ravit  feditionibus ,  ne  ducerctur  ex  Urbe,  amantes  fanam  doctrinam  ejus .  Imperator  fane  iratus 
Comitem  Hermogenem  tranfmifit,  ut  eum  ejiciat;  quo  audito  populus  per  mediam  Civitatem_ 
extraxit  Hermogenem :  ex  cjua  re  occafione  nacla  adverfum  Epifcopum,  exiliavcrunt  eum  in  Ar- 
meni.i. 

Volens  Eudoxium  harrefeos  Arfanse  focium ,  &  participem  Theodorus  cum  ca-teris  throno  Civi- 
tatis  imponere ,  ordinatum  Germanicar;  populo  vero  moto  ad  feditionem  ,  &  non  permittentc 
quemquam  federe  in  throno  beati  Pauli  ;  adfumentes  Macedonittm ,  Pauli  presbyterum ,  ordinavc- 
runt  Epifcopum  Conftantinopolitana:  Civitatis :  quem  omnis  Epifcoporum  conventus  damnavit  , 
quoniam  adverfus  fuum  Patrem  impofitionem  manus  haereticorum  impie   fufcepit. 

Macedonius  tamen  poftquam  communicavit  illis,&  fubfcripfit ,  occifiones  ingefferunt  nullius 
momenti;  &  amoventes  de  Ecclefia  conftituunt  Eudoxium  fupradiclum  Antiochenfem.  Unde  in  hac 
feceflioiie  Macedoniani  appcllantur  ,  circa  Spiritum  Sanctum   naufragantes, 

3.  Poft  hoc  tempus  Athanafius  audiens    adverfum   fe  turbam    futuram  ,   Imperatore     Confhnte 
in    Mediolano  conftituto ,  direxit  ad  Comitatum  navigium  cum  Epifcopis    V.  Serapionem    Thmui- 
tanum  ,  Triadelphum  Niciotanum  ,  ApoIIinem  Cynopolitanum   fuperioris ,    Ammonium  Pachemmo- 
nenfem;  &  presbyteros  Alexandriae  III.  Petrum  Medicum  ,  Aftericum  ,  &  Phileam .  Poft   quorum  an.  353. 
navigationem  de  Alexandria  ,  ConfuI.Conftantio  VI.  Aug.  &  Conftante  Carfare  II.  Pachom  XXIV.  Aftttf  19. 
die:  mox  poft  IV.  dies  Montanus  Palatinus  ingreffus  Alexandriam  Pachom  XXVIII.  ejufdem  Au- 

gufti  litteras  Conftantis  dedit  Epifcopo  Atfaanafio ,  per  quas  vetabat  eos  occurrere  ad  Comitatum ; 
ex  qna  re  nimis  vaftatus  eft  Epifcopus,  &  omnis  populus  fatigatus  eft  valde:  »ita  Montanus  ni- 
hil  agens  profeclus  eft,  relinquens  Epifcopum  Alexandria:. 

Poftmodum  autem  Diogenes,  Imperialis  Notarius ,  venit  Alexandriam  menfe  Menfore,  Confu-  an.  355. 
latu  Arbitionis,  &  Loliani ;   hoc  eft  poftannos  II.  &  menfes  V.  ex  profeclbne  Montani   de   Ale-  1.  Mefori . 
xandria  ,  &  incubuit  omnibus  Diogenes  ,    expellens  egredi    Epifcopum   Civitate  ,    &    omnes    fatis  «,*-/_ 

adflixit.  VI.  autem  die  Toth  menfis  acriter  incumbens  expugnabat   Ecclefiam ;    &  fecit    infiftens    •    °   P 
menfes  IV.  hoc  eft  ex  menfe  Menfore ,  five  ex  die  intercalariorum  ,    ufque  Cyac   XXVI.  diem  .  * 

Populo  vero  refiftente  Diogeni  vehementer  ,  &  judicibus  ,  reverfus  eft  Diogenes  fine  effcclu  prae-  3« 
dicli  menfis  Cyac  die  XXVI.  Confulatu  Arbitionis  &  Loliani  poft  menfes  IV-  ficut  diclum  eft._    Chojach. 

4.  Itaque   Dux  Syrianus,  &  Notarius  Hilarius  de  iEgypto  Alexandriam  venerunt ,  Tybi  deci-  Dcc.  n. 
modie,poft  Confulatum  Arbitionis  &  Loliani ,  ac  prsemittentes    omnes   per   iEjyptum,    ac  Ly- 

biam  militum  Iegiones  ,  ingrefll  funt   Dux  ,  &  Notarius  per  noftem  cum  omni    manu    militari    Ec-   an.  355. 
clefiam    Theonar  ,    Methyr   XIII.  die  per  noclem  fupervenientem  XIV.  &  frangentes   oftia   Eccle-  Jan.  5. 
fiae  Theonse,  ingrefli  funt  cum  infinita    manu  militari .   Epifcopus  autem  Athanafius  effugit  manus       .     g 
eorum,  &   falvatus  eft  die  praediclo  Methyr  XIV.  Hoc  tamen  factum   eft    poft   annos  IX.  &   Men-  *    ' 

fes  III.  ac  dies  XIX.  quam  Italia  reverfus  eft  Epifcopus.    Liberato  autem   Epifcopo  presbyteri   i- 
pfius ,  &  populus  remanferunt  obtinentes  Ecclefias,  &  colligcntes  menfibus  IV.  donec  ingrederetur 
Alexandriam  Cataphronius  Prarfeclus ,   &  Heraclius  Comes  menfe  Pahyni  ,  XVI.  die  ,  Confulatu     a)mt  ■ 
Conftantis  VIII.  &  Juliani  Carfaris  primo.  an.^o. 

j.  Et  poft  dies  IV.  quam  funt  ingreffi ,  Athanafiani  ejeeli  funt  Ecclefiis  ,  &  traditae  funt  ad  Gre-  Jua'  10' 
gorium  pertinentibus,  &  Epifcopum  exfpeclantibus :  fufceperunt  autem  ii  Ecclefias  die  XXI.  men- 
fe  Pahyni.  Advenit  etiam  Gregorius  Alexandrix  Conf.  Conftantis  IX.  &  Juliani  Caefaris ,  II.   Me- 
thyr ,  XXX.   die  ,  hoc  eft  poft   menfes  oilo  ,  &  dies  XI.  quando  fufceperunt  E:clefias   ad    enm-  Mt  -»« 
pertinentes.  IngrelTus  itaque  Gregorius  Alexandriam,  tenuit  Ecclefias  menfibus  XVIII.  integris  ;  &  ^ebr.  rl. 
tunc   plebs  adgreffa  eft  illum  in  Dominico  Dionyfii,    &  vix  cum  periculo,    &   magno  certamine 
liberatus  eft  ,  die  primo  menfis  Thot,  Conf.  Tatiani  ,  &  Cerealis .  Ejeclus  eft    autem    Gregorius  an>  3  5^- 
de  Alexandria  die  X.  fadla:  feditionis ,     hoc  eft  Phaoph  die  V.  ad   Athanafium    vero    Epifcopum  -•*«?.  29. 
pertinentes    poft  dies  IX.  profectionis  Georgii ,  hoc  eft  XIV.  die  menfis  Phac  ,  ejicientes  Grego-  ott.  1 
rii  homines,  tenuerunt  Ecclefias  menfibus  duobus,  &  diebus  XIV.  donec  advenit  dux    Sebaftianus 
de  JEgypto,  &  ejecit  eos,  &  iterum  ad  Oeorgium  pertinentibus  Ecclefias  confignavit   menfe  Cyac 
die  XXVIII. 

Poft  menfes  autem  IX.  integros  profeclionis  Georgii   de  Alexandria  ,    Paulus    Notarius   advenit  an.   3 $9. 
Pahyni    XXIX.  Confulante  Eulebio,  &  Hypathio ,  &  propofuit  Imperiale  Prseceptum  pro  Georgio,  Jun.  23. 
&  domuit  multos  ob  ejus  vindiclam.  Et  poft  menfes  V.  Georgius   venit  Alexandriam  ,  Alhyr  XXX.  - 

die,  Conf.   Tauri,  &  Florenti  ,  deConrtatu;  hoc  eft  poft  annos  III.  &  menfes  duos  quam  fuge.  tt" '  '     * 
rat.  Et  apud  Antiochiam  Arianae  haerefeos  ejicientes  Paulinos  de  Ecclefia  ,  Meletium  conftituerunt ,       °  ' 
quo  nolente  eorum  malar    menti  confentire ,  Euzojum  Presbyterum  Georgii  Alexandrini  ejus  loco  in    mf. 
ordinaverunt  .  eo  . 

6.  Ingieffus  autem  ,  ficut  prxdi«3um  eft ,  Georgius  Alexandriam,  Athyr  die  XXX.  degit  in  Ci- 
vitate  fecurus  die  III.  hoc  eft  die  III.  Cyac  ,  nam  IV.  die  menfis  ejufdem  Prarfeclus  Gerontius 
nuntiavit  mortem  Conftantii  Imp.  &  quod  folus  Julianus  tenuit  univerfum  Imperktm  .  Quo  audi- 
to*cives  Alexandrini ;  &  omnes  contra  Georgium  clamaverunt ;  eodemque  momento  fub  cuftodia 
illum  conftituerunt;  &  fuit  in  carcere  ferro  vinclus  ex  prardidto  die  Cyac  IV.  ufque  ad  XXVII. 
ejufdem  menfis  diebus  XXIV.  Nam  XXVIII.  die  ejufdem  menfis  mane  pene  omnis  populus  illius 
Civitatis  perduxit  de  carcere  Georgium ,  nec  non  etiam  Comitem  ,  qui  cum  ipfo  erat-,  infiftentem 
fabricae  Dominicae  ,  qua:  dicitur  Cxf-irium ,  &  occiderunt  ambos ,  &  eorum  corpora  circumduxe- 
runt  per  mediam  Civitatem ,  Georgii  quidem  fuper  camelum ,  Dracontii  vero  homines  funibus  tra- 
hentes;   &  fic  injuriis  adfeclos  circa  horam  VII.  diei  utriufque  corpora   combufferunt.  - 

7.  Proximo  autem  die  Methyr  ,  X.die  menfis,  poft  Confulatum    Tauri ,  &  Florenti,  Juliani   Imp.  a"'  *67" 
prseceptum  propofitum  eft  ,  quo  iiibebatur  reddi  Idolis ,  &  Neochoris ,  &  publicx  rationi ,   quae  pra:-  4* 
teriis  temporibus  illis  fublata  funt . 

Poftdes  autem  III.  Methyr  XIV.  datum  eft  pracceptum  Gerontio  Praefeclo  ejufdem  Juliani  Imp. 
nec  non  eiiam  Vicarii  Modefti,  praecipiens  Epifcopos  omnes  fadionibus  antehac  circumventos,  &  exi- 
liato?  reverti  ad  fu.ts  Civtates ,  &  Provincias .  Ha;  autem  Iitera:  fequenti  die  Methyr  XV.  propo- 
fitse  funt :  poftmodum  autem  &  Praefecti  Gerontii  Ediclum  propofitum  eft ,  per  quod  vocabatur 
Epifcoptis  Athanafius  ad  fuam  reverti  Ecdefnm.  Et  poft  dies  XII.  hujus  edicti  propofitionis  Atha- 
nafius   vifus  Hi  apud  Alexandriam ,  ingreffufque  eft  Ecclefiam  eodem  menfe  Methyr  die  XXVII.  ut 

fit  ex  ejus   fuga  Syriani  ,    &  Hilarii    temporibus  facta  ,  ufqiie  ad  reditum  ejus  Juliano Me-  Ofl.   13. 

thyr  XXVII.  Remanfit  in  Ecclefia  ufque  Phaophi  XXVI.  Confulatu  Mamertini  ,  &  Nevittae  menfi-  an.  $6z, 
DUS  VIII.  integris.  Prx- 


39° 


A    P    P    E    N    D    I    X 


Jlug.    »0, 


Hov,  ;<?, 


«».  365. 
-Afa/.  5, 

f.    elimi- 

fiaverint. 

f,      /»f£T- 

tnina- 

bant . 


ad  $i.jan. 


PraediCto  autem  die   Phaoph  XXVII.  propofuit  Juliani    Inip.  ediclum,  ut    Athanafius    Epifcopus 
recederet  de  Alexandria  ,  &  eodem  momento  quo  propofitum  eft  editfum  ,  Epifcopus  egrelfus  eit  Ci- 
vitatem,  &  commoratus  eft  circa  Thereu.  Quo  mox  egrefTo ,  Olympus  Praefecfus  obtemperans  ei- 
dem    Pythiodoro  ,    &   his  qui   cum  ipfo  erant ,  hominibus  difficillimis ,  mifit  ad  exilium  Paulum , 
&   Aftericium   Presbyteros  Alexandriae  ,  &  direxit  eos  habitare  Andropolitanam  Civitatem  . 

8.  Olympus   autem,  idem  Praefeclus ,  menfe  Menfore,  XXVI.  dle  ,  Confulibus  Juliano  Aug.IV. 
&  Salluftio  ,  nunciavit  Julianum  Imp,  effe  mortuum  ,   &  Jovianum    Chriftianum  imperare ;  &   fe- 
quente  Menfe   Toth  XVIII.   Imperatoris  Joviani  litterse    advenerunt    ad    Olympum   PratfeClum  ,   ut 
tantum  Deus   excelfus  colatur  &  Chriftus  ,    &  ut   in    Ecdefiis  colligentes   fe  populi  celebrent    reli- 
gionem  .  Paulus  vero ,  &  Aftericius ,  praedicti  Presbyteri ,  reverfi  funt  de  exilio  Andropolitanac  Ci- 
"vitatis ,  &  ingreffi  funt  Alexandriam  Toth  X,  die,  poft  menfes  X. 

Epifcopus  antem  Athanafius    moratus ,   ficut   praediflum  eft;   apud  Thereon,  afcendit  ad    fupe- 
riores   partes    iEgypti ,  ufque   ad   Hermopolim  fuperiorem  Thebaidos  ,  &  ufque   Antinoum  :  quo  in 
his  locis  degente  cognitum  eft ,  Julianum  Imperaterem   mortuum  ,  &  Jovianum  Chriftianum  Impera- 
torem .  Ingreffus  igitur  Alexandriam   latenter  Epifcopus  adventu  ejus  non  pluribus  cognito,  cccur- 
rit  navigio  ad  Imp.  Jovianum,   &  poft ,  Ecclefiafticis    rebus  compofftis,  accipiens    litteras  venit  A- 
lexandriam ,  &  intravit  in  Eoclefiam  ,  Athir  XIX.  die ,  Conf.  Joviani  &  Varroniani:  ex  quo  exiit 
Alexandria  fecundum  praeeeptum  Juliani ,  ufque  dum  advenit  praediclo  die  Athir  XIX.  poft  annum 
unum  &  menfes  III.  &  dies  XXII, 

9.  Apud  Conftantinopolim  autem  Eudoxius  Germaniciae  tenebat  Eeclefiam;  &  erat  intereum,& 
Macedonium  haerefis.  Per  Eudoxium  autem  exiit  alia  pejor  haerefis   ab  adulterina    Arianorum   Ae- 
tii  ,   &  Patricii   Nicaeni  communicantium  Eunomio,  Heliodoro  ,  &  Stephano.  Et  hoc   accipiens    Eu- 
duxins ,  cum  Euzojo  Arianae  hserefeos  Epifcopo  Antiocheno  communicavit ,  &  depofuerunt  per  occa- 
fionem   Seleucium ,  &    Macedonium ,  &  Hypatianum  ,  &  alios  XV.  ad  fe    pertinentes  Epifcopos , 
quoniam  non  fufcipiebant.  , . .  non  f.milem  ,  neque  fafiurat»  non  fatti  transferentes :  quorum   expo- 
Jitio  haec  eft . 

Expofitio  Patricii  ,  &  Aetii  ,  qui    Eunomio  communicaverunt  ,  Heliodoro  ,  &  Stephano. 

Hac  funt  apud    Deum :   non  natum  ,  Jine  principio ,  fempiternum  ,    ut  non  imperetur  ,    immutahi- 

Jem  ,  omnia   videntcm  ,  infinitum  ,    tncomparahilem  ,    omnipotentem ,  Jine  pr&ziijione  futura.    fcientem  , 

Jine  dominio.   Haec  non  funt  Filii :  imperatur  enim  ,  fub  imperio  eft,  ex  nihilo    eft,  finem   habet, 

non   eomparatur,   tranfit  eum  Pater......  Chrifti  reperitur;  quantum   pertinet  ad  Patrem  ,  futu- 

xum  ignorat.  Non  erat  Deus ,  fed  Dei  Filius;  Deus  eorum,  qui  poft  eum  funt:  &    in  hoc  poifi- 
det   invariabilem  apud    Patrem  fimilitudinem  ,  quod  omnia   videt ,    quod  omnia..  .   quod  nun  muta- 
lur  bonitate;  non   fimilem    dealitate   nec  natura  .  Si  autem    dixerimus  ,  quod  ex  dealitate  natus  eft  , 
tamquam  ferpentinam    germinationem    eum  dicimus  ,  &  eft  diclum  impium  ,    &  quemadmodum   fla- 
ttta    arruginem    ex  fe  facit ,  &  ex  ipfa    aerugine    confumetur ;    fic    &    Filius,  ex   natura  Patris    fi 
fadus   eft ,   confumet  Patrem  .  Sed  ex  opere  ,  &  novitate  operis  Filius  natura'iter  Detis,  &  non  ex 
riatura  ,  fed  ex  alia  natura   fimiliter,  ut  Pater  ,   nec  ex   ipfo ,    imago  enini  Dei  faflus  eft,  &   nos 
ex  Deo,   &  a  Deo  .  Si  omnia  a  Deo  ,   &  Filitts  tamqttam  ex  aliquo   negotio  ,    quemadmcdum    fer- 
lum  ferruginem  h.^bens   minuetur,  quemadmodnm   corpus  vermes  faciens  comeditur  ,  quemadmodum 
vulnus  ex  fe  mittens  confumetur   ex  ipfis;  fic   qui    dicit  Filium  ex  Patris   nattira  .   Simikm    autem 
Filium    Patri  qui  non   dicit  ,  extra  Ecclefiam    fiat  ,  &  fit   anathema.  Si   dixerimus  Deum    Dei  Fili- 
uni ,  duos  fine  initio   indurimits :  imaginem   dicimus   Dei  ;  qui  dicit  ex  Deo  ,  fabellizat  .  Et  qui  di- 
cit  fe   ignorare  Dei    nativitatem ,  manichizat;  &   fi  quis  dixerit  fubftantiam  Filii  fimilem  fubftantire 
Patris  non  nati ,  blafphemat .  Sicut  enim  nix  ,  &   fimithium  quantum    ad  albedinem  fimiles  ad   fpe- 
ciem  autem  non  fimiles  :  fic   &   Filii   fubflantia  alia  eft  prater  Patris_  fubflantiam.  Nix  autem  aliam 
habet  albedinem  ;  externo  autem  conniventes  oculos  egreffi....  Vvkis   audire  Filium     Patri   fimilem 

in  operationibus  ,  ficut  Angeli  Archangelorum  naturam  non  poffunt  comprehendere  ,  velint  elige- 
re  ,  nec  Archangeli  naturam  Cherubini ,  nec  Cheriibini  naturam  Spiritus  Sancli ,  nec  Spiritus  San- 
cltts  naturam  Unici ,  nec  Unicus    naturam  nonnati  Dei  . 

Cum  atttem  Epifcopus  Athanafius  veniret  de  Antiochia  Alexandriam ,  Confilium  fecerunt  Aria- 
ni  Eudoxius  ,  Theodorus  ,  Sophronius  Euzojus  ,  &  Hilarius  ,  &  cr>nftituerunt  Lucium  Presbyterum 
Georgii ,  interpellare  Imperatorem  Jovianum   in   Falatio ,  &  dicere  quae  in    exemplarib.  habentur,. 

Hic  autem  minus  ncccjfaria  intermijimus  • 

10,  Poft  Jovianum  autem  citius  ad  Imperium  vocatis,  Valentiniano  ,  &  Valsnte  ,  ipforum  prae- 
ceptum  ubique  manavit,  quod  etiam  redditum  eft  Akxandriae  Pachom  die  X.  Ccnf.  Valentiniani, 
&  Valentis  ,  continens  ,  ut  Epifcopi  fub  Conftantio  depofiti  &  ejedti  ab  Ecclefiis  ;  Juliani  au- 
tem  Imperii  tempore  fibi  vindicaverant ,  &  receperant  Epifcopatum,  nunc  denuo  ejicianmr  Eccle- 
fiis ,  interminatione  pofita  Curiis  mulelae  auri  librarum  CCC.  nifi  fcilicet  Ecclefiis ,  &  Civitatibus 
Epifcopos  minaverint.  Ex  qua  re  apud  Alexandriam  magna  eft  confufio,  &  turba  exorta  ,  ut  Ec- 
clefia  univerfa  fatigaretur  ,  cuni  etiam  Principales  effent  numero  exigui,  cum  IJrarfecfo  Flaviano  , 
&  ejus  officio;  &  ob  Imperiale  prseceptum ,  &  anri  mulclam  inminebant  egredi  Epifcopos  Civitate, 
multitudine  Chrifliana  refiftente  ,  &  contradicente  principalibus  ,  &  judici ;  &  adfirmante  Epifco- 
pum  Athanafium  non  effe  fubjectum  huic  definitioni ,  &  prarcepto  Imperiali  quod  nec  Conftantius 
eum  perfecutus  eft ,  fed  &  r  ftituit.  Similiter  &  Julianus  perfecutus  eft ;  univerlbs  revocavit  &  eum 
propter  idolatriam  denuoejecit;  at  Jovianus  reduxit.  Remanfit  haec  contradiclio  ,  &  turba  ufque 
ad  fequentem  menfem  Payni  die  XIV.  hoc  enim  die  Prafeclus  Flaviai.us  relatione  ficla  declaravit 
confuluiffe  Principes  de  hoc  ipfo ,  quod  apud  Alexandriam  motitm  eft .  Et  ita  omnes  exiguo  tem- 
pore  quieverunt. 

11.  Poft  menfrs  IV,  &  dies  XXIV,  hoc  eft  Phaophi  VIII,  Epifcopus  Athanafius  noclu  laten- 
ter  egrefTus  Ecclefia  ,  receflif  in  Villam  juxta  Fluvium  novum  .  Prsefecfus  autem  Flavianus,  & 
Dux  Viclorinus,  ignari  receffifle  eum  ,  eadem  nocle  ad  Ecclefiam  pervenerunt  Dionyfii  cum  ma- 
nu  militari  ,  ac  fraftis  pofterulis  ingreffi  atrium ,  &  partes  fuperiores  domus,  hofpttium  Epi- 
fcopi  quafrentes ,  non  invenerunr  eum  .  Nam  paulo  ante' recefferat  ,  &  remanfit  degens  in  prae- 
Jidta  potTeiTione  a  memorato  die  Phaoph  VIII,  ufque  Mechir  VI,  hoc  eft  menfibus  TV  integris. 
Poft  haec  Notarius  Imperialis  Brefida  ,  eodem  Mecliir  menfe  ,  venit  Alexandrhm  cum  literis  Im- 
perialibus,  juberttibus  eundem   Epifcopum  Athanafium  reverti    ad  Civitatcm,  &  confuete    tenere 

Eccle- 


A     D       N     O     T     A     S. 


39* 


Icclefias ;  &  VH.  die  Mechir  menfis  ,  poft  Conf.  Valentiniani ,  &  Valentis  ,  hoc  eft  in  Confulatu 
Gratiani ,  &  Degalaifi,  idem  Notarius  Brefidas  cum  duce  Viclorino,  &  Praefeclo  Flaviano  con- 
venientes  in  palatio  nuntiaverunt  pra:fentibus  Curialibus  ,  &  populo,  quod  praeceperant  Impera- 
tores ,  Epifcopum  reverti  ad  Civitatem .  Et  eodem  momento  idem  Brefida  Notarius  egreflus 
eum  Curialibus ,  &  multitudine  ex  populo  Chriftianorum  ad  prsdiclam  Villam  ,  &  adfumens  E. 
pifcopum  Athanafium  cum  Praecepto  Imperiali  induxit  in  Ecclefiam  ,  quae  dicitur  Dionyfii ,  men- 
fis  Mechir  die    VII.  Frfr.x, 

11.  Confulatu  Gratiani ,  &  Dagalaifi,  ufque  ad  fequentem  Lupicini  ,  &  Jovini  Confulatum , 
&  Valentis  fecundi  Payni  XIV.  in  Confulatu  finiuntur  Athanafiani  XL.  Ex  quibus  manfit  Trebe-  M.  $66. 
ris  Gallias  menfes  XC,&  dies  III,  apud  Alexandriam  in  incertis  locis  latens,  quando  ab  Hila- 
rio  Notario&  Duce  fatigabatur,  menfes  LXXII,&  dies  XIV.  apud  iEgyptum ,  &  Antiochiam  in 
itineribus  menfibus  XV  ,  &  diebus  XXII ,  in  poflelfione  juxta  Novum  fluvium  menfes  IV:  fient  pari- 
ler  menfes  VI,  &  anni  XVII,  &  dies  XX.  Remanfit  autem  quietus  apud  Alexandriam  annos  XXII, 
&  menf.  V  ,  dies  X.  Sed  &  bis  ceflavit  modicum  tempus  extra  Alexandriam  in  novifllma  profeflione, 
&  Tyro,  &  Conftantinopoli  .  Fiunt  ergo  Epifcopatus  Athanafii ,  ut  prsedixi ,  ufque  ad  Confulatum 
Valentiniani,  &  Valentis ,  Payni  IV,  anni  XL.  Et  fequenti  Confulatu  Valentiniani ,  &  Vifloris 
Payni  XIV  ,  ann.  I ,  &  fequenti  Confulatu  Valentiniani  ,  &  Valentis  III.  Payni  XIV.  Et  fe- 
quenti  Confulatu  Gratiani  ,  &  Probi,  &  alio  Confulatu  Valentiniani,  &  Valentis  IV ,  Pachom  ,-  y 
VIII  dormiit.  t  f* 

ij.  Prardiclo  autem  Confulatu  Lupicini ,  &  Jovini,  Lucius  Arianorum  fpecialiter  fibi  volens 
vindicare  Epifcopatum  ,  poft  profeclionenj  de  Alexandria  multo  tempore  advenit  Confulatu  prar- 
diclo ,  &  ingreffus  eft  Civitatem  latenter  per  noclem  XXVI.  diei  Toth  menfis;  &  ficut  diflum  *"•  3*7« 
eft,  manfit  in  qu.idam  domuncula  ,  latens  diem  ilium .  Poftero  autem  dic  intravit  domum ,  ubi 
mater  ejus  conmanebat;  cognitoque  ftatim  ejus  adventu  per  Civitatem,  univerfus  populus  colle- 
clus  incufabant  ejus  ingreflum .  Et  Trajanus  Dux ,  &  Prarfeclus  nimis  molefte  tulerunt  inratio- 
rabilemejus,  &  audacem  adventum  ,  &  miferunt  Principales,  ut  eum  ejicerent  de  Civitate  .  Ad- 
venienfes  itaque  Principales  ad  Lucium  ,  &  confiderantes  omnes  populum  iratum  ,  &  valde  tu- 
mentem  adverfus  illum  ,  timuerunt  eum  per  fe  producere  de  domo  ,  ne  a  multitudine  occidere- 
tur:  &  hoc  ipfum  nunciaverunt  Judicibus,  &  paulo  poft  ipfi  Judices ,  Dux  Trajanus ,  &  Prarfe- 
clus  Tatianus  ad  locum  cum  multis  militibus  ingrefli  domum,  produxerunt  per  femetipfos  Lu- 
cium  ,  hora  diei  VII.  Toth,  die  XXVII.  Lucius  autem  cum  fequeretur  Judices,  &  omnis  popu- 
lus  Civitatis  poft  eum  Chriftianorum ,  ac  Paganorum  ,  ac  diverfarum  religionum,  cuncti  pariter 
uno  fpiritu  ,  &  ex  una  fententia,  &  eodem  decreto  non  ceflaverunt  ex  domo  qua  duclus  cft , 
per  mtdiam  Civitatem ,  ufque  ad  domum  Ducis  vociferantes  ,  ac  turpia  ,  &  fcelerata  eidem  in- 
gerentes  ,  &  clarnantes :  extrct  civitatem  dumtur.1a.mzn  Dux  introduxit  eum  in  domum  fuam  ,  ^, 
&  apud  cum  manfit  ,  &cuftodiebatur  reliquis  horis  diei ,  ac  tota  nocle,  &  fequenti  die  XXVIII. 
menfis  prsdidi ,  Dux  manicans ,  &  habens  eum  ufque  Nicopolim,  tradidit  Militibus  ^gypto 
deducendum. 

Defunclo  autem  Athanafio  VIII.  Pachom  menfis,  ante  diem  V.  dormitionis  fuae  ordinavit  Pe- 
trum  Epifcopum  de  antiquis  Presbyteris,  qui  in  omnibus  eum  fecutus  geflit  Epifcopatum  .  Poft 
quem  Timoiheus  F.  fuus  fufcepit  Epifcopatum  annis  IV.  poft  hunc  Theophilus  ex  Diacono  eft 
Epifcopus  ordinatus . 

Explicit. 


APPA- 


APPARATUS 

IN   ANNALES   ECCLESIASTICOS 

CESARIS   BARONII 

S  O    R  A  N  I 

EX     COKGREGATtOKE     0  R  ATO  R  1 1 

S.  R.  E.  PRESBYTERI  CARD. 

TIT.  SS.  NEREI  ET  ACHILLEI,  ET  S>  A>  BIBLIQTHECARII* 


Appartus  in  Btronium 


Ddd 


PR.T- 


3P5 


PRjEFATIO  BARONII 

IN.ANNALES 
ECCLESIASTICO&l 

ADLECTOREM. 

1  Stium   ( a )  mo&/V  apertum    efl    maptium    &    evidens ,    /erf   adverfarii  fa)  i.Cor. 
»;«/r/  .     Scripturi    Annales      Ecclefiafticos ,     iis    potiflimum     verbis  l6, 
Apoftoli  exordimur.   Sicut  enim  ,  five   dignitatem    fpe&emus    argu- 
menti,  nihil  hac  traclatione  excellentius ;  uve  utilitatem,  nihil  quod 
majora  praeftare  emolumenta  ,  vel  ad  res  dijudicandas,  vel  ad    ge- 
rendas ,  poflit :  five  jucunditatem  quaeramus  animi  noftri ,  nihil  fua- 
vius  accidere   valeat,   quam  Chriftianae  Ecclefiae    per    tot    annorurru 
fpatia  ab  ipfius  incunabulis  mirabilia  ac  prorfus    divina  gefta  &  eventa   dignofcere 
&   contemplari:    ut  merito  magnum   oftium  ad    latum  pateat  campum  ,  per    quem 
exultans   decurrat  oratio:    Ita  multa  funt,  quae  ex   adverfo   oppofita  ejus  alacrita- 
tis  impetum  retineant ;  ut  non  tam  cito  fint  ad  curfum  laxandae  habenae ,   fed  mature 
admodum,   opufque   fit  Hieremis  aufcultare   dicenti   (b)    State  fuper  vias ,  &  vi-  (b)   Hier, 
dete ,  &  interrogate    de  femitis    antiquis ,    qu<e  Jit   via  bona ,    &    ambulate  in   ea :  6> 
Fuere  namque   e  recentioribus  nonnulli  ab  Ecclefia    Catholica  extorres,    qui    anti» 
quoium  res  geftas  fe  colledluros  profefli,    nihil  aliud  conati    funt,   nifi   ut   menda- 
cia  coacervantes,  aditum  hunc   nobis  apertum   obftruerent ,  &  patentem    viam   re- 
giam  impedirent ;  &  perinde  ac  fi  adverfus    veritatem   junctis   armis  bellum    juraf- 
fent ,  faNiftima  quaeque  cumularunt,   omniaque  immutarunt ,  ac  prorfus   inverterunt, 
nihil  aliud  molientes,  quam  novam  turrim    confufionis  ad   caelum ,  fi   fieri    poffet , 
pertingentem ,    qua  adverfus   Deum  &  fanclos  ejus    dimicarent ,   cseco  perciti  furo- 
je,    conftruere.  (c)  Et  ficut  olim  Palaeftini   (d)  puteos   illos,    quos  Abrahas   fervi  (c)  Gen' 
fideles  effoderant ,  bitumine  obftruere  contenderunt :  ita  ifti  veritatis  fontem  menda-  \\'  G 
ciorum  aggeribus  obruere   tentarunt .   Ac  denique ,    non  fecus  ac  fi  quis    imaginem  z6< 
Regis  (e)  alicujus  e   gemmis  admirabili   pulchritudine   contextam    refcindat,    iif-  (e*)   ire». 
demque  gemmis  monftri  alicujus  afpe&um  deformiflimum  figere  conatus  fuerit,  &  ad-  lib.u  f.i. 
huc  impudenter  affirmare  praefumpferit ,   hanc  ipfam  quod  ex  iifdem    gemmis   fit  o- 
pus  compofitum ,  efle  priftinam  illam  nobiliffimam   Regis  imaginem  :    eodcm    fanc* 
modo  iidem  pulcherrimam  Ecclefiae   faciem  ,  non  habentem    maculam  neque  rugam  , 
labefaclantes ,  ac  penitus  deftruentes,  ex  iifdem  fcriptis,  quibus  fpecioliflima    red- 
ditur,    fynagogam    Satanse   ex  Ecclefia  ,    ex  Hierofolymis  Babylonem  ,  ac  denique 
(quod  horrendum  eft  dicere)  ex   Chrifto  reddiderint  Antichriftum  . 

Sed  ad  horum  conatus  infringendos  ,  commenta  detegenda,  ac  impofturas  ape- 
riendas ,  non  multa  opus  eft  confultatione ,  vel  faclo .  Satis  fuperque  puto ,  fi  ger- 
mana  illa  ac  fincera  Ecclefiae  vultus  imago  ex  antiquo  prototypo  demonftretur  ;  cu- 
jus  tantum  infpeclione ,  nullo  negotio  fiet ,  ut  portenti  turpiflimi  fimulacrum  ,  cu- 
jufnam  imaginem  referat,  cognofcatur.  In  hoc  igitur  nobis  omni  diligentia  incum- 
bendum,  ut  5n  primum  illud  exemplar  femper  mentis  oculos  intendentes,  Ecclefije 
effigies  illa  priftina  priftino  decori  form3eque  reddatur,  quae  fuo  fplendore  fic  tene- 
bras  disjiciat,  caliginemque  difpellat ,  ut  oculi  intuentium  maxima  cum  jucundita- 
te  clarifiimo  veritatis  afpeftu  perfruantur.  Et  ficut  magno  miraculo  olim  ab  Aaro- 
nis  (/)  virga  divinitus  conceffa ,  iEgyptiorum  magorum  virgae  praeftigiis  involutae,  ({)  excJ.j. 
&  in  dracones  fallaciter  converfse,  devoratae  funt ;  ita  pariter  veritate  femel  in_ 
medium  pofita ,  ipforum  omnium  impofturae  continuo  evanefcant . 

At  major  ex  aliis,  atque  ex  noftris  ipfis,  qui  in  eo  fcribendi,genere  verfati  funt 
quam  ex  haereticis,  noftra  quidem  fententia,  fupereft   labor :  cum    liceat  ingenue  fa- 
teri  nulla  res  in  Ecclefia  ita  ha&enus  negligi  vifa  fit >  ac  rerum  Ecclefiafticarum  ge- 
Apparatusin  Baromum  Ddd  2  ftarum 


3p5  in  Annales  Ecclefiafticos . 

itarum  vera,  certa  »  atque  exacla  diligentia  perquifita  narratio  .   Et  ut  de   antiquio- 

libus  loquar ,  qui  ejufdem  argumenti  commentarios  ediderunt ;  inveniri  difficile  eft , 

qui  veriratem  in  omnibus  fuerit  afTecutus .   Ecce  enim  Eufebius  ,  qui    primas  tcne- 

re  videtur,  Arianifmo  femei  male  imbutus ,  tametfi  fidelis  in  caeteris  habeatur ,  cum 

in  his  quae  fpeclant  ad  dogmata  Arianorum  ,   tum  etiam  in  rebus  geftis  Conftantint 

Augufti  ,  cujus  Vitam  in  gratiam  Conftantii  Augufti ,  Arianorum  patroni  ,  confcripfit, 

multa   mentitus  eft,    utfuoloco,  Deo  dante ,   opportunius   oftendemus.    Claudicat 

aeque  veritas   in  Socrate  feclae  Novatianorum    addicro ,  &   Sozomeno   eadem    tincto 

fuligine.  Coarctatur  eadem  atque  obfcuratur  interdum  nimia  Orofiii  atque  Severi  bre- 

vitate.   Sed  non  eft  propofitum  modo  de  fingulis  dicere  .  Quod  fi  pofteriores  rerum 

Ecclefiafticarum  hiftoricos  confulas,  magnam  profe&o  eorum  effe  claffem  intelliges, 

qui  abfque  delectu  quaecumque   vel  ab  aliis   fcripta  ad  manus  eorum    venerint,  vel 

levi  auditu  perceperint,  confcripferunt,  &  abfque  aliqua  altiori  veritatis  indagine, 

fsepe  aniles  f;bulas ,  fenum  deliramenta,  vulgi  rumores  non  fine  magno  caeterarum 

rerum  folida  firmitate  fubfiftentium  prsejudicio,  intexuerunt .  Omittimus  de  Ethnicis 

dicere,  qui  fi  quando  res  noftras  vel  Ieviter  attigerunt,   eafdem  infenfiftimo  animo 

canino  dente  dilacerarunt,  &  enervarunt   potius,    quam  enarrarunt .  Sed  quid    de 

temporibus  illis  dicendum,  quae  fcriptorum  inopia,  &  nimia  paucitate  remanferunt 

prorfus  obfcura;  ut  opus  fit  ex  abditis  penetralibus  ac  latebris  magno  Iabore  res  ge- 

(a)/o6.i8.  ftas  depromere,  &  quod  dicitur   (a)  de  Sapientia,   veritatem    ab  occultis   trahere, 

eamdemque  in   Iucem   producere  ?  At  vero   tot  tantaque  nemo    feliciter    poterit  fu- 

perare  etiam  fi  magnos  fumat,  animos,  omnefque  nervos   intendat;  nifi  ad  haec  in- 

,  veftiganda  ac  dignofcenda  divino  quodam  numine  adjutus  fuerit  :  Qui   enim   feparat 

'  >Jer'li'  (b)  preciofum  a   vili,  quali  os  Domini  pra?dicatur» 

Sed  ut  inftituti  noftri  tandem  rationem  aliquam  afferamus,  nos  certe  olim ,  velut 
exili  cymba  prope  littus  maris  hujus  adnavigantes  ,  pene  infcii  ,  recurrentibus  in- 
terdum  fluctibus,  fic  fumus  paulatim  e  terra  fubducli  ,  ut  profperis  afflantibus  ventis, 
quod  antea  horruiffemus ,  fenfim  vafta  maria  caeperimus  penetrare,  non  tamen  fine 
<c)  Z.«r.j.  mjus  jmperj04  qU;  petro  Apoftolo  dixit  (c):  Duc  in  altum  .  Siquidem  cum  aetate 
florente  hujufcemodi  ftudiis  obleftaremur  :  qui  Chrifti  loco  praepofitus  tunc  nobis 
Pater  erar,  ad  haec  impulit,  invitos  licet,  cum  plus  oneris  certe,  quam  noftrae  im- 
becillae  vires  fcrre  poffent ,  imponeret;  ficque  triginta  circiter  annos  in  his  pro  vi- 
ribus  ,  Dei  gratia  favente  ,  infudavimus :  pene  enim  imberbes  eramus,cum  hsec  ex- 
ordiremur,  nunc  undique  canis  afperfi  haec  fcribimus  ;  femperque  in  Urbe  verfati 
diverfas,  quae  in  ea  funt,  bibliothecas  nobiles  ,  Vaticanam  praecipue,  quam  ditifli. 
mum  rerum  antiquarum  penu ,  promptuariumque  dicere  confuevimus,  perluftravi- 
mus ,  ac  cum  eruditis  viris  ,  quorum  magna  copia  hic  effe  foler,  omnia  contuli- 
mus,  modo  confulentes,  modo  differentes  ;  unde  magna  fafta  eft  rebus  noftris  accef- 
fio.  Haec  autem  de  nobis  ipfis ,  licet  inviti,  praefati  fumus  more  majorum  :  nobi- 
liflimi  enim  Graecorum  fcriptores,  qui  res  Romanorum  hiftoriae  mandarunt,  idem_. 
efficere  confueverunt .  E  quibus  omnibus  hoc  unum  exemplum,  ut  reliqua  taceam, 
Dionyfii  Halicarnaffei,  quem  honoris  caufa  nomino,  fatis  fit  in  medium  protuliffe  ;  qui 
nullo  validiori  argumento  lecloris  fidem  fibi  conciliafle  vifus  eft,  quam  aflerens  com- 
plures  fe  annos  Romae  verfatum ,  ejufdemque  Urbis  vetera  monumenta  &  abdita  quae- 
que  fedulo  perfcrutatum  fuifle.  Sed  miflis  his ,  jam  tempus  eft  ut  rerum  omnium  , 
quarum  inftituenda  nobis  narratio  erit,  argumentum  proponemes  ,  de  ordine  etiam 
quo  funt  omnia  dilponenda  breviter  difleramus. 

In  primis  igitur,  quod  ad  titulum  fpeclat :   Cur  potius  Annales    Ecclefiafticos  , 

quam  Hiftoriam,  hujufcemodi  lucubrationes  noftras  maluerimus  nuncupare,  hanc  af- 

„  ferimus  rationem :  eo  nempe   difcrimine    veteres  ab  Hiftoria   Annales    diftinxerunt, 

J.f)     e*  quod  iila  (d)  proprie  res  fuorum  temporum  geftas ,  quas  auclor  vel  vidit,  vel  potuit 

iV.  'ifii.    v'dere,  pertraclet,  neque  tantum  quid  geftum  fit,  fed  &  qua  ratione,  quove    confi- 

Orig.  ti.i  lio ,  indicet :   Annalium  contra  fcriptor   res  antiquas ,  ut  plurimum  quas  fua   non_. 

in  fin.       novit  aetas ,  eafdemque    per   annos  fingulos  monumentis    commendet .  Nos  autem, 

quoniam  non  fantum  res  antiquas,  fed  Ecclefiafticas  potiflimum  pertraclamus ,  in  qui- 

bus  non  folum ,  ut  in  caeteris  hiftoriis,  ipfa    veritas  primum  fibi    vendicare  locuin.. 

deber,  fed  vel  latum  unguem  ab  ea  recefliffe,  religio  eft :  hancob  caufam  ,  ne  prodi- 

tae  veritatis  vel  levi  faltem  fufpicione  pulfemur,  Chriftianis  legibus  obfequentes  prae- 

(e)  Matt,  cipientibus  (e)  Sit  fermo  vefier :  efl  eft  ,  non  non*  quod  autem  his  abundantius  efl , 

*S»  a    malo   eji :  relinquemus    hiftoricis  Ethnicis  Iocutiones  illas  per  Iongiorem   ambitum 

periphraftice  circumduclas,  orationefque  fumma  arte  concinnatas  ,  ficlas,   ex  fenten- 

tia  cujufque  compofitas  ,   ad  libitumque  difpofitas;  &  Annales   potius,    quam  Hifto- 

riam   fcribemus.  Et  quod  Ecclefiafticam    majeftatem  ac  gravitatem  maxime  decet  di- 

cendi  genus  fectantes  ;  quae  dicenda  funt,  fancre,  pure,  fincereque  abfque  ullo  pror- 

fus  fuco,  vel  figmenro,  prout  gefla    funt ,    per  annos  fingulos  digefta    narrabimus. 

(i)Jmoh.  Numquam  enim  (inquit  Arnobius  (f)  rerum  noftrarum  graviflimus  affertor  )  veritas 

adverfit.      fetlata  ejl  fucum ;  neque ,  quod  exploratum  efl  ac   certum,   circumduci  fe  patitur  0- 

Gent.li.  •  rationis  -per  ambitum  longiorem   colleftiones  ,  entbymemata,  definitiones ,  omniaque^, 

illa 


Praefatio  Baronii  3^7 


illa  ornamenta  ,  quibus  fides  quxritur  ajfertioni  ,  fufpicantes  adiuvant ,  non  veritatis 
Uneamenta  demonflrant .    Fuit    quoddam   tempus     (  ait  Gregorius    Nazianzenus)  (a)  (i)Cret>er 
eumres   noflr*  florerent ,  &  prxclare  fe   baberent ,    cum  nimium    fuperflua   hxc  ,    6-  Naz.orat'. 
•verborum  lepore    arte  fucata    dicendi  ratio  ad  divinas  caulas  nec  aditum  quidem  ha-  in  l"ud.' 
bebat  .   Huc  denique  accedic  in  Annalibus  confcribendis  minus  adhiberi  folitus  fen-  Atba"»f>>> 
tentiarum  &  verborum  ornatus:  id  quidem  auctor  dialogi  de  Oratoribus,  five  is  Taci- 
tus  (b)  fuerit,  five  alius,  teftatur  atque  demonftrat .  Quamobrem  res  ipfas  Ecclefiafti-  fb)  Apui 
cas  ad  fuum  principium  reducentes,  fic  res  geftas  recenfebimus ,  ut  Ecclefiaftica  Ec-  Tadt.de 
clefiaftice  pertractemus .  Cumque  in  omnibus  teftimonio  nitamur  antiquorum  ,  veritati-  Orator, 
que  confultum   velimus  ;  illorum  potius  verba  fingula  ut  plurimum  reddere,  quamvis  «"'alog. 
horridula  &  incompofita  aliquando  videri  pofllnt,  quam  noftra  apponere,  ac  defcribe- 
re,  a  nobis  eft  conftitutum.  Atque  ut  magis  magifque  eadem  veritas  elucefcat ,  in- 
difcuflum  nihil  quod  ambiguum ,  vel  veritati  contrarium  efle  fenferimus ,  ufpiamre- 
linquemus  . 

Ab  ipfo  igitur  Chrifti  Redemptoris  noftri   adventu  fumpto  narrationis  exordio, 
re<>  geftas  cujufque  anni  exatfta  in  omnibus  habita  (quoad  ejus  fieri   poterit)  temporis 
rariones  referre  conabimur.  Sic  enim  clariflimi  tam   Latinorum  quam  Graecorutn    hi- 
ftorici ,  Polvbius  ,  Dionyfius,  Livius,  Tacitus ,  Dio,  &  caeteri,  quae  ab  aliis  falfo  ac 
peperam  dicla   funt,  fupputatione  temporum  facillime  confutarunt:   Contra  vero  in 
innumeros  impegiffe  errores    eos  cognovimus  ,    qui    in   confcribendis    hiftoriis,    vel 
nullam,  vel  certe  modicam  habuerunt  temporum  rationem .  Unde  quod  ad  res  noftras 
pertinet  appofite  admodum  Auguftinus  (c)    Per    Olympiadas  ,  inquit   &    Confulum^.  ^p^'de 
ttomina.    multa    fape  quceruntur   a   nobis ;    &  ignorantia    Confulatus ,  qtto    natus  eft  c°h  /l"rh 
Dominus ,  &  quos  pajfus  efl  ,  nonnullos  coegit  errare.  Nos  itaque  majores  imitando  ,  j./ig  '  ' 
qui   annos  fingulos  per  ColT".  numerarunt  &  diftinxerunt,  Annalcs  noftros  per    uniuf- 
cujufque  anni  Confulatus  fic  diligenter  perduximus,   ut  eifdem   Romanorum  Ponti- 
ficum   &  Imperatorum  jungamus  annos.  Hanc   elfe  regiam  viam ,  per  cujufque  an- 
ni  ColT.  tempora  confignare,  Patres  docuertint,  cum  ipfa  publica  Ecclefiaftica  gefta 
eodem  temporum  ordine  adnotarunt. 

Nec  vero  hic  quifpiam  de  fuffeftis  vel  alle&is  CofT.  ad  tempora  confundenda  im- 
perite  nimis  ac  fuperftitiofe  fcrupulum  ingerat :  quandoquidem  in  Confularibus   Fa- 
ftis,  ex   quibus  anni  finguli  dinumerari  confueverunt ,  nonnifi  ordinarii  Cofl".  etiam  fi 
poft  modicum  temporis  fpatium  effe  defiilfent  (  ut  au<5tor  eft  Dio)  (d)  confcribeban-  (d)  d/o 
tur  :  certum   de  reliquis  cum  Aufonio   GaIIo(e)hoc    dixerimus  ,    fub  quibus    Coff.  hia.  Rom. 
hi  Confulatum  gefllifent,   oportuilTe  quoeri  .  Conabimur  ,  &  in   eo  Thucydidem  imi-  l'-4i- 
tari ,  ut  non  tantum  quid  quolibet  anno  fit  faftum,  fed  &  quid   hieme  ,  quid  aeftate  (e>    •*?£ 
ac  quid  denique   quibufque  menfibus,  cum  licuerit,   enarremus.    Rem   fane   arduam  G^Jf    "': 
&  perdifficilem,  ac  nondum  alicujus  prsevii  duftoris  calcatam  veftigiis  inimus  viam  •  Sprl  'fu^ ' 
Nam  etfi  complures  hiftoricorum  res  Ecclefiafticas  perpetuae  memoria?  commendarint ;  ConjuU- 
riullum  tamen  ad  hanc  aetatem  extitiffe  fcimus,    nifi   forte    qui    fuorum    tantummodo  '«  . 
temporum  res  geftas  funt  profecuti ,  qui  fe  his  tam  arctis   neceflitatis     vinculis    ad- 
ftrinxerint,  ut  res  gefta  fingulas   fingulis  annis    adfcribere   fit  conatus. 

Quae  vero  Annalibus  contineantur,  jam  fummatim  perftringamus .  Laudatos  no- 
vimus    hiftoricos   illos  ,   qui   una  cum  rebus   geftis ,    populi  illius  cujus    fcripferunt 
hiftorias  originem  retulerunt,  mores  ,   Ieges ,    magiftratus  ,    ac    caetera  quse  ad  ejus 
flatum    noverint   pertinere,   explicarunt :   quo    fane   exemplo  adducti,    nos    operse 
pretium  fafturos  exiftimamus ,  fi  una  cum  nafcentis  Ecclefiae  primordiis ,  ipfa  Chri- 
ftiana?  Religionis  fundamenta  primitus  jacla ,  divinas  leges,  pias  functiones  ,  facra_- 
Concilia,    editos   canones  (ut  inftituti  ratio  poftulabit)   figillatim    recenfuerimus  . 
Ad  haec  Catholicae  Ecclefiae  vifibilem  monarchiam  a  Chrifto   Domino  in'Htutam, 
fuper  Petrum  fundatam ,  ac  per  ejus  legitimos  verofque  fucceffores ,  Romanos  nimi- 
ium  Pontifices,   inviolate  confervatam,  religiofe  cuftoditam,  neque  umquam    inter- 
ruptam  ,   vel  intermiffam,  fed  perpetuo  continuatam,   femperque   hujus  myftici  cor- 
poris  Chrifti  (/)  quod  eft  Ecclefia ,  unum  caput  vifibile ,  cui  pareant  membra  caete-  (f)Co!of. 
ra ,  efle  cognitum  &  obfewratum  ,  per  fingula  tempora  demonftrabimus  .  ,# 

Quibus  porro  incrementis  Chrirtiana  Religio  per  totum  fe  orbem  terrarum  dif- 
fuderit ,  ac  fuccefllone  temporum  longe  lateque  in  unius  vifibilis  capitis  conjunctio- 
ne  coagmentata,  atque  in  uno  Spiritu  fuerit  propagatas,  aperfemus .  Bella  infuper 
five  externa,  five  civilia,  quae  a  tyrannis,  aliifque  hoftibus ,  quaeve  ab  haereticis , 
vel  fchifmaticis  adverfus  Catholicam  Ecclefiam  funt  conflata,  eademque  Chrifti  ve- 
ritate  quomodo  profligata  atque  extincla  fuerint,    adjiciemus  . 

Res  geftas  Imperatorum  ,  ac  caeterorum  Principum,  quae  tamen  ad  Ecclefiae  fta- 
tum  fpeclare  videbuntur,  una  cum  caeteris  rebus  Ecclefiafticis ,  annis  fingulis  inte- 
xemus . 

Clades  etiam  divinitus  immiflas  ad  eos  puniendos ,  qui  contra  Dei  Ecclefiam.. 
fuperbire ,  &  in  ea  quid  temere  moliri  aufi  funt,  quibus  divinum  quoddam  confi- 
lium  ac  providentia  in  Ecclefia  gubernanda  ac  protegenda  admirabili  quodam  modo 
declaratur,  fuo  quoque  ordine  refcremust 

Qui 


398  in  Annales  Ecclefiafricos . 

Qui  item  cunftis  feculis  viri  fanclitate  confpicui  atque  eruditione  fublimes 
•claruerint  ,  quandove  ex  hac  vita  decefferint  (  quod  &  ab  antiquis  hiftoricis  & 
Annalium  fcriptoribus  pervigili  ftudio  curatum  effe  liquido  conftat  )  fubinde  adno- 
tavimus . 

In  his  omnibus  percenfendis ,  nec  ab  inftituto  alienum  ;    nec  ingratum  nos  fa- 
cluros  putamus  ,  fi  obfcuras  Ecclefiafticas  voces ;  &  gloffemata,  quae  inter  legendurn 
occurrunt  ,    loca  infuper   perplexa  &  obfcura ,  quae  in  antiquorum  au&orum  fcriptis 
,  interdum  reperiuntur,  pro  viribus  elucidare  conabimur . 

Haec  itaque  omnia  ,  &  alia  complura ,  quae  brevi  fumma  perftringi  vix  poffunt 

flc  pertra&abimus,  ut  nihil   dicamus  leviter  aut   inconfiderate,   nihil  inaniter,    nihil 

quod  non  probatiflimis  teftibus  fulciatur,  ratione  demonftretur,    probetur  conjecluris, 

ac  denique,  quantum   licet  perfpicua  folidaque  veritate  firmetur.  Non  enim  doftas 

fabulas  fecuti   fumus   ha;c  fcribentes  (dicimus  confidenter  )  fed  graviflimis  ufi  teftibus, 

quos  ipfa  chartarum  margo ,  ne  fingulorum  auftorum  moleftum  prae  nimia  longitudi- 

ne  texamus  catalogum ,    facile  demonftrabit .  In  quibus  perveftigandis  fic   comparati 

fumus,ut  quantumvis  graves,  quantumvis  eruditos  ,  in  omnibus  fequi ,   quafi  errare 

non  potuerint ,   plus  nomini  quam  veritati  tribuentes,  nequaquam  obftinata  quadam 

mente  ftatuerimus  :  nec  contra  quempiam ,    tametfi    infimse  claflis  auftorem ,  omnino 

fa)  vhn  contempferimus:  memores  Plinianae    (a)  fententia;  quam    fiepenumero  veram    experti 

ad  Marc.    fumlIS  .  j^en  ejfe  ltbrum   tatn  malum  ,  quiti   aliqua    ex   parte    profit .    Atque  ita  legi- 

mus  omnia,  ut  ne  ab  improbats  quidem  (  fuperiorum  tamen  permiffu  )  &  apocryphis 

(b)i.7beff.  abftinuerimus ;  ac  prout  monet   Apoftolus  (  b  )  Omnia  probate ,  quod    bnnum    efl    te- 

S«  nete  :   quae  vera  cerraque  apud    quemlibet   invenerimus  ,  eadem  fic  vindicaverimus, 

(c)Grf.-tf.  ut  de  tenebris  eruerimus    in   lucem  .   Extat  enim  de  his  Gelafii  (c  )  Romani   Ponti- 

de   Ana-    fic;s  digna  tanto   Patre  fententia ,  in  haec  verba :  Rumquid  in    ipforum     bcereticorunt 

them.         Itbris  non  multa  qttce  ad   verttatem  pertinent  ,    pojita  releguntur?    Ktiniqutd   ideo  ve- 

ritas  refutanda  efl  y  quia  illorum  libri  ,  ubi  pravitas  inefl ,  refutantur . 

Verum,  ut  prsfationi  tandem  finem  faciamus,    non  excidit    memoria,    quod  ad 

(d)  Aug.  Memorium  S.  Auguftinus  ( d )  fcribens  admonuir,  fieri  non  poffe ,  ut  hiitoriarum 
epifl.i$\.  fcriptores,  abfque  divina  ope  Spiritus  fancli  ,  in  omnibus  veritatem  ,  quam  profiten- 
ad  Manor.  tuj.  agnofcanc  f  atque  confcribant  ;    dum    ait  :   Htflorta    fane    ctijus  fcrtptores  fidem^. 

fe  perfpicue  narrationibus  juis  habere  profitentur  ,  fortafjts  babeat  altqutd  cognittone 
dtgnum  liberis ,  cum  five  bont,  (ive  mala  bominum  ,  tamen  vera  narrantur  .  Quam- 
Itis  in  eis  cognofcendis ,  qui  fpiritu  fanflo  non  adjuti  ftott ,  rumore'que  colltgere  hu- 
mance  conditionis  infirmitate  compulfi  funt ,  quemadmodtim  non  fallerentur  tn  pluri* 
mis  ,  omnino  non  vtdeo  .  Efl  tamen  eis  aliqua  proptnquitar  libertatis ,  fi  volunt.item 
mentiendi  non  babent ,  nec  homtnes  fallunt ,  nifi  cum  ab  homintbus  humana  infirmi- 
tate  falluntur  .  Haec  cuin  dicat  ille ,  longiffime  a  veritatis  fcopo  illos  aberrare  ne- 
ceffe  eft  ,  qui  ab  Ecclefia  Dei ,  ubi  folum  Spiritus'  fanftus  inhabitat  ,  (cfc  hsretica_. 
pravitate  diviferint:   quique  pravis  moribus  inquinati  ,  fcientia  tantum  inflati   longe 

(e)  Sap.i.  abfunt  ut  tantam  gratiam  valeant  promereri  ,  dicente  divina  Scriptura :  (e)  Sptrttup 

fanclus  difciplince  effugiet  ficlum  ,  &  atifert  fe  a  cogitatiombus  qtae  funt  fine  tntel- 
leftuy   &  corripietur  a  fuperveniente  iniquittte.  H's  igitur  admoniti  ,  ipfum  Spiritum 

(f)  jo.w.  fanftum ,  Spiritum  veritatis,  (/)  cujus  eft  munus  ,  ut  doceat  nos  dmnia  ,  &  fugge- 
*4«  rat  nobis  omnia ,  quanta  maxima  poffumus  animi  demiflione  &  reverentia ,    aflidui- 

tate,  &  fedulitate,  ac  ftudio  invocamus:  ut  nobis  iftaec  conantibus  adeffe  dignetur, 

&  gratiam,  quam  aliis  faepe  impartiri  liberaliter  confuevit ,  nobis  itidem  quamlibet 

indignis  ,  non  deneget.  At  quo  magis  haec  immerentes  poftulamus,  eo  enixius  apud 

fancYiflimam  Dei  genitricem  Virginem  Mariam ,    rerum    noftrarum    omnium    femper 

aufpicem  ,  ducem  ,  ac   moderatricem  ,  precibus   contendimus  :   ut  haec  apud  eum  qui 

fa)   S*P.  ?perit  os  mutorum  ,  (g)  &  linguas  infantium    facit   effe     difertas  ,    quique    dat  o- 

jo.  mnibus    affluenter  ,  &  plus    quam  petinius,  inftanter    exoret ;    ut    verbis  ,    fcriptis, 

ac  maxime    omnium  vitae  moribus  veritatem    profitentes,    atteftantes,   &   praedican- 

tes,  lingua ,  calamo,    animique   virtutibus  ip!um    Iaudemus ,   confiteamur,   ac   cele- 

bremus  ;  cui  eft   in  Trinitate  perfefta  laus ,  virtus,  &  gloria  in  fiecula  faeculorum. 

Amen  . 

In  appcn-  At  te   non. defpicimus,  Leclor  qui  a  Catholica  religione  procul  abhorres,  ne- 

dice  tomi  que  infeclamur  jurgiis,  conviciis  laceflimus ,  vel   appetimus  contumeliis  :  nulla  enim 

II.  Anni- animi  perturbatione  commoti  fumus  in  homines,  cum  mendacia  infeclamur  .  Sed  hu- 

lium  hxc  maniflime  tecum  agimus :   ut  plane  rem  tibi  potius ,  ipfam  inquam  veritatem  intel- 

Baronii:?    Hgas  adverfari ,  quam  hominem.  Agemus  inquam  tecum  liberaliffime  :    ufque  adeo, 

adjecit .     uc  omni  indulgentia  &  animi  demiflione   non  vereamur   te    ipfum  ,    fi  tamen  verita- 

tis  tantum  es  cupidus ,  accurate  ifthaec  noftra  Iegentem,   aequum  arbitrum  conftitue- 

re .  Juftac  namque  caufae  confifi,  tantum  tibi  concedimus,  ut  non  dedignemur  tuum 

quoque  de  rerum    veritate  in  re  tanta  tunc  fubire  judicium  ,    cum  (  quod    squifli- 

mum  judicem  decet)  tranquilla  ratio  mente  integra  atque  fincera ,  omni  animi  per- 

turbatione  femota,  depofitifque    privatis  affeclibus,    in    neutram    partem    inclinans , 

iublimiori  throno  in  medium  collocato  confideat .    Si  talem  te  judicem  prxfla=,  te 

ipfum 


Praefatio  Baronii  $gg 


ipfum  mente  turbatum  ad  te  ipfum  puro  mentis  obtutu  cuncla  exactius  difquirentecn 
libentiflime    provocamus.  Ingens  fane  vis  humanae    infidet  rationi ,  fi   tamen  nullis 
adftricla  compedibus ,   in    omnibus    libera    libere  agere  permittatur  .  Ac  quidem  ex 
caufa  majores  noftri  fumma  freti  fiducia  veritatis,   ubi  advcrfus  obftinatiflimos  hae. 
reticos  agendi  feCe  occafio   obtulit ,  cum   illi  omne  judicium    Ecclefiafticum  decli- 
narent  atque    contemnerent,  eo  indulgentiae  adacti  funt,   ut  non   recufarint  Genti- 
lium  quoque  hominum  experiri  judicium,  eorumdemque  fententiam  expeclare.  Hifce 
judicibus  Judaei  (  a  )  de  Samaritis  pugnaciflime  altercantibus  tandem  viftoriam   retu-  (a)  Jofeph. 
lere  .  Ethnico  (b  )  quoqlie    philofopho  arbitro  ex  confenfu  delecto,  cujus  ftandum    Antiq.nh. 
effet  judicio,   Origenes  quinque  perditiflimos  haereticos   fuperavit  ,  ipfumque  judi-  *l'e*6' 
cem  ad  fidem  Chriltianam  capefTendam  induxit .  Sed  &  fanctiflimus  Epifcopus  (r)  ^°r'Z- 
in  Mefopotamia  Archelaus,  coram  Gentilibus  adhibitis  ex  confenfu  judicibus,  Ma-   rcT°Epiph 
netem  hxrefiarcham  nefandiflimum  confutavit .  Sunt  &  alia^  de  his  exempla ,  quibus  klref.66. 
appareat,  eos  qui  veritate  pollerent*  nullius  recufafle  judicium ,  vel  refugifle  fen- 
tentiam,  nec  eorum  quidem  qui  Domini  aUctoritate   viderentur  efle  damnati,  ipfo 
dicente  (d):  Qui  non  credit  ,  jam  judicatus  efl   .   Sed  &  nos  liberalius   videmur  (d)  /<><"»< 
tecum  agere ,  qui  te  ipfum ,  cum  ad  rectae  rationis  compofitus  fueris   ordinem ,  ar-  3« 
bitrum  non  refugimus:  certiflimi  plane  redditi   atque  fecuri ,  adjudicaturum  te  no- 
bis  caufam ,   atque  nobifcum  pariter  confenfurum ,   fi  amantiflima  xqui  ratio   liben- 
ter  audiat  veritatem:   quod  cupimus  nobis  laborum  fit  praemium ;  ut  te  ipfum  tan- 
dem  fic  a  te  ipfo  recle  judicante  juftiffime  condemnatum,  abfolutum  erroribus  vi- 
deamus . 

Faxit  Deus,  ut  aliquando  tibi  recte  fentienti  hilarcs  occurrentes»  amplectamur, 
exofculemurque  te  jam  fratrem  noftrum  (  e  )  fugentem  ubera  matris  noftrae  .  At  ve-  (e)  Cant. 
ro  cum  modo ,  fummo  cordis  dolore,  non  liceat  te ,   prohibente  Apoftolo  (f  )  #fa-  8. 
lutare,  nec  dicere  faltem ,  Ave :  nemo  tamen  prohibet,  quin  tibi  falutem  plurimam  (0  /e*».3» 
cupientes,  eam  ut  Deus  impertiat»  enixis  piecibus  contendamus. 


TYPO- 


• 


401 


Typographus    Lectori. 


mtnentissimus  Annalium  parens  fingulis 
Operis  fui  voluminibus  fingulas ,  quin 
&  binas  interdum  ad  viros  pnncipes  epi- 
ftolas  nuncupatorias  praemiferat .  Cum 
vero  conftitutus  ab  eo  voluminum  ordo 
fervari  hic  minime  potuerit ;  opportunum  cenfui,  om- 
nes  illas  epiftolas ,  &  fi  quae  alia  illis  adjunguntur,  m 
hunc  locum  fimul  referre ,  ne  quid  tanti  Viri  vel  ad 
eum  pertinens  in  hac  noftra  editione  defideretur .  Eo- 
dem  confilio  carmina,quae  legunturin  capite  quorum- 
dam  tomorum  in  Baronii  laudem ,  omnia  fimul  pofl: 
cpiftolas  digeffi . 


« 


Jppawut  in  Bdftnum 


Eee 


SAN 


» 


SANCTISSIMO 

AC    BEATISSIMO    PATRI 

ET   D.   N.   SIXTO    QUINTO 

PONTIFICI   MAXIMO 

C  JE  S  A  R     BARONIUS     CQNGREGATIONIS 

Oratorii  Presbytcr  fcmpiternam  felicitatem  , 

QUod  a   Beato   Apoflelo    Paulo  in  rem   maximi  momenti   aliquando  diftum   efl :   Notttjui  Ex  tomo 
plantat    efl   aliquii ,    neque   qui   rigat  ,  fed    qai    incrementum    dat   Deut  ;    id    ego ,   primo 
Pater    BeatiJJime ,   in    Annalibus   meis    Ecclejiaflicis  conficiendis  plane    fum    experttis  .  Anna- 
Neque    enim    deliberate  ac    confulto     tant»m     opus   ante    annos    circiter    triginta    ag-  lilim. 
grefius    fum  ;    ttec     meit   viribus  fretus  ,    quas   nullas   aut    perexiguas     ejfe     intelli-         ~ 
gebam  ,    ad  univerfam   hifloriam    Ecclefiafticam     mxximis     difficultatibus     involut  am 
^,  explieandam  accejfi ;     qui  id  ab   initio    ne  cogitare  quidem   aufut    effem  :   fed  Deo 
ipfo  ,    a  quo    omne    datum   optirnum   defcendit  ,    ita     difpanente  ,     ac    paulatim , 
tne  fropemodum    infcio  ,    incrementum    dante ,    ex   parvulo  femine    non    parva    arbor  efl     exorta  . 

Nota  eft  Sanftitati  veflrs  vetus  confuetudo  Oratorii  noftri  ;  in  quo  Jingulis  diebus ,  pomeri- 
dianis  horis  ,  panit  verbi  Dei  fic  parvulis  frangitur ,  ut  non  ilio  fublimi  dicendi  genere  ,  quod 
in  facrit  concionibut  adhiberi  folet  ,  fed  aliquanto  fubmijjiore ,  ac  migis  familiari  ,  verum  ad 
permovendot  audientium  animos  (  ut  diuturna  experimento  comprobatum  eft  )  valde  accomodato , 
res  cominut ,  qua.fi  ex  &quo  loco ,  eum  unoquoque  agi  videatur .  Quam  ok  caufam  inttr  alia  ex 
variis  diverjifque  fanliorum  tatrum  fcriptis  ad  moret  optimos  inftituendos  accepta  ,  Sanftorum 
vits  ,  &■  Eeclejiafliea  gc/la  narrantur :  quod  ad  virtutis  ejf  pietatis  fludium  in  auiitorum  ani- 
tnis  exeitandum  ,  exempla  magnam  vim  habeant .  Cum  ergo  ea  de  eaufa  res  gejlai  Ecclefis  ,  at- 
que  Vitas  Sanftorum  legerem  ,  capi  illius  auftoritate  &  hortatu  ,  qui  mihi  &  csteris  fratribut 
meit  parentis  loco  efl  in  Chriflo  prsfeftus  ,  in  ea  leliione  pa-ulo  accuratius  ac  diligentius  verfari  ; 
eodemque  fuafore  atque  impulfore  ,  ad  veteret  Ecclefiaftics  hiflorist  fcriptoret  agnofcenios  examinaodof- 
que  animum  penitus  appuli  .  Cumque  ,  deleftatione  ipfa  jam  trahente  ,  longius  pergerem  ,  multaqne, 
cxcerperem  <&*  mtarem  ,  fuifque  locis  feponerem  ac  dijlribuerem  ;  fenfim  ac  fa.ulQtim  faftum  eij  ,  vt 
magnam  rerttm  copiam  tamquam  in  aliquam  cellam  penariam  una  congejferim  ,  prsfertim  contra 
Novatorer  noftri  teniporis  ,  pro  facrarum  traditionum  antiquitate ,  ac  S.  Romans  Catholics  Eccle- 
Jis  potcflate  .  Sicque  cum  jam  fex  luflris  ipfa  Ecclefiaftica  hiftoria  fuerit  a  me  fepties  ordine  tem- 
porum  repetita  ;  accidit  ,  ut  amicorum  tohortatione  ,  &  mea  fponte  de  Annalibus  Ecclcjiafiicis  per- 
texendit  ferio  cogitarem . 

Deo  igitur  bene  juvante ,  e  portu  folvent ,  cum  in  quamdam  immenfam  maris  altitudincm 
invtftut  efiem ;  ad  multiplicet ,  permagnat  ,  at  pene  inexplicabiles  dijficultates  penitus  fuperanias 
prscipue  in  temporum  ferie  diflinguenda  ,  &  chronohgia  refte  conflituenda  (  qus  in  omni  antiqua 
hifioria  in  primis  obfcura  eil  &  difficilis  )  multo  labore ,  magno  Jluiio  ,  (jp  diligentia  opus  fuit  . 
Non  enim  fatis  erat  in  hoc  genere  eot  Hifioricot  legere  ,  qui  ad  manum  funi  ;  fed  omnia  Patrum 
manimenta  pervolvcre ,  fcriptos  codicet  in  bibliothccis  fcrutari ,  latentem  rerum  notitiam  apud  ex  - 
ternot  eiiam  fcriptoret  fspenumero  pervefligare  ,  necejfarium  fuit  :  verum  ad  omnia  fuis  pondcribut 
expendenda ,  Judicii  trutinam  xdhiberi  oportuit  ;  cum  nihil  periculofius  Jit  in  hifloria  ,  quam  cui- 
vis  fcribenti  de  quacumque  re  fiiem  habere .  Ncc  vero  ,  Pater  Santte  ,  hsc  a  me  propterea  di- 
cnntur  ,  quod  mc  omnia  perlcgijfe  jaftem ,  aut  id  alios  de  me  exiflimare  velim  :  fed  potius  ,  quod 
ob  fummam  rerum  difficultatem  ,  Ji  qus  minus  felisiter  fuerim  ajfecutus  ,  mihi  ab  squis  judici- 
bus  ignofci  cupiam.  Ego  quiiern  quii  profecerim ,  aut  omnino  an  operspretium  in  fcribcndo  fece- 
rim,  hauttfatis  compertum  habeo  :  nam  cui  timorem  non  incutit  illa  S.  Ambrojii  fentcntia,  de  Ambr.lib. 
fuis  ipjius  fcriptis  Jibi  adeo  parum  fidentit  ,  atque  hsc  ad  Sabinum  fcribentis  ?  Unumquemque  fal-  6.  Epift, 
lunt  fua  fcripta  ,  &  auftorem  prstcreunt  :  atque  ut  filii  etiam  deformet  deleftant ,  Jic  etiam  ficri-  40^ 
ftorem  indecares  fermones  fui  palpant  .  Csterum  illud  certo  fcio ,  me  impigrc  laborajfe  :  aut  ve- 
rius  ,  non  ego  id  operatus ,  fed ,  eui  innitor  ,  gratia  Dei  mecum  .  Verum  quicquid  Jit  ,  hoc  alii 
juiiccibunt  :  Tuque  in  primis  ,  EeatiJJime  Pater,  cujus  &  Jingularis  doftrina  ,  &  acerrimum  eft 
juiicium .  Jam  enim  in  tuo  nomine  primum  Annalium  noftrorum  volumen  e  tua  nobili  Typ9' 
graphia  Vaticana  proiit  ,  quam  nuper  nullis  parcens  impenjis  inflituifii :  ut  pro  tua  pajiorali 
fohcituiine ,  hac  quoque  in  rc  ,  communi  Ecciefis  utilitati  optime  confulas  ,  facris  viielicet  ,  fan- 
ftorumque  Patrum  libris  emendatiffime  imprimeniis  ,  Etji  enim  timiie  aimoium  tam  eruiito  fs- 
cula  lucubrationes  has  mcas  in  lucem  cmittcbam  ,  eafque  iiutius  intra  iomeflicos  parietes  comprimen- 
ias  cenfebam  :  me  tamen  optimi  &  ie  me  optime  meriti  Cariinalis  Antonii  Carafs.  Btbliotheca- 
rii    Apoftolici    auftoritas   impulit ,    ut  hoc  tamquam  ss  alienum    aliquanio    iijfolvere   inciperem . 

Tibi  igitur  ,  Pater  Sanftiffime  ,  Sacerioti  Dei  fummo  has  laborum  meorum  tenues  primitiat 
offero :  tibi ,  inquam ,  Chrifii  Domini  noflri  Vicario  ,  &  Reati  Petri  Apoflalorum  Principis  fuccef- 
fori  ,  veluti  viventi  Petro ,  ac  per  ipfum  Ckriflo  ,  grati  animi  confccro  monnmentum  .  Et  ptrin-  Qenef  x6 
de  ac  olim  Jacob,  ut  a  patre  primam  beneiiftionem  pofiet  facilius  promereri ,  Rebecca  matrit 
conjilio  &  iniuflria  e  grege  fumptum  cibum  illi  paratum  attulit  :  ita  pariter  ego  non  e  faltibus 
inviis  ,  locifque  ftlveflribus ,  piis  omnibus  inaccejfis ,  fed  acceptum  ex  ovili  Dominico  ,  &  ex  fanfttt 
tnatris  Ecclejis  fententia  prsparatum  ,  quo  potijjimum  certum  efl  Sanftitatem  tuam  lihentijjime  ve- 
fci ,  edulium  offero  [volumina  quippe  in  cibum  etiam  divinitus  impartiri  folita  ,  divins  Scriptu- 
rs  monjlrant  excmpla  ]  appofiteque  verba  illius  ufurpnns  ,  quem  imitandum  fufcepi  ,  dicam  ,  tua  fre- 
tus  humanitate  ,  confidenter  :  Surge  Pater  ,  ^r*  comcde  ic  venatione  mea  ,  ut  benedicat  mihi 
anima  tua  .  Primam  ,  inquam ,  illam  ,  SanftiJJime  Pater ,  beneiiftionem  expeto  ,  qua  sttrna  fem- 
ferquc  manens  hsreditas  impartitur :  quam  &  Eidelibus  emnibut  Petrus  exoptat  ;  nimirum  ut  ca-  *•  Petr-3* 
Apparattis  in  Baronium  E  c  e     z  lcflem 


4©4 


Epiftolae    Baronii 


lejlem  h&reditatem  benediltione  pojjidtant :  cujur  virtute  pariter  miht  his  tnttjorX  coltttnti  favor  di. 
^vinus  adfpiret  ;  quo  &  c&tera  ,  qus.  paro  volumina ,  fingula  annit  fingulis  (  quod  e!l  in  ani. 
mo )  ad  pedes  Sanflitatis  tux  impreffa  deferam .  Benedie  una  mecum  &  fervis  tuis  ,  fratribut 
meis,  qui  pro  te  ajjidue  orant ,  <$*  in  vinea  magni  Patrit  familias  ,  qut  tibi  credita  efl ,  pro 
virili  laborant .  Deus  interea  te ,  Pater  Santlijftme,  incolumem  fervet  i  ut  ad  magna ,  qus  tarn 
brevi  Pontiftcatus  tui  fpatio  egifii ,  majora  addas  ;  &  pr&clara  multa  ,  qut  inchoa/li  ,  quxque 
(cmpcr   moliris    &  meditaris ,  ad  Dei    gloriam    &    Eccleji&  utilitatem   feliajjime  ahfolvas  . 

ANTONIO    CARAFiE 

S.      R.     E.     TT.     SS.    JOANNIS      ET     PAULI 

PRESBYTEROCARD.  AMPLISSIMOBIBLIOTHECARIOAPOSTOLICO 

CJESAR  BAROKIUS  felicitatem. 

TVA  grnvijjima  auftoritate  permotus  ,  Cardinalis  AmpHJJime ,  tuifque  cohortafhnhus  con- 
firmatus  ,  in  lucem  emitto  primum  Annaiiusn  nofirorum  Ecclefiaslicorum  inlumen  ; 
cujus  editionem  in  dicm  ex  die ,  nec  fine  caufa  (  ut  arbitror )  dijferebam  ,  •  Kc/i  esiim 
ignoro  quam  dijficile  fit  id  pro  rei  dignitate  pr&flare ,  quod  libri  indice  fum  polli- 
citus  ;  quamque  arduum  fit  ,  viris  dotlis  ,  QF  veteris  hiflvris.  peritis  ,  quibus  &tas  no- 
fira  abundat ,  in  hoc  fcriptionis  genere  cumulate  fatisfacere  .  Tuum  vero  in  primis  peracre^ 
Judicium  perhorrefco  ,  qui  ad  multiplicem  dodrinam  ,  qua  pr&clare  excultus  es ,  magnam  quoque 
totius  Ecelefiafiica  antiquitatis  notitiam  adjunxifii  .  Sed  me  tua  fingularis  recreat  humanitas : 
teque  ,  (i  minus  expeclationem  tuam  explevero ,  tuoque  exemplo  c&tiros  eruditos  homines ,  Ji ,  quod 
cmni  fiudio  fecutus  fum  ,  minime  aficcutus  fuero ,  imbecillitati  me&  veniam  daturos  fpero ,  Quod 
fi  hoc  qualecumque  tandem  efl  epus  ,  laboriofum  certe  &  multarum  vigiliarum ,  aliquid  adju- 
tnenti  ad  &dificationem  templi  Dei  ,  quod  efi  EccUfia  fantla  Catholica  ,  attulijfe  videbitur ;  primum 
quidem  Deo  optimo  bonorum  vmnium  autlori  grati&  agend&  erunt ,  deinde  etiam  tibi ,  qui  Jam 
fridem  fludiorum  meorum  patrociniq  peramanter  fufcepto ,  fedulitatem  &  induflriam  meam  excita- 
fli ,  omnique  ojficiorum  genere  perpetuo  fublevafli  .  Sufcipe  igitur ,  Cardinalis  VluflriJJime ,  vete- 
ris  clientis  librum  in  fidem  &  tutelam  tuam  ,  ut  h&c  prima  Annalium  noslrorum  pars  itL. 
aliorum  manus  ,  te  patrcno ,  commendatior  perveniat ;  dum  fecundam  non  ita  multos  pofi  menfes , 
fi  Deo  placuerit ,  imprimendam  paramus  ,  ac  perpolimus .  Interea  Deum  oro ,  ut  quod  agis ,  ditt 
ngas  ;  &  de  Ecclefia  ,  de  facris  fiudiis ,  de  virit  eruditis  &r  piis  ,  tu  pietate  &  truditiont 
txccllent  t  femper   opt/me  merearis  . 


DE 


et  aliorum  ad  ipfum.  405 


DETRANSLATIONEANNALIUMINLINGUAM  ITALICAM. 
ADMODUM    ILLUSTRI    AC    R  E  VE  RENDISSIMO 

F.    FRANCISCO    PANICAROLiE 

EPISCOPO    ASTENSI,    ET    COMITI 
CMSAR  BAROKWS  S.  P. 

Sleut   perpetuo    ohruenda    efie   filentio    impie  difla ,    ttee   in    auret    populi  notiori    fermone  Jt-  Tomo  I. 
nendas     illabi    blafphemias  ,     exemplo    admonemur  divinst  Scripturst  ,   dum    prudenttjjimi    He-   -Anna- 
brstorum    cohibere    conati  funt    blafphemos    Syros ,     ne    lingua   loquerentur    Hebraica  ;     ita   o    .um.   c^i- 
contra     prstconia    veritatis    cmnium     nationum     debere    fermone .  proferri ,    divinus     Spiritus  tionis 
impartiendo  Fideltbus    diverfarum  dona  linguarum  ,    reddtdit    manifefium .  Hstc   tu    ipfe     ron-  Vallicel- 
fiderans  ,    amplijjime     Prttful  ,    Chriflians.    ejoquentist    decus , ,  cum    Romst    populum    pro    concione    do-  liana? 
ceres ,   non  fatis    tibi  iiifum    coram  frequentijfimo    catu    fummis    laudibus    noflros     Annales    efferre ;  prarnxae . 
fed   &    quo   eos     in    omnium   animos    penitius    infinuares  ,   ut    ex  illis    cmnes    &que     proficerent ,     iu 
Italicum  idioma   reddendi    eos     eonfilium    iniijli :  explorataque  noftra    voluntate  ,    &     facultate    coti- 
tefia ,     mox    inflar    Prophetst  ,    linguam    in    calamum  fcribst    vehciter  fcribentis   convertens ,    primum 
Annalium  tomum  compendiofa  tranflatione  lingust  tnaternst ,   diflo    citius ,  reddtdijli ;  cstterifquc    id     i- 
pfum    in  aliis  linguis  prstfiandi  ,    viam    aperuifli .   Verum    urgens    necejjitas  a   captis    te    invitum  a- 
vulfit  ;   ipfa  inquam  jujfio  Ponttficia  ,    qust  Legato  a   Latere    lateri  te  confultorem   adjunxit  .  Sed  ac- 
cidit  plane  feliciter  ,    ut  tunc    arefcentes  Gallist  ficcitate ,    irriguo    Verhi    Dei     e     tuo    pcflore     copiofe 
manante  ,    virefccre    caperint  atquc  florefcere .  Cum    &    primaria    ipfa     Parifiorum    civitas  ,    infrafli 
roboris  Catholicst  fidei    &   Chriftianst    conflantist   dignum   exemplum ,    longiori    obfidione     vallata ,  stru- 
mnofaque  fame  confefla  ,   te   concionante  ,    f&pe  experimento     didicit  ,    quod     auditu    ex    divtnis   Scri- 
pturis  acceperat  ,  non  in  folo   pane  vivere  hominem  ,    fed   omni  verbo  quod  procedit  de   ore    Dei:  ex- 
pertaque  pariter  efl  ,    Pidelium   arma  non   efie  carnalia  ,   fed    potentia  Deo  ,     ad    deflruflionem    muni- 
tionum  ;     dum    iu    ibidem    amplijfimum  patefeceris  horreum     Verbi    Dei ,    &    divinst    Scripturst     ar. 
mamentarium  rejeraveris ,    quorum    altero  pafceres  efurientes  ,    altero  vero    armares    ad   pugnam .  Sed 
tandcm  ,     licet    fcro ,    intelligens    impius     ille    Benadad    frufira    opppugnari     civitatem     qust    Elifeum 
fecum    haberet  ,    fpe   vane   concepta    elufus   fulvit    cbfidionem  .    Cum    jam   feliciter    confeflo   negotio  3 
redcuntem   te    auflum    coronis     hilaris    ttta    recepit     Ecclefia  ,    detinuitque     tui     cupida    arflius ,    adee 
ut   nec  Jiverit   vel     cculos    ad    externa    convertcre .  Vixque    demum   te    ohtinuiffe  ,   tuis    litteris  figni- 
ficafli  ,   ut  coeptas    in     Annalibus    lucuhrationes  profequereris  :    quo    magnopere   gavifut   fum    ttuncio , 
Deoque    immenfas    gratias   egi  ,  qui    dedit  hanc    folicitudtnem    in   corde   Titi  .     Perge  feliciter ,    opuf- 
que    inchoatum     abfolve ,    quod    omnes    exoptant ,    expetunt  ,     atque    expeflant  :    hae    enim   Jibi    via 
probe  confultum    exiflimant ;  cum    quem    longe     abfcntem  audire  concionantem    non  liceat  ,     dutn    fcri- 
pta    legunt ,    cumulatius    id    ipfum    fe    ajfecutos    intelligant :     quod    in     audiendo    non     horst    unius 
brevi  fpatio  coarflentur  ,  nec    bafilicst  ,    licet    amplijfimst  ,  angufliis  ex    confluentium     auditorum     com- 
prejjione   urgeantur ,  fed  qualibet  hora  &  loco  ,    die  nofluque  ,   quoties    libuerit  ,    pro    pulpito   librum  , 
<£•   pro    eoncione  habeant  leflionem  :    Sicquc  fiat  ,    ut    licet    munere    paflorali    cathedrst    infideas    fem- 
fer   Aflenfi ,  afles    tamen    ubique   omnibus   jugiter    profuturus .    Vale     dignijfime    Prstful    tui    Baronii 
memort    auem    fanflis    tuis    ad    Deum   precibus  jugiter  fove . 

MARCI    FUGGERI 

BARONISIN    KIRCHBERG    ET    WEISSENHORN 

RODULPHO    CJES.    AUGUSTO 

A      CONSILIIS 

Epiftola  ad  Auftorem 

De  Translatione   Annalium  In  Linguam   germanicam 

Admodum  Rever.  D.  CAZSARI  BAROKIO   Congregationis  Oratorii  Pretbytero 

Amico    Cariflimo    S.    P. 

LAborem  mcum  invertendo  primo  tomo  tuorum  Annalium  in  linguam  paternam  tibi  pro- 
bari ,  perlibenter  ex  tua  accepi  epifiola  XV.  Kal.  Decemb,  ad  me  data  :  quem  fane 
lahorem  intcr  multas  cccupattones  ,  quibus  quotidie  premor  non  laudis  aut  ambitionis 
ergo  ,  quarum  numquam  fui  cupidus ,  in  me  fufcepi  ,  fed  propter  communem  Reipu- 
blicst  Chrifliantt  utilitatem  .  Expertus  enim  fum  ,  multa  in  Ecclefia  nofira  C^tholi- 
ca  Romana  a  multis  improhari ,  quorum  fundamenta  &  prima  principia  J?  habercnt  cognitd , 
proculduhio  stquiores  fe  nobis  judtces  exhiberent .  Cum  ergo  in  primum  tomum  tuorum  Annalium  in- 
cidifjcm :  flatim  intellexi  me  td  inventurum  ,  quod  tantopere  defiderabam ,  nempe  veram  &  foli- 
datn  narrationem  rerum  Ecclefiaflicarum ,  ex  qua  prima  principta  &  incrementa  multis  pojfent  in- 
notcjcere .  Ham  licet  multi  hiflorias  fcripfcrint  Ecclefiaflicas :  animadverti  tamen  multos  errori- 
hus  tmplicitos  minus  dextre  ,  aliquos  autem  negligtntiores  in  chronographia  minus  vere  ,  aliquos 
vero  ita.  ohfcure  fcripfiffe  ,  ut  quid  vclint  ,  a  paucis  intelligatur .  In  tuis  autem  Annalibus  nihil 
borum    invenitur:    cinniz  funt    dextre  &    maximn  obfervatione   temporum  vere  &    dilucide  fcripta, 

ut 


4otf  Epiftoke  Baronii 


ut  nihil  ampUus  in  illis  dcjTderari  pojfit .  Qux  re  itct  futn  permotus ,  (&•  itt  ectm  fpem  ereflus  ,  tjuoct 
dubitare  non  aufim ,  >ne  mxgnxm  utilitatem  multis  ,  qut  prater  patriam  linguam  nullam  eallent , 
allaturum  ad  antiqttitatem  Ecclefiajlicam  cognofcendam  .  Aggrefius  igitur  fum  animo  magno  primum 
tomum  interpretari  ,  in  eoque  hxiienus  laboravi  fedulo .  Sed  hic  labor  tneus  plane  erit  irritus , 
fi  tu  mxnwn  tttam  non  porrexeris ,  Nam  ex  pr.tfixx  Epifiola  Stimmi  Pontificis  in  editionem  pri. 
mi  tomi ,  fatis  intellexi ,  nemini  lieere  tuos  Annnlium  tomos  alieno  idiomate  itt  lucem  emittere 
tthfque  tuo  permiffu  .  Peto  igitur  ut  pro  tua  humanitate  fiudium  ac  benevolentiam  tuam  mihi  hac 
in  parte  deferas ,  concedafquc  ut  GERMANlA  noftra  virtutibus  ac  laboribus  tuis  per  me  fruatur 
&  gaudeat .  Ego  D(um  Optimum  Mxximum  precabor ,  ut  tibi  &•  &txtem  &  gratiam  largiatur , 
quo  omnes  tomos ,  ficut  incapifti  ,  perficias  :  magnum  enim  Refpublica  Chriftiana  acciperet  detri- 
mentum ,  fi  tantum  opus  permaneret  imperfeclum  :  mea  vero  imbecillitati  ofem  ferat  ,  ut  unum 
<uit  alterum  tomum  (fi  anni  phtres  non  permiferint )  cum  utililate  mnltornm  perficittm ,  Betje  vxle  , 
Augttfl&,    16,  die  Decembris  ,    Anno    Dtmini   M.  D.  LXXXIX, 

Tuus  addicliflimus , 

Marcus  Fuggerus . 

Admodum  Uluftri  ac  Generofo  Domino 

D.  MARCO  FUGGERO  BARONI  IN  KIRGHBERG  ET  WEISSENHORN 

RODULFO    C  2E  S.    AUGUSTO 

A    CONSILIIS   S.   P. 

SUMMO ,  vir  clarijfime ,  fuerat  :nihi  pretio  redimendum  ,   ut  amplitudo  tua  dignaretur  accipere  , 
quod    amxntijfimis  litteris    a    me  fibi  poflulxt  impertiri .    Qttid  enim  gratius  atqtte  jucundius , 
quidv:  honorificentius  ctccidere   potuiffet ,    quam   ut   noftri    Annales  Ecclefiaflici  in  Germanicam 
linguam  germane  atque  fideliter  verterentur  ,  a  tali   tantoque  potijfimum  viro ,    cujus  pura   at- 
qrte  fincera  omnibufque  fpcflata   rcligio    ejfet  (  nam   ttto  vigilantijjimo   ftudio    &  confpicuo  vits. 
txemplo  Catholici  in  officio  continenittr ,  &   in  hirefes  lapfi  ad  Ecclejictm   revocantur  )  cujus  quoque   mu- 
nificentia    eruditi  quique   proficiunt ,  &  bon&  litters   penes  Catholicos  in    Germania   coalefcunt  ,    quorum 
iucubrationibus  ab   eifdem  tibi  dicatis  Bihliothecx  illx  tua  &mttla   Philadelphi&   illuflratur  .  Talia   igitur 
de    Annxlibus  a  me  editis   &  edendis  a.  te  pr&flxri ,  ne  mente  quidem  concipere    mihi  fxs  effe  videba- 
tur ,   nedum  fperare  :  ut  plane  intelligam  id  te  divino  aggreffum   effe  cnnfilio  .  Quis  enim   ditcat  in  ani- 
mum  ,    hominem  ruris  innumeris  prefium  ,   laboribus  xijtduis  fxtigatum  ac  fenio   infupcr   pr&grxvatum  , 
ttdeo  laboriofam  provinciam  fufcepiffe :  nifi  divinus  Spiritus  fuafifiet  ,  imperxffet  ,    ac   vehementiori     quo- 
que  impetu  compuliffet  ?  Etcnim   vel  legiffe  tantttm  Annalium  tomos  ,'  hxud  medioeris  lahoris  videri  po- 
terat  effe  negotittm :  eos  vero  f&pius  attente  perlegere  ,  accuratius  atque  folertius  perfcrutari  ,    <&  in  aliud 
infuper  idioma  transferre  ;  neque  tantum  fententias  ex  fententiis ,  fed   dum  licet ,   vetbx  etiam  verhis 
reddere :  opus  quidem   ejufdem  effc  Spiritus ,    cujus  quoque  muneris  efi  interpretari  fermoncs  ,  omnes  in- 
telligent .  Stttdueram  (  probe  nofli )  fufceptum  laborem  aliqua  faltem  ex  parte  minuere ,  cum  fuperioribtts 
Tneis  datis  ad   te  litteris  fuaderem  ,  ut  pr&termiffis  quibufdxm  prolixioribtts  qu&flionibtts  ,   licet  ad  hiflo- 
ricam  fxcultatem    ac  veritatem   maxime  pertinentibus ,  xliifqtte  nonmtllis  qu&  rudis  lecior  cffet  hxud  fa. 
tile  percepturus ,   cx  eis   Epitomcn    potius  Germanica   lingua  conficeres :  fed  redditis    ad  me  litteris ,  id 
facere   renuifii  s  ac  plane  exhorruifii  s  perinde  quafi  rehgio  effet  ex   illis   vcl    apicem   unttm    excidere ; 
Jic  in  ommbus  fidelis   &  aecurati  munere  perfunciurus  interpretis .    Quo  quidem  officio  illuflratum  olim 
Marci    nomen  in    eo  qui  Evangelifla  ,    &   Petri  pariter  pr&dicatur  Interpres  ,   ttt  in   te  qttoque  feliciter 
propagetur  ,  fantte  picque  &mulatus  efie  videris  .  Dum   enim  res  a  Petro  ,  Petriqite    fuccefioribus  ,  ejttf- 
demque  Petri    nomine  in    Ecclefia   Catholica  gefixs   potiffimum  interpretaris :    quodammodo  cfy   ttt   Petro 
nccejfifie  putaris  Interpres .  Sed  &   de  te  illud  Pauli  de   Mxrco  ad  Timotheum  ufttrpare  licext  :    Affume 
Marcum  ,   &   adduc  tecum  :  eft  mihi  utilis  in  minifterio  .     Hxc  Pxulus   cum    ejfet  Rom&    ( ut  att  )  fo- 
lus  cum  Lucx  ApoPclorum  Afta  fcribente  ,-  non  fatis  fibi  efie   Lucxm  exiHimxns  fine    Mxrco  ,   fed  tunc 
iene  confultum  ,  fi  Mxrcum  fibi  Luc&qtte   conjungxt .  Opportune    fxne    Lticst  m  fxcrx     hiftoria  lahorxnti 
Marcus   inh&fit ,   eidem  profuturtts  ac  Paulo .  Perutilis  plxne  Apoftolo  in   miniflerio     Mxrcus    nofler ,    qui 
ejus  exemplo  ingemifcens  ac  deplorans  ajfidue  clxdem  fuorum  gentilium  ,    &fiuxnfqtte  pro  illorum  falitte 
immenfo   charitatis  ardore ,  omnix  pervefiigxt  ,  feduloque  femper  fludio  collxhorxns ,  nihil  prorfus  omni 
ex  pxrte  intentxtum  relinquit ,  ut  immxnilfime  ex  h&refi  infliclsi  clxdi  profpicere  valeat  ,  atque  mederi  . 
Defideriorum   fane  vir ,  qui    Dxnielis   infixr  ,  inter  captivos    liber  ,   &   in  obfcurijfimis    tenebris  fulgore 
Catholie&    religionis  elucens ,  populi  tui  acerhijfime  pcrferens  captivitatem  ,  in  prifiinxm  eum   lihertxtsm 
vindicare  defideras  ,  ^*  in  antiquum  pxtrium  folum  ,   i»  Catholicam  inquam  Ecclefiam  ,   pofiliminio  re- 
ftitttere  .  Annuat  votis  Deus ,  ut  merearis  infiar  Abrxh&  ,    Pxter    dici  reSle  credentium  ,   &  cccinxt  tibi 
propheticum   illud:    Quiefcxt  vox  tua  a  plorxttt ,   &   oculi  tui  a   lacrymis  :  quix  efl  merces    operi  ttto  , 
&   fpes   novijfimis  tuis :  revertentur  filii    ad  terminos    fttos .    Has  demum ,   optime  Marce  ,   quxs  expo- 
fcis  a  me ,   accipe    litteras  ,   concejfionis    tefies ,    amoris  pignus  ,   &   mei  ergx  te  fludii  indices  :  qu&   in 
fecttndo  hoe  Annxlium  tomo  excufi  ,  veluti  puhlico  in   archivo  repofitA ,  pcrfpicu&  omnibtts ,    tibique  in- 
tegr&  conferventur .  Vale :  tibique  flrenue   laboranti  pro  fide  Catholicx  ,  &  pro  Germanis   tuis  egregixm 
Operam  oxvanti  pr&flo  fit  Deus :  cujus  patentict ,  cid  fubeundot  Ixbores  renovetur  ut  aqui!&  inventus  titct . 

Admodum  Uluflris  D.  tuae 

Servus  obfequentiflTmus 

Catfar  Barcnius* 

STA- 


et  aliorum  ad  ipfum .  407 

STANISLAI     CARNCOVII 

ARCHIEPISCOPI    GNESNENSIS    METROPOLITANI    REGNI    POLONl^ 

Epiftola  ad  Auctorem. 

D  E    TRANSLATIONE    A  N  N  A  L  I  U  M    in  linguam  Pohnam  . 
ADMODUM   REVERENDE    IN    CHRISTO    PATER  nobis  cariflime  &  obfervandiflime. 

OEFICIUM  fraterns  charitatis  ,  qua  Chriflian&  fidei  re/igionifque  communione  tol/igamur  ,  hoc 
a    me  (licettibi  de  facie  non  Jim  nctus  )  jure  quodam  fuo  poflulat ,  ut    tihi  commune  i» 
Chri/iianam    Rempublicam   als  te  profeftum  henum  graluler  ,    Annales  nempe    Ecclejiiflicot 
nuper  ahs  te  editos  i  gaudiumque  mettm  non  vulgare  ,  quo  fum  ex  hoc  lahorum  tuorum  fru- 
t~iu  eximie  affeftus ,  apud  te  txpromam .  Cum  enim  primum  atque  alterum    forum  Annalium 
vohtmen  aziide  perlegifiem   ( fero  enim  in  manus  meas  pervcnerunt )    egi  tantas  ,    quantas  animus  mtus 
capere  potuit  ,  Deo  bonorum  omnium  auftcri  gratias ,   qui  in  necefiariis  Ecclcjis.  fu&  providit  opportuno 
tempore  ,   tibique    non  modo   mentem  &  voluntatem  indidit  ad  opus  arduum  ,  difficile ,  propeque  immenfi 
laboris,   in  quo  annos   (ut  fcribis)   triginta   defudafti  ,  fufcipiendum  ,  fed   etiam   "uires  facultalcmque 
pr&flitit   ad  perficiendum.  Tuum  vero  peftus  plenum  pietatis   &  amoris  in  Deum  plenum  omnis  doftri- 
*t&  ac  Jeientia  ,   abfens  ,  abfentis  tamquam  pr&fentis ,  dum  libros  evo/vercm  cupidijfime  fum  exofculatus, 
atque  incredibili  tui  fludio  accenfus .  Natura  enim  ipfa  optima  duce  ,   cupidc  ferimur    in  eorum   amo- 
rem  ,  qui  infigni  una  a/iqua  virtute  excellunt :  in  eorum  vero  qui  pluribus  ,  cupiiius  ;  qui  autem   xoit 
rnodo  pleni  ijfi  funt  cdeflibus  ifiis  divinifque  dotibus ,  fed  &  alios  iifdem  locupletare  folcnt ,   hos  uti 
•vafa  divini  Spiritus  ,  ejufque  donorum  a  Deo  elefta  ,   omnium  mxxime  fufpicimus  <&  veneramur  ,    ea- 
pimurque  fummn  (£*  admirabilt  eorum  amore .  Jampridem  ego   de  te  multa  a  noflris    hominibus  ,  qui  te 
in  noflram  gtntem  fuavtter  effufum  narrabant ,  mea  magna  cum  voluptate   audieram  ,   perfpexcramque 
emendato    Martyrologio    tuam   pietatem  ,  &  fludium    Dci  gloris.  propagands ,   ejufque  Ecclefis.  ornand&  . 
Sed  cum   Annalium   volumen  primum  ,    ac  po/lea  alterum   tn   manus   noflras    veniffet ,   h&c  mihi  in   tCr 
tanto    i/luflriora  vifa  funt ,  tjuanto  cs  vaflius  pelagus  non  modo   ingreffus ,  fed  prope  emenfus  .  Ac   re- 
petcnti  quidcm  mihi    mcmoria  divins  bonitatis  cnnfuetudinem  ,    quam   in   Ecclefis.  iflius  militintis  regi- 
vnine    ab    ipjts  tjus  incunabuhs  rctinet ,  vidcntur  femper  novis   morbis  nova   remedia  fuijfe  fubminiflra- 
ta .  Ita    (  ut  recentivra ,  &  qu&  fub  afpeftum  noflrum  venerunt ,   tantum    attingam  )  cum  Luthcrus  h&- 
refis  fu&    virus  effunderc  capiffet  ,  quo  maxima  Europ&  pars  infefta  fuit  ,   quodque  feilas   innumeras  in- 
ter  fe   admndum  dijfeclas  pepcrit ;  excitatus  fuit  clarijfimus  Societatis  JESU  ordo ,  qui    cum  aliis  pro  Ec- 
clefia  laborantibus  ,  hac  peflifera  lue  mortaltum  animos  libcraret :  ex  qua  cum  alii  plunmi  viri  Dci  fpi- 
ritu  plem  ,   vmnique  genere  fcientis  ac  doftrin&  inflrufti ,  tamquam   ex  equo   Trojano  prodierunt      tum 
tiuper    Rvbertus  Be/arminus  prodiit ,   quem  tu  inexpugnabilem  adverfus  h&re/im  turrim  ,   editis  in  luccm 
difceptaticnibus  de  fidei   noflrd  controverjiis  ,    extruxiffe  fcribis .  lta  cum   Centuriatores  figment-s  menda- 
ciifque  fuis  ,   hifloriis   Ecc/efiaflicis  tenebras  ojfudijfent :   te  potijfimum  elegit  Dominus ,  qui  tenebras  iflas 
depe/leres,  /umenque  clarifjimum  Orbi  univerfo  afferres  :    totumque   Ecc/ejiafiicum  adificium  ,  tefta  nimi- 
tum ,    parietes  ,   &    fundamenta  ,  atque  adeo  Hierarchiam   ipfam  ,    non   modo  val/o ,   mutoque  incxpn- 
gnebili ,   hiflori&  nimirum  veritate  ,    cingeres  &  munires ,   fed  etiam   armatura  adverfus  h&refes  ,  dunt 
controverfas  qu&fliones  doftijfime  perlraftas  &  txp/icas ,   cumulate    inflrueres  .  Oflendifli   igitur  ,   uti  o/>- 
timus   artifex  ,  auguftijfimi  &dificii  ,  militantis  nimirum  Eccleji&  origines  ,  pugnas ,  viftorias  ,    troph&a, 
&    incrementa:    tftendifti  pcrpetuam  &  non    interruptam  Romanorum    Pontificum  a  petro  Apoflo/vrum 
principe  fuccejfioncm  :  oflcndifti  dcnique  fumma  noftrs.  fidei  firmamentO. ,    utpote  ,  tradttiones  Apofloltcas  , 
fidei    dogmata  ,    Petri  in  Ecclefia  primatum  ,    SS.  Roman&  Ecatji&  majcflatem  ,  Conciliorum   auftorita- 
tem ,  vetuflijfimumque  fanftorum  Patrum  de  divtnis   Scripturis  fenfum  :  qutbus  omnibus  Cathv/ica  fidet 
magnopcre  firmatur  ,  omntfque  impietas  &  h&reticorum  figmenta  ita  deficiunt ,  ficut  deficit   fumus  ,   & 
ficut  fluit  cera   a  facie  ignis  ,  Jic   il/a  qucque  peribum    &  tvanefcent .  Jam  Ji  tu&  narrationis  modum  , 
genufque  dicendi  ,  quo   ego  magnoptre  deleftor ,  depredicem  i  principium  facilius   quam  finem  invcniam  i 
tuque   ipfe  fortafie  ,    quam/ibet  vcrijfima  fcriberem  ,    afientari  me  tibi  putares.  Sed  vere  tibi  a  me  di- 
ftum   velim    crcdas ,    admirari  me  in  hoc  immenfo    opere  magnarum   variarumque   rerum   in  te  feien- 
ttam  ,  multarum   /inguarum  peritiam ,  hifioriarum  tam  facrarum  qttam  profanarum   cogmttonem ,    at- 
curatamque   &   txaftam  antiquitatis  invefiigationem ,  Jive  tx  vtterum  leftione  ,  Jive   ex  numifmatibut- 
Jh<e    denique  ex  vetuflijfimis  arcuum  triumphalium  ,  columnarum ,  porticuum  ,  templorum ,   aliarumque 
vetuflijfimarum  &dium  infcriptionibus  :  qu&   omnia  ita  hifloria  tu&  accomodas ,  ut   manifeflum  fit  ,   ne- 
cefiarias  eas   res  unicuique  fuifie  ad  texendum  tantum   opus .  Igitur  tam  magna  (£*  ampla   talenti  tibi 
crediti  iucra  atque  proventus  j  honorumque  omnium   fiudia,  qui  pro  tua  incolumitate  mecum  una  Deuwt 
cptimum  maximum  precantur ,   ex  animo  gratulor .  Et  ut  a/ia  omnia  ,  qu&  reflant ,  vo/umina ,  qu&que 
te  fafturum    editurumque  promittis ,    quam   citijfime  nobis  prodas ,  ad  JESU  Chrifli  gloriam  ex  animo 
cpto ,  atque  aht  te  maximum   in  modum  peto :  operamque  tibi  meam  <&  fatu/tates  omnes ,  tant&  quxn- 
t&  fnnt  ,  ad  eam   rem  polliceor    fy  defero .   Et ,  Ji  permittes  turaho ,    ut   in  Col/egio   Patrum  Societatit 
JESU  Ca/ijfii ,  nuper  a  me  fundato  &  ercfto  ,  in  linguam  noflram    Annaies  ifli  transferantur ;    ut  tu 
■veluti  civis  Polonus ,  de  univerfa   Repub/ica  Ecclefiaflica  optime  meritus  ,  noflro  nobifcum  idicmate  lo» 
quaris.  Data  ex  Arce  noflra  Lovicien.  V.  Mtnjit  Augufti ,  Anno  Domini  M.  D.  XCII, 

Rev.  P.  V. 

Studiofifs.  amicus  &  fr.iter 


StAniftaus  Carncovius  Dei  gratfa  Archiepifcopus  Gnefnen. 
legatus  N.-uus,  Regni  foionix  Pnmas,  Primufque  Princeps* 


tLLtf- 


4o8  Epiftolae  Baronii 

ILLUSTRISSIMO   AC  RE  VERENDISSI  MO   D. 

STANISLAO     CARNCOVIO 

AR  CHIEPISCOPO    GNESNENSI 
LEGATO   NATO,  REGNI  POLONI^   PRIMATI,  PRIMOQUE   PRINCIPI   S.  P. 

Lltterarum  tttarum  ipfa  dumtaxat  infpeCiione ,  Prsful  amplijfime  ,  magna  aimiratione  af- 
feliut  fum  ,  ubi  eat  a  viro  tanto  datas  ad  me  novi ,  nempe  ab  Archiepifcopo  Gnefnen- 
fe ,  Legato  ,  Tolonis  totiut  Primate  ,  primoque  Principe ,  natalibut  prsfeciurifque  adeo 
nobilitato  ,  &  quod  caterit  prsflat  ,  eb  ret  prselare  geflat ,  egregis  vits  meritit  fumma  glo- 
ria  infignito  :  qui  regalit  facerdotii  funiiione  ,  &  farerdotalit  princi patut  miniflerio  ,  fa- 
terdotem  Jtmul  agent  &principem,  principem  locum  in  utroque  fis  facile  conjecutut  s  dum  Arcbiepi- 
fcopi  fedulam  vigilantiam  ,  Legati  folicitum  fiiumque  miniflerium ,  Primatis  prscipuam  dfligentiam, 
ac  denique  Principit  robur  indefeffum  ,  inviffumque  animum  in  omnibut  qttxnt  abfolutiffime  exhinet  , 
adeo  ut  Perditijfimit  hit  dephratifque  temporibut  ,  maximo  Dei  beneficio  ,  cum  quatuor  hiCce  munerib  ut 
faClut  fis  p'urimit  eaufa  falutit ,  de  tc  Prorbeticum  illud  oecinere  jure  liceat  :  Quadriga  tua  ftlva- 
tio :  itemque  fauflis  vocibut  acclamare  :  Currus  Ifrael  &  auriga  ejus  :  qui  &  una  fimul  quadriper- 
tito  munere ,  quatuor  munia  expieat  perfonarum  Moyfii ,  Atron  Hur  ,  atque  fofue  ,  Jicque  injint  qua- 
tuor  faciet  unt ,  dum  quorum  perfonam  gerit  ,  eorumdem  quatuor  virtutet  reddat  ,  officiaque  perfol- 
vas .  Ad  hxc ,  inquam  ,  aieo  admiranda  ,  ipfo  primo  tuarum  litterarum  intuitu  immenfo  fulgore^ 
frsjiritiit  oculit  palleni  obflupui :  verum  ipfat  perlegent,  mox  excuffo  pallore,  erubefcere  ctepi,  ubi  infpexi 
immenfat ,  quai  n.ihi  lauiet  a-rgerat  exaggerafque  dicendi  facundia  ,  cum  me  illit  longe  imparem  ac  pror- 
fut  immeritum  ejfe  fenttrem.  Sed  eave ,  ne  exailiui  cuniia  fcrutatut ,  invenias  (qaod  efl  in  fabulis) 
fro  virgine  cervam ,  vel  fi  ex  iivinit  Scripturit  petatur  exemplum  ,  confpuiat  pellitum  pro  Davide^ 
fimulacrum  s  fuffundarifquc  ipfe  rubore ,  dum  ab  illa  imaginc  ahhorrere  me  fenferis ,  quam  finxeras  tibi 
animo  ,  atque  ftylo  formaveras  .  Sed  efl  plane  ,  ut  hoc  qttoque  nomine  immortales  tibi  gratias  agam  s  quod 
frobe  intelligam ,  vehementem  amoris  vim,  qito  me  profequerit ,  haud  patientem  angufiit  arclart  limitt- 
hus  ,  redundantia  quadam  in  plures  laudationum  exitus  erupiffe  ,  fluxHTeque  magno  impetu  m  fiumtna 
heneficientia  ,  cum  aieo  liberaliter  non  folum  operam  tuam  fponiexs  ,  fei  &  facultates ,  tants  quantt 
funt,  ut  ait,  fponte  offerat .  Vcrum  liceat  illui  Apoflolicum  ufurpare  :  Qitsro  vot,  non  vefira  .  In  hit  enim 
qus  eput  funt,  fatit  abunde  fuppeditat  mihi  Romani  Pontificis  Clementit  munificentia  .  Csterum  quod  ad 
tuam  amplttudinem  fpetiat  :  plus  quam  fatis  abs  te  meis  rebus  eonfultum  erit ,  Ji  me  inter  clientes  tuot 
annumeres  sjivero  fjf  inter  amicos,  fummum  adijcies  gratis  cumulum  generofo  animo  tuo  iignum  .  Quod 
autcm  a  me  exigis  ,  impartiri  tibi  licentiam  ,  ut  Annalet  noflri  in  Polonorum  linguam  vertantur  ,  ipfe- 
tjue  Polonut  effecium,  cum  Polonit  communi  idiomate  loquar  ,  cum  id  exifiimet  ad  expugnaniot  hs- 
reticoi  haud  Itviter  profuturum  :  imitari  plane  vtfui  et  mihi  fidei  patrem  Abraham  ,  qui  ad  debel- 
landot  quinque  Regei ,  fatit  fibi  ptttavit  armare  vernaculot  ;  &  fequi  Daviiem  ,  qui  regiit  negleiiit 
armii  ruHicit  telit  efi  progrejjui  ad  pugnam  :  qttippe  qui  probe  noverii  ,  nova  bella  Dominum  elegif- 
ft ,  in  quo  qui  efi  tnfirmior  ,  ille  potentior  habeatur .  Accurro  igitur  fumma  alacritate  tanlo  claffico  exci- 
tatut  ad  bellum ,  inhsrent  tibi  flrenuo  ac  pugnandi  perito  ,  ut  armiger  Jonaths .  Annuat  votit  Deut  , 
xt  tuot  laborei  ac  fiudia  ,  divina  afptrante  potentia,  Ista  viiloria  confcquatur  :  concedatqtte  mihi  E- 
vangelica  promijfione  ,  ut  qui  lingua  locuturut  fum  nova  ,  ferpentet  pariter  tollam.  Sciant  velim 
Voloni  mei  ,  omnia  nofira  patere  ipfis :  nec  id  quiiem  recens  ,  fed  jampndem  iifiem  noflrts  oppigne- 
ratos  effe  laboret  ,  cum  olim  Roms  jaciebantur  Polonorum  Collegii  funiamcnta  .  Sed  quod  ille  plane 
•vifut  iji  ad  experieniat  viret  amorit  noflri  erga  Polonot  anguflut  palsflrs  locut :  ecce  vocati  in  latum 
tampum  Isti  progredimur  ,  non  paucit  tantum,  fed  univerfs  provincis  profuturi  ,  fub  tanto  duiiore 
fortet ,  licet  viret  nofirat  pertenuet  formidemut .  Quod  vero  per  virot  religiofiffimot ,  eofdemque 
eruiitot  ac  maxime  piot ,  affirmat  noflrot  Annalet  fore  reidendot  lingus  Polons  :  nihil  hoc  po- 
tutt  nuncjari  gratiut  atque  jueundiut .  Si  enim  Doiior  Gentium  Paulut  ,  aiventu  Titi  ,  quo  u- 
tebatur  interprete  ,  magno  affeiiut  efi  gauiio  :  quanta  ego  debeo  geflire  Utitia ,  tot  fimul  nailut 
Apofiolicot  virot  interpretet  ?  Pcrro  hujttt  adeo  grats  petitionit  tuat  ipfat  litterat  teilet ,  futu- 
vas  pojleris  perpetuum  monumentum  ,  nofiri  qui  fub  prslo  eji  quarti  Annalium  tomi  frontifpicio 
ferfpicuat  cunBit  affigendat  curabimut  ,  vocalem  titulum  ,  &  femper  loquentem  infcriptionem- 
prsgrandibui  Jignatam  notit  fumms  tus  erga  me  benevolontis .  Quin  &  hat  noflrat  eifdem  fub- 
jiciemut  litterai  ,  qtts  pro  foribttt  eorumdem  Annalium  veluti  janitoret  excubent ,  patentet  in- 
dicet  non  concejfionit  folum ,  fed  &  mei  crga  amplituiinem  tuam  fiudii  &  obfervantia  :  qus  itidem 
cuniiit  ingredientibut  notum  faciant  ,  (jf  9ua  inlut  funt  ,  &  omnia  deniqut  noflra  nofirit  cxpo- 
Jita  cfie  Polonit  ,  ipfii  dicata ,  ipforum  fempcr  infervitura  eommodii :  Quibut  bene  precamur ,  ac 
eupimut  aceeptam  eot  a  majoribut  Catholicam  fidem  integram  illibatamque  fervare ,  titpote  digi- 
io  Dei  fcriptam  ,  cum  innumerit  ipfe  eam  miraculit  confirmarit  :  agnofcantque  paflorem  Juum , 
faniiorv.m  j{nti§litum  legilimum  fucccjforem ,  versque  fidei  &  paternaritm  traiitionum  hsreiem  x 
earumiemque  acerrimum  defcnforem .  Cujut  Apojlalatiit  vot  ipfi  credcntet  (  quot  appello )  jigntL. 
efiit  in  Domino ,  qtti  ah  eo  pafioralt  Jlitdio  revocati  efiit  ad  caulas :  &  cum  effetit  oves  errantet 
jam  converfs  fuifiit  ad  pafiorem  &  Epifcopum  animarum  vefirarum  £  quod  pro  magno  tniraculo 
Jit  pofierii  commendandum :  citm ,  ttt  taceam  alia  multa ,  in  amplijfima  civitate ,  ubi  duot  Ca. 
tbolicoi  vix  fuerat  reperiri ,  sgre  totiicm  nunc  hsreticot  numerari  contingat  :  ut  hac  ex  parte  fit 
Magno  illi  Thaumaturgo  Gregorio  tomparaniut  ,  ne  temere  dicere  videar  prsferendut  i  nam  ille  & 
flures  numcro  Chrifiianos  reperit  j  diemque  okiens  ,  totidem  Gentilet ,  nempe  feptemdecim  pofi  fe  reliquit. 

At  tu  ipfe  ,  validum  Ecciefis  Catholics  propugnaculum ,  vale  :  tibiqttc  jam  state  longsvo  con- 
ceiat  Deut ,  ut  inflar  fantiiffimi  Simconis  antequam  ex  hac  vita  recedai  exoptatam  ,  iittque  expe- 
Qatam  plenam  viieat  reiemptionem  lfrael  ,  univerfnm  inqttam  Polonorum  populitm  fidei  Catholics 
rejlitutum .   Roms  prid.   Kal.    Oclobr.    M.  D.  XCII, 

IiluftriiTime   ac  Reverendifs.  D.  V. 

Servus  addiflifliirms  Carfar  Baronius.  SIX- 


et  aliorum  ad  ipfum .  ^op 


SIXTUS    PAPA    V- 

DILECTO  FILIO  CjESARI  BARONIO  SORANO  PRESBYTERO 

CONGREGATIONIS   ORATORII    NUNCUPATiE* 

Dllefte    Teili ,    Salutem ,  &  Apofiolicam   benedicrionem .  Cum    ditetlut  filiut  nofler    Antoniut 
tt.    SS.  Joannit  &   Pauli   presbyter     Cardinalit    Caraffa   nuncupatus   Bibliotbtcariut  Apo- 
fiolicus    nobit   retulerit ,   *  te  primum     Annalium    Ecclefiaflicorum    volumen    editum  ,    alia-. 
que   propediem    edend»    effe  ,    oput    non    minut     docte    quam  fidelitcr    a.    te   fcriptum ,    & 
ad  totius  antiquitatit    Ecelefiaflica    notitiam  comparandam    valde    utile :    quibus  nimirum 
■non  tanturu   ret  gefla  txaile  per  annot  fingulos    recenfentur ,    &  qu&    de  his   cborta  funt    controver- 
J?&  elueidantur ,  fed    etiam    ipfi    Apoflolicarum  traiitionum    fontes  purijfimi   aperiuntur ,    atque  h&re- 
tieorum  meniacia   eonfutantur  :    Not    qui  eruditorum   omnium  fovere    folemut    ingenia  :  cum  tuam  in 
frimit    induflrixm ,    &    tgrtgiam  pro   C.itbolica    Ecclefia    navatam    operam     magnopere     in   Domino 
commendtmut :  Cupientet ,    ut    iidem    a  te   tiiti ,    vel     edendi    Annalet   Ecclefiaflici   ai   integram  re- 
rum  veritatem    cuflodiendam  ferventur  penitut  incorrupti ,   &  quam  diligentijfime     fieri    potefl  j  typis 
excudantur  :    ac    demum    nt   a   quoquam    Jeit  negligentia  ,  feu     malitia ,    tnendit     deformari ,    aut 
aliter  efiam  forfan  titulo    mutato   vel  forma ,    mxtari,    corrumpi ,     vel   depraztari    pojfint  :     MOTU 
PROPRIO    &   eerta    noflr*   fcienti* ,    omnibut  ,     &>   fingulit    Cbrifli    fidelibus  ,   pr&fertim    librorum 
imprefioribus  ,    ac  Bibliopolit ,    quovit   nomine  nuneupxtit ,  tam  in  urbe  ,   &     illius    dittriClu,  ac  fla- 
tu  &  ditione   temporali    nobit    &  S.    R.    E.  mediate  ,   vel    immediate  fubjeda  ,    fub     quingentorunL. 
ducatorum  auri    Camera.    Apoflolica  eo    ipfo    applicaniorum ,  nec    non    amijfionit    librorum    atque     ty- 
porttm  i  quam   etiam  per   totam   Italiam    <&>     extra   eam    ubivit  gentium  ,    &     hcorum    confiitutii , 
fub  Extommunicationit    majoris  lata.  fententia    p&nis   eo     ipfo    abfque    alia    declaratione  incurrendis  j 
Auctoritate   Apoflolica ,  tenore  pr&ftntium    interiicimut  &   inhibemits ,   ne    per  decem    annos     ct   Data^ 
pr&fentium   computandos ,    Primttm  Tomum    Annalium  a    te  editum ,    Csr   alios   fingulos    a  te    edcnios 
totidem  annorum  fpatio  ab  uniufcujufqtte  eorum  editione  numeranio  ,  abfqite  tua  licentia  imprimere  ,  aliave 
titulo  ,vel  forma  quovis  pr&textu  mutatos ,  vel  alio  quocumque  idiomate  verfos  edere  ,vel  fic  editat  vendere 
feit venales  tenere  auieant  ,  vel  pr&fumant.  MANDAHTES  univerfis  ,  &  finguhs,  venerabilibus  fratribus 
nofjris  Patriarcbit ,  Arcbiepifcopit ,    &  aliit  locorum    ordinariis  ,    eorumque  Vicariis  feu     cfficialibut    in 
fpiritualibut ,  generalibut  ac  in  ditlo    noflro  flatu  Ecclefiaflico  Legatit  ,     Vicelegatit  ,    Cubernateribut  , 
Botejlatibus  ,  &  aliis   cfficialibut :  ut  qttando  &    quotiet    per    te,   vel    tuo     nomine  fuerint    requififi , 
pr&miffa   contra    inobedientet    exequantur  ,  &   obfervari    faciant ,    invocato  ad    hoc  ,  fi  oput   fuerit , 
auxilio  brachii  f&cularit  .    Non  obflantibut    conflitutionibut  ,    &    ordinationibut    Apoflolicit  acflatutis, 
&  confuetuiinibut ,  juramento  ,  confirmatione    Apoflolica ,     vel    quetvis  firmitate     nlia  roboratit  ,   pri- 
vilegiis    quoque   iniultis ,   <&   litterit    Apoflolicit  qnibufvis  perfonit     quomoiolibet    concejfit ,    <&•     con- 
firmatit .  Quibut    omnibut  ,    illorum    tenoret ,    ac   fi  ai    verbum   infererentur    prsfentibut ,   pro   fuffi- 
cienter     exprejfit   habcntet ,    hac  vice    dumtaxat    fpecialiter     &   expreffe    derogamut ,    caterifque  con- 
trariit   quibufcumque .    Volumut    autem    uf  prtfentium    litterarum   exemplit  etiam  in   ipfit  volumini- 
but    imprejfis  eadem    ubique  fidet   habeatur ,    qus  ipfis    pr&fentibus   haberetur ,  fi  forent  exbibittt ,   vel 
oflenfa.    Datum    Roms.    apud   fanClum  Marcum ,    fub  annulo  Pifcaterit  .   Die   XXVI,  Junii     M.  D. 
LXXXVIU.    Poittificatus    nojlri  Anno  ttuario , 

Tho»  Thom.  Gualtherius  0 


SANCTISSIMO    AC    BEATISSIMO    PATRI 

E  T    D.    N.     SIXTO    Q  V  I  N  T.  O 

PONTIFICI    MAXIMO 
CJESAR  BA~ROKIUS  CottpregationJT   Ortttorii  Presbyter  fetnpiternam  felicitatem  «. 

ANtiquiJpma    ac   nobilijfima.    gentes   tanti   momenti  ejfe  int ellexerunt ,  BEATISSIME.  PATER     Ex  tomo 
majorum    res  geftas    perpetua.    memoria.    eommcndare ,   ut  ad  bujufmodi  opus ,   veluti  facro-  H.Anna- 
fanclum ,   non  omnes  pajfim  quantumlibet  eruditot    ac  prabot ,  ftd  prxflantioret  dumtaxat  &   liurrj « 
facros  viros  admiferint .  Etenim  apud    JEgyptios  atque  Cbald&os  (  ut  Jofephus  autlor   efl )  e x  j0r(pfr. 
longijjimis    olim   temporibus    ejufmodi  circa.    confcriptiones  rerum  geflarum  diligentia  fuit ,  ut   contrlt  4^ 
ii  muneris   faccrdotibus    tantum    iniunxerint  .   Id  quoque    non  minori ,    verum   etiam    potiori   iniuflria  pjonem 
ab  antiquioribus   Jitd&is  idcm  tradit   effe  curatum  ,   apiti  quos  eamdem   confcribenda   hifloria  funtfionem   ^  _ 
Pontifices  folummoio  atque  Propbeta  explere   folebant .  Sed  &  Romani   ab  ipfo  Urbis    exordio     ii  ipfum 
accuratijfime    pr&fliterunt  :    nam  fcribendorum    Annalium  facultatem  penes  fe  Pontifices  retinebant :  up 
plane  appareat ,  nonnifi  impellente  numine  ,  tot  gentes    adeo  inter  fe  diverfas    locorumq.    intervallo  di- 
flantes  ,  perinde  ac  populum  unum ,  uni  fubditum   Domino  ,  eidem  veluti  pr&fcripta  fibi  divinitus   legi 
obtemperantem  ,  in   Unam  camdemq.  ea  de  re  fententiam  convenijfe .   Quei  igitur  a  tot  gentibus  folerttf-    .**?.'     , 
fima  fuerai    procuratum  iniuflria  ,   in  Ecclefia  Cbrifli  nequaquam  fuit  ofcitanter  a  majoribut    pr&ter-   'n 
mifium  atque  neglccliim:   nam  ab  ipfis  propemodum  Ecclcfia   Romana.  eunabulit ,  fummut   Cbriftian&  re-     ''     _     . 
ligionis  Antifles  fanflus    Clemens  feptem  elegit  Hotarios ,    qui  in  iiem  cpus  fltenue  ac    diligenter    in-    .       1  ,.    ' 
cumberent  :  quibus  pofleo:    iotidem  additi  funt    Subdiaconi  cognitorcs  .  Qu&  omnia     diligentijfime  fcripta 
atque  recognita ,  a  Romano  Pontifice ,  fingula  pariter  exaclijfime  difquirente ,    in  publicit    Ecclefi&    Ta-        ' 
bulariis   condebantur  .   Sed  h&c  ipftt    tetm  aecurnto  fiudio  compartttit ,  fide  publica    objtgnata.  ,  fttmmaq.         Jnthern 
Jffaratus  in  Baronium  B  f  £  diti-  "»»>"<>  ■ 


r 


4i i  Epiftolae  Baronii 


Jfwfc  n.  Batvet :  terfalnmtiiui  aliit  eenfum  ,  ex  quo  ditioret  reddxatur ,  Docuit  ms  Dominut',  quodnxm  fa. 
eerdotet  pendere  debexnt  Rcgibus  tributum ,  fixterem  nempe ,  eumdemque  in  ore  pifcit  inventum  , 
quem  (fp  jufu  Domini  Petrut  hxmo  pifcatut  effet ,  quxtuor  drxchmxrum  pretii  nummum .  Quibue 
fymbolicit  formuHt  ,  veluti  hieroglyphieit  chxrafteribttt ,  un*  fidet  Cxtholica  quxtuor  Evxngeliit  con. 
jtgnata  oreque  Apofiolico  pr&diext*  oflenditur  . 

Quod  quident  tributi  genut  a  me  Ampli/fim&  Majeflxti  ttttt ,  non  ut  indigenti  perfolvitttr  ,  ut. 
pote  htfce  divitiit  Ixrgiter  affluenti ,  e x  eifque  univcrfum  Novum  Orbem  (  quod  plane  efi  zixlde  ad. 
tnirandum)  ubertim  locuplstanti ;  fed '  quod  religio  pietafque  tux  id  jure  fuo  quodammodo  exigat  i 
&  obfequium ,  fiudium ,  obfervxntixque  in  te  mea  hoc  ipfum  podulare  omnino  ziideatur .  Quam- 
threm  quod  mexrum  partium  efl ,  imperatum  divina  lege  tributum  infero  in  magnum  illud  tut 
fietxtis  Aerxrium  ,  perfolvens  flxterem  illum  in  ore  illiut  pifcis  inventum ,  quem  Chriflus  ipfe  fx- 
lutari  Jigno ,  mira  quxdxm  rxtione  de  c&lo  pifcatut ,  odenfx  nimirum  c&litut  Cruce ,  velut  hamo  , 
ttineendi  fpe ,  dulei  eaptum  efcx  ,  e  fluCiibut  impietxtis  ad  littus  educlum  EccUfii  pertraxit  ad  fidem: 
magnus  fxne  pifcit ,  in  cujus  ore  flxter  inventus  tot  po/ierot  ditxyit  Imperxtores ,  Penditur  hic  ipfe 
a  me  tibi ,  dum  qus  xb  eodem  Confixntino  in  fide  cxpeffendx  ,  tuend*  ,  illuflrxitdx  ,  xmplificxndx  t 
&  xd  exteros  longe  Ixteque  propxgxndx  geflx  funt ,  xnnis  fingulit  ,  tertio  hoc  Annxlium  Tomo  , 
fummx  fide  potijfimum  exhibentur. 

Aceipe  ergo  grxto  antmo  ,  quod  pio  affeElu  perfolvitur  ,  faeerdotxle  tributum  ,  fiaterem  fxcrttm, 
numifmx  nobile  ,  imagine  C&fxris  infignitum ,  tibi  txmquam  C&fxri  debitum  a  C&fxre  exhibitum  , 
Hegique  Cxtholico  jure  penfum ;  quod  &  pr&clxro  fidei  figno  ,  fxlutifer&  Crucis  vexillo  ,  cxtxt 
impreffum  :  illud  vero  tune  locupletius  exhibendum ,  cum  ex  fufcepto  femel  munere  ,  res  a  te  pie 
fxncleque  gefis.  annit  Jingulis ,  iifdem  Annalibus  fuo  qtt&que  tempore  feliciter  intexentur ,  quxs  po- 
fieri  Reges  fint  admirxturi ,  utinxm  &  imitxturi ;  cum  de  te  longe  plurx  xtque  mxjora  vere  nxrrx- 
tx  effe  eomperient  ,  quam ,  nee  Xcnophon  in  Gyro  ejfinxit ,  neque  de  Chriflixnis  Principibus  multa 
abhinc  retro  f&cula  confpexere  ,  Vale  ,  Rex  inclyle ,  Chriflixnorum  Regum  mxximum  dtcus  &  crna- 
tnentum :  teque  ardentijfimo  fludio  Cxtholicxm  fidem  firenue  protegentem  ,  xc  Ixtijfime  propxgxntcm  , 
diu  fuperfiitem  Deus  confervet  incolumen  ;  xtque  demum  immortxlis  quoque  glorix  corona  fulgentijfi. 
jn*  autlum,  in  confortium    Regni  cdefiis   accipiat  , 

AUGUSTINO     CUSANO 

S.    R.     E.    PRESBYTERO     CARD.    AMPLISSIMO 
CJESAR    BAROKIUS    FELICITATEM. 


E 


Tbilif,  4. 


Xigtt  cjficium  quod  squitas    imperat  ,    atque     in    primis    rxtio   perfuadet ,   Cardinxlit    A:n. 

plijfime ,    ut    Annxles    noflri     tandem  ,    licet    fero ,     de    acceptis    beneficiis    grxtias    relatu. 

ri  ,  te  convtniant  ;   quor  adhuc   in  cunabulis  pofilos   benevolentia  fovifli ,  munificentiaque  la- 

Clafli .    Cum  enim  magno  Dci   confiUo   negotia  illa  domefliex   te    qutetis  amantem ,    vel    in. 

■uitum  ,  Romam  pertraxerint  ;  quxmvis  pxterent  tibi  ,  fi  volutffef ,  perxmplx  ad  habi- 
txndum  pxlxtia  j  tu  tamen  Attgufline  ,  Hieronymi  glori&  &mulus  ,  illis  omnino  fpretis  ,  ad  BethUhem 
divcrtifli  xd  noflrxs  ,  inqttxm ,  fub  titulo  Deipar&  Virginis  humiles  &des  :  uhi  biennio  commorxtus , 
cum  primum  oculos  in  meas  lucubrxtiones  adhttc  plxne  informes  &  rudes  conjectfli  ,  illarum  amo- 
Matt.  10,  re  cxptus ,  ad  exs  excolendas ,  &  ocyus  abfulvendas  ,  opem  fedulo  contulifli  .  Licext  mihi  ,  quod 
Luc.ii.  in  angttlo  geflum  efl  pr&dicare ,  xuttorttxte  Domini ,  fuper  teclx  :  necnon  de  te  illud  Apofloli  ma- 
gnum  glori&  pr&conitim  ufurpare  :  nullus  mihi  communicxvit  in  ratione  dati  &  accepti,  nifi  tu 
folus , 

Atqui  quamvit  magnx  fint  h&c  &qualibet  gratixrum  aclione  majora  videri  pcjfint  ,  minima  txmen 
appxrent ,  (i  conferantur  cum  uhcrrimo  illo  c&terarum  virtutum  tuarum  promptuario  ,  tunc  nobis  mille 
aclibus  patefado  ,  cum  ex  eis  qwd  fenioret  in  te  mirxrentur  imttxrenturq.  junioret ,  copiofiffime  invcmrent  : 
quippe  cum  te  ipfum  in  omnibut  exhiberet  abfolutijfimum  virttttum  exemplxr  ,  nec  illud  quidem  recent  ef- 
formxtum ,  fed  longiore  trfu  jxm  xnte  probxtum:  Cujui  cum  nxturx  ipfa  ,  rerttm  magiftra  ,  prima 
qu&dam  linexmentx  duxifiet  prohitxtit  ,  eaque  xdeo  notx  ,  ttt  te  domo  primo  egredientem  cum  adole- 
fcentulum  fufcepiffent  fiorentiJfim&  Vxh&  Acxdemi&  Jurit  prudentix  imbuendum  ;  admirantihut  ferme 
omnibus  pr&  mirxculo  ,  feniorem  te  ipjum  ,  mxgifirtimqtte  morum  invenerint  :  acccdent  infuper  pr&- 
eellens  manut  artificit  Cxroli  Borrom&i  C.trdinxlit  S.  Prxxedit ,  pxtrix  tux  Archicpifcopi  dignx  me- 
tnoris ,    numerit   omnibut  abfolutum   reddidit  • 

Ita  quidem  in  te  olim  a  pueritix ,  fummut  UU  rerum  opifex  Deus  Optimus  Mxximus  ftattten- 
d&  in  Templo  J.tuSlo  fuo  ingentis  columnx  jecit  fundxmcntx  virtutum  ;  magnxmque  defuper  molem^. 
trigens  ,  cunclxnttm  te  ,  dctreclxntemque  ,  nec  nifi  Jpirituali  obfequentem  imperio  ,  ad  amplijfimorum 
magifiratuum  vocxvit  honeflijfimxm  funclionem  ,  xtque  demum  elegit  S.  R.  E.  Diaconttm  Cardinalem, 
auxitque  presbyterxtu  .  Quo  txnto  dtgnatus  honorc ,  quamvis  intut  ob  pr&flxntem  illxm  xnimi  ttti 
humilitxtem  fub  purpurx  dupio  pxllext ,  forit  tamen  pr&  oculit  omnium  mxximx  refpUndet  clxritudine, 
atque  illx  quidem  non  txm  ex  dignitxtit  fpleniore  ,  qitxm  ex  virtutum  rxdtii  longe  lateque  fulgen- 
tibui  eempxrxtx.  Quo  nomine  cum  boni  omnes  Deo  fa  pbtrimum  dehere  fxtexntur  ,  quod  i»  txnta 
f&culi  hujut  pravorum  morum  offufx  caligine,  Ixtentem  lucernxm  fub  modio  ,  extulit  fuper  candelxbrttm 
lucentem  omnibut ;  ego  in  primit ,  qui  eo  ampliut  tam  mxgno  bono  fruor  ,  quo  dntturna  ccnfttetu- 
dine  tibi  propriut  aceedo ,  Deo  me  mxgit  devinclum  effe  profiteor  ;  tibtque  cum  ob  virtutum  pr&clara, 
tnentx ,  tum  ob    collxtx    tux   in    me  plurimx   bcneficix ,    obfinclum  quxm  mxxime  , 

Quorum  grxtix  ,  cum  Tomi  httjttt  oblxtio ,  Uvijfimx  compenfxtio  vidextur  ;  finge  tibi ,  quot  in 
to  funt  cbxrts  quot  verfut ,  diciionet ,  fyllxb&  ,  littcrs.  ,  xc  denique  xpices ,  tot  effe  orx  clxman- 
tia,  jugiterque  dicgntia;  Grxtixt  tibi  rcfcrimut  immortales  ,  cujtts  munere  coxluimus ,  ut  e  Ixtebris 
in  xpertxm  lucem  progrederemur .  Nec  not  modo  td  ipfum  ingenue  profiteri  &quum  fuerit ,  fed  (&• 
uniyerfam  Oratorii  Congregxtionem ,  matrem  nofiram  ;  cui  per  te ,  nimirttm  operx  tux  ,  pio  fxne 
Oc  faluberrimo  confilio  ,  te  ,  inquxm  ,  promot  ore  ,  te  auelere  ,  incompxrxbilis  thefxutttt  HU  obvcntt, 
fxnfioruift  videlicct  mxrtyrum  Eapii  <&  Mxuri   corporum  pignus  \duplex  a  Sixto  V»    Vontifice  Mxxima 


et  aliorum  ad  ipfum.  413 


u£  *ttrnx>v   rti   mtmoriam    ipfi  dono    dxtum .    Quxmobrtm    quxntum   pr&clartt  ifix  txm  finceri  tamq. 
.  tximii    tui    erga    nas   amorit     monumentx    exereverint  ,    txntumdem  nofirx    in    te     cbfervanti&     debt- 
ttque    grxtitudinis  fubinde    augebttur   cumulus ;  (sr  txntx  dcmum  utrinque  fiet  accejfio ,  quxntxm   ven- 
turorum    deincefs  f&eulorum  nullx  umquxm  debere  fojjit   oblivio  .  Vale . 

PIO    AC   VERITATIS   STUDIOSO   LECTORI 
C  JE  S  AR    BAROKIVS   S. 

ECCE  tertium  tibi ,  Letlor  ,  exhibemus  noflrorum  Annxlium  Tomum ,  quem  te  avidius 
expetiJJfe  ,expeccajfeque  fcimus  ;  utpote  qui  probe  noveris  dtjficillimat  in  eo  pcrtraclxndas 
effe  qu&fiiones ,  perplexitatefque  pene  infolubiles  enodandas  :  ut  &  jure  exiflimare  po- 
tueris ,  haud  ita  liberxm  atque  fecuram  ,  ut  in  c&teris  ,  ejft  progrcjfurxm  orationem  dubix- 
rum  rerum  trepidatione  eunttxntem  .  Ita  fane .  At  illud  certe  quidem  non  te  pr&terit ,  a 
labore  improbo  -vinci  omnia  ,  fi  pr&fertim  divinus  fxvor  afpiret  ,  cui  potijfimum  inniti  confue- 
■vimus  . 

Quid  xutem  in  hoc  Tomo  elahorando  vigilxnt  nojlrum  fludium  tibi  pr&fliterit  ,  judicxbis  tu  ipfe  , 
cum  magno  otio  cunttx  perlegeris :  non  enim  te  volumus  txntummodo  eorumdem  Annalium  infpetlo- 
tem ,  fed  curiofijfimum  exflorxtorem ,  &  (  quod  mxgis  expetimus  )  proficuum  tibi ,  aliifque  fruiluo- 
fum  efie  lettorem .  Hujus  namque  rei  grxtix  ejufmodi  fufcepimus  lahoris  immenfi  provinciam ;  nimi- 
rum  ,  ut ,  excurrendo  ab  exordio  Chrifli  Regni  in  pr&fcntem  ufque  diem  annorum  finguhrum  perio- 
dos ,  unxm  camdemque  fempcr  fuijfe  intelligxs  Cxtholicxm  fidem  ,  perfeverajfeque  jugiter  unxm- 
Ecclefixm  ,  vicijjitudine  txmen  rerum  <fr  temporum  agitxtam .  Ut  enim  catenam  unxm  conficiunt 
conncxi  annulis  annuli  ;  ita  anni  annis  conjuntti  pluribus  annornm  circulis  unum  idcmque  ofus 
perficiunt ,  atque  unam  tibi  eamdemque  femper  exiflentem  repr&fentant  Ecclefixm  :  quo  quidem  pi& 
mentt  ,  veriquc  folummodo  cupid&  ,  nihil  accidere  gratius  ,  nihilque  foteit  ejfe  jucundius ;  dum-. 
Chriflianam  fidem  ,  quatn  credit ,  exmdem  ab  ipfo  Ecclefi&  exordio  cuntlis  f&culis  traditam ,  «»*- 
hate  fervxtxm ,  fxntteque    cufloditxm  confiderat . 

Sed  fy  docexnt  te  ,  (  qui  fcofui  hiftnri&  efl )  majorum  faClx  prudcntiam  ,  illam  videlicet ,  qu&  divini  Rom.  8. 
Spiritut  efi  ,  atque  pacem  ,  ex  fententia  Apofloli  ,  vitxmquc  concilixt  :  admoneantq .  te  pariter  ,  ut  varu(b,  . 
devitet  huic  longe  contrariam  fatuam  illam  f&culi  prudentiam  ,  tetro  mcrtis  nomine  definitam  ,  a  fi- 
liis  Agar  ,  reprobis  fcilicet  omnibus  ,  tantopere  perquifilam  .  H&c  quidcm  perfacile  ajfcqucris  ,  cum  to- 
tum  hunc  Annalium  curfum  (  qui ,  ficut  cmne  tcmpus  die  ac  notte ,  contrxrixrum  rerum  vicijfitudine 
volvitur  &  interpolatur  )  attente  contemplans  ;  quid  bonum  ,  quidve  fit  malum  ,  intelliges ;  qui  itcm 
lucis  ,  quive  filii  fint  tenehrarum  ,  addifces  ;  qui  denique  regix  grxdiantur  vix  ,  quive  tion  recto  fede 
incedxnt  ad  Evxngelii  veritxtem ,  vel  clxudicent  in  utramque  partem  ,  plxne  ccgnofces  .  Sunt  enim  , 
prohdolor!  tjy  Ecclefi&  filii  ,  &  fidei  Catholica  profejfores  ,  qui  ,  etfi  Bxbylunic&  fcrnacis  ignem  imfie- 
tate  fuccenfum  cxvent ,  fumo  tamen  non  cxrent ,  dum  inconfulte  nimis  Ecclefiaflicam  auttoritatem  de- 
primunt  xtque  contemnunt ,  quam  recentiores  h&retici  penitus  canvellere  atquc  proflernere  fatxgunt  : 
cum  far  ejiet ,  hoc  potijfimum  tempore  ,  quo  ea  ah  xdverfariis  impugnatur ,  a  filiis  Ecclefis.  dcfendi  , 
erigi ,  atque  firmari ;  ipfamque  imitari  nxturam  ,  qu&  tunc  ajfurgit  tiehementiore  conxtu  ,  cum  contra- 
riit  lacejfitur ;  legeque  Spiritut  tune  ardentioribut  animit  repugnare ,  cum  xcerhiorx  adverfariorum^ 
■ertaminx  ingruunt  .  Kam  in  Chrifli  fidelibut  tunc  Etclefia  fartior  femper  apparuit  ,•  cum  gravioribus 
fuit  praliit  appetita  . 

At  quid  hoc  perditiffimo  tempore  ?  Cum  enim  Dominut  diext :  Qui  non  colligit  mecttm  ,  difpergit  ;  &  Luc  n, 
qui  non  cft  mecum ,  contrx  me  efi  :  cujufnam  ,  qusfo  ,  ordinit  hi  cenfendi  erunt ,  &  in  quorum  re- 
digendi  elxjfem  ;  qui  hxc  ex  pxrte  ,  etfi  non  eum  adverfxriis ,  pro  adverfxriis  txmen  eo  modo  dimicxre 
ttofeuntur  ?  Tu  ipfe  dicas  ,  quid  fentixs  .  Sed  h&c  hxtlenus  .  Provoco  te  in  omnibus  ad  ipforum  Anna- 
lium  leilianem ,  in  quibus  exprejfam  quohbet  tempore  habes  cum  fidei  Chrifiixn&  veritate ,  exm  qu& 
ex  Dte  efl  ,  &  a  Sxntlis  receptxm  ,  probatamque  ufu  prudentiam  .  Hos  ,  Leclor  ,  lege  ex  Annxlihus  frti- 
tlus  ,  iifdemque  fruere  ,   atque   vale  . 

SANCTISSIMO  AC   BEATISSIMO  P ATRI 

ET  D.  N.  CLEMENTI  VIII.  PONTIF.  MAXIMO 

CMSAR   BARONIVS   COKCR  EG  ATIOHIS 
Oratorii  Fresbyter  fempiternam   felicitatem» 

DIVINQ  plane  nutu  fxtlum  ejfc  videtur ,    Beatijfime  Tater ,  ut  qui  tempore  Sixti   Quinti  fx»-  £x  Tomo 
Cl&  memoris  Pontificis    Maximi  Annales  noBri  in  luccm  prcdire   caperunt ,  eorumdem  Tomus  jym 
quartus  ,   quarto   tibi  ejufdem  in  fede  Pontificix  fuccefiori  jure  dchitus  pcrfolvatur :  &  qui-  Anna« 
dem    aufpiciis    fclicijjimis ,  afferens  fecum  fua    tractationc   quatttar  illos    Orientalis  Ecclefi&  lium  • 
vcrtices  ,  fxnftijfimos   Epifcopos  atque   Dcttcres ,  Mxgnum   Athanafium ,  Bafilium  itidem   Ma- 
gnum ,  Grgarium  ,    Theologum   fummum,   &  Joannem  eloquentix  maximum  cognomento  Chryfoflomttm  : 
cumque  tit   adduccns   quaiuor  Occidentalis   Ecefeji&  culmina  ,  fidei  columnas ,   luminaria  magna ,   Orbit 
miraju»,  Hilarium,  Hierenymum ,  Ambrofium  ,  &  Auguflinum  ;  tantorum  Patrum  corona  cingent  thro- 
num   tuutn  ,    ipfis  qucque  Angelis  ventrandum .  Pr&clxris  igitur  hifce  comitibut  animofior  offert  fefe  fa-  Qenef,  fj, 
ero  eonfpeilui  tuo  quartut   hic  mihi  genitut  partus  ;  tibi  vero  frimogenitits  ,  exfetens  uti  frimogenitus 
*  te  benedici ,   nee  non  quarto  loro  nxto  filio  imfertitam  a  Jxcob  benedittionem  accipere  ;    fed  nimirum  Genef.  A9' 
utilius    tux  Santlitas  ad  declinandxm    invidiam,   duas  hafct    hencditliones   unx  illa   comfenfabit  ,  qua 
c&leSlix  eadcmque  ferennix  tribuuntur .  Hanc  ut  confequi  merear  ,  oro  cufioque  ;  iidcm  afud  te  exiftant 
txntt  froeeres  intereejfores  ;  quos  ifla  tua  erga  me  bcneficentia  tibi  conciiians  ,  aliifque  demcrens  cjficiis, 
toagti*   ah  tis   cxigere  foterit    hencficix  ,    habiturus   eos  tihi  jugittr  affiflentes  in  rebus  dijficillimis  cen- 
fultoret}    eanfolatores  in   adverfis  ,  in  xdverfatios  frofugnxtdres,-  &  adjutores  tn  faflorali    ontrt  fufli- 
xendoi    tantoque   vallxtus  agmine   bextorum ,  om/iix   bent  caftx  fclicioribus  fuceejfibut  frofequaris  uU 

Fccle. 


414  Epiftolae  Baronii 


EccUJi&  gaudium  implealur :  Qut  quidem  pojl  innumcrabiles  clades ,  poflqtie  tot  Romanorttm  Fontificum 
brevi  temporis   fpatio  funera ,  ad   elettionem  tttxm    divinitus   infpiratam    refpirans  tandem ,    lugubria 
If'6t,  veflimenta    depofuit ,  accipiens  a  Domino  ,  fecundum  divinum  oraculum  ,  oleum    gaudii  pro  luClu  ,  pro 

einere  coronam ,  &  pro  fpiritu  m&roris  pallium  laitdis  ;  ad  fpem  qttoque  majorem  erefta ,  ut  in  tts 
quod  fequitur  impleatur  ;  nimirum ,  deferta  a  f&eulo  &difices ,  ruincts  antiquas  erigas  ,  &  dijfipatas  ci- 
vitates  infiaures  ,  ipfas  nempe  Ecclejias  ad  fidem  refiituxs  jam  ab  impietate  proftrxtas  .  Majore  vero 
perfunditur  gaudio ,  cum  tant&  erigendx  molis  jxtlx  jam  videat  fundamenta  ,  &  optata  diu  fttrgere 
ntttnia  a  terra,  erigique  fuper  bafes  fuas  ingentes  columnas ,  dum  ad  fummos  honores  optimos  quo- 
fque  provehis  .  Accedit  ad  l&titix  cumulum ,  quod  afpiciat  diu  extorrem  reflitui  EccUJiaflicxm  difcipli- 
r.am  ,  vigilare  morum  cenfuram  ,  revivifcere  fui  obfervantix  leges ,  facrofque  canones  priflino  nitore 
florejcers  ,  cobiberi  improborum  audaciam  ,  poflliminio  revocari  exulem  probitatem  ,  facrarumqme  rerum 
fcientixm  excoli  vehementius  . 

Ingens    plans  fe  hic  aperiret  curriculum   orxtioni  me&  ,  Ji  vellem  eam  per   ampliflimum   campum 
virtutum  tttarum  laxatis  quaji  habenis  immittere  ;  fed  illas  ttt  contraham  ,  facit    perpetua  atque   ad- 
mirabtlis  modeflia  tua ,  qua  foles  laudes  cxiflimare  jacula  ,   &  hofles   credere  laudatvres  .  Sed    quxnda 
hoc  mihi   nulla  ratione    conceditur  ;  reliquum  efl ,   ut  ( fecundum  illud  Apofloli :  Sive  excedimus  ,    Deos 
1   Ctr,  "J.    fix'e  f"^r'*  fumus ,  vobis)  qunniam  cogilur  dratioper   tuas   laudes  tranfilire  jejitnx;  eamdem  concitxtam 
femcl ,  Jinam  ejfufo  curfit  prorumpere  in  laudes  Dei  ,  &  uberes   gratiarum  atiiones  ,  in  quibus  nullani 
timere  pojfit   invidtam,  nec  fufpicionem  adulationis  incurrere ,   cum  &  impellxtur  religione  ,  atque  ttr- 
gcatur  ex  debito .  Etenim  quis  impie  &  ingrate  nimis  tot    tantaque  Dei  dona  tibi  pro  falute   omnium 
attributx  duxerit   effe  obvolvenda  Jilentio  ,&  iniqua  oblivionis  veluti  nube  obfcuranda ,   ac  non  potius  pro 
illis  Deo  optimo  maximo  omnium  bonnrum  auclori  immortales  immenfafqite  gratias  &  agendxs  &  ha- 
Deut   jo      bcr.dxs  effe  cenfuerit  ?  cum  vel  ab  ipfis  incunabulis  fux  providentia   (  ut  una  Prophet&  fententia  cunii* 
completlar  )  te  circumduxerit  &   docuerit ,  &  cuflodterit  ut  pupillam  cculi  fui  ;  parcntem  illum  in  pri- 
mis  tribuens  ,  maximum  noflri  f&cu-li  dccus  ;  qui  cum  fapientia  polleret  ac  rerttm  fcientia  ,   duabus  hif- 
ce  alis   te  Jictit   aquila   provocans  ad   tiolxndum  pullttm  fuum  ,  docuit  fuo  duclu  ima  defpicere ,  ac  fu- 
blimia  petere   quxm   ce/errimo  volaitt :  Sed  cito  nimis  alttus  fe  efferens  ,   &  fefe  in    c&Ieilibus  abdens  , 
~ah    oculis  fubdutltts  efl  tttis  ;  verum  rcliquit  tibi ,   qucm  fequereris  dttcem  pr&vium ,  momm  magiflrum  , 
virtutum   vivum  exemplxr ,  Joannem  clarijfim&  mcmori&  germanum  frxtrem  tuum  ,  magnum  illum  S.  K. 
E.  Cxrdinxlem  quxvis  Ixude   majorem  ;   qui   providum  agcns    aurigam   credit&  Jibi  qttxdrigs  ,    quatuor 
fratrcs  fummx  concordix  moderatus  ,   dignos   Apojlo!ic&   Sedis    dignis  obfcquiis  mxncipavit ;  te  vero  pr&- 
cipue  propenjiore    cttra  atque   (blertiore  induflria  ,    veluti  pr&fcius  futttrorum   ad  perfettiorcm  imaginem 
probitatis  excoluit  ,  ad   hoc  a  Deo  tamdiu  c&li  civis  agere  permiflus  in  terris  ,   donec  fufceptum  opus  ab- 
fvlveret  :  Qui  ex    hac    vita    recedens ,   ampliJJimi  te  patrimonii    reliquit   h&redem  ,  fapienti&  fciltcet  ip- 
Jius  fidei  a  Deo   commi(f& ,    in   te  poflea  plene    atque  integre    transferend& ;  qu&   individtta   tibi  femper 
focia  jungeretur  &*   comes ,   confeflura  tecum  in  eminentioribus  Ecclefist  tribunalibus  ,  progreffura  pari- 
ter  ad  remotiores  provincias   in  Roman&  Ecc!eji&  honejlijjimis  funfiionibus  ,  concilixtttra   tibi    Reges  & 
Principes  ,  ac    cuntla  denique  dextere  confeflura  j  qua  item  dttce ,  tandem  tu,    quaji'a!ter  David  ,  fra- 
irum    tuorum  natura    minimus ,   Maximus  Pontifex    exorirere ;  ut  mcrito  gratias    Deo   referens  ,   illud 
ipfe  ejufdem  Dxvidis  ttfurpare  pojfis  :  Tcnuifli   m.tmtm  dexterxm  msam  ,  &  i"  voluntate  tua  dedttxifli 
Pfalm.jl,  me,    &  cum  glorix  fufccpifli  rne  .   Cum  igitur  pro  his  donis  a  Deo   tibi  communi  hominum  bono  con- 
ccjfis  divin&   bonitati  ab  omnibtts  Jint  gratis  agendx  ;    mihi  certe  id  potijfimum    incttmbit   ex  mttnere  , 
qtiod  in  tc  CUmente  Detts    optimus   maximus  fummum  illum  Clementem  Petri   Apofioli  fuccefforem  mi- 
hi  pr&flitit  redivivum  ,    cttm   ettmdem  quern  refers   nominc  ,  pr&teferas   exemplo ,  injifienfqtte  tanti  pr&- 
cefforis  vefligiis  ,    ficut   ille  ad  fcribendas   ret  geflas  Kotarios    feptem    delegit ,   ita   tua  faniiitas    &que 
Jui    de       fciens  tantam   hatid  negligendxm  effe  provinciam   (quam  S.  Auguflmus  expendcns  ,     magnx  fiducia  di- 
vera  relitr.  x'(  '  Cbrifiixn&   religionis  feclandx  effe  caput  hifioriam  )  ad  projequendos  catptos  AnnaUs   Pontificia  mu- 
c>  _  nificentia  opus   urgere  non  ceffxs .   Quo  qutdem  nomine  maximas  Deo  Pxtri   luminttm  gratias  agcrc  de- 

beo ,  qui  ad  lucubrationem  mexruin  Ittcem  ,  tantxm  lucernam  fub  modio  fupcr  eandelxbrttm  conflttuit , 
illudque  meis  chartis  perobfcuris  admovit  ,  qtto  tanto  fulgore  illuftrat&  fplendefccunt :  Ad  cttjus  lu- 
men  elucubratum  quartum  bunc  eorumdem  Annaiium  tomum  tibi  ipfi ,  ut  Cbrifli  Vicario  ,  tuis  advo- 
luttts  pedibus  ,  libens  do ,  dono  ,  dicoquc ,  Tu  vero ,  Sttinme  Sacerdos  (  quoi  facri  muneris  eft  )  ebla- 
Levit  u  tum  manipulttm  ad  Deum  eleva  ,  ut  confecrctttr ,  ut  Jic  in  eo  reliqua  mejfis  bcnedicatur .  Vale ,  Bea- 
tijfime  pater ,    teque  in  omnibus  viis  tuis   Domintts  feliciter  antecedat  , 

OCTAVIO    PARAVICI.NO 

S.    R.    E.     PRESBYTERO    CARDINALI    AMPLISSIMO 
C^SAR    BARONIUS    FELICITATEM. 


R 


ECT  E  fxne  atque  erdine  ,  Cardinalis  amplijfime ,  antiquo  jure  fancitum  efl ,  ut  cedtret 
terr&  ^rbor  ,  in  qua  primitm  emijit  planti  rxdices.  Qua  rxtione  jus  aliquod  tibi  qn&jitum 
effe  in  noflris  Annalibus  vcndicandis ,  &quc  confsntio ;  etenim  quos  modo  vides  in  arbo- 
rem  excrevijfe  ,  olim  extitit  pufillus  fv.rculus  in  tuo  folo  plantatus  ,  cum  apud  te  degerem 
adolefcens  .  Verum  citm  tempus  adjit ,  ut  &  tu  exigas  ,  <&  ego  reddam  frucltts  ex  arbore  s 
Levit  o  eece  fuartum  affero  Annalium  lomttm .  In  cujtts  oblatione  tntelltgas  velim  ,  ex  hac  pxrte  nihil  effe , 
quod  quert  pojfis  ,  eos  qui  ante  citjos  acceperunt  ,  tibi  efie  pr&lxtos  ;  cum  divitta  legc  canflet  ,  quarti 
anni  arhorum  frutlus  effe  omnium  pr&i<anuJ]imos  ,  dignofque  folos  habitos  qui  Deo  dxrentur  ,  infer- 
renturque  divmo  confpeSlui  :  Ut  hxnc  etiam  ob  cxttfxm  ,  cum  exhtbeam  potiora  ,  cunftxtionem  hanc  non 
ingrati  animi  ,  fed  propenjioris  fiudii  indicem  cffe  fentias  :  cttm  alioqtti  recorderis  te  puerum  olim  de- 
cerpjiflc  corumdim  tenella  mxnu  primitixs  ,  dttm  tn  candidttm  illttm  cttpidumque  difcendi  animttm  tuum 
rts  geltxs  Janclorum  fxtrum  quotidianis  fermonibus  inflillxrem ,  quxs  in  noftri  Oratorii  auiitorio  mi- 
ra  venuflate  atque  lepore ,  magna  audicntium  voluptate  ac  plaufu  confuevifli  annis  pluribus  recitare  , 
admirantihus  cunilis  in  puerili  &tate  fcnilcm  in  dicenio  majsftatem  atque  facundiam  ,  junclamque  cttm 
ftmplieitate  prttdentiam :  Talibus  namque  txntifque  primordiis  ttta  meruit  pueritia  confecrari ;  cttm& 
non  unitts  Chironis  manus  ,  fgi  certatim  plurium  fttntlijfimorum  virorum  fedttlitas  ,  fumma  induflria, 
&  ajfidua  Jolicitudo,  longo  tempore  ad  pulcherrimum   virtutis  exemplar  tc   componerc  atqtte  efformare 

Stt. 


et  aliorum  ad  ipfum .'  415 


Jluduerint .  At  eum  adolevit  stas  majore  incremento  propagata  virtutum ;  optime  aeeidit ,  ut  ante-  Cenef.  *g« 
quam  conjicere  poffet  in  te  oeulos  JEgyptia  petulans  ;  virgo  tlla  caftijfima  non  babens  maculam  neque 
tugam  ,  Dei  Ecclefia  te  fuis  prsvenerit  optatit  amplexibus  ,  arCloque  amoris  nodo  devinxerit ,  cum  fa- 
erit  ordinibus  obligavit ;  aflrinxerit  vero  tenxeiut  ,  eum  ut  primum  per  statem  licuit  ,  te  Jibi  adjun- 
xit  in  fponfum  fpiritualium  fadere  nuptiarum  ;  cujus  facri  connubii  pronubum  effe  voluit  magnum  il. 
lum  Mcdiolantnfis  Eccle/Ts  Archiepifcopum ,  S.  R.  E.  Cardinalem  digns  memoris ,  Caralum  Borromsum. 
Cum  vert  in  ea  funCIione  tibi  ipfi ,  tgr  ei  qui  te  fummo  inittaverat  facerdotio  ,  cumulate  refpon- 
ieres  ,  &  numeris  omnibus  fatisfaceret  ;  quod  exiguus  pala/lra  locus  ad  experimentum  virtutum  vifa 
Jit  una  Alexandrina  Ecclefia ;  Sixtut  Quintus  ftnSls  memoris  Pontifex  Maximus  ad  latiorem  te  cam- 
pum  perduxit ,  &  dijficiliora  eertamina  prsparavit ,  cum  ad  Hclvetiot  Uuntium  mifit ,  comprovincia- 
liumque  Eccl efiarum  Apoflolieam  vifitationem  adjunxit .  Quot  autem  bic  mibi  facla  ,  &  quanta  tui 
tum  laude  ,  qus  a  te  utroque  in  munere  cxierunt ,  recenfcnda  effent ,  nifi  ftirem  me  epiilolam  fcri- 
bert ,  &  non  encomium  texere  ?  Quid  demum  ?  Agentem  tamquam  Abraham  in  Montanis ,  operi  in- 
Jlantem ,  atque  laboribus  infudantem ,  ex  inopinato  qusfivit  te  tui  eupida  diu  purpura ,  non  tu  il- 
iam ;  ornavit  te  ,  quo  ipfa  tuis  virtutibut  ornarctur ,  cum  religiofa  memoris  Cregorius  Papa  XIV. 
eooptavit  te  in  facrum  Senatum  ,  allegens  in  numerum  S.  R.  E.  Cardinalium .  Talem  vtro  tum  te 
boc  tempore  eonveniant  ,  inveniantque  Annalet  neflri  ,  quanta  nos  putas  geflire  l&titia  ?  qus  etiam 
gratior  atque  jucundior  efficitur  memoria  triflium  .  Etenim  totius  vits  tus  in  banc  ufque  diem  tranf- 
aCts  periodo  quamdam  mihi  imaginem  reprsfentas  Jacob  ob  pacem  voluntarie  exulantis  ,  atque  tan- 
dem  ad  propria  cum  nnjugibus  Kgr  liberis  magna  cum  gloria  revertentis ,  cum  te  fponte  ob  tranquil- 
litatem  extorrem  ,  duplicis  dignitatis  fplendore  confpicuum  ;  Deo  reduce ,  receperimus  ;  in  quarum  al- 
tera  Lis  facunditatem  ,  in  altera  Rachelis  pulchritudinem  contemplemur .  Hsc  cunda  adeo  grandia  Dei 
teneficia  haud  otiofe  ob  eculos  ponere  ,  (£•  in  mentem  tibi  revocare  putavimus ,  fcriptifque  noftris  om- 
tiibus  teflata  relinquere  ,  quo  fcias  plures  magnarum  rerum  tibi  exaftores  imminere ,  Deum  in  pri- 
mis  atque  bomincs ,  addam  etiam  &  te  ipfum  ;  etenim  nemo  abs  te  importuntus  exiget,  quam  exi- 
flimatio  ipfa  tua  tecum  a  pueritia  parta ,  in  diefque  incrementis  majoribus  auCIa ,  cui  non  fatis  lit 
prsflare  communia  ,  cum  fingularia  qusdam  atque  adeo  mirifica  poflulet  ;  licet  de  exaClione  fecura ,  non 
qusrat  dc  fide  tua  dubitans  fidcjuflorem  .  Csterum  quod  mearum  partium  reliquum  cjl ,  rem  paucis  ab- 
folvam  ,  quod  non  verbis  ,  fed  rebus  mibi  tecum  tranfigendum  fit .  Age  jure  tuo  utque  ttta  vendiea  ti' 
bi  mea  cunlla  ;  nihil  enim  Juflius  contingere  poterit ,  quam  Ji  qus  Csfarit  labore  parantur ,  debeati' 
iur  QCIavio    auguflior*  conanti .  Vale . 

SANCTISSIMO  ACBEATISSIMOPATRI 

ET  D.  N.  CLEMENTI  VIII.  PONTIF.  MAXIMO. 

CJESAR    BAROKIVS    COKGREG ATIOKIS 
Oratorii  Presbjter  fempiternam  felicitatem  . 

QVos  tonficimut ,  te  Pontifice ,   BEATISSIME  PATER,    Annalium   Tomot ,   ut    tibi        _ 
debitos  ,  fponte  perfolvimus :    ebtulimus    nuper    quartum  ,    offerimus    ecce    quintum ;    eo-    ^X?0!T10 
que    libentius ,    quo    fcimus    te    &    priorem  grato     animo    accepiffe ,    &   fub     tanta  licet    Y       niKl~ 
mole   curarum  (  quod  vix  eredere  quifquam    valeat   )    furtivis    horis    crebrius    perltgifle  .  iium  ■ 
5»  placuit    ille ,  fortaffe   bie  non    minus  gratus  accedet ;   quippe  qui  fex  fantlijfimorum  Ro- 
manorum    Pontificum    rerum   praelare   geflarum  fulgore   refplendeat ,    Anaflajii    nimirum ,    Innocentii  , 
Zofimi  ,    Bonifacii ,   Csleflini  ,    ae   denique    Sixti  ;   quos  omnes  ,    ut   Deo    aeceptos  ,    ^r   pofl   obitum  . 
inter  SanClos    adfcriptos ,   florenti    rediviva     memoria    annit    fingulis     celebrare    Ecclefia    confuevit  ; 
Qui  eum    in    omnibus    digntt   fuccefforibus  imitania   exempia    reliquerunt  ,    tum   in     eo   maxime     alti- 
tudinem    animi    oflenderurit   cum  inftgni    pietate    conjunCiam  ,  quod  Dei    Ecclefiam     undique    hsretico- 
rum   agminibus  etrcumfeptam  ,    piratarum  inflar    amicos  fimulantium  ,  &  fe    in  eam    obtrudcntittm  , 
admirabili  quadam  prudentia    illibatam    divinitus   confervarunt  . 

Videre    namque    efl    eum   qui    primitus    cecurrit  ,    laudatijfimum  Anaflafium    eircumaCls  &    undi-    „.  ._ 

que   exagitata  proditione  Origenijlarum  periclitanti  fidei  prsflo  effe  ,    dum  illtus  fimplicitati  illuden-  '  U* 

tes  Eptfcopi  ,  nempe  Sirieii ;  qui  de  fuo  ingenio  (  ut  fanClus  inquit  Hieronymus  )  c&teros  sjlima-  ' 
bat  ,  fefe  in  Eeclefiam ,  tblata  Catholics  fidei  confejfione  Pontifici ,  fubdole  immifijfent .  At  quaies 
te  vera  effent  ,  a  fe  perfpicue  demonjlratos ,  penitufque  detetlos  ,  idem  Anaflafius  mox  anatbema- 
tis  illata  fententia ,  profiigavit  ;  prsclare  admodum  fttccejforibus  relinqttent  teflatum  ,  h&riticorum 
panitentiam  _  quamtumlihet  Catholies  affertione  fidei  declaratam  ,  &  chirog  rtipho  confignatam  ,  haud 
fcjline  fufciptendam  effe  ,  fed  fufpenfa  lance  judicii  ,  prudentiore  confilio  ,  longioreque  c*»mine  difqui- 
rendam  . 

Hit  plane  admonitus  ejus  in  Pontificatu  fucteffor  Innocentius  ,  ahfolutum  licet  in  Coneilio  Pa- 
Isflino  Pelagium  fuas  damnantem  hsrefes  ,  &  fidem  Catholicam  profitentem,  Synedalibus  quan- 
tumlibet  litteris  commendatum  ae  probatum  Catholicum ,  non  folum  recipere  ietreClavit  ,  jed  fe- 
nitus  refpuit ,  immo  &  fcveriori  cenfura  dolofum  hominem  Jubiicere  voluit ,  atque  excommunica- 
tionis  fententia  coniemnare  ,  adnitentibut  magno  illo  magiflro  Catbolira  Ecclefis  Auguflino  &  re~ 
liquis  Afrieanis  Epifcopis  ,  atque  clamantibus ,  omnia  ab  eodem  veternofo  bsrefiarcha  proditorie  c.c 
veteratorie  agi:  Quin  (y  tanto  vebementius  exelamarunt  poflea  ,  erebrifque  litterit  fatigarunt  , 
dicam  ,  (?  exagitarunt  Zofimum  fuccefforem  Innoeentii,  eum  perlatum  efl ,  Pelagium  eumdem  ,  e- 
jufque  eollegam  Csleflium ,  oblatis  panitentis  eum  reCla  fidei  eonfejfione  libtllis  ,  ad  audientiam 
(  ttfi  eitra  eommunionem  )  admiffot  &  eorum  caufam  ad  Romans  Eeclefia  jttdicium  reyocatam : 
quot  tamett  inventos  fallaees  &  fraudulentos  idim  Pontifex  iterata  damnationis  fententia  per- 
eulit . 

Par  exemplum  a  Sixto  Pontifice  tditum  reperitur ,  ium  ovina  pelle  conteClus  fe  intulit  lu» 
pus  in  Vrbem  (  Julianum  dieo  Pelagianorum  figniferum  esteris  omnibus  Catholics  Ecclefis  magis 
infeftum  )rSfut  fedem ,  de  qua  fuerat  ante  defeClut  ,  recipere  poffet ,  fmulttta  fidi  Catbolica  &  fuca* 
tapttnitenti»  ipfum  Bontificem  dettpere   tttnatus  efl  . 

Sti 


4 1 6  Epiftok  Baronii 


Sed  quo  minut  aiinitttretut ,  nec  ulla  ratione  auditetut  ,  Magntlt  ille  L(b  tUHe  Arcbidiact* 
ttttt ,  ejut  pxulo  fojl  in  Pontificix  fede  fuccefior ,  fummo  animi  vigore  intetcejfit  i  magno  plaufo  ex« 
tifientt    pepulo   atque  l&titix  profequente  dignam    verfipellis  bominit    xbfque     auditione    repulfam . 

Hse  efi  plane  veterit  obfervantia  arte  eonftriftx  fibulit  Romant  Ecelefit  difciplina ,  facr  :'t 
fxneita  legibut ,  exemplit  pluribus  edita ,  &  a  fanftit  patribut  cuflodita  ,  ut  non  pateat  facilit 
aditut  b&rtticit  ad  Ecclefiam  redeuntibus  ,  qui  fimulationit  &  fraudit  vehementi  fufpicione  la- 
horaat , 

Ae    lottgt  feverior    boc   tempore    (  quod  hic  ipfe   exhibet  Tomut )  extitit    de     hit    Ecclefiaflica  O- 

Thotiut  in)  rientalis  Eeclefi&  con/litutio ,  cum  in  facro  Epifcoporttm  Concilio ,    Patrum   cmnium   rogata   fententix  , 

Siblisth.      tanon  faneitut  *fl  ,   idemque  munitut  fubfcriptione  Epifcoporum  omnium  ,  potijjimum  vero    Sifinii  Con- 

Jlantinqpolitani  $•  Theodoti  Antiocheni  clxrijfimorum   Antifiitum  fuper  c&teros    eminentium  ,   ne  Mafix- 

liani  h&retici  f&pe   reccpti ,    $•  f&pe  relapfi ,  fic  crebro  ludificantes    Ecclefi&  Cxtholic&   majeflatem  ,   ul- 

ixtenut  xmpliut  reciperentur  ,    etiam  fi  milliet  panitentis  libellos    offerrent }    quoi    fcilicet  cuntla  illi 

n  agerent  fimulate .  Salx  namque  fimulatio    uberem   perennemque     divina    mifericordis  fontem   exiceat : 

•Atl'  J.  a.      qUam  pr&  c&teris   eriminibus  infeftati   funt  Apofloli  ,    corumdemque  Princeps    Pctrus  primo    ttltus  efi  , 

in    Simonem  magum  fententiam   damnationis    intorquens  ,    atqui   in   Ananiam  (&*    Sxphtram    Apofloli- 

(«  feveritxtis  di/lriCium    gladium  repentino  impetu   vibrxns  , 

Tertul  de  C&terum    numquam  defpexit  ,    neque  defperxvit    aliquando    lapforum   Ecclefia    Romanx   falutem  i 

Puiicit         *ee  invidet     fia    mater   vit&   periclitxntium  filiorum ,   ncque  perditione  morientium   deleftxtur  ,    qu& , 

publicis  etiam  affixis    olim  ediftis ,    delinquentes    invttxre  confuevit  ai    venixm  ,  fimul   &•  illices  ad 

psnifentixm    imxgines   ob   oculos   ponere    pafiorit  fuper   bumeros    ovem  geftxntit  ,   quas   in  facris  ca- 

licibus   exculpere  foleret ,  vel  pingere  . 

Veruntamen  cum  omnibus    vcre  panitentibus  finum    aperit,  &  obviat   manut    extendit ,    non  te- 

...  mere    ac  fine  dcleftu   omncs   accedentes    excipere  confuevit ,  quos  priut  infiruent   voce  prsconis  jugitef 

' ''    Hlud  inclxmat  i   Facite    fruftum  dignum   posnitenti&  :     &•    Apoftolico     tonitruo  femper    intonxt  :    Ma- 

3.  Petr.  i,  gis  fxtagite ,     ut  per   bonx    opera    certam     veflrxm  vocationem  &  eieftionem  facixtis :    opera   illx  exi- 

T-  geni  ,    qus  progrediantur  (  ut   ait    Apoftolus  )    de  corde   puro ,   &  confcientix   bonx  ,  &  fide    non  fi- 

l.lim.i.  fla;  qUiyUf  ji  carea„t  qUf  panitentes  xd  exm  fe   xccedcre  profitentur  ,  manus  ipfx   retrahxt  ,    &  Ji- 

num  contrahat , 

Examinans  iftx  Celafius  doftijfimus  Romanorum  Pontificum  ,  fcribent  ad  Euphemium  Cenftxntino- 
folitanum  Epifcopum  :  Quomodo ,  inquit  ,  de  corde  puro  ,  fi  h&reticorum  fuerint  participatione  pol- 
lutx?  Qtiomodo  de  confcientix  honx,  fi  malorum  fuerint  confufione  permixtx?  Qupmodo  de  fiie  non 
fiiix ,  fi  fuerint  mixtx  cum  perfiiis  ?  eadem  rurfus  repetit  idem  Pontifex  &  inculcat ,  ut  rem 
magni  ponderis  ,   fcribens   xd    Anx/lafium  Imperxtorem  . 

Sic    igitur  femper  xb  antiqua  Romans.  Ecclefis.    difciplinx  alicnum  fuit  ,  ut    inexplorxtis  lapfis  in- 
dulgcntia.   pr&cox   occurrat  ,    Quifnam  cntm     in  his  pertraftandit    ejufdem   mos   vetus     extiterit  ,  ipfx\ 
Romani  Cleri    digna   elogia    mxnifeftxnt  ,  cum    fine  Pontifice  licet  ,   cejfxnte   diu  feie     pofl    decorxtum 
ApudCyp,    nobili    mxrtyrio   Fabianum ,    ingruentem    lapforum    turbxm  <fr   pulfxntem    inflxntius     Ecclefi&    foret , 
epifl,  ,q       atque    ut    admitterentur  in    communionem  urgentem  repulit ,    quoi  ii    tentaffant  non  pr&mifix  longio- 
,  .  xis   temporit    concilixtrice    divins  gratia   pxnitentix  :   id   quidem     epiflolit    xd   fxnttum    Cyprianum  , 

mirificum  illum  Carthaginenfem  Epifcopum  ,  datit  ,  his  primwn  verbis  iidcm  profeffi  funt  :  Mi- 
rati  fumus  ad  hoc  ufque  profilire  voluijfe ,  ut  txm  urgenter  ,  &  txm  immaturo  xtque  acerbo  tem- 
porc  ,  in  tam  ingenti  ©*  immenfo  crimine  xtque  deliCio  pxcem  fibi  non  txm  peterent  ,  quxm  vin- 
dicxrent ,  immo  jxm  &  in  eaiit  hahere  fe  diccrent :  ac  rurfum  :  Ahfit  (  inquiunt  )  ab  Ecclefix 
Romxnx ,  vigorem  fuum  txm  profxnx  fxcilitate  dimittere  s  &  nervot  fevetitxtis  ,  evcrfx  fidei  mx- 
jeftxte  ,  diffolvere  .-  ut  cum  xdhuc  non  tantum  jxcexnt  ,  fei  &  cxdxnt ,  everforum  fr  atrum  ruinx 
properata  nimis  remedix  communtcxtionum  utique  non  profuturx  pr&flentur  ,  &  novx  per  mifericor- 
dixm  fxlfam  vulnerx  veteribus  trxnfgrejfionis  vulneribus  imprimxmur  ,  ut  miferis  xd  everfionem 
mxjorem  eripixtur  &  panitentix  )  quxm  fcilicet  pr&mittere  tenerentur  txmquam  fiiejujforem  &  ob- 
Jjdem  pacis  Ecclefi&  impetrands.  Quod  fi  ex  pr&fliterunt  ex  vitxli  Ecclefi&  corpori  perpetuo  inhtt' 
rente  divina  Spiritu  vividx  atque  vocxlix  membrx  s  quii  vifibile  caput  ,  Romxnum  Pontificsm  ipfi 
Cbrifto  conjunhum ,  &  Chri[ii  ore  loquentem ,  pr&fliturum  fore  crederemus  ?  Sed  de  bis  haclenus  i 
bttud  enim  patitur  inftituti  rxtio  diutiut  immerxti  :  fxtis  nxmque  eft  ,  deguftxndx  propinxffe  perpxu- 
€*  ex  multis  ,  au&  pr&fent  hic  Tomut  inciudit ,  forifque  txmquam  figna  in  fronte  operis  pofuifie , 
C&*  impofuiffe  poftibus  de  fuperxta  f&pius  irrepente  clxnculttm  h&reticorum  perfidix  troph&x  pr&clxrx 
faoilifiimorutn  Pontificum  :  quorum  vefligiis  te  fortiter  firmiterque  infiflcre  ,  Ecclefix  univerfx  I&tatur  , 
Jxm  vero  (  quod  reliquum  cft  )  fxnclit  tuit ,  PJTER  BE  AT  ISSIME  ,  pidibut  advo- 
lutus ,  poft  duos  oblxtos  Annxlium  Tomos  xmpliljiinxm  bcnedittionem  illxm  expeto  ,  qttxm  pofl 
duoi  xllatos  ai  patrcm  Jxcob  filios  Ephrxim  &  Mxnafien  ,  xb  eoiem  fxnftijfimo  Pxtriarcha  ipfius 
filius  fofeph  efl  feliciter  confecutus  ,  Cufloiiat  te  quxm  iiutijfime  Deut  incolumen  &  defendat ,  qui 
turbulentijfimo   hoc  tempore  Ecclejis.  fu&   infcrutabiii   fux   providentix    voluit   te    ejfe    pr&feilum. 

REUGIOSISSIMO   AC  SERENISSIMO   PRINCIPI 

GUILLIELMO      COMITI 

PALATINO   RHENI    UTRIUSQUE   BAVARIJE  DUCI 

CJESAK  BAROKWS  Felicitatem  . 

COnfuevimut  ,  Sttenijfime  Frinceps  ,  in  fingulis  ferme  Annxlittm  tomis  poft  Summttm  Ponti- 
ficem  epiftolx  nuncupxre  aliquem  ex  inh&rentibus  ipfi  presbyteris  five  dixconis  Cardtnxhbus. 
Quonixm  vero  ficuti  Moyfi  non  fxcerdotcs  tantum  atque  Levit& ,  fed  &  fofue  potentijfimus 
dux  exercitus  ajfiftere  eonfuevit  j  itx  &  te  religione  pellcntem ,  Mxgnum  Ducem  utriufque 
Bavxri&  intime  tnh&rere  facro  totius  reltgicnis  Antifttti  ,  certo  fcimus  j  hac  epiflola  infignt 
fiomen  tuttm  profequi  mexrum  pxrtium  effe  duxi  .  In  te  enim  ,  inftar  Jofue  ,  pr&grxnde  illud  dtvino 
munere  miraculum  editum  quoixmmodo  inflaurxri  videtur  temporibus  nofiris,  quo  Sol  ftare  jubetur,  $t 

prohi- 


et  aliorum  ad  ipfum.  417 


^rohibetur  pcnititi  dcorfum  ad  occafttm  labi ;  cum  ,  inquam ,  abfque  terr&  obiceL  ntttis  Sole  illullriof 
Cathotica  fidcs  fupcr  populum  tibi  fubjeclum  femper  lucens  fitma  ,  immobilifque  nutu  Dci  fit  juffa  ro»« 
fifiere  ,  qu&  aliis  finitimii  proviniiis  ,  diiabens  in  Occidentem ,  tenebrof&  pofl  fe  notlis  relinquit  hor. 
rorem  :  Qua  in  re  etiam  JEgypti  nofcuntur  renovata  prodigia  ,  dum  atra  denfaque  obvolutis  illis  ubi- 
t-ue  caligine ,  dumtaxat  in  nova  Geffen ,  Bavaria.  ipf*  tua ,  veri  IfraelitA  jucundijfima  luce  perfruun- 
tur  ,  veritatis  Sole  in  meridie  radiis  claritatis  &  charitatis  fulgor  jugiter  affulgente  j  ut  impietatis 
frigus  non  fentiant ,  &  glaciei  perfidU  fint  expertes  ,  atque  uberrimo  proventu  fpiritualium  frugum 
perpctUQ  potiantur   autumno  , 

His  quidem  omnibus  ttt  ipfe  abundans  &  afflucns ,  Romanam  Ecclefiam  in  primis  regia  locttple- 
tafli  munificentia ,  cum  facras  Memorias  fanflorum  Martyrum  pr&claris  monumentis  infignitcr  illuftra- 
fli  :  addidifli  vero  ad  fummunt  decorem  lucis  operibus  filios  lucis  ,  cum  ahs  te  genitos  Screnijfimos  Prin- 
tipes ,  regi&  crnamenta  famili&  ,  abfolutijfima  virtutum  omnium  exemplaria  ,  ad  Apofiolicam  fcdem  mi- 
fifli  ,  vifuros ,  &  religiofo  vencraturos  officio  in  ea  fedentem  vice  Chrifti  CLEMEHTEM  recens  crcatum 
fontificetn  Maximum  in  quibus  Jingulis  tua  augufia  eluxit  imago  ,  Ita  plane  ad  menfuram  bonam  ,  ex 
Evangelii  pr&fcripto ,  appofuifti  confertam  ,  nagitatam  ,  atque  fupereffluentcm  ,  Bona  quidem  illa  men- 
fura  fuit ,  quam  boni  Principes  pr&ftare  confueverunt  ,  cum  Martyrum  monumenta  infignitcr  exornafti , 
At  vero  cum  honorificentijfimam  legationem  ad  ipfum  GLEMENTEM  Summum  Pontificem  miffam  ma- 
jorem  exifiimafti  ,  quam  ut  credi  dsberet  claxijfimis  viris  tibi  fubjeclis ,  fed  ea  tantummodo  dignos  pu- 
tafii  fublimes  Duces  ,  ipfos  Principes  filios  tuos ,  carijfima  pignortt ,  nempe  Philippttm  Ducem  eumdcm- 
que  Reverendijfimum  Epifcopum.  Ratifponenfem  ,  ipfiar  Timothei  .Apqftolico  munere  dccorantem  honefiif- 
Jimam  juventutem ,  Jirnulque  germanum  ipfitts  fratrem  Ferdinandum  Ducem  &  Pr&fettum  amplijfim& 
dignitatis ,  clariorem  vero  integerrim*  probitate :  plane  confertam  menfuram  addidifit ,  atque  coagita- 
tam  appofuijii  :  Tunc  vero  fupereffluentem  ,  autto  cumulo  ,  fuperinfudifli ,  cum  p.oft  paucos  menfes  ip- 
fum  primogenitum  tuum  ,  Serenijfimum  Principem  M,tximilianum  Regio  Apparatu  mififii ,  accepturum  a 
Sanclijfimo  Patriarchct ,  more  majorum  ,  benediSlionetn  primogenito  debitam , 

Qui  igitur  tQi  tantifque  Chriftianai»  religionem.  officiis  cxcolit  ,  &  tam  amplis  Chrifii  Vicarium  , 
fuccefforcm  Petri ,  ifiis  pr&fertim  temporibus ,  frequeniat  obfequiis ,  Rpmanamque  Ecclefiam  muneribus 
auget :  par  eft  ut  eum  omnes  Fideles  ament ,  colant ,  venerentur ,  omnique  fludio  profequantur ,  Quo 
quidem  nomine  ego  ipfe  (  quod  reverentia  monet ,  ratio  fuadet ,  pollulat  magnitudo  tuorum  meritorum , 
implorat  virtus  ,  religio  denique  exigit )  omnem  exhibens  tu&  Amplitudini  obfervantiam.,  cultum  pr&~ 
ftans ,  impcndens  obfequium ,  pendens  tributum  ,  perfolvens  debitum  ,  quintum  offeto  Annalium  tomum  : 
in  cujus  fronte  ,  velut  in  Atrio  exculpta  columna  ,  h&c  de  te  memoria  confpiciatur  ereEia  ,  pofieris  fi- 
dem  faclura  ,  myfiicam  Dei  Arcam  diu  cxulem  ,  apud  te  divertentcm  ,  religiofijfime  effe  fufceptam  ac  re- 
licrentijfime  affetvatam  i  &  typicwn.  Davidem  cum  fuis  profugum  ahs  te  honorificentijfime  habitum  ,  con- 
fecuturo  ob  digna  merita  una  cum  domo  tua  bcnediclionem  a  Domino  impertitam  Obededom  ,  &  in  fucceft 
foribus  divinam  promijfionem  Chrifti  teflarnento  firmatam  veris  filiis  Berzella.i .  l(a!e  Princept  maxime  pie  , 
teque  Detfs  uu.i  cum  Serenijfimis  Principibus  filiis  tuis  fua  dextera  jugiter  protegai  atque  confervet  . 

SANCTISSIMO   AC   BEATISSIMO  PATRI 

ET  D.  N.  CLEMENU  VIII.  PONTIF.  MAXIMO 

CMSAR    BAROKIVS   COKG  R  E  G  ATIOKIS 
Qratorii  Fresbyter  Jempterttftm  felicitatem  * 

CUM   facra    tractantur ,    BEATISSIME    PATER  ,    haud  fatis    ejfe  cuililet     homini  ,    pr&.  Jx   Torno 
slantijfimi    licet    ingenii  ,     propriis    niti  viribus ,    ecrto     illo    declaratur    exemplo ,   dum    ad  VI.    An- 
mechanica  etiam  elaboranda ,   fabro  ,    etfi  rerum   divini    cultut    opifici ,      t-anta    h&c    divi-   nalium. 
nitus  efie   impertita.,    Moyfes    ajfirmat   (a):   Implevit ,    inqiiit  ,    Befcleel    Dominus    Spiritu 
Dei ,  fapientia ,    &  intelligentia  ,  &  fcicntia  ,    &   omni    dotlrina    ad    excogitandum  &  fa-  W     ***'«> 
siendum  cpus  in   auro ,    &     argento ,  ^r   &re  ,  fculpendifque    lapidibus  ,     &  opere    carpcntario  :    quic-  35« 
quid  fabre   adinveniri  potefl  ,  dedit ,    in     corde  ejus  :    Scd    &    adjecit   ( b ).  ,     ut     ita   divino    Spirittt  tty     Exod. 
bene  confeclum    opus  non  ante  facro  efiet    ufui    mancipandum  ,    quam    ab    ipfo     Moyfe  fuiffet    cogni-   ap# 
tum    &    bcnedittum  .    Qu&    quidem    omniz  cum    ipfi ,    qui    licst   Deo    facranda  ,     fabrtlia     tameiL. 
tratlabat  ,   divinitus   dari    decuerit :  quanto  eadem  majori  cumulo  expetenda    erunt    ab    eo ,    cui     elu~ 
cidanda    rerum  Ecclefiafticarum    veritatis  onus   incumbit  ?    nempe    ut  fpiritu    veritatis   femper    affla- 
tus ,  veritate   undique   conft,ans    opus  abfolvat ,    atque    Hlud   ipfum    demttm    mtequam  publice.    edat , 
ipfi ,    qui  Ecclefi&  pr&efi  ',    univerfali  Pontifici    offerat    cognofcendum   atque  benedicendum  , 

Hujus   autem    vetuliijfimi    Ecclefi&  moris ,   &  ab    Apoflolis  ipfis  egrefia   traditionis  pleraque    ma- 
ttent    ubique    imprefia    vefligia ,    in   primifque    Docloris    Gentium  ,     magnificA   illa.  quidem  :    Etenim 
ut  aeceptum  divinitus  (  quod  ipfe  (  c  )   teflalur  )  Evangelium  univerf&  probaretur  Ecclefi&  ,    ne    in  va-    .       ^ 
euum     cucurtiffct  ;   ad    hoc  ipfum  ut  eogmfceretur  a    Petra ,    Hierofolymam    venit  ,   atque   apud    eum.  'c'   Ca'*tt 
diebus     quindecim  manfit .  Cujus    Apoflolici   infiituti    memores    qui    poft    Apoftolos   vixerunt    in   Ecclc-   x" 
Jia   facrarum     rerum    fcriptores ,    quos    elucubrabant    commentarios  ,     eofdem    cognofcendos    ac   compro. 
handos    mittere   confuevijfe    ad    Eeclefi&    Roman&    Pontificem  ,    pr&ter    alia    qu&   pr&cefierunt   exempla. , 
pr&fens    tomut  id    indicat  failum    a   SanBis    Turibio   Epifcopo     Afiuricenji ,    ac    C&fario     Arelatenfi , 
infuper    ab     Honorato  atque  Gennadio   Majfilienjihus :  qu&  enim  ifii  adverfus  Prifcillianifias  Jivs    Pelst- 
gianos    h&reticos    confcripfere  ,  eadem   ad  Leonem    Magnum  ,    cjufque  fucceffores    Felicem    atque-    Gela.- 
Jium  probanda    mifcre  ,    Sed    cum    unus    idemque     mos    ejfet    univerf&    Eccclefi& ,    quod     Occidentales 
fecijfe  diximus  ,   id    ipfum    eodem  tempor-e   ah     Orientalibus   pr&flitum ,    certum    efi  :    etenim   primarist 
totius    Orientis  Ecclefi&    Orthodoxus    Antifies  (foannem    dico     Alexandrinum     Epifcopum )   elahoratum    ct 
fe  adverfus    Pelagianot    Apologeticum   examinandum    illum    mifit    ad     Gelafium    Romanum    Pontificem : 
Qui    Apofiolica  ,    qua    c&teris     omnibus    in    Ecclefia     Catholica    emineret    auftoritate  ,     non    de    adhuc 
viventium    tantum    fcriptis  judicium  protulit ,    fcd    Pontificia    majeftate    arbiter  fedens  ,    quotquot    ab 
Apoflolorum    lcmporibus    edita   effent    de  Chriftiana  religione  volumina  ,    ad  cenfuram    Ecclefiafticam  re- 
"jocavit ;    eaque    cuniia     exacle     perveftigans  ,  acute  difquirens  ,  atque  examinant    accurate ,    tamquam 
os  (d)J>omini,  mundum    fegregavit  ab   immundo ,    &   preliofum   feparavit  a  vili  s  tanta.  fibi  jure  (d)    Hier, 
Apparatus  in  Hxronium  G  g  g  -*en-       15. 


4i 8  Epiftolae  Baronii 


-vendicans  legitimus  jfhrifli  Viexrius,  clavis  Davidis(i)  certus  hsres  ;  Cui  Catholics  veritati  qui  uct- 
(  ;  Poc-l:  verfAtur  }  j)ei  ordinationi  refiflit  i  difpergereque  convincitur  ,  qui  cum  illo  non  colligit  ;  fed  &  tam- 
fh\    i  quam  fur  (b)  arguitur  atque    latro ,    qui   aliunde    &  »"»  fcr  oflium  intrat ,    ab   eo    dumtaxat  apt. 

'   '  ■'''•  IO'   riendum  ,   qui    fcientis    clavem    hsreditario  jure  pofiedit  . 

His  ego  admonitus  ,  S  AWCTlSS  IME  P  AT  ER  ,  in  primis  quo  debiliores  fentio  mei  in- 
genii  effe  vires ,  eo  enixius  femper  fludui  divinum  auxilium  implorare  ,  ut  qus  Deus  fponte  re. 
rum  facrarum  fabro  concejjit ,  exdem  rerum  Ecciefiaflicarum  fcriptori  expofcenti  non  deneget  ;  In- 
de  vero  Jummo  labore  partas  meas  omnes  htcubrationes  (  qualefcumque  ills  fint )  antequam  edan. 
tur ,  more  mxjorum  ,  Romans  Ecclefis  cenfurs  feverijjims  fubjicere  confuevi  ;  eafdemque  probatas  , 
Apoflolicx  benediclione  veluti  divino  quodam  figiUo  confignandas  ojferre  ,  ut  duplici  munimento  fe. 
curs  ,  nullo  umquam  pojjint  adverfantium  labef.icc.tri  conatus  cum  certum  fit  (  C  )  ,  nulla  z'i  ven- 
(C)  Matth.  torum ,  vel  imbrium  impettt  difjici  pojfe  sdificium  illud  ,  quod  confiat  fupra  firmam  petram  hx. 
17,  bere  folidum    fundamcntum  . 

Accipe  igitur  ,  pofi  quartum  &  quintum ,  adhuc  fextum  hunc  Annalium  tomum,  quem  tux 
auftoritate  cognitum  atque  probatum  ,  Pontificia  benectiftione  locupletes .  Ex  eo  quidem  in  srum- 
nofii  his  atque  deploratis  temporibus ,  quibus  fanftx  Ecclefia  immenfis  motibus  fttgiter  agitatur , 
atque  concutitur  ;  haud  mediocrcm  conjolationem  divins  providentis ,  qtt.t  fuxm  Ecclefiam  modera- 
tur  ,  hattrire  pojjis ,  cum  illa  deploratijfima  tempora  reprsfentet  ,  quibus  inter  alia  illttd  etixnt 
accidit  infelicijfimum ,  quod  nullus  omnino  toto  orhe  Chrifliano  Catholicus  Princeps  extaret  ,  fed 
cttnfti  Reges  &  Imperatores  hsrefihus  tenerentur  impliciti ,  &  cum  Italia  ,  ipfa  Roma  ,  Roma. 
naque  Ecclefia  fub  Gothico  &  Ariano  gladio  ingemifcerent  ;  quando  ex  infperato  fufcitat  fibi  Deus 
hominem  fecundum  cor  fuum  inflar  David  ,  fervum  fidelem  ,  Regem  Francorum  ,  religionis  Ca. 
tholics  profejforem  atqtte  aeerrimum  defenforem  ,  CbriflianiJJimum  Clodoveum  :  Qtti  e  Centtlium  fu- 
perflitione  converfus ,  illud  ipfum  quod  accepit  ab  Ecclefia  Catholica  Evangelium ,  in  Franchos 
omnes  qui  aderant  ,  &  in  pofleros  feliciter  propagavit  ;  atque  demum  proxime  moriturus  ,  infigni 
pietatis  exemplo  ,  ipfttm  quod  fciret  unicum  effe  totius  Ecclefis  vifibile  caput  ,  corona  regia  redi- 
inivit ,  mittens  ad  Apofiolorum  Principis  Petri  Confcjfionem  perfuxfione  Sanfti  Remigii  Franchorum 
Apofioli  coronam  aurexm  gemmis    ornatam  . 

Dona  vero  Regum  non  folum  pretiofa  ,  fed  myfiica  quoque  ejfe  folere  ,  teflificatione  etiam  Evan. 
gelica    (  d  )    admonemur  ,    Cujufmodi    Clodovei  fuijfe    munus  ,     eventa  probarunt ;    eo   enim    ohfeqttio 

(d)  Matth.  z/ifus  efl  dans  coronam ,  oppignorxffe  regnum  ipfum  in  Ecclefis  Romans  prsfidinm  (  coronam  enim  il- 
Si  Ixm  ,  regnum   nominatam  fuiffe  ,  qui  res  geflas  Franchorum   funt   profecuti  ,     teflantur    c)    eoque     mu- 

(e)  Hinc-  nere  illud  Deo  dicare  voluiffe ,  atque  perpetuo  flabilire  :  dum  enim  fupra  Tetram  ,  Pctrique  Con- 
mar.in  vi-  fejfionem  regni  coronam  pofuit  ,  regnum  fuum  fixbili  fundamento-  firmavit  ,  ut  rerum  multiplitcs 
ta    S.  Re-  exitus  declxrarunt  . 

migii  •  Etenim   collapfis ,    everfifquc  penitus    csteris    bxrbaris  qui   invxjerunt    Romxnum     Imperium  ,    Go- 

this,  Vvandalis  ,  Suevis  ,  Alanis  ,  Erulis ,  Hunnis  ,  &  Longobardis ,  fola  corona  Franchorum  Apo- 
floliea  protetlione  fecurx ,  conflxns  ,  firmxquc  permanfit ,  mtjoribus  in  dies  accejjionibus  aufta  atque 
fplendoribus  illufirata  s  tunc  tantum  vifa  nutxre  ,  obfcurxrt  ,  &  ultimum  difcrimen  adduci  ,  cum 
ab  hsretica  labefxtlata  perfidia  ,  Apoflolico  eft  prsfidio  deftituta :  Inde  dumtaxat  (  fero  licet  iif- 
dem  intelligentibus  Frxncis  j  ipfit  confeeuturx  remedium ,  fi  eo  ,  unde  excidit  ,  revocetur  ,  ad  ipfam 
videlicet  immohilem  Petrxm  ,  Apoftolicxmquc  Confejfionem  ,  atque  denuo  fuper  illius  capitis  verticem 
honorifice  collocetur  ,  ubi  primum  a  primo  Chriflianiffimo  Rege  Frxnchorum  pofita ,  mira  claritudi- 
dine  femper  toto   terrarum    Orbe  refulfit  . 

Id  unum  cum  optent  Cxtbolici  omnes  ,  petantque  Fideles  ,  ad  idque  fcmper  fufpirct  (£• 
anhelet  msrens  in  cinerem  fedens  omni  defiitutx  folatio  Ecclefia  Gxllicxna  :  tu  ipfc  ,  BEATISSI- 
ME  P  AT  ER  ,  ajjiduts  a  Deo  prccibus  vehementius  pofcis  ,  expofcifque  potentius  indefinentihus  Ix- 
erymis ,  atque  effixgitas  repetitis  quotidie  facrtficiis  ,  immenfo  rurfum  Frxncos  dolore  parturiens , 
Aonec  ,  ut  prius  ,  ejformetur  Cbrijhts  in  eis  .  A'inutt  votis  Deus ,  (&•  ex  optato  placatus  afpiret  , 
ut  quod  omnet  cupiunt ,  alterum  tibi  excitet  Clodovcum,  cujus  ope  diu  dcpreffum'  confurgat  Fran- 
corum  regnum  ,    &  ut  olim  ,  florentijfimum    rurfum  xppxrext  ;  ficque    meliorum   vicijfitudine    rerum  , 

(f)  If.6lt  fccundum  prsdittionem    illam    Propheticam  (  i~  )  ,  pro   cinere    coronam  accipias  ,   oleum  gxudii  pro    lu- 

ftu  ,  pro  fpiritu  msroris  pallium  laudis  :  ut  rurjutn  vocentur  in  eo  fortes  jufiitis  ,  plantxtio  Domi- 
ni  ad  glorificandum:  sdifices  deferta  a  fsculo ,  erigas  ruinas  antiquas  ,  civitates  dijfipxtas  infiaures  ; 
(3;  qui  alieni  fafti  erant  ,  reverfi  confifixnt  ,  tecumque  pxfcxnt  gregem  tuum  :  Has  txntas  fecum  af- 
ferat  a  Deo  prsjlandas  btnediftiones ,  qui  modo  Sxnftitxti  tus  tomus  ifle  benedicendus  offertur  :  ut 
Isteris   in    Domino  ,  vivafque  feliciter  femper  Catholics   Ecchfis  profuturus  • 

PETRO      ALDOBRANDINO 

S.  R.  E.  DIACONOCARD.  AMPLISSIMO 
C/ESAR  BAROKIUS  Frticitatem, 


E 


? 


Xigit  a  me ,  Cardinalis  atnplifime  ,  priftins  conftiettidinis  ufus  ,  fimulqtte  prsftans  tua  digni- 
tas  admonet ,  ut  fextum  hunc  AnnxHum  tomum  Sitmmo  Pontifici  oblxtutn  ,  ejufque  benediclio- 
nc  fignatum  tibi  primum  trad.zm  ,  qui  eidcm  facrs  miniflerio  funftionis  proxime  ades ,  & 
fxnguinis  nccejfitudine  conjunftior  hsrcs ,  atque  Ixborum  participxtione  unx  conjungeris :  idque 
eo  libentius  ,  quqd  fciam  veterum  dixconorum  exemplo  ,  ^r  intcr  alios  ejus  cujus  tu  nomen  , 
&  munus  geris  ,  Petri  S.  Gregorii  Pxps  diaconi ,  ejufdem  ordinis  Dei  miniflros  non  in  facris  tan- 
tum  ,  fed  in  re  etiam  litterxria  Romxnis  Pontificibus  aflilifie ,  fi  quxndo  ab  ingrucntium  negctiorum 
turba  cefiare  liceret .  Quid  enim  grxtius  &  honcflius ,  atqtte  homine  Ecclcfiaflico  dignius ,  qttxm  fi  de 
Ecclefis  antiquitatibus  diflerat  ,  fecundum  illud  Ecchfiaflici  ( g )  :  Sapientiam  cmnium  antiqucrum  ex- 
(g)  Etel.  quiret  fapiens  ?  Exemplo  igitur  Petri  diaconi  S .  Gregorium  pie  interrogantis  ,  &  argute  qusrentis , 
39«  elicicntifque   e  fapientis  promptuario  per  dialogifmum  divina    rcfponfx ,   Pxtrem  cum   interrogas  ,    dicet 

tibi  ,  &  Pxtruum  dum  interpellas  ,  annuncixbit  tihi  ;  fietque  ut  cui  miniflerio  afiflis  ,  ipfe  mxgiflerio 
tibi  prefit  ;  beneque  verfx  vice  modo  Clemens  Petrum  Ecclcfitflicis  infiruat  infiitw.is  ,  cum  olim  a  Petro 
Clcmens  iifdcm  fuerit  cruditus  .  Ctii  qitidcm ,  &   co  r.ibil  fuit  antiquius  ,   quxm  ut  te  a  pv.cro  cptimis 

mor- 


et  aliorum  ad  ipfum  .  41^ 


moribus  tujJitttcrct,  &  velttti  in  purijjima  cera  ,  in  optima  indoh  cmnittm  virtufum-  imagines  cfforma- 
ret :  quod  quam  fclicijjimc  /it  affccutus  ,  tcfles  not  omncs  fumut  ,  qui  novells  plants  primitias  degufla- 
vimus  toto  illo  anni  curriculo,  nobit  autumno  perpetuo ,  quo  te  apud  not  reliquit  idcm  patruus  tunc 
i>.  R.  £.  Cardinalis  cum  konorificcntiffims  hgationis  muncre  a  Sixto  Pontificc  in  Poloniam  tai  tteretur . 
Sifgitur  tanta  luce   adolefcentis  tus    matutina  crepufcula    micuerttnt  ;  qualem  decet   juventutis 

■  txpefiarc  mtridicm  ,  cum  prsfertim  fulgor  tants    accejferit  dignitatis  ?   Qtto    nomine  magna  planei  abs 

te    diacoHo  Paulut  Apoflolus  (a)  ,  prsfcribens  legem  diaconis ,  exigit  ;  &  jurc   qttidem  :  nofli  enim    qm  (-i)  uTim. 

■  de  hts  tradat  martyr  Ignatius  fcnhens  ad  Trallianos:   Quid  inquit ,  diaconi,  ni/i  imitatorcs    Angelica-  3. 
rum  virtutum  ,   Dco   miniflrantes   miniflerium  purum  ,  &  immaculatum ,  ut  S.  Stephanus  B.  Jxcobo  , 
Timothsus,  &  Linus   Paulo  ,  Anachtus  ,  fe  Clemens   Petro  ?    Cum    -jero  tanta    hsc  a  quibuslibet  etiam 
tninorum  Ecclcjiarum  diaconis  requirantttr  :  quaiia  prsflanda  putas  a  diacono  primaris  totius  Orbis    Ec. 
rlcjis  ?  Satit  efl  illit ,  Jt  ad  illuflrandas  fuat   quibus    miniftrant ,  privatas  Ecclejias ,  pojiti  Jint  fupra. 

-tandelabra  ardcntes  lueerns;  ad  illuminandarn  autem  illam  ,  qus  fua  amplitudine  continct  omnw-quot- 
.quot  funt  in  Orbe  Fideles  plane  convcnit  efk  Sohm :  unde  merito ,  &  fummo  illo  gloris  tituh  iidem 
-dccorantur  ,  ut  etiam  Illtillrijfimi  nomincntur .  . 

Ad  bxc  tanta  prsftanda  cum  multa  fuadeant  atque  provocent ,  dcmeflica  te  tamen  exempla  tom- 
pellunt ,  Joannis  in  primis  patrui  tui  S.  R.E.  DigniJJimi  Cardinalis  in  quo  tanquam  in  antiqus  pro- 
bitatis  vivo  rcddito  exemplari  virtutes  omnes  una  cum  doflrina  incomparabili  miro  decorc  fulfere  ;  in- 
fupcr  &  ejtts  germani  ,  tui  vero  inflitutoris  ,  &  promotoris  Hippolyti  ,  iifdcm  plane  virtutum , 
atque  fcicntis  ,  fed  longe  majoris  dignitatis ,  nempe  Pontificatus  maximi  injignibus  exornati :  cujus  mc- 
riia  jt"ex  divitti  judicii  compenfatione  perpendas ;  cum  fervus  bonus  atque  fidclis  Jtt  ille  quem  Dominus 
fuper  multa  conftituit ,  plane  optimus  ,  <£*  fidelijfimus  hctbendv.s  cft  ipfe  fuper  omnia  bona  fua  a  Do- 
mino  ronjfitutus  .  Horum  tu  confetfare  vefiigia :  qtts-  cum  ctthon  -verfus  effe  direfla  ,  <&  longioribus 
fempcr  fpatiis  (  ut  feflinantium  cjlc  fulent  )  leviter  bvmi  prefia  vides  ;  tibi  magis  magifque  in  dies 
veloaus  currcndUm  effc  ,  ut  cvs  ajfeqiuris  ,  inteiligis :  Hanc  a  fcne  tui  amantijfimo  cum  rnunere  etiam 
ttimonitionem  acciperc  grato  animo,  ne  recufes  tVale . 

SANCTISSIMO   AC    BEATISSIMO    PATRI 

ET  D.  N.  CLEMENTI  VIII.  PONTIF.  MAXIMO 

CJESAR   BAROKIUS  S.R.E.   CARDIKALIS  TlT.  SS.  i 

Martyrnm  Kerei  &    Acbtllei  femftternam.  felicitatem  . 

PErfulvo  &  ad  pcdes   '  Sanilitatis    tua  ,  Beati/fime  Pater  ,    feptimum    Annalium   noflrorum   to-  Ex   Tomo 
;num    dcfero  ,    fed     tardius    quam   folebam  :  vix  enirh  tandem    aliquando    cmcrgere    licuit    ex  VII.    Atl- 
muharum    difficultatum    veluti  fpinetis ,  quihus     explicandis    diu    mu/titmque     laboravi.     His   tialfum  c 
accejjit ,    quod  hoc  tomo  potijjimttm     narrentur  multiplices    Romans     Ecclc/is.    srumns  ,    nimi- 

rttm  exilia  &  neces  indignijjims.  Summorum  Pontificum  a  feditiojis  hominibus  profeifs  , 
qui  Jicut  iinpic  ,  ita  <&  ambitiofc  -m  Scdem  fe  Pontificiam  intruferunt  ,  nec  minut  ,  fed  mul- 
to  ctiam  magis  ab  illorum  Principum  temeritate  &  audacia  ,  qui  fuos  limilcs  tranjilire  ,  Cg* 
ad  ca  qits  ipjis  conceffa  non  efient ,  mantfs  admovere  non  dubitarunt  ;  quibus  incommodis  accef- 
ferunt  bxreticorttm  &  jchifmaticorum  adverfus-  Ecchjiam  Catholicam  machinationes  &  doli  ac 
vexationes  aj/idux .  His  igitttr  luiluo/is  narrationibus  pcrtexendis  flylus  noflcr  etiam  retardatus  atque 
defatigatus  efl  . 

Sed  quoniam  in  illis  quoque  voluminibus ,  qus  haftenus  a  nobis  funt  edita  ,  complura  ejuf- 
Acm  gcncris  argumenta ,  aut  ccrte  nor.  valde  dijfimilia  acciderunt :  vereor  nc  parum  idonea  bu- 
Jtts  dilats  cditionis  excufatio  a  me  afferri  videatur .  Quare  ut  vere  &  libere  djcam ,  honores  ^* 
dignitates  coaccrvats  ,  qiiibus  brcvi  tcmporc  immeritum  me  <&  nihil  tale  cogitantem  cumulafli , 
tucindo  ©•  expedite  currenti ,  tanqttam  laxs  nimis  ©*  laciniofs  .veftcs  impedimento  fucrc  partim 
ipfa    rei    natura ,  partim    novitate . 

Primum  enim   me  Kot.rrittm  iuum  t&  fancls  Sedis  Apoftolics    crcafti  ex   primo  ordins  eorum    qtti 
Httmer.irii    dicttntur :    cujus  fane  dignitatis    indumcnta  etfi  inflituto  noliro    non  plane  aliena    videren. 
tur  ,    quod    tamcn     effcnt   inrongrua  volttntati ,  impedimento  potius  quam   tegumcnto  fuere  ;    &.oneri, 
quam  honori .  Uhi    vcro  amplijjims  dignitatis  laxiora  fttjioraque     omamcnta    pttrpurs   addidifli,    curfus 
noflcr  novs  vits  nexibus  implicattts ,  jam  mttlto   magis  efl  retardatus  ,  adco   ut  mihi   non  fccus  ad   Da- 
vid  (b)   acciderit  ,    dum    regiis    indutus    armis     inccderc     non   valcrct:    co    quod    (  ttt  ipje    dicehat )  (b)  1, 2?-?» 
confuetudinem    non     habcrct  ,     qtta    co   niagis     ipfe    carcham ,    quo    longius    aberam  a    propojito:    fla-  T_ 
tucr.xm      cnim  ,    votifque    nttncupatis  <&    iteratis   fspe  firmaveram  (  tcfiis    efl    Deus  )    in  privato  illo 
Jimplicique    vits    gentre    optime    inftituto  <&  hatlcnus   feliciter  dufio    bene    prscinftum    mundi    contem- 
ptu   &     expeditum  ufque  ad    ohitum  permancrs  ,    ttna  cumjob  iila  decantans  (c):  In  nidulo  mco  mo-  (c)  Job.xa 
riar  ,   >&  /itut  palma   muhiplicabo     dics :    Qus  diminutione    eorum  qus  deorfum  funt  foliorum  ,  proce- 
ra    extollitur    cslum  vcrfus    duhibus  facunda  fruflibus  . 

Illud     infupcr  Sapientis  (  d  )   ajfiduo  mente     volvens  r  Exiguo    conceditur    mifericordia  ,   potentcs  W)  ^aP'  °' 
fiutcm     potenter  tormcnta   paticntcr :      &    quod    Dominus   comminatus    efl     (e)  Judicium    fubituros  '  e  \  Marc. 
fore   gravius    atque  durius ,   majoremqtte   condemnationem     accepturos  ,    qui    primas    indigne    cathsdras  n.Luc.io, 
cccupant ;   libenfius  rne  ,  Jicut  &   tutius  ,  intra  domsflicos  parictes  continebam :  pcrterrebat   namque  me 
muho    magis  illtt ,    qttam  videre  meditabar ,  manus   (C)    hominis    contra    candelabrum    in  panete  ptt-  rf\    J)an. 
blico ,  in    ipfo    Ecclejis    albo  fcribcntis ,    flatcram    &    pondera    prsfcrentit  ,    quibus    expendendi     tffsnt   *. 
cmnes    ad  Cardinalatus    dignitatsm    ajlttmtndi :     altam    illam  ,   inquam  ,    S.    Bernardi  (  g)    ad    Eu-  r  a  \    gcr. 
gcnium    Papam    fcriptam  conjideraticnem    ob  oculos    omnium  pojitam    una  cum  refii    judicii  Jlatera  &  nartit  ad 
ponderihus    Sancfttarii  :    qttibus  Ji  quis    appenfus  invcniatur    mimts  hahcns ,   ut   adulterinus  procul  cji-  Ewen.lib. 
ciatur  ac   reprohctur  .  . 

Ea  quidcm  tam  multa  dum  quis  prudens  perhgit  ,  atqtte  adeo  magna  ,  miraque  &  difficilia  , 
arduaqus  conjidcrat  ,  cademquc  plurima  nttmero  &  dtverfa  recenfet  ,  ac  mente  fcrutatur  eminen- 
tsm  fitblimemque  vmnibus.  abfolutam  numeris  fanfiitudinem  vits  ,  quam  cxigit  durus  cxattcr  ab 
eo    qui  eligsndus    efl   Cardinalis  ;   neccfie    ejl ,    ut    timoTe  pcrterritus ,   propris  confcius  imhecillitatis , 

Apparxttis  in  Bawiium  G  g  g    1  ^'* 


4io  Epiftote  Baronii 


defpondsns    animum  (  quod  nonniji  cutn  fummo    fxlutis  stcrns    dtfcrimine     adto   eslft  pelantur)  omni- 
;;o    rejiliat  ,    pcnitufque     refugiat  ,     atque  etiam  prccibus    pericu'um  redimat  ,   illaque     Loth    verba  pro- 

(a)  Genef.  ferat  (a  )  :  Non  pofium  in  monte  falvari  :  ne  forte  apprehendat  ms  malum  ,  C?*  moriar  ,  EJl  civitas 
io.  h/ie    juxta  ,  ad     quam  poffum    fttgerc  ,     parva ,    cb"   falvxbor    in     ea  :     quam    jure    dixertm    privxts. 

(b)  Pf.gi.  vits  confugium  ,  ljla  quidsm  prttdcns  :  fed  vir  infipicns  (b)  non  cognofcet ,  &  fiultus  non  intelli- 
(C)  Greg.  get  h&c  :  jure  enim  congcmuit  Gregorius  Theo/ogus  (c),  quorumdxm  bominum  injipientium  ignoran, 
Hazianz,  tia  fxttum  cffe  ,  ut  qus.  ardua  &  srumnofa ,  vallata  ftricu/is  atque  mo/efliis  Ecc/cjixilicx  dtgnitas 
orat,  asi  Jit ,  eadem  lata  ,  ampla  ,  ac  plane  rcgia  &  Jingularis  ,  plcnaque  voluptatibus  judicetur  .  At  non  itx 
patr.  fapicns  cunclx  dijudicans  ;  addenfqv.c  fcicntixm  ,  addit  dolorem  :  cum  pluribus  ccrnit  exemplis ,  iftiuf- 
(i)  Job.  9.  modi  fafce  omnes  fanttijjimos  viros  nimium  prsgravxtor  &  turvxtos  cffe  pondere  ,  qtio  portant  (  d  ) 
(tjJob.iG,  Orbem  ;   atque    robuflijfimos  licef  (e)  gemuifie  gigantes  fub   cquis  , 

Iflx  ,  inquam  ,  confidcrans  ,  non  cfl  qticd  queri  pojjis  ,  Pater  faniliffime  ,  quod  Santtitati  tus. 
ipfe  adeo  videxr  reluclatus  :  fed  Ji  liceref  ,  effst  mihi  jure  expojlulandum  ,  quod  cum  a  prsdeccffo- 
ribus  tuis ,  qui  me  a  privats  vits  fortu  abilrahere  non  fcmel  voluerunt  ,  tamen  quam  deprecx- 
tus  cfie  obfmucrim  honcrum  immunitatem ;  a  te  vero ,  a  quo  mtgh  amari  fcirem ,  nequaquam  po- 
tuerim  impctrare :  fed  quo  mei  amantiorem  (  venia  petita  dixcrim)  co  violentiorem  cxpertus  Jim , 
turn  per  tuot  feorfum  abreptus  ,  cubicuh  claufus  ,  vixque  tandem  ut  audirer  ,  multum  rogans  ,  ad. 
milfus  ante  confpeclttm  tuum  Angelis  reverendum  ,  poft  ■  meam  defenfionem ,  abs  te  refponfum  il- 
lud  unum  tantum  acceperim ,  quo  robufta  voce  diram  anathomatis  protulifti  fententiam  ,  Ji  am- 
flitts  rejiftcrem  ,  £9*  niji  pcnitus  acquiefcercm  .  Qitem  non  terruiffct  ,  ac  non  pcnitus  dejeciffet 
atque  prollraffct  talis  erumpcns  e  c<gh  repente  tanto  fragore  tonitrus  ,  fulmen  sterns  damnatio- 
nis    exphdms  ? 

Ita  fubxctits  ,  etji  manus  dedi  ,  non  sqtte  anitr.um  •  Ji  er.im  licuijfet  ,  retraxiffcm  illas , 
,(■>  Genef,ficut*  Zara  ({)  olint ,  dum  e  materno  utero  prcgrcffurus  ,  ubi  fe  altera  mxnu  vinitum  coccino 
,It  fenfit  ,     primigcnia    non    curans ,    eam     retrahcns  ,    cuiidcm     repetiit    uterum    malle    fe    non  nafci    Ji- 

gnificans   ,     qttam    vinclum    purpura    progrcdi  .    Sed   Jiait     naturs     tandcm     ille     cejfit     impcrio  ,     qui 
fupra    naturxm     quiddam    acimtraticne     dignum    vifus   fuerat    operatus  ,    ita    &    cgo     legibus     Chrifii 
a->)  pr  31 1<  obtemperare     eoacltis  ,    tamquam    abnrtivus   fum   projeflus  ( g)   ex    utcro  ,    illo    videlicet  ,    in     quo    fe- 
mel  conceptus     fpiritu ,    cupicbxm    formari  in    virum  perfehnm  ,    nec    cxire    doncc    trxnsfsrrer   ad   tu- 
I     r  multtm  (  h  )  ne   oculus    me     viderct  .   Maternum    jure    dixerim    uterum     domum     tllam ,     in    qua   pnft 

,nj  Job.io.  conccftionem  tl/am  meam  coalcfcere  cum  fratribus  meis ,  diemque  extrcmum  claudcre  abfque  ali- 
qr;a  lucis  ufttrx  ,  fulgore  videltcct  cujttfirhet  dignitatis  ,  in  mcntis  firmo  propcjito  crat ,  ne  illui 
ii)  Job.  3.  atidirem  mfauilum  (1):  Quxre  mifero  data  efl  lux  ?  Lux  enim  (  inquit  S.  Grcgorius  k)  mife- 
!k)  Greg.  ris  datur ,  cum  {&*  tolerare  honcris  munera  compelluntur  .  Cum  ergo  tanti  etiam  Patrts  fententiz 
Morxl.  libj  noniiji  mifer  homo  ex  collatis  lcncribus  cenfeatur  ,  pro  hujufmodi  minime  gloriabor  . 
5.  f.l.  Qriod  Ji  gloriari  licct  (  dicam  cum  Apofiolo    l)  libenter  g'orix!wr  in    infirmitxtibus    mcis  ,  ut   inhx- 

(\)    1.  Cor,  bitet  i»  me  virtus    Chrifti :  proptcr  qv.od  p/areo   mihi  in  infirmitxtibus   meis :   Utpote  qust.  Jint  verajignx 
ii.  divins  vocationis  ,    ejttfdem    Pauli    ita    (lyh  formata  (m  )  :  Videtc    vocationem    veflram  ,  fr.urss  ,     quix 

{w.)  l.Cor,  non    multi  fapienlcs   fecundum   carncm  ,  non  mulli  potcntcs   non  multi  nobiles  ;  fcd  qus.-  ftitltx  funt  mun- 
j .  di  elegit    Veus ,    ut   confundxt  fxfientet  ;   &  infirma  mundi  elegit   Deus  ,  ui  confundat  fortix  ;    &    igno- 

bilia  mundi  &  contemptibilix  ehgit  Deus  &  ea  qus  non  funt ,  ut  ea  qus.  funt  deftrucret  ,  ut  r.on 
glorietur  omnis  caro  in  confpeclu  ejus  .  Ous  omnix  humans  imbectl/itatis  fignx  notis  amp/tffimis  in 
mt  expreffa  cognofcens  ,  Ji  vnluero  pro  hujufmodi  ghriari  ,  non  ero  mfipiens  .  Quo  ctiam  fenfu  licebit  & 
r  I  6  Wud  ejufdem  Apoftoli  apptjite  ufurparc  ( n ) :  De  cstero  nemo  mihi  mohftus  Jit :  fttgmata  enim  Dorni* 
'  '  '  ni  mei  Jcfu  Chrifti  in  Corpore  mco  porto ,  illa  inquam  a  Pxuh  eo  modo  imbccillitatis  r.otis  defcri- 
pta ,  veluti  indiccs  divins  vocationis  charatleribus  Apcflolicis  exarata :  quibus  imprejfus  &  injignituc 
mxgis  exulto  ,  Dco  grattas  agens  ,  quod  nihi/  in  his  fit  quod  humana  induftria  Jibi  tribuat ,  fed  totum 
Jibi  vcndicet  dtvtna  frtvidcntix  ,  ad    hcc  mor.er.s  tus  ,  Clcmcns  ,    clementis  abundantiam  . 

Cujus  rei  gratia  ,   magnx  eft    miht  parta  de  pxtrocir.io  d*vino  fiducia  ,    eoque    major ,   quo  fidejuf- 
forcs  vidcar  natfus0Apofio/os  fuis  fcriptis  id  ipfum  pollicitos  :    nam  Paulus    (o)-'    Qui  capit     (  inquit  ) 
(0)  Philip.     in  vobis  opus  bonum  ,  perficiet  ufque   in    diem  Chrifii  Jefn .      Ae    rurfum    (p)   :     Fide/is     cil   qui    vo- 
1.  cavit    vos  ,     qui    ctiam  fxciet .    Addidit    vero  &   Petrtis  (q):    Qni  vocavit    nos ,   ipfe    perficict ,   confir- 

(p)  1.  Tef-  rnabit,   foltdxbitquc  ,    Qucd  non  pro  me  tantitm  ,  fcd  squum  efl  id  ipfum  fentirs  pro  omnibus    aliis  quos 
fal.%.  unx  fimui  amplijfima  dignitate    donans  in  facrum  Cardinalium  collegium   cooptafii , 

(q)l.Petr.  Tu  cnim   eofdem   qttos  conceperas    divino  fpiritu  ,  diu    mentis  utero  continens  ,  Jimtd  ipfos    pariter 

5.  pcpcriili :  Tu ,    tnquam  ,    qui  nihil  inronfnlto  numine     aggredi  ,    &    xnnuente  profequi    atquc     perficere 

confuevcris  :  Ttt  ipfe  ,  a  qua  nulla  afiio    prscot ,  fed  afidnitate    precum    &    conjiderationis     maturitate 

(r)    Excd    decottx  proccdat  ,    ut  fapicns  architcSfus  ,  vidcris  fuper   illas  fexdecim  bafes  argeutexs  ,   quas    Befeleel(r) 

6    <*•  xf'  divino   fptritu  plentts  flatuit   ad  tabernxiuli   angulos  municndos  &   exornandos  ,   totidcm   modo    deftiper 

erigere  voluiffe   co/umnas .  Quo  nomine    cttm  cx   toto  Orbc  Catholico   gratixrum  tibi    infonent  aitiones  : 

quas    ego    digne  repsndam ,    quod   me  hnge   immeritum   una  cum  cis    ad    tantam    fublimaveris     dignitx- 

tcm  ,     C9"   ad  tam  fublime  fafligium   honoris  liiet    indig-num    evcxeris   ?     infimum  affumpfcris     itt    cmi- 

■ncns    illud  collegium    Apofloltcum  ;  infirmam   vero    ilxtueris  in  tsmplo  co/umnam  ;  obfcurum  licet  ,  /uccns 

tamcn    &   ardcns  crexerts  fupra  fxcrofxnclum  altare    candclabrum  ;  vilem   rudemqne   lapidem  in    Rxtic- 

nali   collocaveris    cum   cxpo/itis  lapidibtir  pretiojis  ;  anncxusrifque  debilem  Ecclejis  fxntts    cardinihus    H- 

lis  ,  fuper  quos    qus  funt  in  terra   cslcque    vertuntur  ?   lfla    tar.ta  confidsrxns ,  longe    me  imparcm    effe 

fcntio  ,   ut  digne  pro  eol/xto  munere  fattsfaciam  . 

Augcnds  vero  &  ea  qitoque  ex  pxrte  multiplicands  funt  magis  gratixrum  xtliones  ,  quod  ad  men- 
furam  hcnam  &  confcrtam  ,  coagitatam  ctiam  &  fuperfiuentcm  aditceris  :  bts  enim  me  cum  alterum 
i,ie  ,  mciim  unanimem  ad  eumdem  amp/iffimi  honoris  gradum  cxtulifli  ,  quodammodo  prcvexific  vidcris  i 
dttm  fcilicet  Archiepifcopum  Avcr.ionenfcm  al/egeris  Cardina/cm  ,  Apoflolicum  virum ,  formam  antiqus. 
probitatis  ,  cui  a  fpirituxlibus  incunabu/is  fuiffe  nexibus  individus  charitatis  ohilriflum  glorior  ,  fra- 
tremque  meum  vcre  effe  germanum  exulto  ,  ambos  nimirum  eodcm  parcnte  ,  viro  illo  plane  divino  Phi- 
itppho  Nerio  fecundum  ffiritum  generatos  ,  ejufdemquc  ftixtffe  ubcra  matris  ,  licet  ipfe  prtmogemti  prs- 
rogativx  prscedat ,  atqtie  mu/to  nragts  mcritis  antecellat ,  cv.m  in  ipfo  virtutum  progreffu  sjits  rcjpeclu 
ego  quxji  pcdcs  (  ut  vettts  prcverlium  hxbst)  ad  Lydium  currum  extiterim  :  a-dco  ut  vix  luucrit  oev.lis 
tonftqm  ipfum  ardua  altaquc  virtutum  petentem  ,  nedum  squis  paffibus  affeftari  :  ut  folatium  /it ,  ejrts 
fxltem  imprcffx  relicta  veftigia  fequi ,  eifque  injificre  in  reliqtto  qui  fuperefl  vits  ctirfu  jam  ad  ter- 
minum  prolabcnte  . 

Ad 


ct  aliorum  ad  ipfum. 


421 


M  multiplieem  rurfus  grxtiarum  aftiuttem  cx  t.tntx  bencficiorum  redundxntix  in  cbxrtis  noflris  ve- 
'"{'  ttt  x/vco  jujitcr  fiuxurxm  ,  illam  baud  mediocrem  adjicimus  ex  co  beneficio  fimul  addito  ,  quo  vo- 
luifli  e[fe  bsns  confultuui  futurs.  Annalium  fcriptioni  :  adeo  ut  qttcm  ad  dignitatem  p'omoveris  non 
amoveris  ah  inftituto  i  ncque  cum  vocaveris ,  revocavcris  a  c&pto  fcribendi  munere  ,  fed  opus  urteas 
quod  exoptes  ad  finem  pcrduci  j  cui  up  folicitius  vacem  ,  vacare  mc  vclis  ab  mgruentibus  ncgotiis  me- 
liori  pxrte   diei ,  quam  ab  intcrventorihus  liberam   cffe  juheas  ,  ^r*   Atmalibus    intcgre  cufloditam, 

Cujus  rei  gratix  &  bic  ipfe  tomus  ,  qui  feptimus  mibi  nafcifur  partus  ,  &  poflremus  timehat 
facundn  clxudere  mxtris  uterum  ,  tibi  l&tus  xccurrit  oblxtus ,  ita  jam  de  frxtrum  futura  propxgatione 
fccurtts  (  qnxntutn  tamcn  in  humxnis  rebus  fecuritxs  effe  pojfit  )  cxultar.s  parittr  ,  quod  &  tux  beni- 
gnitxte  progreditttr  fxnftorum  Mxrtyrum  titulo  gloriofus  ,  inccdens  flipxtus  txntis  c&leftis  curis.  Senato- 
ribus ,  fepttts  nempe  altero  latere  Kereo  ,  altero  Acbillco  Pctri  difcipulis ,  decoris  triumpbalibus  pal- 
mis  atque  coronis  ,  quos  datot  in  itinerc  comttes  ,  fuos  etixm  cupit  effs  patronos ,  atque  perpetuo  apud 
Dcum  intcrcejfores  , 

Finem  vera  dicendi  fxfturus  ,  Pater  fanftijfime  ,  attdi  ,    rogo  ,  qu&  adbttc  maxime    cupcrem  fuperad- 
jici  ,     Ad  tantum   bonoris  verticem  fuhlimatus  ,    tibiqtte  ipfi  ut  magna.    aquiU    iuflrxnti    Orhcm   pullus 
inexpertus  inb&rens  ,  abs  te   peto    duci ,  doceri  ,  atque  juvari .    Tu  refta  ducas   calum   verfus  ,    ne   de- 
clinans  ad  dexteram  five  finiflratn  ,  vsl   profperis   ventis    allever  ,    vel  dcprnnxr    advsrfis  :    Dacsas  pa- 
riter  qu&  furfum  funt  fxpere ,  non    qus.  fuper  terram  ,    oculofque  ad  Solem  illum  juditis.   fixoi     tenere  , 
neque  dtorfum   ad  ex  qux  funt    mundi   habere    refpeftum  :  Juvefque  adminiculo    alarum   tuarum  ,  im- 
ponens    dehilem  fuper   bumeros  fortitndinis    tu&  ,  qttibus   Orbem  quoque  fuflentas  :    ut    itx   x  terrx  fubli- 
tnes  divina  petentes    ( fecundum  quod  ait    Apoflolus  (a)  revtlatx  facie  glorixm  Domini  fpeculantes  ,  in  (•1)   i'Ccr. 
tav.dem  imxginem  trxnsformemur  a  claritate    in   claritatem  ,   tamquam   a   Domini   fpiritu ;    e   prsfenti  3* 
videlicct  claritudine  purpurx   ad  flolas   illxs  candentei  ,  dcalbatas   (b  )  in  fanguine     Agni :  ficque     per  (o)  Apoc.y. 
ajcenfum  purpureum   i/ium   perveniamus    ad  reclmatorium  (C)   aureum ,    beatxm    illam  rsquiem  ,   ubi  (c)Cant.$. 
Deus  cum  Sxnftis   fu  is  in   tternum   regnxt  . 

Demum  vero ,  Summe  Sxcerdos  ,  oblxtum  feptimum  hunc  Annxlium  tomum  ,  nov&  primitixs  digni- 
tatis,  vetcris  vero  xgriculturs.  fruftus  ,  tux  benediftione  dignum  rcdde  divino  confpcftu :  ut  cum  per  c*m 
Deo  ipji ,  cui  in  primis  offertut  ,  fit  grxttts  ,  gratix  divi/tx  concilictur  auftcri  t  Vxle  ,  Bcatijfime  Pa- 
tcr ,  teque   mente  reftx  gradientem  m  omnibus    viis  tuis  Deus  cuflodixt   femper  . 

SANCTISSIMO   ACBEATISSIMO    PATRI 

ET   D.  N.  CLEMENTI  VIII.  PONTIF.  MAXIMO 

CESAR   BAROHWS   S.   R.  E.    CARDIHALIS.   TIT.    SS. 
Martyrum  Herei  &  Achillei  ,  fempternam  feltcitatem . 


ON    eadcm  celeritate  ,   BE  AT IS S  IME    PATER,    qux  cmptus  efl  cudi ,   oftxvum  Jlnnx*  r      t      o 
lium   tomum  profequi  licuit  &  abfolvere :  etcnitn  qu&   vel  cogitarc  nec  potuifiem ,   impedimen-  VTTT     A 


VIII.  An- 
nalium. 


Kum. 


Cor. 


ti. 

(h)Ambrof. 
in  Auxent. 


N' 
ta   wtercejfere  .    Siquidcm    tmpcrtuno   repente   excitxti  clxjfico  ,    e  pralo    ad   pr&lium   evocati 
unx  cum  facro    Collcgio    longe   diverfas  ab  inflituto  fubire  curas  coafti  fumus  ex  tmmincmi 
bello  ,   quod  dijfimulari ,   aut  evitxri  non   potuit :    legitimx    enim   precedente   caufx    non   mcdo 
juflum  ,  fcd   Qr  necejfarium   judicatum  fuit  :  quod  dr  fanftificatum   (d)  fxcerdotxlibufque  tuhis  ,   morc  (A\  ijier  < 
majorum    (e)    indiftum  efl ,  cum   in  facro    illo    Quirinali  Patrum    confejfu ,   quot  funt  ea   de   re   dift&  t-    > 
fentcnti&  ,  tot  audit&  funt  tuh&  ,  immo  tonitrus  atque   vibrata  c&littts  fulmina  i  in  promptu  omnes  ha-  ^e)     ^ 
ientcs  (  quod  monet   Apoflolus   ( {)   omncm   ulcifci   inobedientixm  . 

Quis  umquam  ex  nubis  &quo  animo  px/furus  ejfet ,  antiquxm  Petri  h&reditatem  invadi  ?  Rsnuit  tf' 
penitus  Kaboth  (g)  paternam  tradsrs  b&reditatem  Regi ,  eam  equx  licct  compenfatione  pofccnti  ,  di- 
eens :  Propitius  Jit  mibi  Deus ,  ne  dem  h&reditxtem  patrum  meorum  tibi  .  Eligens  Ixpidibus  mxgis  ohrui 
quxni  pccuniis .  Quod  egregie  faftum  meruit  fanftorum  Pxtrum  pr&coniis  cchhrxri  ;  quin  &  S,  Ambro- 
Jius  (h)  voluit  illud  etiam  imitari ,  cum  in  Rumanum  Imperatorcm  Ecclcjlxm  invadsntem ,  itx  efl  fx- 
cerdotali  libertate  lotutus  :  Ahfit  a  mc ,  ut  trxdxm  Pxtrum  h&reditatem  ,  hoc  efl  h&reditatcm  Dionyfii  , 
%ui  ia  exilio  in  cxufx  fidei  dcfunftus  esi  ,  &  h&rcditxtsm  Euflorgii  tonfefforis  ,  h&rcditatcm  Myroclis, 
(jr  omnium  retro  Epifcoporum  .  Rejpondi  quod  facerdotis  efl :  quod  lmpcratoris  cfl ,  facixt  Itnperxtor . 
Paratus  nimirum   &  ipfc    pati  ,  quod    Kahoth ,  fi  fxceret  ille  ,   quod    Acxh. 

At  quomoda  non  mxgis  folers  ac  promptus  vindcx  deberet  cxurgcrc  (  nt  fecit )  Petri  fucccfior  ,  Chri- 
fii  Vicsurius  ,  ut  CbriHi  Jimul  &  Petri  atque  omnium  pr&dectfiorum  Pontificum  xntiquitus  ohlatam  ,  re- 
cens  ahlatam  vcndicaret  h&rcditatem  ?  Quomodo  non  vel  ejufdem  Pctri  accenderetur  exempla  ,  qui  non 
ob  ocrupxtum  xmplijfimum  patrimonium  ,  fed  ob  nummulos  quofdxm  de  vendito  xgro  frxudc  retentos  , 
in  Anxnixm  (i)  atque  Sapbiram  feverus  ultor  exurgens ,  eofdcm  mox  quot  vsrbis  ,  tut  ultricihus  ja-  /;< 
culis   confojfos ,   mortuos  proflravit    in   terram  ? 

Exurrcxit   ipfa  Sanftitxs  tux ,    ttt   debuit  duplicihus  potcns   armis  ,    quihus    tamen   terrorem  ineute- 
ret  potius  quxm  ftrirct  s  non  Jxnguincm  ,  fed  falutem  Jitiens  animxrum  i  dchellxre  txntum  Jludens  tni- 
quitxtsm  ,   fuhigere  culpam  ,   fuperxre   peccxtum  ,    atque  fugare   difcordiam  ,    vindicxre  vcro  juflitiam  , 
eamque  folutis    ccmpedihus    rcddere    liberxm ,   ut  fuum   unicuique  lihere   reddcret  .    Qupd    ut  pr&flaret ,   (k)    Hcbr, 
omnem  in  primis  fiduciam  in  Ecclefi&  precibus  atque  lacrymis  collocavit ,  probe  fcitns  ,  fanftos    (k)  per   ti. 
fidtm  viciffe  rcgnx,   armorum  vero  ,  fi fola  fint  ,  inutilcm  effe  ufum.  nec  fxtis  digna  quihus    viftorix  ad-   (1)    Varro 
fcrihatur :  nxm    &  apud  xntiquos  Romanos   illud    loco  proverbii    ejfc   ufurpatum ,  auftor    efl  Varro  (l ) :  de  re  rufi. 
Romxni  fcdsndo  vincunt .  Apud  Cbrtflianos  vero  illx  frequentiori  ufu  rsceptx  parxmia  :   Ecclefix   Ixchry-  (mjl.Cor. 
mis  fupsrxt    xdvcrfxrios  ,.fscundum  illud   Apofloli      ( m)  :   Cum    infirmor  ,    tunc  fortior    fum  ,    In   quam-    11. 
fsntentiam  idem  dicit  (  n  )  :  Armx   militi&   noflr&  non  funt  carnalix  ,  fed  Dco  potentia  xd  dcflruftionem  (n;  1,  Cor. 
munitionum  .   Qjtod  plxne  eventa  ,   qu&    vidimus  ,  psrfpicue    declxrarunt  .  10. 

Accidit  quxfi  miraculum  x  Dfo    (    his  lihcnter  utar  divin&  Scriptur&  (0)  verbis  ut   Ferrarix ,   fcrrex  (0)  %.  Reg. 
plane  civitxs  finc  ferro  fucrit  expugnxtx ,   ipfo  totum  id  agcnte  ,    qui  dixit(p):   Ego  ante  te  iho  ,  glo-  14. 
riofos  trrr&  humilixbo  ,portxs  &ras  conteram,  veftes  fcrreos    confringxm  ,    Ut   plane  tdem  qui    Pstro   ( <] ;   (p)  lf.  4% 
xperuit  portam  ferrcam  ,  Fcrrxri&    portxm   Petri  patefecerit  fuccefiori .    Grxnde  opus ,  acplanc  divinum      (qt  Aft.ti. 
jecundum  Bxvidicnm  illud  (r )  :  Qitis ,  inquit ,  dcductt  me  in    civitxtcm  mttnitatn  ?  Nonne   tu  Deus  ?    (r)  Pf.  59 

Citjus 


Aft.  5, 


4^ 


Epiftolae  Baronii 


Cujus  fatli  mxgnitudine  fuperatut ,  mentis  quodam  excefiu  pr&  admir.ttione  cxptus  ,  ewn  admirante  Prtt' 

p)  if,6C,    pheta.  clamare  compellor  (  a  ) :    Quis   audivit  umqttam   tale?  Quis  vidit  buic  fimile  ?  Antequam   venirct 

partus  ejus  ,  pcpcrit  mafniliim  :  Cum  videlicet  nullis    pr&cedentibus   dolor>bus    p.trtus  ,    qttibus   in    belle 

ex  cedtbus ,  rapinis  ,  inccndiis ,  aliifque  innumeris    mxlit  vix  tandem   pari   vittoria  confuevit ;  admira- 

(b)  Job.iC  hili  Dei  manu  obflctricante  (b)  ,  cadem  l&ta  atque  jttcunda  omnique    ex  parte   perfctix  fit  parta    vitta- 

ria;  adco  ut  etiam  qui  vifus  efi  vinci ,  viccrit ,  &  dc  fuperxta  a  fe  injuflitia  ,  fumnta  gloria  triumpharit . 

Sed  quid   amplius  ?  (  excufet  fi    longius    exultans  ncfcia   frsni    excurrit   oratio  )    quafi  tanta  h&c 

(C)  X.  Cor.  parva   atque   exigua  efient :  idem  benignus  Dominus  ,  qui  (  ut  eit   Apofiolus  (c  )  multiplicat  femen  no- 

«f  flrum ,  <&   attget  incrementa  frugum  juflitis  noflra ;    ex  copiofe  fufa  ah    Ecclefia     lacrymarum    femente 

(dlPf.JXj.  (  fecundum  illud  Davidicum  (d);  Qui  feminat    in   laehrymis  in   exultatione  metet  )   auxit    mirum   in 

modum  ,  endem  anno  ,  publics.  proventus    hilaritatis  ,     cumulavitque    acervos   frugum   l&titia  ,     tum    ob 

rnultiplices    adverfUs  Turcas   cbtentas  vifiorias ,    tum  etiam   cb   maximum  donum  illud  quod  optari  tan- 

tum,  fperari  vix  quidem  aliqttando  potuiffet  ,   cunt  fancita  ejl  pax  perpetux  inter  Cbriflianos  potentif- 

fimos  Reges   immortali  atque  implacabili  odio  inter  fe  halienus  dimicantes  ,  quo  nomine  jttges  funt  Dco 

ab    univerfo   Chrifliano   Orbe  grati&  pcrfolvends.  , 

Sed  hdbcnis  jam  oratio   coereenda ,  atque  tandem  ,   fero  licet ,  co  unde    digrefia  efl ,   revoeanda  ,  ttd 
excufationem  videlicct  de    tardiori  editione  offavt  hujus  Annalium  tomi ,  non  tam  tui  caufa  inflitutam , 
qui  omnia  mclius  nofli ,  quam  eorum  qui  me  debitorsm  m:o  fcripto  convcniunt  ,  quo  promiferim  ,  annis 
(c\  Matth,  finZul's  finguhs  tomos  edere  ,  Juflam  meam  excufationcm   ipfi  accipiant  ,  aufiam  fupplici   rogatione  ver- 
J  his  Evangelici    dcbitoris  dicentis  (e):  Patientiam   h.ibe    in  me  ,    &    omnix   'reddam    tibi .   De    his    vero 

qusi  ttt&  dcbco  SanElitati  ,  qitod  adeo  magna  fint ,  ut  nulla  fpes  fit  quovis  tempore  ,  vel  quibufvis  offl- 
ciis  a  me  poffe  diffolvi  ,  venia  mihi  prorfus  roganda  eil  ;  ita  tamen  ,  ut  fignum  aliquod  memoris  & 
grati  animi  fit  interdum  pr&fiandum  . 

Cujus  rei  gratix  ,  ob  recens  in  me   eoUatum  honorificum   Bibliothecarii    Apoflolic&  fedis  munus  ,  ei 
eongrtium   donum    offcro  ,    Libritm  fcilicet ,  veluti  fruclttm  perceptum   ex    latifundio  ,    quod  cxcolendurm* 
(f)   Nxm,  aeccpi  ,  primitias  (f)   ipfat    debitas  facerdoti  ,  qui  cas  primum    offerxt    Dco-omnittm  bonorum   auclori , 
y,  deinde  vero  in  fuum   convertat  ufum  ,  parans  ex  iis  lautiflimam  fibi  mcnfxm ,   cx   rcbus  pr&clare    geflis 

fantitffimcrum  fr&decefiorum  Pontificum,  pr&fcrtim  vcro  cjus  qui  in  limine  primus  occurrit  magni 
Cregorii ,  atquc  Martini  pr&rogativx  martyrii  tcr  Maximi  nuncupandi  ,  quihus  vefcens  epulcris  opipa- 
re  ,   &  de  reliqttiis  difpertiendis  in  populos  cumtfles  Apoflolicos  cophinos  fragmentorum  , 

Accipiat  igitur  Sanflitas  tua  a  me  oblatum ,  Clcmens  OEtave ,  oftavo  anno  tui  Pontificatus  ,  Oli.t. 
vum  bunc  Annxltum  tomum  eodcm  myflico  numcro  ,  it.i  Deo  difpoiientc  ,  tertium  repetito  feliciter  con. 
fignatum,  Hepcnde  Apoflolicam  Lencdicjionem :  qua  roboratus  reliquos  etiam  tomos  annii ■  fingulis  pro 
nttmero  reliquorum  annorum  lon^xvx'  tus.  exrrefcentis  statis  poffim  abfolvere ,  &  Sanffitati  lu&  pari 
numero  ,  tributi  ratione  perfolvere,  Vale  Bcatiffime  Pafer ,  ieque  Dcus  univcr^a  Ecclefii  femper  profu* 
turum  ronfervet . 

CiESARIS     BARONII 

S.    R.  E.      PRESBYTERI        CARDINALIS 

Tit.  SS.    Martyrum    Nerei ,    &   Aehillei ,    &   Sanil&  Scdit 

Apoflolic&  Bibliothec.irii  ,  .j 

Pro  Annalibus  Ecclefiafticis 

BEATO     PATRI    PHILIPPO    NERIO 

CONGREGATIONIS    ORATORII    FUNDATORI 
Gratiarum   aftio. 


(g)  V.  Si. 


(h)   Genef. 
45- 


(i)  Galat, 

4» 

(  k )  M.ttt. 

21. 


QUod  de  his  qu&  fpettant  ad  Ecclefiaflicorum  Annalittm  fcriptionis  primam  originem  at- 
que  prcgrtffum ,  vix  pauca  baftenus  attingere  licuit  ;  ut  involviffe  obfcuritate  potius  ea  , 
quam  cxplicaffe  vifi  fuerimus  ,  eo  quod  adhue  fupcrfles  is  effet  ,  de  quo  dicendum  erat  , 
qui  nun  folttm  fuarum  laudum  efiet  contemptor  ,  fcd  accrrimus  hcfli s  :  eo  jam  ad  fupc- 
ros  evceato ,  ipfa  quiltts  detinebatur  compcdibus  oratio  libera  ,  fecura  per  latum  campum 
acceptorum  ab  ipfo  beneficiorum    excurrat . 

Efl  entm  majorum  ncflrorum  jttcttnda  memoria  ,  a  quibus  tamquam  ex  uberrimo  fonte  innume. 
ra  ,  nohis  bona  copiofe  fiuxert .  Sed  &  efl  preficua  ipfa  Patrtim  noflrorttm,  fanttorum  virorttm  recorda. 
tio  ,  quod  admoneat  nos  von  debcre  ab  eorum  virlutibus  effe  degcneres  ,  fecundum  divinum  illud 
oracuhtm  {  g  )  :  Attendite  ad  petram  unde  excifi  cflis  ,  &  ad  cavernam  laci ,  de  qua  pr&cifi  efiis  : 
attendite  ad  Ahrabam  patrem  veflrum  ,  &  ad  Saram ,  qu&  peperit  vos  .  Verum  qux  jttcttndx  at- 
que  proficux  eadem  eli  &  neceffaria  commemoratio  eorumdem  ,  a  quibus  fumus  &  maxima  bene- 
ficia    confccuti  ,  nc  ex   filentio  vel    oblivione  turpiter   redxrgunmur   ingrati  . 

Sane  quidem  ,  gcneratim  cuntla  qu&  filiis  profpcrc  ,  feliciterque  ohveniunt  ,  ett  accepta  ferenda 
effe  pcirentibtts  ,  f&pe  divinis  litteris  admoncmur  ,  potiffimum  vero  illa  a  magno  Patriarcha  Jacob 
(  h)  impertita  Jcfcph  hcneditiioKc ,  qua ,  inter  alix  ,  ifla  divinitus  diclx  narrantur :  Sedit  in  for- 
ti  arctts  ejus ,  &  difioluta  fttnt  vincttlx  brxchiorum  &  mxnttum  illittr  per  'tnanus  potentis  Jaesb ; 
inde  paflor  egreffus  eft  lapis  Jfrae! .  Cum  igitur  cttncla  profpera  Jofcph  potemi  manui  Jxcob  adfcri- 
bxntur  ,  qui  non  folum  abeffet  quam  longijfime  ,  fed  jxm  eum  deploraffet  mortuum  ,  planxiffetque  oc- 
cifum  ;  quid  nobis  de  Patre  illo  dicendum  ,  qtti  in  cmnibtts  pr&fens  &  adjutor  exiflenr  ,  in  pri- 
mis  Apoflolico  fpiritu  ( i  )  nos  f&pe  pxrturiit  ,  &  ab  ipfa  adolcfcentia  ejnfdcm  fprittts  fr&no  cocr- 
cnit  ,  cohibuitquc  a  Ittbrico  juvaiilis  atatis  procurrcntis  ad  mahim  ;  atque  reddidit  indomitum 
puUttm    divinis  lcgibut  obfcquentem  ,     fttpcr    quem    &     Chriflum  (  k  )    feccrit  confidcre  ? 

At  cum  nos  multiplici  nomine  ipfi  longc  phtrimttm  dcbcamus  :  de  his  modo  ,  qu&  fpettant  ad 
Annalium  ,  quxm  hahemtts  pr&  manibus  fcriptionem  ,  extet  ei  tamquam  inflitutx  omnis  lucubra- 
ion  is    nofirs.    aitttori  ;    iflx  fcmper  vivens  ,    femper   loquens    Crxtiarum  aliio    monumcntis   perpetuis 

ct,n. 


et  aliorum  ad  ipfum.  413 


eonfignata .  Mquum  eft    enim ,    (5*    animi   bumiliter   de    /e    ac    modssle    fentienlis  pcr  quem    profcce- 

trit  ,    profitert.;    intquum    vero    &    arrogans     fuis    viribus    plus   fxtis    aijrriberc    .     Qui    enim    mclgis 

quxm    pxr    erxt   fibi  tribuit   atque     dixit   (a);     in     furtitudine   yncuius    mes    feci  ,     Cjr"    in   fapientin^  (a)  lf.  10. 

tne a    tntellexi ;    acerbum     illud     accepit    a   Deo    ultore     rcfponfum :     Numquii  gloriabitur    fecuris    in 

eum     qui  fecat    in    ea  ?     aut    exaltahitur   ferra     contra   eum    a    tjuo    trabitur  ?    Moxque     addita   cit 

comminationi   vtndicla  ,     quam  &    ille      quuque  infelix     (b)  expertus  tft  ,    qui    eadem    de   caufa  ,    e  (b)  D.W.i,. 

rcgio    folto    dcfcclus  ,    intcr  beflias  exulavit  . 

Quttmobrem    quod    mottales   omnes    sterna    Sapicntia    Chriftut    ipfe     Redemptor     nofler    edocuit  , 
eum    de    Patre  ai   Pkilippum   fic     locutus  cfl ,   dicens  (c);    Vatcr  in   me  manens ,  ipfe   facit    opera  ;  (c)  Joan. 
de    Patre    Philippo    &    nos   ingenuc    profitsmur  :    non    quod   gloriemur    in     homine    &   non     in     Deo ,  14. 
fed   ut    per  quem     tanta    beneficia    largitus   eft  Dcus  ,     Dei    cooperatorem    hominem    demonftremus  ;  fic- 
que    ut  Deo  ,  its  &  hominibus    grati  fimus .  Ipfe  enim    iivint  quodam  impulfu   Spiritus  ifta   facienda 
prscepit ,   non  fecus  ac    Moyfes    qui    quod  vidit  (d)  Tabernaculi   cxcmplar  in    monte    fatiendum   illui  (d)  Excrf. 
indixit    opifici .   Eju/dem    namque    Patris    nottri  iteratis    fspius    jufjionibus  ,  fumus    nos   tantum    opus  15, 
aggreJfi'i   inviti   licet    ac  renitentes ,    propriifque    diffifi   viribus :     fufcepimus  tamen ,    tamquam    divi- 
no    parentes  imperio  ,,   quo  quiicm   ipfe    aieo    opus    urgebat  ,    ut   fi  quando    nos   tants.     molis    ponicre 
fuperati ,   iefifteremus   a   cacptis  ,  flimulis    acerrimx    reprehenfionis    impellerct  . 

Exsftuans    tu    quiiem    (  ai   tc    enim ,     Pater  ,    orattonem     converto   )   cxsftuans  ,    inquxm ,    %tlo 
Ecclefis  laborantis :    ubi    mente    illa    tua    divino  perfufa    lumine  ,  ac   prophctico  ( dicere  liceat )    affia- 
ta  fpiritu   vidifli  ,  e  portis    inferis     in    Ecclefis  detrimentum  progrefixs    effe    Centurias   fatans;  ex    ai- 
ver/o  confurgens    pro  iomo  Ifrael   praliaturus  prxlix    Domini ,     non    majori    vel    pari  faltem     numero 
militum    compenfato  certamin;  ,    iecernenium    putafli  :  fed  probe   fciens  ,  quod    qus   (  e)  infirma   mun-  (e)  l.Cor. 
di   funt ,    eligit    Deus  ,    ut    confuniat  fortia;  puerum    tuum ,    frxtrum    minimum ,    dr     hebetioris  in-  1« 
genii  ielegifli ,  qusm  unum ,  eumiemque    inermem     tot    objiceres    armatis  hofltbus  .    Et   aliui    agere  fi- 
mulans ,  non  latum   campum    ai  pr<zlium  fei  ad  experienias  vires  anguftum    ornafli   locum    paleflrs  , 
ipfum    viielicet  facrum    Oratorium    Sancli    Hieronymi  ,    ubi    inter  quotidianas    de    rebus    iivinis     rol- 
lationes  ,    illud    a   nobis    /ymbolum      excgifti ,   quo     res   geflas   Ecclefis    in    meiium    afferrcmus  .    Quod 
tua  jujjione  fcmcl  cceptum ,   ai    triginta  annorum  fpatia  efl  feliciter   propagatum  ,  ipfa  integra  rerum  ' 
geflarum  ferie ,  iicenio  ,    jam   fepties   in    Oratorio   repelita  . 

Aflabas  jugiter  operi  ,  urgens  prsfentia  ,  inflabas  verbis ,  durus  femper  (  ignofcas  fi  hoc  di- 
xero)  diurni  penfi  exiflens  exailor ,  adeo  ut  piaculum  putares  ,  fi  interdum  ai  alia  enarrania  ii- 
vertiffem  ,  dum  nec  minimum  quiiem  ah  inftituto  deficftere  patercris  .  Sspe  vero  &  in  eo  htt- 
mani  aliquid  pa-Jfus  fum  ,  fateor ,  cum  nondum  intelligens  rem  ipfam  occulte  ahs  te  apui  Dcum 
przcibus  confici  ,  meas  ipfe  metiens  vires ,  quererer  ,  mecum  ferme  agi  tyrannice  ,  quoi  non  folum 
aliquis  non  jungsretur  ex  fratribus ,  qui  ad  collaboranium  eiiem  fubjiccret  collum  jugo  ;  fei  mul- 
tiplicato  labore  ,  nec  datis  paleis  ( ()  ,  multiplex  operx  exigeretur  ;  cum  inquam  &  adhuc  alii  /  c  \  Exoi. 
ai  fufccptum  munus  negotiorum  fafces  imponerentur  ,  cura  viielicet  animxrum ,  publicutn  ie  fugge-  , 
ftu  miniflerium  verbi  Dei  ,  prsfeSlura  domcflica ,  prster  alia  quamplurimx ,  qus  inopinate  &  im- 
portune    molefliores    quotiiie  ingererent  interventores  . 

Aieo    ut   ttt  vel  ifta  facienM*vel  fieri  ab  aliis  patiens  ,  nihil  minus  velle  viiereris  ,  quam   quod, 
plurimum     veV.es .  In  quo    quideW'  vifus    es    imitatus    Eliam  ( g  )  ,   «?«»*    ccngrefius  cum    facerdotibus  (g)  3,  Reg, 
Saal ,    eos    expugnaturus  per  ignem   cslitus   implorandum ,  qui   propofitam  vittimam    inflammaret  atque  18, 
confumeret  ,    in    contrarium   nifus ,    eamdem    quatuor    aqud    hydriis    tertio    voluit    affluenter    afpergi  , 
quo  magis  Jumnfa  Dei  potentia    innotefceret . 

At    vero  alja    ex    parte    cum     prompto   animo   idem     ttt    ipfe   ad    prsflandum    auxilium     precibus 
tuis    manum   fortiffime    aimovifti  (h)  ,    vifus  es   fecutus  Helifsum  ,   qui      manum   juam    Regis    ma-  (n)   Q.Reg. 
nui   fupcrimponens    in    emijftone    fagitts,     fecit  eum  efte    totius    Syris  percufiorem  .    Quo    pariter  fym-  13* 
holo    tu     mecum    agcns  ,    manui     mes    debili    tuam  valiiijfimam  jungens  ,    obtufum    ftylum    in    fagit- 
tam  falutis    Domini  ,    confra    infultantes     Affyrios   convertifli  .  Quoi  ficut  verum ,     ita    pulchrum  ac 
jucunium    efl    mihi  de  te  publice   profiteri. 

Pugnafti  ,  tu    quidem  ;  fed    aliena   manu  ,  ttfitato  more     tuo  ,    qui     cum   admiranda    opcrari     con- 
fueveris ,  mirandus   tamen    numquam    volueris    apparere ,    nihil   tam   foliciie   ca-jens  ,    quarn    ne  quid 
de   te    magnifice    diceretur  ,   operimento   flultitis    fspe   operiens     fapientiam  ,    juxta  pervulgatum    illud 
ejcf    celebratum  ,     mentique  tus   infixum  penitus   Apoflolicum  paradoxum  (  i  )  :    Qui    vult    fapiens     effe ,  /  |  \  t   Qor 
ftultus  fiat  .  Ita    quidcm     ut    nullis    compedibus    blxniientis   fsculi  tenereris  ,    excmplo    Dxvii  (k)    ai 
tempus    ora    mutantis ,    mxgna     donx    fpiritus     occultares ,  qua   funt    infirmitatts  humans  foris    often-  ,^.  ^  Reg, 
txns  ;  fcirefque  fecundum  Apoflolum  (  I  )  ,  abundar:    &  penuriare  pati  ,  ut   cum    ipfo  dicere  poffes  (  m)  . 
Sive   mente   excedimus  ,    Dco  ;   five  fobrii  fumus    vobis  :  atque    exemplo     cognominis    tui    Fhilippi  (  n  )  ,  j  >  pbjljp, 
diaconi ,    pro  ratione  temporis ,    vel    inhsreres  homimbus  ,  ipforum  faluti   confulens  ,    vel  magno    impe- 
tit   fpritui   venienti    velx  pandercs  .  ,^  lt  Qor^ 

Sei    quam    tu    vivens     in     Chrifli     srarium  gloriam    copiofijjime    intulifli  ,    poll    migrationem      fx 
bac  vita ,    autlo    muhiplici   fanore  ,  ipfe    rcpeniit .    Siquidem     ubi   Lagunculx    (  o  )    terrea     fratia  efl  ,  ( "      js}t  Cf 
qus  latebat  intus  fua  claritate  rcfulgens    lampas    apparuit :    &  qus    abfconfa    erat  fub    moiio    lucerna  g#  ' 
ariens    &    lucens  fuper    stcrnitatis    altum    canielabrum    exaltata ,  perfpicua   faSia    eft    miraculorum  i'0\  Tuiic. 
fulgore    corufcans .  *■     /  J         ' 

Tunc  enim  &  qus  vivens  eiiieras ,  fei  occultaveras  ,  mirifica  figna  ,  funt  cognita ,  &  alia 
quamplurima  reccns  eiita  patuerunt  .  Splcniet  vile  licet  aihuc ,  utpote  temporarium  ,  fepulcrum 
tum  votivis  tabcllis  ,  &  ex  pretiofo  metal/o  fignis  ajfixis ,  tuorum  miraculorum  iniicibus  ,  qui- 
bus  magis  quxm  prettoforum  marmorum  cruflis  ,  vel  JEgyptiis  pyramiiibus  &  obelifcis  effulget , 
majus  decoris  in  dies  accipiens  incrementum  ab  iis ,  qui  nova  beneficia  confecuti ,  infcrunt  novtu 
figna. 

Detur  &  mihi  locus  (  vos  fratrcs  appello ,  qui  pia  ac  nobili  corona  ejus  cingitis  monumentum) 
ut  hsc  mea  gratixrum  aflio  ,  tamstfi  acceptis  bcneficiis  longs  impxr ,  eiiem  adhsrefcat  dffixa  fepul- 
cro  ,  ita  tamen ,  ut  per  orbem  terrarum  ,  quocumque  iiiem  fcruntur  Annalcs  ,  excurrat  .  Mobilis 
fit  ipfa  atque  vocalis  fculpta  columnx  ,  qus  amplis  notis  ipfum  prsiicct  Annalium  primum  auflo- 
rem  &  architcclum ;  ut  fi  quem  ex  eis  mortales  fruclum  caperint  ,  ipfi  in  primis  omnes  gratiat 
agant .  Stet ,  inquam  ,  mex  ifla  profejfio  velut  indelebile  eidem  fcpulcro  iniitum  epitaphium  ,  cuptent 
&  ego  ipfe  eiiem  inhsrere  viva  tabula ,  qus  formata  penicillo  ipfitts  precum,  integram  referttt  e/us 
fanttitatit  imagmem. 

Jge. 


414  Epiftolae  Baronii 


Age  jiun   tater  {  te  rurfum  tamquam    pr&fentem    alloquor  ,    dum  tum   videt ,  qui  pr&fens    ulli 

que    adcfl )   age  inquain  ,  fvot    operi   tuo ;    &     ut  tihi    in   omnibus   vittoria    adfcribatur     (  quod  Joab 

(  a  )i.Reg,  fcripfit  ad    David    a)  veni  &   qnod    reliquum  ejl ,    confice   pmlium  i  caleflem    defuper    tuit  precibus 

ii.  move   militiam ,  ut    debellatis    tandetn    penitus    hoflibus  ,    triumphale     carmen    Debora   (b)   concina- 

(b)  Jt,d.  j.  tnus :    De    ealo   dimicatum    efl    contrtt   eas ,    Jlella.    manentes    in    ordine    fuo    adperfus    Sifaram    ptt- 

gnaverunt .  Me  vero  filium  tuum  ,  quem  degcns  in  terris  ajfiduo  fovifli  prsfidio  vigilantia  cu- 
fiodifli  ,  confilio  gubcrnafii  ,  patientia  tolerafii  ,  vivens  in  catlis  fortioribus  protege  patrociniis : 
ampiiora    mihi    crefcant     de   tua   jam    perfecca    &  in   omnibus   confummata    charitate   fuhfidia  .     Sed 

(c)  Grer.  &  quod  a  Bajiiio  fe  Gregorius  (c)  Theologus  confecutum  affirmat  ,  ut  eum  etiam  pofl  cbitum  ha~ 
Siaz,.  itL*  buerit  monitorem  :  hoc  nohis  abundantius  pr&fla  ,■  ut  te  ipfo  adhuc  etiam  vit&  me&  moderantt* 
iaud,  Baf,  babenas  ,  quod    reliquum    efl  labilis  hujut  curriculi  feneclutit ,    inoffenfo  pede    percurram  ,    perveniam- 

que  tandem  pofl  lahoret  bene  perfuvftos  ad  beatam  illam  requiem ,  qua  tu  modo  fruerit  in  Pa- 
tre  &  Filio  &  Spiritu  fanfio  ,  quibus  i(t  unitate  perfefla  femper  fit  laus  s  honor  &  glorict,  itt 
f&cuja  f&culorum  .   Amen  , 

H  E  N  R  I  C  O    IV. 

FRANCORUM  ET   NAVARR£    REGI  CHRISTIANISS I MO 

C&SAR  BAROKWS  S.  R.  E.  CARDIKALIS 

Bibliothecarius  femptermm  felicitatem, 

Tk   Tomo  A        BfoIuPo  pofl  tnultot  lahoret   nono   Annalium  tomo ,  Jincera  mea  erga  Majeflatem   Tuam  obfef* 

IX-  Anna*        /%       vantia  exigit ,  Chriflianijfime  Frincept ,    quod  &  ratio  poflulat ,  atque  commonet   argumen- 

jjum>  /™^k      tum  >  ut  'Pfum    *ibi    offcram .    Ad  hanc   enim  ujque  diem  ejufmodi  mei  ejficii  exhibitio  con- 

J(        Jk    fulto  efi   dilata ,  ut  cpportuniore  faclam   tempcre ,  eam  gratiorem  aeciperes ,  Nam   quod     in 

Prozt,    ij,  facris   proverhiis    efl  :    Sermo   opportunus  efl    optimus  ,   &  ,    ut    mala  aurea   in    leclis    ar- 

*X«  genteit  qui  loquitur   verhum   in  tempore  fuo  .  Equidem   expettavimus  ,  ut  exoptato   occurreremus  in  via\ 

jhac  gloriofijfimis   illis     Francorum    Frincipibut ,   Regibus ,   &   Imperatoribus  ,    quibus    nobilitatus    atque 

locupletatut  efl    mundut ,   Pipinis ,  Carolis  &  Ludovicis  ,  ut  cx  ipforum   rebus  fortiter  ,  fanlie  ,  pieque 

geflis  fieret  convenientior   tomi    hujus  cblatio  tibi  Regi  fortijfimo    ac    Chriflianijfimo  ,  proprio    ipforum 

h&redi  ac  legitimo  fucceffori  , 

Hi  funt  ,  quot  nobiliJfim&  Francorum  genti  Jancla  Romana  Ecclejia  tnagno  gaudio  peperit  Reges 
&  Imperatores  ,  filiot  primogenitot  ,  per  quos  e  barbarorum  infultibut  vendicaretur  in  libertatem « 
Hi  funt  illi  monflrorum  domilores ,  atque  rcligionit  illibat&  cuflodet  ,  pr&cipue  vero  SanR&  Roman&. 
Ecclejia  potentijfimi  ,  Jicut  &  promptijfimi  defenfores  ,  qui  &  hunc  ipfum  fumm&  glori&  titulum  po« 
iierit  fuit  puhlicit    tabulis  reliquere  tefiatum  ,   atque  plurimo   janguift   confignatum  . 

Hi  revera  funt  qui  ejfufa  munificentia  (  qmd  admiratur  orbii^rditarunt  Ecclejiat  ,  maxime  ve* 
to  Romanam  ,  in  quam  veluti  facrum  gazophylacium  nen  folum  immenfos  contulere  thefaurot  obla- 
tionibut  frequentatis  ,  fed  amplas  etiam  irttulere  provincias  Jive  ah  hofiibus  vendicatas  ,  five  proprias  j 
futnmum  lucrum  ,  fummamque  gloriam  sflimantes  ,  quavis  impenfa ,  quovis  lahore  fanc~l&  Roman&  Ec- 
clefix  utilitati  fapienter  profpicere  ,  fortiterque  confulere  neeejfitati  .  Quod  ingentis  fidei  opus  f&pius 
iteratum  Deus  refpiciene  &  gratum  habens ,  adeo  cumulatit  heneficiit  compenfavit  ,  itt  omnibut  in- 
xotuerit  ,  idem  effe  de  fantta  Pctri  Sede  bene  mzreri  ,  qnod  a  Dco  ad  bene  dijponendum  ,  confcrvan- 
dum  ,  propagandum ,    jlahiliendumque    Regnum  beneficia  amph/fima  promereri  , 

tiec  ziero  minut  grata  habuit  idem  Deut  humilia  erga  Romanot  Pontificet  esrumdem  Regum  cb- 
fequia  ,  fed  <&  multiplicato  fenore  compenfavit  ,  Dum  enim  iidem  quamvit  prscelfa  majefiate  fubti- 
tnet  ,  prs  immenfo  religionit  amore  humili  quoque  fervitio  Chrifii  Vicariot ,  Petri  Apoftolorum  prin- 
cipit  fuccejforet  fxpiut  puhlice  eoluerunt  :  Deut  ,  qui  ea  cunBa  ut  in  fe  collata  accipiebat  in  Pontifi- 
eibut  ipfit  i  cum  Jit  pollicitut  ,  quod  omnit ,  qui  je  humiliat  exaltabitur ,  fublimiori  fafiigio  extulit 
Irancorum  potentiam  ,  (&*  altiori  culmine  fuhlevavit  ,  atque  firmavit  thronum  eorumdem  regi&  maje- 
Jlatit  :  adeo  ut  deficientibus  penitut  c&terit  externarum  gentium  Regnit  ,  qu&  invaferunt  Romanum 
Imperium,  Hunnorum  ,  Herulorum ,  Gothcrum  ,  Alanorum  ,  Vvandalorum  &  Longobariiorum ,  unutn 
yiatth.ix.  tantum  Francorum  Regnum  fccerit  efie  amplum  atque  perpetuum i  eo  quod  iidem  diletti  fibi  Riget  noa 
terrena  tantum  potentia ,  qua  reliqux  gentet  non  fuere  minoret ,  fed  &  fpiritualibut  uji  funt  armis 
4.  Cor,  io«  tlSi  non  omntbut  cognitit  de  qutbus  Apoflolut  ,  Arma  militi&  noflra  non  funt  carnalia  fcd  Deo  po- 
tentia  ,  ideoque  vinci  nefcia  ,   &   qua  vincant  omnia . 

Ifla  continet ,  confcrvatque  inflar  armamentarii  volumen  hoc  antiquorum  Regum  Francorum  du- 
plicit  generit  arma  vtclricia  ,  Jigno  fan(i&  Crucit  impreffa  ,  qu&  ut  fuum  robur  &  munimentum,  ve- 
luti  propria  Jihi  vendieat  fantla  Romana  Eccle/ia  .  Enimvero  Jicut  arma  David  ajfervabantur  in  tem- 
plo  ,  eademque  fummi  facerdotit  arbitrk ,  eaufa  urgente  maxima  ,  fumebatur  (  ut  faclum  eft  per  Jo- 
jadam  fummum  Pontificem  adverfut  impiam  Athaliam  ,  ad  deflruclionem  invalefcenlit  tyrannidit  ,  ^j» 
4,Reg,n.  gxtmiltonem  excrefcentit  impietatit  )  ita  ifla  in  Eeclefia  cuflodita  manferunt ,  Romani  Pontificii  tno- 
nitu  ,  hortatuque  movenda  adverfut  ejufdem  Ecclefi&  fant1&  perfccutoret :  Quot  cum  multot  ,  drverfof- 
que  diverfit  temporibut  jugiter  pajfa  fit ,  nullot  procaciorei  fenfit ,  fentitque  impiit  pr.ifentis  f&culi 
Kovatoribus ,  qui  dum  Catholicam  Ecclefiam  canino  dente  profctndunt  ,  eofdem  gloriofijfimos  Princi- 
pes  .  fadis  maculis   calumnioje  deturpare  funt  aufi . 

His    (  pro   nefat)    male  olcnt    lilia  optimo  odore  Cbrifli  fragrantia :    nee  mirum  eo    quod   Chrifl; 

x.    Cor.  i.  bonui    cdor  aliit ,  fecundum    Apo(lolum  ,  Jit  cdor  mortit  ad   mortem  ,  aliit   autem   odor  vit&  ad  vitam ; 

Hi    enim    eum  Juda  unguenti  in  Chrifli  caput  ejfufionem  infamant  ,   dum  cuncla  eorumdem   Chriflianif- 

jOan.n.      fimorum  Regum    Francorum   erga  Romanam   Eeclefiam    obfequia ,  officia    &    beneficia,   fimul    cum  ipfis 

omni   laude  dign  ijfimii  reprehendunt  ,    infetlanturque  conviciii   atque   blafphemiii  s    ita    mufc&   morien- 

hcctef,  io.   tei ,  omni    ex  parte   vilijfim&  ,  conat&  funt ,  Jed  fruftra   perders    pretiofijfimi   odorem    unguenti .  At  quo- 

modo   ifli    tantii   Principibui  parcant  ,  qtti  in    Dcum  ipfion    t&*  Sanftot    ejut  inventi  funt    coittumeliofi 

atque  blajphemi  ?    Fuerunt  ifli    a  nchit  cadem   fcriptione  ut    infani    redarguendi ,   &  confutandi :  quo 

nomine  etiam  fore  Majeflati  tu&  gratum    eum   ipfum    Annalium  Tomum  exiflimamut ,  cum  non  felum 

<tb  eorum  calumniis  veritate  biflori.a  dcfcndantur,  fed  &  demonflrentur  iidem    Francorum    Principes 

Itw- 


et  aliorum  ad  ipfum.  415 

iaudatijfuui  ,   &  qui    tunt  Cbrifliana  religione  ,  tam  bellica  fortitudine  prohentur  nulli  fuijfe  fecundi  ; 
immo  qut  prs    excellenti  virtutt  in    multis  fecerint  prjmor  efie  fecundot . 

Tu  ergo  ab  bis  non  degener  ,  nec  animi  magnitudinc  impar  ,  ziinci  rehgione  non  fintts  ,  fupera- 
ti  virtute  ne  patiaris,  Von  defunt  duplicis  generis  hofies  ,  de  quorum  vicloria  cumulatos  gloris  titu- 
ios  ,  &  augufliores  pares  tibi  triumphos .  Siquidem  altcra  ex  parte  dolofa  arte  hsretici  irrepunt  ,  al- 
tera  vtro  gladio  imperiofo  Turcs  grafiantur ,  ambo  licet  cultu  dijfimilts  ,  impietate  parcs  ,  Chrifli 
Ecclefis  perduelles  ,  &  antiqus.  gloris  Francorum  infenfi .  Hanc  obfcurare  penitut  nituntur  illi  ,  dum  merm  :„ 
felrces  olim  Gallias  ejufmedi  monflrerum  (  M  fanclus  Hieronymttt  ait  )  expertes  ,  fatidat ,  voraceftue  yj„ 
tnodo  pati  cogunt  Harpyas  , 

Triftius  haud  illis  monftrum ,  nec  farvior  ulla  ■^■n'  3« 

Peftis,   &  ira  deum  ftygiis  ick  extulit  undis. 

Qtut  •vtdtu  virgineo ,  recli  nempe  fpecie  fallunt ,  cunilaqtte  fcedant  atque  peffundant ;  Ifli  vero 
dira  tyrannide  occupant  Loca  faniia,  omneque  premunt  Orientale  quondam  acquifitum  a  Francis  Im- 
pcrium .  In  illts  ut  leges  ,  Rex  inclyte ,  in  ifles  ut  arma  convertat ,  clamat  ad  te  magna  fiducia  ma- 
ter  Ecelefia  ,  htne  confcia  ,  fe  hono  Chriflians  religionis  pepertffe  leonem  ,  cujus  vel  rugitu  tantum  (  fi 
velit )  pcrttrrefaCli  fileant  illi  ;  ifli  vero  prdfcii  per  Francos  inflarc  fut  occafum  Imperii ,  aut  tibi  ce- 
dant ,   aut    cs.fi  deficiant : 

Cu>n  auttm  in  his  prsfando  verfaremur  inopinato  accidit  ,  ut  communi  omnium  Istitia  vulga- 
retur  ,  Medtceam  virginem  Auflriacum  germtn ,  Italis  ornamentum  Mariam  inter  omnes  a  Deo  de- 
Itttam  mortbus  Chrifliantjfimam  Chrifliantjfimo  tibi  Regi  fanilo  matrimor.io  jttngi .  Quamobrem  quod 
Hegi  pre  dedicatione  parabam  ,  mcdo  tidem  jam  fponfo  etiam  exhibeo  pro  fponfalibus  fertis .  Sit  ergo 
volumen  iflud  zit/uti  liltis  contexta  corona  :  qua  tu  Rex  inviftjfime  ,  facrum  verticem  chrifmate  faniio 
ferfufum  jam  excrnas  ,  prs  csteris  decorus  appareas  atque  conjpicuus :  Kam  quid  ifits  floribus  pul-  j^f^tth,  6, 
thrius  ,  quorum  fpecie  tua  corona  nitefcit ,  cum  fentcntia  Domini  ,  nec  Salomon  in  omni  gloria  fua 
Zicflitus  fit  ,  ut  unum  ex  liliis  agri  ?  Flores  dico  majorum  tuorum  infignes  virtutes .  Quibusjam  tuam  Genef.  »7, 
mentem  cxornans  femper  vernantibtts ,  numqua-.n  marcefcentibut ,  fuavemq.  cdorem  ubique  fpiranti- 
hus  ,  uhi  jam  {jy  tu ,  ttt  majores  tut  ,  bene  olere  capifli  fantlijjimo  Patri  tuo  ,  ut  illi  benediilioncm 
■prscipuam  ab   eo  es  feliciter  confecutus  ,   cujus   merito  tibi  omma  profpera  cedant. 

Sit  etiam  idem  volumen  non  pro  corona  tantum  ,  fed  loco  Eptlhalamii  nuptialis  ,  eo  quod  argu- 
ttnento  non  difpar  ,  licet  dicendi  gentre  fit  diverfum  ,  cum  ut  tn  eo  ,  majorum  egregia  faila  narren- 
tur  .  Quo  etiam  ,  ut  Epithalamio  illo  facro  vocantur  filis  Sion  videre  Regcm  pacificum  die  defponfa-  rant  *• 
tionis  fus  diademate  coronatum  :  ita  ncs  majores  tuos ,  inclyta  illa  Francorum  lumina  ,  ne  dicam  nu- 
mtna  ,  vocamus  facris  nuptiis  ijlis  adeffe  prsfentes  ,  fecumque  a  Deo  obtenta  largiter  ad  vos  rcgalix 
dona  ferre .  Ac  ne  quid  tam  pio  defit  ojficio  :  Sit  nuptiis  his  (  acclamando  prccamur  calites  omner) 
fro  Aujpice  Chriflus  ,  loco  pronubs  Dei  Genitrix  ,  &  Angeli  ,  Santtique  omnes  pro  paranymphis  ,  qui 
faveant  bene  captis  ,  eafdem  facras  nuptias  copiofa  fanitaque  prole  facundent ;  ut  quos  nos  vobis  exhi- 
hemus  in  chartis  ,  vos  nohis  mox  reddatis  in  filiis  Pipinos  ,  Carolos ,  &  Ludovicot  •  Vivite  ttnctnimcs 
jugali  fccietate  felices  3  prole   feliciores  ,  fy  fpe  sterns  gloris  felicijfimi  .  Amen  , 

RUDOLPHO I L 

ROMANORUM    IMPERATORI    ELECTO 

Semper  Augufto. 

C  JE  S  A  R     B  A  R  O  N  I  U  S     S.     R.     E.     CARDIHALIS 

Bibliothecarius  fempiternam  felicitatem  • 

ADMIR  AR  I  qttidem  jure  poterunt  muiti ,  Inviflijfime  C  JES  AR  ,    fcd  damnare  jufle    ne-  Ex  Torao 
mo  ,   cum  faBi  perceperit  rationem  ,  quod  falutatis   a    nibis  ,  nollrifque    donatis    Annalibus  X.   Anru- 
jam   duobus   Cbrtilians  reiigionis  primoribus     Regibus ,  tuam  Majeflatem     Principibus   omni-  liuin  . 
bus  dignitate  prsflantcm  pr&terierimus  hatlenus  infalutatam  ,  ac     riliquerimus    indonatam  . 
Haud  cnim   id  effecit   iniqua.  difcretio  ,   aat  obliviofa  focordia  ,  contttmaxve   contemptus ,  fed 
fuit  tarditas  ifla  opportunioris   tcmporis  cxpeitatio  ,  ut    effet  felettioris   obiatio  ,  atque    dignori     dignor 
jieret  exhibitio.   Quemadmodum  enim  Samuel  excepturus  menfa.   elcclum  a  Deo    primum   Hebrsorum    Re-  r,  Reg.  4. 
gem  Saulem  ,  armum    illi  feorfum  fervandum   curavit ,    quem    appcneret  recumbenti    (  fymbolicum    for- 
titudinis  ferctdum ,   quo  &  apud  Homerum  Agamemnon  Rex  Ajacem  prs.    cstcris  honoravit :  )    Ita     &  *'"**'  7» 
nos  tibi  eletlo  Imperatori  non  communia  qusquc  &  manibus  obvia  duximus  offcrenda  ,  fed  conjulto  hunc 
ipfum  decimum  Annaiittm  tomum  :  idque   mtdtiplici  raticne . 

Etenim  cum  Tomus  ifle  optatas  cuntineat  primitias  Imperii  Gcrmanorum :  tibi  in  primii  dcbuit 
refervari  ,  qui  ejufdem  Imperii  moderaris  habenas .  Se  namque  habet  triumphalis  currus  inflar  vchens 
primum  Germanorum  Imperatorem ,  viclorem  ,  triumphatorcm  femper  Auguflum  Ottonem  Magnum  ,  qucm 
ad  tam  fublime  fafligium  non  violenta  tyrannis  ,  neque  jura,  propinquitatis  ,  fed  ApoflolicA  fedis ,  ip- 
fius  fancls  Romans  Ecciefis  fublimavit  auiioritas  ,  qus  ipfi  propagavit    &    fucccfiores . 

Hic  pariter  bahet  ,  cx  quo  etixm  tibi  ttnt  fit  dignus  offerri  ,  quomodo  ab  ipfo  Romano  Pontifice  , 
tamquam  a  fapientijfimo  Architeflo ,  pofl  jafta  tants  molis  folida  fundamenta  ,  illud  ipfum  Imperium 
fuertt  flabilitum  ,  alque  in  perpetuum  confirmatum ,  dum  inflar  Sapientis  domus  feptem  fuffults  colum- 
nis  ,  totidem  ad  perennem  Imperii  firmitatcm  ,  tonflituit  perpetuos  Eleiloret .  Qus  tanta  cum  haud  du-  Prov.  $. 
bia  iuce  ,  fcd  toto  calo  patentia  idcm  Tomus  infpicienda  cunilis  exhibeat :  plane  qui  ifta  non  viderint  , 
penitus  csei  vel  videre  noluerint  ,  rebeiles  lumini  arguantur  ter  miferi  Kovatores .  Quibus  Germania 
ipfa  ita  a  matre  ftta  fanila  Romana  Ecclefia  ,  pcr  quam  accepit  &  fidem  ,  infu/is  lmperatoriis  rcdi- 
mita  ,  ianreis  Auguflalibus  coronata  ,  fibula  perennitatis  innexis  ,  compta  procedens  ,  fua  dum  gloriofa 
txibcl  fpelianda  cunahula ,  hcne  confcia  veritatis  ,  haud  ingrata  ingratis  filiis  illud  divinum  canti-  If.  Jtl. 
cum  jugiter  cccinat ;  Attendite   ad  Pctrim  undt  excifi   eflit . 

Apparatus  in  Bttrcnium  H  h  h  -Am- 


*Ll6 


Epiitolae  Baronii. 


Amplius  vevo  erfm  idtm  Tomus  Bohemorum  &  Hungarcrum  ,  quibus  vcflmm  dcminatur  Impcrium  , 
emverfionem  ad  Chriflianam  reiigionem  contineat  i  cum  indomiti  bademts  populi  Chrifli  jugo  fuavtf- 
fimo  frra  colla  fubdentes  ,  redditi  manfueti ,  tuo  Imperio  parere  didicerint  ,  ut  tibi  jure  debitut  ,  of- 
fereudum  fe  offert .  Effert  autem  fe  magis  mtmeri  prsrogativa  ,  dignumque  vcfiro  confpetiu  fe  judicat , 
quod  cum  fit  jure  naturs  difpofitum  ,  lit  decima  qusque  maxima  fint  ,  eademque  cb  fui  excellentiam 
Decumana  confueverint  nuncupari  ,-  idcm  uti  Decimus  ,  ita  maximus  ,  maximum  omnium  Chrifliano- 
rum  Principum  U  petat     Imperatorem, 

Qui  prster  alia  plurima  a  Divinitate  tibi  dona  conceffa ,  quibus  univerfus  Chriflianus  orbis  te 
merito  veneretur  ;  cx  eo  potijjimum  r.obis  coUndus  es  ,  quod  inter  tantas  ttndique  effufas  hsrefum  te- 
nebras ,  claro  Fidei  Cafbniics  nitore  fulgens ,  vere  Tihus  Primogenitus  fantis  Romans  Ecclcfis  cogno- 
fcaris  ,  cujus  ab  ubere  pendeas  ficut  ab  aure .  Qus  ipfa  pro  te  ,  tuique  Imperii  falute  folicita  ,  fui  pro- 
diga  lac  benigna  prsbcat  hauriendum  &  fanguincm  ,  dum  ejus  fan&ifjimus  Fontifex  CLEMENS  Ocia- 
tms  ,  non  pro  facultatc  tantum  ,  fed  ultra  vires ,  fupra  modum  ,  annis  fcrme  fingulis  non  dejicrit 
tiefirs  Majcflati  Jive  auxiliariis  copiis  ,  Jive  pecuniis  fubvenire  ,  ut  adverfus  audacijp.mos  ac  potentif- 
fimos  Chrifiiani  nominis  hofles  idem  veflrum  defcnderetis  atque  propagaretis  Impcrium  .  Qnihus  bent^ 
ttfa  vefira  Majeflas  ,  fluribus  annis  tantum  belli  pondus  fortiter  fuftincns ,  de  fuperatis  fttpe  hofiibus 
eorum  ue  muniti/Jimis  munitionibtts  expugnatis  ,  innumeras  ,  eafdemque  immortalcs  conciliavit  fibi  co- 
ronas  ,  perpctuofque  triumpbos  :  proxime  vcro  de  expugnata  Albaregali  Hungarici  Regni  urbe  celcbtrrima  , 
tribufque  mox.  Turcarum  excrcitibus  profligatis  ,  enrttmque  tnbus  Ducibus  csfii  ,  prsclarioratibi  debcant 
cmncs  Chrifliani  trophsa  .  Quo  nomine  (£•  a  nobts  Epiniciorum  loco  cumdem  accipias  tibi  dcbttum  An- 
nahum  tomum  .  At  quod  congruum ,  opportunum ,  &  dignum  Majcflati  ttis  munus  offertur ,  iderru 
quoque  haud  inutile  dtbet  exiftimari ,  fed  multiplict  ratione  proficuum  ,  ex  cujits  letlione  haud  medio- 
cre  Jit  Imperator  confccttturtis  emolumentum ,  rcrum  Jiquidem  gefiarum  vera  notitia ,  gerendarum  via 
Tereoi,6  fecurior  aperitur  ,  fecundum  quod  monet  divinum  oraculum  ,  dicens  ;  State  fuper  vi.is  ,  &  videte  ,  & 
interrogate  de  femitis  antiquis ,  qua?  fit  via  bcna  ,  &  ambul.nte  in  ea ,  &  invenietis  refrigerium 
animabus  veftris  .  Doccns  paritcr  in  quam  immenfa  mala  incidcrint  ifla  non  audicntes  Prwcipcs  una 
cum  populo .  Quod  probe  fciens  Bafilius  Imperator  ,  dum  inftruit  filium  futtm  Lconcm  ,  quem  relttturus 
tffet  Jmperti  fuccefforem  ,  inter  alia  faluberrima  documenta  ,  qus  veluti  tefir.mentariis  tabulis  eidem 
tradidit  obfervanda  :  Evolvere  (inquit)  numqiiam  cefTes  hiftorias  veterum  ;  plura  his  fubneilens  de 
fumma  ,  qitam  ex  cjufmodi  letlione  Imperatore  maxime  digna  effet  confecuturus ,  utilitate,  llle  autem 
accuratijjimus  paternorum  cttfios  mandatorum  adeo  profccit  ex  eis  ,  ut  Saptentis  adepttts  cognomentum , 
magno  juflttis    libramento  diu  habenat  fit    moderatus  Imperii  , 

Accipiat  igitur  Majeflas  veflra  grato  animo ,  quem  prompto  exhibemus  affeCiu  pr.ifentem  Anna7 
lium  tamttm  ,  cfferentes  pariter  &  cttm  eo  euntta  qus.  viclor  hofles  vifibiles  &  tnvifibiles  fuperans  ,  hic 
regnet  felix  in  terra  ,  inde  vero  beattts  in  calo  ,  Vale  , 

SIGISMUNDO    IIL 

REGI    POLONI^     MAGNO    DUCI 

Utuaniae,  Rufliae,  PrufiTa? ,  Mafoviae  ,  Samogitia?,  Livoniaequi  necnon  Svecorum ,  Gothorum  , 

Vvandalorumque  harreditario  Regi . 

C^ESAR     BARONIUS 


Ix  Tomo 
XI.  Anna. 

Imni  . 


T    I   T.     S  S.     MARTTRUM     N    E     R    £    I,     E   T     ACHILLEI 
Presbyter  Cardinalis  S.  R.  E.   Bibliothecarius  fempiternam  felicitatctn . 

MAGNUS  ille  vcrtex  Apoflohrum  ,  Cbrifli  Vicarius  ,  legiflator  Ecciefis  Pctrus  inter  alias, 
qttas  fanciebat  leges  popttlo  Chriflia.no  fervandas  ,  quid  ipfi  regibus  deberent  ,  brevi  ifi<* 
Jententia  patefectt :  REC  EM  HO  N  O  R  IF  IC  AT  E.  Quod  fi  tune  a  fuis  ,  quibus  fcri. 
bebat ,  &  fervanda-  prxfcribebat ,  volttit  ei  ,  qui  imperahat  homini  impio  ,  dsmonum  cul- 
tori ,  Chriflianis  infenjijjimo  ,  honoris  obfcrvantiam  nihilominus  exbiberi  :  quanto  id  ma- 
jori  cum  fanore  a  pcfleris  in  C HRIST  U M  credentibus  exatlurus  effet  pro  Chriflianis  Regibtts  opti- 
meque  de  Chrifliana  Reiigione  mcrentibus?  Propterea  &  nos ,  SERENISSIME  PRINCEPS, 
ut  mei  inflituti  aperiam  ralionem  ,  confucvimus  honoris  caufa  ,  qui  ex  prsfcripto  Apofiolics  legis  de. 
hetur  Regibus  ,  pcfl  Ecclejis  Romans  Pontificcs  ,  qttibus  primitis  jure  debentur  ,  Annalium  Tomos  pri- 
tnariis  Chriflians  Religionis  Principibus  erthodoxis  fua  cuique  epiflola  dedicare,  abfque  ordine  tamen 
Cjr  prsrogattva  eminentioris  excellentis  ,  prout  rcrvm  gcflarum  diverfa  occafio  poftularit .  Qua  ratione 
fatlum  ,  tit  qus  prima  fucrat  compellanda  Csfarea  Majeflas  ,  ipfam  Decimo  Annalium  Tomo  oppor- 
tunitts  eo  officio  coluerimus  .  Cui  cum  tu ,  jicttt  Regni  dominio  vicinior  es ,  ita  rcrum  geflarum  ar- 
gumentis  proxime  jungaris  :  infalutatum  te  trsterire,  non  licuit  :  quem  ut  debito  Regibus  honoremus 
obfequio ,  ipfe  Petrus  exigit  ,  qui  fuper  fuas  lcges  invigilat .  Cttm  vero  ad  hsc  illud  infupcr  acce- 
dat ,  quod  ejus  fuccefior  fanflijjimus  Dominus  nojler  CLEMENS  Papa  Otlavus  ,  ttti  amantijjimits  , 
etc  pariter  fludiojijjimtts  ,  hcc  ipfum  ttt  facerem  ,  habere  fe  gratum  oflenderit  :  plane  cfficit  ,  ut  ma- 
jori  fidttcia  ad  id  prsflandum  affurgam ,  occurramque  Ubcrins ,  h^tttd  quaquam  metuens  ,  ne  mintts 
tibi  piaceat ,   quod  fcntias  lanti  Pontificis  voiuntate   munus  impendi  , 

At  vero,  quanto  majus  ntbis  ex  hac  Fontificis  fuafione  pondus  additum  gaudemus  ,  tartto  cohi- 
hcnda  magis  erit  oratio  ,  ne  quid  leve ,  aut  folutttm  promat  incauta,  neve  lirr>,les  adulationit  at- 
tingat  ,  Ji  iiberior  per  latijjimum  tuarum  laudum  campum  Jinatur  excurrere  :  fed  potius  moderationit 
frano  coercita  ,  intra  tcrminos  parcitatis  fe  continens  ,  non  ttifi  qus  modefla,  ac  fohri.i,  eademqae  fe- 
ria  fibi  efie  conceffa  noverit ,  atque  hsc  ipfa  confiringat  fibula  brevitatis  .  Onoii  nifi  fieret  ,  difflue- 
ret  gravitas  epiflolaris  in  par.egyrtm  ,  nuncttpatio  in  encomium  fohjeretur :  digrcdicnfque  aratio  ab  in- 
fiituto  ,  redderctur  auribus  tttts  iffa  moleflicr  ,  jam  his  audiendts  jugiter  ad  naufeam  ttfque  exfatia- 
tis,  Si  hsc  emm  femel  ingrederctur ,  ubi  fttbjifieret?  quonam  duceret  illttd  laudandi  exidcrans  argu- 
mentum ,   cum   tu  unus  inter  tot  Frincipet  Chriflianos  virtntum  merito  dignus  habereris  confilio  &  fen- 

tcn. 


€t  aliorupi  ad  ipfum .  427 


ttnlia  optimlttum ,  qui  pr&ijfc  dcbcret  Regno  Poloni&,  fnultarum  ttccejfione  pr&Vtneiarurh  amphjjimo? 
•i>cl  qnonam  c.im  vcluti  torrent  violentut  abripertt  copia  afftuent  rcruni  in  Regno  aht  tc  prxclarc  ge- 
fjarum ,  atqut  illud  potijfimum  ( ut  reliqua  pratermittam ,  qu&  quamvit  grandia ,  magnoque  digna 
Bege  ,  minima  tamen  hujut  eomparatione  Jint  vifa  )  quod  cum  Fidem  Catholicam  deprefiam  admodum 
&  affliilam  ,  ac  propcmodum  arefeentem  invenerit :  eam  mox  ereitam  ,  &  iliuflratam ,  fuo  jam  de- 
core  virentem,  (sf  nitore  flnrentet»  magna  omniutfi  admiratione  reddidcrit?  Ita  ut  qui  terrara  denfit 
vtpribut  impictatit  horrentem  ,  h&refum  fpinetit  incultam  ,  atque  in  truadentarum  belluaritm  luflra 
pine  converfam  excvlendam  aeceperat  :  hanc  tua  cultura  ,  divina  afpirante  gracia  ,  frugiferam  (iy 
am&nam  ,  tamquam  alterum  manu  Dti  conjitum  effecerit  Paradifum ,  ex  quo  &  Ixtot  tu  ipfe  fruilus 
vits.  decerpas  ,  &  alii  floret ,  quihut  immortalet  contexant  tibi  coronat .  Quod  &  Ji  qui  adhuc  ibi 
aliquot  remanfirunt  infelicct  cardui  ,  convertantur  tandem  ( quod  fperamut )  in  lilia :  quxntit  ifla 
trunt  digna  pr&coniit  ?  quibut  laudibui  attollenda ,  atque  encomiit  toto  Orbe  Chrijliano  ,  longe  late- 
que  tubit   eloquentit  perfonantibut ,   celebranda  ? 

Quo    nomine   ipfa ,   qu&  paffa  eft  invita  compedet  in    laudando  ,    hbcra  faltvm   in    hortando  fiat 
nratio;    qua    licet   currenti  pojflt    vidcri    fuperflua ,    haud    tamcn    dejiderio    imptllentit  exijhmari    de- 
bct   ctiofa ,    &    qus   ne    audiatur ,    excludi ;    cum    pr&fertim ,    ut  fit    cfficax  ,    fumat  Jibi    viret   ex 
Pontifiria    intentione .  Perge     magnanime  Princtpi  ,  pergc  inquam  ,    piiffime     Rex  ,     Regem    Deo    cha,- 
rum    imitare ,    qui    dixit:    Nonnc    qui  oderunt  te  ,   Domine ,    odcram ,    &   fuper    inimicot   tuos    tahe- 
fcebam  ?    perfeiin    odio    oderam   illot ,    (£*     inimici  fafti    funt    mihi .    De    qtiibut    rurfum :     Pcrfcquar 
inimicot    meot   &   comprehendam     illot ,    &    non    conVertar ,    donec  dcficiant  ,    &    cadant   fitbtus    pe-, 
det      mcot .  FeJix  eafut  ,    quo    peccator ,    dum    cadit  a    culpa ,     erigitur   ad  falutem  ,    exurgit    ad   t)i- 
tam  ,    exahatur  ad    gloriam .  Hanc    utique   fumas  licct    de    impietate    vindiclam ,    deque   impiit   Dei 
hofiibut     ultionem ;    qu&   ipfit    etiam    exoptanda  Jit ,     atque    expetenda  ,  Ji  modo  ftt&    falutit    aliquam. 
rationem    aut    fenfum    habeant  ./  De   hujufmodi  viiioriit    tibi    ab    Ecclcfia    in   lcrra   troph&a ,     &     a^ 
Deo    in    cato    opto    triumphot  .  Perge  ,   iterum    dico  ,   ac  perfice  gloriofum  ,    quod    aggreffus    es  ,   opus  ; 
prtliare    h&c    pr&lia    Domini ;    qui    te    pr&cedct  ,    quem    fequans    ducem  .     Angelos    habehis    commili' 
tonet  ,  Cjr*   attxiliaret   copiat     Martyret    &     Sanitot    otunet .    Jam    ccnfert  Ecclcjia    Cathohca   fiipendia, 
preeutn,    &     qui    ei   pr&efi  fummut    Antifiet  ,     ad     h&c  pr&flanda  ,    Aposfohcam     bencdiciionem    im- 
pertit.   Afpirat  CHRISTUS  ,    cujut     ^     nomine    exhibctur ,    qui    tibi  non   modo  tyrannum    h&reticum, 
fed  ipfum    etiam    Principem   infidelem    injufium    Orientalit  Imperii    poffcjforem  jufiit   armit   fuhjiciat ; 
Regnum    dcnique    tuum  Jic  propaget  ,   ut    tranfgredieni   axguflot    terminoi    tcrr&    divini    tamdem    Re- 
$ni      confortio    fuperet     caii      eardinet  ,    &    fincs    contingat     &tcrnitatit  ,    cum    Deo  in    perpetuunu 
regnaturut . 

Vt  demum  promamut ,  quod  Idajcfiati  tu& ,  honorii  caufa  ,  dcbitum  munut  offerimut ;  ecct* 
exhibemut  Undecimum  Annalium  Tomum  totiut  vit&  noflra.  laboret  :  quem  enim  concepit  adolefcen- 
litt ,  formavit  juventut  ,  firmavit  confilio  firmior  &tas  :  eum  modo  pepcrit  ultima  fenetlut .  Qui 
itt  lucem  fcliciter  editnt ,  expert  vagitut  infantium ,  uni  tu&  fcftivut  arrideat  Majefiati  ,  unura 
te  nuncupet  Regem  ,  licet  infant ,  fcriptii  tamsn  ipfe  vocalii  ;  quibut  tamquam  fafciit  involu- 
tut  ,  itt  Volumcn  fe  exhibeat  perlegendum  .  Erit  ejut  tcta  hclio  haud  inutilit  ,  opinnr ,  nec  pror- 
frtt  injrata:  delettahit  vero  ipfa  magit  dulci  memoria  rerum  antiquarum  Polonia,  Ut  quihut  ve- 
terum  Regum  fervcnt  Chrifiiana.  Religio  plurimum  commendetur ,  populique  optime  culta  Fidet  Ca- 
tholica  pr&dicetur :  aperiatur  pariter  memorandit  atque  admirandit  exemplit  Mm  Rcgum  ,  quam  po- 
tuh  crga  fanliam  Romanam  Ecelejiam ,  a  qua  Evangelium  acccperant ,  ardent ,  Csr  flagrant  fludium 
eitque  obfervanti* :  qua  illi  &  provinciam  primum  ipfam  Apoflolic&  Sedi  penjitatione  ccnfut  annui 
fecerint  fua  fponte  veiiigalem ;  &  ifli  eb  idem  Regnum  poflea  Jam  collapfum  ,  fed  ejufdcm  fanEis. 
Sedit  beneficio  refiitutum  gralitudinit  ergo ,  capitatione  perpetua  fefe  confiituerint  eidem  Romana.  Ei,- 
clefi&  tributarioi  .  H&c  tanta  cum  inter  alia  i»  eo  omni  fide  tefiata  reperiet  :  reccntiores  plase  Scriptc- 
ret  eaderrt  parttm  &quot  pr&teriiffe  redarguet  .  Sed  &  quod  hit  omnibui  prxfiat  ,  cttm  triumphum  con- 
tineat  martyrit  purpuram  facerdotit, ,  fuo  ipfiut  illuftratam  fanguine  ,  martyrium ,  inquam  ,  fanclijfi- 
ini  Staniflai  Craccvienfit  Epifcopi ,  quem  ahi  te  Jcimut  prcpenficre  fludio  coli  ,  &  ut  ab  omnihut  Ct- 
thoiica  Ecclefix  Chrifii  fidelibut  officio  puhlico  Pontificia  aucloritate  cuhretur  ,  tua  cura  pcrfciium  :  qui» 
cilatriore  illum  animo  fufccpturut  fii  ,  miniyie  diffido  .  Grato  igitur  £jr  placido  Vuttli  accipc  tot  de» 
corit  notit  inftgnitum  volumcn  :  qttod  Apoficlica  lege  debitum  ,  a  Domino  Apofiolico  perfuafum  ,  ah  APo* 
ftolics  Sedis  Presbytero  Cardinah  bonorificcntia  caufa  tua.  Mfijcftati  ApofloI\cum  munus  exolvitur^ 
Vale  ,    Regnaque  felicitcr  . 

Komas  v.  Ka!,    Decembris .  Anno  Sahnis  MDGIVt 

SANCTISSIMO  AC  BEATISSIMO  PATRI  ET  D.  N. 

PAULO     QUINTQ 

PONTIFICI  MAXIMO 

CMSAK  BARONIUS  S.B.E,  Tresbytero  Cardinali  Tit.  SS.  Martyrum  Kerei ,  & 
Achillei  ,  ApoJJoltc*  Sedis  $tb!iotbe<;arins  ,  fempiterttam  felicitatem. 

EN  tamdem ,   Beatijfime   Patcr,    duodecimum   Tomum    Annalium    Ecclefiafiicorum ,   quem    tibi  Ix  Tomo 

Principi   Saeerdotum ,  ceu   tertiai    ac  novijfimat   frugum  nofirarum  primitiat.   ex  lege   repr&-  XII»    An- 

fento  .   rJeque  enim  mihi  fat  fuit  in  hoc  longo  &   laboritfo  duodecim  voluminum ,  totidemque  nalium  . 

tton   menfium  ,  fed  faculcrum  magni   anni  turriculo,  non  (a)   ter   in  confpectu    Domini ,    co-  .        r  0J 

ram  ejut   Sacerdote  ,  nte  manil  ut  vaeuii  apparere .  Primum  itaque  Xyfie  V.  pr&dcceflori  tuo  *     ' 

hinot    Tomet ,    primitiva   operit    noflri ,  velut  recentium   fpiearum  (b)   manipulum  ineuntit  facri    a/tni  ?'   •      . 

aufpiciit  confcerandum    obtulimut .    Deinde   Clcmenti   VIII.    in    mcdio   ftadii    eurfu  ,     cum    per  Eccle-  '   ' 

fiafliea  bifloris  campot  fegetem  uberrimam  per  fummot  lahorum  aclut  djvina  favente  aura  alligeremut  ,  J*    _      . 

tlteriut   oblaticnit  ,  qu&  (c)  pofl  meffem  pr&cipicbatur ,    hattd  immemoret ,  non   dms   tantum  eodicci  ,  ' 

Appttrtttut  is  Baronium                                                         H  h  h    z                                fei  *' 


4i 8  Epiltolic  Baronii. 


fed  qumque  ,  hoc  eji ,  fro   duobus  primitiarum  panibus  quinos  dedicavitnut  ,    Rcflahant ,     qttxs   Santtitd. 

(  n  )  Exod,  ti  Tn&   nunc  exhibeo ,   pofirem&    omnium  fruttuum  ,  primiti&,  (a)  in  txitu  anni  folvend&,    qtiando  cun- 

*J»  &*  34»  &*  conduntur  .  Nxm  ut  eolleftes  jam  &  conditos  in  hoc  volumine  studiorum  nojirorum  fruftus  augu- 
rer  ,  ntc  ultra  laborum  fpem  intcndam  ,  facit  &tas  annis  gravis  ,  (g-  afflitta  ac  pene  proflrata  vale- 
tudo ,    qux  velocem  tabernaculi    tnei    depofitionem    non   vanx    pr&fagitione     denuntiat  .    Sufcipe    igitur  , 

(b)  Etech,  fummt  Saeerdot  ,    quam  jurc  tibi  vindicet   univerfarum  frugum    noflrarum    non  (b)  fcxagefimam  ,   ut 

45.  oltm  ,   aut  quadragefimarn  ,    fcd  duodccimam  partem  :  Tcmum  ,  inquam  ,  dtiodecimttni    Annaiium     nnflrc- 

rum.  Q^i  fi  Itntius  fortaffe,  ac  longiore ,  quam  alii  folebant  intervallo ,  in  lucem  exire  videatur , 
tarditatis  veniam  non  injufla  ,  opinor  ,  multiplicium  morarum  excufationc  promerelur ,  tum  quitt  nos 
inter  fcribendum  non  femel  nec  mediocriter  remorata  efl  illa  ,  quam  dixi  gravior  &tas  ,  &  .facunda 
morborum  feneftus  .  qux  tot    uno  partu  &  tanta    incemmoda    nobis   effudit  ,  ut    veram    experttts  fim 

(  c  )     Na-  t  c )  Cregorii  noflri  querelam  fuiffe ,  cum  diceret ; 

z,ianz. 

carm.    itt.  n       ■ jam  premor  ipfe  fenefla  , 

morbum  ,  Qux  gravior  Sjculis  dicitur  efTe  jugis, 

tum  quia  opere  perfetto  ,  tum  ad  editionem  accingeremur ,  fuborttt  repente  ftu  Apofiohcam  Sedem 
ineefferet ,  emergentium  fiuttuum  tempefiate  ,  alio  nos  tantifper ,  ut  in  eadem  pofitos  navi ,  cura. 
cogitationcfque  traxerunt  :  tum  denique  quod  Appendiam  de  more  aggrcjfis ,  dum  ex  raccmorum 
ubcrtat e  opulentior  ultro  vindemia  confurgit  ,  prolixiore  aliquanto  fcd  non  injucundo  ,  ut  fpera* 
tnus  ,  nec  inutjli  aftuario  ,  laliut  excurrendum  <&  comperendinandum  fuit  .  lta  faftum ,  ut  vo- 
lumen  in  ipfis  propemodum  eleftionis  tu&  folemnibus  ahfolutum ,  Tibique  jam  inde ,  quod  pcrorando 
tcflatt  fumus  ,  cppignerxtum  ,  vix  nunc  demum  evoluto  bienmi  fpatio  exfohere  ,  fidemque  nexam  li- 
berare  licuerit  ,  Sed  hoc  ncbis  ,  Beatijfiir.e  Pater  ,  ex  hac  ipfa  cunftxtione  Matum  ejl  commodi : 
quod  qui  tum  quxndo  ad  fummi  1'ontificatus  apicem  eveftus  es ,  fi  promiffum  munus  fiatim  obtulif- 
femtis  pr&fcr  fpcm  &  vota  nthil  habebamus  ,  nunc  poflquam  in  hoc  biennti  tui  decurfu  fpes  noftrat 
firmavit  evtntus  ,  &  votit  fxttx  fucccfferunt  ,  efl  quod  Deo  immortali  fummas  grcttixs  agamus  ,•  qui 
mxximas  &  fingulares  iflas  virtutes  tuas ,  qu&  Te  jam  olim  hominum  Judicio ,  &  pr&fenfione  A- 
poflolico  throno  deflinabant  ,  atque  tn  eodem  poflea  divina  prorfus  fr  admiranda  vocatiene  collocarunt , 
e X  fupremx  Ecclefi&  fpeculx  fplendidijfimis  facibus  emicare  ,  orbique  univerfo  irradiare  videamut . 
Et  locus  erat  profefto  ,  ut  de  his  pxulo  ftifius  aliqux  ,  liberiufque  diceremus ;  nifi  not  non  tam 
qu&fit&  affentationis  fufpicjo  ,  qu&  in  veris  fincerifque  Ixudibus  fui  fecura  efl  ,  qttam  immenfx  t 
qu&  c&teras  laudes  tuas  ornxt  modefti&  ,  pudorifque  ttii  ratio  prohiberct  .  Harum  igitur  omnium  ,  fed 
indulgentijfim&  in  primis  lenittflit  ,  henignitatifqus  tu&  ftducia ,  quafi  blando  arridentis  patris  vul- 
tu  ,  illeftus  ,  fecurior  a,d  pedes  tuos  adrepit  tencllus  hic  ultimus  fcetus  nofler  j  &  qux  pctefl  voce 
rogat  ,  uti  fe  ,  a-c  feeum  reliquam  majorum  natu  fratrtim  familixm  ,  parentit  folatio  brevi  caritti' 
tam  ,  in  tutelam  tuam  rccipias  ,  ope  adjuves ,  auftoritate  &  patrocinio  tuexre  .  Omnes  Te  patro. 
num  advocant  •"  omnes  tibi  commendo  :  fed  hunc  minimum  pr&cipue  ,  qui  lutcm  nunc  primum  afpi- 
tit  ,    norriini  tuo  mxncipatum ,    numero  atque   ordine    Beniamin    noflrum  ,   effato   pxtri  ut   in   feneftute 

( d )  Ccnef,  genitum  ,     ita     non    fine     dolore     natum   .      Qui    ut     (  d  )    dextcr&    filiut     juxtx    nomen    evadat    , 
35«  fanftiffim&    dexter&       tu&     benediftioncm    fupplex    implorat   £    fed     eximiam   ,    fed    fingularcm   ,     & 

qu&    in   parentem    ipfum    redundet  .     Cujus    fcilicct     bencficio     ad    illius      dexteram     cujus     viees    in 
terris    geris  ,    inter    lucis   filios    aliquando     cenfextur   ,    Ita    &    tu    Be atijfime    Pater  ,    Pauli     Apo- 

(e)  Vhilip,  f[0n  f    (  e  )    de    tribu     Bcmamin  ,    Deo    grttijfima  ,    ut    nomen    ,  fic    robttr    &    fpiritum     Jortiare  . 
3.  Ita    Te  parvuhis   hic    nofier  tnter  fauflx  irtxugurationis  tu&     cxordia     formxtut  ,   inter    l&tas  jam  ex- 

pert&    moderxtioiis  gratulationes  editus   perpetuis  fclicijfimi  £?*  pacatijfimi    Pontificatus    fucccjfibus    gau- 
dentem  diutijfimc  profcquatur  .    Roma ,  nono    Kalend.  Junii ,   M.  DCVII. 

AUCTORIS     AD    LECTOREM 

SUPREMA     CONTESTATIO, 

Tpmo  XII  Annalium  ab  eo  praefcripta . 

IN  vita.  bujut  limine  eonflitutut  ,  &  futurxm  morti  jxtn  propior  recogitans  ,  oro  te  atque 
obteflor  ,  Chrifliane  Lettor ,  quicumque  cttm  Romana  Catohlica  Ecclefia  commttnic.as  ,  Ji  quem 
umqu.xm  ex  his  Annxlibus  nofiris  ad  tuxm  ,  aliorumvc  &dificationon  fruftum  capies ,  pri- 
mum  ut  Deo  Opt.  Max,  bonarum  omnium  largitort  acccptum  ferxs  :  deinde  hxnc  mihi  vi- 
gilixrum  ,  lucubrationumque  ,  quas  tua  cauft  tot  annos  libent  pertuli  ,  graliam  reponat  , 
ut  amm&  me&  ,  cum  ex>  hac  vita  exceffero  ,  bene  precxri  ,  ac  opem  ferre  ne  grxvcris  ,  turrL. 
c&terit  fuffragiis  ,  qu&  defunftis  itftpertiri  in  Ecclejix  mos  efl  ,  tum  niaxime  facrofantti  &  fa. 
lutaris  Miff&  facrificii  chlatione  .  Hanc  a  te ,  inquam  ,  vicem;  feto  ,  Ttbi  vero  tribuxt  Detit , 
ut   fie   femper  vivxt ,    $■  fufernif    benediftiombut    repleare  , 


Ca: 


419 

y^jAvmina    Vatum  infignium  in  Uudem  Oferis   Baroniani 
jinnalium  ruoluminibus  fr&fixa . 

IN 

CtESARIS    BARONII 

ANNALES    ECCLESIASTICOS     • 

LiEVINI  TORRENTIJ 

EPISCOPI    ANTUERPIENSIS 

Elegia. 


N 


ON  Cyrttm  hic  filvis  eiucimus  ,  atque  Quirinum  , 

Expo/itot  fat&  quot  aluere  fer&  , 
ln  fpes  imperii  magnas ,  fcu  Solit  ad  ortum  , 

Seu  qua  fe  fejjis  condit  anbelus   equis  , 
Nec  narrare  juvat  captas  cum  civibus  urbet  , 
Erutaque   hoflili  mcenia  celfa   manu  , 
Attt   Troj&  cineres  ,  &  nil  nifi  nomen  Athenas , 

Tbebafve  ,   atque  aliis  oppida  vaila  locis , 
Profiratafque   acies  ,  &  fozda  cruoribas  arvx  , 

Aut  tinctum   rivis  fanguinis    Oceanum , 
Lintea   cum  tabul&quc  inhumataque  corporx  fiutlu 

Jaltantur  miferis   per  freta  falfa   mcdis  . 
tien   ita  fert  animus ,  nec    tanti  efi  gloria  ,  crefcat . 

C&dilus  auditis   c&dis  ut  ater    amor . 
Scilicet  exemplo  peccat     qui  talia  narrat  , 

Quodque   atios  decuit  ,  perpetrat  ipfe   nefat . 
Qui  legit   JEaciden ,   ut   nil  non   arroget  armit  , 

JEacide  fimilis  ,  qua  pote  ,  f&vus    erit  . 
Unus  Pell&o  juveni  cur  non  fatis  Orbis  ? 

Audierat  plures  ,   ambiit ,  interiit . 
JEquafli  hunc  votis ,  C&far  Romans. :  nec   impar 

Exitus  ;  imperii  terminus  urritt  fuit . 
Quod  tamen  ,  Oitavi ,  te  non  dtterruit :  hoflcs 

Vicifii ,  patria  fed  pereunte  ,  tuos  . 
Sic  igitur  toto  Mars  f&viit    impius    Orbe , 

Eella  ferens  cunclis   accumulata    malis  . 
Nam  quis  tunc    Regum  vitam  non  traxit  in  armis  . 

Quis  non  hanc  c&lo  credidit   effe  viam  ? 
Tamquam  fi  folio  propior  Jovis  h&reat  alto  , 

Qui  plures  Orco    miferit  inferias  . 
O  c&cas  hominum  mentes ,  &  inania  veri . 

Petlora  !    qui  lucem  fingimus  in   tenebris  , 
Luclxmurque  umbris ,  pretiumque   imponere  rebut 

Spernimus  s  hinc  fiultos  fallit  ineptus  amor  , 
Tallimur  &  votis  ,-   nec  funt  tam  fomnia  vantt  3 

Quain  fpes  nos  vanis  ludit  imaginibus  . 
tlon  res  human&  ,  perituraque  regna  beatos 

Efiiciunt  ,  nec  quas  colligit  lndus  opes  , 
Non  aurum,  &  lapidis  ,  nec  rubri  concha  profundi, 

Aut  Tyriis  ardens  purpura  cocla  focis , 
Nie   vires  ,  aut  forma  fugax  ,   (£r  gratix   lingu&  , 

Ae  cultum   vxriis   artibus    ingenium  , 
Aut    aliud  terris  communi  forte  creatum  , 

Orta  ctemm  pereunt ,  <&  iriale  fulla  cadunt  . 
Trans  Lun&  Solifque  vias  fuper  &tberis  ignet 

Qu&rendum  efl  fummum  ,  fi  h&c  tux  cura ,  bonum  « 
Hoc  ipfum  DEUS  efi ,  folus  verumque  honumque , 

Certaque  ad  &ternam  femita   l&titiam: 
Quo  fine  nee  virtut,  nec  bonor ,  nec  gratia  fluxit 

Rebus    inefl ,  quibus  &    nomen  &  effe  dedit , 
Tunc  cum  principio  fic  omnia  fecit  ,  ut  uni 

Parerent  homini  cstera,   at  ipfe  Deo . 
Quid  facis  ,  infelix?   parent    tibi  c&tera  ;  tu  cur 

Detrectas  ,  eontra  nec  pudet    ire  Deum  ? 
Jicquid  erat  vctita  noit  tollere  ab  arbore  poma  ? 

Quo  gufium  recreet  efl  aliunde  tuum  ; 

Eit 


43©  Carmina 

Efi  6»  quo  fatiet  ceulot ,  qnoeumque   movtris, 

En  v'ol&  ,  £&"   variis  lilia   mixta  rojis  , 
Ipfa  tuo  gaudens  natura  applaudit  htnori  , 

Inque  tuum  folers  comitur  obfequium  , 
Wortunate  nimis ,  fi  nil  qusfiveris   cxtra 

Auttorem :  tibi  namque  omnia  folus  ertt  . 
Serpentem  mulier ,  tuque  hane  uxorius  audis  . 

Turpe  aliis  Dominum  poflhabuijfe  fuum  . 
Nudus ,  inops  ,  longi  ecndcmnatufque  lahoris . 

I,  fuge :  qua  fiabas  gratia  fortis  abefl : 
Craiia  divini  femper   manfura  favoris  , 

Mttnfijfet  femper  fi  tua  certa  fides  . 
Teccafli  mifer  ,  at  peeeati  pcena  fuit  mort  , 
Qutt  fibi  jure  tuum  vindicat  atra  cttput  , 
Vindicat  tfy  flirpem ,  neque    enim  mortalibut   ortoj  • 

Fas   efi  non  fimili  conditione    mori  : 
Vt   neque  fas  fontes  animas  afcendere  Olympo  : 

Deprcffst  Stygiis  excipiwttur  a.yuis  . 
O    quam   diffieile  efl  talem   dijfolvere  nexum  f 
Pone   fcclut  fceleri  mox  gravis  ultor  aicfi  , 
Sed  qustnam    affliClis  fuperant  folatia  ?  Tantis  < 

Sola    Dei  bonitas    efl  medicina   malis  . 
Difeite  ju/Iitiam  numenque  timere  :  fed  una 

Difcenda  efl  bonitas  ,  unde  criatur   amor. 
Unius  ut  noxam   luimus  fub  judice  juflo , 

Sic   bcnus  &  patiens  attulit  unus   opemi 
Vnus ,    at  idem  alius  qui  tam  lethalia  curet , 

Convenit  hune    horrtihem ,  nec  minus  ejfe  Deuni  : 
Effe  Veum  ,  ne   impar  fit  majefiate  parenti  . 

Ejfe   hominem  ,  ut  pofiif  morte  piarc  nefas  . 
Eilius  ,  Aterni  vis   (£•  Genitoris  imago  , 
JEternum  cslo  cum  Genitort  manens . 
yirginis  in  gremium  matris  fe    condidit :   illie 
Auttut ,  &  binc    certo  tempore  natus  homo  : 
Natut  homo   Detts    ille  Deus  Servator  JESVS  , 

Ut  faciat ,  caros  quos    hahet  ,   ejfc  Deos  , 
Quem  tu  ,  Baroni  Cxfar  ,  dotxiffime  ,  felix 

Ingenii  ,  facm   conditor  hiflcrist , 
Defcribens  latc  Regem  ,  dominttmqne  ,   patremqus 

(  Nott  qui  fctta  malis  belta  cruenlus   amet  , 
Expilet  focios  ,  Patres  ,  plebemque  tributis 

Vexet ,    ut  effufas    tnox  male  perdat  opes : 
Sed  lenit  placidufque  ,  (£*  nil  nifi  hr.c  Jubendo  » 

Paeata  populos  qui  ditione  regat  , 
Mortis  &  exemplo  dcccat  nos  dura  ferendo 
Vincere  ,  Cs*  objcttis  ncn  trepidare   malis , 
Nec  corpus  prsferre  anims.  ,  fanerumque  pudorem 

Spernere  ,  quo  fprcto  profilit  omne   nefas  ) 
Hifloricos  inter  tanto   caput  altius    cffcrs  , 

Quotqttot  habet  Latium  ,   Grstcia  quotquot  habct  . 
Seu   domitos    narrent   Mcdos  ,  feu  Punicx  fata  x 

Pyrrbumque  ,  &   belli  fulmina  Scipiadas  s 
Quanto  fplendidius  luccnt   vaga  fidera  ,  quam  qutt 

Accenfa   efi    noflris  parva  lucema  focis  , 
Macle   igitur  virtutc  ,    juvet   te  incumbere  cbartis  i 

Tam    bene  dum   cceptum  perficiatur  epus  . 
Grandis  adhuc  fuperat  via ,  fed  tu  pcrge  :  laboris 
Qui  tibi  principium  efi  ,  hic  quoque  finis   erit , 

I    N 


CAESARIS    BARONII 

ANNALES     ECCLESIASTICOS 

JOHANNIS     BOCHII 

U  R  B I    ANTUERPIENSI    A    SECRETIS 

•    Elegia. 


Q 


VI  molet  operum  ,  miracula  vana  ,  colojfos , 

Qui  flupet  artifici  marmora  fctla   manu , 
Miratut  veterem  fpirantia  frufla  laborem  , 

Qui  videt ,   aut  penttut  qui  periijfe  legit  i 
Qitst  vel  Erichthxis  ceciderunt  figna  ruinis  , 
Roma  ,  vel  in  cineres  -verfx  fucre    tttos  : 
Definat  exewplis  contendere  non  minus  orbis 

Nofler    ob  ingenii    munera  nomen  habet  . 
S/  qua  fuit  quondam  titulis   ornata  fuperbis 

M*cbttix  ,  feu   rara   nokilis  arte  lahof  :  £*r- 


in  laudem  Baronii.  .431 


ti.irl.tra   Ji  liquidxs  operum  fafligi.x  nubes  , 

Et  mare  Ji  prctium  vicit ,  &  aflta  manus : 
lmpcriofa  dies  exdem  fubvertit  ,  &*  irx 

Mxrtis ,   efy  ipfe  fuas  non  tulit  orbis  opes  . 
Nos  aliud  decus  ,  &  fatis  mehoribus   ortum  , 

Jn  lucem  fruilu  commodiere  damus  : 
Q^od  feries  &vi  inflabilis ,   ncc    lubrica  rerum 

Ftuxarum   rapidis  fubruet   aura  Notis  . 
JEternum  dat   Ctf.tr  opus  ,  gaudctc  ,  Quirites , 

lllius  imperium   cenditur  arte  novum. 
Si  vacxt  Annales   facros ,  &  fcriptx   Baroni , 

Unum  pro  cuntlis  volvere  ,  letior  ,  opus  : 
Quicquid  &  Aenexd&  flruxerunt  ,  quicquid  Achivi , 

Seu  qua   l/lemnoniis  furgit  Eous  cquis  : 
Vel  qua  fera  tepet  radiis  Hyptrionis  ora  , 

Dum  hxvat  Hefperio  fervida  plaujira  falo  i 
Omnia  C&fareo  cedxnt  inventa  labori , 

Veris  falfa ,  facris  vana ,  vetujia  novis. 
Vyrxmidum  Pbxrii  celebrantur  faxx   Canopi  , 

Bujlaque  montanis  smula  fatta  jugis  . 
Scire  petis  noflro  fpettxnda   volumine  rupes 

Qu&  (it ,  &  extruClam  vertice  quod  ftt   opus  ? 
llla  efl  qux  fidci  pofuit  fundamina  Chriflus 

Auclor  ,  inaccefla  fervat  &  arce  gregem . 
Hie  fcopulus  vires  immobilis   h&ret  ad  omnes  , 

lmpia  quas  hominum  tttrba ,  vel  Orcus  habet • 
Alta    Stmiramii   Babihnis  mantx  cives , 

Temir.exfque  minas  urbis  ad  astra  ferant  s 
Mas^  murum  incolimus  ,  nos  propugnacula  ,  quorum 

Ideni  opifex  ,  idem  efi  angulus  ,   ipfe   Deus . 
Cares  ,  &  immodici  taceant   impendix  luttus  , 

Et    Maufe/ei  culmina  celfa  rogi  : 
Nefler    habet  vitam  tumulus ,   mors   ipfx  fepultx  ejl , 

H&c   c&li   referat  fontibus  uma  vixm  . 
Ehumque  Jovent  ,  toties  quo  pr&Jide  partx   ejl 

Gloria  ,  Pbidiacum  Gr&cia  jatiet  ebur : 
Retlorem  immenji  nos  declaramus  Olympi  , 

Qui  e&lo  &   terris  imperat  ,  atque  mari  . 
Prifca  fides  Trivi&  Latonia  templa   Dian& 

Laudet  ,  &  intaila  virginitate   deam : 
M   nos  ,   Virgo  ,   tuis  ,  genitrix  ,  advolvimur  arit  y 

Qu&  mertiijli  utero  clxudere  fola  Deum  . 
Nota  fttit  timidis    confpefla  lampade  nautis 

lnfultt  ,  Phxbex  mole  fuperba    Rhodos  : 
Hic  fidei  portus,  fax  relligionis  avit&i 

Nulla  efl  ,  pr&terita  qua  flatione  ,  falus  . 
Miramur  Libycis  fpeftacula  cintla  columnis  , 

Magnxque   Romanis    xmphithextrx  foris : 
Emptus  ut   ad  c&dem  pr&tiofa  certet  xrenx , 

E   data  commutet  vulnerx  morte  pugil  : 
Aut  eave&  medio  Getulis  xdvenx  Jilvis 

S&viat  in  "miferos  bellttx  dente   reos . 
Txlia   dehtJant  Ji  quem  certxminx ,   noflris 

Non    mintts  inveniet  triflix  fata  libris : 
Non   n.eritis ,   nec  forte  pari:  nxm  pr&mix  vitcos 

Per  tormenta  ,   cruces  ,  funera  ,  certa  mxncnt  , 
Hoc  gregis  ehtii  fedes   xnimofa  bextas 

Pignore  ,  nate  Deo ,  te  duce  ,  turbx   petit  . 
Si  fpetlxre  juvat ,  valeant   xntiqux  ,   thextra 

Cxfaris   human&  fcena  fxlutis    inefl  . 
Noflra  docent  vit&  melioris  pulpitx  normxm  , 

FxbuLt  lafcivos   nil   niji  prifca  fales  . 
Qu&que  fuit   magni   quondam  i>it~lbria  Circi , 

A  vitio  nobis  cfl  fuga  ,  mcta  Deus . 
Et  veteres  memorat  vitlrix  Ji   Romx  triumphos  , 

Majus  habet  laudis  pxginx  noflra   decus , 
Hoilis  erat  mundus ',  mors  hoflis  ,  &  arbiter  atra. 

Notiis  in  btimanum  fumpferat    armx  genus  . 
Jpfe  pater  funtmo  defcendit   ab  &there  vrndex  , 

Et   tulit   ipfe  fuo  fanguine  viflor  opem  . 
Et  fecum  deliila  trahcns  alienx  ,  troph&um 

In    cruce   conflituit  corporis  ipfe  fui  . 
Duhes  exuvi&  ,  fpes    omnis ,  &  unicx  munii 

Profperitas  ,  c&li  gloria  ,  pxcis  iter .  . 
Conciliatque    Deum  credentibus ,  &  fua  reddit 

Munera  pr&terttis  ubcriorx  malis . 
Romanoque  vices  patri ,   clavefque  reliquit , 

Et  poptili  curam  juj/it  hahere  fui  , 


Uoc 


43  £  Carmina 

Hoc  eput,  ttuflori  fufceptut  originc  prima. 

Hic  labor  efl  ,   regni  fcribere  gefla  facri  , 
Clavigeramqu:  ratem ,   nullis  qu&  frafla  proeellis 

Durat ,   <&*   adverfo   turbine  vela  facit : 
Bella ,  neces ,  animofque  virum  ,  fuperata  ferendo 

Monflra  :  fidem  tant&  condere  molis  erat , 
I ,  nunc  ,   Imperii  luxum  caatemne  priorit  , 

C&farit  aufpiciit  reddita ,  Roma ,  tibi  , 

CISARI  BARONIO   SORANO. 

VIRO  OPTIMO,  DOCTISSIMO   AMICISSIMO^ 
Confalvus  Ponce  de  Leon  Hifpalenfis  • 


Q 


Vid  potuit  madidum  facrato  fanguine  ferrum , 

Tela  fert  ,   flamrna  ,  fpicula  ,  fizxa  ,   cruces  ? 
Obruta   quid  tenebris  ,    rnutifque  oppreffa  fcpulchris  , 

Invidia   Centis  ,   NO  M  INIS  afla  pii  ? 
Ecce  renafcuntur  tempus  viflura  perenne  , 
Qua  furgit   lucis  ,   qua   requiefcit  honos  , 
C  JES  ARIS  id  pr&flat   calamus  ,  pr&sjantior   enfe 
C&faris  :  bic  vitam  fuflulit ,  ille  dcdit . 

E    I     D     E    M. 

TErtia  jam   longi  tibi  pars  exhaufla.  lahorit 
Verfatur  manibus  ,  volitatquc  per    ora  virorumi 
Quam  fefe  latc  Romans.  gloria  Sedis 
ln  fuperas  fublata  tuis   Annalibus  auras 
Explicat ,  &  terras  tecum  pcrvadit  in  omnes  : 
Quam  bene  ,   B  ARONI ,  Magno  digefla  P  HILIPPO 
Magni  fjfla   dicas  &  tempora    Conflantini  % 
Illi  exoptatam  nafcens  Ecclc/ia  pacem 
Retulit  acccptam  :   validis  innititur  hujut 
Viribut  in  fenium  vergens  ,  viridique  juvente 
Robore ,  &  in  melius   reparato  fplcndet  honore  . 

FRANCISCI     BENCII 

E     SOCI    ETATE    JESU 
AD  TOMUM  QUARTUM  ANNALIUM  ECCLESIASTICORUM  R.  P.  CiESARJS  BARONII, 


Q 


UIS  tibi  tam  validat ,  CJES  AR  dofliflime,  viret 

Sufficit  ,  &  tantis  cumulat  pia  petlora  donit , 

Ut ,   quoties  novtts  annus  ir.it ,  novus  exeat  a  te 

Eruflus  ,  &  in  meffem  pariter  nova  gramina  crefcant  ? 

Unde  tibi  tam  l&tus  ager  ?  quis  temperat  aurits  , 
Et  tempeflivo  pluvias  difcriminat  &Jlu , 
Maturis  ne  forte  calor ,  neu  frigora  defint 
Jrugibus  ,  ut  primum  jaflo  de  femine  tcrra 
Spem  fegctis  cupida  arripiens  fub  vifcera  condit 
Tertirts  ingenii  pxilus  fe  fuderat   anno , 
Et  f&clo  attulerat  miranti  gaudia  ,   quartum 
Surgit  opus  ,    quinto   affeflo  ;  dein  ordine  fextum 
Inflat  ;  ut  cx  uno  /int  talia  penfa   qnot  annis  s 
Qualia  non  annis  alfus  queat  omnibtts ,  uno 
Non  valeant  anno  conjunflis  viribus  omnet  < 
Mcns  adeo  f&cunda  boni ,  facundaque    mentit 
Lingua  cffert  areana  fu&:  mox  pagina  follert 
Excipit ,   ut  nulio   cdebrentur  fine  per  orbem  , 
Non  opis  human&  hoc  ,  C  JESAR;  majore   magiftro? 
Res  agitur  :  Deus  ipfe  animos    virefque  fecundat 
Subiicit  ,  etffatu   Matris  ;  tu  namque  vocare 
Hanc  folitus  ,  dubiifque  tuis  expofcere  rebus  : 
A  qua  principum ,  cui  definis .  Ergo  age  ,  quando 
Jamdudum   Annales  ,    quos  &  labor  annuus  &quat , 
Cum  fruflu  ajfiduo  commendat  plurimus   uftts : 
Illam  etiam  fupplex    ora  ,  tibi  proroget   &vum , 
Omnia  dum  pojfis   ahnorum  evclvere  f&cla  . 
Ipfe  fua.  iabnr  Aternurn  fc  fponte  propagat  : 
C  JES  ARIS  /lnnalet   ut  nulla  oblittcret  &tat  , 
Dum   referent  fefe  voltsentia  f&cla  per  annos  . 

TA. 


in  laudem  Baronii.  433 

TARUSII    TARUSII    POLITIANI 

CONGREGATIONIS    O  R  A  T  O  R  I  I      COLLEGI 
IN    ANNAIES    ECCLESIASTICOS 
C  JE  S  A  RI  S    B  ARO  K  II. 

Heroicum  - 


UM ,   qu&    muitiplici    nohis   longinqutt    vetuftas 

Obruit  annorum  mole  ,  ac  premit  &mula  nocle  , 

Failaque  ,  doclrinafque  Patrum  ,  morefque  ,   manufque  , 

SORANE,  ad  lucem,  ac  fuperas  revocata  fub    auras  > 
Vifturis    mandas  in  pofiera  f&cula  chartis 
Quantum  illi  decus  in  tcrris  pepererc   cruore  , 
Et  quantum  pepercre  fuis    ingcntibus   aujis- , 
Per   te  jam  tandem   nobis    decus    omne  refurgit . 
Aude  etiam  majora  ,-  Juvant  fupcri  alta  volantem  . 
Fors  crit  illa   dies  ,  cum    toto    Aquilone  remenfo 
Attnales  ,  ducente    Dco  ,  glaciahbus  omnem 
Pedoribus   labem  eripiant ,  tenebrafque   refolliant  , 
Et  Utis  Chrifli  campis  mala  grxmina   adurant  : 
Ac  vcluti  quondam   Solymum  clangore  turbarum 
Mania  conlremuere  fera.  lerichuntis  ,  &  olte 
In  te  fairo,  ruens  ,  in   fe  facra   ipfa  fepulta  eft  : 
iion  fecus  h&refeos  fcralia  culmina  molis  , 
Te   magnit-  refonante   tubis  dccora   xltx  parentum  , 
Supremum  concuffa  gemant ,  barathrumque  fub  ipfum 
Prona  ruant  ,  fcelerumque  fuo  dent   iimine  p&nas  . 

Maximt  terrarum   cuflos ,  Pater    optime    CLEMEtJS , 
Hoc  magnum  tibi  furgit    opus  ,  da  candida  dexter 
Sydera  ,    da  felix  ,  quando  te  C&iicolum  Rcx 
Auxilium  fidei  tantum   miferatus    azn't&  , 
Jeffixdifque  infiar  turris  concejfit  in  hoftes , 
Hamque  fcrenatis   Stygiis  Aquilone  procellit , 
Ipfe    tihi  C&far  referens  ex  hofle   troph&um , 
Exuvias  ,  atque    arma  virum  ,   roburque  ,  decufqus 
Davidica  veluti  turri  fufpendet    ab  alta , 
Mille   inter  pharetrafque  graves  ,  clypeofque  nitentet  , 
Sydereis  movumcnta  ducum  pendentia    teSlis , 
JEternumque  tibi  tiotutn  imtrtortale  facrahit . 

IN 

CJESARIS'fiARONII 

ANNALIUM  ECCLESASTICORUM 
TOMUM   SEXTUM 

JOSEPHl      CASTALIONIS 

Carmen. 


A 


USA  fuit   quoties  Cbrifli  convellert  firmam 

Turba  fidem  longe  monflris  immani.r    Orci , 

Eafcibus  fe  quotics  focialibus  effcra   Regum  , 

Aut   Arri  infrcmuit  rabies  ,  aut    dira.  libidr 
Hefiorii  ,    Eutycheofque  ,  Tomo  qucm  ponerc  fexte 
Cura   tibi    Hcfperis.  BARONI  gloria  noftr& : 
Ne  pars   infand&  fuccumberet  optima  fct~l&  , 
Qu&  Deus  oppofuit  Sxnttorum  roborx  Patrum  ? 
Cecropiis  ,    Latiifque  viri  nova  fulmina  terris 
Emicuere   pio  pr&ftantes  pcclore  $*  ore , 
Per    quos  dr  fcclus  cxtinftum ,   &  pax   rcddita  tertis. 
Tartaras   rurfus    labes   edulix  cavernis 
Innumeras  pcpulis  hac  tempeftate  pet    Orbem 
Ir.gejfit  clades  ,  ac   mcrfit  funere    rcgna . 
Hinc  opifcx  rerum   tibi   mentcm   i»  tempcre  tali 
Injccit ,   dcxtramque  slylo  munivit  acuto 
Quo  furiale  malum  fuperis  in  Tartara  ab  oris 

Apparatus  in  Baronium  J    j  y  Qnn. 


454  Carmina 

Concideret ,  mifcrifque  falus  mortalibtts    efict  . 

Anniles   htnc   ire  Jacrot  ah  crigine  prima 

Chrifliadum  i"  lucem  pretiufa   voiumina  gattdts » 

Augerts  pulchr.a  librorum   prole  quotannis  , 

Et   longum  fctiptis  profers  tibi   nomen  in  svum  . 

Atta  Patrttm  ,    morefque   notas  ,  ritufque  vctttjhs  , 

Refque  alta  penitus  merfas   cahgine   pandis  , 

Impiaque  in  fuperos  bacchantum  dicla  retundis  : 

Totque  unus  feriem  fsclorum    evolvere  longam 
Vergis  ,  opufque  inflans  immenfum  ferreus   urgcs . 
Tantus  amor  cultus  ,   Romanaquc  facra  tucri  , 

Et  majeflatem    Romani  extollere   Patris  . 

Humani  cvflos  generis  qus.   gaudia   CLEMENS 
Tcrcipit  ttt  novit  Clodovco   Rege  fubifie 
Dtdce  jttgum    Chrifli  Celtas  :  nam  fperat  eofdtm 
jid  gregis  afttttkm    redituros  fepta   Lattni , 
Failurofque  jubct  quodcunque  Eccltjia  mater 
XJnica  ,  qus  fanftis  moderatur    legibus   Orbcm  : 
Quod  precibus  ,   lacrymifque  Deum  ,  votifque  fatigttns 
Orat  perque  diem  ,  ptrque  alta  filentia   noiiis 
Sollicitus ,    pereat  commijfi  ne   quid  ovilis  , 

Aerias  cxhxufta  tui  pars  magna   laboris 
Trans  Alpes ,   atque  Oceani   trans  littora   currit  , 
Oraque  fervolitat   variorum   multa  .virorum , 
In  patrium  libros  fermonem  vertcre  geflit 
Quofque  tuos ,    munufque  fuis  popularibus  aurcum 
Tradere  ,    csleflifque  elemcnta.   infundcre  vits 
Sunt  mores  fcriptis  fimiles ,  funt  confona  dtttis 
Fatla    tuis  ,  auges  facris  altaria  donis  , 
Exoras  pro  teque   Deum  ,  populoque  fideli , 
Jnque  hominum  ftagrant  ufus   tua  peclora  amoye  , 
Te  Pater  omnipotens  ,  cujus  moliris   honori 
Tanta  ,  finat  longis  incspta   abfolvere    chartis , 
In    terrifque  diu  fpecimen  te  fofpite  retli 
Elfe    velit  ,  tantifque  frui  virtutibus  Qrbem  , 

I  N 
ANNALES    ECCLESIASTICOS 

Epigramma. 

ALOYSII     VALMARANl     VICENTINI 
Societatis  JESU  Trofejjoris . 


F 


Ert ,  fluvium   tranans  ,  fua   Commentaria  CJESAR  , 

Nec  ,  fua,  nt  peretnt ,  ipfe  ferire   timet  : 
Ttt  Uunen   dnnale-t  tommittis  ,  catttior  illo  , 
Non   ttbi ,  fed  PETRl ,   dttm  furit   itnda  ,  rati 
Qutd  fi  iterum  tumidis  PETRUS  titubaret  in  undisl 
Hos  mihi  crede ,  fua  riollet  akirs  matttt . 


SCHE- 


435 

SCHEMA    ANNALIUM 

Per  fingula  Annalium  volumina  a.  Baronio  diftributum . 

PRrimtts    Annalittm    Tomus    compitftitur    tinnos   eentutn ,    nimirum  ab   Adventu  Domini  ufqtt;   ad 
Trajani   Imperii  exordium , 

Secundus  Annaiium  Tomus  incipit  ab  excrdio  Traiani  Imperatoris ,  (j*  perducitur  ufque  ad  Imperiura 
Conjlantioi  :  compleClitur  annos  duecntos  quinque ,  fextum  ex  parte  tantum  attingit. 

Tertius  Annalium  Tomtts  incipit  ab  Impcrio  Conftantini  Magni ,  perducitttrq.  ufque  ad  Conjlantii  ejuf 
filii  ohitum:  compleSlitur  annos  qttinquagintaquinque  ,  fextum  ,  ex  parte    tantum  aitingit . 

Quarttts  Annalium  Tomus  incipit  a  Juliano  Apoflata  Imperatore ,  pcrduciturque  ttfque  ad  obitum  Theo. 
dqjii  Attgttfli :  continet  annos  trigintaquatuor . 

Quintus  Annalium  Tomus  incipit  ab  exordio  Jmperii  Arcadii  &  Honorii  Augufiorum  ,  anno  Domini 
trecentejimo  nonagejimo  quinto  ,  ufque  ad  quadringentejimum  quadragejimum :  continet  annos  qua- 
dragintaquinque :  ita  difpojitut  ,  ut  eommode  Sextut  Tomus  a  S.  Leone  Magno  Pontifice  Maximo 
inchoetur  .  j 

Sextut  Annalium  Tomus  incipit  ab  anno  Domini  quadringentejimo  quadragejimo ,  pefduciturque  itfque 
ad  annttm  quingentejiwum  duoievigejimum  ,  ttt  Septimus  inchoetur,  ah  Impsrin  Jufiini  Senioris : 
eompletlitur  annos  feptuaginta  octo  . 

Septimus  Annalium  Tomus  incipient  ab  anno  Domini  quingentejimo  decimooCiavo  perducitur  ufque  ad  an- 
num  qttingentcjimum  nonagejimum  ,  nempe  ab  anno  primo  Juftini  Scnioris  ufque  ad  qttintum  Matt- 
ritii  Augujli :  completiitur  annos  feptuagintatres  , 

Otiavus  Annalium  Tomus  incipiens  ab  anno  Domini  quingentejimo  nonagejimo ,  perveniens  ttfque  ad 
feptmgentejimum  deamumquartum :  CompUQitttr  annos  centum  vigintiquatuor  ,  nempe  a  Gregorio 
Magno  Romano  Pontifice  ufque    ai   Cregorium  Secundum  . 

Konus  Annalium  Tomus  incipient  ab  anno  Redemptoris  Septingentejimo  decimoquarto  ,  perdttci- 
tur  ufque  ad  annum  oElingenteJimum  quadragejimttm  fecundum  ,  quo  Csr  ortx  hoc  f&cuio  in  Orien- 
te  ,  debellata  efi  penitus  lconoclaflia ;  ttt  planc  qui  Tomum  hunc  Panopliam  dixerit  adverfus  im- 
pios  Jconoclajlas  ,  veritatit  fcopum   attinget :   Contintt  annvs    eentum  viginti   oiio . 

Decimtts  Annaiittm  Tomus  ab  anno  Redemptoris  ofiingentejimo  quadragejimotertio  exordium  fu- 
mens ,  ad  annttm  fe  miiicjimum  inclujive  extendit :  Comprehendit    annos  centum  quinquagintaofio. 

Undecimur  Annalium  Tomus  ab  anno  Redemptoris  miliejimoprimo  exordium  fumetis  ,  ad  annum  fe 
millejimum  ccntejimnm  exclujive  extendit ,  continens  annos  nonagintanovem . 

Ditodeeimus  hic  Annalittm  Tomus  incipit  ab  anno  Domini  miilejimo  centejimo ,  &  perducitur  ttfque  ad 
annttm  millejimum  centejimttm  nonagejimum  otiavum ,  nempe  ab  anno  pritno  Pafchalit  Papt  /e- 
cutidi ,  aii  uitimttm  C&lefiini  tertii ,   contimnt  annet  ttonagitttx  otle. 


Appetrtdut  in  Baronittm  lil  x  CUM 


45* 

CUM  in  tribus  prioribus  tomis  editionis  Vallicellana» ,  quam  nos  exprimendam 
hic  alTumpfimus  ,  nonnulla  Baronius  adjecerit  &  emendaverit,  earumque  mu- 
tationum  indfculum  Vallicellame  illius  editionts  voluminibus  fubdidexk }  eofdem 
Jndiculos  ne  quid  defit  in  editione  noftra  hic  damus. 

I     N     D     E     X 

PR^CIPUARUM   RERUM    IN    PRIMO    TOMO   ADDITARUM. 


DE  templo  Pacis  foVitur  obiectio .  Pag. 
4.  num.  XII.  ab  his   verbis.    nec  efl 
quod  .  ufque  ad    Qui  quod  dicunt . 
De  Sfmeonis  carcftate  commentuni  re- 
fellitur.  Pag.  14,    ntim.  XL.  ab  his 
verbis.  Porro  commentum.  ufqtte  ad  Verum . 
De  Lazari  state .  Pag.  118.  num.  IV.  ab  his  ver- 

bis.  Sed   quid?    tifque  ad  Quid  autem  . 
De  forma   crticis.  Pag.14^.  num.  XCIV.  ab  his 

verbis.   Sed  cum .  tifqtie  ad  Sed  <td . 
De  vino  myrrhato  folvuntur    obfecliones.  Pag. 
147.  num.  XC!X.   ab  his   verbis.  Ad  hxc  in- 
fuper  .  ufque  ad  Magna  conjideratione  ,  Pag.  170. 
num.  CVI. 
De  mocto  criicifigendi  apuc!  Annquus.   I'ag.  i$i. 
runi.  CXIV.  ab  his  verbis.  Id  quidem.  ufque 
ad   finem  Paginae. 
De  funeribus   Judarorum  .  Pag.  218  n.  CrciV. 
ab  his  verbis .  Apud  Rahbi .  ufqtie  ad  Cxterum . 
Obieflio  &  ejus    fclutio  de  tempore  converfionis 
S   Pauli .   Pag.  »34.  num  II.    ab   liis  verbis . 
Sed  huic  .  ufqtie  ad  .  Qttod ad  Patili  .   Pag.236. 
De  nomine  Pauli  elucidatio  .  Pag.238.  num.  XII. 
ab   his  verbis  .  Quod  vobis.   ufque    ad  Sed   de 
his  fatis  . 
De  Philone  Hebrxo,    an  ftierft  aliquando  Chri- 
ftirtnus ,   &:    deftcerii    a   Chriftianitate    ad    Ju- 
daifmum.  Pag.  280.  n.  XXXVI.  ab  his  verbis. 
Scimus  tamen  .  ufqtie  ad  Csterum . 
De  priori  epiftola  Petri ,    qtiod  data  fTt  ad  Har- 
braros .  Pag.  314.    num.  XX.  ab   his  verbis . 
Cum  hsc  ufque   ad   Qnod  enim  .   Pag.  325. 
Unde  ufus  deofcubndi  tabellam  ex  ofculo  pacis . 
Pag.  3i<5".  num.  XXVI.  ab  his  verbis .  Nam  ut 
ufque  ad  Quod  vero  & .    Pag.  317.  n.  XXVI. 
ab    his   verbis .   Ait  autem  ufque     ad  Et  hac- 
tenus . 
De  homilia    nomfne    Athanafii   de   AfTumptione 
Virginis  objectiones.  Pag.  349.  num.  XXI.  ab 
his    verbis .    Quns    quidem .   ufque  ad    Demum 
ut  .  Pag.  350. 
De  p  rverfis  traditfonibus  Rabbinorum  .  Pag.  389 
iwm.  VIII.  ab  his  verbis.  Sed  &  quod  illi  uf- 
que    ad    Csterum  qus  . 
De  fignis  annulorum .  Pag.  431J.  num.  LIII.  ab 
his  verbfs .    Csterum    ufque   ad    Cum  Paulus . 
De  Iocfs    fn    Ecclefia    diftinclis  d-xtera?  &  fini- 
flrar.  Pag.  4<Si.num.  CXXVII.  ab  his  verbis. 

In  Eccltjta  quoque  ,    ufqtie   ad   Sed    ad  hsc . 

De  noinine  Epifcopi  elucidatio.  Pag.  493.  num. 
VJII.  ab  his  verbis  &  Sanctus  Augufiinus ,  uf- 
que   ad  Csterum  . 


De  panis  fraotionfs  &  decuflatfbnis  antiquo  ufu. 
Pag.   511.  num.  LXIV.  ab   his   verbis .  Quad 
autem  ufque    ad    Cum  igitur .  Pag.  514. 
De  fitus  templorum  veteri  ufu  .  Pag.  528.  n.  CV. 
ab  his  verbis .  Itidem  Lucixnus  .  ufque  ad    Qui 
igitur  . 
De  rafione  capitfs  diverfis  ex  caufis  apud  diver- 
fos.   Pag.  536.  num.  CXXVI.  ab  his  verbis . 
Erat  cni:n  ufque    ad    Sed  Jam  . 
De  navium  Alexandrinarum  differentia  ab  aliis. 
Pa^.  55<5.  num.  IV.  ab  his  verbis .  Porroquod 
Apoftolus.  Ufque    ad    Qi<od  vero. 
De  Jacobo  aliqua  ex  traditionibus  Hebraeorum. 
Pag.  591.  num.  VIII.   ab  his  verbis.   Sed  hit 
omnibus  ,   ufque  ad    ReUquitfarobus  .  Pag.  591. 
Deprarrogativa  Alexandrina?  Civftatis.  Pag. 600. 
num.  XIII.   ab  his  verbis  .  Mcrito   igimr ,  uf- 
que     ad     Meritn . 
Qtionv  do    Chriftiani    fub  Nerone   urerentur   in 
ufum  noclurni  lumir.is.  Pag.   603.  num.  IV.  ab 
his  verbis  .  Scd  quomodo .  ufque  ad  Suldit  au* 
tem  .   Pag.<5o4. 
Ee  Cornelio  Senecfone  ,   &  ejus  obitu  .  Pag.  <5o7. 
ntim.  XIV.    ab    his  verbis  .    Hic  vero    obiter. 
Ufque  ad   Hoc   item .  Pag.  608. 
De    maityrfo   S.  Andreae  prartermifla  .  Pag.641. 
num.  XXXI V.  ab    his    verbis  .  Poflquam    au. 
tem  llfque    ad    Vcrum  enim  vero . 
De   martyribus    in   Tufcia    fub  Nerone   palfis  . 
Pag.649.  ntim.  XLIV.    ab  his  verbis  .  At  non 
longe  .  Ufque    ad    At  non  Rcms  . 
Elucidatio  dirficultatis   ex   Jofephi  textu  de    die 
Pafchatis  anni  excidii  Hierofolyma? .  vng.661, 
num.  11.   ab  his  verbis  .  Sed  antequam  .    tif- 
que  ad   Q^i  intus  .    Pag.  66%. 
Numifmata  de  Judaea  capta ,  &  allufio  ad  Thre- 
nos  Hieremix.  Pag.  679.  num.  I.  ab  his  ver- 
bis  .    Quorum  fubitcimus   .    ufque     ad    Adhuc 
vifitur . 
Cur  Domitianus  dici  voluit  filius  Palladis.  Pag. 
7  icT.  nttm.  I.  ab  his  vcrbis .  Sed  cur  filius .  uf. 
qtie   ad  Sed  hs.c  . 
De    Apocalypfi   Joannis    an  in  canone    Nica?no 
facla   fit    m<ntio.  Pag.  741.   num.  VII.  ab  his 
ve  bis  .    Ex    quibtts  inducimur    .     ulqtie   ad  In 
his  omntbus , 
Ntimmus   Nerva?  de  tributo   Judafco  fublato :  & 
explicatur    palma;  hieroglyphicum  .  Pag,  750. 
ntim.  XII.  ab  his    verbis.  Prout  hic  ex  num- 
mo.  ufque  ad  Sed  quod ,  Pag.  7J1. 


IN    SECUNDO    TOMO 


NUmmus  Trajani  Imp.  de  viclo  Decebalo , 
&  pontefuper  Danubium  Iccato .  Pag.  34. 
num.  I.  ab  his   verbis.  Porro  b&c. 

De  columna  cochlide:  quo  anno  fit  ccepta  ,  & 
quo  abfoluta  :  numifma  Trajani  de  ea  .  Pag. 
38.  num.  I.  ab   his  verbis  .  Quam  hoc    anno. 

Ejufdem  Trajani  nuniifma  de  Arabia  acquifita  : 
item  aliud  numifma  ejufdem  de  alimentis  Ita- 
lia?  diftributis.  Pag.7t.  num.  I.  ab  his  ver- 
bis ,  &  Arabicum  .  ufque  ad  Magna  profefio  . 


Hadriani  Imperatoris  numifma  de  ejus  adoptio- 
ne  una  cum  Confulatu  &  Tribunitia  potefta- 
te .  Pag.  85.  nuin.  H.  ab  his  verbis  .  Certe 
quidem  ufque   ad   finem  Anni  . 

Ejufdem  Hadriani  numifma  de  ejus  adventu  in 
Itaiiam  :  item  aliud  de  condonatis  debitis  Ro- 
manis  Civibus,  Sefterties  novies  mille  aboli- 
tis.    Pag.  88.  num.  III. 

Imagines  Bafilidianorum  cujufmodi  elTenr :  ea- 
rum  una  formis  exprelTa  elucidatur:  &  de 
nomine   Abrafax.  Pag.  92.  num.  XII.  ab  his 

ver- 


verbis.  Scd  ad  b&c  ,  ufque  ad  tXurfum   vcro  . 
Pag.  93. 
Hadriani  numifma  cum  titulo  Reftitutoris  Or- 

bis    terrarum  .  Pag.   12,  j.   num.  IX. 
Cur  Hadrianus  Jocavit  effigiem    porci  fuper  por- 
t.im  Aelia:  civitatis  a  fe  extruclse,  eluctdatio : 
&  nummus  cum  porca  &  porcelli»  .  Pag.  13?, 
num.  III,  ab  his  verbis .  Verum  licet .    ufque 
ad    C&terum  . 
Numifma  Antonini    Pii  de  ejus    Tribunitia  po- 
teftate   una   cum  Confulatu .  Pag.   147.   n.  I. 
ab    his  verbis  ,    Hoc  autem   anno.    ufque   ad 
Hoc  ipfo  .  Pag.  148, 
De  Gregorii  XIII.    munificentia  in   pauperes. 
Pag.  178.  num.  X.  ab  his  verbis.  Vcrum .  uf- 
qne  ad    At   ad  h&c  . 
De  conftantia  Chriftianorum    clariore   reddita^ 
ex«lumniis  C-enfiliom  .  Pag.  309.  n.XXV-III. 
ab  his  verbis .    Cedant .  ufque  ad  Quorum  re- 
iigionem  . 
Quod  exemplar  divinse  Scripturse  non   apud   u- 
num    tantum   Efdram    remanferit .  Pag.  313. 
num.  XVI.  ab  his   verbis .  H&c  licet .  ufque 
ad   Sed  quod  . 
Numifma  Severi    Imperaforis  de  donativo  mi- 

litibus-tributo  .    Pag.  387.  num.II. 
Pe   abrenunciatione  fpedaculorum  fieri  folita  a 
Jidelibus  in  baptifmo .  Pag.397.  n.  XXXVI. 


437 

ab    his    verbis  .     Certe    quidem  .    ulque    ad 

Vorro  . 
De  Plautiani  Chriftianorum   perfecutoris  nomi- 

ne  abolito    in    infcriptionibus  lapidum .   Pag. 

4x1.    num.  II.  ab  his    verbis .    Quin    etiam; 

ufque  ad  Hic  finis  . 
Numifma   Severi  de   ludis   Sarcularibus  fub  ipfo 

celebratis .  Pag.  411. 
Elucidatio  loci  fertulliani  Iib.  de  pall.  c.  l.  & 

numifma  feveri  cum  conjuge  ac  duobus  filiis 

Augg.   cum    infcriptione   Ptiblica:   concordiar, 

&  Perpetuar   felicitatis.  Pag.  417.  num.  I.  ab 

his    verbis.  Hoc  plane  .    ufque   ad  Vrincipes  . 

Pag.  419. 
Numifmata   Severi  &    Antonini  de   indulgentia 

in   Carthaginenfes .  Pag.  419.  num.  III.  ab  his 

verbis .   Quibus  idem  .     ufque    ad    His  itaque  . 
Ant-oniiM  -EUgabali.  ruwnifnwta  ,-.quibus  proba- 

tur  germ.ina  JecTto  cjus   nominis.  Pag.  355. 

-  rum.  III.  ab  hisverbis-.  Licet-^autenr:  ufque 
ad  Quantum .  Pag.  455. 

De  Hiftdna  Juiii    Africani.  Pag.  463.  num.  II. 

ab  his.  verbis  .    Quod  vero .    ufque    ad  Quod 

autem  .  Pag.  464. 
De    Urbis   millefimo   numifmata    Philipporum— 

-  I-mp.  poimntur,  &  «I-ncidantur  .^-Jiag.  559. 
num.  IV.  ab  -his  verbis  .  Sed  nonniji .  ufque 
ad  Notatur .  Pag.  560. 


IN    TERTIO    T  O  M  O . 


/Q    Laurentios  an   fuerit    Hifpanus  .    Pag.  93. 
■j3«   mim.  VIII.    ab    his    verbis.  Perro  .  ufque 

ad   Quod  vero  . 
wDe  antiquo  ufu  Chrfftianorrim  fe  invicem  falu- 

tandi  bene    precando   feftos-    dies  .  Pag.  135. 

rium.  XIV.  ab    his  vetbis.  Primum  emnium  . 

ufque  ad   Qu&  dc  martyribns  . 
De    fine  peftis  decennalis,  &.  Porphyrii  quere- 

]a  de  culm   Chrifti  .  Pag.  153.  num.  XV.  ab 

his   verbis  .  Clauditur  .  ufque  ad  finem  anni  . 
De    Plotini  philofophi  obitu    infelici.  Pag,  X73, 

ab  initio  Anni   ufque   ad   finem  . 
De  lapfu  Marcellini  Papse  .  Pag.  330.  n.  XCVII, 

ab   his   verbis.  Ad  b&c .    ufque  ad    An   vero . 

&  num.XCVIII.  ad  Certe  quidem  .  ufque  .  Quod 

Ji\  &    pag.  331    num.  CI.  ab  his  verbis.  H&c 

quoad .   ufque   ad   H&c  vero . 
De   Concilio  Sinveffano.  Pag.   7,61.  num.  C.  ab 

his  verbis  .  Qus.  quidem .   ufque    ad     Quonam 

pafio .    &    a    verbis.    H&c   quidem .    ejufdem_. 

P ■<*.  nm.    CII.   nfqae   ad  Hoc  ipfo .    P.  364. 
De  Maxentio  ,    quod  non  fit  habitus  filius  Ma- 

ximiani  ,  fed  ejus  gener  fuerit  :  Numifma  ip- 

fius   id   probans  .  Pag.  419.   num.  XXIII.  ab 

his  verbis .  Sed  quod .   ufque  ad  Cum   autem. 

Pag.  3 10. 


Numifrna  Conftantini  cum   Marte  .  Pag.438» 
Imago    togata ,  feu    potius  facra   induta    vefte  , 

hoc   fignum    |  r|  dextera  tenens,   fub   anti- 

qua   fepulcrali    mfcriptione   reperta    ,  formis 

expreffa  .  Pag.  507. 
De   Cruce  ,   qua;  apparuit  Conftantino  ;  &  for- 

ma.  Labari    cum    Cruce  &  Chrjfli    nomine , 

ibid.  a  verbis  .  Verum  .    ufque  ad    Adhuc  ir>- 

fuper.  Pag.  508. 
Numifma    Majoriani    Augufti  cum   Chrifti  no- 

mine  nB  in  clypeo .  Pag.  510.   a  verbis  Do 

eodem    uique  ad  finem  .  Pag. 
Aueloris  fententia    de  Inditfionibus  .  Pag.  534. 

num.  CVI.  ab   his   verbis .    Adiiciam .    ufque 

ad    Hoc  eodem.  Pag.    53J. 
Adiecta  ad  elucidatione m  loci  epiflolae  Innocen- 

tii  de  fermento  benediclo.  Pag.  555.  11.LIV. 

ab  his  verbis  .  Sic  igitur .  ufque  ad  Jamvero  . 
De  origine  Epifcopatus  Byzantii,  contra  Nice- 

phornm  .  Pag.  590.  num.  XCVI.    ab  his  ver- 

bis  .   Sed   ipfe    Kicepborus  .    ufque    ad  Quod 

vero. 


I  N    QUARTO    T  O  M  O; 


ADdita  ad  defenfionem  &  elucidationerrl  nu- 
mifmatis  Crifpi  Crfaris  cum  imagine  Sal- 

vatoris.  Pa>.  34.    num.  XIV.  ab  his  verbis  . 

Sed  Jicuti.  ufque  ad     Duhitandi  .  &    Pag.  3J. 

num.  XVI.  ab  his  vcrbis  licet  ambos.   ufque 

ad  Crtfpum  . 
Forma  figni  quadratorum  laterum  SiScupav    in  ftru- 

clura  parietum  veteris  b<filica:  S.  Petri  in  Va- 

ticano  repertorum  .  Pag.  50.    num.  LXII.  ab 

his  verbis.  Exhibuerat.  tifque  ad  Sed  antequam  . 
Quod  finiftra  pats   fit  habita   dignior   dcxtera. 

Pag.  107   num.  LVIII.  ab  his  verbis  .  Id  qui. 

de<n  .  ufque   ad     H&c  igitur  . 
Infcriptiones  de  Helena  matre  Conftantini.  Pag. 

183.  num.  LXIV.  ab  his  verbis .  la   ea.dem. 

ufque  ad  At  de. 


Numifma  Conftantii  Qcfaris  de  concordfa  mili- 
tum  ,  cum  duobus  Labaris  Cruce  &  Chrifti 
nomine  infignitis.  Pag.  300.  num.  XIII.  ab 
his  verbis.  De  concordia.  ufque  ad  Ac  non 
muho  . 

De  Symbolo  Antiocheno  a  Catholicis  edito  . 
Pag.  373.  num.  XXVI.  ab  his  verbis .  Viver- 
fum .    ufque     ad    Porro. 

De  Julio  Firmico  Materno  ,  qtii  fcripfit  librum 
de  Mathefi ,  quod  diverfus  fit  ab  auclore  li- 
bri  adverfus  errores  profanas  religionis.  Pag. 
535.  num.  I.  ab  his  verbis .  EJl  mentio .  uf- 
que   ad    Extitit . 

De  mendaciis  Aclorum  Gaudentii  Epifcopi  Ari- 
minenfis.  Pag.  641.  num.  LX.  ab  his  verbis. 
Sed  bxc  .  ufque  ad    Cateri , 


AP- 


S.  GREGORII  NAZIANZENI 

AD   NICOBOLUM 

DE    HISTORIA    LECENDA 

Elogium. 

i 

PRaecIarum  eft  mentem  hiftoriarum  cognitjone  in- 
ftructam  ac  refertam  habere .  Hiftoria  enim  con- 
globata  quaedam  &  coacervata  fapientia  eft,  hominum- 
que  multorum  mens  in  unum  collecta. 


430 


APPARATU 

AD      ANNALES 
ECCLESIASTICOS 

De  Adventu  Filii  Dei. 


S 


De  Ecde- 
fise  anti- 
quitate. 


(n)  Galat, 
4« 


(b)Leo 

ep.10. 

(c)   Jpoc 

13- 

(  d)  Apoc 

1.  11. 

(  e)S.tp.S. 
<fJob.}Z. 
Ifiu.    18. 
Ephef.    1. 
1,  Petr.  1« 

(g)Hebr. 

*i> 

Cclesiam  >  cujus  ge- 
fta  narraturi  fumus* 
efle  omnium  plane 
antiquifiimam  ,  adeo 
verum  eft,  ut  fine  fi- 
dei  jafturajn  dubium 
revocari  non  liceat . 
Ejus  namque  funda- 
nientum  primarium, 
cui  cxtera  omnia  cohsereant  &  innitan- 
tur,  non  eft  aliud  ,  nifi  Chriftus  Jefus 
Dei  Filius,  non  in  tempore  creatus,fed 
a  Patre  anre  omnia  tempora  genitus, 
ejufdem  cum  Patre  fubftantiae  ,  fine  quo 
nihil  faftum  eft  ,  ac  per  quem  fafta  funt 
omnia  .  Cum  autem  venit  plenttudo  tem- 
poris  (  ut  ait  Apoftolus  a  )  mifit  Deus 
ipfum  Ftlium  fuum  faftnm  ex  muliere  : 
qui  divinae  naturi  aflbciavit  humanam, 
tantoque  foedere  utramque  naturam  hv- 
poftatica  unione  conjunxit,  ut  nec  infe- 
riorem  (  ut  ait  S.  Leo  b  )  confumeret  glo- 
rificatio ,  nec  fuperiorem  minueret  af- 
fumptio.  Quocirca  hiceft  Agnus  ab  ori- 
gtne  mundi  (ur  habetur  in  Apocalypfi  c  ) 
occifus  ,  qui  fui  fanguinis  effufione  ,  & 
qui  anre  fuerant  homines,  &  qui  poft 
futuri  erant ,  ablueret,  fecumque  perdu- 
ceret  in  gloriam  caeleftem  :  principium 
&  finis  (  d)  :  aeterna  Sapientia  ,  qus  (  e) 
attingit  a  fine  ufque  ad  finem  fortiter  , 
&  difponit  omnia  fuaviter ;  lapis  (  f)  an- 
gularis,  qui  caeleftia  pariter  atque  ter- 
rena  ,  prsterita  ,  praefentia,  &  futura  , 
una  eademque  fuimetipfius  compagine 
conglutinata  folidaret:  ut  merito  Apo- 
ftolus  dicat  (g  )  :  Chriflus  heri  &  hodte , 
ipfe  &  in  fikcula :  &  in  confeffb  fit  apud 
omnes  Patres,  quotquot  umquam  fue- 
rint  ab  exordio  mundi  ,  nonnifi  a  Chri- 
flo  j  &  per  Chriftum  falutem  confecutos. 


Jure  itaque  cenfuit  graviffimus  docTor 
Juftinus  (h)  martyr,  Chriftianos  effeno- 
minandos  ,  quotquot  e  Gentibus  ,  licet 
adventum  Chrifti  praecefferint,  rarione 
/us-ra  \oyov  (  dixit  ille  fermone  Graeco  ) 
vixerant.  In  quam  fenrcntiam  fic  Augu- 
ftinus  (/):  Htc  demonflratus  efi  anti- 
quis  fanclis  ,  ut  ita  ipfi  per  fidem  futu- 
ra  pafjionis  ejus  ,  ficut  nos  per  fidem  prx- 
tertt*y  falvi  fierent  »  Etalibi  (k):  Ab 
initio  generis  humani ,  alias  occultius  , 
aliar  evidentius  yficut  congruebat  ttm. 
poribus ,  divinitus  vifus  efl ;  nec  prophe- 
tari  deflitit  ;  nec  qui  in  eum  crederent , 
defuerunt:  ut  fciamus  (/)>  etiam  anti- 
quos  juflos  y  quicumque  ejfe  potuerunt  , 
nonnifi  per  eamdem  fidem  Itberatos  »  per 
quam  libpramur  &  nos ,  fide  fcilicet  in- 
carnattonis  Chrifliy  qutc  tllis pnenuncia- 
batur ,  ficut  a  nobis  fatla  annunciatur  : 
eademque  (  m  )  fides  efl  noflra  ,  &  illo- 
rum  ;  quoniam  hoc  illt  credtderunt  futu- 
rum ,  quod  nos  credimus  fatlum  .  Haec 
Auguftinus  ;  qui  fatis  eleganti  fimilitudi- 
nedepingens  alibi  («)  quod  afrirmamus: 
Ejus  y  inquit  ,  Ecclefice  membra  erant 
etiam  illi  fantli  ,  quamvis  in  hac  vita 
fuerint  antequam  fecundum  carnem  Chri- 
flus  Dominus  n.tfceretur .  Ipfe  enim  uni- 
genitus  Dei  Filius  ,  Verbum  Patris  ,  tgqua- 
le  &  coacternum  Patri  ,  per  quod  fafta 
funt  omnia  ,  homo  propter  uos  fatfus  efi  , 
ttt  totius  Ecctefice,  tamquam  totiur  cor- 
poris  ,  caput  ejfet .  Sed  Jicut  totus  ,  ho. 
mo  ,  dum  nafcitur  ,  etiam  fi  manum  tn  na- 
fcendo  prxmittat  ,  tamen  umverfo  corpo. 
ri  fub  capite  conjuncla  &  compafta  efi  : 
quemctdmodum  ettam  nonnnllt  ex  ipfis  Fa- 
triarchis  ,  ad  hujus  tpfius  rei  fignum  , 
manu  prcemtjfa  nati  funt  :  ita  omnes  fan- 
Eli  >  qui  ante   Domitii  noflri  Jefu  Chri- 

fit 


II. 

(h)fuflin. 
or.ition.ad 
Antonin. 


(i)     Aug. 
lib.  10. 
confeff.c. 

43> 

(  k  )  Aug. 
ad  Deo 
grat.  h'p. 
49.    qu&JI. 
z.  infin. 

(  l  )    Aug. 
Epifi.  8o- 
contrx  ¥e- 


lag    . 


(m)  '  Idem 
ad    Ortat. 
de  Ong. 
ar.im.  ep. 

157- 

(  «  )   Aitg. 
de  cat. 
rud.  c.  19. 


c44<> 


Baronii  Apparatus 


XLontr.  E- 
pift.  fc- 
lag.  li.  3 
fjtp.  4. 
III. 


(  *)  Ubto  jll  mtivitatan  tit  tcrris  fuerunt  ,  quam- 
de  pxtien.  v;{  afJfe  mfj  junt  ?  tamen  univsrfo  cor- 
tilmde  Torh  cujtts  ille  caput  efl,  fub  capite  co~ 
civit.  Dei  baferunt.  Hucufque  Auguftinus  ,  qui  fae- 
/.  io.  c  pius  idem  verbis  aliis  alibi  (a)  fcriptum 
aj.  &  H.  relfquit  .  In  quam  fententiatn  plurima 
18.  ca.  41.  dixere  Graecorum  vetufti  fcriptores,  O- 

rigines  (b),  Eufebius  (c),  Gregorius 

Nazianzenus  (  d  )  &  alii . 

Nos  aurerrf,  quavnvis   una  fit  ab  initio 

mundi  Chrifti  Ecclefia ,  tamen  fuperio- 
(&)  Orig.  ra  illa&  antiquiffima  relinquentes,  fcri- 
tom.  i.  ptis  noftris  ea  tantum  complectemur ,  quae 
"T""l  contigerunt  ex  quoChriftus,  qui  inve- 
contr.Celt.  nit  omn8m  viam  dlfciplinae  ,  &  tradidit 
iibr.L  illam  Jacob  puero  fuo  &  Ifrael  dileclo 
(c)  Eufch.  fuo  ,  e  caelo  in  terras  eft  dilapfus ,  &  poft 
tie  prxpar.  haec  vifus  eft  ,  &  cum  hominibus  (  utait 
Evang.  &  (e)  vates  ille  )  converfatus  eft .  Oppor- 
bt"'  '  *'  tunum  fane  tempus  :  defecerat  enim_, 
(d\ '  Greg.  (  ^°^  erat  in  facris  oraculis  f)  de  tri- 
Naz.orat'.  bu  Juda  &  domo  David  regium  fceptrum , 
<ie  Macb.  atque  ducatus,  non  in  Sedechia  (  quod 
(c)  saruc.  Julianus  dicebat  g  )  fed  in  Affamonaeis, 
3"  _  poftquam  rerum  fumma  apud  Hebracos 
*f)  cn'  redacta  eft  ad  Herodem  .  Tribus  enim  Ju- 
(g)JuUa».  da  in  Babylonem  ,  quod  fciunt  omnes 
Apoft.a-  hiftoriae  facrae  periti,  in  fervitutem  cum 
pud  Cyri.  fanguine  regio  fuit  adducta ;  deinde  poft 
Jhx.cvnt.  annos  feptuaginta  in  Palaeftinam  poftli- 
jul.U.S.  minio  reftituta ;  cum  primum,  Jofepho 
He  i  (h)  tefte  ,  eadem  provincia  dici  Juda?a 
yocati°Ju-  ecepit ;  quique  Hebrxi  vel  Ifraelitae  prius 
dxi.  nominabantur ,  Judaei  deinde  funt  appel- 

(k)jofepb.  lati .  Zerobabel  enim,&  qui  poft  eum 
antiq.  iib.  Judaeos  gubernarunt  (  ut  tradit  Cyril- 
■tt.e.  5.     ius  ^i)  ex  tribu  Juda,ex   ftirpe  David 


inSoph.c  haec  funt  dilucidius  explicanda  . 
i.&in  Quod  enim  ad  Zerobabel  &  complu- 
Ezccc.i.  res  fucceflbres  ejus  pertinet  ;  nulla  eft 
lv*  dubitatio  ex  David  ftirpe  fuifle  proge- 
nitos,id  tamveteri(7)  quam  novo  (m) 
( l )  Paral.  Teftamento  faepe  teftantibus  :  AfTamo- 
fdrV.i,  naeos  autem»  Penes  quos  fuit  fumnia  re- 
(m)  Mat.  rum  ufque  ad  Herodem ,  conftat  fuifle 
1.  Luc.  3.  ex  genere  facerdotali  ,  tribu  Levitica, 
(n)i.Mac.  e\  fillis  (  ut  habet  Iiber  primus  Macha- 
3-  baeorum   («)Jojarib:    fic  enim    legen- 

(o)Jofepb.  dum  eft  iocojoarim:  nam  Jofephus*"(o  ) 
aTc's!'  Aflamonxum  dicit  facerdotera  fuJfie  ex 
Tranfla-  v'ce  Jojatib :  quae  quidem  inter  viginti 
tum  Re-  quatuor  vices  facerdotales  principem  Io- 
gnum  ad  cum  tenuit  (p  )  Sacerdotum  namque  fuc- 
AfTamo-  cefliones  ab  Aaron  ufque  ad  fua  tempo- 
ra,  non  Hierofolymis  tantum,  fed  ubi- 
cumque  gentium  Judaei  eflent,  fcriptis 
femper  eorum  nominibus  in  publicis  ta- 
bulis ,  teftatur  faepe  Jofephus  (  q  )  e(Fe 
dntiq.  Ub.  legitime  confervatas  ,  nec  aliquando  la- 
io.cap.%.  befaclatas  ,  vel  aliqua  ratione  mutatas. 
&contra  Tjt  ig'uur  fceptrum  Judae  in  tribu  Juda 
ufque  ad  Herodem  Idumxum  permanfifle 
dicatur ,  inde  accidit,  quod  Aflamonaei, 
qui  erant  ex  tribu  Levitica ,  fcedere  nu- 
ptiarum  (  quod  licitum  fuifle,  Philoju- 


riseos . 
(f)  t.Pa. 

ral.  ctip, 

*4- 

(q)  Jofeph. 


Apiont 
I. 


li 


dsus  in  libro  ,  quem  fcripfir  de  Monar- 
chia,  teftatur  )  tribui  Judac,  ipfique  fa- 
miliae  David  conjuncli  eflent .  Sicque  fa- 
clum  eft,  ut  horum  conjunclione  facer- 
dotium  finiul  &  regnum  pariter  junge- 
rentur  ,  perfeveraritque  fceptrum  Judae 
in  Aflamonxisin  linea  feminina  ufque  ad 
Herodem  ,  Aflamonaeos  enijn  ex  mater- 
no  genere  fuifle  ex  tribu  Juda  ,  nulla 
eft  dubitatio,  Rabbinis  etiam  id  teftan- 
tibus:  nullo  enim  alio  jure  tribui  Levi- 
ticae  licitum  fuiflet  una  cum  facerdotio 
abfque  tyrannidis  Iabe  adfcifcere  fibi  re- 


gnum 

o 


Videas  ejufmodi  conjunclionis  occafio- 
ne  nomina  quoque  facta  efle  communia» 
quae  peculiaria  alteriufque  tribus  efle  fo- 
lerenr,  ut  nomen  Judae  ,  nomenLevi,  Ma- 
thathix ,  &  aliorum  in  genealogia  Sal- 
vatoris,  quam  texuit  Lucas ,  efie  faepius 
repetita  ;  ipfofque  Aflamonaeos,  licet  ef- 
fent  ex  tribu  Levitica,  nominatos  tamen 
efle  viros  Juda  ob  fceptrum  Judae  ex  ma- 
terno  genere  fibi  junftum.  In  libro  enim 
Machabaeorum  primo  (r)  haec  leguntur 
de  illis  qui  male  pugnarunt :  Jpfi  noti^ 
erant  de  femine  illorum,  per  quos  falus 
facla  efl  in  Ifrael :  &  viri  Juda  magni- 
ficati  ftmt  valde  in  confpeclu  omnis  1- 
frael.  Porro  viros  Juda,  qui  ex  tribuju- 
da  prognati  efl"ent,divina  Scriptura  di- 
cere  copfuevit  ,  fed  Afiamonaeos  intelle- 
xit  ob  genus  Juda  ac  ejus  fceptrum  il- 
Ii  debitum  fibi  conjunclum  ;  Iicet  alii  ve- 
lint  a  Juda  Machabaeo  dictos ,  non  a  tri- 
bu  .  Sed  hac  in  re  contentiofum  funera 
minime  trahimus  :  quamvis  fciamus  no- 
bis  favere  Vulgatae  lecrionem ,  qua  legi* 
tur  ,  Viri  Juda  ,  non  Judae  ,  vel ,  Vir 
Judas.  Haud  enim  adeo  porrentofum, 
ut  1 111  dici  voluerint  Viri  Juda  ,  cum 
Hebraei  omnes  (  ut  nuper  diximus  )  fo- 
luta  captivitate,  maluerint  dici  Judaei. 

Quod  igitur  Hieronymus  atque  Cv- 
rillus  fceptrum  Juda  in  tribu  Juda  &  fa- 
milia  David  Ofque  ad  Herodem  Idumaeum 
perfeverafle  dixere ,  nonnifi  de  materno 
genere  eft  intelligendum  :  ut  de  multis 
quoque  aliis  regnis  accidifie  videmus  , 
cum  deficientibus  mafculis  domus  regiae, 
per  feminas ,  regni  fucceflio  una  cum 
nomine  perfeveret .  Licet  aliquando  fen- 
ferimus  ex  paterno  etiam  genere  Macha- 
baeos  ex  tribu  Juda  defcendere :  fecus  ta- 
men  fenfimus  in  editione  Plantiniana ,  & 
fecunda  Romana,  antequam  fua  cude- 
ret,  qui  illa  redarguit:  quod  proculdu- 
bio  non  feciflet,  fi  pofleriores  noftras 
editiones  infpexiffet  •  Sed  ceflafie  vifum 
eft  penitus  fceptrum  Judae ,  cum  Hero- 
des  Idumaeus,  Gentilis  homo,  poftea  pro- 
felytus ,  Judaeorum  regnum  capeflivit  , 
quod  tranfmifit  ad  Archeiaum ,  ac  dein- 
de  ad  Herodem  Antipam,  qui  ex  alie- 
nigena  femina  geniti  funt,  nempe  (  ut 
auclor  eft  Jofephus/)  ex  Malthace  Sa- 
maritide .  Cum  haec  autem  apud  Judaeos 
omnes  aeque  elfent  in  confeJTo }  defecif- 

Ce 


(r)T.Macb. 
cap.  j. 


V. 

Tribusju. 
da  qua  ra- 
tione  re- 
gnafle  di- 
citur  uf- 
que  ad 
Herodem. 


(f)  J°fo- 
antiq,  li. 
T7.c,  i.& 
de  bello 
Jud.li.  1, 
c,  18. 


ad  Annales  Eccleilafticos ; 


441 


vr. 

De  Hero- 
dis  Regni 

Exordio. 

(a)  Jofep. 
Slntiq.  I. 
14.  cap.  8. 

(b)  lbid. 
eap.  10. 

(  e  )     Ibid. 
c.   11. 
(d)    Ibid. 
cap.  11. 
(  e  )    lbid. 
e.  17. 
(/)  Idem 
lib.  14.  c. 
z6. 


fe  nlmirum  fceptrum  de  tribu  Juda,  quo 
fublato,  Chriftus  venturus  elfet  :  coin- 
plures  ea  occafione  arrepta  ,  adulandi 
ltudio  ,  ipfum  Herodem  Chriftum  effe 
dixere  ,  conflatumque  mox  eft  nomen  ex 
fecta  ,  ut  iidem  Herodiani  dicerentur  ; 
ficque  Jefum  ,  qui  vere  Chriftus  erar  , 
fpernentes,  Herodem  eidem  prsetulere. 
Unde  quoque  accidit,  ut  pofbri  Juda?o- 
rum  ,  quod  poft  Herodem  Idumaeum ,  Ar- 
chelaum ,  Herodem  Antipam  ,  nulla  ex 
parte  Judaei  tribui  inhaerentes,  regnaffe 
viderent  Agrippam  Ariftobuli  filium,  qui 
ab  Herode  genitus  erat  ex  Mariamne 
Hyrcani  Affamonaei  Pontificis  nepte,ex 
eademque  ftirpe  Reges  ad  Vefpafianum 
Imperatorem  ufque  perfeveraffe  :  quafi 
ad  illud  etiam  tempus  permanliffet  fce- 
ptrum  Judae  ,  occafione  qua  diximus  fo- 
bolis  Mariamnes:  ipfi  eidem  Vefpafiano 
(  ut  fuo  loco  dicemus  )  quae  de  Chrifio 
praenunciata  fuerant  ,  tribuerent ,  cum 
&  complures  pfeudoprophetae  confurge- 
rent ,  fe  Chrifium  effe  dicentes  .  Sed  quis 
horum  omnium  fuerit  vere  Chriftus,  etfi 
non  alia  ;  tamen  eventus  facile  demon- 
ftravit .  Nam  fi  non  Herodes,  neque  Vef- 
pafianus  potuit  effe  Chriftus:  qui  vere 
praedictus  fuerat  Chriftus  ,  Jefus  fuit  . 
Numquam  ante,  perinde  ac  in  adventu 
Chrifti ,  defecerat  fceptrum  Judae:  nam 
etfi  Judaei  alias  in  captivitatem  reda&i, 
regnare  delierint ,  numquam  tamen  ali- 
quis  fuffc-ctus  eft  alienigena  Rex,  qui  in 
Judsea  regnaverit,  nifi  cum  Herodes  Idu- 
rnaeus  regnum  obtinuit  .  Verum  qua  ra- 
tione  ad  Herodem  rerum  Judaicarum 
fumma  poteftas  pervenerir,  id  nobis  eft 
explicandum . 

Conftat(a),  poftjudaeam  a  Pompejo 
Magno  debellatam,  populoque  Romano 
redditam  vecligalem,  &  ex  parte  in  for- 
mam  provincia?  redafiam  ,  ac  per  Scau- 
rum  primum,  deinde  Gabinium  (b)  ad- 
miniftratam :  poft  etiam  expilatum  tem- 
plum  a  Craflb  (  c  )  ,  clademque  maximam 
a  Cafiio  (  d  )  invectam ,  &  a  Cajo  Cae- 
fare  (  e  )  rurfus  imperatum  tributum,  at- 
que  aliam  a  Caflio  depopulationem  mi- 
ferrime  fa&am :  poft  denique  M.  Antonii 
adminiftrationem  ,  digladiantibus  inter  fe 
odio  pertinacifiimo  Affamonaeis  ,  ad  extre- 
mum  Olympiade  (f)  centefima  o&uage- 
fimaquarta,  Domitio  Calvino  iterum  & 
Afinio  PoIIione  Coff.  Herodem  Antipatris 
filium  Idumaeum  profelytum  ex  S.  C.  Ro- 
mae  regnum  Judaeorum  (  ut  tradit  Jofe- 
phus )  accepiffe .  [  1  ]  Quando  poft  hsec 
Afparatus  inBaronium 


Antigonus  Affamonxus,  qui  favore  Par- 
thoriim  ejecto  Hyrcano  ,  ultimus  Rex 
Judaeorum  principatum  invaferat ,  bello 
viclus  cum  effrt,  non  tantum  (  quod  i- 
dem  fcribit  Jofephus  g  )  in  eum  fecuri 
animadverti  juffit  ,  fedfutauctor  eft  Dio 
Cafiius  h)  eidem  cruci  alligato  ac  fu- 
ftibus  caefo  Antonius  caput  truncari  man- 
davit .  Hic  ultimus  fuit  Regum  Judaeo- 
rum,  in  quo  &  defiit  Judaeorum  princi- 
patus:  nam  licet  poft  ejus  occubitum  , 
adhuc  qui  fuerat  pulfus,  in  hum&riis  ef- 
fet  Hyrcanus ;  tamen  redactus  in  ordi- 
nem  ,  moderante  Herode  habenas  regni , 
ejufdem  dolo  fublatus  eft  .  Quocirca  cum 
fuiffet  ereptum  tribui  Juda  regium  Cce- 
ptrum  ,  per  feminas  in  alios  ac  denique 
in  ipfos  Affamonaeos  delatum  ;  nihil  fu- 
pererat,  nifi  ut  is  mitteretur,  ex  anti- 
quorum  praediclionibus  ,  qui  cielitus  di- 
lapfus  in  Ifrael  regnaret ,  Gentes  rege- 
ret;  regnumque  Judaicum  ,  quod  ac~to  in 
crucem  Antigono  fuerat  extinclum ,  per 
crucem  ,  quam  fubiret ,  reftitueret ,  & 
amplioribus  fpatiis  propagaret. 

Verum  enimvero  non  modo  regnum  , 
fed  &  legitima  fummi  facerdotii  inftitu- 
tio  per  haec  tempora  defecerat .  E  fa- 
milia  namque  Afiamcnaeorum  fuit  ad  a- 
lios  tranllatum  :  nam  Hyrcanus  (/ )  qui- 
dem  Pontifex  Maximus  ab  eodem  Hero- 
de  necatus  eft  ;  cui  cum  fubftituiffet  Ari- 
ftobulum  (k)  gentis  ejufdem  ,  mox  & 
hunc  interfici  jtiffit  ;  &  Ananelum  quem- 
dam  ignobilem  Judaeum  Babylone  accerfi- 
tum(quem,  vivente  adhuc  Hyrcano,  Pon- 
tificem  delegerat,  &  paulo  poft  gradu 
moverat  )  extulit  rurfus  ad  tantam  di- 
gnitatem  .  Poft  hunc  ,  nonnullos  alios  , 
nulia  habita  divinarum  Iegum  ratione  , 
vel  quod  magnam  pecuniarum  vim  loco 
pretiiofferrent ,  vel  quod  plurimum  gra- 
tia  apud  ipfum  poffent ,  pro  libito  fuffe- 
eit,  atque  dimovit .  Sunt  harum  rerum 
teftes  locupletiffimi  Jofephus  (/),  Eu- 
febius  (>«),  Hieronymus  («)  ,  &  alii 
plerique .  Nec  his  contentus  Herodes , 
infigne (0)  pontificium  nobilifiimum  ,  fto- 
lam  fcilicet  facerdotalem ,  ut  fibi  jus  o- 
mne  &  ornamentum  fummi  facerdotii 
prorfus  arrogaret ,  &  in  poteftatem  fuam 
redigeret,  in  loco  munitiflimo  cuftodiri 
jufiit.  Regno  itaque  ac  facerdotio  Juda?o- 
rum  collapfo  &  funditus  everfo,  quid  a- 
liud  reftabar,  nifi  ut  San&us  fandorum 
ungeretur(  p  )  ?  Poftremo  ,  quod  omnium 
maximum  exiftimari  debet  :  ipfa  reclo- 
rum  dogmatum  fincera  doclrina  ,  pluri- 
K  k  k  mis 


(g)  Jofeph. 

l'b.    15,  c. 

I. 

(  h  )  Dio 

hijlor. 

Rom.lib, 

45. 


VII. 


(i)  Jofeph, 
antiq.    I. 
\%.cap.  9. 

(k)  Jofeph. 
lib.    15. 
antiq.  cm 

3- 

Pontifica- 
tus  e  do- 
mo  Levi 
lublatus  . 


(l)Jofeph. 
aniiq.  li- 
ic.  r.  8. 
(m)  Eafeffl, 

hijior.  lib. 
i.cap.  6. 
( n  )  Hicr. 
in  Dan.  d 

9. 

(0)  Jofeph. 
antiq.  lib. 
18.  cap.  7. 
(p)  Dan. 


NOTiE  £  r3  f^\  Uando  poii  h&c  Antigonus  &c.Dionis  verba  iib.XLIX.  pag.405.  de  fupplicio  Antigoni  hicfunt: 
\J  Antoniv.s  Herodi  cuidam  regno  Jud&orum  conceffo  Antigonum  cruci  caupa  alligatUlT)  [quo  fupplicio 
nullus  unqnam  rex  a  Romanis  erat  ajfeftus  ]  fiagris  c&cidit  ,  ac  dcinde  jugulavit .  Id  faclum  Clau- 
dio  (£•  Korbano  Coff.  nempe  A.  V.  716.  Juftus  Lipfius  in  notis  ad  Librum  III.  cap.  III.  de  crcce 
exiftimat  ,  vocem  crxvpa  non  de  crucs  ,  fed  de  palo  intelligendam  efle ,  quo  Antigonus  folemni 
Romanis  more  aJligatus  fuerit ,  &  tum  fecuri  perculTtis.  Qiiod  Jofephus  lib.  XVI.  Antiq.  Cap.  I* 
habeat  :  Antonius  Antigonum  Jttdtum  ,  Antiochiam  perduilum  fecuri  percutit ,  ejr  viftts  efl  primus  Ro. 
manorum  fecuri  fubiefijfe  regem  $  quod  &  Plutarchus  in  Antonio  confirmat. 


44* 


Baronii  Apparatus 


.  C  tlp 

De  bcllo 
Jud.  lib.  i 
c.-j. 
De  feclis 
Judaro- 
rum  . 


ntis  undique  erroribus  crumpentibus  ,  fc- 

re  penitus  erat  obfcurata  ;   ita   ut  Judxi 

peneomnes  altiffima  caligine  involveren- 

tur,  neque  fatis  quid  verum    foret ,  di- 

^nofcereacdijudicare  poflent:quod  qua- 

Je  foret  ,    bene  erit  breviter  ,  ut   inftitu- 

ti  argumenti  ratio    poftulat,    attigilfe  . 

VIII.  Tres  praecipua?  his  temporibus  (ut  au» 

(t)  jofcph.  &ox  eft  Jofephus  a  )  apud  Hebrsos  fectae 

*ntiq.  I.     yj^ebant ,  Pharifxorum  ,  Sadducaeorum  , 

18.  ca.p.%.  ^^flenorum  :  quibus&duae  aliae  accef- 

ferunt  poftremo  inftitut3e,  Galilxorum  , 

atque  Herodianorum  [i  ]  .  His  ,  ut  cui- 

que  in  animo  erat  ,  quamplurimi  e  Ju- 

daeis  adhaerebant .    Sed  cum  maxime  in- 

ter  fe  difliderent ,   in  caufa  erant,  ut  a- 

nimi  illorum  qui    veritatem  quaerebant  , 

innumeris  quseltionibus  impliciti  deftine- 

rentur.  Et  de  Pharifris  quidem  quae  fcri- 

(b)  Wcr.  pta  reliquerit   Hieronymus  (b),    paucis 

w  ljm  c.    attingemus  .    Teftatur  enim  ,    quod    non 

*•  multo  ante  adventum  Chrifti,  exorti  funt 

injudaea  Sammai  &  Hillel  ;  ex.his  Scri- 

bae  ,  &  Pharifaei  :  horum  pofteri  duas  il- 

las   familias  conftituerunr ,  quae  (  ut  re- 

<5re  veteres  interpretes  exiftimaruntj  Chri- 

ftum    non  receperunt  ,  &  cxteris  ruinoe 

fuerunt.  Sammai  merito    diffipator ,   ex 

interpretatione    nominis  ,    vocatur  ;     & 

Hillel  profanus,    quod    per   traditiones, 

&    JWrepwa-B?   fuas  ,  Iegis  praecepta  dif- 

fipaverint  ,  atque  maculaverint.    Horum 

fcholam  primus  accepit  Achibas,  poft  eum 

Meir,  tertio   loco  Joannan  ,   inde    Elie- 

zer  ,  poft  quem  Delphon  ,   cui    fucceflit 

Jofeph  Galilaeus,    atque  ultimo  loco  uf* 

que  ad  cladem  Hierofolymorum  per  Ti- 

tum  illatam  Jofue.  Ex  his  qui  Legi  in- 

terpretandae  navabant  operam  ,   Scribae 

dicebantur  ,  caetericommuni  nomine  Pha- 

rifaei  .  Omnesautem  fuperftitionibus  cum 

pertinacia  inhaerentes  ,   obdurantes    fo 

(<■)  ««*"•  contra  veritatem(ut  eft  Evangelicus  fer- 

Wjofcpb.  mo   c)  c<eci  fa&i  funt,    &  duces   caco- 

autiq.   u.  rum,  Erant  horum  haec  dogmata  a  ve- 

18.  cap.  i.  ritate  devia  .    Fato    hi  (d)  cuncta   tri- 

dekelh       buebant  :  animarum  judicia  fub  terra  fie- 

judaic.  h.  rj  affirmabant :  tranfanimationem   Pytha- 

r  C\E  \'b  g°r3Eam  (e)  h°c  temperamento  aftruebant , 

in  vlnar.  ut  folas  bonorum  tranfirein  alia  corpora, 

Uh.\.c.i6.  malornm  autem  animas  interminato  fup- 

(f)jofep.  plicio  cruciandas,  aflererent  .   Haec  de  il- 

debill.       Jis  Gentilis  ipforum,   &  ipfe    Pharifams 

jud.hb.x.  fe(5ta  ,  Jofephus  (/).  Suppetunt  de  his 

'•  7'  &  ex  Evangelio  teftimonia ,  dum  in  Chri- 


ftum  quidam  ipforum  putantes  tranfme- 
afle  animam  Eliae  (^),  alii  Hieremiae  , 
alii  vero  Joannis  Baptiftae,  dicebant  il- 
Jum  effe  Eiiam  ,  vel  Hieremiam,  veljoan- 
nem  Baptiftam  ,  five  alium  quempiam  ex 
Prophetis .  Attronomiae  quoquecultui  eof- 
dem  vehementer  fuiffe  addiclos ,  in  hif- 
que  Graecorum  vanitates  effe  fectatos , 
auctoreft  Epiphanius  (  h)  .  Infuper  iidem 
vitiofa  interpretatione  Legem  corrupif- 
fe,  Chrifti  Domini  noftri  tcftimonio  fae- 
pius  convincuntur .  Sed  non  eft  de  his 
modo  dicendum    per  fingula  . 

Porro  quod  ad  vitae  ftatum  pertinet, 
nundinaria  quadam  fanctitate  fic  animos 
omnium  fibi  conciliabant ,  ut  quod  ipfi 
dicerent,  vel  facerent  ,  jus  fafque  ab  o- 
mnibus  eflecrederetur .  Unde  haec  de  iis 
Jofephus  (/')  :Tanta  efl  eorum  auclori- 
tas  apud  fopulum ,  ut  etiam  fi  Regi  ob- 
loquerentur ,  aut  Pontijjci  ,  fidem  tamen 
vulgus  eis  habeat  ;  &  alibi  (  k  )  :  Genus 
hominum  aflutum ,  arrogans  ,  &  iuterdum 
Regibus  quoque  infejlum ,  ut  eos  etiam 
aperte  tmpugnare  non  vereantur  .  Haec  il- 
le  .  Vita  (/)  autem  ab  illis  fic  erat  infti- 
tuta,  ut  eorum  viftus  fimplex  efiet,  nul- 
lifque  mollitus  deliciis.  Dehinc  ipforum 
tyrocinia  fi  quis  atrendat ,  quid  dignum 
equidem  vdiemenri  admiratione  inve- 
niret :  defcriptum  illud  habes  ab  Epipha- 
nio  (»i)  his  verbis:  Ouidam  enimipforum, 
cum  fe  exercebant ,  prxfcribebant  decen- 
nium ,  aut  oflenntum  ,  aut  quadrtenntum 
virginitatis  &  conttnenttts  :  &  frequentius 
orantes  ,  crebrtus  certamen  hoc  aggredie- 
bantur ,  ut  ne  videltcet  corporale  quid 
eis  accideret ,  aut  clandefline  per  fomnia. 
triflis  corporis  defluxio  contingeret  .  Et 
alii  ex  tpfis  afleres  jjbt  ipfis  .parabant 
dodrantis  tantttm  latttudtne ,  &  in  his 
fe  ad  vefferam  locabant ,  ut  fi  quis  dor- 
mijfet ,  in  favtmentum  decideret ,  &  rur- 
fum  excitaretur  ad  orationem^  fer  hoc 
quod  vigilantem  vitam  haberent ,  quan- 
tumfierifojfety  ahi  lafillos  ex  aquis  col- 
let~tosJibt  ifjis flernebant ,  ut  dum  hts  fun- 
gerentur  ,  non  tn  frofundum  fomnum  de- 
ferrentur  ,  fed  vigilantiam  Jibi  ipfis  pa- 
rare  cogerentur  .  Alti  ffinas  fro  flrato  ha- 
bebant  ob  eamdem  caufam  .  Jejunabant  bir 
in  fabbato  ,  fecunda  &  quint.t  die;  decima- 
bant  decimationes  ;  dabant  frimitias  ,  tri- 
gefimas  ,  &  quinquagefimas  ;  facrificia. 
&  vota  exacliffime  exolvebant .   In  fra- 

diclo 


(Z)lli<r- 

14.  Marc. 
8>  Luc.  9. 


{h)Etjb. 
in  Par..:r. 
li.  1.  c.16. 


IX. 

De  Phari- 
fxorum 
inilirutis  . 


(i)  Jofe. 
antiq.  hb. 
1  i,cap.iSm 

(k)  Jleph. 
antiq.  libm 
37.  c.  3. 


(/)  Jofep. 
antin.  hb. 
18.  cap.  1. 


(m)  Etiph. 
li.  1.  fa- 
nar.  c.  16. 


NOT^E     [1]     A    Tque   Herodianorum   &c.   Herodiani   memoriam    Herodis   fnb    Nerone  adhuc  colebant ,  & 
J^L  Cjuotsnnis  ejus  natalem  celebraffe  putavit  vetus  Perfii  Scholialks  in  Satyr.  V.  vers . 

. .  At  cum 

Herodit  vcnere  dies  .  .  . 

Baronius  harc  intelligenda  cenfuit ,  quod  fecit  &  Phihffrius  harres.  cap.  XXVIIL  de  Herode  Agrip- 
pa  ;  qua  in  re  Baronium  Cafuibonus  criminatur  ,  fed  vide  quid  in  Cafaubonum  difputaverit  An- 
dreas  Eudxmon   Defens  .  Baronii   lib.  II.  cap.  X. 

De  Seclis  Judajorum  ,  de  quibus  infra  Baronius ,  late  egerunt  Nicolaus  Serarius  focfetatis  Jefu  ; 
&  Cafauboni  in  Earonium  crimina  tiones  diluit  Julius  Cacfar  5  Bulcngertis  in  Diatribis  contra  eun. 
derrt  Calaubonum» 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


443 


Jiclo    vero  Scribarum    habitu  progredie* 

bantur ,  per  amicula,    &  alios   ornatus , 

ac  muliebria  fallia>  in  latis  crepidis  & 

f»  Jplph.  calceamentorum  ligulis  procedentes  (a)  . 

eod.   Ub,    Kam  fimbrias  ac  preetextus    quofdam  in 

i.  eap.  ij,  quatuor  alis  amiculi  unufquifque  habebat 

ex  ipfo  Jiamine    illigatos  ,    quo   tempore 

eontinenter  agebant,  aut  virginitatem  ex- 

ercebant :  ftnguli  enim  determinatum   ca- 

fittatis  aut  continentioe  tempus  babtbant  ; 

&  hcec  ipforum  exemplaria  erant   ad  de~ 

elarandum   bominibus  fuam  profejjionem  , 

nt  nemo  contingeret  fcilicet  faniltficatos . 

(i>)  Epiph.  Dicebantur  (  b  )  autem  Pbarifxi,  eo  quod 

n     *'*T  feParat*  eSTent  ab    aliis-,    propter  fponta- 

'     '  neam  fuperfluamreltgionem  apud  ipfos_  re- 

ceptam.  Haec  Epiphanius  . 

„  Per  htec  ,  inquit  Jofephus ,  magnam  fi- 

Phsriheo-  bi  Pharifei  auttoritatem  paraverunt  apud 

rum  hy-    populum  ;  &  quicquid  ad  folemnes    pre- 

pocrifis.    cationes  &  cultum  divinum  attinet ,  jux- 

ta  horum  interpretationem  &  prxfcriptum 

folet  fieri  :  tantum  habent  a   civitattbus 

fapientix  ,  temperanticey  &  vitce  honeflio- 

ris  teflimontum  .  Haec  de  his  ille  .  Cum 

autem  ejufmodi  fanftitatis  fpeciemextrin- 

fecus  prajfeferrent ,  &  ad  decipiendos  ho- 

rnines  compofiram  larvam  induerent:  qua- 

les  intus  effent,  qui   novit  corda    homi- 

num ,  egregiae  quibufdam  quafi  coloribus 

(e)  Matt.  depinxit,  cum  ait(f):    Vce  vobis    Scri. 

-*3»  bce  &  Phartfxi ,  &  hypocritce,  quia  fimtles 

eflis  fepulcris  dealbatis ,  qu<e  a  foris  pa- 

rent  homtnibus  fpeciofa ,  intus  vero  ple- 

tta  funt  offlbus  mortuorum ,  &  omni  fpur. 

citia :  fic  &  vos  foris  quidem  paretts  ho. 

minibus  jufli  ,  intus  autem  pleni  eftis  hy- 

focrifi  &  iniquitate.  Et  quod  ha?c  habet 

inferius  :  Serpentes  genimina  viperarum  , 

quo  modo  fugietis  a  judicio  gehennce? 

XI.  Non  his  certe  meliores  erant  Sadducaei 

qui  longe  deteriora  dogmata  ,  quam  Pha- 

rifaei,  fectabantur :  (iquidem  (ut  referunt 

A<5ta  Apoftolorum  d)  dicebant  non    elfe 

refurrecVionem  mortuorum  ,    neque  An- 

gelum  ,   neque    Spiriturfl  ;    cum  alioqui 

Pharifaei  e  contrario  haec  tenerent  &  fa- 

terentur.  His  turpiora   multo   Jofephus 

(e)  iifdem  tribuit ,  dum  eos  de  anima- 

rum  immortalitate  delira  quaedam   tradi- 

dilfe,  animafque  una  cum  corporibus  fi- 

roul  &  eodem  tempore  extingui  putaffe 

teftatur .  In  reliquis  cum  Samaritis   idem 

fenfiffe  ,  nifi  tantum   quod    Hierofolymis 

agentes,    una  cum  Judxts  facrificarent , 

)Epipb.  confirmat  Epiphanius  (/)  qui  eofdem  a 

/.  i.  p.*-     Saddoc  facerdote  nomen  accepiffe ,  fed  a 

nar.  c.  14.  praeceptoris  fui  doftrina  defeciffe ,  nar- 

rat.  Ad   haec,  hos  inter  fe  feris  moribus 

difcrepaffe  ,  &  erga  caeteros  illiberales  & 

inhumanos  fuiffe ,  quam  ob  caufam  aver- 

(g)jofep.  fatum  eos  populum  ,  &  Pharifaeis  potius 

debel-Jud.  obedientem  fuiffe,  Jofephus  (g)  tradit, 

Ub.x.c.i.  additque  ejus  feclae  fuiffe  paucos ,  fed  fe- 

in  fin.  &  re  clignitate  praecipuos .  In  hos  aeque  ac 

*"/'[''  in  Pharifaeos  Joannes  Baptifta  inveflus  eft 

flf)* mt.  his  verbis(  &):  Progenies  viperarum,  quis 

'  demon(iravtt  vobisfugere  a  ventura  irai 

Afparatus  in  Baronium 


(d)  Ad. 

l)c  Sad- 
Jucasis  . 

(')  Jofepb 
tintiq.  li. 
18,  e.i. 


(/ 


Qui  tertio  Ioco  recenfentur  Eifeni ,  o 
caeteris  omnibus  fchifmate  erantdivifi  qui 
(/')  nec  facrificarent  in  templo,  quod 
(  ut  dicebant  )  fanclioribus  uterentur  cae- 
rimoniis  .  Caeterum  vitae  moribus  fuiffe 
confpicuos,  omnes  uno  ore  fatentur.  Sed 
de  illorum  vitae  inftitutione ,  accomoda- 
tiori  loco  agemus  inferius.  Quod  ad  dog- 
mata  fpcclat ,  quorum  caufa  praefens  fu- 
fceptus  eft  fermo,  Epiphanius  (  k)  eof- 
dem  inter  Samaritas  adnumerat  ,  quos 
in  quatuor  fe&as  fuiffe  diftinclos  affirmat  . 
Quinam  vero  fuerint  Samaritae ,  nemo  in 
divinis  verfatus  Scripturis  ignorat  .  Hi 
funt,  qui  cum  divifi  effent  a  Judxis  , 
non  templum,  non  facrificia,  vel  coeri- 
monias  communes  cum  illis  habebant ; 
cumque  quinque  tantum  Moyfis  libros 
reciperent ,  Prophetas  ac  caetera  divinae 
Scripturs  volumina  negligentes  rejicie- 
bant,  non  credentes  refurreclionem  mor- 
tuorum  ,  negantes  &  Spiritum  fanclum  : 
hoec  &  his  plura  Epiphanius  (/)  in  Pa- 
nario.  Praeterea  horum  (  quod  3n  quatuor 
feflas  effent  diltinfti)  alios  tradit  fuiffe 
Effenos,  quos  diximus  ;  alios  Sebusos  (w), 
qui  cum  in  omnibus  cum  illis  confenti- 
rent,  tamen  quod  tranfpofuiffent  tempo- 
ra  folennium  feftivitatum  ,  a  cseteris  funt 
fegregati .  Gortheni  tertio  loco  pofiti , 
his  adverfantes  ,diverfam  ab  illis  dierum 
feftorum  rationem  habuerunt^  Effenis  po- 
tius    in  hoc   adhserentes  . 

Quartum  genus  erat  Samaritanorum  , 
qui    Dofithei  (k)  funt  nominati ,  a  di- 
clis  omnibus  differentes  ,  refurrectionem 
mortuorum  profitentes,  fuperftitiofa  ta- 
men  nonnulla  ad  novum  vitx  genus  in- 
ftituendum  accommodarunt :  fiquidem  ab 
animatis  abftinebant;  infuper ,  quod  fcri- 
bit  Origenes   (0)   in   Periarchon,  adeo 
fuperftitiofe  colebant  fabbatum ,  ut  quo 
quifque  eorum  habitu  ,  loco,   fitu  ,  die 
fabbati  inventus  fuiffet,  five  ftans  ,  fe- 
denfve,  intus  vei  foris ,  eo  loco  eadem- 
que  pofitione  ea  die  ufque  ad  vefperam 
permaneret  .  Sunt    haud  ingratum  fore 
exiftimamus    ex  quo  in  hsc  de  fabbati 
fuperftitiofa   obfervatione   femel  incidi- 
mus,   C\    quod  fcribit  Synefius  ad  Evo- 
ptium   de  navigatione  fua  hic  opportu- 
ne  recenfuerimus  :  Cmt»  ,  inquit ,  exor- 
ta    tempeflate  ,  peratla  eflet   dies  para- 
fceves  ,  &  vefpere  decidente  Sole ,  Judcei 
qui   nautce   erant ,  fabbatum  inchoarent  : 
qui   clavum  tenebat  ,    mox  ut  Solem  re- 
liquijfe   terram  conjefiavit ,  relifio  cla- 
•vo ,  proflernit   fe ,  Jeque   cuique    calcan- 
dum  exhibuit.  Kati  autem  navigantes  td 
ex  defperatione   eum  fecijfey   omnes  con- 
Jlernabantur :  cttm  atttem  caufam  accepif- 
fent-  quidam  gladio  evaginato  necem  ei- 
dem  intendebant ,  ut  in  opus  incumberet: 
ille  vero  immobilis  librum  legebat  legis  y 
nec  minus  quam  Macbabceus  aliquis  mor- 
tem  comminatam  contemnebat :  ficque  tota 
noCle-)  cum  fequenti  die.  ufque  ad  dimi- 
diutn  noCiis ,  fedit  Judteus  otiofus;  tunc 
K  k  k    2  wo 


Xli. 

De  Effe- 

nis . 

(')Jofepb. 
antiq.l.iS. 
c.  ?., 


(  h  )  Epip. 
Panar.  I. 
1.  e.  10. 

Samarit.t- 
norum 
Seflae  di- 
verfae  . 


(l)lp!ph. 
in  Vanar. 
I.  1.    e.  9. 

(m)  Epipb. 
eodem  lib. 
e,  11. 


XIII. 
(n)  Epiph. 
l>&.  i.Pa. 
nar.  r.i^. 


(0)    Ortg. 
Periar.  li. 

Dofthd 
fuperlii- 
liofiulmi . 


444 


Baronii  Apparatus 


vero  fponte  furrexit ,  &  clavum  omifium 

receptt  •  Hucufque  Synefius  .  Sed  jam  o- 

mifla  repetamus  .  Eofdem  Dofitheos  prae 

(*)  Tert.  caeteris  Prophetas  repudiaffe,  Tertullia- 

depr&fcr.    nus  (a )  refert ;   monogamos  fuiffe,   & 

&  Hter.    nonnullos  ex   his  virginitatem  fervaffe  , 

elfai' »"   Epiphanius  tradit  (6),  qui  &  de  Do- 

\b\ubi''  fitneo  eorum  au&ore  hiftoriam  quamdam 

fupra.  c.     narrat .  Sed  haftenus  de  Samaritis . 

13.  Non   praetereundum   genus    hominum 

XIV.      illud  ,  qui  a  Pharifaeis  aliqua,  aliqua  ve- 

Hemero-  xo  a  Sadducaeis  mutuati ,  monftrum  quod- 

baptiflac.   c]arn    conflarunt.   Hi  etenim    fimul  cum 

Pharifaeis  caetera  fentientes  ,  cum  Saddu- 

csis  mortuorum  refurreclonem  negabant . 

Praeter  haec  autem  prsecipuum  haec  fecla 

habebat,  quod  vere,  autumno,  hieme,  & 

seftate,  qui   illi  effent addi&i,    quotidie 

baptizarentur  ;    rati   nimirum   hominem 

non  poffe  vivere,  nifi  quis  fingulis  die- 

bus  in  aqua  mergeretur,  atque  ita  ablue- 

retur,  ac  proinde   fanctificaretur ;  quos 

eam   ob  caufam  Hemerobaptiftas  effe  ap- 

(c)   Epip.  pellatos  ,    Epiphanius   (c)  docet :  qui 

in  Fanar.  &  his  addit  Nazarsos  ,  qui  nec  facrifi- 

l.  i.ci-j.  cja  f  ncc  Ubros   Moyfi    cum  caeteris  ha- 

^*  l8,       berent  communia,  abftinerentque  ab  ani- 

matis,  velut  immundis. 

^*  His  proximos  dicit  (rf)effe  Offenos : 

*  '     °  j  '  ac  noviffimo  loco  ponit  Herodianos,  quo- 

^'QX9'        rum    haerefis   temporibus   regnantis    He- 

De  Hero-  r°dis  eft  exorta ,  ipfumque  dicebant  ef- 

dianis.       fe  Chriftum  :  quod  fcilicet  fecundum  di- 

vinum  oraculum,  cum  defeciflet  penitus 

fceptrum   de  Juda,    <&  dux  de   femore 

ejus ,  ipfe    ille  efle  videretur  qui  mit- 

tendus  erat,  eo  quod  ex  S.  C.  Rex  Ju- 

daeorum  fuifiet  declaratus .  Horum  gre- 

(  e)  Marc.  ga|es  fuerunt  qui  una  cum  Pharifaeis  (  e  ) 

3#  confpirarunt    contra  Chriftum ,    &    ca- 

villofam  de  tributo  perfolvendo  Caefari 

Marc  (f)  ProP°fuerunt  quaeftionem  .  De  fecla 

"  vero  Galilaeorum,  quae  tempore   cenfus 

eft  exorta ,   fuo   loco  opportunius  dice- 

mus  inferius .  Praedictas  haerefes  Tertul- 

T       lianus  (g)  brevi  compendio  recenfens, 

dc  Pr/fcr'.  nxc  a,t :  Taceo  Judaifmi  hcerettcos  :  Do- 

c  4j.        fitheum ,  inquam ,  Samaritanum ,  qui  pri- 

tnus  aufus   eji    Prophetas ,    quafi  non    in 

Sptritu  fanclo  locutos  ,  repudiare  .  Taceo 

Sadducxos ,   qui   ex  hujus  errorts  radice 

furgentes  ,  aufi  funt  ad  hanc  harefim   e- 

ttum  refurrettionem  carnis  negare .  Prx- 

termttto    Vharifxos  ,   qui    addttamenta^. 

quazdam  Legt  afiruendo^  a  Judceis  divtfi 

funt :  unde  ettam  hoc  accipere  ipfum  ,  quod 

habent  ,  nomen    dignt  fuerunt  :  Cum  his 

etiam  Herodianos ,  qut   Chrifium    Hero- 

(h)Hier.  jeM  etre  dtxerunt .  Atque  his  Tertullia- 

cifenan.    ni  nm,1,a  Iere  Hieronymus  (h). 

XVI.'        Hic  erat  ftatus  rerum  Judaicarum,  & 

quidem    perditiflimus  ac  profligatiflimus 

omnium  :    quippe  e  loco    motis    atquo 

collapiis  firmiflimis  columnis  illis  divina 

operatione    ftatutis  ,    Regno ,   Sacerdo- 

tio  ,  atque  Lege,  ftatus  Judaeorum    illis 

fubnixus  ingenti  eft  fragore  proftratus  j 

quera  pofle  erigere,  atque  in  integrum 


12 


reftituere,   non  erat  hominis  opus,  fed 

tantum  divinoe    virtutis   atque  potentise  . 

Quod   fe  facturum  Dcus  per  Amos  (/')  (,-.  ^ww 

Prophetam  olim   pollicitus  eft ,  dicens :   9. 

In   dte   illa  fufcitabo  tabernaculum  Da- 

vid^  quod  cecidit  ,   &  recedtficabo  aper- 

turas    murorum    ejus  ;  &  ea  qu<e  corrue- 

rant ,  infiaurabo  ,  &  recedtficabo  eum  fi- 

cut  in  dtebus  antiquis  ,   ut  poffideant  re- 

liquias    Idumcece ,  &  omnes  nationes ,  eo 

quod    invocatum  fit    nomen    meum    fuper 

eos ,  dicit  Dominus  hcec  faciens .  Id  qui- 

dem   Deum   impleffe   per  Filium  fuum  , 

quem  ad  hoc  mifit  in  mundum,  Jacobus 

(k)    Apoftolus  in  illo  facrofanclo  Apo- ^)^'1*' 

ftolorum  conventu  pro  concione  egregie 

profeflus  eft  .  In  tam  acerba   rerum  Ju- 

daxarum    jafrura  (  quod  praedixerat  Ifa- 

ias  /  )  ficut  perpaucae  fpicae  poft  meffem,  ( /^    if^ 

vel  poft  vindemiam  effe  folet  racemus,  i7. 

aut  duae  vel  tres ,  quae  poft  excuffam  o- 

leam  in  fummitate  rami  olivae  remanent; 

ita  fere  cunctis  in  errorem  addudtis  ,  vix 

exiguus  numerus  illorum  remanferat ,  qui 

facramentum    verse    religionis  ,    quod   a 

fanclis  Patriarchis  ac  Prophetis   accepe- 

rant,  retinerent  atque  fervarent.  PuiTI- 

lus  plane  grex  juftorum  ,  redemptionem 

Ifrael  expe<5tantium  :    inter  quos  aetate_> 

majores    Simeon    Juftus  ,    Anna    vidua  , 

Zacharias  facerdos,  Elizabeth  ejus  con- 

jux ,   &  qui    remanferant  ex   ftirpe    Da« 

vid  ,  Jofe^h,  atque  Maria  ,  &  fi  qui  alii 

divinae  legis  cultores  &  amantes  ,  in  v?« 

ritate  perltarent,  avidiufque  illum  cupe- 

rent,  qui  collapfum  Regnum,  Sacerdo- 

tium  ,    atque  Legem  ipfe    Rex ,  &  Sa- 

cerdos ,   atque  Legifer  Emmanuel  refti- 

tuerat :    &  (  quod  olim  Ifaias  (m)  iocu-  (>n)  V*'* 

tus  )  idem  Dominus  Judex  nofter ,  Do-  i7' 

minus  Legifer  nofter,  Dominus  Rex  no- 

fter  ipfe  falvaret  nos.  vvtt 

Quod  fi  Iumen,  quod  in  mundo  erat , 
tenebrae  fatftae  funt  (fecundum  Evange- 
licam  (»)  ad  hanc  rem  accommodatatn  (n\M(ttu 
loquimur  analogtem  )  ipfae  tenebrae  quan-  6t 
tae  erant?  Si  ipfa  ,  inquam  ,  Judcea  ,  ubi 
notus  erat  Deus  (o)&  lfrael ,  ubi  ma.  (Q^  Pj-xtt 
gnum  nomen  ejus ,  tanta  erat  obvolutus    7J. 
caligine :   quid  putandum   de  Gentibus, 
quae  Deum  ignorantes,   in  idolis  pravos  De  ftatu 
colebant  dsemones  ?  Talibus   enim    duci-  Genti- 
bus,    iifdemque  hoftibus  ,   quaenam  pof-  lhun. 
fet    infelix   homo    bona    capeflere ,    vel 
mala    vitare  ?  Jam    &   collapfle   erant  , 
quae  apud  Gentes  fuerant  optimis  legi- 
mus    inftitutae  Refpublics :    &  ipfa  Ro- 
manorum  ,    qui    egregiis    animi    virtuti- 
bus    fibi   fubegerant  Orbem  ,   relicta   il- 
la    antiqua    re<5te  vivendi  confuetudine , 
plus  caeteris  omnium  vitiorum  genera  fe- 
dabatur ,  eifdemque  velut  ccenofo  gur- 
gite  obruta   mergebatur;  id   enim  fcri- 
ptores   eorum   fspius   exclamantes  con- 
querebantur  :    unde   &    in   hanc  fenten- 
tiam  Auguftinus  (p):  Ecce ,  inquit,  Ro-  <P  ) '  A?» 
mana  Refpubl.  (  quod  non  ego  primus  di-    '  .  j.mtm 
co,  fed  auclores   eorumt  unde  boc  mer-  e''l9\  1# 

sede 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


445 


XVTII. 
Filii  Dei 
Adventus 
Judaeis   Sc 
Gen:ili- 
bus  prac- 
nun.ia- 
tus. 

(  a.  )  Hehr. 
I. 


(  b  )  L«tf. 
U.  i.t.  6. 


(c)  Hier. 
tont.  Jo- 
vin.  I.  t. 

(d)  Theop. 
Antioc,  ad 
Autol.  I.i, 
(  e  )  Clem. 
Alex.  Str. 
I.  i. 

XIX. 


(/)  Orig. 
cont,  Celj. 
li.%. 

(g)  Clem. 
Alex.  Str. 
hb.  6. 
Patres  ufi 
Sibylla- 
rum  teiti- 
moniis . 


cede  didicimut ,  tanto  ante  dixerunt  Cbri- 
fti  adventum)  paulatim  mutata  ,  &  ex 
fulcherrima  atque  optima,  peffima  atque 
flagitiofifpma  fatta  e(i  ,  &c.  Quid  me- 
niorem  creteras  nationes  ?  multiplicium 
deorum  in  unaquaque  provincia  fuper- 
ftitiofiflimum  cultum,  ferales  Gentium_ 
ritus  ,  portentofas  populorum  inolitas 
ubique  confuetudines  ,  turpiftimos  homi- 
num  mores  cun&a  labefaclantes ,  ipfaque 
jura  naturae  violantes  ?  Bene  ergo ,  ac 
peropportuno  tempore  a  Deo  confultum 
eft,  ut  umgenitum  Filium,  per  quem 
cuncla  creaverat,  in  mundum  mitteret, 
ut  omnia  reftauraret  ac  ftabiliret ,  ipfe- 
que  Via,  Veritas,  &Vita,  a  reclo  tra- 
mite  devios  ,  fidei  religione  ac  morum 
compofitione  revocaret  ad  viam ;  cun- 
clofque  per  veritatem  errores  auferens, 
iter  aperiret  ad  vitam . 

Quapropter  cum  caelitus  ad  falutem 
utriufque  populi ,  Judaei  atque  Gentilis, 
a  Patre  Filius  mi'tendus  efiec  in  terram : 
quo  totius  humani  generis  reciperetur 
confenfu  ,  confilium  Dei  fuit,  ut  longe 
ante  ejus  adventum  ,  tantae  rei  facra- 
mentum  Judaeis  atque  Gentilibus  inno- 
tefceret:  Illis  quidem  multifariam  (quod 
ait  Paulus  a)  multifque  modis  loquens 
patribus  in  prophetis,  haec  praedixit,ac 
figuris  adumbravit  :  Gentiles  autem  : 
quod  a  veritate  veri  cultus  procul  abef- 
fent,  nec  facile  externae  religionis  ho- 
minibus  admoverent  aures,  per  fuos  ip- 
foru  n  vates ,  de  his  quae  ventura  erant, 
voluit  pn;moneri  .  Erant  hi  (b)  Mercu- 
rius  Trifmegiftus,  Hydafpes ,  atque  Si- 
byllae ,  fic  diclae  a  Dei  confiliis  denun- 
ciandis ,  quafi  JVo/WAa/,  decem  numero  , 
ut  ajunt,  omnes  virgines;  quibus  ob  vir« 
gin!tatis  infigne  meritum  divinationem 
efle  conceffam  ,  Hieronymus  (c)  exifti- 
mavit  :  quam  &  ob  caufam  eas  appel- 
lare  Patres  (d)  confueverunt  Prophetif- 
fas  Gentilium  ;  quibus  &  tantum  tribuit 
Heraclitus  (e),  ut  eas  non  humanitus, 
fed  divinttus  apparuilfe  putarit. 

Ufi  funt  crebro  fancYi  Patres ,  ad  con- 
vincendos  errores  Gentilium  ,  Sibylia- 
rum  oraculis :  quamobrem  Gentiles  ipfi 
(ut  auflor  eft  Origenes  f)  Chriftianos  , 
Sibyllitas  nominabant.  Memoria  fano 
dignum,  quod  de  Paulo  Apoftolo  fcri- 
bit  Clemens  Alexandrinus  (g)  his  ver- 
bis  :  Quo  modo  Dtut  Judceot  falvot  effe 
voluit ,  dant  eit  Prophetat  ;  ita  etiam 
Grtecorum  fpeflatijjimot  proprice  fuee  lin- 
guce  exercitatot  ,  prout  poterant  capere 
Dii  beneficenHam  ,  a  vulgo  fecrevit .  Prce- 
ter  Petri  prcedicationem  ,  declaravit  Pau- 
lut  Apofiolut  dicent :  Librot  quoque  Grce- 
cot  fumite,  agmCcite  Sibyllam^  quo  mo- 
do  unum  Deum  fignificet ,  &  ea  quce  funt 
futura  :  Hydafpem  fumite ,  &  legite ,  & 
invenietit  Dei  filium  multo  clariut  &  a- 
ferttut  ejje  fcriptum  ,  &  quemadmodum 
adverfut  Chriflum  multi  Reget  inflrue- 
rent  actem^  q»i  eum  b.tbent  odto,  &  eot 


qui  nomen  ejut  geftanty  &  ejut  fidelet  , 
&  adventum  ,  &  tolerantiam  .  Haec  cum 
recitet  Clemens  antiquus  Theologus  ex 
Paulo  ;  non  utique  ex  Epiftolis  e\us  , 
fed  ex  concionibus  ad  populos  habitis, 
quarum  nonnulla  verba  in  audientium 
aures  fic  efle  illapfa  putandum  eft  ,  ut 
nunquam  ea  delerit  oblivio .  Quid  ni 
Paulus  ex  Graecorum  libris  aliquando  te- 
ftimonium  petendum  putarit,  cum  & 
Graecos  poetas  citare  confueverit  ,  & 
prudenti  confilio  cum  concionaretur  A- 
thenis  in  Areopago  (h)y  arae  titulum.. 
ad  fui  argumenti  rationem  accommo- 
darit? 

Quam  praeterea  frequentes  fuerint  Chri- 
ftiani  in  legendis  libris  Sibyllinis ,  quan- 
tamve  ad  convincendos  Gentiles  ex  iis 
vim  &  au&oritatem  fibi  comparare  ftu- 
duerint ,  ex  eo  facile  poteft  intelligi , 
quod  pcena  mortis  ab  eorum  lecYione  eos 
abfterrere  legibus  oportuerit :  quod  his 
verbis  Juftinus  (*')  martyr  teftatur,  cum 
ait :  Opera  autem ,  &  inflinfiu  malorum 
dcemonum  ,  mortit  fupplictum  adverfut 
librorum  Hydafpit  &  Sibylhe  aut  Pro- 
pbetarum  lettoret  conftitutum  efi ;  ut  per 
timorem  hominet  ab  illit ,  quo  mtnut  fcri- 
fta  ea  legentet ,  rerum  bonarum  notittam 
fercipiant  ,  fed  in  fervitute  eorum  reti- 
neantur  ,  abfterrerentur  :  quod  quidem  ef- 
ficere ,  &  ad  finem  fuum  perducere  nequi- 
verunt  .  Kon  enim  abfque  timore  tantum 
hujufmodi  fcripta  legimut  ;  verum  etiatn 
vobit  ad  infpiciendum  quce  in  eit  tra- 
dun-ur,  ut  vtdetit ,  ojfertmut ,  grata  ac. 
ceptaque  omnibut  fore  fcientet  .  Atque 
hoc  etiam  Ji  paucit  perfuaferimut ,  maxi- 
mum  tamen  inde  feremut  lucrum :  nam  , 
ut  boni  agricolae ,  amplam  a  Domino  ca- 
piemut  mercedem .  Haec  Juftinus  .  Non 
fuilfe  autem  fecurum  Chriftianis  Sibylli- 
nos  libros  legere  atque  fcru.ari,  ex  his 
quae  Valerianus  Imper.  (k)  ad  Senatum 
refcripfit,  cognofci  perfpicue  poteft  :  Mi- 
ror  ,  inquit,  v>ty  patret  fanclt  ,  tam- 
diu  de  apertendit  librit  Stbyllinit  du- 
bitaffe ,  perinde  quafi  in  Chrifttanorum 
Ecclefia ,  &  non  in  templo  omnium  deo- 
rum  traftaretit .  Haec  ille  . 

Admiramur  magnopere  quidem  confi^ 
lium  Dei ,  qui  fic  Gentibus  ,  quae  Deum 
ignorarent,  profpexit ,  ut  non  Sibyllina 
tantum  carmina  in  eorum  manus  veni- 
re,  fed  eadem  conflagrata,  diligenti  in- 
veftigatione  ac  publica  alibi  legatione 
perquiri ,  conquifita  examinari,  ac  deni- 
que  examinata,  fpuriis  quae  eorum  judi- 
cio  funt  inventa,  rejeeYis,  probari ,  ea- 
demque  probata  cuftodiri  voluerit:  hsc- 
que  omnia  ante  Chrifti  adventum:  tum 
ut  quae  adverfus  eos  Chriftiani  adduce- 
re  poflent  in  teftimonium  ,  haberenr  ; 
tum  etiam  ut  ea  citantes,  &  ex  libris 
ipforum  teftimonium  perentes,  nulla  im- 
pofturae  fufpicione  moveri  jure  poflent. 
Siquidem  carmina  illa  SibvIIina  tempo- 
ribus  Tarquinii  Superbi  Romam  allata, 

Syl- 


(*) 
«7^ 


ja. 


XX. 

Poena 
mortis 
Decreta 
legenti- 
bus  Libros 
Sibylli- 
nos . 

( '  )  J"P> 
mctrt.    in 
ornt.  ad 
Ant.Fium. 


(k)   Apud 
Fla-j.    Vo- 
pifc.    in 
Valer. 

Imfi 


XXI. 
Sibyll. 
Carmina 
qucdita  . 


\ 


445 


Baronii  Apparatus 


Svllanis  remporibus,  eremato  Capitolio, 

(g)T>h*,  Olympiada.  (  ut  numerat   Dionyfius  a  ) 

u^lie.hiji.  centefima  quinquagefima  tertia ,   Scipio- 

Roi»./»6.4. .  ne  (b)  &  Norbano  Colf.  ab  Urbe  con- 

(b)Gajpad.  ^-ta  anno  fexeentefimo  feptuagefimo  pri- 

'    mo,  conflagrarunt .  Poft  annos  vero  fe- 

_  _   ptem,  Capitolio  reftituto,  fub  Confula- 

rif  -  -*Y  tu  Curionis  (  ut  teftatur    La&antius  c  ) 

ex  S.  C.  tres   Legati,  P.  Gabimus,  M. 

0<3acilius,&  L.  Valerius,  Erythras  mifli 

funt  ,  qui   carmina  Sibyllina   conquifita 

Romam  portarent ;  qui  fcriptos  a  priva- 

tis  verfus  circa  mille  Romam  detulerunt: 

atque  haec  Lactantius  ex  Varrone. 

xi?r"n       Porro  non  Erythris  modo,  fed  in  aliis 

Sibyll.  etjam   Orbis  provinciis  ab    iifdem  elfc_.» 

tepe  re-    qu^fita  ,   ac   Romam   delata,  auctor  eft 

cognita.     Taeitus  (d);  additque  eadem   julTu  Au- 

(d)Tarit.  gufti  Imperatoris  fuifle  recognita,  atque 

Ub.^.  Ar,-  purgata:  quod ,  quantum  ex  Dione  (e) 

nal'    .       colligitur,  conrigit  fub  Confulatu  Cor- 

[eJDJ,°      nelii  Lentuli  &  Marcellini,  annoab  Ur- 

hiji.  Rom.    .  ,.        r  r  •       r         r 

Jib.  54.  be  condira  feptmgentefimo  tngefimo  lex- 
(f)Tacit.  to:  qttando  ,  inquit  Tacirus  (/),  fanxit 
Hb.%.  ju-  Auguflus  quem  intra  diem  ad  Prcetnrem 
tial,  tJrbanum  ferrentur  ,  neque  h.tbere  prtva- 

tim   liceret .    Quod  a    majoribus    quoque 
decretum  erat ,  pnfl  eyuflum  fociali  bel- 
lo  Capitolium  queefitis  Samo ,  17/0 ,  Ery- 
tbris  ,  per   Africam  etiam  ac  Sictliam  & 
Italicas  colonias  carminibus   Sibyllce^  feu 
una  ,  feu  plures  fuere  ;  datoque  facerdo- 
tibus   negntio  ,    quantum  humana  ope  po- 
tuijjent ,   vera  dtfcernere,  Hucufque  Ta- 
(x)  Su-t.  citus.    Suetonius  (g)   etiam    de    eadem 
in  o3.   "  per  Auguftum  fa&a  cognitione  &  expur- 
Aug.cii.  gatione    haec   dilucidius  :  Toflquam  vero 
pnnttficatum    maximum  ,    quem   numquam 
vivo  Lepido  auferre  fuftinuerat ,  mortuo 
demum  fufcepit  :    quicquid  fatidtcorum^. 
librorum  Crceci  Latinique  generis  ,    nul- 
lis    vel  parum  idonets   aucloribus  vulgo 
ferebatur  ,   fupra    duo    millia   contracla 
undique  cremavit  ;  ac  folos  retinuit  Si. 
byllinos  ,   hos  quoque  deleClu  habito  ;  cnn- 
diditque  duobus  forulis   auratis   fub  Pa- 
latini  Apolltnis  baji .  Haec  Suetonius. 
XXIII.        Haec  itaque  tam  diligenti  fludio  ab  Eth- 
nicis  Deus  curari  voluit ,  ut  cum  ad  eos 
redarguendos  citarentur  a  noftris  carmi- 
ra  Sibvllina,  nulla  (ut  diximus  )  polTet 
jure  objici  impofturae  calumnia  ;  licet  ne- 
que   adeo  illis    parcerent :    unde  in   eos 
("  h )  Lati.  Laclantius  (h).  His  inquit,    teflimoniis 
U.  4.  c.xj.  quidam  revitli^  folent  eo  confugere ,  ut 
dicant  ,    non  illa  ejfe   carmina     Sybilli- 
Cumrtnar     »<.,    fed  a  noflris  fitta   atque   compofita  ; 
Sibyllae      qund  profeclo  non  putabit,qui  Ciceronem9 
cumina      yarronemque   Iegerit  ,    altofque    veteres  , 
tin&a  .      Qu*  Erythreeam  Stbyllam ,  cceterafque  co»i- 
( i )  Dion.  memorant ,   ex  quarnm  Itbris   ifia  exem- 
Ualic.  /1.    pfa  proferimus  ;  qui   autfores  obierunt , 
4.  antequam  Chriflus    fecundum  carnem  na- 

(b)  Solin.  fceretur .  Hae  Laftantius  .  Quod  fpeclat 
j»  Po/y.  acj  Cumanae  Sibyllx  carmina:  quod  Dio- 
(l)0r'plin.'  n^us  (')  quem  citavimus,  Solinus  (k) 
lib.it,  c.  Plinius  (/),  &  alii  dicunt,  eadem  una 
I?'.  cum  Capitolio  conflagraffe :    r.on  fic  ac- 


cipias,   ut  ea  penitus   interierint ,    n.c 

iilorum   remanferit    aliquod  exfcriptum 

exemplar.  Conftat  (m)  enim ,   etfi  non  (,tlJ  n/0». 

ab  alio,  cerre   ab  Artilio   Dumviro  ea  H.iHc.1.4, 

fuifle  exfcripta    privatim  ,    eumdemque  Valerius 

eam   ob  caufam  infutum  in  culeum  fuiffe  Max.li.u 

mari  injeftum .  Equidem  Laclantius  (»)  /^1'1,3'^ 

exprefle  teftatur ,  Gumanae  Sibyllae  car-  ^'_  fctf] 

mina  fuis  etiam  temporibus  extitifle,  ea- 

demque  recondita,  non  ab  alio»  quam  a 

Quindecimviris  infpici  confueviffe  .  Cer- 

te  non  aliunde  Cicero  (0)  de  Rege  ven-  (0)  cic 

turo  Sibyllinum  recitat  vaticinium  ,  ejuf-  de  divin. 

que  interprerationem  -    quod   aliter  ho-  Hb.  i, 

mines  falvi  efle   non  poflent,   nifi  eum- 

dem  Regem  exciperent,  ac  licet   ipfe_>-     • 

Reipubl.  fludiofiflimus  illud  ut  humanum 

inventum  ad  invadendam  Rempublicam 

deteftetur  ;  quodque  ejus  reicertum  tem- 

pus  non  fuiflet  definitum,  eam  ad  deci» 

piendum   dicat  adhibiram  efle  latebram 

obfctiriratis  :  tamen  ipfa  adefle  tempora, 

cx  iifdem  carminibus  ore  multorum   ja- 

<5tari  folitum  ;  manifeftum   facit.    Siqui-  -^ 

dem   Lentulus  (p)  ex  iifdem   Sibyllinis  f/._#  libt' 

carminibus   regnum  fibi  adfcifcere  cona-  4,  c,  1. 

tus,  Catilinae  fe  junxit:  eodemque  pras- 

textu  (q)  M.  Antonius  in  Lupercalibus  (  -)  cie. 

Csefari    coronam    Regis  impofuit .    Haec  philip.  ». 

enim  jam    effe   pra,  foribus,  ex   iifdem  Vaticinia 

Sibvllinis  carminibus  cecinit  Maro  (  r  )  ;  deChnfto 

fed   nefcius  myfteriorum  ,   quae  de  Chri-  ventu^o . 

fto  ex  Virgine  nafcituro  praedicla  erant ,  \r)  ,  "^* 

tnbuit  magna  adulatione  balonino  nho 

Pollionis,  fed  de  Verbi  incarnatione  ea  ,    .  _o„? 

efle  intelligenda  ,  Conftantinus  Imp.  (  s  )  JJti  ^" 

adverfus    Gentes    egregie   pro  concione  ftuUl.  cx. 

difputavit.  Potuit  idem  Maro  ab  Hebraeis  tumc.  10. 

etiam  de  his  aliqua  accepiffe:  nam  He- 

rodes  Rex  Judaeorum   cum  Romam  ve-(t)jofep* 

nit,  faepe  eodem  Pollione  (  utfcribit  Jo-  »ntiq.l. 

fephus  t)  utebatur  hofpite,  Virgilii  ami-  *:K3M*» 

ciflimo. 

Sic  etiam  &  quod  de  Chrifto  antiqui-    XXIV. 

tus  praediflum  fuerat,  ex  Judsa  ventu- 

rum  Regem,  qui  fumma   rerum  potire- 

tur  ,  rerum  ignari  fcriptores  («)   Vef-  (u)jofep. 

pafiano  Augufto   effe   tribuendum   puta    &>K4k 

runt,  quod  Judaeos  domuiflet,  atque  ex  !:,d-  l,h-~- 

Tudaea  in  Urbem  triumphans  una  cum  Ti-  c.'  \*Z„.. 
J  •  ~-         ,  1       •      t-     •         /      \  1  •  (x)  Taeit . 

to  veniffet.  Id  enim  Tacitus  (  x)h\s  ver-  A,,nai,i, 

bis  narrat :  Pluribus  perfuafio  inerat ,  an-  2I. 

tiquis    facerdotum  litteris   contineri ,   eo 

ipfo  tempore  fore,  ut  valefceret  Oriensy 

profeclique  Judaa  rerum  potirentur  :  qu<g 

ambages  Vefpafianum  ac   Titum  prcedtxe- 

rant.  Htsc  ille.  Et  Suetonius  (y)  :  Per-  (y)  Suet. 

erebuerat ,  inquit,  Oriente  toto  vetus  &  in  Vejpaf. 

conflans    opinio  ,  ejfe  infatity  ut  eo  tem-  c-  4- 

pore  Judaa  profecli  rerum  potirentur.  Id  °rJcuIa 
■  '  nnJc  \*y\ 

de  Imperatore  Romanoy  quantum  eventtt  ■  '  _  , 

n  •  ,-t-i-wi-Jr  du  ta  Im- 

pojiea  patutt ,  pradictum  ^Judtct  ad Je  tra-  peratori- 
hentes  ,  rebellarunt ,  &c.  Ad  haec  etiam  bus . 
de  Rege  nafcituro  fpecTant  ea  qux  re- 
citat    idem  Suetonius  (2.)  in  hxc  verba:  {z)  Suet- 
Autlor  esl  Julius  Maratbus ,  ante  paucos  "J  °a- 
tnenfes  quam   nafceretur  Odlavius ,  pro-     •'<?'"?'• 
dtgium  Komee  faclum  ptblice^  quo  denun. 

cia- 


ad  Annales  EcckfiafHcos . 


447 


( a )  Dio 
Rom.  hift, 
lib.i7. 


(b)   Snet. 
mOtt.c,$. 


XXV. 


(c)  Cicer, 

lih.  x.  de 
divinat. 
Oraculum 
Delphi- 
cum    mit- 
tum    red- 
ditum  . 


(rfj  Arnob. 

a-dverf. 
Gent,  //.3. 

<  c)  Sitct. 
in  Ocl.  ca. 
94.  c.  70. 
c.  19. 


(/)    NfV. 
hift.l.  1. 
c.i-j.Snid. 
in  hiflor. 
"jerb.   Au- 
gufius  . 
Cedrenus 
in   com$, 
hijl. 


tiabatuf  ,  Regempopulo  Romano  Katuram 
parturire  :  Senutum  extemtum  cenfutfie, 
ne  qtttt  tllo  anno  genitus  educaretur  .  Haec 
Suetonius.  Qnodnam  vero  fuerit  illud 
prodigium,  feu  prodigia,  Dio  (a)  his 
verbis  narrat:  In  Capttolio  multce  flatuce 
de  ccelo  taclce  ,  liquefaclccque  fluxerant  ; 
dejeclaque  erant  tum  alta  Jimulacra  ,  tttm 
Jovis  columna  injjflens  .  Praterea  imago 
lupce  cum  Remo  ac  Romulo  confecrata  ce- 
ciderat  :  littercc  etiam  in  columnis  ,  in 
qttibus  legcs  fcribebantur ,  confuf<e  atqtte 
obliteratx  erant .  Hsc  Dio  anno  ab  Ur- 
be  ccrndita  fexcentelimo  nonagefimo.  Se- 
quenti  autem,  fub  Confulatu  M.  Anto- 
nii  &  Ciceronis  (  ut  tradit  SuetoniuS 
(b)  natus  eft  Auguflus.  Jam  vero  hxc 
&  alia  omnia  Gentiles  ,  quod  nefcirent 
divina;  difpenfationis  myfterium,  Chri- 
ftum  Regem  venturum  ,  qui  idololatriam 
peflumdarct  atque  deftrueret,  ac  novas 
leges  prxfcriberet ,  in  alium  quemvis  fen- 
fum  trahentes,  interpretabantur . 

Proximeautem  ante  dicla  tempora,  il- 

luftriflimum  ,  illud,  totoque   Orbe  cele- 

berrimum    Apollinis  Delphici   oraculum 

occlufum  erat,  nec  ultra  ufitata  refpon- 

fa  dabat,  honefcente  daemone,  ut  qui  op. 

time  neffe  poterat   mala  fua  annunciari 

non  tantum  per  oracula   Sibyllina,  fed 

&  Prophetarum  praediclionibus:  de  quo 

perbelle  ha?c   Ethnicus  orator  (c )  Sed , 

inquit,    quod    caput   efl :    cttr    ifto   modo 

jam  oracttla    Delphis   mn    eduntur,   non 

modo  nojlra  cetate  ,  fed  jam  diu  ,  jam  ut 

nthil  poffit    ejfe    contemptius  ?    Hoc  loco 

cum  urgentur  ,    evanttijje  aiunt    vetuflate 

vim  loci  ejttSf    unde  anhelitus  ille  terme 

fieret ,  quo  Pythia  mente  incitata  oracula 

ederet .  De  vino  aut  falfamento  ptttes  lo- 

qui ,  qu*  evanefcunt  vetuflate  .  Hsec  Ci- 

cero  :  cui  fi  audientes  Gentiles  fuiffent, 

de  falfitate  ac  vanitate   deorum  (  dicam 

cum  Arnobio   (d)  perorata  caufa  fuiffet. 

Sed  quaenam  effet  caufa  tanti  filentii  A- 

pollinis  obmutefcentis ,  idem  ipfe,  licet 

invitus ,  aliquando  effari  coaclus  eft .  Cum 

enim  Auguftus  Apollinis  ftudiofiffimus(e) 

ut  qui  crederetur  Apolline  genitus  ,  qui- 

que   inccenailla,  qua?  JWjKaJVo?  vulgo 

dicebatur,  pro  Apolline  ornatus  folebat 

accumbere  ,  qui   &   templum  in  Palatio 

erexerat ,    eidem    facrificaffet    hecatom- 

bem  ;  hsec  tandem  ab  eo  refponfa ,  ut  fe- 

runt  (/"),  eiicuit  : 

Me  ptter  Hebraus  divos  Deus  ipfe  gtt- 

bernans 
Cedere  fede  jubet  ,    triflemque   redire 

fub  Orcum . 
Aris  ergo  dehinc  tacitus  abfcedito  no- 

flris  .  % 


XXVJ*  Ad  ha?c    addunt ,    Auguftum    Romam 

Chnftus  reverfum  ?  aram  jn  Capitolio  erexiffe  hac 

nmSuffe  inf«iptione  notaram  :  ARA  PRIMOGE- 

Augufto  NITI  DEI .  haec  Nicephorus,  ac  Suidas, 

potuit .  quibus  cxteri  fidem  adhibuerunt .  Puta- 


XXVIT. 

Signa  vifa 
de  Chrifti 
adventu . 


tur  hic  ille   effe  locus   in  Capitolio  ,  e 
regione  rupis  Tarpejae,  ubi  nobilillimum 
templum  antiquitus  erat  Jovis  Capitoli- 
ni  :  fed  eo  proftrato  ,  eodem  in  Ioco  ere- 
6ta  eft  balilica   in  memoriam  Dei    geni- 
tricis  Mariae,  atque  dicta  ex  eaufa  ,  ARA 
CiELI  ,    titulo    nuncupata  ,     vel    quod 
ajunt,  Dei  genitricem  Mariam  infantem 
in  ulnis  habentem,  monente  Sibylla,  fu- 
blimem  in  aere  ab  eodem   Augufto  illic 
effe  confpeclam.  Quod  tamen  ita  veliin 
intelligant,  qui  ei  rei  majorem  fidem  adhi- 
bendam  putant,  quam  his  qua?  ex  Grxcis 
aucloribus  recenfuimus  :  non  quod  Sibyl- 
la  aliqua  Augufti  temporibus ,  quce  illum 
ha?c  docuerit,  fuperftes  fuerit  :  fiquidem 
Cumsa,  quae  noviffima  omnium  fuiffe  tra- 
ditur,  quinquagefima  Olimpiade  (  aufto- 
re  Solino  g  )  vixit,   temporibufque  Tar-  (^    Solin. 
quinii  Regis  Romae    fuit :   fed  fic  acci-  idy.tiift. 
piendum  ,  ut  ea  ipfa  Auguftus  a  Sibyl-  ^.8. 
la,  hoc  eft,  Sibyllinis  carminibus,  qua; 
Sibyllae  nomine  citari  a  majoribus  con- 
fueverunt ,  acceperit ;  non  autem  aSibyl- 
Ia  ,  quafi   adhuc  vivente   vate ,  quse  di- 
ximus,ei  oftenfa  fuerint ,  Auguftum  nam- 
que  multum  fuiffe  in  cognofcendis,  fcru- 
tandis,  expurgandifque  carminibus  Sibyl-. 
linis  ;  quae  proxime  diximus  ,  fatis  fuper- 
que   oftendunt  , 

Sunt  &  alia  complura  ,  quae  Augufti 
Imperatoris  temporibus  cum  accidiflent , 
ejufdem  Imperatoriscaufa  effe  fa<5ta  ,  Ro. 
manarum  rerum  fcriptores  exiftimarunt : 
quae  tamen  rerum  noftrarum  nobilis  hi- 
ftoricus  PaulusOrofius,  fuiffe  Chrifti  ad- 
ventus  praefagia;  ac  futurorum  bonorum 
prsenuncia ,  atteftatur .  Sed  haud  adeo 
novum  ,  mirumve  erit,  fi  qux  in  Augufto 
contigerunt,  eadem  Chrifti  adventus  : 
prxmonftrandi  caufa  obveniffe  dixerimus  : 
quippe  qui  fciamus  omnes ,  eumdem_, 
Chriftum  in  Cyro  Rege  Perfarum  fuiffe 
exprefium  ;  ut  de  illo  dixerit  Dominus : 
(h)  AJfuniLivi  te^  &  non  cognovtfti  me .  (h)  iftia 
Si  enim  ad  folvendum  jugum  Judaicae  45- 
captivitatis  ,  &  populum  illum  tn  liber- 
tatem  vindicandum  ,  atque  ad  templum 
reftituendum  Cyrus  merito  fubiit  perfo- 
nam  Chrifti :  quid  inquam ,  novum  aut 
mirandum,  fi  multa  quae  in  Augufto  vel 
fub  Augufto  funt  fafta  ,  Chrifti  adven- 
tum  ,  cum  ad  redimendum  genus  huma- 
num  ,  &  Ecclefiam  excitandam ,  &  eri- 
gendam,  *&  cselefte  regnum  impartien. 
dum  advenit,  velut  fignis  quibufdam  ex- 
preflerint  ?  Sed  fingula  recenfeamus.  Hoc  , 
inquit  Orofius  (i  )  commemorajje  ideo  par  ^  ■■,  0rcr 
futty  ut  per  omnia  venturt  Lbrijli  gra-  hijl.lib.6. 
tia  praparatum  Cafaris  Impenum  compro-  c.  18. 
betur .  Ham  cum  primuniy  Cajo  Cxfare 
avunculo  fuo  interfetlo ,  ex  ApoIIonia  re- 
dtens .  XJrbem  ingrederetur :  hora  ctrciter 
tertta  ,  repente  liquido  ac  puro  fereno 
circulus  ad  fpeciem  ctfleftis  arcus  orbem 
Solts  ambitt :  quafiunum  eum  ac  potijjtmum 
in  hoc  mundO)  folumque  clartjfmum  in  Orbe 
monflraret ;  cujus  tempore  venturus  ejfet , 

qui 


448 


Baronii  Apparatus 


Alia  o 
ftenfa 
prodigia . 
(  c  )  Plin. 
nat.  hifl. 
libr.  l.  c. 
28. 

(  ci )  Dio 
hifl,  Rom. 
li.   4W 
(e)  Plin. 
ncit.  hifl . 
lib.  i.r.31. 
(/)     Dio 


qui  tpfum  Sclem  folus  ,  mundumque  totum 
&  feciffet   &  regeret  .   Haec  Orofius    de 

(a)  Suet.  circulo  ambiente  Solem  a,  Suetonio(#) 
in  ot~t.  c.  niutatus.  Scribunt  eandem  Seneca  (b)  Pli- 

fl'  nius  (c)>  Dl°  '   (*')  »   &    a,ii  •  -Atque 

(b)  stnee.  h      fub  Confuiatu  Antonii :  anno  ab  Ur- 

iw.  1.  na-  ,  , .  t   /-  j      • 

tur.  qmfl.  De  condita  feptingentefimo  decimo  con- 
e.x.  tigerunt. 

XXVIII.        Addit    infuper    Dio,    fequenti   anno, 

Hircio  &   Panfa  Coff.    vifum  Solem  in- 

tra  tres  circulos  eiTulgere,  quorum  unum 

corona  fpicarum  ignita  circumdaret :  quae 

tamen  futuri   Triumviratus    caufa    fuifle 

demonftrata  putavit.    Ipfo   primo    anno 

Triumviratus ,    Lepido    &    Planco  ColT. 

tres  Soles  effe  vifos ,  poft  Plinium  (  e  )  , 

idem  Dio  (/)  teftatur.  Anno  vero  ter- 

tio  (  ut  teftis   eft  Eufebius  g  )  Romx   e 

taberna  meritoria   Tranftiberim  oleum  e 

terra  erupit,  fluxitque  toto  die  fine  in- 

termifllone  •  Quo  Jigno  ,    inquit   Orofius 

hifl.  Rom.  (b)  quid  evidentius  ,  quam  in  diebus  C<e- 

i'^4!'  r ,   farts  toto  Orbe  regnantis  futura   Chrifli 

iVf,lnatt'Vttas    declarata  efl  ?   Chriflus  emm 

(  h )  Orof.  un*tus  interpretatur .  Itaque  cum  eo  tem- 

hijl.li.  6.  Pore  ■>    quo    Cxfari    perpetua   Tribunicia 

c.to,         poteflas  decreta  efl ,  Rnmce  fons  olei  per 

totum    diem  defluxit  ;  fub  principatu  C<e- 

farisy  Romanoque  Imperio  per  totumdtemy 

hoc   efl  ,  per  omne   Romani   tempus   Impe- 

rii)  Chriflum  ,   &  ex  eo   Chriftianos  ,  td 

eft  unCtum  ,  &ex  eo  unttos^  de  merttoria 

taberna ,   hoc   efl ,   de  hofpitali  largaque 

Ecclejia  affluenter    atque    incejfabiliter 

procejfuros  ,   &c.  Haec   Orofius  .  Meruit 

Jocus  ille  nobiliflima  memoria  illuftrari  , 

Ecclefia   nimirum  ampliffima   Dei  geni- 

tricis  titulo  a  Callifto  Pontifice  ,   prima 

omnium,   quarum  extet  memoria  >  olim 

erecta . 

Habitabant  Augufti  tempore  qui  erant 
Romae  Judaei  Tranftiberim  (  ut  auftor  eft 
Philo  (i)  permiffi  jure  tnajorum  vive- 
re:  quod  &  Ethnici  fcriptores  teftantur  ; 
unde  unus  (  k  )  ex  ipforum  poetis  Judaeum 
(i)  vhih  hominem,  Tranftiberinum  ambulatorem, 
Ub.de        appellat,   cum  ait : 

hg.  ad 

Hoc  quod  Tranfliberinus  ambulator  , 
Qui  pallentia  fulphurata  fraclis 
Termtttat  vitreis . 


XXIX. 
JudiiRo- 
ma?  Tran- 
ftiberim 
habita- 
bant . 


Cajum 
(  k )  Mcirt. 
cpigr.  li. 
1.  in  C&- 
ciiium. 


Sed  quamvis  viles  atque  abjecti  effent  : 
(/)  Orof  tanien  quoniam  ex  Judaeis  falus  ventura 
lib.6.c»p.  crat>  reS-°»  UD*  degerent,  eomeruit  mi- 
20.11.  ii!  raculo  illuftrari .  Addit  idem  Orofius  ( /  ) 
(m)  suet.  alia  id  genus  multa  ,  quae  ab  Augufto  fa- 
inoa.c.  cta  ,  ad  ea  quae  per  Chriftum  effent  fa- 
?*•  cienda  deducit:  ut  de  tabulis  debitorum 

"  '    ararii  exuftis  (w),  de  Jano  claufo  (») 
dequc  Augufti  nomine  illi  indito  octavo 


f.    XI. 


Idus  Januarii,  quo  die  Chriftus  a  Magii 
colitur  Rex  Judaeorum,  vel  a  Patre  & 
Spiritu  fanflo  accepit  in  Jordane  de  di- 
vinitate  teftimonium  :  fed  in  his  non  im- 
moramur  .  Corrigendi  tamen  ex  his  quae 
diximus,  funt  illi ,  qui  inconfuite  nimis 
ea  ipfa  accidifTe  putarunt  ipfo  Chrifti 
Domini  noftri  natali  die. 

Venturus  itaque  in  mundum  Dei  Filius , 

Verbum  Patris  ,  cujus  generatio  inenar- 

rabilis  (  0  ),  ex  genere  Abrahae  ,  ex  tri- 

bu  Juda ,  &   ftirpe   David    [  1  ]    (  quod 

antepromiferat  ,  ac  fanctiflimis  viris  Deo 

dignis  faepius  revelaverat )  ut    ex  difpo- 

fitione  divini  confiiii    fuerat  ordinatum, 

delegit  humanam   carnem    affumere  ,  & 

fimilis  nobis  peromnia,  abfque  peccato, 

homo  fieri .  Cujus  genealogiam    fumma- 

tim  (p )  potius  quam  gradatim  per  con- 

tinuatam  fucceffionum  omnium  feriem  de- 

fcripferunt  Evangeliftae,  Matthaeus(^  )& 

Luc"as  (>*),  fed    diverfo    ordine.    Unde 

S.  Auguftinusin  hanc  fententiam  haec  ait: 

(f)  ideo  numerus  generationum  in    Mat- 

thceo    &  Luca  diverfus   efl ,  quitt  uterque 

fub    diverft  Chrifli  perfona  dtverfttm    te- 

xit  genealogiam  .  Mattbceus  quidem,  quia 

regiam    in    Chriflo   perfonam    inflituerat 

inflnuave ,    naturales   Chrtfti  ex   Regibtts 

Judceorum  generationes     numerat .     Lucas 

vero  facerdotalem  in  Chriflo    perfonam-. 

oflendere    volens  ,   gensrationes    adoptio- 

nes  Chrifli    percurrtt  .   Ha?c    ille    pluri- 

bus  :    eadem  ante    ipfum   Hilarius(f), 

&  poftea  Juiianus  Toletanus(«  ),  &  a- 

lii .  Cujus  rei  illud  eft  argumentum  ,  quod 

Matthsus  per  Salomonem  ,  Lucas    vero 

per  Nathan  ejufdem  Chrifti  genealogiam 

defcribit :  ficque  admirabili  quadam  con- 

fenfione,  utriufque  unctionis  myfterium  , 

regni  fcilicet  ac  facerdotii ,    in   una   ea- 

demque  perfona  Chrifti  ,  qui  regnum   ac- 

ciperet  &  facerdotium  ,  ac  regale  facer- 

dotium  ,  inftitueret,    fimul   jungerent. 

Quod  pertinet  ad  Davidicam  ftirpem; 
ex  ea  progenitam  effe  fanctiffimam  Dei 
genitricem  Mariam  ,  apud  omnes  Catho- 
licos  in  cnfeflb  eft  ,  id  Prophetis  (*)» 
Angelis(7),  Evangeliftis  (  2,  )  teftanti- 
bus,  id  ipfum  denique  Judaeis  impi.is  con- 
fitentibus.  Cum  enim  Chriftum  fecun- 
dum  carnem  effefilium  David ,  ipfumque 
ex  beatiflima  Deipara  humanam  carnem 
fumpfilfe,  omnes  quotquot  unquam  fue- 
runt  Catholici  fint  profefli ;  plane  &  eam- 
dem  ex  Davidico  ftemmate  elfe  progeni- 
tam ,  neceffe  eft  aftirmare.  Confirmant 
ftabiliuntque  hac  etiam  ratione  hoc  idem 
Evangeliftoe,  dum  texentes  Chrifti  genea- 
logiam  ,  Jofeph  virum  Mariae  e  regia  Da- 
vidis  ftirpe  originem  ducere  demonftrant. 

Cum 


XXX. 

(0)  1  ..-.-■. 

53- 

De  Chri- 
fti   genca- 
logia  . 


(p)c-pip. 

in  com- 

pcnd. 

(q)  Matt. 

j. 

(  r  )     Luc. 

3« 

(/;   <«?• 

dc  confen- 

fu  Lz.tug. 
lib.  2.  c.  3. 
4* 


(t)  Hil.ir. 
can,  1.    i» 
Lziang. 
Mattb. 
(  «  )  Jul. 
cont.  Jud. 
W.l. 


XXXI* 

Chriftus 
ex  ftirpe 
Davidica. 

(x)  Ifai.  9. 
P/.85. 
131.  Hier. 
33.  &  a- 
tii. 

(y  )  Matt. 
1.  Luc.  1. 
(z)  Matt. 
1.  Luc. 
13.  Matt. 
12.  Marc. 
12. 


XNOTiE     j-jj  -r--  x  tribu  Juda  &  flirpe  David  &c.  Innumeri   de  genealogia   Chrifti   Domini  fcripfere  ,  nos 

J_j  corum  aliquos ,  qui  jure  carteris    infigniores  nobis  videntur,   indigitabimus ,    nempe   J_a- 

luuuih  Sa.ianum  ,  Petavium  in  Animadverfionibus     ad  Epiphanium  pag.  10.   Petrum    Poflinum    in 

Diallaclico  Theogenealogico ,  poft  priraam  Graecorum  Patrum  in  Mattharum   Catenam  ,  &  Bollan- 

^l.nn      rn/*irtC      fnm         TTT         A    iK man/T^      ^Jii-»". 


j j    vvjiutn    dtiuuu^  ,    uui    juic 

cobum  Sa.ianum  ,  Petavium  in  Ani 
Diallaclico  The< 
diano  focios  toi 
&  fecjuentibus , 


^:neatogico,  poit   priraam  Graecorum  1'atrum  in  Mattnarum   catenam  ,  oc  rsoiian- 
diano  focios  totrT.  III.  Aclorum  menfis  Martii ,  pag.  g,  &  fequentfbus,  &  iu   Propylaso   pag.  31« 


ad  Annales  Eccleiiafticos. 


449 


rrter,  vit. 


(h)  Jofefb 
cont.  A- 
^fon.l.  i, 


XXXII. 
Ex  gene- 
re  etiam 
Sacerdo- 
lali  Chri- 
flus  . 
(c)  Luc.  i. 


(  d  )  Hom. 

9- 

(  e  )   Arfih. 

in  Iz_r.  c. 


'.ffflf-i'* 


Cum  certum    exploratumque    habeatur, 
nec  feminae  alterius  tribus  virum,  nec  vi- 
ro  alterius  tribus  feminam  fibi  matrimo- 
nio  jungere  licuiffe,  id   jubente  divina_, 
Scriptura  («),atque   dicente:    Kubant 
quibus    voluat  tantum  ut  fua  tribus  bo, 
minibus  ;  ne   commifceatur  pojfejjio  filio- 
rum  Ifrael  de   tribu    in   tribum .    Omnes 
enim  viri  ducent  uxores  de   tribu  &    co- 
rnatione  fna :  &  cunclce  femince  de  eadem 
tribu  maritos  accipient ,  ut  hereditas  per- 
maneat  in  familiis  ,  nec  fibi   mifceantur 
tribus ,  fed  ita  maneant ,    ut  a  Deo  fepa- 
ratx  funt ,  Haec  lex  divina  .  Deducentes 
itaque  Evangeliftae  genus  Jofeph  ex  Da- 
vid  perinde  eft,  ac  fi  ex  eodem  princi* 
pio  Mariae  profapiam  derivarent.  Sed  cur 
non  potius  Mariae  quam  Jofeph   genea- 
logias  defcripferint  :  ea   fuppetit  certa_» 
ratio,  quod  cum  genealogiae  defcriberen- 
tur  in  publicis  chariis ;  virorum  ,  &  non 
mulierum  feries  texebatur:  id  cum  innu- 
meri  fere  fanctorum    Patrum   aftirment ; 
ex  Jofepho  (  b)  Judaeo  hiftortco ,  in  his 
qua?    fcripfit  adverfus   Apionem  ,  parvo 
negotio  confirmatur ,  dum  ait  :  Mtttunt 
enim  Hterofolymam  confcribentes  a   patre 
tiomen  nuptx  ,    _V-  antiquorum     prooentto* 
rum  ,  <&c.    Haec  ille  de  antiquis  libris  a- 
gens,  in  quibus  genealogias  confcriptas 
Hierofolymis    fumma  diligentia   aflerva- 
bant .  Atque  de  his  fatis  ,  quae  ad    pro- 
geniem  David  facere  videbantur  . 

Jam  autem  quod  ad   ftirpem    facerdo- 
talem  attinet:  communis    eft    fanctorum 
Patrum   confenfus,  Dei  genitricem  Ma- 
riam  eo  genere  natam  :  cognatione  quoque 
tunctemporisconjunftam  fuifle  generi  fa- 
cerdotali  liquet  teftificatione  Lucae   (c ) 
Evangeliftae,  Angelo  apud  eum    ita    Io- 
quente  Marix  :    Ecce  Elizabetb   cognata 
tua  ,  &c.  Cujus  vero   ftirpis    illa  eflet  , 
quaecognata  Mariae  dicitur  ,    antea  idem 
Evangelifta   declarat,    cum  dicit:   Uxor 
i-Hius  ,  nempe  Zacharice,   de  filiabus  A- 
aron.    Licet  cognatae  nomen   genericum 
apud  Hebrsos  fuerit,  fbcundum  illud  A- 
poftoli  de  Judsis  loquentis  (  d  )  :  Qui  funt 
cognati    mei    fecundunr  carnem  ;    juxta 
quem  fenfum  fcio    S.  Ambrof.   (e)  ejus 
fuiffe  fententiae,  ut    dixerit  beatam  Eli- 
zsbcth  aeque  ac  Mariam  D-iparam  ds_> 
Tribu  Juda  progeniram  :  qui  quidem  etfi 
in  coeteris,  utpote  excellens  doctrina  ac 
pietate   Pater ,  divini   inftar  oraculi  mi- 
hi  habendus  fit ;  in  hoc  tamen  ei   mini- 
me  inhaerendum  ,   neque   a  communi   o- 
mnium  tum  Latinorum  ,  tun*  etiam  Grae- 
corum    fenfu    &    confenfu  •  effe     rece- 
dendum  putavi-:  cum  praefertim  allata  ab 
ed  ratiode  civitate  Juda,  nimirum  quod 
cum  dicat  idem  S.  Evangelifta   eam  ha- 
bitafle  in  civitate  Juda  ,    ex  hoc    inferri 
debeat,  fuifle   de  tribu  Juda  ,  -non  adeo 
folida  &  firma  fit  ;  cum  conftet  ex  divi- 
rta  Scriptura  (/),  Leviticae  tribui  quadra- 
ginta  ofto  civitat.s  non  feorfum  pofitas , 
lcd  inter  alias   tribus   collocatas   divina 
Appartttus  in  Baronitim 


fuifle  voluntate  tributas:  &  illam  ipfam 

civitatem  Juda,   de  qua  eft    fermo ,  in... 

qua  Zacharias  cum  Elizabeth  habitabat, 

extitifle  unam  ex  illis  civitatibus  facerdo- 

talibus,  dictam  nomine  Chebron  ,  in  Mon- 

tanis  Judece,  fuo   loco    inferius    dqmon- 

ftratur  .  Dicimus  ergo  cum  S.  Auguftino 

(g)  id  fa;pe  teftante  &  adverfus  haereti- 

cos  validius  inculcante  ,  &  cum  reliquis 

Latinis  atque  Graecis  Docloribus,    Eliza- 

beth  fuiffe  ex   tribu  Levitica ,  cujus  co- 

gnatione  cum  Dei  genitrice,  Salvatorem 

noftrum  ficut  ex  tribu  Juda,  ita  ex  Levi- 

tica  ,  &  ficuti  ex  regia  ftirpe  ,  ita  ex  ge- 

nere  facerdotali  defcendere  .   Ex  quibus 

intelligas   admifceri  folitam  ftirpem   re- 

g'am  cum   genere  facerdotali .    Nec  eft 

quod  quis  objiciat  de   tribubus  non  mi- 

fcendis  ex  divina  lege  fuperius  rccitata. 

Nam   primo  dicimus   peculiariter   facer- 

dotali  tribui  efleconceffum  (  h  ),  ut  cum 

regia  ftirpe  poffet  inire  nuptias:   in  ex- 

emplum  adducentes  Aaron  (/),  qui  de 

tribu  Juda    Elizabeth   filiam   Aminadab, 

fororem  illitis  Naafon  ,  qui  tribus  Judae 

tunc  princeps  &  duxerat,  accepit:  ad- 

dunt    &   de    Jojada     Pontifice    maximo 

(£),  qui  filiam  Joram  Regis  Judx,  (o~ 

rorem  Ochozis ,    nomine  Jofabeth,    du- 

xit   in  uxorem  .  His   Patres    omnes    qui 

haec  tractant ,   ne  laboremus    fingulos  e- 

numerare,  aflentiuntur . 

At  his  addimus ,  quse  de  connubiis  fa- 
cerdotum  fcribit  Philo    (/)  Judaeus    vir 
difertiflimus ,  qui  res  Judaicas  prae  ca?te- 
ris  calluit  :  in  libro  enim,  quem  fcripfit 
deMonarchia,  haecait,  loquens  de  fum- 
mo  Pontifice  :  Quin  &  de  genere  futura- 
rum  uxorum  diligenter    prxfcribitur  ,  ut 
Vontifici  fpondeatur  non  folum  virgo  ,  fed 
facer.dotalis  generts  ,    ut  fponfus  fponfa~ 
quegentilesfintf  &  quodammodo  confan- 
guinei  ,  quo  magis  per  totam   vitam  mo- 
ribuf-conveniant .   Cceteris  conceditur ,  ut 
quamvis  ipfi  facerdotes  fint ,  pojfint   ta- 
men   ducere  non  facerdotum  filias  :  fivz_, 
quod  leve  fit    boc   piaculum  ,  five  quod 
non  expediat  plebem  in   totum   fubmoveri 
a  facerdotum  afpnitatibus  .    Ideo  licitum 
efl ftcerdotibus  bujufmodi  connubium^  ut 
cognationi-proximum  :  nam  generi  loco  fi- 
liorum  .funt*  foceris  ,    &   hi    loco    paren- 
tum  funt  generis.    Hoec   de  conjugio    & 
cura  procreafidi  liberos  Philo  ,  fecundum 
eam  qu3e  fuo;  tempore  vig-bat  apud  Ju- 
daeos  confuetudinem  .  Porro    Chrifti    fae- 
culo  vixifl,  Philonem  ,ex  fuis  ipfius  fcri- 
ptis  liquido  apparet.  Ex  his  igitur  cum 
demonftratum  fit ,  excepto  fummo  Ponti- 
fice,  cui  ineundum  effet  conjugium  cutn 
ftirpe    fua  reliquis   facerdotibus   licuiff__# 
uxorem  ducere  ex  caeteris  tribubus  :  quan- 
tumlibet  de  Zacharia  conftet  (m)y  ex  fi- 
liabus  Aaronaccepifle  uxorem  Elizaberh  : 
non  tamen  dicimus  fuifle  fummum  Pon- 
tificem ,  fed  potius  unum  ex   facerdoti- 
bus  de  vice  Abia :  quam  quidem  fenten- 
tiam  paulo  inferius/firmiflimis  probaram 

L 11  at- 


(g)  Aug. 
irtjud,  q, 

l>,  1,0. 

77.  r> 

confenf, 
Evang.  I. 
I-  C.$.lih. 
oitog.  q.y, 
61. 


(h)  Epiph. 
h.tref.  78. 
_r  alii 
sum  fecuti. 
(i)  \Exod. 
o. 


(k)  i.Pa. 

ral.  xi. 


XXXllT. 

(i)  ehiio 

1.  1.  de 

Monar- 
ehi.i  . 

De  connu- 
biiiSncer- 
dotalibus. 


(>»)  Luc. 
1. 


45o 


Baronii  Apparatus 


xxxiv. 

De  nomi- 
ne  Heli 
dubitatio. 


(b)  Hier, 
in  Matth. 
1.&  alii. 


atteftatamque  rationibus  oftendemus . 
Sed  quod  ad  Chrifti  genealogiam  per 
Evangeliftas  monumentis  &  litteris  com- 
miflam  fpectat ;  non  eft  quod  quis  adeo 
miretur»  d  quem  Matthxus  nominat  Ja- 
cob,  parentem  Jofeph,  Lucas  eumdem 
appellet  Heli .  Vetus  dubitatio,  &  an- 
tiqua  eft  ifta  quaeftio,  de  qua  Africanus 
Theologorum  antiquiflirr.us  sque  ac  di- 
fertiflimus  ,  in  epiftola,  quam  fcripfit  ad 
(a)  dtui  Atiftfdem  (a)>  longam  de  Chrifti  ge- 
Eufeb.hijl.  nealogia  difputationem  inferens ,  ha?c  ha- 
Hb.i.c.o.  bet  in  fine:  Uterini  >  inquit,  erant  fra- 
tres  Heli  &  Jacob :  Heli  abfque  prole 
decedente  ,  Jacob  illi  femen  fufcitavit , 
&  genuit  Jofephy  qui  natura  filius  ejus 
erat ,  lege  vero  Heli  :  ita  utriufque  fi- 
lius  erat  Jofepb  .  Hsec  Africanus :  cui 
Hieronymus  (  b  )  ac  caeteri  antiquorum 
Patrum  mira  confenfione  adftipulati  funt; 
quibus  &    nos    magis  tribuimus ,    quam 

(c)  Lucii.  recentioribus  (c  )  quibufdam ,  qui  Heli 
de  emen-  eumdem  purant  efle  &  Joachim  diiftum, 
dat.temp.  ac  patrem  Virginis  Marise,  focerum  Jo- 
umfecuti.  fePh»  Patremque  ejus  ,  quod  (ficut  di- 

ximus  ex  Philone  )  generi  loco  filiorum 

haberentur  :    quamvis    liber   infcriptus  , 

Philo  de  Temporibus  ,  teftetur  ,    penes 

Affyrios  &  jEgyptios  Heli,  Heliachim, 

&   Joachim    effe  fynonyma  .    Ifta    funt, 

quse  de  Chrifti  genealogia  ad  veritatem 

hiftoricam    pertinere  exiftimamus :  cane- 

ra   interpretibus   relinquentes,  memores 

inftituti,  nos  non  horum,  fed  hiftorico- 

rum  fungi   munere. 

XXXV.       ^x  his  diclis  refelluntur,  quae  impius 

T>   rhri-  Julianus  Apoftata  (d)  in    Chriftum  tam 

fti  genea-  falfo,  quam  impudenter  effutiit ,   ipfum 

logia         non  effe  ex  tribu  Juda  progenitum ;  & 

m-nd.icia    qUJe  ejufdem    impietatis  farin*    Fauftus 

refdlun-     jyjanjchaeus  (e)  delirans  dixit  ,   Dei  ge- 

(d)  Apud  nitricem  Mariam  ex  tribu  l.evi  origi- 
Cyriii.j.  nem  ducere.  Sed  neque  illud  omitten- 
lex.Hb.  1.  dum ,  olim  Gnofticos  (quod  &  proxi- 
contr.  jul.  me    difruri  fumus  )  portentofum    librum 

(e)  Apud  qUemciam  confinxiff^  de  ftirpe  Mariae  ;  in 
'"  quos  fummo  jure  accerrime  S.  Epipha- 

nius  (/)  invehitur .  Ad  haec  infuper  di- 

cimus,  Judtfos   rebus  Chriftianorum    in- 

fenfiflimos  de  Chrifti  genealogia  multa  fo- 

litos  efle    garrire ;    cujus  rei  exemplum 

Hieronymus  (g  )  narrat  his  verbis:  Au- 

(S)     'er'  divt    ego    cjuemdam  de    Hebrats,    qui   fe 

inTptf.  '    Romce  I"    ChrtJtum  credtdijje  fimulabat , 

adTit.li-  de  genealogits  Domtni  nojlrt  Jefu  Chri- 

1.  cap.  3.  /?/',  qute  fcripta  fttnt  in  Matthxo  &  Lu- 

ca  ,  ftcere  quceflionem  ;  quod  videlicet  a 

Salomone    ufque    ad  Jofeph ,  nec    numero 

Jtbi ,  nec  vocabulorum  ceqttalitate  confen- 

ttant :  qui  cttm    corda  fimpltcium  perver- 

tijjet ,    quafi  ex  adytis  &  oraculo  defe- 

rebat  quafdam,  utfibi  videbatur,  folu- 

ttones  ,  &c. 

XXXVI  ^^  Parva  funt  ncec  »  "*  cum  cacter's 
De  Theo-  cor,ferantur ,  quae  Theodofius  Judaeorum 
dofii  Ju-  princeps  temporibus  Juftiniani  Impera- 
dari  impo-  toris  ,  de  facerdotum  genealogia  ,  & 
ftura  .       Chrifti  facerdotio  effinxit,  mukofque  de- 


tr.  Fau- 
Jlum  /.13 
c.$. 

(f)  Epiph. 
hnrefi  16 


cepit.  Quam  quidem  impofturam  a  Sui- 
da  (  h)  recitatam  ,  ac  nimis  temere  com- 
probatam,  cum  ab  omnibus  impugnetur, 
contineatque  aperta  mendacia  Evangc- 
licae  veritati  palam  obviantia  ,  confutare 
omittimus  .  Unum  tantum  evertemus  fun- 
damentum,  fuper  quo  tota  fabula  inni- 
titur,  dum  vingintiduos  tantum  facer- 
dotes  in  templo  miniftrafle  hiftoria  tra- 
dit :  nam  Jofephus  (  i  )  Judaeus  ,  qui  il- 
lis  fere  vixit  temporibus,  de  numero  fa- 
cerdotum  Ionge  aliter  fenfit  ac  teftatur : 
nimirum  vigintiquatuor  fuifle  facerdo- 
tum  vices,  quarum  fingulae  habebant  ho- 
minum  plu^quam  quinque  miilia  ,  qui 
ftatis  diebus  miniftrarent  in  templo.  Sa- 
ne  quidem  ad  feptingentos  facerdotes 
miniftrare  quotidie  in  templo  folitos  ef- 
fe  CEdendo  vidtimas  ,  infuper  &  ingen- 
tem  fuifle  multitudinem  orTerentium  li- 
bamina,  tradit  Arifteas  in  hiftoria  quarn 
fcripfit  de  Septuagintaduobus  interpre- 
tibus.  Verum  quod  fpe&at  ad  pra?di6tam 
fabulam  ;  non  fuit  novum  inventum  prse- 
difti  Theodofii,  quod  fcribit  de  obfte- 
tric?  D-ipar-E  virginitatis  exploratrice  . 
Nam  Clemens  Alexandrinus  feptimoStro- 
matum  teftatur  hsc  eadem  a  quibufdam 
fuo  tempore  ja&ari  :  fed  haec  ex  apo- 
cryphorum  infomniis. 

Quomodo  autem  codices   de  genealo- 
giis  Jurlaeorum  confcripti ,  Herodis   Re- 
gis    juflu    periclitati    fint ,   Eufebius  (k) 
hunc  in  modum  rem  geftam  confcribit: 
Cum,  inquit,  familice  ,    non  Hebraorum 
folum ,  verum  etiam   eorum  qtti  ufque  ad 
profelytos  genus  fuum  refertbant •,   ut  ad 
Achior  Am-tnitem,  &  Ruth    Moabttidem9 
qui  ex  Egypto   elapfi ,    commifcebantur  , 
cum    Ifraelitis.,  ad  illud  tempus  fcriptit 
proditx ,  in  tabulariis  fervarentur  :   He- 
rodes  ,  quoniam  illorum  fltrpem   nihil  ad 
fe  pertinere ,   nihilque  ad  fuam  dtgnita- 
tem    illuftrandam   afferre  adjumenti  ani. 
madvertebat ,  fuee  ignobilitatis  &  obfcu- 
ri  generis  confcientia  exagitatus ,  anna- 
les  illos  de  genere  &  familiarum   anti- 
quitate  incendit  :  arbitratus  fe    nobilem 
vifum  iri ,  cum  nemo  fuum  genus  ex  pu- 
blicis  illis   monumentis  deproniptum,    ad 
Patriarcbas  ,  vel  ad  profelytor,  vel   ad 
eos  qui  7e«wpa/,  id  efl ,  terrx  incolce ,  qui 
ctim  Ifraelttts  permifcebanrur>  vocati  funt, 
omnino  pojfet  reducere .  Erant  tamen  non- 
nulli   antiquitatis    replicandce  fludiofi , 
qui  nomina  avitte  flirpis  vel  tenentes  me- 
moria ,   vel  ex  firiptis  annaltbus  promen* 
tes  ,    privatim  fibi  indtces   eorum    confi- 
ciebant :  mapnopereque  propterea  glorta- 
bantur  quod  ipfortm   nobtlitas   ita  foret 
ad  pofleritatem  refervata .  Inter  quos  e- 
rant ,   tum  qut  propter  generis  cognatio- 
nem  ,    quo    Chriflo    Salvatori    coniunge- 
bantttr ,    ex  Domini  tribu  &  familia  or- 
ti  ,  ^ktttoo-iwoi  nuncupati  funt  :  tum  qui  ex 
Kazarts  &  Cochaba  Judceorum  pagis  pro- 
gnati ,  in  reliquas  Judxx  partes  commea- 
runt:   iflamque  genealogiam  a  nobis  fu- 

prtt 


( h )  Suid, 
in  hiflor. 
t/erb.  Je- 
fus  Cbri- 
flut. 


(i)    Jofeph. 
libr.  1. 
contra  A- 
pion.  &  in 
vitafua 
m  prin- 
cip. 


XXXVll. 

(i)  Eufeb. 
lib,  i.f.7. 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


p?a  commembratam>  ab  Evangeliflit  con- 
fcriptam ,  parttm  ex  libro  annalium  ,  fi- 
ve  dterum  ,  fumentet ,  partim  compleclen- 
tet  memoria  ,  aperte  ,  quoad  poterant , 
explanarunt ,  6*f.  Haec  Eufebius  :  quibu9 
plane  contraria,  quod  faltem  ad  genus 
<*)  Jefeph.  fpectat  facerdotale  ,  fcribit  Jofephus  (a)> 
hb.i.  (on-  ^jum  agens  contra  Apionem ,  inviolatas 
tmApo.  ^uorum  miljium  annorum  apud  Judaeos 
remanere  facerdotum  genealogias ,  eaf- 
demque  ex  antiquis  libris  iterum  novas 
effe  defcriptas  dicit.  Sane  quidem  ,  quod 
pertinet  ad  genus  David,  magna  incef- 
fit  Domitianum  Imperatorem  libido ,  ut 
de  ea  ftirpe,  fi  qui  fupereffenc,  raanda- 
ret  inquiri,  ut  omnes  e  medio  tollerer, 
quod  vetus  fama  effet ,  ex  eo  genere^» 
nafciturum  Regera  ,  qui  cuncYis  genti- 
bus  dominaretur.  Scribit  haec  Hegefip- 
<* )  /fPud  pus  (b)>  &  nos  de  his  fuo  loco  plu- 

c»p  iV  ribus  ac^urt   fumus   inferius .  Jam  caete- 

-xa>   quse   praecefferunt  Chrifti  Salvatoris 

adventura  ,  ex  inftituto  profequamur,  at- 

que  in  primis  de  Dei  genitricis  paren- 

tibus  ,   ejufdemque  caelo  terraque  cele- 

berrirao  natali . 

xxxvm.       Satis  fibi  effe  putarunt   Evangelifta?  , 

De  i.-w-      quod   promiffum    patribus   antiquitus  e- 

tfifllma:      rat  %    yjej    Filiurn  unigenitum  ex  genere 

trfcis    m-  Abran3e  >  ex    tribu  Juda >  Progenie   Da- 
rentibus .  Vld  *  at(Iue    ex   ipfa  fanctiffima  Virgine 
Maria,    fecundum    infcrutabile    divinum 
conuTmm  ,   humanam  fibi  fiMiipfiffe   car- 
nem,  teftatum  relinquere,  ad  ipfiusChri- 
fti  fa&a,  cujus  caufa  opus  fufceperant, 
enarranda,  tantum  intenti.  Caeterum  non 
adeo  obfcura  remanfit  de  Mariae  paren- 
tibus  hiftoria,  quam  tum  fcriptis,  tum 
etiam   traditiombus  confignatam  fuiffe , 
( t  )Epipb.  auclor  eft  Epiphanms  (c)  >  dum  ait .  Ta- 
adverf.      mtfi  enim  htfioria  Martee>  &   traditio- 
Collyrt  .     ms  jjayent  f  qUOIt  ditlum  efl  patri  ipfiut 
Joacbim  in  deferto :  Uxor  tua  concepit  : 
tamen  non  quod  fine  conjugto  hoc  fac7um> 
neqae  fine  femine  viri  >  &c,   Porro    inte- 
gia   ipfa    hiftoria   excidiffe    videtur,  ex 
caque   tantummodo  hinc  inde  fparfa  re- 
manfiffe    fragmenta:  quae   etfi  deeffent, 
fatis  effe    deberet  piis   hominibus  ipfa_. 
traditio  ,   cujus   idem  meminit   Epipha- 
(i)  Aug.  nius.  Quod  enim>  inquit  Auguftinus(rf), 
de  bapi.      univerfa  tenet  Ecclefia>  nec  Conciliit  in- 
*<>""•  D°-  fittutum  >  fed  femper  retentum  efl :    non- 
natif.  Ub.  nij;  jp0jf0i(Ca  auiloritate  traditum>  re- 
4«  •  M«     dtjftme  credttur  .  Quod  igitur  Grienta- 
lis,  quod  Occidentalis  femper   prsedica- 
vit  Ecclefia ,  in  dubium  ufque  adeo  re- 
vocare,  fummae  effe  dementix,  non  eft 
qui  non  fatis  intelligat . 
XXXIX.       Nos  interim  fpuriis,  qua?  de  parenti- 
Hefellun-  bus   fancliflimae   Deiparae  aliquando  fue- 
turcom-    re  fcripta,  rejeclis ,  quae  de  vera  hifto- 
rnenttcu    rja  fUperfUnt  fragmenta  colligentes,    ac 
S.  Marix-  ea   ^mu^  jungentes ,  ut  licuerit ,  conte- 
(e)  Epipb.  xemus.  Execrandum  (quod  diximus)  de 
adverf.      ftirpe  Mariae  olim  a  Gnofticis ,  fceleftif- 
Gnoff.  ht-  fimis  omnium  haereticorum,  fuiffe  exco- 
refi.6.      gitatum  figmentum,  Epiphanius  (e)ad- 
Apparatus  in  Baronium 


451 


verfus  ipfos  agens ,   teftis   eft,  dum  his- 
utitur   verbis  :    Stirpem  quoque   Mariee , 
librum  quemdam  effe  dicunt ,  in  quo  hor- 
renda    quatdam  ac  perniciofa   exprimen- 
tet  referunt ,  tsrc.  Moxque  fubdit  fabu- 
lam  ex  eodem  libro  peritam,  de  homi- 
ne  formam  afini  habente,  qui  Zachariae 
in  templo  thus  adolenti  apparuit .  Ejuf- 
dem    quoque  argumenti  de  Mariae  ortu 
a  Seleuco  Manichaeo   infana   ac  delira_. 
quaedam  effe  commenta,  incertus  auclor,  ( f)  ApuU 
(f)  licet  Hieronymus    haclenus    exifti-  Hier.  tom. 
raatus  fuerit,  ejufque  nomine  opus  illud  9-  Hb.de 
editum  reperiatur ,  affirmat ,  ac  jure  qui-  Nat\ s' 
dem .   Non  enim  aliunde  Fauftus  (g)>  ff?£Jpud 
&  ipfe  Manichaeus,  fuos   quos  fcripfit,  jug.  con- 
mutuatus  videtur  errores  de  Maria  Vir-  tra  'fuuJI. 
gine  ,    quod   fuerit  ex   Levitica  ftirpe,  Ub.  13.  c 
quam  a  Seleuco  confodali,  egregio  men-  9» 
daciorum  concinnatore  ,  qui  &  de  Apo- 
ftolorum  rebus  veritati  pugnantia  mul- 
ta  habuit :  nominat   vero  eum  S.  Augu- 
ftinus  (h)  Leucium  ,  quem  procul  reji-  (h)  Aug. 
cit.  Ejufdem  generis  &  exiftimationisha-  Hb.de  fi- 
bentur ,   quac  ex  pfeudoevangelio  Jaco-  J^Jf^ 
bo   attributo    leguntur  ,   quae   a   noftris    g> 
chartis  procul  repellimus .  Proferunt  e« 
ttam  nonnulli   (/')  ex  antiquo  Rabbino,  (i)GaU- 
nomine  Haeccados  ,  fummse  apud  Judaeos  tin.Ub. 
au&oritatis  viro ,  hiftoriam  quamdam  de  revelat. 
parentibus  Virginis  ,  ejufque  natali,  pro-  **?**'  & 
phetice  fcriptam    ad   quemdam   Antoni-  1,*J# 
num  Romanum  Confulem ;  fed  cum  an-  j 
te  Chrifti  adventum  nullus  ejus  nominis 
reperiatur  Conful  Faftis  adfcriptus  •  eam 
effe  commenticiam,  facile  exiftimamus  , 
ficut  &  alia  id  genus ,  quae  referre  o- 
rnittimus  . 

Magna  quidem  &  per  omnia  admi-  XL 
randa,  qux  nec  verbis  fatis  digne  per- 
fcqui  ulli  poffint ,  praeceffiffe  natalem  Dei 
genitricis  Marise,  non  puto  adeo  angu- 
fti  pecloris  &  emotse  mentis  reperiri  ho- 
minem,  qui  non  intelligat;  fimentere- 
volvat,  atque  animo  expendat,  tot  tan- 
taque  fervis  Dei  ante  ipforum  ortum_ 
impartita  divinitus  privilegia  .  Quis  enim 
apud  fe  repetens  ,  quae  Sampfonis ,  Sa- 
muelis ,  Hieremiae  ,  &  Joannis  Baptiftae 
natalitia  praecefferunt ,  mox  non  firmiter 
credat ,  non  tantum  illis  non  caruiffe 
Dei  genitricem  Mariam ,  fed  longe  am- 
plioribus,  auguftioribufque  ornatam,  au- 
flamque  effe  muneribus?  ac  quis  abje- 
&e  nimis,  atque  adeo  humiliter  de  Deo 
fentiens,  eum  plura  atque  majora  elar- 
gitum  effe  fervis  quam  matri ,  &  amico 
fponfi  quam  fponfae,  mente  captus  dixe- 
rit  ?  Sed  jam  quid  de  his  a  Patribus  fcri- 
ptum  reperiatur,  adducamus  in  medium. 

De    S.  Anna,    Dei  genitricis   matre ,     XLL 
ejufque  fororibus   earumdemque  fobole,  (*)  APucf 
h£EC  Hippolytus  (k)  martyr:  Tret  fuere  Nl«Ph-1'- 
fbroret  Bethlehemiticce ,  filice  Mathanfa-  pe  gancis 
cerdotis  ,  &  Marine    conjugit  ejut  ,  fub  AnnaMa- 
Cleopatrx  &  Cafoparit  Perfe  regno ,  an-  treS.Wa- 
te  Herodit  Antipatrtt  filii  regnum:  pri-  ri*  . 
mee  Marice ,  fecunda  Sobe  ,   terttce   -4n- 
L  1  1     2  »<*  > 


45^ 


Baronii  Apparatus 


tttey  nomen  erat .  Nup/tt  prima  in  Bethle- 
bem  Maria  ,   &  peperit  Salomen  obftetrt- 
cent :    Kupfit   quoque  fecttnda   ittdem   in 
Betblehem ,  Sobe ,  &  genuit  Elhabetb  : 
Nupfit  poftremo  &  tertia  Anna  in   terra 
Galilcea ,   &  protulit  Mariam  Dei  geni- 
tricem  ,  ex  qua  nobis  natus  eft  Chrtftus. 
Haec   Hvppolytus.  Ex  his  &  aliis  refel- 
litur    illorum    fententia  ,    qui    dixerunt 
S.  Annam  tertio  nuptam,  &  fingulas  ex 
fingulis  viris  genuifle  filias  ;  vel  eorum, 
qui  conati  funt  afferere  ,  ex  eodem  vi- 
ro  Joachim    tres   peperifle  filias ,  nulla 
(*)  joan.  alia  adducti  ratione,  nifi  quod  in  Evan- 
ip-  '         gelio(tf)  mentio  habeatur    de   ejufdem 
Dei    genitricis   forore  Maria    Cleophae  ; 
eamdemque    putarunt   progenitam   Salo. 
[   '  me,  cujus  meminit  Marcus  (b)  Sed  cum 

de  his  alii  aliter  fenferint ,  penes  pru- 
dentem  Ieclorem  fit  judicium.  Nam  fi  , 
cum  in  divinis  Scripturis  forores  nomi- 
natas  invenerint,  velint  hi  germanas  in- 
telligere,  in  portentofos  eos  labi  erro. 
res  necefle  eft  ;  ctim  apud  Matthseum 
(c)Matt,  (c)>  &  Marcum  (^),  Chrifti  forores 
13«  &  fratres  nominentur,  dicentibus  conci- 

(d)   Mare.  vibus  fuis :  Nonne  &  forores  ejus  apttd 
ttr>s  funt?   Quas  quidem  nullus  umquam 
Catholicus  ex   Deipara  Virgine  natas  , 
ut  horrendum  nefas,  vel  cogitare  prae- 
fumpferit.  Porro  fratrum  &  fororum  no- 
mine,  faepe  in  divinis  Scripturis  cogna- 
tos  &  propinquos  intelligi ,  apertiflimum 
eft  :   nec   enim    quis  dixerit  eflTe  menti- 
tum  Abraham,  cum   Saram  uxorem    fo- 
xoris  nomine  nuncupavit.  Univiram  ve- 
ro  fuifTe  Annam  ,  nec  poft  obduratam  fte- 
rilitatem  ,  ex  voto  conceptam  ,   repro- 
mifiione  obtentam  ,   fufceptamque  in  fe- 
neftute  filiam  ,  alios  noviffe  partus,  tam 
veteres  quam  recentiores  Orthodoxi  Pa- 
tres  funt  profeffi . 
XLII.         Sed  ut  ad  reni  redeamus:  praeter  illa 
quse  de    S.  Annae  genere    ex  Hippolyto 
recitavimus  ,  Germanus  Epifcopus  Con- 
Dejoa-      ftantinopoliranus  haec  de  ejus  ftirpe  fum- 
chim  An-  matim  colligens  ,    eam  natam  efle   dicit 
nx   mari- ex  genere  facerdotali,  tribu   Aaronica  , 
t0-  radice   prophetica  ,   &  regia  David  & 

Salomonis,  &  eorum  qui  deinceps  fue- 
re.  Quod  ad  Joachim   ejus  viri   fpectat 
(c)  Joxn.  genealogiam  ,  S.  Joannes  Damafcenus(e) 
Damafc.     |,1S  verbis  eam    nobis  teftatam   reliquit: 
deh^fe?l'  Ex  fttrpe  Davidy  Levi  genuit  Melchi  & 
\°c\'  '  Vantheren  :   Panther  atitem  genuit   Bar- 
pantheren ;  nam  ita  vocabatur :   Barpan- 
ther  rurfnm  genuit  Joachim  :  Joachim  de. 
nique  genuit    fanfiam    Dei  genitricem . 
Haec  quo  ad  ftirpem  Joachim.  At  Epi- 
(f)Zpiph.  phanius  (/)  Jacob  cognominatum  fuifle 
aiwrV     Pantneren  '  genitum  patre  Panthere,& 
Xttuika-    ex  predicio  Jacob  genitum  Jofeph  efle 
vmr  .         vult .   Iterum  autem  Joannes    Damafce- 
.  nus  addit  haec  de    genere  Jofeph  :  Rur- 
fus   ex  jttrpe  Salomonis  filii   David ,  ex 
uxore  fua  Mathan  gentttt  Jacnb  .  Mortuo 
autem  Mathan ,   Melchi   ex  tribtt  Nathan, 
fihus  Levi  j   ac  frater  Pantheris  uxorem 


ipfius   Mathan^  qum  eliam  Jacobi  matet* 

eraty  fibi  matrimonio  copulavit ,  atque  ex 

ea  genuit  Heli .  Ita  uterini  fratres  erant 

Jacob  &  Helt ,  ille  nimirum  ex  tribu  Sa- 

lomonis)  hic  ex  tribu  Nathan  oriundus. 

Porro  Heli  ,   qui  ex  trtbu  Nathan  erat, 

nullts  liberis  fufceptis  e  vita  migravit  : 

ea  de  caufa  Jacob  ipfius  frater  femen  ex- 

citavit,  ac  Jofeph  progenuit .  Jofeph  qui- 

dem  natura  filius  Jacob  erat  a  Salomone 

ortundus  :  legis  autem  ratione  patrem  ha- 

bebat    Heli,    ex   Nathan  provententem  . 

Quce  cum  ita  Jint  ,  Joachtm  feleclifftmam 

illam  ,    ac  fummts   laudibus  dtgnam  mtt. 

lierem  Annam  matrimonio  Jibi  copulavit . 

Verum  quemadmodum  prtfca  tlla  Anna  cum 

Jlertlttatis  morbo  laboraret ,   per  oratio- 

nem   ac   promiftionem    Samuelem    procrea- 

vit ;   eo  modo    hcec  etiam  per  obfecratio- 

nem  &  promijjionem  Dei  genitricem  a  Deo 

accepit ;  ut  ne  hic  quidem  cutquam  ex  tl- 

luflrtbus  mcttronis    cederet .  Itaque  gra- 

tia  (  nam  &  id  fonat  Anna  vocabulum  ) 

Dominam  parit ;  id  enim  Marice  nomine 

Jigntficatur  .  Hsec   Damafcenus. 

Sed  melius  ac   dilucidius    Epiphanius     XLIIL 
(g  ),  qui  claruit  temporibus  Conftantii  (i)  EPth- 
Imperatoris:  agens  quippe  adverfus  Col-  ^/e{'?' 
lyridianos  haereticos,  qui  Dei  genitricem  colhrid. 
Mariam  humanae  naturae    prorfus  exper- 
tem  ,  ac  divinae  tantum  participem  fuifle  proaenies 
dicebant ,  ad  illos  convincendos  haec  ait :  Marix. 
Gentta  eft  ab  finna  :  &  exjoachim  dona- 
ta  ejl  Annce  :  qrnx  &  per  preces   &  omnem 
diltgentiam  ,  fecundum  promijjionem  patri 
ac   matri  data  efl :  non  tamen  aliter  ge- 
nita  prxter  humanam  naturam ,  fed  Jicut 
omnes ,  ex  femtne  viri ,  &  utero   mulie- 
ris.   Tametji  enim  hiftorix  Marice  tradi- 
ttones  habent,  quod  diclum  eft  patri  ipfius 
Joachim  in   deferto  :  uxor  tua  concepit : 
tamen  non  qttod  fine  conjugio  hoc  faclum  , 
neque  fine  femine  viri ,  fed  futurum  An- 
gelus  mijfus  prcevaticinatus   eft  ,  ttt  «c_. 
qua  hcefitatio  fieret  propter  id  quod  in  ve- 
ritate  faclum  eft ,  &  jam  ex  Deo  ordina- 
tum,&  jufto  promijfum.  Hxc  Epiphanius 
Judaicarum  rerum  antiquarum   accuratif- 
fimus  inveftigator,  probatufque   affertor . 

Gregorius  vero  Nyflenus  (  £),  qui  li-  ,^1^' 
cet  aetate  junior  ,  eodem    tamen    faeculo  ^t    reQ 
claruit,  rem  geftam  hifce  defcribit  :  Au-  i„„a™'% 
dtvi ,  inquit ,  arcanam  &  occultam  qttam-  Domini . 
dam  hiftoriam  ;  tales  de  ea  prodentem  nar- 
rationes .  Infignis  quidam  in  illa  exacla 
fecundum  legem  vivendi  ratione,  &  ttobi- 
lis  propter  fummam  virtutem  pater  Virgi- 
ginis  erat  :  fed  expers  fobolts  confenefce. 
bat ,  propterea  quod  conjux  ejus  ad  libe- 
rorttm  procreationem  apta  non  ejjet  :  ha- 
bebatur autem  matrtbus  a  lege  quidam  ho- 
ttor  ,  cujus  honorts  (iertles  parttcipes  non 
erant .  Imitatur  igitur  bttc  quoque  ea,  qua? 
de  mttre  Samttelts  narraniur ;  &  SanClum 
fanflorum  ingrejfa^  fupplicat  Deo,  ne  le- 
gitm  beneficio  prtzietur ,  quce  nthtl  in  le- 
gem  peccaffet  ,  fed    ttt   mater  fieret  ,    ac 
Deo  ,  qnod gigneretur  ,  confecraret :  con- 

fir- 


De  eadei» 
S.  Anna . 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


453 


i  a)  Jpud 
liier.  /.9. 


[b)  Jofepb. 
ant.  /.  15. 

16.  iy.& 

de  btl.Jud. 

1.1. &  feq. 

XLV. 


(c)  Extat. 
totn.-j.  Bi- 
bliotb. 
fantl.  a 
Mar.    col- 
lecl. 


XLVI. 
(  d  )  Aug 
coitrx 
Eaujl.  lib, 
1$.  C.  8.  . 


firhiata  autem  nutu  divino ,  donum  quod 
petiit  accepit .  Cum  autem  nata  ejfet  puel- 
la ,  nomen  qutdem  tmpofuit  ei  Mariam  ,  ut 
etiam  per  nomem  impofitum,  divtnitus  da- 
tum  munus  fignificaretur .  Hsc  de  his  , 
quae  ad  natale  Vhginis  fpeflant  Nyflenus : 
de  caeteris  autem  qua:  fubdit,  agemus  in- 
ferius  :  eadem  ci'teri  Patres ,  qui  de  ea 
tractaclionem  inftituerunt .  Ncc  innititur 
infcriptioni  illi  ,  quae  Hactenus  Hierony- 
mi  (a)  nominead  Cromatium  &  Helio- 
dorum  fcripta  vulgata  eft  :  nam  licet  in 
ea  complura  veritate  conftantia  confcri- 
pta  reperiantur  ,  quae  a  diclis  au&oribus 
fibi  vendicent  aucloritatem  &  fidem  ;  ta- 
men  non  tantum  eam  Hieronymi  non  ef- 
-fe  dixerimus,  fed  aucroris  plane  ut  igno- 
ti,  (ic  prorfus  imperiti  ,  qui  in  ea  con- 
denda  &  confcribenda  non  novit  aperta 
vitare  mendacia ,  dum  ait  illis  tempori- 
bus,  quibusea  acciderunt,  fuifle  Ifachar 
fummum  Pontificem :  cum  clarius  ipfa_. 
luce  habeatur  notum  ,  tunc  temporis 
poft  Hyrcanum  Ananelo  ab  Herode  tra- 
ditum  Pontificium ,  inde  Ariftobulo  ,  & 
iterum  Ananelo,  Jefu  Fabeti  poft  eum  , 
inde  Simoni ,  Anano  poftea  ,  ac  demum 
caeteris,  quos  per  fuccefllonem  Jofephus 
(  b)  fingulatim  recenfet  ;  inter  quos,  uf- 
que  ad  cladem  Hierofolymorum  per  Ti- 
tum  illatam  ,  nullus  ejus  nominis  reperi- 
tur  inftitutus  Pontifex . 

Sed  ad  Epiphanium  redeamus,  qui  u- 
nus  inftar  omnium  nobis  eft :  hic  in  lu- 
culenta  oratione  illa,  quam  habuit  de 
laudibus  Mariae  Virginis  (c  )  ,  haec  do 
ejus  parentibus  atque  natali:  Hujus^  att , 
parentes  fuerunt  Joacbim  &  Anna  ,  qui 
qutdem  in  vita  fua  Deo  placuerunt ,  at- 
que  etiam  fruflum  hujufmodi  germina- 
runty  fanilam  Virginem  Mariam,  iemplum 
Jimul  &  matrem  Dei .  Joachim  porro  ,  An. 
na  ,  &  Maria ,  hi  tres  Trinttati  palam 
facrificium  laudis  ojferebant .  Joachim  e- 
ntm  interpretatur  prxparatio  Domini  ,  eo 
quod  ex  tllo  prceparatum  fit  templum  Do- 
tnim  ,  nempe  Vtrgo  .  Anna  rurfum  fimili- 
ter  gratia  interpretatur  ,  propterea  quod 
Joachim  &  Anna  gratiam  acceperunt ,  ut 
accedenttbus  precibus  ,  talem  fruftum  ger- 
viinarent ,  fantfam  Vtrginem  adepti :  Joa- 
chtm  fiqutdem  precabatur  in  monte  ,  An~ 
na  in  horto  fuo  .  Anno  vero  gravtda  ef- 
fefta  ,  ccelum  &  thronum  Cherubicum  pe- 
pertt  fanclam  puellam  Mariam.  IUaenim 
reperitur  effe  ccelum  ,  templum ,  &  thro- 
nus  :  quia  Mariam  interpretari  folemus 
Dominam,  &c.  Plura  id  genus  habet  Joan- 
nes  Damafcenus,  Andreas  Cretenfis,  Ger- 
manus  Epifcopus ,  &  alii  recentiores  . 
Sed  in  his  ,  ad  rerum  geftarum  feriem  e- 
narrandam  intenti ,  non  immoramur  . 

Verum  antea  monemus  ,  ne  alicui  in- 
ferat  fcrupulum  ,  (i  Auguftinus  (d)  agens 
contra  Fauftum  Manichaeum  ,  excipiat 
non  efle  canonicum  librum  illum  ,  quem 
in  teftimonium  adducebat  de  Joachim  , 
quod  eflet  ex  tribu  Levi  facerdos,  &  non 


ex  tribu  Juda  :  nam  illtim  plane  diver- 
fum  etfe  ab  his,  quae  de  eodem  funt  fupe- 
rius  enarrata  ,  liquido  conflat.  Sed  au. 
diamus  verba  ipfius  :  Quod  de  generatio- 
ne  Marice  Faufius  pofuit ,  qttod  patrem  ba- 
buertt  ex  trtbu  Levi  fucerdotem  quemdam 
nomine  Joachim :  quia  canonicum  non  eft  , 
non  me  conftringit :  fed  ettam  fi  hoc  cre- 
derem  ,  ipfum  potius  Joachim  dicerem  ali- 
quo  modo  ad  David  fanguinem  pertinuif- 
fe  ,  &  aliquo  modo  ex  tribu  Juda  in  tri. 
bum  Levi  fuiffe  adoptatum  ,  &c .  Hrec 
&  alia  ibi  Auguftinus,  excipiens  de  Ii- 
bro  non  canonico ,  ut  fic  eludat  Faufti 
argumentationem  ,  ne  aliquo  modo  co- 
geretur  aflerere  non  ex  David,  fed  tri- 
bu  Levi  defcendifle  Mariam  ,  quod  illo 
amens  nitebatur  aftruere  .  Jam  vero  re- 
liquumeft,  ut  cognitis  his  quae  prcecefle- 
runt  natalem  Dii  genitricis  Mariae  ;  quo 
potifllmum  ipfa  nata  fit  anno  ,  certis  qui- 
bus  licet  argumentis  inveftigemus  . 

Si  fidem  adhibendam  efle  putamus  Ni- 
cephoro  (  e  )  dum  ex  Evodio  Epifcopo 
Antiocheno  Apoflolorum  fucceflbre  frag- 
menrum  ,  quod  recitat,  fe  accepifle  di- 
cit  ex  ejus  epiflola  quadam  ,  cui  titulus  , 
Lumen  ,  infcribebatur  :  perfacile  erit  an- 
num  natalis  Dei  genitricis  Fafti  adfcri- 
bere:  quippe  qui  teftetur  anno  decimo 
quinto  fuae  tetatis  eam  Chriflum  Domi- 
num  peperifle.  Reddam  ipfa  verba  ,  quae 
Evodii  effe  dicit  :  Trimula  ,  inquit  ,  cum 
ejjet ,  in  templum  prcefentata  ,  ibi  in  San- 
Clts  fanfforum  traduxit  annos  undecim : 
detnde  vero  facerdotum  manibus  Jofeph 
ad  cuftodiam  eft  tradtta ;  apttd  quem 
cum  menfes  peregiftet  quatuor ,  ab  Ange- 
lo  lcetum  illud  accepit  nuncium  .  Peperit 
autem  hujus  mundt  lucem  ,  annum  agens 
quintumdecimum  ,  vigefima  quinta  die_, 
vienfis  Decembris  .  Haec  Evodius  apud  Ni- 
cephorum.  Quod  quidem  fcriptum  alicui 
antiquorum  innotuifle,  nondum  reperi- 
nms .  Veruntamen  ut  ab  hac  fententia_. 
non  recedamus ,  tum  aliorum  aucloritas, 
tum  ratio  perfuadet.  Neminem  veterum 
adhuc  invenimus  ,  qui  aliam  de  aetate  Vir- 
ginis,  cum  peperit  Chriftum,  fententiam 
fit  arhrmare  conatus .  Suadet,  inquam  , 
haec  ratio  :  quod  vigcbat  tunc  ea  apud 
Judseos  confuetudo  ,  cum  filiae  ipforum 
adultce  eflent  ,  eas  nuptui  tradere  ,  ver- 
tebaturque  ignominiae,  \\  quis  aiiter  fa- 
ceret ,  &  poftquam  adulta  eflet ,  expefta- 
ret  ut  eflet  fuperadulta .  In  quam  fen. 
tentiam  Paulus  Apoftolus  (/):  Si  quts 
inquit  ,  tttrpem  fe  videri  extfttmat  fuper 
virgine  fua  ,  quod  fit  fuperadulta,  &  tttt 
oportet  fieri  ;  quod  vult ,  faciat . 

Ex  his  igitur  dicere  necefle  eft  ,  inci- 
difle  faci-atilnmum  diem  natalem  Dei  ge- 
nitricis  Marix  fub  Confulatu  Furnii  Ne- 
potis  &  Junii  Silani ,  anno  ab  Urbecon- 
dita  feptingentefimo  trigefimo  feptimo, 
(  g)  Augufti  Iroper.  a  Triumviratu  vi- 
gefimo  fexto ,  Olympiade  centefima  no- 
nagefima  (h)y  anno  tertio:  nam  Chri- 

ftum 


XLVII. 

■(c)Nicepb. 
bifi.l.%.  c. 

3. 


DeS.Ma- 
ria  in 
temrlo 
prsefcnta- 
ta. 


(f)i.Cor. 
7. 


XLVIII. 
(g)  Sccun- 
dum  fup- 
put.Vion. 
(b)  Secun. 
drtm  fup- 
put.Eufeb. 
aliter  Jo- 
feph. 


454 


Baronii  Apparatus 


(  « )    M.tr. 
Sco.  in 
chron,    & 
lilii  eum 
fecuti . 
(h)  Evo- 
diut  apud 
Kicepb. 
iijl.  Hi.l. 

€.  3. 

(c)  Greg. 
2iyf.  or.it. 
de~S.Chri- 
jli  nat, 

(d)  Jom. 
Dam.   de 
Onhod. 
fid.  c.  13. 

(  e )  Ger. 
ferm.  de 
prxfcn. 
(f)  An. 
drclr  Cre- 
ten.  fer.  di 
S.  Deipa- 
rn. 

XLIX. 
.Redem- 
jnio  libe- 
r.i  . 

(  g )  Geor. 
giurfer. 
depr&fent. 
(  h  )  Cedr. 
jK  comp. 
hifl.   & 
aiii  re  - 
rent.  hifto- 
rici  . 
(i  )  Lcvit. 

*7- 

(k)  i.Reg. 

1. 


L. 

Detempli 
firucitir.n  . 
(l)fofph. 
antiq.  lib. 
S.cap,    2. 


(  m  )  1.  E- 

Jdr.  3. 


ftum  Dominurn  natum  efle  fub  Confulatu 
Lentuli  &  M-ffalini ,  fuo  loco  demon- 
ftrabimus.  Ac  fubinde  refelluntur  (a)y 
qui  poft  fequentem  annum  ,  fub  Confute- 
tu  Livii  &  Pifonis,  eam  ortam  efle  tra- 
dunt  .  Natam  ferunt  Nazareth  :  eam- 
demque  trimulam  ,  quod  parentes  vo- 
verantj  in  templum  allatam,  ac  Deo  ob- 
latam  ,  undecim  illic  egiffe  annos  ,  ii- 
dem  ,  quos  jam  retulimus,  au&ores  te- 
flantur  ,  nimirum  Evodius  (  b  ),  Gre- 
gorius  Nyffenus(r),  Joannes  Damafce- 
nus  (d)>  Germanus  Epifcopus  Conftan- 
tinopolitanus ,  (e  ),  Andreas  Cretenfis 
(f)y  Georgius  Epifcopus  Nicomediae 
(^),&  alii  (£),  a  quibus  nullum  Or- 
thodoxorum  diffenfifle  hactenus  ,  fed  no- 
vatoribus  tantum  noftri  temporis  difpli- 
cuifle  ,  cognovimus  .  Sed  ajqua  lance  pri- 
iiiura  cuncta  expendamus ,  videamufque  fi 
quid  fit  impedimento,  quo  minus  haec  ve- 
ra  effe  poflint  • 

Satis  fcimus,  lege  divina  (/')  tam  de 
mafculis  quam  de  feminis  Deo  dicatis,  vo- 
toque  promiflls  ,  ftatutam  efle  redemptio- 
nem ,  quot  per  annos  fingulos  quifque  fi- 
clos  perfolveret  facerdotibus .  Porro  hu- 
jufmodi  redemptionem  fuiire  liberam  ,  & 
ex  arbitrio  voventis ,  f\  vellet  potius  in 
templo  fervire  Deo ,  quam  annuam  pecu- 
niam  folvere,  fatis  Samuelis  (k  )  exem- 
plum  demonftrat,  qui  a  teuerrima  aetate 
miniftravit  in  templo  ,  nullo  a  parenti- 
bus  perfoiuto  pretio  redemptionis  .  Cum 
itaque  divina  lex  nemini  voventi  redi- 
mendi  neceflltatem  impofuerit ;  voven- 
tis  arbitrio,  vel  in  templo  miniftrare  , 
vel  cenfum  perfolvere  ,  relicftum  efffO, 
roanifefteapparet,  ex  quibus  infenmus  , 
necefle  fuifle  locum  in  templo  efle ,  ubi 
feminx  ,  quae  fe  Deo  voverant ,  abfque 
aliqua  nota  vel  labe  fufpicionis  fimul  a- 
geient . 

Porro  &  qui  ftrucluram  templi  confi- 
derat  ,  diverforia  ad  hoc  opus  valde  ac- 
commodata  in  eo  fuifle  animadvertet . 
Nam  (quod  exafte  defcribit  Jofephus  /  ) 
Salomon  in  circuitu  templi  conftruxit  in 
primis  in  inferiori  loco  triginta  cellas, 
quae  inter  fe  conftipatae  externe  parietes 
templi  fulciebant ,  erantque  inter  fe  per- 
viae  ,  &  patebant  fingulae  in  longum  vi- 
gintiquinque  cubitos,  ac  totidem  in  Ia- 
tum ,  &  viginti  cubitis  attollebantur  . 
Super  has  alia  feries  cellarum  erat  ex. 
tru<5ta,  fuper  quas  rurfus  alix,  omnes  in- 
ter  fe  numero  &  amplitudine  pares ,  ita 
ut  conjunftae  inferius  aequarent  aedificium 
altitudine;  nam  fuperius  non  erat  cir- 
cumxdificatum  ;  fuerunt  autem  omnes 
cedro  conts.-cT-je  ,  erantque  omnes  fimul 
numero  nonaginta  .  Hoec  veroetfide  tem- 
plo  a  Salomone  conftruc>o  fcribat  Jofe- 
phus  :  tamen  quod  fub  Zerobabel  fuit  re* 
ftitutum  ,  etfi  prioris  templi  non  xqua- 
ret  altitudinem ,  nihilominus  ad  inftar 
illius  efle  conftru<5tum ,  docent  (m)  divi- 
nce  litters  :  ac    illud   clemum  quod    ab 


Herode  Rcge  fuit  exxiratum,*£qualis  prio- 
ri  illi  altitudinis  &  amplitudinis    fuifle, 
ejufdemjofephi  («)  teftimonio  comproba-  (f))J°fePh' 
tur .  In  his  ergo,  quas  diximus ,   nona-    J\  t%m 
ginta  ampliffimis  cellis,  non  folum  femi-  *".'%-  C£'e 
nas  Deo  voti  caufa  oblaras,  fed  alias  in-  behojud. 
fuper  diverfi  ordinis    perfonas  feparatim  Ub.6.c.6. 
degere  potuiffe  nullum  puto  rationis  par- 
tieipem  dubitare  . 

At  vero  nullatenus  placet ,  quod  non-       *"1* 
nulti  putarunt,  locum  illum  in  interiori 
remplo,  muro   difcretum  ,  quo  feminae, 
tam  indigenae,  quam  peregrinae,  oratio- 
niscaufa  convenirent,  fuifle  ipfarum  ha- 
bitationem  :  namex  his  qus  idem  fcribit  (0)fofeph. 
Jofephus  (  0)  ,  liquido    conftat,    locum  de  bdh 
illum   precum  offlcio  fuifle   tantummodo  jud.ub.6. 
adfcriptum,  dum  hsec  ait  de  interiori  tem-  c-6' 
plo  ,  a  quo   alienigenae    excludebantur:   Locus.°- 
Hecejfarto  namquefrofriut  locus  religto~  r 
nis  cattfa  mulieribus  deflinatus,  muro  di-  rumjn 
fcernebatur  :  altera  quoque  porta  opus  fuif-  templo . 
fe  videbatur  .  Contra  primam  vera  fecre- 
ta  erat  ,  ex  aliis  regionibus  una   portO-. 
meridiana,    &  una   feptentrionalis ,    qui- 
bus  admulieres  introibatur  :  per  alias  enim 
tran/ire  ad  mulieres  non  licebat  :  fed  nec 
fuam  portam,  interjetlo  muro  ,  tranfgre- 
di  licebat :  patebat  enim  locus  ille  pari- 
ter  indigenis  &  bofpitibus  feminis^    reli- 
gionis  caufa  venientibus..  Haec  Jofcphus. 
At  quomodo  dixsrimus  illic  feminas  ha- 
bitaffe  ,  &  qusc  funt  neceffaria  ad  vicluni 
ibidem  fibi  paraffe  ,  cum  illuc  nec  vas  in- 
ferre ,  nec  comedere  fas  fuifle  ,  idem  Jofe- 
phus  (  p  )  fcribens  contra  Apionem  tefte-  (p)J»feph. 
tur  ?  Erat  ergo  locus  ille  intra  templura  «»'-*  A- 
orarionis  caufa  difcretus ,  &  non  habita-  P'°"-l£i- 
tionis,  ficut  &    Origenes  (q)  de  virgi-  i„MJ'/' 
nibus  teftatur,  feorfuma  nuptis  in  templo  tratt.16. 
orareconfuevifle;  eoque  accedere  folitam  (r)Cyri/. 
Dei  genirricem  Mariam  ,  etiam  poftquam  adver.An- 
peperit   Chriftum   affirmat :  cui    adftipu-  thr<>p.  c. 
latur  Cyrillus  Alexandrinus  (r),  agens  ]7.' Th 
adverfus  Anthropomorphitas,  &  alii  (j),  ;„Mat°*\ 
fed  nihil  ad  rem  noftram  ,  qui  de  Ioco  ha- 
bitationis ,  &  non  orationis  ,  in  prajfen- 
tia  agimus  . 

Perfeveravit  aliquandiu  &  in  Ecclefia 
laudabilis  ufus,  ut  feorfum  a  viris  feminae  fnfcfc.,e* 
convenirent  in  Ecclefia,  nec  non  feorfum  '•ad,|tin: 
ab  aliis  virgines  orantes  confifterent.   Ha-  nXaVj_ 
bes    id    in  primis  egregie    expreflum  a_*  T[s . 
Philone  de   Effenis,    feu  (  quod    mavult 
Hieronymus  )  de  Chriftianis    apud  Alex- 
andriam  habitantibus ;  hxc  dilucidius  a- 
pud   Clementem   (?),  Gregorium    Na-  (t)Clem. 
zianzenum  (  «  ),  &  Ambrofium  (*•)•  ^ed  confi>tlJ>. 
nec  adeo  facile  admittimus,  quod    Ori-  J,,f*^<5r* 
genes,  ac  csteri  praefati  auciores  teftan-  ^^  {™s" 
tur,   Dei  genitricem  Mariam  poft   con-  f0m„\0  jf 
trafias  nuptias  ,  in  templo  feorfum  a  nu-  Anajlafia. 
ptis  orare  voluiffe   cum    virginibus ;    fed  (x)  Ambr. 
de  his  alias  pluribus,   curn  agemus  infe-  ad  firg. 
rius  de  nece  Zacharia;.  Atque  ut    unde  lfaam- 
digrefll   fumus  ■,  eodem  revertamur:  jam  " 
fatis  monftratum  eft  fuperius ,  in  exterio- 
ri  parte  templi  exsedificatas  fuifle  am- 

plif- 


23.  Csr  rc- 

centiores  . 

Lir. 


c.6. 


ad  Annales  Ecclefiafticos 


pliflimas  cellas  ad  habitationem  aptas  & 
accomodatas  ;  ut  jam  nulla  deea  re  pof- 
fit  oriri  quaeftio.  Quod  ergo  reliquurru. 
eft ,  videamus  an  exemplo  aliquo  &  au- 
cloritate  dfvinarum  Scripturarum  oftendi 
pofiit ,  in  aliqua  templi  parte  habitafie 
aliquando  feminas. 
tttt  Quod  in  prirnis  occurrit:  Jofaba   (a) 

/mi  .   »..  filia  Regis  Joram  clam  fubtraxit  e  gladio 

[*)  4,  Rrg.  b.     J  p 

,!,  Athaliae  ln  necem  filiorum  Ochoziae  de- 

bacchantis,  Joasfilium  dicliRegis  ;  quem 

una  cum  nutrice  in  templum  adduc~tum , 

ibidem  per  fex  annorum  fpatium  enutri- 

vit,  quoufque  palam  faclum  perduxit  ad 

fg^    x0"regnum.  Infuper  habetur  in  Exodo(£), 

a  MoyCe  faclum  labrum  aeneum  cum  bafi 

fua  de  fpeculis  mulierum ,  quae  excubabant 

in  oftio  tabernaculi .  Qui  illum  locum  funt 

*0  interpretati(c)  ,  fuifle  dicunt  mulieres, 

canif.hb.  ^^  faeculi  pompae  atque  delicns   renun- 

i.de  Mx-  ciantes,  fefe  una  cum  fuisrebus,  his  prae- 

ri*Deip.    fertim  quae  eifent  p^ccatorum   illecebrae, 

«■•  »*■    .     minifteriis  Domini  mancipantes  ,   afiiduis 

Habitatio  Jntentae  precibus  excubarentad  oftium  ta- 

..™"v!"     bernacuii :  quod  quidem  pietatis  officium, 
rum  m  *»         n        j  1 

u-mplj.    extructopoftmodum  templo  ,  non  tantum 

non  ceflaffe  ,  fed  magnifice  auelum  ,  par 

eftcredere.    Ex   harum   numero  fuiffo 

Annam    Prophetiffdm  ,    filiam    Phanuel , 

(d)   huc.  cxjftjmar)t  .  dCqua  fcribit  Luca»  (d)  E- 

vangelifta,  quod  annos  octoginta  quatuor 

nata,  jamvidua  ab  adolefcentia  fua,  cum 

vixiflet   cum  marito  feptem    tantum    an- 

nis ,   vacans  precibus  die  ac  nocte,  non 

M   ,   difcedebat  de  templo .    Mentio  habetur 

li.  c.\'.  &  ,n  ^lhris  Machabaeorum  (  e  )  de  reclu- 

'      fis  virginibus  in  templo  ,  qus  procurre- 

bant  ad  Oniam  fummum  Pontificem.  De 

(f)  Ambr.  his  S.  Ambrofius  (/),   cum  de  virgini- 

Ub.i.de    t,us  agit ,    his  verbis    meminit  :    Etiam 

v,r&'  templo  Hierofolymis  fuijfe   legimus    vir- 

gines  deputatas.  Sed   quid  Apofiolus  di- 

cit  ?  Hcec   in  figura  contingebant  illis , 

ut  ejfent  judicia  futurorum :  figura  enim 

in  paucis  efl  vita  in  pluribus .  Hxc  Am- 

brofius.  Ex  his  omnibus  tam  ex  divinis 

Scripturis,  quam  ex   fanclis  Patribus   de- 

promptis  veritatis    oraculis ,    fatis    cla- 

rum    redditur  atque    perfpectum ,   non_. 

tantum  quicquam  obftare  ,   quo  minus  ea 

quae  dicti    auclores  de   praefentatione  & 

manfione  D-i  genitricis  in  templo  dixe- 

re,  fint  vera,    fed  eidem  hiftoriae  omnia 

fummopere  fuffragari ,  eandemque  firmius 

ftabilire  •  At  quoniam  in  his  diutius  im- 

morari,  inftituti  ratio  non  patitur;  fe- 

mel  caeptam  de  Dei  genitricc  Maria  pro- 

fequamur  hiftoriam  . 

Uy,         Cum  fam  aetatis  annum  attigiflet  deci- 

mum  quintum;  de  maritando  eam  ,  inter 

facerdotes    initur  confilium  .    Qui   enim 

Deo  devoti  erant  homines ,  nubebant  fta- 

tuto  tempore ,  ut  de  Samuele  &  ipfo  in 

templo  oblato  fcimus  contigiife  :  certum 

S.  Marii    cnim  exploratumque  habetur,  ipfum  uxo- 

Virgode-  rem  duxiife  ,  ac  liberos  fufcepiffe  .   De- 

fponfa-      ligitur  in  maritum  Vi.rginis  vir  juftus  Jo- 

*ur.         feph,  ejus  contribulis  5  ex  ftirpe  David 


455 


oriundus,   fed   opificio  faber.  Neque  e- 
nim  ad  pecuniam  ,  neque  ad  honores  in- 
fpicere,  fed  ad  genus  per  antiquam  1U 
neam  duclum  atque   probatum ,  in  con- 
trahendis  nuptiis  penes  Judaeos  fuifle  con- 
fuetudinem,  teftatur  Jofephus  (g  ),cum  (S\j0feph. 
agit  de  matrimoniis  facerdotum  :  ut  non  cont.A- 
mireris,  fi  viro  fabrilis  artis,  facerdo-  pion. U.  1. 
tum  confilio,  quorum  effet  ofHcium ,  de 
his  quae  femel  Deo  eflent  oblata  ,  difpo- 
nere  ,  nuptui  traditam  audias .  Sed  haec 
cum  agerent  illi ,  divina    tamen    provi-  ,y.  G 
dentia  mariti  nomine  fidiflimus  cuftos  &  Kyjf.orta'. 
teftis  Mariae  virginitatis  integerrimus  pa-  de  fnntix 
rabatur.   Rem  geftam   iidem    qui   fupra  Chrifiina. 
citati  (h)  auctores  enarrant .  ''?•  ^*  a~ 

Sic  autem  defponfata  Virgo  parentibus    "  £„ 
redditur ,  qui  eam  domum  reducant,  & 
quae  ad   futuras  nuptias  funt   neceffaria 
praeparent .  Erant  fponfalia  ejufmodi  apud 
Hebraeos    non   minoris    momenti ,  quara 
ipfae  nuptiae  ,  ut  au#or  eft   Philo   (/'):  (?)  P^'« 
fiquidem   in  folemni  amicorum  conven-  ltb'  _de 
tu  mariti  uxorifque  nomina  fcribebantur  ff"^' 
in  tabulis  ;  &  fi  quid    fponfa   in  domo  es'  ' 
paterna  manens   deliquiflet ,  aeque  ple- 
clebatur  ac  nupta,  ut  lapidibus  obrue- 
rerur  ,  fi  adulterii  rea  inventa  eflet .  Qus- 
nam  vero,cum  interim  Maria  defponfa- 
ta  maneret  in  domo   parerna ,  contige- 
rint  ,  Lucas  (k)  Evangelifta   his   verbis  (k)Luc.j 
recenfet ;  Menfe   autem  fexto    miffus    efi  ^nntin-' 
Gabriel  Angetus  a  Deo  in  civitatem  Ga-  ciatio  S. 
lilcece-,   cui  nomen   tZazaretb  ,  ad   Vtrgi*  Marise.. 
nem  defponfatam  viro,  cui  nomen  erat  Jo. 
feph  ,   de  domo  Davtd :  &  nomen  virgi- 
nis  ,  Maria :  &  ingrefjus  Angelus  ad  eam 
dixit  :  Ave  gratta   plena  ,  Dominus    te- 
cuniy    benedtCta  tu  in  muliertbus  .   Qua 
cum  audtjfet ,  turbata  efi  infermone  ejusy 
&    cop-jtabat    qualis     ejfet    ifia    falutx. 
tio .  Et  ait  Angelus  ei  :  He  timeas  Ma- 
ria  ,  invenifli  gratiam  apud   Dominum  : 
ecce  concipies  in  utero  ,  &  paries  filium  , 
&   vocabis   nomen   eius  Jefum .   Hic  erit 
marnus  ,  &  filtus  Altiffuni  vocabitur  ,  & 
dabit  illt  Dominus   Deus    fedem   David 
patris  ejus  ,  &  regnabit    in  domo  Jacob 
in  teternum,  &  regni  ejus  non  erit  finis  . 
Dixit  autem  Marta  ad  Angelum:  Qupm     , 
modo  fiet  ifiud  ^^uoniam   virum  non  co» 
gnofco?  Eprefpondens  ,Angelus  dtxit  ei: 
Spiritus   fanffus    fuperveniet    in    t e  ,  & 
virtus  Altijftmi  obumbrabtt  tibi :  ideoque 
&  quod  nafcetur  ex   te  fandum ,  vocabi- 
tur   Ftlius  Dei  . 

Sed  antequam  caetera  profequamur,  ali-     j,vr. 
quid  de  voto  virginitatis  ab  eadem  fan-  De  voto 
cliflima  Virgine  Deo   nuncupato  ,  quod  virginita- 
ad  inftitutum  fpeclare  arbitremur,  affe-  tisaoea 
ramus  in  medium.  Cum  enim  illa  de  fu-  nuncuP-1- 
tura  prole  coneipienda  accepto  nuncio  t0* 
excipiat  de  fui  corporis  integritate ;  di- 
cens  :   Ouomodo  fiet  ifiud  quoniam  virum 
non  cognofco  ?  ne  praeter  fententiam  eam 
fuifle  refponfionem  ,  fc  elufionem  potius, 
quam  juftam  exceptionem  (quodomnino 
abfit)  dicere  cogamur :  nam  de  virginitate 

fer- 


45« 


fervanda  vptum  emififle ,  fateri  necefie  eft  . 
Quid  enim?  Ecce  conctpies,  ait  Angelus: 
Vtrum  non  cognofeo ,  illa  refpondet,  ni- 
jvil  certe  ad  rem:  nam  poft  haec  cogno- 
fcere  potuifiet,  ae  concipere  (  quod  di- 
elum  erat)  in  utero .  Verum  enimvero 
quam  maxime  opportune ,  fe  non  cogno- 
fcere  virum,  excepit:  quod  impoflibile 
exiftimaret ,  femel  Deo  devota  virgini- 
tate,  fe  virum  aliquando  cognituram : 
alioquin  nulla  fuiffet  in  ea  admirandi, 
vel  fcifeitandi  levis  faltem  occafio,  quin 


Baronii  Apparatus 


dts ,  naturam  fuperet  humanam  ;  tameu 
me  virum  cognofcere  nefas  eji  :  Quomo- 
do  fine  vtro  matcr  ero  ?  Jofepb  entm  fpon- 
fum  novi ,  fed  vtrum  non  cognofco  .  H<ec 
ille,cui  caeteri  Grscorum  ,  qui  de  ea 
re  egerunt ,  funt  adftipulati .  At  non  pa- 
titur  ratio  inftituti  ,  ut  fingulorum  hic 
verba  reeenfeam  :  fed  fatis  vifum  ,  tarn 
e  Latinis  quam  e  Graecis  teftatam  veri- 
tatem  infinualfe ;  a  qua  fcio  neminera 
diffentire,  nifi  ftolidiflimorum  haeretico- 
rum  facVionem  &  fatellitium,  qui  ad  im- 


promiffis  ab  Angeloacquiefceret .  Inhanc      pugnanda  facra  vota  virginitatis  &  con 


fententiam  S.  Auguftinus,   affertor  nun- 

cupati  voti  virginitatis  Mariae ,  haecait: 

f «  )  4m.  (  a  )  fyfa  quoque  virginitatis    ejus   ideo 

fib.  de       gratior  &  acceptior  ;  quia  non  eam  con- 

fanft.         ceptus    Chriflus    viro   violaturo  ,   quam 

«Jgt  f,  4.  confervaret   ipfe ,   prceripuit ,  fed  priuf- 

quam  conciperetur ,    jam  Deo    dicatam  , 

de  qua  nafceretur ,   elegit .   Hoc  indtcant 

'verba ,  quce  fibi  faetum   annuncianti   An- 

gelo  Maria  reddtdit :  Quomodo ,  inqutt , 


tinentiae  ,  egregiam  diabolo  navant  ope- 
ram.  Ex  quorum  focietate  debuit  puduif- 
fe  novum  interpretem ,  qui  oblatae  Deo 
Mariae  virginitati  repugnat ;  exhorruifie 
vero  magis,  dum  in  tota  femper  Eccle- 
fia  omnium  Orthodoxorum  praedicatam 
fummis  praeconiis  Dei  Genitricis  virgini- 
tatem  adeo  contemptibilem,  reddidit,  ut 
non  modo  cujuflibet  fanclimonialis  Deo 
oblata  eflet  prsferenda  virginitas  (  quod 


fiet  iflud ,  quoniam  virum  non  cognofco?      di£tu  nefas  )  Marisc  virginitati  ;  fed  con- 


quod  profeclo  non  diceret ,  nifi  Deo  vir- 
gtnemfe  ante  vovijfet .  Sed  quia  hoc  If- 
raelitarum  mores  adhuc  recufabant ,  def- 
fnnfata  efl  vtro  juflo  non  violenter  abla- 
turo,  fed  potitts  contra  vtolentos  cuflo- 
dituro  ,  quod  illa  jam  voverat  ,  Quam- 
quam,  ettam  fi  boc  folum  dixifiet  ;  Quo- 
viodo  fiet  iftud :  nec  addtdijfet  ;  Quoniam 
vtrum  non  cognofco :  non  qucefijjet  uti- 
que  ,  promijfum  fibi  filium  quomudo  femi- 
tta  paritura  efiet ,  fi  concubitura  nupfif- 
fetm  Poterat  &  juberi  virgo  permanere , 
in  qua  Det  filius  formam  fervt  congruen- 
ti  mtraculo  exciperet :  fed  exewplo  fan- 
ftis  futura  virginibus ,  ne  putaretur  fo- 


jugatas  ipfi  (  quod  cogitatu  execrabile  ) 
anteponendas,  dicente  San&o  Auguflino 
(c  )  nec  nos    hic  in  virginibus  prtedica-  (c)  Aug. 
mus  quod  virgtnes  funt ,  fed  quod    Deo  &  Vtrg. 
dicatts  pia  conttnentia  virgines:  nam  (quod  c'  "• 
«0»  temere  dixerim  )  feltcior  mibi    vide- 
tur  mulier  nupta  ,  quam  virgo   nuptura  , 
&c,  Faceffant  ifta  ab  auditu  Orthodoxo- 
rum  deliramenta,  Helvidio  magis  digna» 
quam  Catholico  traftatore.  Teneat  qu,em 
tenuit  femper  primarium  &  omnium  emi- 
nentiflimum  in  Ecclefia  locum  Mariae  Vir- 
ginitas,  Angelis  reverenda,  &  Deo,  cui 
oblata,  fuper  omnes  acceptifiima .   San- 
dtifiimae  igitur  noftrae  Virgini   in  perpe- 


la  vtrgo  ejfe  debuijfey  quce  prolem  etiam      tuae  virginitatis  Deo  dicandx    propofito 


Jine  concubttu  concipere  meruiflet ,  vtrgi- 
nitatem  Deo  dicavit ,  cum  adbuc  qtttd  ef- 
fet  conceptura  nefciret :  ut  in  terreno  mor- 
ialtque  corpore  ccelefiis  vitce  imitatio  vo- 
10  fieret  ,  non  praceptoy  amore  eligendi  , 
non  neceffitate  fervtendi .  Itaque  Cbrtfius 
nafcendo  de  vtrgine ,  qux  ,  autequam  fci- 
ret  quis  de  illa  ejjet  nafciturusy  virgo 
fiatuerat  permanere :  virginitatem  fan- 
€iam  approbare  maluit ,  quam  imperare ; 
ac  fic  ettam  in  ea  femina,  in  qua  for- 
niam  fervi  accepit ,  virginitatem  ejje  li- 


prim3c  funt  defcrendae  ;  cujus  exemplo 
fcecunda  femper  virginum  germina  in  Ec- 
clefia  pullularunt:  quod  prophetico  fpi- 
ritu  ante  tot  faecula  praevidens  David , 
dixerat.  Adducentur  Regt  virgines  poji 
eam  ,  proximct  ejus  adducentur  ttbi  tn 
latitia  &  exultatione .  Praecinuit  tym- 
paniflria  noftra  canticum  illud  (</),quod  (d.  Apec^ 
nonnifi  virgines  concinere  poflunt ,  quod  l4, 
fubinde  nobiliflima  illa  agmina  virginum 
centum  quadraginta  quatuor  millium  fuc- 
cinuerunt . 

At  fi  quis  roget,  quonam  tempore  au- 


LVIIL 


beram  voluit .  Hsec  Auguftinus  ,  Latino 

lum   Ecclefiae  doflorum  facile  princeps,      guftiffima  Virgo  atque  fancYiffima  ,  voto 

quein  &  caeteri  complures  funt  fecuti.        nuncupato,  perpetuam  virginitatem  Do- 

-VII>         E    Graecis    nobiliflimus   Theologorum      mino  confecraverit .?  Ut  haec  inveftigcmus, 

(l)  Greg.  Cregorius  Nyflenus  (b)  eadem  conftan-      prius  videndum  eft  ,  quid  de  votopuellx, 

Nyff.erat.  ter  affirmat ,  cum  alt :  Si  Maria  libero-      antequam  fuerit  defponfata.  vei  poftea, 

decbrijli  rum  caufit  ducla  futjjet  a  Jofepb ;  quo-      lex  divina  fanciverit.  Locutus  Deus  per 

itativitat.  JHOdo  parituram  Angelo  prxnunctanti ,  fe      Moyfen  (<?),  haec  de  puellari  voto  popu- 

rem  novam  &  alienam  audire  prce  fe  tultf-      lo  fervanda  mandavit:  Multer  fi  quippiam    ''       "' 

^o2    f*t  ,  cttm  ipfa  quoque  fefe  adfirinxjjfet  na-      voverit  ,   &  fe  confirinxertt  juramento  , 

qttce  efi  in  domo  patris  fui^  &  in  cetate 

adbuc  puellari :  fi  cognoverit  pater  vo- 

tum  quod  pollicita    efi ,   &  juramentum 

quod  obliravit  animam  fuam,  &  tacuerit:     De  teili" 
!._.; . _v.        .    •_      •_   _-/;;..._       „     _'  pore  e- 


tisrSs'nMi  tUra  le$''  Ut  ai*?*"t*J:o  water  eJTet  ?  Ve- 
rix  fen-  rum  %""*  carnem  Bf°  confecrcttam ,  tam- 
tentia  Pa-  9uam  fancJum  aliquod  oblatttm  munus  0- 
trum.  portebat  intaftam  integramque  proifiare  : 
idcircoy  Itcet ,    inquit  ,  Angelus  fis  ,  li- 


voti  rea  ertt  ;   quicqeid  polltcita    efl    &  ^°-rS  e" 
cst  de  €ctlo  venias)  licet ,  id  quod  ofien-     juravitj  operc  compkbit ,  Sin  autem  fia.  t™  lv°" 

tim 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


457 


(  a  )  Ccdr. 
in  cotnp. 
hifl. 


V>)  Joffpb. 

de  bcUo 
Jud.  lib.  i. 

<*■  7« 

LIX. 

Divinum 
confilium 
dc  Virgi- 
nc  def- 
ponfanda. 
(c  )  Greg. 
orat,  dc 
fancla  Cb. 
Nativ, 


Vim  ut  audierit ,  contradixerit  pater  :  & 
vota  &  juramenta  irrita  erunt ,  nec  ob- 
noxta  tenebitur  fponfioni ,  eo  quod  contra- 
tiixerit  pater  »Si  autem  maritum  babue- 
rit  ,'  &  voverit  altquid ,  &  femel  de  ore 
ejus  verbum  egredtens  animam  ejus  obli- 
gaverit  juramento  :  qtto  die  audtverit  vtr , 
&  non  contradixertty  voti  rea  erit  red- 
detque  quodcumque  promiferit .  Sin  autem 
auaiens  flatim  contradixerit ,  &  irrttas 
fecerit  pollicitationes  ejus  ,  verbaque  qtti- 
bus  obligaverit  animam  fuam  ;  propitius 
erit  ei  Dominus .  Haec  divina  fanclio  de 
puellae  voto  antequam  nubat,  vel  nuptae 
adhuc  in  domo  parentum  permanentis: 
nam  de  ea  quse  eft  in  domo  viri ,  ibi- 
dem  paulo  polt  eadem  Iex  definivit.  His 
vifis,  haud  putamus  a  veritatis  via  quem- 
piam  aberrare,  fidixeritfanftifllmam  Vir- 
ginem  ,  antequam  fuerit  defponfata  Jo- 
feph  ,  parentibus  fcientibus,  nec  difTen- 
tientibus,  votum  virginitatis  nuncupafle: 
conceperant  namque  illi  maximam  de_/ 
puellae  fanclitate  expe<5tationem .  Haec  au- 
tem  (  fi  credimus  Cedreno,  (a)  qui  un- 
decimo  annosetatis  Virginis  parentes  ex 
hac  luce  fubtraclos  teftatur,  licet  de  re 
tam  antlqua  haud  libenter  recenti  au<5to- 
li  h3ec  fine  tefte  arfirmanti  affenfum  prae- 
beamus)  ante  parentum  obitum  conti- 
giflie  oportuit.  Adveniente  vero  aetatis 
nubilis  tempore,  quid  de  ipfa  quae  fe  vo- 
to  virginitatis  perpetuse  Deo  confecraf- 
fet,  agendum  effet ,  opus  erat  confulto. 
Magni  certe  pretii  fuiffe  apud  eos  virgi- 
nitatem,  jam  fuperius,  cum  egimus  de 
Pharifaeis  ,  fatis  diximus  .  Laudaban- 
tur  (b)  in  hac  parte  apud  eos  Eflcni , 
qui  ducentes  vitam  fine  uxore,  perpe- 
tuae  fe  continentiae  manciparent. 

Quid  autem  non  fine   divino  confilio 

de  Virgine  ftatutum  eflet ,  Gregorius  Nyf- 

fenus  (c  )  his  verbis  recitat :  Cum  puel- 

la  creviffet)    &  adulta  effet  ;  ftcerdotes 

confilium  agitare ,  ne  qtttd  de  ftcro  illo 

corpore  flatuentes  in  Deum  peccarent ,  coo- 

perunt .  Kam  fubjugare  eam  legi  naturx^ 

&  addtcere  quafi  fervam,  fi  quis  eam  itt 

matrimonium  duceret,  res  longe  abfurdif- 

fima  ,    minimeque  decora  videbatur  .  Sa- 

crilegttm  enim  prorfus  exiflimabatur ,  fi 

homo  jus  ac  poteflatem  in  donarium  ,  quod 

D?o  confecratum  &  dedicatum  effet ,  habe- 

ret :  quontam  legibus  fancitum  &  confii- 

tutum   efl)   ut   vir  poteflatem  habeat  in 

tixorem :  ut  autem  intra  templum  una  cum 

facerdotibus  mulier  verfaretur  ,  &  infan- 

tlis  confpiceretur  ,   neque  confuetum ,   ne- 

que  ufitatum  erat ,  &  fimul  gravitas  & 

honeflas  rei  non  aderat .   Deliberantibus 

igitur  eis  fuper  hac  re  ,  divinitus  incidit 

confilium  ,  ut  darent  eam  cuidam  viro  no- 

viine   defponfationis ,  is   autem  ad  cuflo- 

diendam  vtrginitatem-,  ejtts  effet  idoneus . 

Inventus   efl  igttur  Jofeph  talts ,  qualem 

ratto  confilii  requirebat ,    ex  eadem   cum 

Virgine  familia  &  tribtt :  ifque  de  confi- 

lio  facerdotum  fibi  puellam  defpondet ; 

Apparatus  in  Baronium 


conjunclio  autem  non  ultra  fponfalia  pro- 
grediebatur.  Haec  Gregorius . 

His  fententia  Epiphanius  (  d  )  fcripfit ,      LX#.  ,. 
cum  ait :  Primttm  enim ,  quando  Vtrgo  tra-  ■  *  ^'fb' 
debatur,  jpfi  Jofeph  ,  forttbus  cogenttbus  h*ref,7S. 
ipfam  ad  hoc  vettire  ;  non  tradita  efl  ipfi  adverfns 
ad  conjunftionem  (Jiverum   dicere  opor-  Antidico- 
tet)  quoniam  viduus  erat :  Jed  propter  rnar.&ia 
legem  quidem  vir  ipfius  vocatus  efl.Ju-  Ane<>rMo ^ 
xta  confequentiam  vero,  ex  Judceorum  tra-  J"J"IS  • 
ditione  oflenditur^  quod  non  conjundio-       jofeph 
nis  gratia  ipfi  tradebatur  Vtrgo  ^fed  quo  Maritus 
confervaretur  in  teflimonium  futurorum  ,  datus  ob 
quod  non  fpuria  dtfpenfatio   adventus  in  cuftodiam. 
carne  acceffit ,  fed  quce  teftimonta  babe- 
ret  in  veritate ,  extra  femen  viri  inSpi- 
ritu  fanclo  difpenfata  in  veritate  .  Haec 
ille  .  Sed  quod  affirmat  viduum  fuifle  Jo- 
feph  ,    exacftiorem    requirit   indaginem  . 
Cum  itaque  iidem  dicant ,  ex  facerdotum 
confilio,  divino  confirmante  aflenfu   da- 
tum  Jofeph    fponfum    Virgini,  non  ad 
opus  conjugii,  fed  potiflimum  ob  virgi- 
nitatts  cuftodiam,  &  non  prolis   caufa  ; 
votum   Deo  fatftum  de  ea  confervanda, 
fatis  affirmare  videntur.  Fuit  tamen  de 
Mariae  voto  aliorum  fententia  ,  nimirum 
beatiflimam  Virginem,  poftquam  eft  def- 
ponfata,  votum  virginitatis,  quod  animo 
diu  conceperat,  fponfo  affentiente ,  ver- 
bis  expreffifle  .  Horum  au<flor  eft  fanftus 
Thomas  (e)  quem  complures  funt  fecu-  (f)  Tom' 
ti.  Perfacile  fuit  id  fuaderi   homini  ju-  3-  /""■•?«• 
fto ,  ab  illa  praefertim ,  qua?  &  Deum  ip-  *  '  "rf*4* 
fum  (  fi  ita  Iicet  dicere  )  in  fuum  traxit 
obfequium  .  Quid  ni  praeftaret  hoc  juftus  , 
quod  Pharifaei  ad   pvaefcriptum  tempus , 
&  Efieni  in  perpetuum  ea  aetate  obfer- 
vabant  ? 

Jam  vero  reliquum  eft,  antequam  cce-      LXT 
ptam    hiftoriam    ulterius    profequamur  ,  DeS.  jo- 
de  fancVi  Jofephfantftiflimae  Virginis  fpon-  feph.  fh- 
fi   ftatu  diflerere;  viduus  ne  fuerit,  an  cae-  *u  . 
libem  vitam  ufque  ad    Mariae  defponfa- 
tionem  duxerit ,  ficque  femper  virgo  per- 
manferit.  Antiqua  eft  haec  qusftio  ,   quae 
&  urriufque  partis  graviffimos  habuit  af- 
fertores  .  Invaluit  olim  nonnullorum  an- 
tiquorum  Patrum  opinio  ,  illos  qui  in  E- 
vangelio   fratres  Domini  didti    inveniun- 
tur,Judam,  Thadaeum,  Simonem,  Jofeph> 
&    Jacobum    Minorem    nominatum  ,  ex 
Jofeph  ,  &  uxore  quam  Ionge  ante  fpon- 
falia   Virginis   duxerat,    efie  fufceptos. 
Habuit ,  inquit  Epiphanius  (/),  bic  Jo-  rr1E4-6i 
fepb  primam  fuam  uxorem  ex  tribu  Juda  ,  /2  r   9  ' 

•  ,  ■    r         ■    r>  t-i  r  nsrejl  75. 

&  peperttbac  tpft  Itberos  numerofex ,  qua-  adverfus 
tuor  mafculos  ,  &  duas  femellas  ,  quemad-  jntidico- 
modum  Evangelium  fecundum  Matthceum  ,  mar. 
&  fecundum  Marcum  declaraverunt,  Haec 
Epiphanius,  exiftimans    nimirum    omnes 
quos  fratres  ,  vel  forores  Domini  Evan- 
geliftae  nominant  ,  effe  ex  Jofeph ,  ex  pri- 
ma ,  quam  putat  habuifle,  uxore  proge- 
nitos  .    Qui  huic  opmioni    adhaeferunt/, 
recenfentur   complures   antiquorum    Pa-  (g)  Apud 
trum ,  ac  in  primis  Hippolytus  Portuen-  Kiceph,  i, 
*>s  (S  )'  <lui   ait5  J°feph   ex  uxore  fua  *•  <■«?.?• 
M  m  m  Sji- 


458 


Baronii  Apparatus 


in  M-itt. 

*3- 

(b  )  Euftb. 
iifl.lib.i. 
c.  i. 
(c)    Epipb. 


Salome  genaiffe  quatuor  marculos  ,  Jaco-  bris  genitricis,  feculis  Chriftianis  nulltt 

bum  ,  Simonem  ,  Judam  ,  &  Jofeph  ;  duas  Jit  zelotypia  .  Idem  &  paulo  poft  :  Gau- 

itidem  feminas  ,  Efther  ,  &  Thamar:  te-  de   itaque  Jofeph  ,    nimiumque   congaude 

ftatur   de  filiis   Jofeph    etiam    Origenes  'virgimtati  Mariae^qui  folus  meruiftivir. 

(*),  Eufebius(£),  idem  qui  fupra  E-  gtnalem  ajfeclum  poffidere  conjugii .-  quit 


piphanius  (c )  faepius,  Gregorius  Niffe- 
b&refi  %%.  nus(«"),  Joannes  Chryfoftomus  (<?),& 
51.  78. _r  aijj  rf)  Grsecorum  ,   Latinorum  autem 

Hilarius(^)&   Ambrofius  (  h)  , 
Quo  autem   fundamento  innitantur  hi 


in  AnCo- 

rato  . 

Lxri. 

Jofephce-  ^U1  in  nanC  fententiam  abierunt ,  &  e 
lebs,  non  quo  fonte  ifta  hauferint,  Origenes  (  /  ) 
vidu  us . 

(  d )  Greg.  putabant  nonnulli  ejfe  ex  traditione  'He~ 
tiyff.    om.  bfdtarum  ,  fumpta  occafione  ex  Evangelio  , 

de  Refurr.    ,       ■/,      /,,_     J  ■    _       n & 

Chrifli  0- 
ration,    2, 
(e)Chryf. 
bom.  de 
annun. 


teftatur  his   verbis :    Fratres   autem  Jefu      fed  erat   quidem    Cleopbce    filius   ,    Do 

tnini  enim  confobrinus  .    Huic     fententiae 


quod   tttulum  habet  ,  juxta  Petrum  ,  aut 

ex  libro  Jacobi  ,  filios  Jofeph  ex  priort^, 

uxore  ,qux  conjunxerat    ipfi  ■>  antequant 

duceret   Mariam.  Haec   ille  .  Heronymus 

(  k  )  adverfus  hos  qui  ex  apocryphis  iftxc 

hauferunt ,  declamans  ,  hxc  ait :  Outdam 

fratres  Domint  de  alia  uxore  Jofeph  filtos 

ii. Eu-  fufpicantur,  fequentes  dcliramenta  apocry. 

thym.  m    pborum  ,  &  a  quadam    Efcba   multercula. 


(fjheopb. 
in  M-itth 
ca 

m 
Mntt.cz.  confingentes  .  Hos  autem  (  ficut  in  libroy 

[2  ;J?'/jr'  1uem  eontra  Helvidium  fcrtpfimus  ,  con- 
in  Mxtt.c.  t;„etur  ■)  fratres  Domint  ,  non  fifitOS  j0. 

(b)  Ambr.  ft.ph  >  fed  confobrinos  SalvJtoris  ,  Ma- 
m  eptf.ad  rt&  Itberos  intelligimus  materterce  Domi- 
Ga.lat.ci.  ni,  qu<e  effe  dtcitur  mater  Jacobi  Mino- 
ris  ,  &  Jofeph  ,  &  Judce  ,  quos  in  alto  lo- 
co  Evangelii  fratres  Domini  lcgimus  ap- 
pellatos  .  Fratres  autem  confobrinos  dici 
omnis  fcriptura  demonftrat .  Haec  Hiero- 
nvmus,  ac  docle  quidem  .  Quae  enim  vel 
Petri  aut  Jacobi  nomine  ferebantur  pfeu- 
doevangelia,  a  Leucio,  feu  Seleucio  quo- 
dam  fuilfe  conficla  ,  teftatur  Innocentius 
( /)  Papa.  D"  his  &  Gelafius  (m  ):  E- 
vangelium ,  inquit,  nomine  Petri  apocry- 
phum:  Evangeltum  nomtne  Jacobi  Mino. 
ris  apocryphum  . 

Fuit  igitur  de  his  aliorum  magis  pro- 


(  i  )  Orig. 
ubi  fupra 
in  Mntt. 

13- 

(h)  Hier. 
in  M.tt. 
IX.  in  fifi. 
(  l )  Innoc. 
Ep.  }.  ad 
Exupc- 
rium  . 


LXIIL 


Jofeph  babilis  ac  recepta  fententia,  Jofeph  non 


femper 
Virgo  . 
( >n )  Gcla- 
fius  Conc. 
Rom.  tit. 
de  fcrip. 
Apocr, 
(  n  )  Hier. 
in  Helvid. 
prope  fin. 


i*)A«g, 
fer.  ,4. 
in  Kxt. 
Dom. 


bigamum  ,  nec  aliud   ante  fanclilfimarrL. 
Virginem  iniilTe  conjugium  :  hujus  fortif- 
fimus  adftipulator,  feu  potius  auclor  Hie- 
ronymus  («)  adverfus  Helvidium   infa- 
mem  haerefiarcham  pugnans ,  ha*c  ait:  Tu 
dicis  Mariam  ,   Virginem  non  permanfif- 
ft  :  ego  mthi  plus    vendico,  etiam  ipfum 
Jofeph  virginem  fttijje  per  Mariam,  ut  ex 
vtrginali  conjugio  vtrgo  filius  nafceretur  . 
St   enim  tn  vtrum  fanflum  fornicatio  non 
cadit ,  &  aliam  eum  uxorem  habuijfe  non 
fcrtbitur  ;   Marice  autcm,  quam  putatus 
eft  habuijfe,  cufios  potius  fuit,  quam  ma- 
ritus  :  reltnquitur  eum  virginem  manfijfe 
cum  Maria ,  qui  pater  Domtni  meruit  ap- 
pellart .  Haec  ille.  In  eamdem  fententiam 
etiam  Auguftinus  (0):  Habe ,  inquit,Jo- 
feph    cum  Maria   conjuge    tua  communem 
vtrginitatem  membrorum  :  quia  de  Vtrgi- 
rtis  membrts  virtus   nafcttur  Angelorum . 
Sit   Maria  fponfa  Cbrifti  in  carne  fua , 
virginitate  fervata  :  fis  autem  &  tu  pa. 
ter  Cbrifti,  cura  caftitatis  ,  &  honorifi. 
centia  vtrginitatis  ;  ut  de  virgineis  mem. 


per  merttum  vtrgtnitatis  ita  feparatus  er 
a  concubitu  uxorts  ,  at  pater  dicaris  Sal- 
vatoris  .  Confentit  &  his  Theodoretus» 
(/>)  dum  ait  :  Vocatur  quidem  Jacobus  ^)Thcoi* 
frater  Domtni,  fed  non  erat  natura;  fed  z"e^'ad 
nec    futt  Jofepht  filtus ,  ut  quidam  exi.  \.Z'fin. 
fttmarunt  ,   ex   priori    matrimonio natus;  (q)Beda, 

Albinut 
Fiac. 

caeteri  omnes  (  q  )  ,  qui  poftea  vixerunt,  Eern-A"J- 
Latinorum  Orthodoxi  fcriptores  confen-  QUJr^T^' 
ferunt :  adeo  ut  Petrus  Daraiani ,  fuorum  ^lZceZ. 
temporum  fcriptor  nobilitfimus  ,  dicat  ma-  tioret ,  & 
gna  riducia,  EccleliE  fidem  in  eo  elTe,  Lipom.  «- 
ut  non  modo  Deipara ,  verum  etiam  pu-  herius  in 
tativus  pater  atque  nutricius  virgo  ha-  Jch>Vr*?°- 
beatur.  Certe  quidem  ,  quantum  proba-  ^,"  hrom,' 

b-i-i  •    n      ■  >•  Cbryl.de 

ujdus  coniectuns  agere  ncet  ;  quomo-  ^„„un. 

do  non  homini  virgini   Deus  virginem  ,  ciat.  Petr. 

ex  qua  carnem  fufcepturus  erat ,  tradi-  Dam.epifl. 

diflet,  C\  faclus  homo  ,  ex  hoc  mundo  mi-  «•  tap.\. 

graturus  ad  Patrem,  eandem  jam  fene-  ad  N,co1' 

icentem  nonnifi   vireini  commendavit?     ^T2^0",' 

^.        i  1    P-  /1  ''/•  Hts  fi- 

Qyod  autem    ad  hiftoncam   ventatem  t„-lia 
fpeclat:  totius  hujus  quaeltionis  cardo   in  Gerf.fer- 
eo  vertitur,   ut  efficaci  demonftretur  ra-  mon.  de 
tione ,  illos,  qui  in  Evangelio  dicli  funt  Nat.  Ma. 
fratres  Djmini,  alterius  potius  etfe  filios  ,  rii- 
nec  ad  Jofeph  ullatenus  pertinere  .  Sane     lxlv*« 
quidem  ulitatam  in  divinis  Scripturis  ef- 
fe  confuetudinem  ,  quifque  curiofus  in- 
veftigator  facile    intelliget,    ut    nomini 
proprio  fiilii ,   nomen   etiam    proprium_. 
patris    fubjungatur ;  ut  cum  dicimus  Ja- 
cobum  Zebedsi ,  filium  ipfius  Zebedaei  in- 
telligamus .  Ex  qua  quiciem  regula,  mil- 
le  exemplis  in  Scriptura  teftata  illud  in- 
fertur  ,  quod  qui  dicti  funt  fratres    Do- 
mini ,  nonaliumhabuerunt  patrem,  quam 
eum,  cujus  effe  dicuntur.    Unde  Jacobus 
&  ipfe  dictus  frater  Domini  ,   cuin  Jaco- 
bus  Alphaei  ab  Evangelittis  (r)  nomina-  (r)Matt. 
tushabeatur  ;  eum  utique  non  alio  quam  10.  Marc. 
Alphaeo  patre  genitum  ,  jure  dixerimus  .  i.Luc.6. 
An  veroeodem  parente  procreati  fint  cae-  A(J-  r5- 
teri  ,  qui  &  fratres   Domini  a   Matthso  *>"  Matt' 
( f)  dicuntur,  dum  ait  :  Fratres  ejus  Ja-  IJ* 
cobus ,  &  Jofepb  ,  &  Stmon  ,  &  Judas  ,  & 
forores  ejus  ,   nonne  omnes  apud  nos  funt  ? 
de  Jofeph  nulla  eft  dubitatio,  fuiffe  ger- 
manum  Jacobi  ,  teftantibus  id  Evangeli- 
ftis  .  De  caeteris  autem    haud  facile    his 
confenferimus,  qui  putant  hosomnes  fuif- 
fe  germanos ,   iifdemque   parentibus    na- 
tos  ,  nulla  alia  de  caufa  ,   nifi   quod  fi- 
mul  fint  nominati.   Sed   eadem  ratione, 
quod  dum  nominantur  Jacobus  minor  & 
Jofeph    filii   Mariae    uxoris   Alpha?i  ,    ut 
modo  dicemus  praetermittuntur  vero  Si- 
mon  &  Judas;    eos  aliis  parentibus  effe 
genitos,  credere  fuademur.  Sed  quibuf- 
nam  parentibus  exorti  fint  Simon  &  Ju- 
das,  dicemus   inferius.    Cum  igitur  ex 

nu- 


Fratres 
Domini 
a  quo  ge- 
niti , 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


4*9 


27 


De  Salo 
me. 


nuper  di&is  probe  noverimus,  quis  fue- 
ritpater  Jacobi  minoris  &  Jofeph:  reftat 
ut  de  eorumdem  matre,  quaenam  extite- 
rit,  inquiramus,  ac  demum  de  caeteris 
qui  dicli  funt  fratres  Domini ,  inveftige- 
mus  . 
LXV,  Quod  ad  Jacobi  &  Jofeph  matrem  fpe- 
<5tat :  eam  dietam  efTe  Mariam ,  Evange- 

(a)  Marc.  Iicus  (a)  fermo  teftatur  ,  dum  ait :  E- 
-$»  rant   autem  &  mulieres  a  longe   afpicien- 

tes  ,  inter  quas  erant  Maria  Magdalene  , 
&  Maria  Jacobi  minoris ,  &  Jofeph  wa- 
ter  &   Sa'lome.    Qusenam  autem    fuerit 

(b)  Mat.  '^a  Salome,  Matthxus(  b  )  declarat>  fic 
eumdem  fermonem  retexens  :  Erant  ibi 
mulieres  mttltce  a  longe  ,  inter  quas  Ma- 
ria  Magdalene  ,  &  Maria  Jacobi  ,  &  Jo- 
fepb  mater  ,  &  mater  filiorum  Zebedxi  . 
Ecce  tibi,  quam  Marcus  Salomen  nomi- 
nat ,  eam  matrem  filiorum  Zebedxi  Mat- 
thxus  appellat.  Ex  quibus  errare  con- 
vincuntur ,  qui  dixerunt  Salomen  uxo- 
rem  fuiffe  Jofeph  ,  fponfi  Virginis  ,  & 
ex  ea  diclos  fufcepiffe  liberos  .  Sicut  e- 
tiam  erroris  argui  neceffe  eft  eos  ,  qui 
ipfam  Mariam  Jacobi  matrem  &  Jofeph, 
effe  dixerunt  uxorem  ejufdem  Jofeph  Ma- 
riae  fponfi .  Nam  fi  vivebat  illa  adhuc 
tempore  paffionis  Chrifti,  abfurdum  illud, 
auribufque  piorum  omnium  moleftiffimum 
dicere  opus  effet,  eumdem  Jofeph  eodem 
tempore  duas  habuiffe  uxores  ,  nempe_> 
Mariam  Jacobi  matrem,  &  fan6tiffimam 
Dei  genitricem  ;  quod  vel  cogitare  ,  ani- 
mus  horret . 

Ex  eo  vero  quod  diclum  eft  ;  Mariam  , 
cujus  Matthaeus  &  Marcus  meminerunc, 
eorumdem  aucloritate  conftare ,  fuiffe_/ 
matremjacobi  minoris ,  eamdemque  AI- 
phxi  uxorem ,  a  quo  idem  Jacobus  no- 
men  accepit,  ut  diceretur  Alphxi :  fub- 
oritur  dubitatio,  nurn  eadem  una  fit  cum 

( c)  Joa».  ea  quam  Joannes  (c )  Mariam  Cleophx 
?„"  w  nom'nat  •  Hieronymus  (d)  poft  multa_. 
coJtr.Hell  ^e  ms  difpurata>  fic  concludens  ait :  Re- 
vid.'        ftlt  conclujio  ,  ut  Maria   ifta-,   qtice  Jaco- 

bi  minoris  fcrtbitur  mater ,  fuerit  uxor 

De  forore  Alphczi ,  &foror  Marice   matrts  Domini  : 

'■    quam    Mariam   Cleopbcc  Joannes  Evange- 

Itfta   cognominat  ,  Jive  a  patre*  five    ct^. 

gentilttate  famtlice  ,  aut  quacumque  alia 

ea  caufa  et  nomen    imponens  .    Si  autent^ 

inde  tibi  alia  atque  alia  videtur  ,    quod 

alia  dtcatur  Marta  Jacobi  minoris   mater  , 

&  hic  Maria  Cleopbe :  difce  Scripturce  con- 

fuetudinem ,  eumdem  hominem  diverjis  no~ 

mintbus    nuncupari .    Hxc    Hieronymus  . 

Theophilaftus  (e  )  etiam  tradit  ,    diclam 

Mariam  Cleophx  fic  nuncupatam  ,  quod 

fuerit  filia  Cleophx,  eadeinque  uxor  Al- 

phxi.  Dixerunt  alii  ,    Mariam  Cleophs 

lic  efie  diclam  ,  quod  fuerit  Cleophae  uxor, 

folitafque  uxores  Judaeorum    a  viris  fuis 

cognominari  ;  eademque   ratione   Grego- 

(/)  Crcg.  rium  Nyffenum  (/)eodem  uti  argumen- 

Jiff.lib.de  to,  cum   probare  intendit ,  Mariam   fo- 

vng.  c.r/.  rorem  Moyfi  fuifle  virginem  ,  quod  fem- 

per   fratrum  ,   &   non  viri  nomine  nun- 

Apparatus  in  Baronium 


LXVI. 


5 

Virgini 


(.-  )  Theo- 
J>hil.  i>L. 

Matth. 


cupetur,  diclaque  rcperiatur  Maria  fo- 
ror  Moyfi  &  Aaron  .  Athxc  irrita  erunt, 
ll  credimus  Jofepho  Judaeo  (g)  Judaica- 
rum  antiquitatum  difertiffimo  ;  cujus  au- 
cloritate  exploratum  habetur  Mariam  fo- 
rorem  Moyfi  virum  habuiffe  Ur  ,  qui  o- 
rantis  Moyfis  manus  fuftinebat ,  ex  eoque 
filium  fufcepiffe,  nomine  Befelehel,  cu- 
jus  frequens  &  clara  eft  in  divinis  Scri- 
pturis  mentio.  Non  autem  omnia  expref- 
fa  effe  in  facris  litteris  ,  &  fxpe  ab  aliis 
effe  dicla  quae  in  iilis  filentur,  haud  dif- 
ficulter  eruditus  quifque  concedet  . 

Verum  quod  fpeclat  ad  Mariam  Cleo- 
phae  :  eam  non  filiam  Cleophx  ,  fed  uxo- 
rem  fuilfe  putamus  :  miffifque  caeteris, 
in  his  omnibus  inhaeremus,  ut  par  eft , 
Hegefippo  (&),  omnium  antiquiffimo , 
ac  proximo  Apoftolorum  temporibus , 
qui  ait  Cleopham  fratrem  fuiffe  Jofeph, 
eoquegenitum  Simonem ,  feu  dicere  veli- 
mus  Simeonem,  qui  Jacobo  minori  in_. 
fede  Hierofolymitana  fucceffit:  cujus  dum 
meminit  (/'),  &  non  dicit  eos  fuilfe 
inter  fe  germanos  ;  facile  inducor,  ut  opi- 
ner  diverfos  prorfus  fuiffe  Cleophen  & 
Alphaeum,  diftinflafque  efle  inter  fe  Ma- 
riam  Cleophse,  &  Mariam  qus  ab  iifdem 
Evangeliftis  mater  dicitur  Jacobi  minoris 
&  Jofeph  ;  eamdemque  Mariam  Cleophae 
(  ut  habet  Joannes  )  fororem  fuiffe  fan- 
ftifllmae  Virginis,  non  germanam  ex  An- 
na  genitam,  ut  fuperius  diclum  eft ,  fed 
confobrinam  ex  forore  vel  fratre  patris 
vel  matris  genitam  .  Nec  eft  quod  quis 
poffit  arguere ,  eamdem  effe  Mariam  Ja- 
cobi,  &  Jofeph  matrem  cum  Maria  Cleo- 
phae;  quafi,  quod  plerumque  accidit,  Joan- 
nes  exprelferit ,  quod  caeteri  Evangeliftae 
tacuerint:  nam  diverfus  prorfus  eft  eo- 
rumdem  fermonumcontextus,  dum  Mat- 
thaeus  (k)  &  Marcus  (/)  Mariam  ma- 
t-rem  Jacobi  &  Jofeph  a  longe  ftantem 
cum  caeteris  mulieribus  tradunt :  Joannes 
(m)  vero  de  Maria  Cleophae  habens  fer- 
monem ,  eamdem  cum  Maria  Virgine-y 
juxta  crucem  manentem  conftituit.  Hxc 
fcntiens ,  puto  Hieronytnus  (»),  haud 
fixus  in  priori  permanfit  fententia  ,  ut  ea- 
dem  fuerit  Maria  mater  Jacobi  cum_. 
Maria  Cleophae  .  Sed  quid  aic  in  fine  dif- 
putationis?  Verum  ,  inquit,  in  hac  parte 
contentiofum  finem  non  traho :  alia  fue- 
rit  Maria  Cleopbx ■■,  alia  Maria  Jacobi 
&  Jofeph  ,  &c. 

His  igitur  de  S.  Jofeph  fanftiffimae  Vir- 
ginis  fr/onfi  virginitate  ftabilitis  ;  jam  re- 
liquam  de  Verbi  incarnatione  ex  Evan- 
gelio  hiftoriam  profequamur .  Cxleftis 
nuncius  (  0)  Gabriel  Angelus,  ut  trepi- 
dantem  Virginem  magis  magifque  firma- 
ret  ,  ficque  affenfum  ejus  eliceret:  quod 
non  impojfibile ,  ut  ait,  apud  Deum  omne 
verbum  ,  recensde  Elizabeth  ejus  cogna- 
ta  exemplum  ,  ad  confirmandam  tanti 
facramenti  veritatem  adducens,  ait:  Et 
ecce  Elizabeth  cognata  tua  ,  dr  tpfft 
concepit  filium  in  feneclute  fua:  &  hte 
Mmm   z  men- 


<S)  Jofeph* 

anti/j.  lib, 
3.  eap.  2. 
6*4. 


LXVII. 


( h  )  Apud 
Eujeb.hjfi. 

lib.  5.  e. 
10.  &  1.6» 


(  i  ;  Eufei. 
hift.  lib.z. 
cap.  1. 


Fratres 
Domini 
ex  diver- 
fis  matri- 
bus* 


( k )  Math. 

27. 

(/)    Mar. 

15. 

(  m  )  Jan, 

19. 

(»  )  Hier. 
contr,  Hel, 
vid. 


LXVIII. 


(0)  Z,ue. 


460 


Baronii  Apparatus 


Joannes 
Baptifta: 
conce- 
ptionis 
tempus  . 


(a)Cbryf. 
in  Luc.i. 


LXIX. 
De  S.icer- 
dotio  Z.) 
chanx. 
(b)    Aug. 
injottn. 
traft.  49. 
Ambr.  in 
Luc.  1. 
Beda.   tn 
Luc.  1. 
Eutb.  in 
Luc.  1. 


(e)    Lev. 
15.23. 
Num.  %$. 


LXX. 


(  d  )    Luc 

21. 


»3« 


vienjis  efi  fextus  illi ,  qua  vocatur  fteri- 
lis  .  Haec  autem  de  conceptione  Joannis 
a  Gabriele  inculcata ,  quomodo  fe  ha- 
buerint,  idem  divinus  hiftoricus  Lucas 
Evangelifta  perpetua:  fcripturae  monu- 
mentis  commendavit.  Nos  autem  rem_. 
vulgatam  ,  omniumque  ore  verfatam,  fu- 
perfluumducimus  hic  defcribere  ;  fatis  ef- 
fe  putantes,  ejufdem  tempus  infinuare 
fecundum  a  nobis  inferius  initam  ratio- 
nem .  Anno  igitur  ab  Urbe  condita  fe- 
ptingentefimo  quinquagefimo ,  Coflf.  Sa- 
bino&  Rufo,  Olympiadis  centefimae  no- 
nagefimae  quartae  anno  primo,  Augufti 
Imp.  a  Triumviratu  inito  anno  trigefi. 
mo  nono ,  oftavo  Kalendas  Oclobris  , 
poft  aequinoclium  ,  folemnis  jejunii  tem- 
pore  («),  Joannes  Baptifta  eft  in  utero 
materno  conceptus;  cum  ejus  pater  Za- 
charias  facerdos  de  vice  Abia,  in  tem- 
plo  adolens  incenfum  ,  de  ejufdem  con- 
ceptione,  Angclo  admonente,  divinum 
accepiffet  oraculum. 

Quod  autem  ad  Zachariam  fpeclat:  ea 
in  primis  videtur  enodanda  qusftio,  An 
ipfe  re  verafuerit  fummus  facerdos,  fic- 
ut  a  compluribus  fummae  aucloritatis  do- 
cloribus(^)  communi  velut  quadam  con. 
fenfione  affirmarum  effe  fcimus  .  Inviti 
ad  haec  difquirenda  trahimur  ,  nec  ali- 
qua  perciti  altercandi  libidine  :  fed  quod 
ex  ratione  inftituti  ,  pro  veritate  eluci- 
danda  adverfus  quofcumque  obniti  ,  cum 
oportet,  neceffitate  quadam  inveniamur 
adftricli.  Qui  de  fummo  Zachariae  facer- 
dotio  fententiam  feclati  funt ,  ea  potiffi- 
mum  ratione  idfuaderefuntconati,  quod 
(  ut  dicit  LucasEvangelifta  )  ipfo  ad  ad- 
olendum  incenfum  in  templum  ingreffo  , 
populus  ftaret  foris  expeclans  ;  rati  nimi- 
jrum  Zachariam  adiilfe  ipfa  intima  tem- 
pli  adyta,  Sanfta  fanctorum ,  quae  femel 
tantum  in  anno  ipfum  folummodo  fum- 
mum  Pontificem  penetrare  fas  effet.  His 
refpondet  &  tempus  ,  quod  decima  die 
menfis  feptimi  fummus  facerdos  lege  divi- 
na(c)  in  Sancla  fanclorum  ingredi  ju- 
beretur  :  quoetiam  menfe  Zachariam  de 
conceptione  Joannis  ab  Angelo  efie  prae- 
monitum,  ea  quae  fuperius  diximus  ,  fa- 
cile  monftrant.  Haec  funt  quae  de  fum- 
mo  facerdotio  Zachariae  apud  quam- 
plurimos  certam  fidem  fibi  vendicarunt . 

Quam  vero  haec  fint  levia  ,  &  quam_. 
facillime  redarguantur ,  ea  quae  dicluri 
fumus  aperta  luce  fignificabunt .  In  pri- 
mis  eniminipfo  Luca(_f),  qui  hsc  fcri- 
bit ,  dicendi  morem  attendamus  oportet : 
nam  cum  ipfe  de  fummo  Pontifice  agit, 
non  Sacerdotem  fimpliciter ,  fed  Princi- 
pem  facerdotum  nominare  confuevit(e); 
cum  alioqui  de  Zacharia  longum  texens 
fermonem ,  eumdem  tantummodo  Sacer- 
dotemappellet .  Sed  quid  infuper  addit? 
quod  dum  fungeretur  munere  vicis  fuae, 
forte,  obtigit,  ut  incenfum  poneret.Por- 
rofunclionem  fummi  Pontificis  ,  ipfi  tan- 
tummodo  debitam  ,  forti  fuiffe  fubjeclam 


quis  dixerit;  cumea  folum  forte  confue- 
verint  definiri ,  quac  multos  haberent  fi- 
mul  competitores  ?  Sane  quidem ,  ficut 
unicum  erat  facerdotium  fummum,  ita 
neceffe  eft  nonnifi  ad  unum  fpeclare  po- 
tuifleejufdem  facerdotiifun&ionem.  Hanc 
inextricabilis  argumentationis  rationem 
vitare  conatus  Beda  (/)  ,  illud  affert, 
ut  fortem  cujus  meminit  Lucas,  non  ad 
incenfum  referri  velit ,  fed  ad  ipfam  fum- 
mi  facerdotii  inftitutionem  :  fed  nullo 
modo  hanc  interpretationem  .verbis  Evan. 
geliftae  convenirev  perfacile  quifque  ju- 
dicabit .  Reddam  ipfius  Evangeliftae  ver- 
ba  ,  quo  haec  manifeftiora  reddantur  : 
Faclum  efi  ,  inquit ,  cum  facerdotio  fun- 
geretur  in  ordine  vicis  fuce  ante  Deum  > 
fecundum  confuetudinem  ftcerdotii,forte  ex- 
iit  ut  incenfum  poneret  ingrefius  in  templum 
Domini ,  &c .  Sunt  haec  adeo  clara,  ut  nul- 
la  videantur  interpretatione  opus  habere  . 

Verum  quo  omnis  de  forte  facerdo- 
tii  tergiverfatio  convincatur;  dicimus  , 
nullum  certe  exemplum ,  neque  in  divi- 
nis  Scripturis ,  neque  apud  profanos  hi- 
ftoricos ,  qui  res  Hebraeorum  funt  pro- 
fecuti ,  inveniri ,  quo  vel  faltem  femel 
ad  hxc  tempora  fortecollatum  fuiffe  fum- 
mum  facerdotium  dici  poffit :  neque  cer- 
te  perditiffimis  Herodis  Regis  tempori- 
bus  ,  quibus  ,  ut  diximus  ,  facerdo- 
tium  venale  erat,  fummum  facerdotem 
fortedele&um  fuiffe  aliquando  reperitur  . 
Semel  tantum  nefas  contra  legem  prae- 
fumptum  fuit  (quod  Jofephus  (g  )  vehe- 
menter  deplorat,  qui  omnium  facerdo- 
tum  inftitutiones ,  ufque  ad  cladem  Hie- 
rofolymitanam  per  Titum  illatam,  recen- 
fet  )  quando  Vefpafiano  Judaeam  cutn 
exercitu  affliclante ,  ea  faclio  Judaeorum, 
quae  dicebatur  Zelotum  ,  csteris  praeva- 
lens,  vi  publica  depofito  reda&oque  3n 
ordinem  Anania  fummo  Pontifice,  (uccef- 
forem  forte  delegit,  quae  obtigit  homini 
ruftico ,  Phani  nomine  ,  cumftis  derifioni 
expofito . 

His  de  fortefacerdotii  confutatis,  jam 
reliquum  eft,  ut  de  ingreffu  Zachariae 
in  templum  ad  adolendum  incenfum  ,  & 
populo  foris  expeclantem ,  unde  de  fum- 
mo  ejus  facerdotio  falfa  dimanavit  opi- 
nio,  elucidemus  hiftoriam.  Philojudaeus 
(h)  qui  hoc  fxculo  vixit,  &  haec  de  qui- 
bus  agimus,  ob  oculos  habuit,  fcribens 
de  templi  altaribus  ac  facerdotalibus  fun- 
clionibus,  ait:  Tefiatur  lex  jubendo  po- 
tii  duo  altaria ,  matena  ,  loco  ,  ufqtie  dif- 
ferentia  .  Alterum  enim  e  faxis  collecli- 
tiis  impolitis  extruitur  in  atrio  juxta  tem- 
pli  veftibulum,  ad  immolandas  viclimas  : 
alterum  vero  aureum  fitum  eft  poft  primum 
velum  in  penetralibus  ,  nemtni  perfpicuum  , 
niji  facerdotibus  funclionis  fu<e  tempore 
caftitatem  fervanttbus  ,  quod  faftum  eft 
adolendis  odoribus  .  Haec  Philo  de  duobus 
altaribus,  quorum  alterum  in  atrio  pofi- 
tum  eratextraprimum  velum,alterum  in- 
tra  idem  velum  locatum  .  Porro  primum 

velum 


(f)  Bfdx 
mLuc.  l. 


lxxi. 


(Z  )}ofcpb. 
de  bel.Jud. 
lib,^.   f.J. 


LXXII. 


(h)  Yhih 
li.  dc  viti. 
offerenu 

De  teni- 
plo  &  lo- 
cisejus 
diftinclis  . 


ad  Annales  Ecclefiafticos 


46 1 


velum  nominat  refpectu  fecundi,  quod  S. 

f  *)  thhr.  Paulus  (a)  fecundum  velamentum  appellat; 

9'  intra  quod  erat  tabemaculum ,  quod  di- 

citur ,  Sancla fanclorum  ;  divina  vero  Scri- 
ptura(6)  utrumque  appellat  interius  ve- 


(b)  Ltvit. 


>r.  Exod.  jum  ^  exterjus .  idem  vero"  Apoftolus 
primum  quod  dicimus  velum  &  fecun- 
dum ,  nominat  primum  &  fecundum  ta- 
bernaculum  ,  ficque  ait :  Tabernaculum^. 
enim  faftum  efl  primum  ,  in  quo  erant  can- 
delabra  ,  &  menfa  ,  &  propofitio  panum  , 
qu<e  dicitur  Santta .  Tofl  velamentum  au- 
tem  fecundum  ,  tabernaculum ,  quod  dici- 
tur  Sancla  fanclorum ,  aureum  habens 
tburibulum^  &  arcam  teflamenii  circum- 
teclam  ex  omni  parte  auro ,  in  qua  urna 
aurea  babens  manna-,  &  vtrga  Aaron  , 
qux  fronduerat  ,  &  tabula  teflamenti ,  tir 
ttlia  .  His  ita  compojitis ,  in  priort  qui- 
dem  tabernaculo  femper  tntroibant  facer- 
dotes  facnficiorum  ojficia  confummantes  , 
in  fecundo  autem  Cemel  jn  anno  folus  Pon- 
tifex.  Haec  Paulus.  Ex  quibus  illud  ma- 
nifeftum  redditur,  populum  non  tantum 
a  fecundo  tabernaculo  ,  quod  erat  San- 
ila  fanclorum  ,  fed  a  primo  ,  in  quod 
tantummodo  intrabant  facerdotes,  fuif- 
fe  feclufum  ;  riam  (  quod  ait  Philo  ) 
nemini  erat  perfpicuum  ,  nifi  facerdoti- 
bus ,  nec  illis  femper,  nifi  functionis  fuae 
tempore .  Unde  dum  de  populo  ait  Lucas, 
quod  omnis  multitudo  populi  erat  orans 
foris  hora  incenfi ;  haud  dubium  liquet 
efle  intelligendum,  extra  primum  velum 
ipfam  conftitiffe,  Zachariam  autem  in- 
tra  ipfum  velum  ad  incenfum  adolendum 
ingreflum . 
IXXIII.  Haec  infuper  manifeftiora  redduntur  ex 
his  qua?  de  templo  ejufque  partium  ufu  , 
populi  ac  facerdotum  fedibus  diftincVis& 
(<■)  Jofepb.  ofificiis  in  hunc  modum  Jofephus  (c)  de- 
cont.  A-  fcribit :  Templum  quator  porticus  habuit 
pion.  Uh.  in  circuitu,  &  harum  Jingulce  propriam 
2'  fecundum  legem  babuere  cuftodiam  •  In  ex- 

ieriorem  itaque  ingredi  Itcentia  fuit  om- 
Terripii  &  mbus ,  etiam  alientgenis  ;  mulieres  tan- 
tum  menflruatx  tranfire  prohibebantur . 
In  fecundam  vero  porticum  cundi  Judai 
ingrediebantur  y  eorumque  conjuges  ,  cum 
ejfent  ab  omni  pollutione  mundte.  In  ter- 
tiam  mafculi  Judoeorum  mundi  exiflentes  , 
atque  purificati  .  In  quartam  autem  facer- 
dotes  ,  ftolis  indutt  facerdotalibus  .  In 
adytum  vero  foli  Principes  facerdotumy 
fropnaflola  circumamicJi .  Haec  Jofephus : 
quae  &  alibi  (d)  fufius  explicat  ,  cum 
templum  defcribit :  ubi  agens  de  primo 
tabernaculo ,  illic  menfam ,  candelabrum  , 
&  thuribulum  habens  tredecim  odorum 
fuffitum ,  pofita  refert.  Neque  quis  exi- 
( e )  HeW.  ftimet  unum  tantum  fuiffe  thuribulum 
9«  aureum  in  templo ,  quod  Paulus  (e)  po- 

^  pIV'    nit  m  fecundo   tabernaculo  ,  quod  dici- 
i;  ,.*?*.  tur  S«»fta  fanclorum . 

Plura  enim  fuiffe  thuribula  in  templo, 
eaque  aurea  ,  divina  Scriptura  (/)  plu- 
Zxod.  30.  ribus  in  locis  teftatur:  dicebaturque  al- 
37»  tare  tbymiamatis  ,  quod  erat  in  primo  ta- 


©fficio- 
rum  de- 
lcriptio 


(d)Jofepb 
de  bello 
Jud.lib.6, 
c.6. 


37.  3-  ReZ 
7.    1.  P*- 

ral.  c.  28. 


bernaculo,  intra  primum  velum  :  illud- 
que  ipfum  Lucas  (g  )  nominat  altare  in- 
cenfi ,  a  cujus  dextera  vifus  eft  Angelus 
Zachariae  .    Adolebatur  in  eo  incenfum  , 
inquit    Philo  (  h  )  ,  fummo  mane,  ante- 
quam  forishoftiae  immolarentur,  cum  lu- 
cerns  componerentur  ;  &  vefpere  ,  quan- 
do,  ut  ait  Scriptura    (')>    eaedem  col- 
locarentur.  Porro  cum  eflent  omnium  fa- 
cerdotum  vices  vigintiquatuor ,  olim  for- 
te  duclae  ,  illa  qus  erat  Abiae ,  ordinoi 
numerabatur  oftava  .   Attamen  non  me- 
diocre   inter  eas  fuifle    difcrimen,  licet 
ejufdem  muneris  eflent,  teftatur  Jofephus; 
(k)  qui  adeo  auctum  efifet  facerdotum 
numerum  refert ,  ut  cujufque  vicis  effent 
plufquam  quinque  millia  :  cumque  ad  in. 
vicem  fibi  (inguls  vices  ftatutis  tempori- 
bus  ad  minifterium  facrarum  funftionum 
fuccederent  ,  fortiebantur  inter  fe ,  qui 
in  extenori   altari  in  caedendis  viclimis 
miniftrarent,  quifve  intra  velum  incen- 
fum  adoleret :  at  non  facerdotes  tantum  , 
fed  &  inferioris  ordinis  miniftri  ipfi  per 
vices  fuccedentes  (  quod  fcribit  Philo/  ) 
fortiebantur  minifteria .  Ex  dicla  igitur 
occafione  Zacharias  facerdos  fortito  fa- 
cram  incenfi  adolendi  peregit  funciionem  . 
Etfi  ex  his  omnibus  fatis  fuperque  ap- 
pareat  Zachariam  facerdotem    folummo- 
•do,  &  non  fummum   Pontificem  extitif- 
fe  ;  ne  quis  tamen  remaneat  dubitandi  lo- 
cus  ;  ad  eam  rem  confirmandam  fatis  fuf- 
ficere  exiftimamus,  quod    Zacharias  mi- 
nime  adfcriptus  reperiatur  inter  fummos 
Pontifices,  qui  illis  vixere  temporibus  , 
quorum  catalogus    integer,  &  nulla  ex 
parte  corruptus   haclenus  extat ,   quem. 
Jofephus  (m)  exacle  contexuit  una  cum 
hiftoriis  Judaeorum  ;  habitaque  cujufque 
fucceffionis  ratione .  anno  quo  haec  con- 
tigerunt  Zachariae  ,    Matthias  Theophili 
Pontificatum  geffiffe   reperitur  ,  qui    Si- 
moni  fucceffit ;  ab  Aaron  quidem  ufque 
ad   Phani  ,   qui    intrufus  eft  a  Zelotis , 
tempore  Vefpafiani  Augufti ,  ad  duorum 
millium  annorum   fpatium   fervatas   effe 
inviolatas  publicifque   monumentis  con- 
fignatas  fucceffiones  Judaeorum   Pontifi- 
cum  ,  idem  Jofephus  (  «)  adverfus  Apio- 
nem  agens  ,  apertiffime  tradit,  dumait: 
Indictum  vero  integritatis  hoc  maximum 
efl  :  quia  Pontifices  apud  nos  a  duobus  mil- 
libus  annis  denominati  filii  apatre  con- 
fcripti  funt  &c.  Porro  eafdem  tabulas  ex 
antiquis  litteris  novas  fa?pe  effe  reftitutas 
&  exemplaribus  auclas  ,   teftatur ;  adeo 
ut  nec  tempore  cujufvis  cladis  acceptae  , 
eaedem  fucceffiones  aliquo  modo  deperdi 
potuerint .  Haclenus  de  Zachariae    infe- 
rioris  ordinis  facerdotio,   quo  quiderru 
magis  illu(tratur,quam  fummo  Pontifica- 
tu  ,  quippe  qui  his  temporibus  ab  Hero- 
de  contra  jus  fafque  ex  animi  fententia 
in  immeritos  conferri  confueviffet :  prs- 
ftatque  magis  Zachariam  Dei  facerdotem, 
quam  arbitrio  Herodis  Pontificem  dici. 
Jam  vero ,  unde  digreffa  eft ,  ad  Ga- 

brie- 


(g)  Luc.  r. 
De  xxiv. 

vicibus  . 
(  h  )  Philo 
lib.  de 
•vi.  ojfe- 
rend. 

(i)Exod.ja 
I.  Parttl, 
ccip.  24.' 


(k)  Jofeph; 
in  Vit* 
fua   in- 
frincip.  & 
cont.  A- 
pion.lib.z. 
Philo  libr. 
de  Mo- 
narc. 


( l )  Pbilo 
de  facird. 

honorib. 

LXXV. 

Zacharias. 
ordinis 
minoris 
lacerdos . 


'  (rn)  Jofeph' 
ciniicj.  lib. 

20.C.8.  &■ 

de  bello 
Jud.l.i.& 
feq.fpar- 
fim.  Colle- 
git  eos  N7- 
cep.  hifl.  I. 
2.r.i.4. 
&    N  icep. 
Epijc.Con- 
Jlantin.  in 
Chron. 
(n)Jofeph. 
adver.  A- 
pion.  /,2. 


lxxvi. 


4#£ 


Apparatus  Baronii 


De  vcrbi 
incarna- 

tione  . 


(a)Luc.  i, 


(b)   Hier. 
3*- 


LXXVII. 
(c)Lut.  i. 


De  civita- 
te  Juda  in 

montanis. 


(d)  ]ofue , 


ii. 


txxvm. 


brielis  nunclum  de  fublisni ,  ac  per  omuia 
infcrurabili  Verbi  incarnationis  myfterio, 
xevertatur  oratio  .  Cum  ille  omnia  non 
humanitus ,  fed  divinitus  eiTe  perficien- 
da,  fanctiflimam  Virginem  monuiiTet ,  ac 
cxemplo  cognatae  fterilis  Elizabeth  eam- 
dem  certiorem  reddidiffet ,  ac  firmalTet  : 
illa  haud  cunftata,  mira  animi  fubmiflio- 
ne  praebens  fuae  voluntatis  affenfum  ,  haec 
ait  (  a  )  :  Ecce  ancilla  Domini ,  fiat  mthi 
fecundum  verbttm  tuum  .  Moxque  fic  di- 
lapfum  eft  Verbum  in  uterum  Virginis  , 
ut  ex  ea  carnem  affumens  ,  quod  femper 
fuiffet ,  effe  non  defineret ;  unitaque  fibi 
indivife  &  inconfufe  humanae  naturoe  fub- 
ftantia ,  in  una  eademque  perfona  ex  dua- 
bus  naturis  unus  Chriftus  ,  idemque  per- 
feclus  Deus,  atque  perfeclus  homo,  in 
utero  virgineo  formaretur.  Novum  pla- 
ne  miraculum  ,  atque  adeo  inufitatum  , 
ut  (  quod  ohm  praedixerat  H;eremias  b  ) 
mulier  circumdaret  virum  :  fiquidem  uno 
eodemque  momento  conceptus  eft  Chri- 
flus,  perfeclus  Deus  &  homo.  Contige- 
runt  haec  Coff.  Cornelio  Lentulo  &  Va- 
lerio  MelTalino ,  Augufti  Imp.  anno  ab 
inito  per  menfes  fere  quatuor  Triumvi- 
rratu  ,  quadragefimo,  oclavo  Kalen.  Apri- 
lis  ,  eadem  die  qua  primus  homo  forma- 
tus  eft  Adam. 

His  peraclis,  fancViffima  Virgo  exurgensy 
( c  )  abiit  in  montana  cum  feflinatione 
in  civitatem  Juda ,  &  intravit  in  domum 
Zacharine  ,  6*  falutavit  FJiz,abetb  .  Ne- 
rno,  quamtumvis  fibi  videatur  fapiens, 
inftar  Juliani  atque  Porphyrii ,  divinum 
hiftoricum  S.  Lucam  Evangelifram  redar- 
guat  obfcitantiae  ,  quod  nomen  civitatis, 
quam  incolebat  Zacharias,  ad  quam  fan- 
cViflima  Virgo  feftinans  acceflit ,  non  ex- 
primat:  nam  fatis  expreflit,  dum  civita- 
tem  Juda  in  montanis  pofitam  ,  ibique 
Zachariamhabitare  fcribit:  ficqueobeam 
caufam  civitarem  facerdotalem  fuiffe  de- 
monftrans;  quaenam  effet,  cum  de  nulla 
alia  ambiguitas  poflit  oriri ,  antonomafti- 
ce  fignat .  Sed  ut  haec  clariora  reddan- 
tur,altius  neceffe  eft  hifloriae  principium 
petamus  .  Divifit  ex  inftituto  Moyfis  Jo- 
fue(rf)  tribui  Leviticae  filiis  Aaron  qua- 
dragintaocto  civitates  ad  habitandum_.  , 
eafdemque  non  fimul  pofitas ,  fed  quod  e 
caeteris  tribubus  effent  acceptae  e  diverfis 
Palseftinae  locis,  ubi  fingulae  degerent,  ab 
invicem  longioribus  interdum  fpatiis  fe- 
paratas  .  Cum  itaque  eafdem  civitates 
fortirentur  ;  prima,  qua?  egreffa  eft  for- 
te ,  data  eft  familiae  Caath  Levitici  ge- 
neris  ex  filiis  Aaron  ,  civitas  e  tribu  Ju- 
da,  quse  Cariatharbe,  aliter  vero  Hebron  , 
five  Chebron  eft  nominata  ,  pofita  (  ut  ea- 
dem  divina  Scriptura  teftatur)  in  monte 
Juda,  in  qua  quidem  regione  nulla  alia 
erat  civitas  facerdotalis  . 

Quanto  nobilior  caereris  Palaeftinoe  ur- 
bibus ,  Hievofolymis  exceptis ,  effet  haec 
civitas,  tum  ob  fui  antiquitatem  ,  tum 
etiam  ob  egregia  rerumgeftarum  monu- 


menta  ,  quandoquidem  ibi  habitavit  A- 
braham ,  unclus  eft  David,  ibiquecele- 
berrima  erant  fepulcra  Patriarcharum  ; 
poft  divinam  Scripturam  teflatur  &  Jofe- 
phus  (  e  )  hifloricus  ,  qui  haec  de  ejus  an- 
tiquitate  refert  :  Chebron  feptem  annis 
efi  antiquiur  ,  quamurbs  ALgyptt  Tants  . 
Et  alibi  (/)  haec  pluribus :  Cbebron  au. 
tem  indigenx  ferunt  non  ejus  terne  mo- 
do  civitatibus  ,  verum  etiam  JEgypti 
Mempbi  antiquiorem :  denique  bts  nnlle 
&  trecenti  ejus  connumerantur  anni :  hoc 
autem  narrant  Abraham  quoque  parenti 
Judceorum  fuiffe  domictlium  ,  pofteaquam 
Mefopotamtac  fedes  reltquit  ;  ejufque  po» 
fteros  hinc  ad  JEgyptum  effe  profeClos  : 
quorum  tiunc  etiam  monumeitta  extant  in 
eadem  civitate  peroptimo  marmore  Itbera- 
liter  fabrtcata .  Cernitur  autem  fexto  ab 
oppido  ftadto  arbor  maxima  terebinthus , 
eamque  memorant  ab  tnttio  mundi  creati 
nunc  ufque  durare.  Haec  Jofephus.  De  ea- 
dem  civitate  Hieronymus  (g )  his  ver- 
bis  :  AfcendttChebron,  htec  eft  Cariathar- 
be  ,  id  eft  oppidum  virorum  quatuor  ,  A- 
braham ,  Ifiac  ,  Jacob ,  &  Adam  magni  , 
quem  ibt  conditum  ,  juxta  Ubrum  Jefu  Na- 
ve  ,  Hebrcci  autamant ,  licet  plenque  Ca- 
leb  quartum  putent,  cujus  ex  latere  me- 
moria  mnnftratur  .  Et  alibi  idem  auftor  ' 
(b)  Eft  quercus  Mambre  juxta  Chebron  , 
in  qua  ufque  ad  cetatem  infantta  mece  & 
Conftantii  Regis  Imperium ,  terebinthus 
monftratur  pervetus,  &  annos  magnitudi- 
ne  indicans  ,  fub  qua  habitavit  Abrabam  : 
miro  enim  cultu  ab  Ethnicis  habita  eft  , 
&  velut  quodam  injigni  nomine  confecra- 
ta.  Haec  Hieronymus  . 

Qui  veroregionis  illius  loca  defcripfe- 
runt  (/)  vigintiduobus  milliaribus  Che- 
bron  ab  Hietofolymis  diftare  teftantur. 
Quomodo  autem  idem  Iocus  ,  quod  ibi 
fuiffet  quercus  Mambre,  ubi  tres  vifi  funt 
Abraha:  Angeli ,  qui  unum  adoravit ,  fum- 
ma  veneratione  a  Chriftianis,  Judaeis, 
pariterque  Gentilibus  haberetur ,  Sozo- 
menus  (  k  )  pluribus  fcribit  .  Sed  de  his 
nos  fuo  loco  deinceps  agemus.  Jam  ex 
dicVis  fatisfaclum  putamus  de  praetermif- 
fo  nomine  civitatis  :  nimirum  non  incu- 
riae  hiftorici  effe  tribuendum  :  cum,  quod 
diximus  ,  fuflicienter  eam  nominafle  vi- 
deatur  .  Erenim  cum  dicat  Zachariae  in 
illa  fedem  fuiffe  ,  conftat  facerdotalem 
fuiffe  civitatem  :  cum  vero  adjiciat  (/) 
in  montanis  Juda  fitam ,  Chebron  necef- 
fario  fignificatam  effe  apparet .  Unde  & 
certum  eft,  errare  illos,  qui  per  civita- 
tem  Juda  in  montanis  politam,  putant 
Hierofolymam  efle  intelligendam  :  nam 
non  eft  annumerata  inrer  civitates  facer- 
dotales  apud  Jofuo  (m)  Hierufalem,  quae 
potius  regia  erat  civitas,  quo  tantum  tem- 
pore  vicis  fuse  facerdotes ,  qui  in  fuis  ha- 
bitabant  civitatibus ,  accedere  confueve- 
runt.  Burchardus  (h)  autem  in  defcri- 
ptione  Terrae  fanclae  ,  domum  Zachariae 
fic  ponit  in  montanis  Judaese ,  ut  tamen 

ab 


De  Che^ 
bronciW- 
tate  facer- 
dotali . 

(e)Jofepb. 
cintiq.  /.5. 
c.x. 

(f)Jof^h. 
de  bello 
Jud.  /.5.C. 
7« 


(g  )  Hier. 

epill.ii. 


(h)  Hicr. 
dehcisHe- 
braicis  . 


LXXIX. 

( i  )  Apui 
Bcd.  de  lo- 
cis  fanctis 
c9. 


(k)   Sozorn. 
hijl.  l,i. 
Ci. 


Lucas  furt. 
flus   mu- 
nere    exa- 
cli  hifto- 
rici . 

(/)   Lvc  1. 


(>«)  Jvftte . 

XI. 


(n)  Eurch. 
par.i.  c.-j, 
$.68. 


ad  Annales  Ecclefiafticos 


453 


LXXX. 

De  facta 
defcripti- 
oncaQui 
rino. 


(a)  Luc.  1 

Jofephus 
redargui- 
tur  • 


(b)J«feph 
nntiq.  lib. 
17.  c.ult. 
&  i.i&.  c. 
j.Debcl. 
Jud.  l.i. 

(c)  Eufeb, 
bijler.  1.1. 


LXXXI. 

Novato- 
r  m    ve- 
fania    ex- 
ploditur . 


ab  Hebron  ,  feu  Chebron,  novem  leucis 
diftare,  eamdemque  non  in  civitate,  fed  in 
campeftribus  fitam  dicat:  atcerte  aucto- 
re  Luca  Evangelifta  ,  intra  civitatem  Ju- 
da  pofitam  fuifle  Zachariae  domum,  non 
in  campeftribus,  conftat.  Quae  autem  (  ut 
ad  rem  redeamus)  ibi  ea  falutatione  funt 
facla,  nempe  quod  infans  in  utero  Eli- 
zabeth  exultavit ,  fimulque  fanctificatus 
eft  de  Mariae  cantico  ,  fpirituque  prophe- 
tico,  Joannis  nataJi,  atque  Zachariae  re- 
cepta  loquela,  &  gratiarum  actione,  ex- 
aete  S.  Lucas  defcribit ;  ut  non  fit  opus 
aliquid  addere,  vel  verbis  aliis  recenfe- 
re  .  At  de  his  ha&enus;  jam  reliqua  pro. 
fequamur . 

His  enarratis  ,  mox  fubdit  Evangeli- 
fta  ;  FacJum  efl  autem  in  diebus  illis  ,  exi- 
it  ediclum  a  Cafare  Auguflo  ,  ut  defcri. 
beretur  univerfus  Orbis .  H<ec  defcriptio 
prima  facla  efl  a  Vrctfide  Syrix  Cyrino  : 
&  ibant  omnes ,  ut  profiterentur  ^Jinguli 
in  fuam  civitatem  ,  Afcendit  autem  drjo- 
feph  a  Caliltea  de  civitate  Kazaretb  in 
Judaam  ,  in  civitatem  David ,  qu<e  erat 
Betblehem^  eo  quod  ejfet  de  domo  &  fa- 
milia  David ,  ut  profiteretur  cum  Maria 
defponfata  fibi  uxore  prxgnante .  Haec  Lu- 
cas(tf).  At  quoniam  ,  etfi  non  interpre- 
tis  hiftoriographi  certe  fungimur  mune- 
re ;  noftri  efCs  putamus  officii  ,  ut  hsc 
ipfa  multis  perplexa  nodis  &  obvoluta 
obfcuritatibus  enodemus ,  ac  quantum 
vires  fuppetunt,  elucidemus .  Magna  fa- 
ne  urgenfque  eft  objeftio  illa  ,  quae  ex 
Jofephi  Judaei  hiftoria  (£)exoritur,  qua 
dicitur,  defcriptionem  factam  fub  Quiri. 
no  Pra?fide,  non  Herodis  tempore  quo 
ponitur  ab  Evangelifta  ,  immo  nec  fub 
regno  ejus  filii  Archelai ;  fed  poft  illum 
exaclum ,  novem  faltem  annis  ab  Hero- 
dis  interitu  contigiffe.  Mirati  fumus  ve- 
hementer  Eufebium  (f),  ad  confirman- 
dam  Evangelicam  veritatem  de  cenfu 
aclo  fub  Quirino ,  citaffe  didum  auclo- 
rem ,  quem  in  his  quae  ad  tempus  fpe- 
clant ,  contradicere  certum  eft  ;  ufque 
adeo,  ut  illius  affertione  hiftoriam  a  Lu- 
ca  confcriptam  in  dubium  revocari  fit 
neceffe . 

Sed  mfrum  in  modum  obftupuimus  ad 
novatorum  vefaniam,  dum  Jofepho  Ju- 
daeo  plus  tribuunt ,  quam  Evangelio  a 
Luca  confcripto:  quippe  qui  adeo  irre- 
fragabilem  effe  ducant  illius  hiftoriam, 
ut  potius  quam  velint  Jofephum  erraf- 
fe ,  dicere  non  erubefcant  ,  textum  E- 
vangelii  alteratum ,  vel  potius  adultera- 
tum,  eaque  verba  quibus  dicitur:  H<ec 
defcriptto  fafia  efl  a  Vrxfide  Syrice  Cyrt- 
no:  non  efle  Evangeliftae,  fed  alicujus  otiofi 
haec  fcribentis  in  margine,  eademque  in- 
de  irrepfifle  in  textum .  Sed  doceant, 
velim,  quando  fine  iifdem  verbis  a  Pa- 
tribus  idem  textus  citatus  alicubt  repe- 
riatur,  vel  fi  quis  Gra?cus  aut  Latinus 
codex  inveniatur  antiquus ,  in  quo  ea  ver- 
ba   defiderentur.  At  cum  (  ut  &  nunc 


habet  textus  )  femper  a  temporibus  A- 
poftolorum,  aeque  in  omnibus  Chriftiani 
orbis  Ecclefiis  ea  verba  in  Evangelio 
fint  lec5ta  ;  quae  tanta  temeritas  &  impu- 
dentia ,  ut  ea  velint  expungi  ?  Inepta 
prorfus  eft  illa  refponfio,  qua  dicitur , 
eo  tempore  quod  fcribit  Lucas,  promul- 
gatum  effe  ediftum  de  Orbis  defcriptio- 
ne  ;  fed  ob  ingruentia  bella,  quibus  Pa- 
laeftina  vexata  eft ,  poft  decimumquartum 
annum  cenfus  exactionem  effe  dilatam  . 
Digrta  rifu  potius  quam  confutatione  fen- 
tentia:  cum  conftet  his  temporibus  nul- 
lo  gravi  externo  bello  vexatam  fuifle  Pa- 
loeftinam,  regnante  Herode  ,  &  Archelao 
poft  ipfum  :  fed  ex  ipfius  Evangeliietiam 
refellitur  verbis ;  quibus  dicitur  ,  quod 
ibant  omnes ,  ut  profiterentur  ,  finguli  in 
civitatem  fuam  ;  nec  aliud  erat  ipfa  pro- 
feffio  ,  quard  cenfus  folutio ,  ut  docet  Ju- 
rifconfultus  (d  ). 

Verum  quid  tam  magnum,  tam  no- 
vum  &  inufitattim,  immo  quid  tam  ve- 
rum  &  frequens,  quam  fi  dixerimus  Jo- 
fephum  effe  hallucinatum  ?  Quid  ,  inquam, 
tam  magnum?  cum  certe,etfi  nulla  fubeffet 
ratio  eum  erroris  arguendi ,  Evangeliftae 
quidem  aucloritas  fatis  fuperque  fit  ad 
quantumlibet  teflatam  &  obfignatam., 
probatamque  ejus  opinionem  infringen- 
dam .  Sed  haec  apud  Chriftianos  :  quid 
fi  de  his  agendum  effct  cum  Gentilibus, 
qui  non  obediunt  nec  credunt  Evange- 
lio?  certe  nec  in  re  tanta  eorumderru. 
arbitrium  fubterfugerem  .  Quis  enim , 
licet  Ethnicus  ,  veri  tamen  amator  & 
aequus  judex ,  cum  de  veritate  hiftoriae 
quaeritur,  non  majorem  putet  efle  adhi- 
bendam  fidem  illi  qui  propinquior  illis 
temporibtis  fuerit ,  cujus  fides  adeo  fin- 
cera  probetur,  ut  numquam  erraffe  re- 
perin  poffit ;  quique  vitae  integritate  fic 
polleat,  &  veritatem  colatj  ut  pro  ea 
millies,  fi  liceret,  vitam  profundere_» 
non  recufet?  Sane  quidem  his  omnibus 
&  mille  aliis  partibus  Lucas  Evangelifta 
Jofepho  hiflorico  praeftat ,  &  maxime  an- 
tecellit.  Sed  quid  amplius  ?  Non  eft  o- 
pus  ut  modo  ex  Ethnicis  aequum  judi- 
cem  interpellem  ;  cum  diu  ante  haec  ju- 
dicarit  perditiffimus  ille  Chriftianorum 
hoftis  Julianus  Apoftata(e),  dum  Lu- 
cae  citat  teftimonium  de  defcripto  Chri- 
fto  una  cum  Maria  &  Jofeph  fub  Quiri- 
no.  Sed  miflis  his ,  ad  rem  propofitam 
redeamus . 

Quid,  inquam,  tam  novum  &  inufi- 
tatum,  ut  Jofephum  in  his  erralfe  di- 
xerimus ;  cum  &  alias  faepe  eumdem  in 
diverfos  lapfum  efle  errores ,  nemo  non 
dixerit?  Ad  quod,  ne  longe  petita  ab 
his  adducamus  exempla,  accipe  illud  in 
primis  ,  quod  ipfe  in  locis  citatis  de./ 
Antiquiratibus  Judaeorum  (/)  profitetur  : 
poft  exaclum  Archelaum  e  regno,  Qui- 
rinum  effe  miffum  in  Syriam  ac  Judaeum 
populum  cenfuifle,  idque  incidiife  dicit 
(g)iT)  annum  trigefimum  feptimum  poft 

de- 


(d)  Lib.i. 

&feqq.jf. 
de  cenjib. 
LXXXII. 
Jofephi 
hiftoria 
infima 
collata_ 
cum  E- 
vangelio . 


(1?)  Afut. 
Cyril.  A- 
lcx.  lib  6. 
contr.  Jul. 

LXXXIII. 


(/)   /<" 

feph.    an- 

tiq.lib.ij. 
cap.  ult. 
&  lib.  2. 
cap.i. 
(g)  Jofeph. 
antiq.  lib, 
18,  c,  3. 


4<?4 


Baronii  Apparatus 


Alius  Jo.  deviftum  a  Caefare  Augufto  in  Acliaca_» 
iephi  er,  pugna  M.  Antonium.  Verum  fi  haec  ad 
ror*  exa&am  temporum  rationem  referas,  fal- 

fa  effe  proculdubio  invenies  :  nam  fi  nu- 
meres  annos  qui  intercurrunt  ab  Acliaca 
pugna,  quae  contigit  Augufto  tertium  & 
(x)    D/o  Meffala  Coff.  (  a)  annos  effe  quadragin- 
iib.  50,       ta  colhges  .   Dum  etiam  in   Iocis  nuper 
citatis  meminit  deejufdem  Quirini  Con- 
fulatu ,  quafi    de  re   admodum    recenti , 
Faftos  Confulares  eum  ignoraffe  certum 
eft  :  nam  Quirinum  una  cum  j^miliano 
collega  ante  annos  vigintiduos  Confula- 
tum  geffiffe,  eft  exploratiffimum. 
txxxiv.        in  quarn  praeterea   abfurda  &  porren- 
tofa  mendacia  incidat  neceffe  eft,  qui  de 
annis   Herodis  regis  inconfulte  nimis  Jo- 
fepho  fidem  adhibendam  putarit :  ex  fo 
ipfo  quifque  poterit  perfacile    intellige- 
ie,  dum  obitum   Herodis   ipfe  recenfet 
biennium  ante  Chriflum  natum :  adeo  ut 
ca  ratione  non  tantum  quae  S.  Lucas  de 
Herode    fcribir,    fed    &  qua»  Matthaeus 
(l)  Mattb,  (b)  narrat,  f\  Jofepho  demus  aures ,  fi- 
**  de  careant  (quod  nefas  eft  diclu  )  necef- 

T  ,  ,.  fe  fit.  Verum  eumdem  auclorem  in  an- 
cnorrnes  '  n's  regni  Herodis  computandis  effe  mirum 
pandun-  *n  modum  hallucinatum ,  adeo  ut  novem 
tur  erro-  annos  numerare  praetermiferit,  ex  fuis 
res.  ipfius  fcriptis  aperta  luce  paulo  inferius, 

cum  agemus  de    tempore    natalis  Chrifti 
aperiemus ;  ut  nullus  de  ea  re  (  ni  falli- 
mur)  dubitandi  locus    relictus  videatur. 
Quanta  eft  infuper  in  eodem  auclore  in- 
conftantia,  dum  anno    decimofexto    He- 
rodis  Regis,  Varum  fuiffe  Praefidem  Sy- 
(.<•)  jofcph.  r-]X  tracjir  (c);  poftea    vero    ait,  eum 
a»tiq.m.  fQCCefnnre  Sentio    Saturnino,   anno  ante 
13".  &lib.  ip""us  Herodis  obitum  ;  cum  inter  utrum- 
17!  t»pn\  Hue  temporis  fpatium    anni    intercurrant 
faltem  viginti?  nec  eft  quod  poffit  dici, 
eumdem  Varum  iterum  eo  miffum  ,  cum 
nec  ipfe  Jofephus,  nec  alii   id  teftentur. 
Haec  dicla  fint  adverfus  eos  qui  tanti  fa- 
ciunt  ejufdem   hiftorici    teftimonium,   ut 
ejus  caufa  Evangelicam   veritatem   non_ 
vereantur  impudenter  nimis   adducere  in 
controverfiam,  &  dubii  judicii  lance  fu- 
fpendere  .  Verum  quo  eadem  ipfa  Evan- 
gelica  veritas  fua  firmirate  fubfiftens  ,  ma- 
nifeltior   habeatur ;   operaepretium  duxi- 
mus  fucceffionem  Syriae  Praefidum  ex  an- 
tiquis  probatifque  hiltoricis  comparatam, 
a  tempore  regni  Herodis,  ufque  ad  Au- 
gufti  Imperatoris  obitum,  hic   intexere; 
qua  etiam  non  Jofephus  tantum ,    fed  a- 
lii ,  qui  eamdem    aliter  confixerunt  er- 
yoris  redarguantur  . 
LXXXV.       cum  decretum  effet  ex  Senatufconful- 
,J°e    Ju-  to  Judaeorum    regnum  Herodi ,    &  illud 
fidibu/.*"  invafiffet    Antigonus  (d)  :  ab   Antonio 
(ti)jofiph.  res  Orientales    adminiftrante    Cajus  So- 
hb.  14.   *  fius    Syriae   Praefes   creatus  eft  :  id   qui- 
'.  17.         dem  ipfe  Jofephus    &    Dio  (e)    teftan- 
(0  Diohb.  tur.  Contigit  (  ut  idem  Dio  tradit)  So- 
*9'  fil  frrfettura  fub    Confulatu   Claudti  & 

Horbani ,  anno  ab    Vrbe  condita-feptin- 
gentejimo  dectmo  fepttmo .  Sojio  efi  fubm 


rogatus  Q.  Didius   quem  autlore  Ditu 
ne  (/)  conftat  prafutfte   Syrta  faltenu,  [Q  ^ 
ttfque    ad   tempus   Atliacx  pugnxy  qua  //•,,»,, 
fafta  eft  anno  ab  Llrbe  condita  feptingen- 
xefimo  vigejimoquarto  ,  quando  eodem  au- 
(iore  liquet  Auguftum  parta  vitloria  ve- 
niffe  in  Syriam  .  Huic   eft  fuffefius  Mef-  .         ^ 
/*//*,_  ciijus  &  Dio  (g)  meminit :    bic  «Jj,-fc,,„ 
prxfuijfe  videtur  ufque  ad  annum  ab  JJr- 
be  condita   feptingentefimum  trtgejimuitt^. 
primum ,  quando  M.  Agrippa  tam  Syriat 
quam  toti  Orienti  prxficitur ;  qui  (  ut  i- 
dem  teftatur    Dio    h  )  eft  revocatus  an-  jj  .J    Dt0 
no  ab  Urbe  condita  feptingentefimo  trige-  "!'    cm' 
JimoterttOy  quo  ipfe  Augujlus  in  Syriam 
profetlus  reperitur  (i)   ubt  manfit  fal-  J*J  idem^ 
tem  triennii    temporis   fpatio ;    nam  fub      '  J^* 
Confulatu  Sentii  Saturnini  adbuc  agebat 
in  Oriente\  componens  res  provinctarum , 
ut  teftatur  Vellejus  Paterculus  ,  circum- 
ferens ,  ut  ait ,  orbi  terrarum  prcefenria^. 
fua  pacis  fuce  bona  .  Anno  vero  urbis  fe- 
ptingenteftmo  trigefimo  oflavo  ,  iterum  iU 
lo  redtit ,  ac  tenuit  ufque  ad  annum  fe- 
ptingentefimum  quadragefimum   primum  . 
Hsc  ex  Dione  (k);  cui  confentit  Jofe-  ( * )    Dia 
phus  (/),  dum  ait   Agrippam  prsfuiffe  '(V  l^e'pb 
Orienti  annis  decem  ;  putamus  tamen  di-  a„/iq\  tf 
latum  magiftratum  Agrippae  ufque  in  fe-  I0.c.6.'ir> 
quentem  annum  Urbis  feptingentefimum  fin. 
quadragefimum  fecundum,  quo  anno  Con- 
fulatum  geffit  una  cum  Valerio    Meffala 
Quirinus  :  quo  perfunclo  magiftratu ,  e- 
umdem  Quirinum  effe  miffum  in   Syriam 
Praefidem,  fatis  annuere  videtur  Tacitus, 
(m)  dum  agens  de  ejus  funere  ,  poft  con-  (m)  Tac't> 
fulatum  mox  debellaffe  ,  inquit,  per  Ci-    3*  "*"** 
liciam    caftella   Hemonadenfium ,  ac  fic 
infignia  msruiffe  triumphi. 

At  dubium  non  eft  ,  illos  confueviffe  s"Sffio' 
in  provinciis  bella  gerere,  qui  illis  prae-  pnrfidum 
effent  Proconfules,  five  Praefides  :  nec  ul-  synac  . 
la  dubitatio  eft,  fub  provincia  Syriae  Ci- 
liciam  effe  redadtam :  quibus  rationibus 
fateri  opuseft,  Quirinum  in  Syriam  Prae- 
fidem  miffum  efTe  poft  fuum  Confulatum, 
anno   ab   Urbe   condita  feptingentefimo 
quadragefimo  tertio.  Poft  ipfum  vero  fub- 
rogatos  putamus,   quos  fcribit  Jofephus, 
(n)   Sentium    Saturninum  ,   &    Volum-  (»)Mepb- 
nium  ;    quorum  pra?fecluram  diuturnio-  a"'"?'  "** 
remfuiffe,  idem  auclor   teftatur.   Anno  IfX^a. 
vero  ab    Urbe   condita   feptingentefimo 
quadragefimo   oclavo    praeficitur    Syriae , 
totique  Orienti  C.  Caefar ,   Augufti  filius 
adoptivus :  quo  defunclo  ,  nullus  alius  fub- 
rogatus   reperitur,  nifi  qui  ab    Evange- 
lifta  ,    (0)   recenfetur  ,  idem   qui  fupra  (o)Lue.  z. 
Quirinus  ,  idemque  diclus  Cyrinus  ;  quem 
praefe^um    tunc   Syriae  ,    ea  quae  de  eo- 
dem  Quirino  citato  loco  fcribit  Tacitus, 
perfuadc;nt,  dum  ait  ,  proficifcenti  diclo 
C.  Cxfari  ad  bellum  Armenicum,   quan- 
do  diximus   ex    Dione    (  p )   &   Vellejo  [)]„ 
Paterculo,  Syria:  fimul  &  totius  Orien-  Romj.^t, 
tis  illi  cr  ditam  praefecluram ;  datum  in-  &velle-  ' 
fuper  fuiffe   eidem   adhuc   adolefcentulo  jus  bifl. 
necdum  vigefimum  annum  agenti  reclo.  «<"». 

rerja 


ad  Annales  Eccleflafticos. 


455 


Vio  1, 


(b)  Jofeph. 
mntiq.  I. 
l8.r.?. 

rxxxvn. 
Judafi  fse- 
pe  ccnii  . 


(c)    Cic. 

«rat.pro 

Hacco  . 

(d)Jof. 

/tnttq.  I. 

14.  r.8.  i» 

fin. 

(  e)  Amm. 

I.14.  Aug. 

de  Civit. 

Vetl.iS.c. 

4$.Hier.in 

D.til.c.q. 

(f)  Czfar 
in  com.  de 
hellociv.l. 
3.&Jof. 
Antiq.  I. 
14.  c.17. 
(g)Dio 
hifl.  Rom. 

/.39. 

(h)  Epiph. 
;»  Pan.r. 
hs.ref.   51. 

(i)Epiph. 
fis.ref.   51. 
Jofeyh.  an- 
tiq.  &  de 
heliojud, 
&  alii  . 
LXXX- 
VIII. 
Diutur- 
niorcs 
Syria: 
prxfides  . 


*cm  eumdera  P.  Sulpitium  Quirinum .  II- 
lo  vero  (  ut  ex  Dione  diximus)  in  pro- 
vincia  defunclo,  cum  nulius  alius  fubfti- 
tutus  legatur ,  Quirinum  remanfiffe  Syriae 
Praefidem  ,  nulla  debet  efle  dubitatio. 
Hic  autem  habuit  fuccefTorem  Qtaintili- 
um  Varum ,  quem  eodem  aufiore  (a) 
conftat  manfifie  in  eo  magiftratu  ufque 
ad  Confulatum  Sulpitii  Camerini  ,  &  Pop- 
paei  Sabini  ,  anno  Chrifti  Redemptoris 
noftri  undecimo.  Cui  non  Quirinns  ,  ut 
Jofephus  habet,  fed  M.  Ambivius  eftfub- 
rogatus ;  nifi  veiimus  dicere ,  eumdem 
Quirinum  adhuc  tertio  in  Syriam  Praefi- 
dem  miffum .  Ambivio  autem  eft  fufteclus 
Annius  Rufus,  cujus  tempore  (  ut  idem 
Jofephus  (b)  teftatur)  Oclavianus  Au- 
guftus  mortuus  eft :  haclenus  de  fuccef- 
fione  Praefidum  Syriae  . 

Qiiod  autem  fpe<5tat  ad  cenfum  per 
Quirinum  in  Judaea  aflum  :  fi  ad  hiftori- 
cam  veritatem  indagandam  ipfius  Luck 
verba  penfemus ,  cognofcemus  non  fe- 
mel  tantum  ,  fed  irerum  actum  efle  fub 
eodem  Praefide  cenfum .  Sic  enim  ait : 
Ucec  defcriptio  prima  facla  eft  a  Prcefi. 
de  Syri<e  Cyrino ,  &c.  Quod  primam  di- 
xit ;  nemo  prudens  intelliget,  tunc  pri- 
mum  cenfos  fuiffe  Jud«eos,  atque  reda- 
&os  fub  tributo ,  factofque  Populo  Ro- 
mano  vecligales  .  Siquidem  Ionge  antea, 
fub  Confulatu  Ciceronis  &  Antonii ,  Pom- 
pejus  eos  domuit ,  &  tributum  ab  eis 
exegit:  idque  ipfe  Cicero  (c)  in  primis 
teftatur;  id  Jofephus  (</)&alii  (e).Ne- 
que  id  femel  factum  eft:  nam  eumdem 
Pompejum  (  ut  auclor  eft  Csefar  f)  tem- 
pore  belli  civilis  a  Regibus,  Dynaftis  & 
Tetrarchis  Afiae  totius  &  Syriae  ,  fub  qua 
continebatur  &  Palacrtina,  conftat  ingen- 
tes  pecunias  corrafiffe :  quin  etiam  au- 
flore  Dione  (g)  fcimus  ,  &  Gabinium 
Syriae  Prsfidem  tributum  Judaeis  impe- 
ralfe  :  hoc  ipfum  &  Caifium  &  caeteros 
facVitalfe,  qui  poft  fucceffeiunt  Praefides 
Syriae  ,  certum  eft  ;  ac  viginti  novem  an- 
nis  Judxos  Romanis  tributa  pependiffe, 
antequam  Antipater.  Herodis  pater ,  Ju- 
doeae  procurator  a  Romanis  inftitueretur  , 
nec  poftea  umquam  celfaffe,  tradit  Epi- 
phanius  (  h)  .  Nec  ,  licet  ea  provincia  a 
Romanis  Herodi  ac  cxteris  Regibus  con- 
celfa  effet,  defiit  tamen  aliquando  tri- 
butum  folvere  :  quod  ex  Evangelio  etiam 
teftatum  habemus,  cujus  audtoritate  com- 
pertum  eft,  eofdem  Judsos  tempore  He- 
rodis  Regis  Roman.  Imperatori  cenfum 
perfolvifle ;  perfeveraffeque  ufque  ad  Vef- 
pafiani  tempora,  ejufdem  penfitationem  , 
omnes  (  /  )  aeque  affirmant. 

Quod  igitur  ab  Evangelifta  ea  defcri- 
ptio  a  Quirino  prima  facra  dicitur :  non 
fic  (  ut  vidimus  )  eft  accipiendum ,  ut  tunc 
ptimum  Judaei  fuerint  defcripti  atque 
cenfi :  fed  primam  dixerit  refpeclu  fecun- 
dae  fub  eodem  Praefide  faclae,  more  Ro- 
mano ,  quolibetluftro  cenfendopopulum. 
Nec  quis  fubinde  exiftimet  impoffioile  , 
Apparatus  in  Baronium 


ut  tam  diuturno  tempore  Quirinus  fue- 
rit  in  provincia  .  Nam  &  Qumtilium  Va- 
rum  longe  majori  annorum  numero  eam- 
dem  adminiftrafle,  Jofephus  (k)  u-fta- 
tur .  Rurfumque  fub  Tiberio  Augulto 
Valerium  Gratum  in  eadem  fun&ione  un- 
decim  annos  exegifle  ,  Pilatum  annos  de. 
cem  (  ut  de  caetens  taceam  )  idem  au&or 
affirmat  (/)•  Sed  nec  id  dici  patiturjo- 
fephus  ,  dum  fcribit  (m)  ,  his  temporibus 
Varum  Praefidem  Syriae,  &  Sabinum  pro- 
curatorem  Judaeae  praefuiffe,  &  ufque  ad 
finemregni  Archelai  in  eo  munere  perdu- 
rafle  :  nifi  dixerimus  eodem  tempore  tres 
fuilfe  inmagiftratu  ,  Varum ,  Quirinum, 
&  Sabinum,  ficutnuper  ante  hos  totidem 
eafdem  adminiftrabant  provincias  ,  Sen- 
tius  Saturninus,  Volumnius  ,  &  Peda- 
nius ,  nam  ait  (»)  :  Praefederunt  autem  re- 
clores  ,  quibus  a  Caefare  fcriptum  fuerat, 
Saturninus  &  Pedanius  Legati,  &  cum 
his  Volumnius  procurator .  Horum  duo  , 
primus  &  ultimus,  alibi  ab  eodem  auclo- 
re  (  0  )  funt  Praefides  Syris  appellati  ;  fed 
verius  eft,  ut  paulo  inferius  demonftrabi- 
musjjofephum  erralle:  qui  enira  femel 
ab  his  quae  funt  temporis  deviat  ,in  alios 
fimul  errores  adduci  neceffe  eft  :  praeter- 
jniffis  enim  ab  eo  novem  annis  regni  He- 
rodis,  portentofos  inde  neceife  eiie  fequi 
errores  manifeftum  eft  . 

Sed  Tertullianum  (p)  interim  audia- 
mus .  Agens  ipfe  pro  veritate  carnisChri- 
fti  adverfus  Marcionem,  ha?c  ait:  Sed 
&  cenfus  conjiat  aclos  fub  Augufto  ,  nunc 
in  Judcea  per  Sentium  Saturntnum ,  apud 
quos  genus  ejtts  inquirere  pottttffent ,  Hsec 
ille  .  Sed  quid  eft-,  quod  dicit ,  nunc  ? 
quid  infuper,  quod  per  Sentium  Saturnt- 
num  ait  cenfus  exaftos?  Sed  jungamus 
his  ,  quae  rurfus  de  eodem  cenfu  infe- 
r-ius  habet  his  verbis  (q):  Kemo  facile 
ignorari  de  genere  potuijfet ,  vel  de  re- 
centtbus  Auguftianis  cenfibus  adhuc  tunc 
fortajfe  pendentibus .  Haec  Tertullianus: 
feabrofus  plane  locus,  nec  facile  fupe- 
randus.  Minime  enim  placet  quod  dici- 
tur  (/•),  Quirinum  per  Sentium  Satur- 
ninum  egiife  cenfum  in  Judxa  :  nam  qui 
fuerint  Saturnini  collegae  in  adminiftra- 
tione  provinciae  ,  jam  nuper  vidimus . 
Rurfus  praefeclura  Saturnini  nullo  pafto 
ad  Chrifti  tempora  potuit  pcrveniffe ; 
cum  poft  eum,  ufque  ad  Quirinum  ,  prae- 
fuiffe  illic  ad  multos  annos  Quintilius 
Varus  dicatur.  Nec  putodicendum  ,  Qui- 
rinum  Praefidem  ad  exigendum  cenfum 
ufum  fuifle  adminiftro  eodem  Varo,  quem 
conftat  ampliflima  Confulatus  dignitate  , 
non  ,  ut  Quirinus,  femel  tantum  ,  fed 
fecundo  auclum  (s);  primum  una  cum 
eollega  Vefpillo ,  fecundo  una  cum  JE- 
lio  Cato  :  indignumque  prorfus  haberi, 
Ut  Varus  fuerit  Quirini  minifter. 

Sed  de  his  acluris ,  illud  in  primis  vi- 

dendum  eft :  Cur  dum  agit  Tertullianus 

de    cenfu ,    in  quo   defcriptus  eft  Chri- 

ftus ,   non  potius  Evangelii   aucloritate 

N  n  n  di- 


(  k  )  Colli- 
gitur  ex 

Jofeph.nu- 
merando 
tempur  in- 
greflus    & 
egrefius  . 
(l)Jofeph. 
antiq.  I. 
18.  c.$,& 
tod.  f.j. 
(m)Jofeph. 
antiq.  /• 
i8.fii. 
de  bel.Jttd, 
l.%.  c.i. 
(n)  Jofeph. 
debtllo 

Jud.  l.l.Cm 

17« 

(0)  Jofeph, 
antiq*  U 
16.  c.  13. 


lxxxix. 

De  cenfit 
fub  Satur- 
nino . 
(p)  Tert. 
adzi.Marc. 
/.4.  f .19, 


(q)  Idem 
eod.  c.$6. 


(r)  Tamel, 

ibinot, 

176. 


(t)    Tafl. 
Conf.  Pan- 
vin.ex  Di- 
one  &  a- 
liis  colle. 
cli. 

xc. 


466 


Baronii  Apparatus 


(a)  Tert. 
I,  de  carne 

Cbrifii . 


(b  )  Lalt. 
l.^.c.  i. 

Ter'ullia- 
ni  locus 
difficilii- 
mu  elucU 
datur. 


xci, 


(c)  Tafii 
Panvinii 
ex  Dione . 


dicat  a  Praefide  Syriae  Quirino  fuifle  exa- 

cTum  ?  Agebat  illeadverfus  hxrefiarcham, 

qui  non  recipicbat  Evangeliftam  de  Chri- 

fti  carne  Ioquentem  (a  )  :  unde  non  adeo 

mirandum ,  fi  pofthabito   Evangelio  Lu- 

cae,  cui  (ut  jam  dixi  )   non   credebat , 

provocat  ad  Romani  archivi  cenfuum  an- 

tiquas    tabulas  .    Sed  cur   potius   (  foite 

quifpiam    fcifcitabitur )  acTum   dicit  per 

Saturninum,  quam  per  Quirinum  ?  Sifte, 

quaefo,    parumper   &    attende  :    n^m  in 

auclore  qui  eft  in  eloquendo  (ut  &  do- 

cte    quidem  LacTantius  (b)   refert )    pa- 

rum  facilis,  minus  comptus,  &  multum 

obfcurus  ,    non    tantum   ipfius   orationis 

periodi  atque  fententiae  ,  fed  fingula  ver- 

ba,  ac  dicTiones ,  funt  omni  ftudio  exa- 

minanda.  Quid  enim  quod   cum  de  eo- 

dem  cenfu    agit,  diverfo  admodum   uti- 

tur  loquendi  genere?  Dum  enim    Satur- 

rini    interponit  perfonam,    fic  ait:  Cen- 

fus  cnjtat   aclos  nunc  tn  Judtea  per  Scn- 

iium  Saturntnum .  Cum  vero  de  Saturni- 

lio  tacet,  mutans  ftylum,  his  utitur  ver- 

bis  :   Kemo  factle  ignorare  de  genere  po- 

tutfiet ,  vtl  de  recenttbus  Augujtiants  cen- 

Jibus    adhuc    tunc  fortajje   pendenttbus  . 

Quorfum    hic  dicit  ,   tunc  f   illic    vero, 

nunc?  quodque  hic  ait,  Adhuc  fortafe 

pendentibus  ,  inibi   vero  Conflat  exaclos  ? 

Ivjea   quidem   fententia  ,    quam   volens 

libenfque     eruditorum    quorumcumqu^ 

cenfurae  fubjicio,   Tertullianus  cum  non 

fatis   exploratum   haberet  ex  Luca  Evan- 

gelifta  de  Chrifto  nato ,  cum  Jofeph   & 

IVlaria  venirent   in   Bethlehem  :  an  ante 

abfolutam    defcriptionem    natus ,    atque 

tfic    defcriptus    fuerit ,  nec  ne :  ut  in  re 

dubia ,    illis   utitur  verbis  :  Adhuc   tunc 

fortajfe   pendenttbus  .  Porro  ne   ob  eam 

caufam  eluderetur  tota  illa  argumenta- 

tio,  de  probanda  ex  parentibus  in  cen- 

fu  defcriptis  veritate  Chrifti  carnis  ,  ar- 

-gute  ad  cenfum  fequenti  luftro  peraclum, 

in  quo  necefte  fuit  tam  Chriftum  ,  quam 

qui   dicebantur  pater  &  mater  ejus,  de- 

fcribi ,  provocat  Marcionem  :  eoque  fen- 

fu  accipienda  illa  verba  :  Aclos  nunc  per 

Sentium  Saturninum:  ac  (i  diceret,  exa- 

clos  poftea  .   Contigit    enim  fequens  lu- 

ftrum  ,  quo  (  ut   diximus)   more  Roma- 

rio  cenfus  agebatur,  fub  Confulatu  ejuf- 

dem  Sentii  Saturnini  &  iEIii  Cati  (c)  , 

poft  annos  quinque  a  Chrifto  nato ,  fe- 

cundum    quod  ipfe  numerat  Chrifti  an- 

nos .  Nam  cum   ipfe  dicat  agens   adver- 

fus  Judaeos,   fupervixifte    Auguftum   an- 

nos  quindecim ,    ex   quo  natus  eft  Chri- 

ftus;  fane  quidem  Confulatum  Sentii  Sa- 

turnini  incidere  in  annum  quintum  Chri- 

fti ,  certum  eft  .  Sicque  quod  dicit  cen- 

fus  aclos  nunc  in  Judaea  per  Sentium  Sa- 

turninum  ,  idem  eft ,  ac  fi  diceret,  cen- 

fus  aclos  poftea  in  Judara  fub  Confula- 

tu  Sentii   Saturnini:  Confulnm  enim  no- 

minibus  folitas  cenfus  cujuflibet  tabulas 

notari  nullus  eft  qui  nefciat .  Nec  qui. 

dem  in  Tertulliano  magis  propriam  lo- 


cutionem  excultioremquc  dicVionem  re« 

quirendam  effe,  qui  cjus  leftioni  eft  af- 

fuetus ,  haud  difficulter    judicabit.  Nec 

mirabitur,  fi  quod  fub  Saturnino  Con- 

fule   faclum  eft  ,  per  eundem  aclum  di- 

xerit. 

Non  erat  adeo  levis  in  Tertulliano  (  d)     XCIr# 

dubitandi  occafio ,   an  in  tabulas  cenfus  t^)   r'er. 

Quirini  Chriftus  relatus  eflet  :  quippo   adv.  Jud. 

qui  in  primis  nefciret  ,  an  ante  claufas  f.8. 

cenfus   tabulas  fuillet  natus  :  verum   etfi 

certum   habuiflet  natum  efle ;  tamen  an- 

te  dies  oclo,   cum  nondum  illi  eflet  in« 

ditum  nomen  ,  quod  (ut  teftatur  Evan- 

gelifta  e)   poft  circumcifionem    accepit  ,  . 

impoffibile  erat  in  tabulas  cenfus  infer-    e'    uc'*' 

ri  ,  in  quibus   cujufque   profitentis   fcri- 

beretur    nomen  .  Conftat   enim  jure  an- 

tiquo  Romanorum  (/)  omnes  cujufque  (  y^  Blo„t 

setatis  &  fexus  ,  quantumlibet  infantes  ,  Hal.  /.4. 

cenferi    folitos  ;  itemque   &  Jurifconful-  /.  &tatc  ff. 

tum    poftea  refpondifle ,    eum,  qui   poft  *<  cc"f'h' 

defcriptionem    natus    infans    eflet  ,    ante 

tamen    quam    eadem   defcriptio  abfoluta 

effet,  in  ipfas  cenfus  tabulas  adfcriben- 

dum  :  fcimus  tamen  ,  non  tantum  (  ut  di- 

ximus)  apud  Judaeos  ante  octavum  diem, 

quo  nomen    indebatur    infanti  ,    id  fieri 

minus   licuifle,   fed  nec   apud  ipfos  Gen- 

tiles  quidem;  quippe  qui  (  ut  habet  Fe- 

ftus  Pompejus  g  )    feminx    die  oclavo  , 

mafculo  autem  die    nono   (  qui  diceban-  fj?)    Fefi- 

tur  luftrici   dies  )  nomen  imponere  con-  -/' ,'n 

fueverant.  At  licet  de   his   Tertullianus  Tr',c,' 

jure  dubitare  potuiflet :   tamen  pendente 

adhuc    cenfus   defcriptione  fub   Quirino,  ,h)  E  ^, 

Jefum  Chriftum    Dominum  noftrum  efle  /iI#  CMit/ 

natum,  circumcifum  ,   atque  defcriptum  ,  f  /;  jufl. 

Patres  omnes  pari  confenfione  confirma-  crat.ad 

re  videntur.  Circumcifum  ipfum  eodem  4»t.Pt- 

loco ,  quo  natus  eft ,  auclor  eft  Epipha-  ""'• 

nius  (h):   Juftinus  (/)  martyr  fub  Qui-  Chriftus 

rino  defcriptum  fuifle  profitetur  :  Id  apud  defcrip- 

Cvrillum  (*)  Julianus  Apoftata  ;  id  O-  'us.fub 

r  j  •        r>  r  •      a*+\~  Quirino. 

rouus,    dum  ait:  Romano  cenfut  ,  Jtattm  > 

ut    natus    ejt ,    adfcriptus    ejt ,    dicendus  (* )  c)r'!- 

utique  civis  Romanus  cenfus  Romani  pro-  '"J"1'^'6' 

fefjlone .  Haec   ille  jure  antiquo  Romano-  sJmCX 

rum  (/)  quo  ex   defcriptione  in  chaitis  Llv"io  clCt 

cenfuum    quis  argueretur  civis  efle    Ro.  &  alihL 

manus  :   qua  etiam  ratione  omnes,    qui  i.  c14.de 

in  orbe  Romano  funt ,    inquit  Jurifcon-  urb  antiq. 

fultus  (m) ,  cives  Romani    dici    poffunt,  Ro,w' 

quod  cenfu    Romano  defcriptus  fit  uni- .^.  a' 

verfus  Orbis. 

Quod  vero  ad  defcriptionem  infantium 

pertinet  ,  poftea    concelfa  eft  immunitas 

provinciae  Syriae  ,  fub  qua  &  Judxa  cen- 

febatur  ,    ut     nonnifi    puberes  adfcribe- 

rentur  in  tabulis  cenfuum  ,   &   qui   non 

illam  attigiffent  aetatem  ,  haberentur  im- 

munes  ,    prout  &  Jurifconfultus    («)  de  (n)l.for. 

his   agens   teftatur.  Sed  (  ut  jam  nonni-  maff.de 

hil  intermiffa  repetamus)  quod  diximus  «»/'*• 

defcriptionem  per  Qtiirinum  faclam  ,  fuif- 

fe    luftralem ,   &   quolibet   quinquennio 

lepeti  folitam  ;   fic  accipiendum  effe  pro- 

ponimusj,  ut  luftralis  cenfusquolibetquin- 

quen- 


tn 

orbeff.   de 
fiat.  ho. 

xcnr. 


ad  Annales  Ecclefiafticos. 


tjuennio  agi  folitus,  Augufti  illo  ediflo, 

cujus   meminit  Evangeliita,    au6tus   fuc- 

rit,  magnumque  acceperit  incrementum. 

Qiialfs       Saepe  namquc  cenfus  defcriptionis  muta- 

ccnfui/"-h  tam  e^e  ^ormam  »   qu'    Livium   &   Dio- 

Susde-      "yfium   leSerit»  facile  intelliger.  Porro 

/criptus.    perfeveraHe    in  futurum    Iuftralis  cenfus 

exaftionem   ufque  ad    Vefpafiani    Imper. 

(a)Cenf.  temPora >  Cenforinus  (a)  fidem  facit:  fed 

dtdie  nau  Tertullianus   (b)   in    libro  de    Pallio, 

r.ij.  fuis  adhuc    temporibus  cenfus  fcribi  fo- 

(h)TertuI.  litos    teftatur,  cum    ait  :  Deo   tot  Au- 

de  tal.c.    guflis  in  unum  favente,  quot  cenfus  tran- 

fcrtpti ,  quot  populi  propaginati?  Caflio- 

dorus  (c  )  de  Orbis  defcriptione  ab  Au- 

(c)CaJJ!od,        ftj  e(jjft0    imperat3   eam   affert  caufam, 
Var.l.%,ep,  °        ,  ,     . r  ,,         .     ...  „  .» 

j4<     '       quod  cum  ob  bella  ctvtlta  tmmenjts  um- 
Cenfus       verfus   Orbis   afflitfatus   cladibus  ejfet , 
.Augufti      ipfaque  rerum  dominia  haberentur  incer- 
xatio  .        ta    atque   confufa :  his  profpicere  curant 
Auguftus   Romanum  orbem  agris  divifity 
cenfumque    defcribi    voluity    ut    pojfejjio 
fua   nulli   haberetur   incerta  ,    quam   pro 
tributorum  fufceperat   quantitate  folven- 
da.  Haec  ibi.  Illa  adhuc  affertur  caufa, 
quam  Suidas  fic  (d)  fcribit:  Cafar  Au- 
bif/  ver   *  S.uflus  monarcha  viros  viginti  probatijjt- 
aTroypct&i.  mtf    vttai    dehftot    in   omnes  provincias 
'  mijtt ,    per   quos  <&•   homines  &   opes  de- 
fcrtpfit ,  edixitque  ut  jujiam  inde  in  eera- 
rium    partem   inferrent .    Hcec    defcriptio 
prima  facta  efl  ;  cum  hi ,   qui  eurn  ante- 
cefferunt  ,    quid   non  poffefforibus    eripe- 
rent  ?    ut   locupletibus  publico  effent  cri- 
mini  divttia. 
XCIV.        Quod  vero  ad  numerum  cenforum  fpe- 
c>at  idem ,  inferius  cum  de  Augufto   a- 
git,  haec  ait:  Huic  cum  vifum  ejfet  nu- 
merare    omnes   Romani   Imperii    incolas , 
ut  fciret  quanta  ejfet  multitudo ;  reperit 
tnyriades  quatuor  centum  decem  mille^  & 
tredecim   viros  .   Sed  corrigendus  men- 
dofus  textus,  nt  dicat,   quater   centum. 
Alia  infuper  vedditur  hujus  cenfus  ratio 
(e)Sigw.  ( e);    quod  cum  Auguftus  ve&igalia  om. 
dejur.  an.  nja  pr0vinciarum  fuftulirfet,  tributa  or- 
iliV.it*'    ^inar'a  inftituit,  alia  in  agros ,  alia  in 
capita  ;  itaque   cenfum  in  toto  Imperii 
rlures        Romani  orbe  indixit,  ut  capitum  fortti- 
exiflhib    narum<lue  fummam  ,  quae  in  Imperio  ef- 
Au"ufto     fet>  cognofceret .  Verum  praeter  luftra- 
lem  cenfum,  ob  exhauftum  nimis   civi- 
libus  bellis  aerarium  ,  alias  faepius  idem 
Auguftus  tributum  imperavit:  ac  primum 
(ft  T>io  hijl  (  ut   fcribit    Dio  /  )  Marcio  &    Sabino 
Hom.  /.48.CofT.   anno   ab  Urbe  condita  feptingen- 
tefimo   decimo   quinto ,  nova  ve&igalia 
excogitavit,  eftque  ille  ipfe  annus  quar- 
tus   Triumviratus  ,  quo  &  ab  J£ra,  nu- 
meri  nota,   in   Hifpaniis  ccepti  funt  an- 
ni   numerari .  Rurfus  etiam  ipfo  fextum 
Confule    una  cum  Agrippa  ,  cenfus   no- 
(g)   Vio  1.  m-lne  pecunjam  exegit  (g)  .   Sub  Confu- 
5j.  inpn.  jam   jnfuper    Poppaei   Sabini   &   Sulpitii 
.    Camerini  ,    invidiofam   illam  de   caducis 
l     A*eJ\ haereditatibus    Iegem ,   Poppaei    nomine  , 
Fh»i"pa'.  ferendam   curavit    (h)  .  Quid  dicam  de 
»tg,  &    '  collatione  vigefimae   imperata  ?  Quid  de 
aia.  Apparatus  in  Baroniutn 


467 


cenfo   Senatu ,    quando   tam  ingens    eft 
exada    pecunia ,   ut   mu'ti    fponte  a  Se-  /;\j)f0 
natu  abierint?  Quid  infuper  de  cenfu  per  /.54.55.^ 
Italiam  exigi  juffo?   Meminit  de  his  om-  56. 
nibus   Dio   (  *  )  .  De  cenfu  etiam  tribus  (*;  flor.it* 
Galliis  ab  eodem  imperatoagit  Florus(^).  £/"'°  Liu- 

Jam  vero  admirari  fortalfe  aliquis  pof.  XCV. 
fet,  ac  perinde  quaerere  :  Quid  eft,  quod 
nullus  Ethnicorum  hiftoricorum  ,  qui  res 
Romanorum  funt  profecuti ,  de  tam  ce- 
lebri  defcriptione  ac  nobiliffimo  cenfu. 
aliquando  meminerit?  Caeterum  haud  a- 
deo  admirandum  efle  cognofcet,  qui  no- 
bilifllmorum  praeftantiffimorumque  hifto- 
ricorum  monumenta,  illorum  praefertim 
temporum,  quibus  haec  contigerunt,ex- 
cidiffe  confideret.  De  Livio  (ciunt  om- 
nes:  de  Dione  &  Tacito,  qui  res  Ro- 
manorum  per  annos  fingulos  diligenti  cu- 
ra  ftudioque  confcripferunt,  quid  dicam 
in  promptu  eft :  nimirum  Dionis  hifto- 
riam  a  Confulatu  Antiftii  &  Balbi  ufque 
ad  Confulatum  Meffalae  &  Cinnae  ,  nem- 
pe  per  decem  annorum  fpatium,  quin- 
que  ante  Chriftum  natum,  totidem  poft> 
e  commentariis  fublatam,  omnino  pe- 
riiffe  .  Taciti  vero  Annales  incipere  ab 
Imperio  Tiberii  Caefaris,  omnes  fciunt. 
Suetonius,  qui   reftat,  fic  fcripfit  Vitas 

Romanorum     Imperatorum  ,    Ut    nullum_ 

fibi  praefcripferit  fervandi  temporis  ordi- 
nem  :  quamobrem  multa  praetermififfe> 
collatione  fa6ta  illorum,  qui  in  fcriben- 
do  per  Confules  res  geftas  cujufque  an- 
ni  memoriae  commendarunt  ,  perfacile 
convinci  poteft  • 

Certe  rem  tam  patentem  &  claram ,     xcVT. 
ex  ipfis  Romanis  archivis  ,  in  qaibus  cu-  chrifti  * 
jufque  cenfus  tabutae  affervabantur,  quas  fub  Qui- 
noftri  citare  confueverunt ,  certam  ,  te-  rino  crep- 
ftatam ,  obfignatamque  fibi  fidem  publi-  ta  defcri- 
cam  vendicaffe,  certum  eft:  adeo  ut  non  Pno  • 
Celfi  ,   non    Porphyrii ,  non  denique  Ju- 
liani,  vel  fi  qui  alii  Chriftianae  fidei  ex- 
titerunt  acerrimi  oppugnatores  ,    negare 
fint  aufi  ;  nifi   tantum   caeteris    omnibus 
impudentiores,  quosdiximus,  noftri  fa> 
culi  novatores:  qui 9  quod  ait  Judas  A- 
poftolus  ,  qucecunque    ignorant ,    blafphe- 
mant  ;    quoecunque  autem  norunt ,  in  his 
corrumpuntur .  Ecce  quam  libere  (/)  Ju-  fj^  ju(it 
ftinus  martyr  publica  defenfione  Chriftia-  mart.ont, 
nae  fidei  apud  Antonium  Pium,  ejufque  ad  Ant, 
filios   Caefares  ,  ipfumque   Senatum,  nec  t ium  . 
non  populum  Romanum  agens,  de  de- 
fcriptione  cenfus  fub  Quirino  his  memi- 
nit   verbis  :  Vtcus ,    inquit ,  qutdam    efl 
Bethlehem  in  regione  Jud<eorumt   trigin- 
taquinque  ftadits    Hierofolymts    dtflans  T 
ubi  natus    efl  Chrtftus  Jefus  :  quemadmo- 
dum    &  ex    defcriptionibus    cenfus   affi , 
quce  fub    Quirtno  primo  veftro  in  Judcta 
procuratore  funt  confetlee,  intelltgtre  po- 
teftis.  Rurfus  &  Tertullianus  (m)  de  ii-  lni.  Tertt 
fdem    defcriptionis   tabulis  haec  contra-.  c0„t.  uar. 
Marcionem  rejicientem  Evangelium:  De  ;.4.  c,  7, 
cenfu  ,   inquit,  Augujii  ,   quem  tefte m  fi- 
dtjjimum  DomimCe  nattvitatts  Romana  ar« 

Nnn  2  fhi". 


458 


Baronii  Apparatus 


hivtt  cuftodiwit.  Non  tantum  itaque  E- 

vangelica    veritate,    fed   &  publica  fide 

Romani  archivi ,  illis  temporibus    pro- 

bata  obfignataque  erat  hiftoria  de  Chri- 

fto  a  Quirino  in  tabulis  cenfus  fcripto. 

(«)  Suct.  Meminit  ejufdem  Quirini  Suetonius  (a  ) 

in  Tibeno  eumque  hominem    fuifle  praedivitem  te- 

M9.  ftatur:  hunc  &  ufque  ad  Tiberii  Impe- 

ratoris  annum  feptimum  fupervixifTe,  af- 

(b)Taci  ^eilt  Tacitus  (b)y  qui  ejus  natales,  res 

/.5.  Ann.  geftas  ,   ac  funus  conipendio  fcribit . 

XCVII.        His    de   facta  ab   Augufto    Orbis   de- 

Defcrip.    fcriptione  narratis ,   praeteriiffe  nolumus 

tio  Geo-    aliam   ab    hac    diverfam ,   fed  quae  huic 

^11"^  haud  parum  conferret,  ab  eodem  Augu- 

ug  fto  abfolutam  Orbis  defcriptionem  ,  nem- 

pe  geometricam  :  quae  nimirum  ad  Ro- 

niani  Imperii  cenfendas  provincias  ,  lo- 

ca  ,   atque  perfonas ,   maxime   conduce- 

ret .    Hanc    a  Julio  Caefare  inchoatam_. 

Auguftus   abfolvit :    fed    quo   ordine    & 

tempore  ,    ^Ethicus    rem   geftam   defcri- 

bens,  fic  demonftrat :  Itaque  Julius  Cx- 

far  bijjexttlis  rationis  inventor ,  dtvinis 

humantfque  rebus  fingulariter  inftruclusy 

cum  Confulatus  fui  fafces    erigeret ,  ex 

Senatufconfulto  cenfuit  omnem  Orbemjam 

Romani  nominis   admetivi  per  prudentif- 

fimos  viros  ,  &  omni  philofophitg  munere 

decoratos  .    Ergo  a  Julio   Cxfare  &■  M. 

Antnnio  Cojf.  Orbis  terrarum  metiri  c«- 

pit  :   td  e/l,    a   Confulatu    fuprafcripti  , 

ufque  ad  Confulatum  Augufti  tertium  ,  & 

*  al  Cor-  *  Crafji  ,  annis  *  vigintiuno ,  menfibus 
vini .  qutnque  ,  diebus  novem  a  Zenodoro  om- 
*«/xx.      nis  Oriens  dimenfus   eft  fic ,    ut   inferius 

demonftratur  .  A  Confulatu  item  Julii 
Ctxfarts  &  M.  Antontt  ,  ufque  ad  Con. 
fula'um  Auguftt  dectmum  ,  annis  *  vigin- 
al  xx.  tinovem ,  mtnfibus  oclo  ,  diebus  decem  a 
^Teodoto  Septentrionalis  pars  dimenfa  efty 
ut  evtdenter  oftenditur .  A  Confulatu  fi- 
militer  Julii  Cafarts  ,  ujque  ad  Confula. 

*  «'Mef-  lum  *  Saturnini  &  Cinnx,  a  Tolycleto 
ftlae  &  Meridiana  pars  dimenfa  eft  anms  tri- 
Quirini  .    gmtaduobus  ,  menfe  ttno  ,   diebus   decem  , 

Jicut    definita  monftratur .    At  fic  omnis 

Orbis  terrce   intra    annos  trtgintaduos  a 

dimenforibus  peragratus   eft  y  &  de  om- 

ni  ejus  continentta    perlatum  eft  ad  Se- 

natum .  Hucufque  auclor. 

XCVIII.         Abfoluta  funt  haec  atque  perfe&a  ante 

Defcrip-    Chriftum  natum  anno  decimo,  fecundum 

tio  uni-      praefcriptum  annorum  numerum  ,  licet  in 

vcrfalis.    pvxnotatis   CofT.   error  ineffe  appareat  . 

Ex  his  faclum  eft  ut  dimenfis  atque  di- 

ftincYis    Romani    Imperii   provinciarum  , 

civitatum,    ac   locorum   limitibus,   faci- 

lior  aditus   pateret  tum  ad  hanc  de  qua 

agimus,  tum  ad  alias  Romani  Orbis  per 

cenfum  defcriptiones   faciendas.   Memi- 

niffe  vifus  eft  ( c )  Phnius   ejufdem   de- 

(<■)  Tli».    fcripronis  ,  dum  fe  in  defcribenda  Ita- 

/.3.M.      jja  fCC(Ui  profitetur  eam  quae  eft  ab  Au- 

guflo  fafta  defcriptio.  Idemque  dum  ha?c 

alibi  (d)  ait:  In  divo  quoque  Augufto  , 

(d)  i.ibr,  qiiem  univtrfi  mortalttas  in  hac  cenfura 

7'f-45'     mncupat >  nempe  eam,  quam  Vefpafia- 


nus    &  Titus   recens   egerunt ,  de  qua 

idem   (e)  inferius    meminit  :    fign;fkare  (e )  Ubr. 

videtur,    in  quolibet   repetito   in  Orbe  7.  r.49. 

Romano  luftris  fingulis   cenfu,   mentio- 

nem  Augufti  fieri  ,  quod  primus  omnium 

univerfum  Orbem  Romano  fubjectum  Im- 

perio  cenfuiifet.  At  de  cenfibus  <ati<; .        XCIX 

Quibus  vero  Confulibus,  qua  Olvm  De  anno 
piade,  quoto  infuper  Augufti  Imp.rii  qU0  natus 
anno,  fimul  &  Herodis  Regis,  pctiffi-  crt  Chri- 
mum  haec  fit  facta  defcriptio  ,  quo  etiam  ftus. 
&  natus  Redemptor  nolter  Dominus  Je- 
fus  Chriftus  perhibeatur ,  reliquum  eft: 
ut  perquam  ftudiofe  inveftigemus .  Ha?c 
balis  quaedam  ac  fundamentum  Annalium 
efto.  Perfpeclo  etenim  vero,  quo  Chri- 
ftus  natus  eft  anno,  caeteri  qui  ab  co  di- 
numerantur,  veri  certique  fupputa^un- 
tur .  Quod  fi  quem  in  hoc  primo  anno 
errare  contigent,  in  fing  ilis  aliis  erra- 
re,  quifquis  fuerit,  licet  invitus,  coge- 
tur;  quod  multis,  licet  non  mediocrirer 
eruditis  ,  accidilie  vidimus.  Quapropter 
omni  ftudio  ac  diligentia  videndum  no- 
bis  eft,  ut  certus  annus ,  quo  natus  eft 
Chriftus  ,  firmiter  teftatus  habea^ur,  in 
quo  velut  cardine  quodam  tempora  fu- 
tura  volvantur . 

In  eo  itaque  pervertigando ,  certior  il-        c« 
le   modus  elt  habitus,   quo  per  Coff.  & 
Olympiadas   tempora  difquiri  confueve- 
runt .  Unde    in    hanc  fententiam   Augu- 
ftinus  (/):  Per  Olympiadas  ,  &  Confu- 
lum  nomina  ,  multa  fepe  quteruntur  a  no-  / '  ,  fr&t 
bis  ;  &  ignorantia   Confulatus ,  quo  na-  cbrifl.'i. 
tus  eft  Dominus  ,  &  quo  pajfus  e/l ,  non-  1.  c.t%. ' 
uullos  coegit  errare.  Ergo  quod  ad  Con- 
fules   fpectat ,  quibus   natus    eft   Jefus  : 
tres  :  eaedemque  diverfae  reperiuntur  fuif- 
fe  antiquorum  fententiae;  quarum  primae  Q  .,        , 
auctor  eft    Epiphanius  ,   fecundae  Caffio-  c,"^  l'nSa^ 
dorus  ,  tertiae  vero  eft  Severus  affertor .  tus  'fu 
Teftatur  Epiphanius  (g)  natum  effe  Do-  chriftus. 
minum   Jefum  humani    generis   Salvato-  (g)  Epiph. 
rem  Augufto  decimumtertium  &  Silvano  '■  P*»«». 
Coff.  Caifiodorus  (b)  natalem   Domini,  h:re/-y-, 
Cornelii  Lentuli   &  Valerii  Mefialae   feu  \fcll' 
Meffahni    Confulatu    confignat  ,    praece- 
dentis  fcilicet    anni  Cofs.    Severus   (/)  (i)Sever. 
autem  neutri  horum  confentiens,  annum  hi/lor.  I.i. 
anricipans,  natum  Chriftum  dicit  Sabino 
&  Ruffino  Colf.  Nos  vero  harum  trium 
duabus  extremis  rejectis ,    quafi  regiam 
viam  gradientes  ,.  mediam  fequimur. 

Scimus  in  his  defudaffe  difertorum  vi- 
rorum  ingenia;  &  eum  qui  inter  recen- 
tiores    de  Faftis  Confuiaribus  fufius  di- 
fputavit   (£),  ejus  fuiffe  fententia?,  ut,  (k)Panv. 
quod  fenfa  Epiphanius  ,  natus  fuerit  Do-  in   comm. 
minus  Augufto  &  Silvano  Coff.  In  quam  FaQ- l'  *• 
&  nos  alias  pedibus  jeramus.  Re  tamen 
ipfa  accuratius  perveftigata,  Calfiodoro 
potius    acquiefc;mus  ,  a  quo  nec    reve-  (l)Chrif. 
ra    difTenfiffe    videtur    Epiphanius,   nifi  komil.im 
quoddum  ipfe  de  die  natalis  Chrifti  eft  Lue'' r  *.• 
fecutus  ^gyptios  ,    qui    fexta  Januarii  '^^ 
Chriftum  natum  effe  dicebant   (/)»  non  caffian. 
oportuit  fub  diclis  Cofs.  Lentulo  &  Mef-  collat.  \0, 

fa-      t,u 


ad  Annales  Ecclefiafticos : 


(a)  Epip. 
h&rcf.  jj. 


Cll. 
Qua 

Olympia- 
ie  natus 
fit  Chri- 
lus. 


[b)    Eufeb. 
de  prepar. 
Evctng.l. 
10.  f.3. 


(  c  )    Idem 
in  Chron. 
<£*/.l.r.io. 


falino  •>  fed  fub  diclis  fequentis  anni  Coff. 

Augufto  &  Silvano  ,    natalem    Domini 

conftituere .  Quod  Ci  ipfe  aeque  cum  La- 

tinis  &  Grsecis  ,    natum   Dominum  exi- 

ftimaffet  vigefima  quinra  Decembris,  fub 

iifdem  Cofif.  natalem  Chrifti  utique  col- 

Iocalfet:   nam    ejus  (a)  fententia   eft  , 

ut  paflus  fit  Chriftus  anno  trigefimo  ter- 

tio  per  tres  menfes  inchoato:  nec  quan- 

tumlibet  dicat  Dominum  natum  quadra- 

gefimo  fecundo  Augufti,  ab  ea  fententia 

difcrepare  videtur,  ut  paulo  inferius  fuo 

Joco  dicemus.  Illud  infuper,  ut  Cafllo- 

dorum    fequamur  ,    maxime    perfuadet , 

quod  homo  Romanus ,  litterarum  omni 

genere  excultiflimus ,  &  in  his  apprime 

verfatus;   ut  qui   non  tantum  Confula- 

tcs  Faftos ,  fed  &  de  computo  Pafchali 

Jibellum  confcripfit,  magna  adhibita  con- 

iideratione  ;  nec  aliter   quam  Romana_. 

profiteretur   Ecclefia ,    fub   diftis   Cofl". 

Chrifti  natalem  pofuiffe  videatur.  Secu- 

tus  eft  Cafliodori  fententiam    Marianus 

Scotus,  qui  ante  quingentos  annos  cla- 

ruit  chronographus   nobilifllmus  ;    eam- 

demque  noviflime  Cufpinianus  pariter  eft 

fecutus  in  fuis  ad  Caffiodorum  commen- 

tariis  . 

Haec  igitur  effe  vera  certaque  in  ip- 
fa  etiam  fupputatione  Olympiadum  cer- 
tius  demonftrabimus  .  Natus  eft  enim 
Dominus  Olympiade  centefima  nonage- 
fima  quarta,  anno  ipfius  fecundo.  Id 
fentit  Eufebius  ,  dum  in  Chronico  de- 
fcriptionem  faclam  a  Praefide  Syriae  Qui- 
rino  (  quo  anno ,  ut  diftum  eft  ,  &  Chri- 
ftus  eft  natus)  fub  eodem  anno  fecundo 
Olympiadis  centefimae  nonagefimae  quar- 
toe  ponit  :  errore  tamen  librariorum 
faclum  eft ,  ut  natalis  Domini ,  fequen- 
ti  anno  ,  nempe  tertio  ejufdem  Olym- 
piadis ,  pofitus  habeatur:  cum  toto  coe- 
lo  appareat,  tam  defcriptionem  a  Qui- 
rino  faclam,  quam  natalem  Domini  uno 
eodemque  anno  recenfenda  fuiffe  .  Sed 
hxc  clariora  redduntur,  fi  quae  idem  au- 
clor  alibi  fcripfit  (6),  accuratius  ex- 
pendantur.  Cum  enim  dicat,annum  de- 
cimum  quintum  Tiberii  Imp.  non  incidilTe 
in  annum  quartum  Olympiadis  ducentefi- 
mae  primae,  quod.  etiam  in  Chronico 
profitetur  ;  idernque  afErmet  (c)  -eum_. 
annum  fuilfe  statis  Chrifti  trigefimum: 
ab  eo  tempore  fuperiores  Olympiadas 
numerans  ,  proculdubio  inveniens  natum 
Dominum  didaOlympiade  centefima  no- 
nagefima  quarta,  anno  fecundo.  Nam 
cum  feptem  interfint  plenae  Olympiades, 
&  duo  reliqui  fint  anni  nuper  di-taeO- 
lympiadis  :  ieptenario  quater  revoluto  , 
fuperque  addiiis  illis  duobus  annis,  tri- 
gefimus  Chrifti  aetatis  impletur  annus  . 
Cum  igitur  Confules  a  Cafliodoro  pofi- 
ti ,  Confulatum  iniifle  reperiantur  dicla 
Olympiade ,  anno  fecundo ;  fateri  ne- 
cefle  eft ,  fub  diftis  Coif.  eodemque  an- 
no  fecundo  Olympiadis  Dominum  effo 
natum  • 


45p 


Quo  infuper  anno  Tmperii  Oclaviani 
Augufti   Chrirtus   fit  natus ,  cum  alii  ab 
aliisdiverfam  inierintrationem  in  annise- 
jus  Imperii  fupputandis,  diverfarumetjam 
fententiarum  auclores  fuerunt ;  dum  alii 
quadragefimo    fecundo  ,    alii  vero  qua- 
dragefimo  primo ,  rurfumque  alii    vigefi- 
mo  oftavo  ejufdem  Oclaviani  Imperii  an- 
no  ipfum  Dominum  natum  efle  dixere . 
Qyod  vero    idem   Eufebius  (d)  Chrifti 
nativitatem  incidifle  dicat  inannum  qua- 
dragefimum  fecundum  Augufti  Imp.  con- 
ftatccepiflenumerareannos  Augufti  a  ne- 
ceCaji  JuliiCaefaris :  a  quo  tempore  de- 
ducendo  annos  quadragintaduos  ,  natalis 
Chrifti  in  Olympiadem  centefimam  nona- 
gefimam  quartam  &  annum  ipfius  fecun- 
dum  (utdiximus)  incidifle  dicendus  eft  . 
Sed  advertendum  in  eo  illud,  quod  licet 
Eufebius  (e)eodem  anno,  quo  occifus  eft 
Caefar  ,  Oclaviani  ponat  ingreflum,   id- 
que  anno   primo  Olympiadis  centefimae 
oftogefima:  quartas,  tamen  errore  libra- 
riorum  faftum  ,  ut  primus  Augufti  annus 
anno  fecundo  diclae  Olympiadis  pofitus  ha- 
beatur  .  Quotquot  igitur  antiqui  fcripto- 
res  Chriftum  natum  anno  quadragefimo 
fecundo  Augufti  dixerunt,  a  nece  C.  Ju- 
liiCaefarisannos  numerareccepifle  viden- 
tur  .  Reperies  Ethnicos  antiquiores   au- 
ftores  ab  eo  tempore  annos  ejufdem  Im- 
peratoris  numerare  folitos  efle,    &  iru. 
primis  Horatium  (/)  his  verfibus: 

—  Kam  tibi  quo   die 
Vortus  Alexandrea  fupplex, 
Et  vacuam  patefacit  aulam : 
Fortuna  luflro  profpera  tertio' 
Belli  fecundos  reddidit  exitus , 
Laudemque  &  optatum  peraflis 
Imperii   decus   arrogavit . 

Cum  itaque  Iuftro  tertio  Imperii  ea 
potitum  vicTioria  ,  &  Alexandriam  cepif- 
fe  dicat;ipfum  a  neceCsefaris  annos  Au- 
gufti  numerare,  fatis  apparet.  Alexan- 
driam  enim  ndn  eodem  anno  quo  AcTia- 
ca  pugnaeft  viftus  Antonius  ,  fed  fequen- 
ti ,  fexto  Kal.  Aprilis  effe  debellatam  , 
notatur  in  Faftis .  Tacitus  etiam  ,  five  a- 
lius  aucTor  dialogi  de  Oratoribus,  non- 
nifi  a  nece  Caefaris  numerat  Augufti  an- 
nos ,  dum  imperafle  annos  quinquaginta  & 
ofto  teftatur .  Jofephus  (g)  quoque  cum 
dicat  eamdem  regnafle  annisquinquaginta 
feptem,  fexmenlibus,  &  amplius  diebus 
duobus  ,  &  ipfum  a  morte  Caefaris  annos 
illius  Imperii  numerare  ccepiffe  ,  certiffi- 
mum  eft  .  Cum  ergo  vetuftiores  ,  &  qui 
caeteris  aucToritate  praeftarent  auclores  > 
a  neceCaefaris  Augufti  annos  numerandos 
deduxiffent ;  complures  noftrorum  eam- 
dem  ineuntes  numeri  rationem  ,  more  ma- 
jorum,  natum  dixerunt  Chriftum  Domi- 
num  anno  quadragefimo  fecundo  Augu- 
fti  Imperatoris  :  eft  idem  quoque  annus 
Lentulo&  Meffalino  Confulibus  in  Faflis 
adfcriptus :  fuerunt  hi  poft  Eufebium,  E- 
piphanius  (b )  ,  Chryfoftomus  (/')'  Oio- 

fius 


CIII. 
Quoto  an. 
no  Aug. 
Imp. 
Chriftus 
fit  natus  . 


( d )  ldem 


( e  )  Eufeb, 
inCbron. 


(f)  Horat. 
/.4.  Oict 
14. 


CIV.  _ 
Numerati 
Augufti 
annia  ne- 
ce  Cxst 


(g)  Jofeph. 
antiq.  1. 
18.  f.3. 


(h)  Eptph. 
haref.  %i. 
(  i  )  Chrif. 
ham.Crs.ce 
fcriptade 
Indtcl. 


470 


Baronii  Apparatus 


(*)  0'tf. 

i,l.C,l,& 

(b)   Beda 

de  fex 

Atat, 

(  c  )  Alb. 

flac.  de 

diz>init 

effic. 

(d  )  Rom. 

Mart.  x%. 

Jkcembr. 

( e )    Apud 

Cicer.  ep, 

tti  Brut. 


CV. 
Qui  nu- 
merarunt 
annos 
-Aug.  a 
Triumvi- 
zatu. 


f)  P*»- 

z>tn,  com. 
in  i,  lib. 
Fajl. 


adv.ha.ref. 
li,  y.  .15. 
(  h  )  Ter. 
f.nU.  cont. 
Jud. 

(i)   Hie- 
ron.  in  Ifa. 
e.  x.   in 
Dan.  ca.<). 
(k)Cle- 
inent.  Ae- 
xandr. 
firom.  li  1 
(l)  Enfeb. 

iijuib.i. 

'*£>  5. 


fius  (a  ),  Becia(£)>  &  alii  (c);  quod 
&  ipfa  S.  R.  Ecclefia  in  fuo  Martyrolo- 
gio  (  d  )  profitetur  .  Porro  non  ea  tan- 
tum  rarione  quia  haeres  inftitutus  a  Caefa- 
re  illi  fucceflit  O&avius  :  fed  quoniam 
fuprema  ac  maxima  omnium  poteftas  ei- 
dem  ex  S.  C.  cum  eumarmavit  in  Anto- 
nium  ,  collata  eft  ;  ab  eo  tempore  inchoa- 
ri  vifum  eft  ejus  Imperium  •  Habes  id  e- 
gregie  teftatum  ex  Bruti  (e)  litteris  ad 
Ciceronem  ,  dum  de  ornato  &  aurfto  O- 
clavio  fumma  Imperii  poteftate  conque- 
ritur  ,  dicens:  Itaque  timeo  de  Confula- 
tu,  ne  Ciefar  tuus  altius  fe  afcendtffe  pu- 
tet  decretis,  tuis  ,  quam  inde  ,  fi  Conful 
faftus  Jit ,  defcenfurum  :  &  alia  plura 
id  genus.  Quae  etiam  idem  auclor  refri- 
cat ,  cum  in  Antonium  agit  undecima  Phi- 
lippica ,  appeliatque  illud  Imperium  ex- 
traordinarium  :  quod  cum  duci  qui  vicif- 
fet,  daretur  nomen  viftoriae  ,  acclamare- 
turque  a  militibus  Imperator,  ipfi  Oc>a- 
vio  fuerint  haec  ante  pugnam  collata. 

Rurfus  vero  alii  reperiuntur  numeraffe 
Augufti  tempus  ab  anno  fequenti  a  nece 
Caefaris,  quo  Hircio  &  Panfa  Confuli- 
bus  in  bello  defideratis,  idem  O&avius 
Confulatum  invafit  decimoquartoKal.  Se- 
ptembris ,  ut  Tacitus  &  Dio  teftantur, 

dumajunt,  Auguftum  illum  diem  habuif- 
fe  fupremum,  quo  primum  inierat  Con- 
fulatum:  Quo  item  anno,  ante  quintum 
Kal.  Decembris,  cum  Lepido  &  Anto- 
nio  foedus  iniens,  Triumviratum  infti- 
tuit,  quod  ex  antiquis  lapidibus  tabulif- 
que  Panvinius(/)  teftarum  prodidit.  His 
ita  fe  habentibus,  complures,  qui  nume- 
rarunt  annos  Imperii  Augulti  ab  arrepto 
Confulatu  ,  &Triumviratu  proxime  non- 
dum  per  menfem  inito  ,  cum  idem  Ofta- 
viusannum  atatis  ageret  vigefimum  ;  na- 
tum  dixerunt  Chriftum  Dominum  anno 
quadragefimo  primo  ejurdem  Imperato- 
xis  Augufti  ,  quo  Lentulus  &  Meifalinus 
Confules  erant :  porro  non  aliam  cos  in- 
iifle  rationem  annorum  Augufti,  explo- 
ratiflimum  eft ,  cum  nulla  fubeffet  caufa, 
ut  a  fequenti  anno ,  vel  reliquis,  an- 
num  primum  illius  Imperii  aufpicari  po- 
tuilfent.  Fuerunt  autem  ex  antiquis  au- 
ctoribus ,  qui  natum  Dominum  dixerunt 
anno  quadragefimo  primo  Augufti  :  ut 
Irenaeus  ( g  )  ,  Tertullianus  (b)  (  licet 
hic  memoria  lapfus  ,  a  morte  Cleopatrae 
eos  deducat  )  Hieronvmus  (/ ),  &  alii 
recentiores  qui  omnes  fecundum  affertam 
nuper  ranonem  ,  Chriftum  natum  effe  fub 
praefatis  Confulibus  Lentulo  &  Meffalino , 
nobifcum  aequeconfentiunt  .  Non  praeter- 
mittimus,  alia  adhuc  habita  ratione  an- 
norum  Augi*fti,  alios  dixiffe  Dominum 
natum  anno  vigefimoo&avo  ejufdem  Im- 
perii ;  fuerunt  hi  Clemens  (k)  Alexandri- 
nus  &  Eufebius  (/),  qui  quidem  puta- 
runt  tot  int^rcedereannos  ab  Acliaca  pu- 
gna  ufque  ad  naralem  Domini:  nam  Eu- 
febius  in  Chronico  debellatos  ab  Augu- 
ftoAntonium  &CIeopatram  ponit  Olyrn- 


piade  centefima  oclogefima  feptima,  an» 
no  tertio;  a  quo  numerare  incipiens  di- 
e"tos  annos  vigintioclo ,  aeque  confirmat 
natum  Dominum  Olympiade  centefima_» 
nonagefima  quarta  ,  anno  fecundo,  dieVis 
Coff.  Lentulo&  Meffalino:  cum  tamen, 
auftore  Dione  &  aliis,  reperiatur  con-  (*»)  T)io 
tigiffe  ea  vi&oria(  m  )  anno  ab  Urbe  con-  l-%°-&  5r- 
ditafeptingentefimo  vigefimo  terrio,quar- 
to  Nonas  Septembris  ,  Augufto  tertium 
&  Meffala  Cofl.  dictx  Olympiadis  anno 
fecundo . 

Sic  igitur  didta  Cafliodori  fententia  0«     cvr. 
mnium  auclorum  atteftatione  firmata  at-  Annusna- 
que  ftabilita  habeatur:  quae  potiffimurrL,  m  ^u!" 
Lucae  Evangelifiae  («)  teftimonio  folida-  ausatem- 
tur  ,  dum   baptifmum   Chrifti   contigiffe  p0re  Ba- 
narrat  anno  qumtodectmo  Impertt  Ttbcrii  ptifmi . 
Ccefaris  :  quando ,  inquit  ,  ipfe  Jefus  erat  (»)  Luc'  3 
inciptens  quafi annorum  triginta ,  &c.  Quo-  (°'  Co"ful 
rum  verborum  cum  multiplex  fenfus  (  0  )  Cor"/. J 

r.       ■  1  rc  ■  •        r   K    o    Janjcn. 

a  Patnbus  afteratur  ;  quis  potior  fit ,  &  concora 


e 
tum 


Evang, 

(p)   Ef*>^ 
bxref.    $i. 


(q)  Cornel. 


quis  omnium  maxime  praeferendus  &  e- 
ligendus,  accurate  perfcrutemur  .  Fuit  E- 
piphanii  (  p  )  fententia  ,  Chriftum  baptif- 
111  i  tempore  fic   diftum  ab   Evangelifta_» 
fuiffe  quafi  triginta  annorum  ,  ut  exaclis 
vigintinovem  annis,  ac  menfibus  decem, 
duobus    menfibus    minor    fuerit    aetate_# 
annorum   triginra  :  haec  il!e  ea  ratione  , 
quod  baptizatum   fuiffe  Dominum  exifti- 
marit   ad  fextum    Idus   Novembris  .  Fa- 
vet   huic     opinioni  Cornelius   Janfenius 
(  1  )  >   vigilantiflimus  facrarum    littera- 
rum  interpres.  Sed    communior  illa  vi- /««/>». 
detur  antiquorum  Patrum  fententia,  af-  eod.  Ub. 
ferentium  Chrifium  Dominum  eo  anno,       ^tas 
quo  eft   baptifmate  initiatus  ,  iniiffe  an-  ciirifti 
num  rrigefimum,   cui  omnes  funt  adfti    cum   Ba. 
pulati  ,  qui  Chriftum  paffum  exiltimarunt  ptizatur  . 
ipfo  aetatis  fuae  anno  trigefimo,  ut  Ter- 
tullianus  (r),  Africanus  (  s  ) ,  La&antius  (r)Tertull 
(t )  ,  &  alii  ;  fed  primum  auctorem  fan-  cont-J"^ 
ctum  Ignatium   conftituunt ,  quod  ipfe_/ 
fcribens  ad  Trallianos ,  dicar  Chriftum  tri- 
ginta  annos  agentem   baptizatum   effe  a 
Joanne:  cui  fententia  cum    nonnulli    ex 
recentioribus    faveant ,    noviflime  R.  P. 
Benediiftus  («)Pererius,  vir   facris  lit- 
teris  nobiliter  imbutus ,  &   eas  apprime 
callens  ,  eamdem  confirmavit  . 

Tertia  opinio  fuit  aflerentium  Chriflum 
baptizatum  effe  trigefimo  fuae  aetatis  an- 
noexpleto,&  trigefimo  primo   inchoa- 
to ,  quafi  tunc  re  vera  dici  poffet  trigin- 
ta  annorum,  cum  illos  expielfet  :  non  e- 
nim  diclionem  illam ,  quafi \  numeri  di- 
minutionem  femper  importare,  nec  dubi- 
tative  fempcr  poni ,  fed  aflertive  ,  pluri-  (  f  >  J* 
bus   divinx    Scriptura;   locis    demonltrari  chnf-»°m> 
poteft.  Hujus  opinionis  primus  affertor  ]^'att['f 
habeturjoannes  Chryfoftomus(*),quem  (y)  £U_ 
fequitur  Euthymius  (y  ).   Complures  ve-  thfm.  iu 
ro  Grxcorum   idem   ienfilfe ,  argumento  M*ttb. 
eft  canon  ab  illis  ftatutus,  quo  haec  de-  eaP-i- 
fcripta  habentur  (  _■ )  :  Si  quis   triginta  ^ b^Ih 
eetatis  annos  non  impleverit ,   ttullo  modo  r'    L' 

1  i-  ■  t.        1  i     «..  #■     can'   br&c. 

presbyter  ordtnetur  ,  ettamjt  valae  fit  dt-  cap.xo. 


(  s  )  Afric. 
apud  Hier. 
m  Daniel, 
cap.  9. 
(V)  Laftan. 
lib.ii.  c.io, 
(  u  )  Ben , 
Perer.com. 
in  Daniel. 
/16.10.  q.6. 

CVII. 
Tcmpus 
Chnfti 

baptiiu:/  . 


ad  Annales  Ecclefiafticos. 


47i 


CVIII. 


gnus  :  quia  &  ipfe  Dominus  trigejimo  an- 

no  buptizatus  ejl ,  &Jic  caepit  docere  .  In- 

nuentes  illi  nimirum  ad  illud  Lucae  ,  quod 

hoc  ordine  Graece  traducitur:  Erat  ipfe 

Jefus  quaji  annorum  triginta ,  inctpiens  . 

Sicut  &  Origenes   interpunclione  diftin- 

guit  illud  ,  inc/piensyi  fuperioribus  ;  qua- 

fi  Lucas  dicere  voluerit:    Ea  aetate  erat 

<a)  Beda  £)omjnuS)  cum  ccepit  niunus  fuum  pera- 

e,mt  \ap.  §erc  f  Rurfus  Beda  (a),  Bernardus  (  b  )  , 

t5.  tk  alii  (c  )  complures  recentiores  eam- 

b)  Barn.  dem  interprerationem  funr  fecuti:  quo- 
'er.  1.  </o  rum  rationes  non  morabor  fingulas  recen- 
ipipb.         fere ;  fed  unus  mihi  fatis  fuperque  atque 

c)  Ltnn.  omnjum  jnftar  fgnatius  erit,  qui  cum  vi- 
lovif.scai.  xerlt  Chrilti  tempore ,  eumque  in  carne 
ff  piMtf»/.  viderit  (  ut  de  eo  teftatur  Hieronymus 
emp.  lib.  (  d  )  quo  potiffimum  aetatis  fuae  anno  Chri . 
i.  *<»/>.  1.  ftus  fuerit  baptizatus,  ignoralfe  non  po- 
<ropg  fin.  tuit:  certe  fideliorem  verioremque  Lucs 
!«  \cril*'  Evangeliftx  interpretem  Ignatio  neminem 
itci,  'fap,  1uis  iurc  dixerit,  dum  quae  de  Chrifto 
-.6.  fcripfit,  ob  oculos  habuit. 

Mirati  fumus  vehementer  locum  illum 
Jgnatii  Epiftolae  ad  Trallianos  ab   omni- 
bus  qui   eam   quxftionem  fufius  difputa- 
runt,   vitiofa  tranflatione    elfe  citatum, 
atque  in  eum  fenfum  allcgatum,  ut   ipfe 
affirmarit,  Dominurn  trigefimo  fu?e  xta- 
tis  anno  (   ut  habet  vetus  ac  perperarru, 
facla  ex  Graeco  in   Latinum  verfio  )  effe 
c  baptizatum  :   fed  recens  verfio  eademque 
germana  atque  (incera  fic  habet  (e).Et  ex^ 
e)  Haaetur  pietjs  tribus  annorum  decadtbus  vere  ba- 
b-l, ■',    '    ptizatus  ejl  a  loanne .  Graece  autem  fic  : 
ian.  Ka/     rpfig    dvfHcwV*c    fTwv    iroAiTivo-a/xsvog 

ifionrT/o-d-ri  vVoIwavva  Adverfus  igitur  tam 
5.  Igrntii  patens  apertumque  de  aetate  Chrifti  Ignatii 
fententia     teftimonium  ,  nemo  vel  mutire  ,  nedum 
T.rcfraga-   refragari  jure  debet,  cum  praefertim  S. 
R.  Ecclefia  iftud  ipfum  profeffa  videatur 
jn  antiquo  Rituali ,   quod  Ordinem  Ro- 
manum  appellat  ;  ubi  cum  agitur  de  E- 
piphania,  haec  verba  defcripta  habentur": 
Solemnitas   hccc  Gr<scis  Ssotyctv/ocjive  l-nt- 
tyctvia  nuncupatur^  Lattne  autem  apparitio  , 
Jive   oftenfio  ,    vel  manifejlatio    interpre- 
tatur  .   Expletis  namque    Chrijlus    quaji 
triginta  annorum  currtculis  ,  venit  in  Jor- 
danem  ad  Joannem  ,  ut  baptizaretur  ab  eo  . 
Hsec  Ordo  Romanus  ,  quae  etiam  recitat 
(/)  Albin,  Albinus  Flaccus  (  /)  .  Quod    vero  hxc 
Flaccut  de  diclio ,   quaji ,  non  dubitative  vel  dimi- 
offic.Eccl.    nutive   fit  pofita,  velut  aliquid  defit  de 
c'6'  expleto    triginta  annorum  numero,  fed 

ig)ioan.\.  P°r'us  affirmative  ,  ut  illudjoannis  (g  )  : 
Quafi  untgeniti  a  Patre .  Et  illud  Pauli 
(h)t.Cor.  ad  Corinrhios  (h  )  :  In  eamdem  imagtnem 
3«  transformamur  a  claritate  in  clarttatem 

tamquam  a  Spiritu  Domini :  fatis  expref- 
fe  colligitur.  Nam  nifi  Epiphanio  con- 
fenferimus,  qui  ait  Chriftum  baptizatum 
effe  fexto  Idus  Septembris,  a  cujus  fen- 
tentia  Romana  Ecclefia  femper  abhor- 
ruit :  nullaratio  patitur  ,  ut  Chriftus  ba- 
ptizatus  fit  ad  finem  anni  trigefimi:  cum 
conftet  de  die  baptifmi  ,  nempe  fexta  Ja- 
nuarii ,  ut  antiqui  Patres  &  ipfamet  Ec- 


CIX. 


clefia  profitentur  .  Itaque  vel  oportuit 
ipfum  baptizatum  effe  ipfo  initio  anni 
trigefimi  ,  vel  illo  expleto,  anno  fequcn- 
ti  a  Kalendis  Januarii  per  dies  fex  in. 
choato  :  licque  Ordinem  Romanum  eife  in- 
telligendum  prudens  quifque  cognofcet  . 

At  vero  fi  ex  his  manifeftum  indubita- 
tumque  reddatur  (  ut  profefto  redditur  ) 
Chriftum   Dom  num  tempore  fui  baptif- 
mi  ,  anno  decimoquinto   Imperii  Tiberii 
Csfaris  ,  jam  explelfe  trigefimum  annum 
Si.  trigefimum  primum  inchoaffe  :  equidem  Probata  a 
fi  caeteros  Chrifti  annos  ad  fuum  princi-  ^0?1*  Ec" 
pium  reducas,  plane  invenies  ipfum  na-  £hcroano. 
tum  fub  dirftis  faepe  Lentulo  &  Meffalino  graphia. 
Coff.  Olympiade  ,  ut  di&um  eft,   cente- 
fima  nonagefima  quarta  ,  anno  fecundo: 
ficque  firmam  ratamque  haberi  de  tem- 
pore  natalis  Domini  nuper  Caffiodori  re- 
citatam    fententiam  ,  quam    in    omnibus 
cum  Romana    Ecclefia  elfe  concordem  , 
vel  faltem  ex  eo  videre  poftis  ,  dum  idem. 
au6tor  in  fuo  Pafchali  cyclo ,   poft  Con- 
fulatum  Bafilii  vicies  femel,   annos  Do- 
mini   numerat   quingentos  &  fexaginta- 
duos :    qua  ratione  ,  per    fingulos  annos 
ufque  in  hodiernum  faecula  numerando  > 
seque  in  omnibus  confentientem  cum  Ro- 
mana  Ecclefia   eumdem   numerum  anno- 
rum    invenies  :    Quomodo    vero  in   Faftis 
Onuphrii  Panvinii  annus  fuperabundet, 
fuo   loco  inferius  facile  demonftrabimus, 
His  lgitur  examinatis  atque  difcufiis  brevi- 
ter  quantum  potuimus ;  efto  velut  yvwiuoov 
totius  futuri  temporis  fixus    atque  firma- 
tus   primus  Chrifti  annns    fub   Confulatu 
Lentuli  &  Meffalini,  Olympiade  cente- 
fima  nonagefimaquarta  ,   anno  fecundo, 
ab  Urbe  condita  fecundum   Varronianam 
ab  antiquis  magis  probatam  atque  rece- 
ptam    fupputationem  ,  anno  feptingente- 
fimo  quinquagefimo  primo  . 

Sequimur  in  annis  Urbis  Varronem  ma-      cx> 
gis  ,  quam  alios  fecus  fupputantes  ,  quod  ^nm  a'b 
rerum  antiquarum  Varrone  doftiorem  ne-  urbe  con- 
minem  fuiffe  conftet,  teftificatione  Cice-  ditavarii. 
ronis   &  aliorum  omnium  eidem  abfque 
dubitatione  aliqua  primas  deferentium  ; 
cum  tamen  alios  aliter   fupputare  annos 
Urbis  confueviffe  certofciamus,  nec  Var- 
ronem  omnes  effe   fecutos  inteliigamus : 
nam  Aufonius  Gallus ,  annum  fui  Confu- 
latus  Urbis  annis  confignans,  mille  cen- 
tum  decem  &  0610  annos  interlapfos  te- 
ftatur  his  verfibus: 

Vrbis  ab  aternae  deduclam  Kege  Quirino 
Annorum  feriem  cum  Procule  acctpies  ; 

Mille  annos  ,  centumq  ;  &  bts  Jluxijfe 
novenos 
Confulis  Aufonii  nomen  adufque  le» 

vel    cum  ait: 

Annis  undecics  centum^  conjunge  qua- 

ternos 
llndecies ,    unamque  fuper  trieterida^. 

neile : 
Hctc  erit  aternceferies  aborigine  Rom<e, 

Qu« 


47* 


Baronii  Apparatus 


CXI. 

Quo  anno 
Rcgis  He- 

rodis 

Cliriituj 

nnus. 


CXII. 


(a)  Jofefb. 

antiq,  l. 
14.  c.16. 
(  b  )  Dio 

hifl.  Rom. 


(t)Jofcpb. 

Antiq.  /. 
I4#f.i8. 


De  annis 

Kerodis 

lofephi 

lapputa. 
tio. 


QutE  quidem  Aufonii  fupputatio  Varro- 
niana  minor  eft  annis  tredecim.  Nec  arro- 
get  fibi  quifquam  ex  Olympiadum  annis 
certum  polfe  deducere  inchoatae  Urbis 
cxordium .  Nam  quis  Varrone  in  Olym- 
piadum  fupputatione  peritior  ?  novit  & 
calluit  ipfe  eas ,  nec  aliunde  quam  ex 
5IIis  annos  Urbis  creditur  confignafle  • 
Sed  quod  nec  adeo  omnino  abfque  con- 
troverfia  ftabilita  inveniatur  01ympias& 
annus  ejus,  quo  ccepta  e(t  Urbs  condi, 
idcirco  non  eadem  omnium  ea  de  re  una 
fententia  .  Sed  &  nec  a  quo  anno  in- 
cipiendi  fint  numerari  Urbis  anni  ,  an 
ab  excitatis  mceniis  ejus,  vel  ante,  pe- 
res  antiquos  una  fuit  aflertio.  Haec  id. 
circo  dixifle  voluimus,  quo  intelligamus 
haud  tuto  &  certo  poiie  Chrifti  annos 
a  conditac  Urbis  tempore  numerari  . 

Licet  igitur  ex  di<5tis  fatis  teftatus  an- 
nus,  quo  indi<5ta  defcriptio,  ac  natus  e(t 
Chriftus,tam  per  Romanos  Conlules  , 
quam  per  Graecorum  Olympiadas  habea- 
tur:  tamen  ex  confuetudine  fan<5iorum 
Prophetarum  ,  qui  ex  Cnronologia  Re- 
gum  Juda  confueverunt  fignare  tempo- 
ra ;  &  nos ,  quo  potiffimum  anno  Hero- 
dis  Regis  Chriftus  fit  natus ,  perquire- 
mus:  etiam  fi  rem  haud  facilem,  im- 
mo  fatis  molefiam  aggrediamur  ,  quam 
eruditiflimorum  virorum  ha<5tenus  ingenia 
&  mentes  torfilfe  videmus .  Nam  qui  fibi 
Jofephum  in  omnibus  fequendum  propo- 
fuerit,  ab  Evangelica  veritate  (  pro  ne- 
fas )  declinet  necefle  e(l .  Et  quoniam 
dicere,  illum  errafle  ,  nec  erroris  mon- 
ftrare  caufam,&  veriratem  patefacere  , 
parum  liberalis  &  eruditi  hominis  effe 
videtur  :  age ,  in  primis  quae  idem  au- 
clor  de  annis  Herodis  Regis  fcriptis  man- 
davit,  adducamus  in  medium  . 

Collatum  Herodi  regnum  Romae  ex  Se- 
natufconfulto,  Domitio  Calvino  &  Afi- 
nio  PollioneConfulibus,  Olympiade  cen- 
tefima  octogefimaquarta  ,  Jofephus  (a) 
teftatur,  cui  &  Dio  Cafllus  (b)  alfenti- 
tur.  Verum  Antigono  Judaeorum  regnuni 
invadente ,  Herodes  non  e(t  eo  potitus, 
nifi  eo  debellato  ;  quando  Marci  Anto- 
nii  ope  &  voluntate,  per  Sofium  Syrice 
Praefidem  reflitutus,  Iiberas  regni  habe- 
nas  moderatus  elt :  quod  fa<5tum  etfe  M. 
Agrippa  &  Caninio  Gallo  Confuiibus, 
Olympiade  centefima  oclogefimaquinta, 
idem  Jofephus  (  c  )  afBrmat ;  qui  colligens 
Herodis  regni  annos,  numerat  ab  infti- 
tutione  fa<5ta  ex  S.  C.  ufque  ad  ejus  obi- 
tum  annos  trigintafeptem  ,  a  refiitutione 
vero  per  Antonium  facta  annos  triginta- 
quatuor.  Si  igitur  dicftos  annos  triginta- 
feptem  Herodis  regni  numeres  per  Con- 
fules  &  Olympiadas  fubfequentes ;  pro- 
culdubio  Herodem  ante  Redemptoris  no- 
itri  natalem  ex  humanis  defiifle,  ccrtif- 
fimum  e(t ,  tam  f\  illos  trigintafeptem 
per  fequentes  Confulatus  deducas  annos, 
quam  fi  per  Olympiadas  :  fed  tunc  opus 
eft,  ut  ab  annoquarto  dictae  01ympiadis> 


qui  eft   &  primus   fequentis  centeiTmaE 
oclogefimDequintae  ,    numerare    incipias  j 
nullus  enim  alius  annus  Confulatui  ipfo- 
rum  coh3eret.  Nam  ex  fupputatione  Eufe- 
bii  &  Phlegontis,  quam  omnesfequuntur, 
centefima  oflogelima  quarta  Oiympias  in- 
choatur  fub  quinto  Caefaris  Confulatu  ,  in 
fine  menfis  Junii  :  ipfo  enim  initio  aefti- 
valis  folititii  Olympiadum  annos  nume- 
rari   folitos  (d )  ,  exploratiflimum    eft  :  (d)Vide 
quamobrem  idem  annus   diclorum   Con-  Fanvin.  ia 
fulum  fex  menfes  habet  centefimae  oclo-  tomment. 
gefimsequarts    Olympiadis  ,   &    totidem  F^-  l-ude 
o<5togefimaequintae   fequentis  .  Cum   vero     -^* 
teltetur  Jofephus  (e)  Herodem  explelfe  (e)j0fcph. 
annos  regni  fui.trigintafeptem  ,  eumdem-  antiq.l. 
que  obiifle  prope  Pafchaie  tempus :  di-  17.C.10. 
cere  necefle  eft ,  eum    vixitfe    ufque   ad  &de  hell° 
diclum  Confulatum  Lentuli  &  Melialini,  /'"'*  1 1#'"' 
quo  natum  diximus  Chriftum  :  ipfoenim  xl* 
expletur  annus  primus  centefimae  nona- 
gefimaequartae  Olympiadis,  quo  circa  di- 
cfum  Pafcale  feftum  eft    mortuus    Hero- 
des ,  &   aufpicatur  ejufdem  Olympiadis 
annus  fecundus ,  cujus  menfe  fexto  natus 
eft  Dominus :   ut  ex  his  videas   fub  eo- 
dem  Confulatu  (  fecundum  numerum  an- 
norum  regni  Herodis  a  Jofepho  flatutum  ) 
circa  finem   menfis  Martii  Herodem   obi- 
irte,  &  poft  novem  menfes  vigefimaquin- 
ta  Decembris  natalem  Domini  diem  con- 
tigifle.  Qui   vero   natum    Chriftum    di- 
cunt  anno  fequenti,   fub  Confulatu  Au- 
gulti  &  Silvani ;  ante  annum    unum  & 
novem  circiter  menfes,    quam  Dominus 
nafceretur,   Herodem   vita   fun<5tum  efle 
dicant,   necefle  eft .    Hi  (f)   vero ,  ut  //,  P;IWi 
quoquo  modo  Jofephum  cum  Evangeli-  i„Fafl.& 
fta  concilient,  erraffe    in  eo  Jofephum  alHeum 
affirmant,  dum  numerat  ipfe  triginta  fe-  fecuti. 
ptem  illos  annos  regni  Herodis  ab  infti- 
tutione   Romae  fa<5ta  ex  S.  C.  eofque  ef- 
fe  numerandos  dicunta  Confulatu  M.  A- 
grippae  &  Caninii  Galli  ,  quo  anno  oc- 
cifo  Antigono,   eft  potitus   regni  habe- 
nis  pacificis,  a  quo   tempore  idem  nu- 
merat  tantum  triginta  quatuor :  fed  qua 
ratione,  cujufve  aucloritate    id  faciant, 
non  fatis  compertum  habemus . 

Caeterum  Eufebius  (^)alia  ratione  a     cxill. 
Jofepho  longediverfa  numerar  Regis  He-  (g)  Eufeb. 
rodis  annos,  nimirumab  Olympiade  cen-  incbmn. 
tefima  oclogefima  fexta,  annotertio  ;  Cy- 
rillus  Hierofolymorum  Epifcopus  (  h  )  an-     ,    c    .. 
noquarto  ejufdem:  Epiphanius  (i)  etiam  caUcb!['i'. 
dum   tradit  Dominum   noftrum  ,    natum  (i)Epjpb.. 
effeanno  trigefimotertio  Herodis  Regis,  h&ref.  51. 
Cyrillo  potius    confentire   videtur .  Sed  &  J8- 
quam  hi  omnes  ,  fic  numerando  Herodis 
Regis  annos,  inierint  rationem,  &  quos 
fecftati  fint  auclores  ,  nos  certe  praeterit . 
Quamobrem  attentiori  ftudio,quae  de  an- 
nis  Herodis  a  Jofepho  funt  fcripta  dif- 
quirenda  efle  cenfemus .  CXIV. 

Atque  in  primis  illud  monendum  puta-  j0f/ina'- 
mus,  eumdem  au<5torem  in  his  quae  funt  lus  Chro- 
temporis,  faepe   hallucinatum  efle;  quod  nogra- 
tuminHerodisanniSjtumin  cxteris  acci-  Phui- 

diffe, 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


(*)Jofeph. 

antiq.  1, 
J4.C.ZJ. 

(h)   Jofepb. 
mnttq.  I. 
7.  c .8.  & 
dt  bello 
Jttd.  l.i.c. 


cxv. 

tTndeer- 
lor  Jofe- 
phi  often- 
datur . 


CXVI. 

(e)   Jofepb, 
antiq.l.15, 
cap.xo. 
Q^iando 
coepti  nu 
mcrari 
3i<ni  Re- 
gni  Hero 
dis  . 


diAe,fuislocisinferius  facile  demonftrabi- 
mus.  Sed  in  praefentiarum  quod  ad  annos 
ejufdem  Herodis  fpedat :  cum  idem  auclor 
(a)  dicat  Herodem  eo  tempore,  quo  Ju- 
lius  Caefar ,  confeclo  bello  Alexandrino, 
tradidit  Antipatro  ejus  patri  Judaeae  Pto- 
vinciae  adminiftrationem  ,  natum  annos 
quindecim  fuiffe:  rurfufque  affimet  (b) 
ipfum  vixifle  ufque  ad  annum  fuae  aetatis 
ferme  feptuagefimum  ;  hac  ratione  nume- 
rando  caeteros  Herodis  annos  a  Confula- 
tu  Caleni  &  Varinii ,  quo  a  Caefare  tri- 
buta  eft  Judaea  Antipatro,  quando  He- 
lodes  agebat  annum  decimumquintum  , 
jpfum  vixiffe  ufque  ad  annum  nonum  aeta- 
tis  Chrifti  negari  non  poteft.  Vide,  quae- 
fo,  quanta  fit  in  eodem  auetore  levitas 
&  inconftantia ,  &  quot  labyrinthos  & 
inextricabiles  oflfendere  errores,  &  in  eis 
mergi  neceffe  fit  eos ,  qui  de  annis  Hero- 
dis  regni  tam  facile  eidem  Jofepho  ac- 
quiefcendum  exiftimant. 

Reliquum  eft  igitur  ,  ut  aperiamus  er- 
roris  caufam,  qua  ille  idem  auctor,  nu- 
merando  toties  diclos  Herodis  annos ,  de- 
ceptus  eft.  Sicut  enim  Sole  clarius  effe 
probatur,  quod  annos  ferme  feptuagin- 
ta  Herodem  vixiffe  teftatur ,  &  quod  tem- 
pore  Confulatus  Caleni  <&  Vatinii  an- 
nos  erat  natus  quindecim  :  fic  e  con- 
tra  errores  lapfus  eft,  dum  annorum  nu- 
merum  regni  ejus  incipit  numerare  a  Con- 
fulatu  Domitii  &  Pollionis.  Hujus  au- 
tem  erroris  inde  fluxit  occafio ;  quod  cum 
in  confeflb  eflet  apud  omnes  ,  Herodis 
xegni  annos  trigintafeptem  effe  adnume- 
ratos ;  rurfumque  certum  efle ,  ipfum  ex 
Senatufconfulto  regnum  accepifle ;  fa- 
clum  eft  ,  ut  ipfe  ad  primam  inftitutio- 
rem  Romae  fub  diftis  Confulibus  fa&am 
verterit  oculos  ,&ab  eo  tempore  nume- 
xare  cceperit  annos  regni  ipfius  Herodis  . 
Caeterum  tunc  occupato  eodem  regno  ab 
Antigono,  nondum  ufquead  mortem  ejus 
potitus  eft  ,  quando  (  ut  diclum  eft  )  juf- 
iu  opeque  Antonii  per  Sofium  Syriae  Pra;- 
fidem  eft  reftitutus.  Porro  quoniam  in 
in  bello  civili  contra  Oclavianum  Augu- 
ftum  eidem  M.  Antonio  favit;  illud  de- 
meruifle  vifus  eft.  Quamobrem  cum  idem 
Auguftus  ,  Antonio  &  Cleopatra  deviftis, 
fumma  rerum  potitus  effet  :  mox  idem 
ipfeHerodes  fuae  culps  confcius,  fupplex 
ad  veniam  impetrandam  ,  Rhodum  ad 
eumdem  illic  agentem  fe  contulit,  depo- 
fitoque  diademate,  ac  precibus  fufis,  ab 
codem  regnum  promeruit,  quod  &  de- 
creto  Senatufconfulti  fuit  eidem  ftabi- 
litum  . 

Haec  omnia  non  ab  alio,  quam  ab  eo- 

dem  ipfo  Jofepho  (c)  qui   ea    pluribus 

fcribit,  accepimus.  Facla  funt  haec  eo  ip- 

fo  anno ,  quo  idem  Auguftus  navali  bel- 

lo  Antonium  &  Cleopatram  debellavit, 

eodem  Augufto  tertium  &  Meflala  Cofl". 

Olympiade  (ut  diximus) centefima  0(?ioge- 

.  fima  feptima ,  anno  fecundo .  Ab  eo  igitur 

tempore  in  publicis  monumentis  adfcri- 

Apparatus  in  Baronium 


473 


ptum  primum  annum  Herodis  regni,  ac 
deinceps  caeteros  fequenres  effe  ad  nume- 
ratos  ,  ea  potiflimum  ratione  conftare  vi- 
detur  ;  quod  cum  Auguftus  ex  Senatuf- 
confulto  refcidiffet ,  irritaque  reddidiflet 
qu3e  ab  Antonio  in  Imp.  perduelle  gefta 
effent ;  non  licuit  Herodi  illos  regni  fui 
numerare  annos,  quibus  regnavit  poft- 
quam  illud  ab  Antonio  fibi  reftitutum 
accepit ,  fed  ab  eo  tempore,  quo  ab  Au- 
gufto  fibi  redditum  fuit ,  &  ex  Senatuf- 
confulto  firmatum.  Quid  enim  non  in 
ejus  gratiam  Herodes  egiffet,  qui  quic- 
quid  haberet  ,  eidem  acceptum  ferens  , 
ob  id  civitafes  ,  theatra  ,  templa  (  ut 
idem  teftatur  Jofephus  )  ejus  nomine 
dedicaffet?  H3ec  itaque  cum  tam  aperta 
veritate  fubfiftant  :  duplici  ratione  dici- 
mus  ab  eo  tempore  numerandos  effe  tri- 
gintafeptem  illos  Regis  Herodis  annos  : 
tum  ut  dictum  feptuaginta  annorum  aeta- 
tis  illius  tempus  impleatur  (  aliter  idem 
auclor  fibi  contrarius  reperitur  )  tum  etiam 
ob  novam  regni  ejus  ab  Augufto  ex  Se- 
natufconfulto  reftitutionem  tunc  jam  in- 
figniter  faclam  . 

Eft  igitur  in  numero  primus  annus  Re- 
gni  Herodis  fub  Augufto  tertium  &  Mef- 
fala  Colf.  Olympiade  centefima  odogefi- 
mafeptima  ,  anno  fecundo :  qua  ratione 
dicimus,  Chriftum  Dominum  Redempto- 
rem  noftrum  natum  anno  Regni  Herodis 
vigefimonono  inchoato.  Ex  his  itaque 
luce  evidentius  &  clarius  conftare  vide- 
tur  ,  cum  nonnifi  ejufdem  audoris  au<5io- 
ritate  ha?c  affirmemus  ,  ipfum  Jofephum 
numerando  a  Confulatu  Domitii  &  Pol- 
lionis  annos  trigintafeptem  Herodis  Re- 
gni ,  novem  faltem  annis  ejus  obitum  an- 
ticipaffe  .  Unde  &  portentofus  ille  ma- 
navit  error  ,  ut  defcriptionem  a  Quirino 
faclam  tempore  Natalis  Domini,  poft 
novem  annos  faflam  efle  defcribat :  quot 
enim  annis  in  obitu  Herodis  erravit,  to- 
tidem  in  eadem  defcriptione  erraffeopor- 
tuit:  ejufmodi  enim  naturs  funt  errores 
temporum  ,  ut  cum  quis  a  refla  linea 
femel  exciderit,  per  devia  femper  fer- 
ri ,  licet  invitus,  cogatur. 

Reliquum  jam  illud  tantum  effet ,  ut 
dictum  tempus ,  quo  ea  defcriptio  fada 
eft,  &  natus  eft  Chriftus,  more  majo- 
rum,  Hebraicis  Chronologiis  etiam  con- 
fignemus .  Scimus  veterrimam  hanc  effe 
quaeftionem,  in  qua  fudarint  &  alferint 
tum  antiquorum,  tum  recentiorum  inge- 
nia  :  noviffime  vero,  Chriftum  natum  ef- 
fe  quatermillefimo  vigefimofecundo  anno 
ab  origine  mundi ,  nofter  Perrerius  (  d  ) 
in  fuis  eruditis  commentariis  in  Danie- 
lem  adnotavit.  Caeterum  ob  diverfitatem 
exemplarium,  &  quod  non  eamdem  om- 
nes  in  illis  numerandis  fervent  metho- 
dum  &  rationem  ;  mirum  diftu ,  quod, 
quot  funtcapita  (  ut  communi  feitur  pro- 
verbio  )  totidem  de  iifdem  fcriptae  repe- 
riantur  fententiae .  Sedere  autem  aibi- 
trum  :  &  cujus  fint  potiora  jura  difqui- 
Ooo  iere, 


CXVII. 
Quoto  an- 
no   Regni 
Herodis 
Chriftus 
natus . 


cxvni. 


Qnoto  an- 
no  ab  ori- 
gine  mun- 
di    Chri- 
fius  natus. 


(d)  Btned. 
Ptrer.  itu 
Daniel.lib, 
11.  5.5. 


474 


Baronii  Apparatus 


(*) 

de 

Aug, 
Civit 

Dei 

l.  15, 

t.is' 

1 

(b)  frl. 

eont.Jud. 

l-i- 

(e)  Anaff. 
Sinait.  in 
Hexam.  h 

1' 

CXIX. 

Varias 
fententise 
de  mundi 
annis . 
(  d  )  Ctpr. 
in  prsf.  H. 
de   exbort . 
rtiart. 

(e)  Clem. 
jflexandr. 
Strom.  l.X. 

(f)  Hipp. 
in    ean.. 
temp, 

(g  )  Jul. 
Afr,  ad  A- 
rifl. 

(b)  Orig. 
in    Matt. 
traft,  10. 
(i  )  Eufeh. 
w  Cbron. 
&  wfrag. 
ad   Marin. 
(k)  Latl.  1. 
7.  cap.ij. 
(I)  Epipb. 
k&ref.  66. 
(m)Hiercn. 
tn  kpifl.  ad 
tit.    c.  1. 
(»)Phil  hifl 
de    bxrrf. 
cap.w  l. 
(0)  Orof. 
Itb.i.   c.i. 
(p  )  Aug. 
de  Civit. 
Dei   l.n. 
c.ii. 

(  q  )  Anafl. 
Sin.in  He- 
xam.  /.7. 


rcre,  &  antiquiflimam  omnium  quaeftio- 
nem  lata  fententia  deflnire  non  elt  prae- 
fentis  otii ,  nec  noftrarum  virium  tantum 
opus.  Illud  tamen  non  omnino  pneter- 
mittendum  videtur,  Sanetam  Dei  Eccle- 
flam  antiquitus  confuevifie  fupputare  an- 
nos  ab  origine  mundi ,  non  fecundum 
Hebraicam  editionem,  fed  fecundum  Se- 
ptuagintaduos  interpretes :  eft  ejus  rei 
fides  apud  S.  Auguftinum  (#),  dum  dc 
iifdem  interpretibus  hsec  ait:  Vorro  il- 
los  in  aucloritatem  celebriorem  fufcepit 
Ecclejia  ,  &  credentes  Judceorum  potius 
quam  tftos  non  haberequod  verum  eft  (b)  . 
Rurfum  Julianus  Epifcopus  Toletanus, 
falfo  cognominatus  Pomerius ,  haec  in 
eamdem  fententiam  :  Ergo>  inquit,  illa 
nobts  &  fola  pro  bis  annis  eft  obfervan- 
da  aufioritas  Septuaginta  interpretum  , 
quce  merito  omnibus  editionibus  &  tranf- 
lationibus  antefertur,  quam  etiam  hucuf- 
qtte  omnes  dofiores  Eccle/iaftici  tenue. 
runt ,  &  in  hac  prxcipue  annorum  fuppu. 
tatione  fecuti  funt .  Hsecille.  Adjicimus 
&  Graeci  hominis  infigniter  eruditi  deea- 
dem  re  teftimonium ,  videlicet  Anaftafii 
Sinaitae  Epifcopi  Antiocheni  (c)  aequa- 
Iis  Magno  noftro  Gregorio  ,  qui  fic  ait : 
Sciendum  eft  quod  altter  computant  He- 
brcei ,  &  altter  Romana  Ecclejicc  tradi- 
tio  .  H«c  ille  . 

Addamus  &  hic  apte  Catalogum  anti- 
quorum  Patrum,  qui  Iicet  diverfe  inter 
fe  ,  ob  diverfitatem  Groecorum  codicum 
&  interpretationem  ,  tamen  seque  omnes 
fecundumSeptuaginta  interpretes,  annos 
ab  originemundi,  ufque  ad  orrum  Chrifti 
numerare  confueverunt.  Incipiam  ab  an- 
tiquiori ;  ab  ipfo,  inquam,  TheophiloEpi- 
fcopo  Antiocheno,  qui  a  mundi  princi- 
pio,ufque  ad  obitum  Lucii  Veri,  quo 
tempore  ip'e  fedit ,  intercurrifle  ait  an. 
nos  quinquies  mille  fexcentos  oclogin- 
taquinque  .  Eamdemque  iniiffe  rationem 
Cvprianusf  d)  videtur  ,  cum  numerat  an- 
nos  fecundum  eofdem  Septuaginta  inter- 
pretes,  atque  haec  ait:  Sex  mtllia  anno- 
rum  plaue  complentur ,  ex  quo  homtnem 
diabolus  impugnat ,  &c.  Clemens  Alexan- 
drinus  (e)  ab  Adam  ufque  ad  mortenu 
Commodi  annos  numerat  quinquies  mil- 
le  feptingentos  oftogintaquatuor  .  Sed 
quid  tamdiu  in  fingulis  immoror  ?  Hvppo- 
lytus  (/) ,  Julius  Africanus  (g  )  ,  Orige- 
nes(A),  Eufebius  Pamphilif/  ),  Laftan- 
tius  ( ^  );  Epiphanius  (/)  ,  Hieronymus 
(w)  ,  Philaftnus  («),  Orofius  fo),  Au- 
guftinus  ( p  ),  duo  Anaftafii ,  Sinaita  (  q)> 
&  Nicxnus(  r  ),  Nicephorus  (  s  ),  Sui- 
das(f),  &  alii  recenriores  complures 
eadem  numeri  ratione  confignare  confue- 
verunt  Acta  Svnodica:  cujus  rei  exem- 
plum  eft  in  fexta  Svnodo  Oecumenica,  ubi 
a  mundi  origine  ufque  ad  illud  tempus 
celebrati  Concilii,  anni  numerantur  fex 
mille  centum  nonagintanovem  .  Profitetur 
&Romana  Ecclefia  in  fuo  Martyrologio, 
fe  annos  fupputare  fecundum  eofdem  in- 


(  x  )  Clem. 

Alexandr. 


terpretes.  Verum  propter  exemplarlum  t>)  Anafl. 
diverfitatem  ,  &alias  innumeras  difficuha-  Uic&n.Ub. 
tes,perdifficileeft  veriratem  confequi,dum  ?«*/?.?-9». 
inemendata  de  inemendatis  fcribuntur,  ut  [s)  N'"Ph' 
teftatur  Hieronymus  (u)  .  Sed  ,hoc  nomine  J"  ^ggj 
plurimum  debent  omnes  eruditi  ,  immo  &  yjiorm 
totaDei  Ecclefia  Iiluftriffimo  ac  Reveren-  («j  Hiero». 
diflimo  Antonio  Carafe  ,  S.  R.  E.  Cardi-  i»  tyfl- 
nali  Bibliothecario  ,  qui  multo  labore  ac  *dttt.c.$. 
ftudio  tandem  Graecam  Septuaginta  duo- 
ruminterpretumeditionem  ,  jam  pene  an- 
tiquatam  ,  in  lucem  vindicavit ,  eamdem- 
que  Latine  redditam ,   non   minori   labo- 
re  emendatam ,   ac  perpoliram   edendam 
curavit:  opusplane  ciivinum  ,    ac  divini- 
tus  infpiratum  :  quod  a  S.  D.  N.  Sixto  V. 
Romano  Pontifice  merito  comprobatuni  , 
acmagnoperelaudatum  ,  ut  Ecclefiae  Ca- 
tholica?  effet  ufui,  idem  facro   diploma- 
te  in  fronte  ejus  affixo  cunt^is  Fidelibus 
ilgnificavit.  Sed  de  his  haclenus  . 

His  igitur,  quse  ad  annum  naralis  Do- rtC      * 
mini  pertinent,  itabilitjs  ;  rUpereft  ,  ut  de  ^~&  ditJ) 
menfe  ac  die  ,  quibus  natus  eft  ,  narra-  chriftus 
tionem  inftituentes,  inprimis  quae  de  ea  eft  natus. 
re  ab  haereticis  vel  aliis  perperam  fcri- 
pta   funt ,  refeilentes ,  tandem  veritatem 
ipfam,  Patrum  auctorltate    teftaram,  & 
Catholicae  Eccle/ia;  longo  ufu    recepfam 
atque  probatam  in  medium  adducamus  . 
Sunti  (inquit  C!emens  (x  )    Alexandri- 
nus)  qui  curiojiusy    natali   Domtnt    n°n7f"mJ' 
folum  annum  ,   fed  ettam    diem    addunt  :      *     ' 
quem  qutdem  dicunt    dectmo-oclavo   anno 
Augufti  ,  vige/imaqutnta  menfis  Pacon   ejfe 
natum  ;  ea  eft   apud  Lattnos  dectmaqutnta 
meufis  Maii.  Rurfus  etiamquidam,  inquit, 
tradunt  eumnatumejfe  vigefimaquarta  vel 
vigefimaqutnta  menjis  Vharnutht  ,  hoc  eft  , 
vigefima  vel  vigejimaprtma  AprtUs.  Porro 
haec  haeretici  phanatice  ,  nulla  vel  faltem 
verifimili  ratione  ,   vel    au6toritate  nixi, 
fed  ficut  &  alia  deliramenta,  ex  proprii 
animi  fententia ,  perciti  furore  protulere . 
Fuit  de  eadem  re  ^Egypriorum  ,  eorum- 
demque   Orthodoxorum  opinio ,  ut  exi» 
itimarent  Chriftum  Dominum  natum  un- 
decima  menfis    Tybi ,   quae    eft  apud  La- 
tinos  fexta  dies    Tanuarii  ,   qua   Epipha-O^    5,"f~ 

r\        •    •    rs      1    r  1    l  r         fian.colut, 

niam  Domini  Ecclena  celebrare  confue-  ,-   ,„„  . 

•y\  .11.  r*  *".   cap.  1» 

vit(  y  )  ,  cum  ilhutrumquemyflerium  eo-  ex  prtf. 
dem  die  peraclum  volunt,  nimirum  Chri-  Pafc.Epifl, 
ftum  natum  ,  ac  etiam  baptizatum;    kd  Tbeopb  .E- 
&  eadem  die    illud  iniigne   miraculum,  P'fcor-  A' 
vinum  ex  aqua  faclum  effe ,   Epiphanius  lexa"f'. 
(z)  auclor  eft,  licet  ipfe  baptifmum  ad  tLf,{ 
aliud  tempus  referat:  at  de  eo  pluribus  (a)idem 
fuo  loco.  Quod  autem  ad  diclam  de  na-  ib. 
tali  die  fentcntiam  pertinet,  idem  Epipha-  (h  Hiercn. 
nius    (a)  eamdem   conftanter   affirmat,  inEzech' 
fed  Hieronymus  (  b)  refellit.  c'~' 

C?eterum  his  omnibus  de  die  natalis     CXXI. 
Domini    rejeclis  aflertionibus ,  tam   La-  Cert.a  ^n- 
tinorum  quam   Grxcorum  Ecclefiae  pari  tent'ra  d£ 
confenfione  in    eam    conveniunt  fenten-  ^'natalis 
tiam,  ut  Redemptor  nofter  fit  natus  vi-  xDomini . 
gefima  quinta    menfis   Decembris .  Nam 
prxter  ea  qua:  habentur  apud  Clemen- 

tem 


ad  Annales  Eccleilaflicos . 


475 


(a)  CJstnt. 
confl,  l.  5. 

(b)  Augufl. 
traBat.  ia 
tfalmum 
131.  prope 
fin.  Orof.  I. 

J.C.I. 

(e  )Aug. 
de  Trin.  I. 
4«  c..\, 


(  d)  Aaafl. 
Nic.  Epife. 
I.  qusfl.  q. 

CXXII. 
De  die  & 
fiora  nata. 
Jis  Domi- 
11  i . 


(e)  i.Cor- 

(f)Hcfycb. 
fcr*  de 
Natal. 
Dom. 

(g  )  Anafl. 
Sia,  in  He- 
xMn  //■  1' 
(b  )  Anafl. 
Nic.  lib. 
qtt&fi.  q. 

(  i  )   Sex. 
Syn.  eap. 
8.  to.  3. 
Cauc. 

cxxnr. 

(k)  Ltte.z. 


■ !  f  Albi. 
nus  Tflac. 
dc  divinis 
offlc.  eap. 
1 .  (if  aiii  . 
(m)  Sa. 
picut.  18. 


(  n  )  Anclor 
Coniium 
atque  Sca* 
ligerum  fi. 
gnificare 
■videtur , 
cjui   c.tdem 
fcntiunt 
cum  tpfo . 


tem  («),  Auguftinus  (b)  ex  trad;tione 
Ecclefiae  idem  affirmat ,  dum  ait:  Joan- 
nes  natus  ,  ficut  tradtt  Ecclefia^  oclavo 
Kal.  Jttltai  cumjam  incipiunt  minut  dtes: 
Domtnus  autem  natus  otlavo  Kalend.Ja- 
nuartas ,  quando  jam  incipiunt  dtes  cre- 
fcere.  Et  alibi  (c):  Oilavo  ,  inquit , 
Kah  Aprihs  conceptus  creditur ,  quo  & 
pajjus :  nattts  autem  tradttur  oftavo  Kal» 
Januarias  .  Ab  tllo  ergo  die  ad  iftum 
ufqne  computari  ducentt  feptuaginta  & 
fex  dies  reperiuntur ,  &c.  Haee  Augu- 
ftinus  eadem  &  caeteri  Latinorum.  De 
Gnecis  vero ;  non  alia  fentire  eos  Ana- 
fralius  Nicamus  Epifcopus  (  d  )  Graecorum- 
que  Menologium ,  &  alia  ipforum  anti- 
qua  monumenta  fidem    faciunt  • 

At  nec  eft  praetermittendum  de  hebdo- 
madis  die  ,  atque  (  quod  majus  eft  )  hora 
quibus  natus  eft  Chriftus  Dominus  ,  di- 
cere.  Fuit  nonnullorum  fententia  ,  ut  ea- 
dem  die,  ipfaque  hora ,  qua  primus  ho- 
roo  creatus  eft ,  eadem  omnino  &  fecun- 
dus  homo  (  fic  enim  Chriftum  appellat 
Apoftolus  e)  fuerit  natu?.  Hinc  ait  He- 
fychius  (  f)  :  Natus  ejt  menfe  Decembris  , 
die  fexto  ,  hora  tertia  dtei  .  Haec  ille  . 
Anaftafius  (g  )Sinaitaeadem  die,  fed  ad 
vefperam  diei  fextae :  &  Anaftafius  Ni- 
cenus  (6)eadem,  fed  hora  dici  feptima. 
Verum  quod  ad  diem  fpectat:  die  Dominico 
natum  efle  Dominum,  infextaSynodoGra?- 
ci  profitentur,  dum  ajunt  (f):  In  eo  die  man- 
na  ineremo  pluity  in  e&nafci  dignatus  ejl , 
in  eo  ftella  Magis  refulfit-,  in  eo  de  quinque 
panibus  &  dttobus  ptfctbus  quinque  miltta 
hominum  pavity  in  eo  baptifmum  in  Jor- 
dane  fafceptt ,  in  eo  ipfe  ptus  Redemptor 
humani  generis  fponte  pro  fatute  noflra 
a  mortuts  furrexit .  Hsec  illi. 

Quod  autem  pertinet  ad  efus  diei  tem- 
pus  ;  Dominum  noftrumno&e  effe  natum, 
Lucas  Evangelifta  (k)  non  obfcure  infi- 
nuare  videtur,  dum  de  natali  Chrifti  lo- 
cutus  ,  mox  fubdit  :  Pa/tores  erant  in  re- 
gione  eademvigilantes  ,  &  cttflodientes  vi- 
gtlias  notlis  fuper  gregem  futtm .  Id  ipfum 
profitentur  interpretes  ;  id  etiam  vetus 
traditio  Ecclefiaftica  perfuadet ,  atque 
facrse  noftis  illius  anniverfariis  fun&ioni- 
bus  docet  (/):  rurfumque  ea  parte  no- 
dis  ,  quae  de  media  noele  difla,  ad  fe- 
quentem  pertinet  diem  ,  Chriftum  Domt- 
num  natum  multi  exiftimant,  fecundum 
quod  prophetice  (m)  dieflum  fuerat :  Dum 
quietum  Jilentium  tenerent  omnia*  &  nox 
tn  fuo  curfu  medium  iter  haberett  omni- 
potens  fermo  tuus  exiliens  e  ceelo ,  e  rega- 
libus  fedibus    venit . 

Licet  auteni  fupputatio  ifta  noftra  de 
nato  Chrifto  Redemptore  ftib  Confulatu 
Lentuli,  &Mefialini,  omni  teftificatio- 
num  genere  (  ut  audifti)  munita  atque 
roboxata  haftenus  abfque  contradiftione 
procefierit ;  idipfum  fentientibus  etiam 
iis  qui  hoc  noftro  fxculo  ex  fupputatio- 
ne  temporum  alrquam  fibi  gloriam  com- 
pararunt  (»):  adhuc  tamen  nuper  hsec 
Apparatus  in  Baronium 


obje<ftio  fiicfta  eft:  Si  fub  Lentulo  &  Mef. 
faltno  Confs.  natus  ejt  Chrtftus  :  ergo  an- 
nus  Jultanus  mtllefimus  &  fexceniejimus 
non  ertt  Bifexttlss  .  Ex  hisdeduccns  ,  non 
polfe  dici  natumChriftum  fub  diclis  Con- 
fulibus  Lentulo  &  Meffalino,  fub  quibus 
(  ut  putavit  ipfe  )  non  potuerit  incidif- 
fe  Biffextilis  annus.  Ut  autem  demonftre- 
mus  ejufmodiobiecVionem  nullius  efle  mo- 
menti ,  &  abhorrere  prorfus  a  veritate  > 
■Chronologiam  vero  a  nobis  affertam  ,  at- 
que  multipliciter  demonftratam  de  nato 
Chrifto  fub  iifdem.  Confulibus  Lentulo  & 
Meffalino  etiam  hac  ex  parte  conftare  » 
magis  magifque  muniri  atque  firmari  : 
haec  quae  fequuntur  adiicere  compulfi  fu-" 
mus  . 

Sciat  igitur  Leftor,  omni  ex  parte  ad-  CXXIV» 
amuffim  concordare  periodos  Biffexti'es 
cum  anno  ,  quo  natum  ponimus  Chriftum 
fub  Confulatu  Lentuli  &  Meffalini .  Sic- 
que  anno  Urbis  quo  Confules  fuerunc 
Lentulus  &  Melfalinus,  biffextum  inci- 
diffe  ;  ac  proinde  cum  his  Confulibus 
natus  in  Annalibus  Ecclefiafticis  dicitur 
Chriftus,  anno  biflextili,  ut  debuit ,  ejus 
ortum  re  ipfa  confignari  ,  duplici  ratio- 
ne  demonftrari  poteft  .  Primum  ex  decur- 
fu  fequentium  Confulatuum  ,  fi  uno  quo- 
piam  defignato,  in  quo  Biflextum  fuifle 
conftet,  oftendamus  numerum  annorum , 
qui  inter  utrofque  Confules  interceffit , 
ira  efle  comparatum,  ut  in  quaternos  ab- 
folute  dividi  poflit .  Sic  enim  fiet,  ut 
quemadmodum  poftremus  ex  hypothefi  eft 
biffextilis,  primus  fimiltcr  biffextilis  ,  ne- 
ceflario  comprobetur  .  Cum  igitur  ex 
Ammiano  Marcellino  (0)  certum  fit,  Jo-  (0\Lib. 
viano  Aug.&  Varroniano  Caef.  Cof.bif-  usfi»  ' 
fcxtum  fuifle ,  &  Confules  hi  ut  in  An-  priac. 
nalibus  Ecclefiafticis  ex  perpetua  Fafto- 
rum  ferie  probatum  eft ,  concurrant  cum 
anno  Chrifti  CCCLXIIII.  quem  nume- 
rum  biflextilem  eife  nemini  dubium  eft , 
cum  ex  XCI.  quaternariis  confurgat :  fa- 
tendum  eft  plane,  Lentulo  item  ac  Mef- 
falino  Cof?.  unde  numerus  ille  annorum 
Chrifti  ducitur,  Biflextum  fuiffe;  aut  do- 
cendum,in  recenfendis  inter  utrofquc» 
Confulatibus  vitium  irrepfiffe.  Sed  quo- 
niam  hoc  ipfum  fortalfe  obtendi  poffet 
ab  adverfario,  &  longum  eflet  trecento- 
rum  fexagintaquatuor  annorum  Confules 
retexere  ,  &  fingulos  ftabilire,  tametfl 
accurate  in  Annalibus  id  faclum  eft  :  de- 
prehenfis,  notatifque  eorum  erroribus» 
qui  plures,  pauciorefve  numerabant :  bre- 
vior  alteia  &  certior  via  eft ,  qua  non 
fequentes,  fed  praecedentes  Confulatus, 
qui  &  pauciores  numero  ,  &  certi  apud 
omnes  funt,  relegendo,  &  ad  illum  uf- 
que  annum  regrediendo,  quo  primum  in-  ■ 
ftitui  vel  ufurpari  Biflextum  ccepit:  ex 
eo  ipfo  pariter  inita  quaternariorum  ra- 
tione  colligatur ,  his  noftris  Confulibus 
Biffextum  recurriffe  . 

Quod  ut  ordine  declaretur ,  meminiffe    CXXV. 
oportet,  Julium  Csefarem  imitatum  jE- 
Ooo  2  gy- 


4J6 


Baronii  Apparatus 


(a)  Li'«.i.  gyptios,ut  Macrobius (a }obfervat ,  dum 

SatHf.c      annum   civilem  Solis  curfui.  conformare 

?«■  D;°  ,    ftudet,quia  Sol  CCCLXV.  diebus  &qua- 

Suet.  in      drante  Zodiacum  luftrat,   totidem    dies 

julio.         anno  deputafle:  &  ne  quadrans  deeffet, 

ftatuifTe  ,  ut  quarto  quoque  anno  dies  u- 

nus  qui  ex  quadrantibus  illis  conflabatur  , 

jTgvptiorum   more  intercalaretur  ;  non^ 

(h)^.Kal.  quidem  Sextili  menfe  ,   ut(6)    illi  fo- 

Sept.Bcd*  Jebant,  fed  Februario  ,  fexto   Kalendas 

de  rat.        Martias ,  unde  Biffextum  eft  appellatum . 

tcmp.  esp.  nxc  autem  Cajfare  ipfo  III.  &  M.  Lepi- 

f  •  n    .-    do  Coff.  afla  fuiffe,  auclor  eft  Cenfori- 

(e)  De  ttie  .      .       ,  n      ' 

Katai.e.  nus  CO»  noc  e't  anno  ante  Lentulum 
de  annit  &  Meflalinum  CoflT.  quadragefimoquar. 
Ro.  to  .   Quod  (i  anno  illo  emendationis  Ju- 

lianae,  quem  Macrobius  confufionis  ulti- 
mum  vocat,  poft  intercalationem  dierum 
ac  menfium,  quos  Caefar,  ut  fuperiorum 
teroporum  defeclum   expleret ,    interpo. 
fuit  ,    aliud   nihil    intercalatum  fuiffet, 
haud  dubium,  quin  ab  eo  ipfo  anno  bif- 
fextorum   ex  Caefaris  inftitutione  ducen- 
dum   exordium   fuiffet,    ita   ut  primum 
quarto  poft  illum  anno,   M.  Lepido  IJ. 
I.  Planco  Cofs.  collocaretur;  quo  paclo 
per    quadriennia  defcendendo  ,    undeci- 
mum  Biffextum   non  in  quadragefimum- 
quartum,fed  in  quadragefimumquintum  a 
correelione  annum  ,  hoc  eft  non  in  Lentu- 
Jum,  &  MeflTalinum,  fed  in  Auguftum  XIII. 
&  Piautium    Confules   incidiffet  :  quibus 
fcilicet  Chrifti  ortum  aftignat  Onuphrius. 
At  res  fecus  habuit . 
CXXVI.        Anno  enim  illo,   praeter   intercalatio- 
nem  dierum  integrorum  ,  quadrans  etiam 
(d)  Poi      c',c''  ut  Solinus  (d)  docet ,  a  Csefare  a- 
hj.elpy.\.  diectas.  Quem  ut  intercalaret  ,  quia  fo- 
Ius  addi  non  poterat ,  neceffe  fuit,  utin 
quartum  annum  dirTerretur  :  quoad  fcili- 
cet  ex  quadrante  illo  &  tribus  aliis  fe- 
quentium  trium  annorum  dies  exurgeret , 
qui    tum   demum  per  Biffextum  interca- 
laretur.  Ifta  quidem  ita  fe  habent ,  ne- 
qne  alium    prorfus   in  fenfum  trahi  pof- 
funt  verba  Solini  ,  ut  neceffe  fit  haec  ita 
fc  habere  ,  ut  diximus.  Ita  primum  Bif- 
fextum  non  qu;nto  a  correctione  anno, 
ut  alioqui  futurum  dicebamus  ,  fed  quar- 
to  (  qui   prsecedenti  correctionem  anno 
refpondebat  )  feu  poft  tertii  anni  circui- 
tum  Vibio  Panfa,  A.  Hirtio  Cofs.  obfer- 
vari  juffit  ;  reliqua  deinceps  poftquartum 
quemque  anntim  ab  hoc  primo.  Quam- 
quam  facerdotes  ,  penes  quos  intercalan- 
di  cura  erat,  eo  fortaffe  ,  quod  primum 
Biflextum  poft  tertium  annum   locatum 
viderent,  errore  ducti,&  fcquentia  fimili- 
ter  poft    tertium  quemque   ufurparunt: 
annumque  Romanum  trigintafex  annorum 
fpatio  ita  depravarunt ,    ut  pro  novem 
diebus  duodenos    interpofuerint:  quoad 
Auguftus  ,  animadverfo   tandem  errore, 
ut  illum  corrigeret,  &   tres   eos  dies, 
qui   fupra  numerum  accreverant  refeca- 
ret,  duodecim   fequentes  annos  fine  Bif- 
fextili  intercalatione   tranfigi    juflir,   C. 
Cenforino  &  Afinio  Cailo  Cofs.  ut  Soli- 


nus   idem  ,  Macrobius ,  &    casteri  (  e  ) 
teftantur.  CXXVU. 

Nunc  ergo  ut  paucis  concludatur  ,  cum  ( e )  pun. 
primum  ex  Caefaris  inftitutione  Biffextum  Hb.iZ.hift, 
Panfa ,  &  Hirtio  Cofs.  obfervatum  fue-  nat-  *•  **• 
rit ,   ut  oftenfum  eft ,  &  annus  hic  ante  Suet'  Au& 
Lentulum  &  Meffalinum  Confules  quadr-a-  c'  iU 
gefimufprimus  numeretur,    fequitur  ne- 
ceffario  undecimum  Biffextum  iifdem  Con- 
fulibus  intercalari  ex  eadem  Caefaris  le- 
ge  debuiffe  ;  licet  re  vera  intercalatum 
eo  anno  non  fuerit ,  propterea  quod  is 
quintus  erat  ex  duodecim,  quos  Augu- 
ftus  ad  corrigendum  facerdotum  errorem 
fine  intercalatione  tranfigi    jufferat  :  ac 
proinde  cum   CHRISTUS  in  Annalibus 
Lentulo  &  Meffalino  Cofs.  natus  afferi- 
tur,  anno  Biffextili  natum  recle  affirma- 
ri .    Immo  ne  in  alios  quidem  Confules 
referri  ejus  natalem  poffe ,  nifi  quis  ve- 
liteum,    aut  anno  non  Biffextili  natum 
dicere,  quod  abfurdum  eft,  cum  ex  cen- 
tefimo  quoque  anno  Chrifti,  quo  Biffex- 
tum   recurrit,  liqueat  eum  ,  quo  natus 
eft,   biffextilem  quoque  fuiffb  ;   aut  cer- 
te  quarto  ante  illos  Confules  ,  vel  quar- 
to  poft  eofdemanno,  id  eft  proximo  bif- 
fextili  natum  credere  ;  quod   ut  nemini 
hactenus  in  mentem  venit,  ita  plurimis  , 
graviflimifque  patet  incommodis .  Ex  quo  (f^ealigtr 
errare  etfam  (/)  eos   liquet,   qui  cum  jugillatur 
Chrifti  Natale  iifdem  quibus  nos  Confu-  de  emcnd. 
libus  agnofcant,  primum  tamenBiffcxtum  tempo.li.%. 
uno  tardius  anno ,   hoc  eft  non  tertio  ,  &<>• 
fed  quarto  Juliano  conftituunt:  unde  fit, 
ut  Chriftus  non  fit  natus  anno  Biffextili. 
Haec  autem  omnia  ex  fequenti  laterculo  , 
qui  fingula  oculis  fubjicit,  facilius  intel- 
ligentur  :   in   quo  addita   etiam    eft  fe- 
ries  annorumjulianorum  qui  confurguntfc 
ut  Cenforinus  ait ,  ex  quarto  Caefaris  Con- 
fulatu  ,   quod  is  primus  apud    Romanos, 
annus  fuerit,  qui  trecentos  fexaginraquin* 
que  dies  juxta  Julii  Caefaris  emendatio- 
nem  complexus  fit:  non  quod  horum  ob- 
fervatio  ad   rem  noftram   valde   faciat  % 
fed  ut  eorum  deprehendatur  error ,  qui 
Biffextiles  annos  cum  Julianis  concurre- 
re  putarunt:  cum  primus  Biffextilis,  ut 
videre  eft  non  primo  ,  fed  tertio  Juliano 
refpondeat . 

Conftituta?  igitur  a  nobis  Chronogra-   cxxviir. 
phia?  ,  ut  natus  fit  Redemptor  humani  ge- 
neris  fub  Confulatu  Lentuli,  &  Meffali- 
ni  tam  ex  fupputatione  Olympiadum..  , 
quam  Urbis  annis,  atque  numero  anno- 
rum  Imperii  Augufti,  in  primis  vero  E- 
vangelica  affertione  probataj,  ut  fuo  lo- 
co  perfpicue  demonftratum  eft ,  confen- 
fione  veterum  Latinorum  atque   Graeco- 
rum  initae  ,  ufuque  ab  Ecclefia  Catholi» 
ca  ubique  receptae  ,  atque  noviffime(ut 
audifti  )  Biffextilibus  rationibus  in  omni- 
bus  confentaneae  comprobatae :  documen- 
ta  publica  adftipulantur  omnia,  nimirura 
Acla   Conciliorum ,  Decretales    epiftolz 
Romanorum  Pontificum,  Conftitutiones 
Principum:  &  (  nt  uno  verbo  dicam  ) 

qu?e- 


ad  AnnaJes  Ecclefiafticos . 


qusque  vetera  five  recentia  ,  five  publi- 

ca,  uve  priva/a  monumenra,  five  infcri- 

pta  chartis  ,  aut  incifa  Japidibus  ,  in  qui. 

■■bus  infit  ajjjjiia   temporis  nota  eamdem 


477 


recipere,  comprobare,  atque  confirma. 
te  :  inferiqs  fequent/ibus  finguiis  tomis  fse. 
pius  demonftrare  contingct  s 


Z 

< 


|23 

I     CQ 


I  5 


Annorum  Ur- 
bis  condita?  exor- 
dium  ex  A.D.  xj. 
XWend.  Maj.  O- 
lyirpiadum  ,  a  Sol- 
ftitio  srftvo.  Ju- 
lianorurn ,  ab  ine- 
unte  Januar.  Au- 
guftanorum  ab  I. 
dibus  Marf.  qui- 
bus  Caefar  intcrfc 
cluseft. 


Z 
Z 

< 


w 
Q 
«c 

i 


§  '*5 


184 

4 

5 

6 

7 
8 

9 

10    |  i8<5 

IX 


14 

i<5 

E 


187 


188 


03 

c4 

Z 
Z 

< 


707 

708 

709 

710 

711 

712 

713 

714 

7*5 
716 


I 


CONSULES. 


Q.  Calenus . 
P.  Vatinius. 


— 


CJulius  Caefar  III. 
M.  ^Emilius  Lepidus. 

CJulius  Caefar  IV. 
fine  collega . 


H 

co 

O 
D 

z 

Z 


C.  Julius  Caefar  V. 
M.  Antonius. 


C.  Vibius  Panfa. 
A.  Hirtius. 


M.  /Emilius  Lepidus  II. 
L.  Munatius  Plancus. 

L«  Anton'us  . 

P.  Scrvilius  Ifauricus  . 

Cn.  Duac&initius  Calvinus  . 
C.  Afinius  Pollio. 


3 
4 
5 


c 

.0 

z 

V 
T3 


> 

.O 
O 
4-1 

3 
#% 
oj 
4— 
X 

03 


B 


I  I 


o 

j— 
o 

o 

l-> 

o 


X 

V 


rt 

i 


1 

B 


L.  Martius  Cenforinus  . 
C  Calvifius  Sabinus. 


Ap.  Claudius  Pulcher. 
C  Norbanus  Flaccus . 


I    M.  Agrippa . 
7X7  I    L.  Caninius  Gallus . 


6    |    B 


2 
B 


8 


I 


718 

V9 

720 

721 
722 

VI 

724 

725 
726 


L.Gellius  Publicola. 
M.  Coccejus  Nerva . 


L.  Cornificius  . 
Sex.  Pompejus  , 


M.  Antonius  II. 

L.  Scribopius  Libo  • 

C.  Caefar  Oftavianus  II. 
L.  Volcatius  Tullus. 


Cn.  Domitius  Ahenobarb. 
C  Sofius  Nepos . 


C  Caefar  Oclavianus  III. 
M.  Valerius  MelTala. 


C  Cefar  Otfavianus  IV. 
M.  Licinius  Craffus. 

C  Cefar  Octavianus  V. 
Sex.  Apulejus  Nepos . 

Imp.  Caefar  Oftavian.  VI. 
M.  Agrippa  III. 


9 
10 

11 

12 

J3 
14 

15 

16 

17 


i    5 

-  JL 
I 

7- 


Hoc  anno  inrerca- 
lariccepit,  non  fe- 
quente ,  qui  quar- 
tus  erat  ab  emen- 
datione  ,  propter 
quadrantem  diei  , 
de  quo  Solinus. 


4 
B 


:t 


5 

B 


6 

B 

Imp. 


J 


Cenforino,  &  Gaf- 
lo  Cofs.  Auguitus 
annum  correxit,  & 
SexrilemAuguftum 
appeiliviuCenlur. 
Suel.  ji. 


478 


Baronii  Apparatus 


|* 

z° 
II 

22 


i-l 


j  isp 


24 
25 


727 
728 

73  * 
732 


Imp,  C^far  O&av.  yU» 
M.  Agrippa  III. 

Imp.  (Jaefar  Auguftus  VIII. 
T.  Statilius  Taurus  II. 

Imp.  Csefar  Auguftus  IX.    j 
M.  Junius  Silanus . 

■  ■»■■  i-r  -■--.■  ■  1  tm 

Imp.  Caefar  Auguftus  X. 
C.  Norbanus  Flaceus , 


18 


I  Bl 


!- 

20 


Imp.  Caefar  Auguftus  XI. 
Cn»  Calpurnius  Pifo. 


1 

-I- 


j  733 

734 


16  !  190 

27  I 

1 

28  |  I  73<5 

_  ^^^^     I   - 


M.  Claudius  Marcellus. 
L.  Arruntius, 

■     11 

M.  Lollius  • 
Q,_f;milius  Lepidus, 

'  I      III  I   II   I     ■! 

M.  Apulejus. 
P.  Silius  Nerva, 


| 

22 

|   24 


±\ 


I 


29 


191 


31 


32 

33 

34      J?2 

35 


25 

2(5 


B 


8 
B 


I 


58     m 

II.HH 


3^ 


37 


40 


4* 
42 


737 
738 

739  j 
740 

74i 

742 
743 
744 
745 
74^ 
747 
748 


C.  Sentius  Saturninus. 
Q^Lucretius  Vefpillo. 

— -.-, —       ■       ..         — —  f 

P.  Lentulus  Marcellinus.    |  I 

Cn.  Comelius  Lentulus.  'I 

28 


B 


9 

B 


C.  Furnius. 

C.  Junius   Silanus. 


L.  Domitius. 

P.  Cornelius   Scipio. 

M.  Livius  Drufus  Libo  . 
L.  Calpurnius  Pifo. 

— ■  1  ■  —       "  —  '  ■  *■  ■         ■  —  *  ■■      ■  ** 

Cn.  Lentulus . 

M.  Licinfus  Craflus. 

T.  Claudius  Nero. 
P.  QuincVilius  Varus. 


M.  Valerius  Meflala. 
P.  Sulpitius  Quirinus, 

Paulus  Fabius. 
Q^  JEtius  Tubero. 


Julius  Antonius. 
Q.  Fabius  Maximus. 


•  194  ( 

\Z\-\Z 


149 
730 


Nero  Claudius  Drufus . 
T.  Quinclius  Crifpinus. 

C.  Martius  Cenforinus. 

C.  Afinius  Gallus. 

Ti.  Claudius  Nero  II. 
Cn,  Calpurnius  pifo  II. 

D.  Laelius  Balbus  . 
C.  Antiftius  Vetus . 


Imp.  Cxfar  Auguftus  XII. 
L.Cornelius  Sulla. 


C.  Calvifius  Sabinus  , 
L.  Paffienus  Rufinus 


29 
30 

3i 
32 
33 

34 

J) 

3* 

37 
38 

39 

40 


B 


10 
B 


-/ 


11 

B 


B 


- 1~ 


12 

B 


f-l 


±\ 


Kic  annus  5^. 
ab  Hinio  &  Panla 
Cofs.  five  a  prinio 
Biflexto  :  quo  tein- 
poris  fpatio  anni 
11.  a  Sacerdotibus 
intercal.ui  ,  cum_. 
novem  tantum  de- 
buerint .  Ideo  Au- 
guftus,  ut  tres  dies 
refecafet ,  duode- 
cim  annos  flne  in- 
tercaJatione  tranfi- 
gi  juflft . 

Anni  duodecim  fi« 
ne  Bitfextis  Augu- 
fii  jufiu  tranfacii , 


-I 


.     4 


L.  LEN- 


ad  Annales  Ecclefiafticos . 


Annus  Chri/li 
Natalis. 


1« 

1 

■ 

45 

4<5 

195 

47 

48 

— 

— 

49 



— 

5o 

196 

V 

1     1 

751 

752 
753 
754 

755 

756 

757 
758 


L.  LENTULUS. 

M.  MESSALINUS. 


Imp.  Caefar  Auguftus  XIII.  | 
M.  Plautius  Silvanus. 

Cofius  Cornd.  Lentulus  . 
L.  Calpurnius  Pifo  Augur. 

*  Imp.  Caefar  Auguft.  XIV. 
L.  jEmilius  Pauius . 

P.  Vinicius  Nepos . 
P.  Alfinius  Varus. 

L.  «flilius  Lamia . 

M.  Servilius  Geminus. 

Sex  iElius  Catus . 

C.  Sentius  Saturninus. 

L.  Valerius  MefTala . 
Cn.  Corneliis  Cinna. 

M.  iEmilius  Lepidus . 
L.  Arruntius  Nepos. 


M      ! 


43 

44 

45 
46 

47 

48 

49 


479 
5 

6 


7 
8 


10 


11 


12 


*  C  Julius  C*f. 
Aug.  P. 


B 


Hoc  annoBifle- 
xiumrefumpturrL.. 
eft,primumque  om. 
nium  legitimeoh- 
fervauim ;  &  inde 
caetera  ad  noftram 
aetatem. 


Quod  autem  anno  fuperiori  Grsci  m 

Syria  editam   efie   prolixam  valde  difpu- 

tationem  fcimus  ,  quae  non   tam  noftrae, 

quam  univerfalis  Ecclefiae  de  annis  Chri- 

fti  &  tempore  pafiionis  ipfius  chronogra- 

phiae  adverfatur,  ea  ipfa  noftra  confuta- 

tione  non  indiget ,  quod   piorum    aures 

nec  audire  faltem  patienter  admittant  te- 

mere  praefumtam  novitatem,  qua  primum 

(*)  Lue.  contra(tf)  Lucam  Evangeliftam  ,  afferen- 

3.  tem  JESUM  Chriftum  Dominum  noftrum 

baptizatuin,  cumeffetquafi  annorum  tri- 

ginta,  affirmetur  idem  baptizatus  anno  ejus 

setatis  tricefimofecundo  inchoato  ,   Cruci 

vero  aftixus  ,  cum  annum  jam  ageret  fuae 

setatis  trigefimum  fextum  .  Par  erat ,  di- 

gnumque  probatum,  eruditumque  facer- 

dotem  horum  auclorem  non  circumferri 

omni  vento  doclrinae ,  fed  infiftere  in  his 

omnibus  fanclorum  Patrum  veftigiis,   & 

quam  reperiffet  concurfu   omnium   jam_. 

haclenus  tritam  viam,  eamdem  reddere, 

(  utcumque   liceret,)  fuccifis    fentibus, 

cultiorem  .  Quod  fi  ,  ut  fua  firmaret ,  quae- 

que  adverfantia  uti  mendofa  redarguens  , 

pro  arbitrio  emendavit,  &  textum  inter 

legendum  aflerens,  vitiatum  faepe  correxit , 

utquod  conaretur  ,  aftrueret :  quanto  li- 

centius  pro  tuenda  totius  Chriftiani  orbis 

fententia,  &  confirmanda  jam   vulgata, 

ab  omnibufque  recepta  de  Chrifti  annis 

aflertione  id  facere  licuiffet  ?  Quae  enim 

Confuetudine  univerfalis  Ecclefiae  robora- 

( b  )  Aug.    ta  funt ,  haud  convellenda  effe ,  docet  (  b  ) 

ep.  118. &  fan&us  Auguftinus  ad  Januarium,  adquem 

'I0  &  hac  habet  inter  alia:    (e)   Svntltter 

eV    %"*     etiam  »  fi  1utd  horum  tota  per  orbem  fre- 

quentat  EccUjia  ^nonfit  dubitandum,  quin 

facere  debeamus  fctltcet .  Ham  &  hinc  , 


quin  ita  faciendum  Jit  ,    difputare  ,  info- 
lenttjjinitx  infanite   ejl   &    inferius   :     Ipft 
quippe  mutatio    confuitudinis    etiam    qua 
adjuvat    utilitate ,     novilate   ferturbat  • 
Quapropter   quce    utilis    non   efl9   pertur- 
batione    infrucluofa    confequenter    noxia^. 
ejl .  Nobilia   ergo  magis    laborent  inge- 
nia  ,   quomodo  quod   per   mille  ac    fex- 
centos  ferme    annos    oftenditur     in   Ec- 
clefia  effe  receptum  ,  confiftere  pofiit  :  & 
ut  firmum  perfiftat ,  quaeque  adverfantia 
receptse  jam  confuetudini  licite  corrigant 
&  emendent.  Etenim  pari  aftringi    nos 
vinculo  obfervare,  vel  quod  divinaj  Scri- 
pturae  praefcribit   au&oritas ,   five    quod 
tota  per  orbem  frequentat  Ecclefia  ejuf-     . 
dem  (  d  )  fancYi  Patris  affertio  eft  mani-  J^  ldem 
fefta  .  Immotantum  detulifle  fcitur  anti- 
quitas  ecclefiafticae  confuetudini  fub  Ste- 
phano  Papa  &  martyre,  ut  licet  adver- 
fus  eam  fexcentae  e  divina  Scriptura  fen- 
tentiae  inferrentur  ,  coacervarentur  adhuc 
plurimorum  tam  Orientalium  ,  quam  Oc- 
cidentalium    Patrum    affertiones ,    atque(f)W«» 
Conciliorum  contraria  decreta  induceren-  debapt. 
tur:    ipfa  tamen  confuetudo  viclrix  fub-  cont-  P°- 
ftiterit ,  eodem  ipfi  uno  patrocinante  Ste-  ***•"•%• 
phano  Papa  (e  )  ,  licet   veritas  (  ut  af-  y£jjm 
ferebatur  apluribus)  videri  poffet  eidem  rjn,'adv~ 
adverfari.  h&ret. 

At  quod  nos  ex  Ecclefiae  confuetudine  CXXX. 
dicimus  approbatum  :  Beda,  (  quod  eft 
amplius  )  ex  Fide  Catholica  fibi  vendi- 
cat,  dicens  :  Habet  enim  [  ni  fallor  ]  Ec- 
cleftte  Ftdes  ,  Dominum  tn  carne  paulo 
plus  quam  trtgintatrtbus  annis  ufque  ad 
fuoe  tempora  pajfionis  vixijje :  &  paulo 
poft  :  Sancla  Jiqutdem  Romana  ,  &  Apo- 
fiolica  Ecclejia  hanc  fe  Ftdem  tenere ,  & 

iffis 


480 


Baronii  Apparatus 


tffis  tefiatut  indiculis,  qux  fuis  in  ce- 
reis  annuattm  fcribere  folety  &c.  Porro 
Catholicam  ipfam  Sanftam  Ecclefiam_, 
Theophili  Caefarienfis,  &  collegarum  Epi- 
fcoporum  fententiam  minime  elfe  fecu- 
tam,  quam  tu  in  ufum  revocare  conaris 
oftendit  inferius,  &  ad  eludendas  quaf- 
cumque,  quae  in  contrarium  adduci  poffent 
obje&iones,  mox  addit:  Sitt  vero  annum  , 
qualem  qucerebas ,  in  loco  quem  putabas^ 
tnvenire  non  poteris  :  vel  Chronographo- 
rum  incurite  ,  vel  tuee  potius  tardttati 
culpam  adCcribe .  Tantum  diligentijjime  ca- 
veas  ,  ne  Chronicorum  fcripta  defenfando , 
intemeratcg  legis  ,  vel  Evangelii  tefiimo- 
ttium  videaris  tmpugnare  ,  quo  videlicet 
afferitur ,  anno  decimoquinto  Tiberii  JE- 
SUM  incipientem  fieri  quafi  triginta  anno- 
lum,  effe  a  Joannebaptizatum,  cum  tu  id 
afferas  factum  anno  fuae  aetatis  trigefimo- 
fecundo,  paffum  verotrigefimofexto.  Sine 
agitur,  aucloritate  id  vendicare  Vi&oris: 
quandoquidem  Synodalia  Afta  illa  depra- 
vata  etiam  in  aliquo  effe ,  tua  quoque 
affertione  monftrantur  ;  &  Viclorem  Pa- 
pam  (  ut  ex  ejus  diverfis  conftat  litteris ) 
ea  tantum  ejus  Synodi  Apoftolica  confen- 
fione  firmaffe  apparet ,  quibus  ftatutum 
fuit,Pafcha  ,  nequaquam  morejudaeorum 
fore  in  Ecclefia  celebrandum  .  Quae  Igi- 
tur  antiquitus  ab  Ecclefia  Cathollca  nof- 
cuntur  minime  in  ufum  effe  recepta:  tu 
quaefo,poft  tot  faecula  ne  adducas  in  ob- 
fervationem  ;  magis  autem  cum  Beda  nof- 
ce  ,  hanc  cffe  vere  fidem  totius  Ecclefiae» 


(a)Annet. 
ip. 


quam  in  his  etiam  femel  oftenfam  ,  fore 
effufione  fanguinis  propugnandam  ,  tu  i- 
pfe  ingenue  id  profitentem  (a)  Abulen- 
fem  mirifice  laudas  :  ac  jure  commen- 
das.  Quaecumque  igitur  his  averfari  nof- 
cuntur  ,  corrjgenda  effe,  non  dubiran- 
dum  magis,  quam  fi  ei ,  qu3e  eft  ex  fi- 
de  antiquitati  (  quod  Beda  teftatur  )  ali- 
quid  derogetur. 

Jam  reliquum  eft,  ut  omnia  quae  di-  CXXXI. 
6ta  funt,  contrahentes  in  unum,  dica- 
mus,  Redemptorem  noftrum  Dominum 
Jefum  Chriftum  ob  falutem  humani  ge- 
neris  natum  effe  vigefima  quinta  Decem- 
bris,  C.  Cornelio  Lentulo  &  M.  Vale- 
rio  Meffalino  Coff.  Augufti  Imperatoris 
ab  inito  Triumviratu  ,  quadragefimo  pri- 
mo,  a  nece  Caefaris  quadragefimo  fecundo» 
Herodis  Regis  anno  vigefimo  nono  in- 
choato,  ab  Urbe  condita  feptingentefi- 
mo  quinquagefimo  primo  ,  Olympiadis 
centefimae  nonagefima?  quarta?anno  fecun- 
do.  Quae  autem  in  ejus  natali  contigc- 
rint  ,  jam  aggredimur  eharrare.  His  ita- 
que  de  Adventu  Domini  pertra&atis  at- 
que  difcuffis ,  ad  ipfos  Annales  Ecclefia- 
fticos  percenfendos  commodior  patefaftus 
eft  aditus  ,  ut  jam  e  fcopulofis  &  con- 
fragofis  locis  enavigafle  videatur  oratio  : 
cui  ad  immenfum  pelagus  fuperandum 
pandenti  vela  ,  ipfa  Dei  genitrix  ,  cujus 
divinum  puerperium  ipfo  ingreffu  enar- 
randum  occurrit,  divini  numinis  conci- 
iiatrix  femper  affiftat. 


INDEX 


INDEX 

IN   APPARATUM    BARONII 

AD    ANNALES    ECCLESIASTICOS, 

In  quo  Numeri  tantum  in  margine  pofiti  indicantur. 


AAron  uxorem  de  tribu  Juda  Elifabeth 
accepit,  XXXII. 
Aaronis  virga  ubi  pofita  effet  in  ta- 
bernaculo  ,  LXXII. 
Abdia:  vices  quota  ,  LXX* 
Abraham  Cariatharbi  habitavit,  LXXVIII. 
Abraha;  tres  Angeli  ubi  vifi  ,    LXXIX, 
Abraham   uxorem   fororem    njminans    non  eft 

mentitus ,  XLI. 
Achibas  doclor  Farifarus ,   VIII, 
Achior  Amanitis ,  XXXVII, 
Acliaca   pugna   XL.  ante   annos ,  quam    defcri- 

beretur  Orbis  ab  Augufto ,  LXXXIII. 
Aftiaca  vicloria  quando  contigit,  CV. 
Adam  formatus  eo   ipfb  die,    quo  contigit   In- 

carnatio  Verbi.   LXXVi. 
Adoptionis  Chrifti  generationes,  XXX. 
Adventus  Filii  Dei  Judaeis ,  &  Oentilibus  pro- 

nunciatus ,  XVIII. 
Adventus    Chrifti    praefagia    Augufto    tributa , 

XXVII. 
Adventus  Chrifii  tantum  defecerat  fceptrum  Ju- 

dx  ,  V. 
Adventus  Chrifti   opportunum  tempus,   III. 
iEgyptiorum  Orthodoxorum  opinio   de  die  Na- 

talis   Chrifti,     CXX. 
iEgyptii  Chriftum  quando  natum  dicerent ,  CI. 
iEra  numeri  nota  ,  quando  &  ubi  ab   ea  carpti 

anni  numerari,    XCIV. 
iEtas  Chrifti  cum  baptizatur ,  CVI. 
JEthicus  de  georaetrica  defcriptione    nominatus 

ab  auclore ,  XCVII. 
Africanus  Theologus ,  XXXIV. 
M.  Agrippa  tam  Syrise ,  quamtoti  Orfenti  prs- 

feclus,  XXXIV.  LXXXV.   CCLXXXV. 
Agrippa  Praefes    Syriae  ,   LXXXV. 
Alexandria    quando  debellata ,  CIV. 
Alphaei   Jacobus  nominatus ,  LXIV. 
Alphan    Maria  an  eadem  una   fit  cum  Marla^ 

Cleophae ,  LXVI. 
Altare  e  faxis  impolitis  extruclam,  LXXII. 
Altar;  incenfi  quod  ,  &  quando  incenfum  ado. 

lebatur,  LXXIV. 
Altare  aureum  in  penetralibus  ,  LXXII. 
M.  Ambivius   Syria:  Praefes ,   LXXXVI. 
Ananelus  ignobilis  Judaeus  ab    Herode  ad   Pon- 

tificiam    dignitatem  elatus,  VII. 
Ananias  vi   publica  depofitus ,  LXXI. 
Ananus  Pontifex  Maximus,  XLIV. 
Anaftafius  SinaitaEpifcopus  Antiochenus,  CXVIII. 
Andreas  Cretenfis ,    XLV. 
Angelus  a  dextra   altaris  incenfi ,  vifus  eft  Za- 

chariar,    LXXIV. 
Angelos  negabant    Sadducxi  ,  fed  contra  Pha- 

rifsei,  XI. 
Angelus  nuncius  verbi    incarnati ,  LXXVI. 
Animas  cum  corporibus  interire  putabant  Sad- 

duczei  ,  XI. 
Animarum  tranfmigratio  apud  Pharifacos ,  VIII. 
Anna  Mater  Virginis   Mariae,   XLI. 
Anna  de  qua   ftirpe   nata  ,   ihid, 
Apfaratus  in    Br.roninm 


Anna;  Sorores,    ibid. 

Anna  gratiam  fignific.it ,   XLIL 

Anna  unum  tantum  virum,  &  unam  filiam  hs- 

bui t   Mariam  ,  XLI, 
Anna    fterilis   in  feneclute  per    orationem  con- 

cepit  Mariam  ex   Jofeph ,  ihid, 
Anna  Mater    virginis    comparata  Anna:  Matri 

Samuelis,  XLIV, 
Anna  vidua,  XVI. 
Anna     filia     Mathan    Sacerdotis,    &     Marix, 

XLI. 
Anna  ubi  nupfit  ,    ihid, 
Annam  tertio  nuptam  effe  dicentium  error,  ihid. 

Ex  eodem  viro  tres  filias  peperiffe   dicentium 

error  ,  ihid. 
Anna  ex  genere  Sacerdotali ,  XLII. 

Anna  prifcagcnuit  Samuelem  per  orationem,  ihid. 

Anna   profetiffa    in   templo  habitavit  ,    LIII. 
Annalium  bafis  eft  verusannus  nativitatis  Chri- 

fti,  XCIX. 
Anni   nativitatis    ignoratio  fuit    multis  errandi 

caufa   in  cseteris  ,  XCIX. 
Anni  in  Hifpanis  ab  aera  numeri  nota    quando 

ccepti  fint  numerari  ,  XCIV. 
Anni   Augufti  numerati  a  nece  Citfaris ,    CIV. 
Anno    trigefimo   expleto  Chriftus    baptizatur, 

CVII. 
Anni  ab  Urbe   condita  varii ,  CX. 
Anni   ab   origine  mundi    ex  veris  Sententiis » 

CXIX. 
Anni   per  Olympiadas  utiliter  fupputantur,  C. 
Anni    ab  origine  mundi    diverfimode  fupputan- 

tur  ,  CXVII. 
Anni  fecundum  fupputationem   feptuaginta  in- 

terpretum  ,  CXVIII. 
Anni  fecundum  fupputationem  Hebrsorum  ,  ihid. 
Annius  Rufus,   LXXXVI. 
Annorum  fex  millia  ab  origine  mundi  enume- 

rat  Cyprianus  ,  CXIX, 
Annorum  ab  Urbe  condita    fupputandi  ratio  di- 

verfa,    CX. 
Annorum  Regni  Herodis  fupputatio  qua:  falfa , 

quae  vera  ,  CXII.  &  feq. 
Annorum  calculus  fecundum  Romanam  Ecclefiam 

juxta  feptuaginta  duos  interpretes  ,  CXVIII. 
Annos  Chriftl  numerare  a  conditae    Urbis  tem- 

pore  neque  tutum  neque  certum,CX.  Ab  o- 

rigine  mundi  aliter  Haebrei ,    aliter  Romanse 

Ecclefia:  traditio  fupputat  ,  CXVIII. 
Annos  Herodis  Jofeph  fupputat,  CXII.    Regni 

Herodis  quomodo   enumerant  aliqui  ,  ut  Jofe- 

phum   Evangeliftse  concilient,  CXIII. 
Annus  quo  natus  eft    Chriflus,   C. 
Annus    natalis  Domini  idem  qui   &    defcriptio- 

nis  Quirini,    CII. 
Annus  Confulatus  Lentuli  &    Meffalini   quotus 

Imperii  Augufti,  CIV.    &  feq. 
Annus    &    dies     inftitutionis     Triumviratus  , 

CV. 
Annus  natalis  Chrifti  deducitur  a   tempore  Ba- 
ptifmi,  CVI. 

P  p  p  An- 


482, 


I    N    D    E     X 


Annus  ab  origine  mundi  quo  natus  eft  Chriftus, 

CXVIII. 
Antropombrphita?,   LI. 
Antigonus  Aiftmonaeus  ultimus  rex  Juda-orum  , 

VI.  Idem   favore    Parthoruin   eiicit    Hyrca- 

num  ,  wit 
Antigono  AffamonEeo  cruci  alligato  ,  &  fuftibus 
caefo  Antonius  caput  truncari  mandavit,  ibid, 
Antigono    in  crucem  a<So  regnum  Judaicum  ex- 

tinclum ,  VI. 
Antigonus  regnum  Herodis  invafit  ,  LXXXV. 
Antipas  Herodes  fceptrum  Juda:   cjuomodo  ha- 

buit,  VI. 
Antipater  Herodis  pater,   LXXXVII. 
Antipatris  filius    profelytus    Herodes    IdumcEus 
ex  S.  C.  Romze  regnum  Judaeorum  accepit ,  VI. 
Antiquitas  Ecclefiar,   I. 

Antonius    Rom.   Conful    nallus    repertur  fafiis 
adfcriptus   ante  Chrifti  adventum  ,   XXXIX. 
Antonii  ada   refcifTa,  CXVI. 
M.  Antonius  Judajam   debellavit ,   VI. 
Antonius  res  Orientalesadminiftr.it,  LXXXV. 
M.  Antonius    quid  in  Antigonum    Regem  Ju- 

daeorum  ,  VI. 
Antonius  Carafa  Cardinalis  Bibliothecarius  Grae- 
cam  feptuaginta  duorum  inferpretum   editio- 
nem  in    lucem  vindicavit,  CXIX. 
Apollinis   ftudioiiffimiis    Auguftus    quile  ab   eo 

refponfum  accepiffe  dicatur  ,  XXV. 
Apollina:  genitus  traditur    Auguftus ,  ibid. 
Apollini    templum  in  Palatio  ab  Augufto  ere- 

clum  ,   ibid. 
Apollinis  Delphici   deChrifto  oraculum  ,  XXV. 
ApoIIinis  Delphici  oraculum    obmutuit,  ibid. 
Apoftolorum   temporibus  proximus  Hegefippus, 

LXVII. 
Ara   primogeniti  Dei  ab  Augufto  erecla  in  Ca- 

pitolio,  XXVI. 
Ara    cceli ,    ibid. 

Arbor    terebinthus   antiqui/fima ,    LXXVIII. 
Archelaus    ab  Herode  Idumxo  patre   regnum  , 

carpit ,    V. 
Archelaus  natus  ex  alienigena    Mahhace  Sama- 

ritide  ,  V. 
Archiva  Romnnorum  de  Natali  Chrifti    XC. 
Archivum  Romanorum ,  depofitorium  tabularum 

cenfuum ,  XCVI. 
Ariftaras  &  Jofephus  de  numero  Sacerdotum  a 
Theodofio  Judaro  differunt,  XXXVI.  De  fe- 
ptuaginta  duobus    interpretibus ,  ibid. 
Ariftobolus    ab    Herode    Pontifex    faclus,  mox 

necatus ,    VII. 
Arrogantia    Phirifarorum    IX. 
Artes  Pharifarorumne  profunde  dormirenf,  ibid. 
Affamona;i  ex  genere  Sacerdotali  ex  tribu  Levi- 

tica  ,  IV. 

Affamonxi    fcedere  nuptiarum  jumfti    tribuf  Ju- 

da: ,   &  familia:  David  ,  ibid.  Penes  ipfos  fuit 

aliquandiu  fumma    rerum  aptid    Hebrajos  III. 

In   ipfis  defecit  Sceptrum  de  tribu  Juda  ,  cum 

poft  ipfos  regnare    caepit   Herodes  ,    ibid. 

Affamor.aeorum  regnum  quamdiu  permanfit ,  IV. 

Affamonari  e    Tribu  Levitica  ex  filiis    Jojaridi- 

bus  ,    ibid, 
Affamonarus  Saccrdos  ex   vice   Jojarib.    ibid. 
Aflamonari  ex  tribu  Levitica  cur  dicti   viri  Ju- 

da:    &  ubi  ,   ibid. 
Aftronomia:  cultui  addicli  erant  Phatifsi  &  Scri- 

bz  VIII. 
Aftutia  Pharifarorum ,   IX. 
Artifius  duumuir    in  mare    projeilus,  &    cur, 

XXIII. 
Aucloritas  Pharifarorum  apud  populum  ,    IX. 
Aucloritss    feptuaginta   interpretum    retinetur  , 

CXVIH. 
AuguHinus  de  Sanclis  ante  Chriftum  natum  quid 

dicat ,  II. 
Augurti  ftudiumcirca  carmina  Sybillina  ,  XXII. 
Augufti  quo  anno  fit  natus  Dominus,  CIII. 
Angulti  Imoerii  anni  numerati  a  nece  Ccefaris, 
&  cur  ibid. 


Augufti  impetii  annorum   diverfa  ratio,  CIII. 

&  Jeq. 
Augufti  vicloria  in  Afliaca  pugna  quo  anno,& 

quo    die,  CIV. 
Augufti  nomen   inditum  eft  Carfari   VIII.  Idus 

Januarii  ,    XXIX. 
Augufii  filius  adoptivus  C.  Cxfir  ,    LXXXVL, 
Augufti   mentio   fingulis  luftris  fiebat ,  XCVIII. 
Augufti   imperatoris  annos   a    nece   Julii    Cxfa. 

ris  numerare  ccepit   Honoratius ,    CIII. 
Augufti  Imperatoris   anno  41.  natum  Chriflutn 

qui  dixerint ,  CIV. 
Augufti  anni  a  triumviratu  ,    CV. 
Augufto   quomodo  Cbriftus    per  Sybiliam   inno- 

tuiffe  pottiit ,  XXVI. 
Augufto  fuprema,  ac  ma.xima  omnium  poteftas 

ex    S.  C.  delata  ,    CIV. 
Augufto  Imperium  delatum   a    Cicerone    extra- 

ordinarium   diclum   eft,  ibid. 
Augufto  Urbem  ingreffo  quod  iignum  apparuit, 

XXVII. 
Auguftus  Chrifti  typus  ,  ficut  &  Cyrus  Perfa- 

rum    Rex,  ibid. 
Auguftus  cenfum   impofuit  &  cur,    XCIV. 
Auguftus  cur   Orbem    defcribi  voluit  ,  XCIH. 
Auguftus  nova  ,  &  multiplicia  invenit  vcchga- 

lia,    XCIV. 
Auguftus     Apollinis   ftudiofiflTmus  quale    ab  eo 

refponfum  accepiffe    dicattir  ,  XXV. 
Auguftus  erigit  aram  Primogeniti  Dei,  XXVI. 
Auguftus  quando  natus  ,  XXIV. 
Auguftus  pro  Apolline   ornatus,  XXV. 
Auguftus  facrificavit  Apollini  hecarombem, 
Auguftus  de  Rege  venturo  refponfa  tulit,  ibidem 

in  Syriani    venit ,   parta    victoria ,  LXXXV. 
Augufttis  circumferebat  orbi    terrarum  prafen- 

tiae  fuae  bona  ,   ihid. 
Auguftus  quando  mortuus  ,  LXXXVI. 
Auguftus    quindecim   annos  fupervixit  a  Chri- 

ito  nato,     XCI. 
Auguftus  vecligalia  omnia    provinciarum   fuftu- 

lit,  XCIV. 
Auguftus    primum    omnium  univerfum    Orbem 

Romano  fubirdrum  Imperio  cenfuit ,   XCVIII. 
Augulhis    tribtita    ordinaria    inftituit  ,    XCIV. 

Quinquaginta  &  oclo  annos  imDeravit ,  CIV. 

Harres  a  Cifare    inftitutus  ,  ibid.    In   Anto- 

nium  armatur    ibid. 
Auguftus  Antonii  geftaex  S.  C.    refcidit ,  CXVI. 
Augufttis  quomodo  monitus  a    Sybilla  ,  XXVI. 
Auguftus   Orbis   defcriptionem    geomrtric.im  a 

Julio  Csefare  inchoatam  abfolvit,   XCVII. 
Aureum    thuribulum    in    templo      Salomonis, 

LXXII. 
Aufonii   Galli  fupputatio  annorum  Urbis,CX. 


£ 


BAbilonem  adducla  eft  tribus  Juda  ,    III. 
Baptifmata    fuperftitiofa ,    ac    frequentia  , 

XIV. 
Baptifmi    Chrifti  tempus  ,  CVII. 
Eaptiimus  Chrilii  ,    CVI. 
De  Baptifmo  Chrifti  Ignatii  fententia  ,  CVIII. 
Bafilica  Tranftiberim    ad    fontem    olei  erecla , 

XXVIII. 
Balis  Annalium  verus  annus  a  nativitate  Chri- 

fti  ,  XCIX. 
Barpanther  filius  Panther  gentiir  Joachim,  XLII. 
Benedicli  Pererii  opinio  de    tempore    Baptifmi 

Chrilti  ,  CVI. 
Bethlehem    civitas  David ,    LXXX. 
Bethlehem   triginta  quinque    ftadiis     Hierofoly- 

mis  diflans,    XCVI. 
Bethlehemiticis  in  fuburbiis  fpelunca  ubi  natus 

Chrifhis,  II. 
Biffextilis  rationis  Carfar    invenfor  .  XCVII. 
Burchardus    defcriptor  Terrae    Santftae  corr;gi- 

tur  ,  LXXIX.  Ca- 


I    N    D    E    X 


483 


CAath  familfa  tcvitici  generis,    IXXVIT. 
C.  Carfar  Judari  rurfum  tributum    impe- 
ravir.  VI. 
C.  Carfar  Atigufti  filfus  adoptivus  ,  LXXXVI. 
C.  Carfar  adoptivus  ad  bellum  Armcnicum  pro- 

fecTus ,  ibii. 
C.  Carfar  adoptivus   in  provincia  Syriar  defun- 

(fltis ,  ibii. 
Cajus  Sofius  Syrfa:   Prarfes ,  IXXXV. 
Callixtus    Ponfifex    tabernam    meritoriam  illu- 

ftravit    Ecclefia  ,    XXIX. 
Canon  grarcorum  de  aetate  Presbyteri  ordinan- 

di  ,  CVII. 
Caput  Ecclefia:  Dei  filiu-s  ,  II. 
Carmina   Martialis    &    Juvenalis    de     Judaris , 

XXIX. 

CafTiodori    fententiam  de   anno  ,  quo   Chriftus 

natus   ef:  ,  carteris    prarftare  ,   CI.  Liber  de 

computo  Pafchali  ,  ibii. 

Caflius  tribiitum  Judaris  imperavit,  IXXXVII. 

Caflius  clade    &    depopula-tione     Judaros    afli- 

cit ,   ibii. 
Caftitatem    excolebant    Pharifau  ufque  ad  cer- 

tum   tempus ,   IX* 
Cellar  nonaginfa  in  templo  Salomonis ,  L. 
Cenfebant   Romani    populuro    quolibet  luftro, 

LXXXVIII. 
Cenfendi   populi  tempus  ,  IXXXVII. 
Cenferi  qui    folerent,    &  quoto  die    infantes, 

XCII.  ^ 

Cenfus  fub  S-tturnino,  IXXXIX. 
Cenfus    tabulse  Confulum   nomina  notabantur , 

XCII. 
Cenfum    folvebant    omnes   cujufcumque   aetatis 

&    fexus,    ibii. 
Cenfus  fubQuirino  bis  adhis,  ibii.LXX.XV  11. 
Cenfus  fub    Quirino  cur    Ethnici  non  memine- 

rint,  XCVI. 
Cenfus  diverfiab  Augufto  imperati,  XCIII. 
Cenfus    Juftralis  quolibet  quinquennio,     tbtd. 
Cenfus  defcriptionis  forma  farpe    mutata  ,  ibii. 

XCVI. 
Cenlus    luftralis  exaftio  quoufque  perfeverave- 

rit,  XCIII. 
Cenfus   TertuIIiani   temporibus,   ibii. 
Cenfus    caufa  viri    viginti   delecli  ,    &  in  pro- 

vincias   mifll  ab   Augufto,  XCIV. 
Cenfus  plures  ab  Augufto  exacli  ,    ibii. 
Cenfus  Senatus  ab  Augufto  ,    ibii. 
Cenfus  tribus    Galliis  imperatus ,  ibii. 
Cenfus    primi  Augufticur  nullus  hiftoricus  me- 

minerit  ,  XCV. 
Cenfus    tabulae  Romanis  archivis  aflervantur , 

XCVI. 
Cenfus    ab  Augufto  impofiti    ratio    multiplex , 

XCIII. 
Chrifti   genealogia    varia:   defcribitur  ,    XXX. 
Adventus  prophetiis  Gentilium  obfcure  prar- 
ditfus,    XXIII. 
Chrifti    adventum   qua:    prscelterint  prodigia, 

XXXIV. 
Chrifti  adventus  tempus  opportunum  ,    III. 
De  Chrifti  die  natali   diverfa:  fententia? ,  CXIX. 
Chrifti    adventus    prarfagia    Augufto    tributa, 

XXVII. 
Chrifti  genealogiam  cur  diverfo  ordine  retule- 

rint   Mattharus  ,  &   lucas,    XXX. 
Chrifti  fanguine  qui  fint    abluti ,   I. 
Chrifti  paflio  futura   falutem    dedit  ,  II. 
Chrifti  incarnationis  futura:  fide  falvi  facli  funt 
homines  ,  ut  prarteritar,  II.  Ejus  Natalis  ex 
libris  Sibyllinis    notus ,  XV. 
in  Chrifti   adventu  paucorum  religio,  XVI. 
Chrifti  adventu  tantum   defecerat  fceptrum  Ju- 
dxy  V. 

Jppttratut  in  Ettrtnium 


Chrifti  tempore  nondum    ereftum  templum  Pa- 

cis,  XII. 
Chriftiani    apud   Alexandriam   habitantes  ,  LII. 
Chriftiani  Sibylliftar  dicli   &  cur  ,  XIX. 
Chrifliani  vetiti   ad    leclinnem   Prophetarum  & 

Sibyllarum  poena  mortis ,  ibii.  dr  fiq. 
Chriftiani  qui  nominandi  ,  XXVIII. 
Chriftiani    ideft,   un<fti  ,   ibii. 
Chriftianorum  ftudium  in  Iegendis  libris  Sibyl- 

linis,    XX. 
In  Chrifto,  6>  perChriftum  fancli  omnes  falu- 

tem    confecuti  ,  I. 
Chriftum    qtiar  feclar  non    receperunt.   VIIT. 
Chriftus  quomodo  innotuit  Augufto  per  Sibyl- 

lam,  XXVI. 
Chriftus  Ecclefiar  fundamentum,   I. 
Chrifttis  ideft  unclus,   XXVIII. 
Chriftus   ex  ftirpe  Regia  genere    Sacerdotali  j 

XXX.  XXXII.   &  feqq. 
Chrifius  qui  fit,  I. 
Chriftus  quoto  ab  origine    mundi  anno  natus  , 

CXVHI. 
Chriftus  quoto  anno  ab  TJrbe  condita,  CX.Et  quo 
Herodis  anno,  CXVII.CXXIV.  Et  quo  anno 
Aug'ifti,CIII.  Quo  tempore  conceptus,  LXXVI. 
CXIX.  Quo  die  natus ,  LXXVI.  CXX.  No- 
fle  nafcitur,  CXXIII.  Quo  menfe  &  die  fit 
natus ,  CXX.  &feq.  Qua  Olympiade  ,  XCIX. 
CII.  Et  quibus  Conftilibus  ,  C.  Ex  ftirpc» 
Davidica ,  XXXI.  Unus  ex  duobus  naturis  , 
eodem  momento  &  perfetftus  Deus  &  perfe- 
Sus  homo,  IXXV.  Defcribitur  in  cenfu  fub 
Quirino,  XCVI.  Virginem  nonnifi.  Virgini 
commendavit  LXIII.. 
Chriflrus   pendente     defcriptione       fub"    QuirinO 

natus  ,  circumcifus  ,   defcriptus  ,  CV. 
Chriftus  Ecclefiar  fundamentum ,   I. 
Cicero    multa  vaticinia  adducit  ex    Sibylla  Cu- 

mam,  XXIII. 
Cilicia       fub      Provincia      Syria:      redacla   , 

LXXXVI. 
Circulus   Solem  ambiens   vifus  Augufti  tempo- 

rc,  XXVII. 
Cives  Romani  qui ,  XIII. 
Civitas  nobilior  ,    exceptis  Hferofolymis  in  Pa- 

larftina  quar ,  IXXVIIF. 
Civitas  David  Bethlem,  IXXIX.  Juda  qux  di- 
cla  ,    IXXVII.  Prima    obtigit  forte   familix 
Caath  ,     ibii. 
Civitates  divifa:  ad    habitandurn  tribui  Leviti- 

car  ,  ibii. 
Cleophas  frater  Jofeph,    IXVII. 
Collyridiani  harretici  de  virginis   Mariae  natura 

mentitintur  ,  XLIII. 
Connubia  apud   Judaros    non   fiebant  nifi    inter 
ejufdem    tribus  viros  ,  &    mulieres,   XXXI. 
Sacerdotibus    tantum  licebat    uxorem  ducere 
feminamex  alia  tribu,  XXXIII- 
Confulatus  ignoratfo    quo   natus     eft  Chriftus, 

multis  caula  errandi  fuit  ,  XCIX. 
Confulatus  fub  quo  natus    eft  Chriftus ,  CI. 
Confulatus  Domitiani  fextus  cum    Oiftavo  Ve- 
fpafiani,  XIX. 
'  Continentia  perpetua  etiam  ante  Chriftum  fer- 
vata  ,    LXI. 
Cornelii  Janfenii  opinio  de  tempore  Chrifti  ba- 

ptifmatis ,   CVI. 
Corona,  &  Circulus  folem  ambfens  ,   XXVII. 
Craflus  templum  Hierofolymitanum  expilat ,  VI. 
Cyprianus   fex  millia  annorumab  origine  mun- 

di  enumerat ,  CXIX. 
Cyrinus    Syrix    Prarfes    defcriptionem     facit» 

LXXX.  Quoufque  fupervixerit ,  XCVL 
Cyrinus,  Viie.  Quirinus. 


Ppp    % 


David 


484 


I    N    D    E    X 


D 


JL/  AvftJ  unflus  eft  Chiriatharbe  ,  LXXVIII. 
David  fceptrum    quando  defecit  ,  III. 
Dei  filfus  cur   homo    faclus ,  II.  &*  feq. 
Dei   nTii  adventus  Judaris    &   Gentilibus    prar. 

nunciatus  ,  XVIII. 
Delphon  doclor  Pharifaeus,  VIII. 
Defcribi  qui  folerent  in    cenfn  ,   XCII.   &  feq. 
Defcriptio  quolibet   Iuftro  fiebat ,   LXXXVIII. 
Defcriptio    cenfus    faifta    a    Quirino     LXXX, 

LXXXV.  &  fa. 
Defcriptio  geometrice  Augufti,  XCVII.    &    a 

Csefare    inchoata  ,    ibid. 
Defcriptio    fidta    fub    Quirfno  quo    tempore  , 

LXXX.Univerfalis,  XCVIII.    Quirini  prima 

fecundam  arguit  ,  LXXXVI.   Prinia  qua:  & 

quomodo  accipienda ,    ibid, 
Ex  Defcriptione  in   chartis   cenfuum    quis    ar- 

guebatur  civis  effe  Romamts,   XCII. 
Defcriptione  promulgata  ,  Palarltinam    bello  ve- 

xatam   falfo  dicitur  ,     LXXXIV. 
Defcriptionem  non  efle  faclain  a  Quirino,  fal- 

fum,  LXXX. 
Defcripii  nis  Orbis  tempus ,  non    verum  apud 

Jofephum  ,  LXXXII.  Ab  Augufto  fadte  certa 

fides,    XCIV. 
Defcriptiones  cenfus  plures,    LXXXVI. 
Devoti  homines  Deo  ,  certo  tempore  olim  nu- 

bebant  ,     LIV. 
Didius  Prarfts  Syria?  ,   LXXXV. 
De  Die  natali  Domini  diverfar  fenrentise  ,  CXX. 
Dies  luftrici  ,  XCIII. 
Dies  natalis  Mariae    Virginis  quando   contigit  , 

XLVIII. 
Dionis    hiftoria   per  decem  annos  periit ,  XCV, 
DifUpatorem  Sammai    figmficat,    VIII. 
Difcrimen    inter    Sacerdotum  vices ,  LXXIV. 
Dominica    die    Chriftus  natus  ,  CXXII. 
Domitiani   libido  inquirendi  de   ftirpe   David, 

XXXVII. 
Dofitei  feclarii  ,  XIII, 


E 


ECcIefia   Chrifti  fuis  incrementfs  aucla  ,  I, 
&   feq. 
Ecclefia    qu>  modo  obfervat   numerationem  an- 

norum  mundi  ,    CXV. 
Ecclefia:  unum  femper   ab  initio    corpus,  II. 
Ecclefia:   membra  ante  Chrifti    adventum,  tbid, 
Ecclefia:  caput  Chriftus  ,   II. 
Ecclefiae  fundamentum  primarium  ,   I. 
Ecclefia:    antiquitas,  I, 
Eliezer  doclor  Pharifaeus,    VIII. 
Elifabeth   filiam    Aminadab,    XXXII. 
Elifabet  conjux  Zacharia:,  XVI. 
Epiphanii  fententia  de  die  natalis   Domini ,   C, 
Epiphanius  contra  Gnofticos ,  XXXV.  De  an- 

nis   Herodis,   CXIV. 
Epiphanius  claruit  temporibus  Conflantii  Imp. 

XLIII. 
Error  dicentium  Chriftum  natum  menfe  Aprili, 

vel  menfe  Majo,   CXX. 
Errores  de  genere    Maria:  virginis    confutati , 

XXXVIII.  &  feq. 
Error    eorum  qui  dixerunt  Sanclam     Annam., 

tertio  nuptam,    XLIII. 
Error  Collyridianorum  de  MariaVfrgine  XLII. 

Dicentium  Ifachar  Summum    Poniificem  fuif- 

fe  tempore  quo  nata  eft  Virgo  Maria,XLIV. 
Error    eorum  qui  putant  miracula   Romac  fadta 

accidiffe   ipfo    Chrifti  natali  die   XXIX.   Di- 

centium  per  civitatem  Juda  in  montanis  po- 

fitam     Hicrofolymam     cfie    intelligcndam, 

IX  XIX. 


Effeni  qui,  VIII.  Sine  uxore  vitam  ducebant, 

LVIII, 
Efleni   a    cxteris    feclis  divifi ,    XII.   Moribus 

confpicui  ,    ibid. 
Efther  ,  &    Thamar    filias  fuifle    Jofephi  viri 

Mariae   fajfum  ,    VI. 
Evangeliftae    praeftantiifimi    omniuro    hiftorico- 

rum,  LXXXII. 
Evangelium  editum  nomine  Petri  Apocriphum, 

LXII. 
Evodius    Antiochenus   Epifcopus    martyrio  co- 

ronatur,  qua  occafione ,    XLVII, 
Eufebii   error   de  cenfu  ,   LXXX. 
Eufebius  longe   aliter  a    Jofepho    annos   He.ro- 

dis   cnumerat ,  CXIV. 


FAbuIa  de  homfne  formam  afini   habentera, 
XXXIX 
Fafti  Caifiodori  de  tempore  Chrifti  nati  verio- 

res,    C,  CII.   CIX.    Panvinii  annos  uno  dif- 

crepant,  CIX. 
Fato  omnia  tribuerunt  Phirifa?!,    VIII. 
Faufti    Manichari    Jiber  de   Joachim    reiicitur, 

XLVI. 
Fauftus    Manichseus   mentitur  de    flirpe  Virgi» 

nis  ,   XXXIX. 
Feminae  in  Ecclefia  a  viris  feparatae,    LII. 
Feminis  cum    viris  in  Ecdeffa    canere  interdi- 

dtum  ,  ibid. 
Feriatio    fuperftitiofa  diei    Sabbatf,    XIII, 
JFide    inc.irnationis    Chrf/ti    futurae     falvi    factl 

funt    homines,  ut  prarteritae  ,    II. 
Filius    Dei  cur  homo    faclus  ,  ibid. 
Fimbriar     Pharifseorum ,    IX. 
Fons    olei  Romae  crupit ,  XXVIII. 
Fratres   Domini  qui    putati,    LXI. 
Fratres    Domini  a    quo  geniti  ,    LXIV. 
Fratres  Domini  dicli  cur  Germani    putati,  ibid. 
Fratres   Domini  quinam  effent  ex  Hieronymo, 

LXII. 


G 


\J%  Abinfus  adminiftrat    Judafam  .   VI. 
Gabinius   Syriar    Prxfes    tributum     Judaris  im- 

perat  ,  LXXXVII. 
Gabrielis    Archanseli  nuncfum ,    LXXVI. 
TsiSpa?,    XXXVII. 
Genealogia    Chrifti  aliter  a   Mnthjeo  :   aliter  a 

Luca  defcribitur,  &  cur  ,   XXX. 
Genealogia    Maria;   Virginis,    XXXI.    De  ftir- 

pe  Maria:  liber  cjeclus  ,  XXXVI. 
Genealogia  Chrifti  a   Judacis    ficli  ,  XXXV. 
Genealogiarum     Judaeorum    libri     periclitati  , 

XXXVII, 
Genealogiae   confcriptae    Hierofolymis    afferva- 

bantur,    XXXI. 
Genealogiae    Sacerdotum    duorum   millium  an- 

norum    fervata;,  XXXVII. 
Genealogiae    Judsrorum    virorum  tantum  nomi- 

nibus  defcribebantur  ,   XXXI. 
Generationes  Chrifti   naturales  ,  XXX. 
Generationes  adoptionis  Chrifti  ,  ibid. 
Generationum    numerum  in    Matthaeo  &  Luca 

diverfus ,  ibid. 
Genitricis  Dei  parentes,    XXXVIII. 
Gentilium    ftatus ,  &   mores    teterrimf ,  XVII. 
Gentilium    Prophetae,  &    Prophetifla: ,  XVIII. 

&  ftq. 
Genus    Jofeph   viri    Marise,    XLII. 
Germanus  Epifcopus  Conftantinopolitanus,  XLI. 
Gnofticorum  liber  de  ftirpe  Mari*  portentiffi- 

mus,    XXXV. 

Gno- 


I    N    D     E    X 


485 


Gnoftfci    omnium     harreticorum    fccleftifljmi  , 

XXXIX. 
Gortheni    Harreticf ,  XII. 
Gregorius   Epifcopus   Nicomedia:,  XLVIII, 


H 


HAbftatio  feminarum  fn  Templo  ,  LIII. 
Harccadi  Rabini  antiqui  de  Parentibus  Vir- 

ginis  hiftoria  confutata ,   XXXIX. 
Haeres  &  fecla:  Judarorum  ex  Tertulliano,  XV. 
Harretici  qui  confutati  de  Virgine  Maria  ,  LVII. 
Hebron  civitas  antiquiffima ,    LXXVIII,  Nobi- 

Jior  carteris  Pakeftinar  Urbibus,exceptis  Hiero- 

folymis ,  ibid.  Dicla  etiam  Chebron  ,  &Cha- 

riatharbe  ,  ibid.  Habraha:    domicilium  ,   ibid. 

Quantum  diftet  a   Hierofolymis  ,  ibid.  Adam 

ibi  conditum  autumant,    LXXIX.  Quam  in- 

colebat  Zicharias,  ibid.    Ab  omni  gente  ve- 

nerationi   habita,  ibid. 
Hegefippus  proximus  Apoftolorum  temporibus, 

LXVII. 
Hegefippus  jufte  in  Jofephum  hiftoricutn  quar- 

dam  expoftulat ,  XXXIX. 
Heli  ,  &  Jacob  uterini  fratres,  XXXIV. 
Heli,    Eliachim  &    Joachim   effe    Synonyma  , 

XXXV. 
JHeli  nominis  dubitatio,   XXXIV. 
Heli  filins  Melchi  ex  uxore  Mathan,  ibid, 
Heli  pater  Jofeph   non  eft  Jcachim  patcr  Vir- 

ginis  ,  ibid. 
Helvidius  infamfs    harrefiareha  ,   LXIII. 
Herodes  Idumarus,  homo  Gentilis  ,  poftea  pro- 

felytus  ,  V, 
Herodes  Pontificfam    dignitatem    Iargitur ,   & 

aufert ,  VII.   Romam  veniens  Pollione  utitur 

Hofpite,   XXIII.  Creditus  Chriftus,  V.  Igni 

tradidit  tabulas  genealogiarum  Judarorum  cur 

XXXVII, 
Herodes  favit  Antonio  contra  Odavianum  ,  XI. 

Rhodum  fe  contulit    fupplex  ad    Auguftum  , 

CXV.  Quomodo    Regnum    promeruit,    ibid. 

Jus    fummi    Sacerdotii  fibi    arrogavit,    VII. 

Antigonum    debellavit   ,     CXII.     M.    Anto- 

nii    ope    in    regnum.   reftitutus ,    ibid.  Vfxit 

ufque   ad  annum  nonum  artatis  Chrifti,/W. 

Civitates ,  theatra  ,  templa,  Augufti  nomine.» 

dedicavit  ,   ibid.  CXVI. 
Herodes  omnia  agit  in  gratiam  Augufti,  CXVI. 
Herodes  ftolam  Pontificiam  cuftodiri  juftit ,  VII. 
Herodes    Antipas  qua  ratione  regnum  in   Ju- 

dara  habuit ,  V. 
Herodes  Antipas  natus  ex   alienfgena  Malthace 

Samaritide ,  ibid. 
Herodes  quot    annorum  fuerit    cum  pater  ejus 

Judaram  accepit    regendam  CXIV, 
Herodis  regni   exordium  ,  VI. 
Herodis    Regni     anni    quo   modo.   fupputandi, 

CXVI. 
Herodis  cum   Pollione  amicitia  ,    XXIII, 
Herodis   vitx  anni  ex  Jofepho  ,  CXIV. 
Herodis    regni  annus    primus    unde  numeran- 

dus  ,  CXVI. 
Herodis  regni    quo  anno  Chriftus  natus,  CXVI. 
Herodis  obitus,  CXHI. 

Herodis  temporibus  facerdotium  venale  ,LXXI. 
Herodiani  Harretici  ,  V. 
Herodiani    Herodem    Chriftum  effe   dicebant, 

XV. 
Herudianorum  gregales    contra    Chriftum  con- 

fpirant  ,    ibid. 
Herodum  ftirps  perfeveravit  ufque  ad  Vefpa- 

fwnum  Imperatorem,   V. 
Hieronymo  falfo  attributa  fcriptura  ad  Chro- 

matium  &  Heliodorum  ,  XLIV. 
Hieruialem  urbs  tegia  potius,  quam  Sacerdo- 

talis ,    LXXlx. 
Hellel   &   Sammai  auctores  Scribarum  &  Pha- 
rifarorum  paulo  antc  Ch-iftum,  VIH. 


Hippolitus    Mutyr   de   Anna    Matre    virginis 

quse,   XLI. 
In  Hifpaniis  ab  arra   ccepti   funt  anni  numera- 

ri  quo    tempore,  XCIV. 
Hyrcanus  redaclus  in  ordinem  ,  necatus  ab  He- 

rode,    VI. 
Hiftoria    de  Maria  Virgine  ,  XXXVIII, 
Hiftoria?  Ethnicorum  magna   ex   parte   mutila- 

tar,  XCV. 
Hemonadenfium  caftella  debellata ,  LXXXV. 
Horatius    numerat  annos  Augufti  a  nece  Julii 

Carfaris ,  &  cur,   CIII. 
Hydafpes  Gentilium  vates ,  XVIII. 


I 


JAcob ,  &  Helf  fratres  uterfni ,  XLII. 
Jacob  pater   Jofephi  viri   Maria;  filius    Na- 

than ,  ibid. 
Jacob  frarer    Domini  confobrinus  filfus  Cleo- 

piiar,  LXIV. 
Jacobi    nomine    Pfeudoevangelium    refellitur, 

XXXIX. 
Jacobus    frater  dominf  vocatus ,    fed  non    Jo« 

fephi   filius  ,  LXIV.  Frater  domini  vocatus, 

fuit    filius  Cleophar ,  ibid. 
Jacobus    minor  &    Jofeph   fratres  Domini  cu- 

jus  Marise    filii ,  ibid. 
Jefus   natus  ,  circumcifus ,   &    defcriptus     fub 

Quirino,  XCII.   Erat   incipiens  quafi  anno- 

rum    triginta :  multiplex  horum   verborum_ 

fenfus  ,  &quis  potior  ,  CVI.  &  feq, 
Jefus  quando,   quomodo,    &  ad  quid  a  patre 

mirTus,  I. 
Jefus  agnus  ab  origine  mundi  occifus ,    I. 
Ignatii  aucloritas    omnibus   prseferenda    circa_« 

tempus   baptifmi  Chrifti,  CVII. 
Ignatii    epiftulx   ad    Trallianos   locus    vitiofa., 

tranflatione  citatus,    CVIII. 
Ignorantia  confulatus    quo   natus  cft    Chriftus 

coegit  multos  errare,  XCIX.  &  feq, 
Incarnatio  verbi  ,   LXXVI. 
Incarnationis    Chrifti    futurae    fide    falvi    facli 

funt    homines,    ut  prarterifa:,  II. 
Incenfum  quando  adolcbatur  in  TempIo,LXXIV. 
Infans    in    cenfus  tabulas    adfcribebatur    natus 

non  abfoluta  defcriptione  ,  XCII. 
Infanti  nonien    quando    a.    Gentilibus  impone- 

batur,    ibid, 
Joachim  pater  Marfa:  Vfrgfnfs ,  XLHI, 
Joachim   genealogia  ,  XXXVIII. 
Joachini  tres  filias  genuilTe  ,    falfum  XLI. 
Joachim    Angelus    in    defewo    vaticinatus    eft 

ortum  MaricC  ,    XLIN, 
Joachim  ,  Anna  ,  &  Maria  Trinitati  facrifTcium 

laudis  offerebant ,    XLV. 
Joachim  inierpretatur  praeparatio  domini,  ibid. 
Joachim  ,  Heli ,  &   Heliachim  effe  Synonyma, 

XXXIV. 
Joannes  Eaptifta  quo  tempore  in  utero  conce- 

ptus.LXVIII.  Quo  die  natus    CXXI. 
Joas  filius  Regis  Joram ,   LIII. 
Jojada    Pont.   Max.  filiam  Joram    Regis  Judx 

in  uxorem  duxit ,   XXXII. 
Jojarib  inter  viginti  quatuor    Sacerdotales  vi- 

ces  principem  locum  tenuit,    XXXIII. 
Jofeph  Galileus  doclor  Pharifarorum  ,    VIII. 
Jofeph    natura    filius    Jacob    lege    vero  Heli , 

XXXIV. 
Jofeph  fponfus  Maria:  ex  Regia  ftirpe  David, 

ibid.  Vir    juftus    in  maritum  virginis    dele- 

clus ,    LIV.  Quomodo    dicatur  nunc  filius  Ja- 

cob  ,    nunc   Heli ,    XXXIV. 
Jofeph  opificio    faber ,    LIV.  Cuftos    &  teftis 

Maria:    Virginitatis,    LX. 
Jofeph  fponfum  Virginis  Mariar  Virginem  fu- 

ifle  ,  LXII.  Duas  uxoreshabuiffefalfum  ,  LX. 

&feqq, 

Jo- 


48« 


I    N    D    E    X 


Jofeph  germanus  Jacobi  ,  LXIV. 
Jofephi  hiftorici  errores  d  iverfi  ,  LXXXI.  &  frf. 
Novem  Herodisannos  prxtermittit,  LXXXIV. 
Jofephi  erroris  caufa  in  enumerando   Herodis 

annos ,  CXV. 
Jofephierrorde  Prarfidibus  Syriar,   LXXXVIII. 
Jofephi    error    de  annis    regni     Herodis  con- 

vincitur  ex  fuis  ipfius    fcriptis ,  CXIII. 
Jofephi  error  de  tempore  defcriptionis  Quiri- 

ni  ,   CXVII. 
Jofephi  error  de  Vari   temporibus ,  LXXXIV. 
Jofephi  inconftantia  de  tempore  Vari  Prarfidis, 

XXXIV. 
Jofephi  error  unde  oftenditur,    CXVI. 
Jofephi  inconftantia,   LXXXIV. 
Jofepho    plus  tribuunt  Novatores  ,  quamEvan- 

geliftis,  LXXXI. 
Jofeohus   hiftoricus     Flavius   dfftus    refellitur . 

LXXXIII.  Cs-  feq.   Contradicit   Evan°eliftar, 

LXXX.  Ignoravit  Faftos  conful-ires,LXXXIII, 

Qjomodo  nument  annos  Herodis  ,  LXXXIV. 

Novem    annis   errore    lapfus  eft   in   numero 

annorum  Herodi"; ,   ihid. 
Jofephus  ,    &  Ariftaras  de  numero  Sacerdotum 

a  Theodofio  Judaro  differunt  ,    XXXVI. 
Jofue    doclor   Pliarifarorum  ,    VIII. 
Ifachar  funimus  Pontifex  ,   XLIV. 
Judaicarum  rerum   ftaius  tempore  Chrifti,  XIV. 
Judas  apiftolus    cognomento    Thaddarus  ,  cita- 

tus,    XCVI. 
Jndar  fceptrum  quando  defecit  ,  III.    Scepfrum 

in  Juda  ad  Herodem  ufque  permanfifle  ,  quo- 

modo    intellig-ndum  ,   IV.  Nomen  cur  com- 

muoicatum   tribu    Levi  ,    V. 
Judara    per    Scaurum  ,  &    Gabinianum  admini- 

ftrata  eft  a  Fompcjo  Migno  ,  VI. 
Judarar  Prarfides  ,  LXXXIV.  &  feq. 
Judari     quando  dicli,   III.    Quar  olim  nomina- 

habuerint,   ibid. 
Judari    de  Chrifti  genealogia,   XXXV.    Romar 

habitabant    Tranftiberim  ,     XXIX.    Romanis 

tributa    penderunt  vigintinovem    annis  antcj 

Antipatrum  ,  LXXXVII. 
Judari    in  nuptiis   genus   non   pecuniam  fpecla- 

bant ,  LIV. 
Judari  fub  tributo  a  Romanis  redacli ,  LXXXVII. 
Judati  Sacerdotio  fpoliantur    Iegitimo  ,  VII.    A 

finceris  dogmatibus  deviant,  ibid.  Permutant 

fulphurata  vitro  ,  XXIX. 
Judari    cito  filias    nuptui    tradebant  ,   XLVII. 

Quando  fafli   vetfigales,     LXXXVII. 
Judaris  ex  una  tribu    in    aliam   foedere  nuptia» 

rum    tranfire  licitum  ,  IV. 
Judarorum  confeflio  de    adventu    Chrifti ,   V. 
Judarorum  genealogiar    per   virorum  feriem  te- 

xebantur  ,   XXXII. 
Judarorum  confuetudo   a    nuptiis  contrahendis, 

LIV. 
Judarorum  harrefes   extinflar  quomodo,  VIII. 
Judarorum  fincera   doclrina    plurimis    erroribus 

obfcurata  ,    VII. 
Judarus  otiofus  in  navi   fedit   die    Sabbati   mira 

fuperftitione  ,   XIII. 
Judarus  Tranftiberinus  ambulator,    XXIX. 
Julianus    Apoftata    quid    de   Chrifto  defcripto , 

LXXXII. 
Julianus    Epifcopus  Toletanus  falfo  cognomina- 

tus  Pomerius  ,  CXVIII. 
Jnlius  Marathus ,    XXIV. 
Juftinus    martyr   quid    de    defcriptione   cenfus 

fub  Quirino,  LXIX. 
Juftinus  martyr  de  fandis  ante    Chriftum  quid 

dicat,  II. 


LAbrum  enetim  faflum  a   Moyfe  de  fpeculls 
mulierum ,  LHI. 
Legati  Romanorum  mifll  Erythras  ad   quarrenda 

carmina  Sibyllina  ,   II. 
Levi   ex  ftirpe  David  genuit  Melchi  ,  &    Pan- 

ther,    XLII. 
Leucius  Manicharus ,    five  Seleucus   Adlus    Apo- 

ftolorum  falfos   defcripfit ,    LXII. 
Lex  de  caducis  harreditatibus    Poppari  nomine , 

XCIV. 
Liber  de  ftirpe  Marlar  rejeclus  ,  XXXV. 
Librariorum  error  circa  annum    natalis  Domini 

in  Eufebio  CIII. 
Lucar  aufloritas  Jofepho  pracftat  ,   etiam  Ethni- 

corum   arbitrio  ,   LXXXII. 
Lumen    titulus  eoiftola:  cujufdam,  XLVII. 
Luftra'is    cenfus     ufque      ad      Vefpafianunu.  . 

I  XXXVII.  XCIII. 
Luftro    quolibet    Romani   populum   cenfebant. 

LXXXVIII. 


M 


MAlthace  uxor  Herodis  Idumari,  V. 
Mmna  quo   die    pluit  in  Eremo,  CXXIT. 
Manus  praemifla    nonnulli  patriarchar    nati  ,   II. 
Marcus  Antonius    Judaram  debellavit  ,   VI. 
Maria  Syr/aca  voce  Dominam  /jgnificat  ,  XLIII. 
Maria  non    fine  conjugio    concepta  ,  XLHI.  ex 

reprominTone ,    XL.  Carlum,  Tempium  ,    & 

thronus  ,  XLV. 
Maria ,     quo    anno  in   templo    prarfentatur ,    & 

qnandiu    ibi  manfit ,   XLVII. 
Maria    Sacerdotum    manibus  tradita    Jofeph     ad 

cuftodiam  ibid.  Cur  Angelo    refpondit :  Quo- 

modo  fief   iftud  ?    LVI.  (£-  fcqq. 
Maria   quo  anno  fuar  artatis    peperit  ,    XLVII. 

Virgo    nuptui   tradita     Sacerdotum    confilio , 

XLIV.  Virgodivfnoconfilio  defponfata  ,  LIX. 

Quo   tempore  ab  Angelo  falutatur  ,    LV. 
Maria  rirgo  non    Jiberorum   caufa   ducla  a  Jo- 

feph,   LVII. 
Maria  Virgo  decfmoqufnto  fuar  artatis  annotra- 

dita  eft  facerdotum  manibus    Jufeph    ad    cu- 

ftodiam,  XLVII. 
Maria  virgo  in  templo  traduxit  annos  undeciro, 

ibid. 
Maria  vfrgo  ubf   nata  ,  XLVIII. 
Maria  Virgo  cur    in  Templum    allata  ,   ibii. 
Maria  Matertera    Domini    quar  ,    LXII.     Mater 

Jacobi    minoris  &  Jofeph ,   &    Judar ,    ibid. 
Maria  Vfrgo  parentibus  fcientibus    nec    contra- 

dicentibus     votum    virginitatis     nuncupavit  , 

LVII/.  Ubi  defponfata  eft,    parentibus  redi- 

tur,  LV.  Salutatur  ab  Angelo  in  domo  pater» 

na  ,  ibid.  Abiit  m  montana,   LXXVII. 
Maria  poft  partum  an  oraverit    in   Templo  in 

Ioco    Virginum    LI. 
Maria  virgo  nata  de  ftfrpe  Sacerdotali  XXXII. 

ex  Davidica   ftirpe  progenita    XXXI.    &   A- 

aronica  ,   III.   XXXII. 
Maria   Drima   omnium  votum  virginitatfs    emf- 

fit ,  LVII.  Et  quando,  LVIII. 
M.ui.i  fine  dolore  peperit ,  &  abfque  obftetrfce, 

CXIX. 
Maria  virgo  Vfrginf  Jofeph  commendata  ,  LXIII. 
Maria  Jacobi   uxor  Alphari  ,  LXVI.  Jacobi   mi- 

noris    &  Jofeph  mater,  LXV. 
Maria  Mater    Jacobi    &    Jofeph    longe  a  cruce 

ftetit,  LXVI. 
Maria  Alphari  in  eadem  flt  cum    Maria  Cleo- 

phar,    ibid. 
Maria  Cleophar  alia  a  Maria  Jacobi  .    LXVIT, 
Maria   Cleophar     nuncupata ,    quod   fuerit  filia 

Cleophae ,  LXVI,  Ma- 


I    N    D    E    X 


487 


Maria   Cleophar  cum  Maria  Virgine  juxta  cru- 

cem    ftetit,  LXVII. 
Maria     icleopha:    confobrina    Mariar  Virginis, 

LXV. 
Maria  Cleopha»  &   Maria   Saloma:  non  forores 

Germana: ,  LXVI. 
Maria  foror  Moyfi  virum  habuit,    ihid. 
Maria:  Virginis    votum    virginintis ,    LVI.    & 
feq.  Vox  Virgo,  &  non  mutabitur  ,    CXIX. 
Maria:  Virginis  undecimo  anno    parentes  obie- 
runt ,  LVIII.  De  Maria:  voto    fententix    di- 
verfa: ,  LIX. 
Mariae  Virginis  hiftoria  ,  XXXVIII. 
Maria:   parentes ,  XXXVIII. 
De  Mariac  ortu  Seleuci  Manichxi  infana  com- 

menta,  XXXIX. 
Maria:  Sorores  cur   dicla:  XLI. 
Mariarvoto  Virginitatis  confenfifTe  Jofeph  faci- 

le  eft  credere  ,   LX. 
Maria:    quam    Jofeph  ,  genealogia: ,    cur   non 

potius  defcripta:  ,  XXXI. 
Mari.im    Virginem    virginitatem    vovilTe   multi 

teftantur,   XXII. 
Mariam  Virginem    virginitatem  vovifle  convin- 

citur  ,  LVI. 
Mariam  Jacobi  matrem    &    Jofeph    fuifle  uxo- 
rem  Jofegh  Maria:  Sponfi  ,  falfum ,  LXV.&  feq. 
Maro  ex  Sibylla  Cumea  qua:  acceperit ,  XXIII. 
Maro   ab   HebraHs   aliqua  accipere  potuit  ,  ibid. 
Mathan  Sacerdotis  filia:  Maria,  Sobe,  &  Anna 

XLI. 
Matribus  honor  habitus  ,  XLIII. 
Matrimonio  jungere    non    licebat    nec    feminx 
alterius  tribus  virum  ,  „ec  viro   alterius  tri- 
bus  feminam  ,  XXXI. 
Matthias  Theophili  Pont.    Max.  apud   Judaeos  , 

LXXV. 
Meir  doclor   Pharifa:orum  ,  VIII. 
Melchi  filius  Levi  frater   Pantheris ,  XLII. 
Membra  Ecclefia?  ante  Chrifti  adventum  quac,  II. 
Memphi  urbs  -Sgypti  LXXVIII. 
Mcnologium   Grarcorum  ,    CLI. 
Menfa  in   templo   Hierofolymitano  ,  LXXII. 
Mercurius  Trifmegiftrus ,  XVIII. 
Meritoria  taberna  typus    Ecclefia: ,  XXVIII. 
Meflala  Prsefes  Syriae ,  LXXXV. 
Meflallini  Confulatu  nafcitur  Chriftus ,  C.  CIV. 
Miniftri  inferioris  ordinis  in  templo    fortieban- 

tur  minifterio  ,  LXXIV. 
Romae  facla  accidifle  ipfo  Chrifti  natali  die  fal- 

fum ,  XXIX. 
Montana  Juda:ae  quae  LXXVII. 
Mulieres  qua:  excubabant  ad  oftium  tabernaculi 

quales  fuerint,  LIII. 
Mulieres   in   Ecclefia  a  viris  feparatar  ,  LII. 
Multitudo  populi  foras  erat  in  Templo  hora  in- 

cenfi  id  eft  extra  primum  velum  ,    LXXH. 
Mundi  originis  anni  CXVIII. 


N 


N 


Afon  tribus  Judae   principes  ,  XXII. 
Nafcentes  Patriarchae  manus  prasmifla  quid 

tignificarent,  II. 
de   Nat.ili  die  Domini  diverfae  fenteutia:  ,CXI. 

CXVIII. 
Natalis  Domini  tempus  ,  CXX. 
Natalis  dies  Domini  quis  apud   Hxreticos   tra- 

ditus,   ibid. 
Natalis  dies  Chrifti   quin  apud    omnes  Catholi- 

cos  ,  CXXII. 
Natalis  Domini  poft  mortem  Herodis  continge- 

ret  fi  Jofephum  fequeremur ,  CXIII. 
Natalis  Virginis  quibus  confulibus ,  qua  Olym- 

piade  contigit ,    XLVIII. 
Nativitas  Virginis  privilegiis  aufla  ,  XXXIX. 
Navigans  Judseus  fuperftitiofe  clavum   fabbato 

reliquit ,  XIII. 


Niuta   Judaeus  fuperflitiofus,  ibid. 

Nazarxi  ,    qui,     XV. 

Nazareorum    fecla   etritus,    ibid. 

Nofle  nafcitur  Chriftus  &  qua   hora,  CXXIII. 

Nomen  quando  indebatur  infanti  a    Gentilibus 

XCII. 
Nomina  Judaeorum  qua»  fuerint ,  III. 
Nomini  proprio  filii  nomen  patris  fubiiciebatur, 

LXIV. 
Norbanus  Conful  Romanus,  LXXXV. 
Novatores  plus  tribuunt   Jofepho  ,  quam   Ivan- 

gelio  ,  LXXXI.  Eorum    confutatio ,  ibid. 
Novatores  quarcumque  ignorant ,  blafphemant , 

XCVI. 
Novatores  noftri     fseculi  ,    ibid. 
Novatorum    vefania   de    tempore   defcriptionis 

faclae  a  Quirino    LXXX. 
Numeratio  annorum   mundi  quomodo  ab  Eccle- 

fia   obfervata  ,  CXIX. 


o 


OCtava  die  nomen  imponere  ,  mos   fuit  Ju- 
daeorum  atque  Gentilium,  XCII. 
Odavius  ante  pugnam  imperntor  appe!latus,CV. 
Odavius    Conful    anno    aetatis  fui    vigefimus  , 

ibid. 
Oleum  e  taberna  meritoria  ,    XXVIII. 
Olympiade  qua  natus  fit  Dominus ,   CII.  CXIII. 
Olympiades  ad  fupputanda  tempora  perutjles  , 

CII. 
Olympiadum  anni    unde  numerari  foliti  ,  CX. 
Onias  fummus   Pontifex   LIII. 
Onuphrii  Panvinii    Fafti  uno  anno    difcrepant  a 

Faltis    CafUodori  ,  clx. 
Oraculum   ApoIIinis  Delphici    quando,    &   cur 

occlufum  ,    II. 
Orbis  ftatus  tempore  Chrifti  ,    XVII. 
Orbis  defcriptio  facla  ab  Augufto    &    ejus  cau- 

far ,  XCII.  &  feq. 
Orbis  defcriptio  geometrica  crpta  a  Julio  Cae- 

fare,  abfolutaab  Augufto  LXXIX. 
Orbis  terrarum  quando  mentiri  ccepit ,  ibid. 
Orbis  continentia  ad  Senatum    perlata,  ibid. 
Ordo  Romanus  quo  anno  Chriflum    baptizatum 

profitetur,  CVIII. 


PAIaeftina  pacem  habuit ,  Herode,  &  Arche- 
lao  regnante,  LXXXI. 
Palaeflina  quando  dici    Judsea    carpit,    III.  Sub 

Syria  continebatur ,  LXXXVII. 
Pallium   Pharifaicum,   X. 
Panes  propofitionis ,    LXXII. 
Panther  filius  Levi  genuit  Barpantherem,  XLII. 
Patres  ufi  Sibyllarum    teftimoniis ,  XX.   &f?q. 
Patriarchse  non  caput  Ecclefia:  fed  membra  ,  II. 
Paulus  quid  de  Sybillis  ,   XIX. 
Paulus   Graecos  poetas  citare   confuevit  ,  ibid. 
Petri  &  Jacobi  pfeudoevangelia  ,  LXIV. 
Petrus  Damiani ,  LXIII. 
Phanuel  Pater  Anna:   prophetifla:,  LIII. 
Pliarifan  cur  fic    dicli  ,  X. 
Pharifan  communi    nomine   dicebantur   feclato- 

resSammai  &  Hillel,    VIII. 
Pharifari  quidam  quid  de  tranfmigratione  ani- 

marum  in  Chriftum  ,  ibid. 
Pharifaris   potius  quam  Sadducaris  populus  obe- 

diebat ,  XI. 
Pharifan   virginitatem  ad   tempus   excolebant , 

IX. 
Pharifari  bis  in  Sabbato  jejunabant  ,  quibus  dfe- 

bus,   IX. 
Pharifacorum  fetfa,  VIII»  Origo  &  aucloritas, 

ibid. 

Pha» 


488 


I    N    D    E    X 


Pharifarorum  pertinacfa  carcitas,    fuperftitiones 

dogmata ,  VIII.  Larva  ,  X.  Continentia  ,  & 

Santitas,  VIII.  &  feq.  Vita    duriffirm,  ibid. 

Pharifarorum  harrefis  de  tranfmigratione  anima- 

rum  propagata,  VIII.    Eorum  artes  ne   pro- 

fundar  dormirent,  IX.  Auclores    qui  ,   VIII. 

Fimbriar  ,  IX. 

In  Pharifaros    Joannes  Baptifta    invehitur ,  XI. 

Polycleeus   meridjanam    partem    dimenfus    eft , 

XCVII. 
Pompejum  fecit  Judaros  veeligales,  VI.  LXXXVII. 

Judaram  debellavit ,  ibid. 
Pompejus  a  regibus  Afiar   &   Syriar    pecuniam 

corrafit,LXXXVII. 
Pontificatus  Iegitimo  Judaei  fpoliantur,    VII. 
Pontificatus  e  domo  Levi  fublatus ,  ibid.^ 
Pontificiam  ftolam   Herodes  in  loco  munitiflimp 

cuftodiri  juffit,  VII. 
Pontificis  fummi  funtfio  forti  num  fubjec1a,LXX. 
Pontificum  fummorum  catalogus  apud  Jofephum  , 

LXXV. 
Pontificis  uxor  qualis  apud  Judaros ,    XXXIII. 
Pontificum  Judarorum    feries    olim    defcripW , 

ibid. 
Populus  a  primo  &  fecundo  tabernaculo   feclii- 

fus,  VII. 
Populi  ac  Sacerdotum  fcdes  in  templo ,  LXXII. 

&  feq. 
Porphyrius  harreticus ,  XCVI. 
3n  Porticum  Templi  exteriorem  qui  ingrederen- 

tur,  LXXIV. 
In  Porticum  fecundam,  tertium  ,  quartam  qui  in- 

grederentur,  LXXIII. 
Prarfides  Provinciarum  bella  agere  confuevifle , 

LXXXVI. 
Prarfidum  Syriar   fuccefllo ,   'l»'d. 
Proconfules  qui  prarerant  provinciis,  in  iis  bel- 

la    gerebant  ,  ibid. 
Prodigia  de  Chrifti  adventu,  XXIV.  Romar  de 

Rege  nafcituro  ,  XXIII. 
Profanum  Hillel  fignificat  ,   VIII. 
Profeffio  nihil  aliud  erat ,  quam  cenfus  folutio, 

LXXXI. 
Progenies  Mariar  Virginis,  XLIII. 
Prophetar  repudiati  a  Dofitaris ,  XIII. 
Prophetae  Gentilium,  XVIII.  &  feq. 
Profelytus  Herodes  Idumarus     Regnum   Judaro- 

rum  accepit ,  VL 
Pfeudo-cvangelium  Jacobo  attributum  ,  XXXIX. 


o 


OTJafi  non  femper  diminutionem ,  aut  dubi- 
tationem  importat ,  CVIII. 
Qucrcus  Mambre  juxta  Hebron ,  LXXIX. 
Quintilius  virus  Prarfes  Syriar,  LXXXVI. 
Quirini  Confulatus ,  LXXXIX. 
A  Quirino  cenfum  bis  aclum ,  LXXXVII. 
Quirinus  Prarfes     in   Syria    defcribit    cenfum  , 

LXXX. 
Quirinus  Prarfcs  in  Syrfa  poft  fuum    Confula- 

tum,LXXXVI.  Meruitinfignia  triumphi ,  ibid. 
Quomodo  remanfit  Syriar  Prarfeclus,  LXXXVI. 

Ejus  res  geftar ,  XCVI. 
Quirinus ,  Quirinius ,  Cyrinus ,  Cyrinius ,  idem 

nomen,  LXXXVI. 


R 


RAbbini   Pharifari ,  &  eomm  origo  ,  VIII.  & 
feq. 

Redemptio  libera  ,  XLIX. 

Regia    perfona    Chrifti    a  Mattharo    infinuatur , 

XXX. 
Regium  fceptrum  Judar   in  quo  defecerit  ,    III. 
Regni  Herodis  exordium  ,  VI. 
Regnum   Judaicum   extinclum  ,  aclo  in  crucem 

Antigono,  VI. 


Regnum  ,  Sacerdotlum ,  Jex,  firmifliinar  coIumnS 

collapfae  apud  Judaros,  XVI. 
Regnum  Chrifti  confequitur  judicandi  poteftas ,  V. 
Rituale  antiquum,   vel  ordo    Romanus,   CVIII. 
Romar  fons  olei  erupit ,  XXVIII. 
Romana  Refpublica ,  &  optimi  ejtts  mores  col- 

Iapfi,  XVII. 
Romana   archiva  de  Natale  Chrifti,   XC. 
Romana  Ecclefia  Apoftolica  una ,  XLV. 
Romana  Ecclefia  quid  de  Chrifti  artate   baptifmi 

tempore ,  CVIII. 
Romani  qui  Judaros  fub  titulo  redegerunt  ,  VI. 

Lxxxyn. 

Romani  cives  qui ,  XCII. 
Romaniimperiiincolarumcenfar  fub  Auguftomy- 

riades   quatercentum  decem  mille  ,    &  trede- 

cim  viri ,  XCIV. 
Romanus  Orbis  qui ,  XCII. 


J^  Abbatum  fuperftitiofecolebant  Dofitari,  XIII. 
Sabbatorum  fuperftitiofe  obfervatio  quar ,  ibid. 
Sabinus  Judarar  Procurator  ,  LXXXVIII. 
Sacerdotalis  cum  regia  ftirpecognatio  ,  XXXII. 

&*  fe1' 
Sacerdotali  tribui  concefTum ,  ut  cum  regia  ftir- 

pe   iniret  nuptias  ,  II. 
Sacerdos  fummus  fancla  fanftorum  ingredi  quan- 

do  debebat ,  LXX. 
Sacerdotes   quot  in  templo    miniftrabant  qtioti- 

die ,  XXXVI.  .,         .         .    .      . 

satciJutcs  femper  introibant  in  pnori  taberna- 

culo  LXXII. 
Sacerdotes    difponebant  de   his  quar    femel    Deo 

eflent  oblata,    LIV. 
Sacerdotis  fummi  cum    ftfrpe    fua    tantum   con- 

junflio,  XXXIII. 
Sacerdotium  Zachariar,  LXIX. 
Sacerdotium  fimul ,  &  Regnum  Aflamonaris  jun- 

flum,  IV. 
Sacerdotium  &  Regnum  tempore  Chrifti  defece- 

rat  apud  Judaros  ,  VI.  &  feq. 
Sacerdotium   antiquorum  conjugia  olim    qualin  , 

XXXIII. 
Sacerdotum  fingular  vices  quomodo  fortiebantur 

inter  fe ,  LXXIV. 
Sacerdotum  principes  foli  ingrediebanturin  adi- 

tum  Templi  ,  LXXIII. 
Sacerdofum    plufquam   quinque    millia  cujufque 
vicis  LXXIV.   Officia,  LXXIII.   Numerus  in 
templo  miniftrantium ,  XXXVI.  SucceflTones 
in  publicas  tabulas  relatar ,    IV.  Vices  viginti 
quatuor ,    XXXVI.    Vices    fingular   habebant 
hominum  plus  quam  quinque  millia,  ibidem. 
Sadducari  cum  Samaritis  fentiebant ,  XI. 
Sadducari  a  Sadoch  Sacerdote    dicli ,  ibid. 
Sadducari  qui  ,  VIII. 
Sadducarorum   dogmata  ,  XI. 
Salome  oftetrix  ,    XLI.   Quenam   fuerit  ,  LXV. 
Salome    non    Jofeph  fed    Zebedari    uxor ,   LXI. 
Eadem  quar  &  mater  filiorum  Zebedari ,  LXV» 
Samaritar  diftincli    in  quator    feclas ,  XII.  Qyin- 
que  tantum  Moyfis  Iibros  recipiebant ,  ibid. 
Samaritarum  fedtar  diverfar  ,  XII. 
Sammai  auctor  Scrib.irum  &  Pharifarorum  ,  VIII. 
Samuel  fervire    Deo  ,    quam   annuam  pecuniam 

folvere  maluit ,  XLIX, 
Samuel  fororem  duxit ,  ac  Itberos  fufcepit ,  LVI. 
Sancla  Sanclorum  femel  tantum  in  anno  Siimmum 

Pontificem  penetrare  fas  erat,  LXIX. 
Saturnini   Cenfus ,  XCI. 
Scaurus  ptareft    Judaris  ,    VI. 
Sceptrum   David  quando     defecerit,   III.    J»d» 

quando    vifum  eft  ceflaffe  ,  V. 
Scribar    qui   dicerentur  .  VIII. 
Scribi  &  Pharifari  quando    exorti  ,  ibidcm.  Le- 

gem 


I     N     D     E-  X 


48P 


-   gem  vitiofam,  interpretattone  corrupenmt ,  ib. 

Sebuari  harretici ,  XII. 

Setfa  Pli.irifarortim  ,  VIII.  Csr  ftq*  Sadducaconirn  , 

XI.  Effenorum  ,  XII.  Herodi.inorum  V.  Sam.i- 

ritanorum  ,  XII. 
Seclar  Judarorum  tres  prarcipuar ,  VIII. 
Seclar,  quar  Chriftum  non  receperint  ,  VIII. 
Seleuci   Manichari   de    Mariar  ortti    delira  com- 

menta  ,  XXXIX. 
Sentius  Saturninus  Prarfes  Syriar ,  LXXXVI. 
Septuaginta    interprctum  anni  ab  origine    Mun- 

di  ,  CXIX.  BibJi.i  reftituta ,  ibid. 
Series  Prarfidum  Syriar ,  LXXXVI. 
SeriesGenealogiarvirorum  tantum  texebatur,  CI. 
Sibylla  Erythrsa,  XXIII.  Quomodo   dc    Chri- 

fto  Auguftum   docuit,  XXV. 
Sibyllar  Cumanar  carmina  haud  extincla  ,  XXIII. 

Monita  data  Augufto  quar,  XXVI. 
Sibyllar  quot ,  quando  ,  cujus  fidei ,  XIX.  Un- 

de  diflar  ,  XVIII.  Cur  appellatx  ProphetilTx 

Gentilium  ,  ibid. 
Sibyllis  quantum   tributum   fit ,  ibid. 
Sibyllini  libri  retenti  ,  cremati  fupra  duo    mil- 

lia,  XXII.  Recenfiti   honorifice  ,ibid. 
Sibyllinos  libros  cur  Dens    voluit  ftudiefe    cu- 

rari  ,  XXIII. 
Ex   Sibyllis  carminibus  Lentulus  quid ,  ibid.  M. 

Antonius  quid  ,  ibid. 
Sibyllinum  Vaticinium  de  Rege  venturo  ex  Ci- 

cerone ,  ibid. 
Sibyllina  carmina  excripta  privatim ,  ibid.  Quf- 

bus     temporibus  Romam  allata  ,   XXI.  Tri- 

buebantur  Sibyllar  quafi  viventi ,  XXVI.  Con- 

cremata,  XXI.   Reftituta  ,   XXIII.  Recogni- 

ta  ,  &  examinata  ,  XXii.  a\>    Augufto   pur- 

gata,  XXIII.  Recitata  a  Conftantino,  tbtd. 
Sibyllinorum  librorum  leclio  Chriftianis  interdi- 

da ,  XX. 
Sibyllinos  libros  fuadet  Paulus  Iegi ,  LI. 
Sibylliftar  Chriftiani  dicti  ,  XIX. 
Simeon  Jacobo    minori  in  Ecclefia    Hierofoly- 

mitana  fucceflit ,  LXVII. 
Simeon  juftus ,  XVI. 
Simon  filius  Cleophar ,  LXVII. 
Sinefius  a  Judaeo    fuperftitiofo   nauta   delufus , 

XIII. 
Sixtus  V.  Grarcam  Septuaginta  duorum  interpre- 

tum  editionem  latine  redditam  comprobavir, 

CXIX. 
Sobe  Bgthleemitica  foror  S.  Annar,  XLI. 
Sabe  mater   Elifabeth ,  ibid. 
Sol   intra  tres    circulos  vifus   apparere   quibus 

ColT.  XXV.  Circulo  obfignatus ,  XXVII. 
Soles  tres  vifi  Romar  quibus  CoiT.  XXVIII. 
Sorores  Annar ,  XLI.  Mariar  ,  ibid. 
Sofius  Syriae  Prarfes ,  LXXXV.  CXIII. 
Sponfa  apud  Hebraros  delinquens  pledtebntur  ut 

nupta  ,  LV. 
Sponfalia  apud  Hebraros  non  minoris   momen- 

tt ,  quam    ipfar  nuptiae,  LV.   In  fponfalibus 

apud  Hebraros,  mariti  &  uxoris  nomina  de- 

fcribebantur  ,  ibid. 
Stola  Pontificia  Judaeis  ablata  ,  VII. 
Stolam  Pontificiam  Herodes  cuftodire  juffit ,  ibid, 
Succeflio  Prarfidum  Syriar  ,  LXXXVI. 
Suetonius  nullum  temporis  ordinem  fervat ,  XC  V. 
Sulphurata  vitro  rupta  jam  olim  permutare  fo- 

liti  Judari  XXIX. 
Summum  Sacerdotium  homini  ruftico   Fani  no- 

mine  obtigiffe  ,   LXXI. 
Summus  Sacerdos  numquam  forte  deleclus  apud 

Hebraros  ,  nifi  femper  per  \\m,ibid. 
Syriar  Praefidum  tempora  ,  LXXXVI. 
Syriae  conceffa   immunitas  ,  ut    nonnifi  pubcres 

defcriberentur,  XCIII. 


T 


Aberna  meritoria ,  figura  Ecclefiar,  XXVIII. 
Tabernacula  duo  in  Templo  Salomonis,  LXXII. 
Tabernaculum    Sancla    Sanclornm    nemini    erat 

perfpicuum  ,  nifi    Sacerdotibus  funclionis  fuar 

tempere  ,  ibid.Qux  affervaret,  ibid.  Intra  fe- 

cundum    velum  ,  ibtd. 
Tabulae  teft.imenti ,  LXXII. 
Tacitus    mendaciorum    loquaciflimus   appellatus 

t.inqinm  diclio    aliquando  expletiva  ,   CVIII. 
Tanis  urbs    iEgypti   antiquitTima  ,  LXXVIII. 
Templi  Hierofolymitani  partium  ufus,LXXIII< 
Templi   ftruclura   facla    ab  Herode     firmiflima  , 

L.  Portar  quibus  mulieres  intrabant ,  LI. 
In  Templo  Iocus  orationis  feminarum  ,  LI.  Plu- 

ra  fuifle    thuribula ,  LXXIV.  Fuifle   virgines 

deputatas,  LIII.  Alius  orationis,  alius  habita- 

tionis  locus ,  LI. 
In   Templo  foras   erat  multitudo   populi    hora 

incenfi ,  id  eft  ,  cxtra  prinium  velum  ,  LXXII. 

Virgines  a  nuptis  feorfum  orare  confuevifle, 

LII.  Thuribulum  aureum  non  unum  t.intum , 

LXXIII.   Comedere  fas  non  erat,  LI.  Femi- 

nar  a    viris  fegregatar,    XLIX.    Locus ,    ubi 

feminar  quar  fe  Deo  voverant ,  fimul  agerent , 

ibid.  Quot  cellar,  L.  Loca  diftinda  ,   LXXII. 

Habitaffe  aliquando   feminas,  LUI.  Duo  erant 

Altaria  ,  LXXII.  Quot  Sacerdotes   miniftra- 

bant ,  III. 
Templum  Salomonis  fub  Zorobabel  inftir  prio- 

ris  reftitutum ,  L.  Ab  Herode  excitatum  ,  ibtd. 

quatuor    portlcn';  habuit ,    LXXIII. 
Terebinthus  arbor  antiquifllma  prope  Chebron  , 

LXXVIII. 
Tertulliani  locus  difficilis  explicatur ,  XC.    Cur 

agens  de  cenfu  non  utitur   Evangelii  auclori- 

tate ,  XCI.  Loca  ejus  explicata ,  ibid. 
In  Tertulliano  magis  propria  locutio    non  eft 

requirenda ,  XCI. 
Tertullianus  de  veritate  carnis  Chrifti  adverfus 

Marcionem,    XCII. 
Teftamenti  arca,   LXXII.  Tabular ,  ibidem. 
Theodofius  Judarorum  princeps ,  XXXVI. 
Theodofii    Judari  de  Chrifti  Sacerdotio  impofttt- 

ra ,  ibid.  Inventum  de  obftetrice  deiparar  Vir- 

ginis  ,  ibid. 
Theodorus    Septemtrionalem   partem   dimenfus 

eft,  XCVII. 
Thuribula  plura  fuifle  in  Templo  ,  LXXIV. 
Tranfanimatio    Pytagorea     qtio    temperamento 

aftrueretur  a  Pharifaris  &  Scribis ,  VIII. 
Tranftiberim    habitabant  Judari ,  XXIX.  Erum- 

pentis    olf  i    fignificatio ,   XXVIII.    Ecclefia 

Dei    genitrici   prima   omnium    ereda ,   ibid, 
Romar  fons  olei  erupit,  XVIII. 
Tranftiberinus  ambulator  Judartis  diclus  ,  XXIX. 
Tres  diverfar  fententiar  antiquorum  fub    quibus 

Coff.  nattis  eft  Chriftus ,  XCIX. 
Tribui  Leviticar   an  liccret   cum    carteris   inire 

nuptias,  XXXII. 
Tribus  Juda  Babylonem  adducla  ,  IV.  Qua  ra- 

tione  regnaffe  dicitur  ufque  ad  Herodem  ,  V. 
Tribus  Sacerdotalis  cum  regia  ftirpe  poterat  in- 

ire  nuptias ,  ibid. 
Tribus  Judarorum  matrimonio  non  mifcebantttr  , 

XII. 
Tributa  facerdotibus  alacriter  pendebantur  ,  non 

ita   Regibus    LVII.    Sactrdotibus    pendenda , 

perinde  ac  Regibus ,  ibid.  Alia  in  agros ,  alia 

in  capita  ab  Augufto  impofita ,  XCIV. 
Tributum  faepe  Auguftus  imperavit,  ibid, 
Triumviratus  inftituti  tempus,CV. 


/ 


/fpparatns  in  Bnronium 


Q-gq 


Vfl- 


4P0 


I    N    D    E    X 


V 


V  Alerius  gratus,  Pilati  prarceflbr,  LXXX VIII. 
Vari  confulatus,LXXXIX. 
Varrone   doclior  rerum  antiquarum  nullus,  CX. 
Vates  Gentilium  qui  fuerint,  XVIII.  &  fetj. 
Vaticinia  Gentilium  de  Chrifto  venturo  ,  XXIII. 

Vefpafiano  Augufto  tributa  ,  XXIV. 
Vectigalia  ab  Augufto   impofita ,  XCIV. 
Vela  duo  in  Templo  Salomonis,   LXXII. 
Velum  primum  Templi  Sacerdotibus  tantum  pa- 

tebat ,  ibid.  Primum  &  fecundum  quid  ,  ibid. 

Sacrum  quale ,  LXXXVIII. 
Veneri    &   Adonidi   templum  ereclum  ab  Ha- 

driano    Imp.  ad  abolendam  prxfepis  memo- 

riam ,    V. 
Verbi  incarnatio  quo  anno  facla,  LXXVI. 
Verbo  unita  humana  natura  indivife  &  incon- 

fufe  ,  ibid. 
Verbum    in   uterum    virginis    quomodo   dela- 

pfum ,    ibid. 
Verbum    carnem  aflumens  quod  fuit  efle  non 

definens ,  ibid. 
Vefpafianus   una  cum   Tito  triumphat,  XXIV. 
Vices  Sacerdotum   incentium  adolentium  ,   quot 

numero ,  LXXIV. 
Vices  Abiar  quota  ,  ibid. 
Viam  difciplina?  quis  invenit  &cui  tradita,  IV. 
Vir  in   uxorem  habet  poteftatem ,   LIX. 
Virga  Aaron  ,    LXXII. 
Virgilius  ex  Sibylliniscarminibus  futura  tribuit 

Salonino  filio  Pollionis,    XXIII. 
Virgines  olim  reclufae   in  Templo  .  LIII. 
Virgines   feorfum   a    nuptiis   orare    folitas  in 

Ecclefia,    LII. 
Virginitatem  ad  tempuscolebant  Pharifasi ,  IX. 
Virginitatis    votum  ab  haereticis   impugnatur, 

LVII. 
Virginitatis  merito  divinationem  adeptae    Si- 

byliat,  XVIII. 


Virgo  defponfata  in  templo  parentibus  redde» 

batur  ,  LV. 
Virgo   Maria  virgini  commendatur,  LXIII, 
Virj  Juda   quinam  dicli  ,    IV. 
Viri  Juda  non  Juda:   legendum,  V. 
Vitro  rupto  Sulphurata  permutare  foliti   Judaci 

XXIX. 
Vota   pueljarum  irrita ,  LVIII. 
De   Voto    Virginitatis    S.  Maria:    Patrum  fen« 

tentiar,   LVII. 
Votiim    puellare  quomodo  fervandum     manda- 

vit  Deus ,  LVIII. 
Votum   Virginitatis   impugnatur  ab  Hxreticis, 

LVII. 
Votum    uxoris  contradicente     viro   non   tene- 

bat  ,  LVIII. 
Ur  Maria:  fororis    Moyfi  Vir  ,  LXVI. 
Ur  fuftinebat  Moyfis  orantis   manus  ,  ibid. 
Urna  habens  manna  ,    LXXII. 
Ufus  in  Ecclefia  diu  viguit,  ut    feorfum  viri  & 

mulieribus,   &  virgines  a  nuptiis  in  Tetn» 

plo  orarent,  LII. 
Uterini  fratres  Jacob,  &  Heli  ,  XXXIV. 


z 


ZAcharias  pater  Joannis  an  fumnius   Ponti- 
fex  ,  XXXIII.  LXIX.  LXXV. 
Zacharias   Sacerdos  de  vice  Abia  LXVIH-   In 

qua  parte  Templi  adolens    incenfum    de  filii 

conceptione  accepit  oraculum  ,  LXIX. 
Zacharias  incenfum  ponens  fungitur   maner^r 

vicis  fuje ,  ibid. 
Zacharias  erat  intra  primum  velum  ad   incen- 

fum  adolendum  ,    LXXII. 
Zacharias  Sacerdos  fortito  incenfi  adolendi  fun« 

clionem    perfec/t ,    LXXIV. 
Zachariap    Angelus   apparuit    fub    quo   fummo 

Pontifice  ,  LXXV. 
Zachariar  Sacerdotium  ,   LXIX.  LXXII.    Civi- 

tas  Chrebron,    LXXIX, 
Zachariar  domus  fuit  in  campeftribus  ,  ibid, 
Zeloratura  Hajbreorum  faclio  3  LXXI. 


INDEX 


49>* 


I   N   D   E   X 

IN     APPARATUM     PACII, 
in  quo  numeri  marginales  indicantur. 

A 


ACtiaca  pugna  quo  anno  ,   &  die   ha- 
bita  ,    CIII.   Acliaese   Erse  initium_ 
affignatur,  ibid. 
Adolefcens    hujus    vocis   fignificatio  adducitur  , 

LXIII. 
^Egyptiaci  regni  fnftitutio  ,  duratio ,  finis  &  Re- 

ges  adducuntur  ,  XXVI. 
JEgyptii  annos  fuos  a  capta  per  Auguftum    Ale- 

xandria  numerant ,   CXIV. 
^tates  mundi ,  earumque  duratio    recenfentur , 

VIII.    IX.    X.    XII.   XIV.     &  XXIII. 
Agrippa  M.  Vipfanius  Conful  ,  XCVI.  femel  & 
iterum  annum  aperit ,  CXV.  &   feq.    Tranf- 
marinas  provincias  adminiftraturus   in  Syriam. 
Prsefes  ab  Augufto  mittitur  ,    cxr.  Qyo  an- 
no  id  faflum  aperitur,  CXXII.   Eodem    tem- 
pore  quo  ipfe  Orientem  regit ,   alios  fub  ipfo 
Proconfules  fuifle  ,   qui    particulares.  provin- 
cias  gubernarent,  oftenditur  ,   XXII.    Tribu- 
nitiam  poteftatem    in  quinquennium    accipit, 
ihid.  In    Syriam    iterum    mittitur ,  CXXIV. 
Tribunitia   poteftate    iterum    donatur,    ibid. 
Moritur,  CXXV. 
Alexander  Magnus  Grsecorum    imperium    infti- 
tuit,  &  quo  anno  ,  XXV.  Quandiu  imperavit, 
quove  anno  mortuus    fit ,  indicatur ,  ibid. 
Alexander  Jannseus  vinculis  a  Salome  matre  fo- 
lutus ,  Rex  &  Pontifex  inftituitur  ,  fratremque 
fibi   infidiantem  necat,   XLVI.  Poft  Regnnm 
viginti  &  feptem  annorum  moritur ,  LI- 
AlexanderZabinaSyrisReximponitur,XXXVIII. 

Ab  Antiocho  Grypo  occiditur,   XLIII. 
Alexandra ,  quse    &   Salome    Alexandrum    Jan- 
rmim  filium    Regem   Judseorum    conftituit  , 
XLVI. 
Alexandra   Alexandri    Jannsei    uxor   Judseorum 

Regnum  per  annos  novem  adminiftrat ,  LI. 
Ananelus  fummo  Judseorum  Pontificatu  ab  He- 

rode    donatur,  XCIX. 
Annus   Confufionis  qua  anni  parte    incceptus  , 

LXIV.  Corrigitur  ,  ibid. 

Annus   Julianus  primusundedefumendus ,  LXV. 

Prava    intercalatione     turbatus     reftituitur  , 

LXXIV. 

Antigonus  ejeclo  Hyrcano  Judseis  Rex  imponi. 

tur  LXXVII.  Vidus  fecuri  necatur,  XCVIII. 

Anliochena  Era  Auguftana  a  pugna  Actiaca  de- 

fumpta  ,  CIV. 
Antiochus  Soter  in  Syriam  vocatur  ,  XXXI.  Fit 
Syrise  Rex,  ibid.  XXXII.  Hyrcanum  bello  la- 
ceflit  &  intra  Jerofolymam  obfidet  ,    XXXV. 
Antiochus  Sidetes  de   Parthis  viclor  Babyloniam 
occupat ,  XXXVI.  Ab  iifdem  poftea  viclus , 
occiditur ,  ibid. 
Antiochus  Grypus  poft   mortem   Seleuci  fratris 
Rex  a  Ckopatra   Syris  imponitur  ,   XLI.  Ab 
Antiocho  Cyziceno  folio   pulfus   illud  denuo 
afcendit,XLIV. 
Antiochus    Cyzicenus    Grypum  fratrem    regna 
Jpp&mtus    in  Baronium 


deturbat ,  &  Coelefyris  potitur,  XLIV.  A 
Seleuco  viclus  interit  ,   XLVII. 

Antiochus  Eufebes  regnat  in  Syria ,  XLVIII. 
Antiochum  &  Philippum  Seleuci  fratres  in  prae- 
lio  fuperat ,  ibid.  Cum  eodem  Philippo  de  uni- 
verfo  Regno  obtinendo  decertat ,  ibid.  Con- 
tra  Parthos  dimicans  occiditur  ,  L. 

Antipater  Judaese  Procurator  a  Csefare  conftitui- 
tur,  LXI. 

Antipater  Herodis  filius  Romam  proficifcitur , 
CXXXVII.  Quo  anno  ea  profec^io  inftituta  , 
CXLI.  Qyanto  tempore  Romse  manferit  ,  fta- 
bilitur,    ibid, 

Antonius  M.  equitum  magifter  annum  aperit, 
LXVI.  Secundum  init    Confulatum   CI.    Ab 

Augufto    viflns  in  ^EgypliuTi   fe    recipit  ,    CIII. 

Ibi  manus  fibi  infert ,  CXIII. 
Argivorum  regnum  quandonam    cceptum,  XI. 
Ariftobulus  Mariamnse  frater  Ananelo  adhuc  vi- 
venti    in  fummo   Pontificatu  ab   Herode  fub- 
ftituitur ,   CI.  Ejufdem    Herodis   juffu    paulo 
poft     fuffocatur,  ibid. 
Ariftobulus ,  qui  &  Judas  ,  Hyrcani  filius  Pon- 
tificatum  fimul ,    &  Principatum    Jud<eorum_. 
obtinet,   XLV.  Primus  poft  captivitatem  Ea- 
bylonicam  diadema   fibi  imponit ,    ibid.   Ejus 
erga  matrem  &  fratres  crudelitas  annotatur  , 
ibid.  Antigonum  fratrem  interficit ,    &  paulo 
poft    moritur,   XLVI. 
Ariftobulus    Alexandri    Jannnadi   filius   Rex    8e 

Pnntifex   Judaeorum  ,    LII. 

Affyriorum  Imperii  fundator  &    epocha    adda- 

cuntur,  XIII.  Ejufdem  Imperii  deftruclio  quan- 

do  contigerit,  ftabilitur  ,  XVIII. 

Auguftus  Cajus  Oflavius  diclus  Julio  Carfari  fuc- 

cedit,LXVII.  Ejus  Imperii  initium  diverfimo- 

de  a  diverfis  inchoatura,  LXVIII.  &  foqq.  A 

Senatu    imperium    extraordinarium    accipit , 

Confulque  fuffeclus  procedit,    LXXI.    Cum_ 

Antonio  bellum  gerit ,  LXXVIII.  Pacem  fan- 

cit ,  LXXIX.  Romam  cum    eo   ovans    intrat 

&  quo  anno,  ihid.    Faftis    dat     nomen,  CI. 

Tertium  gerit  Confulatum ,  CIII.  Ad  Aclium 

cum  Antonio  pugnat  ,  eumque    vincit,    ihid. 

Conful  quartum   procedti,  CVI.    Alexandria 

in  ^Egypto   potitur  ,    eamque   nonnifi  fextili 

menfe  ingreditur,  CIX.  Quintum  affumit  Con- 

fulatum  aramque  vidorise  non  in   Capitolio, 

fed   in  Curia    Julia    dedicat ,    CXV.    Conful 

fextum  procedit  ,  ihid.  Septimum    init    Con- 

fulatum  ,   CXVI.  Imperium  totius    orbis  fu- 

fcipit  &  qua  die  ,  CXVII.   Augufti   item  co- 

gnomentum  adipifcitur  ,    fed    non  eodem  die 

quo   imperium,»W.  Conful  oclavum  nonnm 

&   decimum  procedit,    ibid.  Undecimum   fu- 

mit  Confulatum ,  CXVIII.    Tribunitiam   po- 

teftatem   recipit ,   &   quibus   menfe    ac    die, 

ibid.  In  Syriam    anno    urbis    DCCXXXIV. 

denuo  pergit,  &  qusc  ibi  egerit,    enarran- 

Qqq  x  tur, 


%?l 


I    N    D     E    X 


<ur  ,  CXIX.  Vix  guinque  menfes  non  vero 
per  triennium  in  ea  permanet;  nec  folus, 
fed  cum  Legatis  qui  provincias  adminiftrent, 
CXXI.  Principatum  in  aliud  quinquenniutn. 
fibi  prorogat,  CXXIII.  Sxculares  Ludos  ex- 
hibet ,  CXXIV.  Principatus  illi  de  novo  a_ 
Senatu  prorogatur,  CXXV.  Auguftus  Syriae 
Prarfes  ab  anno  Urbis  DCCXXXIV.  ad 
DCCXXXVIII.  Perperam  adftruitur,  ibid. 
Annum  a  Ccefare  ordinatum  &  Sacerdotum_ 
negligentia  turbatum  rurfus  ad  priftinam 
srationem  redigit ,  ibid.  Jani  Templum  ter 
claudit ,  CXXXVIII.  Quandonam  tertio  dau- 
ferit ,  in  certum  ,  CXXXIX.  Duodecimum 
Confulatum  fufcipit,  CXL,  Deciraum  tertium 
init ,   CLIII. 


D 


DEmetrTus  Nicator  Syriar  Rex ,  amiilb  ex- 
ercitu,  in  Tryphonis  potcftatem  venit, 
XXX.  In  regnum  reftituitur,  XXXVI.  E 
folio  deiicitur,  XXXIX. 
Demetrius  Eucserus,  Antiochi  Grypi  quartus 
filius  Damafci  Rex  a  Ptolemeo  Lathuro  con- 
ftituitur,  XLIX. 


E 


CAjus  Julius  Caefar  Diclator  creatus,  poft 
dies  undecim  fe  Confule  declarato  Dicla- 
turam  abdicat ,  LVIII.  Pompejum  ad  Pala;o- 
pharfalum  vincit,  LIX.  Didaruram  ,  inter 
alios  fibi  a  Senatu  poft  hanc  vicWiam  dela- 
tos  honores  de  novo  fufcipir,  LX.  Annum 
Mathematicorum  opera  corrigir ,  LXIV.  Con- 
ful  quartum  procedit ,  LXV.  Quinfum  init 
Confulatum  ,  LXVI.  Occiditur  ,  ibid.  Quin- 
to  tempore  Monarchiam  obtinuerit ,  exami- 
natur,  ibid. 
Cajus  Carfar  Conful  poft  annos  ouinque  a  de- 
pofita   puerili  prartexta   ab    Augufto  deiigna- 

tur  CXXX.    Inter    Syriae    Prarfides     male    nu- 

meratur,  CXXXI.  Quo  anno  ad  bellum_. 
Parthicum  deftinatus  fuerit  aperirur ,  CLV. 
Imperium  Proconfulare,  &  fuae  juventx  mo- 
deratorem  recipit ,  CLVI. 

Calippus  in  monarchia;  Afiatics  Alexandri  me- 
moriam  periodum  fuam,  LXXVI.  Annorum 
inftituit ,  XX. 

Captivitatis  Judxorum  fub  Nabucodnefare  ini- 
tium  affignatur  ,  XIV.  Finis  item  ejufdem , 
XXIV. 

Carthago  fundatur  ,  XVII. 

Cenfum  deferre  &  tributum  folvere  diverfa  , 
CXXVIII. 

Cenfus  non  fiebat  fingulis  luftris  in  regnis  po- 
puli  Romani  amicis  ,  ibid. 

Chriftus  quo  anno  fecundum  aliquos  natus,  CXL. 
Quo  item  fecundum  alios  &  prsefertim  Ba- 
xonium,  CXLVI.  Harc  Baronii  opinio  mul- 
tipliciter  infirmatur ,  CLI.  &  feq.  Funda- 
mentum  Baroniani  erroris  aperitur ,  CXLIX. 
Natale  Chrifti  proprium  a  Dionyfiano  diftin- 
guendum  efle  ,  demonftratur  ,  CXLVII.  Hoc 
in  annum  biflextilem  incidere,  certum  ;  fed 
an  de  proprio  idem  dici  poffit ,  incompertum, 
CXLVIII.  Ex  Chrifti  batifmo  natalem  ejus 
annum  deduci  non  pofte  evincitur ,  CL.  Eum- 
demex  anno  Urbis  DCCLIII.  defumendum 
non  effb  annotatur ,  CLVII.  Idem  ex  Caii 
Caefaris  in  Orientem  expeditione  &  ex  pace 
cum  Parthis  ab  ecdem  fancita  datur  intelligi, 
CLVIII.   &  feq. 

Cilicia,  imperante  Augufto  diverfum  a  Syriaco 
Prarfeclum  habet ,  CXXXIV. 

Civilis  belli  Carfarem  inter  &  Pompejum  ini- 
tium  affignatur,  LVIII. 

Cleopatra  timens  ne  ab  Augufto  in  triumpho 
ducattir  afpidis  morfu  perit ,    CXIII. 

Confuhtus  iteratus  duobus  confequentibus  annis 
Imperatoribus  tantum  aut  Csfaribus  permif- 
fus  ,  CXVI. 

Crafiusa  Parthis  occiditur  &  quo  anno,  LVII. 


ERa   Chrifliana    a  Confulatu    Caji    Caefaris 
inchoanda,  CLX.   Varia  fortitur  initia, 
CXLVIII. 
Era  Hifpanica  ,  LXXXIV. 
Erse  incarnationis  duse  diftinguendse  ,CXLVIII« 


G 


GAzenfibus    autonomia    datur    &  quando^ 
LVI.  Gazenfium  Epocha  quo  anno  fit  in- 
choanda    Numifmata    demonftrant  ,  iM. 


H 


HErodes  Antipatri  filius  Galila;am  curan- 
dam  fufcipit ,  LXI.  Quot  annos  tunc  na- 
tus  efiet ,  ftatuitur ,  LXII.  rjr  feq.  Anto- 
nium  fibi  conciliat ,  LXXV.Judsea:  regnum 
Augnfti  &  Antonii  ope  a  Senatu  recipit, 
LXXX.  Ejufdem  regni  epocha  duplex  addu- 
citur ,  ibid.  Utraque  ejus  epocha  ex  bello 
Parthico  innotefcit ,  LXXXIX.  £r  feq.  Ge- 
fta  ejus  in  Palseftina  ,  dum  Antonius  Athe- 
riis  moraretur  ,  recenfentur  ,  LXXXI.  He- 
rodes  ab  Augufto  in  regno  confirmatur , 
CVI.  Ab  ea  tamen  confirmatione  anni  regni 
ejus  non  defumendi ,  CVII.  Qua:  in  con- 
trarium  afferunt  aliqui  reiiciuntur,  CVIII. 
&  feq.  Herodes  interit ,  CXLII.  Regni  e- 
jus   &  vita;  diuturnitas  annotatur  ,   CXLII. 

Hillel  Babylonius  ex  ftirpe  Davidica  quo  tem« 
pore  floruerit ,  CII. 

Hyrcanus  Joannes  diclus  ,  Simonis  fummi  Sa- 
cerdotis    filius  Judseorum    Pontificatum   init  , 

XXXIV.  Cum  Antiocho  Soterebellum  gerit, 

XXXV.  Summo    Sacerdotio   per  annos   vi- 
ginti  &   novem   functus    moritur  ,    XLV. 

Hyrcanus  Alexandri  Jannari  filius  ,  inter  Ju- 
dxos  Pontificatum  obtinet ,  LI.  Regnum  item 
eorum  adipifcitur,  &  quanto  tempore  re- 
gnavit ,    ftatuitur  ,    LII. 

Hyrcanus  a  Carfare  Pontifex  conftituitur  ,  LXI. 
Herodis  precibus  a  Parthis  dimittitur  ,  XCIX. 
Ejufdem  Herodis  jufiu  trucidatur,  CVI. 


I 


J 


Erofolyma  a  Judaeis  capitur ,  XXIX.  A  Ro- 
manis  item  ,    &  quo  anno  ,  LIV.  Ab  He- 
rode  expugnatur ,  &  expugnationis  annus  & 
tempeftas  adducuntur,  XCVI» 

Im- 


I    N    D    E    X 


4P3 


Tmperatores  tion  qufnto  Kalendas  Julias  ,  fed 
quinto  Kalendas  cujufcumque  menfis  indifcri- 
minatim  Cacfaribus  Tribunitiam  poteftatem 
conferebant,    CXVIII. 

Jofephus  in  Chronologia  Herodiana  accuratus 
demonftratur,  XCVII.  Circa  annorum  re- 
gni  Herodis  &  Archelai  exilii  confignatio- 
nein  perperam  feverius  exceptus,  XLlU.&feq. 

Ifraelis  &  Judae  Reges ,  eorumque  duratio, 
XIV. 

Judaja  regnante  Herode  tributum  Romanis  non 
pendebat,  CXXVIII. 

Judari  autonomiam  accipiunt ,  a  quo  &  quo 
anno,  XXVIII»  Occifo  Antiocho  Sidet,e  nul- 
lum  regem  agnofcunr ,  XXXVII. 

Judxorum  regnum  in  Herode  definit,  LXXX. 


K 


K 


Alendarum    dies  celebris    apud    Romanos 
propter  Triumviratus  faftam  tali  die  in- 
ftitutionem,  CXV. 


LAcedatmoniorum  Refpublica  faluberrimis  le- 
gibus   a  Lycurgo  datis    celebris,    XVIII. 
Laodicena    Era,  Antiochena    anno  uno    pofte- 

rior    a    fecunda  Julii    Ca:faris   Diftatura  in- 

choanda ,    LX. 
Lollius    Confulatu    illuftratur  ,    CXVIIT.    Caii 

Casfaris    in  Orientem  proficifcentis   modera- 

tor  conftituitur ,  CLVI.  In  hujus  locum  hoc 

in  munere  P.  Sulpicius    Quirinus  perperam 

intrufus ,   ibid. 
Lucius  Carfar  virilem  togam  induit  &  quo  an- 

no,   CLIII. 


Pharifari  quare   &  quando  in  duas  paaes  dif- 

cedunt  ,    CII. 
Phafaelus    Antipitri   filitts   Jerofolymfs  &  cir- 

cumjacenti    regioni  Dux   conftituitur ,    LXI. 
Pompeii   magni  pr«eclare  gefti    in  Afia  narran- 

tur,  LIH.   Pompejus  a    Caefare    in    Theflalia 

vincitur   &    qua  anni    parte  ,   LXIX.  Ptole- 

mei  yEgypti    Regis  juflu   trucidatur  ,     ibid, 
Pompejus  Pompeii  Magni   filius  cum  Triumvi- 

ris  pacem  fancit  ,  LX  XX II. 
Prsefides    provinciarum  fub  CarAribus   non  fem- 

per    bellis    contra  hoftes    Romanorum " pr«- 

funt,   CXXXIV. 


0 


OUfntilfus  Varus  Sentfo  Saturnino  Syrfe 
Prarfidi  immediate  fuccedit  ,  CXXXVI. 
Annus  quo  tak  munus  inierit ,  nummis  com- 
probatur  ,  ibid.  Hc-rodis  mortis  temuore  &  ini- 
tio  Regni  Archelai  Varum  Syriam  admini- 
ftrafle  demonftrant  Nummi ,  CXLV. 
Quirinius  vel  Cyirnus  Faftis  nomen  dat,  CXXV. 
In  Judarnm  cum  Imperio  extraordinario  pro- 
babiliter  mittitur,  ut  cenfum  agat,CXXIX. 
Quo  anno  Syria?  primum  prarftterit ,  ftatuitur, 
CXLII.  &  feq.  &  CXLV.  Expeditio  ejufdem 
in  Homonadenfes ,  hunc  Syriar  prarfidem  tunc 
temporis  fuifTe  non  defignat ,  CXXXV. 


R 


RHeti  Vindelici  anno  quintodecimo  poft  ea- 
ptam  ab    Augufto   Alexandriam    debellan- 
tur,  CXIV. 
Roma  quo  tempore   condita,  XXII,  Illius   Re- 
gum  latercalum  exhibetur ,  ibid. 


M 


MAcedonfae  Regum  qui  Alexandro  Magno 
fucceflerunt ,  cathalogusexhibetur,XXV. 
Ejufdem  Regni  finis  confignatur ,  ibid, 
Maria  Virgo  nafcitur,  CXXIV. 
Medorum  imperii  finis  afllgnatur,    XIX. 


o 


o 


Lympiadum  auclor  &  inftitutionis  tempus 
indicantur,  XXI. 


PAcorus   Orodfs   Parthorum  Regis   fflfus  a 
Ventidio  occifus ,  LXXXV.  &    XCV. 
Parthi  Syriam  invadunt  ,  &  quo  anno,  LXXVI. 

A  Ventidio  vincuntur, LXXXIII.  Iterum  ab 

eodem  profligantur ,  LXXXV.  Quo  anno  re- 

portata:     fuerint    illar     vicloriae    ftabilitur , 

LXXXIX.   &  feq. 
Pedanius  Syriam  non  adminiftrat  cum  C.  Sen- 

tio  Saturnino,    CXXVI. 
Perfarum  regni  inftitutio  quo  anno  facla,XIX. 

£jufdem    deftruftio,  duratio  &    JReges  affi- 

guantur,  ibid. 


SAlomonis  Templum  inchoatttr  ,  XIV.  Ever- 
titur,XV. 

Saturninus  Cnejus  Sentius  dicfus  annum  aperit, 
CXXIII.  Tito  Syriar  Prarfidi  in  eadem  Pras- 
feclttra  fuccedit,  CXXVI.  At  in  eo  magiftra- 
tu  nec  Volumnfum  nec  Pedanium  Collegas 
habet,  ibid.  An  cenfum  in  Judara  egerit  Sa- 
turninus  inquiritur ,  CXXVII. 

Seleuctts  Demetrii  Nicatoris  filius  regnat  in  Sy- 
ria ,  XL.  A  Cleopatr.i  matre  Sagitta  configi- 
tur  ,  XLI. 

Seleucus  Antiochi  Grypi  filius,  patruo  bellitrn 
infert  &  vincit  ,  XLVII.  Ab  Antiocho  Eufe- 
bete  viclus  ,  e  Syria  expellitur  ,  &  Mopfue- 
ftiam  fuga   delatus ,  concrematur  ,  XLVIII. 

Signa  in  Baroniano  Apparatu  de  Chrifti  adven- 
tu  explicata ;  ad  quem  annum  pertineant , 
indicatur,   LXX.  &  LXXII. 

Simon ,  Judarorum  fummus  Pontifex  Gazam  & 
arcem  Jerofolymitanam  expugnat,  XXIX.  A 
genero  fuo  Ptolemeo  occiditur, XXXIV. 

Soles  tres  Chrifti  adventum ,  juxta  Baronium  , 
prarnuntiantes ,  quo  anno  vifi  ,  LXXV. 

Sofius  ab  Antonio  poft  Ventidium  Syriae  prar- 
ficitur,  LXXXVIII. 

Syri  bellorum  inter  Selettcidas  geftorum  per- 
tarfi,  Tigrani  Armenix  Regi  fe  fubiiciunt ,  L. 

Syriar  Regnum  inftituitur  XXVII.  Duodecim 
priorum  illius  Regum  ordo  defcnbitur,  ibid. 

Quan- 


1   V 


4P4 


I    N    D    E    X 


Quandonam  in  dno  dfvifum  ftterit ,  indicatur, 
XLIV.  A  Romanis  occupatur,  LIII. 
Syrix  PrcElidum  feries  inchoatur,  C. 


Tyrii  regni  initium  corrfignatur,  XVII» 
Tyriorum  Epocha  a  quo  anno  deducla  fit  often- 
ditur,  XXXIX. 


Tiberfus  Clattdfus  Nero  init  Confulatum , 
CXXIV.  Mortuo  Agrippa  ad  rerum  fum- 
mam  adtniniftrandam  ab  Augufto  arTumitur  , 
CXXV.  Agrippinam  uxorem  dimittit ,  Juliam- 
tjue  Agrippa;  viduam ,  Augufti  juffu  accpit , 
ibid.  Conful  fecundum  procedit  CXXIX. 
Caii  &  Lucii  iram  veritus ,  Rhodum  {<  con- 
fert ,  &  quo  anno  ,  CXXX. 
Titius    poft    Agrippain    Syriam     adminiftrat , 

CXXIV. 
Triumviratus  inftituitttr  ,  LXXIII, 
Tryphon    Syriae  invafor,  a  fubditis  odio  habt- 
fus,  XXXI.  E  regno  dettirbatus  interficitur, 
XXXIII. 


V 


VEntfdfus  Parthos  vincit,  LXXXIII.  TfatC 
vicloria  quo  anno  reportata ;  illiufque 
nttntius  qua  anni  tempeftate  ad  Antonium  fue- 
rit  delatus  ,  ftabilitur  ,  XCI.  &  feqq.  Venti- 
dius  in  Antigonum  Judaeorum  regem  movet , 
LXXXVI.  &  XCV.  Syria:  Pracfeclura  deiici- 
tur  ,  LXXXVI. 
Volumnius  Syriae  non  prseeft,  rum  Sentitts  Sa- 
turninus  eam  adminiftrat,  fcd  ejus  tantum 
Provincia:  eft  Procurator,  CXXVI. 


F    I    N    I    S. 


1 


/•   ^ 


I 


J* 


■ 


I» 


^ 


L    *  i 


11 


V 


*v 


■